သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ+မြန်မာပြန်

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀ ၁၁ ၁၂ ၁၃ ၁၄ ၁၅ ၁၆ ၁၇ ၁၈ ၁၉ ၂၀ ၂၁ ၂၂ ၂၃ ၂၄ ၂၅ ၂၆ ၂၇ ၂၈ ၂၉ ၃၀ ၃၁ ၃၂ ၃၃ ၃၄ ၃၅ ၃၆ ၃၇ ၃၈ ၃၉ ၄၀ ၄၁ ၄၂ ၄၃ ၄၄ ၄၅ ၄၆ ၄၇ ၄၈ ၄၉ ၅၀ ၅၁ ၅၂ ၅၃ ၅၄ ၅၅ ၅၆ ၅၇ ၅၈ ၅၉ ၆၀ ၆၁ ၆၂ ၆၃ ၆၄ ၆၅ ၆၆ ၆၇ ၆၈ ၆၉ ၇၀ ၇၁ ၇၂ ၇၃ ၇၄ ၇၅ ၇၆ ၇၇ ၇၈ ၇၉ ၈၀ ၈၁ ၈၂ ၈၃ ၈၄ ၈၅ ၈၆ ၈၇ ၈၈ ၈၉ ၉၀ ၉၁ ၉၂ ၉၃ ၉၄ ၉၅ ၉၆ ၉၇ ၉၈ ၉၉ ၁၀၀ ၁၀၁ ၁၀၂ ၁၀၃ ၁၀၄ ၁၀၅ ၁၀၆ ၁၀၇ ၁၀၈ ၁၀၉ ၁၁၀ ၁၁၁ ၁၁၂ ၁၁၃ ၁၁၄ ၁၁၅ ၁၁၆ ၁၁၇ ၁၁၈ ၁၁၉ ၁၂၀ ၁၂၁ ၁၂၂ ၁၂၃ ၁၂၄ ၁၂၅ ၁၂၆ ၁၂၇ ၁၂၈ ၁၂၉ ၁၃၀ ၁၃၁ ၁၃၂ ၁၃၃ ၁၃၄ ၁၃၅ ၁၃၆ ၁၃၇ ၁၃၈ ၁၃၉ ၁၄၀ ၁၄၁ ၁၄၂ ၁၄၃ ၁၄၄ ၁၄၅ ၁၄၆ ၁၄၇ ၁၄၈ ၁၄၉ ၁၅၀ ၁၅၁ ၁၅၂ ၁၅၃ ၁၅၄ ၁၅၅ ၁၅၆ ၁၅၇ ၁၅၈ ၁၅၉ ၁၆၀ ၁၆၁ ၁၆၂ ၁၆၃ ၁၆၄ ၁၆၅ ၁၆၆ ၁၆၇ ၁၆၈ ၁၆၉ ၁၇၀ ၁၇၁ ၁၇၂ ၁၇၃ ၁၇၄ ၁၇၅ ၁၇၆ ၁၇၇ ၁၇၈ ၁၇၉ ၁၈၀ ၁၈၁ ၁၈၂ ၁၈၃ ၁၈၄ ၁၈၅ ၁၈၆ ၁၈၇ ၁၈၈ ၁၈၉ ၁၉၀ ၁၉၁ ၁၉၂ ၁၉၃ ၁၉၄ ၁၉၅ ၁၉၆ ၁၉၇ ၁၉၈ ၁၉၉ ၂၀၀ ၂၀၁ ၂၀၂ ၂၀၃ ၂၀၄ ၂၀၅ ၂၀၆ ၂၀၇ ၂၀၈ ၂၀၉ ၂၁၀ ၂၁၁ ၂၁၂ ၂၁၃ ၂၁၄ ၂၁၅ ၂၁၆ ၂၁၇ ၂၁၈ ၂၁၉ ၂၂၀ ၂၂၁ ၂၂၂ ၂၂၃ ၂၂၄ ၂၂၅ ၂၂၆ ၂၂၇ ၂၂၈ ၂၂၉ ၂၃၀ ၂၃၁ ၂၃၂ ၂၃၃ ၂၃၄ ၂၃၅ ၂၃၆ ၂၃၇ ၂၃၈ ၂၃၉ ၂၄၀ ၂၄၁ ၂၄၂

(သံ၊၁၊၁။)

သံယုတ္တနိကာယော

သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။ ဒေဝတာသံယုတ္တံ

၁။ နဠဝဂ္ဂေါ

၁။ ဩဃတရဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ကထံ နု တွံ, မာရိသ, ဩဃမတရီ’တိ? ‘အပ္ပတိဋ္ဌံ ခွါဟံ, အာဝုသော, အနာယူဟံ ဩဃမတရိ’န္တိ။ ‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, မာရိသ, အပ္ပတိဋ္ဌံ အနာယူဟံ ဩဃမတရီ’တိ? ‘ယဒါခွါဟံ, အာဝုသော, သန္တိဋ္ဌာမိ တဒါဿု သံသီဒါမိ၊ ယဒါခွါဟံ, အာဝုသော, အာယူဟာမိ တဒါဿု နိဗ္ဗုယှာမိ [နိဝုယှာမိ (သျာ။ ကံ။ က။)]။ ဧဝံ ခွါဟံ, အာဝုသော, အပ္ပတိဋ္ဌံ အနာယူဟံ ဩဃမတရိ’’’န္တိ။

‘‘စိရဿံ ဝတ ပဿာမိ, ဗြာဟ္မဏံ ပရိနိဗ္ဗုတံ၊

အပ္ပတိဋ္ဌံ အနာယူဟံ, တိဏ္ဏံ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။ –

---

(သံ၊၁၊၂။)

ဣဒမဝေါစ သာ ဒေဝတာ။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ – ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၂။ နိမောက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဇာနာသိ နော တွံ, မာရိသ, သတ္တာနံ နိမောက္ခံ ပမောက္ခံ ဝိဝေက’’န္တိ။

‘‘ဇာနာမိ ခွါဟံ, အာဝုသော, သတ္တာနံ နိမောက္ခံ ပမောက္ခံ ဝိဝေက’’န္တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, မာရိသ, ဇာနာသိ သတ္တာနံ နိမောက္ခံ ပမောက္ခံ ဝိဝေက’’န္တိ?

‘‘နန္ဒီဘဝပရိက္ခယာ [နန္ဒိဘဝပရိက္ခယာ (သျာ။ ကံ။)], သညာဝိညာဏသင်္ခယာ, ဝေဒနာနံ နိရောဓာ ဥပသမာ – ဧဝံ ခွါဟံ, အာဝုသော, ဇာနာမိ သတ္တာနံ နိမောက္ခံ ပမောက္ခံ ဝိဝေက’’န္တိ။

၃။ ဥပနီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု,

ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

ပုညာနိ ကယိရာထ သုခါဝဟာနီ’’တိ။

‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု,

ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

လောကာမိသံ ပဇဟေ သန္တိပေက္ခော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၃။)

၄။ အစ္စေန္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော,

ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

ပုညာနိ ကယိရာထ သုခါဝဟာနီ’’တိ။

‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော,

ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

လောကာမိသံ ပဇဟေ သန္တိပေက္ခော’’တိ။

၅။ ကတိဆိန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ကတိ ဆိန္ဒေ ကတိ ဇဟေ, ကတိ စုတ္တရိ ဘာဝယေ၊

ကတိ သင်္ဂါတိဂေါ ဘိက္ခု, ဩဃတိဏ္ဏောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

‘‘ပဉ္စ ဆိန္ဒေ ပဉ္စ ဇဟေ, ပဉ္စ စုတ္တရိ ဘာဝယေ၊

ပဉ္စ သင်္ဂါတိဂေါ ဘိက္ခု, ဩဃတိဏ္ဏောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

၆။ ဇာဂရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ကတိ ဇာဂရတံ သုတ္တာ, ကတိ သုတ္တေသု ဇာဂရာ၊

ကတိဘိ [ကတီဟိ (သီ။)] ရဇမာဒေတိ, ကတိဘိ [ကတီဟိ (သီ။)] ပရိသုဇ္ဈတီ’’တိ။

‘‘ပဉ္စ ဇာဂရတံ သုတ္တာ, ပဉ္စ သုတ္တေသု ဇာဂရာ၊

ပဉ္စဘိ [ပဉ္စဟိ (သီ။)] ရဇမာဒေတိ, ပဉ္စဘိ [ပဉ္စဟိ (သီ။)] ပရိသုဇ္ဈတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၄။)

၇။ အပ္ပဋိဝိဒိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ယေသံ ဓမ္မာ အပ္ပဋိဝိဒိတာ, ပရဝါဒေသု နီယရေ [နိယျရေ (က။)]၊

သုတ္တာ တေ နပ္ပဗုဇ္ဈန္တိ, ကာလော တေသံ ပဗုဇ္ဈိတု’’န္တိ။

‘‘ယေသံ ဓမ္မာ သုပ္ပဋိဝိဒိတာ, ပရဝါဒေသု န နီယရေ၊

တေ သမ္ဗုဒ္ဓါ သမ္မဒညာ, စရန္တိ ဝိသမေ သမ’’န္တိ။

၈။ သုသမ္မုဋ္ဌသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ယေသံ ဓမ္မာ သုသမ္မုဋ္ဌာ, ပရဝါဒေသု နီယရေ၊

သုတ္တာ တေ နပ္ပဗုဇ္ဈန္တိ, ကာလော တေသံ ပဗုဇ္ဈိတု’’န္တိ။

‘‘ယေသံ ဓမ္မာ အသမ္မုဋ္ဌာ, ပရဝါဒေသု န နီယရေ၊

တေ သမ္ဗုဒ္ဓါ သမ္မဒညာ, စရန္တိ ဝိသမေ သမ’’န္တိ။

၉။ မာနကာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘န မာနကာမဿ ဒမော ဣဓတ္ထိ,

န မောနမတ္ထိ အသမာဟိတဿ၊

ဧကော အရညေ ဝိဟရံ ပမတ္တော,

န မစ္စုဓေယျဿ တရေယျ ပါရ’’န္တိ။

‘‘မာနံ ပဟာယ သုသမာဟိတတ္တော,

သုစေတသော သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တော၊

ဧကော အရညေ ဝိဟရံ အပ္ပမတ္တော,

သ မစ္စုဓေယျဿ တရေယျ ပါရ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၅။)

၁၀။ အရညသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အရညေ ဝိဟရန္တာနံ, သန္တာနံ ဗြဟ္မစာရိနံ၊

ဧကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, ကေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတီ’’တိ။

‘‘အတီတံ နာနုသောစန္တိ, နပ္ပဇပ္ပန္တိ နာဂတံ၊

ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေန္တိ, တေန ဝဏ္ဏော ပသီဒတိ’’။

‘‘အနာဂတပ္ပဇပ္ပါယ, အတီတဿာနုသောစနာ၊

ဧတေန ဗာလာ သုဿန္တိ, နဠောဝ ဟရိတော လုတော’’တိ။

နဠဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဩဃံ နိမောက္ခံ ဥပနေယျံ, အစ္စေန္တိ ကတိဆိန္ဒိ စ၊

ဇာဂရံ အပ္ပဋိဝိဒိတာ, သုသမ္မုဋ္ဌာ မာနကာမိနာ၊

အရညေ ဒသမော ဝုတ္တော, ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတိ။

၂။ နန္ဒနဝဂ္ဂေါ

၁။ နန္ဒနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အညတရာ တာဝတိံသကာယိကာ ဒေဝတာ နန္ဒနေ ဝနေ အစ္ဆရာသံဃပရိဝုတာ ဒိဗ္ဗေဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂီဘူတာ ပရိစာရိယမာနာ [ပရိစာရိယမာနာ (သျာ။ ကံ။ က။)] တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၆။)

‘‘န တေ သုခံ ပဇာနန္တိ, ယေ န ပဿန္တိ နန္ဒနံ၊

အာဝါသံ နရဒေဝါနံ, တိဒသာနံ ယသဿိန’’န္တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, အညတရာ ဒေဝတာ တံ ဒေဝတံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘န တွံ ဗာလေ ပဇာနာသိ, ယထာ အရဟတံ ဝစော၊

အနိစ္စာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ [သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မိနော၊

ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ, တေသံ ဝူပသမော သုခေါ’’တိ။

၂။ နန္ဒတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘နန္ဒတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ,

ဂေါမာ [ဂေါမိကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဂေါဟိ တထေဝ နန္ဒတိ၊

ဥပဓီဟိ နရဿ နန္ဒနာ,

န ဟိ သော နန္ဒတိ ယော နိရူပဓီ’’တိ။

‘‘သောစတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ,

ဂေါမာ ဂေါဟိ တထေဝ သောစတိ၊

ဥပဓီဟိ နရဿ သောစနာ,

န ဟိ သော သောစတိ ယော နိရူပဓီ’’တိ။

၃။ နတ္ထိပုတ္တသမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘နတ္ထိ ပုတ္တသမံ ပေမံ, နတ္ထိ ဂေါသမိတံ ဓနံ၊

နတ္ထိ သူရိယသမာ [သုရိယသမာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အာဘာ, သမုဒ္ဒပရမာ သရာ’’တိ။

‘‘နတ္ထိ အတ္တသမံ ပေမံ, နတ္ထိ ဓညသမံ ဓနံ၊

နတ္ထိ ပညာသမာ အာဘာ, ဝုဋ္ဌိ ဝေ ပရမာ သရာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၇။)

၄။ ခတ္တိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄။ ‘‘ခတ္တိယော ဒွိပဒံ သေဋ္ဌော, ဗလီဗဒ္ဒေါ [ဗလိဝဒ္ဒေါ (သီ။ ပီ။), ဗလိဗဒ္ဒေါ (သျာ။ ကံ။ က။)] စတုပ္ပဒံ။

ကောမာရီ သေဋ္ဌာ ဘရိယာနံ, ယော စ ပုတ္တာန ပုဗ္ဗဇော’’တိ။

‘‘သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒံ သေဋ္ဌော, အာဇာနီယော စတုပ္ပဒံ၊

သုဿူသာ သေဋ္ဌာ ဘရိယာနံ, ယော စ ပုတ္တာနမဿဝေါ’’တိ။

၅။ သဏမာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅။ ‘‘ဌိတေ မဇ္ဈနှိကေ [မဇ္ဈန္တိကေ (သဗ္ဗတ္ထ)] ကာလေ, သန္နိသီဝေသု ပက္ခိသု။

သဏတေဝ ဗြဟာရညံ [မဟာရညံ (က။ သီ။ သျာ။ ကံ။ က။)], တံ ဘယံ ပဋိဘာတိ မ’’န္တိ။

‘‘ဌိတေ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ, သန္နိသီဝေသု ပက္ခိသု၊

သဏတေဝ ဗြဟာရညံ, သာ ရတိ ပဋိဘာတိ မ’’န္တိ။

၆။ နိဒ္ဒါတန္ဒီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆။ ‘‘နိဒ္ဒါ တန္ဒီ ဝိဇမ္ဘိတာ [တန္ဒိ ဝိဇမ္ဘိကာ (သီ။ ပီ။)], အရတီ ဘတ္တသမ္မဒေါ။

ဧတေန နပ္ပကာသတိ, အရိယမဂ္ဂေါ ဣဓ ပါဏိန’’န္တိ။

‘‘နိဒ္ဒံ တန္ဒိံ ဝိဇမ္ဘိတံ, အရတိံ ဘတ္တသမ္မဒံ၊

ဝီရိယေန [ဝိရိယေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နံ ပဏာမေတွာ, အရိယမဂ္ဂေါ ဝိသုဇ္ဈတီ’’တိ။

၇။ ဒုက္ကရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇။ ‘‘ဒုက္ကရံ ဒုတ္တိတိက္ခဉ္စ, အဗျတ္တေန စ သာမညံ။

ဗဟူဟိ တတ္ထ သမ္ဗာဓာ, ယတ္ထ ဗာလော ဝိသီဒတီ’’တိ။

‘‘ကတိဟံ စရေယျ သာမညံ, စိတ္တံ စေ န နိဝါရယေ၊

ပဒေ ပဒေ ဝိသီဒေယျ, သင်္ကပ္ပါနံ ဝသာနုဂေါ’’တိ။

‘‘ကုမ္မောဝ အင်္ဂါနိ သကေ ကပါလေ,

သမောဒဟံ ဘိက္ခု မနောဝိတက္ကေ၊

အနိဿိတော အညမဟေဌယာနော,

ပရိနိဗ္ဗုတော နူပဝဒေယျ ကဉ္စီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၈။)

၈။ ဟိရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈။ ‘‘ဟိရီနိသေဓော ပုရိသော, ကောစိ လောကသ္မိံ ဝိဇ္ဇတိ။

ယော နိန္ဒံ အပဗောဓတိ [အပဗောဓေတိ (သျာ။ ကံ။ က။)], အဿော ဘဒြော ကသာမိဝါ’’တိ။

‘‘ဟိရီနိသေဓာ တနုယာ, ယေ စရန္တိ သဒါ သတာ၊

အန္တံ ဒုက္ခဿ ပပ္ပုယျ, စရန္တိ ဝိသမေ သမ’’န္တိ။

၉။ ကုဋိကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉။

‘‘ကစ္စိ တေ ကုဋိကာ နတ္ထိ, ကစ္စိ နတ္ထိ ကုလာဝကာ၊

ကစ္စိ သန္တာနကာ နတ္ထိ, ကစ္စိ မုတ္တောသိ ဗန္ဓနာ’’တိ။

‘‘တဂ္ဃ မေ ကုဋိကာ နတ္ထိ, တဂ္ဃ နတ္ထိ ကုလာဝကာ၊

တဂ္ဃ သန္တာနကာ နတ္ထိ, တဂ္ဃ မုတ္တောမှိ ဗန္ဓနာ’’တိ။

‘‘ကိန္တာဟံ ကုဋိကံ ဗြူမိ, ကိံ တေ ဗြူမိ ကုလာဝကံ၊

ကိံ တေ သန္တာနကံ ဗြူမိ, ကိန္တာဟံ ဗြူမိ ဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘မာတရံ ကုဋိကံ ဗြူသိ, ဘရိယံ ဗြူသိ ကုလာဝကံ၊

ပုတ္တေ သန္တာနကေ ဗြူသိ, တဏှံ မေ ဗြူသိ ဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘သာဟု တေ ကုဋိကာ နတ္ထိ, သာဟု နတ္ထိ ကုလာဝကာ၊

သာဟု သန္တာနကာ နတ္ထိ, သာဟု မုတ္တောသိ ဗန္ဓနာ’’တိ။

၁၀။ သမိဒ္ဓိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ တပေါဒါရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ယေန တပေါဒါ တေနုပသင်္ကမိ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ တပေါဒေ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ တပေါဒံ ဩဘာသေတွာ ယေန အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝေဟာသံ ဌိတာ အာယသ္မန္တံ သမိဒ္ဓိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၉။)

‘‘အဘုတွာ ဘိက္ခသိ ဘိက္ခု, န ဟိ ဘုတွာန ဘိက္ခသိ၊

ဘုတွာန ဘိက္ခု ဘိက္ခဿု, မာ တံ ကာလော ဥပစ္စဂါ’’တိ။

‘‘ကာလံ ဝေါဟံ န ဇာနာမိ, ဆန္နော ကာလော န ဒိဿတိ၊

တသ္မာ အဘုတွာ ဘိက္ခာမိ, မာ မံ ကာလော ဥပစ္စဂါ’’တိ။

အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ ပထဝိယံ [ပဌဝိယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပတိဋ္ဌဟိတွာ အာယသ္မန္တံ သမိဒ္ဓိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒဟရော တွံ ဘိက္ခု, ပဗ္ဗဇိတော သုသု ကာဠကေသော, ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော, ပဌမေန ဝယသာ, အနိက္ကီဠိတာဝီ ကာမေသု။ ဘုဉ္ဇ, ဘိက္ခု, မာနုသကေ ကာမေ၊ မာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝီ’’တိ။

‘‘န ခွါဟံ, အာဝုသော, သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝါမိ။ ကာလိကဉ္စ ခွါဟံ, အာဝုသော, ဟိတွာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ အနုဓာဝါမိ။ ကာလိကာ ဟိ, အာဝုသော, ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ၊ အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ သန္ဒိဋ္ဌိကော အယံ ဓမ္မော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, ကာလိကာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော? ကထံ သန္ဒိဋ္ဌိကော အယံ ဓမ္မော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ?

‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, နဝေါ အစိရပဗ္ဗဇိတော အဓုနာဂတော ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ။ န တာဟံ [န ခွါဟံ (သီ။ ပီ။)] သက္ကောမိ ဝိတ္ထာရေန အာစိက္ခိတုံ။ အယံ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ တပေါဒါရာမေ။ တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆ။ ယထာ တေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တထာ နံ ဓာရေယျာသီ’’တိ။

‘‘န ခေါ, ဘိက္ခု, သုကရော သော ဘဂဝါ အမှေဟိ ဥပသင်္ကမိတုံ, အညာဟိ မဟေသက္ခာဟိ ဒေဝတာဟိ ပရိဝုတော။ သစေ ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆေယျာသိ, မယမ္ပိ အာဂစ္ဆေယျာမ ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ တဿာ ဒေဝတာယ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

---

(သံ၊၁၊၁၀။)

‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ယေန တပေါဒါ တေနုပသင်္ကမိံ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ တပေါဒေ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိံ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ တပေါဒံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝေဟာသံ ဌိတာ ဣမာယ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အဘုတွာ ဘိက္ခသိ ဘိက္ခု, န ဟိ ဘုတွာန ဘိက္ခသိ၊

ဘုတွာန ဘိက္ခု ဘိက္ခဿု, မာ တံ ကာလော ဥပစ္စဂါ’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဒေဝတံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိံ –

‘‘ကာလံ ဝေါဟံ န ဇာနာမိ, ဆန္နော ကာလော န ဒိဿတိ၊

တသ္မာ အဘုတွာ ဘိက္ခာမိ, မာ မံ ကာလော ဥပစ္စဂါ’’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဘန္တေ, သာ ဒေဝတာ ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌဟိတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒဟရော တွံ, ဘိက္ခု, ပဗ္ဗဇိတော သုသု ကာဠကေသော, ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော, ပဌမေန ဝယသာ, အနိက္ကီဠိတာဝီ ကာမေသု။ ဘုဉ္ဇ, ဘိက္ခု, မာနုသကေ ကာမေ၊ မာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝီ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, တံ ဒေဝတံ ဧတဒဝေါစံ – ‘န ခွါဟံ, အာဝုသော, သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝါမိ၊ ကာလိကဉ္စ ခွါဟံ, အာဝုသော, ဟိတွာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ အနုဓာဝါမိ။ ကာလိကာ ဟိ, အာဝုသော, ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ၊ အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ သန္ဒိဋ္ဌိကော အယံ ဓမ္မော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, ကာလိကာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ၊ အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော? ကထံ သန္ဒိဋ္ဌိကော အယံ ဓမ္မော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, တံ ဒေဝတံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, နဝေါ အစိရပဗ္ဗဇိတော အဓုနာဂတော ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, န တာဟံ သက္ကောမိ ဝိတ္ထာရေန အာစိက္ခိတုံ။ အယံ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ တပေါဒါရာမေ။ တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆ။ ယထာ တေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တထာ နံ ဓာရေယျာသီ’’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၁။)

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘န ခေါ, ဘိက္ခု, သုကရော သော ဘဂဝါ အမှေဟိ ဥပသင်္ကမိတုံ, အညာဟိ မဟေသက္ခာဟိ ဒေဝတာဟိ ပရိဝုတော။ သစေ ခေါ, တွံ ဘိက္ခု, တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆေယျာသိ, မယမ္ပိ အာဂစ္ဆေယျာမ ဓမ္မဿဝနာယာ’တိ။ သစေ, ဘန္တေ, တဿာ ဒေဝတာယ သစ္စံ ဝစနံ, ဣဓေဝ သာ ဒေဝတာ အဝိဒူရေ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သာ ဒေဝတာ အာယသ္မန္တံ သမိဒ္ဓိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပုစ္ဆ, ဘိက္ခု, ပုစ္ဆ, ဘိက္ခု, ယမဟံ အနုပ္ပတ္တာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဒေဝတံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အက္ခေယျသညိနော သတ္တာ, အက္ခေယျသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတာ၊

အက္ခေယျံ အပရိညာယ, ယောဂမာယန္တိ မစ္စုနော။

‘‘အက္ခေယျဉ္စ ပရိညာယ, အက္ခာတာရံ န မညတိ၊

တဉှိ တဿ န ဟောတီတိ, ယေန နံ ဝဇ္ဇာ န တဿ အတ္ထိ၊

သစေ ဝိဇာနာသိ ဝဒေဟိ ယက္ခာ’’တိ [ယက္ခီတိ (ပီ။ က။)]။

‘‘န ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တထာ ဘာသတု ယထာဟံ ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဇာနေယျ’’န္တိ။

‘‘သမော ဝိသေသီ ဥဒ ဝါ [အထဝါ (သီ။ ပီ။)] နိဟီနော,

ယော မညတီ သော ဝိဝဒေထ [သောပိ ဝဒေထ (က။)] တေန၊

တီသု ဝိဓာသု အဝိကမ္ပမာနော,

သမော ဝိသေသီတိ န တဿ ဟောတိ၊

သစေ ဝိဇာနာသိ ဝဒေဟိ ယက္ခာ’’တိ။

‘‘ဣမဿာပိ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ န ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တထာ ဘာသတု ယထာဟံ ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဇာနေယျ’’န္တိ။

‘‘ပဟာသိ သင်္ခံ န ဝိမာနမဇ္ဈဂါ, အစ္ဆေစ္ဆိ [အစ္ဆေဇ္ဇိ (သျာ။ ကံ။ က။)] တဏှံ ဣဓ နာမရူပေ၊

တံ ဆိန္နဂန္ထံ အနိဃံ နိရာသံ, ပရိယေသမာနာ နာဇ္ဈဂမုံ၊

ဒေဝါ မနုဿာ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ, သဂ္ဂေသု ဝါ သဗ္ဗနိဝေသနေသု၊

သစေ ဝိဇာနာသိ ဝဒေဟိ ယက္ခာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၂။)

‘‘ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ –

‘‘ပါပံ န ကယိရာ ဝစသာ မနသာ,

ကာယေန ဝါ ကိဉ္စန သဗ္ဗလောကေ၊

ကာမေ ပဟာယ သတိမာ သမ္ပဇာနော,

ဒုက္ခံ န သေဝေထ အနတ္ထသံဟိတ’’န္တိ။

နန္ဒနဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နန္ဒနာ နန္ဒတိ စေဝ, နတ္ထိပုတ္တသမေန စ၊

ခတ္တိယော သဏမာနော စ, နိဒ္ဒါတန္ဒီ စ ဒုက္ကရံ၊

ဟိရီ ကုဋိကာ နဝမော, ဒသမော ဝုတ္တော သမိဒ္ဓိနာတိ။

၃။ သတ္တိဝဂ္ဂေါ

၁။ သတ္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော, ဍယှမာနောဝ [ဍယှမာနေဝ (သဗ္ဗတ္ထ)] မတ္ထကေ၊

ကာမရာဂပ္ပဟာနာယ, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော, ဍယှမာနောဝ မတ္ထကေ၊

သက္ကာယဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနာယ, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

၂။ ဖုသတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂။

‘‘နာဖုသန္တံ ဖုသတိ စ, ဖုသန္တဉ္စ တတော ဖုသေ၊

တသ္မာ ဖုသန္တံ ဖုသတိ, အပ္ပဒုဋ္ဌပဒေါသိန’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၃။)

‘‘ယော အပ္ပဒုဋ္ဌဿ နရဿ ဒုဿတိ,

သုဒ္ဓဿ ပေါသဿ အနင်္ဂဏဿ၊

တမေဝ ဗာလံ ပစ္စေတိ ပါပံ,

သုခုမော ရဇော ပဋိဝါတံဝ ခိတ္တော’’တိ။

၃။ ဇဋာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃။

‘‘အန္တော ဇဋာ ဗဟိ ဇဋာ, ဇဋာယ ဇဋိတာ ပဇာ၊

တံ တံ ဂေါတမ ပုစ္ဆာမိ, ကော ဣမံ ဝိဇဋယေ ဇဋ’’န္တိ။

‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယ နရော သပညော, စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယံ၊

အာတာပီ နိပကော ဘိက္ခု, သော ဣမံ ဝိဇဋယေ ဇဋံ။

‘‘ယေသံ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, အဝိဇ္ဇာ စ ဝိရာဇိတာ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, တေသံ ဝိဇဋိတာ ဇဋာ။

‘‘ယတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

ပဋိဃံ ရူပသညာ စ, ဧတ္ထေသာ ဆိဇ္ဇတေ [ဝိဇဋေ (က။)] ဇဋာ’’တိ။

၄။ မနောနိဝါရဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄။ ‘‘ယတော ယတော မနော နိဝါရယေ,

န ဒုက္ခမေတိ နံ တတော တတော၊

သ သဗ္ဗတော မနော နိဝါရယေ,

သ သဗ္ဗတော ဒုက္ခာ ပမုစ္စတိ’’။

‘‘န သဗ္ဗတော မနော နိဝါရယေ,

န မနော သံယတတ္တမာဂတံ၊

ယတော ယတော စ ပါပကံ,

တတော တတော မနော နိဝါရယေ’’တိ။

၅။ အရဟန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅။

‘‘ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ကတာဝီ,

ခီဏာသဝေါ အန္တိမဒေဟဓာရီ၊

အဟံ ဝဒါမီတိပိ သော ဝဒေယျ,

မမံ ဝဒန္တီတိပိ သော ဝဒေယျာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၄။)

‘‘ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ကတာဝီ,

ခီဏာသဝေါ အန္တိမဒေဟဓာရီ၊

အဟံ ဝဒါမီတိပိ သော ဝဒေယျ,

မမံ ဝဒန္တီတိပိ သော ဝဒေယျ၊

လောကေ သမညံ ကုသလော ဝိဒိတွာ,

ဝေါဟာရမတ္တေန သော [သ (?)] ဝေါဟရေယျာ’’တိ။

‘‘ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ကတာဝီ,

ခီဏာသဝေါ အန္တိမဒေဟဓာရီ၊

မာနံ နု ခေါ သော ဥပဂမ္မ ဘိက္ခု,

အဟံ ဝဒါမီတိပိ သော ဝဒေယျ၊

မမံ ဝဒန္တီတိပိ သော ဝဒေယျာ’’တိ။

‘‘ပဟီနမာနဿ န သန္တိ ဂန္ထာ,

ဝိဓူပိတာ မာနဂန္ထဿ သဗ္ဗေ၊

သ ဝီတိဝတ္တော မညတံ [မာနနံ (သီ။), မညီတံ (?)] သုမေဓော,

အဟံ ဝဒါမီတိပိ သော ဝဒေယျ။

‘‘မမံ ဝဒန္တီတိပိ သော ဝဒေယျ၊

လောကေ သမညံ ကုသလော ဝိဒိတွာ၊

ဝေါဟာရမတ္တေန သော ဝေါဟရေယျာ’’တိ။

၆။ ပဇ္ဇောတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆။

‘‘ကတိ လောကသ္မိံ ပဇ္ဇောတာ, ယေဟိ လောကော ပကာသတိ [ပဘာသတိ (က။ သီ။)]၊

ဘဂဝန္တံ [ဘဝန္တံ (က။)] ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

‘‘စတ္တာရော လောကေ ပဇ္ဇောတာ, ပဉ္စမေတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ဒိဝါ တပတိ အာဒိစ္စော, ရတ္တိမာဘာတိ စန္ဒိမာ။

‘‘အထ အဂ္ဂိ ဒိဝါရတ္တိံ, တတ္ထ တတ္ထ ပကာသတိ၊

သမ္ဗုဒ္ဓေါ တပတံ သေဋ္ဌော, ဧသာ အာဘာ အနုတ္တရာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၅။)

၇။ သရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇။

‘‘ကုတော သရာ နိဝတ္တန္တိ, ကတ္ထ ဝဋ္ဋံ န ဝတ္တတိ၊

ကတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတီ’’တိ။

‘‘ယတ္ထ အာပေါ စ ပထဝီ, တေဇော ဝါယော န ဂါဓတိ၊

အတော သရာ နိဝတ္တန္တိ, ဧတ္ထ ဝဋ္ဋံ န ဝတ္တတိ၊

ဧတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတီ’’တိ။

၈။ မဟဒ္ဓနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈။

‘‘မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ, ရဋ္ဌဝန္တောပိ ခတ္တိယာ၊

အညမညာဘိဂိဇ္ဈန္တိ, ကာမေသု အနလင်္ကတာ။

‘‘တေသု ဥဿုက္ကဇာတေသု, ဘဝသောတာနုသာရိသု၊

ကေဓ တဏှံ [ရောဓတဏှံ (သျာ။ ကံ။), ဂေဓတဏှံ (က။)] ပဇဟိံသု [ပဝါဟိံသု (သျာ။ ကံ။ က။)], ကေ လောကသ္မိံ အနုဿုကာ’’တိ။

‘‘ဟိတွာ အဂါရံ ပဗ္ဗဇိတာ, ဟိတွာ ပုတ္တံ ပသုံ ဝိယံ၊

ဟိတွာ ရာဂဉ္စ ဒေါသဉ္စ, အဝိဇ္ဇဉ္စ ဝိရာဇိယ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, တေ လောကသ္မိံ အနုဿုကာ’’တိ။

၉။ စတုစက္ကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉။

‘‘စတုစက္ကံ နဝဒွါရံ, ပုဏ္ဏံ လောဘေန သံယုတံ၊

ပင်္ကဇာတံ မဟာဝီရ, ကထံ ယာတြာ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘ဆေတွာ နဒ္ဓိံ ဝရတ္တဉ္စ, ဣစ္ဆာ လောဘဉ္စ ပါပကံ၊

သမူလံ တဏှမဗ္ဗုယှ, ဧဝံ ယာတြာ ဘဝိဿတီ’’တိ။

၁၀။ ဧဏိဇင်္ဃသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀။

‘‘ဧဏိဇင်္ဃံ ကိသံ ဝီရံ, အပ္ပါဟာရံ အလောလုပံ၊

သီဟံ ဝေကစရံ နာဂံ, ကာမေသု အနပေက္ခိနံ၊

ဥပသင်္ကမ္မ ပုစ္ဆာမ, ကထံ ဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၆။)

‘‘ပဉ္စ ကာမဂုဏာ လောကေ, မနောဆဋ္ဌာ ပဝေဒိတာ၊

ဧတ္ထ ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ, ဧဝံ ဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

သတ္တိဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သတ္တိယာ ဖုသတိ စေဝ, ဇဋာ မနောနိဝါရဏာ၊

အရဟန္တေန ပဇ္ဇောတော, သရာ မဟဒ္ဓနေန စ၊

စတုစက္ကေန နဝမံ, ဧဏိဇင်္ဃေန တေ ဒသာတိ။

၄။ သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂေါ

၁။ သဗ္ဘိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ သတုလ္လပကာယိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ [ကြုဗ္ဗေထ (က။)] သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, ပညာ လဗ္ဘတိ [ပညံ လဘတိ (သျာ။ ကံ။)] နာညတော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သောကမဇ္ဈေ န သောစတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၇။)

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, ဉာတိမဇ္ဈေ ဝိရောစတီ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ သုဂ္ဂတိ’’န္တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သတ္တာ တိဋ္ဌန္တိ သာတတ’’န္တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဿ နု ခေါ, ဘဂဝါ, သုဘာသိတ’’န္တိ? သဗ္ဗာသံ ဝေါ သုဘာသိတံ ပရိယာယေန, အပိ စ မမပိ သုဏာထ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တာ ဒေဝတာယော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသူတိ။

၂။ မစ္ဆရိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ သတုလ္လပကာယိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘မစ္ဆေရာ စ ပမာဒါ စ, ဧဝံ ဒါနံ န ဒီယတိ [ဒိယျတိ (က။)]၊

ပုညံ အာကင်္ခမာနေန, ဒေယျံ ဟောတိ ဝိဇာနတာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၈။)

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ယဿေဝ ဘီတော န ဒဒါတိ မစ္ဆရီ, တဒေဝါဒဒတော ဘယံ၊

ဇိဃစ္ဆာ စ ပိပါသာ စ, ယဿ ဘာယတိ မစ္ဆရီ၊

တမေဝ ဗာလံ ဖုသတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။

‘‘တသ္မာ ဝိနေယျ မစ္ဆေရံ, ဒဇ္ဇာ ဒါနံ မလာဘိဘူ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘တေ မတေသု န မီယန္တိ, ပန္ထာနံဝ သဟဗ္ဗဇံ၊

အပ္ပသ္မိံ ယေ ပဝေစ္ဆန္တိ, ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော။

‘‘အပ္ပသ္မေကေ ပဝေစ္ဆန္တိ, ဗဟုနေကေ န ဒိစ္ဆရေ၊

အပ္ပသ္မာ ဒက္ခိဏာ ဒိန္နာ, သဟဿေန သမံ မိတာ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဒုဒ္ဒဒံ ဒဒမာနာနံ, ဒုက္ကရံ ကမ္မ ကုဗ္ဗတံ၊

အသန္တော နာနုကုဗ္ဗန္တိ, သတံ ဓမ္မော ဒုရနွယော [ဒုရန္နယော (သီ။)]။

‘‘တသ္မာ သတဉ္စ အသတံ [အသတဉ္စ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], နာနာ ဟောတိ ဣတော ဂတိ၊

အသန္တော နိရယံ ယန္တိ, သန္တော သဂ္ဂပရာယနာ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဿ နု ခေါ, ဘဂဝါ, သုဘာသိတ’’န္တိ?

‘‘သဗ္ဗာသံ ဝေါ သုဘာသိတံ ပရိယာယေန၊ အပိ စ မမပိ သုဏာထ –

‘‘ဓမ္မံ စရေ ယောပိ သမုဉ္ဇကံ စရေ,

ဒါရဉ္စ ပေါသံ ဒဒမပ္ပကသ္မိံ၊

သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ,

ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၉။)

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကေနေသ ယညော ဝိပုလော မဟဂ္ဂတော,

သမေန ဒိန္နဿ န အဂ္ဃမေတိ၊

ကထံ [ဣဒံ ပဒံ ကတ္ထစိ သီဟဠပေါတ္ထကေ နတ္ထိ] သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ,

ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ’’တိ။

‘‘ဒဒန္တိ ဟေကေ ဝိသမေ နိဝိဋ္ဌာ,

ဆေတွာ ဝဓိတွာ အထ သောစယိတွာ၊

သာ ဒက္ခိဏာ အဿုမုခါ သဒဏ္ဍာ,

သမေန ဒိန္နဿ န အဂ္ဃမေတိ။

‘‘ဧဝံ သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ၊

ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ’’တိ။

၃။ သာဓုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ သတုလ္လပကာယိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, ဒါနံ၊

မစ္ဆေရာ စ ပမာဒါ စ, ဧဝံ ဒါနံ န ဒီယတိ၊

ပုညံ အာကင်္ခမာနေန, ဒေယျံ ဟောတိ ဝိဇာနတာ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, ဒါနံ၊

အပိ စ အပ္ပကသ္မိမ္ပိ သာဟု ဒါနံ’’။

‘‘အပ္ပသ္မေကေ ပဝေစ္ဆန္တိ, ဗဟုနေကေ န ဒိစ္ဆရေ၊

အပ္ပသ္မာ ဒက္ခိဏာ ဒိန္နာ, သဟဿေန သမံ မိတာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၀။)

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, ဒါနံ၊ အပ္ပကသ္မိမ္ပိ သာဟု ဒါနံ၊

အပိ စ သဒ္ဓါယပိ သာဟု ဒါနံ’’။

‘‘ဒါနဉ္စ ယုဒ္ဓဉ္စ သမာနမာဟု,

အပ္ပါပိ သန္တာ ဗဟုကေ ဇိနန္တိ၊

အပ္ပမ္ပိ စေ သဒ္ဒဟာနော ဒဒါတိ,

တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီ ပရတ္ထာ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, ဒါနံ၊ အပ္ပကသ္မိမ္ပိ သာဟု ဒါနံ၊

သဒ္ဓါယပိ သာဟု ဒါနံ၊ အပိ စ ဓမ္မလဒ္ဓဿာပိ သာဟု ဒါနံ’’။

‘‘ယော ဓမ္မလဒ္ဓဿ ဒဒါတိ ဒါနံ,

ဥဋ္ဌာနဝီရိယာဓိဂတဿ ဇန္တု၊

အတိက္ကမ္မ သော ဝေတရဏိံ ယမဿ,

ဒိဗ္ဗာနိ ဌာနာနိ ဥပေတိ မစ္စော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, ဒါနံ၊ အပ္ပကသ္မိမ္ပိ သာဟု ဒါနံ၊

သဒ္ဓါယပိ သာဟု ဒါနံ၊ ဓမ္မလဒ္ဓဿာပိ သာဟု ဒါနံ၊

အပိ စ ဝိစေယျ ဒါနမ္ပိ သာဟု ဒါနံ’’။

‘‘ဝိစေယျ ဒါနံ သုဂတပ္ပသတ္ထံ,

ယေ ဒက္ခိဏေယျာ ဣဓ ဇီဝလောကေ၊

ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ,

ဗီဇာနိ ဝုတ္တာနိ ယထာ သုခေတ္တေ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, ဒါနံ၊ အပ္ပကသ္မိမ္ပိ သာဟု ဒါနံ၊

သဒ္ဓါယပိ သာဟု ဒါနံ၊ ဓမ္မလဒ္ဓဿာပိ သာဟု ဒါနံ၊

ဝိစေယျ ဒါနမ္ပိ သာဟု ဒါနံ၊ အပိ စ ပါဏေသုပိ သာဓု သံယမော’’။

---

(သံ၊၁၊၂၁။)

‘‘ယော ပါဏဘူတာနိ [ပါဏဘူတေသု (သီ။ ပီ။)] အဟေဌယံ စရံ,

ပရူပဝါဒါ န ကရောန္တိ ပါပံ၊

ဘီရုံ ပသံသန္တိ န ဟိ တတ္ထ သူရံ,

ဘယာ ဟိ သန္တော န ကရောန္တိ ပါပ’’န္တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဿ နု ခေါ, ဘဂဝါ, သုဘာသိတ’’န္တိ?

‘‘သဗ္ဗာသံ ဝေါ သုဘာသိတံ ပရိယာယေန, အပိ စ မမပိ သုဏာထ –

‘‘သဒ္ဓါ ဟိ ဒါနံ ဗဟုဓာ ပသတ္ထံ,

ဒါနာ စ ခေါ ဓမ္မပဒံဝ သေယျော၊

ပုဗ္ဗေ စ ဟိ ပုဗ္ဗတရေ စ သန္တော,

နိဗ္ဗာနမေဝဇ္ဈဂမုံ သပညာ’’တိ။

၄။ နသန္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ သတုလ္လပကာယိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘န သန္တိ ကာမာ မနုဇေသု နိစ္စာ,

သန္တီဓ ကမနီယာနိ ယေသု [ကာမေသု (က။)] ဗဒ္ဓေါ၊

ယေသု ပမတ္တော အပုနာဂမနံ,

အနာဂန္တာ ပုရိသော မစ္စုဓေယျာ’’တိ။

‘‘ဆန္ဒဇံ အဃံ ဆန္ဒဇံ ဒုက္ခံ၊

ဆန္ဒဝိနယာ အဃဝိနယော၊

အဃဝိနယာ ဒုက္ခဝိနယော’’တိ။

‘‘န တေ ကာမာ ယာနိ စိတြာနိ လောကေ,

သင်္ကပ္ပရာဂေါ ပုရိသဿ ကာမော၊

တိဋ္ဌန္တိ စိတြာနိ တထေဝ လောကေ,

အထေတ္ထ ဓီရာ ဝိနယန္တိ ဆန္ဒံ။

---

(သံ၊၁၊၂၂။)

‘‘ကောဓံ ဇဟေ ဝိပ္ပဇဟေယျ မာနံ,

သံယောဇနံ သဗ္ဗမတိက္ကမေယျ၊

တံ နာမရူပသ္မိမသဇ္ဇမာနံ,

အကိဉ္စနံ နာနုပတန္တိ ဒုက္ခာ။

‘‘ပဟာသိ သင်္ခံ န ဝိမာနမဇ္ဈဂါ [န စ မာနမဇ္ဈဂါ (က။ သီ။), န ဝိမာနမာဂါ (သျာ။ ကံ။)],

အစ္ဆေစ္ဆိ တဏှံ ဣဓ နာမရူပေ၊

တံ ဆိန္နဂန္ထံ အနိဃံ နိရာသံ,

ပရိယေသမာနာ နာဇ္ဈဂမုံ၊

ဒေဝါ မနုဿာ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ,

သဂ္ဂေသု ဝါ သဗ္ဗနိဝေသနေသူ’’တိ။

‘‘တံ စေ ဟိ နာဒ္ဒက္ခုံ တထာဝိမုတ္တံ (ဣစ္စာယသ္မာ မောဃရာဇာ),

ဒေဝါ မနုဿာ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ၊

နရုတ္တမံ အတ္ထစရံ နရာနံ,

ယေ တံ နမဿန္တိ ပသံသိယာ တေ’’တိ။

‘‘ပသံသိယာ တေပိ ဘဝန္တိ ဘိက္ခူ (မောဃရာဇာတိ ဘဂဝါ),

ယေ တံ နမဿန္တိ တထာဝိမုတ္တံ၊

အညာယ ဓမ္မံ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ,

သင်္ဂါတိဂါ တေပိ ဘဝန္တိ ဘိက္ခူ’’တိ။

၅။ ဥဇ္ဈာနသညိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဥဇ္ဈာနသညိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝေဟာသံ အဋ္ဌံသု။ ဝေဟာသံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အညထာ သန္တမတ္တာနံ, အညထာ ယော ပဝေဒယေ၊

နိကစ္စ ကိတဝဿေဝ, ဘုတ္တံ ထေယျေန တဿ တံ။

‘‘ယဉှိ ကယိရာ တဉှိ ဝဒေ, ယံ န ကယိရာ န တံ ဝဒေ၊

အကရောန္တံ ဘာသမာနာနံ, ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

‘‘န ယိဒံ ဘာသိတမတ္တေန, ဧကန္တသဝနေန ဝါ၊

အနုက္ကမိတဝေ သက္ကာ, ယာယံ ပဋိပဒါ ဒဠှာ၊

ယာယ ဓီရာ ပမုစ္စန္တိ, ဈာယိနော မာရဗန္ဓနာ။

---

(သံ၊၁၊၂၃။)

‘‘န ဝေ ဓီရာ ပကုဗ္ဗန္တိ, ဝိဒိတွာ လောကပရိယာယံ၊

အညာယ နိဗ္ဗုတာ ဓီရာ, တိဏ္ဏာ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

အထ ခေါ တာ ဒေဝတာယော ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌဟိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အစ္စယော နော, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ [ယထာဗာလာ ယထာမူဠှာ ယထာအကုသလာ (သဗ္ဗတ္ထ)], ယာ မယံ ဘဂဝန္တံ အာသာဒေတဗ္ဗံ အမညိမှာ။ တာသံ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သိတံ ပါတွာကာသိ။ အထ ခေါ တာ ဒေဝတာယော ဘိယျောသောမတ္တာယ ဥဇ္ဈာယန္တိယော ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂဉ္ဆုံ။ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အစ္စယံ ဒေသယန္တီနံ, ယော စေ န ပဋိဂဏှတိ၊

ကောပန္တရော ဒေါသဂရု, သ ဝေရံ ပဋိမုဉ္စတီ’’တိ။

‘‘အစ္စယော စေ န ဝိဇ္ဇေထ, နောစိဓာပဂတံ [နောစီဓ အပဟတံ (သျာ။ ကံ။), နောစိဓာပကတံ (?)] သိယာ၊

ဝေရာနိ န စ သမ္မေယျုံ, ကေနီဓ [ဝေရာနိ စ သမ္မေယျုံ, တေနိဓ (သီ။)] ကုသလော သိယာ’’တိ။

‘‘ကဿစ္စယာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, ကဿ နတ္ထိ အပါဂတံ၊

ကော န သမ္မောဟမာပါဒိ, ကော စ ဓီရော [ကောဓ ဓီရော (သျာ။ ကံ။)] သဒါ သတော’’တိ။

‘‘တထာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ, သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပိနော၊

တဿစ္စယာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, တဿ နတ္ထိ အပါဂတံ၊

သော န သမ္မောဟမာပါဒိ, သောဝ [သောဓ (သျာ။ ကံ။)] ဓီရော သဒါ သတော’’တိ။

‘‘အစ္စယံ ဒေသယန္တီနံ, ယော စေ န ပဋိဂဏှတိ၊

ကောပန္တရော ဒေါသဂရု, သ ဝေရံ ပဋိမုဉ္စတိ၊

တံ ဝေရံ နာဘိနန္ဒာမိ, ပဋိဂ္ဂဏှာမိ ဝေါစ္စယ’’န္တိ။

၆။ သဒ္ဓါသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ သတုလ္လပကာယိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ

---

(သံ၊၁၊၂၄။)

ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဒ္ဓါ ဒုတိယာ ပုရိသဿ ဟောတိ,

နော စေ အဿဒ္ဓိယံ အဝတိဋ္ဌတိ၊

ယသော စ ကိတ္တီ စ တတွဿ ဟောတိ,

သဂ္ဂဉ္စ သော ဂစ္ဆတိ သရီရံ ဝိဟာယာ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ကောဓံ ဇဟေ ဝိပ္ပဇဟေယျ မာနံ,

သံယောဇနံ သဗ္ဗမတိက္ကမေယျ၊

တံ နာမရူပသ္မိမသဇ္ဇမာနံ,

အကိဉ္စနံ နာနုပတန္တိ သင်္ဂါ’’တိ။

‘‘ပမာဒမနုယုဉ္ဇန္တိ, ဗာလာ ဒုမ္မေဓိနော ဇနာ၊

အပ္ပမာဒဉ္စ မေဓာဝီ, ဓနံ သေဋ္ဌံဝ ရက္ခတိ။

‘‘မာ ပမာဒမနုယုဉ္ဇေထ, မာ ကာမရတိ သန္ထဝံ၊

အပ္ပမတ္တော ဟိ ဈာယန္တော, ပပ္ပေါတိ ပရမံ သုခ’’န္တိ။

၇။ သမယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ မဟာဝနေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟိ၊ ဒသဟိ စ လောကဓာတူဟိ ဒေဝတာ ယေဘုယျေန သန္နိပတိတာ ဟောန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ အထ ခေါ စတုန္နံ သုဒ္ဓါဝါသကာယိကာနံ ဒေဝတာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ မဟာဝနေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟိ၊ ဒသဟိ စ လောကဓာတူဟိ ဒေဝတာ ယေဘုယျေန သန္နိပတိတာ ဟောန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ယံနူန မယမ္ပိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမေယျာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပစ္စေကံ ဂါထံ [ပစ္စေကဂါထံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘာသေယျာမာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၅။)

အထ ခေါ တာ ဒေဝတာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ။ ဧဝမေဝ – သုဒ္ဓါဝါသေသု ဒေဝေသု အန္တရဟိတာ ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟေသုံ။ အထ ခေါ တာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘မဟာသမယော ပဝနသ္မိံ, ဒေဝကာယာ သမာဂတာ၊

အာဂတမှ ဣမံ ဓမ္မသမယံ, ဒက္ခိတာယေ အပရာဇိတသံဃ’’န္တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘တတြ ဘိက္ခဝေါ သမာဒဟံသု, စိတ္တမတ္တနော ဥဇုကံ အကံသု [ဥဇုကမကံသု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊

သာရထီဝ နေတ္တာနိ ဂဟေတွာ, ဣန္ဒြိယာနိ ရက္ခန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဆေတွာ ခီလံ ဆေတွာ ပလိဃံ, ဣန္ဒခီလံ ဦဟစ္စ မနေဇာ၊

တေ စရန္တိ သုဒ္ဓါ ဝိမလာ, စက္ခုမတာ သုဒန္တာ သုသုနာဂါ’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ယေ ကေစိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂတာသေ, န တေ ဂမိဿန္တိ အပါယဘူမိံ၊

ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ, ဒေဝကာယံ ပရိပူရေဿန္တီ’’တိ။

၈။ သကလိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ မဒ္ဒကုစ္ဆိသ္မိံ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတော ပါဒေါ သကလိကာယ [သက္ခလိကာယ (က။)] ခတော ဟောတိ။ ဘုသာ သုဒံ ဘဂဝတော ဝေဒနာ ဝတ္တန္တိ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ [တိပ္ပါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ၊ တာ သုဒံ ဘဂဝါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ ပညာပေတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော။

---

(သံ၊၁၊၂၆။)

အထ ခေါ သတ္တသတာ သတုလ္လပကာယိကာ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ မဒ္ဒကုစ္ဆိံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘နာဂေါ ဝတ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော၊ နာဂဝတာ စ သမုပ္ပန္နာ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘သီဟော ဝတ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော၊ သီဟဝတာ စ သမုပ္ပန္နာ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘အာဇာနီယော ဝတ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော၊ အာဇာနီယဝတာ စ သမုပ္ပန္နာ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘နိသဘော ဝတ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော၊ နိသဘဝတာ စ သမုပ္ပန္နာ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ဓောရယှော ဝတ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော၊ ဓောရယှဝတာ စ သမုပ္ပန္နာ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ဒန္တော ဝတ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော၊ ဒန္တဝတာ စ သမုပ္ပန္နာ သာရီရိကာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော’’တိ။

အထ ခေါ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ပဿ သမာဓိံ သုဘာဝိတံ စိတ္တဉ္စ သုဝိမုတ္တံ, န စာဘိနတံ န စာပနတံ

---

(သံ၊၁၊၂၇။)

န စ သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဂတံ [သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဝတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိဝါဝတံ (က။)]။ ယော ဧဝရူပံ ပုရိသနာဂံ ပုရိသသီဟံ ပုရိသအာဇာနီယံ ပုရိသနိသဘံ ပုရိသဓောရယှံ ပုရိသဒန္တံ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျ ကိမညတြ အဒဿနာ’’တိ။

‘‘ပဉ္စဝေဒါ သတံ သမံ, တပဿီ ဗြာဟ္မဏာ စရံ၊

စိတ္တဉ္စ နေသံ န သမ္မာ ဝိမုတ္တံ, ဟီနတ္ထရူပါ န ပါရင်္ဂမာ တေ။

‘‘တဏှာဓိပန္နာ ဝတသီလဗဒ္ဓါ, လူခံ တပံ ဝဿသတံ စရန္တာ၊

စိတ္တဉ္စ နေသံ န သမ္မာ ဝိမုတ္တံ, ဟီနတ္ထရူပါ န ပါရင်္ဂမာ တေ။

‘‘န မာနကာမဿ ဒမော ဣဓတ္ထိ, န မောနမတ္ထိ အသမာဟိတဿ၊

ဧကော အရညေ ဝိဟရံ ပမတ္တော, န မစ္စုဓေယျဿ တရေယျ ပါရ’’န္တိ။

‘‘မာနံ ပဟာယ သုသမာဟိတတ္တော, သုစေတသော သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တော၊

ဧကော အရညေ ဝိဟရမပ္ပမတ္တော, သ မစ္စုဓေယျဿ တရေယျ ပါရ’’န္တိ။

၉။ ပဌမပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ ကောကနဒါ ပဇ္ဇုန္နဿ ဓီတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ မဟာဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ကောကနဒါ ပဇ္ဇုန္နဿ ဓီတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဝေသာလိယံ ဝနေ ဝိဟရန္တံ, အဂ္ဂံ သတ္တဿ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊

ကောကနဒါဟမသ္မိ အဘိဝန္ဒေ, ကောကနဒါ ပဇ္ဇုန္နဿ ဓီတာ။

‘‘သုတမေဝ ပုရေ အာသိ, ဓမ္မော စက္ခုမတာနုဗုဒ္ဓေါ၊

သာဟံ ဒါနိ သက္ခိ ဇာနာမိ, မုနိနော ဒေသယတော သုဂတဿ။

‘‘ယေ ကေစိ အရိယံ ဓမ္မံ, ဝိဂရဟန္တာ စရန္တိ ဒုမ္မေဓာ၊

ဥပေန္တိ ရောရုဝံ ဃောရံ, စိရရတ္တံ ဒုက္ခံ အနုဘဝန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ အရိယေ ဓမ္မေ, ခန္တိယာ ဥပသမေန ဥပေတာ၊

ပဟာယ မာနုသံ ဒေဟံ, ဒေဝကာယ ပရိပူရေဿန္တီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၈။)

၁၀။ ဒုတိယပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ စူဠကောကနဒါ [စုလ္လကောကနဒါ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ပဇ္ဇုန္နဿ ဓီတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ မဟာဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ စူဠကောကနဒါ ပဇ္ဇုန္နဿ ဓီတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဣဓာဂမာ ဝိဇ္ဇုပဘာသဝဏ္ဏာ, ကောကနဒါ ပဇ္ဇုန္နဿ ဓီတာ၊

ဗုဒ္ဓဉ္စ ဓမ္မဉ္စ နမဿမာနာ, ဂါထာစိမာ အတ္ထဝတီ အဘာသိ။

‘‘ဗဟုနာပိ ခေါ တံ ဝိဘဇေယျံ, ပရိယာယေန တာဒိသော ဓမ္မော၊

သံခိတ္တမတ္ထံ [သံခိတ္တမတ္တံ (က။)] လပယိဿာမိ, ယာဝတာ မေ မနသာ ပရိယတ္တံ။

‘‘ပါပံ န ကယိရာ ဝစသာ မနသာ,

ကာယေန ဝါ ကိဉ္စန သဗ္ဗလောကေ၊

ကာမေ ပဟာယ သတိမာ သမ္ပဇာနော,

ဒုက္ခံ န သေဝေထ အနတ္ထသံဟိတ’’န္တိ။

သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သဗ္ဘိမစ္ဆရိနာ သာဓု, န သန္တုဇ္ဈာနသညိနော၊

သဒ္ဓါ သမယော သကလိကံ, ဥဘော ပဇ္ဇုန္နဓီတရောတိ။

၅။ အာဒိတ္တဝဂ္ဂေါ

၁။ အာဒိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ

---

(သံ၊၁၊၂၉။)

အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘အာဒိတ္တသ္မိံ အဂါရသ္မိံ, ယံ နီဟရတိ ဘာဇနံ၊

တံ တဿ ဟောတိ အတ္ထာယ, နော စ ယံ တတ္ထ ဍယှတိ။

‘‘ဧဝံ အာဒိတ္တကော လောကော, ဇရာယ မရဏေန စ၊

နီဟရေထေဝ ဒါနေန, ဒိန္နံ ဟောတိ သုနီဟတံ။

‘‘ဒိန္နံ သုခဖလံ ဟောတိ, နာဒိန္နံ ဟောတိ တံ တထာ၊

စောရာ ဟရန္တိ ရာဇာနော, အဂ္ဂိ ဍဟတိ နဿတိ။

‘‘အထ အန္တေန ဇဟတိ, သရီရံ သပရိဂ္ဂဟံ၊

ဧတဒညာယ မေဓာဝီ, ဘုဉ္ဇေထ စ ဒဒေထ စ၊

ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ၊

အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေတိ ဌာန’’န္တိ။

၂။ ကိံဒဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၂။

‘‘ကိံဒဒေါ ဗလဒေါ ဟောတိ, ကိံဒဒေါ ဟောတိ ဝဏ္ဏဒေါ၊

ကိံဒဒေါ သုခဒေါ ဟောတိ, ကိံဒဒေါ ဟောတိ စက္ခုဒေါ၊

ကော စ သဗ္ဗဒဒေါ ဟောတိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။

‘‘အန္နဒေါ ဗလဒေါ ဟောတိ, ဝတ္ထဒေါ ဟောတိ ဝဏ္ဏဒေါ၊

ယာနဒေါ သုခဒေါ ဟောတိ, ဒီပဒေါ ဟောတိ စက္ခုဒေါ။

‘‘သော စ သဗ္ဗဒဒေါ ဟောတိ, ယော ဒဒါတိ ဥပဿယံ၊

အမတံ ဒဒေါ စ သော ဟောတိ, ယော ဓမ္မမနုသာသတီ’’တိ။

၃။ အန္နသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃။

‘‘အန္နမေဝါဘိနန္ဒန္တိ, ဥဘယေ ဒေဝမာနုသာ၊

အထ ကော နာမ သော ယက္ခော, ယံ အန္နံ နာဘိနန္ဒတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၀။)

‘‘ယေ နံ ဒဒန္တိ သဒ္ဓါယ, ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊

တမေဝ အန္နံ ဘဇတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။

‘‘တသ္မာ ဝိနေယျ မစ္ဆေရံ, ဒဇ္ဇာ ဒါနံ မလာဘိဘူ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

၄။ ဧကမူလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၄။

‘‘ဧကမူလံ ဒွိရာဝဋ္ဋံ, တိမလံ ပဉ္စပတ္ထရံ၊

သမုဒ္ဒံ ဒွါဒသာဝဋ္ဋံ, ပါတာလံ အတရီ ဣသီ’’တိ။

၅။ အနောမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၅။

‘‘အနောမနာမံ နိပုဏတ္ထဒဿိံ, ပညာဒဒံ ကာမာလယေ အသတ္တံ၊

တံ ပဿထ သဗ္ဗဝိဒုံ သုမေဓံ, အရိယေ ပထေ ကမမာနံ မဟေသိ’’န္တိ။

၆။ အစ္ဆရာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၆။

‘‘အစ္ဆရာဂဏသံဃုဋ္ဌံ, ပိသာစဂဏသေဝိတံ၊

ဝနန္တံ မောဟနံ နာမ, ကထံ ယာတြာ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘ဥဇုကော နာမ သော မဂ္ဂေါ, အဘယာ နာမ သာ ဒိသာ၊

ရထော အကူဇနော နာမ, ဓမ္မစက္ကေဟိ သံယုတော။

‘‘ဟိရီ တဿ အပါလမ္ဗော, သတျဿ ပရိဝါရဏံ၊

ဓမ္မာဟံ သာရထိံ ဗြူမိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝံ။

‘‘ယဿ ဧတာဒိသံ ယာနံ, ဣတ္ထိယာ ပုရိသဿ ဝါ၊

သ ဝေ ဧတေန ယာနေန, နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေ’’တိ။

၇။ ဝနရောပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၇။

‘‘ကေသံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ, သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ၊

ဓမ္မဋ္ဌာ သီလသမ္ပန္နာ, ကေ ဇနာ သဂ္ဂဂါမိနော’’တိ။

‘‘အာရာမရောပါ ဝနရောပါ, ယေ ဇနာ သေတုကာရကာ၊

ပပဉ္စ ဥဒပါနဉ္စ, ယေ ဒဒန္တိ ဥပဿယံ။

---

(သံ၊၁၊၃၁။)

‘‘တေသံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ, သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ၊

ဓမ္မဋ္ဌာ သီလသမ္ပန္နာ, တေ ဇနာ သဂ္ဂဂါမိနော’’တိ။

၈။ ဇေတဝနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၈။

‘‘ဣဒဉှိ တံ ဇေတဝနံ, ဣသိသံဃနိသေဝိတံ၊

အာဝုတ္ထံ [အာဝုဋ္ဌံ (က။)] ဓမ္မရာဇေန, ပီတိသဉ္ဇနနံ မမ။

‘‘ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ဓမ္မော စ, သီလံ ဇီဝိတမုတ္တမံ၊

ဧတေန မစ္စာ သုဇ္ဈန္တိ, န ဂေါတ္တေန ဓနေန ဝါ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ယောနိသော ဝိစိနေ ဓမ္မံ, ဧဝံ တတ္ထ ဝိသုဇ္ဈတိ။

‘‘သာရိပုတ္တောဝ ပညာယ, သီလေန ဥပသမေန စ၊

ယောပိ ပါရင်္ဂတော ဘိက္ခု, ဧတာဝပရမော သိယာ’’တိ။

၉။ မစ္ဆရိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၉။

‘‘ယေဓ မစ္ဆရိနော လောကေ, ကဒရိယာ ပရိဘာသကာ၊

အညေသံ ဒဒမာနာနံ, အန္တရာယကရာ နရာ။

‘‘ကီဒိသော တေသံ ဝိပါကော, သမ္ပရာယော စ ကီဒိသော၊

ဘဂဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

‘‘ယေဓ မစ္ဆရိနော လောကေ, ကဒရိယာ ပရိဘာသကာ၊

အညေသံ ဒဒမာနာနံ, အန္တရာယကရာ နရာ။

‘‘နိရယံ တိရစ္ဆာနယောနိံ, ယမလောကံ ဥပပဇ္ဇရေ၊

သစေ ဧန္တိ မနုဿတ္တံ, ဒလိဒ္ဒေ ဇာယရေ ကုလေ။

‘‘စောဠံ ပိဏ္ဍော ရတီ ခိဍ္ဍာ, ယတ္ထ ကိစ္ဆေန လဗ္ဘတိ၊

ပရတော အာသီသရေ [အာသိံသရေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗာလာ, တမ္ပိ တေသံ န လဗ္ဘတိ၊

ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေသ ဝိပါကော, သမ္ပရာယေ [သမ္ပရာယော (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စ ဒုဂ္ဂတီ’’တိ။

‘‘ဣတိဟေတံ ဝိဇာနာမ, အညံ ပုစ္ဆာမ ဂေါတမ၊

ယေဓ လဒ္ဓါ မနုဿတ္တံ, ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ။

---

(သံ၊၁၊၃၂။)

‘‘ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ ဓမ္မေ စ, သံဃေ စ တိဗ္ဗဂါရဝါ၊

ကီဒိသော တေသံ ဝိပါကော, သမ္ပရာယော စ ကီဒိသော၊

ဘဂဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

‘‘ယေဓ လဒ္ဓါ မနုဿတ္တံ, ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရာ၊

ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ ဓမ္မေ စ, သံဃေ စ တိဗ္ဗဂါရဝါ၊

ဧတေ သဂ္ဂါ [သဂ္ဂေ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ပကာသန္တိ, ယတ္ထ တေ ဥပပဇ္ဇရေ။

‘‘သစေ ဧန္တိ မနုဿတ္တံ, အဍ္ဎေ အာဇာယရေ ကုလေ၊

စောဠံ ပိဏ္ဍော ရတီ ခိဍ္ဍာ, ယတ္ထာကိစ္ဆေန လဗ္ဘတိ။

‘‘ပရသမ္ဘတေသု ဘောဂေသု, ဝသဝတ္တီဝ မောဒရေ၊

ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေသ ဝိပါကော, သမ္ပရာယေ စ သုဂ္ဂတီ’’တိ။

၁၀။ ဃဋီကာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၀။

‘‘အဝိဟံ ဥပပန္နာသေ, ဝိမုတ္တာ သတ္တ ဘိက္ခဝေါ၊

ရာဂဒေါသပရိက္ခီဏာ, တိဏ္ဏာ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

‘‘ကေ စ တေ အတရုံ ပင်္ကံ [သင်္ဂံ (သီ။ သျာ။)], မစ္စုဓေယျံ သုဒုတ္တရံ၊

ကေ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ, ဒိဗ္ဗယောဂံ ဥပစ္စဂု’’န္တိ။

‘‘ဥပကော ပလဂဏ္ဍော စ, ပုက္ကုသာတိ စ တေ တယော၊

ဘဒ္ဒိယော ခဏ္ဍဒေဝေါ စ, ဗာဟုရဂ္ဂိ စ သိင်္ဂိယော [ဗဟုဒန္တီ စ ပိင်္ဂယော (သီ။)]၊

တေ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ, ဒိဗ္ဗယောဂံ ဥပစ္စဂု’’န္တိ။

‘‘ကုသလီ ဘာသသီ တေသံ, မာရပါသပ္ပဟာယိနံ၊

ကဿ တေ ဓမ္မမညာယ, အစ္ဆိဒုံ ဘဝဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘န အညတြ ဘဂဝတာ, နာညတြ တဝ သာသနာ၊

ယဿ တေ ဓမ္မမညာယ, အစ္ဆိဒုံ ဘဝဗန္ဓနံ။

‘‘ယတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

တံ တေ ဓမ္မံ ဣဓညာယ, အစ္ဆိဒုံ ဘဝဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘ဂမ္ဘီရံ ဘာသသီ ဝါစံ, ဒုဗ္ဗိဇာနံ သုဒုဗ္ဗုဓံ၊

ကဿ တွံ ဓမ္မမညာယ, ဝါစံ ဘာသသိ ဤဒိသ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၃။)

‘‘ကုမ္ဘကာရော ပုရေ အာသိံ, ဝေကဠိင်္ဂေ [ဝေဟဠိင်္ဂေ (သီ။), ဝေဘဠိင်္ဂေ (သျာ။ ကံ။)] ဃဋီကရော၊

မာတာပေတ္တိဘရော အာသိံ, ကဿပဿ ဥပါသကော။

‘‘ဝိရတော မေထုနာ ဓမ္မာ, ဗြဟ္မစာရီ နိရာမိသော၊

အဟုဝါ တေ သဂါမေယျော, အဟုဝါ တေ ပုရေ သခါ။

‘‘သောဟမေတေ ပဇာနာမိ, ဝိမုတ္တေ သတ္တ ဘိက္ခဝေါ၊

ရာဂဒေါသပရိက္ခီဏေ, တိဏ္ဏေ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

‘‘ဧဝမေတံ တဒါ အာသိ, ယထာ ဘာသသိ ဘဂ္ဂဝ၊

ကုမ္ဘကာရော ပုရေ အာသိ, ဝေကဠိင်္ဂေ ဃဋီကရော၊

မာတာပေတ္တိဘရော အာသိ, ကဿပဿ ဥပါသကော။

‘‘ဝိရတော မေထုနာ ဓမ္မာ, ဗြဟ္မစာရီ နိရာမိသော၊

အဟုဝါ မေ သဂါမေယျော, အဟုဝါ မေ ပုရေ သခါ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ ပုရာဏာနံ, သဟာယာနံ အဟု သင်္ဂမော၊

ဥဘိန္နံ ဘာဝိတတ္တာနံ, သရီရန္တိမဓာရိန’’န္တိ။

အာဒိတ္တဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာဒိတ္တံ ကိံဒဒံ အန္နံ, ဧကမူလအနောမိယံ၊

အစ္ဆရာဝနရောပဇေတံ, မစ္ဆရေန ဃဋီကရောတိ။

၆။ ဇရာဝဂ္ဂေါ

၁။ ဇရာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၁။

‘‘ကိံသု ယာဝ ဇရာ သာဓု, ကိံသု သာဓု ပတိဋ္ဌိတံ၊

ကိံသု နရာနံ ရတနံ, ကိံသု စောရေဟိ ဒူဟရ’’န္တိ။

‘‘သီလံ ယာဝ ဇရာ သာဓု, သဒ္ဓါ သာဓု ပတိဋ္ဌိတာ၊

ပညာ နရာနံ ရတနံ, ပုညံ စောရေဟိ ဒူဟရ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၄။)

၂။ အဇရသာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၂။

‘‘ကိံသု အဇရသာ သာဓု, ကိံသု သာဓု အဓိဋ္ဌိတံ၊

ကိံသု နရာနံ ရတနံ, ကိံသု စောရေဟျဟာရိယ’’န္တိ။

‘‘သီလံ အဇရသာ သာဓု, သဒ္ဓါ သာဓု အဓိဋ္ဌိတာ၊

ပညာ နရာနံ ရတနံ, ပုညံ စောရေဟျဟာရိယ’’န္တိ။

၃။ မိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၃။

‘‘ကိံသု ပဝသတော [ပထဝတော (ပီ။ က။)] မိတ္တံ, ကိံသု မိတ္တံ သကေ ဃရေ၊

ကိံ မိတ္တံ အတ္ထဇာတဿ, ကိံ မိတ္တံ သမ္ပရာယိက’’န္တိ။

‘‘သတ္ထော ပဝသတော မိတ္တံ, မာတာ မိတ္တံ သကေ ဃရေ၊

သဟာယော အတ္ထဇာတဿ, ဟောတိ မိတ္တံ ပုနပ္ပုနံ၊

သယံကတာနိ ပုညာနိ, တံ မိတ္တံ သမ္ပရာယိက’’န္တိ။

၄။ ဝတ္ထုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၄။

‘‘ကိံသု ဝတ္ထု မနုဿာနံ, ကိံသူဓ ပရမော သခါ၊

ကိံသု ဘူတာ ဥပဇီဝန္တိ, ယေ ပါဏာ ပထဝိဿိတာ’’တိ [ပထဝိံ သိတာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။

‘‘ပုတ္တာ ဝတ္ထု မနုဿာနံ, ဘရိယာ စ [ဘရိယာဝ (သီ။), ဘရိယာ (သျာ။ ကံ။)] ပရမော သခါ၊

ဝုဋ္ဌိံ ဘူတာ ဥပဇီဝန္တိ, ယေ ပါဏာ ပထဝိဿိတာ’’တိ။

၅။ ပဌမဇနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၅။

‘‘ကိံသု ဇနေတိ ပုရိသံ, ကိံသု တဿ ဝိဓာဝတိ၊

ကိံသု သံသာရမာပါဒိ, ကိံသု တဿ မဟဗ္ဘယ’’န္တိ။

‘‘တဏှာ ဇနေတိ ပုရိသံ, စိတ္တမဿ ဝိဓာဝတိ၊

သတ္တော သံသာရမာပါဒိ, ဒုက္ခမဿ မဟဗ္ဘယ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၅။)

၆။ ဒုတိယဇနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၆။

‘‘ကိံသု ဇနေတိ ပုရိသံ, ကိံသု တဿ ဝိဓာဝတိ၊

ကိံသု သံသာရမာပါဒိ, ကိသ္မာ န ပရိမုစ္စတီ’’တိ။

‘‘တဏှာ ဇနေတိ ပုရိသံ, စိတ္တမဿ ဝိဓာဝတိ၊

သတ္တော သံသာရမာပါဒိ, ဒုက္ခာ န ပရိမုစ္စတီ’’တိ။

၇။ တတိယဇနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၇။

‘‘ကိံသု ဇနေတိ ပုရိသံ, ကိံသု တဿ ဝိဓာဝတိ၊

ကိံသု သံသာရမာပါဒိ, ကိံသု တဿ ပရာယန’’န္တိ။

‘‘တဏှာ ဇနေတိ ပုရိသံ, စိတ္တမဿ ဝိဓာဝတိ၊

သတ္တော သံသာရမာပါဒိ, ကမ္မံ တဿ ပရာယန’’န္တိ။

၈။ ဥပ္ပထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၈။

‘‘ကိံသု ဥပ္ပထော အက္ခာတော, ကိံသု ရတ္တိန္ဒိဝက္ခယော၊

ကိံ မလံ ဗြဟ္မစရိယဿ, ကိံ သိနာနမနောဒက’’န္တိ။

‘‘ရာဂေါ ဥပ္ပထော အက္ခာတော, ဝယော ရတ္တိန္ဒိဝက္ခယော၊

ဣတ္ထီ မလံ ဗြဟ္မစရိယဿ, ဧတ္ထာယံ သဇ္ဇတေ ပဇာ၊

တပေါ စ ဗြဟ္မစရိယဉ္စ, တံ သိနာနမနောဒက’’န္တိ။

၉။ ဒုတိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၉။

‘‘ကိံသု ဒုတိယာ [ဒုတိယံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပုရိသဿ ဟောတိ, ကိံသု စေနံ ပသာသတိ၊

ကိဿ စာဘိရတော မစ္စော, သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

‘‘သဒ္ဓါ ဒုတိယာ ပုရိသဿ ဟောတိ, ပညာ စေနံ ပသာသတိ၊

နိဗ္ဗာနာဘိရတော မစ္စော, သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

၁၀။ ကဝိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀။

‘‘ကိံသု နိဒါနံ ဂါထာနံ, ကိံသု တာသံ ဝိယဉ္ဇနံ၊

ကိံသု သန္နိဿိတာ ဂါထာ, ကိံသု ဂါထာနမာသယော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၆။)

‘‘ဆန္ဒော နိဒါနံ ဂါထာနံ, အက္ခရာ တာသံ ဝိယဉ္ဇနံ၊

နာမသန္နိဿိတာ ဂါထာ, ကဝိ ဂါထာနမာသယော’’တိ။

ဇရာဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဇရာ အဇရသာ မိတ္တံ, ဝတ္ထု တီဏိ ဇနာနိ စ၊

ဥပ္ပထော စ ဒုတိယော စ, ကဝိနာ ပူရိတော ဝဂ္ဂေါတိ။

၇။ အဒ္ဓဝဂ္ဂေါ

၁။ နာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၁။

‘‘ကိံသု သဗ္ဗံ အဒ္ဓဘဝိ [အနွဘဝိ (သီ။)], ကိသ္မာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, သဗ္ဗေဝ ဝသမနွဂူ’’တိ [ဝသမဒ္ဓဂူ (က။)]။

‘‘နာမံ သဗ္ဗံ အဒ္ဓဘဝိ, နာမာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတိ၊

နာမဿ ဧကဓမ္မဿ, သဗ္ဗေဝ ဝသမနွဂူ’’တိ။

၂။ စိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၂။

‘‘ကေနဿု နီယတိ လောကော, ကေနဿု ပရိကဿတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, သဗ္ဗေဝ ဝသမနွဂူ’’တိ။

‘‘စိတ္တေန နီယတိ လောကော, စိတ္တေန ပရိကဿတိ၊

စိတ္တဿ ဧကဓမ္မဿ, သဗ္ဗေဝ ဝသမနွဂူ’’တိ။

၃။ တဏှာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၃။

‘‘ကေနဿု နီယတိ လောကော, ကေနဿု ပရိကဿတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, သဗ္ဗေဝ ဝသမနွဂူ’’တိ။

‘‘တဏှာယ နီယတိ လောကော, တဏှာယ ပရိကဿတိ၊

တဏှာယ ဧကဓမ္မဿ, သဗ္ဗေဝ ဝသမနွဂူ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၇။)

၄။ သံယောဇနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၄။

‘‘ကိံသု သံယောဇနော လောကော, ကိံသု တဿ ဝိစာရဏံ၊

ကိဿဿု ဝိပ္ပဟာနေန, နိဗ္ဗာနံ ဣတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

‘‘နန္ဒီသံယောဇနော [နန္ဒိသံယောဇနော (သီ။ သျာ။ ကံ။)] လောကော, ဝိတက္ကဿ ဝိစာရဏံ၊

တဏှာယ ဝိပ္ပဟာနေန, နိဗ္ဗာနံ ဣတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

၅။ ဗန္ဓနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၅။

‘‘ကိံသု သမ္ဗန္ဓနော လောကော, ကိံသု တဿ ဝိစာရဏံ၊

ကိဿဿု ဝိပ္ပဟာနေန, သဗ္ဗံ ဆိန္ဒတိ ဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘နန္ဒီသမ္ဗန္ဓနော လောကော, ဝိတက္ကဿ ဝိစာရဏံ၊

တဏှာယ ဝိပ္ပဟာနေန, သဗ္ဗံ ဆိန္ဒတိ ဗန္ဓန’’န္တိ။

၆။ အတ္တဟတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆။

‘‘ကေနဿုဗ္ဘာဟတော လောကော, ကေနဿု ပရိဝါရိတော၊

ကေန သလ္လေန ဩတိဏ္ဏော, ကိဿ ဓူပါယိတော သဒါ’’တိ။

‘‘မစ္စုနာဗ္ဘာဟတော လောကော, ဇရာယ ပရိဝါရိတော၊

တဏှာသလ္လေန ဩတိဏ္ဏော, ဣစ္ဆာဓူပါယိတော သဒါ’’တိ။

၇။ ဥဍ္ဍိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇။

‘‘ကေနဿု ဥဍ္ဍိတော လောကော, ကေနဿု ပရိဝါရိတော၊

ကေနဿု ပိဟိတော လောကော, ကိသ္မိံ လောကော ပတိဋ္ဌိတော’’တိ။

‘‘တဏှာယ ဥဍ္ဍိတော လောကော, ဇရာယ ပရိဝါရိတော၊

မစ္စုနာ ပိဟိတော လောကော, ဒုက္ခေ လောကော ပတိဋ္ဌိတော’’တိ။

၈။ ပိဟိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၈။

‘‘ကေနဿု ပိဟိတော လောကော, ကိသ္မိံ လောကော ပတိဋ္ဌိတော၊

ကေနဿု ဥဍ္ဍိတော လောကော, ကေနဿု ပရိဝါရိတော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၈။)

‘‘မစ္စုနာ ပိဟိတော လောကော, ဒုက္ခေ လောကော ပတိဋ္ဌိတော၊

တဏှာယ ဥဍ္ဍိတော လောကော, ဇရာယ ပရိဝါရိတော’’တိ။

၉။ ဣစ္ဆာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၉။

‘‘ကေနဿု ဗဇ္ဈတီ လောကော, ကိဿ ဝိနယာယ မုစ္စတိ၊

ကိဿဿု ဝိပ္ပဟာနေန, သဗ္ဗံ ဆိန္ဒတိ ဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘ဣစ္ဆာယ ဗဇ္ဈတီ လောကော, ဣစ္ဆာဝိနယာယ မုစ္စတိ၊

ဣစ္ဆာယ ဝိပ္ပဟာနေန, သဗ္ဗံ ဆိန္ဒတိ ဗန္ဓန’’န္တိ။

၁၀။ လောကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀။

‘‘ကိသ္မိံ လောကော သမုပ္ပန္နော, ကိသ္မိံ ကုဗ္ဗတိ သန္ထဝံ၊

ကိဿ လောကော ဥပါဒါယ, ကိသ္မိံ လောကော ဝိဟညတီ’’တိ။

‘‘ဆသု လောကော သမုပ္ပန္နော, ဆသု ကုဗ္ဗတိ သန္ထဝံ၊

ဆန္နမေဝ ဥပါဒါယ, ဆသု လောကော ဝိဟညတီ’’တိ။

အဒ္ဓဝဂ္ဂေါ [အနွဝဂ္ဂေါ (သီ။)] သတ္တမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နာမံ စိတ္တဉ္စ တဏှာ စ, သံယောဇနဉ္စ ဗန္ဓနာ၊

အဗ္ဘာဟတုဍ္ဍိတော ပိဟိတော, ဣစ္ဆာ လောကေန တေ ဒသာတိ။

၈။ ဆေတွာဝဂ္ဂေါ

၁။ ဆေတွာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံသု ဆေတွာ [ဈတွာ (သီ။), ဃတွာ (သျာ။ ကံ။) ဧဝမုပရိပိ] သုခံ သေတိ, ကိံသု ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, ဝဓံ ရောစေသိ ဂေါတမာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၃၉။)

‘‘ကောဓံ ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကောဓံ ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကောဓဿ ဝိသမူလဿ, မဓုရဂ္ဂဿ ဒေဝတေ၊

ဝဓံ အရိယာ ပသံသန္တိ, တဉှိ ဆေတွာ န သောစတီ’’တိ။

၂။ ရထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၂။

‘‘ကိံသု ရထဿ ပညာဏံ, ကိံသု ပညာဏမဂ္ဂိနော၊

ကိံသု ရဋ္ဌဿ ပညာဏံ, ကိံသု ပညာဏမိတ္ထိယာ’’တိ။

‘‘ဓဇော ရထဿ ပညာဏံ, ဓူမော ပညာဏမဂ္ဂိနော၊

ရာဇာ ရဋ္ဌဿ ပညာဏံ, ဘတ္တာ ပညာဏမိတ္ထိယာ’’တိ။

၃။ ဝိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၃။

‘‘ကိံသူဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ, ကိံသု သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟတိ၊

ကိံသု ဟဝေ သာဒုတရံ [သာဓုတရံ (က။)] ရသာနံ, ကထံဇီဝိံ [ကိံသုဇီဝိံ (က။)] ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌ’’န္တိ။

‘‘သဒ္ဓီဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ, ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟတိ၊

သစ္စံ ဟဝေ သာဒုတရံ ရသာနံ, ပညာဇီဝိံ ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌ’’န္တိ။

၄။ ဝုဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၄။

‘‘ကိံသု ဥပ္ပတတံ သေဋ္ဌံ, ကိံသု နိပတတံ ဝရံ၊

ကိံသု ပဝဇမာနာနံ, ကိံသု ပဝဒတံ ဝရ’’န္တိ။

‘‘ဗီဇံ ဥပ္ပတတံ သေဋ္ဌံ, ဝုဋ္ဌိ နိပတတံ ဝရာ၊

ဂါဝေါ ပဝဇမာနာနံ, ပုတ္တော ပဝဒတံ ဝရောတိ။

‘‘ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပတတံ သေဋ္ဌာ, အဝိဇ္ဇာ နိပတတံ ဝရာ၊

သံဃော ပဝဇမာနာနံ, ဗုဒ္ဓေါ ပဝဒတံ ဝရော’’တိ။

၅။ ဘီတာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၅။

‘‘ကိံသူဓ ဘီတာ ဇနတာ အနေကာ,

မဂ္ဂေါ စနေကာယတနပ္ပဝုတ္တော၊

ပုစ္ဆာမိ တံ ဂေါတမ ဘူရိပည,

ကိသ္မိံ ဌိတော ပရလောကံ န ဘာယေ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၄၀။)

‘‘ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ သမ္မာ,

ကာယေန ပါပါနိ အကုဗ္ဗမာနော၊

ဗဝှန္နပါနံ ဃရမာဝသန္တော,

သဒ္ဓေါ မုဒူ သံဝိဘာဂီ ဝဒညူ၊

ဧတေသု ဓမ္မေသု ဌိတော စတူသု,

ဓမ္မေ ဌိတော ပရလောကံ န ဘာယေ’’တိ။

၆။ နဇီရတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၆။

‘‘ကိံ ဇီရတိ ကိံ န ဇီရတိ, ကိံသု ဥပ္ပထောတိ ဝုစ္စတိ၊

ကိံသု ဓမ္မာနံ ပရိပန္ထော, ကိံသု ရတ္တိန္ဒိဝက္ခယော၊

ကိံ မလံ ဗြဟ္မစရိယဿ, ကိံ သိနာနမနောဒကံ။

‘‘ကတိ လောကသ္မိံ ဆိဒ္ဒါနိ, ယတ္ထ ဝိတ္တံ [စိတ္တံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] န တိဋ္ဌတိ၊

ဘဂဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

‘‘ရူပံ ဇီရတိ မစ္စာနံ, နာမဂေါတ္တံ န ဇီရတိ၊

ရာဂေါ ဥပ္ပထောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘လောဘော ဓမ္မာနံ ပရိပန္ထော, ဝယော ရတ္တိန္ဒိဝက္ခယော၊

ဣတ္ထီ မလံ ဗြဟ္မစရိယဿ, ဧတ္ထာယံ သဇ္ဇတေ ပဇာ၊

တပေါ စ ဗြဟ္မစရိယဉ္စ, တံ သိနာနမနောဒကံ။

‘‘ဆ လောကသ္မိံ ဆိဒ္ဒါနိ, ယတ္ထ ဝိတ္တံ န တိဋ္ဌတိ၊

အာလသျဉ္စ [အာလဿဉ္စ (သီ။ ပီ။)] ပမာဒေါ စ, အနုဋ္ဌာနံ အသံယမော၊

နိဒ္ဒါ တန္ဒီ [တန္ဒိ (သီ။)] စ တေ ဆိဒ္ဒေ, သဗ္ဗသော တံ ဝိဝဇ္ဇယေ’’တိ။

၇။ ဣဿရိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၇။

‘‘ကိံသု ဣဿရိယံ လောကေ, ကိံသု ဘဏ္ဍာနမုတ္တမံ၊

ကိံသု သတ္ထမလံ လောကေ, ကိံသု လောကသ္မိမဗ္ဗုဒံ။

‘‘ကိံသု ဟရန္တံ ဝါရေန္တိ, ဟရန္တော ပန ကော ပိယော၊

ကိံသု ပုနပ္ပုနာယန္တံ, အဘိနန္ဒန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၄၁။)

‘‘ဝသော ဣဿရိယံ လောကေ, ဣတ္ထီ ဘဏ္ဍာနမုတ္တမံ၊

ကောဓော သတ္ထမလံ လောကေ, စောရာ လောကသ္မိမဗ္ဗုဒါ။

‘‘စောရံ ဟရန္တံ ဝါရေန္တိ, ဟရန္တော သမဏော ပိယော၊

သမဏံ ပုနပ္ပုနာယန္တံ, အဘိနန္ဒန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။

၈။ ကာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၈။

‘‘ကိမတ္ထကာမော န ဒဒေ, ကိံ မစ္စော န ပရိစ္စဇေ၊

ကိံသု မုဉ္စေယျ ကလျာဏံ, ပါပိကံ န စ မောစယေ’’တိ။

‘‘အတ္တာနံ န ဒဒေ ပေါသော, အတ္တာနံ န ပရိစ္စဇေ၊

ဝါစံ မုဉ္စေယျ ကလျာဏံ, ပါပိကဉ္စ န မောစယေ’’တိ။

၉။ ပါထေယျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၉။

‘‘ကိံသု ဗန္ဓတိ ပါထေယျံ, ကိံသု ဘောဂါနမာသယော၊

ကိံသု နရံ ပရိကဿတိ, ကိံသု လောကသ္မိ ဒုဇ္ဇဟံ၊

ကိသ္မိံ ဗဒ္ဓါ ပုထူ သတ္တာ, ပါသေန သကုဏီ ယထာ’’တိ။

‘‘သဒ္ဓါ ဗန္ဓတိ ပါထေယျံ, သိရီ ဘောဂါနမာသယော၊

ဣစ္ဆာ နရံ ပရိကဿတိ, ဣစ္ဆာ လောကသ္မိ ဒုဇ္ဇဟာ၊

ဣစ္ဆာဗဒ္ဓါ ပုထူ သတ္တာ, ပါသေန သကုဏီ ယထာ’’တိ။

၁၀။ ပဇ္ဇောတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၀။

‘‘ကိံသု လောကသ္မိ ပဇ္ဇောတော, ကိံသု လောကသ္မိ ဇာဂရော၊

ကိံသု ကမ္မေ သဇီဝါနံ, ကိမဿ ဣရိယာပထော။

‘‘ကိံသု အလသံ အနလသဉ္စ [ကိံ အာလသျာနာလသျဉ္စ (က။)], မာတာ ပုတ္တံဝ ပေါသတိ၊

ကိံ ဘူတာ ဥပဇီဝန္တိ, ယေ ပါဏာ ပထဝိဿိတာ’’တိ။

‘‘ပညာ လောကသ္မိ ပဇ္ဇောတော, သတိ လောကသ္မိ ဇာဂရော၊

ဂါဝေါ ကမ္မေ သဇီဝါနံ, သီတဿ ဣရိယာပထော။

‘‘ဝုဋ္ဌိ အလသံ အနလသဉ္စ, မာတာ ပုတ္တံဝ ပေါသတိ၊

ဝုဋ္ဌိံ ဘူတာ ဥပဇီဝန္တိ, ယေ ပါဏာ ပထဝိဿိတာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၄၂။)

၁၁။ အရဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၁။

‘‘ကေသူဓ အရဏာ လောကေ, ကေသံ ဝုသိတံ န နဿတိ၊

ကေဓ ဣစ္ဆံ ပရိဇာနန္တိ, ကေသံ ဘောဇိဿိယံ သဒါ။

‘‘ကိံသု မာတာ ပိတာ ဘာတာ, ဝန္ဒန္တိ နံ ပတိဋ္ဌိတံ၊

ကိံသု ဣဓ ဇာတိဟီနံ, အဘိဝါဒေန္တိ ခတ္တိယာ’’တိ။

‘‘သမဏီဓ အရဏာ လောကေ, သမဏာနံ ဝုသိတံ န နဿတိ၊

သမဏာ ဣစ္ဆံ ပရိဇာနန္တိ, သမဏာနံ ဘောဇိဿိယံ သဒါ။

‘‘သမဏံ မာတာ ပိတာ ဘာတာ, ဝန္ဒန္တိ နံ ပတိဋ္ဌိတံ၊

သမဏီဓ ဇာတိဟီနံ, အဘိဝါဒေန္တိ ခတ္တိယာ’’တိ။

ဆေတွာဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဆေတွာ ရထဉ္စ စိတ္တဉ္စ, ဝုဋ္ဌိ ဘီတာ နဇီရတိ၊

ဣဿရံ ကာမံ ပါထေယျံ, ပဇ္ဇောတော အရဏေန စာတိ။

ဒေဝတာသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

---

(သံ၊၁၊၄၃။)

၂။ ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမကဿပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ကဿပေါ ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ကဿပေါ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခုံ ဘဂဝါ ပကာသေသိ, နော စ ဘိက္ခုနော အနုသာသ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ ကဿပ, တညေဝေတ္ထ ပဋိဘာတူ’’တိ။

‘‘သုဘာသိတဿ သိက္ခေထ, သမဏူပါသနဿ စ၊

ဧကာသနဿ စ ရဟော, စိတ္တဝူပသမဿ စာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ကဿပေါ ဒေဝပုတ္တော၊ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ ကဿပေါ ဒေဝပုတ္တော ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၂။ ဒုတိယကဿပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ကဿပေါ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဘိက္ခု သိယာ ဈာယီ ဝိမုတ္တစိတ္တော,

အာကင်္ခေ စေ ဟဒယဿာနုပတ္တိံ၊

လောကဿ ဉတွာ ဥဒယဗ္ဗယဉ္စ,

သုစေတသော အနိဿိတော တဒါနိသံသော’’တိ။

၃။ မာဃသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ မာဃော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ

---

(သံ၊၁၊၄၄။)

အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ မာဃော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံသု ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကိံသု ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, ဝဓံ ရောစေသိ ဂေါတမာ’’တိ။

‘‘ကောဓံ ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကောဓံ ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကောဓဿ ဝိသမူလဿ, မဓုရဂ္ဂဿ ဝတြဘူ၊

ဝဓံ အရိယာ ပသံသန္တိ, တဉှိ ဆေတွာ န သောစတီ’’တိ။

၄။ မာဂဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ မာဂဓော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကတိ လောကသ္မိံ ပဇ္ဇောတာ, ယေဟိ လောကော ပကာသတိ၊

ဘဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။

‘‘စတ္တာရော လောကေ ပဇ္ဇောတာ, ပဉ္စမေတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ဒိဝါ တပတိ အာဒိစ္စော, ရတ္တိမာဘာတိ စန္ဒိမာ။

‘‘အထ အဂ္ဂိ ဒိဝါရတ္တိံ, တတ္ထ တတ္ထ ပကာသတိ၊

သမ္ဗုဒ္ဓေါ တပတံ သေဋ္ဌော, ဧသာ အာဘာ အနုတ္တရာ’’တိ။

၅။ ဒါမလိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဒါမလိ ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဒါမလိ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ကရဏီယမေတံ ဗြာဟ္မဏေန, ပဓာနံ အကိလာသုနာ၊

ကာမာနံ ဝိပ္ပဟာနေန, န တေနာသီသတေ ဘဝ’’န္တိ။

‘‘နတ္ထိ ကိစ္စံ ဗြာဟ္မဏဿ (ဒါမလီတိ ဘဂဝါ),

ကတကိစ္စော ဟိ ဗြာဟ္မဏော။

---

(သံ၊၁၊၄၅။)

‘‘ယာဝ န ဂါဓံ လဘတိ နဒီသု,

အာယူဟတိ သဗ္ဗဂတ္တေဘိ ဇန္တု၊

ဂါဓဉ္စ လဒ္ဓါန ထလေ ဌိတော ယော,

နာယူဟတီ ပါရဂတော ဟိ သောဝ [သောတိ (သီ။ ပီ။ က။), ဟောတိ (သျာ။ ကံ။), သော (?)]။

‘‘ဧသူပမာ ဒါမလိ ဗြာဟ္မဏဿ,

ခီဏာသဝဿ နိပကဿ ဈာယိနော၊

ပပ္ပုယျ ဇာတိမရဏဿ အန္တံ,

နာယူဟတီ ပါရဂတော ဟိ သော’’တိ [ဟောတီတိ (သျာ။ ကံ။)]။

၆။ ကာမဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ကာမဒေါ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒုက္ကရံ ဘဂဝါ, သုဒုက္ကရံ ဘဂဝါ’’တိ။

‘‘ဒုက္ကရံ ဝါပိ ကရောန္တိ (ကာမဒါတိ ဘဂဝါ),

သေခါ သီလသမာဟိတာ၊

ဌိတတ္တာ အနဂါရိယုပေတဿ,

တုဋ္ဌိ ဟောတိ သုခါဝဟာ’’တိ။

‘‘ဒုလ္လဘာ ဘဂဝါ ယဒိဒံ တုဋ္ဌီ’’တိ။

‘‘ဒုလ္လဘံ ဝါပိ လဘန္တိ (ကာမဒါတိ ဘဂဝါ),

စိတ္တဝူပသမေ ရတာ၊

ယေသံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ,

ဘာဝနာယ ရတော မနော’’တိ။

‘‘ဒုဿမာဒဟံ ဘဂဝါ ယဒိဒံ စိတ္တ’’န္တိ။

‘‘ဒုဿမာဒဟံ ဝါပိ သမာဒဟန္တိ (ကာမဒါတိ ဘဂဝါ),

ဣန္ဒြိယူပသမေ ရတာ၊

တေ ဆေတွာ မစ္စုနော ဇာလံ,

အရိယာ ဂစ္ဆန္တိ ကာမဒါ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၄၆။)

‘‘ဒုဂ္ဂမော ဘဂဝါ ဝိသမော မဂ္ဂေါ’’တိ။

‘‘ဒုဂ္ဂမေ ဝိသမေ ဝါပိ, အရိယာ ဂစ္ဆန္တိ ကာမဒ၊

အနရိယာ ဝိသမေ မဂ္ဂေ, ပပတန္တိ အဝံသိရာ၊

အရိယာနံ သမော မဂ္ဂေါ, အရိယာ ဟိ ဝိသမေ သမာ’’တိ။

၇။ ပဉ္စာလစဏ္ဍသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ပဉ္စာလစဏ္ဍော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သမ္ဗာဓေ ဝတ ဩကာသံ, အဝိန္ဒိ ဘူရိမေဓသော၊

ယော ဈာနမဗုဇ္ဈိ [ဈာနမဗုဓာ (က။ သီ။), ဈာနမဗုဒ္ဓိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ဗုဒ္ဓေါ, ပဋိလီနနိသဘော မုနီ’’တိ။

‘‘သမ္ဗာဓေ ဝါပိ ဝိန္ဒန္တိ (ပဉ္စာလစဏ္ဍာတိ ဘဂဝါ),

ဓမ္မံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊

ယေ သတိံ ပစ္စလတ္ထံသု,

သမ္မာ တေ သုသမာဟိတာ’’တိ။

၈။ တာယနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ တာယနော ဒေဝပုတ္တော ပုရာဏတိတ္ထကရော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ တာယနော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဆိန္ဒ သောတံ ပရက္ကမ္မ, ကာမေ ပနုဒ ဗြာဟ္မဏ၊

နပ္ပဟာယ မုနီ ကာမေ, နေကတ္တမုပပဇ္ဇတိ။

‘‘ကယိရာ စေ ကယိရာထေနံ, ဒဠှမေနံ ပရက္ကမေ၊

သိထိလော ဟိ ပရိဗ္ဗာဇော, ဘိယျော အာကိရတေ ရဇံ။

‘‘အကတံ ဒုက္ကဋံ [ဒုက္ကတံ (သီ။ ပီ။)] သေယျော, ပစ္ဆာ တပတိ ဒုက္ကဋံ၊

ကတဉ္စ သုကတံ သေယျော, ယံ ကတွာ နာနုတပ္ပတိ။

---

(သံ၊၁၊၄၇။)

‘‘ကုသော ယထာ ဒုဂ္ဂဟိတော, ဟတ္ထမေဝါနုကန္တတိ၊

သာမညံ ဒုပ္ပရာမဋ္ဌံ, နိရယာယူပကဍ္ဎတိ။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ သိထိလံ ကမ္မံ, သံကိလိဋ္ဌဉ္စ ယံ ဝတံ၊

သင်္ကဿရံ ဗြဟ္မစရိယံ, န တံ ဟောတိ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

ဣဒမဝေါစ တာယနော ဒေဝပုတ္တော၊ ဣဒံ ဝတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ တာယနော နာမ ဒေဝပုတ္တော ပုရာဏတိတ္ထကရော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာယနော ဒေဝပုတ္တော မမ သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဆိန္ဒ သောတံ ပရက္ကမ္မ, ကာမေ ပနုဒ ဗြာဟ္မဏ၊

နပ္ပဟာယ မုနီ ကာမေ, နေကတ္တမုပပဇ္ဇတိ။

‘‘ကယိရာ စေ ကယိရာထေနံ, ဒဠှမေနံ ပရက္ကမေ၊

သိထိလော ဟိ ပရိဗ္ဗာဇော, ဘိယျော အာကိရတေ ရဇံ။

‘‘အကတံ ဒုက္ကဋံ သေယျော, ပစ္ဆာ တပတိ ဒုက္ကဋံ၊

ကတဉ္စ သုကတံ သေယျော, ယံ ကတွာ နာနုတပ္ပတိ။

‘‘ကုသော ယထာ ဒုဂ္ဂဟိတော, ဟတ္ထမေဝါနုကန္တတိ၊

သာမညံ ဒုပ္ပရာမဋ္ဌံ, နိရယာယူပကဍ္ဎတိ။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ သိထိလံ ကမ္မံ, သံကိလိဋ္ဌဉ္စ ယံ ဝတံ၊

သင်္ကဿရံ ဗြဟ္မစရိယံ, န တံ ဟောတိ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

‘‘ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, တာယနော ဒေဝပုတ္တော, ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။ ဥဂ္ဂဏှာထ, ဘိက္ခဝေ, တာယနဂါထာ၊ ပရိယာပုဏာထ, ဘိက္ခဝေ, တာယနဂါထာ၊ ဓာရေထ, ဘိက္ခဝေ, တာယနဂါထာ။ အတ္ထသံဟိတာ, ဘိက္ခဝေ, တာယနဂါထာ အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၄၈။)

၉။ စန္ဒိမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စန္ဒိမာ ဒေဝပုတ္တော ရာဟုနာ အသုရိန္ဒေန ဂဟိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ စန္ဒိမာ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အနုဿရမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘နမော တေ ဗုဒ္ဓ ဝီရတ္ထု, ဝိပ္ပမုတ္တောသိ သဗ္ဗဓိ၊

သမ္ဗာဓပဋိပန္နောသ္မိ, တဿ မေ သရဏံ ဘဝါ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ စန္ဒိမံ ဒေဝပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ရာဟုံ အသုရိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တထာဂတံ အရဟန္တံ, စန္ဒိမာ သရဏံ ဂတော၊

ရာဟု စန္ဒံ ပမုဉ္စဿု, ဗုဒ္ဓါ လောကာနုကမ္ပကာ’’တိ။

အထ ခေါ ရာဟု အသုရိန္ဒော စန္ဒိမံ ဒေဝပုတ္တံ မုဉ္စိတွာ တရမာနရူပေါ ယေန ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ရာဟုံ အသုရိန္ဒံ ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံ နု သန္တရမာနောဝ, ရာဟု စန္ဒံ ပမုဉ္စသိ၊

သံဝိဂ္ဂရူပေါ အာဂမ္မ, ကိံ နု ဘီတောဝ တိဋ္ဌသီ’’တိ။

‘‘သတ္တဓာ မေ ဖလေ မုဒ္ဓါ, ဇီဝန္တော န သုခံ လဘေ၊

ဗုဒ္ဓဂါထာဘိဂီတောမှိ, နော စေ မုဉ္စေယျ စန္ဒိမ’’န္တိ။

၁၀။ သူရိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သူရိယော ဒေဝပုတ္တော ရာဟုနာ အသုရိန္ဒေန ဂဟိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ သူရိယော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အနုဿရမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘နမော တေ ဗုဒ္ဓ ဝီရတ္ထု, ဝိပ္ပမုတ္တောသိ သဗ္ဗဓိ၊

သမ္ဗာဓပဋိပန္နောသ္မိ, တဿ မေ သရဏံ ဘဝါ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သူရိယံ ဒေဝပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ရာဟုံ အသုရိန္ဒံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၄၉။)

‘‘တထာဂတံ အရဟန္တံ, သူရိယော သရဏံ ဂတော၊

ရာဟု သူရိယံ [သုရိယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပမုဉ္စဿု, ဗုဒ္ဓါ လောကာနုကမ္ပကာ။

‘‘ယော အန္ဓကာရေ တမသိ ပဘင်္ကရော,

ဝေရောစနော မဏ္ဍလီ ဥဂ္ဂတေဇော၊

မာ ရာဟု ဂိလီ စရမန္တလိက္ခေ,

ပဇံ မမံ ရာဟု ပမုဉ္စ သူရိယ’’န္တိ။

အထ ခေါ ရာဟု အသုရိန္ဒော သူရိယံ ဒေဝပုတ္တံ မုဉ္စိတွာ တရမာနရူပေါ ယေန ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ရာဟုံ အသုရိန္ဒံ ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံ နု သန္တရမာနောဝ, ရာဟု သူရိယံ ပမုဉ္စသိ၊

သံဝိဂ္ဂရူပေါ အာဂမ္မ, ကိံ နု ဘီတောဝ တိဋ္ဌသီ’’တိ။

‘‘သတ္တဓာ မေ ဖလေ မုဒ္ဓါ, ဇီဝန္တော န သုခံ လဘေ၊

ဗုဒ္ဓဂါထာဘိဂီတောမှိ, နော စေ မုဉ္စေယျ သူရိယ’’န္တိ။

ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒွေ ကဿပါ စ မာဃော စ, မာဂဓော ဒါမလိ ကာမဒေါ၊

ပဉ္စာလစဏ္ဍော တာယနော, စန္ဒိမသူရိယေန တေ ဒသာတိ။

၂။ အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂေါ

၁။ စန္ဒိမသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ စန္ဒိမသော [စန္ဒိမာသော (က။)] ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ

---

(သံ၊၁၊၅၀။)

အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ စန္ဒိမသော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘တေ ဟိ သောတ္ထိံ ဂမိဿန္တိ, ကစ္ဆေ ဝါမကသေ မဂါ၊

ဈာနာနိ ဥပသမ္ပဇ္ဇ, ဧကောဒိ နိပကာ သတာ’’တိ။

‘‘တေ ဟိ ပါရံ ဂမိဿန္တိ, ဆေတွာ ဇာလံဝ အမ္ဗုဇော၊

ဈာနာနိ ဥပသမ္ပဇ္ဇ, အပ္ပမတ္တာ ရဏဉ္ဇဟာ’’တိ။

၂။ ဝေဏ္ဍုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၃။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဝေဏ္ဍု [ဝေဏှု (သီ။)] ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သုခိတာဝ တေ [သုခိတာ ဝတ တေ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] မနုဇာ, သုဂတံ ပယိရုပါသိယ၊

ယုဉ္ဇံ [ယုဇ္ဇ (သီ။), ယုဉ္ဇ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဂေါတမသာသနေ, အပ္ပမတ္တာ နု သိက္ခရေ’’တိ။

‘‘ယေ မေ ပဝုတ္တေ သိဋ္ဌိပဒေ [သတ္ထိပဒေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] (ဝေဏ္ဍူတိ ဘဂဝါ),

အနုသိက္ခန္တိ ဈာယိနော၊

ကာလေ တေ အပ္ပမဇ္ဇန္တာ,

န မစ္စုဝသဂါ သိယု’’န္တိ။

၃။ ဒီဃလဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ ဒီဃလဋ္ဌိ ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဝေဠုဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဒီဃလဋ္ဌိ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဘိက္ခု သိယာ ဈာယီ ဝိမုတ္တစိတ္တော,

အာကင်္ခေ စေ ဟဒယဿာနုပတ္တိံ၊

လောကဿ ဉတွာ ဥဒယဗ္ဗယဉ္စ,

သုစေတသော အနိဿိတော တဒါနိသံသော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၅၁။)

၄။ နန္ဒနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၅။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ နန္ဒနော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဂေါတမ ဘူရိပည,

အနာဝဋံ ဘဂဝတော ဉာဏဒဿနံ၊

ကထံဝိဓံ သီလဝန္တံ ဝဒန္တိ,

ကထံဝိဓံ ပညဝန္တံ ဝဒန္တိ၊

ကထံဝိဓော ဒုက္ခမတိစ္စ ဣရိယတိ,

ကထံဝိဓံ ဒေဝတာ ပူဇယန္တီ’’တိ။

‘‘ယော သီလဝါ ပညဝါ ဘာဝိတတ္တော,

သမာဟိတော ဈာနရတော သတီမာ၊

သဗ္ဗဿ သောကာ ဝိဂတာ ပဟီနာ,

ခီဏာသဝေါ အန္တိမဒေဟဓာရီ။

‘‘တထာဝိဓံ သီလဝန္တံ ဝဒန္တိ,

တထာဝိဓံ ပညဝန္တံ ဝဒန္တိ၊

တထာဝိဓော ဒုက္ခမတိစ္စ ဣရိယတိ,

တထာဝိဓံ ဒေဝတာ ပူဇယန္တီ’’တိ။

၅။ စန္ဒနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၆။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ စန္ဒနော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကထံသု [ကောသုဓ (သီ။)] တရတိ ဩဃံ, ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော၊

အပ္ပတိဋ္ဌေ အနာလမ္ဗေ, ကော ဂမ္ဘီရေ န သီဒတီ’’တိ။

‘‘သဗ္ဗဒါ သီလသမ္ပန္နော, ပညဝါ သုသမာဟိတော၊

အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော, ဩဃံ တရတိ ဒုတ္တရံ။

‘‘ဝိရတော ကာမသညာယ, ရူပသံယောဇနာတိဂေါ၊

နန္ဒီရာဂပရိက္ခီဏော, သော ဂမ္ဘီရေ န သီဒတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၅၂။)

၆။ ဝါသုဒတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၇။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဝါသုဒတ္တော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော, ဍယှမာနောဝ [ဍယှမာနေဝ (သဗ္ဗတ္ထ)] မတ္ထကေ၊

ကာမရာဂပ္ပဟာနာယ, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

‘‘သတ္တိယာ ဝိယ ဩမဋ္ဌော, ဍယှမာနောဝ မတ္ထကေ၊

သက္ကာယဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနာယ, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

၇။ သုဗြဟ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၈။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သုဗြဟ္မာ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘နိစ္စံ ဥတြသ္တမိဒံ စိတ္တံ, နိစ္စံ ဥဗ္ဗိဂ္ဂမိဒံ [ဥဗ္ဗိဂ္ဂိဒံ (မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ)] မနော၊

အနုပ္ပန္နေသု ကိစ္ဆေသု [ကိစ္စေသု (ဗဟူသု)], အထော ဥပ္ပတိတေသု စ၊

သစေ အတ္ထိ အနုတြသ္တံ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။

‘‘နာညတြ ဗောဇ္ဈာ တပသာ [ဗောဇ္ဈင်္ဂတပသာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], နာညတြိန္ဒြိယသံဝရာ၊

နာညတြ သဗ္ဗနိဿဂ္ဂါ, သောတ္ထိံ ပဿာမိ ပါဏိန’’န္တိ။

‘‘ဣဒမဝေါစ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

၈။ ကကုဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာကေတေ ဝိဟရတိ အဉ္ဇနဝနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ ကကုဓော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ အဉ္ဇနဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ကကုဓော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နန္ဒသိ, သမဏာ’’တိ? ‘‘ကိံ လဒ္ဓါ, အာဝုသော’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, သောစသီ’’တိ? ‘‘ကိံ ဇီယိတ္ထ, အာဝုသော’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, နေဝ နန္ဒသိ န စ [နေဝ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] သောစသီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၅၃။)

‘‘ကစ္စိ တွံ အနဃော [အနိဃော (သဗ္ဗတ္ထ)] ဘိက္ခု, ကစ္စိ နန္ဒီ [နန္ဒိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] န ဝိဇ္ဇတိ၊

ကစ္စိ တံ ဧကမာသီနံ, အရတီ နာဘိကီရတီ’’တိ။

‘‘အနဃော ဝေ အဟံ ယက္ခ, အထော နန္ဒီ န ဝိဇ္ဇတိ၊

အထော မံ ဧကမာသီနံ, အရတီ နာဘိကီရတီ’’တိ။

‘‘ကထံ တွံ အနဃော ဘိက္ခု, ကထံ နန္ဒီ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ကထံ တံ ဧကမာသီနံ, အရတီ နာဘိကီရတီ’’တိ။

‘‘အဃဇာတဿ ဝေ နန္ဒီ, နန္ဒီဇာတဿ ဝေ အဃံ၊

အနန္ဒီ အနဃော ဘိက္ခု, ဧဝံ ဇာနာဟိ အာဝုသော’’တိ။

‘‘စိရဿံ ဝတ ပဿာမိ, ဗြာဟ္မဏံ ပရိနိဗ္ဗုတံ၊

အနန္ဒိံ အနဃံ ဘိက္ခုံ, တိဏ္ဏံ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

၉။ ဥတ္တရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။ ရာဇဂဟနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဥတ္တရော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု,

ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

ပုညာနိ ကယိရာထ သုခါဝဟာနီ’’တိ။

‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု,

ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

လောကာမိသံ ပဇဟေ သန္တိပေက္ခော’’တိ။

၁၀။ အနာထပိဏ္ဍိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဣဒဉှိ တံ ဇေတဝနံ, ဣသိသံဃနိသေဝိတံ၊

အာဝုတ္ထံ ဓမ္မရာဇေန, ပီတိသဉ္ဇနနံ မမ။

---

(သံ၊၁၊၅၄။)

‘‘ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ဓမ္မော စ, သီလံ ဇီဝိတမုတ္တမံ၊

ဧတေန မစ္စာ သုဇ္ဈန္တိ, န ဂေါတ္တေန ဓနေန ဝါ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ယောနိသော ဝိစိနေ ဓမ္မံ, ဧဝံ တတ္ထ ဝိသုဇ္ဈတိ။

‘‘သာရိပုတ္တောဝ ပညာယ, သီလေန ဥပသမေန စ၊

ယောပိ ပါရင်္ဂတော ဘိက္ခု, ဧတာဝပရမော သိယာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော။ ဣဒံ ဝတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ အညတရော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဒေဝပုတ္တော မမ သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဣဒဉှိ တံ ဇေတဝနံ, ဣသိသံဃနိသေဝိတံ၊

အာဝုတ္ထံ ဓမ္မရာဇေန, ပီတိသဉ္ဇနနံ မမ။

‘‘ကမ္မံ ဝိဇ္ဇာ စ ဓမ္မော စ, သီလံ ဇီဝိတမုတ္တမံ၊

ဧတေန မစ္စာ သုဇ္ဈန္တိ, န ဂေါတ္တေန ဓနေန ဝါ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ယောနိသော ဝိစိနေ ဓမ္မံ, ဧဝံ တတ္ထ ဝိသုဇ္ဈတိ။

‘‘သာရိပုတ္တောဝ ပညာယ, သီလေန ဥပသမေန စ၊

ယောပိ ပါရင်္ဂတော ဘိက္ခု, ဧတာဝပရမော သိယာ’’တိ။

‘‘ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သော ဒေဝပုတ္တော။ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သော ဟိ နူန, ဘန္တေ, အနာထပိဏ္ဍိကော ဒေဝပုတ္တော ဘဝိဿတိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ အာယသ္မန္တေ သာရိပုတ္တေ အဘိပ္ပသန္နော အဟောသီ’’တိ။ သာဓု

---

(သံ၊၁၊၅၅။)

သာဓု, အာနန္ဒ, ယာဝတကံ ခေါ, အာနန္ဒ, တက္ကာယ ပတ္တဗ္ဗံ အနုပ္ပတ္တံ တံ တယာ။ အနာထပိဏ္ဍိကော ဟိ သော, အာနန္ဒ, ဒေဝပုတ္တော’’တိ။

အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စန္ဒိမသော [စန္ဒိမာသော (ပီ။ က။)] စ ဝေဏ္ဍု [ဝေဏှု (သီ။ က။)] စ, ဒီဃလဋ္ဌိ စ နန္ဒနော၊

စန္ဒနော ဝါသုဒတ္တော စ, သုဗြဟ္မာ ကကုဓေန စ၊

ဥတ္တရော နဝမော ဝုတ္တော, ဒသမော အနာထပိဏ္ဍိကောတိ။

၃။ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂေါ

၁။ သိဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သိဝေါ ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သိဝေါ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော။

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, ပညာ လဗ္ဘတိ နာညတော။

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သောကမဇ္ဈေ န သောစတိ။

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, ဉာတိမဇ္ဈေ ဝိရောစတိ။

---

(သံ၊၁၊၅၆။)

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ သုဂ္ဂတိံ။

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သတ္တာ တိဋ္ဌန္တိ သာတတ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သိဝံ ဒေဝပုတ္တံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထ, သဗ္ဘိ ကုဗ္ဗေထ သန္ထဝံ၊

သတံ သဒ္ဓမ္မမညာယ, သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

၂။ ခေမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ခေမော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘စရန္တိ ဗာလာ ဒုမ္မေဓာ, အမိတ္တေနေဝ အတ္တနာ၊

ကရောန္တာ ပါပကံ ကမ္မံ, ယံ ဟောတိ ကဋုကပ္ဖလံ။

‘‘န တံ ကမ္မံ ကတံ သာဓု, ယံ ကတွာ အနုတပ္ပတိ၊

ယဿ အဿုမုခေါ ရောဒံ, ဝိပါကံ ပဋိသေဝတိ။

‘‘တဉ္စ ကမ္မံ ကတံ သာဓု, ယံ ကတွာ နာနုတပ္ပတိ၊

ယဿ ပတီတော သုမနော, ဝိပါကံ ပဋိသေဝတိ။

‘‘ပဋိကစ္စေဝ [ပဋိဂစ္စေဝ (သီ။)] တံ ကယိရာ, ယံ ဇညာ ဟိတမတ္တနော၊

န သာကဋိကစိန္တာယ, မန္တာ ဓီရော ပရက္ကမေ။

‘‘ယထာ သာကဋိကော မဋ္ဌံ [ပန္ထံ (သီ။), ပသတ္ထံ (သျာ။ ကံ။)], သမံ ဟိတွာ မဟာပထံ၊

ဝိသမံ မဂ္ဂမာရုယှ, အက္ခစ္ဆိန္နောဝ ဈာယတိ။

‘‘ဧဝံ ဓမ္မာ အပက္ကမ္မ, အဓမ္မမနုဝတ္တိယ၊

မန္ဒော မစ္စုမုခံ ပတ္တော, အက္ခစ္ဆိန္နောဝ ဈာယတီ’’တိ။

၃။ သေရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သေရီ ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၅၇။)

‘‘အန္နမေဝါဘိနန္ဒန္တိ, ဥဘယေ ဒေဝမာနုသာ၊

အထ ကော နာမ သော ယက္ခော, ယံ အန္နံ နာဘိနန္ဒတီ’’တိ။

‘‘ယေ နံ ဒဒန္တိ သဒ္ဓါယ, ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊

တမေဝ အန္နံ ဘဇတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။

‘‘တသ္မာ ဝိနေယျ မစ္ဆေရံ, ဒဇ္ဇာ ဒါနံ မလာဘိဘူ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝသုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ –

‘‘ယေ နံ ဒဒန္တိ သဒ္ဓါယ, ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊

တမေဝ အန္နံ ဘဇတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။

‘‘တသ္မာ ဝိနေယျ မစ္ဆေရံ, ဒဇ္ဇာ ဒါနံ မလာဘိဘူ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, သိရီ [သေရီ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နာမ ရာဇာ အဟောသိံ ဒါယကော ဒါနပတိ ဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, စတူသု ဒွါရေသု ဒါနံ ဒီယိတ္ထ သမဏ-ဗြာဟ္မဏ-ကပဏဒ္ဓိက-ဝနိဗ္ဗကယာစကာနံ။ အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, ဣတ္ထာဂါရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ [ဣတ္ထာဂါရာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ (က။)] – ‘ဒေဝဿ ခေါ [ဒေဝဿေဝ ခေါ (က။ သီ။)] ဒါနံ ဒီယတိ၊ အမှာကံ ဒါနံ န ဒီယတိ။ သာဓု မယမ္ပိ ဒေဝံ နိဿာယ ဒါနာနိ ဒဒေယျာမ, ပုညာနိ ကရေယျာမာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟံ ခေါသ္မိ ဒါယကော ဒါနပတိ ဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ဒါနံ ဒဿာမာတိ ဝဒန္တေ ကိန္တိ ဝဒေယျ’န္တိ? သော ခွါဟံ, ဘန္တေ, ပဌမံ ဒွါရံ ဣတ္ထာဂါရဿ အဒါသိံ။ တတ္ထ ဣတ္ထာဂါရဿ ဒါနံ ဒီယိတ္ထ၊ မမ ဒါနံ ပဋိက္ကမိ။

‘‘အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, ခတ္တိယာ အနုယန္တာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဒေဝဿ ခေါ ဒါနံ ဒီယတိ၊ ဣတ္ထာဂါရဿ ဒါနံ ဒီယတိ၊ အမှာကံ ဒါနံ န ဒီယတိ။ သာဓု မယမ္ပိ ဒေဝံ နိဿာယ ဒါနာနိ ဒဒေယျာမ, ပုညာနိ ကရေယျာမာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟံ ခေါသ္မိ ဒါယကော ဒါနပတိ ဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ဒါနံ ဒဿာမာတိ ဝဒန္တေ ကိန္တိ

---

(သံ၊၁၊၅၈။)

ဝဒေယျ’န္တိ? သော ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဒုတိယံ ဒွါရံ ခတ္တိယာနံ အနုယန္တာနံ အဒါသိံ။ တတ္ထ ခတ္တိယာနံ အနုယန္တာနံ ဒါနံ ဒီယိတ္ထ, မမ ဒါနံ ပဋိက္ကမိ။

‘‘အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, ဗလကာယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒေဝဿ ခေါ ဒါနံ ဒီယတိ၊ ဣတ္ထာဂါရဿ ဒါနံ ဒီယတိ၊ ခတ္တိယာနံ အနုယန္တာနံ ဒါနံ ဒီယတိ၊ အမှာကံ ဒါနံ န ဒီယတိ။ သာဓု မယမ္ပိ ဒေဝံ နိဿာယ ဒါနာနိ ဒဒေယျာမ, ပုညာနိ ကရေယျာမာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟံ ခေါသ္မိ ဒါယကော ဒါနပတိ ဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ဒါနံ ဒဿာမာတိ ဝဒန္တေ ကိန္တိ ဝဒေယျ’န္တိ? သော ခွါဟံ ဘန္တေ, တတိယံ ဒွါရံ ဗလကာယဿ အဒါသိံ။ တတ္ထ ဗလကာယဿ ဒါနံ ဒီယိတ္ထ, မမ ဒါနံ ပဋိက္ကမိ။

‘‘အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဒေဝဿ ခေါ ဒါနံ ဒီယတိ၊ ဣတ္ထာဂါရဿ ဒါနံ ဒီယတိ၊ ခတ္တိယာနံ အနုယန္တာနံ ဒါနံ ဒီယတိ၊ ဗလကာယဿ ဒါနံ ဒီယတိ၊ အမှာကံ ဒါနံ န ဒီယတိ။ သာဓု မယမ္ပိ ဒေဝံ နိဿာယ ဒါနာနိ ဒဒေယျာမ, ပုညာနိ ကရေယျာမာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟံ ခေါသ္မိ ဒါယကော ဒါနပတိ ဒါနဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ဒါနံ ဒဿာမာတိ ဝဒန္တေ ကိန္တိ ဝဒေယျ’န္တိ? သော ခွါဟံ, ဘန္တေ, စတုတ္ထံ ဒွါရံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ အဒါသိံ။ တတ္ထ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ ဒါနံ ဒီယိတ္ထ, မမ ဒါနံ ပဋိက္ကမိ။

‘‘အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, ပုရိသာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘န ခေါ ဒါနိ ဒေဝဿ ကောစိ ဒါနံ ဒီယတီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, တေ ပုရိသေ ဧတဒဝေါစံ – ‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ယော ဗာဟိရေသု ဇနပဒေသု အာယော သဉ္ဇာယတိ တတော ဥပဍ္ဎံ အန္တေပုရေ ပဝေသေထ, ဥပဍ္ဎံ တတ္ထေဝ ဒါနံ ဒေထ သမဏ-ဗြာဟ္မဏ-ကပဏဒ္ဓိက-ဝနိဗ္ဗက-ယာစကာန’န္တိ။ သော ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒီဃရတ္တံ ကတာနံ ပုညာနံ ဧဝံ ဒီဃရတ္တံ ကတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပရိယန္တံ နာဓိဂစ္ဆာမိ – ဧတ္တကံ ပုညန္တိ ဝါ ဧတ္တကော ပုညဝိပါကောတိ ဝါ ဧတ္တကံ သဂ္ဂေ ဌာတဗ္ဗန္တိ ဝါတိ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝသုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ –

‘‘ယေ နံ ဒဒန္တိ သဒ္ဓါယ, ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ၊

တမေဝ အန္နံ ဘဇတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။

‘‘တသ္မာ ဝိနေယျ မစ္ဆေရံ, ဒဇ္ဇာ ဒါနံ မလာဘိဘူ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၅၉။)

၄။ ဃဋီကာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဃဋီကာရော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အဝိဟံ ဥပပန္နာသေ, ဝိမုတ္တာ သတ္တ ဘိက္ခဝေါ၊

ရာဂဒေါသပရိက္ခီဏာ, တိဏ္ဏာ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

‘‘ကေ စ တေ အတရုံ ပင်္ကံ, မစ္စုဓေယျံ သုဒုတ္တရံ၊

ကေ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ, ဒိဗ္ဗယောဂံ ဥပစ္စဂု’’န္တိ။

‘‘ဥပကော ပလဂဏ္ဍော [ဖလဂဏ္ဍော (က။)] စ, ပုက္ကုသာတိ စ တေ တယော၊

ဘဒ္ဒိယော ခဏ္ဍဒေဝေါ စ, ဗာဟုရဂ္ဂိ စ သင်္ဂိယော [ဗာဟုဒန္တီ စ ပိင်္ဂိယော (သီ။ သျာ။)]၊

တေ ဟိတွာ မာနုသံ ဒေဟံ, ဒိဗ္ဗယောဂံ ဥပစ္စဂု’’န္တိ။

‘‘ကုသလီ ဘာသသီ တေသံ, မာရပါသပ္ပဟာယိနံ၊

ကဿ တေ ဓမ္မမညာယ, အစ္ဆိဒုံ ဘဝဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘န အညတြ ဘဂဝတာ, နာညတြ တဝ သာသနာ၊

ယဿ တေ ဓမ္မမညာယ, အစ္ဆိဒုံ ဘဝဗန္ဓနံ။

‘‘ယတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

တံ တေ ဓမ္မံ ဣဓညာယ, အစ္ဆိဒုံ ဘဝဗန္ဓန’’န္တိ။

‘‘ဂမ္ဘီရံ ဘာသသီ ဝါစံ, ဒုဗ္ဗိဇာနံ သုဒုဗ္ဗုဓံ၊

ကဿ တွံ ဓမ္မမညာယ, ဝါစံ ဘာသသိ ဤဒိသ’’န္တိ။

‘‘ကုမ္ဘကာရော ပုရေ အာသိံ, ဝေကဠိင်္ဂေ ဃဋီကရော၊

မာတာပေတ္တိဘရော အာသိံ, ကဿပဿ ဥပါသကော။

‘‘ဝိရတော မေထုနာ ဓမ္မာ, ဗြဟ္မစာရီ နိရာမိသော၊

အဟုဝါ တေ သဂါမေယျော, အဟုဝါ တေ ပုရေ သခါ။

‘‘သောဟမေတေ ပဇာနာမိ, ဝိမုတ္တေ သတ္တ ဘိက္ခဝေါ၊

ရာဂဒေါသပရိက္ခီဏေ, တိဏ္ဏေ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

‘‘ဧဝမေတံ တဒါ အာသိ, ယထာ ဘာသသိ ဘဂ္ဂဝ၊

ကုမ္ဘကာရော ပုရေ အာသိ, ဝေကဠိင်္ဂေ ဃဋီကရော။

---

(သံ၊၁၊၆၀။)

‘‘မာတာပေတ္တိဘရော အာသိ, ကဿပဿ ဥပါသကော၊

ဝိရတော မေထုနာ ဓမ္မာ, ဗြဟ္မစာရီ နိရာမိသော၊

အဟုဝါ မေ သဂါမေယျော, အဟုဝါ မေ ပုရေ သခါ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ ပုရာဏာနံ, သဟာယာနံ အဟု သင်္ဂမော၊

ဥဘိန္နံ ဘာဝိတတ္တာနံ, သရီရန္တိမဓာရိန’’န္တိ။

၅။ ဇန္တုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ, ကောသလေသု ဝိဟရန္တိ ဟိမဝန္တပဿေ အရညကုဋိကာယ ဥဒ္ဓတာ ဥန္နဠာ စပလာ မုခရာ ဝိကိဏ္ဏဝါစာ မုဋ္ဌဿတိနော အသမ္ပဇာနာ အသမာဟိတာ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာ ပါကတိန္ဒြိယာ။

အထ ခေါ ဇန္တု ဒေဝပုတ္တော တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သုခဇီဝိနော ပုရေ အာသုံ, ဘိက္ခူ ဂေါတမသာဝကာ၊

အနိစ္ဆာ ပိဏ္ဍမေသနာ [ပိဏ္ဍမေသာနာ (?)], အနိစ္ဆာ သယနာသနံ၊

လောကေ အနိစ္စတံ ဉတွာ, ဒုက္ခဿန္တံ အကံသု တေ။

‘‘ဒုပ္ပေါသံ ကတွာ အတ္တာနံ, ဂါမေ ဂါမဏိကာ ဝိယ၊

ဘုတွာ ဘုတွာ နိပဇ္ဇန္တိ, ပရာဂါရေသု မုစ္ဆိတာ။

‘‘သံဃဿ အဉ္ဇလိံ ကတွာ, ဣဓေကစ္စေ ဝဒါမဟံ [ဝန္ဒာမဟံ (က။)]၊

အပဝိဒ္ဓါ အနာထာ တေ, ယထာ ပေတာ တထေဝ တေ [တထေဝ စ (သီ။)]။

‘‘ယေ ခေါ ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, တေ မေ သန္ဓာယ ဘာသိတံ၊

ယေ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, နမော တေသံ ကရောမဟ’’န္တိ။

၆။ ရောဟိတဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ရောဟိတဿော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယတ္ထ နု ခေါ, ဘန္တေ, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ [န ဇိယျတိ န မိယျတိ (သျာ။ ကံ။ က။)] န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, သက္ကာ နု ခေါ သော, ဘန္တေ, ဂမနေန

---

(သံ၊၁၊၆၁။)

လောကဿ အန္တော ဉာတုံ ဝါ ဒဋ္ဌုံ ဝါ ပါပုဏိတုံ ဝါ’’တိ? ‘‘ယတ္ထ ခေါ, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ တံ ဂမနေန လောကဿ အန္တံ ဉာတေယျံ ဒဋ္ဌေယျံ ပတ္တေယျန္တိ ဝဒါမီ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝသုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – ‘ယတ္ထ ခေါ, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ တံ ဂမနေန လောကဿ အန္တံ ဉာတေယျံ ဒဋ္ဌေယျံ ပတ္တေယျန္တိ ဝဒါမီ’တိ။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, ရောဟိတဿော နာမ ဣသိ အဟောသိံ ဘောဇပုတ္တော ဣဒ္ဓိမာ ဝေဟာသင်္ဂမော။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပေါ ဇဝေါ အဟောသိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဒဠှဓမ္မာ [ဒဠှဓမ္မော (သဗ္ဗတ္ထ) ဋီကာ စ မောဂ္ဂလ္လာနဗျာကရဏံ စ ဩလောကေတဗ္ဗံ] ဓနုဂ္ဂဟော သုသိက္ခိတော ကတဟတ္ထော ကတယောဂ္ဂေါ ကတူပါသနော လဟုကေန အသနေန အပ္ပကသိရေနေဝ တိရိယံ တာလစ္ဆာယံ အတိပါတေယျ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပေါ ပဒဝီတိဟာရော အဟောသိ၊ သေယျထာပိ နာမ ပုရတ္ထိမာ သမုဒ္ဒါ ပစ္ဆိမော သမုဒ္ဒေါ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပံ ဣစ္ဆာဂတံ ဥပ္ပဇ္ဇိ – ‘အဟံ ဂမနေန လောကဿ အန္တံ ပါပုဏိဿာမီ’တိ။ သော ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပေန ဇဝေန သမန္နာဂတော ဧဝရူပေန စ ပဒဝီတိဟာရေန အညတြေဝ အသိတ-ပီတ-ခါယိတ-သာယိတာ အညတြ ဥစ္စာရ-ပဿာဝကမ္မာ အညတြ နိဒ္ဒါကိလမထပဋိဝိနောဒနာ ဝဿသတာယုကော ဝဿသတဇီဝီ ဝဿသတံ ဂန္တွာ အပ္ပတွာဝ လောကဿ အန္တံ အန္တရာဝ ကာလင်္ကတော။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝသုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – ‘ယတ္ထ ခေါ, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ တံ ဂမနေန လောကဿ အန္တံ ဉာတေယျံ ဒဋ္ဌေယျံ ပတ္တေယျန္တိ ဝဒါမီ’’’တိ။

‘‘န ခေါ ပနာဟံ, အာဝုသော, အပ္ပတွာ လောကဿ အန္တံ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။ အပိ စ ခွါဟံ, အာဝုသော, ဣမသ္မိံယေဝ ဗျာမမတ္တေ ကဠေဝရေ သသညိမှိ သမနကေ လောကဉ္စ ပညပေမိ လောကသမုဒယဉ္စ လောကနိရောဓဉ္စ လောကနိရောဓဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒန္တိ။

‘‘ဂမနေန န ပတ္တဗ္ဗော, လောကဿန္တော ကုဒါစနံ၊

န စ အပ္ပတွာ လောကန္တံ, ဒုက္ခာ အတ္ထိ ပမောစနံ။

---

(သံ၊၁၊၆၂။)

‘‘တသ္မာ ဟဝေ လောကဝိဒူ သုမေဓော,

လောကန္တဂူ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယော၊

လောကဿ အန္တံ သမိတာဝိ ဉတွာ,

နာသီသတိ လောကမိမံ ပရဉ္စာ’’တိ။

၇။ နန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ နန္ဒော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော,

ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

ပုညာနိ ကယိရာထ သုခါဝဟာနီ’’တိ။

‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော,

ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊

ဧတံ ဘယံ မရဏေ ပေက္ခမာနော,

လောကာမိသံ ပဇဟေ သန္တိပေက္ခော’’တိ။

၈။ နန္ဒိဝိသာလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ နန္ဒိဝိသာလော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘စတုစက္ကံ နဝဒွါရံ, ပုဏ္ဏံ လောဘေန သံယုတံ၊

ပင်္ကဇာတံ မဟာဝီရ, ကထံ ယာတြာ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘ဆေတွာ နဒ္ဓိံ ဝရတ္တဉ္စ, ဣစ္ဆာလောဘဉ္စ ပါပကံ၊

သမူလံ တဏှမဗ္ဗုယှ, ဧဝံ ယာတြာ ဘဝိဿတီ’’တိ။

၉။ သုသိမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တုယှမ္ပိ နော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော ရုစ္စတီ’’တိ?

---

(သံ၊၁၊၆၃။)

‘‘ကဿ ဟိ နာမ, ဘန္တေ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျ? ပဏ္ဍိတော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ မဟာပညော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ပုထုပညော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ဟာသပညော [ဟာသုပညော (သီ။)], ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ဇဝနပညော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ တိက္ခပညော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ နိဗ္ဗေဓိကပညော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အပ္ပိစ္ဆော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ သန္တုဋ္ဌော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ပဝိဝိတ္တော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အသံသဋ္ဌော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အာရဒ္ဓဝီရိယော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ဝတ္တာ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ဝစနက္ခမော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ စောဒကော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ပါပဂရဟီ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ကဿ ဟိ နာမ, ဘန္တေ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျာ’’တိ?

‘‘ဧဝမေတံ, အာနန္ဒ, ဧဝမေတံ, အာနန္ဒ! ကဿ ဟိ နာမ, အာနန္ဒ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျ? ပဏ္ဍိတော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ မဟာပညော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ပုထုပညော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ဟာသပညော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ဇဝနပညော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ တိက္ခပညော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ နိဗ္ဗေဓိကပညော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ အပ္ပိစ္ဆော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ သန္တုဋ္ဌော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ပဝိဝိတ္တော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ အသံသဋ္ဌော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ အာရဒ္ဓဝီရိယော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ဝတ္တာ, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ဝစနက္ခမော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ စောဒကော, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ပါပဂရဟီ, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော။ ကဿ ဟိ နာမ, အာနန္ဒ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျာ’’တိ?

အထ ခေါ သုသိမော [သုသီမော (သီ။)] ဒေဝပုတ္တော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ မဟတိယာ ဒေဝပုတ္တပရိသာယ ပရိဝုတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သုသိမော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

---

(သံ၊၁၊၆၄။)

‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ။ ကဿ ဟိ နာမ, ဘန္တေ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျ? ပဏ္ဍိတော, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ မဟာပညော, ဘန္တေ, ပုထုပညော, ဘန္တေ, ဟာသပညော, ဘန္တေ, ဇဝနပညော, ဘန္တေ, တိက္ခပညော, ဘန္တေ, နိဗ္ဗေဓိကပညော, ဘန္တေ, အပ္ပိစ္ဆော, ဘန္တေ, သန္တုဋ္ဌော, ဘန္တေ, ပဝိဝိတ္တော, ဘန္တေ, အသံသဋ္ဌော, ဘန္တေ, အာရဒ္ဓဝီရိယော, ဘန္တေ, ဝတ္တာ, ဘန္တေ, ဝစနက္ခမော, ဘန္တေ, စောဒကော, ဘန္တေ, ပါပဂရဟီ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ ကဿ ဟိ နာမ, ဘန္တေ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျ?

‘‘အဟမ္ပိ ဟိ, ဘန္တေ, ယညဒေဝ ဒေဝပုတ္တပရိသံ ဥပသင်္ကမိံ, ဧတဒေဝ ဗဟုလံ သဒ္ဒံ သုဏာမိ – ‘ပဏ္ဍိတော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော၊ မဟာပညော အာယသ္မာ, ပုထုပညော အာယသ္မာ, ဟာသပညော အာယသ္မာ, ဇဝနပညော အာယသ္မာ, တိက္ခပညော အာယသ္မာ, နိဗ္ဗေဓိကပညော အာယသ္မာ, အပ္ပိစ္ဆော အာယသ္မာ, သန္တုဋ္ဌော အာယသ္မာ, ပဝိဝိတ္တော အာယသ္မာ, အသံသဋ္ဌော အာယသ္မာ, အာရဒ္ဓဝီရိယော အာယသ္မာ, ဝတ္တာ အာယသ္မာ, ဝစနက္ခမော အာယသ္မာ, စောဒကော အာယသ္မာ, ပါပဂရဟီ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော’တိ။ ကဿ ဟိ နာမ, ဘန္တေ, အဗာလဿ အဒုဋ္ဌဿ အမူဠှဿ အဝိပလ္လတ္ထစိတ္တဿ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော န ရုစ္စေယျာ’’တိ?

အထ ခေါ သုသိမဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဒေဝပုတ္တပရိသာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနာ ပမုဒိတာ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဥစ္စာဝစာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဥပဒံသေတိ။

‘‘သေယျထာပိ နာမ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ၊ ဧဝမေဝံ သုသိမဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဒေဝပုတ္တပရိသာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနာ ပမုဒိတာ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဥစ္စာဝစာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဥပဒံသေတိ။

‘‘သေယျထာပိ နာမ နိက္ခံ ဇမ္ဗောနဒံ ဒက္ခကမ္မာရပုတ္တဥက္ကာမုခသုကုသလသမ္ပဟဋ္ဌံ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တံ ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ၊ ဧဝမေဝံ သုသိမဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဒေဝပုတ္တပရိသာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနာ ပမုဒိတာ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဥစ္စာဝစာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဥပဒံသေတိ။

---

(သံ၊၁၊၆၅။)

‘‘သေယျထာပိ နာမ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဩသဓိတာရကာ ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ၊ ဧဝမေဝံ သုသိမဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဒေဝပုတ္တပရိသာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနာ ပမုဒိတာ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဥစ္စာဝစာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဥပဒံသေတိ။

‘‘သေယျထာပိ နာမ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အာဒိစ္စော နဘံ အဗ္ဘုဿက္ကမာနော [အဗ္ဘုဿုက္ကမာနော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), အဗ္ဘုဂ္ဂမမာနော (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၅၈)] သဗ္ဗံ အာကာသဂတံ တမဂတံ အဘိဝိဟစ္စ ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ၊ ဧဝမေဝံ သုသိမဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဒေဝပုတ္တပရိသာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနာ ပမုဒိတာ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဥစ္စာဝစာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဥပဒံသေတိ။

အထ ခေါ သုသိမော ဒေဝပုတ္တော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ပဏ္ဍိတောတိ သမညာတော, သာရိပုတ္တော အကောဓနော၊

အပ္ပိစ္ဆော သောရတော ဒန္တော, သတ္ထုဝဏ္ဏာဘတော ဣသီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာရဗ္ဘ သုသိမံ ဒေဝပုတ္တံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘ပဏ္ဍိတောတိ သမညာတော, သာရိပုတ္တော အကောဓနော၊

အပ္ပိစ္ဆော သောရတော ဒန္တော, ကာလံ ကင်္ခတိ သုဒန္တော’’ [ကာလံ ကင်္ခတိ ဘတကော သုဒန္တော (သီ။), ကာလံ ကင်္ခတိ ဘာဝိတော သုဒန္တော (သျာ။ ကံ။), ကာလံ ကင်္ခတိ ဘတိကော သုဒန္တော (ပီ။)] တိ။

၁၀။ နာနာတိတ္ထိယသာဝကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ နာနာတိတ္ထိယသာဝကာ ဒေဝပုတ္တာ အသမော စ သဟလိ [သဟလီ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စ နီကော [နိင်္ကော (သီ။ ပီ။), နိကော (သျာ။ ကံ။)] စ အာကောဋကော စ ဝေဂဗ္ဘရိ စ [ဝေဋမ္ဗရီ စ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာဏဝဂါမိယော စ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဝေဠုဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ

---

(သံ၊၁၊၆၆။)

အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အသမော ဒေဝပုတ္တော ပူရဏံ ကဿပံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဣဓ ဆိန္ဒိတမာရိတေ, ဟတဇာနီသု ကဿပေါ၊

န ပါပံ သမနုပဿတိ, ပုညံ ဝါ ပန အတ္တနော၊

သ ဝေ ဝိဿာသမာစိက္ခိ, သတ္ထာ အရဟတိ မာနန’’န္တိ။

အထ ခေါ သဟလိ ဒေဝပုတ္တော မက္ခလိံ ဂေါသာလံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘တပေါဇိဂုစ္ဆာယ သုသံဝုတတ္တော,

ဝါစံ ပဟာယ ကလဟံ ဇနေန၊

သမောသဝဇ္ဇာ ဝိရတော သစ္စဝါဒီ,

န ဟိ နူန တာဒိသံ ကရောတိ [န ဟ နုန တာဒီ ပကရောတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ပါပ’’န္တိ။

အထ ခေါ နီကော ဒေဝပုတ္တော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ [နာထပုတ္တံ (သီ။)] အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဇေဂုစ္ဆီ နိပကော ဘိက္ခု, စာတုယာမသုသံဝုတော၊

ဒိဋ္ဌံ သုတဉ္စ အာစိက္ခံ, န ဟိ နူန ကိဗ္ဗိသီ သိယာ’’တိ။

အထ ခေါ အာကောဋကော ဒေဝပုတ္တော နာနာတိတ္ထိယေ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ပကုဓကော ကာတိယာနော နိဂဏ္ဌော,

ယေ စာပိမေ မက္ခလိပူရဏာသေ၊

ဂဏဿ သတ္ထာရော သာမညပ္ပတ္တာ,

န ဟိ နူန တေ သပ္ပုရိသေဟိ ဒူရေ’’တိ။

အထ ခေါ ဝေဂဗ္ဘရိ ဒေဝပုတ္တော အာကောဋကံ ဒေဝပုတ္တံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘သဟာစရိတေန [သဟာရဝေနာပိ (က။ သီ။), သဂါရဝေနာပိ (ပီ။)] ဆဝေါ သိဂါလော [သိင်္ဂါလော (က။)],

န ကောတ္ထုကော သီဟသမော ကဒါစိ၊

နဂ္ဂေါ မုသာဝါဒီ ဂဏဿ သတ္ထာ,

သင်္ကဿရာစာရော န သတံ သရိက္ခော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၆၇။)

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဗေဂဗ္ဘရိံ ဒေဝပုတ္တံ အနွာဝိသိတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘တပေါဇိဂုစ္ဆာယ အာယုတ္တာ, ပါလယံ ပဝိဝေကိယံ၊

ရူပေ စ ယေ နိဝိဋ္ဌာသေ, ဒေဝလောကာဘိနန္ဒိနော၊

တေ ဝေ သမ္မာနုသာသန္တိ, ပရလောကာယ မာတိယာ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ, ‘မာရော အယံ ပါပိမာ’ ဣတိ ဝိဒိတွာ, မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘ယေ ကေစိ ရူပါ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ,

ယေ စန္တလိက္ခသ္မိံ ပဘာသဝဏ္ဏာ၊

သဗ္ဗေဝ တေ တေ နမုစိပ္ပသတ္ထာ,

အာမိသံဝ မစ္ဆာနံ ဝဓာယ ခိတ္တာ’’တိ။

အထ ခေါ မာဏဝဂါမိယော ဒေဝပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဝိပုလော ရာဇဂဟီယာနံ, ဂိရိသေဋ္ဌော ပဝုစ္စတိ၊

သေတော ဟိမဝတံ သေဋ္ဌော, အာဒိစ္စော အဃဂါမိနံ။

‘‘သမုဒ္ဒေါ ဥဒဓိနံ သေဋ္ဌော, နက္ခတ္တာနဉ္စ စန္ဒိမာ [နက္ခတ္တာနံဝ စန္ဒိမာ (က။)]၊

သဒေဝကဿ လောကဿ, ဗုဒ္ဓေါ အဂ္ဂေါ ပဝုစ္စတီ’’တိ။

နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သိဝေါ ခေမော စ သေရီ စ, ဃဋီ ဇန္တု စ ရောဟိတော၊

နန္ဒော နန္ဒိဝိသာလော စ, သုသိမော နာနာတိတ္ထိယေန တေ ဒသာတိ။

ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

---

(သံ၊၁၊၆၈။)

၃။ ကောသလသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ ဒဟရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝမ္ပိ နော ဂေါတမော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပဋိဇာနာတီ’’တိ? ‘‘ယဉှိ တံ, မဟာရာဇ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ ‘အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ’တိ, မမေဝ [မမံ (သဗ္ဗတ္ထ)] တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ။ အဟဉှိ, မဟာရာဇ, အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။

‘‘ယေပိ တေ, ဘော ဂေါတမ, သမဏဗြာဟ္မဏာ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ, သေယျထိဒံ – ပူရဏော ကဿပေါ, မက္ခလိ ဂေါသာလော, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော, သဉ္စယော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော, ပကုဓော ကစ္စာယနော, အဇိတော ကေသကမ္ဗလော၊ တေပိ မယာ ‘အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပဋိဇာနာထာ’တိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ န ပဋိဇာနန္တိ။ ကိံ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ဒဟရော စေဝ ဇာတိယာ နဝေါ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ?

‘‘စတ္တာရော ခေါ မေ, မဟာရာဇ, ဒဟရာတိ န ဥညာတဗ္ဗာ, ဒဟရာတိ န ပရိဘောတဗ္ဗာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ခတ္တိယော ခေါ, မဟာရာဇ, ဒဟရောတိ န ဥညာတဗ္ဗော, ဒဟရောတိ န ပရိဘောတဗ္ဗော။ ဥရဂေါ ခေါ, မဟာရာဇ, ဒဟရောတိ န ဥညာတဗ္ဗော, ဒဟရောတိ န ပရိဘောတဗ္ဗော။ အဂ္ဂိ ခေါ, မဟာရာဇ, ဒဟရောတိ န ဥညာတဗ္ဗော, ဒဟရောတိ န ပရိဘောတဗ္ဗော။ ဘိက္ခု, ခေါ, မဟာရာဇ, ဒဟရောတိ န ဥညာတဗ္ဗော, ဒဟရောတိ န ပရိဘောတဗ္ဗော။ ဣမေ ခေါ, မဟာရာဇ, စတ္တာရော ဒဟရာတိ န ဥညာတဗ္ဗာ, ဒဟရာတိ န ပရိဘောတဗ္ဗာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၆၉။)

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ခတ္တိယံ ဇာတိသမ္ပန္နံ, အဘိဇာတံ ယသဿိနံ၊

ဒဟရောတိ နာဝဇာနေယျ, န နံ ပရိဘဝေ နရော။

‘‘ဌာနဉှိ သော မနုဇိန္ဒော, ရဇ္ဇံ လဒ္ဓါန ခတ္တိယော၊

သော ကုဒ္ဓေါ ရာဇဒဏ္ဍေန, တသ္မိံ ပက္ကမတေ ဘုသံ၊

တသ္မာ တံ ပရိဝဇ္ဇေယျ, ရက္ခံ ဇီဝိတမတ္တနော။

‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါ ရညေ, ယတ္ထ ပဿေ ဘုဇင်္ဂမံ၊

ဒဟရောတိ နာဝဇာနေယျ, န နံ ပရိဘဝေ နရော။

‘‘ဥစ္စာဝစေဟိ ဝဏ္ဏေဟိ, ဥရဂေါ စရတိ တေဇသီ [တေဇသာ (သီ။ က။), တေဇသိ (ပီ။ က။)]၊

သော အာသဇ္ဇ ဍံသေ ဗာလံ, နရံ နာရိဉ္စ ဧကဒါ၊

တသ္မာ တံ ပရိဝဇ္ဇေယျ, ရက္ခံ ဇီဝိတမတ္တနော။

‘‘ပဟူတဘက္ခံ ဇာလိနံ, ပါဝကံ ကဏှဝတ္တနိံ၊

ဒဟရောတိ နာဝဇာနေယျ, န နံ ပရိဘဝေ နရော။

‘‘လဒ္ဓါ ဟိ သော ဥပါဒါနံ, မဟာ ဟုတွာန ပါဝကော၊

သော အာသဇ္ဇ ဍဟေ [ဒဟေ] ဗာလံ, နရံ နာရိဉ္စ ဧကဒါ၊

တသ္မာ တံ ပရိဝဇ္ဇေယျ, ရက္ခံ ဇီဝိတမတ္တနော။

‘‘ဝနံ ယဒဂ္ဂိ ဍဟတိ [ဒဟတိ (က။)], ပါဝကော ကဏှဝတ္တနီ၊

ဇာယန္တိ တတ္ထ ပါရောဟာ, အဟောရတ္တာနမစ္စယေ။

‘‘ယဉ္စ ခေါ သီလသမ္ပန္နော, ဘိက္ခု ဍဟတိ တေဇသာ၊

န တဿ ပုတ္တာ ပသဝေါ, ဒါယာဒါ ဝိန္ဒရေ ဓနံ၊

အနပစ္စာ အဒါယာဒါ, တာလာဝတ္ထူ ဘဝန္တိ တေ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ဘုဇင်္ဂမံ ပါဝကဉ္စ, ခတ္တိယဉ္စ ယသဿိနံ၊

ဘိက္ခုဉ္စ သီလသမ္ပန္နံ, သမ္မဒေဝ သမာစရေ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ [နိကုဇ္ဇိတံ (?)] ဝါ

---

(သံ၊၁၊၇၀။)

ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၂။ ပုရိသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပုရိသဿ ဓမ္မာ အဇ္ဈတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယာ’’တိ?

‘‘တယော ခေါ, မဟာရာဇ, ပုရိသဿ ဓမ္မာ အဇ္ဈတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ ကတမေ တယော? လောဘော ခေါ, မဟာရာဇ, ပုရိသဿ ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ ဒေါသော ခေါ, မဟာရာဇ, ပုရိသဿ ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ မောဟော ခေါ, မဟာရာဇ, ပုရိသဿ ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ ဣမေ ခေါ, မဟာရာဇ, တယော ပုရိသဿ ဓမ္မာ အဇ္ဈတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘လောဘော ဒေါသော စ မောဟော စ, ပုရိသံ ပါပစေတသံ၊

ဟိံသန္တိ အတ္တသမ္ဘူတာ, တစသာရံဝ သမ္ဖလ’’န္တိ [သပ္ဖလန္တိ (သျာ။ ကံ။)]။

၃။ ဇရာမရဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာတဿ အညတြ ဇရာမရဏာ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, မဟာရာဇ, ဇာတဿ အညတြ ဇရာမရဏာ။ ယေပိ တေ, မဟာရာဇ, ခတ္တိယမဟာသာလာ အဍ္ဎာ မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ

---

(သံ၊၁၊၇၁။)

ပဟူတဇာတရူပရဇတာ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာ ပဟူတဓနဓညာ, တေသမ္ပိ ဇာတာနံ နတ္ထိ အညတြ ဇရာမရဏာ။ ယေပိ တေ, မဟာရာဇ, ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ…ပေ… ဂဟပတိမဟာသာလာ အဍ္ဎာ မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ ပဟူတဇာတရူပရဇတာ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာ ပဟူတဓနဓညာ, တေသမ္ပိ ဇာတာနံ နတ္ထိ အညတြ ဇရာမရဏာ။ ယေပိ တေ, မဟာရာဇ, ဘိက္ခူ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ ဝုသိတဝန္တော ကတကရဏီယာ ဩဟိတဘာရာ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနာ သမ္မဒညာဝိမုတ္တာ, တေသံ ပါယံ ကာယော ဘေဒနဓမ္မော နိက္ခေပနဓမ္မော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘ဇီရန္တိ ဝေ ရာဇရထာ သုစိတ္တာ,

အထော သရီရမ္ပိ ဇရံ ဥပေတိ၊

သတဉ္စ ဓမ္မော န ဇရံ ဥပေတိ,

သန္တော ဟဝေ သဗ္ဘိ ပဝေဒယန္တီ’’တိ။

၄။ ပိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ကေသံ နု ခေါ ပိယော အတ္တာ, ကေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ’တိ? တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ စ ခေါ ကေစိ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ’။ ကိဉ္စာပိ တေ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ပိယော နော အတ္တာ’တိ, အထ ခေါ တေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဉှိ အပ္ပိယော အပ္ပိယဿ ကရေယျ, တံ တေ အတ္တနာဝ အတ္တနော ကရောန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ ကာယေန သုစရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရန္တိ, မနသာ သုစရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ ပိယော အတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ တေ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အပ္ပိယော နော အတ္တာ’တိ၊ အထ ခေါ တေသံ ပိယော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဉှိ ပိယော ပိယဿ ကရေယျ, တံ တေ အတ္တနာဝ အတ္တနော ကရောန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ပိယော အတ္တာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! ယေ ဟိ ကေစိ, မဟာရာဇ, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ တေ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ပိယော နော အတ္တာ’တိ, အထ ခေါ တေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဉှိ, မဟာရာဇ, အပ္ပိယော အပ္ပိယဿ ကရေယျ, တံ တေ အတ္တနာဝ အတ္တနော ကရောန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ အပ္ပိယော အတ္တာ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, မဟာရာဇ,

---

(သံ၊၁၊၇၂။)

ကာယေန သုစရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရန္တိ, မနသာ သုစရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ ပိယော အတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ တေ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အပ္ပိယော နော အတ္တာ’တိ၊ အထ ခေါ တေသံ ပိယော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဉှိ မဟာရာဇ, ပိယော ပိယဿ ကရေယျ, တံ တေ အတ္တနာဝ အတ္တနော ကရောန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ပိယော အတ္တာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘အတ္တာနဉ္စေ ပိယံ ဇညာ, န နံ ပါပေန သံယုဇေ၊

န ဟိ တံ သုလဘံ ဟောတိ, သုခံ ဒုက္ကဋကာရိနာ။

‘‘အန္တကေနာဓိပန္နဿ, ဇဟတော မာနုသံ ဘဝံ၊

ကိဉှိ တဿ သကံ ဟောတိ, ကိဉ္စ အာဒါယ ဂစ္ဆတိ၊

ကိဉ္စဿ အနုဂံ ဟောတိ, ဆာယာဝ အနပါယိနီ [အနုပါယိနီ (သျာ။ ကံ။ က။)]။

‘‘ဥဘော ပုညဉ္စ ပါပဉ္စ, ယံ မစ္စော ကုရုတေ ဣဓ၊

တဉှိ တဿ သကံ ဟောတိ, တဉ္စ [တံဝ (?)] အာဒါယ ဂစ္ဆတိ၊

တဉ္စဿ [တံဝဿ (?)] အနုဂံ ဟောတိ, ဆာယာဝ အနပါယိနီ။

‘‘တသ္မာ ကရေယျ ကလျာဏံ, နိစယံ သမ္ပရာယိကံ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

၅။ အတ္တရက္ခိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ကေသံ နု ခေါ ရက္ခိတော အတ္တာ, ကေသံ အရက္ခိတော အတ္တာ’တိ? တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ခေါ ကေစိ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ အရက္ခိတော အတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ တေ ဟတ္ထိကာယော ဝါ ရက္ခေယျ, အဿကာယော ဝါ ရက္ခေယျ, ရထကာယော ဝါ ရက္ခေယျ, ပတ္တိကာယော ဝါ ရက္ခေယျ၊ အထ ခေါ တေသံ အရက္ခိတော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗာဟိရာ ဟေသာ ရက္ခာ, နေသာ ရက္ခာ အဇ္ဈတ္တိကာ၊ တသ္မာ တေသံ အရက္ခိတော အတ္တာ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ ကာယေန သုစရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရန္တိ, မနသာ သုစရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ ရက္ခိတော အတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ တေ နေဝ ဟတ္ထိကာယော ရက္ခေယျ, န အဿကာယော ရက္ခေယျ, န ရထကာယော

---

(သံ၊၁၊၇၃။)

ရက္ခေယျ, န ပတ္တိကာယော ရက္ခေယျ၊ အထ ခေါ တေသံ ရက္ခိတော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဇ္ဈတ္တိကာ ဟေသာ ရက္ခာ, နေသာ ရက္ခာ ဗာဟိရာ၊ တသ္မာ တေသံ ရက္ခိတော အတ္တာ’’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! ယေ ဟိ ကေစိ, မဟာရာဇ, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ…ပေ… တေသံ အရက္ခိတော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗာဟိရာ ဟေသာ, မဟာရာဇ, ရက္ခာ, နေသာ ရက္ခာ အဇ္ဈတ္တိကာ၊ တသ္မာ တေသံ အရက္ခိတော အတ္တာ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, မဟာရာဇ, ကာယေန သုစရိတံ စရန္တိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရန္တိ, မနသာ သုစရိတံ စရန္တိ၊ တေသံ ရက္ခိတော အတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ တေ နေဝ ဟတ္ထိကာယော ရက္ခေယျ, န အဿကာယော ရက္ခေယျ, န ရထကာယော ရက္ခေယျ, န ပတ္တိကာယော ရက္ခေယျ၊ အထ ခေါ တေသံ ရက္ခိတော အတ္တာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဇ္ဈတ္တိကာ ဟေသာ, မဟာရာဇ, ရက္ခာ, နေသာ ရက္ခာ ဗာဟိရာ၊ တသ္မာ တေသံ ရက္ခိတော အတ္တာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘ကာယေန သံဝရော သာဓု, သာဓု ဝါစာယ သံဝရော၊

မနသာ သံဝရော သာဓု, သာဓု သဗ္ဗတ္ထ သံဝရော၊

သဗ္ဗတ္ထ သံဝုတော လဇ္ဇီ, ရက္ခိတောတိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။

၆။ အပ္ပကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘အပ္ပကာ တေ သတ္တာ လောကသ္မိံ ယေ ဥဠာရေ ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ န စေဝ မဇ္ဇန္တိ, န စ ပမဇ္ဇန္တိ, န စ ကာမေသု ဂေဓံ အာပဇ္ဇန္တိ, န စ သတ္တေသု ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ အထ ခေါ ဧတေဝ ဗဟုတရာ သတ္တာ လောကသ္မိံ ယေ ဥဠာရေ ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ မဇ္ဇန္တိ စေဝ ပမဇ္ဇန္တိ, စ ကာမေသု စ ဂေဓံ အာပဇ္ဇန္တိ, သတ္တေသု စ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇန္တီ’’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! အပ္ပကာ တေ, မဟာရာဇ, သတ္တာ လောကသ္မိံ, ယေ ဥဠာရေ ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ န စေဝ မဇ္ဇန္တိ, န စ ပမဇ္ဇန္တိ, န စ ကာမေသု ဂေဓံ အာပဇ္ဇန္တိ, န စ သတ္တေသု ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ အထ ခေါ ဧတေဝ ဗဟုတရာ သတ္တာ လောကသ္မိံ, ယေ ဥဠာရေ ဥဠာရေ ဘောဂေ

---

(သံ၊၁၊၇၄။)

လဘိတွာ မဇ္ဇန္တိ စေဝ ပမဇ္ဇန္တိ စ ကာမေသု စ ဂေဓံ အာပဇ္ဇန္တိ, သတ္တေသု စ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘သာရတ္တာ ကာမဘောဂေသု, ဂိဒ္ဓါ ကာမေသု မုစ္ဆိတာ၊

အတိသာရံ န ဗုဇ္ဈန္တိ, မိဂါ ကူဋံဝ ဩဍ္ဍိတံ၊

ပစ္ဆာသံ ကဋုကံ ဟောတိ, ဝိပါကော ဟိဿ ပါပကော’’တိ။

၇။ အဍ္ဍကရဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, အဍ္ဍကရဏေ [အတ္ထကရဏေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နိသိန္နော ပဿာမိ ခတ္တိယမဟာသာလေပိ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလေပိ ဂဟပတိမဟာသာလေပိ အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသန္တေ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အလံ ဒါနိ မေ အဍ္ဍကရဏေန, ဘဒြမုခေါ ဒါနိ အဍ္ဍကရဏေန ပညာယိဿတီ’’’တိ။

‘‘(ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ မဟာရာဇ!) [( ) သီ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ယေပိ တေ, မဟာရာဇ, ခတ္တိယမဟာသာလာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိမဟာသာလာ အဍ္ဎာ မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ ပဟူတဇာတရူပရဇတာ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာ ပဟူတဓနဓညာ ကာမဟေတု ကာမနိဒါနံ ကာမာဓိကရဏံ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသန္တိ၊ တေသံ တံ ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘သာရတ္တာ ကာမဘောဂေသု, ဂိဒ္ဓါ ကာမေသု မုစ္ဆိတာ၊

အတိသာရံ န ဗုဇ္ဈန္တိ, မစ္ဆာ ခိပ္ပံဝ ဩဍ္ဍိတံ၊

ပစ္ဆာသံ ကဋုကံ ဟောတိ, ဝိပါကော ဟိဿ ပါပကော’’တိ။

၈။ မလ္လိကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ ဥပရိပါသာဒဝရဂတော ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ တေ, မလ္လိကေ, ကောစညော အတ္တနာ ပိယတရော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ မေ, မဟာရာဇ, ကောစညော အတ္တနာ ပိယတရော။ တုယှံ ပန, မဟာရာဇ,

---

(သံ၊၁၊၇၅။)

အတ္ထညော ကောစိ အတ္တနာ ပိယတရော’’တိ? ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ, မလ္လိကေ, နတ္ထညော ကောစိ အတ္တနာ ပိယတရော’’တိ။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ ဥပရိပါသာဒဝရဂတော မလ္လိကံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ တေ, မလ္လိကေ, ကောစညော အတ္တနာ ပိယတရော’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, မလ္လိကာ ဒေဝီ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘နတ္ထိ ခေါ မေ, မဟာရာဇ, ကောစညော အတ္တနာ ပိယတရော။ တုယှံ ပန, မဟာရာဇ, အတ္ထညော ကောစိ အတ္တနာ ပိယတရော’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, မလ္လိကံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစံ – ‘မယှမ္ပိ ခေါ, မလ္လိကေ, နတ္ထညော ကောစိ အတ္တနာ ပိယတရော’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဗာ ဒိသာ အနုပရိဂမ္မ စေတသာ,

နေဝဇ္ဈဂါ ပိယတရမတ္တနာ ကွစိ၊

ဧဝံ ပိယော ပုထု အတ္တာ ပရေသံ,

တသ္မာ န ဟိံသေ ပရမတ္တကာမော’’တိ။

၉။ ယညသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ, ပဉ္စ စ ဥသဘသတာနိ ပဉ္စ စ ဝစ္ဆတရသတာနိ ပဉ္စ စ ဝစ္ဆတရိသတာနိ ပဉ္စ စ အဇသတာနိ ပဉ္စ စ ဥရဗ္ဘသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ။ ယေပိဿ တေ ဟောန္တိ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ မဟာယညော

---

(သံ၊၁၊၇၆။)

ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ, ပဉ္စ စ ဥသဘသတာနိ ပဉ္စ စ ဝစ္ဆတရသတာနိ ပဉ္စ စ ဝစ္ဆတရိသတာနိ ပဉ္စ စ အဇသတာနိ ပဉ္စ စ ဥရဗ္ဘသတာနိ ထူဏူပနီတာနိ ဟောန္တိ ယညတ္ထာယ။ ယေပိဿ တေ ဟောန္တိ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ, တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘အဿမေဓံ ပုရိသမေဓံ, သမ္မာပါသံ ဝါဇပေယျံ နိရဂ္ဂဠှံ၊

မဟာယညာ မဟာရမ္ဘာ [ဝါဇပေယျုံ၊ နိရဂ္ဂဠံ မဟာရမ္ဘာ (က။)], န တေ ဟောန္တိ မဟပ္ဖလာ။

‘‘အဇေဠကာ စ ဂါဝေါ စ, ဝိဝိဓာ ယတ္ထ ဟညရေ၊

န တံ သမ္မဂ္ဂတာ ယညံ, ဥပယန္တိ မဟေသိနော။

‘‘ယေ စ ယညာ နိရာရမ္ဘာ, ယဇန္တိ အနုကုလံ သဒါ၊

အဇေဠကာ စ ဂါဝေါ စ, ဝိဝိဓာ နေတ္ထ ဟညရေ၊

ဧတံ သမ္မဂ္ဂတာ ယညံ, ဥပယန္တိ မဟေသိနော။

‘‘ဧတံ ယဇေထ မေဓာဝီ, ဧသော ယညော မဟပ္ဖလော၊

ဧတဉှိ ယဇမာနဿ, သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော၊

ယညော စ ဝိပုလော ဟောတိ, ပသီဒန္တိ စ ဒေဝတာ’’တိ။

၁၀။ ဗန္ဓနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန မဟာဇနကာယော ဗန္ဓာပိတော ဟောတိ, အပ္ပေကစ္စေ ရဇ္ဇူဟိ အပ္ပေကစ္စေ အန္ဒူဟိ အပ္ပေကစ္စေ သင်္ခလိကာဟိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန မဟာဇနကာယော ဗန္ဓာပိတော, အပ္ပေကစ္စေ ရဇ္ဇူဟိ အပ္ပေကစ္စေ အန္ဒူဟိ အပ္ပေကစ္စေ သင်္ခလိကာဟီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၇၇။)

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘န တံ ဒဠှံ ဗန္ဓနမာဟု ဓီရာ,

ယဒါယသံ ဒါရုဇံ ပဗ္ဗဇဉ္စ၊

သာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု,

ပုတ္တေသု ဒါရေသု စ ယာ အပေက္ခာ။

‘‘ဧတံ ဒဠှံ ဗန္ဓနမာဟု ဓီရာ,

ဩဟာရိနံ သိထိလံ ဒုပ္ပမုဉ္စံ၊

ဧတမ္ပိ ဆေတွာန ပရိဗ္ဗဇန္တိ,

အနပေက္ခိနော ကာမသုခံ ပဟာယာ’’တိ။

ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒဟရော ပုရိသော ဇရာ, ပိယံ အတ္တာနရက္ခိတော၊

အပ္ပကာ အဍ္ဍကရဏံ, မလ္လိကာ ယညဗန္ဓနန္တိ။

၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ သတ္တဇဋိလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၂။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တ စ ဇဋိလာ သတ္တ စ နိဂဏ္ဌာ သတ္တ စ အစေလကာ သတ္တ စ ဧကသာဋကာ သတ္တ စ ပရိဗ္ဗာဇကာ ပရူဠှကစ္ဆနခလောမာ ခါရိဝိဝိဓမာဒါယ [ခါရိဝိဓံ အာဒါယ (ပီ။) ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈၀ တဒဋ္ဌကထာပိ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အတိက္ကမန္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ

---

(သံ၊၁၊၇၈။)

ဒက္ခိဏဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန တေ သတ္တ စ ဇဋိလာ သတ္တ စ နိဂဏ္ဌာ သတ္တ စ အစေလကာ သတ္တ စ ဧကသာဋကာ သတ္တ စ ပရိဗ္ဗာဇကာ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ နာမံ သာဝေသိ – ‘‘ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော…ပေ… ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော’’တိ။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အစိရပက္ကန္တေသု တေသု သတ္တသု စ ဇဋိလေသု သတ္တသု စ နိဂဏ္ဌေသု သတ္တသု စ အစေလကေသု သတ္တသု စ ဧကသာဋကေသု သတ္တသု စ ပရိဗ္ဗာဇကေသု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယေ တေ, ဘန္တေ, လောကေ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ ဧတေ တေသံ အညတရာ’’တိ။

‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, တယာ ဂိဟိနာ ကာမဘောဂိနာ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တေန ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တေန မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရယန္တေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တေန – ‘ဣမေ ဝါ အရဟန္တော, ဣမေ ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ သမာပန္နာ’’’တိ။

‘‘သံဝါသေန ခေါ, မဟာရာဇ, သီလံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေန။ သံဝေါဟာရေန ခေါ, မဟာရာဇ, သောစေယျံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေန။ အာပဒါသု ခေါ, မဟာရာဇ, ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေန။ သာကစ္ဆာယ, ခေါ, မဟာရာဇ, ပညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာ စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေနာ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – ‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, တယာ ဂိဟိနာ ကာမဘောဂိနာ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တေန ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တေန မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရယန္တေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တေန – ဣမေ ဝါ အရဟန္တော, ဣမေ ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ သမာပန္နာ’တိ။ သံဝါသေန ခေါ, မဟာရာဇ, သီလံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေန။ သံဝေါဟာရေန ခေါ

---

(သံ၊၁၊၇၉။)

မဟာရာဇ, သောစေယျံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေန။ အာပဒါသု ခေါ, မဟာရာဇ, ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေန။ သာကစ္ဆာယ ခေါ, မဟာရာဇ, ပညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာ စ ခေါ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, န ဣတ္တရံ၊ မနသိကရောတာ, နော အမနသိကရောတာ၊ ပညဝတာ, နော ဒုပ္ပညေနာ’’တိ။

‘‘ဧတေ, ဘန္တေ, မမ ပုရိသာ စရာ ဩစရကာ ဇနပဒံ ဩစရိတွာ အာဂစ္ဆန္တိ။ တေဟိ ပဌမံ ဩစိဏ္ဏံ အဟံ ပစ္ဆာ ဩသာပယိဿာမိ [ဩယာယိဿာမိ (သီ။), ဩဟယိဿာမိ (သျာ။ ကံ။)]။ ဣဒါနိ တေ, ဘန္တေ, တံ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတွာ သုနှာတာ သုဝိလိတ္တာ ကပ္ပိတကေသမဿူ ဩဒါတဝတ္ထာ [ဩဒါတဝတ္ထဝသနာ (သီ။)] ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂီဘူတာ ပရိစာရေဿန္တီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘န ဝဏ္ဏရူပေန နရော သုဇာနော,

န ဝိဿသေ ဣတ္တရဒဿနေန၊

သုသညတာနဉှိ ဝိယဉ္ဇနေန,

အသညတာ လောကမိမံ စရန္တိ။

‘‘ပတိရူပကော မတ္တိကာကုဏ္ဍလောဝ,

လောဟဍ္ဎမာသောဝ သုဝဏ္ဏဆန္နော၊

စရန္တိ လောကေ [ဧကေ (သီ။ ပီ။)] ပရိဝါရဆန္နာ,

အန္တော အသုဒ္ဓါ ဗဟိ သောဘမာနာ’’တိ။

၂။ ပဉ္စရာဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပဉ္စန္နံ ရာဇူနံ ပသေနဒိပမုခါနံ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာနံ သမင်္ဂီဘူတာနံ ပရိစာရယမာနာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ? တတြေကစ္စေ [တတြေကေ (သီ။ ပီ။)] ဧဝမာဟံသု – ‘‘ရူပါ ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ

---

(သံ၊၁၊၈၀။)

ဧဝမာဟံသု – ‘‘သဒ္ဒါ ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဂန္ဓာ ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ရသာ ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ။ ယတော ခေါ တေ ရာဇာနော နာသက္ခိံသု အညမညံ သညာပေတုံ။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေ ရာဇာနော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယာမ, မာရိသာ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိဿာမ။ ယထာ နော ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓာရေဿာမာ’’တိ [ဓာရေယျာမာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ‘‘ဧဝံ, မာရိသာ’’တိ ခေါ တေ ရာဇာနော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပစ္စဿောသုံ။

အထ ခေါ တေ ပဉ္စ ရာဇာနော ပသေနဒိပမုခါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, အမှာကံ ပဉ္စန္နံ ရာဇူနံ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာနံ သမင်္ဂီဘူတာနံ ပရိစာရယမာနာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘ကိံ နု ခေါ ကာမာနံ အဂ္ဂ’န္တိ? ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ရူပါ ကာမာနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘သဒ္ဒါ ကာမာနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဂန္ဓာ ကာမာနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ရသာ ကာမာနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ကာမာနံ အဂ္ဂ’န္တိ။ ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကာမာနံ အဂ္ဂ’’န္တိ?

‘‘မနာပပရိယန္တံ ခွါဟံ, မဟာရာဇ, ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု အဂ္ဂန္တိ ဝဒါမိ။ တေဝ [တေ စ (သီ။ ပီ။ က။), ယေ စ (သျာ။ ကံ။)], မဟာရာဇ, ရူပါ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ, တေဝ [တေ စ (သီ။ ပီ။ က။)] ရူပါ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ ယေဟိ စ ယော ရူပေဟိ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ, သော တေဟိ ရူပေဟိ အညံ ရူပံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ တေ တဿ ရူပါ ပရမာ ဟောန္တိ။ တေ တဿ ရူပါ အနုတ္တရာ ဟောန္တိ။

‘‘တေဝ, မဟာရာဇ, သဒ္ဒါ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ, တေဝ သဒ္ဒါ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ ယေဟိ စ ယော သဒ္ဒေဟိ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ, သော တေဟိ သဒ္ဒေဟိ အညံ သဒ္ဒံ ဥတ္တရိတရံ

---

(သံ၊၁၊၈၁။)

ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ တေ တဿ သဒ္ဒါ ပရမာ ဟောန္တိ။ တေ တဿ သဒ္ဒါ အနုတ္တရာ ဟောန္တိ။

‘‘တေဝ, မဟာရာဇ, ဂန္ဓာ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ, တေဝ ဂန္ဓာ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ ယေဟိ စ ယော ဂန္ဓေဟိ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ, သော တေဟိ ဂန္ဓေဟိ အညံ ဂန္ဓံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ တေ တဿ ဂန္ဓာ ပရမာ ဟောန္တိ။ တေ တဿ ဂန္ဓာ အနုတ္တရာ ဟောန္တိ။

‘‘တေဝ, မဟာရာဇ, ရသာ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ, တေဝ ရသာ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ ယေဟိ စ ယော ရသေဟိ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ, သော တေဟိ ရသေဟိ အညံ ရသံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ တေ တဿ ရသာ ပရမာ ဟောန္တိ။ တေ တဿ ရသာ အနုတ္တရာ ဟောန္တိ။

‘‘တေဝ, မဟာရာဇ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဧကစ္စဿ မနာပါ ဟောန္တိ, တေဝ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဧကစ္စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ ယေဟိ စ ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ, သော တေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ အညံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဥတ္တရိတရံ ဝါ ပဏီတတရံ ဝါ န ပတ္ထေတိ။ တေ တဿ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ပရမာ ဟောန္တိ။ တေ တဿ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ အနုတ္တရာ ဟောန္တီ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန စန္ဒနင်္ဂလိကော ဥပါသကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ စန္ဒနင်္ဂလိကော ဥပါသကော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ စန္ဒနင်္ဂလိကာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။

အထ ခေါ စန္ဒနင်္ဂလိကော ဥပါသကော ဘဂဝတော သမ္မုခါ တဒနုရူပါယ ဂါထာယ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘ပဒုမံ ယထာ ကောကနဒံ သုဂန္ဓံ,

ပါတော သိယာ ဖုလ္လမဝီတဂန္ဓံ၊

အင်္ဂီရသံ ပဿ ဝိရောစမာနံ,

တပန္တမာဒိစ္စမိဝန္တလိက္ခေ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၈၂။)

အထ ခေါ တေ ပဉ္စ ရာဇာနော စန္ဒနင်္ဂလိကံ ဥပါသကံ ပဉ္စဟိ ဥတ္တရာသင်္ဂေဟိ အစ္ဆာဒေသုံ။ အထ ခေါ စန္ဒနင်္ဂလိကော ဥပါသကော တေဟိ ပဉ္စဟိ ဥတ္တရာသင်္ဂေဟိ ဘဂဝန္တံ အစ္ဆာဒေသီတိ။

၃။ ဒေါဏပါကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒေါဏပါကကုရံ [ဒေါဏပါကသုဒံ (သီ။), ဒေါဏပါကံ သုဒံ (ပီ။)] ဘုဉ္ဇတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘုတ္တာဝီ မဟဿာသီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘုတ္တာဝိံ မဟဿာသိံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘မနုဇဿ သဒါ သတီမတော,

မတ္တံ ဇာနတော လဒ္ဓဘောဇနေ၊

တနုကဿ [တနု တဿ (သီ။ ပီ။)] ဘဝန္တိ ဝေဒနာ,

သဏိကံ ဇီရတိ အာယုပါလယ’’န္တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သုဒဿနော မာဏဝေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သုဒဿနံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, တာတ သုဒဿန, ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ ပရိယာပုဏိတွာ မမ ဘတ္တာဘိဟာရေ (ဘတ္တာဘိဟာရေ) [( ) သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ဘာသ။ အဟဉ္စ တေ ဒေဝသိကံ ကဟာပဏသတံ (ကဟာပဏသတံ) [( ) သီ။ သျာ။ ကံ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] နိစ္စံ ဘိက္ခံ ပဝတ္တယိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဒေဝါ’’တိ ခေါ သုဒဿနော မာဏဝေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ ပရိယာပုဏိတွာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဘတ္တာဘိဟာရေ သုဒံ ဘာသတိ –

‘‘မနုဇဿ သဒါ သတီမတော,

မတ္တံ ဇာနတော လဒ္ဓဘောဇနေ၊

တနုကဿ ဘဝန္တိ ဝေဒနာ,

သဏိကံ ဇီရတိ အာယုပါလယ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၈၃။)

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အနုပုဗ္ဗေန နာဠိကောဒနပရမတာယ [နာဠိကောဒနမတ္တာယ (က။)] သဏ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အပရေန သမယေန သုသလ္လိခိတဂတ္တော ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇန္တော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ဥဘယေန ဝတ မံ သော ဘဂဝါ အတ္ထေန အနုကမ္ပိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေန စေဝ အတ္ထေန သမ္ပရာယိကေန စာ’’တိ။

၄။ ပဌမသင်္ဂါမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အဗ္ဘုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အဿောသိ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘‘ရာဇာ ကိရ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ မမံ အဗ္ဘုယျာတော ယေန ကာသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ ပစ္စုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ စ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇာ စ ပသေနဒိ ကောသလော သင်္ဂါမေသုံ။ တသ္မိံ ခေါ ပန သင်္ဂါမေ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ပရာဇေသိ။ ပရာဇိတော စ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သကမေဝ [သင်္ဂါမာ (က။)] ရာဇဓာနိံ သာဝတ္ထိံ ပစ္စုယျာသိ [ပါယာသိ (သီ။ ပီ။)]။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အဗ္ဘုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အဿောသိ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘ရာဇာ ကိရ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ မမံ အဗ္ဘုယျာတော ယေန ကာသီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ

---

(သံ၊၁၊၈၄။)

ကောသလော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ ပစ္စုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ စ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇာ စ ပသေနဒိ ကောသလော သင်္ဂါမေသုံ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, သင်္ဂါမေ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ပရာဇေသိ။ ပရာဇိတော စ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သကမေဝ ရာဇဓာနိံ သာဝတ္ထိံ ပစ္စုယျာသီ’’တိ။

‘‘ရာဇာ, ဘိက္ခဝေ, မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ပါပမိတ္တော ပါပသဟာယော ပါပသမ္ပဝင်္ကော၊ ရာဇာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပသေနဒိ ကောသလော ကလျာဏမိတ္တော ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ အဇ္ဇေဝ [အဇ္ဇတဉ္စ (သီ။ ပီ။), အဇ္ဇေဝံ (သျာ။ ကံ။)], ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဣမံ ရတ္တိံ ဒုက္ခံ သေတိ ပရာဇိတော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘ဇယံ ဝေရံ ပသဝတိ, ဒုက္ခံ သေတိ ပရာဇိတော၊

ဥပသန္တော သုခံ သေတိ, ဟိတွာ ဇယပရာဇယ’’န္တိ။

၅။ ဒုတိယသင်္ဂါမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၆။ [ဧတ္ထ ‘‘အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ အဗ္ဘုယျာသီ’’တိ အာဒိနာ ပါဌေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌကထာယံ ဟိ ‘‘အဗ္ဘုယျာသီတိ ပရာဇယေ ဂရဟပ္ပတ္တော…ပေ… ဝုတ္တဇယကာရဏံ သုတွာ အဘိဥယျာသီ’’တိ ဝုတ္တံ] အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အဗ္ဘုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အဿောသိ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘‘ရာဇာ ကိရ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ မမံ အဗ္ဘုယျာတော ယေန ကာသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ ပစ္စုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ စ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇာ စ ပသေနဒိ ကောသလော သင်္ဂါမေသုံ။ တသ္မိံ ခေါ ပန သင်္ဂါမေ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ ပရာဇေသိ, ဇီဝဂ္ဂါဟဉ္စ နံ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိဉ္စာပိ ခေါ

---

(သံ၊၁၊၈၅။)

မျာယံ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော အဒုဗ္ဘန္တဿ ဒုဗ္ဘတိ, အထ စ ပန မေ ဘာဂိနေယျော ဟောတိ။ ယံနူနာဟံ ရညော မာဂဓဿ အဇာတသတ္တုနော ဝေဒေဟိပုတ္တဿ သဗ္ဗံ ဟတ္ထိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ အဿကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ ရထကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ ပတ္တိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ ဇီဝန္တမေဝ နံ ဩသဇ္ဇေယျ’’န္တိ [ဩဿဇ္ဇေယျန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။

အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ရညော မာဂဓဿ အဇာတသတ္တုနော ဝေဒေဟိပုတ္တဿ သဗ္ဗံ ဟတ္ထိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ အဿကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ ရထကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ ပတ္တိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ ဇီဝန္တမေဝ နံ ဩသဇ္ဇိ [ဩဿဇိ (သီ။), ဩဿဇ္ဇိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိံသု။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အဗ္ဘုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အဿောသိ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘ရာဇာ ကိရ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ မမံ အဗ္ဘုယျာတော ယေန ကာသီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ ပစ္စုယျာသိ ယေန ကာသိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ စ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇာ စ ပသေနဒိ ကောသလော သင်္ဂါမေသုံ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဘန္တေ, သင်္ဂါမေ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ရာဇာနံ မာဂဓံ အဇာတသတ္တုံ ဝေဒေဟိပုတ္တံ ပရာဇေသိ, ဇီဝဂ္ဂါဟဉ္စ နံ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ကိဉ္စာပိ ခေါ မျာယံ ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော အဒုဗ္ဘန္တဿ ဒုဗ္ဘတိ, အထ စ ပန မေ ဘာဂိနေယျော ဟောတိ။ ယံနူနာဟံ ရညော မာဂဓဿ အဇာတသတ္တုနော ဝေဒေဟိပုတ္တဿ သဗ္ဗံ ဟတ္ထိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ အဿကာယံ သဗ္ဗံ ရထကာယံ သဗ္ဗံ ပတ္တိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ ဇီဝန္တမေဝ နံ ဩသဇ္ဇေယျ’’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၈၆။)

‘‘အထ ခေါ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ရညော မာဂဓဿ အဇာတသတ္တုနော ဝေဒေဟိပုတ္တဿ သဗ္ဗံ ဟတ္ထိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ အဿကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ ရထကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ သဗ္ဗံ ပတ္တိကာယံ ပရိယာဒိယိတွာ ဇီဝန္တမေဝ နံ ဩသဇ္ဇီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဝိလုမ္ပတေဝ ပုရိသော, ယာဝဿ ဥပကပ္ပတိ၊

ယဒါ စညေ ဝိလုမ္ပန္တိ, သော ဝိလုတ္တော ဝိလုပ္ပတိ [ဝိလုမ္ပတိ (သီ။ ပီ။ က။)]။

‘‘ဌာနဉှိ မညတိ ဗာလော, ယာဝ ပါပံ န ပစ္စတိ၊

ယဒါ စ ပစ္စတိ ပါပံ, အထ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ။

‘‘ဟန္တာ လဘတိ [လဘတိ ဟန္တာ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဟန္တာရံ, ဇေတာရံ လဘတေ ဇယံ၊

အက္ကောသကော စ အက္ကောသံ, ရောသေတာရဉ္စ ရောသကော၊

အထ ကမ္မဝိဝဋ္ဋေန, သော ဝိလုတ္တော ဝိလုပ္ပတီ’’တိ။

၆။ မလ္လိကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ အညတရော ပုရိသော ယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဥပကဏ္ဏကေ အာရောစေသိ – ‘‘မလ္လိကာ, ဒေဝ, ဒေဝီ ဓီတရံ ဝိဇာတာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အနတ္တမနော အဟောသိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အနတ္တမနတံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ဣတ္ထီပိ ဟိ ဧကစ္စိယာ, သေယျာ ပေါသ ဇနာဓိပ၊

မေဓာဝိနီ သီလဝတီ, သဿုဒေဝါ ပတိဗ္ဗတာ။

‘‘တဿာ ယော ဇာယတိ ပေါသော, သူရော ဟောတိ ဒိသမ္ပတိ၊

တာဒိသာ သုဘဂိယာ [သုဘရိယာပုတ္တော (က။)] ပုတ္တော, ရဇ္ဇမ္ပိ အနုသာသတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၈၇။)

၇။ အပ္ပမာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဧကော ဓမ္မော ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ သမ္ပရာယိကဉ္စာ’’တိ?

‘‘အတ္ထိ ခေါ, မဟာရာဇ, ဧကော ဓမ္မော ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ သမ္ပရာယိကဉ္စာ’’တိ။

‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ဧကော ဓမ္မော, ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ သမ္ပရာယိကဉ္စာ’’တိ?

‘‘အပ္ပမာဒေါ ခေါ, မဟာရာဇ, ဧကော ဓမ္မော, ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ သမ္ပရာယိကဉ္စာတိ။ သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ယာနိ ကာနိစိ ဇင်္ဂလာနံ [ဇင်္ဂမာနံ (သီ။ ပီ။)] ပါဏာနံ ပဒဇာတာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ ဟတ္ထိပဒေ သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တိ, ဟတ္ထိပဒံ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ မဟန္တတ္တေန၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, အပ္ပမာဒေါ ဧကော ဓမ္မော, ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ သမ္ပရာယိကဉ္စာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘အာယုံ အရောဂိယံ ဝဏ္ဏံ, သဂ္ဂံ ဥစ္စာကုလီနတံ၊

ရတိယော ပတ္ထယန္တေန, ဥဠာရာ အပရာပရာ။

‘‘အပ္ပမာဒံ ပသံသန္တိ, ပုညကိရိယာသု ပဏ္ဍိတာ၊

အပ္ပမတ္တော ဥဘော အတ္ထေ, အဓိဂ္ဂဏှာတိ ပဏ္ဍိတော။

‘‘ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ စ ယော အတ္ထော, ယော စတ္ထော သမ္ပရာယိကော၊

အတ္ထာဘိသမယာ ဓီရော, ပဏ္ဍိတောတိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။

၈။ ကလျာဏမိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သော စ ခေါ ကလျာဏမိတ္တဿ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ, နော ပါပမိတ္တဿ နော ပါပသဟာယဿ နော ပါပသမ္ပဝင်္ကဿာ’’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ!

---

(သံ၊၁၊၈၈။)

သွာက္ခာတော, မဟာရာဇ, မယာ ဓမ္မော။ သော စ ခေါ ကလျာဏမိတ္တဿ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ, နော ပါပမိတ္တဿ နော ပါပသဟာယဿ နော ပါပသမ္ပဝင်္ကဿာတိ။

‘‘ဧကမိဒါဟံ, မဟာရာဇ, သမယံ သက္ကေသု ဝိဟရာမိ နဂရကံ နာမ သကျာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, အာနန္ဒော ဘိက္ခု ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, မဟာရာဇ, အာနန္ဒော ဘိက္ခု မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဥပဍ္ဎမိဒံ, ဘန္တေ, ဗြဟ္မစရိယဿ – ယဒိဒံ ကလျာဏမိတ္တတာ ကလျာဏသဟာယတာ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကတာ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, မဟာရာဇ, အာနန္ဒံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစံ – ‘မာ ဟေဝံ, အာနန္ဒ, မာ ဟေဝံ, အာနန္ဒ! သကလမေဝ ဟိဒံ, အာနန္ဒ, ဗြဟ္မစရိယံ – ယဒိဒံ ကလျာဏမိတ္တတာ ကလျာဏသဟာယတာ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကတာ။ ကလျာဏမိတ္တဿေတံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပါဋိကင်္ခံ ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေဿတိ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဗဟုလီကရိဿတိ’’’။

‘‘ကထဉ္စ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ, အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဗဟုလီကရောတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ, သမ္မာသင်္ကပ္ပံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာဝါစံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာကမ္မန္တံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာအာဇီဝံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာဝါယာမံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာသတိံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ, အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဗဟုလီကရောတိ။ တဒမိနာပေတံ, အာနန္ဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ သကလမေဝိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ – ယဒိဒံ ကလျာဏမိတ္တတာ ကလျာဏသဟာယတာ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကတာ’’တိ။

‘‘မမဉှိ, အာနန္ဒ, ကလျာဏမိတ္တံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ, ဇရာဓမ္မာ သတ္တာ ဇရာယ ပရိမုစ္စန္တိ, ဗျာဓိဓမ္မာ သတ္တာ ဗျာဓိတော ပရိမုစ္စန္တိ, မရဏဓမ္မာ သတ္တာ မရဏေန ပရိမုစ္စန္တိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ သတ္တာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေဟိ ပရိမုစ္စန္တိ။ ဣမိနာ ခေါ ဧတံ, အာနန္ဒ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ

---

(သံ၊၁၊၈၉။)

သကလမေဝိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ – ယဒိဒံ ကလျာဏမိတ္တတာ ကလျာဏသဟာယတာ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကတာ’’တိ။

‘‘တသ္မာတိဟ တေ, မဟာရာဇ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကလျာဏမိတ္တော ဘဝိဿာမိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော’တိ။ ဧဝဉှိ တေ, မဟာရာဇ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။

‘‘ကလျာဏမိတ္တဿ တေ, မဟာရာဇ, ကလျာဏသဟာယဿ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကဿ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဥပနိဿာယ ဝိဟာတဗ္ဗော – အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘အပ္ပမတ္တဿ တေ, မဟာရာဇ, ဝိဟရတော အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ, ဣတ္ထာဂါရဿ အနုယန္တဿ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ရာဇာ ခေါ အပ္ပမတ္တော ဝိဟရတိ, အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ။ ဟန္ဒ, မယမ္ပိ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရာမ, အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယာ’’’တိ။

‘‘အပ္ပမတ္တဿ တေ, မဟာရာဇ, ဝိဟရတော အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ, ခတ္တိယာနမ္ပိ အနုယန္တာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ရာဇာ ခေါ အပ္ပမတ္တော ဝိဟရတိ အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ။ ဟန္ဒ, မယမ္ပိ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရာမ, အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယာ’’’တိ။

‘‘အပ္ပမတ္တဿ တေ, မဟာရာဇ, ဝိဟရတော အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ, ဗလကာယဿပိ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ရာဇာ ခေါ အပ္ပမတ္တော ဝိဟရတိ အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ။ ဟန္ဒ, မယမ္ပိ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရာမ, အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယာ’’’တိ။

‘‘အပ္ပမတ္တဿ တေ, မဟာရာဇ, ဝိဟရတော အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ, နေဂမဇာနပဒဿပိ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ရာဇာ ခေါ အပ္ပမတ္တော ဝိဟရတိ, အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ။ ဟန္ဒ, မယမ္ပိ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရာမ, အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယာ’’’တိ?

‘‘အပ္ပမတ္တဿ တေ, မဟာရာဇ, ဝိဟရတော အပ္ပမာဒံ ဥပနိဿာယ, အတ္တာပိ ဂုတ္တော ရက္ခိတော ဘဝိဿတိ – ဣတ္ထာဂါရမ္ပိ ဂုတ္တံ ရက္ခိတံ ဘဝိဿတိ, ကောသကောဋ္ဌာဂါရမ္ပိ ဂုတ္တံ ရက္ခိတံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘ဘောဂေ ပတ္ထယမာနေန, ဥဠာရေ အပရာပရေ၊

အပ္ပမာဒံ ပသံသန္တိ, ပုညကိရိယာသု ပဏ္ဍိတာ။

‘‘အပ္ပမတ္တော ဥဘော အတ္ထေ, အဓိဂ္ဂဏှာတိ ပဏ္ဍိတော၊

---

(သံ၊၁၊၉၀။)

ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ စ ယော အတ္ထော, ယော စတ္ထော သမ္ပရာယိကော၊

အတ္ထာဘိသမယာ ဓီရော, ပဏ္ဍိတောတိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။

၉။ ပဌမအပုတ္တကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒိဝါ ဒိဝဿ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု တွံ, မဟာရာဇ, အာဂစ္ဆသိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, သာဝတ္ထိယံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလင်္ကတော။ တမဟံ အပုတ္တကံ သာပတေယျံ ရာဇန္တေပုရံ အတိဟရိတွာ အာဂစ္ဆာမိ။ အသီတိ, ဘန္တေ, သတသဟဿာနိ ဟိရညဿေဝ, ကော ပန ဝါဒေါ ရူပိယဿ! တဿ ခေါ ပန, ဘန္တေ, သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ဧဝရူပေါ ဘတ္တဘောဂေါ အဟောသိ – ကဏာဇကံ ဘုဉ္ဇတိ ဗိလင်္ဂဒုတိယံ။ ဧဝရူပေါ ဝတ္ထဘောဂေါ အဟောသိ – သာဏံ ဓာရေတိ တိပက္ခဝသနံ။ ဧဝရူပေါ ယာနဘောဂေါ အဟောသိ – ဇဇ္ဇရရထကေန ယာတိ ပဏ္ဏဆတ္တကေန ဓာရိယမာနေနာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! အသပ္ပုရိသော ခေါ, မဟာရာဇ, ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ နေဝတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ, န မာတာပိတရော သုခေတိ ပီဏေတိ, န ပုတ္တဒါရံ သုခေတိ ပီဏေတိ, န ဒါသကမ္မကရပေါရိသေ သုခေတိ ပီဏေတိ, န မိတ္တာမစ္စေ သုခေတိ ပီဏေတိ, န သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေတိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ။ တဿ တေ ဘောဂေ ဧဝံ သမ္မာ အပရိဘုဉ္ဇိယမာနေ [အပရိဘုဉ္ဇမာနော (သဗ္ဗတ္ထ)] ရာဇာနော ဝါ ဟရန္တိ စောရာ ဝါ ဟရန္တိ အဂ္ဂိ ဝါ ဍဟတိ ဥဒကံ ဝါ ဝဟတိ အပ္ပိယာ ဝါ ဒါယာဒါ ဟရန္တိ။ ဧဝံသ တေ [ဧဝံ သန္တေ (သီ။ ပီ။)], မဟာရာဇ, ဘောဂါ သမ္မာ အပရိဘုဉ္ဇိယမာနာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, နော ပရိဘောဂံ။

‘‘သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, အမနုဿဋ္ဌာနေ ပေါက္ခရဏီ အစ္ဆောဒကာ သီတောဒကာ သာတောဒကာ သေတောဒကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ။ တံ ဇနော နေဝ ဟရေယျ န ပိဝေယျ န နဟာယေယျ န ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရေယျ။ ဧဝဉှိ တံ, မဟာရာဇ, ဥဒကံ သမ္မာ အပရိဘုဉ္ဇိယမာနံ [အပရိဘုဉ္ဇမာနံ (သျာ။ ကံ။)] ပရိက္ခယံ

---

(သံ၊၁၊၉၁။)

ဂစ္ဆေယျ, နော ပရိဘောဂံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, အသပ္ပုရိသော ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ နေဝတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ, န မာတာပိတရော သုခေတိ ပီဏေတိ, န ပုတ္တဒါရံ သုခေတိ ပီဏေတိ, န ဒါသကမ္မကရပေါရိသေ သုခေတိ ပီဏေတိ, န မိတ္တာမစ္စေ သုခေတိ ပီဏေတိ, န သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေတိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ။ တဿ တေ ဘောဂေ ဧဝံ သမ္မာ အပရိဘုဉ္ဇိယမာနေ ရာဇာနော ဝါ ဟရန္တိ စောရာ ဝါ ဟရန္တိ အဂ္ဂိ ဝါ ဍဟတိ ဥဒကံ ဝါ ဝဟတိ အပ္ပိယာ ဝါ ဒါယာဒါ ဟရန္တိ။ ဧဝံသ တေ [ဧဝံ သန္တေ (သီ။ ပီ။)], မဟာရာဇ, ဘောဂါ သမ္မာ အပရိဘုဉ္ဇိယမာနာ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, နော ပရိဘောဂံ။

‘‘သပ္ပုရိသော စ ခေါ, မဟာရာဇ, ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ အတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ, မာတာပိတရော သုခေတိ ပီဏေတိ, ပုတ္တဒါရံ သုခေတိ ပီဏေတိ, ဒါသကမ္မကရပေါရိသေ သုခေတိ ပီဏေတိ, မိတ္တာမစ္စေ သုခေတိ ပီဏေတိ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေတိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ။ တဿ တေ ဘောဂေ ဧဝံ သမ္မာ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနေ နေဝ ရာဇာနော ဟရန္တိ, န စောရာ ဟရန္တိ, န အဂ္ဂိ ဍဟတိ, န ဥဒကံ ဝဟတိ, န အပ္ပိယာ ဒါယာဒါ ဟရန္တိ။ ဧဝံသ တေ, မဟာရာဇ, ဘောဂါ သမ္မာ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနာ ပရိဘောဂံ ဂစ္ဆန္တိ, နော ပရိက္ခယံ။

‘‘သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ဂါမဿ ဝါ နိဂမဿ ဝါ အဝိဒူရေ ပေါက္ခရဏီ အစ္ဆောဒကာ သီတောဒကာ သာတောဒကာ သေတောဒကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ။ တဉ္စ ဥဒကံ ဇနော ဟရေယျပိ ပိဝေယျပိ နဟာယေယျပိ ယထာပစ္စယမ္ပိ ကရေယျ။ ဧဝဉှိ တံ, မဟာရာဇ, ဥဒကံ သမ္မာ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနံ ပရိဘောဂံ ဂစ္ဆေယျ, နော ပရိက္ခယံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, သပ္ပုရိသော ဥဠာရေ ဘောဂေ လဘိတွာ အတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ, မာတာပိတရော သုခေတိ ပီဏေတိ, ပုတ္တဒါရံ သုခေတိ ပီဏေတိ, ဒါသကမ္မကရပေါရိသေ သုခေတိ ပီဏေတိ, မိတ္တာမစ္စေ သုခေတိ ပီဏေတိ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေတိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ။ တဿ တေ ဘောဂေ ဧဝံ သမ္မာ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနေ နေဝ ရာဇာနော ဟရန္တိ, န စောရာ ဟရန္တိ, န အဂ္ဂိ ဍဟတိ, န ဥဒကံ ဝဟတိ, န အပ္ပိယာ ဒါယာဒါ ဟရန္တိ။ ဧဝံသ တေ, မဟာရာဇ, ဘောဂါ သမ္မာ ပရိဘုဉ္ဇိယမာနာ ပရိဘောဂံ ဂစ္ဆန္တိ, နော ပရိက္ခယ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၉၂။)

‘‘အမနုဿဋ္ဌာနေ ဥဒကံဝ သီတံ,

တဒပေယျမာနံ ပရိသောသမေတိ၊

ဧဝံ ဓနံ ကာပုရိသော လဘိတွာ,

နေဝတ္တနာ ဘုဉ္ဇတိ နော ဒဒါတိ။

ဓီရော စ ဝိညူ အဓိဂမ္မ ဘောဂေ,

သော ဘုဉ္ဇတိ ကိစ္စကရော စ ဟောတိ၊

သော ဉာတိသံဃံ နိသဘော ဘရိတွာ,

အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေတိ ဌာန’’န္တိ။

၁၀။ ဒုတိယအပုတ္တကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၁။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒိဝါ ဒိဝဿ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု တွံ, မဟာရာဇ, အာဂစ္ဆသိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, သာဝတ္ထိယံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလင်္ကတော။ တမဟံ အပုတ္တကံ သာပတေယျံ ရာဇန္တေပုရံ အတိဟရိတွာ အာဂစ္ဆာမိ။ သတံ, ဘန္တေ, သတသဟဿာနိ ဟိရညဿေဝ, ကော ပန ဝါဒေါ ရူပိယဿ! တဿ ခေါ ပန, ဘန္တေ, သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ဧဝရူပေါ ဘတ္တဘောဂေါ အဟောသိ – ကဏာဇကံ ဘုဉ္ဇတိ ဗိလင်္ဂဒုတိယံ။ ဧဝရူပေါ ဝတ္ထဘောဂေါ အဟောသိ – သာဏံ ဓာရေတိ တိပက္ခဝသနံ။ ဧဝရူပေါ ယာနဘောဂေါ အဟောသိ – ဇဇ္ဇရရထကေန ယာတိ ပဏ္ဏဆတ္တကေန ဓာရိယမာနေနာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! ဘူတပုဗ္ဗံ သော, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တဂ္ဂရသိခိံ နာမ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓံ ပိဏ္ဍပါတေန ပဋိပါဒေသိ။ ‘ဒေထ သမဏဿ ပိဏ္ဍ’န္တိ ဝတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ ဒတွာ စ ပန ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ – ‘ဝရမေတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဒါသာ ဝါ ကမ္မကရာ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျု’န္တိ။ ဘာတု စ ပန ဧကပုတ္တကံ သာပတေယျဿ ကာရဏာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ။

‘‘ယံ ခေါ သော, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တဂ္ဂရသိခိံ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓံ ပိဏ္ဍပါတေန ပဋိပါဒေသိ, တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန သတ္တက္ခတ္တုံ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိ။ တဿေဝ ကမ္မဿ ဝိပါကာဝသေသေန ဣမိဿာယေဝ

---

(သံ၊၁၊၉၃။)

သာဝတ္ထိယာ သတ္တက္ခတ္တုံ သေဋ္ဌိတ္တံ ကာရေသိ။ ယံ ခေါ သော, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဒတွာ ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ – ‘ဝရမေတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဒါသာ ဝါ ကမ္မကရာ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျု’န္တိ, တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန နာဿုဠာရာယ ဘတ္တဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, နာဿုဠာရာယ ဝတ္ထဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, နာဿုဠာရာယ ယာနဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ, နာဿုဠာရာနံ ပဉ္စန္နံ ကာမဂုဏာနံ ဘောဂါယ စိတ္တံ နမတိ။ ယံ ခေါ သော, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဘာတု စ ပန ဧကပုတ္တကံ သာပတေယျဿ ကာရဏာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ, တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန ဗဟူနိ ဝဿာနိ ဗဟူနိ ဝဿသတာနိ ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ ဗဟူနိ ဝဿသတသဟဿာနိ နိရယေ ပစ္စိတ္ထ။ တဿေဝ ကမ္မဿ ဝိပါကာဝသေသေန ဣဒံ သတ္တမံ အပုတ္တကံ သာပတေယျံ ရာဇကောသံ ပဝေသေတိ။ တဿ ခေါ, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ပုရာဏဉ္စ ပုညံ ပရိက္ခီဏံ, နဝဉ္စ ပုညံ အနုပစိတံ။ အဇ္ဇ ပန, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ မဟာရောရုဝေ နိရယေ ပစ္စတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ မဟာရောရုဝံ နိရယံ ဥပပန္နော’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ မဟာရောရုဝံ နိရယံ ဥပပန္နော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…။

‘‘ဓညံ ဓနံ ရဇတံ ဇာတရူပံ, ပရိဂ္ဂဟံ ဝါပိ ယဒတ္ထိ ကိဉ္စိ၊

ဒါသာ ကမ္မကရာ ပေဿာ, ယေ စဿ အနုဇီဝိနော။

‘‘သဗ္ဗံ နာဒါယ ဂန္တဗ္ဗံ, သဗ္ဗံ နိက္ခိပ္ပဂါမိနံ [နိက္ခီပဂါမိနံ (သျာ။ ကံ။ က။)]၊

ယဉ္စ ကရောတိ ကာယေန, ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ။

‘‘တဉှိ တဿ သကံ ဟောတိ, တဉ္စ အာဒါယ ဂစ္ဆတိ၊

တဉ္စဿ အနုဂံ ဟောတိ, ဆာယာဝ အနပါယိနီ။

‘‘တသ္မာ ကရေယျ ကလျာဏံ, နိစယံ သမ္ပရာယိကံ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဇဋိလာ ပဉ္စ ရာဇာနော, ဒေါဏပါကကုရေန စ၊

သင်္ဂါမေန ဒွေ ဝုတ္တာနိ, မလ္လိကာ [ဓီတရာ (ဗဟူသု)] ဒွေ အပ္ပမာဒေန စ၊

အပုတ္တကေန ဒွေ ဝုတ္တာ, ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတီတိ။

---

(သံ၊၁၊၉၄။)

၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ ပုဂ္ဂလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘စတ္တာရောမေ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? တမောတမပရာယနော, တမောဇောတိပရာယနော, ဇောတိတမပရာယနော, ဇောတိဇောတိပရာယနော’’။

‘‘ကထဉ္စ, မဟာရာဇ ပုဂ္ဂလော တမောတမပရာယနော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, စဏ္ဍာလကုလေ ဝါ ဝေနကုလေ [ဝေဏကုလေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ နေသာဒကုလေ ဝါ ရထကာရကုလေ ဝါ ပုက္ကုသကုလေ ဝါ ဒလိဒ္ဒေ အပ္ပန္နပါနဘောဇနေ ကသိရဝုတ္တိကေ, ယတ္ထ ကသိရေန ဃာသစ္ဆာဒေါ လဗ္ဘတိ။ သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော ဗဝှါဗာဓော [ဗဟွာဗာဓော (က။)] ကာဏော ဝါ ကုဏီ ဝါ ခဉ္ဇော ဝါ ပက္ခဟတော ဝါ, န လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။

‘‘သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ပုရိသော အန္ဓကာရာ ဝါ အန္ဓကာရံ ဂစ္ဆေယျ, တမာ ဝါ တမံ ဂစ္ဆေယျ, လောဟိတမလာ ဝါ လောဟိတမလံ ဂစ္ဆေယျ။ တထူပမာဟံ, မဟာရာဇ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော တမောတမပရာယနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော တမောဇောတိပရာယနော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, စဏ္ဍာလကုလေ ဝါ ဝေနကုလေ ဝါ နေသာဒကုလေ ဝါ ရထကာရကုလေ ဝါ ပုက္ကုသကုလေ ဝါ ဒလိဒ္ဒေ အပ္ပန္နပါနဘောဇနေ ကသိရဝုတ္တိကေ, ယတ္ထ ကသိရေန ဃာသစ္ဆာဒေါ လဗ္ဘတိ။ သော စ ခေါ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော

---

(သံ၊၁၊၉၅။)

ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော ဗဝှါဗာဓော, ကာဏော ဝါ ကုဏီ ဝါ ခဉ္ဇော ဝါ ပက္ခဟတော ဝါ, န လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။

‘‘သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ပုရိသော ပထဝိယာ ဝါ ပလ္လင်္ကံ အာရောဟေယျ, ပလ္လင်္ကာ ဝါ အဿပိဋ္ဌိံ အာရောဟေယျ, အဿပိဋ္ဌိယာ ဝါ ဟတ္ထိက္ခန္ဓံ အာရောဟေယျ, ဟတ္ထိက္ခန္ဓာ ဝါ ပါသာဒံ အာရောဟေယျ။ တထူပမာဟံ, မဟာရာဇ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော တမောဇောတိပရာယနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ဇောတိတမပရာယနော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ ဝါ, အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ။ သော စ ဟောတိ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော, ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။

‘‘သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ပုရိသော ပါသာဒါ ဝါ ဟတ္ထိက္ခန္ဓံ ဩရောဟေယျ, ဟတ္ထိက္ခန္ဓာ ဝါ အဿပိဋ္ဌိံ ဩရောဟေယျ, အဿပိဋ္ဌိယာ ဝါ ပလ္လင်္ကံ ဩရောဟေယျ, ပလ္လင်္ကာ ဝါ ပထဝိံ ဩရောဟေယျ, ပထဝိယာ ဝါ အန္ဓကာရံ ပဝိသေယျ။ တထူပမာဟံ, မဟာရာဇ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ဇောတိတမပရာယနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ဇောတိဇောတိပရာယနော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ ဝါ

---

(သံ၊၁၊၉၆။)

ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ ဝါ, အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ။ သော စ ဟောတိ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော, ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။

‘‘သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ပုရိသော ပလ္လင်္ကာ ဝါ ပလ္လင်္ကံ သင်္ကမေယျ, အဿပိဋ္ဌိယာ ဝါ အဿပိဋ္ဌိံ သင်္ကမေယျ, ဟတ္ထိက္ခန္ဓာ ဝါ ဟတ္ထိက္ခန္ဓံ သင်္ကမေယျ, ပါသာဒါ ဝါ ပါသာဒံ သင်္ကမေယျ။ တထူပမာဟံ, မဟာရာဇ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ဇောတိဇောတိပရာယနော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, မဟာရာဇ, စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိ’’န္တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘ဒလိဒ္ဒေါ ပုရိသော ရာဇ, အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ မစ္ဆရီ၊

ကဒရိယော ပါပသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အနာဒရော။

‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ ဝါပိ, အညေ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကေ၊

အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, နတ္ထိကော ဟောတိ ရောသကော။

‘‘ဒဒမာနံ နိဝါရေတိ, ယာစမာနာန ဘောဇနံ၊

တာဒိသော ပုရိသော ရာဇ, မီယမာနော ဇနာဓိပ၊

ဥပေတိ နိရယံ ဃောရံ, တမောတမပရာယနော။

‘‘ဒလိဒ္ဒေါ ပုရိသော ရာဇ, သဒ္ဓေါ ဟောတိ အမစ္ဆရီ၊

ဒဒါတိ သေဋ္ဌသင်္ကပ္ပေါ, အဗျဂ္ဂမနသော နရော။

‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ ဝါပိ, အညေ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကေ၊

ဥဋ္ဌာယ အဘိဝါဒေတိ, သမစရိယာယ သိက္ခတိ။

‘‘ဒဒမာနံ န ဝါရေတိ [န နိဝါရေတိ (သီ။)], ယာစမာနာန ဘောဇနံ၊

တာဒိသော ပုရိသော ရာဇ, မီယမာနော ဇနာဓိပ၊

ဥပေတိ တိဒိဝံ ဌာနံ, တမောဇောတိပရာယနော။

---

(သံ၊၁၊၉၇။)

‘‘အဍ္ဎော စေ [အဍ္ဎော ဝေ (ပီ။ က။)] ပုရိသော ရာဇ, အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ မစ္ဆရီ၊

ကဒရိယော ပါပသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အနာဒရော။

‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ ဝါပိ, အညေ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကေ၊

အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, နတ္ထိကော ဟောတိ ရောသကော။

‘‘ဒဒမာနံ နိဝါရေတိ, ယာစမာနာန ဘောဇနံ၊

တာဒိသော ပုရိသော ရာဇ, မီယမာနော ဇနာဓိပ၊

ဥပေတိ နိရယံ ဃောရံ, ဇောတိတမပရာယနော။

‘‘အဍ္ဎော စေ ပုရိသော ရာဇ, သဒ္ဓေါ ဟောတိ အမစ္ဆရီ၊

ဒဒါတိ သေဋ္ဌသင်္ကပ္ပေါ, အဗျဂ္ဂမနသော နရော။

‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ ဝါပိ, အညေ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကေ၊

ဥဋ္ဌာယ အဘိဝါဒေတိ, သမစရိယာယ သိက္ခတိ။

‘‘ဒဒမာနံ န ဝါရေတိ, ယာစမာနာန ဘောဇနံ၊

တာဒိသော ပုရိသော ရာဇ, မီယမာနော ဇနာဓိပ၊

ဥပေတိ တိဒိဝံ ဌာနံ, ဇောတိဇောတိပရာယနော’’တိ။

၂။ အယျိကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု တွံ, မဟာရာဇ, အာဂစ္ဆသိ ဒိဝါဒိဝဿာ’’တိ?

‘‘အယျိကာ မေ, ဘန္တေ, ကာလင်္ကတာ ဇိဏ္ဏာ ဝုဍ္ဎာ မဟလ္လိကာ အဒ္ဓဂတာ ဝယောအနုပ္ပတ္တာ ဝီသဝဿသတိကာ ဇာတိယာ။ အယျိကာ ခေါ ပန မေ, ဘန္တေ, ပိယာ ဟောတိ မနာပါ။ ဟတ္ထိရတနေန စေပါဟံ, ဘန္တေ, လဘေယျံ ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ, ဟတ္ထိရတနမ္ပာဟံ ဒဒေယျံ – ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ။ အဿရတနေန စေပါဟံ, ဘန္တေ, လဘေယျံ ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ, အဿရတနမ္ပာဟံ ဒဒေယျံ – ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ။ ဂါမဝရေန စေပါဟံ ဘန္တေ, လဘေယျံ ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ, ဂါမဝရမ္ပာဟံ ဒဒေယျံ – ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ။ ဇနပဒပဒေသေန [ဇနပဒေန (သီ။ သျာ။ ပီ။)] စေပါဟံ, ဘန္တေ,

---

(သံ၊၁၊၉၈။)

လဘေယျံ ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ, ဇနပဒပဒေသမ္ပာဟံ ဒဒေယျံ – ‘မာ မေ အယျိကာ ကာလမကာသီ’တိ။ ‘သဗ္ဗေ သတ္တာ, မဟာရာဇ, မရဏဓမ္မာ မရဏပရိယောသာနာ မရဏံ အနတီတာ’တိ။ ‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝသုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – သဗ္ဗေ သတ္တာ မရဏဓမ္မာ မရဏပရိယောသာနာ မရဏံ အနတီတာ’’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! သဗ္ဗေ သတ္တာ မရဏဓမ္မာ မရဏပရိယောသာနာ မရဏံ အနတီတာ။ သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ယာနိ ကာနိစိ ကုမ္ဘကာရဘာဇနာနိ အာမကာနိ စေဝ ပက္ကာနိ စ သဗ္ဗာနိ တာနိ ဘေဒနဓမ္မာနိ ဘေဒနပရိယောသာနာနိ ဘေဒနံ အနတီတာနိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗေ သတ္တာ မရဏဓမ္မာ မရဏပရိယောသာနာ မရဏံ အနတီတာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ မရိဿန္တိ, မရဏန္တဉှိ ဇီဝိတံ၊

ယထာကမ္မံ ဂမိဿန္တိ, ပုညပါပဖလူပဂါ၊

နိရယံ ပါပကမ္မန္တာ, ပုညကမ္မာ စ သုဂ္ဂတိံ။

‘‘တသ္မာ ကရေယျ ကလျာဏံ, နိစယံ သမ္ပရာယိကံ၊

ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။

၃။ လောကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, လောကဿ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယာ’’တိ? ‘‘တယော ခေါ, မဟာရာဇ, လောကဿ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ ကတမေ တယော? လောဘော ခေါ, မဟာရာဇ, လောကဿ ဓမ္မော, ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ ဒေါသော ခေါ, မဟာရာဇ, လောကဿ ဓမ္မော, ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ မောဟော ခေါ, မဟာရာဇ, လောကဿ ဓမ္မော, ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယ။ ဣမေ ခေါ, မဟာရာဇ, တယော လောကဿ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဖာသုဝိဟာရာယာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ…ပေ…

---

(သံ၊၁၊၉၉။)

‘‘လောဘော ဒေါသော စ မောဟော စ, ပုရိသံ ပါပစေတသံ၊

ဟိံသန္တိ အတ္တသမ္ဘူတာ, တစသာရံဝ သမ္ဖလ’’န္တိ။

၄။ ဣဿတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဒါနံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘ယတ္ထ ခေါ, မဟာရာဇ, စိတ္တံ ပသီဒတီ’’တိ။ ‘‘ကတ္ထ ပန, ဘန္တေ, ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ? ‘‘အညံ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ကတ္ထ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, အညံ ပနေတံ ကတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိ? သီလဝတော ခေါ, မဟာရာဇ, ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, နော တထာ ဒုဿီလေ။ တေန ဟိ, မဟာရာဇ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ, တေ ခမေယျ, တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ တျဿ ယုဒ္ဓံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ သင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော [သမူပဗ္ဗူဠှော (သီ။), သမုပဗ္ဗုဠှော (ပီ။)]။ အထ အာဂစ္ဆေယျ ခတ္တိယကုမာရော အသိက္ခိတော အကတဟတ္ထော အကတယောဂ္ဂေါ အကတူပါသနော ဘီရု ဆမ္ဘီ ဥတြာသီ ပလာယီ။ ဘရေယျာသိ တံ ပုရိသံ, အတ္ထော စ တေ တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ? ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဘရေယျံ တံ ပုရိသံ, န စ မေ အတ္ထော တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ။ ‘‘အထ အာဂစ္ဆေယျ ဗြာဟ္မဏကုမာရော အသိက္ခိတော…ပေ… အထ အာဂစ္ဆေယျ ဝေဿကုမာရော အသိက္ခိတော…ပေ… အထ အာဂစ္ဆေယျ သုဒ္ဒကုမာရော အသိက္ခိတော…ပေ… န စ မေ အတ္ထော တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ တျဿ ယုဒ္ဓံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ သင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော။ အထ အာဂစ္ဆေယျ ခတ္တိယကုမာရော သုသိက္ခိတော ကတဟတ္ထော ကတယောဂ္ဂေါ ကတူပါသနော အဘီရု အစ္ဆမ္ဘီ အနုတြာသီ အပလာယီ။ ဘရေယျာသိ တံ ပုရိသံ, အတ္ထော စ တေ တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ? ‘‘ဘရေယျာဟံ, ဘန္တေ, တံ ပုရိသံ, အတ္ထော စ မေ တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ။ ‘‘အထ အာဂစ္ဆေယျ ဗြာဟ္မဏကုမာရော…ပေ… အထ အာဂစ္ဆေယျ ဝေဿကုမာရော…ပေ… အထ အာဂစ္ဆေယျ သုဒ္ဒကုမာရော သုသိက္ခိတော ကတဟတ္ထော ကတယောဂ္ဂေါ ကတူပါသနော အဘီရု အစ္ဆမ္ဘီ အနုတြာသီ အပလာယီ။ ဘရေယျာသိ တံ ပုရိသံ, အတ္ထော စ တေ တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ? ‘‘ဘရေယျာဟံ, ဘန္တေ, တံ ပုရိသံ, အတ္ထော စ မေ တာဒိသေန ပုရိသေနာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, ယသ္မာ ကသ္မာ စေပိ [ယသ္မာ စေပိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ က။)] ကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတော,

---

(သံ၊၁၊၁၀၀။)

တသ္မိံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ ကတမာနိ ပဉ္စင်္ဂါနိ ပဟီနာနိ ဟောန္တိ? ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒေါ ပဟီနော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ။ ဣမာနိ ပဉ္စင်္ဂါနိ ပဟီနာနိ ဟောန္တိ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ? အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဣတိ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနေ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ…ပေ… သတ္ထာ –

‘‘ဣဿတ္တံ [ဣဿတ္ထံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဗလဝီရိယဉ္စ [ဗလဝိရိယဉ္စ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ယသ္မိံ ဝိဇ္ဇေထ မာဏဝေ၊

တံ ယုဒ္ဓတ္ထော ဘရေ ရာဇာ, နာသူရံ ဇာတိပစ္စယာ။

‘‘တထေဝ ခန္တိသောရစ္စံ, ဓမ္မာ ယသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတာ၊

အရိယဝုတ္တိံ မေဓာဝိံ, ဟီနဇစ္စမ္ပိ ပူဇယေ။

‘‘ကာရယေ အဿမေ ရမ္မေ, ဝါသယေတ္ထ ဗဟုဿုတေ၊

ပပဉ္စ ဝိဝနေ ကယိရာ, ဒုဂ္ဂေ သင်္ကမနာနိ စ။

‘‘အန္နံ ပါနံ ခါဒနီယံ, ဝတ္ထသေနာသနာနိ စ၊

ဒဒေယျ ဥဇုဘူတေသု, ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။

‘‘ယထာ ဟိ မေဃော ထနယံ, ဝိဇ္ဇုမာလီ သတက္ကကု၊

ထလံ နိန္နဉ္စ ပူရေတိ, အဘိဝဿံ ဝသုန္ဓရံ။

‘‘တထေဝ သဒ္ဓေါ သုတဝါ, အဘိသင်္ခစ္စ ဘောဇနံ၊

ဝနိဗ္ဗကေ တပ္ပယတိ, အန္နပါနေန ပဏ္ဍိတော။

‘‘အာမောဒမာနော ပကိရေတိ, ဒေထ ဒေထာတိ ဘာသတိ၊

တံ ဟိဿ ဂဇ္ဇိတံ ဟောတိ, ဒေဝဿေဝ ပဝဿတော၊

သာ ပုညဓာရာ ဝိပုလာ, ဒါတာရံ အဘိဝဿတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၀၁။)

၅။ ပဗ္ဗတူပမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု တွံ, မဟာရာဇ, အာဂစ္ဆသိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ’’တိ? ‘‘ယာနိ တာနိ, ဘန္တေ, ရညံ ခတ္တိယာနံ မုဒ္ဓါဝသိတ္တာနံ ဣဿရိယမဒမတ္တာနံ ကာမဂေဓပရိယုဋ္ဌိတာနံ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တာနံ မဟန္တံ ပထဝိမဏ္ဍလံ အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသန္တာနံ ရာဇကရဏီယာနိ ဘဝန္တိ, တေသု ခွါဟံ, ဧတရဟိ ဥဿုက္ကမာပန္နော’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ တေ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော။ သော တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယဂ္ဃေ, မဟာရာဇ, ဇာနေယျာသိ, အဟံ အာဂစ္ဆာမိ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ။ တတ္ထဒ္ဒသံ မဟန္တံ ပဗ္ဗတံ အဗ္ဘသမံ သဗ္ဗေ ပါဏေ နိပ္ပေါထေန္တော အာဂစ္ဆတိ။ ယံ တေ, မဟာရာဇ, ကရဏီယံ, တံ ကရောဟီ’တိ။ အထ ဒုတိယော ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ…ပေ… အထ တတိယော ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ…ပေ… အထ စတုတ္ထော ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော။ သော တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယဂ္ဃေ မဟာရာဇ, ဇာနေယျာသိ, အဟံ အာဂစ္ဆာမိ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ။ တတ္ထဒ္ဒသံ မဟန္တံ ပဗ္ဗတံ အဗ္ဘသမံ သဗ္ဗေ ပါဏေ နိပ္ပေါထေန္တော အာဂစ္ဆတိ။ ယံ တေ, မဟာရာဇ, ကရဏီယံ တံ ကရောဟီ’တိ။ ဧဝရူပေ တေ, မဟာရာဇ, မဟတိ မဟဗ္ဘယေ သမုပ္ပန္နေ ဒါရုဏေ မနုဿက္ခယေ [မနုဿကာယေ (က။)] ဒုလ္လဘေ မနုဿတ္တေ ကိမဿ ကရဏီယ’’န္တိ?

‘‘ဧဝရူပေ မေ, ဘန္တေ, မဟတိ မဟဗ္ဘယေ သမုပ္ပန္နေ ဒါရုဏေ မနုဿက္ခယေ ဒုလ္လဘေ မနုဿတ္တေ ကိမဿ ကရဏီယံ အညတြ ဓမ္မစရိယာယ အညတြ သမစရိယာယ အညတြ ကုသလကိရိယာယ အညတြ ပုညကိရိယာယာ’’တိ?

‘‘အာရောစေမိ ခေါ တေ, မဟာရာဇ, ပဋိဝေဒေမိ ခေါ တေ, မဟာရာဇ, အဓိဝတ္တတိ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, ဇရာမရဏံ။ အဓိဝတ္တမာနေ စေ တေ, မဟာရာဇ, ဇရာမရဏေ ကိမဿ ကရဏီယ’’န္တိ? ‘‘အဓိဝတ္တမာနေ စ မေ, ဘန္တေ, ဇရာမရဏေ ကိမဿ ကရဏီယံ အညတြ ဓမ္မစရိယာယ သမစရိယာယ ကုသလကိရိယာယ ပုညကိရိယာယ? ယာနိ တာနိ, ဘန္တေ, ရညံ ခတ္တိယာနံ မုဒ္ဓါဝသိတ္တာနံ

---

(သံ၊၁၊၁၀၂။)

ဣဿရိယမဒမတ္တာနံ ကာမဂေဓပရိယုဋ္ဌိတာနံ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တာနံ မဟန္တံ ပထဝိမဏ္ဍလံ အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသန္တာနံ ဟတ္ထိယုဒ္ဓါနိ ဘဝန္တိ၊ တေသမ္ပိ, ဘန္တေ, ဟတ္ထိယုဒ္ဓါနံ နတ္ထိ ဂတိ နတ္ထိ ဝိသယော အဓိဝတ္တမာနေ ဇရာမရဏေ။ ယာနိပိ တာနိ, ဘန္တေ, ရညံ ခတ္တိယာနံ မုဒ္ဓါဝသိတ္တာနံ…ပေ… အဇ္ဈာဝသန္တာနံ အဿယုဒ္ဓါနိ ဘဝန္တိ…ပေ… ရထယုဒ္ဓါနိ ဘဝန္တိ …ပေ… ပတ္တိယုဒ္ဓါနိ ဘဝန္တိ၊ တေသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပတ္တိယုဒ္ဓါနံ နတ္ထိ ဂတိ နတ္ထိ ဝိသယော အဓိဝတ္တမာနေ ဇရာမရဏေ။ သန္တိ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣမသ္မိံ ရာဇကုလေ မန္တိနော မဟာမတ္တာ, ယေ ပဟောန္တိ [ယေသံ ဟောန္တိ (က။)] အာဂတေ ပစ္စတ္ထိကေ မန္တေဟိ ဘေဒယိတုံ။ တေသမ္ပိ, ဘန္တေ, မန္တယုဒ္ဓါနံ နတ္ထိ ဂတိ နတ္ထိ ဝိသယော အဓိဝတ္တမာနေ ဇရာမရဏေ။ သံဝိဇ္ဇတိ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣမသ္မိံ ရာဇကုလေ ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဘူမိဂတဉ္စေဝ ဝေဟာသဋ္ဌဉ္စ, ယေန မယံ ပဟောမ အာဂတေ ပစ္စတ္ထိကေ ဓနေန ဥပလာပေတုံ။ တေသမ္ပိ, ဘန္တေ, ဓနယုဒ္ဓါနံ နတ္ထိ ဂတိ နတ္ထိ ဝိသယော အဓိဝတ္တမာနေ ဇရာမရဏေ။ အဓိဝတ္တမာနေ စ မေ, ဘန္တေ, ဇရာမရဏေ ကိမဿ ကရဏီယံ အညတြ ဓမ္မစရိယာယ သမစရိယာယ ကုသလကိရိယာယ ပုညကိရိယာယာ’’တိ?

‘‘ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ, ဧဝမေတံ, မဟာရာဇ! အဓိဝတ္တမာနေ ဇရာမရဏေ ကိမဿ ကရဏီယံ အညတြ ဓမ္မစရိယာယ သမစရိယာယ ကုသလကိရိယာယ ပုညကိရိယာယာ’’တိ? ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ…ပေ… သတ္ထာ –

‘‘ယထာပိ သေလာ ဝိပုလာ, နဘံ အာဟစ္စ ပဗ္ဗတာ၊

သမန္တာနုပရိယာယေယျုံ, နိပ္ပေါထေန္တော စတုဒ္ဒိသာ။

‘‘ဧဝံ ဇရာ စ မစ္စု စ, အဓိဝတ္တန္တိ ပါဏိနေ [ပါဏိနော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊

ခတ္တိယေ ဗြာဟ္မဏေ ဝေဿေ, သုဒ္ဒေ စဏ္ဍာလပုက္ကုသေ၊

န ကိဉ္စိ [န ကဉ္စိ (?)] ပရိဝဇ္ဇေတိ, သဗ္ဗမေဝါဘိမဒ္ဒတိ။

‘‘န တတ္ထ ဟတ္ထီနံ ဘူမိ, န ရထာနံ န ပတ္တိယာ၊

န စာပိ မန္တယုဒ္ဓေန, သက္ကာ ဇေတုံ ဓနေန ဝါ။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊

ဗုဒ္ဓေ ဓမ္မေ စ သံဃေ စ, ဓီရော သဒ္ဓံ နိဝေသယေ။

---

(သံ၊၁၊၁၀၃။)

‘‘ယော ဓမ္မံ စရိ [ဓမ္မစာရီ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ကာယေန, ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ၊

ဣဓေဝ နံ ပသံသန္တိ, ပေစ္စ သဂ္ဂေ ပမောဒတီ’’တိ။

တတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပုဂ္ဂလော အယျိကာ လောကော, ဣဿတ္တံ [ဣဿတ္ထံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ပဗ္ဗတူပမာ၊

ဒေသိတံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌေန, ဣမံ ကောသလပဉ္စကန္တိ။

ကောသလသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

---

(သံ၊၁၊၁၀၄။)

၄။ မာရသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ တပေါကမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘မုတ္တော ဝတမှိ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ။ သာဓု မုတ္တော ဝတမှိ တာယ အနတ္ထသံဟိတာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ။ သာဓု ဝတမှိ မုတ္တော ဗောဓိံ သမဇ္ဈဂ’’န္တိ [သာဓု ဌိတော သတော ဗောဓိံ သမဇ္ဈေဂန္တိ (သီ။ ပီ။), သာဓု ဝတမှိ သတ္တော ဗောဓိသမဇ္ဈဂူတိ (သျာ။ ကံ။)]။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တပေါကမ္မာ အပက္ကမ္မ, ယေန န သုဇ္ဈန္တိ မာဏဝါ၊

အသုဒ္ဓေါ မညသိ သုဒ္ဓေါ, သုဒ္ဓိမဂ္ဂါ အပရဒ္ဓေါ’’ [သုဒ္ဓိမဂ္ဂမပရဒ္ဓေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အနတ္ထသံဟိတံ ဉတွာ, ယံ ကိဉ္စိ အမရံ တပံ [အပရံ တပံ (က။)]၊

သဗ္ဗံ နတ္ထာဝဟံ ဟောတိ, ဖိယာရိတ္တံဝ ဓမ္မနိ [ဝမ္မနိ (သီ။), ဓမ္မနိံ (ပီ။), ဇမ္မနိံ (က။) ဧတ္ထာယံ ဓမ္မသဒ္ဒေါ သက္ကတေ ဓနွနံ-သဒ္ဒေန သဒိသော မရုဝါစကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော, ယထာ ဒဠှဓမ္မာတိပဒံ]။

‘‘သီလံ သမာဓိ ပညဉ္စ, မဂ္ဂံ ဗောဓာယ ဘာဝယံ၊

ပတ္တောသ္မိ ပရမံ သုဒ္ဓိံ, နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ, ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၀၅။)

၂။ ဟတ္ထိရာဇဝဏ္ဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ, ဒေဝေါ စ ဧကမေကံ ဖုသာယတိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော မဟန္တံ ဟတ္ထိရာဇဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ သေယျထာပိ နာမ မဟာအရိဋ္ဌကော မဏိ, ဧဝမဿ သီသံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ရူပိယံ, ဧဝမဿ ဒန္တာ ဟောန္တိ။ သေယျထာပိ နာမ မဟတီ နင်္ဂလီသာ [နင်္ဂလသီသာ (ပီ။ က။)], ဧဝမဿ သောဏ္ဍော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သံသရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ, ဝဏ္ဏံ ကတွာ သုဘာသုဘံ၊

အလံ တေ တေန ပါပိမ, နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၃။ သုဘသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ, ဒေဝေါ စ ဧကမေကံ ဖုသာယတိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ, ဘဂဝတော ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ဥစ္စာဝစာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဥပဒံသေတိ, သုဘာ စေဝ အသုဘာ စ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သံသရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ, ဝဏ္ဏံ ကတွာ သုဘာသုဘံ၊

အလံ တေ တေန ပါပိမ, နိဟတော တွမသိ အန္တက။

---

(သံ၊၁၊၁၀၆။)

‘‘ယေ စ ကာယေန ဝါစာယ, မနသာ စ သုသံဝုတာ၊

န တေ မာရဝသာနုဂါ, န တေ မာရဿ ဗဒ္ဓဂူ’’ [ဗဒ္ဓဘူ (က။), ပစ္စဂူ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တိ။

အထ ခေါ မာရော…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၄။ ပဌမမာရပါသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘မယှံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိကာရာ ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ အနုတ္တရာ ဝိမုတ္တိ အနုပ္ပတ္တာ, အနုတ္တရာ ဝိမုတ္တိ သစ္ဆိကတာ။ တုမှေပိ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိကာရာ ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ အနုပါပုဏာထ, အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ သစ္ဆိကရောထာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဗဒ္ဓေါသိ မာရပါသေန, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊

မာရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါသိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။

‘‘မုတ္တာဟံ [မုတ္တောဟံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာရပါသေန, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊

မာရဗန္ဓနမုတ္တောမှိ, နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၅။ ဒုတိယမာရပါသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၁။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘မုတ္တာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပါသေဟိ ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ။ တုမှေပိ, ဘိက္ခဝေ, မုတ္တာ သဗ္ဗပါသေဟိ ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ။ စရထ, ဘိက္ခဝေ, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ။ ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ

---

(သံ၊၁၊၁၀၇။)

သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေထ။ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ။ ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော။ အဟမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဥရုဝေလာ သေနာနိဂမော တေနုပသင်္ကမိဿာမိ ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဗဒ္ဓေါသိ သဗ္ဗပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊

မဟာဗန္ဓနဗဒ္ဓေါသိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။

‘‘မုတ္တာဟံ သဗ္ဗပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊

မဟာဗန္ဓနမုတ္တောမှိ, နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၆။ သပ္ပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ, ဒေဝေါ စ ဧကမေကံ ဖုသာယတိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော မဟန္တံ သပ္ပရာဇဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ သေယျထာပိ နာမ မဟတီ ဧကရုက္ခိကာ နာဝါ, ဧဝမဿ ကာယော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ မဟန္တံ သောဏ္ဍိကာကိဠဉ္ဇံ, ဧဝမဿ ဖဏော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ မဟတီ ကောသလိကာ ကံသပါတိ, ဧဝမဿ အက္ခီနိ ဘဝန္တိ။ သေယျထာပိ နာမ ဒေဝေ ဂဠဂဠာယန္တေ ဝိဇ္ဇုလ္လတာ နိစ္ဆရန္တိ, ဧဝမဿ မုခတော ဇိဝှါ နိစ္ဆရတိ။ သေယျထာပိ နာမ ကမ္မာရဂဂ္ဂရိယာ ဓမမာနာယ သဒ္ဒေါ ဟောတိ, ဧဝမဿ အဿာသပဿာသာနံ သဒ္ဒေါ ဟောတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ယော သုညဂေဟာနိ သေဝတိ,

သေယျော သော မုနိ အတ္တသညတော၊

ဝေါဿဇ္ဇ စရေယျ တတ္ထ သော,

ပတိရူပဉှိ တထာဝိဓဿ တံ။

---

(သံ၊၁၊၁၀၈။)

‘‘စရကာ ဗဟူ ဘေရဝါ ဗဟူ,

အထော ဍံသသရီသပါ [ဍံသ သိရိံသပါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗဟူ၊

လောမမ္ပိ န တတ္ထ ဣဉ္ဇယေ,

သုညာဂါရဂတော မဟာမုနိ။

‘‘နဘံ ဖလေယျ ပထဝီ စလေယျ,

သဗ္ဗေပိ ပါဏာ ဥဒ သန္တသေယျုံ၊

သလ္လမ္ပိ စေ ဥရသိ ပကပ္ပယေယျုံ,

ဥပဓီသု တာဏံ န ကရောန္တိ ဗုဒ္ဓါ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၇။ သုပတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၃။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗဟုဒေဝရတ္တိံ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမိတွာ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတွာ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံ သောပ္ပသိ ကိံ နု သောပ္ပသိ,

ကိမိဒံ သောပ္ပသိ ဒုဗ္ဘဂေါ [ဒုဗ္ဘတော (သျာ။ ကံ။), ဒုဗ္ဘယော (ပီ။)] ဝိယ၊

သုညမဂါရန္တိ သောပ္ပသိ,

ကိမိဒံ သောပ္ပသိ သူရိယေ ဥဂ္ဂတေ’’တိ။

‘‘ယဿ ဇာလိနီ ဝိသတ္တိကာ,

တဏှာ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ နေတဝေ၊

သဗ္ဗူပဓိပရိက္ခယာ ဗုဒ္ဓေါ,

သောပ္ပတိ ကိံ တဝေတ္ထ မာရာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၀၉။)

၈။ နန္ဒတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘နန္ဒတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ, ဂေါမာ ဂေါဘိ တထေဝ နန္ဒတိ၊

ဥပဓီဟိ နရဿ နန္ဒနာ, န ဟိ သော နန္ဒတိ ယော နိရူပဓီ’’တိ။

‘‘သောစတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ, ဂေါမာ ဂေါဘိ တထေဝ သောစတိ၊

ဥပဓီဟိ နရဿ သောစနာ, န ဟိ သော သောစတိ ယော နိရူပဓီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၉။ ပဌမအာယုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အပ္ပမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာနံ အာယု။ ဂမနီယော သမ္ပရာယော, ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ, စရိတဗ္ဗံ ဗြဟ္မစရိယံ။ နတ္ထိ ဇာတဿ အမရဏံ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဒီဃမာယု မနုဿာနံ, န နံ ဟီဠေ သုပေါရိသော၊

စရေယျ ခီရမတ္တောဝ, နတ္ထိ မစ္စုဿ အာဂမော’’တိ။

‘‘အပ္ပမာယု မနုဿာနံ, ဟီဠေယျ နံ သုပေါရိသော၊

စရေယျာဒိတ္တသီသောဝ, နတ္ထိ မစ္စုဿ နာဂမော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၁၀။)

၁၀။ ဒုတိယအာယုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ…ပေ… ဧတဒဝေါစ –

‘‘အပ္ပမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာနံ အာယု။ ဂမနီယော သမ္ပရာယော, ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ, စရိတဗ္ဗံ ဗြဟ္မစရိယံ။ နတ္ထိ ဇာတဿ အမရဏံ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘နာစ္စယန္တိ အဟောရတ္တာ, ဇီဝိတံ နူပရုဇ္ဈတိ၊

အာယု အနုပရိယာယတိ, မစ္စာနံ နေမီဝ ရထကုဗ္ဗရ’’န္တိ။

‘‘အစ္စယန္တိ အဟောရတ္တာ, ဇီဝိတံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

အာယု ခီယတိ မစ္စာနံ, ကုန္နဒီနံဝ ဩဒက’’န္တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

တပေါကမ္မဉ္စ နာဂေါ စ, သုဘံ ပါသေန တေ ဒုဝေ၊

သပ္ပေါ သုပတိ နန္ဒနံ, အာယုနာ အပရေ ဒုဝေတိ။

၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ ပါသာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ, ဒေဝေါ စ ဧကမေကံ ဖုသာယတိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော ယေန

---

(သံ၊၁၊၁၁၁။)

ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ မဟန္တေ ပါသာဏေ ပဒါလေသိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သစေပိ ကေဝလံ သဗ္ဗံ, ဂိဇ္ဈကူဋံ စလေဿသိ [ဂဠေယျသိ (သျာ။ ကံ။), စလေယျာသိ (က။)]၊

နေဝ သမ္မာဝိမုတ္တာနံ, ဗုဒ္ဓါနံ အတ္ထိ ဣဉ္ဇိတ’’န္တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၂။ ကိန္နုသီဟသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။

အထ ခေါ မာရဿ ပါပိမတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ ဝိစက္ခုကမ္မာယာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိန္နု သီဟောဝ နဒသိ, ပရိသာယံ ဝိသာရဒေါ၊

ပဋိမလ္လော ဟိ တေ အတ္ထိ, ဝိဇိတာဝီ နု မညသီ’’တိ။

‘‘နဒန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ, ပရိသာသု ဝိသာရဒါ၊

တထာဂတာ ဗလပ္ပတ္တာ, တိဏ္ဏာ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၃။ သကလိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ မဒ္ဒကုစ္ဆိသ္မိံ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတော ပါဒေါ

---

(သံ၊၁၊၁၁၂။)

သကလိကာယ ခတော ဟောတိ, ဘုသာ သုဒံ ဘဂဝတော ဝေဒနာ ဝတ္တန္တိ သာရီရိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ အသာတာ အမနာပါ။ တာ သုဒံ ဘဂဝါ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝါသေတိ အဝိဟညမာနော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ ပညပေတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘မန္ဒိယာ နု ခေါ သေသိ ဥဒါဟု ကာဝေယျမတ္တော,

အတ္ထာ နု တေ သမ္ပစုရာ န သန္တိ၊

ဧကော ဝိဝိတ္တေ သယနာသနမှိ,

နိဒ္ဒါမုခေါ ကိမိဒံ သောပ္ပသေ ဝါ’’တိ။

‘‘န မန္ဒိယာ သယာမိ နာပိ ကာဝေယျမတ္တော,

အတ္ထံ သမေစ္စာဟမပေတသောကော၊

ဧကော ဝိဝိတ္တေ သယနာသနမှိ,

သယာမဟံ သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပီ။

‘‘ယေသမ္ပိ သလ္လံ ဥရသိ ပဝိဋ္ဌံ,

မုဟုံ မုဟုံ ဟဒယံ ဝေဓမာနံ၊

တေပီဓ သောပ္ပံ လဘရေ သသလ္လာ,

တသ္မာ အဟံ န သုပေ ဝီတသလ္လော။

‘‘ဇဂ္ဂံ န သင်္ကေ နပိ ဘေမိ သောတ္တုံ,

ရတ္တိန္ဒိဝါ နာနုတပန္တိ မာမံ၊

ဟာနိံ န ပဿာမိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ,

တသ္မာ သုပေ သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၄။ ပတိရူပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၀။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ ဧကသာလာယံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ မဟတိယာ ဂိဟိပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၁၃။)

အထ ခေါ မာရဿ ပါပိမတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော မဟတိယာ ဂိဟိပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ ဝိစက္ခုကမ္မာယာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘နေတံ တဝ ပတိရူပံ, ယဒညမနုသာသသိ၊

အနုရောဓဝိရောဓေသု, မာ သဇ္ဇိတ္ထော တဒါစရ’’န္တိ။

‘‘ဟိတာနုကမ္ပီ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ယဒညမနုသာသတိ၊

အနုရောဓဝိရောဓေဟိ, ဝိပ္ပမုတ္တော တထာဂတော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၅။ မာနသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အန္တလိက္ခစရော ပါသော, ယွာယံ စရတိ မာနသော၊

တေန တံ ဗာဓယိဿာမိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။

‘‘ရူပါ သဒ္ဒါ ရသာ ဂန္ဓာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ မနောရမာ၊

ဧတ္ထ မေ ဝိဂတော ဆန္ဒော, နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၆။ ပတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ ဥပါဒါယ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ [သမာဒါပေတိ (?)] သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ [အဋ္ဌိကတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]

---

(သံ၊၁၊၁၁၄။)

မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ [သဗ္ဗစေတသော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), သဗ္ဗံ စေတသာ (က။)] သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။

အထ ခေါ မာရဿ ပါပိမတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ ဥပါဒါယ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ ဝိစက္ခုကမ္မာယာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ပတ္တာ အဗ္ဘောကာသေ နိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဗလီဗဒ္ဒဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန တေ ပတ္တာ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု အညတရံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခု, ဘိက္ခု, ဧသော ဗလီဗဒ္ဒေါ ပတ္တေ ဘိန္ဒေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န သော, ဘိက္ခု, ဗလီဗဒ္ဒေါ။ မာရော ဧသော ပါပိမာ တုမှာကံ ဝိစက္ခုကမ္မာယ အာဂတော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ရူပံ ဝေဒယိတံ သညာ, ဝိညာဏံ ယဉ္စ သင်္ခတံ၊

နေသောဟမသ္မိ နေတံ မေ, ဧဝံ တတ္ထ ဝိရဇ္ဇတိ။

‘‘ဧဝံ ဝိရတ္တံ ခေမတ္တံ, သဗ္ဗသံယောဇနာတိဂံ၊

အနွေသံ သဗ္ဗဋ္ဌာနေသု, မာရသေနာပိ နာဇ္ဈဂါ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၇။ ဆဖဿာယတနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၃။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဆန္နံ ဖဿာယတနာနံ ဥပါဒါယ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၁၅။)

အထ ခေါ မာရဿ ပါပိမတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဆန္နံ ဖဿာယတနာနံ ဥပါဒါယ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သပ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ ဝိစက္ခုကမ္မာယာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ မဟန္တံ ဘယဘေရဝံ သဒ္ဒမကာသိ, အပိဿုဒံ ပထဝီ မညေ ဥန္ဒြီယတိ [ဥဒြီယတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ) ဥ + ဒရ + ယ + တိ = ဥဒြီယတိ]။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု အညတရံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခု, ဘိက္ခု, ဧသာ ပထဝီ မညေ ဥန္ဒြီယတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နေသာ ဘိက္ခု ပထဝီ ဥန္ဒြီယတိ။ မာရော ဧသော ပါပိမာ တုမှာကံ ဝိစက္ခုကမ္မာယ အာဂတော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ရူပါ သဒ္ဒါ ရသာ ဂန္ဓာ, ဖဿာ ဓမ္မာ စ ကေဝလာ၊

ဧတံ လောကာမိသံ ဃောရံ, ဧတ္ထ လောကော ဝိမုစ္ဆိတော။

‘‘ဧတဉ္စ သမတိက္ကမ္မ, သတော ဗုဒ္ဓဿ သာဝကော၊

မာရဓေယျံ အတိက္ကမ္မ, အာဒိစ္စောဝ ဝိရောစတီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၈။ ပိဏ္ဍသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ ပဉ္စသာလာယံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပဉ္စသာလာယံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ ကုမာရိကာနံ ပါဟုနကာနိ ဘဝန္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ပဉ္စသာလံ ဗြာဟ္မဏဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပဉ္စသာလေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ မာရေန ပါပိမတာ အနွာဝိဋ္ဌာ ဘဝန္တိ – မာ သမဏော ဂေါတမော ပိဏ္ဍမလတ္ထာတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ယထာဓောတေန ပတ္တေန ပဉ္စသာလံ ဗြာဟ္မဏဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ တထာဓောတေန [ယထာဓောတေန (?)] ပတ္တေန ပဋိက္ကမိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

---

(သံ၊၁၊၁၁၆။)

‘‘အပိ တွံ, သမဏ, ပိဏ္ဍမလတ္ထာ’’တိ? ‘‘တထာ နု တွံ, ပါပိမ, အကာသိ ယထာဟံ ပိဏ္ဍံ န လဘေယျ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒုတိယမ္ပိ ပဉ္စသာလံ ဗြာဟ္မဏဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတု။ တထာဟံ ကရိဿာမိ ယထာ ဘဂဝါ ပိဏ္ဍံ လစ္ဆတီ’’တိ။

‘‘အပုညံ ပသဝိ မာရော, အာသဇ္ဇ နံ တထာဂတံ၊

ကိံ နု မညသိ ပါပိမ, န မေ ပါပံ ဝိပစ္စတိ။

‘‘သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမ, ယေသံ နော နတ္ထိ ကိဉ္စနံ၊

ပီတိဘက္ခာ ဘဝိဿာမ, ဒေဝါ အာဘဿရာ ယထာ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၉။ ကဿကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။

အထ ခေါ မာရဿ ပါပိမတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဘိက္ခူနံ နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မိယာ ကထာယ…ပေ… ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ ဝိစက္ခုကမ္မာယာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ကဿကဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ မဟန္တံ နင်္ဂလံ ခန္ဓေ ကရိတွာ ဒီဃပါစနယဋ္ဌိံ ဂဟေတွာ ဟဋဟဋကေသော သာဏသာဋိနိဝတ္ထော ကဒ္ဒမမက္ခိတေဟိ ပါဒေဟိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပိ, သမဏ, ဗလီဗဒ္ဒေ အဒ္ဒသာ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန, ပါပိမ, တေ ဗလီဗဒ္ဒေဟီ’’တိ? ‘‘မမေဝ, သမဏ, စက္ခု, မမ ရူပါ, မမ စက္ခုသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ။ ကုဟိံ မေ, သမဏ, ဂန္တွာ မောက္ခသိ? မမေဝ, သမဏ, သောတံ, မမ သဒ္ဒါ…ပေ… မမေဝ, သမဏ, ဃာနံ, မမ ဂန္ဓာ၊ မမေဝ, သမဏ, ဇိဝှါ, မမ ရသာ၊ မမေဝ, သမဏ, ကာယော, မမ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မမေဝ, သမဏ, မနော, မမ ဓမ္မာ, မမ မနောသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ။ ကုဟိံ မေ, သမဏ, ဂန္တွာ မောက္ခသီ’’တိ?

---

(သံ၊၁၊၁၁၇။)

‘‘တဝေဝ, ပါပိမ, စက္ခု, တဝ ရူပါ, တဝ စက္ခုသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ။ ယတ္ထ စ ခေါ, ပါပိမ, နတ္ထိ စက္ခု, နတ္ထိ ရူပါ, နတ္ထိ စက္ခုသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ, အဂတိ တဝ တတ္ထ, ပါပိမ။ တဝေဝ, ပါပိမ, သောတံ, တဝ သဒ္ဒါ, တဝ သောတသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ။ ယတ္ထ စ ခေါ, ပါပိမ, နတ္ထိ သောတံ, နတ္ထိ သဒ္ဒါ, နတ္ထိ သောတသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ, အဂတိ တဝ တတ္ထ, ပါပိမ။ တဝေဝ, ပါပိမ, ဃာနံ, တဝ ဂန္ဓာ, တဝ ဃာနသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ။ ယတ္ထ စ ခေါ, ပါပိမ, နတ္ထိ ဃာနံ, နတ္ထိ ဂန္ဓာ, နတ္ထိ ဃာနသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ, အဂတိ တဝ တတ္ထ, ပါပိမ။ တဝေဝ, ပါပိမ, ဇိဝှါ, တဝ ရသာ, တဝ ဇိဝှါသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ…ပေ… တဝေဝ, ပါပိမ, ကာယော, တဝ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ, တဝ ကာယသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ…ပေ… တဝေဝ, ပါပိမ, မနော, တဝ ဓမ္မာ, တဝ မနောသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ။ ယတ္ထ စ ခေါ, ပါပိမ, နတ္ထိ မနော, နတ္ထိ ဓမ္မာ, နတ္ထိ မနောသမ္ဖဿဝိညာဏာယတနံ, အဂတိ တဝ တတ္ထ, ပါပိမာ’’တိ။

‘‘ယံ ဝဒန္တိ မမ ယိဒန္တိ, ယေ ဝဒန္တိ မမန္တိ စ၊

ဧတ္ထ စေ တေ မနော အတ္ထိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။

‘‘ယံ ဝဒန္တိ န တံ မယှံ, ယေ ဝဒန္တိ န တေ အဟံ၊

ဧဝံ ပါပိမ ဇာနာဟိ, န မေ မဂ္ဂမ္ပိ ဒက္ခသီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ…ပေ… တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၁၀။ ရဇ္ဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ ဟိမဝန္တပဒေသေ [ဟိမဝန္တပဿေ (သီ။)] အရညကုဋိကာယံ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘သက္ကာ နု ခေါ ရဇ္ဇံ ကာရေတုံ အဟနံ အဃာတယံ အဇိနံ အဇာပယံ အသောစံ အသောစာပယံ ဓမ္မေနာ’’တိ?

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာရေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ရဇ္ဇံ, ကာရေတု, သုဂတော, ရဇ္ဇံ အဟနံ အဃာတယံ အဇိနံ အဇာပယံ အသောစံ အသောစာပယံ ဓမ္မေနာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန မေ တွံ, ပါပိမ, ပဿသိ ယံ မံ တွံ ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘ကာရေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ရဇ္ဇံ, ကာရေတု သုဂတော, ရဇ္ဇံ အဟနံ အဃာတယံ အဇိနံ အဇာပယံ အသောစံ

---

(သံ၊၁၊၁၁၈။)

အသောစာပယံ ဓမ္မေနာ’’’တိ? ‘‘ဘဂဝတာ ခေါ, ဘန္တေ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အာကင်္ခမာနော စ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဟိမဝန္တံ ပဗ္ဗတရာဇံ သုဝဏ္ဏံ တွေဝ အဓိမုစ္စေယျ သုဝဏ္ဏဉ္စ ပနဿာ’’တိ [သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတဿာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။), သုဝဏ္ဏဉ္စ ပဗ္ဗတဿာတိ (ပီ။)]။

‘‘ပဗ္ဗတဿ သုဝဏ္ဏဿ, ဇာတရူပဿ ကေဝလော၊

ဒွိတ္တာဝ နာလမေကဿ, ဣတိ ဝိဒွါ သမဉ္စရေ။

‘‘ယော ဒုက္ခမဒ္ဒက္ခိ ယတောနိဒါနံ,

ကာမေသု သော ဇန္တု ကထံ နမေယျ၊

ဥပဓိံ ဝိဒိတွာ သင်္ဂေါတိ လောကေ,

တဿေဝ ဇန္တု ဝိနယာယ သိက္ခေ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတော’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပါသာဏော သီဟော သကလိကံ [သက္ခလိကံ (က။)], ပတိရူပဉ္စ မာနသံ၊

ပတ္တံ အာယတနံ ပိဏ္ဍံ, ကဿကံ ရဇ္ဇေန တေ ဒသာတိ။

၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ သမ္ဗဟုလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ သိလာဝတိယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ မဟန္တေန ဇဋဏ္ဍုဝေန အဇိနက္ခိပနိဝတ္ထော ဇိဏ္ဏော ဂေါပါနသိဝင်္ကော ဃုရုဃုရုပဿာသီ ဥဒုမ္ဗရဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒဟရာ

---

(သံ၊၁၊၁၁၉။)

ဘဝန္တော ပဗ္ဗဇိတာ သုသူ ကာဠကေသာ ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတာ ပဌမေန ဝယသာ အနိက္ကီဠိတာဝိနော ကာမေသု။ ဘုဉ္ဇန္တု ဘဝန္တော မာနုသကေ ကာမေ။ မာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝိတ္ထာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ မယံ, ဗြာဟ္မဏ, သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝါမ။ ကာလိကဉ္စ ခေါ မယံ, ဗြာဟ္မဏ, ဟိတွာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ အနုဓာဝါမ။ ကာလိကာ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ သန္ဒိဋ္ဌိကော အယံ ဓမ္မော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာရော ပါပိမာ သီသံ ဩကမ္ပေတွာ ဇိဝှံ နိလ္လာလေတွာ တိဝိသာခံ နလာဋေ နလာဋိကံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရာမ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, အညတရော ဗြာဟ္မဏော မဟန္တေန ဇဋဏ္ဍုဝေန အဇိနက္ခိပနိဝတ္ထော ဇိဏ္ဏော ဂေါပါနသိဝင်္ကော ဃုရုဃုရုပဿာသီ ဥဒုမ္ဗရဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ယေန မယံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အမှေ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒဟရာ ဘဝန္တော ပဗ္ဗဇိတာ သုသူ ကာဠကေသာ ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတာ ပဌမေန ဝယသာ အနိက္ကီဠိတာဝိနော ကာမေသု။ ဘုဉ္ဇန္တု ဘဝန္တော မာနုသကေ ကာမေ။ မာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝိတ္ထာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, မယံ, ဘန္တေ, တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုမှ – ‘န ခေါ မယံ, ဗြာဟ္မဏ, သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝါမ။ ကာလိကဉ္စ ခေါ မယံ, ဗြာဟ္မဏ, ဟိတွာ သန္ဒိဋ္ဌိကံ အနုဓာဝါမ။ ကာလိကာ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ သန္ဒိဋ္ဌိကော အယံ ဓမ္မော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော သီသံ ဩကမ္ပေတွာ ဇိဝှံ နိလ္လာလေတွာ တိဝိသာခံ နလာဋေ နလာဋိကံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ပက္ကန္တော’’တိ။

‘‘နေသော, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏော။ မာရော ဧသော ပါပိမာ တုမှာကံ ဝိစက္ခုကမ္မာယ အာဂတော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၁၂၀။)

‘‘ယော ဒုက္ခမဒ္ဒက္ခိ ယတောနိဒါနံ,

ကာမေသု သော ဇန္တု ကထံ နမေယျ၊

ဥပဓိံ ဝိဒိတွာ သင်္ဂေါတိ လောကေ,

တဿေဝ ဇန္တု ဝိနယာယ သိက္ခေ’’တိ။

၂။ သမိဒ္ဓိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ သိလာဝတိယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သမိဒ္ဓိဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ သတ္ထာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယွာဟံ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတော။ လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ သဗြဟ္မစာရိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ အာယသ္မတော သမိဒ္ဓိဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေနာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတော သမိဒ္ဓိဿ အဝိဒူရေ မဟန္တံ ဘယဘေရဝံ သဒ္ဒမကာသိ, အပိဿုဒံ ပထဝီ မညေ ဥန္ဒြီယတိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ သတ္ထာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယွာဟံ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတော။ လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ သဗြဟ္မစာရိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အဝိဒူရေ မဟာဘယဘေရဝသဒ္ဒေါ အဟောသိ, အပိဿုဒံ ပထဝီ မညေ ဥန္ဒြီယတီ’’တိ။

‘‘နေသာ, သမိဒ္ဓိ, ပထဝီ ဥန္ဒြီယတိ။ မာရော ဧသော ပါပိမာ တုယှံ ဝိစက္ခုကမ္မာယ အာဂတော။ ဂစ္ဆ တွံ, သမိဒ္ဓိ, တတ္ထေဝ အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ဘဂဝတော

---

(သံ၊၁၊၁၂၁။)

ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ တတ္ထေဝ အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟာသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မတော သမိဒ္ဓိဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ…ပေ… ဒုတိယမ္ပိ ခေါ မာရော ပါပိမာ အာယသ္မတော သမိဒ္ဓိဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ…ပေ… အပိဿုဒံ ပထဝီ မညေ ဥန္ဒြီယတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သဒ္ဓါယာဟံ ပဗ္ဗဇိတော, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ၊

သတိ ပညာ စ မေ ဗုဒ္ဓါ, စိတ္တဉ္စ သုသမာဟိတံ၊

ကာမံ ကရဿု ရူပါနိ, နေဝ မံ ဗျာဓယိဿသီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ သမိဒ္ဓိ ဘိက္ခူ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၃။ ဂေါဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဂေါဓိကော ဣသိဂိလိပဿေ ဝိဟရတိ ကာဠသိလာယံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော တမှာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော တမှာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော တမှာ…ပေ… ပရိဟာယိ။ စတုတ္ထမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော အပ္ပမတ္တော…ပေ… ဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ စတုတ္ထမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော တမှာ…ပေ… ပရိဟာယိ။ ပဉ္စမမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော…ပေ… စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ ပဉ္စမမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ…ပေ… ဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။ ဆဋ္ဌမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။ ဆဋ္ဌမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော တမှာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယိ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၂။)

သတ္တမမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော သာမယိကံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဖုသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော ဂေါဓိကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယာဝ ဆဋ္ဌံ ခွါဟံ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟီနော။ ယံနူနာဟံ သတ္ထံ အာဟရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ အာယသ္မတော ဂေါဓိကဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘မဟာဝီရ မဟာပည, ဣဒ္ဓိယာ ယသသာ ဇလ၊

သဗ္ဗဝေရဘယာတီတ, ပါဒေ ဝန္ဒာမိ စက္ခုမ။

‘‘သာဝကော တေ မဟာဝီရ, မရဏံ မရဏာဘိဘူ၊

အာကင်္ခတိ စေတယတိ, တံ နိသေဓ ဇုတိန္ဓရ။

‘‘ကထဉှိ ဘဂဝါ တုယှံ, သာဝကော သာသနေ ရတော၊

အပ္ပတ္တမာနသော သေက္ခော, ကာလံ ကယိရာ ဇနေသုတာ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဂေါဓိကေန သတ္ထံ အာဟရိတံ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဧဝဉှိ ဓီရာ ကုဗ္ဗန္တိ, နာဝကင်္ခန္တိ ဇီဝိတံ၊

သမူလံ တဏှမဗ္ဗုယှ, ဂေါဓိကော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဣသိဂိလိပဿံ ကာဠသိလာ တေနုပသင်္ကမိဿာမ ယတ္ထ ဂေါဓိကေန ကုလပုတ္တေန သတ္ထံ အာဟရိတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဣသိဂိလိပဿံ ကာဠသိလာ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဂေါဓိကံ ဒူရတောဝ မဉ္စကေ ဝိဝတ္တက္ခန္ဓံ သေမာနံ [သေယျမာနံ (သျာ။ ကံ။), သောပ္ပမာနံ (က။)]။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဓူမာယိတတ္တံ တိမိရာယိတတ္တံ ဂစ္ဆတေဝ ပုရိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ, ဂစ္ဆတိ အဓော, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသံ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၃။)

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဓူမာယိတတ္တံ တိမိရာယိတတ္တံ ဂစ္ဆတေဝ ပုရိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ, ဂစ္ဆတိ အဓော, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧသော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာရော ပါပိမာ ဂေါဓိကဿ ကုလပုတ္တဿ ဝိညာဏံ သမနွေသတိ – ‘ကတ္ထ ဂေါဓိကဿ ကုလပုတ္တဿ ဝိညာဏံ ပတိဋ္ဌိတ’န္တိ? အပ္ပတိဋ္ဌိတေန စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏေန ဂေါဓိကော ကုလပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဗေလုဝပဏ္ဍုဝီဏံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဥဒ္ဓံ အဓော စ တိရိယံ, ဒိသာ အနုဒိသာ သွဟံ၊

အနွေသံ နာဓိဂစ္ဆာမိ, ဂေါဓိကော သော ကုဟိံ ဂတော’’တိ။

‘‘ယော [သော (သီ။ ပီ။)] ဓီရော ဓိတိသမ္ပန္နော, ဈာယီ ဈာနရတော သဒါ၊

အဟောရတ္တံ အနုယုဉ္ဇံ, ဇီဝိတံ အနိကာမယံ။

‘‘ဇေတွာန မစ္စုနော [ဘေတွာ နမုစိနော (သီ။)] သေနံ, အနာဂန္တွာ ပုနဗ္ဘဝံ၊

သမူလံ တဏှမဗ္ဗုယှ, ဂေါဓိကော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။

‘‘တဿ သောကပရေတဿ, ဝီဏာ ကစ္ဆာ အဘဿထ၊

တတော သော ဒုမ္မနော ယက္ခော, တတ္ထေဝန္တရဓာယထာ’’တိ [တတ္ထေဝန္တရဓာယိထာတိ (သျာ။ ကံ။), တတ္ထေဝ အန္တရဓာယီတိ (က။)]။

၄။ သတ္တဝဿာနုဗန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မာရော ပါပိမာ သတ္တဝဿာနိ ဘဂဝန္တံ အနုဗန္ဓော ဟောတိ ဩတာရာပေက္ခော ဩတာရံ အလဘမာနော။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သောကာဝတိဏ္ဏော နု ဝနမှိ ဈာယသိ,

ဝိတ္တံ နု ဇီနော ဥဒ ပတ္ထယာနော၊

အာဂုံ နု ဂါမသ္မိမကာသိ ကိဉ္စိ,

ကသ္မာ ဇနေန န ကရောသိ သက္ခိံ၊

သက္ခီ န သမ္ပဇ္ဇတိ ကေနစိ တေ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၄။)

‘‘သောကဿ မူလံ ပလိခါယ သဗ္ဗံ,

အနာဂု ဈာယာမိ အသောစမာနော၊

ဆေတွာန သဗ္ဗံ ဘဝလောဘဇပ္ပံ,

အနာသဝေါ ဈာယာမိ ပမတ္တဗန္ဓူ’’တိ။

‘‘ယံ ဝဒန္တိ မမ ယိဒန္တိ, ယေ ဝဒန္တိ မမန္တိ စ၊

ဧတ္ထ စေ တေ မနော အတ္ထိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။

‘‘ယံ ဝဒန္တိ န တံ မယှံ, ယေ ဝဒန္တိ န တေ အဟံ၊

ဧဝံ ပါပိမ ဇာနာဟိ, န မေ မဂ္ဂမ္ပိ ဒက္ခသီ’’တိ။

‘‘သစေ မဂ္ဂံ အနုဗုဒ္ဓံ, ခေမံ အမတဂါမိနံ၊

အပေဟိ ဂစ္ဆ တွမေဝေကော, ကိမညမနုသာသသီ’’တိ။

‘‘အမစ္စုဓေယျံ ပုစ္ဆန္တိ, ယေ ဇနာ ပါရဂါမိနော၊

တေသာဟံ ပုဋ္ဌော အက္ခာမိ, ယံ သစ္စံ တံ နိရူပဓိ’’န္တိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဂါမဿ ဝါ နိဂမဿ ဝါ အဝိဒူရေ ပေါက္ခရဏီ။ တတြဿ ကက္ကဋကော။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ ကုမာရကာ ဝါ ကုမာရိကာယော ဝါ တမှာ ဂါမာ ဝါ နိဂမာ ဝါ နိက္ခမိတွာ ယေန သာ ပေါက္ခရဏီ တေနုပသင်္ကမေယျုံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ကက္ကဋကံ ဥဒကာ ဥဒ္ဓရိတွာ ထလေ ပတိဋ္ဌပေယျုံ။ ယံ ယဒေဝ ဟိ သော, ဘန္တေ, ကက္ကဋကော အဠံ အဘိနိန္နာမေယျ တံ တဒေဝ တေ ကုမာရကာ ဝါ ကုမာရိကာယော ဝါ ကဋ္ဌေန ဝါ ကထလာယ ဝါ သဉ္ဆိန္ဒေယျုံ သမ္ဘဉ္ဇေယျုံ သမ္ပလိဘဉ္ဇေယျုံ။ ဧဝဉှိ သော, ဘန္တေ, ကက္ကဋကော သဗ္ဗေဟိ အဠေဟိ သဉ္ဆိန္နေဟိ သမ္ဘဂ္ဂေဟိ သမ္ပလိဘဂ္ဂေဟိ အဘဗ္ဗော တံ ပေါက္ခရဏိံ ဩတရိတုံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ယာနိ ကာနိစိ ဝိသူကာယိကာနိ [ယာနိ ဝိသုကာယိကာနိ (သီ။ ပီ။ က။)] ဝိသေဝိတာနိ ဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ [ကာနိစိ ကာနိစိ သဗ္ဗာနိ (သီ။ ပီ။ က။)] ဘဂဝတာ သဉ္ဆိန္နာနိ သမ္ဘဂ္ဂါနိ သမ္ပလိဘဂ္ဂါနိ။ အဘဗ္ဗော ဒါနာဟံ, ဘန္တေ, ပုန ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတုံ ယဒိဒံ ဩတာရာပေက္ခော’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ နိဗ္ဗေဇနီယာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘မေဒဝဏ္ဏဉ္စ ပါသာဏံ, ဝါယသော အနုပရိယဂါ၊

အပေတ္ထ မုဒုံ ဝိန္ဒေမ, အပိ အဿာဒနာ သိယာ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၅။)

‘‘အလဒ္ဓါ တတ္ထ အဿာဒံ, ဝါယသေတ္တော အပက္ကမေ၊

ကာကောဝ သေလမာသဇ္ဇ, နိဗ္ဗိဇ္ဇာပေမ ဂေါတမာ’’တိ။

၅။ မာရဓီတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၁။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ နိဗ္ဗေဇနီယာ ဂါထာယော အဘာသိတွာ တမှာ ဌာနာ အပက္ကမ္မ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ပထဝိယံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တုဏှီဘူတော မင်္ကုဘူတော ပတ္တက္ခန္ဓော အဓောမုခေါ ပဇ္ဈာယန္တော အပ္ပဋိဘာနော ကဋ္ဌေန ဘူမိံ ဝိလိခန္တော။ အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ယေန မာရော ပါပိမာ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိံသု –

‘‘ကေနာသိ ဒုမ္မနော တာတ, ပုရိသံ ကံ နု သောစသိ၊

မယံ တံ ရာဂပါသေန, အာရညမိဝ ကုဉ္ဇရံ၊

ဗန္ဓိတွာ အာနယိဿာမ, ဝသဂေါ တေ ဘဝိဿတီ’’တိ။

‘‘အရဟံ သုဂတော လောကေ, န ရာဂေန သုဝါနယော၊

မာရဓေယျံ အတိက္ကန္တော, တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသ’’န္တိ။

အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပါဒေ တေ, သမဏ, ပရိစာရေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ န မနသာကာသိ, ယထာ တံ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။

အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ဧကမန္တံ အပက္ကမ္မ ဧဝံ သမစိန္တေသုံ – ‘‘ဥစ္စာဝစာ ခေါ ပုရိသာနံ အဓိပ္ပါယာ။ ယံနူန မယံ ဧကသတံ ဧကသတံ ကုမာရိဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ဧကသတံ ဧကသတံ ကုမာရိဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပါဒေ တေ, သမဏ, ပရိစာရေမာ’’တိ။ တမ္ပိ ဘဂဝါ န မနသာကာသိ, ယထာ တံ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။

အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ဧကမန္တံ အပက္ကမ္မ ဧဝံ သမစိန္တေသုံ – ‘‘ဥစ္စာဝစာ ခေါ ပုရိသာနံ အဓိပ္ပါယာ။ ယံနူန မယံ ဧကသတံ ဧကသတံ အဝိဇာတဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ဧကသတံ

---

(သံ၊၁၊၁၂၆။)

ဧကသတံ အဝိဇာတဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပါဒေ တေ, သမဏ, ပရိစာရေမာ’’တိ။ တမ္ပိ ဘဂဝါ န မနသာကာသိ, ယထာ တံ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။

အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… ယံနူန မယံ ဧကသတံ ဧကသတံ သကိံ ဝိဇာတဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနေယျာမာတိ။ အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… သကိံ ဝိဇာတဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပါဒေ တေ, သမဏ, ပရိစာရေမာ’’တိ။ တမ္ပိ ဘဂဝါ န မနသာကာသိ, ယထာ တံ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။

အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… ယံနူန မယံ ဧကသတံ ဧကသတံ ဒုဝိဇာတဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနေယျာမာတိ။ အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… ဒုဝိဇာတဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ…ပေ… ယထာ တံ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။ အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… မဇ္ဈိမိတ္ထိဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနေယျာမာတိ။ အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… မဇ္ဈိမိတ္ထိဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနိတွာ…ပေ… အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။

အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… မဟိတ္ထိဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနေယျာမာတိ။ အထ ခေါ တဏှာ စ…ပေ… မဟိတ္ထိဝဏ္ဏသတံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန ဘဂဝါ…ပေ… အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။ အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ဧကမန္တံ အပက္ကမ္မ ဧတဒဝေါစုံ – သစ္စံ ကိရ နော ပိတာ အဝေါစ –

‘‘အရဟံ သုဂတော လောကေ, န ရာဂေန သုဝါနယော၊

မာရဓေယျံ အတိက္ကန္တော, တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသ’’န္တိ။

‘‘ယဉှိ မယံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ အဝီတရာဂံ ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ဥပက္ကမေယျာမ ဟဒယံ ဝါဿ ဖလေယျ, ဥဏှံ လောဟိတံ ဝါ မုခတော ဥဂ္ဂစ္ဆေယျ, ဥမ္မာဒံ ဝါ ပါပုဏေယျ စိတ္တက္ခေပံ ဝါ။ သေယျထာ ဝါ ပန နဠော ဟရိတော လုတော ဥဿုဿတိ ဝိသုဿတိ မိလာယတိ၊ ဧဝမေဝ ဥဿုဿေယျ ဝိသုဿေယျ မိလာယေယျာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၇။)

အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တဏှာ မာရဓီတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သောကာဝတိဏ္ဏော နု ဝနမှိ ဈာယသိ,

ဝိတ္တံ နု ဇီနော ဥဒ ပတ္ထယာနော၊

အာဂုံ နု ဂါမသ္မိမကာသိ ကိဉ္စိ,

ကသ္မာ ဇနေန န ကရောသိ သက္ခိံ၊

သက္ခီ န သမ္ပဇ္ဇတိ ကေနစိ တေ’’တိ။

‘‘အတ္ထဿ ပတ္တိံ ဟဒယဿ သန္တိံ,

ဇေတွာန သေနံ ပိယသာတရူပံ၊

ဧကောဟံ [ဧကာဟံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ဈာယံ သုခမနုဗောဓိံ,

တသ္မာ ဇနေန န ကရောမိ သက္ခိံ၊

သက္ခီ န သမ္ပဇ္ဇတိ ကေနစိ မေ’’တိ။

အထ ခေါ အရတိ [အရတိ စ (က။)] မာရဓီတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကထံ ဝိဟာရီဗဟုလောဓ ဘိက္ခု,

ပဉ္စောဃတိဏ္ဏော အတရီဓ ဆဋ္ဌံ၊

ကထံ ဈာယိံ [ကထံ ဈာယံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။), ကထဇ္ဈာယံ (က။)] ဗဟုလံ ကာမသညာ,

ပရိဗာဟိရာ ဟောန္တိ အလဒ္ဓ ယော တ’’န္တိ။

‘‘ပဿဒ္ဓကာယော သုဝိမုတ္တစိတ္တော,

အသင်္ခရာနော သတိမာ အနောကော၊

အညာယ ဓမ္မံ အဝိတက္ကဈာယီ,

န ကုပ္ပတိ န သရတိ န ထိနော [န ကုပ္ပတီ နဿရတီ န ထီနော (သီ။)]။

‘‘ဧဝံဝိဟာရီဗဟုလောဓ ဘိက္ခု,

ပဉ္စောဃတိဏ္ဏော အတရီဓ ဆဋ္ဌံ၊

ဧဝံ ဈာယိံ ဗဟုလံ ကာမသညာ,

ပရိဗာဟိရာ ဟောန္တိ အလဒ္ဓ ယော တ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၈။)

အထ ခေါ ရဂါ [ရဂါစ (က။)] မာရဓီတာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အစ္ဆေဇ္ဇ တဏှံ ဂဏသံဃစာရီ,

အဒ္ဓါ စရိဿန္တိ [တရိဿန္တိ (သီ။)] ဗဟူ စ သဒ္ဓါ၊

ဗဟုံ ဝတာယံ ဇနတံ အနောကော,

အစ္ဆေဇ္ဇ နေဿတိ မစ္စုရာဇဿ ပါရ’’န္တိ။

‘‘နယန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ, သဒ္ဓမ္မေန တထာဂတာ၊

ဓမ္မေန နယမာနာနံ, ကာ ဥသူယာ ဝိဇာနတ’’န္တိ။

အထ ခေါ တဏှာ စ အရတိ စ ရဂါ စ မာရဓီတရော ယေန မာရော ပါပိမာ တေနုပသင်္ကမိံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ မာရော ပါပိမာ တဏှဉ္စ အရတိဉ္စ ရဂဉ္စ မာရဓီတရော ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တိယော။ ဒိသွာန ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဗာလာ ကုမုဒနာဠေဟိ, ပဗ္ဗတံ အဘိမတ္ထထ [အဘိမန္ထထ (သီ။)]၊

ဂိရိံ နခေန ခနထ, အယော ဒန္တေဟိ ခါဒထ။

‘‘သေလံဝ သိရသူဟစ္စ [သိရသိ ဦဟစ္စ (သီ။), သိရသိ ဩဟစ္စ (သျာ။ ကံ။)], ပါတာလေ ဂါဓမေသထ၊

ခါဏုံဝ ဥရသာသဇ္ဇ, နိဗ္ဗိဇ္ဇာပေထ ဂေါတမာ’’တိ။

‘‘ဒဒ္ဒလ္လမာနာ အာဂဉ္ဆုံ, တဏှာ စ အရတီ ရဂါ၊

တာ တတ္ထ ပနုဒီ သတ္ထာ, တူလံ ဘဋ္ဌံဝ မာလုတော’’တိ။

တတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သမ္ဗဟုလာ သမိဒ္ဓိ စ, ဂေါဓိကံ သတ္တဝဿာနိ၊

ဓီတရံ ဒေသိတံ ဗုဒ္ဓ, သေဋ္ဌေန ဣမံ မာရပဉ္စကန္တိ။

မာရသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

---

(သံ၊၁၊၁၂၉။)

၅။ ဘိက္ခုနီသံယုတ္တံ

၁။ အာဠဝိကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာဠဝိကာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန အန္ဓဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဝိဝေကတ္ထိနီ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ အာဠဝိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော ဝိဝေကမှာ စာဝေတုကာမော ယေန အာဠဝိကာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠဝိကံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘နတ္ထိ နိဿရဏံ လောကေ, ကိံ ဝိဝေကေန ကာဟသိ၊

ဘုဉ္ဇဿု ကာမရတိယော, မာဟု ပစ္ဆာနုတာပိနီ’’တိ။

အထ ခေါ အာဠဝိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ အာဠဝိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော ဝိဝေကမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။ အထ ခေါ အာဠဝိကာ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘အတ္ထိ နိဿရဏံ လောကေ, ပညာယ မေ သုဖုဿိတံ [သုဖဿိတံ (သီ။ ပီ။)]၊

ပမတ္တဗန္ဓု ပါပိမ, န တွံ ဇာနာသိ တံ ပဒံ။

‘‘သတ္တိသူလူပမာ ကာမာ, ခန္ဓာသံ အဓိကုဋ္ဋနာ၊

ယံ တွံ ကာမရတိံ ဗြူသိ, အရတိ မယှ သာ အဟူ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ အာဠဝိကာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၃၀။)

၂။ သောမာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ သောမာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန အန္ဓဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အန္ဓဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ သောမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ယေန သောမာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သောမံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ယံ တံ ဣသီဟိ ပတ္တဗ္ဗံ, ဌာနံ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ၊

န တံ ဒွင်္ဂုလပညာယ, သက္ကာ ပပ္ပေါတုမိတ္ထိယာ’’တိ။

အထ ခေါ သောမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ သောမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။ အထ ခေါ သောမာ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘ဣတ္ထိဘာဝေါ ကိံ ကယိရာ, စိတ္တမှိ သုသမာဟိတေ၊

ဉာဏမှိ ဝတ္တမာနမှိ, သမ္မာ ဓမ္မံ ဝိပဿတော။

‘‘ယဿ နူန သိယာ ဧဝံ, ဣတ္ထာဟံ ပုရိသောတိ ဝါ၊

ကိဉ္စိ ဝါ ပန အညသ္မိ [အသ္မီတိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)], တံ မာရော ဝတ္တုမရဟတီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ သောမာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၃။ ကိသာဂေါတမီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ကိသာဂေါတမီ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန အန္ဓဝနံ

---

(သံ၊၁၊၁၃၁။)

တေနုပသင်္ကမိ, ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အန္ဓဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ကိသာဂေါတမိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ယေန ကိသာဂေါတမီ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ကိသာဂေါတမိံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံ နု တွံ မတပုတ္တာဝ, ဧကမာသိ ရုဒမ္မုခီ၊

ဝနမဇ္ဈဂတာ ဧကာ, ပုရိသံ နု ဂဝေသသီ’’တိ။

အထ ခေါ ကိသာဂေါတမိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ ကိသာဂေါတမိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။

အထ ခေါ ကိသာဂေါတမီ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘အစ္စန္တံ မတပုတ္တာမှိ, ပုရိသာ ဧတဒန္တိကာ၊

န သောစာမိ န ရောဒါမိ, န တံ ဘာယာမိ အာဝုသော။

‘‘သဗ္ဗတ္ထ ဝိဟတာ နန္ဒီ, တမောက္ခန္ဓော ပဒါလိတော၊

ဇေတွာန မစ္စုနော [ဇေတွာ နမုစိနော (သီ။)] သေနံ, ဝိဟရာမိ အနာသဝါ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ကိသာဂေါတမီ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၄။ ဝိဇယာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဝိဇယာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ…ပေ… အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဝိဇယာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ယေန ဝိဇယာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိဇယံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၁၃၂။)

‘‘ဒဟရာ တွံ ရူပဝတီ, အဟဉ္စ ဒဟရော သုသု၊

ပဉ္စင်္ဂိကေန တုရိယေန, ဧဟယျေဘိရမာမသေ’’တိ [ဧဟိ အယျေ ရမာမသေတိ (သီ။)]။

အထ ခေါ ဝိဇယာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ ဝိဇယာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဝိဇယာ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘ရူပါ သဒ္ဒါ ရသာ ဂန္ဓာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ မနောရမာ၊

နိယျာတယာမိ တုယှေဝ, မာရ နာဟံ တေနတ္ထိကာ။

‘‘ဣမိနာ ပူတိကာယေန, ဘိန္ဒနေန ပဘင်္ဂုနာ၊

အဋ္ဋီယာမိ ဟရာယာမိ, ကာမတဏှာ သမူဟတာ။

‘‘ယေ စ ရူပူပဂါ သတ္တာ, ယေ စ အရူပဋ္ဌာယိနော [အာရုပ္ပဋ္ဌာယိနော (သီ။ ပီ။)]၊

ယာ စ သန္တာ သမာပတ္တိ, သဗ္ဗတ္ထ ဝိဟတော တမော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဝိဇယာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၅။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ…ပေ… အညတရသ္မိံ သုပုပ္ဖိတသာလရုက္ခမူလေ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ယေန ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သုပုပ္ဖိတဂ္ဂံ ဥပဂမ္မ ဘိက္ခုနိ,

ဧကာ တုဝံ တိဋ္ဌသိ သာလမူလေ၊

န စတ္ထိ တေ ဒုတိယာ ဝဏ္ဏဓာတု,

ဗာလေ န တွံ ဘာယသိ ဓုတ္တကာန’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၃၃။)

အထ ခေါ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘သတံ သဟဿာနိပိ ဓုတ္တကာနံ,

ဣဓာဂတာ တာဒိသကာ ဘဝေယျုံ၊

လောမံ န ဣဉ္ဇာမိ န သန္တသာမိ,

န မာရ ဘာယာမိ တမေကိကာပိ။

‘‘ဧသာ အန္တရဓာယာမိ, ကုစ္ဆိံ ဝါ ပဝိသာမိ တေ၊

ပခုမန္တရိကာယမ္ပိ, တိဋ္ဌန္တိံ မံ န ဒက္ခသိ။

‘‘စိတ္တသ္မိံ ဝသီဘူတာမှိ, ဣဒ္ဓိပါဒါ သုဘာဝိတာ၊

သဗ္ဗဗန္ဓနမုတ္တာမှိ, န တံ ဘာယာမိ အာဝုသော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၆။ စာလာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ စာလာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ…ပေ… အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန စာလာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ စာလံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု တွံ, ဘိက္ခုနိ, န ရောစေသီ’’တိ? ‘‘ဇာတိံ ခွါဟံ, အာဝုသော, န ရောစေမီ’’တိ။

‘‘ကိံ နု ဇာတိံ န ရောစေသိ, ဇာတော ကာမာနိ ဘုဉ္ဇတိ၊

ကော နု တံ ဣဒမာဒပယိ, ဇာတိံ မာ ရောစ [မာ ရောစေသိ (သီ။ ပီ။)] ဘိက္ခုနီ’’တိ။

‘‘ဇာတဿ မရဏံ ဟောတိ, ဇာတော ဒုက္ခာနိ ဖုဿတိ [ပဿတိ (သီ။ ပီ။)]၊

ဗန္ဓံ ဝဓံ ပရိက္လေသံ, တသ္မာ ဇာတိံ န ရောစယေ။

---

(သံ၊၁၊၁၃၄။)

‘‘ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မမဒေသေသိ, ဇာတိယာ သမတိက္ကမံ၊

သဗ္ဗဒုက္ခပ္ပဟာနာယ, သော မံ သစ္စေ နိဝေသယိ။

‘‘ယေ စ ရူပူပဂါ သတ္တာ, ယေ စ အရူပဋ္ဌာယိနော၊

နိရောဓံ အပ္ပဇာနန္တာ, အာဂန္တာရော ပုနဗ္ဘဝ’’န္တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ စာလာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၇။ ဥပစာလာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဥပစာလာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ…ပေ… အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဥပစာလာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပစာလံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတ္ထ နု တွံ, ဘိက္ခုနိ, ဥပ္ပဇ္ဇိတုကာမာ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, အာဝုသော, ကတ္ထစိ ဥပ္ပဇ္ဇိတုကာမာ’’တိ။

‘‘တာဝတိံသာ စ ယာမာ စ, တုသိတာ စာပိ ဒေဝတာ၊

နိမ္မာနရတိနော ဒေဝါ, ယေ ဒေဝါ ဝသဝတ္တိနော၊

တတ္ထ စိတ္တံ ပဏိဓေဟိ, ရတိံ ပစ္စနုဘောဿသီ’’တိ။

‘‘တာဝတိံသာ စ ယာမာ စ, တုသိတာ စာပိ ဒေဝတာ၊

နိမ္မာနရတိနော ဒေဝါ, ယေ ဒေဝါ ဝသဝတ္တိနော၊

ကာမဗန္ဓနဗဒ္ဓါ တေ, ဧန္တိ မာရဝသံ ပုန။

‘‘သဗ္ဗော အာဒီပိတော [သဗ္ဗောဝ အာဒိတ္တော (သျာ။ ကံ။)] လောကော, သဗ္ဗော လောကော ပဓူပိတော၊

သဗ္ဗော ပဇ္ဇလိတော [ပဇ္ဇလိတော (သဗ္ဗတ္ထ)] လောကော, သဗ္ဗော လောကော ပကမ္ပိတော။

‘‘အကမ္ပိတံ အပဇ္ဇလိတံ [အစလိတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အပုထုဇ္ဇနသေဝိတံ၊

အဂတိ ယတ္ထ မာရဿ, တတ္ထ မေ နိရတော မနော’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဥပစာလာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၃၅။)

၈။ သီသုပစာလာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ သီသုပစာလာ [သီသူပစာလာ (သီ။)] ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ …ပေ… အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန သီသုပစာလာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သီသုပစာလံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဿ နု တွံ, ဘိက္ခုနိ, ပါသဏ္ဍံ ရောစေသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, အာဝုသော, ကဿစိ ပါသဏ္ဍံ ရောစေမီ’’တိ။

‘‘ကံ နု ဥဒ္ဒိဿ မုဏ္ဍာသိ, သမဏီ ဝိယ ဒိဿသိ၊

န စ ရောစေသိ ပါသဏ္ဍံ, ကိမိဝ စရသိ မောမူဟာ’’တိ။

‘‘ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ပါသဏ္ဍာ, ဒိဋ္ဌီသု ပသီဒန္တိ တေ၊

န တေသံ ဓမ္မံ ရောစေမိ, တေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ။

‘‘အတ္ထိ သကျကုလေ ဇာတော, ဗုဒ္ဓေါ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊

သဗ္ဗာဘိဘူ မာရနုဒေါ, သဗ္ဗတ္ထမပရာဇိတော။

‘‘သဗ္ဗတ္ထ မုတ္တော အသိတော, သဗ္ဗံ ပဿတိ စက္ခုမာ၊

သဗ္ဗကမ္မက္ခယံ ပတ္တော, ဝိမုတ္တော ဥပဓိသင်္ခယေ၊

သော မယှံ ဘဂဝါ သတ္ထာ, တဿ ရောစေမိ သာသန’’န္တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ သီသုပစာလာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၉။ သေလာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ သေလာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ…ပေ… အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ သေလာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော…ပေ… သေလံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကေနိဒံ ပကတံ ဗိမ္ဗံ, ကွနု [ကွန္နု (သီ။ ပီ။), ကွစိ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဗိမ္ဗဿ ကာရကော၊

ကွနု ဗိမ္ဗံ သမုပ္ပန္နံ, ကွနု ဗိမ္ဗံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။

အထ ခေါ သေလာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ သေလာယ

---

(သံ၊၁၊၁၃၆။)

ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။ အထ ခေါ သေလာ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘နယိဒံ အတ္တကတံ [နယိဒံ ပကတံ (သျာ။ ကံ။)] ဗိမ္ဗံ, နယိဒံ ပရကတံ [နယိဒံ ပကတံ (သျာ။ ကံ။)] အဃံ၊

ဟေတုံ ပဋိစ္စ သမ္ဘူတံ, ဟေတုဘင်္ဂါ နိရုဇ္ဈတိ။

‘‘ယထာ အညတရံ ဗီဇံ, ခေတ္တေ ဝုတ္တံ ဝိရူဟတိ၊

ပထဝီရသဉ္စာဂမ္မ, သိနေဟဉ္စ တဒူဘယံ။

‘‘ဧဝံ ခန္ဓာ စ ဓာတုယော, ဆ စ အာယတနာ ဣမေ၊

ဟေတုံ ပဋိစ္စ သမ္ဘူတာ, ဟေတုဘင်္ဂါ နိရုဇ္ဈရေ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ သေလာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၁၀။ ဝဇိရာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဝဇိရာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ ယေန အန္ဓဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အန္ဓဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ဝဇိရာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ယေန ဝဇိရာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝဇိရံ ဘိက္ခုနိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကေနာယံ ပကတော သတ္တော, ကုဝံ သတ္တဿ ကာရကော၊

ကုဝံ သတ္တော သမုပ္ပန္နော, ကုဝံ သတ္တော နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဝဇိရာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခွါယံ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ ဝဇိရာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာရော ခေါ အယံ ပါပိမာ မမ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော သမာဓိမှာ စာဝေတုကာမော ဂါထံ ဘာသတီ’’တိ။ အထ

---

(သံ၊၁၊၁၃၇။)

ခေါ ဝဇိရာ ဘိက္ခုနီ ‘‘မာရော အယံ ပါပိမာ’’ ဣတိ ဝိဒိတွာ, မာရံ ပါပိမန္တံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –

‘‘ကိံ နု သတ္တောတိ ပစ္စေသိ, မာရ ဒိဋ္ဌိဂတံ နု တေ၊

သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇောယံ, နယိဓ သတ္တုပလဗ္ဘတိ။

‘‘ယထာ ဟိ အင်္ဂသမ္ဘာရာ, ဟောတိ သဒ္ဒေါ ရထော ဣတိ၊

ဧဝံ ခန္ဓေသု သန္တေသု, ဟောတိ သတ္တောတိ သမ္မုတိ [သမ္မတိ (သျာ။ ကံ။)]။

‘‘ဒုက္ခမေဝ ဟိ သမ္ဘောတိ, ဒုက္ခံ တိဋ္ဌတိ ဝေတိ စ၊

နာညတြ ဒုက္ခာ သမ္ဘောတိ, နာညံ ဒုက္ခာ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။

အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ‘‘ဇာနာတိ မံ ဝဇိရာ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

ဘိက္ခုနီသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာဠဝိကာ စ သောမာ စ, ဂေါတမီ ဝိဇယာ သဟ၊

ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ စာလာ, ဥပစာလာ သီသုပစာလာ စ၊

သေလာ ဝဇိရာယ တေ ဒသာတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၃၈။)

၆။ ဗြဟ္မသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ ဗြဟ္မာယာစနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ။ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ ဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ၊ ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ၊ သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’’တိ။ အပိဿု ဘဂဝန္တံ ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ –

‘‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ၊

ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။

‘‘ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ၊

ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ’’တိ [တမောက္ခန္ဓေန အာဝုတာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။

ဣတိဟ ဘဂဝတော ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ။

အထ ခေါ ဗြဟ္မုနော သဟမ္ပတိဿ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နဿတိ ဝတ ဘော လောကော, ဝိနဿတိ ဝတ ဘော လောကော, ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ [နမိဿတိ (?)], နော ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၃၉။)

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ [သမ္မိဉ္ဇိတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ။ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ။ ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပါတုရဟောသိ မဂဓေသု ပုဗ္ဗေ,

ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါ သမလေဟိ စိန္တိတော၊

အပါပုရေတံ [အဝါပုရေတံ (သီ။)] အမတဿ ဒွါရံ,

သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ။

‘‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော,

ယထာပိ ပဿေ ဇနတံ သမန္တတော၊

တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓ,

ပါသာဒမာရုယှ သမန္တစက္ခု၊

သောကာဝတိဏ္ဏံ [သောကာဝကိဏ္ဏံ (သီ။)] ဇနတမပေတသောကော,

အဝေက္ခဿု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ။

‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ,

သတ္ထဝါဟ အနဏ [အဏဏ (ရူပသိဒ္ဓိဋီကာ)] ဝိစရ လောကေ၊

ဒေသဿု [ဒေသေတု (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ဘဂဝါ ဓမ္မံ,

အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မုနော စ အဇ္ဈေသနံ ဝိဒိတွာ သတ္တေသု စ ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န

---

(သံ၊၁၊၁၄၀။)

ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ[ဒဿာဝိနော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝိဟရန္တေ။ သေယျထာပိ နာမ ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တော နိမုဂ္ဂပေါသီနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ သမောဒကံ ဌိတာနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတာနိ [တိဋ္ဌန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အနုပလိတ္တာနိ ဥဒကေန၊ ဧဝမေဝ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော အဒ္ဒသ သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ။ ဒိသွာန ဗြဟ္မာနံ သဟမ္ပတိံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘အပါရုတာ တေသံ အမတဿ ဒွါရာ,

ယေ သောတဝန္တော ပမုဉ္စန္တု သဒ္ဓံ၊

ဝိဟိံသသညီ ပဂုဏံ န ဘာသိံ,

ဓမ္မံ ပဏီတံ မနုဇေသု ဗြဟ္မေ’’တိ။

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ‘‘ကတာဝကာသော ခေါမှိ ဘဂဝတာ ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၂။ ဂါရဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဒုက္ခံ ခေါ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ကံ နု ခွါဟံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ [ဂရုကတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အပရိပုဏ္ဏဿ ခေါ သီလက္ခန္ဓဿ ပါရိပူရိယာ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ

---

(သံ၊၁၊၁၄၁။)

ဝိဟရေယျံ။ န ခေါ ပနာဟံ ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အတ္တနာ သီလသမ္ပန္နတရံ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ, ယမဟံ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။

‘‘အပရိပုဏ္ဏဿ ခေါ သမာဓိက္ခန္ဓဿ ပါရိပူရိယာ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။ န ခေါ ပနာဟံ ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ…ပေ… အတ္တနာ သမာဓိသမ္ပန္နတရံ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ, ယမဟံ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။

‘‘အပရိပုဏ္ဏဿ ပညာက္ခန္ဓဿ ပါရိပူရိယာ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။ န ခေါ ပနာဟံ ပဿာမိ သဒေဝကေ…ပေ… အတ္တနာ ပညာသမ္ပန္နတရံ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ, ယမဟံ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။

‘‘အပရိပုဏ္ဏဿ ခေါ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓဿ ပါရိပူရိယာ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။ န ခေါ ပနာဟံ ပဿာမိ သဒေဝကေ…ပေ… အတ္တနာ ဝိမုတ္တိသမ္ပန္နတရံ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ, ယမဟံ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။

‘‘အပရိပုဏ္ဏဿ ခေါ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓဿ ပါရိပူရိယာ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။ န ခေါ ပနာဟံ ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အတ္တနာ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသမ္ပန္နတရံ အညံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ, ယမဟံ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျံ။ ယံနူနာဟံ ယွာယံ ဓမ္မော မယာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ တမေဝ ဓမ္မံ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ! ယေပိ တေ, ဘန္တေ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ,

---

(သံ၊၁၊၁၄၂။)

တေပိ ဘဂဝန္တော ဓမ္မညေဝ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရိံသု၊ ယေပိ တေ, ဘန္တေ, ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေပိ ဘဂဝန္တော ဓမ္မညေဝ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရိဿန္တိ။ ဘဂဝါပိ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မညေဝ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတူ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယေ စ အတီတာ သမ္ဗုဒ္ဓါ, ယေ စ ဗုဒ္ဓါ အနာဂတာ၊

ယော စေတရဟိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဗဟူနံ [ဗဟုန္နံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သောကနာသနော။

‘‘သဗ္ဗေ သဒ္ဓမ္မဂရုနော, ဝိဟံသု [ဝိဟရိံသု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝိဟရန္တိ စ၊

တထာပိ ဝိဟရိဿန္တိ, ဧသာ ဗုဒ္ဓါန ဓမ္မတာ။

‘‘တသ္မာ ဟိ အတ္တကာမေန [အတ္ထကာမေန (သီ။ ပီ။ က။)], မဟတ္တမဘိကင်္ခတာ၊

သဒ္ဓမ္မော ဂရုကာတဗ္ဗော, သရံ ဗုဒ္ဓါန သာသန’’န္တိ။

၃။ ဗြဟ္မဒေဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရိဿာ ဗြာဟ္မဏိယာ ဗြဟ္မဒေဝေါ နာမ ပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဗြဟ္မဒေဝေါ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဗြဟ္မဒေဝေါ အရဟတံ အဟောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဗြဟ္မဒေဝေါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန သကမာတု နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဗြဟ္မဒေဝဿ မာတာ ဗြာဟ္မဏီ ဗြဟ္မုနော အာဟုတိံ နိစ္စံ

---

(သံ၊၁၊၁၄၃။)

ပဂ္ဂဏှာတိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မုနော သဟမ္ပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မတော ဗြဟ္မဒေဝဿ မာတာ ဗြာဟ္မဏီ ဗြဟ္မုနော အာဟုတိံ နိစ္စံ ပဂ္ဂဏှာတိ။ ယံနူနာဟံ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ သံဝေဇေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော အာယသ္မတော ဗြဟ္မဒေဝဿ မာတု နိဝေသနေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဝေဟာသံ ဌိတော အာယသ္မတော ဗြဟ္မဒေဝဿ မာတရံ ဗြာဟ္မဏိံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဒူရေ ဣတော ဗြာဟ္မဏိ ဗြဟ္မလောကော,

ယဿာဟုတိံ ပဂ္ဂဏှာသိ နိစ္စံ၊

နေတာဒိသော ဗြာဟ္မဏိ ဗြဟ္မဘက္ခော,

ကိံ ဇပ္ပသိ ဗြဟ္မပထံ အဇာနံ [အဇာနန္တီ (သီ။ ပီ။ က။)]။

‘‘ဧသော ဟိ တေ ဗြာဟ္မဏိ ဗြဟ္မဒေဝေါ,

နိရူပဓိကော အတိဒေဝပတ္တော၊

အကိဉ္စနော ဘိက္ခု အနညပေါသီ,

ယော တေ သော [တေ သော (သီ။ ပီ။), ယော တေ သ (?)] ပိဏ္ဍာယ ဃရံ ပဝိဋ္ဌော။

‘‘အာဟုနေယျော ဝေဒဂု ဘာဝိတတ္တော,

နရာနံ ဒေဝါနဉ္စ ဒက္ခိဏေယျော၊

ဗာဟိတွာ ပါပါနိ အနူပလိတ္တော,

ဃာသေသနံ ဣရိယတိ သီတိဘူတော။

‘‘န တဿ ပစ္ဆာ န ပုရတ္ထမတ္ထိ,

သန္တော ဝိဓူမော အနိဃော နိရာသော၊

နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍော တသထာဝရေသု,

သော တျာဟုတိံ ဘုဉ္ဇတု အဂ္ဂပိဏ္ဍံ။

‘‘ဝိသေနိဘူတော ဥပသန္တစိတ္တော,

နာဂေါဝ ဒန္တော စရတိ အနေဇော၊

ဘိက္ခု သုသီလော သုဝိမုတ္တစိတ္တော,

သော တျာဟုတိံ ဘုဉ္ဇတု အဂ္ဂပိဏ္ဍံ။

---

(သံ၊၁၊၁၄၄။)

‘‘တသ္မိံ ပသန္နာ အဝိကမ္ပမာနာ,

ပတိဋ္ဌပေဟိ ဒက္ခိဏံ ဒက္ခိဏေယျေ၊

ကရောဟိ ပုညံ သုခမာယတိကံ,

ဒိသွာ မုနိံ ဗြာဟ္မဏိ ဩဃတိဏ္ဏ’’န္တိ။

‘‘တသ္မိံ ပသန္နာ အဝိကမ္ပမာနာ,

ပတိဋ္ဌပေသိ ဒက္ခိဏံ ဒက္ခိဏေယျေ၊

အကာသိ ပုညံ သုခမာယတိကံ,

ဒိသွာ မုနိံ ဗြာဟ္မဏီ ဩဃတိဏ္ဏ’’န္တိ။

၄။ ဗကဗြဟ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗကဿ ဗြဟ္မုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘ဣဒံ နိစ္စံ, ဣဒံ ဓုဝံ, ဣဒံ သဿတံ, ဣဒံ ကေဝလံ, ဣဒံ အစဝနဓမ္မံ, ဣဒဉှိ န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, ဣတော စ ပနညံ ဥတ္တရိံ [ဥတ္တရိံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နိဿရဏံ နတ္ထီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗကဿ ဗြဟ္မုနော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဗကော ဗြဟ္မာ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟိ ခေါ မာရိသ, သွာဂတံ တေ, မာရိသ! စိရဿံ ခေါ မာရိသ! ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ ဣဒဉှိ, မာရိသ, နိစ္စံ, ဣဒံ ဓုဝံ, ဣဒံ သဿတံ, ဣဒံ ကေဝလံ, ဣဒံ အစဝနဓမ္မံ, ဣဒဉှိ န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣတော စ ပနညံ ဥတ္တရိ နိဿရဏံ နတ္ထီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ဗကံ ဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဝိဇ္ဇာဂတော ဝတ, ဘော, ဗကော ဗြဟ္မာ၊ အဝိဇ္ဇာဂတော ဝတ, ဘော, ဗကော ဗြဟ္မာ။

---

(သံ၊၁၊၁၄၅။)

ယတြ ဟိ နာမ အနိစ္စံယေဝ သမာနံ နိစ္စန္တိ ဝက္ခတိ, အဓုဝံယေဝ သမာနံ ဓုဝန္တိ ဝက္ခတိ, အသဿတံယေဝ သမာနံ သဿတန္တိ ဝက္ခတိ, အကေဝလံယေဝ သမာနံ ကေဝလန္တိ ဝက္ခတိ, စဝနဓမ္မံယေဝ သမာနံ အစဝနဓမ္မန္တိ ဝက္ခတိ။ ယတ္ထ စ ပန ဇာယတိ စ ဇီယတိ စ မီယတိ စ စဝတိ စ ဥပပဇ္ဇတိ စ, တဉ္စ တထာ ဝက္ခတိ – ‘ဣဒဉှိ န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ’။ သန္တဉ္စ ပနညံ ဥတ္တရိ နိဿရဏံ, ‘နတ္ထညံ ဥတ္တရိ နိဿရဏ’န္တိ ဝက္ခတီ’’တိ။

‘‘ဒွါသတ္တတိ ဂေါတမ ပုညကမ္မာ,

ဝသဝတ္တိနော ဇာတိဇရံ အတီတာ၊

အယမန္တိမာ ဝေဒဂူ ဗြဟ္မုပပတ္တိ,

အသ္မာဘိဇပ္ပန္တိ ဇနာ အနေကာ’’တိ။

‘‘အပ္ပဉှိ ဧတံ န ဟိ ဒီဃမာယု,

ယံ တွံ ဗက မညသိ ဒီဃမာယုံ၊

သတံ သဟဿာနံ [သဟဿာန (သျာ။ ကံ။)] နိရဗ္ဗုဒါနံ,

အာယုံ ပဇာနာမိ တဝါဟံ ဗြဟ္မေ’’တိ။

‘‘အနန္တဒဿီ ဘဂဝါဟမသ္မိ,

ဇာတိဇရံ သောကမုပါတိဝတ္တော၊

ကိံ မေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ,

အာစိက္ခ မေ တံ ယမဟံ ဝိဇညာ’’တိ။

‘‘ယံ တွံ အပါယေသိ ဗဟူ မနုဿေ,

ပိပါသိတေ ဃမ္မနိ သမ္ပရေတေ၊

တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ,

သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။

‘‘ယံ ဧဏိကူလသ္မိံ ဇနံ ဂဟီတံ,

အမောစယီ ဂယှကံ နီယမာနံ၊

တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ,

သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။

---

(သံ၊၁၊၁၄၆။)

‘‘ဂင်္ဂါယ သောတသ္မိံ ဂဟီတနာဝံ,

လုဒ္ဒေန နာဂေန မနုဿကမျာ၊

ပမောစယိတ္ထ ဗလသာ ပသယှ,

တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ,

သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။

‘‘ကပ္ပေါ စ တေ ဗဒ္ဓစရော အဟောသိံ,

သမ္ဗုဒ္ဓိမန္တံ [သမ္ဗုဒ္ဓိဝန္တံ (ဗဟူသု)] ဝတိနံ အမညိ၊

တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ,

သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမီ’’တိ။

‘‘အဒ္ဓါ ပဇာနာသိ မမေတမာယုံ,

အညေပိ [အညမ္ပိ (သီ။ ပီ။)] ဇာနာသိ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓေါ၊

တထာ ဟိ တျာယံ ဇလိတာနုဘာဝေါ,

ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ ဗြဟ္မလောက’’န္တိ။

၅။ အညတရဗြဟ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဗြဟ္မုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယော ဣဓ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ ဗြဟ္မုနော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော [မဟာမောဂ္ဂလာနော (က။)] ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နံ တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ

---

(သံ၊၁၊၁၄၇။)

မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ နိဿာယ [ဥပနိဿာယ (သီ။)] တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ…ပေ… ဒိသွာန – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကပ္ပိနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော ဘဂဝန္တံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ…ပေ… တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော ပစ္ဆိမံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

အထ ခေါ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတီ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ…ပေ… တေဇောဓာတုံ သမာပန္နံ။ ဒိသွာန – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဥတ္တရံ ဒိသံ နိဿာယ တဿ ဗြဟ္မုနော ဥပရိ ဝေဟာသံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ နီစတရံ ဘဂဝတော။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ဗြဟ္မာနံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အဇ္ဇာပိ တေ အာဝုသော သာ ဒိဋ္ဌိ, ယာ တေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟု၊

ပဿသိ ဝီတိဝတ္တန္တံ, ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရ’’န္တိ။

‘‘န မေ မာရိသ သာ ဒိဋ္ဌိ, ယာ မေ ဒိဋ္ဌိ ပုရေ အဟု၊

ပဿာမိ ဝီတိဝတ္တန္တံ, ဗြဟ္မလောကေ ပဘဿရံ၊

သွာဟံ အဇ္ဇ ကထံ ဝဇ္ဇံ, အဟံ နိစ္စောမှိ သဿတော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၄၈။)

အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဗြဟ္မာနံ သံဝေဇေတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဗြဟ္မာ အညတရံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, မာရိသ, ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, အညေပိ တဿ ဘဂဝတော သာဝကာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကာ ဧဝံမဟာနုဘာဝါ၊ သေယျထာပိ ဘဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော ကဿပေါ ကပ္ပိနော အနုရုဒ္ဓေါ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မာရိသာ’’တိ ခေါ သော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇော တဿ ဗြဟ္မုနော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, အညေပိ တဿ ဘဂဝတော သာဝကာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကာ ဧဝံမဟာနုဘာဝါ၊ သေယျထာပိ ဘဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော ကဿပေါ ကပ္ပိနော အနုရုဒ္ဓေါ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တေဝိဇ္ဇာ ဣဒ္ဓိပတ္တာ စ, စေတောပရိယာယကောဝိဒါ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, ဗဟူ ဗုဒ္ဓဿ သာဝကာ’’တိ။

အထ ခေါ သော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇော အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ယေန သော ဗြဟ္မာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မာ မာရိသ, မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧဝမာဟ –

‘‘တေဝိဇ္ဇာ ဣဒ္ဓိပတ္တာ စ, စေတောပရိယာယကောဝိဒါ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, ဗဟူ ဗုဒ္ဓဿ သာဝကာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ သော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇော။ အတ္တမနော စ သော ဗြဟ္မာ တဿ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။

၆။ ဗြဟ္မလောကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဒိဝါဝိဟာရဂတော ဟောတိ ပဋိသလ္လီနော။ အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ

---

(သံ၊၁၊၁၄၉။)

သုဒ္ဓါဝါသော စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပစ္စေကံ ဒွါရဗာဟံ [ပစ္စေကဒွါရဗာဟံ (ပီ။ က။)] ဥပနိဿာယ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ ပစ္စေကဗြဟ္မာ သုဒ္ဓါဝါသံ ပစ္စေကဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အကာလော ခေါ တာဝ, မာရိသ, ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသိတုံ၊ ဒိဝါဝိဟာရဂတော ဘဂဝါ ပဋိသလ္လီနော စ။ အသုကော စ ဗြဟ္မလောကော ဣဒ္ဓေါ စေဝ ဖီတော စ, ဗြဟ္မာ စ တတြ ပမာဒဝိဟာရံ ဝိဟရတိ။ အာယာမ, မာရိသ, ယေန သော ဗြဟ္မလောကော တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဗြဟ္မာနံ သံဝေဇေယျာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, မာရိသာ’’တိ ခေါ သုဒ္ဓါဝါသော ပစ္စေကဗြဟ္မာ သုဗြဟ္မုနော ပစ္စေကဗြဟ္မုနော ပစ္စဿောသိ။

အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ သုဒ္ဓါဝါသော စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော…ပေ… ဧဝမေဝ – ဘဂဝတော ပုရတော အန္တရဟိတာ တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟေသုံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော ဗြဟ္မာ တေ ဗြဟ္မာနော ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန တေ ဗြဟ္မာနော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ ကုတော နု တုမှေ, မာရိသာ, အာဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘အာဂတာ ခေါ မယံ, မာရိသ, အမှ တဿ ဘဂဝတော သန္တိကာ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ဂစ္ဆေယျာသိ ပန တွံ, မာရိသ, တဿ ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ?

ဧဝံ ဝုတ္တော [ဧဝံ ဝုတ္တေ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ခေါ သော ဗြဟ္မာ တံ ဝစနံ အနဓိဝါသေန္တော သဟဿက္ခတ္တုံ အတ္တာနံ အဘိနိမ္မိနိတွာ သုဗြဟ္မာနံ ပစ္စေကဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဿသိ မေ နော တွံ, မာရိသ, ဧဝရူပံ ဣဒ္ဓါနုဘာဝ’’န္တိ? ‘‘ပဿာမိ ခေါ တျာဟံ, မာရိသ, ဧဝရူပံ ဣဒ္ဓါနုဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘သော ခွါဟံ, မာရိသ, ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ ကဿ အညဿ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ ဥပဋ္ဌာနံ ဂမိဿာမီ’’တိ?

အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ ပစ္စေကဗြဟ္မာ ဒွိသဟဿက္ခတ္တုံ အတ္တာနံ အဘိနိမ္မိနိတွာ တံ ဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဿသိ မေ နော တွံ, မာရိသ, ဧဝရူပံ ဣဒ္ဓါနုဘာဝ’’န္တိ? ‘‘ပဿာမိ ခေါ တျာဟံ, မာရိသ, ဧဝရူပံ ဣဒ္ဓါနုဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘တယာ စ ခေါ, မာရိသ, မယာ စ သွေဝ ဘဂဝါ မဟိဒ္ဓိကတရော စေဝ မဟာနုဘာဝတရော စ။ ဂစ္ဆေယျာသိ တွံ, မာရိသ, တဿ ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ? အထ ခေါ သော ဗြဟ္မာ သုဗြဟ္မာနံ ပစ္စေကဗြဟ္မာနံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၁၅၀။)

‘‘တယော သုပဏ္ဏာ စတုရော စ ဟံသာ,

ဗျဂ္ဃီနိသာ ပဉ္စသတာ စ ဈာယိနော၊

တယိဒံ ဝိမာနံ ဇလတေ စ [ဇလတေဝ (ပီ။ က။)] ဗြဟ္မေ,

ဩဘာသယံ ဥတ္တရဿံ ဒိသာယ’’န္တိ။

‘‘ကိဉ္စာပိ တေ တံ ဇလတေ ဝိမာနံ,

ဩဘာသယံ ဥတ္တရဿံ ဒိသာယံ၊

ရူပေ ရဏံ ဒိသွာ သဒါ ပဝေဓိတံ,

တသ္မာ န ရူပေ ရမတီ သုမေဓော’’တိ။

အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ သုဒ္ဓါဝါသော စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ တံ ဗြဟ္မာနံ သံဝေဇေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အဂမာသိ စ ခေါ သော ဗြဟ္မာ အပရေန သမယေန ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာတိ။

၇။ ကောကာလိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဒိဝါဝိဟာရဂတော ဟောတိ ပဋိသလ္လီနော။ အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ သုဒ္ဓါဝါသော စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပစ္စေကံ ဒွါရဗာဟံ နိဿာယ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ ပစ္စေကဗြဟ္မာ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အပ္ပမေယျံ ပမိနန္တော, ကောဓ ဝိဒွါ ဝိကပ္ပယေ၊

အပ္ပမေယျံ ပမာယိနံ, နိဝုတံ တံ မညေ ပုထုဇ္ဇန’’န္တိ။

၈။ ကတမောဒကတိဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဒိဝါဝိဟာရဂတော ဟောတိ ပဋိသလ္လီနော။ အထ ခေါ သုဗြဟ္မာ စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ သုဒ္ဓါဝါသော စ ပစ္စေကဗြဟ္မာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပစ္စေကံ ဒွါရဗာဟံ နိဿာယ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ သုဒ္ဓါဝါသော ပစ္စေကဗြဟ္မာ ကတမောဒကတိဿကံ [ကတမောရကတိဿကံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၁၅၁။)

‘‘အပ္ပမေယျံ ပမိနန္တော, ကောဓ ဝိဒွါ ဝိကပ္ပယေ၊

အပ္ပမေယျံ ပမာယိနံ, နိဝုတံ တံ မညေ အကိဿဝ’’န္တိ။

၉။ တုရူဗြဟ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကောကာလိကော ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဟောတိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ တုရူ [တုဒု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပစ္စေကဗြဟ္မာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ကောကာလိကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝေဟာသံ ဌိတော ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။ ‘‘ကောသိ တွံ, အာဝုသော’’တိ? ‘‘အဟံ တုရူ ပစ္စေကဗြဟ္မာ’’တိ။ ‘‘နနု တွံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ အနာဂါမီ ဗျာကတော, အထ ကိဉ္စရဟိ ဣဓာဂတော? ပဿ, ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓ’’န္တိ။

‘‘ပုရိသဿ ဟိ ဇာတဿ, ကုဌာရီ [ဒုဓာရီ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဇာယတေ မုခေ၊

ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ, ဗာလော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ။

‘‘ယော နိန္ဒိယံ ပသံသတိ,

တံ ဝါ နိန္ဒတိ ယော ပသံသိယော၊

ဝိစိနာတိ မုခေန သော ကလိံ,

ကလိနာ တေန သုခံ န ဝိန္ဒတိ။

‘‘အပ္ပမတ္တကော အယံ ကလိ,

ယော အက္ခေသု ဓနပရာဇယော၊

သဗ္ဗဿာပိ သဟာပိ အတ္တနာ,

အယမေဝ မဟန္တတရော ကလိ၊

ယော သုဂတေသု မနံ ပဒေါသယေ။

‘‘သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ,

ဆတ္တိံသတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒါနိ၊

ယမရိယဂရဟီ [ယမရိယေ ဂရဟီ (သျာ။ ကံ။), ယမရိယံ ဂရဟံ (က။)] နိရယံ ဥပေတိ,

ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ ပါပက’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၅၂။)

၁၀။ ကောကာလိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပါပိစ္ဆာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ၊ မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ။ ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော၊ အထ ခေါ ပါပိစ္ဆာဝ ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ၊ မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ။ ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ…ပေ… ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဟေဝံ…ပေ… ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အစိရပက္ကန္တဿ စ ကောကာလိကဿ ဘိက္ခုနော သာသပမတ္တီဟိ ပီဠကာဟိ [ပိဠကာဟိ (သီ။ ပီ။)] သဗ္ဗော ကာယော ဖုဋော အဟောသိ။ သာသပမတ္တိယော ဟုတွာ မုဂ္ဂမတ္တိယော အဟေသုံ, မုဂ္ဂမတ္တိယော ဟုတွာ ကလာယမတ္တိယော အဟေသုံ, ကလာယမတ္တိယော ဟုတွာ ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော အဟေသုံ, ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော ဟုတွာ ကောလမတ္တိယော အဟေသုံ, ကောလမတ္တိယော ဟုတွာ အာမလကမတ္တိယော အဟေသုံ, အာမလကမတ္တိယော ဟုတွာ ဗေလုဝသလာဋုကမတ္တိယော အဟေသုံ, ဗေလုဝသလာဋုကမတ္တိယော ဟုတွာ ဗိလ္လမတ္တိယော အဟေသုံ, ဗိလ္လမတ္တိယော ဟုတွာ ပဘိဇ္ဇိံသု။ ပုဗ္ဗဉ္စ လောဟိတဉ္စ ပဂ္ဃရိံသု။ အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု တေနေဝ အာဗာဓေန ကာလမကာသိ။ ကာလင်္ကတော စ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ။

---

(သံ၊၁၊၁၅၃။)

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော။ ကာလင်္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော။ ကာလင်္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကီဝဒီဃံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ? ‘‘ဒီဃံ ခေါ, ဘိက္ခု, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏံ။ တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ – ဧတ္တကာနိ ဝဿာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ, ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ’’တိ။ ‘‘သက္ကာ ပန, ဘန္တေ, ဥပမံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကာ, ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ –

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခု ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော။ တတော ပုရိသော ဝဿသတဿ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဧကမေကံ တိလံ ဥဒ္ဓရေယျ၊ ခိပ္ပတရံ ခေါ သော, ဘိက္ခု, ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ပရိက္ခယံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆေယျ, န တွေဝ ဧကော အဗ္ဗုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗ္ဗုဒါ နိရယာ, ဧဝမေကော နိရဗ္ဗုဒနိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ နိရဗ္ဗုဒါ နိရယာ, ဧဝမေကော အဗဗော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗဗာ နိရယာ,

---

(သံ၊၁၊၁၅၄။)

ဧဝမေကော အဋဋော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဋဋာ နိရယာ, ဧဝမေကော အဟဟော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဟဟာ နိရယာ, ဧဝမေကော ကုမုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ကုမုဒါ နိရယာ, ဧဝမေကော သောဂန္ဓိကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ သောဂန္ဓိကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ဥပ္ပလနိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ဥပ္ပလာ နိရယာ, ဧဝမေကော ပုဏ္ဍရိကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ပုဏ္ဍရိကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ပဒုမော နိရယော။ ပဒုမေ ပန, ဘိက္ခု, နိရယေ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ပုရိသဿ ဟိ ဇာတဿ,

ကုဌာရီ ဇာယတေ မုခေ၊

ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ,

ဗာလော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ။

‘‘ယော နိန္ဒိယံ ပသံသတိ,

တံ ဝါ နိန္ဒတိ ယော ပသံသိယော၊

ဝိစိနာတိ မုခေန သော ကလိံ,

ကလိနာ တေန သုခံ န ဝိန္ဒတိ။

‘‘အပ္ပမတ္တကော အယံ ကလိ,

ယော အက္ခေသု ဓနပရာဇယော၊

သဗ္ဗဿာပိ သဟာပိ အတ္တနာ,

အယမေဝ မဟန္တရော ကလိ၊

ယော သုဂတေသု မနံ ပဒေါသယေ။

‘‘သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ,

ဆတ္တိံသတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒါနိ၊

ယမရိယဂရဟီ နိရယံ ဥပေတိ,

ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ ပါပက’’န္တိ။

ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

---

(သံ၊၁၊၁၅၅။)

တဿုဒ္ဒါနံ

အာယာစနံ ဂါရဝေါ ဗြဟ္မဒေဝေါ,

ဗကော စ ဗြဟ္မာ အပရာ စ ဒိဋ္ဌိ၊

ပမာဒကောကာလိကတိဿကော စ,

တုရူ စ ဗြဟ္မာ အပရော စ ကောကာလိကောတိ။

၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ သနင်္ကုမာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ သပ္ပိနီတီရေ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သနင်္ကုမာရော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ သပ္ပိနီတီရံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဗြဟ္မာ သနင်္ကုမာရော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သနင်္ကုမာရော။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သနင်္ကုမာရော ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။

၂။ ဒေဝဒတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ အစိရပက္ကန္တေ ဒေဝဒတ္တေ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဂိဇ္ဈကူဋံ ပဗ္ဗတံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၁၅၆။)

‘‘ဖလံ ဝေ ကဒလိံ ဟန္တိ, ဖလံ ဝေဠုံ ဖလံ နဠံ၊

သက္ကာရော ကာပုရိသံ ဟန္တိ, ဂဗ္ဘော အဿတရိံ ယထာ’’တိ။

၃။ အန္ဓကဝိန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မာဂဓေသု ဝိဟရတိ အန္ဓကဝိန္ဒေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ, ဒေဝေါ စ ဧကမေကံ ဖုသာယတိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ အန္ဓကဝိန္ဒံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘သေဝေထ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ,

စရေယျ သံယောဇနဝိပ္ပမောက္ခာ၊

သစေ ရတိံ နာဓိဂစ္ဆေယျ တတ္ထ,

သံဃေ ဝသေ ရက္ခိတတ္တော သတီမာ။

‘‘ကုလာကုလံ ပိဏ္ဍိကာယ စရန္တော,

ဣန္ဒြိယဂုတ္တော နိပကော သတီမာ၊

သေဝေထ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ,

ဘယာ ပမုတ္တော အဘယေ ဝိမုတ္တော။

‘‘ယတ္ထ ဘေရဝါ သရီသပါ [သိရိံ သပါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)],

ဝိဇ္ဇု သဉ္စရတိ ထနယတိ ဒေဝေါ၊

အန္ဓကာရတိမိသာယ ရတ္တိယာ,

နိသီဒိ တတ္ထ ဘိက္ခု ဝိဂတလောမဟံသော။

‘‘ဣဒဉှိ ဇာတု မေ ဒိဋ္ဌံ, နယိဒံ ဣတိဟီတိဟံ၊

ဧကသ္မိံ ဗြဟ္မစရိယသ္မိံ, သဟဿံ မစ္စုဟာယိနံ။

‘‘ဘိယျော [ဘီယော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပဉ္စသတာ သေက္ခာ, ဒသာ စ ဒသဓာ ဒသ၊

သဗ္ဗေ သောတသမာပန္နာ, အတိရစ္ဆာနဂါမိနော။

---

(သံ၊၁၊၁၅၇။)

‘‘အထာယံ [အတ္ထာယံ-ဣတိပိ ဒီ။ နိ။ ၂။၂၉၀] ဣတရာ ပဇာ, ပုညဘာဂါတိ မေ မနော၊

သင်္ခါတုံ နောပိ သက္ကောမိ, မုသာဝါဒဿ ဩတ္တပ’’န္တိ [ဩတ္တပေတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဩတ္တပ္ပေတိ (က။)]။

၄။ အရုဏဝတီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ…ပေ… တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ အဟောသိ အရုဏဝါ နာမ။ ရညော ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, အရုဏဝတော အရုဏဝတီ နာမ ရာဇဓာနီ အဟောသိ။ အရုဏဝတိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရာဇဓာနိံ [အရုဏဝတိယံ ခေါ ပန ဘိက္ခဝေ ရာဇဓာနိယံ (ပီ။ က။)] သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥပနိဿာယ ဝိဟာသိ။ သိခိဿ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဘိဘူသမ္ဘဝံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဘိဘုံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘အာယာမ, ဗြာဟ္မဏ, ယေန အညတရော ဗြဟ္မလောကော တေနုပသင်္ကမိဿာမ, ယာဝ ဘတ္တဿ ကာလော ဘဝိဿတီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’တိ ခေါ ဘိက္ခဝေ, အဘိဘူ ဘိက္ခု သိခိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဘိဘူ စ ဘိက္ခု – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – အရုဏဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ အန္တရဟိတာ တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟေသုံ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဘိဘုံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘ပဋိဘာတု, ဗြာဟ္မဏ, တံ ဗြဟ္မုနော စ ဗြဟ္မပရိသာယ စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနဉ္စ ဓမ္မီ ကထာ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဘူ ဘိက္ခု သိခိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိဿုတွာ, ဗြဟ္မာနဉ္စ ဗြဟ္မပရိသဉ္စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေ စ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ စ ဗြဟ္မပရိသာ စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ စ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ [ခီယန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝိပါစေန္တိ – ‘အစ္ဆရိယံ

---

(သံ၊၁၊၁၅၈။)

ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော, ကထဉှိ နာမ သတ္ထရိ သမ္မုခီဘူတေ သာဝကော ဓမ္မံ ဒေသေဿတီ’’’တိ!

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဘိဘုံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘ဥဇ္ဈာယန္တိ ခေါ တေ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြဟ္မာ စ ဗြဟ္မပရိသာ စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ စ – အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော, ကထဉှိ နာမ သတ္ထရိ သမ္မုခီဘူတေ သာဝကော ဓမ္မံ ဒေသေဿတီတိ! တေန ဟိ တွံ ဗြာဟ္မဏ, ဘိယျောသောမတ္တာယ ဗြဟ္မာနဉ္စ ဗြဟ္မပရိသဉ္စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေ စ သံဝေဇေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဘူ ဘိက္ခု သိခိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိဿုတွာ ဒိဿမာနေနပိ ကာယေန ဓမ္မံ ဒေသေသိ, အဒိဿမာနေနပိ ကာယေန ဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဒိဿမာနေနပိ ဟေဋ္ဌိမေန ဥပဍ္ဎကာယေန အဒိဿမာနေန ဥပရိမေန ဥပဍ္ဎကာယေန ဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဒိဿမာနေနပိ ဥပရိမေန ဥပဍ္ဎကာယေန အဒိဿမာနေန ဟေဋ္ဌိမေန ဥပဍ္ဎကာယေန ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ စ ဗြဟ္မပရိသာ စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ စ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတစိတ္တဇာတာ အဟေသုံ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော, သမဏဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ’’’တိ!

‘‘အထ ခေါ အဘိဘူ ဘိက္ခု သိခိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဘိဇာနာမိ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုသံဃဿ မဇ္ဈေ ဧဝရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ – ပဟောမိ ခွါဟံ အာဝုသော, ဗြဟ္မလောကေ ဌိတော သဟဿိလောကဓာတုံ [သဟဿီလောကဓာတုံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သရေန ဝိညာပေတု’န္တိ။ ‘ဧတဿ, ဗြာဟ္မဏ, ကာလော, ဧတဿ, ဗြာဟ္မဏ, ကာလော၊ ယံ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြဟ္မလောကေ ဌိတော သဟဿိလောကဓာတုံ သရေန ဝိညာပေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဘူ ဘိက္ခု သိခိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိဿုတွာ ဗြဟ္မလောကေ ဌိတော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘အာရမ္ဘထ [အာရဗ္ဘထ (သဗ္ဗတ္ထ)] နိက္ကမထ [နိက္ခမထ (သီ။ ပီ။)], ယုဉ္ဇထ ဗုဒ္ဓသာသနေ၊

ဓုနာထ မစ္စုနော သေနံ, နဠာဂါရံဝ ကုဉ္ဇရော။

‘‘ယော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ, အပ္ပမတ္တော ဝိဟဿတိ၊

ပဟာယ ဇာတိသံသာရံ, ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၅၉။)

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သိခီ စ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဘိဘူ စ ဘိက္ခု ဗြဟ္မာနဉ္စ ဗြဟ္မပရိသဉ္စ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေ စ သံဝေဇေတွာ – သေယျထာပိ နာမ…ပေ… တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတာ အရုဏဝတိယာ ရာဇဓာနိယာ ပါတုရဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘အဿုတ္ထ နော, တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဘုဿ ဘိက္ခုနော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတဿ ဂါထာယော ဘာသမာနဿာ’တိ? ‘အဿုမှ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, အဘိဘုဿ ဘိက္ခုနော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတဿ ဂါထာယော ဘာသမာနဿာ’တိ။ ‘ယထာ ကထံ ပန တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတ္ထ အဘိဘုဿ ဘိက္ခုနော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတဿ ဂါထာယော ဘာသမာနဿာ’’’တိ? ဧဝံ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, အဿုမှ အဘိဘုဿ ဘိက္ခုနော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတဿ ဂါထာယော ဘာသမာနဿ –

‘‘အာရမ္ဘထ နိက္ကမထ, ယုဉ္ဇထ ဗုဒ္ဓသာသနေ၊

ဓုနာထ မစ္စုနော သေနံ, နဠာဂါရံဝ ကုဉ္ဇရော။

‘‘ယော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ, အပ္ပမတ္တော ဝိဟဿတိ၊

ပဟာယ ဇာတိသံသာရံ, ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’’တိ။

‘‘‘ဧဝံ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, အဿုမှ အဘိဘုဿ ဘိက္ခုနော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတဿ ဂါထာယော ဘာသမာနဿာ’တိ။ ‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခဝေ၊ သာဓု ခေါ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ! အဿုတ္ထ အဘိဘုဿ ဘိက္ခုနော ဗြဟ္မလောကေ ဌိတဿ ဂါထာယော ဘာသမာနဿာ’’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

၅။ ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကုသိနာရာယံ ဝိဟရတိ ဥပဝတ္တနေ မလ္လာနံ သာလဝနေ အန္တရေန ယမကသာလာနံ ပရိနိဗ္ဗာနသမယေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဟန္ဒ ဒါနိ, ဘိက္ခဝေ, အာမန္တယာမိ ဝေါ – ‘ဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ, အပ္ပမာဒေန သမ္ပာဒေထာ’တိ။ အယံ တထာဂတဿ ပစ္ဆိမာ ဝါစာ’’။

---

(သံ၊၁၊၁၆၀။)

အထ ခေါ ဘဂဝါ ပဌမံ ဈာနံ [ပဌမဇ္ဈာနံ (သျာ။ ကံ။) ဧဝံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဣစ္စာဒီသုပိ] သမာပဇ္ဇိ။ ပဌမာ ဈာနာ [ပဌမဇ္ဈာနာ (သျာ။ ကံ။) ဧဝံ ဒုတိယာ ဈာနာ ဣစ္စာဒီသုပိ] ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ အာကိဉ္စညာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ နေဝသညာနာသညာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇိ။

သညာဝေဒယိတနိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ နေဝသညာနာသညာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ အာကိဉ္စညာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ ပဌမာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ သမနန္တရံ ဘဂဝါ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ သဟ ပရိနိဗ္ဗာနာ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သဗ္ဗေဝ နိက္ခိပိဿန္တိ, ဘူတာ လောကေ သမုဿယံ၊

ယတ္ထ ဧတာဒိသော သတ္ထာ, လောကေ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊

တထာဂတော ဗလပ္ပတ္တော, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။

ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ သဟ ပရိနိဗ္ဗာနာ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ, ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မိနော၊

ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ, တေသံ ဝူပသမော သုခေါ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၆၁။)

ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ သဟ ပရိနိဗ္ဗာနာ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘တဒါသိ ယံ ဘိံသနကံ, တဒါသိ လောမဟံသနံ၊

သဗ္ဗာကာရဝရူပေတေ, သမ္ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ’’တိ။

ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ သဟ ပရိနိဗ္ဗာနာ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘နာဟု အဿာသပဿာသော, ဌိတစိတ္တဿ တာဒိနော၊

အနေဇော သန္တိမာရဗ္ဘ, စက္ခုမာ ပရိနိဗ္ဗုတော [ယံ ကာလမကရီ မုနိ (မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တေ)]။

‘‘အသလ္လီနေန စိတ္တေန, ဝေဒနံ အဇ္ဈဝါသယိ၊

ပဇ္ဇောတဿေဝ နိဗ္ဗာနံ, ဝိမောက္ခော စေတသော အဟူ’’တိ။

ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဗြဟ္မာသနံ ဒေဝဒတ္တော, အန္ဓကဝိန္ဒော အရုဏဝတီ၊

ပရိနိဗ္ဗာနေန စ ဒေသိတံ, ဣဒံ ဗြဟ္မပဉ္စကန္တိ။

ဗြဟ္မသံယုတ္တံ သမတ္တံ။ [ဣတော ပရံ မရမ္မပေါတ္ထကေသု ဧဝမ္ပိ ဒိဿတိ –§ဗြဟ္မာယာစနံ အဂါရဝဉ္စ, ဗြဟ္မဒေဝေါ ဗကော စ ဗြဟ္မာ။§အညတရော စ ဗြဟ္မာကောကာလိကဉ္စ, တိဿကဉ္စ တုရူ စ။§ဗြဟ္မာ ကောကာလိကဘိက္ခု, သနင်္ကုမာရေန ဒေဝဒတ္တံ။§အန္ဓကဝိန္ဒံ အရုဏဝတိ, ပရိနိဗ္ဗာနေန ပန္နရသာတိ။]

---

(သံ၊၁၊၁၆၂။)

၇။ ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တံ

၁။ အရဟန္တဝဂ္ဂေါ

၁။ ဓနဉ္ဇာနီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဓနဉ္ဇာနီ [ဓာနဉ္ဇာနီ (ပီ။ သီ။ အဋ္ဌ။)] နာမ ဗြာဟ္မဏီ အဘိပ္ပသန္နာ ဟောတိ ဗုဒ္ဓေ စ ဓမ္မေ စ သံဃေ စ။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဘတ္တံ ဥပသံဟရန္တီ ဥပက္ခလိတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –

‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝမေဝံ ပနာယံ ဝသလီ ယသ္မိံ ဝါ တသ္မိံ ဝါ တဿ မုဏ္ဍကဿ သမဏဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဣဒါနိ တျာဟံ, ဝသလိ, တဿ သတ္ထုနော ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ။ ‘‘န ခွါဟံ တံ, ဗြာဟ္မဏ, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ, ယော တဿ ဘဂဝတော ဝါဒံ အာရောပေယျ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ အပိ စ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဂစ္ဆ, ဂန္တွာ ဝိဇာနိဿသီ’’တိ [ဂန္တွာပိ ဇာနိဿသီတိ (သျာ။ ကံ။)]။

အထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ကုပိတော အနတ္တမနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံသု ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကိံသု ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, ဝဓံ ရောစေသိ ဂေါတမာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၆၃။)

‘‘ကောဓံ ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကောဓံ ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကောဓဿ ဝိသမူလဿ, မဓုရဂ္ဂဿ ဗြာဟ္မဏ၊

ဝဓံ အရိယာ ပသံသန္တိ, တဉှိ ဆေတွာ န သောစတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။

အလတ္ထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီတိ။

၂။ အက္ကောသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အဿောသိ ခေါ အက္ကောသကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော – ‘‘ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ကိရ ဗြာဟ္မဏော သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ ကုပိတော အနတ္တမနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အသဗ္ဘာဟိ ဖရုသာဟိ ဝါစာဟိ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ အက္ကောသကဘာရဒွါဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, အပိ နု ခေါ တေ အာဂစ္ဆန္တိ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ အတိထိယော [အတိထယော (?)]’’တိ? ‘‘အပ္ပေကဒါ မေ, ဘော ဂေါတမ, အာဂစ္ဆန္တိ

---

(သံ၊၁၊၁၆၄။)

မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ အတိထိယော’’တိ။ ‘‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, အပိ နု တေသံ အနုပ္ပဒေသိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သာယနီယံ ဝါ’’’တိ? ‘‘‘အပ္ပေကဒါ နေသာဟံ, ဘော ဂေါတမ, အနုပ္ပဒေမိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သာယနီယံ ဝါ’’’တိ။ ‘‘‘သစေ ခေါ ပန တေ, ဗြာဟ္မဏ, နပ္ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, ကဿ တံ ဟောတီ’’’တိ? ‘‘‘သစေ တေ, ဘော ဂေါတမ, နပ္ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, အမှာကမေဝ တံ ဟောတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယံ တွံ အမှေ အနက္ကောသန္တေ အက္ကောသသိ, အရောသေန္တေ ရောသေသိ, အဘဏ္ဍန္တေ ဘဏ္ဍသိ, တံ တေ မယံ နပ္ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ တဝေဝေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ဟောတိ၊ တဝေဝေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ဟောတိ’’။

‘‘ယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အက္ကောသန္တံ ပစ္စက္ကောသတိ, ရောသေန္တံ ပဋိရောသေတိ, ဘဏ္ဍန္တံ ပဋိဘဏ္ဍတိ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝီတိဟရတီတိ။ တေ မယံ တယာ နေဝ သမ္ဘုဉ္ဇာမ န ဝီတိဟရာမ။ တဝေဝေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ဟောတိ၊ တဝေဝေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဘဝန္တံ ခေါ ဂေါတမံ သရာဇိကာ ပရိသာ ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အရဟံ သမဏော ဂေါတမော’တိ။ အထ စ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ကုဇ္ဈတီ’’တိ။

‘‘အက္ကောဓဿ ကုတော ကောဓော, ဒန္တဿ သမဇီဝိနော၊

သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တဿ, ဥပသန္တဿ တာဒိနော။

‘‘တဿေဝ တေန ပါပိယော, ယော ကုဒ္ဓံ ပဋိကုဇ္ဈတိ၊

ကုဒ္ဓံ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော, သင်္ဂါမံ ဇေတိ ဒုဇ္ဇယံ။

‘‘ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ပရံ သင်္ကုပိတံ ဉတွာ, ယော သတော ဥပသမ္မတိ။

‘‘ဥဘိန္နံ တိကိစ္ဆန္တာနံ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ဇနာ မညန္တိ ဗာလောတိ, ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အက္ကောသကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။

အလတ္ထ ခေါ အက္ကောသကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ အက္ကောသကဘာရဒွါဇော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော

---

(သံ၊၁၊၁၆၅။)

ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီတိ။

၃။ အသုရိန္ဒကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၉။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အဿောသိ ခေါ အသုရိန္ဒကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော – ‘‘ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ကိရ သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ ကုပိတော အနတ္တမနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အသဗ္ဘာဟိ ဖရုသာဟိ ဝါစာဟိ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ အထ ခေါ အသုရိန္ဒကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဇိတောသိ, သမဏ, ဇိတောသိ, သမဏာ’’တိ။

‘‘ဇယံ ဝေ မညတိ ဗာလော, ဝါစာယ ဖရုသံ ဘဏံ၊

ဇယဉ္စေဝဿ တံ ဟောတိ, ယာ တိတိက္ခာ ဝိဇာနတော။

‘‘တဿေဝ တေန ပါပိယော, ယော ကုဒ္ဓံ ပဋိကုဇ္ဈတိ၊

ကုဒ္ဓံ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော, သင်္ဂါမံ ဇေတိ ဒုဇ္ဇယံ။

‘‘ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ပရံ သင်္ကုပိတံ ဉတွာ, ယော သတော ဥပသမ္မတိ။

‘‘ဥဘိန္နံ တိကိစ္ဆန္တာနံ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ဇနာ မညန္တိ ဗာလောတိ, ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အသုရိန္ဒကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၆၆။)

၄။ ဗိလင်္ဂိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၀။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အဿောသိ ခေါ ဗိလင်္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော – ‘‘ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ကိရ ဗြာဟ္မဏော သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ ကုပိတော အနတ္တမနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တုဏှီဘူတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗိလင်္ဂိကဿ ဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဗိလင်္ဂိကံ ဘာရဒွါဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ယော အပ္ပဒုဋ္ဌဿ နရဿ ဒုဿတိ,

သုဒ္ဓဿ ပေါသဿ အနင်္ဂဏဿ၊

တမေဝ ဗာလံ ပစ္စေတိ ပါပံ,

သုခုမော ရဇော ပဋိဝါတံဝ ခိတ္တော’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝိလင်္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

၅။ အဟိံသကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အဟိံသကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အဟိံသကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟိံသကာဟံ, ဘော ဂေါတမ, အဟိံသကာဟံ, ဘော ဂေါတမာ’’တိ။

‘‘ယထာ နာမံ တထာ စဿ, သိယာ ခေါ တွံ အဟိံသကော၊

ယော စ ကာယေန ဝါစာယ, မနသာ စ န ဟိံသတိ၊

သ ဝေ အဟိံသကော ဟောတိ, ယော ပရံ န ဝိဟိံသတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟိံသကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ အဟိံသကဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၆၇။)

၆။ ဇဋာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဇဋာဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇဋာဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အန္တောဇဋာ ဗဟိဇဋာ, ဇဋာယ ဇဋိတာ ပဇာ၊

တံ တံ ဂေါတမ ပုစ္ဆာမိ, ကော ဣမံ ဝိဇဋယေ ဇဋ’’န္တိ။

‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယ နရော သပညော, စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယံ၊

အာတာပီ နိပကော ဘိက္ခု, သော ဣမံ ဝိဇဋယေ ဇဋံ။

‘‘ယေသံ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, အဝိဇ္ဇာ စ ဝိရာဇိတာ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, တေသံ ဝိဇဋိတာ ဇဋာ။

‘‘ယတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

ပဋိဃံ ရူပသညာ စ, ဧတ္ထေသာ ဆိဇ္ဇတေ ဇဋာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဇဋာဘာရဒွါဇော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

၇။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ သုဒ္ဓိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သုဒ္ဓိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘န ဗြာဟ္မဏော [နာဗြာဟ္မဏော (?)] သုဇ္ဈတိ ကောစိ, လောကေ သီလဝါပိ တပေါကရံ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သုဇ္ဈတိ န အညာ ဣတရာ ပဇာ’’တိ။

‘‘ဗဟုမ္ပိ ပလပံ ဇပ္ပံ, န ဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

အန္တောကသမ္ဗု သင်္ကိလိဋ္ဌော, ကုဟနံ ဥပနိဿိတော။

---

(သံ၊၁၊၁၆၈။)

‘‘ခတ္တိယော ဗြာဟ္မဏော ဝေဿော, သုဒ္ဒေါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသော၊

အာရဒ္ဓဝီရိယော ပဟိတတ္တော, နိစ္စံ ဒဠှပရက္ကမော၊

ပပ္ပေါတိ ပရမံ သုဒ္ဓိံ, ဧဝံ ဇာနာဟိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သုဒ္ဓိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

၈။ အဂ္ဂိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ သပ္ပိနာ ပါယသော သန္နိဟိတော ဟောတိ – ‘‘အဂ္ဂိံ ဇုဟိဿာမိ, အဂ္ဂိဟုတ္တံ ပရိစရိဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ရာဇဂဟေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ပိဏ္ဍာယ ဌိတံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ သမ္ပန္နော, ဇာတိမာ သုတဝါ ဗဟူ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သောမံ ဘုဉ္ဇေယျ ပါယသ’’န္တိ။

‘‘ဗဟုမ္ပိ ပလပံ ဇပ္ပံ, န ဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

အန္တောကသမ္ဗု သံကိလိဋ္ဌော, ကုဟနာပရိဝါရိတော။

‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ယော ဝေဒီ, သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ၊

အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော, အဘိညာဝေါသိတော မုနိ။

‘‘ဧတာဟိ တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ, တေဝိဇ္ဇော ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သောမံ ဘုဉ္ဇေယျ ပါယသ’’န္တိ။

‘‘ဘုဉ္ဇတု ဘဝံ ဂေါတမော။ ဗြာဟ္မဏော ဘဝ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၆၉။)

‘‘ဂါထာဘိဂီတံ မေ အဘောဇနေယျံ,

သမ္ပဿတံ ဗြာဟ္မဏ နေသ ဓမ္မော၊

ဂါထာဘိဂီတံ ပနုဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ,

ဓမ္မေ သတိ ဗြာဟ္မဏ ဝုတ္တိရေသာ။

‘‘အညေန စ ကေဝလိနံ မဟေသိံ,

ခီဏာသဝံ ကုက္ကုစ္စဝူပသန္တံ၊

အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု,

ခေတ္တဉှိ တံ ပုညပေက္ခဿ ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အညတရော စ ပနာယသ္မာ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

၉။ သုန္ဒရိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၅။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ သုန္ဒရိကာယ နဒိယာ တီရေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော သုန္ဒရိကာယ နဒိယာ တီရေ အဂ္ဂိံ ဇုဟတိ, အဂ္ဂိဟုတ္တံ ပရိစရတိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂိံ ဇုဟိတွာ အဂ္ဂိဟုတ္တံ ပရိစရိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေသိ – ‘‘ကော နု ခေါ ဣမံ ဟဗျသေသံ ဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ သသီသံ ပါရုတံ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ဝါမေန ဟတ္ထေန ဟဗျသေသံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ကမဏ္ဍလုံ ဂဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဒသဒ္ဒေန သီသံ ဝိဝရိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ‘မုဏ္ဍော အယံ ဘဝံ, မုဏ္ဍကော အယံ ဘဝ’န္တိ တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘မုဏ္ဍာပိ ဟိ ဣဓေကစ္စေ ဗြာဟ္မဏာ ဘဝန္တိ၊ ယံနူနာဟံ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဇာတိံ ပုစ္ဆေယျ’န္တိ။

အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံဇစ္စော ဘဝ’န္တိ?

---

(သံ၊၁၊၁၇၀။)

‘‘မာ ဇာတိံ ပုစ္ဆ စရဏဉ္စ ပုစ္ဆ,

ကဋ္ဌာ ဟဝေ ဇာယတိ ဇာတဝေဒေါ၊

နီစာကုလီနောပိ မုနိ ဓိတိမာ,

အာဇာနီယော ဟောတိ ဟိရီနိသေဓော။

‘‘သစ္စေန ဒန္တော ဒမသာ ဥပေတော,

ဝေဒန္တဂူ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယော၊

ယညောပနီတော တမုပဝှယေထ,

ကာလေန သော ဇုဟတိ ဒက္ခိဏေယျေ’’တိ။

‘‘အဒ္ဓါ သုယိဋ္ဌံ သုဟုတံ မမ ယိဒံ,

ယံ တာဒိသံ ဝေဒဂုမဒ္ဒသာမိ၊

တုမှာဒိသာနဉှိ အဒဿနေန,

အညော ဇနော ဘုဉ္ဇတိ ဟဗျသေသ’’န္တိ။

‘‘ဘုဉ္ဇတု ဘဝံ ဂေါတမော။ ဗြာဟ္မဏော ဘဝ’’န္တိ။

‘‘ဂါထာဘိဂီတံ မေ အဘောဇနေယျံ,

သမ္ပဿတံ ဗြာဟ္မဏ နေသ ဓမ္မော၊

ဂါထာဘိဂီတံ ပနုဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ,

ဓမ္မေ သတိ ဗြာဟ္မဏ ဝုတ္တိရေသာ။

‘‘အညေန စ ကေဝလိနံ မဟေသိံ,

ခီဏာသဝံ ကုက္ကုစ္စဝူပသန္တံ၊

အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု,

ခေတ္တဉှိ တံ ပုညပေက္ခဿ ဟောတီ’’တိ။

‘‘အထ ကဿ စာဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဟဗျသေသံ ဒမ္မီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယဿေသော ဟဗျသေသော ဘုတ္တော သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆေယျ အညတြ, ဗြာဟ္မဏ, တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ။ တေန ဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, တံ ဟဗျသေသံ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေဟိ အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေဟီ’’တိ။

အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော တံ ဟဗျသေသံ အပ္ပါဏကေ ဥဒကေ ဩပိလာပေသိ။ အထ ခေါ သော ဟဗျသေသော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော

---

(သံ၊၁၊၁၇၁။)

စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ သန္ဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ။ သေယျထာပိ နာမ ဖာလော [လောဟော (က။)] ဒိဝသံသန္တတ္တော [ဒိဝသသန္တတ္တော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ သန္ဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ၊ ဧဝမေဝ သော ဟဗျသေသော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ သန္ဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ။

အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘မာ ဗြာဟ္မဏ ဒါရု သမာဒဟာနော,

သုဒ္ဓိံ အမညိ ဗဟိဒ္ဓါ ဟိ ဧတံ၊

န ဟိ တေန သုဒ္ဓိံ ကုသလာ ဝဒန္တိ,

ယော ဗာဟိရေန ပရိသုဒ္ဓိမိစ္ဆေ။

‘‘ဟိတွာ အဟံ ဗြာဟ္မဏ ဒါရုဒါဟံ

အဇ္ဈတ္တမေဝုဇ္ဇလယာမိ [အဇ္ဈတ္တမေဝ ဇလယာမိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဇောတိံ၊

နိစ္စဂ္ဂိနီ နိစ္စသမာဟိတတ္တော,

အရဟံ အဟံ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ။

‘‘မာနော ဟိ တေ ဗြာဟ္မဏ ခါရိဘာရော,

ကောဓော ဓုမော ဘသ္မနိ မောသဝဇ္ဇံ၊

ဇိဝှါ သုဇာ ဟဒယံ ဇောတိဌာနံ,

အတ္တာ သုဒန္တော ပုရိသဿ ဇောတိ။

‘‘ဓမ္မော ရဟဒေါ ဗြာဟ္မဏ သီလတိတ္ထော,

အနာဝိလော သဗ္ဘိ သတံ ပသတ္ထော၊

ယတ္ထ ဟဝေ ဝေဒဂုနော သိနာတာ,

အနလ္လဂတ္တာဝ [အနလ္လီနဂတ္တာဝ (သီ။ ပီ။ က။)] တရန္တိ ပါရံ။

‘‘သစ္စံ ဓမ္မော သံယမော ဗြဟ္မစရိယံ,

မဇ္ဈေ သိတာ ဗြာဟ္မဏ ဗြဟ္မပတ္တိ၊

သ တုဇ္ဇုဘူတေသု နမော ကရောဟိ,

တမဟံ နရံ ဓမ္မသာရီတိ ဗြူမီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၇၂။)

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီ’’တိ။

၁၀။ ဗဟုဓီတရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ စတုဒ္ဒသ ဗလီဗဒ္ဒါ နဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော တေ ဗလီဗဒ္ဒေ ဂဝေသန္တော ယေန သော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဒ္ဒသ ဘဂဝန္တံ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ဒိသွာန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘န ဟိ နူနိမဿ [နဟနူနိမဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] သမဏဿ, ဗလီဗဒ္ဒါ စတုဒ္ဒသ၊

အဇ္ဇသဋ္ဌိံ န ဒိဿန္တိ, တေနာယံ သမဏော သုခီ။

‘‘န ဟိ နူနိမဿ သမဏဿ, တိလာခေတ္တသ္မိ ပါပကာ၊

ဧကပဏ္ဏာ ဒုပဏ္ဏာ [ဒွိပဏ္ဏာ (သီ။ ပီ။)] စ, တေနာယံ သမဏော သုခီ။

‘‘န ဟိ နူနိမဿ သမဏဿ, တုစ္ဆကောဋ္ဌသ္မိ မူသိကာ၊

ဥဿောဠှိကာယ နစ္စန္တိ, တေနာယံ သမဏော သုခီ။

‘‘န ဟိ နူနိမဿ သမဏဿ, သန္ထာရော သတ္တမာသိကော၊

ဥပ္ပါဋကေဟိ သဉ္ဆန္နော, တေနာယံ သမဏော သုခီ။

‘‘န ဟိ နူနိမဿ သမဏဿ, ဝိဓဝါ သတ္တ ဓီတရော၊

ဧကပုတ္တာ ဒုပုတ္တာ [ဒွိပုတ္တာ (သီ။ ပီ။)] စ, တေနာယံ သမဏော သုခီ။

‘‘န ဟိ နူနိမဿ သမဏဿ, ပိင်္ဂလာ တိလကာဟတာ၊

သောတ္တံ ပါဒေန ဗောဓေတိ, တေနာယံ သမဏော သုခီ။

‘‘န ဟိ နူနိမဿ သမဏဿ, ပစ္စူသမှိ ဣဏာယိကာ၊

ဒေထ ဒေထာတိ စောဒေန္တိ, တေနာယံ သမဏော သုခီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၇၃။)

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, ဗလီဗဒ္ဒါ စတုဒ္ဒသ၊

အဇ္ဇသဋ္ဌိံ န ဒိဿန္တိ, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ။

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, တိလာခေတ္တသ္မိ ပါပကာ၊

ဧကပဏ္ဏာ ဒုပဏ္ဏာ စ, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ။

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, တုစ္ဆကောဋ္ဌသ္မိ မူသိကာ၊

ဥဿောဠှိကာယ နစ္စန္တိ, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ။

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, သန္ထာရော သတ္တမာသိကော၊

ဥပ္ပါဋကေဟိ သဉ္ဆန္နော, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ။

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, ဝိဓဝါ သတ္တ ဓီတရော၊

ဧကပုတ္တာ ဒုပုတ္တာ စ, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ။

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, ပိင်္ဂလာ တိလကာဟတာ၊

သောတ္တံ ပါဒေန ဗောဓေတိ, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ။

‘‘န ဟိ မယှံ ဗြာဟ္မဏ, ပစ္စူသမှိ ဣဏာယိကာ၊

ဒေထ ဒေထာတိ စောဒေန္တိ, တေနာဟံ ဗြာဟ္မဏာ သုခီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။

အလတ္ထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ,

---

(သံ၊၁၊၁၇၄။)

နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီတိ။

အရဟန္တဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဓနဉ္ဇာနီ စ အက္ကောသံ, အသုရိန္ဒံ ဗိလင်္ဂိကံ၊

အဟိံသကံ ဇဋာ စေဝ, သုဒ္ဓိကဉ္စေဝ အဂ္ဂိကာ၊

သုန္ဒရိကံ ဗဟုဓီတရေန စ တေ ဒသာတိ။

၂။ ဥပါသကဝဂ္ဂေါ

၁။ ကသိဘာရဒွါဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ ဧကနာဠာယံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကသိဘာရဒွါဇဿ [ကသိကဘာရဒွါဇဿ (က။)] ဗြာဟ္မဏဿ ပဉ္စမတ္တာနိ နင်္ဂလသတာနိ ပယုတ္တာနိ ဟောန္တိ ဝပ္ပကာလေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကသိဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကမ္မန္တော တေနုပသင်္ကမိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ကသိဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပရိဝေသနာ ဝတ္တတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ပရိဝေသနာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ပိဏ္ဍာယ ဌိတံ။ ဒိသွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, သမဏ, ကသာမိ စ ဝပါမိ စ, ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇာမိ။ တွမ္ပိ, သမဏ, ကသဿု စ ဝပဿု စ, ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇဿူ’’တိ။ ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ကသာမိ စ ဝပါမိ စ, ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ န ခေါ မယံ ပဿာမ ဘောတော ဂေါတမဿ ယုဂံ ဝါ နင်္ဂလံ ဝါ ဖာလံ ဝါ ပါစနံ ဝါ ဗလီဗဒ္ဒေ ဝါ, အထ စ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ကသာမိ စ ဝပါမိ စ, ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ

---

(သံ၊၁၊၁၇၅။)

ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကဿကော ပဋိဇာနာသိ, န စ ပဿာမိ တေ ကသိံ၊

ကဿကော ပုစ္ဆိတော ဗြူဟိ, ကထံ ဇာနေမု တံ ကသိ’’န္တိ။

‘‘သဒ္ဓါ ဗီဇံ တပေါ ဝုဋ္ဌိ, ပညာ မေ ယုဂနင်္ဂလံ၊

ဟိရီ ဤသာ မနော ယောတ္တံ, သတိ မေ ဖာလပါစနံ။

‘‘ကာယဂုတ္တော ဝစီဂုတ္တော, အာဟာရေ ဥဒရေ ယတော၊

သစ္စံ ကရောမိ နိဒ္ဒါနံ, သောရစ္စံ မေ ပမောစနံ။

‘‘ဝီရိယံ မေ ဓုရဓောရယှံ, ယောဂက္ခေမာဓိဝါဟနံ၊

ဂစ္ဆတိ အနိဝတ္တန္တံ, ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစတိ။

‘‘ဧဝမေသာ ကသီ ကဋ္ဌာ, သာ ဟောတိ အမတပ္ဖလာ၊

ဧတံ ကသိံ ကသိတွာန, သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

‘‘ဘုဉ္ဇတု ဘဝံ ဂေါတမော။ ကဿကော ဘဝံ။ ယဉှိ ဘဝံ ဂေါတမော အမတပ္ဖလမ္ပိ ကသိံ ကသတီ’’တိ [ဘာသတီတိ (က။)]။

‘‘ဂါထာဘိဂီတံ မေ အဘောဇနေယျံ,

သမ္ပဿတံ ဗြာဟ္မဏ နေသ ဓမ္မော၊

ဂါထာဘိဂီတံ ပနုဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ,

ဓမ္မေ သတိ ဗြာဟ္မဏ ဝုတ္တိရေသာ။

‘‘အညေန စ ကေဝလိနံ မဟေသိံ,

ခီဏာသဝံ ကုက္ကုစ္စဝူပသန္တံ၊

အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု,

ခေတ္တဉှိ တံ ပုညပေက္ခဿ ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၂။ ဥဒယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဥဒယဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။

---

(သံ၊၁၊၁၇၆။)

အထ ခေါ ဥဒယော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပတ္တံ ဩဒနေန ပူရေသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဥဒယဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဥဒယော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပတ္တံ ဩဒနေန ပူရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပကဋ္ဌကောယံ သမဏော ဂေါတမော ပုနပ္ပုနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။

‘‘ပုနပ္ပုနဉ္စေဝ ဝပန္တိ ဗီဇံ, ပုနပ္ပုနံ ဝဿတိ ဒေဝရာဇာ၊

ပုနပ္ပုနံ ခေတ္တံ ကသန္တိ ကဿကာ, ပုနပ္ပုနံ ဓညမုပေတိ ရဋ္ဌံ။

‘‘ပုနပ္ပုနံ ယာစကာ ယာစယန္တိ, ပုနပ္ပုနံ ဒါနပတီ ဒဒန္တိ၊

ပုနပ္ပုနံ ဒါနပတီ ဒဒိတွာ, ပုနပ္ပုနံ သဂ္ဂမုပေန္တိ ဌာနံ။

‘‘ပုနပ္ပုနံ ခီရနိကာ ဒုဟန္တိ, ပုနပ္ပုနံ ဝစ္ဆော ဥပေတိ မာတရံ၊

ပုနပ္ပုနံ ကိလမတိ ဖန္ဒတိ စ, ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတိ မန္ဒော။

‘‘ပုနပ္ပုနံ ဇာယတိ မီယတိ စ, ပုနပ္ပုနံ သိဝထိကံ [သီဝထိကံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဟရန္တိ၊

မဂ္ဂဉ္စ လဒ္ဓါ အပုနဗ္ဘဝါယ, န ပုနပ္ပုနံ ဇာယတိ ဘူရိပညော’’တိ [ပုနပ္ပုနံ ဇာယတိ ဘူရိပညောတိ (သျာ။ ကံ။ က။)]။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥဒယော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၃။ ဒေဝဟိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဝါတေဟာဗာဓိကော ဟောတိ၊ အာယသ္မာ စ ဥပဝါဏော ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥပဝါဏံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင်္ဃ မေ တွံ, ဥပဝါဏ, ဥဏှောဒကံ ဇာနာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဥပဝါဏော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဒေဝဟိတဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တုဏှီဘူတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒေဝဟိတော ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ ဥပဝါဏံ တုဏှီဘူတံ ဧကမန္တံ ဌိတံ။ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ ဥပဝါဏံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၁၇၇။)

‘‘တုဏှီဘူတော ဘဝံ တိဋ္ဌံ, မုဏ္ဍော သံဃာဋိပါရုတော၊

ကိံ ပတ္ထယာနော ကိံ ဧသံ, ကိံ နု ယာစိတုမာဂတော’’တိ။

‘‘အရဟံ သုဂတော လောကေ, ဝါတေဟာဗာဓိကော မုနိ၊

သစေ ဥဏှောဒကံ အတ္ထိ, မုနိနော ဒေဟိ ဗြာဟ္မဏ။

‘‘ပူဇိတော ပူဇနေယျာနံ, သက္ကရေယျာန သက္ကတော၊

အပစိတော အပစေယျာနံ [အပစိနေယျာနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ], တဿ ဣစ္ဆာမိ ဟာတဝေ’’တိ။

အထ ခေါ ဒေဝဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဥဏှောဒကဿ ကာဇံ ပုရိသေန ဂါဟာပေတွာ ဖာဏိတဿ စ ပုဋံ အာယသ္မတော ဥပဝါဏဿ ပါဒါသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပဝါဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥဏှောဒကေန နှာပေတွာ [နဟာပေတွာ (သီ။ ပီ။)] ဥဏှောဒကေန ဖာဏိတံ အာလောလေတွာ ဘဂဝတော ပါဒါသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော အာဗာဓော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။

အထ ခေါ ဒေဝဟိတော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဒေဝဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကတ္ထ ဒဇ္ဇာ ဒေယျဓမ္မံ, ကတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊

ကထဉှိ ယဇမာနဿ, ကထံ ဣဇ္ဈတိ ဒက္ခိဏာ’’တိ။

‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ယော ဝေဒီ, သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ၊

အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော, အဘိညာဝေါသိတော မုနိ။

‘‘ဧတ္ထ ဒဇ္ဇာ ဒေယျဓမ္မံ, ဧတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊

ဧဝဉှိ ယဇမာနဿ, ဧဝံ ဣဇ္ဈတိ ဒက္ခိဏာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒေဝဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၇၈။)

၄။ မဟာသာလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော လူခေါ လူခပါဝုရဏော [လူခပါပုရဏော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိန္နု တွံ, ဗြာဟ္မဏ, လူခေါ လူခပါဝုရဏော’’တိ? ‘‘ဣဓ မေ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ပုတ္တာ။ တေ မံ ဒါရေဟိ သံပုစ္ဆ ဃရာ နိက္ခာမေန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမာ ဂါထာယော ပရိယာပုဏိတွာ သဘာယံ မဟာဇနကာယေ သန္နိပတိတေ ပုတ္တေသု စ သန္နိသိန္နေသု ဘာသဿု –

‘‘ယေဟိ ဇာတေဟိ နန္ဒိဿံ, ယေသဉ္စ ဘဝမိစ္ဆိသံ၊

တေ မံ ဒါရေဟိ သံပုစ္ဆ, သာဝ ဝါရေန္တိ သူကရံ။

‘‘အသန္တာ ကိရ မံ ဇမ္မာ, တာတ တာတာတိ ဘာသရေ၊

ရက္ခသာ ပုတ္တရူပေန, တေ ဇဟန္တိ ဝယောဂတံ။

‘‘အဿောဝ ဇိဏ္ဏော နိဗ္ဘောဂေါ, ခါဒနာ အပနီယတိ၊

ဗာလကာနံ ပိတာ ထေရော, ပရာဂါရေသု ဘိက္ခတိ။

‘‘ဒဏ္ဍောဝ ကိရ မေ သေယျော, ယဉ္စေ ပုတ္တာ အနဿဝါ၊

စဏ္ဍမ္ပိ ဂေါဏံ ဝါရေတိ, အထော စဏ္ဍမ္ပိ ကုက္ကုရံ။

‘‘အန္ဓကာရေ ပုရေ ဟောတိ, ဂမ္ဘီရေ ဂါဓမေဓတိ၊

ဒဏ္ဍဿ အာနုဘာဝေန, ခလိတွာ ပတိတိဋ္ဌတီ’’တိ။

အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမာ ဂါထာယော ပရိယာပုဏိတွာ သဘာယံ မဟာဇနကာယေ သန္နိပတိတေ ပုတ္တေသု စ သန္နိသိန္နေသု အဘာသိ –

‘‘ယေဟိ ဇာတေဟိ နန္ဒိဿံ, ယေသဉ္စ ဘဝမိစ္ဆိသံ၊

တေ မံ ဒါရေဟိ သံပုစ္ဆ, သာဝ ဝါရေန္တိ သူကရံ။

‘‘အသန္တာ ကိရ မံ ဇမ္မာ, တာတ တာတာတိ ဘာသရေ၊

ရက္ခသာ ပုတ္တရူပေန, တေ ဇဟန္တိ ဝယောဂတံ။

---

(သံ၊၁၊၁၇၉။)

‘‘အဿောဝ ဇိဏ္ဏော နိဗ္ဘောဂေါ, ခါဒနာ အပနီယတိ၊

ဗာလကာနံ ပိတာ ထေရော, ပရာဂါရေသု ဘိက္ခတိ။

‘‘ဒဏ္ဍောဝ ကိရ မေ သေယျော, ယဉ္စေ ပုတ္တာ အနဿဝါ၊

စဏ္ဍမ္ပိ ဂေါဏံ ဝါရေတိ, အထော စဏ္ဍမ္ပိ ကုက္ကုရံ။

‘‘အန္ဓကာရေ ပုရေ ဟောတိ, ဂမ္ဘီရေ ဂါဓမေဓတိ၊

ဒဏ္ဍဿ အာနုဘာဝေန, ခလိတွာ ပတိတိဋ္ဌတီ’’တိ။

အထ ခေါ နံ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလံ ပုတ္တာ ဃရံ နေတွာ နှာပေတွာ ပစ္စေကံ ဒုဿယုဂေန အစ္ဆာဒေသုံ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော ဧကံ ဒုဿယုဂံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ နာမ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသာမ။ ပဋိဂ္ဂဏှတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော အာစရိယဓန’’န္တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၅။ မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မာနတ္ထဒ္ဓေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ။ သော နေဝ မာတရံ အဘိဝါဒေတိ, န ပိတရံ အဘိဝါဒေတိ, န အာစရိယံ အဘိဝါဒေတိ, န ဇေဋ္ဌဘာတရံ အဘိဝါဒေတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အထ ခေါ မာနတ္ထဒ္ဓဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ။ သစေ မံ သမဏော ဂေါတမော အာလပိဿတိ, အဟမ္ပိ တံ အာလပိဿာမိ။ နော စေ မံ သမဏော ဂေါတမော အာလပိဿတိ, အဟမ္ပိ နာလပိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ မာနတ္ထဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တုဏှီဘူတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ နာလပိ။ အထ ခေါ မာနတ္ထဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော – ‘နာယံ

---

(သံ၊၁၊၁၈၀။)

သမဏော ဂေါတမော ကိဉ္စိ ဇာနာတီ’တိ တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မာနတ္ထဒ္ဓဿ ဗြာဟ္မဏဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ မာနတ္ထဒ္ဓံ ဗြာဟ္မဏံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘န မာနံ ဗြာဟ္မဏ သာဓု, အတ္ထိကဿီဓ ဗြာဟ္မဏ၊

ယေန အတ္ထေန အာဂစ္ဆိ, တမေဝမနုဗြူဟယေ’’တိ။

အထ ခေါ မာနတ္ထဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော – ‘‘စိတ္တံ မေ သမဏော ဂေါတမော ဇာနာတီ’’တိ တတ္ထေဝ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝတော ပါဒါနိ မုခေန စ ပရိစုမ္ဗတိ ပါဏီဟိ စ ပရိသမ္ဗာဟတိ, နာမဉ္စ သာဝေတိ – ‘‘မာနတ္ထဒ္ဓါဟံ, ဘော ဂေါတမ, မာနတ္ထဒ္ဓါဟံ, ဘော ဂေါတမာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ပရိသာ အဗ္ဘုတစိတ္တဇာတာ [အဗ္ဘုတစိတ္တဇာတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), အစ္ဆရိယဗ္ဘုတစိတ္တဇာတာ (က။)] အဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! အယဉှိ မာနတ္ထဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော နေဝ မာတရံ အဘိဝါဒေတိ, န ပိတရံ အဘိဝါဒေတိ, န အာစရိယံ အဘိဝါဒေတိ, န ဇေဋ္ဌဘာတရံ အဘိဝါဒေတိ၊ အထ စ ပန သမဏေ ဂေါတမေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောတီ’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မာနတ္ထဒ္ဓံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဋ္ဌေဟိ, သကေ အာသနေ နိသီဒ။ ယတော တေ မယိ စိတ္တံ ပသန္န’’န္တိ။ အထ ခေါ မာနတ္ထဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော သကေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကေသု န မာနံ ကယိရာထ, ကေသု စဿ သဂါရဝေါ၊

ကျဿ အပစိတာ အဿု, ကျဿု သာဓု သုပူဇိတာ’’တိ။

‘‘မာတရိ ပိတရိ စာပိ, အထော ဇေဋ္ဌမှိ ဘာတရိ၊

အာစရိယေ စတုတ္ထမှိ,

တေသု န မာနံ ကယိရာထ၊

တေသု အဿ သဂါရဝေါ,

တျဿ အပစိတာ အဿု၊

တျဿု သာဓု သုပူဇိတာ။

‘‘အရဟန္တေ သီတီဘူတေ, ကတကိစ္စေ အနာသဝေ၊

နိဟစ္စ မာနံ အထဒ္ဓေါ, တေ နမဿေ အနုတ္တရေ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၈၁။)

ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာနတ္ထဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၆။ ပစ္စနီကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပစ္စနီကသာတော နာမ ဗြာဟ္မဏော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ ပစ္စနီကသာတဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမေယျံ။ ယံ ယဒေဝ သမဏော ဂေါတမော ဘာသိဿတိ တံ တဒေဝဿာဟံ [တဒေဝ သာဟံ (က။)] ပစ္စနီကာဿ’’န္တိ [ပစ္စနီကဿန္တိ (ပီ။), ပစ္စနီကသာတန္တိ (က။)]။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ။ အထ ခေါ ပစ္စနီကသာတော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ စင်္ကမန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဘဏ သမဏဓမ္မ’န္တိ။

‘‘န ပစ္စနီကသာတေန, သုဝိဇာနံ သုဘာသိတံ၊

ဥပက္ကိလိဋ္ဌစိတ္တေန, သာရမ္ဘဗဟုလေန စ။

‘‘ယော စ ဝိနေယျ သာရမ္ဘံ, အပ္ပသာဒဉ္စ စေတသော၊

အာဃာတံ ပဋိနိဿဇ္ဇ, သ ဝေ [သစေ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဇညာ သုဘာသိတ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပစ္စနီကသာတော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၇။ နဝကမ္မိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၃။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ကမ္မန္တံ ကာရာပေတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ သာလရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ ခေါ ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ကမ္မန္တံ ကာရာပေန္တော ရမာမိ။ အယံ သမဏော ဂေါတမော ကိံ ကာရာပေန္တော ရမတီ’’တိ?

---

(သံ၊၁၊၁၈၂။)

အထ ခေါ နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကေ နု ကမ္မန္တာ ကရီယန္တိ, ဘိက္ခု သာလဝနေ တဝ၊

ယဒေကကော အရညသ္မိံ, ရတိံ ဝိန္ဒတိ ဂေါတမော’’တိ။

‘‘န မေ ဝနသ္မိံ ကရဏီယမတ္ထိ,

ဥစ္ဆိန္နမူလံ မေ ဝနံ ဝိသူကံ၊

သွာဟံ ဝနေ နိဗ္ဗနထော ဝိသလ္လော,

ဧကော ရမေ အရတိံ ဝိပ္ပဟာယာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၈။ ကဋ္ဌဟာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ သမ္ဗဟုလာ အန္တေဝါသိကာ ကဋ္ဌဟာရကာ မာဏဝကာ ယေန ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဒ္ဒသံသု ဘဂဝန္တံ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ဒိသွာန ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယဂ္ဃေ, ဘဝံ ဇာနေယျာသိ! အသုကသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ သမဏော နိသိန္နော ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’။ အထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော တေဟိ မာဏဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန သော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝန္တံ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ဒိသွာန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဂမ္ဘီရရူပေ ဗဟုဘေရဝေ ဝနေ,

သုညံ အရညံ ဝိဇနံ ဝိဂါဟိယ၊

အနိဉ္ဇမာနေန ဌိတေန ဝဂ္ဂုနာ,

သုစာရုရူပံ ဝတ ဘိက္ခု ဈာယသိ။

---

(သံ၊၁၊၁၈၃။)

‘‘န ယတ္ထ ဂီတံ နပိ ယတ္ထ ဝါဒိတံ,

ဧကော အရညေ ဝနဝဿိတော မုနိ၊

အစ္ဆေရရူပံ ပဋိဘာတိ မံ ဣဒံ,

ယဒေကကော ပီတိမနော ဝနေ ဝသေ။

‘‘မညာမဟံ လောကာဓိပတိသဟဗျတံ,

အာကင်္ခမာနော တိဒိဝံ အနုတ္တရံ၊

ကသ္မာ ဘဝံ ဝိဇနမရညမဿိတော,

တပေါ ဣဓ ကုဗ္ဗသိ ဗြဟ္မပတ္တိယာ’’တိ။

‘‘ယာ ကာစိ ကင်္ခါ အဘိနန္ဒနာ ဝါ,

အနေကဓာတူသု ပုထူ သဒါသိတာ၊

အညာဏမူလပ္ပဘဝါ ပဇပ္ပိတာ,

သဗ္ဗာ မယာ ဗျန္တိကတာ သမူလိကာ။

‘‘သွာဟံ အကင်္ခေါ အသိတော အနူပယော,

သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု ဝိသုဒ္ဓဒဿနော၊

ပပ္ပုယျ သမ္ဗောဓိမနုတ္တရံ သိဝံ,

ဈာယာမဟံ ဗြဟ္မ ရဟော ဝိသာရဒေါ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၉။ မာတုပေါသကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ မာတုပေါသကော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မာတုပေါသကော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသာမိ, ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသိတွာ မာတာပိတရော ပေါသေမိ။ ကစ္စာဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံကာရီ ကိစ္စကာရီ ဟောမီ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝံကာရီ ကိစ္စကာရီ ဟောသိ။ ယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသတိ, ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသိတွာ မာတာပိတရော ပေါသေတိ, ဗဟုံ သော ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၈၄။)

‘‘ယော မာတရံ ပိတရံ ဝါ, မစ္စော ဓမ္မေန ပေါသတိ၊

တာယ နံ ပါရိစရိယာယ, မာတာပိတူသု ပဏ္ဍိတာ၊

ဣဓေဝ နံ ပသံသန္တိ, ပေစ္စ သဂ္ဂေ ပမောဒတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာတုပေါသကော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၀။ ဘိက္ခကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဘိက္ခကော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဘိက္ခကော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဘိက္ခကော, ဘဝမ္ပိ ဘိက္ခကော, ဣဓ နော ကိံ နာနာကရဏ’’န္တိ?

‘‘န တေန ဘိက္ခကော ဟောတိ, ယာဝတာ ဘိက္ခတေ ပရေ၊

ဝိဿံ ဓမ္မံ သမာဒါယ, ဘိက္ခု ဟောတိ န တာဝတာ။

‘‘ယောဓ ပုညဉ္စ ပါပဉ္စ, ဗာဟိတွာ ဗြဟ္မစရိယံ၊

သင်္ခါယ လောကေ စရတိ, သ ဝေ ဘိက္ခူတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခကော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၁။ သင်္ဂါရဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သင်္ဂါရဝေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ ဥဒကသုဒ္ဓိကော, ဥဒကေန ပရိသုဒ္ဓိံ ပစ္စေတိ, သာယံ ပါတံ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, သင်္ဂါရဝေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ

---

(သံ၊၁၊၁၈၅။)

ဥဒကသုဒ္ဓိကော, ဥဒကေန သုဒ္ဓိံ ပစ္စေတိ, သာယံ ပါတံ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယေန သင်္ဂါရဝဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သင်္ဂါရဝဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ သင်္ဂါရဝေါ ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သင်္ဂါရဝံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဒကသုဒ္ဓိကော, ဥဒကေန သုဒ္ဓိံ ပစ္စေသိ, သာယံ ပါတံ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဥဒကသုဒ္ဓိကော, ဥဒကသုဒ္ဓိံ ပစ္စေသိ, သာယံ ပါတံ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရသီ’’တိ? ‘‘ဣဓ မေ, ဘော ဂေါတမ [ဣဓ မေ ဘော ဂေါတမ အဟံ (ပီ။ က။)], ယံ ဒိဝါ ပါပကမ္မံ ကတံ ဟောတိ, တံ သာယံ နှာနေန [နဟာနေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပဝါဟေမိ, ယံ ရတ္တိံ ပါပကမ္မံ ကတံ ဟောတိ တံ ပါတံ နှာနေန ပဝါဟေမိ။ ဣမံ ခွါဟံ, ဘော ဂေါတမ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဥဒကသုဒ္ဓိကော, ဥဒကေန သုဒ္ဓိံ ပစ္စေမိ, သာယံ ပါတံ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမီ’’တိ။

‘‘ဓမ္မော ရဟဒေါ ဗြာဟ္မဏ သီလတိတ္ထော,

အနာဝိလော သဗ္ဘိ သတံ ပသတ္ထော၊

ယတ္ထ ဟဝေ ဝေဒဂုနော သိနာတာ,

အနလ္လဂတ္တာဝ [အနလ္လီနဂတ္တာဝ (က။)] တရန္တိ ပါရ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သင်္ဂါရဝေါ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

၁၂။ ခေါမဒုဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ခေါမဒုဿံ နာမံ သကျာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ

---

(သံ၊၁၊၁၈၆။)

နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ခေါမဒုဿံ နိဂမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ခေါမဒုဿကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ သဘာယံ သန္နိပတိတာ ဟောန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန, ဒေဝေါ စ ဧကမေကံ ဖုသာယတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန သာ သဘာ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါမဒုဿကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကေ စ မုဏ္ဍကာ သမဏကာ, ကေ စ သဘာဓမ္မံ ဇာနိဿန္တီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ခေါမဒုဿကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘နေသာ သဘာ ယတ္ထ န သန္တိ သန္တော,

သန္တော န တေ ယေ န ဝဒန္တိ ဓမ္မံ၊

ရာဂဉ္စ ဒေါသဉ္စ ပဟာယ မောဟံ,

ဓမ္မံ ဝဒန္တာ စ ဘဝန္တိ သန္တော’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ခေါမဒုဿကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ၊ သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ, ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧတေ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ သရဏံ ဂတေ’’တိ။

ဥပါသကဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ကသိ ဥဒယော ဒေဝဟိတော, အညတရမဟာသာလံ၊

မာနထဒ္ဓံ ပစ္စနီကံ, နဝကမ္မိကကဋ္ဌဟာရံ၊

မာတုပေါသကံ ဘိက္ခကော, သင်္ဂါရဝေါ စ ခေါမဒုဿေန ဒွါဒသာတိ။

ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

---

(သံ၊၁၊၁၈၇။)

၈။ ဝင်္ဂီသသံယုတ္တံ

၁။ နိက္ခန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ အာယသ္မတာ နိဂြောဓကပ္ပေန ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော နဝကော ဟောတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော ဩဟိယျကော ဝိဟာရပါလော။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဣတ္ထိယော သမလင်္ကရိတွာ ယေန အဂ္ဂါဠဝကော အာရာမော တေနုပသင်္ကမိံသု ဝိဟာရပေက္ခိကာယော။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ တာ ဣတ္ထိယော ဒိသွာ အနဘိရတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ၊ ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ၊ ယဿ မေ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ, ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ, ယံ မေ ပရော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ အဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေယျ။ ယံနူနာဟံ အတ္တနာဝ အတ္တနော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ အဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အတ္တနာဝ အတ္တနော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ အဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘နိက္ခန္တံ ဝတ မံ သန္တံ, အဂါရသ္မာနဂါရိယံ၊

ဝိတက္ကာ ဥပဓာဝန္တိ, ပဂဗ္ဘာ ကဏှတော ဣမေ။

‘‘ဥဂ္ဂပုတ္တာ မဟိဿာသာ, သိက္ခိတာ ဒဠှဓမ္မိနော၊

သမန္တာ ပရိကိရေယျုံ, သဟဿံ အပလာယိနံ။

‘‘သစေပိ ဧတတော [ဧတ္တတော (သီ။ ပီ။ က။), ဧတ္တကာ (သျာ။ ကံ။)] ဘိယျော, အာဂမိဿန္တိ ဣတ္ထိယော၊

နေဝ မံ ဗျာဓယိဿန္တိ [ဗျာထယိဿန္တိ (?)], ဓမ္မေ သမှိ ပတိဋ္ဌိတံ။

‘‘သက္ခီ ဟိ မေ သုတံ ဧတံ, ဗုဒ္ဓဿာဒိစ္စဗန္ဓုနော၊

နိဗ္ဗာနဂမနံ မဂ္ဂံ, တတ္ထ မေ နိရတော မနော။

‘‘ဧဝဉ္စေ မံ ဝိဟရန္တံ, ပါပိမ ဥပဂစ္ဆသိ၊

တထာ မစ္စု ကရိဿာမိ, န မေ မဂ္ဂမ္ပိ ဒက္ခသီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၈၈။)

၂။ အရတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၀။ ဧကံ သမယံ…ပေ… အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ အာယသ္မတာ နိဂြောဓကပ္ပေန ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နိဂြောဓကပ္ပေါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ဝိဟာရံ ပဝိသတိ, သာယံ ဝါ နိက္ခမတိ အပရဇ္ဇု ဝါ ကာလေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ၊ ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ၊ ယဿ မေ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ, ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ, ယံ မေ ပရော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ အဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေယျ။ ယံနူနာဟံ အတ္တနာဝ အတ္တနော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ အဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အတ္တနာဝ အတ္တနော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ အဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘အရတိဉ္စ ရတိဉ္စ ပဟာယ, သဗ္ဗသော ဂေဟသိတဉ္စ ဝိတက္ကံ၊

ဝနထံ န ကရေယျ ကုဟိဉ္စိ, နိဗ္ဗနထော အရတော သ ဟိ ဘိက္ခု [သ ဘိက္ခု (က။)]။

‘‘ယမိဓ ပထဝိဉ္စ ဝေဟာသံ, ရူပဂတဉ္စ ဇဂတောဂဓံ၊

ကိဉ္စိ ပရိဇီယတိ သဗ္ဗမနိစ္စံ, ဧဝံ သမေစ္စ စရန္တိ မုတတ္တာ။

‘‘ဥပဓီသု ဇနာ ဂဓိတာသေ [ဂထိတာသေ (သီ။)], ဒိဋ္ဌသုတေ ပဋိဃေ စ မုတေ စ၊

ဧတ္ထ ဝိနောဒယ ဆန္ဒမနေဇော, ယော ဧတ္ထ န လိမ္ပတိ တံ မုနိမာဟု။

‘‘အထ သဋ္ဌိနိဿိတာ သဝိတက္ကာ, ပုထူ ဇနတာယ အဓမ္မာ နိဝိဋ္ဌာ၊

န စ ဝဂ္ဂဂတဿ ကုဟိဉ္စိ, နော ပန ဒုဋ္ဌုလ္လဘာဏီ သ ဘိက္ခု။

‘‘ဒဗ္ဗော စိရရတ္တသမာဟိတော, အကုဟကော နိပကော အပိဟာလု၊

သန္တံ ပဒံ အဇ္ဈဂမာ မုနိ ပဋိစ္စ, ပရိနိဗ္ဗုတော ကင်္ခတိ ကာလ’’န္တိ။

၃။ ပေသလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၁။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ အာယသ္မတာ နိဂြောဓကပ္ပေန ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခေါ ပန

---

(သံ၊၁၊၁၈၉။)

သမယေန အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အတ္တနော ပဋိဘာနေန အညေ ပေသလေ ဘိက္ခူ အတိမညတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ၊ ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ၊ ယွာဟံ အတ္တနော ပဋိဘာနေန အညေ ပေသလေ ဘိက္ခူ အတိမညာမီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အတ္တနာဝ အတ္တနော ဝိပ္ပဋိသာရံ ဥပ္ပါဒေတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘မာနံ ပဇဟဿု ဂေါတမ, မာနပထဉ္စ ပဇဟဿု၊

အသေသံ မာနပထသ္မိံ, သမုစ္ဆိတော ဝိပ္ပဋိသာရီဟုဝါ စိရရတ္တံ။

‘‘မက္ခေန မက္ခိတာ ပဇာ, မာနဟတာ နိရယံ ပပတန္တိ၊

သောစန္တိ ဇနာ စိရရတ္တံ, မာနဟတာ နိရယံ ဥပပန္နာ။

‘‘န ဟိ သောစတိ ဘိက္ခု ကဒါစိ, မဂ္ဂဇိနော သမ္မာပဋိပန္နော၊

ကိတ္တိဉ္စ သုခဉ္စ အနုဘောတိ, ဓမ္မဒသောတိ တမာဟု ပဟိတတ္တံ။

‘‘တသ္မာ အခိလောဓ ပဓာနဝါ, နီဝရဏာနိ ပဟာယ ဝိသုဒ္ဓေါ၊

မာနဉ္စ ပဟာယ အသေသံ, ဝိဇ္ဇာယန္တကရော သမိတာဝီ’’တိ။

၄။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၂။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ အာယသ္မတာ ဝင်္ဂီသေန ပစ္ဆာသမဏေန။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကာမရာဂေန ဍယှာမိ, စိတ္တံ မေ ပရိဍယှတိ၊

သာဓု နိဗ္ဗာပနံ ဗြူဟိ, အနုကမ္ပာယ ဂေါတမာ’’တိ။

‘‘သညာယ ဝိပရိယေသာ, စိတ္တံ တေ ပရိဍယှတိ၊

နိမိတ္တံ ပရိဝဇ္ဇေဟိ, သုဘံ ရာဂူပသံဟိတံ။

‘‘သင်္ခါရေ ပရတော ပဿ, ဒုက္ခတော မာ စ အတ္တတော၊

နိဗ္ဗာပေဟိ မဟာရာဂံ, မာ ဍယှိတ္ထော ပုနပ္ပုနံ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၀။)

‘‘အသုဘာယ စိတ္တံ ဘာဝေဟိ, ဧကဂ္ဂံ သုသမာဟိတံ၊

သတိ ကာယဂတာ တျတ္ထု, နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဘ။

‘‘အနိမိတ္တဉ္စ ဘာဝေဟိ, မာနာနုသယမုဇ္ဇဟ၊

တတော မာနာဘိသမယာ, ဥပသန္တော စရိဿသီ’’တိ။

၅။ သုဘာသိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘စတူဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ ဝါစာ သုဘာသိတာ ဟောတိ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ၊ အနဝဇ္ဇာ စ အနနုဝဇ္ဇာ စ ဝိညူနံ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုဘာသိတံယေဝ ဘာသတိ နော ဒုဗ္ဘာသိတံ, ဓမ္မံယေဝ ဘာသတိ နော အဓမ္မံ, ပိယံယေဝ ဘာသတိ နော အပ္ပိယံ, သစ္စံယေဝ ဘာသတိ နော အလိကံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ ဝါစာ သုဘာသိတာ ဟောတိ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ, အနဝဇ္ဇာ စ အနနုဝဇ္ဇာ စ ဝိညူန’’န္တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘သုဘာသိတံ ဥတ္တမမာဟု သန္တော,

ဓမ္မံ ဘဏေ နာဓမ္မံ တံ ဒုတိယံ၊

ပိယံ ဘဏေ နာပ္ပိယံ တံ တတိယံ,

သစ္စံ ဘဏေ နာလိကံ တံ စတုတ္ထ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘တမေဝ ဝါစံ ဘာသေယျ, ယာယတ္တာနံ န တာပယေ၊

ပရေ စ န ဝိဟိံသေယျ, သာ ဝေ ဝါစာ သုဘာသိတာ။

‘‘ပိယဝါစံဝ ဘာသေယျ, ယာ ဝါစာ ပဋိနန္ဒိတာ၊

ယံ အနာဒါယ ပါပါနိ, ပရေသံ ဘာသတေ ပိယံ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၁။)

‘‘သစ္စံ ဝေ အမတာ ဝါစာ, ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော၊

သစ္စေ အတ္ထေ စ ဓမ္မေ စ, အာဟု သန္တော ပတိဋ္ဌိတာ။

‘‘ယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘာသတေ ဝါစံ, ခေမံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊

ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယ, သာ ဝေ ဝါစာနမုတ္တမာ’’တိ။

၆။ သာရိပုတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၄။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ ပေါရိယာ ဝါစာယ ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ [အနေဠဂလာယ (သီ။ က။), အနေလဂဠာယ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ ပေါရိယာ ဝါစာယ ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ ယံနူနာဟံ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ပဋိဘာတိ မံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ, အာဝုသော ဝင်္ဂီသာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘ဂမ္ဘီရပညော မေဓာဝီ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒေါ၊

သာရိပုတ္တော မဟာပညော, ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဘိက္ခုနံ။

‘‘သံခိတ္တေနပိ ဒေသေတိ, ဝိတ္ထာရေနပိ ဘာသတိ၊

သာဠိကာယိဝ နိဂ္ဃေါသော, ပဋိဘာနံ ဥဒီရယိ [ဥဒီရိယိ (သျာ။ ကံ။) ဥဒီရိယတိ (သာမညဖလသုတ္တဋီကာနုရူပံ)]။

---

(သံ၊၁၊၁၉၂။)

‘‘တဿ တံ ဒေသယန္တဿ, သုဏန္တိ မဓုရံ ဂိရံ၊

သရေန ရဇနီယေန, သဝနီယေန ဝဂ္ဂုနာ၊

ဥဒဂ္ဂစိတ္တာ မုဒိတာ, သောတံ ဩဓေန္တိ ဘိက္ခဝေါ’’တိ။

၇။ ပဝါရဏာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၅။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ပဝါရဏာယ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီဘူတံ ဘိက္ခုသံဃံ အနုဝိလောကေတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဟန္ဒ ဒါနိ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရေမိ ဝေါ။ န စ မေ ကိဉ္စိ ဂရဟထ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ကိဉ္စိ ဂရဟာမ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ။ ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, အနုပ္ပန္နဿ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒေတာ, အသဉ္ဇာတဿ မဂ္ဂဿ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတဿ မဂ္ဂဿ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ မဂ္ဂဝိဒူ မဂ္ဂကောဝိဒေါ။ မဂ္ဂါနုဂါ စ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ၊ အဟဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ပဝါရေမိ။ န စ မေ ဘဂဝါ ကိဉ္စိ ဂရဟတိ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ’’တိ။

‘‘န ခွါဟံ တေ, သာရိပုတ္တ, ကိဉ္စိ ဂရဟာမိ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ။ ပဏ္ဍိတော တွံ, သာရိပုတ္တ, မဟာပညော တွံ, သာရိပုတ္တ, ပုထုပညော တွံ, သာရိပုတ္တ, ဟာသပညော တွံ, သာရိပုတ္တ, ဇဝနပညော တွံ, သာရိပုတ္တ, တိက္ခပညော တွံ, သာရိပုတ္တ, နိဗ္ဗေဓိကပညော တွံ, သာရိပုတ္တ။ သေယျထာပိ, သာရိပုတ္တ, ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ပိတရာ ပဝတ္တိတံ စက္ကံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, သာရိပုတ္တ, မယာ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေသီ’’တိ။

‘‘နော စေ ကိရ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကိဉ္စိ ဂရဟတိ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ။ ဣမေသံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ န ကိဉ္စိ ဂရဟတိ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဣမေသမ္ပိ ခွါဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ

---

(သံ၊၁၊၁၉၃။)

န ကိဉ္စိ ဂရဟာမိ ကာယိကံ ဝါ ဝါစသိကံ ဝါ။ ဣမေသဉှိ, သာရိပုတ္တ, ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ တေဝိဇ္ဇာ, သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ ဆဠဘိညာ, သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တာ, အထ ဣတရေ ပညာဝိမုတ္တာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ, ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘အဇ္ဇ ပန္နရသေ ဝိသုဒ္ဓိယာ, ဘိက္ခူ ပဉ္စသတာ သမာဂတာ၊

သံယောဇနဗန္ဓနစ္ဆိဒါ, အနီဃာ ခီဏပုနဗ္ဘဝါ ဣသီ။

‘‘စက္ကဝတ္တီ ယထာ ရာဇာ, အမစ္စပရိဝါရိတော၊

သမန္တာ အနုပရိယေတိ, သာဂရန္တံ မဟိံ ဣမံ။

‘‘ဧဝံ ဝိဇိတသင်္ဂါမံ, သတ္ထဝါဟံ အနုတ္တရံ၊

သာဝကာ ပယိရုပါသန္တိ, တေဝိဇ္ဇာ မစ္စုဟာယိနော။

‘‘သဗ္ဗေ ဘဂဝတော ပုတ္တာ, ပလာပေတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ၊

တဏှာသလ္လဿ ဟန္တာရံ, ဝန္ဒေ အာဒိစ္စဗန္ဓုန’’န္တိ။

၈။ ပရောသဟဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဘိက္ခူ နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ ယံနူနာဟံ ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၄။)

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ, ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘ပရောသဟဿံ ဘိက္ခူနံ, သုဂတံ ပယိရုပါသတိ၊

ဒေသေန္တံ ဝိရဇံ ဓမ္မံ, နိဗ္ဗာနံ အကုတောဘယံ။

‘‘သုဏန္တိ ဓမ္မံ ဝိမလံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဒေသိတံ၊

သောဘတိ ဝတ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဘိက္ခုသံဃပုရက္ခတော။

‘‘နာဂနာမောသိ ဘဂဝါ, ဣသီနံ ဣသိသတ္တမော၊

မဟာမေဃောဝ ဟုတွာန, သာဝကေ အဘိဝဿတိ။

‘‘ဒိဝါဝိဟာရာ နိက္ခမ္မ, သတ္ထုဒဿနကမျတာ [သတ္ထုဒဿနကာမတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။)]၊

သာဝကော တေ မဟာဝီရ, ပါဒေ ဝန္ဒတိ ဝင်္ဂီသော’’တိ။

‘‘ကိံ နု တေ, ဝင်္ဂီသ, ဣမာ ဂါထာယော ပုဗ္ဗေ ပရိဝိတက္ကိတာ, ဥဒါဟု ဌာနသောဝ တံ ပဋိဘန္တီ’’တိ? ‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဣမာ ဂါထာယော ပုဗ္ဗေ ပရိဝိတက္ကိတာ, အထ ခေါ ဌာနသောဝ မံ ပဋိဘန္တီ’တိ။ ‘တေန ဟိ တံ, ဝင်္ဂီသ, ဘိယျောသောမတ္တာယ ပုဗ္ဗေ အပရိဝိတက္ကိတာ ဂါထာယော ပဋိဘန္တူ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဘဂဝန္တံ ပုဗ္ဗေ အပရိဝိတက္ကိတာဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘ဥမ္မဂ္ဂပထံ [ဥမ္မဂ္ဂသတံ (သျာ။ ကံ။ က။)] မာရဿ အဘိဘုယျ, စရတိ ပဘိဇ္ဇ ခိလာနိ၊

တံ ပဿထ ဗန္ဓပမုဉ္စကရံ, အသိတံ ဘာဂသော ပဝိဘဇံ။

‘‘ဩဃဿ နိတ္ထရဏတ္ထံ, အနေကဝိဟိတံ မဂ္ဂံ အက္ခာသိ၊

တသ္မိဉ္စေ အမတေ အက္ခာတေ, ဓမ္မဒ္ဒသာ ဌိတာ အသံဟီရာ။

‘‘ပဇ္ဇောတကရော အတိဝိဇ္ဈ [အတိဝိဇ္ဈ ဓမ္မံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], သဗ္ဗဋ္ဌိတီနံ အတိက္ကမမဒ္ဒသ၊

ဉတွာ စ သစ္ဆိကတွာ စ, အဂ္ဂံ သော ဒေသယိ ဒသဒ္ဓါနံ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၅။)

‘‘ဧဝံ သုဒေသိတေ ဓမ္မေ,

ကော ပမာဒေါ ဝိဇာနတံ ဓမ္မံ [ကော ပမာဒေါ ဝိဇာနတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)]၊

တသ္မာ ဟိ တဿ ဘဂဝတော သာသနေ၊

အပ္ပမတ္တော သဒါ နမဿမနုသိက္ခေ’’တိ။

၉။ ကောဏ္ဍညသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အညာသိကောဏ္ဍညော [အညာကောဏ္ဍညော (သီ။ သျာ။ ကံ။)] သုစိရဿေဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝတော ပါဒါနိ မုခေန စ ပရိစုမ္ဗတိ, ပါဏီဟိ စ ပရိသမ္ဗာဟတိ, နာမဉ္စ သာဝေတိ – ‘‘ကောဏ္ဍညောဟံ, ဘဂဝါ, ကောဏ္ဍညောဟံ, သုဂတာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အညာသိကောဏ္ဍညော သုစိရဿေဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝတော ပါဒါနိ မုခေန စ ပရိစုမ္ဗတိ, ပါဏီဟိ စ ပရိသမ္ဗာဟတိ, နာမဉ္စ သာဝေတိ – ‘ကောဏ္ဍညောဟံ, ဘဂဝါ, ကောဏ္ဍညောဟံ, သုဂတာ’တိ။ ယံနူနာဟံ အာယသ္မန္တံ အညာသိကောဏ္ဍညံ ဘဂဝတော သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ, ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ, သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ, ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာယသ္မန္တံ အညာသိကောဏ္ဍညံ ဘဂဝတော သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓေါ သော ထေရော, ကောဏ္ဍညော တိဗ္ဗနိက္ကမော၊

လာဘီ သုခဝိဟာရာနံ, ဝိဝေကာနံ အဘိဏှသော။

‘‘ယံ သာဝကေန ပတ္တဗ္ဗံ, သတ္ထုသာသနကာရိနာ၊

သဗ္ဗဿ တံ အနုပ္ပတ္တံ, အပ္ပမတ္တဿ သိက္ခတော။

‘‘မဟာနုဘာဝေါ တေဝိဇ္ဇော, စေတောပရိယာယကောဝိဒေါ၊

ကောဏ္ဍညော ဗုဒ္ဓဒါယာဒေါ [ဗုဒ္ဓသာဝကော (ပီ။)], ပါဒေ ဝန္ဒတိ သတ္ထုနော’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၆။)

၁၀။ မောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဣသိဂိလိပဿေ ကာဠသိလာယံ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟိ။ တေသံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော စေတသာ စိတ္တံ သမန္နေသတိ [သမနွေသတိ (သျာ။ အဋ္ဌ။)] ဝိပ္ပမုတ္တံ နိရုပဓိံ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဣသိဂိလိပဿေ ကာဠသိလာယံ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အရဟန္တေဟိ။ တေသံ သုဒံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော စေတသာ စိတ္တံ သမန္နေသတိ ဝိပ္ပမုတ္တံ နိရုပဓိံ။ ယံနူနာဟံ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဘဂဝတော သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ, ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ, သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ, ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဘဂဝတော သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘နဂဿ ပဿေ အာသီနံ, မုနိံ ဒုက္ခဿ ပါရဂုံ၊

သာဝကာ ပယိရုပါသန္တိ, တေဝိဇ္ဇာ မစ္စုဟာယိနော။

‘‘တေ စေတသာ အနုပရိယေတိ [အနုပရိယေသတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], မောဂ္ဂလ္လာနော မဟိဒ္ဓိကော၊

စိတ္တံ နေသံ သမန္နေသံ [သမနွေသံ (သျာ။ အဋ္ဌ။)], ဝိပ္ပမုတ္တံ နိရူပဓိံ။

‘‘ဧဝံ သဗ္ဗင်္ဂသမ္ပန္နံ, မုနိံ ဒုက္ခဿ ပါရဂုံ၊

အနေကာကာရသမ္ပန္နံ, ပယိရုပါသန္တိ ဂေါတမ’’န္တိ။

၁၁။ ဂဂ္ဂရာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၉။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သတ္တဟိ စ ဥပါသကသတေဟိ သတ္တဟိ စ ဥပါသိကာသတေဟိ အနေကေဟိ စ ဒေဝတာသဟဿေဟိ။ တျာဿုဒံ ဘဂဝါ အတိရောစတိ [အတိဝိရောစတိ (က။)] ဝဏ္ဏေန စေဝ ယသသာ စ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ

---

(သံ၊၁၊၁၉၇။)

ခေါ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သတ္တဟိ စ ဥပါသကသတေဟိ သတ္တဟိ စ ဥပါသိကာသတေဟိ အနေကေဟိ စ ဒေဝတာသဟဿေဟိ။ တျာဿုဒံ ဘဂဝါ အတိရောစတိ ဝဏ္ဏေန စေဝ ယသသာ စ။ ယံနူနာဟံ ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါယ ဂါထာယ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ, ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ, သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ, ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါယ ဂါထာယ အဘိတ္ထဝိ –

‘‘စန္ဒော ယထာ ဝိဂတဝလာဟကေ နဘေ,

ဝိရောစတိ ဝိဂတမလောဝ ဘာဏုမာ၊

ဧဝမ္ပိ အင်္ဂီရသ တွံ မဟာမုနိ,

အတိရောစသိ ယသသာ သဗ္ဗလောက’’န္တိ။

၁၂။ ဝင်္ဂီသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၀။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော အစိရအရဟတ္တပ္ပတ္တော ဟုတွာ [ဟောတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဝိမုတ္တိသုခံ ပဋိသံဝေဒီ [ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ (သီ။ ပီ။)] တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ကာဝေယျမတ္တာ ဝိစရိမှ ပုဗ္ဗေ, ဂါမာ ဂါမံ ပုရာ ပုရံ၊

အထဒ္ဒသာမ သမ္ဗုဒ္ဓံ, သဒ္ဓါ နော ဥပပဇ္ဇထ။

‘‘သော မေ ဓမ္မမဒေသေသိ, ခန္ဓာယတနဓာတုယော [ခန္ဓေ အာယတနာနိ ဓာတုယော (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)]၊

တဿာဟံ ဓမ္မံ သုတွာန, ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။

‘‘ဗဟုန္နံ ဝတ အတ္ထာယ, ဗောဓိံ အဇ္ဈဂမာ မုနိ၊

ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနဉ္စ, ယေ နိယာမဂတဒ္ဒသာ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၈။)

‘‘သွာဂတံ ဝတ မေ အာသိ, မမ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ၊

တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ, ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။

‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဇာနာမိ, ဒိဗ္ဗစက္ခုံ ဝိသောဓိတံ၊

တေဝိဇ္ဇော ဣဒ္ဓိပတ္တောမှိ, စေတောပရိယာယကောဝိဒေါ’’တိ။

ဝင်္ဂီသသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နိက္ခန္တံ အရတိ စေဝ, ပေသလာ အတိမညနာ၊

အာနန္ဒေန သုဘာသိတာ, သာရိပုတ္တပဝါရဏာ၊

ပရောသဟဿံ ကောဏ္ဍညော, မောဂ္ဂလ္လာနေန ဂဂ္ဂရာ၊

ဝင်္ဂီသေန ဒွါဒသာတိ။

---

(သံ၊၁၊၁၉၉။)

၉။ ဝနသံယုတ္တံ

၁။ ဝိဝေကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု ဒိဝါဝိဟာရဂတော ပါပကေ အကုသလေ ဝိတက္ကေ ဝိတက္ကေတိ ဂေဟနိဿိတေ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တံ ဘိက္ခုံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဝိဝေကကာမောသိ ဝနံ ပဝိဋ္ဌော,

အထ တေ မနော နိစ္ဆရတီ ဗဟိဒ္ဓါ၊

ဇနော ဇနသ္မိံ ဝိနယဿု ဆန္ဒံ,

တတော သုခီ ဟောဟိသိ ဝီတရာဂေါ။

‘‘အရတိံ ပဇဟာသိ သတော, ဘဝါသိ သတံ တံ သာရယာမသေ၊

ပါတာလရဇော ဟိ ဒုတ္တရော, မာ တံ ကာမရဇော အဝါဟရိ။

‘‘သကုဏော ယထာ ပံသုကုန္ထိတော [ပံသုကုဏ္ဌိတော (က။), ပံသုကုဏ္ဍိတော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဝိဓုနံ ပါတယတိ သိတံ ရဇံ၊

ဧဝံ ဘိက္ခု ပဓာနဝါ သတိမာ, ဝိဓုနံ ပါတယတိ သိတံ ရဇ’’န္တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

၂။ ဥပဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၂။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု ဒိဝါဝိဟာရဂတော သုပတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တံ ဘိက္ခုံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဘိက္ခု ကိံ သေသိ, ကော အတ္ထော သုပိတေန [သုပိနေန (သီ။)] တေ၊

အာတုရဿ ဟိ ကာ နိဒ္ဒါ, သလ္လဝိဒ္ဓဿ ရုပ္ပတော။

---

(သံ၊၁၊၂၀၀။)

‘‘ယာယ သဒ္ဓါယ ပဗ္ဗဇိတော [ယာယ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတော (သီ။ သျာ။ ကံ။)], အဂါရသ္မာနဂါရိယံ၊

တမေဝ သဒ္ဓံ ဗြူဟေဟိ, မာ နိဒ္ဒါယ ဝသံ ဂမီ’’တိ။

‘‘အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ ကာမာ, ယေသု မန္ဒောဝ မုစ္ဆိတော၊

ဗဒ္ဓေသု [ခန္ဓေသု (သီ။)] မုတ္တံ အသိတံ, ကသ္မာ ပဗ္ဗဇိတံ တပေ။

‘‘ဆန္ဒရာဂဿ ဝိနယာ, အဝိဇ္ဇာသမတိက္ကမာ၊

တံ ဉာဏံ ပရမောဒါနံ [ပရိယောဒါတံ (သီ။ ပီ။), ပရမောဒါတံ (သျာ။ ကံ။), ပရမဝေါဒါနံ (သီ။ အဋ္ဌ။)], ကသ္မာ ပဗ္ဗဇိတံ တပေ။

‘‘ဆေတွာ [ဘေတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဝိဇ္ဇံ ဝိဇ္ဇာယ, အာသဝါနံ ပရိက္ခယာ၊

အသောကံ အနုပါယာသံ, ကသ္မာ ပဗ္ဗဇိတံ တပေ။

‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယံ ပဟိတတ္တံ, နိစ္စံ ဒဠှပရက္ကမံ၊

နိဗ္ဗာနံ အဘိကင်္ခန္တံ, ကသ္မာ ပဗ္ဗဇိတံ တပေ’’တိ။

၃။ ကဿပဂေါတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၃။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ ကဿပဂေါတ္တော ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ကဿပဂေါတ္တော ဒိဝါဝိဟာရဂတော အညတရံ ဆေတံ ဩဝဒတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ အာယသ္မန္တံ ကဿပဂေါတ္တံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေနာယသ္မာ ကဿပဂေါတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ကဿပဂေါတ္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဂိရိဒုဂ္ဂစရံ ဆေတံ, အပ္ပပညံ အစေတသံ၊

အကာလေ ဩဝဒံ ဘိက္ခု, မန္ဒောဝ ပဋိဘာတိ မံ။

‘‘သုဏာတိ န ဝိဇာနာတိ, အာလောကေတိ န ပဿတိ၊

ဓမ္မသ္မိံ ဘညမာနသ္မိံ, အတ္ထံ ဗာလော န ဗုဇ္ဈတိ။

‘‘သစေပိ ဒသ ပဇ္ဇောတေ, ဓာရယိဿသိ ကဿပ၊

နေဝ ဒက္ခတိ ရူပါနိ, စက္ခု ဟိဿ န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ကဿပဂေါတ္တော တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

---

(သံ၊၁၊၂၀၁။)

၄။ သမ္ဗဟုလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၄။ ဧကံ သမယံ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဝိဟရန္တိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဿံဝုဋ္ဌာ [ဝဿံဝုတ္ထာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တေမာသစ္စယေန စာရိကံ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တေ ဘိက္ခူ အပဿန္တီ ပရိဒေဝမာနာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘အရတိ ဝိယ မေဇ္ဇ ခါယတိ,

ဗဟုကေ ဒိသွာန ဝိဝိတ္တေ အာသနေ၊

တေ စိတ္တကထာ ဗဟုဿုတာ,

ကောမေ ဂေါတမသာဝကာ ဂတာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတရာ ဒေဝတာ တံ ဒေဝတံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –

‘‘မာဂဓံ ဂတာ ကောသလံ ဂတာ, ဧကစ္စိယာ ပန ဝဇ္ဇိဘူမိယာ၊

မဂါ ဝိယ အသင်္ဂစာရိနော, အနိကေတာ ဝိဟရန္တိ ဘိက္ခဝေါ’’တိ။

၅။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၅။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အာနန္ဒော အတိဝေလံ ဂိဟိသညတ္တိဗဟုလော ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ရုက္ခမူလဂဟနံ ပသက္ကိယ, နိဗ္ဗာနံ ဟဒယသ္မိံ ဩပိယ၊

ဈာ ဂေါတမ မာ ပမာဒေါ [မာ စ ပမာဒေါ (သီ။ ပီ။)], ကိံ တေ ဗိဠိဗိဠိကာ ကရိဿတီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

၆။ အနုရုဒ္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၆။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ အထ ခေါ အညတရာ တာဝတိံသကာယိကာ ဒေဝတာ

---

(သံ၊၁၊၂၀၂။)

ဇာလိနီ နာမ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တတ္ထ စိတ္တံ ပဏိဓေဟိ, ယတ္ထ တေ ဝုသိတံ ပုရေ၊

တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု၊

ပုရက္ခတော ပရိဝုတော, ဒေဝကညာဟိ သောဘသီ’’တိ။

‘‘ဒုဂ္ဂတာ ဒေဝကညာယော, သက္ကာယသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတာ၊

တေ စာပိ ဒုဂ္ဂတာ သတ္တာ, ဒေဝကညာဟိ ပတ္ထိတာ’’တိ။

‘‘န တေ သုခံ ပဇာနန္တိ, ယေ န ပဿန္တိ နန္ဒနံ၊

အာဝါသံ နရဒေဝါနံ, တိဒသာနံ ယသဿိန’’န္တိ။

‘‘န တွံ ဗာလေ ဝိဇာနာသိ, ယထာ အရဟတံ ဝစော၊

အနိစ္စာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ, ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မိနော၊

ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ, တေသံ ဝူပသမော သုခေါ။

‘‘နတ္ထိ ဒါနိ ပုနာဝါသော, ဒေဝကာယသ္မိ ဇာလိနိ၊

ဝိက္ခီဏော ဇာတိသံသာရော, နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

၇။ နာဂဒတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၇။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ နာဂဒတ္တော ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂဒတ္တော အတိကာလေန ဂါမံ ပဝိသတိ, အတိဒိဝါ ပဋိက္ကမတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ အာယသ္မတော နာဂဒတ္တဿ အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ အာယသ္မန္တံ နာဂဒတ္တံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေနာယသ္မာ နာဂဒတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂဒတ္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကာလေ ပဝိသ နာဂဒတ္တ, ဒိဝါ စ အာဂန္တွာ အတိဝေလစာရီ၊

သံသဋ္ဌော ဂဟဋ္ဌေဟိ, သမာနသုခဒုက္ခော။

‘‘ဘာယာမိ နာဂဒတ္တံ သုပ္ပဂဗ္ဘံ, ကုလေသု ဝိနိဗဒ္ဓံ၊

မာ ဟေဝ မစ္စုရညော ဗလဝတော, အန္တကဿ ဝသံ ဥပေသီ’’တိ [ဝသမေယျာတိ (သီ။ ပီ။), ဝသမေသီတိ (သျာ။ ကံ။)]။

---

(သံ၊၁၊၂၀၃။)

အထ ခေါ အာယသ္မာ နာဂဒတ္တော တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

၈။ ကုလဃရဏီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၈။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု အညတရသ္မိံ ကုလေ အတိဝေလံ အဇ္ဈောဂါဠှပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တံ ဘိက္ခုံ သံဝေဇေတုကာမာ ယာ တသ္မိံ ကုလေ ကုလဃရဏီ, တဿာ ဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘နဒီတီရေသု သဏ္ဌာနေ, သဘာသု ရထိယာသု စ၊

ဇနာ သင်္ဂမ္မ မန္တေန္တိ, မဉ္စ တဉ္စ [တွဉ္စ (က။)] ကိမန္တရ’’န္တိ။

‘‘ဗဟူဟိ သဒ္ဒါ ပစ္စူဟာ, ခမိတဗ္ဗာ တပဿိနာ၊

န တေန မင်္ကု ဟောတဗ္ဗံ, န ဟိ တေန ကိလိဿတိ။

‘‘ယော စ သဒ္ဒပရိတ္တာသီ, ဝနေ ဝါတမိဂေါ ယထာ၊

လဟုစိတ္တောတိ တံ အာဟု, နာဿ သမ္ပဇ္ဇတေ ဝတ’’န္တိ။

၉။ ဝဇ္ဇိပုတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၉။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဝဇ္ဇိပုတ္တကော ဘိက္ခု ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယံ ဝဇ္ဇိပုတ္တကော သဗ္ဗရတ္တိစာရော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဝေသာလိယာ တူရိယ-တာဠိတ-ဝါဒိတ-နိဂ္ဃေါသသဒ္ဒံ သုတွာ ပရိဒေဝမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဧကကာ မယံ အရညေ ဝိဟရာမ,

အပဝိဒ္ဓံဝ [အပဝိဋ္ဌံဝ (သျာ။ ကံ။)] ဝနသ္မိံ ဒါရုကံ၊

ဧတာဒိသိကာယ ရတ္တိယာ,

ကော သု နာမမှေဟိ [နာမ အမှေဟိ (သီ။ ပီ။)] ပါပိယော’’တိ။

အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တံ ဘိက္ခုံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၂၀၄။)

‘‘ဧကကောဝ တွံ အရညေ ဝိဟရသိ, အပဝိဒ္ဓံဝ ဝနသ္မိံ ဒါရုကံ၊

တဿ တေ ဗဟုကာ ပိဟယန္တိ, နေရယိကာ ဝိယ သဂ္ဂဂါမိန’’န္တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

၁၀။ သဇ္ဈာယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၀။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု ယံ သုဒံ ပုဗ္ဗေ အတိဝေလံ သဇ္ဈာယဗဟုလော ဝိဟရတိ သော အပရေန သမယေန အပ္ပေါဿုက္ကော တုဏှီဘူတော သင်္ကသာယတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော ဓမ္မံ အသုဏန္တီ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကသ္မာ တုဝံ ဓမ္မပဒါနိ ဘိက္ခု, နာဓီယသိ ဘိက္ခူဟိ သံဝသန္တော၊

သုတွာန ဓမ္မံ လဘတိပ္ပသာဒံ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ လဘတိပ္ပသံသ’’န္တိ။

‘‘အဟု ပုရေ ဓမ္မပဒေသု ဆန္ဒော, ယာဝ ဝိရာဂေန သမာဂမိမှ၊

ယတော ဝိရာဂေန သမာဂမိမှ, ယံ ကိဉ္စိ ဒိဋ္ဌံဝ သုတံ မုတံ ဝါ၊

အညာယ နိက္ခေပနမာဟု သန္တော’’တိ။

၁၁။ အကုသလဝိတက္ကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၁။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု ဒိဝါဝိဟာရဂတော ပါပကေ အကုသလေ ဝိတက္ကေ ဝိတက္ကေတိ, သေယျထိဒံ – ကာမဝိတက္ကံ, ဗျာပါဒဝိတက္ကံ, ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တံ ဘိက္ခုံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အယောနိသော မနသိကာရာ, သော ဝိတက္ကေဟိ ခဇ္ဇသိ၊

အယောနိသော [အယောနိံ (ပီ။ က။)] ပဋိနိဿဇ္ဇ, ယောနိသော အနုစိန္တယ။

---

(သံ၊၁၊၂၀၅။)

‘‘သတ္ထာရံ ဓမ္မမာရဗ္ဘ, သံဃံ သီလာနိ အတ္တနော၊

အဓိဂစ္ဆသိ ပါမောဇ္ဇံ, ပီတိသုခမသံသယံ၊

တတော ပါမောဇ္ဇဗဟုလော, ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿသီ’’တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

၁၂။ မဇ္ဈနှိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၂။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ အထ ခေါ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဌိတေ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ, သန္နိသီဝေသု [သန္နိသိန္နေသု (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပက္ခိသု၊

သဏတေဝ ဗြဟာရညံ, တံ ဘယံ ပဋိဘာတိ မံ။

‘‘ဌိတေ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ, သန္နိသီဝေသု ပက္ခိသု၊

သဏတေဝ ဗြဟာရညံ, သာ ရတိ ပဋိဘာတိ မ’’န္တိ။

၁၃။ ပါကတိန္ဒြိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၃။ ဧကံ သမယံ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဝိဟရန္တိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ဥဒ္ဓတာ ဥန္နဠာ စပလာ မုခရာ ဝိကိဏ္ဏဝါစာ မုဋ္ဌဿတိနော အသမ္ပဇာနာ အသမာဟိတာ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာ ပါကတိန္ဒြိယာ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တေသံ ဘိက္ခူနံ အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တေ ဘိက္ခူ သံဝေဇေတုကာမာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သုခဇီဝိနော ပုရေ အာသုံ, ဘိက္ခူ ဂေါတမသာဝကာ၊

အနိစ္ဆာ ပိဏ္ဍမေသနာ, အနိစ္ဆာ သယနာသနံ၊

လောကေ အနိစ္စတံ ဉတွာ, ဒုက္ခဿန္တံ အကံသု တေ။

‘‘ဒုပ္ပေါသံ ကတွာ အတ္တာနံ, ဂါမေ ဂါမဏိကာ ဝိယ၊

ဘုတွာ ဘုတွာ နိပဇ္ဇန္တိ, ပရာဂါရေသု မုစ္ဆိတာ။

---

(သံ၊၁၊၂၀၆။)

‘‘သံဃဿ အဉ္ဇလိံ ကတွာ, ဣဓေကစ္စေ ဝဒါမဟံ၊

အပဝိဒ္ဓါ [အပဝိဋ္ဌာ (သျာ။ ကံ။)] အနာထာ တေ, ယထာ ပေတာ တထေဝ တေ။

‘‘ယေ ခေါ ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, တေ မေ သန္ဓာယ ဘာသိတံ၊

ယေ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, နမော တေသံ ကရောမဟ’’န္တိ။

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတာ သံဝေဂမာပါဒုန္တိ။

၁၄။ ဂန္ဓတ္ထေနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၄။ ဧကံ သမယံ အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဝိဟရတိ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ပေါက္ခရဏိံ ဩဂါဟေတွာ ပဒုမံ ဥပသိင်္ဃတိ။ အထ ခေါ ယာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တဿ ဘိက္ခုနော အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ တံ ဘိက္ခုံ သံဝေဇေတုကာမာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ယမေတံ ဝါရိဇံ ပုပ္ဖံ, အဒိန္နံ ဥပသိင်္ဃသိ၊

ဧကင်္ဂမေတံ ထေယျာနံ, ဂန္ဓတ္ထေနောသိ မာရိသာ’’တိ။

‘‘န ဟရာမိ န ဘဉ္ဇာမိ, အာရာ သိင်္ဃာမိ ဝါရိဇံ၊

အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, ဂန္ဓတ္ထေနောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ယွာယံ ဘိသာနိ ခနတိ, ပုဏ္ဍရီကာနိ ဘဉ္ဇတိ၊

ဧဝံ အာကိဏ္ဏကမ္မန္တော, ကသ္မာ ဧသော န ဝုစ္စတီ’’တိ။

‘‘အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါ ပုရိသော, ဓာတိစေလံဝ မက္ခိတော၊

တသ္မိံ မေ ဝစနံ နတ္ထိ, တွဉ္စာရဟာမိ ဝတ္တဝေ။

‘‘အနင်္ဂဏဿ ပေါသဿ, နိစ္စံ သုစိဂဝေသိနော၊

ဝါလဂ္ဂမတ္တံ ပါပဿ, အဗ္ဘာမတ္တံဝ ခါယတီ’’တိ။

‘‘အဒ္ဓါ မံ ယက္ခ ဇာနာသိ, အထော မေ အနုကမ္ပသိ၊

ပုနပိ ယက္ခ ဝဇ္ဇာသိ, ယဒါ ပဿသိ ဧဒိသ’’န္တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၀၇။)

‘‘နေဝ တံ ဥပဇီဝါမ, နပိ တေ ဘတကာမှသေ၊

တွမေဝ ဘိက္ခု ဇာနေယျ, ယေန ဂစ္ဆေယျ သုဂ္ဂတိ’’န္တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တာယ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော သံဝေဂမာပါဒီတိ။

ဝနသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝိဝေကံ ဥပဋ္ဌာနဉ္စ, ကဿပဂေါတ္တေန သမ္ဗဟုလာ၊

အာနန္ဒော အနုရုဒ္ဓေါ စ, နာဂဒတ္တဉ္စ ကုလဃရဏီ။

ဝဇ္ဇိပုတ္တော စ ဝေသာလီ, သဇ္ဈာယေန အယောနိသော၊

မဇ္ဈနှိကာလမှိ ပါကတိန္ဒြိယ, ပဒုမပုပ္ဖေန စုဒ္ဒသ ဘဝေတိ။

---

(သံ၊၁၊၂၀၈။)

၁၀။ ယက္ခသံယုတ္တံ

၁။ ဣန္ဒကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဣန္ဒကူဋေ ပဗ္ဗတေ, ဣန္ဒကဿ ယက္ခဿ ဘဝနေ။ အထ ခေါ ဣန္ဒကော ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ရူပံ န ဇီဝန္တိ ဝဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ, ကထံ နွယံ ဝိန္ဒတိမံ သရီရံ၊

ကုတဿ အဋ္ဌီယကပိဏ္ဍမေတိ, ကထံ နွယံ သဇ္ဇတိ ဂဗ္ဘရသ္မိ’’န္တိ။

‘‘ပဌမံ ကလလံ ဟောတိ, ကလလာ ဟောတိ အဗ္ဗုဒံ၊

အဗ္ဗုဒါ ဇာယတေ ပေသိ, ပေသိ နိဗ္ဗတ္တတီ ဃနော၊

ဃနာ ပသာခါ ဇာယန္တိ, ကေသာ လောမာ နခါပိ စ။

‘‘ယဉ္စဿ ဘုဉ္ဇတီ မာတာ, အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ၊

တေန သော တတ္ထ ယာပေတိ, မာတုကုစ္ဆိဂတော နရော’’တိ။

၂။ သက္ကနာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ သက္ကနာမကော ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘သဗ္ဗဂန္ထပ္ပဟီနဿ, ဝိပ္ပမုတ္တဿ တေ သတော၊

သမဏဿ န တံ သာဓု, ယဒညမနုသာသသီ’’တိ [ယဒညမနုသာသတီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။

‘‘ယေန ကေနစိ ဝဏ္ဏေန, သံဝါသော သက္က ဇာယတိ၊

န တံ အရဟတိ သပ္ပညော, မနသာ အနုကမ္ပိတုံ။

‘‘မနသာ စေ ပသန္နေန, ယဒညမနုသာသတိ၊

န တေန ဟောတိ သံယုတ္တော, ယာနုကမ္ပာ [သာနုကမ္ပာ (သီ။ ပီ။)] အနုဒ္ဒယာ’’တိ။

၃။ သူစိလောမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဂယာယံ ဝိဟရတိ ဋင်္ကိတမဉ္စေ သူစိလောမဿ ယက္ခဿ ဘဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ခရော စ ယက္ခော

---

(သံ၊၁၊၂၀၉။)

သူစိလောမော စ ယက္ခော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အတိက္ကမန္တိ။ အထ ခေါ ခရော ယက္ခော သူစိလောမံ ယက္ခံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသော သမဏော’’တိ! ‘‘နေသော သမဏော, သမဏကော ဧသော’’။ ‘‘ယာဝ ဇာနာမိ ယဒိ ဝါ သော သမဏော ယဒိ ဝါ ပန သော သမဏကော’’တိ။

အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ကာယံ ဥပနာမေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာယံ အပနာမေသိ။ အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘာယသိ မံ သမဏာ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, ဘာယာမိ၊ အပိ စ တေ သမ္ဖဿော ပါပကော’’တိ။ ‘‘ပဉှံ တံ, သမဏ ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ မေ န ဗျာကရိဿသိ, စိတ္တံ ဝါ တေ ခိပိဿာမိ, ဟဒယံ ဝါ တေ ဖာလေဿာမိ, ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ [ပါရံ ဂင်္ဂါယ (က။)] ခိပိဿာမီ’’တိ။ ‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ, ယော မေ စိတ္တံ ဝါ ခိပေယျ ဟဒယံ ဝါ ဖာလေယျ ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပေယျ၊ အပိ စ တွံ, အာဝုသော, ပုစ္ဆ ယဒါ ကင်္ခသီ’’တိ။ အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ – ( ) [(အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ။) (သီ။)]

‘‘ရာဂေါ စ ဒေါသော စ ကုတောနိဒါနာ,

အရတီ ရတီ လောမဟံသော ကုတောဇာ၊

ကုတော သမုဋ္ဌာယ မနောဝိတက္ကာ,

ကုမာရကာ ဓင်္ကမိဝေါဿဇန္တီ’’တိ။

‘‘ရာဂေါ စ ဒေါသော စ ဣတောနိဒါနာ,

အရတီ ရတီ လောမဟံသော ဣတောဇာ၊

ဣတော သမုဋ္ဌာယ မနောဝိတက္ကာ,

ကုမာရကာ ဓင်္ကမိဝေါဿဇန္တိ။

‘‘သ္နေဟဇာ အတ္တသမ္ဘူတာ, နိဂြောဓဿေဝ ခန္ဓဇာ၊

ပုထူ ဝိသတ္တာ ကာမေသု, မာလုဝါဝ ဝိတတာ [ဝိတ္ထတာ (သျာ။ ကံ။)] ဝနေ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၀။)

‘‘ယေ နံ ပဇာနန္တိ ယတောနိဒါနံ,

တေ နံ ဝိနောဒေန္တိ သုဏောဟိ ယက္ခ၊

တေ ဒုတ္တရံ ဩဃမိမံ တရန္တိ,

အတိဏ္ဏပုဗ္ဗံ အပုနဗ္ဘဝါယာ’’တိ။

၄။ မဏိဘဒ္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ မဏိမာလိကေ စေတိယေ မဏိဘဒ္ဒဿ ယက္ခဿ ဘဝနေ။ အထ ခေါ မဏိဘဒ္ဒေါ ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘သတီမတော သဒါ ဘဒ္ဒံ, သတိမာ သုခမေဓတိ၊

သတီမတော သုဝေ သေယျော, ဝေရာ စ ပရိမုစ္စတီ’’တိ။

‘‘သတီမတော သဒါ ဘဒ္ဒံ, သတိမာ သုခမေဓတိ၊

သတီမတော သုဝေ သေယျော, ဝေရာ န ပရိမုစ္စတိ။

‘‘ယဿ သဗ္ဗမဟောရတ္တံ [ရတ္တိံ (သျာ။ ကံ။ က။)], အဟိံသာယ ရတော မနော၊

မေတ္တံ သော သဗ္ဗဘူတေသု, ဝေရံ တဿ န ကေနစီ’’တိ။

၅။ သာနုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၉။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရိဿာ ဥပါသိကာယ သာနု နာမ ပုတ္တော ယက္ခေန ဂဟိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ သာ ဥပါသိကာ ပရိဒေဝမာနာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ, ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊

ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ, အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ။

‘‘ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ, ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ ယေ၊

န တေဟိ ယက္ခာ ကီဠန္တိ, ဣတိ မေ အရဟတံ သုတံ၊

သာ ဒါနိ အဇ္ဇ ပဿာမိ, ယက္ခာ ကီဠန္တိ သာနုနာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၁။)

‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ, ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊

ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ, အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ၊

ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ, ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ ယေ။

‘‘န တေဟိ ယက္ခာ ကီဠန္တိ, သာဟု တေ အရဟတံ သုတံ၊

သာနုံ ပဗုဒ္ဓံ ဝဇ္ဇာသိ, ယက္ခာနံ ဝစနံ ဣဒံ၊

မာကာသိ ပါပကံ ကမ္မံ, အာဝိ ဝါ ယဒိ ဝါ ရဟော။

‘‘သစေ စ [သစေဝ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။), ယဉ္စေဝ (သီ။)] ပါပကံ ကမ္မံ, ကရိဿသိ ကရောသိ ဝါ၊

န တေ ဒုက္ခာ ပမုတျတ္ထိ, ဥပ္ပစ္စာပိ ပလာယတော’’တိ။

‘‘မတံ ဝါ အမ္မ ရောဒန္တိ, ယော ဝါ ဇီဝံ န ဒိဿတိ၊

ဇီဝန္တံ အမ္မ ပဿန္တီ, ကသ္မာ မံ အမ္မ ရောဒသီ’’တိ။

‘‘မတံ ဝါ ပုတ္တ ရောဒန္တိ, ယော ဝါ ဇီဝံ န ဒိဿတိ၊

ယော စ ကာမေ စဇိတွာန, ပုနရာဂစ္ဆတေ ဣဓ၊

တံ ဝါပိ ပုတ္တ ရောဒန္တိ, ပုန ဇီဝံ မတော ဟိ သော။

‘‘ကုက္ကုဠာ ဥဗ္ဘတော တာတ, ကုက္ကုဠံ [ကုက္ကုဠေ (သီ။)] ပတိတုမိစ္ဆသိ၊

နရကာ ဥဗ္ဘတော တာတ, နရကံ ပတိတုမိစ္ဆသိ။

‘‘အဘိဓာဝထ ဘဒ္ဒန္တေ, ကဿ ဥဇ္ဈာပယာမသေ၊

အာဒိတ္တာ နီဟတံ [နိဗ္ဘတံ (သျာ။ ကံ။ က။), နိဘတံ (ပီ။ က။)] ဘဏ္ဍံ, ပုန ဍယှိတုမိစ္ဆသီ’’တိ။

၆။ ပိယင်္ကရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၀။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဓမ္မပဒါနိ ဘာသတိ။ အထ ခေါ ပိယင်္ကရမာတာ ယက္ခိနီ ပုတ္တကံ ဧဝံ တောသေသိ –

‘‘မာ သဒ္ဒံ ကရိ ပိယင်္ကရ, ဘိက္ခု ဓမ္မပဒါနိ ဘာသတိ၊

အပိ [အပိ (သီ။)] စ ဓမ္မပဒံ ဝိဇာနိယ, ပဋိပဇ္ဇေမ ဟိတာယ နော သိယာ။

‘‘ပါဏေသု စ သံယမာမသေ, သမ္ပဇာနမုသာ န ဘဏာမသေ၊

သိက္ခေမ သုသီလျမတ္တနော [သုသီလမတ္တနော (သီ။ က။)], အပိ မုစ္စေမ ပိသာစယောနိယာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၂။)

၇။ ပုနဗ္ဗသုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၁။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဘိက္ခူ နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ စ ဘိက္ခူ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။ အထ ခေါ ပုနဗ္ဗသုမာတာ ယက္ခိနီ ပုတ္တကေ ဧဝံ တောသေသိ –

‘‘တုဏှီ ဥတ္တရိကေ ဟောဟိ, တုဏှီ ဟောဟိ ပုနဗ္ဗသု၊

ယာဝါဟံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ, ဓမ္မံ သောဿာမိ သတ္ထုနော။

‘‘နိဗ္ဗာနံ ဘဂဝါ အာဟ, သဗ္ဗဂန္ထပ္ပမောစနံ၊

အတိဝေလာ စ မေ ဟောတိ, အသ္မိံ ဓမ္မေ ပိယာယနာ။

‘‘ပိယော လောကေ သကော ပုတ္တော, ပိယော လောကေ သကော ပတိ၊

တတော ပိယတရာ မယှံ, အဿ ဓမ္မဿ မဂ္ဂနာ။

‘‘န ဟိ ပုတ္တော ပတိ ဝါပိ, ပိယော ဒုက္ခာ ပမောစယေ၊

ယထာ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ, ဒုက္ခာ မောစေတိ ပါဏိနံ။

‘‘လောကေ ဒုက္ခပရေတသ္မိံ, ဇရာမရဏသံယုတေ၊

ဇရာမရဏမောက္ခာယ, ယံ ဓမ္မံ အဘိသမ္ဗုဓံ၊

တံ ဓမ္မံ သောတုမိစ္ဆာမိ, တုဏှီ ဟောဟိ ပုနဗ္ဗသူ’’တိ။

‘‘အမ္မာ န ဗျာဟရိဿာမိ, တုဏှီဘူတာယမုတ္တရာ၊

ဓမ္မမေဝ နိသာမေဟိ, သဒ္ဓမ္မဿဝနံ သုခံ၊

သဒ္ဓမ္မဿ အနညာယ, အမ္မာ ဒုက္ခံ စရာမသေ။

‘‘ဧသ ဒေဝမနုဿာနံ, သမ္မူဠှာနံ ပဘင်္ကရော၊

ဗုဒ္ဓေါ အန္တိမသာရီရော, ဓမ္မံ ဒေသေတိ စက္ခုမာ’’တိ။

‘‘သာဓု ခေါ ပဏ္ဍိတော နာမ, ပုတ္တော ဇာတော ဥရေသယော၊

ပုတ္တော မေ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌဿ, ဓမ္မံ သုဒ္ဓံ ပိယာယတိ။

‘‘ပုနဗ္ဗသု သုခီ ဟောဟိ, အဇ္ဇာဟမှိ သမုဂ္ဂတာ၊

ဒိဋ္ဌာနိ အရိယသစ္စာနိ, ဥတ္တရာပိ သုဏာတု မေ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၃။)

၈။ သုဒတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၂။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ သီတဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ရာဇဂဟံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အဿောသိ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ – ‘‘ဗုဒ္ဓေါ ကိရ လောကေ ဥပ္ပန္နော’’တိ။ တာဝဒေဝ စ ပန ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုကာမော ဟောတိ။ အထဿ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ အဇ္ဇ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သွေ ဒါနာဟံ ကာလေန ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဂမိဿာမီ’’တိ ဗုဒ္ဓဂတာယ သတိယာ နိပဇ္ဇိ။ ရတ္တိယာ သုဒံ တိက္ခတ္တုံ ဝုဋ္ဌာသိ ပဘာတန္တိ မညမာနော။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ယေန သိဝထိကဒွါရံ [သီဝထိကဒွါရံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တေနုပသင်္ကမိ။ အမနုဿာ ဒွါရံ ဝိဝရိံသု။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ နဂရမှာ နိက္ခမန္တဿ အာလောကော အန္တရဓာယိ, အန္ဓကာရော ပါတုရဟောသိ, ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော ဥဒပါဒိ, တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ အထ ခေါ သိဝကော [သီဝကော (သီ။ ပီ။)] ယက္ခော အန္တရဟိတော သဒ္ဒမနုဿာဝေသိ –

‘‘သတံ ဟတ္ထီ သတံ အဿာ, သတံ အဿတရီရထာ၊

သတံ ကညာသဟဿာနိ, အာမုက္ကမဏိကုဏ္ဍလာ၊

ဧကဿ ပဒဝီတိဟာရဿ, ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။

‘‘အဘိက္ကမ ဂဟပတိ, အဘိက္ကမ ဂဟပတိ၊

အဘိက္ကမနံ တေ သေယျော, နော ပဋိက္ကမန’’န္တိ။

အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ အန္ဓကာရော အန္တရဓာယိ, အာလောကော ပါတုရဟောသိ, ယံ အဟောသိ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော, သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ အာလောကော အန္တရဓာယိ, အန္ဓကာရော ပါတုရဟောသိ, ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော ဥဒပါဒိ, တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သိဝကော ယက္ခော အန္တရဟိတော သဒ္ဒမနုဿာဝေသိ –

---

(သံ၊၁၊၂၁၄။)

‘‘သတံ ဟတ္ထီ သတံ အဿာ…ပေ…

ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။

‘‘အဘိက္ကမ ဂဟပတိ, အဘိက္ကမ ဂဟပတိ၊

အဘိက္ကမနံ တေ သေယျော, နော ပဋိက္ကမန’’န္တိ။

အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ အန္ဓကာရော အန္တရဓာယိ, အာလောကော ပါတုရဟောသိ, ယံ အဟောသိ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော, သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ အာလောကော အန္တရဓာယိ, အန္ဓကာရော ပါတုရဟောသိ, ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော ဥဒပါဒိ, တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သိဝကော ယက္ခော အန္တရဟိတော သဒ္ဒမနုဿာဝေသိ –

‘‘သတံ ဟတ္ထီ သတံ အဿာ…ပေ…

ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။

‘‘အဘိက္ကမ ဂဟပတိ, အဘိက္ကမ ဂဟပတိ၊

အဘိက္ကမနံ တေ သေယျော, နော ပဋိက္ကမန’’န္တိ။

အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ အန္ဓကာရော အန္တရဓာယိ, အာလောကော ပါတုရဟောသိ, ယံ အဟောသိ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော, သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ယေန သီတဝနံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန စင်္ကမာ ဩရောဟိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အနာထပိဏ္ဍိကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟိ သုဒတ္တာ’’တိ။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ, နာမေန မံ ဘဂဝါ အာလပတီတိ, ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂေါ တတ္ထေဝ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သုခမသယိတ္ထာ’’တိ?

‘‘သဗ္ဗဒါ ဝေ သုခံ သေတိ, ဗြာဟ္မဏော ပရိနိဗ္ဗုတော၊

ယော န လိမ္ပတိ ကာမေသု, သီတိဘူတော နိရူပဓိ။

‘‘သဗ္ဗာ အာသတ္တိယော ဆေတွာ, ဝိနေယျ ဟဒယေ ဒရံ၊

ဥပသန္တော သုခံ သေတိ, သန္တိံ ပပ္ပုယျ စေတသာ’’တိ [စေတသောတိ (သီ။)]။

---

(သံ၊၁၊၂၁၅။)

၉။ ပဌမသုက္ကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၃။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုက္ကာ ဘိက္ခုနီ မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အထ ခေါ သုက္ကာယ ဘိက္ခုနိယာ အဘိပ္ပသန္နော ယက္ခော ရာဇဂဟေ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ကိံ မေ ကတာ ရာဇဂဟေ မနုဿာ, မဓုပီတာဝ သေယရေ၊

ယေ သုက္ကံ န ပယိရုပါသန္တိ, ဒေသေန္တိံ အမတံ ပဒံ။

‘‘တဉ္စ ပန အပ္ပဋိဝါနီယံ, အသေစနကမောဇဝံ၊

ပိဝန္တိ မညေ သပ္ပညာ, ဝလာဟကမိဝ ပန္ထဂူ’’တိ [ဝလာဟကမိဝဒ္ဓဂူတိ (သီ။)]။

၁၀။ ဒုတိယသုက္ကာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဥပါသကော သုက္ကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘောဇနံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သုက္ကာယ ဘိက္ခုနိယာ အဘိပ္ပသန္နော ယက္ခော ရာဇဂဟေ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ပုညံ ဝတ ပသဝိ ဗဟုံ, သပ္ပညော ဝတာယံ ဥပါသကော၊

ယော သုက္ကာယ အဒါသိ ဘောဇနံ, သဗ္ဗဂန္ထေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တိယာ’’တိ [ဝိပ္ပမုတ္တာယာတိ (သျာ။ ကံ။)]။

၁၁။ စီရာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဥပါသကော စီရာယ [စိရာယ (က။)] ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အဒါသိ။ အထ ခေါ စီရာယ ဘိက္ခုနိယာ အဘိပ္ပသန္နော ယက္ခော ရာဇဂဟေ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၂၁၆။)

‘‘ပုညံ ဝတ ပသဝိ ဗဟုံ, သပ္ပညော ဝတာယံ ဥပါသကော၊

ယော စီရာယ အဒါသိ စီဝရံ, သဗ္ဗယောဂေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တိယာ’’တိ [ဝိပ္ပမုတ္တာယာတိ (သျာ။ ကံ။)]။

၁၂။ အာဠဝကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အာဠဝကဿ ယက္ခဿ ဘဝနေ။ အထ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ နိက္ခမိ။ ‘‘ပဝိသ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ ပါဝိသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ နိက္ခမိ။ ‘‘ပဝိသ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ ပါဝိသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ နိက္ခမိ။ ‘‘ပဝိသ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ ပါဝိသိ။ စတုတ္ထမ္ပိ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, နိက္ခမိဿာမိ။ ယံ တေ ကရဏီယံ တံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ပဉှံ တံ, သမဏ, ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ မေ န ဗျာကရိဿသိ, စိတ္တံ ဝါ တေ ခိပိဿာမိ, ဟဒယံ ဝါ တေ ဖာလေဿာမိ, ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပိဿာမီ’’တိ။ ‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ, ယေ မေ စိတ္တံ ဝါ ခိပေယျ ဟဒယံ ဝါ ဖာလေယျ, ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပေယျ။ အပိ စ တွံ, အာဝုသော, ပုစ္ဆ ယဒါ ကင်္ခသီ’’တိ [(အထ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ။) (သီ။)]။

‘‘ကိံသူဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ, ကိံသု သုစိဏ္ဏံ သုခမာဝဟာတိ၊

ကိံသု ဟဝေ သာဒုတရံ ရသာနံ, ကထံဇီဝိံ ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌ’’န္တိ။

‘‘သဒ္ဓီဓ ဝိတ္တံ ပုရိဿ သေဋ္ဌံ, ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟာတိ၊

သစ္စံ ဟဝေ သာဒုတရံ ရသာနံ, ပညာဇီဝိံ ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌ’’န္တိ။

‘‘ကထံသု တရတိ ဩဃံ, ကထံသု တရတိ အဏ္ဏဝံ၊

ကထံသု ဒုက္ခမစ္စေတိ, ကထံသု ပရိသုဇ္ဈတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၇။)

‘‘သဒ္ဓါယ တရတိ ဩဃံ, အပ္ပမာဒေန အဏ္ဏဝံ၊

ဝီရိယေန ဒုက္ခမစ္စေတိ, ပညာယ ပရိသုဇ္ဈတီ’’တိ။

‘‘ကထံသု လဘတေ ပညံ, ကထံသု ဝိန္ဒတေ ဓနံ၊

ကထံသု ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ, ကထံ မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ၊

အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ, ကထံ ပေစ္စ န သောစတီ’’တိ။

‘‘သဒ္ဒဟာနော အရဟတံ, ဓမ္မံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊

သုဿူသံ [သုဿူသာ (သီ။ ပီ။)] လဘတေ ပညံ, အပ္ပမတ္တော ဝိစက္ခဏော။

‘‘ပတိရူပကာရီ ဓုရဝါ, ဥဋ္ဌာတာ ဝိန္ဒတေ ဓနံ၊

သစ္စေန ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ, ဒဒံ မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ၊

အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ, ဧဝံ ပေစ္စ န သောစတိ။

‘‘ယဿေတေ စတုရော ဓမ္မာ, သဒ္ဓဿ ဃရမေသိနော၊

သစ္စံ ဒမ္မော ဓိတိ စာဂေါ, သ ဝေ ပေစ္စ န သောစတိ။

‘‘ဣင်္ဃ အညေပိ ပုစ္ဆဿု, ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ၊

ယဒိ သစ္စာ ဒမ္မာ စာဂါ, ခန္တျာ ဘိယျောဓ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘ကထံ နု ဒါနိ ပုစ္ဆေယျံ, ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ၊

ယောဟံ [သောဟံ (သီ။), သွာဟံ (က။)] အဇ္ဇ ပဇာနာမိ, ယော အတ္ထော သမ္ပရာယိကော။

‘‘အတ္ထာယ ဝတ မေ ဗုဒ္ဓေါ, ဝါသာယာဠဝိမာဂမာ [မာဂတော (ပီ။ က။)]၊

ယောဟံ [သောဟံ (သီ။)] အဇ္ဇ ပဇာနာမိ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။

‘‘သော အဟံ ဝိစရိဿာမိ, ဂါမာ ဂါမံ ပုရာ ပုရံ၊

နမဿမာနော သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဓမ္မဿ စ သုဓမ္မတ’’န္တိ။

ယက္ခသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဣန္ဒကော သက္က သူစိ စ, မဏိဘဒ္ဒေါ စ သာနု စ၊

ပိယင်္ကရ ပုနဗ္ဗသု သုဒတ္တော စ, ဒွေ သုက္ကာ စီရအာဠဝီတိ ဒွါဒသ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၈။)

၁၁။ သက္ကသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ သုဝီရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အသုရာ ဒေဝေ အဘိယံသု။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုဝီရံ ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘ဧတေ, တာတ သုဝီရ, အသုရာ ဒေဝေ အဘိယန္တိ။ ဂစ္ဆ, တာတ သုဝီရ, အသုရေ ပစ္စုယျာဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သုဝီရော ဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ပမာဒံ အာပါဒေသိ [အာဟရေသိ (ကတ္ထစိ) နဝင်္ဂုတ္တရေ သီဟနာဒသုတ္တေပိ]။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုဝီရံ ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘ဧတေ, တာတ သုဝီရ, အသုရာ ဒေဝေ အဘိယန္တိ။ ဂစ္ဆ, တာတ သုဝီရ, အသုရေ ပစ္စုယျာဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သုဝီရော ဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ဒုတိယမ္ပိ ပမာဒံ အာပါဒေသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုဝီရံ ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘ဧတေ, တာတ သုဝီရ, အသုရာ ဒေဝေ အဘိယန္တိ။ ဂစ္ဆ, တာတ သုဝီရ, အသုရေ ပစ္စုယျာဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သုဝီရော ဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ တတိယမ္ပိ ပမာဒံ အာပါဒေသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုဝီရံ ဒေဝပုတ္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အနုဋ္ဌဟံ အဝါယာမံ, သုခံ ယတြာဓိဂစ္ဆတိ၊

သုဝီရ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ, မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယာ’’တိ။

‘‘အလသွဿ [အလသ’ဿ (သီ။ ပီ။), အလသွာယံ (သျာ။ ကံ။)] အနုဋ္ဌာတာ, န စ ကိစ္စာနိ ကာရယေ၊

သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓဿ, တံ မေ သက္က ဝရံ ဒိသာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၁၉။)

‘‘ယတ္ထာလသော အနုဋ္ဌာတာ, အစ္စန္တံ သုခမေဓတိ၊

သုဝီရ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ, မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယာ’’တိ။

‘‘အကမ္မုနာ [အကမ္မနာ (သီ။ ပီ။)] ဒေဝသေဋ္ဌ, သက္က ဝိန္ဒေမု ယံ သုခံ၊

အသောကံ အနုပါယာသံ, တံ မေ သက္က ဝရံ ဒိသာ’’တိ။

‘‘သစေ အတ္ထိ အကမ္မေန, ကောစိ ကွစိ န ဇီဝတိ၊

နိဗ္ဗာနဿ ဟိ သော မဂ္ဂေါ, သုဝီရ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ၊

မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယာ’’တိ။

‘‘သော ဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သကံ ပုညဖလံ ဥပဇီဝမာနော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဥဋ္ဌာနဝီရိယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သောဘေထ, ယံ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ ဥဋ္ဌဟေယျာထ ဃဋေယျာထ ဝါယမေယျာထ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။

၂။ သုသီမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၈။ သာဝတ္ထိယံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အသုရာ ဒေဝေ အဘိယံသု။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုသီမံ [သုသိမံ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘ဧတေ, တာတ သုသီမ, အသုရာ ဒေဝေ အဘိယန္တိ။ ဂစ္ဆ, တာတ သုသီမ, အသုရေ ပစ္စုယျာဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သုသီမော ဒေဝပုတ္တော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ပမာဒံ အာပါဒေသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုသီမံ ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ…ပေ… ဒုတိယမ္ပိ ပမာဒံ အာပါဒေသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုသီမံ ဒေဝပုတ္တံ အာမန္တေသိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ပမာဒံ အာပါဒေသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုသီမံ ဒေဝပုတ္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘အနုဋ္ဌဟံ အဝါယာမံ, သုခံ ယတြာဓိဂစ္ဆတိ၊

သုသီမ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ, မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယာ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၂၀။)

‘‘အလသွဿ အနုဋ္ဌာတာ, န စ ကိစ္စာနိ ကာရယေ၊

သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓဿ, တံ မေ သက္က ဝရံ ဒိသာ’’တိ။

‘‘ယတ္ထာလသော အနုဋ္ဌာတာ, အစ္စန္တံ သုခမေဓတိ၊

သုသီမ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ, မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယာ’’တိ။

‘‘အကမ္မုနာ ဒေဝသေဋ္ဌ, သက္က ဝိန္ဒေမု ယံ သုခံ၊

အသောကံ အနုပါယာသံ, တံ မေ သက္က ဝရံ ဒိသာ’’တိ။

‘‘သစေ အတ္ထိ အကမ္မေန, ကောစိ ကွစိ န ဇီဝတိ၊

နိဗ္ဗာနဿ ဟိ သော မဂ္ဂေါ, သုသီမ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ၊

မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယာ’’တိ။

‘‘သော ဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သကံ ပုညဖလံ ဥပဇီဝမာနော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဥဋ္ဌာနဝီရိယဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သောဘေထ, ယံ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ ဥဋ္ဌဟေယျာထ ဃဋေယျာထ ဝါယမေယျာထ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။

၃။ ဓဇဂ္ဂသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၉။ သာဝတ္ထိယံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေ တာဝတိံသေ အာမန္တေသိ –

‘သစေ, မာရိသာ, ဒေဝါနံ သင်္ဂါမဂတာနံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, မမေဝ တသ္မိံ သမယေ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ။ မမဉှိ ဝေါ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတိ’။

‘နော စေ မေ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ, အထ ပဇာပတိဿ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ။ ပဇာပတိဿ ဟိ ဝေါ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတိ’။

---

(သံ၊၁၊၂၂၁။)

‘နော စေ ပဇာပတိဿ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ, အထ ဝရုဏဿ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ။ ဝရုဏဿ ဟိ ဝေါ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတိ’။

‘နော စေ ဝရုဏဿ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ, အထ ဤသာနဿ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကေယျာထ။ ဤသာနဿ ဟိ ဝေါ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတီ’’’တိ။

‘‘တံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သက္ကဿ ဝါ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ, ပဇာပတိဿ ဝါ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ, ဝရုဏဿ ဝါ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ, ဤသာနဿ ဝါ ဒေဝရာဇဿ ဓဇဂ္ဂံ ဥလ္လောကယတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယေထာပိ နောပိ ပဟီယေထ [နော ပဟီယေထ (က။)]။

‘‘တံ ကိဿ ဟေတု? သက္ကော ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော အဝီတရာဂေါ အဝီတဒေါသော အဝီတမောဟော ဘီရု ဆမ္ဘီ ဥတြာသီ ပလာယီတိ။

‘‘အဟဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘သစေ တုမှာကံ, ဘိက္ခဝေ, အရညဂတာနံ ဝါ ရုက္ခမူလဂတာနံ ဝါ သုညာဂါရဂတာနံ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, မမေဝ တသ္မိံ သမယေ အနုဿရေယျာထ – ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ မမဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿရတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတိ။

‘‘နော စေ မံ အနုဿရေယျာထ, အထ ဓမ္မံ အနုဿရေယျာထ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။ ဓမ္မဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿရတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတိ။

‘‘နော စေ ဓမ္မံ အနုဿရေယျာထ, အထ သံဃံ အနုဿရေယျာထ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော

---

(သံ၊၁၊၂၂၂။)

သာဝကသံဃော ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’တိ။ သံဃဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿရတံ ယံ ဘဝိဿတိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ, သော ပဟီယိဿတိ။

‘‘တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဂတော ဟိ, ဘိက္ခဝေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော အဘီရု အစ္ဆမ္ဘီ အနုတြာသီ အပလာယီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘အရညေ ရုက္ခမူလေ ဝါ, သုညာဂါရေဝ ဘိက္ခဝေါ၊

အနုဿရေထ [အနုဿရေယျာထ (က။) ပဒသိဒ္ဓိ ပန စိန္တေတဗ္ဗာ] သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဘယံ တုမှာက နော သိယာ။

‘‘နော စေ ဗုဒ္ဓံ သရေယျာထ, လောကဇေဋ္ဌံ နရာသဘံ၊

အထ ဓမ္မံ သရေယျာထ, နိယျာနိကံ သုဒေသိတံ။

‘‘နော စေ ဓမ္မံ သရေယျာထ, နိယျာနိကံ သုဒေသိတံ၊

အထ သံဃံ သရေယျာထ, ပုညက္ခေတ္တံ အနုတ္တရံ။

‘‘ဧဝံ ဗုဒ္ဓံ သရန္တာနံ, ဓမ္မံ သံဃဉ္စ ဘိက္ခဝေါ၊

ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ, လောမဟံသော န ဟေဿတီ’’တိ။

၄။ ဝေပစိတ္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော အသုရေ အာမန္တေသိ – ‘သစေ, မာရိသာ, ဒေဝါနံ အသုရသင်္ဂါမေ သမုပဗျူဠှေ အသုရာ ဇိနေယျုံ ဒေဝါ ပရာဇိနေယျုံ [ပရာဇေယျုံ (သီ။ ပီ။)], ယေန နံ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ကဏ္ဌပဉ္စမေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗန္ဓိတွာ မမ သန္တိကေ အာနေယျာထ အသုရပုရ’န္တိ။ သက္ကောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေ တာဝတိံသေ အာမန္တေသိ – ‘သစေ, မာရိသာ, ဒေဝါနံ အသုရသင်္ဂါမေ သမုပဗျူဠှေ ဒေဝါ ဇိနေယျုံ အသုရာ ပရာဇိနေယျုံ, ယေန နံ ဝေပစိတ္တိံ အသုရိန္ဒံ ကဏ္ဌပဉ္စမေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗန္ဓိတွာ မမ သန္တိကေ အာနေယျာထ သုဓမ္မသဘ’’’န္တိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဂါမေ ဒေဝါ

---

(သံ၊၁၊၂၂၃။)

ဇိနိံသု, အသုရာ ပရာဇိနိံသု [ပရာဇိံသု (သီ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဝေပစိတ္တိံ အသုရိန္ဒံ ကဏ္ဌပဉ္စမေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗန္ဓိတွာ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ သန္တိကေ အာနေသုံ သုဓမ္မသဘံ။ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော ကဏ္ဌပဉ္စမေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ သုဓမ္မသဘံ ပဝိသန္တဉ္စ နိက္ခမန္တဉ္စ အသဗ္ဘာဟိ ဖရုသာဟိ ဝါစာဟိ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ဘယာ နု မဃဝါ သက္က, ဒုဗ္ဗလျာ နော တိတိက္ခသိ၊

သုဏန္တော ဖရုသံ ဝါစံ, သမ္မုခါ ဝေပစိတ္တိနော’’တိ။

‘‘နာဟံ ဘယာ န ဒုဗ္ဗလျာ, ခမာမိ ဝေပစိတ္တိနော၊

ကထဉှိ မာဒိသော ဝိညူ, ဗာလေန ပဋိသံယုဇေ’’တိ။

‘‘ဘိယျော ဗာလာ ပဘိဇ္ဇေယျုံ, နော စဿ ပဋိသေဓကော၊

တသ္မာ ဘုသေန ဒဏ္ဍေန, ဓီရော ဗာလံ နိသေဓယေ’’တိ။

‘‘ဧတဒေဝ အဟံ မညေ, ဗာလဿ ပဋိသေဓနံ၊

ပရံ သင်္ကုပိတံ ဉတွာ, ယော သတော ဥပသမ္မတီ’’တိ။

‘‘ဧတဒေဝ တိတိက္ခာယ, ဝဇ္ဇံ ပဿာမိ ဝါသဝ၊

ယဒါ နံ မညတိ ဗာလော, ဘယာ မျာယံ တိတိက္ခတိ၊

အဇ္ဈာရုဟတိ ဒုမ္မေဓော, ဂေါဝ ဘိယျော ပလာယိန’’န္တိ။

‘‘ကာမံ မညတု ဝါ မာ ဝါ, ဘယာ မျာယံ တိတိက္ခတိ၊

သဒတ္ထပရမာ အတ္ထာ, ခန္တျာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ယော ဟဝေ ဗလဝါ သန္တော, ဒုဗ္ဗလဿ တိတိက္ခတိ၊

တမာဟု ပရမံ ခန္တိံ, နိစ္စံ ခမတိ ဒုဗ္ဗလော။

‘‘အဗလံ တံ ဗလံ အာဟု, ယဿ ဗာလဗလံ ဗလံ၊

ဗလဿ ဓမ္မဂုတ္တဿ, ပဋိဝတ္တာ န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘တဿေဝ တေန ပါပိယော, ယော ကုဒ္ဓံ ပဋိကုဇ္ဈတိ၊

ကုဒ္ဓံ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော, သင်္ဂါမံ ဇေတိ ဒုဇ္ဇယံ။

---

(သံ၊၁၊၂၂၄။)

‘‘ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ပရံ သင်္ကုပိတံ ဉတွာ, ယော သတော ဥပသမ္မတိ။

‘‘ဥဘိန္နံ တိကိစ္ဆန္တာနံ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ဇနာ မညန္တိ ဗာလောတိ, ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ’’တိ။

‘‘သော ဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သကံ ပုညဖလံ ဥပဇီဝမာနော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ခန္တိသောရစ္စဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သောဘေထ ယံ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ ခမာ စ ဘဝေယျာထ သောရတာ စာ’’တိ။

၅။ သုဘာသိတဇယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဟောတု, ဒေဝါနမိန္ဒ, သုဘာသိတေန ဇယော’တိ။ ‘ဟောတု, ဝေပစိတ္တိ, သုဘာသိတေန ဇယော’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ စ အသုရာ စ ပါရိသဇ္ဇေ ဌပေသုံ – ‘ဣမေ နော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ အာဇာနိဿန္တီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိံ အသုရိန္ဒော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဘဏ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဂါထ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘တုမှေ ခွေတ္ထ, ဝေပစိတ္တိ, ပုဗ္ဗဒေဝါ။ ဘဏ, ဝေပစိတ္တိ, ဂါထ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဘိယျော ဗာလာ ပဘိဇ္ဇေယျုံ, နော စဿ ပဋိသေဓကော၊

တသ္မာ ဘုသေန ဒဏ္ဍေန, ဓီရော ဗာလံ နိသေဓယေ’’တိ။

‘‘ဘာသိတာယ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိနာ အသုရိန္ဒေန ဂါထာယ အသုရာ အနုမောဒိံသု, ဒေဝါ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဘဏ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဂါထ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဧတဒေဝ အဟံ မညေ, ဗာလဿ ပဋိသေဓနံ၊

ပရံ သင်္ကုပိတံ ဉတွာ, ယော သတော ဥပသမ္မတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၂၅။)

‘‘ဘာသိတာယ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ဂါထာယ, ဒေဝါ အနုမောဒိံသု, အသုရာ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေပစိတ္တိံ အသုရိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဘဏ, ဝေပစိတ္တိ, ဂါထ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဧတဒေဝ တိတိက္ခာယ, ဝဇ္ဇံ ပဿာမိ ဝါသဝ၊

ယဒါ နံ မညတိ ဗာလော, ဘယာ မျာယံ တိတိက္ခတိ၊

အဇ္ဈာရုဟတိ ဒုမ္မေဓော, ဂေါဝ ဘိယျော ပလာယိန’’န္တိ။

‘‘ဘာသိတာယ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိနာ အသုရိန္ဒေန ဂါထာယ အသုရာ အနုမောဒိံသု, ဒေဝါ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဘဏ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဂါထ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ကာမံ မညတု ဝါ မာ ဝါ, ဘယာ မျာယံ တိတိက္ခတိ၊

သဒတ္ထပရမာ အတ္ထာ, ခန္တျာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ယော ဟဝေ ဗလဝါ သန္တော, ဒုဗ္ဗလဿ တိတိက္ခတိ၊

တမာဟု ပရမံ ခန္တိံ, နိစ္စံ ခမတိ ဒုဗ္ဗလော။

‘‘အဗလံ တံ ဗလံ အာဟု, ယဿ ဗာလဗလံ ဗလံ၊

ဗလဿ ဓမ္မဂုတ္တဿ, ပဋိဝတ္တာ န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘တဿေဝ တေန ပါပိယော, ယော ကုဒ္ဓံ ပဋိကုဇ္ဈတိ၊

ကုဒ္ဓံ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော, သင်္ဂါမံ ဇေတိ ဒုဇ္ဇယံ။

‘‘ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ပရံ သင်္ကုပိတံ ဉတွာ, ယော သတော ဥပသမ္မတိ။

‘‘ဥဘိန္နံ တိကိစ္ဆန္တာနံ, အတ္တနော စ ပရဿ စ၊

ဇနာ မညန္တိ ဗာလောတိ, ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ’’တိ။

‘‘ဘာသိတာသု ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ဂါထာသု, ဒေဝါ အနုမောဒိံသု, အသုရာ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနဉ္စ အသုရာနဉ္စ ပါရိသဇ္ဇာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဘာသိတာ ခေါ ဝေပစိတ္တိနာ အသုရိန္ဒေန ဂါထာယော။ တာ စ ခေါ သဒဏ္ဍာဝစရာ သသတ္ထာဝစရာ, ဣတိ ဘဏ္ဍနံ

---

(သံ၊၁၊၂၂၆။)

ဣတိ ဝိဂ္ဂဟော ဣတိ ကလဟော။ ဘာသိတာ ခေါ [ဘာသိတာ ခေါ ပန (သီ။)] သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ဂါထာယော။ တာ စ ခေါ အဒဏ္ဍာဝစရာ အသတ္ထာဝစရာ, ဣတိ အဘဏ္ဍနံ ဣတိ အဝိဂ္ဂဟော ဣတိ အကလဟော။ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ သုဘာသိတေန ဇယော’တိ။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ သုဘာသိတေန ဇယော အဟောသီ’’တိ။

၆။ ကုလာဝကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၂။ သာဝတ္ထိယံ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော အဟောသိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သင်္ဂါမေ အသုရာ ဇိနိံသု, ဒေဝါ ပရာဇိနိံသု။ ပရာဇိတာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ အပါယံသွေဝ ဥတ္တရေနမုခါ, အဘိယံသွေဝ နေ အသုရာ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာတလိ သင်္ဂါဟကံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကုလာဝကာ မာတလိ သိမ္ဗလိသ္မိံ,

ဤသာမုခေန ပရိဝဇ္ဇယဿု၊

ကာမံ စဇာမ အသုရေသု ပါဏံ,

မာယိမေ ဒိဇာ ဝိကုလာဝကာ [ဝိကုလာဝါ (သျာ။ ကံ။ က။)] အဟေသု’’န္တိ။

‘‘‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ပစ္စုဒါဝတ္တေသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အသုရာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ပစ္စုဒါဝတ္တော ခေါ ဒါနိ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ သဟဿယုတ္တော အာဇညရထော။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒေဝါ အသုရေဟိ သင်္ဂါမေဿန္တီတိ ဘီတာ အသုရပုရမေဝ ပါဝိသိံသု။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ဓမ္မေန ဇယော အဟောသီ’’’တိ။

၇။ နဒုဗ္ဘိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၃။ သာဝတ္ထိယံ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ယောပိ မေ အဿ သုပစ္စတ္ထိကော တဿပါဟံ န ဒုဗ္ဘေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ,

---

(သံ၊၁၊၂၂၇။)

ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေပစိတ္တိံ အသုရိန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဝေပစိတ္တိံ အသုရိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘တိဋ္ဌ, ဝေပစိတ္တိ, ဂဟိတောသီ’’’တိ။

‘‘ယဒေဝ တေ, မာရိသ, ပုဗ္ဗေ စိတ္တံ, တဒေဝ တွံ မာ ပဇဟာသီ’’တိ [တဒေဝ တွံ မာရိသ ပဟာသီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)]။

‘‘သပဿု စ မေ, ဝေပစိတ္တိ, အဒုဗ္ဘာယာ’’တိ [အဒြုဗ္ဘာယ (က။)]။

‘‘ယံ မုသာ ဘဏတော ပါပံ, ယံ ပါပံ အရိယူပဝါဒိနော၊

မိတ္တဒ္ဒုနော စ ယံ ပါပံ, ယံ ပါပံ အကတညုနော၊

တမေဝ ပါပံ ဖုသတု [ဖုသတိ (သီ။ ပီ။)], ယော တေ ဒုဗ္ဘေ သုဇမ္ပတီ’’တိ။

၈။ ဝေရောစနအသုရိန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၄။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဒိဝါဝိဟာရဂတော ဟောတိ ပဋိသလ္လီနော။ အထ ခေါ သက္ကော စ ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေရောစနော စ အသုရိန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပစ္စေကံ ဒွါရဗာဟံ နိဿာယ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ ဝေရောစနော အသုရိန္ဒော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဝါယမေထေဝ ပုရိသော, ယာဝ အတ္ထဿ နိပ္ဖဒါ၊

နိပ္ဖန္နသောဘနော [သောဘိနော (သီ။), သောဘဏော (ပီ။ က။)] အတ္ထော [အတ္ထာ (သီ။)], ဝေရောစနဝစော ဣဒ’’န္တိ။

‘‘ဝါယမေထေဝ ပုရိသော, ယာဝ အတ္ထဿ နိပ္ဖဒါ၊

နိပ္ဖန္နသောဘနော အတ္ထော [နိပ္ဖန္နသောဘိနော အတ္ထာ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], ခန္တျာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အတ္ထဇာတာ, တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ၊

သံယောဂပရမာ တွေဝ, သမ္ဘောဂါ သဗ္ဗပါဏိနံ၊

နိပ္ဖန္နသောဘနော အတ္ထော, ဝေရောစနဝစော ဣဒ’’န္တိ။

‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အတ္ထဇာတာ, တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ၊

သံယောဂပရမာ တွေဝ, သမ္ဘောဂါ သဗ္ဗပါဏိနံ၊

နိပ္ဖန္နသောဘနော အတ္ထော, ခန္တျာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။

---

(သံ၊၁၊၂၂၈။)

၉။ အရညာယတနဣသိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၅။ သာဝတ္ထိယံ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု သမ္မန္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော စ ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေပစိတ္တိ စ အသုရိန္ဒော ယေန တေ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ တေနုပသင်္ကမိံသု။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော ပဋလိယော [အဋလိယော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), အာဋလိယော (က။) မ။ နိ။ ၂။၄၁၀] ဥပါဟနာ အာရောဟိတွာ ခဂ္ဂံ ဩလဂ္ဂေတွာ ဆတ္တေန ဓာရိယမာနေန အဂ္ဂဒွါရေန အဿမံ ပဝိသိတွာ တေ ဣသယော သီလဝန္တေ ကလျာဏဓမ္မေ အပဗျာမတော ကရိတွာ အတိက္ကမိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ပဋလိယော ဥပါဟနာ ဩရောဟိတွာ ခဂ္ဂံ အညေသံ ဒတွာ ဆတ္တံ အပနာမေတွာ ဒွါရေနေဝ အဿမံ ပဝိသိတွာ တေ ဣသယော သီလဝန္တေ ကလျာဏဓမ္မေ အနုဝါတံ ပဉ္ဇလိကော နမဿမာနော အဋ္ဌာသိ’’။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိံသု –

‘‘ဂန္ဓော ဣသီနံ စိရဒိက္ခိတာနံ,

ကာယာ စုတော ဂစ္ဆတိ မာလုတေန၊

ဣတော ပဋိက္ကမ္မ သဟဿနေတ္တ,

ဂန္ဓော ဣသီနံ အသုစိ ဒေဝရာဇာ’’တိ။

‘‘ဂန္ဓော ဣသီနံ စိရဒိက္ခိတာနံ,

ကာယာ စုတော ဂစ္ဆတု [ဂစ္ဆတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] မာလုတေန,

သုစိတြပုပ္ဖံ သိရသ္မိံဝ မာလံ၊

ဂန္ဓံ ဧတံ ပဋိကင်္ခါမ ဘန္တေ,

န ဟေတ္ထ ဒေဝါ ပဋိကူလသညိနော’’တိ။

၁၀။ သမုဒ္ဒကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၆။ သာဝတ္ထိယံ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ သမုဒ္ဒတီရေ ပဏ္ဏကုဋီသု သမ္မန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒေဝါသုရသင်္ဂါမော သမုပဗျူဠှော အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေသံ ဣသီနံ သီလဝန္တာနံ ကလျာဏဓမ္မာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ဓမ္မိကာ ခေါ ဒေဝါ, အဓမ္မိကာ အသုရာ။ သိယာပိ နော အသုရတော ဘယံ။ ယံနူန မယံ သမ္ဗရံ အသုရိန္ဒံ

---

(သံ၊၁၊၂၂၉။)

ဥပသင်္ကမိတွာ အဘယဒက္ခိဏံ ယာစေယျာမာ’’’တိ။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – သမုဒ္ဒတီရေ ပဏ္ဏကုဋီသု အန္တရဟိတာ သမ္ဗရဿ အသုရိန္ဒဿ သမ္မုခေ ပါတုရဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ သမ္ဗရံ အသုရိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိံသု –

‘‘ဣသယော သမ္ဗရံ ပတ္တာ, ယာစန္တိ အဘယဒက္ခိဏံ၊

ကာမံကရော ဟိ တေ ဒါတုံ, ဘယဿ အဘယဿ ဝါ’’တိ။

‘‘ဣသီနံ အဘယံ နတ္ထိ, ဒုဋ္ဌာနံ သက္ကသေဝိနံ၊

အဘယံ ယာစမာနာနံ, ဘယမေဝ ဒဒါမိ ဝေါ’’တိ။

‘‘အဘယံ ယာစမာနာနံ, ဘယမေဝ ဒဒါသိ နော၊

ပဋိဂ္ဂဏှာမ တေ ဧတံ, အက္ခယံ ဟောတု တေ ဘယံ။

‘‘ယာဒိသံ ဝပတေ ဗီဇံ, တာဒိသံ ဟရတေ ဖလံ၊

ကလျာဏကာရီ ကလျာဏံ, ပါပကာရီ စ ပါပကံ၊

ပဝုတ္တံ တာတ တေ ဗီဇံ, ဖလံ ပစ္စနုဘောဿသီ’’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ဣသယော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ သမ္ဗရံ အသုရိန္ဒံ အဘိသပိတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – သမ္ဗရဿ အသုရိန္ဒဿ သမ္မုခေ အန္တရဟိတာ သမုဒ္ဒတီရေ ပဏ္ဏကုဋီသု ပါတုရဟေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗရော အသုရိန္ဒော တေဟိ ဣသီဟိ သီလဝန္တေဟိ ကလျာဏဓမ္မေဟိ အဘိသပိတော ရတ္တိယာ သုဒံ တိက္ခတ္တုံ ဥဗ္ဗိဇ္ဇီ’’တိ။

ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုဝီရံ သုသီမဉ္စေဝ, ဓဇဂ္ဂံ ဝေပစိတ္တိနော၊

သုဘာသိတံ ဇယဉ္စေဝ, ကုလာဝကံ နဒုဗ္ဘိယံ၊

ဝေရောစန အသုရိန္ဒော, ဣသယော အရညကဉ္စေဝ၊

ဣသယော စ သမုဒ္ဒကာတိ။

---

(သံ၊၁၊၂၃၀။)

၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ ဝတပဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၇။ သာဝတ္ထိယံ။ ‘‘သက္ကဿ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတဿ သတ္တ ဝတပဒါနိ [ဝတ္တပဒါနိ (က။)] သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ အဟေသုံ, ယေသံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ။ ကတမာနိ သတ္တ ဝတပဒါနိ? ယာဝဇီဝံ မာတာပေတ္တိဘရော အဿံ, ယာဝဇီဝံ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယီ အဿံ, ယာဝဇီဝံ သဏှဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ အပိသုဏဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ ဝိဂတမလမစ္ဆေရေန စေတသာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသေယျံ မုတ္တစာဂေါ ပယတပါဏိ ဝေါဿဂ္ဂရတော ယာစယောဂေါ ဒါနသံဝိဘာဂရတော, ယာဝဇီဝံ သစ္စဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ အက္ကောဓနော အဿံ – သစေပိ မေ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ခိပ္ပမေဝ နံ ပဋိဝိနေယျ’’န္တိ။ ‘‘သက္ကဿ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတဿ ဣမာနိ သတ္တ ဝတပဒါနိ သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ အဟေသုံ, ယေသံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ’’တိ။

‘‘မာတာပေတ္တိဘရံ ဇန္တုံ, ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနံ၊

သဏှံ သခိလသမ္ဘာသံ, ပေသုဏေယျပ္ပဟာယိနံ။

‘‘မစ္ဆေရဝိနယေ ယုတ္တံ, သစ္စံ ကောဓာဘိဘုံ နရံ၊

တံ ဝေ ဒေဝါ တာဝတိံသာ, အာဟု သပ္ပုရိသော ဣတီ’’တိ။

၂။ သက္ကနာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၈။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သက္ကော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော မဃော နာမ မာဏဝေါ အဟောသိ, တသ္မာ မဃဝါတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ပုရေ [ပုရေ ပုရေ (သီ။ ပီ။)] ဒါနံ အဒါသိ, တသ္မာ ပုရိန္ဒဒေါတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော သက္ကစ္စံ ဒါနံ အဒါသိ, တသ္မာ သက္ကောတိ ဝုစ္စတိ။

---

(သံ၊၁၊၂၃၁။)

‘‘သက္ကော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော အာဝသထံ အဒါသိ, တသ္မာ ဝါသဝေါတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော သဟဿမ္ပိ အတ္ထာနံ မုဟုတ္တေန စိန္တေတိ, တသ္မာ သဟဿက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကဿ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ သုဇာ နာမ အသုရကညာ ပဇာပတိ, တသ္မာ သုဇမ္ပတီတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, တသ္မာ ဒေဝါနမိန္ဒောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကဿ, ဘိက္ခဝေ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတဿ သတ္တ ဝတပဒါနိ သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ အဟေသုံ, ယေသံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ။ ကတမာနိ သတ္တ ဝတပဒါနိ? ယာဝဇီဝံ မာတာပေတ္တိဘရော အဿံ, ယာဝဇီဝံ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယီ အဿံ, ယာဝဇီဝံ သဏှဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ အပိသုဏဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ ဝိဂတမလမစ္ဆေရေန စေတသာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသေယျံ မုတ္တစာဂေါ ပယတပါဏိ ဝေါဿဂ္ဂရတော ယာစယောဂေါ ဒါနသံဝိဘာဂရတော, ယာဝဇီဝံ သစ္စဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ အက္ကောဓနော အဿံ – သစေပိ မေ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ခိပ္ပမေဝ နံ ပဋိဝိနေယျ’’န္တိ။ ‘‘သက္ကဿ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတဿ ဣမာနိ သတ္တ ဝတပဒါနိ သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ အဟေသုံ, ယေသံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ’’တိ။

‘‘မာတာပေတ္တိဘရံ ဇန္တုံ, ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနံ၊

သဏှံ သခိလသမ္ဘာသံ, ပေသုဏေယျပ္ပဟာယိနံ။

‘‘မစ္ဆေရဝိနယေ ယုတ္တံ, သစ္စံ ကောဓာဘိဘုံ နရံ၊

တံ ဝေ ဒေဝါ တာဝတိံသာ, အာဟု သပ္ပုရိသော ဣတီ’’တိ။

၃။ မဟာလိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ မဟာလိ လိစ္ဆဝီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာလိ လိစ္ဆဝီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဒိဋ္ဌော

---

(သံ၊၁၊၂၃၂။)

ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော’’တိ?

‘‘ဒိဋ္ဌော ခေါ မေ, မဟာလိ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော’’တိ။

‘‘သော ဟိ နူန, ဘန္တေ, သက္ကပတိရူပကော ဘဝိဿတိ။ ဒုဒ္ဒသော ဟိ, ဘန္တေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော’’တိ။

‘‘သက္ကဉ္စ ခွါဟံ, မဟာလိ, ပဇာနာမိ သက္ကကရဏေ စ ဓမ္မေ, ယေသံ ဓမ္မာနံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ, တဉ္စ ပဇာနာမိ။

‘‘သက္ကော, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော မဃော နာမ မာဏဝေါ အဟောသိ, တသ္မာ မဃဝါတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော သက္ကစ္စံ ဒါနံ အဒါသိ, တသ္မာ သက္ကောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ပုရေ ဒါနံ အဒါသိ, တသ္မာ ပုရိန္ဒဒေါတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော အာဝသထံ အဒါသိ, တသ္မာ ဝါသဝေါတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒော သဟဿမ္ပိ အတ္ထာနံ မုဟုတ္တေန စိန္တေတိ, တသ္မာ သဟဿက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကဿ, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ သုဇာ နာမ အသုရကညာ ပဇာပတိ, တသ္မာ သုဇမ္ပတီတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကော, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, တသ္မာ ဒေဝါနမိန္ဒောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘သက္ကဿ, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတဿ သတ္တ ဝတပဒါနိ သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ အဟေသုံ, ယေသံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ။ ကတမာနိ သတ္တ ဝတပဒါနိ? ယာဝဇီဝံ မာတာပေတ္တိဘရော အဿံ, ယာဝဇီဝံ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယီ အဿံ, ယာဝဇီဝံ သဏှဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ အပိသုဏဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ ဝိဂတမလမစ္ဆေရေန စေတသာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသေယျံ မုတ္တစာဂေါ ပယတပါဏိ ဝေါဿဂ္ဂရတော ယာစယောဂေါ ဒါနသံဝိဘာဂရတော, ယာဝဇီဝံ သစ္စဝါစော အဿံ, ယာဝဇီဝံ အက္ကောဓနော အဿံ – သစေပိ မေ ကောဓော ဥပ္ပဇေယျ, ခိပ္ပမေဝ နံ ပဋိဝိနေယျ’’န္တိ။ ‘‘သက္ကဿ, မဟာလိ, ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတဿ

---

(သံ၊၁၊၂၃၃။)

ဣမာနိ သတ္တ ဝတပဒါနိ သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ အဟေသုံ, ယေသံ သမာဒိန္နတ္တာ သက္ကော သက္ကတ္တံ အဇ္ဈဂါ’’တိ။

‘‘မာတာပေတ္တိဘရံ ဇန္တုံ, ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနံ၊

သဏှံ သခိလသမ္ဘာသံ, ပေသုဏေယျပ္ပဟာယိနံ။

‘‘မစ္ဆေရဝိနယေ ယုတ္တံ, သစ္စံ ကောဓာဘိဘုံ နရံ၊

တံ ဝေ ဒေဝါ တာဝတိံသာ, အာဟု သပ္ပုရိသော ဣတီ’’တိ။

၄။ ဒလိဒ္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၀။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ဣမသ္မိံယေဝ ရာဇဂဟေ မနုဿဒလိဒ္ဒေါ [မနုဿဒဠိဒ္ဒေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] အဟောသိ မနုဿကပဏော မနုဿဝရာကော။ သော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ သဒ္ဓံ သမာဒိယိ, သီလံ သမာဒိယိ, သုတံ သမာဒိယိ, စာဂံ သမာဒိယိ, ပညံ သမာဒိယိ။ သော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ သဒ္ဓံ သမာဒိယိတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ သုတံ သမာဒိယိတွာ စာဂံ သမာဒိယိတွာ ပညံ သမာဒိယိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ။ သော အညေ ဒေဝေ အတိရောစတိ ဝဏ္ဏေန စေဝ ယသသာ စ။ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! အယဉှိ ဒေဝပုတ္တော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော မနုဿဒလိဒ္ဒေါ အဟောသိ မနုဿကပဏော မနုဿဝရာကော၊ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ။ သော အညေ ဒေဝေ အတိရောစတိ ဝဏ္ဏေန စေဝ ယသသာ စာ’’’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေ တာဝတိံသေ အာမန္တေသိ – ‘မာ ခေါ တုမှေ, မာရိသာ, ဧတဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဥဇ္ဈာယိတ္ထ။ ဧသော ခေါ, မာရိသာ, ဒေဝပုတ္တော ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော

---

(သံ၊၁၊၂၃၄။)

တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ သဒ္ဓံ သမာဒိယိ, သီလံ သမာဒိယိ, သုတံ သမာဒိယိ, စာဂံ သမာဒိယိ, ပညံ သမာဒိယိ။ သော တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ သဒ္ဓံ သမာဒိယိတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ သုတံ သမာဒိယိတွာ စာဂံ သမာဒိယိတွာ ပညံ သမာဒိယိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နော ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ။ သော အညေ ဒေဝေ အတိရောစတိ ဝဏ္ဏေန စေဝ ယသသာ စာ’’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေ တာဝတိံသေ အနုနယမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘ယဿ သဒ္ဓါ တထာဂတေ, အစလာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ၊

သီလဉ္စ ယဿ ကလျာဏံ, အရိယကန္တံ ပသံသိတံ။

‘‘သံဃေ ပသာဒေါ ယဿတ္ထိ, ဥဇုဘူတဉ္စ ဒဿနံ၊

အဒလိဒ္ဒေါတိ တံ အာဟု, အမောဃံ တဿ ဇီဝိတံ။

‘‘တသ္မာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ, ပသာဒံ ဓမ္မဒဿနံ၊

အနုယုဉ္ဇေထ မေဓာဝီ, သရံ ဗုဒ္ဓါန သာသန’’န္တိ။

၅။ ရာမဏေယျကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၁။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘူမိရာမဏေယျက’’န္တိ?

‘‘အာရာမစေတျာ ဝနစေတျာ, ပေါက္ခရညော သုနိမ္မိတာ၊

မနုဿရာမဏေယျဿ, ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ။

‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ, နိန္နေ ဝါ ယဒိ ဝါ ထလေ၊

ယတ္ထ အရဟန္တော ဝိဟရန္တိ, တံ ဘူမိရာမဏေယျက’’န္တိ။

၆။ ယဇမာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၂။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ

---

(သံ၊၁၊၂၃၅။)

ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ယဇမာနာနံ မနုဿာနံ, ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊

ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ, ကတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

‘‘စတ္တာရော စ ပဋိပန္နာ, စတ္တာရော စ ဖလေ ဌိတာ၊

ဧသ သံဃော ဥဇုဘူတော, ပညာသီလသမာဟိတော။

‘‘ယဇမာနာနံ မနုဿာနံ, ပုညပေက္ခာန ပါဏိနံ၊

ကရောတံ ဩပဓိကံ ပုညံ, သံဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

၇။ ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၃။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဒိဝါဝိဟာရဂတော ဟောတိ ပဋိသလ္လီနော။ အထ ခေါ သက္ကော စ ဒေဝါနမိန္ဒော ဗြဟ္မာ စ သဟမ္ပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပစ္စေကံ ဒွါရဗာဟံ နိဿာယ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ,

ပန္နဘာရ အနဏ ဝိစရ လောကေ၊

စိတ္တဉ္စ တေ သုဝိမုတ္တံ,

စန္ဒော ယထာ ပန္နရသာယ ရတ္တိ’’န္တိ။

‘‘န ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, တထာဂတာ ဧဝံ ဝန္ဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ခေါ, ဒေဝါနမိန္ဒ, တထာဂတာ ဝန္ဒိတဗ္ဗာ –

‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ,

သတ္ထဝါဟ အနဏ ဝိစရ လောကေ၊

ဒေသဿု ဘဂဝါ ဓမ္မံ,

အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ’’တိ။

၈။ ဂဟဋ္ဌဝန္ဒနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၄။ သာဝတ္ထိယံ။ တတြ…ပေ… ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာတလိံ သင်္ဂါဟကံ အာမန္တေသိ – ‘ယောဇေဟိ, သမ္မ မာတလိ,

---

(သံ၊၁၊၂၃၆။)

သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ။ ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိံ ဒဿနာယာ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဝေဒေသိ – ‘ယုတ္တော ခေါ တေ, မာရိသ, သဟဿယုတ္တော အာဇညရထော။ ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေဇယန္တပါသာဒါ ဩရောဟန္တော အဉ္ဇလိံ ကတွာ [ပဉ္ဇလိကော (ပီ။), ပဉ္ဇလိံ ကတွာ (က။)] သုဒံ ပုထုဒ္ဒိသာ နမဿတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တံ နမဿန္တိ တေဝိဇ္ဇာ, သဗ္ဗေ ဘုမ္မာ စ ခတ္တိယာ၊

စတ္တာရော စ မဟာရာဇာ, တိဒသာ စ ယသဿိနော၊

အထ ကော နာမ သော ယက္ခော, ယံ တွံ သက္က နမဿသီ’’တိ။

‘‘မံ နမဿန္တိ တေဝိဇ္ဇာ, သဗ္ဗေ ဘုမ္မာ စ ခတ္တိယာ၊

စတ္တာရော စ မဟာရာဇာ, တိဒသာ စ ယသဿိနော။

‘‘အဟဉ္စ သီလသမ္ပန္နေ, စိရရတ္တသမာဟိတေ၊

သမ္မာပဗ္ဗဇိတေ ဝန္ဒေ, ဗြဟ္မစရိယပရာယနေ။

‘‘ယေ ဂဟဋ္ဌာ ပုညကရာ, သီလဝန္တော ဥပါသကာ၊

ဓမ္မေန ဒါရံ ပေါသေန္တိ, တေ နမဿာမိ မာတလီ’’တိ။

‘‘သေဋ္ဌာ ဟိ ကိရ လောကသ္မိံ, ယေ တွံ သက္က နမဿသိ၊

အဟမ္ပိ တေ နမဿာမိ, ယေ နမဿသိ ဝါသဝါ’’တိ။

‘‘ဣဒံ ဝတွာန မဃဝါ, ဒေဝရာဇာ သုဇမ္ပတိ၊

ပုထုဒ္ဒိသာ နမဿိတွာ, ပမုခေါ ရထမာရုဟီ’’တိ။

၉။ သတ္ထာရဝန္ဒနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၅။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာတလိံ သင်္ဂါဟကံ အာမန္တေသိ – ‘ယောဇေဟိ, သမ္မ မာတလိ, သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ, ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိံ ဒဿနာယာ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ

---

(သံ၊၁၊၂၃၇။)

ပဋိဿုတွာ သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဝေဒေသိ – ‘ယုတ္တော ခေါ တေ, မာရိသ, သဟဿယုတ္တော အာဇညရထော။ ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေဇယန္တပါသာဒါ ဩရောဟန္တော အဉ္ဇလိံ ကတွာ သုဒံ ဘဂဝန္တံ နမဿတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ယဉှိ ဒေဝါ မနုဿာ စ, တံ နမဿန္တိ ဝါသဝ၊

အထ ကော နာမ သော ယက္ခော, ယံ တွံ သက္က နမဿသီ’’တိ။

‘‘ယော ဣဓ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, အသ္မိံ လောကေ သဒေဝကေ၊

အနောမနာမံ သတ္ထာရံ, တံ နမဿာမိ မာတလိ။

‘‘ယေသံ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, အဝိဇ္ဇာ စ ဝိရာဇိတာ၊

ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, တေ နမဿာမိ မာတလိ။

‘‘ယေ ရာဂဒေါသဝိနယာ, အဝိဇ္ဇာသမတိက္ကမာ၊

သေက္ခာ အပစယာရာမာ, အပ္ပမတ္တာနုသိက္ခရေ၊

တေ နမဿာမိ မာတလီ’’တိ။

‘‘သေဋ္ဌာ ဟိ ကိရ လောကသ္မိံ, ယေ တွံ သက္က နမဿသိ၊

အဟမ္ပိ တေ နမဿာမိ, ယေ နမဿသိ ဝါသဝါ’’တိ။

‘‘ဣဒံ ဝတွာန မဃဝါ, ဒေဝရာဇာ သုဇမ္ပတိ၊

ဘဂဝန္တံ နမဿိတွာ, ပမုခေါ ရထမာရုဟီ’’တိ။

၁၀။ သံဃဝန္ဒနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၆။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ တတြ ခေါ…ပေ… ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာတလိံ သင်္ဂါဟကံ အာမန္တေသိ – ‘ယောဇေဟိ, သမ္မ မာတလိ, သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ, ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိံ ဒဿနာယာ’တိ။ ‘ဧဝံ ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ, သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဝေဒေသိ – ‘ယုတ္တော ခေါ တေ, မာရိသ, သဟဿယုတ္တော အာဇညရထော, ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’’’တိ။ အထ ခေါ,

---

(သံ၊၁၊၂၃၈။)

ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေဇယန္တပါသာဒါ ဩရောဟန္တော အဉ္ဇလိံ ကတွာ သုဒံ ဘိက္ခုသံဃံ နမဿတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘တဉှိ ဧတေ နမဿေယျုံ, ပူတိဒေဟသယာ နရာ၊

နိမုဂ္ဂါ ကုဏပမှေတေ, ခုပ္ပိပါသသမပ္ပိတာ။

‘‘ကိံ နု တေသံ ပိဟယသိ, အနာဂါရာန ဝါသဝ၊

အာစာရံ ဣသိနံ ဗြူဟိ, တံ သုဏောမ ဝစော တဝါ’’တိ။

‘‘ဧတံ တေသံ ပိဟယာမိ, အနာဂါရာန မာတလိ၊

ယမှာ ဂါမာ ပက္ကမန္တိ, အနပေက္ခာ ဝဇန္တိ တေ။

‘‘န တေသံ ကောဋ္ဌေ ဩပေန္တိ, န ကုမ္ဘိ [န ကုမ္ဘာ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] န ကဠောပိယံ [ခဠောပိယံ (သီ။)]၊

ပရနိဋ္ဌိတမေသာနာ [ပရနိဋ္ဌိတမေသနာ (သျာ။ ကံ။ က။)], တေန ယာပေန္တိ သုဗ္ဗတာ။

‘‘သုမန္တမန္တိနော ဓီရာ, တုဏှီဘူတာ သမဉ္စရာ၊

ဒေဝါ ဝိရုဒ္ဓါ အသုရေဟိ, ပုထု မစ္စာ စ မာတလိ။

‘‘အဝိရုဒ္ဓါ ဝိရုဒ္ဓေသု, အတ္တဒဏ္ဍေသု နိဗ္ဗုတာ၊

သာဒါနေသု အနာဒါနာ, တေ နမဿာမိ မာတလီ’’တိ။

‘‘သေဋ္ဌာ ဟိ ကိရ လောကသ္မိံ, ယေ တွံ သက္က နမဿသိ၊

အဟမ္ပိ တေ နမဿာမိ, ယေ နမဿသိ ဝါသဝါ’’တိ။

‘‘ဣဒံ ဝတွာန မဃဝါ, ဒေဝရာဇာ သုဇမ္ပတိ၊

ဘိက္ခုသံဃံ နမဿိတွာ, ပမုခေါ ရထမာရုဟီ’’တိ။

ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒေဝါ ပန [ဝ တပဒေန (သီ။ သျာ။ ကံ။)] တယော ဝုတ္တာ, ဒလိဒ္ဒဉ္စ ရာမဏေယျကံ၊

ယဇမာနဉ္စ ဝန္ဒနာ, တယော သက္ကနမဿနာတိ။

---

(သံ၊၁၊၂၃၉။)

၁။ ဆေတွာသုတ္တံ

၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၇။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

‘‘ကိံသု ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကိံသု ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကိဿဿု ဧကဓမ္မဿ, ဝဓံ ရောစေသိ ဂေါတမာ’’တိ။

‘‘ကောဓံ ဆေတွာ သုခံ သေတိ, ကောဓံ ဆေတွာ န သောစတိ၊

ကောဓဿ ဝိသမူလဿ, မဓုရဂ္ဂဿ ဝါသဝ၊

ဝဓံ အရိယာ ပသံသန္တိ, တဉှိ ဆေတွာ န သောစတီ’’တိ။

၂။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၈။ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ။ တတြ ခေါ…ပေ… ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ယက္ခော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဩကောဋိမကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ အာသနေ နိသိန္နော အဟောသိ။ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! အယံ ယက္ခော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဩကောဋိမကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ အာသနေ နိသိန္နော’’’တိ! ယထာ ယထာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, တထာ တထာ သော ယက္ခော အဘိရူပတရော စေဝ ဟောတိ ဒဿနီယတရော စ ပါသာဒိကတရော စ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ တာဝတိံသာ ယေန သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဣဓ တေ, မာရိသ, အညတရော ယက္ခော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဩကောဋိမကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ အာသနေ နိသိန္နော။ တတြ သုဒံ, မာရိသ, ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! အယံ ယက္ခော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဩကောဋိမကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ အာသနေ နိသိန္နောတိ။ ယထာ ယထာ ခေါ, မာရိသ, ဒေဝါ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, တထာ တထာ သော ယက္ခော အဘိရူပတရော စေဝ ဟောတိ

---

(သံ၊၁၊၂၄၀။)

ဒဿနီယတရော စ ပါသာဒိကတရော စာတိ။ သော ဟိ နူန, မာရိသ, ကောဓဘက္ခော ယက္ခော ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေန သော ကောဓဘက္ခော ယက္ခော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန သော ကောဓဘက္ခော ယက္ခော တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ နာမံ သာဝေတိ – ‘သက္ကောဟံ မာရိသ, ဒေဝါနမိန္ဒော, သက္ကောဟံ, မာရိသ, ဒေဝါနမိန္ဒော’တိ။ ယထာ ယထာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော နာမံ သာဝေသိ, တထာ တထာ သော ယက္ခော ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရော စေဝ အဟောသိ ဩကောဋိမကတရော စ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရော စေဝ ဟုတွာ ဩကောဋိမကတရော စ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သကေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဒေဝေ တာဝတိံသေ အနုနယမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –

‘‘န သူပဟတစိတ္တောမှိ, နာဝတ္တေန သုဝါနယော၊

န ဝေါ စိရာဟံ ကုဇ္ဈာမိ, ကောဓော မယိ နာဝတိဋ္ဌတိ။

‘‘ကုဒ္ဓါဟံ န ဖရုသံ ဗြူမိ, န စ ဓမ္မာနိ ကိတ္တယေ၊

သန္နိဂ္ဂဏှာမိ အတ္တာနံ, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော’’တိ။

၃။ သမ္ဗရိမာယာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၉။ သာဝတ္ထိယံ…ပေ… ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော အာဗာဓိကော အဟောသိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေန ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ ဂိလာနပုစ္ဆကော။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘တိကိစ္ဆ မံ ဒေဝါနမိန္ဒာ’တိ။ ‘ဝါစေဟိ မံ, ဝေပစိတ္တိ, သမ္ဗရိမာယ’န္တိ။ ‘န တာဝါဟံ ဝါစေမိ, ယာဝါဟံ, မာရိသ, အသုရေ ပဋိပုစ္ဆာမီ’’’တိ။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော အသုရေ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘ဝါစေမဟံ, မာရိသာ, သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ သမ္ဗရိမာယ’န္တိ? ‘မာ ခေါ တွံ, မာရိသ, ဝါစေသိ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ သမ္ဗရိမာယ’’’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေပစိတ္တိ အသုရိန္ဒော သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၂၄၁။)

‘‘မာယာဝီ မဃဝါ သက္က, ဒေဝရာဇ သုဇမ္ပတိ၊

ဥပေတိ နိရယံ ဃောရံ, သမ္ဗရောဝ သတံ သမ’’န္တိ။

၄။ အစ္စယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၀။ သာဝတ္ထိယံ…ပေ… အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ သမ္ပယောဇေသုံ။ တတြေကော ဘိက္ခု အစ္စသရာ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ အစ္စယံ အစ္စယတော ဒေသေတိ၊ သော ဘိက္ခု နပ္ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဒွေ ဘိက္ခူ သမ္ပယောဇေသုံ, တတြေကော ဘိက္ခု အစ္စသရာ။ အထ ခေါ သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ အစ္စယံ အစ္စယတော ဒေသေတိ, သော ဘိက္ခု နပ္ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ။

‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဗာလာ။ ယော စ အစ္စယံ အစ္စယတော န ပဿတိ, ယော စ အစ္စယံ ဒေသေန္တဿ ယထာဓမ္မံ နပ္ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ဗာလာ။ ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍိတာ။ ယော စ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဿတိ, ယော စ အစ္စယံ ဒေသေန္တဿ ယထာဓမ္မံ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ပဏ္ဍိတာ။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုဓမ္မာယံ သဘာယံ ဒေဝေ တာဝတိံသေ အနုနယမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

‘‘ကောဓော ဝေါ ဝသမာယာတု, မာ စ မိတ္တေဟိ ဝေါ ဇရာ၊

အဂရဟိယံ မာ ဂရဟိတ္ထ, မာ စ ဘာသိတ္ထ ပေသုဏံ၊

အထ ပါပဇနံ ကောဓော, ပဗ္ဗတောဝါဘိမဒ္ဒတီ’’တိ။

၅။ အက္ကောဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ…ပေ… ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော သုဓမ္မာယံ သဘာယံ ဒေဝေ တာဝတိံသေ အနုနယမာနော တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –

---

(သံ၊၁၊၂၄၂။)

‘‘မာ ဝေါ ကောဓော အဇ္ဈဘဝိ, မာ စ ကုဇ္ဈိတ္ထ ကုဇ္ဈတံ၊

အက္ကောဓော အဝိဟိံသာ စ, အရိယေသု စ ပဋိပဒါ [ဝသတီ သဒါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊

အထ ပါပဇနံ ကောဓော, ပဗ္ဗတောဝါဘိမဒ္ဒတီ’’တိ။

တတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဆေတွာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယမာယာ, အစ္စယေန အကောဓနော၊

ဒေသိတံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌေန, ဣဒဉှိ သက္ကပဉ္စကန္တိ။

သက္ကသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

သဂါထာဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒေဝတာ ဒေဝပုတ္တော စ, ရာဇာ မာရော စ ဘိက္ခုနီ၊

ဗြဟ္မာ ဗြာဟ္မဏ ဝင်္ဂီသော, ဝနယက္ခေန ဝါသဝေါတိ။

သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။

မာတိကာ

သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ ၁။ ဒေဝတာသံယုတ္တံ ၁။ နဠဝဂ္ဂေါ ၁။ ဩဃတရဏသုတ္တံ ၂။ နိမောက္ခသုတ္တံ ၃။ ဥပနီယသုတ္တံ ၄။ အစ္စေန္တိသုတ္တံ ၅။ ကတိဆိန္ဒသုတ္တံ ၆။ ဇာဂရသုတ္တံ ၇။ အပ္ပဋိဝိဒိတသုတ္တံ ၈။ သုသမ္မုဋ္ဌသုတ္တံ ၉။ မာနကာမသုတ္တံ ၁၀။ အရညသုတ္တံ ၂။ နန္ဒနဝဂ္ဂေါ ၁။ နန္ဒနသုတ္တံ ၂။ နန္ဒတိသုတ္တံ ၃။ နတ္ထိပုတ္တသမသုတ္တံ ၄။ ခတ္တိယသုတ္တံ ၅။ သဏမာနသုတ္တံ ၆။ နိဒ္ဒါတန္ဒီသုတ္တံ ၇။ ဒုက္ကရသုတ္တံ ၈။ ဟိရီသုတ္တံ ၉။ ကုဋိကာသုတ္တံ ၁၀။ သမိဒ္ဓိသုတ္တံ ၃။ သတ္တိဝဂ္ဂေါ ၁။ သတ္တိသုတ္တံ ၂။ ဖုသတိသုတ္တံ ၃။ ဇဋာသုတ္တံ ၄။ မနောနိဝါရဏသုတ္တံ ၅။ အရဟန္တသုတ္တံ ၆။ ပဇ္ဇောတသုတ္တံ ၇။ သရသုတ္တံ ၈။ မဟဒ္ဓနသုတ္တံ ၉။ စတုစက္ကသုတ္တံ ၁၀။ ဧဏိဇင်္ဃသုတ္တံ ၄။ သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂေါ ၁။ သဗ္ဘိသုတ္တံ ၂။ မစ္ဆရိသုတ္တံ ၃။ သာဓုသုတ္တံ ၄။ နသန္တိသုတ္တံ ၅။ ဥဇ္ဈာနသညိသုတ္တံ ၆။ သဒ္ဓါသုတ္တံ ၇။ သမယသုတ္တံ ၈။ သကလိကသုတ္တံ ၉။ ပဌမပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ္တံ ၁၀။ ဒုတိယပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ္တံ ၅။ အာဒိတ္တဝဂ္ဂေါ ၁။ အာဒိတ္တသုတ္တံ ၂။ ကိံဒဒသုတ္တံ ၃။ အန္နသုတ္တံ ၄။ ဧကမူလသုတ္တံ ၅။ အနောမသုတ္တံ ၆။ အစ္ဆရာသုတ္တံ ၇။ ဝနရောပသုတ္တံ ၈။ ဇေတဝနသုတ္တံ ၉။ မစ္ဆရိသုတ္တံ ၁၀။ ဃဋီကာရသုတ္တံ ၆။ ဇရာဝဂ္ဂေါ ၁။ ဇရာသုတ္တံ ၂။ အဇရသာသုတ္တံ ၃။ မိတ္တသုတ္တံ ၄။ ဝတ္ထုသုတ္တံ ၅။ ပဌမဇနသုတ္တံ ၆။ ဒုတိယဇနသုတ္တံ ၇။ တတိယဇနသုတ္တံ ၈။ ဥပ္ပထသုတ္တံ ၉။ ဒုတိယသုတ္တံ ၁၀။ ကဝိသုတ္တံ ၇။ အဒ္ဓဝဂ္ဂေါ ၁။ နာမသုတ္တံ ၂။ စိတ္တသုတ္တံ ၃။ တဏှာသုတ္တံ ၄။ သံယောဇနသုတ္တံ ၅။ ဗန္ဓနသုတ္တံ ၆။ အတ္တဟတသုတ္တံ ၇။ ဥဍ္ဍိတသုတ္တံ ၈။ ပိဟိတသုတ္တံ ၉။ ဣစ္ဆာသုတ္တံ ၁၀။ လောကသုတ္တံ ၈။ ဆေတွာဝဂ္ဂေါ ၁။ ဆေတွာသုတ္တံ ၂။ ရထသုတ္တံ ၃။ ဝိတ္တသုတ္တံ ၄။ ဝုဋ္ဌိသုတ္တံ ၅။ ဘီတာသုတ္တံ ၆။ နဇီရတိသုတ္တံ ၇။ ဣဿရိယသုတ္တံ ၈။ ကာမသုတ္တံ ၉။ ပါထေယျသုတ္တံ ၁၀။ ပဇ္ဇောတသုတ္တံ ၁၁။ အရဏသုတ္တံ ၂။ ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တံ ၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ ၁။ ပဌမကဿပသုတ္တံ ၂။ ဒုတိယကဿပသုတ္တံ ၃။ မာဃသုတ္တံ ၄။ မာဂဓသုတ္တံ ၅။ ဒါမလိသုတ္တံ ၆။ ကာမဒသုတ္တံ ၇။ ပဉ္စာလစဏ္ဍသုတ္တံ ၈။ တာယနသုတ္တံ ၉။ စန္ဒိမသုတ္တံ ၁၀။ သူရိယသုတ္တံ ၂။ အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂေါ ၁။ စန္ဒိမသသုတ္တံ ၂။ ဝေဏ္ဍုသုတ္တံ ၃။ ဒီဃလဋ္ဌိသုတ္တံ ၄။ နန္ဒနသုတ္တံ ၅။ စန္ဒနသုတ္တံ ၆။ ဝါသုဒတ္တသုတ္တံ ၇။ သုဗြဟ္မသုတ္တံ ၈။ ကကုဓသုတ္တံ ၉။ ဥတ္တရသုတ္တံ ၁၀။ အနာထပိဏ္ဍိကသုတ္တံ ၃။ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂေါ ၁။ သိဝသုတ္တံ ၂။ ခေမသုတ္တံ ၃။ သေရီသုတ္တံ ၄။ ဃဋီကာရသုတ္တံ ၅။ ဇန္တုသုတ္တံ ၆။ ရောဟိတဿသုတ္တံ ၇။ နန္ဒသုတ္တံ ၈။ နန္ဒိဝိသာလသုတ္တံ ၉။ သုသိမသုတ္တံ ၁၀။ နာနာတိတ္ထိယသာဝကသုတ္တံ ၃။ ကောသလသံယုတ္တံ ၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ ၁။ ဒဟရသုတ္တံ ၂။ ပုရိသသုတ္တံ ၃။ ဇရာမရဏသုတ္တံ ၄။ ပိယသုတ္တံ ၅။ အတ္တရက္ခိတသုတ္တံ ၆။ အပ္ပကသုတ္တံ ၇။ အဍ္ဍကရဏသုတ္တံ ၈။ မလ္လိကာသုတ္တံ ၉။ ယညသုတ္တံ ၁၀။ ဗန္ဓနသုတ္တံ ၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ ၁။ သတ္တဇဋိလသုတ္တံ ၂။ ပဉ္စရာဇသုတ္တံ ၃။ ဒေါဏပါကသုတ္တံ ၄။ ပဌမသင်္ဂါမသုတ္တံ ၅။ ဒုတိယသင်္ဂါမသုတ္တံ ၆။ မလ္လိကာသုတ္တံ ၇။ အပ္ပမာဒသုတ္တံ ၈။ ကလျာဏမိတ္တသုတ္တံ ၉။ ပဌမအပုတ္တကသုတ္တံ ၁၀။ ဒုတိယအပုတ္တကသုတ္တံ ၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ ၁။ ပုဂ္ဂလသုတ္တံ ၂။ အယျိကာသုတ္တံ ၃။ လောကသုတ္တံ ၄။ ဣဿတ္တသုတ္တံ ၅။ ပဗ္ဗတူပမသုတ္တံ ၄။ မာရသံယုတ္တံ ၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ ၁။ တပေါကမ္မသုတ္တံ ၂။ ဟတ္ထိရာဇဝဏ္ဏသုတ္တံ ၃။ သုဘသုတ္တံ ၄။ ပဌမမာရပါသသုတ္တံ ၅။ ဒုတိယမာရပါသသုတ္တံ ၆။ သပ္ပသုတ္တံ ၇။ သုပတိသုတ္တံ ၈။ နန္ဒတိသုတ္တံ ၉။ ပဌမအာယုသုတ္တံ ၁၀။ ဒုတိယအာယုသုတ္တံ ၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ ၁။ ပါသာဏသုတ္တံ ၂။ ကိန္နုသီဟသုတ္တံ ၃။ သကလိကသုတ္တံ ၄။ ပတိရူပသုတ္တံ ၅။ မာနသသုတ္တံ ၆။ ပတ္တသုတ္တံ ၇။ ဆဖဿာယတနသုတ္တံ ၈။ ပိဏ္ဍသုတ္တံ ၉။ ကဿကသုတ္တံ ၁၀။ ရဇ္ဇသုတ္တံ ၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ ၁။ သမ္ဗဟုလသုတ္တံ ၂။ သမိဒ္ဓိသုတ္တံ ၃။ ဂေါဓိကသုတ္တံ ၄။ သတ္တဝဿာနုဗန္ဓသုတ္တံ ၅။ မာရဓီတုသုတ္တံ ၅။ ဘိက္ခုနီသံယုတ္တံ ၁။ အာဠဝိကာသုတ္တံ ၂။ သောမာသုတ္တံ ၃။ ကိသာဂေါတမီသုတ္တံ ၄။ ဝိဇယာသုတ္တံ ၅။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသုတ္တံ ၆။ စာလာသုတ္တံ ၇။ ဥပစာလာသုတ္တံ ၈။ သီသုပစာလာသုတ္တံ ၉။ သေလာသုတ္တံ ၁၀။ ဝဇိရာသုတ္တံ ၆။ ဗြဟ္မသံယုတ္တံ ၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ ၁။ ဗြဟ္မာယာစနသုတ္တံ ၂။ ဂါရဝသုတ္တံ ၃။ ဗြဟ္မဒေဝသုတ္တံ ၄။ ဗကဗြဟ္မသုတ္တံ ၅။ အညတရဗြဟ္မသုတ္တံ ၆။ ဗြဟ္မလောကသုတ္တံ ၇။ ကောကာလိကသုတ္တံ ၈။ ကတမောဒကတိဿသုတ္တံ ၉။ တုရူဗြဟ္မသုတ္တံ ၁၀။ ကောကာလိကသုတ္တံ တဿုဒ္ဒါနံ ၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ ၁။ သနင်္ကုမာရသုတ္တံ ၂။ ဒေဝဒတ္တသုတ္တံ ၃။ အန္ဓကဝိန္ဒသုတ္တံ ၄။ အရုဏဝတီသုတ္တံ ၅။ ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တံ ၇။ ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တံ ၁။ အရဟန္တဝဂ္ဂေါ ၁။ ဓနဉ္ဇာနီသုတ္တံ ၂။ အက္ကောသသုတ္တံ ၃။ အသုရိန္ဒကသုတ္တံ ၄။ ဗိလင်္ဂိကသုတ္တံ ၅။ အဟိံသကသုတ္တံ ၆။ ဇဋာသုတ္တံ ၇။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ ၈။ အဂ္ဂိကသုတ္တံ ၉။ သုန္ဒရိကသုတ္တံ ၁၀။ ဗဟုဓီတရသုတ္တံ ၂။ ဥပါသကဝဂ္ဂေါ ၁။ ကသိဘာရဒွါဇသုတ္တံ ၂။ ဥဒယသုတ္တံ ၃။ ဒေဝဟိတသုတ္တံ ၄။ မဟာသာလသုတ္တံ ၅။ မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တံ ၆။ ပစ္စနီကသုတ္တံ ၇။ နဝကမ္မိကသုတ္တံ ၈။ ကဋ္ဌဟာရသုတ္တံ ၉။ မာတုပေါသကသုတ္တံ ၁၀။ ဘိက္ခကသုတ္တံ ၁၁။ သင်္ဂါရဝသုတ္တံ ၁၂။ ခေါမဒုဿသုတ္တံ ၈။ ဝင်္ဂီသသံယုတ္တံ ၁။ နိက္ခန္တသုတ္တံ ၂။ အရတိသုတ္တံ ၃။ ပေသလသုတ္တံ ၄။ အာနန္ဒသုတ္တံ ၅။ သုဘာသိတသုတ္တံ ၆။ သာရိပုတ္တသုတ္တံ ၇။ ပဝါရဏာသုတ္တံ ၈။ ပရောသဟဿသုတ္တံ ၉။ ကောဏ္ဍညသုတ္တံ ၁၀။ မောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ ၁၁။ ဂဂ္ဂရာသုတ္တံ ၁၂။ ဝင်္ဂီသသုတ္တံ ၉။ ဝနသံယုတ္တံ ၁။ ဝိဝေကသုတ္တံ ၂။ ဥပဋ္ဌာနသုတ္တံ ၃။ ကဿပဂေါတ္တသုတ္တံ ၄။ သမ္ဗဟုလသုတ္တံ ၅။ အာနန္ဒသုတ္တံ ၆။ အနုရုဒ္ဓသုတ္တံ ၇။ နာဂဒတ္တသုတ္တံ ၈။ ကုလဃရဏီသုတ္တံ ၉။ ဝဇ္ဇိပုတ္တသုတ္တံ ၁၀။ သဇ္ဈာယသုတ္တံ ၁၁။ အကုသလဝိတက္ကသုတ္တံ ၁၂။ မဇ္ဈနှိကသုတ္တံ ၁၃။ ပါကတိန္ဒြိယသုတ္တံ ၁၄။ ဂန္ဓတ္ထေနသုတ္တံ ၁၀။ ယက္ခသံယုတ္တံ ၁။ ဣန္ဒကသုတ္တံ ၂။ သက္ကနာမသုတ္တံ ၃။ သူစိလောမသုတ္တံ ၄။ မဏိဘဒ္ဒသုတ္တံ ၅။ သာနုသုတ္တံ ၆။ ပိယင်္ကရသုတ္တံ ၇။ ပုနဗ္ဗသုသုတ္တံ ၈။ သုဒတ္တသုတ္တံ ၉။ ပဌမသုက္ကာသုတ္တံ ၁၀။ ဒုတိယသုက္ကာသုတ္တံ ၁၁။ စီရာသုတ္တံ ၁၂။ အာဠဝကသုတ္တံ ၁၁။ သက္ကသံယုတ္တံ ၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ ၁။ သုဝီရသုတ္တံ ၂။ သုသီမသုတ္တံ ၃။ ဓဇဂ္ဂသုတ္တံ ၄။ ဝေပစိတ္တိသုတ္တံ ၅။ သုဘာသိတဇယသုတ္တံ ၆။ ကုလာဝကသုတ္တံ ၇။ နဒုဗ္ဘိယသုတ္တံ ၈။ ဝေရောစနအသုရိန္ဒသုတ္တံ ၉။ အရညာယတနဣသိသုတ္တံ ၁၀။ သမုဒ္ဒကသုတ္တံ ၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ ၁။ ဝတပဒသုတ္တံ ၂။ သက္ကနာမသုတ္တံ ၃။ မဟာလိသုတ္တံ ၄။ ဒလိဒ္ဒသုတ္တံ ၅။ ရာမဏေယျကသုတ္တံ ၆။ ယဇမာနသုတ္တံ ၇။ ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာသုတ္တံ ၈။ ဂဟဋ္ဌဝန္ဒနာသုတ္တံ ၉။ သတ္ထာရဝန္ဒနာသုတ္တံ ၁၀။ သံဃဝန္ဒနာသုတ္တံ ၁။ ဆေတွာသုတ္တံ ၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ ၂။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယသုတ္တံ ၃။ သမ္ဗရိမာယာသုတ္တံ ၄။ အစ္စယသုတ္တံ ၅။ အက္ကောဓသုတ္တံ သဂါထာဝဂ္ဂေါ ပဌမော။ --

֍

သံယုတ္တနိကာယ်

သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော်

မြန်မာပြန်

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁-ဒေဝတာသံယုတ်

၁-နဠဝဂ်

၁-ဩဃတရဏသုတ်

၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို (ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့်) ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်- အသျှင်ဘုရားသည် အဘယ်သို့သော အကြောင်းအားဖြင့် သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်တော်မူခဲ့ပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏၊ ဒါယကာနတ်သား ငါသည် ရပ်တည်မနေဘဲ အားမထုတ်ဘဲ သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်ခဲ့၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်- အသျှင်ဘုရားသည် အဘယ်သို့လျှင် ရပ်တည်မနေဘဲ အားမထုတ်ဘဲ သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်တော်မူခဲ့ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)၊ ဒါယကာနတ်သား ငါသည် အကြင်အခါ၌ ရပ်တည်နေ၏၊ ထိုအခါ နစ်မြုပ်ရ၏၊ အကြင်အခါ၌ အားထုတ်၏၊ ထိုအခါ မျောပါး ရ၏၊ ဒါယကာနတ်သား ဤသို့လျှင် ငါသည် ရပ်တည်မနေဘဲ အားမထုတ်ဘဲ သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်ခဲ့၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

“သတ္တလောက၌ ရပ်တည် မနေဘဲ အားမထုတ်ဘဲ တဏှာကို ကူးမြောက်တော်မူပြီးသော မကောင်းမှုမှ အပပြုပြီးသော (ကိလေသာ) ငြိမ်းအေးတော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားကို ကြာမြင့်မှပင် ဖူးမြင်ရလေစွတကား”။

ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက် (လက်ခံ) တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ထိုနတ်သားသည် “ငါ့အား မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက် (လက်ခံ) တော်မူ၏”ဟု သိ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၂-နိမောက္ခသုတ်

֍ ၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို (ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့်) ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် အသျှင်ဘုရားသည် သတ္တဝါတို့၏ (ကိလေသာမှ) အကြွင်းမဲ့လွတ်မြောက်ခြင်း လုံးဝလွတ်မြောက်ခြင်း ကင်းဆိတ်ခြင်းကို သိပါ၏လော”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ဒါယကာနတ်သား ငါသည် သတ္တဝါတို့၏ (ကိလေသာမှ) အကြွင်းမဲ့လွတ်မြောက်ခြင်း လုံးဝလွတ်မြောက်ခြင်း ကင်းဆိတ်ခြင်းကို သိသည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ “အသျှင် အသျှင်ဘုရားသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်လျှင် သတ္တဝါတို့၏ (ကိလေသာမှ) အကြွင်းမဲ့လွတ်မြောက်ခြင်း လုံးဝလွတ်မြောက်ခြင်း ကင်းဆိတ်ခြင်းကို သိပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

နှစ်သက်မှု (တဏှာ) လျှင် အရင်းရှိသည့် ကမ္မဘဝ ကုန်ခြင်းကြောင့် , မှတ်သားမှု ‘သညာ’ အထူးသိမှု ‘ဝိညာဏ်'တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် , ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'တို့၏ ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်းကြောင့် သိ၏၊ ဒါယကာနတ်သား ဤသို့လျှင် ငါသည် သတ္တဝါတို့၏ (ကိလေသာမှ) အကြွင်းမဲ့လွတ်မြောက်ခြင်း လုံးဝလွတ်မြောက်ခြင်း ကင်းဆိတ်ခြင်းကို သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၃-ဥပနီယသုတ်

֍ ၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“(အိုခြင်းတရားသည်) အသက်ကို (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်၏၊ (သတ္တဝါတို့၏) အသက်သည် အနည်းငယ် တိုတောင်းလှ၏၊ အိုခြင်းတရားသည် (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်သော သူအား ကိုးကွယ်ရာတို့သည် မရှိကုန်၊ (ပညာရှိသည်) သေခြင်းတရားတို့၌ ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည် ဖြစ်၍ ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

(အိုခြင်းတရားသည်) အသက်ကို (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်၏၊ (သတ္တဝါတို့၏) အသက်သည် အနည်းငယ် တိုတောင်းလှ၏၊ အိုခြင်းတရားသည် (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်သော သူအား ကိုးကွယ်ရာတို့သည် မရှိကုန်၊ ငြိမ်းချမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို အလိုရှိသူသည် သေခြင်း၌ ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည် ဖြစ်၍ လောကာမိသ (တေဘူမကဝဋ်) ကို စွန့်ရာ၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၄-အစ္စေန္တိသုတ်

֍ ၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အချိန်အခါတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏၊ ညဉ့်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏၊ (ပဌမ မဇ္ဈိမ ပစ္ဆိမ) အရွယ်အစုတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) အစဉ်အတိုင်း စွန့်ကုန်၏၊ (ပညာရှိသည်) သေခြင်း၌ ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အချိန်အခါတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏၊ ညဉ့်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန် ကုန်၏၊ (ပဌမ မဇ္ဈိမ ပစ္ဆိမ) အရွယ်အစုတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) အစဉ်အတိုင်း စွန့်ကုန်၏၊ ငြိမ်းချမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို အလိုရှိသူသည် သေခြင်း၌ ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေး သုံးမျိုးကို ရှုသည်ဖြစ်၍ လောကာမိသ (တေဘူမကဝဋ်) ကို စွန့်ရာ၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

၅-ကတိဆိန္ဒသုတ်

֍ ၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အဘယ်မျှသော တရားတို့ကို ဖြတ်ရာပါသနည်း၊ အဘယ်မျှသော တရားတို့ကို စွန့်ရာပါသနည်း၊ အဘယ်မျှသော တရားတို့ကို ထို့ထက်အလွန် ပွါးများရာပါသ နည်း၊ အဘယ်မျှသော ငြိကပ်မှုကို လွန်မြောက်နိုင်သည့် ရဟန်းကို ‘သံသရာအယဉ် မှ ကူးမြောက်သော ရဟန်း’ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးမျိုးတို့ကို ဖြတ်ရာ၏၊ အထက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးမျိုးတို့ကို စွန့်ရာ၏၊ (သဒ္ဓါစသော ဣန္ဒြေ) ငါးမျိုးတို့ကို ထို့ထက်အလွန် ပွားများရာ၏၊ (လောဘ ဒေါသ မောဟ မာန ဒိဋ္ဌိဟူကုန်သော) ကပ်ငြိမှုငါးမျိုးတို့ကို လွန်မြောက်နိုင်သည့် ရဟန်းကို “သံသရာအယဉ်မှ ကူးမြောက်သော ရဟန်း”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၆-ဇာဂရသုတ်

֍ ၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“နိုးကြားသည့် တရားတို့၌ အဘယ်မျှသော တရားတို့သည် အိပ်ပျော်သည်တို့ မည်ပါကုန်သနည်း၊ အိပ်ပျော်သည့် တရားတို့၌ အဘယ်မျှသော တရားတို့သည် နိုးကြားသည်တို့ မည်ပါကုန်သနည်း၊ အဘယ်မျှသော တရားတို့ဖြင့် (ကိလေသာ) မြူကို ဆွဲယူ သုံးသပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှသော တရားတို့ဖြင့် စင်ကြယ်နိုင်ပါသ နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

နိုးကြားသည့် တရားတို့၌ နီဝရဏငါးမျိုးတို့သည် အိပ်ပျော်သည်တို့ မည်ကုန်၏၊ အိပ်ပျော်သည့် တရားတို့၌ (ဣန္ဒြေ) ငါးမျိုးတို့သည် နိုးကြားသည်တို့ မည်ကုန်၏၊ နီဝရဏငါးမျိုးတို့ဖြင့် (ကိလေသာ) မြူကို ဆွဲယူသုံးသပ်၏၊ (ဣန္ဒြေ) ငါးမျိုးတို့ဖြင့် စင်ကြယ်နိုင်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

၇-အပ္ပဋိဝိဒိတသုတ်

֍ ၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အကြင်သူတို့သည် (သစ္စာလေးပါး) တရားတို့ကို (ဉာဏ်ဖြင့်) ထိုးထွင်း၍ မသိနိုင်ကုန်၊ မိစ္ဆာအယူတို့သို့လည်း ကပ်ရောက်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် အိပ်ပျော်သည်တို့ မည်ကုန်၏၊ မနိုးကြားကုန်။ ထိုသူတို့အား နိုးကြားရန် အခါတန်ပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူတို့သည် (သစ္စာလေးပါး) တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ကြကုန်၏၊ မိစ္ဆာအယူတို့သို့လည်း မကပ်ရောက်ကုန်၊ ထိုသူတို့သည် ကောင်းစွာ နိုးကြားကုန်လျက် သင့်သောအကြောင်းအားဖြင့် သိကြ၍ မညီမညွတ်သော လောက၌ အညီအညွတ် ကျင့်ကုန်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၈-သုသမ္မုဋ္ဌသုတ်

֍ ၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အကြင်သူတို့အား (သစ္စာလေးပါး) တရားတို့သည် ပျောက်ပျက်ကုန်၏၊ မိစ္ဆာ အယူတို့သို့လည်း ကပ်ရောက်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် အိပ်ပျော်သည်တို့ မည်ကုန်၏၊ မနိုးကြားကုန်။ ထိုသူတို့အား နိုးကြားရန် အခါတန်ပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူတို့အား (သစ္စာလေးပါး) တရားတို့သည် မပျောက်ပျက်ကုန်၊ မိစ္ဆာအယူတို့သို့လည်း မကပ်ရောက်ကုန်၊ ထိုသူတို့သည် ကောင်းစွာ နိုးကြားကုန်လျက် သင့်သော အကြောင်းအားဖြင့် သိကြ၍ မညီမညွတ်သော လောက၌ အညီအညွတ် ကျင့်ကုန်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

၉-မာနကာမသုတ်

֍ ၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“ဤလောက၌ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို လိုလားသူအား တည်ကြည်မှုနှင့် စပ်သော ဆုံးမကြောင်းတရားသည် မရှိနိုင်၊ တည်ကြည်မှု မရှိသူအား (သစ္စာလေးပါးကို) သိ သော မဂ်ဉာဏ်သည် မရှိနိုင်၊ တော၌ တစ်ယောက်တည်း နေလျက် မေ့လျော့သော သူသည် သေခြင်း၏ တည်ရာ (တေဘူမကဝဋ်)၏ တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ မကူးမြောက်နိုင်ရာ”ဟု (လျှောက်၏)။

ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို ပယ်၍ ကောင်းစွာ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော ကောင်း သော စိတ်ရှိသော မမေ့မလျော့သော ထိုသူသည် အလုံးစုံသော ခန္ဓာစသည်တို့၌ (တပ်မက်မှုမှ) ကင်းလွတ်သည်ဖြစ်၍ တော၌ တစ်ယောက်တည်း နေလျက် သေခြင်း၏ တည်ရာ (တေဘူမကဝဋ်)၏ တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ ကူးမြောက်နိုင်ရာ၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၁၀-အရညသုတ်

֍ ၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

“တော၌နေကုန်သော (ကိလေသာ) ငြိမ်းအေး၍ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ကုန်သော အသျှင်တို့အား ဆွမ်းတစ်ထပ်သာ သုံးဆောင်ကြပါကုန်လျက် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်အရေအဆင်းသည် ကြည်လင်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

(အကြင်အသျှင်တို့သည်) လွန်ပြီး (လာဘ်) ကို မစိုးရိမ်ကုန်၊ မရောက် သေးသော (လာဘ်) ကို မတောင့်တကုန်၊ ဖြစ်ဆဲ (လာဘ်)တို့ဖြင့်သာ မျှတကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် (ထိုအသျှင်တို့အား) ကိုယ်အရေ အဆင်းသည် ကြည်လင်၏။

မရောက်သေးသော (လာဘ်) ကို တောင့်တခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ လွန်ပြီး (လာဘ်) ကို စိုးရိမ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ထိုအကြောင်းနှစ်မျိုးကြောင့် သူမိုက်တို့ သည် ‘ရိတ်ဖြတ်အပ်ပြီးသော စိမ်းစိုသော ကျူပင်ကဲ့သို့’ ခြောက်ကပ်ကုန်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ရှေးဦးစွာသော နဠဝဂ် ပြီး၏။

--

၂-နန္ဒနဝဂ်

၁-နန္ဒနသုတ်

֍ ၁၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟု ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်သော နတ်သားတစ်ယောက်သည် နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်၌ နတ်သမီးအပေါင်း ခြံရံလျက် နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ငါးမျိုးတို့ဖြင့် ကုံလုံပြည့်စုံစွာ ပျော်မြူးစံပယ်နေစဉ် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“အကြင်သူတို့သည် များသော အခြံအရံရှိကုန်သော သုံးကျိပ်ကုန်သော နတ်သားတို့၏ နေရာ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်ကို မမြင်ဖူးကုန်၊ ထိုသူတို့သည် ချမ်းသာကို မသိကုန်”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် ထိုနတ်သားကို ဂါထာဖြင့် ပြန်၍ ရွတ် ဆို၏-

“နတ် မိုက် ရဟန္တာတို့၏ စကား ကို (ဆိုလိုသော) အခြင်း အရာဖြင့် သင် မသိ၊ ပြုပြင် စီရင်အပ်သော ‘သင်္ခါရ'တရားအားလုံးတို့သည် အမြဲ မရှိကုန်၊ ဖြစ်တတ် ပျက်တတ်သော သဘောရှိကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးလျှင် ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့၏ ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) သည်သာ ချမ်းသာ၏”ဟု (ပြန်၍ ရွတ်ဆို၏)။

၂-နန္ဒတိသုတ်

֍ ၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သားသမီး များစွာရှိသူသည် သားသမီးတို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊ ထို့အတူသာလျှင် နွား များစွာရှိသူသည် နွားတို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊ လူအပေါင်းအား ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ (ဥပဓိ)တို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏။ အကြင်သူသည် ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ (ဥပဓိ) မရှိ၊ ထိုသူသည် မနှစ်သက်ရသည်သာတည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

သားသမီး များစွာရှိသူသည် သားသမီးတို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊ ထို့အတူသာလျှင် နွား များစွာရှိသူသည် နွားတို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊ လူအပေါင်းအား ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ (ဥပဓိ)တို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏။ အကြင်သူသည် ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ (ဥပဓိ) မရှိ၊ ထိုသူသည် မစိုးရိမ်ရသည်သာတည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၃-နတ္ထိပုတ္တသမသုတ်

֍ ၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သားသမီး (ကို ချစ်ခင်မှု) နှင့် တူသော ချစ်ခင်မှုမျိုးသည် မရှိ၊ နွား (ဟူသော ဥစ္စာ) နှင့် တူသော ဥစ္စာမျိုးသည် မရှိ၊ နေ (၏ အရောင်) နှင့် တူသော အရောင်မျိုး သည် မရှိ၊ သမုဒ္ဒရာထက် လွန်ကဲသော အိုင်မည်သည် မရှိ”ဟု (လျှောက်၏)။

မိမိကိုယ် (ကို ချစ်ခင်မှု) နှင့် တူသော ချစ်ခင်မှုမျိုးသည် မရှိ၊ စပါး (ဟူသောဥစ္စာ) နှင့် တူသော ဥစ္စာမျိုးသည် မရှိ၊ ပညာ (၏ အရောင်) နှင့် တူသော အရောင်မျိုး သည် မရှိ၊ မိုးရေထက် လွန်ကဲသော အိုင်မည်သည် မရှိသည်သာတည်းဟု (ဟော တော်မူ၏)။

၄-ခတ္ထိယသုတ်

֍ ၁၄။ “အခြေနှစ်ချောင်းရှိသူတို့တွင် မင်းသည် လွန်မြတ်၏၊ အခြေလေးချောင်းရှိ သတ္တဝါတို့တွင် နွားလားဥသဘသည် လွန်မြတ်၏၊ မယားတို့တွင် ပျိုမျစ်နုနယ် သော သတို့သမီးသည် လွန်မြတ်၏၊ သားတို့တွင် ရှေးဦးစွာ မွေးဖွားသော သား သည် လွန်မြတ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အခြေနှစ်ချောင်းရှိသူတို့တွင် မြတ်စွာဘုရားသည် လွန်မြတ်၏၊ အခြေလေးချောင်းရှိ သတ္တဝါတို့တွင် (ဆင်စသော) အာဇာနည်သည် လွန်မြတ်၏၊ မယားတို့တွင် လင်ကို နှစ်သိမ့်စေသော မယားသည် လွန်မြတ်၏၊ သားသမီးတို့တွင် မိဘတို့၏ စကားကို နားထောင်သော သားသမီးသည် လွန်မြတ်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၅-သဏမာနသုတ်

֍ ၁၅။ “မွန်းတည့်အချိန်အခါ၌ ငှက်အပေါင်းတို့သည် အပန်းဖြေ နားနေကုန်သည် ရှိသော် တောအုပ်ကြီးသည် ပြင်းထန်သော အသံကို ပြုသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ထိုအသံသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ဟု အကျွန်ုပ်အား ရှေးရှုထင်လာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

မွန်းတည့်အချိန်အခါ၌ ငှက်အပေါင်းတို့သည် အပန်းဖြေ နားနေကုန်သည်ရှိသော် တောအုပ်ကြီးသည် ပြင်းထန်သော အသံကို ပြုသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ထိုအသံသည် မွေ့လျော်ဖွယ်ဟု ငါ့အား ရှေးရှုထင်လာ၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

၆-နိဒ္ဒါတန္ဓီသုတ်

֍ ၁၆။ “အိပ်ငိုက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပျင်းရိခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ကိုယ် လက် ဆန့်ငင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ မမွေ့လျော်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ထမင်း ဆီ ယစ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုအိပ်ငိုက်ခြင်းစသော ညစ်ညူးခြင်းဖြင့် ဤ လောက၌ သတ္တဝါတို့အား အရိယာမဂ်သည် ထင်ရှားမဖြစ်နိုင်”ဟု (လျှောက်၏)။

အိပ်ငိုက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပျင်းရိခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်လက် ဆန့် ငင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ မမွေ့လျော်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ထမင်းဆီ ယစ်ခြင်း သည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုအိပ်ငိုက်ခြင်းစသော ညစ်ညူးခြင်းကို လုံ့လဖြင့် ပယ် ထုတ်နိုင်ခဲ့သော် အရိယာမဂ်သည် စင်ကြယ်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

၇-ဒုက္ကရသုတ်

֍ ၁၇။ “မလိမ္မာသူသည် ရဟန်းတရားကို ပြုလည်း ပြုနိုင်ခဲ၏၊ သည်းခံလည်း သည်းခံနိုင်ခဲ၏။ သူမိုက်သည် အကြင်ရဟန်းတရား၌ ဆုတ်နစ်၏၊ ထိုရဟန်းတရား၌ (မဂ်ရရန်) များစွာ ကျဉ်းမြောင်းကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ကြံစည်မှုတို့၏ အလိုသို့လိုက်သူသည် အာရုံတိုင်း အာရုံတိုင်း၌ အကယ်၍ ဆုတ်နစ်ခဲ့မူ (မသင့်သောအားဖြင့် ဖြစ်သော) စိတ်ကို အကယ်၍ မတားမြစ်နိုင်ခဲ့မူ ရဟန်းတရားကို အဘယ်မျှသော ရက်တို့ပတ်လုံး ကျင့်နိုင်ရာအံ့နည်း။

လိပ်သည် အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို မိမိအခွံ၌ ကောင်းစွာ သိမ်းဆည်းထားသကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းသည် စိတ်၌ ဖြစ်သော ကြံစည်မှု (ဝိတက်)တို့ကို ကောင်းစွာ သိမ်း ဆည်းလျက် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကို) မမှီမူ၍ သူတစ်ပါးကို မညှဉ်းဆဲဘဲ ငြိမ်းအေးသည် ဖြစ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ အပြစ် မဆိုရာဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၈-ဟိရီသုတ်

֍ ၁၈။ “အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် ကြိမ်ဝင့်ရုံမျှဖြင့် သိသကဲ့သို့ ထို့အတူ အကြင်ယောကျ်ားသည် အကဲ့ရဲ့ မခံရမီ သိ၏၊ အရှက်ဖြင့် (အကုသိုလ်တို့ကို) တား မြစ်နိုင်သော (ထိုသို့သဘောရှိသည့်) တစ်စုံတစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် လောက၌ ရှိပါသလော”ဟု (လျှောက်၏)။

အနည်းငယ်မျှကုန်သော အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အခါခပ်သိမ်း အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသည် ဖြစ်၍ အရှက်ဖြင့် (အကုသိုလ်တရားတို့ကို) တားမြစ်ကုန်လျက် သွားကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဆင်းရဲ၏ အဆုံး (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်၍ မညီညွတ် သော လောက၌ အညီအမျှ ကျင့်ကုန်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

၉-ကုဋိကာသုတ်

֍ ၁၉။ “အသျှင် အသို့ပါနည်း အသျှင့်အား နေရာအိမ်သည် မရှိပါသလော၊ အသို့ပါနည်း အသျှင့်အား အသိုက်အအုံသည် မရှိပါသလော၊ အသို့ပါနည်း အသျှင့် အား အမြှေးအယှက်သည် မရှိပါသလော၊ အသို့ပါနည်း အသျှင်သည် အနှောင် အဖွဲ့မှ လွတ်သူ ဖြစ်ပါ၏လော”ဟု (လျှောက်၏)။

စင်စစ် ငါ့အား နေရာအိမ်သည် မရှိ၊ စင်စစ် ငါ့အား အသိုက်အအုံသည် မရှိ၊ စင်စစ် ငါ့အား အမြှေးအယှက်သည် မရှိ၊ စင်စစ် ငါသည် အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အသျှင် အဘယ်ကို နေရာအိမ်ဟု အသျှင့်အား အကျွန်ုပ် ဆိုပါသနည်း၊ အဘယ်ကို အသိုက်အအုံဟု အသျှင့်အား အကျွန်ုပ် ဆိုပါသနည်း၊ အဘယ်ကို အမြှေးအယှက်ဟု အသျှင့်အား အကျွန်ုပ် ဆိုပါသနည်း၊ အဘယ်ကို အနှောင် အဖွဲ့ဟု အသျှင်အား အကျွန်ုပ် ဆိုပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

“အမိကို နေရာအိမ်ဟု သင် ဆို၏၊ မယားကို အသိုက်အအုံဟု သင် ဆို၏၊ သားသမီးတို့ကို အမြှေးအယှက်တို့ဟု သင် ဆို၏၊ တဏှာကို အနှောင်အဖွဲ့ဟု ငါ့အား သင် ဆို၏”ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

အသျှင့်အား နေရာအိမ် မရှိခြင်းသည် ကောင်းပါပေ၏၊ အသျှင့်အား အသိုက် အအုံ မရှိခြင်းသည် ကောင်းပါပေ၏၊ အသျှင့်အား အမြှေးအယှက် မရှိခြင်းသည် ကောင်းပါပေ၏၊ အသျှင်သည် ကောင်းစွာ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်ပါပေ၏ဟု (လျှောက်၏)။

--

၁၀-သမိဒ္ဓိသုတ်

֍ ၂၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် တပေါဒါရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သမိဒ္ဓိသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ချိန်၌ စော စောထကာ တပေါဒါမြစ်သို့ ကိုယ်လက်တို့ကို ရေချိုးသုတ်သင်ရန် ချဉ်းကပ်တော်မူ၏၊ တပေါဒါမြစ်၌ ကိုယ် လက်တို့ကို ရေချိုးသုတ်သင်ပြီးနောက် ပြန်တက်၍ ကိုယ်လက်တို့ကို ခြောက်သွေ့စေလျက် သင်္ကန်းတစ် ထည်တည်းဖြင့် ရပ်နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်သမီးတစ်ယောက်သည် ပစ္ဆိမယမ်လွန်ပြီးသော (မိုးသောက်) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ တပေါဒါမြစ်အားလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် အရှင် သမိဒ္ဓိအထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ကောင်းကင်၌ ရပ်တည်ကာ အရှင်သမိဒ္ဓိကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

“ရဟန်း အသျှင်သည် (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) မခံစားမူ၍ ဆွမ်းခံဘိ၏၊ (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) မခံစားမူ၍ ဆွမ်းမခံပါလင့်၊ ရဟန်း (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) ခံစားပြီးမှသာ ဆွမ်းခံပါလော့၊ (ကာမဂုဏ်ခံစားရာ) အချိန်သည် သင့်ကို လွန်၍ မသွားပါစေလင့်”ဟု (လျှောက်၏)။

(နတ်သမီး) ငါသည် (သေရမည့်) အခါကို မသိ၊ (သေရမည့်) အခါသည် ဖုံးလွှမ်းအပ်သည် ဖြစ်၍ ငါ့အား မထင်၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) မခံစားမူ၍ ဆွမ်းခံအံ့၊ (တရားအားထုတ်ရာ) အချိန်သည် ငါ့ကို လွန်၍ မသွားပါစေလင့်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ထိုနတ်သမီးသည် မြေ၌ ရပ်တည်၍ အရှင်သမိဒ္ဓိအား ဤစကားကို ဆို၏- “ရဟန်း သင်သည် ရဟန်းပြုသည်ကား ငယ်လှသေး၏၊ ပျိုနုလှသေး၏၊ မည်းနက်သော ဆံပင်ရှိ၏၊ ပဌမအရွယ် ဖြစ်၍ အရွယ်ကောင်းနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်ပါလျက် ကာမဂုဏ်တို့၌ ခံစားပျော်ပါးလေ့ မရှိခဲ့၊ ရဟန်း လူ၌ ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားပါဦးလော့၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သည့် ခံစားမှုကို စွန့်၍ နောက်ကာလ၌ ဖြစ် မည့် နတ်ကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တလင့်”ဟု (ဆို၏)။

နတ်သမီး ငါသည် မျက်မှောက်ဖြစ်သည့် ခံစားမှုကို စွန့်၍ နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ် ကို မတောင့်တ၊ နတ်သမီး စင်စစ် ငါသည် နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမကိုလည်း စွန့်၍ ကိုယ်တိုင် သိမြင်နိုင်သော (လောကုတ္တရာ) အကျိုးကို တောင့်တ၏။ နတ်သမီး မှန်၏၊ နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် ကာမဂုဏ်တို့ကို များသောဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များသောပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟော တော်မူအပ်ကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်သည် များလှ၏၊ ဤ (လောကုတ္တရာ) တရားတော်သည် ကိုယ် တိုင် သိမြင်နိုင်သော တရားဖြစ်၏၊ အခါမလင့် အကျိုးပေး၏၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဆောင်ပြထိုက်၏၊ မိမိ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ထားထိုက်၏၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်၏ဟု (မိန့်၏)။

“ရဟန်း အဘယ်သို့လျှင် နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် ကာမဂုဏ်တို့ကို များသော ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များသော ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူပါသနည်း၊ ဤကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၌ အဘယ်သို့လျှင် အပြစ်များပါသနည်း၊ ဤ (လောကုတ္တရာ) တရားသည် အဘယ်သို့လျှင် ကိုယ်တိုင် သိမြင် နိုင်ပါသနည်း၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးနိုင်ပါသနည်း၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဆောင်ပြထိုက်ပါသနည်း၊ မိမိ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ထားထိုက်ပါသနည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိနိုင်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

--

နတ်သမီး ငါသည် သီတင်းငယ်သာ ဖြစ်၏၊ ရဟန်းပြုသည်ကား မကြာသေး၊ ယခုမှ ဤဓမ္မဝိနယ (သာသနာ) သို့ ရောက်လာ၏၊ ငါသည် ထိုဓမ္မဝိနယကို အကျယ်တဝင့် မဟောနိုင်၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူပြီးသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် တပေါဒါရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထို အကြောင်းကို မေးလျှောက်လေလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သင့်အား ဖြေကြားသော အခြင်းအရာဖြင့် ထို အနက်ကို သင် မှတ်လေလော့ဟု (မိန့်၏)။

ရဟန်း တစ်ပါးကုန်သော တန်ခိုးကြီးကုန်သော နတ်တို့သည် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်ရန် မလွယ်ပါ၊ ရဟန်း သင်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထို အကြောင်းကို အကယ်၍ မေးလျှောက်ပါမူကား အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း တရားနာအံ့သောငှါ လာပါကုန်အံ့ဟု (လျှောက်၏)။ နတ်သမီး “ကောင်းပြီ”ဟု အသျှင်သမိဒ္ဓိသည် နတ်သမီးအား ပြန်ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကား ကို လျှောက်၏-

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤရာဇဂြိုဟ်ပြည်ဝယ် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ချိန်၌ စောစောထကာ တပေါဒါမြစ်သို့ ကိုယ်လက်တို့ကို ရေချိုးသုတ်သင်ရန် ချဉ်းကပ်ပါ၏၊ တပေါဒါမြစ်၌ ကိုယ်လက်တို့ကို ရေချိုးသုတ်သင်ပြီးနောက် ပြန်တက်၍ ကိုယ်လက်တို့ကို ခြောက်သွေ့စေလျက် သင်္ကန်းတစ်ထည်တည်းဖြင့် ရပ်နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ နတ်သမီးတစ်ယောက်သည် ပစ္ဆိမယမ်လွန်ပြီးသော (မိုးသောက်) အချိန် ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ တပေါဒါမြစ်အားလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် အကျွန်ုပ်ထံ သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ကောင်းကင်၌ ရပ်တည်ကာ ဤဂါထာဖြင့် လျှောက်ပါ၏-

“ရဟန်း အသျှင်သည် (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) မခံစားမူ၍ ဆွမ်းခံဘိ၏၊ (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) မခံစားမူ၍ ဆွမ်းမခံပါလင့်၊ ရဟန်း (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) ခံစားပြီးမှသာ ဆွမ်းခံပါလော့၊ (ကာမဂုဏ်ခံစားရာ) အချိန်သည် သင့်ကို လွန်၍ မသွားပါစေလင့်”ဟု (လျှောက်၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ လျှောက်လတ်သော် အကျွန်ုပ်သည် ထိုနတ်သမီးကို ဂါထာဖြင့် ပြန်၍ ဆို ပါ၏-

(နတ်သမီး) ငါသည် (သေရမည့်) အခါကို မသိ၊ (သေရမည့်) အခါသည် ဖုံး လွှမ်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ငါ့အား မထင်၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို) မခံစားမူ၍ ဆွမ်းခံအံ့၊ (တရားအားထုတ်ရာ) အချိန်သည် ငါ့ကို လွန်၍ မသွားပါ စေလင့်ဟု (ဆိုပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ထိုနတ်သမီးသည် မြေ၌ ရပ်တည်၍ အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို ဆိုပါ၏- “ရဟန်း သင်သည် ရဟန်းပြုသည်ကား ငယ်လှသေး၏၊ ပျိုနုလှသေး၏၊ မည်းနက်သော ဆံပင်ရှိ၏၊ ပဌမအရွယ် ဖြစ်၍ အရွယ်ကောင်းနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်ပါလျက် ကာမဂုဏ်တို့၌ ခံစားပျော်ပါးလေ့ မရှိခဲ့၊ ရဟန်း လူ၌ ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားပါဦးလော့၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သည့် ခံစားမှုကို စွန့်၍ နောက် ကာလ၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တလင့်”ဟု ဆိုပါ၏။

--

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် ထိုနတ်သမီးအား ဤစကားကို ဆိုပါ၏- “နတ်သမီး ငါသည် မျက်မှောက်ဖြစ်သည့် ခံစားမှုကို စွန့်၍ နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တ၊ နတ်သမီး စင်စစ် ငါသည် နောင်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်ကိုလည်း စွန့်၍ ကိုယ်တိုင့်သိမြင်နိုင်သော (လောကုတ္တရာ) အကျိုးကို တောင့်တ၏။ နတ်သမီး မှန်၏၊ နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် ကာမဂုဏ်တို့ကို များသောဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များသောပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟော တော်မူအပ်ကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်သည် များလှ၏၊ ဤ (လောကုတ္တရာ) တရားတော်သည် ကိုယ် တိုင် သိမြင်နိုင်သော တရားဖြစ်၏၊ အခါမလင့် အကျိုးပေး၏၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဆောင်ပြထိုက်၏၊ မိမိ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ထားထိုက်၏၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်၏”ဟု (ဆိုပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ထိုနတ်သမီးသည် အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို ဆိုပါ၏- “ရဟန်း အဘယ်သို့လျှင် နောက်ကာလ၌ ဖြစ်မည့် ကာမဂုဏ်တို့ကို များသော ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များသော ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူပါသနည်း၊ ဤကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၌ အဘယ်သို့လျှင် အပြစ်များပါသနည်း၊ ဤ (လောကုတ္တရာ) တရားသည် အဘယ်သို့လျှင် ကိုယ်တိုင် သိမြင် နိုင်ပါသနည်း၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးနိုင်ပါသနည်း၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဆောင်ပြထိုက်ပါသနည်း၊ မိမိ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ထားထိုက်ပါသနည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိနိုင်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် ထိုနတ်သမီးအား ဤစကားကို ဆိုပါ၏- “နတ်သမီး ငါသည် သီတင်းငယ်သာ ဖြစ်၏၊ ရဟန်းပြုသည်ကား မကြာသေး၊ ယခုမှ ဤဓမ္မဝိနယ (သာသနာ) သို့ ရောက်လာ၏၊ ငါသည် ထိုဓမ္မဝိနယကို အကျယ်တဝင့် မဟောနိုင်၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူပြီးသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် တပေါဒါရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထို အကြောင်းကို မေးလျှောက်လေလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သင့်အား ဖြေကြားသော အခြင်းအရာဖြင့် ထို အနက်ကို သင် မှတ်လေလော့”ဟု (ဆိုခဲ့ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ထိုနတ်သမီးသည် အကျွန်ုပ်အား “ရဟန်း တစ်ပါးကုန်သော တန်ခိုး ကြီးသော နတ်တို့သည် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်ရန် မလွယ်ပါ၊ ရဟန်း သင်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ချဉ်းကပ်၍ ထိုအကြောင်းကို အကယ်၍ မေးပါမူကား အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း တရားနာအံ့သောငှါ လာပါကုန်အံ့”ဟု ဤစကားကို လျှောက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုနတ်သမီး၏ စကားသည် အကယ်၍ မှန်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုနတ်သမီးသည် မနီးမဝေးသော ဤအရပ်၌ ပင်လျှင် ရှိပါလိမ့်မည်ဟု လျှောက်၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုနတ်သမီးသည် အသျှင်သမိဒ္ဓိကို “ရဟန်း မေးမြန်းပါလော့၊ ရဟန်း မေးမြန်းပါလော့၊ အကျွန်ုပ် ရောက်ပါပြီ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်သမီးကို ဂါထာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူ၏-

“ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ (ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါစသည်) အမှတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ခန္ဓာငါးပါး၌ တည်ကုန်သောသတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ မသိသောကြောင့် သေမင်း၏ အားထုတ်မှုသို့ လိုက်ရကုန်၏။

(ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်) ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိသောကြောင့် (ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါဟု) ပြောကြားဖွယ်ကို မမှတ်ထင်၊ အကြင် (ရာဂစသော) အကြောင်းဖြင့် ထိုသူကို ဆိုငြားအံ့၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား (ထိုအကြောင်းသည်) မရှိ။ မှန်၏၊ ထို (ရာဂ စသော) အကြောင်းသည် ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား မဖြစ်။

--

နတ်သမီး အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ ဆိုလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ် မသိနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် အကျွနု်ပ့်သိနိုင်ရာ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။

“အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် (မိမိကိုယ်ကို) တူသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထူးကဲသူဟူ၍လည်းကောင်း သို့မဟုတ် ယုတ်သူဟူ၍လည်းကောင်း အောက်မေ့၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ထို မာန်ဖြင့် (အမျိုးအနွယ်ဂုဏ်ကို) ငြင်းခုံရာ၏။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးပါးကုန်သော မာန်တို့၌ တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား တူသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထူးကဲသူ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (ယုတ်သူဟူ၍လည်းကောင်း) မဖြစ်။

နတ်သမီး အကယ်၍ သိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဆိုလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ် မသိနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ် သိနိုင်ရာ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် (တပ်မက်သူ, ပြစ်မှားသူ, တွေဝေသူ) ဟူသော ပညတ်ကို ပယ်ပြီးပြီ၊ ကိုးပါးသော ထောင်လွှားမှု ‘မာန်'သို့ မကပ်ရောက်၊ ဤနာမ်ရုပ်၌ တပ် မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ဖြတ်ပြီးပြီ။ ထုံးဖွဲ့မှု ‘ဂန္ထ'လေးပါးကို ဖြတ်ပြီးသော ဆင်းရဲ မရှိ သော တပ်မက်ခြင်းကင်းသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာဖွေကြည့်ရှုကြကုန်သော နတ်တို့ သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ အခြား လောက၌လည်းကောင်း၊ နတ်ပြည်တို့၌လည်းကောင်း၊ အလုံးစုံသော နေရာတို့၌လည်းကောင်း မတွေ့မမြင်ရကုန်။

နတ်သမီး အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ ဆိုလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ သိပါ၏-

အလုံးစုံသော လောက၌ ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း မကောင်းမှုကို စိုးစဉ်းမျှ မပြုရာ။ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ဆင်ခြင် ဉာဏ် ‘သမ္ပဇဉ်'နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ကာမဂုဏ်တို့ကို ပယ်ပြီးလျှင် အကျိုးစီးပွား နှင့် မစပ်သော ဆင်းရဲကို မမှီဝဲရာဟု (လျှောက်၏)။

နှစ်ခုမြောက် နန္ဒနဝဂ် ပြီး၏။

--

၃-သတ္တိဝဂ်

၁-သတ္တိသုတ်

֍ ၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“လှံဖြင့် အထိုးခံရသော သူကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်ခံရသော သူကဲ့သို့လည်းကောင်း ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်၌ တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရန် သတိနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

လှံဖြင့် အထိုးခံရသော သူကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်ခံရသော သူကဲ့သို့လည်းကောင်း ရဟန်းသည် ပရမတ္ထအားဖြင့် ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး၌ အမြင်မှားမှု ‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိ'ကို ပယ်ရန် သတိနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-ဖုသတိသုတ်

֍ ၂၂။ “(ကံသည်) မတွေ့ထိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို (ကံ၏ အကျိုးဖြစ်သော ဝိပါက် သည်) မတွေ့ထိ၊ ထိုမှတစ်ပါး (ကံသည်) တွေ့ထိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုမူကား (ကံ၏ အကျိုးဖြစ်သော ဝိပါက်သည်) တွေ့ထိ၏၊ ထို့ကြောင့် မပြစ်မှားထိုက်သည့် ပုဂ္ဂိုလ် ကို ပြစ်မှားမိ၍ (ကံ) တွေ့ထိသူကို (ကံ၏ အကျိုးဖြစ်သော ဝိပါက်သည်) တွေ့ထိ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူသည် မပြစ်မှားထိုက်သော စင်ကြယ်၍ (ကိလေသာ) အညစ်အကြေး မရှိသော ရဟန္တာဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ပြစ်မှား၏၊ လေညာသို့ ပစ်လွှင့်အပ်သော သိမ်မွေ့သော မြူသည် ပစ်လွှင့်သူထံသို့သာ ပြန်ရောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ထို သူမိုက်၏ မကောင်းမှု အကုသိုလ်ကံသည် ထိုသူမိုက်သို့သာ ပြန်ရောက်၏ဟု (ဟော တော်မူ၏)။

--

၃-ဇဋာသုတ်

֍ ၂၃။ “(အသျှင်ဘုရား) အကြင်တဏှာကို ကိုယ်တွင်းသန္တာန်၌ ဖွဲ့ယှက်တတ် သော တဏှာ, ကိုယ်ပသန္တာန်၌ ဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ ထို (ကိုယ်တွင်း, ကိုယ်ပ၌ဖြစ်သော) ဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာသည် သတ္တဝါအပေါင်းကို ဖွဲ့ယှက်အပ်ပါ၏။ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ထိုအကြောင်းကို မေး လျှောက်ပါ၏၊ ဤဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာကို အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဖြေရှင်းနိုင်ပါ သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ပဋိသန္ဓေပညာရှိ၍ ပြင်းစွာ အားထုတ်မှုရှိသော ရင့်ကျက်သည့် ပညာရှိသော (သံသရာဘေးကို) ရှုလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလ၌ တည်၍ (သမာဓိ) စိတ်ကိုလည်းကောင်း၊ (ဝိပဿနာ) ပညာကိုလည်းကောင်း ပွားစေလျက် ဤဖွဲ့ယှက်တတ် သော တဏှာကို ဖြေရှင်းနိုင်ရာ၏။

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ’ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’တို့ ကင်းပြတ်ကုန်၏၊ အာသဝကုန်ပြီးဖြစ်၍ ရဟန္တာဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာကို ဖြေရှင်းအပ်ပြီ။

အကြင်နိဗ္ဗာန်၌ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း၊ ထိပါးမှုဟူသော အမှတ် ‘ပဋိဃသညာ'သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ဖြစ်သော အမှတ် ‘ရူပသညာ'သည်လည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ ချုပ်၏။ ဤနိဗ္ဗာန်၌ ဤဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာသည် ကင်းပြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၄-မနောနိဝါရဏသုတ်

֍ ၂၄။ “အကြင်အကြင် ကောင်းမှု မကောင်းမှုမှ စိတ်ကို တားမြစ်ရာ၏၊ ထိုထို ကောင်းမှု မကောင်းမှုကြောင့် ဆင်းရဲသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သို့ မရောက်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော ကောင်းမှု မကောင်းမှုမှ စိတ်ကို တားမြစ်ရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော ဆင်းရဲမှ လွတ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အလုံးစုံ ကောင်းမှု မကောင်းမှုမှ စိတ်ကို မတားမြစ်ရာ၊ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်သော စိတ်ကို မတားမြစ်ရာ။ အကြင်အကြင်သဘောမှ မကောင်းမှု ‘စိတ်’ ဖြစ်၏၊ ထိုထိုသဘောမှ (မကောင်းမှု) စိတ်ကို တားမြစ်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၅-အရဟန္တသုတ်

֍ ၂၅။ “အကြင်ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီး ဖြစ်၏၊ အာသဝကုန်ပြီး ဖြစ်၏၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကို ဆောင်ပြီး ဖြစ်၏။ ထို ရဟန်းသည် ငါ ပြောဆို၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာပါသလော၊ ထိုရဟန်းသည် ငါ့ကို (တစ်ပါးသူတို့က) ပြောဆိုကုန်၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာပါသလော”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီး ဖြစ်၏၊ အာသဝ ကုန်ပြီး ဖြစ်၏၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကို ဆောင်ပြီး ဖြစ်၏။ ထိုရဟန်း သည် ငါ ပြောဆို၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ငါ့ကို (တစ်ပါးသူတို့က) ပြောဆိုကုန်၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာ၏၊ လောကဝယ် (ခန္ဓာစသည်တို့၌) လိမ္မာသော ထိုရဟန်းသည် ခေါ်ဝေါ်အပ်သော အမည်ကို သိ၍ ခေါ်ဝေါ်မှုမျှဖြင့်ခေါ်ဝေါ်ရာ၏ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

အကြင်ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီး ဖြစ်၏၊ အာသဝ ကုန်ပြီး ဖြစ်၏၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကို ဆောင်ပြီး ဖြစ်၏။ ထိုရဟန်း သည် (ကိုးပါးအပြားရှိသော) ထောင်လွှားမှု ‘မာန'သို့ ကပ်ရောက်၍ ငါ ပြောဆို၏ ဟူ၍လည်း ဆိုရာပါသလော၊ ထိုရဟန်းသည် ငါ့ကို (တစ်ပါးသူတို့က) ပြောဆိုကုန်၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာပါသလောဟု (လျှောက်၏)။

ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို ပယ်ပြီးသော ရဟန်းအား ထုံးဖွဲ့မှု ‘ဂန္ထ'တရားတို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုရဟန်းသည် အလုံးစုံသော ထောင်လွှားမှု ‘မာန’ , ထုံးဖွဲ့မှု ‘ဂန္ထ'တို့ကို ဖျက်ဆီးအပ်ကုန်၏၊ ကောင်းသော ပညာရှိသော ထိုရဟန်းသည် (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မှတ်ထင်မှုကို လွန်မြောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ငါ ပြောဆို၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ငါ့ကို (တစ်ပါးသူတို့က) ပြောဆိုကုန်၏ဟူ၍လည်း ဆိုရာ၏၊ လောကဝယ် (ခန္ဓာစသည်တို့၌) လိမ္မာသော ထိုရဟန်းသည် ခေါ်ဝေါ်အပ်သော အမည်ကို သိ၍ ခေါ်ဝေါ်မှုမျှဖြင့် ခေါ်ဝေါ် ရာ၏ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

၆-ပဇ္ဇောတသုတ်

֍ ၂၆။ “အကြင်အရောင်တို့ဖြင့် လောကသည် ထွန်းလင်းတောက်ပ၏၊ လောက၌ ထွန်းလင်းတောက်ပသော ထိုအရောင်တို့သည် အဘယ်မျှ ရှိကုန်သနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မေးခြင်းငှါ ရောက်လာပါကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်သို့ သိရပါအံ့နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

လောက၌ အရောင်တို့သည် လေးမျိုးရှိကုန်၏၊ ဤလောက၌ ငါးခုမြောက် အရောင်သည် မရှိ။ နေသည် နေ့အခါ၌ ထွန်းလင်းတောက်ပ၏၊ လသည် ညအခါ၌ ထွန်းလင်းတောက်ပ၏၊ ထိုမှတစ်ပါး မီးသည် နေ့ရောညပါ ထိုထိုအရပ်၌ ထွန်းလင်း တောက်ပ၏၊ မြတ်စွာဘုရားအရောင်တော်သည် အရောင်တကာတို့ထက် မြတ်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအရောင်တော်သည် အတုမရှိဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-သရသုတ်

֍ ၂၇။ “သံသရာအိုင်တို့သည် အဘယ်အရပ်မှ ဆုတ်နစ်ကုန်သနည်း၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ သည် အဘယ်အရပ်၌ မဖြစ်သနည်း၊ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း အဘယ်အရပ်၌ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင် (နိဗ္ဗာန်) အရပ်၌ ဖွဲ့စည်းမှု ‘အာပေါ'ဓာတ်သည်လည်းကောင်း၊ ခက်မာမှု ‘ပထဝီ'ဓာတ်သည်လည်းကောင်း၊ ရင့်ကျက်မှု ‘တေဇော'ဓာတ်သည်လည်းကောင်း၊ ထောက်ကန်မှု ‘ဝါယော'ဓာတ်သည်လည်းကောင်း မတည်နိုင်။ ထို (နိဗ္ဗာန်) အရပ်မှ သံသရာအိုင်တို့သည် ဆုတ်နစ်ကုန်၏၊ ဤနိဗ္ဗာန်အရပ်၌ ဝဋ်ဆင်းရဲသည် မဖြစ်၊ ဤ (နိဗ္ဗာန်) အရပ်၌ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ ချုပ်၏ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

၈-မဟဒ္ဓနသုတ်

֍ ၂၈။ “များသော ဥစ္စာရှိကုန်သော များသော အသုံးအဆောင်ရှိကုန်သော နိုင်ငံ ပိုင်ရှင် ဘုရင်မင်းမြတ်တို့သော်လည်း ကာမဂုဏ်တို့၌ မရောင့်ရဲနိုင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ အချင်းချင်း အလွန် တောင့်တမက်မောကုန်၏။

ဤလောက၌ ကြောင့်ကြမှု ရှိကုန်သော ဘဝရေအယဉ်သို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သော ထိုသူတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ ကို ပယ်စွန့်ကုန်သနည်း၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လောက၌ ကြောင့်ကြမှု မရှိကြကုန်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

(အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်) အိမ်ရာထောင်သော ဘဝကို ပယ်စွန့်၍ ချစ်အပ်သော သားသမီးကိုလည်းကောင်း၊ (နွားစသော) သတ္တဝါကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ တပ် စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကိုလည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'ကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ကိုလည်း ကင်းပြတ်စေ၍ ရှင်ရဟန်းပြုကြကုန်၏။ အာသဝေါကုန်ပြီး သော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လောက၌ ကြောင့်ကြ မရှိကုန်ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

--

၉-စတုစက္ကသုတ်

֍ ၂၉။ “ကြီးသော လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား (ဣရိယာပုတ်ဟူသော) စက်လေးပါးလည်းရှိသော၊ ကိုးပါးသော အပေါက် ‘ဒွါရ'လည်းရှိသော၊ (မစင်တို့ဖြင့်) ပြည့်သော လိုချင်မှု ‘လောဘ'နှင့် စပ်ယှဉ်သော၊ (အမိဝမ်းတိုက်ဟူသော) ညွန်၌ ဖြစ်သော ကိုယ်သည် အဘယ်သို့ ထွက်မြောက်မှု ဖြစ်နိုင်လိမ့်မည်နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုကိုလည်းကောင်း၊ (ကိလေသာဟူသော) လွန်ကြိုးကိုလည်းကောင်း၊ လိုလားမှု ‘ဣစ္ဆာ'ကိုလည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့သော လိုချင်မှု ‘လောဘ’ ကိုလည်းကောင်း ဖြတ်၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို အမြစ်နှင့်တကွ နုတ်ပယ်နိုင်သည် ရှိသော် ဤသို့ ထွက်မြောက်မှု ဖြစ်နိုင်လတ္တံ့ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

၁၀-ဧဏိဇင်္ဂသုတ်

֍ ၃၀။ “ဧဏီမည်သော သား၏ မြင်းခေါင်းနှင့်တူသော မြင်းခေါင်းရှိသော , ကြုံ သော ကိုယ်ရှိသော , လုံ့လရှိသော , နည်းသော အာဟာရရှိသော , လျှပ်ပေါ်မှု ကင်းသော , တစ်ကောင်တည်း ကျက်စားသော ခြင်္သေ့ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တစ်စီး တည်း လှည့်လည်သော ဆင်ကဲ့သို့လည်းကောင်း တစ်ပါးတည်း ကျင့်တော်မူသော ကာမဂုဏ်တို့၌ ငဲ့ကွက်မှု ကင်းသော မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ မေးပါကုန်၏၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့် ဆင်းရဲမှ လွတ်နိုင်ပါအံ့နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

လောက၌ စိတ်လျှင် ခြောက်ခုမြောက်ရှိကုန်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ဟော ကြားအပ်ကုန်၏၊ ဤနာမ်ရုပ်တရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ကင်းပြတ်စေ၍ ဤသို့ သော အကြောင်းဖြင့် ဆင်းရဲမှ လွတ်နိုင်၏ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

သုံးခုမြောက် သတ္တိဝဂ် ပြီး၏။

--

၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ်

၁-သဗ္ဘိသုတ်

֍ ၃၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သူတော် ကောင်းတရားကို ဟောပြော၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော များစွာကုန်သော နတ်သားတို့သည် အလွန် နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယမ်လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်းယမ်) အချိန်၌ ဇေတဝန် တစ်ကျောင်းလုံးကို (ကိုယ်ရောင် ကိုယ်ဝါဖြင့်) ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ကြကုန်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ပြီး သော နတ်သားတစ်ဦးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် မြတ်၏၊ မယုတ်မာ”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် ပညာကို ရနိုင်၏၊ အခြား (သူမိုက်) ထံမှ ပညာကို မရနိုင်”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် ပူဆွေးသူတို့၏ အလယ်၌ မပူဆွေးရ”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် ဆွေမျိုးတို့၏ အလယ်၌ တင့်တယ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် သတ္တဝါတို့ သည် ကောင်းသော လားရာ (သုဂတိ) ဘဝသို့ ရောက်ရကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် သတ္တဝါတို့ သည် အမြဲမပြတ် ချမ်းသာစွာ တည်နေရကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

--

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် “မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သူ၏ စကားသည် ကောင်းစွာ ဆို အပ်သည် မည်ပါသနည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ သင် နတ်သားအားလုံးတို့၏ စကားသည် အကြောင်းပရိယာယ်အားဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်၏၊ ထို့ပြင် ငါ၏ (စကားကို)လည်း နာကြ ကုန်လော့ -

“သူတော် ကောင်းတို့ နှင့် သာလျှင် ပေါင်း ဖော် ရာ၏၊ သူတော် ကောင်းတို့ နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်း ကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် အလုံးစုံ သော ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုနတ်တို့သည် နှစ်သက်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေ ပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေကုန်သတည်း။

၂-မစ္ဆရိသုတ်

֍ ၃၂။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သူတော်ကောင်းတရားကို ပြောဟော၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော များစွာကုန်သောနတ်သားတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံ သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်ကုန်၏၊ တစ်ခုသောနေရာ ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆေရ'ကြောင့်လည်းကောင်း၊ မေ့လျော့မှု ‘ပမာဒ'ကြောင့်လည်းကောင်း ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့် အလှူကို မပေးလှူ။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိသော (ကောင်းမှု၏ အကျိုးကို) သိသော ပညာရှိသည် ပေးလှူသင့်လှပေ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆေရ’ ရှိသူသည် အကြင် (ဆင်းရဲငတ်ပြတ်မွဲတေမည့်) ဘေးမှ ကြောက် သည်ဖြစ်၍ မပေးလှူ၊ မပေးလှူသောကြောင့် ထို (ဆင်းရဲငတ်ပြတ်မွဲတေသည့်) ဘေး သည် ထိုသူမိုက်ကို တွေ့ထိ၏၊ ဝန်တိုမှု ရှိသူသည် အကြင်ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမှ ကြောက်၏၊ ထိုမိမိကြောက်သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုသည် ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း ထိုသူမိုက်ကိုပင် တွေ့ထိ၏။

ထို့ကြောင့် ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆေရ'ကို ပယ်ဖျောက်လျက် (ဝန်တိုမှု) အညစ်အကြေးကို နှိမ်နင်းသည်ဖြစ်၍ အလှူကို ပေးလှူရာ၏။ (မှန်၏)၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန် လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

--

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“ခရီးသွားကုန်သော သူတို့သည် ခရီးသွားဖော်ချင်းတို့အား အနည်းငယ်မျှ (ရိက္ခာ) ၌သော်လည်း ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အကြင်သံသရာ ခရီးသွားတို့သည် သံသရာခရီးသွားဖော်ချင်းတို့အား အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူ ဖွယ်၌ ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးလှူကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် သေသူတို့တွင် မသေသူတို့ မည်ကုန်၏၊ ဤသဘောတရားသည် ရှေးထုံးစဉ်လာ ဖြစ်၏။

အချို့သူတို့သည် အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူဖွယ်၌သော်လည်း ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးလှူကုန်၏၊ ဥစ္စာများစွာနှင့် ပြည့်စုံသူ အချို့တို့သည် ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ မပေးလှူ ကုန်၊ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူဖွယ်၌ ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ လှူအပ်သော အလှူကို အလှူတစ်ထောင်နှင့် အညီအမျှ နှိုင်းယှဉ်အပ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“ပေးလှူနိုင်ခဲသည်ကို ပေးလှူသူတို့၏ ပေးလှူမှုမျိုးကိုလည်းကောင်း၊ ပြုလုပ် နိုင်ခဲသော ကောင်းမှုကံကို ပြုလုပ်သူတို့၏ ပြုလုပ်မှုမျိုးကိုလည်းကောင်း သူတော် မဟုတ် သူယုတ်တို့သည် အတုလိုက်၍ မပြုလုပ်နိုင်ကြကုန်။ (မှန်၏)၊ သူတော် ကောင်းတို့၏ တရားသည် အတုလိုက်ရန် ခဲယဉ်း၏။

ထို့ကြောင့် သူတော်ကောင်းတို့၏လည်းကောင်း၊ သူယုတ်မာတို့၏လည်းကောင်း ဤလူ့ပြည်မှ လားရာ (ဂတိ) သည် ကွဲပြား၏၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်မာတို့သည် ငရဲသို့ ရောက်ကုန်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် နတ်ပြည်သို့ လားရကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် “မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သူ၏ စကားသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သည် မည်ပါသနည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤစကားကို လျှောက်၏၊ သင် နတ်သား အားလုံးတို့၏ စကားသည် အကြောင်း (ပရိယာယ်) အားဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်၏၊ ထို့ပြင် ငါ၏ စကား ကိုလည်း နာကြကုန်လော့-

အကြင်သူသည် သားမယားကိုလည်း လုပ်ကျွေးမွေးမြူ၍ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူဖွယ်၌သော်လည်း (ခွဲခြမ်းဝေဖန်ကာ) ပေးလှူလျက် (ကုသိုလ်ကမ္မပထ) တရားကို ကျင့်၏၊ တံမြက်လှည်း ပစ္စည်းဖြင့် ပေးလှူမှု (သမုဉ္ဇကအလှူ)၁ ကိုလည်း ပြုကျင့်ပေးလှူ၏၊ အသပြာတစ်ထောင်တန် ပူဇော်မှု ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ယောကျ်ား တစ်သိန်းတို့၏ ဆယ်ကုဋေသော အလှူတို့သည် ထိုသို့ သဘောရှိသော သမုဉ္ဇက (အလှူ)၏ အစိတ်တစ်ရာ စိတ်၍ တစ်စိတ်သော အဖို့မျှကိုလည်း မမီနိုင်ကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

“မြတ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သော ပြန့်ပြောသော ဤပူဇော်မှု (အလှူ) သည် အဘယ့်ကြောင့် သင့်သောအားဖြင့် လှူအပ်သော အလှူ၏ တန်ဖိုးကို မမီသနည်း၊ အသပြာတစ်ထောင်တန် ပူဇော်မှု ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ယောကျ်ားတစ်သိန်းတို့၏ ဆယ် ကုဋေသော အလှူတို့သည် ထိုသို့သဘောရှိသော သမုဉ္ဇက (အလှူ)၏ အစိတ်တစ်ရာ စိတ်၍ တစ်စိတ်သော အဖို့မျှကိုလည်း အဘယ့်ကြောင့် မမီနိုင်ကုန်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

အချို့သော သူတို့သည် မသင့်သော ကံသုံးပါး၌ တည်ကုန်လျက် ထောင်းထု ပုတ်ခတ် သတ်ဖြတ်၍လည်းကောင်း၊ ပူဆွေးစေ၍လည်းကောင်း ပေးလှူကုန်၏။ ထို အလှူသည် မျက်ရည်ပြည့်သော မျက်နှာရှိသည်ဖြစ်၍ ဒဏ်နှင့် တကွဖြစ်သောကြောင့် သင့်သော အကြောင်းအားဖြင့် ပေးလှူအပ်သော အလှူ၏ တန်ဖိုးကို မမီနိုင်၊ ဤသို့ အသပြာတစ်ထောင်တန် ပူဇော်မှုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍

--

ယောကျ်ားတစ်သိန်းတို့၏ ဆယ်ကုဋေသော အလှူတို့သည် ထိုသို့သဘောရှိသော သမုဉ္ဇက (အလှူ)၏ အစိတ် တစ်ရာ စိတ်၍ တစ်စိတ်သော အဖို့မျှကိုလည်း မမီနိုင်ကုန်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၁။ ကောက်နယ်တလင်းစသည်ကို သုတ်သင်မှု ကောက်ရိုးကို ထုရိုက်နင်းနယ်မှု စသည်ဖြင့် ရသောပစ္စည်းကို ပေးလှူမှုမျိုးသည် သမုဉ္ဇကအလှူ မည်၏။ (အဋ္ဌကထာ)

၃-သာဓုသုတ်

֍ ၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို ပြောဟော၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော များစွာကုန်သော နတ်သားတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရား အထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးကုန်ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏-

“အသျှင် ပေးလှူခြင်းသည် စင်စစ် ကောင်းပေ၏၊ ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆေရ’ ကြောင့်လည်းကောင်း၊ မေ့လျော့မှု ‘ပမာဒ’ ကြောင့်လည်းကောင်း ဤသို့သော အကြောင်း ကြောင့် အလှူ ‘ဒါန’ ကို မပေးလှူနိုင်။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိသော (ကောင်းမှု၏ အကျိုးကို) သိသော ပညာရှိသာ ပေးလှူနိုင်၏”ဟု (ဥဒါန်းကျူးရင့်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏-

“အသျှင် ပေးလှူခြင်းသည် စင်စစ် ကောင်းပေ၏၊ စင်စစ်သော်ကား အနည်း ငယ်မျှသော်လည်း ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အချို့သူတို့သည် အနည်းငယ်မျှ သော လှူဖွယ်၌သော်လည်း ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးလှူကုန်၏၊ ဥစ္စာများစွာနှင့် ပြည့်စုံ သူ အချို့တို့သည် ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ မပေးလှူကုန်၊ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူဖွယ် ၌ ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးလှူအပ်သော အလှူကို အလှူတစ်ထောင်နှင့် အမျှ နှိုင်းယှဉ် အပ်၏”ဟု (ဥဒါန်းကျူးရင့်)၏-

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏-

“အသျှင် ပေးလှူခြင်းသည် စင်စစ် ကောင်းပေ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူ ဖွယ်၌သော်လည်း ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏၊ စင်စစ်သော်ကား ယုံကြည်မှုဖြင့်လည်း ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏။

ပေးလှူခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စစ်ထိုးခြင်းသည်လည်းကောင်း တူမျှ၏ဟု ဆို ကုန်၏။ သူတော်ကောင်းတို့သည် အနည်းငယ်မျှ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း များစွာသော သူတို့ကို အောင်မြင်ကုန်၏၊

--

(အကြင်သူသည်) ယုံကြည်သည် ဖြစ်၍ အနည်းငယ်မျှ ကိုသော်လည်း အကယ်၍ ပေးလှူအံ့၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင် ထိုသူသည် တမလွန် ဘဝ၌ ချမ်းသာခြင်းရှိ၏”ဟု (ဥဒါန်းကျူးရင့်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏-

“အသျှင် ပေးလှူခြင်းသည် စင်စစ် ကောင်းပေ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူ ဖွယ်၌သော်လည်း ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏၊ ယုံကြည်မှုဖြင့်လည်း ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏၊ စင်စစ်သော်ကား တရားသဖြင့် ရအပ်သော စည်းစိမ်ရှိသူ၏ (ရအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာတရားရှိသူအား) ပေးလှူခြင်းသည်လည်းကောင်း၏။

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထကြွလုံ့လဝီရိယဖြင့် ရအပ်သော ပစ္စည်းဥစ္စာဖြင့်, ရအပ်ပြီး သော လောကုတ္တရာတရားရှိသူအား အလှူဒါနကို ပေးလှူ၏၊ ထိုသတ္တဝါသည် ယမ မင်း၏ ကြိမ်ပိုက်ချောင်းငရဲကို လွန်မြောက်၍ နတ်၌ဖြစ်သော ဘုံတို့သို့ ကပ်ရောက် ရ၏”ဟု (ဥဒါန်းကျူးရင့်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏-

“အသျှင် ပေးလှူခြင်းသည် စင်စစ် ကောင်းပေ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူ ဖွယ်၌သော်လည်း (ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍) ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏၊ ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူခြင်းသည်လည်းကောင်း၏၊ တရားသဖြင့် ရအပ်သော စည်းစိမ်ရှိသူ၏ (ရအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာတရားရှိသူအား) ပေးလှူခြင်းသည်လည်းကောင်း၏၊ စင်စစ်သော်ကား ရွေးချယ်စိစစ်၍ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည်လည်းကောင်း၏။

ရွေးချယ် စိစစ်၍ ပေးလှူခြင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ချီးမွမ်းတော်မူအပ်၏၊ ကောင်းသော လယ်မြေ၌ စိုက်ပျိုးအပ်သော မျိုးစေ့တို့ကဲ့သို့ ထို့အတူ ဤသတ္တလောက၌ မြတ်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ပေးလှူ အပ်ကုန်သော အလှူတို့သည် များသော အကျိုးရှိကုန်၏”ဟု (ဥဒါန်းကျူးရင့်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏-

“အသျှင် ပေးလှူခြင်းသည် စင်စစ် ကောင်းပေ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော ပေးလှူ ဖွယ်၌သော်လည်း (ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍) ပေးလှူခြင်းသည် ကောင်း၏၊ ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူခြင်းသည်လည်းကောင်း၏၊ တရားသဖြင့် ရအပ်သော စည်းစိမ်ရှိသူ၏ (ရအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာတရားရှိသူအား) ပေးလှူခြင်းသည်လည်းကောင်း၏၊ ရွေးချယ်စိစစ်၍ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည်လည်းကောင်း၏။

အကြင်သူသည် သတ္တဝါတို့ကို မညှဉ်းဆဲမူ၍ ကျင့်၏၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုသူ၏ သတ္တဝါတို့၌ မညှဉ်းဆဲမှု ‘သံယမ'သည် ကောင်းသည်သာတည်း၊ သတ္တဝါတို့သည် သူတစ်ပါး ကဲ့ရဲ့စွပ်စွဲမှုမှ ကြောက်သောကြောင့် မကောင်းမှုကို မပြုကြကုန်၊ (မကောင်းမှုမှ) ကြောက်တတ်သူကို (သူတော်ကောင်းတို့) ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ထို မကောင်းမှု၌ ရဲရင့်သူကို မချီးမွမ်းကြကုန်။ မှန်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် (သူတစ်ပါးတို့ ကဲ့ရဲ့စွပ်စွဲမှုမှ) ကြောက်သောကြောင့် မကောင်းမှုကို မပြုကုန်”ဟု (ဥဒါန်းကျူးရင့်၏)။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် “မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သူ၏ စကားသည် ကောင်းစွာ ဆို့အပ်သည် မည်ပါသနည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ သင် နတ်သားအားလုံးတို့၏ စကားသည် အကြောင်းပရိယာယ်အားဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်၏၊ ထို့ပြင် ငါ၏ (စကားကိုလည်း) နာကြ ကုန်လော့-

--

“ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူခြင်းကို များသောအပြားဖြင့် ချီးမွမ်းအပ်၏၊ စင်စစ် သော်ကား ပေးလှူခြင်းထက် (နိဗ္ဗာန်) တရားအစုသည်သာလျှင် အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်း အပ်မြတ်၏။ မှန်၏၊ ရှေး၌လည်းကောင်း၊ ထို့ထက်အလွန် ရှေး၌လည်းကောင်း ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည် နိဗ္ဗာန်သို့သာလျှင် ကပ်ရောက်ကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၄-န သန္တိသုတ်

֍ ၃၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သူတော်ကောင်းတရားကို ပြောဟော၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော များစွာကုန်သော နတ်သားတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“လူတို့၌ မြဲကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့သည် မရှိကုန်၊ ဤလောက၌ နှစ်သက်ဖွယ် ကာမဂုဏ်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းကာမဂုဏ်တို့၌ နှောင်ဖွဲ့အပ်သော ယင်းကာမ ဂုဏ်တို့၌ အပြားအားဖြင့် ယစ်မူးသော ယောကျ်ားသည် သေခြင်း၏ တည်ရာ (တေဘူမိကဝဋ်) မှ တစ်ဖန်မလာရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ မရောက်နိုင်”ဟု (လျှောက်၏)။

ခန္ဓာငါးပါးသည် အလိုရှိမှု ‘တဏှာဆန္ဒ'ကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဆင်းရဲမှုသည် အလိုရှိမှု ‘တဏှာဆန္ဒ'ကြောင့် ဖြစ်၏၊ အလိုရှိမှု ‘တဏှာဆန္ဒ'ကို ပယ်ဖျောက်သဖြင့် ခန္ဓာ ငါးပါးကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ ခန္ဓာငါးပါး ကင်းပျောက်သဖြင့် ဆင်းရဲ ကင်းပျောက် ရ၏။

လောက၌ အကြင်အာရုံတို့သည် ဆန်းကြယ်ကုန်၏၊ ထိုအာရုံတို့သည် ကာမဂုဏ် မမည်ကုန်။ ကြံစည်တပ်မက်မှု (သင်္ကပ္ပရာဂ) သည် ယောကျ်ား၏ ကာမဂုဏ် မည်၏၊ လောက၌ ဆန်းကြယ်ကုန်သော အာရုံတို့သည် တည်မြဲတိုင်း တည်ကုန်၏၊ ပညာရှိတို့သည် ထိုအာရုံတို့၌ အလိုရှိမှု ‘တဏှာဆန္ဒ’ ကို ပယ်ဖျောက်ကုန်၏။

အမျက်ထွက်မှု ‘ကောဓ'ကို ပယ်စွန့်ရာ၏၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို ပယ်စွန့်ရာ၏၊ အလုံးစုံသော သံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်ရာ၏၊ နာမ်ရုပ်၌ ကပ်ငြိမှု မရှိသော ကြောင့်ကြခြင်း မရှိသော ထိုသူသို့ ဆင်းရဲတို့သည် မကျရောက်ကုန်။

(အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်) (တပ်မက်သူ,ပြစ်မှားသူ,တွေဝေသူဟူသော) အမည် ပညတ်ကို ပယ်ပြီးပြီ၊ ကိုးပါးသော ထောင်လွှားမှု ‘မာန'သို့လည်း မကပ်ရောက်၊ ဤနာမ်ရုပ်၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ဖြတ်ပြီးပြီ။ ထုံးဖွဲ့မှု ‘ဂန္ထ'ကို ဖြတ်ပြီးသော ဆင်းရဲမရှိသော တပ်မက်ခြင်း ကင်းသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာဖွေကြည့်ရှုကုန် သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း ဤလောက၌ဖြစ်စေ၊ အခြားလောက၌ဖြစ်စေ၊ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်စေ အလုံးစုံသော နေရာတို့၌ မတွေ့ မမြင်ရကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

ထိုထို (ကိလေသာ) မှ လွတ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း ဤလောက၌ဖြစ်စေ၊ တမလွန်လောက၌ဖြစ်စေ အကယ်၍ မတွေ့မြင်နိုင်ကြကုန်မူ လူတို့ထက်မြတ်သော လူတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်တော်မူတတ်သော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို အကြင်နတ်လူတို့သည် ရှိခိုးကြကုန်၏။ ထို နတ်လူတို့ကို ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သလောဟု အသျှင်မောဃရာဇသည် မေးလျှောက်၏။

မောဃရာဇမည်သော ရဟန်း အကြင်နတ်လူတို့သည် ထိုထို (ကိလေသာမှ) လွတ် မြောက်တော်မူသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှိခိုးကုန်၏၊ ထိုနတ်လူတို့ကိုလည်း ချီးမွမ်း အပ်ကုန်၏၊ ရဟန်း ထိုရှိခိုးကုန်သော နတ်လူတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါး တရားကို သိကုန်၍ မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'ကို ပယ်စွန့်လျက် ငြိကပ်မှု ‘တဏှာ'ကို လွန်မြောက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏။

၅-ဥဇ္ဈာနသညိသုတ်

֍ ၃၅။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချတတ်သောကြောင့် ဥဇ္ဈာနအမည်ရှိကုန် သော များစွာကုန်သော နတ်သားတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန် ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေ၍ မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်း ကပ်ပြီးလျှင် ကောင်းကင်၌ ရပ်တည်ကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အကြင် (သီလမရှိသော) ရဟန်းသည် တစ်ပါးသော (မစင်ကြယ်သော) အခြင်း အရာအားဖြင့် ဖြစ်သော မိမိကိုယ်ကို တစ်ပါးသော (စင်ကြယ်သော) အခြင်းအရာ အားဖြင့် ပြောကြား၏၊ ‘လှည့်ပတ်၍ စားတတ်သော ငှက်မုဆိုးကဲ့သို့’ ထိုရဟန်း၏ ထို (တိုင်းသားပြည်သူ ကြည်ဖြူစွာ လှူအပ်သော ဆွမ်းကို) သုံးဆောင်ခြင်းသည် ခိုးဝှက်သဖြင့်သုံး ဆောင်အပ်သည် မည်၏။

အကြင်အမှုကို ပြုလုပ်၏၊ ထိုပြုလုပ်သော အမှုကိုသာ ပြောဆိုရာ၏။ အကြင် အမှုကို မပြုလုပ်၊ ထိုမပြုလုပ်သော အမှုကို မပြောဆိုရာ။ မပြုလုပ်ဘဲလျက် ပြော ဆိုသော သူကို ပညာရှိတို့သည် သိကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

“အကြင်အကျင့်သည် မြဲမြံသော သဘောရှိ၏၊ အကြင်အကျင့်ဖြင့် ပညာရှိတို့ သည် မကောင်းမှုကို ရှို့မြှိုက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မာရ်တည်းဟူသော အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်ကုန်၏။ ဤအကျင့်ကို ပြောဆိုကာမျှဖြင့်လည်းကောင်း၊ စင်စစ် ကြားကာမျှဖြင့်လည်းကောင်း အစဉ်အတိုင်း သက်ဝင်ရန် မစွမ်းနိုင်ကုန်။

--

ပညာရှိတို့သည် လောက၏ အကြောင်းကို သိကုန်၍ ဤသို့ မပြုကုန်၊ (သစ္စာ လေးပါးတရားကို) သိ၍ လောက၌ ကပ်ငြိမှု (တဏှာ) ကို လွန်မြောက်ကုန်ပြီးသော ပညာရှိတို့သည် ကိလေသာမှ ငြိမ်းကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ထိုနတ်သားတို့သည် မြေ၌ တည်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်၌ ဦးခိုက်ကုန်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏- “အသျှင်ဘုရား မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့် အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ်သည် အကျွန်ုပ်တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ နေပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ထိပါးအပ်၏ဟု အောက်မေ့မိပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ အပြစ်ကို အပြစ်အားဖြင့် နောင်အခါ စောင့်စည်းပါရခြင်းငှါ သည်းခံတော်မူပါ”ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပြုံးတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်သားတို့သည် အတိုင်းထက်အလွန် ကဲ့ရဲ့လိုကုန် သည်ဖြစ်၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်ကုန်ပြီးလျှင် တစ်ယောက်သော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အကြင်သူသည် (ဝန်ခံ) ပြောကြားကုန်သော သူတို့၏ အပြစ်ကို အကယ်၍ လက်မခံသည် ဖြစ်အံ့၊ အတွင်း၌ ဖြစ်သော အမျက်ဒေါသ ရှိသည်ဖြစ်၍ အပြစ်ကို အလေးပြု၍ နေသော ထိုသူသည် ရန်ကို့ (မိမိ၌) စွပ်ထားသည် မည်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ပြစ်မှုသည် အကယ်၍ မရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ဤလောက၌ အပြစ်သည် မဖြစ်ရာ၊ ရန်တို့သည်လည်း မငြိမ်းကုန်ရာ၊ ဤလောက၌ အဘယ့်ကြောင့် လိမ်မာသူ ဖြစ်ရ အံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဘယ်သူအား ပြစ်မှုတို့သည် မရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်သူအား ပြစ်မှားခြင်း သည် မရှိသနည်း၊ အဘယ်သူသည် တွေဝေခြင်းသို့ မရောက်သနည်း၊ အဘယ်သူ သည် အခါခပ်သိမ်း သတိနှင့် ပြည့်စုံသော ပညာရှိ မည်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

သတ္တဝါအားလုံးတို့ကို အစဉ်သနားတော်မူတတ်သော ‘ရှေးဘုရားတို့ကဲ့သို့’ လာခြင်းကောင်းတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ပြစ်မှုတို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ပြစ်မှားခြင်းသည် မရှိ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပြင်းစွာ တွေဝေခြင်းသို့ မရောက်၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်သာလျှင် အခါခပ်သိမ်း သတိနှင့် ပြည့်စုံသော ပညာရှိ မည်၏။

အကြင်သူသည် (ဝန်ခံ) ပြောကြားကုန်သော သူတို့၏ အပြစ်ကို အကယ်၍ လက်မခံသည် ဖြစ်အံ့၊ အတွင်း၌ ဖြစ်သော အမျက်ဒေါသ ရှိသည်ဖြစ်၍ အပြစ်ကို အလေးပြု၍ နေသော ထိုသူသည် ရန်ကို (မိမိ၌) စွပ်ထားသည် မည်၏၊ ထိုရန်ကို (ငါ) မနှစ်သက် (မတောင့်တ)၊ သင်တို့၏ အပြစ်ကို (ငါ) လက်ခံ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၆-သဒ္ဓါသုတ်

֍ ၃၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သူတော်ကောင်းတရားကို ပြောဟော၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော များစွာကုန်သော နတ်သားတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကုန်၏၊ တစ်ခု သော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သည် ယောကျ်ား၏ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်၏၊ မယုံ ကြည်မှုသည် အကယ်၍ မတည်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသို့ မတည်သောကြောင့် အခြံအရံသည်လည်းကောင်း၊ အကျော်အစောသည်လည်းကောင်း ထိုသူ့အား ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ကို စွန့်ရသော် နတ်ပြည်သို့လည်း လားရ၏”ဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အမျက်ထွက်မှု ‘ကောဓ'ကို ပယ်စွန့်ရာ၏၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို ပယ်စွန့်ရာ၏၊ အလုံးစုံသော သံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်ရာ၏၊ နာမ်ရုပ်၌ ကပ်ငြိမှု မရှိသော ကြောင့်ကြမှု မရှိသော ထိုသူသို့ (ငါးပါးသော) ကပ်ငြိခြင်းတို့သည် မကျရောက် ကုန်”ဟု (လျှောက်၏)။

မိုက်ကုန်သော ပညာနည်းကုန်သော သူတို့သည် မေ့လျော့မှု ‘ပမာဒ'ကို အား ထုတ်ကုန်၏၊ ပညာရှိသည် ‘မြတ်သောဥစ္စာကို စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့’ မမေ့မလျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ'ကိုလည်း စောင့်ရှောက်၏။

မေ့လျော့မှု ‘ပမာဒ'ကို အားမထုတ်ရာ၊ ကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်မှု ပေါင်းဖော်မှုကို အားမထုတ်ရာ။ မှန်၏၊ မမေ့လျော့သည် ဖြစ်၍ မကောင်းမှုကို ရှို့မြှိုက်သော သူသည် အလွန်မြတ်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ချမ်းသာသို့ ရောက်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-သမယသုတ်

֍ ၃၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် မဟာဝုန်တော၌ ငါးရာမျှသော အလုံးစုံ ရဟန္တာချည်းဖြစ်သော ရဟန်းသံဃာ များစွာနှင့် အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ စကြဝဠာတစ်ထောင်စီရှိသော လောကဓာတ်တိုက်ဆယ်ခုတို့မှ နတ်ဗြဟ္မာတို့သည်လည်း မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသံဃာကိုလည်းကောင်း ဖူးမြော်ခြင်းငှါ အများ အားဖြင့် စည်းဝေးလာရောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ သုဒ္ဓါဝါသဘုံ၌ နေကုန်သော ဗြဟ္မာလေးဦးတို့အား ဤ အကြံသည် ဖြစ်၏- “ဤမြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် မဟာဝုန်တော၌ ငါးရာမျှသော အလုံးစုံ ရဟန္တာချည်းဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းသံဃာ များစွာနှင့်အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ စကြဝဠာ တစ်ထောင်စီရှိသော လောကဓာတ်တိုက်ဆယ်ခုတို့မှ နတ်ဗြဟ္မာတို့သည်လည်း မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသံဃာကိုလည်းကောင်း ဖူးမြော်ခြင်းငှါ အများအားဖြင့် စည်းဝေးလာရောက်ကုန်၏။ ငါတို့ သည်လည်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ အသီးသီး ဂါထာတစ်ပုဒ်စီ ရွတ်ဆိုရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံ ဖြစ်၏)။

ထိုအခါ ထိုဗြဟ္မာ (လေးဦး)တို့သည် ဥပမာအားဖြင့် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်ကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သော လက်ကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ သုဒ္ဓါဝါသ ဗြဟ္မာဘုံမှ ကွယ်ခဲ့ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့၌ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ထို့နောက် ထိုဗြဟ္မာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီး၍ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်ပြီးလျှင် တစ်ဦးသော ဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“(အသျှင်ဘုရား) မဟာဝုန်တော၌ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့သည် စုရုံးလာရောက် ကြသဖြင့် အစည်းအဝေးကြီး ဖြစ်လျက် ရှိနေပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း (ကိလေသာရန်သူတို့) မအောင်နိုင်သော သံဃာတော်ကို ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ဤတရား သဘင် အစည်းအဝေးသို့ လာရောက်ပါကုန်၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထို့နောက် တစ်ဦးသော ဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“(အသျှင်ဘုရား) ထိုအစည်းအဝေး၌ ရဟန်းတို့သည် မိမိစိတ်ကို တည်ကြည်စေလျက် ဖြောင့်မတ်စွာ ပြုထားကုန်၏၊ ‘ရထားထိန်းသည် (မြင်းဇက်) ကြိုးတို့ကို ကိုင်၍ ထိန်းသကဲ့သို့’ ပညာရှိ (ရဟန်း)တို့သည် ဣန္ဒြေတို့ကို ထိန်းသိမ်းတော်မူကြပါကုန်၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထို့နောက် တစ်ဦးသော ဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“(အသျှင်ဘုရား) မြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းစွာ ဆုံးမထားအပ်ပြီး ဖြစ်၍ တဏှာကင်းလျက် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ထိုရဟန္တာငယ်တို့သည် (ရာဂ ဒေါသ မောဟတည်းဟူသော) ခလုတ်, ငြောင့်တံသင်းနှင့် တံခါးကျည်, မင်းတုပ်ကို ဖြတ်ပြီး လျှင် (ရာဂ ဒေါသ မောဟတည်းဟူသော) တံခါးတိုင်ကို နုတ်၍ လှည့်လည်သွား လာနေကြကုန်၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထို့နောက် တစ်ဦးသော ဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“(အသျှင်ဘုရား) မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်သူ အားလုံးတို့ သည် အပါယ်ဘုံသို့ မရောက်ရကုန်လတ္တံ့၊ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို စွန့်ပယ်၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၈-သကလိကသုတ်

֍ ၃၈။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ််ပြည်ဝယ် သားတို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာ မဒ္ဒကုစ္ဆိတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်သည် ကျောက်ချပ်ဖြင့် ထိခိုက်မိသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ပြင်းပြသော ဝေဒနာတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ်ကုန် သော ကိုယ်၌ တည်သည့် ဝေဒနာတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဝေဒနာတို့ကို့မညည်းညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် လေးထပ်ခေါက်ထား သော ဒုကုဋ်တော်ကို ခင်း၍ ခြေတစ်ဖက်၌ ခြေတစ်ဖက်ကို စဉ်းငယ်လွန်ကာ တင်ထားလျက် သတိသမ္ပဇဉ် နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ လက်ယာနံတောင်းဖြင့် မြတ်သော အိပ်စက်ခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။

ထိုအခါ သူတော်ကောင်းတရားကို ပြောဟော၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော နတ်သားခုနစ်ရာတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ သားတို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာ မဒ္ဒကုစ္ဆိတော အလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကုန်ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကုန်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည် ကုန်ပြီးသော် နတ်သားတစ်ဦးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ဆင်ပြောင်နှင့် တူစွတကား၊ ဆင်ပြောင်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့် သာလျှင် ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော ကိုယ်၌ တည်သည့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ဝေဒနာတို့ကို မညည်းညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

ထို့နောက် တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ခြင်္သေ့မင်းနှင့် တူစွတကား၊ ခြင်္သေ့မင်းနှင့် တူ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော ကိုယ်၌တည်သည့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ဝေဒနာတို့ကို မညည်းညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ် နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

ထို့နောက် တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် အာဇာနည်ဖြစ်စွတကား၊ အာဇာနည်ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လို အပ်ကုန်သော ကိုယ်၌ တည်သည့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ဝေဒနာတို့ကို မညည်းညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

ထို့နောက် တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ရှေ့ဆောင်နွားလားဥသဘနှင့် တူစွတကား၊ ရှေ့ဆောင်နွားလားဥသဘနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော ကိုယ်၌ တည်သည့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ဝေဒနာတို့ကို မညည်းညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

--

ထို့နောက် တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ဝန်ဆောင်နွားလားနှင့် တူစွတကား၊ ဝန်ဆောင် နွားလားနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော ကိုယ်၌တည်သည့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ဝေဒနာတို့ကို မညည်း ညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

ထို့နောက် တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ယဉ်ကျေးစွတကား၊ ယဉ်ကျေးသည်၏အဖြစ် ကြောင့်သာလျှင် ဆင်းရဲကုန် ပြင်းထန်ကုန် ကြမ်းတမ်းကုန် ထက်ကုန်၍ မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ် ကုန်သော ကိုယ်၌ တည်သည့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ဝေဒနာတို့ကို မညည်းညူဘဲ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံ သည်ဖြစ်၍ သည်းခံတော်မူ၏”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

ထို့နောက် တစ်ပါးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဥဒါန်းစကားကို မြွက်ဆို (ကျူးရင့်)၏- “ကောင်းစွာ ပွားများအပ်သော တည်ကြည်မှုကိုလည်းကောင်း၊ (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ လွတ်သော စိတ်ကိုလည်းကောင်း ရှုလော့။ (ရာဂကြောင့်လည်း) မညွတ်၊ (ဒေါသကြောင့်လည်း) ဖဲမသွား၊ အားထုတ်မှုဖြင့် (ကိလေသာတို့ကို) နှိပ်၍ တားမြစ်မှုသို့လည်း မရောက်၊ အကြင်သူသည် ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်ပြောင်ကြီးနှင့် တူသော ယောကျ်ား၊ ခြင်္သေ့နှင့်တူသော ယောကျ်ား၊ အာဇာနည် ဖြစ်သော ယောကျ်ား၊ ရှေ့ဆောင်နွားလားဥသဘနှင့် တူသော ယောကျ်ား၊ ဝန်ဆောင်နွားလားနှင့် တူသော ယောကျ်ား၊ ယဉ်ကျေးသော ယောကျ်ားကို လွန်ကျူးအပ်၏ဟု မှတ်ထင်ရာ၏၊ (ထိုသူ့အား) မသိမြင်ခြင်းမှ တစ်ပါး အဘယ်အကြောင်း ရှိအံ့နည်း”ဟု (ကျူးရင့်၏)။

ဣတိဟာသကျမ်းလျှင် ငါးခုမြောက်သော ဗေဒင်ကျမ်းကို တတ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် အနှစ်တစ်ရာပတ်လုံး အကျင့်ကို မှီ၍ ကျင့်ကုန်သော်လည်း ထိုပုဏ္ဏားတို့၏ စိတ်သည် (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ မလွတ်၊ ယုတ်သော သဘောရှိကုန် သော ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် (နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော) တစ်ဖက်ကမ်းသို့ မရောက်ကုန်။

တဏှာဖြင့် လွှမ်းမိုးကုန်သော (ခွေးနွားတို့၏) အလေ့အကျင့်တို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခြင်းရှိကုန်သော သူတို့သည် ခေါင်းပါးသော အကျင့်ကို အနှစ်တစ်ရာပတ်လုံး ကျင့် ကုန်သော်လည်း ထိုသူတို့၏ စိတ်သည် (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ မလွတ်၊ ယုတ် သော သဘောရှိကုန်သော ထိုသူတို့သည် (နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော) တစ်ဖက်ကမ်းသို့ မရောက်ကုန်။

ဤလောက၌ ထောင်လွှားလိုသောသူအား ယဉ်ကျေးမှုသည် မရှိ၊ တည်ကြည်ခြင်း မရှိသောသူအား (သစ္စာလေးပါးတရားကို) သိခြင်းသည် မရှိ၊ တော၌ တစ်ယောက် တည်း နေသော်လည်း မေ့လျော့သူသည် သေမင်း၏ တည်ရာ တေဘူမကဝဋ်၏ တစ်ဖက်ကမ်း နိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်။

ထောင်လွှားခြင်းကို ပယ်၍ ကောင်းစွာ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော ကောင်း သော စိတ်ရှိသော ခန္ဓာစသည့် အလုံးစုံတို့မှ လွတ်သော တော၌ တစ်ယောက်တည်း နေ၍ မမေ့လျော့သော ထိုသူသည် သေမင်း၏ တည်ရာ တေဘူမကဝဋ်၏ တစ်ဖက် ကမ်း နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်နိုင်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၉-ပဌမ ပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ်

֍ ၃၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပဇ္ဇုန္နနတ်၏ သမီးဖြစ်သော ကောကနဒါနတ်သမီးသည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ မဟာဝုန်တောအလုံးကို ထွန်းလင်းစေ၍ မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ် ပြီးလျှင် ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“အကျွန်ုပ်သည် ပဇ္ဇုန္နနတ်၏ သမီး ကောကနဒါမည်သော နတ်သမီး ဖြစ်ပါ၏၊ ကောကနဒါမည်သော အကျွန်ုပ်သည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော၌ နေတော်မူ သော သတ္တဝါအပေါင်းထက် မြတ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပါ၏။

မြတ်စွာဘုရား သိတော်မူသော သစ္စာလေးပါးတရားကို ရှေးက ကြားဖူးရုံမျှသာ ဖြစ်ပါ၏၊ ယခုအခါ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား ဟောကြား တော်မူအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို ထိုအကျွန်ုပ်သည် ကိုယ်တိုင် သိရပါ၏။

ပညာမဲ့သူ ဟူသမျှတို့သည် အရိယာသစ္စာလေးပါးတရားကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချကြကုန် သည်ဖြစ်၍ လှည့်လည်ကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ကြမ်းကြုတ်လှစွာသော ရောရုဝ ငရဲသို့ ကပ်ရောက်ကုန်၍့ကြာမြင့်စွာသော ညဉ့်တို့ပတ်လုံး ဆင်းရဲကို ခံစားကြရ ကုန်၏။

အကြင်သူတို့သည်ကား အရိယာသစ္စာတရားတော်၌ နှစ်သက်ခြင်း, (ကိလေသာ အပူ ခပ်သိမ်း) ငြိမ်းအေးခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို စွန့်၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရကုန်လတ္တံ့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၁၀-ဒုတိယ ပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ်

֍ ၄၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော၌ ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပဇ္ဇုန္နနတ်၏ သမီးဖြစ်သော စူဠကောကနဒါနတ်သမီးသည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ မဟာဝုန်တောအလုံးကို ထွန်းလင်းစေ၍ မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော် ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“လျှပ်စစ်ရောင် အဆင်းရှိသော ပဇ္ဇုန္နနတ်၏ သမီး ကောကနဒါမည်သော နတ် သမီးသည် မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ တရားကိုလည်းကောင်း ရှိခိုးလိုသည် ဖြစ်၍ ဤမဟာဝုန်တောသို့ လာပါ၏။ အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုပါ၏။

များစွာသော အကြောင်းဖြင့် (အကျွန်ုပ်သည်) ထိုတရားတော်ကို ဝေဖန်လိုပါ၏၊ တရားတော်သည် ထိုသို့ဝေဖန်အပ်သော သဘောရှိပါ၏၊ အကြင်မျှလောက် အကျွန်ုပ် သည် စိတ်ဖြင့် သင်အပ်၏၊ ထိုမျှလောက် အကျဉ်းဖြစ်သော အနက်ကို ဆိုပါအံ့။

အလုံးစုံသော လောက၌ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ မကောင်းမှုကို မပြုရာ၊ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသော သူသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွန့်၍ အကျိုး စီးပွားနှင့် မစပ်သော ဆင်းရဲကို မမှီဝဲရာ”ဟု (လျှောက်၏)။

လေးခုမြောက် သတုလ္လပကာယိကဝဂ် ပြီး၏။

--

၅-အာဒိတ္တဝဂ်

၁-အာဒိတ္တသုတ်

֍ ၄၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်သား တစ်ယောက်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“မီးလောင်သော အိမ်၌ အကြင်အိုးခွက်ကို ထုတ်ဆောင်၏၊ ထိုအိုးခွက်သည် ထိုထုတ်ဆောင်သော သူ၏ အကျိုးငှါ ဖြစ်သကဲ့သို့ ထိုမီးလောင်သော အိမ်၌ အကြင် အိုးခွက်ကို မထုတ်ဆောင်၊ (ထိုအိုးခွက်သည်) မီးလောင်ခံရသကဲ့သို့-

ထို့အတူ လောကသည် အိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ သေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေ၏၊ ထိုတောက်လောင်နေသော လောကထဲမှ ပေးလှူခြင်းဖြင့် ထုတ်ဆောင်ရ၏၊ ပေးလှူအပ်သော ဒါနသည် ကောင်းစွာ ထုတ် ဆောင်ထားပြီး (ဥစ္စာ) မည်၏။

ပေးလှူမှုသည် ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏၊ မပေးလှူမှုသည် ချမ်းသာသော အကျိုးမရှိ။ ထိုမပေးလှူဘဲ ထားသော ဥစ္စာကို ခိုးသူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း ဆောင်ယူနိုင် ကုန်၏၊ မီးလောင်တတ်၏၊ ပျက်စီးတတ်၏။

ထို့နောက် သေဆုံးသဖြင့် မိမိ သိမ်းဆည်းသော ဥစ္စာနှင့်တကွ မိမိကိုယ်ကို စွန့်ရ၏၊ ပညာရှိသည် ဤသဘောကို သိ၍ သုံးလည်း သုံးဆောင်ရာ၏၊ ပေးလှူလည်း ပေးလှူရာ၏။ ပေးလှူပြီး၍လည်းကောင်း၊ သုံးဆောင်ပြီး၍လည်းကောင်း အလှူ၏ အာနုဘော်အလျောက် အကဲ့ရဲ့ မခံရဘဲ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

၂-ကိံဒဒသုတ်

֍ ၄၂။ အဘယ်အရာကို ပေးလှူသူသည် ခွန်အားကို ပေးလှူသည် မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာကို ပေးလှူသူသည် အဆင်းကို ပေးလှူသည် မည်ပါသနည်း၊ အဘယ် အရာကို ပေးလှူသူသည် ချမ်းသာကို ပေးလှူသည် မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာ ကို ပေးလှူသူသည် မျက်စိကို ပေးလှူသည် မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် အလုံးစုံသော အရာကို ပေးလှူသည် မည်ပါသနည်း၊ ဤသို့မေးအပ်သော အကျွန်ုပ် အား ထိုအကြောင်းကို ဟောကြားတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။

ဆွမ်းကို ပေးလှူသူသည် ခွန်အားကို ပေးလှူသည် မည်၏၊ အဝတ်သင်္ကန်းကို ပေးလှူသူသည် အဆင်းကို ပေးလှူသည် မည်၏၊ ယာဉ်ကို ပေးလှူသူသည် ချမ်းသာကို ပေးလှူသည် မည်၏၊ ဆီမီးကို ပေးလှူသူသည် မျက်စိကို ပေးလှူ သည် မည်၏၊ နေရာ (ကျောင်းစသည်) ကို ပေးလှူသူသည်ကား အလုံးစုံကို ပေးလှူ သည် မည်၏၊ တရားကို ပြသပြောဟောသူသည် အမြိုက် (နိဗ္ဗာန်) ကို ပေးလှူသည် မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-အန္နသုတ်

֍ ၄၃။ နတ်လူ နှစ်မျိုးတို့သည် ထမင်းကိုသာလျှင် တောင့်တကုန်၏၊ ထိုသို့ တောင့်တစမြဲ ဖြစ်ပါလျက် ထမင်းကို မတောင့်တသော နတ်မည်သည် အဘယ်မှာ ရှိပါအံ့နည်း။

အကြင်သူတို့သည် ယုံကြည်၍ ကြည်လင်သော စိတ်ဖြင့် နတ်လူတို့ တောင့်တ သည့် ထမင်းကို ပေးလှူကုန်၏၊ ထိုပေးလှူအပ်သော ထမင်းသည်သာလျှင် ဤ လောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း ထိုသူတို့သို့ အစဉ်လိုက်၏။

ထို့ကြောင့် ဝန်တိုခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ (ဝန်တိုခြင်း) အညစ်အကြေးကို နှိမ်နင်းလျက် အလှူကို ပေးလှူရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။

၄-ဧကမူလသုတ်

֍ ၄၄။ (တဏှာဟု ဆိုအပ်သော) အမြစ်အရင်း တစ်ခုရှိသော , (သဿတဒိဋ္ဌိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဟု ဆိုအပ်သော) လည်ခြင်း နှစ်ခုရှိသော , (ရာဂ ဒေါသ မောဟဟု ဆို အပ်သော) အညစ်အကြေး သုံးခုရှိသော , (ကာမဂုဏ်ငါးပါးဟူသော) အပြန့် ငါးခု ရှိသော , (အာယတနဟူသော) ဝဲဇလုပ် တစ်ဆယ့်နှစ်ခုရှိသော , မထောက်မီနိုင်သော (သံသရာတည်းဟူသော) သမုဒ္ဒရာကို ရဟန္တာသည် ကူးမြောက်၏ဟု (လျှောက်၏)။

၅-အနောမသုတ်

֍ ၄၅။ ပြည့်စုံသော အမည်တော်ရှိသော၊ သိမ်မွေ့နက်နဲသော အနက်သဘောကို မြင်လေ့ရှိသော၊ ပညာကိုလည်း ပေးတော်မူတတ်သော၊ ကပ်ငြိဖွယ် ကာမဂုဏ်၌ ကပ်ငြိခြင်းရှိတော် မမူသော၊ အလုံးစုံသော တရားကို သိလေ့ရှိတော်မူသော၊ ကောင်းသော ပညာရှိတော်မူသော၊ အရိယာလမ်းခရီး၌ ကြွသွားတော်မူသော ထို မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ကြကုန်လော့ဟု (လျှောက်၏)။

--

၆-အစ္ဆရာသုတ်

֍ ၄၆။ နတ်သမီးအပေါင်းတို့ သီချင်း ကျူးရင့်ရာ ဖြစ်သော မြေဘုတ်ဘီလူး အပေါင်းတို့ မှီဝဲရာဖြစ်သော မောဟနမည်သော ထိုနန္ဒဝန်ဥယျာဉ်ကို အဘယ်သို့ သော အကြောင်းဖြင့် လွန်မြောက်ရပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။

(အရိယာမဂ်တည်းဟူသော) လမ်းသည် လမ်းဖြောင့် မည်၏၊ ထို (နိဗ္ဗာန်) အရပ် သည် ဘေးမရှိရာ အရပ်မည်၏၊ တရားတည်းဟူသော စက်နှင့် ယှဉ်သော အရိယာ မဂ်သည် အသံ မမြည်သော ရထား မည်၏။

ရှက်ခြင်း ‘ဟိရီ’ ကြောက်ခြင်း ‘ဩတ္တပ္ပ'သည် အရိယာမဂ်ဟူသော ရထား၏ အမှီ တံကဲမည်၏၊ အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ'သည် အရိယာမဂ်ဟူသော ရထား၏ အကာအရံ မည်၏၊ ကောင်းသောအမြင် ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ'လျှင် ရှေ့သွားရှိသော တရားကို ရထားမှူးဟူ၍ ဆို၏။

အကြင်မိန်းမအားဖြစ်စေ၊ အကြင်ယောကျ်ားအားဖြစ်စေ ထိုသို့သဘောရှိသော ယာဉ်သည် ရှိ၏။ ထိုသူသည် စင်စစ် ထိုယာဉ်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်နိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၇-ဝနရောပသုတ်

֍ ၄၇။ အဘယ်သူတို့အား နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း အခါခပ်သိမ်း ကောင်းမှုသည် တိုးပွားပါသနည်း။ အဘယ်သူတို့သည် တရား၌ တည်ကုန်ရာ သနည်း၊ အဘယ်သူတို့သည် သီလနှင့် ပြည့်စုံကုန်သနည်း၊ အဘယ်သူတို့သည် နတ်ပြည်သို့ သွားကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူတို့သည် သစ်သီးဥယျာဉ် ပန်းဥယျာဉ် စိုက်ပျိုးကုန်၏၊ တောသစ်ပင် ကို စိုက်ပျိုးကုန်၏၊ တံတားခင်းကုန်၏။ အကြင်သူတို့သည် ရေအိုးစင်ကိုလည်းကောင်း၊ ရေတွင်းကိုလည်းကောင်း၊ နေရာကျောင်းကိုလည်းကောင်း လှူဒါန်းကုန်၏။

ထိုသူတို့အား နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း အခါခပ်သိမ်း ကောင်းမှု သည် တိုးပွား၏၊ ထိုသူတို့သည် တရား၌ တည်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ကောင်း သော အလေ့အထ စာရိတ္တသီလနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် နတ်ပြည်သို့ သွားရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၈-ဇေတဝနသုတ်

֍ ၄၈။ ဤဇေတဝန်ကျောင်းတော်သည် ရဟန်းအပေါင်းတို့၏ အမြဲနေရာလည်း ဖြစ်၏၊ တရားမင်း ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ငါ့အား နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ကို ဖြစ်စေ၏။

အလုပ်ကိစ္စ၊ အသိဉာဏ်၊ တည်ကြည်မှု၊ ကိုယ်ကျင့်သီလ၊ မြတ်သော အသက် မွေးမှုဟူသော ဤတရားအပေါင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ အမျိုး အနွယ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဥစ္စာကြောင့်လည်းကောင်း စင်ကြယ်သည် မဟုတ် ကုန်။

ထို့ကြောင့်သာလျှင် ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှုမျှော်၍ သင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် တရားကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ရာ၏၊ ဤသို့ ဆင်ခြင် သော် ထိုအရိယာမဂ်တရားတို့၌ စင်ကြယ်၏။

အကြင်ရဟန်းသည် တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤ တစ်ဖက်ကမ်း နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရုံမျှသာလျှင် ရောက်၏။ သာရိပုတ္တရာသာလျှင် ပညာဖြင့်လည်းကောင်း၊ သီလဖြင့်လည်းကောင်း၊ ငြိမ်သက်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သော ရဟန်းဟူသမျှထက်) မြတ်၏။

၉-မစ္ဆရိသုတ်

֍ ၄၉။ ဤလောက၌ အကြင်လူတို့သည် ဝန်တိုကုန်၏၊ စဉ်းလဲကုန်၏၊ ခြိမ်းခြောက် တတ်ကုန်၏၊ ပေးလှူကုန်သော တစ်ပါးသော သူတို့အား အန္တရာယ်ကို ပြုတတ် ကုန်၏။

ထိုသူတို့၏ အကျိုးသည် အဘယ်သို့ သဘောရှိပါသနည်း၊ တမလွန်ဘဝသည်လည်း အဘယ်သို့ သဘောရှိပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရားကို မေးလျှောက်ခြင်းငှါ လာ ပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအကြောင်းကို အဘယ်သို့ သိရကုန်အံ့နည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။

ဤလောက၌ အကြင်လူတို့သည် ဝန်တိုကုန်၏၊ စဉ်းလဲကုန်၏၊ ခြိမ်းခြောက်တတ် ကုန်၏၊ ပေးလှူကုန်သော တစ်ပါးသော သူတို့အား အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏။

ထိုလူတို့သည် ငရဲသို့လည်းကောင်း၊ တိရစ္ဆာန်မျိုးသို့လည်းကောင်း၊ ယမမင်း၏ နိုင်ငံသို့လည်းကောင်း ရောက်ရကုန်၏။ အကယ်၍ လူ၏အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သည် ဖြစ်အံ့၊ ဆင်းရဲသော အမျိုး၌ ဖြစ်ရကုန်၏။

ယင်းအမျိုး၌ အဝတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ရွှင်မြူးခြင်းကိုလည်းကောင်း ငြိုငြင်သဖြင့် ရအပ်၏။ သူမိုက်တို့ သည် သူတစ်ပါးထံမှ (ဥစ္စာကို) တောင့်တကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား ထိုဥစ္စာကိုလည်း မရအပ်၊ ထိုအကျိုးသည် မျက်မှောက်ဘဝအကျိုးတည်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ကား မကောင်းသော လားရာ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

ဤသို့ ထိုအနက်သဘောကို အကျွန်ုပ်တို့သည် သိပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (အသျှင့်အား) တစ်ပါးသော ပြဿနာကို မေးပါကုန်၏၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း လူ၏အဖြစ်ကို ရကုန်၍ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို) သိတတ်ကုန်၏၊ ဝန်တိုခြင်း ကင်းကုန်၏။

ဘုရား၌လည်းကောင်း၊ တရား၌လည်းကောင်း၊ သံဃာ၌လည်းကောင်း ကြည်ညို ကုန်၏၊ အလွန်အကဲ ရိုသေခြင်း ရှိကုန်၏။ ထိုသူတို့၏ အကျိုးသည် အဘယ်သို့ သဘောရှိပါသနည်း၊ တမလွန်ဘဝသည်လည်း အဘယ်သို့ သဘောရှိပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရားကို မေးခြင်းငှါ ရောက်လာပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအကြောင်း ကို အဘယ်သို့ သိရအံ့နည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။

အကြင်သူတို့သည်လည်း လူ၏အဖြစ်ကို ရကုန်သည်ဖြစ်၍ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို) သိတတ်ကုန်၏၊ ဝန်တိုခြင်း ကင်းကုန်၏။ ဘုရား၌လည်းကောင်း၊ တရား၌လည်းကောင်း၊ သံဃာ၌လည်းကောင်း ကြည်ညိုကုန်၏၊ အလွန်အကဲ ရိုသေခြင်း ရှိကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်သော် ဗိမာန်ရောင်ဖြင့် ထွန်းတောက်ပကုန်၏။

လူ၏အဖြစ်သို့ အကယ်၍ ရောက်ကုန်သော် ကြွယ်ဝသော အမျိုး၌ ဖြစ်ရကုန်၏။ ယင်းအမျိုးတို့၌ အဝတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ရွှင်မြူးခြင်းကိုလည်းကောင်း မပင်ပန်းဘဲ ရကုန်၏။

သူတစ်ပါးတို့သည် စုဆောင်းအပ်ကုန်သော ဥစ္စာတို့၌ မိမိအလိုသို့ ပါသည်ဖြစ်၍ သာလျှင် ဝမ်းမြောက်ရကုန်၏၊ ထိုအကျိုးသည် မျက်မှောက်ဘဝ အကျိုးတည်း၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်း နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၁၀-ဃဋိကာရသုတ်

֍ ၅၀။ အဝိဟာဘုံသို့ ရောက်ကုန်သော (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်ကုန်သော စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကုန်ပြီးကုန်သော လောက၌ ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကို ကူးမြောက်ကုန်ပြီးသော ရဟန်းခုနစ်ယောက်တို့သည် အဘယ်သူတို့ နည်း။

အဘယ်ရဟန်းတို့သည် သေမင်း၏ တည်ရာဖြစ်သော ကူးမြောက်နိုင်ခဲသော (ကိလေသာ) ညွန်ပျောင်းကို့ကူးမြောက်ကုန်သနည်း၊ အဘယ်ရဟန်းတို့သည် လူ၌ ဖြစ်သော ကိုယ်ကို စွန့်ကုန်၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြောင်း (သံယောဇဉ်) ကို လွန် မြောက်ကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ဥပက, ပလဂဏ္ဍ, ပုက္ကုသာတိဟူသော ထိုသုံးယောက်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဘဒ္ဒိယ, ခဏ္ဍဒေဝ, ဗာဟုရဂ္ဂိ, သိင်္ဂိယတို့လည်းကောင်း ထိုခုနစ်ယောက်တို့သည် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို စွန့်ကုန်၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြောင်း (သံယောဇဉ်) ကို လွန်မြောက်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

မာရ်မင်း၏ ကျော့ကွင်းကို ပယ်တတ်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့၏ အပြစ်မရှိခြင်းကို ပြောဆို၏၊ ထိုသူတို့သည် အဘယ်သူ၏ တရားကို သိကုန်၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ကုန်သနည်း။

ထိုသူတို့သည် အကြင်မြတ်စွာဘုရား၏ တရားကို သိ၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ကုန်ပြီ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ကြဉ်ထား၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို မဖြတ်နိုင်ကုန်၊ အသျှင်ဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို ကြဉ်ထား၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို မဖြတ်နိုင်ကုန်။

အကြင်နိဗ္ဗာန်၌ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ ချုပ်၏။ ဤသာသနာတော်၌ ထိုသူတို့သည် ထို (နိဗ္ဗာန်) တရားကို သိကုန်၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။

နက်နဲသော သိနိုင်ခဲသော လွန်စွာ သိနိုင်ခဲသော စကားကို ဆိုဘိ၏၊ သင်သည် အဘယ်သူ၏ တရားကို သိ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကို ဆိုဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အကျွန်ုပ်သည် ရှေးအခါက ဝေကဠိင်္ဂရွာ၌ ဃဋီကာရ အိုးထိန်းသည် ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏၊ အမိအဖကို လုပ်ကျွေးခဲ့၏၊ ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဥပါသကာ ဖြစ်ခဲ့၏။

မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်ပါ၏၊ အာမိသကင်းသည် ဖြစ်၍ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်လေ့ရှိခဲ့ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားနှင့် တစ်ရွာတည်းနေ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏၊ ရှေးအခါက အသျှင်ဘုရားနှင့် အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏။

ထိုအကျွန်ုပ်သည် (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်ကုန်ပြီးသော , တပ်မက်မှု ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကုန်ပြီးသော , လောက၌ ကပ်ငြိမှုတဏှာကို ကူးမြောက်ကုန် ပြီးသော ထိုခုနစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့ကို သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ဘဂ္ဂဝ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ထိုအကြောင်းကို ဆို၏၊ ထိုအခါက ဤအတိုင်း ဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ရှေးအခါက ဝေကဠိင်္ဂရွာ၌ ဃဋီကာရအမည်ရှိသော အိုးထိန်း သည် ဖြစ်ခဲ့ဖူး၏၊ အမိအဖကို လုပ်ကျွေးခဲ့၏၊ ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဥပါသကာ ဖြစ်ခဲ့၏။

မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့၏၊ အာမိသ ကင်းသည်ဖြစ်၍ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့် လေ့ရှိခဲ့၏၊ တစ်ရွာတည်းနေ ဖြစ်ခဲ့ဖူး၏။ ရှေးအခါက ငါ၏အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ခဲ့ဖူး၏။

ရှေး၌ ဖြစ်ကုန်သော , အပေါင်းအဖော် ဖြစ်ခဲ့ဖူးကုန်သော , ပွားများအပ်သော စိတ်ရှိကုန်သော , အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကို ဆောင်ကုန်သော နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့၏ ဤသို့သော ပေါင်းဆုံမိခြင်းသည် ဖြစ်သတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ငါးခုမြောက် အာဒိတ္တဝဂ် ပြီး၏။

--

၆-ဇရာဝဂ်

၁-ဇရာသုတ်

֍ ၅၁။ အဘယ်တရားသည် အိုသည်တိုင်အောင် ကောင်းပါသနည်း၊ အဘယ်တရား သည် တည်ရှိသော် ကောင်းပါသနည်း၊ အဘယ်တရားသည် လူတို့၏ ရတနာမည် ပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို ခိုးသူတို့သည် ခိုးယူနိုင်ခဲပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အကျင့်သီလသည် အိုသည်တိုင်အောင် ကောင်း၏၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရား တည် သည်ရှိသော့်ကောင်း၏၊ ပညာသည် လူတို့၏ ရတနာမည်၏၊ ကောင်းမှုကို ခိုးသူတို့သည် ခိုးယူနိုင်ခဲ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-အဇရသာသုတ်

֍ ၅၂။ အဘယ်တရားသည် မအိုမဆွေးမြေ့သဖြင့် ကောင်းပါသနည်း၊ အဘယ် တရား စွဲမြဲစွာ တည်သည်ရှိသော် ကောင်းပါသနည်း၊ အဘယ်တရားသည် လူတို့၏ ရတနာမည်ပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို ခိုးသူတို့သည် မယူဆောင်နိုင်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အကျင့်သီလသည် မဆွေးမြေ့သဖြင့် ကောင်း၏၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရား စွဲမြဲစွာ တည်သည်ရှိသော် ကောင်း၏၊ ပညာသည် လူတို့၏ ရတနာမည်၏၊ ကောင်းမှုကို ခိုးသူတို့သည် မယူဆောင်ကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၃-မိတ္တသုတ်

֍ ၅၃။ ခရီးသွားသော သူ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် အဘယ်နည်း၊ မိမိအိမ်၌ အဆွေ ခင်ပွန်းသည် အဘယ်နည်း၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော သူ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် အဘယ် နည်း၊ တမလွန်၌ ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်းသည် အဘယ်နည်းဟု (လျှောက်၏)။

ခရီးသွားသော သူ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် အတူသွားဖော်တည်း၊ မိမိ၏ အိမ်၌ အဆွေခင်ပွန်းသည် အမိတည်း၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော သူ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် သူငယ်ချင်းတည်း၊ အဖန်ဖန် ကိုယ်တိုင် ပြုအပ်သော ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်၌ ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်းမည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၄-ဝတ္ထုသုတ်

֍ ၅၄။ လူတို့၏ မှီရာတည်ရာသည် အဘယ်မှာနည်း၊ ဤလောက၌ လွန်မြောက် သော အဆွေခင်ပွန်းသည် အဘယ်ပါနည်း၊ အကြင် သတ္တဝါတို့သည် မြေ၌ မှီကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် အဘယ်ကို မှီ၍ အသက်မွေးပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

လူတို့၏ မှီရာတည်ရာသည် သားသမီးတို့တည်း၊ ဤလောက၌ လွန်မြောက် သော အဆွေခင်ပွန်းသည် မယားတည်း၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည် မြေ၌ မှီကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ရွာချသော မိုးကို မှီ၍ အသက်မွေးကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၅-ပဌမ ဇနသုတ်

֍ ၅၅။ အဘယ်အရာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေပါသနည်း၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ အဘယ်အရာသည် ပြေးသွားသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် သံသရာသို့ ရောက်ပါ သနည်း၊ အဘယ်အရာသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ ကြီးစွာသော ဘေးဖြစ်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ သည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ စိတ် သည် ပြေးသွား၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ ရောက်၏၊ ဆင်းရဲသည် ထို ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ ကြီးစွာသော ဘေးတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၆-ဒုတိယ ဇနသုတ်

֍ ၅၆။ အဘယ်အရာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေပါသနည်း၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ အဘယ်အရာသည် ပြေးသွားသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် သံသရာသို့ ရောက်သ နည်း၊ (ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည်) အဘယ်အရာမှ့မလွတ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ စိတ်သည် ပြေး သွား၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ ရောက်၏၊ (ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည်) ဝဋ် ဆင်းရဲမှ မလွတ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-တတိယ ဇနသုတ်

֍ ၅၇။ အဘယ်အရာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေပါသနည်း၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ အဘယ်အရာသည် ပြေးသွားသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် သံသရာသို့ ရောက်ပါသ နည်း၊ အဘယ်အရာသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ မှီခိုရာဖြစ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ စိတ်သည် ပြေး သွား၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ ရောက်၏၊ ကံတရားသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ မှီခိုရာဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၈-ဥပ္ပထသုတ်

֍ ၅၈။ အဘယ်အရာကို ခရီးမဟုတ်ဟု ဆိုအပ်သနည်း၊ အဘယ်အရာသည် ညဉ့် နေ့တို့၌ ကုန်သနည်း၊ အကျင့်မြတ်၏ အညစ်အကြေးသည် အဘယ်နည်း၊ ရေ မဟုတ်သော ဆေးကြောဖွယ်သည် အဘယ်နည်းဟု (လျှောက်၏)။

တပ်မက်မှု ‘ရာဂ'ကို (နိဗ္ဗာန်သို့ သွားသော သူ၏) ခရီးမဟုတ်ဟု ဆိုအပ်၏၊ အရွယ်သည် ညဉ့်နေ့တို့၌ ကုန်၏၊ အကျင့်မြတ်၏ အညစ်အကြေးသည် မိန်းမ တည်း၊ ဤမိန်းမ၌ ဤသတ္တဝါအပေါင်းသည် ကပ်ငြိ၏၊ ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ် သော အကျင့်နှင့် မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်မှု အကျင့်မြတ်သည် ရေမဟုတ်သော ဆေး ကြောဖွယ် မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၉-ဒုတိယသုတ်

֍ ၅၉။ အဘယ်အရာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ အဖော်ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာ သည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဆုံးမပါသနည်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် အဘယ်အရာ၌ မွေ့လျော်သည် ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရားသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ အဖော်ဖြစ်၏၊ ပညာသည် ထို ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဆုံးမ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သည် ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၁၀-ကဝိသုတ်

֍ ၆၀။ ဂါထာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကား အဘယ်နည်း၊ ထိုဂါထာတို့ကို ထင်စွာ ပြ ကြောင်းကား အဘယ်နည်း၊ ဂါထာတို့သည် အဘယ်ကို မှီကုန်ပါသနည်း၊ ဂါထာတို့၏ တည်ရာသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ဂါထာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကား (ဂါယတ္တိစသော) ဆန်းတည်း၊ ထိုဂါထာတို့ကို ထင်စွာ ပြကြောင်းကား အက္ခရာတည်း၊ ဂါထာတို့သည် အမည် (နာမပညတ်) ကို မှီကုန်၏၊ ဂါထာတို့၏ တည်ရာသည် ပညာရှိတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ခြောက်ခုမြောက် ဇရာဝဂ်ပြီး၏။

--

၇-အဒ္ဓဝဂ်

၁-နာမသုတ်

֍ ၆၁။ အဘယ်အရာသည် အလုံးစုံသော အရာသို့ လျော်စွာ ကျပါသနည်း၊ အဘယ်အရာထက် လွန်သော သဘောသည် မရှိပါသနည်း၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် အဘယ်မည်သော တစ်ခုသော တရား၏ အလိုသို့ အစဉ်လိုက် ရပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အမည်ပညတ်သည် အလုံးစုံသော အရာဝတ္ထုသို့ လျော်စွာ ကျ၏၊ အမည် ပညတ်ထက် လွန်သော သဘောသည် မရှိ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် အမည်ပညတ်ဟု ဆိုအပ်သော တစ်ခုသော တရား၏ အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-စိတ္တသုတ်

֍ ၆၂။ အဘယ်အရာသည် လောကကို ဆောင်အပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် (လောကကို) ဆွဲငင်အပ်ပါသနည်း၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် အဘယ် မည်သော တစ်ခုသော တရား၏ အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

စိတ်သည် လောကကို ဆောင်အပ်၏၊ စိတ်သည် (လောကကို) ဆွဲငင်အပ်၏၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် စိတ်ဟု ဆိုအပ်သော တစ်ခုသော တရား၏ အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၃-တဏှာသုတ်

֍ ၆၃။ အဘယ်အရာသည် လောကကို ဆောင်အပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် (လောကကို) ဆွဲငင်အပ်ပါသနည်း၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် အဘယ် မည်သော တစ်ခုသော တရား၏ အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် လောကကို ဆောင်အပ်၏၊ တဏှာသည် (လောကကို) ဆွဲငင်အပ်၏၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် တဏှာဟု ဆိုအပ်သော တစ်ခု သော တရား၏ အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၄-သံယောဇနသုတ်

֍ ၆၄။ အဘယ်အရာသည် လောကကို နှောင်ဖွဲ့အပ်ပါသနည်း၊ ထိုလောက၏ ခြေတို့သည် အဘယ်သည်တို့ပါနည်း၊ အဘယ်တရားမှ ကင်းခြင်းကြောင့် နိဗ္ဗာန်ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တပ်နှစ်သက်မှု ‘နန္ဒီ'သည် လောကကို နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ ထိုလောက၏ ခြေတို့သည် ကြံစည်မှု ‘ဝိတက်'တည်း၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'မှ ကင်းခြင်းကြောင့် နိဗ္ဗာန်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၅-ဗန္ဓနသုတ်

֍ ၆၅။ အဘယ်အရာသည် လောကကို ဆက်စပ်အပ်ပါသနည်း၊ ထိုလောက၏ ခြေတို့သည် အဘယ်သည်တို့နည်း၊ အဘယ်အရာကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အလုံးစုံသော အဆက်အစပ် ပြတ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တပ်နှစ်သက်မှု ‘နန္ဒီ'သည် လောကကို ဆက်စပ်အပ်၏၊ ထိုလောက၏ ခြေတို့ သည် ကြံစည်မှု ‘ဝိတက်'တည်း၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အလုံးစုံ သော အဆက်အစပ် ပြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၆-အတ္တဟတသုတ်

֍ ၆၆။ အဘယ်အရာသည် လောကကို လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်ပါသနည်း၊ အဘယ် အရာသည် (လောကကို) ခြံရံအပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်မည်သော မြားသည် စူးဝင်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် အခါခပ်သိမ်း တောက်လောင်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

သေခြင်းသည် လောကကို လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်၏၊ အိုခြင်းတရားသည် (လောက ကို)။ခံရံအပ်၏၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ မြားသည် စူးဝင်၏၊ အလိုရမ္မက်သည် အခါ ခပ်သိမ်း တောက်လောင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-ဥဍ္ဍိတသုတ်

֍ ၆၇။ အဘယ်အရာသည် လောကကို ဆွဲချိတ်အပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် (လောကကို) ခြံရံအပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် လောကကို ပိတ်ဆို့အပ်ပါသ နည်း၊ လောကသည် အဘယ်အရာ၌ တည်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် လောကကို ဆွဲချိတ်အပ်၏၊ အိုခြင်းသည် (လောကကို)။ခံရံအပ်၏၊ သေမင်းသည် လောကကို ပိတ်ဆို့အပ်၏၊ လောကသည် ဆင်းရဲ၌ တည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၈-ပိဟိတသုတ်

֍ ၆၈။ အဘယ်အရာသည် လောကကို ပိတ်ဆို့အပ်ပါသနည်း၊ လောကသည် အဘယ်အရာ၌် တည်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် လောကကို ဆွဲချိတ်အပ်ပါသ နည်း၊ အဘယ်အရာသည် (လောကကို)။ခံရံအပ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

သေမင်းသည် လောကကို ပိတ်ဆို့အပ်၏၊ လောကသည် ဆင်းရဲ၌ တည်၏၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် လောကကို ဆွဲချိတ်အပ်၏၊ အိုခြင်းတရားသည် (လောက ကို)။ခံရံအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၉-ဣစ္ဆာသုတ်

֍ ၆၉။ အဘယ်အရာသည် လောကကို ဖွဲ့စပ်အပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်ကို ဆုံးမခြင်း ကြောင့် (လောကမှ) လွတ်မြောက်ပါသနည်း၊ အဘယ်ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အလုံးစုံ သော အဖွဲ့အစပ် ပြတ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အလိုရမ္မက် ‘ဣစ္ဆာ'သည် လောကကို ဖွဲ့စပ်အပ်၏၊ အလိုရမ္မက်ကို ဆုံးမခြင်း ကြောင့် (လောကမှ) လွတ်မြောက်၏၊ အလိုရမ္မက်ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အလုံးစုံသော အဖွဲ့အစပ် ပြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၁၀-လောကသုတ်

֍ ၇၀။ အဘယ်အရာသည် ဖြစ်လတ်သော် လောကသည် ဖြစ်ပါသနည်း၊ လောက သည် အဘယ်အရာ၌ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို ပြုပါသနည်း၊ လောကသည် အဘယ်အရာ ကို စွဲ၍ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် လောကကို နှိပ်စက်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးတို့ ဖြစ်လတ်သော် လောကသည် ဖြစ်၏၊ လောက သည် (အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါး)တို့၌ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို ပြု၏၊ လောကသည် (အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါး)တို့ကိုသာလျှင် စွဲ၍ ဖြစ်၏၊ (အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက် ပါး)တို့သည် လောကကို နှိပ်စက်အပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ခုနစ်ခုမြောက် အဒ္ဓဝဂ် ပြီး၏။

--

၈-ဆေတွာဝဂ်

၁-ဆေတွာသုတ်

֍ ၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ထိုနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား အဘယ်အရာကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရပါ သနည်း၊ အဘယ်အရာကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရပါသနည်း၊ အဘယ်မည် သော တစ်ခုသော တရားအား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို နှစ်သက်တော်မူပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

နတ်သား အမျက်ဒေါသကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ အမျက် ဒေါသကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရ၊ အဆိပ်လျှင် အရင်းအမြစ်ရှိသော ချိုမြိန်ခြင်းလျှင် အဖျားရှိသော အမျက်ဒေါသအား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို အရိယာတို့သည် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ထိုအမျက်ဒေါသကိုပင်လျှင် ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် မစိုးရိမ်ရဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-ရထသုတ်

֍ ၇၂။ ရထား၏ ထင်ရှားကြောင်းသည် အဘယ်ပါနည်း၊ မီး၏ ထင်ရှားကြောင်း သည် အဘယ်ပါနည်း၊ တိုင်းနိုင်ငံ၏ ထင်ရှားကြောင်းသည် အဘယ်ပါနည်း၊ မိန်းမ၏ ထင်ရှားကြောင်းသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ရထား၏ ထင်ရှားကြောင်းသည် တံခွန်တည်း၊ မီး၏ ထင်ရှားကြောင်းသည် အခိုးတည်း၊ တိုင်းနိုင်ငံ၏ ထင်ရှားကြောင်းသည် မင်းတည်း၊ မိန်းမ၏ ထင်ရှား ကြောင်းသည် လင်ယောကျ်ားတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၃-ဝိတ္တသုတ်

֍ ၇၃။ ဤလောက၌ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ မြတ်သောဥစ္စာကား အဘယ်နည်း၊ အဘယ် အရာကို လေ့ကျက်အပ်သော် ချမ်းသာကို ရွက်ဆောင်တတ်ပါသနည်း၊ အရသာတို့တွင် စင်စစ် အကောင်းမြတ်ဆုံး အရသာသည် အဘယ်ပါနည်း၊ အဘယ်သို့ အသက်မွေးသော သူကို မြတ်သော အသက်မွေးခြင်းရှိသောသူဟူ၍ ဆိုပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ဤလောက၌ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ မြတ်သော ဥစ္စာကား ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါတရား” တည်း၊ ဆယ်ပါးသော ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားကို ကောင်းစွာ လေ့ကျက်အပ်သော် ချမ်းသာကို ရွက်ဆောင်တတ်၏၊ အရသာတို့တွင် စင်စစ် အကောင်းမြတ်ဆုံးသော အရသာသည် သစ္စာတရားတည်း၊ ပညာဖြင့် အသက်မွေးသောသူကို မြတ်သော အသက်မွေးခြင်းရှိသော သူဟူ၍ ဆိုကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၄-ဝုဋ္ဌိသုတ်

֍ ၇၄။ တက်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့တွင် အဘယ်ဝတ္ထုသည် မြတ်ပါသနည်း၊ ကျကုန် သော ဝတ္ထုတို့တွင် အဘယ်ဝတ္ထုသည် မြတ်ပါသနည်း၊ ခြေဖြင့် သွားတတ်ကုန်သော သူတို့တွင် အဘယ်သူသည် မြတ်ပါသနည်း၊ ပြောကြားတတ်ကုန်သော သူတို့တွင် အဘယ်သူသည် မြတ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

တက်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့တွင် မျိုးစေ့သည် မြတ်၏၊ ကျကုန်သော ဝတ္ထုတို့တွင် မိုးရေမိုးပေါက်သည် မြတ်၏၊ ခြေဖြင့် သွားတတ်ကုန်သော သူတို့တွင် နွားသည် မြတ်၏၊ ပြောကြားတတ်ကုန်သော သူတို့တွင် သားသည် မြတ်၏ဟု (နတ်သား တစ်ယောက်က ဖြေဆို၏)။

တက်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့တွင် အသိဉာဏ်ဝိဇ္ဇာ (မဂ်ပညာ) သည် မြတ်၏၊ ကျကုန် သော ဝတ္ထုတို့တွင် မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’သည် မြတ်၏၊ ခြေဖြင့် သွားတတ်ကုန်သော သူတို့တွင် သံဃာသည် မြတ်၏၊ ပြောကြားတတ်ကုန်သော သူတို့တွင် မြတ်စွာဘုရား သည် မြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၅-ဘီတာသုတ်

֍ ၇၅။ နိဗ္ဗာန်လမ်းကို များစွာသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ဆိုအပ်၏၊ (ထိုသို့ ဆိုအပ် လျက်) ဤလောက၌ များစွာသော လူအပေါင်းသည် အဘယ့်ကြောင့် ကြောက်ပါသ နည်း၊ မြေကြီးအထုနှင့် တူသော ပညာရှိတော်မူသော ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ အဘယ်အရာ၌ တည်သော သူသည် တမလွန်လောကကို မကြောက်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

နှုတ်ကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်ကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းမှုတို့ကို မပြုဘဲ များသော ထမင်းအဖျော်ရှိသော အိမ်၌ အုပ်စိုးလျက်နေသော သဒ္ဓါတရား၊ နူးညံ့ခြင်း၊ ခွဲခြမ်းဝေဖန်လေ့ရှိခြင်း၊ ပြောဆိုမှု၌ လိမ္မာခြင်းဟု ဆိုအပ်သော ထိုလေးပါးသော တရားတို့၌ တည်သော သူသည် တရား၌ တည်သည် ဖြစ်၍ တမလွန် လောကကို မကြောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၆-န ဇီရတိသုတ်

֍ ၇၆။ အဘယ်အရာသည် ဆွေးမြေ့ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် မဆွေးမြေ့ပါ သနည်း၊ အဘယ်အရာကို လမ်းမှားဟု ဆိုအပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် တရားတို့၏ ဘေးရန် မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာသည် ညဉ့်နေ့တို့၌ ကုန်ပါသ နည်း၊ အဘယ်အရာသည် မြတ်သော အကျင့်၏ အညစ်အကြေးပါနည်း၊ ရေမဟုတ် သော ဆေးကြောဖွယ်သည် အဘယ်နည်း၊ အကြင်အပေါက်၌ စီးပွားဥစ္စာသည် မတည်၊ လောက၌ ထိုအပေါက်တို့သည် အဘယ်မျှတို့ပါနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်ခြင်းငှါ လာပါကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို အဘယ်သို့လျှင် အကျွန်ုပ်တို့ သည် သိရပါကုန်အံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။

သတ္တဝါတို့၏ ရုပ်သည် ဆွေးမြေ့တတ်၏၊ အမည်အနွယ်သည် မဆွေးမြေ့တတ်၊ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လမ်းမှားဟု ဆိုအပ်၏၊ လိုချင်မှု ‘လောဘ'သည် တရားတို့၏ ဘေးရန် မည်၏၊ အရွယ်သည် ညဉ့်နေ့တို့၌ ကုန်၏၊ မိန်းမသည် မြတ်သော အကျင့်၏ အညစ်အကြေးတည်း၊ ဤမိန်းမ၌ သတ္တဝါအပေါင်းသည် ကပ်ငြိ၏၊ ကိလေသာကို ပူပန် (နှိပ်စက်) တတ်သော အကျင့်သည်လည်းကောင်း၊ မြတ်သော အကျင့် (မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း) သည်လည်းကောင်း ရေမဟုတ်သော ဆေးကြော ဖွယ် ဝတ္ထုမည်၏။

လောက၌ စီးပွားဥစ္စာ မတည်ကြောင်း အပေါက်တို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ပျင်းရိခြင်းလည်းကောင်း၊ မေ့လျော့ခြင်းလည်းကောင်း၊ ထကြွလုံ့လ မရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ မစောင့်စည်းခြင်းလည်းကောင်း၊ အအိပ်ကြူးခြင်းလည်းကောင်း၊ (အလုပ်၌) မပျော်မွေ့ခြင်းလည်းကောင်း၊ ဤသို့ ထိုခြောက်ပါးသော အပေါက်တို့ကို အချင်း ခပ်သိမ်း ပိတ်ဆို့ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၇-ဣဿရိယသုတ်

֍ ၇၇။ လောက၌ အစိုးရသည်၏ အဖြစ်သည် အဘယ်ပါနည်း၊ ဘဏ္ဍာတို့တွင် မြတ်သော ဘဏ္ဍာသည် အဘယ်ပါနည်း၊ လောက၌ ပညာလက်နက်၏ အညစ် အကြေးသည် အဘယ်ပါနည်း၊ လောက၌ ဘေးရန်သည် အဘယ်ပါနည်း။

အဘယ်ကို ယူဆောင်သော သူကို တားမြစ်ပါကုန်သနည်း၊ ယူဆောင်သော အဘယ်သူကို ချစ်အပ်ပါသနည်း၊ အဖန်တစ်လဲလဲ လာသော အဘယ်သူကို ပညာရှိတို့သည် နှစ်သက်ကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

လောက၌ အစိုးရသည်၏ အဖြစ်သည် အာဏာတည်ခြင်းတည်း၊ ဘဏ္ဍာတို့တွင် မြတ်သော ဘဏ္ဍာသည် မိန်းမတည်း၊ လောက၌ ပညာလက်နက်၏ အညစ်အကြေး သည် အမျက် ‘ဒေါသ'တည်း၊ လောက၌ ဘေးရန်တို့သည် ခိုးသူတို့တည်း။

ဥစ္စာကို ယူဆောင်သော ခိုးသူကို တားမြစ်ကုန်၏၊ (စာရေးတံဆွမ်းစသည်တို့ကို) ယူဆောင်သော ရဟန်းကို ချစ်အပ်၏၊ အဖန်တစ်လဲလဲ လာသော ရဟန်းကို ပညာရှိတို့သည် နှစ်သက်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၈-ကာမသုတ်

֍ ၇၈။ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော သူသည် အဘယ်ကို မပေးရာသနည်း၊ သတ္တဝါသည် အဘယ်ကို မစွန့်ရာသနည်း၊ ကောင်းသော အဘယ်အရာကို မြွက်ဆို ရာသနည်း၊ ကြမ်းကြုတ်ယုတ်မာသော အဘယ်အရာကို မမြွက်ဆိုရာသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် မိမိကိုယ်ကို (ကျွန်အလို့ငှါ) မပေးရာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် မိမိကိုယ်ကို (ကျားစသည်တို့အား စားရန်အလို့ငှါ) မစွန့်ရာ၊ ကောင်းသော စကား ကို မြွက်ဆိုရာ၏၊ ကြမ်းကြုတ်ယုတ်မာသော စကားကို မမြွက်ဆိုရာဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၉-ပါထေယျသုတ်

֍ ၇၉။ အဘယ်အရာဖြင့် လမ်းရိက္ခာကို ထုပ်ဖွဲ့ပါသနည်း၊ စည်းစိမ်တို့၏ တည်ရာ သည် အဘယ်ပါနည်း၊ အဘယ်အရာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဆွဲငင်ပါသနည်း၊ လောက၌ အဘယ်အရာကို စွန့်နိုင်ခဲပါသနည်း၊ ‘ကျော့ကွင်းဖြင့် ငှက်ကို ဖွဲ့သကဲ့သို့’ အဘယ်အရာသည် များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို ဖွဲ့ပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

လမ်းရိက္ခာကို သဒ္ဓါတရားဖြင့် ထုပ်ဖွဲ့၏၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၏ တည်ရာသည် အစိုးရခြင်းတည်း၊ အလိုရမ္မက်သည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဆွဲငင်၏၊ လောက၌ အလို ရမ္မက်ကို စွန့်နိုင်ခဲ၏၊ ‘ကျော့ကွင်းဖြင့် ငှက်ကို ဖွဲ့သကဲ့သို့’ အလိုရမ္မက်သည် များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို ဖွဲ့၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၁၀-ပဇ္ဇောတသုတ်

֍ ၈၀။ လောက၌ အရောင်အလင်းသည် အဘယ်ပါနည်း၊ လောက၌ အဘယ်အရာ သည် နိုးကြားခြင်း မည်သနည်း၊ အသက်မွေးကုန်သော သူတို့တွင် အလုပ်ကိစ္စ၌ (အဖော်သည်) အဘယ်ပါနည်း၊ ထိုသတ္တဝါအပေါင်း၏ အသက်မွေးကြောင်းသည် အဘယ်ပါနည်း။

ပျင်းသော သူကိုလည်းကောင်း၊ မပျင်းသော သူကိုလည်းကောင်း “အမိသည် သားကို မွေးသကဲ့သို့” အဘယ်အရာသည် မွေးမြူပါသနည်း၊ မြေ၌ မှီကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် အဘယ်ကို မှီ၍ အသက်မွေးကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

--

လောက၌ ပညာသည် အရောင်အလင်း မည်၏၊ လောက၌ သတိသည် နိုးကြားခြင်း မည်၏၊ အသက်မွေးကုန်သော သူတို့တွင် နွားတို့သည် အလုပ်ကိစ္စ၌ အဖော် မည်၏၊ ထိုသတ္တဝါအပေါင်း၏ အသက်မွေးကြောင်းသည် ထွန်တုံးတည်း။

ပျင်းသော သူကိုလည်းကောင်း၊ မပျင်းသော သူကိုလည်းကောင်း “အမိသည် သားကို မွေးမြူသကဲ့သို့"့မိုးသည် မွေးမြူ၏၊ မြေ၌ မှီကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မိုးရွာခြင်းကို မှီ၍ အသက်မွေးကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၁၁-အရဏသုတ်

֍ ၈၁။ ဤလောက၌ ကိလေသာကင်းသော သူတို့သည် အဘယ်သူတို့ပါနည်း၊ အဘယ်သူတို့၏ ကျင့်သုံးသော သီတင်းသီလသည် မပျက်စီးပါသနည်း၊ အဘယ်သူတို့သည် အလိုရမ္မက်ကို ပိုင်းခြား၍ သိကုန်သနည်း၊ အဘယ်သူတို့အား အခါ ခပ်သိမ်း တဏှာကျွန်အဖြစ်မှ လွတ်မြောက်ကုန်သနည်း။

သီလ၌ တည်သော အဘယ်သူကို အမိ , အဖ , အစ်ကိုတို့သည် ရှိခိုးကြကုန် သနည်း၊ ဤလောက၌ ဇာတ်အားဖြင့် ယုတ်သော အဘယ်သူကို မင်းမျိုးတို့သည် ရှိခိုးကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ဤလောက၌ ကိလေသာကင်းသော သူတို့သည် (ကိလေသာငြိမ်းပြီး) ရဟန်းတို့ တည်း၊ ကိလေသာငြိမ်းပြီး ရဟန်းတို့၏ ကျင့်သုံးသော သီတင်းသီလ (မဂ်) သည် မပျက်စီးနိုင်၊ ကိလေသာငြိမ်းပြီး ရဟန်းတို့သည် အလိုရမ္မက်ကို ပိုင်းခြား၍ သိကုန်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းပြီး ရဟန်းတို့သည် အခါခပ်သိမ်း တဏှာကျွန်အဖြစ်မှ လွတ် မြောက်ကုန်၏။

သီလ၌ တည်သော ရဟန်းကို အမိ , အဖ , အစ်ကိုတို့သည် ရှိခိုးကုန်၏၊ ဤ လောက၌ ဇာတ်အားဖြင့် ယုတ်သော ရဟန်းကို မင်းမျိုးတို့သည် ရှိခိုးကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရှစ်ခုမြောက် ဆေတွာဝဂ် ပြီး၏။

ဒေဝတာသံယုတ်ပြီး၏။

--

၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ်

၁-ပဌမဝဂ်

၁-ပဌမ ကဿပသုတ်

֍ ၈၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကဿပ နတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံကုန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း အမျိုးအစားကိုသာ ဟောပြတော်မူ၏၊ ရဟန်းအား ဆုံးမသော စကားကိုကား ဟောပြတော်မမူ”ဟု ဤ စကားကို လျှောက်၏၊ ကဿပ သို့ဖြစ်လျှင် ဤအဆုံးအမ ဟောပြရာ၌ သင်သည်ပင် ထင်စွာ ပြလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော ဝစီသုစရိုက်ကိုလည်း ကျင့်ရာ၏၊ ရဟန်းတို့ မှီဝဲအပ် သော ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကိုလည်း ကျင့်ရာ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ယောက်တည်း နေခြင်းကိုလည်း ကျင့်ရာ၏၊ (သမာပတ်ရှစ်ပါး၏ အစွမ်းဖြင့်) စိတ်၏ ငြိမ်သက်ခြင်းကိုလည်း ကျင့်ရာ၏။

ဤစကားကို ကဿပနတ်သားသည် လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်သဘောတူတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကဿပနတ်သားသည် “ငါ့စကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်သဘောတူတော်မူ၏”ဟု သိ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေ ပြုလျက် ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၂-ဒုတိယ ကဿပသုတ်

֍ ၈၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ကဿပနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

ရဟန်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ဈာန်ဖြင့် ရှုလေ့ ရှိသည် ဖြစ်၍ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော စိတ်ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ လောက၏ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းကိုလည်း သိ၍ ကောင်းသော စိတ်ရှိလျက် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကို) မမှီ သည်ရှိသော် ထို (အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော) အကျိုးအာနိသင်ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။

--

၃-မာဃသုတ်

֍ ၈၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မာဃနတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံကုန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာတို့ဖြင့် လျှောက်၏-

အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်အရာကို ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် ချမ်းသာစွာ နေရပါ သနည်း၊ အဘယ်အရာကို ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် မစိုးရိမ်ရပါသနည်း၊ အဘယ် မည်သော တစ်ခုသော တရားအား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို နှစ်သက်ပါသနည်း။

သိကြားမင်း အမျက်ဒေါသကို ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ အမျက်ဒေါသကို ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် မစိုးရိမ်ရ၊ အဆိပ်လျှင် အရင်းအမြစ် ရှိသော ချိုမြိန်ခြင်းလျှင် အဖျားရှိသော အမျက်ဒေါသအား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို အရိယာတို့သည် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ထိုအမျက်ဒေါသကိုပင်လျှင် ဖြတ်တောက်သည် ရှိသော် မစိုးရိမ်ရဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၄-မာဂဓသုတ်

֍ ၈၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မာဂဓနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား အား ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

အကြင် အရောင်တို့ဖြင့် လောကသည် ထွန်းလင်းတောက်ပ၏၊ လောက၌ ထွန်းလင်းတောက်ပကုန်သော ထိုအရောင်တို့သည် အဘယ်မျှရှိကုန်သနည်း၊ အသျှင် ဘုရားကို မေးမြန်းခြင်းငှါ ရောက်လာပါကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်သို့ သိရပါကုန်အံ့နည်း။

လောက၌ ထွန်းလင်းတောက်ပသော အရောင်တို့သည် လေးမျိုးရှိကုန်၏၊ ဤ လောက၌ ငါးခုမြောက်သောအရောင်သည် မရှိ။ နေမင်းသည် နေ့အခါ၌ ထွန်းလင်း တောက်ပ၏၊ လသည် ညဉ့်အခါ၌ ထွန်းလင်းတောက်ပ၏၊ ထိုမှတစ်ပါး မီးသည် နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း ထိုထိုအရပ်၌ ထွန်းလင်းတောက်ပ၏။ ထို ထွန်းလင်းတောက်ပသော နေ , လ , မီးတို့ထက် မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်၏၊ ထို မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော အရောင်သည် အတုမရှိ မြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၅-ဒါမလိသုတ်

֍ ၈၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ဒါမလိနတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး ၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

(ဤသာသနာတော်၌) ကာမဂုဏ်တို့ကို ပယ်ပြီးသော ရဟန္တာသည် ပင်ပန်းခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ လုံ့လဝီရိယကို ပြုအပ်၏၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဘဝကို မတောင့်တဟု (လျှောက်၏)။

ဒါမလိ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိ။ မှန်၏၊ ရဟန္တာသည် ပြုဖွယ်ကိစ္စ ဟူသမျှကို ပြုအပ်ပြီးသည်သာတည်း။ အကြင်သတ္တဝါသည် အလုံးစုံသော ကိုယ်တို့ဖြင့် မြစ်တို့၌ ထောက်တည်ရာ မရသမျှ အားထုတ် (ကူး)၏၊ ထိုသတ္တဝါသည် ထောက်တည်ရာ ရ၍ ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်သော်ကား အားမထုတ်ရဘဲ တစ် ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်သူ မည်သကဲ့သို့

ဒါမလိ ဤဥပမာအတူ မကောင်းမှုကို လောင်ကျွမ်းစေသော ရင့်ပြီးသော ပညာရှိ သော အာသဝကုန်ပြီးသော ရဟန္တာအား (ပြုဖွယ်ကိစ္စ) မရှိ၊ ထိုရဟန္တာသည် ပဋိ သန္ဓေနေခြင်း သေခြင်း၏ အဆုံးသို့ ရောက်၍ အားမထုတ်ရဘဲ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူ မည်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၆-ကာမဒသုတ်

֍ ၈၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ကာမဒနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား အား “မြတ်စွာဘုရား (ရဟန်းတရားကို) ပြုနိုင်ခဲ၏၊ မြတ်စွာဘုရား (ရဟန်းတရားကို) အလွန်ပြုနိုင်ခဲ၏”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ကာမဒနတ်သား ကျင့်ဆဲပုဂ္ဂိုလ် (သေက္ခခုနစ်ယောက်)တို့သည် သီလနှင့် ပြည့်စုံ ကုန်သည် တည်တံ့သော သဘောရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ပြုနိုင်ခဲသော ရဟန်းတရားကိုလည်း ပြုကုန်၏၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သောသူ၏ ရောင့်ရဲခြင်းသည် ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“မြတ်စွာဘုရား အကြင်ရောင့်ရဲခြင်းသည် ရှိ၏၊ ထိုရောင့်ရဲခြင်းကို ရခဲပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ကာမဒနတ်သား အကြင်သူတို့အား နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း ပွားများမှု ‘ဘာဝနာ’၌ စိတ်သည် မွေ့လျော်၏၊ စိတ်၏ ငြိမ်းကြောင်း ‘ဘာဝနာ’၌ မွေ့လျော်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ရခဲသော ရောင့်ရဲခြင်းကိုသော်လည်း ရကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။

“မြတ်စွာဘုရား အကြင်စိတ်သည် ရှိ၏၊ ထိုစိတ်ကို ဆောက်တည်နိုင်ခဲပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

--

ကာမဒနတ်သား အကြင်အရိယာတို့သည် ဣန္ဒြေတို့ ငြိမ်သက်ခြင်း၌ မွေ့လျော် ကုန်၏၊ ကာမဒနတ်သား အကြင်အရိယာတို့သည် သေမင်း၏ ကွန်ရက်ကို ဖြတ် တောက်၍ သွားကုန်၏၊ ကာမဒနတ်သား ထိုအရိယာတို့သည် ဆောက်တည်နိုင်ခဲ သော စိတ်ကိုသော်လည်းကောင်းစွာ ဆောက်တည်နိုင်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား သည် မိန့်တော်မူ၏။

“မြတ်စွာဘုရား သွားနိုင်ခဲပါ၏၊ ခရီးလမ်းသည် မညီညွတ်ပါ”ဟု (လျှောက်၏)။

ကာမဒနတ်သား အရိယာတို့သည် သွားနိုင်ခဲသော လမ်း၌လည်းကောင်း၊ မညီ မညွတ်သော လမ်း၌လည်းကောင်း သွားနိုင်ကုန်၏။ ပုထုဇဉ်တို့သည် မညီမညွတ် သော လမ်း၌ ဦးခေါင်းစောက်ထိုး ကျကုန်၏၊ အရိယာတို့၏ ခရီးသည် ညီညွတ်၏၊ အရိယာတို့သည်သာလျှင် မညီမညွတ်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ညီညွတ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၇-ပဉ္စာလစဏ္ဍသုတ်

֍ ၈၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ပဉ္စာလစဏ္ဍနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

မြေကြီးအထုနှင့် တူသော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် (နီဝရဏတို့ဖြင့်) ကျဉ်းမြောင်းရာ၌ (ဈာန်တည်းဟူသော) ရပ်တည်ရာကို ရတော်မူပြီ၊ အကြင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဈာန်ကို သိတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မာနကို ပယ်သောသူတို့ထက် မြတ်တော်မူ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ပဉ္စာလစဏ္ဍနတ်သား အကြင်သူတို့သည် ကျဉ်းမြောင်းသောဈာန်ကိုလည်း ရကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ အောက်မေ့မှု သတိကို ရကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် လောကုတ္တရာ သမာဓိဖြင့် ကောင်းစွာ့တည်ကြကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၈-တာယနသုတ်

֍ ၈၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရှေးဟောင်းအယူဝါဒကို တီထွင်သူဖြစ်သော တာယနနတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံ ကုန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန် တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

--

မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော မြတ်စွာဘုရား လုံ့လပြု၍ တဏှာအယဉ်ကို ဖြတ်ပါလော့၊ ကိလေသာကာမ ဝတ္ထုကာမတို့ကို ပယ်နုတ်ပါလော့၊ ရဟန်းသည် ကာမတို့ကို မပယ်မူ၍ တည်ကြည်မှု (ဈာန်) သို့ မရောက်နိုင်။

ထိုလုံ့လဝီရိယကို အကယ်၍ ပြုသည် ဖြစ်အံ့၊ မဆုတ်မနစ် ပြုကုန်ရာ၏၊ ထို လုံ့လဝီရိယကို မြဲစွာ အားထုတ်ရာ၏။ ထိုစကား မှန်၏၊ လုံ့လလျော့သော ရဟန်း သည် ကိလေသာမြူကို လွန်စွာ ဖြန့်ကြဲသည် မည်၏။ မကောင်းသော အမှုကို မပြုခြင်းသည် မြတ်၏၊ မကောင်းသော အမှုကို ပြုခြင်းသည် နောက်အခါ၌ ပူပန် ရတတ်၏။ အကြင်ကောင်းသော အမှုကို ပြုရသောကြောင့် နောင်တတစ်ဖန် ပူပန် ရခြင်း မရှိ၊ ထိုကောင်းသော အမှုကို ပြုခြင်းသည် မြတ်၏။

မကောင်းသဖြင့် ကိုင်အပ်သော သမန်းမြက်သည် လက်ကိုသာလျှင် ရှဘိသကဲ့သို့ ထို့အတူ မကောင်းသဖြင့် သုံးသပ်သော ရဟန်းအဖြစ်သည် ငရဲသို့ ဆွဲငင်တတ်၏။

လျော့လျော့ ပြုအပ်သော အလုံးစုံသော ကံသည်လည်းကောင်း၊ ညစ်နွမ်းသော အကြင်အကျင့်သည်လည်းကောင်း၊ ယုံမှားဖွယ်ရှိသော အကြင်အကျင့်မြတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ထိုအလုံးစုံသည် အကျိုး မများနိုင်ဟု (လျှောက်၏)။

တာယနနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုလျက် ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့် လွန်လတ်သော် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ ရှေးဟောင်းအယူဝါဒကို တီထွင်သူဖြစ်သော တာယနမည်သော နတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံကုန်ပြီး သော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ငါဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏ -

မကောင်း မှုကို အပပြုပြီးသော မြတ်စွာဘုရား လုံ့လပြု၍ တဏှာအယဉ်ကို ဖြတ်ပါလော့၊ ကိလေသာကာမ ဝတ္ထုကာမတို့ကို ပယ်နုတ်ပါလော့၊ ရဟန်းသည် ကာမတို့ကို မပယ်မူ၍ တည်ကြည်မှု (ဈာန်) သို့ မရောက်နိုင်။

ထိုလုံ့လဝီရိယကို အကယ်၍ ပြုသည် ဖြစ်အံ့၊ အဆုတ်မနစ် ပြုကုန်ရာ၏၊ ထို လုံ့လဝီရိယကို မြဲမြံစွာ အားထုတ်ရာ၏။ ထိုစကား မှန်၏၊ လုံ့လလျော့သော ရဟန်းသည် ကိလေသာမြူကို လွန်စွာ ဖြန့်ကြဲသည် မည်၏။

မကောင်းသော အမှုကို မပြုခြင်းသည် မြတ်၏၊ မကောင်းသော အမှုကို ပြုခြင်း သည် နောက်အခါ၌ ပူပန်ရတတ်၏။ အကြင်ကောင်းသော အမှုကို ပြုရသောကြောင့် နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်ရခြင်း မရှိ၊ ထိုကောင်းသော အမှုကို ပြုခြင်းသည် မြတ်၏။

မကောင်းသဖြင့် ကိုင်အပ်သော သမန်းမြက်သည် လက်ကိုသာလျှင် ရှဘိသကဲ့သို့ ထို့အတူ မကောင်းသဖြင့် သုံးသပ်အပ်သော ရဟန်း၏ အဖြစ်သည် ငရဲသို့ ဆွဲငင် တတ်၏။

လျော့လျော့ ပြုအပ်သော အလုံးစုံသော ကံသည်လည်းကောင်း၊ ညစ်နွမ်းသော အကြင်အကျင့်သည်လည်းကောင်း၊ ယုံမှားဖွယ်သော အကြင်အကျင့်မြတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုအလုံးစုံသည် အကျိုး မများနိုင်ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်းတို့ တာယနနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် ငါဘုရားကို ရှိခိုးပြီး၍ အရိုအသေ ပြုလျက် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏၊ ရဟန်းတို့ တာယနနတ်သား၏ ဂါထာတို့ကို သင်ယူကြကုန် လော့၊ ရဟန်းတို့ တာယနနတ်သား၏ ဂါထာတို့ကို ပို့ချကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တာယနနတ်သား၏ ဂါထာတို့ကို ဆောင်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တာယနနတ်သား၏ ဂါထာတို့သည် အကျိုးစီးပွါးနှင့် စပ်ကုန်၏၊ အရိယာမဂ်ဟူသော အကျင့်အမြတ်၏ ရှေ့သွား ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၉-စန္ဒိမသုတ်

֍ ၉၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ လနတ်သားကို ရာဟုအသုရိန်သည် ဖမ်းယူအပ်၏၊ ထိုအခါ လ နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို အောက်မေ့လျက် ထိုဖမ်းယူသော အချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏

ကြီးသော လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ အသျှင်ဘုရားသည် အလုံးစုံသော ခန္ဓာအာယတနစသည်တို့၌ လွတ်မြောက်တော်မူ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ကျဉ်းမြောင်းခြင်းသို့ ရောက်နေပါ၏၊ အသျှင် ဘုရားသည် ထိုအကျွန်ုပ်တို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်တော်မူပါလော့ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် လနတ်သားကို အကြောင်းပြု၍ ရာဟုအသုရိန်ကို ဂါထာဖြင့် မိန့်ဆို၏ -

ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော မြတ်စွာဘုရားကို လနတ်သားသည် ကိုး ကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ရာဟုအသုရိန် လနတ်သားကို လွှတ်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် လူနတ်တို့ကို အစဉ်သနားတော်မူကုန်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ထိုအခါ ရာဟုအသုရိန်သည် လနတ်သားကို လွှတ်လျက် လျင်မြန်သော သဘောရှိသည် ဖြစ်၍ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိတ်လန့်သည် ကြက်သီးမွေးညင်းထသည် ဖြစ်၍ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်နေသော ရာဟုအသုရိန်ကို ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဂါထာဖြင့် ဆို၏ -

ရာဟုအသုရိန် အဘယ် ကြောင့် အဆောတလျ င် သာလျှင် လနတ် သား ကို လွှတ် ခဲ့ သနည်း၊ ထိတ်လန့်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ရောက်လာပြီးလျှင် ကြောက်ရွံ့လျက် အဘယ့်ကြောင့် ရပ်တည်နေသနည်းဟု (ဆို၏)။

(ဝေပစိတ္တိအသုရိန်) ငါသည် မြတ်စွာဘုရား ဂါထာမှ အလွန်ကြောက်၏၊ လနတ် သားကို အကယ်၍ မလွှတ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ငါ၏ ဦးခေါင်းသည် ခုနစ်စိတ် ကွဲရာ၏၊ အသက်ရှင်သော ငါသည် ချမ်းသာကို မရရာဟု (ဆို၏)။

--

၁၀-သူရိယသုတ်

֍ ၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ နေနတ်သားကို ရာဟုအသုရိန်သည် ဖမ်းယူအပ်၏၊ ထိုအခါ နေနတ် သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို အောက်မေ့လျက် ထိုဖမ်းယူသော အချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏ -

ကြီးသော လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ အသျှင်ဘုရားသည် အလုံးစုံသော ခန္ဓာအာယတနစသည်တို့၌ လွတ်မြောက်တော်မူ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ကျဉ်းမြောင်းခြင်းသို့ ရောက်နေပါ၏၊ အသျှင် ဘုရားသည် ထိုအကျွန်ုပ်တို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်တော်မူပါလော့ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နေနတ်သားကို အကြောင်းပြု၍ ရာဟုအသုရိန်ကို ဂါထာဖြင့် မိန့်ဆို၏

ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော မြတ်စွာဘုရားကို နေနတ်သားသည် ကိုး ကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ရာဟုအသုရိန် နေနတ်သားကို လွှတ်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် လူနတ်တို့ကို အစဉ်သနားတော်မူကုန်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ရာဟုအသုရိန် မမြင်အောင် ပြုတတ်သော အမိုက်တိုက်၌ အရောင်အလင်းကို ပြု တတ်သော ထွန်းတောက်ပသော အဝန်းသဏ္ဌာန်ရှိသော ထက်သော တန်ခိုးရှိသော အကြင်နေနတ်သားသည် ရှိ၏၊ ကောင်းကင်၌ သွားသော ထိုနေနတ်သားကို မမျို လင့်၊ ရာဟုအသုရိန် ငါဘုရား၏ သားတော်ဖြစ်သော ထိုနေနတ်သားကို လွှတ်လော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ရာဟုအသုရိန်သည် နေနတ်သားကို လွှတ်လျက် လျင်မြန်သော သဘောရှိသည် ဖြစ်၍ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိတ်လန့်သည် ကြက်သီးမွေးညင်းထသည်ဖြစ်၍ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်နေသော ရာဟုအသုရိန်ကို ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဂါထာဖြင့် ဆို၏ -

ရာဟုအသုရိန် အဘယ် ကြောင့် အဆောတလျ င် သာလျှင် နေနတ် သား ကို လွှတ် ခဲ့ သနည်း၊ ထိတ်လန့်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ရောက်လာပြီးလျှင် ကြောက်ရွံ့လျက် အဘယ့်ကြောင့် ရပ်တည်နေသနည်းဟု (ဆို၏)။

(ဝေပစိတ္တိအသုရိန်) ငါသည် မြတ်စွာဘုရားဂါထာမှ အလွန်ကြောက်၏၊ နေ နတ်သားကို အကယ်၍ မလွှတ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ငါ၏ ဦးခေါင်းသည် ခုနစ်စိတ် ကွဲရာ၏၊ အသက်ရှင်သော ငါသည် ချမ်းသာကို မရရာဟု (ဆို၏)။

ပဌမဝဂ် ပြီး၏။

--

၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ်

၁-စန္ဒိမသသုတ်

֍ ၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ စန္ဒိမသနတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏ -

အကြင် သူတို့သည် ဈာန်တို့ကို ပြည့်စုံစေကုန်၍ တည်ကြည်သောစိတ် ရင့်ကျက် သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံကုန်လျက် သတိရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် သာလျှင် ‘မှက်ခြင်မှ ကင်းသော တောင်ကြား မြစ်ကြား၌ သားသမင်တို့ကဲ့သို့’ ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက် ကုန်လတ္တံ့ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူတို့သည် ဈာန်တို့ကို ပြည့်စုံစေကုန်၍ မမေ့မလျော့ကုန်ဘဲ ကိလေသာ ကို စွန့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည်သာလျှင် ‘ကွန်ရက်ကို ဖြတ်၍ ချမ်းသာရာ အရပ်သို့ သွားသော ငါးကဲ့သို့’ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော တစ်ဖက်ကမ်းသို့ သွားကုန်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-ဝေဏ္ဍုသုတ်

֍ ၉၃။ တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ဝေဏ္ဍုနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏ -

အကြင် သတ္တဝါတို့သည် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်၌ လုံ့လပြုကုန်လျက် မမေ့မလျော့ကုန်သည်ဖြစ်၍ ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် မြတ်စွာဘုရား သို့ ဆည်းကပ်ခြင်းကြောင့် ချမ်းသာကုန်သည်သာလျှင်တည်းဟု (လျှောက်၏)။

ဝေဏ္ဍုနတ်သား မကောင်းမှုကို လောင်းကျွမ်းစေတတ်ကုန်သော အကြင်သူတို့ သည် ငါ ဟောဆိုအပ်သော ဆုံးမကြောင်းတရားတို့ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် လျောက်ပတ်သော အခါ၌ မမေ့မလျော့ကုန်သည်ဖြစ်၍ သေမင်း၏ အလို နိုင်ငံသို့ မလိုက်ရကုန်ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-ဒီဃလဋ္ဌိသုတ်

֍ ၉၄။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဒီဃလဋ္ဌိနတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝေဠုဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

ရဟန်းသည် အရဟတ္တ ဖိုလ် ကို အကယ် ၍ အလိုရှိငြား အံ့၊ ဈာန် ဝင် စား လေ့ ရှိသည် ဖြစ် ၍ ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ သင်္ခါရလောက၏ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းကိုလည်း သိ၍ ကောင်းသော စိတ်ရှိလျက် တဏှာဒိဋ္ဌိကို မမှီသည်ရှိသော် ထိုအရဟတ္တဖိုလ်တည်းဟူသော အကျိုး ‘အာနိသင်'ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏ဟု (လျှောက်၏)။

၄-နန္ဒနသုတ်

֍ ၉၅။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နန္ဒနနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

မြေကြီး အထုနှင့် တူသော ပညာရှိတော်မူသော ဂေါတမမြတ် စွာဘုရား အသျှင် ဘုရား ကို မေးမြန်း ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်အမြင်သည် အပိတ်အပင် မရှိပါ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသောသူကို သီလရှိသောသူဟု ဆိုပါကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသောသူကို ပညာရှိသောသူဟု ဆိုပါကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသော သူသည် ဆင်းရဲကို လွန်၍ ဖြစ်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိ သော သူကို နတ်တို့သည် ပူဇော်ပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူသည် (လောကီလောကုတ္တရာ) သီလရှိ၏၊ (လောကီလောကုတ္တရာ) ပညာ ရှိ၏၊ ပွားများပြီးသော စိတ်ရှိ၏၊ တည်ကြည်၏၊ ဈာန်၌ မွေ့လျော်၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အခါခပ်သိမ်း ပူဆွေးခြင်းမှ ကင်း၏၊ ကိလေသာကို ပယ်ပြီး ဖြစ်၏၊ အာသဝကုန်ပြီး ဖြစ်၏၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကို ဆောင်လေ့ရှိ၏။

ထိုသို့သဘောရှိသော သူကို သီလရှိသောသူဟု ဆိုကုန်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူကို ပညာရှိသောသူဟု ဆိုကုန်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူသည် ဆင်းရဲကို လွန်၍ ဖြစ်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူကို နတ်တို့သည် ပူဇော်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၅-စန္ဒနသုတ်

֍ ၉၆။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် စန္ဒနနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏ -

“အဘယ်သူသည် ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး မပျင်းရိသည်ဖြစ်၍ သံသရာတည်းဟူသော အယဉ်ကို ကူးသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ထောက်တည်ရာလည်း မရှိသော ဆွဲကိုင်ရာလည်း မရှိသော နက်စွာသော သံသရာအယဉ်၌ မနစ်မြုပ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူသည် အခါခပ်သိမ်း သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ပညာရှိ၏၊ ကောင်းစွာ တည် ကြည်၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လဝီရိယရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားသော စိတ်ရှိ၏၊ ထိုသူသည် ကူးမြောက်နိုင်ခဲသော သံသရာအယဉ်ကို ကူးမြောက်၏။

အကြင်သူသည် ကာမသညာမှ ကင်း၏၊ ရူပသံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်၏၊ နှစ်သက်စွဲမက်ခြင်း ‘နန္ဒီရာဂ’ ကုန်ပြီးပြီ၊ ထိုသူသည် နက်စွာသော သံသရာတည်းဟူ သော အယဉ်၌ မနစ်မြုပ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၆-ဝါသုဒတ္တသုတ်

֍ ၉၇။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ဝါသုဒတ္တနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏ -

“လှံဖြင့် အထိုးခံရသူကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်ခံရသူကဲ့သို့လည်းကောင်း ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်၌ တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရန် သတိနှင့် ပြည့်စုံ သည် ဖြစ်၍ နေရာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

လှံဖြင့် အထိုးခံရသူကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်းခံရသူကဲ့သို့လည်းကောင်း ရဟန်းသည် ပရမတ္ထအားဖြင့် ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး၌ အမြင်မှားမှု ‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိ'ကို ပယ်ရန် သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ နေရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-သုဗြဟ္မသုတ်

֍ ၉၈။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် သုဗြဟ္မနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏ -

“မဖြစ်ကုန်သေးသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့၌လည်းကောင်း၊ ထို့ပြင် ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့၌လည်းကောင်း (အကျွန်ုပ်၏) ဤစိတ်သည် အမြဲထိတ်၏၊ ဤစိတ် သည် အမြဲလန့်၏၊ မထိတ်လန့်ကြောင်း အကယ်၍ ရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုမထိတ်လန့်ခြင်းကို မေးအပ်သောအသျှင်ဘုရားသည် တရားဟောကြားပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

ဗောဇ္ဈင်တရား ပွားများခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်ဂုဏ်ကိုလည်းကောင်း ဖယ်ထား၍ သတ္တဝါတို့၏ ချမ်းသာခွင့်ကို ငါဘုရား မမြင်။ ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်စည်းခြင်းကို ဖယ်ထား၍ သတ္တဝါတို့၏ ချမ်းသာခွင့်ကို ငါဘုရား မမြင်၊ အလုံးစုံ ငြိတွယ်ခြင်းကင်းသော နိဗ္ဗာန်ကို ဖယ်ထား၍ သတ္တဝါတို့၏ ချမ်းသာခွင့်ကို ငါဘုရား မမြင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။ နတ်သားသည် ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက် လေ၏။

၈-ကကုဓသုတ်

֍ ၉၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနားခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာကေတ မြို့ဝယ် သားတို့အား ဘေးမဲ့ပေးရာ အဉ္ဇနတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကကုဓနတ်သား သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းကောင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အဉ္ဇနတောအလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း နှစ်သက်၏လော”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏၊ “အချင်းနတ်သား အဘယ်ကို ရ၍ နှစ်သက်ရမည်နည်း”ဟု မေးတော်မူ၏၊ “ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် စိုးရိမ်ပါသလော”ဟု လျှောက်၏၊ အချင်းနတ်သား အဘယ်ဝတ္ထုသည် ဆွေးမြေ့သည်ဖြစ်၍ စိုးရိမ်ရမည်နည်း”ဟု မေးတော်မူ၏၊ “ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် နှစ်သက်လည်း မနှစ်သက် စိုးရိမ်လည်း မစိုးရိမ်ပါသလော”ဟု လျှောက်၏၊ အချင်းနတ်သား သင် ဆိုတိုင်းဟုတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရဟန်း အသို့နည်း သင်သည် ဆင်းရဲ မရှိသလော၊ အသို့နည်း (သင့်အား) နှစ်သက်ခြင်း မရှိသလော၊ တစ်ယောက်တည်း နေလေ့ရှိသော သင့်ကို အသို့နည်း မမွေ့လျော်ခြင်းသည် မနှိပ်စက်သလောဟု (လျှောက်၏)။

--

နတ်သား ငါဘုရားသည် စင်စစ် ဆင်းရဲ ကင်း၏၊ ထိုမှတစ်ပါး (ငါ့အား) နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုမှတစ်ပါး တစ်ယောက်တည်း နေလေ့ရှိသော ငါဘုရားကို မမွေ့လျော်ခြင်းသည် မနှိပ်စက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရဟန်း သင်သည် အဘယ်သို့ ဆင်းရဲကင်းသနည်း၊ (သင့်အား) နှစ်သက်ခြင်း မရှိသနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြေင့် တစ်ယောက်တည်း နေလေ့ရှိသော သင့်ကို မမွေ့လျော်ခြင်းသည် မနှိပ်စက်သလောဟု (လျှောက်ပြန်၏)။

နတ်သား ဆင်းရဲဖြစ်သော သူအား စင်စစ် နှစ်သက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သက်ခြင်း ဖြစ်သော သူအား စင်စစ် ဆင်းရဲခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ရဟန်းသည် နှစ်သက်ခြင်းလည်း မရှိ၊ ဆင်းရဲခြင်းလည်း မရှိ၊ ဤသို့ သိလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နှစ်သက်ခြင်း မရှိသော ဆင်းရဲခြင်း မရှိသော လောက၌ တဏှာကို ကူးမြောက် ပြီးသော၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော၊ ငြိမ်းအေးပြီးသော ရဟန်းကို ကြာမြင့်မှ ဖူးမြင်ရလေစွတကားဟု (လျှောက်၏)။

၉-ဥတ္တရသုတ်

֍ ၁၀၀။ ရာဇဂြိုဟ်နိဒါန်း။ ဥတ္တရနတ်သားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏ -

“(အိုခြင်းတရားသည်) အသက်ကို (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်၏၊ (သတ္တဝါတို့၏) အသက်သည် နည်း၏ (တိုတောင်းလှ၏။) အိုခြင်းတရားသည် (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်သော သူအား ကိုးကွယ်ရာတို့သည် မရှိကုန်၊ (ပညာရှိသည်) သေခြင်းတရား၌် ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည် ဖြစ်၍ ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

(အိုခြင်းတရားသည်) အသက်ကို (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်၏၊ (သတ္တဝါတို့၏) အသက်သည် နည်း၏ (တိုတောင်းလှ၏။) အိုခြင်းတရားသည် (သေခြင်း၏) အနီးသို့ ဆောင်အပ်သော သူအား ကိုးကွယ်ရာတို့သည် မရှိကုန်၊ ငြိမ်းချမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို အလိုရှိသူသည် သေခြင်း၌ ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည် ဖြစ်၍ လောကာမိသ (တေဘူမကဝဋ်) ကို စွန့်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၁၀-အနာထပိဏ္ဍိကသုတ်

֍ ၁၀၁။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် အနာထပိဏ်နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား ထံတော် ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏ -

“ဤဇေတဝန်ကျောင်းတော်သည် ရဟန်းအပေါင်းတို့၏ အမြဲနေရာလည်း ဖြစ်၏၊ တရားမင်း ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးတော်မူရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ငါ့အား နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ကို ဖြစ်စေ၏။

အလုပ်ကိစ္စ၊ အသိဉာဏ်၊ တည်ကြည်မှု၊ ကိုယ်ကျင့်သီလ၊ မြတ်သော အသက် မွေးမှုဟူသော ဤတရားအပေါင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ အမျိုး အနွယ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဥစ္စာကြောင့်လည်းကောင်း စင်ကြယ်သည် မဟုတ်ကုန်။

ထို့ကြောင့်သာလျှင် ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှုမျှော်၍ သင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် တရားကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ရာ၏၊ ဤသို့ ဆင်ခြင် သည်ရှိသော် ထိုအရိယာမဂ်တရားတို့၌ စင်ကြယ်၏။

အကြင်ရဟန်းသည် (တစ်ဖက်ကမ်း) နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤ တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ရုံမျှသာလျှင် မြတ်၏။ သာရိပုတြာသာလျှင် ပညာဖြင့်လည်းကောင်း၊ သီလဖြင့်လည်းကောင်း၊ ငြိမ်သက်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ထို (တစ် ဖက်ကမ်း နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်သော ရဟန်းဟူသမျှထက် မြတ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အနာထပိဏ်နတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေ ပြု၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့် လွန်သော် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ တစ်ယောက်သော နတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယမ် ကုန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယမ်) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် ငါဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါဘုရား ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ငါဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏

'ဤဇေတဝန်ကျောင်းတော်သည် ရဟန်းအပေါင်းတို့၏ အမြဲနေရာလည်း ဖြစ်၏၊ တရားမင်း ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးတော်ရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ငါ့အား နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ကို ဖြစ်စေ၏။

အလုပ်ကိစ္စ၊ အသိဉာဏ်၊ တည်ကြည်မှု၊ ကိုယ်ကျင့်သီလ၊ မြတ်သော အသက် မွေးမှုဟူသော ဤတရားအပေါင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ အမျိုး အနွယ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဥစ္စာကြောင့်လည်းကောင်း စင်ကြယ်သည် မဟုတ် ကုန်။

ထို့ကြောင့်သာလျှင် ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှုမျှော်၍ သင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် တရားကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ရာ၏၊ ဤသို့ ဆင်ခြင် သည်ရှိသော် ထိုအရိယာမဂ်တရားတို့၌ စင်ကြယ်၏။

--

အကြင်ရဟန်းသည် (တစ်ဖက်ကမ်း) နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤ တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ရုံမျှသာလျှင် မြတ်၏။ သာရိပုတြာသာလျှင် ပညာဖြင့်လည်းကောင်း၊ သီလဖြင့်လည်းကောင်း၊ ငြိမ်သက်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ထို (တစ် ဖက်ကမ်းနိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်သော ရဟန်းဟူသမျှထက် မြတ်၏’ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်းတို့ ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို ဆိုပြီး၍ ငါဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ထို နေရာ၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ဤသို့မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ထိုနတ်သားသည် အနာထပိဏ်နတ်သား ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ထင်မိပါ၏၊ အနာထပိဏ်သူဋ္ဌေးသည် အသျှင်သာရိပုတ္တရာ၌ အလွန် ကြည်ညို၏”ဟု လျှောက်၏၊ အာနန္ဒာ ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ အာနန္ဒာ ကြံစည်တွေးဆခြင်းဖြင့် ရောက်သင့်ရောက်ထိုက်သော အရာမှန်သမျှသို့ သင် ရောက်ပေ၏၊ အာနန္ဒာ ထိုနတ်သားသည် အနာထပိဏ်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နှစ်ခုမြောက် အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ် ပြီး၏။

--

၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ်

၁-သိဝသုတ်

֍ ၁၀၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဋ္ဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ သိဝ့နတ်သားသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏ -

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် မြတ်၏၊ မယုတ်မာ။

သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် ပညာကို ရနိုင်၏၊ အခြား (သူမိုက်) ထံမှ ပညာကို မရနိုင်။

သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် ပူဆွေးသူတို့၏ အလယ်၌ မပူဆွေးရ။

သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် ဆွေမျိုးတို့၏ အလယ်၌ တင့်တယ်၏။

သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် သတ္တဝါတို့ သည် ကောင်းသော လားရာ (သုဂတိဘဝ) သို့ ရောက်ကုန်၏။

သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် သတ္တဝါတို့ သည် အမြဲမပြတ် ချမ်းသာစွာ တည်နေရကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သိဝနတ်သားကို ဂါထာဖြင့် တုံ့ပြန်၍ မိန့်တော်မူ၏ -

“သူတော်ကောင်းတို့နှင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်ရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် ပေါင်း ဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို သိသည်ရှိသော် အလုံးစုံ သော ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၂-ခေမသုတ်

֍ ၁၀၃။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ခေမနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏ -

“ပညာမဲ့ကုန်သော သူမိုက်တို့သည် ခါးစပ်သော အကျိုးရှိသည်ဖြစ်၍ ယုတ်ညံ့ သော အမှုကို ပြုကုန်လျက် မိမိသည်ပင် (မိမိ၏) ရန်သူအဖြစ်ဖြင့် ကျင်လည်ရ ကုန်၏။

နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်ရသော မျက်ရည်ယိုသော မျက်နှာရှိသည်ဖြစ်၍ ငိုယိုလျက် ခံစားရသည့် အကျိုးမရှိသော အမှုကို ပြုခြင်းသည် မကောင်း။

နောင်တတစ်ဖန် မပူပန်ရသော နှစ်သက် , ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ ခံစားရသည့် အကျိူးရှိသော အမှုကို ပြုခြင်းသည် ကောင်း၏။

သူတော်ကောင်းဖြစ်သော ပညာရှိသည် မိမိ၏ အစီးအပွားကို သိငြားအံ့၊ ထို အစီးအပွားကို ရှေးဦးစွာပင် ပြုရာ၏၊ ‘ဝင်ရိုးကျိုးသော လှည်းသမား၏ အကြံ ကဲ့သို့’ အားမထုတ်ရာ။

'လှည်းသမားသည် ပြေပြစ်ညီညွတ်သော လမ်းမကြီးကို စွန့်၍ မညီညွတ်သော လမ်းခရီးသို့ တက်သောကြောင့် လှည်းဝင်ရိုး ကျိုးသည်ဖြစ်၍ ကြံမှိုင်ရသကဲ့သို့'

ထို့အတူ ပညာနုံ့သော သူသည် တရားမှ ဖဲ၍ မတရားသို့ အစဉ်လိုက်သော ကြောင့် သေမင်း၏ ခံတွင်းဝသို့ ရောက်သည်ရှိသော် ‘လှည်းဝင်ရိုးကျိုးသော လှည်း သမားကဲ့သို့’ ကြံမှိုင်ရ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

၃-သေရီသုတ်

֍ ၁၀၄။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် သေရီနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏ -

“နတ်လူနှစ်မျိုးတို့သည် ထမင်းကိုသာလျှင် တောင့်တကုန်၏၊ ထိုသို့တောင့်တ စမြဲ ဖြစ်ပါလျက် ထမင်းကို မတောင့်တသော နတ်မည်သည် အဘယ်မှာ ရှိပါအံ့ နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

အကြင်သူတို့သည် ယုံကြည်၍ ကြည်လင်စွာသော စိတ်ဖြင့် ထိုနတ်လူတို့ တောင့် တသည့် ထမင်းကို ပေးလှူကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား ထိုပေးလှူအပ်သော ထမင်း သည်သာလျှင် ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း ထိုသူတို့သို့ အစဉ်လိုက်၏။

--

ထို့ကြောင့် ဝန်တိုခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ ဝန်တိုခြင်းတည်းဟူသော အညစ် အကြေးကို နှိမ်နင်းလျက် အလှူကို ပေးလှူရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန် လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ် ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏ -

“အသျှင်ဘုရား အကြင်သူတို့သည် ယုံကြည်၍ ကြည်လင်စွာသော စိတ်ဖြင့် ထို နတ်လူတို့ တောင့်တသည့် ထမင်းကို ပေးလှူကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား ထိုပေးလှူ အပ်သော ထမင်းသည်သာလျှင် ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း ထိုသူတို့သို့ အစဉ်လိုက်၏။

ထို့ကြောင့် ဝန်တိုခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ ဝန်တိုခြင်းတည်းဟူသော အညစ် အကြေးကို နှိမ်နင်းလျက် အလှူကို ပေးလှူရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန် လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ တရားတော်ကို အလွန်ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

အသျှင်ဘုရား ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား အကျွန်ုပ်သည် သေရီအမည်ရှိသောမင်း ဖြစ်ဖူး၏၊ ပေးလှူ လေ့ရှိ၏၊ အလှူရှင်ပါတည်း၊ ပေးလှူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုကျွန်ုပ်သည် မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌ သမဏဗြာဟ္မဏ သူဆင်းရဲ ခရီးသွား သူတောင်းစား ဖုန်းတောင်းယာစကာတို့အား အလှူကို ပေးလှူ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ အကျွန်ုပ်ကို မောင်းမအပေါင်းသည် ချဉ်းကပ်၍ ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏- “အရှင်မင်းမြတ်သည်သာလျှင် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အလှူကို မပေးလှူရပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အရှင်မင်းမြတ်ကို အမှီပြု၍ အလှူတို့ကို ပေးလှူလိုပါကုန်၏၊ ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလိုပါကုန်၏”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ထို အကျွန်ုပ်၏ စိတ်၌ ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏- “ငါသည် စင်စစ် အလှူပေးလေ့ရှိ၏၊ အလှူရှင်တည်း၊ ပေးလှူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ သို့ဖြစ်လျက် ‘အလှူကို ပေးလှူကုန်အံ့’ဟု ဆိုသော သူတို့ကို အသို့လျှင် ဆိုရအံ့နည်း”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပါ၏)၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် ပဌမတံခါးကို မောင်းမ အပေါင်းအား ပေးရ၏၊ ထိုတံခါး၌ မောင်းမအပေါင်းသည် အလှူကို ပေးလှူ၏၊ အကျွန်ုပ်၏ အလှူကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရ၏။

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ နောက်လိုက် လက်အောက်ခံမင်းတို့သည် အကျွန်ုပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ ဤ စကားကို ဆိုကုန်၏- “အရှင်မင်းမြတ်သည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ မောင်းမအပေါင်းသည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အလှူကို မပေးလှူရပါ၊ တောင်းပန်ပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အရှင်မင်းမြတ်ကို အမှီပြု၍ အလှူတို့ကို ပေးလှူလိုပါကုန်၏၊ ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလိုပါကုန်၏”ဟု လျှောက် ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏၊ “ငါသည် စင်စစ် အလှူပေးလေ့ရှိ၏၊ အလှူရှင်တည်း၊ ပေးလှူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ‘အလှူကို ပေးလှူကုန်အံ့’ဟု ဆိုသော သူတို့ကို အသို့လျှင် ဆိုရအံ့နည်း”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပါ၏)၊ အသျှင်ဘုရား့ထိုအကျွန်ုပ်သည် ဒုတိယတံခါးကို နောက်လိုက် လက်အောက်ခံမင်းတို့အား ပေးရ၏၊ ထိုတံခါး၌ နောက်လိုက် လက်အောက်ခံမင်းတို့သည် အလှူကို ပေးလှူကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်၏ အလှူကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရ၏။

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည် အကျွန်ုပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ ဤသို့ ဆို၏- “အရှင်မင်း မြတ်သည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ မောင်းမအပေါင်းသည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ နောက်လိုက် လက် အောက်ခံမင်းတို့သည် အလှူကို ပေးလှူရကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အလှူကို မပေးလှူရပါ၊ တောင်းပန် ပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အရှင်မင်းမြတ်ကို အမှီပြု၍ အလှူတို့ကို ပေးလှူလိုပါကုန်၏၊ ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလိုပါကုန်၏”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏၊ “ငါသည် စင်စစ် အလှူပေးလေ့ရှိ၏၊ အလှူရှင်တည်း၊ ပေးလှူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ‘အလှူ ကို ပေးလှူကုန်အံ့’ဟု ဆိုသော သူတို့ကို အသို့လျှင် ဆိုရအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ထိုအကျွန်ုပ် သည် တတိယတံခါးကို ဗိုလ်ပါအပေါင်းအား ပေးရ၏၊ ထိုတံခါး၌ ဗိုလ်ပါအပေါင်းတို့သည် အလှူကို ပေး လှူ၏၊ အကျွန်ုပ်၏ အလှူကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရ၏။

--

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ ပုဏ္ဏားနှင့် သူကြွယ်တို့သည် အကျွန်ုပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ ဤစကားကို ဆိုကုန်၏- “အရှင်မင်းမြတ်သည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ မောင်းမအပေါင်းသည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ နောက်လိုက် လက်အောက်ခံမင်းတို့သည် အလှူကို ပေးလှူရ၏၊ ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည် အလှူကို ပေးလှူ ရ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အလှူကို မပေးလှူရပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အရှင်မင်းမြတ် ကို အမှီပြု၍ အလှူကို ပေးလှူလိုပါကုန်၏၊ ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလိုပါကုန်၏”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏၊ “ငါသည် စင်စစ် အလှူပေးလေ့ရှိ၏၊ အလှူရှင်တည်း၊ ပေးလှူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ‘အလှူကို ပေးလှူကုန်အံ့’ဟု ဆိုသော သူတို့ကို အသို့လျှင် ဆိုရအံ့နည်း”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပါ၏)၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် စတုတ္ထတံခါးကို ပုဏ္ဏားနှင့် သူကြွယ်တို့အား ပေးရ၏၊ ထိုတံခါး၌ ပုဏ္ဏားနှင့် သူကြွယ်တို့သည် အလှူကို ပေးလှူကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်၏ အလှူကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရ၏။

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ မင်းချင်းယောကျ်ားတို့သည် အကျွန်ုပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ “ယခုအခါ၌ အရှင်မင်းမြတ်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အလှူကို မပေးလှူရတော့ပါ”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသော် အကျွန်ုပ်သည် ထိုမင်းချင်းယောကျ်ားတို့အား ဤစကားကို ဆိုပါ၏၊ “အမောင်တို့ သို့ဖြစ် လျှင် အပဖြစ်ကုန်သော နယ်ပယ်တို့၌ အကြင်အခွန်အတုတ် (အတိုးအပွားဥစ္စာ) သည် ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ထိုအခွန်အတုတ် (အတိုးအပွားဥစ္စာ) မှ ထက်ဝက်ကို နန်းတော်တွင်းသို့ သွင်းကုန်လော့၊ ထက်ဝက်ကို ထို အရပ်၌သာလျှင် သမဏဗြာဟ္မဏ သူဆင်းရဲ ခရီးသွား သူတောင်းစား ဖုန်းတောင်းယာစကာတို့အား အလှူကို ပေးလှူကုန်လော့” (ဟု ဆိုပါ၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ရှည်မြင့်စွာသော အနှစ် ရှစ်သောင်းကာလပတ်လုံး ပြုအပ်ကုန်သော ကောင်းမှု၊ ဤသို့ ရှည်မြင့်စွာသော အနှစ်ရှစ်သောင်းကာလ ပတ်လုံး ပြုအပ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့၏ အပိုင်းအခြားကို “ကောင်းမှုသည် ဤမျှ အတိုင်းအရှည် ရှိ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ကောင်းမှု၏ အကျိုးသည် ဤမျှ အတိုင်းအရှည် ရှိ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “နတ်ပြည်၌ ဤမျှလောက် တည်ရာရှိ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း မသိနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ် ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏ -

“အသျှင်ဘုရား အကြင်သူတို့သည် ယုံကြည်၍ ကြည်လင်စွာသော စိတ်ဖြင့် ထို နတ်လူတို့ တောင့်တသည့် ထမင်းကို ပေးလှူကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား ထိုပေးလှူ သော ထမင်းသည်သာလျှင် ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း ထိုပေးလှူသူတို့သို့ အစဉ်လိုက်၏။

ထို့ကြောင့် ဝန်တိုခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ (ဝန်တိုခြင်းတည်းဟူသော) အညစ် အကြေးကို နှိမ်နင်းလျက့်အလှူကို ပေးလှူရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန် လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ တရားတော်ကို အလွန်ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

--

၄-ဃဋိကာရသုတ်

֍ ၁၀၅။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ဃဋီကာရနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော် ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏

“အဝိဟာဘုံသို့ ရောက်ကုန်သော (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်ကုန်သော စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ , အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကုန်ပြီးကုန်သော လောက၌ ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကို ကူးမြောက်ကုန်ပြီးသော ရဟန်းခုနစ်ယောက်တို့သည် အဘယ်သူတို့နည်း၊

အဘယ်ရဟန်းတို့သည် သေမင်း၏ တည်ရာ ဖြစ်သော ကူးမြောက်နိုင်ခဲသော (ကိလေသာ) ညွန်ပျောင်းကို ကူးမြောက်ကုန်သနည်း၊ အဘယ်ရဟန်းတို့သည် လူ၌ ဖြစ်သော ကိုယ်ကို စွန့်၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြောင်း (သံယောဇဉ်) ကို လွန်မြောက် ကုန်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ဥပက, ပလဂဏ္ဍ, ပုက္ကုသာတိဟူသော ထိုသုံးယောက်တို့လည်းကောင်း၊ ဘဒ္ဒိယ, ခဏ္ဍဒေဝ, ဗာဟုရဂ္ဂိ, သိင်္ဂိယတို့၏လည်းကောင်း ထိုခုနစ်ယောက်တို့သည် လူ၌ ဖြစ်သော ကိုယ်ကို စွန့်ကုန်၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြောင်း (သံယောဇဉ်) ကို လွန် မြောက်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မာရ်မင်း၏ ကျော့ကွင်းကို ပယ်တတ်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့၏ အပြစ်မရှိခြင်းကို ပြောဆို၏၊ ထိုသူတို့သည် အဘယ်သူ၏ တရားကို သိကုန်၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ကုန်သနည်း။

ထိုသူတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားကို သိ၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ကာ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ကြဉ်ထား၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို မဖြတ်နိုင်ကုန်၊ အသျှင်ဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို ကြဉ်ထား၍ ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်နိုင်သည် မဟုတ်ကုန်။

အကြင်နိဗ္ဗာန်၌ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ ချုပ်၏။ ဤသာသနာတော်၌ ထိုသူတို့သည် ထို (နိဗ္ဗာန်) တရားကို သိကုန်၍ ဘဝ အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။

နက်နဲသော သိနိုင်ခဲသော လွန်စွာ သိနိုင်ခဲသော စကားကို ဆိုဘိ၏၊ သင်သည် အဘယ်သူ၏ တရားကို သိ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကို ဆိုဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အကျွန်ုပ်သည် ရှေးအခါက ဝေကဠိင်္ဂရွာ၌ ဃဋီကာရအိုးထိန်းသည် ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏၊ အမိအဖကို လုပ်ကျွေးခဲ့၏၊ ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဥပါသကာ ဖြစ်ခဲ့ဖူး၏။

မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့ပါ၏၊ အာမိသကင်းသည် ဖြစ်၍ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်လေ့ရှိခဲ့ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားနှင့် တစ်ရွာတည်းနေ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏၊ ရှေးအခါက အသျှင်ဘုရားနှင့် အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏။

ထိုအကျွန်ုပ်သည် တပ်မက်မှု ‘ရာဂ', အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကုန်ပြီးသော လောက၌ ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကို ကူးမြောက်ကုန်ပြီးသော ထိုရဟန်း ခုနစ်ယောက်တို့ကို သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

အိုးထိန်းသည် အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုအကြောင်းကို ဆို၏၊ ထိုအခါက ဤအတိုင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ရှေးအခါက ဝေကဠိင်္ဂရွာ၌ ဃဋီကာရအိုးထိန်းသည် ဖြစ်ခဲ့ ဖူး၏၊ အမိအဖကို လုပ်ကျွေးခဲ့၏၊ ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဥပါသကာ ဖြစ်ခဲ့ ဖူး၏။

--

မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့၏၊ အာမိသကင်းသည် ဖြစ်၍ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့် လေ့ရှိခဲ့ပါ၏၊ ငါနှင့် တစ်ရွာတည်းနေ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏၊ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ခဲ့ဖူး၏။

ရှေးက အပေါင်းအဖော် ဖြစ်ခဲ့ဖူးကုန်သော ပွားများအပ်သော စိတ်ရှိကုန်သော အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကို့ဆောင်ကုန်သော နှစ်ယောက်ကုန်သော ဤသူတို့၏ ဤသို့ သော ပေါင်းဆုံမိခြင်းသည် ဖြစ်သတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၅-ဇန္တုသုတ်

֍ ၁၀၆။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ကောသလတိုင်း ဟိမဝန္တာတောင်နံပါး တောကျောင်း၌ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိကုန်သည် တက်ကြွထောင်လွှား ကုန်သည် လျှပ်ပေါ်ကုန်သည် နှုတ်ကြမ်းကုန်သည် စည်းကမ်းမဲ့ (မစောင့်စည်း) ပြောဆိုကုန်သည် သတိ လွတ်ကုန်သည် ပညာအဆင်အခြင်ဉာဏ် မရှိကုန်သည် မတည်ကြည်ကုန်သည် ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိကုန်သည် ဣန္ဒြေ ကင်းမဲ့ကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏။

ထိုအခါ ဇန္တုနတ်သားသည် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်သော ဥပုသ်နေ့၌ ထိုရဟန်းများ ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းတို့ကို ဂါထာတို့ဖြင့် လျှောက်၏ -

“ရှေးအခါက ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ချမ်းသာစွာ အသက်မွေးလေ့ရှိကုန်၏၊ တပ်မက်ခြင်း မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ဆွမ်းကို ရှာမှီးကုန်၏၊ တပ်မက်ခြင်း မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ရှာမှီးကုန်၏၊ ထို ရဟန်းတို့သည် လောက၌ မမြဲခြင်းကို သိကုန်၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုကုန်၏။

ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ရဟန်းတို့သည် ‘ရွာ၌ ရွာသူကြီးတို့ကဲ့သို့’ မိမိ ကိုယ်ကို မကောင်းသဖြင့် အသက်မွေးမြူကာ လွန်စွာ စားကုန်လျက် သူတစ်ပါး အိမ်ရာတို့၌ မိန်းမောကုန်သည်ဖြစ်၍ အိပ်ကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာတော်အား လက်အုပ်ချီလျက် လျှောက်ကြားလိုပါ၏၊ ‘သူသေကောင်တို့ကို စွန့်အပ်ကုန်သကဲ့သို့’ ထို့အတူ ထောက်တည်ရာ မရှိသော ထိုရဟန်းတို့ကို စွန့်အပ်ကုန်၏။

အကြင်ရဟန်းတို့သည် မေ့လျော့ကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့ကို ရည်ညွှန်း၍ အကျွန်ုပ်သည် ဆိုအပ်ပါ၏၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည် မမေ့မလျော့ကုန် သည်ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့အား အကျွန်ုပ်သည် ရှိခိုးခြင်းကို ပြုပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၆-ရောဟိတဿသုတ်

֍ ၁၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် ရောဟိတဿနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား အကြင်အရပ်၌ ပဋိသန္ဓေ မနေရ၊ မအိုရ၊ မသေရ၊ မရွေ့ရ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ရ။ အသျှင်ဘုရား ထိုအရပ်သို့ ခြေဖြင့် သွားခြင်းဖြင့် လောက၏ အဆုံးကို သိခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ မြင်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ရောက်ခြင်းငှါလည်းကောင်း တတ်ကောင်းပါသလော”ဟု လျှောက်၏။ ရောဟိတဿနတ်သား အကြင်အရပ်၌ ပဋိသန္ဓေ မနေရ၊ မအိုရ၊ မသေရ၊ မရွေ့လျောရ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ရ။ ထိုအရပ်သို့ ခြေဖြင့် သွားခြင်းဖြင့် လောက၏ အဆုံးကို သိအပ်၏၊ မြင်အပ်၏၊ သွားခြင်းဖြင့် ရောက်အပ်၏ဟူ၍ ငါဘုရားသည် ဟောတော်မမူဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ် ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား သည် “ရောဟိတဿနတ်သား အကြင်အရပ်၌ ပဋိသန္ဓေ မနေရ၊ မအိုရ၊ မသေရ၊ မရွေ့လျောရ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ရ၊ ထိုအရပ်သို့ ခြေဖြင့် သွားခြင်းဖြင့် လောက၏ အဆုံးကို သိအပ် မြင်အပ် ရောက်အပ်၏ဟူ၍ ငါဘုရားသည် ဟောတော်မမူ”ဟု ဤစကားကို အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ ဟောအပ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား အကျွန်ုပ်သည် မုဆိုး၏ သားဖြစ်သော တန်ခိုးနှင့် ပြည့်စုံ၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်သွားလာနိုင်သော ရောဟိတဿမည်သော ရသေ့ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထို့အကျွန်ုပ်၏ လျင်မြန်ပုံမှာ ဤသို့ သဘောရှိခဲ့ပါ၏- လေးအတတ်ကို သင်ကြားပြီး၍ လေးမြားအတတ်၌ လက်ကျင့်ရပြီးသော (လေးအတတ်၌) လေ့လာပြီးသော ပြုလုပ်ထားသော စက်ဝန်း၌ မြားကို ကျစေနိုင် သော မြဲမြံခိုင်ခံ့သော လေးရှိသော လေးဆရာသည် ပေါ့ပါးသော မြားဖြင့် ခဲခဲယဉ်းယဉ်း မဟုတ်ဘဲ ဖီလာ ကန့်လန့် ထန်းပင်ရိပ်ကို လွန်စေနိုင်သကဲ့သို့ ထို့အတူ (တစ်ခုသော စကြာဝဠာကို လွန်စေနိုင်၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ခြေလှမ်းသည် ဖြစ်ခဲ့ပါ၏- အရှေ့သမုဒ္ဒရာမှ အနောက်သမုဒ္ဒရာသည် ဝေးကွာသကဲ့သို့ ထို့အတူ ဝေးကွာသော ခြေလှမ်း ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား “ငါသည် သွားခြင်းဖြင့် လောက၏ အဆုံးသို့ ရောက်အံ့”ဟု ဤသို့ သဘောရှိသော အလို ဖြစ်ခဲ့၏။ အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ဤသို့ သဘောရှိသော လျင်မြန်ခြင်းနှင့်လည်းကောင်း၊ ဤသို့ သဘောရှိ သော ခြေလှမ်းနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ထိုအကျွန်ုပ်သည် စားခြင်း၊ သောက်ခြင်း၊ ခဲခြင်း၊ လျက်ခြင်း အချိန်ကို ဖယ်ထား၍ ကျင်ကြီးကျင်ငယ် စွန့်မှုကို ဖယ်ထား၍ အိပ်စက်မှု အပန်းဖြေနားနေမှုကို ဖယ်ထား ပြီးလျှင် အနှစ်တစ်ရာ အသက်ကြွင်းရှိသော အကျွန်ုပ်သည် အနှစ်တစ်ရာ အသက်ရှင်လျက် အနှစ်တစ်ရာ ပတ်လုံး သွား၍ လောက၏ အဆုံးသို့ မရောက်ဘဲ အကြား၌သာလျှင် သေရပါသည်။

အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား သည် “အချင်းနတ်သား အကြင်လောက၌ ပဋိသန္ဓေ မနေရ၊ မအိုရ၊ မသေရ၊ မရွေ့လျောရ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ရ၊ ထိုအရပ်သို့ ခြေဖြင့် သွားခြင်းဖြင့် လောက၏ အဆုံးကို သိအပ်၏၊ မြင်အပ်၏၊ ရောက်အပ်၏ ဟူ၍ ငါဘုရားသည် ဟောတော်မမူ”ဟု ဤစကားကို အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

--

အချင်းရောဟိတဿနတ်သား လောက၏ အဆုံး နိဗ္ဗာန်ကို မရောက်ဘဲ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးပြုခြင်းကိုလည်း ငါ ဟောတော်မမူ၊ အချင်းနတ်သား စင်စစ်အားဖြင့် သညာလည်းရှိ, စိတ်လည်းရှိသော တစ်လံမျှ လောက်သော ဤခန္ဓာကိုယ်၌ လောက (ဒုက္ခသစ္စာ) ကိုလည်းကောင်း၊ လောက၏ ဖြစ်ပေါ်ကြောင်း (သမုဒယ သစ္စာ) ကိုလည်းကောင်း၊ လောက၏ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန် (နိရောဓသစ္စာ) ကိုလည်းကောင်း၊ လောက၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့် (မဂ္ဂသစ္စာ) ကိုလည်းကောင်း ငါ ပညတ်တော်မူ၏။

လောက၏ အဆုံး (နိဗ္ဗာန်) သို့ ခြေဖြင့် သွားခြင်းဖြင့် တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ မရောက် နိုင်၊ လောက၏ အဆုံး (နိဗ္ဗာန်) သို့ မရောက်ဘဲ ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်ခြင်း မည် သည်လည်း မရှိ။

ထို့ကြောင့် စင်စစ်အားဖြင့် လောကကို သိပြီးသော လောက၏ အဆုံး (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ပြီးသော ကျင့်သုံးပြီးသော အကျင့်မြတ်ရှိသော မကောင်းမှုမှ ငြိမ်းပြီးသော ပညာရှိသည် လောက၏ အဆုံးကို သိ၍ ဤ (ပစ္စုပ္ပန်) လောကကိုလည်းကောင်း၊ တမလွန် (လောက) ကိုလည်းကောင်း မတောင့်တတော့ချေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၇-နန္ဒသုတ်

֍ ၁၀၈။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နန္ဒနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏ -

“အချိန်အခါတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏၊ ညဉ့်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန် ကုန်၏၊ (ပဌမ မဇ္ဈိမ ပစ္ဆိမ) အရွယ်အစုတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) အစဉ်အတိုင်း စွန့် ကုန်၏၊ (ပညာရှိသည်) သေခြင်း၌ ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရာ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အချိန်အခါတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏၊ ညဉ့်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန် ကုန်၏၊ (ပဌမ မဇ္ဈိမ့ပစ္ဆိမ) အရွယ်အစုတို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) အစဉ်အတိုင်း စွန့် ကုန်၏၊ ငြိမ်းချမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို အလိုရှိသူသည် ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည်ဖြစ်၍ လောကအာမိသ (တေဘူမကဝဋ်) ကို စွန့်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၈-နန္ဒိဝိသာလသုတ်

֍ ၁၀၉။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နန္ဒိဝိသာလနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏ -

“ကြီးသော လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား (ဣရိယာပုတ်) လေးပါးဟူသော စက်လေးပါးလည်းရှိသော ကိုးပါးသော အပေါက် (ဒွါရ)လည်းရှိသော (မစင်တို့ဖြင့်) ပြည့်သော လိုချင်မှု ‘လောဘ'နှင့် စပ်ယှဉ်သော (အမိဝမ်းတိုက်ဟူသော) ညွန်ပျောင်း၌ ဖြစ်သော ကိုယ်သည် အဘယ်သို့လျှင် ထွက်မြောက်မှု ဖြစ်လတ္တံ့နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ရန်ငြိုးဖွဲ့မှုကိုလည်းကောင်း၊ ကိလေသာဟူသော လွန်ကြိုးကိုလည်းကောင်း၊ လိုချင်မှု ‘ဣစ္ဆာ'ကိုလည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့သော ‘လောဘ'ကိုလည်းကောင်း ဖြတ်၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို အမြစ်နှင့်တကွ နုတ်သည်ရှိသော် ဤသို့ ထွက်မြောက်သည် ဖြစ်နိုင်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၉-သုသိမသုတ်

֍ ၁၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်အာနန္ဒာ အား “အာနန္ဒာ သင်သည်လည်း သာရိပုတြာကို နှစ်သက်သလော”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ်သော မတွေဝေသော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိပါအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ပညာရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ကြီးသော ပညာရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ကျယ်ပြန့်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရွှင်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် လျင်မြန်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ထက်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာ သည် (ကိလေသာကို) ဖောက်ထွင်းနိုင်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် အလိုနည်းပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရောင့်ရဲလွယ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိ ပုတြာသည် နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် (လူတို့နှင့်) ရောနှောခြင်းတို့မှ ကင်းပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ထက်သန်သော လုံ့လရှိပါ၏၊ အသျှင် ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဆိုဆုံးမတတ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် စကားကို သည်းခံတတ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ပြစ်တင်ဆုံးမတတ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင် သာရိပုတြာသည် ယုတ်မာသော သူတို့၌ ရှုတ်ချလေ့ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ် သော မတွေဝေသော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။

--

အာနန္ဒာ ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ အာနန္ဒာ ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ အာနန္ဒာ မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ်သော မတွေဝေတတ်သော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် သာရိပုတြာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ့သာရိပုတြာသည် ကြီးသော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ကျယ်ပြန့်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ရွှင်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် လျင်မြန်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ထက်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် (ကိလေသာကို) ဖောက်ထွင်းနိုင်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် အလိုနည်း၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ရောင့်ရဲလွယ်၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်း ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် (လူတို့နှင့်) ရောနှောခြင်းတို့မှ ကင်း၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ထက်သန်သော လုံ့လရှိ၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ဆိုဆုံးမတတ်၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် စကားကို သည်းခံ တတ်၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ပြစ်တင်ဆုံးမတတ်၏၊ အာနန္ဒာ သာရိပုတြာသည် ယုတ်မာသော သူတို့၌ ရှုတ်ချလေ့ရှိ၏၊ အာနန္ဒာ မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ်သော မတွေဝေသော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် သာရိပုတြာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ သုသိမနတ်သားသည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုအပ်သည်ရှိသော် များစွာ သော နတ်သားပရိသတ် ခြံရံလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခု သော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-

“မြတ်စွာဘုရား ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ်သော မတွေဝေသော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မနှစ် သက်ဘဲ ရှိပါအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ပညာရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိ ပုတြာသည် ကြီးသော ပညာရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ကျယ်ပြန့်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရွှင်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိ ပုတြာသည် လျင်မြန်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ ထက်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ (ကိလေသာကို) ဖောက် ထွင်းနိုင်သော ပညာလည်း ရှိပါ၏၊ အလိုနည်းပါ၏၊ ရောင့်ရဲလွယ်ပါ၏၊ နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်း ရှိပါ၏၊ လူတို့နှင့် ရောနှောခြင်းတို့မှ ကင်းပါ၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိပါ၏၊ ဆိုဆုံးမတတ်ပါ၏၊ စကားကို သည်းခံတတ်ပါ၏၊ ပြစ်တင်ဆုံးမတတ်ပါ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ယုတ်မာသော သူတို့၌ ရှုတ်ချလေ့ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ်သော မတွေဝေသော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိပါအံ့နည်း။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ချဉ်းကပ်ရာရာ နတ်ပရိသတ်၌ များစွာသော ထိုချီးမွမ်းသော အသံကို သာလျှင် ကြားရပါ၏ - ‘အသျှင်သာရိပုတြာသည် ပညာရှိ၏၊ ကြီးသော ပညာလည်း ရှိ၏၊ ကျယ်ပြန့်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ ရွှင်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ လျင်မြန်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ ထက်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ (ကိလေသာကို) ဖောက်ထွင်းနိုင်သော ပညာလည်း ရှိ၏၊ အလိုနည်း၏၊ ရောင့်ရဲလွယ်၏၊ နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်း ရှိ၏၊ လူတို့နှင့် ရောနှောခြင်းမှ ကင်း၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိ၏၊ ဆို ဆုံးမတတ်၏၊ စကားကို သည်းခံတတ်၏၊ ပြစ်တင်ဆုံးမတတ်၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ယုတ်မာသော သူတို့၌ ရှုတ်ချလေ့ရှိ၏”ဟု (ကြားရပါ၏)။ အသျှင်ဘုရား မမိုက်သော မပြစ်မှားတတ်သော မတွေဝေသော ဖောက်ပြန်သည့်စိတ် မရှိသော အဘယ်မည်သော သူသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိပါအံ့ နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

--

ထိုအခါ သုသိမနတ်သား၏ နတ်သားပရိသတ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုသည် ရှိသော် နှစ်လိုသည် ဝမ်းမြောက်သည် နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အထူးထူးသော အဆင်း့အရောင်တို့ကို ထင်ရှားဖြစ်စေ၏၊ ဥပမာသော်ကား တောက်ပသော အမျိုးမှန်သော ရှစ်မြှောင့်ရှိသော ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးသော ကမ္ဗလာနီ၌ ထားအပ်သော ကျောက်မျက်ရတနာသည် ထွန်းပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တောက်ပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တင့်တယ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် သုသိမ နတ်သား၏ နတ်သားပရိသတ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုသည်ရှိသော် နှစ်လိုသည် ဝမ်းမြောက်သည် နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အထူးထူးသော အဆင်းအရောင်တို့ကို ထင်ရှား ဖြစ်စေ၏။

ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား လိမ္မာသော ရွှေပန်းတိမ်သည်သားသည် ဖိုဝ၌ ကောင်းစွာ ကြည်စေပြီး အပြေအပြစ် ပြုပြီးသော ကမ္ဗလာနီ၌ ထားအပ်သော တစ်နိက္ခရှိသော ဇမ္ဗူရဇ်ရွှေသည် ထွန်းပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တောက်ပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တင့်တယ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် သုသိမ နတ်သား၏ နတ်သားပရိသတ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုသည်ရှိသော် နှစ်လိုသည် ဝမ်းမြောက်သည် နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အထူးထူးသော အဆင်းအရောင်တို့ကို ထင်ရှား ဖြစ်စေ၏။

ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား တန်ဆောင်မုန်းလအခါ တိမ်တိုက် ကင်းစင်သည်ဖြစ်၍ ထုတ်ချင်းပေါက်သော ကောင်းကင်၌ ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံအခါဝယ် သောက်ရှူးကြယ်သည် ထွန်းပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တောက်ပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တင့်တယ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် သုသိမနတ်သား၏ နတ်သားပရိသတ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုသည်ရှိသော် နှစ်လိုသည် ဝမ်းမြောက် သည် နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အထူးထူးသော အဆင်းအရောင်တို့ကို ထင်ရှားဖြစ်စေ၏။

ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား တန်ဆောင်မုန်းလအခါ တိမ်တိုက် ကင်းစင်သည်ဖြစ်၍ ထုတ်ချင်းပေါက်သော ကောင်းကင်၌ နေမင်းသည် ကောင်းကင်သို့ တက်သည်ရှိသော် အလုံးစုံသော ကောင်းကင်၌ ဖြစ်သော အမိုက်တိုက်ကို ပယ်၍ ထွန်းပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တောက်ပသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တင့်တယ် သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် သုသိမနတ်သား၏ နတ်သားပရိသတ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုသည်ရှိသော် နှစ်လိုသည် ဝမ်းမြောက်သည် နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အထူးထူးသော အဆင်းအရောင်တို့ကို ထင်ရှားဖြစ်စေ၏။

ထိုအခါ သုသိမနတ်သားသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏- “ပညာရှိဟူ၍ သမုတ်အပ်သော၊ အမျက် မရှိသော၊ အလိုနည်းသော၊ ရဲရင့်သော၊ ယဉ်ကျေးပြီးသော၊ ရဟန္တာဖြစ်သော သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားမှ ရအပ် သော ချီးမွမ်းခြင်း ရှိ၏”ဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို အကြောင်းပြု၍ သုသိမနတ်သားကို ဂါထာဖြင့် တစ်ဖန် မိန့်ဆိုတော်မူပြန်၏ - “ပညာရှိဟူ၍ သမုတ်အပ်သော၊ အမျက် မရှိသော၊ အလိုနည်းသော၊ ရဲရင့်သော၊ ယဉ်ကျေးပြီးသော၊ ရဟန္တာဖြစ်သော သာရိပုတြာသည် ကောင်းစွာ ယဉ်ကျေးသည် ဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုချိန်ကို တောင့်တ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၁၀-နာနာတိတ္တိယသာဝကသုတ်

֍ ၁၁၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသမ , သဟလိ , နီက , အာကောဋက , ဝေဂဗ္ဘရိ , မာဏဝဂါမိယဟူသော များစွာကုန်သော အထူးထူး သော တိတ္ထိတို့၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော နတ်သားတို့သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌့အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဝေဠုဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်ကြကုန်ပြီးသော် အသမ နတ်သားသည် ပူရဏကဿပကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“ဤလောက၌ အကြင် (ပူရဏ) ကဿပသည် ဖြတ် အပ် သတ် အပ် သည် ၌လည်းကောင်း၊ ပုတ်ခတ်ခြင်း ဥစ္စာဆုံးရှုံးခြင်းတို့၌လည်းကောင်း မကောင်းမှုကို အဖန် တလဲလဲ မရှုတတ်၊ မိမိ၏ ကောင်းမှုကိုလည်း အဖန်တလဲလဲ မရှုတတ်၊ ထိုဆရာ ဖြစ်သော ကဿပသည် (ဤသို့) သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာကို ပြောကြား၏၊ စင်စစ် ဤကဿပကို မြတ်နိုးပူဇော် ထိုက်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထို့နောက် သဟလိနတ်သားသည် မက္ခလိဂေါသာလကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော် ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အကြင်အသျှင်သည် ကိုယ်ကို ပင်ပန်းစေမှုအကျင့်နှင့် မကောင်းမှုကို စက်ဆုပ်ခြင်းဖြင့် ကောင်းစွာ စောင့်စည်းသော စိတ်ရှိ၏၊ လူနှင့် ငြင်းခုန်သော စကားကို ပယ်၍ တွေတွေဝေဝေ သိခြင်းမှ ကင်း၏၊ မှန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ထို အသျှင်သည် စင်စစ် ထိုသို့သဘောရှိသော မကောင်းမှုကို မပြု”ဟု (လျှောက်၏)။

ထို့နောက် နီကနတ်သားသည် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“မကောင်းမှုကို စက်ဆုပ်သော ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသော နိဂဏ္ဌရဟန်းသည် လေးပါးသော စောင့်စည်းခြင်းဖြင့် စောင့်စည်း၏။ မြင်အပ်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ ကြားအပ်သည်ကိုလည်းကောင်း ပြောကြားတတ်၏။ စင်စစ် ငါတို့ဆရာ နိဂဏ္ဌသည် မကောင်းမှုကို ပြုတတ်သည် မဖြစ်ရာ”ဟု (လျှောက်၏)။

ထို့နောက် အာကောဋကနတ်သားသည် အထူးထူးသော တိတ္ထိတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို (လျှောက်၏)။

“ပကုဓကစ္စာယန , နိဂဏ္ဌ (နာဋပုတ္တ) , မက္ခလိဂေါသာလနှင့် ပူရဏ (ကဿပ) ဟူကုန်သော အကြင်ဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့သည် ရဟန်းအဖြစ်၌ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ကြကုန်၏၊ ထိုဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့သည် စင်စစ် သူတော်ကောင်းတို့မှ မဝေး ကြကုန်”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ ဝေဂဗ္ဘရိနတ်သားသည် အာကောဋကနတ်သားကို ဂါထာဖြင့် တစ်ဖန် ရွတ်ဆို၏-

--

“ယုတ်မာသော မြေခွေးကြီးသည် ခြင်္သေ့နှင့် အတူ သွားကာမျှဖြင့် တစ်ရံတစ်ဆစ် မျှ ခြင်္သေ့နှင့် မတူနိုင်။ ဂိုဏ်းဆရာဖြစ်သော ထိုတိတ္ထိဟူသမျှသည် အချည်းနှီး တည်း၊ မမှန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ရွံရှာဖွယ် အကျင့်ရှိ၏၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့် မတူနိုင်”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဝေဂဗ္ဘရိနတ်သားကို ပူးဝင်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို လျှောက်၏-

“အကြင်ဆရာတို့သည် ကိုယ်ကို ပင်ပန်းစေမှုအကျင့်၊ မကောင်းမှုကို စက်ဆုပ်ခြင်းနှင့် မပြတ် ယှဉ်ကုန်၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်းသို့ ကပ်သော အကျင့်ကို စောင့်ရှောက် သည်ဖြစ်၍ အဆင်း၌လည်း သက်ဝင်ကုန်၏၊ နတ်ပြည်ကိုလည်း တောင့်တကုန်၏၊ ထိုဆရာတို့သည် စင်စစ် တမလွန်လောကအကျိုးငှါ သူတစ်ပါးတို့အား ကောင်းစွာ ဆုံးမကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဤဂါထာဖြင့် ပြန်လည် မိန့်ဆိုတော်မူ၏။

“ဤလူ့ပြည့်၌လည်းကောင်း၊ နတ်ပြည်၌လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌လည်းကောင်း့အကြင်အမှတ်မရှိသော အဆင်းတို့သည် ထွန်းလင်းသော အဆင်းရှိကုန်၏။ မာရ်နတ် သင် ချီးမွမ်းအပ်သော အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော ထိုအဆင်းတို့ကို ‘ငါးတို့ကို သတ်ယူခြင်းငှါ ငါးမျှားချိတ်၌ တပ်သော (ငါးစာ) အာမိသကို ပစ်ချသကဲ့ သို့’ သတ္တဝါအပေါင်းအား သတ်ခြင်းငှါ ပစ်ချအပ်ကုန်၏”ဟု (မိန့်ဆိုတော်မူ၏)။

ထိုအခါ မာဏဝဂါမိယနတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော် ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို လျှောက်၏-

“ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ကို ဝိုင်းရံထားသော တောင်တို့တွင် ဝေပုလ္လတောင်ကို တောင် မြတ်ဟု ဆိုအပ်၏၊ ဟိမဝန္တာတောင်တို့တွင် ကေလာသတောင်သည် မြတ်၏၊ ကောင်းကင်၌ သွားကုန်သော အရာဝတ္ထုတို့တွင် နေမင်းသည် မြတ်၏။

ရေ၏ တည်ရာတို့တွင် သမုဒ္ဒရာသည် မြတ်၏၊ နက္ခတ်တို့တွင် လသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ နတ်နှင့်တကွသော လောကတွင် မြတ်စွာဘုရားကို အမြတ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

သုံးခုမြောက် နာနာတိတ္ထိယဝဂ် ပြီး၏။

ဒေဝပုတ္တသံယုတ် ပြီး၏။

--

၃-ကောသလသံယုတ်

၁-ပဌမဝဂ်

၁-ဒဟရသုတ်

֍ ၁၁၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ် ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင် ပြီးသော် “အသျှင်ဂေါတမသည်လည်း ‘အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏’ဟူ၍ ဝန်ခံ သလော”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်၏၊ မင်းကြီး “အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏”ဟူသော စကားကို ကောင်းစွာ ဆိုလိုသူသည် ငါ့ကိုသာလျှင် (ရည်ညွှန်း၍) ဆိုသည် ဖြစ်ရာ၏။ မင်းကြီး မှန်၏၊ ငါသည် အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ အကြင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်း သံဃာနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဂိုဏ်းနှင့် ပြည့်စုံ ကုန်၏၊ ဂိုဏ်းဆရာဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်၏၊ များသော အခြံအရံ ရှိကုန်၏၊ အယူဝါဒကို တီထွင်ကုန်၏၊ လူအများက သူတော်ကောင်းဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏။ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အဘယ်သူတို့နည်း၊ ပူရဏကဿပ၊ မက္ခလိ ဂေါသာလ၊ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၊ ဗေလဋ္ဌ၏ သား သိဉ္စည်း၊ ပကုဓကစ္စာယန၊ လူတို့၏ ဆံပင်ဖြင့် ရက်သော ကမ္ဗလာကို ဆောင်သော အဇိတတို့တည်း။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သော်မှလည်း ငါသည် “အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏ဟူ၍ ဝန်ခံကုန်သလော”ဟု မေးအပ်ကုန် သည်ရှိသော် “အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏”ဟု ဝန်မခံကုန်၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ဇာတ်အနွယ်အားဖြင့် ငယ်လည်း ငယ်၏၊ ရဟန်းပြုသစ်စလည်း ဖြစ်၏၊ သို့ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် ဝန်ခံသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုအပ်ကုန် ‘ငယ်၏’ဟူ၍ ပြက်ရယ် မပြုအပ်ကုန်သော အရာတို့ကား ဤလေးပါးတို့တည်း။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ-

(၁) မင်းကြီး မင်းသားကို ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုအပ်၊ ‘ငယ်၏’ဟူ၍ ပြက်ရယ် မပြုအပ်။

(၂) မင်းကြီး မြွေကို ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုအပ်၊ ‘ငယ်၏’ဟူ၍ ပြက်ရယ် မပြုအပ်။

(၃) မင်းကြီး မီးကို ‘သေးငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုအပ်၊ ‘ငယ်၏’ဟူ၍ ပြက်ရယ် မပြုအပ်။

(၄) မင်းကြီး ရဟန်းကို ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုအပ်၊ ‘ငယ်၏’ဟူ၍ ပြက်ရယ် မပြုအပ်။

မင်းကြီး ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုအပ်ကုန် ‘ငယ်၏’ဟူ၍ ပြက်ရယ် မပြုအပ်ကုန်သော အရာတို့ကား ဤလေးပါးတို့တည်း။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး လူနတ်တို့၏ ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -

မင်းကြီး လူသည် ဇာတ်အမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော ဇာတ်သုံးမျိုးကို လွန်၍ ဖြစ်သော များသော အခြံအရံရှိသော မင်းသားကို ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုရာ၊ ပြက်ရယ် မပြုရာ။

--

အကြောင်းမူကား လူတို့ထက်မြတ်သော ထိုမင်းသားသည် မင်းအဖြစ်ကို ရသည် ရှိသော် အမျက်ထွက်သည် ဖြစ်၍ ရာဇဒဏ်ဖြင့် ထိုသူအား ပြင်းစွာ လုံ့လပြုတတ်၏၊ ထို့ကြောင့် မိမိ၏ အသက်ကို စောင့်ရှောက်လိုသူသည် ထိုသို့ မထေမဲ့မြင် ပြုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရာ၏။

လူသည် ရွာ၌လည်းကောင်း၊ တော၌လည်းကောင်း အကြင်အရပ်၌ မြွေကို မြင် ရာ၏၊ ထိုအရပ်၌ ထိုမြွေကို ‘ငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုရာ၊ ပြက်ရယ် မပြုရာ။

တန်ခိုးရှိသော မြွေသည် အထူးထူးအပြားပြားသော အဆင်းသဏ္ဌာန်တို့ဖြင့် လှည့်လည်တတ်၏၊ ထိုမြွေသည် တစ်ရံတစ်ခါ မိမိအနီးသို့ ရောက်၍ မလိမ္မာသော လူယောကျ်ားကိုလည်းကောင်း၊ လူမိန်းမကိုလည်းကောင်း ကိုက်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် မိမိအသက်ကို စောင့်ရှောက်လိုသူသည် ထိုသို့ မထေမဲ့မြင် ပြုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရာ၏။

မင်းကြီး လူသည် များသော လောင်စာရှိသော အလျှံရှိသော မည်းနက်သည့် သွားရာ လမ်းကြောင်းရှိသော ထိုမီးကို ‘သေးငယ်၏’ဟူ၍ မထေမဲ့မြင် မပြုရာ၊ ပြက်ရယ် မပြုရာ။

ထိုမီးသည် လောင်စာကို ရသော် ကြီးမားသည်ဖြစ်၍ တစ်ရံတစ်ခါ မိမိအနီးသို့ ရောက်လာသော မလိမ္မာသော လူယောကျ်ားကိုလည်းကောင်း၊ လူမိန်းမကိုလည်းကောင်း လောင်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် မိမိအသက်ကို စောင့်ရှောက်လိုသူသည် ထိုသို့ မထေမဲ့မြင် ပြုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရာ၏။

လောင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် သုတ်သင်တတ်သော မည်းနက်သည့် သွားရာ လမ်းကြောင်းရှိသော မီးသည် အကြင်တောကို လောင်၏၊ ထိုတော၌ မြက် သစ်ပင် စသည်တို့သည် နေ့ညဉ့်များစွာ လွန်ကုန်သော်မှသာ ပေါက်ရောက်နိုင်ကုန်၏။

မင်းကြီး သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (သီလတည်းဟူသော) တန်ခိုးဖြင့် အကြင် (မထေမဲ့မြင် ပြုအပ်သော) သူကို လောင်တတ်၏။ ထိုသူအား သားသမီးတို့ သည်လည်းကောင်း၊ အခြေလေးချောင်းရှိ ကျွဲနွားစသော သားကောင်တို့သည်လည်းကောင်း မဖြစ်ထွန်းကုန်။ အမွေခံတို့သည်လည်း အမွေဥစ္စာကို မရကုန်၊ ထိုသူတို့ သည် သားသမီး မရှိကုန်သည် အမွေခံ မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ထန်းပင်ငုတ်နှင့် တူ ကုန်၏။

ထို့ကြောင့်သာလျှင် မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို ကောင်းစွာ သိမြင်သော ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြွေကိုလည်းကောင်း၊ မီးကိုလည်းကောင်း၊ များသော အခြံအရံရှိသော မင်းကိုလည်းကောင်း၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သာလျှင် ကျင့်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တရားတော် သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသော ဝတ္ထုကို လှန်ဘိ သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သော သူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းကို မြင် ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း့ဤအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက် ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၂-ပုရိသသုတ်

֍ ၁၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှကုန်သော တရားတို့သည် (သတ္တဝါ၏) ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် အစီးအပွား မရှိခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ မနေရခြင်းငှါလည်းကောင်း ဖြစ်ပါကုန်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး သုံးပါးသော တရားတို့သည် သတ္တဝါ၏ ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် အစီးအပွား မရှိခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ မနေရခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏။ အဘယ်သုံးပါးတို့နည်းဟူမူ- (၁) မင်းကြီး လိုချင်မှု ‘လောဘ'တရားသည် သတ္တဝါ၏ ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွား မရှိခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ မနေရခြင်းငှါ ဖြစ်၏။

(၂) မင်းကြီး အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'တရားသည် သတ္တဝါ၏ ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွား မရှိခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ မနေရခြင်းငှါ ဖြစ်၏။

(၃) မင်းကြီး တွေဝေမှု ‘မောဟ'တရားသည် သတ္တဝါ၏ ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွား မရှိခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ မနေရခြင်းငှါ ဖြစ်၏။

မင်းကြီး ဤသုံးပါးကုန်သော တရားတို့သည် သတ္တဝါ၏ ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် အစီး အပွား မရှိခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ မနေရခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

အခွံလျှင် အနှစ်ရှိသော (ဝါးပင် , ကျူပင်စသော) အပင်ကို မိမိ အသီးသည် ညှဉ်းဆဲဖျက်ဆီးသကဲ့သို့၊ မိမိကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်ကုန်သော လောဘ, ဒေါသ, မောဟ တရားတို့သည် မကောင်းသော စိတ်ရှိသော သတ္တဝါကို ညှဉ်းဆဲဖျက်ဆီးကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-ဇရာမရဏသုတ်

֍ ၁၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား ပဋိသန္ဓေနေသောသူအား အိုခြင်း သေခြင်းမှ လွတ်ခြင်းမည်သည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)၊ မင်းကြီး ပဋိသန္ဓေနေသောသူအား အိုခြင်း သေခြင်းမှ လွတ်ခြင်းမည်သည် မရှိ၊ မင်းကြီး ကြွယ်ဝကုန်သော များသောဥစ္စာရှိကုန်သော များသောစည်းစိမ်ရှိကုန်သော များသောရွှေငွေရှိကုန်သော များသောအသုံးအဆောင် အဆောက်အဦရှိကုန်သော များသောဥစ္စာစပါးရှိကုန် သော အကြင်ခတ္တိယမဟာသာလမင်းမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းရှိကုန်သော ထိုမင်းတို့အား သော်မှလည်း အိုခြင်း သေခြင်းမှ လွတ်ခြင်းမည်သည် မရှိ။ အကြင်ဗြာဟ္မဏမဟာသာလပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏။ပ။ ကြွယ်ဝကုန်သော များသောဥစ္စာရှိကုန်သော များသောစည်းစိမ်ရှိကုန်သော များသောရွှေငွေရှိ ကုန်သော များသောအသုံးအဆောင် အဆောက်အဦရှိကုန်သော များသောဥစ္စာစပါးရှိကုန်သော အကြင့်ဂဟပတိမဟာသာလသူကြွယ်မျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းရှိကုန်သော ထိုသူကြွယ်တို့အားသော်မှလည်း အိုခြင်း သေခြင်းမှ လွတ်ခြင်းမည်သည် မရှိ။ မင်းကြီး ကိလေသာတို့မှ ဝေးကုန်ပြီးသော အာသဝ ကုန်ပြီးကုန်သော ကျင့်သုံးပြီးသော (မဂ်) အကျင့်ရှိ ကုန်သော ပြုအပ်ပြီးသော (မဂ်) ကိစ္စလည်းရှိကုန်သော ချအပ်ပြီးသော ခန္ဓာဝန်ရှိကုန်သော အစဉ်ရောက်ပြီးသော မိမိအကျိုး (အရဟတ္တဖိုလ်) ရှိကုန်သော ကုန်ပြီး သော ဘဝသံယောဇဉ်ရှိကုန်သော ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်ကုန်ပြီးသော အကြင်ရဟန္တာဖြစ် ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုရဟန္တာဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့အားသော်မှလည်း ဤခန္ဓာကိုယ် သည် ပျက်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ပစ်ချခြင်းသဘောရှိ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

ရွှေငွေအစရှိသည်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆန်းကြယ်ကုန်သော မင်း၏ ရထားတို့သည် စင်စစ် ဆွေးမြေ့တတ်ကုန်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ခန္ဓာကိုယ်သည်လည်း ဆွေးမြေ့ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ (နိဗ္ဗာန်) တရားသည်ကား ဆွေးမြေ့ခြင်းသို့ မရောက်နိုင်၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် စင်စစ် သူတော်ကောင်းတို့နှင့်တကွ ပြော ကြားကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၄-ပိယသုတ်

֍ ၁၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- အသျှင်ဘုရား ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်၍ တစ်ယောက်တည်း နေ သော အကျွန်ုပ်အား “အဘယ်သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မည်သနည်း၊ အဘယ်သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်အပ်သည် မည်သနည်း”ဟု စိတ်အကြံသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထို အကျွန်ုပ်အား ထိုအကြံသည် ဖြစ်ပြန်ပါ၏- “အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယ ဒုစရိုက်'သုံးပါးကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်'လေးပါးကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်'သုံးပါးကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ် သည် မမည်၊ ‘ငါတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်၏’ဟု အကယ်၍ ဆိုကြစေကာမူ၊ ထိုသို့ပင် ဆိုကုန်သော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်အပ်သည် မည်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် နည်း၊ မချစ်သော သူသည် မချစ်အပ်သော သူ၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်အပ်သော အမှုမျိုးကို မိမိအကျိုးငှါ ကိုယ်တိုင်ပင် ပြုလုပ်ကြကုန်သောကြောင့် ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်အပ်သည် မည်၏။

အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မည်၏၊ ‘ငါတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်အပ်’ဟု အကယ်၍ ဆိုကြစေကာမူ၊ ထိုသို့ပင် ဆိုကုန်သော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မည်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ချစ်သော သူသည် ချစ်အပ်သော သူ၏ အကျိုးငှါ ပြု လုပ်အပ်သော အမှုမျိုးကို မိမိအကျိုးငှါ ကိုယ်တိုင်ပင် ပြုလုပ်ကြကုန်သောကြောင့် ထိုသူတို့သည် မိမိ ကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မည်၏”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပါ၏ဟု လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်း သောအကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မမည်၊ ထိုသူတို့သည် ‘ငါတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်၏’ဟု အကယ်၍ ဆိုကြစေကာမူ၊ ထိုသို့ဆိုကုန်သော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို့မချစ်အပ်သည် မည်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ မင်းကြီး မချစ်သော သူသည် မချစ်အပ်သော သူ၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်အပ်သော အမှုမျိုးကို မိမိအကျိုးငှါ ကိုယ်တိုင်ပင် ပြုလုပ်ကြကုန်သောကြောင့် ထိုသူတို့ သည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်အပ်သည် မည်၏။

မင်းကြီး အကြင်သူတို့ကား ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မည်၏၊ ထိုသူတို့သည် ‘ငါတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်အပ်’ဟု အကယ်၍ ဆိုကြစေကာမူ၊ ထိုသို့ဆိုကုန်သော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ် သည် မည်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ချစ်သော သူသည် ချစ်အပ်သော သူ၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်အပ်သော အမှုမျိုးကို မိမိအကျိုးငှါ ကိုယ်တိုင်ပင် ပြုလုပ်ကြကုန်သောကြောင့် ထိုသူတို့ သည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်သည် မည်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

--

မိမိကိုယ်ကို ချစ်အပ်၏ဟူ၍ အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ထိုမိမိကိုယ်ကို မကောင်းမှုနှင့် မယှဉ်စေရာ။ မှန်၏၊ မကောင်းမှုကို ပြုလေ့ရှိသော သူသည် ထိုချမ်းသာကို ရလွယ် သည် မဖြစ်။

မှန်၏၊ သေမင်း နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ လူ၌ ဖြစ်သော ဘဝကို စွန့်ရသော သူအား အဘယ်သည်လျှင် ထိုသူ၏ ဥစ္စာဖြစ်သနည်း၊ အဘယ်ကိုလျှင် ယူ၍ သွားရ သနည်း။ ထိုသူအား ‘အရိပ်သည် အစဉ်လိုက်သကဲ့သို့’ အဘယ်သည်လျှင် အစဉ် လိုက်သနည်း။

ဤလောက၌ သတ္တဝါသည် နှစ်ပါးကုန်သော အကြင် ကောင်းမှုကိုလည်းကောင်း၊ အကြင်မကောင်းမှုကိုလည်းကောင်း ပြု၏။ ထိုကောင်းမှု မကောင်းမှုသည်သာလျှင် ထိုသူ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ထိုဥစ္စာကိုသာလျှင် ယူ၍ သွား၏။ အရိပ်သည် အစဉ်လိုက် သကဲ့သို့ ထိုကောင်းမှု မကောင်းမှု နှစ်ပါးသည်သာလျှင် အစဉ်လိုက်၏။

ထို့ကြောင့် တမလွန်၌ အကျိုးရှိသော ဆည်းပူးအပ်သော ကောင်းမှုကို ပြုရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၅-အတ္တရက္ခိတသုတ်

֍ ၁၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- အသျှင်ဘုရား ဤအရပ်၌ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ တစ်ယောက် တည်း နေသော အကျွန်ုပ်အား “အဘယ်သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်သနည်း၊ အဘယ်သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို မစောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်သနည်း”ဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံသည် ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ပြန်ပါ၏- “အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီ ဒုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မမည်။ ထိုသူတို့ကို ဆင်အပေါင်းသည်လည်း အကယ်၍ စောင့်ရှောက် ငြားအံ့၊ မြင်းအပေါင်းသည်လည်း အကယ်၍ စောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ရထားအပေါင်းသည်လည်း အကယ်၍ စောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ခြေသည်သူရဲအပေါင်းသည်လည်း အကယ်၍ စောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ပင် စောင့် ရှောက်သော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မမည်။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ် အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ အကြင့်ကြောင့် ဤအစောင့်အရှောက်သည် အပဖြစ်သော အစောင့်အရှောက်တည်း၊ ဤအစောင့်အရှောက်သည် အတွင်း၌ ဖြစ်သော အစောင့်အရှောက် မဟုတ်၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူတို့သည် မိမိ ကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မမည်။

အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်၏၊ ထိုသူတို့ကို ဆင်အပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ မြင်းအပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ရထားအပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ခြေသည်သူရဲအပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ပင် မစောင့်ရှောက်ကြသော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်၏။ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်း သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ အကြင့်ကြောင့် ဤအစောင့်အရှောက်သည် အတွင်း၌ ဖြစ်သော အစောင့်အရှောက်တည်း၊ ဤအစောင့်အရှောက်သည် အပဖြစ်သော အစောင့်ရှောက် မဟုတ်၊ ထို့ကြောင့် ထို သူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်၏”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပြန်ပါ၏ဟု လျှောက်၏)။

--

မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏။ မင်းကြီး အချို့ကုန်သော အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏။ပ။ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မမည်။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် နည်း၊ မင်းကြီး အကြင့်ကြောင့် ဤအစောင့်အရှောက်သည် အပဖြစ်သော အစောင့်အရှောက်တည်း၊ ဤ အစောင့်အရှောက်သည် အတွင်း၌ ဖြစ်သော အစောင့်ရှောက် မဟုတ်၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ် ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မမည်။

မင်းကြီး အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်'ကို ကျင့်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်၏၊ ထိုသူတို့ကို ဆင်အပေါင်း သည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ မြင်းအပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ရထား အပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြားအံ့၊ ခြေသည်သူရဲအပေါင်းသည် အကယ်၍ မစောင့်ရှောက်ငြား အံ့၊ ထိုသို့ပင် မစောင့်ရှောက်ကြသော်လည်း ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ မင်းကြီး အကြင့်ကြောင့် ဤအစောင့်အရှောက်သည် အတွင်းအစောင့်အရှောက်တည်း၊ ဤအစောင့်အရှောက်သည် အပအစောင့်အရှောက် မဟုတ်၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူတို့သည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်အပ်သည် မည်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

ကိုယ်ဖြင့် စောင့်စည်းခြင်းသည် ကောင်း၏၊ နှုတ်ဖြင့် စောင့်စည်းခြင်းသည် ကောင်း၏၊ စိတ်ဖြင့် စောင့်စည်းခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အလုံးစုံတို့၌ စောင့်စည်းခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အလုံးစုံတို့၌ စောင့်စည်းသော ရှက်ခြင်းရှိသော သူကို မိမိ ကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်သော သူဟူ၍ သိအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၆-အပ္ပကသုတ်

֍ ၁၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-အသျှင်ဘုရား ဤအရပ်၌ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ တစ်ယောက်တည်း နေသော အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော စိတ်အကြံသည် ဖြစ်ပေါ်ပါ၏ - “အကြင်သတ္တဝါတို့သည် မြတ်ကုန် များကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရကုန်၍ ယစ်လည်း မယစ်ကုန်၊ မေ့လည်း မမေ့လျော့ကုန်၊ ကာမဂုဏ် ၌ တပ်မက်ခြင်းသို့လည်း မရောက်ကုန်၊ သတ္တဝါတို့၌ ဖေါက်ပြန်၍လည်း မကျင့်ကုန်၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် လောက၌ နည်းကုန်၏။ စင်စစ်သော်ကား မြတ်ကုန်များကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရကုန်၍ ယစ်လည်း ယစ်ကုန်၏၊ မေ့လည်း မေ့လျော့ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်၌ တပ်မက်ခြင်းသို့လည်း ရောက်ကုန်၏၊ သတ္တဝါတို့၌ ဖေါက်ပြန်၍လည်း ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်သာလျှင် လောက၌ အလွန်များကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အကြံ ဖြစ်ပေါ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး အကြင်သတ္တဝါတို့သည် မြတ်ကုန်များကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရကုန်၍ ယစ်လည်း မယစ်ကုန်၊ မေ့လည်း မမေ့လျော့ကုန်၊ ကာမဂုဏ်၌ တပ်မက်ခြင်းသို့လည်း မရောက်ကုန်၊ သတ္တဝါတို့၌ ဖေါက်ပြန်၍လည်း မကျင့်ကုန်၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် လောက၌ နည်းကုန်၏။ စင်စစ်သော်ကား မြတ်ကုန်များကုန်သော စည်းစိမ် ဥစ္စာတို့ကို ရကုန်၍ ယစ်လည်း ယစ်ကုန်၏၊ မေ့လည်း မေ့လျော့ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်၌ တပ်မက်ခြင်းသို့လည်း ရောက်ကုန်၏၊ သတ္တဝါတို့၌ ဖေါက်ပြန်၍လည်း ကျင့်ကုန်၏၊ ဤသတ္တဝါတို့သည်သာလျှင် လောက ၌ အလွန်များကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

အကြင်သူတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်တို့၌ အလွန်တပ်မက်ကုန်သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မက်မောကုန်သည် တွေဝေမိန်းမောကုန်သည် ဖြစ်၍ ‘သားသမင်တို့သည် ထောင်ထားသော ထောင်ချောက်ကျော့ကွင်းကို မသိကုန်သကဲ့သို့’ မိမိ လွန်ကျူးမှုကို မသိကုန်၊ ထိုသူတို့အား နောင်အခါ၌ ခါးစပ်သော အကျိုးဖြစ်၏။ မှန်၏၊ ထိုသူတို့အား ယုတ်ညံ့သော အကျိုးသာ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-အဍ္ဍ္ပကရဏသုတ်

֍ ၁၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား တရားဆုံးဖြတ်ရာ ဤအရပ်၌ နေသော အကျွန်ုပ် သည် ကြွယ်ဝကုန်သော များသောဥစ္စာရှိကုန်သော များသောစည်းစိမ်ရှိကုန်သော များသောရွှေငွေရှိကုန် သော များသောအသုံးအဆောင် အဆောက်အဦရှိကုန်သော များသောဥစ္စာစပါးရှိကုန်သော ကာမဟူသော အကြောင်းရင်းကြောင့် ကာမဟူသော အထောက်အပံ့ကြောင့် ကာမဟူသော အကြောင်းခံကြောင့် သိလျက် မမှန်သော စကားကို ဆိုကုန်သော ခတ္တိယမဟာသာလ မင်းမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ပုဏ္ဏားမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဂဟပတိမဟာသာလ သူကြွယ်မျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း တွေ့မြင်ရပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား ‘ငါသည် ယခုအခါ၌ တရားဆုံးဖြတ်သဖြင့် အကျိုးမရှိ၊ ကောင်းသော မျက်နှာရှိသော ဝိဋဋူပသည် ယခုအခါ၌ တရားဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြင့် ထင်ရှားလတ္တံ့’ဟု အကြံ ဖြစ်ပါသည်”ဟု လျှောက်၏။

မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏။ မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ကြွယ်ဝကုန်သော များသောဥစ္စာရှိကုန်သော များသောစည်းစိမ်ရှိကုန်သော များသောရွှေငွေရှိကုန်သော များ သောအသုံးအဆောင် အဆောက်အဦရှိကုန်သော များသောဥစ္စာစပါးရှိကုန်သော အကြင်ခတ္တိယမဟာသာလ မင်းမျိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကြင်ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကြင် ဂဟပတိမဟာသာလ သူကြွယ်မျိုးတို့သည်လည်းကောင်း ကာမဂုဏ်ဟူသော အကြောင်းရင်းကြောင့် ကာမ ဂုဏ်ဟူသော အထောက်အပံ့ကြောင့် ကာမဂုဏ်ဟူသော အကြောင်းခံကြောင့် သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား ထိုမမှန်သော စကားသည် ရှည်စွာသော ညဉ့်တို့ပတ်လုံး အစီးအပွား မရှိခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

အကြင်သူတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်တို့၌ အလွန်တပ်မက်ကုန်သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မက်မောကုန်သည် တွေဝေမိန်းမောကုန်သည်ဖြစ်၍ ‘ငါးတို့သည် ထောင်ထား သော မြှုံးကို မသိကုန်သကဲ့သို့’ မိမိလွန်ကျူးမှုကို မသိကုန်၊ ထိုသူတို့အား ခါးစပ် သော အကျိုးဖြစ်၏။ မှန်၏၊ ထိုသူတို့အား ယုတ်ညံ့သော အကျိုးသာ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၈-မလ္လိကာသုတ်

֍ ၁၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မလ္လိကာမိဖုရားနှင့် အတူ မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မလ္လိကာမိဖုရားအား “မလ္လိကာ သင့်အား မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ရှိသလော”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏၊ မင်းကြီး အကျွန်ုပ်အား မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် မရှိပါ၊ မင်းကြီး သင့်အားမူ မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ရှိပါသေးသ လောဟု (မေးမြန်း၏)၊ မလ္လိကာ ငါ့အားလည်း မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံတစ်ယောက်သော သူ မရှိဟု (ပြောဆို၏)။

ထို့နောက် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ပြာသာဒ်မှ သက်ဆင်း၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး လျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မလ္လိကာမိဖုရားနှင့် အတူ မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်၌ ထိုင်နေလျက် မလ္လိကာမိဖုရားအား ‘မလ္လိကာ သင့်အား မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံတစ်ယောက် သော သူသည် ရှိသလော’ဟု ဤစကားကို ဆိုပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် မလ္လိကာမိဖုရား သည် အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို ဆိုပါ၏- ‘မင်းကြီး အကျွန်ုပ်အား မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြား တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် မရှိပါ၊ မင်းကြီး သင့်အားမူ မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံ တစ်ယောက်သော သူသည် ရှိပါသေးသလော’၊ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် မလ္လိကာမိဖုရားအား ‘မလ္လိကာ ငါ့အားလည်း မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော အခြားတစ်စုံတစ်ယောက်သော သူ မရှိ’ဟု ဆိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ ထိုအချိန် ၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့ကို စိတ်ဖြင့် အစဉ်လှည့်လည် ရှာဖွေ (သွားလာ) သော်လည်း တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ မိမိထက် ပို၍ ချစ်အပ်သော သူကို မရနိုင်၊ ဤအတူပင် များစွာကုန်သော အခြားသူတို့သည်လည်း မိမိကိုယ်ကိုသာ ချစ်အပ်၏၊ ထို့ကြောင့် အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော သူသည် သူတစ်ပါးကို မညှဉ်းဆဲရာ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၉-ယညသုတ်

֍ ၁၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် ကြီးစွာသော ယဇ်ပူဇော်ပသခြင်းကို ရှေးရှုစီရင်အပ်၏။ ဥသဘ ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နွားထီးငယ် ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နွားမငယ် ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆိတ်ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သိုးငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း ယဇ် (ပူဇော်ပသခြင်း) အလို့ငှါ ယဇ်တိုင်၌ ဖွဲ့ချည်ဆောင်ထားအပ်ကုန်၏။ ထိုမင်း၏ ကျွန်ယောကျ်ား ကျွန်မိန်းမ အစေအပါး အလုပ်သမားတို့သည်လည်း ဒဏ်ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်အပ်ကုန်သည် ဘေးဖြင့် ခြိမ်းခြောက်အပ် ကုန်သည် ဖြစ်၍ မျက်ရည်ဖြင့် ပြည့်သော မျက်နှာရှိကုန်လျက် ငိုကြွေးကြကာ ယဇ်အမှုတို့ကို ပြုကုန်၏။

ထိုအခါ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နံနက်အချိန်၌ သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြကုန်၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ပြီး၍ ဆွမ်းခံပြီး သည့် နောက်၌ ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့ကုန်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏ -့ “အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် ကြီးစွာသော ယဇ်ပူဇော်ပသခြင်းကို ရှေးရှုစီရင်အပ်ပါ၏။ ဥသဘ ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နွားထီးငယ် ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နွားမငယ် ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆိတ်ငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သိုးငါးရာတို့ကိုလည်းကောင်း ယဇ် (ပူဇော်ပသခြင်း) အလို့ငှါ ယဇ် တိုင်၌ ဖွဲ့ချည်ဆောင်ထားအပ်ပါကုန်၏။ ထိုမင်း၏ ကျွန်ယောကျ်ား ကျွန်မိန်းမ အစေအပါး အလုပ်သမားတို့သည် ဒဏ်ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်အပ်ကုန်သည် ဘေးဖြင့် ခြိမ်းခြောက်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မျက်ရည်ဖြင့် ပြည့်သော မျက်နှာရှိကုန်လျက် ငိုကြွေးကြကာ ယဇ်အမှုတို့ကို ပြုပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“အဿမေဓယဇ်၊ ပုရိသမေဓယဇ်၊ သမ္မာပါသယဇ်၊ ဝါဇပေယျ ယဇ်၊ နိရဂ္ဂ လယဇ် ဟူသော များ သော ပြုဖွယ်ရှိကုန်သော ထိုယဇ်ကြီးတို့သည် အကျိုး မကြီးကုန်။

ထိုယဇ်ကြီးတို့၌ အထူးထူးအပြားပြားသော ဆိတ်နှင့် သိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နွားတို့ကိုလည်းကောင်း သတ်ရကုန်၏။ ညီညွတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော အမြတ် (သီလစသည့် ဂုဏ်အထူး) ကို ရှာမှီးလေ့ရှိကုန်သော (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထို ယဇ်သို့ မချဉ်းကပ်ကုန်။

အကြင်ယဇ်တို့သည်ကား (သူတစ်ပါးတို့ကို) သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲမှု မရှိကုန်၊ အခါ ခပ်သိမ်း မျိုးရိုးစဉ်ဆက် အလှူကို ပူဇော်ကုန်၏၊ ဤသို့ အထူးထူးအပြားပြားသော ဆိတ်နှင့် သိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နွားတို့ကိုလည်းကောင်း မသတ်ဖြတ်ရကုန်။ ညီညွတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော အမြတ် (သီလစသည့် ဂုဏ်အထူး) ကို ရှာမှီးလေ့ ရှိကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း ထိုယဇ်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။

ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုယဇ်ကို ပူဇော်ရာ၏၊ ထိုယဇ်သည် ကြီးမြတ်သော အကျိုး ရှိ၏၊ ထိုယဇ်ကို ပူဇော်သူအား မြင့်မြတ်သည်သာ ဖြစ်၏၊ ယုတ်ညံ့မှု မဖြစ်၊ ယဇ် သည်လည်း ပြန့်ပြော၏၊ နတ်တို့သည်လည်း ကြည်ညိုကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၁၀-ဗန္ဓနသုတ်

֍ ၁၂၁။ ထိုအခါ၌ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် လူများအပေါင်းကို နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်၏၊ အချို့ သော သူတို့ကို ကြိုးတို့ဖြင့် , အချို့သော သူတို့ကို လက်ထိပ်တို့ဖြင့် , အချို့သော သူတို့ကို သံခြေကျဉ်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်ကုန်၏။ ထိုအခါ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နံနက်အချိန်၌ သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကုန်၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံ လှည့်လည်ပြီး၍ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကုန်သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ် ကုန်၍် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကြကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏- “အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် လူများအပေါင်းကို နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်၏၊ အချို့သော သူတို့ကို ကြိုးတို့ဖြင့် , အချို့သော သူတို့ကို လက်ထိပ်တို့ဖြင့် , အချို့သော သူတို့ကို သံခြေ ကျဉ်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားအပ်ပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“သံဖြင့် ပြုအပ်သော အနှောင်အဖွဲ့ကိုလည်းကောင်း၊ သစ်သားဖြင့် ပြုအပ်သော အနှောင်အဖွဲ့ကိုလည်းကောင်း၊ လျှော်ဖြင့် ပြုအပ်သော အနှောင်အဖွဲ့ကိုလည်းကောင်း ခိုင်မြဲသော အနှောင်အဖွဲ့ဟူ၍ ပညာရှိတို့ မဆိုကုန်။ ကျောက်မျက်ရတနာ နား တောင်းတို့၌လည်းကောင်း၊ သားသမီးတို့၌လည်းကောင်း၊ မယားတို့၌လည်းကောင်း အလွန်အမင်း တပ်နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ အကြင်ငဲ့ကွက်ခြင်းသည် ရှိ၏။

အပါယ်သို့ ဆောင်တတ်သော လျော့သော အဖြေခက်သော ထိုငဲ့ကွက်ခြင်း အနှောင်အဖွဲ့ကို မြဲသော အနှောင်အဖွဲ့ဟူ၍ ပညာရှိတို့ ဆိုကုန်၏၊ (ပညာရှိတို့ သည်) ထိုအနှောင်အဖွဲ့ကိုလည်း ဖြတ်ကုန်၍ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ပယ်လျက် ငဲ့ကွက်ခြင်း မရှိကုန်ဘဲ ထွက်မြောက်ကုန်၏”ဟု (ရွတ်ဆိုတော်မူ၏)။

ပဌမဝဂ်ပြီး၏။

--

၂-ဒုတိယဝဂ်

၁-သတ္တဇဋိလသုတ်

֍ ၁၂၂။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရသူဌေး၏ အမိအရာ၌ တည်သော ဝိသာခါ ဆောက်လုပ်သည့် ပြာသာဒ်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညချမ်း အချိန် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထတော်မူ၍ တံခါးမုခ်အပြင်၌ ထိုင်နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေစဉ် ရှည်သော လက်ကတီးမွေး ရှည်သော ခြေသည်းလက်သည်း ရှည်သော အမွေးရှိကုန် သော ဆံကျစ်ထုံး ရသေ့ခုနစ်ယောက်၊ နိဂဏ္ဌတက္ကတွန်းခုနစ်ယောက်၊ အစေလကတက္ကတွန်းခုနစ်ယောက်၊ တစ်ထည်တည်း ဝတ်သော တိတ္ထိခုနစ်ယောက်၊ ပရိဗိုဇ်ခုနစ်ယောက်တို့သည် အထူးထူးအပြားပြားသော ရသေ့အသုံးအဆောင်တို့ကို ယူကုန်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေး၌ လွန်၍ သွားကြကုန်၏။

ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် နေရာမှ ထကာ ပခုံးတစ်ဖက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်၍ လက်ယာပုဆစ်ဒူးဝန်းကို မြေ၌ ထောက်လျက် ထိုဆံကျစ်ထုံးရသေ့ခုနစ်ယောက်၊ နိဂဏ္ဌတက္ကတွန်းခုနစ် ယောက်၊ အစေလကတက္ကတွန်းခုနစ်ယောက်၊ တစ်ထည်တည်း ဝတ်သော တိတ္ထိခုနစ်ယောက်၊ ပရိဗိုဇ် ခုနစ်ယောက်တို့ ရှိရာသို့ လက်အုပ်ကို ညွတ်၍- “အသျှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်သည် ပသေနဒီကောသလမင်း ပါတည်း။ပ။ အသျှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်သည် ပသေနဒီကောသလမင်းပါတည်း”ဟု သုံးကြိမ် အမည်ကို ပြောကြား၏။

ထို့နောက် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ထိုဆံကျစ်ထုံးရသေ့ခုနစ်ယောက်၊ နိဂဏ္ဌတက္ကတွန်းခုနစ် ယောက်၊ အစေလကတက္ကတွန်းခုနစ်ယောက်၊ တစ်ထည်တည်း ဝတ်သော တိတ္ထိခုနစ်ယောက်၊ ပရိဗိုဇ်ခုနစ် ယောက်တို့ ဖဲသွား၍ မကြာမြင့်မီ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခု သော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား- “အရှင်ဘုရား လောက၌ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အရဟတ္တမဂ်ကို ရကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ထိုရသေ့တက္ကတွန်း ပရိဗိုဇ်တို့သည် ထိုရဟန္တာ အရဟတ္တမဂ် ရသူတို့တွင် တစ်ယောက်အပါအဝင် ဖြစ်ကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။

မင်ကြီး ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလေ့ရှိသော သားသမီးတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသော နေရာ၌ နေသော ကာသိတိုင်းထွက် စန္ဒကူးကို သုံးဆောင်သော ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်းကို ဆောင်လေ့ရှိသော ရွှေငွေကို သာယာသော လူဖြစ်သော သင်သည် “ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရဟန္တာ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အရဟတ္တမဂ်သို့ ရောက်ကုန်၏”ဟူသော အကြောင်းကို သိနိုင်ခဲသည်သာတည်း။

မင်းကြီး သီလကို အတူတကွ နေသဖြင့် သိနိုင်၏၊ ထိုသိနိုင်ခြင်းကိုလည်း ကာလကြာမြင့်မှသာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်။

မင်းကြီး စင်ကြယ်သော အဖြစ်ကို နှီးနှောပြောဆိုသဖြင့် သိနိုင်၏၊ ထိုသိနိုင်ခြင်းသည်လည်း ကာလ ကြာမြင့်မှသာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်။

--

မင်းကြီး ဘေးရန်ရှိသော အခါတို့၌ ဉာဏ်စွမ်းကို သိနိုင်၏၊ ထိုဉာဏ်စွမ်းကိုလည်း ကာလကြာမြင့်မှ့သာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်။

မင်းကြီး ပညာကို ဆွေးနွေးသဖြင့်သာ သိနိုင်၏၊ ထိုဆွေးနွေးခြင်းကိုလည်း ကာလကြာမြင့်မှသာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသောသူ သည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ် ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား သည် “မင်းကြီး ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလေ့ရှိသော သားသမီးတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသော နေရာ၌ နေသော ကာသိတိုင်းထွက် စန္ဒကူးကို သုံးဆောင်သော ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်းကို ဆောင်လေ့ရှိသော ရွှေငွေကို သာယာသော လူဖြစ်သော သင်မင်းကြီးသည် ‘ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရဟန္တာ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အရဟတ္တမဂ်သို့ ရောက်ကုန်၏’ ဟူသော ဤအကြောင်းကို သိနိုင်ခဲသည်သာတည်း။

မင်းကြီး သီလကို အတူတကွ နေသဖြင့် သိနိုင်၏၊ ထိုသိခြင်းကိုလည်း ကာလကြာမြင့်မှသာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်။

မင်းကြီး စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကို နှီးနှောပြောဆိုသဖြင့် သိနိုင်၏၊ ထိုသိခြင်းကိုလည်း ကာလ ကြာမြင့်မှသာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်။

မင်းကြီး ဘေးရန်ရှိသော အခါတို့၌ ဉာဏ်စွမ်းကို သိနိုင်၏၊ ထိုဉာဏ်စွမ်းကိုလည်း ကာလကြာမြင့်မှ သာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိနိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်။

မင်းကြီး ပညာကို ဆွေးနွေးသဖြင့်သာ သိနိုင်၏၊ ထိုသိခြင်းကိုလည်း ကာလကြာမြင့်မှသာ သိနိုင်၏၊ တိုသော ကာလဖြင့် မသိနိုင်။ နှလုံးသွင်းသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ နှလုံး မသွင်းသော သူသည် မသိ နိုင်။ ပညာရှိသော သူသည်သာ သိနိုင်၏၊ ပညာ မဲ့သော သူသည် မသိနိုင်”ဟု မိန့်ဆိုအပ်သော ဤစကား သည် အလွန်ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကား ဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ မင်းချင်းယောကျ်ားဖြစ်ကုန်သော လျှို့ဝှက်လှည့်လည်ကုန်သော ထိုသူလျှိုတို့သည် ဇနပုဒ်ကို စူးစမ်း၍ လာကုန်၏၊ ထိုသူလျှိုတို့သည် ရှေးဦးစွာ စုံစမ်းအပ်ပြီးသည်ကို အကျွန်ုပ် သည် နောက်မှ ဆုံးဖြတ်ပြီးစီးစေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ၌ ထိုမင်းချင်းတို့သည် ထိုမြူအညစ် အကြေးကို မျှောကုန်၍ ကောင်းစွာ ရေချိုးကုန်သည် ကောင်းစွာ လိမ်းကျံအပ်ကုန်သည် ပြုပြင်ပြီးသော ဆံမုတ်ဆိတ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ဖြူစင်သော အဝတ်ကို ဝတ်ဆင်ကုန်လျက် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ကုံလုံ ပြည့်စုံကြသည် ဖြစ်၍ မွေ့လျော်ကုန်လတ္တံ့ဟု (လျှောက်လေ၏)၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“အဆင်းသဏ္ဌာန်ဖြင့် လူကို သိလွယ်သည် မဟုတ်၊ အခိုက်အတန့် မြင်ကာမျှဖြင့် အကျွမ်းမဝင်ရာ။ မှန်၏၊ (ကိုယ်နှုတ်နှလုံး) မစောင့်စည်းသော သူတို့သည် ကောင်းစွာ (ကိုယ်နှုတ်နှလုံး) ကို စောင့်စည်းသော သူတို့၏ အသုံးအဆောင်ဖြင့် ဤလောကကို လှည့်လည်ကုန်၏။

အတွင်း၌ မစင်ကြယ်ကုန်သော သူတို့သည် အတုဖြစ်သော မြေနားတောင်း ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကြေးပဲဝက်မျှထိုက်သော ရွှေရည်ပွတ်နားတောင်းကဲ့သို့လည်းကောင်း ဖြစ်၍ အပ၌ တင့်တယ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အခြံအရံဖြင့် ဖုံးလွှမ်းကုန်သည် ဖြစ်၍ ဤလောက၌ လှည့်လည်ကုန်၏”ဟု (ရွတ်ဆိုတော်မူ၏)။

--

၂-ပဉ္စရာဇသုတ်

֍ ၁၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ကုံလုံပြည့်စုံကုန်သည် ဖြစ်၍ မွေ့လျော် ကုန်သော ပသေနဒီအမှူးရှိကုန်သော ငါးယောက်ကုန်သော မင်းတို့အား- “ကာမဂုဏ်တို့တွင် အဘယ်သည် မြတ်သနည်း”ဟူသော ဤအကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုမင်းတို့တွင် အချို့သော မင်းတို့သည် “ကာမဂုဏ်တို့တွင် ရူပါရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် “ကာမဂုဏ်တို့တွင် သဒ္ဒါရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် “ကာမဂုဏ်တို့တွင် ဂန္ဓာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် “ကာမဂုဏ်တို့တွင် ရသာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် “ကာမဂုဏ်တို့တွင် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ မင်းတို့သည် အချင်းချင်း သိစေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်။

ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ထိုမင်းတို့အား ဤစကားကို ဆို၏- “အချင်းတို့ လာ သွားကြကုန်စို့၊ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်ကြ ကုန်စို့၊ ငါတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဖြေကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ထိုအကြောင်းကို မှတ်ကုန်အံ့” (ဟု ဆို၏)၊ “အကြည်တော် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုမင်းတို့သည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး၏ စကားကို ဝန်ခံကြကုန်၏။

ထို့နောက် ပသေနဒီအမှူးရှိကုန်သော ထိုမင်းငါးဦးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကုန်လျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကြပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းလည်း မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ကုံလုံပြည့်စုံကုန် သည်ဖြစ်၍ မွေ့လျော်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့ မင်းငါးယောက်တို့အား ‘ကာမဂုဏ်တို့တွင် အဘယ်သည် မြတ်သနည်း’ဟူသော အကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏၊ “အချို့သော မင်းတို့သည် ‘ကာမဂုဏ်တို့တွင် ရူပါရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏’ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် ‘ကာမဂုဏ်တို့တွင် သဒ္ဒါရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏’ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် ‘ကာမဂုဏ်တို့တွင် ဂန္ဓာရုံတို့သည် မြတ် ကုန်၏’ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် ‘ကာမဂုဏ်တို့တွင် ရသာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏’ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့သော မင်းတို့သည် ‘ကာမဂုဏ်တို့တွင် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏’ဟု ဆိုကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ကာမဂုဏ်တို့တွင် အဘယ်သည် မြတ်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

“မင်းကြီး ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၌ နှစ်သက်ခြင်းလျှင် အထွတ်အထိပ်ရှိသော ကာမဂုဏ်ကို စင်စစ် မြတ်၏”ဟူ၍ ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ ထိုရူပါရုံတို့သည်ပင် အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် မဖြစ်ကုန်၊ အကြင်သူသည် အကြင်ရူပါရုံတို့ဖြင့် နှစ်လို၏၊ ပြည့်စုံ သော အကြံရှိ၏၊ ထိုသူသည် ဤရူပါရုံတို့မှ တစ်ပါးသော အထူးသဖြင့် လွန်သည်လည်းဖြစ်သော အထူး သဖြင့် မြတ်သည်လည်းဖြစ်သော ရူပါရုံကို မတောင့်တ၊ ထိုသူအား ထိုရူပါရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏၊ ထို သူအား ထိုရူပါရုံတို့သည် အတူ မရှိကုန်။

မင်းကြီး ထိုသဒ္ဒါရုံတို့သည်ပင် အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် မဖြစ်ကုန်၊ အကြင်သူသည် အကြင်သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့် နှစ်လို၏၊ ပြည့်စုံသော အကြံရှိ၏၊ ထိုသူ သည် ထိုသဒ္ဒါရုံတို့မှ တစ်ပါးသော အထူးသဖြင့် လွန်သည်လည်းဖြစ်သော အထူးသဖြင့် မြတ်သည်လည်း ဖြစ်သော သဒ္ဒါရုံကို မတောင့်တ၊ ထိုသူအား ထိုသဒ္ဒါရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏၊ ထိုသူအား ထိုသဒ္ဒါရုံတို့သည် အတူ မရှိကုန်။

--

မင်းကြီး ထိုဂန္ဓာရုံတို့သည်ပင် အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် မဖြစ်ကုန်၊ အကြင်သူသည် အကြင်ဂန္ဓာရုံတို့ဖြင့် နှစ်လို၏၊ ပြည့်စုံသော အကြံရှိ၏၊ ထိုသူ သည် ထိုဂန္ဓာရုံမှ တစ်ပါးသော အထူးသဖြင့် လွန်သည်လည်းဖြစ်သော အထူးသဖြင့် မြတ်သည်လည်းဖြစ့်သော ဂန္ဓာရုံကို မတောင့်တ၊ ထိုသူအား ထိုဂန္ဓာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏၊ ထိုသူအား ထိုဂန္ဓာရုံတို့သည် အတူ မရှိကုန်။

မင်းကြီး ထိုရသာရုံတို့သည်ပင် အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် မဖြစ်ကုန်၊ အကြင်သူသည် အကြင်ရသာရုံတို့ဖြင့် နှစ်လို၏၊ ပြည့်စုံသော အကြံရှိ၏၊ ထိုသူ သည် ထိုရသာရုံတို့မှ တစ်ပါးသော အထူးသဖြင့် လွန်သည်လည်းဖြစ်သော အထူးသဖြင့် မြတ်သည်လည်း ဖြစ်သော ရသာရုံကို မတောင့်တ၊ ထိုသူအား ထိုရသာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏၊ ထိုသူအား ထိုရသာရုံတို့ သည် အတူ မရှိကုန်။

မင်းကြီး ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည်ပင် အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့သော သူအား နှစ်သက်ဖွယ် မဖြစ်ကုန်၊ အကြင်သူသည် အကြင်ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့် နှစ်လို၏၊ ပြည့်စုံသော အကြံရှိ၏၊ ထိုသူသည် ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့မှ တစ်ပါးသော အထူးသဖြင့် လွန်သည်လည်းဖြစ်သော အထူးသဖြင့် မြတ်သည်လည်းဖြစ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို မတောင့်တ၊ ထိုသူအား ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည် မြတ်ကုန်၏၊ ထို သူအား ထိုဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည် အတူ မရှိကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ၌ စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာသည် ထိုပရိသတ်၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာသည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား လက်အုပ်ချီကာ ဤ စကားကို လျှောက်၏- “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်အား (တစ်ခုသော အကြောင်းသည်) ထင်လာပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်အား (တစ်ခုသော အကြောင်းသည်) ထင်လာပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။ စန္ဒနင်္ဂလိက သင့်အား ထိုတစ်ခုသော အကြောင်း သည် ထင်စေလော့ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်၌ ထိုအား လျောက်ပတ်သော ဂါထာဖြင့် ချီးကျူး၏-

“ကောင်း သော အနံ့ ရှိသော , နံနက် အခါ၌ ပွင့် သော , မကင်း သော အနံ့ ရှိသော , ကောကနဒအမည်ရှိသော ပဒုမ္မာကြာကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ ထွန်း တောက်ပသော နေမင်းကဲ့သို့လည်းကောင်း တင့်တယ်တော်မူသော ကိုယ်တော်မှ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် ထွက်သော အရောင်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်လော့”ဟု (ချီးကျူး၏)။

ထိုအခါ၌ ထိုမင်းငါးယောက်တို့သည် စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာအား ငါးထည်သော စုလျားပုဆိုးတို့ကို ပေးကုန်၏၊ ထိုအခါ စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာသည် ငါးထည်သော စုလျားပုဆိုးတို့ကို မြတ်စွာဘုရားအား လှူ၏။

--

၃-ဒေါဏပါကသုတ်

֍ ၁၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် တစ်စိတ်ချက် ထမင်းကို စား၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ထမင်းစားပြီးသော် မအီမသာ ပင်ပန်းလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထမင်းစားပြီး၍ မအီမသာ ပင်ပန်းနေသော ပသေနဒီကောသလမင်းကို သိ၍ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်တော်မူ၏-

“အခါခပ်သိမ်း သတိနှင့် ပြည့်စုံသော , ရအပ်သော စားသုံးဖွယ်၌ အတိုင်း အရှည်ကို သိသော ထိုသူအား ဝေဒနာတို့သည် နည်းပါးကုန်၏၊ (သုံးဆောင်အပ် သော အာဟာရသည်လည်း) အသက်ကို စောင့်သည်ဖြစ်၍ နူးညံ့စွာ ကြေညက်၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ သုဒဿနလုလင်သည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး၏ နောက်၌ တည်ရှိနေ၏၊ ထိုအခါ့ပသေနဒီကောသလမင်းသည် သုဒဿနလုလင်အား “အချင်းသုဒဿန သင်သည် လာခဲ့လော့၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို သင်ယူ၍ ငါ ထမင်းစားတိုင်း ထမင်းစားတိုင်းသော အခါ၌ ရွတ်ဆို လော့၊ ငါသည်လည်း သင့်အား နေ့တိုင်း အသပြာတစ်ရာ အသပြာတစ်ရာ ရိက္ခာကို အမြဲပေးအံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ သုဒဿနလုလင်သည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား ဝန်ခံ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို သင်ယူပြီးလျှင် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး ထမင်းစားသော အခါ၌-

“အခါခပ်သိမ်း သတိနှင့် ပြည့်စုံသော , ရအပ်သော စားသုံးဖွယ်တို့၌ အတိုင်း အရှည်ကို သိသော ထိုသူအား ဝေဒနာတို့သည် နည်းပါးကုန်၏၊ (သုံးဆောင်အပ် သော အာဟာရသည်လည်း) အသက်ကို စောင့်သည်ဖြစ်၍ နူးညံ့စွာ ကြေညက်၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် အစဉ်သဖြင့် တကွမ်းစားချက်ထမင်း အတိုင်းအရှည်၌ တည်၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် နောက်ကာလ၌ ကောင်းစွာ လျော့ပါးသော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကိုယ်တို့ကို လက်ဖြင့် အဖန်တလဲလဲ သုံးသပ်လျက် ထိုအချိန်၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဖြစ်သော အကျိုးဖြင့်လည်းကောင်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ဖြစ်သော အကျိုးဖြင့်လည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသော အကျိုးဖြင့် အကျွန်ုပ်ကို အစဉ်သနား စောင့်ရှောက်တော်မူ၏”ဟု ဥဒါန်းစကား ကျူးရင့်မြွက်ဆို၏။

--

၄-ပဌမ သင်္ဂါမသုတ်

֍ ၁၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ပသေနဒီကောသလမင်းကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ချီတက်၏၊ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် “မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သား အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ငါ့ကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ချီတက် လာသတတ်”ဟု ကြားလေ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းကို (ခုခံတိုက်ခိုက် ရန်) ကာသိရွာသို့ ကြိုတင်ချီတက်၏၊ ထိုအခါ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ် သော အဇာတသတ်မင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပသေနဒီကောသလမင်းသည်လည်းကောင်း စစ်တိုက်ကြကုန်၏။ ထိုစစ်မြေပြင်၌ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သား အဇာတသတ်မင်းသည် ပသေနဒီ ကောသလမင်းကို အောင်နိုင်၏၊ စစ်ရှုံးသော ပသေနဒီကောသလမင်းသည် စစ်မြေပြင်မှ မိမိ နေပြည်တော် ဖြစ်သော သာဝတ္ထိပြည်သို့ ပြန်ဆုတ်လာ၏။

ထိုအခါ၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြကုန်၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ပြီး၍ ဆွမ်းစားပြီး သည့်နောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကုန်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကုန်လျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏-

အသျှင်ဘုရား မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ပသေနဒီကောသလမင်းကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ချီတက်၏၊ အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းသည် “မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သား ဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ငါ့ကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာ သို့ ချီတက်လာသတတ်” ဤသို့ ကြားလေ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် အင်္ဂါ လေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သား အဇာတသတ်မင်း့ကို (ခုခံတိုက်ခိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ကြိုတင်ချီတက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရ သော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပသေနဒီကောသလမင်း သည်လည်းကောင်း စစ်တိုက်ကြကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုစစ်မြေပြင်၌ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် ပသေနဒီကောသလမင်းကို အောင်နိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား စစ်ရှုံးသော ပသေနဒီကောသလမင်းသည် စစ်မြေပြင်မှ နေပြည်တော်ဖြစ်သော သာဝတ္ထိ ပြည်သို့ ဆုတ်လာပါ၏ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် ယုတ်မာသော အဆွေခင်ပွန်းရှိ၏၊ ယုတ်မာသော အပေါင်းအဖော်ရှိ၏၊ ယုတ်မာသော သူတို့၌ ကိုင်းညွတ် သော စိတ်ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ပသေနဒီကောသလမင်းသည်ကား ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိ၏၊ ကောင်း သော အပေါင်းအဖော်ရှိ၏၊ ကောင်းသော သူတို့၌ ကိုင်းညွတ်သော စိတ်ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယနေ့သာလျှင် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် စစ်ရှုံးသည် ဖြစ်၍ ဤညဉ့်ပတ်လုံး ဆင်းရဲစွာ နေရလတ္တံ့။ မြတ်စွာဘုရား သည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

အောင်နိုင်သော သူသည် ရန်ကို ပွားစေ၏၊ ရှုံးသော သူသည် ဆင်းရဲစွာ နေရ၏၊ အောင်နိုင်ခြင်း , ရှုံးခြင်းကို စွန့်၍ ငြိမ်သက်စွာ နေသော သူသည်သာ ချမ်းသာစွာ နေရလတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၅-ဒုတိယ သင်္ဂါမသုတ်

֍ ၁၂၆။ ထိုအခါ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်း သည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ပသေနဒီကောသလမင်းကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ချီတက်၏၊ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် “မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ငါ့ကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ချီတက် လာသတတ်”ဟု ကြားလေ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းကို (ခုခံတိုက်ခိုက် ရန်) ကာသိရွာသို့ ကြိုတင်ချီတက်၏၊ ထိုအခါ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ် သော အဇာတသတ်မင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပသေနဒီကောသလမင်းသည်လည်းကောင်း စစ်တိုက်ကြကုန်၏။ ထိုစစ်မြေပြင်၌ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ် သော အဇာတသတ်မင်းကို အောင်နိုင်၏၊ ထိုအဇာတသတ်မင်းကို အရှင်ဖမ်းမိ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒီ ကောသလမင်းအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏- “မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော ဤအဇာတသတ်မင်းသည် မပြစ်မှားအပ်သော ငါ့အား ပြစ်မှားကား ပြစ်မှား၏၊ ထိုသို့ ပြစ်မှားသော်လည်း (ထိုအဇာတသတ်မင်းသည်) ငါ၏ တူဖြစ်၏၊ ငါသည် မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သား ဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်း၏ အလုံးစုံသောဆင်တပ်, အလုံးစုံသောမြင်းတပ်, အလုံးစုံသောရထားတပ်, အလုံးစုံသောခြေသည်သူရဲတပ်ကို သိမ်းယူ၍ အသက်ရှင်စေလျက်ပင်လျှင် (မသတ်မူ၍) ထိုအဇာတသတ်မင်း ကို လွှတ်ရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံ ဖြစ်၏)၊ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်း၏ အလုံးစုံသောဆင်အပေါင်း, အလုံးစုံ သောမြင်းအပေါင်း, အလုံးစုံသောရထားအပေါင်း, အလုံးစုံသောခြေသည်သူရဲအပေါင်းကို သိမ်းယူ၍ အသက် ရှင်စေလျက်ပင်လျှင် (မသတ်မူ၍) ထိုအဇာတသတ်မင်းကို လွှတ်၏။

ထိုအခါ၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို့ယူဆောင်လျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြကုန်၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီး သည့်နောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကုန်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်လျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏-

--

အသျှင်ဘုရား မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်တို့ကို စုရုံး၍ ပသေနဒီကောသလမင်းကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ချီတက်၏၊ အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းသည် “မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ ငါ့ကို (စစ်တိုက်ရန်) ကာသိ ရွာသို့ ချီတက်လာသတတ်”ဟု ကြားပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည်လည်း အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို စုရုံး၍ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းကို (ခုခံတိုက်ခိုက်ရန်) ကာသိရွာသို့ ကြိုတင် ချီတက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပသေနဒီကောသလမင်းသည်လည်းကောင်း စစ်တိုက်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုစစ်မြေပြင်၌ ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းကို အောင်နိုင်ပါ၏၊ ထိုအဇာတသတ်မင်းကို အရှင်ဖမ်းမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်း အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ပါ၏ - “မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းသည် မပြစ်မှားအပ်သော ငါ့အား ပြစ်မှားကား ပြစ်မှား၏၊ ထိုသို့ ပြစ်မှားသော်လည်း (ထိုအဇာတသတ်မင်းသည်) ငါ၏ တူဖြစ်၏၊ ငါသည် မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သား ဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်း၏ အလုံးစုံသောဆင်တပ်, အလုံးစုံသောမြင်းတပ်, အလုံးစုံသောရထားတပ်, အလုံးစုံသောခြေသည်သူရဲတပ်ကို သိမ်းယူ၍ အသက်ရှင်စေလျက်ပင်လျှင် (မသတ်မူ၍) ထိုအဇာတသတ်မင်း ကို လွှတ်ရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မာဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်း၏ အလုံးစုံသောဆင်တပ်, အလုံးစုံသောမြင်းတပ်, အလုံးစုံသောရထား တပ်, အလုံးစုံသောခြေသည်သူရဲတပ်ကို သိမ်းယူ၍ အသက်ရှင်စေလျက်ပင်လျှင် (မသတ်မူ၍) ထိုအဇာ တသတ်မင်းကို လွှတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ ထိုအခါ၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

ယောကျ်ားသည် အကြင်မျှလောက် (သူတစ်ပါးအား) လုယက်ဖျက်ဆီး၏၊ ထို သူအား ထိုမျှလောက်ပင် လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းကို ခံရသည်သာလျှင်တည်း။ အကြင် အခါ၌ ထိုသူ့ကို တစ်ပါးသော သူတို့သည် လုယက်ဖျက်ဆီးကုန်၏၊ ထိုအခါ လုယက် ဖျက်ဆီးခံရသော ထိုသူသည် ပြန်လည် လုယက်ဖျက်ဆီးတတ်၏။

အကြင်မျှလောက် ကာလပတ်လုံး မကောင်းမှုသည် အကျိုးမပေး သေး၊ ထိုမျှလောက် ကာလပတ်လုံး သူမိုက်သည် သင့်လျော် သော အကြောင်းဟူ၍သာလျှင် မှတ်ထင်၏၊ အကြင်အခါ၌ကား မကောင်း မှုသည် အကျိုးပေး၏၊ ထိုအခါ သူမိုက်သည် ဆင်းရဲသို့ ရောက်၏။

သူတစ်ပါးကို သတ်ဖြတ် ညှဉ်းဆဲတတ်သော သူသည် မိမိအား သူတစ်ပါး သတ်ဖြတ် ညှဉ်းဆဲခြင်းကို ခံရ၏၊ သူတစ်ပါးကို အောင်နိုင်သော သူသည် မိမိအား သူတစ်ပါး အနိုင်ခံရ၏၊ သူတစ်ပါးကို ဆဲရေးတတ်သော သူသည်လည်း မိမိအား သူတစ်ပါး ဆဲရေးခြင်း ခံရ၏၊ သူတစ်ပါးကို ချုတ်ချယ်တတ်သော သူသည် မိမိ အား သူတစ်ပါး ချုတ်ချယ်ခြင်း ခံရ၏၊ စင်စစ် အကျိုးပေး (ဝိပါက်) လည်သဖြင့် လုယက်ဖျက်ဆီးတတ်သော ထိုယောကျ်ားသည် တစ်ဖန် လုယက်ခြင်းကို ခံရ၏ဟု (ရွတ်ဆိုတော်မူ၏)။

--

၆-မလ္လိကာသုတ်

֍ ၁၂၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ၌ တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် ပသေနဒီကောသလမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး၏ နားရင်းသို့ ကပ်၍ အရှင်မင်းကြီး “မလ္လိကာမိဖုရားသည် သမီးတော်ကို ဖွားမြင်ပါ၏”ဟု ကြားလျှောက်၏၊ ဤသို့ ကြားလျှောက်သည် ရှိသော် ပသေနဒီကောသလမင်းသည် နှလုံးမသာယာ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပသေနဒီကောသလမင်း နှလုံးမသာယာသည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ ထို အချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

လူတို့ကို အစိုးရသောမင်း (သမီးတော်ကို) ကျွေးမွေးသုတ်သင်လော့၊ ပညာရှိ သော , အကျင့်သီလရှိသော , ယောက္ခမကို နတ်ကဲ့သို့ ရိုသေသော , လင်ကို လုပ်ကျွေးသော , အချို့သော မိန်းမသည်လည်း မြတ်၏။

အရပ်မျက်နှာတို့၏ အရှင်ဖြစ်သောမင်း ထိုမိန်မအား အကြင်သားယောကျ်ားကို မွေးဖွား၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော မိန်မကောင်း၏ သားသည် ရဲရင့်၏၊ တိုင်းပြည် ကိုလည်း (အုပ်ချုပ်) ဆုံးမနိုင်၏ဟု (ရွတ်ဆိုတော်မူ၏)။

၇-အပ္ပမာဒသုတ်

֍ ၁၂၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး, တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး ဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်သော တစ်ခုသော တရားသည် ရှိပါသလော”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏၊ မင်းကြီး မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး, တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသော အကျိုးဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်သော တစ်ခုသော တရားသည် ရှိသည်သာလျှင် တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး, တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုးဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်သော တစ်ခုသော တရားသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (ဤသို့ လျှောက်၏)၊ မင်းကြီး မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး, တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုးဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်သော တစ်ခုသော တရားဟူသည် မမေ့လျော့မှု “အပ္ပမာဒတရား” ပင်တည်း။

--

မင်းကြီး ဥပမာသော်ကား ကုန်းသတ္တဝါတို့၏ ခြေရာဟူသမျှ အားလုံးတို့သည် ဆင်ခြေရာ၌ ပေါင်းစုခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ ဆင်ခြေရာကို ကြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုကုန်းသတ္တဝါတို့၏ ခြေရာတို့ထက် လွန်ကဲ၏ဟူ၍ ပြောကြားအပ်သကဲ့သို့ မင်းကြီး ဤအတူသာလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစား ရသောအကျိုး, တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုးဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်သော တစ်ခုသော တရားဟူသည် မမေ့မလျော့မှု “အပ္ပမာဒတရား"ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

အသက်ရှည်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ရောဂါ မရှိခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အဆင်းလှခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ နတ်ပြည်ကိုလည်းကောင်း၊ အမျိုးမြတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း အဆင့်ဆင့် အမြတ်တို့ကို တောင့်တသောသူသည် (မမေ့မလျော့ ပြုအပ်၏)။

ပညာရှိတို့သည် ကုသိုလ်ပြုရာ ပုညကိရိယာဝတ္ထုတို့၌ မမေ့မလျော့ခြင်းကို ချီးမွမ်းကုန်၏၊ မမေ့မလျော့သော ပညာရှိသည် အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းယူနိုင်၏၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး, တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုးဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးကို ရခြင်းကြောင့် ပညာရှိသော သူကို “ပဏ္ဍိတ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၈-ကလျာဏမိတ္တသုတ်

֍ ၁၂၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်သည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်တည်း နေသော အကျွန်ုပ်အား ဤသို့ စိတ်အကြံသည် ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏၊ ‘မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော ထိုတရားသည်လည်းကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူအားသာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူအားသာ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူအားသာ ဖြစ်၏။ ယုတ်မာသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူအား မဖြစ်၊ ယုတ်မာသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူအား မဖြစ်၊ ယုတ်မာသော သူတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူအား မဖြစ်’ဟု အကြံ ဖြစ်၏”ဟု လျှောက်၏၊

မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ငါဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော ထိုတရား သည်လည်းကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူအားသာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူအားသာ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူအားသာ ဖြစ်၏။ မကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူအား မဖြစ်၊ မကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူအား မဖြစ်၊ ယုတ်မာသော သူတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူအား မဖြစ်။

မင်းကြီး အခါတစ်ပါး၌ ငါဘုရားသည် သက္ကတိုင်း သာကီဝင်တို့၏ နဂရကမည်သော နိဂုံး၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ မင်းကြီး ထိုအခါ အာနန္ဒာရဟန်းသည် ငါဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ငါဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ သူတော် ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူ၏အဖြစ်သည် မြတ်သော (မဂ်အကျင့်၏) ထက်ဝက်ကို ပြီးစေ နိုင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

--

မင်းကြီး ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ငါဘုရားသည် အာနန္ဒာရဟန်းအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- “အာနန္ဒာ ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အာနန္ဒာ ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အာနန္ဒာ ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်း ရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူ၏အဖြစ်သည် မြတ်သော (မဂ်အကျင့်) အားလုံးကိုပင် ပြီးစေနိုင်၏။ အာနန္ဒာ ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူအား မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မဂ်ကို ပွားလတ္တံ့၊ မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မဂ်ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုလတ္တံ့ဟူသော ဤအကျိုးကို မချွတ် ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်၏။

အာနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်းသည် မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မဂ်ကို ပွားသနည်း၊ မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မဂ်ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုသနည်း။ အာနန္ဒာ ဤ သာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်မှု ‘ဝိဝေက'ကိုမှီသော ရာဂကင်းခြင်းကိုမှီသော ချုပ်ခြင်းကိုမှီသော ကိလေသာကို စွန့်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်သော မှန်ကန်သောအမြင် ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ'ကို ပွား၏၊ မှန်ကန်သောအကြံ့ ‘သမ္မာသင်္ကပ္ပ'ကို ပွား၏၊ မှန်ကန်သောစကား ‘သမ္မာဝါစာ'ကို ပွား၏၊ မှန်ကန်သောအမှု ‘သမ္မာကမ္မန္တ'ကို ပွား၏၊ မှန်ကန်သောအသက်မွေးမှု ‘သမ္မာအာဇီဝ'ကို ပွား၏၊ မှန်ကန်သောအားထုတ်မှု ‘သမ္မာဝါယာမ'ကို ပွား၏၊ မှန်ကန်သောအောက်မေ့မှု ‘သမ္မာသတိ'ကို ပွား၏။ ဆိတ်ငြိမ်မှု ‘ဝိဝေက'ကိုမှီသော ရာဂကင်းခြင်းကို မှီသော ချုပ်ခြင်းကိုမှီသော ကိလေသာကို စွန့်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်သော မှန်ကန်သောတည်ကြည်မှု ‘သမ္မာ သမာဓိ'ကို ပွား၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော၊ ကောင်းသော အပေါင်း အဖော်ရှိသော၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်းသည် မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မဂ်ကို ပွားများ၏၊ မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မဂ်ကို ကြိန်ဖန်များစွာ ပြု၏။ အာနန္ဒာ ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူ၏အဖြစ်သည် မြတ်သော (မဂ်အကျင့်) အားလုံးကိုပင် ပြီးစေနိုင်၏ဟူသော ထိုစကားကို ဤအကြောင်းဖြင့်ပင် သိအပ်၏။

အာနန္ဒာ မှန်၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းဖြစ်သော ငါဘုရားကို အကြောင်းပြု၍ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏၊ အိုခြင်းသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် အိုခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏၊ နာခြင်းသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် နာခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏၊ သေခြင်းသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် သေခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်း၊ ငိုကြွေးခြင်း၊ ဆင်းရဲခြင်း၊ နှလုံးမသာခြင်း၊ ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းသဘောရှိသော သတ္တဝါတို့သည် ပူဆွေးခြင်း၊ ငိုကြွေးခြင်း၊ ဆင်းရဲခြင်း၊ နှလုံးမသာခြင်း၊ ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းတို့မှ လွတ်ကုန်၏။ အာနန္ဒာ ကောင်းသော အဆွေ ခင်ပွန်းရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော သူ၏အဖြစ်၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ် သော စိတ်ရှိသော သူ၏အဖြစ်သည် မြတ်သော (မဂ်အကျင့်) အားလုံးကိုပင် ပြီးစေနိုင်၏ဟူသော ထို စကားကို ဤအကြောင်းဖြင့်ပင် သိအပ်၏။

မင်းကြီး ထိုသို့ အလုံးစုံသော မြတ်သော မဂ်အကျင့်ကိုလည်းကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီ၍ ရသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သင်သည် ဤသို့ ကျင့်ရမည် - “ငါသည် ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသူ၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသူ၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သူဖြစ်အံ့”ဟု ကျင့်ရ မည်။ မင်းကြီး သင်သည် ဤသို့လျှင် ကျင့်ရမည်။

--

မင်းကြီး ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော၊ ကောင်းသော အပေါင်းအဖော်ရှိသော၊ သူတော် ကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိသော သင်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမေ့မလျော့မှုဟူသော ဤ တစ်ခုသော အပ္ပမာဒတရားကို မှီ၍ နေအပ်၏။

မင်းကြီး မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေသော သင်မင်းကြီး၏ နောက်လိုက် မောင်းမ အပေါင်းအား ဤအကြံသည် ဖြစ်လတ္တံ့- “မင်းသည် မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေ၏၊ ယခု ငါတို့သည်လည်း မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေကုန်အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်လတ္တံ့။

မင်းကြီး မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေသော သင်၏ နောက်လိုက် မင်းတို့အားလည်း ဤအကြံသည် ဖြစ်လတ္တံ့- “မင်းသည် မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေ၏၊ ယခု ငါတို့သည်လည်း မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေကုန်အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်လတ္တံ့။

မင်းကြီး မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေသော သင်၏ ဗိုလ်ပါအပေါင်းအားလည်း ဤ အကြံသည် ဖြစ်လတ္တံ့- “မင်းသည် မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေ၏၊ ယခု ငါတို့သည်လည်း မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေကုန်အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်လတ္တံ့။

မင်းကြီး မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေသော သင်၏ နိဂုံးဇနပုဒ်၌ နေသူအားလည်း ဤအကြံသည် ဖြစ်လတ္တံ့- “မင်းသည် မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေ၏၊ ယခု ငါတို့သည်လည်း မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေကုန်အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်လတ္တံ့။

မင်းကြီး မမေ့မလျော့ခြင်းကို မှီ၍ မမေ့မလျော့ နေသော သင်၏ ကိုယ်သည်လည်း လုံခြုံစေအပ် သည် စောင့်ရှောက်အပ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ မောင်းမအပေါင်းသည်လည်း လုံခြုံစေအပ်သည် စောင့်ရှောက်အပ် သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဘဏ္ဍာတိုက် ကျီကြသည်လည်း လုံခြုံစေအပ်သည် စောင့်ရှောက်အပ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏။ပ။

အဆင့်ဆင့် မြတ်ကုန်သော စည်းစိမ်တို့ကို တောင့်တသော သူသည် (မမေ့ မလျော့) ပြုအပ်၏၊ ကုသိုလ်ပြုရာ (ပုညကိရိယာ) ဝတ္ထုတို့၌ မမေ့မလျော့ခြင်းကို ပညာရှိသူတို့သည် ချီးမွမ်းကုန်၏။

မမေ့မလျော့သော ပညာရှိသည် အကျိုးနှစ်ပါးတို့ကို သိမ်းယူနိုင်၏။ မျက်မှောက် ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုး , တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရသောအကျိုးဟူသော အကျိုး နှစ်ပါးကို ရခြင်းကြောင့် ပညာရှိသော သူကို “ပဏ္ဍိတ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၉-ပဌမ အပုတ္တကသုတ်

֍ ၁၃၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် နေမွန်းတည့်အခါ၌ မြတ်စွာဘုရား ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား မြတ်စွာဘုရားသည် “မင်းကြီး သင်သည် ယခု နေမွန်းတည့် အခါ၌ အဘယ်အရပ်က လာခဲ့သနည်း”ဟု ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ သူဌေးကြီးသည် သေခဲ့၏၊ (အမွေခံ) သား မရှိသော ထိုသူဌေး ကြီး၏ ဥစ္စာကို အကျွန်ုပ်သည် နန်းတော်တွင်းသို့ သွင်း၍ လာခဲ့ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ရွှေချည်းပင် ရှစ် သန်းရှိပါ၏၊ ငွေမူကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ထိုသူဌေးကြီး၏ ထမင်းသုံးဆောင်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိပါ၏ - ပုန်းရည်လျှင် နှစ်ခွက်မြောက်သော ဆန်ကွဲထမင်းကို စားသုံး၏။ အဝတ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိပါ၏ - သုံးလွှာ စပ်၍ ချုပ်သော ပိုက်ဆံလျှော်အဝတ်ကို ဝတ်၏။ ယာဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိပါ၏ - သစ်ရွက်ထီးကို ဆောင်းလျက် ဆွေးမြေ့ သော ရထားငယ်ဖြင့် သွားပါ၏ဟု လျှောက်၏။

မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး သူတော်မဟုတ်သော သူယုတ်သည် များမြတ်ကုန်သော စည်းစိမ်တို့ကို ရ၍ မိမိကိုယ်ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ အမိအဖတို့ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ သားမယားကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ ကျွန်အလုပ်သမားတို့ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ အထက်နတ်ဘုံ၌ မြတ်သောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော၊ ချမ်းသာသော အကျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မွန်မြတ်သော အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော အလှူကို သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ မဖြစ်စေ။ ထိုသူ၏ ဤသို့ ကောင်းစွာ မသုံးဆောင်အပ်ကုန်သော ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို မင်းတို့သည်မူလည်း ဆောင်ကုန်၏၊ ခိုးသူတို့သည်မူလည်း ဆောင်ကုန်၏၊ မီးသည်မူလည်း လောင်ကုန်၏၊ ရေ၌မူလည်း မျော၏၊ မချစ်မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော အမွေခံတို့သည်မူလည်း ဆောင်ကုန်၏။ မင်းကြီး ဤသို့ ထိုသူ၏ ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့သည် ကောင်းစွာ မသုံးဆောင်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ မရောက်ကုန်။

မင်းကြီ ဥပမာသော်ကား လူမရှိသော အရပ်၌ ကြည်လင်သောရေရှိသော, ချမ်းအေးသောရေရှိသော, ချိုမြိန်သောရေရှိသော, ဖြူသောရေရှိသော, ကောင်းသောရေဆိပ်ရှိသော, နှလုံးမွေ့လျော် ပျော်ဖွယ်ရာရှိသော ရေကန်သည် ရှိ၏။ ထိုရေကို လူအပေါင်းသည် မဆောင်ယူရာ၊ မသောက်ရာ၊ မချိုးရာ၊ အလိုရှိတိုင်း မပြုရာ။ မင်းကြီး ဤသို့ မပြုသော်လည်း ထိုရေသည် ကောင်းစွာ မသုံးဆောင်ဘဲလျက် ကုန်ခန်းခြင်း သို့ ရောက်ရာ၏၊ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ မရောက်ရာ။

မင်းကြီး ဤအတူသာလျှင် သူတော်မဟုတ်သော သူယုတ်သည် များမြတ်ကုန်သော စည်းစိမ်တို့ကို ရ၍ မိမိကိုယ်ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ အမိအဖတို့ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ သားမယားကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ ကျွန်အလုပ်သမားတို့ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကို မချမ်းသာစေ၊ မပြည့်ဖြိုးစေ။ အထက်နတ်ဘုံ၌ မြတ်သောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော၊ ချမ်းသာသော အကျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မွန်မြတ်သော အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော အလှူကို သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ မဖြစ်စေ။ ထိုသူ၏ ဤသို့ ကောင်းစွာ မသုံးဆောင်အပ်ကုန်သော ထို စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို မင်းတို့သည်မူလည်း ဆောင်ကုန်၏၊ ခိုးသူတို့သည်မူလည်း ဆောင်ကုန်၏၊ မီးသည်မူလည်း လောင်၏၊ ရေ၌မူလည်း မျော၏၊ မချစ်မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော အမွေခံတို့သည်မူလည်း ဆောင်ကုန်၏။ မင်းကြီး ဤသို့ ထိုသူ၏ ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့သည် ကောင်းစွာ မသုံးဆောင်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ မရောက်ကုန်။

--

မင်းကြီး စင်စစ် သူတော်ကောင်းဖြစ်သော သူသည် များမြတ်ကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရ၍ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ အမိအဖတို့ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ သားမယားကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ ကျွန်အလုပ်သမားတို့ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ အထက်နတ်ဘုံ၌ မြတ်သောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော၊ ချမ်းသာသော အကျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မွန်မြတ်သော အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော အလှူကို သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ ဖြစ်စေ၏။ ထိုသူ၏ ကောင်းစွာ သုံးဆောင်အပ်ကုန်သော ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို မင်းတို့သည်မူလည်း မဆောင်ကုန်၊ ခိုးသူတို့သည်မူလည်း မဆောင်ကုန်၊ မီးသည်မူလည်း မလောင်၊ ရေ၌မူလည်း မမျော၊ မချစ်မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော အမွေခံတို့သည်မူလည်း မဆောင်ကုန်။ မင်းကြီး ဤသို့ ထိုသူ၏ ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့သည် ကောင်းစွာ သုံးဆောင်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ ရောက် ကုန်၏၊ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ မရောက်ကုန်။

မင်းကြီး ဥပမာသော်ကား ရွာ၏လည်းကောင်း၊ နိဂုံး၏လည်းကောင်း မနီးမဝေး၌ ကြည်လင်သော ရေရှိသော, ချမ်းအေးသောရေရှိသော, ချိုမြိန်သောရေရှိသော, ဖြူသောရေရှိသော, ကောင်းသောရေဆိပ် ရှိသော, နှလုံးမွေ့လျော် ပျော်ဖွယ်ရာရှိသော ရေကန်သည် ရှိ၏။ ထိုရေကို လူအပေါင်းသည် ဆောင်လည်း ဆောင်ရာ၏၊ သောက်လည်း သောက်ရာ၏၊ ချိုးလည်း ချိုးရာ၏၊ အလိုရှိတိုင်း ပြုလည်း ပြုရာ၏၊ မင်းကြီး ဤသို့လျှင် ထိုရေသည် ကောင်းစွာ သုံးဆောင်အပ်သည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏၊ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ မရောက်ရာ။

မင်းကြီး ဤအတူသာလျှင် သူတော်ကောင်းသည် များမြတ်ကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရ၍ မိမိ ကိုယ်ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ အမိအဖတို့ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ သားမယားကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ ကျွန်အလုပ်သမားတို့ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ အထက်နတ်ဘုံ၌ မြတ်သောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော၊ ချမ်းသာသော အကျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မွန်မြတ်သော အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော အလှူကို သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ ဖြစ်စေ၏။ ထိုသူ၏ ကောင်းစွာ သုံးဆောင်အပ်ကုန်သော ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို မင်းတို့သည်မူလည်း မဆောင်ကုန်၊ ခိုးသူတို့သည်မူလည်း မဆောင်ကုန်၊ မီးသည်မူလည်း မလောင်၊ ရေ၌မူလည်း မမျော၊ မချစ်မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော အမွေခံတို့သည်မူလည်း မဆောင်ကုန်။ မင်းကြီး ဤသို့ ထိုသူ၏ ထိုစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့သည် ကောင်းစွာ သုံးဆောင်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ ရောက် ကုန်၏၊ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ မရောက်ကုန်။

လူမရှိရာ အရပ်၌ အေးမြသော ရေသည် မသောက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ခြောက်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ယုတ်မာသော ယောကျ်ားသည် ဥစ္စာကို ရ၍ မိမိသည်မူလည်း မသုံးဆောင်၊ သူတစ်ပါးကိုမူလည်း မပေး၊ (ထိုဥစ္စာသည် အလိုလို ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်၏)။

သိကြားလိမ္မာသော ပညာရှိသည် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရ၍ သုံးဆောင်ခံစား၏၊ ကိစ္စကိုလည်း ပြု၏၊ ထိုပညာရှိသည် ဆွေမျိုးအပေါင်းအား ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်း ကို ပြုလျက် မကဲ့ရဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍ ကောင်းမှုကို ပြုသော သူတို့၏ တည်ရာ ဖြစ် သော နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၁၀-ဒုတိယ အပုတ္တကသုတ်

֍ ၁၃၁။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် နေမွန်းတည့်အခါ၌ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ပသေနဒီ ကောသလမင်းအား မြတ်စွာဘုရားသည် “မင်းကြီး သင်သည် ယခု နေမွန်းတည့်အခါ၌ အဘယ်အရပ်က လာခဲ့သနည်း”ဟု ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ သူဌေးကြီးသည် သေပါ၏၊ (အမွေခံ) သား မရှိသော ထိုဥစ္စာကို အကျွန်ုပ်သည် နန်းတော်တွင်းသို့ သွင်း၍ လာခဲ့ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ရွှေချည်းပင် သိန်းတစ်ရာ ရှိပါ၏၊ ငွေမူကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ထိုသူဌေးကြီး၏ ထမင်းသုံးဆောင်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိပါ၏ - ပုန်းရည်လျှင် နှစ်ခွက်မြောက်သော ဆန်ကွဲထမင်းကို စားသုံး၏။ အဝတ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိပါ၏ - သုံးလွှာ စပ်၍ ချုပ်သော ပိုက်ဆံလျှော်အဝတ်ကို ဝတ်၏။ ယာဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိပါ၏ - သစ်ရွက်ထီးကို ဆောင်းလျက် ဆွေးမြေ့သော ရထားငယ်ဖြင့် သွားပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား ထိုသူဌေးကြီးသည် တဂ္ဂရသိခိအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား ဆွမ်းလှူစေ၏၊ “ရဟန်းအား ဆွမ်းလှူကြကုန်လော့”ဟု ဆိုပြီးလျှင် နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွား၏၊ ပေးလှူပြီး နောက်၌ကား “ထိုဆွမ်းကို ကျွန်ယောကျ်ားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အမှုလုပ်သမားတို့သည်လည်းကောင်း စားရကုန်မူ ကား မြတ်သေး၏”ဟု နှလုံးမသာခြင်း ဖြစ်ခဲ့၏၊ အစ်ကို၏ တစ်ယောက်တည်းသော သားကိုလည်း ဥစ္စာ ဟူသောအကြောင်းကြောင့် အသက်ကို သတ်ခဲ့၏။

မင်းကြီး ထိုသူဌေးကြီးသည် တဂ္ဂရသိခိအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား ဆွမ်းကို လှူဒါန်း၏၊ ထိုကံ၏ အကျိုးကြောင့် ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်သို့ ခုနစ်ကြိမ် ရောက်ရ၏၊ ထိုကံ၏ အကျိုး ကြွင်းဖြင့်သာလျှင် ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ပင်လျှင် ခုနစ်ကြိမ် သူဌေးဖြစ်၏။ မင်းကြီး ထိုသူဌေးကြီးသည် ပေးလှူ ပြီးနောက် “ထိုဆွမ်းကို ကျွန်ယောကျ်ားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အမှုလုပ်သမားတို့သည်လည်းကောင်း စား ရကုန်မူကား မြတ်သေး၏”ဟု နှလုံးမသာခြင်း ဖြစ်၏၊ ထိုကံ၏ အကျိုးကြောင့် မွန်မြတ်သော ထမင်းကို သုံးဆောင်ခြင်း၌ စိတ်မညွတ်၊ မွန်မြတ်သော အဝတ်ကို သုံးဆောင်ခြင်း၌ စိတ်မညွတ်၊ မွန်မြတ်သော ယာဉ် ကို သုံးဆောင်ခြင်း၌ စိတ်မညွတ်၊ မွန်မြတ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို သုံးဆောင်ခြင်း၌ စိတ်မညွတ်။ မင်းကြီး ထိုသူဌေးကြီးသည် အစ်ကို၏ တစ်ယောက်တည်းသော သားကို ဥစ္စာဟူသော အကြောင်းကြောင့် အသက်ကို သတ်၏၊ ထိုကံ၏ အကျိုးကြောင့် များစွာသော နှစ်တို့ပတ်လုံးလည်းကောင်း၊ များစွာသော နှစ်အရာတို့ပတ်လုံးလည်းကောင်း၊ များစွာသော နှစ်အထောင်တို့ပတ်လုံးလည်းကောင်း၊ များစွာသော နှစ် အသိန်းတို့ပတ်လုံးလည်းကောင်း ငရဲ၌ ကျက်ဖူး၏။ ထိုကံ၏ အကျိုးကြွင်းဖြင့်သာလျှင် (အမွေခံ) သား မရှိသော ဤဥစ္စာကို ခုနစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် မင်း၏ ဘဏ်တိုက်သို့ သွင်းစေ၏။

မင်းကြီး စင်စစ်ကား ထိုသူဌေးကြီးအား အဟောင်းဖြစ်သော ကုသိုလ်ကံသည်လည်း ကုန်ပြီ၊ အသစ်ဖြစ်သော ကုသိုလ်ကံကိုလည်း မဆည်းပူးအပ်၊ မင်းကြီး ယနေ့ကား သူဌေးကြီးသည် မဟာရောရုဝ ငရဲ၌ ကျက်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သူဌေးကြီးသည် မဟာရောရုဝငရဲသို့ ရောက်၏ဟူသည် ဤအတိုင်း မှန်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ဤအတိုင်း မှန်၏၊ သူဌေးကြီးသည် မဟာရောရုဝ ငရဲ၌ ကျက်ရ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

--

အကြင်စပါးသည်လည်းကောင်း၊ ဥစ္စာသည်လည်းကောင်း၊ ငွေသည်လည်းကောင်း၊ ရွှေသည်လည်းကောင်း၊ သိမ်းဆည်းအပ်သော တစ်စုံတစ်ရာသော အရာဝတ္ထုသည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုသူအား မှီ၍ အသက်မွေးကုန်သော အကြင်ကျွန်ယောကျ်ားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အမှုလုပ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အခိုင်းအစေတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။

အလုံးစုံသော ဥစ္စာကျေးကျွန်ကို ယူ၍ မသွားနိုင်၊ အလုံးစုံကို စွန့်၍ သွားရ၏။ ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါး စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း အကြင်ကံကို ပြု၏။

ထိုကံသည်သာလျှင် ထိုသူ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ထိုကံကိုလျှင် ယူ၍ သွား ရ၏၊ အရိပ်သည် ကိုယ်သို့ အစဉ်လိုက်သကဲ့သို့ ထိုကံသည်ပင် ထိုသူအား အစဉ်လိုက်၏။

ထိုကြောင့် တမလွန်၌ ဖြစ်သောအကျိုးကို ဆည်းပူးသော သူသည် ကုသိုလ် ကောင်းမှုကို ပြုရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်ဘဝ၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယဝဂ်ပြီး၏။

--

၃-တတိယဝဂ်

၁-ပုဂ္ဂလသုတ်

֍ ၁၃၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ပသေနဒီကောသလမင်းအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- “မင်းကြီး လောက၌ ဤသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏။ အဘယ် လေးယောက်တို့နည်းဟူမူ-

(၁) အမှောင်မှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ်။

(၂) အမှောင်မှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ်။

(၃) အလင်းမှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ်။

(၄) အလင်းမှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ် ဤလေးယောက်တို့တည်း။

မင်းကြီး အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှောင်မှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသနည်း။ မင်းကြီး ဤ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲ၍ ထမင်း အဖျော် စားဖွယ် နည်းလျက် ခဲယဉ်းငြိုငြင်စွာ အသက်မွေးရသော ဒွန်းစဏ္ဍာအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ နှီးသမားအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ တံငါမုဆိုးအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ သားရေ လုပ်သမားအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ ပန်းမှိုက်သွန်အမျိုး၌ဖြစ်စေ ယုတ်နိမ့်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ရ၏။ ယင်းအမျိုး၌ ဆင်းရဲငြိုငြင်သဖြင့် အစားအဝတ်ကို ရ၏၊ ထိုသူသည် အဆင်းမလှ၊ ရှုချင်ဖွယ် မရှိ၊ ပုကွ၏။ ကန်းသည် ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ကောက်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ခွင်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ခြေဆွံ့သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း အနာများ၏။ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ပုဆိုး ယာဉ် ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးကို မရနိုင်။ ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်း သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်သောကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်း သော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။

မင်းကြီး ယောကျ်ားသည် အမိုက်တိုက်မှ လာ၍ အမိုက်တိုက်သို့ သွားရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊့အမှောင်မှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အညစ်အကြေးရှိရာမှ လာ၍ အညစ်အကြေး ရှိရာသို့ သွားရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ထိုဥပမာနှင့် တူ၏ဟု ငါ ဆို၏။ မင်းကြီး ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှောင်မှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသူ ဖြစ်၏။

မင်းကြီး အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှောင်မှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသနည်း။ မင်းကြီး ဤ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲ၍ ထမင်း အဖျော် စားဖွယ် နည်းလျက် ခဲယဉ်းငြိုငြင်စွာ အသက်မွေးရသော ဒွန်းစဏ္ဍာအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ နှီးသမားအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ တံငါမုဆိုးအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ သားရေ လုပ်သမားအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ ပန်းမှိုက်သွန်အမျိုး၌ဖြစ်စေ ယုတ်နိမ့်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ရ၏။ ယင်းအမျိုး၌ ဆင်းရဲငြိုငြင်သဖြင့် အစားအဝတ်ကို ရ၏၊ ထိုသူသည် အဆင်းမလှ၊ ရှုချင်ဖွယ် မရှိ၊ ပုကွ၏။ ကန်းသည် ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ကောက်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ခွင်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ခြေဆွံ့သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း အနာများ၏။ ထမင်း အဖျော် အဝတ်ပုဆိုး ယာဉ် ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးကိုလည်း မရနိုင်။ ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်း သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်သောကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။

--

မင်းကြီး ယောကျ်ားသည် မြေမှလည်း ပလ္လင်သို့ တက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပလ္လင်မှလည်း မြင်းကျောက်ကုန်းသို့ တက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မြင်းကျောက်ကုန်းမှလည်း ဆင်ကျောက်ကုန်းသို့ တက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆင်ကျောက်ကုန်းမှလည်း ပြာသာဒ်သို့ တက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း မင်းကြီး ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ထိုဥပမာနှင့် တူ၏ဟု ငါ ဆို၏။ မင်းကြီး ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှောင်မှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသူ ဖြစ်၏။

မင်းကြီး အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလင်းမှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသနည်း။ မင်းကြီး ဤ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြွယ်ဝ၍ များသောဥစ္စာ, များသောအသုံးအဆောင်, များသောရွှေငွေ, များသောနှစ်သက်ဖွယ် အဆောက်အဦ , များသောဥစ္စာစပါးရှိသော ခတ္တိယမဟာသာလအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ ဂဟပတိမဟာသာလအမျိုး၌ဖြစ်စေ မြင့်မြတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ရ၏။ ထိုသူသည် အလွန် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏၊ ကြည်လင်၏၊ မြတ်သော အဆင်းအင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ပုဆိုး ယာဉ် ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးကို ရ၏။ ထိုသူ သည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်သော ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသဖြင့် လားရာ ပျက်စီးကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်၏။

မင်းကြီး ယောကျ်ားသည် ပြာသာဒ်မှမူလည်း ဆင်ကျောက်ကုန်းသို့ သက်ဆင်းရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆင်ကျောက်ကုန်းမှမူလည်း မြင်းကျောက်ကုန်းသို့ သက်ဆင်းရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မြင်း ကျောက်ကုန်းမှမူလည်း ပလ္လင်သို့ သက်ဆင်းရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပလ္လင်မှမူလည်း မြေသို့ သက်ဆင်း ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မြေမှမူလည်း အမိုက်တိုက်သို့ ဝင်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း မင်းကြီး ဤပုဂ္ဂိုလ် ကို ထိုဥပမာနှင့် တူ၏ဟု ငါ ဆို၏။ မင်းကြီး ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလင်းမှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသူ ဖြစ်၏။

မင်းကြီး အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလင်းမှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသနည်း။ မင်းကြီး ဤ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြွယ်ဝ၍ များသောဥစ္စာ, များသောအသုံးအဆောင်, များသောရွှေငွေ, များသောနှစ်သက်ဖွယ် အဆောက်အဦ, များသောဥစ္စာစပါးရှိသော ခတ္တိယမဟာသာလအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊့ဗြာဟ္မဏမဟာသာလအမျိုး၌ဖြစ်စေ၊ ဂဟပတိမဟာသာလအမျိုး၌ဖြစ်စေ မြင့်မြတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ရ၏။ ထိုသူသည် အလွန် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏၊ ကြည်လင်၏၊ မြတ်သော အဆင်းအင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ပုဆိုး ယာဉ် ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးကို ရ၏။ ထိုသူ သည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်သော ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။

မင်းကြီး ယောကျ်ားသည် ပလ္လင်တစ်ခုမှမူလည်း ပလ္လင်တစ်ခုသို့ ပြောင်းရွှေ့ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မြင်းကျောက်ကုန်းမှမူလည်း မြင်းကျောက်ကုန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆင် ကျောက်ကုန်းမှမူလည်း ဆင်ကျောက်ကုန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပြာသာဒ်မှမူလည်း ပြာသာဒ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း မင်းကြီး ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ထိုဥပမာနှင့် တူ၏ဟု ငါ ဆို၏။ မင်းကြီး ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလင်းမှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသူ ဖြစ်၏။ မင်းကြီး လောက၌ လေးယောက်ကုန်သော ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ စကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

--

မင်းကြီး ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊ စေးနှဲ၏၊ ယုတ်ညံ့သော အကြံရှိ၏၊ မကောင်းသော အယူရှိ၏၊ ရိုသေခြင်း မရှိ။

သမဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အခြား တောင်းစား တတ်သူတို့ကိုလည်းကောင်း ဆဲရေးတတ်၏၊ ရေရွတ်တတ်၏၊ အလိုမရှိ၊ ချုတ်ချယ် တတ်၏။

အစာကို တောင်းကုန်သော သူတို့အား ပေးသည်ကို တားမြစ်တတ်၏။ လူတို့ကို အစိုးရသော မင်းကြီး - ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိလ်သည် သေသည်ရှိသော် ကြမ်း တမ်းလှစွာသော ငရဲသို့ ရောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှောင်မှ လာ၍ အမှောင်သို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ် မည်၏။ (၁)

မင်းကြီး ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိ၊ ပေးလှူ တတ်၏၊ မြတ်သော အကြံကို ကြံတတ်၏၊ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိ၏။

သမဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အခြား တောင်းစား တတ်သော သူတို့ကိုလည်းကောင်း နေရာမှ ထ၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုး၏၊ ညီမျှသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။

အစာကို တောင်းကုန်သော သူတို့အား ပေးလှူသည်ကို မတားမြစ်။ လူတို့ကို အစိုးရသော မင်းကြီး-ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိလ်သည် သေသည်ရှိသော် ကောင်း သော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်ဌာနသို့ ရောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှောင်မှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ် မည်၏။

(၂)

မင်းကြီး ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြွယ်ဝ၏၊ သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊ စေးနှဲ၏၊ ယုတ်ညံ့သော အကြံရှိ၏၊ မှားသော မကောင်းသော အယူရှိ၏၊ ရိုသေခြင်း မရှိ။

သမဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အခြား တောင်းစား တတ်သော သူတို့ကိုလည်းကောင်း ဆဲရေးတတ်၏၊ ရေရွတ်တတ်၏၊ အလို မရှိ၊ ချုတ်ချယ်တတ်၏။

အစာကို တောင်းကုန်သော သူတို့အား ပေးလှူသည်ကို တားမြစ်တတ်၏။ လူတို့ကို အစိုးရသော မင်းကြီး -ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိလ်သည် သေသည်ရှိသော် ကြမ်းတမ်းလှစွာသော ငရဲသို့ ရောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အလင်းမှ လာ၍ အမှောင် သို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ် မည်၏။ (၃)

မင်းကြီး ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြွယ်ဝ၏၊ သဒ္ဓါတရား ရှိ၏၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိ၊ ပေးလှူ တတ်၏၊ မြတ်သော အကြံကို ကြံတတ်၏၊ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိ၏။

သမဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အခြား တောင်းစား တတ်သော သူတို့ကိုလည်းကောင်း နေရာမှ ထ၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးတတ်၏၊ ညီမျှ သော အကျင့်ကို ကျင့်၏။

အစာကို တောင်းကုန်သော သူတို့အား ပေးလှူသည်ကို မတားမြစ်တတ်။ လူတို့ကို အစိုးရသော မင်းကြီး- ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိလ်သည် သေသည်ရှိသော် ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်ဌာနသို့ ရောက်ရ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အလင်းမှ လာ၍ အလင်းသို့ သွားသော ပုဂ္ဂိုလ် မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၄)

--

၂-အယျိကာသုတ်

֍ ၁၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းအား မြတ်စွာဘုရားသည် “မင်းကြီး သင်သည် ယခု နေမွန်းတည့်အခါ၌ အဘယ်အရပ်က လာခဲ့သနည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား အိုသော ကြီးသော ရင့်သော ရှေးမှီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်သော အသက် တစ်ရာ့နှစ်ဆယ်ရှိသော အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် သေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အဖွားကို ချစ်ခင် မြတ်နိုးပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု ဆင်ရတနာကို ပေး၍ လဲလှယ် ရနိုင်ပါမူ “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု ဆင်ရတနာကိုလည်း ပေးပါအံ့၊ အသျှင်ဘုရား “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု မြင်းရတနာကို ပေး၍ လဲလှယ်ရနိုင်ပါမူ “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု မြင်းရတနာကိုလည်း ပေးပါအံ့၊ အသျှင်ဘုရား “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု ရွာမြတ်ကို ပေး၍ လဲလှယ်ရနိုင်ပါမူ “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု ရွာမြတ်ကိုလည်း ပေးပါအံ့၊ အသျှင်ဘုရား “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု ဇနပုဒ်နယ်ပယ် ကို ပေး၍ လဲလှယ်ရနိုင်ပါမူ “အကျွန်ုပ်၏ အဖွားသည် မသေပါစေလင့်”ဟု ဇနပုဒ်နယ်ပယ်ကိုလည်း ပေးပါအံ့ဟု လျှောက်၏။

မင်းကြီး အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့သည် သေခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ သေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိကုန်၏၊ သေခြင်းကို မလွန်နိုင်ကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ် ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား “အလုံးစုံကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် သေခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ သေခြင်းလျှင် အဆုံး ရှိကုန်၏၊ သေခြင်းကို မလွန်နိုင်ကုန်”ဟု မြတ်စွာဘုရား မိန့်တော်မူသော ဤစကားသည် အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားဖြစ်ပါသည်ဟု လျှောက်၏။

မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ အလုံးစုံ ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် သေခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ သေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိကုန်၏၊ သေခြင်းကို မလွန် နိုင်ကုန်၊ မင်းကြီး မဖုတ်ရသေး အစိမ်းသက်သက်လည်းဖြစ်ကုန်သော ဖုတ်ပြီး အကျက်လည်းဖြစ်ကုန်သော အိုးထိန်းသည်တို့၏ အိုးခွက်ဟူသမျှ အားလုံးတို့သည် ကွဲခြင်းသဘောရှိကုန်သကဲ့သို့ ကွဲခြင်းလျှင် အဆုံး ရှိသကဲ့သို့ ကွဲခြင်းကို မလွန်နိုင်ကုန်သကဲ့သို့ မင်းကြီး ဤဥပမာအတူပင်လျှင် သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် သေခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ သေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိကုန်၏၊ သေခြင်းကို မလွန်ဆန်နိုင်ကုန်ဟု မြတ်စွာဘုရား သည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူလေ၏။ပ။

သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် သေကုန်လတ္တံ့။ ထိုစကား မှန်၏၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည် သေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိ၏၊ သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် ကောင်းကျိုး မကောင်းကျိုးကို ရကုန်၍ မိမိတို့ ကံအားလျော်စွာ လားရကုန်လတ္တံ့၊ မကောင်းမှုကို ပြုသော သူတို့ သည် ငရဲသို့ လားကုန်လတ္တံ့၊ ကောင်းမှုကို ပြုသော သူတို့သည် နတ်ပြည်သို့ လားကုန်လတ္တံ့။

ထို့ကြောင့် တမလွန်အကျိုးကို ဆည်းပူးသော သူသည် ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ပြု ရာ၏၊ ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-လောကသုတ်

֍ ၁၃၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှကုန်သော တရားတို့သည် လူအပေါင်းအား ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ချမ်းသာစွာ မနေရရန် ဖြစ်ပါကုန်သနည်း”ဟု လျှောက်၏၊ မင်းကြီး သုံးပါးကုန်သော တရားတို့သည် လူအပေါင်းအား ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ချမ်းသာစွာ မနေရရန် ဖြစ်ကုန်၏။ အဘယ်သုံးပါးတို့နည်းဟူမူ-

(၁) မင်းကြီး လိုချင်မှု ‘လောဘ'တရားသည် လူအပေါင်းအား ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ရန်

ဆင်းရဲရန် ချမ်းသာစွာ မနေရရန် ဖြစ်၏၊

(၂) မင်းကြီး အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'တရားသည် လူအပေါင်းအား ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ချမ်းသာစွာ မနေရရန် ဖြစ်၏၊

(၃) မင်းကြီး တွေဝေမှု ‘မောဟ'တရားသည် လူအပေါင်းအား ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ရန်

ဆင်းရဲရန် ချမ်းသာစွာ မနေရရန် ဖြစ်၏။

မင်းကြီး သုံးပါးကုန်သော တရားတို့သည် လူအပေါင်းအား ဖြစ်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ချမ်းသာစွာ မနေရရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

လိုချင်မှု ‘လောဘ'သည်လည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'သည်လည်းကောင်း၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ'သည်လည်းကောင်း ကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် ‘အခွံလျှင် အနှစ်ရှိသော (ဝါးကျူစသော) အပင်ကို မိမိအသီးသည် ညှဉ်းဆဲဖျက်ဆီးသကဲ့သို့’ မကောင်းသော စိတ်ရှိသော ယောကျ်ားကို ဖျက်ဆီးကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၄-ဣဿတ္တသုတ်

֍ ၁၃၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ အလှူကို ပေးလှူအပ်ပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏၊ မင်းကြီး အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ စိတ်သည် ကြည်ညို၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပေးလှူအပ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ အလှူကို ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုးကြီးပါသနည်းဟု လျှောက်၏၊ မင်းကြီး အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ အလှူကို ပေးလှူအပ်ပါသနည်း ဤအမေးသည် တစ်မျိုးသာတည်း။ ထို့ပြင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုးကြီးပါသနည်း ဤအမေးသည် တစ်မျိုးသာတည်း။ မင်းကြီး စင်စစ် သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုးကြီး၏၊ သီလမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုး မကြီး။ မင်းကြီး သို့ဖြစ်လျှင် ဤအရာ၌ သင်မင်းကြီးကိုပင်လျှင် တစ်ဖန် မေးဦးအံ့၊ ထိုအမေးကို သင် နှစ်သက်သလို ဖြေကြားလော့။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤ အရပ်၌ သင့်အား စစ်သည် စုရုံး၍ စစ်ထိုးခြင်းသည် ရှေးရှုထင်၏၊ ထိုသို့ ထင်လတ်သော် လေးအတတ်ကို မသင်ရသေး၍ လေးမြားအတတ်၌ လက်ကျင့် မရသေးသော (လေးအတတ်၌) မလေ့လာဖူးသေးသော ပြု လုပ်ထားသော စက်ဝန်း၌ မြားကို မကျစေနိုင်သော ကြောက်တတ်သော တုန်လှုပ်တတ်သော ထိတ်လန့် တတ်သော ပြေးတတ်သော မင်းသားသည် လာရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို (သင်သည်) မွေးမြူမည်လော၊ သင့် အား ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလိုရှိမည်လောဟု မေးတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အကျွန်ုပ်သည် မမွေးမြူ၊ အကျွန်ုပ်အား ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလို မရှိပါ။ ထို့ပြင် လေး အတတ်ကို မသင်ရသေးသော ပုဏ္ဏားလုလင်သည် လာရာ၏။ပ။

--

ထို့ပြင် လေးအတတ်ကို မသင်ရသေး သော ကုန်သည်လုလင်သည် လာရာ၏။ပ။ ထို့ပြင် လေးအတတ်ကို မသင်ရသေးသော သူဆင်းရဲလုလင် သည် လာရာ၏။ပ။ အကျွန်ုပ်သည် ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလို မရှိပါဟု လျှောက်၏။

မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤအရပ်၌ သင့်အား စစ်သည် စုရုံး၍ စစ်ထိုးခြင်းသည် ရှေးရှုထင်၏။ ထိုသို့ ထင်လတ်သော် လေးအတတ်ကို သင်ပြီး၍ လေးမြားအတတ်၌ လက်ကျင့် ရပြီးသော (လေးအတတ်၌) လေ့လာပြီးသော ပြုလုပ်ထားသော စက်ဝန်း၌ မြားကို ကျစေနိုင်သော မကြောက်တတ်သော မတုန်လှုပ်တတ်သော မထိတ်လန့်တတ်သော မပြေးတတ်သော မင်းသားသည် လာ ရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို (သင်သည်) မွေးမြူမည်လော၊ သင့်အား ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလိုရှိ မည်လောဟု မေးတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အကျွန်ုပ်သည် မွေးမြူလိုပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလိုရှိပါ၏။ ထို့ပြင် ပုဏ္ဏားလုလင်သည် လာရာ၏။ပ။ ထို့ပြင် ကုန်သည် လုလင်သည် လာရာ၏။ပ။ ထို့ပြင် လေးအတတ်ကို သင်ပြီး၍ (လေးမြားအတတ်၌) လက်ကျင့်ရပြီးသော (လေးအတတ်၌) လေ့လာပြီးသော ပြုလုပ်ထားသော စက်ဝန်း၌ မြားကို ကျစေနိုင်သော မကြောက်တတ် သော မတုန်လှုပ်တတ်သော မထိတ်လန့်တတ်သော မပြေးတတ်သော သူဆင်းရဲလုလင်သည် လာရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို သင်သည် မွေးမြူမည်လော၊ သင့်အား ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလိုရှိမည်လော၊ အသျှင်ဘုရား ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အကျွန်ုပ်သည် မွေးမြူလို၏၊ အကျွန်ုပ်အား ထိုသို့သဘောရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလိုရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ဤအတူသာလျှင် မည်သည့်အမျိုးမှမဆို ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ရဟန်းပြုအံ့၊ ထိုရဟန်းသည်လည်း အင်္ဂါငါးပါးကို ပယ်ပြီးသည်ဖြစ်၍ အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ် အံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌ လှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးကြီး၏။ အဘယ်အင်္ဂါငါးပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်သနည်း -

(၁) ကာမဂုဏ်ကို လိုလားမှု ‘ကာမစ္ဆန္ဒ'ကို ပယ်အပ်၏။

(၂) ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ'ကို ပယ်အပ်၏။

(၃) လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ'ကို ပယ်အပ်၏။

(၄) ပျံ့လွင့်မှု နောင်တတစ်ဖန်ပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ'ကို ပယ်အပ်၏။

(၅) မခွဲဝေနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'ကို ပယ်အပ်၏။ ဤအင်္ဂါငါးပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။

--

အဘယ်အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသနည်း -

(၁) ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော သီလဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။

(၂) ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော သမာဓိဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။

(၃) ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ပညာဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။

(၄) ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ဝိမုတ္တိဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။

(၅) ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ဉာဏ်အမြင် ဝိမုတ္တိဉာဏ

ဒဿနဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဤအင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။

ဤအင်္ဂါငါးပါးတို့ကို ပယ်ပြီး၍ အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ပေးလှူအပ်သော အလှူ သည် အကျိုးကြီး၏ဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ လူနတ်တို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူ သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဂါထာတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။

“အကြင်လုလင်၌ လေးအတတ်သည်လည်းကောင်း၊ ခွန်အားလုံ့လသည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ မင်းသည် ထိုလုလင်ကိုသာ စစ်ထိုးရာ၌ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ မွေးမြူ ရာ၏၊ ရဲရင့်ခြင်း မရှိသော သူကို အမျိုးဟူသော အကြောင်းကြောင့် မမွေးမြူရာ။

ထို့အတူသာလျှင် အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ သည်းခံခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ရဲရင့်သည်၏ အဖြစ့် (အရဟတ္တဖိုလ်) သည်လည်းကောင်း တရားနှစ်ပါးတို့သည် တည်ကုန်၏။ အရိယာတို့၏ အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးသော ပညာရှိသူကို အမျိုးပင် ယုတ်သော်လည်း ပူဇော်ရာ၏။

နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ဖြစ်သော ကျောင်းသင်္ခမ်းတို့ကို ပြုလုပ်ရာ၏၊ ဤကျောင်း၌ အကြားအမြင်များသူတို့ကို နေစေရာ၏၊ တောအရပ်၌ ရေအိုးစင်တို့ကိုလည်း ပြု လုပ်ရာ၏၊ မညီညွတ်သော အရပ်၌ တံတားလမ်းတို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ရာ၏။

ဖြောင့်မတ်စွာ ကျင့်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ကြည်လင်သော စိတ်ဖြင့် ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ အဖျော်ကိုလည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အဝတ်သင်္ကန်း ကိုလည်းကောင်း၊ အိပ်ရာနေရာတို့ကိုလည်းကောင်း ပေးလှူရာ၏။

လျှပ်စစ်နွယ်ရှိသော အရာသော တိမ်ထွတ်ရှိသော မိုးသည် ထစ်ချုန်း၍ မြေကြီး ကို စိုစွတ်စေလျက် ကြည်းကုန်းကိုလည်းကောင်း၊ နိမ့်ရာအရပ်ကိုလည်းကောင်း ပြည့်စေသကဲ့သို့-

ထို့အတူပင်လျှင် သဒ္ဓါတရားရှိသော အကြားအမြင်များသော ပညာရှိသည် စား သုံးဖွယ်ကို စီရင်၍ တောင်းစားတတ်သူတို့ကို ထမင်းအဖျော်ဖြင့် ရောင့်ရဲစေ၏။

အလွန်ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပေးကမ်းစွန့်ကြဲ၏၊ “လှူကြပါကုန် လှူကြပါကုန်”ဟု ပြောဆို၏၊ ရွာသော မိုး၏ ထစ်ချုန်းသံကဲ့သို ထိုသို့ ဆိုခြင်း သည်သာလျှင် ထိုပညာရှိ၏ ထစ်ချုန်းသံမည်၏၊ ပြန့်ပြောသော ထိုကောင်းမှုအယဉ် သည် ပေးလှူတတ် သူကို စိုစွတ်စေ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

--

၅-ပဗ္ဗတူပမသုတ်

֍ ၁၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ထိုင်နေသော ပသေနဒီကောသလမင်းအား မြတ်စွာဘုရားသည် “မင်းကြီး ယခု နေမွန်းတည့်အခါ၌ အဘယ်အရပ်က လာခဲ့သနည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ အသျှင် ဘုရား ရေမြေကို အစိုးရကုန်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးကုန်သော အစိုးရခြင်းမာန်ဖြင့် ယစ်ကုန် သော ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်ခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သော ဇနပုဒ်၌ မြဲမြံစွာ တည်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သော ကြီးသော မြေအဝှန်းကို အောင်၍ အုပ်စိုးလျက် နေကုန်သော မင်းတို့အား မင်းရေး မင်းရာ ပြုဖွယ်ကိစ္စတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုကိစ္စတို့၌ ယခုအခါ ကြောင့်ကြခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ယုံကြည်အပ်သော စကားရှိသော လူယုံတော် ဖြစ်သော မင်းချင်းယောက်ျားသည် အရှေ့အရပ်မှ လာရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် သင်မင်းကြီးထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍ ဤသို့ ဆိုရာ၏- “မင်းကြီး သိတော်မူလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် အရှေ့အရပ်မှ လာခဲ့၏၊ ထိုအရှေ့ အရပ်၌ ကြီးစွာသော တိမ်တိုက်နှင့် တူသော တောင်ကို မြင်ခဲ့ပါ၏၊ (ထိုတောင်သည်) အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့ကို ကြိတ်လျက် လာ၏၊ မင်းကြီး သင်မင်းကြီးအား ပြုဖွယ်ကိစ္စသည် ရှိ၏၊ ထိုပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုလော့”ဟု ဤသို့ ဆိုရာ၏၊ ထို့ပြင် ဒုတိယမင်းချင်းယောက်ျားသည် အနောက်အရပ်မှ လာရာ၏။ပ။ ထို့ပြင် တတိယမင်းချင်းယောက်ျားသည် မြောက်အရပ်မှ လာရာ၏။ ထို့ပြင် ယုံကြည်အပ်သော စကားရှိ သော လူယုံတော်ဖြစ်သော စတုတ္ထမင်းချင်းယောက်ျားသည် တောင်အရပ်မှ လာရာ၏။ ထိုယောကျ်ားသည် သင်မင်းကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ဆိုရာ၏ - “မင်းကြီး သိတော်မူပါလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် တောင် အရပ်မှ လာခဲ့၏၊ ထိုတောင်အရပ်၌ ကြီးစွာသော တိမ်တိုက်နှင့် တူသော တောင်ကို မြင်ခဲ့ပါ၏၊ (ထိုတောင် သည်) အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့ကို ကြိတ်လျက်လာ၏၊ မင်းကြီး သင်မင်းကြီးအား ပြုဖွယ်ကိစ္စသည် ရှိ၏၊ ထိုပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုလော့”ဟု ဆိုရာ၏၊ မင်းကြီး လူအဖြစ်သည် ရခဲပါလျက် ဤသို့ သဘောရှိသော လူကုန်လောက်အောင် ပြင်းထန်ကြမ်းကြုတ်သော ဘေးကြီးဖြစ်လာခဲ့သော် သင့်အဘယ်သို့ ပြုလုပ်မည် နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား လူအဖြစ်သည် ရခဲပါလျက် ဤသို့ သဘောရှိသော လူကုန်လောက်အောင် ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ်သော ဘေးကြီးဖြစ်လာခဲ့သော် တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ပြုခြင်း၊ ကောင်းမှု ပြုခြင်း မှတစ်ပါး အခြား အဘယ်မှာ ပြုဖွယ် ရှိပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး သင့်အား ပြောကြားအံ့၊ မင်းကြီး သင့်အား သိစေအံ့၊ မင်းကြီး သင့်အား စင်စစ် အိုခြင်း သေခြင်းတရားသည် လွှမ်းမိုးသည်သာလျှင်တည်း၊ မင်းကြီး သင့်အား အိုခြင်း သေခြင်းသည် လွှမ်းမိုး သည်ရှိသော် အဘယ်သို့ ပြုလုပ်မည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား အိုခြင်း သေခြင်းသည် လွှမ်းမိုးသည် ရှိသော်ကား တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ပြုခြင်း၊ ကောင်းမှု ပြုခြင်းမှ တစ်ပါး အခြား အဘယ်မှာ ပြုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်း။

အရှင်ဘုရား ရေမြေကို အစိုးရကုန်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးကုန်သော အစိုးရခြင်းမာန်ဖြင့် ယစ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်ခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သော ဇနပုဒ်၌ မြဲမြံစွာ တည်သည်၏အဖြစ် သို့ ရောက်ကုန်သော ကြီးသော မြေအဝှန်းကို အောင်၍ အုပ်စိုးနေကုန်သော မင်းတို့အား ဆင်တို့ဖြင့် စစ်ထိုးခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ဆင်တို့ဖြင့် စစ်ထိုးကုန်သော ထိုသူတို့အားလည်း အိုခြင်း သေခြင်းတရားတို့သည် လွှမ်းမိုးသည်ရှိသော် လားရာ မရှိပါ၊ မှီရာ မရှိပါ။

--

အသျှင်ဘုရား ရေမြေကို အစိုးရကုန်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးကုန်သော။ပ။ အုပ်စိုးနေ ကုန်သော မင်းတို့အား မြင်းတို့ဖြင့် စစ်ထိုးခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ပ။ ရထားတို့ဖြင့် စစ်ထိုးခြင်းတို့ သည် ဖြစ်ကုန်၏။ပ။ ခြေသည်တို့ဖြင့် စစ်ထိုးခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ခြေသည်တို့ဖြင့် စစ်ထိုးကုန်သော ထိုသူတအားလည်း အိုခြင်း သေခြင်းတရားသည် လွှမ်းမိုးသည်ရှိသော် လားရာ မရှိပါ၊ မှီရာ မရှိပါ။

အသျှင်ဘုရား စင်စစ်အားဖြင့် ဤမင်းမျိုး၌ အတိုင်ပင်ခံ အမတ်ကြီးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမတ် ကြီးတို့သည် လာကုန်သော ရန်သူတို့ကို တိုင်ပင်ခြင်းတို့ဖြင့် ကွဲပြားစိမ့်သောငှါ စွမ်းနိုင်ကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား တိုင်ပင်ခြင်းဖြင့် စစ်ထိုးကုန်သော ထိုသူတို့အားသော်မှလည်း အိုခြင်း သေခြင်းတရားသည် လွှမ်းမိုး သည်ရှိသော် လားရာ မရှိပါ၊ မှီရာ မရှိပါ။

အသျှင်ဘုရား ဤမင်းမျိုး၌ မြေ၌ မြှုပ်ထားအပ်သည်လည်းဖြစ်သော ဟင်းလင်းပြင်တို့၌ ဆွဲထား အပ်သည်လည်းဖြစ်သော များစွာသော ရွှေငွေသည် ရှိ၏၊ ယင်းရွှေငွေဖြင့် အကျွန်ုပ်တို့သည် လာကုန်သော ရန်သူတို့ကို ဖြားယောင်းခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥစ္စာဖြင့် စစ်ထိုးကုန်သော ထိုမင်းတို့အား သော်မှလည်း အိုခြင်း သေခြင်းတရားသည် လွှမ်းမိုးသည်ရှိသော် လားရာ မရှိပါ၊ မှီရာ မရှိပါ။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား အိုခြင်း သေခြင်းတရားသည် လွှမ်းမိုးသည်ရှိသော် တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ပြုခြင်း၊ ကောင်းမှုပြုခြင်းမှ တစ်ပါး အခြား အဘယ်မှာ ပြုဖွယ် ရှိပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။

မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ မင်းကြီး ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ အိုခြင်း သေခြင်းတရားသည် လွှမ်းမိုးသည်ရှိသော် တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ပြုခြင်း၊ ကောင်းမှု ပြုခြင်းမှ တစ်ပါး အခြား အဘယ်မှာ ပြုဖွယ် ရှိပါအံ့နည်း၊ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ပ။ လူနတ်တို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဂါထာတို့ကို မိန့်တော်မူ၏-

“ပြန့်ကျယ်ကုန်သော ကျောက်တောင်တို့သည် ကောင်းကင်ကို ထိ၍ ထက်ဝန်း ကျင် အရပ်လေးမျက်နှာမှ သတ္တဝါတို့ကို ကြိတ်ချေကုန်လျက် အစဉ်လိမ့်၍ လာကုန် သကဲ့သို့။

ထို့အတူ အိုခြင်းတရားသည်လည်းကောင်း၊ သေခြင်းတရားသည်လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါတို့ကို့လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ကုန်၏။ မင်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကုန်သည်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ သူဆင်းရဲတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဒွန်းစဏ္ဍာ ပန်းမှိုက်သွန်တို့ကိုလည်းကောင်း (လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ကုန်၏)၊ တစ်စုံတစ်ယောယ်ကိုမျှ မရှောင် အလုံးစုံသော သူတို့ကိုပင်လျှင် လွှမ်းမိုးခြေမှုန်း၏။

ထိုအရာ၌ ဆင်တို့၏ အရာမဟုတ်၊ ရထားတို့၏ အရာမဟုတ်၊ ခြေသည်တို့၏ အရာမဟုတ်။ အတိုင်ပင်ဖြစ်သော စစ်ထိုးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရွှေငွေဥစ္စာ ပေး သဖြင့်လည်းကောင်း အောင်ခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း။

ထို့ကြောင့်လျှင် မိမိ၏ အကျိုးကို ကောင်းစွာ မြင်သော၊ ပညာရှိသော၊ မြဲမြံ တည်ကြည်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘုရား၌လည်းကောင်း၊ တရား၌လည်းကောင်း၊ သံဃာ၌လည်းကောင်း ယုံကြည်ခြင်းကို တည်စေရာ၏။

အကြင်သူသည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါး စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း တရားကို ကျင့်၏။ ထိုသူကို ဤဘဝ၌ပင်လျှင် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ တမလွန်ဘဝ၌ နတ်ပြည်၌ မွေ့လျော်ရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယဝဂ် ပြီး၏။

ကောသလသံယုတ် ပြီး၏။

--

၄-မာရသံယုတ်

၁-ပဌမဝဂ်

၁-တပေါကမ္မသုတ်

֍ ၁၃၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ် တော်မူပြီး၍ ရှေးဦးစွာ ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းနား အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေ တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့သော စိတ်အကြံသည် ထင်ရှားဖြစ်၏- “ထိုပြုနိုင်ခဲသော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းမှ ငါသည် လွတ်မြောက် ပြီတကား၊ အကျိုးမဲ့နှင့် စပ်သော ထိုပြုနိုင်ခဲသော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခြင်းသည် ကောင်းစွ တကား၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၍ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ကောင်းစွာရခြင်း ဖြစ်သည်ကား ကောင်းစွ တကား”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“သတ္တဝါတို့သည် ခေါင်းပါးသော အကျင့်မှ ဖဲကုန်သောကြောင့် မစင်ကြယ်ကြ ကုန်၊ သင်သည် မစင်ကြယ်ဘဲလျက် စင်ကြယ်၏ဟူ၍ မှတ်ထင်ဘိ၏၊ စင်ကြယ်သော ခရီးမှ လွဲချော်လေစွတကား”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သားကို ဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်ဆိုတော်မူ၏-

“ကြည်းကုန်းထက်၌ လှော်တက်သည် အချည်းနှီး ဖြစ်သကဲ့သို့ အလုံးစုံသော အတ္တကိလမထ အကျင့်မျိုးသည် အကျိုးမဲ့ကို ဆောင်ရွက်တတ်၏၊ ဤသို့ သိ၍ အကျိုးမဲ့နှင့် စပ်သော မသေခြင်းငှါ ကျင့်အပ်သော အလုံးစုံသော အတ္တကိလမထ အကျင့်ကို ငါ စွန့်ပြီ။

အရိယာမဂ်ကို သိခြင်းငှါ သီလ, သမာဓိ, ပညာကို ပွားများသည်ဖြစ်၍ လွန်စွာ စင်ကြယ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်၏၊ ဟယ့် မာရ်နတ်ယုတ် သင်ကား ရှုံးလေပြီ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၂-ဟတ္တိရာဇဝဏ္ဏသုတ်

֍ ၁၃၈။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် - အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ် တော်မူပြီး၍ ရှေးဦးစွာ ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းနား အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေ တော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အချိန် လွင်တီးခေါင်၌ ထိုင်နေတော်မူ၏၊ မိုးသည်လည်း တစ်ပေါက်တစ်ပေါက် ဆွတ်ဖျန်း၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍ ကြီးစွာသော ဆင်မင်း အသွင်ကို ဖန်ဆင်းလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ထိုဆင်၏ ဦးခေါင်းသည် ‘မည်းနက်သော ကျောက်တုံးကြီးကဲ့သို့’ ဖြစ်၏၊ ထိုဆင်၏ အစွယ်တို့သည် ‘ငွေစင်ကဲ့သို့’ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုဆင်၏ နှာမောင်း သည် ‘ထွန်တုံးကြီးကဲ့သို့’ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် မိန့်တော်မူ၏-

“ယုတ်မာသော မာရ်နတ် ကောင်းသောအဆင်း မကောင်းသောအဆင်းကို သင် ပြုလုပ်ခဲ့၍ ရှည်စွာသော သံသရာခရီးသို့ လာခဲ့ရ၏၊ မာရ်နတ် ထိုသို့ ပြုခြင်းဖြင့် သင့်အား အကျိုးမရှိ၊ ဟယ် မာရ်နတ်ယုတ် သင်ကား ရှုံးလေပြီ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၃-သုဘသုတ်

֍ ၁၃၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် - အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ် တော်မူပြီး၍ ရှေးဦးစွာ ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းနား အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေ တော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ လွင်တီးခေါင်၌ ထိုင်နေတော်မူ၏၊ မိုးသည်လည်း တစ်ပေါက်တစ်ပေါက် ဆွတ်ဖျန်း၏၊ ထိုအခါ၌ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရား အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေးဝယ် အမြတ် အယုတ် တင့်တယ် မတင့်တယ်ဖြစ်ကုန်သော အဆင်း အရောင်တို့ကို ပြ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်တော်မူ၏-

“ယုတ်မာသော မာရ်နတ် ကောင်းသောအဆင်း မကောင်းသောအဆင်းကို သင် ပြုလုပ်ခဲ့၍ ရှည်စွာသော သံသရာခရီးသို့ လာခဲ့ရ၏၊ မာရ်နတ် ထိုသို့ ပြုခြင်းဖြင့် သင့်အား အကျိုး မရှိ၊ ဟယ် မာရ်နတ်ယုတ် သင်ကား ရှုံးလေပြီ။

မာရ်နတ် အကြင်သူတို့သည် ကိုယ်နှုတ်စိတ်တို့ဖြင့် ကောင်းစွာ စောင့်စည်းကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မာရ်နတ်အလိုသို့ မလိုက်ကုန်၊ ထိုသူတို့သည် မာရ်နတ်နှင့် စပ် သူတို့ မဖြစ်ကုန်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၄-ပဌမ မာရပါသသုတ်

֍ ၁၄၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီ ပြည် ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ မိန့်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် သင့်လျော်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် သင့်လျော်သောအားဖြင့် ကောင်းစွာ လုံ့လပြုခြင်းကြောင့် လွန်မြတ်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ အစဉ်ရောက် တော်မူအပ်၏၊ လွန်မြတ်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို မျက်မှောက်ပြုတော်မူအပ်၏၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည်လည်း သင့်လျော်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍ သင့်လျော်သောအားဖြင့် ကောင်းစွာ လုံ့လပြုကုန်၍ လွန်မြတ်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ကုန်လော့၊ လွန်မြတ် သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို မျက်မှောက်ပြုကြကုန်လော့ဟု မိန့်ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

--

“နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ လူ၌ ဖြစ်ကုန် သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ထိုမာရ်နတ်တည်းဟူသော ကျော့ကွင်းဖြင့် သင့်ကို နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မာရ်တည်းဟူသော အနှောင်အဖွဲ့၌ သင် မိနေ၏၊ ရဟန်း သင်သည် ငါ့နိုင်ငံမှ မလွတ်ရလတ္တံ့”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ဟယ် မာရ်နတ်ယုတ် နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ လူ၌ ဖြစ်ကုန်သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ငါသည် ထိုမာရ်တည်းဟူသော ကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်ပြီ၊ မာရ်မင်းအနှောင်အဖွဲ့မှ ငါ လွတ်မြောက်ပြီ၊ ဟယ် မာရ်နတ်ယုတ် သင်ကား ရှုံးလေပြီဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၅-ဒုတိယ မာရပါသသုတ်

֍ ၁၄၁။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ မိန့်တော်မူ၏၊ “အသျှင် ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ စကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် နတ်လူတို့၌ ဖြစ်ကုန်သော ကိလေသာကျော့ကွင်းအားလုံးတို့မှ လွတ်ပြီ၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည်လည်း နတ်လူတို့၌ ဖြစ်ကုန်သော ကိလေသာကျော့ကွင်းအားလုံးတို့မှ လွတ်ကြ ကုန်ပြီ၊ ရဟန်းတို့ များစွာသော လူတို့၏ အစီးအပွားဖြစ်ခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ လောကကို စောင့်ရှောက် ရန်အလို့ငှါ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွားဖြစ်ခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းအလို့ငှါ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ကြကုန် လော့၊ ခရီးလမ်း တစ်ကြောင်းဖြင့် ရဟန်းနှစ်ပါး မသွားကြကုန်လင့်၊ ရဟန်းတို့ အစ၏ ကောင်းခြင်း အလယ်၏ ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောကြကုန်လော့၊ အလုံးစုံ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံသော ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြကြကုန်လော့၊ ပညာမျက်စိ၌ ကိလေသာမြူ နည်းသော သဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ မကြားနာရခြင်းကြောင့် တရားတော်မှ ဆုတ်ယုတ်ကြကုန်၏၊ တရားတော်ကို သိလွယ်ကုန်သော သူတို့သည် ရှိကုန်လတ္တံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည်လည်း ဥရုဝေလတော, သေနာနိဂုံးသို့ တရားဟောရန် ချဉ်းကပ်တော်မူအံ့ဟု့ (မိန့်တော်မူ၏)၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ လူ၌ ဖြစ်ကုန် သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ထိုကျော့ကွင်းတို့ဖြင့် သင့်ကို နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ ကြီးစွာသော မာရ်မင်းအနှောင်အဖွဲ့၌ သင် မိနေ၏၊ ရဟန်း သင်သည် ငါ့နိုင်ငံမှ မလွတ်ရလတ္တံ့”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ဟယ် မာရ်နတ်ယုတ် နတ်၌ ဖြစ်ကြကုန်သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ လူ၌ ဖြစ်ကြကုန်သော အကြင်ကျော့ကွင်းတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ငါဘုရားသည် ထိုကျော့ကွင်းအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီ၊ ကြီးစွာသော မာရ်မင်း အနှောင်အဖွဲ့မှ ငါ လွတ်မြောက်ပြီ၊ ဟယ် မာရ်နတ်ယုတ် သင်ကား ရှုံးလေပြီဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၆-သပ္ပသုတ်

֍ ၁၄၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တိုကို အစာပေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အချိန် လွင်တီးခေါင်၌ ထိုင်နေ၏၊ မိုးသည်လည်း တစ်ပေါက် တစ်ပေါက် ဆွတ်ဖြန်း၏။ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိန့် လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍ ကြီးစွာသော မြွေမင်း၏ အသွင်ကို ဖန်ဆင်းလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏။ ထိုမြွေမင်း၏ ကိုယ်သည် ‘ကြီးစွာသော လုံးထွင်းလှေကဲ့သို့’ ဖြစ်၏၊ ထိုမြွေမင်း၏ ပါးပျဉ်းသည် ‘အရက်ချက်သမားတို့၏ ကြီးစွာသော မုန့်ညက်လှန်းဖျာကဲ့သို့’ ဖြစ်၏၊ ထိုမြွေ မင်း၏ မျက်စိတို့သည် ‘ကောသလမင်း၏ ကြေးခွက်ကြီးကဲ့သို့’ ဖြစ်၏၊ ထိုမြွေမင်း၏ လျှာတို့သည် မိုး ထစ်ချုန်းသောအခါ လျှပ်စစ် ပြက်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ထိုမြွေမင်း၏ ထွက်သက်ဝင်သက် ရှူရှိုက်သံသည် ‘ပန်းပဲဖိုမှ လေမှုတ်သော (ဖိုထိုးသံ) ကဲ့သို့’ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်တော်မူ၏-

“မိမိကိုယ်ကို စောင့်စည်းလျက် ကိန်းအောင်းရန် ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းသင်္ခမ်းတို့ကို မှီဝဲသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုခန္ဓာကိုယ်အတ္တဘော၌ (တပ်မက်ခြင်းကို) စွန့်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ ထိုစွန့်၍ ကျင့်ခြင်းသဘော သည် လျောက်ပတ်သည်သာလျှင်တည်း။

များစွာသော အခြေလေးချောင်းရှိ သတ္တဝါတို့လည်းကောင်း၊ များစွာသော (သက်ရှိသက်မဲ့) ဘေးရန်တို့လည်းကောင်း၊ ထို့ပြင် များစွာသော ခြင်မြွေတို့လည်းကောင်း (ရှိကုန်၏)။

ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်းသို့ ကပ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘေးရန်ရှိရာ အရပ်တို့၌ မွေးညင်းမျှလည်း မတုန်လှုပ်။

ကောင်းကင် အမြွာမြွာ ကွဲစေကာမူ မြေကြီး တုန်လှုပ်စေကာမူ ထို့ပြင် သတ္တဝါ အားလုံးတို့ ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့စေကာမူ ရင်ဝ၌ လှံကို ထိုးစိုက်စေကာမူ ဘုရား ရှင်တို့သည် ကိုယ်ခန္ဓာတို့၌ ခိုကိုးရာ မပြုကုန်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၇-သုပတိသုတ်

֍ ၁၄၃။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာပေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ညဉ့် ပတ်လုံး လွင်တီးခေါင်၌ စင်္ကြံ ကြွတော်မူလျက် ညဉ့်မိုးသောက်အချိန်၌ ခြေဆေးတော်မူ၍ ကျောင်းသို့ ဝင်တော်မူပြီးလျှင် (လက်ယာ) ခြေ၌ (လက်ဝဲ) ခြေကို စဉ်းငယ်လွန်ကာ တင်ထား၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ဆင်ခြင်ဉာဏ် ‘သမ္ပဇဉ်’ ရှိသည် ဖြစ်လျက် ထအံ့ဟူသော အမှတ်ကို နှလုံးသွင်းကာ လက်ယာနံတောင်းဖြင့် မြတ်သော လျောင်းစက်ခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“သင် အဘယ်သို့ အိပ်သနည်း၊ အဘယ့်ကြောင့် အိပ်သနည်း၊ အသို့နည်း ဤ အိပ်ခြင်းသည် မိန်းမောသော သူကဲ့သို့ အိပ်ခြင်းလော၊ ဆိတ်ငြိမ်သော အိမ်ကို ရ၏ဟု အိပ်သလော၊ ဤအိပ်ခြင်းသည် နေထွက်သည့်တိုင်အောင် အိပ်ခြင်းလော”ဟု ရွတ်ဆို၏။

တစ်စုံတစ်ရာသော ဘဝသို့ ဆောင်ခြင်းငှါ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား ကွန်ရက် သဖွယ်ဖြစ်သော ငြိကပ်တတ်သော တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် မရှိ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည် အလုံးစုံသော တည်ရာ (ဥပဓိ)တို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် အိပ်၏၊ မာရ်နတ် ဤ အရာ၌ သင့်အား (ငြူစူခြင်းသည်) အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၈-နန္ဒတိသုတ်

֍ ၁၄၄။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“သားသမီးများစွာ ရှိသူသည် သားသမီးတို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊ ထို့အတူသာလျှင် နွားများစွာ ရှိသူသည် နွားတို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊ လူအပေါင်းအား ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ ‘ဥပဓိ'တို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊ အကြင်သူသည် ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ ‘ဥပဓိ’ မရှိ၊ ထိုသူသည် မနှစ်သက်ရသည်သာတည်း”ဟု ရွတ်ဆို၏။

သားသမီးများစွာ ရှိသူသည် သားသမီးတို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊ နွားများစွာ ရှိသူသည် နွားတို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊ လူအပေါင်းအား ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ ‘ဥပဓိ'တို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊ အကြင်သူသည် ကာမချမ်းသာ၏ တည်ရာ ‘ဥပဓိ’ မရှိ၊ ထိုသူသည် မစိုးရိမ်ရသည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ် ၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၉-ပဌမ အာယုသုတ်

֍ ၁၄၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာပေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

“ရဟန်းတို့ လူတို့၏ ဤအသက်သည် နည်း၏၊ တမလွန်ဘဝသို့ သွားရ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းရှိသော သူအား မသေခြင်း မည်သည် မရှိ၊ ရဟန်းတို့ ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှင်သော သူသည် အနှစ်တစ်ရာဖြစ်စေ၊ အနှစ်တစ်ရာထက် အနည်းငယ် လွန်၍ ဖြစ်စေ အသက်ရှင်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

--

“လူတို့၏ အသက်သည် ရှည်၏၊ ထိုအသက်ကို သူတော်ကောင်းသည် မကဲ့ရဲ့ရာ၊ ‘နို့ရည်ဖြင့် ယစ်သော သူငယ်ကဲ့သို့’ ကျင့်ရာ၏၊ သေမင်း၏ လာခြင်းသည် မရှိ”ဟု ရွတ်ဆို၏။

လူတို့၏ အသက်သည် နည်း၏၊ ထိုအသက်ကို သူတော်ကောင်းသည် ကဲ့ရဲ့ရာ၏၊ ‘ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်သော ယောကျ်ားကဲ့သို့’ ကျင့်ရာ၏၊ သေမင်း၏ မရောက် မလာရာ အရပ်သည် မရှိနိုင်ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၁၀-ဒုတိယ အာယုသုတ်

֍ ၁၄၆။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်။ပ။ ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။

“ရဟန်းတို့ ဤအသက်သည် နည်း၏၊ တမလွန်ဘဝသို့ သွားရ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ် သော အကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းရှိသော သူအား မသေခြင်းမည်သည် မရှိ၊ ရဟန်းတို့ ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှင်သောသူသည် အနှစ်တစ်ရာဖြစ်စေ၊ အနှစ်တစ်ရာထက် အနည်းငယ် လွန်၍ ဖြစ်စေ အသက်ရှင်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

ရထားလှည်းဘီး၏ အကွပ်သည် ရထားပုံတောင်းသို့ အစဉ်လိုက်သကဲ့သို့ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည် (သတ္တဝါသို့) အစဉ်လိုက်၏၊ နေ့ညဉ့်တို့သည် မလွန် နိုင်ကုန်၊ အသက်သည် မချုပ်”ဟု ရွတ်ဆို၏။

မြစ်ငယ်တို့၏ ရေအလျဉ်သည် ကုန်သကဲ့သို့ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည် ကုန်၏၊ နေ့ညဉ့်တို့သည် လွန်ကုန်၏၊ အသက်သည် ချုပ်၏ဟု မိန့်ဆိုတော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ပဌမဝဂ် ပြီး၏။

--

၂-ဒုတိယဝဂ်

၁-ပါသာဏသုတ်

֍ ၁၄၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္စ ျကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ လွင်တီးခေါင်၌ ထိုင်နေတော်မူ၏၊ မိုးသည်လည်း တစ်ပေါက် တစ်ပေါက် ဆွတ်ဖျန်း၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရား အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း့ကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေး၌ ကျောက်တုံးကြီးတို့ကို ပစ်ခွဲ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏။

(မာရ်နတ်) သင်သည် ဂိဇ္စ ျကုဋ်တောင် တစ်ခုလုံးကိုလည်း အကယ်၍ လှုပ်စေဦး တော့၊ ကိလေသာမှ ကောင်းစွာ လွတ်ကုန်ပြီးသော ဘုရားသျှင်တို့အား တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိသည်သာလျှင်တည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၂-ကိန္နုသီဟသုတ်

֍ ၁၄၈။ အခါတစ်ပါး မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်အား “ဤရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟော၏၊ ငါသည် (ပရိသတ်၏) ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ပရိသတ်၌ ရဲရင့်သည် ဖြစ်၍ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ ကြုံးဝါးဘိသနည်း။ သင့်အား ပြိုင်ဘက်လက်ဝှေ့သတ်သူသည် ရှိသလော၊ အောင်ပြီး နိုင်ပြီးသူဟူ၍ သင် အောက်မေ့လေသလော”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ကြီးသော လုံ့လရှိကုန်သော ဘုရားသျှင်တို့သည် ပရိသတ်တို့၌ စင်စစ် ရဲရင့် ကုန်သည် ဖြစ်၍ ကြုံးဝါးကုန်၏၊ လောက၌ ကပ်ငြိမှု (တဏှာ) ကို လွန်မြောက်ပြီး သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အား (ဆယ်ပါး) နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ် ၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၃-သကလိကသုတ်

֍ ၁၄၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် မဒ္ဒကုစ္ဆိမည်သော သမင်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်သည် ကျောက်ခဲဖြင့် ထိခိုက်မိ၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဆင်းရဲကုန်သော ခက်ထန်ကြမ်းတမ်းကုန် စပ်ရှားကုန်သော မသာယာအပ်ကုန် မနှစ်လိုအပ်ကုန်သော ကိုယ်၌ ဖြစ်သော ပြင်းပြသော ဝေဒနာတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဝေဒနာတို့ကို သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ မပင်မပန်း သည်းခံတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒုကုဋ်တော်ကို လေးထပ်ခင်း၍ (လက်ယာ) ခြေ၌ (လက်ဝဲ) ခြေကို စဉ်းငယ် လွန်ကာ တင်ထား၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ဆင်ခြင်ဉာဏ် ‘သမ္ပဇဉ်’ ရှိသည် ဖြစ်လျက် လက်ယာနံတောင်းဖြင့် မြတ်သော လျောင်းစက်ခြင်းကို ပြုတော်မူ၏၊ ထို့နောက် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“သင်သည် မိန်းမောတွေဝေသဖြင့် အိပ်သလော၊ သို့မဟုတ် ရွတ်ဆိုဖွယ် ကြံ စည်မှုဖြင့် ယစ်သည် ဖြစ်၍ အိပ်သလော၊ သင့်အား များစွာသော အကျိုးတို့သည် မရှိကုန်သလော၊ ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ၌ တစ်ယောက်တည်း အိပ်ခြင်းသို့ ရှေးရှုလျက် အဘယ့်ကြောင့် အိပ်ဘိသနည်း”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ငါသည် မိန်းမောတွေဝေသဖြင့် အိပ်သည် မဟုတ်၊ ရွတ်ဆိုဖွယ် ကြံစည်မှုဖြင့် ယစ်သည် ဖြစ်၍ အိပ်သည် မဟုတ်၊ ငါသည် အကျိုးသို့ ကောင်းစွာ ရောက်ပြီး ဖြစ်၍ စိုးရိမ်ကြောင့်ကြ မရှိဘဲ ဆိတ်ငြိမ်သော အိပ်ရာနေရာ၌ အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့အား အစဉ်သနားခြင်း ရှိလျက် တစ်ယောက်တည်း အိပ်၏။

ဤလောက၌ အကြင်သူတို့၏ ရင်ဝယ် မြားစူးဝင်သောကြောင့် နှလုံးသား တလှပ် လှပ် တုန်လှုပ်နေ၏၊ ထိုသူတို့သော်မှလည်း မြားတန်းလန်း ရှိသည် ဖြစ်လျက်ပင် အိပ်ခြင်းကို ရတုံဘိသေး၏၊ မြားစူးဝင်ခြင်း ကင်းနေသော ငါကား အဘယ့်ကြောင့် မအိပ်ဘဲ ရှိမည်နည်း။

ငါသည် ဘေးရန်ရှိသော ခရီးဆိုး၌သော်လည်း တွေးတောယုံမှားမှု မရှိ၊ ဘေးရန် ရှိသော ခရီးဆိုး၌ အိပ်ခြင်ငှါလည်း ငါ မကြောက်၊ ညဉ့်နေ့တို့သည် ငါ့ကို မပူပန် စေကုန်၊ လောက၌ တစ်စုံတစ်ရာ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းကို မမြင်၊ ထို့ကြောင့် အလုံးစုံ သော သတ္တဝါတို့အား အစဉ်သနားခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ အိပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၄-ပတိရူပသုတ်

֍ ၁၅၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း ပုဏ္ဏားရွာ ဇရပ်တစ်ဆောင်၌ (သီတင်း သုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် လူပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်အား “ဤရဟန်းဂေါတမသည် လူပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟော၏၊ ငါသည် (လူပရိသတ်တို့၏) ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာနတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“သင်သည် သူတစ်ပါးအား ဆိုဆုံးမဘိ၏၊ သူတစ်ပါးအား ဆိုဆုံးမခြင်းသည် သင့်အား မလျောက်ပတ်၊ ထိုတရားဟောမှုကို ပြုကျင့်သော သင်သည် လိုက်လျောခြင်း ‘ရာဂ’ ဆန့်ကျင်ခြင်း ‘ဒေါသ'တို့၌ မကပ်ငြိစေလင့်”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေနေယျတို့၏ အစီးအပွားကို လိုလားသည်ဖြစ်၍ သူတစ် ပါးတို့အား ဆုံးမတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် လိုက်လျောခြင်း ‘ရာဂ’ ဆန့်ကျင်ခြင်း ‘ဒေါသ'တို့မှ လွတ်တော်မူ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၅-မာနသသုတ်

֍ ၁၅၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည့်အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“စိတ်နှင့် ယှဉ်သော အကြင်ရာဂတည်းဟူသော ကျော့ကွင်းသည် ကောင်းကင်၌ သွားသူကိုလည်း ဖွဲ့လျက် လှည့်လည်၏၊ ထိုကျော့ကွင်းဖြင့် သင့်ကို ဖမ်းအံ့၊ ရဟန်း သင်သည် ငါ၏ (ကျော့ကွင်းမှ) လွတ်လိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

စိတ်ကို မွေ့လျော်စေတတ်ကုန်သော အဆင်း ‘ရူပါရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အရသာ ‘ရသာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ဤအာရုံငါးပါးတို့၌ ငါ့အား အလိုဆန္ဒသည် ကင်း၏၊ ဟယ်မာရ်နတ်ယုတ် သင်ကား ရှုံးလေပြီဟု မိန့်တော်မူ၏။

--

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၆-ပတ္တသုတ်

֍ ၁၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့အား တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အကျိုးရှိသည်ကို ပြုကာ နှလုံးသွင်း၍ အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆောင်ကုန်၍ နားစိုက်လျက် တရားနာကုန်၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်အား “ဤရဟန်းဂေါတမသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို အကြောင်း ပြု၍ ရဟန်းတို့အား တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အကျိုးရှိသည်ကို ပြုကာ နှလုံးသွင်း၍ အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆောင်ကုန်၍ နားစိုက်လျက် တရားနာကုန်၏၊ ထိုငါသည် ရဟန်း (ပရိသတ်)၏ ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ များစွာကုန်သော သပိတ်တို့ကို လွင်တီးခေါင်၌ ထားကုန်၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် နွားလားအသွင်ကို ဖန်ဆင်း၍ ထိုသပိတ်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါး သည် ရဟန်းတစ်ပါးအား “ရဟန်း ဤနွားလားသည် သပိတ်တို့ကို ခွဲရာ၏”ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်း ထိုသည်ကား နွားလား မဟုတ်၊ ထို နွားသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ သင်တို့၏ ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ လာ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် မိန့်ဆိုတော်မူ၏-

အကြင် ရူပက္ခန္ဓာသည်လည်းကောင်း၊ အကြင် ဝေဒနာက္ခန္ဓာသည်လည်းကောင်း၊ အကြင် သညာက္ခန္ဓာသည်လည်းကောင်း၊ အကြင် ဝိညာဏက္ခန္ဓာသည်လည်းကောင်း၊ အကြင် သင်္ခါရက္ခန္ဓာသည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ဤခန္ဓာငါးပါးသည် ငါ မဟုတ်၊ ဤ ခန္ဓာငါးပါးသည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်ဟု ရှုသည် ဖြစ်၍ ထိုခန္ဓာငါးပါး၌ တပ်ခြင်း ကင်း၏။

ဤသို့ တပ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော သံယောဇဉ်ကို လွန်သည်ဖြစ်၍ ဘေးမရှိသော အတ္တဘောကို အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌ ရှာသော်လည်း မာရ်စစ်သည် သည် မမြင်နိုင်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၇-ဆဖဿာယတနသုတ်

֍ ၁၅၃။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တွေ့ထိမှုခြောက်ပါးတို့၏ စုဝေးရာ ‘ဖဿာယတန'တို့ကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့အား တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို ကောင်းစွာ ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေ ပြုကာ နှလုံးသွင်းကုန်၍ အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆောင်ကုန်၍ နားစိုက်ကုန်လျက် တရားနာကုန်၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်အား “ဤရဟန်းဂေါတမသည် တွေ့ထိမှုခြောက်ပါးတို့၏ စုဝေးရာ ‘ဖဿာယတန'တို့ကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့အား တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို ကောင်းစွာ ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေ ပြုကာ နှလုံးသွင်းကုန်၍ အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆောင်ကုန်၍ နားစိုက်ကုန်လျက် တရားနာကုန်၏၊ ငါသည် (ပရိသတ်၏) ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ ရဟန်းဂေါတမ ထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေး၌ မြေပြိုသကဲ့သို့ ကြောက်မက်ဖွယ် အသံကြီးကို ပြု၏။

ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ရဟန်းတစ်ပါးအား “ရဟန်း ရဟန်း ဤမြေ ပြိုသကဲ့သို့ ထင်ရ၏”ဟု ဆို၏၊ ဤသို့ ဆိုသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်း ဤ သည်ကား မြေပြိုသည် မဟုတ်၊ ဤသည်ကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် သင်တို့၏ ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ လာ၏”ဟု ဆို၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်းဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“အလုံးစုံကုန်သော အဆင်း ‘ရူပါရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အရသာ ‘ရသာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း၊ သဘောတရား ‘ဓမ္မာရုံ'တို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ဤအာရုံခြောက်ပါးသည် လောက၏ သုံးဆောင်ဖွယ် ‘အာမိသ’ မည်၏၊ ကြမ်းတမ်းလှ၏၊ ဤအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ လူအပေါင်းသည် နစ်မြုပ်၏။

သတိနှင့် ပြည့်စုံသော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဤအာရုံခြောက်ပါးကိုလည်းကောင်းစွာ လွန်မြောက်၍ မာရ်၏ တည်ရာ (တေဘူမိကဝဋ်) ကို လွန်လျက် နေမင်း ကဲ့သို့ တင့်တယ်၏”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူ၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၈-ပိဏ္ဍသုတ်

֍ ၁၅၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်း ပဉ္စသာလာမည်သောပုဏ္ဏားရွာ၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပဉ္စသာလာမည်သော ပုဏ္ဏားရွာ၌ သတို့သမီးတို့၏ လက်ဆောင်ပေးပွဲတို့သည် ဖြစ် ကုန်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူ ပြီးလျှင် ပဉ္စသာလာမည်သော ပုဏ္ဏားရွာသို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ “ရဟန်းဂေါတမ ဆွမ်း မရစေ လင့်”ဟု ပဉ္စသာလာမည်သော ပုဏ္ဏားရွာ၌ နေကုန်သော ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ကို့ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ပူးဝင်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆေးပြီးသော သပိတ်ဖြင့် ပဉ္စသာလာပုဏ္ဏားရွာသို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၍ ယင်းဆေးပြီးတိုင်းသော သပိတ်ဖြင့်ပင် ပြန်ကြွတော်မူခဲ့ရ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း သင်သည် ဆွမ်းရပါ၏လော”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ မာရ်နတ်ယုတ် ငါ ဆွမ်း မရနိုင်ရာသော အခြင်းအရာဖြင့် သင် ပြုသည် မဟုတ်လောဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ အသျှင်ဘုရား သို့ဖြစ်လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပဉ္စသာလာပုဏ္ဏားရွာသို့ ဆွမ်းခံဝင် တော်မူလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းကို ရလတ္တံ့သောအခြင်းအရာဖြင့် အကျွန်ုပ် ပြုအံ့ဟု (လျှောက်၏)။

“မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ထိပါးချုပ်ချယ်၍ မကောင်းမှုကို ပွားစေ၏၊ မာရ်နတ်ယုတ် အသို့နည်း ‘ငါ့အား မကောင်းမှုသည် အကျိုးမပေး’ဟု (သင်) ထင်မှတ်လေသလော။

အကြင်ငါတို့အား ရာဂစသော ကြောင့်ကြခြင်း မရှိသည်သာလျှင်တည်း၊ ထိုငါတို့ သည် စင်စစ် ချမ်းသာစွာ အသက်ရှင်ကုန်၏၊ အာဘဿရာဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'လျှင် အစာရှိကုန်သည် ဖြစ်ကုန်အံ့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၉-ကဿကသုတ်

֍ ၁၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား နိဗ္ဗာန်နှင့် စပ်သော တရား စကားဖြင့် ကောင်းစွာ ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်း စေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေ ပြုကာ နှလုံးသွင်းကုန်၍ အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆောင်ကုန်၍ နားစိုက် ကုန်လျက် တရားနာကုန်၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်အား “ဤရဟန်းဂေါတမသည် ရဟန်းတို့အား နိဗ္ဗာန်နှင့် စပ်သော တရားစကားဖြင့်။ပ။ ငါသည် ရဟန်း (ပရိသတ်၏) ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ ထို့နောက် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် လယ်သမားအသွင် ဖန်ဆင်း၍ ကြီးစွာသော ထွန်တုံးကို ပခုံး၌ ထမ်းလျက် နှင်တံရှည်ကို ကိုင်ကာ ဖရိုဖရဲ ကျသော ဆံပင် ရှိသည် ဖြစ်၍ ပိုက်ဆံလျှော် ပုဆိုးကို ဝတ်လျက် ညွန်အလိမ်းလိမ်း ကပ်ကုန်သော ခြေတို့ဖြင့် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း နွားတို့ကို မြင်လိုက်ပါ၏လော”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏၊ မာရ်နတ်ယုတ် သင့်အား နွားတို့ဖြင့် အဘယ် အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။

ရဟန်း ငါ့အားသာလျှင် မျက်စိသည် ရှိ၏၊ ငါ့အား ရူပါရုံတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ငါ့အား မျက်စိဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာ ‘စက္ခုသမ္ဖဿဝိညာဏာယတန'သည် ရှိ၏၊ ရဟန်း သင်သည် အဘယ်အရပ်သို့ သွား၍ ငါ၏ နယ်ပယ်မှ လွတ်အံ့နည်း။ ရဟန်း ငါ့အားသာလျှင် နားသည် ရှိ၏၊ ငါ့အား သဒ္ဒါရုံတို့သည် ရှိကုန်၏။ပ။ ရဟန်း ငါ့အားသာလျှင် နှာခေါင်းသည် ရှိ၏၊ ငါ့အား ဂန္ဓာရုံတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း ငါ့အားသာလျှင် လျှာသည် ရှိ၏၊ ငါ့အား ရသာရုံတို့သည် ရှိကုန်၏။ ရဟန်း ငါ့အား သာလျှင် ကိုယ်သည် ရှိ၏၊ ငါ့အား ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း ငါ့အားသာလျှင် စိတ်သည် ရှိ၏၊ ငါ့အား ဓမ္မာရုံတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ငါ့အား စိတ်ဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာ ‘မနောသမ္ဖဿဝိညာဏာယတန’ သည် ရှိ၏၊ ရဟန်း သင်သည် အဘယ်အရပ်သို့ သွား၍ ငါ၏ (နယ်ပယ်မှ) လွတ်အံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။

မာရ်နတ်ယုတ် မျက်စိသည် သင့်အားသာလျှင် ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ ရူပါရုံတို့သည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေကုန်၊ မျက်စိဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ မာရ်နတ်ယုတ် အကြင်အရပ်၌ မျက်စိသည် မရှိ၊ ရူပါရုံတို့သည် မရှိကုန်၊ မျက်စိဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် မရှိ၊ မာရ်နတ်ယုတ် ထိုအရပ်၌ သင့်အား ရောက်ခြင်းသည် မရှိ။ မာရ်နတ်ယုတ် နားသည် သင့်အားသာလျှင် ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ သဒ္ဒါရုံတို့သည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါ စေကုန်၊ နားဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ မာရ်နတ်ယုတ် အကြင်အရပ်၌ နားသည် မရှိ၊ သဒ္ဒါရုံတို့သည် မရှိကုန်၊ နားဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် မရှိ၊ မာရ်နတ်ယုတ် ထိုအရပ်၌ သင့်အား ရောက်ခြင်းသည် မရှိ။ မာရ်နတ်ယုတ် နှာခေါင်းသည် သင့်အားသာလျှင် ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ ဂန္ဓာရုံတို့သည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေကုန်၊ နှာခေါင်းဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါ စေ၊ မာရ်နတ်ယုတ် အကြင်အရပ်၌ နှာခေါင်းသည် မရှိ၊ ဂန္ဓာရုံတို့သည် မရှိကုန်၊ နှာခေါင်းဖြင့် တွေ့ထိ အပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် မရှိ၊ မာရ်နတ်ယုတ် ထိုအရပ်၌ သင့်အား ရောက်ခြင်းသည် မရှိ။ မာရ်နတ်ယုတ် လျှာသည် သင့်အားသာလျှင် ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ ရသာရုံတို့သည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေကုန်၊ လျှာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည်

--

သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ။ပ။ မာရ်နတ်ယုတ် ကိုယ်သည် သင့်အားသာလျှင် ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေကုန်၊ ကိုယ်ဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ။ပ။ မာရ်နတ်ယုတ် စိတ်သည် သင့်အားသာလျှင် ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ၊ ဓမ္မာရုံတို့သည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေကုန်၊ စိတ်ဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် သင့်အား ရှိသည် ဖြစ်ပါစေ။ မာရ်နတ်ယုတ် အကြင်အရပ်၌ စိတ်သည် မရှိ၊ ဓမ္မာရုံတို့သည် မရှိကုန်၊ စိတ်ဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော ဝိညာဏ်၏ တည်ရာစုဝေးရာသည် မရှိ၊ မာရ်နတ်ယုတ် ထိုအရပ်၌ သင့်အား ရောက်ခြင်းသည် မရှိဟု မိန့်တော်မူ၏။

ရဟန်း အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အကြင်ဥစ္စာကို ‘ဤဥစ္စာသည် ငါ၏ ဥစ္စာတည်း’ဟု ဆိုကုန်၏၊ ‘ငါ၏ သိမ်းဆည်းသော ဥစ္စာတည်း’ဟု ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ဤ ပြောဆိုသော အရာတို့၌ သင်၏ စိတ်သည် အကယ်၍ ရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ သင်သည် ငါ၏ (နယ်ပယ်မှ) လွတ်လိမ့်မည် မဟုတ်ဟု (လျှောက်၏)။

မာရ်နတ်ယုတ် အကြင်သူတို့သည် အကြင်ရွှေငွေစသော ဥစ္စာကို ‘ငါ၏ ဥစ္စာ’ဟု ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ထိုဥစ္စာမျိုးသည် ငါ့အား မရှိ။ အကြင်သူတို့သည် ဤသို့ ပြောဆိုကုန်၏၊ ထိုသို့ ပြောဆိုသူတို့သည် ငါ မဟုတ်။ ငါ၏ သွားရာ ခရီးကိုလည်း သင် မမြင်နိုင်၊ မာရ်နတ်ယုတ် ဤသို့ သိလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည်။ပ။ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၁၀-ရဇ္ဇသုတ်

֍ ၁၅၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း ဟိမဝန္တာအရပ် တောကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်၍ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား “ကိုယ်တိုင်လည်း မသတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မသတ်စေ၊ သူတစ်ပါးဥစ္စာ ဆုံးရှုံးခြင်းကို ကိုယ်တိုင်လည်း မပြု၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပြုစေ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း မပူဆွေး၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူဆွေးစေဘဲ တရားသဖြင့် မင်းပြုရန် တတ်နိုင်အံ့လော”ဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် သိ၍ မြတ်စွာဘုရားအား ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တိုင်လည်း့မသတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မသတ်စေ၊ သူတစ်ပါးဥစ္စာ ဆုံးရှုံးခြင်းကို ကိုယ်တိုင်လည်း မပြု၊ သူတစ်ပါး ကိုလည်း မပြုစေ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း မပူဆွေး၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူဆွေးစေဘဲ တရားသဖြင့် မင်းပြု တော်မူပါလော့၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် မင်းပြုတော်မူပါလော့”ဟု ဆို၏၊ မာရ်နတ်ယုတ် သင်သည် ငါ့ကို “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တိုင်လည်း မသတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မသတ်စေ၊ သူတစ်ပါးဥစ္စာ ဆုံးရှုံးခြင်းကို ကိုယ်တိုင်လည်း မပြု၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပြုစေ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း မပူဆွေး၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူဆွေးစေဘဲ တရားသဖြင့် မင်းပြုတော်မူပါ လော့၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် မင်းပြုတော်မူပါလော့”ဟူသော ယင်းစကားကို ဆို၏၊

--

သင်သည် ငါ့အား အဘယ်ကို မြင်၍ ဆိုသနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်ကုန်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်၏၊ အစဉ်တည်ကုန်၏၊ ဆည်းပူးအပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ အား ထုတ်အပ်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အလိုရှိတော်မူလတ်သော် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကို ရွှေဟု နှလုံးသွင်းလျှင် ရွှေဖြစ်ရာ၏၊ ဤသို့ မြင်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။

တောင်တစ်တောင်လုံးသည် ကောင်းသော အဆင်းရှိသော ရွှေတောင် ဖြစ်နိုင်ရာ၏။ (တစ်ခုသော တောင်ကား ရှိစေဦးတော့) နှစ်ဆကြီးသော ရွှေတောင်ကြီးသော်လည်း တစ်ဦးတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား (အလိုပြည့်အောင်) မစွမ်းနိုင်ရာဟု သိ၍ လျော်စွာ ကျင့်ရာ၏။

အကြင်သတ္တဝါသည် အကြင် (ကာမဂုဏ်) အကြောင်းကြောင့် ဆင်းရဲကို မြင်၏၊ ထိုသတ္တဝါသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ အဘယ့်ကြောင့် ညွတ်ရအံ့နည်း၊ လောက၌ ဥပဓိကို ငြိတွယ်တတ်သော တရားဟု သိ၍ ထိုဥပဓိကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါသာလျှင် ကျင့်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သိတော်မူ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ဒုတိယဝဂ်ပြီး၏။

--

၃-တတိယဝဂ်

၁-သမ္ဗဟုလသုတ်

֍ ၁၅၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကျောက်တံတိုင်းအကာအရံရှိသော ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေး၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ် သော စိတ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ပုဏ္ဏားအသွင်ကို ဖန်ဆင်းကာ ကြီးမားစွာ ဆံကျစ်ထုံးလျက် သစ်နက်ရေ ဝတ်ရုံပြီးလျှင် အိုမင်းရကား အိမ်အခြင်ကဲ့သို့ ကိုင်းသည်, ဃုရု ဃုရုဟု ရှူသော ဝင်သက်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေသဖန်းသားတောင်ဝှေးကို ကိုင်ပြီးလျှင် ထို ရဟန်းများထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ထိုရဟန်းတို့အား ဤစကားကို ဆို၏- “အသျှင်တို့ သင်တို့ ရဟန်းပြု ကုန်သည်ကား ငယ်ကုန်သေး၏၊ ပျိုနုကုန်သေး၏၊ မည်းနက်သော ဆံပင်ရှိကုန်သေး၏၊ ပဌမအရွယ်အားဖြင့် အရွယ်ကောင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သေး၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ကစားမြူးထူးလေ့ မပျောက်ကုန်သေး၊ အသျှင်တို့သည် လူ၌ ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားကြကုန်ဦးလော့၊ မျက်မှောက်ကာမဂုဏ်ကို စွန့်၍ နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်သို့ မလိုက်ကြကုန်လင့်”ဟု ဆို၏။

ပုဏ္ဏား ငါတို့သည် မျက်မှောက်ကာမဂုဏ်ကို စွန့်၍ နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကို လိုက် ကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏား ငါတို့သည် နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်ကို စွန့်၍ မျက်မှောက်၌့ (အရိယာမဂ်) အကျိုးသို့ လိုက်ကုန်၏။ မှန်၏၊ ပုဏ္ဏား နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကို များသော ဆင်းရဲခြင်းရှိကုန်၏၊ များသော ပင်ပန်းခြင်းရှိကုန်၏ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်သည် များလှ၏၊ ဤအရိယာမဂ်တရားသည်ကား ကိုယ်တိုင် မြင်နိုင်သော တရားဖြစ်၏၊ အခါ မလင့် အကျိုးပေး၏၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်၏၊ မိမိ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ထားထိုက်၏၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်၏ဟု ဆိုသည် ရှိသော် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဦးခေါင်းကို ညိတ်၍ လျှာထုတ်လျက် နဖူး၌ အရေးသုံးကြောင်း ထစေပြီးလျှင် တောင်ဝှေးထောက်၍ ဖဲ သွား၏။

ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏ - “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေးသော အရပ်၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန် သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ နေပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် ကြီးမားစွာ ဆံကျစ်ထုံးလျက် သစ်နက်ရေကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင် အိုမင်းရကား အိမ်အခြင်ကဲ့သို့ ကိုင်းသည်, ဃုရု ဃုရုဟု ရှူသော ဝင်သက်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေသဖန်းသားတောင်ဝှေးကို ကိုင်ပြီးလျှင် အကျွန်ုပ်တို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် အကျွန်ုပ်တို့အား ဤစကားကို ဆိုပါ၏၊ ‘အသျှင်တို့ သင်တို့ ရဟန်းပြုကုန်သည်ကား ငယ်ကုန်သေး၏၊ ပျိုနုကုန်သေး၏၊ မည်းနက်သောဆံပင် ရှိကုန်သေး၏၊ ပဌမအရွယ်အားဖြင့် အရွယ် ကောင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သေး၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ကစားမြူးထူးလေ့ မပျောက်ကုန်သေး၊ အသျှင်တို့သည် လူ၌ ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားကြကုန်ဦးလော့၊ မျက်မှောက်ကာမဂုဏ်ကို စွန့်၍ နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်သို့ မလိုက်ကြကုန်လင့်’ဟု ဆိုပါသည်။

--

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် အကျွုနု်ပ်တို့သည် ထိုပုဏ္ဏားအား ဤစကားကို ဆိုကြပါ ကုန်၏ - ‘ပုဏ္ဏား ငါတို့သည် မျက်မှောက်ကာမဂုဏ်ကို စွန့်၍ နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်သို့ လိုက် ကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏား ငါတို့သည် နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်ကို စွန့်ကုန်၍ မျက်မှောက် ဖြစ်သော အရိယာမဂ်အကျိုးသို့ လိုက်ကုန်၏။ ပုဏ္ဏား မှန်၏၊ နောက်၌ ဖြစ်မည့် နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကို များသော ဆင်းရဲခြင်းရှိကုန်၏၊ များသော ပင်ပန်းခြင်းရှိကုန်၏ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်သည် များလှ၏၊ ဤ (အရိယာမဂ်) တရားသည်ကား ကိုယ်တိုင် မြင်နိုင်သော တရား ဖြစ်၏၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးတတ်၏၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်၏၊ မိမိတို့ ကိုယ်ထဲ စိတ်ထဲ၌ ဆောင်ထားထိုက်၏၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်သည် ဖြစ်၏’ဟု ဆိုကြပါ ကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ထိုပုဏ္ဏားသည် ဦးခေါင်းကို ညိတ်၍ လျှာထုတ်လျက် နဖူး၌ အရေးသုံးကြောင်း ထစေပြီးလျှင် တောင်ဝှေးထောက်၍ ဖဲသွားပါသည်”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသူသည်ကား ပုဏ္ဏား မဟုတ်၊ ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ သင်တို့၏ ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ လာ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ထိုအချိန်အခါ၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“အကြင်သတ္တဝါသည် အကြင် (ကာမဂုဏ်) ငါးပါး အကြောင်းကြောင့် ဆင်းရဲကို မြင်၏၊ ထိုသတ္တဝါသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ အဘယ့်ကြောင့် ညွတ်ရအံ့နည်း၊ လောက၌ ဥပဓိကို ငြိတွယ်တတ်သော တရားဟု သိ၍ ထိုဥပဓိကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါသာလျှင် ကျင့်ရာ၏”ဟု (ရွတ်ဆိုတော်မူ၏)။

၂-သမိဒ္ဓိသုတ်

֍ ၁၅၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကျောက်တံတိုင်းအကာအရံရှိသော ကျောင်း၌့ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ အသျှင်သမိဒ္ဓိသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေး၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသော အရှင်သမိဒ္ဓိအား- “အကြင်ငါ၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူ၏၊ ငါ့အား အရတော်လေစွတကား၊ ငါသည် ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား။ ဤသို့ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုရသော ငါ့အား အရတော်လေစွတကား၊ ငါ့အား ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား။ ငါ၏ သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် သီလရှိကုန်၏၊ ကောင်းသော သဘောရှိကုန်၏၊ ငါ့အား အရတော်လေစွတကား၊ ငါ့အား ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား”ဟု စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် အရှင်သမိဒ္ဓိ၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ အရှင်သမိဒ္ဓိ ထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် အရှင်သမိဒ္ဓိ၏ မနီးမဝေး၌ မြေပြိုသကဲ့သို့ ကြောက်မက်ဖွယ် အသံကြီးကို ပြု၏။

ထိုအခါ၌ အရှင်သမိဒ္ဓိသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ် အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်၍ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းနေသော အကျွန်ုပ်အား- ‘အကြင်ငါ၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူး ကို ခံတော်မူထိုက်၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူ၏၊ ငါ့အား အရတော်စွ တကား၊ ငါ့အား ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား၊၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော သာသနာ တော်၌ ရဟန်းပြုရသော ငါ့အား အရတော်စွတကား၊ ငါ့အား ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား။ ငါ၏ သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် သီလရှိကုန်၏၊ ကောင်းသော သဘောရှိကုန်၏၊ ငါ့အား အရတော်စွတကား၊ ငါ့အား ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား’ဟု စိတ်အကြံ ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အနီး၌ မြေပြို သကဲ့သို့ ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသော အသံကြီးသည် ဖြစ်ပါသည်”ဟု လျှောက်၏။

--

သမိဒ္ဓိ ဤသည်ကား မြေပြိုသည် မဟုတ်၊ ဤသည်ကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ သင်၏ ပညာမျက်စိကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ လာ၏၊ သမိဒ္ဓိ သင်သည် သွားလေ၊ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အရှင်သမိဒ္ဓိသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၍ နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေ ပြု၍ ဖဲသွားလေ၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အရှင်သမိဒ္ဓိသည် ထိုအရပ်၌ ပင်လျှင် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍နေ၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ ကပ်သည် ဖြစ်၍ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသော အရှင်သမိဒ္ဓိအား။ပ။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် အရှင်သမိဒ္ဓိ၏ စိတ်အကြံကို မိမိ စိတ်ဖြင့် သိ၍။ပ။ မြေပြိုသကဲ့သို့ ကြောက်မက်ဖွယ် အသံကြီး ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အရှင်သမိဒ္ဓိသည် ယုတ်မာ သော မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“ငါသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ သဒ္ဓါတရားဖြင့် ဝင်ရောက် (ရဟန်းပြု)၏။ ငါသည် သတိကိုလည်းကောင်း၊ ပညာကိုလည်းကောင်း သိအပ်၏။ စိတ်ကိုလည်းကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်၏၊ (ကြောက်မက်ဖွယ်သော) ရုပ်အဆင်းတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ပြုလော့၊ ငါ့ကို တုန်လှုပ်စေနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “သမိဒ္ဓိရဟန်းသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံး မသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၃-ဂေါဓိကသုတ်

֍ ၁၅၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဂေါဓိကသည် ဣသိဂိလိတောင်နံပါး မည်းနက်သော ကျောက်ဖျာ၌ နေ၏၊ ထိုအခါ၌ အသျှင်ဂေါဓိကသည် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလတ်သော် ဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း လောကီဈာန် သမာပတ်ကို ရ၏၊ ထိုသို့ပင်ရသော်လည်း အသျှင်ဂေါဓိကသည် ထိုဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း ရအပ်သော ထိုလောကီဈာန်သမာပတ်မှ လျှောကျ၏။

နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဂေါဓိကသည် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ် အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလတ်သော် ဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း လောကီဈာန်သမာပတ်ကို ရ၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဂေါဓိကသည် ထိုဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း ရအပ်သော ထိုလောကီ ဈာန်သမာပတ်မှ လျှောကျ၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း၊ လေးကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း၊ ငါးကြိမ် မြောက်လည်းကောင်း ဤအတူ ထိုဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း ရအပ်သော လောကီဈာန်သမာပတ်မှ လျှော ကျ၏။

ခြောက်ကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဂေါဓိကသည် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလတ်သော် ဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း လောကီဈာန်သမာပတ်ကို ရ၏၊ ခြောက်ကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဂေါဓိကသည် ထိုဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း ရအပ်သော ထိုလောကီ ဈာန်သမာပတ်မှ လျှောကျ၏၊ ခုနစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဂေါဓိကသည် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အား ထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ် အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလတ်သော် ဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း လောကီဈာန်သမာပတ်ကို ရ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဂေါဓိကအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ - “ငါသည် ခြောက်ကြိမ်မြောက်တိုင် အောင် ဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်း ရအပ်သော လောကီဈာန်သမာပတ်မှ လျှောကျ၏၊ ငါသည် ဓားလက်နက်ကို ဆောင်၍ (သတ်သေရမူ) ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မာရ်နတ်သည် အရှင်ဂေါဓိက၏ စိတ်အကြံကို မိမိ စိတ်ဖြင့် သိ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏-

“ကြီးသော လုံ့လရှိတော်မူသော၊ ကြီးသော ပညာရှိတော်မူသော၊ တန်ခိုးဖြင့်လည်းကောင်း, အခြံအရံ (အကျော်အစော)ဖြင့်လည်းကောင်း ထွန်းပတော်မူသော၊ အလုံးစုံသော ဘေးရန်တို့ကို လွန်တော်မူသော၊ စက္ခုငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား (အသျှင်ဘုရား၏) ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးပါ၏။

ကြီးသောလုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရား၏ တပည့် (ဂေါဓိက) သည် သေခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ သေခြင်းကို တောင့်တ၏၊ စေ့ဆော် လုံ့လပြု၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကို ဆောင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ထိုဂေါဓိကကို တားမြစ်တော်မူပါလော့။

မြတ်စွာဘုရား လူ၌ ထင်ရှားကျော်စော၍ သာသနာတော်၌ မွေ့လျော်သော အသျှင်ဘုရား၏ တပည့်သာဝကသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်မူ၍ ကျင့်ဆဲ သေက္ခသာ ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် သေရအံ့နည်း”ဟု လျှောက်၏။

--

ထိုအခါ အသျှင်ဂေါဓိကသည် ဓားလက်နက်ကို ဆောင်၍ အသက်ကို သတ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုတော်မူ၏-

“အမြစ်အရင်းနှင့် တကွသော တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို နုတ်ပယ်၍ ဂေါဓိကသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏၊ ပညာရှိတို့သည် ဤသို့လျှင် ပြုကုန်၏၊ မိမိအသက်ကို အလိုမရှိ ကြကုန်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏ - “ရဟန်းတို့ ဂေါဓိက အမျိုးကောင်းသားသည် လက်နက်ကို ဆောင်၍ သေရာ ဣသိဂိလိတောင်နံပါး မည်းနက်သော ကျောက်ဖျာသို့ သွားကြကုန်စို့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ “မြတ်စွာဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံကြ ကုန်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ဣသိဂိလိတောင်နံပါး မည်းနက်သော ကျောက်ဖျာသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူလတ်သော် အဝေးမှသာလျှင် ညောင်စောင်း၌ ဦးခေါင်းလည်သော ကိုယ်ခန္ဓာရှိလျက် လဲနေသော အသျှင်ဂေါဓိကကို မြင်တော်မူသည် သာလျှင်တည်း၊ ထိုအခါ အခိုးကဲ့သို့ အမိုက် မှောင်ကဲ့သို့ ထင်သော အရာသည် အရှေ့အရပ်သို့ သွား၏၊ အနောက်အရပ်သို့ သွား၏၊ မြောက်အရပ်သို့ သွား၏၊ တောင်အရပ်သို့ သွား၏၊ အထက်သို့ သွား၏၊ အောက်သို့ သွား၏၊ အထောင့်အရပ်သို့ သွား၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏ - “ရဟန်းတို့ အခိုးကဲ့သို့ အမိုက်မှောင် ကဲ့သို့ ထင်၍ အရှေ့အရပ် အနောက်အရပ် မြောက်အရပ် တောင်အရပ် အထက်အရပ် အောက်အရပ် အထောင့်အရပ်သို့ သွားသော ထိုအရာကို မြင်ကြကုန်၏လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြင်ပါကုန်၏ဟု လျှောက်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤအရာသည်ကား မာရ်နတ်တည်း၊ ဤမာရ်နတ်သည်- “အဘယ် အရပ်၌ ဂေါဓိကအမျိုးကောင်းသား၏ ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ် တည်လေသနည်း”ဟု ဂေါဓိကအမျိုးကောင်းသား၏ ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်ကို ထက်ဝန်းကျင်မှ ရှာမှီး၏၊ ရဟန်းတို့ ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်ဖြင့် မတည်ခြင်းကြောင့် ဂေါဓိကအမျိုးကောင်းသားသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလေပြီဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဥသျှစ်သီးမှည့်ကဲ့သို့ ဖျော့တော့သော အဆင်းရှိသော စောင်းကို ယူ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“အထက်သို့လည်းကောင်း၊ အောက်သို့လည်းကောင်း၊ ဖီလာအရပ်သို့လည်းကောင်း၊ တူရူအရပ်သို့လည်းကောင်း၊ အထောင့်အရပ်သို့လည်းကောင်း ရှာမှီးသော ထိုအကျွန်ုပ်သည် ‘ထိုဂေါဓိက အဘယ်အရပ်သို့ သွားသည်’ဟု မတွေ့မြင်ရပါ”ဟု ရွတ်ဆို၏။

မြဲမြံသော ပညာရှိသော တည်ကြည်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော အကြင်ဂေါဓိကသည် နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိ၏၊ အခါ ခပ်သိမ်း ဈာန်၌ မွေ့လျော်၏၊ မိမိ အသက်ရှည်ခြင်းကိုပင် အလိုမရှိ။

ထိုဂေါဓိကသည် သေမင်း၏ စစ်သည်ကို အောင်ပြီး၍ တစ်ဖန်ဘဝသစ်သို့ မပြန် လည်မူ၍ အဝိဇ္ဇာနှင့် တကွသော တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို နုတ်ပယ်လျက် ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုလေပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပူဆွေးခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သော ထိုမာရ်နတ်၏ လက်ကတီးမှ စောင်းသည် လျှောကျလေ၏၊ ထို့နောက်မှ ထိုမာရ်နတ်သည် နှလုံးမသာသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၄-သတ္တဝဿာနုဗန္ဓသုတ်

֍ ၁၆၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အခွင့်ကို စောင့်မျှော်နေ သော ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် အခွင့်ကို မရသည် ဖြစ်၍ ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မြတ်စွာဘုရားသို့ အစဉ်လိုက်၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“သင်သည် ဥစ္စာပစ္စည်း ဆုံးရှုံးသောကြောင့် ပူဆွေးခြင်းသို့ သက်ဝင်သည်ဖြစ်၍ တော၌ ကြံမှိုင်နေသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ ဥစ္စာကို တောင့်တလျက် ကြံမှိုင်နေသ လော၊ ရွာ၌ တစ်စုံတစ်ရာ မကောင်းမှုကို ပြုမိသလော၊ အဘယ့်ကြောင့် လူ အပေါင်းနှင့် အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့ခြင်းကို မပြုသနည်း၊ သင့်အား တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းကြောင့် အဆွေခင်ပွန်း မပြည့်စုံသလော”ဟု ရွတ်ဆို၏။

မာရ်နတ် ငါဘုရားသည် ပူဆွေးခြင်း၏ အလုံးစုံသော အမြစ်ကို တူး၍ အပြစ်မရှိ ပူဆွေးခြင်း မရှိဘဲ ဈာန်ဝင်စား၏၊ အလုံးစုံသော ဘဝ၌ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ဟု ဆိုအပ်သော တဏှာကို ဖြတ်ပြီးလျှင် အာသဝေါ ကင်းသည်ဖြစ်၍ ဈာန်ဝင်စား၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရဟန်း အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အကြင်ဥစ္စာတို့ကို ‘ဤဥစ္စာသည် ငါ၏ ဥစ္စာ တည်း’ဟု ဆိုကုန်၏၊ ‘ငါ၏ သိမ်းဆည်းသော ဥစ္စာတည်း’ဟူ၍လည်း ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ပြောဆိုသော အရာတို့၌ သင်၏ စိတ်သည် အကယ်၍ ရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ သင်သည် ငါ၏ (နယ်ပယ်မှ) မလွတ်လတ္တံ့ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

မာရ်နတ် အကြင်သူတို့သည် အကြင်ရွှေငွေစသော ဥစ္စာတို့ကို ‘ငါ၏ ဥစ္စာ’ဟု ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ထိုဥစ္စာမျိုးသည် ငါ့အား မရှိ။ အကြင်သူတို့သည် ဤသို့ ပြောဆိုကုန်၏၊ ထိုပြောဆိုသူတို့သည် ငါ မဟုတ်။ ငါ၏ သွားရာခရီးကိုလည်း သင် မမြင်နိုင်၊ မာရ်နတ်ယုတ် ဤသို့ သိလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နိဗ္ဗာန်သို့ သွားသောသူတို့၏ ဘေးမရှိသော ခရီးသို့ အစဉ်လိုက်သည် ဖြစ်ခဲ့အံ့၊ ဖဲလေလော့၊ သင်တစ်ယောက်တည်းသာ သွားလေလော့၊ အဘယ့်ကြောင့် သူတစ်ပါး ကို ဆုံးမလိုသနည်းဟု ဆို၏။

တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ သွားလိုကုန်သော အကြင်သူတို့သည် သေမင်း၏ တည်ရာ မဟုတ်သော (နိဗ္ဗာန်) ကို မေးကုန်၏၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်သည် အမှန်ရှိ၏၊ ဥပဓိမရှိသော ထိုနိဗ္ဗာန်ကို အမေးခံရသော ငါသည် ထိုသူတို့အား ဟောကြား၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား ရွာ၏လည်းကောင်း၊ နိဂုံး၏လည်းကောင်း မနီးမဝေး၌ ရေကန် ရှိ၏။ ထိုရေကန်၌ ပုစွန်ရှိရာ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ များစွာကုန်သော ယောကျ်ားပျိုတို့သည်လည်းကောင်း၊ မိန်းမပျိုတို့သည်လည်းကောင်း ထိုရွာမှလည်းကောင်း၊ ထိုနိဂုံးမှလည်းကောင်း ထွက်ကုန်၍ ထို ရေကန်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်ပြီးလျှင် ထိုပုစွန်ကို ရေမှ ထုတ်၍ ကြည်းကုန်း၌ ထားကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုပုစွန်သည် လက်မကိုသာလျှင် အထက်သို့မူလည်း ထောင်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ထောင်သော လက်မကိုသာလျှင် ထိုယောကျ်ားပျိုတို့သည်လည်းကောင်း၊ ထိုမိန်းမပျိုတို့သည်လည်းကောင်း သစ်သားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကျောက်စရစ်အိုးခြမ်းဖြင့်လည်းကောင်း ဖြတ်မူလည်း ဖြတ်ကုန်ရာ၏၊ ချိုးမူလည်း ချိုးကုန်ရာ၏၊ ဖဲ့မူလည်း ဖဲ့ကုန်ရာ၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ပြုသည် ရှိသော် ထိုပုစွန်သည် ပြတ်ကုန်ပြီးသော ချိုးကုန်ပြီးသော ဖဲ့ကုန်ပြီးသော အလုံးစုံသော လက်မတို့ဖြင့် ထိုရေကန်သို့ သက်ဆင်းခြင်းငှါ မထိုက်။ အသျှင်ဘုရား ဤဥပမာအတူသာလျှင် ဆန့်ကျင်သဖြင့် မှီဝဲအပ်ကုန်သော တုန်လှုပ်စေအပ်ကုန်သော

--

အလုံးစုံကုန်သော မာရ်၏ တံကျင်ဟူသမျှတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဖြတ်အပ်ကုန်၏၊ ချိုးအပ်ကုန်၏၊ ဖဲ့အပ်ကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ယခုအခါ၌ အခွင့်ကို စောင့်မျှော်လင့်လျက် တစ်ဖန် မြတ်စွာဘုရားကို ချဉ်းကပ်ခြင်း ငှါ မထိုက်သည်သာလျှင်တည်းဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ဤငြီးငွေ့ဖွယ် ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

“ကျီးသည် အဆီခဲနှင့် တူသော အဆင်းရှိသော ကျောက်ကို (မြင်၍ ငါသည်) ဤဝတ္ထု၌ နူးညံ့ခြင်းကို ရတန်ရာ၏၊ သာယာခြင်းသည် ဖြစ်တန်ရာ၏ဟု အစဉ် လိုက်၍ ချဉ်းကပ်ငြားအံ့။

ကျီးသည် ထိုကျောက်၌ သာယာခြင်းကို မရသည်ဖြစ်၍ ထိုကျောက်မှ ဖဲသွား၏။ ထို့အတူ ကျီးနှင့် တူသော အကျွန်ုပ်သည် ကျောက်နှင့် တူသော အသျှင်ဂေါတမသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ အသျှင်ဂေါတမထံမှ ဖဲသွားတော့အံ့”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

၅-မာရဓီတုသုတ်

֍ ၁၆၁။ ထိုအခါ၌ မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ ဤငြီးငွေ့ဖွယ်ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုပြီး လျှင် ထိုအရပ်မှ ဖဲ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေးမြေ၌ ထက်ဝယ် ဖွဲ့ခွေသဖြင့် ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် မျက်နှာ မသာမယာ လည်ပင်း ငိုက်စိုက် မျက်နှာ အောက်ချသည် ဖြစ်၍ ကြံမှိုင်လျက် စကား မဆိုဘဲ သစ်သားဖြင့် မြေကြီးကို ရေးခြစ်လျက် ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးသုံးယောက်တို့သည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မာရ်နတ်ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို ပြော ကြားကြကုန်၏-

“ဖခင် အဘယ့်ကြောင့် နှလုံးမသာ ဖြစ်သနည်း၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ကြံစည်ပါသ နည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် တောဆင်ကို ဆောင်သကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ရာဂကျော့ကွင်းဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ ဆောင်ပါကုန်အံ့၊ သင်၏ အလိုသို့ လိုက်ရသည် ဖြစ်ပါလတ္တံ့”ဟု ပြောကြားကုန်၏။

လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ရာဂဖြင့် ဆောင်ရန် မလွယ်ကူ၊ မာရ်၏ တည်ရာကို လွန်၏၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် ပြင်းစွာ ပူဆွေး၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထိုအခါ၌ တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ် ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သင်၏ ခြေရင်း၌ လုပ်ကျွေးပါကုန်အံ့”ဟု လျှောက် ကုန်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပဓိ၏ ကုန်ရာ အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

ထိုအခါ၌ တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် တစ်ခုသော နေရာသို့ ဖဲကုန်၍ ဤသို့ အညီအညွတ် ကြံကြကုန်၏- “ယောကျ်ားတို့၏ အလိုဆန္ဒသည် အထူးထူးအပြားပြား ရှိကုန်၏၊ ငါတို့သည် တစ်ယောက်လျှင် တစ်ရာစီတစ်ရာစီ မိန်းမပျိုသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီကို ဖန်ဆင်းရမူကား ကောင်း လေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထို့နောက် တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် တစ်ယောက်လျှင် တစ်ရာစီတစ်ရာစီ မိန်းမပျိုသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီကို ဖန်ဆင်း၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်ကုန်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သင်၏ ခြေရင်း၌ လုပ်ကျွေးပါကုန်အံ့”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပဓိ၏ ကုန်ရာဖြစ်သော အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

--

ထိုအခါ၌ တဏှာ, အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် တစ်ခုသော နေရာသို့ ဖဲကုန်၍ ဤသို့ အညီအညွတ် ကြံကြကုန်၏- “စင်စစ် ယောကျ်ားတို့၏ အလို့တို့သည် အထူးထူးအပြားပြား ရှိ ကုန်၏၊ ငါတို့သည် တစ်ယောက်လျှင် တစ်ရာစီတစ်ရာစီ သားမဖွားသေးသော မိန်းမသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်းရကုန်မူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်ကြကုန်၏၊ ထို့နောက် တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် တစ်ယောက်လျှင် တစ်ရာစီတစ်ရာစီ သားမဖွားသေးသော မိန်းမသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်း၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း အကျွန်ုပ်တို့ သည် သင်၏ ခြေရင်း၌ လုပ်ကျွေးပါကုန်အံ့”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပဓိ၏ ကုန်ရာဖြစ် သော အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

ထိုအခါ၌ တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ ငါတို့သည် တစ်ယောက်လျှင် တစ်ရာစီတစ်ရာစီ တစ်ကြိမ် သားဖွားပြီးသော မိန်းမသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီကို ဖန်ဆင်းရကုန်မူကား ကောင်းလေစွဟု ကြံကြကုန်၏၊ ထို့နောက် တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ တစ်ကြိမ်သားဖွားပြီးသော မိန်းမသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်း၍့မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သင်၏ ခြေရင်း၌ လုပ်ကျွေးပါကုန်အံ့”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပဓိ၏ ကုန်ရာဖြစ်သော အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

ထိုအခါ၌ တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ ငါတို့သည် တစ်ယောက်လျှင် တစ်ရာစီ တစ်ရာစီ သား နှစ်ယောက် မွေးဖွားသော မိန်းမသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီကို ဖန်ဆင်းရကုန်မူကား ကောင်းလေစွဟု အကြံ ဖြစ် ကြကုန်၏၊ ထို့နောက် သားနှစ်ယောက် မွေးဖွားသော မိန်းမသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်း၍ မြတ်စွာဘုရား ထံသို့။ပ။ ဥပဓိ၏ ကုန်ရာဖြစ်သော အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

ထိုအခါ၌ တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ မိန်းမလတ်သဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်းရကုန်မူကား ကောင်းလေစွဟု ကြံကြကုန်၏၊ ထို့နောက် တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ မိန်းမလတ်သဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်း၍။ပ။ ဥပဓိ၏ ကုန်ရာဖြစ်သော အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက် မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

ထိုအခါ၌ တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ မိန်းမကြီးသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်းရကုန်မူကား ကောင်းလေစွဟု ကြံကြကုန်၏၊ ထို့နောက် တဏှာသည်လည်းကောင်း။ပ။ မိန်းမကြီးသဏ္ဌာန် တစ်ရာစီ ဖန်ဆင်း၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့။ပ။ ဥပဓိ၏ ကုန်ရာဖြစ်သော အတုမဲ့နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ယင်းစကားကို) နှလုံးမသွင်း။

ထိုအခါ တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် တစ်ခုသော အရပ်သို့ ဖဲကုန်၍ ဤစကားကို ဆိုကုန်၏-

လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူ တတ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ရာဂဖြင့် ဆောင်ရန် မလွယ်ကူ၊ မာရ်၏ တည်ရာကို လွန်၏၊ ထို့ကြောင့် ‘ငါသည် ပြင်းစွာ ပူဆွေး၏’ဟု ငါတို့၏ အဖသည် မှန်သော စကားကို ဆို၏။

--

မှန်၏၊ ငါတို့သည် မကင်းသော ရာဂရှိသော အကြင်သမဏကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုလည်းကောင်း ဤကြိုးစားမှုဖြင့် ကြိုးစားကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏ၏ နှလုံးသည်မူလည်း ကွဲရာ၏၊ ခံတွင်းမှ သွေးပူသည်မူလည်း အန်ရာ၏၊ ရူးသွပ်ခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ရိတ်ထားသော စိမ်းသော ကျူသည် ခြောက်သွေ့ ညှိုးနွမ်းသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ခြောက်သွေ့ ညှိုးနွမ်းရာ၏ဟု (ဆိုကုန်၏)။

ထို့နောက် တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်ကုန်၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကုန်ပြီးသော် တဏှာမည်သော မာရ်နတ်၏ သမီးသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏-

“သင်သည် ဥစ္စာပစ္စည်း ဆုံးရှုံးသောကြောင့် ပူဆွေးခြင်းသို့ သက်ဝင်သည်ဖြစ်၍ တော၌ ကြံမှိုင်နေသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ ဥစ္စာကို တောင့်တလျက် ကြံမှိုင်နေသ လော၊ ရွာ၌ တစ်စုံတစ်ရာ မကောင်းမှုကို ပြုမိသလော၊ အဘယ့်ကြောင့် လူ အပေါင်းနှင့် အဆွေခင်ပွန်း ဖွဲ့ခြင်းကို မပြုသနည်း၊ သင့်အား တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းကြောင့် အဆွေခင်ပွန်း မပြည့်စုံသလော”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ချစ်ခင်ဖွယ်, သာယာဖွယ်သဘောဟု ဆိုအပ်သော (ကိလေသာ) စစ်သည်ကို အောင် ပြီး၍ တစ်ယောက်တည်း ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိသော ငါသည် အကျိုးစီးပွားသို့ ရောက် သော စိတ်နှလုံး၏ ငြိမ်းချမ်းခြင်းရှိသော (အရဟတ္တဖိုလ်) ချမ်းသာကို သိတော်မူပြီ၊ ထို့ကြောင့် လူအပေါင်းနှင့် အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့ခြင်းကို မပြု၊ ငါ့အား တစ်စုံတစ်ယောက် နှင့်မျှ အဆွေခင်ပွန်း မဖြစ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့နောက် အရတိမည်သော မာရ်နတ်၏ သမီးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အဘယ်မည်သော နေခြင်းဖြင့် များစွာနေသော ရဟန်းသည် ငါးဒွါရ၌ဖြစ်သော ဩဃကို ကူးမြောက်၍ ခြောက်ခုမြောက် မနောဒွါရ၌ဖြစ်သော ကိလေသာအလျဉ်ကို ကူးမြောက်ပြီး ဖြစ်သနည်း၊ အဘယ်မည်သော ဈာန်ဖြင့် များစွာ ဝင်စားလေ့ရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကာမသညာတို့သည် အခွင့် မရကုန်မူ၍ အပပြုကုန်သနည်း”ဟု ရွတ် ဆို၏။

ငြိမ်းပြီးသော ကိုယ်ရှိသော ကောင်းစွာ ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှိသော (ကံတို့သည်) မပြုပြင်အပ်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံသော ကိလေသာ၏ တည်ရာ မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သစ္စာလေးပါးတရားကို သိ၍ ကြံစည်မှု ‘ဝိတက်’ ကင်း သော စတုတ္ထဈာန်ဖြင့် နေလေ့ရှိ၏၊ အမျက် မထွက်၊ မအောက်မေ့၊ မထိုင်းမှိုင်း။

ဤသို့ နေခြင်းဖြင့် များစွာနေသော ရဟန်းသည် ငါးဒွါရ၌ ဖြစ်သော ဩဃကို ကူးမြောက်၍ ခြောက်ခုမြောက် မနောဒွါရ၌ ဖြစ်သော ကိလေသာအလျဉ်ကို ကူး မြောက်ပြီး ဖြစ်၏၊ ဤသို့ စတုတ္ထဈာန်ဖြင့် များစွာ ဝင်စားလေ့ရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကာမသညာတို့သည် အခွင့် မရကုန်မူ၍ အပပြုကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့နောက် ရဂါမည်သော မာရ်နတ်၏ သမီးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“မြတ်စွာဘုရားသည် တဏှာကို ဖြတ်တောက်ပြီး၍ ဂိုဏ်းသံဃာ့အလယ်၌ ကျက် စားတော်မူနေပါပေ၏၊ များစွာကုန်သော သဒ္ဓါတရားရှိကုန်သော တပည့်တို့သည်လည်း မချွတ်ဧကန် ကျင့်ကြကုန်လတ္တံ့၊ တဏှာအိမ်မရှိသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည် မျာစွားစွာသော သတ္တဝါအပေါင်းကို သေမင်း၏ လက်တွင်းမှ လုယက်၍ နိဗ္ဗာန် တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ပို့ဆောင်လတ္တံ့”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

--

ကြီးသော လုံ့လရှိကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် သူတော်ကောင်းတရားတို့ဖြင့် စင်စစ် ဆောင်ကုန်၏၊ တရားဖြင့် ဆောင်ကုန်သော ပညာရှိတို့အား ငြူစူခြင်း သည် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်၏ သမီးတို့သည် မာရ်နတ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ ကုန်၏။ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် တဏှာ , အရတိ , ရဂါဟူသော မာရ်နတ်သမီးတို့ လာသည်ကို အဝေးမှ မြင်သောကြောင့် ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“မိုက်ကုန်သော သင်တို့သည် ကြာရိုးတို့ဖြင့် တောင်ကို ရိုက်ခတ်ကြကုန်၏၊ တောင်ကို လက်သည်းဖြင့် တူးဖဲ့ကြကုန်၏၊ သံကို သွားတို့ဖြင့် ခဲစားကြကုန်၏။

ဦးခေါင်းဖြင့် ကျောက်ကို ရွက်၍ ထောက်တည်ရာ မရှိသော ရေဝဲ၌ ထောက် တည်ရာကို ရှာဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ရင်၌ သစ်ငုတ် ဆောင့်မိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ရဟန်းဂေါတမမှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲကြကုန်လော့”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

တဏှာ , အရတိ , ရဂါတို့သည် ထွန်းတောက်ပသည် ဖြစ်၍ လာကုန်၏၊ ထိုသို့ လာရာ၌ လေသည် လဲဝါဂွမ်းကို မှုတ်လွှင့်သကဲ့သို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ထို မာရ်နတ်၏ သမီးသုံးယောက်တို့ကို မှုတ်လွှင့် နှင်ထုတ်လေ၏။

တတိယဝဂ်ပြီး၏။

မာရသံယုတ်ပြီး၏။

--

၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ်

၁-အာဠဝိကာသုတ်

֍ ၁၆၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အနာထပိဏ် သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အာဠဝီမြို့သူ ဘိက္ခုနီမ သည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံ ဝင်လေ၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ပြီး၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့သည် ရှိသော် ဆိတ်ငြိမ်ခြင်းကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ အန္ဓဝန်တောသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ် သည် အာဠဝီမြို့သူ ဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း အာဠဝီမြို့သူ ဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“လောက၌ ထွက်မြောက်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သည် မရှိ၊ သင်သည် ဆိတ်ငြိမ်ခြင်းဖြင့် အသို့ပြုလိမ့်မည်နည်း၊ ကာမဂုဏ်မွေ့လျော်မှုကို ခံစားဦးလော့၊ နောင်အခါမှ ပူပန်ခြင်း မဖြစ်စေလင့်”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ အာဠဝီမြို့သူ ဘိက္ခုနီမအား “ဤဂါထာကို ရွတ်ဆိုသော ထိုသူသည် အဘယ်သူနည်း၊ လူလေလော နတ်လေလော”ဟု စဉ်းစားပြီးလျှင် “ဤသူသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ ငါ့အား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆို၏၊ ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“မာရ်နတ်ယုတ် လောက၌ ထွက်မြောက်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သည် ရှိ၏၊ ငါသည် ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ တွေ့ထိရ၏၊ သင်သည်မူကား ထို (နိဗ္ဗာန်) ကို မသိ။

မာရ်နတ်ယုတ် ကာမဂုဏ်တို့သည် လှံသွားနှင့် တူကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ခန္ဓာတို့ သည် စဉ်းတီတုံး ဖြစ်ကုန်၏၊ သင်သည် အကြင်ကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်မှုကို ဆို ဘိ၏၊ ငါ့အား ထိုကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်မှု မဖြစ်နိုင်တော့ပြီ”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “အာဠဝီမြို့သူ ဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၂-သောမာသုတ်

֍ ၁၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ သောမာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်ပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်လေ၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည် ပြီး၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့၍ အန္ဓဝန်တောသို့ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တစ်ခု သော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် သောမာဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း သောမာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“ရောက်နိုင်ခဲသော အကြင်အရဟတ္တဖိုလ်သို့ သူတော်ကောင်းတို့သည် ရောက် အပ်၏၊ သင်သည် မိန်းမ၏ လက်နှစ်သစ်မျှသော ပညာဖြင့် ထိုအရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ သောမာဘိက္ခုနီမအား “ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသော ဤသူသည် အဘယ်သူနည်း၊ လူလေလော နတ်လေလော”ဟု စဉ်းစားပြီးလျှင် “ဤသူသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ ငါ့အား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျော စေလို၍လည်းကောင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆို၏”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ သောမာဘိက္ခုနီမအား “ဤသူ သည်ကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့်ပြန်ပြော၏-

“ကောင်းစွာ တည်ကြည်သော စိတ်၌ ဖလသမာပတ်ဉာဏ် ဖြစ်သည်ရှိသော် တရားကို ကောင်းစွာ မြင်သောသူအား မိန်းမအဖြစ်သည် အဘယ် ပြုအံ့နည်း။

အကြင်သူအား ငါကား မိန်းမဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါကား ယောကျ်ားဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါကား တခြား တစ်စုံတစ်ခု ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း (တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) ဤသို့ ဖြစ်ရာ၏။ ထိုသူကိုသာလျှင် မာရ်နတ်သည် ဆိုခြင်းငှါ ထိုက်၏”ဟု (ပြန်ပြော၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “သောမာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံး မသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၃-ကိသာဂေါတမီသုတ်

֍ ၁၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ကိသာဂေါတမီဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်ပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်လေ၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံဝင်ပြီး၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ပြီးလျှင် အန္ဓဝန်တောသို့ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်၍ အမှတ်မရှိ သော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ကိသာဂေါတမီဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်း သမာဓိမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း ကိသာဂေါတမီဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“အသျှင်မ သင်သည် သားသေသော သူကဲ့သို့ ငိုသော မျက်နှာရှိသည် ဖြစ်၍ အဘယ့်ကြောင့် တစ်ယောက်တည်း နေရသနည်း၊ တစ်ယောက်တည်း တောကြီး အလယ်သို့ ရောက်လာသည်ကား ယောကျ်ားကို ရှာသလော”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ ကိသာဂေါတမီဘိက္ခုနီမအား “ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသူသည် အဘယ်သူနည်း၊ လူလေလော နတ်လေလော”ဟု စဉ်းစား၏၊ “ဤသူသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ ငါ့အား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ် လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျောစေ လို၍လည်းကောင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆို၏”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ ကိသာဂေါတမီဘိက္ခုနီမသည် “ဤသူ ကား မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြန်ပြော၏-

“အချင်းမာရ်နတ် ငါသည် သေခြင်းမှလည်း လွန်မြောက်ပြီ၊ ယောကျ်ားကို ရှာခြင်းမှလည်း ဤအတူ လွန်မြောက်ပြီ၊ ငါသည်မူကား မစိုးရိမ်၊ မငိုကြွေး၊ သင့်ကို မကြောက်။

အလုံးစုံသော ခန္ဓာစသည်တို့၌ နှစ်သက်မှု ကင်းပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော) အမိုက်တိုက်ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီ၊ သေမင်း၏ စစ်သည်ကို အောင်ပြီး၍ အာသဝေါ ကင်းလျက် ငါ နေ၏”ဟု (ပြန်ပြော၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “ကိသာဂေါတမီဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၄-ဝိဇယာသုတ်

֍ ၁၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ဝိဇယာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍။ပ။ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ၌ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဝိဇယာ ဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း ဝိဇယာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“(အရှင်မ) သင်သည် ငယ်သေး၏၊ အဆင်းလှ၏၊ ငါသည်လည်း ငယ်သေး၏၊ ပျိုမြစ်၏၊ အရှင်မ လာပါလှည့်၊ အင်္ဂါငါးပါးရှိသော တူရိယာဖြင့် ငါတို့ မွေ့လျော် ပျော်ပါးပါကုန်အံ့”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ ဝိဇယာဘိက္ခုနီမအား “ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသော ထိုသူသည် အဘယ်သူနည်း၊ လူလေလော နတ်လေလော”ဟု စဉ်းစား၍ “ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ ငါ့အား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ် လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျောစေ လို၍လည်းကောင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆို၏”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ ထိုအခါ၌ ဝိဇယာဘိက္ခုနီမသည် “ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြန်ပြော၏-

“မာရ်နတ် နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိကုန်သော အဆင်း ‘ရူပါရုံ’၊ အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’၊ အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’၊ အရသာ ‘ရသာရုံ’၊ အတွေ့အထိ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ'တို့ကို သင့်အားသာလျှင် အပ် နှင်းပါ၏၊ ငါမူကား ထိုအာရုံငါးပါးဖြင့် အလိုမရှိ။

ကွဲပျက်ခြင်းသဘောရှိသော မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဤ အကောင်ပုပ်ဖြင့် ငါ ငြီးငွေ့၏၊ ငါ ရှက်၏၊ ကာမဂုဏ်၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ ကို ငါ နုတ်အပ်ပြီးပြီ။

ရူပဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါ, အရူပဘုံ၌ တည်သော သတ္တဝါ, ငြိမ်သက်သော သမာပတ်ဟူသော အရာဌာနအားလုံးတို့၌ အဝိဇ္ဇာအမိုက်ကို ငါ ပယ်ဖျောက်အပ်ပြီ”ဟု ပြန်ပြော၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “ဝိဇယာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံး မသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၅-ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသုတ်

֍ ၁၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ဥပ္ပလဝဏ်ဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍။ပ။ အဖျားမှ စ၍ ကောင်းစွာ ပင်လုံးကျွတ် ပွင့်သော တစ်ခုသော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ရပ်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဥပ္ပလဝဏ်ဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်း ထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း ဥပ္ပလဝဏ် ဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“ရဟန်းမ သင်သည် ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်သော အင်ကြင်းပင်သို့ ချဉ်းကပ်၍ အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ တစ်ယောက်တည်း ရပ်တည်ဘိ၏၊ သင်၏ အဆင်းဓာတ်နှင့် တူသော နှစ်ခုမြောက်သော အဆင်းဓာတ်သည် မရှိ၊ အမိုက်မ သင်သည် လူဆိုးတို့ကို မကြောက်သလော”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ ဥပ္ပလဝဏ်ဘိက္ခုနီမအား “ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသော ဤသူသည်ကား အဘယ်သူနည်း၊ လူလေလော နတ်လေလော”ဟု စဉ်းစား၏၊ “ဤသူသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ ငါ့အား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်း သမာဓိမှ ရွေ့လျောစေလို၍လည်းကောင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆို၏”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ ဥပ္ပလဝဏ် ဘိက္ခုနီမသည် “ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြန်ပြော၏-

“မာရ်နတ် သင့်ကဲ့သို့ သဘောရှိသော သေသောက်ကြူး ရာထောင်တို့သည် ဤအရပ်သို့ လာစေကာမူ ငါသည် မွေးညင်းတစ်ချောင်းမျှ မတုန်လှုပ်၊ မထိတ်လန့်၊ တစ်ယောက်တည်းပင် ဖြစ်သော်လည်း သင့်ကို ငါ မကြောက်။

ဤသို့ သဘောရှိသော ငါသည် ကွယ်ပျောက်အံ့၊ သင်၏ ဝမ်းတွင်းသို့မူလည်း ဝင်အံ့၊ သင်၏ မျက်မှောင်ကြား၌ တည်သော ငါ့ကိုမူလည်း သင် မမြင်ရလတ္တံ့၊ ငါသည် စိတ်၌ အလေ့အလာပြုပြီးဖြစ်၍ ဣဒ္ဓိပါဒ်တို့ကို ကောင်းစွာ ပွားပြီး ဖြစ်၏၊ အလုံးစုံသော အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်ကင်းပြီး ဖြစ်၏၊ အချင်းမာရ်နတ် သင့်ကို ငါ မကြောက်”ဟု ပြန်ပြော၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “ဥပ္ပလဝဏ်ဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၆-စာလာသုတ်

֍ ၁၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ စာလာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍။ပ။ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် စာလာ ဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ရဟန်းမ သင်သည် အဘယ်ကို မနှစ်သက်သနည်း”ဟု ပြောဆို၏၊ “အချင်းမာရ်နတ် ငါသည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းကို မနှစ်သက်”ဟု ပြောဆို၏။

“ရဟန်းမ အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းကို မနှစ်သက်သနည်း၊ ပဋိသန္ဓေ နေသူသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားရ၏၊ ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းကို မနှစ်သက် လင့်ဟူသော ဤအယူကို အဘယ်သူက ယူစေသနည်း”ဟု ပြောဆို၏။

(မာရ်နတ်ယုတ်) ပဋိသန္ဓေ နေသူအား သေခြင်း ဖြစ်၏၊ ပဋိသန္ဓေ နေသူသည် နှောင်ဖွဲ့ခြင်း, သတ်ခြင်း, အထူးထူးအပြားပြားသော ဘေးရန်ဟူသော ဆင်းရဲတို့ကို တွေ့ထိရ၏၊ ထို့ကြောင့် ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းကို ငါ မနှစ်သက်။

ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းမှ လွန်မြောက်ကြောင်းတရားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းငှါ ငါ့ကို ပရမတ္ထသစ္စာ၌ သက်ဝင်စေတော်မူ၏။

ရူပဘုံသို့ ရောက်သော အကြင်သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ အရူပဘုံ၌ တည် ကုန်သော အကြင်သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကြကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ဒုက္ခချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို မသိကုန်သောကြောင့် တစ်ဖန် ဘဝသစ်သို့ လာရကုန်၏ဟု (ပြန်ပြော၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “စာလာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံး မသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၇-ဥပစာလာသုတ်

֍ ၁၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ဥပစာလာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍။ပ။ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဥပစာလာ ဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဥပစာလာဘိက္ခုနီမအား “ရဟန်းမ သင်သည် အဘယ်ဘုံ၌ ဖြစ်ခြင်းငှါ အလိုရှိပါသနည်း”ဟု ပြောဆို၏၊ အချင်းမာရ်နတ် ငါသည် “တစ်စုံတစ်ခုသောဘုံ၌ ဖြစ်ခြင်းငှါ အလိုမရှိ”ဟု ဆို၏။

“အကြင်သို့သော တာဝတိံသာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ယာမာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ တုသိတာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ နိမ္မာနရတီနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဝသဝတ္တီနတ်တို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ထိုနတ်တို့၏ နေရာဘုံ၌ သင်၏ စိတ်ကို ညွတ်စေလော့၊ ထိုနတ်ဘုံတို့၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို ခံစားရလတ္တံ့ဟု (ဆို၏)။

အကြင်သို့သော တာဝတိံသာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ယာမာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ တုသိတာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ နိမ္မာနရတီနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဝသဝတ္တီနတ်တို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ ထိုနတ်တို့သည် ကာမဂုဏ် အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရကုန်လျက် တစ်ဖန် မာရ်နတ်၏ အလိုနိုင်ငံသို့ ရောက် ကုန်၏။

အလုံးစုံသော လောကသည် ရဲရဲပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေ၏၊ အလုံးစုံ သော လောကသည့်အခိုးတလူလူ ထနေ၏၊ အလုံးစုံသော လောကသည် မီးတောက်မီးလျှံ ထွက်နေ၏၊ အလုံးစုံသော လောကသည် တုန်လှုပ်နေ၏။

အကြင်အရပ်၌ မတုန်လှုပ်၊ အလျှံ မထွက်၊ အရိယာတို့ မှီဝဲအပ်၏၊ မာရ်၏ လားရာ မဟုတ်၊ ထို (နိဗ္ဗာန်) အရပ်၌ ငါ၏ စိတ်သည် မွေ့လျော်၏”ဟု ဆို၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “ဥပစာလာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၈-သီသုပစာလာသုတ်

֍ ၁၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ သီသုပစာလာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍။ပ။ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် သီသုပစာလာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် သီသုပစာလာဘိက္ခုနီမအား “ရဟန်းမ သင်သည် အဘယ် သူ၏ ပါသဏ္ဍအယူဝါဒကို နှစ်သက်သနည်း”ဟု ဆို၏၊ အချင်းမာရ်နတ် ငါသည် “တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူ၏ ပါသဏ္ဍအယူဝါဒကို မနှစ်သက်”ဟု ဆို၏။

“သင့်ကို ရဟန်းမနှင့် တူစွာ တွေ့မြင်ရ၏၊ သင်သည် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရည် မှတ်၍ ဦးပြည်းသနည်း၊ အယူကို အကယ်၍ မနှစ်သက်အံ့၊ အဘယ့်ကြောင့် ယောင်ယောင်ဝါးဝါး ကျင့်ဘိသနည်းဟု ဆို၏။

မာရ်နတ် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌သာလျှင် ပါသဏ္ဍ (အယူ)တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မိစ္ဆာအယူ၌ နစ်မြုပ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ တရားကို ငါ မနှစ်သက်၊ ထိုသူတို့သည် (သစ္စာလေးပါး) တရား၌ မလိမ္မာကုန်။

သာကီဝင်မင်းမျိုး၌ဖြစ်သော၊ ပြိုင်ဘက်ကင်းသော၊ အလုံးစုံ (ခန္ဓာစသည်)တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ တည်သော၊ မစ္စုမာရ်စသည်တို့ကို နုတ်ပြီးသော၊ အလုံးစုံသော အရာ ဌာနတို့၌ (သူတစ်ပါးတို့) မအောင်နိုင်သော၊ အလုံးစုံ (ခန္ဓာစသည်)တို့၌ လွတ် မြောက်တော်မူသော၊ အလုံးစုံသော တဏှာဒိဋ္ဌိတို့သည် မမှီအပ်သော၊ စက္ခုငါးပါး နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော တရားကို မြင်တော်မူ၏။

အလုံးစုံ ကံတို့၏ ကုန်ရာ (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်တော်မူ၏၊ ဥပဓိ ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ၌ (အာရုံပြုသောအားဖြင့် ကိလေသာမှ) လွတ်တော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည် ငါ၏ ဆရာတည်း၊ ထိုဆရာ၏ အဆုံးအမကို ငါသည် နှစ်သက်၏ဟု ပြော ပြန်၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “သီသုပစာလာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၉-သေလာသုတ်

֍ ၁၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ သေလာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍။ပ။ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် သေလာ ဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း။ပ။ သေလာဘိက္ခုနီမကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏။

“ဤရုပ်ပုံ (အတ္တဘော) ကို အဘယ်သူ ဖြစ်စေအပ်သနည်း၊ ဤရုပ်ပုံ (အတ္တဘော) ကို ပြုတတ်သူကား အဘယ်သူနည်း၊ အဘယ့်ကြောင့် ဤရုပ်ပုံ (အတ္တဘော) သည် ဖြစ်ပေါ်လာသနည်း၊ အဘယ့်ကြောင့် ဤရုပ်ပုံ (အတ္တဘော) သည် ချုပ်သနည်း”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ထိုအခါ၌ သေလာဘိက္ခုနီမအား “ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသော ဤသူသည် အဘယ်သူနည်း၊ လူလေလော နတ်လေလော”ဟု စဉ်းစားပြီးလျှင် “ဤသူသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း၊ ငါ့အား ကြောက်ခြင်း၊့ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျော စေလို၍လည်းကောင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆို၏”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ သေလာဘိက္ခုနီမသည် “ဤသူကား ယုတ်မာသော မာရ်နတ်တည်း”ဟု သိ၍ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်ကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြန်ပြော၏-

“ဤအတ္တဘောကို မိမိကိုယ်တိုင်လည်း ပြုအပ်သည် မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးလည်း ပြုအပ်သည် မဟုတ်၊ ဤအတ္တဘောသည် အကြောင်း ကို စွဲ၍ ဖြစ်၏၊ အကြောင်း ပျက်ခြင်းကြောင့် ချုပ်၏၊

လယ်၌ စိုက်ပျိုးအပ်သော တစ်စုံတစ်ခုသော မျိုးစေ့သည် မြေဩဇာနှင့် အစေး ယင်းနှစ်ပါးကို စွဲ၍ ပေါက်သကဲ့သို့-

ဤအတူ ခန္ဓာတို့လည်းကောင်း၊ ဓာတ်ခြောက်ပါးတို့လည်းကောင်း၊ အာယတန ခြောက်ပါးတို့လည်းကောင်း ဤတရားတို့သည် အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်၏။ အကြောင်းပျက်ခြင်းကြောင့် ချုပ်ကုန်၏”ဟု (ပြန်ပြော၏)။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “သေလာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံး မသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

--

၁၀-ဝဇိရာသုတ်

֍ ၁၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ဝဇိရာဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်လေ၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ပြီးလျှင် အန္ဓဝန်တောသို့ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်၍ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဝဇိရာဘိက္ခုနီမအား ကြောက်ခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်ခြင်းသမာဓိမှ ရွေ့လျော စေလို၍လည်းကောင်း ဝဇိရာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏ -

“အဘယ်သူသည် ဤသတ္တဝါကို ဖြစ်စေသနည်း၊ သတ္တဝါကို ပြုတတ်သူကား အဘယ်သူနည်း၊ အဘယ့်ကြောင့် ဤသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်လာသနည်း၊ အဘယ့်ကြောင့် သတ္တဝါ ချုပ်သနည်း”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ိ

“မာရ်နတ် သင်သည် အဘယ်ကို သတ္တဝါဟူ၍ ယုံကြည်ဘိသနည်း၊ သင့်အား မကောင်းသော အမြင်သည် အစဉ်လိုက်၏၊ ဤသတ္တဝါဟူသည် သင်္ခါရအစု သက် သက်သာတည်း၊ ဤသင်္ခါရအစု၌ သဘောအားဖြင့် သတ္တဝါဟူသည်ကို မရအပ်။

လှည်းသန်, ဝင်ရိုးစသော အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတို့ ပေါင်းစုမိသောကြောင့် ‘ရထား’ ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုသော အသံ (သဒ္ဒါဝေါဟာရ) သည် ဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ခန္ဓာငါးပါးတို့ ထင်ရှားကုန်လတ်သော် ‘သတ္တဝါ’ဟူ၍ သမုတ်ခြင်း ဖြစ်၏။

ထိုစကား မှန်၏၊ (ခန္ဓာငါးပါးဟူသော) ဒုက္ခသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ဒုက္ခသည် တည်လည်း တည်၏၊ ပျက်လည်း ပျက်၏၊ (ခန္ဓာငါးပါးဟူသော) ဒုက္ခကို ဖယ်ထား ၍ ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဒုက္ခမှတစ်ပါး အခြားသော တရားသည် မဖြစ်၊ ဒုက္ခကို ဖယ်ထား၍ ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဒုက္ခမှတစ်ပါး အခြားသော တရားသည် မချုပ်”ဟု ပြန်ပြော၏။

ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် “ဝဇိရာဘိက္ခုနီမသည် ငါ့ကို သိ၏”ဟု ဆင်းရဲခြင်း နှလုံး မသာခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ဘိက္ခုနီ သံယုတ်ပြီး၏။

--

၆-ဗြဟ္မသံယုတ်

၁-ပဌမဝဂ်

၁-ဗြဟ္မာယာစနသုတ်

֍ ၁၇၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဦးစွာဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးစ ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း ဆိတ်ကျောင်းညောင်ပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေ တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်သို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်တော်မူ၏- “ငါ သိထားသော ဤတရားကား နက်နဲ၏၊ မြင်နိုင်ခဲ၏၊ သိနိုင်ခဲ၏၊ ငြိမ်သက်၏၊ မွန်မြတ်၏၊ တက္ကီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ကျက်စားရာ မဟုတ်၊ သိမ်မွေ့၏၊ ပညာရှိတို့သာ သိနိုင်၏၊ ဤသတ္တဝါများကား ကာမဂုဏ်တို့၌ မွေ့လျော်ကြကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ပျော်ပိုက်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ အလွန်နှစ်ခြိုက်နေကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မွေ့လျော် ပျော်ပိုက် အလွန်နှစ်ခြိုက်နေကြသော ဤသတ္တဝါများသည် အကျိုးတရားတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားကို မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ပြု ပြင်မှုအားလုံး၏ ငြိမ်းရာ ဥပဓိအားလုံးကို ပယ်စွန့်ရာ တဏှာ၏ ကုန်ရာ ရာဂ၏ ကင်းရာ ချုပ်ရာ ငြိမ်းရာ ဖြစ်သော ဤ (နိဗ္ဗာန်) တရားကိုလည်း မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ငါသည် တရားကို ဟောငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးတို့သည် ငါ၏ တရားကို မသိနားမလည်နိုင်ရာ၊ သို့ဖြစ်လျှင် ထို (တရားဟောမှု) သည် ငါ့အား ပင်ပန်းရုံသာ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ့ကို (ငါ) ညှဉ်းဆဲရုံသာ ဖြစ်ရာ၏”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်တော်မူ၏)။ ထို့အပြင် အလွန်အံ့ဩဖွယ် ကောင်းသော ဤဂါထာတို့သည်လည်း ရှေးက မကြားဖူးဘဲ မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်တော်၌ ထင်လာပြန် ကုန်၏-

“ငါသည် ခဲယဉ်းစွာ ကျင့်သဖြင့် သိထားသော တရားကို ယခုအခါ ဟောပြခြင်း ငှါ မသင့်လျော်ချေ၊ ရာဂ , ဒေါသ နှိပ်စက်ခံနေရသော သူတို့သည် ဤတရားကို လွယ်ကူစွာ သိနိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ။

အဝိဇ္ဇာအမှောင်ထု ဖုံးလွှမ်းလျက် ရာဂစွဲကပ်နေသော သူတို့သည် သိမ်မွေ့နက်နဲ ၍ အဏုမြူသဖွယ် မြင်နိုင်ခဲသော (သံသရာ) အဆန်တရားကို မြင်နိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ”ဟု (စိတ်တော်၌ ထင်ပေါ်လာပြန်ကုန်၏)။

ဤသို့ ဆင်ခြင်တော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်နှလုံးတော်သည် တရားဟောရန် ညွတ်တော် မမူ သေးဘဲ ကြောင့်ကြမဲ့နေရန် ညွတ်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို မိမိ စိတ်ဖြင့် သိ၍ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်ပေါ်လာ၏- “အချင်းတို့ လောကသည် ပျက်စီးတော့မည်တကား၊ အချင်းတို့ လောကသည် ပျက်စီးတော့မည်တကား၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်နှလုံးတော်သည် တရားဟောရန် ညွတ်တော် မမူသေးဘဲ ကြောင့်ကြမဲ့ နေရန် ညွတ်တော်မူတုံဘိ၏”ဟု (အကြံ ဖြစ်ပေါ်လာ၏)။

ထို့နောက် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်ရုံးကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်ရုံးကို ကွေးထားသကဲ့သို့လည်းကောင်း သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ဗြဟ္မာ့ဘုံမှ ကွယ်ခဲ့ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့တော်၌ ထင်ရှားပေါ်လာ၏။ ထိုအခါ ထိုသဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် အပေါ်ရုံကို ပခုံးတစ်ဖက်၌ တင် ၍ လကျ်ာဒူးကို မြေ၌ ထောက်လျက် မြတ်စွာဘုရားသို့လက်အုပ်ချီပြီးလျှင် “မြတ်စွာဘုရား ဘုန်းတော် ကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ် သော မြတ်စွာဘုရားသည့်တရားဟောတော်မူပါလော့၊ (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးသော သတ္တဝါတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ (ထိုသတ္တဝါတို့သည်) တရားကို မနာရသောကြောင့် ဆုံးရှုံးနေပါကုန်၏၊ တရားကို သိသူတို့သည် ရှိပါကုန်လတ္တံ့”ဟု လျှောက်၏၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ဤစကားကို လျှောက်ပြီး နောက် ထိုမှတစ်ပါး ဤစကားကို လျှောက်ပြန်၏-

--

“ရှေးအခါက မဂဓတိုင်း၌ (ရာဂစသော) အညစ်အကြေးရှိသူ ဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့ သည် ကြံဆအပ်သော မစင်ကြယ်သော မိစ္ဆာအယူတရားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါ သည်၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါးကို ဖွင့်လှစ်တော်မူပါလော့၊ အညစ်အကြေးကင်းတော်မူ သော မြတ်စွာဘုရားသည် သဘာဝနှင့်အလျော် သိတော်မူအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကို (သတ္တဝါအများ) နာကြားကြပါစေကုန်လော့။

ကောင်းမြတ်သော ပညာရှင်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ ထက်ဝန်းကျင် (မြင်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်) မျက်စိရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ကျောက်တောင်ထိပ်၌ ရပ်တည်လျက်ရှိသော ယောကျ်ားသည် ထက်ဝန်းကျင် လူအပေါင်းကို ကြည့်ရှု သကဲ့သို့ ထို့အတူ စိုးရိမ်ပူဆွေး ကင်းဝေးတော်မူသော အသျှင်ဘုရားသည် ပညာ (ဓမ္မ)ဖြင့် ပြီးသော ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်တော်မူ၍ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းတို့ အနှိပ်စက်ခံနေရသဖြင့် စိုးရိမ်ပူဆွေးခြင်းသို့ သက်ဆင်းကျရောက်နေသော သတ္တဝါ အပေါင်းကို ကြည့်ရှုတော်မူပါလော့။

ရဲရင့်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ အောင်ပွဲယင်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရား ထတော်မူပါလော့။ ယာဉ်မှူးနှင့် တူတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ (ကိလေသာ) ကြွေး ကင်းဝေးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား လောက၌ လှည့်လည်တော်မူပါလော့။ ဘုန်း ကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား တရားဟောတော်မူပါလော့။ (တရားကို) သိသူတို့သည် ရှိပါကုန်လတ္တံ့”ဟု (လျှောက်ပြန်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာ၏ တောင်းပန်ခြင်းကို အသိအမှတ် ပြုပြီးလျှင် သတ္တဝါတို့၌ သနားခြင်းကိုလည်း အကြောင်းပြု၍ ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့်၁ လောကကို ကြည့်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့် လောကကို ကြည့်တော်မူလတ်သော် (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးသူ၊ (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ များပြားသူ၊ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်ပြီးသူ၊ ဣန္ဒြေနုသေးသောသူ၊၂ ကောင်းသော အခြင်းအရာရှိသူ၊ မကောင်းသော အခြင်းအရာရှိသူ၊ သိစေရန် လွယ်ကူသူ၊ သိစေရန် ခက်ခဲသူ၊ တမလွန်လောက အပြစ်တို့ကို ဘေးဟု ရှုလျက်နေလေ့ရှိသူ အချို့နှင့် တမလွန်လောကအပြစ်တို့ကို ဘေးဟု မရှုဘဲ နေ လေ့ရှိသူ အချို့ကို မြင်တော်မူ၏။

ဥပမာသော်ကား ဥပ္ပလကြာ၃တော၌လည်းကောင်း၊ ပဒုမ္မာကြာတော၌လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဍရိက်ကြာ တော၌လည်းကောင်း အချို့သော ဥပ္ပလကြာ, ပဒုမ္မာကြာ, ပုဏ္ဍရိက်ကြာတို့သည် ရေ၌ ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွားကုန်၏၊ ရေမှ မပေါ်ထွက်သေးကုန်၊ ရေထဲ၌ မြုပ်၍ ဖွံ့ဖြိုးကုန်၏။ အချို့သော ဥပ္ပလကြာ, ပဒုမ္မာကြာ, ပုဏ္ဍရိက်ကြာတို့သည် ရေ၌ ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွားကုန်၏၊ ရေနှင့်အညီ တည်ကုန်၏။ အချို့သော ဥပ္ပလကြာ, ပဒုမ္မာကြာ, ပုဏ္ဍရိက်ကြာတို့သည် ရေ၌ ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွားကုန်၏၊ ရေပေါ်သို့ တက်၍ တည်ကုန်၏၊ ရေနှင့် မလိမ်းကပ်ကုန်။

ဤအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့် လောကကို ကြည့်တော်မူလတ်သော် (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးသူ၊ (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ များပြားသူ၊ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်သူ၊ ဣန္ဒြေနုသေးသူ၊ ကောင်းသော အခြင်းအရာရှိသူ၊ မကောင်းသော အခြင်းအရာရှိသူ၊ သိစေရန် လွယ်ကူသူ၊ သိစေရန် ခက်ခဲသူ၊ တမလွန်လောကအပြစ်တို့ကို ဘေးဟု ရှုလေ့ရှိသူ အချို့နှင့် တမလွန်လောကအပြစ်တို့ကို ဘေးဟု မရှုဘဲ နေလေ့ရှိသူ အချို့တို့ကို မြင်တော်မူသောကြောင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအား ဂါထာဖြင့် မိန့်တော်မူ၏-

“ဗြဟ္မာ လေ့လာပြီးသော တရားမြတ်ကို ပင်ပန်းရုံသာဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ လူတို့အား မဟောခဲ့ပြီ၊့ (မဟောဘဲနေရန် အကြံ ဖြစ်ခဲ့ပြီ)၊ (ပညာ) တည်းဟူသော နားနှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့သည် ယုံကြည်ခြင်း (သဒ္ဓါတရား) ကို စေလွှတ်ကြကုန် လော့၊ ထိုသူတို့အတွက် နိဗ္ဗာန်တံခါးကို ငါ ဖွင့်ထားပြီ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် တရားဟောရန် ငါ့အား ခွင့်ပြုတော်မူပြီ”ဟု (သိသဖြင့်) မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေ ပြုပြီးလျှင် ထိုနေရာ၌ပင် ကွယ်သွားလေ၏။

၁။ (က) သတ္တဝါတို့၏ ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကို သိသော ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိဉာဏ်။ (ခ) သတ္တဝါတို့၏ စိတ်ဓာတ်ကိန်းဝပ်ရာ အာသယနှင့်အနုသယကိလေသာတို့ကို သိသော အာသယာနုသယဉာဏ် ဤဉာဏ်နှစ်ပါးကို ဗုဒ္ဓစက္ခုဟုခေါ်သည်။

၂။ အခြားပါဠိတော်များ၌ ဒွါကာရေ ဒုဝိညာပယေ အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ ပုဒ်များမပါ။

၃။ ဥပ္ပလ=ကြာဖြူ ကြာနီ ကြာညို။

--

၂-ဂါရဝသုတ်

֍ ၁၇၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဦးစွာဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးစ ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း ဆိတ်ကျောင်းညောင်ပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေ တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အား ဤသို့ စိတ်အကြံသည် ထင်ရှားဖြစ်၏- “ရိုသေရာ မှီခိုရာ မရှိဘဲ နေရခြင်းသည် ဆင်းရဲ၏၊ ငါသည် အဘယ်သို့သော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရပါအံ့နည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏- “ငါသည် မပြည့်စုံသေးသော သီလအစုကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရာ၏၊ စင်စစ်သော်ကား အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေနိုင်လောက်သော မိမိထက် အထူးသဖြင့် သီလနှင့် ပြည့်စုံသည့် ငါမှ တစ်ပါး အခြား သော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါ မမြင်။

မပြည့်စုံသေးသော သမာဓိအစုကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရာ၏၊ စင်စစ်သော်ကား အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေနိုင်လောက်သော မိမိထက် အထူးသဖြင့် သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံသည့် ငါမှ တစ်ပါး အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့ လောက၌ ငါ မမြင်။

မပြည့်စုံသေးသော ပညာအစုကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရာ၏၊ စင်စစ်သော်ကား အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေနိုင်လောက်သော မိမိထက် အထူးသဖြင့် ပညာနှင့် ပြည့် စုံသည့် ငါမှ တစ်ပါး အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့ လောက၌ ငါ မမြင်။

--

မပြည့်စုံသေးသော ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်အစုကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရာ၏၊ စင်စစ်သော်ကား အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေနိုင်လောက်သော မိမိထက် အထူးသဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ပြည့်စုံသည့် ငါမှ တစ်ပါး အခြား သော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါ မမြင်။

မပြည့်စုံသေးသော ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိမြင်တတ်သည့် ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရာ၏၊ စင်စစ်သော်ကား အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေနိုင်လောက်သော မိမိထက် အထူးသဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ် ကို သိမြင်တတ်သည့် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည့် ငါမှ တစ်ပါး အခြားသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါ မမြင်။

ငါသည် အကြင်လောကုတ္တရာတရားကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ ငါသည် ထိုတရားကိုသာလျှင် အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏။

ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်ရုံးကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သော လက်ရုံးကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် ဗြဟ္မ္မာ့ဘုံမှ ကွယ်ခဲ့၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့တော်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် အပေါ်ရုံကို ပခုံးတစ်ဖက်၌ တင်လျက် မြတ်စွာဘုရားသို့ လက်အုပ်ချီပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ထား၏ -

“ဘုန်းကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်လှပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား ဤအကြံသည် ဤအတိုင်း မှန်လှပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား လွန် လေပြီးသော အတိတ်အခါတို့၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော အကြင်မြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်း ပွင့်တော်မူကုန်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်း တရားကိုသာလျှင် အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေတော်မူကြကုန်၏။

အသျှင်ဘုရား လာလတ္တံ့သော အနာဂတ်အခါတို့၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော အကြင် မြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်း ပွင့်တော်မူကုန်လတ္တံ့၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်း တရားကိုသာလျှင် အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေတော်မူကုန်လတ္တံ့။ အသျှင်ဘုရား ယခုပစ္စုပ္ပန်အခါ၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း တရားကိုသာလျှင် အရိုအသေ အလေးအမြတ် အမှီသဟဲပြုလျက် နေတော်မူပါ လော့”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် ထိုမှ တစ်ပါးသော ဤစကားကို လျှောက်ပြန်၏ -

--

“အတိတ်၌ ပွင့်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အနာဂတ်၌ ပွင့်တော်မူလတ္တံ့သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ များစွာသော သတ္တဝါတို့၏ ပူဆွေးခြင်းကို ဖျောက်တတ်သော ယခုပစ္စုပ္ပန်၌ ပွင့်ဆဲမြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း ရှိ၏။

အလုံးစုံသော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် သူတော်ကောင်းတရားကို အလေးအမြတ် ပြုကုန်သည်ဖြစ်၍ နေတော်မူကုန်ပြီ၊ နေတော်မူကုန်ဆဲ၊ နေတော်မူကုန်လတ္တံ့၊ ဤသို့ နေခြင်းသည်ကား မြတ်စွာဘုရားတို့၏ သဘောဓမ္မတာတည်း။

ထို့ကြောင့်သာလျှင် အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော သူသည် ကြီးမြတ်သည်၏ အဖြစ်ကို တောင့်တသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးမတော်ကို အောက်မေ့လျက် သူတော်ကောင်းတရားကို အလေးပြုအပ်သတည်း”ဟု လျှောက်ပြန်၏။

၃-ဗြဟ္မဒေဝသုတ်

֍ ၁၇၄။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် - အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ တစ်ယောက် သော ပုဏ္ဏေးမ၏ ဗြဟ္မဒေဝမည်သော သားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ရဟန်းပြု၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်ကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော် မကြာမီပင် အရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးငှါ ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် (ရဟန်းပြု) သော အမျိုးသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော အကျင့်မြတ်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏၊ အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူ ပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်လေ၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံလှည့်လည်သည်ရှိသော် မိမိ၏ အမိအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ အမိ ပုဏ္ဏေးမသည် ဗြဟ္မာအား အမြဲပသဖွယ် နို့ကို တင်ကိုးပသ၏ ( ‘ပူဇော်ပသ၏’၊) ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးအား ဤသို့သော အကြံ ဖြစ်၏ - “အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ အမိဖြစ်သော ဤပုဏ္ဏေးမသည် ဗြဟ္မာအား အမြဲပသဖွယ် နို့ကို တင်ကိုးပသနေ၏ ( ‘ပူဇော်ပသနေ၏’၊) ငါသည် ထိုပုဏ္ဏေးမသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိတ်လန့်စေရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်ရုံးကို ဆန့် သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သော လက်ရုံးကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူပင်လျှင် ဗြဟ္မာ့ပြည် မှ ကွယ်ခဲ့၍ အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ အမိအိမ်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် အသျှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ အမိဖြစ်သော ပုဏ္ဏေးမကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုပြောကြား၏ -

--

“ပုဏ္ဏေးမ အကြင်ဗြဟ္မာအား အမြဲပသဖွယ် နို့ကို တင်ကိုးပသ၏ ( ‘ပူဇော် ပသ၏’၊) ထိုဗြဟ္မာ၏ ဗြဟ္မာ့ပြည်သည် ဤလူ့ပြည်မှ ဝေးလှ၏၊ ပုဏ္ဏေးမ ဤသို့ သဘောရှိသော ပသဖွယ်သည် ဗြဟ္မာ၏ အစာမဟုတ်၊ ဗြဟ္မာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို မသိဘဲ အဘယ့်ကြောင့် ယောင်ယမ်း မြည်တမ်းဘိသနည်း။

ပုဏ္ဏေးမ သင့်သားဖြစ်သော ထိုဗြဟ္မဒေဝထေရ်သည်သာလျှင် (ကိလေသာ) ဥပဓိ ကင်း၏၊ နတ်ဗြဟ္မာတို့ထက် လွန်သော နတ်ဗြဟ္မာ၏ အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ကြောင့် ကြခြင်း မရှိသော သူတစ်ပါးတို့ကို မမွေးမြူတတ်သည့် ရဟန်းတည်း၊ ထိုဗြဟ္မဒေဝ သည် ဆွမ်းအလို့ငှါ သင်၏ အိမ်သို့ ဝင်၏။

ဆောင်ယူလာသော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ မဂ်ပညာဖြင့် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးသို့ ရောက်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပွားများလေ့လာပြီး ဖြစ်၏၊ လူနတ်တို့၏ မြတ်သောအလှူကို ခံထိုက်၏၊ မကောင်းမှုတို့ကို အပပြုသောကြောင့် (တဏှာစသည်တို့ဖြင့်) မလိမ်း ကျံ၊ အေးချမ်းသာယာစွာ ဖြစ်လျက် အစာ ရှာမှီး၏။

ထိုဗြဟ္မဒေဝရဟန်းအား နောက်အဖို့ ရှေ့အဖို့ မရှိ၊ ငြိမ်သက်၏၊ အမျက်တည်း ဟူသော အခိုးကင်း၏၊ ဆင်းရဲမရှိ၊ ကပ်ငြိခြင်းမရှိ၊ ထိတ်လန့်တတ်သူနှင့် ကြံ့ခိုင်, ရဲရင့်သူတို့၌ တုတ်လက်နက်ကို ပယ်ချထားပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုဗြဟ္မဒေဝသည် သင်၏ ပသဖွယ်ဆွမ်းဦး, ဆွမ်းမြတ်ကို ဘုဉ်းပေးပါစေလော့။

ကိလေသာစစ်သည် ကင်းသည်သာဖြစ်သော ငြိမ်းအေးပြီးသော စိတ်ရှိသော ဗြဟ္မဒေဝရဟန်းသည် တဏှာကင်းသည် ဖြစ်၍ ‘ယဉ်ကျေးသော ဆင်ပြောင်ကဲ့သို့’ သွားလာ၏၊ ကောင်းသော သီလရှိသော (ကိလေသာတို့မှ) ကောင်းစွာ လွတ်မြောက် သည့် အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ရှိသော ထိုဗြဟ္မဒေဝရဟန်းသည် သင်၏ ပသဖွယ်ဖြစ်သော ဆွမ်းဦး, ဆွမ်းမြတ်ကို ဘုဉ်းပေးပါစေလော့။

မြတ်သော အလှူကို ခံထိုက်သော ထိုဗြဟ္မဒေဝရဟန်း၌ ကြည်ညိုကာ တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိမူ၍ မြတ်သော အလှူကို တည်ပါစေလော့၊ ပုဏ္ဏေးမ ဩဃလေးပါးမှ ကူးမြောက်ပြီးသော ဗြဟ္မဒေဝရဟန်းကို ဖူးမြင်၍ နောက်အခါ၌ ချမ်းသာသော အကျိုးကို ဆောင်တတ်သော ကောင်းမှုကို ပြုပါလော့”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ပုဏ္ဏေးမသည် မြတ်သော အလှူခံထိုက်သော ထိုဗြဟ္မဒေဝရဟန်း၌ ကြည်ညိုကာ တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိမူ၍ မြတ်သော အလှူကို တည်စေပြီ၊ ဩဃလေးပါးမှ ကူးမြောက် ပြီးသော ဗြဟ္မဒေဝရဟန်းကို ဖူးမြင်၍ နောက်အခါ၌ ချမ်းသာသော အကျိုးကို ဆောင်တတ်သော ကောင်းမှုကို ပြုပြီ။

--

၄-ဗကဗြဟ္မာသုတ်

֍ ၁၇၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် - အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ ဗကဗြဟ္မာ အား ဤသို့ သဘောရှိသော ယုတ်ညံ့သော (သဿတဒိဋ္ဌိ) အယူ ဖြစ်၏ - “ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ ပြည်သည်) ကား မြဲ၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား ခိုင်ခံ့၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား အခါခပ်သိမ်း ရှိ၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား မပြတ်မစဲ တစ်ဆက်တည်း တည်၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား ရွေ့လျောခြင်းသဘောမရှိ။ မှန်၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား ပဋိသန္ဓေနေခြင်း မရှိ၊ အိုခြင်း မရှိ၊ သေခြင်းမရှိ၊ ရွေ့လျောခြင်း မရှိ၊ တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်) မှ တစ်ပါး အခြား လွန်ကဲသော ထွက်မြောက်ရာ မရှိ”ဟု (အယူဖြစ်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗကဗြဟ္မာ၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်ရုံးကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သော လက်ရုံးကို ကွေး သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူပင်လျှင် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ ကွယ်ခဲ့၍ ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ဗကဗြဟ္မာသည် ကြွလာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အဝေးကပင် မြင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကား ကို လျှောက်၏- “အချင်း လာပါလော့၊ အချင်း သင်၏ လာခြင်းသည် ကောင်းသော လာခြင်းတည်း၊ အချင်း စင်စစ် ဤဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လာရန် အလှည့်အကြိမ်ကို ကြာမြင့်မှ ပြုဘိ၏၊ အချင်း ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား မြဲ၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား ခိုင်ခံ့၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွ သော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား အခါခပ်သိမ်း ရှိ၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား မပြတ် မစဲ တစ်ဆက်တည်း တည်၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား ရွေ့လျောခြင်းသဘောမရှိ။ မှန်၏၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည်) ကား ပဋိသန္ဓေနေခြင်း မရှိ၊ အိုခြင်း မရှိ၊ သေခြင်းမရှိ၊ ရွေ့လျောခြင်း မရှိ၊ တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ၊ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်) မှ တစ်ပါး အခြား လွန်ကဲသော ထွက်မြောက်ရာ မရှိ”ဟု လျှောက်၏။

ဤသို့ လျှောက်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် ဗကဗြဟ္မာအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - “အချင်းတို့ဗကဗြဟ္မာသည် အဝိဇ္ဇာမှောင် ဖုံးလေပြီတကား၊ အချင်းတို့ ဗကဗြဟ္မာသည် အဝိဇ္ဇာမှောင် ဖုံးလေပြီတကား၊ မမြဲသည်သာလျှင် ဖြစ်လျက် ‘မြဲ၏’ဟူ၍ ဆိုဘိ၏၊ မခိုင်ခံ့သည်သာလျှင် ဖြစ်လျက် ‘ခိုင်ခံ့၏’ဟူ၍ ဆိုဘိ၏၊ အခါခပ်သိမ်း ထင်ရှားမရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်လျက် ‘အခါခပ်သိမ်း ထင်ရှားရှိ၏’ဟူ၍ ဆိုဘိ၏၊ မပြတ်မစဲ တစ်ဆက်တည်း မတည်ဘဲလျက် ‘မပြတ်မစဲ တစ်ဆက်တည်း တည်၏’ဟု ဆိုဘိ၏၊ ရွေ့လျောတတ်သော သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်လျက် ‘မရွေ့လျောတတ်သော သဘောရှိ၏’ဟူ၍ ဆိုဘိ၏၊ အကြင်ကိုယ်နှင့် တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းလည်း ရှိ၏၊ အိုခြင်းလည်း ရှိ၏၊ သေခြင်းလည်း ရှိ၏၊ ရွေ့လျောခြင်းလည်း ရှိ၏၊ တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်းလည်း ရှိ၏။ ထိုသို့သဘောရှိသော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း မရှိ၊ အိုခြင်း မရှိ၊ သေခြင်း မရှိ၊ ရွေ့လျောခြင်း မရှိ၊ တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိဟု ဆိုဘိ၏။ ဤ (ကိုယ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာ့ပြည်) မှ တစ်ပါး အခြား လွန်ကဲသော ထွက်မြောက်ရာ ရှိပါလျက် အခြား လွန်ကဲသော ထွက်မြောက်ရာ မရှိ၊ ဤသို့ ဆိုဘိ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

--

“အသျှင်ဂေါတမ ခုနစ်ကျိပ်နှစ်ယောက်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့သည် ကောင်းမှုကံ ကြောင့် ဖြစ်လာကုန်၏၊ (သူတစ်ပါးတို့ကို) မိမိ အလိုသို့ လိုက်စေနိုင်ကုန်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, အိုခြင်းကို လွန်ကုန်ပြီ၊ ဤဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ခြင်းသည် အဆုံးစွန် သော ဉာဏ်တို့ဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ခြင်းတည်း၊ များစွာကုန် သော လူတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ကို တောင့်တမြတ်နိုးကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

“ဗကဗြဟ္မာ သင်၏ နိရဗ္ဗုဒတစ်သိန်း အရေအတွက်ရှိကုန်သော အကြင်အသက် ကို ရှည်သော အသက်ဟူ၍ သင်အောက်မေ့ဘိ၏၊ ထိုအသက်သည် နည်းသည်သာ လျှင်တည်း၊ ရှည်သောအသက် မဟုတ်၊ ဗကဗြဟ္မာ သင်၏ အသက်ကို ငါသိ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားတို့သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ပူဆွေးခြင်းကိုလည်းကောင်း လွန်မြောက်ပြီးဖြစ်၍ ငါသည် အဆုံးမရှိ မြင်သူ ဖြစ်၏ဟု ဆိုတော်မူကုန်၏။ အကျွန်ုပ်၏ ရှေးဟောင်း အကျင့်သီလသည် အဘယ်သို့ ပါနည်း၊ ထိုအကြောင်းအရာကို သိနိုင်လောက်အောင် အကျွန်ုပ်အား ပြောကြားတော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

ဗကဗြဟ္မာ နွေလ၌ အပူဖြင့် နှိပ်စက်ခံရကုန်သော ရေမွတ်သိပ်ကုန်သော များစွာ ကုန်သော လူတို့ကို သင်သည် ရေတိုက်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ရေတိုက်ခဲ့ခြင်းဟူသော ထိုအကျင့် သည် သင်၏ ရှေးဟောင်းအကျင့်သီလတည်း၊ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို ‘အိပ်ပျော် ရာမှ နိုးသော သူကဲ့သို့’ အစဉ်အောက်မေ့နိုင်၏။

ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ ဖမ်းယူခံရသော သုံ့ပန်းအပေါင်းကို သင် လွတ်စေခဲ့ဖူးပြီ၊ ထို လွတ်စေခဲ့ခြင်းဟူသော အကျင့်သည် သင်၏ ရှေးဟောင်းအကျင့်သီလတည်း၊ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို ‘အိပ်ပျော်ရာမှ နိုးသောသူကဲ့သို့’ အစဉ်အောက်မေ့နိုင်၏။

ကြမ်းကြုတ်သော နဂါးသည် လူတို့ကို အလိုရှိသောကြောင့် ဂင်္ဂါမြစ်၏ ရေ အလျဉ်၌ ဖမ်းယူအပ်သော လှေကို အဘိညာဉ်အားအစွမ်းဖြင့် လွှမ်းမိုးနှိမ်နှင်း၍ သင် လွတ်စေခဲ့ဖူးပြီ၊ ထိုလွတ်စေခဲ့ခြင်းဟူသော အကျင့်သည် သင်၏ ရှေးဟောင်း အကျင့်သီလတည်း၊ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို ‘အိပ်ပျော်ရာမှ နိုးသော သူကဲ့သို့’ အစဉ်အောက်မေ့နိုင်၏။

“ငါသည် သင်၏ ကပ္ပအမည်ရှိသော တပည့် ဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ဤအသျှင်ကား ကောင်းသော ပညာရှိ၏၊ အကျင့်နှင့် ပြည့်စုံ၏ဟု သိခဲ့၏၊ ထိုအကျင့်သည် သင်၏ ရှေးဟောင်းအကျင့်သီလတည်း၊ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို ‘အိပ်ပျော်ရာမှ နိုးသော သူကဲ့သို့’ အစဉ်အောက်မေ့နိုင်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ထိုအသက်ကို အမှန်စင်စစ် သိတော်မူပေ၏၊ တစ်ပါး သော အကြောင်းတို့ကိုလည်း သိတော်မူ၏၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင် ဗုဒ္ဓမည်တော်မူ ပါပေ၏၊ ထိုသို့ဗုဒ္ဓမည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် အသျှင်ဘုရား၏ တောက်ပ တော်မူသော ဤအာနုဘော်သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်ကို ထွန်းလင်းစေလျက် တည်ပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၅-အညတရဗြဟ္မသုတ်

֍ ၁၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ တစ်ယောက်သော ဗြဟ္မာအား “ဤဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လာနိုင်သော သမဏသည်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း မရှိ”ဟု ယူသော ဤသို့ သဘောရှိသော ယုတ်ညံ့ သော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဗြဟ္မာ၏ အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည်။ပ။ ထိုထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စား၍ ထိုင်နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား “ယခုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်၌ နေတော်မူသ နည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိ အမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့် ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စားလျက် ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေလျှင် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသောလက်ရုံးကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သောလက်ရုံးကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် ဇေတဝန်ကျောင်းမှ ကွယ်ခဲ့၍ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထို့နောက် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် အရှေ့အရပ်ကို မှီ၍ ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ အောက် နိမ့်စွာ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စား၍ ထိုင်နေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်မဟာကဿပအား “ယခုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်၌ နေတော်မူသ နည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ “အသျှင်မဟာကဿပသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင် ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့်။ပ။ တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စား၍ နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေလျှင် ခွန်အား ရှိသော ယောကျ်ားသည်။ပ။ဤအတူသာလျှင် ဇေတဝန်ကျောင်းမှ ကွယ်ခဲ့၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထို့နောက် အသျှင်မဟာကဿပသည် တောင်အရပ်ကို မှီ၍ ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ မြတ်စွာဘုရား၏အောက် နိမ့်စွာ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်း ကို ဝင်စား၍ ထိုင်နေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်မဟာကပ္ပိနအား “ယခုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်၌ နေတော်မူသ နည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ အသျှင်မဟာကပ္ပိနသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့်။ပ။ တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စားလျက် ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေလျှင် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည်။ပ။ ဤအတူသာလျှင် ဇေတဝန်ကျောင်းမှ ကွယ် ခဲ့၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထို့နောက် အသျှင်မဟာကပ္ပိနသည် အနောက်အရပ်ကို မှီ၍ ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ မြတ်စွာဘုရား၏အောက် နိမ့်စွာ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စား၍ ထိုင်နေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါအား “ယခုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်၌ နေတော်မူသနည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့်။ပ။ တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စားလျက် ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင် လေလျှင် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည်။ပ။ ဤအတူသာလျှင် ဇေတဝန်ကျောင်းမှ ကွယ်ခဲ့၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထို့နောက် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည့်မြောက်အရပ်ကို မှီ၍ ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ မြတ်စွာဘုရား၏အောက် နိမ့်စွာ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စား၍ ထိုင်နေ၏။

--

ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ထိုဗြဟ္မာကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုပြောကြား၏ -

“အချင်းဗြဟ္မာ သင့်အား ရှေးဘဝ၌ အကြင် (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) အယူသည် ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ယခု ဘဝ၌လည်း သင့်အား ထို (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) အယူသည် ဖြစ်ပြန်၏၊ သင်သည် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ အရောင်အားလုံးကို လွန်သော မြတ်စွာဘုရား၏ အရောင်ကို မြင်၏လော”ဟု ဆို၏။

“အချင်း အကျွန်ုပ်အား ရှေးဘဝ၌ အကြင် (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) အယူသည် ဖြစ်ဖူး၏၊ ယခု ထိုအယူသည် အကျွန်ုပ်အား မဖြစ်တော့ပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ အရောင် အားလုံးကို လွန်သော မြတ်စွာဘုရား၏ အရောင်ကို မြင်ပါ၏၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည် ‘ယခုအခါ၌ ငါသည် အမြဲဖြစ်၏၊ ငါသည် အမြဲတည်သည် ဖြစ်၏’ဟု အဘယ့်ကြောင့် ပြောဆိုအံ့နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဗြဟ္မာကို ထိတ်လန့်စေပြီးသော် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်ရုံးကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သော လက်ရုံးကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ကွယ်ခဲ့၍ ဇေတဝန်ကျောင်း၌ ထင်ရှားဖြစ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ၌ ထိုဗြဟ္မာ သည် အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာတစ်ယောက်ကို ခေါ်၍ “အချင်း လာလော့၊ သင်သည် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား ဤသို့ လျှောက်ဆိုလော့၊ ‘အသျှင်- အသျှင်မဟာမောဂ္ဂ လာန်ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အသျှင်မဟာကဿပကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အသျှင်မဟာကပ္ပိနကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကဲ့သို့လည်းကောင်း ထို့အတူ ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးအာနုဘော်ရှိကုန်သော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အခြားတပည့်တို့သည် ရှိကုန်သေးသလော’၊ ဤသို့ လျှောက်လော့”ဟု (မိန့်ဆို၏။)၊ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုအလုပ်အကျွေးဗြဟ္မာသည် ထိုဗြဟ္မာ၏ (စကားကို) ဝန်ခံ၍ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ “အသျှင်- အသျှင်မဟာ မောဂ္ဂလာန်ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အသျှင်မဟာကဿပကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အသျှင်မဟာကပ္ပိနကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကဲ့သို့လည်းကောင်း ထို့အတူ ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးအာနုဘော်ရှိကုန်သော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အခြား တပည့်တို့သည် ရှိကုန်သေးသလော”ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ အသျှင်မဟာ မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအလုပ်အကျွေးဗြဟ္မာကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုပြောပြ၏ -

အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော , ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်သို့ ရောက်ကုန်ပြီး သော , သူတစ်ပါးတို့၏ စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်း၌ လိမ္မာကုန်သော , အာသဝ ကုန်ပြီးကုန်သော , ရဟန္တာဖြစ်ကုန်သော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည် များကုန်၏”ဟု (ရွတ်ဆို ပြောပြ၏)။

ထိုအခါ၌ ထိုအလုပ်အကျွေးဗြဟ္မာသည် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မိန့်တော်မူသော စကားကို အလွန် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ ထိုမဟာဗြဟ္မာထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုဗြဟ္မာအား ဤစကားကို ဆို၏၊ အသျှင် -အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ဤသို့ ဆိုပါ၏ -

အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော, ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်သို့ ရောက်ကုန်ပြီး သော , သူတစ်ပါးတို့၏ စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်း၌ လိမ္မာကုန်သော , အာသဝ ကုန်ပြီးသော , ရဟန္တာဖြစ်ကုန်သော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည် များကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိုပါ၏”ဟု ပြန်ပြော၏။

ထိုအလုပ်အကျွေးဗြဟ္မာသည် ဤစကားကို ဆို၏၊ ထိုမဟာဗြဟ္မာသည်လည်း ထိုအလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာ ဆိုအပ်သော စကားကို နှစ်လိုသည် ဖြစ်၍ အလွန်ဝမ်းမြောက်၏။

--

၆-ဗြဟ္မာလောကသုတ်

֍ ၁၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူလျက် နေ့ သန့်စင်နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုဗြဟ္မာအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ သုဒ္ဓါဝါသမည်သော ပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ အသီးသီး ဂန္ဓကုဋိတိုက် တံခါးပေါင် ကို မှီ၍ ရပ်တည်ကုန်၏၊ ထိုအခါ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည် သုဒ္ဓါဝါသပစ္စေကဗြဟ္မာအား ဤစကားကို ဆို၏ - “အချင်း မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်ရန် အခါ မဟုတ်သေး၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူလျက် နေ့သန့်စင်နေတော်မူသေး၏၊ ဤမည်သော ဗြဟ္မာ့ပြည်သည် ပြည့်လည်း ပြည့် စုံ၏၊ ဖွံ့လည်း ဖွံ့ဖြိုး၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဗြဟ္မာသည်ကား မေ့လျော့၍ နေလျက် ရှိ၏၊ အချင်း သွားကြ ကုန်စို့၊ ထိုဗြဟ္မာ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်ပြီးလျှင် ထိုဗြဟ္မာကို ထိတ်လန့်စေကုန်အံ့”ဟု ဆို၏၊ “အချင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု သုဒ္ဓါဝါသပစ္စေကဗြဟ္မာသည် သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာအား ဝန်ခံ၏။

ထိုအခါ၌ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ သုဒ္ဓါဝါသပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း ခွန် အားရှိသော ယောကျ်ားသည်။ပ။ ဤအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့မှ ကွယ်ခဲ့၍ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။ ထိုဗြဟ္မာသည် လာကုန်သော ထိုဗြဟ္မာတို့ကို အဝေးကပင် မြင်ပြီးနောက် ထိုဗြဟ္မာတို့အား “အချင်းတို့ ယခု သင်တို့သည် အဘယ်အရပ်မှ လာခဲ့ကုန်သနည်း”ဟု ဆို၏၊ အချင်း ငါတို့ သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူပြီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အထံမှ လာခဲ့ကုန်၏၊ အချင်း သင်သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အလုံးစုံ သော တရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားအား ဆည်းကပ်ခံစားရန် သွားပါ လော့ဟု ဆိုကုန်၏။

ဤသို့ ဆိုကုန်သည်ရှိသော် ထိုဗြဟ္မာသည် ထိုစကားကို သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ အကြိမ်တစ်ထောင် မိမိကိုယ်ကို ဖန်ဆင်းလျက် သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာအား “အချင်း သင်သည် ဤသို့သဘောရှိသော တန်ခိုး အာနုဘော်ကို မြင်၏လော”ဟု ဆို၏၊ အချင်း ငါသည် သင်၏ ဤသို့သဘောရှိသော တန်ခိုးအာနုဘော်ကို မြင်ပါ၏ဟု ဆို၏၊ ငါသည် ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးအာနုဘော်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် အဘယ်မည်သော အခြား သမဏအားသော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏအားသော်လည်းကောင်း ဆည်းကပ်ခစားရန် သွားရအံ့နည်းဟု ဆို၏။

ထိုအခါ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည် အကြိမ်နှစ်ထောင် မိမိကိုယ်ကို ဖန်ဆင်း၍ ထိုဗြဟ္မာအား “အချင်း သင်သည် ဤသို့သဘောရှိသော တန်ခိုးအာနုဘော်ကို မြင်၏လော”ဟု ဆို၏၊ အချင်း ငါသည် သင်၏ ဤသို့ သဘောရှိသော တန်ခိုးအာနုဘော်ကို မြင်ပါ၏ဟု ပြန်ပြော၏၊ အချင်း စင်စစ် သင့်ထက်လည်းကောင်း၊ ငါ့ထက်လည်းကောင်း ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်သာလျှင် အထူးသဖြင့် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီး တော်မူ၏၊ အချင်း ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိ တော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဆည်းကပ်ခစားရန် သွားပါလော့ဟု ဆို၏၊ ထိုအခါ ထိုဗြဟ္မာသည် သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို ပြောပြ၏ -

“ပစ္စေကဗြဟ္မာ ဈာန်ဝင်စားသော ငါ၏ ဂဠုန်ရုပ် သုံးရာတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဟင်္သာရုပ် လေးရာတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကျားနှင့် တူသော အရုပ်ငါးရာတို့သည်လည်းကောင်း၊ ထိုဗိမာန်သည်လည်းကောင်း (သင်တို့ နေရာမှ) မြောက်အရပ်၌ ထွန်းလင်းလျက် တောက်ပသည်သာလျှင်တည်း”ဟု (ရွတ်ဆို ပြောပြ၏)။

--

ဗြဟ္မာ သင်၏ ထိုဗိမာန်သည် မြောက်အရပ်၌ ထွန်းလင်းလျက် အကယ်၍ကား တောက်ပ၏၊ ထိုသို့ပင်တောက်ပသော်လည်း ရုပ်၌ ဖြစ်ခြင်း, ရင့်ရော်ခြင်း, ပျက်ခြင်း ဟူသော အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အခါခပ်သိမ်း ရုပ်၏ တုန်လှုပ် ဖေါက်ပြန်ခြင်းကိုလည်းကောင်း မြင်သောကြောင့် ကောင်းသော ပညာရှိသည် ရုပ်၌ မမွေ့လျော်ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ သုဒ္ဓါဝါသပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း ထို ဗြဟ္မာကို ထိတ်လန့်စေပြီး ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ ထိုဗြဟ္မာသည် နောက်အခါ၌ ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အား ဆည်းကပ်ရန် သွားရောက်သည်သာလျှင်တည်း။

၇-ကောကာလိကသုတ်

֍ ၁၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူလျက် နေ့ သန့်စင်နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ သုဒ္ဓါဝါသပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ အသီးအသီး ဂန္ဓကုဋိတိုက် တံခါးပေါင်ကို မှီ၍ ရပ်တည် ကုန်၏၊ ထိုအခါ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည် ကောကာလိကရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏ -

“(ကောကာလိကသည်) မနှိုင်း ယှဉ် အပ် သော ပုဂ္ဂိုလ် ကို နှိုင်း ယှဉ် ဘိ၏၊ ဤအရာ ၌ အဘယ် ပညာရှိသည် ကြံဆနိုင်အံ့နည်း၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား နှိုင်းယှဉ် သော ထိုသူ့ကို ဉာဏ်အမြင် မှောက်မှားသော ပုထုဇဉ်ဟူ၍ ထင်မှတ်ပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။

၈-ကတမောဒကတိဿသုတ်

֍ ၁၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူလျက် နေ့ သန့်စင်နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ သုဒ္ဓါဝါသပစ္စေကဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ အသီးအသီး ဂန္ဓကုဋိတိုက် တံခါးပေါင်ကို မှီ၍ ရပ်တည်ကုန်၏၊ ထိုအခါ သုဗြဟ္မာပစ္စေကဗြဟ္မာသည် ကတမောဒကတိဿကရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏ -

“(ကတမောဒကတိဿကသည်) မနှိုင်း ယှဉ် အပ် သော ပုဂ္ဂိုလ် ကို နှိုင်း ယှဉ် ဘိ၏၊ ဤအရာ၌ အဘယ်ပညာရှိသည် ကြံဆနိုင်အံ့နည်း၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား နှိုင်းယှဉ်သော ထိုသူ့ကို ဉာဏ်အမြင်မှောက်မှားသော ပညာမဲ့သူဟူ၍ ထင်မှတ်ပါ ကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။

--

၉-တုရူဗြဟ္မသုတ်

֍ ၁၈၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ကောကာလိကရဟန်းသည် အဖူးပေါက်သော အနာရှိရကား ပြင်းစွာ မကျန်းမာ၍ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ပစ္စေကဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော် (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် ကောကာ လိကရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် “ကောကာလိက သာရိပုတ္တရာ , မောဂ္ဂလာန်တို့ သည် သီလကို ချစ်ကုန်၏၊ သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေလော့”ဟု ပြောဆို၏၊ အချင်း သင်သည်ကား အဘယ်သူ ဖြစ်သနည်းဟု ဆို၏၊ ငါသည် တုရူပစ္စေကဗြဟ္မာတည်းဟု ပြန်ပြော၏၊ အချင်းဗြဟ္မာ သင့်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် အနာဂါမ်ဟူ၍ မိန့်ကြားတော်မူသည်မဟုတ်လော၊ သို့ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် ဤအရပ်သို့ လာသနည်း၊ သင်၏ ဤမျှ အပြစ်ကို ရှုလော့ဟု ဆို၏၊ (ထို့နောက် တုရူ ဗြဟ္မာသည် ကောကာလိကရဟန်းအား ဂါထာဖြင့်ရွတ်ဆို၏) -

“ဖြစ်လာသော ယောကျ်ား၏ ပါးစပ်၌ ဓားမနှင့် တူသော ကြမ်းကြုတ်သော စကားသည် ဖြစ်၏၊ သူမိုက်သည် မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားကို ဆိုကာ ယင်းဓားမနှင့် တူသော ကြမ်းကြုတ်သော စကားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ဖြတ်၏။

အကြင် သူသည် ကဲ့ရဲသင့်သူကို ချီးမွမ်း၏၊ အကြင် သူသည်ကား ချီးမွမ်းသင့်သူကို ကဲ့ရဲ၏၊ ထိုသူသည် ပါးစပ်ဖြင့် အပြစ်ကို ဆည်းပူး သည် မည်၏၊ ထိုအပြစ်ကြောင့် ချမ်းသာကို မရနိုင်။

ကြွေအန်လောင်းရာတို့၌ မိမိကိုယ်နှင့် တကွ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ဥစ္စာ ဆုံးရှုံးခြင်းဟူသော အပြစ်သည် အနည်းငယ်မျှ (မပြောပလောက်သော) အပြစ်သာတည်း၊ ကောင်းမြတ်သော တရား (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ စိတ် ပြစ်မှားသော ဤအပြစ်သည်သာ ကြီးလေးသော အပြစ်မည်၏။

ယုတ်ညံ့သော စကားကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်ကိုလည်းကောင်း ဆောက်တည်၍ အရိယာကို ကဲ့ရဲ့သော သူမိုက်သည် တစ်သိန်းသုံးဆယ့်ခြောက်နိရဗ္ဗုဒနှင့် ငါးအဗ္ဗုဒတို့ပတ်လုံး ငရဲသို့ ရောက်ရ၏ဟု ရွတ်ဆို၏။

--

၁၀-ကောကာလိကသုတ်

֍ ၁၈၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ကောကာလိကရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား သာရိ ပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် အလိုဆိုး ရှိကုန်၏၊ အလိုဆိုး၏ အလိုသို့ လိုက်ကုန်၏”ဟု လျှောက်၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ကောကာလိကအမည်ရှိသော ရဟန်းအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - “ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ကောကာလိက သာရိ ပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်၏၊ သာရိပုတ္တရာ , မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ကို ကြည် လင်စေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ကောကာလိကရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် အလိုဆိုး ရှိကုန်၏၊ အလိုဆိုး၏ အလိုသို့ လိုက်ကုန်၏”ဟု လျှောက်၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ကောကာလိကရဟန်းအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ “ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ကောကာလိက သာရိ ပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်၏၊ သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ကောကာလိကရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား။ပ။ အလိုဆိုး၏ အလိုသို့ လိုက်ကုန်၏ဟု လျှောက်၏၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ကောကာလိကရဟန်းအား။ပ။ သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ကောကာလိကရဟန်းသည် နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ဖဲသွားလေ၏၊ ဖဲသွား၍ မကြာမြင့်မီပင် ကောကာလိကရဟန်းအား မုန်ညင်းစေ့မျှလောက်ရှိကုန်သော အဖုတို့သည် တစ်ကိုယ်လုံး နံှ့၍ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ မုန်ညင်းစေ့ပမာဏမှ ပဲနောက်စေ့မျှလောက်၊ ပဲနောက်စေ့ ပမာဏမှ ကုလားပဲမျှလောက်၊ ကုလားပဲပမာဏမှ ဆီးစေ့မျှလောက်၊ ဆီးစေ့ပမာဏမှ ဆီးသီးမျှလောက်၊ ဆီးသီးပမာဏမှ သျှိသျှားသီးမျှလောက်၊ သျှိသျှားသီးပမာဏမှ ဥသျှစ်သီးနုမျှလောက်၊ ဥသျှစ်သီးနုပမာဏ မှ ဥသျှစ်သီးကြီးမျှလောက် ဖြစ်ကုန်၏။ ဥသျှစ်သီးကြီးမျှလောက်ဖြစ်၍ ပေါက်ကွဲကုန်ပြီးလျှင် ပြည်သွေးတို့ ယိုစီးကုန်၏၊ ထိုအခါ ကောကာလိကရဟန်းသည် ထိုအနာကြောင့်သာလျှင် သေလေ၏၊ သေပြီးသော ကောကာလိကရဟန်းသည် သာရိပုတ္တရာ, အမောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ပြစ်မှားသောကြောင့် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်လေ၏။

ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ကောကာလိကရဟန်းသည် သေပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရား သေပြီးသော ကောကာ လိကရဟန်းသည် သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ပြစ်မှားမိသောကြောင့် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်လေ၏”ဟု လျှောက်၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ပြီးနောက် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရို အသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သော အခါ ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏ - “ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် ငါဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏ - ‘အသျှင်ဘုရား ကောကာ လိကရဟန်းသည် သေပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရား သေပြီးသော ကောကာလိကရဟန်းသည် သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ပြစ်မှားမိသောကြောင့် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်လေ၏’ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်းတို့ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာသည် ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ပြီး၍ ငါဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီး လျှင် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

--

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ပဒုမငရဲ၌ အသက်အတိုင်းအရှည်သည် အဘယ်မျှ ရှည်ပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏၊ ရဟန်း ပဒုမငရဲ၌ အသက်အတိုင်း အရှည်သည် ရှည်လျားလှ၏၊ ထိုပဒုမငရဲ၏ အသက်အတိုင်းအရှည်ကို ဤမျှကုန်သော နှစ်တို့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤမျှကုန်သော နှစ်အရာတို့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤမျှကုန်သော နှစ်အထောင်တို့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤမျှကုန်သော နှစ်အသိန်းတို့ဟူ၍လည်းကောင်း ရေတွက်ခြင်းငှါ မလွယ်ကူဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ အသျှင် ဘုရား ဥပမာပြုရန် တတ်ကောင်းပါသလောဟု လျှောက်၏၊ “ရဟန်း တတ်ကောင်း၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား သည် မိန့်တော်မူ၏။

ရဟန်း ကောသလတိုင်းဖြစ်တို့၁ နှစ်ဆယ်ဝင်သော နှမ်းလှည်းတစ်စီးသည် ရှိရာ၏၊ ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ထိုနှမ်းလှည်းမှ အနှစ်တစ်ရာ အနှစ်တစ်ရာ လွန်သောအခါ၌ တစ်စေ့ တစ်စေ့သော နှမ်းကို ထုတ်ပစ်ရာ၏၊ ရဟန်း ကောသလတိုင်းဖြစ်တို့နှစ်ဆယ်ဝင်သော ထိုနှမ်းလှည်းသည် ဤလုံ့လဖြင့် လျင် မြန်စွာသာလျှင် ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏၊ တစ်ခုသော အဗ္ဗုဒငရဲသည် ကုန်ခန်းခြင်းသို့ မရောက်ရာ။ ရဟန်း အဗ္ဗုဒငရဲ နှစ်ဆယ်သည် နိရဗ္ဗုဒငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း နိရဗ္ဗုဒငရဲ နှစ်ဆယ်သည် အဗဗငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း အဗဗငရဲ နှစ်ဆယ်သည် အဋဋငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း အဋဋငရဲ နှစ်ဆယ်သည် အဟဟငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း အဟဟငရဲ နှစ်ဆယ်သည် ကုမုဒငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း ကုမုဒငရဲ နှစ်ဆယ်သည် သောဂန္ဓိကငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း သောဂန္ဓိကငရဲ နှစ်ဆယ်သည် ဥပ္ပလငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း ဥပ္ပလငရဲ နှစ်ဆယ်သည် ပုဏ္ဍရိကငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏၊ ရဟန်း ပုဏ္ဍရိကငရဲ နှစ်ဆယ်သည် ပဒုမငရဲ တစ်ခုဖြစ်၏။

ရဟန်း ကောကာလိကရဟန်းသည် သာရိပုတ္တရာ , မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ပြစ်မှားမိသောကြောင့် ပဒုမ ငရဲ၌ ဖြစ်၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ် သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမှနောက်၌ ဤစကား တော်ကို မိန့်တော်မူပြန်၏ -

“ဖြစ်လာသော ယောကျ်ား၏ ပါးစပ်၌ ဓားမနှင့် တူသော ကြမ်းကြုတ်သော စကားသည် ဖြစ်၏၊ လူမိုက်သည် မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားကို ပြောဆို ကာ ယင်းဓားမနှင့် တူသော ကြမ်းကြုတ်သော စကားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ဖြတ်၏။

အကြင်သူသည် ကဲ့ရဲထိုက်သောသူကို ချီးမွမ်း၏၊ ချီးမွမ်းထိုက်သောသူကို ကဲ့ရဲ၏၊ ထိုသူမိုက်သည် ပါးစပ်ဖြင့် အပြစ်ကို ဆည်းပူးသည် မည်၏၊ ထိုသူမိုက်သည် ထို အပြစ်ကြောင့် ချမ်းသာကို မရနိုင်။

ကြွေအန်လောင်းရာတို့၌ မိမိကိုယ်နှင့် တကွ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ဥစ္စာ ဆုံးရှုံးခြင်းသည် အနည်းငယ်မျှ (မပြောပလောက်သော) အပြစ်သာတည်း၊ ကောင်းမြတ် သော တရား (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ပြီးသော သူတို့၌ စိတ်ပြစ်မှားသော ဤ အပြစ်သာလျှင် ကြီးလေးသော အပြစ်မည်၏။

ယုတ်မာသော စကားကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်ကိုလည်းကောင်း ဆောက်တည်၍ အရိယာကို ကဲ့ရဲ့သော သူမိုက်သည် တစ်သိန်းသုံးဆယ့်ခြောက်နိရဗ္ဗုဒနှင့် ငါးအဗ္ဗုဒတို့ပတ်လုံး ငရဲသို့ ရောက်ရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမဝဂ် ပြီး၏။

၁။ တစ်တို့မှာ လေးတင်းရှိသည်။

--

၂-ဒုတိယဝဂ်

၁-သနင်္ကုမာရသုတ်

֍ ၁၈၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် သပ္ပိနီမြစ်ကမ်းနား၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သပ္ပိနီမြစ်ကမ်း တစ်ဝန်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏ -

“လူများအပေါင်း၌ အမျိုးအနွယ်ကို စိစစ်လေ့ရှိသော သူတို့တွင် မင်းမျိုးသည် မြတ်၏၊ နတ်လူအပေါင်းတို့တွင် အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ', အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံသော သူသည် မြတ်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

သနကုၤမာရဗြဟ္မာသည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထားသည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက် (လက်ခံ) တော်မူ၏၊ ထိုအခါ သနကုၤမာရဗြဟ္မာသည် “ငါ့စကား ကို မြတ်စွာဘုရား နှစ်သက် (လက်ခံ) တော်မူ၏”ဟု သိ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီး လျှင် အရိုအသေ ပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

၂-ဒေဝဒတ္တသုတ်

֍ ၁၈၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ ဒေဝဒတ် (ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်မှ ဂယာသီသသို့) ထွက်ခွာသွား၍ မကြာမြင့်မီ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်း သုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန် နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်အလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး ၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏ -

“ငှက်ပျောပင်ကို ငှက်ပျောသီးသည် ဖျက်ဆီးသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဝါးပင်ကို ဝါးသီးသည် ဖျက်ဆီးသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကျူပင်ကို ကျုသီးသည် ဖျက်ဆီး သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်သည် အဿတိုရ်မြင်းမကို သတ်ဖြတ်ဖျက်ဆီးသကဲ့ သို့လည်းကောင်း ပူဇော်သက္ကာရသည် သူယုတ်ကို ဖျက်ဆီး၏”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၃-အန္ဓကဝိန္ဒသုတ်

֍ ၁၈၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်း အန္ဓကဝိန္ဒရွာ၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ လွင်တီးခေါင်၌ နေတော်မူသည် ဖြစ်၍ မိုးသည်လည်း တစ်ပေါက် တစ်ပေါက် ဆွတ်ဖျန်း၏၊ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အန္ဓကဝိန္ဒတစ်ရွာလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏ -

“ရဟန်းသည် အစွန်အဖျားကျသော ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာတို့ကို မှီဝဲရာ၏၊ သံယောဇဉ် ဆယ်ပါးမှ လွတ်ရန်အလို့ငှါ ကျင့်ရာ၏၊ ထိုကျောင်း အိပ်ရာ နေရာ၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို အကယ်၍ မရသည် ဖြစ်အံ့၊ စောင့်ရှောက်သော ကိုယ်စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ သတိနှင့် ပြည့်စုံလျက် သံဃာ့ဘောင်၌ နေရာ၏။

ဣန္ဒြေကို စောင့်ရှောက်ကာ ရင့်ကျက်သော ပညာ , သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်းသို့ ဆွမ်းခံလှည့်လည်သော ရဟန်းသည် ဝဋ်ဆင်းရဲဘေးမှ လွတ်လိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဘေးကင်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ၌ နှလုံးသွင်းလျက် အစွန် အဖျားကျသော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရာ၏။

အကြင်အရပ်၌ (ခြင်္သေ့, သစ်ကျား, သစ်ငုတ်စသော) ကြောက်မက်ဖွယ် ဘေးရန်တို့သည်လည်းကောင်း၊ မြွေတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏။ အလွန်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်၌ လျှပ်စစ်ပြက်၏၊ မိုးထစ်ချုန်း၏၊ ထိုအရပ်၌ ရဟန်းသည် ကြက်သီးမွေးညင်း ထခြင်း ကင်းသည် ဖြစ်၍ နေ၏။

ဤစကားကို အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဆင့်ကြားဖြင့် စိတ်ကူး၍ ပြောသည် မဟုတ်၊ သေခြင်းသဘောကို စွန့်ပြီးဖြစ်သော ရဟန္တာ တစ်ထောင့်ငါးရာကျော် , အပါယ်သို့ လားမည် မဟုတ်သော သောတာပန်သေက္ခပုဂ္ဂိုလ် တစ်ရာ့တစ်ဆယ် အားလုံးတို့ သည် တစ်ခုသော တရားဒေသနာပွဲ၌ပင် ရှိနေသည်ကို စင်စစ် အကျွန်ုပ်ကိုယ်တိုင် မြင်ရပါ၏။

ဤမှတစ်ပါးသော ဤသတ္တဝါအပေါင်းကား ဝိဝဋ္ဋနိဿိတ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအဖို့ ရှိ၏ဟု အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ဖြင့် ရေတွက်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ပါ၊ (အကြောင်းသော်ကား) မုသာဝါဒမှ ကြောက်သောကြောင့်ပါတည်း”ဟု လျှောက်၏။

--

၄-အရုဏဝတီသုတ်

֍ ၁၈၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် - အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ပ။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ် တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -

ရဟန်းတို့ ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား အရုဏဝါမည်သောမင်း ဖြစ်ဖူးလေပြီ၊ ရဟန်းတို့ အရုဏဝါ မင်း၏ အရုဏဝတီမည်သော မင်းနေပြည်သည် ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားသည် အရုဏဝတီ မင်းနေပြည်ကို မှီ၍ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူဖူးပြီ၊ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံး စုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားအား အဘိဘူ, သမ္ဘဝအမည်ရှိ သော ကောင်းမြတ်သော သာဝကအစုံ ဖြစ်၏၊ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံ သော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုသိခီမြတ်စွာဘုရားသည် အဘိဘူရဟန်းအား “မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရဟန်း သွားကြစို့၊ တစ်ခုသော ဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ဆွမ်းစားချိန်တိုင်အောင် ချဉ်းကပ်ကြကုန်စို့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ရဟန်းတို့ အဘိဘူရဟန်းသည် “အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ”ဟု ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီ မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း၊ အဘိဘူရဟန်းသည်လည်းကောင်း ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်ရုံးကို ဆန့်တန်း သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်တန်းသော လက်ရုံးကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အရုဏ ဝတီ မင်းနေပြည်တော်မှ ကွယ်ခဲ့ကုန်၍ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားသည် အဘိဘူရဟန်းကို မိန့်တော်မူ၏ - “မကောင်းမှုကို အပပြု ပြီးသော ရဟန်း ဗြဟ္မာအားလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်အားလည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာတို့ အားလည်းကောင်း တရားဟောခြင်းသည် သင်၏ ဉာဏ်၌ ထင်စေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ အဘိဘူရဟန်းသည် “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီး၍ ဗြဟ္မာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာတို့ကိုလည်းကောင်း (တရားစကားဖြင့်) အကျိုးစီးပွားကို ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ တရားကျင့်သုံးရန် ထက်သန်ရွှင်လန်းစေ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်သည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာတို့သည်လည်းကောင်း “အချင်းတို့ အံ့ဖွယ်ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ အဘယ့် ကြောင့်လျှင် တပည့်သာဝကသည် ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ တရားဟောဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ ပြစ်တင် ပြောဆိုကုန်၏။

--

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားသည် အဘိဘူရဟန်းကို မိန့်တော်မူ၏ - “မကောင်းမှုကို အပပြု ပြီးသော ရဟန်း ဗြဟ္မာအားလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်အားလည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာတို့ အားလည်းကောင်း “အချင်းတို့ အံ့ဖွယ်ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ အဘယ့်ကြောင့် လျှင် တပည့်သာဝကသည် ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ တရားဟောဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရဟန်း ထိုသို့ကဲ့ရဲ့ကုန်မူကား သင်သည် အတိုင်းထက်အလွန် ဗြဟ္မာကိုလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာတို့ကိုလည်းကောင်း ထိတ် လန့်စေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ အဘိဘူရဟန်းသည် “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီး၍ ထင်ရှားမြင်ရသော ကိုယ်ဖြင့်လည်း တရားကို ဟော၏၊ ထင်ရှား မမြင်ရသော ကိုယ်ဖြင့်လည်း တရားကို ဟော၏၊ ထင်ရှားမြင်ရသော အောက်ထက်ဝက်သော ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထင်ရှား မမြင်ရသော အထက်ထက်ဝက်သော ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း တရားကို ဟော၏။ ထင်ရှားမြင်ရ သော အထက်ထက်ဝက်သော ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထင်ရှား မမြင်ရသော အောက်ထက်ဝက်သော ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း တရားကို ဟော၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်သည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း “အချင်းတို့ ရဟန်း၏ ကြီးသော တန်ခိုးရှိသည်၏အဖြစ် ကြီးသော အာနုဘော် ရှိသည်၏ အဖြစ်သည် အံ့ဖွယ်ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား”ဟု အံ့ဖွယ်သရဲ မဖြစ်ဖူးမြဲ့ဖြစ်သော စိတ်သဘောတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။

ထိုအခါ၌ အဘိဘူရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ဗြဟ္မာပြည်၌ ရပ်တည်လျက် လောကဓာတ်တစ်ထောင်ကို အသံဖြင့် သိစေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏’ဟု ရဟန်း အပေါင်း၏ အလယ်၌ ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကို လျှောက်ဖူးသည်ကို သိပါသည်”ဟု လျှောက်၏၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရဟန်း သင်သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ရပ်တည်လျက် လောကဓာတ်တစ်ထောင်ကို အသံဖြင့် သိစေရန် အချိန်တန်ပြီ၊ သိစေရန် အခါတန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ရဟန်းတို့ အဘိဘူရဟန်းသည် “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီး၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ရပ်တည်လျက် ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏ -

“မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အားထုတ်ကြကုန်လော့၊ ထွက်မြောက်ကြောင်း လုံ့လကို ပြုကုန်လော့၊ ဘာဝနာနှင့် ယှဉ်သော လုံ့လကို ကြိုးပမ်းကြကုန်လော့၊ ‘ဆင်ပြောင်ကြီးသည် ကျူအိမ်ကို ဖျက်ဆီးသကဲ့သို့’ သေမင်း၏ စစ်သည်ကို ချေ ဖျက်ကြကုန်လော့။

အကြင်သူသည် ဤဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်) ၌ မမေ့မလျော့သည် ဖြစ်၍ နေ လတ္တံ့၊ ထိုသူသည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော သံသရာကို ပယ်၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီမြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း၊ အဘိဘူရဟန်းသည်လည်းကောင်း ဗြဟ္မာကိုလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေးဗြဟ္မာတို့ကိုလည်းကောင်း ထိတ်လန့်စေပြီး ၍။ပ။ ထိုဗြဟ္မာပြည်မှ ကွယ်ခဲ့ကုန်၍ အရုဏဝတီမင်းနေပြည်တော်၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော သိခီ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ တည်ရှိနေစဉ် ဟောသော အဘိဘူရဟန်း၏ ဂါထာတို့ကို သင်တို့ ကြားကြကုန်၏လောဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ “အသျှင်ဘုရား ဗြဟ္မာ့ ပြည်၌ တည်ရှိနေစဉ် ဟောသော အဘိဘူရဟန်း၏ ဂါထာတို့ကို အကျွန်ုပ်တို့ ကြားပါကုန်၏”ဟု လျှောက် ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ တည်ရှိနေစဉ် ဟောသော အဘိဘူရဟန်း၏ ဂါထာတို့ကို သင်တို့ အဘယ်သို့လျှင် ကြားကုန်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)၊ အသျှင်ဘုရား ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ တည်ရှိနေစဉ် ဟော သော အဘိဘူရဟန်း၏ ဂါထာတို့ကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ဤသို့ ကြားပါကုန်၏ -

--

“မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အားထုတ်ကြကုန်လော့၊ ထွက်မြောက်ကြောင်း လုံ့လကို ပြုကြကုန်လော့၊ ဘာဝနာနှင့် ယှဉ်သော လုံ့လကို ကြိုးပမ်းကြကုန်လော့၊ ‘ဆင်ပြောင်ကြီးသည် ကျူအိမ်ကို ဖျက်ဆီးသကဲ့သို့’ သေမင်း၏ စစ်သည်ကို ချေ ဖျက်ကြကုန်လော့။

အကြင်သူသည် ဤဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်) ၌ မမေ့မလျော့သည်ဖြစ်၍ နေလတ္တံ့၊ ထိုသူသည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော သံသရာကို ပယ်စွန့်၍ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ကြားရပါကုန်၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ တည်ရှိနေစဉ် ဟောသော အဘိဘူရဟန်း၏ ဂါတာ တို့ကို ဤအတိုင်း ကြားရပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။ ရဟန်းတို့ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ ရဟန်းတို့ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ တည်ရှိနေစဉ် ဟောသော အဘိဘူရဟန်း၏ ဂါထာတို့ကို သင်တို့ ကြားကုန်သည်ကား ကောင်းသည်သာလျှင်တည်း။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားတော်ကို နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ကြကုန်ပြီ။

၅-ပရိနိဗ္ဗာနသုတ်

֍ ၁၈၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုခါးနီးအချိန် ကုသိနာရုံပြည် အကွေ့ မလ္လာမင်းတို့ အင်ကြင်းဥယျာဉ်တော အင်ကြင်းပင်ပျိုတို့၏ အကြား၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ယခု (ငါ) မိန့်မှာတော်မူခဲ့အံ့၊ ပြုပြင်အပ်သော ‘သင်္ခါရ'တရားတို့သည် ပျက်စီးခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ မမေ့မလျော့သော ‘သတိတရား'ဖြင့် ကိစ္စပြီးစီးအောင် အားထုတ်ကြကုန်လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဤကား မြတ်စွာဘုရား၏ နောက်ဆုံးမိန့်ခွန်း တော်ပေတည်း။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ ပဌမဈာန်မှ ထတော်မူ၍ ဒုတိယ ဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ ဒုတိယဈာန်မှ ထတော်မူ၍ တတိယဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ တတိယဈာန်မှ ထတော်မူ၍ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ စတုတ္ထဈာန်မှ ထတော်မူ၍ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်မှ ထတော်မူ၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်မှ ထတော်မူ၍ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ အာကိဉ္စညာယတန ဈာန်မှ ထတော်မူ၍ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန် မှ ထတော်မူ၍ သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတော်မူ၏။

--

သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ နိရောဓသမာပတ်မှ ထတော်မူ၍ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်မှ ထတော်မူ၍ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်မှ ထတော်မူ၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ ဝိညာဏဉ္စာ ယတနဈာန်မှ ထတော်မူ၍ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်မှ ထတော်မူ၍ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ စတုတ္ထဈာန်မှ ထတော်မူ၍ တတိယဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ တတိယဈာန်မှ ထတော်မူ၍ ဒုတိယဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ ဒုတိယဈာန်မှ ထတော်မူ၍ ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏။

ပဌမဈာန်မှ ထတော်မူ၍ ဒုတိယဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ ဒုတိယဈာန်မှ ထတော်မူ၍ တတိယဈာန် ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ တတိယဈာန်မှ ထတော်မူ၍ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူ၏၊ စတုတ္ထဈာန်မှ ထ တော်မူပြီးသည်၏ အခြားမဲ့၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု တော်မူသည်ရှိသော် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အားဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဤသို့သော ဆရာသခင် အတုမဲ့ ဘုရားရှင်သော်လည်း အကြင် လောက၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရချေသေး၏၊ ထိုလောကထဲ၌ အားလုံးရှိသမျှ သတ္ထဝါတို့သည် ရုပ်နာမ်အစု အတ္တဘောကို စွန့်ပစ်ကြရကုန်မည်ချည်းသာတည်း”ဟု ရွတ် ဆို၏။

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူသည် ရှိသော် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် နတ်တို့ အရှင် သိကြားမင်းသည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“ပြုပြင်အပ်သော သင်္ခါရတရားတို့သည် ဖြစ်ခြင်း , ပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ မမြဲလေကုန်စွတကား၊ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် ချုပ်ပျောက်လေကုန်စွတကား၊ ထို သင်္ခါရတရားတို့၏ ငြိမ်းခြင်းသည်သာလျှင် ချမ်းသာပေလိမ့်တကား”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူသည်ရှိသော် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အသျှင်အာနန္ဒာ သည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“မွန်မြတ်သော ဂုဏ်တော်အားလုံးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ လတ်သော် ထိုအခိုက်ဝယ် ကြောက်မက်ဖွယ် (မြေလှုပ်ခြင်း) သည် ဖြစ်လေပြီး တကား၊ ကြက်သီးမွေးညင်း ထစေတတ်သော (မြေလှုပ်ခြင်း) သည် ဖြစ်လေပြီး တကား”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူသည်ရှိသော် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ သည် ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

“တဏှာကင်းတော်မူသော စက္ခုငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား သည် ငြိမ်းအေးသော နိဗ္ဗာန်သို့ (ကြွရန်) ရည်စူး၍ ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုတော်မူလေပြီ၊ (ထို့ကြောင့်) စိတ်ဓာတ် ကြံ့ခိုင်၍ ကောင်းဆိုးနှစ်ပါးကို အတူထားလျက် ရှုတော်မူ နိုင်သော မြတ်စွာဘုရား၏ ထွက်လေဝင်လေ မရှိတော့ပြီတကား။

(မြတ်စွာဘုရားသည်) ညှိုးငယ်ခြင်း မရှိသော စိတ်ဖြင့် ဝေဒနာကို သည်းခံတော်မူလေပြီ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်တော်သည် ‘ဆီမီးလျှံ ငြိမ်းသကဲ့သို့ပင်’ (ချုပ် ငြိမ်း) လွတ်မြောက်တော်မူလေပြီးတကား”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ဒုတိယဝဂ် ပြီး၏။

ဗြဟ္မသံယုတ် ပြီး၏။

--

၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ်

၁-အရဟန္တဝဂ်

၁-ဓနဉ္စာနီသုတ်

֍ ၁၈၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစားကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်၏ ဓနဉ္ဇာနီမည်သော ပုဏ္ဏေးမသည် ဘုရား၌လည်းကောင်း၊ တရားတော်၌လည်းကောင်း၊ သံဃာတော်၌လည်းကောင်း အလွန်ကြည်ညို၏။ ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမ သည် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားအား ထမင်းကို ဆောင်ယူပေးသည်ရှိသော် ချွတ်ချော်ခြင်းကြောင့် “နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ”ဟု သုံးကြိမ် ဥဒါန်းကျူးရင့်၏။

ဤသို့ ဥဒါန်းကျူးရင့်သည်ရှိသော် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမအား- “ဤသူယုတ်မသည် ဤသို့သာလျှင် အရာရာ၌ ထိုဦးပြည်းရဟန်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုခဲ့၏၊ သူယုတ်မ ယခုအခါ သင်၏ ဆရာဖြစ်သော ထိုဘုရားအား ငါသည် အယူဝါဒကို တင်အံ့”ဟု ဆို၏၊ “ပုဏ္ဏား နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့ လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အယူဝါဒကို တင်နိုင်သောသူကို စင်စစ် အကျွန်ုပ် မမြင်၊ သို့သော်လည်း ပုဏ္ဏား သင် သွားပါလော့၊ သွားလျှင် သင် သိရပါလိမ့်မည်”ဟု ပြောဆို၏။

ထိုအခါ ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် အမျက်ထွက်သည် နှလုံးမသာသည် ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက် ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား အား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏-

“ဂေါတမ အဘယ်ကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရသနည်း၊ အဘယ်ကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရသနည်း၊ အဘယ်မည်သော တစ်ခုသော တရားအား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို နှစ်သက်ပါသနည်း”ဟု့ (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား အမျက် ‘ဒေါသ'ကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ အမျက် ‘ဒေါသ'ကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရ၊ အဆိပ်လျှင် အရင်းအမြစ်ရှိသော ချိုမြိန်ခြင်းလျှင် အဖျားရှိသော အမျက် ‘ဒေါသ'အား ဖြတ်တောက်ခြင်းကို အရိယာတို့သည် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ထိုအမျက် ‘ဒေါသ'ကိုပင်လျှင် ဖြတ်တောက်သည်ရှိသော် မစိုးရိမ်ရဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤ စကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင် ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား မှောက်ထား သော ဝတ္ထုကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင် ဂေါတမ၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

--

ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ် ရဟန်းအဖြစ်ကို ရသည် သာတည်း၊ ပဉ္စင်းဖြစ်၍ မကြာမြင့်ေသေးသော အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်ကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည် ရှိသော် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ရဟန်းပြုကြသော အမျိုးသားများ လိုလားတောင့်တအပ်သော အတုမရှိသော အကျင့်မြတ်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မကြာမီ မျက် မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ အသျှင်ဘာရဒါွဇသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါး အပါ အဝင် ဖြစ်လေသတည်း။

၂-အက္ကောသသုတ်

֍ ၁၈၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ “ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် ရဟန်းဂေါတမ၏ အထံ၌ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ရဟန်းပြုသတတ်”ဟု အက္ကောသက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ကြားသောကြောင့် အမျက်ထွက်သည် နှလုံးမသာသည် ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်လျက် ပရိသတ်အလယ် မဖွယ်မရာဖြစ်ကုန်သော ကြမ်းကြုတ်ကုန်သော စကားတို့ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏။

ဤသို့ ဆဲရေး, ခြိမ်းခြောက်သည် ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် အက္ကောသကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားကို “ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်၏ ဧည့်သည်ဖြစ်သည့် အဆွေခင်ပွန်း, ဆွေမျိုး သားချင်းတို့သည် လာကုန်၏လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ တစ်ရံတစ်ခါ အကျွန်ုပ်၏ ဧည့်သည် ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်း , ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် လာပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ “ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်သည် ထိုအဆွေခင်ပွန်း, ဆွေမျိုးသားချင်းတို့အား ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ စားဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျက်ဖွယ်ကိုလည်းကောင်း ပေးသည့်မဟုတ်လော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ တစ်ရံတစ်ခါ အကျွန်ုပ်သည် အဆွေခင်ပွန်း, ဆွေမျိုးသားချင်းတို့အား ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ စားဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျက်ဖွယ်ကိုလည်းကောင်း ပေးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား ထိုသူတို့သည် အကယ်၍ မခံယူကုန်သည်ဖြင့်အံ့၊ ထိုဥစ္စာသည် အဘယ်သူအား ရောက်သနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုသူတို့သည် အကယ်၍ မခံယူကုန်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုဥစ္စာသည် အကျွန်ုပ်တို့ အားသာလျှင် ရောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် အကြင်အကြောင်းကြောင့် သင်သည် မဆဲရေးထိုက်ကုန်သော ငါတို့ကို ဆဲရေး၏၊ မချုပ်ချယ်ထိုက်ကုန်သော ငါတို့ကို ချုပ်ချယ်၏၊ မချောက်ချား ထိုက်ကုန်သော ငါတို့ကို ချောက်ချား၏၊ သင်၏ ထိုဆဲရေးခြင်းစသည်တို့ကို ငါတို့ မခံယူကုန်၊ ပုဏ္ဏား ဤဆဲရေးခြင်းစသည်သည် သင့်အားသာလျှင် ရောက်၏၊ ပုဏ္ဏား ဤဆဲရေးခြင်းစသည်သည် သင့်အားသာ လျှင် ရောက်၏။

--

ပုဏ္ဏား စင်စစ် အကြင်သူသည် ဆဲရေးတတ်သောသူကို ပြန်၍ ဆဲရေး၏၊ ချုပ်ချယ်တတ်သောသူကို ပြန်၍ ချုပ်ချယ်၏၊ ချောက်ချားတတ်သောသူကို ပြန်၍ ချောက်ချား၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသူကို အတူခံစားသည် ပြုတုံ့ပြုသည် မည်၏ဟု ဆိုအပ်၏။ ထိုငါတို့သည် သင်နှင့် အတူ ခံစားဖက် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုတုံ့ မပြုကုန်၊ ပုဏ္ဏား ဤဆဲရေးခြင်း စသည်သည် သင့်အားသာလျှင် ရောက်၏၊ ပုဏ္ဏား ဤဆဲရေးခြင်း စသည်သည် သင့်အားသာလျှင် ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မင်းနှင့် တကွသော ပရိတ်သတ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ပူဇော်အထူးကို ခံယူတော်မူထိုက်၏”ဟု သိ၏၊ ယင်းသို့ သိလျက် အသျှင်ဂေါတမ သည် အမျက်ထွက်ဘိ၏ဟု ဆို၏။

“ပုဏ္ဏား ယဉ်ကျေးသော တရားနှင့်အညီ အသက်မွေးလေ့ရှိသော သစ္စာလေးပါး တရားကို ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှိသော ငြိမ်သက်သော စိတ်ရှိသော တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော အမျက်မထွက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား အမျက် ထွက်ခြင်းသည် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။

အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်ထွက်၏၊ ထိုသူ သည်သာ ထို အမျက်ထွက်သောသူကို ပြန်၍ အမျက်ထွက်ခြင်းကြောင့် ယုတ်မာ၏။ အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်မထွက်သူသည် အောင်နိုင် ခဲသော ရန်စစ်သည်ကို အောင်နိုင်သည် မည်၏။

အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်သော သူတစ်ပါးကို သိသည်ရှိသော် သတိနှင့်ပြည့်စုံ သည်ဖြစ်၍ အမျက်ကို ငြိမ်းအေးစေ၏၊ (ထိုအမျက်ကို မတုံ့ပြန်သော သူသည်) မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သည် မည်၏။

အကြင်သူတို့သည် (သစ္စာလေးပါး) တရား၌ မသိမလိမ္မာကြကုန်၊ (ထိုသူတို့သည်) မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့အား အမျက်ငြိမ်းစေသော ကုစားခြင်းအားဖြင့် ကုစား သူကို လူမိုက်ဟူ၍ မှတ်ထင်ကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် အက္ကောသကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမ၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

အက္ကောသကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလေ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလေ၏၊ ရဟန်းဖြစ်၍ မကြာမြင့်သေးသော အသျှင်အက္ကောသကဘာရဒွါဇသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ် ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာ အားထုတ်ကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ (ရဟန်းဘောင်) သို့ ဝင်ရောက် (ရဟန်း) ပြုကြသော အမျိုးသားများ လိုလားတောင့်တအပ်သော အတုမရှိသော အကျင့်မြတ်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မကြာမီ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စ အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါး အပါအဝင် ဖြစ်လေသတည်း။

--

၃-အသုရိန္ဒကသုတ်

֍ ၁၈၉။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ “ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် ရဟန်းဂေါတမ၏ အထံ၌ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် (ရဟန်းပြု) သတတ်”ဟု အသုရိန္ဒက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ကြားသောကြောင့် အမျက်ထွက်သည် နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်လျက် ပရိသတ်အလယ် မဖွယ်မရာဖြစ်ကုန်သော ကြမ်းကြုတ်ကုန်သော စကားတို့ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏။ ဤသို့ ဆဲရေး, ခြိမ်းခြောက်သည် ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ အသုရိန္ဒကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း အောင်ပြီ၊ ရဟန်း အောင်ပြီ”ဟု ဆို၏-

“ပုဏ္ဏား ကြမ်းကြုတ်သော စကားကို ဆိုသော သူမိုက်သည် စကားမျှဖြင့် (သူတစ်ပါးကို) အောင်ပြီဟူ၍ အောက်မေ့၏၊ ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်၏ အကြင်သည်းခံမှု သည် ရှိ၏၊ ထိုသည်းခံမှုသည်သာ ထိုပညာရှိအား အောင်မြင်ခြင်း ဖြစ်၏။

အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်ထွက်၏၊ ထိုသူသည်သာ ထို အမျက်ထွက်သောသူကို ပြန်၍ အမျက်ထွက်ခြင်းကြောင့် ယုတ်မာ၏။ အမျက်ထွက် သူကို ပြန်၍ အမျက် မထွက်သူသည် အောင်နိုင်ခဲသော ရန်စစ်သည်ကို အောင်နိုင် သည် မည်၏။

အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်သော သူတစ်ပါးကို သိသည် ရှိသော် သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အမျက်ကို ငြိမ်းအေး၏၊ (ထိုအမျက်ကို မတုံ့ပြန်သော သူသည်) မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သည် မည်၏။

အကြင်သူတို့သည် (သစ္စာလေးပါး) တရား၌ မသိမလိမ္မာကြကုန်၊ (ထိုသူတို့သည်) မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့အား အမျက်ငြိမ်းစေသော ကုစားခြင်းအားဖြင့် ကုစား သူကို လူမိုက်ဟူ၍ မှတ်ထင်ကုန်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အသုရိန္ဒကဘာရဒါွဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ သိ၏။ အသျှင်ဘာရဒါွဇသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

၄-ဗိလင်္ဂိကသုတ်

֍ ၁၉၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ “ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် ရဟန်းဂေါတမအထံ၌ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ရဟန်းပြုသတတ်”ဟု ဗိလင်္ဂိကဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏား ကြားသောကြောင့် အမျက်ထွက်သည် နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗိလင်္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ စိတ်အကြံကို သိတော်မူ၍ ဗိလင်္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားကို ဂါထာဖြင့် မိန့်တော်မူ၏ -

“အကြင်သူမိုက်သည် မပြစ်မှားထိုက်သော စင်ကြယ်၍ ကိလေသာ မရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား့ပြစ်မှား၏၊ (ထိုသူ၏) မကောင်းမှုသည် ‘လေညာသို့ လွင့်အပ် သော သိမ့်မွေ့သော မြူကဲ့သို့’ ထိုသူမိုက်ထံသို့သာလျင် ပြန်ရောက်ရာ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ဗိလင်္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ သိ၏။ အသျှင်ဘာရဒါွဇ သည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

၅-အဟိံသကသုတ်

֍ ၁၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အဟိံသကဘာရဒါွဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ် သည် အဟိံသကပါတည်း၊ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် အဟိံသကပါတည်း”ဟု လျှောက်၏-

“အကြင်သူသည် ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်ဖြင့် သူတစ်ပါးကို မသတ်ဖြတ် မညှဉ်းဆဲ၊ ထို သူသည် အဟိံသက ဖြစ်၏။ သင်သည် အဟိံသက ဖြစ်ခဲ့မူ အမည်အားလျော်စွာ မညှင်းဆဲသူ ဖြစ်ပါလေလော့။ မှန်၏၊ အကြင်သူသည် သူတစ်ပါးကို မသတ်ဖြတ် မညှင်းဆဲ၊ ထိုသူသည်သာလျှင် အဟိံသက အမှန်ဖြစ်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အဟိံသကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ သိ၏။ အသျှင်အဟိံသက ဘာရဒါွဇသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

၆-ဇဋာသုတ်

֍ ၁၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ဇဋာဘာရဒါွဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏ -

“ကိုယ်တွင်းသန္တာန်တွင် ဖွဲ့ယှက်တတ်သောတဏှာ၊ ကိုယ်ပသန္တာန်၌ ဖွဲ့ယှက်တတ် သောတဏှာ ယင်း (ကိုယ်တွင်း, ကိုယ်ပ၌ဖြစ်သော) ဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာသည် သတ္တဝါအပေါင်းကို ဖွဲ့ယှက်အပ်ပါ၏။ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား အရှင်ဘုရားအား ထို အကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ ဤဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာကို အဘယ်သူသည် ဖြေရှင်းနိုင်ပါအံ့နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ပဋိသန္ဓေပညာရှိ၍ ပြင်းစွာ အားထုတ်မှုရှိသော ရင့်ကျက်သည့် ပညာရှိသော (သံသရာဘေးကို) ရှုလေ့ရှိသည့် ပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလ၌ တည်၍ (သမာဓိ) စိတ်ကိုလည်းကောင်း၊ (ဝိပဿနာ) ပညာကိုလည်းကောင်း ပွားစေလျက် ဤဖွဲ့ယှက်တတ် သော တဏှာကို ဖြေရှင်းနိုင်၏။

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်မူ ‘ဒေါသ’၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’တို့သည် ကင်းပြတ်ကုန်၏၊ အာသဝကုန်ပြီး ဖြစ်၍ ရဟန္တာဖြစ်ကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာကို ဖြေရှင်းအပ်ပြီ။

အကြင်နိဗ္ဗာန်၌ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း၊ ထိပါးမှုဟူသော အမှတ် ‘ပဋိဃသညာ'သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ ဖြစ်သော အမှတ် ‘ရူပသညာ'သည်လည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ ချုပ်၏။ ဤနိဗ္ဗာန်၌ ဖွဲ့ယှက်တတ်သော တဏှာသည် ကင်းပြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဇဋာဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

၇-သုဒ္ဓိကသုတ်

֍ ၁၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ သုဒ္ဓိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤ ဂါထာကို ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏ -

“လောက၌ မည်သည့် ဗြာဟ္မဏမျိုးမဆို ပြင်းထန်သော အကျင့်ကို ကျင့်လျက် သီလရှိပါသော်လည်း စင်ကြယ်သည် မဟုတ်၊ ဗေဒင်သုံးပုံ ‘ဝိဇ္ဇာ', အမျိုး၏ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံ၍ (အမျိုးသန့်သော) ဗြာဟ္မဏသည်သာ စင်ကြယ်၏၊ ဝိဇ္ဇာ စရဏကို မသိသော ဤမှတစ်ပါး အခြားသတ္တဝါသည် မစင်ကြယ်”ဟု လျှောက်၏။

ပုဏ္ဏား စင်ကြယ်၏ဟူသော စကားကို များစွာဆိုပါသော်လည်း ‘ယောက်သွားပုပ် ကဲ့သို့’ ကိလေသာအတွင်းပုပ်သော ညစ်ညူးခြင်းရှိသော ဟန်ဆောင်မှုကို မှီသူသည် အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဖြစ်နိုင်။

မင်းဖြစ်စေ , ပုဏ္ဏားဖြစ်စေ , ကုန်သည်ဖြစ်စေ , သူဆင်းရဲဖြစ်စေ , ဒွန်းစဏ္ဍား ပန်းမှိုက်သွန်ပင်ဖြစ်စေ ထက်သန်သော ဝီရိယရှိ၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိကာ မြဲမြံသော အားထုတ်မှု ရှိသူသည်သာ မြင့်မြတ်သော စင်ကြယ်ခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသို့ သိလော့ဟု မိန့်တော်၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် သုဒ္ဓိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

၈-အဂ္ဂိကသုတ်

֍ ၁၉၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် “မီးကို ပူဇော် အံ့၊ မီးပူဇော်ခြင်းဖြင့် လုပ်ကျွေးအံ့”ဟု ထောပတ်နှင့် နို့ဃနာကို ရောစပ်စီရင်အပ်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံ လှည့်လည်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တော်မူ၏၊ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ဆွမ်းအလို့ငှါ ရပ်တည်နေသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သောကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏ -

“(အသျှင်ဂေါတမ) ဗေဒင်သုံးပုံ ‘ဝိဇ္ဇာ'တို့နှင့် ပြည့်စုံ၍ အမျိုးသန့်သော များသော အကြားအမြင်နှင့်လည်း ပြည့်စုံလျက် ဗေဒင်သုံးပုံ ‘ဝိဇ္ဇာ’ အမျိုး၏ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုသူသည် ဤနို့ဃနာဆွမ်းကို သုံးဆောင်ထိုက်ရာ၏”ဟု လျှောက်၏။

ပုဏ္ဏား ဇာတိ, သုတ, ဝိဇ္ဇာ, စရဏဟူသော စကားကို များစွာ ဆိုသော်လည်း ‘ယောက်သွားပုပ်ကဲ့သို့’ ကိလေသာ အတွင်းပုပ်သော ညစ်ညူးခြင်းရှိသော ဟန် ဆောင်မှုတို့ဖြင့် ခြံရံသူသည် အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဖြစ်နိုင်။

“အကြင်ရဟန်းသည် ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိ၏၊ နတ်ပြည်ကိုလည်းကောင်း,့အပါယ်ကိုလည်းကောင်း မြင်၏။ ထိုမှတစ်ပါး ဇာတိ၏ကုန်ရာ (အရဟတ္တ ဖိုလ်) သို့ ရောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည်သာ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ဘဝ၏ အဆုံးသို့ ရောက်၏။

ဤသုံးပါးသော အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'တို့ဖြင့် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရှိသူသည် ဗြာဟ္မဏမည်၏၊ ဝိဇ္ဇာစရဏနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုဗြာဟ္မဏသည် ဤနို့ဃနာဆွမ်းကို စားထိုက်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အသျှင်သည် ဗြာဟ္မဏ မည်တော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ဘုဉ်းပေးတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏ -

“ပုဏ္ဏား ဂါထာဖြင့် သီဆို၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို ငါဘုရား မသုံးဆောင်၊ (ပုဏ္ဏား အကျိုးအကြောင်းကို) သိမြင်ကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့အား ဤသုံး ဆောင်ခြင်းသည် တရားသဘောသို့ မသက်ဝင်၊ ဘုရားသျှင်တို့သည် ဂါထာတို့ဖြင့် သီဆို၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို ပယ်ကုန်၏။ ပုဏ္ဏား ဤသည်လျှင် သူတော်ကောင်း တရား၌ တည်ကုန်သော ဘုရားရှင်တို့၏ အသက်မွေးခြင်းတည်း။

ပုဏ္ဏား ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ရှာမှီးတတ်သော နောင်တပူပန်မှု ငြိမ်းပြီးသော အလုံးစုံ ကိစ္စ ပြီးပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဂါထာဖြင့် သီဆို၍ ရသော ဆွမ်းမှ တစ်ပါး အခြားသော ဆွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေးလော့။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကောင်းမူကို အလိုရှိသော သူ၏ လယ်မြေကောင်းသဖွယ် ဖြစ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ”ဟု လျှောက်၏။ပ။ အသျှင်အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇသည် ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

၉-သုန္ဒရိကသုတ်

֍ ၁၉၅။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း သုန္ဒရိကမြစ်၏ ကမ်းနား၌ (သီတင်း သုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မီးကို ပူဇော်၏၊ မီးပူဇော်ခြင်းဖြင့် လုပ်ကျွေး၏၊ ထိုအခါ၌ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မီးကို ပူဇော်ပြီး၍ မီးပူဇော်ခြင်းဖြင့် လုပ်ကျွေးပြီး၍ နေရာမှ ထလျက် “အဘယ်သူသည် ဤမီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) ကို စားရာအံ့နည်း”ဟု ထက်ဝန်းကျင် အရပ် လေးမျက်နှာကို လှည့်၍ ကြည့်၏။ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ခေါင်းမြီး ခြုံလျက် ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သောကြောင့် လက်ဝဲလက်ဖြင့် မီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာ ထမင်း) ကို ယူ၍ လက်ယာလက်ဖြင့် ရေကရားကို ယူလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ ခြေသံကြောင့် ဦးခေါင်းကို ဖွင့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုန္ဒရိက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် “ဤအသျှင်သည် ဦးပြည်းပါတကား၊ ဤအသျှင်သည် ဦးပြည်းပါတကား”ဟု ထို အရပ်မှ ပြန်ဆုတ်လို၏၊ ထို့နောက် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား “ဤလောက၌ ဦးပြည်းကုန်သော ဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ဦးပြည်းဖြစ်သော သူကို ကပ်၍ ဇာတ်ကို မေးရမူ ကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် သည် အဘယ်ဇာတ်ရှိပါသနည်း”ဟူ၍ ဤစကားကို လျှောက်၏ -

“ပုဏ္ဏား ဇာတ်ကို မမေးသင့်၊ အကျင့် (စရဏ) ကိုသာ မေးလော့၊ မီးသည် ထင်းမှ ဖြစ်၏၊ အမျိုးပင်ယုတ်သော်လည်း ရဟန်းသည် တည်ကြည်ခြင်း ရှိ၏၊ အကြောင်းဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို သိတတ်၏၊ အရှက်ဖြင့် (မကောင်းမှုတို့ကို) တားမြစ်တတ်၏။

မှန်ကန်မှု ‘သစ္စာ'ဖြင့် ယဉ်ကျေး၏၊ ဣန္ဒြေကို ဆုံမခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဉာဏ်တို့၏ အဆုံးသို့ ရောက်၏၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီး ဖြစ်၏၊ ဆောင်အပ်ပြီးသော ပူဇော်မှု ယဇ်လည်း ရှိ၏၊ ထိုရဟန်းကို လျောက်ပတ်သော အခါ၌ ပင့်ခေါ်ရာ၏၊ ထို ပင့်ခေါ်တတ်သူသည် မြတ်သော အလှူခံတို့ကို ပူဇော်သည် မည်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အကြင်ပူဇော်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသို့သဘောရှိသော ဉာဏ်တို့၏ အဆုံးသို့ ရောက်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဖူးမြင်ရပါ၏၊ ထို့ကြောင့် မချွတ် ဤ ပူဇော်ခြင်းသည် အကျွန်ုပ်အား ကောင်းစွာ ပူဇော်ခြင်း ဖြစ်လတ္တံ၊ ကောင်းစွာ လုပ် ကျွေးခြင်း ဖြစ်လတ္တံ။ မှန်၏၊ အသျှင်ဘုရားတို့ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မဖူးမြော် ရသောကြောင့် မီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) ကို တစ်ပါးသော သူသည် စား၏ဟု (လျှောက်၏)။

အသျှင်ဂေါတမသည် ဗြာဟ္မဏ ဖြစ်ပါပေ၏ အသျှင်သည် ဘုဉ်းပေးတော်မူပါလော့ဟု လျှောက်၏။

“ပုဏ္ဏား ဂါထာဖြင့် သီဆို၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို ငါဘုရား မသုံး ဆောင်၊ ပုဏ္ဏား (အကျိုးအကြေင်းကို) သိမြင်ကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့အား ဤသုံး ဆောင်ခြင်းသည် တရားသဘောသို့ မသက်ဝင်၊ ဘုရား သျှင်တို့သည် ဂါထာတို့ဖြင့် သီဆို၍ ရသော ဆွမ်းကို ပယ်ကုန်၏၊ ဤသည်လျှင် သူတော်ကောင်းတရား၌ တည်ကုန်သော ဘုရားသျှင်တို့၏ အသက် မွေးခြင်းတည်း။

--

ပုဏ္ဏား ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ရှာမှီးတတ်သော နောင်တပူပန်မှု ငြိမ်းပြီးသော အလုံးစုံ ကိစ္စ ပြီးပြီးသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဂါထာဖြင့် သီဆို၍ ရသော ဆွမ်းမှ တစ်ပါး အခြားသော ဆွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေးလော့။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကောင်းမူကို အလိုရှိသော သူ၏ လယ်မြေကောင်းသဖွယ် ဖြစ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ သို့ဖြစ်လျှင် အကျွန်ုပ်သည် ဤမီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) ကို အဘယ်သူအား ပေးအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)၊ “ပုဏ္ဏား နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ ငါဘုရား၏ တပည့် သာဝကကိုလည်းကောင်း ဖယ်ထား၍ မီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) ကို စားသည်ရှိသော် ကောင်းစွာ ကျေ ညက်ခြင်းသို့ ရောက်ရာသော သူကို ငါ မမြင်။ သို့ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် ထိုမီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာ ထမင်း) ကို စိမ်းသော မြက်သစ်ပင် မရှိရာ၌မူလည်း စွန့်လော့၊ ပိုးမရှိသော ရေ၌မူလည်း မျှောလော့”ဟု မိန့်ဆို၏။

ထိုအခါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ထိုမီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) ကို ပိုးမရှိသော ရေ၌ မျှော၏၊ ထိုအခါ ထိုမီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) သည် ရေ၌ မျှောအပ်သည် ရှိသော် စိတ်စိတ် စိတ်စိတ် မြည်၏၊ ထက်ဝန်းကျင် အခိုးထ၏၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြင်းစွာ အခိုးထ၏၊ တစ်နေ့လုံးပူသော သံတွေခဲကို ရေ၌ ထည့် သည်ရှိသော် စိတ်စိတ် စိတ်စိတ် မြည်သကဲ့သို့ ထက်ဝန်းကျင် အခိုးထသကဲ့သို့ ထက်ဝန်းကျင် ပြင်းစွာ အခိုးထသကဲ့သို့တို့အတူ ထိုမီးပူဇော်ကြွင်း (ဃနာထမင်း) သည် ရေ၌ ထည့်သည်ရှိသော် စိတ်စိတ် စိတ်စိတ် မြည်၍ အခိုးထ၏၊ ထက်ဝန်းကျင် အခိုးထ၏၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြင်းစွာ အခိုးထ၏။

ထိုအခါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ထိတ်လန့်သည် ကြက်သီးမွေးညင်း ထသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်နေသော သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို ဟောကြား၏- “ပုဏ္ဏား ထင်းကို မီးရှို့သော သင်သည် မီးရှို့ကာမျှဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု မအောက် မေ့လင့်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ ထိုထင်းကို မီးရှို့ခြင်းသည် အပ၌သာ ဖြစ်၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏၊ အကြင်သူသည် အပ၌ ဖြစ်သော မီးရှို့ခြင်းဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို အလိုရှိ၏၊ ထိုသူကို ထိုမီးရှို့ခြင်းကြောင့် စင်ကြယ်၏ဟု ပညာရှိတို့ မဆို ကုန်။

ပုဏ္ဏား ငါသည် ထင်းကို မီးရှို့ခြင်းကို ပယ်၍ ကိုယ်တွင်းသန္တာန်၌သာလျှင် ဉာဏ်မီးကို တောက်ပစေ၏၊ မပြတ်တောက်ပသော (ဉာဏ်) မီးရှိသော အမြဲမပြတ် တည်ကြည်သောစိတ်ရှိသော ရဟန္တာဖြစ်သော ငါသည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏။

ပုဏ္ဏား သင်၏ ထောင်လွှားခြင်း ‘မာန'သည် ထမ်းပိုးဝန်သဖွယ် ဖြစ်၏၊ အမျက် ‘ဒေါသ'သည် မီးခိုးသဖွယ် ဖြစ်၏၊ မမှန်ချွတ်ယွင်း ပြောဆိုခြင်းသည် ပြာသဖွယ် ဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏား (ငါ၏) လျှာသည် (တရားတည်းဟူသော ယဇ်ကို ပူဇော်ခြင်းငှါ) ယဇ်ယောက်မသဖွယ် ဖြစ်၏၊ (သတ္တဝါတို့၏) နှလုံးသည် (တရားတည်းဟူသော) ယဇ်၏ မီးတောက်ရာ ဌာနသဖွယ် ဖြစ်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းစွာ ယဉ် ကျေးသော စိတ်သည် မီးသဖွယ် ဖြစ်၏။

ပုဏ္ဏား (အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်) တရားသည် ထုံးအိုင်သဖွယ် ဖြစ်၏၊ သီလဟူသော ရေချိုးဆိပ် ရှိ၏၊ မနောက်ကျု၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် သူတော်ကောင်းတို့အား ချီးမွမ်းအပ်၏၊ အကြင်ထုံးအိုင်၌ စင်စစ် ဉာဏ်၏အဆုံးသို့ ရောက်ကြသူ (ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်) ရေချိုးကုန်၏၊ ထိုထုံးအိုင်၌ မစွတ်သော ကိုယ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ သာလျှင် တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ ကူးကုန်၏။

ပုဏ္ဏား မှန်ကန်သောစကား , တရား ‘ဓမ္မ’ , စောင့်စည်းမှုဟူသော ဤဗြဟ္မစရိယ သည် မဇ္ဈိမပဋိပဒါကို မှီသည်ဖြစ်၍ မြတ်သောအဖြစ်သို့ ရောက်စေတတ်၏၊ ထိုသင် သည် ဖြောင့်မတ်ကုန်သော (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ရှိခိုးခြင်းကို ပြုလော့၊ ထိုသူကို တရားအနှစ် ရှိ၏ဟူ၍ ငါ ဟော၏”ဟု (ရွတ်ဆို ဟောကြား၏)။

ဤသို့ ဟောတော်မူသည်ရှိသော် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ လျှောက်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဘာရဒါွဇသည် ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

၁၀-ဗဟုဓီတရသုတ်

֍ ၁၉၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဘာရဒါွဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်အား ခိုင်းနွား တစ်ဆယ့်လေးကောင်တို့သည် ပျောက်ကုန်၏၊ ထိုအခါ၌ ဘာရဒါွဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် ထိုနွားတို့ကို ရှာသည်ရှိသော် ထိုတောအုပ် သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တောအုပ်အတွင်း၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်း သို့ ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေကာ ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သောကြေင့် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ဤရဟန်းအား နွားပျောက်၍ ခြောက်ရက်ရှိလာသော ဤယနေ့၌ ခိုင်းနွား တစ်ဆယ့်လေးကောင်တို့ မပျောက်လေကုန်သလော၊ ထိုသို့ မပျောက်သောကြောင့် ဤရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ နေရယောင်တကား။

ဤရဟန်းအား နှမ်းခင်း၌ တစ်ရွက်နှစ်ရွက်သာ ကြွင်းကျန်ရစ်ကုန်သော နှမ်း ငုတ်တို့ မရှိလေကုန်သလော၊ ထိုသို့ မရှိသောကြောင့် ဤရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ နေရယောင်တကား။

ဤရဟန်းအား အချည်းနည်းသော ကျီ၌ ကြွက်တို့ လှည့်လည်လျက် မမြူးထူး ကုန်သလော၊ ထိုသို့ မမြူးထူးသောကြောင့် ဤရဟန်းအား ချမ်းသာစွာ နေရယောင် တကား။

ဤရဟန်းအား ခုနစ်လပတ်လုံး သုတ်သင်မှုကင်းသော မြက်အခင်းသည် ဥပ္ပါဋက ပိုးတို့ဖြင့် မဖုံးလွှမ်းလေသလော၊ ထိုသို့ မဖုံးလွှမ်းသောကြောင့် ဤရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ နေရယောင်တကား။

ဤရဟန်းအား သားတစ်ယောက်, နှစ်ယောက်စီရှိကုန်သော မုဆိုးမဖြစ်သည့် သမီးခုနှစ်ယောက်တို့ မရှိလေကုန်သလော၊ ထိုသို့ မရှိသောကြောင့် ဤရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ နေရယောင်တကား။

ဤရဟန်းအား မျက်စိနီကြောင်၍ မှဲ့မည်းရှိသော မိန်းမသည် အိပ်နေသူကို ခြေဖြင့် ကျောက်ကန်၍ မနှိုးလေသလော၊ ထိုသို့ မနှိုးသောကြောင့် ဤရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ နေရယောင်တကား။

ဤရဟန်းအား မိုးသောက်ထအခါ၌ မြီရှင်တို့သည် ‘ပေးကုန်လော့၊ ပေးကုန် လော့’ဟု မတောင်းကုန်လေသလော၊ ထိုသို့ မတောင်းသောကြောင့် ဤရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ နေရယောင်တကား”ဟု ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏။

--

ပုဏ္ဏား ငါ့အား နွားပျောက်၍ ခြောက်ရက်ရှိလာသော ဤယနေ့၌ ခိုင်းနွား တစ်ဆယ့်လေးကောင်တို့ မပျောက်ကုန်၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏။

ပုဏ္ဏား ငါ့အား နှမ်းခင်း၌ တစ်ရွက်နှစ်ရွက်သာ ကြွင်းကျန်ရစ်ကုန်သော နှမ်း ငုတ်တို့ မရှိကုန်၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏။

ပုဏ္ဏား ငါ့အား အချည်းနှီးသော ကျီ၌ ကြွက်တို့ လှည့်လည်လျက် မမြူးထူး ကုန်၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏။

ပုဏ္ဏား ငါ့အား ခုနစ်လပတ်လုံး သုတ်သင်မှုကင်းသော မြက်အခင်းသည် ဥပ္ပါဋက ပိုးတို့ဖြင့် မဖုံးလွှမ်း၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏။

ပုဏ္ဏား ငါ့အား သားတစ်ယောက်,နှစ်ယောက်စီရှိကုန်သော မုဆိုးမဖြစ်သည့် သမီးခုနှစ် ယောက်တို့ မရှိကုန်၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏။

ပုဏ္ဏား ငါ့အား မျက်စိနီကြောင်၍ မှဲ့မည်းရှိသော မိန်းမသည် အိပ်နေသည်ကို ခြေဖြင့် ကျောက်ကန်၍ မနှိုး၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏။

ပုဏ္ဏား ငါ့အား မိုးသောက်ထအခါ၌ မြီရှင်တို့သည် ‘ပေးကုန်လော့၊ ပေးကုန် လော့’ဟု မတောင်းကုန်၊ ပုဏ္ဏား ထိုကြောင့် ငါသည် ချမ်းသာစွာ နေရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိစွတကား၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရား တော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိစွတကား၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား မှောက်၍ ထားအပ်သော ဝတ္ထုကို လှန်၍ ပြရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်း၍ ထားသော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်၍ ပြရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ခရီးမှားသော သူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိ ကုန်သော သူတို့သည် ရူပါရုံတို့ကို မြင်ကုန်လတ္တံ့’ဟု အမိုက်မှောင်၌မူလည်း ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြ ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော် ကို ပြတော်မူ၏။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင် ဂေါတမ၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်, ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ဘာရဒါွဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်, ရဟန်းအဖြစ်ကို ရသည် သာလျှင်တည်း၊ ရဟန်းဖြစ်၍ မကြာမြင့်သေးသော အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ သို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သော လုံ့လရှိသည် ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ် အပ်သော စိတ်ရှိကာ နေသည် ရှိသော် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ရဟန်းပြုကြသော အမျိုးသားများ လိုလားတောင့်တအပ်သော အတုမရှိသော အကျင့်မြတ်၏ အဆုံးဖြစ် သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုသော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏၊ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေသတည်း။

ရှေးဦးစွာသော အရဟန္တဝဂ် ပြီး၏။

--

၂-ဥပါသကဝဂ်

၁-ကသိဘာရဒွါဇသုတ်

֍ ၁၉၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်း ဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ် ဧကနာဠပုဏ္ဏားရွာ၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား ပျိုးကြဲသော အခါ၌ ထွန်ငါးရာတို့ကို နွားတို့ဖြင့် ကအပ်ကုန်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ အလုပ်ခွင်သို့ ချဉ်း ကပ်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် (လုပ်သားတို့အား) ကျွေးမွေးဆဲ ဖြစ်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကျွေးမွေးရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပြီးလျှင် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်တော်မူ၏၊ ကသိဘာရဒွါဇအမည် ရှိသော ပုဏ္ဏားသည် ဆွမ်းအလို့ငှါ ရပ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “ရဟန်း အကျွန်ုပ်သည် ထွန်လည်း ထွန်၏၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုး၏။ ထွန်၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုး၍လည်းကောင်း စား၏။ ရဟန်း သင်သည်လည်း ထွန်လည်း ထွန်လော့၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုးလော့။ ထွန်၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုး၍လည်းကောင်း စားလော့”ဟု လျှောက်၏။ “ပုဏ္ဏား ငါသည် ထွန်လည်း ထွန်၏၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုး၏။ ထွန်၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုး၍လည်းကောင်း စား၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အကျွန်ုပ်တို့သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ ထမ်းပိုးကိုလည်းကောင်း၊ ထွန်တုံးကိုလည်းကောင်း၊ ထွန်သွားကိုလည်းကောင်း၊ နှင်တံကိုလည်းကောင်း၊ နွားလားတို့ကိုလည်းကောင်း မတွေ့မြင်ရပါကုန်။ သို့ဖြစ်လျက် အသျှင်ဂေါတမသည် “ပုဏ္ဏား ငါသည် ထွန်လည်း ထွန်၏၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုး၏။ ထွန်၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုး၍လည်းကောင်း စား၏”ဟု မိန့်ဆိုဘိ၏ဟု လျှောက်၏၊ ထိုအခါ ကသိဘာရဒါွဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်၏-

“သင်သည် လယ်ထွန်သူဟူ၍ ဝန်ခံ၏၊ သင်၏ လယ်ထွန်မှုကို အကျွန်ုပ် မမြင်ရ၊ အကျွန်ုပ် မေးအပ်သော လယ်ထွန်သော သင်သည် ဖြေကြားပါလော့၊ ထိုလယ် ထွန်မှုကို အဘယ်သို့လျှင် သိရကုန်အံ့နည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

“ပုဏ္ဏား ငါ၏ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'သည် မျိုးစေ့မည်၏၊ ငါ၏ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ သည် မိုးရေမည်၏၊ ငါ၏ ပညာသည် ထမ်းပိုး, ထွန်တုံးမည်၏၊ ငါ၏ ရှက်မှု ‘ဟိရီတရား'သည် ထွန်သံမည်၏၊ ငါ၏ စိတ်သည် ကြိုးမည်၏၊ ငါ၏ ဝိပဿနာနှင့် ယှဉ်သော သတိ, မဂ်နှင့် ယှဉ်သော အောက်မေ့မှု ‘သတိ'သည် ထွန်သွား , နှင်တံ မည်၏။

ကာယသုစရိုက်သုံးပါးဖြင့် လုံခြုံ၏၊ ဝစီသုစရိုက်လေးပါးဖြင့်လည်း လုံခြုံ၏၊ အာဟာရ (ရှာမှီးရာ) ၌လည်းကောင်း၊ ဝမ်းရေး (သုံးဆောင်ရာ) ၌လည်းကောင်း စောင့် ရှောက်၏။ ဝစီသစ္စာဖြင့် ရိတ်ဖြတ်ခြင်းကို ပြု၏၊ ကောင်းသော နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော် သည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သည် ငါ၏ လွတ်မြောက်ခြင်း ဖြစ်၏။

ငါဘုရား၏ ဝီရိယသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရှေးရှုရုန်းသည် ဖြစ်၍ ဝန်ရုန်းနွား မည်၏၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်အရပ်သို့ ရောက်သော် မစိုးရိမ်ရ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်အရပ်သို့ မဆုတ်မနစ် ရုန်းသွား၏။

ပုဏ္ဏား ဤသို့လျှင် လယ်ထွန်ခြင်း ဖြစ်၏၊ ထိုလယ်ထွန်းခြင်းသည်ကား အမြိုက် နိဗ္ဗာန်အသီးရှိ၏၊ ဤသို့သော လယ်ထွန်ခြင်းကို ထွန်ပြီးသည်ရှိသော် အလုံးစုံသော ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

--

“အသျှင်ဂေါတမသည် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်အသီးရှိသော လယ်ကို ထွန်သောကြောင့် လယ်ထွန်ယောကျ်ား့ဖြစ်တော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ဘုဉ်းပေးတော်မူပါ လော့”ဟု (လျှောက်၏)။

“ပုဏ္ဏား ဂါထာဖြင့် သီဆို၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို ငါ မသုံးဆောင်၊ ပုဏ္ဏား အကျိုးအကြောင်းကို သိမြင်ကုန်သော သူတို့အား ဤသုံးဆောင်ခြင်းသည် တရား သဘောသို့ မသက်ဝင်၊ ဘုရားရှင်တို့သည် ဂါထာဖြင့် သီဆို၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို ပယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသည်လျှင် သူတော်ကောင်း တရား၌ တည်ကုန်သော ဘုရား ရှင်တို့၏ အသက် မွေးခြင်းတည်း။

ပုဏ္ဏား ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ရှာမှီးတတ်သော၊ နောင်တပူပန်မှု ငြိမ်းပြီးသော၊ အလုံးစုံ ကိစ္စပြီးပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို (ဂါထာဖြင့်) ရွတ်ဆို၍ ရသော ဆွမ်းမှ တစ်ပါး အခြားသော ဆွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း , အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေး လော့၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသော သူ၏ လယ်မြေသဖွယ် ဖြစ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ ယနေ့မှ စ၍ ကိုးကွယ် ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟု မှတ်ယူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

၂-ဥဒယသုတ်

֍ ၁၉၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ဥဒယပုဏ္ဏား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဥဒယပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ သပိတ်ကို ဆွမ်းဖြင့် ပြည့်စေ၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ဥဒယပုဏ္ဏား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဥဒယပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ သပိတ်ကို ဆွမ်းဖြင့် ပြည့်စေ၍ မြတ်စွာဘုရားအား “ဤရဟန်းဂေါတမသည် အရသာ၌ တပ်မက်မောသည် ဖြစ်၍ အဖန်တလဲလဲ လာ၏”ဟု လျှောက်၏-

“ပုဏ္ဏား မျိုးစေ့ကို အဖန်တလဲလဲပင် စိုက်ပျိုးကုန်၏၊ မိုးမင်းသည် အဖန် တလဲလဲ ရွာသွန်း၏၊ လယ်ထွန်ယောင်္ကျားတို့သည် အဖန်တလဲလဲ လယ်ထွန်ကုန်၏၊ တိုင်းနိုင်ငံသူသည် အဖန်တလဲလဲ စပါးအလို့ငှါ ကပ်ရောက်၏။

ဖုန်းတောင်းယာစကာတို့သည် အဖန်တလဲလဲ တောင်းကုန်၏၊ အလှူ ရှင်တို့သည် အဖန်တလဲလဲ ပေးလှူကုန်၏၊ အလှူရှင်တို့သည် အဖန် တလဲလဲ ပေးလှူ၍ အဖန်တလဲလဲ နတ်ပြည်ဌာနသို့ ရောက်ရကုန်၏။

နို့ညှစ်သမားတို့သည် အဖန်တလဲလဲ နို့ညှစ်ကုန်၏၊ နွားငယ်သည် အဖန်တလဲလဲ အမိနွားမသို့ ကပ်၏၊ အဖန်တလဲလဲ ပင်ပန်း၏၊ တုန်လှုပ်လည်း တုန်လှုပ်၏၊ ပညာနုံသော သူသည် အဖန်တလဲလဲ အမိဝမ်းသို့ ရောက်ရ၏။

--

အဖန်တလဲလဲ ပဋိသန္ဓေလည်း နေရ၏၊ သေလည်း သေရ၏၊ အဖန်တလဲလဲ သင်္ချိုင်းသို့ ဆောင်ကုန်၏၊ ပညာကြီးသူသည် အဖန်တလဲလဲ မဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း နိဗ္ဗာန်ကို ရ၍ အဖန်တလဲလဲ ပဋိသန္ဓေ မနေရ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဥဒယပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သူ ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

၃-ဒေဝဟိတသုတ်

֍ ၁၉၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် လေနာစွဲကပ်တော်မူ၏။ အသျှင်ဥပဝါဏသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ အလုပ်အကျွေး ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဥပဝါဏကို “ဥပဝါဏ ငါဘုရား တိုက်တွန်းတော်မူ၏၊ သင်သည် ငါ့အတွက် ရေနွေးကို သိလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ဥပဝါဏသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီးလျှင် သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ဒေဝဟိတပုဏ္ဏား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်၏၊ ဒေဝဟိတပုဏ္ဏားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်သော အသျှင် ဥပဝါဏကို မြင်လေလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ဦးပြည်းသည် ဖြစ်၍ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို ရုံလျက် ဆိတ်ဆိတ် ရပ်နေသော အသျှင်သည် အဘယ်ကို တောင့်တလျက် အဘယ်ကို ရှာမှီးလိုသည် ဖြစ်၍ အဘယ်ကို တောင်းခံခြင်းငှါ လာသနည်း”ဟု လျှောက်၏၊

“ပုဏ္ဏား လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် လေနာ စွဲကပ်တော်မူ၏၊ ပုဏ္ဏား သင့်အား အကယ်၍ ရေနွေးရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ မြတ်စွာဘုရားအား လှူလော့။

ပူဇော်ထိုက်ကုန်သော သူတို့၏ အပူဇော်ကို ခံရသော၊ အလေးအမြတ် ပြုထိုက် ကုန်သော သူတို့၏ အလေးအမြတ် ပြုခံရသော၊ အရိုအသေ ပြုထိုက်ကုန်သော သူတို့၏ အရိုအသေ ပြုခံရသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအတွက် ထိုရေနွေးကို ဆောင်ရန် အလိုရှိ၏”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ထိုအခါ ဒေဝဟိတပုဏ္ဏားသည် ရေနွေးတစ်ထမ်းကို ယောကျ်ားအား ယူစေ၍ တင်လဲ (ထန်းလျက်ခဲ) တစ်ထုပ်ကိုလည်း အသျှင်ဥပဝါဏအား လှူ၏၊ ထိုအခါ၌ အသျှင်ဥပဝါဏသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ရေနွေးဖြင့် ရေချိုးစေပြီးလျှင် ရေနွေးဖြင့် တင်လဲကို ဖျော်ကာ မြတ်စွာဘုရား အား ဆက်ကပ်၏၊ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရား၏ လေနာသည် ငြိမ်းလေ၏။

ထိုအခါ ဒေဝဟိတပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်း မြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက် ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

--

“အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို လှူရအံ့နည်း၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ လှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးကြီးပါသနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် ပေးလှူပူဇော်သော သူအား အဘယ်သို့လျှင် အလှူသည် ပြည့်စုံသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

“ပုဏ္ဏား အကြင်ရဟန်းသည် ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိ၏၊ နတ် ပြည်ကိုလည်းကောင်း၊ အပါယ်ကိုလည်းကောင်း မြင်၏။ ထိုမှတစ်ပါး ဇာတိ၏ ကုန်ရာ (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိပြီး၍ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီး ဖြစ်၏။

ဤရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ လှူဖွယ်ကို လှူရာ၏၊ ဤရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးကြီး၏၊ ဤသို့လျှင် ပေးလှူပူဇော်သော သူအား ဤသို့လျှင် အလှူသည် ပြည့်စုံ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ဒေဝဟိတပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သူ ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

၄-မဟာသာလသုတ်

֍ ၂၀၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ အိုမင်းသည်ဖြစ်၍ ဟောင်းနွမ်းသော အဝတ်အရုံရှိသော ဗြာဟ္မဏ မဟာသာလပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက် ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ထိုဗြာဟ္မဏမဟာသာလပုဏ္ဏားအား မြတ်စွာဘုရား သည် “ပုဏ္ဏား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် အိုမင်းသည် ဖြစ်၍ ဟောင်းနွမ်းသော အဝတ်အရုံရှိသနည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရပ်၌ အကျွန်ုပ်အား သားလေးယောက် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုသားတို့သည် မယားတို့နှင့် တိုင်ပင်၍ အကျွန်ုပ်ကို အိမ်မှ နှင်ထုတ်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)၊ “ပုဏ္ဏား သို့ဖြစ်လျှင် သင် သည် ဤဂါထာတို့ကို သင်ယူ၍ လူအပေါင်း စုဝေးရာ အစည်းအဝေးသဘင်၌ သားတို့ အတူတကွ ထိုင် နေကုန်သည် ရှိသော် ရွတ်လော့”ဟု မိန့်ဆို၏-

“အကြင်သားတို့ဖြင့် အကျွန်ုပ် နှစ်သက် , ဝမ်းမြောက်ခဲ့ရ၏၊ အကြင်သားတို့၏ ကြီးပွားခြင်းကိုလည်း အလိုရှိခဲ့၏၊ ‘ခွေးတို့သည် ဝက်ကို (ဟောင်၍) နှင်ထုတ် သကဲ့သို့’ ထိုသားတို့သည် မယားတို့နှင့် အတူ တိုင်ပင်ကာ ငါ့ကို (မြည်တမ်း ငေါက်အော်၍) နှင်ထုတ်ကုန်၏။

သူတော်မဟုတ် ယုတ်မာသော ရက္ခိုသ်တို့သည် သားတို့၏ အသွင်အပြင်ဖြင့် ငါ့ကို ‘ဖခင် ဖခင်’ဟု ခေါ်ကုန်၏၊ ထိုရက္ခိုသ်တို့သည် အရွယ်လွန်သော ငါ့ကို စွန့် ကုန်ယောင်တကား။

'အိုမင်းသည်ဖြစ်၍ အသုံး မပြုနိုင်သော မြင်းကို အစာ မကျွေးဘဲ ဖယ်ထားဘိ သကဲ့သို့’ သူမိုက်တို့၏ အဖအိုသည် သူတစ်ပါးအိမ်တို့၌ တောင်းစားရ၏။

--

ငါ၏ လက်စွဲတောင်ဝှေးသည်ကား မြတ်သေး၏၊ ငါ့အား မရိုသေ မတုပ်ဝပ်သော သားတို့သည် မမြတ်ကုန်၊ တောင်ဝှေးသည် ကြမ်းသော နွားကိုလည်း တားမြစ် နိုင်၏၊ ထို့ပြင် ကြမ်းသော ခွေးကိုလည်း တားမြစ်နိုင်၏။

တောင်ဝှေးသည် မှောင်ထဲ၌ ရှေ့သွား ဖြစ်နိုင်၏၊ နက်သော ရေ၌ ထောက်တည် ရာကို ရနိုင်၏၊ ချော်ကျသော်လည်း တောင်ဝှေး၏ အစွမ်းကြောင့် ရပ်တည်နိုင်ရ၏၊ ထို့ကြောင့် တောင်ဝှေးသည် သားတို့ထက် မြတ်သေး၏”ဟု ဤသို့ (ရွတ်ဆိုလော့ဟု မိန့်ဆို၏)။

ထိုအခါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ ဤဂါထာတို့ကို သင်ယူ၍ လူ အပေါင်း စုဝေးရာ အစည်းအဝေးသဘင်၌ သားတို့ အတူတကွ ထိုင်နေကုန်သည် ရှိသော် ရွတ်ဆို၏-

“အကြင်သားတို့ဖြင့် အကျွန်ုပ် နှစ်သက် , ဝမ်းမြောက်ခဲ့ရ၏၊ အကြင်သားတို့၏ ကြီးပွားခြင်းကိုလည်း အလိုရှိခဲ့၏၊ ‘ခွေးတို့သည် ဝက်ကို (ဟောင်၍) နှင်ထုတ် သကဲ့သို့’ ထိုသားတို့သည် မယားတို့နှင့် အတူ တိုင်ပင်ကာ ငါ့ကို (မြည်တမ်း ငေါက်အော်၍) နှင်ထုတ်ကုန်၏။

သူတော်မဟုတ် ယုတ်မာသော ရက္ခိုသ်တို့သည် သားတို့၏ အသွင်အပြင်ဖြင့် ငါ့ကို ‘ဖခင် ဖခင်’ဟု ခေါ်ကုန်၏၊ ထိုရက္ခိုသ်တို့သည် အရွယ်လွန်သော ငါ့ကို စွန့် ကုန်ယောင်တကား။

'အိုမင်းသည် ဖြစ်၍ အသုံး မပြုနိုင်သော မြင်းကို အစာ မကျွေးဘဲ ဖယ်ထား ဘိသကဲ့သို့’ သူမိုက်တို့၏ အဖအိုသည် သူတစ်ပါးအိမ်တို့၌ တောင်းစားရ၏။

ငါ၏ လက်စွဲတောင်ဝှေးသည်ကား မြတ်သေး၏၊ ငါ့အား မရိုသေ မတုပ်ဝပ်သော သားတို့သည် မမြတ်ကုန်၊ တောင်ဝှေးသည် ကြမ်းသော နွားကိုလည်း တားမြစ်နိုင်၏၊ ထို့ပြင် ကြမ်းသော ခွေးကိုလည်း တားမြစ်နိုင်၏။

တောင်ဝှေးသည် မှောင်ထဲ၌ ရှေ့သွား ဖြစ်နိုင်၏၊ နက်သော ရေ၌ ထောက်တည် ရာကို ရနိုင်၏၊ ချော်ကျသော်လည်း တောင်ဝှေး၏ အစွမ်းကြောင့် ရပ်တည်နိုင်ရ၏၊ ထို့ကြောင့် တောင်ဝှေးသည့်သားတို့ထက် မြတ်သေး၏”ဟု ဤသို့ ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလပုဏ္ဏားကို သားတို့သည် အိမ်သို့ ခေါ်ဆောင်ကာ ရေချိုးစေ၍ အသီးသီး ပုဆိုးအစုံကို ပေးကုန်၏၊ ထိုအခါ၌ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလပုဏ္ဏားသည် တစ်ခုသော ပုဆိုးအစုံကို ယူ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်တို့ ပုဏ္ဏားတို့မည်သည်ကား ဆရာအတွက် ဆရာစားဥစ္စာ ကို ရှာရပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်၏ ဆရာစားဥစ္စာကို အလှူခံတော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သနားသမှုကို အကြောင်းပြု၍ အလှူခံတော်မူ၏၊ ထို့နောက် ထိုဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန် နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်း ကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၅-မာနတ္ထဒ္ဓသုတ်

֍ ၂၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် အမိကို ရှိမခိုး၊ အဖကို ရှိမခိုး၊ ဆရာကို ရှိမခိုး၊ အစ်ကိုကို ရှိမခိုး။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိသတ် များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏- “ဤ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟော၏၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ် ရမူ ကောင်းလေစွ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အကယ်၍ ငါနှင့်အတူ စကားပြောဆိုသည် ဖြစ်အံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုရဟန်းဂေါတမနှင့် အတူ စကားပြောဆိုအံ့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အကယ်၍ ငါနှင့် အတူ စကား မပြော ဆိုသည် ဖြစ်အံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုရဟန်း ဂေါတမနှင့် အတူ စကား မပြောဆိုအံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်နေ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားကို စကား ပြောဆိုတော်မမူ၊ ထိုအခါ၌ မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားသည် “ဤရဟန်းဂေါတမသည် တစ်စုံတစ်ရာ ဘာမျှ မသိ”ဟု အကြံ ဖြစ်၍ ထိုအရပ်မှ သာလျှင် တစ်ဖန် ပြန်ဆုတ်လိုသော စိတ်ရှိ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားလည်း မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏား၏ စိတ် အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ မာန်မူခြင်းသည် မကောင်း၊ ပုဏ္ဏား အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော သူအား အကြင်အကျိုးစီးပွားကြောင့် ငါ့ထံသို့ လာ၏၊ ထိုအလိုရှိသော အကျိုးစီးပွားကိုသာလျှင် ပွားစေရာ၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားသည် “ငါ၏ စိတ်ကို ရဟန်းဂေါတမ သိ၏”ဟု ထိုခဏ၌ပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခေါင်းဖြင့် တိုက်၍ ခံတွင်းဖြင့် စုတ်၏၊ လက်တို့ဖြင့်လည်း ဆုပ်နယ်၏၊ “အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားပါတည်း၊ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏား ပါတည်း”ဟု အမည်ကိုလည်း လျှောက်ကြား၏၊ ထိုအခါ၌ ထိုပရိသတ်သည် “အချင်းတို့ အံ့ဖွယ်ရှိစွ တကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား။ မှန်၏၊ အချင်းတို့ ဤမာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားသည် အမိကို ရှိမခိုး၊ အဖကို ရှိမခိုး၊ ဆရာကို ရှိမခိုး၊ အစ်ကိုကို ရှိမခိုး၊ သို့ဖြစ်လျက် ရဟန်းဂေါတမ၌ ဤသို့ သဘောရှိသော လွန်ကဲသော အရိုအသေပြုခြင်းကို ပြုဘိ၏”ဟု ရှေးက မဖြစ်ဖူးသော နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှု ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားအား “ပုဏ္ဏား ငါ့အပေါ်၌ သင်၏ စိတ်ကြည်ညိုခြင်း ဖြစ်ခဲ့ လေပြီ၊ သင့်တော်လောက်ပြီ၊ ထလော့၊ မိမိနေရာ၌ ထိုင်လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ့မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏား သည် မိမိနေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ မာန်မာနကို မပြုရာသနည်း၊ အဘယ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အလေးအမြတ် ပြုရာသနည်း၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အရိုအသေ ပြု အပ်ကုန်သနည်း၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ကောင်းစွာ ပူဇော်အပ်ကုန်သနည်း”ဟု ရွတ် ဆို၏။

“ပုဏ္ဏား အမိ၌လည်းကောင်း၊ အဖ၌လည်းကောင်း၊ အစ်ကို၌လည်းကောင်း၊ ဆရာ၌လည်းကောင်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ မာန်မာနကို မပြုရာ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အလေး အမြတ် ပြုရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အရိုအသေ ပြုအပ်ကုန်ရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ကောင်းစွာ ပူဇော်အပ်ကုန်ရာ၏။

ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်လျက် ငြိမ်းအေးကုန်သော၊ အာသဝ ကင်း၍ ပြု အပ်ပြီးသော ကိစ္စရှိကုန်သော၊ အတုမဲ့ ဖြစ်သည့် ထို (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မာန် နှိမ်ချလျက် မခက်ထန်သည် ဖြစ်၍ သင် ရှိခိုးရာ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ (တရား တော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သူ ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၆-ပစ္စနီကသုတ်

֍ ၂၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ ပစ္စနီကသာတမည်သော ပုဏ္ဏားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေ၏၊ ထိုအခါ၌ ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏားအား “ငါသည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းဂေါတမ ဆိုတိုင်း ဆိုတိုင်းသော စကားကို ဆန့်ကျင်ဘက် ပြုရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရား သည် လွင်တီးခေါင်၌ စင်္ကြံ ကြွနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ စင်္ကြံသွားနေသော မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် ရဟန်းတရားကို ဟောလော့”ဟု ဤစကား ကို လျှောက်၏-

“ဆန့်ကျင်ဘက် ပြုမှုကို သာယာသော စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ညစ်နွမ်းသော စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ခြုတ်ခြယ်မှုများသော စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း နားထောင်သူ သည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကို မသိနိုင်ရာ။

အကြင်သူသည် ခြုတ်ခြယ်လိုစိတ်ကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်၏ မကြည်လင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ပယ်ဖျောက်၍ အမျက် ‘ဒေါသ'ကို စွန့်လျက် (ကြားနာ၏)၊ ထိုသူ သည်သာ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကို စင်စစ် သိနိုင်ရာ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၇-နဝကမ္မိကသုတ်

֍ ၂၀၃။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ထိုတောအုပ်၌ အလုပ်ကိစ္စကို ပြုလုပ်စေ၏၊ နဝကမ္မိက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် တစ်ခုသော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေကာ ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လျှင် ထိုပုဏ္ဏားအား “ငါသည် ဤတောအုပ်၌ အလုပ်ကိစ္စကို ပြုလုပ်စေလျက် မွေ့လျော်၏၊ ဤရဟန်းဂေါတမသည် အဘယ် အမှုကို ပြုစေလျက် မွေ့လျော်သနည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရဟန်း သင် သည် အင် ကြင်း တော၌ အဘယ် မည် သော အမှုတို့ ကို ပြုအပ် ကုန် သနည်း၊ တော၌ တစ်ယောက်တည်း နေသော အသျှင်ဂေါတမသည် မွေ့လျော်မှုကို ရပါ၏လော”ဟု လျှောက်၏။

“ပုဏ္ဏား ငါ့အား တော၌ ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိ၊ ငါသည် တောကိုလည်းကောင်း , ငြောင့်ကိုလည်းကောင်း အမြစ်ရင်းနှင့် တကွ ဖြတ်အပ်ပြီးပြီ။ ထိုငါသည် ကိလေသာ တော မရှိသည် ကိလေသာငြောင့်တံသင်း မရှိသည် ဖြစ်၍ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ပယ်လျက် တော၌ တစ်ယောက်တည်း မွေ့လျော်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၈-ကဋ္ဌဟာရသုတ်

֍ ၂၀၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်၏ များစွာကုန်သော တပည့်ဖြစ်ကုန်သော ထင်းခွေလုလင်တို့သည် တောအုပ်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်သည် ရှိသော် ထိုတောအုပ်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေကာ ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်ကြကုန်လျှင် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားအား “အရှင်ပုဏ္ဏား သိတော်မူပါလော့၊ ဤမည်သော တောအုပ်၌ ရဟန်းသည် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေကာ ထိုင်နေပါ၏”ဟု ပြောဆိုကြ ကုန်၏၊ ထိုအခါ ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် ထိုလုလင်တို့နှင့် အတူ တောအုပ်သို့ ချဉ်းကပ် လေ၏၊ ထိုတောအုပ်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေကာ ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်ကြကုန်လျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရဟန်း သင် သည် နက် ရှိုင်း သော သဘောရှိ၍ ကြောက် ဖွယ် ဘေး ဘျ မ်း များ ပြား သော တောအုပ်ကြီးအတွင်းဝယ် ဆိတ်ငြိမ်၍ လူသူကင်းသော တောသို့ ဝင်ကာ မတုန်မလှုပ် တည်တံ့ပြေပြစ်သော ကိုယ်ဖြင့် ဈာန်ဝင်စား၏၊ (သင်ကား) အလွန် ကောင်းသော သဘောရှိစွတကား။

အကြင်တော၌ သီဆိုခြင်းလည်း မရှိ၊ တီးမှုတ်ခြင်းလည်း မရှိ၊ ရဟန်းသည် ထို တောအုပ်ကြီးအတွင်းဝယ် တစ်ယောက်တည်း တောကို မှီ၍ နေ၏၊ တစ်ပါးတည်း နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ တော၌ နေတော်မူခြင်းဟူသော ဤအံ့ဩဖွယ် သဘောသည် အကျွန်ုပ်ဉာဏ်အား ရှေးရှု ထင်ပါ၏။

'အသျှင်သည် အတုမရှိသော ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ လောက၏ အကြီးအမှူး ဗြဟ္မာ၏ အသင်းဝင်အဖြစ်ကို လိုလားတောင့်တသည်’ဟု အကျွန်ုပ် မှတ်ထင်ပါ၏၊ အဘယ့် ကြောင့် အသျှင်သည် လူသူကင်းသော တောကို မှီတော်မူပါသနည်း၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ဤတော၌ အကျင့်ကို ကျင့်တော်မူသလော”ဟု လျှောက်၏။

“ပုဏ္ဏား တပ်မက်မှု, အလွန်နှစ်သက်မှု, အထူးထူး အပြားပြားသော အာရုံတို့၌ အခါခပ်သိမ်း မှီနေသော များစွာသော ကိလေသာ, မသိခြင်းလျှင် အရင်းအမွန်ရှိ သော တဏှာဟူသော ဤတရားအားလုံးကို အမြစ်နှင့် တစ်ကွ ငါ ဖျက်ဆီးအပ်ပြီ။

ထိုငါဘုရားသည် အလိုမရှိဘဲ မမှီဘဲ အစဉ်မလိုက်ဘဲ အလုံးစုံသော တရားတို့၌ စင်ကြယ်သော အမြင်ရှိသည် ဖြစ်၍ အတု မရှိသော ချမ်းအေးသော အရဟတ္တမဂ် ဉာဏ်သို့ ရောက်ပြီး ဖြစ်ရကား ဆိတ်ငြိမ်သော တောကြီး၌ ရဲရဲရင့်ရင့် ဈာန်ဖြင့် နေ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤ စကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင် ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၉-မာတုပေါသကသုတ်

֍ ၂၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ အမိကို လုပ်ကျွေးသော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် တရားသဖြင့် ထမင်းကို ရှာမှီးပါ၏၊ တရားသဖြင့် ထမင်းကို ရှာမှီး၍ အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ အသို့နည်း၊ ဤသို့ ပြုလေ့ရှိသော အကျွန်ုပ်သည် ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုလေ့ရှိသူ ဖြစ်ပါသလော”ဟု လျှောက်၏၊ “ပုဏ္ဏား ဤသို့ ပြုလေ့ရှိသော သင်သည် ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုလေ့ရှိသူ ဖြစ်ပေ၏၊ ပုဏ္ဏား အကြင်သူသည် တရားသဖြင့် ထမင်းကို ရှာမှီး၏၊ တရား သဖြင့် ထမင်းကို ရှာမှီး၍ အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေး၏၊ ထိုသူသည် များသော ကောင်းမှုတို့ကို ဖြစ်ပွား စေ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အကြင်သူသည် အမိကိုလည်းကောင်း၊ အဖကိုလည်းကောင်း တရားသဖြင့် လုပ် ကျွေး၏။ အမိအဖတို့၌ လုပ်ကျွေးခြင်းကြောင့် ထိုလုပ်ကျွေးသော သူကို ပညာရှိတို့ သည် ဤဘဝ၌ပင်လျှင် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ တမလွန်ဘဝဝယ် နတ်ပြည်၌ မွေ့လျော်ရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် မာတုပေါသကပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရား တော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

၁၀-ဘိက္ခကသုတ်

֍ ၂၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ဘိက္ခကပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည်လည်း တောင်းသူ ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်သည်လည်း တောင်းသူ ဖြစ်ပါ၏၊ ဤသို့ တောင်း တတ်ခြင်း၌ အကျွန်ုပ်တို့၏ ထူးသော အကြောင်းသည် အဘယ်ပါနည်း”ဟု လျှောက်၏။

“ပုဏ္ဏား အနံ့မကောင်းသော အကုသိုလ်တရားကို ဆောက်တည်၍ သူတစ်ပါးတို့ကို တောင်းတတ်ကာမျှဖြင့် ‘ဘိက္ခက’ မမည်၊ တောင်းစားတတ်၍ ‘ဘိက္ခု'အမည် ခံသူ ရှိသမျှသည်လည်း တောင်းတတ်ကာမျှဖြင့် ‘ဘိက္ခု’မည်သည် မဟုတ်။

--

ဤလောက၌ အကြင်သူသည် ကောင်းမှုကိုလည်းကောင်း၊ မကောင်းမှုကိုလည်းကောင်း ပယ်၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်လျက် ကျင့်၏။ ထိုသူ့ကိုသာ စင်စစ် ‘ဘိက္ခု’ဟူ၍ ဆိုအပ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ဘိက္ခကအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရား တော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက် ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

၁၁-သင်္ဂါရဝသုတ်

֍ ၂၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ၌ သင်္ဂါရဝမည်သော ပုဏ္ဏားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေ၏၊ ရေဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု အယူရှိသည်ဖြစ်၍ ရေဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို ယုံကြည်၏၊ ည နံနက်တိုင်း ရေသို့ ဆင်းသက် အားထုတ်မှုကို အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ထိုအခါ၌ အသျှင်အာနန္ဒာသည် နံနက်အခါ သင်္ကန်းကို ပြင် ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံ လှည့် လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား သင်္ဂါရဝမည်သော ပုဏ္ဏားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေပါ၏၊ ရေဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု အယူ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို ယုံကြည်ပါ၏၊ ည နံနက်တိုင်း ရေသို့ ဆင်းသက် အားထုတ်မှုကို အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သနားသမှု အကြောင်း ပြု၍ သင်္ဂါရဝပုဏ္ဏား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူ ပြီးလျှင် သင်္ဂါရဝပုဏ္ဏား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်လျက် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ သင်္ဂါရဝပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ် ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော သင်္ဂါရဝပုဏ္ဏားအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- “ပုဏ္ဏား သင်သည် ရေဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု အယူရှိသည် ဖြစ်၍ ရေဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို ယုံကြည်၏၊ ည နံနက်တိုင်း ရေသို့ ဆင်းသက်အားထုတ်မှုကို အားထုတ်သည် ဖြစ်၍ နေ၏ဟူသည် မှန် သလော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအတိုင်း မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား သင်သည် အဘယ်အကျိုးထူးကို မြင်သည်ဖြစ်၍ ရေဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု အယူရှိသည်ဖြစ်၍ ရေဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို ယုံကြည်သနည်း၊ ည နံနက်တိုင်း ရေသို့ ဆင်းသက်အားထုတ်မှုကို အားထုတ်လျက် နေသနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် အကြင်မကောင်းမှုကို နေ့အခါ၌ ပြုမိအံ့၊ ထိုမကောင်းမှုကို ညဉ့်အခါ၌ ရေချိုးခြင်းဖြင့် မျှော၏။ ညဉ့်အခါ၌ အကြင်မကောင်းမှုကို ပြုမိအံ့၊ ထိုမကောင်းမှုကို နံနက်အခါ၌ ရေချိုးခြင်းဖြင့် မျှော၏။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ဤအကျိုးထူးကို မြင်သောကြောင့် ရေဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု အယူရှိသည်ဖြစ်၍ ရေဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို ယုံကြည်ပါ၏၊ ယခု အခါ ည နံနက်တိုင်း ရေသို့ ဆင်းသက်အားထုတ်မှုကို အားထုတ်သည် ဖြစ်၍ နေပါ၏ဟု လျှောက်၏-

--

“ပုဏ္ဏား (အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်) တရားသည် ထုံးအိုင်သဖွယ် ဖြစ်၏၊ သီလဟူသော ရေချိုးဆိပ် ရှိ၏၊ မနောက်ကျု၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် သူတော်ကောင်းတို့အား ချီးမွမ်းအပ်၏၊ အကြင်ထုံးအိုင်၌ စင်စစ် ဉာဏ်၏ အဆုံးသို့ ရောက်ကြသူ (ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်)တို့သည် ရေချိုးကုန်၏၊ ထိုထုံးအိုင်၌ မစွတ်သော ကိုယ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ သာလျှင် တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ ကူးကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် သင်္ဂါရဝပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ် ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၁၂-ခေါမဒုဿသုတ်

֍ ၂၀၈။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ခေါမဒုဿမည်သော သာကီဝင်တို့၏ နိဂုံး၌ နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သင်္ကန်းကို ပြင် ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ခေါမဒုဿနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ ခေါမဒုဿ နိဂုံး၌ နေကုန်သော ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့သည် စည်းဝေးရာသဘင်၌ တစ်စုံတစ်ရာ ပြုဖွယ်ကိစ္စကြောင့် စုဝေးကုန်၏၊ မိုးသည်လည်း တစ်ပေါက်တစ်ပေါက် ဆွတ်ဖျန်း၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် စည်းဝေး ရာသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏၊ ခေါမဒုဿနိဂုံးနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် ကြွလာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အဝေးမှ မြင်ကြကုန်လျှင် “ဦးပြည်း ရဟန်းယုတ်တို့သည်ကား အဘယ်တို့နည်း၊ အဘယ် ဦးပြည်းရဟန်းယုတ်တို့သည် အစည်းအဝေး၌ ကျင့်ဝတ်တရားကို သိနိုင်ကုန်လတ္တံ့နည်း”ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ခေါမဒုဿနိဂုံးနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို ဟော ကြား၏-

“အကြင်အစည်းအဝေး၌ သူတော်ကောင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ ဤအစည်းအဝေး သည် သဘင် မမည်။ အကြင်သူတို့သည် တရားကို မပြောဆိုတတ်ကုန်၊ ထိုသူတို့ သည် သူတော်ကောင်း မမည်ကုန်။ တပ်မက်မှု “ရာဂ”ကိုလည်းကောင်း၊ အမျက် ထွက်မှု ‘ဒေါသ'ကိုလည်းကောင်း၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ'ကိုလည်းကောင်း ပယ်၍ တရား ကို ဟောပြောတတ်သူတို့သာ သူတော်ကောင်း ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဟောတော်မူ၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ခေါမဒုဿနိဂုံးနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်ကြကုန်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိစွ တကား၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိစွတကား၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာ သော်ကား မှောက်ထားသော ဝတ္ထုကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ် ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သော သူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ဘိ သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါ၏။ ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ တရားတော် ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်တို့ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာတို့ ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။

နှစ်ခုမြောက် ဥပါသကဝဂ် ပြီး၏။

ဗြာဟ္မဏသံယုတ် ပြီး၏။

--

၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ်

၁-နိက္ခန္တသုတ်

֍ ၂၀၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီကျောင်း၌ အသျှင်နိဂြောဓကပ္ပမည်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနှင့်အတူ နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသ သည် ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးသည် ဖြစ်ရကား ကျောင်းစောင့် နေရစ်ခဲ့ရသော ရဟန်းငယ် ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ များစွာသော မိန်းမတို့သည် အထိုက်အလျောက်သော တန်ဆာဖြင့် ဆင်ယင်ကုန်၍ အဂ္ဂါဠဝစေတီကျောင်း သို့ ကျောင်းကြည့် လာကြကုန်၏၊ ထိုအခါ ဝင်္ဂီသသည် ထိုမိန်းမတို့ကို မြင်သောကြောင့် မမွေ့လျော်ခြင်း ဖြစ်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ’ သည် စိတ်ကို ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏ - “အကြင်ငါ့အား မမွေ့လျော်သည် ဖြစ်၍ တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ'သည် စိတ်ကို ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုငါ့အား အရ မတော်စွတကား၊ ငါ့အား ကောင်းစွာ ရခြင်း မဖြစ်လေစွတကား၊ ငါ့အား ရဟန်းအဖြစ်ကို မကောင်း သဖြင့် ရခြင်း ဖြစ်လေစွတကား၊ ငါ့အား ရဟန်းအဖြစ်ကို ကောင်းစွာ ရခြင်း မဖြစ်လေစွတကား၊ ဤရာဂ ဖြစ်ပေါ်လာရာ၌ ငါ့အား မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဖျောက်၍ မွေ့လျော်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ရာသော တစ်ပါးသူကို အဘယ်မှာ ရနိုင်ပါအံ့နည်း၊ ငါသည် ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင် မိမိ၏ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဖျောက်၍ မွေ့လျော်ခြင်း ကို ဖြစ်စေနိုင်ရမူကား ကောင်းလေစွတကား”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် ကိုယ်တိုင် ပင်လျှင် မိမိ၏ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဖျောက်၍ မွေ့လျော်ခြင်းကို ဖြစ်စေပြီးသော် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

“လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၍ ငြိမ်သက်နေသော ငါ့ကို ကာမ ဝိတတ်တို့သည် ပြေးဝင်လာကုန်ပြီတကား။ ဤခက်ထန် , ကြမ်းကြုတ်မှုတို့သည် မည်းနက်သော မာရ်၏ အသင်းအပင်းမှ ပြေးဝင်လာကုန်ပြီတကား။

သင်ပြီးသော လေးအတတ်ရှိကုန်သော ခိုင်ခံ့သောလေးကို စွဲကိုင်ကုန်သော လေး သမားကြီး ဖြစ်ကုန်သော မပြေးတတ်ကုန်သော တစ်ထောင်မျှသော ထင်ရှားသော မင်းသားတို့သည် ထက်ဝန်းကျင်မှ ဝိုင်းအုံပစ်ကြကုန်၏။

ဤမျှ လေးသည်တော် တစ်ထောင်ထက် သာလွန်၍ (ရူပါရုံစသော မြားငါးစင်းတို့ကို တစ်ပြိုင်နက် ပစ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကုန်သော) မိန်းမတို့သည် အကယ်၍ လာ ကုန်အံ့၊ (ဤသို့ လာကုန်သော်လည်း) မိမိတရား၌ တည်နေသော ငါ့ကို တုန်လှုပ် စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကုန်လတ္တံ့။

ထိုစကား မှန်၏။ ငါသည် နိဗ္ဗာန်ကို ရကြောင်း ဝိပဿနာကို နေမင်း၏ အဆွေ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ (မျက်မှောက်တော်မှ) ဤသို့ ကြားနာဖူး၏၊ ထို နိဗ္ဗာန်ကို ရကြောင်း ဖြစ်သော ဝိပဿနာ၌ ငါ၏ စိတ်သည် မွေ့လျော်ခြင်း ရှိ၏။

ဟယ် ကိလေသာယုတ် ဤသို့ နေသော ငါ့ကို အကယ်၍ ကပ်လာငြားအံ့၊ ဤသို့ ကပ်လာသည်ရှိသော် ဟယ် သေစေတတ်သော ကိလေသာယုတ် အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ပြုသည်ရှိသော် ငါ၏ သွားရာလမ်းကို သင် မမြင်ရလတ္တံ့၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့် ငါ ပြုလုပ်အံ့”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

--

၂-အရတီသုတ်

֍ ၂၁၀။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီကျောင်း၌ အသျှင်နိဂြောဓကပ္ပ မည်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနှင့် အတူနေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်နိဂြောဓကပ္ပသည် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာ မှ ဖဲခဲ့၍ ကျောင်းသို့ ဝင်၏။ ညချမ်း၌လည်းကောင်း၊ နောက်တစ်နေ့၌လည်းကောင်း ကျောင်းမှ ထွက်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား မမွေ့လျော်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ’ သည် စိတ်ကို ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏ - “အကြင်ငါ့အား မမွေ့လျော်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ'သည် စိတ်ကို ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုငါ့အား (လူ၏့အဖြစ်ကို) အရမတော်စွတကား၊ ငါ့အား (လူ၏ အဖြစ်ကို) ကောင်းစွာ ရခြင်း မဖြစ်ရလေစွ တကား၊ ငါ့အား (ရဟန်းအဖြစ်ကို) မကောင်းသဖြင့် ရခြင်း ဖြစ်လေစွတကား၊ ငါ့အား (ရဟန်းအဖြစ်ကို) ကောင်းစွာ ရခြင်း မဖြစ်ရလေစွတကား၊ ဤရာဂဖြစ်ပေါ်လာ ရာ၌ ငါ့အား မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဖျောက်၍ မွေ့လျော်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ရာသော တစ်ပါးသူကို အဘယ်မှာ ရနိုင်ပါအံ့နည်း၊ ငါသည် ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင် မိမိ၏ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဖျောက်၍ မွေ့လျော်ခြင်းကို ဖြစ်စေ နိုင်ရမူကား ကောင်းလေစွတကား”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင် မိမိ၏ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဖျောက်၍ မွေ့လျော်ခြင်းကို ဖြစ်စေပြီးသော် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် (သာသနာတော်၌) မမွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကာမ ဂုဏ် ငါးပါးတို့၌ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကာမဂုဏ် ငါးပါးဟု ဆိုအပ်သော အိမ်၌ မှီသော ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ ကိုလည်းကောင်း အချင်းခပ်သိမ်း ပယ်၍ တစ်စုံ တစ်ခုသော အာရုံ၌ ကိလေသာတောအုပ်ကြီးကို မပြုရာ။ ကိလေသာတည်းဟူသော တောအုပ်ကြီး မရှိသော တဏှာဟူသော မွေ့လျော်ခြင်းမှ ကင်းသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘိက္ခု မည်၏၊

ဤလောကဝယ် မြေ၌ တည်သော အကြင်ရူပါရုံသည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ တည်သော အကြင်ရူပါရုံသည်လည်းကောင်း၊ မြေအောက်၌ ဖြစ်သော အကြင်ရူပါရုံ သည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုရူပါရုံအားလုံးသည် ဆွေးမြေ့သည် ဖြစ်၍ မမြဲ၊ အတ္တဘောကို သိသော (သူတော်ကောင်းတို့သည်) ဤသို့ ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်လျက် နေကြကုန်၏။

လူတို့သည် တည်ရာ ‘ဥပဓိ'တို့၌လည်းကောင်း မြင်အပ် ကြားအပ်သော အာရုံ၌လည်းကောင်း၊ နမ်းအပ် လျက်အပ်သော အာရုံ၌လည်းကောင်း၊ တွေ့ထိအပ်သော အာရုံ၌လည်းကောင်း မက်မောကုန်၏။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤဥပဓိတို့၌ အလို ‘ဆန္ဒ'ကို ပယ်ဖျောက်၍ တဏှာ မရှိသူ ဖြစ်၏၊ ဤဥပဓိတို့၌ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မကပ်ငြိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မုနိ မည်၏ဟူ၍ ဆိုကုန်၏။

များစွာကုန်သော ကြံစည်မှု အဓမ္မဝိတက်ခြောက်ပါးတို့သည် အာရုံခြောက်ပါးကို မှီကုန်လျက် လူအပေါင်း၌ သက်ဝင်၍ တည်ကုန်၏၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား တစ်စုံ တစ်ရာ၌ ကိလေသာအသင်းအပင်းတို့ ဝင်ရောက်သူ မဖြစ်ရာ၊ ရုန့်ရင်းသောစကား ကို ဆိုသူ မဖြစ်ရာ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘိက္ခု မည်၏။

ပညာရှိသော၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော၊ ဟန်ဆောင်မှု မရှိသော၊ ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသော၊ တပ်မက်ခြင်း ‘တဏှာ'လည်း ကင်းသော ထိုရဟန်းသည် ငြိမ်းချမ်းသော နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ရောက် ပြီ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရန် အခါကို ငံ့လင့်နေ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

--

၃-ပေသလသုတ်

֍ ၂၁၁။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီကျောင်း၌ အသျှင်နိဂြောဓကပ္ပ မည်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနှင့် အတူနေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် မိမိ၏ စာပေပဋိဘာန်,ဉာဏ်ပညာဖြင့် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကို မထေမဲ့မြင် ပြု၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား “ငါသည် မိမိ၏ စာပေပဋိဘာန်,ဉာဏ်ပညာဖြင့် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကို မထေမဲ့မြင် ပြုမိ၏၊ ငါ့အား (လူ၏ အဖြစ်ကို) အရမတော်စွတကား၊ ငါ့အား (လူ၏ အဖြစ်ကို) ရခြင်း မဖြစ်လေစွတကား၊ ငါ့အား (ရဟန်း၏ အဖြစ်ကို) မကောင်းသဖြင့် ရလေစွတကား၊ ငါ့အား (ရဟန်း၏ အဖြစ်ကို) ကောင်းစွာ ရခြင်း မဖြစ်လေစွတကား”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါအသျှင်ဝင်္ဂီသသည် ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင် မိမိ၏ နှလုံး မသာယာခြင်းကို ဖြစ်စေရကား ထိုအချိန်၌ ဤ ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

“ဂေါတမနွယ်ဖြစ်သော ဟယ် ဝင်္ဂီသ မာနကို ပယ်ဘိလော့၊ မာန၏ သွားရာ ခရီးကိုလည်း အကြွင်းမဲ့ ပယ်လော့၊ မာန၏ သွားရာ ခရီး၌ တွေဝေသည် ဖြစ်၍ ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး နှလုံးမသာမယာ ဖြစ်ရပြီ။

ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်းဖြင့် ချေဖျက်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မာနနှိပ်စက်အပ် ကုန်သည် ဖြစ်၍ ငရဲသို့ ကျရကုန်၏၊ မာနနှိပ်စက်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ငရဲ၌ ဖြစ်ရကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စိုးရိမ်ရကုန်၏။

မဂ်ဖြင့် (ကိလေသာကို) အောင်ပြီးသော ကောင်းစွာ ကျင့်သော ရဟန်းသည် တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ မစိုးရိမ်ရ။ ကျော်စောခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာခြင်းကိုလည်းကောင်း ခံစားရ၏။ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားသော စိတ်ရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘တရားကို မြင်သူ’ဟု ဆိုအပ်၏။

ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ (ဒေါသတည်းဟူသော) ငြောင့်တံသင်း ကင်းသော ဝီရိယနှင့် ပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ'တို့ကို ပယ်၍ မာနကိုလည်း အကြွင်းမဲ့ ပယ်ကာ ငြိမ်းပြီးဖြစ်ရကား အသိဉာဏ်မဂ်ဝိဇ္ဇာဖြင့် (ကိလေသာတို့၏) အဆုံးကို ပြု၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

--

၄-အာနန္ဒသုတ်

֍ ၂၁၂။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်အာနန္ဒာသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဋ္ဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ နောက်လိုက်ရဟန်းဖြစ်သော အသျှင်ဝင်္ဂီသနှင့် အတူ ဆွမ်းခံဝင်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား မမွေ့လျော်ခြင်း ဖြစ်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ'သည် စိတ်ကို ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်၏-

“ဂေါတမနွယ်ဖြစ်သော အသျှင်အာနန္ဒာ ကာမဂုဏ်၌ တပ်မက်မှု ‘ကာမရာဂ'မီး သည် အကျွန်ုပ်အား လောင်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်၏ စိတ်သည် ထက်ဝန်းကျင်မှ လောင် မြိုက်ခံရပါ၏၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်အား အစဉ်သနားသဖြင့် ရာဂငြိမ်း ကြောင်း တရားကို ဟောတော်မူပါလော့”ဟု ရွတ်ဆို၏။

“သညာ ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် သင်၏ စိတ်သည် ထက်ဝန်းကျင်မှ လောင်မြိုက် ခံနေရ၏၊ ‘တင့်တယ်၏’ ဟူသော ရာဂနှင့် စပ်သော အမှတ်နိမိတ်ကို နှလုံးမသွင်း ရှောင်ကွင်းပါလော့။

(ရုပ်နာမ်ဓမ္မ) သင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စအားဖြင့် ရှုလော့၊ ဒုက္ခအားဖြင့် ရှုလော့၊ အတ္တအားဖြင့် မရှုလင့်၊ ပြင်းစွာတပ်မက်မှု ‘ရာဂ'ကို ငြိမ်းစေလော့၊ အဖန်တလဲလဲ မလောင်မြိုက်စေလင့်။

မတင့်မတယ် စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ် အဖြစ်အားဖြင့် သင်၏ စိတ်ကို ဖြစ်ပွားစေလော့၊ တစ်ခုတည်းသော အာရုံရှိသော တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိကို’ ပွားစေလော့၊ ကိုယ်အစု၌ ဖြစ်သော ကာယဂတာသတိကို သင့်သန္တာန်၌ ဖြစ်စေလော့၊ ရာဂ၌ ငြီးငွေ့မှုများသူ ဖြစ်ပါလေလော့။

နိစ္စစသော နိမိတ်ကင်းသည့် ဝိပဿနာကိုလည်း ပွားများလော့၊ ကိန်းအောင်းနေ သော ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို ပယ်စွန့်လော့။ ထိုထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကို ပယ်စွန့်ခြင်းကြောင့် (ရာဂစသည်မှ) ငြိမ်းသည်ဖြစ်၍ လှည့်လည်ရလတ္တံ့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

--

၅-သုဘာသိတသုတ်

֍ ၂၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား သည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ အင်္ဂါလေးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော စကားသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကား မည်၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကား မမည်။ အပြစ်လည်း မရှိ၊ ပညာရှိတို့သည် မကဲ့ရဲ့အပ်။ အဘယ် လေးပါးတို့နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -

(၁) ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားကို မဆို။

(၂) တရားနှင့် ညီသော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ တရားနှင့် မညီသော စကားကို မဆို။

(၃) ချစ်ခင်ဖွယ်သော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ မချစ်ခင်ဖွယ်သော စကားကို မဆို။

(၄) မှန်သော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ မမှန်သော စကားကို မဆို။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ အင်္ဂါလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော စကားသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကား မည်၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကား မမည်။ အပြစ်လည်း မရှိ၊ ပညာရှိတို့သည် မကဲ့ရဲ့အပ်။ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီးလျှင် ထို့ပြင် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

“ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကို မြတ်၏ဟူ၍ သူတော်ကောင်းတို့သည် ဆို ကုန်ပြီ။ တရားနှင့် လျော်သော စကားကိုသာ ဆိုရာ၏၊ တရားနှင့် မလျော်သော စကားကို မဆိုရာ၊ ထိုစကားကို ဒုတိယအမြတ်ဆုံး စကားဟု ဆို၏။ ချစ်ခင်ဖွယ် စကားကိုသာ ဆိုရာ၏၊ ချစ်ခင်ဖွယ် မဟုတ်သော စကားကို မဆိုရာ၊ ထိုစကားကို တတိယအမြတ်ဆုံး စကားဟု ဆို၏။ မှန်သော စကားကိုသာ ဆိုရာ၏၊ မမှန်သော စကားကို မဆိုရာ၊ ထိုစကားကို စတုတ္ထအမြတ်ဆုံး စကားဟု ဆို၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်ကာ မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကား ကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ “ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသ သည် မြတ်စွာဘုရားကို မျက်မှောက်တော်၌ သင့်လျော်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူး၏-

အကြင် စကားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို မပူပန်စေရာ၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း မညှဉ်းဆဲ ရာ၊ စင်စစ် ထိုစကားကိုသာ ဆိုရာ၏၊ ထိုစကားသည်သာ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကား မည်၏။

ချစ်ဖွယ်သော စကားကိုသာလျှင် ဆိုရာ၏၊ အကြင်စကားသည် နှစ်လိုဖွယ် ဖြစ်၏၊ ထိုစကားကိုသာ ဆိုရာ၏၊ သူတစ်ပါးတို့အား ဆိုသည်ရှိသော် မနှစ်မြို့ဖွယ် ယုတ်မာ သော စကားတို့ကို မယူမူ၍ ချစ်ဖွယ်သော စကားကိုသာ ဆိုရာ၏၊

မှန်သော စကားတို့သည် စင်စစ် အမြိုက်သုဓာဘုတ်နှင့် တူကုန်၏၊ ဤမှန်သော စကားကို ပြောခြင်းသဘောသည် ရှေးရိုးစဉ်လာ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် မှန်သော စကား၌လည်းကောင်း၊ အကျိုး၌လည်းကောင်း၊ အကြောင်း၌လည်းကောင်း တည်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်ပြီ။

မြတ်စွာဘုရားသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုခြင်းငှါ ဘေး မရှိသော အကြင်စကားကို ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုစကားသည် စင်စစ် စကားတကာတို့ ထက် မြတ်၏”ဟု (ရွတ်ဆို ချီးကျူး၏)။

--

၆-သာရိပုတ္တသုတ်

֍ ၂၁၄။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတ္တရာသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဋ္ဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတ္တရာသည် ရဟန်းတို့ကို အနက်ကို သိစေနိုင်သော သန့်ရှင်းသော မလုံးထွေးသော အပြည့်အစုံဖြစ်သော တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) ကောင်းစွာ ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေပြုကာ နှလုံးသွင်းလျက် အလုံးစုံကို့စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မှတ်ပြီးလျှင် နားထောင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ တရားနာကုန်၏။

ထိုအခါ၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား “ဤအသျှင်သာရိပုတ္တရာသည် ရဟန်းတို့ကို အနက်ကို သိစေနိုင်သော သန့်ရှင်းသော မလုံးထွေးသော အပြည့်အစုံ ဖြစ်သော တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) ကောင်းစွာ ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေ ပြုကာ နှလုံးသွင်းလျက် အလုံးစုံကို စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မှတ်ပြီးလျှင် နားထောင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ တရားနာကုန်၏၊ ငါသည် အသျှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော် ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊

ထို့နောက် အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်လျက် အသျှင်သာရိပုတ္တရာ ရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီ၍ “ငါ့သျှင်သာရိပုတ္တရာ အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ငါ့သျှင်သာရိပုတ္တရာ အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ “ငါ့သျှင်ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့ဟု မိန့်ဆို၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အသျှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မျက်မှောက်၌ သင့် လျော်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူး၏-

“နက်နဲသော ပညာရှိတော်မူသော၊ အကျိုးအကြောင်းကို သိသော ပညာလည်း ရှိတော်မူသော၊ အကြောင်းဟုတ်သည် မဟုတ်သည်တို့၌ လိမ္မာတော်မူပြီးသော၊ ကြီးမြတ်သော ပညာလည်း ရှိတော်မူသော သာရိပုတ္တရာသည် ရဟန်းတို့အား တရားကို ဟောတော်မူ၏။

သာရိပုတ္တရာသည် ‘သာလိကာမ၏ (သာယာ) ကြွေးကြော်သံကဲ့သို့’ သစ္စာလေးပါး တရားကို အကျဉ်းအားဖြင့်လည်း ဟောတော်မူ၏၊ အကျယ်အားဖြင့်လည်း ဟော တော်မူ၏၊ ပညာကို ထုတ်ဆောင်တော်မူပြီ။

ရဟန်းတို့သည် ထိုတရားကို ဟောသော အသျှင်သာရိပုတ္တရာ၏ သာယာသော အသံကို နာကြားရကုန်၏၊ တပ်မက်ဖွယ်ရှိသော နာပျော်ဖွယ်ရှိသော သာယာသော အသံကြောင့် တက်ကြွသော စိတ်ရှိကြကုန်သည် ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိကြကုန် သည် ဖြစ်၍ နားစိုက်ထောင်ကုန်၏”ဟု (ချီးကျူး၏)။

--

၇-ပဝါရဏာသုတ်

֍ ၂၁၅။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတာ ဝိသာခါ၏ ပြာသာဒ်၌ အလုံးစုံ ရဟန္တာချည်းဖြစ်ကုန်သော ငါးရာအတိုင်းအရှည်ရှိသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့် အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့၌ ပဝါရဏာပြုအံ့သောငှါ ရဟန်းအပေါင်း ခြံရံလျက် လွင်တီးခေါင်၌ နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား သည် ဆိတ်ဆိတ်နေသော ရဟန်းသံဃာကို စောင့်ငဲ့ကြည့်ရှုတော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား “ရဟန်းတို့ ယခု အခါ၌ ငါဘုရားသည် သင်တို့အား ဖိတ်ကြား၏၊ ငါ၏ တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို သင်တို့ မကဲ့ရဲ့ဘဲ ရှိကြကုန်၏လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်သာရိပုတ္တရာသည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်ကာ မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို မကဲ့ရဲ့လိုပါကုန်။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် (သူတစ်ပါးတို့) မဖြစ်စေနိုင်သော မဂ်ကို ဖြစ်စေတော်မူပါ၏၊ မသိစေနိုင်သော မဂ်ကို သိစေတော်မူနိုင်ပါ၏၊ မဟောနိုင်သော မဂ်တရားကို ဟော တော်မူနိုင်ပါ၏၊ မဂ်ကို ထိုးထွင်းသိတော်မူပါ၏၊ မဂ်ကို သိမြင်တော်မူပါ၏၊ မဂ်၌ လိမ္မာတော်မူပါ၏။ အသျှင် ဘုရား (ရှေ့သွားဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၏) နောက်လိုက်တပည့်တို့သည် မဂ်သို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သည် မဂ်နှင့် ပြည့်စုံကုန်သည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား့အကျွန်ုပ်သည်လည်း မြတ်စွာဘုရားကို ဖိတ်ကြားပါ၏၊ အကျွန်ုပ်၏ တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို မြတ်စွာဘုရား သည် ကဲ့ရဲ့တော် မမူဘဲ ရှိပါ၏လော”ဟု လျှောက်၏။

သာရိပုတ္တရာ “ငါဘုရားသည် သင်၏ တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို မကဲ့ရဲ့လို၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ကြီးသော ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် မြေကြီးအထုနှင့် တူသော ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ရွှင်သော ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် လျင်မြန်သော ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ထက်သော ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ထိုးထွင်း နိုင်သော ပညာရှိ၏၊ သာရိပုတ္တရာ စကြဝတေးမင်း၏ သားကြီးသည် အဖလည်စေအပ်သော အာဏာစက်ကို သင့်သော အကြောင်းဖြင့်သာလျှင် အတုလိုက်၍ လည်စေသကဲ့သို့ သာရိပုတ္တရာ ဤအတူသာလျှင် သင် သည် ငါဘုရား လည်စေအပ်သော အတုမရှိသော ဓမ္မစက်ကို သင့်သော အကြောင်းဖြင့်သာလျှင် အတု လိုက်၍ လည်စေ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

“အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို အကယ်၍ မကဲ့ရဲ့လိုသည် ဖြစ်အံ့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤငါးရာသော ရဟန်းတို့၏ တစ်စုံ တစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို ကဲ့ရဲ့တော်မမူဘဲ ရှိပါ၏လော”ဟု လျှောက်၏။ “သာရိပုတ္တရာ ငါဘုရားသည် ဤငါးရာသော ရဟန်းတို့၏ တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာကို မကဲ့ရဲ့လို။ သာရိပုတ္တရာ မှန်၏၊ ဤငါးရာသော ရဟန်းတို့တွင် ခြောက်ကျိပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ခြောက်ကျိပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အဘိညာဉ်ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ခြောက်ကျိပ် ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နှစ်ပါးသော အဖို့မှ လွတ်မြောက်သူ ‘ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ’ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤမှ တစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ပညာဖြင့် လွတ်မြောက်သူ ‘ပညာဝိမုတ္တ’ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်လျက် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီကာ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ “ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူး၏-

“သံယောဇဉ် အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်ကုန်သော ဆင်းရဲ မရှိကုန်သော ကုန်ပြီး သော ဘဝသစ်ရှိကုန်သော ရဟန္တာချည်း ဖြစ်ကုန်သော ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်ဖြစ်သော ဤနေ့၌ စင်ကြယ်စွာ ပဝါရဏာပြုခြင်း ငှါ အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၏။

အမတ်အပေါင်း ဝန်းရံအပ်သော စကြဝတေးမင်းသည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤ မြေကြီးကို အစဉ်လှည့်လည်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အောင်အပ်ပြီးသော (ရာဂ , ဒေါသ, မောဟဟု ဆိုအပ်သော) စစ်မြေပြင်ရှိသော, ယာဉ်မှူးသဖွယ်လည်း ဖြစ်သော, အတု မရှိသော မြတ်စွာဘုရားကို ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော , မစ္စုမာရ်ကို ပယ်ကုန် ပြီးသော တပည့်တို့သည် ဆည်းကပ်ကြကုန်၏။

အလုံးစုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ သားတော်တို့တည်း၊ ဤ သားတော်တို့ အတွင်းဝယ် (သီလ မရှိသူ) အဖျင်း မရှိ၊ တဏှာဟူသော ငြောင့် တံသင်းကို ပယ်နုတ်တော်မူပြီးသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ် ရှိခိုးပါ၏”ဟု (ချီးကျူး၏)။

၈-ပရောသဟဿသုတ်

֍ ၂၁၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးကျိပ်ကုန်သော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို နိဗ္ဗာန်နှင့်စပ်သော တရားစကားဖြင့် (အကျိုး စီးပွားကို) ကောင်းစွာ ပြလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်း စေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေပြုကာ နှလုံးသွင်းကုန်လျက် အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မှတ်သားပြီးလျှင် နားစိုက်ထောင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ တရား နာကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား ဤသို့သော အကြံ ဖြစ်၏- “ဤမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား နိဗ္ဗာန်နှင့် စပ်သော တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို ကောင်းစွာ ပြလျက် တရားကို ဆောက်တည်စေကာ တရားကျင့်သုံးရန် ထက်သန်ရွှင်လန်း စေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေ ပြုကာ နှလုံးသွင်းကုန်လျက် အလုံးစုံသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မှတ်သားပြီးလျှင် နားစိုက်ထောင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ တရားနာကုန်၏၊ ငါသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

--

ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်ကာ မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် မြတ်စွာဘုရားအား “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ “ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူး၏-

“ကိလေသာမြူ ကင်းသော၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ ဘေးမရှိသော၊ နိဗ္ဗာန်ဟု ဆိုအပ် သော တရားကို ဟောတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ရဟန်းတစ်ထောင်ကျော် သည် ဆည်းကပ်၏။

မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်သော အညစ်အကြေး ကင်းသော တရားကို ရဟန်းတို့သည် နာကုန်၏၊ ရဟန်းအပေါင်းတို့ဖြင့် ခြံရံအပ်သော မြတ်စွာဘုရား သည် တင့်တယ်တော်မူပေစွတကား။

ဘုရားတို့တွင် ခုနစ်ဆူမြောက် ဘုရားဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် နာဂ အမည်ရှိတော်မူ၏၊ မိုးကြီးသဖွယ် ဖြစ်၍ တပည့်သားအပေါင်း၌ (တရားမိုးကို) ရွာ သွန်းတော်မူ၏။

ကြီးသော လုံလရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရား၏ တပည့် ဝင်္ဂီသ သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်လိုသောကြောင့် နေ့သန့်စင်ရာမှ ထွက်၍ အသျှင် ဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုး၏”ဟု ချီးကျူး၏။

“ဝင်္ဂီသ အသို့နည်း သင့်အား ဤဂါထာကို ရှေးက ကြံထားအပ်ကုန်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ် တစ် ခဏချင်းပင်လျှင် သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ကုန်သလော”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား ဤဂါထာတို့ကို ရှေးက ကြံမထားပါ၊ စင်စစ်သော်ကား တစ်ခဏချင်းပင် အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ ဝင်္ဂီသ သို့ဖြစ်လျှင် ရှေးက ကြံမထားကုန်သော ဂါထာတို့သည် သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှု ပိုလွန်၍ ထင်စေကုန်ဦးလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှေးက ကြံမထားဖူးကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် အတိုင်းထက် အလွန် ချီးကျူးပြန်၏-

“(အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည်) မာရ်၏ လမ်းမှားကို လွှမ်းမိုးဖိနှိပ်ပြီးလျှင် ငြောင့်တို့ကို ချိုးဖြတ်၍ ကြွသွားတော်မူ၏၊ (ရာဂစသည်တို့သည်) မမှီအပ်သော အဖို့ အားဖြင့် တရားကို ခွဲခြားဝေဖန်၍ ဟောတော်မူတတ်သော အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်ခြင်းကို ပြုတော်မူတတ်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ရှုကြကုန်လော့။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဩဃလေးပါးမှ ကူးမြောက်ခြင်းအကျိုးငှါ (သတိပဋ္ဌာန် စသော) များသော အပြားရှိသော လမ်းစဉ်တရားကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ အမြိုက် နိဗ္ဗူ ဆောင်ယူနိုင်ငြား့ထိုလမ်းစဉ်တရားကိုလည်း ဟောကြားတော်မူအပ်သည် ရှိသော် တရားကို မြင်သော သူတို့သည် မရွေ့လျောသည် ဖြစ်၍ တည်ကုန်၏။

ထွန်းတောက်ပခြင်းကို ပြုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုထွင်းသိတော်မူ၍ အလုံးစုံသော ဒိဋ္ဌိတို့၏ တည်ရာတို့ကို လွန်မြောက်ရာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို မြင် တော်မူပြီ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သော တရားကို သိတေ်မူ၍လည်းကောင်း၊ မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍လည်းကောင်း ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦးတို့အား (မြတ်သော တရားကို) ဟောကြားတော်မူပြီ။

ဤသို့ တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောသည်ရှိသော် တရားကို သိကုန်သော ပညာရှိတို့အား အဘယ်မှာ မေ့လျော့နိုင်အံ့နည်း၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင် အကျွန်ုပ် သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်၌ အခါခပ်သိမ်း မေ့လျော့ခြင်း ကင်းသည် ဖြစ်၍ ရှိခိုးလျက် ကျင့်ပါအံ့”ဟု (ချီးကျူး၏)။

--

၉-ကောဏ္ဍညသုတ်

֍ ၂၁၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှည့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အညာသိကောဏ္ဍညသည် အလွန် ကြာမြင့်မှသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်စုံတို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် ပျပ်ဝပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်စုံတို့ကို ခံတွင်းဖြင့် စုပ်၏၊ လက်တို့ဖြင့်လည်း ဆုပ်နယ်၏၊ “အသျှင် ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကောဏ္ဍညပါတည်း၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကောဏ္ဍညပါတည်း”ဟု အ မည်ကိုလည်း လျှောက်ကြား၏။

ထိုအခါ၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏- “ဤအသျှင် အညာသိကောဏ္ဍညသည် အလွန်ကြာမြင့်မှသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်စုံတို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် ပျပ်ဝပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်စုံတို့ကို ခံတွင်းဖြင့် စုပ်၏၊ လက်တို့ဖြင့်လည်း ဆုပ်နယ်၏၊ “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကောဏ္ဍညပါတည်း၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကောဏ္ဍညပါတည်း”ဟု အမည်ကိုလည်း ကြား၏၊ ငါသည် အသျှင်အညာသိ ကောဏ္ဍညကို မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးရမူကား ကောင်း လေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထို့နောက် အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်ကာ မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ “ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အသျှင်အညာသိကောဏ္ဍညကို မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူး၏။-

“ကောဏ္ဍညအမည်ရှိသော ထိုမထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို အတုလိုက်၍ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိတော်မူ၏၊ ထက်သန်သော လုံလနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ (ဈာန်သမာပတ်ကို) ရတော်မူ၏၊ ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိကုန်သော သူတို့တွင် အမြဲ မပြတ် ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေလေ့ရှိကုန်သော သူတို့တွင် အမြဲ မပြတ် ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေလေ့ရှိ၏။

မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမတော်မူတိုင်း ပြုကျင့်လေ့ရှိသော တပည့်သည် ရောက်အပ် သော အကြင်လောကုတ္တရာတရားသည် ရှိ၏၊ မမေ့မလျော့ ကျင့်ပြီးသော အသျှင် ကောဏ္ဍညသည် အလုံးစုံသော ထိုလောကုတ္တရာတရားသို့ အစဉ်ရောက်တော်မူ၏။

မြတ်စွာဘုရား၏ အမွေခံဖြစ်တော်မူသော၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသော၊ ဝိဇ္ဇာ သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော၊့စေတောပရိယအဘိညာဉ်၌ လိမ္မာသော ကောဏ္ဍညသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်ကို ရှိခိုး၏”ဟု (ချီးကျူး၏)။

--

၁၀-မောဂ္ဂလ္လာနသုတ်

֍ ၂၁၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဣသိဂိလိတောင်နံပါး မည်းနက်သော ကျောက်ဖျာ၌ ရဟန္တာချည်းသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော ငါးရာအတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော များစွာသော ရဟန်း သံဃာနှင့် အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ထိုရဟန်းတို့၏ ‘ဥပဓိ'မရှိ သော ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ကို မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆင်ခြင်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏- “ဤမြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဣသိဂိလိတောင်နံပါး မည်းနက်သော ကျောက်ဖျာ၌ ရဟန္တာချည်းသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော ငါးရာအတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော များစွာသော ရဟန်း သံဃာနှင့်အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ အသျှင်မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုရဟန်းတို့၏ ‘ဥပဓိ'မရှိသော ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ကို မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆင်ခြင်၏၊ ငါသည် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် ကို မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ “ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် အသျှင်မဟာ မောဂ္ဂလာန်ကို မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူး၏။-

“ဣသိဂိလိတောင်နံပါး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ ကမ်းတစ်ဖက် သို့ ရောက်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော မစ္စုမာရ် ကို ပယ်စွန့်ကုန်ပြီးသော ငါးရာသော တပည့်ရဟန္တာတို့သည် ဆည်းကပ်ကုန်၏။

ကြီးသော တန်ခိုးရှိတော်မူသော မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုရဟန္တာတို့၏ ကိလေသာမှ လွတ်သော ဥပဓိ မရှိသော စိတ်ကို ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ထိုရဟန္တာတို့ကို မိမိ စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

တပည့်အပေါင်းတို့သည် ဤသို့ အလုံးစုံဂုဏ်အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသော၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်တော်မူသော၊ များစွာသော အကြောင်းဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ ဂေါတမအနွယ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ် ကုန်၏”ဟု (ချီးကျူး၏)။

--

၁၁-ဂဂ္ဂရာသုတ်

֍ ၂၁၉။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် စမ္ပာပြည် ဂဂ္ဂရာရေကန်၏ ကမ်းနား၌ ငါးရာ အတိုင်း အရှည်ရှိသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ခုနစ်ရာသော ဥပါသကာယောကျ်ားတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ခုနစ်ရာသော ဥပါသိကာမတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ အထောင်မက များကုန်သော နတ်တို့နှင့်လည်းကောင်း အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်း,နတ်,လူတို့ထက် မြတ်စွာဘုရားသည် အဆင်း တော်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံဖြင့်လည်းကောင်း သာလွန်၍ တင့်တယ်တော်မူ၏။

ထိုအခါ၌ အသျှင်ဝင်္ဂီသအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏- “ဤမြတ်စွာဘုရားသည် စမ္ပာပြည် ဂဂ္ဂရာရေကန်၏ ကမ်းနား၌ ငါးရာအတိုင်းအရှည်ရှိသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ခုနစ်ရာသော ဥပါသကာယောကျ်ားတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ခုနစ်ရာသော ဥပါသိကာမတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ အထောင်မက များစွာကုန်သော နတ်တို့နှင့်လည်းကောင်း အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်း,နတ်,လူတို့ထက့်မြတ်စွာဘုရားသည် အဆင်းတော်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံဖြင့်လည်းကောင်း သာလွန်၍ တင့်တယ်တော်မူ၏၊ ငါသည် မြတ်စွာဘုရားကို မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်သော ဂါထာဖြင့် ချီးကျူးရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ အပေါ်ရုံကို စမ္ပာယ်တင်၍ “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူ တတ်သော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ ဝင်္ဂီသ သင်၏ ဉာဏ်၌ ရှေးရှုထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ သင့်လျော်သော ဂါထာဖြင့် ချီးကျူး၏။-

“တိမ်တိုက်ကင်းသော ကောင်းကင်၌ လမင်းသည် တင့်တယ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အညစ်အကြေးကင်းသော နေမင်းသည် တင့်တယ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ မုနိအပေါင်းတို့ထက် မြတ်တော်မူသော ကိုယ်တော်မှ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် ထွက်သော ရောင်ခြည်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် အခြံအရံဖြင့် အလုံးစုံသော လောကကို လွန်၍ တင့်တယ်တော်မူ၏”ဟု (ချီးကျူး၏)။

--

၁၂-ဝင်္ဂီသသုတ်

֍ ၂၂၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် ရဟန်းဖြစ်၍ မကြာမြင့်မီ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အရဟတ္တဖိုလ်ချမ်းသာကို ခံစား၏၊ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ် ဆို၏-

“(ငါတို့သည်) ရှေးအခါက တစ်ရွာမှ တစ်ရွာသို့ တစ်ပြည်မှ တစ်ပြည်သို့ ကဗျာဖွဲ့ခြင်းမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ လှည့်လည်ကြကုန်၏၊ ထိုစဉ်အခါ မြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ဖူးမြင်ကြရကုန်၏၊ ငါတို့အား ယုံကြည်မှု ဖြစ်ရကုန်၏။

ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ခန္ဓာ, အာယတန, ဓာတ်တို့ကို (ပြတော်မူလျက်) ငါ့အား တရားဟောတော်မူ၏၊ ငါသည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တရားကို ကြားနာရ၍ လူ့ ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရဟန်းပြုခဲ့ရ၏၊

အကြင်သူတို့သည် အမြဲချဉ်းကပ်၍ ဖူးမြင်ရကုန်၏၊ များစွာကုန်သော ထိုရဟန်း ယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမတို့၏ အကျိုးငှါ မြတ်စွာဘုရားသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရတော်မူပေ၏တကား။

ငါ၏ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ (လာခြင်းသည်) ငါ့အား ကောင်းသော လာခြင်း ဖြစ်ပေစွတကား၊ သုံးပါးကုန်သော ဝိဇ္ဇာတို့ကို အစဉ်ရောက်ရပြီ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို လိုက်နာပြုလုပ်ရပေပြီ။

ငါသည် ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိ၏၊ မြတ်သော ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ကို သုတ်သင်အပ်ပြီးပြီ၊ (အသိဉာဏ်) ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်၍ (ဣဒ္ဓိဝိဓ) အဘိဉာဏ် ကို ရပြီ၊ သူတစ်ပါးစိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိသော ဉာဏ်၌ လိမ္မာ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ဝင်္ဂီသသံယုတ် ပြီး၏။

--

၉-ဝနသံယုတ်

၁-ဝိဝေကသုတ်

֍ ၂၂၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလ တိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် နေ့သန့်စင်ရာသို့ ကပ်သည်ရှိသော် တဏှာအိမ်ကို မှီ၍့ဖြစ်သော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်အကြံအစည်တို့ကို ကြံ၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေ သော နတ်သည် ထိုရဟန်းအား အစဉ်သနားသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသောကြောင့် ထိုရဟန်းကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“(ရဟန်း) သင်သည် ဆိတ်ငြိမ်မှု ‘ဝိဝေက'ကို တောင့်တသည် ဖြစ်၍ တောသို့ ဝင်၏၊ သို့ဖြစ်လျက် သင်၏ စိတ်သည် အပဖြစ်သော အာရုံတို့၌ ကျက်စားဘိ၏၊ လူသားဖြစ်သော သင်သည် (အခြား) လူသားဖြစ်သော သူ၌ အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို ပယ် ဖျောက်လော့၊ ယင်းသို့ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကြောင့် ရာဂကင်းသည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာခြင်း ရှိသူ ဖြစ်ရလတ္တံ့။

သင်သည် မမွေ့လျော်မှုကို စွန့်ပါလော့၊ သတိရှိသူ ဖြစ်ပါလော့၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံသော သင့်ကို ငါတို့ အောက်မေ့လိုပါကုန်၏။ ထိုစကား မှန်၏၊ တည်ရာ မရှိသော ဗလဝါမုခဝဲတည်းဟူသော ကိလေသာမြူကို လွန်နိုင်ခဲ၏၊ သင့်ကို ကာမမြူ သည် အပါယ်သို့ မဆောင်ပါစေလင့်။

မြေမှုန့်ကပ်သော ငှက်သည် ကပ်သောမြူကို ခါတွက်၍ ကျစေသကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းသည် လုံလနှင့် ပြည့်စုံသည် သတိနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ ကပ်သော ကိလေသာမြူကို ခါတွက်လျက် ကျစေပါလော့”ဟု (ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏)။

ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သော ထိုရဟန်းသည် ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

--

၂-ဥပဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၂၂၂။ အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ထို ရဟန်းသည် နေ့သန့်စင်ရာသို့ ကပ်လျက် အိပ်၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းအား အစဉ်သနားသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသောကြောင့် ထိုရဟန်းကို ထိတ်လန့်စေလို ရကား ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရဟန်း ထလော့၊ အဘယ်ကြောင့် အိပ်ဘိသနည်း၊ သင့်အား အိပ်ခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ထိုစကား မှန်၏၊ ကိလေသာဟူသော နာကျင်ခြင်းရှိသော တဏှာမြား စူးဝင်အပ်သည် ဖြစ်၍ ထိခိုက်သော သင့်အား အိပ်ခြင်းသည် အဘယ် အကျိုးရှိအံ့နည်း။

အကြင်ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါတရား'ဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့၏၊ ထိုယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါတရား'ကိုသာလျှင် ပွားစေလော့၊ အိပ်ခြင်း၏ အလိုနိုင်ငံသို့ မလိုက် ပါလင့်”ဟု ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏။

“(နတ်သား) ကာမဂုဏ်တို့သည် အမြဲ မရှိကုန်၊ မတည်တံ့ကုန်၊ ယင်းကာမဂုဏ်တို့၌ ပညာနည်းသော သူသည်သာ ပြင်းစွာ တွေဝေ၏၊ အနှောင်အဖွဲ့တို့မှ လွတ် ပြီးသော (တဏှာဒိဋ္ဌိအမှီဖြင့်) မမှီသော ရဟန်းကို (နေ့၌ အိပ်ခြင်းသည်) အဘယ် ကြောင့် ပူပန်စေနိုင်အံ့နည်း။

(နတ်သား) ပြင်းစွာ တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ကို လွန်မြောက်ခြင်းကြောင့် လွန်စွာ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုသစ္စာဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံ သော ထိုရဟန်းကို (နေ့၌ အိပ်ခြင်းသည်) အဘယ်ကြောင့် ပူပန်စေနိုင်အံ့နည်း။

(နတ်သား) မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ကို အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'ဖြင့် ဖြတ်တောက်၍ အာသဝ တရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ပူဆွေးမှု မရှိသော ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှု မရှိသော ရဟန်းကို (နေ့၌ အိပ်ခြင်းသည်) အဘယ်ကြောင့် ပူပန်စေနိုင်အံ့နည်း။

(နတ်သား) ထက်သန်သော လုံ့လရှိသော၊ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိ သော၊ မြဲမြံကြံ့ခိုင်သော လုံ့လရှိသော၊ နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တသော ရဟန်းကို (နေ့၌ အိပ်ခြင်းသည်) အဘယ်ကြောင့် ပူပန်စေနိုင်အံ့နည်း”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

--

၃-ကဿပဂေါတ္တသုတ်

֍ ၂၂၃။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်ကဿပဂေါတ္တသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ကဿပဂေါတ္တသည် နေ့သန့်စင်ရာသို့ ကပ်၍ သားမုဆိုးတစ်ယောက်ကို ဆုံးမ၏၊ ထိုအခါ ထို တောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် အသျှင်ကဿပဂေါတ္တအား ထိတ်လန့်စေလိုသည် ဖြစ်၍ ထို အသျှင်ကဿပဂေါတ္တထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“ရဟန်း တောင်ချောက်ကြား၌ သွားလာနေသော ပညာမဲ့၍ အကြောင်းအကျိုး သိနိုင်သည့် စိတ်မရှိသော မုဆိုးကို အခါ မဟုတ်သည်၌ ဆုံးမသော ရဟန်းသည် နှုံ့နှေးမိုက်မဲသူကဲ့သို့ အကျွန်ုပ် (ဉာဏ်၌) ထင်ပါ၏။

မုဆိုးမိုက်သည် နားထောင်၏၊ သိကား မသိ။ ကြည့်၏၊ မြင်ကား မမြင်။ တရားဟောသော်လည်း အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို မသိနိုင်။

ကဿပ သင်သည် ဆယ်တိုင်သော မီးတို့ကို ညှိထွန်းစေကာမူ (ထိုသားမုဆိုး သည်) အဆင်းတို့ကို မမြင်ရလတ္တံ့၊ ထိုတောမုဆိုးအား (ပညာ) မျက်စိ မရှိသည် သာတည်း”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ အသျှင်ကဿပဂေါတ္တသည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

၄-သမ္ဗဟုလသုတ်

֍ ၂၂၄။ အခါတစ်ပါး၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေကုန်၏၊ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ဝါကျွတ်ကုန်ပြီးသော် သုံးလကို လွန်သဖြင့် ဒေသစာရီ ဖဲသွားကြကုန်၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းတို့ကို မမြင်သည် ဖြစ်ရကား ငိုကြွေးလျက် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“များစွာကုန်သော ဆိတ်ငြိမ်သော နေရာတို့ကို မြင်ရသောကြောင့် ငါ့အား ယနေ့ မမွေ့လျော်သကဲ့သို့ ထင်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆန်းကြယ်သော တရား စကား ရှိကုန်၏၊ များစွာသော အကြားအမြင် ရှိကုန်၏၊ ဤဂေါတမဘုရား၏ တပည့် ဖြစ်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့သည် အဘယ်အရပ်သို့ သွားကုန်သနည်း”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ဤသို့ ရွတ်ဆိုအပ်သည် ရှိသော် နတ်သားတစ်ယောက်သည် ထိုဆိုသော နတ်သားကို ဂါထာဖြင့် ပြန်ပြော၏-

“အချို့သော ရဟန်းတို့သည်ကား မဂဓတိုင်းသို့ သွားကုန်၏၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်ကား ကောသလတိုင်းသို့ သွားကုန်၏၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်ကား ဝဇ္ဇီတိုင်းသို့ သွားကုန်၏၊ ကပ်ငြိခြင်း မရှိဘဲ သွားလေ့ရှိကုန်သော သားသမင်နှင့် တူကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အိမ် မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏”ဟု (ပြန် ပြော၏)။

--

၅-အာနန္ဒသုတ်

֍ ၂၂၅။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် လူတို့ကို သိစေခြင်းများသည် ဖြစ်၍ အချိန်လွန်စွာ နေ၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား အစဉ်သနားသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသော ကြောင့် အသျှင်အာနန္ဒာကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ဂေါတမအနွယ်ဖြစ်သော အသျှင်အာနန္ဒာ သစ်ပင်ရင်း တောချုံသို့ သက်ဝင်ကာ နိဗ္ဗာန်ကို စိတ်နှလုံး၌ ထည့်သွင်းထား၍ ဈာန်ဝင်စားပါလော့၊ မေ့လျော့ခြင်း မဖြစ် ပါစေလင့်၊ အသျှင်ဘုရားအား ဗလစ်ဗလစ်ပြောဆိုခြင်းသည် အဘယ်ပြုလတ္တံ့နည်း”ဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

၆-အနုရုဒ္ဓသုတ်

֍ ၂၂၆။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင် အနုရုဒ္ဓါ၏ ရှေးက မယားဖြစ်ဖူးသော တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်သော ဇာလိနီမည်သော နတ်သမီး တစ်ယောက်သည် ထိုအသျှင်အနုရုဒ္ဓါထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အကြင်အရပ်၌ ရှေးအခါက သင် နေဖူး၏၊ ထိုအရပ်၌ စိတ်ကို တောင့်တလော့၊ အလုံးစုံသော ကာမဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော တာဝတိံသာနတ်ပြည်တို့၌ နတ်သမီး အပေါင်းတို့ဖြင့် ဝိုင်းအုံ ခြံရံအပ်သည် ဖြစ်၍ တင့်တယ်ခဲ့ဖူး၏”ဟု လျှောက်၏။

“နတ်သမီးတို့သည်ကား သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၌ တည်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မကောင်းသော လားရာ ရှိကုန်၏၊ ထိုနတ်သမီးတို့သည်လည်း ဒုဂ္ဂတိဘုံသို့ ရောက်ကုန်သေး၏။ အကြင်တာဝတိံသာနတ်တို့ကို နတ်သမီးတို့ တောင့်တအပ်ကုန်၏၊ ထို (တာဝတိံသာ) သတ္တဝါတို့သည်လည်း ဒုဂ္ဂတိဘုံသို့ ရောက်ရကုန်သေး၏”ဟု မိန့်ဆို၏။

“အကြင်သူတို့သည် များစွာသော အခြံအရံရှိသော တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ နေ ကုန်သော နတ်သားတို့၏ နေရာဖြစ်သော နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်ကို မမြင်ဖူးကုန်၊ ထိုသူတို့သည် ချမ်းသာကို မသိကုန်”ဟု (ဆို၏)။

“အမိုက်မ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စကားသည် ရှိ၏၊ ထို စကားကို သင် မသိ၊ အလုံစုံသော သင်္ခါရတို့သည် အမြဲ မရှိကုန်၊ ဖြစ်တတ်, ပျက် တတ်သော သဘောရှိကုန်၏၊ ဖြစ်ကုန်ပြီး၍ ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့၏ ငြိမ်း ရာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သည်သာ ချမ်းသာ၏။ (ဤသို့သော စကားကို သင် မသိ)။

ဇာလိနီနတ်သမီး နတ်ပြည်၌ ယခုအခါ (ငါ၏) တစ်ဖန် နေခြင်းသည် မရှိတော့ပြီ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သံသရာသည် ကုန်ပြီးပြီ၊ ယခုအခါ တစ်ဖန်ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်း သည် မရှိတော့ပြီ”ဟု (ဆို၏)။

--

၇-နာဂဒတ္တသုတ်

֍ ၂၂၇။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်နာဂဒတ္တသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ၌ အသျှင်နာဂဒတ္တသည် အလွန် စောလွန်းစွာ ရွာသို့ ဝင်၏၊ အလွန် နေမြင့်မှ ပြန်ခဲ့၏၊ ထိုအခါ ထိုတော အုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် အသျှင်နာဂဒတ္တအား အစဉ်သနားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသောကြောင့် အသျှင်နာဂဒတ္တကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား ထိုအသျှင်နာဂဒတ္တထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“နဂဒတ္တ နံနက်စောစော (ရွာသို့) ဝင်၏၊ နေမြင့်မှ ပြန်လာသည့်ပြင် အချိန်လွန် အကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိကာ လူတို့နှင့် တူမျှသော ချမ်းသာဆင်းရဲရှိသည် ဖြစ်၍ လူတို့နှင့် ရောနှောဘိ၏။

ဒါယကာတို့၌ ဖွဲ့သော စိတ်ရှိသော လွန်စွာ ခက်ထန်သော နဂဒတ္တကို အကျွန်ုပ် ကြောက်လှပါ၏၊ (တစ်ခုသော ဘဝ၏) အဆုံးကို ပြုတတ်သော ခွန်အားကြီးသော သေမင်း၏ အလိုနိုင်ငံသို့ မလိုက်ပါလင့်”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ၌ အသျှင်နာဂဒတ္တသည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

၈-ကုလဃရဏီသုတ်

֍ ၂၂၈။ အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ၌ ထို ရဟန်းသည် အမျိုးတစ်ဦး၌ အလွန်ခင်မင် သက်ဝင်ခြင်းသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေ၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ အုပ်စိုး၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းအား အစဉ်သနားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အကျိုး စီးပွားကို လိုသောကြောင့် ထိုရဟန်းကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား ထိုအမျိုး၌ ရှိသော အိမ်ရှင်မ၏ အသွင်ကို ဖန်ဆင်း၍ ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရဟန်း မြစ်ကမ်းနားတို့၌လည်းကောင်း၊ အပန်းဖြေနားနေရာ အရပ်၌လည်းကောင်း၊ ပွဲသဘင်တို့၌လည်းကောင်း၊ လမ်းမတို့၌လည်းကောင်း လူအပေါင်းတို့ သည် စုရုံးကြကုန်၍ အကျွန်ုပ်၏ အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ သင်၏ အကြောင်း ကိုလည်းကောင်း တိုးတိုး ပြောဆိုတိုင်ပင်ကြကုန်၏။ အဘယ်ကဲ့သို့သော အကြောင်း မျိုး ဖြစ်ပါလိမ့်မည်နည်း”ဟု ဆို၏။

“အိမ်ရှင်မ လောက၌ ဆန့်ကျင်ဘက် ပြောဆိုသော အသံတို့သည် များပြားကုန် သည်သာတည်း၊ ခြိုးခြံစွာ ကျင့်လေ့ရှိသူသည် သည်းခံအပ်၏၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် မျက်နှာမသာ မဖြစ်ရာ၊ ထိုသို့ ပြောခြင်းကြောင့် မညစ်နွမ်းလတ္တံ့။

အိမ်ရှင်မ အကြင်သူသည် ‘တော၌ ဝါတမိဂ မည်သော သားကောင်းကဲ့သို့’ စကားသံဖြင့် ထိတ်လန့်၏၊ ထိုသူကို ပေါ့သောစိတ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ (ပညာရှိတို့) ဆိုကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အကျင့် မပြည့်စုံရာ”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

--

၉-ဝဇ္ဇိပုတ္တသုတ်

֍ ၂၂၉။ အခါတစ်ပါး၌ ဝဇ္ဇိတိုင်းသား ရဟန်းတစ်ပါးသည် ဝေသာလီပြည် တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ဝေသာလီပြည် ဝဇ္ဇိတိုင်းသားအပေါင်းသည် (နက္ခတ်ပွဲသဘင်အလို့ငှါ) တစ်ညဉ့်လုံး တီးမှုတ် လှည့် လည်၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ဝေသာလီမြို့၌ တူရိယာတီးမှုတ်သံ ကြွေးကြော်သံကို ကြား၍ ငိုကြွေးလျက် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“ငါတို့သည် ‘တောအုပ်၌ အသုံးမဝင်သော သစ်သားဆွေးသကဲ့သို့’ တစ်ယောက် တည်း တော၌ နေရကုန်၏၊ ဤသို့သော ညဉ့်၌ ငါတို့အောက် အထူးသဖြင့် ယုတ် ညံ့သော အဘယ်မည်သောသူ ရှိပါအံ့နည်း”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းအား အစဉ်သနားခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသောကြောင့် ထိုရဟန်းကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရဟန်း သင်သည် ‘တောအုပ်၌ အသုံးမဝင်သော သစ်သားဆွေးကဲ့သို့’ တစ် ယောက်တည်းသာလျှင် တော၌ နေ၏။ သို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း ငရဲသူ သတ္တဝါတို့သည် နတ်ရွာသုဂတိသို့ ရောက်ရှိသူတို့ကို တောင့်တကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ များစွာကုန် သော သူတို့သည် သင့်အား တောင့်တကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

၁၀-သဇ္ဈာယသုတ်

֍ ၂၃၀။ အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ၌ ထို ရဟန်းသည် ရှေးက သရဇျွာယ်ခြင်းများသည်ဖြစ်၍ အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေခဲ့ပြီးမှ နောက်အခါ၌့ကြောင့်ကြမဲ့ ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် ဖလသမာပတ်ချမ်းသာဖြင့် ကာလကို လွန်စေ၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်း၏ သရဇ္ဈာယ်သော တရားတော်ကို မကြားရသည် ဖြစ်၍ ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရဟန်း အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် တရားတော်တို့ကို မသရဇ္ဈာယ်သနည်း၊ ရဟန်းတို့နှင့် ပေါင်းဖော်သော သူသည် တရားကို နာရသောကြောင့် မျက်မှောက် ဘဝ၌ ကြည်ညိုခြင်းကိုလည်း ရပါ၏၊ ချီးမွမ်းခြင်းကိုလည်း ခံရပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

“ငါတို့သည် အရိယမဂ်သို့ မရောက်သေးမီ ရှေးအခါက တရားတော်တို့၌ ရွတ် ဖတ် သရဇျွာယ်ခြင်း ဆန္ဒဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ အရိယမဂ်သို့ ရောက်ပြီးသော အခါ၌မူကား မြင်အပ် ကြားအပ် တွေ့ထိအပ်သော တရားအားလုံးကို သိ၍ စွန့်လွှတ်ခြင်းကို သူတော်ကောင်းတို့ ချီးမွမ်းကုန်၏”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

--

၁၁-အကုသလဝိတက္ကသုတ်

֍ ၂၃၁။ အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ထို ရဟန်းသည် နေ့သန့်စင်ရာသို့ ကပ်သည်ရှိသော် ကာမဝိတက်၊ ဗျာပါဒဝိတက်၊ ဝိဟိံသာဝိတက်ဟူသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်ဝိတက်တို့ကို ကြံစည်၏။ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းအား အစဉ်သနားခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသောကြောင့် ထိုရဟန်းကို ထိတ် လန့်စေလိုရကား ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏။

“မသင့်လျော်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ထိုသင့်ကို ဝိတက်တို့ ကိုက်ခဲ အပ်၏၊ မသင့်လျော်သော နှလုံးသွင်းခြင်းကို စွန့်လော့၊ သင့်လျော်သောအားဖြင့် အဖန်တလဲလဲ ကြံစည်လော့။

မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း၊ မိမိ၏ သီလတို့ကိုလည်းကောင်း အာရုံပြု၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ကိုလည်းကောင်း ယုံမှား မရှိ မူ၍ ရလတ္တံ့။ ထို့နောက် များစွာ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုရလတ္တံ့”ဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

၁၂-မဇ္ဈနှိကသုတ်

֍ ၂၃၂။ အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ထို တောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်း၏ အထံ၌ ဤ ဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“မွန်းတည့်ချိန်အခါ၌ ငှက်အပေါင်းတို့သည် အပန်းဖြေ နားနေကုန်သည်ရှိသော် တောအုပ်ကြီးသည် ပြင်းထန်သော အသံကို ပြုသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ထို (အသံ) သည် ကြောက်မက်ဖွယ်ဟု အကျွန်ုပ်အား ရှေးရှုထင်လာ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

“မွန်းတည့်ချိန်အခါ၌ ငှက်အပေါင်းတို့သည် အပန်းဖြေ နားနေကုန်သည် ရှိသော် တောအုပ်ကြီးသည် ပြင်းထန်သော အသံကို ပြုသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ထို (အသံ) သည် မွေ့လျော်ဖွယ်ဟု ငါ့အား ရှေးရှုထင်လာ၏”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

--

၁၃-ပါကတိန္ဒြိယသုတ်

֍ ၂၃၃။ အခါတစ်ပါး၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ ပျံ့လွင့် သော စိတ်ရှိကုန်သည် တက်ကြွထောင်လွှားကုန်သည် လျှပ်ပေါ်ကုန်သည် နှုတ်ကြမ်းကုန်သည် ဖရိုဖရဲကြဲ့သော စကားရှိကုန်သည် သတိလွတ်ကုန်သည် အဆင်အခြင် မရှိကုန်သည် မတည်ကြည်ကုန်သည် တုန်လှုပ် သော စိတ်ရှိကုန်သည် ပေါ်လွင်သော ဣန္ဒြေရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းတို့အား အစဉ်သနားခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသောကြောင့် ထိုရဟန်းတို့ကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား ထိုရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ရှေးအခါက ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ချမ်းသာစွာ အသက်မွေးလေ့ရှိကုန်၏၊ တပ်မက်ခြင်း မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ဆွမ်းကို ရှာမှီးကုန်၏၊ တပ်မက်ခြင်း မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ရှာမှီးကုန်၏၊ ထို ရဟန်းတို့သည် လောက၌ မမြဲခြင်းကို သိကုန်၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုကုန်၏။

ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ရဟန်းတို့သည် ‘ရွာ၌ ရွာသူကြီးတို့ကဲ့သို့’ မိမိ ကိုယ်ကို မကောင်းသဖြင့် အသက်မွေးမြူ၍ လွန်စွာ စားကုန်၍ သူတစ်ပါးအိမ်ရာတို့၌ မိန်းမောကုန်သည် ဖြစ်၍ အိပ်ကုန်၏။

သံဃာတော်အား လက်အုပ်ချီ၍ အကျွန်ုပ် လျှောက်ထားလိုပါ၏၊ သူသေကောင်တို့ကို စွန့်အပ်ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ထောက်တည်ရာ မရှိသော ထိုရဟန်းတို့ကို စွန့်အပ်ကုန်၏။

အကြင်ရဟန်းတို့သည် မေ့လျော့ကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့ကို ရည်ညွှန်း၍ အကျွန်ုပ် ဆိုပါ၏၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည် မမေ့မလျော့ကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့အား အကျွန်ုပ်သည် ရှိခိုးပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။

--

၁၄-ဂန္ဓတ္တေနသုတ်

֍ ၂၃၄။ အခါတစ်ပါး၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ နေ၏၊ ထိုအခါ ထို ရဟန်းသည် ဆွမ်စားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့သည်ရှိသော် ရေကန်သို့ သက်ဆင်း၍ ပဒုမ္မာကြာကို နမ်း၏၊ ထိုအခါ ထိုတောအုပ်၌ စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သည် ထိုရဟန်းအား အစဉ်သနားခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွားကို လိုသောကြောင့် ထိုရဟန်းကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အချင်း သင်သည် အရှင် မပေးအပ်သော ကြာပန်းကို နမ်းဘိ၏၊ ထိုနမ်းခြင်း သည် ခိုးခြင်းတို့တွင် အင်္ဂါတစ်ပါးတည်း၊ အချင်း သင်သည် အနံ့သူခိုး ဖြစ်၏”ဟု လျှောက်၏။

“နတ်သား ငါသည် ပဒုမ္မာကြာကို ယူလည်း မယူ၊ ချိုးလည်း မချိုး၊ အဝေးမှ ကား နမ်းမိ၏၊ သို့ဖြစ်လျက် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို အနံ့သူခိုးဟူ၍ ဆို အပ်သနည်း။

အကြင်သူသည် ကြာစွယ်တို့ကို တူး၏၊ ကြာဖြူပွင့်တို့ကို ချိုးဖဲ့ဖျက်ဆီး၏၊ မစင် ကြယ်သော အကျင့်ရှိသော ထိုသူကိုမူကား ကြာသူခိုးဟူ၍ အဘယ့်ကြောင့် မဆိုအပ် သနည်း”ဟု ပြန်ပြော၏။

“ယောကျ်ားသည် မကောင်းမှု အမျိုးမျိုးဖြင့် ပြွမ်း၍ နေ၏၊ ‘နို့ထိန်းသည် မိန်းမ၏ အဝတ်ကဲ့သို့’ အညစ်အကြေးတို့ဖြင့် အလိမ်းလိမ်း ကပ်နေ၏၊ ထိုသူ၌ ငါ့အား ဆိုဖွယ်စကား မရှိ၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆိုထိုက်၏။

ကိလေသာ မရှိသော အမြဲ စင်ကြယ်ခြင်းကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော ယောကျ်ားအား သားမြီးဖျားမျှလောက်ရှိသော မကောင်းမှုသည် ‘တိမ်တိုက်ကဲ့သို့’ ထင်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

“တောစောင့်နတ် စင်စစ် သင်သည် ငါ့ကို (စင်ကြယ်၏ဟု) သိပေ၏၊ သင်သည် ငါ့ကို အစဉ်သနားစောင့်ရှောက်ပေ၏။ အကြင်အခါ ဤသို့ သဘောရှိသော အမှုကို သင် မြင်၏၊ ထိုအခါ၌လည်း နောက်ထပ် ဆိုလှည့်ပါလော့”ဟု (ဆို၏)။

“ရဟန်း ငါတို့သည် သင့်ကို မှီ၍ အသက်မမွေးကုန်၊ သင်၏ အခစား မဟုတ် ကုန်။ အကြင်အမှုဖြင့် သုဂတိဘုံသို့ ရောက်ရာ၏၊ ထိုအမှုကို သင်သည်သာလျှင် သိလေလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ထိုနတ် ထိတ်လန့်စေအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

ဝနသံယုတ် ပြီး၏။

--

၁၀-ယက္ခသံယုတ်

၁-ဣန္ဒကသုတ်

֍ ၂၃၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ် ပြည် ဣန္ဒကူဋတောင် ဣန္ဒကဘီလူး၏ ဗိမာန်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဣန္ဒကဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ရုပ်ကို ဇီဝဟူ၍ ဆိုတော် မမူကုန်။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဤသတ္တဝါသည် ဤကိုယ်ကို ရသနည်း၊ ထိုသတ္တဝါအား အရိုးစု အသားစိုင်သည် အဘယ်မှ ရောက်လာသနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဤသတ္တဝါသည် အမိဝမ်း၌ ကပ်ငြိသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

“ဘီလူး ရှေးဦးစွာ ကလလရေကြည် ဖြစ်၏၊ ကလလရေကြည်မှ အမြှုပ် ဖြစ်၏၊ အမြှုပ်မှ သားတစ် ဖြစ်၏၊ သားတစ်မှ အခဲ ဖြစ်၏၊ အခဲမှ ခက်မငါးဖြာတို့ ဖြစ် ကုန်၏၊ ဆံ, အမွေး, ခြေသည်း, လက်သည်းတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏။

ဤသတ္တဝါ၏ အမိသည် အကြင်ထမင်းကိုလည်းကောင်း၊ အဖျော်ကိုလည်းကောင်း၊ စားဖွယ်ကိုလည်းကောင်း စား၏။ အမိ၏ ဝမ်း၌ တည်သော ထိုသတ္တဝါသည် ထို (အမိစားသော) အစာဖြင့် ထိုအမိဝမ်း၌ မျှတ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-သက္ကနာမသုတ်

֍ ၂၃၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သက္ကမည်သော ဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အသျှင်ဘုရား အလုံးစုံသော အထုံးအဖွဲ့ ‘ဂန္ထ'ကို ပယ်ပြီးဖြစ်၍ ဘဝသုံးပါးတို့ မှ လွတ်တော်မူပြီး ဖြစ်ပါလျက် ရဟန်းဖြစ်သော အသျှင်ဘုရားအား သူတစ်ပါးကို ပြောဟော ဆုံးမနေခြင်းသည် မကောင်းပါ”ဟု လျှောက်၏။

သက္ကဘီလူး တစ်စုံတစ်ရာ အကြောင်းကြောင့် အကြင်သူနှင့် အတူတကွ နေခြင်း သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထိုသူ့ကို ကောင်းသော ပညာရှိသည် စိတ်ဖြင့် စောင့်ရှောက်ခြင်းငှါ မထိုက်။

ကြည်လင်သော စိတ်ဖြင့် သူတစ်ပါးကို အကယ်၍ သွန်သင် ဆုံးမငြားအံ့၊ ထိုသို့ သွန်သင် ဆုံးမခြင်းကြောင့် အတူတကွ စပ်ယှဉ်မှု မဖြစ်နိုင်၊ အကြောင်းသော်ကား အစဉ်စောင့်ရှောက်ခြင်း အစဉ်သနားခြင်း ရှိနေသောကြောင့်တည်း”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-သူစိလောမသုတ်

֍ ၂၃၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂယာရွာ သူစိလောမဘီလူး၏ ဗိမာန်ညောင်စောင်းရှည်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ခရလောမဘီလူး သူစိလောမဘီလူးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အနီး၌ သွားကုန်၏၊ ထိုအခါ ခရလောမဘီလူးသည် သူစိလောမဘီလူးအား “ဤသူသည့်ရဟန်းတည်း”ဟု ဆို၏၊ “ဤသူကား ရဟန်း မဟုတ်၊ ရဟန်းတုတည်း။ ထိုသူသည် ရဟန်းလော ရဟန်းတုလော သိရအံ့”ဟု (သူစိလောမဘီလူးက ပြောဆို၏)။

ထို့နောက် သူစိလောမဘီလူးသည် ထိုမြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်သို့ ကပ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်ကို ဖယ်ဆုတ်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ သူစိ လောမဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း (သင်သည်) ငါ့ကို ကြောက်သလော”ဟု ဆို၏၊ “ဘီလူး ငါဘုရားသည် သင့်ကို မကြောက်၊ စင်စစ်သော်ကား သင်၏ အတွေ့သည် ကြမ်းတမ်းယုတ်မာ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“ရဟန်း သင့်အား ပြဿနာမေးအံ့၊ ငါ့အား အကယ်၍ မဖြေနိုင်အံ့၊ သင်၏ စိတ်ကိုသော်လည်း ပျံ့လွင့်စေအံ့၊ သင်၏ နှလုံးကိုသော်လည်း ခွဲအံ့၊ ခြေတို့၌ ကိုင်၍ ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဖက်ကမ်းသို့သော်လည်း ပစ်လိုက်အံ့”ဟု (ဆို၏)၊ ဘီလူး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါ၏ စိတ်ကိုမူလည်း ပျံ့လွင့်စေနိုင်သော နှလုံးကိုမူလည်း ခွဲစေနိုင်သော ခြေတို့၌မူလည်း ကိုင်၍ ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ပစ်နိုင်သော သူကို ငါ မမြင်၊ ဘီလူး သို့သော်လည်း သင်သည် အကယ်၍ အလိုရှိအံ့၊ မေးလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“ရဟန်း တပ်မက်မှု ‘ရာဂ'သည်လည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'သည်လည်းကောင်း အဘယ်လျှင် အကြောင်းရင်း ရှိကုန်သနည်း။ မမွေ့လျော်မှုသည်လည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်မှုသည်လည်းကောင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်း ထမှုသည်လည်းကောင်း အဘယ်မှ ဖြစ်သနည်း။ ‘သူငယ်တို့သည် ကျီးကို ဖမ်း၍ ကြိုးဖြင့် ချည်ကာ လွှတ်ကုန်သကဲ့သို့’ မနောဝိတက်တို့သည် အဘယ်မှ ဖြစ်သောကြောင့် အဘယ်ကို စွန့်လွှတ်ကုန်သနည်း”ဟု (မေး၏)။

“ဘီလူး တပ်မက်မှု ‘ရာဂ'သည်လည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'သည်လည်းကောင်း ဤအတ္တဘောလျှင် အကြောင်းရင်း ရှိကုန်၏။ မမွေ့လျော်မှုသည်လည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်မှုသည်လည်းကောင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်း ထမှုသည်လည်းကောင်း ဤအတ္တဘောမှ ဖြစ်ကုန်၏။ သူငယ်တို့သည် ကျီးကို ဖမ်း၍ ကြိုးဖြင့် ချည်ကာ လွှတ်ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မနောဝိတက်တို့သည် ဤအတ္တဘောမှ ဖြစ် သောကြောင့် (စိတ်ကို) စွန့်လွှတ်ကုန်၏။

အတ္တဘော၌ ဖြစ်သော တရားတို့သည် ‘ပညောင်ပင်၏ မြစ်ပျဉ်းကဲ့သို့’ တဏှာမှ ဖြစ်ကုန်၏၊ ‘တော၌ ဖြစ်သော မာလောနွယ်သည် (မိမိနွယ်သော သစ်ပင်ကို) ထက် ဝန်းကျင် ရစ်ပတ်ပိတ်ဆို့သကဲ့သို့’ များစွာသောကိလေသာတို့သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ များစွာ ငြိတွယ်ကုန်၏။

ဘီလူး နားထောင်လော့။ အကြင်သူတို့သည် အတ္တဘောကို သိကုန်၏၊ ယင်း အတ္တဘောလျှင် အကြောင်းရှိသော တဏှာကိုလည်း သိကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် အတ္တဘော၏ အကြောင်းဖြစ်သော ထိုတဏှာကို ပယ်ကုန်၏၊ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ မဖြစ်စေခြင်းငှါ မကူးမြောက်သေးသော ကူးခပ်နိုင်ခဲသော ဤဩဃကို ကူးမြောက် ကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၄-မဏိဘဒ္ဒသုတ်

֍ ၂၃၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်း မဏိဘဒ္ဒဘီလူး၏ ဗိမာန်ဖြစ်သော မဏိ မာလိကနတ်ကွန်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မဏိဘဒ္ဒဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်း ကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“သတိရှိသော သူအား အခါခပ်သိမ်း ကောင်းမြတ်၏၊ သတိရှိသော သူသည် ချမ်းသာကို ရ၏၊ သတိရှိသောသူအား အမြဲသာလျှင် မြတ်၏၊ ရန်မှလည်း လွတ်၏”ဟု လျှောက်၏။

“သတိရှိသော သူအား အခါခပ်သိမ်း ကောင်းမြတ်၏၊ သတိရှိသော သူသည် ချမ်းသာကို ရ၏၊ သတိရှိသော သူအား အမြဲသာလျှင် မြတ်၏၊ ရန်မှကား မလွတ် သေး။

အကြင် (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်အား အလုံးစုံသော နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး မညဉ်းဆဲခြင်း၌ မွေ့လျော်သော စိတ်ရှိကာ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ မေတ္တာအစုရှိသည် ဖြစ်၍ (နေ၏၊) ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား တစ်ဦးတစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်နှင့်မျှ ခိုက်ရန် မရှိ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၅-သာနုသုတ်

֍ ၂၃၉။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ဥပါသိကာမ၏ သာနုမည် သော သား (သာမဏေ) ကို ဘီလူးသည် ဖမ်းစားအပ်၏၊ ထိုအခါ ထိုဥပါသိကာမသည် ငိုကြွေးလျက် ဤ ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို မြည်တမ်း၏-

“အကြင်သူတို့သည် တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်သော နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ် ဆယ့်ငါးရက်မြောက်သော နေ့၌လည်းကောင်း၊ လဆန်းပက္ခ, လဆုတ်ပက္ခ၏ ရှစ်ရက် မြောက်သော နေ့၌လည်းကောင်း၊ ပါဋိဟာရိယပက္ခ၌လည်းကောင်း အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ကောင်းစွာ ပြည့်စုံသော ဥပုသ်ကို ကျင့်သုံးကုန်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့် ကုန်၏။ ထိုသီလနှင့် ပြည့်စုံသော လူတို့ကို ဘီလူးတို့သည် မပင်ပန်းစေကုန်ဟု ရဟန္တာတို့၏ စကားကို ကြားဖူး၏၊ ယခုအခါ ဘီလူးတို့သည် သာနုမည်သော ငါ့သား သာမဏေအား ပင်ပန်းစေသည်ကို ယနေ့ ငါ တွေ့မြင်ရ၏”ဟု (မြည်တမ်း၏)။

ဥပါသိကာမ အကြင်သူတို့သည် တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်သော နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်သော နေ့၌လည်းကောင်း၊ လဆန်းပက္ခ, လဆုတ် ပက္ခ၏ ရှစ် ရက်မြောက်သော နေ့၌လည်းကောင်း၊ ပါဋိဟာရိယပက္ခ၌လည်းကောင်း အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ကောင်းစွာ ပြည့်စုံသော ဥပုသ်ကို ကျင့်သုံးကုန်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို ဘီလူးတို့သည် မပင်ပန်းစေကုန်ဟု ရဟန္တာတို့ထံမှ ကြားဖူးသော သင့် စကားသည် ကောင်းပါပေ၏၊ နိုးကြားသတိရလာသော သာနု (သာမဏေ) အား ပြောကြားလိုက်ပါလော့။

--

“သင်သည် မျက်မှောက်၌ဖြစ်စေ၊ မျက်ကွယ်၌ဖြစ်စေ မကောင်းသော အမှုကို မပြုလင့်။ သင်သည် မကောင်းသော အမှုကို အကယ်၍ ပြုလိမ့်ငြားအံ့၊ (အကယ်၍ မူလည်း) ပြုနေငြားအံ့၊ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ ပြေးသော်လည်း သင့်အား ဆင်းရဲမှ မလွတ်နိုင်”ဟု ဘီလူးတို့၏ ဤစကားကို ပြောကြားလိုက်ပါလော့ဟု (ဘီလူးက ပူးကပ်ပြောဆို၏)။

“မိခင် လောက၌ သေသော သူကိုလည်း (ရည်မှန်း၍) ငိုကြွေးကုန်၏၊ အသက် ရှင်လျက် ပျောက်ဆုံးနေသူကိုသော်လည်း (ရည်မှန်း၍) ငိုကြွေးကုန်၏၊ မိခင် အသက်ရှင်သော ငါ့ကို မြင်ရလျက် အဘယ်ကြောင့် ငိုကြွေးဘိသနည်း”ဟု (သာနု သာမဏေက ဆို၏)။

“ချစ်သား လောက၌ သေသော သူကိုသော်လည်း (ရည်မှန်း၍) ငိုကြွေးကုန်၏၊ အသက်ရှင်လျက် ပျောက်ဆုံးနေသူကိုသော်လည်း (ရည်မှန်း၍) ငိုကြွေးကုန်၏၊ အကြင်သူသည် ဝတ္ထုကာမဂုဏ်တို့ကို စွန့်ပြီး ဖြစ်လျက် တစ်ဖန် ဤ လူ့ဘောင်သို့ ပြန်လည် လူထွက်လာ၏၊ ထိုသူကိုလည်း (ရည်မှန်း၍) ငိုကြွေးကုန်၏။ ဤစကား မှန်၏၊ တစ်ဖန် ထိုလူ့ဘောင်သို့ ပြန်လည် လူထွက်လာသော သူသည် အသက်ရှင်သော်လည်း သူသေနှင့် တူ၏။

ချစ်သား (အိမ်ရာ တည်ထောင်ခြင်းဟူသော) ပြာပူမှ တက်ပြီး၍ ပြာပူသို့ ဆင်းခြင်းငှါ အလိုရှိဘိ၏။ ချစ်သား ချောက်မှ တက်ပြီးဖြစ်လျက် ချောက်သို့ ကျခြင်းငှါ အလိုရှိဘိ၏။

သားမောင်တို့သည် ပြေးသွားပါကုန်လော့၊ ချစ်သားအား ကောင်းခြင်းသည် ဖြစ် စေသတည်း၊ (ဘီလူး ဖမ်းစား၍ ဤသို့သော ဖောက်ပြန်မှုကို) အဘယ်သူအား အပြစ်စကား ပြောကြားတိုင်တည်ရကုန်အံ့နည်း၊့သင်သည် မီးလောင်အိမ်မှ ထုတ် အပ်သော ဘဏ္ဍာကို တစ်ဖန် လောင်မြိုက်ခြင်းငှါ အလိုရှိဘိတကား”ဟု (အမိသည် ရွတ်ဆို၏)။

၆-ပိယင်္ကရသုတ်

֍ ၂၄၀။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံအချိန်၌ စောစောထ၍ ဓမ္မအစုတို့ကို ရွတ်ဆို၏၊ ထိုအခါ ပိယင်္ကရမာတာဘီလူးမသည် သားငယ်ကို ဤသို့ နှစ်သိမ့် စေ၏-

“ပိယင်္ကရ အသံ မပြုလင့်၊ ရဟန်း သည် ဓမ္မအစုတို့ ကို ရွတ် ဆိုနေ၏၊ ငါတို့ သည် တရား အစုကို သိ၍ ကျင့်နိုင်ကုန်ငြားအံ့လည်း မသိ၊ ငါတို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ဖြစ် တန်ရာ၏။

သတ္တဝါတို့၌လည်း စောင့်စည်းကြရကုန်အံ့၊ သိလျက် မမှန်စကားကိုလည်း မဆို ကြရကုန်အံ့၊ မိမိ၏ ကောင်းသော အကျင့်သီလကိုလည်း ကျင့်သုံးကြရကုန်အံ့၊ မြေဖုတ်ဘီလူးဘဝမှလည်း လွတ်ကြကောင်းတန်ရာ၏”ဟု (နှစ်သိမ့်စေ၏)။

--

၇-ပုနဗ္ဗသုသုတ်

֍ ၂၄၁။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို နိဗ္ဗာန်နှင့် စပ်သော တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို ကောင်းစွာ ပြလျက် တရားကို ဆောက်တည်စေကာ တရား ကျင့်သုံးရန် ထက်သန်ရွှင်လန်းစေ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အရိုအသေပြုကာ နှလုံးသွင်းကုန်လျက် စိတ်ဖြင့် အလုံးစုံ တရားစကားကို ကောင်းစွာ မှတ်သားပြီးလျှင် နားစိုက်ထောင်ကုန်၍ တရားနာကုန်၏၊ ထိုအခါ၌ ပုနဗ္ဗသုမာတာ ဘီလူးမသည် သားငယ်ကို ဤသို့ နှစ်သိမ့်စေ၏-

“ချစ်သမီး ဥတ္တရိကာ ငါသည် နတ်လူတို့ကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော ဘုရား မြတ်၏ တရားကို နာနေသမျှအတွင်း ဆိတ်ဆိတ် နေပါလော့၊ ချစ်သား ပုနဗ္ဗသု ဆိတ်ဆိတ်နေ ပါလော့။

မြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော အထုံးအဖွဲ့ (ဂန္ထ) မှ လွတ်မြောက်စေသော နိဗ္ဗာန်နှင့် စပ်သော တရားစကားကို ဟောတော်မူ၏၊ ဤတရားတော်၌ မြတ်နိုးခြင်း သည် ငါ့အား ကြာမြင့်မှသာလျှင် ဖြစ်ရာ၏။

လောက၌ မိမိ၏ သားသမီးကို ချစ်အပ်၏၊ လောက၌ မိမိ၏ ခင်ပွန်းကို ချစ် အပ်၏၊ ငါ့အား သားသမီး, ခင်ပွန်းလင်ကို ချစ်သည်ထက် ဤတရားကို တောင့်တ ရှာမှီးမှုကို ပိုလွန်၍ ချစ်မြတ်နိုးပါ၏။

သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို နာကြားခြင်းသည် သတ္တဝါတို့အား ဆင်းရဲမှလွတ်စေသကဲ့သို့ ချစ်ခင်အပ်သော သားသမီးသည်လည်းကောင်း၊ ခင်ပွန်းလင်သည်လည်းကောင်း ဆင်းရဲမှ မလွတ်စေနိုင်။

ဆင်းရဲဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သော အိုခြင်း, သေခြင်းနှင့် စပ်သော လောက၌ အိုခြင်း, သေခြင်းမှ လွတ်ခြင်းငှါ (မြတ်စွာဘုရား) ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူသော တရားကို နာခြင်းငှါ ငါသည် အလိုရှိပါ၏၊ ချစ်သား ပုနဗ္ဗသု ဆိတ်ဆိတ် နေပါလော့”ဟု နှစ် သိမ့်စေ၏။

“မိခင် ငါသည် စကားမပြော ဆိတ်ဆိတ် နေအံ့၊ ဤဥတ္တရာသည်လည်း ဆိတ်ဆိတ် နေပါ၏၊ တရားကိုသာလျှင် နှလုံးသွင်းပါလော့၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို နာကြားရခြင်းသည် ချမ်းသာပါ၏။

မိခင် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို မသိသောကြောင့် ဆင်းရဲငြိုငြင်စွာ လှည့် လည်နေရကုန်၏၊ ပြင်းစွာ တွေဝေကုန်သော နတ်လူတို့အား အရောင်ကို ပြုတတ် သော၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်တော်နှင့်လည်း ယှဉ်တော်မူသော၊ စက္ခုငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည့်တရားကို ဟောတော်မူ၏”ဟု (ဆို၏)။

“ရင်၌ဖြစ်သော သားသည် ပညာရှိဖြစ်၍ ကောင်း၏၊ ငါ့သားသည် ဘုရားမြတ်၏ စင်ကြယ်စွာသော တရားကို ချစ်မြတ်နိုး၏။

ချစ်သား ပုနဗ္ဗသု ယခု ငါသည် ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ပြီ၊ သင်ချစ်သားသည်လည်း ချမ်းသာခြင်းရှိသည် ဖြစ်လော့၊ အရိယာသစ္စာတို့ကို (ငါတို့ သားသမီးတစ်စုတို့ သည်) မြင်အပ်ကုန်ပြီ၊ ငါ၏ ဥတ္တရာမည်သော ချစ်သမီးသည်လည်း (တရားကို) နာပါလော့”ဟု (နှစ်သိမ့်စေ၏)။

--

၈-သုဒတ္တသုတ်

֍ ၂၄၂။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ယင်းတိုက်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့်သာလျှင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ရောက်လာ၏၊ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် “လောက၌ ဘုရားပွင့်တော်မူလာသတတ်”ဟု ကြားသည်သာလျှင် တည်း၊ ထိုကြားသော ခဏ၌ပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် ဆည်းကပ်ခြင်းငှါ အလိုရှိ၏၊ ထိုအခါ အနာထပိဏ်သူဌေးအား “ယခု မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် ဆည်းကပ်ခြင်းငှါ အခါ မဟုတ်သေး၊ ငါသည် နက်ဖြန် နံနက်အခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် သွားအံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ဤသို့ ကြံပြီး၍ ဘုရား၌ ရောက်သော သတိဖြင့် အိပ်လတ်သော် ညဉ့်အခါ၌ မိုးသောက်ပြီဟု မှတ်ထင်သည် ဖြစ်၍ သုံးကြိမ်တိုင် ထ၏၊ ထိုအခါ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် သင်းချိုင်းတံခါး ဆီသို့ ချဉ်းကပ်လေလျှင် ဘီလူးတို့သည် တံခါး ကို ဖွင့်ကုန်၏၊ ထို့နောက် အနာထပိဏ်သူဌေးအား မြို့မှ ထွက်စဉ် အရောင်အလင်း ကွယ်၍ အမိုက်မှောင် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ကြောက်ခြင်း၊ ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထို အရပ်မှလည်း တစ်ဖန် ပြန်ဆုတ်ခြင်းငှါ အလိုရှိ၏၊ ထိုအခါ သုသာန်စောင့်နတ်သည် မိမိကိုယ်ကို ကွယ်စေလျက် အသံကို ကြားစေ၏-

“သူဌေး ဆင်တစ်သိန်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ မြင်းတစ်သိန်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ အဿတိုရ်မြင်းကသော ရထားတစ်သိန်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပတ္တမြား နားတောင်း ဝတ်ကုန်သော သတို့သမီးကညာ တစ်သိန်းတို့သည်လည်းကောင်း (မြတ်စွာဘုရားထံ ဖူးမြင်ရန် သွားသော သူ၏) ဘဝါးတစ်လှမ်း၏ တစ်ဆယ့် ခြောက်စိတ်စိတ် တစ်စိတ်လောက်မျှ တန်ဖိုး မရှိကုန်။

သူဌေး ရှေ့သို့ တက်လော့၊ သူဌေး ရှေ့သို့ တက်လော့၊ သင့်အား ရှေ့သို့ တက်ခြင်းသည် မြတ်၏ နောက်သို့ ဆုတ်ခြင်းသည် မမြတ်”ဟု (အသံကို ကြား စေ၏)။

ထိုအခါ အနာထပိဏ်သူဌေးအား အမိုက်မှောင်သည် ကွယ်၍ အရောင်အလင်း ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ကြောက်ခြင်း၊ ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ငြိမ်းလေ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ ကြောက်ခြင်း၊ ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ငြိမ်းလေ၏။ ထို့နောက် အနာထပိဏ်သူဌေးသည် ထိုယင်းတိုက်တော မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်အချိန်ဝယ် စောစော ထ၍ လွင်တီးခေါင်၌ စင်္ကြံကြွ တော်မူစဉ် လာနေသော အနာထပိဏ်သူဌေးကို အဝေးမှပင် မြင်လေလျှင် စင်္ကြံမှ ဆင်းသက်၍ ခင်းထား သော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူပြီးသော် အနာထပိဏ်သူဌေးအား “သုဒတ္တ ဤနေရာသို့ လာခဲ့လော့”ဟု မိန့် တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့ကို သုဒတ္တဟူသော ငယ်နာမည်ဖြင့် ခေါ်တော်မူ၏”ဟု ဝမ်းမြောက်သည် တက်ကြွသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့၌ ဦးခေါင်ဖြင့် ပျပ်ဝပ်၍ “အသျှင်ဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ချမ်းသာစွာ အိပ်ရပါ၏လော”ဟု လျှောက်၏။

“သုဒတ္တ အကြင်သူသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မလိမ်းကျံ၊ ဥပဓိ မရှိသည် ဖြစ်၍ ငြိမ်းအေးခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုသူသည် မကောင်းမှုမှ အပပြုပြီးသူ , ကိလေသာ ငြိမ်းအေးပြီးသူ ဖြစ်၍ အခါခပ်သိမ်း ချမ်းသာစွာ အိပ်ရ၏။

ထိုသူသည် အလုံးစုံကုန်သော တပ်စွန်းတတ်သော ‘တဏှာ'တို့ကို ဖြတ်ပြီးလျှင် စိတ်နှလုံး၌ ပူပန်ခြင်းကို ဖျောက်လျက် စိတ်ဖြင့် ငြိမ်းချမ်းခြင်းသို့ ရောက်ကာ ငြိမ် သက်သည် ဖြစ်၍ ချမ်းသာစွာ အိပ်ရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၉-ပဌမသုက္ကာသုတ်

֍ ၂၄၃။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုက္ကာဘိက္ခုနီမသည် ပရိသတ်များစွာ ခြံရံလျက် တရားဟော၏၊ ထိုအခါ သုက္ကာဘိက္ခုနီမ၌ အလွန်ကြည်ညိုသော ဘီလူးသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ် ဆို၏-

“အကြင် လူတို့ သည် သေခြင်း ကင်း သော နိဗ္ဗာန် တရား ကို ဟောနေသော သုက္ကာ ဘိက္ခုနီ မသို့ မဆည်းကပ်ကုန်၊ ဤလူတို့သည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ အရက်ချိုကို သောက်ကုန်သကဲ့သို့ အဘယ်အမှုကို ပြုကြကုန်သည် ဖြစ်၍ အိပ်နေကြလေကုန် သလော။

တိမ်တိုက်မှ ထွက်ကျလာသော ရေကို ခရီးသွားတို့ သောက်ကုန်သကဲ့သို့ တန်ပြီဟု မပယ်မြစ်ထိုက်သော၊ တစ်စုံတစ်ခုဖြင့် မသွန်းလောင်းအပ်သော၊ ချိုမြိန် ရသာ အဆီဩဇာရှိသော ထိုတရားကိုလည်း ပညာရှိတို့သာ သောက်ကြကုန်ယောင် တကား”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

၁၀-ဒုတိယသုက္ကာသုတ်

֍ ၂၄၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဥပါသကာတစ်ဦးသည် သုက္ကာဘိက္ခုနီမအား စားဖွယ်ကို လှူ၏၊ ထိုအခါ သုက္ကာဘိက္ခုနီမ၌ အလွန်ကြည်ညိုသော ဘီလူးသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် လမ်းမ တစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“အကြင်ဥပါသကာသည် သုက္ကာဘိက္ခုနီမအား အလုံးစုံသော အထုံးအဖွဲ့ ‘ဂန္ထ'တို့မှ ကင်းလွတ်ခြင်းငှါ စားဖွယ်ကို ပေးလှူ၏၊ ဤဥပါသကာသည် များစွာသော ကောင်းမှုကို ပွားစေ၏တကား၊ ပညာရှိပေစွတကား”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

၁၁-စီရာသုတ်

֍ ၂၄၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဥပါသကာ တစ်ဦးသည် စီရာဘိက္ခုနီမအား သင်္ကန်းကို လှူ၏၊ ထိုအခါ စီရာဘိက္ခုနီမ၌ အလွန်ကြည်ညို သော ဘီလူးသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“အကြင်ဥပါသကာသည် စီရာဘိက္ခုနီမအား အလုံးစုံသော ယောဂတရားတို့မှ ကင်းလွတ်ခြင်းငှါ သင်္ကန်းကို ပေးလှူ၏၊ ဤဥပါသကာသည် များသော ကောင်းမှုကို ပွားစေ၏တကား၊့ပညာရှိပေစွတကား”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

--

၁၂-အာဠဝကသုတ်

֍ ၂၄၆။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အာဠဝကဘီလူး၏ ဗိမာန်၌ နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အာဠဝကဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း ထွက်လော့”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ “ဘီလူး ကောင်းပြီ”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ထွက်တော်မူ၏၊ “ရဟန်း ဝင်လော့”ဟု ဆို၏၊ “ဘီလူး ကောင်းပြီ”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဝင်တော်မူ၏၊ ဤနည်းအတိုင်း သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် “ထွက်လော့ ဝင်လော့”ဟု အာဠဝကဘီလူးက ဆို၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် “ထွက်ချည် ဝင်ချည်” ပြုတော်မူ၏၊ လေးကြိမ်မြောက်ကား အာဠဝက ဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း ထွက်လော့”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ “ဘီလူး ငါသည် မထွက် တော့အံ့၊ သင့်အား ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိအံ့၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကိုသာ ပြုလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ရဟန်း သင့်အား ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ငါ့အား အကယ်၍ မဖြေနိုင်ခဲ့အံ့၊ သင်၏ စိတ်ကိုသော်လည်း ပျံ့လွင့်စေအံ့၊ သင်၏ နှလုံးကိုသော်လည်း ခွဲအံ့၊ ခြေတို့၌ ကိုင်၍ ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဖက်ကမ်းသို့သော်လည်း ပစ်လိုက်အံ့ဟု (ဆို၏)၊ “ဘီလူး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါဘုရား၏ စိတ်ကိုမူလည်း ပျံ့လွင့်စေနိုင်သော နှလုံးကိုမူလည်း ခွဲစေနိုင်သော ခြေတို့၌မူလည်း ကိုင်၍ ဂင်္ဂါမြစ်တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ပစ်နိုင်သော သူကို စင်စစ် ငါ မမြင်၊ ဘီလူး သို့သော်လည်း သင် အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ မေးလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“ဤလောက၌ ယောကျ်ား၏ မြတ်သောဥစ္စာကား အဘယ်နည်း၊ ကောင်းစွာ လေ့ကျက်အပ်သော အဘယ်တရားသည် ချမ်းသာကို ရွက်ဆောင်တတ်သနည်း၊ အရသာတို့တွင် အဘယ်အရသာသည် စင်စစ် အကောင်းမြတ်ဆုံးသော အရသာဖြစ် သနည်း၊ အဘယ်မည်သော အသက်မွေးခြင်းကို မြတ်သော အသက်မွေးခြင်းဟူ၍ ဆိုကုန်သနည်း”ဟု (မေး၏)။

--

“ဘီလူး ဤလောက၌ ယောကျ်ား၏ မြတ်သောဥစ္စာကား ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရား တည်း၊ ကောင်းစွာ လေ့ကျက်အပ်သော (ဆယ်ပါးသော ကုသိုလ်ကမ္မပထ) တရား သည် ချမ်းသာကို ရွက်ဆောင်တတ်၏၊ အရသာတို့တွင် (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ပရမတ္ထ သစ္စာနှင့် ဝစီသစ္စာသည် စင်စစ် အကောင်းမြတ်ဆုံးသော အရသာတည်း၊ ပညာဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကို မြတ်သော အသက်မွေးခြင်းဟူ၍ ဆိုကုန်၏”ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

“အဘယ်မည်သော တရားဖြင့် သံသရာအလျဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်သနည်း၊ အဘယ်မည်သော တရားဖြင့် သံသရာသမုဒ္ဒရာကို ကူးမြောက်သနည်း၊ အဘယ် မည်သော တရားဖြင့် ကာမဂုဏ်ဆင်းရဲကို လွန်မြောက်သနည်း၊ အဘယ်မည်သော တရားဖြင့် စင်ကြယ်သနည်း”ဟု (မေး၏)။

“ဘီလူး ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရားဖြင့် သံသရာအလျဉ်ကို ကူးမြောက်၏၊ မမေ့ မလျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ'တရားဖြင့် သံသရာသမုဒ္ဒရာကို ကူးမြောက်၏၊ အားထုတ်မှု ‘ဝီရိယ'ဖြင့် ဆင်းရဲကို လွန်မြောက်၏၊ ပညာဖြင့် စင်ကြယ်၏”ဟု (ဖြေတော်မူ၏)။

“အဘယ်သို့သော သူသည် ပညာကို ရသနည်း၊ အဘယ်သို့သော သူသည် ဥစ္စာကို ရသနည်း၊ အဘယ်တရားဖြင့် ကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်သနည်း၊ အဘယ် သူသည် အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ရသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ဤလောကမှ တမလွန် လောကသို့ ရောက်၍ မစိုးရိမ်ရသနည်း”ဟု (မေး၏)။

“ဘီလူး မမေ့လျော့သော ပညာရှိသော သူသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တရားကို ယုံကြည်စွာ နာသည်ဖြစ်၍ ပညာကို ရ၏၊ သင့်လျော် လျောက်ပတ်သော အမှုကို ပြုလေ့ရှိသော (ဝီရိယဟူသော) ဝန်ရှိသော ထကြွလုံ့လ ရှိသော သူသည် ဥစ္စာကို ရ၏၊ မှန်သော စကားဖြင့် ကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ပေးကမ်းသော သူသည် အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ရ၏၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော အကြောင်း ကြောင့် ဤလောကမှ တမလွန်လောကသို့ ရောက်၍ မစိုးရိမ်ရ။

ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရားရှိသော အိမ်ထောင်မှုကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော အကြင်သူအား မှန်ကန်မှု ‘သစ္စာ’၊ ပညာရကြောင်း ‘ဒမ္မ’၊ အားထုတ်မှု ‘ဓိတိ’၊ စွန့်ကြဲမှု ‘စာဂ’ ဤ တရားလေးပါးတို့သည် အကယ်၍ ရှိကုန်အံ့၊ ထိုသူသည် စင်စစ် တမလွန်ဘဝသို့ ရောက်၍ မစိုးရိမ်ရ။

ဘီလူး ဤလောက၌ မှန်ကန်မှု ‘သစ္စာ’ ထက်လည်းကောင်း၊ ပညာရကြောင်း ‘ဒမ္မ’ ထက်လည်းကောင်း၊ စွန့်ကြဲမှု ‘စာဂ'ထက်လည်းကောင်း၊ အားထုတ်မှု ‘ဓိတိ'ထက်လည်းကောင်း လွန်ကဲသောတရားသည် အကယ်၍ ရှိသည် ဖြစ်အံ့။ ငါ တိုက်တွန်း၏၊ အခြားသော များစွာသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို မေးလေဦးလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“မြတ်စွာဘုရား တမလွန်ဘဝ၌ ဖြစ်သော အကြောင်းတရားကို အကျွန်ုပ်သည် ယနေ့ သိရပါ၏၊ ယခုအခါ၌ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် များစွာသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ကို မေးရပါတော့အံ့နည်း။

မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏အကျိုးငှါသာ အာဠဝီမြို့တော်သို့ သီတင်းသုံးရန် ကြွလာတော်မူပေစွတကား၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည် ကြီးသော အကျိုး ရှိ၏၊ (ထိုအလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို) ယနေ့ အကျွန်ုပ် သိရပါ၏။

ထိုအကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက်လည်းကောင်း၊ တရားတော်၏ ကောင်းသော တရား၏ အဖြစ်ကို (ချီးမွမ်းလျက်လည်းကောင်း) တစ်ရွာမှ တစ်ရွာ တစ်ပြည်မှ တစ်ပြည်သို့ လှည့်လည်ပါအံ့”ဟု (လျှောက်၏)။

ယက္ခသံယုတ် ပြီး၏။

--

၁၁-သက္ကသံယုတ်

၁-ပဌမဝဂ်

၁-သုဝီရသုတ်

֍ ၂၄၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား သည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား အသုရာတို့သည် နတ်ပြည်သို့ ချီတက်လာကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် သုဝီရနတ်သားအား “အမောင်သုဝီရ ထိုအသုရာတို့သည် နတ်တို့ကို တိုက်ခိုက်ရန် ချီတက်လာကုန်၏၊ အမောင်သုဝီရ သွားပါချေ၊ အသုရာတို့ကို တိုက်ခိုက်ရန် ကြိုတင် ချီတက်လော့”ဟု သိစေ၏၊ သုဝီရနတ်သားသည် “အရှင်သိကြားမင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု သိကြားမင်းအား ဝန်ခံပြီးမှ သုဝီရနတ်သားသည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် သုဝီရနတ်သားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏ -

“သုဝီရ အကြင်အရပ်၌ ထကြွမှု မရှိဘဲ အားမထုတ်ရဘဲ ချမ်းသာကို ရနိုင်၏၊ ထိုအရပ်သို့ သင် သွားလော့၊ ငါ့ကိုလည်း ထိုအရပ်သို့သာလျှင် ပို့ပါလော့”ဟု ရွတ် ဆို၏။

“(အကြင်အရပ်၌ နေသော သူသည်) ပျင်းရိလျက် ထကြွလုံ့လမရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ အမှုကိစ္စတို့ကိုလည်း မပြုလုပ်ရရာ၊ အလိုရှိသမျှ အားလုံးနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ရာ၏၊ သိကြားမင်း အကျွန်ုပ်အား ထိုမြတ်သော အရပ်ကို ညွှန်ကြားပါလော့”ဟု (သုဝီရ နတ်သားသည်) ဤသို့ ပြောဆို၏။

“သုဝီရ အကြင်အရပ်၌ နေသော သူသည် ပျင်းရိလျက် ထကြွလုံ့လ မရှိဘဲ စင်စစ် ချမ်းသာကို ရနိုင်၏၊ ထိုအရပ်သို့ သင် သွားလော့၊ ငါ့ကိုလည်း ထိုအရပ် သို့ပင် ပို့ပါလော့”ဟု ဆို၏။

“နတ်တို့ထက် မြတ်သော သိကြားမင်း အကြင်အရပ်၌ အမှုကိစ္စ မပြုလုပ်ရဘဲ ငါတို့သည် ချမ်းသာကို ရကုန်ရာ၏၊ စိုးရိမ်မှု ပင်ပန်းမှု မရှိသော ထိုမြတ်သော အရပ်ကို အကျွန်ုပ်အား ညွှန်ကြားပါလော့”ဟု (သုဝီရနတ်သားသည်) ဤသို့ ရွတ် ဆို၏။

“သုဝီရ မည်သည့် အလုပ်ကိုမျှ မပြုလုပ်ရဘဲ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ အသက် မမွေးနိုင်၊ အကယ်၍ ထိုအရပ်မျိုး ရှိသည်ဟု ဆိုလျှင်ကား ထိုအရပ်သည် နိဗ္ဗာန်၏ လမ်းခရီးပင်တည်း၊ သုဝီရ ထို့ကြောင့် ထို အရပ်သို့ သင် သွားလော့၊ (ငါ့ကိုလည်း ထိုအရပ်သို့ပင်လျှင် ပို့ပါလော့)”ဟု ဤသို့ ရွတ်ဆို၏။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းပင် ဖြစ်လျက်လည်း မိမိကောင်းမှု၏ အကျိုးကို မှီ၍ အသက် မွေးကာ တာဝတိံသာဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော နတ်တို့ကို အစိုးရသော အကြီးအမှူးဖြစ်သော မင်းပင် ဖြစ်လျက် ထကြွလုံ့လရှိသော သူ၏ ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိဘိသေး၏၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤသို့ ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသော ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်ရကား ဝီရိယကို တင့်တယ်စေကုန် လော့၊ မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ရန် မရသေးသော တရားကို ရရန် မျက်မှောက် မပြုရသေး သော တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် သင်တို့ အားထုတ်ကုန်လော့၊ စေ့ဆော်ကုန်လော့၊ လုံ့လပြုကုန်လော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၂-သုသီမသုတ်

֍ ၂၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား အသုရာတို့သည် နတ်ပြည်သို့ ချီတက်လာကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် သုသီမနတ်သားအား “အမောင်သုသီမ ထိုအသုရာတို့သည် နတ်တို့ကို တိုက်ခိုက်ရန် ချီတက်လာကုန်၏၊ အမောင်သုသီမ သွားပါချေ၊ အသုရာတို့ကို တိုက်ခိုက်ရန် ကြိုတင် ချီတက်လော့”ဟု သိစေ၏၊ သုသီမနတ်သားသည် “အရှင်သိကြားမင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု သိကြားမင်းအား ဝန်ခံပြီးမှ မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် သိကြားမင်း ပြောဆိုသည်ကို ဝန်ခံပြီးမှ သုသိမ နတ်သားသည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြား မင်းသည် သုသီမနတ်သားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏ -

“သုသီမ အကြင်အရပ်၌ ထကြွမှု မရှိဘဲ အားမထုတ်ရဘဲ ချမ်းသာကို ရနိုင်၏၊ ထိုအရပ်သို့ သင် သွားလော့၊ ငါ့ကိုလည်း ထိုအရပ်သို့သာလျှင် ပို့ပါလော့”ဟု ရွတ် ဆို၏။

“အကြင်အရပ်၌ နေသူသည် ပျင်းရိလျက် ထကြွလုံ့လမရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ အမှုကိစ္စတို့ကိုလည်း မပြုလုပ်ရရာ၊ အလိုရှိသမျှ အားလုံးနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ရာ၏၊ သိကြားမင်း အကျွန်ုပ်အား ထိုမြတ်သော အရပ်ကို ညွှန်ကြားပါလော့”ဟု (သုသီမ နတ်သားသည်) ဤသို့ ပြောဆို၏။

“သုသီမ အကြင်အရပ်၌ နေသော သူသည် ပျင်းရိလျက် ထကြွလုံ့လ မရှိဘဲ စင်စစ် ချမ်းသာကို ရနိုင်၏၊ ထိုအရပ်သို့ သင် သွားလော့၊ ငါ့ကိုလည်း ထိုအရပ် သို့ပင် ပို့ပါလော့”ဟု ဆို၏။

“နတ်တို့ထက် မြတ်သော သိကြားမင်း အကြင်အရပ်၌ အမှုကိစ္စ မပြုလုပ်ရဘဲ ငါတို့သည် ချမ်းသာကို ရကုန်ရာ၏၊ စိုးရိမ်မှု ပင်ပန်းမှု မရှိသော ထိုမြတ်သော အရပ်ကို အကျွန်ုပ်အား ညွှန်ကြားပါလော့”ဟု (သုသီမနတ်သားသည်) ဤသို့ ရွတ် ဆို၏။

“သုသီမ မည်သည့် အလုပ်ကိုမျှ မပြုလုပ်ရဘဲ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ အသက်မမွေးနိုင်၊ အကယ်၍ ထိုအရပ်မျိုး ရှိသည်ဟု ဆို လျှင်ကား ထိုအရပ်သည် နိဗ္ဗာန်၏ လမ်းခရီးပင်တည်း၊ သုသီမ ထို့ကြောင့် ထို အရပ်သို့ သင် သွားလော့၊ (ငါ့ကိုလည်း ထိုအရပ်သို့ပင်လျှင် ပို့ပါလော့)”ဟု (သိကြားမင်းသည်) ဤသို့ ရွတ်ဆို၏။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းပင် ဖြစ်လျက်လည်း မိမိကောင်းမှု၏ အကျိုးကို မှီ၍ အသက် မွေးကာ တာဝတိံသာဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော နတ်တို့ကို အစိုးရသော အကြီးအမှူးဖြစ်သော မင်းပင် ဖြစ်လျက် ထကြွလုံ့လရှိသော သူ၏ ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိဘိသေး၏၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤသို့ ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသော ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်ရကား ဝီရိယကို တင့်တယ်စေကုန် လော့၊ မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ရန် မရသေးသော တရားကို ရရန် မျက်မှောက် မပြုရသေး သော တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် သင်တို့ အားထုတ်ကုန်လော့၊ စေ့ဆော်ကုန်လော့၊ လုံ့လပြုကုန်လော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-ဓဇဂ္ဂသုတ်

֍ ၂၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်နှင့် အသုရာတို့၏ စစ်သည် ပြင်ဆင်ခြင်းပြု စုရုံးမိပြီ၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ခေါ်၍ မိန့်ဆို၏-

အချင်းတို့ စစ်မြေပြင်သို့ သွားကုန်သော နတ်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီး မွေးညင်းထခြင်း ဖြစ်ခဲ့မူ ထိုအခါ၌ ငါ၏ အလံတော်ကိုသာလျှင် ကြည့်ကြကုန်လော့။ အကြောင်းမူကား ငါ၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်း သည် ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်။

ငါ၏ အလံတော်ကို အကယ်၍ မကြည့်မိခဲ့ကြမူ ပဇာပတိနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန် လော့။ အကြောင်းမူကား ပဇာပတိနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်။

ပဇာပတိနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို အကယ်၍ မကြည့်မိခဲ့ကြမူ ဝရုဏနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန်လော့။ အကြောင်းမူကား ဝရုဏနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်။

ဝရုဏနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို အကယ်၍ မကြည့်မိခဲ့ကြမူ ဤသာနနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန်လော့။ အကြောင်းမူကား ဤသာနနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကြကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကုန်သော နတ်တို့အားလည်းကောင်း၊ ပဇာပတိနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကုန်သော နတ်တို့အားလည်းကောင်း၊ ဝရုဏနတ်မင်း၏ အလံ တော်ကို ကြည့်ကုန်သော နတ်တို့အားလည်းကောင်း၊ ဤသာနနတ်မင်း၏ အလံတော်ကို ကြည့်ကုန်သော နတ်တို့အားလည်းကောင်း ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက်ကင်းသည် မူလည်း ရှိရာ၏၊ မပျောက်ကင်းသည်မူလည်း ရှိရာ၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တပ်မက်မှု ‘ရာဂ’ မကင်းသေး၊့အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ မကင်းသေး၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ မကင်းသေးရကား ကြောက်တတ်သူ၊ ကိုယ်ခက်တရော်ရှိတတ်သူ၊ ထိတ် လန့်တတ်သူ၊ ပြေးတတ်သူ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။

--

ရဟန်းတို့ ငါသည်လည်း ဤသို့ ဆိုအံ့ - “ရဟန်းတို့ တော၌ဖြစ်စေ၊ သစ်ပင်ရင်း၌ဖြစ်စေ၊ ဆိတ် ငြိမ်ရာ၌ဖြစ်စေ နေကြကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် အကယ်၍ ဖြစ်ခဲ့မူ ထိုအခါ ငါ့ကိုသာလျှင် “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ပူဇော်အထူးကို ခံယူတော်မူထိုက် သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆို တော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သော သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ် တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’မည်တော်မူ၏၊ သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’မည်တော်မူ၏”ဟု အောက်မေ့ကြကုန်လော့။ အကြောင်းမူကား ရဟန်းတို့ ငါ့ကို အောက်မေ့ကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက် ကင်းလိမ့်မည်။

ငါ့ကို အကယ်၍ မအောင့်မေ့မိမူ တရားတော်ကို “တရားတော်သည် မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသော တရားတော်ပါပေတည်း၊ ကိုယ်တိုင် သိမြင်နိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ အခါ မလင့်အကျိုးပေးသော တရားတော်ပါပေတည်း၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်သော တရားတော် ပါပေတည်း၊ မိမိ၏ ကိုယ်ထဲ စိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိနိုင်ခံစားနိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း”ဟု အောက်မေ့ကြကုန်လော့။ အကြောင်းမူကား ရဟန်းတို့ တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အောက်မေ့ကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်။

တရားတော်ကို အကယ်၍ မအောင့်မေ့မိမူ သံဃာတော်ကို “မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာ တော်သည် ကောင်းသောအကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် ဖြောင့် မတ်သောအကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသံဃာတော်သည် မှန်သောအကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသံဃာတော်သည် လျော်ကန်သောအကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏။ အစုံ အားဖြင့် လေးစုံ ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ရှစ်ပါးအရေအတွက်ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော် သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်ယူလာသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ခံရန် ထိုက်တန်တော်မူပါပေ၏၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ခံတော်မူထိုက်ပါပေ၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော် လှူဒါန်းသော အလှူကို ခံတော်မူထိုက်ပါပေ၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို ခံတော်မူထိုက်ပါပေ၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်မြေ ဖြစ်ပါပေ၏”ဟု အောက်မေ့ကြကုန်လော့။ အကြောင်းမူကား ရဟန်းတို့ သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အောက်မေ့ကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီး မွေးညင်းထခြင်းသည် ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်။

ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံယူတော်မူထိုက် သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည့်တပ်မက်မှု ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကင်းရကား မကြောက်သူ၊ မတုန်လှုပ်သူ၊ မထိတ်လန့်သူ၊ မပြေးတတ်သူ ဖြစ်သော ကြောင့်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြန်၏-

--

“ရဟန်းတို့ တော၌ဖြစ်စေ၊ သစ်ပင်ရင်း၌ဖြစ်စေ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်၌ဖြစ်စေ သင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို အောက်မေ့ကြကုန်လော့။ ထိုသို့ အောက်မေ့နိုင်ခဲ့မူ သင်တို့အား ကြောက်ခြင်းသည် မဖြစ်ရာ။

လောက၏ အကြီးဖြစ်သော၊ လူတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားကို အကယ်၍ မအောက်မေ့မိကုန်မူ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော၊ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ် သော တရားတော်ကို အောက်မေ့ကြကုန်လော့။

ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော၊ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော တရားတော်ကို အကယ်၍ မအောက်မေ့မိကုန်မူ ကောင်းမှု၏ စိုက်ပျိုးရာ အတုမဲ့ လယ်မြေဖြစ်သော သံဃာတော်ကို အောက်မေ့ကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဘုရား တရား သံဃာတော်ကို အောက်မေ့ကြကုန်သော သင်တို့အား ကြောက်ခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်း မဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၄-ဝေပစိတ္တိသုတ်

֍ ၂၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်နှင့် အသုရာတို့၏ စစ်ပွဲသည် ရင်ဆိုင်မိဖူးပြီ၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် အသုရာတို့ကို မိန့်ဆို၏- “အချင်းတို့ နတ်နှင့် အသုရာစစ်ပွဲသည် ရင်ဆိုင်မိသည် ရှိသော် အသုရာတို့ အောင်နိုင်၍ နတ်တို့ ရှုံးခဲ့ကုန်မူ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို လည်ပင်းလျှင် ငါးခုမြောက်သော၁ အနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် ဖွဲ့၍ အသုရာနတ်ပြည် ငါ့ထံသို့ ဆောင်ခဲ့ကြကုန်လော့”ဟု (ဆို၏)၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည်လည်း တာဝတိံသာ နတ်တို့ကို မိန့်ဆို၏၊ “အချင်းတို့ နတ်နှင့် အသုရာစစ်ပွဲသည် ရင်ဆိုင်မိသည်ရှိသော် နတ်တို့ အောင်နိုင်၍ အသုရာတို့ ရှုံးခဲ့ကုန်မူ ထိုဝေပစိတ္တိအသုရိန်ကို လည်ပင်းလျှင် ငါးခုမြောက်သော အနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် ဖွဲ့၍ သုဓမ္မာသဘင် ငါ့ထံသို့ ဆောင်ခဲ့ကြကုန်လော့”ဟု (ဆို၏)။

ရဟန်းတို့ ထိုစစ်ပွဲ၌ နတ်တို့ အောင်နိုင်ကုန်၍ အသုရာတို့ ရှုံးကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်ကို လည်ပင်းလျှင် ငါးခုမြောက်သော အနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် ဖွဲ့၍ သုဓမ္မာသဘင် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ အထံသို့ ဆောင်လာကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ လည်ပင်း လျှင် ငါးခုမြောက်သော အနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားသော ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် သုဓမ္မာသဘင်သို့ ဝင်ကာထွက်ကာ နေသော နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို သူယုတ်မာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်ကုန်သော ကြမ်းတမ်း ကုန်သော စကားတို့ဖြင့် ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ သိကြားမင်း၏ အကူအညီဖြစ်သည့် မာတလိနတ်သားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြောဆို၏။

“မဃဝမည်သော သိကြားမင်း ဝေပစိတ္တိအသုရိန်၏ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ကိုယ်တိုင် ကြားရပါလျက် ကြောက်သောကြောင့် သည်းခံသလော၊ ခွန်အားနည်းခြင်း ကြောင့် သည်းခံသလော”ဟု (ပြောဆို၏)။

--

“အမောင်မာတလိ ငါသည် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်အား ကြောက်ခြင်းကြောင့် သည်းခံ သည် မဟုတ်၊ ခွန်အားနည်းခြင်းကြောင့် သည်းခံသည် မဟုတ်။ ထိုစကား မှန်၏၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်းကြောင့်ငါကဲ့သို့သော ပညာရှိသည် သူမိုက်နှင့် ဖက်ပြိုင် ရာအံ့နည်း”ဟု ဤသို့ ပြောဆို၏။

“သိကြားမင်း ထိုသူမိုက်အား အကယ်၍ မတားမြစ်သည် ဖြစ်ပါမူ သူမိုက်တို့ သည် လွန်စွာ ချွတ်ယွင်းပျက်စီးကုန်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့် ပညာရှိသည် ပြင်းစွာသော ဒဏ်ဖြင့်သာ သူမိုက်ကို နှိပ်ကွပ်တားမြစ်ရာ၏”ဟု (ပြောဆို၏)။

“အမောင်မာတလိ အကြင်ပညာရှိသည် သူတစ်ပါး အမျက်ထွက်သည်ကို သိ၍ သတိနှင့် ပြည့်စုံလျက် ငြိမ်းအေး၏၊ ဤသို့ ငြိမ်းအေးခြင်းကိုသာလျှင် သူမိုက်အား တားမြစ်ခြင်းဟူ၍ ငါ မှတ်ယူ၏”ဟု ပြောဆို၏။

“သိကြားမင်း သည်းခံခြင်း၌ အပြစ်ကိုသာလျှင် အကျွန်ုပ် မြင်ပါ၏၊ မိုက်သော သူသည် ထိုသည်းခံသူကို ‘ဤသူသည် ငါ့အား ကြောက်ခြင်းကြောင့် သည်းခံ၏’ဟု အကြင်အခါ မှတ်ထင်အောက်မေ့၏၊ ထိုအခါ ပြေးသောနွားကို နွားအပေါင်းသည် လွန်စွာ လွှမ်းမိုးသကဲ့သို့ ထို့အတူ ပညာမဲ့သော သူသည် အလွန်လွှမ်းမိုး၏”ဟု (ပြောဆို၏)။

“အမောင်မာတလိ ‘ဤသူသည် ငါ့အား ကြောက်ခြင်းကြောင့် သည်းခံ၏’ဟု အကယ်၍ မှတ်ထင်အောက်မေ့သည်မူလည်းဖြစ်စေ၊ မမှတ်ထင် မအောက်မေ့သည်မူလည်းဖြစ်စေ အကျိုးတို့သည် မိမိအကျိုးလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိကုန်၏၊ သည်းခံခြင်း ထက် လွန်ကဲသော တရားကား မရှိ။

အကြင်သူသည် စင်စစ် ခွန်အားရှိသူ ဖြစ်လျက် ခွန်အားနည်းသူအား သည်းခံ၏၊ ထိုသူ၏ သည်းခံခြင်းကိုသာ မြတ်သော သည်းခံခြင်းဟု ဆို ကုန်၏။ (မှန်၏)၊ ခွန်အားနည်းသူသည်ကား အမြဲ သည်းခံနေရ၏။

အကြင်သူ၌ လူမိုက်အားဟူသော အားသည် ရှိ၏၊ ထိုလူမိုက်၏ အားကို အားအစစ် မဟုတ်ဟု ဆိုကုန်၏၊ အကြင်သူသည် အားရှိလျက် တရားစောင့်သော သူအား တုံ့ပြန်ပြောဆိုမှု မရှိ၊ (ထိုသူ၏ အားကိုသာလျှင် အားအစစ်ဟု ဆိုကုန်၏)။

အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်ထွက်၏၊ ထိုသူအား သာလျှင် ထိုအမျက်ထွက်မှုကြောင့် အလွန်ယုတ်မာ၏၊ အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်မထွက် သူသည် အောင်နိုင်ခဲသော စစ်ပွဲကို အောင်၏။

အကြင်သူသည် သူတစ်ပါး အမျက်ထွက်သည်ကို သိပြီး၍ သတိနှင့် ပြည့်စုံလျက် ငြိမ်းအေး၏၊ ထိုသို့ ငြိမ်းအေးသူသည် မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုး စီးပွားကို ကျင့်သည် မည်၏။

အကြင်သူတို့သည် သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာကုန်၊ ထိုသူတို့သည် မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးကို ပြီးစေသူကို သူမိုက်”ဟူ၍ အောက်မေ့ မှတ်ထင်ကုန်၏။

“ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းပင် ဖြစ်လျက်လည်း မိမိ ကောင်းမှု၏ အကျိုးကို မှီ၍ အသက်မွေးကာ တာဝတိံသာဘုံ၌ ဖြစ်သော နတ်တို့ကို အစိုးရသော အကြီးအမှူး ဖြစ်သော မင်းပင် ဖြစ်လျက် သည်းခံခြင်းတရား၌ မွေ့လျော်ခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုလေ့ရှိဘိသေး၏၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့ သည် ဤသို့ ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသော ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်ရကား သည်းခံနိုင်ကုန် , တရား၌ မွေ့လျော်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်ကုန်လော့၊ တင့်တယ်စေကုန်လော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၁။ လက်နှစ်ဖက် ခြေနှစ်ဖက်နှင့် လည်ပင်းကို တုပ်နှောင်ခြင်း

--

၅-သုဘာသိတဇယသုတ်

֍ ၂၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်နှင့် အသုရာတို့၏ စစ်ပွဲသည် ရင်ဆိုင်မိဖူးပြီ၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား့ “နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သောစကားဖြင့် အောင်ခြင်းသည် ဖြစ်လော့”ဟု ဆို၏၊ ဝေပစိတ္တိ “ကောင်း စွာ ဆိုအပ်သော စကားဖြင့် အောင်ခြင်းသည် ဖြစ်လော့”ဟု သိကြားမင်းက ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အသုရာတို့သည်လည်းကောင်း အလုပ်အကျွေးနတ်တို့ကို “ဤနတ်တို့သည် ငါတို့၏ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကိုလည်းကောင်း၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားကိုလည်းကောင်း သိနိုင်ကုန်လိမ့်မည်”ဟု သက်သေထားကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား “နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း ဂါထာကို ဆိုလော့”ဟု ပြော၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ပြောသည်ရှိသော် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်ကို “ဤတာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ သင်တို့သည်သာလျှင် ရှေးဦးနတ် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဝေပစိတ္တိအသုရိန် ဂါထာကို ရွတ်ဆိုလော့”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“သိကြားမင်း ထိုသူမိုက်အား အကယ်၍ မတားမြစ်သည် ဖြစ်ပါမူ သူမိုက်တို့ သည် လွန်စွာ ချွတ်ယွင်းပျက်စီးကုန်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့် ပညာရှိသည် ပြင်းစွာသော ဒဏ်ဖြင့်သာ သူမိုက်ကို နှိပ်ကွပ်တားမြစ်ရာ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ရဟန်းတို့ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆိုသည်ရှိသော် အသုရာတို့ ဝမ်းမြောက်ကုန်၏၊ နတ်တို့ ဆိတ်ဆိတ် ဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း အား “သိကြားမင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆိုလော့”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“ဝေပစိတ္တိအသုရိန် အကြင်ပညာရှိသည် သူတစ်ပါး အမျက်ထွက်သည်ကို သိပြီး၍ သတိနှင့် ပြည့်စုံလျက် ငြိမ်းအေး၏၊ ထိုသူ၏ ဤသို့ ငြိမ်းအေးခြင်းကိုသာလျှင် သူမိုက်အား တားမြစ်နိုင်၏ဟု ငါ အောက်မေ့၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆိုသည်ရှိသော် နတ်တို့ ဝမ်းမြောက် ကုန်၏၊ အသုရာတို့ ဆိတ်ဆိတ် ဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်အား “ဝေပစိတ္တိ ဂါထာကို ရွတ်ဆိုလော့”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“သိကြားမင်း အကြင်အခါ မိုက်သော သူသည် ထိုသည်းခံသောသူကို ‘ဤသူကား ငါ့အား ကြောက်သောကြောင့် သည်းခံ၏’ဟု အောက်မေ့မှတ်ထင်၏၊ ထိုအခါ ပြေး သော နွားကို နွားအပေါင်းသည် လွန်စွာလွှမ်းမိုးသကဲ့သို့ ထို့အတူ ပညာမဲ့သူသည် အလွန်လွှမ်းမိုး၏ဟု သည်းခံခြင်း၌ ဤအပြစ်ကိုသာလျှင် ငါ မြင်၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

ရဟန်းတို့ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဤဂါထာကို ရွတ်ဆိုသည်ရှိသော် အသုရာတို့ ဝမ်းမြောက်ကုန်၏၊ နတ်တို့ ဆိတ်ဆိတ် ဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြား မင်းအား “သိကြားမင်း ဂါထာကို ရွတ်ဆိုလော့”ဟု ဤစကားကို ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆိုသည် ရှိသော် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

--

“ဝေပစိတ္တိအသုရိန် ဤသူကား ငါ့အား ကြောက်သောကြောင့် သည်းခံ၏ဟု အကယ်၍ မှတ်ထင် အောက်မေ့သည်မူလည်းဖြစ်စေ၊ မမှတ်ထင် မအောက်မေ့သည်မူလည်းဖြစ်စေ အကျိုးတို့သည် မိမိအကျိုးလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိကုန်၏၊ သည်းခံခြင်း ထက် လွန်ကဲသော တရားကား မရှိ။

အကြင်သူသည် စင်စစ် ခွန်အားရှိသူ ဖြစ်လျက် ခွန်အားနည်းသူအား သည်းခံ၏၊ ထိုသူ၏ သည်းခံခြင်းကိုသာ မြတ်သော သည်းခံခြင်းဟု ဆိုကုန်၏၊ ခွန်အားနည်းသူ သည်ကား အမြဲ သည်းခံနေရ၏။

အကြင်သူ၌ လူမိုက်၏ အားဟူသော အားသည် ရှိ၏၊ ထိုလူမိုက်၏ အားကို အားအစစ် မဟုတ်ဟု ပညာရှိတို့ ဆိုကုန်၏၊ အကြင်သူသည် အားရှိလျက် တရား စောင့်သော သူအား တုံ့ပြန်ပြောဆိုမှု မရှိ၊ (ထိုသူ၏ အားကိုသာလျှင် အားအစစ်ဟု ဆိုကုန်၏)။

အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်ထွက်၏၊ ထိုသူအားသာလျှင် ထိုအမျက်ထွက်မှုကြောင့် အလွန် ယုတ်မာ၏၊ အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက် မထွက်သူသည် အောင်နိုင်ခဲသော စစ်ပွဲကို အောင်နိုင်၏။

အကြင်သူသည် သူတစ်ပါး အမျက်ထွက်သည်ကို သိ၍ သတိနှင့် ပြည့်စုံလျက် ငြိမ်းအေး၏၊ ထိုသူသည် မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သည် မည်၏။

အကြင်သူတို့သည် တရား၌ မလိမ္မာကုန်၊ ထိုသူတို့သည် မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦး သားတို့၏ အကျိုးကို ပြီးစေသူကို သူမိုက်ဟူ၍ အောက်မေ့မှတ်ထင်ကုန်၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုသည်ရှိသော် နတ်တို့ ဝမ်း မြောက်ကုန်၏၊ အသုရာတို့ ဆိတ်ဆိတ် ဖြစ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့၏လည်းကောင်း၊ အသုရာတို့၏လည်းကောင်း အလုပ်အကျွေး (ပရိသတ်)တို့သည် ဤစကားကို ဆိုကုန်၏- “ဝေပစိတ္တိအသုရိန် ရွတ်ဆို သော ဂါထာတို့သည် ဒဏ်နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်၏၊ လက်နက်နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤသို့ ငြင်းခုံခြင်းရှိ၏၊ ဤသို့ ခိုက်ရန်ရှိ၏၊ လက်ရောက်ကျူးလွန်ခြင်း ရှိ၏၊ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း ရွတ်ဆိုသော ဂါထာတို့ သည်ကား ဒဏ်နှင့်တကွ မဖြစ်ကုန်၊ လက်နက်နှင့်တကွ မဖြစ်ကုန်၊ ဤသို့ ငြင်းခုံခြင်း မရှိ၊ ဤသို့ ခိုက်ရန် မရှိ၊ ဤသို့ လက်ရောက်ကျူးလွန်ခြင်း မရှိ၊ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော ကြောင့် အောင်နိုင်၏ဟု ဆိုကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကြောင့် အောင်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ဖူးပြီ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၆-ကုလာဝကသုတ်

֍ ၂၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်နှင့် အသုရာတို့၏ စစ်ပွဲသည် ရင်ဆိုင်မိဖူးပြီ၊ ရဟန်းတို့ ထိုစစ်ပွဲ၌ အသုရာတို့ အောင်၍ နတ်တို့ ရှုံးကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ နတ်တို့သည် ရှုံးကုန်သည် ဖြစ်၍သာလျှင် မြောက်အရပ်သို့ လှည့်၍ ပြေးကုန်ရကား အသုရာတို့သည် ထိုနတ်တို့ကို ရှေးရှု လိုက်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အကူအညီ ဖြစ်သည့် မာတလိနတ်သားအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

“မာတလိ လက်ပံတော၌ (ဂဠုန်ငှက်တို့၏) အသိုက်တို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုအသိုက်တို့ကို ရထားဦးမှ ရှောင်လွှဲပါလော့၊ ငါတို့သည် အသုရာတို့၌ အသက်ကို စွန့်ကြရ စေကာမူ ဤ (ဂဠုန်) ငှက်တို့သည် အသိုက်မှ ကင်းကုန်သည် မဖြစ်စေကုန်လင့်”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

“အရှင်သိကြားမင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု အကူအညီဖြစ်သည့် မာတလိနတ်သားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား ဝန်ခံ၍ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို တစ်ဖန် ပြန်လှည့်စေ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုရထားဦး ပြန်လှည့်သောအခါ၌ အသုရာတို့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ - “ယခုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားသည် တစ်ဖန် ပြန်လှည့်လာ၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း နတ်တို့သည် အသုရာတို့နှင့် စစ်ထိုးကြကုန်လိမ့်မည်”ဟု ကြောက်ကုန်သည် ဖြစ်၍ အသုရာပြည်သို့သာလျှင် ပြေးဝင်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား တရား သဖြင့် အောင်ခြင်းသည် ဖြစ်ခဲ့ဖူး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၇-န ဒုဗ္ဘိယသုတ်

֍ ၂၅၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်လျက် တစ် ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းနေသော နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား “အကြင်သူသည် ငါ၏ ရန်သူ ဖြစ် ငြားအံ့၊ ထိုသူအားလည်း ငါ မပြစ်မှားတော့အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဝေပစိတ္တိအသုရိန် သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ စိတ်အကြံကို မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် သိ၍ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် လာနေသော ဝေပစိတ္တိအသုရိန်ကို အဝေးမှပင် မြင်သောကြောင့် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်အား “ဝေပစိတ္တိ ရပ်လော့၊ ငါသည် သင့်ကို ဖမ်းအပ်ပြီ”ဟု ဆို၏။

“အချင်း သိကြားနတ်မင်း သင့်အား ရှေး၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့သော စိတ်သည် ရှိခဲ့၏၊ ထိုစိတ်ကို သင် မစွန့်သေး”ဟု ဆို၏၊ “ဝေပစိတ္တိ ငါ၌ မပြစ်မှားစိမ့်သောငှါ ကျိန်စာ ဆိုပါလော့”ဟု (သိကြားမင်းက) ဆို၏။

“သိကြားမင်း အကြင်သူသည် သင့်အား ပြစ်မှားအံ့၊ ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ပြောဆိုသူ၏ မကောင်းမှုမျိုးသည်လည်းကောင်း၊ အရိယာကို စွပ်စွဲသော သူ၏ မကောင်းမှုမျိုးသည်လည်းကောင်း၊ အဆွေခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားသောသူ၏ မကောင်းမှု မျိုးသည်လည်းကောင်း၊ သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်သော သူ၏ မကောင်းမှုမျိုးသည်လည်းကောင်း ထိုသူအား တွေ့စေသတည်း”ဟု ဤသို့ ကျိန်စာဆို၏။

--

၈-ဝေရောစနအသုရိန္ဒသုတ်

֍ ၂၅၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နေ့သန့်စင်ရာသို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည်လည်းကောင်း၊ ဝေရောစနအသုရိန်သည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်ပြီးလျှင် အသီးသီး တံခါးပေါင်ကို မှီ၍ ရပ်တည်ကြကုန်၏၊ ထိုအခါ ဝေရောစနအသုရိန်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“ယောကျ်ားသည် အကျိုးကိစ္စ ပြီးသည်တိုင်အောင် အားထုတ်အပ်သည်သာလျှင် တည်း၊ အကျိုးကိစ္စသည် ပြီးမြောက်မှသာလျှင် တင့်တယ်၏၊ ဤစကားသည် ဝေရောစနအသုရိန်၏ စကားတည်း”ဟု (လျှောက်ဆို၏)။

ယောကျ်ားသည် အကျိုးကိစ္စ ပြီးသည်တိုင်အောင် အားထုတ်အပ်သည်သာလျှင် တည်း၊ အကျိုးကိစ္စသည် ပြီးမြောက်မှသာလျှင် တင့်တယ်၏၊ သည်းခံခြင်းထက် လွန်ကဲသော တရားကား မရှိ၊ ဤစကားသည် သိကြားမင်း၏ စကားတည်း။

အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့သည် ထိုထိုအရပ်၌ ထိုက်သည်အားလျော်စွာ အကျိုး ကိစ္စ ဖြစ်ကုန်၏၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား သုံးဆောင်ဖွယ် ဝတ္ထုတို့သည် ကောင်းစွာ စီရင်ရခြင်းလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိကုန်၏၊ အကျိုးကိစ္စသည် ပြီးမြောက်မှ သာလျှင် တင့်တယ်၏၊ ဤစကားသည် ဝေရောစနအသုရိန်၏ စကားတည်း။

အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့သည် ထိုထိုအရပ်၌ ထိုက်သည်အားလျော်စွာ အကျိုး ကိစ္စ ဖြစ်ကုန်၏၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား သုံးဆောင်ဖွယ် ဝတ္ထုတို့သည် ကောင်းစွာ စီရင်ရခြင်းလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိကုန်၏၊ အကျိုးကိစ္စသည် ပြီးမြောက်မှ သာလျှင် တင့်တယ်၏၊ သည်းခံခြင်းထက် လွန်ကဲသော တရားကား မရှိ၊ ဤစကား သည် သိကြားမင်း၏ စကားတည်း။

--

၉-အရညာယတနဣသိသုတ်

֍ ၂၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား သီလရှိကုန် ကောင်းသောသဘောရှိကုန် သော များစွာသော ရသေ့တို့သည် တောအရပ် သစ်ရွက်မိုးကုဋိတို့၌ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည်လည်းကောင်း၊ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည်လည်းကောင်း သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော များစွာသော ထိုရသေ့တို့သို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် အထပ်များသော ဖိနပ်တို့ကို စီး၍ သန်လျက်ကို လွယ်ကာ ထီးကို ဆောင်းလျက် တံခါးဦးဖြင့်သာ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ဝင်၍ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထိုရသေ့တို့ကို မကိုင်းမညွတ် ပြုလျက် သွား၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အထပ်များသော ဖိနပ်တို့ကို ချွတ်၍ သန်လျက်ကို သူတစ်ပါးတို့အား ပေး၍ ထီးကို ပိတ်ကာ တံခါးဦးဖြင့်သာလျှင် သင်္ခမ်း ကျောင်းသို့ ဝင်၍ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထိုရသေ့တို့ကို လေအောက်မှ လက်အုပ် ချီလျက် ရှိခိုး၍ ရပ်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထိုရသေ့တို့ သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုကုန်၏-

“မျက်စိတစ်ထောင် အမြင်ဆောင်သော သိကြားမင်း ရှည်မြင့်စွာ ဆောက်တည် အပ်သော အကျင့်ရှိကုန်သော ရသေ့တို့၏ အနံ့သည် ကိုယ်မှ လေကြောင့် လွင့်၍ သွား၏၊ ဤအရပ်မှ ဖဲလေလော့၊ သိကြားမင်း ရသေ့တို့၏ အနံ့သည် မစင်ကြယ်”ဟု (ရွတ်ဆိုကုန်၏)။

“အသျှင်ဘုရားတို့ ရှည်မြင့်စွာ ဆောက်တည်အပ်သော အကျင့်ရှိကုန်သော ရသေ့တို့၏ အနံ့သည် ကိုယ်မှ လေကြောင့် လွင့်၍ သွားပါစေ၊ ‘အလွန်ဆန်းကြယ်သော အပွင့်ရှိသော အနံ့နှင့် ပြည့်စုံသောပန်းကို ဦးခေါင်း၌ (ပန်ဆင်ရန်) အလိုရှိသကဲ့သို့’ ဤအသျှင်ဘုရားတို့၏ အနံ့ကို အလိုရှိပါကုန်၏။ ထိုစကား မှန်ပါ၏၊ ဤ (သီလ ရှိကုန်သော သူတို့၏) အနံ့၌ နတ်တို့သည် စက်ဆုပ်ဖွယ် မထင်မှတ်ပါကုန်”ဟု (လျှောက်၏)။

--

၁၀-သမုဒ္ဒကသုတ်

֍ ၂၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိ ကုန်သော များစွာသော ရသေ့တို့သည် သမုဒ္ဒရာကမ်းနားဝယ် သစ်ရွက်မိုးကုဋိကျောင်းတို့၌ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေကုန်၏၊ ထိုအခါ နတ်နှင့် အသုရာတို့၏ စစ်ပွဲသည် ရင်ဆိုင်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထိုရသေ့တို့အား ဤသို့သော အကြံ ဖြစ်၏ - “နတ်တို့သည် တရားကို စောင့်ကုန်၏၊ အသုရာတို့သည် တရားကို မစောင့်ကုန်၊ ငါတို့အား အသုရာအပေါင်းမှ ဘေးဖြစ်ရာသည် သာလျှင်တည်း၊ ငါတို့သည် သမ္ဗရအသုရိန်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ ဘေးမဲ့အလှူကို တောင်းပန်ရကုန်မူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထို ရသေ့တို့သည် အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သောလက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် သမုဒ္ဒရာကမ်းနားဝယ် သစ်ရွက်မိုး ကုဋိကျောင်းတို့မှ ကွယ်ခဲ့ကုန်သည် ဖြစ်၍ သမ္ဗရအသုရိန်၏ မျက်မှောက်၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထိုရသေ့တို့သည် သမ္ဗရအသုရိန်ကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုကုန်၏-

“သမ္ဗရအသုရိန် ထံသို့ ရောက် ကုန် သော ရသေ့တို့ သည် ဘေး မဲ့ အလှူကို တောင်း ပန် ကုန်၏။ သင်သည် ဘေးကိုလည်းကောင်း၊ ဘေးမဲ့ကိုလည်းကောင်း ပေးရန် အလိုရှိတိုင်း ပြုနိုင်ပါ၏”ဟု (ရွတ်ဆိုကုန်၏)။

“သိကြားမင်း ဆည်းကပ်ကုန်သော (ငါတို့နှင့်) ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်သော ရသေ့တို့အား ဘေးမဲ့အလှူသည် မရှိ၊ ဘေးမဲ့အလှူကို တောင်းကုန်သော သင်တို့ အား ဘေးအလှူကိုသာလျှင် ငါ ပေးအံ့”ဟု (ဆို၏)။

ဘေးမဲ့အလှူကို တောင်းကုန်သော ငါတို့အား ဘေးအလှူကိုသာလျှင် သင်သည် ပေးလှူ၏၊ သင်၏့ထိုအလှူကို ငါတို့ ခံယူကုန်၏၊ သင့်အား ဘေးသည် မကုန်နိုင် စေသတည်း။

အကြင်သို့ သဘောရှိသော မျိုးစေ့ကို စိုက်ပျိုး၏၊ ထိုမျိုးစေ့နှင့် တူသော အသီးကို ဆောင်၏၊ ကောင်းမှုကို ပြုလေ့ရှိသူသည် ကောင်း ကျိုးကို ခံစားရ၏၊ မကောင်းမှုကို ပြုလေ့ရှိသူသည် မကောင်းကျိုးကို ခံစားရ၏၊ အမောင် သင်သည် မျိုးစေ့ကို စိုက်ပျိုးအပ်ပြီ၊ အသီးကို သုံးဆောင်ရ လတ္တံ့ဟု ရသေ့တို့သည် ရွတ်ဆို ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ရသေ့တို့သည် သမ္ဗရအသုရိန်ကို ကျိန်ဆဲကုန်၍ အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်သော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် သမ္ဗရအသုရိန်၏ မျက်မှောက်၌ ကွယ်ခဲ့ကုန်သည်ဖြစ်၍ သမုဒ္ဒရာကမ်းနားဝယ် သစ်ရွက်မိုးကုဋိကျောင်းတို့၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ သမ္ဗရအသုရိန်သည် သီလရှိကုန် ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ထိုရသေ့တို့ ကျိန်ဆဲအပ်သည် ဖြစ်၍ ညဉ့်၌ သုံးကြိမ် ထိတ်လန့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမဝဂ် ပြီး၏။

--

၂-ဒုတိယဝဂ်

၁-ဝတပဒသုတ်

֍ ၂၅၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့ အရှင်သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်က ခုနစ်ပါးကုန် သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်ကုန်ပြီ၊ ယင်းခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို သိကြားမင်းသည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် သိကြားမင်း၏အဖြစ် ကို ရ၏၊ ခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း- (၁) အသက်ထက်ဆုံး အမိအဖကို လုပ်ကျွေး မွေးမြူသူ ဖြစ်ပါအံ့၊

(၂) အသက်ထက်ဆုံး အမျိုးထဲ၌ ကြီးသော သူတို့ကို အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိသူ ဖြစ်ပါအံ့၊

(၃) အသက်ထက်ဆုံး သိမ်မွေ့သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိသူ ဖြစ်ပါအံ့၊

(၄) အသက်ထက်ဆုံး ကုန်းစကားကို ဆိုလေ့ မရှိသူ ဖြစ်ပါအံ့၊

(၅) အသက်ထက်ဆုံး လွတ်လွတ် စွန့်ကြဲခြင်းရှိသူ, ပေးလှူရန် အခါခပ်သိမ်း စင်ကြယ်သော လက် ရှိသူ, စွန့်လှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သူ, သူတစ်ပါးတို့ တောင်းခံခြင်းငှါ ထိုက်သူ, ပေးကမ်းလှူဒါန်း ဝေဖန်ခြင်း၌ မွေ့လျော်သူဖြစ်၍ ဝန်တိုခြင်းကင်းသော စိတ်ဖြင့် အိမ်ကို အုပ်စိုးနေသူ ဖြစ်ပါအံ့၊

(၆) အသက်ထက်ဆုံး မှန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိသူ ဖြစ်ပါအံ့၊

(၇) အသက်ထက်ဆုံး အမျက်ထွက်ခြင်း မရှိသူ “အကယ်၍ ငါ့အား အမျက်ထွက်ခြင်း ဖြစ်စေကာမူ ထိုအမျက်ကို လျင်စွာသာလျှင် ပယ်ဖျောက်နိုင်သူ” ဖြစ်ပါအံ့၊ ဤသည်တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်က ခုနစ်ပါးကုန်သော ဤကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်ကုန်ပြီ၊ ယင်းခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို သိကြားမင်းသည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် သိကြားမင်း၏ အဖြစ်ကို ရပြီဟု ဟော တော်မူ၏။

အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးမွေးမြူသော၊ အမျိုးထဲ၌ ကြီးသောသူတို့ကို အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိသော၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော စကားကို ပြောဆိုတတ်သော၊ ကုန်းစကားကို ပယ်လေ့ရှိသော၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိသော၊ မှန်သောစကားရှိသော၊ အမျက်ကို လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်တတ်သော ထိုလူပုဂ္ဂိုလ်ကို စင်စစ် တာဝတိံသာနတ်တို့သည် “သူတော် ကောင်း”ဟု ဆိုကုန်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

--

၂-သက္ကနာမသုတ်

֍ ၂၅၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ၁။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက မဃမည်သော လုလင် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုသိကြားကို “မဃဝ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ၂။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ရှေးဦးစွာ အလှူကို ပေး လှူ၏၊ ထို့ကြောင့် “ပုရိန္ဒဒ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ၃။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ရိုသေစွာ ပေးလှူ၏၊ ထို့ ကြောင့် “သက္က”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ၄။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက တည်းခိုရာဇရပ်ကို ပေးလှူ ဖူး၏၊ ထို့ကြောင့် “ဝါသဝ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ၅။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တစ်ထောင်သော အကြောင်းအရာကိုလည်း တစ် မုဟုတ်ခြင်းဖြင့် ကြံနိုင်၏၊ ထို့ကြောင့် “သဟဿက္ခ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ၆။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား အသုရာ၏သမီး သုဇာမည်သော မယားရှိ၏၊ ထို့ ကြောင့် “သုဇမ္ပတိ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ၇။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို အစိုးရသည်၏ အဖြစ် အကြီးအမှူး၏ အဖြစ်ဟူသော မင်းအဖြစ်ကို ပြုစေ၏၊ ထို့ကြောင့် “ဒေဝါနမိန္ဒ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်ကုန်၏၊ ယင်းခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို သိကြားမင်းသည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သိကြားမင်း၏ အဖြစ်ကို ရ၏၊ ခုနစ်ပါး ကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူကား- (၁) အသက်ထက်ဆုံး အမိအဖကို လုပ်ကျွေး မွေးမြူသူ ဖြစ်အံ့။

(၂) အသက်ထက်ဆုံး အမျိုးထဲ၌ ကြီးသော သူတို့ကို အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၃) အသက်ထက်ဆုံး သိမ်မွေ့သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၄) အသက်ထက်ဆုံး ကုန်းစကားကို ဆိုလေ့ မရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၅) အသက်ထက်ဆုံး လွတ်လွတ် စွန့်ကြဲခြင်းရှိသူ, ပေးလှူရန် အခါခပ်သိမ်း စင်ကြယ်သော လက်ရှိသူ, စွန့်လှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သူ, သူတစ်ပါးတို့ တောင်းခံခြင်းငှါထိုက်သူ, ပေးကမ်းလှူဒါန်း ဝေဖန်ခြင်း၌ မွေ့လျော်သူ ဖြစ်၍ ဝန်တိုခြင်းကင်းသော စိတ်ဖြင့် အိမ်ကို အုပ်စိုး၍ နေသူ ဖြစ်အံ့။

(၆) အသက်ထက်ဆုံး မှန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၇) အသက်ထက်ဆုံး အမျက်ထွက်ခြင်း မရှိသူ “အကယ်၍ ငါ့အား အမျက်ထွက်ခြင်း ဖြစ်စေကာမူ ထိုအမျက်ကို လျင်စွာသာလျှင် ပယ်ဖျောက်နိုင်သူ ဖြစ်အံ့”။ ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်က ခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်ကုန်၏၊ ယင်းခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို သိကြားမင်း သည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် သိကြားမင်း၏အဖြစ်ကို ရ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးမွေးမြူသော၊ အမျိုးထဲ၌ ကြီးသောသူတို့ကို အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိသော၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော စကားကို ပြောဆိုတတ်သော၊ ကုန်းစကားကို ပယ်လေ့ရှိသော၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိသော၊ မှန်သောစကားရှိသော၊ အမျက်ကို လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်တတ်သော ထိုလူပုဂ္ဂိုလ်ကို စင်စစ် တာဝတိံသာနတ်တို့သည် “သူတော် ကောင်း”ဟူ၍ု ဆိုကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၃-မဟာလိသုတ်

֍ ၂၅၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ မဟာလိလိစ္ဆဝီမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို မြင်ဖူးပါသလော”ဟု လျှောက်၏၊ မဟာလိ ငါဘုရားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို မြင်ဖူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်ဆို၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအရှင်သိကြားသည် သိကြားတု အယောင်ဆောင် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။ အသျှင်ဘုရား ထိုစကားမှန်၏၊ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို တွေ့မြင်နိုင်ခဲ၏ဟု လျှောက်၏၊ မဟာလိ ငါဘုရားသည် သိကြား၏အဖြစ်ကိုလည်း သိ၏၊ သိကြားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကိုလည်း သိ၏၊ ယင်းတရားတို့ကို သိကြားသည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်ခြင်းကြောင့် သိကြား၏ အဖြစ်ကို ရ၏၊ ထိုတရားကိုလည်း ငါ သိ၏။

၁။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက မဃမည်သော လုလင်

ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ထို့ကြောင့် “မဃဝ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

၂။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ရိုသေစွာ ပေးလှူ၏၊ ထို့

ကြောင့် “သက္က”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

၃။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ရှေးဦးစွာ အလှူကို ပေးလှူ

၏၊ ထို့ကြောင့် “ပုရိန္ဒဒ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

၄။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက တည်းခိုရာဇရပ်ကို ပေးလှူဖူး၏၊

ထို့ကြောင့် “ဝါသဝ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

၅။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တစ်ထောင်သော အကြောင်းအရာတို့ကို တစ်မုဟုတ်

ခြင်းဖြင့် ကြံနိုင်၏၊ ထို့ကြောင့် “သဟဿက္ခ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

၆။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား အသုရာ၏သမီး သုဇာမည်သော မယားရှိ၏၊ ထို့

ကြောင့် “သုဇမ္ပတိ” ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

၇။ မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို အစိုးရသည်၏အဖြစ် အကြီး

အမှူး၏အဖြစ်ဟူသော မင်းအဖြစ်ကို ပြုစေ၏၊ ထို့ကြောင့် “ဒေဝါနမိန္ဒ” ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

--

မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်ကုန်၏၊ ယင်းခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို သိကြားသည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် သိကြား၏အဖြစ်ကို ရ၏၊ ခုနစ်ပါးကုန် သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူကား- (၁) အသက်ထက်ဆုံး အမိအဖကို လုပ်ကျွေး မွေးမြူသူ ဖြစ်အံ့။

(၂) အသက်ထက်ဆုံး အမျိုးထဲ၌ ကြီးသော သူတို့ကို အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၃) အသက်ထက်ဆုံး သိမ်မွေ့သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၄) အသက်ထက်ဆုံး ကုန်းစကားကို ဆိုလေ့ မရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၅) အသက်ထက်ဆုံး လွတ်လွတ် စွန့်ကြဲခြင်းရှိသူ, ပေးလှူရန် အခါခပ်သိမ်း စင်ကြယ်သော လက် ရှိသူ, စွန့်လှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သူ, သူတစ်ပါးတို့ တောင်းခံခြင်းငှါ ထိုက်သူ, ပေးကမ်းလှူဒါန်း ဝေဖန်ခြင်း၌ မွေ့လျော်သူ ဖြစ်၍ ဝန်တိုခြင်းကင်းသော စိတ်ဖြင့် အိမ်ကို အုပ်စိုး၍ နေသူ ဖြစ်အံ့။

(၆) အသက်ထက်ဆုံး မှန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့။

(၇) အသက်ထက်ဆုံး အမျက်ထွက်ခြင်း မရှိသူ “အကယ်၍ ငါ့အား အမျက်ထွက်ခြင်း ဖြစ်စေကာမူ့ထိုအမျက်ကို လျင်စွာသာလျှင် ပယ်ဖျောက်နိုင်သူ ဖြစ်အံ့”။ ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း။

မဟာလိ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ ကို အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်ကုန်၏၊ ယင်းခုနစ်ပါးကုန်သော ကျင့်ဝတ်အစုတို့ကို သိကြား သည် ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် သိကြား၏အဖြစ်ကို ရ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးမွေးမြူသော၊ အမျိုးထဲ၌ ကြီးသောသူတို့ကို အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိသော၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော စကားကို ပြောဆိုတတ်သော၊ ကုန်းစကားကို ပယ်လေ့ရှိသော၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိသော၊ မှန်သောစကားရှိသော၊ အမျက်ကို လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်တတ်သော ထိုလူပုဂ္ဂိုလ်ကို စင်စစ် တာဝတိံသာနတ်တို့သည် “သူတော် ကောင်း”ဟူ၍ ဆိုကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၄-ဒလိဒ္ဒသုတ်

֍ ၂၆၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား” ဟူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -

ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့၌သာလျှင် လူ ဆင်းရဲ လူသနားဖွယ် လူအောက်တန်းစား ဖြစ်ခဲ့၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူ အပ်သော ဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်) ၌ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါတရား'ကို ဆောက်တည်၏၊ သီလကို ဆောက် တည်၏၊ အကြားအမြင် ‘သုတ'ကို ဆောက်တည်၏၊ စွန့်ကြဲခြင်း ‘စာဂ'ကို ဆောက်တည်၏၊ ပညာကို ဆောက် တည်၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်) ၌ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာကို ဆောက်တည်ရကား ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်၏။

--

ထိုနတ်သည် တစ်ပါးသော နတ်တို့ကို အဆင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံအားဖြင့်လည်းကောင်း လွန်၍ တင့်တယ်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ ပြစ်တင်ပြောဆိုကုန်၏၊ “အချင်းတို့ အံ့ဖွယ်ရှိစွတကား၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား။ ထိုစကား မှန်၏၊ ဤ နတ်သားသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက လူဆင်းရဲ လူသနားဖွယ် လူအောက်တန်းစား ဖြစ်ခဲ့၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ တာဝတိံသာ နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ထိုနတ်သားသည် တစ်ပါးသော နတ်တို့ကို အဆင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံအားဖြင့်လည်းကောင်း လွန်၍ တင့်တယ်ဘိ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ခေါ်၍ မိန့်ဆို၏ - “အချင်းတို့ သင်တို့သည် ထိုနတ်သားအား မကဲ့ရဲ့ကုန်လင့်၊ အချင်းတို့ ဤနတ်သားသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ် အခါက မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်) ၌ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာကို ဆောက်တည်ခဲ့၏၊ ထိုသူသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ (သာသနာ တော်) ၌ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာကို ဆောက်တည်ခဲ့သောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီး သည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ထိုနတ်သားသည် တစ်ပါးသော နတ်တို့ကို အဆင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံဖြင့်လည်းကောင်း လွန်၍ တင့်တယ်၏”ဟု မိန့်ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ပြောဆိုဆုံးမလိုသည် ဖြစ်၍ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို့ရွတ် ဆို၏-

“အချ င်း နတ်တို့ အကြင် သူအား မြတ် စွာဘုရား ၌ ယုံကြည် မှု သဒ္ဓါတရား သည် မတုန် လှုပ်၊ ကောင်း စွာ တည်၏။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား အရိယာတို့သည် နှစ်သက် အပ် ချီးမွမ်းအပ်သော ကောင်းသော သီလလည်း ရှိ၏။

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား သံဃာ၌ ကြည်ညိုမှု ရှိ၏၊ ဖြောင့်မတ်သော အမြင်လည်း ရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို သူဆင်းရဲ မဟုတ်ဟူ၍ ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူ၏ အသက်ရှင်ခြင်းသည် အချည်းနှီး မဟုတ်။

ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမ (သာသနာ) ကို အောက်မေ့သော ပညာရှိ သည် သဒ္ဓါကိုလည်းကောင်း၊ သီလကိုလည်းကောင်း၊ ကြည်ညိုမှုကိုလည်းကောင်း၊ တရားသိမြင်မှုကိုလည်းကောင်း အဖန်ဖန် အားထုတ်ရာ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

--

၅-ရာမဏေယျကသုတ်

֍ ၂၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့သော အရပ်သည် မွေ့လျော်ဖွယ် ရှိပါသနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏-

“(သိကြားမင်း) ကောင်းစွာ ဖန်တီးစီမံအပ်ကုန်သော အရိုအသေပြုရာ အရံ, ခြံ, ဥယျာဉ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အရိုအသေပြုရာ သစ်တောတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းစွာ ဖန်တီးစီမံအပ်ကုန်သော ရေကန်တို့သည်လည်းကောင်း လူတို့နှစ်သက် ဖွယ်ရာ မြေအရပ်၏ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ် စိတ်၍ တစ်စိတ်ကိုမျှ မမီနိုင်ကုန်။

ရွာဖြစ်စေ, တောဖြစ်စေ, ချိုင့်ဝှမ်းရာ အရပ်ဖြစ်စေ, ကြည်းကုန်းဖြစ်စေ အကြင် အရပ်၌ ရဟန္တာတို့ နေကုန်၏၊ ထိုရဟန္တာတို့ နေရာ မြေအရပ်သည် မွေ့လျော်ဖွယ် အရပ်မည်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၆-ယဇမာနသုတ်

֍ ၂၆၂။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထားလေ၏-

“အသျှင်ဘုရား ပူဇော်ကုန်သော လူတို့၏လည်းကောင်း၊ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ သည် ဖြစ်၍ ပြုလုပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏လည်းကောင်း ဥပဓိအကျိုးရှိသော ကောင်းမှုသည် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၌ လှူသည်ရှိသော် အကျိုးကြီးပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

“ကျင့်ဆဲဖြစ်ကုန်သော (မဂ္ဂဋ္ဌာန်) ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဖိုလ်၌ တည်ကုန်သော (ဖလဋ္ဌာန်) ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့သည်လည်းကောင်း ဤရှစ် ယောက်သော (အရိယာ) သံဃာသည် ဖြောင့်မတ်စွာ ဖြစ်၏၊ ပညာ,သီလ,သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံ၏။

ပူဇော်ကုန်သော လူတို့၏လည်းကောင်း၊ ကောင်းမှုကို အလိုရှိသည် ဖြစ်၍ ပြု လုပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏လည်းကောင်း ဥပဓိအကျိုးရှိသော ကောင်းမှုသည် (အရိယာ) သံဃာ၌ လှူသည်ရှိသော် အကျိုးကြီး၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

၇-ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာသုတ်

֍ ၂၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နေ့သန့်စင်ရာ အရပ်သို့ ကပ်သည် ဖြစ်၍ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည်လည်းကောင်း၊ သဟမ္ပတိ့ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသီးသီး တံခါးပေါင်ကို မှီလျက် ရပ်တည် ကုန်၏၊ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ထံတော်ပါး၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ထတော်မူပါလော့။ အောင်အပ်ပြီးသော မာရ်စစ်သည်ရှိတော်မူသော, ချအပ်သော ခန္ဓာဝန်ရှိတော်မူသော, ကိလေသာကြွေးမြီ ကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား လောက၌ လှည့်လည်တော်မူပါလော့။ ‘တစ်ဆယ့် ငါးရက် လပြည့်နေ့ ညဉ့်အခါ၌ လပြည့်ဝန်းကဲ့သို့’ အသျှင်ဘုရား၏ စိတ်သည်ကား (ရာဂစသော အညစ်အကြေးမှ) ကောင်းစွာ ကင်းလွတ်တော်မူပါ၏”ဟု ရွတ်ဆို၏။

သိကြားမင်း မြတ်စွာဘုရားတို့ကို ဤသို့ ရှိမခိုးအပ်ကုန်၊ သိကြားမင်း မြတ်စွာဘုရားတို့ကို ဤသို့ သာလျှင် ရှိခိုးအပ်ကုန်၏။

“လုံ့လရှိတော်မူသော, အောင်အပ်ပြီးသော မာရ်စစ်သည်ရှိတော်မူသော, ယာဉ်မှူး သဖွယ်ဖြစ်တော်မူသော, ကိလေသာကြွေးမြီ ကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ထ တော်မူပါလော့၊ လောက၌ လှည့်လည်တော်မူပါလော၊ မြတ်စွာဘုရား (ရှင်တော် ဘုရားသည်) တရားကို ဟောတော်မူပါလော့။ သိလွယ်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိပါ ကုန်လတ္တံ့”ဟု ရှိခိုးအပ်ကုန်၏ဟု သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ (ရွတ်ဆို၏)။

၈-ဂဟဋ္ဌ္ဓဝန္ဒနာသုတ်

֍ ၂၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ။ပ။ ဤတရာစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူး သည်ကား နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အကူအညီဖြစ်သော မာတလိနတ်သားအား “အချင်းမာတလိ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်လော့၊ မြေကောင်းရာအရပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ ဥယျာဉ် မြေသို့ သွားကုန်အံ့”ဟု ဆို၏၊ “အရှင်သိကြားမင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု မာတလိနတ်သားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား ဝန်ခံ၍ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်ဆင်ပြီးလျှင် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား လျှောက်၏- “အရှင်သိကြားမင်း အရှင်၏ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်ဆင်ပြီးပါပြီ၊ သွားရန်အချိန်ကို အရှင်သိကြားမင်း သိပါ၏၊ (သွားရန်မှာ အရှင်သိကြားမင်း အလိုအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်)”ဟု ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်မှ ဆင်း သက်သည် ရှိသော် လက်အုပ်ချီ၍ အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို ရှိခိုး၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ အကူအညီဖြစ် သော မာတလိသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို ဂါထာဖြင့် ရွတ် ဆို၏-

--

“သိကြား မင်း ဗေဒင် သုံး ပုံတတ် သူ ဗြာဟ္မဏတို့ သည်လည်းကောင်း၊ မြေ၌ နေသူ အားလုံးတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ နတ်မင်းကြီး လေး ယောက်တို့သည်လည်းကောင်း၊ များသော အခြံအရံရှိသော တာဝတိံသာနတ်တို့ သည်လည်းကောင်း အရှင်သိကြားမင်းကို ရှိခိုးကုန်၏။ သိကြားမင်း ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက် အရှင်သိကြားမင်း ရှိခိုးသော နတ်မင်းကြီးသည်ကား အဘယ်မည်သော နတ်မင်းပါနည်း”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

“မာတလိ ဗေဒင်သုံးပုံတတ်သူ ဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း၊ မြေ၌ နေသူ အားလုံးတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ နတ်မင်းကြီး လေး ယောက်တို့သည်လည်းကောင်း၊ များသော အခြံအရံရှိကုန်သော တာဝတိံသာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း ငါ့ကို ရှိခိုးကြကုန်၏။

ငါသည်ကား သီလနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော၊ ရှည်စွာသော ညဉ့်တို့ပတ်လုံး တည် ကြည်ခြင်းရှိကုန်သော၊ မြတ်သောအကျင့်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိကုန်သော ရဟန်းတော်တို့ကို ကောင်းစွာ ရှိခိုး၏။

မာတလိ အကြင်သူတို့သည် အိမ်၌ တည်ကုန်၍ ကောင်းမှုကို ပြုကုန်၏၊ သီလရှိ ကုန်၏၊ ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်ကုန်၏၊ တရားနှင့် အညီ သားမယားကို မွေးမြူကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို (ငါသည်) ရှိခိုး၏”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

“သိကြားမင်း အရှင်သိကြားမင်းသည် အကြင်သူတို့ကို ရှိခိုး၏၊ ထိုသူတို့သည် လောက၌ မြတ်ကုန်သတတ်။ သိကြားမင်း (အရှင်သိကြားမင်းသည်) အကြင်သူတို့ ကို ရှိခိုး၏၊ ထိုအရှင်သိကြားမင်း ရှိခိုးသူတို့ကို အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရှိခိုးပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။

“မဃလုလင် ဖြစ်ဖူးသော၊ သုဇာ၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သော၊ အကြီးအမှူးဖြစ်သော သိကြားမင်းသည် ဤစကားကို ဆိုပြီး၍ အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ရထားထက်သို့ တက်စီးလေ၏”။

၉-သတ္ထာရဝန္ဒနာသုတ်

֍ ၂၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အကူ အညီဖြစ်သော မာတလိနတ်သားအား “အချင်းမာတလိ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်လော့၊ မြေကောင်းရာ အရပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ ဥယျာဉ်မြေသို့ သွားကုန်အံ့”ဟု မိန့်ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ အကူအညီဖြစ်သော မာတလိနတ်သားသည် “အရှင်သိကြားမင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု နတ်တို့အရှင် သိကြား မင်းအား ဝန်ခံ၍ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်ဆင်ပြီးလျှင် “အရှင်သိကြားမင်း အရှင်၏ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်ဆင်ပြီးပါပြီ၊ ယခုအခါ၌ သွားရန် အချိန်ကို အရှင်သိကြားမင်း သိပါ၏၊ (သွားရန်မှာ အရှင်သိကြားမင်း အလိုအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်)”ဟု ကြားလျှောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း သည် ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်မှ ဆင်းသက်သည်ရှိသော် လက်အုပ်ချီ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ အကူအညီဖြစ်သော မာတလိနတ်သားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

--

“သိကြားမင်း နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း ထိုအရှင် သိကြားမင်းကို ရှိခိုးကြကုန်၏။ ထိုသို့ ရှိခိုးကုန်လျက် သိကြားမင်း ရှိခိုးသော နတ် သည်ကား အဘယ်မည်သော နတ်မင်းပါနည်း”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

“မာတလိ နတ်နှင့် တကွသော ဤလောက၌ ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ရှိတော်မူ၏၊ မယုတ် (ပြည့်စုံ) သော အမည်ရှိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ငါသည် ရှိခိုး၏။

မာတလိ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား တပ်မက်မှု ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’သည် ငြိတွယ်ခြင်း ကင်းကုန်၏၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝရှိကုန်၏၊ မြတ်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်၏၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ငါသည် ရှိခိုးပါ၏။

မာတလိ အကြင်ကျင့်ဆဲဖြစ်သူ ‘သေက္ခ'တို့သည် ရာဂ,ဒေါသကို ပယ်ဖျောက်ကုန်၏၊ အဝိဇ္ဇာကို လွန်မြောက်ကုန်၏၊ (ဝဋ်ဆင်းရဲကို, ဖျက်ဆီးခြင်း၌ မွေ့လျော်ကုန် သည် ဖြစ်၍ မမေ့မလျော့ လျော်စွာ ကျင့်ဆဲ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုကျင့်ဆဲ ဖြစ်သူ ‘သေက္ခ'ပုဂ္ဂိုလ် ခုနစ်ယောက်တို့ကို ငါသည် ရှိခိုး၏”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

“သိကြားမင်း အရှင်သိကြားမင်းသည် အကြင်သူတို့ကို ရှိခိုး၏၊ ထိုသူတို့သည် လောက၌ မြတ်ကုန်သတတ်။ သိကြားမင်း အကြင်သူတို့ကို အရှင်သိကြားမင်းသည် ရှိခိုး၏၊ ထိုသူတို့ကို အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရှိခိုးပါ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

မဃလုလင် ဖြစ်ဖူးသော၊ သုဇာ၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သော၊ အကြီးအမှူးဖြစ်သော သိကြားမင်းသည် ဤစကားကို ဆိုပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ရထား ထက်သို့ တက်စီးလေ၏။

၁၀-သံဃဝန္ဒနာသုတ်

֍ ၂၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ။ပ။ ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အကူအညီဖြစ်သော မာတလိနတ်သားအား “အချင်းမာတလိ အာဇာနည် မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်လော့၊ မြေကောင်းရာ အရပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ ဥယျာဉ်မြေသို့ သွားကုန်အံ့”ဟု ဆို၏၊ “အရှင်သိကြားမင်း ကောင်းပါပြီ”ဟု အကူအညီဖြစ်သော မာတလိနတ်သားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား ဝန်ခံ၍ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်ဆင်ပြီးလျှင် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား “အရှင်သိကြားမင်း အရှင်၏ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင် ကသော ရထားကို ပြင်ဆင်ပြီးပါပြီ၊ ယခုအခါ သွားရန် အချိန်ကို အရှင်သိကြားမင်း သိပါ၏၊ (သွားရန်မှာ အရှင်သိကြားမင်း အလိုအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်)”ဟု ကြားလျှောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်မှ ဆင်းသက်သည် ရှိသော် လက်အုပ်ချီ၍ ရဟန်းသံဃာကို ရှိခိုး၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ အကူအညီဖြစ်သော မာတလိသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၏-

--

“သိကြားမင်း အကြင်လူတို့သည် ပုပ်သော အမိဝမ်း၌ ကိန်းကုန်၏၊ အမိဝမ်း တည်းဟူသော အပုပ်၌ နစ်မြုပ်ကုန်၏၊ မွတ်သိပ်ဆာလောင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ ထိုလူတို့ကသာ အရှင်သိကြားမင်းကို ရှိခိုးကုန်ရာ၏။

အိမ်ရာ မထောင်သော ထိုသူတို့သည် အဘယ်အရာကို ချစ်ဘိသနည်း၊ ရသေ့ ရဟန်းတို့၏ အကျင့်ကို မိန့်ဆိုတော်မူပါလော့၊ အရှင်သိကြားမင်း၏ ထိုစကားကို နာပါကုန်အံ့”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

“မာတလိ ထိုရဟန်းတို့သည် အကြင်ရွာမှ ဖဲသွားကုန်၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်၍ (ထိုရွာမှ) သွားကုန်၏၊ အိမ်ရာမထောင်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့၏ ဤအကျင့် ကို ချစ်၏။

ထိုရဟန်းတို့အား ကျီ၌ ဥစ္စာစပါးကို ထည့်သွင်း မထားကုန်။ အိုးတို့၌လည်းကောင်း၊ခြင်းတောင်းတို့၌လည်းကောင်း မသိုမှီးကုန်။ သူတစ်ပါးတို့ ချက်ပြုတ်၍ ပြီးသော ဆွမ်းကိုသာလျှင် ရှာမှီးကုန်၏၊ ကောင်းသော အကျင့်ရှိသော ရဟန်းတို့ သည် ရှာမှီးအပ်သော ထိုဆွမ်းတို့ဖြင့် မျှတကုန်၏။

ပညာရှိတို့သည် ကောင်းသောအတိုင်အပင်ဖြင့် တိုင်ပင်ခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ အညီအညွတ် ကျင့်ကြကုန်၏။ နတ်တို့အားမူကား အသုရာတို့နှင့် ဆန့်ကျင်ကြကုန်၏၊ များစွာသော သတ္တဝါတို့သည်လည်း (အချင်းချင်း) ဆန့်ကျင်ကြကုန်၏။

မာတလိ ဆန့်ကျင်ကုန်သော သူတို့အလယ်၌ ဆန့်ကျင်ခြင်း မရှိကုန်၊ လက်နက် ရှိကုန်သော သူတို့အလယ်၌ လက်နက်ကို စွန့်လွှတ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ ဘဝယောနိ စသည်တို့ကို ယူခြင်းရှိကုန်သော သူတို့အလယ်၌ ဘဝယောနိ တစ်ခုခုကို ယူခြင်း မရှိကုန်၊ ထိုရဟန်းတို့ကို ငါသည် ရှိခိုး၏”ဟု မိန့်ဆို၏။

“သိကြားမင်း အရှင်သိကြားမင်းသည် အကြင်သူတို့ကို ရှိခိုး၏၊ ထိုသူတို့သည် လောက၌ မြတ်ကုန်သတတ်။ သိကြားမင်း (အရှင်သိကြားမင်းသည်) အကြင်သူတို့ကို ရှိခိုး၏၊ ထိုသူတို့ကို အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရှိခိုးပါ၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

မဃလုလင်ဖြစ်ဖူးသော၊ သုဇာ၏ခင်ပွန်းဖြစ်သော၊ အကြီးအမှူးဖြစ်သော သိကြား မင်းသည် ဤစကားကို ဆိုပြီး၍ ရဟန်းသံဃာကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ရထားထက်သို့ တက်စီးလေ၏။

ဒုတိယဝဂ် ပြီး၏။

--

၃-တတိယဝဂ်

၁-ဆေတွာသုတ်

֍ ၂၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ် ပြီး၍့မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

“အဘယ်အရာကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရပါသနည်း၊ အဘယ် အရာကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရပါသနည်း။ ဂေါတမအနွယ် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အဘယ်မည်သော တစ်ခုသော တရားကို ဖြတ်တောက်ခြင်းကို နှစ်သက်တော်မူပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

“သိကြားမင်း အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ'ကို ဖြတ်တောက်သော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ'ကို ဖြတ်တောက်သော် မစိုးရိမ်ရ၊ အဆိပ်လျှင် အရင်း အမြစ်ရှိသော ချိုမြိန်ခြင်းလျှင် အဖျားရှိသော အမျက် ‘ဒေါသ'အား ဖြတ်တောက်ခြင်း ကို အရိယာတို့သည် ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ထိုအမျက် ‘ဒေါသ'ကိုပင်လျှင် ဖြတ်တောက် သည် ရှိသော် မစိုးရိမ်ရ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၂-ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယသုတ်

֍ ၂၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ။ပ။ ဤတရားစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူး သည်ကား ရုပ်ဆင်းမလှ ပုကွသော နတ်သားတစ်ယောက်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် “အချင်းတို့ အံ့ဖွယ်ဖြစ်စွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ ရုပ်ဆင်းမလှ ပုကွသော ဤနတ်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ နေရာ၌ ထိုင်နေဘိ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ ပြစ်တင်ပြောဆိုကုန်၏။ ရဟန်းတို့ တာဝတိံသာနတ်တို့ ကဲ့ရဲ့တိုင်း ရှုတ်ချတိုင်း အပြစ်ပြောဆိုတိုင်း ထိုနတ်သားသည် ပို၍ အဆင်းလှ၏၊ ပို၍ ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏၊ ပို၍ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ သိကြားမင်းအား ဤစကားကို လျှောက်ကြကုန်၏- “အရှင်သိကြားမင်း ရုပ်ဆင်းမလှ ပုကွသော နတ်သား တစ်ယောက်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ အရှင်သိကြားမင်း ထိုသို့နေရာ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် ‘အချင်းတို့ အံ့ဖွယ်ဖြစ်စွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ ရုပ်ဆင်း မလှ ပုကွသော ဤနတ်သားသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ နေရာ၌ ထိုင်နေဘိ၏’ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ ပြစ်တင်ပြောဆိုကုန်၏။ အရှင်သိကြားမင်း နတ်တို့ ကဲ့ရဲ့တိုင်း ရှုတ်ချတိုင်း အပြစ်ပြောဆို တိုင်း ထိုနတ်သားသည် ပို၍ အဆင်းလှ၏၊ ပို၍ ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏၊ ပို၍ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ အချင်းနတ်တို့ ထိုနတ်သည် ကောဓဘက္ခအမည်ရှိသော နတ်ဖြစ်လိမ့်မည် ထင်၏”ဟု ဆို၏။

--

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ထိုကောဓဘက္ခနတ်သားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို စံပယ်တင်လျက် လက်ယာဒူးကို မြေ၌ ထောက်ကာ ထိုကောဓဘက္ခနတ်သား ထံသို့ လက်အုပ်ချီလျက် “အချင်း အကျွန်ုပ်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းတည်း၊ အချင်း အကျွန်ုပ်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းတည်း”ဟု သုံးကြိမ်တိုင် အမည်ကို ပြောကြား၏။ ရဟန်းတို့ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အမည်ကို ပြောကြားတိုင်း ပြောကြားတိုင်း ထိုနတ်သည် ပို၍ အဆင်း မလှသည် ပို၍ အရုပ်ဆိုးသည် ပို၍ ပုကွသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်တို့ အရှင် သိကြားမင်းသည် မိမိနေရာ၌ ထိုင်၍ တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ဆုံးမလိုရကား ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏-

“ငါသည် ထိပါးလိုစိတ် မရှိ၊ အမျက်၏ အလိုသို့ လိုက်စေရန် မလွယ်ကူ၊ ငါသည် ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အမျက် မထွက်၊ ငါ၌ အမျက် ‘ဒေါသ'သည် မတည်။

ငါသည် အမျက် ‘ဒေါသ'ထွက်သောကြောင့် ကြမ်းတမ်းသော စကားကို မဆို၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို့မပြောကြားရာ၊ မိမိအကျိုးကို ကောင်းစွာ မြင်သည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ကောင်းစွာ နှိမ်၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

၃-သမ္ဗရိမာယာသုတ်

֍ ၂၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ပ။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏ - ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူး သည်ကား ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်ကာ ပြင်းစွာ နာကျင်သည် ဖြစ်၍ အနာရောဂါ ရခဲ့လေ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် ဝေပစိတ္တိအသုရိန်ထံသို့ သူနာမေးလို သည် ဖြစ်၍ ချဉ်းကပ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း လာသည်ကို အဝေးကပင်လျှင် မြင်၍ “သိကြားမင်း ငါ့ကို ဆေးကုပါလော့”ဟု ဤသို့ စကားကို ဆို၏၊ သမ္ဗရိအသုရာ၏ လှည့်စားမှုမာယာကို ငါ့အား သင်ဦးလော့ဟု (သိကြားမင်း) ဆို၏၊ အချင်းသိကြားမင်း အသုရာတို့ကို ငါ မေးမြန်းပြီးသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ဦးလော့ဟု ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအချိန်၌ ဝေပစိတ္တိအသုရိန်သည် အသုရာတို့ကို “အချင်းအသုရာတို့ ငါသည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား သမ္ဗရိအသုရာ၏ လှည့်စားမှု မာယာကို သင်ပေးရအံ့လော”ဟု မေး၏၊ အချင်း ဝေပစိတ္တိအသုရိန် သင်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း အား သမ္ဗရိအသုရာ၏ လှည့်စားမှုမာယာကို မသင်ပေးလင့်ဟု ဆိုကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဝေပစိတ္တိ အသုရိန်သည် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို ပြောကြား၏-

“သဒ္ဓါစသား များသော ဥစ္စာရှိသော၊ သုဇာ၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သော၊ နတ်တို့၏ မင်းဖြစ်သော သိကြားမင်း (သိကြားမင်းသည်) သမ္ဗရိမည်သော အသုရာ၏ မာယာ ကို တတ်သည်ရှိသော် ‘သမ္ဗရိအသုရာကဲ့သို့’ အနှစ်တစ်ရာပတ်လုံး ကြမ်းကြုတ် သော ငရဲသို့ ရောက်ရာ၏”ဟု (ရွတ်ဆို ပြောကြား၏)။

--

၄-အစ္စယသုတ်

֍ ၂၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ပ။ ထိုအခါ ရဟန်းနှစ်ပါးတို့သည် ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ ထိုရဟန်းနှစ်ပါးတို့တွင် ရဟန်းတစ်ပါးသည် အလွန်အကျူး ပြောဆို၏၊ ထိုအခါ ထိုအလွန်အကျူး ပြောဆိုမိသော ရဟန်းသည် ထိုရဟန်း၏ အထံ၌ အပြစ်ကို အပြစ်အလျောက် ပြောကြား၏၊ ထိုရဟန်းသည် သည်းမခံ။ ထိုအခါ များစွာ ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကုန်လျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ရဟန်းနှစ်ပါးသည် ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ ထို ရဟန်းတို့တွင် ရဟန်းတစ်ပါးသည် အလွန်အကျူး ပြောဆိုပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ထိုအလွန်အကျူး ပြောဆိုမိသော ရဟန်းသည် ထိုရဟန်း၏ အထံ၌ အပြစ်ကို အပြစ်အလျောက် ပြောကြား၏၊ ထိုရဟန်းသည် သည်းမခံပါ”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သူမိုက်တို့သည် ဤနှစ်မျိုးတို့တည်း။ အပြစ်အလျောက် အပြစ်ကို မမြင်သူ၊ အပြစ်ကို ပြောကြားသည်ရှိသော် တရားအလျောက် လက်မခံသူတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ သူမိုက်တို့သည် ဤနှစ်မျိုးတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ပညာရှိတို့သည် ဤနှစ်မျိုးတို့တည်း။ အပြစ်ကို အပြစ်အလျောက် မြင်သူ၊ အပြစ်ကို ပြောကြားသည် ရှိသော် တရားအလျောက် လက်ခံသူတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ပညာရှိတို့သည် ဤနှစ်မျိုးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် သုဓမ္မာသဘင်၌ တာဝတိသာ နတ်တို့ကို ဆုံးမလိုသည် ဖြစ်၍ ထိုအချိန်၌ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“အမျက် ‘ဒေါသ'သည် သင်နတ်တို့၏ အလိုသို့ မလိုက်ပါစေလင့်၊ သင်နတ်တို့ အား အဆွေခင်ပွန်းတို့ဖြင့် မိတ်မပျက်စေလင့်၊ မကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို မကဲ့ရဲ့ကြကုန် လင့်၊ ကုန်းတိုက်စကားကို မဆိုကြကုန်လင့်၊ ထိုသို့မဟုတ်ခဲ့သော် အမျက် ‘ဒေါသ’ သည် လူယုတ်ကို ‘တောင်ကဲ့သို့’ လွှမ်းမိုး့နှိမ်နင်းနိုင်၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

--

၅-အက္ကောဓသုတ်

֍ ၂၇၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား။ပ။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ “ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ် ဖူးသည်ကား နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် သုဓမ္မာသဘင်၌ တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ဆုံးမလိုသည်ဖြစ်၍ ဤဂါထာကို ရွတ်ဆို၏-

“အချင်းနတ်တို့ သင်တို့အား အမျက် ‘ဒေါသ’ သည် မလွှမ်းမိုးစေလင့်၊ အမျက် ထွက်သူတို့အား ပြန်၍ အမျက်မထွက်ကုန်လင့်။ အမျက်မထွက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ မညှဉ်းဆဲခြင်းသည်လည်းကောင်း အရိယာတို့၏ အကျင့်တည်း။ ထိုသို့ မဟုတ်ခဲ့သော် အမျက် ‘ဒေါသ’ သည် လူယုတ်ကို ‘တောင်ကဲ့သို့’ လွှမ်းမိုး နှိမ်နင်းနိုင်၏”ဟု (ရွတ်ဆို၏)။

တတိယဝဂ် ပြီး၏။

သက္ကသံယုတ် ပြီး၏။

သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ် ပြီး၏။