ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ (ဒု)နိဿယ

ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာနိဿယ(ဒုတိယတွဲ)

ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာနိဿယ

(ဒုတိယတွဲ)

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

(နိ-၁)

၅။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍ

၁။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂ

၁။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁] ၁။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂဿ၊ မုသာဝါဒဝဂ်၏။ ပဌမသိက္ခာပဒေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ခုဒ္ဒကာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ခုဒ္ဒကာနံ၊ ဟူသော ပုဒ်၌။ “ခုဒ္ဒက၊ သဒ္ဒေါ၊ ခုဒ္ဒက၊ သဒ္ဒါသည်။ ဗဟု၊ သဒ္ဒပရိယာယော၊ ဗဟု၊ သဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ တေသု ဝဂ္ဂေသု၊ ထို ကိုးပါးသော ဝဂ်တို့တွင်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တေသု ခုဒ္ဒကေသု၊ ထိုများစွာသော သိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ “ဇာနိတဗ္ဗတော”တိ ဟေတုနော၊ ဇာနိတဗ္ဗတော၊ ဟူသော ဟိတ်၏။ ဝိပက္ခေ၊ အနိစ္စသဘောမှ ဖောက်ပြန်သော။ နိဗ္ဗာနေပိ၊ နိဗ္ဗာန်၌လည်း။ ဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အနေကန္တိကတ္တေ၊ ဧကန်မဟုတ်သောအဖြစ်ကို။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ “မဟာ၊ ငါသည်။ အယံ ဟေတု၊ ဤဇာနိတဗ္ဗတော၊ ဟူသောဟိတ်ကို။ န ဝုတ္တော၊ မဆိုအပ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကာရဏံ၊ ထိုဇာနိတဗ္ဗတော၊ ဟူသော အကြောင်းကို။ ပဋိစ္ဆာဒေတုံ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှာ။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ “ဇာတိဓမ္မတောတိ၊ ဇာတိဓမ္မတောဟူ၍။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သတည်း။ “ (နိ-၂) ဣတိအာဒီနိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားတို့ကို။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ “သမ္ပဇာန”န္တိ၊ သမ္ပဇာနံဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုလိုလျက်။ အနုနာသိကလောပေန၊ နိဂ္ဂဟိတ်ကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဇာနန္တော”တိ၊ ဇာနန္တောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၂။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေတိ၊ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေဟူသည်ကား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ဝုစ္စမာနဿ၊ ဆိုအံ့လတ္တံ့သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်၏။ ဝိတထဘာဝံ၊ ချွတ်ယွင်းသောအဖြစ်ကို။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်းကောင်း။ ဝစနက္ခဏေ စ၊ ဆိုဆဲခဏ၌လည်းကောင်း။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ ဇာနန္တဿ၊ သိသောရဟန်း၏။ မုသာဘဏနေ၊ ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ဆိုခြင်းကြောင့်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဇာနိတွာ”တိအာဒိ၊ ဇာနိတွာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ မုသာဝါဒေတိ စ ပဒံ၊ မုသာဝါဒေဟူသောပုဒ်သည်လည်း။ နိမိတ္တတ္ထေ၊ နိမိတ်အနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီ ဝိဘတ်ရှိသော ပုဒ်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မုသာဘဏနနိမိတ္တံ၊ မုသာဆိုခြင်း ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထပိ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်းကောင်း။ ဣတော၊ ဤသိက္ခာပုဒ်မှ။ ပရေသုပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ နောက်နောက်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဤဒိသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိသောသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂] ၃။ ဝဒန္တိ ဧတာယာတိ ဝါစာတိ ဝစနတ္ထေန၊ ဝဒန္တိ ဧတာယာတိ ဝါစာ၊ ဟူသော ကရဏသာဓန ဝစနတ္ထကြောင့်။ “မိစ္ဆာ”တိအာဒိ၊ မိစ္ဆာဝါစာပရိယာပန္န အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဓနုနာ၊ လေးဖြင့်။ ဝါ၊ မြားဖြင့်။ ဝိဇ္ဈတိ၊ ပစ်၏”။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော ဝေါဟာရတို့၌ကဲ့သို့။ “စက္ခုနာဒိဋ္ဌ”န္တိ ပဒံ၊ စက္ခုနာဒိဋ္ဌံဟူသောပုဒ်ကို။ ပါကဋဝသေန၊ ထင်ရှားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဩဠာရိကေနာ”တိ၊ ဩဠာရိကေနဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၁၁။ ဂတော ဘဝိဿတီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဂတော ဘဝိဿတိဟူသောဝါကျ၌လည်း။ သန္နိဋ္ဌာနတော၊ သိန္နဋ္ဌာန်အားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ မုသာဝါဒေါ၊ မုသာဝါဒသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ အာပတ္တိန္တိ၊ အာပတ္တီဟူသည်ကား။ ပါစိတ္တိယာပတ္တိ၊ ပါစိတ်အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဒုဗ္ဘာသိတ်သို့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ ဇာတ်အစရှိကုန်သော။ ဒသဟိ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ အက္ကောသဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ ပရံ၊ သူတစ်ပါး (နိ-၃) ကို။ ဒဝါ၊ ကျီစယ် ကျီစားသောအားဖြင့်။ ဝဒန္တေဿဝ၊ ဆိုသောရဟန်းအားသာလျှင်။ တံ၊ ထိဒုဗ္ဘာသိတ်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ စာရေသုန္တိ၊ စာရေသုံဟူသည်ကား။ ဥပနေသုံ၊ ဆောင်ကုန်၏။ ဝတ္ထုဝိပရီတတာ၊ ဝတ္ထုဖောက်ပြန်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဝိသံဝါဒပုရေက္ခာရတာ၊ ချွတ်ယွင်းခြင်းကို ရှေ့သွားမူသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ယမတ္ထံ၊ အကြင်အနက်ကို။ ဝတ္ထုကာမော၊ ဆိုလို၏။ တဿ၊ ထိုဆိုလိုသော အနက်ကို။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝိညာပနပယောဂေါ၊ သိစေသော လုံ့လလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝတ္ထုဝိပရီတတာယ၊ ဝတ္ထုဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ဝိသံဝါဒနပုရေက္ခာရတာယ၊ ချွတ်ယွင်းခြင်းကို ရှေ့သွားမူသဖြင့်။ ဝိညာပိတေပိ၊ သိစေသော်လည်း။ မုသာဝါဒေါ၊ မုသာဝါဒသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝိညာပိတေပိ၊ သိစေသော်လည်း။ မုသာဝါဒေါ၊ မုသာဝါဒသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဒုက္ကဋမတ္တမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်မျှသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သာပိ၊ ထိုဝတ္ထုဝိပရီတတာသည်လည်း။ အင်္ဂမေဝ၊ အင်္ဂါသည်ပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဥတ္တရမနုဿဓမ္မာရောစနတ္ထံ၊ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို ကြားခြင်းငှာ။ မုသာ တဏန္တဿ၊ မုသားဆိုသော ရဟန်းအား။ ပါရာဇိတံ၊ ပါရာဇိကတည်း။ ပရိယာယေန၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာရောစနတ္ထံ၊ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကိုပြောကြားခြင်းငှာ။ မုသာဘဏန္တဿ၊ မုသာဆိုသောရဟန်းအား။ (လိုက်) ထုလ္လစ္စယံ၊ ထုလ္လစ္စည်းတည်း။ အမူလကေန၊ အရင်းမရှိသော။ ပါရာဇိကေန၊ ပါရာဇိကဖြင့်။ အနုဒ္ဓံသနတ္ထံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ။ မုသာဘဏန္တဿ၊ မုသာဆိုသောရဟန်းအား။ သံဃာဒိသေသော၊ သံဃာဒိသိသ်တည်း။ သံဃာဒိသေသေနာနုဒ္ဓံသနဩမသဝါဒါဒီသု၊ သံဃာဒိသိသ်ဖြင့်စွပ်စွဲခြင်း, ဆဲရေးခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ မုသာ ဘဏန္တဿ၊ မုသားဆိုသောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်တည်း။ အနုပသမ္ပန္နေသု၊ လူ, သာမဏေတို့၌။ ဩမသဝါဒေ၊ ဆဲရေးခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ ဥက္ကဋ္ဌဟီနဇာတိအာဒီဟိ၊ မြတ်သော, ယုတ်သော ဇာတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဒဝါ၊ ကျီစယ်သောအားဖြင့်။ အက္ကောသန္တဿ၊ ဆဲရေးသောရဟန်းအား။ ဒုဗ္ဘာသိတံ၊ ဒုဗ္ဘာသိတ်အာပတ်သင့်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ မုသာ ဘဏန္တဿ၊ မုသားဆိုသောရဟန်းအား။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

မုသာဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၃။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယ သိက္ခာပုဒ်၌။ ပုဗ္ဗေ ပတိဋ္ဌိတာရပ္ပဒေသံ ပုန အရေပတ္တေတိ၊ ပုဗ္ဗေ ပတိဋ္ဌိတာရပ္ပဒေသံ ပုန အရေပတ္တေဟူသည်ကား။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ပတိဋ္ဌိတ၊ (နိ-၄) နေမိပ္ပဒေသေ၊ တည်သောအကွပ်အရပ်သည်။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ လိမ့်၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ပတိဋ္ဌိတေ၊ တည်သည်ရှိသော်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္တော၊ အနက်တည်း။

၁၅။ ပုဗ္ဗေတိ၊ ပုဗ္ဗေဟူသည်ကား။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ၊ အကြောင်းဖြစ်ရာ၌။ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကာ နာမ၊ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကာမည်သည်ကား။ ဂဗ္ဘမလာဒိဟာရကာ၊ ကိုယ်ဝန်အညစ်အကြေး အစရှိသည်ကို ပယ်တတ်သောသူတို့သည်။ တစ္ဆကကမ္မန္တိ၊ တစ္ဆကကမ္မံဟူသည်ကား။ ပါသာဏကောဋ္ဋနာဒိဝဍ္ဎကီကမ္မံ၊ ကျောက်ဆစ်ခြင်းစသော လက်သမားမှုတည်း။ ဟတ္တမုဒ္ဒါဂဏနာတိ၊ ဟတ္တမုဒ္ဒါဂဏနဟူသည်ကား။ အင်္ဂုလိသင်္ကောစနေနေဝ၊ လက်ချိုးသဖြင့်သာလျှင်။ ဂဏနာ၊ ရေတွက်ခြင်းတည်း။ အစ္ဆိဒ္ဒကဂဏနာ နာမ၊ အစ္ဆိဒ္ဒကဂဏနာမည်သည်ကား။ ဧကဋ္ဌာနဒသဋ္ဌာနာဒီသု၊ တစ်ခုသောဌာန ဆယ်ခုသောဌာနအစရှိသည်တို့၌။ သာရိယော၊ သစ်သားနှစ်ခုတို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဂဏနာ၊ ရေတွက်ခြင်းတည်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ သင်္ကလနပဋုပ္ပါဒနဝေါက္လနဘာဂဟာရာဒိဝသေန၊ သင်္ကလနဂဏန်း, ပဋုပ္ပါဒနဂဏန်း, ဝေါက္လနဂဏန်း, ဘာဂဟာရဂဏန်း, အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ပိဏ္ဍဂဏနာ၊ အပေါင်းရေတွက်ခြင်းကို။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်၏။ ယဿ၊ အကြင်သူသည်။ သာ၊ ထို အပေါင်းရေတွက်ခြင်း အတတ်ကို။ ပဂုဏာ၊ လေ့လာအပ်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ရုက္ခမ္ပိ၊ သစ်ပင်ကိုလည်း။ ဒိသွာ၊ မြင်သည်ရှိသော်။ “ဧတ္ထ၊ ဤသစ်ပင်၌။ [စာမျက်နှာ-၃] ပဏ္ဏာနိ၊ သစ်ရွက်တို့သည်။ ဧတ္ထကာနီတိ၊ ဣမျှလောက်ရှိကုန်၏ဟူ၍။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ယဘ၊ ယဘ၊ သဒ္ဒါသည်။ ဝါ၊ ယဘ၊ ဓာတ်သည်။ မေထုနေ၊ မေထုန်အနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဝစနတော၊ ဤသို့ အနက်ဆိုခြင်းကြောင့်။ “ယ၊ ကာရ၊ ဘ၊ ကာရေ”တိအာဒိ၊ ယ၊ ကာရ၊ ဘ၊ ကာရေ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

၁၆။ န ပုရိမေနာတိ၊ န ပုရိမေနဟူသည်ကား။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒေန၊ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သို့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ သောပိ အာပတ္တိယာတိ၊ သောပိ အာပတ္တိယာဟူသည်ကား။ ဥပသဂ္ဂပဒါဒိဝိသိဋ္ဌေဟိပိ၊ ဥပသာရ အစရှိသည်ဖြင့် ထူးကုန်သော အတိစဏ္ဍလော အတိဗြာဟ္မဏော၊ စသော ဆဲရေးခြင်းတို့ဖြင့်။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသောရဟန်းကို။ ပါစိတ္တိယာပတ္တိယာဝ၊ ပါစိတ်အာပတ်ဖြင့်လျှင်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။

(နိ-၅) ၂၆။ “ဒုဗ္ဘာသိတ”န္တိ၊ ဒုဗ္ဘာသိတံဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠ်၌။ အနာဂတေဟိ၊ မလာသော ဆဲရေးခြင်းတို့ဖြင့်။ ဝဒန္တဿပိ၊ ဆိုသောရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ပရမ္မုခါ၊ မျက်ကွယ်။ ဝဒန္တဿပိ၊ ဆိုသောရဟန်းအားလည်းကောင်း။ “ဒုဗ္ဘာသိတမေဝ၊ ဒုဗ္ဘာသိတ်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာစရိယာ၊ ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တတော၊ ထိုဒုဗ္ဘာသိတ်အောက်။ လာမကာပတ္တိယာ၊ ယုတ်သော အာပတ်၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိနာရုဠှအက္ကောသဖြင့် ဆိုခြင်း, မျက်ကွယ်ဆိုခြင်း၌။ အနာပတ္တိယာပိ၊ အာပတ် မသင့်ခြင်းသည်လည်း။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ အယုတ္တတ္တာ၊ မသင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ “သဗ္ဗသတ္တာ”တိ ဧတ္ထ၊ သဗ္ဗသတ္တာဟူသောပုဒ်၌။ ဝစနတ္ထဝိဒူ၊ စကားအဓိပ္ပါယ်ကို သိကုန်သော။ တိရစ္ဆာနာဒယောပိ၊ တိရစ္ဆာန်အစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။

၃၅။ အနုသာသနီပုရေက္ခာရတာယ ဝါ၊ ဆုံးမခြင်းကို ရှေးရှု ပြုသောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ပါပဂရဟိတာယ ဝါ၊ မကောင်းမှုကို ကဲ့ရဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝဒန္တာနံ၊ ဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ လဟုပရိဝတ္တိဘာဝတော၊ လျင်သော အပြန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ကောပေ၊ အမျက်သည်။ ဥပ္ပန္နေပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ကာယဝိကာရမတ္တေနပိ၊ ကိုယ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းမျှဖြင့်လည်း။ ဩမသနသမ္ဘဝတော၊ နှုတ်လှံထိုးခြင်း ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ”တိသမုဋ္ဌာန”န္တိ စ၊ တိသမုဋ္ဌာနံ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ကာယကမ္မ”န္တိ စ၊ ကာယကမ္မံဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပရိဝါရေ ပန၊ ပရိဝါ၌ကား။ “စတုတ္ထေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန။ ပ။ ဒုဗ္ဘာသိတံ အာပဇ္ဇေယျာ တိ၊ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗ”န္တိအာဒိနာ၊ စတုတ္ထေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန။ ပ။ ဒုဗ္ဘာသိတံ အာပဇ္ဇေယျာ တိ၊ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဣတရာနိ၊ ပဉ္စမသမုဋ္ဌာန်မှ တစ်ပါးကုန်သော။ သမုဋ္ဌာနာနိ၊ သမုဋ္ဌာန်းတို့ကို။ ပဋိက္ခိတွာ၊ ပယ်၍။ ပဉ္စမေဿဝ၊ ငါးခုမြောက်သော ဝါစာစိတ္တသမုဋ္ဌာန်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္ထိ ပနေတ္ထ ဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာတီ”တိ၊ ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္ထိ ပနေတ္ထ ဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဒဝကမျှတာယ၊ ကျီစယ်လိုသဖြင့်။ ကာယဝါစာစိတ္တေဟိ၊ ကိုယ် နှုတ် စိတ်တို့ဖြင့်။ ဩမသန္တဿပိ၊ နှုတ်လှံထိုးသော ရဟန်းအားလည်း။ ဝါစာစိတ္တမေဝ၊ နှုတ်စိတ်သည်သာလျှင်။ အာပတ္တိယာ၊ ဖြစ်၏။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကာ၊ (နိ-၆) ယော ပန၊ ကိုယ်သည်ကား။ ဝိဇ္ဇမာနောပိ၊ ရှိသော်လည်း။ န အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါ မဟုတ်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ဓမ္မဒေသနာပတ္တိ ဝိယ၊ ဓမ္မဒေသနာအာပတ်ကဲ့သို့တည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာယဝိကာရေနေဝ၊ ကိုယ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းဖြင့် သာလျှင်။ ဩမသန္တဿ ပန၊ နှုတ်လှံထိုး၍ ကျီစယ်သော ရဟန်းအား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တိယာ၊ ဒုဗ္ဘာသိတ်အာပတ်ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ အနာပတ္တိ၊ အကယ်၍ကား အာပတ်မသင့်၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ မသင့်ပေတမုံ့လည်း။ ကာယကီဠာပဋိက္ခေပသိက္ခာပဒေန၊ ကိုယ်ဖြင့် ကစားခြင်းကို ပယ်သော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဥပသမ္ပန္နံ၊ ပဉ္စင်းကို။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ ဇာတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အနညာပဒေသေန၊ သူတစ်ပါးကို မညွှန်းသဖြင့်။ အက္ကောသနံ၊ ဆဲရေးခြင်းလည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုဆဲရေးအပ်သော ရဟန်း၏။ ဇာနနဉ္စ၊ သိခြင်းလည်းကောင်း။ အတ္ထပုရေက္ခာရာဒီနံ၊ အနက်ကို ရှေးရှုခြင်းစသည်တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိတီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဩမသဝါဒသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃။ ပေသုညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၆။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ဧတေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သော။ ဘဏ္ဍနံ၊ ခိုက်ရန်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဘဏ္ဍနဇာတာ၊ ဘဏ္ဍနဇာတာမည်ကုန်၏။ ပိသတိ၊ ကြိတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပိသုဏာ၊ ပိသုဏာမည်၏။ ဝါစာ၊ စကားကိုရ၏။ သမဂ္ဂေ၊ ညီညွတ်သော သူတို့ကို။ ဘိန္နေ ကရောတိ၊ ကွဲပြားအောင် ပြုတတ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ တာယ ဝါစာယ၊ ထိုစကားနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသောသူသည်။ ပိသုဏော၊ ပိသုဏောမည်၏။ တဿ၊ ထိုကွဲပြားအောင် ပြုတတ်သော စကားရှိသော သူ၏။ ကမ္မံ၊ အမှုတည်း။ ပေသုညံ၊ ကွဲပြားအောင်ပြုတတ်သော စကားရှိသောသူ၏ အမှု။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပေသုညဟူသောပုဒ်၌။ အတ္တော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတိဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၄] ဣဓာပိ၊ ဤပေသုညသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ ဇာတ်အစရှိကုန်သော။ ဒသဟိ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ ဝတ္ထူဟိ၊ အက္ကောသဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ ပေသုညံ၊ ကွဲပြားအောင် ပြုတတ်သော စကားကို။ ဥပသံဟရန္တေဿဝ၊ အနီး သို့ ဆောင်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ (နိ-၇) ဖြစ်၏။ ဣတရေဟိ၊ ဤဆယ်ပါးမှ တစ်ပါးကုန်သော။ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ ဆဲရေးသော စကားတို့ဖြင့်။ ဥပသံဟရန္တဿ၊ အနီးသို့ ဆောင်သော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ အနက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ ဆဲရေးခြင်းမဟုတ်သော စကားတို့ဖြင့်။ ဥပသံဟရန္တဿ၊ အနီးသို့ဆောင်သောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ ဇာတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အနညာပဒေသေန၊ သူတစ်ပါးကို မညွှန်းသဖြင့်။ အက္ကောသန္တဿ၊ ဆဲရေးသော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ သန္တိကာ၊ အထံမှ။ (ထည့်) သုတွာ၊ ကြား၍။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်းတစ်ယောက်၏။ ဥပသံဟရဏံ၊ အနီးသို့ ဆောင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ပိယကမျတာဘေဒါဓိပ္ပါယေသု၊ မိမိကို ချစ်စေလိုခြင်း, သူတစ်ပါးကို ကွဲပြားစေလိုခြင်းတို့တွင်။ အညတရတာ၊ တစ်ပါးပါး၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုအဆခံရသော ရဟန်း၏။ ဝိဇာနနံ၊ သိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပေသုညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပေသုညသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၊ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၅။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ ပုရိမဗျဉ္ဇနေန သဒိသန္တိ၊ ပုရိမဗျဉ္ဇနေန သဒိသံဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ “ရူပံ အနိစ္စ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ရူပံ အနိစ္စ၊ ဟူသော ပါဠိ၌။ အနိစ္စသဒ္ဒေန၊ အနိစ္စသဒ္ဒါနှင့်။ သဒိသံ၊ တူသော။ “ဝေဒနာ အနိစ္စာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဝေဒနာ အနိစ္စာဟူသောပါဠိ၌။ အနိစ္စ၊ သဒ္ဒံ၊ အနိစ္စသဒ္ဒါကို။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ အဝိဘတ္တိကော၊ ဝိဘတ် မဆုံးသေးသော အက္ခရာအပေါင်းကို။ “အက္ခရသမူဟော”တိ၊ အက္ခရသမူဟောဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိဘတ္တိအန္တံ၊ ဝိဘတ်အဆုံးရှိသည်ကို။ “ပဒ”န္တိ၊ ပဒဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဂါထာပဒမေဝ၊ ဂါထာပဒကိုသာလျှင်။ သန္ခာယ၊ ၍။ “ဧကံ ပဒ”န္တိ၊ ဧကံ ပဒံဟူ၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ပဒဂဏနာယာတိ၊ ပဒဂဏနာယဟူသည်ကား။ ဂါထာပဒ ဂဏနာယ၊ ဂါထာပဒ အရေအတွက်ဖြင့်။ အပါပုဏိတွာတိ၊ အပါပုဏိတွာဟူသည်ကား။ သိဒ္ဓိံ၊ မထေရ်နှင့်တကွ။ အကထေတွာ၊ မရွတ်မူ၍။ ဧတေန၊ ဤ “သာမဏေရော တံ ပဒံ အပါပုဏိတွာ မနော သေဋ္ဌာ အနောမယာဘိ ဒုတိယံ ပဒံ ဧကတော ဘဏတိ'' ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂါထာယ၊ ဂါထာ၏။ ပစ္ဆိမပါဒေ၊ အဆုံးပါဒကို။ ဝုစ္စမာနေ၊ မထေရ်ကဆိုစဉ်။ သာမဏေရော၊ သာမဏေသည်။ ပဌမပါဒါဒိံ၊ ပထမပါဒ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝဒတိ၊ ဆိုငြားအံ့။ အာပတ္တိယေဝ၊ အာပတ်သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မိ၊ ထိုသာမဏေသည်။ နိသဒ္ဒေ ဧဝ၊ အသံစဲမှ သာလျှင်။ ဣတရေန၊ မထေရ်သည်။ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ ရွတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

(နိ-၈) “အဋ္ဌကထာနိဿတော”တိ၊ အဋ္ဌကထာနိဿတောဟူသောစကားကို။ သင်္ဂီတိတ္တယာရဠှံ၊ သင်္ဂါယနာသုံးတန်တင်သော။ ပေါရာစဠကထံ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဣဒါနိပိ၊ ယခုအခါ၌လည်း။ “ယထာပိ ဒီပိကော နာမ၊ နီလီယိတွာ ဂဏှတေ မိဂေ”တိ ဧဝမာဒိကံ၊ မိဂေ၊ ဤသို့အစရှိသော။ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ အဋ္ဌကထာစကားသည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသလျှင်ကတည်း။ ဗုဒ္ဓဃောလာစရိယာဒီဟိ၊ ဗုဒ္ဓဃောသအစရှိကုန်သောဆရာတို့သည်။ ပေါရာဏဋ္ဌကထာနယေန၊ ရှေးအဋ္ဌကထာနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သော စကားကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤအဋ္ဌကထာနိဿိတော၊ ဟူသောပါဌ်၌။ သင်္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ပါဠိနိဿိတောတိ၊ ပါဠိနိဿိတောဟူသည်ကား။ ဥဒါနဝဂ္ဂသင်္ဂဟာဒိကော၊ ဥဒါနဝဂ်သင်္ဂဟအစရှိသည်တည်း။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿိတန္တိ၊ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿိတံဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗာနနိဿိတံ၊ နိဗ္ဗာန်၌မှီသော။ ထေရဿာတိ၊ ထေရဿဟူသည်ကား။ နာဂသေနတ္ထေရဿ၊ နာဂသိန်ထေရ်၏။ မဂ္ဂကထာဒီနိ၊ မဂ္ဂကထာအစရှိသည်တို့သည်။ ပကရဏာနိ၊ ကျမ်းဂန်တို့တည်း။

၄၆။ ပါဠိယံ၊ ပါဠ်၌။ “အက္ခရာယာ”တိအာဒိ၊ အက္ခရာယာ၊ အစရှိသောစကားကို။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန၊ လိင်ဖောက်ပြန်သဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အက္ခရေန၊ အက္ခရာဖြင့်။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

၄၈။ ဥပစာရံ မုဉ္စိတွာတိ၊ ဥပစာရံ မုဉ္စိတဟူသည်ကား။ ပရိသာယ၊ ပရိသတ်၏။ ဒွါဒသဟတ္ထံ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်တောင် ဥပစာရကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွတ်၍။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဌိတဿ ဝါ၊ ရပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ နိသိန္နဿ ဝါ၊ ထိုင်သည်လည်းဖြစ်သော။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ လူသာမဏေအား။ အကထေတွာ၊ မဟောမူ၍။ အညေ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။

[စာမျက်နှာ-၅] ဘဏန္တဿာပိ၊ ဟောသော ရဟန်းအားလည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ နိသိန္နမ္ပိ၊ နေသောသာမဏေကိုလည်း။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ သစေ ဘဏတိ၊ အကယ်၍ ဟောငြားအံ့။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သာလျှင်တည်း။ ဩပါတေတီတိ၊ ဩပါတေတိဟူသည်ကား။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ကထေတိ၊ ရွတ်၏။ အနုပသမ္ပန္နတာ၊ လူသာမဏေ၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တလက္ခဏဓမ္မံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော လက္ခဏာရှိသော တရားကို။ ပဒသော၊ အစုအစု။ ဝါစနတာ၊ ဟောသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဧကတော ဘဏနဉ္စ၊ တကွရွတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ တို့တည်း။

ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၉)

၅။ သဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၀၊ ၅၀။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမ သိက္ခာပုဒ်၌။ တတြ၊ ထိုဘုရား၌ ရိုသေခြင်း, ရရှင်ရာဟုလာ၏ သိက္ခာကာမဖြစ်ခြင်းတို့တွင်။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ တဿာယသ္မတော၊ ထိုရှင်ရာဟုလာ၏။ သိက္ခာကာမတာယ၊ သီက္ခာကာမအဖြစ်၌။ နိဒဿနံ၊ ညွှန်းကြောင်းတည်း။ “ဒိရတ္တတိရတ္တ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဒိရတ္တတိရတ္တံဟူသောပုဒ်၌။ ဒိရတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ ဒိရတ္ထသဒ္ဒါကိုယူခြင်းသည်။ ဝစနာလင်္ကာရတ္ထံ၊ တိရတ္တပုဒ်ကို တန်ဆာဆင်ခြင်း အကျိုးရှိ၏။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဝါ၊ အခြားမရှိစေမူ၍။ တိဧဿာဝရတ္တိယော၊ သုံးညဉ့်တို့ ပတ်လုံးလျှင်။ သယိတွာ၊ အိပ်၍။ စတုတ္ထဒိဝသာဒီသု၊ လေးရက်မြောက်သောနေ့ အစရှိသည်တို့၌။ သယန္တေဿဝ၊ အိပ်သောရဟန်းအားသာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင်၏။ ဧကန္တရိကာဒိဝသေန၊ တစ်ညဉ့်ခြား အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သယန္တဿ၊ အိပ်သောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဒဿနတ္ထမ္ပိ၊ ဤသို့ ပြခြင်းအကျိုး ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဒိရတ္တဝိသိဋ္ဌံ၊ ဒိရတ္တသဒ္ဒါဖြင့် အထူးပြုအပ်သော။ တိရတ္တံ၊ တိရတ္ထသဒ္ဒါကို။ ဝုစ္စမာနံ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ တေန၊ ထိုတိရတ္တသဒ္ဒါဖြင့်။ အနန္တရိကမေဝ၊ အခြားမရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ တိရတ္တံ၊ သုံးညဉ့်ကို။ ဒီပေတိ၊ သိစေ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ပဉ္စဟိ ဆဒနေဟီတိ၊ ပဉ္စဟိ ဆဒနေဟိဟူသည်ကား။ ဣဋ္ဌကသိလာသုဓာတိဏပဏ္ဏေဟိ၊ အုတ်ကျောက်အင်္ဂတေ မြက်သစ်ရွက်တို့ဖြင့်။ ဝါစုဂ္ဂတဝသေနာတိ၊ ဝါစုဂ္ဂတဝသေနဟူသည်ကား။ ပဂုဏဝသေန၊ လေ့လာသည်အစွမ်းဖြင့်။ ဒိယဍ္ဎဟတ္ထုဗ္ဗေဓော၊ တထောင့်ထွာအမြင့်ကို။ ဝဍ္ဎကီဟတ္ထေန၊ လက်သမားတောင်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဧကေန မဂ္ဂေန၊ တစ်ခုသောလမ်းကြောင်းဖြင့်။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ အဗ္ဘောကာသံ၊ လွင်တီးခေါင်သို့။ အနုက္ကမိတွာ၊ မထွက်မူ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရပ်တို့သို့။ အနုပရိဂမနယောဂ္ဂေါ၊ လှည့်လည်ကောင်းသောကျောင်းသည်။ ဧကူပစာရော၊ ဧကူပစာရမည်၏။ ဧကံ၊ တစ်ခုသောကျောင်းသည်။ ဗဟုဒွါရမ္ပိ၊ တံခါးများစွာရှိသော်လည်း။ ဧကူပစာရောဝ၊ ဧကူပစာရသာလျှင်တည်း။ တတ္ထ ပန၊ ထိုကျောင်း၌ကား။ ကုဋ္ဋာဒီဟိ၊ နံရံအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ရုန္ဓိတွာ၊ ပိတ်၍။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ ယောဇေန္တိ၊ တပ်ကုန်အံ့။ နာနူပစာရော၊ နာနူပစာရသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သစေ၊ အကယ်၍။ ရုန္ဓန္တိ၊ ပိတ်ကုန်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤကျောင်း၌။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဒွါရံ၊ တံခါး (နိ-၁၀) ကို။ န ယောဇေန္တိ၊ မယှဉ်ကုန်။ သစေ ပန ရုန္ဓတိ ဧဝ၊ ဟုပါဌ်အချို့ရှိ၏။ သဒ္ဒါလက္ခဏာမညီညွတ်။ “ဧတမ္ပိ၊ ဤကျောင်းသည်လည်း။ ဧကူပစာရမေဝ၊ ဧကူပစာရသာလျှင်တည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ မတ္တိကာဒီဟိ၊ မြေညက် အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ပိဟိတဒွါရော၊ ပိတ်အပ်သော တံခါးရှိသော။ ဂဗ္ဘောဝိယ၊ တိုက်ခန်းကဲ့သို့တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ အညထာ၊ တံခါးမတပ်ပဲ နံရံပိတ်ကာမျှဖြင့် နာနူပစာရ ယူသည်ရှိသော်။ ဂဗ္ဘေ၊ တိုက်ခန်း၌။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ (ဝိဝရာပေန္တဿ၊ ၌စပ်။) ပမုခါဒီသု၊ အခန်းဦးအစရှိသည်တို့၌။ နိပန္နာနုပသမ္ပန္နေဟိ၊ အိပ်သောလူ, သာဏေတို့နှင့်။ သဟသေယျာ၊ တကွအိပ်ခြင်းမှ။ ပရိမုတ္တိယာ၊ လွတ်ခြင်းငှာ။ ဂဗ္ဘဒွါရံ၊ တိုက်ခန်းကို။ မတ္တိကာဒီဟိ၊ မြေညက်အစရှိသညတို့ဖြင့်။ ပိဒဟာပေတွာ၊ ပိတ်စေ၍။ အရုဏေ၊ အရုဏ်သည်။ ဥဋ္ဌိတေ၊ တက်သည်ရှိသော်။ ဝိဝရာပေန္တဿာပိ၊ ဖွင့်စေသော်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။

“တေသံ ပယောဂေ ပယောဂေ ဘိက္ခုဿ အာပတ္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ တေသံ ပယောဂေ ပယောဂေ ဘိက္ခုဿ အာပတ္တိဟူသောဝါကျ၌။ ကေစိ၊ ကေစိဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ၌ စပ်။) “အနုဋ္ဌဟနေန၊ မထခြင်းကြောင့်။ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာ၊ အကိရိယသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သော။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုသာမဏေ ထသော ခဏ၌။ ကိရိယာဘာဝါ၊ ပြုခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ၊ ဤသဟသေယျသိက္ခာပုဒ်သည်။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကိရိယာယ၊ ကိရိယာကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ဖြစ်၏။ သိယာ၊ ရံခါ။ အကိရိယာယ၊ အကိရိယာကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ဖြစ်၏။ အဿ၊ ထိုသဟသေယျ သိက္ခာပုဒ်၏။ ကိရိယာ သမုဋ္ဌာနတာ စ၊ ကိရိယာသမုဋ္ဌာန်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ တဗ္ဗဟုသဝသေန၊ ထိုကိရိယသာလျှင်များသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တဗ္ဗဟုလနည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဧတံ ယထာ၊ ဤသဟသေယျကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ထို့အတူ။ ဒိဝါသယနမ္ပိ၊ ဒိဝါသေယျ၊ သည်လည်း။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကိရိယာယ၊ ကိရိယာကြောင့်။ သိယာ၊ ရံခါ။ အကိရိယာယ၊ အကိရိယာကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အနုဋ္ဌဟနေန၊ မထခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒွါရာသံဝရဏေန စ၊ တံခါးကို မပိတ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတံ၊ ဤဒိဝါသေယျသည်။ အကိရိယသမုဋ္ဌာနမ္ပိ၊ အကိရိယသမုဋ္ဌာန်ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ကေစိဆရာတို့စကားသည်လည်း။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ သင့်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

(နိ-၁၁) [စာမျက်နှာ-၆]။ “ဥပရိမတလေန သဒ္ဓိံ အသမ္ဗဒ္ဓဘိတ္တိကဿာ”တိ ဣဒံ၊ ဥပရိမတလေန သဒ္ဓိံ အသမ္ဗဒ္ဓဘိတ္တိကဿဟူသောစကားကို။ သမ္ဗဒ္ဓဘိတ္တိကေ၊ စပ်သောနံရံရှိသော ပြာသာဒ်၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပရိမတလေ၊ အထက်အပြင်၌။ သယတဿ၊ အိပ်သောရဟန်းအား။ သင်္ကာဧဝ၊ တွေးတောဖွယ်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဟေဋ္ဌာပါသာဒေ”တိအာဒိ၊ ဟေဋ္ဌာပါသာဒေ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နာနူပစာရေတိ၊ နာနူပစာရေဟူသည်ကား။ ဗဟိ၊ အပ၌။ နိဿေဏိယာ၊ လှေကားဖြင့်။ အာရောဟဏီယေ၊ တက်အပ်သောအဆင့်၌။

သဘာသင်္ခေပေနာတိ၊ သဘာသင်္ခေပေနဟူသည်ကား။ သဘာကာရေန၊ သဘင်အခြင်းအရာဖြင့်။ သဏ္ဌာနံ၊ သဏ္ဌာန်ကို။ “အဍ္ဎကုဋ္ဋကေ”တိ ဣမိနာ၊ အဍ္ဎကုဋ္ဋကေဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကျောင်း၌။ တီသု ဝါ၊ နံပါးသုံးဘက်တို့၌လည်းကောင်း။ ဒွီသု ဝါ ပေဿသု၊ နံပါးနှစ်ဘက်တို့၌လည်းကောင်း။ ဘိတ္တိယော၊ နံရံတို့ကို။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်ကုန်၏။ ဆဒနံ ဝါ၊ အမိုးသို့မူလည်း။ အသမ္ပတ္တာ၊ မရောက်ကုန်။ အဍ္ဎဘိတ္တိ၊ ထက်ဝက်နံရံရှိ၏။ ဣဒံ၊ ဤကျောင်းသည်။ အဍ္ဎကုဋ္ဋတံ နာမ၊ အဍ္ဎကုဋ္ဋတံမည်၏။ ဝါဠသင်္ဃာဋော နာမ၊ ဝါဠသင်္ဃာဋောမည်သည်ကား။ ပရိက္ခေပဿ၊ အရံ၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ထမ္ဘာဒီနံ၊ တိုင်အစရှိသည်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝါဠရူပေဟိ၊ သားရဲရုပ်တို့ဖြင့်။ ကတသင်္ဃာဋော၊ ပြုအပ်သောထုပ်တည်း။ “ပရိက္ခေပဿဗဟိဂတေ”တိ ဧတ္ထ၊ ပရိက္ခေပဿဗဟိဂတေဟူသောပုဒ်၌။ ယသ္မိံ ပေဿ၊ အကြင်နံပါး၌။ ပရိက္ခေပေါ၊ အရံသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တတ္တ၊ ထိုအရံ မရှိသောနံပါး၌။ ဘူမိတော၊ ပကတိမြေမှ။ ဝတ္ထု၊ မြေခုံသည်။ ဥစ္စံ၊ မြင့်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ ဥစ္စဝတ္ထုတော၊ မြင့်သော မြေခုံကြမ်းဆင့်မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော။ ဥဘတော ဘူမိယံ၊ နံပါးနှစ်ဘက်ဖြစ်သော မြေ၌။ နိဗ္ဗကောသဗ္ဘန္တရေပိ၊ တံစက်ကျရာ အရပ်အတွင်း၌လည်း။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တတ္ထ၊ ထို မြေခုံကြမ်းဆင့်အောက်၌။ သေနာသနဝေါဟာရာဘာဝတော၊ ကျောင်းဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်း မရှိခြင်းကြောင်းတည်း။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဝတ္ထု၊ မြေခုံကြမ်းဆင့်ကို။ န စိနိတံ၊ မစီအပ်။ ဘူမိသမမေဝ၊ ပကတိမြေနှင့် အညီသာလျှင်။ သေနာသနဿ၊ ကျောင်း၏။ ဟေဋ္ဌိမတလေ၊ အောက်အပြင်၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်သည်ဖြစ်ငြားအံ့။ တတ္ထ၊ ထိုမြေခုံအဆင့်ရှိသောကျောင်း၌။ ပရိက္ခေပရဟိတဒိသာယ၊ အရံကင်းသောအရပ်၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော။ နိဗ္ဗကောသဗ္ဘရေ၊ တံစက် (နိ-၁၂) ၏ အတွင်း၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပရိစ္ဆေဒါဘာဝတော၊ အပိုင်းအခြားမရှိခြင်းကြောင့်။ ပရိက္ခေပဿ၊ အရံ၏။ ဗဟိ ဧဝ၊ အပ၌သာလျှင်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ပရိမဏ္ဍလံ ဝါ”တိ အာဒိ၊ ပရိမဏ္ဍလံ ဝါ၊ အစရှိသော စကားကို။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဥဒကပတနတ္ထာယ၊ မိုးရေဆင်းစေခြင်းငှာ။ အာကာသင်္ဂဏဝန္တံ၊ ဟင်းလင်း အပြင်ရှိသော။ သေနာသန၊ ကျောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပရိမဏ္ဍလံ ဝါ၊ အစရှိသော ဝါကျ၌။ အပရိစ္ဆိန္နဂဗ္ဘူပစာရေတိ၊ အပရိစ္ဆိန္နဂဗ္ဘူပစာရေဟူသည်ကား။ ဧကေကဂဗ္ဘဿ၊ တစ်ခုတစ်ခုသော တိုက်ခန်း၏။ ဒွီသု ပေဿသု၊ နံပါနှစ်ဘက်တို့၌။ ပမုခေန၊ အဦးဖြင့်။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ဒိယဍ္ဎဟတ္ထု ဗ္ဗေဓတော၊ အမြင့်တစ်တောင့်ထွာမှ။ အနူနံ၊ မယုတ်သော။ ကုဋ္ဋံ၊ နံရံကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အာကာသင်္ဂဏေန၊ ဟင်းလင်းပြင်ဖြင့်။ ပဝေသံ၊ ဝင်ရာအပေါက်ကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အကာရိတေ၊ မပြုအပ်သော တိုက်ခန်းတို့ကို။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

(ဤ၌ အပရိစ္ဆေဒေန ဂဗ္ဘပတနန္တိ။ ပ။ ကရောန္တိ၊ ဧဝံ အကာရောတိ အတ္ထော၊ ဟု ပါဌ်အများရှိကြ၏။ သဒ္ဒါအနက်အဓိပ္ပါယ်မညီညွတ်သောကြောင့် မရှိသင့်ရာ။)

“ဂဗ္ဘပရိက္ခေပေါ”တိ၊ ဂဗ္ဘပရိက္ခေပေါဟူသောစကားကို။ စတုရဿပါသာဒါဒီသု၊ လေးထောင့် ပြာသာဒ်အစရှိသည်တို့၌။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဌိတဂဗ္ဘဘိတ္ထိယော၊ တည်သောအခန်း၏ နံရံတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ပါဋေက္ကသန္နိဝေသာတိ၊ ပါဋေက္ကသန္နိဝေသာဟူသည်ကား။ ဧကေကဒိသာယ၊ တစ်ခုခုသောအရပ်မှ။ ဂဗ္ဘပါဠိယော၊ အခန်စဉ်တို့ကို။ ဣတရဒိသာသု၊ ဤမှတပါးသောအရပ်တို့၌။ ဂဗ္ဘပါဠီနံ၊ အခန်းစဉ်တို့၏။ အဘာဝေနာပိဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ အညမညဘိတ္တိစ္ဆဒနေဟိ၊ အချင်းချင်း၏ နံရံအမိုးတို့နှင့်။ အသမ္ဗန္ဓတာယ ဝါ၊ မစပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပါဋေက္ကသန္နိဝေသာ နာမ၊ အသီးသီးတည်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအသီးသီးတည်သော တိုက်ခန်းစဉ်၏အဦး၌။ ပါစိတ္တိယေန၊ ပါစိတ်အာပတ်ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “တံ၊ ပ။ သန္ဓာယ ဝုတ္တ”န္တိ၊ တံ၊ ပ။ သန္ဓာယ ဝုတ္တဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒုက္ကဋေန၊ ဒုက္ကဋ်ဖြင့်။ အနာပတ္ထိ၊ အာပတ်မသင့်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာဒိသာယ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော။ ဂဗ္ဘပါဠိယာ၊ အခန်းစဉ်၏။ ပမုခံ၊ (နိ-၁၃) အဦးသည်။ တီသု ဒိသာသု၊ သုံးမျက်နှာတို့၌။ ဘိတ္တီနံ၊ နံရံတို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧကဒိသာယ၊ တစ်ခုသောမျက်နှာ၌။ ဂဗ္ဘဘိတ္တိမတ္တေန၊ တိုက်ခန်း၏ နံရံမျှဖြင့်။ သဗ္ဗစ္ဆန္နံ စူဠပရိစ္ဆန္နံ နာမ၊ အလုံးစုံမိုးအပ် အနည်းငယ် ရအပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဿ ပမုခဿ၊ ထိုအခန်းဦး၏။ ဣတရဒိသာသုပိ၊ ဤမှ တပါးသော မျက်နှာတို့တွင်လည်း။ ဧကိဿံ၊ တစ်ခုသော မျက်နှာ၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗာသု ဝါ၊ ခပ်သိမ်းသော မျက်နာတို့၌လည်းကောင်း။ ဘိတ္တိံ၊ နံရံကို။ ယဒိ ကရောန္တိ၊ အကယ်၍ပြုကုန်အံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သဗ္ဗစ္ဆန္နဥပဍ္ဎပရစ္ဆန္နာဒိဘာဝတော၊ အလုံးစုံမိုး၍ ထက်ဝက်ရံအပ်သည် အစရှိသည်မည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဘူမိယံ ဝိနာ ဇဂတိယာ ပမုခံသန္ဓာယာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဘူမိယံ ဝိနာ ဇဂတိယာ ပမုခံသန္ဓာယဟူသောပုဒ်၌။ ဥစ္စဝတ္ထု၊ မြင့်သောမြေခုံကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ကတဂေဟဿ၊ ပြုအပ်သောကျောင်း၌။ ပမုခံ၊ အဦးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ အပရိက္ဓိတ္တေ၊ အရံမရှိသော အဦး၌။ ပါစိတ္တိယေန၊ ပါစိတ်အာပတ်ဖြင့်။ အနာပတ္တီတိ၊ အာပတ်မသင့်ဟူ၍။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ [စာမျက်နှာ-၇] ကထိတံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥစ္စဝတ္ထုကံ၊ မြင့်သောမြေခုံရှိသော။ ပမုခံ၊ တိုက်ခန်းဦးသည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ တေန ဝတ္ထုနာ၊ ထိုဝတ္ထုဖြင့်။ ပမုခံ၊ အဦးသည်။ ပရိက္ခိတ္တသင်္ချမေဝ၊ အရံရှိ၏ဟူသော အရေအတွက်သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အန္ဓက အဋ္ဌကထာ ဆရာအလိုတည်း။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထာဟူသည်ကား။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ အန္ဓက အဋ္ဌကထာ၌။ “ဇဂတိယာ ပမာဏံ ဝတွာတိ၊ ဇဂတိယာ ပမာဏံ ဝတွာဟူသည်ကား။ ပကတိဘူမိယာ၊ ပကတိမြေ၌။ နိပန္နော၊ အိပ်သောသူသည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဇဂတိယာ၊ မြေခုံ၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ သယိတံ၊ အိပ်သောသူကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဥစ္စာ၊ မြင့်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥစ္စဝတဿ၊ မြင့်သော မြေခုံ၏။ ဥဗ္ဗေဓပ္ပမာဏံ၊ မြင့်သောပမာဏကို။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဧကဒိသာယ၊ တစ်ခုသောအရပ်၌။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်ဖြောင့် သာလျှင်။ ဒီဃံ ကတွာ၊ ရှည်စွာပြု၍။ သန္နိဝေသိတော၊ တည်ထားအပ်သော။ ပါသာဒေါ၊ ပြာသာဒ်သည်။ ဧကသာလသန္နိဝေသော၊ ဧကသာလသန္နိဝေသောမည်၏။ ဒွီသု ဝါ၊ နှစ်ခုသော မျက်နှာတို့၌ လည်းကောင်း။ တီသု ဝါ၊ သုံးခုသောမျက်နှာတို့၌ လည်းကောင်း။ စတူသုပိ ဝါဒိသာသု၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌လည်းကောင်း။ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာ ဒိဝသေန၊ ခရီးဆုံသဏ္ဌာန်အစရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကတာ၊ ပြုအပ်သောပြာသာဒ်တို့ကို။ ဒွိသာလာဒိသန္နိဝေသာ၊ ဒွိသာလသန္နိ (နိ-၁၄) ဝေသ အစရှိသည်တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ သာလပ္ပဘေဒနိပ္ဖန္နမေဝ၊ အဆောင်ထူးဖြင့် ပြီးခြင်းသည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဒွိသာလသန္နိဝေသ အစရှိသည်၌။ ပုရိမတော၊ ရှေး ဧကသာလသန္နိဝေသမှ။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။

(ဧတ္ထ၊ ဤ ယေပိ ဧကသာလ၊ အစရှိသော စကား၌။ ပုရိမတော၊ ရှေး ပရိမဏ္ဍလံ ဝါ၊ အစရှိသောစကားမှ။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။)

ပရိက္ခေပေါ ဝိဒ္ဓသ္တောတိ၊ ပရိက္ခေပေါ ဝိဒ္ဓသ္တေဟူသောစကားကို။ ပမုခဿ၊ တိုက်ခန်းဦး၏။ ပရက္ခေပံ၊ အရံကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။

၅၃။ ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နံ သေနာသနံ ဒုက္ကဋဿာတိ၊ ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နံ သေနာသနံ ဒုက္ကဋဿဟူ၍။ အာဒိံ၊ အစကို။ ဝတွာ၊ ဟော၍။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဒဿိတတ္တာ၊ ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တတော၊ ထိုဒုက္ကဋ် ဝတ္ထုဖြစ်သောကျောင်းထက်။ အဓိကံ၊ လွန်သော။ သဗ္ဗစ္ဆန္နဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နာဒိကမ္မီ၊ အလုံးစုံမိုး၍ထက်ဝက်ရံသောကျောင်း အစရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အဝုတ္တမ္ပိ၊ မဟောအပ်သောကျောင်းကိုလည်း။ ပါစိတ္တိယေဿဝ၊ ပါစိတ်၏သာလျှင်။ ဝတ္ထုဘာဝေန၊ ဝတ္ထု၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်နည်း။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတ္တာ စ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဂရုကေ၊ ဂရုကအရ၌။ ဌာတဗ္ဗတော စ၊ တည်သင့်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “သတ္တ ပါစိတ္တိယာနီ”တိ၊ သတ္တ ပါစိတ္တိယာနိဟူသောစကားကို။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဝုတ္တပါစိတ္တိယဒွယံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ပါစိတ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဧကတ္တေန ဂဟေတွာ၊ တစ်ပေါင်းတည်းဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၅၄။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “တတိယာယ ရတ္တိယာ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ ပုနသယတီ”တိ ဣဒံ၊ တတိယာယ ရတ္တိယာ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ ပုနသယတိဟူသော စကားကို။ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန၊ ဥက္ကဋ္ဌနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပုရာရုဏာ၊ အရုဏ်မတက်မီ။ အနိက္ခမိတွာ ပန၊ မထွက်မူ၍ကား။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ ထ၍။ အန္တောဆဒနေ၊ အမိုးအတွင်း၌။ နိသိန္နဿာပိ၊ ထိုင်သော ရဟန်းအားလည်း။ ပုနဒိဝသေ၊ တစ်ပါးသောနေ့၌။ သဟသေယျေန၊ တကွအိပ်ခြင်းကြောင့်။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့် သလျှင်ကတည်း။ ဒိဗ္ဗမဏ္ဍပံ ဟောတီတိ၊ ဒိဗ္ဗမဏ္ဍပံ ဟောတိဟူသည်ကား။ သီဟဠဒီပေ၊ သီဟိုဋ္ဌ်ကျွန်း၌။ ဥစ္စဝတ္ထုကော၊ မြင့်သောမြေခုံရှိသော။ သဗ္ဗစ္ဆန္နော၊ အလုံးစုံသော။ သဗ္ဗ၊ (နိ-၁၅) အပရိစ္ဆန္နော၊ အလုံးစုံ မရံသော။ ဧဝံနာမကော၊ ဤသို့ဒိဗ္ဗအမည်ရှိသော။ သန္နိပါတမဏ္ဍပေါ၊ စည်းဝေးသော မဏ္ဍပ်သည်။ အတ္တိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုမဏ္ဍပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဧတံ၊ ဤဒိဗ္ဗမဏ္ဍပံ ဟောတိ၊ ဟူသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ရှိ၏။

(အဋ္ဌကထာ၌ သေနမ္ဗမဏ္ဍပဝဏ္ဏံ ဟောတိ၊ ဟု ပါဌ်ရှိ၏။ သာရတ္ထဒီပနီ၌လည်း သေနမ္ဗမဏ္ဍပဝဏ္ဏံ ဟောတိ၊ ဟူ၍ပင် ရှိသည်။ ဤဋီကာ၌လည်း ယခုဤအတိုင်းပင်ရှိ၏)။

ဧတ္ထ၊ ဤ သဗ္ဗစ္ဆန္နေ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ စတုတ္ထဘာဂေါ၊ လေးဖို့တစ်ဖို့ အပိုင်းအရံရှိသော ကျောင်းသည်။ စူဠကံ၊ အနည်းငယ် အမိုးအရံရှိသော ကျောင်းမည်၏။ ဒွေဘာဂါ၊ နှစ်ဖို့ အမိုးအရံရှိသော ကျောင်းသည်။ ဥပဍ္ဎံ၊ ထက်ဝက်ရှိသောကျောင်းမည်၏။ တီသု ဘာဂေသု၊ သုံးဖို့တို့တွင်။ ဒွေဘာဂါ၊ နှစ်ဖို့ အမိုးအရံရှိသော ကျောင်းသည်။ ယေဘုယျံ၊ များစွာရှိသော ကျောင်းမည်၏။ ဣတိ ဣမိနာ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်။ စူဠကစ္ဆန္နပရိစ္ဆန္နတာဒီနိ၊ စူဠကစ္ဆန္နအဖြစ်, စဠကပရိစ္ဆန္နအဖြစ် အစရှိသည်တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ပါစိတယဝတ္ထုကသေနာသနံ၊ ပါစိတ်ဝတ္ထုလောက်သော ကျောင်း၏ အဖြစ် လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ အနုပသမ္ပန္နေန၊ လူသာမဏေနှင့်။ သဟနိပဇ္ဇနံ၊ တကွအိပ်ခြင်း လည်းကောင်း။ စတုတ္ထဒိဝသေ၊ လေးရက်မြောက်သောနေ့၌။ သူရိယတ္ထင်္ဂမနံ၊ နေဝင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ တို့တည်း။

သဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သဟသေယျသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆။ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၅။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ မာတုဂါမေန၊ မာတုဂမနှင့်။ သဒွိံ၊ တကွ။ စတုတ္ထဒိဝသေ၊ လေးရက်မြောက်သောနေ့၌။ သယန္တဿာပိ၊ အိပ်သော ရဟန်းအားလည်း။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဤဒုတိယ သဟသေယျ သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဧကာဝ၊ တစ်ချက်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကေစိပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ ပုရိမသိက္ခာပဒေနာပိ၊ ရှေးသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်လည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဒွေ အာပတ္တိယော၊ အာပတ်နှစ်ချက်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ သည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “အနုပသမ္ပန္နေနာ”တိ၊ အနုပသမ္ပန္နေနာဟူ၍။ အနိတ္ထိလိင်္ဂေန၊ ဣတ္ထိလိင်မှ တစ်ပါးသော ပုလ္လိင်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ (နိ-၁၆) အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ [စာမျက်နှာ-၈] နပုံသကေန၊ နပုံသကနှင့်။ စတုတ္ထဒိဝသေ၊ လေးရက်မြောက်သောနေ့၌။ သယန္တဿ၊ အိပ်သောရဟန်းအား။ သဒုက္ကဋပါစိတ္တိယံ၊ ဒုက္ကဋ်နှင့်တကွသော ပါစိတ်ကို။ ဝတ္ထုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ဧတတ္ထ၊ ဤ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဏ္ဍကဝသေနေဝ၊ ပဏ္ဍုက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကို။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဟောတော်မူ၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့ ဟောတော်မူပေတမုံ့လည်း။ တဒနုလောမိကာ၊ ထိုပဏ္ဍုက်အား လျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကေန၊ ပုရိသဥဘတောဗျည်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သယန္တဿ၊ အိပ်သော ရဟန်းအား။ ဣမိနာ၊ ဤ ဒုတိယသယသေယျဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တ်ညး။ ပုရိမေန၊ ရှေးပဌမသဟသေယျဖြင့်။ စတုတ္ထဒိဝသေ၊ လေးရက်မြောက်သောနေ့၌။ သဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်နှင့်တကွသော။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကော၊ မိန်းမဥဘတောဗျည်းသည်။ ဣတ္ထိဂတိကောဝ၊ မိန်းမနှင့်အလားတူသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်ကား။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ နှစ်သက်ခြင်းတည်း။ မတိတ္ထိယာ၊ သေသောမိန်းမ၌။ အနာပတ္တီတိ၊ အာပတ်မသင့်ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ပါစိတ္ထိယဝတ္ထုကသေနာသနံ၊ ပါစိတ်ဝတ္ထုလောက်သော ကျောင်း၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ မာတုဂါမေန၊ မာတုဂါမနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နိပဇ္ဇနံ၊ အိပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ သူရိယတ္ထင်္ဂမနံ၊ နေဝင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသဟသေယျသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇။ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၀။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ “န ယက္ခေနာ”တိအာဒီနံ၊ န ယက္ခေနာ၊ အစရှိသောပုဒ်တို့၏။ “အညတြ ဝိညုနာ”တိ ဣမိနာ၊ အညတြ ဝိညုနာဟူသောဤပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝိညုနာ၊ လိမ္မာသော။ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန၊ ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ယက္မာဒိနာ၊ ဘီလူးအစရှိသည်ကို။ န အညတြ၊ မကြဉ်မူ၍။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ဓာတုဂါမဿ၊ မာတုဂါမအား။ ဒေသေယျ၊ ဟောငြားအံ့။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္တော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာအလိုတည်း။ ဟိ၊ (နိ-၁၇) သင့်စွ။ တာဒိသေနပိ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ဘီလူးအစရှိသည်နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဌိတာယ၊ တည်သောမာတုဂါမအား။ ဒေသေတုံ၊ ဟောခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တံ တံဒေသဘာသာယ၊ ထိုထိုအရပ်ဘာသာဖြင့်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ယထာရုစိ၊ အလိုအတိုင်း။ ဒေသေတုံ၊ ဟောခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သလျှင်ကတည်း။

ဣရိယာပထာပရိဝတ္တနံ၊ ဣရိယာပုထ်မပြောင်းခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ပုရိသံ၊ ယောကျ်ားကိကု။ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရေ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်တောင် ဥပစာအတွင်းသို့။ အပက္ကောသနံ ဝါ၊ မခေါ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အကိရိယာ၊ အကိရိယတည်း။ ဝုတ္တလက္ခဏဿ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောလက္ခဏာရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ တရားကို။ ဆန္နံ ဝါစာနံ၊ ခြောက်ပုဒ်တို့ထက်။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ ဒေသနာ၊ ဟောခြင်းလည်းကောင်း။ ဝုတ္ထလက္ခဏော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော လက္ခဏာရှိသော။ မာတုဂါမော၊ မာတုဂါမလည်းကောင်း။ ဣရိယာပထပရိဝတ္တနာဘာဝေါ၊ ဣရိယာပုထ်ပြောင်းလဲခြင်း၏ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဝိညူပုရိသာဘာဝေါ၊ သိကြားလိမ္မာသော ယောကျ်ား၏ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အပဉှဝိဿဇ္ဇနာ၊ ပြဿနာဖြေ မဟုတ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ပဉ္စ၊ ဤငါးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈။ ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၇၇။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ အန္တရာတိ၊ အန္တရာဟူသည်ကား။ ပရိနိဗ္ဗာနကာလတော၊ ပရိဗ္ဗာန်ပြုသောအခါမှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ အတိကဍ္ဎိယမာနေနာတိ၊ အတိကဍ္ဎိယမာနေနာဟူသည်ကား။ “ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဝဒထ၊ ဆိုပါကုန်လော့။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ တုမှေဟိ၊ သင်တို့သည်။ အဓိဂတံ၊ ရအပ်သနည်း”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ နိပ္ပီဠိယမာနေန အတိဗဒ္ဓိယမာနေန၊ အလွန်နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ (အချို့ ပါဌ်၌ နိပ္ပီဠနာကာရ မပါ။) တထာရူပေ ပစ္စယေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ပြောအပ်သလျှင်ကတည်း။ “သုတပရိယတ္တိသီလဂုဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အတ္ထကုသလတာ၊ အနက်၌ လိမ္မာသောအဖြစ်သည်။ သုတဂုဏော၊ သုတဂုဏ်မည်၏။ ပါဠိပါဌကုသလတာ၊ ပါဠိပါဌ်၌ လိမ္မာသောအဖြစ်သည်။ ပရိယတ္တိဂုဏော၊ ပရိယတ္တိဂုဏ်မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “စိတ္ထက္ခေပဿ ဝါအဘာဝါ”တိ ဣမိနာ၊ (နိ-၁၈) ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အရိယာနံ၊ အရိယာတို့အား။ ခိတ္တစိတ္တဝေဒနာဋ္ဋတာပိ၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သောအဖြစ်, ဝေဒနာနှိပ်စက်သောအဖြစ်သည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။

[စာမျက်နှာ-၉] ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တေဟီတိ၊ ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တေဟိဟူသည်ကား။ စတုတ္ထပါရာဇိကေ၊ စတုတ္ထပါရာဇိက၌။ အဝုတ္တေဟိ၊ မဆိုအပ်သော သမုဋ္ဌာန်တို့ကြောင့်။ ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ၊ သည်လည်း။ ပဏ္ဏတ္တိအဇာနနဝသေန၊ ပညတ်တော်ကို မသိသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အစိတ္တကသမုဋ္ဌာနမေဝ၊ အစိတ္တကသမုဋ္ဌာနိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အရိယာနံ၊ အရိယာတို့အား။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမာဘာဝါ၊ ပညတ်တော်ကို လွန်ကျူးခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဈာနလာဘီနဉ္စ၊ ဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ သတ္ထုအာဏာဝီတိက္ကမပဋိဃစိတ္တဿ၊ ဘုရားအာဏာကိုလွန်ကျူး ကြောင်းဖြစ်သော ဒေါသစိတ်ကို။ ဈာနပရိဟာနတော၊ ဈာန်ဖြင့်ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဘူဘာရောစနံ၊ ဘူတာရောဓနသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ၊ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မ၏။ ဘူတတာ၊ ထင်ရှားရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ လူသာမဏေအား။ အာရောစနံ၊ ကြားခြင်းလည်းကောင်း။ တင်္ခဏဝိဇာနနာ၊ ထိုခဏသိခြင်း လည်းကောင်း။ အနညာပဒေသော၊ သူတစ်ပါးကို မညွှန်းခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ၊ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤ၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဘူတာရောစနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉။ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၇၈။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ တတ္ထ ဘဝေယျာတိ၊ တတ္ထ ဘဝေယျာဟူသည်ကား။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ ကဿစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူ၏။ မတိ၊ အလိုသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အဋ္ဌကထာဝစနမေဝ၊ အဋ္ဌကထာ စကားကိုသာလျှင်။ ဥပပတ္တိတော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ဒဠှံ ကတွာ၊ မြဲမြံစွာပြု၍။ ပတိဋ္ဌပေန္တော၊ တည်စေလိုရကား။ “ဣမိနာပိ စေတ”န္တိအာဒိ၊ ဣမိနာပိ စေတံ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

၈၂။ အာဒိတော ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနီတိ၊ အာဒိတော ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိဟူသည်ကား။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ပါဏာတိပါတာဒီနိ၊ ပါဏာတိပါတအစရှိသည်တို့တည်း။ သေသာနီတိ၊ သေသာနိဟူသည်ကား။ ဝိကာလဘောဇနာဒီနိ၊ ဝိကာလဘောဇန အစရှိသည်တို့တည်း။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအာဒိ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအစရှိသည်သည်။ အဇ္ဈာစာရောဝ၊ အဇ္ဈစာရသာလျှင်တည်း။ အန္တိမဝတ္ထုံ၊ ပါရာဇိကအာပတ်သို့။ အနဇ္ဈာပန္နဿ၊ မရောက်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ သဝတ္ထုကော၊ ဝတ္ထုနှင့်တကွသော။ (နိ-၁၉) သံဃာဒိသေသော၊ သံဃာဒိသိသ်လည်းကောင်း။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ လူသာမဏေအား။ အာရောစနံ၊ ပြောကြားခြင်းလည်းကောင်း။ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ၊ ဘိက္ခုသမ္မုတိ၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပုဒ်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀၊ ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၈၆။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ အပ္ပပံသုမတ္တိကာယ၊ နည်းသောမြေမှုန့် မြေညက်ရှိသော။ ပထဝိယာ၊ မြေကို။ အနာပတ္တိဝတ္ထုဘာဝေန၊ အနာပတ္တိဝတ္ထုအဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပဍ္ဎပံသုမတ္တိကာယပိ၊ ထက်ဝက်မြေမှုန့် မြေညက်ရှိသော မြေ၌လည်း။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ ပါစိတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧတံ၊ ဤထက်ဝက်မြေမှုန့် မြေညက်ရှိသော မြေကို။ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ၊ ဒုက္ကဋ်ဝတ္ထုဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဇာတာဇာတဝိမုတ္တာယ၊ ပါစိတ်ဝတ္ထုဖြစ်သော ဇာတပထဝီ, အနာပတ္တိ ဝတ္ထုဖြစ်သော အဇာတပထဝီမှ လွတ်သော။ တတိယာယံ၊ သုံးခုမြောက်သော။ ပထဝိယာ၊ ဒုက္ကဋ်ဝတ္ထုဖြစ်သောမြေ၏။ အဘာဝိတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။

ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဝဋ္ဋိဟူသည်ကား။ ဣမသ္မိံ၊ ဌာနေ၊ ဤအရပ်၌။ ပေါက္ခရဏိံ၊ ရေကန်ကို။ ခဏ၊ တူးလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဩကာသဿ၊ အရပ်ကို။ အနိယမိတတ္တာ၊ မမှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “ဣမံ ဝလ္လိံ ခဏာ”တိ၊ ဣမံ ဝလ္လိံ ခဏာဟူ၍။ ပထဝီခဏနံ၊ မြေတူးခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣမိနာဝ သိက္ခာပဒေန၊ ဤပထဝီခဏနသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ န အာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ [စာမျက်နှာ-၁၀] ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးသော မြေတူးခြင်း နွယ်ဖြတ်ခြင်းကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တေ ပန၊ ဆိုသော်ကား။ ဒွေပိ ပါစိတ္တိယာ၊ နှစ်ချက်သော ပါစိတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဥဒကပပ္ပဋကောတိ၊ ဥဒကပပ္ပဋကောဟူသည်ကား။ ဥဒကေ၊ ရေသည်။ အန္တောဘူမိယံ၊ မြေ၏အတွင်းသို့။ ပဝိဋ္ဌေ၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုမြေ၏။ ဥပရိဘာဂံ၊ အထက်အဖို့ကို။ ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ တနုကပံသု ဝါ၊ ပါးသော မြေမှုန့်စုသည်လည်းကောင်း။ မတ္တိကာ ဝါ၊ မြေညက်သည်လည်းကောင်း။ ပဋလံ ဟုတွာ၊ အပြင်ဖြစ်၍။ (နိ-၂၀) ပလဝမာနာ၊ ပေါ်လျက်။ (ပတမာနာ၊ ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိကြ၏။ ကျလျက်ဟုပေး။) တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တသ္မိံ ဥဒကေ၊ ထိုရေသည်။ သုက္ခေပိ၊ ခြောက်သော်လည်း။ တံ ပဋလံ၊ ထိုအပြင်သည်။ ဝါတေန၊ လေဖြင့်။ စလမာနံ၊ တုန်လှုပ်လျက်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တံ၊ ထိုမြေလွှာအပြင်သည်။ ဥဒကပပ္ပဋကော နာမ၊ ဥဒကပပ္ပဋကမည်၏။

အကတပဗ္ဘာရေတိ၊ အကတပဗ္ဘာရေဟူသောစကားကို။ အဝဠဉ္ဇနဠာနဒဿနတ္ထံ၊ မသုံးဆောင်ရာအရပ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကာဒိသေ ဧဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အရပ်၌သာလျှင်။ ဝမ္မိကဿ၊ တောင်ပို့၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ မူသိကုက္ကရံ နာမ၊ မူသိကုက္ကရမည်သည်ကား။ မူသိကာဟိ၊ ကြွက်တို့သည်။ ခနိတွာ၊ တူး၍။ ဗဟိကတပံသုရာသိ၊ အပ၌ပြုအပ်သော မြေမှုန့်စုတည်း။ “အစ္ဆဒန”န္တိ အာဒိဝုတ္တတ္တာ၊ အစ္ဆဒနံ၊ အစရှိသောစကားကို ဆိုခြင်းကြောင့်။ ဥဇုကံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်။ အာကာသတော၊ ကောင်းကင်မှ။ ပတိတဝေဿာဒကေန၊ ကျသော မိုးရေဖြင့်။ ဩဝဋ္ဌမေဝ၊ စွတ်သောမြေသည်သာလျှင်။ ဇာတပထဝီ၊ ဇာတပထဝီသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဆဒနာဒီသု၊ အမိုးအစရှိသည်တို့၌။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ တတော၊ ထိုအမိုးမှ။ ပဝတ္တဥဒကေန၊ စီးသောရေဖြင့်။ တိန္တံ၊ စွတ်သောမြေသည်။ န ဇာတပထဝီ၊ ဇာတပထဝီ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ မဏ္ဍပတ္ထမ္ဘန္တိ၊ မဏ္ဍပတ္ထမ္ဘံဟူသည်ကား။ သာခါမဏ္ဍပတ္ထမ္ဘံ၊ သစ်ခက်မိုးသောမဏ္ဍပ်၏တိုင်ကို။ ဥစ္စာလေတွာတိ၊ ဥစ္စာလေတွာဟူသည်ကား။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ကြွ၍။ တတောတိ၊ တတောဟူသည်ကား။ ပုရာဏသေနာသနတော၊ ရှေးကျောင်းဟောင်မှ။

၈၈။ မဟာမတ္တိကန္တိ၊ မဟာမတ္တိကံဟူသည်ကား။ ဘိတ္တိလေပနံ၊ နံရံ၌လိမ်းသောမြေဆိုင်ကို။ ဇာတပထဝိတာ၊ ဇာတပထဝီ၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ တထာသညိတာ၊ ထိုဇာတပထဝီဟု အမှတ်ရှိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ခဏနခဏာပနဉ္စ၊ မိမိတူးခြင်း, သူတပါးကို တူးစေခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပထဝီခဏနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ၊ မုသာဝါဒဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၁)

၂။ ဘူတဂါမဝဂ္ဂ

၁။ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၈၉။ ဒုတိယဝဂ္ဂဿ၊ ဒုတိယဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ နိဂ္ဂဟေတုံအသက္ကောန္တောတိ၊ နိဂ္ဂဟေတုံအသက္ကောန္တောဟူသည်ကား။ သာခဋ္ဌကဝိမာနေ၊ သစ်ခက်၌တည်သော ဗိမာန်သည်။ သာခါယ၊ သစ်ခက်၏။ ဆိဇ္ဇမာနာယ၊ ဖြတ်ခြင်းကြောင့်။ ဆိဇ္ဇန္တေ၊ ပျက်စီးအံ့သည်ရှိသော်။ အဆေဒနတ္ထာယ၊ မဖြတ်စေခြင်းငှာ။ တတ္ထ၊ ထိုသစ်ပင်၌။ ဒေဝတာယ၊ နတ်သည်။ ဥပနိတံ၊ ဆောင်အပ်သော။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဒိသွာပိ၊ မြင်၍လည်း။ ကုဌာရိနိက္ခေပဝေဂံ၊ ဓားမကိုချသော အဟုန်ကို။ နိဝ တ္တေတုံ၊ နစ်စိမ့်ခြင်းငှာ။ အသက္ကန္တော၊ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ရုက္ခဓမ္မေတိ၊ ရုက္ခဓမ္မေဟူသည်ကား။ ရုက္ခဿ၊ သစ်ပင်၏။ ပဝတ္တိယံ၊ ဖြစ်ခြင်းသဘော၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ရုက္ခာနံ၊ သစ်ပင်တို့ကို။ ဆေဒနာဒီသု၊ ဖြတ်ခြင်းအစရှိသည်တို့ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုသစ်ပင်တို့၏။ (ထည့်)။ အကုပ္ပနံ ဝိယ၊ အမျက်မထွက်ခြင်းကဲ့သို့။ ဒေဝတာယ၊ သစ်ပင်စောင့်နတ်၏။ အကုပ္ပနံ၊ အမျက်မထွက်ခြင်းသည်။ ရုက္ခဓမ္မော နာမ၊ ရုက္ခဓမ္မေမည်၏။

ဥပ္ပတိတန္တိ၊ ဥပ္ပတိတံဟူသည်ကား။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ဘန္တ န္တိ၊ ဘန္တံဟူသည်ကား။ ဓာဝန္တံ၊ ပြေးသောရထားကို။ ဝါရယေတိ၊ ဝါရယေဟူသည်ကား။ နိဂ္ဂဏှေယျ၊ နှိပ်ရာ၏။ ဣတရောတိ၊ ဣတရောဟူသည်ကား။ ဥပ္ပန္နကောဓံ၊ ဖြစ်သောအမျက်ကို။ အနိဂ္ဂဏှန္တော၊ မနှိပ်သောသူသည်။ ရာဇဥပရာဇာဒီနံ၊ မင်း, အိမရှေ့မင်းအစရှိသည်တို့၏။ ရသ္မိမတ္တဂ္ဂါဟကဇနော ဝိယ၊ ကြိုးမျှကို ကိုင်တတ်သောသူကဲ့သို့တည်း။ န ဥတ္တမသာရထိ၊ မြတ်သောရထားထိန်းမဟုတ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဝိသဋံ သပ္ပဝိသန္တိ၊ ဝိသဋံ သပ္ပဝိသံဟူသည်ကား။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ ဒါဌာဝဏာနုသာရေန၊ အစွယ်ရာပမာဏမှ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝိတ္ထိဏ္ဏံ၊ ပြန့်သော။ ဗျာပေတွာ၊ နှံ့၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ကဏှသပ္ပဝိသံ၊ မြွေဟောက်ဆိတ်ကို။ ဇဟာတိ ဝိယ၊ စွန့်သကဲ့သို့။ ဇဟာတိ ဩရပါရ န္တိ၊ ဇဟာတိ ဩရပါရံဟူသည်ကား။ ပေဉ္စာရမ္ဘါဂိယသညောဇနာနိ၊ ငါးပါးသောဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို။ တတိယမဂ္ဂေန၊ အနာဂါမိမဂ်ဖြင့်။ ဇဟာတိ၊ စွန့်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဩရိမတီရံ၊ ဤမှာဘက်ကမ်းကို။ ဝါ၊ ဤမှာဘက်နှင့်တူသော ဩရမ္ဘါဂိယသံယောဇဉ်ကို။ “ဩရပါရ”န္တိ၊ ဩရပါရံဟူ၍။ [စာမျက်နှာ-၁၁] ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သောတိ၊ သောဟူသည်ကား။ တတိယမဂ္ဂေန၊ တတိယမဂ်ဖြင့်။ ကောဓံ၊ အမျက်ကို။ ဝိနေတွာ၊ ဖျောက်၍။ ဌိတော၊ တည်သော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ အရဟတ္တမဂ္ဂေန၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်။ ဩရပါရံ၊ ဤမှာဘက်ကမ်း, ထိုမှာ (နိ-၂၂) ဘက်ကမ်းတည်းဟူသော မိမိအတ္တဘော, သူတစ်ပါးအတ္တဘော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ဗာဟိရာယတနကို။ ဇဟာတိ၊ စွန့်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္တော၊ အနက်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဩရပါရံ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ သကတ္တဘာဝေါ ဝါ၊ မိမိအတ္တတောသည်လည်းကောင်း။ အဇ္ဈတ္တိကာနိ၊ အဇ္ဈတ္တိကဖြစ်ကုန်သော။ အာယတနာနိ ဝါ၊ အာယတနတို့သည်လည်းကောင်း။ ဩရံ နာမ၊ ဩရမည်၏။ ပရတ္တဘာဝေါ ဝါ၊ သူတစ်ပါး အတ္တဘောသည်လည်းကောင်း။ ဗာဟိရာနိ၊ ဗာဟိရဖြစ်ကုန်သော။ အာယတနာနိ ဝါ၊ အာယတတို့သည်လည်းကောင်း။ ပါရံ နာမ၊ ပါရမည်၏။ တဒုဘယေ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အတ္တဘာဝ, အာယတန၌။ ဆန္ဒရာဂံ၊ အားကြီးသောရာဂကို။ ဇဟန္တော၊ ပယ်သော ရဟန်းကို။ “ဩရိမပါရံ၊ ထိုမှာဘက် ဤမှာဘက်ကို။ ဇဟာတီတိ၊ စွန့်၏ ဟူ၍”။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

၉၀။ ဘဝန္တီတိ၊ ဘဝန္တိဟူသည်ကား။ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ပွားကုန်၏။ အဟုဝုန္တီတိ၊ အဟုဝုန္တိဟူသည်ကား။ ပဘူဝု၊ ပွားကုန်ပြီ။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဓာတာ ဝဍ္ဎိတာ”တိ၊ ဓာတာ ဝဍ္ဎိတာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဘူတာနံ ဂါမောတိ၊ ဘူတာနံ ဂါမောဟူသည်ကား။ ဟရိတတိဏာဒိဘာဝေန၊ စိမ်းသော မြက်အစရှိသညတို့၏အဖြစ်ဖြင့်။ သမဂ္ဂါနံ၊ ညီညွတ်ကုန်သော။ မဟာဘူတာနံ၊ များစွာသောသစ်ပင်တို့၏။ သမူဟော၊ အပေါင်းတည်း။ တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ၊ ထိုအစိတ်မှ လွတ်သော။ ဂါမဿ၊ အပေါင်း၏။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဘူတာ ဧဝ ဝါ ဂါမော”တိ၊ ဘူတာ ဧဝ ဝါ ဂါမောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါတဗျသဒ္ဒဿ၊ ပါတဗျသဒ္ဒါ၏။ ပါ၊ ပါဓာတ်သည်။ ပါနေ၊ သောက်စားသုံးဆောင်ခြင်းအနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဓာတွတ္ထံ၊ ဤသို့သော ဓာတ်အနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ “ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတာ”တိ၊ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ သာ စပါတဗျတာ၊ ထိုသုံးဆောင်အပ်သော အဖြစ်သည်လည်း။ ဆေဒနာဒိ ဧဝ၊ ဖြတ်ခြင်းအစရှိသည်ပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “တဿာ၊ ပ။ ဘူတဂါမဿ ဇာတာ ဆေဒနာဒိပစ္စယာ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဆိ၏။

၉၁။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဘူတဂါမော နာမ ပဉ္စဗီဇ ဇာတာနိ၊ ဟူသော ပါဠိ၌။ ဇာတသဒ္ဒါ၊ ဇာတသဒ္ဒါသည်။ ဝိဇာတပရိယာယော၊ ဝိဇာတသဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သော၊ ထိုဇာတသဒ္ဒါသည်။ (ထည့်)။ “ပုတ္တံ ဝိဇာတာ ဣတ္ထီ”တိ အာဒီသု၊ ပုတ္တံ ဝိဇာတာ ဣတ္ထီ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဝိဇာတသဒ္ဒေါ ဝိယ၊ ဝိဇာတသဒ္ဒါကဲ့သို့။ ပသူတဝစနော၊ မွေးဖွားခြင်းအနက်ကို ဟော၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ပသူတာနီ”တိ၊ ပသူတာနိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ နိဗ္ဗတ္တပဏ္ဏမူလာနိ၊ ဖြစ်ပြီးသော အရွက် အမြစ်ရှိကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ (နိ-၂၃) တာနိ ဒေဿန္တောတိ၊ တာနိ ဒေဿန္တောဟူသည်ကား။ တာနိ ဗီဇာနိ၊ ထိုမျိုးစေ့တို့ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ ကာရိယဒဿနမုခေနေဝ၊ အကျိုးကို ပြခြင်းကို အရင်းမူသာဖြင့်သာလျှင်။ ကာရဏဉ္စ၊ အကြောင်းကိုလည်း။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဗီဇတော နိဗ္ဗတ္တေန ဗီဇံဒဿိတ”န္တိ၊ ဗီဇတော နိဗ္ဗတ္တေန ဗီဇံဒဿိတံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၉၂။ “ဗီဇတော သမ္ဘူတော ဘူတဂါမော ဗီဇ”န္တိ ဣမိနာ၊ ဗီဇတော သမ္ဘူတော ဘူတဂါမော ဗီဇံဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကျေသဖြင့်။ “ပဒုမဂစ္ဆတော၊ ပဒုမာချုံမှ။ နိဗ္ဗတ္တံ ပုပ္ဖံ၊ ဖြစ်သော ပန်းသည်။ ပဒုမံ၊ ပဒုမာမည်၏”။ ဣတိ အာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားတို့၌ကဲ့သို့။ အယံ ဝေါဟာရော၊ ဤဝေါဟာရသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ယံ ဗီဇံ ဘူတဂါမော နာမ ဟောတီတိ၊ ယံ ဗီဇံ ဘူတဂါမော နာမ ဟောတိဟူသော စကားကို။ နိဗ္ဗတ္တပဏ္ဏမူလံ၊ အရွက်အမြစ်ထွက်သော မျိုးစေ့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ယထာရုတန္တိ၊ ယထာရုတံဟူသည်ကား။ ယထာပါဌံ၊ ပါဋ္ဌိတော်ရှိတိုင်း။

“သဉ္စိစ္စာ”တိ၊ သဉ္စိစ္စဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ လဂ္ဂဘာဝံ၊ ကပ်သောအဖြစ်ကို။ ဉတွာပိ၊ သိလျက်လည်း။ ဥဋ္ဌဟတိ၊ ထ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ထသော်လည်း။ (ထည့်)။ “တံ၊ ထိုမြေကို။ ဥဒ္ဓရိဿာမီ”တိ သညာယ၊ နုတ်အံ့ဟူသော အမှတ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အနန္တကဂ္ဂဟဏေန၊ အနန္တကသဒ္ဒါဖြင့်။ သာသပမတ္တိကာ၊ မုန်ညင်းစေ့မျှရှိသော မှော်ကို။ ဂဟိတာ နာမ၊ ယူအပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ တဿာ သေဝါလဇာတိယာ၊ ထိုမှော်မျိုး၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ မူလပဏ္ဏနံ၊ အမြစ်, အရွယ်တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “အသမ္ပုဏ္ဏဘူတဂါမော နာမ”တိ၊ အသမ္ပုဏ္ဏဘူတဂါမော နာမဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သော၊ ထိုမှော်ကို။ ဗီဇဂါမေန၊ ဗီဇဂါမ်ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတော၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ အဝဍ္ဎမာနေပိ၊ မတိုးမပွားသော်လည်း။ ဘူတဂါမမူလကတ္တာ၊ ဘူတဂါမ်လျှင် မလရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “အမူလကဘူတဂါမေသင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီ”တိ၊ အမူလကဘူတဂါမေသင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နာဠိကေရဿ၊ အုန်း၏။ အာဝေဏိကံ၊ အသီးသော ဘူတဂါမ်အဖြစ်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။

[စာမျက်နှာ-၁၂] သေလေယျကံ နာမ၊ သေလေယျကမည်သည်ကား။ သိလာယ၊ ကျောက်၌။ သမ္ဘူတာ၊ ဖြစ်သော။ ဧကာ၊ တစ်ခုသော။ ဂန္ဓဇာတိ၊ နံ့သာမျိုးတည်း။ ပုပ္ဖတကာလတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ပုပ္ဖတကာလတော ပဋ္ဌာယဟူသည်ကား။ ဝိကသိတကာလတော၊ ပွင့် (နိ-၂၄) သောကာလမှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဆတ္တကံ ဂဏှန္တောတိ၊ ဆတ္တကံ ဂဏှန္တောဟူသည်ကား။ ဝိကသိတံ၊ ပွင့်သော မှိုကို။ ဂဏှန္တော၊ ယူသောရဟန်းသည်။ မကုဠံ ပန၊ မှိုငုံကိုကား။ ရုက္ခတ္တစံ၊ သစ်ခွံကို။ အကောပေန္တေနပိ၊ မပျက်စီးစေ မူ၍လည်း။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဖုလ္လံ၊ ပွင့်မူကား။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စကေနာတိ၊ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စကေနာဟူသည်ကား။ ဟတ္ထစာပလ္လေန၊ လက်ဆော့သောရဟန်းသည်။

“ပါနီယံ န ဝါသေတဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ၊ ပါနီယံ န ဝါသေတဗ္ဗံဟူသောစကားကို။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ နာမိတေန၊ ညွတ်စေအပ်သောပန်းဖြင့်။ ဝါသိတံ၊ ထုံအပ်သော။ (ထည့်သည်)။ ပိဝနပါနီယံ၊ သောက်ရေကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အညေသံ၊ တစ်ပါးသော လူ, သာမဏေတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ နာမိတေ ပန၊ ညွတ်စေသော်ကား။ တေန၊ ထိုပန်းဖြင့်။ ဝါသိတံ၊ ထုံသောရေသည်။ အတ္တနောပိ၊ မိမိအားလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ (ထည့်၍ပေးသည်)။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အတ္တနာ ခါဒိတုကာမေနာ”တိ၊ အတ္တနာ ခါဒိတုကာမေနဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယေသံ ရုက္ခာနံ သာခါ ရုဟတီတိ၊ ယေသံ ရုက္ခာနံ သာခါ ရုဟတိဟူသည်ကား။ မူလံ၊ အမြစ်ကို။ အနောတာရေတွာ၊ မဆင်းစေမူ၍။ ပဏ္ဏမတ္တနိဂ္ဂမနမတ္တေနပိ၊ အရွက်မျှ ထွက်ခြင်းအတိုင်းအရှည်ဖြင့်လည်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ကပ္ပိယမ္ပိ၊ ကပ္ပိခြင်းကိုလည်း။ အကရောန္တော၊ မပြုမူ၍။ ဆိန္နနာဠိကေရဝေဠုဒဏ္ဍာဒယော၊ ဖြတ်အပ်သော အုန်းပင် ဝါးချောင်းအစရှိသည်တို့ကို။ ကောပေတုံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

“စင်္ကမိတဋ္ဌာနံ ဒေဿဿာမီ”တိ၊ စင်္ကမိတဋ္ဌာနံ ဒေဿဿာမိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ စင်္ကမနာဓိပ္ပာယေန ဝါ၊ စင်္ကြံသွားလိုသဖြင့်လည်းကောင်း။ မဂ္ဂဂမနာဓိပ္ပာယေန ဝါ၊ ခရီးသွားလိုသဖြင့်လည်းကောင်း။ အက္ကမန္တဿ စ၊ နင်းသောရဟန်းအား လည်းကောင်း။ တိဏာနံ၊ မြက်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ နိသီဒနာဓိပ္ပါယေန၊ ထိုင်လိုသဖြင့်။ နိသိန္နဿ စ၊ ထိုင်သောရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။

သမဏကပ္ပေဟီတိ၊ သမဏကပ္ပေဟိဟူသည်ကား။ သမဏာနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ကပ္ပိယဝေါဟာရေဟိ၊ အပ်သော ဝေါဟာရတို့ဖြင့်။ အဗီဇနိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇာနိပိ၊ အစေ့မရှိသော သစ်သီး, ထုတ်၍ စားကောင်းသော အစေရှိသော သစ်သီးတို့ကိုလည်း။ ကပ္ပိယဘာဝတော၊ အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “သမဏ၊ (နိ-၂၅) ကပ္ပာနီ”တိ၊ သမဏကပ္ပာတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ အဗီဇံ နာမ၊ အဗီဇမည်သည်ကား။ တရုဏအမ္ဗဖလာဒီနိ၊ သရက်သီးနု အစရှိသည်တို့တည်း။ ယသ္မိံ၊ အကြင်သစ်သီး၌။ ဗီဇ၊ မျိုးစေ့ကို။ နိဗ္ဗဋ္ဋေတဗ္ဗံ၊ ဝိယောဇေတဗ္ဗံ၊ ကင်းစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ပနသာဒိ၊ ပိန္နဲသီး အစရှိသော။ တံ၊ ထို သစ်သီးသည်။ နိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇံ နာမ၊ နိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇမည်၏။ “ကပ္ပိယန္တိ ဝတွာဝါ”တိ၊ ကပ္ပိယန္တိဝတွာဝ ဟူ၍။ ပုဗ္ဗကာလကိရိယာဝသေန၊ ပုဗ္ဗကာလကိရိယာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တောပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ ဝစနက္ခဏေ စ၊ ဆိုဆဲခဏ၌လည်း။ အဂ္ဂသတ္ထာဒိနာ၊ မီး, ဓား အစရှိသည်ဖြင့်။ ဗီဇဂါမေ၊ ဗီဇဂါမ်၌။ ဝဏံ၊ အမာကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဝစနတော ပန ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်၏။ တဉ္စ၊ ထို ကပ္ပိခြင်းကိုလည်း။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပိုင်းအကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဆေဒနဘေဒနမေဝ၊ ဖြတ်ခြင်း, ခွဲခြင်းမျှကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒေဿတဗ္ဗံ၊ ပြအပ်၏။ ကရောန္တေနစ၊ ပြုသောသူသည်လည်း။ (ကာတဗ္ဗံ၊ ၌ စပ်။) ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းသည်။ “ကပ္ပိယံ ကရောဟီ”တိ၊ ကပ္ပိယံ ကရောဟိဟူ၍။ ယာယ ကာယစိ ဘာသာယ၊ အမှတ်မရှိသော ဘာသာဖြင့်။ ဝုတ္တေယေဝ၊ ဆိုမှသာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “ဗီဇဂါမပရိမောစနတ္ထံ ပုနကပ္ပိယံ ကာရေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဗီဇဂါမပရိမောစနတ္ထံ ပုနကပ္ပိယံ ကာရေတဗ္ဗံဟူ၍။ ကာရာပနဿ၊ ပြုစေခြင်းကို။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ အဓိကတတ္တာ၊ စီရင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “ကဋာဟေပိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ကဋာဟေပိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကဋာဟတော၊ အခွံမှ။ နီဟတာယ၊ ထုတ်အပ်သော။ မိဉ္ဇာယ ဝါ၊ အနှစ်၌လည်းကောင်း။ ဗီဇေ ဝါ၊ အစေ့၌လည်းကောင်း။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တစ်ခုခု၌။ ဝိဇ္ဈိတုံ၊ ထိုးခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဘူတဂါမော၊ ဘူတဂါမ်လည်းကောင်း။ ဘူတဂါမသညိတာ၊ ဘူတဂါမ်ဟုမှတ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဝိကောပနံ ဝါဝိကောပါပနံ ဝါ၊ ဖျက်ခြင်း, ဖျက်စေခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဘူတဂါမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂။ အညဝါဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၉၄။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ အညံ ဝစနန္တိ၊ အညံ ဝစနံဟူသည်ကား။ ဒေါသဝိဘာဝနတ္တံ၊ အပြစ်ကို ထင်စွာပြုခြင်းငှာ။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ ယံ ဝုတ္တဝစနံ၊ အကြင်ဆိုအပ်သောစကားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထို (နိ-၂၆) သူတစ်ပါးတို့ ဆိုအပ်သော စကားကို။ တဿ၊ ထိုစကားနှင့်။ အနနုစ္ဆဝိကေန၊ မလျော်သော။ အညေန ဝစနေန၊ တစ်ပါးသော စကားဖြင့်။ ပဋိစရတိ၊ ဖုံးလွှမ်းတတ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၃] ၉၈။ အညေနညံ၊ တစ်ပါးတစ်ပါးဖြင့် တစ်ပါးပါကု။ ပဋိစရဏဝသေန၊ ဖုံးလွှမ်းသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ယံ ပဝတ္တဝစနံ၊ အကြင်ဖြစ်သောစကားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဒေဝ၊ ထိုစကားသည်သာလျှင်။ ပုစ္ဆိတံ အတ္ထံ၊ မေးအပ်သောအနက်ကိကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အညံ၊ တစ်ပါးသောစကားကို။ ဝဒတိ ပကာသေတိ၊ ပြတတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အညဝါဒကံ၊ အညဝါဒကမည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အညေနိညံ ပဋိစရဏေဿတံ နာမ”န္တိ၊ အညေနိညံ ပဋိစရဏေဿတံ နာမံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ တုဏှီဘူတေဿတံ နာမန္တိ၊ တုဏှီဘူတေဿတံ နာမံဟူသည်ကား။ ဧတံ၊ ဤ ဝိဟေသကအမည်သည်။ တုဏှီဘာဝဿ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေရခြင်း၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အယမေဝ ပါဌော၊ ဤတုဏှီဘာဝဿပါဌ်သည်လျှင်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ အညဝါဒကံရောပေတုန္တိ၊ အညဝါဒကံရောပေတုံဟူသည်ကား။ အညဝါဒေ၊ အညဝါဒအဖြစ်သို့။ အာရောပေတုံ၊ တင်ခြင်းငှာ။ ဝိဟေသကန္တိ၊ ဝိဟေသကံဟူသည်ကား။ ဝိဟေသကတ္တံ၊ ဝိဟေသကအဖြစ်သို့။

၉၉။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ န ဥဂ္ဃာဋေတုကာမောတိ၊ န ဥဂ္ဃာဋေတုကာမောဟူသည်ကား။ ပဋိစ္ဆာဒေတုကာမော၊ ဖုံးလွှမ်းလိုသည်ဖြစ်၍။

၁၀၀။ “အနာရောပိတေ အညဝါဒကေ”တိ၊ အနာရောပိတေ အညဝါဒကေဟူ၍။ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ဒုက္ကဋ်သည်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အာဂတအညေနညပဋိစရဏဝသေန၊ ''ကော အာပန္နော'' စသည်ဖြင့် လာသော စကားချင်းချင်း ဖုံးလွှမ်းသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ အာဂတနယေန၊ လာသော ”တိပုမဏ္ဍလံ ဧတံ''၊ အစရှိသော နည်းဖြင့်။ မုသာဝါဒေန၊ မုသားဆိုသဖြင့်။ အညေနညံ၊ စကားချင်းချင်း။ ပဋိစရန္တဿ၊ ဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယေန၊ ပါစိတ်အာပတ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အာရောပိတေ၊ အညဝါဒကကံသို့ တင်သည်ရှိသော်။ ဣမိနာဝ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်သာလျှင်။ ပါစိတ္တိယ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကေစိ ပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ “မုသာဝါဒပါစိတ္တိယေန၊ မုသာဝါဒပါစိတ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပါစိတ္တိယဒွယံ၊ ပါစိတ်နှစ်ခုအပေါင်းတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။ အာဒိကမ္မိကဿပိ၊ အာဒိကမ္မိကအားလည်း။ မုသာဝါဒေ၊ မုသားဖြင့် ဖုံးလွှမ်း၍ဆိုရာ၌။ ဣမိနာဝ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်သာလျှင်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဓမ္မကမ္မေန၊ ဓမ္မကံဖြင့်။ အာရောပိတတာ၊ (နိ-၂၇) တင်အပ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အာပတ္တိယာ ဝ၊ အာပတ်ဖြင့်မူလည်းဖြစ်စေ။ ဝတ္ထုနာ ဝါ၊ ဝတ္ထုဖြင့်မူလည်းဖြစ်စေ။ အနုယုဉ္ဇယမာနတာ၊ မေးစစ်အပ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဆာဒေတုကာမတာယ၊ ဖုံးလွှမ်းလိုသဖြင့်။ အညေနညံ ပဋိစရဏံ၊ စကားတစ်ပါးဖြင့် စကားတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းလည်းကောင်း။ တုဏှီဘာဝေါ စ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းလည်းကောင်း။ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အညဝါဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အညဝါဒကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၀၃။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ စိန္တာယံ၊ ကြံခြင်းအနက်၌။ ပတိဋ္ဌိတဿ၊ တည်သော။ ဈေ၊ ဓာတုဿ၊ ဈေ၊ ဓာတ်၏။ အနေကတ္ထ၊ တာယ၊ များသောအနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဩလောကနတ္ထသမ္ဘဝတော၊ ကြည့်ခြင်းအနက်ရှိသည် ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ “ဩလောကာပေန္တီ”တိ၊ ဩလောကာပေန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဆန္ဒာယာတိ၊ ဆန္ဒာယဟူသော ပုဒ်သည်။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော၊ လိင်ပြန်သော ပုဒ်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဆန္ဒေနာ”တိ၊ ဆန္ဒေနာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၁၀၅။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ လာမကတော၊ အယုတ်အားဖြင့်။ စိန္တာပနတ္ထံ၊ ကြံစေခြင်ငှာ။ အညေသံ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့အား။ တံ အဝဏ္ဏကထနံ၊ ထိုရဟန်း၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုခြင်းသည်။ ဥဇ္ဈာပနံ နာမ၊ ဥဇ္ဈာပနမည်၏။ အညေသံ၊ တစ်ပါးသောရဟန်းတို့အား။ အဝတွာ၊ မပြောမူ၍။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမုလ္လပနဝသေန၊ ပြောဆိုသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ ဒေါသပ္ပကာသနံ၊ အပြစ်ကို ထင်စွာပြခြင်းသည်။ ခိယျန နာမ၊ ခိယျနမည်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ ဧတေသံ၊ ထို ဥဇ္ဈာပန, ခိယျနတို့၏။ ဘေဒေါ၊ အထူးတည်း။

၁၀၆။ အညံ အနုပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတီတိ၊ အညံ အနုပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိဟူသည်ကား။ အညေန၊ တစ်ပါးသော။ အနုပသမ္ပန္နေန၊ လူသာမဏေကို။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ (ထည့်)။ ဥဇ္ဈာပေတိ၊ ကဲ့ရဲ့စေ၏။ တဿ ဝါ တံ သန္တိကေတိ၊ တဿ ဝါ တံ သန္တိကေဟူသည်ကား။ တဿ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ ထိုလူသာမဏေ၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ သမ္မတံ၊ သမုတ်အပ်သော။ တံ ဥပသမ္ပန္နံ၊ ထိုပဉ္စင်းကို။ ခိယျတိ၊ ရှုံ့ချ၏။ ဣဓာပိ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ မုသာဝါဒေန၊ မုသာဝါဒဖြင့်။ ဥဇ္ဈာပနာဒီနံ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းအစရှိသည်တို့၏။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋဋ္ဌာနာနိ စ၊ ဒုက္ကဋ်အရာ (နိ-၂၈) တို့ကို လည်းကောင်း။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အာဒိကမ္မိကရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ စ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဣမိနာ ဧဝ သိက္ခာပဒေန၊ ဤသိက္ခာ ပုဒ်ဖြင့်သာလျှင်။ [စာမျက်နှာ-၁၄] ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရာတို့၌။ မုသာဝါဒပါစိတ္တိယဿ၊ မုသာဝါဒပါစိတ်၏။ အနိဝတ္တိတော၊ မနစ်ခြင်းကြောင်းတည်း။ ဓမ္မကမ္မေန၊ ဓမ္မကံဖြင့်။ သမ္မတတာ၊ သမုတ်အပ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပန္နတာ၊ ပဉ္စင်း၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဂတိဂမနာဘာဝေါ၊ အဂတိသို့မလိုက်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အဝဏ္ဏကာမတာ၊ အကျိုးမဲ့ကို အလိုရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဥပသမ္ပန္နတာ၊ ပဉ္စင်း၏အဖြစ် လည်းကောင်း။ ဥဇ္ဈာပနံ ခိယျနံ ဝါ၊ ကဲ့ရဲ့, ရှုတ်ချခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဆ၊ ဤခြောက်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄။ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၁၀။ စတုတေထ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ အပညာတေတိ၊ အပညာတေဟူသည်ကား။ အပ္ပသိဒ္ဓေ၊ မိုးလဟု မထင်းရှားသော။ အဋ္ဌ မာသေ၊ ရှစ်လတို့ပတ်လုံး။ မဏ္ဍပါဒီသု၊ မဏ္ဍပ်အစရှိသည်တို့၌။ ဌပနသင်္ခါတံ၊ ထားခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ဣမံ အတ္ထဝိသေသံ၊ ဤအနက်အထူးကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ဣမံ ပန သိက္ခာပဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်တော်မူအပ်၏။ ဣတိ အဇိပ္ပာယံ၊ ဤသို့သော အဓိပ္ပါယ်ကို။ အနုပညတ္တိသဒိသေန၊ အနုပညတ်နှင့်တူသော။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌမာသေ”တိအာဒိ ဝစနေန၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌမာသေ၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ ပကာသေတွာ၊ ပြပြီးဖြစ်၍။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အနုပညတ္တိ၊ အနုပညတ်ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။ ပရိဝါရေ ပန၊ ပရိဝါ၌ကား။ ဧတံ အနုဇာနနဝစနံ၊ ဤခွင့်ပြုသော စကားသည်။ အနုပညတ္တိဋ္ဌာနံ၊ အနုပညတ်အရာ၌ တည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဧကာ အနုပညတ္တီ”တိ၊ ဧကာ အနုပညတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

နဝဝါယိမောတိ၊ နဝဝါယိမောဟူသည်ကား။ အဓုနာ၊ ယခု။ သုတ္တေန၊ ချည်ဖြင့်။ ဝီတကစ္ဆေန၊ ရက်အပ်သော ကပ်ကျစ်ဖြင့်။ ပလိဝေဌိတမေဉ္စာ၊ ရစ်အပ် (နိ-၂၉) သော ညောင်စောင်းတည်း။ ဩနဒ္ဓေါတိ၊ ဩနဒ္ဓေါဟူသည်ကား။ ကပ္ပိယစမ္မေန၊ အပ်သောသားရေဖြင့်။ ဩနဒ္ဓေါ၊ မြှေးယှက်အပ်သော ညောင်စောင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေ၊ ထို နဝ ဝါယိမ, ဩနဒ္ဓ ညောင်စောင်းတို့သည်။ ဝေဿန၊ မိုးဖြင့်။ သီဃံ၊ လျင်စွာ။ န နဿန္တိ၊ မပျက်စီးကုန်။ “ဥက္ကဋ္ဌအဗ္ဘောကာသိကော”တိ ဣဒံ၊ ဥက္ကဋ္ဌအဗ္ဘောကာသိကောဟူသော စကားသည်။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သုခပဋိပတ္တိဒဿနမတ္တံ၊ ချမ်းသာသော အကျင့်ကို ပြကြောင်းမျှသာတည်း။ ဥက္ကဋ္ဌဿပိ၊ ဥက္ကဌ် ဆောက်တည်သော ရဟန်းအားလည်း။ စီဝရကုဋိ၊ သင်္ကန်းကုဋိသည်။ ဝဋ္ဋတေဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ “ကာယာနုဂတိကတ္တာ”တိ၊ ကာယာနုဂတိကတ္တာဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသင်္ကန်းကုဋိ၌သာလျှင်။ နိသီဒနဘာဝံ၊ နေသောအဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ သိစေ၏။ တေန စ၊ ထိုကာယာနုဂတိတ္တာ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်လည်း။ ဝဿဘယေန၊ မိုးမှကြောက်သောကြောင့်။ သယံ၊ မိမိသည်။ အညတ္ထ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အဗ္ဘောကာသိကာနံ၊ အဗ္ဘောကာသိက် ဆောက်တည်သော ရဟန်းတို့အား။ တေမနတ္ထာယ၊ စွတ်စိုစိမ့်သောငှာ။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ ဒါယကေဟိ၊ ဒါယကာတို့သည်။ ဒိန္နမ္ပိ၊ လှူအပ်သော ညောင်စောင်းကိုလည်း။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ရက္ခန္တေန၊ စောင့်သဖြင့်။ ရက္ခိတဗ္ဗမေဝ၊ စောင့်အပ်သလျှင်ကတည်း။

“ဝလာဟကာနံ အနုဋ္ဌိတဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာ”တိ ဣမိနာ၊ ဝလာဟကာနံ အနုဋ္ဌိတဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂိမှာနေပိ၊ နွေကာလ၌လည်း။ မေဃေ၊ မိုးသည်။ ဥဋ္ဌိတေ၊ တက်သည်ရှိသော်။ အဗ္ဘောကာသေ၊ လွင်တီးခေါင်၌။ နိက္ခိပိတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပေတိ၊ သိစေ၏။ တတြ တတြာတိ၊ တတြ တတြဟူသည်ကား။ စေတိယင်္ဂဏာဒိကေ၊ စေတီပြင် အစရှိသော။ တသ္မိံ တသ္မိံ အဗ္ဘောကာသေ၊ ထိုထို လွင်တီးခေါင်၌။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ နိက္ခိတ္တာ၊ ထားအပ်၏။ “မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါ”တိ၊ မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါဟူသော စကားကို။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ သမ္မဇ္ဇိတွာ၊ တံမြက်လှည်း၍။ အင်္ဂဏမဇ္ဈေ၊ တလင်းလယ်၌။ သဗ္ဗဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ကစဝရဿ၊ အမှိုက်ကို။ သင်္ကဍ္ဎနေန၊ ရုံးစုသဖြင့်။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဝါလိကာ၊ သဲကို။ သဉ္စိတာ၊ စုပုံအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနတ္ထံ၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥစ္စဝတ္ထုပါဒဋ္ဌနာဘိမုခံ ဝါ၊ မြင့်သော မြေခုံခြေသို့ (နိ-၃၀) ရှေးရှုလည်းကောင်း။ ဘိတ္တိပါဒါဘိမုခံ ဝါ၊ နံရံခြေသို့ရှေးရှုလည်းကောင်း။ ဝါလိကာ၊ သဲကို။ ဟရိတဗ္ဗာ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ယတ္ထဝါ ပန၊ အကြင်အရပ်၌ကား။ ကောဏေသု၊ အထောင့်တို့၌။ ဝါလိကာ၊ သဲကို။ သဉ္စိတာ၊ စုပုံအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ တတော ပဋ္ဌာယ၊ ထိုသဲစုပုံရာ အရပ်မှ။ ပရဒိသာဘိမုခါ၊ တစ်ပါးသော အရပ်သို့ရှေးရှု။ ဟရိတဗ္ဗာ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ ကေစိဆရာတို့သည်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၁၅] “သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနဿ၊ တံမြက်လှည်းပြီးသောအရပ်၏။ ပဒဝဠေဉ္ဇန၊ ခြေရာဖြင့်။ အဝိကောပနတ္ထာယ၊ မပျက်စီးခြင်းငှာ။ သယံ၊ မိမိသည်။ အသမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ၊ မလှည်းသော အရပ်၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပါဒါဘိမုခံ၊ ခြေသို့ ရှေးရှု။ ဝါလိကာ၊ သဲကို။ ဟရိတဗ္ဗာတိ၊ ဆောင်အပ်၏ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကေစိဆရာတို့ဝါဒ၌။ “မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယာ”တိ ဝစနဿ၊ မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ၊ ဟူသော စကား၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။

၁၁၁။ ဝင်္ကပါဒတာမတ္တေန၊ အခြေကောက်သည်၏ အဖြစ်မျှဖြင့်။ ကုဠီရပါဒကဿ၊ ကုဠီရပါဒက ညောင်စောင်း၏။ သေသေဟိ၊ ကြွင်းသောညောင်စောင်းတို့မှ။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ အဋနီသု၊ အပေါင်တို့၌။ ပါဒပ္ပဝေသနဝိသေသေန၊ ခြေကိုသွင်းသောအထူးဖြင့်။ န အာဟ၊ မဆို။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ယော ဝါ ပန ကောစီ”တိအာဒိ၊ ယော ဝါ ပန ကောစိ၊ စသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တဿာတိ၊ တဿဟူသည်ကား။ ဥပသမ္ပန္နဿေဝ၊ ပဉ္စင်း၏သာလျှင်။

“နိသီဒိတွာ။ ပ။ ပါစိတ္တိယ”န္တိ ဧတ္ထ၊ နိသီဒိတွာ။ ပ။ ပါစိတ္တိယဟူသောဝါကျ၌။ မေဃုဋ္ဌာနာဘာဝံ၊ မိုးမတက်ခြင်းကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ “ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အာဂန္တွာ၊ လာလတ်၍။ ဥဒ္ဓရိဿာမိ၊ သိုမှီးအံ့”။ ဣတိ အာဘောဂေန၊ ဤသို့သောနှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားသော မထေရ်အား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တေန၊ ထိုရဟန်းသည်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အာဂန္တဗ္ဗမေဝ၊ လာအပ်သလျှင်ကတည်း။ ကပ္ပံ လဘိတွာတိ၊ ကပ္ပံ လဘိတွာဟူသည်ကား။ “ဂစ္ဆ၊ သွားလေလော့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ မာ တိဋ္ဌ၊ မတည်လင့်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုအပ်သောစကားကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။

အာဝါသိကာနံ ယေဝပလိဗောဓောတိ၊ အာဝါသိကာနံ ယေဝပလိဗောဓောဟူသည်ကား။ အာဂန္တုကေသု၊ အာဂန္တု ရဟန်းတို့သည်။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခွန်းကို။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ (နိ-၃၁) နိသီဒိတွာ၊ ထိုင်၍။ “အာဝါသိကာ ဧဝ၊ ကျောင်းနေရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ ဥဒ္ဓရိဿန္တီ”တိ၊ သိမှီးကုန်လတ္တံ့ ဟူ၍။ ဂတေသုပိ၊ သွားကုန်သော်လည်း။ အာဝါသိကာနမေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ပလိဗောဓော၊ ကြောင့်ကြခြင်းတည်း။ မဟာပစ္စရိဝါဒေ ပန၊ မဟာပစ္စရိက်ဝါဒ၌ကား။ “ဣဒံ၊ ဤနေရာသည်။ အမှာကံ၊ ငါတို့အားရောက်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဝတွာပိ၊ မဆိုသော်လည်း။ နိသိန္နာနမေဝ၊ ထိုင်သော အာဂန္တုတို့၏သာလျှင်။ ဘာရော၊ ဝန်တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤသို့သောအဓိပ္ပါယ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ”တိ၊ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဏတ္တိယာ ပညာပိတတ္တာတိ၊ အနာဏတ္တိယာ ပညာပိတတ္တာဟူ၍။ ဒုက္ကဋေ၊ ဒုက္ကဋ်၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဿာရကောတိ၊ ဥဿာရကောဟူသည်ကား။ သရဘာဏကော၊ သာယာသော အသံဖြင့် ရွတ်အံတတ်သော ရဟန်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သော၊ ထိုရွတ်အံ့တတ်သော ရဟန်းကို။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်အထက်၌။ ပါဠိပါဌံ၊ ပါဠိပါဌ်သားကို။ သာရေတိ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဥဿာရကောတိ၊ ဥဿာရကောဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၁၂။ ဝဏ္ဏာနုရက္ခဏတ္ထံ ကတာတိ၊ ဝဏ္ဏာနုရက္ခဏတ္ထံ ကတာဟူသည်ကား။ ပဋခဏ္ဍာဒီဟိ၊ ပုဆိုးပိုင်းစသည်တို့ဖြင့်။ သိဗ္ဗိတွာ၊ ချုပ်၍။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ ဘူမိယံ အတ္ထရိတဗ္ဗာတိ၊ ဘူမိယံ အတ္ထရိတဗ္ဗာဟူသည်ကား။ စိမိလိကာယ၊ ပုဆိုးကြမ်းအခင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ တဿာ၊ ထိုပုဆိုးကြမ်းအခင်း၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ စိမိလိကာယ၊ ပုဆိုးကြမ်းအခင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ သုဒ္ဓဘူမိယံ၊ သက်သက်သော မြေ၌။ အတ္ထရိတဗ္ဗာ၊ ခင်းအပ်သော အခင်းတည်း။ “သီဟစမ္မာဒီနံ ပရိဟရဏေယေဝ ပဋိက္ခေပေါ”တိဣမိနာ၊ သီဟစမ္မာဒီနံ ပရိဟရဏေယေဝ ပဋိက္ခေပေါဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မဉ္စပီဌာဒီသု၊ ညောင်စောင်းအပ်ပျဉ် အစရှိသည်တို့၌။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ သံဟရိတွာ၊ လိပ်၍။ ဌပနာဒိဝသေန၊ ထားခြင်းအစရှိသညတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ပရိဟရဏမေဝ၊ ဆောင်ခြင်းသည်သာလျှင်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဘူမတ္ထရဏာဒိဝသေန၊ မြေအခင်းအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဘောဂေါ ပန၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည်ကား။ အတ္တနော ပရိဟရဏံ၊ မိမိသုံးဆောင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ခန္ဓကေ၊ စမ္မက္ခန္ဓက၌။ “အန္တောပိ မေဉ္စ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ၊ ဗဟိပိ မေဉ္စ ပညတ္တာနိ ဟောန္တီ”တိ၊ အန္တောပိ မေဉ္စ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ၊ ဗဟိပိ မေဉ္စ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ အတ္ထာယ၊ အလို့ (နိ-၃၂) ငှာ။ မဉ္စာဒီသု၊ ညောင်စောင်းအစရှိသည်တို့၌။ ပညပေတွာ၊ ခင်း၍။ ပရိဟရဏဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဆောင်သောဝတ္ထု၌။

“န ဘိက္ခဝေ မဟာစမ္မာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ သီဟစမ္မံ ဗျဂ္ဃဒမ္မံ ဒီပိ စမ္မံ၊ ယော ဓာရေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ န ဘိက္ခဝေ မဟာစမ္မာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ သီဟစမ္မံ ဗျဂ္ဃဒမ္မံ ဒီပိ စမ္မံ၊ ယော ဓာရေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာဟူ၍။ [စာမျက်နှာ-၁၆] ပဋိက္ခေပေါ၊ ပယ်ခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ဒါရုမယပီဌန္တိ၊ ဒါရုမယပီဌဟူသည်ကား။ ဖလကမယပီဌမေဝ၊ ပျဉ်ဖြင့် ပြီးသော အင်းပျဉ်ပင်တည်း။ ပါဒကထလိကန္တိ၊ ပါဒကထလိကံဟူသည်ကား။ ယသ္မိံ၊ အကြင် သစ်ပျဉ်အစရှိသည်၌။ အဓောတပါဒံ၊ မဆေးသော ခြေကို။ ဃံသန္တာ၊ ပွတ်ကုန်လျက်။ ဓောဝန္တိ၊ ဆေးကုန်၏။ တံ ဒါရုဖလကာဒိ၊ ထို သစ်ပျဉ်အစရှိသည်တည်း။

၁၁၃။ “အာဂန္တွာ ဥဒ္ဓရိဿာမီတိ ဂစ္ဆတီ”တိ၊ အာဂန္တွာ ဥဒ္ဓရိဿာမီတိ ဂစ္ဆတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနောတာပေန္တဿပိ၊ နေလှန်းသည် မဟုတ်သော်လည်း။ အညေနာပိကာရဏေန၊ တစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း။ သန္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ (ထည့်)။ အာဂမနေ၊ လာခြင်း၌။ သာပေက္ခဿ၊ ငဲ့ခြင်းရှိသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့်သလျှင်ကတည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ မာတိကာအဋ္ဌကထာ၌။ (ဝုတ္တာနိ၊ ၌ စပ်)။ “မဉ္စာဒီနံ၊ ညောင်စောင်းအစရှိသည်တို့၏။ သံဃိကတာ၊ သံဃိကအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တလက္ခဏေ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော လက္ခဏာရှိသော။ ဒေသေ၊ အရပ်၌။ သန္ထရဏံ ဝါ သန္ထရာပနံ ဝါ၊ ခင်းခြင်း, ခင်းစေခြင်း လည်းကောင်း။ အပလိဗုဒ္ဓတာ၊ တစ်စုံတစ်ယောက် မတားမမြစ် ခြင်းလည်းကောင်း။ လေဍ္ဍုပါတာတိက္ကမော၊ ခဲတကျကို လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ နိရပေက္ခတာယ၊ မငဲ့သောအဖြစ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဆ အင်္ဂါနိ၊ ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါတို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။

ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅။ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၁၆။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဝါရော ကောဇဝေါတိ၊ ပါဝါရော ကောဇဝေါဟူသည်ကား။ ပစ္စတ္ထရဏတ္ထာယေဝ၊ အခင်းအလို့ငှာသာလျှင်။ ဌပိတာ၊ တားအပ်ကုန်သော။ ဥဂ္ဂတလောမာ၊ တက်သောအမွေးရှိကုန်သော။ အတ္ထရဏဝိသေသာ၊ (နိ-၃၃) အခင်းအထူးတို့တည်း။ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တန္တိ၊ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တဟူသည်ကား။ အဋ္ဌကထာသု၊ အဋ္ဌကထာတို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သေနာသနတောတိ၊ သေနာသနတောဟူသည်ကား။ သဗ္ဗပစ္ဆိမသေနာသနတော၊ အားလုံးထက် အစွန်းဆုံးကျောင်းမှ။

၁၁၇။ ကုရုန္ဒဋ္ဌကထာယံ၊ ကုရုန္ဒကထာ၌။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ဆိုအပ်သော အနက်ကိုသာလျှင်။ သဝိသေသံ၊ အထူးရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ကိဉ္စာ ပိ ဝုတ္တော”တိအာဒိ၊ ကိဉ္စာ ပိ ဝုတ္တော၊ အစရှိသောစကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်အပ်၏။ “ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထီ”တိ၊ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိဟူသောစကားကို။ ရုက္ခမူလဿ၊ သစ်ပင်ရင်း၏။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပလုဇ္ဇတီတိ၊ ပလုဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်၏။

၁၁၈။ ယေန၊ အကြင် သားရေအစရှိသည်ဖြင့်။ မဉ္စံ ဝါ၊ ညောင်စောင်းကိုလည်းကောင်း။ ပီဌံ ဝါ၊ အင်းပျဉ်ကိုလည်းကောင်း။ ဝီနန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ လွှမ်းကုန်၏။ တံ၊ ထို လွှမ်းသော သားရေအစရှိသည်သည်။ မဉ္စပီဌကဝါနံ၊ မဉ္စပီဌကဝါနမည်၏။ သီလုစ္စယလေဏန္တိ၊ သီလုစ္စယလေဏဟူသည်ကား။ ပဗ္ဗတဂုဟာ၊ တောင်ခေါင်းတည်း။ “အာပုစ္ဆနံ ပန ဝတ္တ”န္တိ ဣမိနာ၊ အာပုစ္ဆနံ ပန ဝတ္တဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဝုတ္တလက္ခဏသေယျာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော လက္ခဏာရှိသော အခင်းလည်းကောင်း။ တဿာ၊ ထို အခင်း၏။ သံဃိကတာ၊ သံဃိကအဖြစ် လည်းကောင်း။ ဝုတ္တလက္ခဏေ၊ ဆိုအပ်ပြီးေးသာ လက္ခဏာရှိသော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ သန္ထရဏံ ဝါ သန္ထရာပနံ ဝါ၊ ခင်းခြင်း, ခင်းစေခြင်း လည်ကောင်း။ အပလိဗုဒ္ဓတာ၊ တားမြစ်ခြင်း၏ မရှသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အာပဒါယ၊ ဘေးရန်၏။ အတာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အနပေက္ခဿ၊ မငဲ့ကွက်သောရဟန်း၏။ ဒိသာပက္ကမနံ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ဖဲခြင်းလည်းကောင်း။ ဥပစာရသီမာတိက္ကမော၊ ဥပစာရသိမ်ကို လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ သတ္တ၊ ဤခုနစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၇] ၁၁၉။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ အနုပဝိသိတွာတိ၊ အနုပဝိသိတွာဟူသည်ကား။ သမီပံ၊ အနီးသို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။

၁၂၂။ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ၊ ဥပစာရံ ဌပေတွာဟူသည်ကား။ ဒိယဍ္ဎဝတ္ထူပစာရံ၊ တထောင့်ထွာ ဥပစာကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သံဃိကဝိဟာရတာ၊ သံဃိက (နိ-၃၄) ကျောင်းအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနုဋ္ဌာပနီယဘာဝဇာနနံ၊ မထစေအပ်သော အဖြစ်ကို သိခြင်းလည်းကောင်း။ သမ္ဗာဓေတုကာမတာ၊ ကျဉ်းမြောင်းစေလိုသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဥပစာရေ၊ ဥပစာအတွင်း၌။ နိသီဒနံ ဝါ နိပဇ္ဇနံ ဝါ၊ ထိုင်ခြင်း, အိပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်အဖွင်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၊ နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၂၆။ သတ္ထမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ ကောဋ္ဌကာနီတိ၊ ကောဋ္ဌကာနီဟူသည်ကား။ ဒွါရကောဋ္ဌကာနိ၊ တံခါးမုခ်တို့တည်း။

၁၂၈။ “သကလသံဃာရာမတော နိက္ကဍ္ဎိတုံ န ဝဋ္ဋတီ”တိ ဣဒံ၊ သကလသံဃာရာမတော နိက္ကဍ္ဎိတုံ န ဝဋ္ဋတိဟူသောစကားကို။ အနနုရူပတော၊ မလျော်ခြင်းကြောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပါပဂရဟိတာယ၊ မကောင်းမှုကို ကဲ့ရဲ့လေ့ ရှိသဖြင့်။ အကုပိတစိတ္တေန၊ အမျက်မထွက်သောစိတ်ဖြင့်။ နိက္ကဍ္ဎန္တဿ၊ ကျောင်းထုတ်သောရဟန်းအား။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “ကုပိတော အနတ္တမနော”တိ၊ ကုပိတော အနတ္တမနောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အညာပေက္ခာ၊ အကြောင်းတစ်ပါးကို ငဲ့သော။ အပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အလဇ္ဇိံ နိက္ကဍ္ဎတီ”တိအာဒိသု၊ အလဇ္ဇိံ နိက္ကဍ္ဎတီ၊ အစရှိသည်တို့၌။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ လဟုပရိဝတ္တိတာယ၊ လျင်သောအပြန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ကောပေ၊ အမျက်သည်။ ဥပ္ပန္နေပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ အလဇ္ဇိတာဒိပစ္စယေ နေဝ၊ အလဇ္ဇီ၏အဖြစ် အစရှိသော အကြောင်းဖြင့်သာလျှင်။ နိက္ကဍ္ဎနဿ၊ ကျောင်းထုတ်ခြင်းကို။ အာရဒ္ဓတ္တာ၊ အားထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ သံဃိကဝိဟာရော၊ သံဃိကကျောင်းလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ ဘဏ္ဍနကာရကဘာဝါဒိဝိနိမုတ္တတာ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို ပြုတတ်သည်၏အဖြစ် အစရှိသည်မှ လွတ်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ ကောပေန၊ အမျက်ဖြင့်။ နိက္ကဍ္ဎနံ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပနံ ဝါ၊ ကျောင်းထုတ်ခြင်း, ကျောင်းထုတ်စေခြင် လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၅)

၈၊ ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၂၉။ အဋ္ဌမံ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။ သံဃိကော ဝိဟာရော၊ သံဃိက ကျောင်းလည်းကောင်း။ အသီသဃဋ္ဋဝေဟာသကုဋိ၊ ဦးခေါင်း မထိအောင်မြင့်သော ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋိလည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာပရိဘောဂတာ၊ အောက်၌ သုံးဆောင်ကောင်းသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အပဋာဏိဒိန္နေ၊ စို့ မနှက်အပ်သော။ အာဟစ္စပါဒကေ၊ အပေါင်၌ အခြေစွပ်သော ညောင်စောင်း၌။ နိသီဒနံ ဝါ နိပဇ္ဇနံ ဝါ၊ ထိုင်ခြင်း, အိပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉၊ မဟလ္လကဝိဟာရသိကာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈] ၁၃၅။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ “မဟလ္လကော နာမ ဝိဟာရော သဿာမိကော”တိ၊ မဟလ္လကော နာမ ဝိဟာရော သဿာမိကောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင်း။ သညာစိကာယ ကုဋိယာ၊ သညာစိကကုဋီဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ယဿာတိ၊ ယဿာဟူသည်ကား။ ဝိဟာရဿ၊ ကျောင်း၏။ သာ အပရိပူရူပစာရာပိ ဟောတီတိ၊ သာ အပရိပူရူပစာရာပိ ဟောတိဟူသည်ကား။ ဝိဝရိယမာနံ၊ ဖွင့်အပ်သော။ ကဝါဋံ၊ တံခါးရွက်သည်။ ယံ ဘိတ္တိံ၊ အကြင် နံရံကို။ အာဟနတိ၊ ထိခိုက်၏။ သာ ဘိတ္တိ၊ ထိုနံရံသည်။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ကဝါဋဝိတ္ထာရပ္ပမာဏာ၊ တံခါးရွက်အပြန့် ပမာဏရှိသည်ဖြစ်၍။ ဥပစာရရဟိတာပိ၊ ဥပစာရမှ ကင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုပြီးသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ အာလောကံ ဝါတပါနံ၊ အလင်းဖြစ်သော လေသာပေါက်ကို။ သန္ဓေတိ ဃဋယတိ၊ စပ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ကဝါဋံ၊ တံခါးရွက်ကို။ အာလောကသန္ဓီတိ၊ အာလောကသန္ဓီဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒွါရဝါတပါနူပစာရတော၊ တံခါးမ, လေသောက်တံခါး၏ ဥပစာမှ။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသောအရပ်၌။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ လိမ္မနာဒိံ၊ လိမ်းကျံခြင်း အစရှိသည်ကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသောရဟန်းအား။ ပိဏ္ဍဂဏနာယ၊ မြေစိုင်အရေအတွက်ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်တည်း။

ကေစိ ပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ “ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ပါစိတ္တိယဿ၊ ပါစိတ်အာပတ်ကို။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ၊ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗဟူသည်ကား။ သံဝိဓာတဗ္ဗံ၊ စီရင်အပ်၏။ ဟရိတေ (နိ-၃၆) ဌိတော အဓိဋ္ဌာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ၊ ဟရိတေ ဌိတော အဓိဋ္ဌာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာဟူသည်ကား။ ဟရိတယုတ္တေ၊ ကောက်စိမ်း, ပဲစိမ်းနှင့်ယှဉ်သော။ ခေတ္တေ၊ လယ်၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဆာဒေန္တဿ၊ မိုးသော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ကေစိ ပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ “တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ခေတ္တေ၊ လယ်၌။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစန၊ ထိုစကားသည်။ ပါဠိယာ၊ ပါဠိတော်နှင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။

၁၃၆။ ဥဇုကမေဝ ဆာဒနန္တိ၊ ဥဇုကမေဝ ဆာဒနဟူသည်ကား။ ဆာဒနမုခဝဋ္ဋိတော၊ အမိုးခြင်ပိတ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ပိဋ္ဌိဝံသကူဋာဂါရကဏ္ဏိကာဒိ၊ ခေါင်အုပ်, စုလစ်မွှမ်းချွန်အထွက်အစရှိသည်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ၊ အုတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဥဇုကံ၊ ဖြောင့်စွာ။ ဆာဒနံ၊ မိုးခြင်းတည်း။ ဣမိနာ ပန နယေန၊ ဤနည်းဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ခပ်သိမ်းသော ကျောင်း၌။ ဧကဝါရံ ဆာဒိတေ၊ တစ်ကြိမ်းမိုးအပ်သည်ရှိသော်။ တံ ဆာဒနံ၊ ထိုအမိုးကို။ ဧကမဂ္ဂန္တိ၊ တစ်ခုသော အစဉ်ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ဒွေ မဂ္ဂေ”တိ အာဒိ၊ ဒွေ မဂ္ဂေ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပရိယာယေန၊ မြက်, သက်ကယ်အစဉ်အားဖြင့်။ ဆာဒနမ္ပိ၊ မိုးခြင်းကိုလည်း။ ဣမိနာဝ န ယေန၊ ဤနည်းဖြင့်သာလျှင်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ “ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေသီ”တိ၊ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေသိဟူသော။ ဣမာယ ပါဠိယာ စ၊ ဤပါဠိနှင့် လည်းကောင်း။ “သဗ္ဗမ္ပိ စေတံ ဆဒနံ ဆဒနူပရိ ဝေဒိတဗ္ဗ”န္တိ၊ သဗ္ဗမ္ပိ စေတံ ဆဒနံ ဆဒနူပရိ ဝေဒိတဗ္ဗဟူသော။ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန စ၊ ဤအဋ္ဌကထာစကားနှင့် လည်းကောင်း။ သမေတိ၊ ညီ၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “မဂ္ဂေန ဆာဒန္တဿ ပရိယာယေန ဆာဒေန္တဿ”တိ ဣဒဉ္စ၊ မဂ္ဂေန ဆာဒန္တဿ ပရိယာယေန ဆာဒေန္တဿဟူသောစကားကိုလည်း။ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ စ၊ အုတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ တိဏပဏ္ဏေဟိ စ၊ မြက်, သစ်ရွက်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဆာဒနပ္ပကာရဘေဒဒဿနတ္ထံ၊ မိုးသောအခြင်းအရာအထူးကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ “ ပန္တိယာ၊ အစဉ်ဖြင့်။ ဆာဒိတဿ၊ မိုးအပ်သော။ ဆဒနဿ၊ အမိုး၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဆဒနမုခဝဋ္ဋတော၊ အမိုးခြင်းပိတ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်သို့။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်သာလျှင်။ ဧကဝါရံ ဆာဒနံ၊ တစ်ကြိမ်မိုးခြင်းကို။ ဧကမဂ္ဂန္တိ၊ တစ်ခုသော အစဉ်ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဒွေ 'မဂ္ဂေ’တိ အာဒိ၊ ဒွေ 'မဂ္ဂေ'၊ အစရှိသော (နိ-၃၇) စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သကလဝိဟာရဆာဒနံ၊ အလုံးစုံသောကျောင်းအမိုးကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ပရိယာယေန၊ မြက်, သစ်ကယ် အစဉ်ဖြင့်။ ဆာဒနေပိ၊ မိုးရာ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ပါဠိအဋ္ဌကထာဟိ၊ ပါဠိအဋ္ဌကထာတို့နှင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။

“တတိယာယ မဂ္ဂ”န္တိ ဧတ္ထ၊ တတိယာယ မဂ္ဂဟူသောပုဒ်၌။ တတိယာယာတိ၊ တတိယာယ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာအနက်၌။ သမ္ပဒါနဝစနံ၊ သမ္ပဒါန်ဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ တတိယံ၊ သုံးခုမြောက်သော။ မဂ္ဂံ၊ အစဉ်ကို။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အယမေဝ၊ ဤတတိယံ မဂ္ဂံ သည်ပင်လျှင်။ ပါဌော၊ ရှိရင်းပါဌ်တည်း။ ”တိဏပဏ္ဏေဟိ လဗ္ဘတီ”တိ၊ တိဏပဏ္ဏေဟိ လဗ္ဘတိဟူသောစကားကို။ တိဏပဏ္ဏေဟိ၊ မြက်, သစ်ရွက်တို့ဖြင့်။ ဆာဒေတွာ၊ မိုး၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တကရဏံ၊ အတွင်း အပ လိမ်းကျံခြင်းကို ပြုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၁၉] ဟိ၊ သင့်စွ။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တိဏကုဋိယာ၊ မြက်ကုဋိ၌။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တိဏ္ဏံမဂ္ဂါနန္တိ၊ တိဏ္ဏံမဂ္ဂါနဟူသည်ကား။ မဂ္ဂဝသေန၊ အစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆာဒိတာနံ၊ မိုးအပ်ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ ဆဒနနံ၊ သုံးခုသော အမိုးတို့၏။ ”တိဏ္ဏံ ပရိယာယာန”န္တိဧတ္ထာပိ၊ တိဏ္ဏံ ပရိယာယာနဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိး၏။ မဟလ္လကဝိဟာရတာ၊ ကြီးသောကျောင်း၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝါသာဂါရတာ၊ နေရာကျောင်း၏ အဖြစ်၌လည်းကောင်း။ ဥတ္တရိ အဓိဋ္ဌာနံ၊ နှစ်ထပ် သုံးထပ်လွန် စီရင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိတီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀။ သပ္ပါစကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၄၀။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ မာတိကာယံ၊ မာတိကာ၌။ သပ္ပါဏကံ၊ ပိုးရှိသော။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ တိဏေန ဝါ၊ မြက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ မတ္တိကာယ ဝါ၊ မြေညက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိေဉ္စယျ၊ သွန်းငြားအံ့။ ဆဍ္ဍေယျ၊ စွန့်ပစ်ငြားအံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သိဉ္စေယျ၊ သွန်းငြားအံ့။ တသ္မိဉ္စ ဥဒကေ၊ ထိုရေ၌လည်း။ တိဏံ ဝါ၊ မြက်ကိုလည်းကောင်း။ မတ္တိကံ ဝါ၊ မြေညက်ကိလည်းကောင်း။ အာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ (နိ-၃၈) ပက္ခိပေယျ၊ ထည့်ငြားအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဇ္ဈာဟရိတွာ၊ ဆောင်ပါဌ်ထည့်၍။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗေ၊ သိအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သကဋဘာရမတ္တေဉ္စပီ”တိအာဒိ၊ သကဋဘာရမတ္တေဉ္စပီ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဣဒန္တိ၊ ဣဒဟူသည်ကား။ တိဏမတ္တိကပက္ခိပနဝိဓာနံ၊ မြက် မြေညက်ထည့်သော အစီအရင်ကို။ ဝုတ္တန္တိ၊ ဝုတ္တံဟူသည်ကား။ မာတိကာယံ၊ မာတိကာ၌။ ”တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ”တိ၊ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အဋ္ဌကတာသု၊ အဋ္ဌကတာတို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း။ ဗာဟိရပရိဘောဂံ၊ ကိုယ်ပအသုံးအဆောင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝတ္တုဝသေန၊ ဝတ္ထု၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အဗ္ဘန္တရပရိဘောဂဿ၊ ကိုယ်တွင်းအသုံးအဆောင်ကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဝက္ခမာနတ္တာ၊ ဆိုလတ္တံ့ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုသမ္ပာဏကသိက္ခာပုဒ် နှစ်ခုအပေါင်းကိုလည်း။ “သပ္ပာဏက”န္တိ ကတွာ၊ ပိုးရှိ၏ဟု နှလုံးသွင်း၍။ ဝဓကစိတ္တံ၊ သတ်လိုသောစိတ်ကို။ ဝိနာဝ၊ ကြည်၍သာလျှင်။ သိဉ္စနေ၊ သွန်းခြင်း၌။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ”န္တိ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝဓကစိတ္တေ၊ သတ်လိုသော စိတ်သည်။ သတိ ပန၊ ရှိမူကား။ သိက္ခာပဒန္တရေနေဝ၊ သဉ္စိပါဏ၊ ဟူသော သိက္ခာပုဒ်တစ်ပါးဖြင့်သာလျှင်။ ပါစိတ္တိယံ၊ အပါစိတ်အာပတ်တည်း။ ဣမိနာ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ န ပါစိတ္ထိယံ၊ ပါစိတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ သပ္ပာဏကတာ၊ ပိုးရှိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ “သိဉ္စနေန၊ သွန်းသဖြင့်။ ပါဏကာ၊ ပိုးတို့သည်။ ပရိဿန္တီ”တိ၊ သေကုန်လတ္တံ့ ဟူ၍။ ဇာနနံ၊ သိခြင်းလည်းကောင်း။ တာဒိသမေဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ ဝဓကစေတနာယ၊ သတ်လိုသော စေတနာကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ကေနစိ ဒေဝ ကရဏီယေန၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ဖြင့်။ တိဏာဒီနံ သိဉ္စနံ၊ မြက်အစရှိသည်သို့ သွန်းခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

သပ္ပာဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သပ္ပာဏကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒုတိယော၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ သေနာသနဝဂ္ဂေါ၊ သေနာသနဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

“ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ”တိပိ၊ ဘူတဂါမဝဂ်ဟူသည်လည်း။ ဧတေဿဝ၊ ဤသေနာသနဝဂ်၏သာလျှင်။ နာမံ၊ အမည်တည်း။

(နိ-၃၉)

၃၊ ဩဝါဒဝဂ္ဂ

၁၊ ဩဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၀] ၁၄၄။ တတိယဝဂ္ဂဿ၊ တတိယဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ တိရစ္ဆာနဘူတန္တိ၊ တိရစ္ဆာနဘူတဟူသည်ကား။ တိရောကရဏဘူတံ၊ ဖီလာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဗာဟိရဘူတံ၊ အပဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ သမိဒ္ဓေါတိ၊ သမိဒ္ဓေါဟူသည်ကား။ ပရိပုဏ္ဏော၊ ပြည့်စုံ၏။ သဟိတတ္ထောတိ၊ သဟိတတ္ထောဟူသည်ကား။ အတ္ထယုတ္တော၊ အကျိုးနှင့်ယှဉ်၏။ အတ္ထဂမ္ဘီရတာဒိနာ၊ အနက် နက်နဲခြင်းအစရှိသညြ်ဖင့်။ ဂမ္ဘီရော၊ နက်နဲ၏။

၁၄၅၊ ၁၄၇။ ပရတောတိ၊ ပရတောဟူသည်ကား။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ ကရောန္တောဝါတိ၊ ကရောန္တောဝါဟူသည်ကား။ ပရိဗာဟိရေ ကရောန္တော၊ အပပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝိဘင်္ဂေတိ၊ ဝိဘင်္ဂေဟူသည်ကား။ ဈာနဝိဘင်္ဂေ၊ ဈာနဝိဘင်း၌။ စရဏန္တိ၊ စရဏဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗာနဂမနာယ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ သွားခြင်းငှာ။ ပါဒံ၊ ခြေနှင့်တူသည်တည်း။

ယဒဿာတိ၊ ယဒဿာဟူသောပုဒ်၏။ ယံ အဿာတိ၊ ယံ အဿဟူ၍။ ပဒစ္ဆေဒေါ၊ ပုဒ်ဖြတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဓာရေတီတိ၊ ဓာရေတီဟူသည်ကား။ အဝိနဿမာနံ၊ မပျောက်မပျက်။ ဓာရေတိ၊ ဆောင်၏။ ပရိကထနတ္ထန္တိ၊ ပရိကထနတ္ထဟူသည်ကား။ ပကိဏ္ဏကကထာဝသေန၊ ပကိဏ္ဏကကထာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မကထနတ္ထံ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော တရားကို ဟောခြင်းငှာ။ တိဿော အနုမောဒနာတိ၊ တိဿော အနုမောဒနာဟူသည်ကား။ သံဃဘတ္တာဒီသု၊ သံဃဘတ်အစရှိသည်တို့၌။ ဒါနာနိသံသပ္ပဋိသံယုတ္တာ၊ ဒါနအာနိသင်နှင့် စပ်သော။ နိဓိကဏ္ဍသုတ္တာဒိအနုမောဒနာ၊ နိဓိကဏ္ဍသုတ် အစရှိသော အနုမောဒနာလည်းကောင်း။ ဂေဟပ္ပဝေသမင်္ဂလာဒီသု၊ အိမ်တက်မင်္ဂလာအစရှိသည်တို့၌။ မင်္ဂလသုတ္တာဒိအနုမောဒနာ၊ မင်္ဂလသုတ်အစရှိသော အနုမောဒနာလည်းကောင်း။ မတကဘတ္တာဒိ အမင်္ဂလေသု၊ မသာဆွမ်းအစရှိသော အမင်္ဂလာတို့၌။ တိရောကုဋ္ဋာဒိအနုမောဒနာ၊ တိရောကုဋ္ဋအစရှိသော အနုမောဒနာလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာ တိဿော အနုမောဒနာ၊ ဤသုံးပါးသော အနုမောဒနာတို့သည်။ ကမ္မာကမ္မဝိနိစ္ဆယောတိ၊ ကမ္မာကမ္မဝိနိစ္ဆယောဟူသည်ကား။ ပရိဝါရာဝသာနေ၊ ပရိဝါ၏ အဆုံးဖြစ်သော။ ကမ္မဝဂ္ဂေ၊ ကမ္မဝဂ်၌။ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယော၊ ဟောအပ်သော အဆုံးအဖြတ်သည်။ သမာဓိဝသေနာတိ၊ သမာဓိဝသေနာဟူသည်ကား။ သမထပုဗ္ဗက ဝိပဿနာယ ဝသေန၊ သမထရှေးရှိသော ဝိပဿနာ၏ အစွမ်း (နိ-၄၀) အားဖြင့်။ ဝိပဿနာဝသေနာ ဝါတိ၊ ဝိပဿနာဝသေနာ ဝါဟူသည်ကား။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိအာဒိကာယ၊ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိအစရှိသော။ သုက္ခဝိပဿနာယ၊ သုက္ခဝိပဿနာ၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သီလရက္ခဏတ္ထံ၊ သီလကို စောင့်ခြင်းငှာ။ အပရာနပေက္ခတာယ၊ သူတစ်ပါး မငဲ့ရသဖြင့်။ ယေန ကာမံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ စတေဿာ ဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့သို့။ ဂန္တု၊ သွားခြင်းငှာဲ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ စတေဿာ ဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တာသု၊ ထိုအရပ်လေးမျက်နှာတို့၌။ သာဓု၊ ကောင်း၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ စာတုဒ္ဒိသော၊ မည်၏။

အဘိဝိနယေတိ၊ အဘိဝိနယေဟူသည်ကား။ ပါတိမောက္ခသံဝရသင်္ခါတေ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရဟုဆိုအပ်သော။ သံဝရဝိနယေ၊ သံဝရဝိနည်း၌။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တပ္ပကာသကေ၊ ထိုသံဝရဝိနည်းကို ပြတတ်သော။ ဝိနယပိဋကေ၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌။ ဝိနေတုန္တိ၊ ဝိနေတုဟူသည်ကား။ သိက္ခာပေတုံ ပကာသေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ပဂုဏာ ဝါစုဂ္ဂတာတိ၊ ပဂုဏာ ဝါစုဂ္ဂတာဟူသည်ကား။ ပါဌတော စ၊ ပါဌ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဂုဏာ၊ လေ့လာသည်။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ သန္နိဓာပနဝသေန၊ သိုမှီးသည့် အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါစုဂ္ဂတာ၊ နှုတ်တက်သည်ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ ဧတေ၊ ဥဘတောဝိဘင်းတို့ကို။ အတ္ထမတ္တဝသေနပိ၊ အနက်မျှ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ယောဇနံ၊ ယှဉ်ခြင်းကိ။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ အဘိဓမ္မေတိ၊ အဘိဓမေဟူသည်ကား။ လက္ခဏရသာဒိဝသေန၊ လက္ခဏ ကိစ္စအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော။ နာမရူပဓမ္မေ၊ နာမ်ရုပ်တရား၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ မဟာထေရာ၊ မဟာထေရ်တို့သည်။ ပရိယတ္တိအနန္တရဓာနာယ၊ ပရိယတ်မကွယ်စေခြင်းငှာ။ ဧကေကဿ၊ တစ်ဦးဦးသော။ ဂဏဿ၊ ဂိုဏ်းအား။ ဒီဃနိကာယာဒိဧကေကဓမ္မကောဋ္ဌာသံ၊ ဒိဃနိကာယ်အစရှိသော တစ်ပါးပါးသော တရားအစုကို။ နိယျာတေန္တာ၊ ဆောင်နှင်းကုန်လျက်။ “တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဧတံ၊ ဤတရားအစုကို။ ပါဠိတော စ၊ ပါဠိအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အဠကထာတော စ၊ အဠကထာအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရိဟရထ၊ ရွတ်ကုန်လော့။ သက္ကောန္တာ၊ တတ်နိုင်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဥတ္တရိပိ၊ အလွန်လည်း။ ဥဂ္ဂဏှထ၊ သင်ကုန်လော့”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သကလဓမ္မံ၊ အလုံးစုံသော တရားကို။ ဂဏဝသေန၊ ဂိုဏ်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိယျာဒေသုံ ကိရ၊ ဆောင်နှင်းကုန်သတတ်။ တတ္ထ တသ္မိံ နိယျာတိယမာနေ၊ ထိုသို့ ဆောင်နှင်းအပ်သည်ရှိ (နိ-၄၁) သော်။ တေ စ ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းတို့ကိုလည်း။ ဂန္ထနာမေန၊ ကျမ်း၏အမည်ဖြင့်။ ဒီဃဘာဏကာ မဇ္ဈိမဘာဏကာတိ၊ ဒီဃဘာဏက, မဇ္ဈိမဘာဏကတို့ဟူ၍။ ဝေါဟာရန္တိ၊ ခေါ်ဝေါ်ကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဘာရဘူတံ၊ ဝန်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကောဋ္ဌာသံ၊ အစုကို။ ပရိစ္စဇိတွာ၊ စွန့်၍။ [စာမျက်နှာ-၂၁] အညံ၊ တစ်ပါးသော ကျမ်းဂန်ကို။ ဥဂ္ဂဟေတုံ၊ သင်ခြင်းငှာ။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ တံ ကာရဏံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ “သစေ မဇ္ဈိမဘာဏကော ဟောတီ”တိအာဒိ၊ သစေ မဇ္ဈိမဘာဏကော ဟောတီ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

တတ္ထ၊ ထို သစေ၊ အစရှိသော ဝါကျ၌။ ဟေဋ္ဌိမာ ဝါ တယော ဝဂ္ဂါတိ၊ ဟေဋ္ဌိမာ ဝါ တယော ဝဂ္ဂါဟူသည်ကား။ မဟာဝဂ္ဂတော၊ မဟာဝဂ်မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ သဂါထကဝဂ္ဂေါ၊ ဝဂါထကဝဂ်သည်လည်းကောင်း။ နိဒါနဝဂ္ဂေါ၊ နိဒါနဝဂ်သည်လည်းကောင်း။ ခန္ဓဝဂ္ဂေါ၊ ခန္ဓဝဂ်သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမေ တယော ဝဂ္ဂါ၊ ဤသုံးဝဂ်တို့တည်း။ ”တိကနိပါတတော ပဋ္ဌာယ ဟေဋ္ဌာ”တိ၊ တိကနိပါတတော ပဋ္ဌာယ ဟေဋ္ဌာဟူသော စကားကို။ ဧကကနိပါတဒုကနိပါတေ၊ ဧကနိပါတ် ဒုကနိပါတ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဓမ္မပဒမ္ပိ၊ ဓမ္မပဒကိုလည်း။ သဟ ဝတ္ထုနာ၊ ဝတ္ထုနှင့် တကွ။ ဇာတကဘာဏကေန၊ ဇာတ်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဇာတကေန၊ ဇာတ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ သင်အပ်၏။ ဟတော ဩရံ၊ ထိုအောက်ယုတ်မူကား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ မဟာပစ္စရိ ဝါဒဿ၊ မဟာပစ္စရိက်ဝါဒ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ တတော တတောတိ၊ တတော တတောဟူသည်ကား။ ဒီဃနိကာယာဒိတော၊ ဒီဃနိကာယ်အစရှိသည်မှ။ ဥစ္စိနိတွာ၊ ရွေးကောက်၍။ ဥဂ္ဂဟိတံ၊ သင်အပ်သော ကျမ်းဂန်သည်။ သဒ္ဓမ္မဿ၊ သူတော်ကောင်းတရား၏။ ဌိတိယာ စ၊ တည်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ ပုဗ္ဗာပရာနုသန္ဓိအာဒိကုသလတာယ စ၊ ရှေ့နောက် အနုသန္ဓေ အစရှိသည်၌ လိမ္မာခြင်းငှာလည်းကောင်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “တံ၊ ထိုဒီဃနိကာယ်အစရှိသည်မှ ရွေးကောက်၍ ကျက်အပ်သော ကျမ်းဂန်သည်။ န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ မအပ်ဟူ၍။ ဝဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ “အဘိဓမ္မေ ကိဉ္စိ ဥဂ္ဂဟေဘဗ္ဗန္တိ န ဝုတ္တ”န္တိ ဧတ္ထ၊ အဘိဓမ္မေ ကိဉ္စိ ဥဂ္ဂဟေဘဗ္ဗန္တိ န ဝုတ္တဟူသောပုဒ်၌။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်း၌။ ကုသလတ္တိကာဒိဝိဘာဂေါ စ၊ ကုသလတိက်အစရှိသည်ဖြင့် ဝေဖန်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သုတ္တန္တေသု၊ သုတ္တန်တို့၌။ သမထဝိပဿနာမဂ္ဂေါ စ၊ သမထ ဝိပဿနာ မဂ်ကိုလည်းကောင်း။ အဘိဓမ္မပါဌံ၊ အဘိဓမ္မာပါဠိကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ န ဝိညာယတိ၊ မသိအပ်။ အန္ဓကာရေ၊ အမိုက်တိုက်သို့။ ပဝိဋ္ဌကာလော ဝိယ၊ ဝင်သောအခါကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ (နိ-၄၂) သုတ္တဝိနယာနံ၊ သုတ် ဝိနည်းတို့ကို။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူသည်၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ အဘိဓမ္မာကို ယူခြင်းကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ “ဘောဇနံ၊ ထမင်းဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္စိတဗ္ဗံ၊ စားအပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ တဒဝိနာဘာဝတော၊ ထိုဟင်းလျာနှင့် မကင်းရာသောကြောင့်။ “ဗျဉ္စနံ၊ ဟင်းလျာကို။ ခါဒိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ခဲအပ်၏ဟူ၍။ အဝုတ္တမ္ပိ၊ မဆိုသော်လည်း။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုသည်မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဣဒံ သမ္ပဒံ၊ ဤဥပမာ၏ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ပရိမဏ္ဍလပဒဗျဉ္ဇနာယာတိ၊ ပရိမဏ္ဍလပဒဗျဉ္ဇနာယာဟူသည်ကား။ ယဿံ ဝါစာယံ၊ အကြင်စကား၌။ ပရိမဏ္ဍလာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ၊ ပြည့်စုံကုန်သော။ ပဒေသု၊ ပုဒ်တို့၌။ သိထိလဓနိတာဒိဗျဉ္ဇနာနိ၊ သိထိလဓနိတအစရှိသော သဒ္ဒါတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာယ ဝါစာယ၊ ထို ပြည့်စုံသောပုဒ်တို့၌ သဒ္ဒါရှိကုန်သော စကားဖြင့်။ ပုရဿ၊ ပြည်ကြီး၌နေသောသူ၏။ ဧသာ၊ ဥစ္စာဖြစ်သောစကားတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ပေါရီ၊ ပေါရီမည်၏။ နဂရဝါသီနံ၊ မြို့နေဖြစ်သောသူတို့၏။ ကထာ၊ စကားတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ “အနေလဂဠာယာ”တိ ဧတ္ထ၊ အနေလဂဠာယာဟူသော ပုဒ်၌။ ဧလာတိ၊ ဧလာဟူသည်ကား။ ခေဠံ၊ တံတွေးတည်း။ တဂ္ဂဠနဝိရဟိတာယ၊ ထိုတံတွေးပေါက်ကျခြင်းမှ ကင်းသော။ “ကလျာဏဝါက္ကရဏော”တိ ဧတ္ထ၊ ကလျာဏဝါက္ကရဏောဟူသောပုဒ်၌။ ဝါစာ ဧဝ၊ စကားကိုသာလျှင်။ ဝါက္ကရဏံ ဥဒါဟရဏဃောသော၊ မြွက်သော အသံတည်း။ အဿဘိက္ခုနော၊ ထိုရဟန်းအား။ ကလျာဏံ မဓုရံ၊ သာယာသော။ ဝါက္ကရဏံ၊ စကားမြွက်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ ကလျာဏဝါက္ကရဏော၊ မည်၏။ မေထုနေနေဝ၊ မေထုန်ဖြင့်သာလျှင်။ ဥပသမ္ပန္နာယ၊ ရဟန်းမိန်းမ၌။ အဘဗ္ဗော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သိက္ခမာနာသာမဏေရီသု၊ သိက္ခမာန်, သမဏေမိန်းမတို့၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဘိက္ခုနိယာ ကာယသံသဂ္ဂံဝါ”တိအာဒိ၊ ဘိက္ခုနိယာ ကာယသံသဂ္ဂံဝါ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

၁၄၈။ ဂရုကေဟီတိ၊ ဂရုကေဟိဟူသည်ကား။ ဂရုကဘဏ္ဍေဟိ၊ ဂရုကဘဏ္ဍာနှင့်တူကုန်သော။ “ဧကတော ဥပသမဝန္နာယာ”တိ ပဒံ၊ ဧကတော ဥပသမဝန္နာယာဟူသောပုဒ်သည်။ ဥပယောဂတ္တေ၊ ဒိုတိယာအနက်၌။ တုမ္မာဝစနံ၊ သတ္တမီဝိဘက်ရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ၊ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းမိန်းမမည်သည်ကား။ ပရိဝတ္တလိင်္ဂါ ဝါ၊ ပုလ္လိင်မှ ဣတ္တိလိင်ပြန်သော (နိ-၄၃) ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်းကောင်း။ ပဉ္စသတသာကိယာနိယော ဝါ၊ ငါးရာသော သာကီဝင်မိန်းမတို့သည်လည်းကောင်း။ ဧတာ ပန၊ ထို ရဟန်းယောကျ်ားအထံ၌ ပြုအပ်သော ရဟန်းမိန်းမတို့ကိုကား။ ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာပိ၊ ဧကတော ဥပသမ္ပန္နပင် ဖြစ်သော်လည်း။ ဩဝဒန္တဿ၊ ဆုံးမသောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ ပါစိတ်သာလျှင်တည်း။

၁၄၉။ နနိမန္တိတာ ဟုတွာ ဂန္တုကာမာတိ၊ နနိမန္တိတာ ဟုတွာ ဂန္တုကာမာဟူသည်ကား။ နိမန္တိတာ၊ ဖိတ်အပ်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဘောဇနပရိယောသာနေ၊ စားပြီးသော အဆုံး၌။ ဂန္တုကာမာ၊ သွားလိုကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရပ်၌သာလျှင်။ ဝသိတုကာမာ၊ နေလိုကုန်သည်။ [စာမျက်နှာ-၂၂] ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ယတောတိ၊ ယတောဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနုပဿယတော၊ ရဟန်းမိန်းမကျောင်းမှ။ ယာစိတွာတိ၊ ယာစိတွာဟူသည်ကား။ “တုမှေဟိ၊ သင်တို့သည်။ အာနီတဩဝါဒေနေဝ၊ ဆောင်အပ်သောဩဝါဒဖြင့်သာလျှင်။ မယမ္ပိ၊ ငါတို့သည်လည်း။ ဝသိဿာမ၊ နေပါကုန်အံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယာစိတွာ၊ တောင်းပန်၍။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထာဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ဘိက္ခုနုပဿယေ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမကျောင်း၌။ အဘိက္ခုကာဝါသေ၊ ရဟန်းယောကျ်ားမရှိသော ကျောင်း၌။ ဝဿံ ဝသန္တိယာ၊ ဝါဆိုသောရဟန်းမိန်းမအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်သင့်၏။ အပဂစ္ဆန္တိယာ၊ ဖဲသောရဟန်းမိန်းမအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်၏။

ဣမာသု၊ ဤနှစ်ပါးသော အာပတ်တို့တွင်။ ကတရာကပတ္တိ၊ အဘယ်အာပတ်ကို။ ပရိဟရိတဗ္ဗာ၊ ရှောင်ကြဉ်အံ့သနည်း။ ဣတိ စောဒနံ၊ ဤသို့သော စောဒနာကို။ ပရိဟရန္တော၊ ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍။ “သာ ရက္ခိတဗ္ဗာ”တိ၊ သာ ရက္ခိတဗ္ဗာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝဿာနုဂမနမူလိကာ၊ ဝါမကပ်ခြင်းလျှင် မူလရှိသော။ သာအာပတ္တိ၊ ထိုအာပတ်ကို။ ရက္ခိတဗ္ဗာ၊ စောင့်အပ်၏။ ဣတရာယ၊ ပါစိတ်အာပတ်ဖြင့်။ အနာပတ္တိကာရဏံ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရရှိ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အာပဒါသု ဟီ”တိအာဒိံ၊ အာပဒါသု ဟီ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဩဝါဒတ္ထာယာတိ၊ ဩဝါဒတ္ထာယာဟူသည်ကား။ ဩဝါဒ ယာစနတ္ထာယ၊ ဩဝါဒကိုတောင်ခြင်းငှာ။ ဒွေ တိဿောတိ၊ ဒွေ တိဿောဟူသည်ကား။ ဒွီဟိ တီဟိ၊ နှစ်ယောက်သုံးယောက်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည်။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတံ၊ ဤ ဒွေတိဿောဟူသောပုဒ်သည်။ ကရဏတ္ထေ၊ တတိယာအနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပထမာဝိဘတ်ရှိသောပုဒ်တည်း။ ပါသာဒိကေနာတိ၊ ပါသာဒိကေနာဟူသည်ကား။ ပသာဒဇနကေန၊ ကြည်ညိုခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ကာယကမ္မဒိနာ၊ ကာယကံစသည်ဖြင့်။ (နိ-၄၄) သမ္ပယဒေတူတိ၊ သမ္ပယဒေတူဟူသည်ကား။ တိဝိဓံ၊ သုံးပါးအကြားရှိသော။ သိက္ခံ၊ သိက္ခာကို။ သမ္ပာဒေတု၊ ပြည့်စုံစေလော။ အသမ္မတတာ၊ မသမုတ်အပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ဘိက္ခုနိမ၏။ ပရိပုဏ္ဏူပသမ္ပန္နတာ၊ ပြည့်စုံသော ပဉ္စင်းခံခြင်း ရှိသောအဖြစ် လည်းကောင်း။ ဩဝါဒဝသေန၊ အဆုံးအမ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဋ္ဌဂရုဓမ္မဒါနံ၊ ရှစ်ပါးသော ဂရုဓမ္မကို ပေးခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဘိက္ခုနောဝါဒ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဘိက္ခုနောဝါဒ သိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၅၃။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ကောကနုဒန္တိ၊ ကောကနုဒဟူသည်ကား။ ပဒုမဝိသေသံ၊ ပဒုမာအထူးတည်း။ တံ၊ ထိုကောကနုဒကြာသည်။ ဗဟုပတ္တံကိရ၊ များသောအထပ်ရှိသတတ်။ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ၊ အဆင်းနှင့်ပြည့်စုံ၏။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ ပုဒမံ ယထာ ကောကနုဒံ၊ အစရှိသောဂါထာ၌။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ကောကနုဒသင်္ခါတံ၊ ကောကနုဒ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ ပဒုမံ၊ ကြာပဒုံကို။ ပေဿယျ ယထာ၊ ရှုသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အဝီတဂုဏဂန္ဓံ၊ မကင်းသောဂုဏ်ရနံ့ ရှိသော။ ဖုလ္လမုခပဒုမံ၊ မျက်နှာတော်တည်းဟူသော ကြာပွင့်ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ နိမ္မလေ၊ အညစ်ကြေးကင်းသော။ အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ အာဒိစ္စံ၊ နေမင်းကို။ ပေဿယျ ဝိယ၊ ရှုသကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ တေဇသာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ တပန္တံ၊ တောက်ပသော။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့တောက်ပခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဝိရောစမာနံ၊ တင့်တယ်သော။ အင်္ဂေဟိ၊ ကိုယ်အင်္ဂါတို့မှ။ နိစ္ဆရဏကဇုတိယာ၊ ထွက်သော အရောင်ဖြင့်။ အင်္ဂီရသံ၊ ကိုယ်တော်မှ ထွက်သော ရောင်ခြည်ရှိထသော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ရဇောဟရဏန္တိ၊ ရဇောဟရဏဟူသည်ကား။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ ရဇံ၊ မြူကို။ ပုဉ္ဆတိ၊ သုတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ပုဉ္ဆနစောဠဿ၊ ခြေသုတ်ပုဆိုး၏။ ရဇောဟရဏန္တိ နာမံ၊ ရဇောဟရဏဟူသော အမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဩဘာသဝိဿဇ္ဇနပုဗ္ဗကာ၊ ရောင်ခြည်တော် လွတ်ခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘာသိတဂါထာ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ဂါထာသည်။ ဩဘာသဂါထာ နာမ၊ ဩဘာသဂါထာမည်၏။ ဝိသုဒ္ခိမဂ္ဂါဒီသု ပန၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အစရှိသည်တို့၌ကား။ “ရာဂေါရဇော န စ ပန ရေဏု ဝုစ္စတီ”တိအာဒိ၊ ရာဂေါရဇော န စ ပန ရေဏု ဝုစ္စတီ၊ အစရှိသော ဂါထာကို။ ဩဘာသဂါထာ၊ ဩဘာသဂါထာဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧသာ ''အဓိစေတသော'' (နိ-၄၅) တိ ဂါထာ၊ ဤ အဓိစေတသော၊ ဂါထာကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဆိုအပ်။ အယံ၊ ဤ အဓိစေတသော၊ ဂါထာသည်။ စူဠပန္ထကတ္ထေရဿ၊ စူဠပန်မထေရ်၏။ ဥဒါနဂါထာတိ၊ ဥဒါနဂါထာဟူ၍။ ဥဒါနပါဠိယံ၊ ဥဒါန်းပါဠိ၌။ ဝစနံ၊ စကားသည်။ (ထည့်) နတ္ထိ၊ မရှိ။ အယံ၊ ဤ ဂါထာသည်။ ဧကုဒါနိယတ္ထေရဿ၊ ဧကုဒါနိယ၊ မထေရ်၏။ ဥဒါနဂါထာ၊ ဥဒါန်းဂါထာတည်း။ ဣတိ ပန၊ ဤသို့ကား။ တတ္ထ၊ ထိုဥဒါန်းပါဠိ၌။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌ကား။ ပါဠိယာ ဧဝ၊ ပါဠိ၌ပင်လျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အယံ၊ ဤဂါထာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဣဓ၊ ဤ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပုဒ်၌။ အဂရုဓမ္မေနာပိ၊ ဂရုဓမ်မဟုတ်ဖြင့်။

[စာမျက်နှာ-၂၃] ဩဝဒတော၊ ဆုံးမသောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ ပါစိတ်အာပတ်သာလျှင်တည်း။ အတ္ထင်္ဂတသူရိယတာ၊ နေဝင်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ ပရိပုဏ္ဏူပသမ္ပန္နတာ၊ ပြည့်စုံသော ပဉ္စင်းခံခြင်းရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဩဝဒနံ၊ ဆုံးမခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၆၂။ တတိယံ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။ ဥပဿယူပဂမနံ၊ ဘိက္ခုနီမကျောင်းသို့ ကပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ပရိပုဏ္ဏူပသမ္ပန္နတာ၊ ပြည့်စုံသော ပဉ္စင်းခံခြင်းရှိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ သမယာဘာဝေါ၊ အခ၏ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဂရုဓမ္မေဟိ၊ ဂရုဓမ်တို့ဖြင့်။ ဩဝဒနံ၊ ဆုံးမခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄။ အာမိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၆၄။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ အာမိသနိရပေက္ခမ္ပိ၊ အာမိသကို မငဲ့သော ရဟန်းကိုလည်း။ အာမိသဟေတု၊ အာမိသဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဩဝဒတီတိသညာယ၊ ဆုံးမ၏ဟူသောအမှတ်ဖြင့်။ ဘဏန္တဿပိ၊ ဆိုသောရဟန်း (နိ-၄၆) အားလည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။ သစိတ္တကတ္တာ၊ သစိတ္တကဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်။ ဥပသမ္ပန္နတာ၊ ပဉ္စင်း၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဓမ္မေန၊ တရားသဖြင့်။ လဒ္ဓသမ္မုတိတာ၊ ရအပ်သော သမ္မုတိရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနာမိသန္တရတာ၊ အာမိသကို ငဲ့သော စိတ်မရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဝဏ္ဏကာမတာယ၊ ကျေးဇူးမဲ့ကို အလိုရှိသောကြောင့်။ ဧဝံ ဘဏနံ၊ ဤသို့ဆိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အာမိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အာမိသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၆၉။ ပဉ္စမံ၊ ပဉ္စမဖြစ်သော။ စီဝရဒါနသိက္ခာပဒံ၊ စီဝရဒါနသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

၆။ စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၇၆။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ကထိနဝတ္တန္တိ၊ ကထိနဝတ္တံဟူသည်ကား။ ကထိနမာသေ၊ ကထိန်လ၌။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ကရောန္တာနံ၊ ကုန်သောဲ။ သဗြဟ္မစာရီနံ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏။ သဟာယဘာဝူပဂမနံ၊ အဖော်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝေဉ္စတွာတိ၊ ဝေဉ္စတွာဟူသည်ကား။ “တဝဉာတိကာယ၊ သင့်ဆွေမျိုးဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမ၏။ စီဝရ”န္တိ၊ သင်္ကန်းတည်းဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုပဲ။ “ဧကိဿာ ဘိက္ခုနိယာ၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်၏။ စီဝရ”န္တိ၊ သင်္ကန်းတည်းဟူ၍။ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ တေ၊ ထိုပဉ္စင်းငယ်တို့သည်။ “ဧကိဿာ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမိန်းမတစ်ယောက်၏။ စီဝရ”န္တိ၊ သင်္ကန်းတည်းဟူ၍။ သုတွာ၊ ကြားသောကြောင့်။ အညာတိကသညိနော၊ အဆွေမတောဟု အမှတ်ရှိကုန်သည်။ အဟေသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အကပ္ပိယေ နိယောဇိတတ္တာ”တိ၊ အကပ္ပိယေ နိယောဇိတတ္တာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အညာတိကာယ၊ အဆွေမတော်သော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ဘိက္ခုနိမ၏။ သန္တကတာ၊ ဥစ္စာ၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ နိဝါသနပါရုပနူပဂတာ၊ ဝတ်လောက်ရုံလောက်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ သိဗ္ဗနံ ဝါ သိဗ္ဗာပနံ ဝါ၊ ချုပ်ခြင်းချုပ်စေခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၇) [စာမျက်နှာ-၂၄] ၁၈၃။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဂစ္ဆာမ ဘဂနိ ဂစ္ဆာမာယျာတိ၊ ဂစ္ဆာမ ဘဂနိ ဂစ္ဆာမာယျဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုပုဗ္ဗကံ၊ ရဟန်းယောကျ်ား ရှေ့သွားရှိသော။ သံဝိဓာနံ၊ တိုင်ပင်ခြင်းတည်း။ ဣတရံ၊ ဂစ္ဆာမာယျ ဂစ္ဆာမ ဘဂိနိ၊ ဟူသောတိုင်ပင်ခြင်းသည်။ ဘိက္ခုနိပုဗ္ဗကံ၊ ဘိက္ခုနီရှေ့သွားရှိသော တိုင်ပင်ခြင်းတည်း။ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂန္တိ၊ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံဟူသည်ကား။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ အဒ္ဓါနသင်္ခါတံ၊ အဓွန့်ဟုဆိုအပ်သော။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ ဟိယျောတိ၊ ဟိယျောဟူသည်ကာ၊ သုဝေ၊ နက်ဖြန်။ ပရေတိ၊ ပရေဟူသည်ကား။ တတိယဒိဝသေ၊ သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌။

ဒွိဓာ ဝုတ္တာပ္ပကာရောတိ၊ ဒွိဓာ ဝုတ္တာပ္ပကာရောဟူသည်ကား။ ပါဒဂမနေ၊ ခြေဖြင့်သွားခြင်းလည်းကောင်း။ ပက္ခဂမနေ၊ အတောင်ဖြင် သွားခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရော၊ ဆိုအပ်သော အပြားရှိသော။ ဥပစာရော န လဗ္ဘတီတိ၊ ဥပစာရော န လဗ္ဘတိဟူသည်ကား။ ပရိက္ခိတ္တာဒိဂါမဿ၊ အရံရှိသော ရွာအစရှိသည်၏။ ယော ဧကလေဍ္ဍုပါတာဒိဥပစာရော၊ အကြင် ခဲတကျစသော ဥပစာကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သော၊ ထိုဥပစာကို။ အာသန္နတ္တာ၊ နီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဧတေန စ၊ ဤ ဥပစာရော န လဗ္ဘတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်လည်း။ အန္တရဃရောယေဝ၊ ရွာတွင်းကိုသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဂါမောတိ၊ ဂါမောဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ သကလံ ဂါမခေတ္တံ၊ အလုံးစုံသော ဂါမခေတ်ကို။ န အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုမရှိအပ်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုရွာတွင်း၌လည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်ရွာ၌။ ဥပစာရော၊ ဥပစာကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုရွာ၌။ ဥပစာရောက္ကမနေ ဧဝ၊ ဥပစာရသို့သက်ခြင်းသာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ရတနမတ္တန္တရော”တိအာဒိ၊ ရတနမတ္တန္တရောအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကား၌။ ဥပစာရဗ္ဘန္တရေ၊ ဥပစာအတွင်းသို့။ ပဝိသနမေဝ၊ ဝင်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဥပစာရောက္ကမနံ၊ ဥပစာရသို့ သက်ခြင်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပစာတွင်းသို့။ အပဝိသိတွာပိ၊ မဝင်မူ၍လည်း။ ဥပစာရတော၊ ဥပစာရမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရဂတေန၊ ယူဇနာခွဲအတွင်း၌ တည်သော။ မဂ္ဂေန၊ ခရီးဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တောပိ၊ သွားသော ရဟန်းကိုလည်း။ မဂ္ဂဿ၊ ခရီး၏။ ဒွီသု ပေဿသု၊ နံပါးနှစ်ဘက်တို့၌။ အဒ္ဓယောဇ၊ (နိ-၄၈) နဗ္ဘန္တရဂတံ၊ ယူဇနာခွဲအတွင်း၌ တည်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဂါမူပစာရံ၊ ဂါမူပစာရကို။ ဩက္ကမိတွာ၊ သက်၍။ ဂစ္ဆတိစ္စေဝ၊ သွား၏ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ အဒ္ဓယောဇာနတော၊ ယူဇနာခွဲမှ။ ဗဟိ ဂတေန၊ အပ၌ သွားသော။ မဂ္ဂေန၊ ခရီးဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသောရဟန်းကို။ ဂါမူပစာရဂဏနာယ၊ ရွာဥပစာ အရေအတွက်ဖြင့်။ န ကာရေတဗ္ဗော၊ မဆုံးဖြတ်အပ်။ အဒ္ဓယောဇနဂဏနာယေဝ၊ ယူဇနာခွဲအရေအတွက်ဖြင့်သာလျှင်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ ဧဝဉ္စ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော်လည်း။ အနန္တရသိက္ခာပဒေ၊ အခြားမဲ့သိက္ခာပုဒ်၌။ နာဝါယေဝ၊ လှေဖြင့်သာလျှင်။ ဂါမတီရပေဿန၊ ရွာရှိသော ကမ်းဘက်ဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားသောရဟန်းအား။ ဂါမူပစာရဂဏနာယ၊ ဂါမူပစာအရေအတွက်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ သမတ္ထိတာ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ နာဝါယ၊ လှေဖြင့်။ ဂါမူပစာရဗ္ဘန္တရေ၊ ရွာဥပစာတွင်းသို့။ ပဝိသိတုံ၊ ဝင်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ၊ ခရီးသုံးခုတို့၏။ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ၊ စပ်ရာအရပ်သည်။ သိင်္ဃာဋကံ၊ သိင်္ဃာဋကမည်၏။ “ဧတ္ထန္တရေ သံဝိဒဟိတေ”တိ ဧတ္ထ၊ ဧတ္ထန္တရေ သံဝိဒဟိတေဟူသောပုဒ်၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ယထာဝုတ္တရထိကာဒီသု ဧဝ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ခရီးမ အစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ သံဝိဒဟနေ၊ အညီအညွတ် တိုင်ပင်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်သည်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အန္တရာမဂ္ဂေပိ၊ ခရီးအကြား၌လည်း။ သံဝိဒဟနေ၊ တိုင်ပင်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

အဒ္ဓယောဇနံ အတိက္ကမန္ဓဿာတိ၊ အဒ္ဓယောဇနံ အတိက္ကမန္ဓဿဟူသည်ကား။ ဂါမေ၊ ရွာသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ အဒ္ဓယောဇနံ၊ ယူဇနာခွဲကို။ အတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်သော ရဟန်းအား။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂါမခေတ္တဘူတေပိ၊ ဂါမခေတ်ဖြစ်သော်လည်း။ ယသ္မိံ အရညေ၊ အကြင်တော၌။ အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရေ၊ ယူဇနာခွဲ အတွင်း၌။ ဂါမော၊ ရွာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တမ္ပိ၊ ထိုတောကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အဂါမကံ အရညန္တိ၊ အဂါမကံ အရညံဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဝိဉ္ဈာဋဝါဒယော၊ ဝိဉ္ဈာဋဝိအစရှိသည်တို့ကို။ န အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုမရှိအပ်ကုန်။

၁၈၅။ ရဠဘေဒေတိ၊ ရဠဘေဒေဟူသည်ကား။ ရဋ္ဌဝိလောပေ၊ နိုင်ငံပျက်စီးသောအခါ၌။ စက္ကသမာရုဠာတိ၊ စက္ကသမာရုနာဟူသည်ကား။ ဣရိယာပထစက္ကံ၊ ဣရိယာပုထ်တည်းဟူသော စက်သို့။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သကဋစက္ကံ၊ လှည်းဘီးစက်သို့။ သမာရုဠှာ၊ တက်ကုန်၏။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ နှစ်ယောက်တို့၏လည်း။ (နိ-၄၉) သံဝိဒဟိတွာဝ၊ တိုင်ပင်၍။ မဂ္ဂပ္ပဋိပတ္တိ၊ ခရီးသွားခြင်း လည်းကောင်း။ အဝိသင်္ကေတံ၊ မချွတ်ယွင်းခြင်းလည်းကောင်း။ သမယာဘာဝေါ၊ အခါ၏ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အနာပဒါ၊ ဘေးရန်၏ မရှိခြင်း လည်းကောင်း။ ဂါမန္တရောက္ကမနံ ဝါ အဒ္ဓယောဇနာတိက္ကမော ဝါ၊ ရွာတပါးသို့သက်ခြင်း, ယူဇနာခွဲကို လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ပဉ္စ၊ ဤငါးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာဒီဟိ၊ ဧကတော ဥပသမ္ပန္န အစရှိသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ အတူတကွ။ သံဝိဓာယ၊ ညီညွတ်၍။ ဂစ္ဆန္တဿ ပန၊ သွားသောရဟန်းအားကား။ မာတုဂါမသိက္ခာပဒေန၊ မာတုဂါသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။

သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈။ နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၅] ၁၈၉။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဧကံ တီရံ၊ ပ။ နိရန္တရန္တိ၊ ဧကံ တီရံ၊ ပ။ နိရန္တရံဟူသည်ကား။ နဒိတော၊ မြစ်မှ။ အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရေ၊ ယူဇနာခွဲအတွင်း၌ ဖြစ်သော။ ပဒေသေ၊ အရပ်၌။ နိဝိဋ္ဌဂါမေဟိ၊ တည်သောရွာတို့ဖြင့်။ နိရန္တရတာ၊ မပြတ်သောအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ တထာနိဝိဋ္ဌဂါမာဘာဝေန၊ ထိုသို့တည်သော ရွာမရှိခြင်းကြောင့်။ “ဧကံ အဂါမကံ အရည”န္တိ၊ ဧကံ အဂါမကံ အရညံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အဂါမကတီရပေဿနာ”တိအာဒိ ပန၊ အဂါမကတီရပေဿန၊ အစရှိသော စကားကိုကား။ အတိရေကအဒ္ဓယောဇနဝိတ္တတံ၊ ယူဇနာခွဲထက်အလွန် ကျယ်သော။ နဒိံ၊ မြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတော၊ ထိုယူဇနာခွဲအောက်။ ဦနဝိတ္တာရာယ၊ ယုတ်သော အပြန့်ရှိသော။ နဒိယာ၊ မြစ်၏။ မဇ္ဈေနာပိ၊ အလယ်ဖြင့်လည်း။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ တီရဒွယဿာပိ၊ ကမ်းနှစ်ဘက်၏လည်း။ အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရေ ဂတတ္တာ၊ ယူဇနာခွဲအတွင်း၌ရောက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂါမန္တရဂဏနာယ စ၊ ရွာတစ်ပါးအရေအတွက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဒ္ဓယောဇနဂဏနာယ စ၊ ယူဇနာခွဲ အရေအတွက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အာပတ္တိယော၊ အာပတ်တို့ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ယောဇနဝိတ္ထတာ၊ ပ။ အဒ္ဓယောဇနဂဏနာယ ပါစိတ္တိယာနီ”တိ၊ ယောဇနဝိတ္ထတာ၊ ပ။ အဒ္ဓယောဇနဂဏနာယ ပါစိတ္တိယာနိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယောဇနတော၊ ယူဇနာအောက်။ ဦနာယ၊ ယုတ်သော။ နဒိယာ၊ ဖြစ်၌။ အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရဂတတီရဝသေနေဝ၊ ယူဇနခွဲအတွင်း၌ တည်သော ကမ်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိဂဏနံ၊ အာပတ်အရေအတွက်ကို။ ဝုတ္တ (နိ-၅၀) မေဝ၊ ဆိုအပ်သည်သာလျှင်။ နေဝ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ “သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသူ”တိအာဒိနာ၊ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည် သာလျှ်ငဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ သမတ္ထေတိ၊ ပြီးစေ၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ သမုဒ္ဒတဠာကာဒီသု၊ သမုဒ္ဒရာ, တစ်ဘက်ဆည်ကန်အစရှိသည်တို့၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်ကို။ ကိဉ္ဇာပိ န ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား မဆိုအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မဆိုအပ်သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသမုဒ္ဒရာ, တဘက်ဆည်ကန်တို့၌။ ကီဋ္ဌာပုရေက္ခာရဿ၊ ကစားခြင်းကို ရှေးရှုသော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကီဠာပုရေက္ခာရဿ၊ ကစားခြင်းကို ရှေးရှုသော။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ နာဝါယ၊ လှေ၌။ နိဒ္ဒုပဂတဿာပိ၊ အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်သော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ယောနိသော မနသိ ကရောန္တဿ ဝါ၊ အသင့်အတင့် နှလုံးသွင်းသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဂါမန္တရောက္ကမနာဒီသုပိ၊ ရွာတစ်ပါးသို့ သက်ခြင်း အစရှိသည်တို့၌လည်း။ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော၊ အာပတ်ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ အဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်၏။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတာ စ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ တိစိတ္တတာ၊ တိစိတ်အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သလျှင်ကတည်း။

နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉။ ပရိပါစိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၉၇။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “သိက္ခာမာနာ၊ ပ။ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္တ အနာပတ္တီ”တိ ဣဒံ၊ သိက္ခာမာနာ၊ ပ။ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္တ အနာပတ္တိဟူသော ဤစကားကို။ ဣမိနာသိက္ခာပဒေန၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ အနာပတ္တိံ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဉ္စဟိသဟဓမ္မိကေဟိ၊ သီတင်းသုံးဖော် ငါးယောက်တို့သည်။ ကတဝိညတ္တိပရိကထာဒီဟိ၊ ပြုအပ်သောဝိညတ် ပရိကထာအစရှိသည်တို့ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော ပစ္စည်းကို။ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ၊ သုံးဆောင်သော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမိန်းမသည်။ ပရိပါစိတတာ၊ ချက်စေအပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ တထာ ဇာနနံ၊ ထို ဘိက္ခုနီပရိပါစိတ၊ ဟုသိခြင်းလည်းကောင်း။ ဂိဟိသမာရမ္ဘဘာဝေါ၊ လူတို့ အားထုတ်ခြင်းမရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဘောဇနတာ၊ ဘောဇဉ်ငါးပါးအဖြစ်လည်းကောင်း။ တဿ၊ (နိ-၅၁) ထိုဘောဇဉ်၏။ အဇ္ဈေဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ပဉ္စ၊ ဤငါးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပရိပါစိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပရိပါစိတသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀၊ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၆] ၁၉၈။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ “ဥပနန္ဒဿ စတုတ္ထသိက္ခာပဒေနာ”တိ၊ ဥပနန္ဒဿ စတုတ္ထသိက္ခာပဒေနာဟူသောစကားကို။ မာတုဂါမေန၊ မာတုဂါမနှင့်။ ရဟော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌။ နိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ၊ ထိုခြင်းကြောင့် ပညတ်အပ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထို မာတုဂါမေန ရဟောနိသဇ္ဇ သိက္ခာပုဒ်ကို။ အစေလကဝဂ္ဂေ၊ အစေလက ဝဂ်၌။ ပဉ္စမမ္တိ၊ ပဉ္စမဖြစ်သော်လည်း။ ဥပနန္ဒံ၊ ရှင်ဥပနန္ဒကို။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု၍။ ပညတ္တေသု၊ ပညတ်အပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ စတုတ္ထတ္တာ၊ လေးခုမြောက် ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဥပနန္ဒဿ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

တတိယော၊ သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂေါ၊ ဘိက္ခုနိဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၄၊ ဘောဇနဝဂ္ဂ

၁၊ အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၀၆။ စတုတ္ထဝဂ္ဂဿ၊ စတုတ္ထဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဣမေသံယေဝါတိ၊ ဣမေသံယေဝဟူသည်ကား။ ဣမေသံ ပါသဏ္ဍာနံယေဝ၊ ဤပါသဏ္ဍမျိုးတို့အားသာလျှင်။ ဧတ္တကာနန္တိ၊ ဧတ္တကာနံဟူသည်ကား။ ဣမသ္မိံ ပါသဏ္ဍေ၊ ဤပါသဏ္ဍမျိုး၌။ ဧတ္တကာနံ၊ ဤမျှလောက်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။

၂၀၈။ “ဂစ္ဆန္တော ဝါ အာဂစ္ဆန္တော ဝါ”တိ ဣဒံ၊ ဂစ္ဆန္တော ဝါ အာဂစ္ဆန္တော ဝါဟူသောဤစကားကို။ အဍ္ဎယောဇနဝသေန၊ ယူဇနာခွဲ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ အညေ၊ တစ်ပါးသော ပါသဏ္ဍတို့ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ပညတ္တဉ္စ၊ တည်ထားအပသောဆွမ်းသည်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူသု၊ ရဟန်းတို့၌။ အပ္ပသန္နေဟိ၊ မကြည်ညိုကုန်သော။ တိတ္ထိယေဟိ၊ တိတ္ထိတို့သည်။ သာမညတောပိ၊ သာမညအားဖြင့်လည်း။ ပညတ္တမ္ပိ၊ တည်ထားအပ်သော ဆွမ်းသည်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ န ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ အာဝါသထပိဏ္ဍတာ၊ ဧည့်သည်တို့အား တည်ထားအပ်သော ဆွမ်း၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဂိလာနတာ၊ မနာသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနုဝသိတွာ၊ (နိ-၅၂) အစဉ်နေ၍။ ဘောဇနံ၊ စားခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးမျိုးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အာဝါသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အာဝါသထပိဏ္ဍသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၀၉။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ အဘိမာရေတိ၊ အဘိမာရေဟူသည်ကား။ အဘိဘဝိတွာ၊ နှိမ်နင်း၍။ ဘဂဝန္တံ၊ ဘုရားရှင်ကို။ မရဏတ္ထာယ၊ သတ်ခြင်းငှာ။ ပယောဇိတေ၊ စေလွှတ်အပ်ကုန်သော။ ဓနုဓရေ၊ လေးသမားတို့ကို။ “ရာဇာနမ္ပိ မာရာပေသီ”တိ၊ ရာဇာနမ္ပိ မာရာပေသိဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုခြင်းကြောင့်။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို။ အဇာတ သတ္တုနော၊ အဇာတသတ်မင်း၏။ ကာလေ၊ လက်ထက်၌။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သောစကားသည်။ သိဒ္ဓံ နနု၊ ပြီးသည်မဟုတ်လော။ ဧဝဉ္စ သတိ၊ ဤသို့ပြီးသည်ရှိသော်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော မာဂဓဿ၊ ပ။ ဉာတိသာလောဟိတော အာဇီဝကေသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ ပ။ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစာ”တိအာဒိ၊ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော မာဂဓဿ၊ ပ။ ဉာတိသာလောဟိတော အာဇီဝကေသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ ပ။ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ နနု၊ ဆန့်ကျင်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ န ဝိရုဇ္ဈတိ နနု၊ ဆန့်ကျင်။ သော အာဇီဝကော၊ ထိုတက္ကတွန်းသည်။ ဗိမ္ဗိသာရကာလတော၊ ဗိမ္ဗိသာရမင်းလက်ထက်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ အန္တရန္တရာ၊ ကြိုးကြားကြိုးကြား။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ နိမန္တေတွာ၊ ပင့်ဖိတ်၍။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒေန္တော၊ လှူလျက်။ အဇာတသတ္တုကာလေပိ၊ အဇာတသတ်မင်းလက်ထက်၌လည်း။ သိက္ခာကပဒေ၊ ဂဏဘောဇန သိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညတ္တေပိ၊ ပညတ်သော်လည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံသို။ ဒူတံ၊ တမန်ကို။ ပါဟေတိ၊ စေ၏။ ဘိက္ခူ စ၊ ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ၊ အလိုလိုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ နိဝါရေသုံ၊ မြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ၊ အရင်းမှ စ၍။ တံ ဝတ္ထု၊ ထိုဝတ္ထုကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၇] ၂၁၅။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိသဒိသံ၊ မတူသော။ ရဇ္ဇံ၊ ပြည်တည်း။ ဝိရဇ္ဇံ၊ မတူသောပြည်။ ဝိရဇ္ဇတော၊ အချင်းချင်း မတူသော ပြည်မှိ။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝေရဇ္ဇကာ၊ ဝေရဇ္ဇကမည်ကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဇာတိဂေါတ္တာဒိတော၊ အမျိုးအနွယ် အစရှိသောအားဖြင့်။ နာနာဝိဓာ၊ အထူးထူး အပြားပြားရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “နာနာဝေရဇ္ဇကေ”တိပိ၊ နာနာဝေရဇ္ဇကေဟူ၍လည်း။ အတ္ထော၊ အနက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

(နိ-၅၃) ၂၁၇၊ ၈။ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၏။ ဝတ္ထုဝသေနေဝ၊ ဝတ္ထု၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိညတ္တိတော၊ ဝိညတ်အားဖြင့်။ ဂဏဘောဇနတ္ထတာ၊ ဂဏဘောဇဉ်သဘောသည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ (အတ္ထ၊ သဒ္ဒါ သဘာဝဝါစက၊ တာပစ္စည်းသွတ္ထ)။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝိညတ်ဖြင့် ဖြစ်သော ဂဏဘောဇဉ်ကို။ ပဒဘာဇနေ၊ ပဒဘာဇနီ၌။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ အသိဒ္ဓမေဝ၊ မပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ နိမန္တနတော၊ ဖိတ်သောအားဖြင့်။ ဂဏဘောဇနံ၊ ဂဏဘောဇဉ်ကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဒွီဟာကာရေဟီ”တိအာဒိ၊ ဒွီဟာကာရေဟိ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ “ယေန ကေနစိ ဝေဝစနေနာ”တိ၊ ယေန ကေနစိ ဝေဝစနေနဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဘောဇနံ ဂဏှထာ”တိအာဒိသာမညနာမေနာပိ၊ ဘောဇနံ ဂဏှထ၊ အစရှိသော သာမညအမည်ဖြင့်လည်း။ ဂဏဘောဇနံ၊ ဂဏဘောဇဉ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အဒ္ဓါနဂမနာဒိဝတ္ထူသု၊ ခရီးသွား ဝတ္ထုအစရှိသည်တို့၌။ “ဣဓေဝ ဘုဉ္ဇထာ”တိ၊ ဣဓေဝ ဘုဉ္ဇထာဟူ၍။ ဝုတ္တာဝစနဿ၊ ဆိုအပ်သောစကားကို။ ယံ ပန ကုက္ကုစ္စာယနံ၊ ကုက္ကုစ္စဖြစ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုကုက္ကုစ္စဖြစ်ခြင်းကိုလည်း။ ဩဒနာဒိနာမံ၊ ဩဒနစသောအမည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဧကတော ဂဏှန္တီတိ၊ ဧကတော ဂဏှန္တိဟူသည်ကား။ အညမညဿ၊ အချင်းချင်း၏။ ဒွါဒသ ဟတ္ထံ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်တောင် ဟတ္ထပါသ်ကို။ အမုဉ္စိတွာ၊ မလွှတ်မူ၍။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်၏။

“အမှာကံ စတုန္နမ္ပိ ဘတ္တံ ဒေဟီ”တိ၊ အမှာကံ စတုန္နမ္ပိ ဘတ္တံ ဒေဟိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “တွံ ဧကဿ ဘိက္ခုနော ဘတ္တံဒေဟီ”တိအာဒိနာ၊ တွံ ဧကဿ ဘိက္ခုနော ဘတ္တံဒေဟီ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်၏ (ပြန်)။ တောဇနနာမေန၊ ဘောဇဉ်အမည်ဖြင့်။ ဝိညတ္တမေဝ၊ တောင်းအပ်သောဘောဇဉ်သည်သာလျှင်။ ဂဏဘောဇနံ၊ ဂဏဘောဇဉ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုဂဏဘောဇဉ်သည်လည်း။ အညေန၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းသည်။ ဝိညတ္တမ္ပိ၊ တောင်းအပ်သည်ကိုလည်း။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ ဂဏှန္တာနံ၊ ခံကုန်သော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဝိသုံဂဟိတံ၊ အသီးသီးခံ ပိသော။ ဝိညတ္တံ ပန၊ တောင်းအပ်သော ဘောဇဉ်ကိုကား။ ဘုဉ္ဇတော၊ စားသော ရဟန်းအား။ (နိ-၅၄) ပဏီတဘောဇနာဒိသိက္ခာပဒေဟိ၊ ပဏီတဘောဇနအစရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့ဖြင့်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သင့်သလျှင်ကတည်း။

အာဂန္တုကပဋ္ဋန္တိ၊ အာဂန္တုကပဋ္ဋံဟူသည်ကား။ အစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ မဖြတ်မူ၍။ အနွာဓိံ၊ သလင်းတောင်ကိ။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ကရဏစီဝရံ၊ ပြုသောသင်္ကန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဌပေတီတိ၊ ဌပေတီဟူသည်ကား။ ဧကံ အန္တံ၊ တဘက်သောအစွန်းကို။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်း၌။ ဗန္ဓနဝသေန၊ ဖွဲ့သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဌပေတိ၊ ထား၏။ ပစ္စာဂတံ သိဗ္ဗတီတိ၊ ပစ္စာဂတံ သိဗ္ဗတိဟူသည်ကား။ တေဿဝ၊ ထိုသလင်းတောင်၏သာလျှင်။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ လည်၍။ အာဟတံ၊ ဆောင်အပ်သော။ ဒုတိယံ အန္တံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော အစွန်းကို။ သိဗ္ဗတိ၊ ချုပ်၏။ အာဂန္တုကပဋ္ဋံ ဗန္ဓတီတိ၊ အာဂန္တုကပဋ္ဋံ ဗန္ဓတိဟူသည်ကား။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်း၌။ လဂ္ဂံ၊ ကပ်ခြင်းကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ သုတ္တေန၊ ချည်ဖြင့်။ ဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့၏။ ဃဋ္ဋေတီတိ၊ ဃဋ္ဋေတိဟူသည်ကား။ ပမာဏေန၊ ပမာဏအားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဒဗ္ဗာဒီဟိ၊ ကုလားတက် အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဃဋ္ဋေတိ၊ နှက်၏။ သုတ္တံ ကရောတီတိ၊ သုတ္တံ ကရောတိဟူသည်ကား။ ဂုဏာဒိဘာဝေန၊ လွန်းပေါင်းတင်ခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ဝဋ္ဋေတိ၊ ကျစ်၏။ ဝလေတီတိ၊ ဝလေတိကား။ အနေကဂုဏသုတ္တံ၊ များစွာချည်လွန်းကို။ ဟတ္ထေန ဝါ၊ လက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ စက္ကဒဏ္ဍေန ဝါ၊ လည်သော လှည်းတံဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋေတိ၊ ကျစ်၏။ ဧကတ္တံ၊ တစ်ပေါင်းတည်းအဖြစ်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ပရိဝတ္တနံ ကရောတီတိ၊ ပရိဝတ္တနံ ကရောတိဟူသည်ကား။ ပရိဝတ္တနံ၊ လည်သော။ ဒဏ္ဍယန္တကံ၊ လှံကန်ယန္တရားကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ယသ္မိံ၊ အကြင် လှံကန်ယန္တရား၌။ ဝါ၊ ချား၌။ သုတ္တဂုဠံ၊ ချည်ခင်ကို။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ဝေဠုနာဠိကာဒီသု၊ ဝါးကျည်တောက် အစရှိသည်တို့၌။ ဌပေတွာ၊ စိုက်ထား၍။ ပရိဗ္ဘမာပေတွာ၊ လည်စေ၍။ သုတ္တကောဋိတော၊ ချည်စွန်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အာကဍ္ဎန္တိ၊ ငင်ကုန်၏။

၂၂၀။ အနိမန္တိကစတုတ္တန္တိ၊ အနိမန္တိကစတုတ္တံဟူသည်ကား။ ယဿ ဘိက္ခုစတုက္ကဿ၊ အကြင်ရဟန်း လေးယောက်အပေါင်းအား။ စတုတ္ထော၊ လေးယောက်မြောက်သော။ အနိမန္တိတော၊ မပင့်ဖိတ်အပ်သော ရဟန်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တံ ဘိက္ခုစတုက္ကံ၊ ထိုရဟန်း လေးယောက်အပေါင်းသည်။ အနိမန္တိတ စတုတ္ထံ၊ အနိမန္တိတ စတုတ္ထံမည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပိဏ္ဍပါတိက စတုတ္ထ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ တေန၊ (နိ-၅၅) ထိုကြောင့်။ “ပဉ္စန္နံ စတုက္ကာန”န္တိ၊ ပဉ္စန္နံ စတုက္ကာနံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ သမ္ပဝေသေတွာတိ၊ သမ္ပဝေသေတွာဟူသည်ကား။ တေဟိ၊ ထိုရဟန်းသုံးပါးတို့နှင့်။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ဂဏော ဘိဇ္ဇတီတိ၊ ဂဏော ဘိဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ နိမန္တိတသံဃော၊ ဖိတ်အပ်သော သံဃာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အယံ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

[စာမျက်နှာ-၂၈] “အဓိဝါသေတွာ ဂတေသူ”တိ ဧတ္ထ၊ အဓိဝါသေတွာ ဂတေသုဟူသောပုဒ်၌။ အကပ္ပိယနိမန္တနာဓဝါသနထက္ခဏေ၊ အကပ္ပိယနိမာန်ကိ သာယာသော ခဏ၌။ ပုဗ္ဗပယောဂေ ဒုက္ကဋမ္ပိ၊ ပုဗ္ဗပယောဂ၌ဒုက္ကဋ်သည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝိညတ္တိတော၊ ဝိညတ်အားဖြင့်။ ပသဝနေ ပန၊ ပွားသော ဂဏဘောဇဉ်၌ကား။ ဝိညတ္တိက္ခဏေ၊ တောင်းသောခဏ၌။ ဣတရသိက္ခာပဒေဟိ၊ ဤမှတစ်ပါးသော ပဏီတဘောဇန, သူပေါဒနသိက္ခာပုဒ်တို့ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ နိမန္တနံ သာဒိယထာတိ၊ နိမန္တနံ သာဒိယထဟူသည်ကား။ နိမန္တနဘတ္တံ၊ နိမန္တနဘတ်ကို။ ပဋိဂ္ဂဏှထ၊ ခံကုန်လော့။ တာနိ စာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကုမ္မသာဒီနိ၊ မုယောမုန့်အစရှိသည်တို့ကို။ ဧကေန၊ ရဟန်းတစ်ယောက်သည်။ ပစ္ဆာဂဟိတတ္တာ၊ နောက်မှ ခံအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ န ဂဟိတာနိ၊ ခံသည်မမည်ကုန်။

“ဘတ္တု ဒ္ဒေသကေန ပဏ္ဍိတေန ဘဝိတဗ္ဗံ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ပ။ မောစေတဗ္ဗာ”တိ ဧတေန၊ ဘတ္တု ဒ္ဒေသကေန ပဏ္ဍိတေန ဘဝိတဗ္ဗံ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ပ။ မောစေတဗ္ဗာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဘတ္တုဒ္ဒေသကေန၊ ဆွမ်းညွှန်း ရဟန်းသည်။ အကပ္ပိယနိမန္တနေ၊ အကပ္ပိယနိမာန်ကို။ သာဒိတေ၊ သာယာအပ်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ သာဒိတံ၊ သာယာသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ ဂဏှန္တာနံ၊ ခံကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ဂဏဘောဇနာပတ္တိ စ၊ ဂဏဘောဇနအာပတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဒူတဿ၊ တမန်၏။ ဒွါရေ၊ တံခါးသို့။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ “ဘတ္တံ ဂဏှထာ”တိ၊ ဘတ္တံ ဂဏှထဟူ၍။ ဝစနဘယေန၊ ဆိုအံ့သည်မှ စိုးသောကြောင့်။ “ဂါမဒွါရေအဋ္ဌတွာ”တိ၊ ဂါမဒွါရေအဋ္ဌတွာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂဏဘောဇနတာ၊ ဂဏဘောဇဉ်အဖြစ်လည်းကောင်း။ သမယာဘာဝေါ၊ အခါ၏မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိတီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၂၁။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဘတ္တပဋိပါဋိ အဋ္ဌိတာတိ၊ ဘတ္တပဋိပါဋိ အဋ္ဌိတာဟူသည်ကား။ ကုလပဋိပါဋိယာ၊ အမျိုးအစဉ်ဖြင့်။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ပေးအပ်သော။ ဘတ္တ (နိ-၅၆) ပဋိပါဋိ၊ ဆွမ်းအစဉ်သည်။ အဋ္ဌိတာ န ဌိတာ၊ မတည်မရပ်။ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နာနိရန္တရပ္ပဝတ္တာ၊ မပြတ်ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဗဒရဖလာနိ၊ ဆီးသီးတို့ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ပက္ကယာဂုအာဒိကံ၊ ချက်အပ်သော ယာဂုအစရှိသည်ကို။ “ဗဒရသာဠဝ”န္တိ၊ ဗဒရသာဠဝံဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပရမ္ပရဘောဇနေတိ၊ ပရမ္ပရဘောဇနေဟူသည်ကား။ ယေန၊ အကြင်သူသည်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ နိမန္တိတော၊ ဖိတ်အပ်၏။ တဿ၊ ထိုရှေးဦးစွာ ဖိတ်အပ်သော သူ၏။ ဘောဇနတော၊ ဘောဇဉ်မှ။ ပရဿ၊ တစ်ပါးသော။ ဘောဇနဿ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇနေ၊ စားခြင်းကြောင့်။ ဝိကပ္ပနာဝ၊ ဝိကပ္ပနာကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အနုပညတ္တိဝသေန၊ အနုပညတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ မာတိကာယံ၊ မာတိကာသို့။ အနာရောပိတာပိ၊ မတင်အပ်သော်လည်း။ ပရိဝါရေ၊ ပရိဝါရ၌။ “စတေဿာ အနုပညတ္တိယော”တိ၊ စတေဿာ အနုပညတ္တိယောဟူ၍။ အနုပညတ္တိယံ၊ အနုပညတ်၌။ သင်္ဂဟိတာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ အဋ္ဌပထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ မဟာပစ္စရိဝါဒဿ၊ မဟာပစ္စရိတ်အယူကို။ ပစ္ဆာ ကထနေန၊ နောက်ဆိုခြင်းကြောင့်။ ပရမ္မုခါ ဝိကပ္ပနာ၊ မျက်ကွယ် ဝိကပ္ပနာကို။ ကိဉ္စာပိ ပတိဋ္ဌပိတာ၊ အကယ်၍ကား တည်စေအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ တည်စေအပ်သော်လည်း။ သမ္မုခါဝိကပ္ပနာပိ၊ မျက်မှောက်ဝိကပ္ပနာကိုလည်း။ ဂဟေတဗ္ဗာဝ၊ ယူအပ်သလျှင်ကတည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ မာတိကာအဋ္ဌကထာ၌လည်း။ “ယော ဘိက္ခု ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသု အညတရဿ 'မယုံ ဘတ္တပစ္စာသံတုယှံ ဒမ္မီ’တိ ဝါ 'ဝိကပ္ပေမီ’တိ ဝါ ဧဝံ သမ္မုခါ”တိအာဒိ၊ ယော ဘိက္ခု ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသု အညတရဿ 'မယုံ ဘတ္တပစ္စာသံတုယှံ ဒမ္မီ’တိ ဝါ 'ဝိကပ္ပေမီ’တိ ဝါ ဧဝံ သမ္မုခါ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။

၂၂၉။ “ခီရံ ဝါ ရသံ ဝါ”တိ၊ ခီရံ ဝါ ရသံ ဝါဟူသောစကားကို။ ပဉ္စဘောဇနာမိဿံ၊ ဘောဇဉ်ငါးပါးနှင့် မရောသော။ ဘတ္တတော၊ ဆွမ်းမှ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဌိတံ၊ တည်သော နို့ရည် ဟင်းရည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုနို့ရည်ကို။ အဘောဇနတ္တာ၊ ဘောဇဉ်မဟုတ်သောကြောင့်။ ပိဝတောပိ၊ သောက်သော ရဟန်းအားလည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဘုဉ္ဇန္တေနာ”တိအာဒိ၊ ဘုဉ္ဇန္တေန၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

[စာမျက်နှာ-၂၉] ဝိကပ္ပနာယ၊ ဝိကပ္ပနာကို။ အကရဏတော၊ မပြုခြင်းကြောင့်။ အကိရိယာဝသေန၊ အကိရိယာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်သည်။ (နိ-၅၇) ဝါစာယပိ၊ နှုတ်ကြောင့်လည်း။ သမုဋ္ဌိတံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဝစီကမ္မ”န္တိ၊ ဝစီကမ္မံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပရမ္ပရဘောဇနတာ၊ ပရမ္ပရဘောဇဉ်အဖြစ်လည်းကောင်း။ သမယာဘာဝေါ၊ အခါ၏မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္တ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပရမ္ပရဘောနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပရမ္ပရဘောနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၊ ကာဏမာတာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၃၁။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဋိယာလောကန္တိ၊ ပဋိယာလောကံဟူသည်ကား။ ပစ္ဆိမဒိသံ ပစ္ဆဒိသံ၊ အနောက်အရပ်သို့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ အပါထေယျာဒိအတ္ထာယ၊ ရိက္ခာစသည် မဟုတ်သောအကျိုးငှာ။ ပဋိယာဒိတန္တိသညာယ၊ စီရင်အပ်၏ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ ဂဏှန္တဿာပိ၊ ခံသောရဟန်းအားလည်း။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။ အစိတ္တကတ္တာ၊ အစိတ္တကဖြစ်သောကြောင့်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ “ဣမဿ၊ ဤသူ၏။ ဟတ္ထေ၊ လက်၌။ ဒေဟိ၊ လှူလော့”။ ဣတိ ဝစနေိနာပိ၊ ဤသို့ ဆိုသဖြင့်လည်း။ အာပဇ္ဇနတော၊ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ “ဝစီကမ္မ”န္တိ၊ ဝစီကမ္မဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝုတ္တလက္ခဏပူဝမန္ထတာ၊ ဆိုအပ်သော လက္ခဏာရှိသော မုန့်ပြား, မုန့်လုံး၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ အသေသကတာ၊ အကြွင်းမရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဂမနတာ၊ ခရီးသွားခြင်း၏ မငြိမ်းခြင်းလည်းကောင်း။ အညတကာဒိတာ၊ အဆွေမတောခြင်းစသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အတိရေကပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ နှစ်သပိတ်, သုံးသပိတ်ထက်အလွန် ခံခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ပဉ္စ၊ ဤငင်ငါးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ကာဏမာတာ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ကာဏမာတာ သိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၊ ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၃၇။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ ”တိ၊ ကာရံ အဝတွာ”တိ ဣမိနာ၊ တိ၊ ကာရံ အဝတွာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သာတ္ထပရိသာမတ္ထိယာသု၊ အနက်ရှိသောပုဒ်၏ အပြီးအဆုံးတို့၌။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်သော။ ဣတိ သဒ္ဒံ၊ ဣတိ၊ သဒ္ဒါကို။ ပယောဂကာလေ၊ ဝိနည်းကံ အားထုတ်သောအခါ၌။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ (နိ-၅၈) ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပန၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဣတိ၊ သဒ္ဒါကို မထည့်အပ်ရာ၌။ အဇာနန္တေဟိ၊ မသိသော ရဟန်းတို့သည်။ ဣတိ၊ သဒ္ဒေ၊ ဣသိသဒ္ဒါကို။ ပယုတ္တေပိ၊ ယှဉ်သော်လည်း။ အတိရိတ္တံ၊ အတိရိတ်ကို။ ကတမေဝ၊ ပြုသည်မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၂၃၈၊ ၉။ “ပဝါရိတော”တိ ဣဒံ၊ ပဝါရိတောဟူသောပုဒ်သည်။ ကတ္တုအတ္ထေ၊ ကတ္တားအနက်၌။ နိပ္ဖန္နာ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ကတပဝါရဏော”တိ အာဒိ၊ ကတပဝါရဏော၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တုတ္တာဝီ၊ ပဒဿ၊ ဘုတ္တာဝီပုဒ်၏။ နိရတ္ထကဘာဝမေဝ၊ အကျိုးထူး မရှိသောအဖြစ်ကိုလျှင်။ သာဓေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ “ဝုတ္တမ္ပိ စေတ”န္တိအာဒိ၊ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တာဟီတိ၊ တာဟိဟူသည်ကား။ ပုထုကာဟိ၊ မုန့်ဆန်းတို့ဖြင့်။ သတ္တုမောဒကောတိ၊ သတ္တုမောဒကောဟူသည်ကား။ သတ္တုံ၊ မုန့်လုံးကို။ တေမေတွာ၊ ရေဆွတ်၍။ ကတော၊ ပြုအပ်သော။ အပက္ကော၊ မကြော်အပ်သော မုန့်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ သတ္တုံ၊ မုန့်လုံကို။ ပိသိတွာ၊ ကြိတ်၍။ ပိဋ္ဌံ ကတွာ၊ မုန့်ညက်ပြု၍။ တေမေတွာ၊ ရေဆွတ်၍။ ပူဝံ ကတွာ၊ မုန့်လုပ်၍။ ပစန္တိ၊ ကြော်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ တံ၊ ထိုမုန့်သည်။ န ပဝါရေတိ၊ ပဝါရိတ်ကို မဖြစ်စေ။ “ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဌိတမေဝ ပဋိက္ခိပတိ နာမာ”တိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဌိတမေဝ ပဋိက္ခိပတိ နာမာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယံ ယံ အလဇ္ဇိသန္တကံ ဝါ၊ အကြင်အကြင် အလဇ္ဇီဥစ္စာကိုလည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ အပါပုစကသံဃိကာဒိံ ဝါ၊ မရောက်သေးသော သံဃိက အစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ ပဋိက္ခေပတော၊ ပယ်သော ရဟန်းအား။ ပဝါရဏာ၊ ပဝါရိတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

အာသန္နတရံ အင်္ဂန္တိ၊ အာသန္နတရံ အင်္ဂံဟူသည်ကား။ ဟတ္ထပါသတော၊ ဟတ္ထပါသ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌိတွာ၊ တည်၍။ ဩနမိတွာ၊ ညွတ်၍။ ဒေန္တဿ၊ ပေးသောသူ၏။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ အာသန္နတရံ၊ အလွန် နီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဿ၊ ထိုဦးခေါင်း၏။ ဩရိမန္တေန၊ ဤမှာဘက်စွန်း ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗံ၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၃၀] အပနာမေတွာတိ၊ အပနာမေတွာဟူသည်ကား။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ “ဣမံ ဘတ္တံ ဂဏှာ”တိ ဝဒတီတိ၊ ဣမံ ဘတ္တံ ဂဏှဟူသည်ကား။ ကိဉ္စိ၊ တစိုးတစိမျှ။ အနာမေတွာ၊ မညွတ်မူ၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝါစာဘိဟာရဿ၊ နှုတ်ဖြင့် ရှေးရှုဆောင်ခြင်းကို။ အနဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုမရှိအပ်သောကြောင့်။ “ဂဏှာထာ”တိ၊ ယူလော့ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ကဋစ္ဆုနာ၊ ဆွမ်းကော်ဖြင့်။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်အပ် (နိ-၅၉) သည်ရှိသော်။ အနုက္ခိတ္တမ္ပိ၊ မကြွသော်လည်း။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဘိယဋတ္ထာ၊ ရှေးရှုဆောင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝါရဏာ၊ ပဝါရိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အဘိဟဋာဝ ဟောတီ”တိ၊ အဘိဟဋာဝ ဟောတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဒ္ဓဋမတ္တေတိ၊ ဥဒ္ဓဋမတ္တေဟူသည်ကာ၊ ဘာဇနတော၊ ဆွမ်းတောင်းမှ။ ဝိယောဇိတမတ္တေ၊ ကင်းစေကာမျှ၌။ ဒွိန္နံ သမဘာရေပီတိ၊ ဒွိန္နံ သမဘာရေပိဟူသည်ကား။ ပရိဝေသကဿ၊ လုပ်ကျွေးသော သူ၏လည်းကောင်း။ အညဿ စ၊ သူတစ်ပါး၏လည်းကောင်း။ ဘတ္တပစ္ဆိဘာရဝဟနေ၊ ဆွမ်းတောင်းတည်းဟူသောဝန်ကို ဆောင်ခြင်း၌။ သမ္ဘူတေပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ (သမ္ဘတေဟူ၍လည်း ရှိ၏)။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

“ရသံ ဂဏှာထာ”တိ ဧတ္ထ၊ ရသံ ဂဏှာထာဟူသောပုဒ်၌။ အပဝါရဏာဇနကဿ၊ ပဝါရိတ်ကို မဖြစ်စေတတ်သော။ ကေဝလံ မံသရသဿ၊ သက်သက်သောအမဲရည်၏။ နာမေန၊ အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိက္ခေပတော၊ ပယ်သောရဟန်းအား။ ပဝါရဏာ၊ ပဝါရိတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ “မစ္ဆရသ”န္တိအာဒီသု၊ မစ္ဆရသံ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ “မစ္ဆော စ ရသဉ္စာ”တိ၊ မစ္ဆော စ ရသဉ္စဟူ၍။ အတ္ထဿ သမ္ဘဝတော၊ ဒွန်အနက်၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝတ္ထုနောပိ၊ ငါးဟင်းဟူသော ဝတ္ထု၏လည်း။ တာဒိသတ္တာ၊ ထိုသို့ ဒွန်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ပဝါရဏာ၊ ပဝါရိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “ဣဒံ၊ ဤဟင်းကို။ ဂဏှထ၊ ယူလော့”။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ အဝတွာ၊ မဆိုပဲ။ တုဏှီဘုတေန၊ တိတ်တဆိတ်ဖြင့်။ အဘိဟဋံ၊ ရှေးရှု ဆောင်အပ်သည်ကို။ ပဋိကေပ္ခပတောပိ၊ ပယ်သောရဟန်းအာလည်း။ ပဝါရဏာ၊ ပဝါရိတ်သည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ ကရမ္ဗကာတိ ဧတ၊ ကရမ္ဗကဟူသော ဤအမည်သည်။ မိဿကာဓိဝစနံ၊ ရောပြွမ်းသော ဟင်း၏ အမည်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယံ၊ အကြင်ဟင်းကို။ ဗဟူဟိ၊ များစွာသော ငါး အမ ဟင်းရွက်တို့နှင့်။ မိဿေတွာ၊ ရော၍။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ သောသူပေါ၊ ထိုရော၍ ပြုအပ်သောဟင်းကို။ “ကရမ္ဗကော”တိ၊ ကရမ္ဗကေဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

“ဥဒ္ဒိဿ ကတန္တိ မညမာနော”တိ ဧတ္ထ၊ ဥဒ္ဒိဿ ကတန္တိ မညမာနောဟူသောပုဒ်၌။ ဝတ္ထုနော၊ ငါး အမဲ ဝတ္ထု၏။ ကပ္ပိယတ္တာ၊ အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ပဝါရိတောဝ ဟောတီ”တိ၊ ပဝါရိတောဝ ဟောတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုငါးအမဲသည်။ ဥဒ္ဒိဿကတမေဝ၊ ရည်၍ပြုအပ်သည်သာလျှင်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ပဝါရိတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အယမေတ္ထ၊ (နိ-၆၀) အဓိပ္ပါယောတိ၊ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယောဟူသောစကားက။ ို ''ယေနာပုစ္ဆိတော”တိအာဒိနာ၊ ယေနာပုစ္ဆိတော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ကာရဏံ ပနေတ္ထ ဒုဒ္ဒသန္တိ၊ ကာရဏံ ပနေတ္ထ ဒုဒ္ဒသံဟူသည်ကား။ ဘတ္တဿ၊ ဆွမ်း၏။ ဗဟုတရဘာဝေန၊ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝါရဏာသမ္ဘဝကာရဏံ၊ ပဝါရိတ်ဖြစ်သင့်ခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဒုဒ္ဒသံ၊ မြင်နိုင်ခဲ၏။ အညထာ၊ အကြောင်းတစ်ပါးမရှိသည်ရှိသော်။ ကရမ္ဗကေပိ၊ ဟင်း သားပြွမ်း၍လည်း။ မစ္ဆာဒိဗဟုဘာဝေ၊ ငါးစသည် များသောအဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ပဝါရဏာ၊ ပဝါရိတ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤယာဂုမိဿက၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒုဒ္ဒသံ ယထာ၊ မြင်နိုင်ခဲသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “မိဿကံ ဂဏှထာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ မိဿကံ ဂဏှထ၊ ဟုဆိုရာ၌လည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒုဒ္ဒသမေဝ၊ မြင်နိုင်ခဲသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဣဒံ ပန ဘတ္တမိဿကမေဝါ”တိအာဒိ၊ ဣဒံ ပန ဘတ္တမိဿကမေဝါ၊ အစရှိသော။ ယဉ္စကာရဏံ၊ အကြင်အကြောင်းကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုအကြောင်းသည်လည်း။ “အပ္ပတရံ န ပဝါရေတီ”တိ ဝစနေန၊ အပ္ပတရံ န ပဝါရေတိဟူသောစကားနှင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဝိသုံ ကတွာ ဒေတီတိ၊ ဝိသုံ ကတွာ ဒေတိဟူသည်ကား။ “ရသံ ဂဏှထာ”တိအာဒိနာ၊ ရသံ ဂဏှထာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ ဝိသုံ ကတွာ၊ အသီးပြု၍။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ရသာဒိံ၊ အရည်အစရှိသည်ကို။ ဝိယောဇေတွာ၊ ကင်းစေ၍။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တထာ အဝိယောဇိတေပိ၊ ထိုသို့ ကိုယ်ဖြင့် မကင်းစေသော်လည်း။ ပဋိက္ခေပတော၊ ပယ်သော ရဟန်းအား။ ပဝါရဏာယ၊ ပဝရိတ်၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ အပ္ပဝါရဏာပဟောဏကဿ၊ ပဝါရိတ် မလောက်သော မိဿက၏။ နာမေန၊ အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝါရဏာယ၊ ပဝါရိတ်၏။ အသမ္ဘဝတာ၊ မဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ (ထည့်) ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်တို့၌ကဲ့သို့နည်း။ (ထည့်)။ ဘတ္တမိဿကယာဂုံ၊ ထမင်းနှင့် ရောသော ယာဂုကို။ အာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ “ယာဂုံ ဂဏှထာ”တိ၊ ယာဂုံ ဂဏှထာဟူ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာနာဒီသု ဝိယ၊ ဆိုအပ်သော အရာအစရှိသည်တို့၌ ကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အညထာ၊ ဤ နှုတ်ဖြင့် အသီးပြုသည်မှ တစ်ပါးသော အပြားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဝိသုံ ကတွာ ဒေတိ၊ ဟူသောစကား၌။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဂယှမာနေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ ပုဗ္ဗာပရံ၊ ရှေးနှင့် နောက်သည်။ န ဝိရုဇ္ဇတိ၊ (နိ-၆၁) မဆန့်ကျင်။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

“နာဝါ ဝါသေတု ဝါ”တိ အာဒိမှိ၊ နာဝါ ဝါသေတု ဝါ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ နာဝါဒိအဘိရုဟနာဒိက္ခဏေ၊ လှေအစရှိသည်သို့ တက်ခြင်းစသော ခဏ၌။ ကိဉ္စိ ဌတွာပိ၊ စိုးစဉ်းရပ်၍လည်း။ အဘရုဟနာဒိကာတဗ္ဗတ္တေ၊ တက်ခြင်းအစရှိသည်ကို ပြုအပ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဂမနတပ္ပရတာယ၊ သွားခြင်းလျှင် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းရှိသည် အဖြစ်ကြောင့်။ ဌနံ နာမ၊ ရပ်ခြင်းမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ မအပ်သည်ကား။ ဇနသမ္မဒ္ဒေန၊ လူရှုတ်ခြင်းဖြင့်။ အနောကာသာဒိဘာဝေန၊ သွားခွင့် မရခြင်းအစရှိသော အဖြစ်ကြောင့်။ ဌာတုံ၊ ရပ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အစာလေတွာတိ၊ အစာလေတွာဟူသည်ကား။

[စာမျက်နှာ-၃၁] ဝုတ္တဋ္ဌာနတော၊ နေရာအရက်မှ။ အညသ္မိံ၊ တစ်ပါးသော။ ပီဋ္ဌပ္ပဒေသေ ဝါ၊ အင်းပျဉ်အရပ်၌လည်းကောင်း။ ဥဒ္ဓံ ဝါ၊ အထက်၌လည်းကောင်း။ အပေသေတွာ၊ မတွန်းမူ၍။ တသ္မိံ ဧဝ ဌာနေ၊ ထိုနေရာ၌သာလျှင်။ ပရိဝတ္တေတုံ ပန၊ ပြောင်းခြင်းငှာကား။ လဘတိ၊ ရ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယေန ပေဿနာ”တိအာဒိ၊ ယေန ပေဿနာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

အကပ္ပိယဘောဇနံဝါတိ၊ အကပ္ပိယဘောဇနံဝါဟူသည်ကား။ ကုလဒူသနာဒိနာ၊ ကုလဒူသန အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော ဘောဇဉ်ကို။ တံ၊ ထိုဘောဇဉ်ကို။ “အကပ္ပိယ”န္တိ ဣမိနာ၊ အကပ္ပိယဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တေန၊ ထို မကပ္ပိသေးသော သစ်သီး, မအပ်သောဘောဇဉ်နှင့်။ မိဿံ၊ ရောသော။ ဩဒနာဒိ၊ ထမင်းအစရှိသည်သည်။ အတိရတ္တံ၊ အတိရိတ်သည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿတိ၊ ပြ၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသပိတ်၌။ ယံ အကပ္ပကတံ ကန္ဒဖလာဒိ၊ အကြင် မကပ္ပိသေးသော သစ်ဖု သစ်သီးအစရှိသည်သည်။ အတ္တိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထို မကပ္ပိသေးသော သစ်ဖု သစ်သီးအစရှိသည်ကို။ အပနေတွာ၊ ပယ်၍။ သေသံ၊ ကြွင်းသော ဆွမ်းကို။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗမေဝ၊ စားအပ်သလျှင်ကတည်း။

သော ပုန ကာတုံ န လဘတီတိ၊ သော ပုန ကာတုံ န လဘတိဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ညေဝ ဘာဇနေ၊ ထိုခွက်၌သာလျှင်။ ကရိယာမာနံ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ပဌမကတေန၊ ရှေးဦးစွာပြုအပ်သောဆွမ်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သော ဧဝ၊ ထိုရှေးပြုအပ်သော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ အညော၊ တစ်ပါးသောရဟန်းသည်။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အညေန၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းသည်။ (နိ-၆၂) ကတတော၊ ပြုအပ်သော ဆွမ်းကို။ (တောပစ္စည်း ဒုတိယတ္ထ) အညော၊ တစ်ပါးသောရဟန်းသည်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ အညသ္မိံ ပန ဘာဇနေ၊ ခွက်တပါး၌။ တေန ဝါ၊ ထို ရှေးပြုသောရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ အညေန ဝါ၊ တစ်ပါးသောရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယေန အကတံ၊ တေန ကာတဗ္ဗံ၊ ယဉ္စ အကတံ၊ တံ ကာတဗ္ဗ”န္တိ၊ ယေန အကတံ၊ တေန ကာတဗ္ဗံ၊ ယဉ္စ အကတံ၊ တံ ကာတဗ္ဗံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧဝံ ကတန္တိ၊ ဧဝံ ကတဟူသည်ကား။ အညသ္မိံ ဘာဇနေ၊ ခွက်တပါး၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သောဆွမ်းကို။ “သစေ ပန အာမိသသံသဋ္ဌာနီ”တိ ဧတ္ထ၊ သစေ ပန အာမိသသံသဋ္ဌာနိဟူသောပုဒ်၌။ မုခါဒီသု၊ ခံတွင်းအစရှိသည်တို့၌။ လဂ္ဂံ၊ ကပ်ငြိသော။ အာမိသမ္ပိ၊ အာမိသကိုလည်း။ သောဓေတွာဝ၊ သုတ်သင်၍သာလျှင်။ အတိရိတ္တံ၊ အတိရိတ်ပြုပြီးသော ဆွမ်ကို။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ စားအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

၂၄၁။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ အာဏာပေတွာ၊ စေ၍။ အတိရိတ္တံ၊ အတိရိတ်ကို။ အကာရာပနတော၊ မပြုစေသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါစာတော၊ နှုတ်ဖြင့်။ အကိရိယသမုဋ္ဌာနံ၊ အကိရိယသမုဋ္ဌာန်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပဝါရိတဘာဝေါ၊ မြစ်မိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အာမိသဿ၊ အာမိသ၏။ အနတိရိတ္တတာ၊ အတိရိတ်မပြုအပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ကာလေ၊ နံနက်ကာလ၌။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ ဒုတိယပဝါရဏာသက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၄၃။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ “ဘုတ္တသ္မိံ”န္တိ၊ ဘုတ္တသ္မိံဟူ၍။ မာတိကာယံ၊ မာတိကာ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘောဇနပရိယောသာနေ၊ စားပြီးသော အဆုံး၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်တည်း။ ပဝါရိတတာ၊ မြစ်မိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ တထာသညိတာ၊ ထိုမြစ်မိ၏ဟု အမှတ်ရှိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အာသာဒနာပေက္ခတာ၊ သာယာသည်ကိုငဲ့သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနတိရိတ္တေန၊ အတိရိတ် မပြုသော ဘောဇဉ်, ခဲဖွယ်ဖြင့်။ အဘိဟဋပဝါရဏာ၊ ရှေးရှုဆောင်၍ ဖိတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဘောဇနပရိယောသာနံ၊ စား၍ ပြီးခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ပဉ္စဝ၊ ဤငါးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၆၃)

၇၊ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၄၇။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ နဋာနံ၊ ကချေသည်တို့၏။ နာဋကာ၊ ကချေသည်အမှုတို့တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ နဋနာဋကာ၊ နဋနာဋကမည်ကုန်၏။ သီတာဟရဏာဒီနိ၊ သီတာမိဖုရားကို ဆောင်ခြင်းအစရှိသော စကားတို့ကို။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရအပ်ကုန်၏။

၂၄၈၊ ၉။ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္တန္တိ၊ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္တဟူသည်ကား။ ပူဝါဒိခါဒနီယေ၊ မုန့်စသော ခဲဖွယ်၌။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ရှိသော။ ခါဒနီယကိစ္စံ၊ ခဲဖွယ်ကိစ္စကိုလည်းကောင်း။ ခါဒနီယေဟိ၊ ခဲဖွယ်တို့ဖြင့်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော။ ဇိဃစ္ဆာဟရဏသင်္ခါတံ၊ မွတ်သိပ်ခြင်းကို ဖျောက်သည်ဟု ဆိုအပ်သော။ အတ္ထံ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကိုလည်းကောင်း။ နေဝ [စာမျက်နှာ-၃၂] ဖရန္တိ န နိပ္ဖာဒေန္တိ၊ မပြီးစေကုန်။ ဧကသ္မိံ ပဒေသေ၊ တစ်ခုသော အရပ်၌။ အာဟာရကိစ္စံ၊ အာဟာရကိစ္စကို။ သာဓေန္တံ ဝါ၊ ပြီးစေတတ်သော အဖြစ်သည်လည်း။ အညသ္မိံ ပဒေသေ၊ တစ်ပါးသော အရပ်၌။ ဥဋ္ဌိတဘူမိရသောဒီနံ ဝသေန၊ တက်သောမြေ အရသာအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ အာဟာရကိစ္စံ၊ ကို။ အသာဓေန္တမ္ပိ ဝါ၊ မပြီးစေတတ်သည်လည်း။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “တေသု တေသု ဇနပဒေသု”တိ အာဒိ၊ တေသု တေသု ဇနပဒေသု၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဧကသ္မိံ ဇနပဒေ၊ တစ်ခုသော ဇနပုဒ်၌။ အာဟာရကိစ္စံ၊ အာဟာရကိစ္စကို။ သာဓေန္တံ၊ ပြီးစေသည်ရှိသော်။ သေသဇနပဒေသုပိ၊ ကြွင်းသော ဇနပုဒ်တို့၌လည်း။ န ကပ္ဖတိ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဣဒံ၊ ဤ တေသု တေသု ဇနပဒေသု၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏”။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ပကတိအာဟာရဝသေနာတိ၊ ပကတိအာဟာရဝသေနာဟူသည်ကား။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ယာဝကာလိကေဟိ၊ တို့နှင့်။ အယောဇိတံ၊ မစပ်ယှဉ်ပဲ။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပကတိယာဝ၊ သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ အာဟာရကိစ္စကရကိစ္စကရဏဝသေန၊ အာဟာရကိစ္စကို ပြီးစေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သမ္မောဟော ယေဝ ယောတီတိ၊ သမ္မောဟော ယေဝ ယောတိဟူသည်ကား။ အနေကတ္ထာနံ၊ အနက်ပြားကုန်သော။ နာမာနဉ္စ၊ အမည်တို့၏လည်းကောင်း။ အပ္ပသိဒ္ဓါနဉ္စ၊ မထင်သော အမည်တို့၏လည်းကောင်း။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ သမ္မောဟော ဧဝ၊ တွေဝေခြင်းလည်းသာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအမည်သညာ၌။ မယမ္ပိ၊ ငါဋီကာဆရာတို့သည်လည်း။ မူလကမူလာဒီနံ၊ မုန်လာမြစ် (နိ-၆၄) အစရှိသည်တို့ကို။ ပရိယာယန္တရဒဿနေန၊ ဝေဝုစ်အထူးပြခြင်းဖြင့်။ အဒဿနံ၊ မပြခြင်းကို။ ကရိမှ၊ ပြုပေအံ့။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဥပဒေသတောဝ၊ ဥပဒေသအားဖြင့်သာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သောကြောင့်တည်း။

ယန္တိ၊ ယံဟူသည်ကား။ ဝဋ္ဋကန္ဒံ၊ လုံးသောသစ်ဖုတည်း။ မုလာလန္တိ၊ မုလာလဟူသည်ကား။ ထူလတရုဏမူလမေဝ၊ ကြီးသော အမြစ်နုသာလျှင်တည်း။ “ရုက္ခဝလ္လိအာဒီနံ မတ္ထကော”တိ၊ ရုက္ခဝလ္လိအာဒီနံ မတ္ထကောဟူသောစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အညှောက်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အစ္ဆိဝါဒီနံ၊ ဆီမီးတောက်အစရှိသည်တို့၏။ အပရိပက္ကာနေဝ၊ မမှည့်သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ဖလာနိ၊ အသီးတို့သည်။ ယာဝဇီဝိကာနိ၊ ယာဝဇီဝိကတို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “အပရိပက္ကာနီ”တိ၊ အပရိပက္ကာနိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဟရီတကာဒီနံ အဋ္ဌီနီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဟရီတကာဒီနံ အဋ္ဌီနိဟူသောပုဒ်၌။ မိဉ္ဇံ၊ အနှစ်သည်။ ဝါ၊ အသားသည်။ ယာဝကာလိကံ၊ ယာဝကာလိကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ အပ်သောကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။

ဟိင်္ဂုရုက္ခတော၊ ရှိန်းခိုပင်မှ။ ဂဂ္ဃရိတနိယျာသော၊ ယိုသော အစေးသည်။ ဟိင်္ဂုနာမ၊ ဟိင်္ဂုမည်၏။ ဟိင်္ဂုဇတုအာဒယော စ၊ ဟိင်္ဂုဇတုအစရှိသည်တို့သည်လည်း။ ဟိင်္ဂုဝိကတိယောဝ၊ ရှိန်းခိုအထူးတို့သာတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဟိင်္ဂုဇတုအစရှိသည်တို့တွင်။ ဟိင်္ဂုဇတု နာမ၊ ဟိင်္ဂုဇတု မည်သည်ကား။ ဟိင်္ဂုရုက္ခဿ၊ ရရှိန်းခိုပင်၏။ ဒဏ္ဍပတ္တာနိ၊ အရိုး အရွက်တို့ကို။ ပစိတွာ၊ ချက်၍။ ကတနိယျာသော၊ ပြုအပ်သော အစေးတည်း။ ဟိင်္ဂုသိပါဋိကာ နာမ၊ ဟိင်္ဂုသိပါဋိကာမည်သည်ကား။ ဟိင်္ဂုပတ္တာနိ၊ ရှိန်းခိုရွက်တို့ကို။ ပစိတွာ၊ ချက်၍။ ကတနိယျာသော၊ ပြုအပ်သောအစေးတည်း။ အညေန၊ တစ်ပါးသော အရွက်နှင့်။ မိဿေတွာ၊ ရော၍။ ကတောတိပိ၊ ပြုအပ်၏ ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တကန္တိ၊ တကံဟူသည်ကား။ အဂ္ဂကောဋိယာ၊ အဖျားစွန်းမှ။ နိက္ခန္တသိလေသော၊ ထွက်သော အစေးတည်း။ တကပတ္တိန္တိ၊ တကပတ္တိဟူသည်ကား။ ပတ္တတော၊ အရွက်မှ။ နိက္ခန္တသိလေသော၊ ထွက်သောအစေးသည်။ တကပဏ္ဏိန္တိ၊ တကပဏ္ဏိံဟူသည်ကား။ ပလာသေ၊ အရွက်တို့ကို။ ဘဇ္ဇိတွာ၊ လှော်၍။ ကတသိလေသော၊ ပြုအပ်သော အစေးတည်း။ ဒဏ္ဍတော၊ အရိုးမှ။ နိက္ခန္တသီလေသောတိပိ၊ ထွက်သောအစေးဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝိကာလတာ၊ နေလွဲသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ယာဝကာလိကတာ၊ ယာဝကာလိကအဖြစ် လည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်း (နိ-၆၅) လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တို့တည်း။

ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပုဒ်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈၊ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၅၂၊ ၃။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ တာဒိသန္တိ၊ တာဒိသံဟူသည်ကား။ အသူပဗျဉ္ဇနံ၊ စမဲဟင်းလျာ မရှိသောဆွမ်းကို။ “ယာဝကာလိကံ ဝါယာမကာလိကံ ဝါ။ ပ။ ပါစိတ္တိယ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ယာဝကာလိကံ ဝါယာမကာလိကံ ဝါ။ ပ။ ပါစိတ္တိယံဟူသောပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ခါဒနီယဘောဇနီယပဒေဟိ၊ ခါဒနီယဘောဇနီယပုဒ်တို့ဖြင့်။ ယာဝကာလိကမေဝ၊ ယာဝကာလိကကိုသာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ သင်္ဂဟိတံ၊ အကယ်၍ကား ယူအပ်၏ရှင့်။ ယာမကာလိကံ၊ ယာမကာလိကကို။ ကိဉ္စာပိ န သင်္ဂဟိတံ၊ အကယ်၍ကား မယူအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ယင်းသိုမယူ အပ်ပေတမုံ့လည်း။ “အနာပတ္တိ ယာမကာလိကံ ယာကေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတီ”တိ၊ အနာပတ္တိ ယာမကာလိကံ ယာကေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိဟူ၍။ ဣဓ စေဝ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်းကောင်း။

[စာမျက်နှာ-၃၃] “ယာမကာလိကေန ဘိက္ခဝေ သတ္တာဟကာလိကံ။ ပ။ ယာဝဇီဝကံ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာမေ ကပ္ပတိ၊ ယာမာတိက္ကန္တေ န ကပ္ပတီ”တိ၊ ယာမကာလိကေန ဘိက္ခဝေ သတ္တာဟကာလိကံ။ ပ။ ယာဝဇီဝကံ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာမေ ကပ္ပတိ၊ ယာမာတိက္ကန္တေ န ကပ္ပတိဟူ၍။

အညတ္ထ စ၊ တစ်ပါးသော ဘေသဇ္ဇ ခန္ဓက၌လည်းကောင်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ယာမကာလိက”န္တိ ဝစနသာမတ္ထိယံ၊ တော စ၊ ယာမကာလိကဟူသော သဒ္ဒါ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အဓိပ္ပါယညူဟိ၊ အလိုတော်ကိုသိကုန်သော။ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ၊ အဋ္ဌကထာဆရာတို့သည်။ သန္နိဓိကာရကကတံ၊ သိုမှီးခြင်းကိုပြုအပ်သော။ ယာမကာလိကံ၊ ယာမကာလိကကို။ ပါစိတ္တိယဝတ္ထုမေဝ၊ ပါစိတ်အာပတ်၏အကြောင်းဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ယန္တိ၊ ယံဟူသည်ကား။ ပတ္တံ၊ သပိတ်တည်း။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတံ၊ ဤ ယံဟူသောပုဒ်သည်။ ဃံသနကိရိယာပေက္ခာယ၊ ခြစ်ခြင်းကိရိယာကို ငဲ့သဖြင့်။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်ရှိသောပုဒ်တည်း။ အင်္ဂုလိလေခါ ပညာယတီတိ၊ အင်္ဂုလိလေခါ ပညာယတိဟူသည်ကား။ သိနေဟာဘာဝေပိ၊ အစေးမရှိသော်လည်း။ ပတ္တဿ၊ သပိတ်၏။ သုစ္ဆဝိတာယ၊ အရောင်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ယန္တိ၊ ယံဟူသည်ကား။ ယာဝကာလိကံ၊ ယာဝကာလိကကိုလည်းကောင်း။ ယာမကာလိကဉ္စ၊ ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း။ “အပရိစ္စတ္တမေဝါ”တိ၊ အပရိစ္စတ္တမေဝဟူသောစကားကို။ နိရပေက္ခတာယ၊ မငဲ့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ လူသာမဏေ (နိ-၆၆) အား။ ဒိန္နဉ္စ၊ ပေးသည်လည်းဖြစ်သော။ ဆဋ္ဋိတဉ္စ၊ စွန့်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ယာဝကာလိကာဒိဝတ္ထုမေဝ၊ ယာဝကာလိကအစရှိသော ဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တဂ္ဂတပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ ထိုဝတ္ထု၌ရောက်သော အကပ်ခံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝဒတိ၊ ဆိုသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝတ္ထုံ၊ ဝတ္ထုကို။ အပရိစ္စဇိတွာ၊ မစွန်မူ၍။ တတ္ထ၊ ထိုဝတ္ထု၌။ ဂတပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ ရောက်သော အကပ်ခံခြင်းကို။ ပရိစ္စဇိတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝစနံ၊ ဝတ္ထုကို မစွန့်မူ၍ အကပ်ခံခြင်းကို စွန့်ရာ၊ ဟူသော စကားသည်။ န စ အတ္ထိ၊ ရှိလည်းမရှိ။ ယဒိဘဝေယျ၊ အကယ်၍ ရရှိသည်ဖြစ်ငြားအံ့။ “သစေ ပတ္တော ဒုဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ ပ။ ဘုဉ္စန္တဿ ပါစိတ္တိယ”န္တိ ဝစနံ၊ သစေ ပတ္တော ဒုဒ္ဓေါတော ဟောတိ။ ပ။ ဘုဉ္စန္တဿ ပါစိတ္တိယံဟူသောစကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈေယျ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဓောဝနေန၊ ဆေးသဖြင့်။ အာမိသံ၊ အာမိသကို။ အပနေတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ ဝါယမန္တဿ၊ လုံ့လပြုစဉ်။ ယေန အပေက္ခေန၊ အကြင်ငဲ့ကွက်ခြင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုအာမိသကို။ ဘုဉ္ဇတော၊ စားသောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်။ ဇနေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ အကပ်ခံခြင်း၌။ သော အပေက္ခော၊ ထိုငဲ့ကွက်ခြင်းသည်။ န ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ အနွယကိုဆိုအံ့။ ပတ္တေ၊ သပိတ်၌။ ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်သော။ အပေက္ခာ၊ ငဲ့ခြင်းသည်။ တဂ္ဂတိကေ၊ ထိုသပိတ်၌ ရောက်သော။ အာမိသေပိ၊ အာမိသ၌လည်း။ ဝတ္တတိ ဧဝ နာမ၊ ဖြစ်သည်မည်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အာမိသေ၊ အာမိသေ၌။ အနပေက္ခတာ၊ မငဲ့သောအဖြစ်ကို။ ဧတ္ထ၊ ဥဒ္ဓေါတသပိတ်၌။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တတော၊ ထိုကြောင့်။ အဝိဇဟိတပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကပ်ခံခြင်းကို မစွန့်သော။ အာမိသံ၊ အာမိသသည်။ ပုနဒိဝသေ၊ မိုးသောက်သောနေ့၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်ကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤ သစေ ပတ္ထော သုဒ္ဓေါတော ဟောတိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဧတ္ထ၊ ဤဒုဒ္ဓေါတသပိတ်၌။ ယဒေဂ္ဂေန၊ အကြင် အဖို့ဖြင့်။ အာမိသာနပေက္ခတာ၊ အာမိသကို မငဲ့သောအဖြစ်ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖိုဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟဏာနပေက္ခာပိ၊ အကပ်ခံခြင်းကို မငဲ့ခြင်းကိုလည်း။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အထ မတံ၊ အကယ်၍ အလိုရှိသည်ဖြစ်ငြားအံ့။ တထာ သတိ၊ ထိုသို့ အလိုရှိသည်ရှိသော်။ ယတ္ထ၊ အကြင်ဝတ္ထု၌။ အာမိသပေက္ခာ၊ အာမိသကို ငဲ့ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ (နိ-၆၇) တတ္ထ၊ ထိုဝတ္ထု၌။ ပဋိဂဟဏာပေက္ခာပိ၊ အကပ်ခံခြင်းကို ငဲ့ခြင်းသည်လည်း။ န ဝိဂစ္ဆတိ၊ မကင်း။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ အာပန္နံ၊ ရောက်၏။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့ ရောက်သည်ရှိသော်လည်း။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ အကပ်ခံခြင်း၌။ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနံ၊ မငဲ့မကွက် စွန့်ခြင်းကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ တမ္ပိ၊ ထိုပဋိဂ္ဂဟဏာပေက္ခဝိဿဇ္ဇနကိုလည်း။ ပဋိဂ္ဂဟဏဝိဇဟနကာရဏတ္တေန၊ အကပ်ခံခြင်းကို စွန့်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဘိမတံ၊ အထူးအလိုရှိအပ်သည်။ စေ သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ဣဒံ၊ ဤ ပဋိဂ္ဂဟဏာပေက္ခ ဝိဿဇ္ဇနကို။ သုဋ္ဌုတရံ ကတွာ၊ ကောင်းစွာပြု၍။ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ရာ၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ စီဝရာပေက္ခာယ၊ သင်္ကန်း၌ငဲ့ခြင်းသည်။ ဝတ္တမာနာယပိ၊ ရှိသည်ဖြစ်လျက်လည်း။ ပစ္စုဒ္ဓါရေန၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟနံ ဝိယ၊ အဓိဋ္ဌာန် စွန့်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဧတသ္မိံ စ ဥပါယေ၊ ဤသို့အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဂဏ္ဌကာဟတပတ္တေ၊ အဖွဲ့အဟရှိသော သပိတ်၌။ သုဝဋ္ဋနကာ နာမ၊ ကောင်းစွာလုံးအပ် ချောစေအပ်သော မည်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ ''ယဒိ ဘဝေယျ၊ သစေ ပတ္တော သုဒ္ဓေါတော'' အစရှိသည်ဖြင့် ဆိုအပ်သလျှင်ကတည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ သာရတ္ထဒီပနိယံ၊ သာရတ္ထဒီပနိ၌။ “ယံ ပရဿ ပရိစ္စဇိတွာ အဒိန္နမ္ပိ သစေ ပဋိဂ္ဂဟဏေ နိရပေက္ခနိဿဇ္ဇနေန ဝိဇဟိတပဋိဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ၊ တမ္ပိ ဒုတိယဒိဝသေ ဝဋ္ဋတီ”တိအာဒိ၊ အစရှိသော။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သာရတော၊ အမြတ်တနိုးအားဖြင့်။ န ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ မယုံကြည်အပ်။

၎င်းပါဌ်၌ အနက်ကား။

ယံ၊ အကြင် ယာဝကာလိက ယာမကာလိကသည်။ ပရဿ၊ သူတစ်ပါးအား။ ပရိစ္စဇိတွာ၊ စွန့်၍။ အဒိန္နမ္ပိ၊ မပေးအပ်သော်လည်း။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ အကပ်ခံခြင်း၌။ နိရပေက္ခနိဿဇ္ဇနေန၊ မငဲ့မကွက် စွန့်သဖြင့်။ ဝိဇဟိတပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကပ်ခံခြင်းကို စွန့်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုပဋိဂ္ဂဟဏာပေက္ခနိဿဇ္ဇနဖြင့် အကပ်ပျက်သော ယာဝကာလိက ယာမကာလိကသည်လည်း။ ဒုတိယဒိဝသေ၊ မိုးသောက်သောနေ့၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ (ဤသို့ပေးလေ)။

ပကတိအာမိသေတိ၊ ပကတိအာမိသေဟူသည်ကား။ ဩဒနာဒိကပ္ပိယယာဝကာလိကေ၊ ဆွမ်းအစရှိသော ကပ္ပိယ ယာဝကာလိက၌။ ဒွေတိ၊ ဒွေဟူသည်ကား။ ပုရေ၊ (နိ-၆၈) ဘတ္တံ၊ နံနက်အခါ၌။ ပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ အကပ်ခံအပ်သော။ ယာမကာလိကံ၊ ယာမကာလိကကို။ ပုရေဘတ္တံ၊ နံနပ်အခါ၌။ သာမိသေန၊ အာမိသရှိသော။ မုခေန၊ ခံတွင်းဖြင့်။ ဘုဉ္ဇတော၊ စားသော ရဟန်းအား။ သန္နိဓိပစ္စယာ၊ သန္နိဓိဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဧကံ၊ တစ်ချက်။ ယာဝကာလိက သံသဋ္ဌတာယ၊ ယာဝကာလိကနှင့် နှီးနှောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယာဝကာလိကတ္တဘဇနေန၊ ယာဝကာလိက၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ [စာမျက်နှာ-၃၄] အနတိရိတ္တပစ္စယာ၊ အတိရိတ်မပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဧကံ၊ တစ်ချက်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွေ ပါစိတ္တိယာနိ၊ နှစ်ချက်သောပါစိတ အာပတ်တို့တည်း။ ဝိကပ္ပဒွယေတိ၊ ဝိကပ္ပဒွယေဟူသည်ကား။ သာမိသနိရာမိသပက္ခဒွယေ၊ သာမိသပက္ခ, နိရာမိသပက္ခ နှစ်ခုအပေါင်း၌။ ထုလ္လစ္စယဉ္စ ဒုက္ကဋဉ္စတိ၊ ထုလ္လစ္စယဉ္စ ဒုက္ကဋဉ္စဟူသည်ကား။ မနုဿမံသော၊ လူသား၌။ ထုလ္လစ္စယံ၊ ထုလ္လစ္စည်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သေသေသု၊ ကြွင်းသော အသားတို့၌။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်၏။ ယာဝကာလိက ယာမကာလိကတာ၊ ယာဝကာလိက, ယာမကာလိက အဖြစ်လည်းကောင်း။ သန္နိဓိဘာဝေါ၊ သိုမှီးအပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထို သိုမှီးအပ်သည်ကို။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉၊ ပဏီဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၅၉။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ “ပဏီတသံသဋ္ဌာနိ ဘောဇနာနီ”တိ၊ ပဏီတသံသဋ္ဌာနိ ဘောဇနာနိဟူ၍။ သမာသော၊ မဇ္ဈေလောပီသမာသ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ (ထည့်) ပါဠိယံ ပန၊ ပါဠိ၌ကား။ ဘောဇနာနိ၊ ဘောဇဉ်တို့ကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါကဋာနိ၊ ထင်ရှားကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အဒဿိတာနိ၊ မပြအပ်ကုန်။ တာနိ၊ ထိုဘောဇဉ်တို့သည်။ (ထည့်) တာဒိသေဟိ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော။ ပဏီတေဟိ၊ မွန်မြတ်ကုန်သော အရသာတို့နှင့်။ မိဿတ္တာ၊ ရောသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏီတဘောဇနာနိ နာမ၊ ပဏီတဘောဇဉ်မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုမွန်မြတ်သော အရသာတို့၏။ ပဘေဒဒဿနတ္ထံ၊ အပြားကို ပြခြင်းငှာ။ “သေယျထိဒံ သပ္ပိ နဝနီတ”န္တိအာဒိ၊ သေယျထိဒံ သပ္ပိ နဝနီတံ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “သပ္ပိဘတ္တံ”န္တိ ဧတ္ထ၊ သပ္ပိဘတ္တံဟူသောပုဒ်၌။ သပ္ပိနာ သံသဋ္ဌံ ဘတ္တန္တိပိ၊ သပ္ပိနာ သံသဋ္ဌံ ဘတ္တဟူ၍ လည်းကောင်း။ သပ ဝိ စ ဘတ္တဉ္စာတိပိ၊ သပ ဝိ စ ဘတ္တဉ္စဟူ၍လည်းကောင်း။ အတ္ထော၊ တပ္ပုရိသ်အနက် ဒွန်အနက်ကို။ ကိဉ္စာပိ (နိ-၆၉) ဝိညာယတိ၊ အကယ်၍ကား သိအပ်၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့ သိအပ်သော်လည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ “သာလိဘတ္တံ ဝိယ သပ္ပိဘတ္တံ နာမ နတ္ထီ”တိ အာဒိနာ၊ သာလိဘတ္တံ ဝိယ သပ္ပိဘတ္တံ နာမ နတ္ထိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အညံ၊ တစ်ပါးသော အနက်ကို။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဋ္ဌကထာစရိယာ ဧဝ၊ အဋ္ဌကထာ ဆရာတို့သည်သာလျှင်။ ဤဒိသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။

“မူလ”န္တိ၊ မူလဟူ၍။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍာကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “တသ္မာ အနာပတ္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ တသ္မာ အနာပတ္တိဟူသောပုဒ်၌။ ဝိသင်္ကေတေန၊ ချွတ်ယွင်းသဖြင့်။ ပါစိတ္တိယာဘာဝေပိ၊ ပါစိတ်အာပတ် မရှိသော်လည်း။ သူပေါဒနဒုက္ကဋာ၊ သူပေါဒနဒုက္ကဋ်မှ။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “ကပ္ပိယသပ္ပိနာ, အကပ္ပိယသပ္ပိနာ”တိ စ ဣဒံ၊ ကပ္ပိယသပ္ပိနာ, အကပ္ပိယသပ္ပိနာဟူသောစကားကိုလည်း။ ကပ္ပိယာကပ္ပိယ မံသသတ္တာနံ၊ အပ်သောအသားရှိသောသတ္တဝါ, မအပ်သော အသားရှိသော သတ္တဝါတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၂၆၁။ မဟာနာမသိက္ခာပဒ နာမ၊ မဟာနာမသိက္ခာပုဒ်မည်သည်ကား။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ စာတုမာသပစ္စယပဝါရဏာသိက္ခာပဒံ၊ စာတုမာသပစ္စယပဝါရဏာ သိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဂိလာနော၊ မနာသောရဟန်းသည်။ အပ္ပဝါရိတဋ္ဌာနေ၊ မဖိတ်ရာ အရပ်၌။ ဝိညာပေန္တောပိ၊ တောင်းသော်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၌ စပ်) ကာလပါရိစ္ဆေဒံ ဝါ၊ ကာလအပိုင်း အခြားကိုလည်းကောင်း။ ဘေသဇ္ဇပရိစ္ဆေဒံ ဝါ၊ ဆေးအပိုင်းအခြားကို လည်းကောင်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သံဃဝသေန၊ သံဃာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝါရိတဋ္ဌာနတော၊ ဖိတ်ရာအရပ်မှ။ တဒုတ္တရိ၊ ထိုကာလအပိုင်းအခြား, ဆေးအပိုင်း အခြားထက် အလွန်။ ဝိညာပေန္တေန စ၊ တောင်းသော ရဟန်းနှင့်လည်းကောင်း။ ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေပိ၊ အပိုင်းအခြား အတွင်း၌လည်း။ န ဘေသဇ္ဇကရဏီယေန ရောဂေန၊ ဆေးကုအပ်သော ရောဂါမရှိပဲ။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးကို။ ဝိညာပေန္တေန စ၊ တောင်းသော ရဟန်းနှင့် လည်းကောင်း။ သမော၊ တူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “မဟာနာမသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗော”တိ၊ မဟာနာမသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဏီတဘောဇနတာ၊ ပဏီတ ဘောဇဉ်၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဂလာနတာ၊ မနာသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အကတဝိညတ္တိယာ၊ မပြုကောင်းသောဝိညတ်ဖြင့်။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်း (နိ-၇၀) လည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀၊ ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၅] ၂၆၃။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဃနဗဒ္ဓေါတိ၊ ဃနဗဒ္ဓေါဟူသည်ကား။ ဃနမံသေန၊ တခဲနက်သော အသားနှင့်။ သမ္ဗဒ္ဓေါ၊ စပ်သည်တည်း။ ကထိနသံဟတသရီရော၊ တင်းမာသော အသားတို့ဖြင့် ပေါင်းအပ်သောကိုယ်ရှိသည်လည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၂၆၄။ မုခဒွါရန္တိ၊ မုခဒွါရံဟူသည်ကား။ မုခတော၊ ခံတွင်းမှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဒွါရံ၊ အပေါက်တည်း။ ဂလနာဠိကံ၊ ရေမျိုပေါက်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့ မုခဒွါရံ၊ ဟူသောပုဒ်၏ ဂလနာဠိကံ၊ ဟူသောအနက်ကို ယူသည်ရှိသော်။ နာသိကာယ၊ နှာခေါင်းဖြင့်။ ပဝိဋ္ဌမ္ပိ၊ ဝင်သော်လည်း။ မုခဒွါရံ၊ ရေမျိုဝသို့။ ပဝိဋ္ဌမေဝ၊ ဝင်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ ပက္ခိတ္တမတ္တဉ္စ၊ ထည့်ကာမျှသည်လည်း။ အပ္ပဝိဋ္ဌံ၊ ဝင်သည် မမည်။ “အာဟာရ”န္တိ၊ အာဟာရံဟူ၍။ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗံ၊ မျိုအပ်သော။ ကာလိကံ၊ ကာလိက လေးပါးကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ န အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုမရှိအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုရေသည်။ ဘေသဇ္ဇေ၊ ဆေး၌။ သင်္ဂဟိတမ္ပိ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သော်လည်း။ အကာလိကမေဝ၊ ကာလိက မဟုတ်သလျှင်ကတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပဋိဂ္ဂဟိတေဿဝ၊ အကပ်ခံအပ်သော ပစ္စည်း၏ သာလျှင်။ ကာလိကတ္တာ၊ ကာလိကဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကပ်ခံခြင်းသည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းသည်။ တာပိတေန၊ နွေးအပ်သော။ ဥဒကေန စ၊ ရေနှင့်လည်းကောင်း။ စိရပဋိဂ္ဂဟိတေန၊ အကပ်ခံ၍ ကြာမြင့်ပြီးသော။ ဥဒကေန စ၊ ရေနှင့်လည်းကောင်း။ အကပ္ပိယကုဋိယံ၊ အကပ္ပိယကုဋီ၌။ ဝုတ္တေန၊ သိုမှီးအပ်သော။ ဥဒကေန စ၊ ရေနှင့်လည်းကောင်း။ သဟ၊ တကွ။ အာမိသံ၊ အာမိသကို။ ဘုဉ္ဇန္တဿပိ၊ စားသောရဟန်းအားလည်း။ သာမပါကာဒိဒေါသော၊ သာမံ ပက္က၊ စသောအပြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဘိက္ခု ယာဂုအတ္ထာယ။ ပ။ ဥဒကံတာပေတိ၊ ဝဋ္ဋတီ”တိအာဒိံ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ပန၊ ယင်းသို့ ရေကို အာဟာရဟု အလိုမရှိအပ်သော်လည်း။ “ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဧတံ အဓိပ္ပါယံ၊ ဤ အာဟာရဟူသောပုဒ်၏အဓိပ္ပါယ်ကို။ တဒါ၊ ထိုအနု (နိ-၇၁) ပညတ်မထည့်မီ ကာလ၌။ န ဇာနိံ သု၊ မသိကုန်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သမ္မာ အတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ”တိအာဒိ၊ သမ္မာ အတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

၂၆၅။ ရထရေဏုမ္ပီတိ၊ ရထရေဏုမ္ပီဟသည်ကား။ ရထေ၊ ရထားသည်။ ဂစ္ဆန္တေ၊ သွားသည်ရှိသော်။ ဥဋ္ဌာဟနရေဏုသဒိသရေဏုံ၊ ထသော မြူနှင့်တူသောမြူကို။ တေန၊ ထို အန္တမသော ရထရေဏုမ္ပိ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ တတော၊ ထိုရထရေဏုမြူအောက်။ သုခုမံ၊ သိမ်မွေ့သော။ အာကာသေ၊ ကောင်းကင်၌။ ပရိဗ္ဘမနကံ၊ ထက်ဝန်းကျင်လည်သော။ ဒိဿမာနမ္ပိ၊ ထင်သောမြူသည်လည်း။ အဗ္ဗောဟာရိကံ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အကလ္လကောတိ၊ အကလ္လကောဟူသည်ကား။ ဂိလာနော၊ နာသော ရဟန်းသည်။

“ဂဟေတုံ ဝါ။ ပ။ တဿ ဩရိမန္တေနာ”တိ ဣမိနာ၊ ဂဟေတုံ ဝါ။ ပ။ တဿ ဩရိမန္တေနာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာကာသေ၊ ကောင်းကင်၌။ ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ပရေန၊ သူတစ်ပါးသည်။ ဥက္ခိတ္တံ၊ မြှောက်အပ်သော ဝတ္ထုကို။ ဂဏှန္တဿာပိ၊ ယူသောရဟန်းအားလည်း။ အာသန္နင်္ဂဘူတပါဒတလတော၊ နီးသောအင်္ဂါဖြစ်၍ ဖြစ်သော ခြေဖဝါးအပြင်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဟတ္ထပါသော၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗော၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ သီသတော၊ ဦးခေါင်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ န ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗော၊ မပိုင်းခြားအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တတ္ထ၊ ထို ဂဟေတုံ ဝါ။ ပ။ တဿ ဩရိမန္တေန၊ ဟူသော ဝါကျ၌။ “ဩရိမန္တေနာ”တိ ဣမဿ၊ ဩရိမန္တေနာဟူသောပုဒ်၏။ ဟေဋ္ဌိမန္တေနာတိ အတ္ထော၊ ဟေဋ္ဌိမန္တေန၊ ဟူသော အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအကပ်ခံရာ၌။ ပဝါရဏာသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ၊ ပဝါရိတ်သိက္ခာပုဒ် အဋ္ဌကထာ၌။ “သစေ ဘိက္ခု နိသိန္နော ဟောတိ၊ အာသနဿ ပစ္ဆိမန္တတော ပဋ္ဌာယာ”တိအာဒိနာ၊ သစေ ဘိက္ခု နိသိန္နော ဟောတိ၊ အာသနဿ ပစ္ဆိမန္တတော ပဋ္ဌာယာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ၊ အကပ်ခံကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ အာသန္နင်္ဂဿ၊ နီးသော အင်္ဂါ၏။ ပါရိမန္တတော၊ ထိုမှာဘက်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပရိစ္ဆေဒဿ၊ အပိုင်းအခြားကို။ ဒဿိတတ္တာ၊ ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤဒန္တပေါနသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ အာကာသေ၊ ကောင်းကင်၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ၊ အကပ်ခံအပ်သောရဟန်း၏။ ပါရိမန္တဘူတတော၊ ထိုမှ တစ်ဘက်စွန်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပဏှိပရိယန္တဿ၊ ခြေဖမျက်အဆုံး၏။ ဟေမဋ္ဌိတလတော၊ အောက်အပြင်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဒါယကဿ ပန၊ ပေးသောသူ၏ကား။ ဩရိမန္တဘူတတော၊ (နိ-၇၂) ဤမှာဘက်စွန်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပါဒင်္ဂုလဿ၊ ခြေချောင်း၏။ ဟေဋ္ဌိမတလတော၊ အောက်အပြင်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဟတ္ထပါသော၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ပရိစ္ဆိန္တိတဗ္ဗော၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ နိပဇ္ဇိတွာ၊ အိပ်၍။ (ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ၊ ၌ စပ်) ဥဿီသေ၊ ဥခေါင်းရင်း၌။ နိသိန္နဿ၊ ထိုင်သောလူ, သာမဏေ၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿာပိ၊ ခံသော ရဟန်း၏လည်း။ အာသန္နသီသင်္ဂဿ၊ နီးသော ဦးခေါင်းအင်္ဂါ၏။ ပါရိမန္တဘူတတော၊ ထိုမှာ ဘက်စွန်း ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဂီဝန္တတော၊ လည်စွန်းမှ။ [စာမျက်နှာ-၃၆] ပဋ္ဌာယေဝ၊ စ၍သာလျှင်။ ဟတ္ထပါသော၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ မိနိတဗ္ဗော၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်၏။ ပါဒတလတော၊ ခြေဖဝါးအပြင်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ န မိနိတဗ္ဗော၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ နိပဇ္ဇိတွာ၊ အိပ်၍။ ဒါနေပိ၊ ပေးရာ၌လည်း။ ယထာနုရူပံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ယံ အာသန္နတရံ အင်္ဂ”န္တိ၊ ယံ အာသန္နတရံ အင်္ဂံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ပဋိဂ္ဂဟဏသညာယာတိ၊ ပဋိဂ္ဂဟဏသညာယဟူသည်ကား။ “မဉ္စာဒိနာ၊ ညောင်စောင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီ”တိ၊ အကပ်ခံအံ့ဟူ၍။ ဥပ္ပါဒိတသညာယ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ပဋိဂ္ဂဏှာမီ”တိ၊ အကပ်ခံအံ့ဟူ၍။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗကိစ္စံ၊ ဆိုဖွယ်ကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ကတ္ထစိ၊ အချို့ကုန်သော။ အဋ္ဌကထာသု၊ အဋ္ဌာကထာတို့၌။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ပဒေသေသု၊ အရပ်တို့၌။ (ပဒေသု၊ ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ ကတ္ထစိ၊ ဟူသော သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗိကို ဝုတ္တိနည်း ဖွင့်သည်) အသံဟာရိမေ ဖလကေတိ၊ အသံဟာရိမေ ဖလကေဟူသည်ကား။ ထာမမဇ္ဈိမေန၊ အားအလယ်အလတ်ရှိသော။ ပုရိသေန၊ ယောကျ်ားသည်။ အသံဟာရိယေ၊ မရွှေ့နိုင်ကောင်းသော ပျဉ်၌။ “ပုဉ္ဆိတွာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ”တိ၊ ပုဉ္ဆိတွာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာဟူသော စကားကို။ ပုဉ္ဆိတေပိ၊ သုတ်ပြီးသော သပိတ်၌လည်း။ ရဇနစုဏ္ဏသင်္ကာယ၊ ဆိုးရေမှုန့်ရှိသည်ဟု ယုံမှားခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထာယ၊ အကပ်ခံစေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ရဇနစုဏ္ဏသင်္ကာယ၊ ဆိုးရေမှုန့်ရှိသည်ဟုယုံမှားခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိပဲ။ ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထာယ၊ အကပ်ခံစေခြင်းငှာ။ န ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည် မဟုတ်။ တံ ပနာတိ၊ တံ ပနဟူသည်ကား။ ပတိတရဇံ၊ ကျသောမြူကို။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ် မခံမူ၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဂဟိတပိဏ္ဍပါတံ၊ ယူအပ်သောဆွမ်းကို။ အာနာပတ္တီတိ၊ အာနာပတ္တိဟူသည်ကား။ ဒုရုပစိဏ္ဏာဒိဒေါသော၊ ဒုရုပစိဏ္ဏ၊ စသော အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “အနုပသမ္ပန္နဿ ဒဿာမီ”တိ အာဒိပိ၊ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒဿာမိ၊ အစရှိသောစကားကိုလည်း။ ဝိနယဒုက္ကဋ၊ (နိ-၇၃) ပရိဟာရာယ၊ ဝိနယဒုက္ကဋ်မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တထာ အကတွာ၊ ထိုသို့ အာဘောဂ မပြုမူ၍။ ဂဟိတေပိ၊ ခံသော်လည်း။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ခံ၍။ ပရိဘုဉ္ဇတော၊ စားသော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့်သလျှင်ကတည်း။ “အနုပသမ္ပန္နဿ ဒတွာ”တိ ဣဒမ္ပိ၊ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒတွာဟူသောစကားကိုလည်း။ ပုရိမာဘောဂါနုဂုဏတာယ၊ ရှေးနှလုံးသွင်းနှင့် လျော်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

စရုကေနာတိ၊ စရုကေနဟူသည်ကား။ ခုဒ္ဒကဘာဇနေန၊ ခွက်ငယ်ဖြင့်။ “အဘိဟဋတ္ထာ”တိ၊ ဟူသော စကားကို။ ဒိယျမာနက္ခဏံ၊ ပေးဆဲခဏကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ အပနယနကာလေ ပန၊ ပယ်သော ကာလ၌ကား။ ဆာရိကာ ဝါ၊ ပြာသည်လည်းကောင်း။ ဗိန္ဒူနိ ဝါ၊ အပေါက်တို့သည်လည်းကောင်း။ ပတန္တိ၊ ကျကုန်အံ့။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အကပ်ခံအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အဘိဟာရဿ၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၏။ ဝိဂတတ္တာ၊ ကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ န ပတတိ၊ မကျ။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အပနေဿာမီတိ၊ ပယ်အံ့ဟူ၍။ ပရိဟရန္တေ၊ ဆောင်သည်ရှိသော်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ပကတိ သညာယ၊ ပြကတေ့သညာဖြင့်။ (ပကတိသညာယ၊ ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိကြ၏။ ပြကတေ့ သညာဖြင့်။ ဟုပေး။) အပနေန္တေ၊ ပယ်သည်ရှိသော်။ အဘိဟာရော၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်းသည်။ န ဆိဇ္ဇတိ၊ မပြတ်။ တံ၊ ထိုပြာမှုန့်, ဟင်းပေါက်ကျသောဆွမ်းသည်။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ၊ အကပ် မပြတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ မုခဝဋ္ဋိယာပိ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ မုခဝဋ္ဋိယာပိ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ အဘဟရိယမာနဿ၊ ရှေးရှုဆောင်အပ်သော အိုးခွက်၏။ မုခဝဋ္ဋိယာ၊ မျက်နှာရေး၏။ ဥပရိဘာဂေ၊ အထက်အဖို့။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ပသာရေတွာ၊ ဆန့်၍။ ဖုသိတုံ၊ တို့ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

ပါဒေန ပေလ္လေတွာတိ၊ ပါဒေန ပေလ္လေတွာဟူသည်ကား။ “ပါဒေန၊ ခြေဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီ”တိသညာယ၊ အကပ်ခံအံ့ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ အက္ကမိတွာ၊ နင်း၍။ ကေစိတိ၊ ကေစိဟူသည်ကား။ အဘယဂိရိဝါသိနော၊ အဘယဂိရိကျောင်း၌ နေသော ဆရာတို့သည်။ ဝစနမတ္တမေဝါတိ၊ ဝစနမတ္တမေဝဟူသည်ကား။ ပဋဗဒ္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓန္တိ၊ ပဋိဗဒ္ဓ ပဋိဗဒ္ဓဟူသော။ သဒ္ဒမတ္တမေဝ၊ သဒ္ဒါမျှသည်သာလျှင်။ နာနံ၊ ထူး၏။ ကာယပဋိဗဒ္ဓမေဝ၊ ကာယပဋိဗဒ္ဓသည်ပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို (နိ-၇၄) ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

တေန အာဟရာပေတုံန္တိ၊ တေန အာဟရာပေတုံဟူသည်ကား။ ယဿ ဘိက္ခုနော၊ အကြင်ရဟန်း၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ဂတံ၊ လိမ့်၍သွား၏။ တေန၊ ထိုရဟန်းကို။ တံ၊ ထို လိမ့်၍သွားသော ဝတ္ထုကို။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာနေဟီတိ၊ ဆောင်ခဲ့ဟူ၍။ အာဏာပေတွာ၊ စေ၍။ အာဟရာပေတုံ၊ ဆောင်စေခြင်းငှာ။ ဣတရဿ၊ အကပ်ခံမည်ရှိသော ရဟန်းအား။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ “န တတော ပရ”န္တိ၊ န တတော ပရံဟူသောစကားကို။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ သာမံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ အကပ်မခံအပ်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌ပင်လျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ပန၊ ကောက်ယူအပ်သော ဝတ္ထုကိုကား။ ပုနဒိဝသာဒီသု၊ နက်ဖြန်နေ့ အစရှိသည်တို့၌။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတွာပိ၊ အကပ်မခံပဲလည်း။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

ခိယျန္တီတိ၊ ခိယျန္တိဟူသည်ကား။ ခယံ၊ ကုန်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသွားတို့၏။ စုဏ္ဏေဟိ၊ အမှုန့်တို့ကြောင့်။ ထုလ္လစ္စယအပ္ပဋဂ္ဂဟဏာပတ္တိယော၊ ထုလ္လစ္စည်းအာပတ်, အကပ်မခံခြင်းကြောင့်သင့်သော ပါစိတ်အာပတ်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ “နဝသမုဋ္ဌိတ”န္တိ ဧတေနေဝ၊ နဝသမုဋ္ဌိတံဟူသောပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ [စာမျက်နှာ-၃၇] ဥစ္ဆုအာဒီသု၊ ကြံအစရှိသည်တို့၌။ အဘိနဝလဂ္ဂတ္တာ၊ ကပ်ငြိသစ်ဖြစ်သောကြောင့်။ အဗ္ဗောဟာရိကံ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဧသေဝန ယော”တိ၊ ဧသေဝန ယောဟူသောစကားကို။ သန္နိဓိဒေါသာဒိံ၊ သန္နိဓိဒေါသအစရှိသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “န ဟီ”တိ အာဒိ၊ န ဟီ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တေန စ၊ ထို န ဟိ၊ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်လည်း။ ပဉ္စသု၊ ငါးပါးကုန်သော။ ပဋိဂ္ဂဟဏင်္ဂေသု၊ အကပ်ခံခြင်းအင်္ဂါတို့သည်။ သမိဒ္ဓေသုပိ၊ ပြည့်စုံကုန်သောလည်း။ အဇ္ဈောဟရိတုကာမတာယ၊ မျိုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတမေဝ၊ အကပ်ခံသော်သာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟိတံ နာမ၊ အကပ်မြောက်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗေသု ဧဝ၊ မျိုအပ်သော အာဟာရတို့၌သာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ၊ အကပ်ခံခြင်းကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဗာဟိရပရိဘောဂတ္ထာယ၊ အပအသုံးအဆောင်အလို့ငှာ။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဌပိတတေလာဒိံ၊ ထားအပ်သော ဆီအစရှိသည်ကို။ (နိ-၇၅) အဇ္ဈောဟရိတုကာမတာယ၊ မျိုခြင်းငှာအလိုရှိသော အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ခံ၍။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

“ကေသဉ္စီ”တိ အာဒီသု၊ ဩဒနံ ပက္ခိပတိ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ အနုပသမ္ပန္နနံ၊ လူ သာမဏေတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အလို့ငှာ။ ကတ္ထစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌။ ဌပိယမာနမ္ပိ၊ ထားအပ်သော ဝတ္ထုသည်လည်း။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မုတ္တမတ္တေ ဧဝ၊ လွတ်ကာမျှ၌သာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကပ်ခံခြင်းကို။ န ဝိဇဟတိ၊ မစွန့်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဘာဇနေ၊ ခွက်၌။ ပတိတမေဝ၊ ကျသော်သာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကပ်ခံခြင်းကို။ ဝိဇဟတိ၊ စွန့်၏။ ဘာဇနဉ္စ၊ ခွက်ကိုလည်း။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းသည်။ ပုနဒိဝသတ္ထာယ၊ နက်ဖြန်အလို့ငှာ။ အပေက္ခိတမေဝ၊ ငဲ့အပ်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တဂ္ဂတံ၊ ထိုခွက်၌ ရောက်သော။ အာမိသမ္ပိ၊ အာမိသသည်လည်း။ ဒုဒ္ဓေါတပတ္တဂတံ ဝိယ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆေးအပ်သော သပိတ်၌ ရောက်သော ဆွမ်းကဲ့သို့။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကပ်ခံခြင်းကို။ န ဝိဇဟတိ၊ မစွန့်။ ဣတိ အာသင်္ကာယ၊ ဤသို့တွေးတောဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ “သာမဏေရဿဟတ္ထေ ပက္ခိပိတဗ္ဗ”န္တိ၊ သာမဏေရဿဟတ္ထေ ပက္ခိပိတဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဤဒိသေသု ပန၊ ဤသို့ သဘောရှိသော အရာတို့၌ကား။ ယုတ္တိ၊ ယုတ္တိကို။ န ဂဝေသိတဗ္ဗာ၊ မရှာအပ်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ အဋ္ဌကထာဆိုသော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ကျင့်အပ်၏။ “ပတ္တဂတာ ယာဂူ”တိ ဣမိနာ၊ ပတ္တဂတာ ယာဂူဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပတ္တမုခဝဋ္ဋိယာ၊ သပိတ်မျက်နှာရေးနှင့်။ ဖုဋ္ဌေပိ၊ ထိသော်လည်း။ ကူဋေ၊ အိုး၌။ ယာဂု၊ ယာဂုသည်။ ပဋိဂ္ဂဟိတာ ဝါ၊ အကပ်ခံပြီးသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဥဂ္ဂဟိတာ ဝါ၊ အကပ်ပျက်သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ အနိစ္ဆာယ၊ အလိုမရှိသဖြင့်။ ဖုဋ္ဌတ္တာ၊ ထိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အာရောပေတီတိ၊ အာရောပေတိဟူသည်ကား။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ဖုသာပေတိ၊ ထိစေ၏။ ပဋိဂ္ဂဟဏူပဂံ ဘာရံ နာမ၊ အကပ်ခံလောက်သော ဝန်မည်သည်ကား။ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ၊ အားလျစ်လျူရှိသော ယောကျ်ားသည်။ ဥက္ခေပါရဟံ၊ ချီကြွထိုက်သော ဝတ္ထုကို။ “န ပိဒဟိတဗ္ဗ”န္တိ၊ န ပိဒဟိတဗ္ဗဟူသောစကားကို။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မုတ္တံ၊ လွတ်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟတ္ထဂတံ ပန၊ လက်၌တည်သော အိုးကိုကား။ ဣတရေန ဟတ္ထေန၊ တစ်ပါးသော (နိ-၇၆) လက်ဖြင့်။ ပိဒဟတော ဝါ၊ ပိတ်သောရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မုတ္တမ္ပိ၊ လွတ်သောအိုးကိုလည်း။ အဖုသိတွာ၊ မထိမူ၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ပိဓာနံ၊ စလောင်းကို။ ပါတေန္တဿ ဝါ၊ ချသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မရှိ။

ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ၊ ပဋိဂ္ဂဏှာတိဟူသည်ကား။ ဆာယတ္ထာယ၊ အရိပ်အလို့ငှာ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဓာရယမာနာ၊ ဆောင်းသော။ မဟာသခါ၊ သစ်ခက်ကြီးသည်။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ ဆိဇ္ဇေယျ စ၊ ပြတ်မူလည်း ပြတ်ရာ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသစ်ခက်၌။ လဂ္ဂရဇံ၊ ကပ်သောမြူသည်။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ ပါတေယျ စ၊ ကျမူလည်းကျရာ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ကပ္ပိယံ၊ ကပ္ပိခြင်းကို။ ကာရာပေတွာ၊ ပြုစေ၍။ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အကပ်ခံ၏။ ကုဏ္ဍကေတိ၊ ကုဏ္ဍကေဟူသည်ကား။ မဟာဃဋေ၊ အိုးကြီး၌။ တသ္မိမ္ပီတိ၊ တသ္မိမ္ပီဟူသည်ကား။ စာဋိဃဋေပိ၊ အိုးစရည်းကြီးလည်း။ အသတိ၊ မရှိသော်။ (ထည့်) ဂါဟာပေတွာတိ၊ ဂါဟာပေတွာဟူသည်ကား။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ အကပ်မခံအပ်သော။ ကာလိကံ၊ ကာလိကကို။ ဂါဟာပေတွာ၊ ယူစေ၍။

ဒုတိယတ္ထေရဿာတိ၊ ဒုတိယတ္ထေရဿဟူသည်ကား။ “ပတ္တံ၊ အရှင်ဘုရားသပိတ်ကို။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဒေထာ”တိ၊ ပေးပါလော့ဟု။ တေန၊ ထိုမထေရ်ကြီးကို။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပရိစ္စဇပေတွာ၊ စွန့်စေ၍။ ဒုတိယတ္ထေရဿ၊ ဒုတိယမထေရ်အား။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ (ယခုအဋ္ဌကထာ၌ အနုထေရဿဟု ရှိသည်။) ဧတ္ထ ပနာတိ၊ ဧတ္ထ ပနာဟူသည်ကား။ ပတ္တပရိဝတ္တနေ၊ သပိတ်လဲလှယ်ခြင်း၌။ “ကာရဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ကာရဏံဟူသောပုဒ်၌။ “သာမဏေရာ၊ သာမဏေတို့သည်။ ဣတော၊ ဤ ငါတို့ထမ်းသော ဆန်ထုပ်မှ။ အမှာကမ္ပိ၊ ငါတို့အားလည်း။ ဒေန္တိ၊ ပေးကုန်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိတက္ကော၊ အကြံသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဧတ္ထ၊ ဤမိဘအလို့ငှာ ဆောင်အပ်, ထီးအရိပ်အလို့ငှာ ဆောင်းအပ်သော သစ်ခက်အစရှိသည်၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားသည်လည်း။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ယဿ ပန၊ အကြင်ရဟန်းအားကား။ တာဒိတော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝိတက္ကော၊ အကြံသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ထိုရဟန်းသည်။ အပရိဝတ္တေတွာပိ၊ မလဲလှယ်မ၍လည်း။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၃၈] နိစ္စာလေတုန္တိ၊ နိစ္စာလတုံဟူသည်ကား။ စာလေတွာ၊ လှုပ်၍။ ပါသာဏသက္ခရာဒိအပနယံ၊ ကျောက်ခဲ ကျောက်စရစ်ခဲ အစရှိသည်ကို ပယ်ခြင်းကို။ (နိ-၇၇) ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ “ဥဒ္ဓနံ အာရောပေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဥဒ္ဓနံ အာရောပေတဗ္ဗံဟူသော စကားကို။ အနဂ္ဂိကံ၊ မီးမရှိသော။ ဥဒ္ဓနံ၊ ခုံလောက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဒ္ဓနေ၊ ခုံလောက်၌။ ပစ္စမာနဿ၊ ချက်သော ထမင်းကို။ အာလုဠနေ၊ မွေသည်ရှိသော်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အပက္ကတဏ္ဍုလာ၊ မနပ်သော ဆန်တို့သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ ပစ္စတိ၊ နပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “သာမံပါကဉ္စေဝ ဟောတီ”တိ၊ သာမံပါကဉ္စေဝ ဟောတီဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အာဓာရကေ ပတ္တော ဌပိတောတိ၊ အာဓာရကေ ပတ္တော ဌပိတောဟူသည်ကား။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတာမိသော၊ အကပ်ခံအပ်သော အာမိသရှိသော။ ပတ္တော၊ သပိတ်ကို။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထာယ၊ အကပ်ခံခြင်းငှာ။ ဌပိတော၊ ထားအပ်၏။ ဧကဂ္ဂဟဏေနေဝါတိ၊ ဧကဂ္ဂဟဏေနေဝါဟူသည်ကား။ သာမဏေရာနံ၊ သာမဏေတို့၏။ (ဂဟဏေန၊ ၌ စပ်။) ဂဟိတဿ၊ ယူပြီးကို။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အစ္ဆဍ္ဍနဝသေန၊ မစွန့်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဂဟဏေန၊ ယူခြင်းဖြင့်။ “ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီဟူသောစကားကို။ ဓူမဝဋ္ဋိယာ၊ အခိုးတံကို။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတတ္ထာ၊ ထိုနေ့ အကပ်ခံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဘတ္တုဂ္ဂါရောတိအာဒိ၊ ဘတ္တုဂ္ဂါရော၊ အစရှိသော စကားသည်။ အဗ္ဗောဟာရိကပ္ပသင်္ဂေန၊ အဗ္ဗောဟာရိက၌ လျဉ်းပါး သဖြင့်။ ဝိကာလဘောဇနဝိနိစ္ဆယဒဿနံ၊ ဝိကာလဘောဇန အဆုံးအဖြတ်ကိုပြကြောင်းတည်း။ သမုဒ္ဒေါဒကေနာတိ၊ သမုဒ္ဒေါဒကေနာဟူသည်ကား။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတေန၊ အကပ်မခံအပ်သော သမုဒ္ဒရာရေဖြင့်။ ဟိမကရကာ နာမ၊ ရှောက်ရွာမိုးမည်သည်ကား။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ ဝေဿာဒကေန၊ မိုးရေနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပတနကာ၊ ကျကုန်သော။ ပါသာဏလေခါ ဝိယ၊ ကျောက်ပြန့်တို့ကဲ့သို့သော။ ဃနီဘူတဥဒကဝိသေသာ၊ တခဲနက်ဖြစ်သော ရေအထူးတို့တည်း။ တေသု၊ ထိုမိုးတို့၌။ ပဋိဂ္ဂဟဏကိစ္စံ၊ အကပ်ခံခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဥဒကဂဟိကာ ဧဝါ”တိ၊ ဥဒကဂဟိကာ ဧဝဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ပုရေဘတ္တ မေဝ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ပုရေဘတ္တ မေဝ ဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတာပတ္တီဟိ၊ အကပ်မခံခြင်းကြောင့် သင့်သောအာပတ်တို့ဖြင့်။ အဗ္ဗောဟာရိကမ္ပိ၊ အဗ္ဗောဟာရိက ဖြစ်သော်လည်း။ ဝိကာလဘောဇနာပတ္တီဟိ၊ ဝိကာလဘောဇနအာပတ်တို့ဖြင့်။ သဗ္ဗောဟာရိကံ၊ သဗ္ဗောဟာရိကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

“လဂ္ဂတီ”တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မုခေ စ၊ ခံတွင်း၌ လည်းကောင်း။ ဟတ္ထေ စ၊ လက်၌လည်းကောင်း။ မတ္တိကာဝဏ္ဏံ၊ မြေညက်အဆင်း ထင်သည်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဗဟလန္တိ၊ ဗဟလဟူသည်ကား။ ဟတ္ထမုခေသု၊ လက်ခံတွင်းတို့၌။ အလဂ္ဂနကမ္ပိ၊ မကပ်ငြိသော်လည်း။ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အကပ်ခံအပ် (နိ-၇၈) ၏။ “ဝါသမတ္တ”န္တိ၊ ဝါသမတ္တဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ရေဏုခီရာဘာဝံ၊ ပန်းဝတ်, ပန်းရက်၏ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “အာကိရတိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗ”န္တိ၊ အာကိရတိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗဟူသောစကားကို။ ပုပ္ဖရသဿ၊ ပန်းါ်ရည်၏။ ပညာယနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

မဟာဘူတေသူတိ၊ မဟာဘူတေသုဟူသည်ကား။ ပါဏသရီရသန္နိဿိတေသု၊ သတ္တဝါတို့ကိုယ်၌ မှီကုန်သော။ ပထဝီအာဒိမဟာဘူတေသု၊ မြေအစရှိသော မဟာဘုတ်တို့၌။ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ အတ္တနော စ၊ မိမိ၏လည်းကောင်း။ ပရေသဉ္စ၊ သူတပါးတို့၏လည်းကောင်း။ သရီရနိဿိတံ၊ ကိုယ်၌ မှီသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော မျက်ရည်, တံတွေးအစရှိသည်သည်။ ဝဋ္ဋတီ၊ အပ်၏။ အကပ္ပိယမံသာနုလောမတာယ၊ မအပ်သောအသားနှင့် လျော်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ထုလ္လစ္စယာဒိံ၊ ထုလ္လစ္စည်းအစရှိသည်ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ပတတီတိ၊ ပတတိဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သရီရတော၊ ကိုယ်မှ။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ပတတိ၊ ကျ၏။ “ရုက္ခတော ဆိန္ဒိတွာ”တိ၊ ရုက္ခတော ဆိန္ဒိတွာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မတ္တိကတ္ထာယ၊ မြေညက်အလို့ငှာ။ ပထဝိံ၊ မြေကို။ ခဏိတုံ၊ တူးခြင်းငှာ။ အညမ္ပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်သော။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ မူလပဏ္ဏာဒိဝိသဘေသဇ္ဇံ၊ အမြစ်, အရွယ်အစရှိသော အဆိပ်ကျသော ဆေးကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ဆာရိကံ၊ ပြာကို။ အကတွာပိ၊ မပြုပဲလည်း။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတမ္ပိ၊ အကပ်မခံပဲလည်း။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ အပဋိဂ္ဂဟိတတာ၊ အကပ်မခံသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနနုညာတတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော ကျင်ကြီးကျင်ငယ် စသည်မဟုတ်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ ဓူမာဒိအဗ္ဗောဟာရိကတာဘာဝေါ၊ အခိုးအစရှိသော အဗ္ဗောဟာရိကအဖြစ်၏ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥဒကဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥဒကဒန္တပေါနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စတုတ္ထော၊ သော။ ဘောဇနဝဂ္ဂေါ၊ ဘောဇနဝဂ္ဂေသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၅၊ အစေလကဝဂ္ဂ

၁၊ အစေလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၉] ၂၇၃။ ပဉ္စမဝဂ္ဂဿ၊ ငါးခုမြောက်သော ဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပထမ သိက္ခာပုဒ်၌။ “မယုံ နာမာ”တိ၊ မယုံ နာမာဟူသောစကားကို။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းသည်။ (နိ-၇၉) ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒိန္နမ္ပိ၊ ပေးအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ အညတိတ္တိယတာ၊ ကပါးသော တိတ္တိအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနနုညာတတာ၊ ခွင့်မပြုအပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏီယတာ၊ မျိုအပ်သော အာဟာရအဖြစ် လည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထာယ၊ မျိုခြင်းငှာ။ သဟတ္ထာ၊ မိမိလက်ဖြင့်။ အနိက္ခိတ္တဘာဇနေ၊ မချထားအပ်သော ခွက်၌။ ဒါနံ၊ ပေးခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အစေလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အစေလကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ ဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၇၄။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ အနာစာရံ၊ မကျင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို။ အာစရှိတုကာမတာ၊ ကျင့်လိုသောအဖြစ် လည်းကောင်း။ တဒတ္ထမေဝ၊ ထိုသို့ကျင့်ခြင်းငှာသာလျှင်။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော သူကို။ ဥယျောဇနာ၊ လွှတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုလွှတ်လိုက်သော ရဟန်း၏။ ဥပစာရာတိက္ကမော၊ ဥပစာကို လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥယျေဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥယျေဇနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ သဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၂၈၁။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ခုဒ္ဒကေ ဃရေ”တိ ဧတ္ထ၊ ခုဒ္ဒကေ ဃရေဟူသောပုဒ်၌။ ခုဒ္ဒကံ ဃရံ နာမ၊ ငယ်သောအိမ်မည်သည်ကား။ ပဉ္စဟတ္ထတော၊ ငါးတောင်အောက်။ ဦနကဝိတ္ထာရံ၊ ယုတ်သော အပြန့်ရှိသော အိမ်ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကျဉ်းသောအိမ်၌။ ပိဋ္ဌသင်္ဃာတတော၊ တံခါးရွက်မှ။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ အဝိဇဟိတေပိ၊ မစွန့်သော်လည်း။ ပိဋ္ဌိဝံသာတိက္ကမော၊ ခေါင်အုပ်ရိုးကိုလွန်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ပိဋ္ဌိဝံသံ အတိက္ကမိတွာ”တိ၊ ပိဋ္ဌိဝံသံ အတိက္ကမိတွာဟူ၍။ အဟ၊ ဆို၏။ ယထာ တထာ ဝါ ကတဿာတိ၊ ယထာ တထာ ဝါ ကတဿာဟူသည်ကား။ ပိဋ္ဌိဝံသံ၊ ခေါင်အုပ်ကို။ အာရောပေတွာ ဝါ၊ တင်၍လည်းကောင်း။ အနာရောပေတွာ ဝါ၊ မတင်မူ၍ လည်းကောင်း။ ကတဿ၊ ပြုအပ်သောအိမ်၏။

၂၈၃။ ပါဠိယံ၊ ပါဠ၌။ ဝီတရာဂါတိ၊ ဝီတရာဂါဟူသည်ကား။ အပရိယုဋ္ဌိတရာဂါနံ၊ ရာဂ မထိုးကျင့်ကုန်သော။ တေန၊ ထိုဝီတရာ ဂါနံ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ (ထည့်) အနာဂါမီနဉ္စ၊ အနာဂါမ်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်း (နိ-၈၀) သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သစိတ္တကန္တိ၊ သစိတ္တကံဟူသည်ကား။ အနုပဝိသိတွာ၊ အနီးသို့ဝင်၍။ နိသီဒနစိတ္တေန၊ နေလိုသော စိတ်ဖြင့်။ သစိတ္တကံ၊ သစိတ္တကတည်း။ ပရိယုဋ္ဌိတရာဂဇာယမ္ပတိကာနံ၊ ရာဂထိုးကျင့်သော လင်မယားတို့၏။ သန္နိဟိတတာ၊ တည်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ သယနိဃရတာ၊ အိပ်ရာတိုက်ခန်း၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဒုတိယဿ၊ အဖော်ဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အနုပခဇ္ဇ၊ တိုးဝှေ့၍။ နိသီဒနံ၊ နေခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ ဤလေးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

သဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သဘောဇနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၈၄၊ ၂၈၉။ စတုတ္ထပဉ္စမာနိ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်, ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဝုတ္တတ္ထာနိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ရှိကုန်၏။

၆၊ စာရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၀] ၂၉၈။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ “ပရိယေသိတွာ အာရောစနကိစ္စံ နာမ နတ္ထီ”တိ၊ ပရိယေသိတွာ အာရောစနကိစ္စံ နာမ နတ္ထိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းကို။ အပရယေသိတဗ္ဗော၊ မရှာအပ်။ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ ကပ်ခြင်းငှာ။ ယုတ္တဋ္ဌာနေ၊ သင့်သောအရပ်၌။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ ပကတိဝစနဿ၊ ပြကတေ့သော စကားကို။ သဝပစာရံ၊ ကြားလောက်သော ဥပစာရကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ သစေပိ ဌိတော၊ အကယ်၍မူလည်း တည်သည်ဖြစ်ငြားအံ့။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်၍။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ပန်အပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အပိ စ၊ ပ။ ယံ ပဿတိ၊ သော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော”တိ အာဒိ၊ အပိ စ၊ ပ။ ယံ ပဿတိ၊ သော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

၃၀၂။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ အနာပတ္တိဝါရ၌။ အန္တရာဂါမာဒီနညေဝ၊ ရွာတွင်းရှိသော ကျောင်းအစရှိသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဟာရတော၊ ကျောင်းမှ။ ဂါမဝီထိံ၊ ရွာခရီးကို။ အနုညာတကာရဏံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်သော အကြောင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ အတိက္ကမန္တဿာပိ၊ လွန်သော ရဟန်းအားလည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဃရူပစာရံ၊ အိမ်၏ ဥပစာရကို။ အတိက္ကမန္တဿဝ၊ လွန်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။

(နိ-၈၁) ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အညဿ ဃရူပစာရံ ဩက္ကမန္တဿ၊ ပ။ ပဌမံ ပါဒံ ဥမ္မာရံ အတိက္ကာမေတီ”တိအာဒိ၊ အညဿ ဃရူပစာရံ ဩက္ကမန္တဿ၊ ပ။ ပဌမံ ပါဒံ ဥမ္မာရံ အတိက္ကာမေတိ၊ အစရှိသော။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ နိဝိဋ္ဌံ၊ တည်သော အိမ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုရွာ၌လည်း။ အညဿ၊ တစ်ပါးသောအိမ်၏။ ဃရူပစာရံ၊ ဃရူပစာရသို့။ အနောက္ကမိတွာ၊ မသက်မူ၍။ ဝီထိမဇ္ဈေနေဝ၊ ခရီးအလယ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတဃရဒွါရာဘိမုခေါ၊ လိုအပ် လိုအပ်သော အိမ်တံခါးသို့ ရှေးရှု။ ဌတွာ၊ တည်၍။ မနုဿေ၊ လူတို့ကို။ ဩလောကတွာ၊ ကြည့်၍။ ဂစ္ဆန္တဿာပိ၊ သွားသောရဟန်းအားလည်း။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ ပါစိတ်သာလျှင်တည်း။ တတ္ထဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ကေစိ၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်။ “ဝီထိယံ၊ ခရီး၌။ အတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်သော ရဟန်းအား။ ဃရူပစာရဂဏနာယ၊ ဃရူပစာ အရေအတွက်ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယော၊ ပါစိတ်တို့တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အညေ ပန၊ တစ်ပါးသော ဆရာတို့ သည်ကား။ “ယာနိ ကုလာနိ၊ အကြင်အမျိုးတို့ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဂတော၊ သွား၏။ တေသံ၊ ထိုအမျိုးတို့၏။ ဂဏနာယ၊ အရေအတွက်ဖြင့်။ အာပတ္တိယော၊ အာပတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ (ထည့်)။ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ၊ ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင်။ အညတရေန၊ တစ်ပါးပါးဖြင့်။ နိမန္တနသာဒိယနံ၊ ဖိတ်အပ်သည်ကို သာယာခြင်းလည်းကောင်း။ သန္တံ ဘိက္ခုံ၊ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို။ အနာပုစ္ဆနာ၊ မပန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဘတ္တိယဃရတော၊ ဆွမ်းဖိတ်သော အိမ်မှ။ အညဃရူပသင်္ကမနံ၊ တစ်ပါးသောအိမ်သို့ကပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ မဇ္ဈနှိကာနတိက္ကမော၊ မွန်းတည့်သော ကာလကိုမလွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ သမယာပဒါနံ၊ အခါ, ဘေးရန်တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ပဉ္စ၊ ဤငါးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

စာရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၊ မဟာနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၀၃။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ မဟာနာမောတိ၊ မဟာနာမောဟူသည်ကား။ သုက္ကောဒနဿ၊ သုက္ကောဒန၏။ ပုတ္တော၊ သားတည်း။ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရဿ၊ အနုရုဒ္ဓါမထေရ်၏လည်းကောင်း။ သတ္ထု စ၊ မြတ်စွာဘုရား၏လည်းကောင်း။ ဇေဋ္ဌဘာတာ၊ (နိ-၈၂) နောင်တော်တည်း။ အာနန္ဒတ္ထေရော၊ အာနန္ဒထေရ်သည်။ အမိတောဒနဿ၊ အမိတောဒန၏။ ပုတ္တော၊ သားတည်း။ နန္ဒတ္ထေရော ပန၊ နန္ဒထေရ်သည်ကား။ သုဒ္ဓေါဒနဿေဝ၊ သုဒ္ဓေါဒန၏သာလျှင်။ ပုတ္တော၊ သားတည်း။

၃၀၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကာလံ အာဟရိဿထာတိ၊ ကာလံ အာဟရိဿထာဟူသည်ကား။ အဇ္ဇတနံ ကာလံ၊ ယနေ့ကာလကို။ ဝီတိနာမေဿထ၊ လွန်စေကုန်လော့။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သွေ၊ နက်ဖြန်။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးကို။ ဟရိဿထ၊ ဆောင်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ “အတ္ထိ ပဝါရဏာ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ စ ရတ္တိပရိယန္တာ စာ”တိ၊ အတ္ထိ ပဝါရဏာ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ စ ရတ္တိပရိယန္တာ စာဟူသော။ တတိယကောဋ္ဌာသေ၊ တတိယအစု၌။ နိယမိတမေဝ၊ မှတ်အပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးကို။ နိယမိတကာလန္တရေယေဝ၊ မှတ်အပ်သောကာလအတွင်း၌သာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ တတော၊ ထိုမှတ်အပ်သော ကာလမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ [စာမျက်နှာ-၄၁] ဣတရထာ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တစ်ပါးသောအပြားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူချေသည်ရှိသော်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သပရိယန္တာ သံဃပဝါရဏာ၊ အပိုင်းအခြားရှိသည်ဖြစ်၍ သံဃာအား ဖိတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ တဒုတ္တရိ၊ ထိုကာလအပိုင်းအခြား, ဆေးအပိုင်းအခြားထက်အလွန်။ ဘေသဇ္ဇဝိညတ္တိ၊ ဆေးကို တောင်းခြင်း လည်းကောင်း။ အဂိလာနတာ၊ မနာသောအဖြစ် လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

မဟာနာမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ မဟာနာမသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈၊ ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၁၅။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဧကမေကန္တိ ဧတ္ထ၊ ဧကမေကံဟူသောပုဒ်၌။ ဒုဝင်္ဂိနီပိ တိဝဂ္ဂိနီပိ သေနာ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါးရှိသော စစ်သည်, အင်္ဂါသုံးပါးရှိသော စစ်သည်တို့ကို။ သင်္ဂယှန္တိ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။ ဥယျုတ္တစတုရင်္ဂသေနာဒဿနာယ၊ မြို့မှထွက်သော အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ကို ရှုခြင်းငှာ။ တထာရူပပစ္စယာဒိံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်းအစရှိသည်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းလည်းကောင်း။ အနနုညာတောကာသေ၊ ခွင့်မပြုရာ (နိ-၈၃) အရပ်၌။ ဒဿနံ၊ ရှုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉၊ သေနာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၁၉။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ သေနာယ၊ စစ်သည်အပေါင်း၌။ စတုတ္ထော၊ လေးခုမြောက်သော။ သူရိယတ္ထင်္ဂမော၊ နေဝင်ခြင်းလည်းကောင်း။ အဂိလာနတာ၊ မနာသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

သေနာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သေနာဝါသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀၊ ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၂၂။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကတိ တေ လက္ခာနိ လဒ္ဓါနီတိ၊ ကတိ တေ လက္ခာနိ လဒ္ဓါနိဟူသည်ကား။ တယာ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ကိတ္တကာ၊ အဘယ်မျှလောက်သော မြားချက်တို့ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရအပ်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဥယျောဓိကဒိဒဿနာယ၊ စစ်တိုက်ခြင်းအစရှိသည်ကို ရှုခြင်းငှာ။ တထာရူပပစ္စယံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းလည်းကောင်း။ အနနုညာတောကာသေ၊ ခွင့်မပြုရာအရပ်၌။ ဒဿနံ၊ ကြည့်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥယျောဓိကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဉ္စမော၊ ငါးခုမြောက်သော။ အစေလကဝဂ္ဂေါ၊ အစေလကဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ သုရာပါနဝဂ္ဂ

၁၊ သုရာပါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၂] ၃၂၈။ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂဿ၊ ဆဋ္ဌဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာတိ၊ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာဟူသည်ကား။ ပိဋ္ဌပူဝါဒိံ၊ မုန့်ညက်မုန့်အစရှိသည်ကို။ အပက္ခိပိတွာ၊ မထည့်မူ၍။ ကိဏ္ဏသင်္ခါတံ၊ တဆေးဟုဆိုအပ်သော။ ဓညင်္ကုရာဒိသုရာဗီဇံ၊ စပါးညှောက်အစရှိသော သေမျိုးစေ့ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ကတာ၊ ပြုအပ်သောသေတည်း။ သမ္ဘာရသံယုတ္တာတိ၊ သမ္ဘာရသံယုတ္တာဟူသည်ကား။ သာသပါဒိအနေကသမ္ဘာရေဟိ၊ မုန်ညင်းအစရှိသော များစွာသောအဆောက်အဦတို့နှင့်။ သညုတာ၊ ယှဉ်သောသေတည်း။

စိရပရိဝါသိတော၊ ကြာမြင့်ရှည်စွာ ထုံအပ်သော။ မဓုကတာလနာဠိကေရာဒိပုပ္ဖရသော၊ သစ်မည်စည်, ထန်း, အုန်းအစရှိသော အပွင့်ရည်သည်။ ပုပ္ဖါသဝေါ (နိ-၈၄) နာမ၊ ပုပ္ဖါသဝမည်၏။ တထာ၊ ထိုအတူထုံအပ်သော။ ပနသာဒိ၊ ပိန္နဲရည် အစရှိသည်သည်။ ဖလာသဝေါ၊ ဖလာသဝမည်၏။ မုဒ္ဒိကရသော၊ မုဒရက်သီးရည်သည်။ မဓွာသဝေါ၊ မဓွာသဝမည်၏။ ဥစ္ဆုရသော၊ ကြံရည်သည်။ ဂုဠာသဝေါ၊ ဂုဠာသဝမည်၏။ တိဖလတိကဋုကာဒိနာနာသမ္ဘာရာနံ၊ ကနခို, တြိကဋုတ်အစရှိသော အထူးထူးသော အဆောက်အဦတို့၏။ စိရပရိဝါသိတော၊ ကြာမြင့်စွာ ထုံအပ်သော။ ရသော၊ အရည်သည်။ သမ္ဘာရသံယုတ္တော၊ သမ္ဘာရသံယုတ္တေမည်၏။ ဗီဇတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ဗီဇတော ပဋ္ဌာယာဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ကုန်ပြီးသော။ ပိဋ္ဌာဒီနံ၊ မုန့်ညက်အစရှိသည်တို့ကို။ မဇ္ဇတ္ထာယ၊ သေအလို့ငှာ။ ဘာဇနေ၊ ခွက်၌။ ပက္ခိတ္တကာလတော၊ ထည့်သော ကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။

၃၂၉။ လောဏသောဝီရကံ၊ လောဏသောဝီရက ဆေးသည် လည်းကောင်း။ သုတ္တဉ္စ၊ အိပ်ပျော်စေတတ်သော ဆေးသည်လည်းကောင်း။ အနေကေဟိ၊ များစွာကုန်သော။ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရေဟိ၊ အဆောက်အဦတို့ဖြင့်။ အဘိသင်္ခတော၊ ပြုပြင်အပ်သော။ ဘေသဇ္ဇဝိသေသော၊ ဆေးအထူးတည်း။ ဥယျုတ္တသိက္ခာပဒါနံ၊ ဥယျုတ္တသိက္ခာပုဒ်တို့၏။ အစိတ္တကလောကဝဇ္ဇေသု၊ အစိတ္တက လောကဝဇ္ဇတို့တွင်။ လောကဝဇ္ဇတာ၊ လောကဝဇ္ဇအဖြစ်သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တနယာဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနညရှိသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဥယျုတ္တသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ကိဉ္စိ ပိ၊ တစ်စုံတစ်ခွန်းသော စကားကိုလည်း။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဣဓ၊ ဤသုရာပါနသိက္ခာပုဒ်၌။ တေဟိ၊ ထိုဥယျုတ္တသိက္ခာပုဒ်တို့နှင့်။ အသာဓာရဏဝတ္ထုဝိသေသသိဒ္ဓါယ၊ မဆက်ဆံသော ဝတ္ထုအထူးဖြင့် ပြီးသော။ အစိတ္တကပက္ခေပိ၊ စိတ်မရှိသော အဖို့၌လည်း။ အကုသလစိတ္တတာယ၊ အကုသိုလ်စိတ် ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ လောကဝဇ္ဇတာဒိဝိသေသံ၊ လောကဝဇ္ဇအဖြစ် အစရှိသော အထူးကို။ ဒေဿတုမေဝ၊ ပြခြင်းငှာသာလျှင်။ “ဝတ္ထုအဇာနနတာယ စေတ္ထာ”တိ အာဒိ၊ ဝတ္ထုအဇာနနတာယ စေတ္ထာ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အကြင် ဆိုဖွယ်စကားရပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ထိုဆိုဖွယ်စကားရပ်ကို။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ၊ ပဌမပါရာဇိက အဖွင့်၌။ ဝိတ္ထာရတော၊ အကျယ်အားဖြင့်။ သာရတ္ထဒီပနိယာ၊ သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ၏။ ဝိရုဒ္ဓဋ္ဌာနဝိသောဓနဝသေန၊ ဆန့်ကျင်သောအရာကို သုတ်သင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တတ္ထေဝ၊ ထိုပဌမပါရာဇိက အဖွင့်၌သာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ မဇ္ဇဘာဝေါ၊ သေ၏အဖြစ်လည်း (နိ-၈၅) ကောင်း။ တဿ၊ ထိုသေကို။ ပါနဉ္စ၊ သောက်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးတို့တည်း။

သုရာပါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သုရာပါနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ '

၃၃၀။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ဟသာဓိပ္ပာယတာ၊ ရယ်မြူးလိုသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ကာယေန၊ မိမိကိုယ်ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သောသူ၏။ ကာယာမသနံ၊ ကိုယ်ကိုသုံးသပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အဂါတို့တည်း။

အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၃] ၃၃၈။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဟသဓမ္မေသညီတိအာဒီသု၊ ဟသဓမ္မေသညီတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ဝါကျတို့၌။ ဥပ္လ ဝါဒိမတ္တံ၊ ငုပ်၍ ပေါ်ခြင်းစသည်မျှသည်။ ဟသဓမ္မော၊ ရွှင်ခြင်းသဘောသည်။ ကိံ ဟောတိ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ကရဏီယေ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ကရိယမာနံ၊ ပြုအပ်သော ငုပ်ခြင်း, ပေါ်ခြင်းကို။ ဟသဓမ္မောတိ၊ ရွှင်ခြင်းသဘောဟူ၍။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဥဿာရေန္တောတိ၊ ဥဿာရေန္တောဟူသည်ကား။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ ဌိတံ၊ တည်သော။ နာဝံ၊ လှေကို။ တီရေ၊ ကမ်းသို့။ အာရောပေန္တော၊ တင်လျက်။

ပတနုပ္ပတနဝါရေသူတိ၊ ပတနုပ္ပတနဝါရေသူဟူသောစကားကို။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ ဥပရိတလေ၊ အထက်အပြင်၌။ မဏ္ဍုကဂတိယာ၊ ဖား၏သွားခြင်းဖြင့်။ ပတနုပ္ပတနဝသေန၊ ကျခြင်း တက်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂမနတ္ထံ၊ သွားစိမ့်သောငှာ။ ခိတ္တာယ၊ ပစ်အပ်သော။ ဧကိဿာ ကထလာယ၊ တစ်ခုသောအိုးခြမ်းခဲ၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ ဥပရဂေါပ္ဖကတာ၊ ဖမျက်ထက်လွန်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ ဟသာဓိပ္ပါယေန၊ ရယ်မြူးလိုသဖြင့်။ ကီဠနံ၊ ကစားခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဟသဓမ္မသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၈၆)

၄၊ အနာဒရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၄၄။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထေသိက္ခာပုဒ်၌။ သုတ္တာနုလောမန္တိ၊ သုတ္တာနုလောမံဟူသည်ကား။ မဟာပဒေသာ၊ မဟာပဒေသလေးပါးတို့တည်း။ အဋ္ဌကထာတိပိ၊ အဋ္ဌကထာတို့ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ ပညတ္တေန၊ ပညတ်တော်ဖြင့်။ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်းလည်းကောင်း။ အနာဒရိယကရဏံ၊ မရသေခြင်းကိုပြုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အနာဒရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အနာဒရိယသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၊ ဘိံ သာပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၄၅။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥပသမ္မန္နတာ၊ ပဉ္စင်း၏အဖြစ်လည်ကောင်း။ တဿ၊ ထိုပဉ္စင်းကို။ ဒဿန သဝနဝိသယေ၊ မြင်လောက်ကြားလောက်သော အရာ၌။ ဘိံ သာပေတုကာမတာယ၊ ကြောက်စေလိုခြင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါယမနံ၊ လုံ့လပြုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤ နှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဘိံ သာပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဘိံ သာပနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ ဇောတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၅၄။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ အလာတံ ပတိတန္တိ၊ အလာတံ ပတိတံဟူသည်ကား။ အဂ္ဂိကလာပတော၊ မီးအပေါင်းမှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ ပတိတံ၊ ကျသောမီးစကို။ (ထည့်ပါဌ်ဖွင့်ပါဌ်တို့၌ ပတိတ၊ ဟုရှိကြ၏။ အဋ္ဌကထာနှင့်မညီ။) ဝိဇ္ဈာတန္တိ၊ ဝိဇ္ဈာတံဟူသည်ကား။ (ဤ၌ ဝီတဇ္ဈာတန္တိ၊ ဟု ပါဌ်အချို့ရှိကြ၏။ အဋ္ဌကထာနှင့် မညီ။) ဝိဇ္ဈာတံ၊ မီးငြိမ်းပြီးသော။ အလာတံ၊ မီးစကို။ ဝိဇ္ဈာတေ၊ မီးလျှံငြိမ်းပြီးသော။ ကပါလဂ္ဂိမှိ၊ မီးအိုးကင်း၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဇာလေန္တဿ၊ ညှိသော ရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဣန္ဓနံ၊ အလျှံအတောက်မရှိသော မီးစကို။ ပါတေန္တဿပိ၊ ချသောရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဝိဇ္ဈာတံ၊ ငြိမ်းပြီးသောမီးစကို။ ကပါလဂ္ဂိမှိ၊ မီးအိုးကင်း၌။ မုခဝါတာဒိနာ၊ ခံတွင်းလေ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥဇ္ဇာလေန္တဿာပိ၊ တောက်စေ ညိစေသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုအတူ ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ (ဤတွင်ပါဌ်အထွေထွေရှိသည်။ ဆင်ခြင်လေ။) ဂိလာနတာဒိကာရဏာဘာဝေါ၊ နာသည်၏အဖြစ် အစရှိသော အကြောင်း၏ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဝိသိဗ္ဗေတုကာမတာ၊ လှုံကို ကင်လိုသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ (နိ-၈၇) သမာဒဟနံ၊ မီးထည့်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဇောတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဇောတိသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၊ နဟာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၄] ၃၅၀။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “နဂရေ ထကိတေ”တိ ဧတ္ထ၊ နဂရေ ထကိတေဟူသောပါဌ်၌။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ။ နဟာယိတုကာမေန၊ ရေချိုးလိုသော။ ရညာ၊ မင်းသည်။ (အနုညာတေ၊ ၌ စပ်။) “အဟံ၊ ငါသည်။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဥယျောန၊ ဥယျာဉ်၌။ ကတာရက္ခော၊ ပြုအပ်သော အစောင့်အရှောက်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိသိဿာမိ၊ နေအံ့။ နဂရံ၊ မြို့ကို။ တကေတွာ၊ ပိတ်၍။ ဂေါပေထ၊ စောင့်ကုန်လော”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အနုညာတေ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ထက သု၊ ပိတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ အသမ္ဘိန္နေနာတိ၊ အသမ္ဘိန္နေနာဟူသည်ကား။ အနဋ္ဌေန၊ မပျက်သော နံ့သာပျောင်းဖြင့်။ တံဒိဝသေ ပန၊ ထိုနေ့၌ကား။ အဂ္ဂဟိတာလင်္ကာရေန၊ ယူအပ်သည်မဟုတ်သော တန်ဆာဆင်ခြင်းဖြင့်။ (ဤတွင် အချို့ပါဌ်၌ ဧတေ အညေ နဂရံ ဟိံသန္တီတိ ဘယဝသေန ဆာဒနတ္ထာယ၊ ဟု ရှိ၏။ အညေ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ဧတေ၊ ထိုသူတို့သည်။ နဂရံ၊ မြို့ကို။ ဟိံသန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဘယဝသေန၊ ကြောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆာဒနတ္ထာယ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှာ။ ဤသို့ပေးလေ။) ပဗုဒ္ဓမတ္တေန၊ နိုးကာမျှဖြင့်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ မဇ္ဈိမဒေသေ၊ မဇ္ဈိမဒေသ၌။ ဦနကဒ္ဓမာသနဟာနံ၊ လခွဲမတိုင်မီ ရေချိုးခြင်းလည်းကောင်း။ သမယာဒီနံ၊ အခါအစရှိသညတို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ သမယာဒီနံ၊ အခါအစရှိသည်တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

နဟာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ နဟာနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၆၈။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ “ပဋိလဒ္ဓနဝစီဝရေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ ပဋိလဒ္ဓနဝစီဝရေနာဟူသောပုဒ်၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အကတကပ္ပံ၊ ကပ္ပဗိန္ဒုမထိုးသော။ ကတိပါဟံ၊ နှစ်ရက်သုံးရက်။ နိဝါသနတ္ထာယ၊ ဝတ်ခြင်းငှာဲ။ တာဝကာလိကဝသေန၊ အခိုက်အတန့်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ လဒ္ဓမ္ပိ၊ ရသော သင်္ကန်းကိုလည်း။ သင်္ဂယှတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

(နိ-၈၈) ၃၆၉။ “နဝံ နာမ အကတကပ္ပ”န္တိ၊ နဝံ နာမ အကတကပ္ပံဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အညေန ဘိက္ခုနာ၊ တပါးသော ရဟန်းသည်။ ကပ္ပဗိန္ဒုံ၊ ကပ္ပဗိန္ဒုကို။ ဒတွာ၊ ထိုး၍။ အပရိဘုတ္တံ၊ မသုံးဆောင်သေးသော။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းသည်။ တေန ဝါ၊ ထိုသင်္ကန်းရှင် ရဟန်းသည်သာလျှင် လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုသင်္ကန်းရှင် လက်မှ။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ အညေန ဝါ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ ဒိန္နမ္ပိ၊ ပေးသော်လည်း။ ကတကပ္ပမေဝ၊ ကပ္ပဗိန္ဒု ထိုးပြီးသာလျှင်တည်း။ နဝံ နာမ၊ အသစ်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “နိဝါသေတုံ ဝါ ပါရုပိတုံ ဝါ”တိ၊ နိဝါသေတုံ ဝါ ပါရုပိတုံ ဝါဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အံသဗဒ္ဓကာသာဝမ္ပိ၊ အံသကိုဋ်ကိုလည်း။ ပါရုပိတဗ္ဗတော၊ ရုံအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကပ္ပံ၊ ကပ္ပဗိန္ဒုကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ စမ္မကာရနီလံ နာမ၊ စမ္မကာရနီလံမည်သည်ကား။ စမ္မံ၊ သားရေကို။ နီလဝဏ္ဏံ ကာတုံ၊ ညိုသော အဆင်းရှိသည်ကို ပြုခြင်းငှာ။ ယောဇိယမာနံ နီလံ၊ ယှဉ်အပ် ဖော်အပ်သော အညိုတည်း။ ပကတိနီလမေဝါတိ၊ ပကတိအညိုပင်တည်းဟူ၍။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ယထာဝုတ္တစီဝရဿ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသောသင်္ကန်း၏။ အကတကပ္ပတာ၊ ကပ္ပဗိန္ဒုမထိုးအပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနဋ္ဌစိဝရာဒိတာ၊ သင်္ကန်းမပျောက်ခြင်းအစရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ နိဝါသနာဒိတာ၊ ဝတ်ခြင်းအစရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉၊ ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၇၄။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ ယောတိ၊ ယောဟူသည်ကား။ ယေန၊ အကြင်ရဟန်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ သာမံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဝိကပ္ပိတဿ၊ ဝိကပ္ပနာ ပြုအပ်သောသင်္ကန်းကို။ အပစ္စုဒ္ဓါရော၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုခြင်း လည်းကောင်း။ ဝိကပ္ပနုပဂစီဝရတာ၊ ဝိကပ္ပနာလောက်သော သင်္ကနး၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ (နိ-၈၉) အဝိဿသေန၊ အကျွမ်းမဝင်သဖြင့်။ ပရိဘောဂေါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဝိကပ္ပနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀၊ စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၅] ၃၇၈။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပီ”တိ ဧတ္ထ၊ အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပိဟူသောပုဒ်၌။ အပိသဒ္ဒေန၊ အပိသဒ္ဒါဖြင့်။ အထေယျစိတ္တံ၊ ခိုးလိုသော စိတ်မဟုတ်သော။ ကောဓေန၊ အမျက်ထွက်သဖြင့်။ ဒုက္ခာပေတုကာမဉ္စ၊ ဆင်းရဲစေခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ အဝဏ္ဏံ၊ ကျေးဇူးမဲ့ကို။ ပကာသေတုကာမဉ္စ၊ ပြခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ သင်္ဂယှတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ”တိဝေဒန”န္တိ၊ တိဝေဒနံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ ပတ္တာဒီနံ၊ သပိတ်အစရှိသည်တို့ကို။ အပနိဓာနံ၊ ဝှက်ထားခြင်းလည်းကောင်း။ ဝိဟေသေတုကာမတာ၊ ပင်ပန်းစေလိုသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဆဋ္ဌော၊ ခြောက်ခုမြောက်သော။ သုရာပါနဝဂ္ဂေါ၊ သုရာပါနဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၊ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂ

၁၊ သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၈၂။ သတ္တမဿ၊ သတ္တမဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပထမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥသုံသရံ၊ မြားကို။ အသတိ ခိပတိ၊ ပစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဣဿာသော၊ ဣဿာသေမည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ချရာ၌။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ ဇီဝိတံ နာမ၊ အသက်မည်သည်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဗန္ဓေ၊ စာစပ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဝါကျ၌။ ပါဏေတိ၊ ပါဏေဟူသည်ကား။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါကို။ (ဝေါရောပိတေ၊ ဟူသော အဋ္ဌကထာပါဌ်နှင့် စပ်။) အပ္ပမတ္တေန ဝတ္တံ ကာတဗ္ဗန္တိ၊ အပ္ပမတ္တေန ဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ပါဏကာနံ၊ ပိုးတို့၏။ ဝိဟေသာပိ၊ ပင်ပန်းခြင်းသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ (နိ-၉၀) သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ ဩတာပနသမ္မဇ္ဇနာဒိဝတ္တံ၊ နေလှန်းခြင်း, တံမြက်လှည်းခြင်း အစရှိသော ဝတ်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၈၇။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥဒကသဏ္ဌာနကပ္ပဒေသေတိ၊ ဥဒကသဏ္ဌာနကပ္ပဒေသေဟူသည်ကား။ ကဒ္ဒမပါသာဏာဒိ ဘူမိယံ၊ ညွန်, ကျောက်စသည်ရှိသော မြေ၌။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထာဟူသည်ကား။ အာသိတ္တေ၊ သွန်းလောင်းအပ်သော။ ကပ္ပိယဥဒကေ၊ အပ်သောရေ၌။ သေသံ၊ အကြွင်းသည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ဥက္ကောဋုသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၉၂။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ “တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကံ ဂန္တွာ”တိ၊ တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကံ ဂန္တွာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်း၏။ အဓိကရဏံ၊ အဓိကရုဏ်းကို။ သံဃကမ္မေန၊ သံဃကံဖြင့်။ နိဟတံ၊ ငြိမ်းစေအပ်၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သမ္မုခေ ဧဝ၊ မျက်မှောက်၌သာလျှင်။ ဥက္ကောဋေန္တဿ၊ လှုပ်ရှားသော ရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ ပရမ္မုခေ ပန၊ မျက်ကွယ်၌ကား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။

[စာမျက်နှာ-၄၆] ၃၉၅။ “ဓမ္မကမ္မေ အဓက္မကမ္မသညီ ဥက္ကောဋေတိ၊ အနာပတ္တီ”တိ၊ ဓမ္မကမ္မေ အဓက္မကမ္မသညီ ဥက္ကောဋေတိ၊ အနာပတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဒရိယတာဒိ၊ ပုဂ္ဂိုလ် ဓမ္မကို မရိုသေခြင်း အစရှိသည်သည်။ အကုသလံယထာ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဥက္ကောဋနံ၊ လှုပ်ရှားခြင်းသည်။ သယံ၊ အလိုလို။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဓမ္မကမ္မသညာယ၊ ဓမ္မကံအမှတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိမတိယာ စ၊ ယုံမှားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥက္ကောဋနေနေဝ ပန၊ လှုပ်ရှားခြင်းကြောင့်ကား။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယထာဓမ္မံ၊ ဝိနည်းတရားအားလျော်စွာ။ နိဟတတာ၊ နှိပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဇာနနာ၊ သိခြင်းလည်းကောင်း။ ဥက္ကောဋနာ၊ လှုပ်ရှားခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥက္ကောဋနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၉၁)

၄၊ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၃၉၉။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ “အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ ယေဝါ”တိ၊ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ ယေဝါဟူသောစကားကို။ ဓုရနိက္ခေပပက္ခေ၊ ဝန်ချသော အဖို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလောတိ၊ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလောဟူသည်ကား။ အာပန္နပုဂ္ဂလော၊ အာပတ်သင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဆာဒေတုကာမတာယ၊ ဖုံးလွှမ်းလိုသော အဖြစ်သည်။ သတိဧဝ၊ ရရှိသော်သာလျှင်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ အညဿ၊ သူတစ်ပါးအား။ အာရောစနံ၊ ကြားခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလဿ စ၊ အာပတ်သင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားကား။ အာရောစနာ နာမ၊ ကြားခြင်းမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ပဋိစ္ဆာဒနမေဝ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ကောဋိ ဆိန္နာ ဟောတီတိ၊ ကောဋိ ဆိန္နာ ဟောတိဟူသည်ကား။ ဆာဒေဿာမီတိ၊ ဖုံးလွှမ်းအံ့ဟူ၍။ ဓုရနိက္ခေပေ၊ ဝန်ချခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ပုဂ္ဂလပရမ္ပရာယ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အဆက်ဆက်အားဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တီ၊ သွားသော။ အာပတ္တိကောဋိ၊ အာပတ်၏အစွန်းသည်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။

၄၀၀။ “အနုပသမ္ပန္နဿ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ စ ကာယသံသဂ္ဂေါ စာတိ အယံ ဒုဋ္ဌုလ္လအဇ္ဈာစာရော နာမာ”တိ ဣဒံ၊ အနုပသမ္ပန္နဿ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ စ ကာယသံသဂ္ဂေါ စာတိ အယံ ဒုဋ္ဌုလ္လအဇ္ဈာစာရော နာမာဟူသော ဤစကားသည်။ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပုဒ်အဋ္ဌကထာ၌။ “အနုပသမ္ပန္နဿ၊ ပ။ အာဒိတော ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ ဒုဋ္ဌုလ္လော နာမ အဇ္ဈာစာရော၊ သေသာနိ အဒုဋ္ဌုလ္လေ။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အဇ္ဈာစာရော၊ သေသာနိ အဒုဋ္ဌုလ္လော၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လအတ္တကာမာ ပနဿ အဇ္ဈာစာရောနာမာ”တိ ဣမိနာ ဝစနေန၊ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ ပ။ အာဒိတော ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ ဒုဋ္ဌုလ္လော နာမ အဇ္ဈာစာရော၊ သေသာနိ အဒုဋ္ဌုလ္လေ။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အဇ္ဈာစာရော၊ သေသာနိ အဒုဋ္ဌုလ္လော၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လအတ္တကာမာ ပနဿ အဇ္ဈာစာရောနာမာဟူသောစကားနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ပုဂ္ဂလပေမေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုချစ်သဖြင့်။ ဆာဒယတော၊ ဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအား။ “အညေ၊ တစ်ပါးသော သူတို့သည်။ ဂရဟိဿန္တိ၊ ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘယဝသေန၊ ကြောက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆာဒနက္ခဏေ၊ ဖုံးလွှမ်သောခဏ၌။ ပဋိဃေယဝ၊ ပဋိဃသာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဒုက္ခဝေဒန”န္တိ၊ ဒုက္ခဝေဒနံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိဆာဒနံ၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းလည်းကောင်း။ ပဋိစ္ဆာဒေတုကာမတာယ၊ ဖုံးလွှမ်းလိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဓုရနိက္ခေပေါ၊ ဝန်ချခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၉၂)

၅၊ ဦနဝိသတိဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၀၂။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ ရူပသိပ္ပန္တိ၊ ရူပသိပ္ပံဟူသည်ကား။ ဟေရညိကသိပ္ပံ၊ ငွေမှုတ်အတတ်တည်း။ အဿ၊ ထိုသာမဏေအား။ ဂဗ္ဘေ၊ အမိဝမ်း၌။ သယိတကာလေန၊ ကိန်းအောင်းသောကာလနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်သော။ ဝီသတိမံ ဝဿံ၊ နှစ်ဆယ်မြောက်နှစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သော သာမဏေရော၊ ထိုသာမဏေသည်။ ဂဗ္ဘဝီသော၊ ဂဗ္ဘဝီသေမည်၏။

[စာမျက်နှာ-၄၇] ၄၀၄။ နိက္ခမနီယပုဏ္ဏမာသိယန္တိ၊ နိက္ခမနီယပုဏ္ဏမာသိယံဟူသည်ကား။ သာဝဏမာသဿ၊ ဝါခေါင်လ၏။ ပုဏ္ဏမိယာ၊ လပြည့်နေ့၌။ အာသဠှီပုဏ္ဏမိယာ၊ ဝါဆိုလပြည့်၏။ အနန္တရပုဏ္ဏမိယာ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သောလပြည့်နေ့၌။ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ၊ ပါဋိပဒဒိဝသေဟူသည်ကား။ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿူပနာယိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါကပ်သောနေ့၌။ ဒွါဒသမာသေ၊ တဆယ့်နှစ်လပတ်လုံး။ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ၊ အမိဝမ်း၌။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။ မဟာပဝါရဏာယ၊ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့၌။ ဇာတံ၊ ဖွားသောသူကို။ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ၊ ပဉ္စင်းခံကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ”တိံသ ရတ္တိ န္ဒီဝေါ မာသော၊ ဒွါဒသမာသိကော သံဝစ္ဆရော”တိ၊ တိံသ ရတ္တိ န္ဒီဝေါ မာသော၊ ဒွါဒသမာသိကော သံဝစ္ဆရောဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ “စတ္တာရော မာသာ ပရိဟာယန္တီ”တိ၊ စတ္တာရော မာသာ ပရိဟာယန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝဿံ ဥက္ကဍ္ဎန္တီတိ၊ ဝဿံ ဥက္ကဍ္ဎန္တိဟူသည်ကား။ ဝဿံ၊ ဝါကို။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်သို့။ ကဍ္ဎန္တိ၊ ငင်ကုန်၏။ “ဧကမာသံ၊ ဝါဆိုတစ်လကို။ အဓိကမာသော”တိ၊ လွန်သောလဟူ၍။ ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်၍။ ဝဿံ၊ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ဝါကပ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တတိယော တတိယော သံဝစ္ဆရော၊ သုံးခုသုံးခု မြောက်သော နှစ်သည်။ တေရသမာသိကော၊ တဆယ့်သုံးလရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေဒွေ မာသေ ဂဟေတွာတိ၊ တေဒွေ မာသေ ဂဟေတွာဟူသည်ကား။ နိက္ခမနီယပုဏ္ဏမာသတော၊ ဝါခေါင်လပြည့်မှ။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဇာတဒိဝသဘူတာ မဟာပဝါရဏာ၊ ဖွားသောနေ့ ဖြစ်၍ဖြစ်သော သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့သည်။ အတ္ထိ၊ ရရှိ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ယေ ဒွေ မာသာ၊ အကြင်နှစ်လတို့သည်။ အနာဂတာ၊ မလာကုန်။ တေသံ၊ ထိုနှစ်လတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အလို့ငှာ။ အဓိကမာသတော၊ လွန်သောလအားဖြင့်။ လဒ္ဓေ၊ ရအပ်ကုန်သော။ ဒွေ မာသေ၊ နှစ်လတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယော ပဝါရေတွာ ဝီသတိဝေဿာ ဘဝိဿာတီ”တိအာဒိ၊ ယော ပဝါရေတွာ ဝီသတိဝေဿာ ဘဝိဿာတိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “နိက္ကင်္ခါဟုတွာ”တိ ဣဒံ၊ နိက္ကင်္ခါဟုတွာဟူသောစကားကို။ အဋ္ဌာရသန္နံ ဝဿာနံ ဧဝ၊ တဆယ့်ရှစ်နှစ်တို့၏ (နိ-၉၃) သာလျှင်။ အဓိကမာသေ၊ လွန်သောခြောက်လတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တတော၊ ထိုခြောက်လအနက်မှ။ ဝီသတိယာ ဝေဿသုပိ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်တို့၌လည်း။ စာတုဒ္ဒသီနံ၊ စာတုဒ္ဒသီနေ့ တရာ့နှစ်ဆယ်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အလို့ငှာ။ စတုန္နံ မာသာနံ၊ လေးလတို့ကို။ ပရိဟာပနေန၊ ယုတ်စေသဖြင့်။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿတံ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်ပြည့်သော အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဝါရေတွာ ဝီသတိဝေဿာ ဘဝိဿတီတိ၊ ပဝါရေတွာ ဝီသတိဝေဿာ ဘဝိဿတိဟူသည်ကား။ မဟာပဝါရဏာဒိဝသေ၊ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့သည်။ အတိက္ကန္တေ၊ လွန်သည်ရှိသော်။ ဂဗ္ဘဝေဿန၊ ပဋိသန္ဓေနှစ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝီသတိဝေဿာ၊ အနှစ် နှစ်ဆယ်ရှိသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ကသ္မာတိ၊ ကသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဂဗ္ဘမာသာပိ၊ ပဋိသန္ဓေနေသော လတို့သည်လည်း။ ဂဏနူပဂါ၊ အရေအတွက် လောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “ဧက ဝီသတိ ဝေဿာ”တိ၊ ဧက ဝီသတိ ဝေဿာဟူသောစကားကို။ ဇာတိယာ၊ ဖွားသည်မှစ၍။ ဝီသတိ ဝဿံ၊ နှစ် နှစ်ဆယ်ရှိသော သူကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၄၀၆။ အညံ ဥပသမ္ပာဒေတီတိ၊ အညံ ဥပသမ္ပာဒေတိဟူသည်ကား။ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည် လည်းကောင်း။ အာစရိယော ဝါ၊ ကမ္မဝါစာဆရာသည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ပဉ္စင်းခံ၏။ သောပီတိ၊ သောပီဟူသည်ကား။ ဥပသမ္ပာဒေန္တောပိ၊ ပဉ္စင်းခံသော သူသည်လည်း။ အနုပသမ္ဖန္နော၊ ပဉ္စင်းမဖြစ်။ ဦနဝီသတိဝဿတာ၊ အနှစ် နှစ်ဆယ်အောက် ယုတ်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုအနှစ် နှစ်ဆယ်မပြည့်သည်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဥပဇ္ဈာယေန၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဥပသမ္ပာဒနံ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤ နှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၀၉။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ထေယျသတ္ထဘာဝေါ၊ ကင်းခိုးသော ကုန်သည်၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ သံဝိဓာနံ၊ တိုင်ပင်ခြင်းလည်းကောင်း။ (နိ-၉၄) အဝိသင်္ကေတေန၊ အချိန်းအချက် မလွဲသဖြင့်။ ဂမနံ၊ သွားခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၁၂။ သတ္တမံ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

၈၊ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၈] ၄၁၂။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ အန္တရာယန္တိ၊ အန္တရာယံဟူသည်ကား။ အန္တရာဝေမဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဧတိ အာဂစ္ဆတိ၊ လာတတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အန္တရာယော၊ အန္တရာယ်မည်၏။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိအနတ္ထော၊ ပစ္စုပ္ပန်အကျိုးမဲ့အစရှိသည်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တံ၊ ထိုအန္တရာယ်ကို။ အာနန္တရိယဓမ္မာတိ၊ အာနန္တရိယဓမ္မာဟူသည်ကား။ အနန္တရေ ဘဝေ၊ အခြားမဲ့ဘဝ၌။ ဖလ နိဗ္ဗတ္တနေ၊ အကျိုးကို ဖြစ်စေခြင်း၌။ နိယုတ္တာ၊ ယယှဉ်ကုန်သော။ စေတနာဒိဓမ္မာ၊ စေတနာအစရှိသော တရားတို့တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ “န သဂ္ဂဿာ”တိ ဣဒံ၊ န သဂ္ဂဿာဟူသောဤစကားကို။ ဘိက္ခုနီဒူသနကမ္မဿ၊ ဘိက္ခုနီဒူသနကံ၏။ အာနန္တရိယတ္တာဘာဝတော၊ အနန္တရိယအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အရိယသာဝိကာသု စ၊ အရိယသာဝိကာဖြစ်သော မိန်းမတို့၌ လည်းကောင်း။ ကလျာဏ ပုထုဇ္ဇနဘူတာယ စ၊ ကလျာဏ ပုထုဇဉ်ဖြစ်သော မိန်းမ၌ လည်းကောင်း။ ဗလက္ကာရေန၊ နိုင်ထက်မူသဖြင့်။ ဒူသေန္တဿ၊ ဖျက်ဆီးသောသူအား။ အာနန္တရိယသဒိသမေဝ၊ အာနန္တရိယကံနှင့် အလားတူသည်သာလျှင်တည်း။ မောက္ခန္တရာယိကတာ ပန၊ မဂ်ဖိုလ်၏ အန္တရာယ် အဖြစ်ကိုကား။ လောလာယပိ၊ လျှပ်ပေါ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ပကတတ္တဘိက္ခုနိယာ၊ ပကတိသီလရှိသော ဘိက္ခုနီမ၌။ ဒူသကဿ၊ ဖျက်ဆီးသောသူအား။ တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ၊ ထိုကိုယ်၏ အဖြစ်၌။ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိယာ၊ မဂ်ဖြစ်ခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။

တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ၊ ထိုကိုယ်၏ အဖြစ်၌။ အနိဝတ္တနကာ၊ မဆုတ်နစ်ကုန်သော။ အဟေတုက အကိရိယနတ္ထိကဒိဋ္ဌိယော၊ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ, အကိရိယဒိဋ္ဌိ, နတ္ထိကဒိဋ္ဌိတို့သည်။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဓမ္မာ၊ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတရားတို့တည်း။ ပဏ္ဍကာဒီနံ၊ ပဏ္ဍုက်အစရှိသည်တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နိဒဿနမျှသာတည်း။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဒုဟေ (နိ-၉၅) တုကာ ဟေတုကပဋိသန္ဓိယော၊ ဒွိဟိတ် အဟိတ်ပဋိသန္ဓေတို့သည်။ ဝိပါကန္တရာယိကာဝ၊ ဝိပါကန္တရာယ်တို့သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဒုဟေတုကာနမ္ပိ၊ ဒွိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ မဂ္ဂါနုပ္ပတ္တိတော၊ မဂ် မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။

အယန္တိ၊ အယံဟူသည်ကား။ အရိဋ္ဌော၊ အရိဋ္ဌသည်။ ရသေန ရသန္တိ၊ ရသေန ရသံဟူသည်ကား။ အနဝဇ္ဇေန၊ အပြစ်မရှိသော။ ပစ္စယပရိဘုဉ္ဇနရသေန၊ ပစ္စည်းကို သုံးဆောင်ခြင်းတည်းဟူသော အရသာနှင့်။ ပဉ္စ ကာမဂုဏရသံ၊ ငါးပါးသောကာမဂုဏ်အရသာကို။ သမောဓာနတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဥပနေန္တော ဝိယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဃဋေန္တော ဝိယ၊ စပ်၍လွန်းသကဲ့သို့။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သော ဧဝ ပါဌော၊ ထိုဃဋေန္တော၊ ဟူသော ပါဌ်လျှင်တည်း။

“အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ”တိ ဧတ္ထ၊ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာဟူသောပုဒ်၌။ အဋ္ဌိ ဧဝ၊ အရိုးကိုသာလျှင်။ နိမံသတာယ၊ အသားကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကင်္ကလန္တိ စ၊ ကင်္ကလဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ပလိဘဉ္စနဋ္ဌေနာတိ၊ ပလိဘဉ္စနဋ္ဌေနဟူသည်ကား။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ပတနဋ္ဌေန၊ ကျစေတတ်သော အနက်ကြောင့်။ အဓိကုဋ္ဋနဋ္ဌေနာတိ၊ အဓိကုဋ္ဋနဋ္ဌေနာဟူသည်ကား။ အတိ ဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ကုဋ္ဋနဋ္ဌေန၊ နုပ်နုပ်စဉ်းရာ ဖြစ်သောအနက်ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “တထာဟံ ဘဂဝတာ၊ ပ။ နာလံ အန္တရာယာယာ”တိ ဣဒံ၊ တထာဟံ ဘဂဝတာ၊ ပ။ နာလံ အန္တရာယာယာဟူသောစကားကို။ ဝတ္ထုအနုရူပတော၊ အရိဋ္ဌဝတ္ထုနှင့်လျော်စွာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအရိဋ္ဌအတူ။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ အညေနာပိ အာကာရေန၊ တပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော စကားကို။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ ဝုတ္တေပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ အမုဉ္စိတွာ၊ မလွှတ်မူ၍။ ဝေါဟရန္တဿာပိ၊ ပြောဆိုသော ရဟန်းအားလည်း။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဟောတော်မူသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ တဒနုဂုဏံ သမနုဘာသနကမ္မဝါစံ၊ ထိုရဟန်းနှင့်လျော်စွာ ဆုံးမသော ကမ္မဝါစာကို။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်သို့။ အာရော ပေတုဉ္စ၊ တင်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ကို။ အဒဿနာဒီသု၊ မရှုခြင်းအစရှိသည်တို့ကြောင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ အဘိရုစိတံ၊ နှစ်သက်အပ်သော ဝတ္ထုကို။ နိမိတ္တံ ကတွာ၊ အမှတ်ပြု၍။ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ၊ ဥက္ခေပနီယကံကို။ (နိ-၉၆) ကာတုဉ္စ၊ ပြုခြင်းငှာလည်းကောင်း။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ သမနုဘာသနံ၊ သမနုဘာသန ကမ္မဝါစာကို။ အကတွာပိ၊ မပြုပဲလည်း။ “မာ ယသ္မာ ဧဝံ အဝစာ”တိ၊ မာ ယသ္မာ ဧဝံ အဝစာဟူ၍။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဝုတ္တမတ္တေ၊ ဆိုကာမျှ၌။ လဒ္ဓိယာ၊ အယူကို။ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနပစ္စယာယ၊ မစွန့်ခြင်းလျှင်အကြောင်းရှိသော။ ဒုက္ကဋာပတ္တိယာပိ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်ဖြင့်လည်း။ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ၊ ဥက္ခေပနီယကံကို။ ကာတုမ္ပိ၊ ပြုခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတေဝ၊ အပ်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဓမ္မကမ္မတာ၊ ဓမ္မကံ၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ သမနုဘာသနာယ၊ ကမ္မဝါစာရွက်၍ ဆုံးမခြင်းဖြင့်။ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနံ၊ အယူကို မစွန့်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၉၊ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၄၉] ၄၂၄။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ “ဥက္ခိတ္တော အနောသာရိတော”တိ၊ ဥက္ခိတ္တော အနောသာရိတောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အရိဋ္ဌဿ၊ အရိဋ္ဌအား။ ဥက္ခေပနီယကမ္မ၊ ဥက္ခေပနီယကံကို။ ကာတုမ္ပိ၊ ပြုခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတေဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၄၂၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဧကစ္ဆန္နေ”တိ၊ ဧကစ္ဆန္နေဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နာနူပစာရေပိ၊ နာနူပစာရလည်းဖြစ်သော။ ဧကစ္ဆန္နေ၊ တစ်မိုးတည်းဖြစ်သော ကျောင်း၌။ နိပဇ္ဇနေ၊ အိပ်ခြင်းကြောင့်။ ပဏ္ဏတ္တိ၊ ဝိနည်းပညတ်ကို။ အဇာနန္တဿ၊ မသိသော။ အရဟတောပိ၊ ရဟန္တာအားလည်းကောင်း။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာနမ္ပိ၊ ဥက္ခိတ္တသို့ အစဉ်လိုက်သော ရဟန်းတို့အားလည်းကောင်း။ ပါစိတ္တယမေဝ၊ ပါစိတ်အာပတ်သာလျှင်တည်း။ အကတာနုဓမ္မတာ၊ သွင်းခြင်းကိုမပြုအပ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ သမ္ဘောဂါဒိကရဏံ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းအစရှိသည်ကို ပြုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၉၇) ၄၂၈။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပိရေတိ၊ ပိရေ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ သမ္ဗောဓနတ္ထေ၊ နိုးခြင်း, သိစေခြင်းအနက်၌။ (သမ္ဘာဝနတ္တေ၊ ဟူ၍လည်းရှိ၏။ ထင်စွာပြုခြင်း အနက်၌ပေး။) နိပါတပဒံ၊ နိပါတ်ပုဒ်တည်း။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကားရပ်သည်။ အနန္တရသိက္ခာပဒဒွယေ၊ အခြားမဲ့သော သိက္ခာပုဒ်နှစ်ခု၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

ကဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ကဏကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သတ္တမော၊ ခုနှစ်ခုမြောက်သော။ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ၊ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈၊ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂ

၁၊ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၃၄။ အဋ္ဌမဝဂ္ဂဿ၊ အဋ္ဌမဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပထမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ ပညတ္တေန၊ ပညတ်တော်မူသော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်း လည်းကောင်း။ အသိက္ခိတုကာမဿ၊ မကျင့်လိုသော ရဟန်း၏။ လေသေန၊ မမြွက်ထောင်သဖြင့်။ ဧဝံ ဝစနံ၊ ဤသို့။ န တာဝါဟံ ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ၊ စသည်ဖြင့် ဆိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ ဝိလေခနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၃၈။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ အလဇ္ဇိတာတိ၊ အလဇ္ဇိတာဟူသည်ကား။ အလဇ္ဇိတာယ၊ အရှက်မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သေသေသုပိ၊ အညာဏတာ၊ အစရှိသော ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တံ အာပဇ္ဇတီတိအာဒိ၊ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တံ အာပဇ္ဇတီ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနညေဝ၊ ရဟန်းယောကျာ်းရဟန်းမိန်းမတို့အား သာလျှင်။ အလဇ္ဇိလက္ခဏံ၊ အလဇ္ဇီလက္ခဏာကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သာမဏေရာဒီနဉ္စ၊ သာမဏေအစရှိသည်တို့နှင့်လည်းကောင်း။ ဂဟဋ္ဌာနဉ္စ၊ လူတို့နှင့် လည်းကောင်း။ သာဓာရဏဝသေန၊ ဆက်ဆံသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ယထာသကံ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမနပဋိဂူဟနာဒိတော၊ အကြင်အကြင် မိမိတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကိုလွန်ကျူးခြင်း, အံ့ဖွယ်သရဲ စဉ်းလဲ၍ ပြုခြင်းအစရှိသောအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ လဇ္ဇိလက္ခဏေပိ၊ လဇ္ဇီလက္ခဏာ၌လည်း။ ဧသေတ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ [စာမျက်နှာ-၅၀] ကုက္ကုစ္စေ၊ အလို့လိုသည်။ (နိ-၉၈) ဥပ္ပန္နေပိ၊ ဖြစ်လျက်လည်း။ မဒ္ဒိတွာ၊ ကျော်နင်း၍။ ကရောန္တောပိ၊ ပြုသော သူသည် လည်းကောင်း။ ကပ္ပိယေ၊ အပ်သည်၌။ အကပ္ပိယသညိတာယ၊ မအပ်ဟု အမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကရောန္တောပိ၊ ပြုသောသူသည်လည်းကောင်း။ တင်္ခဏိကာယ အလဇ္ဇိတာယ၊ ထိုခဏ၌ယှဉ်သော အလဇ္ဇီအဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကိဉ္စာပိ ကရောန္တိ၊ အကယ်၍ကား ပြုကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပြုကုန်သော်လည်း။ ဘေဒေ၊ ပြားသောအရာ၌။ ကုက္ကုစ္စာဒိ၊ ကုက္ကုစ္စအစရှိသည်ကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ဝိဇ္ဇိပုတ္တကာတိ၊ ဝိဇ္ဇိပုတ္တကာဟူသည်ကား။ ဒသဝတ္ထုဒီပကာ၊ ဝတ္ထုဆယ်ပါးကိုပြသော ရဟန်းတို့တည်း။ “ပရူပဟာရအညာဏကင်္ခါပရဝိတာရဏာဒိဝါဒါ”တိ ဧတ္ထ၊ ပရူပဟာရအညာဏကင်္ခါပရဝိတာရဏာဒိဝါဒါဟူသောပုဒ်၌။ အရဟတ္တံ၊ ရဟန္တာအဖြစ်ကို။ ပဋိဇာနန္တာနံ၊ ဝန်ခံကုန်သော။ ကုဟကာနံ၊ အံ့ဖွယ်သရဲစဉ်းလဲကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ၊ သုက်လွတ်ခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ “မာရကာယိကာ၊ မာရ်နတ်၏ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဒေဝတာ၊ နတ်တို့သည်။ အသုစိံ၊ သုက်ကို။ ဥပသံဟရန္တီ”တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏ ဟူ၍။ ဂါဟိနော၊ ယူသောသူတို့သည်။ ပရူပဟာရဝါဒါ နာမ၊ ပရူပဟာှုရဝါဒရှိသူတို့မည်ကုန်၏။ အရဟတော၊ ရဟန္တာအား။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဣတ္တိပုရိသာဒီနံ၊ မိန်းမ ယောကျ်ားစသည်တို့၏။ နာမာဒိအဇာနနေ၊ အမည်အစရှိသည်ကို မသိခြင်းကြောင့်။ အညာဏံ၊ မောဟသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမိန်းမယောကျ်ားစသည်တို့၏ အမည်အစရှိသည်၌။ သန္နဋ္ဌာနာဘာဝေန၊ ဆုံးဖြတ်နိုင်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ကင်္ခါ စ၊ ယုမှားခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ပရတော၊ သူတစ်ပါးတို့အထံမှ။ သုတွာ၊ ကြား၍။ နာမာဒိဇာနနေန၊ အမည်အစရှိသည်ကို သိခြင်းကြောင့်။ ပရဝိစာရဏော၊ သူတစ်ပါးကို မေးစစ်ရခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝါဒိနော၊ ယူသောသူတို့သည်။ အညာဏ ဝါဒါ စ၊ အညာဏဝါဒ၊ မည်ကုန်သည် လည်းကောင်း။ ကင်္ခါဝါဒါ စ၊ ကင်္ခါဝါဒမည်ကုန်သည် လည်းကောင်း။ ပရိဝိစာရဏဝါဒါ စ၊ ပရိဝိစာရဏဝါဒမည်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေသဉ္စ၊ ထိုအညာဏဝါဒ၊ အစရှိသည်တို့၏ လည်းကောင်း။ မဟာသံဃိကာဒီနဉ္စ၊ မဟာသံဃိကအစရှိသောအယူတို့၏လည်းကောင်း။ ဝိဘာဂေါ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏေ၊ ကထာဝတ္ထုကျမ်း၌။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၉၉) “စတ္တာရော မဂ္ဂါ စ ဖလာနိ စာ”တိ ဧတ္ထ၊ စတ္တာရော မဂ္ဂါ စ ဖလာနိ စာဟူသောပုဒ်၌။ စ၊ ကာရေန၊ စသဒ္ဒါဖြင့်။ အဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါပိ၊ အဘိညာဉ်, ပဋိသမ္ဘိဒါတိုကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ သိမ်းယူအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကေစီတိ၊ ကေစိဟူသည်ကား။ ပရိယတ္တိဓရာ၊ ပရိယတ် ကိုဆောင်ကုန်သော။ ဓမ္မကထိကာ၊ ဓမ္မကထိကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ကေစီတိ၊ ကေစိဟူသည်ကား။ ပဋိပတ္တိဓရာ၊ ပဋိပတ်ကိုဆောင်ကုန်သော။ ပံသုကူလိကတ္ထေရာ၊ ပံ့သကူဆောင် မထေရ်တို့တည်း။ “ဣတရေ ပနာ”တိအာဒီသု၊ ဣတရေ ပနာ၊ အစရှိသောစကးတို့၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဓမ္မကထိကတ္ထေရာ၊ ဓမ္မကထိကမထေရ်တို့သည်။ ပံသုကူလိကတ္ထေရေဟိ၊ ပံ့သကူဆောင်မထေရ်တို့က။ အာဘတံ၊ ဆောင်အပ်သော။ သုတ္တံ၊ ဣမေသု စ သုဘဒ္ဒဘိက္ခု သမာဓိ ဟရေယျုံ၊ အစရှိသော သုတ်ကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ (အာဟံသု၊ ၌ စပ်လေ။)

“ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်။ သုတ္တန္တာ၊ သုတ္တန်တို့သည်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်။ ဝိနယော၊ ဝိနည်းသည်။ ဒိပ္ပတိ၊ တောက်ပ၏။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ သူရိယေ သူရိယဿ၊ နေ၏။

အဗ္ဘုဋ္ဌိတေ ယထာ၊ တက်ဆဲ တက်ကုန်သောအခါကဲ့သို့။ အာလောကံ၊ သာသနာတည်းဟူသောအရောင်အလင်းကို။ ရက္ခန္တိ၊ စောင့်ကုန်၏။

သုတ္တန္တေသု၊ သုတ္တန်တို့သည်။ အသန္တေသု၊ မရှိကုန်သော်။ ဝိနယမှိ စ၊ ဝိနည်းသည်လည်း။ ပမုဋ္ဌေ၊ မေ့လျော့ ပျောက်ပျောက်သည်ရှိသော်။ သူရိယေ သူရိယဿ၊ နေ၏။ အတ္ထင်္ဂတေ ယထာ၊ ဝင်သောအခါ၌ကဲ့သို့။ လောကေ၊ လောက၌။ တမော၊ အမိုက်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။

သုတ္တန္တေ၊ သုတ္တန်ကို။ ရက္ခိတေ သန္တေ၊ စောင့်သည်ရှိသော်။ ပဋိပတ္တိ၊ ပဋိပတ်ကို။ ရက္ခိတာ၊ စောင့်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဋိပတ္တိယံ၊ ပဋိပတ်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ ယောဂက္ခေမာ၊ ယောဂကုန်ခြင်းမှ။ န ဓံသတိ၊ မပျက်စီး”။ဣဒံ သုတ္တံ၊ ဤဂါထာရှိသော သုတ်ကို။ အာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ အတ္တနောဝ၊ မိမိ၏သာလျှင်။ ဝါဒံ၊ အယူကို။ ပတိဋ္ဌပေန္ထာ၊ တည်စေကုန်လျက်။ ပါရာဇိကာနာပဇ္ဇနဝသေန၊ ပါရာဇိကမရောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဌိတာ၊ တည်သော ရဟန်းတို့သည်။ ပဋိပတ္တိသင်္ဂဟိတာ၊ ပဋိပတ်နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်၏။ ပရိယတ္တိယေဝ၊ ပရိယတ္တိသည်သာလျှင်။ မူလံ၊ အရင်းတည်း။ (နိ-၁၀၀) ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟံသု၊ ဆိုကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သစေ ပဉ္စ ဘိက္ခူ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ရက္ခဏကာ၊ ပ။ သာသနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဂမယိဿန္တီ”တိ၊ သစေ ပဉ္စ ဘိက္ခူ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ရက္ခဏကာ၊ ပ။ သာသနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဂမယိဿန္တိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧတေန စ၊ ဤ သစေ ပဉ္စ ဘိက္ခူ၊ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်လည်း။ ပရိက္ခီဏေ ကာလေ၊ သာသနာကုန်ခန်းသော အခါ၌။ လဇ္ဇိဂဏံ၊ လဇ္ဇီဂိုဏ်းကို။ အလဘန္တေန၊ မရသော။ ဝိနယဓရေန၊ ဝိနည်းဓိုရ်သည်။ ပကတတ္တေ၊ ပါရာဇိကမရောက်ကုန်သောည။ အလဇ္ဇိနောပိ၊ အလဇ္ဇီတို့ကိလည်း။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ရုံးစု၍။ တေဟိ၊ ထိုအလဇ္ဇီတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဓမ္မာမိသသမ္ဘောဂံ သံဝါသံ၊ ဓမ္မအာမိသ သုံးဆောင်ခြင်း, ပေါင်းဖော် ခြင်းကို။ ကရောန္တေန၊ ပြုသဖြင့်။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ကုလပုတ္တေ၊ အမျိုးသားတို့ကို။ ဥပသမ္ပာဒေတွာ၊ ပဉ္စင်းခံ၍။ [စာမျက်နှာ-၅၁] သာသနံ၊ သာသနာကို။ ပဂ္ဂဟေတုံ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဂရဟိတုကာမတာ၊ ကဲ့ရဲ့လိုသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သိက္ခာပဒဝိဝဏ္ဏနံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ကဲ့ရဲ့ခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဝိလေခနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဝိလေခနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ မောဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၄၄။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကော ပန ဝါဒေါ ဘိယျောတိ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ဘိယျောဟူသည်ကား။ တေဟိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ထိုတစ်ပါးသော ရဟန်းတို့သည်။ ဒိဋ္ဌဒွတ္တိဝါရတော၊ မြင်အပ်သော နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်ထက်။ ဘိယျေပိ၊ လွန်စွာလည်း။ ဝိတ္တာရေန၊ အကျယ်အားဖြင့်။ ပါတိမောက္ခေ၊ ပါတိမောကကို။ ဥဒ္ဒိသိယမာနေ၊ ပြအပ်သည်ရှိသော်။ နိသိန္နပုဗ္ဗတာ၊ နေဖူးသော အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ စေ၊ ရှိသည်ဖြစ်ငြားအံ့။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်ထက် အလွန် နေဖူးရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုဖွယ်သည်။ ကိမေဝ အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိတော့အံ့နည်း။ အာပတ္တိမောက္ခော၊ အာပတ်မှ လွတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ ဧဝ၊ မရှိသည်သာတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ “တဉ္စ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ တဉ္စ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗောဟူသောဝါကျ၌။ တန္တိ၊ တံဟူသော ပုဒ်သည်။ ကာရဏတ္ထေ၊ ကရိုဏ်းအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်ရှိသော ပုဒ်တည်း။ တာယ၊ ထိုအာပတ်ဖြင့်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ယထာ၊ အကြင် (နိ-၁၀၁) အခြင်းအရာဖြင့်။ ဓမ္မော စ၊ တရားသည် လည်းကောင်း။ ဝိနယော စ၊ ဝိနည်းသည်လည်းကောင်း။ ဌိတော၊ တည်၏။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်။ တာယ အာပတ္တိယာ၊ ထိုအာပတ်ဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မေဟာရောပနံ၊ မောဟသို့ တင်ခြင်းလည်းကောင်း။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ သုတဘာဝေါ၊ ပါတိ မောက်ကို နာဖူးသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ မောဟေတုကာမဿ၊ မိုက်လိုသောရဟန်း၏။ မောဟနံ၊ မိုက်ခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

မောဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ မောဟနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၊ ပဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၅၁။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌့။ “ကယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ကယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါဟူသောပုဒ်၌။ ပါသာဏာဒိနိဿဂ္ဂိယပဟာရောပိ၊ ကျောက်ခဲ အစရှိသည်ဖြင့် ပစ်၍ ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတော၊ ရေတွက်အပ်၏။

၄၅၂။ “ရတ္တစိတ္တော”တိ၊ ရတ္တစိတ္တောဟူသောစကားကို။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန၊ ကာယသံသဂ္ဂရာဂအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ မေထုနရာဂေန၊ မေထုန်ရာဂဖြင့်။ ပဟရတော၊ ပုတ်ခတ်သော ရဟန်းအား လည်းကောင်း။ ပုရိသာဒီသု၊ ယောကျ်ားအစရှိသည်တို့၌။ ပဟရန္တဿ၊ ပုတ်ခတ်သော ရဟန်းအား လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သာလျှင်တည်း။ မောက္ခာဓိပ္ပါယေန၊ လွတ်စေလိုသဖြင့်။ ဒဏ္ဍကောဋိယာ၊ လှန်ကန်စွန်းဖြင့်။ သပ္ပါဒိံ၊ မြွေအစရှိသည်ကို။ ဃဋ္ဋေတွာ၊ ခတ်၍။ မဏ္ဍူကာဒိံ၊ ဖားအစရှိသည်ကို။ မောစေန္တဿပိ၊ လွှတ်သောရဟန်းအားလည်း။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့်သည်လျှင်တည်း။ ကုပိတတာ၊ အမျက်ထွက်သော အဖြစ် လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းကို။ န မောက္ခာဓိပ္ပါယေန၊ လွတ်စေလိုသည် မဟုတ်ပဲ။ ပဟာရော၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဟာရသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၊ တလသသတ္တိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၅၂] ၄၅၇။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ “န ပဟရိတုကာမတာယ ဒိန္နတ္တာ ဒုက္ကဋ”န္တိ ဧတ္ထ၊ န ပဟရိတုကာမတာယ ဒိန္နတ္တာ ဒုက္ကဋံဟူသောပုဒ်၌။ ဣဒံ ဒုက္ကဋံ၊ ဤဒုက္ကဋ်သည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ပဟာရပစ္စယာ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်း ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဟောတိ ကိံ၊ ဖြစ် (နိ-၁၀၂) သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား။ ဥဂ္ဂိရဏပစ္စယာ၊ မိုးခြင်း, ရွယ်ခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဟောတိ ကိံ၊ ဖြစ်သလော။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနတည်း။ ဥဂ္ဂိရဏပစ္စယာဝ၊ ရွယ်ခြင်း, မိုးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဟာရပစ္စယာ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်း ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပဟရိတုကာမတာယ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသောအဖြစ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ တပ္ပစ္စယာ၊ ထိုပုတ်ခတ်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ကာစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ န ယုတ္တာ၊ မသင့်။ ဥဂ္ဂိရဏဿ ပန၊ ရွယ်ခြင်း, မိုးခြင်းကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သဘာဝေန၊ သဘောအားဖြင့်။ အသဏ္ဌိတတ္တာ၊ မတည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်သည်။ န ဇာတံ၊ မဖြစ်။ အသုဒ္ဓစိတ္တေန၊ မစင်ကြယ်သော စိတ်ဖြင့်။ ကတပယောဂတ္တာ စ၊ ပြုအပ်သော ပယောဂ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤမိုးအပ်သော တုတ်, လှန်ကန်ကို မဟန်မသိမ်းနိုင်သောကြောင့် ခတ်မိရာ၌။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းသည်။ န ယုတ္တာ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

၄၅၈။ ပုဗ္ဗေတိ၊ ပုဗ္ဗေဟူသည်ကား။ အနန္တရသိက္ခာပဒေ၊ အနန္တရသိက္ခာပုဒ်၌။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကားရပ်သည်။ အနန္တရသဒိသမေဝ၊ အခြားမဲ့သိက္ခာပုဒ်နှင့် တူသလျှင်ကတည်း။

တလသတ္တိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ တလသတ္တိကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ အမူလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၅၉။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ “အတ္တပရိတ္တာဏံ ကရောန္တော”တိ ဣဒံ၊ အတ္တပရိတ္တာဏံ ကရောန္တောဟူသောစကားကို။ ဝေရမူလိကာ၊ ရန်ငြိုးလျှင်မူလရှိသော။ အနုဒ္ဓံသနာ၊ စွပ်စွဲဖျက်ဆီးခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အနုဒ္ဓံသနက္ခဏေ ပန၊ ဖျက်ဆီးသောခဏ၌ကား။ ကောပစိတ္တမေဝ၊ အမျက်စိတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ဒုက္ခဝေဒန”န္တိ၊ ဒုက္ခဝေဒနံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကားရပ်သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

အမူလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အမူလကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၀၃)

၇၊ ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၆၄။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ အဖာသုကာမတာ၊ မချမ်းသာသည်ကို အလိုရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ကုက္ကုစ္စပ္ပါဒနံ၊ အလို့လိုဖြစ်စေခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၈၊ ဥပဿုတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၇၁။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ သုယျတိ၊ ကြားအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သုတိ၊ သုတိမည်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုစကား၏။ သမီပံ၊ အနီးတည်း။ ဥပဿုတိ၊ စကား၏ အနီးတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “သုယျတိ ဧတ္ထာတိ သုတီ”တိ၊ သုယျတိ ဧတ္ထာတိ သုတိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထေ၊ အဓိကရဏအနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ သဝနဋ္ဌာနသမီပေ၊ ကြားအပ်သော အရပ်၏ အနီးဖြစ်သော။ အညသ္မိံ၊ တစ်ပါးသော။ အဿဝနဋ္ဌာနေ၊ မကြားရာအရပ်၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ အဋ္ဌကထာပဉ္စ၊ အဋ္ဌကထ၌လည်း။ ဥပဿုတိသဒ္ဒေဿဝ၊ ဥပဿုတိ၊ သဒ္ဒါ၏သာလျှင်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ယတ္ထဌတွာ”တိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သုတိ၊ သဒ္ဒမတ္တဿ၊ သုတိသဒ္ဒါမျှ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ န ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။

[စာမျက်နှာ-၅၃] ၄၇၃။ “ဧကပရိစ္ဆေဒေနာ”တိ၊ ဧကပရိစ္ဆေဒေနဟူသောစကားကို။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ အကိရိယတော၊ အကိရိယာကြောင့်။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ ကိရိယတော၊ ကိရိယာကြောင့်။ သမုဋ္ဌာနသာမညေန၊ ဖြစ်ခြင်းတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပသမ္ပန္နေ၊ ပဉ္စင်း၌။ စောဒနာဓိပ္ပါယော၊ စောဒနာလိုခြင်းလည်းကောင်း။ သဝနံ၊ နားထောင်ခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သသည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဥပဿုတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥပဿုတိသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၀၄)

၉၊ ခိယျနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၇၃။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဓမ္မကမ္မတာ၊ ဓမ္မကံ၏အဖြစ် လည်းကောင်း။ ဇာနနံ၊ သိခြင်းလည်းကောင်း။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ခိယျန၊ ရှုံ့ချခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ခိယျနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ခိယျနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၀၊ ပက္ကမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၈၁။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝိနိစ္ဆယကထာယ၊ အဆုံးအဖြတ်စကား၏။ ဓမ္မိကတာ၊ တရားနှင့် လျော်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ တံ၊ ထို တရားနှင့်လျော်သည်ကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ကမ္မတော၊ ကံပြုသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဧကသီမဋ္ဌဿ၊ တစ်သိမ်တည်း၌တည်သော။ သမာနသံဝါသိကဿ၊ တူသောပေါင်းဖော်ခြင်းရှိသော ရဟန်း၏။ ဟတ္ထပါသဝိဇဟနံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကိုစွန့်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပက္ကမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပက္ကမနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၁၁၊ ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၄၈၄။ ဧကာဒသမေ၊ ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်း၏။ ဓမ္မေန၊ တရားသဖြင့်။ လဒ္ဓသမ္မုတိတာ၊ ရအပ်သော သမ္မုတိရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ သံဃေန၊ သံဃာနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ခိယျိတုကာမတာယ၊ ရှုံ့ချလိုသောအဖြစ်ဖြင့်။ ခိယျနံ၊ ရှုံ့ချခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၈၉။ ဒွါဒသမံ၊ ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

အဋ္ဌမော၊ ရှစ်ခုမြောက်သော။ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ၊ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၉၊ ရာဇဝဂ္ဂ

၃၊ အန္တေပုရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၅၄] ၄၉၉။ နဝမဝဂ္ဂဿ၊ နဝမဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ “သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော”တိ ဧတ္ထ၊ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကောဟူသောပုဒ်၌။ ဂဟဏီတိ၊ ဂဟဏီဟူသည်ကား။ ဂဗ္ဘာသယသညိတော၊ သူငယ်အိမ်ဟုဆိုအပ်သော။ မာတုကုစ္ဆိပဒေသော၊ (နိ-၁၀၅) အမိဝမ်းတိုက်အရပ်တည်း။ အဿ၊ ထိုသူအား။ ပုရိသန္တရသုက္ကာသမ္ဖုဋ္ဌတာယ၊ ယောကျ်ားတစ်ပါး၏ သုက်ဖြင့် မထိမရောက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (သံသုဒ္ဓါ၊ ကောင်းစွာ စင်ကြယ်သော။ သာ၊ ထိုအမိဝမ်းတိုက်သည်။ အတ္တိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။) သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော၊ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကေမည်၏။ အဘိသိတ္တခတ္တိယတာ၊ အဘိသိက်ခံသော မင်း၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဥဘိန္နံ၊ မင်း, မိဖုရားနှစ်ယောက်တို့၏။ သယနိဃရတော၊ အိပ်ရာတိုက်ခန်းမှ။ အနိက္ခန္တတာ၊ မထွက်ခြင်းလည်းကောင်း။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတဿ၊ ရှေး၌မသိစေသောရဟန်း၏။ ဣန္ဒခီလာတိက္ကမော၊ တံခါးခုံကိုလွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

အန္တေပုရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အန္တေပုရသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၀၆။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ “အာဝသထဿာ”တိ ဧတ္ထ၊ အာဝသထဿာဟူသောပုဒ်၌။ အန္တောအာရာမေ ဝါ၊ အရံ အတွင်း၌ မူလည်း။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ အညတ္ထ ဝါ၊ တစ်ပါးသော အရပ်၌ မူလည်း။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ယတ္ထကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တစ်ခုခုသော အရပ်၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ နေရာအရပ်သည်။ အာဝသထော နာမ၊ အာဝသထေမည်၏။ ဆန္ဒေနာပိ ဘယောနပီတိ၊ ဆန္ဒေနာပိ ဘယောနပီဟူသည်ကား။ ဝဍ္ဎကိအာဒီသု၊ လက်သမားအစရှိသည်တို့၌။ ဆန္ဒေန၊ ချစ်သဖြင့်။ ရာဇဝလ္လဘေသု၊ မင်းကျွမ်းဝင်သော သူတို့၌။ ဘယေန၊ ကြောက်သဖြင့်။ အာကိဏ္ဏမနုဿေပိဇာတေ။ ပ။ အာသင်္ကန္တီ တိ၊ အာကိဏ္ဏမနုဿေပိဇာတေ။ ပ။ အာသင်္ကန္တိဟူသည်ကား။ တသ္မိံ နိမ္မနုဿဋ္ဌာနေ၊ ထို လူမရှိရာအရပ်၌။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အာကိဏ္ဏမနုဿေ၊ ပြွမ်းသော လူရှိသည်။ ဇာတေပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ ဝိသရိတွာ၊ မေ့လျော့၍။ ဂမနကာလေ၊ သွားသောအခါ၌။ အညဿ၊ တစ်ပါးသောသူတို့ကို။ အဒိဋ္ဌတ္တာ၊ မမြင်သောကြောင့်။ တမေဝဘိက္ခုံ၊ ထိုရဟန်းကိုသာလျှင်။ အာသင်္ကန္တိ၊ တွေးတောကုန်၏။ ပတိရူပံ နာမ၊ ပတိရူပံမည်သည်ကား။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍေ၊ အပ်သော ဘဏ္ဍာ၌။ သယံ၊ မိမိသည်။ ပံသုကူလံ၊ ပံ့သကူကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ အကပ္ပိယဘဏ္ဍေ၊ မအပ်သော ဘဏ္ဍာ၌။ ပတိရူပါနံ၊ တော်သင့်ကုန်သော။ ဥပါသကာဒီနံ၊ ဒါယကာ စ သူတို့အား။ ဒေဿတွာ၊ ပေးစေ၍။ နိရပေက္ခာဂမနံ ဝါ၊ မငဲ့မကွက် သွားခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ပတိရူပံ နာမ၊ ပတိရူပံမည်၏။ သမာဒပေတွာတိ၊ သမာဒပေတွာဟူသည်ကား။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်စေ၍။ ပရသန္တကတာ၊ (နိ-၁၀၆) သူတစ်ပါးဥစ္စာအဖြစ် လည်းကောင်း။ ဝိဿာသဂ္ဂါဟ ပံသုကူလသညာနံ၊ အကျွမ်းဝင်၍ယူသောအဖြစ် ပံ့သကူအမှတ်တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုတော်မူသော အကြောင်းမရှိပဲ။ ဥဂ္ဂဟဏာဒိ၊ ခံခြင်းအစရှိသည် လည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ရတနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ဝိကာလဂါမပ္ပဝိပသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၀၈။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဘယကထန္တိ၊ ဘယကထံဟူသည်ကား။ ရာဇစောရာဒိဘယံ ဝါ၊ မင်း ခိုးသူအစရှိသော ဘေးကိုလည်းကောင်း။ ရောဂါမနုဿဒုဗ္ဘိက္ခကန္တာရာဒိဘယံ ဝါ၊ အနာဘေး ဘီလူးဘေး ငတ်မွတ်ခြင်းဘေး ခရီးခဲဘေး အစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု၍။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သောစကားတည်း။ ဝိသိခါကထန္တိ၊ ဝိသိခါကထံဟူသည်ကား။ သုနိဝိဋ္ဌာဒိဝီထိကထံ၊ ကောင်းစွာတည်၏ စသည်ဖြင့် ပြောသောခရီးစကားတည်း။ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထန္တိ၊ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံဟူသည်ကား။ ဥဒကတိတ္ထကထံ၊ ရေဆိပ်စကားတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ကုမ္ဘဒါသီကထံ၊ အိုးရွက်သော ကျွန်မစကားတည်း။ ပုဗ္ဗပေတကထန္တိ၊ ပုဗ္ဗပေတကထံဟူသည်ကား။ အတီတဉာတိကထံ၊ လွန်လေပြီးသော ဆွေမျိုးစကားတည်း။ နာနတ္တကထန္တိ၊ နာနတ္တကထံဟူသည်ကား။ ဝုတ္တာဟိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်တို့မှ လည်းကောင်း။ ဝက္ခမာနာဟိ စ၊ ဆိုလတ္တံ့သည်တို့မှ လည်းကောင်း။ ဝိမုတ္တံ၊ လွတ်သော။ [စာမျက်နှာ-၅၅] နာနာသဘာဝံ၊ အထူးထူးသော သဘောရှိသော။ နိရတ္ထကကထံ၊ အကျိုးမရှိသော စကားတည်း။ လောကက္ခာယိတန္တိ၊ လောကက္ခာယိတံဟူသည်ကား။ “အယံ လောကော၊ ဤလောကကို။ ကေန၊ အဘယ်သူသည်။ နိမ္မိတော၊ ဖန်ဆင်းအပ်သနည်း”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ လောကသဘာဝက္ခာနဝသေန၊ လောကသဘောကို ပြောကြားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနကထာ၊ ဖြစ်သောစကားတည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သမုဒ္ဒက္ခာယိကာ၊ သမုဒ္ဒရာကို ကြားသော စကားကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘဝေါ၊ ပွားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဘဝေါ၊ ယုတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယံ ဝါ တံ ဝါ၊ ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြားသော။ နိရတ္ထကကာရဏံ၊ အကျိုးမဲ့သော အကြောင်းကို။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ပဝတ္တိတကထာ၊ ဖြစ်စေအပ်သောစကားသည်။ ဣတိဘဝါဘဝကထာ၊ ဣတိဘဝါဘဝကထာမည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤဘဝါဘဝဟူသော ပုဒ်၌။ (နိ-၁၀၇) ဘဝေါ၊ ဘဝသည်။ သဿတံ၊ မြဲခြင်းလည်းကောင်း။ ဝုဒ္ဓိ၊ ပွားခြင်းလည်းကောင်း။ ကာမသုခဉ္စ၊ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာလည်းကာင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တိဝိဓော၊ သုံးပါးအပြားရှိ၏။ တဗ္ဗိပရီတဝသေန၊ ထိုဘဝမှ ပြန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဘဝေါ၊ အဘဝသည်။ တိဝိဓော၊ သုံးပါးအပြားရှိ၏။ (ထည့်) ဣတိ၊ ဤသို့။ ဆဗ္ဗိဓာယ၊ ခြောကပါးအပြားရှိသော။ ဣမာယ ဣတိဘဝါဘဝကထာယ၊ ဣတိဘဝါဘဝကထာနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒွတ္တိံ သတိရစ္ဆာနကထာ နာမ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော တိရစ္ဆာနကထာမည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ အနာဂတာပိ၊ မလာသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အရညပဗ္ဗတနဒီဒီပကထာ၊ တောစကား တောင်စကား မြစ်စကား ကျွန်းစကားတို့ကို။ ဣတိ သဒ္ဒေန၊ ဣတိ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ သင်္ဂြိုဟ်၍။ ဒွတ္တိံ သ တိရစ္ဆာနကထာတိ၊ ဒွတ္တိံ သ တိရစ္ဆာနကထာဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ “ဣတိ ဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ဣတိ ဝါဟူသောပုဒ်၌။ ဣတိ သဒ္ဒေါ၊ ဣတိသဒ္ဒါသည်။ ပကာရတ္ထေ၊ ပကာရအနက်၌ျ။ ဝါသဒ္ဒေါ၊ ဝါ သဒ္ဒါသည်။ ဝိကပ္ပတ္တေ၊ ဝိကပ်အနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ (ထည့်)။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဧဝံ ပကာရံ၊ ဤသို့ အထူးရှိသော။ ဣတော၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်မှ။ အညံ ဝါ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်သော။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ နိရတ္ထက ကထံ၊ အကျိုးမဲ့စကားကို။ ကထေတိ၊ ဆို၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

၅၁၂။ “ဥဿာဟံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တာ”တိ၊ ဥဿာဟံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တာဟူသော စကားကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဂါမူပစာရတော၊ ရွာဥပစာမှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ နိက္ခန္တေ၊ ထွက်ကုန်၍။ အန္တရာရာမာဒီနံ၊ အရံတွင်းအစရှိသည်တို့၏။ ဥပစာရံ၊ ဥပစာရသို့။ ပဝိဋ္ဌေ၊ ဝင်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂါမူပစာရဗ္ဘန္တရေ၊ ရွာဥပစာ၏ အတွင်း၌။ ပဋိပဿဒ္ဓုဿာဟာနမ္ပိ၊ အားထုတ်ခြင်းငြိမ်းသော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ တမေဝ ဝါ၊ ထို ရွာသို့လည်းကောင်း။ အညံ ဝါ ဂါမံ၊ တစ်ပါးသော ရွာသို့လည်းကောင်း။ ပဝိသိတုကာမတာယ၊ ဝင်လိုသော အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ အာပုစ္ဆနကိစ္စံ၊ ပန်ခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “ကုလဃရေ ဝါ။ ပ။ ဂန္တဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ ပန၊ ကုလဃရေ ဝါ။ ပ။ ဂန္တဗ္ဗံဟူသော စကားကိုကား။ ပုရေဘတ္တံ၊ နံနက်ကာလ၌။ ပဝိဋ္ဌာနံ၊ ဝင်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသည်။ သဉ္ဇာတေ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဂါမပ္ပဝေသဿ၊ ရွာဝင်ခြင်းကို။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗတာယ၊ ပန်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အဒိန္နာဒါနေ ဝုတ္တနယေနာ”တိ၊ အဒိန္နာဒါနေ ဝုတ္တနယေနာဟူသောစကားကို။ ဒုတိယလေဍ္ဍုပါတံ၊ ခဲနှစ်ကျအရပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၁၀၈) ၅၁၅။ “အန္တရာရာမ န္တိအာဒီသူ”တိ ဧတ္ထ၊ အန္တရာရာမ န္တိအာဒီသူဟူသောပုဒ်၌။ ဥဿဝဒိဝသာဒိသု၊ ပွဲသဘင်နေ့အစရှိသညတို့၌။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ ပဒက္ခိဏံ၊ လတ်ယာရစ်လှည့်သည်ကို။ ကာရေန္တံ၊ ပြုစေသော။ ဇိနဗိမ္ဗာဒိံ၊ ဘုရားဆင်းတုအစရှိသည်ကို။ ပူဇေတုကာမေဟိ၊ ပူဇော်စေလိုကုန်သော။ မနုဿေတိ၊ လူတို့သည်။ ယာစိတေဟိ ဝါ၊ တောင်းပန်အပ်သော် လည်းကောင်း။ ရောဂဝူပသမာဒိယတ္ထံ၊ အနာငြိမ်းခြင်းအစရှိသော အကျိုးငှာ။ မနုဿေဟိ၊ လူတို့သည်။ ယာစိ တေဟိ ဝါ၊ တောင်းပန်အပ်သော် လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နာဒိဝိဓိံ၊ ကောင်းစွာဖုံးလွှမ်းခြင်းအစရှိသော အစီအရင်ကို။ အကတွာပိ၊ မပြုပဲလည်း။ ဝီတိမဇ္ဈေနေဝ၊ ခရီးအလယ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဂါမံ၊ ရွာကို။ ပဒက္ခိဏံ၊ လက်ယာရစ် လှည့်သည်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ အနာပတ္တိဝါရ၌။ အဝုတ္တတ္တာ စ၊ မဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ “မဂ္ဂါ အနောက္ကမိတွာ။ ပ။ ပါစိတ္တိယ”န္တိ၊ မဂ္ဂါ အနောက္ကမိတွာ။ ပ။ ပါစိတ္တိယံဟူ၍။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ စ၊ ပယ်အပ်သည် ၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဝေသာလိံ၊ ဝေသာလီ ပြည်ကို။ အနုပရိယာယိတွာ၊ လှည့်လည်၍။ ပရိတ္တံ၊ ရတနသုတ် ပရိတ်ကို။ ကရောန္တေန၊ ပြုသော။ အာနန္ဒတ္ထေရေနာပိ၊ အာနန္ဒာမထေရ် သည်လည်း။ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နတာဒိံ၊ ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းခြင်း အစရှိသည်ကို။ အကောပေန္တေနေဝ၊ မဖျက်မူ၍သာလျှင်။ ကတံ၊ ပြု၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သိက္ခာပဒေ၊ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပုဒ်ကို။ အပညတ္တေ၊ မပညတ်မီ။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “အန္တရာရာမာဒိဂါမန္တရေ၊ အရံတွင်းအစရှိသော ရွာတစ်ပါး၌။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သောရဟန်းတို့သည်။ ဂရုဠာနီယာနံ၊ အလေးပြုအပ်သော အရာရှိကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ပစ္စုဂ္ဂမနာနုဂ္ဂမနာဒိဝသေန၊ ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း ပို့လိုက်ခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂါမဝီထိံ၊ ရွာခရီးသို့။ ဩတရိတုံ၊ သက်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုရွာခရီးသို့ သက်ခြင်းကိုလည်း။ အန္တရဃရံ၊ ရွာတွင်းသို့။ ပဝိသန္တံ၊ ဝင်သည်ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာတည်း။ အန္တရာရာမာဒိကပ္ပိယ၊ ဘူမိံ ပန၊ အရံတွင်းအစရှိသော ကပ္ပိယဘူမိကိုကား။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဂစ္ဆန္တံ၊ သွားသည်ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။ သန္တံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ [စာမျက်နှာ-၅၆] အနာပုစ္ဆနာ၊ မပန်ကြားခြင်းလည်းကောင်း။ အနနုညာတ (နိ-၁၀၉) ကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောအကြောင်းမရှိပဲ။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသောအခါ၌။ ဂါမပ္ပဝေသော၊ ရွာဝင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၊ သူစိဃရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၂၀။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဝါသိဇဋေတိ၊ ဝါသိဇဋေဟူသည်ကား။ ဝါသိဒဏ္ဍကေ၊ ပဲခွပ်ရိုး၌။ အဋ္ဌိမယာဒိသူစိဃရတာ၊ ဆင်စွယ်စသည်ဖြင့် ပြီးသောအပ်ကျည်၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ ကရဏကာရာပနာဒိဝသေန၊ ပြုခြင်း, ပြုစေခြင်းအစရှိသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်းလည်းကောင်း။ း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

သူစိဃရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သူစိဃရသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၊ ပဉ္စပီဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၂၁။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌က။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အာသယတော ဘိက္ခဝေ မောဃပုရိသော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ အာသယတော ဘိက္ခဝေ မောဃပုရိသော ဝေဒိတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ ဟီနဇ္ဈာသယဝသေန၊ ယုတ်သောအလို၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အယံ၊ ဤသူကို။ တုစ္ဆာပုရိသောတိ၊ အချည်းနှီးသော ယောကျ်ားဟူ၍။ ဝိညာတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဟီနာယ၊ ယုတ်သော။ ပစ္စယေ၊ ပစ္စည်း၌။ လောလတာယ၊ လျှပ်ပေါ်သောအဖြစ်ဖြင့်။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ တုစ္ဆတာ၊ အချည်းနှီး၏အဖြစ်ကို။ ဉာတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်းကောင်း။ ဣတော၊ ဤသိက္ခာပုဒ်မှ။ ပရေသု၊ နောက်ဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စသု စ၊ ငါးပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်းကောင်း။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ကာရာပိတဿ၊ ပြုစေအပ်သော ညောင်စောင်းအင်းပျဉ် အစရှိသည်ကို။ ပဋိလာဘေ ဧဝ၊ ရခြင်း၌သာလျှင်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်တည်း။ ပရိဘောဂေ ပန၊ သုံးဆောင်ခြင်း၌ကား။ အဿ စ၊ ထို မိမိအားလည်းကောင်း။ အညေသဉ္စ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့ အားလည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ ပမာဏာတိက္ကန္တမဉ္စပီဌတာ၊ ပမာဏထက်လွန်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကရဏကာရာပနဝသေန၊ ပြုခြင်း ပြုစေခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

မဉ္စပီဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ မဉ္စပီဌသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၁၀)

၆။ တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၅၂၆။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ပေါဋကိတူလန္တိ၊ ပေါဋကိတူလံဟူသည်ကား။ တိဏဂစ္ဆဇာတိကာနံ၊ မြက်မျိုး ဖြစ်သော ခြုံ, သစ်ပင်တို့၏။ တူလံ၊ လဲတည်း။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းရှိသလျှင်ကတည်း။

တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၊ နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၅၇] ၅၃၁- ၅၃၆။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ နိသီဒနဿ၊ နိသီဒိုင်၏။ ပမာဏာတိက္ကန္တတာ၊ ပမာဏကိုလွန်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကရဏာဒိနာ၊ ပြုခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ နိသီဒနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၃၇၊ ၅၄၇။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်။ အဋ္ဌမနဝမဒသမေသုပိ၊ အဋ္ဌမ, နဝမ, ဒသမသိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်း။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားရပ်သည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သလျှင်ကတည်း။

နဝမော၊ ကိုးခုမြောက်သော။ ရာဇဝဂ္ဂေါ၊ ရာဇဝဂ္ဂေသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။

ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာနယော၊ ခုဒ္ဒကသိက္ခာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်သော နည်းသည်။

နိဋ္ဌိတော၊ ပြီး၏။

(နိ-၁၁၁)

၆၊ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍ

၁။ ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၅၈] ၅၅၃။ ပါဋိဒေသနီယေသု၊ ပါဋိဒေနီယ သိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ ပဌမေ၊ ပထမသိက္ခာပုဒ်၌။ “ပဋိဒေသေတဗ္ဗာကာရနိဒဿန”န္တိ ဧတံ၊ ပဋိဒေသေတဗ္ဗာကာရနိဒဿနံဟူသောစကားသည်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ နဝကဿ၊ သတင်းငယ်၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဒေသေတဗ္ဗာကာရနိဒဿနံ၊ ဒေသနာကြားအပ်သော အခြင်းအရာကို ပြကြောင်းတည်း။ ဣမိနာ လက္ခဏေန၊ ဤလက္ခဏာဖြင့်။ သမ္ဗဟုလာနံ အာပတ္တီနမ္ပိ၊ များစွာသောအာပတ်တို့ကိုလည်း။ ဒေသေတဗ္ဗာကာရော စ၊ ကြားအပ်သော အခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း။ ဝုဍ္ဎဿ၊ သတင်းကြီး၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဒေသေတဗ္ဗာကာရော စ၊ ကြားအပ်သောအခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း။ ဝိညာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တတြ၊ ထိုဒေသနာကြားရာ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား။ နယော၊ နည်းတည်း။ “ဂါရယှေ အာဝုသော ခမ္မေ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယေပါဋိဒေသနီယေ”တိ၊ ဂါရယှေ အာဝုသော ခမ္မေ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယေပါဋိဒေသနီယေဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သမ္ဗဟုလာသု၊ များစွာသော အာပတ်တို့၌။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ဝုဍ္ဎဿ သန္တိကေ၊ သတင်းကြီးအထံ၌။ “ဂါရယှံ ဘန္တေ ဓမ္မံ။ ပ။ ဂါရယှေ ဘန္တေ ဓမ္မော”တိ၊ ဂါရယှံ ဘန္တေ ဓမ္မံ။ ပ။ ဂါရယှေ ဘန္တေ ဓမ္မောဟူ၍။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ တတ္ထ၊ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ အသပ္ပါယန္တိ၊ အသပ္ပါယံဟူသည်ကား။ သဂ္ဂမောက္ခန္တရာယကရံ၊ နတ်ရွာမဂ်ဖိုလ်၏ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ အန္တရဃရေ၊ ရွာတွင်း၌။ ဌိတာယ၊ တည်သော။ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ၊ အဆွေမတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ သဟတ္ထာ၊ မိမိလက်ဖြင့်။ ယာဝကလိကဂ္ဂဟဏံ၊ ယာဝကာလိကကို ယူခြင်းလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၅၈။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပရိပုဏ္ဏုပသမ္ပန္နာယ၊ ပြည့်စုံသော ပဉ္စင်းခံခြင်းရှိသော ရဟန်းမိန်းမ၏။ အနနုညာတာကာရေန၊ ခွင့်မပြုအပ်သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝေါသာသနာ၊ စီရင်ခြင်းလည်းကောင်း။ အနိဝါရေတွာ၊ (နိ-၁၁၂) မတားမြစ်မူ၍။ ဘောဇနဇ္ဈောဟာရော၊ ဘောဇဉ်ကို မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

၅၆၃။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ သေက္ခသမ္မတဃရူပစာရေ၊ သေက္ခဟုသမုတ်အပ်သော ဒါယကာအိမ်၏ ဥပစာရ၌။ အနိမန္တနတာ၊ မဖိတ်အပ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဂိလာနဿ၊ မနာမဖျားသော ရဟန်း၏။ အနိစ္စဘတ္တာဒိံ၊ အနိစ္စဘတ်အစရှိသည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဘုဉ္ဇနံ၊ စားခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၅၇၀။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ သာသင်္ကာရညသေနာသနတာ၊ ရွံ့ရှာဖွယ်ရှိသော တောကျောင်၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနနုညာတံ၊ ခွင့်မပြုအပ်သော။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ၊ မသိစေအပ်သော။ ယာဝကာလိကံ၊ ယာဝကာလိကကို။ အဇ္ဈာရာမေ၊ အရံတွင်း၌။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ခံ၍။ အဂိလာနဿ၊ မနာသော ရဟန်း၏။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားရပ်သည်။ ဥတ္ထာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

ပါဋိဒေသနီယဝဏ္ဏနာနယော၊ ပါဋိဒေသနီကို ဖွင့်ကြောင်း ဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၁၃)

၇၊ သေခိယကဏ္ဍ

၁၊ ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၅၉] ၅၇၆။ သေခိယေသု၊ သေခိယတို့၌။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ၊ ဝတ္တက္ခန္ဓက၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော။ ဝတ္တာနိ၊ ဝတ်တို့သည်။ သိက္ခိတဗ္ဗတ္တာ၊ ကျင့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သေခိယာနေဝ၊ သေခိယတို့ပင်လျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကာဒီသု ဝိယ၊ ပါရာဇိကအစရှိသည်တို့မှာကဲ့သို့။ ဧတ္ထ ပါဠိယံ၊ ဤပါဠိ၌။ ပါရိစ္ဆေဒေါ၊ အပိုင်းအခြားကို။ န ကတော၊ မပြုအပ်။ စာရိတ္ထနယဒဿနတ္ထဉ္စ၊ စာရတ္တနည်းကို ပြခြင်းငှာလည်း။ “ယော ပန ဘိက္ခု ဩလမ္ဗေန္တော နိဝါသေယျ ဒုက္ကဋ”န္တိ၊ ယော ပန ဘိက္ခု ဩလမ္ဗေန္တော နိဝါသေယျ ဒုက္ကဋံဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ “သိက္ခာ ကရဏီယာ”တိ၊ သိက္ခာ ကရဏီယာဟူ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော သေခိယတို့၌။ ပါဠိ၊ ပါဠိကို။ အာရောပိတာ၊ တင်အပ်၏။ ပဒဘာဇနေ၊ ပဒဘာဇနီ၌။ “အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ ပန၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ကား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော သေခိယတို့၌။ အနာဒရိယကရဏေ၊ မရိုမသေပြုခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

“အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တ”န္တိ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တံဟူသောပုဒ်၌။ မတ္တသဒ္ဒေန၊ မတ္တ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ တတော၊ ထိုလက်ရှစ်သစ်မှ။ ကိဉ္စိ၊ တစိုးတစိ။ အဓိကမ္ပိ၊ လွန်သည်ကိုလည်းကောင်း။ ဦနမ္ပိ၊ ယုတ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ နိသိန္နဿ၊ ထိုင်သောရဟန်းအား။ စတုရင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ၊ လက်လေးသစ်မျှကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ နိသိန္နဿ၊ ထိုင်သောရဟန်းအား။ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏံ၊ လက်လေးသစ်ပမာဏသည်။ ဌိတဿ၊ ရပ်သောရဟန်းအား။ အဋ္ဌင်္ဂုလမေဝ၊ လက်ရှစ်သစ်မျှသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နိယမေတုံ၊ မှတ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူယူကား။ ဦနာဓိကတ္တသမ္ဘဝတော၊ အယုတ်အလွန်၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ သာရုပ္ပံ၊ သင့်တင့်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အဋ္ဌင်္ဂုလာနုသာရေန၊ လက်ရှစ်သစ်ကို အစဉ်အောက်မေ့သဖြင့်။ နိဝါသနညေဝ၊ ဝတ်ခြင်ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ယော ပန ဘိက္ခု သုက္ခဇင်္ဃော ဝါ”တိ အာဒိ၊ ယော ပန ဘိက္ခု သုက္ခဇင်္ဃော ဝါ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ကုရုန္ဒီ၊ ၌။ “အဇာနန္တဿ အနာပတ္တီ”တိ၊ အဇာနန္တဿ အနာပတ္တိဟူသောစကားကို။ (နိ-၁၁၄) အာဒရံ၊ ရိုသေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဥဂ္ဂဏှန္တဿပိ၊ သင်သောရဟန်း၏လည်း။ အဇာနနံ၊ မသိခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေနာပိ၊ ထိုမသိသော ရဟန်းသည်လည်း။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ နိဝါသနပါရုပနဝတ္တံ၊ ဝတ်ခြင်း, ရုံခြင်းအကျင့်ဝတ်ကို။ သိက္ခိတဗ္ဗံ၊ သင်အပ်၏။ အသိက္ခတော၊ မသင်သော ရဟန်းအား။ အနာဒရိယမေဝ၊ မရိုသေရာကျသည်သာလျှင်တည်း။ ပရိမဏ္ဍလဂ္ဂဟဏေန၊ ပရိမဏ္ဍလသဒ္ဒါဖြင့်။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ပင့်၍။ နိဝါသနမ္ပိ၊ ဝတ်ခြင်းကိုလည်း။ ပဋိက္ခိံတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဥက္ခိပိတွာ ဝါ ဩတာရေတွာ ဝါ”တိ၊ ဥက္ခိပိတွာ ဝါ ဩတာရေတွာ ဝါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

သစိတ္တကန္တိ၊ သစိတ္တကံဟူသည်ကား။ “ဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ္တေန၊ ဝတ္ထုကို သိသောစိတ်ဖြင့်။ သစိတ္တကံ၊ သစိတ္တကတည်း။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန၊ သာရတ္ထဒီပနီ၌ကား။ ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒနယေန၊ ဥပတိဿမထေရ်၏ ဝါဒနည်းအားဖြင့်။ လောကဝဇ္ဇတ္တံ၊ လောကဝဇ္ဇအဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ “ဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ္တေန စ၊ ဝတ္ထုကိုသိစေဖြင့် လည်းကောင်း။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ္တေန စ၊ ပညတ်တော်ကို သိသောစိတ်ဖြင့် လည်းကောင်း။ သစိတ္တက”န္တိ၊ သစိတ္တကံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ဝတ္ထုဝိဇာနနံ၊ ဝတ္ထုကိုသိခြင်းကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနေန၊ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနဖြင့်။ တဿာပိ၊ ထိုဝတ္ထု ဝိဇာနန၏လည်း။ အန္တောဂဓဘာဝတော၊ အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣဒံ ဝတ္ထု၊ ဤဝတ္ထုကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝီတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ကျူးသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိဇာနန္တော၊ သိသည်ရှိသော်။ ပဏ္ဏတ္တိံပိ၊ ပညတ်တော်ကိုလည်း။ ဇာနာတီတိ၊ သိ၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒေ စ၊ ဥပတိဿ မထေရ်ဝါဒ၌လည်း။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်တော်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ အပရိမဏ္ဍလနိဝါသနာဒိဝတ္ထုမေဝ၊ အဝန်း မညီမညွတ်ဝတ်ခြင်း အစရှိသော ဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ ဇာနန္တဿ၊ သိသောရဟန်းအား။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမာနာဒရိယာဘာဝါ၊ ပညတ်တော်ကို လွန်ခြင်း, မရိုသေခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗသေခိယေသု၊ ခပ်သိမ်းသော သေခိယတို့၌။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို သာလျှင်။ အတိမတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တဉ္စ ဝစနံ၊ ထိုစကား သည်လည်း။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ကောသမ္ဗက္ခန္ဓကေ၊ ကောသမ္ဗက္ခန္ဓက၌။ ဝစ္စကုဋိယံ၊ ဝစ္စကုဋီ၌။ ဥဒကာဝသေသံ၊ သန့်သက်ရေကြွင်းကို။ ဌပေန္တဿ၊ ထားသော ရဟန်းအား။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနာဘာဝေပိ၊ ပညတ်တော်ကို သိခြင်းမရှိ (နိ-၁၁၅) သော်လည်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ ထိုကောသမ္ဗက္ခန္ဓက၌။ “တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော [စာမျက်နှာ-၆၀] ဟောတိ။ ပ။ သော အပရေန သမယေန တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတီ”တိအာဒိ၊ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ ပ။ သော အပရေန သမယေန တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတီ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဿ၊ ထိုခန္ဓက၏။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ အဋ္ဌကထာ၌လည်း။ “တွံ ဧတ္ထ အာပတ္တိဘာဝံ န ဇာနာသီတိ၊ အာမ န ဇာနာမီတိ၊ ဟောတု အာဝုသော၊ ဧတ္ထ အာပတ္တီတိ၊ သစေ ဟောတိ၊ ဒေသေဿာမီတိ၊ သစေ ပန တေ အာဝုသော အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ ကတံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တီတိ၊ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ အဟောသီ”တိ၊ တွံ ဧတ္ထ အာပတ္တိဘာဝံ န ဇာနာသီတိ၊ အာမ န ဇာနာမီတိ၊ ဟောတု အာဝုသော၊ ဧတ္ထ အာပတ္တီတိ၊ သစေ ဟောတိ၊ ဒေသေဿာမီတိ၊ သစေ ပန တေ အာဝုသော အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ ကတံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တီတိ၊ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ အဟောသီဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အနက်ကား။ တေန ခေါ ပန သမယေန၊ ထိုအခါ၌။ အညတရော၊ အမှတ်မရှိသော။ ဘိက္ခု၊ သုတ္တန်ဆောင် ရဟန်းသည်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပ။ သော၊ ထိုသုတ္ထန်ဆောင် ရဟန်းသည်။ အပရေန သမယေန၊ တစ်ပါးသောအခါ၌။ တဿာ အာပတ္တိယာ၊ ထိုအာပတ်၌။ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ၊ အာပတ်မသင့်ဟု အယူရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ (ပါဠိ၊ အနက်)။

တွံ၊ သင်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသန့်သက် ရေကြွင်းထားရာ၌။ အာ

ပတ္တိဘာဝံ၊ အာပတ်သင့်သော အဖြစ်ကို။ န ဇာနာသိ၊ မသိသလော။ဣတိ၊ ဤသို့ ဝိနည်းဓိုရ်က မေးသည်ရှိသော်။ အာမ နဇာနာမိ၊ ဩော်။ မသိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ သုတ္ထန်ဆောင် ရဟန်းကဆို၏။

အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ ဟောတု၊ မသိသည်ဖြစ်စေ။ ဧတ္ထ၊ ဤသန့်သက်ရေကြွင်းထားရာ၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ ဒေသေဿာမိ၊ ဒေသနာကြားအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ သုတ္တန်ဆောင် ရဟန်းကဆို၏။ အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ သစေ၊ အကယ်၍။ တေ၊ သင်သည်။ အသဉ္စိစ္စ၊ စိတ်မရှိပဲ။ အသတိယာ၊ သတိလျော့သဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုမိသည်ဖြစ်အံ့။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဝိနည်းဓိုရ်က ဆိုသည်ရှိသော်။ သော၊ ထိုသတ္တန်ဆောင် ရဟန်းသည်။ တဿာ၊ အာပတ္တိယာ၊ ထိုအာပတ်၌။ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ၊ အာပတ်မသင့်ဟု အမှတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ (အဋ္ဌကထာအနက်)။

တထာ၊ ထိုအတူ။ “အဓမ္မဝါဒီတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကေသု အညတရော”တိ စ၊ အဓမ္မဝါဒီတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကေသု အညတရောဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ခန္ဓကဝတ္တာနံ၊ ခန္ဓကဝတ်တို့၏။ သေခိယတ္တာ၊ သေခိယဖြစ်သောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုခန္ဓကဝတ်၌။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ် (နိ-၁၁၆) သော။ နယော၊ နည်းသည်။ ဣမေသံ၊ ဤ သေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့နှင့်။ ဣဓ၊ ဤသေခိယ၌။ ဝုတ္တော စ နယော၊ ဟောအပ်သော နည်းသည်လည်း။ တေသံ၊ ထိုခန္ဓကတို့နှင့်။ သာဓာရဏောဝ၊ ဆက်ဆံသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ ကထံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တီ”တိ၊ အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ ကထံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တီဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဣဓ၊ ဤသေခိယ၌။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သော။ အာပတ္တိနယော၊ အာပတ်နည်းကို။ တတ္ထာပိ၊ ထိုခန္ဓာက၌လည်း။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဖုဿဒေဝတ္ထေရဝါဒေ ဧဝ၊ ဖုဿဒေဝမထေရ်အယူ၌သာလျှင်။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ္တေနေဝ၊ ဝတ္ထုကိုသိသောစိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗသေခိယာနိ၊ ခပ်သိမ်းသော သေခိယတို့သည်။ သစိတ္တကာနိ၊ သစိတ္တကတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ္တေန၊ ပညတ်တော်ကိုသိသောစိတ်ဖြင့်။ သစိတ္တကာနိ၊ သစိတ္တကတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဘိယျောကမျတာယ၊ များသည်ကို အလိုရှိသောကြောင့်။ သူပဗျဉ္ဇနပဋိစ္ဆာဒနံ စ၊ အမဲဟင်းလျာကိုဖုံးလွှမ်းခြင်းနှင့် စပ်သော သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ ဥဇ္ဈာနသညီ၊ ဥဇ္ဈာနသညီသိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ၊ နှစ်ပါးသောသိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ လောကဝဇ္ဇာနိ၊ လောကဝဇ္ဇတို့တည်း။ အကုသလစိတ္တာနိ၊ အကုသိုလ်စိတ်ရှိကုန်၏။ သေသာနိ၊ ကြွင်းသော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာနိ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတို့တည်း။ တိစိတ္တာနိ၊ သုံးပါးသော စိတ်ရှိကုန်၏။ တိဝေဒနာနိ စ၊ ယူခြင်းသည်သာလျှင်။ ယုတ္တတရံ၊ သင့်မြတ်၏ဟူ၍။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်၌။ “အသဉ္စိစ္စာတိ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ ဩလမ္ဗေတွာ နိဝါသေဿာမီတိ ဧဝံ အသဉ္စိစ္စာ”တိအာဒိနာ၊ အသဉ္စိစ္စာတိ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ ဩလမ္ဗေတွာ နိဝါသေဿာမီတိ ဧဝံ အသဉ္စိစ္စာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝတ္ထုအဇာနနဝသေနေဝ၊ ဝတ္ထုကို မသိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အနာပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ အနာပတ္တိအဖွင့်ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနစိတ္တဝသေန၊ ပညတ်တော်ကို သိသောစိတ်ရှိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န ကတာ၊ မပြုအပ်၏။

အပိစ၊ တစ်နည်းကား။ “ယဿ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ၊ တံ လောကဝဇ္ဇ”န္တိ၊ ယဿ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ၊ တံ လောကဝဇ္ဇဟူသော။ ဣမိနာ လက္ခဏဝစနေနပိ၊ ဤလက္ခဏာ စကားဖြင့်လည်း။ ဧတံ၊ ဤဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ်ဖြင့် သစိတ္တကအဖြစ်သည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္ထ၊ ဤလက္ခဏာစကား၌။ ဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ္တဝသေနေဝ၊ ဝတ္ထုကိုသိသောစိတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ “သစိတ္တကပက္ခေ”တိ၊ သစိတ္တကပကေဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတရထာ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ်၏ အစွမ်း (နိ-၁၁၇) အားဖြင့် ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ္တဝသေန၊ ပညတ်တော်ကိုသိသောစိတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသောသိက္ခာပုဒ်တို့၏လည်း။ သစိတ္တကပက္ခေ၊ သစိတ္တကအဖို့၌။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ အကုသလတ္တနိယမေန၊ အကုသိုလ်အဖြစ်မြဲသဖြင့်။ လောကဝဇ္ဇတ္တပ္ပသင်္ဂတော၊ လောကဝဇ္ဇအဖြစ် လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇမေဝ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသည် ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣဒဉ္စ ဝစနံ၊ ဤ ယဿ သစိတ္တကအပက္ခေ၊ အစရှိသော စကားသည်လည်း။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမဲ့သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဤစကားဖြင့်။ နိဝတ္တေတဗ္ဗဿ၊ နစ်စေအပ်သော။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ သေခိယေသု၊ သေခိယတို့၌။ ဝတ္ထုဝိဇာနနသစိတ္တကပက္ခေ၊ ဝတ္ထုကိုသိသော စိတ်ရှိသောအဖို့၌။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ပါဏာတိပါတာဒီသု ဝိယ၊ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့။ အကုသလမေဝါတိ၊ အကုသိုလ် သာလျှင်တည်းဟူ၍။ နိယမော၊ မှတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ယေန နိယမေန၊ အကြင်မှတ်ခြင်းဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤသေခိယ၌။ လောကဝဇ္ဇတာ၊ လောကဝဇ္ဇအဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ သော နိယမော၊ ထိုမှတ်ခြင်းသည်။ န စ အတ္တိ၊ ရှိလည်းမရှိ။ “အနာဒရိယံ ပဋိစ္စာ”တိ ဧတံ ပါဠိဝစနဉ္စ၊ အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ၊ ဟူသော ဤပါဠိတော်စကားကိုလည်း။ ဝတ္ထုံ၊ ဝတ္ထုကို။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ တီဟိ စီတ္တေဟိ၊ သုံးပါးကုန်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်, အဗျာကတစိတ်တို့ဖြင့်။ ဝီတိက္ကမ မေဝ၊ လွန်ကျူးခြင်းကိသာလျှင်။ အနာဒရိယံကတွာ၊ မရိုသေခြင်းပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်တော်ကို။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ အကုသလစိတ္တေနေဝ၊ အကုသိုလ်စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝီတိက္ကမံ၊ လွန်ကျူးခြင်းကို။ အနာဒရိယံ ကတွာ၊ မရိုသေခြင်းပြု၍။ န ဝုတ္တံ၊ ဟောသည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ ဤမှတစ်ပါးသောအပြားဖြင့် ယူသည်ရှိသော်။ ခန္ဓကပါဠိယာ စ၊ ခန္ဓကပါဠိ၏လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဇ္ဈနတော၊ ရှေ့နောက်ဆန့်ကျင်ခြင်း ကြောင့်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ နှစ်သက်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤ၌။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဂဝေသိတဗ္ဗော၊ ရှာအပ်၏။ (နိ-၁၁၈) အနာဒရိယံ၊ မရိုသေခြင်း လည်းကောင်း။ [စာမျက်နှာ-၆၁] အနာပတ္တိကာရဏာဘာဝေါ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်း၏ အကြောင်းမရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အပရိမဏ္ဍလနိဝါသနံ၊ အဝန်း မညီမညွတ် ဝတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့သည်။ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့တည်း။ ဧတ္ထ ယထာ၊ ဤပထမပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော သေခိယတို့၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့သည်။ တီဏိ၊ သုံးပါးတို့တည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဝုတ္ထပဋိပက္ခကရဏဝသေန၊ ဟောတော်မူအပ်သည့်ဆန့်ကျင်ဘက်ကို ပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တတိယင်္ဂယောဇနမေဝ၊ တတိယအင်္ဂါကိယှဉ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။

၅၇၇။ ဒုတိယာဒီသု၊ ဒုတိယအစရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဂိဟိပါရုတန္တိ၊ ဂိဟိပါရုတံဟူသည်ကား။ သေတပဋပါရုတာဒိ၊ အဝတ်ဖြူကို ရုံခြင်းအစရှိသည်တည်း။ “ဝိဟာရေပီ”တိ၊ ဝိဟာရေပီဟူသောစကားကို။ သံဃသန္နိပါတဗုဒ္ဓပဋ္ဌာနာဒိကာလံ၊ သံဃာစုဝေးသောကာလ, ဘုရားဝတ်တက်သောကာလ အစရှိသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၅၇၈။ “ဂဏ္ဌိကံပဋိမုဉ္စိတွာ”တိအာဒိ၊ ဂဏ္ဌိကံပဋိမုဉ္စိတွာအစရှိသောစကားသည်။ ပဋိစ္ဆာဒနဝိဓိဒဿနံ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းအစီအရင်ကိုပြသော စကားတည်း။ “ဂီဝံပဋိစ္ဆာဒေတွာ”တိ အာဒိနာ၊ ဂီဝံပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဉ္စိစ္စ၊ မဖုံးလွှမ်းလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဂီဝဉ္စ၊ လည်ကိုလည်းကောင်း။ မဏိဗန္ဓနဉ္စ၊ လက်ကောက်ဝတ်ကိုလည်းကောင်း။ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ၊ မဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ဧတ္တာပိ၊ ဤပါရုပန၌လည်း။ ပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပဒဿ၊ ပရိမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်၏။ သာဓာရဏတ္တာ၊ ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဇာဏုမဏ္ဍလတော၊ ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ စတုရင်္ဂုလမတ္တံ၊ လက်လေးသစ်မျှလောက်။ ဩတာရေတွာ၊ ချ၍။ အနောလမ္ဗေတွာ၊ တွဲလျား မကျစေမူ၍။ ပရိမဏ္ဍလမေဝ၊ အဝန်းညီစွာ သာလျှင်။ ပါရုပိတဗ္ဗံ၊ ရုံအပ်၏။

၅၇၉။ “ဝိဝရိတွာ နိသီဒနတော”တိ၊ ဝိဝရိတွာ နိသီဒနတောဟူသောစကားကို။ ဝိဟာရေ ဝိယ၊ ကျောင်း၌ကဲ့သို့။ ဧကံသပါရုပနံ၊ ပခုံးတစ်ဘက်၌ လက်ကတော့ ရုံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဝါသတ္ထာယ ဥပဂတဿာ”တိ၊ ဝါသတ္ထာယ ဥပဂတဿာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါသာဓိပ္ပါယံ၊ နေခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဓမ္မဒေသနပရိတ္တဘဏနာဒိအတ္ထာယ၊ တရားဟောခြင်း, ပရိတ် (နိ-၁၁၉) ရွတ်ခြင်း အစရှိသောအကျိုးငှာ။ သုစိရမ္ပိ၊ အလွန်ကြာမြင့်စွာလည်း။ နိသီဒန္တေန၊ ထိုင်သောရဟန်းသည်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အန္တရဃရဝတ္တံ၊ ရွာတွင်း၌ ကျင့်ရာသောဝတ်ကို။ ပူရေန္တေနေဝ၊ ဖြည့်သဖြင့်သာလျှင်။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ထိုင်အပ်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ နိသီဒနပဋိသံယုတ္တေသု ဧဝ သိက္ခာပဒေသု၊ ထိုင်ခြင်းနှင့် စပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌သာလျှင်။ “ဝါသူပဂတဿာ”တိ၊ ဝါသူပဂတဿာဟူ၍။ အနာပတ္တိယာ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါသတ္ထာယ၊ နေခြင်းငှာ။ အန္တရဃရံ၊ ရွာတွင်းသို့။ ဥပဂစ္ဆန္တေနာပိ၊ ကပ်သောရဟန်းသည်လည်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ သုပ္ပဋီစ္ဆန္နတာဒိံ၊ ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းခြင်းအစရှိသည်ကို။ အကောပေန္တေနေဝ၊ မပျက်စေသဖြင့်သာလျှင်။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဝါသူပဂတဿာ”တိ၊ ဝါသူပဂတဿာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဥပဂစ္ဆမာနဿာ”တိ၊ ဥပဂစ္ဆမာနဿာဟူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဧကေကသ္မိံ၊ တစ်ယောက်ယောက်သော ရဟန်းသည်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ဝါသံပရိဂ္ဂဟေ၊ နေရာကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ တတော၊ ထို့နောင်မှ။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့သည်။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အပရေ ပန၊ အပရေဆရာတို့သည်ကား။ “ဂေဟသာမိကေဟိ၊ အိမ်ရှင်တို့သည်။ ‘ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ တုမှေ၊ အရှင်ဘုရားတို့သည်။ နိဝသိဿထ၊ နေကုန်၏။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ တုမှာကံ၊ အရှင်ဘုရားတို့အား။ ဣမံ ဂေဟံ၊ ဤအိမ်ကို။ ဒေမိ၊ လှူပ၏’။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒိန္နေ၊ လှူအပ်သည်ရှိသော်။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ဝါသာဓိပ္ပါယေဟိပိ၊ နေလိုသောရဟန်းတို့သည်လည်း။ အန္တရာရာမေ ဝိယ၊ အရံတွင်း၌ကဲ့သို့။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဂန္တွာုဉ္စ၊ သွားခြင်းငှာလည်းကောင်း။ နိသီဒိတုဉ္စ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တထာဝစနာဘာဝါ စ၊ ထို ကေစိဆရာတို့ ယူသောအပြားဖြင့် ဆိုသောစကား မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ဒါနလက္ခဏာဘာဝါ စ၊ လှူခြင်းလက္ခဏာ၏ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ တာဝတ္တတေန၊ ထိုမျှလောက်ဖြင့်။ ဝိဟာရသင်္ချာနုပဂမနတော စ၊ ကျောင်းဟူသော အရေအတွက်သို့ မရောက်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်။ နိသီဒိဿထ၊ နေကုန်၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ (နိ-၁၂၀) တုမှာကံ၊ သင်တို့အား။ ဣမံ ဂေဟံ၊ ဤအိမ်ကို။ ဒေမီ”တိ၊ လှူ၏ ဟူ၍။ ဝဒန္တောပိ၊ လှူသော်လည်း။ တာဝကာလိက မေဝ၊ အခိုက်အတန့်သာလျှင်။ ဒေတိ၊ လှူ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဒါနဿ၊ ဒါန၏။ ဝတ္ထုပရိစ္စာဂလက္ခဏတ္တာ၊ ဝတ္ထုကို စွန့်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိသောကြောင့်တည်း။

၅၈၂။ “စတုဟတ္ထပ္ပမာဏ”န္တိ၊ စတုဟတ္ထပ္ပမာဏံဟူသောစကားကို။ ဝဍ္ဎကီဟတ္ထံ၊ လက်သမားတောင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

[စာမျက်နှာ-၆၂] ၅၈၄။ “ဥက္ခိတ္တစီဝရော ဟုတွာ”တိ၊ ဥက္ခိတ္တစီဝရော ဟုတွာဟူသော စကားကို။ ကဋိတော၊ ခါးမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ကာယဗန္ဓနာဒိဒဿနဝသေနေဝ၊ ခါးပန်းအစရှိသည်ကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဥက္ခိပနံ၊ ပင့်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပိဏ္ဍာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာဲ။ စရတော၊ လှည့်လည်သော ရဟန်းအား။ ပတ္တဂ္ဂဟဏာဒိမတ္တဿ၊ သပိတ်ကို ကိုင်ခြင်းအစရှိသည်မျှကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “နိသိန္နကာလေ ပန ဓမ္မကရဏ”န္တိ အာဒိ၊ နိသိန္နကာလေ ပန ဓမ္မကရဏံ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ နိသိန္နကာလေ၊ ထိုင်သောကာလ၌။ ခန္ဓေ၊ ပခုံး၌။ လဂ္ဂပတ္တတ္ထဝိကတော၊ ဆွဲအပ်သော သပိတ်အိပ်မှ။ ဓမ္မကရဏံ၊ ဓမ္မကရိုဏ်ကို။ နီဟရန္တဿ၊ ထုတ်သော ရဟန်းအား။ ကဋိတော၊ ခါးမှ။ ဥဒ္ဓမ္ပိ၊ အထက်သည်လည်း။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အဒေဿတွာ၊ မပြုမူ၍။ နီဟရိတဗ္ဗံ၊ ထုတ်အပ်၏။ ဣတိအယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ အာသနေ၊ နေရာ၌။ နိသီဒန္တဿာပိ၊ ထိုင်သော ရဟန်းအားလည်း။ ပါရုပိဝစီဝရံ၊ ရုံအပ်သော သင်္ကန်းကို။ ကိဉ္စိ၊ စိုးစဉ်း။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ပင့်၍။ သင်္ဃာဋိံ၊ ဒုကုဋ်ကို။ ဇင်္ဃပိဏ္ဍေဟိ၊ သလုံးသားတို့မှ။ အနုက္ခိပိတွာဝ၊ မပင့်မူ၍သာလျှင်။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ထိုင်အပ်၏။ ဣမသ္မိညေဝ ပန သိက္ခာပဒေ၊ ဤ န ဥက္ခိတ္တကာယ နိသီဒနသိက္ခာပုဒ်၌သာလျှင်။ “ဝါသူပဂတဿာ”တိ၊ ဝါသူပဂတဿာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိသီဒနပဋိသံယုတ္တေသု၊ ထိုင်ခြင်းနှင့် စပ်ကုန်သော။ ဆဋ္ဌအဋ္ဌမေသု၊ ခြောက်ခုမြောက်, ရှစ်ခုမြောက်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါသူပဂတေနာပိ၊ နေခြင်းငှာ ကပ်သောရဟန်းသည်လည်း။ သုသံဝုတေန၊ ကောင်းစွာ ဣန္ဒြေကိုစောင့်လျက်။ ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာဝ၊ ချအပ်သော မျက်လွှာရှိသည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ နေအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ မာတိကာအဋ္ဌကထာ၌လည်း။ တေသံ၊ ထိုဆဋ္ဌ, အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဝိသေသံ၊ အထူးကို။ (နိ-၁၂၁) အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဣဓေဝ၊ ဤန ဥက္ခိတ္ထကာယနိသီဒနသိက္ခာပုဒ်၌သာလျှင်။ “ဝါသူပဂတဿ ပန အနာပတ္တီ”တိ၊ အနာပတ္တိ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။

ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၂၊ ဥဇ္ဇဂ္ဃိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၅၈၆။ နိသီဒနပဋိသံယုတ္တေသုပိ၊ ထိုင်ခြင်းနှင့် စပ်ကုန်သော်လည်း။ ဒုတိယဝဂ္ဂါဒိ ဥဇ္ဇဂ္ဃိက အပ္ပသဒ္ဒေသု၊ ဒုတိယဝဂ်၏ အစဖြစ်သော ဥဇ္ဇဂ္ဃိက အပ္ပသဒ္ဒသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဝါသူပဂတဿ၊ နေသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။ ကာယပ္ပစာလကာ ဒီသု ဧဝ၊ ကာယပ္ပစာလက၊ အစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေသုစိ၊ အချို့ကုန်သော။ ပါဠိ ပေါတ္ထကေသု ပန၊ ပါဠိတော်စာကိုယ်တို့၌ကား။ ဧတံ၊ ဤ ဝါသူပဂတဿ၊ ပုဒ်ကို။ ပေယျာလေန၊ ပေယျာလဖြင့်။ ဗျာမောဟိတတ္တာ၊ မြှုပ်ထားအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ န ဝိညာယတိ၊ မသိအပ်။ ယတ္ထ စ၊ အကြင် အပ္ပသဒ္ဒသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ အန္တရဃရေ၊ ရွာတွင်း၌။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဒေသေန္တဿ ဝါ၊ ဟောသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ပါတိမောက္ခ၊ ပါတိမေကကို။ ဥဒ္ဒိသန္တဿ ဝါ၊ ပြသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ မဟာသဒ္ဒေန၊ ကျယ်သော အသံဖြင့်။ ယာဝ ပရိသံ၊ ပရိသတ်ရှိသမျှ ကြားအောင်။ သာဝနေပိ၊ ကြားစေခြင်း၌လည်း။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ် မသင့်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အာနန္ဒတ္ထေရ မဟိန္ဒတ္ထေရာဒီဟိ၊ အာနန္ဒာမထေရ်, မဟိန္ဒမထေရ် အစရှိသည်တို့သည်။ အာစရိတတ္တာ၊ ကျင့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။

ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ ခမ္ဘကတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၆၀၃။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ပတ္တေ ဂဟဏသညာ၊ သပိတ်ကို ကိုင်ခြင်းအမှတ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ပတ္တသညီ၊ ပတ္တသညီမည်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ပတ္တေ သညံ ကတွာ”တိ၊ ပတ္တေ သညံ ကတွာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၆၀၄။ ဩလောဏီတိ၊ ဩလောဏီဟူသည်ကား။ ဧကာ၊ တစ်ခုသော။ ဗျဉ္ဇနဝိကတိ၊ ဟင်းလျားအထူးတည်း။ ကိဉ္ဇိကတက္ကာဒိရသော၊ ပအုံးရည်, ရက်တက်ရည်အစရှိသည်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ (နိ-၁၂၂) ကုန်၏။ “မံသရသာဒီနီ”တိ၊ မံသရသာဒီနီဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ အာဒိ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ အဝသေသာ၊ ကြွင်းသော။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဗျဉ္ဇနဝိကတိ၊ ဟင်းလျာအထူးကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အးပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၆၃] ၆၀၅။ သမဘရိတန္တိ၊ သမဘရိတံဟူသည်ကား။ ရစိတံ၊ စီရင်အပ်၏။ ဟေဋ္ဌာဩရောဟတီတိ၊ ဟေဋ္ဌာဩရောဟတီဟူသည်ကား။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဩကာသ သမ္ဘဝတော၊ တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ သမံ၊ အညီအညွတ်။ ကရိယမာနံ၊ ပြုအပ်သည် ရှိသော်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ ဘဿတိ၊ လျှောကျ၏။ ပတ္တကတ္ထကေ၊ သပိတ်ပေါ်၌။ ဌပိတာနိ၊ ထားအပ်ကုန်သော။ ပူဝါနိ ဧဝ၊ မုန့်တို့ကိုသာလျှင်။ ဝဋံသကာကာရေန၊ ဦးဆောက်ပန်း သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ဌပိတတ္တာ၊ တည်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ပုဝဝဋံသက”န္တိ၊ ပုဝဝဋံသကံဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ထူပီကတံ၊ စုန့်စုန့်တက်သော။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ဆွမ်းကို။ ရစိတွာ၊ စီရင်၍။ ဒိယျမာန မေဝ၊ လှူအပ်သည်ကို သာလျှင်။ ဂဏှတော၊ ယူသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ဟတ္ထဂတေ ဧဝ၊ လက်၌တည်သည် သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပတ္တေ ပန၊ သပိတ်၌ကား။ ဒိယျမာနေ၊ လှူအပ်သည်ရှိသော်။ ထူပီကတမ္ပိ၊ စုန့်စုန့်တက်သည်ကိုလည်း။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂ ဟေတဗ္ဗမေဝ၊ မယူအပ်သည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “သမတိတ္တိက”န္တိ၊ သမတိတ္တိကဟူ၍။ ဘာဝနပုံသကဝသေန၊ ဘာဝနပုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သာမညထော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။

ခမ္ဘကတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ ခမ္ဘကတဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၊ သက္ကစ္စဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၆၀၈။ စတုတ္ထဝဂ္ဂါဒီသု၊ စတုတ္ထဝဂ်အစရှိသည်တို့၌။ “သပဒါန”န္တိ ဧတ္ထ၊ သပဒါနံဟူသောပုဒ်၌။ အဝခဏ္ဍနံ၊ ပိုင်းဖြတ်ခြင်းကို။ ဒါနံ၊ ဒါနဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒါနတော၊ ပိုင်းဖြတ်ခြင်းမှ။ အပေတံ၊ ကင်းသည်တည်း။ အပဒါနံ၊ ပိုင်းဖြတ်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ အပဒါနေန၊ ပိုင်းဖြတ်ခြင်း ကင်းသည်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ (ထည့်) သပဒါနံ၊ ပိုင်းဖြတ်သည်မှ ကင်းသည်နှင့်တကွ ဖြစ်သည်။ အဝခဏ္ဍနဝိရဟိတံ၊ ပိုင်းဖြတ်ခြင်းမှကင်းသည်ဖြစ်၍။ အနုပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အတိုင်းအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “တတ္ထ တတ္ထ ဩဓိံ အကတွာ”တိ အာဒိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဩဓိံ အကတွာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

(နိ-၁၂၃) ၆၁၁။ “ဝိညတ္တိယ”န္တိ၊ ဝိညတ္တိယံဟူသောစကားကို။ သူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပဒံ၊ သူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပုဒ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ “ဝတ္တဗ္ဗွ နတ္တီ”တိ ဣမိနာ၊ ဝတ္တဗ္ဗွ နတ္တီဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပါဠိယာဝ၊ ပါဠိဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တတ္ထ၊ ထို သူပေါဒနသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အသဉ္စိစ္စာ”တိ အာဒိသု၊ အသဉ္စိစ္စာ၊ အစရှိသည်တို့၌။ ဝတ္ထုမတ္တံ၊ ဝတ္ထုမျှကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဘုဉ္ဇနေန၊ စားခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇန္တေဿဝ၊ ရောက်သောရဟန်းအားသာလျှင်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်တော်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ မုခဂတံ၊ ခံတွင်းသို့ ရောက်သောဆွမ်းကို။ ဆဍ္ဍေတုကာမဿ၊ စွန့်လိုသည်ဖြစ်လျက်။ အရုစိယာ၊ အလိုမရှိပဲ။ ယံ သိတ္တံ၊ အကြင်ဆွမ်းလုံးသည်။ ပဝိဋ္ဌံ၊ ဝင်၏။ တံ၊ ထို ဆွမ်းလုံးသည်။ အသဉ္စိစ္စ၊ စိတ်မရှိပဲ။ ပဝိဋ္ဌံ နာမ၊ ဝင်သည်မည်၏။ တတ္ထ၊ ထို စိတ်မရှိပဲ ဝင်ရာ၌။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တဒေဝ၊ ထိုဆွမ်းကိုသာလျှင်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အညဝိဟိတာယ ဝါ၊ တစ်ပါးကိုနှလုံးသွင်းသဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣဒံ၊ ဤဆွမ်းသည်။ အဝိညတ္တံ၊ တောင်းအပ်သောဆွမ်းမဟုတ်။ ဣတိ သညာယ ဝါ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘုဉ္ဇနေ၊ စားခြင်း၌။ “အသတိယာ”တိ၊ သတိမေ့လျော့၏ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

၆၁၃။ “အညဿတ္ထာယာ”တိ ဣဒံ၊ အညဿတ္ထာယာဟူသောဤစကားကို။ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ဤ သူပေါဒနသိက္ခာပုဒ်ကို။ အတ္တနော အတ္ထာယ၊ မိမိအကျိုးငှာ။ ဝိညာပေတွာ၊ တောင်း၍။ သယံ ဘုဉ္ဇနေ ဧဝ၊ မိမိစားခြင်း၌သာလျှင်။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ အနာပတ္တိံ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ အညဿတ္ထာယဟု ဟောငြားသော်လည်း။ ပဉ္စသဟဓမ္မိကာနံ၊ သီတင်းသုံးဖော်ငါးယောက်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကဖိုးငှာ။ အညာတကအပ္ပဝါရိကဋ္ဌာနေ၊ အဆွေမတော်ရာ, မဖိတ်သော အရပ်၌။ ဝိညာပေန္တော၊ တောင်းသောရဟန်းသည်။ ဝိညတ္တိက္ခဏေ၊ တောင်းဆဲခဏ၌။ အဋ္ဌကထာသု၊ အဋ္ဌကထာတို့၌။ သုတ္တာနုလောမတော၊ သုတ်အားလျှော်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တအကတဝိညတ္တိဒုက္ကဋတော၊ ဆိုအပ်သော အကတဝိညတ္တိဒုက္ကဋ်မှ။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်။ သဉ္စိစ္စ၊ စားလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘုဉ္ဇနက္ခဏေ၊ စားသော ခဏ၌။ သယဉ္စ၊ မိမိသည်လည်းကောင်း။ အညေ စ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့သည် လည်းကောင်း။ မိစ္ဆာဇီဝတော၊ မိစ္ဆာဇီဝမှ။ န မုစ္စန္တိ၊ မလွတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

၆၁၅။ “ကုက္ကုဋဏ္ဍံ အတိခုဒ္ဒက”န္တိ ဣဒံ၊ ကုက္ကုဋဏ္ဍံ အတိခုဒ္ဒကံဟူသော ဤစကားကို။ အသာရုပ္ပဝသေန၊ မလျောက်ပတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (နိ-၁၂၄) အတိမဟန္တေ ဧဝ၊ အလွန်ကြီးရာ၌သာလျှင်။ အာပတ္တီတိ၊ အာပတ်သင့်၏ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဘုဉ္ဇန္တေန ပန၊ စားသော ရဟန်းသည်ကား။ စောရာဒိဘယံ၊ ခိုးသူစသော ဘေးကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ မဟန္တမ္ပိ၊ ကြီးသောဆွမ်းလုတ်ကို လည်းကောင်း။ [စာမျက်နှာ-၆၄] အပရိမဏ္ဍလမ္ပိ၊ အဝန်းမညီသော ဆွမ်းလုတ်ကိုလည်းကောင်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သီဃံ၊ လျင်စွာ။ ဘုဉ္ဇနဝသေန၊ စားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအတူ။ အညေသုပိ၊ တစ်ပါးသော သေခိယပုဒ်တို့၌လည်း။ ယထာနုရူပံ၊ အကြောင်းအား လျော်စွာ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

သက္ကစ္စဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သက္ကစ္စဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၅၊ ကဗလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၆၁၇။ ကဗဠေ၊ ဆွမ်းလုတ်ကို။ အနာဟဋေ၊ မဆောင်မိ။ မုခဒွါရဝိဝရဏေ ပန၊ ခံတွင်းဝကို ဖွင့်ခြင်း၌ကား။ ပယောဇနာဘာဝါ၊ အကျိုးမရှိခြင်းကြောင့်။ “အာပဒါသူ”တိ၊ အာပဒါသူဟူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ အညေသုပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဤဒိသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

၆၁၈။ “သဗ္ဗံ ဟတ္ထ”န္တိ၊ သဗ္ဗံ ဟတ္ထံဟူ၍။ ယတ္ထေကဒေသာ၊ လက်၏ တစိတ်ဖြစ်ကုန်သော။ အင်္ဂုလိယော၊ လက်ချောင်းတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်တို့၌ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ “ဟတ္ထမုဒ္ဒါ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ ဟတ္ထမုဒ္ဒါ၊ အစရှိသော ပါဠိတော်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဧကင်္ဂုလိမ္ပိ၊ လက်တစ်ချောင်းကိုလည်း။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ ပက္ခိပိတုံ၊ သွင်းခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

ကဗလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ ကဗလဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ သူရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၆၂၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သီတီကတောတိ၊ သီတီတတောဟူသည်ကား။ သီတပီဠိတော၊ အချမ်းနှိပ်စက်၏။ “သိလကဗုဒ္ဓေါ”တိ ဧတံ၊ သိလကဗုဒ္ဓေါဟူသောစကားသည်။ ပရိဟာသဝစနံ၊ ပြက်ရယ်ပြုသော စကားတည်း။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ သိလကံ၊ ကျောက်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ “အယံ၊ ဤကျောက်သည်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘရားတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေါဟာရန္တိ၊ ခေါ်ကုန်၏။

(နိ-၁၂၅) ၆၂၈။ “အင်္ဂုလိယော မုခေ ပဝေသေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဣမိနာ၊ အင်္ဂုလိယော မုခေ ပဝေသေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သဗ္ဗံ ဟတ္ထံ၊ အလုံးစုံသော လက်ကို။ အန္တောမုခေ၊ ခံတွင်း၏အတွင်းသို့။ ပက္ခိပန သိက္ခာပဒဿာပိ၊ ထည့်သွင်းခြင်းကြောင့် ပညတ်အပ်သော သိက္ခာပုဒ်၏ လည်းကောင်း။ ပဝိဋ္ဌင်္ဂုလိနိလ္လေဟနေန၊ ခံတွင်းသို့ ဝင်သော လက်ချောင်းကိုလျက်သဖြင့်။ ဣမဿာပိ သိက္ခာပဒဿ၊ ဤ ဟတ္ထနိလ္လေဟက သိက္ခာပုဒ်၏လည်းကောင်း။ အနာပတ္တိဉ္စ၊ အနာပတ္တိကိုလည်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဧသေဝ န ယော”တိ၊ ဧသေဝ န ယောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဃနယာဂုအာဒီသု၊ တခဲနက်သော ယာဂုအစရှိသည်တို့၌။ နှုတ်ခမ်းကိုလည်းကောင်း။ ဇိဝှါယ၊ လျှာဖြင့်။ နိလ္လေဟိတုံ၊ လျက်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်း၏။ တသ္မာတိ၊ တသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဃနယာဂုအာဒိဝိရဟိတံ၊ တခဲနက်သော ယာဂုအစရှိသည်မှ ကင်းသော ဘောဇဉ်ကို။ နိလ္လေဟိတုံ၊ လျက်ခြင်း ခြစ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

၆၃၄။ ဝိလီဝစ္ဆတ္တန္တိ၊ ဝိလီဝစ္ဆတ္တံဟူသည်ကား။ ဝေဏုပေသိကာဟိ၊ ဝါးခြမ်းစိတ်တို့ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သောထီးတည်း။ မဏ္ဍလဗဒ္ဓါနီတိ၊ မဏ္ဍလဗဒ္ဓါနိဟူသည်ကား။ ဒီဃသလာကာသု၊ ရှည်သောဝါးခြမ်းစိတ်တို့၌။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဝလယာကာရေန၊ လယ်ကောက်သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ သလာကံ၊ တုတ်တန်းကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သုတ္တေဟိ၊ ချည်တို့ဖြင့်။ ဗဒ္ဓါနိ၊ ဖွဲ့အပ်ကုန်၏။ သလာကဗန္ဓနာနီတိ၊ သလာကဗန္ဓနာနိဟူသည်ကား။ ဒီဃဉ္စ၊ အလျားလည်းကောင်း။ တိရိယဉ္စ၊ ဖီလာလည်းကောင်း။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်စွာသာလျှင်။ သလာကာယော၊ တုတ်ခြမ်းတို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒဠှဗဒ္ဓါနိ စေဝ၊ မြဲစွာ ဖွဲ့အပ်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒီဃဒဏ္ဍကေဟေဝ၊ ရှည်သောတုတ်တံတို့ဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ကောစာရဟံ၊ တွန်းခြင်း, ရှုံ့ခြင်းငှာ ထိုက်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြ၍။ သုတ္တေဟေဝ၊ ချည်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ တိရိယံ၊ ဖီလာ၊ ဗဒ္ဓါနိ၊ ဖွဲ့အပ်ကုန်၏။ တတ္ထဇာတကဒဏ္ဍကေန ကတန္တိ၊ တတ္ထဇာတကဒဏ္ဍကေန ကတံဟူသည်ကား။ သဟဒဏ္ဍကေန၊ အရိုးနှင့် တကွ။ ဆိန္နတာလပဏ္ဏာဒီဟိ၊ ဖြတ်အပ်သော ထမ်းရွက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုသောထီးတည်း။ ဆတ္တပါဒုကာယာတိ၊ ဆတ္တပါဒုကာယာဟူသည်ကား။ ယသ္မိံ၊ အကြင်ထီးခုံ၌။ ဆတ္တဒဏ္ဍကောဋိံ၊ ထီးရိုးစွန်းကို။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ဆတ္တံ၊ ထီးကို။ ဥဇုကံ၊ ဖြောင့်စွာ။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဟေဋ္ဌာ ဆာယာယ၊ ထီးအောက်ဖြစ်သော အရိပ်၌။ နိသီဒန္တိ ဝါ၊ (နိ-၁၂၆) ထိုင်မူလည်းထိုင်ကုန်၏။ တိဋ္ဌန္ထိ ဝါ၊ ရပ်မူလည်း ရပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဆတ္တဓာရေ၊ ထီးခုံ၌။

[စာမျက်နှာ-၆၅] ၆၃၇။ စာပေါတိ၊ စာပေါဟူသည်ကား။ မဇ္ဈေဝင်္ကာ၊ အလယ်၌ကောက်သော။ ကာဇဒဏ္ဍသဒိသာ၊ ထမ်းပိုးကောက်နှင့်တူသော။ ဓနုဝိကတိ၊ လင်းလေးအထူးတည်း။ ကောဒဏ္ဍောတိ၊ ကောဒဏ္ဍောဟူသည်ကား။ ဝိဒ္ဓဒဏ္ဍာ၊ ထွင်းအပ်သော အရိုးရှိသော။ ဓနုဝိကတိ၊ ဒူးလေးအထူးတည်း။

သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သုရုသုရုဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၊ ပါဒုကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၆၄၇။ သတ္တမဝဂ္ဂေ၊ သတ္တမဝဂ်၌။ ရုက္ခတော ပတိတောတိ၊ ရုက္ခတော ပတိတောဟူသည်ကား။ ဧကံ၊ တစ်ခုသော။ ဩလမ္ဗနသာခံ၊ တွဲလျားကျသော သစ်ခက်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ဆွဲကိုင်၍။ ပတိတော၊ ကျ၏။ ပါဠိယာတိ၊ ပါဠိယဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အာစာရပ္ပကာသကဂန္ထဿ၊ အကျင့်ကို ပြတတ်သော ကျမ်းဂန်၏။ ဓီရတ္တူတိ၊ ဓီရတ္တုဟူသည်ကား။ ဓီ၊စက်ဆုပ်အပ်သည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ နိန္ဒာ၊ ကဲ့ရဲ့ အပ်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဝိနိပါတနဟေတုနာတိ၊ ဝိနိပါတနဟေတုနဟူသည်ကား။ ဝိနိပါတနဿ၊ ကျခြင်း၏။ ဟေတုဘာဝေန၊ အကြောင်း အဖြစ်ကြောင့်။ “တွ”န္တိ၊ တွံဟူသောပုဒ်သည်။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာအနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပထမဝိဘတ်ရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တံ ဣစ္စေဝ၊ တံဟူ၍သာလျှင်။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ အသ္မာတိ၊ အသ္မာဟူသည်ကား။ ပါသာဏော၊ ကျောက်တည်း။

၆၄၉။ “န ကထေတဗ္ဗန္တိ၊ န ကထေတဗ္ဗံဟူသောစကားကို။ ထေရေန၊ မထေရ်သည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကင်္ခါဋ္ဌာနဿ၊ ယုံမှားသော အရာကို။ ပုစ္ဆိတတ္တာ၊ မေးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒဟရဿ၊ ပဉ္စင်းငယ်၏။ အတ္ထကောသလ္လံ၊ အနက်၌ လိမ္မာသောအဖြစ်ကို။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ ပုစ္ဆိတေန၊ မေးအပ်သောကား။ ဥစ္စာသနေ၊ မြင့်သောနေရာ၌။ နိသိန္နဿ၊ ထိုင်သော။ အာစရိယဿ၊ ဆရာအား။ အနုယောဂဒါန နယေန၊ မေးအပ်သည်ကို သုတ်သင်သောနည်းဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဟောခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

၆၅၂။ “ခေဠေန စေတ္ထ သိင်္ဃာနိကာပိ သင်္ဂဟိတာ”တိ ဧတ္ထ၊ ခေဠေန စေတ္ထ သိင်္ဃာနိကာပိ သင်္ဂဟိတာဟူသောပုဒ်၌။ ဥဒကာဂဏ္ဍုသကံ၊ ရေငုံသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဟရိတုဒကေသု၊ မြက်စိမ်းရှိရာ, ရေရှိရာတို့၌။ ဆဍ္ဍေတုဉ္စ၊ စွန့်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဥစ္ဆုကစဝရာဒိံ၊ (နိ-၁၂၇) ကြံဖတ်အစရှိသည်ကို။ မုခေနေဝ၊ ခံတွင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဟရိတုဒကေသု၊ မြက်စိမ်းရှိရာ, ရေရှိရာတို့၌။ ဆဍ္ဍေတုဉ္စ၊ စွန့်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

ပါဒုကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ ပါဒုကဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သေခိယဝဏ္ဏနာနယော၊ သေခိယဘုံဖွင့်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၅၅။ အဓိကရဏသမထေသု စ၊ အဓိကရဏသမထ တို့၌လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုဖွယ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။

သမန္တပါသာဒိကာယ၊ သမန္တပသာဒိကအမည်ရှိသော။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီ အမည်ရှိသော။ ဋိကာယံ၊ ဋီကာ၌။

ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနယော၊ ဘိက္ခုဝိဘင်းကို ဖွင့်သောနည်းသည်။

ဣတိ ဣမိနာ အနုက္ကမေန၊ ဤသို့သော အစဉ်ဖြင့်။

နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။

[စာမျက်နှာ-၆၆] (နိ-၁၂၉)

ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ

၁၊ ပါရာဇိကကဏ္ဍ

၁၊ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၆၇] ၆၅၆။ ဘိက္ခုနီ ဝိဘင်္ဂေ၊ ဘိက္ခုနီ ဝိဘင်း၌။ မိဂါရမာတုယာတိ၊ မိဂါရမာတုယာဟူသည်ကား။ မိဂါရမာတု၊ မိဂါရသူဌေးသည် အမိအရာ၌ ထားအပ်သော။ ဝိသာခါယ၊ ဝိသာခါ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္တော၊ အနက်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဧဟိ ဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခုနီ၊ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနီ”တိ ဣဒံ၊ဧဟိ ဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခုနီ၊ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနိဟူသောစကားကို။ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂပါဠိယာ၊ ဘိက္ခု ဝိဘင်းပါဠိနှင့်။ သမဒဿနတ္ထံ၊ အညီအညွတ်ပြခြင်းငှာ။ အဋ္ဌဂရုဓမ္မပ္ပဋိဂ္ဂဟဏေန၊ ရှစ်ပါးသော ဂရုဓမ္မကို ဝန်ခံသဖြင့်။ လဒ္ဓူပသမ္ပဒံ၊ ရအပ်သောပဉ္စင်း အဖြစ်ရှိသော။ မဟာပဇာပတိဂေါတမိဉ္စေဝ၊ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီကိုလည်းကောင်း။ တာယ၊ ထိုမဟာပဇာပတိ ဂေါတမီနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နိက္ခန္တာ၊ ထွက်ကုန်သော။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အာဏာယ၊ အာဏာတော်ဖြင့်။ ဘိက္ခူနညေဝ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့၏သာလျှင်။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ၊ ဧကတောဥပသမ္ပန္နဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စသတသာကိယာနိယော စ၊ ငါးရာသောသာကီဝင်မတို့ကို လည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည်။ (ဇာတာ၊ ၌ စပ်။) အာနန္ဒတ္ထေရဿ၊ အာနန္ဒာထေရ်၏။ ယာစနာယ၊ တောင်းပန်းခြင်းဖြင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ အနုဇာနန္တေန၊ ခွင့်ပြုတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ (ဝုတ္တာ၊ ၌ စပ်။) “ဘိက္ခုနိယော၊ ရဟန်းမိန်းမတို့။ ဧထ၊ လာကုန်လော့။ တုမှေပိ၊ သင်တို့သည်လည်း။ မမ သာသနေ၊ ငါဘုရားသာသနာတော်သို့။ ပဝိသထ၊ ဝင်ကုန်လော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တာ ဝိယ၊ ဆိုတော်မူအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သာကိယာနိယော ဧဝ၊ သာကီဝင်မ တို့ကိုပင်လျှင်။ သရဏသီလာနိ၊ သရဏဂုံသီလတို့ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍ျ။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ဥပသမ္ပာဒိတတ္တာ၊ ပဉ္စင်းခံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “တီဟိ သမဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာ”တိ၊ သရဏဂုံ သုံးပါးဖြင့် ပဉ္စင်းဖြစ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတာဟိ၊ ဤသာကီဝင်မိန်းမတို့မှ။ အညာ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ဧဟိဘိက္ခုနိဘာဝါဒိနာ၊ ဧဟိဘိက္ခုနီ၏အဖြစ် အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ၊ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းမိန်းမတို့ (နိ-၁၃၀) မည်သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ထေရီဂါထာသု၊ ထေရီဂါထာတို့၌။ ဘဒ္ဒါယကုဏ္ဍလကေသိယာ၊ ကုဏ္ဍလကေသီ ဘဒ္ဒါ၊ အမည်ရှိသော ထေရီမသည်။

“နိဟစ္စ ဇာဏုံ ဝန္ဒိတွာ၊ သမ္မုခါ အဉ္စလိံ အကံ။
ဧဟိ ဘဒ္ဒေ’တိ မံ အဝေါစ၊ သာ မေအာသူပ၊ သမ္ပဒါ”တိ၊
နိဟစ္စ ဇာဏုံ ဝန္ဒိတွာ၊ သမ္မုခါ အဉ္စလိံ အကံ။
ဧဟိ ဘဒ္ဒေ’တိ မံ အဝေါစ၊ သာ မေအာသူပ၊ သမ္ပဒါ

ဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အပဒါနေပိ၊ အပဒါန်ပါဠိ၌လည်း။

“အာယာစိတော တဒါ အာဟ၊ 'ဧဟိ ဘဒ္ဒေ’တိ နာယကော၊ တဒါဟံ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပရိတ္တံ တောယမဒ္ဒသ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ယဉ္စ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အနက်ကား။ ဇာဏုံ၊ ပုဆစ်ကို။ နိဟစ္စ၊ တုပ်၍။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်တော်၌။ ဝန္ဒိတွာ၊ ရှိခိုး၍။ အဉ္ဇလိံ၊ လက်အုပ်ကို။ အကံ၊ ပြု၏။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ (ထည့်) မံ၊ ငါ့ကို။ ‘ဘဒ္ဒေ၊ ဘဒ္ဒါ။ ဧဟိ၊ လာလည့်’။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဝေါစ၊ ခေါ်တော်မူ၏။ သာအာလပနာ၊ ထိုခေါ်တော်မူခြင်းသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ (ထေရီဂါထာအနက်)။

တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အာယာစိတော၊ တောင်းပန်အပ်သော။ နာယကော၊ ဘုရားရှင်သည်။ ‘ဧဟိ ဘဒ္ဒေ’တိ၊ ဧဟိ ဘဒ္ဒေဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်တော်မူ၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်၍။ ပရိတ္တံ၊ အနည်းငယ်သော။ တောယံ၊ ရေကို။ အဒ္ဒသံ၊ မြင်၏။ (အပါဒါန်ဂါထာအနက်)။

တမ္ပိ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ “ဧဟိ၊ လာလှည့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စ၊ ရှင်၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒဉ္စ၊ ပဉ္စင်း၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အာဏာ၊ စေခိုင်းခြင်းသည်။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်ကြောင်းသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္တံ၊ ဤအနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ထေရီဂါထာဋ္ဌကထာယံ၊ ထေရီဂါထာ၏အဋ္ဌကထာ၌။ “ဧဟိ ဘဒ္ဒေ [စာမျက်နှာ-၆၈] ဘိက္ခုနုဥပဿယံ၊ ပ။ အဟောသီ”တိ၊ ဧဟိ ဘဒ္ဒေ ဘိက္ခုနုဥပဿယံ၊ ပ။ အဟောသိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၆၅၇။ သာဓာရဏပါရာဇိကေဟီတိ၊ သာဓာရဏပါရာဇိကေဟိဟူသည်ကား။ မေထုနာဒီဟိ၊ မေထုန်အစရှိကုန်သော။ စတူဟိ၊ လေးပါးသော ပါရာဇိကတို့နှင့်။ တာနိ စ၊ ထိုသာဓာရဏာပါရာဇိက လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း။ အညာနိ၊ တစ်ပါး (နိ-၁၃၁) ကုန်သော။ သာဓာရဏသိက္ခာပဒါနိ စ၊ သာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ၊ ဘိက္ခုဝိဘင်း၌။ ဝုတ္တနိဒါနဝတ္ထာဒီသု ဧဝ၊ ဆိုအပ်သော နိဒါန်း ဝတ္ထုအစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ သာဓာရဏဝသေန၊ ဆက်ဆံသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပညတ္တာနိ၊ ပညတ်အပ်ကုန်၏။ ပစ္ဆာ ပန၊ နောက်၌ကား။ တာနိ၊ ထိုသာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ (သင်္ဂဟိတာနိ၊ ၌ စပ်။) ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ၊ ပါတိမောက်ပြစိမ့်သည်ကို။ အနုဇာနန္တေန၊ ခွင့်ပြုသော။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ တာသံ၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနာဘာဝေန၊ သိက္ခာချခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ “ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဆန္ဒသော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ”တိအာဒိနာ၊ ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဆန္ဒသော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ တဒနုရူပဝသေန၊ ထိုနှင့်လျော်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ ပြန်၍။ အသာဓာရဏသိက္ခာပဒေဟိ၊ အသာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သံသန္ဒေတွာ၊ နှီးနှော၍။ ဘိက္ခုနီပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ သင်္ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ယသ္မာ စ၊ အကြင်ကြောင့်လည်း။ နေသံ၊ ထိုသာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ၊ ဘိက္ခုဝိဘင်း၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ အလုံးစုံဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗောပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဝိနိစ္ဆယော၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းကို။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုသာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ အသာဓာရဏာနံ ဧဝ၊ အသာဓရဏသိက္ခာပုဒ်တို့၏သာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိဘင်္ဂေါ၊ ဝိဘင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

၆၅၉။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့အား။ “ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယေယျာ”တိ၊ ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယေယျာဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဟောပဲ။ “သမာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊ သမာပဇ္ဇေယျာဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗော”တိ၊ ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ တဗ္ဗဟုလနယေနာတိ၊ တဗ္ဗဟုလနယေနာဟူသည်ကား။ ကိရယာသမုဋ္ဌာနဿေဝ၊ ကိရိယာသမုဋ္ဌာန်၏သာလျှင်။ ဗဟုလဘာဝတော၊ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေန၊ ဤတဗ္ဗဟုလနယေန၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ အယံ အာပတ္တိ၊ ဤအာပတ်သည်။ အကိရိယာသမုဋ္ဌာနာပိ၊ အကိရိယာသမုဋ္ဌာန်ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ကိဉ္စာပိ ဒေဿတိ၊ အကယ်၍ကားပြ၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့ပြသော်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တက္ကယာမ၊ ကြံကုန်၏။ “ကာယသံသဂ္ဂက္ခဏေ၊ ကိုယ်လက်နှီးနှောဆဲခဏ၌။ သာဒိယန္တိယာ၊ သာယာသော ရဟန်းမိန်းမအား။ ကိရိယာယ၊ ကိရိယာ၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိသော်လည်း။ တတော၊ ထို ကိုယ်လက်နှီးနှောသော အခါမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပဝတ္တိတာနံ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနဂမနဣင်္ဂိတာကာရဒဿနာဒိကိရိယာနံ၊ ဖုံးလွှမ်းရာအရပ်သို့သွားခြင်း, မျက်စိမှိတ် (နိ-၁၃၂) ခြင်း အခြင်းအရာကိုပြခြင်း။ အစရှိသည်တို့၏။ ဝသေနေဝ၊ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတံ၊ ဤဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်သည်။ ကိရိယာသမုဋ္ဌာနမေဝ၊ ကိရိယာသမုဋ္ဌာန်သာလျှင်တည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ မဂ္ဂေ၊ မဂ်၌။ ကိရိယမာနုပက္ကမံ၊ ပြုအပ်သော လုံ့လကို။ နိစ္စလဿ၊ မတုန်မလှုပ်။ သာဒိယတော၊ သာယာသောရဟန်း၏။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ဝိယ၊ သုတ်လွတ်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ပုဗ္ဗပယောဂါဘာဝေပိ၊ ပုဗ္ဗပယောဂမရှိသော်လည်း။ တသ္မိညေဝ ခဏေ၊ ထို ခဏ၌သာလျှင်။ ပရူပက္ကမေန၊ သူတစ်ပါးတို့၏ လုံ့လသည်။ ဇနိယမာနာယ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကာယစလနာသင်္ခါတာယ၊ ကိုယ်လှုပ်ခြင်းအစရှိသည်ဟု ဆိုအပ်သော။ ကိရိယာယ၊ ကိရိယာကို။ သာဒိယနေန၊ သာယာခြင်းကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမ၏။ စိတ္တေနာပိ၊ စိတ်ကြောင့်လည်း။ သမုဋ္ဌိတာ၊ ဖြစ်သော။ သာအာပတ္တိ၊ ထိုအာပတ်သည်။ ကိရိယာ နာမ၊ ကိရိယာမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ အဝါယမိတွာ၊ လုံ့လမပြုမူ၍။ ပရူပက္ကမေန၊ သူတစ်ပါးလုံ့လဖြင့်။ မေထုနာဒိသာဒိယနေ ဝိယ၊ မေထုန်အစရှိသည်ကို သာယာခြင်း၌ကဲ့သို့တည်း။ ဘိက္ခူနံ ပန၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့အားကား။ ပရူပက္ကမဇနိတံ၊ သူတစ်ပါးတို့လုံ့လသည်ဖြစ်စေအပ်သော။ ကိရိယံ၊ ကိရိယကို။ အဗ္ဗောဟာရိကံ ကတွာ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်သည်ကိုပြု၍။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ကရယမာနိပယောဂဝသေနေဝ၊ ပြုအပ်သောပယောဂ၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျ တိ၊ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာဒိယမာနေပိ၊ သာယာခြင်း၌လည်း။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မရှိ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္ထ၊ ဤဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်၌။ ဣတရထာ၊ ဤမှ တစ်ပါးသော အပြားဖြစ်သော။ တဗ္ဗဟုလနယေန၊ တဗ္ဗဟုလ နည်းဖြင့်။ ကိရိယတ္တေ၊ ကိရိယာအဖြစ်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူချေသည်ရှိသော်။ အညေသမ္ပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကိရိယာ ကိရိယသိက္ခာပဒါနံ၊ ကိရိယာ ကိရိယာသိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ကိရိယာတ္တဂ္ဂဟဏပ္ပသင်္ဂေါ၊ ကိရိယာအဖြစ်ဖြင့် ယူခြင်း၏ လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ [စာမျက်နှာ-၆၉] တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ သာတိ၊ သာဟူသည်ကား။ ကိရိယာသမုဋ္ဌာနတာ၊ ကိရိယာသမုဋ္ဌာန်၏အဖြစ်သည်။ တထေဝါတိ၊ တထေဝဟူသည်ကား။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂီ ဧဝ၊ ကာယသံသဂ္ဂရာဂရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။

ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၃၃) ၆၆၆။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ “ပုရိမေနာ”တိအာဒိ၊ ပုရိမေနာ၊ အစရှိသောစကားကို။ သုန္ဒရီနန္ဒာယ၊ သုန္ဒရီနန္ဒာ၏။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနေ၊ အပြစ်ကိုဖုံးလွှမ်းခြင်းကြောင့်။ ပညတ္တတံ၊ ပညတ်အပ်သောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အဋ္ဌန္န”န္တိ၊ အဋ္ဌန္နံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနဿာပိ၊ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအားလည်း။ ပဋိစ္ဆာဒနေ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းကြောင့်။ ပါရာဌိကမေဝ၊ ပါရာဇိကသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ”တိ၊ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏ္ဏတ္တိ၊ ပညတ်တော်ကို။ အဇာနန္တိယာပိ၊ မသိသော ရဟန်းမိန်းမအားလည်း။ “ဣဒံ ဝဇ္ဇံ၊ ဤအပြစ်ကို။ န ပကာသေဿာမိ၊ မပြအံ့”။ ဣတိ ဆန္ဒေန၊ ဤသို့သော အလိုဖြင့်။ ဓုရံ နိက္ခေပက္ခဏေ၊ ဝန်ချသော ခဏ၌။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တံ ပဋိစ္ဆာဒနံ၊ ထိုဖုံးလွှမ်းခြင်းကို။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ “ပေသလာ၊ သီလကို ချစ်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဂရဟိဿန္တိ၊ ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘယေနေဝ၊ ကြောက်သောကြောင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဘယဉ္စ၊ ကြောက်ခြင်းသည်လည်း။ ကောဓစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ၊ ဒေါသမူစိတ်နှင့် ယှဉ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို။ “ဒုက္ခဝေဒန”န္တိ၊ ဒုက္ခဝေဒနံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သာရတ္တဒီပနိယံ၊ သာရတ္တဒီပနီ၌။ “ကိဉ္စာပိ။ ပ။ ဟောတီ”တိ၊ ကိဉ္စာပိ။ ပ။ ဟောတိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမ္မစိတ္တေနေဝ၊ ပညတ်တော်ကို လွန်ကျူးသော စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဆာဒနံ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းသည်။ ဒေါမနဿတ္ထေ၊ ဒေါမနဿအဖြစ်၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ (ထည့်)။ ယံ ကာရဏံ၊ အကြင်အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ကာရဏံ၊ ထိုအကြောင်းသည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနံ၊ ပညတ်တော်ကို သိခြင်းကို။ ဝိနာပိ၊ ကြဉ်၍လည်း။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတောဝ၊ ရောက်သင့်သောကြောင့်သာတည်း။

သာရတ္တဒီပနီပါဌ် အနက်ကား။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနံ၊ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းသည်။ ပေမဝသေန၊ ချစ်သည်အစွမ်းဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ယင်းသို့ ဖြစ်လျှင်မူလည်း။ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမစိတ္တံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို လွန်ကျူးသော စိတ်သည်။ ဒေါမနဿိကမေဝ၊ ဒေါမနဿနှင့် ယှဉ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဤသို့ပေးလေး)။

ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၆၉။ တတိယံ၊ တတိယသည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

(နိ-၁၃၄)

၄၊ အဋ္ဌဝတ္ထုကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၇၅။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ လောကဿာဒသင်္ခါတံ၊ လူတို့ သာယာအပ်သည်ဟု ဆိုအပ်သော။ မိတ္တေဟိ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းတို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သန္တဝံ၊ သန္တမည်၏။ ဝုတ္တမေဝတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ ပရိယာယန္တရေန၊ ပရိယာယ်တစ်ပါးဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ကာယသံဂ္ဂရာဂေနာ”တိ၊ ကာယသံဂ္ဂရာဂေနာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

တိဿိတ္ထိယော မေထုနံ တံ န သေဝေတိ၊ တိဿိတ္ထိယော မေထုနံ တံ န သေဝေဟူသည်ကား။ ယာ တိဿော ဣတ္ထိယော၊ အကြင် မန်းမသုံးယောက်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာသု၊ ထို မိန်းမသုံးယောက်တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ တံ မေထုနံ၊ ထိုမေထုန်ကို။ န သေဝေယျ၊ မမှီဝဲရာ။ အနရိယပဏ္ဍကေတိ၊ အနရိယပဏ္ဍကေဟူသည်ကား။ တယော အနရိယေ စ၊ ဥဘတောဗျည်း သုံးယောက်တို့ကို လည်းကောင်း။ တယော ပဏ္ဍကေ၊ ပဏ္ဍုက် သုံးယောက်တို့ကို လည်းကောင်း။ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ချဉ်းကပ်၍။ မေထုနံ၊ ချဉ်ကို။ န သေဝေ၊ မမှီဝဲရာ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ [စာမျက်နှာ-၇၀] ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ၊ ဥဘတောဗျည်းတို့ကို။ အနရိယာတိ၊ အနရိယဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိကုန်၏။ ဗျဉ္ဇနသ္မိန္တိ၊ ဗျဉ္ဇနသ္မိဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝစ္စမုခမဂ္ဂေပိ၊ ဝစ္စမဂ်, မုခမဂ်၌လည်း။ ဆေဒေါ ဧဝ၊ ပြတ်ခြင်း သည်ပင်လျှင်။ ဆေဇ္ဇံ၊ ဆေဇ္ဇမည်၏။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကကို ရာ၏။

“ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏော”တိ၊ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏောဟူသော။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ပါးသောပုဒ်တို့ဖြင့်။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ၊ သုက္ကဝိဿကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဂမနုပ္ပာဒန”န္တိ၊ ဂမနုပ္ပာဒနံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သဉ္စရိတ္တံ၊ သဉ္စရိတ္တကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ ပစ္စယော ဟောတီ”တိ ဣမိနာ၊ မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ ပစ္စယော ဟောတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကာရိယောပစာရေန၊ အကျိုး၌ တင်စားသဖြင့်။ ကာယသံသဂ္ဂေါ၊ ကာယသံသဂ္ဂေကို။ “မေထုနဓမ္မော”တိ၊ မေထုနဓမ္မောဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သဗ္ဗပဒေသူတိ၊ သဗ္ဗပဒေသူဟူသည်ကား။ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏာဒိပဒေသု၊ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏ၊ အစရှိသော ပုဒ်တို့၌။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေါ၊ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေလည်းကောင်း။ သဥဿာဟတာ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌမဝတ္ထုဿ၊ ရှစ်ခုမြောက် ဝတ္ထု၏။ ပူရဏံ၊ ပြည့်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

အဋ္ဌဝတ္ထုကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ အဋ္ဌဝတ္ထုကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၃၅)

၂၊ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍ

၁၊ ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၇၁] ၆၇၉။ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍေ၊ သံဃာဒိသိသ်ကဏ္ဍ၌။ “ဒုတိယဿ အာရောစေတီ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဒုတိယဿ အာရောစေတိဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဒွီသု အဍ္ဍကာရကေသု၊ တရားတွေ့သူ နှစ်ယောက်တို့တွင်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဒုတိယဿ၊ နှစ်ယောက်မြောက်သော သူ၏။ ကထံ၊ စကားကို။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိသော သူသည်။ အာရောစေတိ၊ ကြားအံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဧသေဝ နယော”တိ၊ ဧသေဝ နယောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဂတိဂတန္တိ၊ ဂတိဂတံဟူသည်ကား။ စိရကာလပ္ပဝတ္တံ၊ ကြာမြင့်ရှည်စွာ ဖြစ်သည်တည်း။ အာပတ္တီတိ၊ အာပတ္တိဟူသည်ကား။ အာပဇ္ဇနံ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ “နိဿာရဏီယ”န္တိ ဣဒံ၊ နိဿာရဏီယံဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ကတ္တုအတ္ထေ၊ ကတ္တားအနက်၌။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “နိဿရေတီ”တိ၊ နိဿရေတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အာပန္နံ၊ အာပတ်သင့်သော။ ဘိက္ခုနိံ၊ ရဟန်းမိန်းမကို။ သံဃတော၊ သံဃာမှ။ ဝိယောဇေတိ၊ ကင်းစေ၏။ ဝိယောဇနဟေတု၊ ကင်းခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

ဂီဝါယေဝါတိ၊ ဂီဝါယေဝဟူသည်ကား။ အာဏတ္တိယာ၊ စေခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဂီဝါ ဧဝ၊ အစားသာတည်း။ တေသံ အနတ္တကာမတာယာတိ၊ တေသံ အနတ္တကာမတာယာဟူသည်ကား။ “စောရော”တိ၊ ခိုးသူဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ မမ ဝစနံ၊ ငါ၏ စကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ကေစိ၊ အချို့သော ဒါယကာတို့သည်။ ဒဏ္ဍိဿန္တိ၊ အလျော်စားကုန်လတ္တံ့။ ဇီဝိတာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေမှ။ ဝေါရောပေဿန္တိ၊ ချကုန်လတ္တံ့။ ဣတိ ဧဝံ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ ဧတေန၊ ဤ တေသံ အနတ္ထကာမတာယ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဘယေနဝါ၊ ကြောက်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပရိက္ခာရဂ္ဂဟဏတ္ထံ ဝါ၊ ပရိက္ခရာကို ယူစေခြင်းငှာလည်းကောင်း။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ “စောရော”တိ၊ စောရောဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ ဒဏ္ဍိတေပိ၊ အလျော်တပ်သော်လည်း။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿာတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ရာဇပုရိသာနံ၊ မင်းချင်းတို့အာညး။ “အယံ၊ ဤသူသည်။ စောရော၊ သူခိုးတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ကထနေ ဧဝ၊ ဆိုရာ၌သာလျှင်။ ဂီဝါ၊ အစားတည်း။ ဘိက္ခူနံ (နိ-၁၃၆) ဝါ၊ ရဟန်းတို့၏လည်းကောင်း။ အာရာမိကာဒီနံ ဝါ၊ အရံစောင့် စသည်တို့၏ လည်းကောင်း။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ “အသုကော စောရော၊ ဤမည်သော ခိုးသူသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အကာသိ၊ ပြု၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းသည်။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ အာရာမိကာဒီသု၊ အရံစောင့်အစရှိသည်တို့သည်။ ရာဇပုရိသာနံ၊ မင်းချင်းတို့အား။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဒဏ္ဍာပေန္တေသုပိ၊ အလျော်တပ်စေကုန်သော်လည်း။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်းအား။ န ဂီဝါ၊ အစားမထိုက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ရာဇပုရိသာနံ၊ မင်းချင်းတို့အား။ အဝုတ္တတ္တာ စ၊ မဆိုအပ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ယေသံ၊ အကြင် အရံစောင့် စသည်တို့အား။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေဟိ၊ ထိုအရံစောင့် စသည်တို့သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ စောရဿ၊ သူခိုးကို။ အဒဏ္ဍိတတ္တာ စ၊ အလျော်မတပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “တွံ၊ သင်သည်။ ဧတဿ၊ ထိုသူ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ အစ္ဆိန္ဒ၊ လုယက်လော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဏတ္တောပိ၊ စေခိုင်းအပ်သော သူသည်လည်း။ အညေန၊ သူတစ်ပါးကို။ သစေအစ္ဆိန္ဒာပေတိ၊ အကယ်၍ လုယက်စေငြားအံ့။ အာဏာပကဿ၊ စေခိုင်းတတ်သော ရဟန်းအား။ ဝိသင်္ကေတတ္တာ၊ ချွတ်ယွင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ “အတ္တနော ဝစနကရ”န္တိ ဣဒံ၊ အတ္တနော ဝစနကရံဟူသောစကားကို။ သာမီဝိဝသေန၊ မလိုက်နာကုန်သော။ ရာဇပုရိသာနမ္ပိ၊ မင်းချင်းတို့အားလည်း။ “ဣမိမာ၊ ဤသူကို။ ဂဟိတပရိက္ခာရံ၊ ယူအပ်သောပရိက္ခရာကို။ အာဟရာပေဟိ၊ ဆောင်စေလော့။ အဿ စ၊ ထိုသူအားလည်း။ ဒဏ္ဍံ၊ အလျော်တတ်ခြင်းကို။ မာ ကရောဟိ၊ မပြလင့်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဝဒန္တဿာပိ၊ ဆိုသောရဟန်းအားလည်း။ ဒဏ္ဍေ၊ အလျော်ကို။ ဂဟိတေပိ၊ ယူသော်လည်း။ န ဂီဝါ ဧဝ၊ အစားမထိုက်သလျှင်ကတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဒဏ္ဍဂ္ဂဟဏဿ၊ အလျော်ယူခြင်းကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သော ကြောင့်တည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ “အသုကံ ဘဏ္ဍံ၊ ဤမည်းသောဘဏ္ဍာကို။ အဝဟရာ”တိ၊ ခိုးလော့ဟူ၍။ အာဏာပေတွာ၊ စေ၍။ ဝိပ္ပဋိသာရေ၊ နှလုံးမသာယာခြင်းသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပဋိက္ခိပနေ ဝိယ၊ ပယ်ခြင်း၌ကဲ့သို့တည်း။

ဒါသာဒီနံ၊ ကျွန်အစရှိသည်တို့ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆနေ၊ ခံခြင်း၌။ ဒုက္ကဋံ ဝိယ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်သကဲ့သို့။ တဒတ္ထာယ၊ ထို ကျွန်အစရှိသည်အကျိုးငှာ။ အဍ္ဍကရဏေပိ၊ တရားတွေ့ခြင်း၌လည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အကပ္ပိယအဍ္ဍေ နာမ န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ အကပ္ပိယအဍ္ဍေ နာမ န ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ကေစိ (နိ-၁၃၇) ပန၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်ကား။ ဘိက္ခူနာ၊ ရဟန်းသည်။ ခေတ္တာဒိအတ္ထာယ၊ လယ်အစရှိသည် အလို့ငှာ။ ဝေါဟာရိကာနံ၊ တရားသူကြီးတို့၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ အဍ္ဍေ၊ တရားတို့ကို။ ကတေပိ၊ တွေ့သော်လည်း။ တံ ခေတ္တာဒိံ၊ ထိုလယ်အစရှိသညကို။ သမ္ပဋိစ္ဆနေ ဝိယ၊ ခံခြင်း၌ကဲ့သို့။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အား။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပုဗ္ဗေ ဧဝ၊ ရှေး၌ပင်လျှင်။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ [စာမျက်နှာ-၇၂] သန္တကတ္တာ၊ ဥစ္စာဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဘိက္ခူဿ ပန၊ ရဟန်းအားကား။ ပယောဂဝသေန၊ လုံ့လ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အာပတ္တိယော၊ အာပတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဒါသာဒီနမ္ပိ၊ ကျွန်အစရှိသည်တို့၏လည်း။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ရက္ခံ၊ အစောင့်အရှောက်ကို။ ယာစိတုဉ္စ၊ တောင်းခြင်းငှားလည်းကောင်း။ ဝေါဟာရိကေန၊ တရားသူကြီးသည်။ ပုဋ္ဌေန၊ မေးအပ်သော ရဟန်းသည်။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ကပ္ပိယက္ကမံ၊ အပ်သောအစဉ်ကို။ ဝတ္တုဉ္စ၊ ပြောခြင်းငှာလည်းကောင်း။ အာရာမိကာဒီဟိ၊ အရံစောင့်စသည်တို့ကို။ အဍ္ဍံ၊တရားကို။ ကာရာပေတုဉ္စ၊ တွေ့စေခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ (ဤတွင် ဝေါဟာရိကေန ပုဗ္ဗေ သံဃဿ ဥပ္ပန္နံ ကပ္ပိယံ ဣမံ ဝတ္ထု၊ ဟုပါဌ်အများရှိကြသည်။ ကြံစည်လျောက်ထားကြလေဦး။) ဝိဟာရဝတ္ထာဒိကပ္ပိယအဍ္ဍံ ပန၊ ကျောင်း, သင်္ကန်း အစရှိသော ကပ္ပိကတရားကိုကား။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ သယံ ကာတုမ္ပိ၊ ကိုယ်တိုင်တွေ့ခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ (စာစောင်အများ၌ ဣတိ ဝဒန္တိမရှိကြ။ ကျသည် ဖြစ်ရာ၏။)

ဘိက္ခုနီနံ ဝုတ္တောတိ၊ ဘိက္ခုနီနံ ဝုတ္တောဟူသည်ကား။ ရက္ခံ၊ အစောင့်အရှောက်ကို။ ယာစန္တီနံ၊ တောင်းကုန်သော။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သော။ ဥဒ္ဒိဿာနုဒ္ဒိဿဝသေန၊ ရည်, မရည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ရက္ခာယာစနဝိနစ္ဆယော၊ အစောင့်တောင်းသော အဆုံးအဖြတ်တည်း။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ သိက္ခာပဒဝိနိစ္ဆယော၊ သိက္ခာပုဒ်အဆုံးအဖြတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။ အသာဓာရဏတ္တာ၊ အသာဓာရဏဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဘိက္ခုနောပီ”တိ အာဒိ၊ ဘိက္ခုနောပိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ အနာကဍ္ဎိတာယ၊ မခေါ်ငင်ပဲ။ အဍ္ဍကရဏံ၊ တရားတွေ့ခြင်းလည်းကောင်း။ အဍ္ဍပရိယောသာနံ၊ တရားဆုံးဖြတ်ခြင်းပြီးခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၃၈)

၂၊ ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၈၃။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ “မလ္လဂဏဘဋိပုတ္တဂဏာဒိက”န္တိ အာဒီသု၊ မလ္လဂဏဘဋိပုတ္တဂဏာဒိက၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ မလ္လရာဇူနံ၊ မလ္လာမင်းတို့၏။ ဂဏော၊ အပေါင်းသည်။ မလ္လဂဏော၊ မလ္လဂဏေမည်၏။ ဘဋိပုတ္တာ နာမ၊ ဘဋိပုတ္တ အမည်ရှိကုန်သော။ ကေစိ၊ အချို့ကုန်သော။ ဂဏရာဇာနော၊ အပေါင်းဖြစ်သော မင်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုမင်းတို့၏။ ဂဏော၊ အပေါင်းတည်း။ ဘဋိပုတ္တဂဏော၊ ဘဋိပုတ္တဂဏေမည်၏။ (ထည့်) ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “နာရာယနဘတ္တိကော၊ ဗိဿနိုးနတ်စာကျွေးသော။ ပုညကာရဂဏော၊ ကောင်းမှုပြုသော သူအပေါင်းသည်။ မလ္လဂဏော၊ မလ္လဂဏေမည်၏။ တထာ၊ ထိုမှတစ်ပါး။ ကုမာရဘတ္တိကော၊ သားငယ်ကို အစာကျွေးသော။ ဂဏော စ၊ အပေါင်းသည်လည်း။ ဘဋိပုတ္တဂဏော၊ ဘဋိပုတ္တဂဏေမည်၏”။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဓမ္မရဂဏောတိ၊ ဓမ္မရဂဏောဟူသည်ကား။ သာသနေ ဝါ၊ သာသန၌လည်းကောင်း။ လောကေ ဝါ၊ လောက၌လည်းကောင်း။ အနေကပ္ပကာရပုညကာရကော၊ များစွာအပြားရှိသော ကောင်းမှုကို ပြုတတ်သော။ ဂဏော၊ အပေါင်းတည်း။ ဂန္ဓဝိကတိကာရကော၊ အ့နပ အထူးကိုပြုသော။ ဂဏော၊ အပေါင်းသည်။ ဂန္ဓိကသေဏီ၊ ဂန္ဓိကသေဏမည်၏။ ပေသကာရာဒိဂဏော၊ ယက်ကန်းသည်အစရှိသော အပေါင်းသည်။ ဒုဿိကသေဏီ၊ ဒုဿိကသေဏမည်၏။ ကပ္ပဂတိကန္တိ၊ ကပ္ပဂတိကံဟူသည်ကား။ ကပ္ပိယဘာဝံ၊ အပ်သောအဖြစ်သို့။ ဂတံ၊ ရောက်သော။ ပဗ္ဗဇိတပုဗ္ဗံ၊ ရဟန်းပြုဖူးသော။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

၆၈၉။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဝုဋ္ဌာပေတီတိ၊ ဝုဋ္ဌာပေတိဟူသည်ကား။ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ပဉ္စင်းခံ၏။ အကပ္ပဂတမ္ပိ၊ အပ်သည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်သော မာတုဂါမကိုလည်း။ ပဗ္ဗာဇေန္တိယာ၊ ရဟန်းခံသော ဘိက္ခုနီအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ခီဏာသဝါယပိ၊ အာသဝေါကုန်သော ဘိက္ခုနီအားလည်း။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော၊ ရောက်ထိုက်သောကြောင့်။ ”တိစိတ္တ”န္တိ၊ တိစိတ္တံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စောရိတာ၊ ခိုးသူမ၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုခိုးသူမကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အကြောင်းမရှိပဲ။ ဝုဋ္ဌာပနံ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၃၊ တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၇၃] ၆၉၂။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေန္တိယာတိ၊ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေန္တိယဟူသည်ကား။ ဂါမန္တရဿ၊ ရွာတစ်ပါး၏။ ပရိက္ခေပံ၊ အရံကို။ အတိက္ကာမေန္တိယာ၊ လွန်သော ဘိက္ခုနီအား။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျာ”တိ၊ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျာဟူ၍။ (နိ-၁၃၉) ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဝိကာလ ဂါမပ္ပဝေသန သိက္ခာပဒေ ဝိယ၊ နေလွဲအခါ ရွာဝင်သိက္ခာပုဒ်၌ကဲ့သို့။ “အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာ”တိ၊ အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဟောပဲ။ “အတိက္ကာမေန္တိယာ”တိ၊ အတိက္ကာမေန္တိယာဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂါမံ၊ ရွာသို့။ ပဝိသန္တိယာ၊ ဝင်သော ဘိက္ခုနီ၏။ (အတိက္ကမော နာမ၊ ၌ စပ်။) ဃရူပစာရေ၊ အိမ်ဥပစာ၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော ယောကျ်ား၏။ ဒုတိယ လေဍ္ဍုပါတသင်္ခါတဿ၊ ခဲနှစ်ကျဟုဆိုအပ်သော။ ဥပစာရဿ၊ ဥပစာကို။ အတိက္ကမော နာမ၊ လွန်ခြင်း မည်သည်ကား။ ပဌမလေဍ္ဍုပါတနဋ္ဌာနသင်္ခါတဿ၊ ရှေးဦးစွာ ခဲတကျဟု ဆိုအပ်သော။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနဿ၊ အရံထိုက်ရာ အရပ်ကို။ အတိက္ကမော ဧဝ၊ လွန်ခြင်းသာတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ဧကေန ပါဒေန အတိက္ကမတီ”တိ၊ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ဧကေန ပါဒေန အတိက္ကမတဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

မဇ္ဈေတိ၊ မဇ္ဈေဟူသည်ကား။ ဂါမမဇ္ဈေ၊ ရွာလယ်၌။ ပစ္ဆာတိ၊ ပစ္ဆာဟူသည်ကား။ အပရကာလေ၊ နောက်ကာလ၌။ “စတုဂါမသာဓာရဏတ္တာ”တိ ဣမိနာ၊ စတုဂါမသာဓာရဏတ္တာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ဝိဟာရတော စတူသု ဂါမေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပဝိသိတံ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဝိဟာရတော စတူသု ဂါမေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပဝိသိတံ ဝဋ္ဋတိဟူသောဝါကျ၌။ ကာရဏတ္ထံ၊ အကြောင်းဖြစ်သောအနက်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ပရတီရမေဝ အက္ကမန္တိယာတိ၊ ပရတီရမေဝ အက္ကမန္တိယာဟူသည်ကား။ နဒိံ၊ ဖြစ်သို့။ အနောတရိတွာ၊ မသက်မူ၍။ ဩရိမတီရတော၊ ဤမှာကတ် ကမ်းမှ။ လင်္ဃိတွာ ဝါ၊ ခုန်၍လည်းကောင်း။ အာကာသာဒိနာ ဝါ၊ ကောင်းကင် အစရှိသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရတီရမေဝ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုသာလျှင်။ အက္ကမန္တိယာ၊ နင်းသော ဘိက္ခုနီအား။ “ဩရိမတီရမေဝ အာဂစ္ဆတိ၊ အာပတ္တီ”တိ၊ဩရိမတီရမေဝ အာဂစ္ဆတိ၊ အာပတ္တိဟူသောစကားကို။ ပါရဂမနာယ၊ ထိုမှာဘက် ကမ်းသို့ သွားခြင်းငှာ။ ဩတိဏ္ဏတ္တာ၊ သက်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

တာဒိသေ အရညေတိ၊ တာဒိသေ အရညေဟူသည်ကား။ ဣန္ဒခီလတော၊ တံခါးခုံမှ။ ဗဟိဘာဝလက္ခဏေ၊ အပ၏အဖြစ်လျှင် လက္ခဏာရှိသော။ အရညေ၊ တော၌။ “တေနေဝါ”တိအာဒိနာ၊ တေနေဝါ၊ အစရှိသညဖြင့်။ ဒဿနူပစာရေ၊ မြင်လောက်သောဥပစာကို။ ဝိဇဟိဟေ၊ စွန့်သည်ရှိသော်။ သဝနူပစာရဿ၊ ကြားလောက်သော ဥပစာ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တေ၊ ရှိသောအဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ (နိ-၁၄၀) သော်လည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြု၏။ အညံ မဂ္ဂံ ဂဏှာတီတိ၊ အညံ မဂ္ဂံ ဂဏှာတိဟူသည်ကား။ မဂ္ဂမူဠှတ္တာ၊ ခရီးမှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဒုတိယိကံ၊ အဖော်ကို။ ဇဟိတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှာ။ န ဂဏှာတိ၊ ယူသည်မဟုတ်။ (ဒုတိယကံ ဒါတုံ ဒုတိယကံ ဂါဟာပေတုံ စသည်ဖြင့် အထွေထွေ ပါဌ်ရှိကြ၏။ ယောဇနာခဲ့သော ပါဌ်သာရှိသင့်သည်။) တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ အနန္တရာယေန၊ အန္တရာယ်မရှိသဖြင့်။ ဧကဘာဝေါ၊ တစ်ယောက်တည်းအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနာပဒါယ၊ ဘေးရန်မရှိသဖြင့်။ ဂါမန္တရဂမနာဒီသု၊ ရွာတစ်ပါးသို့ သွားခြင်းအစရှိသည်တို့တွင်။ ဧကံ၊ တစ်ခုလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း။

တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၄၊ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၆၉၄။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ “ကာရကဂဏဿာ”တိ၊ ကာရကဂဏဿဟူသောစကားကို။ ဣမဿ၊ ဤရဟန်းအား။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗန္တိ၊ ပြုအပ်၏ဟူ၍။ ယေဟိ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကမ္မဝါစက္ခဏေ စ၊ ကမ္မဝါစာခဏ၌လည်း။ သဟဌိတေ၊ တကွတည်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ နေတ္ထာရဝတ္တေတိ၊ နေတ္ထာရဝတ္တေဟူသည်ကား။ နိတ္တရဏဟေတုမှိ၊ ထွက်မြောက်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဝတ္တေ၊ ဝတ်၌။

[စာမျက်နှာ-၇၄] ၆၉၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အသန္တေ ကာရကသံဃေ”တိ ဧတ္ထ၊ အသန္တေ ကာရကသံဃေဟူသောပုဒ်၌။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားရှိသော ကာရကသံဃာကို။ သုဒူရမ္ပိ၊ အလွန်ဝေးရာအရပ်သို့လည်း။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ပန်အပ်၏။ အန္တရာယေ၊ အန္တရာယ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝတ္တန္တံ၊ ကျင့်အပ်သော ရဟန်းကို။ ဩသာရေတုံ၊ သွင်းခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဓမ္မကမ္မေန၊ ဓမ္မကံဖြင့်။ ဥက္ခိတ္တတာ၊ နှင်ထုတ်အပ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်သော အကြောင်းမရှိပဲ။ ဩသာရဏံ၊ သွင်းခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၄၁)

၅။ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၇၀၁။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ တန္တိ၊ တံဟူသည်ကား။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ မဟာအဋ္ဌကထာ၌။ အဝစနံ၊ မဆိုခြင်းသည်။ “အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ”တိ အာဒိပါဠိယာ၊ အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အစရှိသောပါဠိနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ဥဘတော အဝဿုတဘာဝေါ၊ နှစ်ယောက်စုံ ရာဂစွတ်သောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဥဒကဒန္တပေါဏတော၊ ရေ, တံပူမှ။ အညံ၊ တစ်ပါးသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကို။ သဟတ္ထာ၊ မိမိလက်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၆၊ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၇၀၅။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ပဋိဂ္ဂဟော တေန န ဝိဇ္ဇတီတိ၊ ပဋိဂ္ဂဟော တေန န ဝိဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ တေနေဝ ''န ဒေတီ”တိ ဝုတ္တကာရဏေန၊ ထို န ဒေတိ၊ ဟူ၍ ဆိုအပ်သော အကြောင့်ဖြင့်သာလျှင်။ ဥယျောဇိတာယ၊ တိုက်တွန်းအပ်သော ဘိက္ခုနီ၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ ဣတရာယ၊ တိုက်တွန်းအပ်သော ဘိက္ခုနီ၏။ ပဋိဂ္ဂဟောပိ၊ ခံယူခြင်းသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရိဘောဂပစ္စယာတိ၊ ပရိဘောဂပစ္စယာဟူသည်ကား။ ဥယျောဇိတာယ၊ တိုက်တွန်းအပ်သော ဘိက္ခုနီ၏။ ဘောဇနပရယောသာနပစ္စယာ၊ စား၍ပြီးဆုံးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ မနုဿပုရိသဿ၊ လူယောကျ်ား၏။ အဝဿုတတာ၊ ရာဂစွတ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုရာဂစွတ်သော အဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အကြောင်းမရှိပဲ။ ဥယျောဇနာ၊ တိုက်တွန်းခြင်းလည်းကောင်း။ တေန၊ ထိုတိုက်တွန်းခြင်းကြောင့်။ ဣတရိဿာ၊ တိုက်တွန်းအပ်သော ဘိက္ခုနီ၏။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဘောဇနပရိယောသာနံ၊ စား၍ပြီးခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

၇၀၉၊ ၇၂၇။ သတ္တမာဒိဒသမပရိယောသာနာနိ၊ သတ္တမအစ ဒသမမအဆုံးရှိသောသိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနေဝ၊ ပေါ်ကုန်သလျှင်ကတည်း။

သံဃာဒိသေသဝဏ္ဏနာနယော၊ သိဃာဒိသိသ်ကိုဖွင့်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၄၂)

၃၊ နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍ

၂၊ ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယာဒိပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၇၅] ၇၃၃။ နိဿဂ္ဂိယေသုပိ၊ နိဿဂ္ဂိယေတို့တွင်တည်း။ ပဌမံ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

၇၄၀။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ အယျာယ ဒမ္မီတိ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓန္တိ၊ အယျာယ ဒမ္မီတိ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓံဟူသည်ကား။ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓံ၊ စွန့်အပ်ပြီးသည်ကို တစ်ဖန် ရအပ်၏။ နိဿဋ္ဌံ၊ စွန့်အပ်ပြီးသည်ကို။ ပဋိလဘိတွာပိ၊ တစ်ဖန် ရ၍လည်း။ ယံ၊ အကြင်ကျောင်းကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဒါယကေဟိ၊ ဒါယကာတို့သည်။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုကျောင်း၌သာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယထာဒါနေယေဝ ဥပနေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ယထာဒါနေယေဝ ဥပနေတဗ္ဗံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အကာလစီဝရတာ၊ အကာလစီဝရလည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ကာလစီဝရန္တိ၊ ကာလစီဝရဟူ၍။ လေသေန၊ အမြွက်ထောင်သဖြင့်။ ဘာဇာပနံ၊ ဝေဖန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

၇၄၃။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ၌။ မေတန္တိ၊ မေတံဟူသည်ကား။ မမ၊ ငါ၏။ ဧတံ စိဝရံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ ဥပသမ္ပန္နတာ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်လည်းကောင်း။ ပရိဝတ္တိတဝိကပ္ပနူပဂစီဝရဿ၊ ဖလှယ်အပ်ပြီးသော ဝိကပ္ပနာလောက်သော သင်္ကန်းကို။ သကသညာယ၊ မိမိဥစ္စာ အမှတ်ဖြင့်။ အစ္ဆိန္ဒနာဒိ၊ လုယက်ခြင်းအစရှိသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၇၄၈-၇၅၂။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်၌။ အာဟဋသပ္ပိံ ဒတွာတိ၊ အာဟဋသပ္ပိံ ဒတွာဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ယမကံ ပစိတဗ္ဗန္တိ၊ ယမကံ ပစိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ သပ္ပိဉ္စ၊ ထောပတ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘေလဉ္စ၊ ဆီကိုလည်းကောင်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ပစိတဗ္ဗံ၊ ချက်အပ်၏။ လေသေန၊ အမြွက်ထောင်သဖြင့်။ ဂဟေတုကာမတာ၊ ယူလိုသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အညဿ၊ သူတစ်ပါးအား။ ဝိညတ္တိ၊ တောင်းခြင်း လည်းကောင်း။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

၇၅၃။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ သာတိ၊ သာဟူသည်ကား။ ထုလ္လနန္ဒာ၊ ထုလ္လနန္ဒသည်။ အယန္တိ၊ အယံဟူသည်ကား။ သိက္ခမာနာ၊ သိက္ခမာန်သည်။ စေတာပေတွာတိ၊ စေတာပေတွာဟူသည်ကား။ ဇာနာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣဓ၊ ဤအဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပန၊ မာတိကာဋ္ဌကထာ၌ကား။ “အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍေန၊ အပ်သောဘဏ္ဍာ (နိ-၁၄၃) ဖြင့်။ ‘ဣဒံ နာမ၊ ဤမည်သောဝတ္ထုကို။ အာဟရ၊ ဆောင်ခဲ့လော့’။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အညံ၊ သူတပါးကို။ ပရိဝတ္တာပေတွာ၊ ဖလှယ်စေ၍”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (ငုံပါဌ်ပြု၍ သော်လည်းပေး)။

၇၅၈။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဝါရိကဿာတိ၊ ပါဝါရိကဿဟူသည်ကား။ ဒုဿဝါဏိဇကဿ၊ ပုဆိုးကုန်သည်၏။

၇၆၄။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ သညာစိတကေနာတိ၊ သညာစိတကေနဟူသည်ကား။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ယာစိတကေနပိ၊ တောင်းအပ်သော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

၇၆၉၊ ၇၈၉။ အဋ္ဌမတော၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်မှ။ ယာဝ ဒွါဒသမာ၊ ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်တိုင်အောင်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

နိဿဂ္ဂိယဝဏ္ဏနာနယော၊ နိဿဂ္ဂိယကိုဖွင့်ကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၄၄)

၄၊ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍ

၁။ လသုဏဝဂ္ဂ

၁၊ ပဌမလသုဏာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၇၆] ၇၉၇။ ပါစိတ္တိယေသု၊ ပါစိတ်တို့၌။ လသုဏဝဂ္ဂဿ၊ လသုဏဝဂ္ဂ၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဗဒရသာဠှဝံ နာမ၊ ဗဒရသာဠှဝံမည်သည်ကား။ ဗဒရဖလာနိ၊ အိမ်ဆီးသီးတို့ကို။ သုက္ခာပေတွာ၊ ခြောက်စေ၍။ တေဟိ၊ ထိုဆီးသီးခြောက်တို့ဖြင့်။ ကာတဗ္ဗဗျဉ္ဇနဝိကတိ၊ ပြုအပ်သော ဟင်းလျာအထူးတည်း။ အာမကမာဂဓလသုဏဉ္စေဝ၊ အစိမ်းဖြစ်သော မဂဓရာဇ်ကြက်သွန်လည်းကောင်း။ အဇ္ဈော ဟရဏဉ္စ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၇၉၉-၈၁၂။ ဒုတိယာဒီနိ၊ ဒုတိယအစရှိသည်တို့သည်။ ဥတ္တာနတ္ထာနိ၊ ပေါ်သော အနက်ရှိကုန်၏။

၈၁၅။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အာသုမ္ဘိတွာတိ၊ အာသုမ္ဘိတွာဟူသည်ကား။ ပါတေတွာ၊ ချ၍။

၈၁၇။ ဒဓိမတ္ထူတိ၊ ဒဓိမတ္ထူဟူသည်ကား။ ဒဓိမှိ၊ နို့ဓမ်း၌။ ပ။ သန္နောဒကံ၊ကြည်သောရေတည်း။ ရသခီရာဒီနန္တိ၊ ရသခီရာဒီနံဟူသည်ကား။ မံသရသခီရာဒီနံ၊ အမဲရည်, နို့ရည်အစရှိသည်တို့၏။ ဘုဉ္ဇန္တဿ၊ စားသော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းလည်းကောင်း။ ပါနီယဿ ဝါ၊ သောက်ရေကိုလည်းကောင်း။ ဝိဓူပနဿ ဝါ၊ ယပ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂဟဏံ၊ ကိုင်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၈၂၂။ သတ္တမေ၊ သတ္တမသိက္ခာပုဒ်၌။ အဝိညတ္တိယာ လဒ္ဓန္တိ၊ အဝိညတ္တိယာ လဒ္ဓံဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိညတ္တိံ၊ တောင်းခြင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြည်၍။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ “ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓ”န္တိ၊ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓံဟူသော စကားကို။ “သယံ ကရဏေ ပါစိတ္တိယ”န္တိ ဝစနဿ၊ သယံ ကရဏေ ပါစိတ္တိယံဟူသောစကား၏။ ကာရာပနေ၊ ပြုစေခြင်း၌။ ဒုက္ကဋဝစနေန၊ ဒုက္ကဋ်ကို ဆိုခြင်းနှင့်။ ဣဒံ ဝိရုဇ္ဈနံ၊ ဤဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “န ဟီ”တိအာဒိ၊ န ဟီ၊ အစရှိသောစကားနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈနံ၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အညာယ၊ တစ်ပါးသော ဘိက္ခုနီသည်။ ဝိညတ္တိပိ၊ တောင်းအပ်သော်လည်း။ ဣမိဿာ၊ ဤရဟန်းမိန်းမအား။ အဝိညတ္တိယာ၊ မတောင်းသဖြင့်။ လဒ္ဓမေဝ၊ ရအပ်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အာမကဓညဝိညာပနာဒိ၊ စပါးစိမ်းကို (နိ-၁၄၅) တောင်းခြင်းအစရှိသည်လည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုစပါးစိမ်ကို။ ဘဇ္ဇနာဒိနာ၊ လှော်ခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၈၂၄။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ နိဗ္ဗိဋ္ဌောတိ၊ နိဗ္ဗိဋ္ဌောဟူသည်ကား။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်၏။ ကေဏီတိ၊ ကေဏီဟူသည်ကား။ ရညော၊ မင်းအား။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်သော။ အာယော၊ အခွန်အတုတ်သည်။ အာယုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ၊ အခွန်ဖြစ်ရာ အရပ်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဧကံ ဌာနန္တရ”န္တိ အာဒိ၊ ဧကံ ဌာနန္တရ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ စ၊ ဆက်၍ဖွင့်အံ့။ ဌာနန္တရန္တိ၊ ဌာနန္တရံဟူသည်ကား။ ဂါမဇနပဒါဒိနာယကတ္တံ၊ ရွာ ဇနပုဒ်စသည်၏ အကြီးအမှူးအဖြစ်တည်း။ (ဇနပဒါနာယတ္တံ၊ ဟူ၍သာ ပါဌ်ရှိကြ၏။ မသင့်။) ဝဠဉ္ဇိယမာနတိရောကုဋ္ဋာဒိတာ၊ သုံးဆောင်သောနံရံ တစ်ဘက်အစရှိသည်၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနပလောကေတွာ၊ မကြည့်မရှုမူ၍။ ဥစ္စာရာဒီနံ၊ ကျင်ကြီးစသည်တို့ကို။ ဆဍ္ဍနဒိ၊ စွန့်ခြင်းအစရှိသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၈၃၀။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ “မတ္တကစ္ဆိန္နနာဠိကေရမ္ပီ”တိ၊ မတ္တကစ္ဆိန္နနာဠိကေရမ္ပိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟရိတူပရိ၊ စိမ်းရှင်သော ကောက်ပဲ၏ အထက်၌။ ဆဋ္ဋနမေဝ၊ စွန့်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အနိက္ခိတ္တဗီဇေသူ”တိအာဒိ၊ အနိက္ခိတ္တဗီဇေသူ အချို့သောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယတ္ထ စ၊ အကြင်အရပ်၌လည်း။ ဆဍ္ဍေတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဟရိတေ၊ စိမ်းစိုသော။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဝစ္စဒိံ၊ ကျင်ကြီးစသည်ကို။ ကာတုမ္ပိ၊ ပြုခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ သဗ္ဗေသန္တိ၊ သဗ္ဗေသံဟူသည်ကား။ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ား, ရဟန်းမိန်းမတို့အား။

[စာမျက်နှာ-၇၇] ၈၃၆၊ ၇။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ တေသံယေဝါတိ၊ တေသံယေဝဟူသည်ကား။ ယေသံ၊ အကြင်သူတို့၏။ နစ္စ၊ ကခြင်းကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ အာရာမေဌတွာတိ၊ အာရာမေဌတွာဟူသည်ကား။ သိန္နဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ နေသောအရပ်၌သာလျှင်။ ဌတွာ၊ တည်၍။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဂီဝံ၊ လည်ကို။ ပရိဝတ္တေတွာပိ၊ လှည့်၍လည်း။ ပဿတိ၊ ဖြစ်ငြားအံ့။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဌိတဋ္ဌာနတော၊ တည်ရာအရပ်မှ။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ပဿိတုံ၊ ရှုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ အပ်၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ပန၊ ထိုစကားကိုကား။ “ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျေ၊ ပါစိတ္တိယ”န္တိ၊ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျေ၊ ပါစိတ္တိယ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျေ၊ ပါစိတ္တိယဟူ၍။ သာ (နိ-၁၄၆) မညတော၊ အားဖြင့်။ ဂမနဿ၊ သွားခြင်းကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ စ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနာပတ္တိယမ္ပိ၊ အနာပတ္တိဝါရ၌လည်း။ ဂမနာယ၊ သွားခြင်းကို။ အဝုတ္တတ္တာ စ၊ မဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ နစ္စာဒိတာ၊ ကခြင်း အစရှိသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အကြောင်းမရှိပဲ။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းလည်းကောင်း။ ဒဿနာဒိ စ၊ ရှုခြင်း အစရှိသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော။ လသုဏဝဂ္ဂေါ၊ လသုဏဝဂ္ဂေသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၂၊ အန္ဓကာရဝဂ္ဂ

၁၊ ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၈၄၁။ ဒုတိယဝဂ္ဂဿ၊ ဒုတိယဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဒါနေ ဝါတိ၊ ဒါနေ ဝါဟူသည်ကား။ ဒါနနိမိတ္တံ၊ အလှူဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ရတ္တန္ဓကာရေ၊ ညဉ့်မှောင်မိုက်၌။ ပုရိဿဿ၊ ယောကျ်ား၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ဌာနာဒိ၊ ရပ်ခြင်းအစရှိသည် လည်းကောင်း။ ရဟောပေက္ခာ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ ငဲ့ခြင်းလည်းကောင်း။ သဟာယာဘာဝေါ၊ အဖော်၏မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

၈၄၂၊ ၈၅၀။ ဒုတိယာဒီနိ၊ ဒုတိယ အစရှိသည်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနိ၊ ပေါ်ကုန်၏။

၈၅၄။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပလ္လင်္ကဿ အနောကာသေတိ၊ ပလ္လင်္ကဿ အနောကာသေဟူသည်ကား။ ဦရုဗဒ္ဓါသနဿ၊ တင်ပျဉ် ခွေခြင်းငှာ။ အပ္ပဟောနကေ၊ မလောက်သောနေရာ၌။ ပုရေဘတ္တံ၊ နံနက်အခါ၌။ အန္တရဃရေ၊ ရွာတွင်း၌။ ပလ္လင်္ကပ္ပဟောနကာသနေ၊ တင်ပျဉ်ဖွဲ့လောက်သော နေရာ၌။ နိသဇ္ဇာ၊ ထိုင်ခြင်း လည်းကောင်း။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အကြောင်းမရှိပဲ။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်မူ၍။ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒါတိက္ကမော၊ ဟောအပ်သော တံစက်အပိုင်းအခြားကို လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၈၆၀၊ ၈၇၉။ ဆဋ္ဌာဒီနိ၊ ဆဋ္ဌအစရှိသည်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနိ၊ ပေါ်ကုန်၏။

ဒုတိယော၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂေါ၊ အန္ဓကာရဝဂ္ဂေသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။ (နိ-၁၄၇)

၃၊ နဂ္ဂဝဂ္ဂ

၁၊ ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၈၈၃၊ ၈၈၇။ တတိယဝဂ္ဂဿ၊ တတိယဝဂ်၏။ ပဌမဒုတိယာနိ၊ ပဌမဒုတိယ သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနိ၊ ပေါ်ကုန်၏။

၈၉၃။ တတိယေ၊ တတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝိသိဗ္ဗေတွာတိ၊ ဝိသိဗ္ဗေတွဟူသည်ကား။ ဝိဇဋေတွာ၊ ဖြည်၍။ ဓုရံနိက္ခိတ္တမတ္တေတိ၊ ဓုရံနိက္ခိတ္တမတ္တေဟူသည်ကား။ ဝိသိဗ္ဗနဒိဝသတော၊ ဖြည်သောနေ့မှ။ ပဉ္စ ဒိဝသေ၊ ငါးရက်တို့ကို။ အတိက္ကာမေတွာ၊ လွန်စေ၍။ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ၊ ဝန်ချကာမျှ၌။ အန္တောပဉ္စာဟေ ပန၊ ငါးရက်အတွင်း၌ကား။ ဓုရနိက္ခေပေပိ၊ ဝန်ချသော်လည်း။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ် မသင့်သည်သာ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ”တိ၊ အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာဟူ၍။ [စာမျက်နှာ-၇၈] ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဥပသမ္ပန္နာယ၊ ရဟန်းမိန်းမ၏။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ သိဗ္ဗနတ္ထာယ၊ ချုပ်ခြင်းငှာ။ ဝိသိဗ္ဗေတွာ၊ ဖြည်၍။ ပဉ္စာဟာတိက္ကမော၊ ငါးရက်လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောအကြောင်းမရှိပဲ။ ဓုရနိက္ခေပေါ၊ ဝန်ချခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၉၀၀။ စတုတ္ထေ၊ စတုသိက္ခာပုဒ်၌။ ပဉ္စန္နံ စီဝရာနံ၊ သင်္ကန်းငါးထည်တို့ကို။ အပရိဝတ္တနံ၊ မလှည့်ဝတ်ခြင်း လည်းကောင်း။ အနနုညာတကာရဏာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အကြောင်းမရှိပဲ။ ပဉ္စာဟာတိက္ကမော၊ ငါးရက်လွန်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါတို့တည်း။

၉၀၃။ ပဉ္စမံ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

၉၀၉။ ဆဋ္ဌေ၊ ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝိကပ္ပနုပဂဿ၊ ဝိကပ္ပနာလောက်သော သင်္ကန်း၏။ သံဃေ၊ သံဃာ၌။ ပရိဏတကာ၊ ညွတ်သော အဖြစ်လည်းကောင်း။ အာနိသံသဒဿနေန၊ အကျိုးကို ပြခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အန္တရယကရဏံ၊ အန္တရာယ်ကိုပြုခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးတို့တည်း။

၉၁၁။ သတ္တမံ၊ သတ္တသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥတ္တာန မေဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

၉၁၆။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ကုမ္ဘထူဏံ နာမ၊ ကုမ္ဘထူဏံမည်သည်ကား။ ကုမ္ဘသဒ္ဒေါ၊ အိုးသံကွဲသို့ အသံရှိသော စည်တည်း။ တေန၊ ထိုစည်ဖြင့်။ ကီဠန္တိ၊ ကစားကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ကုမ္ဘထူဏိကာ၊ ကုမ္ဘထူဏိကမည်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဃဋကေန ကီဠနကာ”တိ၊ ဃဋကေန ကီဠနကာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ဒီဃနိကာယ်ဋ္ဌကထာ၌ကား။ “စတုရဿအမ္ဗဏကတာဠ”န္တိ၊ လေးထောင့်ရှိသော စည်ကိုတီခြင်းဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ဟိ တံ ပန ဝါဒိတဘဏ္ဍံ၊ ထိုစည်ဘဏ္ဍာသည်ကား။ ရုက္ခသာရာဒိမယံ၊ သစ်သားနှစ် စသည်ဖြင့် ပြီး၏။ (နိ-၁၄၈) အန္တောဆိဒ္ဒံ၊ အတွင်း၌အပေါက်ရှိ၏။ စတူသု ပေဿသု၊ နံပါးလေးဘက်တို့၌။ စမ္မောနဒ္ဓံ၊ သားရေဖြင့် ကျက်အပ်သော။ ဝါဒိတဘဏ္ဍံ၊ တီးအပ်သော ဘဏ္ဍာတည်း။ ယံ၊ အကြင်စည်ဘဏ္ဍာကို။ “ဗိမ္ဗိသက”န္တိပိ၊ ဗိမ္ဗိသကဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစည်ဘဏ္ဍာကို။ ဝါဒေန္တာပိ၊ တီးသော သူတို့သည်လည်း။ ကုမ္ဘထူဏိကာ၊ ကုမ္ဘထူဏိကမည်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဗိမ္ဗိသကဝါဒိတကာတိပိ ဝဒန္တီ”တိ၊ ဗိမ္ဗိသကဝါဒိတကာတိပိ ဝဒန္တီဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၉၁၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကပ္ပကတန္တိ၊ ကပ္ပကတံဟူသည်ကား။ ကပ္ပကတံ၊ ကပ္ပဗိန္ဒု ပြုအပ်ပြီးသော။ နိဝါသနပါရုပနူပဂံ၊ ဝတ်လောက် ရုံလောက်သော သင်္ကန်းသည်။ သမဏစီဝရတာ၊ ရဟန်းသင်္ကန်း အဖြစ်လည်းကောင်း။ အနနုညာတာနံ၊ ခွင့်မပြုအပ်ကုန်သော သူတို့အား။ ဒါနံ၊ ပေးခြင်း လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွေ အင်္ဂါနိ၊ နှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။

၉၂၁၊ ၉၃၁။ နဝမဒသမာနိ၊ နဝမ ဒသမသိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနေဝ၊ ပေါ်သည်သာလျှင်တည်း။

တတိယော၊ သုံးခုမြောက်သော။ နဂ္ဂဝဂ္ဂေါ၊ နဂ္ဂဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၄၊ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂ

၁၀၊ ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၉၇၆။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂဿ၊ တုဝဋ္ဋဝဂ်၏။ ဒသမေ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ စာရိကာယ၊ ဒေသစာရီကို။ အပက္ကမနံ၊ မလှည့်လည်ခြင်းသည်။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇမေဝ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတည်း။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ္တေန၊ ပညတ်ကို သိသောစိတ်ဖြင့်။ သစိတ္တကတံ၊ စိတ်ရှိသော အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ ပန၊ ရည်၍ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ “လောကဝဇ္ဇ”န္တိ၊ လောကဝဇ္ဇဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုဒ်၌။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သလျှင်တည်း။

စတုတ္ထော၊ လေးခုမြောက်သော။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂေါ၊ တုဝဋ္ဋဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၅၊ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂ

၁၊ ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၇၉] ၉၇၈။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဿ၊ စိတ္တာဂါရဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဋေက္ကာ အာပတ္တိယောတိ၊ ပါဋေက္ကာ အာပတ္တိယေဟူသည်ကား။ ဂီဝါယ၊ လည်ကို။ ပရိဝတ္တနပ္ပယောဂဂဏနာယ၊ လှည့်လည်ခြင်းပယောဂ အရေအတွက်ဖြင့်။

၁၀၁၅။ နဝမေ၊ နဝမသိက္ခာပုဒ်၌။ ဟတ္တိအာဒီသု၊ ဟတ္ထိ၊ သဒ္ဒါအစရှိသည်တို့၌။ သိပ္ပသဒ္ဒေါ၊ သိပ္ပသဒ္ဒါကို။ ပစ္စေမံ၊ အသီး အသီး။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ (နိ-၁၄၉) ယှဉ်အပ်၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ အာထဗ္ဗဏာဒီသု၊ အာထဗ္ဗဏသဒ္ဒါ အစရှိသည်တို့၌။ မန္တသဒ္ဒေါ၊ မန္တသဒ္ဒါကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်အပ်၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ အာထဗ္ဗဏမန္တော နာမ၊ အထဗ္ဗဏမန္တန်မည်သည်ကား။ အာထဗ္ဗဏဝေဒေ၊ အာထဗ္ဗဏဗေဒင်၌။ ဝိဟိတော၊ စီရင်အပ်သော။ ပရူပဃာတကရော၊ သူတစ်ပါးအား ညှဉ်းဆဲခြင်းကိုပြုတတ်သော။ မန္တော၊ မန္တရားတည်း။ ခီလနမန္တော နာမ၊ ခီလနမန္တေန်မည်သည်ကား။ ဝေရိမာရဏတ္ထာယ၊ ရန်သူကိုသတ်ခြင်းငှာ။ သာရဒါရုမယံ၊ သစ်သားနှစ်ဖြင့်ပြီးသော။ ခီလံ၊ တန်သင်းသစ်ငုတ်ကို။ မန္တေတွာ၊ မန်းမှုတ်၍။ ပထဝိယံ၊ မြေ၌။ အာကောဋနမန္တော၊ နှက်သော မန္တန်တည်း။ ဝိသပ္ပယောဇနံ၊ အဆိပ်နှင့်ယှဉ်ခြင်းသည်။ အဂဒပ္ပယောဂေါ၊ အဆိပ်ပယောဂမည်၏။ နာဂမဏ္ဍလန္တိ၊ နာဂမဏ္ဍလံဟူသည်ကား။ သပ္ပါနံ၊ မြွေတို့၏။ ပဝေသနိဝါရဏတ္ထံ၊ ဝင်ခြင်းကိုတားမြစ်ခြင်းငှာ။ မဏ္ဍလဗန္ဓမန္တော၊ စဉ်ဝန်းဖွဲ့သောမန္တန်တည်း။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သည်သာလျှင်တည်း။

ပဉ္စမော၊ ငါးခုမြောက်သော။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂေါ၊ စိတ္တာဂါရဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၁၀၂၅၊ ၁၁၁၆။ အာရာမဝဂ္ဂေ စ၊ အာရာမဝဂ်၌လည်းကောင်း။ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေ စ၊ ဂဗ္ဘိနိဝဂ်၌ လည်းကောင်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော စကားသည်။ ဥတ္တာနမဝ၊ ပေါ်သလျှင်ကတည်း။

၈၊ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂ

၁၊ ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

၁၁၁၉။ အဋ္ဌမဝဂ္ဂဿ၊ အဋ္ဌမဝဂ်၏။ ပဌမေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်၌။ သဗ္ဗပဌမာ ဒွေ မဟာသိက္ခမာနာတိ၊ သဗ္ဗပဌမာ ဒွေ မဟာသိက္ခမာနဟူသည်ကား။ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေ၊ ဂဗ္ဘိနိဝဂ်၌။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ သိက္ခာမာန် နှစ်ယောက်တို့တည်း။ သိက္ခမာနာ ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗာတိ၊ သိက္ခမာနာ ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗဟူသည်ကား။ သမ္မုတိကမ္မာဒီသု၊ သမ္မုတိကံအစရှိသည်တို့၌။ အညထာ၊ တစ်ပါးသော အပြားဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၁၁၆၇။ ဧကဒသမေ၊ ဧကဒသမသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါရိဝါသိယေန ဆန္ဒဒါနေနာတိ၊ ပါရိဝါသိယေန ဆန္ဒဒါနေနဟူသည်ကား။ ပရိဝုတ္ထေန၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ထလေပြီးသော။ ဝိကပ္ပဝုတ္ထေန၊ အထူးကြံ၍ ထလေပြီးသော။ (ဝုတ္ထေန၊ ဟု ပါဌ်အရှိများ၏။) ဝိဂတေန၊ ကင်းသော။ ဆန္ဒဒါနေန၊ ဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဆန္ဒဝိဿဇ္ဇနမတ္တေန၊ ဆန္ဒကိုစွန့်ကာမျှဖြင့်။

(နိ-၁၅၀) ၁၁၆၈။ “ဝုဋ္ဌိတာယာ”တိ ဧတေန၊ ဝုဋ္ဌိတာယဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ဣဒါနိ၊ ယ္ခုအခါ၌။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကရိဿာမ၊ မပြုကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဓုရံ၊ ဓရ်ကို။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချ၍။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ အဝုဋ္ဌဟိတွာ၊ မထမူ၍။ နိသိန္နာယ၊ ထိုင်သော။ ပရိသာယပိ၊ ပရိသတ်၌လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဆန္ဒံ အဝိဿဇ္ဇေတွာ အဝုဋ္ဌိတာယာ”တိ၊ ဆန္ဒံ အဝိဿဇ္ဇေတွာ အဝုဋ္ဌိတာယဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပန၊ ယင်းသို့ ပြသော်လည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အနာပတ္တိ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယာ”တိ၊ အနာပတ္တိ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ [စာမျက်နှာ-၈၀] ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဟောအပ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ စ၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက၌လည်း။ “န ဘိက္ခဝေ ပါရဝါသိကပါရိသုဒ္ဓိဒါနေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော အညတြ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယာ”တိ၊ န ဘိက္ခဝေ ပါရဝါသိကပါရိသုဒ္ဓိဒါနေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော အညတြ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ တဒဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ထိုဥပေါသထက္ခန္ဓက အဋ္ဌကထာ၌လည်း။ “ပါရိဝါသိကပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ နာမ ပရိသာယ ဝုဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝဋ္ဋတိ၊ အဝုဋ္ဌိတာယ ပန ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ပါရိဝါသိကပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ နာမ ပရိသာယ ဝုဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝဋ္ဋတိ၊ အဝုဋ္ဌိတာယ ပန ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ “ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကရိဿာမိ၊ မပြုအံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဓုရံ၊ ဓရ်ကို။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချ၍။ နိသိန္နာယပိ၊ ထိုင်သော ပရိသတ်၌လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂ ဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ (န ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဟု ပဋိသိဓ် နှစ်ချက်ရှိမှ သင့်သည်။) သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သည်လျှင်ကတည်း။

အဋ္ဌမော၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂေါ၊ ကုမာရိဘူတဝဂ်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

၁၁၈၁။ ဆတ္တဝဂ္ဂေါ၊ ဆတ္တဝဂ်သည်။ ဥတ္တာနော ဧဝ၊ ပေါ်သည်လျှင်ကတည်း။

ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာနယော၊ ခုဒ္ဒကကိုဖွင့်ကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီတည်း။

(နိ-၁၅၁)

၅၊ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍ

ပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၈၁] ၁၂၂၈။ ပါဋိဒေသနီယာဒီသု၊ ပါဋိဒေသနီ အစရှိသည်တို့၌။ ပါဠိဝိနိမုတ္တကေသူတိ၊ ပါဠိဝိနိမုတ္တကေသူဟူသည်ကား။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အနာဂတေသု၊ မလာကုန်သော။ သပ္ပိအာဒီသု၊ ထောပတ်အစရှိသည်တို့၌။

သတ္တာဓိကရဏဝှယာတိ၊ သတ္တာဓိကရဏဝှယာဟူသည်ကား။ သတ္တ၊ ခုနစ်ပါးကုန်သော။ အဓိကရဏ သမထနာမကာ၊ အဓိကရဏသမထ အမည်ရှိကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ တာဒိသံယေဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ တံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယံ၊ ထိုအနက်အဆုံးအဖြတ်ကို။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဝိဒူ ဝဒန္တိ၊ ပညာရှိတို့ဆိုကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ နိဋ္ဌိတာ ယထာ၊ ပြီးသကဲ့သို့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဗန္ဓော၊ စာစပ်တည်း။

(ဤ ယထာ နိဋ္ဌိတာ၊ စသော ဂါထာကား ယခုကာလ အဋ္ဌကထာစာကိုယ်တို့၌ မရှိကုန်။) သဗ္ဗာသဝပဟန္တိ၊ သဗ္ဗာသဝပဟံဟူသည်ကား။ သဗ္ဗာသဝံ၊ ခပ်သိမ်းသော အာသဝေါကို။ ဝိဃာတကံ၊ သတ်တတ်သော။ အရဟတ္တမဂ္ဂံ၊ အရဟတ္တမဂ်ကို။ ပဿန္တု နိဗ္ဗုတိန္တိ၊ ပဿန္တု နိဗ္ဗုတိဟူသည်ကား။ မဂ္ဂဉာဏေန၊ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ သစ္ဆိကရော န္တု၊ မျက်မှောက်ပြုစေကုန်သတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ပပ္ပေါန္ထူတိပိ၊ ပပ္ပေါန္ထု ဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ “နိဗ္ဗုတိ”န္တိ ပဒေန၊ နိဗ္ဗုတိံ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ဣတိ ဣမိနာ အနုက္ကမေန၊ ဤသဒ္ဒါအစဉ် အနက်အစဉ်ဖြင့်။ သမန္တပါသာဒိကာယ၊ သမန္တပါသာဒိကအမည်ရှိသော။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏။ ဋီကာယံ၊ ဋီကာဖြစ်သော။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီကျမ်း၌။ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာနယော၊ ဘိက္ခုနီဝိဘင်းကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

ဥဘတောဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥဘတောဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

[စာမျက်နှာ-၈၂]

မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၁၊ မဟာခန္ဓက

(နိ-၁၅၃)

ဗောဓိကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၈၃] မဟာဝဂ္ဂေ၊ မဟာဝဂ်၌။ ဝါ၊ မဟာအဋ္ဌကထာ၌။ ဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်ကို။ မယာ၊ ငါဋီကာဆရာသည်။ ဝုစ္စတေ၊ မိန့်ဆိုပေအံ့။ (ထည့်သည်)။ ဥဘိန္နံ ပါတိမောက္ခာနန္တိ၊ ဥဘိန္နံ ပါတိမောက္ခာနံဟူသည်ကား။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ကျမ်းကုန်သော။ ပါတိမောက္ခဝိဘင်္ဂါနံ၊ ပါတိမောက်ကို ဝေဖန်ခြင်းဖြစ်သော ဘိက္ခုဝိဘင်း, ဘိက္ခုနီဝိဘင်းတို့၏။ ယံ ခန္ဓကံ၊ အကြင်ခန္ဓကကို။ သင်္ဂါယိံသု၊ သင်္ဂါယနာတင်လေကုန်ပြီ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဗန္ဓော၊ စာစပ်တည်း။ ခန္ဓာနံ၊ ဝိနည်းပညတ်တို့၏။ သမူဟော၊ အပေါင်းတည်း။ ခန္ဓကော၊ ဝိနည်း ပညတ်တို့၏ အပေါင်း။ (နိပ္ဖန္နထည့်သည်)။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ခန္ဓာနံ၊ ဝိနည်းပညတ်တို့ကို။ ပကာသနတော၊ ပြတတ်သောကြောင့်။ ခန္ဓကော၊ ခန္ဓကမည်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ “ခန္ဓာ”တိ ပဒေန၊ ခန္ဓာဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇဒိစာရိတ္တ ဝါရိတ္တ သိက္ခာပဒပညတ္တိသမူဟော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇအစရှိသော စာရိတ္တ, ဝါရိတ္တသိက္ခာပုဒ်ပညတ်အပေါင်းကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ပဒဘာဇနီယေ၊ ပဒဘာဇနီ၌။ ယေသံ ပဒါနံ၊ အကြင်ပုဒ်တို့၏။ အတ္ထာ၊ အနက်တို့ကို။ ယေဟိ အဋ္ဌကထာနယေဟိ၊ အကြင် အဋ္ဌကထာနည်းတို့ဖြင့်။ ပကာသိတာ၊ ပြအပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ အနက်ယောဇနာခြင်းတည်း။ အထ၊ ရှေးနည်းမျှဖြင့်သင့်လှလေပြီ။ ဝါ၊ နောက်တစ်နည်းသော်ကား။ ယေ အတ္ထာ၊ အကြင်အနက်တို့ကို။ ပကာသိတာ၊ ပြအပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယောဇနာအပ်၏။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနောက်နည်း၌။ ဟိ၊ သဒ္ဒေါ၊ ဟိသဒ္ဒါသည်။ ပဒပူရဏေ၊ ပုဒ်ကို ဖြည့်ကာမျှ၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

၁။ ဝိသေသကာရဏန္တိ၊ ဝိသေသကာရဏံဟူသည်ကား။ “ယေန သမယေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ သိက္ခာပဒညတ္ထိယာစနဟေတုဘူတော ပရိဝိတက္ကောဥဒပါဒိ၊ တေန သမယေနာ”တိအာဒိနာ၊ ယေန သမယေန။ ပ။ တေနသမယေန၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တကာရဏံ ဝိယ၊ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍအစ၌ဆိုအပ်သော အကြောင်းကဲ့သို့သော။ ဝိသေသကာရဏံ၊ ထူးသော အကြောင်းသည်။ ဘုမ္မဝစနနိဝတ္တကံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်ကို နစ်စေတတ်သော။ ကာရဏံ၊ တတိယာဝိဘတ်သည်။ ဣတိ (နိ-၁၅၄) အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတဿာတိ၊ ဧတဿဟူသည်ကား။ အဘိသမ္ဗောဓိတော၊ သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သတ္ထုစရိယာဝိဘာဝနဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏အကျင့်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော သဒ္ဒါအစဉ်ကို။ ဝိသေသကာရဏံ၊ ထူးသောအကြောင်းသည်။ ယဒိနတ္ထိ၊ အကယ်၍ မရှိသည်ဖြစ်အံ့။ ဝိနယပညတ္တိယာ၊ ဝိနည်းပညတ်အရာတွင်။ ဧတဿ၊ ထို သစ္စာလေးပါးကိုသိတော်မူသည်မှစ၍ မြတ်စွာဘုရားအကျင့်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော သဒ္ဒါအစဉ်ကို။ ဝစနေ၊ ဆိုခြင်း၌။ (အဋ္ဌကထာမှယူထည့်သည်။) ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ ဤကားစောဒကအဓိပ္ပာယ်တည်း။ နိဒါနဒဿနံ၊ နိဒါန်းကိုပြခြင်းသည်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဒါနဒဿနံ ဟူသောပုဒ်၌။ “နိဒါန”န္တိ၊ နိဒါနံဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သိက္ခာပဒပညတ္တိဟေတုဘူတံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကိုပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလာဒိကာရဏံ၊ ဝတ္ထု, ပုဂ္ဂိုလ်အစရှိသော အကြောင်းကို။ အဓိပေတုံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ပညတ္တိဋ္ဌာနမေဝ၊ ပညတ်ရာအရပ်ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ယာဟီ”တိ အာဒိ၊ ယာဟီအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

“ဥရုဝေလာယ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဥရုဝေလာယံဟူသောပုဒ်၌။ ဥရုသဒ္ဒေါ၊ ဥရုသဒ္ဒါသည်။ မဟန္တဝါစီ၊ အကြီးဟူသောအနက်ကိုဟော၏။ ဝေလာသဒ္ဒေါ၊ ဝေလာသဒ္ဒါသည်။ တီရပရိယာယော၊ ကမ်းစောပရိယာယ်တည်း။ ဥန္နတတ္တာဒိနာ၊ မြင့်သည်၏အဖြစ် အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝေလာ ဝိယ၊ ကမ်းကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝေလာ၊ ဝေလမည်၏။ ဥရုမဟန္တီ၊ ကြီးမြင့်သော။ ဝေလာ၊ သဲကမ်းတည်း။ ဥရုဝေလာ၊ မြင့်သောသဲကမ်း။ တဿံ၊ ထိုမြင့်သောသဲကမ်း၌။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “မဟာဝေလာယ”န္တိ အာဒိ၊ မဟာဝေလာယံအစရှိသော စကားကို။ အဟ၊ ဆို၏။ မရိယာဒါတိ၊ မရိယာဒဟူသည်ကား။ သီလာဒိဂုဏသီမာ၊ သီလာအစရှိသော ဂုဏ်သိမ်တည်း။ ပတ္တပုဋောနာတိ၊ ပတ္တပုဋောနဟူသည်ကား။ တာလာဒီနံ၊ ထန်းအစရှိသည်တို့၏။ ပဏ္ဏပုဋေန၊ အရွက်ဖြင့်ရက်သောခြင်းတောင်းဖြင့်။

“ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ”တိ အယံ သဒ္ဒေါ၊ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ အနုနာသိကလောပေန၊ နိဂ္ဂဟိတ်ကိုချေသဖြင့်။ ကတော၊ ပြုအပ်သော။ နိဒ္ဒေသော၊ နိဒ္ဒေသတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ပဌမံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ”တိ၊ ပဌမံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ စ၊ ဆက်၍ဖွင့်ဦးအံ့။ “ပဌမ”န္တိ ဧသော၊ ပဌမဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ကြိယာဝိသေသနကို (နိ-၁၅၅) ပြသော နပုလ္လိင်သဒ္ဒါတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ [စာမျက်နှာ-၈၄] အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သစ္စာလေးပါးကိုသိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ သဗ္ဗပဌမံ၊ ခပ်သိမ်းသောအရပ်တို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ဗောဓိရုက္ခမူလေ၊ ဗောဓိပင်ရင်း၌။ ဝိဟရတိ၊ နေတော်မူ၏။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ဤသို့သော ယောဇနာကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗ၊ မှတ်အပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အထ ခေါ”တိ ဧတ္ထ၊ အထ ခေါဟူသောပုဒ်၌။ “အထာ”တိ၊ အထဟူသော ပုဒ်၏။ ဧကသ္မိံ သမယေတိ အတ္ထော၊ ဧကသ္မိံ သမယေတိဟူသောအနက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ နိပါတာနံ၊ နိပါတ်ပုဒ်တို့၏။ အနေကတ္ထတ္တာ၊ များသောအနက်ရှိသည်အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္တ၊ ခုနစ်ပါးကုန်သော။ အဟာနိ၊ ရက်တို့သည်။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်။ ဧတံ၊ ဤသတ္တာဟံ ဟူသောပုဒ်သည်။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အစ္စန္တသံယောဂအနက်၌။ ဥပယောဂ ဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်ရှိသောပုဒ်တည်း။ “အထ ခေါ”တိ၊ အထ ခေါဟူသောသဒ္ဒါသည်။ အဓိကာရန္တရဒဿနေ၊ အရာတစ်ပါးကို ပြခြင်းအနက်၌။ နိပါတော၊ နိပါတ်တည်း။ တေန၊ ထို အထ ခေါပါဌ်ဖြင့်။ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒနံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ချမ်းသာကို ခံစားခြင်းကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒမနသိကာရေ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ်ကို နှလုံးသွင်းခြင်း၌။ အဓိဂတဘာဝံ၊ ရအပ်သောအဖြစ်ကို။ (အဓိကတဘာဝံ၊ ရှိမူ။ လွန်စွာပြုအပ်သော အဖြစ်ကို။ ဟုပေး။) ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပဋိစ္စာတိ၊ ပဋိစ္စဟူသည်ကား။ ပဋိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဂန္တွာ၊ ရောက်၍။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတေန၊ ဤပဋိစ္စဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကာရဏဗဟုတာ၊ အကြောင်းများသော အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်၏။ “သဟိ တေ”တိ၊ သဟိ တေဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကာရိယဗဟုတာ၊ အကျိုးများသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်၏။ “အနုလောမ”န္တိ၊ အနုလောမဟူသောသဒ္ဒါသည်။ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ကြိယာဝိသေသနကို ညွှန်းကြောင်းဖြစသော နပုလ္လိင်သဒ္ဒါတည်း။ သွေဝါတိ၊ သွေဝါဟူသည်ကား။ သောဧဝ ပစ္စယာကာရော၊ ထို ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ်ကိုပင်လျှင်။ ပုရိမ နယေန ဝါ ဝုတ္တောတိ၊ ပုရိမ နယေန ဝါ ဝုတ္တောဟူသည်ကား။ “အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ”တိအာဒိနာ နယေန၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာအစရှိသောနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သော။ ပစ္စယာကာရော၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ်ကို။ ပဝတ္တိယာတိ၊ ပဝတ္တိယာဟူသည်ကား။ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ၊ သံသာရ ဖြစ်ခြင်းအား။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ”တိအာဒီသု၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာအစရှိသည်တို့၌။ အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိဇ္ဇာ ဟူ သည်ကား။ ဒုက္ခာဒီသု၊ ဒုက္ခအစရှိသည်တို့၌။ အညာဏံ၊ မသိခြင်းတည်း။ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရတို့ ဟူသည်ကား။ လောကီယကုသလာကုသလ (နိ-၁၅၆) စေတနာ၊ လောကီကုသိုလ် အကုသိုလ် စေတနာတို့တည်း။ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဉ်ဟူသည်ကား။ လောကိယဝိပါကမေဝ၊ လောကီဝိပါက်စိတ်သာလျှင်တည်း။ နာမံ၊ နာမ်ဟူသည်ကား။ လောကိယဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယံ၊ လောကီဝေဒနာစသော ခန္ဓာသုံးပါးအပေါင်းတည်း။ ရူပံ၊ ရုပ်ဟူသည်ကား။ ဘူတောပါဒါယ ဘေဒံ၊ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ် အပြားရှိသော ရုပ်တည်း။ သဠာယတနံ၊ သဠာယတဟူသည်ကား။ ပသာဒဝိညာဏ ဘေဒံ၊ ပသာဒရုပ် ဝိညာဉ်အားဖြင့် ပြားသော အာယတန ခြောက်ပါးတည်း။ ဖဿော၊ ဖေဿဟူသည်ကား။ ဝိပါကဘူတော၊ ဝိပါက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော ဖဿတည်း။ ဝေဒနာ စ၊ ဝေဒနာဟူသည်ကား။ ဝိပါကဘူတာ၊ ဝိပါက်ဖြစ်သော။ သဗ္ဗာ၊ ခပ်သိမ်းသော ဝေဒနာတည်း။ တဏှာ၊ တဏှာဟူသည်ကား။ ရာဂေါ၊ အားနည်းသောရာဂတည်း။ ဥပါဒါနံ၊ ဥပါဒါန်ဟူသည်ကား။ ဗလဝရာဂေါ စ၊ အားကြီးသော ရာဂလည်းကောင်း။ ကိဝိဓာ စ ဒိဋ္ဌိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဒိဋ္ဌိလည်းကောင်း။ ဣမေ စတ္တာရော၊ ဤလေးပါးတို့တည်း။ (ထည့်) ဘဝေါ ပန၊ ဘဝသည်ကား။ ကမ္မဘဝေါ၊ ကမ္မဘဝေါလည်းကောင်း။ ဥပပတ္တိဘဝေါ စ၊ ဥပပတ္တိဘဝလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ကမ္မတဝေါ၊ ကမ္မတဝေဟူသည်ကား။ သာသဝကုသလာ ကုသလစေတနာဝ၊ အာသဝေါ၏ အာရုံဖြစ်သော ကုသိုလ် အကုသိုလ် စေတနာသာလျှင်တည်း။ ဥပပတ္တိဘဝေါ၊ ဥပပတ္တိဘဝေဟူသည်ကား။ ဥပါဒိန္နကက္ခန္ဓာ၊ ဥပါဒါန်၏အာရုံဖြစ်သော ခန္ဓာတို့တည်း။ တေသံ၊ ထိုခန္ဓာတို့၏။ ဥပပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဇာတိ၊ ဇာတိမည်၏။ ပါကော၊ ရင့်ခြင်းသည်။ ဇရာ၊ ဇရာမည်၏။ ဘေဒေါ၊ ပျက်ခြင်းသည်။ မရဏံ၊ မရဏံမည်၏။ တေ ဧဝ၊ ထိုခန္ဓာတို့ကိုသာလျှင်။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ သောစနံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ သောကော၊ သောကောမည်၏။ ကန္ဒနံ၊ ငိုကြွေးခြင်းသည်။ ပရိဒေဝေါ၊ ပရိဒေဝေါမည်၏။ ကာယိကံ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲခြင်းသည်။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခံမည်၏။ စေတသိကံ၊ စိတ်၌ဖြစ်သောဆင်းရဲခြင်းသည်။ ဒေါမနဿံ၊ ဒေါမနဿံမည်၏။ အတိဝိယသောကော၊ အလွန်စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ ဥပါယယာသော၊ ဥပါယယာသေမည်၏။

ပစ္စေကဉ္စ၊ အသီးသီးသည်။ သမ္ဘာဝတိ၊ သဒ္ဒေါ၊ သမ္ဘဝတိသဒ္ဒါကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဣမိနာ နယေနာ”တိအာဒိ၊ ဣမိနာ နယေနအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဒုက္ခရာသိဿာ”တိ ဣမိနာ၊ ဒုက္ခရာသိဿဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သတ္တဿ၊ သတ္တဝါ၏။ သမုဒယော၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ထည့်) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သုဘသုခါဒီနံ၊ သုဘ, သုခအစရှိသည်တို့၏။ သမုဒယောပိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

(နိ-၁၅၇) ဟဝေတိ၊ ဟဝေဟူသောသဒ္ဒါသည်။ ဗျတ္တန္တိ ဣမသ္မိံ၊ ထင်စွာဟူသော ဤအနက်၌။ နိပါတော၊ ကျ၏။ ဝါ၊ နိပါတ်တည်း။ “အနုလောမပစ္စယာကာရပဋိဝေဓသာဓကာ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ”တိ ဣဒံ၊ အနုလောမပစ္စယာကာရပဋိဝေဓသာဓကာ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၌ စပ်။) ပဌမဝါရေပိ၊ ရှေးဦးစွာသော အကြိမ်၌လည်း။ “အဝိဇ္ဇာယတွေဝအသေသဝိရာဂနိရောဓာ”တိ အာဒိနာ၊ အဝိဇ္ဇာယတွေဝအသေသဝိရာဂနိရောဓာအစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိလောမပစ္စယာကာရောပိ၊ ပဋိလုံပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်လည်း။ ကိဉ္စာပိ အာဂတော၊ အကယ်၍ကား လာ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ယင်းသို့လာစေတမုံ့လည်း။ “ယတောပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မ”န္တိ၊ ယတောပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မံဟူ၍။ အနုလောမပစ္စယာကာရပဋိဝေဓေဿဝ၊ အနုလုံပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို သိခြင်း၏သာလျှင်။ ကာရဏတ္တေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ (စာအများ၌ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟု မရှိကြ။ ရှိသင့်သည်။) ဧတ္ထယထာ၊ ဤပထမဝါရ၌ကဲ့သို့။ ဒုတိယဝါရေပိ၊ ဒုတိယဝါရ၌လည်း။ “ယတော ခယံပစ္စယာနံ အဝေဒီ”တိ၊ ယတော ခယံပစ္စယာနံ အဝေဒိဟူ၍။ ဂါထာယံ၊ ဂါထာ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ပစ္စယာနံ [စာမျက်နှာ-၈၅] ခယသင်္ခါတ”န္တိ အာဒိ၊ ပစ္စယာနံ ခယသင်္ခါတံအစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ နော ကလ္လော ပေဉှာတိ၊ နော ကလ္လော ပေဉှာဟူသည်ကား။ ပေ ဉှာ၊ ပြဿနာသည်။ (ထည့်) အယုတ္တော၊ မသင့်။ န ဗျာကာတဗ္ဗော၊ မဖြေအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိသော။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ သိဒ္ဓကတွာ၊ ထင်ရှားသည်ကိုပြု၍။ “ကော ဖုသတီ”တိ၊ ကော ဖုသတိဟူ၍။ တဿ၊ ထိုကိုယ်၏။ ကိရိယာယ၊ အမူအရာကို။ ပုဋ္ဌတ္တာ၊ မေးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ “ကော ဝဉ္ဇျာပုတ္တော၊ ဖုသတီ”တိ အာဒိ ဝိယ၊ ကော ဝဉ္ဇျာပုတ္တော၊ ဖုသတီအစရှိသည်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ သောဠသ ကင်္ခါတိ၊ သောဠသ ကင်္ခါဟူသည်ကား။ “အဟံ၊ ငါသည်။ အတီတမဒ္ဓါနံ၊ လွန်လေပြီးသောကာလ၌။ အဟောသိံနုခေါ၊ ဖြစ်လေ၏လော။ န အဟော သိံ နုခေါ၊ မဖြစ်လေလော။ ကိံ၊ အဘယ်သည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်လေသနည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့သော အပြားဖြင့်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်လေသနည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ အတီတမဒ္ဓါနံ၊ လွန်လေပြီးသော ကာလ၌။ ကိ ဟုတွာ၊ အဘယ်ဖြစ်၍။ ကိံ၊ အဘယ်သူသည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်လေသနည်း။ ကိံ၊ အဘယ်သူသည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်လေသနည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ အနာဂတမဒ္ဓါနံ၊ လာလတ္တံ့သောကာလ၌။ ဘဝိဿာမိ နုခေါ၊ ဖြစ်လတ္တံ့လော။ န ဘဝိဿာမိ နုခေါ၊ မဖြစ်လတ္တံလော။ ကိံ၊ အဘယ်သည်။ ဘဝိဿာမိ နုခေါ၊ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ (နိ-၁၅၈) သော အပြားအားဖြင့်။ ဘဝိဿာမိ နုခေါ၊ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ အနာဂတမဒ္ဒါနံ၊ လာလတ္တံ့ သောကာလ၌။ ကိံ ဟုတွာ၊ အဘယ်ဖြစ်၍။ ဘဝိဿာမိနုခေါ၊ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ အသ္မိ နုခေါ၊ ဖြစ်ဆဲသော။ နော အသ္မိနုခေါ၊ ဖြစ်ဆဲ မဟုတ်လေလော။ ကိံ၊ အဘယ်သည်။ အသ္မိ နုခေါ၊ ဖြစ်ဆဲနည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့သော အပြားဖြင့်။ အသ္မိ နုခေါ၊ ဖြစ်သနည်း။ အယံသတ္တော၊ ဤသတ္တဝါသည်။ ကုတော၊ အဘယ်ဘဝမှ။ အာဂတော နုခေါ၊ လာလေသနည်း။ သော သတ္တော၊ ထိုသတ္တဝါသည်။ ကုဟိံ ဂါမီ၊ အဘယ်ဘဝသို့သွားလတ္တံ့သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လိမ့်နည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဂတာ၊ ကုန်သော။ အတီတေ၊ အတိတ်၌။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးတို့လည်းကောင်း။ အနာဂတေ၊ အနာဂတ်၌။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးတို့လည်းကောင်း။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ပစ္စုပ္ပန်၌။ ဆ၊ ခြောက်ပါးတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သောဠသဝိဓာ၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါး အပြားရှိကုန်သော။ ကင်္ခါ၊ ယုံမှားတို့သည်။

တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ “ကိံ နု ခေါ”တိ၊ ကိံ နု ခေါဟူ၍။ မနုဿဒေဝါဒီသု ဝါ၊ လူ, နတ်အစရှိသည်တို့တွင် လည်းကောင်း။ ခတ္တိယာဒီသု ဝါ၊ မင်းအစရှိသည်တို့တွင် လည်းကောင်း။ အညတရံ၊ တစ်ပါးပါးကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ကင်္ခတိ၊ ယုံမှား၏။ “ကထံ နု ခေါ”တိ၊ ကထံ နု ခေါဟူ၍။ သဏ္ဌာနာကာရာဒိ ဝါ၊ သဏ္ဌာန်, အခြင်းအရာအစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ ဣဿရာဒိဇနကံ၊ အစိုးရခြင်းစသည်ကိုဖြစ်စေတတ်သော။ ကာရဏံ ဝါ၊ အကြောင်းကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ကင်္ခတိ၊ ယုံမှား၏။ “ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိ”န္တိ၊ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိဟူ၍။ မနုဿာဒီသု၊ လူစသည်တို့တွင်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကိံ ဟုတွာ၊ အဘယ်ဖြစ်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ကိံ အဟောသိံ၊ အဘယ်ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကင်္ခတိ၊ ယုံမှား၏။ “အဟံ နု ခေါ အသ္မီ”တိအာဒိ၊ အဟံ နု ခေါ အသ္မီအစရှိသည်ဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိဇ္ဇမာနာဝိဇ္ဇမာနတဉ္စ၊ ရှိသော မရှိသောအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သရူပပကာရာဒိကဉ္စ၊ သရုပ်အပြားအစရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ ကင်္ခတိ၊ ယုံမှား၏။ ဝပယန္တီတိ၊ ဝပယန္တိဟူသည်ကား။ ဝိအပယန္တိ ဗျာပဂစ္ဆန္တိ၊ ကင်းကုန်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အပဂစ္ဆန္တိနိရုဇ္ဈန္တီ”တိ၊ အပဂစ္ဆန္တိနိရုဇ္ဈန္တိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၃။ တဿ ဝသေနာတိ၊ တဿ ဝသေနဟူသည်ကား။ တဿ ပစ္စယာကာရပဇာနနဿ စ၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို သိခြင်း၏လည်းကောင်း။ ပစ္စယက္ခယာဓိဂ္ဂမဿ စ၊ ပစ္စည်းတို့၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်း၏လည်းကောင်း။ ဧကေကမေဝကောဋ္ဌာသန္တိ၊ ဧကေကမေဝကောဋ္ဌာသံဟူသည်ကား။ အနုလောမပဋိလောမတော၊ အနုလုံ ပဋိလုံမှ။ ဧကေ (နိ-၁၅၉) ကမေဝ ကောဋ္ဌာသံ၊ တစ်ခုတစ်ခုသော အစုကို။ ပါဋိပဒရတ္တိယာ ဧဝံ မနသာကာသီတိ၊ ပါဋိပဒရတ္တိယာ ဧဝံ မနသာကာသိဟူသည်ကား။ ရတ္တိယာ၊ ညဉ့်၏။ တီသုပိ ယာမေသု၊ သုံးပါးသောယံတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဣဓ ခန္ဓကပါဠိယာ၊ ဤခန္ဓကပါဠိ၌။ အာဂတနယေန၊ လာသောနည်းဖြင့်။ အနုလောမပဋိလောမံယေဝ၊ အနုလုံပဋိလုံကိုသာလျှင်။ မနသာကာသိ၊ နှလုံးသွင်း၏။

အဇပါလကထာ ဝဏ္ဏနာ

၄။ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေနာတိ၊ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေနဟူသည်ကား။ ပလ္လင်္ကသတ္တာဟဿ၊ ပလ္လင်၌နေသော သတ္တာဟ၏။ အပဂ္ဂမနေန၊ ဖဲသဖြင့်။ တမှာသမာဓိမှာတိ၊ တမှာသမာဓိမှာဟူသည်ကား။ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိသမာဓိမှာ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သမာပတ် တည်းဟူသော သမာဓိမှ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အန္တရန္တရာ ဧဝ၊ အကြားအကြား၌သာလျှင်။ ပစ္စယာကာရမနသိကာရော၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အဝသေသကာလံ ပန၊ ကြွင်းသောကာလကိုကား။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဖလသမာပတ္တိယာပိ၊ ဖာသမာပတ်ဖြင့်လည်း။ ဝီတိနာမေသိ၊ လွန်စေ၏။ တံ၊ ထိုဖလသမာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “တမှသမာဓိမှာ”တိ၊ တမှသမာဓိမှာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၈၆] ရတနစင်္ကမေတိ၊ ရတနစင်္ကမေဟူသည်ကား။ စိရံ ဌိတဿ၊ ရပ်၍ ကြာမြင့်သော။ ဝါ၊ ကြာမြင့်စွာရပ်သော။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ စင်္ကမနာဓိပ္ပါယံ၊ စင်္ကြံကြွလိုသည်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဒေဝတာဟိ၊ နတ်တို့သည်။ မာပိတေ၊ ဖန်ဆင်းအပ်သော။ ရတနစင်္ကမေ၊ ရတနာဖြင့်ပြီးသော စင်္ကြံ၌။ ရတနာဃရန္တိ၊ ရတနာဃရဟူသည်ကား။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ နိသီဒနာဓိပ္ပါယံ၊ ထိုင်တော်မူလိုသည်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဒေဝတာဟိ၊ နတ်တို့သည်။ မာပိတံ၊ ဖန်ဆင်းအပ်သော။ ရတနမယံ၊ ရတနာဖြင့်ပြီးသော။ ဂေဟံ၊ အိမ်တည်း။

တတြာပီတိ၊ တတြာပိဟူသည်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ရတနဃရေယေဝ၊ ရတနာဃရ၌သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ တတြာပိ အဇပါလနိဂြောဓမူလေပိ၊ ထိုဆိတ်ကျောင်းညောင်ပင်ရင်း၌လည်း။ အဘိဓမ္မံ၊ အဘိဓမ္မာကို။ ဝိစိနန္တော ဧဝ၊ ဆင်ခြင်လျက်သာလျှင်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ဝိမုတ္တိသုခံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ချမ်းသာကို။ ပဋိသံဝေဒေန္တော၊ ခံစားတော်မူ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထာပိ၊ ထိုအဇပါလ၌လည်း။ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနံ၊ အနန္တနယဖြစ်သော သမန္တပဋ္ဌာန်းကျမ်းကို။ သမ္မသတော၊ သုံးသပ်တော်မူသော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ မြတ်စာဘုရား၏။ ပီတိသမုဋ္ဌိတာ၊ ပီတိသည် ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ၊ အဆင်းခြောက်ပါးရှိကုန်သော။ ဗုဒ္ဓရသ္မိယော၊ ဘုရား (နိ-၁၆၀) ရောင်ခြည်တော်တို့သည်။ ရတနဃရေ ဝိယ၊ ရတနာဃရ၌ကဲ့သို့။ နစ္ဆရိံသု ဧဝ၊ ထွက်ကုန်သည်သာလျှင်ကတည်း။ “ဟုံဟု”န္တိ ကရောန္တောတိ၊ ဟုံဟု”န္တိ ကရောန္တောဟူသည်ကား။ “သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဟီနဇာတိကာ၊ ယုတ်သောအမျိုး ရှိကုန်သောသူတို့သည်။ မံ၊ ငါသို့။ မာ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ မကပ်စေကုန်သတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ မာနဝသေနာ စ၊ မာန်၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း။ သမီပံ၊ အနီးသို့။ ဥပဂတေသု၊ ကပ်လာသော သူတို့၌။ ကောဓဝသေန စ၊ အမျက်၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း။ “အပေထာ”တိ အဓိပ္ပာယံ၊ နောက်ဆုတ်ကြ ဟူသောအလိုကို။ နိစ္ဆာရေတုံ၊ မြွက်ခြင်းငှာ။ ဟုံဟုံကာရံ၊ တဟုံဟုံပြုခြင်းကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။

ဗြဟ္မညန္တိ၊ ဗြဟ္မညံဟူသည်ကား။ ဗြာဟ္မဏတ္တံ၊ ဗြာဟ္မဏအဖြစ်ကို။ အန္တန္တိ၊ အန္တံဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ ဝေဒါနံ ဝါ အန္တန္တိ၊ ဝေဒါနံ ဝါ အန္တဟူသည်ကား။ ဝါ၊ တစ်နည်းမှာ။ မဂ္ဂဉာဏာနံ၊ မဂ်ဉာဏ်တို့၏။ အန္တဘူတံ၊ အဆုံးဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အရဟတ္တဖလံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။

မုစလိန္ဒကထာ ဝဏ္ဏနာ

၅။ “မုဉ္စလိန္ဒေမူလေ”တိ ဧတ္ထ၊ မုဉ္စလိန္ဒေမူလေဟူသောပုဒ်၌။ နီပရုက္ခော၊ ကျည်းပင်ကို။ “မုဉ္စလိန္ဒော”တိ၊ မုဉ္စလိန္ဒောဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ယော၊ အကြင် ကျည်းပင်ကို။ “နိစုလော”တိပိ၊ နိစုလောဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပ္ပန္နမေဃောတိ၊ ဥပ္ပန္နမေဃောဟူသည်ကား။ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ၊ အလုံးစုံသော စကြဝဠာတိုက်ကို။ ပူရေတွာ၊ ပြည့်စေ၍။ ဥပ္ပန္နော မဟာမေဃော၊ ဖြစ်သော မိုးကြီးသည်။ ဝဒ္ဒလိကာတိ၊ ဝဒ္ဒလိကာဟူသည်ကား။ ဝုဋ္ဌိယာ ဧဝ၊ မိုး၏သာလျှင်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန၊ ဣတ္ထိလိင်၏ အစွမ်းဖြင့်။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တာဟဝဒ္ဒလိကာတိ၊ သတ္တာဟဝဒ္ဒလိကာဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “သတ္တာဟံ အဝိစ္ဆိန္နဝုဋ္ဌိကာ အဟောသီ”တိ၊ သတ္တာဟံ အဝိစ္ဆိန္နဝုဋ္ဌိကာ အဟောသိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧတိဿာ ဝဒ္ဒလိကာယ၊ ထို မိုးစွေခြင်း၌။ ဒိနံ၊ နေ့ကို။ သီတဝါတေန၊ အေးမြသော လေသည်။ ဒူသိတံ၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနီ၊ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနိမည်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဥဒကဖုသိတသမ္မေဿနာ”တိအာဒိ၊ ဥဒကဖုသိတသမ္မေဿနအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဒူရဘာဝေန၊ ဝေးသောအဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်ခြင်းသည်။ ဥဗ္ဗိဒ္ဓတာ နာမ၊ ဝေးသော အဖြစ် မည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “မေဃဝိဂမေန ဒူရီဘူတ”န္တိ၊ မေဃဝိဂမေန ဒူရီဘူတံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဣန္ဒနီလမဏိ ဝိယ၊ (နိ-၁၆၁) ဣန္ဒနီလာ မြကဲ့သို့။ ဒိဗ္ဗတိ ဇောတေတိ၊ တောက်ပတတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အာကာသော၊ ကောင်းကင်သည်။ ဒေဝေါ၊ ဒေဝေါမည်၏။

ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာတိ၊ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာဟူသည်ကား။ ဝိဝေကဿ၊ ဝိဝေက၏။ သုခဘာဝံ၊ ချမ်းသာသော အဖြစ်ကို။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ မဂ္ဂဉာဏာနံ၊ မဂ်ဉာဏ်တို့၏။ သဗ္ဗသော၊ အကြွင်းမဲ့ အားဖြင့်။ အသန္တုဋ္ဌိသမုစ္ဆေဒကတ္တာ၊ မရောင့်ရဲခြင်းကို ဖြစ်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “စတုမဂ္ဂဉာဏသန္တောသေနာ”တိ၊ စတုမဂ္ဂဉာဏသန္တောသေနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အကုပ္ပနဘာဝေါတိ၊ အကုပ္ပနဘာဝေါဟူသည်ကား။ အကုဇ္ဈနသဘာဝေါ၊ အမျက်မထွက်သော အဖြစ်တည်း။

ရာဇာယတနကထာဝဏ္ဏနာ

၆။ ပစ္စဂ္ဃေတိ၊ ပစ္စဂ္ဃေဟူသည်ကား။ အဘိနဝေ၊ အသစ်စက်စက်သော။ အယမေဝ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုသာလျှင်။ ပသဋ္ဌော၊ ချီးမွမ်းအပ်၏။ ပုရိမော၊ ရှေးအနက်ကို။ န ပသဋ္ဌော၊ မချီးမွမ်းအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဗုဒ္ဓါ၊ ဘုရားရှင်တို့သည်။ မဟဂ္ဃံ ပတ္တံ၊ အဖိုးများစွာ ထိုက်သော သပိတ်ကို။ န ပရိဘုဉ္ဇန္တိ၊ မသုံးဆောင်ကုန်။

ဗြဟ္မယာစနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၈၇] ၇။ အာလီယန္တိ သေဝီယန္တိ၊ မှီဝဲအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ၊ ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့သည်။ အာလယာ၊ အာလယမည်ကုန်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သတ္တာ၊ ပ။ ဝုစ္စန္တီ”တိ၊ သတ္တာ၊ ပ။ ဝုစ္စန္တိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ သုဋ္ဌုမုဒိတာတိ၊ သုဋ္ဌုမုဒိတာဟူသည်ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ မုဒိတာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်၏။ ဌာနံ သန္ဓာယာတိ၊ ဌာနံ သန္ဓာယဟူသည်ကား။ ဌာနသဒ္ဒံ၊ ဌာနသဒ္ဒါကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဣမေသန္တိ၊ ဣမေသံဟူသည်ကား။ သင်္ခါရာဒီနံ၊ သင်္ခါရအစရှိသည်တို့၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော”တိအာဒီနံ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောအစရှိသည်တို့သည်။ နိဗ္ဗာနဝေဝစနာနိ၊ နိဗ္ဗာန်၏ ဝေဝုစ်တို့တည်း။ အပိဿူတိ၊ အပိဿူဟူသောသဒ္ဒါသည်။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထေ၊ ပေါင်းခြင်းအနက်၌။ နိပါတော၊ နိပါတော်တည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဧတံ၊ ဤအကြံသည်သာလျှင်။ န ဟောသိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣမာပိ ဂါထာ၊ ဤဂါထာတို့သည်လည်း။ ပဋိဘန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

“ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတ”န္တိ၊ ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံဟူသောစကားကို။ ပါရမိပူရဏံ၊ ပါရမီဖြည့်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒုက္ခာပဋိပဒတံ၊ ဒုက္ခပဋိပဒါ (နိ-၁၆၂) ရှိသောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့သည်။ စတ္တာရော မဂ္ဂါ၊ လေးပါးသောမဂ်တို့သည်။ သုခါပဋိပဒါဝ၊ သုခပဋိပဒါတို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဟဣတိ၊ ဟ၊ ဟူသောသဒ္ဒါသည်။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဗျတ္တံ ဧကံသန္တိ အတ္ထေသု၊ ထင်စွာဟူသောအနက်, စင်စစ်ဟူသော အနက်တို့၌။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ နိပတော၊ နိပါတ်တည်း။ ဗျတ္တံ၊ ထင်စွာ။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အလန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ နိပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးမရှိ။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “ဟလ”န္တိ၊ ဟလံဟူ၍။ ဧကောနိပါတော၊ နိပါတ်တစ်ခုတည်း။

၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သဟမ္ပတိဿာတိ၊ သဟမ္ပတိဿဟူသည်ကား။ သော၊ ထိုဗြဟ္မာသည်။ ကဿပဿ ဘဂဝတော၊ ကဿပဘုရားရှင်၏။ သာသနေ၊ သာသနာ၌။ သဟကော မနာ၊ သဟကအမည်ရှိသော။ ထေရော၊ မထေရ်သည်။ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ ပထမဈာန်ကို။ နိဗ္ဗတ္တေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိယံ၊ ပထမဈာန်ဘုံ၌။ ဗြဟ္မပတိ၊ ဗြဟ္မာတို့ အကြီးအမှူးသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ နိဗ္ဗတော ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ နံ၊ ထိုဗြဟ္မာကို။ “သဟမ္ပတီ”တိ၊ သဟမ္ပတီဟူ၍။ သဉ္ဇာနိံသု၊ သိကုန်၏။ အဿဝနတာတိ၊ အဿဝနတာဟူသည်ကား။ အဿဝနတာယ၊ မကြားနာရခြင်းကြောင့်။ အဿဝနေန၊ မနာရသောကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထေ၊ ဤကားအနက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သဝနမေဝ၊ နာခြင်းသည်ပင်လျှင်။ သဝနတာ၊ သဝနတာမည်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဒေဝတာ ယထာ၊ ဒေဝတာပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။

ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါတိ၊ ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါဟူသည်ကား။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဓမ္မော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတရားသည်။ သမလေဟီတိ၊ သမလေဟိဟူသည်ကား။ ပူရဏကဿပါဒီဟိ၊ ပူရဏကဿပအစရှိကုန်သော။ ဆဟိ သတ္ထာရေဟိ၊ တိတ္ထိဆရာ ခြောက်ယောက်တို့သည်။ အပါပုရာတိ၊ အပါပုရာဟူသည်ကား။ ဒေသနာဟတ္ထေန၊ ဒေသနာတည်းဟူသော လက်ဖြင့်။ ဝိဝရ၊ ဖွင့်တော်မူလော့။ “ဒွါရ”န္တိ၊ ဒွါရဟူသော စကားကို။ အရိယမဂ္ဂံ၊ အရိယမဂ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒဟိ၊ ဆို၏။

သေလေတိ၊ သေလေဟူသည်ကား။ ဃနသိလာမယေ၊ တစ်ခဲနက်ကျောက်ဖြစ်ပြီးသော။ “တထူပမ”န္တိ ဧတ္ထ၊ တထူပမဟူသောပုဒ်၌။ တထာ၊ သဒ္ဒေါ၊ တထာသဒ္ဒါကို။ တံ၊ သဒ္ဒတ္ထေ၊ တ၊ သဒ္ဒါ၏ အနက်၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ယဿ ဓမ္မဿ၊ အကြင်တရားအား။ ဥပမာ၊ ဥပမာဖြစ်သော။ သော သေလမယော ပဗ္ဗတော၊ ထိုကျောက်ဖြင့်ပြီးသောတောင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တထူပမံ၊ ထိုကျောက်တောင်ဥပမာရှိသော။ (နိ-၁၆၃) တံ ဓမ္မံ၊ ထိုတရားကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အဿ ဓမ္မဿ၊ ထိုတရားအား။ တေန ပဗ္ဗတာဒိနာ ပကာရေန၊ ထို တောင်စသော အပြားဖြင့်။ ဥပမာ၊ ဥပမာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ အတ္ထော၊ အနက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဓမ္မမယန္တိ၊ ဓမ္မမယံဟူသည်ကား။ လောကုတ္တရဓမ္မဘူတံ၊ လောကုတ္တရာတရားဖြင့် ပြီးသော။ ဥဋ္ဌာဟီတိ၊ ဥဋ္ဌာဟိဟူသည်ကား။ ဓမ္မဒေသနတ္ထာယ၊ တရားဟောခြင်းငှာ။ စာရိကစရဏတ္ထံ၊ ဒေသစာရီ သွားခြင်းငှာ။ ဣမမှာ အာသနာ၊ ဤနေရာမှ။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အပ္ပေါဿုက္ကဘာဝတော၊ ကြောင့်ကြမနေသော အဖြစ်မှ။ စိတ္ထေန၊ စိတ်ဖြင့်။ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ထတော်မူလော့။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အယမေဝ၊ ဤ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ပင်လျှင်။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိရင်းတည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “ဝိစရ, ဒေသဿူ”တိ၊ ဝိစရ, ဒေသဿူဟူ၍။ ဒုဝိဓေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ကာယစိတ္တပယောဂေ၊ ကိုယ်လုံ့လ, စိတ်လုံ့လတို့ကို။ နိယောဇေသိ၊ တိုက်တွန်း၏။ “ဝီရာ”တိအာဒီနိ၊ ဝီရာအစရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ လေးပါးသော ပုဒ်တို့သည်။ ထုတိဝသေန၊ ချီးမွမ်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္ဗောဓနာ၊ နှိုင်းကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တို့တည်း။

၉။ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာတိ၊ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာဟူသည်ကား။ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏေန စ၊ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏေန စဖြင့်လည်းကောင်း။ အာသယာနုသယဉာဏေန စ၊ အာသယာနုသယဉာဏေန စဖြင့်လည်းကောင်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣမေသံ ဒွိန္နံ၊ ဤဉာဏ်တော်နှစ်ပါးတို့၏။ “ဗုဒ္ဓစက္ခူ”တိ နာမ၊ ဗုဒ္ခစက္ခူဟူသောအမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သွာကာရာတိ၊ သွာကာရာဟူသည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၈၈] ယေသံ၊ အကြင်သူတို့အား။ သုန္ဒရာ၊ ကောင်းကုန်သော။ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒယောဝ၊ သဒ္ဓိန္ဒြေိအစရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ အာကာရာ၊ အခြင်းအရာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ သွာကာရာ၊ သွာကာရာမည်ကုန်၏။ သုဝိညာပယာ စ၊ သိစေလွယ်ကုန်သည် လည်းကောင်း။ ပရလောကဉ္စ၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း။ ဝဇ္ဇဉ္စ၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘယတော၊ ဘေးအားဖြင့်။ ဒဿနသီလာ စ၊ မြင်လေ့ရှိကုန်သည် လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤကြာရုံ၌။ ဝါ၊ ကန်၌။ ဥပ္ပလာနိ၊ ကြာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဂစ္ဆလတာပိ၊ ခြုံနွယ်ကိုလည်းကောင်း။ ပေါက္ခရဏီပိ၊ ရေကန်ကိုလည်းကောင်း။ “ဥပ္ပလိနီ”တိ၊ ဥပ္ပလိနီဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ပေါက္ခရဏီ၊ ရေကန်သည်။ ဥပ္ပလိနီ၊ ဥပ္ပလိနီမည်၏။ ဣတရေသုပိ၊ ပဒုမိနိယံ၊ စသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနီတိ၊ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိဟူသည်ကား။ ဥဒကတော၊ ရေမှ။ အနုဂ္ဂတာနိ၊ မပေါ်ကုန်သော။ အန္တော နိမုဂ္ဂါနေဝ၊ အတွင်း၌ နစ်ကုန် (နိ-၁၆၄) သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပုသန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ပွားတတ်ကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုကြာတို့သည်။ အန္တောနိမုဂ္ဂပေါသီနိ၊ အန္တောနိမုဂ္ဂပေါသီနိမည်ကုန်၏။ အစ္စုဂ္ဂမ္မာတိ၊ အစ္စုဂ္ဂမ္မဟူသည်ကား။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ အတိက္ကမနဝသေန၊ လွန်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဥဂ္ဂန္တွာ၊ တက်၍။

အပါရုတာတိ၊ အပါရုတာဟူသည်ကား။ ဝိဝဋာ၊ ဖွင့်အပ်၏။ တေသန္တိ၊ တေသဟူသည်ကား။ သဥပနိဿာယာနံ၊ အကြောင်းအထောက်အပံ့ရှိကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့အား။ ဒွါရာဟိ၊ ဒွါရာဟူသည်ကား။ အရိယမဂ္ဂဒွါရာနိ၊ အရိယမဂ်တံခါးတို့ကို။ ဣဒဉ္စ၊ ဤအပါရုတာ တေသံ ဒွါရာ၊ ဟူသောစကားကိုလည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သယမ္ဘူဉာဏေန၊ သယမ္ဘူဉာဏေဖြင့်။ သဥပနိဿယာနံ၊ အကြောင်းရှိကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့အား။ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိဒိဋ္ဌတံ၊ မဂ်ဖြစ်ခြင်းကို မြင်သောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဝိဟိံသသညီ”တိ အာဒီသု၊ ဝိဟိံသသညီအစရှိသောပါဠိတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ “အဟံ၊ ငါသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပဂုဏံ သုပ္ပဝတ္တိတမ္ပိ၊ ကောင်းစွာလေ့လာအပ်သည်ဖြစ်လျက်လည်း။ ဣမံ ပဏီတံ ဓမ္မံ၊ ဤမြတ်သောတရားကို။ အဇာနန္တေသု၊ မသိနိုင်ကုန်သော။ မနုဇေသု၊ လူတို့၌။ ဒေသနာယ၊ ဟောခြင်းဖြင့်။ ဝိဟိံ သာ ကာယဝါစာကိလမထော၊ ကိုယ်နှုတ်ဖြင့် ပင်ပန်းခြင်းသည်။ ဟောတီတိ၊ ဖြစ်ချေလိမ့်ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဟိံ သသညီ၊ ပင်ပန်းအံ့ဟုအမှတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ န ဘာသိံ၊ မဟောသတည်း။ ဘာသိတုံ၊ ဟောခြင်းငှာ။ န ဣစ္ဆိံ၊ အလိုမရှိ။ ဣဒါနိ ပန၊ ယခုမူကား။ ဟေတုသမ္ပန္နာ၊ အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့သည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သဒ္ဓါဘာဇနံ၊ သဒ္ဒါတည်းဟူသောခွက်ကို။ ဝိဝရန္တု၊ ဖွင့်ကြကုန်လော့။ နေသံ၊ ထိုသူတို့၏။ သင်္ကပ္ပံ၊ အကြံအစည်ကို။ ပူရဿောမိ၊ ဖြည့်အံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။

ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀။ အာဠာရောတိ၊ အာဠာရောဟူသည်ကား။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ကာလာမောတိ၊ ကာလာမောဟူသည်ကား။ ဂေါတ္တံ၊ အနွယ်တည်း။ “ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံဥဒပါဒီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံဥဒပါဒိဟူသောပုဒ်၌။ ကိံ၊ အသို့နည်း။ ဣဒါနေဝ၊ ယခုမှပင်လျှင်။ ဉာဏံ၊ သိခြင်းသည်။ ဥဒပါဒိ၊ ဖြစ်သလော။ ဗေဓိမူလေ၊ ဗောဓိပင်ရင်း၌။ တေကာလိကာ စ၊ ကာလသုံးပါး ရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ကာလဝိမုတ္တာ စ၊ ကာလမှ လွတ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊ ခပ်သိမ်းသော တရားတို့ကို။ သဗ္ဗာကာရတော၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌာ နနု၊ မြင်တော်မူသည် မဟုတ်လော။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ (နိ-၁၆၅) စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ သစ္စံ ဒိဋ္ဌာ၊ မြင်သည်မှန်၏။ တထာပိ၊ ယင်းသို့မြင်သော်လည်း။ နာမာဒိဝသေန၊ အမည်အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ အဝိကပ္ပိတာ၊ အကြံအပ်ကုန်သော။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သဗ္ဗညုတညာဏဿ၊ သဗ္ဗညုတညာဏ်၏။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ၊ တစ်ခုသော စိတ္တက္ခဏရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧကေန စိတ္တေန၊ တစ်ခုသောစိတ်ဖြင့်။ သဗ္ဗ ဓမ္မာနံ၊ တရားခပ်သိမ်းတို့၏။ ဇာတိအာဒိကံ၊ ဇာတိအစရှိသော။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီးသော။ အနန္တံ၊ အဆုံးမရှိသော။ ဝိဘာဂံ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ ဝိကပ္ပေတုံ၊ အထူးကြံခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဝိကပ္ပါနံ၊ အထူး ကြံအပ်ကုန်သော။ ဝိရုဒ္ဓါနံ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သောတရားတို့၏။ သဟာနုပ္ပတ္တိတော၊ တကွ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အနေန ပန၊ ဤသဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့်ကား။ သဗ္ဗဝိကပ္ပါရဟဓမ္မဒဿနမေဝ၊ အလုံးစုံသောအထူးကြံအိပ်သည်မှာ ကင်းသော တရားကို မြင်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ ယထာဒိဋ္ဌေသု ပန၊ အကြင်အကြင်မြင်အပ်သော တရားတို့၌ကား။ ယထိစ္ဆိတာကာရံ၊ အလိုရှိအပ်သော အခြင်းအရာကို။ အာရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ ဝိကပ္ပေါ၊ အထူးကြံခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ စက္ခုဝိညာဏေန၊ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ်သော။ စိတ္တပဋေ၊ ဆန်းကြယ်သေ ပုဆိုး၌။ ဝိကပ္ပော ယထာ၊ အထူးကြံခြင်း ကဲ့သို့တည်း။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ အာဠာရံ၊ အာဠာရကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ အာဝဇ္ဇနာနန္တရမေဝ၊ ဆင်ခြင်သည်၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ သဗ္ဗာကာရဉာဏံ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာကို သိခြင်းသည်။ ဥဒပါဒိ၊ ဖြစ်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တံ၊ ထို အာဠာရကိုသာလျှင်။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ န ဥဒပါဒိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဧဝ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂတို့သည်သာလျှင်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဇာနိဿန္တိ၊ သိကုန်လတ္တံ့။ တပ္ပမုခါ၊ ထိုပဉ္စဝဂ္ဂီအမှူးရှကုန်သော။ ဒေဝတာ စ၊ ဗြဟ္မာတို့သည်လည်း။ ဇာနိဿန္တိ၊ သိကုန်လတ္တံ့။ အာဠာရော၊ အာဠာရေသည်။ ကာလံ ကတွာ၊ သေ၍။ အာကိဉ္စညာယတနေ၊ အာကိဉ္စညာယတနဘုံ၌။ ဥဒကော စ၊ ဥဒကရသေ့သည်လည်း။ နေဝသညာနာသညာယတနေ၊ နေဝသညာနာသညာယတနေဘုံ၌။ နိဗ္ဗတ္တော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဧဝမာဒိကမ္ပိ၊ ဤသို့အစရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံကိုလည်း။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဉာဏံ၊ သိခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ တံ ပန၊ ထို ဘဂဝတာဉာဏ ဥဒပါဒိ၊ ဟူသောစကားကိုကား။ ခဏသမ္ပတ္တိယာ၊ ဗုဒ္ဓပ္ပါဒခဏပြည့်စုံခြင်း၏။ ဒုလ္လဘဘာဝံ၊ ရခဲသောအဖြစ်ကို။ ဒေဿတုကာ မေန၊ ပြလိုသော (နိ-၁၆၆) ဥပါလိမထေရ်သည်။ ဩလောကေတွာ၊ ကြည့်၍။ ဒေဝတာယ၊ နတ်သည်။ ဝုတ္တေ၊ လျှောက်ခါမှ။ ဉာဏံ ဝိယ၊ သိခြင်းကဲ့သို့။ [စာမျက်နှာ-၈၉] ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သဒ္ဒဂတိယာ၊ သဒ္ဒါအသွားဖြင့်။ ဂန္တတ္တာ၊ သွားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကေန ဉာဏေန၊ တစ်ခုသော ဉာဏ်ဖြင့်။ ဉာတံ၊ သိခြင်းကို။ ဝုစ္စမာနမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သော်လည်း။ ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဉာတံ ဝိယ၊ သိခြင်းကဲ့သို့။ ပဋိဘာတိ၊ ထင်၏။ ဒေဝတာပိ စ၊ နတ်တို့သည်လည်း။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဉာတမေဝ၊ သိပြီးသာလျှင် ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ အာရောစေတိ၊ ကြားလျှောက်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒီ”တိ၊ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အညတ္ထာပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဤဒသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ “လောကံ ဝေါလောကေန္တော အသုကံ အဒ္ဒသ၊ တတ္ထ မယိ ဂတေ ကိံဘဝိဿတီ”တိ ဧဝမာဒိနာ၊ လောကံ ဝေါလောကေန္တော အသုကံ အဒ္ဒသ၊ တတ္ထ မယိ ဂတေ ကိံဘဝိဿတိဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သတ္ထု၊ ဘုရားရှင်၏။ ဟိတေသိတာ သန္ဒဿနဝသပ္ပဝတ္တေသု၊ အစီးအပွားကို ရှာခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရာတို့၌။ ဝစနဂတိယံ၊ စကားသွား စကားလာ၌။ ကာမဝုတ္တိတေ၊ အလိုအလျောက် ဖြစ်သင့်သည်။ ပညာယမာနေပိ၊ ထင်သော်လည်း။ ဧကေနေဝ ဉာဏေန၊ တစ်ခုသော ဉာဏ်ဖြင့်သာလျှင်။ သကလာဝဗောဓော၊ အလုံးစုံကိုသိခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ “ဗဟုပကာ ရာခေါမေပဉ္စဝဂ္ဂိယာ”တိ၊ ဗဟုပကာ ရာခေါမေပဉ္စဝဂ္ဂိယာဟူသောစကားကို။ ဥပကာရဿာပိ၊ ကျေးဇူး၏လည်း။ ဝိဇ္ဇမာနတံ၊ ရှိသောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဓမ္မဒေသနာယ၊ တရားဟောခြင်း၏။ ကာရဏတ္တေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အနုပကာရာနမ္ပိ၊ ကျေးဇူးမပြုသော သူတို့အားလည်း။ ဒေသနတော၊ ဟောခြင်းကြောင့်တည်း။

၁၁။ အန္တရာ စဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိန္တိ၊ အန္တရာ စဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိံဟူသည်ကား။ ဂယာယ စ၊ ဂယာ၏လည်းကောင်း။ ဗောဓိဿ စ၊ ဗောဓိ၏လည်းကောင်း။ ဌာနေ၊ အရပ်၌။

သဗ္ဗာဘိဘူတိ၊ သဗ္ဗာဘိဘူဟူသည်ကား။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တေဘူမကဓမ္မံ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သောတရားကို။ အဘိဘဝိတွာ၊ နှိပ်နင်း၍။ ဌိတော၊ တည်တော်မူ၏။ အနုပလိတ္တောတိ၊ အနုပလိတ္တောဟူသည်ကား။ ကိလေသလေပေန၊ ကိလေသာလိမ်းကျံခြင်းဖြင့်။ အလိတ္တော၊ မလိမ်းကျံ။ တတောဧဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗဉ္စဟော၊ ခပ်သိမ်းမူသော တေဘူမကကို စွန့်တော်မူ၏။ တဏှက္ခယေဝိမုတ္တောတီ၊ တဏှက္ခယေဝိမုတ္တောဟူသည်ကား။ တဏှက္ခယေ၊ တဏှာကုန်ရာဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနေ၊ (နိ-၁၆၇) နိဗ္ဗာန်၌။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိမုတ္တော၊ လွတ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သဗ္ဗဓမ္မေ၊ ခပ်သိမ်းသောတရားတို့ကို။ သယံ အတ္တနာဝ၊ မိမိအလိုလိုသာလျှင်။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ က မုဒ္ဒိသေယျန္တိ၊ က မုဒ္ဒိသေယျံဟူသည်ကား။ ကံ၊ အဘယ်မည်သော။ အညံ၊ တစ်ပါးသောသူကို။ “အယံ၊ ဤသူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ အာစရိယော”တိ၊ ဆရာဟူ၍။ ဥဒ္ဒိသေယျံ၊ ညွှန်းရအံ့နည်း။

ကာသိနံ ပုရန္တိ၊ ကာသိနံ ပုရံဟူသည်ကား။ ဗာရာဏသိံ၊ ဗာရာဏသီသို့။ အာဟဉ္ဆန္တိ၊ အာဟဉ္ဆဟူသည်ကား။ အာဟနိဿာမိ၊ တီးပေအံ့။ အမတာဓိဂမာယ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်းငှာ။ ဥဂ္ဃေါသနတော၊ ကြွေးကြော်တတ်သောကြောင့်။ “အမတဒုန္ဒုဘိ”န္တိ၊ အမတဒုန္ဒုဘိအမြိုက်စည်ကြီးဟူ၍။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဓမ္မဒေသနာ၊ တရားဒေသနာကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “အမတဘေရိံ၊ အမြိုက်စည်ကြီးကို။ ပဟရိဿာမိ၊ တီးပေးအံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂစ္ဆာမိ၊ သွား၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

အရဟသိ အနန္တဇိနောတိ၊ အရဟသိ အနန္တဇိနောဟူသည်ကား။ အနန္တဇိနောပိ၊ အနန္တဇိနအမည်တော် ရှိသည်လည်း။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ယုတ္တော၊ သင့်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အနန္တဉာဏတာယ၊ အဆုံးအမရှိသော ဉာဏ်ရှိသည် အဖြစ်ကြောင့်။ အနန္တော၊ အနန္တမည်၏။ ဇိနော စ၊ မာရ်ငါးပါးကိုလည်း အောင်တတ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အနန္တေန ဉာဏေန၊ အဆုံးမရှိသော ဉာဏ်ဖြင့်။ ဇတဝါ၊ အောင်တတ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အနန္တံ၊ အဆုံးမရှိသော။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ ဝါ၊ အမျက်ကို။ ဇိတဝါ၊ အောင်တတ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဥပ္ပါဒဝယန္တိရဟိတတာယ၊ ဖြစ်ခြင်း, ပျက်ခြင်း တည်းဟူသော အပိုင်းအခြားမှ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနန္တံ၊ အဆုံးမရှိသော။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ အဇိနိ၊ အောင်ပြီ။ ကိလေသာရယော၊ ကိလေသာရန်သူတို့ကို။ မဒ္ဒိတွာ၊ နှိမ်နင်း၍။ ဂဏှိ၊ ယူလေပြီ။ ဣတိပိ၊ ထို့ကြောင့်လည်း။ အနန္တဇိနော၊ အနန္တဇိနေမည်၏။

ဟုပေယျာပီတိ၊ ဟုပေယျာပိဟူသည်ကား။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဘဝေယျံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဧဝံ ဝိဓေ၊ သို့စင်သဘောရှိသော။ ရူပကာယရတနေ၊ ကိုယ်တော်ရတနာ၌။ ဤဒိသေန၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဉာဏေန၊ ဉာဏ်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ နာမကထနံ၊ အမည်တော်ကို ဟောကြားခြင်းသည်။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ၊ အကြောင်းအထောက်ပံ့နှင့် ပြည့်စုံထသော။ အပရဘာဂေ၊ နောက်အဖို့ ဖြစ်သော ဝင်္ကဟာရ ရွာတွင် ဆာဝါမ၏ (နိ-၁၆၈) ခင်ပွန်းဖြစ်သော ကာလ၌။ ဒုက္ခပ္ပတ္တဿ၊ ဆာဝါမ ဆဲ၍ဆင်းရဲခြင်းသို့ရောက်ထသော။ အဿ၊ ထိုဥပကတက္ကတွန်းအား။ ဘဂဝန္တံ၊ ဘုရားရှင်အထံသို့။ ဥပဂမ္မ၊ ကပ်၍။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ မဂ္ဂဖလပဋိဝေဓာယ၊ မဂ်ဖိုလ်ကို သိခြင်းငှာ။ ပစ္စယော၊ အထောက်အပံ့သည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဧသ ဘဂဝါ၊ ဤဘုရားရှင်သည်။ တေန၊ ထိုဥပကနှင့်။ သမာဂမတ္ထံ၊ ကြုံခြင်းငှာ။ ပဒသာဝ၊ ခြေဖြင့်သာလျှင်။ တံမဂ္ဂံ၊ ထိုခရီးကို။ ပဋိပဇ္ဇိ၊ ကြွတော်မူ၏။

[စာမျက်နှာ-၉၀] ၁၂။ ဗာဟုလ္လိကောတိ၊ ဗာဟုလ္လိကောဟူသည်ကား။ ပစ္စယဗာဟုလ္လိကော၊ ပစ္စည်းအလိုများ၏။ ပဓာနဝိဗ္ဘန္တောတိ၊ ပဓာနဝိဗ္ဘန္တောဟူသည်ကား။ ပဓာနတော ဒုက္ကရစရဏတော၊ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်မှ။ ပရိဟီနော၊ ယုတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤရဟန်းအဖြစ်၌။ အဂါရိယံ အဂါရဿ ဟိတံ၊ အိမ်၏ အစီးအပွားဖြစ်သော။ ကသိဂေါရက္ခာဒိကမ္မံ၊ လယ်ထွန်ခြင်း, နွားကျောင်းခြင်း စသောအမှုသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရဟန်းအဖြစ်သည်။ အနဂါရိယာ၊ အနဂါရိယမည်၏။ တံ အနာဂါရိယံ၊ ထို ရဟန်းအဖြစ်၌။ ပဗ္ဗဇန္တီတိ၊ ပဗ္ဗဇန္တိဟူသည်ကား။ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ကပ်ကုန်၏။ တဒနုတ္တရန္တိ၊ တဒနုတ္တရံဟူသည်ကား။ အနုတ္တရံ၊ အတုမရှိသော။ တံ၊ ထိုအရဟတ္ထဖိုလ်ကို။ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနန္တိ၊ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံဟူသည်ကား။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ၊ မ၈င်္တည်းဟူသော မြတ်သော သီတင်းသုံးခြင်း၏။ ပရိယောသာနံ၊ အဆုံးဖြစ်သော။ အရဟတ္တဖလံ၊ အရဟတ္တဖလံကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဖိုလ်အနက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တဿ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ကုလပုတ္တာ၊ အမျိုးသားတို့သည်။ ပဗ္ဗဇန္တိ၊ ရဟန်းပြုကုန်၏။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ၊ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေဟူသည်ကား။ ဣမသ္မိံ ပစ္စက္ခေ အတ္တဘာဝေ၊ ဤမျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌။ သယန္တိ၊ သယံဟူသည်ကား။ အပရပ္ပစ္စယာ၊ သူတစ်ပါးကို မယုံကြည်ရသည်ဖြစ်၍။ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာတိ၊ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာဟူသည်ကား။ အတ္တနောဝ၊ မိမိ၏သာလျှင်။ ဉာဏေန၊ ဉာဏေနဖြင့်။ ပစ္စက္ခံ ကတွာ၊ မျက်မှောက်ပြု၍။ ဥပသမ္ပဇ္ဇာတိ၊ ဥပသမ္ပဇ္ဇဟူသည်ကား။ ပါပုဏိတွာ၊ ရောက်၍။

ဣရိယာယာတိ၊ ဣရိယာယဟူသည်ကား။ ဒုက္ကရဣရိယာယ၊ ပြုခဲသည်ကို ဖြစ်စေသဖြင့်။ “ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ”တိအာဒီသု၊ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မစသည်တို့၌။ မနုဿဓမ္မတော၊ လူတို့၏ တရားဖြစ်သော။ လောကိယဉာဏတော၊ လောကီဉာဏ်တက်။ ဥပရိ၊ မြင့်မြတ်သော။ အရိယံ ကာတုံ၊ အရိယာ ပြုခြင်းငှာ။ အလံ သမတ္ထော၊ စွမ်းနိုင်သည်တည်း။ အလမရိယော၊ အရိယာ ပြုခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်။ “ဉာဏဒဿနဝိသေသော”တိ၊ ဉာဏဒဿနဝိသေသောဟူ၍။ သဗ္ဗညုတညာဏဿ၊ သဗ္ဗညုတညာဏ် (နိ-၁၆၉) ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂံ၊ ရှေ့အဖို့ကို။ အဓိပ္ပေတုံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ “နော”တိ ပဒံ၊ နောဟူသောပုဒ်သည်။ နုတိ ပဒေန၊ နုဟူသော ပုဒ်နှင့်။ သမာနတ္ထံ၊ တူသောအနက်ရှိ၏။ (ထည့်၍ပေးသည်။) ဘာသိတမေတန္တိ၊ ဘာသိတမေတံဟူသည်ကား။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဧတံ ဝါကျံ၊ ဤစကားကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေ စ၊ ထိုပဉ္စဝဂ္ဂီ တို့သည်လည်း။ “ဧသ၊ ဤ ရဟန်းကြီးသည်။ ပဓာနကာလေ၊ ဒုက္ကရစရိယာ ကျင့်သောကာလ၌။ ‘အဟံ အရဟော’တိ၊ ငါရဟန္တာတည်း ဟူ၍။ ယဒိ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ မယဉ္စ၊ ငါတို့သည်လည်း။ သဒ္ဒဟာမ၊ ယုံကြည်ကုန်၏။ အနေန၊ ဤရဟန်းကြီးသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ န စ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလည်း မဆိုပေ။ ဣဒါနိ ပန၊ ယ္ခုအခါ၌ကား။ ဝိဇ္ဇမာနမေဝ ဂုဏံ၊ ထင်ရှားရှိသော ဂုဏ်ကိုသာလျှင်။ ဝဒတိ၊ ဆို၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧကပဒေန၊ တခွန်းထည်းတည်းဖြင့်။ သတိံ၊ သတိကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ “ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားသည်။ ဇာတော”တိ၊ ဖြစ်ပြီဟူ၍။ ဥပ္ပန္နဂါရဝါ၊ ဖြစ်သော ရိုသေခြင်းရှိကုန်သည် ဖြစ်၍။ အာဝုသောဝါဒံ၊ ငါ့ရှင် ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ “နော ဟေတံဘန္တေ”တိ၊ နော ဟေတံ ဘန္တေဟူ၍။ အာဟံသု၊ ဆိုကုန်၏။ အညာ စိတ္တန္တိ၊ အညာ စိတ္တံဟူသည်ကား။ အညာယ အရဟတ္တပ္ပတ္တယာ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ခြင်းငှာ။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။

၁၃။ အန္တာတိ၊ အန္တာဟူသည်ကား။ ကောဋ္ဌာသာ၊ အစုတို့တည်း။ ဒွေဘာဂါ၊ နှစ်ဖို့ကိုတည်း။ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါတိ၊ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါဟူသည်ကား။ ဝတ္ထုကာမေသု၊ ဝတ္ထုကာမဂုဏ်တို့၌။ ကိလေသကာမသုခဿ၊ ကိလေသာကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို။ အနုဘဝေါ၊ ခံစားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ကိလေသကာမာ ဧဝ၊ ကိလေသကာမတို့ကိုသာလျှင်။ အာမိသမုခေန၊ အာမိသကိုအရင်းမူသဖြင့်။ အလ္လီယနတော၊ ကပ်ငြိတတ်သောကြောင့်။ ကာမသုခလ္လိကာတိ၊ ကာမသုခလ္လိကတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ ဂမ္မောတိ၊ ဂမ္မောဟူသည်ကား။ ဂါမဝါသီနံ၊ ရွာ၌နေသော သူတို့၏။ သန္တကော၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါတိ၊ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကိလမထဿ၊ ပင်ပန်းခြင်းကို။ ကဏကသေယျာဒိဒုက္ခဿ၊ ဆူးခက်ပေါ်၌အိပ်ခြင်းစသော ဆင်းရဲကို။ အနုယောဂေါ၊ ခံစားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ လုံ့လပြုခြင်းတည်း။ ဥဘော အန္တေတိ၊ ဥဘော အန္တေဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တေ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော အယုတ်တရားတို့ကို။ လောဘော ဝါ၊ လောဘသည်လည်းကောင်း။ သဿတော ဝါ၊ သဿတဝါဒသည် လည်းကောင်း။ ဧကော (နိ-၁၇၀) အန္တော၊ တစ်ခုသော အယုတ်တရားမည်၏။ ဒေါသော ဝါ၊ ဒေါသသည်လည်းကောင်း။ ဥစ္ဆေဒေါ ဝါ၊ ဥစ္ဆေဒဝါဒသည် လည်းကောင်း။ ဧကော၊ တစ်ခုသော အယုတ်တရားမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

“စက္ခုကရဏီ”တိအာဒီသု၊ စက္ခုကရဏီအစရှိသော ပါဠိတို့၌။ အတ္တနာ၊ မိမိနှင့်။ သမ္ပယုတ္တံ၊ ယှဉ်သော။ ဉာဏစက္ခုံ၊ ဉာဏ်မျက်စိကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ စက္ခုကရဏီ၊ စက္ခုကရဏီမည်၏။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော ဉာဏကရဏီပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထိုစက္ခုကရဏီ၏ သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ်တည်း။ ဥပသမောတိ၊ ဥပသမောဟူသည်ကား။ ကိလေသုပသမော၊ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းတည်း။ အဘိညာ စ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သမ္ဗောဓောစ၊ ကောင်းစွာသိခြင်းသည် လည်းကောင်း။ စတုသစ္စပဋိဝေဓောဝ၊ သစ္စာလေးပါးကို သိခြင်းသာလျှင်တည်း။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသသည်ကား။ အသင်္ခတဓာတု၊ အသင်္ခတဓာတ်တည်း။ ဧတေသမ္ပိ၊ ဤကိလေသာ ငြိမ်းခြင်းအစရှိသည်တို့၏လည်း။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဋိပဒံ၊ ပုဒ်တိုင်းကို။ ထောမေတိ၊ ချီးမွမ်း၏။ သမ္မဒိဋ္ဌီတိ၊ သမ္မဒိဋ္ဌီဟူသည်ကား။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်တည်း။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါတိ၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါဟူသည်ကား။ ဝိတက္ကော၊ ဝိတက္ကေတည်း။ သေသံ၊ ကြွင်းသော မဂ္ဂင်သည်။ ဓမ္မတော၊ တရားကိုယ်အားဖြင့်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သလျှင်ကတည်း။

[စာမျက်နှာ-၉၁] ၁၄။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စတ္တာရောပိ မဂ္ဂေ၊ လေးပါးသော မဂ်တို့ကိုလည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ယ္ခုအခါ၌။ တေဟိ မဂ္ဂေဟိ၊ ထိုမဂ်တို့ဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္ဈတဗ္ဗာနိ၊ ထိုးထွင်းသိအပ်ကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ လေးပါးကုန်သော။ အရိယသစ္စာနိ၊ အရိယသစ္စာတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဣဒံ ခေါပန ဘိက္ခဝေ”တိအာဒိံ၊ ဣဒံ ခေါပန ဘိက္ခဝေအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဇာတိပိ ဒုက္ခာ”တိအာဒီသု၊ ဇာတိပိ ဒုက္ခာအစရှိသောပါဠိတို့၌။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ၊ ထိုထိုဘဝ၌။ နိဗ္ဗတ္တမာနာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့အား။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အားလုံးတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ရူပါရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိ၊ ရုပ်နာမ်၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဇာတိနာမ၊ ဇာတိမည်၏။ သာ စ၊ ထိုဇာတိသည်လည်း။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေသု၊ ထိုထိုဘဝတို့၌။ ဥပလဗ္ဘမာနာနံ၊ ရအပ်ကုန်သော။ ဒုက္ခ ဒုက္ခဒီနံ၊ ဒုက္ခ ဒုက္ခအစရှိသည်တို့၏။ ဝတ္ထုဘာဝတော၊ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဒုက္ခာ၊ ဒုက္ခမည်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဇရာဒီသု၊ ဇရာအစရှိသည်တို့၌။ ဒုက္ခဝတ္ထုကထာယ၊ ဒုက္ခ၏အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဒုက္ခတာ၊ ဒုက္ခအဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။

ပဉ္စု ပါဒါနက္ခန္ဓာ ပန၊ ပဉ္စု ပါဒါနက္ခန္ဓာ ပနငါးပါးသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည်ကား။ ဒုက္ခဒုက္ခ (နိ-၁၇၁) ဝိပရိဏာမဒုက္ခ သင်္ခါရဒုက္ခဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုက္ခာ ဧဝ၊ ဒုက္ခတို့သာတည်း။ ပေါနောဘဝိကာတိ၊ ပေါနောဘဝိကာဟူသည်ကား။ ပုနဗ္ဘဝကရဏံ၊ တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကိုပြုခြင်းသည်။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ ကရဏဟူသော နောက်ပုဒ်ကျေသဖြင့်။ ပုနဗ္ဘဝေါ၊ ပုနဗ္ဘဝေါမည်၏။ ဧတိဿာ၊ ထိုတဏှာအား။ ပုနဗ္ဘဝေါ၊ တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကိုပြုခြင်းဟူသော။ သီလံ၊ အလေ့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပေါနောဘဝိကာ၊ ပေါနောဘဝိကမည်၏။ “နန္ဒိရာဂသဟဂတာ”တိ ဧတ္ထ၊ နန္ဒိရာဂသဟဂတာဟူသောပုဒ်၌။ ရူပါဒီသု၊ ရူပါရုံစသည်တို့၌။ နန္ဒတိ ပိယာယတိ၊ ချစ်မြတ်နိုးတတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နန္ဒီ၊ နန္ဒီမည်၏။ သာ ဧဝ၊ ထိုနှစ်သက်တတ်သော တရားသည်သာလျှင်။ ရာဂေါ၊ ရာဂမည်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နန္ဒိရာဂေါ၊ နန္ဒိရာဂမည်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤနန္ဒိရာဂေါဟူသောပုဒ်သည်။ ဘာဝပ္ပဓာနော၊ တဒ္ဓိတ်ဘော ပြဋ္ဌာန်းသော။ နိဒ္ဒေသော၊ နိဒ္ဒေသတည်း။ နန္ဒိရာဂတ္တံ၊ နှစ်သက်တတ်သော ရာဂ၏အဖြစ်။ ဣတိ အတ္တော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထိုနှစ်သက်တတ်သော ရာဂအဖြစ်နှင့်။ သဟဂတာ၊ တကွဖြစ်သည်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နန္ဒိရာဂသဟဂတာ၊ နန္ဒိရာဂသဟဂတာမည်၏။ တတြ တတြာတိ၊ တတြ တတြာဟူသည်ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ၊ ထိုထိုဘဝ၌။ ရူပါဒီသု၊ ရူပါရုံအစရှိကုန်သော။ ဆသု အာရမ္မဏေသု၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌။ ကာမဿာဒနဝသေန၊ ကာမဂုဏ်ကို သာယာခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော တဏှာသည်။ ကာမတဏှာ နာမ၊ ကာမတဏှာမည်၏။ သဿတဒိဋ္ဌိယာ၊ သဿတဒိဋ္ဌိနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သောတဏှာသည်။ ဘဝတဏှာ၊ ဘဝတဏှာမည်၏။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သောတဏှာသည်။ ဝိဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာမည်၏။ “အသေသဝိရာဂနိရောဓော”တိအာဒိနာ၊ အသေသဝိရာဂနိရောဓောအစရှိသည်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုသာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌။ ဝိရဇ္ဇနံဝိဂမနံ၊ ကင်းခြင်း။ ဝိရာဂေါ၊ ကင်းခြင်း။ နိရုဇ္ဈနံ၊ ချုပ်ခြင်း။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်း။ ဥဘယေနာပိ၊ နှစ်ပါးသောပုဒ်ဖြင့်လည်း။ သုဋ္ဌုဝိဂမောဝ၊ ကောင်းစာကင်းခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ယေန၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်ကြောင့်။ အသေသာယပိ၊ အကြွင်းမရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ တဏှာယ၊ ၏။ ဝိရာဂေါ စ၊ ကင်းခြင်းသည် လည်းကောင်း။ နိရောဓော စ၊ ချုပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သည်။ အသေသဝိရာဂနိရောဓော၊ အသေသဝိရာဂနိရောဓေမည်၏။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုသာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ရပ်၏။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ တ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ တဏှဉ္စ၊ တဏှာကိုလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋဉ္စ၊ ဝဋ်ကိုလည်းကောင်း။ စဇန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ၊ တစ်ဖန်စွန့်ကုန်၏။ ဝိမုစ္စန္တိ၊ လွတ်ကုန်၏။ န အလ္လီယန္တိ၊ မငြိကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဝိမုတ္တိ အနာလယော”တိ၊ စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဝိမုတ္တိ အနာလယောဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၁၇၂) ၁၅။ “စက္ခု”န္တိအာဒီနိ၊ စက္ခုအစရှိသည်တို့သည်။ ဉာဏဝေဝစနာနေဝ၊ ဉာဏ်၏ ဝေဝုစ်တို့သာလျှင်တည်း။

၁၆။ ယာဝကီဝဉ္စာတိ၊ ယာဝကီဝဉ္စဟူသည်ကား။ ယတ္တယံ ကာလံ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ တိပရိဝဋ္ဋန္တိ၊ တိပရိဝဋ္ဋံဟူသည်ကား။ သစ္စဉာဏကိစ္စဉာဏကတဉာဏ သင်္ခါတာနံ၊ သစ္စဉာဏ် ကိစ္စဉာဏ် ကတဉာဏ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ ပရိဝဋ္ဋာနံ၊ သုံးပါးသော အပြန်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ တိပရိတဋ္ဋံ၊ သုံးပါးသော အပြန်ရှိသော။ ဉာဏဒဿနံ၊ ဉာဏ်အမြင်သည်။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသစ္စဉာဏ် စသည်တို့တွင်။ “ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခအရိယသစ္စာ မည်၏။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ဒုက္ခသမုဒယံ၊ ဒုက္ခသမုဒယ အရိယသစ္စာ မည်၏”။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ဒုက္ခသမုဒယံ၊ ဒုက္ခသမုဒယ အရိယသစ္စာ မည်၏”။ ဣတိ ဧဝ၊ ဤသို့။ စတူသုသစ္စေသု၊ သစ္စာလေးပါးတို့၌။ ယထာဘူတဉာဏံ၊ ဟုတ်မှန်တိုင်း သိသောဉာဏ်သည်။ သစ္စဉာဏံ နာမ၊ သစ္စဉာဏ်မည်၏။ တေသု ဧဝ၊ ထိုသစ္စာတို့၌ သာလျှင်။ “ပရိညေယျံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်၏ဟူ၍။ ပဟာတဗ္ဗံ၊ ပယ်အပ်၏ ဟူ၍။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်၏ ဟူ၍။ ပဟာဝေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ပွားစေအပ်၏ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စဇာနနဉာဏံ၊ ပြုအပ်သော ကိစ္စကို သိသောဉာဏ်သည်။ ကိစ္စဉာဏံ နာမ၊ ကိစ္စဉာဏ်မည်၏။ “ပရိညာတံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ပြီ။ ပဟီနံ၊ ပယ်အပ်ပြီ။ သစ္ဆိကတံ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီ။ ဘာဝိတ”န္တိ၊ ပွားစေအပ်ပြီ ဟူ၍။ တဿ ကိစ္စဿ၊ ထိုကိစ္စ၏။ ကတဘာဝဗဇာနနဉာဏံ၊ ပြုအပ်ပြီးသောအဖြစ်ကို သိသောဉာဏ်သည်။ ကတဉာဏံ နာမ၊ ကတဉာဏ်မည်၏။ ဒွါဒသာကာရန္တိ၊ ဒွါဒသာကာရံဟူသည်ကား။ တေသမေဝ၊ ထိုသစ္စာလေးပါး တို့တွင်သာလျှင်။ ဧကေကသ္မိံ သစ္စေ၊ တစ်ပါး တစ်ပါးသော သစ္စာ၌။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ အာကာရာနံ၊ သုံးပါး သုံးပါးသော အခြင်းအရာတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဒွါဒသာကာရံ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အခြင်းအရာရှိသော။

အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိန္တိ၊ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံဟူသည်ကား။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သစ္စာလေးပါးကို သိပြီ။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ န ပဋိဇာနိံ၊ ဝန်မခံ။ ယတော စ ခေါတိ၊ ယတော စ ခေါဟူသည်ကား။ ဗောဓိမူလေ၊ ဗောဓိပင်ရင်း၌။ ယတော နိသိန္နကာလတော၊ အကြင်နေသောအခါမှ။ [စာမျက်နှာ-၉၂] ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အထာဟန္တိ၊ အထာဟံဟူသည်ကား။ တတောပရံ၊ ထိုမှ နောက်၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ “ဉာဏဉ္စ ပန မေ”တိ၊ ဉာဏဉ္စ ပန မေဟူသောစကားကို။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ၊ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒဟိ၊ ဆို၏။ “အကုပ္ပာ မေ”တိအာဒိ၊ အကုပ္ပာ မေအစရှိသည်ကား။ တဿ၊ ထိုပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်၏။ ပဝတ္တိအာ (နိ-၁၇၃) ကာရဒဿနံ၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာကို ပြကြောင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တီတိ၊ အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိဟူသည်ကား။ အရဟတ္တဖလံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်တည်း။ တဿ၊ ထိုရဟတ္တဖိုလ်၏။ မဂ္ဂသင်္ခါတကာရဏတော စ၊ မဂ်ဟုဆိုအပ်သော အကြောင်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏတော စ၊ အာရုံအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အကုပ္ပတာ၊ မပျက်သော အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။

ဣမသ္မိံ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိန္တိ၊ ဣမသ္မိံ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံဟူသည်ကား။ နိဂ္ဂါထသုတ္တေ၊ ဂါထာကင်းသော သုတ်ကို။ ဘညမာနေတိ၊ ဘညမာနေဟူသည်ကား။ ဘဏိယမာနေ၊ ဟောအပ်သည်ရှိသော်။ “ဓမ္မစက္ခု”န္တိ၊ ဓမ္မစက္ခုဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ စတုသစ္စဓမ္မေသု၊ သစ္စာလေးပါးတရားတို့၌။ စက္ခုကိစ္စကရဏတော၊ မျက်စိကိစ္စကို ပြုခြင်းကြောင့်။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ သောတာပတ္တိမဂ်ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ “ယံ ကိဉ္စီ”တိအာဒိ၊ ယံ ကိဉ္စိအစရှိသောစကားကို။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တေ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အာရုံရှိသော အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ကိစ္စဝသေန၊ ကိစ္စ၏ အစွမ်းဖြင့်။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေမဝေသောအားဖြင့်။ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၇။ ဓမ္မစက္ကန္တိ၊ ဓမ္မစက္ကံဟူသည်ကား။ ပဋိဝေဓဉာဏဓမ္မဉ္စေဝ၊ ထိုးထွင်း၍ သိသော ဉာဏ်တရားသည် လည်းကောင်း။ ဒေသနာဉာဏဓမ္မဉ္စ၊ ဟောကြောင်းဖြစ်သော ဉာဏ်တရားသည် လည်းကောင်း။ ပဝတ္တနဋ္ဌေန၊ လည်ပတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ စက္ကံ၊ စက်မည်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဓမ္မစက္ကံ၊ ဓမ္မစက္ကံမည်၏။ ဩဘာသောတိ၊ ဩဘာသောဟူသည်ကား။ သဗ္ဗညုတညာဏာနုဘာဝေန၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ အာနုဘော်ကြောင့်။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ စိတ္တပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနော၊ စိတ်လျှင် အကြောင်းရှိသော ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော။ ဒသသဟဿိလောကဓာတုံ၊ တစ်သောင်းသော လောကဓာတ်ကို။ ဖရိတွာ၊ နှံ့၍။ ဌီတော၊ တည်သော။ ဩဘာသော၊ အရောင်တည်း။

၁၈။ ဧတေန၊ ဤသူသည်။ အရိယသစ္စဓမ္မော၊ အရိယသစ္စာတရားကို။ ဒိဋ္ဌော၊ မြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မမည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပတ္တဓမ္မော၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်နည်းရှိ၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ အဓိဂတတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပရံ၊ သူတစ်ပါးကို။ န ပစ္စေတိ၊ မယုံကြည်။ ပရဿ၊ တစ်ပါးအား။ သဒ္ဓါယ၊ ယုံကြည်သဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤတရား၌။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အပရပ္ပစ္စယော၊ အပရပ္ပစ္စယေမည်၏။ “ဧဟိဘိက္ခူ”တိ၊ (နိ-၁၇၄) ဟူ၍။ ဧတ္တကေ၊ ဤမျှလောက်ကို။ ဝုတ္တ မတ္တေ၊ ဆိုကာမျှ၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ၊ ရှင်၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါ စ၊ ပဉ္စင်း၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခူတိဟူသောပုဒ်၌။ ဣတိသဒ္ဒေန၊ ဣတိသဒ္ဒါဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ဤသို့ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာတိ၊ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယဟူသော။ ဝစနပရိယောသာနေ ဧဝ၊ စကား၏ အဆုံး၌သာလျှင်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်း၏အဖြစ်သည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ အဋ္ဌကထာ၌ကား။ ‘ဧဟိဘိက္ခူတိ ဘဂဝတော ဝစနေနာ’တိဣဒံ၊ ဧဟိဘိက္ခူတိ ဘဂဝတော ဝစနေနဟူသောစကားကို။ ဧဟိဘိက္ခုသဒ္ဒေါပလက္ခိတံ၊ ဧဟိဘိက္ခုသဒ္ဒါဖြင့်မှတ်အပ်သော။ ဝစနံ၊ စကားတည်း။ ဧဟိဘိက္ခုဝစနံ၊ ဧဟိဘိက္ခုသဒ္ဒါဖြင့်မှတ်အပ်သော စကား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဒိပဒဝသေန၊ အစပုဒ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တဒေတံ၊ ထိုစကားသည်။ ပဌမပါရာဇိကဋ္ဌကထာယံ၊ ပဌမပါရာဇိကဋ္ဌကထာ၌။ “ဘဂဝါ ဟိ၊ ပ။ ဧဟိ ဘိက္ခု စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ”တိ၊ ဘဂဝါ ဟိ၊ ပ။ ဧဟိ ဘိက္ခု စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယဟူသော။ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဤစကားနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယတ္တကံ၊ အကြင်မျှလောက်သော စကားကို။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ နိယမေန၊ မြဲသောအားဖြင့်။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်သော စကားသည်။ အင်္ဂမေဝ၊ အင်္ဂါသာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ၊ သေက္ခပုထုဇဉ်တို့အား။ ဧတံ၊ ဤ ဧဟိဘိက္ခုခေါ်သော စကားကို။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ အပြည့်အစုံ။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်၏။ အသေက္ခာနံ ပန၊ အသေက္ခတို့အားကား။ “စရ ဗြဟ္မစရိယ”န္တိ ပရိယောသာနံ၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံဟူသော သဒ္ဒါလျှင် အဆုံးရှိသော စကားကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်၏။ သိက္ခတ္တယသမဒ္ဓိတော၊ သိက္ခာသုံးပါး ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်တည်း။ လောကိယသမ္ပဒါဟိ၊ လောကီပြည့်စုံခြင်းတို့ထက်။ ဥပရိဘူတာ သေဋ္ဌဘူတာ၊ မြင့်သည် မြတ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သမ္ပဒါ၊ ပြည့်စုံခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ဥပသမ္ပဒါမည်၏။

၁၉။ နီဟာရဘတ္တောတိ၊ နီဟာရဘတ္တောဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဂါမတော၊ ရွာမှ။ နီဟရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ဒိန္နဘတ္တော၊ လှူအပ်သော ဆွမ်းတည်း။ ကလ္လံ နူတိ၊ ကလ္လံ နူဟူသည်ကား။ ယုတ္တံ နု၊ သင့်အံ့သော။ “ဧတံ မမာ”တိအာဒိ၊ ဧတံ မမအစရှိသော စကားသည်။ ယထာက္ကမံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ တဏှာမာနဒိဋ္ဌိ (နိ-၁၇၅) ဂါဟာနံ၊ တဏှာဖြင့်ယူခြင်း, မာနဖြင့်ယူခြင်း, ဒိဋ္ဌိဖြင့်ယူခြင်းတို့ကို။ ဒဿနံ၊ ပြကြောင်းတည်း။

[စာမျက်နှာ-၉၃] ၂၂။ “တသ္မာ တိဟာ”တိ ဧတ္ထ၊ တသ္မာ တိဟဟူသောပုဒ်၌။ တိဟာတိ၊ တိဟဟူသည်ကား။ နိပါတမတ္တံ၊ နိပါတ်မျှသာတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ နိဗ္ဗိန္ဒတီတိ၊ နိဗ္ဗိန္ဒတိဟူသည်ကား။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာဝသေနာ၊ မဂ်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော ဝိပဿနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥက္ကဏ္ဌတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဝိရဇ္ဇတီတိ၊ ဝိရဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ၊ မဂ်လေးပါးတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ န ရဇ္ဇတိ၊ မတပ်။ ဝိမုစ္စတီတိ၊ ဝိမုစ္စတိဟူသည်ကား။ ဖလဝသေန၊ ဖိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိမုစ္စတိ၊ လွတ်၏။ “ဝိမုတ္တသ္မိ”န္တိအာဒိ၊ ဝိမုတ္တသ္မိအစရှိသော စကားသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဒဿနံ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ကိုပြကြောင်းတည်း။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ၊ ဗြဟ္မစရိယံဟူသည်ကား။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ မဂ်တည်းဟူသော သီတင်းသုံးခြင်းကို။ စတူသု၊ သစ္စာလေးပါးတို့၌။ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ၊ လေးပါးသောမဂ်တို့ဖြင့်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော။ ပရိညာဒိဝသေန၊ ပရိညာအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ သောဠသဝိဓံ၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးအပြားရှိသော။ ကိစ္စံ၊ သည်။ ကရဏီယံ၊ ကရဏီယမည်၏။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယဟူသည်ကား။ ဣတ္ထဘာဝါယ သောဠသကိစ္စဘာဝါယ၊ ဤ တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးသော ကိစ္စအလို့ငှာ။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ကိလေသက္ခယာယ၊ ကိလေသာကုန်ခြင်းငှာ။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အပရံ၊ တစ်ပါးသော။ မဂ္ဂဘာဝနာကိစ္စံ၊ မဂ်ကိုပွားခြင်းကိစ္စသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဇာနာတိ၊ သိခြင်း။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဣတ္ထဘာဝတော ဝတ္တမာနက္ခန္ဓသန္တာနတော၊ ဤဖြစ်ဆဲသော ခန္ဓာအစဉ်မှ။ အပရံ ခန္ဓသန္တာနံ၊ တစ်ပါးသော ခန္ဓာအစဉ်သည်။ မယှံ၊ ငါ့အား။ န ဘဝိဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ

၂၅။ အာဠမ္ဗရန္တိ၊ အာဠမ္ဗရံဟူသည်ကား။ ပဏဝံ၊ ထက်စည်ကို။ ဝိကေသိကန္တိ၊ ဝိကေသိကံဟူသည်ကား။ ဝိပ္ပကိဏ္ဏကေသံ၊ ကြဲဖြန့်သောဆံရှိသော။ ဝိက္ခေဠိကန္တိ၊ ဝိက္ခေဠိကံဟူသည်ကား။ ဝိဿန္ဒမာနလာလံ၊ ယိုသောတံတွေးရှိသော။ သုသာနံ မညေသိ၊ သုသာနံ မညေဟူသည်ကား။ သကံ ပရိဇာနံ၊ မိမိပရိသတ်ကို။ သုသာနံ ဝိယ၊ သုသာန်ကဲ့သို့။ အဒ္ဒသ၊ မြင်လေ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကား စာစပ်တည်း။ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီတိ၊ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီဟူသည်ကား။ သံဝေဂဝသပ္ပဝတ္တံ၊ သံဝေဂ၏အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော။ ဝစနံ၊ စကားကို။ နိစ္ဆာရေသိ၊ မြွက်၏။ ဥပဿဋ္ဌန္တိ၊ ဥပဿဋ္ဌံဟူသည်ကား။ (နိ-၁၇၆) သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ သတ္တကာယဇာတံ၊ သတ္တဝါအပေါင်းသည်။ (ဇာတအနက်မရှိ) ဒုက္ခေန၊ ဆင်းရဲနှင့်။ သမ္မိသံ၊ ရောက်ယှက်သည်တည်း။ ဒုက္ခာကိဏ္ဏံ၊ ဒုက္ခနှင့် ပြွမ်းသည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၂၆။ “ဣဒံ ခေါ ယသာ”တိ၊ ဣဒံ ခေါ ယသဟူသောစကားကို။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ အနုပုဗ္ဗိံ ကထန္တိ၊ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံဟူသည်ကား။ အနုပဋိပါဋီကထံ၊ အစဉ်ဖြစ်သော စကားကို။ အာဒီနဝန္တိ၊ အာဒီနဝံဟူသည်ကား။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ ဩကာရန္တိ၊ ဩကာရံဟူသည်ကား။ နိဟီနဇနသေဝိတတ္တာ၊ ယုတ်နိမ့်သော သူတို့သည် မှီဝဲအပ်သောကြောင့်။ နိဟီနတာ၊ ယုတ်နိမ့်သောအဖြစ်တည်း။ သံကိလေသန္တိ၊ သံကိလေသံဟူသည်ကား။ တေဟိ၊ ထိုကိလေသာတို့ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ သံကိလေသနံ၊ ညစ်ညူးခြင်းကို။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သံကိလေသဝိသယတ္တံ၊ ကိလေသော၏အာရုံအဖြစ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကလ္လစိတ္ထန္တိ၊ ကလ္လစိတ္ထံဟူသည်ကား။ အရောဂစိတ္တံ၊ ရောဂါကင်းသောစိတ်ရှိသော။ ဧတိဿံ၊ ထိုဒေသနာ၌။ သာမံ အတ္တနာဝ၊ ကိုယ်တော်တိုင်ပင်လျှင်။ ဥက္ကံသောဥက္ခိပနံ၊ ထုတ်နုတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သစ္စဒေသနာ၊ သစ္စာဒေသနာသည်။ သာမုက္ကံသိကာ၊ သာမုက္ကံသိကမည်၏။ “ဒုက္ခ”န္တိအာဒိ၊ ဒုက္ခံအစရှိသော စကားသည်။ တဿ၊ ထိုသာမုက္ကံသိကဒေသနာ၏။ ဝါ၊ သစ္စာဒေသနာ၏။ သရူပဒဿနံ၊ သုတိကိုပြကြောင်းတည်း။

၂၇။ အဿဒူတေတိ၊ အဿဒူတေဟူသည်ကား။ အဿံ၊ မြင်းကို။ အာရုဠှေ၊ စီးကုန်သော။ ဒူတေ၊ တမန်တို့ကို။ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရန္တိ၊ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံဟူသည်ကား။ ဣဒ္ဓိကိရိယံ၊ တန်ခိုးဖြင့် ပြုခြင်းကို။ အဘိသင်္ခေါရေသိ အကာသိ၊ ပြု၏။

၂၈။ ယထာဒိဋ္ဌန္တိ၊ ယထာဒိဋ္ဌံဟူသည်ကား။ ပဌမမဂ္ဂေန၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်သော။ စတုဿစ္စဘူမိံ၊ သစ္စာလေးပါးတည်းဟူသော အရာကို။ သေသမဂ္ဂယေန၊ ကြွင်းသော မဂ်သုံးခုအပေါင်းဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ပဿန္တဿ၊ မြင်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ နိပါတမတ္တံ၊ နိပါတ်မျှသာတည်း။ တေ၊ သင်၏။ မာတု၊ မယ်တော်အား။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးပါလော့။ ဣတိအတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ယသဿ၊ ယသသတို့သား၏။ ဝါ၊ အား။ ခီဏာသဝတ္တာ၊ ကုန်သော အာသဝေါရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ဧဟိ ဘိက္ခု၊ သွာက္ခာတောဓမ္မော၊ စရဗြဟ္မစရိယ”န္တိ၊ ဧဟိ ဘိက္ခု၊ သွာက္ခာတောဓမ္မော၊ စရဗြဟ္မစရိယံဟူ၍။ ဧတ္တကေနေဝ၊ ဤမျှဖြင့်သာလျှင်။ ဘဂဝါ၊ (နိ-၁၇၇) မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ အဒါသိ၊ ပေးတော်မူ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ခီဏာသဝါနံ၊ အာသဝေါကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဧတ္တကေနေဝ၊ ဤမျှဖြင့်သာလျှင်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ဧဟိဘိက္ခု၊ ခေါ်သည်မှ ရှေး၌သာလျှင်။ ဒုက္ခဿ၊ ဒုက္ခ၏။ ပရိက္ခီဏတ္တာ၊ ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “စရ ဗြဟ္မစရိယ”န္တိ၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံဟူသော စကားကို။ သာသနဗြဟ္မစရိယသင်္ခါတံ သိက္ခာပဒပူရဏံ၊ သာသနာ၌ သီတင်းသုံးခြင်းဟုဆိုအပ်သော သိက္ခာပုဒ်ကိုဖြည့်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ မဂ်တည်းဟူသော သီတင်းသုံးခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။

[စာမျက်နှာ-၉၄] ၃၀။ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနန္တိ၊ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံဟူသည်ကား။ ယေသံ ကုလာနံ၊ အကြင်အမျိုးတို့အား။ ပဝေဏီဝသေန၊ အစဉ်အဆက်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ သေဋ္ဌိနော စ၊ သူဌေးကြီးတို့သည် လည်းကောင်း။ အနုသေဋ္ဌိနော စ၊ သူဌေးငယ်တို့သည်လည်းကောင်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ၊ သူဌေးကြီး, သူဌေးငယ်ရှိကုန်သော။ တေသံ ကုလာနံ၊ ထိုအမျိုးတို့၏။ ဩရကောတိ၊ ဩရကောဟူသည်ကား။ လာမကော၊ ယုတ်မာသည်။

၃၂၊ ၃၃။ မာ ဧကေန ဒွေတိ၊ မာ ဧကေန ဒွေဟူသည်ကား။ ဧကေန မဂ္ဂေ၊ ခရီးတစ်ကြောင်းဖြင့်။ ဒွေ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းနှစ်ယောက်တို့သည်။ မာ အဂမိတ္ထ၊ မသွားကုန်လင့်။ ဝိသုဒ္ဓေ၊ စင်ကြယ်ကုန်သော။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဂုဏေ၊ ဂုဏ်တို့ကို။ မာရေတိ၊ သတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ မာရော၊ မာရ်မည်၏။ ပါပေ၊ မကောင်းမှု၌။ နိယုတ္တော၊ ယှည်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပါပိမာ၊ ပါပိမမည်၏။

သဗ္ဗပါသေဟီတိ၊ သဗ္ဗပါသေဟိဟူသည်ကား။ သဗ္ဗကိလေသပါသေဟိ၊ ခပ်သိမ်းသောကိလေသာကြော့ကွင်းတို့ဖြင့်။ ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာတိ၊ ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာဟူသည်ကား။ ဒိဗ္ဗကာမဂုဏနိဿိတာ၊ နတ်ကာမဂုဏ်ကိုမှီကုန်သော။ ယေ ကိလေသပါသာ နာမ စ၊ အကြင်ကိလေသာကြော့ကွင်းတို့မည်သည်လည်း။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ မာနုသကကာမဂုဏနိဿိတာ၊ လူကာမဂုဏ်ကို မှီကုန်သော။ ယေ ကိလေသပါသာ နာမ စ၊ အကြင်ကိလေသာကြော့ကွင်းတို့သည်လည်း။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ တေဟိ၊ ထိုကိလေသာကြော့ကွင်းတို့ဖြင့်။ “တွံ ဗုဒ္ဓေါ”တိ၊ တွံ ဗုဒ္ဓေါဟူသော စကားကို။ ဒေဝမနုဿေဟိ၊ နတ်လူတို့သည်။ ကရိယမာနသက္ကာရသမ္ပဋိစ္ဆနံ၊ ပြုအပ်သော ပူဇော်သက္ကာကို ခံတော်မူခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ မာရ်နတ်ဆို၏။

(နိ-၁၇၈) အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ စရန္တေ၊ လှည့်လည် ကျက်စားကုန်သော။ ပဉ္စာဘညေပိ၊ အဘိညာဉ်ပါးပါးရှိသော ရဟန်းတို့ကိုလည်း။ ဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ရာဂပသော၊ ရာဂကြော့ကွင်းသည်။ အန္တလိက္ခစရော၊ အန္တလိက္ခစရောမည်၏။ မာရော ပန၊ မာရ်နတ် သည်ကား။ ပါသမ္ပိ၊ ရာဂကြော့ကွင်းကိုလည်း။ အန္တလိက္ခစရံ၊ ကောင်းကင်၌ လှည့်လည် တတ်၏ ဟူ၍။ မညတိ၊ မှတ်ထင်၏။ မာနသောတိ၊ မာနသောဟူသည်ကား။ မနော သမ္ပယုတ္တော၊ စိတ်နှင့်ယှဉ်သော။

ဇာနိတိ မန္တိ၊ ဇာနိတိ မံဟူသည်ကား။ သော၊ ထိုမာရ်နတ်သည်။ (ပလာယတိ၊ ၌ စပ်။) “မဟာနုဘာဝေါ၊ ကြီသော အာနုဘော်ရှိသော။ အညော၊ တစ်ပါးသော။ ဒေဝပုတ္တော၊ နတ်သားသည်။ နိဝါရေတီတိ၊ မြစ်၏ဟူ၍။ ဘီတော၊ ကြောက်သော ရှင်ဂေါတမသည်။ နိဝတ္တိဿတိ နုခေါ၊ ဆုတ်နစ်လိမ့်လော”။ ဣတိ သညာယ၊ ဤသို့မှတ်၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ “အန္တက၊ မာရ်ယုတ်။ တွံ၊ နင့်ကို။ နိဟတော၊ ငါနှိမ်အပ်ပြီးသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တေ၊ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော်။ “မံ၊ ငါ့ကို။ ဇာနာတိ”။ ဣတိ၊ သိချေပြီတကားဟု။ ဒုမ္မနော၊ နှလုံးမသာယာသည်ဖြစ်၍။ ပလာယိ၊ ပြေးလေ၏။

၃၄။ ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒီတိ၊ ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝါယ၊ ဧဟိဘိက္ခု ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဥပနိဿယရဟိတာနမ္ပိ၊ အကြောင်းအထောက်အပံ့ ကင်းကုန်သော သူတို့အားလည်း။ ပဗ္ဗဇိတုကာမတာ၊ ရဟန်းပြုခြင်းငှာ အလိုရှိတော်မူသော အဖြစ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဗုဒ္ဓါ စ၊ ဘုရားရှင်တို့သည်လည်း။ တေ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခု၏ ဥပနိဿယမှကင်းသော သူတို့ကို။ န ပဗ္ဗာဇေန္တိ၊ ရဟန်းမပြုကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တေသမ္ပိ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခု၏ ဥပနိဿယမှ ကင်းကုန်သော သူတို့၏လည်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇဝိဓိံ၊ ရှင်ရဟန်းပြုသော အစီအရင်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလျက်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပရိဝိတက္ကေသိ၊ ကြံတော်မူ၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဤသို့ မှတ်အပ်၏။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နာပန၊ ဥပနိဿယနှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့သည်ကား။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားသို့။ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ၍။ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝေနေဝ၊ ဧဟိဘိက္ခုအဖြစ်ဖြင့် သာလျှင်။ ပဗ္ဗဇန္တိ၊ ရှင်ရဟန်းပြုကုန်၏။ ပဋိက္ခိတာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ ယေ ပုဂ္ဂလော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကား စာစပ်။ “သယံ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ သယံ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောဟူသောပုဒ်၌။ “ကေဿမဿုံ ဩဟာရေတွာ”တိအာဒိဝစနတော၊ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ ကေသစ္ဆေဒနကာသာယစ္ဆာဒန (နိ-၁၇၉) သရဏဒါနာနိ၊ ဆံဖြတ်ခြင်း, သင်္ကန်းဝတ်ခြင်း, သရဏဂုံပေးခြင်း တို့သည်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ၊ ရှင်ပြုခြင်းမည်၏။ တေသု၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်။ ပစ္ဆိမဒွယံ၊ နောက်ဖြစ်သော သင်္ကန်းဝတ်ခြင်း, သရဏဂုံပေးခြင်း နှစ်ပါး အပေါင်းကို။ ဘိက္ခူဟိ ဧဝ၊ ရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ကာရေတဗ္ဗံ ဝါ၊ ပြုမူလည်း ပြုစေအပ်၏။ “ပဗ္ဗဇေဟီ”တိ ဣဒံ၊ ပဗ္ဗဇေဟိဟူသော စကားကို။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဆံဖြတ်ခြင်း, သင်္ကန်းဝတ်ခြင်း, သရဏဂုံပေးခြင်းကို။ ဘဏ္ဍုကမ္မာရောစနပရိဟရဏတ္ထံ၊ ဦးခေါင်းရိတ်ခြင်းအမှုကို ပန်ကြားခြင်းမှ ကြဉ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ အနာရောစေတာ၊ မပန်မကြားပဲ။ ဧကသီမာယ၊ တသိမ်တည်း၌။ “ဧတဿ၊ ဤရှင်လောင်း၏။ ကေသေ၊ ဆံတို့ကို။ ဆိန္ဒ၊ ဖြတ်လော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အညံ၊ တစ်ပါးသော သူကို။ အာဏာပေတုမ္ပိ၊ စေခြင်းငှာလည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ “ပဗ္ဗာဇေတွာ”တိ၊ ပဗ္ဗာဇေတွာဟူသောစကားကို။ ကေသာဟိစ္ဆေဒနမေဝ၊ ဆံစသည်ကိုဖြတ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “ကာသာယာနိ, အစ္ဆာဒေတွာ”တိ၊ ကာသာယာနိ, အစ္ဆာဒေတွာဟူ၍။ ဝိသုံ ဝုတ္တတ္တာ၊ အသီး ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ “ပဗ္ဗာဇေတုံ န လဘတီ”တိ၊ ပဗ္ဗာဇေတုံ န လဘတိဟူသော စကားကို။ သရဏဒါနံ၊ သရဏဂုံပေးခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အနုပသမ္ပန္နေန၊ လူ, သာမဏေသည်။ ဘိက္ခုအာဏတ္တိယာ၊ ရဟန်းအာဏာဖြင့်။ ဒိန္နမ္ပိ၊ ပေးအပ်သော်လည်း။ သရဏံ၊ သရဏဂုံသည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။

ယသဿီတိ၊ ယသဿိဟူသည်ကား။ ပရိဝါရသမ္ပန္နော၊ အခြံအရံနှင့် ပြည့်စုံ၏။ “နိဇ္ဇီဝနိဿတ္တဘာဝ”န္တိ၊ နိဇ္ဇီဝနိဿတ္တဘာဝံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ကေသာ နာမ၊ ဆံတို့မည်သည်ကား။ ဣမသ္မိံ သရီရေ၊ ဤကိုယ်၌။ ပါဋိယေက္ကော၊ အသီးသော။ ကောဋ္ဌာသော၊ အစုတည်း။ အစေတနာ၊ စိတ်လည်း မရှိ။ အဗျာကတော၊ ကုသိုလ်, အကုသိုလ်အဖြစ်ဖြင့် မဟောကြားအပ်။ [စာမျက်နှာ-၉၅] သုညော၊ ဆိတ်၏။ နိဿတ္တော၊ သတ္တဝါ မဟုတ်။ ထဒ္ဓေါ၊ ခက်မာ၏။ ပထဝီဓာတု၊ ပထဝီဓာတ်တည်း”။ ဣတိအာဒိနယံ၊ ဤသို့အစရှိသော နည်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သဂြိုဟ်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ အာဂတနယေန၊ လာသောနည်းဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ပုဗ္ဗေတိ၊ ပုဗ္ဗေဟူသည်ကား။ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေသု၊ ရှေးဘုရားပွင့်တော်မူသော ကာလတို့၌။ “မဒ္ဒိတသင်္ခါရော”တိ၊ မဒ္ဒိတသင်္ခါရောဟူသော စကားကို။ ဝိပဿနာဝသေန၊ ဝိပဿနာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဘာဝိတဘာဝနော”တိ၊ ဘာဝိတဘာဝနောဟူသော စကားကို။ သမထဝသေနာပိ၊ သမထအစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၁၈၀) “ကာသာယာနိ တိက္ခုတ္တုံ ဝါ။ ပ။ ပဋိဂ္ဂါဟာပေတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ ကာသာယာနိ တိက္ခုတ္တုံ ဝါ။ ပ။ ပဋိဂ္ဂါဟာပေတဗ္ဗောဟူသောပုဒ်၌။ “သဗ္ဗဒုက္ခနိဿရဏနိဗ္ဗာနသစ္ဆိကရဏတ္ထာယ၊ ဣမံ ကာသာဝံဂဟေတွာ”တိ ဝါ၊ သဗ္ဗဒုက္ခနိဿရဏနိဗ္ဗာနသစ္ဆိကရဏတ္ထာယ၊ ဣမံ ကာသာဝံဂဟေတွာဟူ၍လည်းကောင်း။ “တံ ကာသာဝံ ဒတွာ”တိ ဝါ၊ တံ ကာသာဝံ ဒတွာဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ “ပဗ္ဗာဇေထ မံ ဘန္တေ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ”တိ၊ ပဗ္ဗာဇေထ မံ ဘန္တေ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ယာစနပုဗ္ဗကံ၊ တောင်းပန်ခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်ဖြစ်၍။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ပဋိစ္ဆာပေတိ၊ ခံစေ၏။ “အထာပီ”တိအာဒိ၊ အထာပိအစရှိသော စကားသည်။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ ပဋိဂ္ဂါဟာပနတော၊ ခံစေသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနံ၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကိုပြကြောင်းတည်း။ အထာပီတိ၊ အထာပိဟူသည်ကား။ တတော ပရမ္ပိ၊ ထိုမှနောက်၌လည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကေစိ ပန၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်ကား။ “စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ အပ္ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ၊ မခံစေမူ၍။ ပဗ္ဗဇနပ္ပကာရဘေဒဒဿနတ္ထံ၊ ရှင်ပြုခြင်းအပြားအထူးကို ပြခြင်းငှာ။ “အထာပီ”တိ၊ အထာပိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်၍ဖွင့်အံ့။ အထာပီတိ၊ အထာပိဟူသည်ကား။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “အဒီန္နံ နဝဋ္ဋတီ”တိ ဣမိနာ၊ အဒီန္နံ နဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်အဖြစ်သည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာတိ၊ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာဟူသည်ကား။ ပါဒါဘိမုခံ၊ ခြေသို့ ရှေးရှု။ နမာပေတွာ၊ ညွတ်စေ၍။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ ဝန္ဒန္တောပိ၊ ရှိခိုးသည်ကိုလည်း။ “ပါဒေ ဝန္ဒတီ”တိ၊ ပါဒေ ဝန္ဒတိဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဥပဇ္ဈာယေနု ဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ဥပဇ္ဈာယေနု ဝါဟူသောပုဒ်၌။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဥပဇ္ဈံ၊ အထံဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ အယံ၊ ဤရဟန်းသည်။ ဥပဇ္ဈာယော၊ ဥပဇ္ဈာယ်မည်၏။ အာဘိသမာစာရကေသု၊ အာဘိသမာစာရိကအကျင့်တို့၌။ ဝိနယနတ္ထံ၊ ဆုံးမခြင်းငှာ။ ယံ၊ အကြင်ရဟန်းကို။ အာစရိယံ ကတွာ၊ ဆရာပြု၍။ နိယျာတေန္တိ၊ ဆောင်နှင်းကုန်၏။ အယံ၊ ဤရဟန်းသည်။ အာစရိယော၊ ဆရာမည်၏။ သစေ ပန၊ အကယ်၍ကား။ ဥပဇ္ဈာယော၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည်။ သယမေဝ၊ မိမိပင်လျှင်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော အကျင့်ကို။ သိက္ခာပေတိ၊ သွန်သင်သည်ဖြစ်အံ့။ အညသ္မိံ၊ တစ်ပါးသော ဆရာ၌။ န နိယျာတေတိ၊ မဆောင်နှင်းအံ့။ အဿ၊ ထိုရှင်၏။ ဥပဇ္ဈာယောဝ၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည်သာလျှင်။ အာစရိယောပိ၊ ဆရာသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ ဥပသမ္ပဒကာလေ၊ ပဉ္စင်းခံသောအခါ၌။ သယမေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ (နိ-၁၈၁) ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ဝါစေန္တော၊ ရွတ်ဖတ်သော။ ဥပဇ္ဈာယောဝ၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည်သာလျှင်။ ကမ္မဝါစာစရိယောပိ၊ ကမ္မဝါစာဆရာသည်လည်း။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့တည်း။

အနုနာသိကန္တံ၊ နိဂ္ဂဟိတ် အဆုံးရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒါနကာလေ၊ သရဏဂုံပေးသောအခါ၌။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဝိစ္ဆေဒေါ၊ ဖြတ်ခြင်းကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “ဧကသမ္ဗန္ဓာနီ”တိ၊ ဧကသမ္ဗန္ဓာနီဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

“အာဘိသမာစာရိကေသု ဝိနေတဗ္ဗော”တိ ဣမိနာ၊ အာဘိသမာစာရိကေသု ဝိနေတဗ္ဗောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သေခိယဝတ္တခန္ဓကဝတ္တေသု စ၊ သေခိယဝတ်, ခန္ဓကဝတ်တို့၌လည်းကောင်း။ အညေသု၊ တစ်ပါးကုန်သော။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအာဒိလောကဝဇ္ဇသိက္ခာပဒေသု စ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအစရှိသော လောကဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်းကောင်း။ သာမဏေရေဟိ၊ သာမဏေတို့သည်။ ဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝတ်အကျင့်တို့၌။ အဝတ္တမာနော၊ မကျင့်သော သာမဏေသည်။ အလဇ္ဇီ၊ အလဇ္ဇီတည်း။ ဒဏ္ဍကမ္မာရဟော စ၊ ဒဏ်ထိုက်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၉၆] ၃၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ အနုပါပုဏာထာ”တိ၊ အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ အနုပါပုဏာထာဟူသောစကားတော်ဖြင့်။ “မယံ၊ ငါတို့သည်။ ခီဏာသဝါ၊ ရဟန္တာတို့တည်း။ အမှာကံ၊ ငါတို့အား။ ပဓာနေန၊ လုံ့လပြုသဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝါသနာဒေါသေန၊ ဝါသနာအပြစ်ဖြင့်။ ဝေါသာနံ၊ ပြီးဆုံးခြင်းသို့။ အနာပဇ္ဇိတွာ၊ မရောက်မူ၍။ ပန္တေသု သေနာသနေသု၊ ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းတို့၌။ ဖလသမာပတ္တိယာဝ၊ ဖလသမာပတ္တိဖြင့်လျှင်။ ဝီတိနာမနတ္ထဉ္စ၊ လွန်စေခြင်းငှာလည်းကောင်း။ တံ ဝီတိနာမနံ၊ ထို ဖလသမာပတ်ဖြင့် လွန်စေခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အညေသမ္ပိ၊ သူတစ်ပါးတို့၏လည်း။ ဒိဋ္ဌာနုဂတိသမာပဇ္ဇနတ္ထဉ္စ၊ မြင်အပ်သည်ကို အတူလိုက်၍ ကျင့်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဩဝဒတိ၊ ဆုံးမတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဒုတိယမာရကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၈၂)

ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ

၃၆။ ဣဒံ နေသံ ပုဗ္ဗကမ္မန္တိ၊ ဣဒံ နေသံ ပုဗ္ဗကမ္မံဟူသည်ကား။ တေသံ တိံသဇနာနံ၊ ထိုသုံးကျိပ်သော မင်းသားတို့၏။ ဧကတော အဘိသမယဿ၊ တပေါင်းတည်း သစ္စာကိုသိခြင်း၏။ ပုဗ္ဗကမ္မံ၊ ရှေးကောင်းမှုကံတည်း။ အညာနိပိအညမ္ပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်သော။ (ဝုစ်ပြန် ကုသလံ၊ ၌ စပ်။) တေသံ၊ ထိုမင်းသားတို့အား။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေသု၊ ရှေးဘုရား ပွင့်တော်မူသောအခါတို့၌။ ဓမ္မဿဝနသရဏဂမန ဒါန သီလ သမာဓိဝိပဿနာသမာယောဂဝသေန၊ တရားနာခြင်း, သရဏဂုံ ဆောက်တည်ခြင်း, အလှူပေးခြင်း, သီလစောင့်ခြင်း, သမာဓိဝိပဿနာကို အားထုတ်ခြင်းအစွမ်းအားဖြင့်။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယံ၊ ဝဋကင်းခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ဖြစ်သော။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်သည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသလျှင်ကတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣတရထာ၊ တုဏ္ဍိလဝက်မင်း အဆုံးအမကို နာယူ၍ ပဉ္စသီလဆောက်တည်သည်မှ တစ်ပါးသော ကုသိုလ်မရှိဟူသော အပြားဖြင့်။ ပဋိဝေဓော စ၊ သစ္စာကိုသိခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝါဒိဝိသေသော စ၊ ဧဟိဘိက္ခုအဖြစ်အစရှိသော အထူးသည်လည်းကောင်း။ န သမ္ပဇ္ဇေယျ၊ မပြည့်စုံရာ။

ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ

၃၇၊ ၃၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အဂရူတိ၊ အဂရူဟူသည်ကား။ ဘာရိယံ၊ ဝန်လေးသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဥဘိန္နံ သဇောတိဘူတာနန္တိ၊ ဥဘိန္နံ သဇောတိဘူတာနံဟူသည်ကား။ ဥဘောသု၊ နဂါး, ဘုရားနှစ်ပါးသော သူတို့သည်။ သဇောတိဘူတေသု၊ အခိုးအလျှံနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ ပတ္တေ ပက္ခိပီတိ၊ ပတ္တေ ပက္ခိပိဟူသည်ကား။ ဓမ္မဒေသနာယ၊ တရားဒေသနာဖြင့်။ သန္တပ္ပေတွာ၊ ရောင့်ရဲစေ၍။ သရဏသီလာနိ၊ သရဏဂုံ သီလတို့ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ နိဟီတတေဇံ၊ ယုတ်ညံ့စေတတ်သော တန်ခိုးအရှိန်အစော်ရှိထသော။ သကလရတ္တိံ၊ အလုံးစုံသောညဉ့်ပတ်လုံး။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ ပယိရုပါသိတွာ၊ ဆည်းကပ်၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ တံ နာဂံ၊ ထိုနဂါးကို။ ဇဋိလာနံ၊ ရသေ့တို့အား။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ပတ္တေ၊ သပိတ်၌။ ပက္ခိပိ၊ ထည့်၏။ အဟိတုဏ္ဍိကော ဝိယ၊ အလမ္ပာယ် (နိ-၁၈၃) မြွေသမားကဲ့သို့။ ဗလက္ကာရေန၊ နိုင်ထက်မူသဖြင့်။ န ပက္ခိပိ၊ ထည့်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ယတြ ဟိနာမာတိ၊ ယတြ ဟိနာမာဟူသည်ကား။ ယော နာမ၊ အကြင်ရဟန်းကြီးသည်လျက်လည်း။

၃၉။ အဇ္ဇဏှောတိ၊ အဇ္ဇဏှောဟူသည်ကား။ အဇ္ဇ ဧကဒိဝသံ၊ တစ်နေ့တစ်နေ့။ အဂ္ဂိသာလမှီတိ၊ အဂ္ဂိသာလမှိဟူသည်ကား။ အဂျာဂါရေ၊ မီးတင်းကုတ်၌။ အဿ၊ ထိုဘုရားရှင်အား။ သုမနာနံ၊ ကောင်းသော စိတ်ရှိကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ ဘုရားရှင်တို့၏။ မနသာ၊ စိတ်နှင့်။ သဒိသော၊ တူသော။ မနော၊ စိတ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သုမနမနသော၊ သုမနမနသေမည်၏။ အဓိစိတ္တောတိ၊ အဓိစိတ္တေဟူသည်ကား။ မဟာကရုဏာဒီဟိ၊ မဟာကရုဏာ အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အဓိစိတ္တော၊ လွန်သောစိတ်ရှိသည်တည်း။ ဥဒိစ္ဆရေတိ၊ ဥဒိစ္ဆရေဟူသည်ကား။ ဥလ္လောကေသုံ၊ ကြည့်ကုန်၏။ ပါရိဝါရေသုံ၊ ခြံရံကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “အနေကဝဏ္ဏာ အစ္ဆိယော”တိ၊ အနေကဝဏ္ဏာ အစ္ဆိယောဟူ၍။ ဆဗ္ဗဏ္ဏာ၊ အဆင်းခြောက်ပါးရှိကုန်သော။ ရံသိယော၊ ရောင်ခြည်တော်တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်အား။ ဓုဝဘတ္တေန၊ မြဲသောဆွမ်းဖြင့်။ ပတိမာနံ၊ ပူဇော်မြတ်နိုးခြင်းကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သေသော၊ ပါဌသေသသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

[စာမျက်နှာ-၉၇] ၄၀။ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာတိ၊ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာဟူသည်ကား။ ပရိက္ခီဏာယ၊ ပထမယံကုန်ပြီးသော။ ရတ္တိယာ၊ ညဉ့်၌။ မဇ္ဈရတ္တိသမယေ၊ ညည့်သန်းခေါင်အခါ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာတိ၊ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာဟူသည်ကား။ အဘိရူပစ္ဆဝိဝဏ္ဏာ၊ အလွန်အဆင်းလှသော အရေအဆင်း ရှိကုန်သော။ “ကေဝလကပ္ပ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ကေဝလကပ္ပဟူသောပုဒ်၌။ ကေဝလသဒ္ဒဿ၊ ကေဝလသဒ္ဒါ၏။ အနဝသေသတ္ထော၊ အကြွင်းမဲ့ဟူသော အနက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကပ္ပသဒ္ဒဿ၊ ကပ္ပသဒ္ဒါ၏။ သမန္တဘာဝေါ၊ ထက်ဝန်းကျင်အဖြစ်ဟူသော အနက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အနဝသေသံ၊ အကြွင်းမရှိသော။ ဝနသဏ္ဍံ၊ တောအုပ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ စတုဒ္ဒိသာတိ၊ စတုဒ္ဒိသာဟူသည်ကား။ စတူသု ဒိသာသု၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌။ ယတြဟိ နာမာတိ၊ ယတြဟိ နာမဟူသည်ကား။ ယံ နာမ၊ အကြင်ရဟန်းကြီးသို့။

၄၃။ အင်္ဂမဂဓာတိ၊ အင်္ဂမဂဓာဟူသည်ကား။ အင်္ဂမဂဓရဋ္ဌဝါသိနော၊ အင်္ဂတိုင်းမဂဓတိုင်း၌ နေသော သူတို့သည်။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယန္တိ၊ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံဟူသည်ကား။ အဘိညိဒ္ဓိယေဝ၊ အဘိညာဉ်တန်ခိုးသည်ပင်လျှင်။ ပဋိပက္ခာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်သော။ တိတ္ထိယာနဉ္စ၊ တိတ္ထိတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝေနေယျသတ္တဂတ ဒေါသာနဉ္စ၊ ဝေနေယျသတ္တဝါတို့၌ရှိသော အပြစ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ (နိ-၁၈၄) ဟရဏတော အပနယနတော၊ ပယ်ကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ပါဋိဟာရိယံ၊ ပါဋိဟာရိယံမည်သည်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တံ တံ သတ္ထဟိတံ၊ ထို ထို သတ္တဝါတို့၏အစီအပွားကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဟရိတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဋိဟာရိယံ၊ ပဋိဟာရိယံမည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုပဋိဟာရိယသည်ပင်လျှင်။ ပါဋိဟာရိယံ၊ ပါဋိဟာရိယံမည်၏။ ဣဒ္ဓိ ဧဝ၊ တန်ခိုးသည်ပင်လျှင်။ ပါဋိဟာရိယံ၊ ထို ထိုအစီးအပွားကို စွဲ၍ ဖြစ်စေအပ်သည်တည်း။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ၊ တန်ခိုးပင်လျှင် ထိုထိုအစီးအပွားကို စွဲ၍ဖြစ်စေအပ်သည်။

၄၄။ ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီတိ၊ ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိဟူသည်ကား။ ပုဏ္ဏာယ၊ အိမ်ပြည့်ဝအမည်ရှိသော။ ဒါသိယာ၊ ကျွန်မ၏။ သရီရံ၊ အလောင်းကောင်ကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ရစ်၍။ ဝါ၊ ထုပ်၍။ ဆဍ္ဍိတံ၊ ပစ်စွန့်အပ်သော။ သာဏမယံ၊ သာဏလျှော်ဖြင့် ပြီးသော။ ကိမိကုလာကုလံ၊ ပိုးမျိုးအပေါင်းတို့ဖြင့် ပြွမ်းသော။ ပံသုကူလံ၊ ပံ့သကူသင်္ကန်းသည်။ ပရိယေသနဝသေန၊ ရှာသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ရသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယံ၊ အကြင် ပံ့သကူသင်္ကန်းကို။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဘူမိံ၊ နှစ်သိန်းလေးသောင်းအထုရှိသော ဤမြေကြီးကို။ ကမ္ပေန္တော၊ တုန်လှုပ်စေလျက်။ ပါရုပိတွာ၊ ရုံ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ မဟာကဿပတ္ထေရဿ၊ မဟာကဿပတ္ထေရ်ဿအား။ အဒါသိ၊ ပေးတော်မူ၏။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧတံ၊ ထို ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ၊ ဟူသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “ကတ္ထ နုခေါ”တိအာဒိ၊ ကတ္ထ နုခေါအစရှိသော။ ပရိဝိတက္ကော၊ အကြံကို။ ဇဋိလာနံ၊ ရသေ့တို့အား။ ဝိဝိဓပါဋိဟာရိယဒဿနတ္ထံ၊ အထူးထူးသော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြခြင်းငှာ။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ ပါဏိနာ၊ လက်ဖြင့်။ ခဏန္တော ဝိယ၊ တူသကဲ့သို့။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ မတ္တိကံ၊ မြေစိုင်ကို။ အပနေတွာ၊ ပယ်၍။ ဒိန္နတ္တာ၊ လှူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ပါဏိနာ ပေါက္ခရဏိံ ခဏိတွာ”တိ၊ ပါဏိနာ ပေါက္ခရဏိံ ခဏိတွာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၄၆။ “ဖာလိယန္တု ကဿပ ကဋ္ဌာနီ”တိ၊ ဖာလိယန္တု ကဿပ ကဋ္ဌာနိဟူသောစကားကို။ ဥရုဝေလကဿပေန၊ ဥရုဝေလကဿပသည်။ နိဝေဒိတေ၊ လျှောက်အပ်သည် ရှိသော်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဝေါစ၊ မိန့်တော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ဥဇ္ဇလိယန္တုကဿပ အဂ္ဂိ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

၄၉။ “အန္တရဋ္ဌကောသု ဟိမပါတမယေ”တိ ဧတ္ထ၊ အန္တရဋ္ဌကောသု ဟိမပါတမယေဟူသောပုဒ်၌။ မာဃမာသဿ၊ တပို့တွဲလ၏။ အဝသာနေ၊ အဆုံး၌။ စတေဿာ၊ လေးရက်။ ဖဂ္ဂုဏမာသဿ၊ တပေါင်းလ၏။ အာဒိမှိ၊ အစ၌။ စတေဿာ၊ လေးရက်။ (နိ-၁၈၅) ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဥဘန္နံ မာသာနံ၊ နှစ်လတို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ အဋ္ဌရတ္တိယော၊ ရှစ်ညဉ့်တို့သည်။ အန္တရဋ္ဌကာ နာမ၊ အန္တရဋ္ဌကာမည်ကုန်၏။ တာသုအန္တရဋ္ဌကာသု ရတ္တီသု၊ တပို့တွဲတပေါင်းအကြား ရှစ်ပါးသော ညဉ့်တို့၌။ ဟိမပါတကာလေ၊ ဆီးနှင်းကျသောအခါ၌။ “ဥမ္မုဇ္ဇနနိမုဇ္ဇနမ္ပီ”တိ၊ ဥမ္မုဇ္ဇနနိမုဇ္ဇနမ္ပိဟူသောစကားကို။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ တဒုဘယကရဏဝသေန၊ ထိုနှစ်ပါးကိုပြုသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၅၀။ ဥဒကဝါဟကောတိ၊ ဥဒကဝါဟကောဟူသည်ကား။ ဥဒကောဃော၊ ရေအယဉ်သည်။ ရေဏုဟတာယာတိ၊ ရေဏုဟတာယဟူသည်ကား။ ရဇောကိဏ္ဏာယ၊ မြူပြွမ်းသော။ အဘိန္တာယ၊ မိုးမစွတ်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ နာဝါယာတိ၊ နာဝါယဟူသည်ကား။ ကုလ္လေန၊ ဖေါင်ဖြင့်။ ဣဒံ နု တွံမဟာသမဏာတိ၊ ဣဒံ နု တွံမဟာသမဏဟူသည်ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ တွံ နု၊ သင်လော။ ကောရဿ၊ စတုတ္ထက္ခရာဓ၊ ၏။ ဒကာရဉ္စ၊ တတိယက္ခရာ ဒ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အနုသာရဉ္စ၊ နိဂ္ဂဟိတ်ကိုလည်းကောင်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ “ဣဒံ နု”တိ၊ ဣဒံ နုဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်တို့၌ကဲ့သို့နည်း။ “ဧကမိဒါဟ”န္တိ အာဒီသု ဝိယ၊ ဧကမိဒါဟံအစရှိသည် တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ “ဣမသ္မိံ ပဒေသေ၊ ဤအရပ်၌။ တွံ၊ သင်သည်။ ဌိတော၊ တည်သည်။ အသိနု ခေါ၊ ဖြစ်သလော”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပုစ္ဆိ၊ မေ၏။ အယမဟသ္မီတိ၊ အယမဟသ္မီဟူဩည်ကား။ အယံ အဟံ၊ ဤငါသည်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဌိတော၊ တည်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

[စာမျက်နှာ-၉၈] ၅၁။ စိရပဋိကာတိ၊ စိရပဋိကဟူသည်ကား။ စိရကာလတော၊ ကြာမြင့်စွာသော ကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ကေသမိဿံ၊ ဆံနှင့်ရောသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပရိက္ခာရံ၊ ပရိက္ခရာကို။ ဥဒကေ၊ ၌။ ပဝါဟေတွာ၊ မျှော၍။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယောဇနာ၏။ အရဏိကမဏ္ဍလုအာဒိကာ၊ အရဏိကမဏ္ဍလုအာဒိကာပွတ်ကျည်, ကရားအစရှိကုန်သော။ တာပသပရိက္ခာရာ၊ ရသေ့ပရိက္ခရာတို့သည်။ ခါရီနာမ၊ ခါရီနာမမည်ကုန်၏။ တံဟရဏကကာဇံ၊ ထိုရသေ့ပရိက္ခရာတို့ကို ဆောင်သောထမ်းပိုးသည်။ ခါရိကာဇံ နာမ၊ ခါရိကာဇမည်၏။ အဂ္ဂိဟုတမိဿန္တိ၊ အဂ္ဂိဟုတမိဿံဟူသည်ကား။ အဂ္ဂိပူဇောပကရဏသဟိတံ၊ မီးပူဇော်သော အဆောက်အဦနှင့်တကွ ဖြစ်သော။

၅၂၊ ၃။ ဥပသဂ္ဂေါတိ၊ ဥပသဂ္ဂေါဟူသည်ကား။ ဥပဒ္ဒဝေါ၊ ဘေးရန်တည်း။ “အာဍ္ဎာနိ ပါဋိဟာရိယသဟဿာနီ”တိ ဣဒံ၊ အာဍ္ဎာနိ ပါဋိဟာရိယသဟဿာနိဟူသော ဤစကားကို။ နာဂဒမနာဒီနိ၊ နဂါးကိုဆုံးမခြင်းအစရှိကုန်သော။ ပန္နရသ ပါဋိဟာရိယာနိ၊ တစ်ဆယ့်ငါးပါးသော တန်ခိုးပြာဋိဟာတို့ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အပ္ပံ (နိ-၁၈၆) အနည်းငယ်သည်။ ဂဏနူပဂံ၊ အရေလောက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။

၅၄။ ဂယာယန္တိ၊ ဂယာယဟူသည်ကား။ ဂယာနာမိကာယ၊ ဂယာအမည်ရှိသော။ နဒိယာ၊ မြစ်၏။ အဒူရဘဝတ္တာ၊ အနီး၌ဖြစ်သောကြောင့်။ ဂါမော၊ ရွာသည်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန၊ ဣတ္ထိလိင်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂယာ နာမ၊ ဂယာမည်သည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ တဿံ၊ ထိုဂယာ၌။ ဂယာသီသေတိ၊ ဂယာသီသေဟူသည်ကား။ ဧဝံနာမကေ၊ ဤသို့ ဂယာသီသအမည်ရှိသော။ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ၊ ကျောက်ဖျာ်၌။

“ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ။ ပ။ သုခံ ဝါ”တိအာဒိနာ၊ ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ။ ပ။ သုခံ ဝါအစရှိသောပါဌ်ဖြင့်။ စက္ခုဝိညာဏဝီထိစိတ္တေသု၊ စက္ခုဝိညာဏဝီထိစိတ်တို့၌။ သောမနဿဒေါမဿ ဥပေက္ခာဝေဒနာမုခေန၊ သောမနဿ, ဒေါမနဿ, ဥပေက္ခာဝေဒနာကို အရင်းပြုသဖြင့်။ သေသာရူပက္ခန္ဓာနမ္ပိ၊ ကြွင်းသောနာမ်ခန္ဓာတို့၏လည်း။ အာဒိတ္တတံ၊ ရဲရဲညိသောအဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ သေ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ မနောတိ၊ မနောဟူသည်ကား။ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ၊ ဘဝင်စိတ်တည်း။ မနောဒွါရဿ၊ မနောဒွါရကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “မနောဝိညာဏ”န္တိ ပဒေန၊ မနောဝိညာဏံဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မနောဒွါရဝီထိပရိယာပန္နမေဝ၊ မနောဒွါရ၌အကျုံးဝင်သော ဝီထိစိတ်ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။

ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ

၅၅။ ယညာ အဘိဝဒန္တီတိ၊ ယညာ အဘိဝဒန္တိဟူသည်ကား။ ယာဂဟေတု၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣဇ္ဈန္တီတိ၊ ပြည့်စုံကုန်၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “ဥပဓိသူ”တိ ဧတ္ထ၊ ဥပဓိသူဟူသောပုဒ်၌။ ကာမခန္ဓကိလေသအဘိသင်္ခါရူပဓီနံ၊ ကာမုပဓိ, ခန္ဓုပဓိ, ကိလေသုပဓိ, အဘိသင်္ခါရုပဓိတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတ္တာရော၊ လေးပါးသော တရားတို့သည်။ ဒုက္ခသုခါဒီနံ၊ ဒုက္ခ, သုခအစရှိသည်တို့၏။ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ တည်ရာဖြစ်သော အနက်ကြောင့်။ ဥပဓီ၊ ဥပဓီမည်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုလေးပါးတို့တွင်။ ခန္ဓုပဓိ၊ ခန္ဓုပဓိကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “ခန္ဓူပဓီသု မလန္တိဉတွာ”တိ၊ ခန္ဓူပဓီသု မလန္တိဉတွာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယညာတိ၊ ယညာဟူသည်ကား။ ယညဟေတု၊ ယဇ်ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ယိဋ္ဌေတိ၊ ယိဋ္ဌေဟူသည်ကား။ မဟာကာဂေ၊ ယဇ်ကြီးပူဇော်ရာ၌။ (နိ-၁၈၇) ဟုတေတိ၊ ဟုတေဟူသည်ကား။ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း။ ကတ္တဗ္ဗေ၊ ပြုအပ်သော။ အဂ္ဂိပရိစရဏေ၊ မီးကိုလုပ်ကျွေးရာ၌။ တိံ ဝက္ခာမီတိ၊ တိံ ဝက္ခာမီဟူသည်ကား။ ကထံ၊ အဘယ်သို့သော အပြားဖြင့်။ ဝက္ခာမိ၊ ဆိုရာသနည်း။

၅၇၊ ၈။ အာသီသနာတိ၊ အာသီသနာဟူသည်ကား။ မနောရထာ၊ နှလုံးသားအလိုသည်။ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏနိက္ခေနာတိ၊ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏနိက္ခေနာဟူသည်ကား။ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏဿ၊ သိင်္ဂီရွှေ၏။ ရာသိနာ၊ အစုဖြင့်။ ဟိ ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့အံ့။ သုဝဏ္ဏသု၊ ရွှေတို့တွင်။ ယုတ္တိကတံ၊ ယုတ္တိကတရွှေသည်။ ဟီနံ၊ ယုတ်၏။ တတော၊ ထိုထက်။ ရသဝိဒ္ဓံ၊ ရသဝိဒ္ဓရွှေသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တတော၊ ထိုထက်။ အာကရုပ္ပန္နံ၊ အာကရုပ္ပန္နာရွှေသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြစ်၏။ တတော၊ ထိုထက်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဒိဗ္ဗသုဝဏ္ဏံ၊ ဒိဗ္ဗသုဝဏ္ဏရွှေသည်။ [စာမျက်နှာ-၉၉] သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တတြာပိ၊ ထိုဒိဗ္ဗရွှေတွင်လည်း။ စာမီကရံ၊ စာမီကရရွှေသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တတော၊ ထိုထက်။ သာတကုမ္ဘံ၊ သာတကုမ္ဘရွှေသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တတော၊ ထိုထက်။ ဇမ္ဗုနဒံ၊ ဇမ္ဗုနဒရွှေသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တတောပိ၊ ထိုဇမ္ဗူရာဇ်ရွှေထက်လည်း။ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏံ၊ သိင်္ဂီရွှေသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တဿ၊ ထိုသိင်္ဂီရွှေ၏။ နိက္ခံ နာမ၊ တစ်နိက္ခမည်သည်ကား။ ပဉ္စသုဝဏ္ဏပရိမာဏံ၊ ငါးသုဝဏ်အတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ အဋ္ဌသုဝဏ္ဏာဒိဘေဒံ၊ ရှစ်သုဝဏ်စသည် အပြားရှိသော။ အနေကဝိဓမ္ပိ၊ များစွာသော အဖို့ကိုလည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဒသသု အရိယဝါသေသူတိ၊ ဒသသု အရိယဝါသေသုဟူသည်ကား။

“ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော၊ အင်္ဂါငါးပါးကို ပယ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော၊ အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧကာရက္ခော၊ တစ်ခုသော အစောင့်အရှောက်ရှိသည်။ စတုရာပေဿနော၊ လေးပါးသော မှီရာရှိသည်။ ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော၊ အသီးအသီး ယူအပ်သော ဒိဋ္ဌိသစ္စာကို ပယ်အပ်ပြီးသည်။ သမဝယသဋ္ဌေသနော၊ ရှာမှီးခြင်းကို ကောင်းစွာ မယုတ်စေမူ၍ စွန့်အပ်ပြီးသည်။ အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ၊ မနောက်ကျုသော အကြံအစည်ရှိသည်။ ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော၊ ငြိမ်းပြီးသော ကာယသင်္ခါရရှိသည်။ သုဝိမုတ္တစိတ္တော၊ ကောင်းစွာလွတ်သော စိတ်ရှိသည်။ သုဝိမုတ္တပညော၊ ကောင်းစွာလွတ်သော ပညာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏”။

ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဂတေသု၊ လာကုန်သော။ ဒသသု အရိယဝါသေသု၊ ဆယ်ပါးကုန်သော အရိယာတို့နေရာဖြစ်သော တရားတို့၌။ တတ္ထ တိဿံပဠိယံ၊ ထိုပါဠိ၌။ “ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော”တိ၊ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနောဟူသောပုဌ်ဖြင့်။ ပဉ္စနီဝရဏေဟိ၊ နီဝရဏငါးပါးတို့မှ။ ဝိပ္ပယုတ္တတာ၊ ကင်းသောအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဆဠင်္ဂသမန္နာ (နိ-၁၈၈) ဂတော”တိ၊ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣဋ္ဌာဒီသု၊ ဣဋ္ဌအစရှိကုန်သော။ ဆသုအာရမ္မဏေသု၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌။ သောမနဿိတာဒိပဋိပက္ခာ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းအစရှိသည်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဧကာရက္ခော”တိ၊ ဧကာရက္ခောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတသတိတာ၊ ထင်သော သတိရှိသော အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ သင်္ခါယသေဝနာ အဓိဝါသနာ ပရိဝဇ္ဇနာ ဝိနောဒနာသင်္ခါတာနိ၊ ဆင်ခြင်းမှီဝဲခြင်း, သည်းခံခြင်း, ကြဉ်ခြင်း, ဖျောက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ လေးပါးကုန်သော။ အပေဿနာ နိဿယာ၊ မှီရာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ စတုရာပေဿနော၊ စတုရာပေဿနေမည်၏။ ဧတေန စ၊ ဤ စတုရာပေဿနော၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်လည်း။ တေ နိဿယာ၊ ထိုမှီရာတို့ကို။ ဒဿိတာ၊ ကုန်၏။ ယဿ ဘိက္ခုနော၊ အကြင်ရဟန်းတို့အား။ ပဏုန္နာနိ အပနီတာနိ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိဂတိကေဟိ၊ မိစ္ဆာအယူရှိသော သူတို့သည်။ ပစ္စေကံ ဂဟိတာနိ၊ အသီးအသီးယူအပ်ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိသစ္စာနိ၊ ဒိဋ္ဌိသစ္စာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော၊ ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စေမည်၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ လောကိယဉာဏေန၊ လောကီဉာဏ်ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနံ၊ ဒိဋ္ဌိကိုပယ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အနေန ဘိက္ခုနာ၊ ဤရဟန်းသည်။ ကာမေသနာဘဝေသနာဗြဟ္မစရိယေသနာသင်္ခါတာ၊ ကာမဂုဏ်ကိုရှိခြင်း, ဘဝကိုရှာခြင်း, မြတ်သောအကျင့်ကို ရှာခြင်းဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ဧသနာ၊ ရှာမှီးခြင်းတိုကို။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ အဝယာ အနူနာ၊ အယုတ်သည်ဖြစ်၍။ သဌာ နိသဋ္ဌာ၊ စွန့်အပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သမဝယ အဋ္ဌေသနော၊ သမဝယ အဋ္ဌေသနေမည်၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တိဏ္ဏံ ဧသနာနံ၊ သုံးပါးသော ရှာမှီးခြင်းတို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ ဝတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ “အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ”တိ ဣမိနာ၊ အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကာမဝိတက္ကာဒီဟိ၊ ကာမဝိတက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အနာဝိလစိတ္တတာ၊ မနောက်ကျုသော စိတ်ရှိသောအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော”တိ ဣမိနာ၊ ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာယောဂေန၊ စတုတ္ထဈာန်နှင့် ယှဉ်သဖြင့်။ ဝိဂတဒရထတာ၊ ပူပန်ခြင်းကင်းသောအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “သုဝိမုတ္တစိတ္တော”တိ ဣမိနာ၊ သုဝိမုတ္တစိတ္တောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ “သုဝိမုတ္တပညော”တိ ဣမိနာ၊ သုဝိမုတ္တပညောဟူသောပါဌြ်ဖင့်။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏမုခေန၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ကို အရင်းပြုသဖြင့်။ ဖလဉာဏံ၊ ဖိုလ်ဉာဏ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတေ၊ ထိုဆယ်ပါးသောတရားတို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤတရားတို့၌။ အရိယာ၊ အရိယာတို့သည်။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အရိယဝါသာတိ၊ အရိယဝါသဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ (နိ-၁၈၉) ယေန ဘဂဝတာ၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည်။ တေ ပန ဝါသာ၊ ထိုဆယ်ပါးသော အရိယာဝါသတို့ကို။ ဝုတ္တာ ဝသိတာ၊ သုံးအပ်ကုန်ပြီ။ သမ္ပာဒိတာ၊ ပြီးစေအပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သော ဘဂဝါ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝုတ္ထဝါသော၊ ဝုတ္ထဝါသေမည်၏။ ဘဂဝါ၊ ဘုရားရ၏။ ဒသဗလောတိ၊ ဒသဗလောဟူသည်ကား။ ဒသဟိ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ ကာယဗလေဟိ စ၊ ကိုယ်တော်အားတို့နှင့်လည်းကောင်း။ ဉာဏဗလေဟိစ၊ ဉာဏ်တော်အားတို့နှင့် လည်းကောင်း။ ဥပေတော၊ ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ဟိ ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။

“ကာဠာဝကဉ္စ၊ ကာဠာဝကဆင် လည်းကောင်း။ ဂင်္ဂေယျံ၊ ဂင်္ဂေယျဆင်လည်းကောင်း။ ပဏ္ဍရံ၊ ပဏ္ဍရဆင်လည်းကောင်း။ တမ္ဗပိင်္ဂလံ၊ တမ္ဗဆင်, ပိင်္ဂလဆင်လည်းကောင်း။ ဂန္ဓမင်္ဂလဟေမဉ္စ၊ မင်္ဂလဆင်, ဟေမဆင်လည်းကောင်း။ ဥပေါသထဆဒ္ဒန္တာ၊ ဥပေါသထဆင်, ဆဒ္ဒန်ဆင်လည်းကောင်း။ ဣမေ၊ ဤသည်တို့ကား။ ဒသ၊ ဆင်ဆယ်မျိုးတို့တည်း”။

ဣတိ [စာမျက်နှာ-၁၀၀] ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ပုရိမ ပုရိမတော၊ ကာဠာဝက အစရှိသော ရှေးရှေးသော ဆင်ထက်။ ဒသဗလဂုဏောပေတာနိ၊ ဆယ်ဆတက်သော အားနှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ ယာနိ ဧတာနိဒသဟတ္ထိ ကုလာနိ၊ အကြင် ဆင်ဆယ်မျိုးတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသု၊ ထိုဆင်ဆယ်မျိုးတို့တွင်။ သဗ္ဗဇေဋ္ဌာနံ၊ အလုံးစုံတို့၏ အကြီးဖြစ်ကုန်သော။ ဒသန္နံ ဆဒ္ဒန္တာနံ၊ ဆဒ္ဒန်ဆင်ဆယ်စီးတို့၏။ ဗလာနိ၊ အားတို့သည်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ကာယဿ၊ ကိုယ်တော်၏။ ဒသဗလာနိ နာမ၊ အားတော်ဆယ်ပါးမည်ကုန်၏။ တဉ္စ၊ ထိုကိုယ်တော်အားသည်လည်း။ ကာဠာဝကသင်္ခါတာနံ၊ ကာဠာဝကဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ပကတိဟတ္ထီနံ၊ ပြကတေ့ဆင်တို့၏။ ကောဋိသဟဿဿ၊ ကုဋေတထောင်၏။ ဗလံ၊ အားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဒန္နံ ကောဋိသဟဿာနံ၊ ကုဋေတသောင်း ကုန်သော။ မဇ္ဈိမပုရိသာနဉ္စ၊ မဇ္ဈိမယောကျ်ားတို့၏လည်း။ ဗလံ၊ အားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယံ၊ အကြင်အားတော်ကို။ “နာရာယနသင်္ခါတံ၊ နာရာယနဟုဆိုအပ်သော။ ဗလ”န္တိပိ၊ အားဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ သိအပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဣဓ သာရိပုတ္တ တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ”တိ အာဒိနာ၊ ပဇာနာတိအစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော။ (ဒသ ဉာဏာနိ၊ ၌စပ်။) ဌာနဌာန (နိ-၁၉၀) ဉာဏဗလံ၊ အရာဟုတ်သည် အရာမဟုတ်သည်ကို သိစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ ကမ္မဝိပါကဉာဏဗလံ၊ ကံ၏အကျိုးကို သိနိုင်စွမ်းသောဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနီပဋိပဒါဉာဏဗလံ၊ ခပ်သိမ်းသောအကျိုးသို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော အကျင့်ကို သိစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ အနေကဓာတုနာနာဓာတု လောကဉာဏဗလံ၊ များစွာသောသဘော ထူးသောသဘောရှိသော လောကကိုသိနိုင်စွမ်းသော ဉာဏ်အားလည်းကောင်း။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ နာနာဓိမုတ္တိကတာဉာဏဗလံ၊ အထူးထူးသော နှလုံးသွင်းခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကို သိစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိဉာဏဗလံ၊ ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကို သိစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ၊ ဈာန, ဝိမောက္ခ, သမာဓိ, သမာပတ်တို့၏။ သံကိလေသဝေါဒါနဝုဋ္ဌာနဉာဏဗလံ၊ ညစ်ညူးခြင်း, ဖြူစင်ခြင်း, ထခြင်းကို သိသော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏဗလံ၊ ရှေး၌နေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဗလံ၊ နတ်မျက်စိကဲ့သို့ ခဏချင်းမြင်သိနိုင်သော ဉာဏ်တော်အားလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယာနိ ဧတာနိ ဒသဗလဉာဏာနိ၊ အကြင်ဆယ်ပါးသော ဉာဏ်တော်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣမာနိ၊ ဤဆယ်ပါးသောဉာဏ်တော်တို့သည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဒသဗလာနိ နာမ၊ ဉာဏ်တော်အား ဆယ်ပါးမည်ကုန်၏။ ဒသဟိအသေက္ခေဟိ အင်္ဂေဟီတိ၊ ဒသဟိအသေက္ခေဟိ အင်္ဂေဟိဟူသည်ကား။ အရဟတ္တဖလသမ္ပယုတ္တေဟိ၊ အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ယှဉ်ကုန်သော။ (ဓမ္မေဟိ၊ ၌ စပ်။) ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အသေက္ခာသမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ပ။ အသေက္ခော သမ္မသမာဓိ၊ အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တီ”တိ၊ အသေက္ခာသမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ပ။ အသေက္ခော သမ္မသမာဓိ၊ အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တေဟိ၊ ဆိုကုန်သော။ ဒသဟိ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ အသေက္ခဓမ္မေဟိ၊ အသေက္ခတရားတို့နှင့်။ သမ္ပန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်လည်း။ ဧတ္ထ စ၊ ဤပါဠိ၌လည်း။ ဒဿနဋ္ဌေန၊ မြင်တတ်သော အနက်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သော။ သမ္မဒိဋ္ဌိ ဧဝ၊ သမ္မဒိဋ္ဌိကိုပင်လျှင်။ ဇာနနဋ္ဌေန၊ သိတတ်သော အနက်ဖြင့်။ သမ္မာဉာဏပိ၊ သမ္မာဉာဏံဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ ဝုတ္တာဝသေသာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ ကြွင်းကုန်သော။ ဖလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ၊ ဖိုလ်စိတ်နှင် ယှဉ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံ ကုန်သော။ ဖဿာဒိဓမ္မော၊ ဖဿအစရှိသော တရားတို့ကို။ သမ္မာဝိမုတ္တီတိ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ

၆၀။ သာရီဗြာဟ္မဏိယာ၊ သာရီပုဏ္ဏေးမ၏။ ပုတ္တော၊ သားဖြစ်၏။ သာရိပုတ္တော၊ သာရိပုတ္တမည်၏။ မောဂ္ဂလီဗြာဟ္မဏိယာ၊ မောဂ္ဂလီပုဏ္ဏေးမ၏။ ပုတ္တော၊ သားဖြစ်၍။ မောဂ္ဂလ္လာနော၊ မောဂ္ဂလ္လာနမည်၏။ ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကဿာတိ၊ ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကဿဟူသည်ကား။ သေတဝတ္ထေန၊ အဝတ်ဖြူဖြင့်။ ဟိရိကောပီနံ၊ အရှက်အကြောက်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သောအင်္ဂါကြီးငယ်ကို။ ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ ဝိစရဏကပရိဗ္ဗာဇကဿ၊ လှည့်လည်သော ပရိဗိုဇ်၏။ တေန၊ ထို ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကဿ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အယံ၊ ဤသို့ဉ္စည်းပရိဗိုဇ်သည်။ နဂ္ဂရိဗ္ဗာဇကော၊ အဝတ်မဝတ်သော ပရိဗိုဇ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဉာတဉ္စေဝါ”တိ၊ ဉာတဉ္စေဝါဟူသော ပုဒ်သည်။ “ဥပညာတ”န္တိ ဣမဿ၊ ဥပညာတံ၊ ဟူသော ပုဒ်၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ “ဥပဂတော စ မဂ္ဂေါ”တိ၊ ဥပဂတော စ မဂ္ဂေါဟူသောပုဒ်သည်။ “မဂ္ဂ”န္တိ ဣမဿ၊ မဂ္ဂံဟူသောပုဒ်၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ တေန စ၊ ထို ဉာတဉ္စေဝဥပဂတော စ မဂ္ဂေါ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (ယခုအဋ္ဌကထာ၌ကား ဉာတော စေဝဟု ရှိ၏။) “ဥပညာတ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဥပညာတံဟူသောပုဒ်၌။ ဉာတသဒ္ဒေါ၊ ဉာတသဒ္ဒါသည်။ ဉာဏပရိယာယော၊ ဉာဏသဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်တည်း။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန၊ နပုလ္လိင်ဖောက်ပြန်သော။ “မဂ္ဂ”န္တိ ပဒေန၊ မဂ္ဂံဟူသောပုဒ်သည်။ မဂ္ဂေါဝ၊ လမ်းခရီးကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ဥပဂမနတ္ထော၊ ကပ်ခြင်းအနက်ရှိသော။ ဥပသဒ္ဒေါ စ၊ ဥပသဒ္ဒါကိုလည်း။ မဂ္ဂသဒ္ဒေနပိ၊ မဂ္ဂသဒ္ဒါနှင့်လည်း။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ စပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဣဒံ အယံ အဓိပ္ပာယော၊ ဤအဓိပ္ပာယ်ကို။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ [စာမျက်နှာ-၁၀၁] ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော၊ နောက်မှ နောက်မှ။ အနုဗန္ဓနံ နာမ၊ အစဉ်လိုက်ခြင်းမည်သည်ကား။ အတ္ထိကေဟိ၊ အလိုရှိသော သူတို့သည်။ ဥပညာတံ ဥပဂတဉာဏဉ္စေဝ၊ ကပ်၍သိအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေဟိ၊ ထို အလိုရှိသော သူတို့သည်။ ဥပဂတော ပဋိပန္နော၊ သွားအပ်သော။ မဂ္ဂေါ စ၊ လမ်းခရီးသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အနုဗန္ဓေယျံယန္နူန၊ အစဉ်လိုက်ရအံ့သည်တကား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဥပညာတံ နိဗ္ဗာနန္တိ၊ ဥပညာတံ နိဗ္ဗာနံဟူသည်ကား။ ဥပပတ္တိယာ အနုမာနေန၊ ဆသောအားဖြင့်။ ဉာတံ၊ သိအပ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာနံကို။ “မဂ္ဂန္တော”တိ၊ မဂ္ဂန္တောဟူသောပုဒ်သည်။ “မဂ္ဂ”န္တိဣမဿ၊ မဂ္ဂံဟူသော ပုဒ၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ မနုမာနေန၊ ဆသောအားဖြင့်။ ဉာတံ၊ သိအပ်သော နိဗ္ဗာန်ကို။ (နိ-၁၉၂) ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဒဿနတ္ထာယ၊ မြင်ခြင်းငှာ။ ဂဝေသန္တော၊ ရှာလျက်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

နိရောဓော စ၊ နိရောဓသစ္စာကိုလည်းကောင်း။ နိရောဓူပါယော စ၊ နိရောဓသစ္စာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော မဂ္ဂသစ္စာကို လည်းကောင်း။ ဧကသေသေန၊ ဧကသိသ်နည်းအားဖြင့်။ နိရောဓောတိ၊ နိရောဓောဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “အထ ဝါ”တိအာဒိ၊ အထ ဝါအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပဋိပါဒေန္တောတိ၊ ပဋိပါဒေန္တောဟူသည်ကား။ နိဂမေန္တော၊ နိဂုံးအုပ်လျက်။

ဣတော ဥတ္တရီတိ၊ ဣတော ဥတ္တရိဟူသည်ကား။ ဣတော မယာ လဒ္ဓသောတာပတ္တိတော၊ ဤ ငါရသော သောတာပတ္တိမဂ်ထက်။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော။ မဂ္ဂတ္တယံ၊ မဂ်သုံးခုအပေါင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ (ထည့်) ယဒိပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ မရှိသေး၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မရှိသေး တမုံ့လည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ဂဝေသိတော၊ ရှာမှီးအပ်သော။ နိဗ္ဗာနဓမ္မော၊ နိဗ္ဗာန်တရားသည်။ ဧသော ဧဝ၊ ဤတရားပင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၆၂၊ ၃။ တဒါရမ္မဏာယာတိ၊ တဒါရမ္မဏာယဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာယ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အာရုံရှိသော။ သောတာပတ္တိဖလဝိမုတ္တိယာ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ် ဝိမုတ်ဖြင့်။ တေသံ အာယသ္မန္တာနန္တိ၊ တေသံ အာယသ္မန္တာနံဟူသည်ကား။ သပရိသာနံ၊ ပရိသတ်နှင့်တကွကုန်သော။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုအရှင်သာရိပုတ္တရာ အရှင်မောဂ္ဂလာန်တို့၏။ ပရိသာနံ၊ ပရိသတ်တို့အား။ တသ္မိံ ယေဝ ခဏေ၊ ထိုခဏ၌သာလျှင်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ သုတွာ၊ ကြားရ၍။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့။ ပါပုဏိ၊ ရောက်၏။ အဂ္ဂသာဝကာ ပန၊ အဂ္ဂသာဝကတို့သည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဉာဏကိစ္စဿ၊ ဉာဏ်ကိစ္စ၏။ မဟန္တတာယ၊ ကြီးကျယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကတိပါဟစ္စယေန၊ နှစ်ရက်, သုံးရက်လွန်သဖြင့်။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့။ ပါပုဏိံသု၊ ရောက်ကုန်၏။ (ထည့်) တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဧဝ”န္တိအာဒိ၊ ဧဝံအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဥသူယနကိရိယာယ၊ ငြူစူခြင်း ကိရိယာ၏။ ကမ္မဘာဝံ၊ ကံ၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ဥပယောဂတ္ထေဝါ”တိ၊ ဥပယောဂတ္ထေဝါဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗာကထာဝဏ္ဏနာ၊ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗာကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၆၄။ ဝဇ္ဇဝဇ္ဇန္တိ၊ ဝဇ္ဇဝဇ္ဇံဟူသည်ကား။ ခုဒ္ဒကံ ဝဇ္ဇဉ္စ၊ ငယ်သောအပြစ်ကိုလည်းကောင်း။ မဟန္တံ ဝဇ္ဇဉ္စ၊ ကြီးသောအပြစ်ကိုလည်းကောင်း။ “ဥတ္တိဋ္ဌ (နိ-၁၉၃) ပတ္တ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဥတ္တိဋ္ဌ ပတ္တံဟူသောပုဒ်၌။ ပိဏ္ဍယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ စရဏံ၊ လှည့်လည်ခြင်းကို။ ဥတ္တိဋ္ဌံ နာမ၊ ဥတ္တိဋ္ဌမည်၏ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်တို့၌နည်းဟူမူကား။ “ဥတ္တိဋ္ဌေ နပ္ပမဇ္ဇေယျာ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ ဥတ္တိဋ္ဌေ နပ္ပမဇ္ဇေယျအစရှိသော ပါဠိတို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဥတ္တိဋ္ဌာယ၊ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းငှာ။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သော။ ပတ္တံ၊ သပိတ်တည်း။ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္ထံ၊ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းငှာ ယူအပ်သော သပိတ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ပိဏ္ဍာယ စရဏကပတ္တ”န္တိ၊ ပိဏ္ဍာယ စရဏကပတ္တဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ တဿ၊ ထိုသပိတ်ကို။ ဥပနာမေ၊ ညွတ်စေခြင်း၌။ ကော ဒေါသော၊ အဘယ်အပြစ်ရှိသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ “တသ္မိံဟီ”တိအာဒိ၊ တသ္မိံဟိအချို့သောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တသ္မာတိ၊ တသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ “ဧတေ၊ ဤရဟန်းတို့သည်။ ဧတသ္မိံ ယေဝ၊ ဤခွက်၌သာလျှင်။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥတ္တိဋ္ဌအတ္တေ၊ ဆွမ်းခံသပိတ်၌။ ဥစ္ဆိဋ္ဌသညိနော၊ စွန့်အပ်သောစားဖတ်အမှတ်ရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တ”န္တိ၊ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥတ္တိဋ္ဌသဒ္ဒေနေဝ၊ ဥပတ္တိဋ္ဌသဒ္ဒါဖြင့်သာလျှင်။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏။ သညာယ၊ အမှတ်ဖြင့်။ ဥစ္ဆိဋ္ဌတာပိ၊ စွန့်အပ်သောစားဖတ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဂမ္မတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ (ဥဇ္ဈိဋ္ဌ၊ ဟုစတုတ္ထက္ခရာနှင့် ရှိရမည် ထင်သည်။) ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဥတ္တိဋ္ဌသဒ္ဒေါ၊ ဥတ္တိဋ္ဌသဒ္ဒါသည်။ ဥစ္ဆိဋ္ဌသဒ္ဒေန၊ ဥစ္ဆိဋ္ဌသဒ္ဒါနှင့်။ သမာနတ္ထော၊ တူသောအနက်ရှ၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “ဥတ္တိဋ္ဌာ”တိ၊ ဥတ္တိဋ္ဌာဟူသောသဒ္ဒါသည်။ တွာပစ္စယန္တောပိ၊ တွာပစ္စည်းအဆုံးရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဥတ္တိဋ္ဌဟိတွာ”တိ၊ ဥတ္တိဋ္ဌဟိတွာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဥပဇ္ဈာယံ ဂဟေတုန္တိ၊ ဥပဇ္ဈာယံ ဂဟေတုံဟူသည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၁၀၂] ဥပဇ္ဈာယတ္တံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏အဖြစ်ကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ကာစနဝစနေန၊ တောင်းပန်သော စကားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဥပဇ္ဈာယ်၏။ အနုမတိံ၊ အလိုကို။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ ဣတိအတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၆၅။ ပတိဿယနံ၊ စွဲ၍ ဖြစ်ခြင်း။ ပတိဿော၊ စွဲ၍ ဖြစ်ခြင်း။ ဂရုံ၊ ဆရာကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝတ္တနဘာဝေါ၊ ကျင့်သော အဖြစ်သည်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဂါရဝံ၊ ရိုသေခြင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပတိဿေန၊ ရိုသေခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွဖြစ်သည်တည်း။ သပ္ပတိဿော၊ ရိုသေခြင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သည်။ ပရံ၊ သူတစ်ပါးကို။ ဇေဋ္ဌံ ကတွာ၊ အကြီးအမှူးပြု၍။ တေဿာဝါဒေ၊ ထိုသူတစ်ပါး အဆုံးအမ၌။ ဝတ္တနကာ၊ (နိ-၁၉၄) ကျင့်သည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဇေဋ္ဌဘာဝဉ္စ ဥပဋ္ဌပေတွာ”တိ၊ ဇေဋ္ဌဘာဝဉ္စ ဥပဋ္ဌပေတွာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ သာဟူတိ၊ သာဟူဟူသည်ကား။ သာဓု သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ လဟူတိ၊ လဟူဟူသည်ကား။ အဂရု၊ ဝန်မလေး။ သုဘရတာ၊ မွေးမြူလွယ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဩပါယိကန္တိ၊ ဩပါယိကံဟူသည်ကား။ ဥပါယပဋိသံယုတ္တံ၊ အကြောင်းဥပါယ်နှင့် ယှဉ်၏။ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇနံ၊ ဤသို့ကျင့်ခြင်းသည်။ နိတ္ထရဏူပါယော၊ ဝဋ်မှထွက်မြောက်ခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပတိရူပန္တိ၊ ပတိရူပံဟူသည်ကား။ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပါသာဒိကေနာတိ၊ ပါသာဒိကေနဟူသည်ကား။ ပသာဒါဝဟေန၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်တတ်သော။ ကာယဝစီပယောဂေန၊ ကာယပယောဂ, ဝစီပယောဂနှင့်။ သမ္ပာဒေဟိ၊ ပြည့်စုံစေလော့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကာယေနာတိ၊ ကာယေနဟူသည်ကား။ ဧတဒတ္ထဝိညာပကံ၊ ထိုသာဟု လဟုစသည်တို့၏အနက်ကို သိစေတတ်သော။ ဟတ္တမုဒ္ဒါဒိံ၊ လက်ဆုပ်အစရှိသည်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလျက်။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဝိညာပေတိ၊ သိစေ၏။ သာဓူတိသမ္ပဋိစ္ဆနံ သန္ဓာယာတိ၊ သာဓူတိသမ္ပဋိစ္ဆနံ သန္ဓာယဟူသည်ကား။ ဥပဇ္ဈောယေန၊ ဥပဇ္ဈာယေနသည်။ “သာဟူ”တိအာဒီသု၊ သာဟုအစရှိသည်တို့ကို။ ဝုတ္တေသု၊ ဆိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိက၏။ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ ဝစနံ၊ သာဓဟူ၍ ဝန်ခံသောစကားကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ကာယေန ဝိညာပေတီ”တိအာဒိ၊ ကာယေန ဝိညာပေတိအစရှိသောစကားကို။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ ကေစိဆရာတို့ အလိုတည်း။ အာယာစနဒါနမတ္တေနာတိ၊ အာယာစနဒါနမတ္တေနဟူသည်ကား။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိက၏။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာယာစနမတ္တေန စ၊ တောင်းကာမျှဖြင့် လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏။ “သာဟူ”တိအာဒိနာ၊ သာဟုအစရှိသော။ ဝစနမတ္တေန စ၊ စကားမျှဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၆၆။ အဿာတိ၊ အဿဟူသည်ကား။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိက၏။ “ဒွေ စီဝရာနီ”တိ၊ ဒွေ စီဝရာနိဟူသောစကားကို။ ဥတ္တရသင်္ဂံ၊ ကိုယ်ဝတ်ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဃာဋိဉ္စ၊ ဒုကုဋ်ကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဣတောပဋ္ဌာယာတိ၊ ဣတောပဋ္ဌာယဟူသည်ကား။ “န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿာ”တိ ဧတ္ထ၊ န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿဟူသောပုဒ်၌။ န ကာရတော၊ န အက္ခရာမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ တေန၊ ထိုဣတော ပဋ္ဌာယ၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ “နာတိဒူရေ”တိအာဒီသု၊ နာတိဒူရေအစရှိကုန်သော။ န ကာရပဋိသိဒ္ဓေသု၊ န အက္ခရာဖြင့် မြစ်အပ်သော ဝတ်တို့၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာ (နိ-၁၉၅) ပတ္တီတိ၊ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာ ပတ္တိဟူသည်ကား။ အာပဒါဥမ္မတ္တခိတ္တစိတ္တဝေဒနဋ္ဋတာဒီဟိ၊ ဘေးရန်ရှိသောအဖြစ်, ရူးသောအဖြစ်, စိတ်ပျံ့လွင့်သောအဖြစ်, ဝေဒနာနှိပ်စက်သောအဖြစ်အစရှိသည်တို့ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ဝိနည်းပညတ်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိသောကြောင့်။ ဝဒန္တာဿာပိ၊ ဆိုသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဂိလာနဿာပိ၊ နာသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အာပဒါသု၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ကထာ၊ စကားကို။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အညေသုပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဤဒိသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ နကာရပဋိသိဒ္ဓေသု၊ နအက္ခရာဖြင့် မြစ်ကုန်သော ဝတ်တို့၌ကား။ ဂိလာနောပိ၊ နာသောရဟန်းတို့သည်လည်း။ မုစ္စတိ၊ လွတ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ”တိဣဒံ၊ ဟေဋ္ဌာပီဌ့ ဝါ ပရာမသိတွာဟူသောစကားကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ တတ္ထ၊ ထိုညောင်စောင်းအင်းပျဉ်အောက်၌။ ဌပိတပတ္တာဒိနာ၊ ထားအပ်သော သပိတ်အစရှိသည်နှင့်။ အသင်္ဃဋ္ဋနတ္ထာယ၊ မထိခိုက်စေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စက္ခုနာ၊ မျက်စိနှင့်။ ဩလောကေတွာပိ၊ ကြည့်၍ လည်းကောင်း။ အညေသံဝ၊ တပါးသော သပိတ်တို့၏။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းကို။ ဉတွာပိ၊ သိ၍လည်းကောင်း။ ဌပေတံ၊ ထားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ အာပတ္တိယာအာသန္နန္တိ၊ အာပတ္တိယာအာသန္နံဟူသည်ကား။ အာပတ္တိကရဏ မေဝ၊ အာပတ်ကို ပြုတတ်သောစကားကိုသာလျှင်။

ဂါမေတိ၊ ဂါမေဟူသည်ကား။ အန္တောဂါမေ၊ ရွာတွင်း၌။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ မဏ္ဍပါဒိမှိ၊ မဏ္ဍပ်အစရှိသည်၌။ အန္တရဃရေတိ၊ အန္တရဃရေဟူသည်ကား။ အန္တောဂေဟေ၊ အိမ်တွင်း၌။ ပဋိက္ကမနေတိ၊ ပဋိက္ကမနေဟူသည်ကား။ အာသနသာလာယံ၊ နေရာဇရပ်၌။ ဓောတဝါလိကာယာတိ၊ ဓောတဝါလိကာယဟူသည်ကား။ ဥဒကေန၊ ရေသည်။ ဂတဋ္ဌာနေ၊ သွားရာအရပ်၌။ နိရဇာယ၊ မြူကင်းသော။ ပရိသုဒ္ဓဝါလိကာယ၊ စင်ကြယ်သော သဲ၌။ နိဒ္ဓူမေတိ၊ နိဒ္ဓူမေဟူသည်ကား။ ဇန္တာဃရေ၊ ဇရုံးအိမ်၌။ ဇလိယမာနအဂ္ဂိဓူမရဟိတေ၊ တောက်စေအပ်သော မီး၏အခိုးမှကင်းသော အရပ်၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဇန္တာဃရံ နာမ၊ ဇရုံးအိမ် မည်သည်ကား။ ဟိမပါတဗဟုလေသု၊ ဆီးနှင်းအကျများကုန်သော။ ဒေသေသု၊ အရပ်တို့၌။ [စာမျက်နှာ-၁၀၃] သပ္ပစ္စယရောဂပီဠာဒိနိဝါရဏတ္ထံ၊ ထိုဆီးနှင်းကျခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော ရောဂါနှိပ်စက်ခြင်း အစရှိသည်ကို တားမြစ်ခြင်းငှာ။ သရီရသေဒါပနဋ္ဌာနံ၊ ကိုယ်ကို ချွေးအောင်းရာ အရပ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဇရုံးအိမ်၌။ အန္ဓကာရပဋိစ္ဆန္နတာယ၊ အမိုက်ဖုံးလွှမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဟူပိ၊ များ (နိ-၁၉၆) စွာသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချထား၍။ အဂ္ဂိတာပပရိဟာရာယ၊ မီးပူကို ပယ်ခြင်းငှာ။ မတ္တိကာယ၊ မြေညက်ဖြင့်။ မုခံ၊ မျက်နှာကို။ လိမ္ပိတွာ၊ လိမ်းကျံ၍။ သရီရံ၊ ကိုယ်ကို။ ယာဝဒတ္ထံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ သေဒေတွာ၊ ချွေးအောင်း၍။ စုဏ္ဏာဒီဟိ၊ ကသယ်မှုန့်စသည်တို့ဖြင့်။ ဥဗ္ဗဋ္ဋေတွာ၊ ပွတ်သပ်၍။ နဟာယန္တိ၊ ရေချိုးကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗ”န္တိအာဒိ၊ စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံအစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥလ္လောကန္တိ၊ ဥလ္လောကံဟူသည်ကား။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်သို့။ ဩလောကဋ္ဌာနံ၊ မော်၍ ကြည့်အပ်သော အရပ်ကို။ ဥပရိဘာဂံ၊ အထက်အဖို့ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

အညတ္ထ နေတဗ္ဗောတိ၊ အညတ္ထ နေတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကျောင်း၌။ ဝိဟရတော၊ နေသော သဒ္ဓိဝိဟာရိကအား။ သာသနေ၊ သာသနာ၌။ အနဘိရတိ၊ မမွေ့တပါးသော။ ကလျာဏမိတ္တာဒိသမ္ပတ္တိယုတ္တဋ္ဌာနေ၊ ကလျာဏမိတ္တ အစရှိသည်ပြည့်စုံခြင်းနှင့် ယှဉ်သောအရပ်သို့။ နေတဗ္ဗော၊ ဆောင်အပ်၏။ “ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလာန”န္တိ၊ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလာနံဟူသောစကားကို။ လဇ္ဇိနော ဝါ၊ လဇ္ဇီမူလည်းဖြစ်စေ။ ပွားစီးခြင်းကိုအလိုမရှိသော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ တပည့်အဆုံးအမကိုလည်း။ သစေပန န ဂဏှာတိ၊ အကယ်၍ မနာယူသည်ဖြစ်အံ့။ လဇ္ဇိနော စ၊ လဇ္ဇီတို့သည်လည်း။ ဧတဿ၊ ထိုဥဇ္ဈာယော။ ဝိသဘာဂါ၊ ဝိသဘာဂတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ ဥပဇ္ဈာယံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဝိဟာယ၊ စွန့်၍။ တတ္ထ၊ ထိုလဇ္ဇီရှိရာကျောင်း၌။ လဇ္ဇီဟေဝ၊ လဇ္ဇိတို့နှင့်သာလျှင်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အာမိသာဒိပရိဘောဂေါ၊ အာမိသဒသော ပရိဘောဂကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဥပဇ္ဈာယဒိဘာဝေါ၊ ဥပဇ္ဈာယ်စသော အဖြစ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာတိ၊ ပရိဝေဏံ ဂန္တွာဟူသည်ကား။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏။ ပရိဝေဏံ၊ ပရိဝုဏ်သို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ “န သုသာန”န္တိ ဣဒံ၊ န သုသာနံဟူသောစကားသည်။ ဥပလက္ခဏံ၊ ဥပလက္ခဏမျှသာတည်း။ ဥပစာရသီမတော၊ ဥပစာရသိမ်မှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ ဂန္တုကာမေန၊ သွားလိုသော သဒ္ဓိဝိဟာရိကသည်။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်မူ၍။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၁၉၇)

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၆၇။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာယံ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ်စကား၌။ “သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော”တိ အာဒီသု၊ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗောအစရှိသည်တို့၌။ အနာဒရိယံ၊ မရိုသေသော အဖြစ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဓမ္မာမိသေဟိ၊ ဓမ္မ, အာမိသတို့ဖြင့်။ အသင်္ဂဏှန္ထာနံ၊ အချီးမြှောက်ကုန်သော။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ၊ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့အား။ ဝတ္တဘေဒတ္ထာ၊ ဝတ်ပျက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပရိဝါရေပိ၊ ပရိဝါရ၌လည်း။ “န ဒေန္တောအာပဇ္ဇတီ”တိ၊ န ဒေန္တောအာပဇ္ဇတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကားသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သလျှင်ကတည်း။

သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၆၈။ နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာယံ၊ နသမ္မာဝတ္တနကထာအစရှိသည်၌။ ဝတ္တံ န ပူရေယျာတိ၊ ဝတ္တံ န ပူရေယျဟူသည်ကား။ “ဝတ္တကရဏကာလော”တိ၊ ဝတ်ပြုသင့်သောအခါဟူ၍။ ဝတ္ထုဝိဇာနနဝသေန၊ ဝတ္ထုကိုသိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ မာနကောသဇ္ဇဒိဝသေန ဝါ၊ မာန်မူခြင်း, ပျင်းရိခြင်းစသည်အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ [စာမျက်နှာ-၁၀၄] ဥပဇ္ဈာယာဒီသု၊ ဥပဇ္ဈာယ်အစရှိသည်တို့၌။ အနာဒရေန ဝါ၊ မရိုသေသဖြင့်လည်းကောင်း။ “အကာတုံ၊ မပြုပဲနေခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ မအပ်ဟူ၍။ အဇာနနတာယ ဝါ၊ မသိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ န ကရေယျ၊ မပြုငြားအံ့။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ အသဉ္စိစ္စ၊ မရိုသေသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ အသတိယာတိအာဒီဟိ စ၊ သတိလျော့ခြင်း အစရှိသည်တို့ကြောင့်လည်းကောင်း။ အကရေန္တဿ ပန၊ မပြုသော ရဟန်းအားကား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတမသင့်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဝတ္တာနိ၊ ဝတ်တို့သည်။ သေခိယာနေဝ၊ သေခိယမည်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သေခိယေသု၊ သေခိယတို့၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤခန္ဓကဝတ်၌။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဝိနိစ္ဆယော၊ ဝိနိစ္ဆယေကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဂေဟဿိတပေမန္တိ၊ ဂေဟဿိတပေမံဟူသည်ကား။ မေတ္တာပေမံ၊ မေတ္တာဖြင့် ချစ်ခြင်းတည်း။

သာဒိယနံ ဝါ အသာဒိယနံ ဝါ နဇာနာတီတိ၊ သာဒိယနံ ဝါ အသာဒိယနံ ဝါ နဇာနာတိဟူသည်ကား။ “မယိ၊ ငါသည်။ သာဒိယန္တေ၊ သာယာသည်ရှိသော်။ အကရောန္တာနံ၊ ဝတ်မပြုကုန်သော တပည့်တို့အား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ (နိ-၁၉၈) အသာဒိယန္တေ၊ မသာယာသည်ရှိသော်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “တေသု ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော၊ ပ။ တေသံ အနာပတ္တီ”တိ၊ တေသု ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော၊ ပ။ တေသံ အနာပတ္တိဟူ၍။ ဝစနတော၊ အဋ္ဌကထာ ဆိုခြင်းကြောင့်။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းသည်။ “တုမှာကံ၊ အရှင်ဘုရားတို့၏။ ဂိလာနေ၊ နာကုန်သော။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေ ဝါ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကတို့ကိုလည်းကောင်း။ အန္တောဝါသိကေ ဝါ၊ အန္တောဝါသိကတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ၊ လုပ်ကျွေးပြုစုပါအံ့။ ဩဝါဒါနုသာသနိအာဒိကံ၊ ဆုံးမကမြစ်ခြင်းအစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သစေ ဝဒတိ၊ အကယ်၍ဆိုလာသည် ဖြစ်အံ့။ တေဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒယော၊ ထိုသဒ္ဓိဝိဟာရိကအစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ “အပ္ပေါဿုက္ကာ၊ ကြောင့်ကြမဲ့။ ဟောထာ”တိ၊ နေတော်မူဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ ဝတ္တံ ဝါ၊ ဝတ်ကိုမူလည်း။ န သာဒိယန္တိ၊ မသာယာကုန်သည်ဖြစ်ငြားအံ့။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနမ္ပိ၊ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့အားလည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။

နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၆၉။ ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုသ္မိံ၊ ရာဓပုဏ္ဏား၏ ဝတ္ထု၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတောတိ၊ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတောဟူသည်ကား။ သကလသရီရေ၊ အလုံးစုံသော ကိုယ်၌။ သဉ္ဇာတပဏ္ဍုဝဏ္ဏော၊ ဖြစ်သော ဖျော့တော့သော အဆင်းရှိ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပဏ္ဍုဝဏ္ဏဿ၊ ဖျော့တော့သောအဆင်း၏။ သကလသရီရေ၊ အလုံးစုံသောကိုယ်၌။ ဗျာပိတဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ နှံ့သည်၏အဖြစ်ကို ပြုခြင်းငှာ။ ဝိစ္ဆာဝစနံ၊ ဝိစ္ဆာစကားကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ အဓိကာရန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဥပကာရံ၊ ကျေးဇူးကို။ ကတဝေဒိနောတိ၊ ကတဝေဒိနောဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ကတံ၊ သူတစ်ပါးပြုအပ်သော။ ဥပကာရံ၊ ကျေးဇူးကို။ ပဋိကိရိယာယ၊ တစ်ဖန် ပြုခြင်းငှာ။ ဉာပကာ၊ သိစေတတ်ကုန်၏။ ဥပသမ္ပဒါကမ္မဝါစာယ၊ ပဉ္စင်းခံ ကမ္မဝါစာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုဖွယ်ဖြစ်သော။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ပရိယောသာနေ၊ အဆုံးမှာမှ။ ဝက္ခာမ၊ ဆိုကုန်တော့အံ့။ ပရိမဏ္ဍလေဟီတိ၊ ပရိမဏ္ဍလေဟိဟူသည်ကား။ ပရိပုဏ္ဍေဟိ၊ ပြည့်စုံကုန်သော။

၇၁၊ ၇၃။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမန္တိ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမံဟူသည်ကား။ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို လွန်ကျူးခြင်းကို။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနန္တိ၊ ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနံဟူသည်ကား။ ဇင်္ဃပိဏ္ဍိမံသဗလေန၊ သလုံးမြင်းခေါင်းသား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (နိ-၁၉၉) စရိတွာ၊ လှည့်လည်၍။ အာလောပါလောပဝသေန၊ တစ်လုတ်တစ်လုတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိယိဋ္ဌဘောဇနံ၊ ရှာမှီးအပ်သော ဘောဇဉ်ကို။ အတိရေကလာဘောတိ၊ အတိရေကလာဘောဟူသည်ကား။ ဘိက္ခာဟာရတော၊ ဆွမ်းခံစာမှ။ အဓိကလာဘော၊ လွန်သော လာဘ်တည်း။ သံဃဘတ္တာဒီနံ၊ သံဃဘတ်အစရှိသည်တို့၏။ ဝိဘောဂေါ၊ ဝေဖန်ခြင်းသည်။ သေနာသနက္ခန္ဓကေ၊ သေနာသနက္ခန္ဓက၌။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝိဟာရောတိ၊ ဝိဟာရောဟူသည်ကား။ တိဏကုဋိကာဒိသဟိတော၊ မြက်မိုးကုဋိအစရှိသည်နှင့်တကွ ဖြစ်သော။ ပါကာရပရိစ္ဆိန္နော၊ တံတိုင်းဖြင့် ရံအပ်သော။ သကလော၊ အလုံးစုံသော။ သံဃာရာမော၊ သံဃာ့အရံတည်း။ အဍ္ဎယောဂေါတိ၊ အဍ္ဎယောဂေါဟသည်ကား။ ဧကသာလော၊ တစ်ဆောင်သာရှိသော။ ဝါ၊ ဆောင်ထီးဖြစ်သော။ ဒီဃပါသာဒေါ၊ ပြာသာဒ်ရှည်တည်း။ ဟတ္ထိပဋ္ဌိဂရုဠသဏ္ဌာနော၊ ဆင်ကျောက်ကုန်းသဏ္ဌာန်, ဂဠုန်ငှက်သဏ္ဌာန်ရှိသော။ ဒီဃပါသာဒေါတိပိ၊ ပြာသာဒ်ရှည်ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ပါသာဒေါတိ၊ ပါသာဒေါဟူသည်ကား။ စတုရဿော၊ လေးထောင့်ရှိသော။ [စာမျက်နှာ-၁၀၅] ဥစ္စော၊ မြင့်သော။ အနေကဘူမကပါသာဒေါ၊ များသောဘုံဆင့်ရှိသော ပြာသာဒ်တည်း။ ဟမ္ပိယန္တိ၊ ဟမ္ပိယံဟူသည်ကား။ မုဏ္ဍစ္ဆဒနော၊ ဦးပြည်းသောအမိုးရှိသော။ စန္ဒိကင်္ဂဏယုတ္တော၊ လသာခန်းနှင့်ယှဉ်သော။ နာတိဥစ္စော၊ မမြင့်လွန်းသော။ ပါသာဒေါ၊ ပြသာဒ်သည်။ ဝုဟာတိ၊ ဝုဟာဟူသည်ကား။ ပဗ္ဗတဂုဟာ၊ တောင်ခေါင်းလိုဏ်းတည်း။ ပူတိမုတ္တန္တိ၊ ပူတိမုတ္တံဟူသည်ကား။ ဂေါမုတ္တံ၊ နွားတို့၏ ကျင်ငယ်တည်း။

ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၇၆။ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနောတိ၊ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနောဟူသည်ကား။ “ဧဝံ၊ ဤသို့။ နိဝါသေတဗ္ဗံ၊ ဝတ်အပ်၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ သိက္ခာပဒေန၊ သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဩဝဒိယမာနော၊ ဆုံးမအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါဒံ အာရောပေတွာတိ၊ ဝါဒံ အာရောပေတွာဟူသည်ကား။ “ဩလမ္ဗိတွာ၊ တွဲလျားချ၍။ နိဝါသနာဒီသု၊ ဝတ်ခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ ကော ဒေါသော၊ အဘယ် အပြစ်ရှိသနည်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ပရိမဏ္ဍလနိဝါသာဒီသုပိ၊ အဝန်းညီစွာ ဝတ်ခြင်းအစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ နိဂ္ဂဟံ၊ နှိမ်ခြင်းသို့။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ တံယေဝ တိတ္ထာယတနန္တိ၊ တံယေဝ တိတ္ထာယတနံဟူသည်ကား။ ဒိဋ္ဌိသင်္ခါတံ၊ ဒိဋ္ဌိဟုဆိုအပ်သော။ (နိ-၂၀၀) တိတ္ထမေဝ၊ အယူသည်သာလျှင်။ အာယတနံ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ဒုက္ခဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တိတ္ထာယတနံ၊ တိတ္ထာယတနမည်၏။ အာယသ္မတောနိဿာယ ဝစ္ဆာမီတိ၊ အာယသ္မတောနိဿာယ ဝစ္ဆာမိဟူသည်ကား။ အာယသ္မန္တံ၊ အရှင်ဘုရားကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝသိဿာမိ၊ နေအံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ အာစရိယဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဏာမနာခမာပနာကထာဝဏ္ဏနာ

၈၀။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ယံ လက္ခဏံ၊ အကြင်လက္ခဏာကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေနေဝ လက္ခဏေန၊ ထိုလက္ခဏာဖြင့်သာလျှင်။ နိဿယန္တေဝါသိကဿ၊ နိဿရည်းယူသောတပည့်အား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ န ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ မသိအပ်။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓယောဇနာ၊ ဤသို့သော သမ္ဗန္ဓယောဇနာကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ ပေါတ္ထကေသုပန၊ အဋ္ဌကထာစာကိုယ်တို့၌ကား။ “န တေနေဝ လက္ခဏေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ န တေနေဝ လက္ခဏေနဟူသောပုဒ်၌။ နကာရံ၊ နအက္ခရာကို။ ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်၍။ “တေနေဝ လက္ခဏေန နိဿယန္ထေ ဝါသိကဿ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ”တိ၊ တေနေဝ လက္ခဏေန နိဿယန္ထေ ဝါသိကဿ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာဟူ၍။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ တံ လိခနံ၊ ထိုရေးခြင်းသည်။ ပမာဒလိခိတံ၊ မေ့လျော့၍ ရေးခြင်းတည်း။ တထာ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တေနေဝ လက္ခဏေန၊ ထိုလက္ခဏာဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိဘာဝေ၊ အာပတ်သင့်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ “နိဿယမုတ္တကဿာပိ အမုတ္တကဿာပိ အာပတ္တိ ဧဝါ”တိ၊ နိဿယမုတ္တကဿာပိ အမုတ္တကဿာပိ အာပတ္တိ ဧဝါဟူ၍။ ဝုတ္တလက္ခဏေန၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ်၌ ဆိုအပ်သော လက္ခဏာဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ တထာ စ၊ ထိုသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ “နိဿယန္တေ ဝါသိကေန ဟိ ယာဝ အာစရိယံ နိဿာယ ဝသတိ၊ တာဝ သဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တံ ကာတဗ္ဗ”န္တိ၊ နိဿယန္တေ ဝါသိကေန ဟိ ယာဝ အာစရိယံ နိဿာယ ဝသတိ၊ တာဝ သဗ္ဗံ အာစရိယဝတ္တံ ကာတဗ္ဗံဟူသော။ ဣမိနာ အနန္တရဝစနေန၊ ဤ အခြားမဲ့စကားနှင့်။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ရာသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေပိ စ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌လည်း။

“နိဿယာစရိယ ဥဒ္ဒေသာစရိယ နိဿယန္တေဝါသိက ဥဒ္ဒေသန္တေဝါသိကသမာနာစရိယကာ ပန ယာဝနိဿယဥဒ္ဒေသာ အနုပစ္ဆိန္နာ၊ တာဝ ပဋိဇဂ္ဂိတဗ္ဗာ”တိ၊ နိဿယာစရိယ ဥဒ္ဒေသာစရိယ နိဿယန္တေဝါသိက ဥဒ္ဒေသန္တေဝါသိကသမာနာစရိယကာ ပန ယာဝနိဿယဥဒ္ဒေသာ အနုပစ္ဆိန္နာ၊ တာဝ ပဋိဇဂ္ဂိတဗ္ဗာဟူ၍။

[စာမျက်နှာ-၁၀၆] ဝုတ္တံ၊ ၏။

အနက်ကား။ နိဿယာ။ ပ။ သမာနာစရိယကာ ပန၊ တို့ကိုကား။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ နိဿယဥဒ္ဒေသာ၊ နိဿရည်းစာဝါတို့သည်။ အနုပစ္ဆိန္နာ၊ မပြတ်ကုန်။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ပဋိဇဂ္ဂတဗ္ဗာ၊ လုပ်ကျွေးအပ်ကုန်၏။ (နိ-၂၀၁) တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပရိဂဠိတံန၊ ကာရံ၊ လျှော့ကျသော နအက္ခရာကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ တေနေဝသဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဝုတ္တေနေဝ လက္ခဏေန၊ ထို သဒ္ဓိဝိဟာရိကအား ဆိုအပ်ပြီးသော လက္ခဏာဖြင့်သာလျှင်။ နိဿယန္တေဝါသိကဿ၊ နိဿယန္တေဝါသိကအား။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ န ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ မသိအပ်။ ဣတိ ဧဝံ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

ပဏာမနာခမာပနာကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဏာမနာခမာပနာကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ

၈၃။ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာယံ၊ နိဿရည်းငြိမ်းသည်ကို ဆိုရာစကား၌။ “ယော ဝါ ဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါ၊ တဿ သန္တိကေ နိဿယောဂဟေတဗ္ဗော”တိ ဣမိနာ၊ ယော ဝါ ဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါ၊ တဿ သန္တိကေ နိဿယောဂဟေတဗ္ဗောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ လဇ္ဇီသု ဧဝ၊ လဇ္ဇီတို့၌သာလျှင်။ နိဿယဂ္ဂဟဏံ၊ နိဿရည်းယူခြင်းကို။ နိယောဇေတိ၊ တိုက်တွန်း၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အလဇ္ဇီသု၊ အလဇ္ဇီတို့၌။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါ ဟူသောပုဒ်၌။ ပစ္စယပရိဘောဂဿ၊ ပစ္စယပရိဘောဂကို။ သမ္ဘောဂသဒ္ဒေန၊ သမ္ဘောဂသဒ္ဒါဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိဘောဂသဒ္ဒေန၊ ပရိဘောဂသဒ္ဒါဖြင့်။ ဧကကမ္မာဒိကော၊ ဧကကမ္မအစရှိသော။ သံဝါသော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဧတေနစ၊ ဤဧကသမ္ဘောဂပရိဘာဂေါ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်လည်း။ သမ္ဘောဂသံဝါသာနံ၊ အတူသုံးဆောင်ခြင်း, ပေါင်းဖော်ခြင်းတို့၏။ အလဇ္ဇီဟိ၊ အလဇ္ဇီတို့နှင့်။ သဒ္ဓိ၊ တကွ။ န ကတ္တဗ္ဗတံ၊ မပြုအပ်သောအဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပရိဟာရော နတ္ထီတိ၊ ပရိဟာရော နတ္ထိဟူသည်ကား။ အာပတ္တိပရိဟာရော၊ အာပတ်အစောင့်အရှောက်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တာဒိသောတိ၊ တာဒိသောဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်ရဟန်းအထံ၌။ နိဿယော၊ နိဿယည်းကို။ ဂဟိတပုဗ္ဗော၊ ယူဖူး၏။ ယောစ၊ အကြင်ရဟန်းသည်လည်း။ ဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါ၊ တကွသုံးဆောင်ပေါင်းဖော်ခြင်းရှိ၏။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ တထာ ဝုတ္တန္တိ၊ တထာ ဝုတ္တံဟူသည်ကား။ “လဟုံ၊ လျင်စွာ။ အာဂမိဿာမီ”တိ၊ လာခဲ့အံ့ဟူ၍။ ဝုတ္တေဉ္စ၊ မှာခဲ့သည်ဖြစ်အံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “စတ္တာရိပဉ္စဒိဝသာနီ”တိ ဣဒံ၊ စတ္တာရိပဉ္စဒိဝသာနိဟူသောစကားသည်။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ ဥပလက္ခဏနည်းမျှသာတည်း။ ဧကာဟဒွီဟေန၊ တစ်ရပ် နှစ်ရက်ဖြင့်။ သဘာဂတာ၊ သဘောတူသော အဖြစ်သည်။ ယဒိ ပညာယတိ၊ အကယ်၍ ထင်သည်ဖြစ်အံ့။ ဉာတဒိဝသေ၊ သိသောနေ့၌။ (နိ-၂၀၂) ဂဟေတဗ္ဗောဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်ကတည်း။ စတုပဉ္စာဟေနာပိ၊ လေးရက် ငါးရက်မြောက်လည်း။ အထာပိ န ပညာယတိ၊ အကယ်၍ မထင်သည်ဖြစ်အံ့။ ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ၊ အကြင်မျှလောက်သော နေ့တို့ဖြင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ တတ္တကာနိ၊ ထိုမျှလောက်သောနေ့တို့ကို။ အတိက္ကမေတဗ္ဗာနိ၊ လွန်စေအပ်ကုန်၏။ သဘာဂတံ၊ အဘောတူသောအဖြစ်ကို။ ဩလောကေမီတိ၊ ကြည့်အံ့ဟူ၍။ လေသော၊ အမြွက်ကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။

“ဒဟရာ သုဏန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဒဟရာ သုဏန္တိဟူသောပုဒ်၌။ အသုတွာပိ၊ မကြားသော်လည်း။ (လဗ္ဘတေဝ၊ ၌ စပ်။) အာဂမိဿတိ၊ လာလတ္တံ့။ ကေနစိ အန္တရာယေန၊ တစ်စုံတစ်ခုအန္တရာယ်ကြောင့်။ စိရာယတိ၊ ကြာမြင့်လေ၏။ ဣတိ သညာယပိ၊ ဤသို့သော အမှတ်သည်လည်း။ သတိ၊ ရှိသော်။ ပရိဟာရော၊ အစောင့်အရှောက်ကို။ လဗ္ဘတေဝ၊ ရသလျှင်ကတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဣဓေဝါဟံ ဝသိဿာမီတိ ပဟိဏတိ၊ ပရိဟာရော နတ္ထီ”တိ၊ ဣဓေဝါဟံ ဝသိဿာမီတိ ပဟိဏတိ၊ ပရိဟာရော နတ္ထိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရော နတ္ထီတိ၊ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရော နတ္ထိဟူသောစကားကို။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ နိရုဿာဟံ၊ အားထုတ်ခြင်း ကင်းသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဥဿာဟဿ ပန၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသော တပည့်အားကား။ သေနာသနပဋိသာမနာဒိသေန၊ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကိုသိုမှီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကတိပါဟေ၊ နှစ်ရက် သုံးရက်သည်။ ဂဟေပိ၊ ရောက်သော်လည်း။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မှရှိ။

တတြေဝ ဝတ္ထဗ္ဗန္တိ၊ တတြေဝ ဝတ္ထဗ္ဗံဟူသည်ကား။ တတြ သဘာဂဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ ထိုသဘောတူရာအရပ်၌သာလျှင်။ နိဿယံ၊ နိဿယည်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝသိတဗ္ဗံ၊ နေအပ်၏။ “တံယေဝ ဝိဟာရံ၊ ပ။ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဣမိနာ၊ တံယေဝ ဝိဟာရံ၊ ပ။ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဥပဇ္ဈာယေ၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည်။ သင်္ဂဏှန္တေယေဝ၊ သဂြိုဟ်ထောက်ပံ့သော်သာလျှင်။ တံသမောဓာနေ၊ ထို ဥပဇ္ဈာယ်နှင့် ပေါင်းမိခြင်းကြောင့်။ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ၊ နိဿရည်း ငြိမ်းခြင်းကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုဥပဇ္ဈာယ်သည်။ [စာမျက်နှာ-၁၀၇] ကောဓေန ဝါ၊ အမျက်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဂဏနိရပေက္ခတာယ ဝါ၊ အပေါင်းအသင်း၌ မငဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အသင်္ဂဏှန္တေ၊ မထောက်ပံ့သည်ရှိသော်။ အညေသု၊ တစ်ပါးသော ဆရာတို့အထံ၌။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်သော။ နဿယော၊ နိဿယည်းသည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

(နိ-၂၀၃) အာစရိယမှာ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယံ၊ အာစရိယမှ နိဿရည်းငြိမ်းခြင်း၌။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သော။ “ကောစိ အာစရိယော'' တအာဒိကော၊ ကောစိ အာစရိယောအစရှိသော။ နယော၊ နည်းကို။ ဥပဇ္ဈာယပက္ကမနာဒီသုပိ၊ ဥပဇ္ဈာယပက္ကမန အစရှိသည်တို့သို့လည်း။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ တတ္ထ စ၊ ထို ဥပဇ္ဈာယပက္ကမန အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သော။ နယော၊ နည်းကို။ ဣဓာပိ၊ ဤအာစရိယမှ နိဿနည်းငြိမ်းခြင်းသို့။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။

ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမ္မ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တီတိ၊ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမ္မ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တိဟူသည်ကား။ ဥပစာရသီမတော၊ ဥပစာရသိမ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ်၌။ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ တစ်ပါးသောကျောင်း၌။ အန္တေဝါသိကာနံ၊ အန္တေဝါသိကတို့၏။ ဝသနဋ္ဌာနတော၊ နေရာအရပ်မှ။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ၊ ခဲနှစ်ကျတို့ကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ တေန၊ ထိုဒွေလေဍ္ဍုပါတေ၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ ဗဟိ ဥပစာရေပိ၊ ဥပစာရအပ၌လည်း။ အန္တေဝါသိကာဒီနံ၊ အန္တေဝါသိကစသည်တို့၏။ ဝသနဋ္ဌာနတော၊ နေရာအရပ်မှ။ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ၊ ခဲနှစ်ကျ၏။ အန္တရေ၊ အတွင်းဖြစ်သော။ အာသန္နပဒေသေ၊ အနီးဖြစ်သော အရပ်၌။ ဝသတိ၊ နေအံ့။ နိဿယော၊ နိဿယည်းသည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အန္တောဥပစာရသီမာယံ ပန၊ ဥပစာရသိမ်တွင်း၌ကား။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ၊ ခဲနှစ်ကျတို့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ ဝသေတော၊ နေသော ရဟန်အား။ နိဿယော၊ နိဿယည်းသည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတေဝ၊ မငြိမ်းသည်သာတည်း။

နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ၊ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ

၈၄။ ဥပဇ္ဈာယာစရိယ လက္ခဏကထာယံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ လက္ခဏာကိုဆိုရာစကား၌။ “န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော”တိ၊ န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗောဟူသောစကားကို။ ဥပဇ္ဈာယေန ဟုတွာ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်၍။ အယံ၊ ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အသေက္ခော၊ အသေက္ခေမည်၏။ လောကိယ လောကုတ္တရာ၊ လောကီလောကုတ္တရာဖြစ်သော။ သီလက္ခန္ဓော၊ သီလအစုကိုရ၏။

အန္တဂ္ဂါဟိကာယာတိ၊ အန္တဂ္ဂါဟိကာယဟူသည်ကား။ သဿတုစ္ဆေဒကောဋ္ဌာသဂ္ဂါဟိကာယ၊ သဿတ, ဥစ္ဆေဒအစုကို ယူတတ်သော။ ပစ္ဆိမာနိ ဒွေတိ၊ ပစ္ဆိမာနိ ဒွေဟူသည်ကား။ အပ္ပဿုတော ဟောတိ ဒုပ္ပညော ဟောတီတိ၊ အပ္ပဿုတော ဟောတိ ဒုပ္ပညော ဟောတိဟူကုန်သော။ ဣမာနိ ဒွေအင်္ဂါနိ၊ ဤနှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့သည်။ ပစ္ဆိမာနိ တီဏီတိ၊ ပစ္ဆိမာနိ တီဏိဟူသည်ကား။ (နိ-၂၀၄) န ပဋိဗလော ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ, အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတီတိ၊ န ပဋိဗလော ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ, အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိဟူကုန်သော။ ဣမာနိ တီဏိ၊ ဤသုံးပါးသော အင်္ဂါတို့သည်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကုက္ကုစ္စဿ၊ ကုက္ကုစ္စကို။ ပါဠိအဋ္ဌကထာနယသင်္ခါတဓမ္မတော၊ ပါဠိ အဋ္ဌကထာနည်းဟုဆိုအပ်သော ဓမ္မအားဖြင့်။ ဝိနောဒေတုံ၊ ဖျောက်ခြင်းငှာ။ အပဋိဗလတာ နာမ၊ မစွမ်းနိုင်သော အဖြစ်မည်သည်ကား။ အဗျတ္တတာ ဧဝ၊ မလိမ္မာသော အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သာပိ၊ ထိုကုက္ကုစ္စကို ဖျောက်ခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သော အဖြစ်ကိုလည်း။ အာပတ္တိအင်္ဂမေဝ၊ အာပတ်၏ အင်္ဂါဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။

အဘိဝိသိဋ္ဌော ဥတ္တမော၊ မြတ်သော။ သမာစာရော၊ အကျင့်တည်း။ အဘိသမာစာရော၊ မြတ်သောအကျင့်။ ဝတ္တပဋိပတ္တိသီလံ၊ ဝတ်အကျင့်သီလကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရ၏။ တံ အဘိသမာစာရံ၊ ထိုမြတ်သောအကျင့်သီလကို။ အာရဗ္ဘ၊ စွဲ၍။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော။ ခန္ဓာကသိက္ခာပဒသင်္ခါတာ၊ ခန္ဓကသိက္ခာပုဒ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ သိက္ခာ၊ သိက္ခာတို့သည်။ အာဘိသမာစာရိကာ၊ အာဘိသမာစာရိကမည်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင်စွ။ သိက္ခာပဒမ္ပိ၊ သိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း။ တဒတ္ထပူရဏတ္ထိကေဟိ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်၏ အနက်ကို ဖြည့်ခြင်းငှာ အလိုရှိကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဥဂ္ဂဟဏာဒိဝသေန၊ သင်ခြင်းအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သိက္ခိတဗ္ဗတော၊ ကျင့်အပ်သောကြောင့်။ “သိက္ခာ”တိ၊ သိက္ခာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ၊ မဂ်တည်းဟူသော အကျင့်မြတ်၏။ အာဒိဘူတာကာရဏဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သိက္ခာ၊ သိက္ခာသည်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယသိက္ခမည်၏။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နံ၊ ဥဘတောပိဘင်း၌အကျုံးဝင်သော။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရ၏။ [စာမျက်နှာ-၁၀၈] တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေပိ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌လည်း။ “ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နသိက္ခာပဒံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ၊ ခန္ဓကဝတ္တပရိယာပန္နံ အာဘိသမာစာရိက”န္တိ၊ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နသိက္ခာပဒံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ၊ ခန္ဓကဝတ္တပရိယာပန္နံ အာဘိသမာစာရိကဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “သေက္ခပဏ္ဏတ္တိယ”န္တိ ဧတ္ထ၊ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိယဟူသောပုဒ်၌။ သိက္ခိတဗ္ဗတော၊ သင်အပ် ကျင့်အပ်သောကြောင့်။ “သေက္ခော၊ သေက္ခေမည်၏။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်တော် မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏ္ဏတ္တိ၊ ပဏ္ဏတ္တိမည်၏။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နာ၊ ဥဘတောဝိဘင်း၌ အကျုံးဝင်သော။ သိက္ခာပဒပဏ္ဏတ္တိ၊ သိက္ခာပုဒ်ပညတ်ကို။ “သေက္ခပဏ္ဏတ္တီ”တိ၊ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ (နိ-၂၀၅) ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ “နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ”တိ ဧတ္ထ၊ နာမရူပပရိစ္ဆေဒေဟူသောပုဒ်၌။ ကုသလတ္တိကာဒီဟိ၊ ကုသလတိက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သော။ ဇာတိဘူမိပုဂ္ဂလသမ္ပယောဂဝတ္ထာရမ္မဏကမ္မဒွါရလက္ခဏရသာဒိဘေဒံ၊ ဇာတ်, ဘုံ, ပုဂ္ဂိုလ်, သမ္ပယောဂ, ဝတ္ထု, အာရုံ, ကမ္မဒွါရ, လက္ခဏ, ကိစ္စ စသည်အပြားရှိသော။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိစတုဗ္ဗိဝံ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာစသည်ဖြင့် လေးပါးအပြားရှိသော။ သနိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်နှင့်တကွသော။ နာမဉ္စ၊ နာမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘူတောပါဒါယဘေဒံ၊ ဘူတရုပ်, ဥပါဒါရုပ်အားဖြင့် ပြားသော။ ရူပဉ္စ၊ ရုပ်ကိုလည်းကောင်း။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဇာနနပညာစ၊ သိတတ်သော ပညာသည်လည်းကောင်း။ တပ္ပကာသကော၊ ထိုပညာကိုပြတတ်သော။ ဂန္ထော စ၊ ကျမ်းဂန်သည်လည်းကောင်း။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒေါ နာမ၊ နာမရူပပရိစ္ဆေဒမည်၏။ ဣမိနာ၊ ဤနာမရူပပရိစ္ဆေဒေါဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဘိဓမ္မတ္ထကုသလေန၊ အဘိဓမ္မာ၌ လိမ္မာသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သိက္ခာပေတုံန္တိ၊ သိက္ခာပေတုံဟူသည်ကား။ ဥဂ္ဂဏှာပေတုံ၊ သင်စေခြင်းငှာ။

ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

တိတ္ထိယပရိဝါသကထာယံ၊ တတ္ထိယပရိဝါစကား၌။ “အာဇီဝကဿဝါ”တိအာဒီသု၊ အာဇီဝကဿဝါအစရှိသောပါဌ်တို့၌။ အကိရိယဝါဒီ၊ အကိရိယအယူရှိသော တက္ကတွန်းသည်။ အာဇီဝကောနာမ၊ အာဇီဝကေမည်၏။ ကိရိယဝါဒိနော၊ ကိရိယအယူရှိကုန်သော။ နိဂဏ္ဌာပိ၊ နိဂဏ္ဌတို့ကိုလည်းကောင်း။ အညေ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ နဂ္ဂဗ္ဗတိကာ ပိ၊ အဝတ်မဝတ်သော အကျင့်ရှိသော သူတို့ကိုလည်းကောင်း။ အစေလကပဒေ၊ အစေလကပုဒ်၌။ သင်္ဂဟိတာ၊ သဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ နဂ္ဂေဿဝ၊ အဝတ်မဝတ်သော တက္ကတွန်းအားသာလျှင်။ တိတ္ထိယပရိဝါသော၊ တိတ္ထိယပရိဝါသ်ကို။ ဝိဟိတော၊ စီရင်အပ်၏။ သော စ၊ ထိုပရိဝါသ်ကိုလည်း။ တေနေဝ နဂ္ဂဝသေန၊ ထိုအဝတ်မဝတ်သော အသွင်ဖြင့်သာလျှင်။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သန္တိကံ၊ ထံသို့။ အာဂတဿ၊ လာသောတက္ကတွန်းအား။ ဝိဟိတော၊ စီရင်အပ်၏။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ အာဂတဿ၊ လာသောတက္ကတွန်းအား။ န ဝိဟိတော၊ မစီရင်အပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “သစေ သောပီ”တိအာဒိ၊ သစေ သောပိအစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၂၀၆) တတ္ထ၊ ထို သစေ သောပိအစရှိသော စကား၌။ သောပီတိ၊ သောပိဟူသည်ကား။ အာဇီဝကာဒိကော၊ အာဇီဝကအစရှိသည်သည်။

အာမိသကိဉ္စိက္ခသမ္ပဒါနံ နာမ၊ အာမိသကိဉ္စိက္ခသမ္ပဒါနံမည်သည်ကား။ အပ္ပမတ္တကဿ၊ အနည်းငယ်သော။ ဒေယျဓမ္မဿ၊ ပေးအပ်သော ဝတ္ထုကို။ အနုပ္ပဒါနံ၊ အဖန်တလဲလဲပေးခြင်းတည်း။ ရူပူပဇီဝိကာတိ၊ ရူပူပဇီဝိကာဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ရူပမေဝ၊ အဆင်းကိုသာလျှင်။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဇီဝန္တိယော၊ အသက်မွေးကုန်သောမိန်းမတို့သည်။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဝေသိယာ၊ ပြည့်တန်ဆာမ အိမ်တည်းဟူသော။ ဂေါစရော အဘိဏှံ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ၊ မပြတ် လှည့်လည် ကျက်စားရာအရပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝေသိယာဂေါစရော၊ ဝေသိယာဂေါစရောမည်၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ဝိဓဝါဂေါစရော စသောပုဒ်တို့၌။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ယောဗ္ဗန္နာတီတာတိ၊ ယောဗ္ဗန္နာတီတာဟူသည်ကား။ အနိဝိဒ္ဓါ ဧဝ၊ ယောကျ်ားမသွားလာပဲသာလျှင်။ မလ္လိကဘာဝံ၊ မိန်းမကြီးအဖြစ်သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်သည်တည်း။ ထုလ္လကုမာရီ ဧဝ၊ သတို့သမီးကြီးကိုပင်လျှင်။ ဣတိ၊ ဤသို့ယောဗ္ဗန္နာတီတဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ အာဒါယဿာတိ၊ အာဒါယဿဟူသည်ကား။ အာဒါနဿ၊ ယူခြင်း၏။

အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ အညတိတ္တိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၀၉] ၈၈-၉။ ပဉ္စာဗာဓာဒိဝတ္ထူသု၊ ပဉ္စာဗာဓအစရှိသော ဝတ္ထုတို့၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သောမှိ အရောဂေါ၊ ဝိဗ္ဘမိဿာမီတိ၊ သောမှိ အရောဂေါ၊ ဝိဗ္ဘမိဿာမီဟူသည်ကား။ သောအဟံ၊ ထိုငါသည်။ အရောဂေါ၊ အနာကင်းပြီ။ ဝိဗ္ဘမိဿာမိ၊ လူထွက်အံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “နခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏ”န္တိ၊ နခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏံဟူသောပုဒ်၌။ ကနိဋ္ဌင်္ဂုလိနခပိဋ္ဌိ၊ လက်သန်းသည်းခွံကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ “ပဋိစ္ဆန္နေဌာနေနခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏံ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတံ ဟောတိ၊ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ပဋိစ္ဆန္နေဌာနေနခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏံ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတံ ဟောတိ၊ ဝဋ္ဋတီဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ၊ မဖုံးလွှမ်းရာ အရပ်၌။ တာဒိသမ္ပိ၊ ထိုသို့ လက်သည်းခွံပမာဏ အဝဍ္ဎနကသဘောရှိသော နူနာသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေပိ စ၊ ဖုံးလွှမ်းရာ အရပ်၌လည်း။ ဝဍ္ဎနကပက္ခေ၊ တိုးပွားအံ့သော အဖို့၌။ ဌိတောပိ၊ တည်သော နူနာသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာ (နိ-၂၀၇) လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပါကဋဋ္ဌာနေပိ၊ ထင်ရှားသောအရပ်၌လည်း။ နခပိဋ္ဌိပ္ပမာဏတော၊ လက်သန်းသည်းခွံ ပမာဏအောက်။ ဦနတရံ၊ ယုတ်သော။ အဝဍ္ဎနကံ၊ မပွားမတိုးသော နူနာသည်။ ဝဋ္ဋတီတိ၊ အပ်၏ ဟူ၍။ ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ ဂဏှေယျုံ၊ ယူကုန်ရာ၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ တံဂဟဏံ၊ ထိုအယူကို။ ပဋိသေဓေတုံ၊ တားမြစ်ခြင်းငှာ။ “မုခေ ပနာ”တိ အာဒိ၊ မုခေ ပနအစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ကောလဋ္ဌိမတ္တကောပီတိ၊ ကောလဋ္ဌိမတ္တကောပိဟူသည်ကား။ ပဒရဋ္ဌိပ္ပမာဏောပိ၊ ဆီးစေ့ခန့်ပမာဏရှိသော်လည်း။ “အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတောပိ န ဝဋ္ဋတီ”တိ ဧတ္ထ၊ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတောပိ န ဝဋ္ဋတိဟူသောပုဒ်၌။ ပိသဒ္ဒေန၊ ပိသဒ္ဒါဖြင့်။ ကောလဋ္ဌိမတ္တကော၊ ဇီးစေ့ခန့် ပမာဏအတိုင်းအရှည်ရှိသောအောက်။ ခုဒ္ဒကတရောပိ၊ ငယ်သော်လည်း။ ဂဏ္ဍော၊ အိုင်းနာသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သစ္ဆဝိံ ကာရေတွာ”တိ၊ သစ္ဆဝိံ ကာရေတွာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဇ္ဇမာနစ္ဆဝိံကတွာ၊ အရေရှိသည်ကို ပြု၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “သဉ္ဆဝိ”န္တိ၊ သဉ္ဆဝိဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ သဉ္ဇာတစ္ဆဝိံ၊ ကောင်းစွာပြုသောအရေရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဂဏ္ဍာဒီသု၊ အိုင်းနာအစရှိသည်တို့သည်။ ဝူပဿန္တေသုပိ၊ ငြိမ်းကုန်သော်လည်း။ တံ ဌာနံ၊ ထိုအနာပေါက်ရာအရပ်သည်။ ဝိဝဏ္ဏမ္ပိ၊ အဆင်းမလှသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုအမာရွတ်သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

ပဒုမပုဏ္ဍရီကပတ္တဝဏ္ဏန္တိ၊ ပဒုမပုဏ္ဍရီကပတ္တဝဏ္ဏံဟူသည်ကား။ ရတ္တပဒုမသေတပဒုမပုပ္ဖဒလဝဏ္ဏံ၊ ပဒုမာနီ, ပဒုမာဖြူ, ပွင့်ချပ်အဆင်းရှိသော။ “ကုဋ္ဌေ ဝုတ္တနယေနေဝါ”တိ၊ ကုဋ္ဌေ ဝုတ္တနယေနေဝါဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ အဝဍ္ဎနကံ ဝဋ္ဋတိ၊ အညတ္ထ န ကိဉ္စိပိဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ အဝဍ္ဎနကံ ဝဋ္ဋတိ၊ အညတ္ထ န ကိဉ္စိပိဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝုတ္တနယံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သောသဗျာဓီတိ၊ သောသဗျာဓိဟူသည်ကား။ ခယရောဂေါ၊ ခယရုပ်နာတည်း။ ယက္ခုမ္မာရောတိ၊ ယက္ခုမ္မာရောဟူသည်ကား။ ကဒါစိ ကဒါစိ၊ ရံခါ ရံခါ။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ပါတေတွာ၊ လှည်း၍။ ဟတ္ထမုခါဒိတံ၊ လက်မျက်နှာ အစရှိသော။ အဝယဝံ၊ အစိတ်ကို။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ဃံသနကော၊ ပွတ်တိုက်တတ်သော။ ယက္ခော ဝ၊ ဘီလူး ကဲ့သို့သော။ ရောဂေါအနာတည်း။

ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၀၈)

ရာဇဘဋဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၀။ “န ဒါနာဟံ ဒေဝဿ ဘဋောတိ အာပုစ္ဆတီ”တိ၊ န ဒါနာဟံ ဒေဝဿ ဘဋောတိ အာပုစ္ဆတိဟူသောစကားကို။ ရညာ ဧဝ၊ မင်းသည်သာလျှင်။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်သော။ ဌာနန္တရံ၊ အရာအထူးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယော ပန၊ အကြင်သူသည်ကား။ ရာဇကမ္မိကေဟိ၊ မင်းမှုထမ်းကုန်သော။ အမစ္စာဒီဟိ၊ အမတ်အစရှိသည်တို့သည်။ ဌပိတော ဝါ၊ ထားအပ်သည် လည်းကောင်း။ အမစ္စာဒီနံ ဧဝ၊ အမတ်အစရှိသည်တို့၏ သာလျှင်။ ဘဋော ဝါ၊ သူခစားသည် လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ တေန၊ ထိုသူသည်။ တံ တံ အမစ္စဒိမ္ပိ၊ ထိုထို အမတ်အစရှိသည်ကိုလည်း။ အာပုစ္ဆိတုံ၊ ပန်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

ရာဇဘဋဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ရာဇဘဋဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၁၀] ၉၁။ တသ္မာတိ၊ တသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ ဓမ္မဿာမီ၊ တရားရှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အင်္ဂုလိမာလံ၊ အင်္ဂုလိမာလကို။ ဧဟိဘိက္ခု ဘာဝေန၊ ဧဟိဘိက္ခုအဖြစ်ဖြင့်။ ပဗ္ဗာဇေသိ၊ ရဟန်းပြုတော်မူ၏။ ဘိက္ခူနံ ပန၊ ရဟန်းတို့အားကား။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညပေန္တော၊ ပညတ်လို၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ဟော၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ဧဝံ ဇာနန္တီတိ၊ ဧဝံ ဇာနန္တိဟူသည်ကား။ သီလဝါ၊ သီလရှိသည်။ ဇာဟော၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။

၉၂။ ဥပရမန္တိ ဝိရမန္တိ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်၏။ ဘိန္ဒိတွာတိ၊ ဘိန္ဒိတွာဟူသည်ကား။ အန္ဒုဗန္ဓနံ၊ နှောင်အိမ်ကို။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ဖျက်၍။ ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ဆိန္ဒိတွာဟူသည်ကား။ သင်္ခလိကံ၊ သံခြေချင်းကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ မုဉ္စိတွာတိ၊ မုဉ္စိတွာဟူသည်ကား။ ရဇ္ဈဗန္ဓနံ၊ ကြိုးအဖွဲ့ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ ဖြေ၍။ ဝိဝရိတွာတိ၊ ဝိဝရိတွာဟူသည်ကား။ ဂါမဗန္ဓနာဒီသု၊ ရွာဖြင့် ဖွဲ့ခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ ဂါမဒွါရာဒီနံ၊ ရွာတံခါးအစရှိသည်တို့ကို။ ဝိဝရိတွာ၊ ဖွင့်၍။ အပဿမာနာနန္တိ၊ အပဿမာနာနံဟူသည်ကား။ ပုရိသဂုတ္တိယံ၊ ယောကျ်ားစောင့်ရှောက်သည်၌။ ဂေါပကာနံ၊ အစောင့်အရှောက်တို့သည်။ အပဿန္တာနံ၊ မမြင်ကုန်စဉ်။

၉၅။ ပုရိမနယေနာဝါတိ၊ ပုရိမနယေနာဝါဟူသည်ကား။ “ကသာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မော”တိ ဧတ္ထ၊ ကသာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မောဟူသောပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။

စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ စောရဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၀၉)

ဣဏာယိကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၆။ ပလာတောပီတိ၊ ပလာတောပိဟူသည်ကား။ ဣဏသာမိကာနံ၊ မြီရှင်တို့၏။ အာဂမနံ၊ လာခြင်းကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဘယေန၊ ကြောက်သောကြောင့်။ ပလာတော၊ ပြေးသော။ ဣဏာယိကော၊ မြီတင်သောသူကို။ ဂီဝါဟောတီတိ၊ ဂီဝါဟောတိဟူသည်ကား။ ဣဏာယိကဘာဝံ၊ ကြွေးမြီတင်သောအဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အနာဒရေန၊ မိရိုသေသော အားဖြင့်။ ဣဏမုတ္တကေ၊ ကြွေးမြီမှလွတ်သော။ ဘိက္ခုဘာဝေ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ ပဝေသိတတ္တာ၊ သွင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂီဝါ၊ အစားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ (ထည့်)။ ဥပဍ္ဎပဍ္ဎန္တိ၊ ဥပဍ္ဎပဍ္ဎဟူသည်ကား။ ထောကံ ထောကံ၊ အတန်ငယ် အတန်ငယ်။ “ဒါတဗ္ဗမေဝါ”တိ၊ ဒါတဗ္ဗမေဝါဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣဏာယိကေန၊ ကြွေးမြီတင်သော ရဟန်းသည်။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ (ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၌ စပ်။) သမ္ပဋိစ္ဆတု ဝါ၊ ခံယူသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ၊ မခံယူမူလည်း ဖြစ်စေ။ ဒါနေ၊ ပေးခြင်း၌။ သဥဿာဟေနေဝ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အညေဟိစ ဘိက္ခူဟိ၊ တစ်ပါးသောရဟန်းတို့သည်လည်း။ “ဓုရံ၊ ဝန်ကို။ မာ နိက္ခိပါဟိ၊ မချလင့်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ သဟာယကေဟိ၊ အဖော်တို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဓုရနိက္ခေပေ၊ ဝန်ချခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ အဿ၊ ထိုမြီတင်သောရဟန်း၏။ ဘဏ္ဍဂ္ဃေန၊ ဘဏ္ဍာ ဖိုးဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗတာ၊ ဆုံးဖြတ်အပ်သောအဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။

ဣဏာယိကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဣဏာယိကဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၉၇။ “ဒါသစာရိတ္တံ အာရောပေတွာ ကီတော”တိ ဣမိနာ၊ ဒါသစာရိတ္တံ အာရောပေတွာ ကီတောဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဒါသဘာဝပရိမောစနတ္ထာယ၊ ကျွန်ုပ်၏အဖြစ်မှ လွတ်စေခြင်းငှာ။ ကီတတံ၊ ဝယ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဓနက္ကီတောပိ၊ ဥစ္စာဖြင့် ရွေးသောသူသည်လည်း။ အဒါသောယေဝ၊ ကျွန်မဟုတ်သည်သာလျှင်တည်း။ တတ္ထ တတ္ထစာရိတ္တဝသေနာတိ၊ တတ္ထ တတ္ထစာရိတ္တဝသေနာဟူသည်ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဇနပဒေ၊ ထိုထို ဇနပုဒ်၌။ [စာမျက်နှာ-၁၁၁] ဒါသပဏ္ဏဇ္ဈာပနာဒိနာ၊ ကျွန်စာရင်းကို မီးတိုက်ခြင်းအစရှိသော။ အဒါသဘာဝကရဏနိယာမေန၊ ကျွန်မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုသောအမှတ် (နိ-၂၁၀) ဖြင့်။ အဘိသေကာဒီသု၊ အဘိသိက်ခံသောအခါ အစရှိသည်တို့၌။ သဗ္ဗဗန္ဓနာနိ၊ ခပ်သိမ်းသော အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို။ မောစာပေန္တိ၊ လွတ်စေကုန်၏။ တံ မောစာပနံ၊ ထိုလွတ်စေခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “သဗ္ဗသာဓာရဏေနာ”တိ၊ သဗ္ဗသာဓာရဏေနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သယမေဝ ဝဏ္ဏံ အာရောပေန္တိ၊ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ သယမေဝ ဝဏ္ဏံ အာရောပေန္တိ၊ န ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ တာဘုဇိဿိတ္ထိယော၊ ထို တော်လှန်သော မိန်းမတို့သည်။ “မယမ္ပိ၊ ငါတို့သည်လည်း။ ပဏ္ဏဒါသိယော၊ စာရင်းဝင်ကျွန်မတို့သည်။ ဟောမ၊ ဖြစ်ပါကုန်အံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္တနော ရက္ခဏတ္ထာယ၊ မိမိတို့ကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ။ သယမေဝ၊ မိမိတို့အလိုလိုပင်ကိုယ်လျှင်။ ရာဇူနံ၊ မင်းတို့၏။ ဒါသိပဏ္ဏေ၊ ကျွန်မစာရင်း၌။ အတ္တနော နာမံ၊ မိမိတို့အမည်ကို။ လိခါပေန္တိ၊ ရေးစေကုန်ငြားအံ့။ တာသံ၊ ထိုမိန်းမတို့၏။ ပုတ္တာပိ၊ သားတို့သည်လည်း။ ရာဇဒါသာဝ၊ မင်းကျွန်တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ပဗ္ဗာဇေတုံ၊ ရှင်ပြုပေးခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တေဟိ အဒိန္နာ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာတိ၊ တေဟိ အဒိန္နာ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗဟူသည်ကား။ ယတ္တကာ၊ အကြင်မျှ လောက်သောသူတို့သည်။ တေသံ၊ ထိုကျွန်တို့၏။ သာမိနော၊ အရှင်တို့တည်း။ တေသု၊ ထိုအရှင်တို့တွင်။ ဧကေနာပိ၊ တစ်ယောက်သည်လည်း။ အဒိန္နေ၊ မပေးသည်ရှိသော်။ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ၊ ရှင်မပြုအပ်။

ဘုဇိဿေ ပန ကတွာ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဘုဇိဿေ ပန ကတွာ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ ယဿ ဝိဟာရဿ၊ အကြင်ကျောင်းအား။ တေ အာရာမိကာ၊ ထိုအရံစောင့်တို့ကို။ ဒိန္နာ၊ လှူအပ်ကုန်၏။ တသ္မိံ ဂိဟာရေ၊ ထိုကျောင်း၌။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဉာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ဖာတိကမ္မေမ၊ တိုးပွားသောအမှုဖြင့်။ ဓနာနိ၊ ဥစ္စာတို့ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ဘုဇိဿေကတွာ၊ တော်လှန်သည်ကို ပြု၍။ ပဗ္ဗာဇေတုံ၊ ရှင်ပြုငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တက္ကံ သီသေ အာသိတ္တကသဒိသာဝ ဟောန္တီတိ၊ တက္ကံ သီသေ အာသိတ္တကသဒိသာဝ ဟောန္တိဟူသည်ကား။ ကေသုစိ ဇနပဒေသု၊ အချို့သော ဇနပုဒ်တို့၌။ အဒါသေ၊ ကျွန်မဟုတ်သည်တို့ကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုကုန်သည်ရှိသော်။ တက္ကံ၊ ရက်တက်ရေကို။ သီသေ၊ ဦးခေါင်း၌။ အာသိဉ္စန္တိ၊ လောင်းကုန်၏။ တေန၊ ထိုရက်တက်သွန်းလောင်းခြင်းဖြင့်။ တေ၊ ထို ကျွန်တို့သည်။ အဒါသာ၊ ကျွန်မဟုတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ ကိရ၊ ဖြစ်ကုန်သတတ်။ အာရာမိကဝစနေန၊ အရံစောင့် ဟူသောစကားဖြင့်။ ဣဒမ္ပိ ဒါနံ၊ ဤလှူခြင်းသည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ မဟာပစ္စရိတ်အလိုတည်း။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာ (နိ-၂၁၁) ဖြင့်။ ဒိန္နေပိ၊ လှူအပ်သော်လည်း။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ အာရာမိကဒါသော ဧဝ၊ အရံစောင့်ကျွန်သာတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “နေဝ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော”တိ၊ နေဝ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ကုရုန္ဒီ၌ ဆိုအပ်၏။ “တာဝကာလိကော နာမာ”တိ၊ တာဝကာလိကော နာမာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာလပရိစ္ဆေဒံ၊ ကာလအပိုင်းအခြားကို။ ကတွာ ဝါ၊ ပြု၍လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာပိ၊ နောက်မှလည်း။ ဂဟေတုကာမတာယ ဝါ၊ ယူလိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒိန္န၊ လှူအပ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ တာဝကာလိကမေဝ၊ အခိုက်အတန့်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ နိဿာမိကဒါသော နာမ၊ နိဿာမိကဒါသေမည်သည်ကား။ ယဿ၊ အကြင်ကျွန်၏။ အညာတိကံ၊ ဆွေမျိုးမရှိသော်။ သာမိကုလံ၊ အရှင်မျိုးသည်။ မရဏေန၊ သေပျောက်သဖြင့်။ ပရိက္ခိဏံ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုအမျိုး၏။ ကောစိဒါယာဒေါ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်အမွေခံသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ သော ပန၊ ထိုအရှင်မရှိသော ကျွန်ကိုကား။ သမာနဇာတိကေဟိ ဝါ၊ အမျိုးတူသော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ နိဝါသဂါမဝါသီဟိ ဝါ၊ မိမိနေသောရွာ၌ နေသောသူတို့သည်လည်းကောင်း။ ဣဿရေဟိ ဝါ၊ စိုးမင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဘုဇိဿော ကတောဝ၊ တော်လှန်ခြင်းကို ပြုသော်သာလျှင်။ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ရှင်ပြုအပ်၏။ ဒေဝဒါသာပိ၊ ဒေဝဒါသတို့သည်လည်း။ ဒါသာ ဧဝ၊ ကျွန်တို့ပင်လျှင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေ၊ ထိုဒေဝဒါသကျွန်တို့သည်။ ကတ္ထစိဒေသေ၊ အချို့အရပ်၌။ ရာဇဒါသာ၊ မင်းကျွန်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကတ္ထစိဒေသေ၊ ၌။ ဝိဟာရဒါသာ၊ ကျောင်းကျွန်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဗ္ဗာဇေတုံ၊ ရှင်ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒါသမ္ပိ၊ ကျွန်ကိုလည်း။ ပဗ္ဗာဇေတွာ၊ ရှင်ပြု၍။ သာမိကေ၊ ပယ်သောရဟန်းကို။ ပဒဝါရေန၊ ဖဝါးလှမ်းအကြိမ်ဖြင့်။ အဒိန္နာဒါနာပတ္တိယာ၊ အဒိန္နာဒါန်အာပတ်ဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ ပလာယတော၊ ပြေးသော။ ဒါသဿ ပန၊ ကျွန်ရဟန်းအားကား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။

ဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဒါသဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၉၈။ ဘဏ္ဍုကမ္မာပုစ္ဆာနာဒိကထာယံ၊ ဘဏ္ဍုကံကိုပန်ခြင်းစသည်ကို ဆိုင်ရာစကား၌။ ကမ္မာရဘဏ္ဍူတိ၊ ကမ္မာရဘဏ္ဍူဟူ၍။ ဒဟရတာယ၊ ငယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အမောဠိဗန္ဓော၊ ရောင်မထုံးသော။ မုဏ္ဍိကသီသော၊ ဦးပြည်းရိတ် (နိ-၂၁၂) သော။ ကမ္မာရဒါရကော ဧဝ၊ ပန်းထိမ်သည် သူငယ်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ “ကုလာဓာရမုဏ္ဍကော”တိ ဧတ္ထ၊ ကုလာဓာရမုဏ္ဍကောဟူသောပုဒ်၌။ တုလာဓာရာတိ၊ တုလာဓာရာဟူသည်ကား။ တမ္ဗသုဝဏ္ဏာဒီနံ၊ ကြေးနီ, ရွှေ အစရှိသည်တို့၏။ တုလံ၊ ချိန်ကို။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ [စာမျက်နှာ-၁၁၂] ဓာရေန္တိ၊ ဆောင်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ကမ္မာရာ၊ ပန်းထိမ်သည်တို့ကို။ “တုလာဓာရာ”တိ၊ တုလာဓာရဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုချိန်ကိုင်သော သူတို့တွင်။ ဧကော၊ တစ်ယောက်သော။ မုဏ္ဍိကသီသော၊ ဦးပြည်းရိတ်သော။ ဒဟရော၊ သူငယ်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ပဉ္စသိခေါ တရုဏဒါရကော”တိ၊ ပဉ္စသိခေါ တရုဏဒါရကောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧကာ သိခါ၊ ဦးစွန်း တစ်ခုကိုသာလျှင်။ ပဉ္စ ဝေဏိယောကတွာ၊ ငါးထုံးထုံးသည်ကို ပြု၍။ ဗန္ဓနေ၊ ဖွဲ့ခြင်းကြောင့်။ ပဉ္စသိခါတိ၊ ပဉ္စသိခဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတဿ၊ ထိုသူငယ်အား။ သာ၊ ထိုငါးဖွဲ့ခွဲ၍ ထုံးအပ်သော ဦးစွန်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဉ္စသိခေါ၊ ပဉ္စသိခေါမည်၏။ တဿ၊ ထိုသူငယ်၏။ သိခံ၊ ဦးစွန်းကို။ ဆိန္ဒန္တာ၊ ဖြတ်သောရဟန်းတို့သည်။ ကိဉ္စိ ဘိက္ခုံ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းကို။ အဇာနာပေတွာဝ၊ မသိစေမူ၍သာလျှင်။ ပဗ္ဗာဇေသုံ၊ ရှင်ပြုကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ ဘဏ္ဍုကမ္မာပလောကနံ၊ ဘဏ္ဍုကံကို ပန်ခြင်းကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြု၏။ သီမပရိယာပန္နေတိ၊ သီမပရိယာပန္နေဟူသည်ကား။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ တဒန္တောဂမေ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်တွင်း၌ တည်သော ရဟန်းတို့ကို။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ဥပစာရသီမန္တောဂဓေ၊ ဥပစာရသိမ်တွင်း၌ တည်သော ရဟန်းတို့ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဘဏ္ဍုကမ္မအရာ၌လည်း။ “အနုဇာနာ မိ ဘိက္ခဝေ သံဃံ အပလောကေတုံဘဏ္ဍုကမ္မာယာ”တိ၊ အနုဇာနာ မိ ဘိက္ခဝေ သံဃံ အပလောကေတုံဘဏ္ဍုကမ္မာယဟူ၍။ ဧတ္ထကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဟောအပ်၏ရှင့်။ အနပလောကေန္တဿ၊ မပန်သော ရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တာ၊ အကယ်၍ကား မဟောအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ယင်းသို့ မဟောပေတမုံ့လည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ “သဗ္ဗေအာပုစ္ဆိတာ အမှေဟီတိ သညိနော။ ပ။ ပဗ္ဗာဇေန္တဿပိ အနာပတ္တီ”တိ၊ သဗ္ဗေအာပုစ္ဆိတာ အမှေဟီတိ သညိနော။ ပ။ ပဗ္ဗာဇေန္တဿပိ အနာပတ္တီဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဉ္စစ္စ၊ စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်မူ၍။ ကေသေ၊ ဆံတို့ကို။ ဩဟာရေန္တဿ၊ ချသောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကေသာရောပနမ္ပိ၊ ဆံချခြင်းသည်လည်း။ သမဏပဗ္ဗဇနဝေါဟာရံ၊ သမဏအမည်, ပဗ္ဗဇနအမည် (နိ-၂၁၃) ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဣမဿ သမဏကရဏ”န္တိအာဒိ၊ ဣမဿ သမဏကရဏံအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဧကသိခါမတ္တဓရော”တိ ဧတ္ထ၊ ဧကသိခါမတ္တဓရောဟူသောပုဒ်၌။ ဧကေနကေသေန၊ ဆံတစ်ချောင်းဖြင့်။ ကတာ၊ ပြုအပ်သော။ သိခါ၊ ဦးစွန်းတည်း။ ဧကသိခါ၊ ဆံတစ်ချောင်းဖြင့် ပြုအပ်သော ဦးစွန်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အပ္ပကေသာဝ၊ ဆံနည်းသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သိခါ၊ ဦးစွန်းကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဧကသိခါဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်၏။ ဧကကေသမ္ပိ၊ ဆံတစ်ချောင်း ကိုမျှလည်း။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်မူ၏။ ဆိန္ဒတုံ၊ ဖြတ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ မအပ်သည်သာလျှင်တည်း။

၁၀၀။ “ဝါမဟတ္ထေနာ”တိ၊ ဝါမဟတ္ထေနဟူသောစကားကို။ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန၊ လက်ယာလက်ဖြင့်။ ဘုဉ္ဇနတော၊ စားခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၀၃၊ ၄။ နိဿယမုစ္စနကဿ၊ နိဿယဉ်းလွတ်သောရဟန်းအား။ ဝုတ္တေသု၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ ပဉ္စကဆက္ကေသု၊ ပဉ္စက, ဆက္ကတို့၌။ ဥဘယာနိ ခေါပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ၊ ပ။ အနုဗျဉ္ဇနသော”တိ ဧတ္ထ၊ ဥဘယာနိ ခေါပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ၊ ပ။ အနုဗျဉ္ဇနသောဟူသောပုဒ်၌။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်သော။ အယံ ပဘေဒေါ၊ ဤအပြားကို။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ မာတိကာအဋ္ဌကထာကို။ ဉာတာယ၊ သိအပ်သည်ရှိသော်။ ဉာတော၊ သိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “အာပတ္တိံ ဇာနာတိ အနာပတ္တိံ ဇာနာတီ”တိ ဣဒဉ္စ၊ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ အနာပတ္တိံ ဇာနာတိဟူသောဤစကားကိုလည်း။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ဉာတဗ္ဗဋ္ဌာနေသု၊ သိသင့်သောအရာတို့၌။ အာပတ္တဒိံ၊ အာပတ္တိဝါရအစရှိသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၅။ ပေါက္ခရဝဿန္တိ၊ ပေါက္ခရဝဿံဟူသည်ကား။ ပေါက္ခရေ ပဒုမဂစ္ဆေ ဝိယ၊ ပဒုမာကြာတော၌ကဲ့သို့။ အတေမိတုကာမာနံ၊ မစွတ်လိုကုန်သောသူတို့၏။ သရီရတော၊ ကိုယ်မှ။ ပဝဋ္ဋနကဝဿံ၊ လျှောကျသောမိုးကို။ တသ္မိံ၊ ထိုမိုးသည်။ ဝဿန္တေ၊ ရွာသည်ရှိသော်။ တေမိတုကာမာဝ၊ စွတ်လိုသောသူတို့သည်သာလျှင်။ တေမေန္တိ၊ စွတ်ကုန်၏။ ဣတရေ၊ မစွတ်ကုန်သောသူတို့သည်။ န တေမေန္တိ၊ မစွတ်ကုန်။ “ဘိက္ခံ ဂဏှထာ”တိ ဝတွာ ဂတော နာမ နတ္ထီတိ၊ ဘိက္ခံ ဂဏှထာ”တိ ဝတွာ ဂတော နာမ နတ္ထိဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သန္တကေ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ရဇ္ဇေ၊ မင်း၏အဖြစ်၌။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံ (နိ-၂၁၄) လည်းဖြစ်သော။ သာပတေယျံ၊ ဥစ္စာနှစ်ကို။ သယမေဝ၊ မိမိသည်သာလျှင်။ ပရိဘုဉ္ဇိဿတီတိ၊ သုံးဆောင်လတ္တံ့ဟူ၍။ [စာမျက်နှာ-၁၁၃] ဂါရဝေန၊ ရိုသေသဖြင့်။ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာပိ၊ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည်လည်း။ န နိမန္တေသိ၊ မပင့်ဖိတ်။ ဂန္တွာ ပန၊ သွား၍ကား။ ဂေဟေ၊ နန်းတော်၌။ သကလရတ္တိံ၊ အလုံးစုံသောညဉ့်ကို။ မဟာဒါနဉ္စေဝ၊ အလှူကြီးကိုလည်းကောင်း။ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ၊ ဘုရားအမှူးရှိသော။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ အာသနပညတ္တိဋ္ဌာနာလင်္ကာရဉ္စ၊ နေရာခင်းခြင်း, အရပ်ကိုတန်ဆာဆင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သံဝိဒဟန္တော၊ စီရင်လျက်သာလျှင်။ ဝီတိနာမေသိ၊ လွန်စေ၏။

နကောစိ။ ပ။ ပတ္တံ ဝါ၊ အဂ္ဂဟေသီတိ၊ နကောစိ။ ပ။ ပတ္တံ ဝါ၊ အဂ္ဂဟေသိဟူသည်ကား။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပိတုနိဝေသနမေဝ၊ ခမည်းတော် နန်းတော်သို့ သာလျှင်။ ဂမိဿတိ၊ သွားလတ္တံ့။ ဣတိသညာယ၊ ဤသို့သောအမှတ်ဖြင့်။ နဂ္ဂဟေသိ၊ မယူ။ ကုလနဂရေတိ၊ ကုလနဂရေဟူသည်ကား။ ညတိကုလသန္တကေ၊ ဆွေတော်မျိုးတော် ဥစ္စာဖြစ်သော။ နဂရေ၊ မြို့၌။ ပိဏ္ဍစာရိယဝတ္တန္တိ၊ ပိဏ္ဍစာရိယဝတ္တံဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဉာတိဂါမေသုပိ၊ အမျိုးရွာတို့၌လည်း။ သပဒါနစာရိကဝတ္တံ၊ အိမ်စဉ်လှည့်လည်သော ဝတ်ကို။ ဧတဿ၊ ထိုမင်းအား။ ဘိက္ခာယ၊ တောင်းစားခြင်းငှာ။ စာရော စရဏံ၊ လှည့်လည်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဘိက္ခာစာရော၊ ဘိက္ခာစာရောမည်၏။ ဘိက္ခာစာရော၊ တောင်းစားခြင်းငှာ လှည့်လည်ခြင်းရှိသောမင်း။ ခတ္တိယော၊ မင်းကိုရ၏။

ဥတ္တိဋ္ဌေတိ၊ ဥတ္တိဋ္ဌေဟူသည်ကား။ ဥတ္တိဋ္ဌိတွာ၊ ရပ်၍။ ပရေသံ၊ သူတစ်ပါးတို့၏။ ဃရဒွါရေ၊ အိမ်တံခါး၌။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗပိဏ္ဍေ၊ ယူအပ်သောဆွမ်း၌။ နပ္ပမဇ္ဇေယျာတိ၊ နပ္ပမဇ္ဇေယျဟူသည်ကား။ နိမန္တနာဒိဝသေန၊ ပင့်ဖိတ်ခြင်းအစရှိသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ လဗ္ဘမာနပဏီတဘောဇနံ၊ ရအပ်သော ပဏီတဘောဇဉ်ကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌ ရသော ဆွမ်း၌။ ပိဏ္ဍယ စရဏဝသေန၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ လှည့်လည်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ နပ္ပမဇ္ဇေယျ၊ မမေ့လျော့ရာ။ ဝါ၊ မယစ်ရာ။ ဓမ္မန္တိ၊ ဓမ္မံဟူသည်ကား။ အနေသနံ၊ မရှာမှီးအပ်သည်ကို ရှာမှီးခြင်းကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ သပဒါနံ၊ အိမ်စဉ် မပြတ်။ စရန္တော၊ လှည့်လည်လျက်။ သုစရိတံ၊ ကောင်းစွာ ကျင့်အပ်သော။ တမေဝ ဘိက္ခာစရိယဓမ္မံ၊ ထိုဆွမ်းခံအကျင့်ဖြစ်သောတရားကို။ စာရေယျ၊ ကျင့်ရာ၏။ သုခံ သေတီတိ၊ သုခံ သေတိဟူသည်ကား။ စတူဟိဣရိယာပထေဟိ၊ လေးပါးသော ဣရိယာပုထ်တို့ဖြင့်။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

(နိ-၂၁၅) ဒုတိယဂါထာယံ၊ ဒုတိယဂါထာ၌။ န နံ ဒုစ္စရိတန္တိ၊ န နံ ဒုစ္စရိတံဟူသည်ကား။ ဝေသိယာဒိဘေဒေ၊ ပြည့်တန်ဆာမအိမ် စသည်အပြားရှိသော။ အဂေါစရေ၊ မကျက်စားအပ်သည်၌။ စရဏဝသေန၊ လှည့်လည်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော။ ဓမ္မံ ဒုစ္စရိတံ၊ ဒုစရိုက်တရားကို။ န စ စရေ၊ မကျင့်ရာ။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသလျှင်ကတည်း။ ဣမံ ပန ဂါထံ သုတွာတိ၊ ဣမံ ပန ဂါထံ သုတွာဟူသည်ကား။ နိဝေသနေ၊ နန်းတော်၌။ နိသိန္နေန၊ နေတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဉာတိသမာဂမေ၊ ဆွေတော်မျိုးတော် အစည်းအဝေး၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပဏ္ဍာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ စရဏံ၊ လှည့်လည်ခြင်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ကထာယ၊ စကားသည်။ ဥပ္ပန္နာယ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သော။ ဣမံ ဒုတိယဂါထံ၊ ဤဒုတိယဂါထာကို။ သုတွာ၊ ကြားနာရ၍။

“မဟာဓမ္မပါလဇာတက”န္တိအာဒီသု ပန၊ မဟာဓမ္မပါလဇာတကံအစရှိသော စကားတို့၌။ တတော၊ ထိုသကဒါဂါမ်ဖြစ်သည်မှ။ ပရကာလေသုပိ၊ နောက်ကာလတို့၌လည်း။ ရညော၊ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်သို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ယထာပသင်္ဂဝသေန၊ အကြင်အကြင်လျဉ်းပါးခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆကတွာ”တိအာဒိ၊ သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆကတွာအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “သိရိဂဗ္ဘံ ဂန္တွာ”တိဧတ္ထ၊ သိရိဂဗ္ဘံ ဂန္တွာဟူသောပုဒ်၌။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ ဂန္တွာ၊ ကြွတော်မူ၍။ ယဒိ န ပေဿယျ၊ အကယ်၍မကြည့်ငြားအံ့။ သာ၊ ထိုယသောဓရာမိဖုးရားသည်။ ဟဒယေန ဖလိတေန ဟဒယဖလိတာဟုတွာ၊ ကွဲသော နှလုံးရှိသည်ဖြစ်၍။ မရေယျ၊ သေရာ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အဂမာသိ၊ ကြွတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

တံ ဒိဝသမေဝါတိ၊ တံ ဒိဝသမေဝါဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ရာဟုလမာတုဒဿနဒိဝသေယေဝ၊ ထိုရာဟုလာမယ်တော်ကို ကြည့်တော်မသော နေ့၌သာလျှင်။ ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ၌ကား။ “သတ္ထာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ကပ္ပိလပူရံ၊ ကပ္ပိလဝတ်ပြည်သို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ တတိယဒိဝသေ၊ သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌။ နန္ဒံ၊ မင်းနန်းကို။ ပဗ္ဗာဇေသိ၊ ရှင်ပြု၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေသဝိဿဇ္ဇနန္တိ၊ ကေသဝိဿဇ္ဇနံဟူသည်ကား။ ရာဇမောဠိဗန္ဓနတ္ထံ၊ မင်း၏ ဥသျှောင်ကျင်ကိုဖွဲ့ခြင်းငှာ။ ကုမာရကာလေ၊ မင်းသားဖြစ်သော အခါ၌။ ဗန္ဓိတသိခါဝေဏိမောစနံ၊ ထုံးအပ်သော ဦးစွန်းစည်းကို ဖြေခြင်းတည်း။ တံ၊ ထိုရောင်ထုံးဖြေခြင်း (နိ-၂၁၆) ကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုသောသူတို့သည်။ မင်္ဂလံ၊ မင်္ဂလာကို။ ကရောန္တိ ကိရ၊ ပြုသည်မည်ကုန်သတတ်။ သာရတ္ထဒီပနိယံ ပန၊ သာရတ္ထဒီပနီ၌ကား။ “ကေသဝိဿဇ္ဇနန္တိ၊ ကေသဝိဿဇ္ဇနံဟူသည်ကား။ ကုလမရိယာဒဝသေန၊ အမျိုးအပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကေသောရောပနံ၊ ဆံချခြင်းတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဋ္ဋဗန္ဓောတိ၊ ပဋ္ဋဗန္ဓောဟူသည်ကား။ “အသုကရာဇာ”တိ၊ ဤမည်သောမင်းတဲ့ဟူ၍။ နဠာဋေ၊ နဖူးပြင်၌။ သုဝဏ္ဏပဋဗ္ဓနံ၊ ရွှေပြားဖွဲ့ခြင်းတည်း။ အဘိနဝပါသာဒပ္ပဝေသေ၊ ပြာသာဒ်တစ်ထက်သို့ သွင်းခြင်း၌။ မင်္ဂလံ၊ မင်္ဂလာသည်။ ဃရမင်္ဂလံ၊ ဃရမင်္ဂလာမည်၏။ ဆတ္တုဿာပနေ၊ ထီးစိုက်ခြင်း၌။ မင်္ဂလံ၊ မင်္ဂလာသည်။ ဆတ္တမင်္ဂလံ၊ ဆတ္တမင်္ဂလာမည်၏။ [စာမျက်နှာ-၁၁၄] ဇနပဒကလျာဏီတိ၊ ဇနပဒကလျာဏိဟူသည်ကား။ ဇနပဒမှိ၊ ဇနပုဒ်၌။ ကလျာဏီ၊ လှပတင့်တယ်သည်တည်း။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့နှင့်။ အသာဓာရဏေဟိ၊ မဆက်ဆံကုန်သော။ ပဉ္စကလျာဏာဒီဟိ၊ ကောင်းခြင်းငါးပါး အစရှိသည်တို့နှင့်။ သဟိတတ္တာ၊ တကွဖြစ်သောကြောင့်။ သာ၊ ထိုမင်းသမီးကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တုဝဋန္တိ၊ တုဝဋဟူသည်ကား။ သီဃံ၊ လျင်စွာ။ အနိစ္ဆမာနန္တိ၊ အနိစ္ဆမာနံဟူသည်ကား။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ အရောစေန္တံ၊ မနှစ်သက်သောမင်းနန်းကို။ ဝါစာယ ပန၊ နှုတ်ဖြင့်ကား။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ “နန္ဒ၊ ညီတော်နန်။ ပဗ္ဗဇိဿသိ၊ ရှင်ပြုအံ့လော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္ထေ၊ ဆိုတော်မူသည်ရှိသော်။ ဂါရဝေန၊ ရိုသေသဖြင့်။ ပဋိက္ခိပိတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ အဝိသဟန္တော၊ မဝံ့သည်ဖြစ်၍။ “အာမာ”တိ၊ ဩော်။ ရှင်ပြုပါအံ့ဟူ၍။ အဝေါစ၊ ဆို၏။ ဘဂဝါ စ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဧတေန လေသေန၊ ထိုအမြွက်ဖြင့်။ ပဗ္ဗာဇေသိ၊ ရှင်ပြု၏။

ဗြဟ္မရူပဝဏ္ဏန္တိ၊ ဗြဟ္မရူပဝဏ္ဏံဟူသည်ကား။ ဗြဟ္မရူပသမာနရူပံ၊ ဗြဟ္မာအဆင်းနှင့်တူသောအဆင်းရှိသော။ တျဿာတိ၊ တျဿဟူသည်ကား။ အဿ၊ ထိုသင့်ခမည်းတော်၏။ တေနိဓိယော၊ ထိုရွှေအိုးတို့ကို။ နိဝတ္တေတုံ န ဝီသဟီတိ၊ နိဝတ္တေတုံ န ဝီသဟိဟူသည်ကား။ “နံ၊ ထိုရာဟုလာကို။ မာနိဝတ္တယိတ္ထ၊ မပြန်စေနှင့်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွဘုရားသည်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ နာသက္ခိ၊ မတတ်နိုင်။ သတ္တဝိဓံ အရိယဓနန္တိ၊ သတ္တဝိဓံ အရိယဓနံဟူသည်ကား။

“သဒ္ဓါဓနံ သီလဓနံ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပိယံ ဓနံ။
သုတဓနဉ္စ စာဂေါ စ၊ ပညာ ဝေ သတ္တမံ ဓန”န္တိ
သဒ္ဓါဓနံ သီလဓနံ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပိယံ ဓနံ။
သုတဓနဉ္စ စာဂေါ စ၊ ပညာ ဝေ သတ္တမံ ဓန ဟူ၍။

ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ သတ္တဝိဓံ၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသော။ အရိယဓနံ၊ အရိယာ ဥစ္စာကို။ အဓိမတ္တံ ရာဟုလေတိ၊ အဓိမတ္တံ ရာဟုလေဟူသည်ကား။ ရာဟုလေ၊ ရာဟုလာသည်။ ပဗ္ဗဇိတေ၊ ရှင်ပြုသည်ရှိသော်။ နန္ဒပဗ္ဗဇ္ဇာယ၊ မင်းနန်ရှင်ပြုခြင်း၌။ ဥပ္ပန္နဒုက္ခတောပိ၊ ဖြစ် (နိ-၂၁၇) သောဆင်းရဲထက်လည်း။ အဓိကတရံ၊ လွန်ကဲသော။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣတော ပုစ္ဆာတိ၊ ဣတော ပုစ္ဆာဟူသည်ကား။ ဣတောဝုတ္တသောကုပ္ပတ္တိတော၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော သောကဖြစ်သောအခါမှ။ အပရဒိဝသေသု၊ တစ်ပါးသောနေ့တို့၌။ အနာဂါမီနံ၊ အနာဂါမ်တို့အား။ ဉာတိသိနေဟပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒါဘာဝါ၊ ဆွေမျိုးတို့၌ ချစ်ခြင်းမုန်းခြင်းစိတ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ပုတ္တပေမ”န္တိအာဒိ၊ ပုတ္တပေမံအစရှိသော စကားကို။ ရညာ၊ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည်။ ပုတ္တသိနေဟဿ၊ သား၌ချစ်ခြင်း၏။ တိဗ္ဗဘာဝံ၊ ထက်သောအဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (ဤတွင်ပုတ္တသိနေဟော ဟုပါဌ်ရှိကြ၏။ ပုတ္တသိနေဟော ဟိ၊ ရှိမှ သင့်မည်။) ဟိ၊ သင့်စွ။ ပုတ္တသိနေဟော၊ သား၌ ချစ်ခြင်းကို။ အတ္တနာ၊ မိမိနှင့်။ သဟဇာတ ပီတိဝေဂသမုဋ္ဌိတာနံ၊ တကွ ဖြစ်သော ပီတိအဟုန်သည် ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့၏။ သကလသရီရံ၊ ကိုယအလုံးကို။ ခေါဘေတွာ၊ ချေက်ချားစေ၍။ ပဝတ္တနဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “ဆဝိံ၊ အရေပါးကို။ ပ။ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ၊ ရိုးတွင်းခြင်ဆီကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ တိဋ္ဌတီ”တိ၊ တည်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ “အတ္တနော ပိတရာ”တိ၊ အတ္တနော ပိတရာဟူသော စကားကို။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ “ပုတ္တေ”တိ၊ ပုတ္တေဟူသောစကာကို။ ရာဟုလံ၊ ရာဟုလာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ (ယခုအဋ္ဌကထာ ပါဌ်အများ၌ အတ္တနော၊ ပိယဝုတ္တေ၊ ဟူ၍သာရှိ၏။) သဒ္ဒဟန္တေနာတိ၊ သဒ္ဒဟန္တေနဟူသည်ကား။ တဿ၊ ထိုရှင်လောင်း၏။ ဝစနေန၊ စကားဖြင့်။ အဝေမတိကေန၊ ယုံမှားခြင်းကင်းသဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝိမတိယာ၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သာလျှင်တည်း။

ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ရာဟုလဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၆။ သာမဏေရသိက္ခာပဒါသီသု၊ သာမဏေတို့၏ သိက္ခာပုဒ် အစရှိသည်တို့၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သိက္ခာပဒါနီတိ၊ သိက္ခာပဒါနိဟူသည်ကား။ သိက္ခာကောဋ္ဌာသာ၊ သိက္ခာအစုတို့တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အဓိသီလသိက္ခာနံ၊ အဓီသီလ သိက္ခာတို့ကို။ အဓိဂမူပါယာ၊ ရခြင်း၏အကြောင်းတို့တည်း။ ပါဏောတိ၊ ပါဏေဟူသည်ကား။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ဇီဝိတန္ဒြေတည်း။ တဿ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အတိပါတနံ၊ လျင်စွာချခြင်းတည်း။ ပဗန္ဓဝသေန၊ အစဉ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ သတ္ထာဒီဟိ၊ (နိ-၂၁၈) ဓားလှံအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ အဘိဘဝိတွာ၊ နှိပ်နင်း၍။ ပါတနံ၊ ချခြင်းတည်း။ ပါဏာတိပါတော၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကိုနှိပ်နင်း၍ ချခြင်း။ ပါဏဝဓော၊ သတ္တဝါကိုသတ်ခြင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ [စာမျက်နှာ-၁၁၅] သောပန၊ ထိုပါဏာတိပါတသည်ကား။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ပါဏေ၊ သတ္တဝါ၌။ ပါဏသညီနော၊ သတ္တဝါဟု အမှတ်ရှိသော ရဟန်း၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကဥပက္ကမသမုဋ္ဌာပိကာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကိုဖြတ်တတ်သော လုံ့လကိုဖြစ်စေတတ်သော။ ဝဓကစေတနာဝ၊ သတ်ကြောင်းဖြစ်သော စေတနာသာလျှင်တည်း။ တသ္မာ ပါဏာတိပါတာ၊ ထိုသူအသက်ကို သတ်ခြင်းမှ။ ဝေရမဏိ၊ ကြဉ်တတ်သည်တည်း။ ဝေရဟေတုတာယ၊ ရန်၏အကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝေရသင်္ခါတံ၊ ဝေရဟုဆိုအပ်သော။ ပါဏာတိပါတာဒိပါပဓမ္မံ၊ ပါဏာတိပါတအစရှိသော ယုတ်မာသော တရားကို။ မဏတိ နီဟရတိ၊ ထုတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိရတိ၊ ဝိရတိကို။ “ဝေရမဏီ”တိ၊ ဝေရမဏီဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဧတာယ၊ ဤဝိရတိဖြင့်။ ဝိရမတိ၊ ကြဉ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိရမဏီ၊ ဝိရမဏီမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဝိရမဏီဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ နိရုတ္တိ နယေန၊ နိရုတ္တိ နည်းဖြင့်။ “ဝေရမဏီ”တိ၊ ဝေရမဏီဟူ၍။ သမာဒါနဝိရတိ၊ သမာဒါနဝိရတိကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောအဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏ၊ အစရှိသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။

အဒိန္နဿ၊ အရှင်မပေးသော သူ့ဥစ္စာကို။ အာဒါနံ၊ ယူခြင်းတည်း။ အဒိန္နာဒါနံ၊ အရှင်မပေးသော သူ့ဥစ္စာကိုယူခြင်း။ ထေယျစေတနာဝ၊ ခိုးတတ်သော စေတနာသာလျှင်တည်း။ အဗြဟ္မစရိယန္တိ၊ အဗြဟ္မစရိယံဟူသည်ကား။ အသေဋ္ဌစရိယံ၊ မမြတ်သောအကျင့်တည်း။ မဂ္ဂေန၊ မိမိမဂ်ဖြင့်။ မဂ္ဂပဋိပတ္တိသမုဋ္ဌာပိကာ၊ မဂ်ကျင့်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော။ မေထုနစတနာဝ၊ မေထုန်စေတနာသာလျှင်တည်း။ မုသာတိ၊ မုသာဟူသည်ကား။ အဘူတံ၊ မဟုတ်မမှန်သော။ ဝတ္ထု၊ စကားတည်း။ တဿ၊ ထိုမဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဝါဒေါ၊ ဆိုကြောင်းတည်း။ အဘူတတံ၊ မဟုတ်မမှန်သော အဖြစ်ကို။ ဉတွာဝ၊ သိလျက်သာလျှင်။ ဘူတတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဝိညာပနစေတနာ၊ သိစေတတ်သော စေတနာသည်။ မုသာဝါဒေါ၊ မုသာဝါဒမည်၏။ ပိဋ္ဌပူဝါဒိနိဗ္ဗတ္တသုရာ စေဝ၊ မုန့်ညက်, မုန့်အစရှိသည်ဖြင့် ဖြစ်သောသေလည်း။ ပုပ္ဖာသဝါဒိဘေဒံ၊ ပုပ္ဖာသဝ, ဖလာသဝစသည် အပြားရှိသော။ မေရယဉ္စ၊ အရက်လည်း။ သုရာမေရယံ၊ သေအရက်။ တဒေဝ၊ ထိုသေအရက်ပင်လျှင်။ မဒနီယဋ္ဌေန၊ ယစ်မူးစေတတ်သော အနက်ကြောင့်။ မဇ္ဇဉ္စေဝ၊ မဇ္ဇလည်းမည်၏။ ပမာဒကာရ (နိ-၂၁၉) ဏဋ္ဌေန၊ မေ့လျော့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ပမာဒဋ္ဌာနဉ္စ၊ ပမာဒဋ္ဌာနလည်းမည်၏။ တံ၊ ထိုမေ့လျော့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ယစ်မူးစေတတ်သော သေအရက်ကို။ ယာယ စေတနာယ၊ အကြင်စေတနာဖြင့်။ ပိဝတိ၊ သောက်၏။ တဿ၊ ထိုစေတနာ၏။ ဧတံ အဓိဝစနံ၊ ဤသုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာဟူသောအမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

အရုဏဂ္ဂမနေတော၊ အရုဏ်တက်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝမဇ္ဇနှိကာ၊ မွန်းတည့်သည်တိုင်အောင်။ အယံ၊ ဤအခါသည်။ အရိယာနံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ ဘောဇနဿ ကာလာ နာမ၊ ဆွမ်းစားချိန် ကာလမည်၏။ တဒညော၊ မွန်းတည့်သည်တိုင် ကာလမှ တစ်ပါးသော ကာလသည်။ ဝိကာလော၊ ဝိကာလောမည်၏။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ စားအပ်သောအနက်ကြောင့်။ ဘောဇနန္တိ၊ ဘောဇနဟူ၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ယာဝကာလိကံ၊ ယာဝကာလိကကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တဿ၊ ထိုယာဝကာလိကကို။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ အဇ္ဈောဟရဏဟူသောနောက်ပုဒ် ကျေသဖြင့်။ “ဘောဇန”န္တိ၊ ဘောဇနဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဝိကာလေ၊ ဆွမ်းစားချိန် မဟုတ်သောအခါ၌။ ဘောဇနံ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ ယာဝကာလိကကို မျိုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသော အခါ၌။ ယာဝကာလိကဿ၊ ယာဝကာလိကကို။ ဘောဇနံ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ မျိုခြင်းတည်း။ ဝိကာလဘောဇနံ၊ နေလွဲသော အခါ၌ ယာဝကာလိကကို မျိုခြင်း၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ တံ၊ ထို ဝိကာလဘောဇနသည်။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသော အခါ၌။ ယာဝကာလိကအဇ္ဈောဟဂဏစေတနာဝ၊ ယာဝကာလိကကို မျိုကြောင်းဖြစ်သော စေတနာသာလျှင်တည်း။

သာသနဿ၊ သာသနာတော်အား။ အနနုလောမတ္တာ၊ မလျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသူကံ ပဋာဏီဘူတံ၊ ငြောင့်တံသင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒဿနံ၊ ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းတည်း။ ဝိသူကဒဿနံ၊ သာသနာတော်၏ ငြောင့်တံသင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်း။ နစ္စဂီတာဒိဒဿနသဝနာနဉ္စေဝ၊ ကခြင်း, သီခြင်းအစရှိသည်ကို ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋကယုဒ္ဓဇူတကီဠာဒိသဗ္ဗကီဠာနဉ္စ၊ ငုံးတိုက်ခြင်း, အန်ကစားခြင်းအစရှိသော ခပ်သိမ်းသော ကစားခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ “ဒဿန”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဤ ဒဿနံဟူသောပုဒ်၌။ ပဉ္စန္နမ္ပိဝိညာဏာနံ၊ ငါးပါးသော ဝိညာဉ်တို့ကိုလည်း။ ယထယသကံ ဝိသယဿ၊ (နိ-၂၂၀) အကြင်အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော အာရုံကို။ အာလောစနသဘာဝတာယ၊ မြင်တတ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒဿနသဒ္ဒေန၊ ဒဿနသဒ္ဒါဖြင့်။ သင်္ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ သဂြိုဟ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဝနမ္ပိ၊ ကြားခြင်းကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတံ၊ သဂြိုဟ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတ္ထဝစနေ၊ ဤစကား၌။ နစ္စ ဂီတ ဝါဒိတ သဒ္ဒေဟိ၊ နစ္စ ဂီတ ဝါဒိတ သဒ္ဒါတို့ဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နစ္စနဂါယနာဒီနိပိ၊ ကခြင်း, သီခြင်းအစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတာနိ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

မာလာတိ၊ မာလာဟူသည်ကား။ ဗဒ္ဓံ ဝါ၊ ဖွဲ့အပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ အဗဒ္ဓံ ဝါ၊ မဖွဲ့အပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပုပ္ဖံ၊ ပန်းတည်း။ အန္တမသော၊ အယုတ်အားဖြင့်။ သုတ္တာဒိမယမ္ပိ၊ ချည်စသည်ဖြင့် ပြီးသည်ဖြစ်သော။ အလင်္ကာရတ္ထာယ၊ တန်ဆာအလို့ငှာ။ ပိဠန္ဓိယမာနံ၊ ပန်ဆင်အပ်သည်ကို။ “မာလာ'' တွေဝ၊ မာလာဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂန္ဓန္တိ၊ ဂန္ဓံဟူသည်ကား။ ဝါသစုဏ္ဏာဒိဝိလေပနတော၊ အခိုး, အမှုန့်အစရှိသော နံ့သာပျောင်းမှ။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဂန္ဓဇာတံ၊ နံ့သာမျိုးတည်း။ ဝိလေပနန္တိ၊ ဝိလေပနံဟူသည်ကား။ ဝိသိတွာ၊ ကြိတ်၍။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သော။ ဆဝိရာဂကရဏဉ္စေဝ၊ အရေ၌ တပ်စွန်းသည်ကို ပြုကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ ဂန္ဓဇာတဉ္စ၊ နံ့သာအပေါင်းသည် လည်းကောင်းတည်း။ ဓာရဏံ နာမ၊ ဓာရဏမည်သည်ကား။ ပိဠန္ဓနံ၊ ပန်ဆင်ခြင်းတည်း။ မဏ္ဍနံ နာမ၊ မဏ္ဍနမည်သည်ကား။ ဦနဋ္ဌာနပူရဏံ၊ နိမ့်ရာအရပ်ကို ပြည့်စေခြင်းတည်း။ ဂန္ဓဝသေန၊ နံ့သာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဆဝိရာဂဝသေန စ၊ အရေ၌ တပ်စွန်းခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သာဒိယနံ၊ သာယာခြင်းသည်။ ဝိဘူသနံ နာမ၊ ဝိဘူသနမည်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ မာလာဒီသု၊ မာလာသဒ္ဒါအစရှိသည်တို့၌။ ဓာနဏာဒီနိ၊ ဓာရဏအစရှိသည်တို့ကို။ [စာမျက်နှာ-၁၁၆] ယထာက္ကမံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ယောဇေတဗ္ဗာနိ၊ ယှဉ်စေအပ်ကုန်၏။ တေသံ ဓာရဏာဒီနံ၊ ထိုဆောင်ခြင်းအစရှိသည်တို့၏။ ဌာနံ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ ဝီတိက္ကမစေတနာ၊ လွန်ကျူးသော စေတနာတည်း။

ဥစ္စာတိ၊ ဥစ္စာဟူသော သဒ္ဒါသည်။ ဥစ္စသဒ္ဒေန၊ ဥစ္စသဒ္ဒါနှင့်။ သမာနတ္ထော၊ အနက်တူသော။ နိပါတော၊ နိပါတ်တည်း။ ပမာဏာတိက္ကန္တံ၊ ပမာဏထက်လွန်သော။ အာသနာဒိ၊ နေရာအစရှိသည်ကို။ ဥစ္စာသယနံ၊ ဥစ္စာသယနဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ အကပ္ပိယတ္ထရဏေဟိ၊ မအပ်သောအခင်းတို့ဖြင့်။ အတ္ထတံ၊ ခင်းအပ် (နိ-၂၂၁) သော နေရာကိုလည်းကောင်း။ သလောဟိတဝိတာနဉ္စ၊ ဗိတန်နှင့် တကွသော နေရာကိုလည်းကောင်း။ မဟာသယနံ၊ မဟာသယနဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတေသု၊ ထို မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာတို့၌။ အာသနဉ္စ၊ ထိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သယနဉ္စ၊ အိပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနသဒ္ဒေဟိ၊ ဥစ္စာသယနမဟာသယနသဒ္ဒါတို့ဖြင့်။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ သယနဟူသော နောက်ပုဒ် ကျေခြင်းကြောင့်။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ “ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏဟူသောပုဒ်၌။ ရဇတ၊ သဒ္ဒေန၊ ရဇတသဒ္ဒါဖြင့်။ ဒါရုမာသကာဒိ၊ သစ်သားပဲရုပ် အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ရူပိယံ၊ ရူပိယကို။ သင်္ဂဟိတံ၊ သဂြိုဟ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ မုတ္တာမဏိအာဒယောပိ၊ ပုလဲ, ပတ္တမြားအစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဓညခေတ္တဝတ္ထာဒယော စ၊ စပါး, လယ်ယာ အစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ သဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ လွတ်အပ်၏။ ပဋိဂ္ဂဟဏ၊ သဒ္ဒေန ပန၊ ပဋိဂ္ဂဟဏ၊ သဒ္ဒါဖြင့်ကား။ ပဋိဂ္ဂဟာပနသာဒိယနာနိ၊ ခံစေခြင်း သာယာစေခြင်းအစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟိတာနိ၊ သဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။ နာသနဝတ္ထူတိ၊ နာသနဝတ္ထူဟူသည်ကား။ ပါရာဇိကဋ္ဌာနတာယ၊ ပါရာဇိကအရာဖြစ်သောကြောင့်။ လိင်္ဂနာသနာယ၊ အသွင်ဖျက်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သဗ္ဗံ သံဃာရာမံ အာဝရဏံ ကရောန္တီတိ၊ သဗ္ဗံ သံဃာရာမံ အာဝရဏံ ကရောန္တိဟူသည်ကား။ သဗ္ဗသံဃာရာမေ၊ ခပ်သိမ်းသော သံဃာအရံ၌။ ပဝေသနိဝါရဏံ၊ ဝင်ခြင်းကိုတားမြစ်ခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြကုန်၏။ သံဃာရာမော အာဝရဏံ ကာတဗ္ဗောတိ၊ သံဃာရာမော အာဝရဏံ ကာတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ သံဃာရာမော၊ သံဃာအရံကို။ အာဝရဏော၊ ပိတ်ပင်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သံဃာရာမေ၊ သံဃာအရံ၌။ အာဝရဏံ၊ ပိတ်ပင်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “တတ္ထ အာဝရဏံ ကာတု”န္တိ၊ တတ္ထ အာဝရဏံ ကာတုံဟူ၍။ ဘုမ္မဝသေန၊ သတ္တမျတ္ထဖြစ်သော။ တ္ထ၊ ပစ္စည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အာဟာရံ အာဝရဏ”န္တိ အာဒီသုပိ၊ အာဟာရံ အာဝရဏအစရှိသော ပါဠိတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ “ယတ္ထ ဝါ ဝသတီ”တိ ဣမိနာ၊ ယတ္ထ ဝါ ဝသတိဟူသောပါဋ်ဖြင့်။ သာမဏေရဿ၊ သာမဏေရ၏။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါစဉ်အားဖြင့်။ လဒ္ဓံ ဝါ၊ ရအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ တေသံ၊ ထိုသာမဏေတို့၏။ သန္တကမေဝ ဝါ၊ ဥစ္စာပင်လျှင်လည်း ဖြစ်သော။ နိဗဒ္ဓဝသနက သေနာသနံ၊ မပြတ်နေသော အိပ်ရာနေရာကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ယတ္ထ ဝါ ပဋိက္ကမတီ”တိ၊ ယတ္ထ ဝါ ပဋိက္ကမတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ၊ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့၏။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ နေရာအရပ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အတ္တနော”တိအာဒိ၊ အတ္တနော (နိ-၂၂၂) ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “အတ္တနော”တိ ပဒဿ၊ အတ္တနောဟူသောပုဒ်၏။ သယံ၊ မိမိ၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အာစရိယဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ (ထည့်) ဧတေန အာဝဏာဒိနာ၊ ဤ ပိတ်ပင်ခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ဒဏ္ဍေန္တိ ဝိနေန္တိ၊ ဆုံးမကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သော အာဝရဏာဒိ၊ ထိုပိတ်ပင်ခြင်းအစရှိသည်။ ဒဏ္ဍော၊ ဒဏ်မည်၏။ သော ယေဝ၊ ထိုဒဏ်သည်ပင်လျှင်။ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ၊ ပြုအပ်သောကြောင့်။ ကမ္မံ၊ အမှုတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဒဏ္ဍကမ္မံ၊ ဒဏ္ဍကမ္မံမည်၏။ အာဝရဏာဒိ၊ တားမြစ်ပိတ်ပင်ခြင်းအစရှိသည်ကို ရ၏။ ဥဒကံ ဝါပဝေသေတုန္တိ၊ ဥဒကံ ဝါပဝေသေတုံဟူသည်ကား။ ပေါက္ခရဏီအာဒိဥဒကေ၊ လေးထောင့်ကန်စသော ရေ၌။ ပဝေသတုံ၊ နစ်သွင်းခြင်းငှာ။

သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၈။ “သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကာနမ္ပီ”တိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကာနမ္ပိဟူသော စကားကို။ ဥပသမ္ပန္နေ၊ ပဉ္စင်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေသုပိအာစရိယုပဇ္ဈာယေသု၊ ထိုဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့သည်လည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဩရမန္တိ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်၏။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုသဒ္ဓိဝိဟာရိက, အန္တေဝါသိကတို့အား။ နိဂ္ဂဟံ၊ နှိပ်ခြင်းကို။ အကရောန္တေသု၊ မပြုကုန်သည်ရှိသော်။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့သည်။ အာဝရဏာဒိနိဂ္ဂဟကမ္မံ၊ ပိတ်ပင်ခြင်းအစရှိသော နိဂ္ဂဟကံကို။ ကာတဗ္ဗမေဝ၊ ပြုအပ်သည်သာတည်း။ သင်္ဂဏှန္တီတိ၊ သင်္ဂဏှန္တိဟူသည်ကား။ “ပရပရိသတော၊ သူတစ်ပါးပရိသတ်မှ။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖျက်ဆီး၍။ ဂဏှိဿာမီ”တိ၊ ယူအံ့ဟူ၍။ ဒါနာဒီဟိ၊ ပေးကမ်းခြင်းအစရှိကုန်သော။ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ၊ လေးပါးသောသင်္ဂဟဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ [စာမျက်နှာ-၁၁၇] ဥပလာဠနဝသေန၊ ဖျားယောင်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ဂဏှန္တိ၊ ချီးမြှောက်ကုန်၏။ သော၊ ထိုသူတစ်ပါးပရိသတ်သည်။ ဘိဇ္ဇတု ဝါ၊ ဖျက်ဆီးသည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ မာ ဝါ၊ မဖျက်ဆီးသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ သင်္ဂဏှန္တဿ၊ ချီးမြှောက်သော ရဟန်းအား။ ပယောဂေပယောဂေ၊ ပယောဂတိုင်း ပယောဂတိုင်း။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ဘိန္ဒိတွာ ဂဏှိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဘိန္ဒိတွာ ဂဏှိတုံ န ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ ဘိန္ဒိတုမ္ပိ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာလည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဂဏှိတုမ္ပိ၊ ယူခြင်းငှာလည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အာဒီနဝံ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ အာဒီနဝံ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ (နိ-၂၂၃) ဟူသည်ကား။ သာသနဂါရဝေန ဝါ၊ သာသနာတော်ကိုအလေးပြုသဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရာနုဒ္ဒယတာယ ဝါ၊ သူတစ်ပါးကို သနားသဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝတ္တ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ပရိသလောလတာယ၊ ပရိသတ်၌ လျှပ်ပေါ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

“သေနာသနဂ္ဂါဟော စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ”တိ ဣမိနာ၊ သေနာသနဂ္ဂါဟော စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝဿစ္ဆေဒံ၊ ဝါပြတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဥပသမ္ပန္နာနမ္ပိ၊ ပဉ္စင်းတို့အားလည်း။ ပါရာဇိကသမာပတ္တိယာ၊ ပါရာဇိကရောက်သဖြင့်။ သရဏဂမနာဒိသာမဏေရဘာဝဿာပိ၊ သရဏဂုံအစရှိသော သာမဏေအဖြစ်၏။ ဝိနဿနတော၊ ပျက်ခြင်းကြောင့်။ သေနာသနဂ္ဂါဟော စ၊ ကျောင်းခံခြင်းသည်လည်း။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏။ တေ၊ ထိုပါရာဇိကရောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ သံဃလာဘမ္ပိ၊ သံဃာလာကိုလည်း။ န လဘန္တိ၊ မရအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ “ပုရိမိကာယ ပုန သရဏာနိ ဂဟိတာနီ”တိ၊ ပုရိမိကာယ ပုန သရဏာနိ ဂဟိတာနိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သရဏဂ္ဂဟဏေန၊ သရဏဂုံယူသည်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုသာမဏေ၏။ ဝပဂမနမ္ပိ၊ ဝါကပ်ခြင်းကိုလည်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိက”န္တိ၊ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကံဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဝဿာဝါသိကလာဘဂ္ဂဟဏဒဿနမတ္တမေဝ၊ ဝါဆိုလာဘ်ကို ယူခြင်းကို ပြကြောင်းသာတည်း။ တတော၊ ထိုပစ္ဆိမဝါမှ။ ပုရေပိ၊ ရှေး၌လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာပိ ဝါ၊ နောက်၌လည်းကောင်း။ ဝဿဝါသိကဉ္စ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ စီဝရမာသေသု၊ သင်္ကန်းလတို့၌။ သံဃေ၊ သံဃာအား။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ကလစီဝရဉ္စ၊ ကာလသင်္ကန်းကို လည်းကောင်း။ ပုရိမာကာယ၊ ပုရိမဝါ၌။ ဥပဂန္တွာ၊ ဝါကပ်၍။ အဝိပန္နသီလော၊ သီလမပျက်သော။ သာမဏေရော၊ သာမဏေသည်။ လဘတိ ဧဝ၊ ရလတ္တံ့သာလျှင်တည်း။ “သစေ ပစ္ဆိမိကာယ ဂဟိတာနီ”တိ၊ သစေ ပစ္ဆိမိကာယ ဂဟိတာနီဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပစ္ဆိမိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါ၌။ ဝပဂမနဉ္စ၊ ဝါကပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဆိန္နဝဿတဉ္စ၊ ဝါပြတ်သောအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တဿ၊ ထိုပစ္ဆိမဝါကပ်သော သာမဏေ, ဝါပြတ်သော သာမဏေအား။ ကာလစီဝရေ၊ ကာလသင်္ကန်း၌။ ဘာဂေါ၊ အဖို့သည်။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “အပလောကေတွာ လာဘော ဒါတဗ္ဗော”တိ၊ အပလောကေတွာ လာဘော ဒါတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၂၂၄) တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ၌စပ်။) သေနာသနဂုတ္တတ္ထာယ၊ ကျောင်းကိုစောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ။ ပစ္ဆိမိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါသို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ဝါကပ်၍။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ (ဝသန္တဿ၊ ၌စပ်။) အတ္တနော သေနာသနေ၊ မိမိကျောင်း၌။ ဝသန္တဿာပိ၊ နေသောသာမဏေအားလည်း။ ဝဿာဝါသိကံ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းကို။ ဒါတဗ္ဗန္တိ၊ ပေးအပ်၏ဟူ၍။ ယဒိ ဝဒန္တိ၊ အကယ်၍ ဆိုကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ အနပလောကေတွာပိ၊ မပန်ကြားပဲလည။ ဒါတဗ္ဗောဝ၊ ပေးအပ်သလျှင်ကတည်း။ သာရတ္ထဒီပနိယံ၊ သာရတ္ထဒီပနီ၌။ “ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကံ လစ္ဆတီတိ ပစ္ဆိမိကာယ ပုန ဝဿံ ဥပဂတတ္တာ လစ္ဆတီ”တိ၊ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကံ လစ္ဆတီတိ ပစ္ဆိမိကာယ ပုန ဝဿံ ဥပဂတတ္တာ လစ္ဆတီဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အနက်ကား။ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကံ လစ္ဆတီတိ၊ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿာဝါသိကံ လစ္ဆတီဟူသည်ကား။ ပစ္ဆိမိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါ၌။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဝဿံ ဥပဂတတ္တာ၊ ဝါကပ်သောကြောင့်။ လစ္ဆတိ၊ ရလတ္တံ့။ ဤသို့ပေးလေ။

တမ္ပိ ဝစနံ၊ ထိုသာရတ္ထဒီပနီစကားသည်လည်း။ ဝဿာဝါသိကေ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်း၌။ ဒါယကာနံ၊ ဒါယကာတို့၏။ ဣမံ အဓိပ္ပါယံ၊ ဤအလိုကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝုတ္တေဉ္စ၊ ဆိုအပ်သည် ဖြစ်အံ့။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ သံဃိကံ၊ သံဃိကဥစ္စာဖြစ်သော။ ကာလစီဝရမ္ပိ၊ ကာလစီဝရကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တေဉ္စ၊ ဆိုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

န အဇာနိတွာတိ၊ ဟူသည်ကား။ “သုရာ”တိ၊ သေဟူ၍။ အဇာနိတွာ၊ မသိပဲ။ ပိဝတော၊ သောက်သော သာမဏေအား။ ပါဏာတိပါတဝေရမဏိအာဒိ၊ ပါဏာတိပါတ ဝေရမဏိအစရှိသော။ သဗ္ဗသီလဘေဒဉ္စ၊ အလုံးစုံသော သီလပျက်ခြင်းသို့လည်းကောင်း။ သရဏဘေဒဉ္စ၊ သရဏဂုံပျက်ခြင်းသို့လည်းကောင်း။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ အကုသလဉ္စ၊ အကုသိုလ်သည်လည်းကောင်း။ သုရာပါနဝေရမဏိသီလဘေဒေါ စ၊ သုရာပါနဝေရမဏိသီလပျက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်တို့၌ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ မာလာဒိဓာရဏာဒီသု ဝိယ၊ ပန်းစသည်ကို ဆောင်ခြင်းအစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတရာနီတိ၊ ဣတရာနိဟူသည်ကား။ ဝိကာလဘောဇနဝေရမဏိအာဒီနိ၊ ဝိကာလဘောဇနဝေရမဏိအစရှိသည်တို့တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာနိပိ၊ ထို ဝိကာလဘောဇနအစရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့ကိုလည်း။ သဉ္စိစ္စ၊ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝီတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ကျူးသော သာမဏေအား။ တံ တံ၊ ထိုထို လွန်ကျူးသော သိက္ခာပုဒ်သည်။ (နိ-၂၂၅) ဘိဇ္ဇတိ ဧဝ၊ ပျက်သလျှင်ကတည်း။ တဒိတရေသံ၊ ထိုလွန်ကျူးသော သိက္ခာပုဒ်မှတစ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ အဘိဇ္ဇမာနေန၊ မပျက်ခြင်းကြောင့်။ နာသနင်္ဂါနိ၊ အသွင်ပျက်ခြင်းအင်္ဂါတို့သည်။ နဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “တေသု ဘိန္နေသူ”တိ၊ တေသု ဘိန္နေသူဟူ၍။ ဘေဒဝစနံ၊ ဘေဒသဒ္ဒါကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၁၈] အစ္စယံ ဒေသာပေတဗ္ဗောတိ၊ အစ္စယံ ဒေသာပေတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ “အစ္စယောမံဘန္တေ အစ္စဂမာ”တိအာဒိနာ၊ အစ္စယောမံဘန္တေ အစ္စဂမာအစရှိသည်ဖြင့်။ သံဃမဇ္ဈေ၊ သံဃာအလယ်၌။ ဒေသာပေတွာ၊ ကြားစေ၍။ သရဏသီလံ၊ သရဏဂုံသီလကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိအယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ မဟာအဋ္ဌကထာအလိုတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တေသံ၊ ထိုသာမဏေတို့၏။ ပါရာဇိကတ္တာ၊ ပါရာဇိက ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗော”တိ၊ လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “အယမေဝ ဟိ နာသနာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ”တိ၊ အယမေဝ ဟိ နာသနာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာဟူသောစကားကို။ အဝဏ္ဏဘာသနာဒီနံ၊ ရတနာသုံးပါး၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုခြင်းအစရှိသည်တို့၏။ လိင်္ဂနာသနကာရဏေဟိ၊ အသွင်ပျက်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ၊ ပါဏာတိပါတ အစရှိသည်တို့နှင့်။ သဟ ပတိတ္တာ၊ တကွကျသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

နနု စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ကဏကသာမဏေရောပိ၊ ကဏမသာမဏေသည်လည်း။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကောဝ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသာလျှင်တည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော ပါစိတ်သိက္ခာပုဒ်၌။ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာဝ၊ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤပဗ္ဗဇ္ဇက္ခန္ဓက၌ကား။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ၊ မိစ္ဆာအယူရှိသော သာမဏေအား။ ဝါ၊ အသွင်ဖျက်ခြင်း၏။ ဣမေသံ၊ ဤသာမဏေ နှစ်ဦးတို့၏။ ဘေဒေါ၊ အထူးကား။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ စောဒနံ၊ ဤသို့သော စောဒနာကို။ မနသိ၊ စိတ်၌။ နိဓာယ၊ ထား၍။ “သဿတုစ္ဆေဒါနံ ဟိ အညတရဒိဋ္ဌိကော”တိ၊ သဿတုစ္ဆေဒါနံ ဟိ အညတရဒိဋ္ဌိကောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧတ္ထဝစနေ၊ ဤစကား၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ယော၊ အကြင်သာမဏေသည်။ “အတ္တာ၊ ကိုယ်သည်။ ဣဿရော ဝါ၊ အစိုးလည်းရ၏။ နိစ္စော ဝါ၊ မြဲလည်း မြဲ၏။ ဓုပေါ ဝါ၊ ထာဝရလည်းတည်၏”။ ဣတိအာဒိနာ ဝါ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ “အတ္တာ၊ ကိုယ်သည်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿတိ၊ ပြတ်လတ္တံ့။ ဝိနဿိဿတိ၊ ပျက်လတ္တံ့”။ ဣတိအာဒိနာ ဝါ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့် လည်းကောင်း။ တိတ္ထိယပရိကပ္ပိတံ၊ တိတ္ထိ (နိ-၂၂၆) တို့သည် ကြံအပ်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ၊ သဿတ ဥစ္ဆေအယူကို။ ဒဠှံ၊ မြဲစွာ။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝေါဟာရတိ၊ ပြောဆို၏။ တဿ၊ ထိုသာမဏေ၏။ သာဒိဋ္ဌိ၊ ထိုအယူသည်။ ပါရာဇိကဋ္ဌာနံ၊ လိင်္ဂနာသနာယ၊ လိင်္ဂနာသနည်းဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗော၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ယောပန၊ အကြင်သာမဏေသည်ကား။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော။ ဒိဋ္ဌိံ၊ အယူကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ သာသနိကော ဝ၊ သာသနာတော်၌အကျွမ်းဝင်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဗုဒ္ဓဝစနာဓိပ္ပာယံ၊ ဘုရားပါဠိတော် အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဩဝဒိယမာနောပိ၊ ဆုံးမလျက်လည်း။ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇေတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ ဝေါဟာရတိ၊ ပြောဆို၏။ တဿ၊ ထိုသာမဏေ၏။ သာ ဒိဋ္ဌိ၊ ထိုဒိဋ္ဌိသည်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကအကြောင်းသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ သောပန၊ ထိုသာမဏေကိုကား။ ကဏကနာသနယ ဧဝ၊ ကဏကနာသနဖြင့်သာလျှင်။ နာသေတဗ္ဗော၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။

အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၉။ ပဏ္ဍကဝတ္ထုသ္မိံ၊ ပဏ္ဍုက်ဝတ္ထု၌။ တယောပိ၊ သုံးယောက်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အာသိဥသူယပက္ခပဏ္ဍကာ၊ အာသိတ္တပဏ္ဍုက်, ဥသူယပဏ္ဍုက်, ပက္ခပဏ္ဍုက်တို့သည်။ ပုရိသဘာဝလိင်္ဂါဒိယုတ္တာ၊ ပုရိသဘော, ပုရိသလိင်အစရှိသည်နှင့် ယှဉ်ကုန်၏။ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ၊ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေရှိကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုအာသိတ္တအစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ ကိလေသပရိယုဋ္ဌာနဿ၊ ကိလေသာ ထိုးကျင့်ခြင်း၏။ ဗလဝတာယ၊ အားကြီးသော အဖြစ်ဖြင့်။ နပုံသကပဏ္ဍကသဒိသတ္တာ၊ နပုံပဏ္ဍုက်နှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ပဏ္ဍကာ’တိ၊ ပဏ္ဍုက်တို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုသုံးယောက်သော ပဏ္ဍုက်တို့တွင်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ အာသိတ္တဥသူယပဏ္ဍကာနံ၊ အာသိတ္တပဏ္ဍုက်, ဥသူယပဏ္ဍုက်တို့၏။ ကိလေသပရိယုဋ္ဌာနံ၊ ကိလေသာ ထိုးကျင့်ခြင်းကို။ ယောနိသောမနသိကာရာဒီဟိ၊ အသင့်နှလုံးသွင်းခြင်းအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဝီတိက္ကမတော၊ လွန်ကျူးခြင်းမှ။ နိဝါရေတုမ္ပိ၊ တားမြစ်ခြင်းငှာလည်း။ သက္ကာ၊ တတ်နိုင်သေး၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ တေ၊ ထိုအာသိတ္တပဏ္ဍုက်, ဥသူယပဏ္ဍုက်တို့ကို။ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာတိ၊ ရှင်အပ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ (နိ-၂၂၇) ဆိုအပ်ကုန်၏။ ပက္ခပဏ္ဍကဿ ပန၊ ပက္ခပဏ္ဍုက်အားကား။ ကာလပက္ခေသု၊ လကွယ်ပက္ခတို့၌။ ဥမ္မာဒေါ ဝိယ၊ အရူးကဲ့သို့။ ကိလေသပရိဠာဟော၊ ကိလေသာပူပန်ခြင်းသည်။ အဝတ္ထရန္တော၊ လွှမ်းမိုးလျက်။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာ၏။ ဝီတိက္ကမံ၊ လွန်ကျူးခြင်းသို့။ ပတွာ ဧဝ၊ ရောက်ရမှသာလျှင်။ နိဝတ္တတိ၊ နစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သော၊ ထိုပက္ခပဏ္ဍုက်ကို။ တသ္မိံ ပက္ခေ၊ ထိုလကွယ်ပက္ခ၌။ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ၊ ရှင်မပြုအပ်ဟူှ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တဒေတံ ဝိဘာဂံ၊ ထိုသို့သော ဝေဖန်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ယဿပရေသ”န္တိ အာဒိ၊ ယဿပရေသံကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုယဿ ပရေသံ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ အာသိတ္တဿာတိ၊ အာသိတ္တဿဟူသည်ကား။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ အာသိတ္တဿ၊ သွင်းအပ်သော။ အတ္တနောပိ၊ မိမိ၏လည်း။ [စာမျက်နှာ-၁၁၉] အသုစိမုစ္စနေန၊ သုတ်လွှတ်ခြင်းကြောင့်။ ပရိဠာဟော၊ ပူပန်းခြင်းသည်။ ဝူပသမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။ ဥသူယာယ ဥပ္ပန္နာယာတိ၊ ဥသူယာယ ဥပ္ပန္နာယဟူသည်ကား။ ဥသူယာယ၊ ငြူစူခြင်း၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ သေဝေတူကာမတာရာဂေ၊ မှီဝဲလိုသည်၏ အဖြစ်တည်းဟူသော ရာဂသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်သော်။ အသုစိဝိမုတ္တိယာ၊ သုက်လွှတ်ခြင်းကြောင့်။ ပရိဠာဟော၊ ပူပန်ခြင်းသည်။ ဝူပသမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။

“ဗီဇာနိ အပနီတာနီ”တိ၊ ဗီဇာနိ အပနီတာနိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗီဇေသု၊ ဝှေးစေ့တို့သည်။ ဌိတေသု၊ တည်ကုန်သည်ရှိသော်။ နိမိတ္တမတ္တေ၊ နိမိတ်မျှကို။ ပအနီတေ၊ ပယ်သော်လည်း။ ပဏ္ဍကော၊ ပဏ္ဍုက်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဘိက္ခုနောပိ၊ ရဟန်းအားလည်း။ အနာဗာဓပစ္စယာ၊ အနာဟူသောအကြောင်းမရှိပဲ။ တဒပနယနေ၊ ထိုနိမိတ်ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ထုလ္လစ္စယမေဝ၊ ထုလ္လစ္စည်းသာတည်း။ ပဏ္ဍကတ္တံ၊ ပဏ္ဍုက်အဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဗီဇေသု၊ ဝှေးစေ့တို့ကို။ အပနီတေသု ပန၊ ပယ်ကုန်သော်ကား။ အင်္ဂဇာတမ္ပိ၊ အင်္ဂါဇာတ်သည်လည်း။ ရာဂေန၊ ရာဂကြောင့်။ ကမ္မနိယံ၊ မေထုန်အမှု၌ ခန့်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပုမဘာဝေါ၊ ပုမ္ဘောသည်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ မဿုအာဒိပုရိသလိင်္ဂမ္ပိ၊ မုတ်ဆိတ်အစရှိသော ယောကျ်ားအသွင်သည်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါပိ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ ကိလေသ ပရိဠာဟောပိ၊ ကိလေသာပူပန်ခြင်းသည်လည်း။ ဒုန္နိဝါရဝီတိက္ကမော၊ တားမြစ်နိုင်ခဲသော လွန်ကျူးခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ နပုံသကပဏ္ဍကဿ၊ နပုန်းပဏ္ဍုက်၏။ ပရိဠာဟော ဝိယ၊ ပူပန်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဤဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဥပသမ္ပန္နေပိ၊ ပဉ္စင်းကိုလည်း။ နာသေတဗ္ဗော၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဤဒိသော၊ ဤသို့ (နိ-၂၂၈) သဘောရှိသောသူကို။ နာသေတဗ္ဗော၊ နာသေတဗ္ဗော၊ ဖျက်ဆီးအပ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဗီဇဒ္ဓါရဏေ၊ ဝှေးစေ့ကိုထုတ်ခြင်း၌။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကကို။ န ပညတ္တံ၊ မပညတ်လေသနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ စောဒနာရာ၌။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “ပဏ္ဍကော ဘိက္ခဝေ အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော ဥပသမ္ပန္နောနာသေတဗ္ဗော”တိ၊ ပဏ္ဍကော ဘိက္ခဝေ အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော ဥပသမ္ပန္နောနာသေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ ဗီဇုဒ္ဓါရဏ ပါရာဇိကကို။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပညတ္တမေဝ၊ ပညတ်တော်မူလျက်ပင်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့တရာတို့သည်ကား။ “ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဗီဇုဒ္ဓါရဏက္ခေဏေ၊ ဝှေးစေ့ကိုထုတ်ဆဲ ခဏ၌။ ပဏ္ဍကော၊ ပဏ္ဍုက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုခဏ၌။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကကို။ န ပညတ္တံ၊ မပညတ်။ ယသ္မာပန၊ အကြင်ကြောင့်ကား။ ဥဒ္ဓဋဗီဇော၊ ထုတ်အပ်သော ဝှေးစေ့ရှိသော။ သောဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ အပရေန သမယေန၊ တစ်ပါးသောသခါ၌။ ပဏ္ဍကတ္တံ၊ ပဏ္ဍုက်၏ အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ အဘာဝကော၊ ဘောမရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်း၏။ အဝတ္ထု၊ ဝတ္ထုမဟုတ်။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပသမ္ပဒါပိ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်လည်း။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧသ ဧသော၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပဏ္ဍကတ္ထုပဂမနကာလတော၊ ပဏ္ဍုက်အဖြစ်သို့ ရောက်သောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဇာတိယာ၊ ဇာတ်အားဖြင့်။ နပုံသကပဏ္ဍကေန၊ နပုံးပဏ္ဍုက်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ‘ဥပသမ္ပနော နာသေတဗ္ဗော’တိ၊ ဥပသမ္ပနော နာသေတဗ္ဗောဟူ၍။ အဘဗ္ဗောတိ၊ အဘဗ္ဗဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တတော၊ ထိုပဏ္ဍုက်အဖြစ်သို့ ရောက်သောအခါမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အဘဗ္ဗော၊ အဘဗ္ဗောဟူ၍။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ (န တတော ပရေ၊ ဟု ပါဌ်ရှိကြ၏။ သင့်မည်မထင်။) အယဉ္စ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ကိဉ္စာပိသဟေတုကော၊ အကယ်၍ကားသဟိတ်ဖြစ်၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဘာဝက္ခယေန၊ ပုရိသဘောကုန်သဖြင့်။ အဟေတုကသဒိသတာယ၊ အဟိတ်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ မဂ္ဂေါပိ၊ မဂ်သည်လည်း။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အပရေ ပန၊ တစ်ပါးသော ဆရာတို့သည်ကား။ “ပဗ္ဗဇ္ဇတော၊ ရှင်ပြုသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဥပက္ကမေန၊ လုံ့လဖြင့်။ ပဏ္ဍကဘာဝံ၊ ပဏ္ဍုက်အဖြစ်သို့။ အာပန္နံ၊ ရောက်သောသူကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ‘ဥပသမ္ပန္နောနာသေတဗ္ဗော’တိ၊ ဥပသမ္ပန္နောနာသေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပသမ္ပန္နဿ ပန၊ ပဉ္စင်းခံပြီးသော (နိ-၂၂၉) ပုဂ္ဂိုလ်အားကား။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဥပက္ကမေန၊ လုံ့လဖြင့်။ ဥပသမ္ပဒါပိ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်လည်း။ နဝိဂစ္ဆတိ၊ မကင်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့ဖြင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇတော၊ ရှင်ပြုသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဥပက္ကမေန၊ လု့လဖြင့်။ အဘဗ္ဗော၊ အဘဗ္ဗေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့ဖြင့်။ ပစ္ဆာပိ၊ နောက်၌လည်း။ အဘဗ္ဗော၊ အဘဗ္ဗေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဝိမံသိတွာ၊ စူးစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဣတ္ထတ္တာဒိ၊ မိန်းမ၏အဖြစ် အစရှိသော။ ဘာဝေါ၊ ဘောသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အဘာဝကော၊ အဘာဝကေမည်၏။ “ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ဝါရိတာ”တိ၊ ဧတ္ထ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ဝါရိတာဟူသောပုဒ်၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇဂဟဏေနေဝ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇသဒ္ဒါဖြင့်လျှင်။ ဥပသမ္ပဒါပိ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကိုလည်း။ ဂဟိတွာ၊ ယူအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ယဿ စေတ္ထပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ”တိအာဒိ၊ ယဿ စေတ္ထပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “တသ္မိံယေဝဿ ပက္ခေပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ”တိ ဧတ္ထ ပန၊ တသ္မိံယေဝဿ ပက္ခေပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာဟူသောဤပုဒ်၌ကား။ အပဏ္ဍကပက္ခေပိ၊ ပဏ္ဍုက် မဟုတ်သော ပက္ခ၌လည်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇာမတ္တမေဝ၊ ရှင်အဖြစ်မျှကိုသာလျှင်။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဥပသမ္ပဒါ ပန၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်ကား။ တဒါပိ၊ ထိုပဏ္ဍုက်မဟုတ်သော ပက္ခ၌လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပဏ္ဍကပက္ခေ၊ ပဏ္ဍုက်ဖြစ်သော ပက္ခသို့။ အာဂတေ ပန၊ ရောက်သည်ရှိသော်ကား။ လိင်္ဂနာသနာယ၊ အသွင်ပျက်ခြင်းဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗော၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၂၀] ၁၁၀။ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုသ္မိံ၊ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထု၌။ ကောလညာတိ၊ ကောလညာဟူသည်ကား။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်သည်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တတ္ထ၊ ထိုအမျိုး၌။ ဝိဒိတာ ဉာတာ ပသိဒ္ဓါ၊ ထင်ရှားကုန်သည်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တံ၊ ထိုအမျိုးကို။ ဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ကောလညာ၊ ကောလညာမည်ကုန်၏။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤ ကောလညာဟူသော အမည်သည်။ ဉာတကာနံ၊ ထင်ရှားသောသူတ၏။ ဝါ၊ အဆွေတော်သောသူတို့၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ထေယျာယ၊ ခိုးသဖြင့်။ လိင်္ဂဂ္ဂဟဏမတ္တမ္ပိ၊ အသွင်ကိုယူခြင်းမျှသည်လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သံဝါသော (နိ-၂၃၀) ဧဝ၊ သံဝါသသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “တယော ထေယျသံဝါသကာ”တိ၊ တယော ထေယျသံဝါသကဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ န ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနန္တိ၊ န ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနံဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူနံ ဝါ၊ ရဟန်းတို့၏လည်းကောင်း။ သာမဏေရာနံ ဝါ၊ သာမဏေတို့၏လည်းကောင်း။ ဝန္ဒနံ၊ ရှိခိုးခြင်းကို။ န သာဒိယတိ၊ မသာယာ။

ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနန္တိ၊ ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနံဟူသည်ကား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ မုသာဝါဒေန၊ မုသားဆိုသဖြင့်။ ဒဿိတဝဿက္ကမေန၊ ပြအပ်သော ဝါစဉ်ဖြင့်။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဝန္ဒနံ၊ ရှိခိုးခြင်းကို။ သာဒိယတိ၊ သာယာ၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ ဒဟရသာမဏေရော၊ သာမဏေလေးသည်။ ဝုဍ္ဎသာမဏေရာနံ၊ သာမဏေကြီးတို့၏။ ဒဟရဘိက္ခု စ၊ ရဟန်းငယ်သည်လည်း။ ဝုဍ္ဎာနံ၊ ရဟန်းကြီးတို့၏။ ဝန္ဒနံ၊ ရှိခိုးခြင်းကို။ သာဒိယန္တောပိ၊ သာယာသော်လည်း။ ထေယျသံဝါသကော၊ ထေယျသံဝါသကသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣမသ္မိံအတ္ထေတိ၊ ဣမသ္မိံအတ္ထေဟူသည်ကား။ သံဝါသတ္ထေနကတ္ထေ၊ သံဝါသတ္ထေနကအနက်၌။

“ဘိက္ခုဝဿာနီ”တိ ဣဒံ၊ ဘိက္ခုဝဿာနိဟူသောစကားကို။ သံဝါသတ္ထေနကေ၊ သံဝါသတ္ထေနက၌။ ဝုတ္ထပါဌဝသေန၊ ဆိုအပ်သောပါဌ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုသာလျှင်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရှင်ပြု၍။ သာမဏေရဝဿာနိ၊ သာမဏေဝါတို့ကို။ ဂဏေန္တောပိ၊ ရေတွက်သောသူသည်လည်း။ ဥဘယတ္ထေနကော ဧဝ၊ ဥဘယတ္ထေနကသာလျှင်တည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပုရိသောဝ၊ ယောကျ်ားသည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သော။ ဘိက္ခုနီသု၊ ဘိက္ခုနိတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဋိပဇ္ဇန္တီ၊ ကျင့်သော။ ဣတ္ထီပိ၊ သည်လည်း။ ထေယျသံဝါသိကာဝ၊ ထေယျသံဝါသိကသာလျှင်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤထေယျသံဝါသက၌။ အာဒိကမ္မိကာပိ စ၊ အာဒိကမ္မိက ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ န မုစ္စန္တိ၊ မလွတ်ကုန်။ ဥပသမ္ပန္နေသု ဧဝ၊ ပဉ္စင်းတို့၌သာလျှင်။ ပညတ္တာပတ္တိံ၊ ပညတ်အပ်သော အာပတ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ အာဒိမ္မိကာ၊ အာဒိကမ္မိကတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ထေယျသံဝါသက၌။ အာဒိကမ္မိကောပိ၊ အာဒိကမ္မိကေသည်လည်း။ န မုတ္တော၊ မလွတ်။

“ရာဇ။ ပ။ ဘယေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ ရာဇ။ ပ။ ဘယေနဟူသောပါဌ်၌။ ဘယ၊ သဒ္ဒေါ၊ ဘယသဒ္ဒါကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ယာဝ သော သုဒ္ဓမာနသောတိ၊ ယာဝ သော သုဒ္ဓမာနသောဟူသည်ကား။ “ဣမိနာ လိင်္ဂေန၊ ဤအသွင်ဖြင့်။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ဝေဉ္စတွာ၊ လှည့်ပတ်၍။ တေဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့နှင့်။ သံဝသိဿာမိ၊ ပေါင်းဖော်အံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အသုဒ္ဓစိတ္တာဘာဝေန၊ မစင်ကြယ်သောစိတ် မရှိသော (နိ-၂၃၁) ကြောင့်။ သုဒ္ဓစိတ္တော၊ စင်ကြယ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေန၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အသုဒ္ဓစိတ္တေန၊ မစင်ကြယ်သောစိတ်ဖြင့်။ လိင်္ဂေ၊ အသွင်ကို။ ဂဟိတမတ္တေ၊ ယူကာမျှ။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သံဝသတု ဝါ၊ ပေါင်းဖော်သည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ၊ မပေါင်းဖော်သည်လည်းဖြစ်စေ။ လိင်္ဂတ္ထေနကော၊ အသွင်းခိုးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ သံဝသန္တောပိ၊ ပေါင်းဖော်သော်လည်း။ အဘဗ္ဗော ဟုတွာ၊ မထိုက်သည်ဖြစ်၍။ သံဝသတိ၊ ပေါင်းဖော်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဥဘယတ္ထေနကောပိ၊ ဥဘယတ္ထေနကသည်လည်း။ လိင်္ဂတ္ထေနကာ ဧဝ၊ လိင်္ဂတ္ထေနက၌သာလျှင်။ ပဝိသတိ၊ ဝင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ယော ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ ရာဇာဒိဘယေန၊ မင်းစသည်မှကြောက်သောကြောင့်။ သုဒ္ဓတ္တောဝ၊ စင်ကြယ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ လိင်္ဂံ၊ အသွင်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝိစရန္တော၊ လှည့်လည်သည်ဖြစ်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ “ဘိက္ခုဝဿာနိ၊ ရဟန်းဝါတို့ကို။ ဂဏေတွာ၊ ရေတွက်၍။ ဇီဝိဿာမီ”တိ၊ အသက်မွေးအံ့ ဟူ၍။ အသုဒ္ဓစိတ္တံ၊ မစင်ကြယ်သော အကြံကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တေန၊ အကြံဖြစ်ကာမျှဖြင့်။ ထေယျသံဝါသကောပိ၊ ထေယျသံဝါသကေသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သုဒ္ဓစိတ္ထေန၊ စင်ကြယ်သော စိတ်ဖြင့်။ ဂဟိတလိင်္ဂတ္တာ၊ ယူအပ်သောအသွင်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သစေ ပန၊ အကယ်၍ကား။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ သာမဏေရဝဿဂဏနာဒိံ၊ သာမဏေဝါကို ရေတွက်ခြင်းအစရှိသည်ကို။ ကရောတိ၊ ပြုငြားအံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သံဝါသတ္ထေနကော ဝါ၊ သံဝါသတ္ထေနကေသည်လည်းကောင်း။ ဥဘယတ္ထေနကော ဝါ၊ ဥဘယတ္ထေနကေလည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “သဟဓုရနိက္ခေပေန အယမ္ပိ ထေယျသံဝါသကောဝါ”တိ၊ သဟဓုရနိက္ခေပေန အယမ္ပိ ထေယျသံဝါသကောဝါဟူ၍။ ယံပန ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့နှင့်။ သင်္ဂမ္မ၊ ပေါင်းဖော်၍။ သံဝါသာဓိဝါသနဝသေန၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို သာယာသည်၏ အစွမ်းအား၏။ ဓုရနိက္ခေပံ၊ ဝန်ချခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သံဝါသံ နာဓိဝါသေတိ ယာဝါ”တိ၊ သံဝါသံ နာဓိဝါသေတိ ယာဝါဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ ထေယျသံဝါသကော နာမ၊ ထေယျသံဝါသကေမည်၏ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤသို့သော အစပ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဂါထာ၌လည်း။ [စာမျက်နှာ-၁၂၁] စောရာဒိဘယံ၊ ခိုးသူစသော ဘေးကို။ ဝိနာပိ၊ ကြဉ်၍လည်း။ ကီဠာဓိပ္ပါယေန၊ ကစားလိုသဖြင့်။ လိင်္ဂံ၊ အသွင်ကို။ (နိ-၂၃၂) ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဘိက္ခူနမ္ပိ၊ ရဟန်းတို့၏လည်း။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ပဗ္ဗဇိတာလယံ၊ ရဟန်းအယောင်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ဝန္ဒာနာဒိံ၊ ရှိခိုးခြင်းအစရှိသည်ကို။ အသာဒိယန္တောပိ၊ မသာယာသော သူသည်လည်းကောင်း။ “မေ၊ ငါ့အား။ ပဗ္ဗဇိတလိင်္ဂံ၊ ရဟန်းအသွင်သည်။ သောဘတိ နုခေါ၊ တင့်တယ်လေ၏လော့”။ ဣတိအာဒိနာ၊ သုဒ္ဓိစိတ္ထေန၊ ဤသို့အစရှိသော စင်ကြယ်သောအကြံဖြင့်။ ဂဏှန္တောပိ၊ ယူသောသူသည် လည်းကောင်း။ ထေယျသံဝါသကော၊ ထေယျသံဝါသကေသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

သဗ္ဗပါသဏ္ဍိယဘတ္တာနီတိ၊ သဗ္ဗပါသဏ္ဍိယဘတ္တာနိဟူသည်ကား။ သဗ္ဗသာမယိကာနံ၊ အလုံးစုံသော အယူရှိသော သူတို့နှင့်။ သာဓာရဏံ ကတွာ၊ ဆက်ဆံသည်ကိုပြု၍။ ပညတ္တဘတ္တာနိ၊ တည်ထားအပ်သော ထမင်းတို့ကို။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဘိက္ခူနညေဝ၊ တို့အားသာလျှင်။ နိယမိတဘတ္တဂဟဏေ၊ ရည်မှတ်အပ်သော ဆွမ်းကို ခံရာ၌။ သံဝါသောပိ၊ သံဝါသေသည်လည်း။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သဗ္ဗသာဓာရဏံ၊ ခပ်သိမ်းသောသူတို့နှင့် ဆက်ဆံသော။ ဣဒံဘတ္တံ၊ ဤပါသဏ္ဍိယဘတ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ သံဝါသံ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို။ အသာဒိယိတွာ၊ မသာယာမူ၍။ အဘိက္ခုကဝိဟာရာဒီသု၊ ရဟန်းမရှိသော ကျောင်းအစရှိသည်တို့၌။ ဝိဟာရဘတ္တာဒီနိ၊ ဝိဟာရဘတ်အစရှိသည်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇန္တောပိ၊ စားသော ရဟန်းသည်လည်း။ ထေယျသံဝါသကော၊ သည်။ န ဟောတိ ဧဝ၊ မဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ ကမ္မန္တာနဋ္ဌာနေနာတိ၊ ကမ္မန္တာနဋ္ဌာနေနာဟူသည်ကား။ ကသိအာဒိကမ္မကရဏေန၊ လယ်ထွန်ခြင်းအစရှိသော အမှုကိုပြုသဖြင့်။ ပတ္တစီဝရံ အာဒါယာတိ၊ ပတ္တစီဝရံ အာဒါယာဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုလိင်္ဂဝသေန၊ ရဟန်းအသွင်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သရီရေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဓာနေတွာ၊ ဆောင်၍။

“ယော ဧဝံ ပဗ္ဗဇတိ၊ သော ထေယျသံဝါသကော နာမ ဟောတီ”တိ ဣဒံ၊ ယော ဧဝံ ပဗ္ဗဇတိ၊ သော ထေယျသံဝါသကော နာမ ဟောတိဟူသောစကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နိဒဿနမျှသာတည်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ “ထေယျသံဝါသကော”တိ၊ ထေယျသံဝါသကောဟူ၍။ နာမံ၊ အမည်ကို။ အဇာနန္တောပိ၊ မသိသော်လည်း။ “ဧဝံ ကာတုံ၊ ဤသို့ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကရောန္တော၊ ပြုသည်ရှိသော်။ သမဏော နာမ၊ ရဟန်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “ယဒိ အာရောစေဿာမိ၊ အကယ်၍ကြားသည်ဖြစ်အံ့။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဆဍ္ဍေဿန္တိ၊ စွန့်ကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ (နိ-၂၃၃) “ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိသော အခြင်းအရဖြင့်။ မေ၊ ငါ့အား။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်အဖြစ်သည်။ နရုဟတိ၊ မရောက်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇာနာတိ၊ သိငြားအံ့။ ထေယျသံဝါသကော၊ ထေယျသံဝါသကေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယော ပန၊ အကြင်သူသည်ကား။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ “ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဧဝ၊ ရှင်အဖြစ်ကိုပင်လျှင်။ မေ၊ ငါသည်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ပြီ”။ ဣတိသညီ၊ ဤသို့အမှတ်ရှိ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သေတဝတ္ထနိဝါသနာဒိဝိပ္ပကာရံ၊ အဝတ်ဖြူဝတ်ခြင်း အစရှိသော ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာကို။ ပကာသေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ လဇ္ဇန္တော၊ ရှက်သောကြောင့်။ န ကထေတိ၊ မပြော။ သော၊ ထိုသူသည်။ ထေယျသံဝါသကော၊ ထေယျသံဝါသကေသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ “အနုပသမ္ပန္နကာလေယေဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ အနုပသမ္ပန္နကာလေယေဝါဟူသောပုဒ်၌။ အဝဓာရဏေန၊ အဝဓာရဏဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နကာလေ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ကာလ၌။ ထေယျသံဝါသကလက္ခဏံ၊ ထေယျသံဝါသက၏ လက္ခဏာကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဝဉ္စနာယပိ၊ လှည့်ပတ်သဖြင့်လည်း။ နာရောစေတိ၊ မကြားသည်ဖြစ်အံ့။ ထေယျသံဝါသကော၊ ထေယျသံဝါသကေသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ပရိသုဒ္ဓစိတ္ထေန၊ စင်ကြယ်သောစိတ်ဖြင့်။ ဂဟိတလိင်္ဂတ္တာ၊ ယူအပ်သော အသွင်ရှိသောကြောင့်။ လိင်္ဂတ္ထေနကော၊ လိင်္ဂတ္ထေနကေသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ လဒ္ဓူပသမ္ပဒတ္တာ၊ ရအပ်သော ပဉ္စင်းခံခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒနုဂုဏေဿဝ၊ ထိုပဉ္စင်းအဖြစ်နှင့် လျော်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သံဝါသဿ၊ သံဝါသကို။ သာဒိတတ္တာ၊ သာယာအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သံဝါသတ္ထေနကောပိ၊ သံဝါသတ္ထေနကေသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အနုပသမ္ပန္နော ပန၊ သာမဏေသည်ကား။ လိင်္ဂတ္ထေနကော၊ လိင်္ဂတ္ထေနကေသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သံဝါသာရဟဿ၊ သံဝါသထိုက်သော။ လိင်္ဂဿ၊ အသွင်ကို။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူပြီးသောကြောင့်တည်း။ သံဝါသသာဒိယနမတ္တေန၊ သံဝါသကို သာယာကာမျှဖြင့်။ သံဝါသတ္ထေနကော၊ သံဝါသတ္ထေနကေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

သလိင်္ဂေ ဌိတောတိ၊ သလိင်္ဂေ ဌိတောဟူသည်ကား။ သလိင်္ဂဘာဝေ၊ မိမိလိင်ရှိသော အဖြစ်၌။ ဌိတော၊ တည်သည်ဖြစ်၍။ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတီတိ၊ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဒိန္နလိင်္ဂဿ၊ ပေးအပ်သောအသွင်ကို။ အပရိစ္စတ္တတ္တာ၊ မစွန့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လိင်္ဂတ္ထေနကော၊ လိင်္ဂတ္ထေနကေသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဘိက္ခုပဋိညာယ၊ ရဟန်းဝန်ခံခြင်းကို။ အပရိစ္စတ္တတ္တာ၊ မစွန့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သံဝါသတ္ထေနကော၊ သံဝါသတ္ထေနကေသည်။ (နိ-၂၃၄) နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ မာတိကာအဋ္ဌကထာ၌။ “လိင်္ဂါနုရူပဿ သံဝါသဿ သာဒိတတ္တာ န သံဝါသဿ သာဒိတတ္တာန သံဝါသတ္ထေနကော”တိ၊ လိင်္ဂါနုရူပဿ သံဝါသဿ သာဒိတတ္တာ န သံဝါသဿ သာဒိတတ္တာန သံဝါသတ္ထေနကောဟူ၍။ ယံ ပန ကာရဏံ၊ အကြင်အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တမ္ပိ၊ ထို အကြောင်းကိုလည်း။ ဣဒမေဝ ကာရဏံ၊ ဤဘိက္ခုပဋိညာယအပရိစ္စတ္တတ္တာဟူသော အကြောင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၁၂၂] ဣတရထာ၊ ဤသန္ဓာယဘာသိတမှ တစ်ပါးသော ဗျဉ္ဇနဘာသိတအပြားဖြင့်ယူအပ်သည်ရှိသော်။ သာမဏေရဿာပိ၊ သာမဏေအားလည်း။ ဘိက္ခုဝဿဂဏာနာဒီသု၊ ရဟန်းဝါကို ရေတွက်ခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ လိင်္ဂါနုရူပသံဝါသော ဧဝ၊ အသွင်နှင့်လျော်သော သံဝါသကိုသာလျှင်။ သာဒိတော၊ သာယာအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သံဝါသတ္ထေနကထာ၊ သံဝါသတ္ထေနကအဖြစ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင်နည်း။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဒိန္ဒလိင်္ဂဿ၊ ပေးအပ်သောအသွင်၏။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ ရဟန်း, သာမဏေ နှစ်ပါးတို့နှင့်လည်း။ သာဓာရဏတ္တာ၊ ဆက်ဆံသောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ သိက္ခံအပစ္စက္ခာယစသောဝါကျ၌။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ သံဝါသတ္ထေနကော၊ သံဝါသတ္ထေနကေသည်။ န ဟောတိယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ပါရာဇိကံ သမာပန္နော၊ ပါရာဇိကသို့ရောက်သော။ သာမဏေရောပိ၊ သာမဏေသည်လည်း။ သာမဏေရပဋိညာယ၊ သာမဏေဟုဝန်ခံခြင်းကို။ အပရိစ္စတ္တတ္တာ၊ မစွန့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သံဝါသတ္ထေနကော၊ သံဝါသတ္ထေနကေသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ သောဘတီတိ သမ္မဋိစ္ဆိတွာတိ၊ သောဘတီတိ သမ္မဋိစ္ဆိတွာဟူသည်ကား။ ကာသာဝဓာရဏေ၊ သင်္ကန်းကို ဆောင်ခြင်း၌။ ဓုရံ၊ ဝန်ကို။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချ၍။ ဂိဟိဘာဝံ၊ လူ၏အဖြစ်ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ၊ ဝန်ခံ၍။

“ယော ကောစိ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော”တိ၊ ယော ကောစိ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတောဟူသောစကားကို။ သာမဏေရံ၊ သာမဏေကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ မဟာပေဠာဒီသူတိ၊ မဟာပေဠာဒီသုဟူသည်ကား။ ဝိလီဝါဒိမယေသု၊ နှီးစသည်ဖြင့်ပြီးကုန်သော။ ဃရဒွါရေသု၊ အိမ်တံခါးတို့၌။ ဌပိတဘတ္တဘာဇနဝိသေသေသု၊ ထားအပ်သောထမင်းခွက် အထူးတို့၌။ ဧတေန၊ ဤ မဟာပေဠာဒီသုဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝဿဂဏနာဒီနံ၊ ဝါကို ရေတွက်ခြင်း။ အစရှိသည်တို့ကို။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၃၅)

တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ

တိတ္ထိယပက္ကန္တကာဒိကထာသု၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာ အစရှိသည်တို့၌။ တေသံ လိင်္ဂေ အဒိန္နမတ္တေတိ၊ တေသံ လိင်္ဂေ အဒိန္နမတ္တေဟူသည်ကား။ ဝီမံသာဒိအဓိပ္ပါယံ၊ စုံစမ်းလိုခြင်းအစရှိသည်ကို။ ”တိတ္ထိယော ဘဝိဿာမီ”တိ၊ တိတ္ထိယော ဘဝိဿာမိဟူ၍။ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန၊ ဆုံးဖြတ်အပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လိင်္ဂေ၊ အသွင်ကို။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဓာရိတမတ္တေ၊ ဆောင်ကာမျှ၌။ သယမေဝါတိ၊ သယမေဝါဟူသည်ကား။ တိတ္ထိယာနံ၊ တိတ္ထိတို့၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ အဂန္တွာ၊ မသွားမူ၍။ (အာဂန္တွာရှိကြ၏။ မသင့်။) သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုသာလျှင်။ သံဃာရာမေပိ၊ သံဃာအရံ၌လည်း။ ကုသစီဝရာဒီနိ၊ သမန်းကျစ်သင်္ကန်းအစရှိသည်တို့ကို။ နိဝါသေတိ၊ ဝတ်၏။ အာဇီဝကော ဘဝဿာမိ။ ပ။ ဂစ္ဆတီတိ၊ အာဇီဝကော ဘဝဿာမိ။ ပ။ ဂစ္ဆတိဟူသည်ကား။ အာဇီဝကာနံ၊ တက္ကတွန်းတို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ တေသံ၊ ထိုတက္ကတွန်းတို့၏။ ပဗ္ဗဇနဝိဓိနာ၊ ရှင်ပြုသောအစီအရင်ဖြင့်။ “အာဇီဝကော၊ တက္ကဒွန်းသည်။ ဘဝိဿာမီ”တိ၊ ဖြစ်အံ့ဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ တိတ္ထိယဘာဝူပဂမနံ၊ တိတ္ထိအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ သန္နိဋ္ဌာနေ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ ပရိကပ္ပိတတ္တာ၊ ကြံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဒဝါရေ၊ ဖဝါးလှမ်းအကြိမ်၌။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဒုက္ကဋ”န္တိ၊ ဒုက္ကဋ်ဟူသောစကားကို။ ပါဠိယာ၊ ပါဠိ၌။ အဝုတ္တေပိ၊ မဟောသော်လည်း။ မေထုနာဒီသု၊ မေထုန်အစရှိသည်တို့၌။ ဝုတ္တပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋာနုလောမတော၊ ဟောအပ်သော ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋ်နှင့် လျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတေန၊ ဤ ပဒဝါရေ ဒုက္ကဋံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၌ စပ်။) သန္နိဋ္ဌာနဝသေန၊ ဆုံးဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လိင်္ဂေ၊ အသွင်ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆိတေ၊ ဝန်ခံသည်ရှိသော်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတော၊ ထိုဝန်ခံသည်မှ။ ပုရိမပယောဂေ၊ ရှေးပယောဂ၌။ ထုလ္လစ္စယဉ္စ၊ ထုလ္လစ္စည်းကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုအပ်သလျှင်ကတည်း။ ထုလ္လစ္စယက္ခဏေ၊ ထုလ္လစ္စည်းခဏ၌။ နိဝတ္တန္တောပိ၊ နစ်သော ရဟန်းသည်လည်း။ အပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ ဒေသာပေတွာ၊ ဒေသနာကြားစေ၍။ မုစ္စတိ ဧဝ၊ လွတ်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ ယထာ၊ ဤ တိတ္ထိယပက္ကန္တက၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ သံဃဘေဒေပိ၊ သံဃဘေဒက၌လည်းကောင်း။ လောဟိတုပ္ပာဒေပိ၊ လောဟိတုပ္ပာဒ၌လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ပုဗ္ဗပယောဂါဒီသု၊ ပုဗ္ဗပယောဂ အစရှိသည်တို့၌။ (နိ-၂၃၆) ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယပါရာဇိကာ စ၊ ဒုက္ကဋ်, ထုလ္လစ္စည်း, ပါရာဇိကတို့ကိုလည်းကောင်း။ မုစ္စနသီမာ စ၊ လွတ်သော အပိုင်းအခြားကို လည်းကောင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ သာသနဝိရုဒ္ဓါယ၊ သာသနာတော်နှင့် ဆန့်ကျင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤတိတ္ထိယပက္ကန္တကစသည်တို့၌။ အာဒိကမ္မိကာနမ္ပိ၊ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ် တို့အားလည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာယပိ၊ ရှင်ပြုခြင်းငှာလည်း။ အဘဗ္ဗတာဒဿနတ္ထံ ပန၊ မထိုက်သောအဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာကား။ ဧတေစ၊ ထိုတိတ္ထိယပက္ကန္တက, သံဃဘေဒက, လောဟိတုပ္ပါဒကတို့ကိုလည်းကောင်း။ အညေ စ၊ တစ်ပါးသော မာတုဃာတကအစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပါရာဇိကကဏ္ဍေ၊ ပါရာဇိကကဏ္ဍ၌။ ဝိသုံ၊ အသီး။ သိက္ခာပဒေန၊ သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ပါရာဇိကာတိ၊ ပါရာဇိကဟူ၍။ အဒေဿတွာ၊ မပြမူ၍။ ဣခ၊ ဤပဗ္ဗဇ္ဇက္ခန္ဓက၌။ အဘဗ္ဗေသု ဧဝ၊ အဘဗ္ဗတို့၌သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၂၃] “တံ လဒ္ဓိ”န္တိ၊ တံ လဒ္ဓိံဟူသောစကားကို။ တိတ္ထိယဝေသေ၊ တိတ္ထိအသွင်၌။ သေဋ္ဌဘာဝဂ္ဂဟဏမေဝ၊ မြတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ယူခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေသံ တိတ္ထိယာနံ၊ ထိုတိတ္ထိတို့၏။ သဿတာဒိဂ္ဂါဟံ၊ သဿတအစရှိသော အယူကို။ ဂဏှန္တေပိ၊ ယူသော်လည်း။ လိင်္ဂေ၊ အသွင်ကို။ အသမ္ပဋိစ္ဆိတေ၊ ဝန်မခံသည်ရှိသော်။ တိတ္ထိယပက္ကန္တိကော၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တိကေသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ တံ လဒ္ဓိံ၊ ထိုအယူကို။ အဂ္ဂဟေတွာပိ၊ မယူသော်လည်း။ “ဧတေသံ၊ ထိုတိတ္ထိတို့၏။ ဝတစရိယာ၊ ဝတ်ကျင့်တို့သည်။ သုန္ဒရာ”တိ၊ ကောင်းကုန်၏ဟူ၍။ လိင်္ဂံ၊ အသွင်ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆန္တော၊ ဝန်ခံသောသူသည်။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ဧဝ၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တကေမည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေနာတိ၊ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေနာဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုဘာဝေ၊ ရဟန်းအဖြစ်၌။ သာလယတာယ၊ အာလယရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တိတ္ထိယဘာဝူပနမနလဒ္ဓိယာ၊ တိတ္ထိအဖြစ်သို့ ညွတ်သော အယူ၏။ (တိတ္ထိယဘာဝူပဂမနလဒ္ဓိယာလည်း ရှိ၏။ တိတ္ထိအဖြစ်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော အယူ၏ ပေး။) အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧတေန စ၊ ဤ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေနဟူသောပါဌ်ဖြင့်လည်း။ အာပဒါသု၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်။ ကုသစီဝရာဒိ၊ သမန်းကျစ် သင်္ကန်းအစရှိသည်ကို။ ပါရုပန္တဿာပိ၊ ရုံသော ရဟန်းအားလည်း။ နဂ္ဂဿ ဝိယ၊ အဝတ်မရှိသော ရဟန်းကဲ့သို့။ အနာပတ္တိံ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

(နိ-၂၃၇) “ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာ ကထိတော”တိ ဧတ္ထ၊ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာ ကထိတောဟူသောပုဒ်၌။ သံဃဘေဒကောပိ၊ သံဃဘေဒကေကိုလည်း။ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာဝ၊ ပဉ္စင်းရဟန်းဖြင့်သာလျှင်။ ကထိတော၊ ဆိုအပ်၏။ မာတုဃာတကာဒယော ပန၊ မာတုဃာတကအစရှိသည်တို့ကိုသာလျှင်။ အနုပသမ္ပန္နေနာပိ၊ လူသာမဏေဖြင့်လည်း။ ကထိတာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

တိရစ္ဆာနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၁။ ဥဒကသဉ္စာရိကံ၊ ရေ၌ ကျက်စားသော။ မဏ္ဍူကဘက္ခံ၊ ဖားလျှင်အစာရှိသော။ နာဂသရီရံ၊ နဂါးကိုယ်ကို။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ ဝိဿရဘယေနာတိ၊ ဝိဿရဘယေနဟူသည်ကား။ နာဂသရီရံ၊ နဂါးကိုယ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ ဝိရဝနဘယေန၊ မြည်တမ်းဟစ်အော်အံ့သည်မှ စိုးသောကြောင့်။ ကပိမိဒ္ဓါဒီသု၊ မျောက်မျဉ်းအပ်ခြင်း အစရှိသည်တို့၌။ နာဂသရီရံ၊ နဂါးကိုယ်သည်။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တဒုပ္ပတ္တိသီမံ၊ ထိုနဂါးကိုယ်ဖြစ်ခြင်း အပိုင်းအခြားကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ဝိဿဋ္ဌော”တိအာဒိ၊ ဝိဿဋ္ဌောအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

တိရစ္ဆာနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ တိရစ္ဆာနဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

မာတုဃာတကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၂။ အပဝါဟနန္တိ၊ အပဝါဟနံဟူသည်ကား။ သောဓနံ၊ သုတ်သင်ခြင်းကို။ တိရစ္ဆာနာဒိအမနုဿဇာတိကော၊ တိရစ္ဆာန်အစရှိသော လူဇာတ်မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက်။ မနုဿဇာတိကာနညေဝ၊ လူဇာတ်ရှိသော သူတို့၏သာလျှင်။ ပုတ္တေသု၊ သားသမီးတို့၌။ မေတ္တာဒယောပိ၊ မေတ္တာအစရှိသည်တို့သည်လည်း။ တိက္ခဝိသဒါ၊ ထက်မြက် သန့်ရှင်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ လောကုတ္တရဂုဏာ ဝိယ၊ လောကုတ္တရာဂုဏ်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “မနုဿိတ္ထိဘူတာ ဇနိကာ မာတာ”တိ၊ မနုဿိတ္ထိဘူတာ ဇနိကာ မာတာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ မနုဿနညေဝ၊ လူတို့အားသာလျှင်။ ကုသလပ္ပဝတ္တိ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ တိက္ခဝိသဒါ ယထာ၊ ထက်မြက် သန့်ရှင်းသကဲ့သို့။ အကုသလပ္ပဝတ္တိပိ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ တိက္ခဝိသဒါ၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်း၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “သယမ္ပိ မနုဿဇာတိကေနေဝါ”တိအာဒိ၊ သယမ္ပိ မနုဿဇာတိကေနေဝါအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “အာနန္တရိယေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ အာနန္တရိယေနဟူသောပုဒ်၌။ စုတိ (နိ-၂၃၈) အနန္တရံ၊ စုတိ၏အခြားမဲ့၌။ နိရိယေ၊ ငရဲ၌။ ပဋိသန္ဓိဖလံ၊ ပဋိသန္ဓေအကျိုးသည်။ အနန္တရံ နာမ၊ အနန္တရမည်၏။ တသ္မိံ အနန္တရေ၊ ထိုအခြားမဲ့ ငရဲပဋိသန္ဓေ၌။ ဇနကတ္တေန၊ ဖြစ်စေတတ်သော အဖြစ်ဖြင့်။ နိယုတ္တံ၊ ယှဉ်သည်တည်း။ အာနန္တရိယံ၊ အခြားမဲ့ ငရဲပဋိသန္ဓေ၌ ယှဉ်သည်။ တေန၊ ထိုအာနန္တရိယကံဖြင့်။ “ဝေသိယာ ပုတ္တော”တိ၊ ဝေသိယာ ပုတ္တောဟူသောစကားသည်။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ ဥပလက္ခဏမျှသာတည်း။ အတိစာရိနိယာ၊ လွန်ကျူး၍ ကျင့်သော။ ကုလိတ္ထိယာ၊ အမျိုးမိန်းမ၏။ ပုတ္တောပိ၊ သားသည်လည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပိတရံ၊ အဖကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ ဃာတေန္တော၊ သတ်သည်ရှိသော်။ ပိတုဃာတကောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။

[စာမျက်နှာ-၁၂၄] ၁၁၄။ အဝသေသန္တိ၊ အဝသေသံဟူသည်ကား။ အနာဂါမိအာဒိကံ၊ အနာဂါမ်အစရှိသည်ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရဟန္တဃာတက၌။ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အကြင်ဆိုဖွယ်စကားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံဝတ္တဗ္ဗံ၊ ထိုဆိုဖွယ်စကားကို။ မနုဿဝိဂ္ဂဟပါရာဇိကေ၊ မနုဿဝိဂ္ဂဟပါရာဇိက၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။

၁၁၅။ “အယံ သံဃဘေဒကော”တိ၊ အယံ သံဃဘေဒကောဟူသောစကားကို။ ပကတတ္တံ၊ ပကတိသီလရှိသော။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပုဗ္ဗေ ဧဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကသို့။ သမာပန္နော ဝါ၊ ရောက်သောသူသည်လည်းကောင်း။ ဝတ္ထာဒိဒေါသေန၊ ဝတ္ထုအစရှိသောအဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပန္နောပသမ္ပဒေါ ဝါ၊ ပျက်သော ပဉ္စင်းအဖြစ်ရှိသော သူသည်လည်းကောင်း။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဘိန္ဒန္တောပိ၊ သင်းခွဲသော သူသည်လည်းကောင်း။ အနန္တရိယံ၊ အနန္တရိယကံသို့။ နဖုသတိ၊ မရောက်။ သံဃော ပန၊ သံဃာသည်ကား။ ဘိန္နောဝ၊ ကွဲသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ၊ ရှင်အဖြစ်ကိုလည်း။ န ဝါရိတာ၊ မမြစ်အပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

“ဒုဋ္ဌစိတ္တေနာ”တိ၊ ဒုဋ္ဌစိတ္တေနဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ “ဝဓကစိတ္တေနာ”တိ၊ ဝဓကစိတ္တေနဟူ၍။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေတီတိ၊ လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေတိဟူသည်ကား။ တထာဂတဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဝေရီဟိ၊ ရန်သူတို့ကြောင့်။ အဘေဇ္ဇကာယတာယ၊ မပျက်စီးနိုင်သောကိုယ်ရှိတော်မူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည်။ ဗလက္ကာရေန၊ နိုင်ထက်မူသဖြင့်။ စမ္မာဒိဆေဒံ၊ အရေစသည်ဖြတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဗဟိ၊ အပသို့။ လောဟိတံ၊ သွေးကို။ ပဂ္ဃရာပေတုံ၊ ယိုစေခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ အာဝုဓာဒိပ္ပဟာရေန၊ လက်နက်စသည်ခတ်မိခြင်းကြောင့်။ လောဟိတံ၊ သွေးတော်သည်။ ဌာန (နိ-၂၃၉) တော၊ တည်ရာမှ။ စလိတွာ၊ လှုပ်၍။ ကုပ္ပမာနံ၊ ပျက်သည်ဖြစ်၍။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသော အရပ်၌။ သဉ္စိတံ၊ စုဝေးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတ္ထကေန၊ ဤမျှလောက်ဖြင့်။ ပဟာရဒါယကော၊ ပုတ်ခန်ခြင်းကိုပေးသောသူသည်။ လောဟိတုပ္ပာဒကော နာမ၊ လောဟိတုပ္ပာဒကေမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကော ဝိယ၊ အဘယ်သူကဲ့သို့နည်း။ ဒေဝဒတ္ထော ဝိယ၊ ဒေဝဒတ်ကဲ့သို့တည်း။ ဟေတိယံ ဝါ၊ စေတီကိုလည်းကောင်း။ ဗောဓိံ ဝါ၊ ဗောဓိပင်ကိုလည်းကောင်း။ ပဋိမာဒိံ ဝါ၊ ဆင်းတုအစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ ဘိန္နတော၊ ဖျက်ဆီးသောသူအား။ အာနန္တရိယံ၊ အာနန္တရိယကံမူကား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အာနန္တရိယသဒိသံ၊ အာနန္တရိယကံနှင့်အတူ။ မဟာသာဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်ကြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ ဗောဓိရုက္ခဿ၊ ဗောဓိပင်၏။ ဩဇောဟရဏသာခါစေဝ စ၊ ဩဇာယုတ်ပြီးသော အခက်ခြောက်ကိုလည်းကောင်း။ သဓာတုကံ၊ ဓာတ်တော်ရှိသော။ စေတိယံ၊ စေတီကို။ ဗာဓယမာနာ စ၊ ဖျက်ဆီးသောအခက်ကိုလည်းကောင်း။ ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ၊ ဖြတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဖြတ်ရာ၌။ ပုညမေဝ၊ ကောင်းမှုသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

မာတုဃာတကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ မာတုဃာတကာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၆။ ဣတိဥဘတောဗျဉ္ဇနကောတိ၊ ဣတိဥဘတောဗျဉ္ဇနကောဟူသည်ကား။ ဣတ္တိန္ဒြိယယုတ္တော၊ ဣတ္ကိန္ဒြေနှင့်ယှဉ်သော ဥဘတောဗျည်းတည်း။ ဣတရော ပန၊ ပုရိသဥဘတောဗျည်းသည်ကား။ ပုရိသိန္ဒြိယယုတ္တော၊ ပုရိသိန္ဒြေနှင့်ယှဉ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတဿ၊ ထိုဥဘတောဗျည်းအား။ ဘာဝဒွယံ၊ ဣန္ဒြေနှစ်ခုအပေါင်းသည်။ သဟ၊ တကွ။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ယမကေ၊ ဣန္ဒြိယယမိုက်၌။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဒုတိယဗျဉ္ဇနံ၊ ကံလျှင်အဖော်ရှိသော။ အကုသလစိတ္တေနေဝ၊ အကုသိုလ်စိတ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဘာဝဝိရဟိတံ၊ ဣန္ဒြေကင်းသည်ဖြစ်၍။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ပကတိတ္ထိပုရိသာနမ္ပိ၊ ပကတေ့သော မိန်းမယောကျ်ားတို့အားလည်း။ ကမ္မမေဝ၊ ကံသည်သာလျှင်။ ဗျဉ္ဇနလိင်္ဂါနံ၊ နိမိတ်, အသွင်တို့၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဘာဝေါ၊ ဣန္ဒြေသည်။ နကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တဿ၊ ထိုဣန္ဒြေ၏။ (ပစ္စယတ္ထ၌တ္ထ၊ သမ္ဗန်။) ကေနစိ ပစ္စယေန၊ တစ်စုံတစ်ခုသောပစ္စည်းဖြင့်။ ပစ္စယတ္တဿ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်ကို။ ပဋ္ဌာနေ၊ ပဋ္ဌာန်းကျမ်း၌။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သော (နိ-၂၄၀) ကြောင့်တည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဘာဝသဟိတာနံ ယေဝ၊ ဣန္ဒြေနှင့်တကွဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားသာလျှင်။ ဗျဉ္ဇနလိင်္ဂါနံ၊ နိမိတ်, အသွင်တို့၏။ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုပြခြင်းငှာ။ အဋ္ဌကထာသု၊ အဋ္ဌကထာတို့၌။ “ဣတ္တိန္ဒြိယံပဋိစ္စ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနီ”တိ အာဒိနာ၊ ဣတ္တိန္ဒြိယံပဋိစ္စ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနီအစရှိသည်ဖြင့်။ ဣန္ဒြိယံ၊ ဣန္ဒြေကို။ ဗျဉ္ဇနကာရဏတ္တေန၊ နိမိတ်၏အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤဥဘတောဗျည်း၌ကား။ အကုသလဗလေန၊ အကုသိုလ်၏အစွမ်းကြောင့်။ ဣန္ဒြိယံ၊ ကို။ ဝိနာပိ၊ ကြဉ်၍လည်း။ ဗျဉ္ဇနံ၊ နိမိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ယောက်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧသံ ဥလတောဗျဉ္ဇနကာနံ၊ ထိုဥဘဘောဗျည်းတို့အား။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဣတ္ထိယာ၊ မိန်းမ၌။ ရာဂေါ၊ တပ်ခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ပုရိသဗျဉ္ဇနံ၊ ပုရိသနိမိတ်သည်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတရံ၊ ဣတ္ထိနိမိတ်သည်။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဖုံးကွယ်၏။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ပုရိသေ၊ ယောကျ်ား၌။ ရာဂေါ၊ ရာဂသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ [စာမျက်နှာ-၁၂၅] ဣတ္ထိဗျဉ္ဇနံ၊ ဣတ္ထိနိမိတ်သည်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတရံ၊ ပုရိသနိမိတ်သည်။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဖုံးကွယ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့အပ်၏။ တတ္ထ ဝိစာရဏက္ကမောတိ၊ တတ္ထ ဝိစာရဏက္ကမောဟူသည်ကား။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဧဝ၊ ပဋိသန္ဓေခဏ၌သာလျှင်။ ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂါနမ္ပိ၊ ဣတ္ထိလိင်, ပုလ္လိင်တို့၏လည်း။ ပါတုဘာဝပ္ပကာသကေ၊ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကိုပြတတ်သော။ ကုရုန္ဒိဝစနေ၊ ကုရုန္ဒိစကား၌။ အယုတ္တတာပကာသနတ္ထံ၊ မသင့်သောအဖြစ်ကိုပြခြင်းငှာ။ အတ္ထဝိစာရဏက္ကမော၊ အနက်ကိုစိစစ်ခြင်းအစဉ်ကို။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ၊ အဋ္ဌသာလိနိ၌။ “ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိပန ဣန္ဒြိယံ ပဋိစ္စပဝတ္တေ သမုဋ္ဌိတာနီ”တိ အာဒိ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိပန ဣန္ဒြိယံ ပဋိစ္စပဝတ္တေ သမုဋ္ဌိတာနီအစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဿ၊ ထိုသူအား။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်၏အဖြစ်သည်။ နေဝ အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။ ယော စ၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ ပဋိက္ခိတ္တေ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ အဘဗ္ဗေ၊ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို လည်းကောင်း။ ဘဗ္ဗေ စ ပုဂ္ဂလေ၊ ဟတ္ထစ္ဆိန္နစသော ဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ပဗ္ဗာဇေတိ, ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ခံငြားအံ့။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ အဇ္ဇာနန္တဿ၊ မသိသော ရဟန်းအား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဥဘတောဗဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၄၁)

အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၁၇။ အနုပဇ္ဈာကာဒိဝတ္ထူသု၊ အနုပဇ္ဈာယဝတ္ထု အစရှိသည်တို့၌။ “သိက္ခာပဒံ အပညတ္တ”န္တိ၊ သိက္ခာပဒံ အပညတ္တံဟူသောစကားကို။ “န ဘိက္ခဝေ အနုပဇ္ဈာယကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော”တိ၊ န ဘိက္ခဝေ အနုပဇ္ဈာယကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဣဓေဝ၊ ဤ ပဗ္ဗဇ္ဇက္ခန္ဓက၌သာလျှင်။ ပညာဝိယမာနသိက္ခာပဒံ၊ ပညတ်အပ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတီ”တိ ဣဒံ၊ ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတိဟူသောစကားကို။ ဥပဇ္ဈာယာဘာဝေပိ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မရှိသော်လည်း။ “ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေ က္ခော ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ”တိ၊ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေ က္ခော ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနဟူ၍။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ အဝိဇ္ဇမာနဿာပိ၊ ထင်ရှားမရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ မတဿ ဝါ၊ သေသောဥပဇ္ဈာယ်၏လည်းကောင်း။ ဝိဗ္ဘမန္တဿ ဝါ၊ လူထွက်သော ဥပဇ္ဈာယ်၏လည်းကောင်း။ ပုရာဏဥပဇ္ဈာယဿ၊ လူထွက်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဟောင်း၏ လည်းကောင်း။ နာမေန၊ အမည်ဖြင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဉတ်ကမ္မဝါစာတို့၌။ ဥပဇ္ဈာယကိတ္တနယော၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကြားခြင်းကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပဇ္ဈာယကိတ္တနံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကြားခြင်းကို။ ယဒိန ကရေယျ၊ အကယ်၍ မပြုငြားအံ့။ “ပုဂ္ဂလံ န ပရာမသတီ”တိ၊ ပုဂ္ဂလံ န ပရာမသတိဟူ၍။ ဝုတ္တကမ္မဝိပတ္တိ ဧဝ၊ ဆိုအပ်သော ကမ္မဝိပတ္တိသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အနုပဇ္ဈာယက”န္တိ၊ အနုပဇ္ဈာယ်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ အဋ္ဌကထာ၌လည်း။ “ဥပဇ္ဈာယံ အကိတ္တေတွာ”တိ၊ ဥပဇ္ဈာယံ အကိတ္တေတွာဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုပဲ။ “ဥပဇ္ဈာယံအဂါဟာပေတွာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝိရဟိတံ'' ဣစ္စေဝ၊ ဥပဇ္ဈာယံအဂါဟာပေတွာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဥပဇ္ဈာယဝိရဟိတံဟူ၍သာလျှင်။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သံဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာတိ၊ သံဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာဟူသည်ကား။ “အယံ ဣတ္ထန္နာမော သံဃဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ သံဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာ”တိ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမော သံဃဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ သံဃေန ဥပဇ္ဈာယေနာဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ သံဃမေဝ၊ သံဃာကိုသာလျှင်။ ဥပဇ္ဈာယံ ကိတ္တေတွာ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကြား၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ “ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယေနာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယ်ဟူသောပုဒ်၌လည်း။ “အယံ ဣတ္ထန္နာမောဂဏဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိအာဒိနာ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမောဂဏဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောအစရှိသည်ဖြင့်။ ယောဇနာ၊ ယောဇနကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တေပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ ကမ္မံ၊ သည်။ န ကုပ္ပတိ ဧဝ၊ မပျက်သလျှင်ကတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဒုက္ကဋေဿဝ၊ ဒုက္ကဋ်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ကြောင့်တည်း။ အညထာ၊ (နိ-၂၄၂) ကမ္မကောပ အဖြစ်သည် ရှိသော်။ “သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော”တိ၊ သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နောဟူ၍။ ဝဒေယျ၊ ဟောရာ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သံဃေနာ”တိအာဒိ၊ သံဃေနအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ပဏ္ဍကာဒီဟိ၊ ပဏ္ဍုက်အစရှိကုန်သော။ ဥပဇ္ဈာယေဟိ၊ ဥပဇ္ဈာယ်တို့ဖြင့်။ ကရိယမာနေသု၊ ပြုအပ်ကုန်သော။ ကမ္မေသု၊ ကံတို့၏။ ပဏ္ဍကာဒိကေ၊ ပဏ္ဍုက်အစရှိသည်တို့ကို။ ဝိနာဝ၊ ကြဉ်၍သာလျှင်။ ပဉ္စဝဂ္ဂါဒိဂဏော၊ ပဉ္စဝဂ်စသော ဂိုဏ်းသည်။ ယဒိ ပူရတိ၊ အကယ်၍ပြည့်သည်ဖြစ်အံ့။ ကမ္မံ၊ သည်။ န ကုပ္ပတိ၊ မပျက်။ ဣတရထာ၊ ဂိုဏ်းမပြည့်သည်ရှိသော်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၂၆] ၁၁၈။ အပတ္တစီဝရဝတ္ထူသုပိ၊ အပတ္တစီဝရဝတ္ထုတို့၌လည်း။ ပတ္တစီဝရာနံ၊ သပိတ်သင်္ကန်းတို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ “ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ”န္တိ၊ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံဟူ၍။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာကို။ သာဝိတတ္တာ၊ ကြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မကောပံ၊ ကံပျက်ခြင်းကို။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတရထာ၊ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစိဝရံ၊ ဟု မရွတ်သည်ရှိသော်။ သာဝနာယ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ဟာပနတော၊ ယုတ်စေခြင်းကြောင့်။ ကမ္မကောပေါ ဧဝ၊ ကံပျက်ခြင်းသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ပဌမံ၊ လက်ဦးစွာ။ အနုညာတကမ္မဝါစာယ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နာ ဝိယ၊ ပဉ္စင်းခံသော သူတို့ကဲ့သို့။ ဣဒါနိပိ၊ ယခုအခါ၌လည်း။ ‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ' န္တိ၊ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ကမ္မဝါစာယ၊ မပြည့်စုံသော ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နာပိ၊ ပဉ္စင်းခံသော သူတို့သည်လည်း။ သုပသမ္ပန္နာ ဧဝ၊ ကောင်းစွာ ပဉ္စင်းဖြစ်ကုန်သည်လျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အနုညာတကာလတော၊ ခွင့်ပြုတော်မူသော အခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အပရာမသနံ၊ မသုံးသပ်ခြင်းသည်။ သာဝနာယ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ဟာပနဝိပတ္တိ ဧဝ၊ ယုတ်စေ၍ ပျက်စီးခြင်းသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ “ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ”တိ ပဒဿ၊ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိဟူသောပုဒ်ကို။ ဟာပနေ ဝိယ၊ ယုတ်စေခြင်း၌ကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တမ္ပိ၊ ထိုဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဟူသောပုဒ်ကိုလည်း။ ပစ္ဆာ၊ (နိ-၂၄၃) နောက်မှ။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ “သံဃံ တန္တေ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမီ”တိအာဒိဝါကေန၊ သံဃံ တန္တေ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိအစရှိသောစကားဖြင့်။ အယာစေတွာ၊ မတောင်းပန်ပဲ။ တမ္ပိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း။ ဥပသမ္ပာဒေန္တော၊ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းသည်။ “အယံ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ”တိ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိဟူ၍။ ဝတွာဝ၊ ဆို၍သာလျှင်။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ယဒိ ကရောတိ၊ အကယ်၍ပြုအံ့။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ သုကတမေဝ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ နော စေကရောတိ၊ အကယ်၍ ''အယံ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ'' ဟုဆို၍မပြုသည်ဖြစ်အံ့။ ဝိပန္နံ၊ ပျက်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သဗ္ဗပစ္ဆာ၊ အလုံးစုံတို့၏ နောက်၌။ အနုညာတကမ္မဝါစတော၊ ခွင့်ပြုအပ်သော ကမ္မဝါစာမှ။ ကိဉ္စိပိ၊ တစ်ခုကိုလည်း။ ပရိဟာပေတုံ၊ ယုတ်စေခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ သာဝနာယဟာပနမေဝ၊ ကမ္မဝါစာကို ယုတ်စေခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညေဝါ ဘိက္ခူ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဒါတုကာမာ၊ ပေးလိုကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဗန္ဓော၊ စာစပ်တည်း။

အနာမဌပိဏ္ဍပါတန္တိ၊ အနာမဌပိဏ္ဍပါတံဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ လဒ္ဓဘိက္ခတော၊ ရသောဆွမ်းမှ။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂံ၊ မယူအပ်သောအဦးရှိသော။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ဆွမ်းကို။ “သာမဏေရဘာဂသမကော”တိ ဧတ္ထ၊ သာမဏေရဘာဂသမကောဟူသောပုဒ်၌။ သာမဏေရာနမ္ပိ၊ သာမဏတို့အားလည်း။ အာမိသဘာဂဿ၊ အာမိသအဖို့ကို။ သမကမေဝ၊ အမျှသာလျှင်။ ဒိယျမာနတ္တာ၊ ပေးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ သာမဏေရဘာဂေါ နာမ၊ သာမဏေအဖို့မည်သည်။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကားမရှိ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မရှိသော်လည်း။ (ထည့်) ပတ္တစီဝရပရိကမ္မမတ္တံ၊ သပိတ်သင်္ကန်းကိုပြုပြင်ကာမျှ။ ပဋိလဒ္ဓပဗ္ဗဇ္ဇိကာယ၊ ရအပ်သောရှင်အဖြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေ ပဏ္ဍုပလာသာ၊ ဤရှင်လောင်းတို့သည်။ သာမဏေရသဒိသာ၊ သာမဏေနှင့်တူကုန်၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှာ။ ဧဝံ၊ ဤသို့ သာမဏေရဘာဂသမကော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ နိယတာသန္နပဗ္ဗဇ္ဇေဿဝ၊ မြဲသောနီးသော ရှင်ပြုခြင်းရှိသောသူအားသာလျှင်။ အယံ ဘာဂေါ၊ ဤသာမဏေနှင့်မျှသောအဖို့ကို။ ဒီယတိ၊ ပေးအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ယာဝ ပတ္တော ပစ္စတီ”တိအာဒိ၊ ယာဝ ပတ္တော ပစ္စတိအရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အာမိသဘာဂေါ”တိ၊ အာမိသဘာဂေါဟူသောစကားကို။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော။ သံဃဘတ္တဉ္စ၊ သံဃဘတ်ကိုလည်းကောင်း။ တတြုပ္ပါဒဉ္စ၊ ထိုကျောင်း၌ဖြစ်သော အာမိသာကိုလည်း (နိ-၂၄၄) ကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒါယကာနံ၊ ဒါယကာတို့၏။ ဂေဟေသု၊ အိမ်တို့၏။ တေဟိ၊ ထိုဒါယကာတို့သည်။ ဒိယျမာနံ၊ လှူအပ်သော အာမိသကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဒါယကာ၊ ဒါယကာတို့သည်။ ဝိပ္ပဋိသာရိနော၊ နှလုံးမသာယာရှိကုန်သည်။ ဟောန္တီတိ၊ ဖြစ်တတ်ကုန်၏ ဟူ၍။ သလာကဘတ္တာဒိ၊ စာရေးတံဆွမ်း အစရှိသည်ကို။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ (ထည့်) ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ “ဘေသဇ္ဇ”န္တိ အာဒိနာ ပန၊ ဘေသဇ္ဇံအစရှိသောပါဌ်ဖြင့်ကား။ ဂိဟီနံ၊ လူတို့အား။ ဘေသဇ္ဇကရဏာဒိဒေါသော၊ ဆေးကုခြင်းအစရှိသော အပြစ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤရှင်လောင်းပဉ္စင်းလောင်း၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၂၇] ၁၁၉။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထူသု၊ ဟတ္ထစ္ဆိန္နအစရှိသော ဝတ္ထုတို့၌။ “ကဏ္ဏမူလေ”တိ၊ ကဏ္ဏမူလေဟူသောစကားကို။ သကလဿ၊ အလုံးစုံသော။ ကဏ္ဏဿ၊ နား၏။ ဆေဒံ၊ ပြတ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကဏ္ဏသက္ခလိကာယာတိ၊ ကဏ္ဏသက္ခလိကာယဟူသည်ကား။ ကဏ္ဏစူဠိကာယ၊ နားရွက်၏။ ကဿ ပနကဏ္ဏာဝိဒ္ဓေတိ၊ ကဿ ပနကဏ္ဏာဝိဒ္ဓေဟူသည်ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ကုဏ္ဍလာဒိဋ္ဌပနစ္ဆိဒ္ဒံ၊ နားတောင်းစသည်ကို ပန်ရာဖြစ်သော အပေါက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုအပေါက်သည်။ သင်္ဃဋနက္ခမံ၊ စပ်ခြင်းငှာခံ့၏။ အဇပဒကေတိ၊ အဇပဒကေဟူသည်ကား။ အဇပဒနာသိကဋ္ဌိကောဋိယံ၊ ဆိတ်ခြင်းသဏ္ဌာန်ရှိသောနှာခေါင်းရိုး၏ အစွန်း၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတော၊ ထိုဆိတ်ခြေ သဏ္ဌာန်ရှိသော နှာခေါင်းရိုးအစွန်းမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ န ဝိစ္ဆိန္ဒတိ၊ မပြတ်။ “သက္ကာဟောတိ သန္ဓေတု”န္တိ၊ သက္ကာဟောတိ သန္ဓေတုံဟူသောစကားကို။ အဝိရူပသန္ဓာနံ၊ အဆင်းမပျက်မူ၍ စပ်မိခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိရူပံ ပန၊ အဆင်းပျက်သော စပ်မိခြင်းသည်ကား။ ပရိသဒူသကတံ၊ ပရိသဒူသကအဖြစ်သို့။ အာပါဒေတိ၊ ရောက်စေ၏။

ခုဇ္ဇသရီရောတိ၊ ခုဇ္ဇသရီရောဟူသည်ကား။ ဝင်္ကသရီရော၊ ကောက်သော ကိုယ်ရှိသည်တည်း။ ယဿ ဘဂဝတော၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား။ ဗြဟ္မုနော၊ ဗြဟ္မာမင်း၏။ ဂတ္တံ (နိ-၂၄၅) ဝိယ၊ ကိုယ်ကဲ့သို့။ ဥဇုကံ၊ ဖြောင့်မတ်သော။ ဂတ္တံ၊ ကိုယ်တော်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သော ဘဂဝါ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဗြဟ္မုဇ္ဇုဂတ္တော၊ မည်၏။ ဘဂဝါ၊ ကိုရ၏။

ပရိဝဋုမောတိ၊ ပရိဝဋုမောဟူသည်ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ပရိဝဋ္ဋော၊ လုံးသော။ ကာယော၊ ကိုယ်တည်း။ ဧတေန၊ ဤပရိဝဋုမောဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဧဝ ရူပါဧဝ၊ ဤသို့မြေဘုတ်နှင့်တူသော သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါမနကာ၊ ကွသောသူတို့သည်။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ မအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

“ကူဋကူဋသီသော”တိ၊ ကူဋကူဋသီသောဟူ၍။ အနေကေသု၊ များစွာကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ ပိဏ္ဍိကမံသတံ၊ ရအပ်သော အသားစိုင်ရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ အာမေဍိတံ၊ အာမေဍိတ်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “တာလဖလပိဏ္ဍိသဒိသေနာ”တိ၊ တာလဖလပိဏ္ဍိသဒိသေနဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ တာလဖလာနံ၊ ထန်းသီးတို့၏။ မဉ္ဇရီ၊ သီးတံသည်။ ပိဏ္ဍိ နာမ၊ ပိဏ္ဍိမည်၏။ အနုပုဗ္ဗတနုကေန သီသေနာတိ၊ အနုပုဗ္ဗတနုကေန သီသေနဟူသည်ကား။ စေတိယထူပိကာ ဝိယ၊ စေတီထီးကဲ့သို့။ မမေန ကိသေန၊ အစဉ်သဖြင့် ကျုံသော။ သီသေန၊ ဦးခေါင်းဖြင့်။ ထူလဝေဠုပဗ္ဗံ ဝိယ၊ ကြီးသော ဝါးဆစ်ဖုကဲ့သို့။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ၊ အရင်းမှစ၍။ ယာဝ ပရိယောသာနံ၊ ဆုံးသည်တိုင်အောင်။ သမထူလေန၊ အညီအညွတ် ကြီးသော။ ဥစ္စေန၊ မြင့်သော။ သီသေန၊ ဦးခေါင်းနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသော သူသည်။ နာဠိသီသော နာမ၊ နာဠိသီသေမည်၏။ ကပိသီသောတိ၊ ကပိသီသေဟူသည်ကား။ ဂဇ္ဇမတ္ထကံ ဝိယ၊ ဆင်ဦးကင်းကဲ့သို့။ ဒွိဓာ ဘိန္နသီသော၊ နှစ်ဖြာကွဲသော ဦးခေါင်းရှိသည်တည်း။ “ပါဏကေဟီ”တိအာဒိ၊ ပါဏကေဟိအစရှိသောစကားသည်။ “ကဏ္ဏိကကေသော ဝါ”တိဣမဿ၊ ကဏ္ဏိကေသော ဝါဟူသောပုဒ်၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ မက္ကဋေဿဝ၊ မျောက်ကဲ့သို့။ နဠာဋေပိ၊ နဖူး၌လည်း။ ကေသာနံ၊ ဆံတို့၏။ ဥဋ္ဌိတဘာဝံ၊ ပေါက်သောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “သီသလောမေဟီ”တိအာဒိ၊ သီသလောမေဟိအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

မက္ကဋဘမုကောတိ၊ မက္ကဋဘမုကောဟူသည်ကား။ နဠာဋလောမေဟိ၊ နဖူးမွေးတို့နှင့်။ အဝိဘတ္တလောမဘမုကော၊ မျက်မှောင်မွေးကို မဝေဖန် အပ်သည်တည်း။ အက္ခိစက္ကလေဟီတိ၊ အက္ခိစက္ကလေဟိဟူသည်ကား။ ကဏှမဏ္ဍလေဟိ၊ မျက်နက်ဝန်းတို့ဖြင့်။ ကေကရောတိ၊ ကေကရောဟူသည်ကား။ တိရိယံ ပဿနကော၊ ဖီလာကြည့်သော သူ (နိ-၂၄၆) တည်း။ ဥဒကတာရကာတိ၊ ဥဒကတာရကာဟူသည်ကား။ ဩလောကေန္တာနံ၊ ကြည့်သောသူတို့၏။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ ပဋိဗိမ္ဗိကစ္ဆာယာ၊ အရိပ်အရောင်တည်း။ ဥဒကပုဗ္ဗုဠှန္တိ၊ ရေပွက်ဟူ၍။ ကေစိ၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အက္ခိတာရကာတိ၊ အက္ခိတာရကာဟူသည်ကား။ အဘိမုခေ၊ ရှေးရှုဖြစ်သော အရပ်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်သောသူတို့၏။ ဆာယာ၊ အရိပ်တည်း။ အက္ခိကဏကာတိပိ၊ မျက်ဆူးဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အတိပိင်္ဂလက္ခီတိ၊ အတိပိင်္ဂလက္ခီဟူသည်ကား။ မဇ္ဇာရက္ခိ၊ ကြောင်သော မျက်စိရှိသည်တည်း။ မဓုပိင်္ဂလန္တိ၊ မဓုပိင်္ဂလံဟူသည်ကား။ မဓုဝဏ္ဏံ၊ ပျားကောင်ကဲ့သို့ အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ပိင်္ဂလံ၊ ကြောင်သညတည်း။ “နိပ္ပခုမက္ခိ”တိဧတ္ထ၊ နိပ္ပခုမက္ခိဟူသောပုဒ်၌။ ပခုမသဒ္ဒေါ၊ ပခုမသဒ္ဒါသည်။ အက္ခိဒလလောမေသု၊ မျက်တောင်မွေးတို့၌။ နိရူဠှော၊ ထင်၏။ တဒဘာဝါ၊ ထိုမျက်တောင်မွေး၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိပခုမက္ခိ၊ နိပခုမက္ခိမည်၏။ အက္ခိပါကေနာတိ၊ အက္ခိပါကေနဟူသည်ကား။ အက္ခိဒလပရိယန္တေသု၊ မျက်တောင်အဆုံးတို့၌။ ပူတိဘာဝါပဇ္ဇနရောဂေန၊ ပုပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေတတ်သော မျက်ခမ်းစပ်ရောဂါဖြင့်။

[စာမျက်နှာ-၁၂၈] စိပိဋနာသိကောတိ၊ စိပိဋနာသိကောဟူသည်ကား။ အနုန္နတနာသိကော၊ မတက်ကြွသော နှာခေါင်းရှိသည်တည်း။ ဝါ၊ ပိန်သော နှာခေါင်းရှိသည်တည်း။ ပဋင်္ဂမဏ္ဍူကောနာမ၊ ပဋင်္ဂမဏ္ဍူကောမည်သည်ကား။ မဟာမုခမဏ္ဍူကော၊ ခံတွင်းအဝကျယ်သော ဖားတည်း။ ဘိန္နမုခေါတိ၊ ဘိန္နမုခေါဟူသည်ကား။ ဥပက္ကမုခပရိယောသာနော၊ ကွဲသော ခံတွင်းအဆုံးရှိသည်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သဗ္ဗဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ဝိဝဋမုခေါ၊ ပွင့်သောခံတွင်းရှိသည်တည်း။ ဝင်္ကမုခေါတိ၊ ဝင်္ကမုခေါဟူသည်ကား။ ဧကပေဿ၊ တစ်ခုသော နံပါး၌။ အပက္ကမ္မ၊ ဖဲ၍။ ဌိတဟေဋ္ဌိမဟနုကဋ္ဌိကော၊ တည်သော အောက်မေးရိုးရှိသည်တည်း။ ဩဋ္ဌစ္ဆိန္နကောတိ၊ ဩဋ္ဌစ္ဆိန္နကောဟူသည်ကား။ ဥဘောသု ဩဋ္ဌေသု၊ နှုတ်ခမ်းနှစ်ဘက်တို့တွင်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော နှုတ်ခမ်း၌။ ဇာတိယာ ဝါ၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ ဝါ၊ နောက်၌ လည်းကောင်း။ သတ္ထာဒိနာ၊ ဓားအစရှိသည်ဖြင့်။ အပနီတမံသေန၊ ပယ်အပ်သော အသားရှိသော။ ဩဋ္ဌေန၊ နှုတ်ခမ်းဖြင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်တည်း။ ဧဠမုခေါတိ၊ ဧဠမုခေါဟူသည်ကား။ နိစ္စပဂ္ဃရိတလာလာမုခေါ၊ အမြဲတံတွေးယိုသော ခံတွင်းရှိသည်တည်း။

ဘိန္နဂလောတိ၊ ဘိန္နဂလောဟူသည်ကား။ အဝနတဂတော၊ ညွတ်သော လည်ရှိသည်တည်း။ ဘိန္နဉ္ဇရောတိ၊ ဘိန္နဉ္ဇရောဟူသည်ကား။ အတိနိန္နဥရမဇ္ဈော၊ အလွန်ချိုင့် (နိ-၂၄၇) သောရင်လယ်ရှိသည်တည်း။ ဘိန္နပိဋ္ဌိပိ၊ ဘိန္နပိဋ္ဌိသည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ “သဗ္ဗေဉ္စတ”န္တိ၊ သဗ္ဗေဉ္စတံဟူသောစကားကို။ “ကစ္ဆုဂတ္တော”တိအာဒိံ၊ ကစ္ဆုဂတ္တောအစရှိသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤကစ္ဆုဂတ္တောစသည်၌လည်း။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ကုဋ္ဌာဒီသု၊ ကုဋ္ဌစသည်တို့၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဝိနိစ္ဆယော”တိအာဒိ၊ ဝိနိစ္ဆယောအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဝါတဏ္ဍိကောတိ၊ ဝါတဏ္ဍိကောဟူသည်ကား။ အဏ္ဍဝါတရောဂေန၊ လိင်ဥရောင်သောအနာသည်။ ဥဒ္ဓတဗီဇဏ္ဍကောသေန၊ ထုတ်အပ်သော ဝှေးစေ့ရှိသောဝှေးအိမ်နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်တည်း။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ နိဝါသနေန၊ သင်းပိုင်နှင့်။ ပဋိစ္ဆန္နမ္ပိ၊ ဖုံးလွှမ်းသော်လည်း။ ဥန္နတံ၊ မြင့်မြင့်။ ဝါ၊ ဖောင်းရရောင်း။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ သောစ၊ ထိုသူကိုလည်း။ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ရှင်မပြုအပ်။ ဝိကဋောတိ၊ ဝိကဋောဟူသည်ကား။ တိရိယံဂမနပါဒေါ၊ ဖီလာသွားသော ခြေရှိသည်တည်း။ စင်္ကမတော၊ စင်္ကြံသွားသော။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏။ ဇာဏုကာ၊ မြင်းခေါင်းတို့သည်။ ဗဟိ၊ အပသို့။ နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ ထွက်ကုန်၏။ သင်္ဃာဋောတိ၊ သင်္ဃာဋောဟူသည်ကား။ ပစ္ဆတော၊ နောက်သို့။ ပရိဝတ္တနကပါဒေါ၊ ပြန်သော ခြေရှိသည်တည်း။ စင်္ကမတော၊ စင်္ကြံသွားသော။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏။ ဇာဏုကာ၊ မြင်းခေါင်းတို့သည်။ အန္တော၊ အတွင်းသို့။ ပဝိသန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ မဟာဇင်္ဃော၊ ကြီးသောမြင်းခေါင်းရှိသူတည်း။ မဟာပါဒေါတိ၊ မဟာပါဒေါဟူသည်ကား။ မဟန္တေန၊ ကြီးသော။ ပါဒတလေန၊ ခြေဖဝါးအပြင်နှင့်။ ယုတ္တော၊ ယှဉ်သည်တည်း။ ပါဒဝေမဇ္ဈေတိ၊ ပါဒဝေမဇ္ဈေဟူသည်ကား။ ပိဋ္ဌိပါဒဝေမဇ္ဈေ၊ ခြေဖမိုးအလယ်၌။ ဧတေန၊ ထိုပါဒဝေမဇ္ဈေဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဂ္ဂပါဒေါ စ၊ ခြေဖျားသည်လည်းကောင်း။ ပဏှိ စ၊ ဖနောင့်သည်လည်းကောင်း။ သဒိသော၊ တူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

“မဇ္ဈေသင်္ကုဋိတပါဒတ္တာ”တိ၊ မဇ္ဈေသင်္ကုဋိတပါဒတ္တာဟူသောစကားသည်။ ကုဒဏ္ဍပါဒကာယ၊ လေးကိုင်းကဲ့သို့ အခြေရှိသောအဖြစ်၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ “အဂ္ဂေ သင်္ကုဋိတပါဒတ္တာ”တိ၊ အဂ္ဂေ သင်္ကုဋိတပါဒတ္တာဟူသောစကားသည်။ ကုဒဏ္ဍပါဒတာယ၊ လေးကိုင်းကဲ့သို့ ခြေရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ကုဏ္ဍပါဒတာယ၊ ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။) သကုဏပါဒေဿဝ၊ ငှက်ခြေကဲ့သို့။ ဂမန (နိ-၂၄၈) ဝိဘာဝနံ၊ သွားသညကို ထင်စွာပြကြောင်းတည်း။ ဝိဋ္ဌိပါဒဂ္ဂေန စင်္ကမန္တောတိ၊ ဝိဋ္ဌိပါဒဂ္ဂေန စင်္ကမန္တောဟူသည်ကား။ “ပါဒဿ ဗာဟိရန္တောနာတိ စ၊ ပါဒဿ ဗာဟိရန္တောနဟူ၍လည်းကောင်း။ အဗ္ဘန္တရေနာ'' တ စ၊ အဗ္ဘန္တရေနဟူ၍လည်းကောင်း။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ ပါဒတလဿ၊ ခြေဖဝါးအပြင်၏။ ဥဘောဟိ ပရိယန္တေဟိ၊ နှစ်ဘက်သောအစွန်းတို့ဖြင့်။ စင်္ကမနံ၊ စင်္ကြံသွားခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

မမ္မနန္တိ၊ မမ္မနံဟူသည်ကား။ ဌာနကရဏဝိသုဒ္ဓယာ၊ ဌာန်ကရိုဏ်း စင်ကြယ်ခြင်း၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အယုတ္တက္ခရဝစနံ၊ မသင့်သောအက္ခရာစကားရှိသော သူတည်း။ (အဖုဋ္ဌက္ခရဝစနံ၊ လည်းရှိ၏။ မထင်သောအက္ခရာစကားရှိသော သူတည်းပေး။) ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝစနာနုကရဏေန၊ စကားအတုအယောင် ပြုခြင်းကြောင့်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ မမ္မနော၊ တငတ်ငတ် စကားရှိသော သူဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ကရဏသမ္ပန္နောပိ၊ ကရိုဏ်းနှင့်ပြည့်စုံသော်လည်း။ ဧကမေဝက္ခရံ၊ တစ်လုံးသော အက္ခရာကိုပင်လျှင်။ ဟိက္ကာယ၊ မလင်းသော အသံဖြင့်(ဟိက္ကအဗျတ္တသဒ္ဒေ၊ ဓာတ်နတ်။) ဗဟုသော၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝဒတိ၊ ရွတ်၏။ သောပိ၊ ထိုသူကိုလည်း။ ဣဓေဝ၊ ဤမမ္မန၌သာလျှင်။ သင်္ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ယော ဝါပန၊ အကြင်သူသည်ကား။ ဟိက္ကံ၊ ပုဒ်ဗျည်း မထင်သောအသံကို။ နိဂ္ဂဟေတွာပိ၊ နှိပ်၍လည်း။ အနာမေဍိတက္ခရမေဝ၊ မလပ်သော မလစ်သောအက္ခရာရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သိလိဋ္ဌဝစနံ၊ ပြေပြစ်သော စကားကို။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ သမတ္ထော၊ စွမ်းနိုင်၏။ သော၊ ထိုသူကို။ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ရှင်ပြုအပ်၏။

အာပတ္တိတောန မုစ္စတီတိ၊ အာပတ္တိတောန မုစ္စတိဟူသည်ကား။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ကရောန္တောဝ၊ ရှင်ပြုသောရဟန်းသည်သာလျှင်။ န မုစ္စတီ၊ မလွတ်။ ဇီဝိတန္တရာယာဒိအာပဒါသု၊ ဇီဝိတန္တရာယ်အစရှိသော ဘေးရန်တို့ကြောင့်။ အရုစိယာ၊ အလိုမရှိပဲ။ ကာယသာမဂ္ဂိံ၊ ကယာသာမဂ္ဂီကို။ ဒေန္တဿ၊ ပေးသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ အပ္ပတောဩသာရဏန္တိ၊ အပ္ပတောဩသာရဏံဟူသည်ကား။ ဩသာရဏာယ၊ သွင်းခြင်းငှာ။ အနရဟော၊ မထိုက်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၄၉)

အလဇ္ဇိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၂၉] ၁၂၀။ နိဿယပဋိသံယုတ္ထဝတ္တူသု၊ နိဿရည်းနှင့် စပ်သောဝတ္ထုတို့၌။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့နှင့်။ သမာနော၊ တူသော။ ဘာဂေါဒိဋ္ဌိသီလာဒိဂုဏကောဋ္ဌာသော၊ အယူ, သီလအစရှိသော ဂုဏ်အဖို့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဘိက္ခုသဘာဂေ၊ ဘိက္ခုသဘာဂေမည်၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းတို့နှင့်တူသော အဖို့ရှိသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်တည်း။ ဘိက္ခုသဘာဂတာ၊ ရဟန်းတို့နှင့်တူသော သူ၏အဖြစ်။

အလဇ္ဇိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ အလဇ္ဇိနိဿယဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၁။ “နိဿယကရဏီယော”တိ ဧတ္ထ၊ နိဿယကရဏီယောဟူသောပုဒ်၌။ နိဿယဂ္ဂဟဏံ၊ နိဿရည်းယူခြင်းသည်။ နိဿယော၊ နိဿယမည်၏။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းအား။ ကရဏီယော၊ ပြုအပ်သော။ သော၊ ထိုနိဿရည်းယူခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိသေသနဿ၊ ဝိသေသန၏။ ပရနိပါတော၊ နောက်၌ကျခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ “ဝိဿမေန္တော ဝါ။ ပ။ အနာပတ္တီ”တိ၊ ဝိဿမေန္တော ဝါ။ ပ။ အနာပတ္တိဟူသောစကား၌။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ သဥဿာဟတာယ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ (ထည့်) သန္တေပိ၊ နိဿရည်းဆရာထင်ရှား ရှိလျက်လည်း။ အဒ္ဓိကော၊ ခရီးသွားသောရဟန်းသည်။ အနာပတ္တိကောယထာ၊ အာပတ်မသင့်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ နိဿယဒါယကေ၊ နိဿရည်းဆရာသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ဧတေန စ၊ ဤဝိဿမေန္တော ဝါ။ ပ။ အနာပတ္တိဟူသောပါဌ်ဖြင့်လည်း။ ပရိဿမာဒိအဘာဝေ၊ ပင်ပန်းခြင်းစသည်မရှိပဲ။ သေနာသနာဒိသမ္ပဒံ၊ ကျောင်းအိပ်ရာအစရှိသည်ဖြင့်ပြည့်စုံခြင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဝသတော၊ နေသော ရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တဉ္စ၊ ထိုအာပတ်သို့လည်း။ အဂမနပစ္စယာဒိဝသေနာ၊ မသွားခြင်းအကြောင်းအစရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ စီဝရရဇနာဒိကိစ္စတာယ၊ သင်္ကန်းဆိုးခြင်း စသောကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂရူဟိ၊ ဆရာတို့သည်။ ပေသိတဿာပိ၊ စေခိုင်းအပ်သော်လည်း။ ကိစ္စပရိယောသာနမေဝ၊ ကိစ္စပြီးရုံသာလျှင်။ ဝသိ (နိ-၂၅၀) တဗ္ဗံ၊ နေရာ၏။ တတော ပရံ၊ ထိုကိစ္စပြီးသည်ထက်အလွန်။ န ဝသိတဗ္ဗံ၊ မနေရာ။ ဂရူဟိပိ၊ ဆရာတို့သည်လည်း။ တာဝကာလိကကိစ္စတ္ထမေဝ၊ အခိုက်အတန့်ကိစ္စအလို့ငှာသာလျှင်။ ပေသလဒဟရာ၊ သီလကိုချစ်သော ပဉ္စင်းငယ်တို့ကို။ ပေသိတဗ္ဗာ၊ စေခိုင်းအပ်ကုန်၏။ နိစ္စကာလကိစ္စတ္ထံ၊ မြဲသောကာလရှိသော ကိစ္စအလို့ငှာ။ န ပေသိတဗ္ဗာ၊ မစေလွှတ်အပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “နာဝါယ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ပ။ အနာပတ္တီ”တိ၊ နာဝါယ ဂစ္ဆန္တဿ၊ ပ။ အနာပတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ အဝိဟေဓယျတံ၊ မညှင်းဆဲတတ်သော သဘောကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ နိဿယဒါယကရဟိတဋ္ဌာနေ၊ နိဿရည်းပေးဆရာ ကင်းရာအရပ်၌။ ဝဿံဥပဂန္တုံ၊ ဝါကပ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

တဿ နိဿာယာတိ၊ တဿ နိဿာယာဟူသည်ကား။ တံ၊ ထိုနိဿရည်းဆရာကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ “အာသဠှီမာသေ၊ ပ။ တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗ”န္တိ ဧတ္ထ ပန၊ အာသဠှီမာသေ၊ ပ။ တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံဟူသောဝါကျ၌ကား။ “အသုကော၊ ဤအမည်ရှိသော။ ထေရော၊ မထေရ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂမိဿတိ အာဂမိဿတီ”တိ၊ လာတတ္တံ့ လာတတ္တံ့ဟူ၍။ အာဂမေန္တေဿဝ၊ ငံ့စဉ်ပင်လျှင်။ ဝဿူပနာယိကယဒိဝသော၊ ဝါဆိုအံ့သော နေ့သည်။ သစေပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍မူလည်း ဖြစ်ငြားအံ့။ ဟောတု၊ ဖြစ်ပစေ။ ဝဿိတဋ္ဌာနေ၊ ဝါဆိုရာ အရပ်၌။ ဝဿံ၊ ပထမဝါကို။ အနုပဂမ္မ၊ မကပ်မူ၍။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ နိဿယော၊ နိဿရည်းကို။ လဗ္ဘာတိ၊ ရအပ်၏။ ဒူရေပိ၊ ဝေးသော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနိဿရည်းရရာအရပ်သို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ပစ္ဆိမိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါကို။ ဥပဂန္တဗ္ဗံ၊ ကပ်အပ်၏။

၁၂၂။ ဂေါတ္တေနာပီတိ၊ ဂေါတ္တေနာပိဟူသည်ကား။ “အာယသ္မတော ပိပ္ပလိဿဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိ၊ အာယသ္မတော ပိပ္ပလိဿဥပသမ္ပဒါပေက္ခောဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ နာမံ၊ အမည်ကို။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဂေါတ္တနာမေနပိ၊ အမျိုး၏ အမည်ဖြင့်လည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထို ဂေါတ္တေနာပိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ကော နာမောတေ ဥပဇ္ဈာယော”တိ၊ ကော နာမောတေ ဥပဇ္ဈာယောဟူ၍။ ပုဋ္ဌေန၊ မေးအပ်သော ပဉ္စင်းလောင်းသည်။ ဂေါတ္တနာမေန၊ အမျိုး၏အမည်ဖြင့်။ “အာယသ္မာ ကဿပေါ”တိ၊ အာယသ္မာ ကဿပေါဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အညမ္ပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ တဿ၊ ထိုဥပဇ္ဈာယ်၏။ နာမံ၊ အမည်သည်။ ပသိဒ္ဓံ၊ ထင်၏။ တသ္မိံ ဝါခဏေ၊ ထိုပဉ္စင်းခံခါနီးခဏ၌မူလည်း။ သုခဂ္ဂဟ (နိ-၂၅၁) ဏတ္ထံ၊ ယူလွယ်ခြင်းငှာ။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ပညာပိတံ၊ ပညတ်အပ်၏။ တံသဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ ဂဟေတွာပိ၊ ယူ၍လည်း။ အနုဿာဝနာ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၁၃၀] ဥပဇ္ဈာယဿ ယထာ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ထိုအတူ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿာပိ၊ ပဉ္စင်းလောင်း၏လည်း။ ဂေါတ္တာဒိ နာမေန စ၊ အမျိုး၏အမည်စသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ တင်္ခဏိကနာမေန စ၊ ထိုခဏ၌မှည့်အပ်သော အမည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုဿာဝနံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တသ္မိမ္ပိ ခဏေ၊ ထိုခဏ၌လည်း။ “အယံ၊ ဤသူသည်။ တိဿော၊ တိဿမည်၏”။ ဣတိဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “နာဂေါ၊ နာဂမည်၏”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ကရောန္တေဟိ၊ မှည့်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အနုသာသနသမ္မုတိတော၊ ဆုံးမခြင်းငှာသမုတ်သည်မှ။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ မှည့်အပ်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အကတွာပိ၊ မပြုသော်လည်း။ အန္တရာယိကဓမ္မာနုသာသနပုစ္ဆနကာလေသု၊ အန္တရာယိကဓမ္မကိုပေးသောအခါ, ဆုံးမသောအခါကို မေးသောအခါတို့၌။ “ကိန္နာမောသိ၊ အဟံဘန္တေနာဂေါနာမ၊ ကောနာမောတေဥပဇ္ဈာယော၊ ဥပဇ္ဈာယော မေဘန္တေ တိဿော နာမာ”တိအာဒိနာ၊ တိဿောနာမ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝိညာပေန္တေန၊ သိစေသော ရဟန်းသည်။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ယောက်သော ပဉ္စင်းလောင်း, ဥပဇ္ဈာယ်တို့၏လည်း။ စိတ္တေ၊ စိတ်၌။ “ဣဒံ၊ ဤအမည်သည်။ မမ၊ ငါ၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ သညာ၊ အမှတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝိညာပေတဗ္ဗံ၊ သိစေအပ်၏။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုခဏ၌။ ပကတိနာမေန၊ ပြကတေ့အမည်ဖြင့်။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ တိဿနာမာဒိအပုဗ္ဗနာမေန၊ တိဿအစရှိသောအမည်သစ်ဖြင့်။ သစေ ပန အနုဿာဝေတိ၊ အကယ်၍ ကမ္မဝါရွတ်သည်ဖြစ်ငြားအံ့။ နဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ တတ္ထ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်း, ဥပဇ္ဈာယ်တို့၏ အမည်ဖြင့်ကမ္မဝါရွတ်ရာ၌။ ဥပဇ္ဈာယေဿဝ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏သာလျှင်။ နာမံ၊ အမည်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ယေန ကေနစိ နာမေန၊ အမှတ်မရှိသော အမည်ဖြင့်။ ”တိဿဿဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိအာဒိနာပိ၊ တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာအစရှိသည်ဖြင့်လည်း။ ပုဂ္ဂလေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပရာမဋ္ဌေ၊ သုံးသပ်အပ်သည်ရှိသော်။ (သုကတမေဝ၊ ၌ စပ်။) ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိခြင်းသည်လည်းကောင်း။ အဘဗ္ဗတ္တေပိ၊ အဘဗ္ဗအဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ သတိ၊ ရှိလျက်။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ပုဂ္ဂလေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (နိ-၂၅၂) ပရာမဋ္ဌေ၊ သုံးသပ်အပ်သည်ရှိသော်။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ သိဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်။ အနုပဇ္ဈာယကာဒီနံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းအစရှိသည်တို့၏။ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ဝိယ၊ ဥပသမ္ပဒကံကဲ့သို့။ ကမ္မံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ရှိလျက် ဥပဇ္ဈာယ်အမည်မှတစ်ပါးသောအမည်ဖြင့် ကမ္မဝါရွတ်သော ကံသည်။ သုကတမေဝ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သော ကံသည်သာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ၊ ပဉ္စင်းလောင်း၏။ ယထာသကံ နာမံ၊ အကြင်အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သောအမည်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ အညေန နာမေန၊ တစ်ပါးသော အမည်ဖြင့်။ အနုဿဝိတေ၊ ကမ္မဝါရွတ်သည်ရှိသော်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်၏။ သော၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းသည်။ အနုပသမ္ပန္နောဝ၊ ပဉ္စင်းမဟုတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကော ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ တတ္ထ၊ ထိုသိမ်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ အညော၊ ပဉ္စင်းလောင်းမှ တစ်ပါးသော။ အနုပသမ္ပန္နော ဝိယ၊ လူသာမဏေကဲ့သို့တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဂဟိတနာမဿ၊ ယူအပ်သည်အမည်ရှိသော။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလဿ၊ ဝတ္ထု ပုဂ္ဂိုလ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသိမ်၌။ အတာဝါ စ၊ မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတဿ နာမဿ၊ ဤပဉ္စင်းလောင်း၏ အမည်ကို။ အနုဿဝနာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ အဝုတ္တတ္တာ စ၊ မဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ၊ ပဉ္စင်းလောင်း၏။ ပကတိနာမံ၊ ပြကတေ့သော အမည်ကို။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ ဖလှယ်၍။ ဝါ၊ ပြောင်း၍။ အပုဗ္ဗေန နာမေန၊ အသစ်သော အမည်ဖြင့်။ အနုဿာဝိတုကာမေန၊ ကမ္မဝါရွတ်လိုသော ရဟန်းသည်။ ပဋိကစ္စေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ “တွံ၊ သင်သည်။ နာဂေါ၊ နာမမည်၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝိညာပေတွာ၊ သိစေ၍။ အနုသာသနအန္တရာယိကပုစ္ဆနက္ခဏေသုပိ၊ ဆုံးမသောခဏ, အန္တရာယိကဓမ္မကို မေးသောခဏတို့၌လည်း။ တဿ စ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းအားလည်းကောင်း။ သံဃဿ စ၊ သံဃာအားလည်းကောင်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပကာသေတွာဝ၊ ပြ၍သာလျှင်။ နာဂါဒိနာမေန၊ နာဂစသော အမည်ဖြင့်။ အနုဿာဝေတဗ္ဗံ၊ ကမ္မဝါရွတ်အပ်၏။ ဧကဿ၊ တစ်ယောက်သော ပဉ္စင်းအား။ ဗဟူနိ နာမနိ၊ အမည်များတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ တေသု၊ ထိုအမည်များတို့တွင်။ ဧကံ၊ တစ်ခုသော အမည်ကို။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

(နိ-၂၅၃) ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဥပဇ္ဈာယာနံ၊ ပဉ္စင်းလောင်း, ဥပဇ္ဈာယ်တို့၏။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသောဌာန၏။ ယံ ဂဟိတံ နာမံ၊ အကြင်ယူအပ်သော အမည်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဒေဝ၊ ထိုအမည်ကိုသာလျှင်။ ဉတ္တိယာ စ၊ ဉတ်၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အနုဿာဝနာသု စ၊ ကမ္မဝါစာတို့၌လည်းကောင်း။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂဟိတတော၊ ရှေးဦးစွာ ယူမိသော အမည်မှ။ အညသ္မိံ၊ တစ်ပါးသော အမည်ကို။ ဂဟိတေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ ဗျဉ္ဇနံ ဘိန္နံ နာမ၊ သဒ္ဒါပြားမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဝိပဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အတ္ထတော၊ ရှေးဦးစွာယူမိသော အမည်မှ။ အညသ္မာ၊ တစ်ပါးသော အနက်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗျဉ္ဇနတော စ၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အဘိန္နာဧဝ၊ မပြားသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဉတ္တိ စ၊ ဉတ်သည်လည်းကောင်း။ အနုဿာဝနာစ၊ ကမ္မဝါစာတို့သည်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ အပ်ကုန်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ ဥပဇ္ဈာယနာမဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်အမည်၏။ ပုရတော၊ ရှေးမှ။ “အာယသ္မတော တ္ထိဿဿာ”တိအာဒိနာ၊ အာယသ္မတော တိဿဿာအစရှိသည်ဖြင့်။ အာယသ္မန္တပဒံ၊ အာယသ္မန္တ၊ ပုဒ်ကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဉတ်, ကမ္မဝါစာတို့၌။ ယောဇေတွာပိ၊ ယှဉ်၍လည်း။ အနုဿာဝေတိ၊ ကြား၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အယောဇိတေပိ၊ မယှဉ်သော်လည်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။

ပန၊ ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဣတ္ထန္နာမဿ၊ ဣတ္ထန္နာမ၊ သဒ္ဒါ၏။ ပစ္ဆတော၊ နောက်မှ။ “အာယသ္မတော”တိပဒံ၊ အာယသ္မတော ဟူသောပုဒ်ကို။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဟောအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဟောအပ်သော်လည်း။ “အာယသ္မာ၊ ဟောအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဟောအပ်သော်လည်း။ “အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော [စာမျက်နှာ-၁၃၁] အတ္ထကုသလော”တိအာဒိနာ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အတ္ထကုသလောအစရှိသည်ဖြင့်။ နာမဿ၊ အမည်၏။ ပုရတော၊ ရှေးမှ။ အာယသ္မန္တပဒယောဂဿ ဒဿနတော၊ အာယသ္မန္တပုဒ်ကိုယှဉ်ခြင်းကို မြင်သောကြောင့်။ ပုရတောဝ၊ ရှေးမှသာလျှင်။ ပယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းသည်။ ယုတ္တတရော၊ သင့်မြတ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုအာယသ္မန္တ၊ ပုဒ်ကိုလည်း။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသောဌာန၌။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသော ဌာန၌။ အယောဇိတောပိ၊ မယှဉ်သော်လည်းကောင်း။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသောဌာန၌။ ပုရတော၊ ရှေးမှ။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသောဌာန၌။ ပစ္ဆတော၊ နောက်မှ။ ယောဇနေပိ၊ ယှဉ်သော်လည်းကောင်း။ သာဝနာယ၊ (နိ-၂၅၄) ကမ္မဝါစာကို။ ဟာပနံ နာမ၊ ယုတ်စေခြင်းမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ နာမဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏အမည်ကို။ အဟာပိတတ္တာ၊ မယုတ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယမ္ပိ၊ ပါဠိ၌လည်း။ “ဣတ္ထန္နမဿ အာယသ္မတော”တိ၊ ဣတ္ထန္နမဿ အာယသ္မတောဟူ၍။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသောဌာန၌။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ “ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ”တိအာဒိသု၊ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနအစရှိသည်တို့၌။ “အာယသ္မတော”တိ၊ အာယသ္မတောဟူ၍။ န ယောဇိတံ၊ မယှဉ်အပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကိဉ္စာပိဝဒန္တိ၊ အကယ်၍ကား ဆိုကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဆိုကုန်သော်လည်း။ သဗ္ဗဋ္ဌာနေပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာ၌လည်း။ ဧကေနေဝ ပကာရေန၊ တစ်ခုသောအပြားဖြင့်လျှင်။ ယောဇေတွာ ဝါ၊ ယှဉ်၍လည်းကောင်း။ အယောဇေတွာ ဝါ၊ မယှဉ်မူ၍လည်းကောင်း။ အနုဿာဝနံ၊ ကမ္မဝါရွတ်ခြင်းကို။ ပသတ္ထတရံ၊ အလွန်ချီးမွမ်းထိုက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒွေဥပသမ္ပဒါပေက္ခာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၃။ ဧတေသံ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းတို့အား။ ဧကတော သဟေဝ၊ တကွနက်လျှင်။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ တစ်ခုသော ခဏ၌။ အနုဿာဝနံ၊ ကမ္မဝါရွတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဧကာနုဿာဝနာ၊ ဧကာနုဿာဝနာမည်ကုန်၏။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ၊ ပဉ္စင်းလောင်းတို့ကို ရ၏။ ဧတေ ဧကာနုဿာဝနေ၊ ဤတကွနတ် ကမ္မဝါရွတ်ခြင်းရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းတို့ကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဧကာနုဿာဝနေ ကာတု”န္တိ၊ ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ဧကတောအနုဿာဝနေ၊ ဟူသောပုဒ်ကိုလည်း။ ဝိဘတ္တိအလောပေန၊ ဝိဘက်မကျေသဖြင့်။ ဧကံ ပဒံ၊ တစ်ပုဒ်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧကေနဝါတိ၊ ဧကေနဝါဟူသည်ကား။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ ပဉ္စင်းလောင်းနှစ်ယောက်တို့အားလည်း။ ဧကသ္မိံ၊ ကမ္မဝါရွတ်သဖြင့်သာလျှင်။ အနုဿာဝကေန၊ ကမ္မဝါရွတ်သော။ ဧကေန အာစရိယေန၊ ဆရာ တစ်ယောက်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော စ အယံ ဓမ္မရက္ခိတော စ အာယသ္မတော သံဃရက္ခိတဿဥပသမ္မဒါပေက္ခော”တိအာဒိနာ၊ အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော စ အယံ ဓမ္မရက္ခိတော စ အာယသ္မတော သံဃရက္ခိတဿဥပသမ္မဒါပေက္ခောအစရှိသော။ နယေန၊ နည်းဖြင့်။ ဧကေန (နိ- ၂၅၅) အာစရိယေန၊ တစ်ယောက်သောဆရာဖြင့်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ယောက်သော ပဉ္စင်းလောင်းတို့အား။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ တစ်ခုသော ခဏ၌။ အနုဿာဝနနယော၊ ကမ္မဝါရွတ်သောနည်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ ပဉ္စင်းလောင်းသုံးယေက်တို့အားလည်း။ ဧကေန အာစရိယေန၊ ဆရာတစ်ယောက်ဖြင့်။ ဧကက္ခဏေ၊ တစ်ပြိုင်နက်သောခဏ၌။ အနုဿာဝနံ၊ ကမ္မဝါစာရွတ်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ပုရိမနယေနေဝ ဧကတော အနုဿာဝနေ ကာတုန္တိ၊ ပုရိမနယေနေဝ ဧကတော အနုဿာဝနေ ကာတုံဟူသည်ကား။ “ဧကေန ဧကဿ အညေန ဣတရဿာ”တိအာဒိနာ၊ ဧကေန ဧကဿ အညေန ဣတရဿအစရှိသော။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်။ ဒွိဟိ အာစရိယေဟိ၊ နှစ်ယောက်သောဆရာတို့သည်လည်းကောင်း။ တီဟိ ဝါ အာစရိယေဟိ၊ သုံးယောက်သော ဆရာတို့သည်လည်းကောင်း။ ဧကေန ဝါ အာစရိယေန၊ တစ်ယောက်သော ဆရာသည်လည်းကောင်း။ တယောပိ၊ ပဉ္စင်းလောင်းသုံးယောက်တို့ကိုလည်း။ ဧကတော အနုဿာဝနေ၊ တကွနက်ကမ္မဝါရွတ်ခြင်းရှိသည်တို့ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တဉ္စ ခေါ ဧကေနဥပဇ္ဇာယေန ''န တွေဝနာနုပဇ္ဈာယေနာ”တိ ဣဒံ၊ န တွေဝနာနုပဇ္ဈာယေနဟူသောပုဒ်သည်။ ဧကေနအာစရိယေန၊ တစ်ယောက်သောဆရာသည်။ ဒွီဟိ ဝါ တီတိ ဝါ ဥပဇ္ဈာယေဟိ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော ဥပဇ္ဈာယ်တို့ဖြင့်လည်း။ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေ၊ နှစ်ယောက်သုံးယောက်သော ပဉ္စင်းလောင်းတို့ကို။ ဧကက္ခဏေ၊ တစ်ပြိုင်နက်သော ခဏ၌။ ဧကာယ အနုဿာဝနာယ၊ ကမ္မဝါစာတချက်တည်းဖြင့်။ ဧကာနုဿာဝနေ၊ တကွနက် ကမ္မဝါရွတ်ခြင်းရှိသည်တို့ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ မအပ်ဟူ၍။ ပဋိက္ခေပပဒံ၊ ပယ်ကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ နာနာစရိယေဟိ၊ အထူးထူးသောဆရာတို့သည်။ နာနုပဇ္ဈာယေဟိ၊ အထူးထူးသော ဥပဇ္ဈာယ်တို့သည်။ တယော၊ ပဉ္စင်းလောင်းသုံးယောက်တို့ကို။ ဧကာနုဿာဝနေ၊ တကွနက် ပဉ္စင်းခံသည်တို့ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ မအပ်ဟူ၍။ ပဋိက္ခေပပဒံ၊ ပယ်ကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “သစေ ပနနာနာစရိယာ နာနုပဇ္ဈာယာ။ ပ။ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ သစေ ပနနာနာစရိယာ နာနုပဇ္ဈာယာ။ ပ။ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ [စာမျက်နှာ-၁၃၂] ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကား၌။ ”တိဿတ္တေရော သုမနတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ, သုမနတ္ထေရော တိဿတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိက”န္တိ၊ တိဿတ္တေရော သုမနတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ, သုမနတ္ထေရော တိဿတ္ထေရဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဥပဇ္ဈာယေ (နိ-၂၅၆) ဟိ၊ ဥပဇ္ဈာယ်တို့သည်။ အညမညံ၊ တစ်ယောက်သည်တစ်ယောက်၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကတို့အား။ အနုဿာဝနေ၊ ကမ္မဝါရွတ်ခြင်း၌။ ယံ ကာရဏံ၊ အကြင်အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ကာရဏံ၊ ထိုအကြောင်းသည်။ သပလက္ခဏမတ္တံ၊ ဥပလက္ခဏမျှသာတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တိဿတ္ထေရော၊ တိဿထေရ်သည်။ သုမနတ္ထေရဿ၊ သုမနထေရ်၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကကို။ နာဂတ္ထေရော၊ နာဂထေရ်သည်။ နန္ဒတ္ထေရဿ၊ နန္ဒထေရ်၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံကို။ သစေ အနုဿာဝေတိ၊ အကယ်၍ ကမ္မဝါစာရွတ်သည်ဖြစ်အံ့။ အညမညဉ္စ၊ အချင်းချင်းလည်း။ ဂဏပူရကာ၊ ဂိုဏ်းပြည့်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ ဥပဇ္ဈာယော၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည်။ သယမေဝ၊ မိမိပင်လျှင်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံကို။ သစေ အနုဿာဝေတိ၊ အကယ်၍ ကမ္မဝါရွတ်ငြားအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ ရွတ်ရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ သုကတမေဝ၊ ကောင်းစွာပြုပြင်ခြင်းပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အနုပဇ္ဈာယကဿာပိ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းအားလည်း။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိသောရန်းသည်။ အနုဿာပိတေ၊ ကမ္မဝါရွတ်သည်ရှိသော်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဥပဇ္ဈာယကဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းအား။ ဥပဇ္ဈာယေနေဝ၊ ဥပဇ္ဈာယ်သည်ပင်လျှင်။ အနုဿာဝနေ၊ ကမ္မဝါစာရွတ်ခြင်း၌။ ကိမင်္ဂံ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဝဋ္ဋနပက္ခံ၊ အပ်သော အဖို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “သစေ ပနာ”တိ အာဒိံ၊ သစေ ပနအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဒွေဥပသမ္ပဒါပေက္ခာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဒွေဥပသမ္ပဒါပေက္ခာဒိဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၆။ “ဥပဇ္ဈာ”တိ၊ ဥပဇ္ဈာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဥပဇ္ဈာယသဒ္ဒသမာနတ္ထော၊ ဥပဇ္ဈာယသဒ္ဒါနှင့် တူသောအနက်ရှိသော။ အာကာရန္တော၊ အာအက္ခရာအဆုံးရှိသော။ ဥပဇ္ဈာသဒ္ဒေါ၊ ဥပဇ္ဈာသဒ္ဒါသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဥပဇ္ဈာယ၊ သဒ္ဒေါ ဧဝ၊ ဥပဇ္ဈာယသဒ္ဒါကိုသာလျှင်။ ဥပယောဂပစ္စတ္တဝစနေသု၊ ဒုတိယာဝိဘတ်, ပထမဝိဘတ်တို့၌။ ယ၊ ကာရလောပံ၊ ယအက္ခရာကျေသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဥပဇ္ဈံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆို၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ကရဏဝစနာဒီသု၊ တတိယာဝိဘတ် (နိ-၂၅၇) စသည်တို့၌။ ဥပဇ္ဈာ သဒ္ဒဿ၊ ဥပဇ္ဈာသဒ္ဒါ၏။ ပယောဂါဘာဝါ၊ ပြယုဂ်မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အတ္တနာဝအတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗန္တိ၊ အတ္တနာဝအတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ကတ္တုဘူတေန၊ ကတ္တားဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကရဏဘူတေန၊ ကရိုဏ်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အတ္တနာဝ၊ မိမိသည်သာလျှင်။ ကမ္မဘူတံ၊ ကံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အတ္တာနမေဝ၊ မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင်။ ပတိသမ္မနနကိစ္စံ၊ သမုတ်ခြင်းကိစ္စကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အတ္တာနန္တိ၊ အတ္တာနံဟူသောပုဒ်သည်။ ပစ္စတ္တေ၊ ပထမအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာအဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ အတ္တနာဝ၊ မိမိသည်လျှင်။ အတ္တာ၊ မိမိကိုယ်ကို။ သမ္မန္နိတဗ္ဗော၊ သမုတ်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤအနုသာသနာသမ္မုတိ၌သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ အညတြာပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်သော။ တေရသသမ္မုတိအာဒီသု၊ တစ်ဆယ့်သုံးပါးသော သမ္မုတိအစရှိသည်တို့၌။ ဣမိနာဝ လက္ခဏေန၊ ဤလက္ခဏာဖြင့်သာလျှင်။ အတ္တနာဝ၊ မိမိသည်လျှင်။ အတ္တာ၊ ကိုယ်ရှင်ကိုယ်ကို။ သမ္မန္နိတဗ္ဗောဝ၊ သမုတ်အပ်သည်သာတည်း။ အပိစ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သယံ၊ မိမိသည်။ ကမ္မာရဟတ္တာ၊ ကံထိုက်သောကြောင့်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ စတုဝဂ္ဂါဒိကော၊ စတုဝဂ်အစရှိသော။ ဂဏော၊ ဂိုဏ်းကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဣစိတဗ္ဗော၊ အလိုရှိအပ်၏။

သစ္စကာလောဟိ၊ သစ္စကာလောဟူသည်ကား။ “နိဂူဟိဿာမီ”တိ၊ လျို့ဝှက်အံ့ဟူ၍။ ဝဉ္စနံ၊ လိမ်လည်လှည့်ပတ်ခြင်းကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ သစ္စေဿဝ၊ အမှန်ကိုသာလျှင်။ တေ တယာ၊ သင်သည်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကာလော၊ အလိုရှိအပ်သော အခါတည်း။ ဘူတကာလောတိ၊ ဘူတကာလောဟူသည်ကား။ ဝဉ္စနာယ၊ လှည့်ပတ်ခြင်း၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိသော်လည်း။ မနုဿတ္တာဒိဝတ္ထုနော၊ လူ၏အဖြစ်အစရှိသော ဝတ္ထု၏။ ဘူတတာယ၊ ဟုတ်သောအဖြစ်ကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကာလော၊ အလိုရှိအပ်သောအခါတည်း။ ဣတရထာ၊ မနုဿတ္တအစရှိသော ဝတ္ထု မဟုတ်သည်ရှိသော်။ ကမ္မကောပါဒိအန္တရာယော၊ ကမ္မကောပ၊ စသော အန္တရာယ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ မင်္ကူတိ၊ မင်္ကူဟူသည်ကား။ အဓောမုခေါ၊ မျက်နှာအောက်ချသည်။ ဥဒ္ဓရတူတိ၊ ဥဒ္ဓရတုဟူသည်ကား။ အနုပသမ္ပန္နဘာဝတော၊ လူသာမဏေအဖြစ်မှ။ ဥပသမ္ပတ္တိယံ၊ ရဟန်းပဉ္စင်းအဖြစ်၌။ ပတိဋ္ဌပေတု၊ တည်ပါစေလော့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

သဗ္ဗကမ္မဝါစာသု၊ ခပ်သိမ်းသော ကမ္မဝါစာတို့၌။ အတ္ထကောသလ္လတ္ထံ ပန၊ အနက်ကို သိခြင်းငှာကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဥပသမ္မဒကမ္မဝါစာယ၊ ဥပသမ္ပဒ (နိ-၂၅၈) ကမ္မဝါစာ၏။ ဧဝံ အတ္ထော၊ ဤသို့သော အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ သုဏာတူတိ၊ သုဏာတုဟူသည်ကား။ သဝနာဏတ္တိယံ၊ နာစေခြင်းငှာတိုက်တွန်းခြင်း၌။ ပဌမပုရိသေကဝစနံ၊ ပထမပုရိသ် ဧကဝုစ်စကားတည။ [စာမျက်နှာ-၁၃၃] တဉ္စ၊ ထို သုဏာတုဟူသောစကားကိုလည်း။ ယော သံဃော၊ အကြင်သံဃာကို။ သဝနကိရိယာယ၊ နာခြင်းကြိယာဖြင့်။ နိယောဇီယတိ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ သမ္မုခတ္တာ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သောကြောင့်။ “သုဏာဟီ”တိ၊ သုဏာဟိဟူ၍။ မဇ္ဈိမပုရိသေကဝစနေန၊ မဇ္ဈိမပုရိသ် ဧကဝုစ်ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ကား ဆိုအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဆိုအပ်သော်လည်း။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ သံဃ၊ သဒ္ဒသန္နိဓာနေ၊ သံဃသဒ္ဒါဖြင့်သိုမှီးခြင်းကြောင့်။ ပဌမပုရိသပယောဂေါဝ၊ ပထမပုရိသ်နှင့် ယှဉ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ သဒ္ဒဝိဒူဟိ၊ သဒ္ဒါဆရာတို့သည်။ သမာစိဏ္ဏော၊ ကောင်းစွာ လေ့ကျက်အပ်၏။ ကေသု ပိယ၊ အဘယ်တို့၌ကဲ့သို့နည်း။ ဘဂသန္တ အာယသ္မာန္တာဒိသဒ္ဒသန္နိဓာနေသု၊ ဘဂဝန္တ အာယသ္မန္တအစရှိသော သဒ္ဒါ၏သိုမှီးရာ ဖြစ်ကုန်သော။ “အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော။ ဧတဿ သုဂတ ကာလော၊ ယံ ဘဂဝါသာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေယျ၊ ပက္ကမတာယသ္မာ။ သုဏန္တု မေအာယသ္မန္တော”တိအာဒီသု ဝိယ၊ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော။ ဧတဿ သုဂတ ကာလော၊ ယံ ဘဂဝါသာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေယျ၊ ပက္ကမတာယသ္မာ။ သုဏန္တု မေအာယသ္မန္တောအစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပဌမပုရိသပယောဂေါ၊ ပထမပုရိသ်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဂါရဝဝသေန၊ ရိုသေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤ သုဏာတုဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂရုဋ္ဌာနီယေသု၊ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော အရာတို့၌။ ဂါရဝဝသေန၊ ရိုသေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဇ္ဈိမပုရိသပယောဂုပ္ပတ္တိယမ္ပိ၊ မဇ္ဈိမပုရိသ်ယှဉ်ခွင့်ရောက်သော်လည်း။ ပဌမပုရိသပယောဂံ၊ ပထမပုရိသ်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကို။ ပယုဇ္ဇန္တိ၊ ယှဉ်ကုန်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်တို့၌ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ “ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မ”န္တိအာဒီသု ဝိယ၊ ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံအစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဘန္တေ အာဝုသောတိသဒ္ဒေ၊ ဘန္တေ အာဝုသောဟူသော သဒ္ဒါတို့ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပဌမပုရိသပယောဂေါ၊ ပထမပုရိသ်နှင့်ယှဉ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “အာစရိယော မေ ဘန္တေ ဟောတိ၊ ဣင်္ဃာဝုသော ဥပါလိ ဣမံ ပဗ္ဗဇိတံ အနုယုဉ္ဇာဟီ”တိအာဒီသု၊ အာစရိယော မေ ဘန္တေ ဟောတိ၊ ဣင်္ဃာဝုသော ဥပါလိ ဣမံ ပဗ္ဗဇိတံ အနုယုဉ္ဇာဟိအစရှိသောပါဌ်တို့၌။ တပ္ပယောဂေပိ၊ ထို ဘန္တေ အာဝုသောဟူသော သဒ္ဒါအယှဉ်၌လည်း။ မဇ္ဈိမပုရိသပယောဂေဿဝ၊ မဇ္ဈိမပုရိသ်နှင့်ယှဉ်ခြင်း ကိုသာလျှင်။ ဒဿနတော၊ မြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။

(နိ-၂၅၉) မေတိ၊ မေဟူသည်ကား။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ သာဝေတိ၊ ဉတ်ကိုကြား၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အတ္တနိဒ္ဒေသေ၊ မိမိကိုယ်ကို ညွှန်းရာ၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်တည်း။ ဘန္တေတိ၊ ဘန္တေဟူသည်ကား။ အာလပနတ္ထေ၊ အာလုပ်အနက်၌။ ဝုဍ္ဎေသု၊ သီတင်းကြီးတို့၌။ သဂါရဝဝစနံ၊ ရိုသေခြင်းနှင့်တကွသော စကားတည်း။ “အာဝုသော”တိ ပဒံပန၊ အာဝုသောဟူသောပုဒ်သည်ကား။ နဝကေသု၊ သီတင်းငယ်တို့၌။ သဂါရဝဝစနံ၊ ရိုသေခြင်းနှင့်တကွသော စကားတည်း။ တဒုဘယမ္မိ၊ ထို ဘန္တေအာဝုသောဟူသောပုဒ်နှစ်ခုသည်လည်း။ “တုမှေ ဘန္တေ တုမှေ အာဝုသော”တိ တုမှေ ဘန္တေ တုမှေ အာဝုသောဟူ၍။ ဗဟူသုပိ၊ ဗဟုဝုစ်တို့၌လည်း။ သမာနရူပတ္တာ၊ တူသောရုပ်ပြီးသောကြောင့်။ နိပါတော၊ နိပါတ်ပုဒ်တည်း။ သံဃောတိ၊ သံဃောဟူသောပုဒ်သည်။ အဝိသေသတော၊ သာမညအားဖြင့်။ စတုဝဂ္ဂါဒိကေ၊ စတုဝဂ်အစရှိသော။ ပကတတ္တပုဂ္ဂလသမူဟေ၊ ပကတိသီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်း၌။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု၊ ပစ္စန္တရစ် ဇနပုဒ်တို့၌။ ဒသဝဂ္ဂတော၊ ဒသဝဂ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သံဃောတိ၊ သံဃောဟူ၍။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ တတြ၊ ထို သုဏာတု မေဘန္တေ သံဃောဟူသော ဝါကျ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ အပေါင်းဖြစ်သော အနက်တည်း။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရားတို့။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ မမ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏာတု၊ နာလော့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ အပေါင်းဖြစ်သောအနက်တည်း။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ဘန္တေ သံဃောဟူသောစကားသည်လည်း။ နဝကတရေန၊ သီတင်းငယ်သည်။ ဝတ္တဗ္ဗဝစနံ၊ ဆိုရမည့်စကားတည်း။ ပန၊ အထူးကား။ အနုဿာဝကော၊ ကမ္မဝါရွတ်သော ရဟန်းသည်။ သဗ္ဗေဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့ထက်။ ဝုဍ္ဎတရော၊ သီတင်းကြီးသည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ “သုဏာတု မေ အာဝုသောသံဃော”တိ၊ သုဏာတုမေ အာဝုသောသံဃောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ သောပိ၊ ထိုသီတင်းကြီးသည်လည်း။ “ဘန္တေ”တိ၊ ဘန္တေဟူ၍။ စေ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုမိငြားအံ့။ နဝကတရော ဝါ၊ သီတင်းငယ်သည်မူလည်း။ “အာဝုသော”တိ၊ အာဝုသောဟူ၍။ စေ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ဆိုမိငြားအံ့။ ကမ္မကောပေါ၊ ကံပျက်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသော အရာ၌။ ‘အာဝုသော’တိ ဝတွာ၊ အာဝုသော၊ ဆို၍။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသော အရာ၌။ ‘ဘန္တေ’တိ၊ ဘန္တေဟူ၍။ ဝုတ္တေပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥဘယေနာပိ၊ နှစ်ပါးသောပုဒ်ဖြင့်လည်း။ (နိ-၂၆၀) အာလပနဿ၊ အာလုပ်၏။ သိဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။

ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ယမတ္ထံ၊ အကြင် အနက်ကို။ ဉာပေတုကာမော၊ သိစေလိုသည်ဖြစ်၍။ “သုဏာတူ”တိ၊ သုဏာတုဟူ၍။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ သဝနေ၊ နာခြင်း၌။ နိယောဇေတိ၊ တိုက်တွန်း၏။ တံ အတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဉာပေန္တော၊ သိစေလိုရကား။ “အယံ ဣတ္ထန္နာမော”တိအာဒိ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမောအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ [စာမျက်နှာ-၁၃၄] အယန္တိ၊ အယံဟူသော စကားသည်။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ၊ ပဉ္စင်းလောင်း၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ သန္နိဟိတဘာဝဒဿနံ၊ တည်သောအဖြစ်ကို ပြကြောင်းတည်း။ တေန စ၊ ထိုအယံဟူသောပုဒ်ကြောင့်လည်း။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ဌိတေဿဝ၊ တည်သောပဉ္စင်းလောင်းအားသာလျှင်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဟတ္ထပါသတော၊ ဟတ္ထပါသ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌိတဿ၊ တည်သောသူကို။ “အယံ”န္တိ၊ ဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗတော၊ မဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ အနုသာသကသမ္မုတိယံ၊ ပဉ္စင်းလောင်းကို ဆုံးမခြင်းငှာ သမုတ်ရာ၌။ သော၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းကို။ ဟတ္ထပါသတော၊ ဟတ္ထါသ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “အယ”န္တိ၊ အယံဟူ၍။ နဝုတ္တော၊ မဆိုအပ်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ပဉ္စင်းလောင်းဖြစ်သော။ အနုပသမ္ပန္နော၊ သာမဏေကို။ ဟတ္ထပါသော၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ဌပေတဗ္ဗော၊ ထားအပ်၏။ “အယံ ဣတ္ထန္နာမော”တိ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမောဟူ၍။ အယံ၊ သဒ္ဒေါ စ၊ အယံ၊ သဒ္ဒါကိုလည်း။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ပယုဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ ယှဉ်အပ်၏။ သောစ၊ ထိုအယံ၊ သဒ္ဒါကိုလည်း။ ဣမသ္မိံ ပဌမနာမပယောဂေ ဧဝ၊ ဤရှေးဦးစွာ အမည်ကိုမှည့်ရာ၌သာလျှင်။ ပယုဇ္ဇိပဗ္ဗော၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ “ဣတ္ထန္နာမော”တိ ဣဒံ၊ ဣတ္ထန္နာမောဟူသော ဤပုဒ်သည်။ အနိယမတော၊ မမြဲသောအားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်း၏။ နာမဒဿနံ၊ အမည်ကို ပြကြောင်းတည်း။ ဥဘယေနာပိ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမောဟူသောပုဒ်ဖြင့်လည်း။ အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတောတိအာဒိနာမံ၊ ဤဗုဒ္ဓရက္ခိတအစရှိသော အမည်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိ၊ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောဟူသောစကားသည်။ ဘိန္နာဓိကရဏဝိသယေ၊ ဘိန္နာဓိကရဏ အရာ၌။ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသော၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသ်တည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ သံဃော၊ သံဃော၊ သည်။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ အပေက္ခမာနော၊ ငဲ့ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ တဿစ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်း၏လည်း။ ဥပဇ္ဈာယတံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏အဖြစ်ကို။ သမင်္ဂီ ဘာဝေန၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဣတ္ထန္နာမဿ (နိ-၂၆၁) အာယသ္မတော”တိ၊ ဣတ္ထန္နာမဿအာယသ္မတောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ “အာယသ္မတောဓမ္မရက္ခိတဿ၊ အရှင်ဓမ္မရက္ခိတ၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဘူတော၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဖြစ်သော။ အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော၊ ဤဗုဒ္ဓရက္ဓိတသည်။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ငဲ့၏”။ ဣတိ ဧဝမာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ နယေန၊ နည်းဖြင့်။ နာမယောဇနာယ၊ အမည်ကို ယှဉ်ခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဝါကျ၌လည်း ''အာယသ္မတော”တိ ပဒံ၊ အာယသ္မတော ဟူသောပုဒ်ကို။ အဝတွာပိ၊ မရွတ်မူ၍လည်း။ “အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော ဓမ္မရက္ခိတဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိ၊ အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော ဓမ္မရက္ခိတဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေနဟူသောပုဒ်၌။ “အာယသ္မတော”တိ ပဒံ၊ အာယသ္မတောဟူသောပုဒ်ကို။ နဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သော။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော ဝိယ၊ ပဉ္စင်းလောင်းကဲ့သို့။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ဌိတော ဧဝ၊ တည်သည်သာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော နနု၊ အလိုရှိအပ်သည် မဟုတ်လော။ အထ၊ ထိုသို့အလိုရှိအပ်သည်ဖြစ်လျက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ “အယံ ဣတ္ထန္နာမောဣမဿ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိ၊ အယံ ဣတ္ထန္နာမောဣမဿ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဥပဇ္ဈာယပရာမသနေပိ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကို သုံးသပ်ရာ၌လည်း။ ဣမသဒ္ဒဿ၊ ဣမသဒ္ဒါနှင့်။ ပယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ န ကတော၊ မပြုသနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ အယံ ဝိရောဓော၊ ဤသို့ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏။ အဘာဝေ၊ မရှိခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ကမ္မကောပါဘာဝတော၊ ကံပျက်ခြင်း မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကမ္မနိပ္ဖတ္တိယာ၊ ကံပြီးခြင်းငှာ။ သန္တပဒဝသေန၊ ထင်ရှားရှိသောပုဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနဿာပိ၊ ထင်ရှားမရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏။ နာမကိတ္တနံ၊ အမည်ကိုကြားခြင်းကို။ အနုပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းအား။ ဥပသမ္ပဒါဒီသုပိ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းစသည်တို့၌လည်း။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ်၏။ သန္နိဟိတတာယ၊ (နိ-၂၆၂) နီးသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိယာပိ၊ ရှိသော်လည်း။ တပ္ပရာမသနမတ္တေနေဝ၊ ထိုဥပဇ္ဈာယ်ကို သုံးသပ်ကာမျှဖြင့် သာလျှင်။ ကမ္မသိဒ္ဓိတော၊ ကံပြီးခြင်းကြောင့်။ “ဣမဿာ”တိ၊ ဣမဿာဟူ၍။ နိဒ္ဒိသိတုံ၊ ညွှန်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

ပရိသုဒ္ဓေါအန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟီတိ၊ ပရိသုဒ္ဓေါအန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိဟူသည်ကား။ အဘဗ္ဗတာဒိကေဟိ၊ အဘဗ္ဗ၏အဖြစ်အစရှိကုန်သော။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ဥပသမ္ပဒကံ၏။ အဝတ္ထုကရေဟိ၊ ဝတ္ထုမဟုတ်သပြုတတ်ကုန်သော။ အန္တရာယိကေဟိ သဘာဝေဟိစေဝ၊ အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်သော သဘောတို့မှလည်းကောင်း။ ပဉ္စာဗာဓဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒီဟိ၊ အနာငါးပါးရှိသောသူ, လက်ပြတ်သောသူ အစရှိကုန်သော။ အာပတ္တိမတ္တကရေဟိ၊ အာပတ်မျှကို ပြုတတ်ကုန်သော။ အန္တရာယိကေဟိသဘာဝေဟိ စ၊ အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်သော သဘောတို့မှလည်းကောင်း။ ပရိမုတ္တော၊ လွတ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ''ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ'' ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ အာပတ္တိမတ္တကရေဟိ၊ အာပတ်မျှကိုပြုတတ်ကုန်သော။ ပဉ္စာဗာဓာဒီဟိ၊ အနာငါးမျိုးအစရှိသော အန္တရာယ်တို့မှ။ အပရိမုတ္တဿာပိ၊ မလွတ်သော်လည်း။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ အညထာ၊ တစ်ပါးသောအပြားဖြင့်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ပရိပုဏ္ဏဿ၊ ပတ္တစီဝရန္တိ၊ ပရိပုဏ္ဏဿ၊ ပတ္တစီဝရံဟူသည်ကား။ အဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ၊ ဤ ပဉ္စင်းလောင်းအား။ ပတ္တစီဝရံ၊ သပိတ်သင်္ကန်းသည်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ တေနပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ ဧဝ၊ ဆိုသော်သာလျှင်။ အပတ္တစီဝရဿာပိ၊ သပိတ်သင်္ကန်းမရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းအားလည်း။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ အညထာ၊ မဆိုသည်ရှိသော်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ “ဥပသမ္ပဒံ [စာမျက်နှာ-၁၃၅] ယာစတီ”တိ၊ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိဟူသောစကားကို။ “သံဃံ ဘန္တေ ဥပသမ္ပဒံ၊ ယာစာမီ”တိအာဒိနာ၊ သံဃံ ဘန္တေ ဥပသမ္ပဒံ၊ ယာစာမိအစရှိသည်ဖြင့်။ ယာစိတဘာဝံ၊ တောင်းပန်အပ်သော အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တေန၊ ထိုဥပသမ္ပဒံယာစတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သံဃေ၊ သံဃာကို။ အယာစိတေပိ၊ မတောင်းပန်အပ်သော်လည်း။ “ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံယာစတီ”တိ၊ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံယာစတီဟူ၍။ ဝုတ္တေ ဧဝ၊ ဆိုသော်သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ အဝိပန္နံ၊ မပျက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညထာ၊ မဆိုသည်ရှိသော်။ အဝိပန္နံ၊ မပျက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဥပဇ္ဈာယေနာတိ၊ ဥပဇ္ဈာယေနဟူသည်ကား။ ကရဏဘူတေန၊ ကရိုဏ်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဥပဇ္ဈာယေန၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဖြင့်။ ဣတ္ထန္နာမံ၊ ဤအမည်ရှိသောရဟန်းကို။ ဥပဇ္ဈာယံ ကတွာ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍။ ကမ္မဘူတံ၊ ကံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (နိ-၂၆၃) ဥပသမ္ပဒံ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ နိပ္ဖာဒေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ ကတ္တုဘူတံ၊ ကတ္တားဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ယာစတိ၊ တောင်းပန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ယာစ၊ ဓာတုနော၊ ယာစဓာတ်၏။ ဒွိကမ္မကတ္တာပန၊ ဒွိကမ္မကဖြစ်သောကြောင့်ကား။ “သံဃံ ဥပသမ္ပဒ”န္တိ၊ သံဃံ ဥပသမ္ပဒဟူ၍။ ဒွေ ကမ္မပါဒနိ၊ ကံပုဒ်နှစ်ခုတို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။

“ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံဟူသောပုဒ်၌။ ဣမဿ ကမ္မဿ၊ ဤကံအား။ ပတ္တော၊ လျောက်ပတ်သော။ ကာလော၊ အခါသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုကံသည်။ ပတ္တကာလံ၊ ပတ္တကာလံမည်၏။ အပလောကနာဒိစတုဗ္ဗိဓံ၊ အပလောကနစသည်ဖြင့် လေးပါးအပြားရှိသော။ သံဃဂဏကမ္မံဝ၊ သံဃကံ, ဂဏကံကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တဒေဝ၊ ထိုပတ္တကာလကိုပင်လျှင်။ သကတ္ထေ၊ သကက်အနက်၌။ ယပစ္စယဝသေန၊ ယ ပစ္စည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “ပတ္တကလ္လ”န္တိ၊ ပတ္တကလ္လံဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါကံကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တံ၊ ထိုဥပသမ္ပဒကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ပတ္တကလ္လံ၊ လျောက်ပတ်သော အခါရှိသည်။ ဇာတံ၊ မဖြစ်၏။ “ယဒီ”တိ၊ ယဒိယဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အနုမတိဂ္ဂဟဏဝသေန၊ အလိုကိုယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ပတ္တကလ္လတံ၊ လျောက်ပတ်သောအခါရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဉာပေတိ၊ သိစေ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ တတ္ထ၊ ထိုကံ၌။ အပတ္တကလ္လတံ၊ မလျောက်ပတ်သောအခါရှိသောဖြစ်ကို။ မညိဿတိ၊ အောက်မေ့၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣဒမေဝ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အနုဿာဝနာသု၊ ကမ္မဝါစာတို့၌။ “ယဿာယသ္မတော ခမတိ။ ပ။ သော ဘာသေယျာ”တိ၊ ယဿာယသ္မတော ခမတိ။ ပ။ သော ဘာသေယဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ပနေတံ ပတ္တကလ္လံ၊ ထိုပတ္တကလ္လကို။ ဝတ္ထုသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းလောင်း ပြည့်စုံခြင်းလည်းကောင်း။ အဿ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်း၏။ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ၊ အန္တရာယ်ပြုတတ်သော သဘောတို့မှ။ ပရိသုဒ္ဓတာ၊ စင်သောအဖြစ် လည်းကောင်း။ သီမာသမ္ပဒါ၊ သိမ်၏ပြည့်စုံခြင်း လည်းကောင်း။ ပရိသာသမ္ပဒါ၊ ပရိသတ်ပြည့်စုံခြင်းလည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗကိစ္စနိဋ္ဌာပနံ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စပြီးခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ၊ ဤ ငါးပါးသောအင်္ဂါတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတံ၊ သဂြိုဟ်အပ်၏။

(နိ-၂၆၄) တတ္ထ၊ ထိုငါးပါးတို့တွင်။ ဝတ္ထုသမ္ပဒါ နာမ၊ ဝတ္ထုသမ္ပဒါမည်သည်ကား။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ ဧကာဒသဟိ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေဟိ စေဝ၊ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ် တစ်ကျိပ်တစ်ယောက်တို့မှ လည်းကောင်း။ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နေဟိ စ၊ ပါရာဇိကရောက်သော သူတို့မှလည်းကောင်း။ အညော၊ တစ်ပါးသော။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝေဿာ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်ပြည့်သော။ အနုပသမ္ပန္နဘူတော၊ လူသာမဏေဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ မနုဿပုရိသော၊ လူယောကျ်ားတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ဣဒံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ ဤဥပသမ္ပဒံကံသည်။ ပတ္တကလ္လံ နာမ၊ ပတ္တကလ္လံမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကတဉ္စ၊ ပြုအပ်သော်လည်း။ ကုပ္ပမေဝ၊ ပျက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အဿ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်း၏။ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ၊ အန္တရာယိကဓမ္မတိုမှ။ ပရိသုဒ္ဓတာ နာမ၊ စင်ကြယ်သောအဖြစ် မည်သည်ကား။ ယထာဝုတ္တဿေဝ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဥပသမ္ပဒါဝတ္ထုဘူတဿ၊ ဥပသမ္ပဒကံ၏ဝတ္ထုဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ပရိမုတ္တတာ၊ ၌ စပ်။) ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ ပဉ္စာဗာဓဖုဋ္ဌတာဒယော၊ အနာငါးပါးရောက်သည်၏ အဖြစ်အစရှိကုန်သော။ မာတာပိတူဟိ အနနုညာတတာပရိယောသာနာ စေဝ၊ မိဘတို့သည် ခွင့်မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်လျှင် အဆုံးရှိကုန်သော။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နတာဒယော စ၊ လက်ပြတ်သည်၏အဖြစ် အစရှိကုန်သော။ ယေ ဣမေ ဒေါသဓမ္မာ၊ အကြင် ဒေါသ သလောတို့ကို။ ကာရကသံဃဿ၊ ကံပြုသော သံဃာ၏။ အာပတ္တာဒိအန္တရာယဟေတုတာယ၊ အာပတ်အစရှိသော အန္တရာယ်၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ “အန္တရာယိကာ”တိ၊ အန္တရာယိကာဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တေဟိ အန္တရာယိကေဟိ ဒေါသဓမ္မေဟိ၊ ထိုအန္တရာယ်ပြုတတ်သော ဒေါသ သဘောတို့မှ။ ပရိမုတ္တတာ၊ လွတ်သောအဖြစ်တည်း။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဣမိဿာ၊ ဤအန္တရာယ်လွတ်သောအဖြစ်သည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ ဣဒံ ကမ္မံ၊ ဤကံသည်။ ပတ္တကလ္လံ နာမ၊ ပတ္တကလ္လံမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣမိဿာ၊ ဤ အန္တရာယ်လွတ်သော အဖြစ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ ပန၊ ကံသည်ကား။ ဦနဝီသတိဝဿံ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်အောက်ယုတ်သော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သုကတမေဝ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

(နိ-၂၆၅) [စာမျက်နှာ-၁၃၆] သီမာသမ္ပဒါ ပန၊ သိမ်၏ပြည့်စုံခြင်းကိုကား။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက၌။ ဝက္ခကာနနယေန၊ ဆိုလတ္တံ့သောနည်းဖြင့်။ သဗ္ဗဒေါသဝိရဟိတာယ၊ ခပ်သိမ်းသောဒေါသမှ ကင်းသော။ ဗဒ္ဓါဗဒ္ဓဝသေန၊ ဗဒ္ဓသိမ်အဗဒ္ဓသိမ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာယ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ ဝသေနေဝ၊ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာဒိသာယ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ သီမာသု၊ သိမ်သည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ ဣဒံ ကမ္မံ၊ ဤကံသည်။ ပတ္တကလ္လံ နာမ၊ ပတ္တကလ္လမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သီမာယ၊ သိမ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မဉ္စ၊ ကံသည်လည်း။ ဝိပဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။

ပရိသသမ္ပဒါ ပန၊ ပရိတ်သတ်၏ပြည့်စုံခြင်းကား။ (သင်္ဂဟိတာ၊ ၌ စပ်။) ဥပသမ္ပဒါကမ္မဿ၊ ဥပသမ္ပဒါကံ၏ အလို့ငှာ။ သဗ္ဗန္တိမေန၊ အလုံးစုံတို့အောက် ယုတ်သော။ ပရိစ္ဆေဒေန၊ အပိုင်းအခြားဖြင့်။ ကမ္မပ္ပတ္တာ၊ ကံအားလျောက်ပတ်ကုန်သော။ ဒသဟိ ဝါ၊ မဇ္ဈိမဒေသ၌ တစ်ကျိပ်တို့အောက်လည်းကောင်း။ ပဉ္စဟိ ဝါ၊ ပစ္စန္တရစ်၌ ငါးယောက်တို့အောက်လည်းကောင်း။ အနူနာ၊ မယုတ်ကုန်သော။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကသို့။ အနာပန္နာ၊ မရောက်ကုန်သော။ အနုက္ခိတ္တာ စ၊ ဥက္ခိတ္တလည်း မဟုတ်ကုန်သော။ သမာနသံဝါသကာ၊ တူသောပေါင်းခြင်းရှိကုန်သော။ ယေ ဣမေ ဘိက္ခူ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ဧကသီမာယံ၊ တသိမ်တည်း၌။ ဟတ္ထပါသံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ အဝိဇဟိတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဆန္ဒာရဟာနံ၊ ဆန္ဒထိုက်သော ရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒဿ၊ ဆန္ဒကို။ အာနယနဉ္စ၊ ဆောင်ခြင်းလည်းကောင်း။ သမ္မုခီဘူတာနံ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သောရဟန်းတို့၏။ အပဋိက္ကောသနဉ္စ၊ မတားမြစ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဝိရဟိတာနံ၊ ပဉ္စင်းလောင်းသည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက၌။ ပဋိက္ခိတ္တာနံ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ ဝဇ္ဇနိယပုဂ္ဂလာနံ၊ ကြဉ်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ ပဟဋ္ဌာဒိအနုပသမ္ပန္နာနဉ္စေဝ၊ ဂဟဋ္ဌအစရှိသော အနုပသမ္ပန္နတို့၏ လည်းကောင်း။ ပါရာဇိကုက္ခိတ္တကနာနာသံဝါသကဘိက္ခုနီနဉ္စ၊ ပါရာဇိက, ဥက္ခိတ္တက, နာနာသံဝါသက ဘိက္ခိုနီတို့၏လည်းကောင်း။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ အဘာဝေါစ၊ မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမေဟိ စတူဟိ အင်္ဂေဟိ၊ ဤလေးပါးသော အင်္ဂါတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာ၊ သဂြိုဟ်အပ်၏။ ဧဝရူပါယ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ပရိသာသမ္ပဒါယ၊ ပရိသတ်ပြည့်သည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ ဣဒံ၊ ဤကံသည်။ ပတ္တကလ္လံ နာမ၊ ပတ္တကလ္လသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပရိသာ (နိ-၂၆၆) သမ္ပဒါယ၊ ပရိသတ်ပြည့်စုံခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထ၊ ထိုပရိသတ်အင်္ဂါလေးပါးတို့တွင်။ ပုရိမာနံ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ အင်္ဂါနံ၊ ဆယ်ယောက်, ငါးယောက်သော ပကတတ်ရဟန်းတို့၏ တသိမ်တည်း၌ ဟတ္ထပါသ်မစွန့်မူ၍ တည်ခြင်း, ဆန္ဒထိုက်သော ရဟန်းတို့၏ ဆန္ဒကို ဆောင်ခြင်း, မျက်မှောက်ရဟန်းတို့၏ မတားမြစ်ခြင်းဟူသော အင်္ဂါသုံးပါးတို့တွင်။ အညတရဿာပိ၊ တစ်ပါးပါး၏လည်း။ အဘဝေ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဝိပဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ပစ္ဆိမဿ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သောဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂိုလ် မရှိခြင်းအင်္ဂါ၏။ အဘာဝေ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ န ဝိပဇ္ဇတိ၊ မပျက်။

ပုဗ္ဗကိစ္စနိဋ္ဌာပနံ နာမ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စနိဋ္ဌာပနမည်သည်ကား။ “ပဌမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗော”တိအာဒိနာ၊ ပဌမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗောအစရှိသည်ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ (ပုဗ္ဗကိစ္စာနိ၊ ၌ စပ်။) “ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပနံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ယူစေခြင်းလည်းကောင်း။ ပတ္တစီဝရာစိက္ခနံ၊ သပိတ်သင်္ကန်းကို ကြားခြင်းလည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုနောက်မှ။ တံ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းကို။ ဟတ္ထပါသတော၊ ဟတ္ထပါသ်မှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ ပေသေတွာ၊ စေလွှတ်၍။ အနုသာသကသမ္မုတိကရဏံ၊ အနုသာသနသမ္မုတိကို ပြုခြင်းလည်းကောင်း။ သမ္မတေန စ၊ သမ္မုတိရရဟန်းသည်လည်း။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ အနုသာသနဉ္စ၊ ဆုံးမခြင်းလည်းကောင်း။ တေန စ၊ ထိုသမ္မုတိရသောရဟန်းသည်လည်း။ ပဌမတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ဉတ္တိယာ၊ ဉတ်ဖြင့်။ ဉာပေတွာ၊ သိစေနှင့်၍။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခံ၊ ပဉ္စင်းလောင်းကို။ အာဂစ္ဆာဟီတိ၊ လာလော့ဟူ၍။ ဟတ္ထပါသော ဧဝ၊ ဟတ္ထပါသ်သို့သာလျှင်။ အဗ္ဘာနံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းလည်းကောင်း။ တေန စ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းကိုလည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဝန္ဒာပေတွာ၊ ရှိခိုးစေ၍။ ဥပသမ္ပဒါယာစာပနဉ္စ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို တောင်းပန်စေခြင်း လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ အန္တရာယိကဓမ္မပုစ္ဆကသမ္မုတိကရဏံ၊ အန္တရာယိကဓမ္မပုစ္ဆကသမ္မုတိကို ပြုခြင်းလည်းကောင်း။ သမ္မတေန စ၊ သမ္မုတိကိုရသောရဟန်းသည်လည်း။ ပုစ္ဆနဉ္စ၊ မေးခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယာနိ ဣမာနိ အဋ္ဌပုဗ္ဗကိစ္စာနိ၊ အကြင်ရှစ်ပါးသော ပုဗ္ဗကိစ္စတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ (ဤ၌ ဣမာနိ၊ တခုသာပါဌ်ပို။) သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုပုဗ္ဗကိစ္စတို့ကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ကရဏေန၊ ပြုသဖြင့်။ နိဋ္ဌာပနံ၊ ပြီးစေခြင်းတည်း။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုပုဗ္ဗကိစ္စကို။ ကမ္မနိဋ္ဌာနေ၊ ပြု၍ပြီး (နိ-၂၆၇) သည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ဣဒံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ ဤဥပသမ္ပဒကံသည်။ ပတ္တကလ္လံ နာမ၊ ပတ္တကလ္လမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကမ္မနိဋ္ဌာနေ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စကိုပြု၍ပြီးခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧတေသု ပန ပုဗ္ဗကမ္မေသု၊ ဤ ပုဗ္ဗကိစ္စတို့ကို။ အကတေသုပိ၊ မပြုသော်လည်း။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ယထာဝုတ္တဝတ္ထုသမ္ပတ္တိအာဒီသု၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်သော ဝတ္ထုသမ္ပတ္တိအစရှိသည်တို့သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေသု၊ ရှိကုန်သော်။ အကုပ္ပမေဝ၊ မပျက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဥပသမ္ပဒကံ၌။ တဒေဝ ပတ္တကလ္လံ၊ ထိုပတ္တကလ္လကိုလျှင်။ ဣမေတိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ၊ ဤငါးပါးသောအင်္ဂါတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတံ၊ သဂြိုဟ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဤသို့သောနည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တေသုပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝက္ခမာနေသု စ၊ ဆိုလတ္တံ့လည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ကမ္မေသု၊ ကံတို့၌။ ပတ္တကလ္လတာ၊ ပတ္တကလ္လအဖြစ်ကို။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည်အားလျော်စွာ။ ယော ဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ဉာတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၃၇] ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပဒေယျာတိ၊ ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပဒေယဟူသည်ကား။ ဥပသမ္ပဒါနိပ္ဖာဒနေန၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းကို ပြီးစေခြင်းဖြင့်။ တံသမင်္ဂိံ၊ ထိုပဉ္စအဖြစ်ဖြင့်ပြည့်စုံခြင်းကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ ကရောတု၊ ပြုလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပတ္ထနာယံ ဝါ၊ တောင့်တင်းခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဝိဓိမှိ ဝါ၊ စီရင်ခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဣဒံ၊ ဤဥပသမ္ပာဒေယျဟူသောပုဒ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟိ၊ ဥပမာကား။ “ဒေဝဒတ္တံသုခါပေယျာ”တိ၊ ဒေဝဒတ္တံသုခါပေယဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ အဿ၊ ထိုဒေဝဒတ်၏။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ နိပ္ဖာဒေတွာ၊ ပြီးစေ၍။ တံ၊ ထိုဒေဝဒတ်ကို။ သုခသမင်္ဂီနံ၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသည်ကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ ဤသို့သော အနက်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ထို့အတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤကမ္မဝါစာ၌လည်း။ အဿ၊ ထိုပဉ္စင်း၏။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ နိပ္ဖာဒေတွာ၊ ပြီးစေ၍။ တံ၊ ထိုပဉ္စင်းလောင်းကို။ ဥပသမ္ပဒါသမင်္ဂီနံ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတံ၊ ဤဥပသမ္ပာဒေယျဟူသောပုဒ်သည်။ ပယောဇကဗျာပါရံ၊ ပယောဇကဗျာပါရကို ဟော၏။ သုခယန္တံ၊ ချမ်းသာသော။ ကဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ သုဒ္ဓကတ္တာရံ၊ သုဒ္ဓကတ္တားကို။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ ဟေတုကတ္တာ၊ ဟေတုကတ္တားသည်။ သုခ (နိ-၂၆၈) ဟေတု နိပ္ဖာဒနေန၊ သုခ၏အကြောင်းကို ပြီးစေသဖြင့်။ သုခါပေယျာတိ၊ ချမ်းသာစေ၏ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤကမ္မဝါစာ၌လည်း။ ဥပသမ္ပဇ္ဇန္တံ၊ ပဉ္စင်းခံသော။ (ကဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။) သုဒ္ဓကတ္တာရံ၊ သုဒ္ဓကတ္တား ဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဟေတုကတ္တုဘူတော၊ ဟေတုကတ္တား ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ဥပသမ္ပဒါဟေတုနိပ္ဖာဒနေန၊ ဥပသမ္ပဒ၏အကြောင်းကို ပြီးစေသဖြင့်။ ဥပသမ္ပာဒေယျာတိ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်စေရာ၏ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတေန စ၊ ဤဥပသမ္ပာဒေယျဟူသောပါဌ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ သုခဒါယကေန၊ ချမ်းသာကိုပေးတတ်သော သူသည်။ ဒိယျမာနံ၊ ပေးအပ်သော။ သုခံ၊ ချမ်းသာသည်။ အတ္ထိ ဝိယ၊ ရှိသကဲ့သို့။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒိယျမာနာ၊ ပေးအပ်သော။ တထာပဝတ္တပရမတ္ထဓမ္မေ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော ပရမတ္ထတရားတို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ အရိယဇနပညတ္တာ၊ အရိယာအပေါင်းသည် ပညတ်အပ်သော။ သမ္မုတိသစ္စဘူတာ၊ သမ္မုတိသစ္စာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဥပသမ္ပဒါ နာမ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ် မည်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားကို။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဥပသမ္ပဒကမ္မဝါစာ၌။ “ဣတ္ထန္နာမောသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတီ”တိ၊ ဣတ္ထန္နာမောသံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိဝါသာဒီသု ဝိယ၊ ပါရိဝါသ်အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ယာစနာနဂုဏံ၊ တောင်းသည်အားလျော်စွာ။ “ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒံ ဒဒေယျာ”တိ၊ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒံ ဒဒေယဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျာ”တိ၊ ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ ဤဥပသမ္ပဒကံကို။ ဒါနေ၊ ဒါန၌။ အသင်္ဂဟေတွာ၊ မသဂြိုဟ်မူ၍။ ကမ္မလက္ခဏေ ဧဝ၊ ကမ္မလက္ခဏာ၌သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတံ၊ ရေတွက်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤသို့သောနည်းဖြင့်။ “ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေဟတိ, ဥပသမ္ပန္နော သံဃေနာ”တိဧတ္ထာပိ၊ ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေဟတိ, ဥပသမ္ပန္နော သံဃေနဟူသောပုဒ်၌လည်း။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဟိ၊ အထူးကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တတ္ထ၊ ထိုဥပသမ္ပာဒေတိ, ဥပသမ္ပန္နောဟူသောပုဒ်၌။ ဝတ္တမာနကာလအတီတကာလဝသေန၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ, အတိတ်ကာလ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဣဒ ပန၊ ဤဥပသမ္ပာဒေယျဟူသောပုဒ်၌ကား။ အနာမဋ္ဌကာလဝသေန၊ မသုံးသပ်အပ်သော ကာလ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဣတိ ဧတ္ထကမေဝ၊ ဤမျှသာလျှင်။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။

(နိ-၂၆၉) ဧသာ ဉတ္တီတိ၊ ဧသာ ဉတ္တိဟူသည်ကား။ ဧသာ၊ ဤသည်ကား။ “သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော”တိ၊ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တဉာပနာ၊ ဆိုအပ်သော သိစေခြင်းတည်း။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ''ဧသာ ဉတ္တိ'' ဟူသော စကားကိုလည်း။ အနုဿာဝနာနမ္ပိ၊ ကမ္မဝါစာတို့၏လည်း။ သဗ္ဘာဝသူစနတ္ထံ၊ သဘောကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတဉ္စ၊ ဤ ဧသာ ဉတ္တိဟူသော စကားကိုလည်း။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုအပ်သလျှင်ကတည်း။ ဉတ္တိကမ္မေ ဧဝ၊ ဉတ္တိကံ၌သာလျှင်။ ဧတံ၊ ဤ ဧသာ ဉတ္တိဟူသော စကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ တတ္ထပန၊ ထိုဉတ္တကံ၌ကား။ ယျကာရေ၊ ယျအက္ခရာကို။ ဝုတ္တမတ္တေ ဧဝ၊ ဆိုကာမျှသာလျှင်။ ဉတ္တိကမ္မံ၊ ဉတ္တိကံသည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ခမတီတိ၊ ခမတိဟူသည်ကား။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်၏။ ဥပသမ္ပဒါတိ၊ ဥပသမ္ပဒါဟူသည်ကား။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ဒိယျမာနာ၊ ပေးအပ်သော။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်တည်း။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ခမတိ၊ နှစ်သက်၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေသည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။ တုဏှီတိ၊ တုဏိဟူသည်ကား။ အကထနတ္ထေ၊ စကားမဆိုခြင်း၌။ နိပါတော၊ နိပါတ်တည်း။ အကထနကော၊ စကားမဆိုသည်။ အဿ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣတ္ထန္နာမဿ၊ ဤအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း၏။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းကို။ သံဃဿ၊ သံဃာသည်။ ခမတိ၊ နှစ်သက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပကတေန၊ ဝေးသောပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသံဃာနှစ်သက်ခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ “တသ္မာ တုဏီ”တိ၊ တသ္မာ တုဏီဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထိုတသ္မာတုဏှီဟူသောပုဒ်၌။ “အာသီ”တိ၊ အာသိဟူ၍။ သေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ “ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျာ”တိ၊ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျာဟူ၍။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ ဝုစ္စမာနောပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ တုဏှီ နိရဝေါ၊ အသံဆိတ်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ သံဃဿ၊ သံဃာသည်။ ဣမိနာ ပကာရေန၊ ဤသို့သော အပြားရှိသော။ တုဏှီဘာဝေနေဝ၊ ဆိတ်ဆိတ် နေသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ဧတံ ရုစ္စနဘာဝံ၊ ဤနှစ်သက်သော အဖြစ်ကို။ ဓာရယာမိ ဗုဇ္ဈာမိ ပဇာနာမိ၊ သိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣတိ၊ သဒ္ဒေါ၊ ဣတိသဒ္ဒါကို။ ပရိသမာ (နိ-၂၇၀) ပနတ္ထေ၊ ပြီးဆုံးခြင်းအနက်၌။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ သော စ၊ ထိုဣတိ သဒ္ဒါသည်လည်း။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာ၏။ အနင်္ဂံ၊ အင်္ဂါမဟုတ်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ အနုဿာဝကေန၊ ကမ္မဝါရွတ်သော ရဟန်းသည်။ “ဓာရယာမီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ [စာမျက်နှာ-၁၃၈] မိကာရပရိယောသာနမေဝ၊ မိအက္ခရာအဆုံးရှိသည်ကိုသာလျှင်။ ဝတွာ၊ ရွတ်၍။ နိဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သဒ္ဒေါ၊ ဣတိသဒ္ဒါကို။ န ပယုဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ မယှဉ်အပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရာတို့၌။ ကမ္မဝါစာနံ၊ ကမ္မဝါစာတို့၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၈။ “ဧကပေါရိသာ ဝါ”တိအာဒိ၊ ဧကပေါရိသာ ဝါအစရှိသော စကားသည်။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ သရီရစ္ဆာယံ၊ ကိုယ်အရိပ်ကို။ ပါဒေဟိ၊ ဖဝါးတို့ဖြင့်။ မိနိတွာ၊ တိုင်း၍။ ဇာနနပ္ပကာရဒဿနံ၊ သိသော အတိုင်းအရှည်ကိုပြကြောင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဆသတ္တပဒပရမတာ၊ ခြေဖဝါး, ခုနစ်ဖဝါးအတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ဆာယာ၊ အရိပ်ကို။ “ပေါရိသာ”တိ၊ ပေါရိသဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤအရိပ်ကိုတိုင်းထွာခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဥတုပမာဏာ စိက္ခနာဒိ စ၊ ဥတုပမာဏကို ကြားခြင်းအစရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ အာဂန္တုကေဟိ၊ အာဂန္တုရဟန်းတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဝုဍ္ဎနဝဘာဝံ၊ ကြီးသည်, ငယ်သည်အဖြစ်ကို။ (ဝုဍ္ဎနဝဘာဝံ၊ ဟုရှိကြ၏။ ကြီးသည်ငယ်သည်အဖြစ်ကိုပေး။) ဉတွာ၊ သိ၍။ ဝန္ဒနဝန္ဒာပနာဒိကရဏတ္ထံ၊ ရှိခိုးခြင်း, ရှိခိုးစေခြင်းကိုပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတိ အာဂစ္ဆတိ၊ လာတတ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဂစ္ဆတိ၊ သွားတတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဥတု၊ ဥတုမည်၏။ သောဝ၊ ထို ဥတုသာလျှင်။ အနေန၊ ဤဥတုဖြင့်။ သံဝစ္ဆရန္တိ၊ နှစ်ဟူ၍။ ပမိယတေ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏမည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဥတု ယေဝ ဥတုပ္ပမာဏ”န္တိ၊ ဥတု ယေဝ ဥတုပ္ပမာဏံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အပရိပုဏ္ဏာတိ၊ အပရိပုဏ္ဏာဟူသည်ကား။ ဥပသမ္ပဒါဒိဝသေန၊ ပဉ္စင်းခံသောနေ့၏ အစွမ်းဖြင့်။ အပရိပုဏ္ဏာ၊ မပြည့်စုံ။ ဥတုဝေမဇ္ဈေ၊ ဥတုအလယ်၌။ ယဒိ ဥပသမ္ပာဒိတော၊ အကယ်ပဉ္စင်းခံသည်ဖြစ်အံ့။ တဒါ၊ ထိုသို့ခံသည်ရှိသော်။ တသ္မိံ ဥတုမှိ၊ (နိ-၂၇၁) ထိုဥတု၌။ အဝသိဋ္ဌဒိဝသာစိက္ခနံ၊ ကြွင်းသောနေ့ကို ကြားခြင်းသည်။ “ဒိဝသဘာဂါစိက္ခနံ၊ နေ့အဖို့ကိုကြားခြင်းမည်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ ယဿ ယောဥတုအပရိပုဏ္ဏော၊ တေ ဒိဝသေ”တိ၊ ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ ယဿ ယောဥတုအပရိပုဏ္ဏော၊ တေ ဒိဝသေဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တံ ခဏံ လဒ္ဓုပသမ္ပဒဿ၊ ထိုခဏ ရအပ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ်ရှိသော။ ယဿပုဂ္ဂလဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သမ္ဗန္ဓိမေဝ၊ သမ္ဗန္ဓီသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဥတု၊ ဥတုသည်။ ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ၊ အကြင်မျှလောက်သော နေ့တို့ဖြင့်။ အပရိပုဏ္ဏော၊ မပြည့်စုံ။ တေ ဒိဝသေ၊ ထိုနေ့တို့ကို။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။

သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဆာယာဒိကမေဝ၊ အရိပ်အစရှိသည်ကိုသာလျှင်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဂါယိတဗ္ဗတော ကထေတဗ္ဗတော၊ ကြားအပ်သောကြောင့်။ သင်္ဂီတိ၊ သင်္ဂီမည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဣဒမေဝါ”တိအာဒိ၊ ဣဒမေဝါအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို ဣဒမေဝအစရှိသောပါဌ်၌။ ဧကတော ကတွာ၊ တပေါင်းတည်းပြု၍။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ တွံကိံ လဘသီတိ၊ တွံ ကိံ လဘသိဟူသည်ကား။ တွံ၊ သင်သည်။ ဥပသမ္ပဒနကာလေ၊ ပဉ္စင်းခံသော အခါ၌။ ကတရံ ဝဿံ၊ အဘယ်နှစ်ကို လည်းကောင်း။ ကတရံ ဥတုဉ္စ၊ အဘယ်ဥတုကိုလည်းကောင်း။ လဘတိ၊ ရသနည်း။ ကတရသ္မိံ၊ အဘယ်ဥတု၌။ တေတယာ၊ သင်သည်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရအပ်သနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကာအနက်။ ဝဿန္တိ၊ ဝဿံဟူသည်ကား။ ဝဿာနဥတု၊ မိုးလဥတုတည်း။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ သံဝစ္ဆရာစိက္ခနံ၊ နှစ်ကိုကြားခြင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဣဒံ၊ ဤဥတုပမာဏကို။ ဝုတ္တေပိ၊ ပြောကြားသော်လည်း။ န ဉာယတိ၊ မသိ။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဣမိနာ ဥတုအာစိက္ခနေနေဝ၊ ဤဥတုကိုကြားသဖြင့်သာလျှင်။ သာသနဝေဿသုဝါ၊ သာသနာနှစ်တို့၌လည်းကောင်း။ ကလိယုဂဝသာဒီသု ဝါ၊ ကောဇာသက္ကရာဇ် ခုနှစ်အစရှိသည်တို့၌လည်းကောင်း။ သဟဿိမေ ဝါ၊ တထောင်ပြည့်လသော် လည်းကောင်း။ သတိမေ ဝါ၊ တရာပြည့်လသော်လည်းကောင်း။ အသုကံ ဥတုံ၊ ဤဥတုကို။ လဘာမိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿတုံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဆာယာ”တိဣဒံ၊ ဆာယာဟူသောစကားကို။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အာဂတပဋိပါဋိံ၊ လာသော အစဉ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝတ္တဗ္ဗကမတော ပန၊ ဆိုအပ်သော အစဉ်ဖြင့်ကား။ သဗ္ဗဒေသ ပသိဒ္ဓေသု၊ ခပ်သိမ်းသော အစိတ်နှင့်တကွပြီးကုန်သော။ ဝါ၊ (နိ-၂၇၂) ခပ်သိမ်းသောအရပ်၌ ထင်ကုန်သော။ ကလိယုဂဝဿာဒီသု၊ ကောဇာသက္ကရာဇ်နှစ်အစရှိသည်တို့၌။ အသုကဝေဿ၊ ဤမည်သောခုနှစ်၌။ အသုကဥတုမှိ၊ ဤဥတု၌။ အသုကမာသေ၊ ဤလ၌။ အသုကေ၊ ဤမည်သော။ ကဏှေ ဝါ၊ လဆုတ်လည်းဖြစ်သော။ သုက္ကေ ဝါ၊ လဆန်းလည်းဖြစ်သော။ ပက္ခေ၊ ပက္ခ၌။ အသုကတိထိဝါရဝိသေသယုတ္တေ၊ ဤမည်သော နေ့ရက်အထူးနှင့်ယှဉ်သော။ နက္ခတ္တေ၊ နက္ခတ်၌။ ပုဗ္ဗဏှာဒိဒိဝသဘာဂေ၊ နံနက်အစရှိသော နေ့အဖို့၌။ ဧတ္တကေ၊ ဤမျှလောက်သော။ ဆာယာပမာဏေ ဝါ၊ အရိပ်ပမာဏ၌လည်းကောင်း။ ဃဋိပမာဏေ ဝါ၊ နာရီပမာဏ၌လည်းကောင်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ဥပပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္ဇင်းအဖြစ်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒေယျာသိ၊ ပြောဆိုလေလော့။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ “ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားအစဉ်ကိုလည။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ သင်၍။ [စာမျက်နှာ-၁၃၉] အာဂန္တုကေဟိ၊ ဧည့်သည်ရဟန်းတို့နှင့်။ ဝုဍ္ဎပဋိပါဋိံ၊ ကြီးသောအစဉ်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ပဋိပဇ္ဇာဟိ၊ ကျင့်လေလော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကိဿ တွန္တိ၊ ကိဿ တွဟူသည်ကား။ ကိံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧတ္တကံ ကာလံ၊ ဤမျှလောက်သောအခါပတ်လုံး။ အကာသိ၊ ပြုသနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၁၃၀။ ဥပသမ္ပဒံ ယာစီတိ၊ ဥပသမ္ပဒံ ယာစိဟူသည်ကား။ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စ၊ ရှင်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒဉ္စ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ယာစိ၊ တောင်း၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ပဿိဿာမီ”တိ ဧတ္ထ၊ ပဿိဿာမိဟူသောပုဒ်၌။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဥပရိပိ၊ အထက် အထက်၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ “ဩသာရေတဗ္ဗော”တိဣမိနာ၊ ဩသာရေတဗ္ဗောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပုရိမော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ဥက္ခိတ္တကဘာဝေါ၊ ဥက္ခိတ္တက အဖြစ်သည်။ ဝိဗ္ဘမိတွာ၊ လူထွက်၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ လဒ္ဓူပသမ္ပဒမ္ပိ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရသော်လည်း။ နမုစ္စတိ၊ မလွတ်။ တေနစ၊ ထိုကြောင့်လည်း။ သဘုဉ္ဇနာဒီသုပိ၊ တကွသုံးဆောင်ခြင်းစသည်တို့၌လည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ ပါစိတ်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ”တိ ဧတ္ထ၊ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေဟူသောပုဒ်၌။ သဟသေယျာပိ၊ တကွအိပ်ခြင်းကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ သဂြိုဟ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ အကြင်ကြောင့်။ အယံ၊ ဤရဟန်းသည်။ ဩသာရိတတ္တာ၊ သွင်းအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပကတတ္တော၊ ပကတိသီလရှိ၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂါဒိ (နိ-၂၇၃) ပစ္စယေန၊ ဥက္ခိတ္တကရဟန်းနှင့်တကွ သုံးဆောင်ခြင်းစသော အကြောင်းကြောင့်။ ပါစိတ္တိယေန၊ ပါစိတ်အာပတ်ဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မ မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ အာပတ္တိဋ္ဌာနေ၊ အာပတ်အရာ၌။ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိတာယ၊ အာပတ်မသင့်ဟုအမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ န ပဿတိ၊ မရှု။ တေနေဝ၊ ထိုသို့ မရှုသောကြောင့်လျှင်။ ပဋိကမ္မမ္ပိ၊ ကုစားခြင်းကိုလည်း။ နကရောတိ၊ မပြု။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤသို မကုကာမျှဖြင့်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ အလဇ္ဇီ နာမ၊ အလဇ္ဇီမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပဏ္ဏတ္တိံ ဉတွာဝီတိက္ကမံ၊ ပညတ်တော်ကိုသိလျက် လွန်ကျူးခြင်းကို။ ကရောန္တော ဧဝ၊ ပြုသောရဟန်းသည်သာလျှင်။ အလဇ္ဇီနာမ၊ အလဇ္ဇီမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ”တိအာဒိ၊ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိအစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အလဇ္ဇိသမ္ဘောဂါဒိပစ္စယာ၊ အလဇ္ဇီနှင့်တကွ သုံးဆောင်ခြင်းစသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋာပတ္တိနိယမော၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်ဟု ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ သာပိ အာပတ္တိ၊ ထို ဒုက္ကဋ်အာပတ်ကိုလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဣမံအဓိပ္ပါယံ၊ ဤအလိုကို။ အသလ္လက္ခန္တေန၊ မမှတ်အပ်သော။ ကေနစိ၊ အချို့သော ဝဇိရဗုဒ္ဓိဆရာသည်။ “အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ”တိ ဣမိနာပါစိတ္တိယေန အနာပတ္တိ ဝုတ္တာ၊ အလဇ္ဇိသမ္ဘောဂါပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ ပန အာကို မှတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သောအာပတ္တိနိယမော၊ အကြင်အာပတ်ကို မှတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သော အာပတ္တိနိယမော၊ ထိုအာပတ်ကိုပိုင်းခြားခြင်း မှတ်ခြင်းကို။ အလဇ္ဇိတ္တေ၊ အလဇ္ဇီ၏အဖြစ်သည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ အသတိ၊ မရှိသော်။ နဝုတ္တော၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၁၃၁။ “ဝိနယမှီ”တိအာဒိဂါထာသု၊ ဝိနယမှိအစရှိသော ဂါထာတို့၌။ နိဂ္ဂဟာနန္တိ၊ နိဂ္ဂဟာနံဟူသည်ကား။ နိဂ္ဂဟကရဏေသု၊ နှိပ်၍ ပြုခြင်းတို့၌။ ပါပိစ္ဆေတိ၊ ပါပိစ္ဆေဟူသည်ကား။ ပါပပုဂ္ဂလာနံ၊ ယုတ်မာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ နိဂ္ဂဟကရဏေသု စ၊ နှိပ်၍ ပြုခြင်းတို့၌လည်းကောင်း။ လဇ္ဇီနံ၊ လဇ္ဇီနတို့ကို။ ပဂ္ဂဟေသု စ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းတို့၌လည်းကောင်း။ ပေသလာနံ၊ သီလကိုချစ်သော ရဟန်းတို့၏။ သုခါဝဟေ၊ ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော။ မဟန္တေ၊ မြတ်သော။ ဝိနယမှိ၊ ဝိနည်း၌။ ယထာ အတ္ထကာရီ အတ္ထာနုဂုဏံ ကရောန္တောဝ၊ အနက်နှင့် (နိ-၂၇၄) လျော်စွာပြုသော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ယောနိသော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇတိ နာမ၊ ကျင့်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဥဒ္ဒါနံ၊ ဥဒါန်းကို။ ပဝက္ခာမိ၊ ဆိုအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓယောဇနာ၊ စပ်၍ ယောဇနာခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာတို့၌။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်သာတည်း။

စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမန္တပါသာဒိကာယ၊ သမန္တပါသာဒိကအမည်ရှိသော။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏။ သံဝဏ္ဏနာယံ၊ အဖွင့်ဖြစ်သော။ (ထည့်) ဝိမတိဝိနောဒနိယံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ၌။ မဟာခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ မဟာခန္ဓကကိုဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သော နည်းသည်။ ဣတိ ဣမိနာ အနုက္ကမေန၊ ဤသို့သော အစဉ်ဖြင့်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၂၇၅)

၂၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက

သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၄၀] ၁၃၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက၌။ ဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်ကို။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအယူ၌။ တရန္တိ ဩတရန္တိ၊ သက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သာလဒ္ဓိ၊ ထိုအယူသည်။ တိတ္ထံ၊ တိတ္ထံမည်၏။ လဒ္ဓိ၊ အယူကိုရ၏။ ဣတောတိ၊ ဣတောဟူသည်ကား။ သာသနလဒ္ဓိတော၊ သာသနာ အယူမှ။ ၁၃၅။ “အာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌိတော”တိ ဧတ္ထ၊ အာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌိတောဟူသောပုဒ်၌။ ဒေသနာရောစနမ္ပိ၊ ဒေသနာကြားခြင်းကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ မာတိကာဋ္ဌကထာ၌။ “ဝုဋ္ဌိတာ ဝါ ဒေသိတာ ဝါ အာရောစိတာ ဝါ အာပတ္တိ။ ပ။ အသန္တီနာမ ဟောတီ”တိ၊ ဝုဋ္ဌိတာ ဝါ ဒေသိတာ ဝါ အာရောစိတာ ဝါ အာပတ္တိ။ ပ။ အသန္တီနာမ ဟောတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

မနုဇေနာတိ၊ မနုဇေနဟူသည်ကား။ အာသန္နေန၊ နီးသော လူနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပရေတိ၊ ပရေဟူသည်ကား။ ဒူရဋ္ဌေ၊ အဝေး၌တည်ကုန်သော။ ပရပုဂ္ဂလေပိ၊ တစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဂီရံ၊ စကားကို။ နော စ ဘဏေယျ၊ မဆိုရာ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။

“အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ”တိ၊ အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂရုကာပတ္တိပိ၊ ဂရုကအာပတ်သည်လည်း။ အာဝိကရဏမတ္တေန၊ ထင်ရှားပြုကာမျှဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ထ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အယူမျှသာတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ပရိဝါသာဒိဝိဓာနသုတ္တေဟိ၊ ပရိဝါသ်စသည်ကို စီရင်သော ပါဠိတို့နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈနတော၊ ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။ အယံ ပန၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအာဝီကတာ ဟိဿဖာသု ဟောတိဟူသောပါဠိ၌။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ အာဝီကရောန္တံ၊ ထင်စွာပြုသော။ နံဘိက္ခုံ၊ ထိုရဟန်းကို။ ပေသလော၊ သီလကို ချစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ “အကာမာ ပရိဝတ္ထဗ္ဗ”န္တိအာဒိဝစနံ၊ အကာမာပရိဝတ္တဗ္ဗံအစရှိသော စကားသည်။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ အနိစ္ဆမာနမ္ပိ၊ အလိုမရှိပဲလျက်လည်း။ နံ၊ ထိုရဟန်းကို။ ဥပါယေန၊ ဥပါယ်ဖြင့်။ ပရိဝါသာဒီနိ၊ ပရိဝါသ်အစရှိသည်တို့ကို။ ဒါပေတွာ၊ ပေးစေ၍။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ သုဒ္ဓန္တေ၊ (နိ-၂၇၆) စင်သော အပိုင်းအခြား၌။ ပတိဋ္ဌာပေဿန္တိ၊ တည်စေကုန်လတ္တံ့။ တတော၊ ထိုသို့တည်စေခြင်းကြောင့်။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒီနံ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်းအစရှိသည်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဖာသု၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ပဌမံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသန္တိ၊ ပဌမံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံဟူသည်ကား။ နိဒါနုဒ္ဒေသံ၊ နိဒါနုဒ္ဒေသကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိသောနိဒါနုဒ္ဒေသကို။ ပညာပေသိ၊ ပညတ်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဧတံ၊ ဤနိဒါနုဒ္ဒေသကိုသာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်ပြီးသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပါရာဇိကာဒိသိက္ခာပဒမ္ပိ၊ ပါရာဇိကစသော သိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ “တတြိမေ စတ္တာရော ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တီ”တိအာဒိနာ၊ အာဂစ္ဆန္တိအစရှိသော။ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသာဒိဝသေန၊ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိနယမာတိကံ၊ ဝိနည်းမာတိကာကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ နိဒါနုဒ္ဒေသေန၊ နိဒါနုဒ္ဒေသနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တော်သည်ပင်လျှင်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ အကျဉ်းပေါင်း၍။ “ပါတိမောက္ခ”န္တိ၊ ပါတေမေက္ခံဟူ၍။ ပညာပေသိ၊ ပညတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တဒေတံ၊ ထိုပါတိမောက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု”န္တိ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၃၆။ ဧတံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ၊ ဧတံ ဝေဒိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ယသ္မိ တသ္မိံ စာတုဒ္ဒသေဝါ ပန္နရသေ ဝါ”တိ၊ ယသ္မိ တသ္မိံ စာတုဒ္ဒသေဝါ ပန္နရသေ ဝါဟူသော။ ဧတံ အတ္ထဇာတံ၊ ဤအနက်အပေါင်းကို။

သန္နိပါတာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သန္နိပါတာနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၄၁] ၁၃၈။ “ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယာ”တိ ဣဒံ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယာဟူသောစကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နိဒဿနမျှသာတည်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ တဿံ ဒိယာယံ၊ ထိုအရှေ့အရပ်၌။ နိမိတ္တေ၊ နိမိတ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတော ပဋ္ဌာယ၊ ထိုရှိရာအရပ်မှ စ၍။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ “ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယ, ဒက္ခိဏာယဒိသာယာ”တိအာဒိနာ၊ ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယ, ဒက္ခိဏာယဒိသာယာအစရှိသည်ဖြင့်။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဝိဇ္ဇမာနဋ္ဌာနေသု၊ ရှိသောအရာတို့၌။ နိမိတ္တာနိ၊ နိမိတ်တို့ကို။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ “ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယာ”တိ၊ (နိ-၂၇၇) ပုရတ္ထိမာယအနုဒိသာယာဟူ၍။ ပဌမကိတ္တိတံ၊ ရှေးဦးစွာကြားအပ်သော နိမိတ်ကို။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တီဟိ နိမိတ္တေဟိ၊ နိမိတ်သုံးခုတို့ဖြင့်။ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာယ၊ ခရီးဆုံသဏ္ဌာန်ရှိသော။ သီယမာပိ၊ သိမ်ကိုလည်း။ သမ္မန္နိတဗ္ဗတော၊ သမုတ်အပ်သောကြောင့်တည်း။ တိက္ခတ္တုံ သီမာမဏ္ဍလံသမ္ဗန္ဓန္တေနာတိ၊ တိက္ခတ္တုံ သီမာမဏ္ဍလံသမ္ဗန္ဓန္တေနဟူသည်ကား။ ဝိနယဓရေန၊ ဝိနည်းဓိုရ်သည်။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဧကသ္မိံယေဝ ဌာနေ၊ တစ်ခုသော အရပ်၌သာလျှင်။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ နိမိတ္တကိတ္တနာဝစနေနေဝ၊ နိမိတ်ကြားသောစကားဖြင့်သာလျှင်။ သီမမဏ္ဍလသမန္တာ၊ သိမ်အဝတ်း၏ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ နိမိတ္တေန၊ နိမိတ်ဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ နိမိတ္တကို။ ဗန္ဓန္တေန၊ ဖွဲ့သဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တံ တံ နိမိတ္တဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာပိ ဟိ ကိတ္တေတီတိ၊ တံ တံ နိမိတ္တဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာပိ ဟိ ကိတ္တေတိဟူသည်ကား။ တိယောဇနပရမာယ၊ သုံးယူဇနာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ သီမာယ၊ သိမ်၌။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြမ်။ အနုပရိဂမနဿ၊ လှည့်လည်ခြင်း၏။ ဧကဒိဝသေန၊ တနေ့တည်းဖြင့်။ ဒုက္ကရတ္တာ၊ ခဲယဉ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိနယဓရေန၊ ဝနည်းဓိုရ်သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အဒိဋ္ဌမ္ပိ၊ မမြင်သော်လည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ယထာ ဝဝတ္ထိတံ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် မှတ်အပ်သော။ နိမိတ္တံ၊ နိမိတ္တကို။ “ပါသာဏော ဘန္တေ”တိအာဒိနာ၊ ပါသာဏော ဘန္တေအစရှိသောအားဖြင့်။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်။ ဝုတ္တာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်သည်ကို အစဉ် အောက်မေ့သဖြင့်။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ “ဧသော ပါသာဏော နိမိတ္တံ”န္တိ အာဒိနာ၊ ဧသော ပါသာဏောနိမိတ္တံ အစရှိသည်ဖြင့်။ ကိတ္တေတုမ္ပိ၊ ကြားခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သလျှင်ကတည်း။

ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်။ န ကတော၊ မပြုအပ်သော။ သယံဇာတောဝ၊ အလိုလိုဖြစ်သော တောင်ကိုသာလျှင်။ “သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတော”တိ၊ သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတောဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သေသာပိ၊ ကြွင်းသော တောင်တို့သည်လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ ဣတရောပီတိ၊ ဣတရောပိဟူသည်ကား။ သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတာဒိကော၊ သက်သက်သော မြေတောင်အစရှိသော။ ပဗ္ဗတောပိ၊ တောင်သည်လည်း။ “ဟတ္ထိပ္ပမာဏတော”တိ ဧတ္ထ၊ ဟတ္ထိပ္ပမာဏတောဟူသောပုဒ်၌။ ဘူမိတော၊ မြေမှ။ ဥဂ္ဂတပ္ပဒေသေန၊ မြင့်သည်ကို ညွှန်းသဖြင့်။ ဟတ္ထိပ္ပမာဏံ၊ ဆင်ပမာဏကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ စတူဟိ ဝါ တီဟိ ဝါတိ၊ စတူဟိ ဝါ တီဟိ ဝါဟူသည်ကား။ သီမာဘူမိယံ၊ သိမ်မြေ၌။ စတူသု ဝါ ဒိသာသု၊ လေးမျက်နှာတို့၌ လည်းကောင်း။ တီသုဝါ ဒိသာသု၊ သုံးမျက်နှာတို့၌ လည်းကောင်း။ ဌိတေပိ၊ တည်ကုန်သော (နိ-၂၇၈) နိမိတ်တို့ဖြင့်။ ပန၊ မအပ်သည်ကား။ ဧကိဿာ ဧဝ ဒိသာယ၊ တစ်ခုသောအရပ်၌ သာလျှင်။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သော။ တတော၊ ထို သုံးခု လေးခုထက်။ ဗဟူဟိပိ၊ များစွာသော နိမိတ်တို့ဖြင့်လည်း။ သမ္မန္နတုံ၊ သမုတ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒွီသု ဒိသာသု၊ နှစ်ပါးသော အရပ်တို့၌။ ဌိတေဟိပိ၊ တည်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒွီဟိ ပန၊ နိမိတ်နှစ်ခု တို့ဖြင့်ကား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တသ္မာတိ၊ တသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဧကေန၊ နိမိတ်တစ်ခုဖြင့်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “တံ ဗဟိဒ္ဓါကတွာ”တိ၊ တံ ဗဟိဒ္ဓါကတွာဟူသောစကားကို။ ကိတ္တိတနိမိတ္တဿ၊ ကြားအပ်သော နိမိတ်၏။ အသီမတ္တာ၊ သိမ်မဟုတ်သောကြောင့်။ အန္တောသီမာယ၊ သိမ်တွင်းကို။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သစေ”တိအာဒိ၊ သစေအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ [၁]

ဒွတ္တိံ သပလဂုဠပိဏ္ဍပ္ပမာဏတာ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပို တင်လဲခဲပမာဏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ သဏ္ဌာနတော၊ သဏ္ဌာန်အားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်၏။ တုလဂဏနာဝသေန၊ အချိန်အရေအတွက်၏ အစွမ်းဖြင့်။ န ဂဟေတဗ္ဗာ၊ မယူအပ်။ ဘာရတော၊ ချိန်ဝန်အားဖြင့်။ ပလပရိမာဏဉ္စ၊ ပိုလ်ပမာဏကိုလည်း။ မဂဓာတုလာယ၊ မဂဓချိန်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ သာ စ၊ ထိုမဂဓချိန်သည်လည်း။ လောကိယတုလာယ၊ လောကီချိန်ထက်။ ဒွိဂုဏာ၊ နှစ်ဆတက်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အတိမဟန္တောပီတိ၊ အတိမဟန္တောပိဟူသည်ကား။ ဘူမိတော၊ မြေမှ။ ဟတ္ထိပ္ပမာဏံ၊ ဆင်ပမာဏ။ အနုဂ္ဂန္တွာ၊ မတက် မမြင့်မူ၍။ ဟေဋ္ဌာဘူမိယံ၊ အောက်မြေ၌။ ဩတိဏ္ဏဃဏတော၊ သက်သော အထူအခဲအားဖြင့်။ အနေကယောဇနပ္ပမာဏောပိ၊ ယူဇနာများစွာ ပမာဏရှိသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတော၊ ထိုကျောက်ဖျာမှ။ ဟတ္ထိပ္ပမာဏံ ကူဋံ၊ ဆင်ပမာဏရှိသော အထွက်သည်။ သစေ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ အကယ်၍ တက်ငြားအံ့။ ပဗ္ဗတသင်္ချံမေဝ၊ တောင်ဟူသော အရေအတွက်သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ [၂]

“အန္တောသာရာန”န္တိ၊ အန္တောသာရာနံဟူသောစကားကို။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုခဏ၌။ တရုဏတာယ၊ နုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာရေ၊ အနှစ်သည်။ အဝိဇ္ဇမာနေပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ပရိဏာမေန၊ ရင့်သဖြင့်။ ဘဝိဿာမာနသာရေပိ၊ အနှစ်ဖြစ်လတ္တံ့သော သစ်ပင်တို့ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သူစိဒဏ္ဍကပ္ပမာဏပရိဏာဟာနံ၊ လုံးပတ်သီတိုင် ကညစ်ရိုး အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော။ တာဒိသာနမ္ပိ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သစ်ပင်တို့၏လည်း။ စတုပဉ္စပတ္တမ္ပိဝနံ၊ လေးပင် ငါးပင်မျှရှိသော တောသည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အန္တော (နိ-၂၇၉) အန္တောသာရမိဿကာနန္တိ၊ သာရမိဿကာနံဟူသည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၁၄၂] အန္တောသာရေဟိ၊ အတွင်း၌အနှစ်ရှိကုန်သော။ ရုက္ခေဟိ၊ သစ်ပင်တို့နှင့်။ သမ္မိဿာနံ၊ ရောကုန်သော။ ဧတေန၊ ဤအန္တောသာရမိဿကာနံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တစသာရရုက္ခမိဿံ၊ ထန်းပင် အုန်းပင် ရောသော။ ဝနမ္ပိ၊ တောသည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တမ္ပီ”တိ၊ စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တမ္ပိဟူသောစကားကို။ သာရရုက္ခေ၊ အနှစ်ရှိသော သစ်ပင်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝနမဇ္ဈေဝိဟာရံ ကရောန္တီတိ၊ ဝနမဇ္ဈေဝိဟာရံ ကရောန္တိဟူသည်ကား။ ရုက္ခဃဋာယ၊ သစ်ပင်အပေါင်း၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ ရုက္ခေ၊ သစ်ပင်တို့ကို။ အစိန္ဒိတွာ၊ မဖြတ်မူ၍။ ဝတိအာဒီဟိ၊ စောင်ရန်းအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဝိဟာရပရိစ္ဆဒံ၊ ကျောင်း၏အပိုင်းအခြားကို။ ကတွာဝ၊ ပြု၍လျှင်။ တဒန္တော၊ ထို တော၏အတွင်း၌။ ရုက္ခန္တရေသု ဧဝ၊ သစ်ပင်အကြားတို့၌သာလျှင်။ ပရိဝေဏပဏ္ဏသာလာဒီနံ၊ ပရိဝုဏ်, သင်္ခမ်းအစရှိသည်တို့ကို။ ကရဏဝသေန၊ ပြုသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အန္တောဝိဟာရမ္ပိ၊ ကျောင်းတွင်းသည်လည်း။ ဝနမေဝ၊ တောသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ရုက္ခံ၊ သစ်ပင်ကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းကို။ ယဒိ ကရေယျံ၊ ပြုကုန်ငြားအံ့။ ဝိဟာရဿ၊ ကျောင်း၏။ အဝနတ္တာ၊ တောမဟုတ်သောကြောင့်။ တံ၊ ထိုကျောင်းကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ဝန်းရံ၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ဝနံ၊ တောကို။ ဏကတ္ထ၊ တစ်ခုသောအရပ်၌။ ကိတ္တေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤ၌ကား။ အန္တောပိ၊ ကျောင်းတွင်းသည်လည်း။ ဝနတ္တာ၊ တော၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ဝနံ နကိတ္တေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဝနံ နကိတ္တေတဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုတောကို။ သစေကိတ္တေန္တိ၊ အကယ်၍ ကြားကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ “နိမိတ္တဿဥပရိ ဝိဟာရော ဟောတီ”တိအာဒိနာ၊ နိမိတ္တဿဥပရိ ဝိဟာရောဟောတိအစရှိသည်ဖြင့်။ အနန္တရေ၊ အခြားမဲ့၌။ ဝုတ္တဒေါသံ၊ ဆိုအပ်သော အပြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရေက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧက ဒေသန္တိ၊ ဧက ဒေသံဟူသည်ကား။ ဝနေကဒေသံ၊ တောတစိတ်ကို။ ရုက္ခဝိရဟိတဋ္ဌာနေ၊ သစ်ပင်ကင်းရာအရပ်၌။ ကတဝိဟာရဿ၊ ပြုအပ်သောကျောင်း၏။ ဧကပေဿ၊ နံပါးတဘက်၌။ ဌိတဝနဿ၊ တည်သောတော၏။ ဧကဒေသံ၊ တစ်စိတ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ [၃]

သူစိဒဏ္ဍကပ္ပမာဏောတိ၊ သူစိဒဏ္ဍကပ္ပမာဏောဟူသည်ကား။ သရဒဏ္ဍပ္ပမာဏော၊ မြားရိုးအတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ လေခနိဒဏ္ဍပ္ပမာဏော၊ ကညစ်ရိုးအတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ ဣတိ၊ (နိ-၂၈၀) ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပန၊ မာတိကာဋ္ဌကထာ၌ကား။ အဝေဘင်္ဂိဘဝိနိစ္ဆယေ၊ အဝေဘင်္ဂိယအဆုံးအဖြတ်၌။ “ယောကောစိ အဋ္ဌင်္ဂုလသူစိဒဏ္ဍကမတ္တောပိဝေဠု။ ပ။ ဂရုဘဏ္ဍ”န္တိ၊ ယောကောစိ အဋ္ဌင်္ဂုလသူစိဒဏ္ဍကမတ္တောပိဝေဠု။ ပ။ ဂရုဘဏ္ဍံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တနုတရော၊ အလွန်ငယ်သော။ ဝေဠုဒဏ္ဍော၊ ဝါးလှံကန်သည်။ သူစိဒဏ္ဍော၊ သူစိဒဏ္ဍေမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဝံသနဠကသရာဝါဒီသူတိ၊ ဝံသနဠကသရာဝါဒီသုဟူသည်ကား။ ဝေဠုပဗ္ဗေ ဝါ၊ ဝါးဆစ်၌လည်းကောင်း။ နဠပဗ္ဗေ ဝါ၊ ကျူဆစ်၌လည်းကောင်း။ ကပလ္လကာဒိမတ္တိကဘာဇနေသု ဝါ၊ ပြတို့ထွေးခံအစရှိသော မြေခွက်တို့၌လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “တင်္ခဏမ္ပီ”တိ၊ တင်္ခဏမ္ပိဟူသောစကားကို။ အမိလာယိတွာ၊ မညှိုးမူ၍။ ဝိရုဟနဇာတိကေ၊ စည်ကားပေါက်ရောက်တတ်သော သဘောရှိကုန်သော။ တရုဏပေါတကေ၊ သစ်ပင်ငယ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပရိဏတာ၊ ရင့်ကုန်သော။ ယေပန ဇီဝန္တီ၊ အကြင် သစ်ပင်တို့သည်ကား။ သမူလံ၊ အမြစ်နှင့်တကွ။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ နုတ်၍။ ရောပိတာပိ၊ စိုက်ပေတမုံ့လည်း။ ဆိန္ဒသာခါ ဝိယ၊ ဖြတ်အပ်သောသစ်ခက်ကဲ့သို့။ မိလာယိတွာ၊ ညှိုး၍။ စီရေန၊ ကြာမြင့်မှ။ နဝမူလင်္ကုရုပ္ပတ္ထိယာ၊ အမြစ်သစ်, အညွန့်သစ်ပေါက်သဖြင့်။ ဇီဝန္တိ၊ ရှင်ကုန်၏။ မီယန္တိယေဝဝါ၊ သေမူလည်းသေကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သစ်ပင်တို့ကို။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဧတန္တိ၊ ဧတံဟူသည်ကား။ နဝမူလသာခါနိဂ္ဂမနံ၊ အမြစ်သစ်, အခက်သစ် ထွက်ခြင်းသည်။ [၄]

မဇ္ဈေတိ၊ မဇ္ဈေဟူသည်ကား။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ မဟာဒိသာနံ၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၏။ အန္တော၊ အတွင်းတည်း။ ကောဏန္တိ၊ ကောဏံဟူသည်ကား။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ စတူသု ကောဏေသု၊ လေးထောင့်တို့၌။ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ မဂ္ဂါနံ၊ နှစ်ကြောင်း နှစ်ကြောင်းသော ခရီးတို့၏။ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ၊ စပ်ရာအရပ်ကို။ ပရဘာဂေ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ပရဘာဂေ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ တေသံ စတုန္နံ ကောဏာနံ၊ ထိုအထောင့်လေးခုတို့၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ နိက္ခမိတွာ၊ ထွက်၍။ ဌိတေသု၊ တည်ကုန်သော။ မဂ္ဂေသု၊ ခရီးတို့တွင်။ ဧကံ၊ ခရီးတကြောင်းကို။ ဧကိဿာ ဒိသာယ၊ တစ်ခုသောအရပ်၌။ အပရံ၊ ဤမှတစ်ပါးသောခရီးကို။ အညိဿာ ဒိသာယ၊ တစ်ပါးသောအရပ်၌။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စတ္တာရောပိမဂ္ဂါ၊ ခရီးလေးကြောင်း တို့ကိုလည်း။ စတူသု ဒိသာသု၊ ခရီးလေးမျက်နှာ တို့၌။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ (နိ-၂၈၁) အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ဧဝံ ပန၊ ဤသို့ကား။ ကိတ္တိတမတ္တေန၊ ကြားကာမျှဖြင့်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဧကာဗဒ္ဓတာ၊ တစ်စပ်တည်းတည်သောအဖြစ်သည်။ ဝိဂစ္ဆတီတိ၊ ကင်း၏ဟူ၍။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်သနည်း။ ပရတော၊ တစ်ပါးသော အရပ်သို့။ ဂတဋ္ဌာနေပိ၊ သွားရာ အရပ်၌လည်း။ စတ္တာရော၊ လေးပါးကုန်သော။ ဧတေ ဧဝ မဂ္ဂါ၊ ထိုခရီးတို့ပင် မဟုတ်လော။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “စတူသု ဒိသာသု ဂစ္ဆန္တီ”တိ၊ စတူသု ဒိသာသု ဂစ္ဆန္တိဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးမဟုတ်လော။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝိစိနိတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။ [၅]

“ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ”တိ ဣဒဉ္စ၊ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာဟူသောစကားကိုလည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့၏။ နဒီပါရဂမနေ၊ နဒီပါရဂမန သိက္ခာပုဒ်၌။ နဒိလက္ခဏဿ၊ နဒီလက္ခဏာ၏။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့၏။ အန္တရဝါသကတေမနမတ္တမ္ပိ၊ သင်းပိုင်စွတ်လောက်သော ရေရှိသော မြစ်သည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ [စာမျက်နှာ-၁၄၃] ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ “နဒိစတုက္ကေပိ ဧသေဝ နယော”တိ ဣမိနာ၊ နဒိစတုက္ကေပိ ဧသေဝ နယောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသော အရပ်၌။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသော အရပ်၌။ ပရတော၊ တစ်ပါးသောအရပ်သို့။ ဂတဋ္ဌာနေပိ၊ သွားရာအရပ်၌လည်း။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “အသမ္မိဿနဒိယော စတေဿာပိ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ အသမ္မိဿနဒိယော စတေဿာပိ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ အသမ္မိဿဂ္ဂဟဏံ၊ အသမ္မိဿသဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ မူလေတိ၊ မူလေဟူသည်ကား။ အာဒိကာလေ၊ အစကာလ၌။ နဒိံ ဘိန္ဒိတွာတိ၊ နဒိံ ဘိန္ဒိတွာဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ အနိစ္ဆန္တေဟိ၊ အလိုမရှိကုန်သော။ ကဿကေဟိ၊ လယ်လုပ် ယောကျ်ားတို့သည်။ မဟောဂေ၊ များစွာသော ရေအယဉ်တို့ကို။ နိဝတ္တေတုံ၊ နစ်စေခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဧဝံတထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ နဒီတလံ၊ မြစ်အပြင်ကို။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ဖျက်ဆီး၍။ [၇]

ဥက္ခေပိမန္တိ၊ ဥက္ခေပိမံဟူသည်ကား။ ဒီဃရဇ္ဇုနာ၊ ကြိုးရှည်တပ်သော။ ကုဋေန၊ အိုးဖြင့်။ ဝါ၊ ပုံးဖြင့်။ ဥဿိဉ္စနီယံ၊ ငင်၍ လောင်းအပ်သော။ [၈]

အသမ္မိဿေဟီတိ၊ အသမ္မိဿေဟိဟူသည်ကား။ သဗ္ဗဒိသာသု၊ ခပ်သိမ်းသောအရပ်တို့၌။ ဌိတပဗ္ဗတေဟိ ဧဝ ဝါ၊ တည်သော တောင်တို့ဖြင့်သာလျှင် လည်းကောင်း။ နိမိတ္တန္တရာဗျဝဟိတေဟိ၊ နိမိတ်တစ်ပါးမခြားကုန်သော။ ပါသာဏာ (နိ-၂၈၂) ဒီသု၊ ကျောက်အစရှိသည်တို့တွင်။ အညတရေဟိ ဝါ၊ တစ်ပါးပါးတို့ဖြင့် လည်းကောင်း။ သမ္မိဿေဟီတိ၊ သမ္မိဿေဟိဟူသည်ကား။ ဧကတ္ထ၊ တစ်ခုသော အရပ်၌။ ပဗ္ဗတော၊ တောင်။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသော အရပ်၌။ ပါသာဏော၊ ကျောက်။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သော။ အဋ္ဌဟိပိ၊ ရှစ်ပါးသော နိမိတ်တို့ဖြင့်လည်း။ “နိမိတ္တာနံ သတေနာပီ”တိ ဣမိနာ၊ နိမိတ္တာနံ သတေနာပိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဧကိဿာ ဧဝ ဒိသာယ၊ တစ်ခုသောအရပ်မျက်နှာ၌သာလျှင်။ ဗဟုနိမိတ္တာနိ၊ များစွာသောနိမိတ်တို့ကို။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပဗ္ဗတော ဘန္တေ။ ပုန ပုရိတ္ထိမာယဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပါသာဏော လန္တေ”တိအာဒိနာ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပဗ္ဗတော ဘန္တေ။ ပုန ပုရိတ္ထိမာယဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပါသာဏော လန္တေအစရှိသည်ဖြင့်။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာတိ၊ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာဟူသည်ကား။ တိကောဏာ၊ သုံးထောင့်ရှိသော သိမ်တည်း။ စတုရဿာတိ၊ စတုရဿာဟူသည်ကား။ သမစတုရဿာ၊ လေးထောင့် စပ်စပ်တည်း။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနာ ပန၊ မုရိုးစသည်သဏ္ဌာန်ရှိသော သိမ်သည်ကား။ အာယတစတုရဿာ၊ လေးထောင့်လျားလျားရှိ၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဧကကောဋိယံ၊ အစွန်းတစ်ဘက်၌။ သင်္ကောစိတာ၊ စုံ့၏။ ဝါ၊ ကျုံ့၏။ တဒညာယ၊ ထိုမှတစ်ပါးသောအစွန်း၌။ ဝိတ္ထိဏ္ဏာ၊ ကျယ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ သီမာယ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ၊ သီမာယ ဥပစာရံ ဌပေတွာဟူသည်ကား။ အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ ဗန္ဓိတဗ္ဗာယ၊ ဖွဲ့အပ်လတ္တံ့သော။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ (ဥပစာရံ၊ ၌ စပ်။) နေသံဝိဟာရာနံ၊ ထိုသိမ်သမုတ်သော ကျောင်းတို့၏။ ပရိစ္ဆေဒတော၊ အပိုင်းအခြားမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သီမန္တရိကပ္ပတောနကံ၊ သီမန္တရိက်လောက်သော။ ဥပစာရံ၊ ဥပစာကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ယေသု ဝိဟာရေသု၊ အကြင်ကျောင်းတို့၌။ သီမာ၊ သိမ်ကို။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုကျောင်းတို့သည်။ ဗဒ္ဓဝိဟာရာ၊ ဗဒ္ဓဝိဟာရမည်ကုန်၏။ ပါဋေက္ကန္တိ၊ ပါဋေက္ကံဟူသည်ကား။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာနီတိ၊ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာနိဟူသည်ကား။ ဗဒ္ဓသီမာသု၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အညမညံ၊ တစ်ဦးသည် တစ်ဦး၏။ ဆန္ဒာဒိံ၊ ဆန္ဒအစရှိသည်ကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ လဘန္တိ ယထာ၊ ရကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဂါမသီမာသု၊ ဂါမသိမ်တို့၌။ ဌိတာပိ၊ တည်သောရဟန်းတို့သည်လည်း။ အညမညံ၊ တစ်ဦးသည်တစ်ဦး၏။ ဆန္ဒာဒိံ၊ ဆန္ဒအရှိသည်ကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “အာဂန္တဗ္ဗ”န္တိ၊ အာဂန္တဗ္ဗံဟူသောစကားကို။ သာမီစိမတ္တဝသေန၊ မဟာသုမမထေရ်၌ရိုသေခြင်းမျှ၏အစွမ်းဖြင့်။ (နိ-၂၈၃) ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အာဂမနမ္ပီ”တိအာဒိ၊ အာဂမနမ္ပိအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

“ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒါဒီန”န္တိ ဧတ္ထ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒါဒီနဟူသောပုဒ်၌။ ဘဏ္ဍုကမ္မာပုစ္ဆနံ၊ ဘဏ္ဍုကံပန်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂဟဏံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာသဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ “ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ”တိ၊ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူဟူသောစကားကို။ နိသိန္နေ၊ ထိုင်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤဧကဝီသတိ ဘိက္ခူဟူသော စကားကိုလည်း။ ကမ္မာရဟေန၊ ကံထိုက်သော ရဟန်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အဗ္ဘာနကာရကာနမ္ပိ၊ အဗ္ဘာနကံဆောင်သောရဟန်းတို့ကိုလည်း။ ပဟောနကတ္ထံ၊ ဆံ့စေခြင်း အကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “နိမိတ္တုပဂါ ပါသာဏာဌပေတဗ္ဗာ”တိ ဣဒံ၊ နိမိတ္တုပဂါ ပါသာဏာဌပေတဗ္ဗာဟူသောစကားကို။ ယထာရုစိတဋ္ဌာနေ၊ အကြင် အကြင် အလိုရှိအပ်သော အရပ်၌။ ရုက္ခနိမိတ္တာဒီနံ၊ သစ်ပင်နိမိတ် အစရှိသည်တို့၏။ ဒုလ္လဘတာယ စ၊ ရခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝဍ္ဎိတွာ၊ ကြီးပွား၍။ ဥဘိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ် နှစ်ခုတို့ကို။ သင်္ကရကရဏတော စ၊ ရောယှက်တတ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ပါသာဏနိမိတ္တဿ၊ ကျောက်နိမိတ်၏။ တဒဘာဝတော စ၊ ထိုသို့ ကြီးပွားခြင်းမရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ သုကရတာယ စ၊ ပြုလွယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “သီမန္တရိကသာဏာဌပေတဗ္ဗာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ သီမန္တရိကသာဏာဌပေတဗ္ဗာဟူသောပုဒ်၌လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏာပီတိ၊ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏာပိဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ထားအပ်သည်ရှိသော်။ ခဏ္ဍသီမာပရိစ္ဆေဒတော၊ ခဏ္ဍသိမ်အပိုင်းအခြားမှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ နိမိတ္တပါသာဏာနံ၊ နိမိတ်ကျောက်တို့၏။ စတုရင်္ဂုလမတ္တဋ္ဌာနံ၊ လက်လေးသစ်မျှရှိသော အရပ်သည်။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ နိဂစ္ဆတိ၊ ထွက်၏။ အဝသေသံ ဌာနံ၊ လက်သေးသစ်မှ ကြွင်းသောအရပ်သည်။ အန္တောခဏ္ဍသီမာဏ၊ ခဏ္ဍသိမ်တွင်း၌။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ တေသု၊ ထိုသီမန္တရိက် ကျောက်တို့ကို။ ဌပိတေသု၊ ထားအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သီမန္တရိကာ၊ သီမန္တရိက်သည်။ စတုရင်္ဂုလမတ္တာ၊ လက်လေးသစ်မျှရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၄၄] သီမန္တရိကပါသာဏာတိ၊ သီမန္တရိကပါသာဏာဟူသည်ကား။ သီမန္တရိကာယ၊ ခဏ္ဍသိမ်၏ သီမန္တရိတ်၌။ ဌပိတနိမိတ္တပါသာဏ၊ ထားအပ်သော မဟာသိမ်၏ နိမိတ်ကျောက်တို့သည်။ တေ ပန၊ ထိုခဏ္ဍသိမ်၏ သီမန္တရိက်ကျောက်တို့ (နိ-၂၈၄) ကိုကား။ ကိတ္တေန္တေန၊ မဟာသိမ်၏ နိမိတ်ပြု၍ ကြားလိုသော ရဟန်းသည်။ ပဒက္ခိဏတော၊ လက်ယာရစ်။ အနုပရိယာယန္တေနေဝ၊ လှည့်လည်သဖြင့်သာလျှင်။ ကိတ္တေတဗ္ဗာ၊ ကြားအပ်ကုန်၏။ ကထံ ကိတ္တေတဗ္ဗာ၊ အဘယ်သို့ကြားအပ်ကုန်သနည်းဟူမူကား။ (တထာ၊ ဟု ပါဌ်ရှိကြ၏။ မသင့်။) ဟိ၊ အကျယ်ကား။ ခဏ္ဍသီမတော၊ ခဏ္ဍသိမ်မှ။ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ၊ အနောက်အရပ်၌။ ပုရတ္ထာဘိမုခေန၊ အရှေ့အရပ်သို့ရှေးရှု။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ “ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တ”န္တိ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံဟူ၍။ တတ္ထ၊ ထိုအရှေ့အရပ်၌။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ နိမိတ္တာနိ၊ နိမိတ်တို့ကို။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဥတ္တရာယဒိသာယ၊ မြောက်အရပ်၌။ ဒက္ခိဏာဘိမုခေန၊ တောင်အရပ်သို့ ရှေးရှု။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ “ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ကိံ နိမတ္တ”န္တိ၊ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ကိံ နိမတ္တံဟူ၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ၌။ ပစ္ဆိမာဘိမုခေန၊ အနောက်အရပ်သို့ ရှေးရှု။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ “ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ကိံနိမိတ္တ”န္တိ၊ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ကိံနိမိတ္တံဟူ၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ၊ တောင်အရပ်၌။ ဥတ္တရာဘိမုခေန၊ မြောက်အရပ်သို့ ရှေးရှု။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ “ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တ”န္တိ၊ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံဟူ၍။ တတ္ထ၊ ထိုမြောက်အရပ်၌။ သဗ္ဗာနိ နိမိတ္တာနိ၊ အလုံးစုံသောနိမိတ်တို့ကို။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်ဖြင့်။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ၊ အနောက်အရပ်၌။ ပုရတ္ထာဘိမုခေန၊ အရှေ့အရပ်သို့ရှေးရှု။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ပုရိမကိတ္တိတံ၊ ရှေးကြားပြီးသော နိမိတ်ကို။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်သောနည်းဖြင့်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ကိတ္တေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဗဟူနမ္ပိ ခဏ္ဍသီမာနံ၊ များစွာသော ခဏ္ဍသိမ်တိုပ၏လည်း။ သီမန္တရိကပါသာဏာ၊ သီမန္တရိက်ကျောက်တို့ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ကိတ္တေတဗ္ဗာ၊ ကြားအပ်ကုန်၏။ တတောတိ၊ တတောဟူသည်ကား။ ပစ္ဆာ၊ သီမန္တရိက်ကိုကြားပြီးနောင်မှ။ အဝသေသနိမိတ္တာနီတိ၊ အဝသေသနိမိတ္တာနိဟူသည်ကား။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်၏။ ဗာဟိရန္တရေသု၊ အပစွန်တို့၌။ အဝသေသနိမိတ္တာနိ၊ ကြွင်းသောနိမိတ်တို့ကို။ ဥဘိန္နိန ကောပေန္တီတိ၊ ဥဘိန္နိန ကောပေန္တိဟူသည်ကား။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ဦးသောရဟန်းတို့၏လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကောပေန္တိ၊ မဖျက်ကုန်။

ကုဋိဂေဟေတိ၊ ကုဋိဂေဟေဟူသည်ကား။ ဘူမိယံ၊ မြေတွင်။ ကတတိဏကုဋိယံ၊ ပြုအပ်သော မြက်ကုဋီ၌။ ဥဒုက္ခလန္တိ၊ ဥဒုက္ခလဟူသည်ကား။ ဥဒုက္ခလာဝါဋသဒိသခုဒ္ဒကာဝါဋံ၊ ဆုံရေတွင်းနှင့်တူသော တွင်းငယ်ကို။ နိမိတ္တံ နကာတဗ္ဗန္တိ၊ နိမိတ္တံ နကာတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ တံ ရာဇိံ ဝါ၊ ထိုအရေးကိုလည်းကောင်း။ ဥဒုက္ခလံ ဝါ၊ ဆုံငယ်ကိုလည်းကောင်း။ နိမိတ္တံ၊ နိမိတ်ကို။ န ကာတဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်။ ဣဒဉ္စ၊ ဤနိမိတ္တံ (နိ-၂၈၅) န ကာတဗ္ဗံဟူသော စကားကိုလည်း။ ယထာ ဝုတ္တေသု၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်သော။ အဋ္ဌသု နိမိတ္တေသု၊ ရှစ်ပါးကုန်သော နိမိတ်တို့၌။ အနာဂတတ္တေန၊ မလာသောအဖြစ်ဖြင့်။ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ မအပ်ဟူ၍။ သိဒ္ဓမ္ပိ၊ စကားပြီးသော်လည်း။ ဣဒံ၊ ဤ တွင်းငယ်အရေးအသားသည်။ အဝိနဿကသညာယ၊ မဖျောက်ဖျက်နိုင်သောအမှတ်ဖြင့်။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းသည်။ မောဟေန၊ မသိသောကြောင့်။ နိမိတ္တံ၊ နိမိတ်ကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဒူရတောပိ၊ အဝေးမှလည်း။ ဝိပတ္တိပရိဟာရတ္ထံ၊ ဝိပတ္တိကိုပယ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ “ဘိတ္တိံ အကိတ္တေတွာ”တိအာဒီသုပိ၊ ဘိတ္တိံ အကိတ္တေတွာအစရှိသည်တို့၌လည်း။ သိဒ္ဓမေဝ အတ္ထံ၊ ပြီးပြီးသောအနက်ကိုလျှင်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ကထနေ၊ ဆိုခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သီမာဝိပတ္တိ၊ သိမ်ပျက်စီးခြင်းသည်။ ဥပသမ္ပဒါဒိသဗ္ဗကမ္မဝိပတ္တိမူလံ၊ ဥပသမ္ပဒအစရှိသော ခပ်သိမ်းသော ကံပျက်စီးခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုသီမာဝိပတ္တိ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပိဒဟနဝသေန၊ ပိတ်ဖို့သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော စကားကို။ ဝတွာဝ၊ ဆို၍သာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာစရိယာ၊ ဆရာတို့သည်။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ဌပေသုံ၊ ထားပေကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ဘိတ္တိန္တိ၊ ဘိတ္တိံဟူသည်ကား။ ဣဋ္ဌကဒါရုမတ္တိကာမယံ၊ အုတ်, သစ်သား မြေညက်ဖြင့်ပြီးသော နံရံကို။ သိလာမယာယ၊ ကျောက်ဖြင့် ပြီးသော။ ဘိတ္ထိယာပန၊ နံရံ၌ကား။ နိမိတ္တုပဂံ၊ နိမိတ်လောက်သော။ ဧကံ ပါသာဏံ၊ တစ်ခုသော ကျောက်ကို။ တံတံဒိသာယ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အနေကသိလာဟိ၊ များစွာသော ကျောက်တို့ဖြင့်။ စိနိတံ၊ စီအပ်သော။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ ဘတ္တိံ၊ နံရံကို။ ကိတ္တေတုံ၊ ကြားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တဿာ၊ ထိုများစွာသော ကျောက်တို့ဖြင့် စီအပ်သောနံရံကို။ (ထည့်) “ဧသော ပါသာဏော နိမိတ္တ”န္တိ၊ ဧသော ပါသာဏော နိမိတ္တံဟူ၍။ ဧကဝစနေန၊ ဧကဝုစ်ဖြင့်။ န ဝဗ္ဗတ္တတော၊ မဆိုသင့်သောကြောင့်တည်း။ “အန္တောကုဋ္ဋမေဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ အန္တောကုဋ္ဋမေဝါဟူသောပုဒ်၌။ အန္တောကုဋ္ဋေပိ၊ နံရံအတွင်း၌လည်း။ နိမိတ္တာနံ၊ နိမိတ်တို့၏။ ဌိတောကာသတေ၊ တည်ရာအရပ်မှ။ အန္တော ဧဝ၊ အတွင်းကိုသာလျှင်။ သီမာတိ၊ သိမ်ဟူ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ပမုခေ နိမိတ္တပါသာဏေဌပေတွာတိ၊ ပမုခေ နိမိတ္တပါသာဏေဌပေတွာဟူသည်ကား။ ဂဗ္ဘာဘိမုခေ၊ အခန်းရှေးရှုဖြစ်သော။ ဗဟိပမု (နိ-၂၈၆) ခေပိ၊ အပဖြစ်သော အခန်းဦး၌လည်း။ ဂဗ္ဘဝိတ္ထာရပ္ပမာဏေ၊ တိုက်ခန်းအကျယ်ပမာဏရှိသော။ ဌာနေ၊ အရပ်၌။ ပါသာဏေ၊ ကျောက်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ သမုတ်အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝံ၊ ဤသို့ သမုတ်အပ်သည်ရှိသော်။ ဂဗ္ဘပမုခါနံ၊ တိုက်ခန်းဦးတို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ ဌိတကုဋ္ဋမ္ပိ၊ တည်သောနံရံကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ အစပြု၍။ အန္တော စ၊ အတွင်း၌လည်းကောင်း။ ဗဟိစ၊ အပ၌လည်းကောင်း။ စတုရဿ သဏ္ဌာနာဝ၊ လေးထောင့်သဏ္ဌာန်ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဗဟီတိ၊ ဗဟိဟူသည်ကား။ သကလဿ၊ အလုံးစုံသော။ ကုဋိဂေဟဿ၊ ကုဋိအိမ်၏။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။

[စာမျက်နှာ-၁၄၅] အန္တော စ ဗဟိ စ သီမာ ဟောတီတိ၊ အန္တော စ ဗဟိ စ သီမာ ဟောတိဟူသည်ကား။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဌိတဘိတ္တိယာ၊ တည်သော နံရံနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ စတုရဿသီမာ၊ လေးထောင့်သိမ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

“ဥပရိပါသာဒေယေဝ ဟောတီ”တိ ဣမိနာ၊ ဥပရိပါသာဒေယေဝ ဟောတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂဗ္ဘဿစ၊ တိုက်ခန်း၏လည်းကောင်း။ ပမုခဿ စ၊ အဦး၏ လည်းကောင်း။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဌိတဘိတ္တိယာ၊ တည်သောနံရံ၏။ ဧကတ္တာ၊ တစ်ခုတည်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ စ၊ ထိုနံရံ၌လည်း။ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ၊ နှစ်ကျိပ်တစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့၏။ ဩကာသာအာဝေန၊ နေရာ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ န ဩရောဟတိ၊ မသက်။ ဥပရိဘိတ္တိ ပန၊ အထက်နံရံသည်ကား။ သီမဋ္ဌာဝ၊ သိမ်၌တည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟေဋ္ဌိမတလေ ဌိတကုဋ္ဋောတိ၊ ဟေဋ္ဌိမတလေ ဌိတကုဋ္ဋောဟူသည်ကား။ ဟေဋ္ဌိမတလေ၊ အောက်အပြင်၌။ စတူသု ဒိသာသု၊ အရပ်လေးမျက်နှာ တို့၌။ ဌိတကုဋ္ဋော၊ တည်သော နံရံတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဒွီသု တီသု ဝါ ဒိသာသု ဧဝ၊ နှစ်မျက်နှာ သုံးမျက်နှာတို့၌ သာလျှင်။ ကုဋ္ဋော၊ နံရံသည်။ သစေ တိဋ္ဌေယျ၊ အကယ်၍ တည်ငြားအံ့။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ န ဩရောဟတိ၊ မသက်။ “ဟေဋ္ဌာပိ ဩတရတီ”တိ၊ ဟေဋ္ဌာပိ ဩတရတိဟူသောစကားကို။ စတုန္နမ္ပိ ဘိတ္တီနံ၊ နံရ့ လေးဘက်တို့၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဘိတ္တီဟိ၊ နံရံတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ၊ နှစ်ကျိပ်တစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့ကို။ ပဟောနကတ္တာ၊ ဆံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဩတရမာနာ စ၊ သက်သော်လည်း။ ဥပရိသီမပ္ပမာဏေန၊ အထက်သိမ်ပမာဏဖြင့်။ ဩတရတိ၊ သက်၏။ စတုန္နံ ဘိတ္တီနံ၊ နံရံလေးဘက်တို့၏။ ဗာဟိရန္တပရိစ္ဆေဒေ၊ အပစွန်းအပိုင်းအခြားရှိသော။ ဘူမိဘာဂေ ပန၊ (နိ-၂၈၇) မြေအဖို့၌ကား။ ဥဒကပရိယန္တံ၊ ရေအဆုံးရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဩတရတိ၊ သက်၏။ ဘိတ္တီနံ၊ နံရံတို့၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိဌာနံ၊ တဆံဖျားမျှရှိသောအရပ်သို့လည်း။ န ပန ဩတရတိ၊ မသက်။ ပါသဒဘိတ္တိတောတိ၊ ပါသဒဘိတ္တိတောဟူသည်ကား။ ဥပရိတလေ၊ အထက်အပြင်၌။ ဘိတ္တိတော၊ နံရံမှ။ “ဩတရဏာနောတရဏံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဩတရဏာနောတရဏံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံဟူသောစကားကို။ ဥပရိသီမပ္ပမာဏဿ၊ အထက်၌ သိမ်ပမာဏ၏။ အန္တောဂဓာနံ၊ အတွင်း၌တည်ကုန်သော။ ဟေဋ္ဌိမတလေ၊ အောက်ပြင်၌။ စတူသု ဒိသာသု၊ အရပ် လေးမျက်နှာတို့၌။ ကုဋ္ဋာနံ၊ နံရံတို့၏။ တူလာရုက္ခေဟိ၊ လျှောက်, သစ်တို့နှင့်။ ဧကသမ္ဗန္ဓတဉ္စ၊ တစ်စပ်တည်း စပ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်ကောင်း။ တဒန္တော၊ ထိုနံရံအတွင်း၌။ ပစ္ဆိမသီမပ္ပမာဏတာဒိဉ္စ၊ အငယ်ဆုံးသိမ်ပမာဏရှိသည်၏ အဖြစ်အစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ သိမ်သမုတ်ရာ၌။ နိယျူဟကာဒယော၊ ကြမ်ပြင်အစရှိသည်တို့သည်။ နိမိတ္တာနံ၊ နိမိတ်တို့၏။ ဌိဘောကာသတာယ၊ တည်ရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဇ္ဈမာနက္ခဏေ၊ သိမ်ဖွဲ့သော ခဏ၌။ သီမာ၊ သိမ်တို့သည်။ ကိဉ္စာပိနဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကား မဖြစ်ကုန်၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့မဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ သီမာယ၊ သိမ်ကို။ ဗန္ဓာယ၊ ဖွဲ့အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ သီမဋ္ဌာဝ၊ သိမ်၌ တည်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ “ပရိယန္တထမ္ဘာန”န္တိ၊ ပရိယန္တထမ္ဘာနံဟူသောစကားကို။ နိမိတ္တဂတပါသာဏတ္ထမ္ဘေ၊ နိမိတ် ဖြစ်သောကျောက်တိုင်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဥပရိမတလေန သမ္ဗဒ္ဓေါဟောတီ”တိ ဣဒံ၊ ဥပရိမတလေန သမ္ဗဒ္ဓေါဟောတိဟူသောစကားကို။ ကုဋ္ဋာနံ၊ နံရံတို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ သီမဋ္ဌာနံ၊ သိမ်၌တည်ကုန်သော။ ထမ္ဘာနံ၊ တိုင်တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သီမဋ္ဌထမ္ဘာ၊ သိမ်၌တည်သော တိုင်တို့သည်။ (ထည့်) ယဒိ ဘဝေယျုံ၊ အကယ်၍ရှိကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ ကုဋ္ဋေ၊ နံရံသည်။ ဥပရိမတလေန၊ အထက်အပြင်နှင့်။ အသမ္ဗန္ဓေပိ၊ မစပ်သော်လည်း။ သီမဋ္ဌတ္ထမ္ဘာနံ၊ သိမ်၌တည်သောတိုင်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ ပါသာဒေါ၊ ပြာသာဒ်သည်။ သီမဋ္ဌောဝ၊ သိမ်၌တည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

ဗဟူနံ ထမ္ဘပန္တီနံ၊ များစွာသောတိုင်စဉ်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ကတပါသာဒဿ၊ ပြုအပ်သော ပြာသာဒ်၏။ ဟေဋ္ဌာ ပထဝိယံ၊ အောက်ဖြစ်သော မြေ၌။ သဗ္ဗဗာဟိရာယ၊ အလုံးစုံတို့၏ အစွန်ဖြစ်သော။ ထမ္ဘာပန္တိယာ၊ တိုင်စဉ်၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ နိမိတ္တပါသာဏေ၊ နိမိတ် ကျောက်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သီမာ၊ သိမ်ကို။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ် (နိ-၂၈၈) ၍ ဖြစ်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဖွဲ့ရာ၌။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာသည်။ ဧတ္ထာပိ၊ အချို့ တိုင်တို့ကိုသာ အတွင်းပြု၍ သမုတ်ရာ၌လည်း။ သီမဋ္ဌတ္ထမ္ဘေဟေဝ၊ သိမ်၌တည်သောတိုင်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ ဓာရိယမာနာနံ၊ ဆောက်အပ်ကုန်သော။ ဝါ၊ သီမဋ္ဌတ္ထမ္ဘေဟေ၊ သိမ်၌တည်သောတိုင်တို့သည်သာလျှင်။ ဓာရိယမာနာနံ၊ ဆောက်အပ်ကုန်သော။ တုလာနံ၊ ထုပ်လျောက်တို့၏။ ယံ ဥပရိမတလံ၊ အကြင် အထက်အပြင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံသဗ္ဗံ၊ ထို အလုံးစုံသည်။ သီမဋ္ဌမေဝ၊ သိမ်၌တည်သေးသည်သာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအပြင်၌။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းသည်။ တာဝ နတ္ထိ၊ မရှိသေး။ ပန၊ အငြင်းအခုံသည်ကား။ သီမဋ္ဌတ္ထမ္ဘပန္တိယာ စ၊ သိမ်၌တည်သောတိုင်စဉ်သည်လည်းကောင်း။ အသီမဋ္ဌာယ၊ သိမ်၌ မတည်သော။ ဝါ၊ သိမ်မဟုတ်သည်၌တည်သော။ ဗာဟိရတ္ထမ္ဘပန္တိယာ စ၊ အပဖြစ်သော တိုင်စဉ်သည်လည်းကောင်င်း။ သမဓုရံ ဓာရိယမာနာနံ၊ ညီညွတ်သောဝန်ဖြစ်၍ ဆောင်အပ်ကုန်သော။ ကုလာနံ၊ ထုပ်လျောက်တို့၏။ ယံ ဥပရိမတလံ၊ အကြင် အထက်အပြင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအပြင်၌။ ဥပဍ္ဎံ၊ ထက်ဝက်သည်။ သီမာ၊ သိမ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ သကလမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော အပြင်သည်လည်း။ ဂါမသီမာ၊ ဂါမသိမ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အပရေ၊ တစ်ပါးသောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဗဒ္ဓသီမာ ဧဝ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အညေ၊ တစ်ပါးသောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ကမ္မံ ကရောန္တေဟိ၊ ကံပြုကုန်သော။ ဂရုဟိ၊ ဆရာတို့သည်။ (ဂရုကေ၊ ဟုလည်း ပါဌ်ရှိကြ၏။ ကမ္မံ ကရောန္တေဟိ၊ ကံပြုသောရဟန်းတို့သည်။ ဂရုကေ၊ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော။ ပေး။) နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ ရွံရှာခြင်းကင်းလောက်သောအရပ်၌။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တံအာသင်္ကဋ္ဌာနံ၊ ထိုရွံရှာအပ်သောအရပ်ကို။ သောဓေတွာဝ၊ သုတ်သင်၍သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ သန္နိဋ္ဌာနကာရဏံ ဝါ၊ သန္နိဋ္ဌာန်ကျခြင်း၏ အကြောင်းကိုမူလည်း။ ဂဝေသိတွာ၊ ရှာ၍။ တဒနုဂုဏံ၊ ထို အကြောင်းနှင့်လျော်စွာ။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၄၆] တာလမူလကပဗ္ဗတေတိ၊ တာလမူလကပဗ္ဗတေဟူသည်ကား။ တာလက္ခန္ဓမူလသဒိသေ၊ ထန်းပင်မြစ်နှင့်တူသော တောင်၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဟေဋ္ဌထူလော၊ အောက်ကြီးသည်။ ဟုတွာ၊ ပြစ်၍။ ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ကိသော ဟုတွာ၊ သေးသည်ဖြစ်၍။ ဥဂ္ဂတော၊ တက်သော တောင်သည်။ တာလသဒိသော နာမ၊ ထန်မြစ်နှင့်တူသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝိတာန သဏ္ဌာနောတိ၊ ဝိတာန သဏ္ဌာနောဟူသည်ကား။ အဟိစ္ဆတ္တကသဏ္ဌာနော၊ မှိုငုံသဏ္ဌာန် ရှိသည်တည်း။ ပဏဝသဏ္ဌာနောတိ၊ ပဏဝသဏ္ဌာနောဟူသည်ကား။ မဇ္ဈေတနုကော၊ အလယ် သေးသည်ဖြစ်၍။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ (နိ-၂၈၉) အောက်၌လည်းကောင်း။ ဥပရိ စ၊ အထက်၌လည်းကောင်း။ ဝိတ္ထိဏ္ဏော၊ ကျယ်သည်တည်း။ ဟေဋ္ဌာ ဝါ မဇ္ဈေ ဝါတိ၊ ဟေဋ္ဌာ ဝါ မဇ္ဈေ ဝါဟူသည်ကား။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနဿ၊ မရိုးစည်သဏ္ဌာန်ရှိသော တောင်၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ သီမပ္ပမာဏံ၊ သိမ်ပမာဏသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ထည့်) ပဏဝသဏ္ဌာနဿ၊ ထက်စည်သဏ္ဌာန်ရှိသော တောင်၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ သီမပ္ပမာဏံ၊ သိမ်ပမာဏသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။

သပ္ပဖဏသဒိသော ပဗ္ဗတောတိ၊ သပ္ပဖဏသဒိသော ပဗ္ဗတောဟူသည်ကား။ သပ္ပဖဏော ဝိယ၊ မြွေပါးပျဉ်းကဲ့သို့။ ခုဇ္ဇော၊ ကုန်းသော တောင်တည်း။ မူလဋ္ဌာနတော၊ တည်ရင်းအရပ်မှ။ အညတ္ထ၊ တပါးသော အရပ်သို့။ အဝနတသီသော၊ ညွတ်သော အဖျားရှိသည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အာကာသပဗ္ဘာရန္တိ၊ အာကာသပဗ္ဘာရံဟူသည်ကား။ ဘိတ္တိယာ၊ နံရံဖြင့်။ အပရိက္ခိတ္တပဗ္ဘာရံ၊ မရံအပ်သော တောင်ဝှေးတည်း။ သီမပ္ပမာဏောတိ၊ သီမပ္ပမာဏောဟူသည်ကား။ အန္တောအာကာသေန၊ အတွင်းဖြစ်သောအခေါင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပစ္ဆိမသီမပ္ပမာဏော၊ အငယ်ဆုံး သိမ်ပမာဏရှိသော ကျောက်တည်း။ “သော စ ပါသာဏော သီမဋ္ဌော”တိ ဣမိနာ၊ သော စ ပါသာဏော သီမဋ္ဌောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဤဒိသေဟိ၊ ဤသို့သဘော ရှိကုန်သော။ သုသိရပါသာဏလေဏကုဋ္ဋဒီဟိ၊ အခေါင်းရှိသော ကျေက်လိုဏ်နံရံ အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဘူမိဘာဂေ ဧဝ၊ မြေအဖို့၌သာလျှင်။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ပတိဋ္ဌာတိ၊ တည်၏။ အပရိစ္ဆိန္နေ၊ မပိုင်းခြားအပ်သည်၌။ န ပတိဋ္ဌာတိ၊ မတည်။ တေ ပန၊ ထိုအခေါင်းရှိသော ကျောက်အစရှိသည်တို့သည်ကား။ သီမဋ္ဌတ္တာ၊ သိမ်၌ တည်သောကြောင့်။ သီမာ၊ သိမ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သရူပေန၊ သရုပ်အားဖြင့်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ သီမဋ္ဌမဉ္စာဒိ ဝယ၊ သိမ်၌တည်သော ညောင်စောင်းအစရှိသည်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သော သုသိရပါသာဏော၊ ထိုအခေါင်းရှိသောကျောက်သည်။ ဘူမိံ၊ မြေကို။ အနာဟစ္စ၊ မထိမူ၍။ အာကာသဂတောဝ၊ ကောင်းကင်၌ တည်သည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ သစေ ဩလမ္ဗတိ၊ အကယ်၍ ဆွဲသည်ဖြစ်အံ့။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ န ဩတရတိ၊ မသက်။ သုသိရပါသာဏာ ပန၊ အခေါင်းရှိသော ကျောက်တို့သည်ကား။ သယံ၊ မိမိ၏။ သီမာပဋိဗဒ္ဓတ္တာ၊ သိမ်နှင့်စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သီမာ၊ သိမ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ကထံ ပန၊ အသို့လျှင်။ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏဝိရဟိတေဟိ၊ အငယ်ဆုံးသိမ်၏ ပမာဏမှ ကင်းကုန်သော။ ဧတေဟိ သုသိရပါသာဏာဒီဟိ၊ ထိုအခေါင်းရှိသော ကျောက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ဩတရတီတိ၊ သက်၏ဟူသော။ (နိ-၂၉၀) ဣဒံ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါတဗ္ဗံ၊ ယုံကြည်အပ်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ အဋ္ဌကထာပမာဏတော၊ အဋ္ဌကထာကို ပမာဏမူသဖြင့်။ သဒ္ဓါတဗ္ဗံ၊ ယုံကြည်အပ်၏။

အပိစ၊ တစ်နည်းသော်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့သက်ရာ၌။ သုသိရပါသာဏဘိတ္တိအနုသာရေန၊ အခေါင်းရှိသော ကျောက်နံရံကို အစဥိလျှောက်သဖြင့်။ မူသိကာဒီနံ၊ ကြွက်အစရှိသည်တို့၏။ ဩတရဏံ ဝိယ၊ သက်ခြင်းကဲ့သို့။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ ဟေဋ္ဌိမတလေ၊ အောက်အပြင်သို့။ ဩတရဏကိစ္စံ၊ သက်ခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ အသို့မှတ်အပ်သနည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ တောင်အောက်၌။ ပစ္ဆိမသီမပ္ပမာဏေ၊ သိမ်အငယ်ဆုံး အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ အာကာသေ၊ ကောင်းကင်ကို။ (ပရိစ္ဆိန္နေ သတိ၊ ၌ စပ်။) ဒွင်္ဂုလမတ္တဗဟလေဟိ၊ လက်နှစ်သစ်ခန့်ထူကုန်သော။ ဥပရိတလံ၊ အထက်အပြင်ကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သော။ ပါသာဏဘိတ္တိဘာဒီဟိပိ၊ ကျောက်နံရံအစရှိသည်တို့ဖြင့်လည်း။ သဗ္ဗသော ဝါ၊ အလုံးစုံအားဖြင့်လည်း။ ယေဘုယျေန ဝါ၊ များသောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပိုင်းခြားအပ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဥပရိ၊ တောင်၏အထက်၌။ ဗဇ္ဈမာနာ၊ ဖွဲ့အပ်သော။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ဘေဟိ ပါသာဏာဒီဟိ၊ ထိုကျောက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အန္တရိတာယ၊ ခြားသော။ တပ္ပရိစ္ဆိန္နာယ၊ ထိုကျောက်အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဟေဋ္ဌာဘူမိယာပိ၊ အောက်မြေ၌လည်း။ ဥပရိမတလေန၊ အထက်အပြင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဧကက္ခဏေ၊ တစ်ပြိုင်နက်ခဏ၌။ ပတိဋ္ဌာတိ၊ တည်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ နဒိပါရသီမာယ၊ နဒီပါရသိမ်သည်။ နဒိအန္တရိတေသု၊ မြစ်ခြားကုန်သော။ ဥဘောသု တီရေသု၊ မြစ်ကမ်းနှစ်ဘက်တို့၌။ ပတိဋ္ဌာတိဝိယ၊ တည်သကဲ့သို့တည်း။ လေဏာဒီသု၊ လိုဏ်အစရှိသည်တို့ကို။ အပနီတေသုပိ၊ ပယ်ကုန်သော်လည်း။ ဟေဋ္ဌာ ဩတိဏ္ဏာ၊ အောက်သို့သက်သော။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ယာဝသာသနန္တရဓာနာ၊ သာသနာတော်ကွယ်သည်တိုင်အောင်။ န ဝိဂစ္ဆတိ၊ မကင်း။ ပန၊ အထူးကို ဆိုအံ့။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ သီမာယ၊ သိမ်ကို။ ဗဒ္ဓါယ၊ ဖွဲ့အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ လေဏာဒီသု၊ လိုဏ်အစရှိသည်တို့ကို။ ကတေသုပိ၊ ပြုကုန်သော်လည်း။ ဟေဋ္ဌာဘူမိယံ၊ အောက်မြေသို့။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ဩတရတိ ဧဝ၊ သက်သည်သာတည်း။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ တံ၊ ထိုသက်၏ဟူသော စကားကို။ နဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဥဘယတ္ထ၊ တောင်ထက် တောင်အောက်ဟူသောအရပ်နှစ်ပါးတို့၌။ ပတိဋ္ဌိတာ စ၊ တည်သော်လည်း။ သာ သီမာ၊ ထိုသိမ်သည်။ ဧကာဝ၊ တစ်သိမ်တည်းသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ (နိ-၂၉၁) ဗျတ္တိဘေဒေသု၊ ဗျတ္တိထူးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တည်သော။ (ထည့်) ဂေါတ္တာဒိဇာတိ ဝိယ၊ အနွယ်အစရှိသော ဇာတ်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂစေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ ပဋိနိဿယေ၊ စွဲမှီရာဖြစ်သော။ ဂါမာရညာနဒိအာဒိကေ၊ ရွာ, တော, မြစ်အစရှိသော။ ခေတ္တေ၊ ခေတ်၌။ ယထာပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်းအခြားအားလျော်စွာ။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌။ သာကလျေန၊ အလုံးစုံ၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ တပြိုင်နက် ခဏ၌။ ဗျာပိနီ၊ နှံ့တတ်သော။ သဗ္ဗာ ဧဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဗဒ္ဓသီမာ စ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သည်လည်းကောင်း။ အဗဒ္ဓသီမာ စ၊ အဗဒ္ဓသိမ်သည်လည်းကောင်း။ (နိဿယေကရူပါ၊ ၌ စပ်။) ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနာပိ၊ ထင်ရှားမရှိသော်လည်း။ နိဿယဘူတေ၊ မှီရာဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ တေ တေ ပရမတ္ထဓမ္မေ ဝါ၊ ထိုထို ပရမတ္ထတရားတို့ကိုလည်းကောင်း။ တံ တံ ကိရိယာဝိသေသမ္ပိ ဝါ၊ ထို ထို အမူအရာအထူးကိုလည်းကောင်း။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ လောကိယေဟိ၊ လောက၌အကျုံးဝင်သော လူတို့သည်လည်းကောင်း။ [စာမျက်နှာ-၁၄၇] သာသနိကေဟိ ဝါ၊ သာသနာ၌အကျုံးဝင်သော ရဟန်းတို့သည် လည်းကောင်း။ ယထာရဟံ၊ အထိုက်အလျောက်။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ပညတ္တတာယ၊ ပညတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဿယေကရူပါ ဧဝ၊ နိဿယအားဖြင့် တစ်သိမ်တည်းသာလျှင်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်မဟုတ်ပါလော။ “ဧကောဂါမော အရညံ နဒီ ဇာတဿရော သမုဒ္ဒေါ”တိ၊ ဧကောဂါမော အရညံ နဒီ ဇာတဿရော သမုဒ္ဒေါဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ လောကေ စ၊ လောက၌လည်းကောင်း။ “သမ္မတာ သာ သီမာ သံဃေန။ ပ။ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ”တိအာဒိနာ၊ သမ္မတာ သာ သီမာ သံဃေန။ ပ။ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာအစရှိသည်ဖြင့်။ သာသနေစ၊ သာသနာ၌လည်းကောင်း။ ဧကဝေါဟာရော၊ တစ်ခုဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ ဧကတ္ထဿ၊ တစ်ခုသောသဘော၏။ အနေကဓမ္မေသု၊ များစွာသော တရားတို့၌။ ဗျာပနံ၊ နှံ့ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသိဏေကဒေသာဒိ ဝိကပ္ပာသမာနတာယ၊ အလုံးစုံသောစိတ်ကို အစရှိသည်ဖြင့် အထူးကြံခြင်း မတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကတ္ထ၊ အချို့သိမ်၌။ ဟာနိ၊ ယုတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ နော၊ ငါဋီကာဆရာတို့၏။ မတိ၊ အလိုတည်း။

အဿ ဟေဋ္ဌာတိ၊ အဿ ဟေဋ္ဌာဟူသည်ကား။ သပ္ပဖဏပဗ္ဗတဿ၊ မြွေပါးပျဉ်းတောင်၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော။ အာကာသပဗ္ဗာရေ၊ ဟင်းလင်းသော (နိ-၂၉၂) တောင်ဝှေး၌။ လေဏဿာတိ၊ လေဏဿဟူသည်ကား။ လေဏံ၊ လှိုဏ်ကို။ စေ ကတံ၊ အကယ်၍ ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ တဿ လေဏဿ၊ ထိုလိုဏ်ကိုပင်လျှင်။ ပဉ္စဟိ ပကာရေဟိ၊ ငါးပါးသောအပြားတို့ဖြင့်။ ဝိကပ္ပေတွာ၊ အထူးကြံ၍။ ဩတရဏာနောတရဏဝိနိစ္ဆယံ၊ သက်, မသက်သော အဆုံးအဖြတ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “သစေ ပန ဟေဋ္ဌာ”တိအာဒိ၊ သစေ ပန ဟေဋ္ဌာအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို သစေ ပနအစရှိသောပါဌ်၌။ “ဟေဋ္ဌာ”တိ ဣမဿ၊ ဟေဋ္ဌာဟူသောပုဒ်၏။ “လေဏံ ဟောတီ”တိ ဣမိနာ၊ လေဏံ ဟောတိဟူသောပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟေဋ္ဌာ လေဏဉ္စ၊ အောက်လိုဏ်သည်လည်း။ ဧတသ္မိံ ပဒေသေ၊ ဤအရပ်၌တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှာ။ “အန္တော”တိ၊ အန္တောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပဗ္ဗတဿ၊ တောင်၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ပဗ္ဗတမူလေ၊ တောင်ခြေရင်း၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တမေဝ အန္တောသဒ္ဒံ၊ ထိုအန္တော၊ သဒ္ဒါကိုပင်လျှင်။ သီမာပရိစ္ဆေဒေန၊ သိမ် အပိုင်းအခြားဖြင့်။ ဝိသေသေတုံ၊ အထူးပြုခြင်းငှာ။ “ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ပါရေတော”တိ၊ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ပါရေတောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဗ္ဗတပါဒံ ပန၊ တောင်ခြေကိုကား။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ “ဩရတော”တိ၊ ဩရတောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေပိ၊ ဆိုသင့်လျှက်လည်း။ သီမာနိဿယံ၊ သိမ်၏မှီရာဖြစ်သော။ ပဗ္ဗတဂ္ဂံ၊ တောင်ဖျားကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ပါရတော”တိ၊ ပါရတောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ဗဟိ လေဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဗဟိ လေဏံဟူသောပုဒ်၌။ ဗဟိ၊ သဒ္ဒံ၊ ဗဟိသဒ္ဒါကို။ ဝိသေသေန္တော၊ အထူးပြုလျက်။ “ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရတော”တိ၊ ဥပရိမဿ သီမာပရိစ္ဆေဒဿ ဩရတောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဗဟိ သီမာ န ဩတရတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဗဟိ သီမာ န ဩတရတိဟူသောပုဒ်၌။ ပဗ္ဗတပါဒေ၊ တောင်ခြေ၌။ လေဏံ၊ လိုဏ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ လေဏဿ၊ လိုဏ်၏။ ဗဟိဘူတေ၊ အပဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဥပရိသီမာပရိစ္ဆေဒဿ၊ အထက်သိမ် အပိုင်းအခြား၏။ ဟေဋ္ဌာလာဂေ၊ အေက်အဖို့သို့။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ န ဩတရတိ၊ မသက်။ ဣတိအတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အန္တော သီမာတိ၊ အန္တော သီမာဟူသည်ကား။ လေဏဿ စ၊ လိုဏ်၏လည်းကောင်း။ ပဗ္ဗတပါဒဿ စ၊ တောင်ခြေ၏လည်းကောင်း။ အန္တော၊ အလယ်၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဩတရဏာရဟဋ္ဌာနေ၊ သက်ထိုက်သော အရပ်သို့။ န ဩတရတိ၊ မသက်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ဗဟိ သီမာ နဩတရတိ၊ အန္တော သီမာ န ဩတရတီ”တိ ဧတ္ထ စ၊ ဗဟိ သီမာ နဩတရတိ၊ အန္တော သီမာ န ဩတရတိဟူသောပုဒ်၌လည်း။ (နိ-၂၉၃) အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဩတရဏာရဟဋ္ဌာနေ၊ သက်ထိုက်သောအရပ်၌။ လေဏာဘာဝေန၊ လိုဏ်မရှိခြင်းကြောင့်။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ အနောတရဏမေဝ၊ မသက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ တတ္ထာပိ၊ ထို တောင်အောက်သို့လည်း။ အနောတရန္တီ၊ မသက်သည်ဖြစ်၍။ ဥပရိ ဧဝ၊ အထက်၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ “ဗဟိ ပတိတံ အသီမာ”တိအာဒိနာ၊ ဗဟိ ပတိတံ အသီမာအစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပရိပါသာဒါဒီသု၊ ပြာသာဒ်ထက်အစရှိကုန်သော။ အထိရနိဿယေသု၊ မမြဲမြံသောမှီရာတို့၌။ ဌိတာ၊ တည်သော။ သီမာပိ၊ သိမ်သည်လည်း။ တေသံ၊ ထို ပြာသာဒ်အစရှိသည်တို့၏။ ဝိနာသေန၊ ပျက်စီးသဖြင့်။ ဝိနဿတီတိ၊ ပျက်စီး၏ဟူ၍။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၄၈] “ပေါက္ခရဏိံ ခဏန္တိ၊ သီမာယေဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ပေါက္ခရဏိံ ခဏန္တိ၊ သီမာယေဝါဟူသောပုဒ်၌။ သီမပ္ပမာဏတော၊ သိမ်ပမာဏအောက်။ အနူနာ၊ မယုတ်သော။ ဥမင်္ဂနဒီ၊ ဥမင်မြစ်သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးပင်လျှင်။ ပဝတ္တာ၊ တည်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ သီမာ စ၊ သိမ်ကိုလည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်အံ့။ နဒိတော၊ မြစ်မှ။ ဥပရီ ဧဝ၊ အထက်၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ခတာယ၊ တူးအပ်သည်ရှိသော်။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေတိ၊ ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေဟူသည်ကား။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဘူမိဝိဝရေ၊ ဟင်းလင်းပွင့်သော မြေ၌။

သီမာမာဠကေတိ၊ သီမာမာဠကေဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍသီမင်္ဂဏေ၊ ခဏ္ဍသိမ် အပြင်၌။ “ဝဋရုက္ခော”တိ ဣဒံ၊ ဝဋရုက္ခောဟူသောစကားကို။ ပါရောဟောပတ္ထမ္ဘေန၊ အမြစ်ငယ် ခြေထောက်သဖြင့်။ အတိဒူရမ္ပိ၊ အလွန်ဝေးရာ အရပ်သို့လည်း။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ သမတ္ထသာခါသမင်္ဂိတာယ၊ စွမ်းနုင်သော အခက်နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဗ္ဗရုက္ခလတာဒီနမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသောသစ်ပင်နွယ် အစရှိသည်တို့၏လည်း။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ တေနဝ၊ ထို သီမာမာဠကေ ဝဋ္ဋရုက္ခောဟောတိ၊ အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ နာဝါရဇ္ဇုသေတုသမ္ဗန္ဓောပိ၊ လှေ, ကြိုးတန်း, တံတားစပ်ခြင်းကိုလည်း။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်၏။ တတောတိ၊ တတော (နိ-၂၉၄) ဟူသည်ကား။ သာခါတော၊ သစ်ခက်မှ။ “မဟာသီမာယ ပထဝီတလ”န္တိ ဧတ္ထ၊ မဟာသီမာယ ပထဝီတလဟူသောပုဒ်၌။ အာသန္နတရမ္ပိ၊ အလွန်နီးလျက်လည်း။ ဂါမသီမံ၊ ဂါမသိမ်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဗဒ္ဓသီမာယ ဧဝ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂါမသီမာဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဂါမသိမ် ဗဒ္ဓသိမ်နှစ်ပါးတို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေပိ၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်း၌လည်း။ သီမသမ္ဘေဒဒေါသော၊ သိမ်ရောယှက်ခြင်း အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ နိဿယနိဿိတဘာဝေန၊ မှီရာမှီတတ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာသမ္ပိ၊ ထိုဂါမသိမ် ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏လည်း။ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ သမ္ဗန္ဓဒေါသသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ဂါမသီမာယ၊ ဂါမသိမ်၌။ ဗဒ္ဓသီမာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကို။ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ သမုတ်ကောင်းသည်။ ကထံ သိယာ၊ အသို့ဖြစ်မည်နည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယဿာ သီမာယ၊ အကြင်နိဿိတသိမ်၏။ ယာယ သီမာယ၊ အကြင် နိဿယသိမ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သမ္ဗန္ဓေ ဒေါသော၊ စပ်ခြင်းကြောင့်အပြစ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ သာ၊ ထိုနိဿိတသိမ်ကို။ တတ္ထ၊ ထိုနိဿယသိမ်၌။ ဗန္ဓိတုမေဝ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာပင်လျှင်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ဗဒ္ဓသီမာဥဒကုက္ခေပသီမာသု၊ ဗဒ္ဓသိမ်ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၌။ ဗဒ္ဓသီမာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကို။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ ဝိယ၊ မအပ်သကဲ့သို့ လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နိဿယဘူတ ဂါမသီမာဒီသု၊ မှီရာဖြစ်သော ဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့၌။ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်ကို။ ဗဒ္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ ဝိယ စ၊ မအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်းတည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ “သစေ ပန ရုက္ခဿ သာခါ ဝါတတော နိက္ခန္တပါရာဟော ဝါ ဗဟိနဒိတီရေ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဂါမသီမာယ ဝါ ပတိဋ္ဌိတော”တိအာဒိနာ၊ သစေ ပန ရုက္ခဿ သာခါ ဝါတတော နိက္ခန္တပါရာဟော ဝါ ဗဟိနဒိတီရေ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဂါမသီမာယ ဝါ ပတိဋ္ဌိတောအစရှိသည်ဖြင့်။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အနိဿယဘူတဂါမသီမာဒီဟိ ဧဝ၊ မှီရာမဟုတ်သည် ဖြစ်၍ဖြစ်သော ဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့နှင့် သာလျှင်။ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ စပ်ခြင်းအပြစ်ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ နိဒိသီမာယ၊ မှီရာဖြစ်၍ဖြစ်သော နဒီသိမ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ စပ်ခြင်းအပြစ်ကို။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤဂါမသိမ် ဗဒ္ဓသိမ်တို့စပ်ရာ၌လည်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်ကို။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ အယဉ္စ တ္ထော၊ ဤအနက်သည်လည်း။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ပါကဋော၊ ထင်ရှားသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ အာဟစ္စာတိ၊ အာဟစ္စဟူသည်ကား။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။

(နိ-၂၉၅) မဟာသီမံ ဝါသောဓေတွာတိ၊ မဟာသီမံ ဝါသောဓေတွာဟူသည်ကား။ မဟာသီမဂတာနံ၊ မဟာသိမ်၌တည်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ဟတ္ထပါသနယနဆန္ဒာဟရဏာဒိဝသေန၊ ဟတ္ထပါသ်သို့ဆောင်ခြင်း, ဆန္ဒဆောင်ခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သကလံ မဟာသီမံ၊ အလုံးစုံသော မဟာသိမ်ကို။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ ဧတေန၊ ဤ မဟာသီမံ ဝါသောဓေတွာဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ သဗ္ဗဝိပတ္တိယော၊ ခပ်သိမ်းသော ဝိပတ္တိတို့ကို။ မောစေတွာ၊ လွတ်စေ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဗဒ္ဓါနမ္ပိ၊ ဖွဲ့အပ်ကုန်သော်လည်း။ ဒွိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်နှစ်လုံးတို့၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေန၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကော၊ ဖြစ်သော။ ဤဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ပါဋ္ဌိမုတ္တကော၊ ပါဋ္ဌိမှလွတ်သော။ သမ္ဘေဒဒေါသော၊ စပ်ခြင်း၌အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣိတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သော စ၊ ထိုသမ္ဘေဒဒေါသကိုလည်း။ (နိဒ္ဓါရိတော၊ ၌ စပ်။) “န ဘိက္ခဝေ သီမာယ သီမာသမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာ”တိအာဒိနာ၊ န ဘိက္ခဝေ သီမာယ သီမာသမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာအစရှိသည်ဖြင့်။ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ အညံမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏံ၊ သမ္ဘေဒ အဇ္ဈောတ္တရဏကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်တော်မူ၍။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သီမံ သမ္မန္နန္တေန သီမန္တရိကံ ဌပေတွာ သီမံ သမ္မန္နိတု”န္တိ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သီမံ သမ္မန္နန္တေန သီမန္တရိကံ ဌပေတွာ သီမံ သမ္မန္နိတုံဟူ၍။ ဥဘိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ် နှစ်လုံးတို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ သီမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိတ်ကို။ ဌပေတွာဝ၊ ထား၍သာလျှင်။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ အနုဇာနန္တေန၊ ခွင့်ပြုတော်မူသဖြင့်။ (သိဒ္ဓတ္တာ၊ စပ်။) သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏံ၊ သမ္ဘေဒ အဇ္ဈောတ္ထရဏသည်။ န ဝဋ္ဋတိ ဝိယ၊ မအပ်သကဲ့သို့။ တာသံ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်နှစ်ခုတို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းအချင်း။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ တိဋ္ဌနဝသေန၊ တည်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗန္ဓနမ္ပိ၊ ဖွဲ့ခြင်းသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အဓိပ္ပာယဿ၊ ဤသို့သော အဓိပ္ပာယ်၏။ သိဒ္ဓတ္ထာ၊ ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဒ္ဓါနမ္ပိ၊ ဖွဲ့အပ်ပြီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တာသံ၊ ထို ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ [စာမျက်နှာ-၁၄၉] ဧကရုက္ခာဒီဟိ၊ တစ်ခုသော သစ်ပင်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌာနမ္ပိ၊ တည်ခြင်းသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အဓိပ္ပါယညူဟိ၊ အလိုတော်ကို သိကုန်သော။ သင်္ဂီတိကာရကေဟိ၊ သင်္ဂါယနာတင် ဆရာတို့သည်။ နိဒ္ဓါရိတော၊ ထုတ်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဗန္ဓနကာလေ၊ ဖွဲ့သောအခါ၌။ ပဋိက္ခိတ္တဿ၊ ပယ်အပ်သော။ သမ္ဗန္ဓဒေါသဿ၊ သမ္ဗန္ဓဒေါသနှင့်။ အနုလောမေန၊ လျော်သဖြင့်။ အကပ္ပိယာနုလောမတ္တာ၊ အကပ္ပိယာနုလောမ ဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။

(နိ-၂၉၆) အယံ ပန သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ ဤသမ္ဗဒေါသသည်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုဋ္ဌုဗဒ္ဓါနံ၊ ကောင်းစွာဖွဲ့အပ်သောသိမ်တို့၏။ (အသီမတ္တံ၊ ၌ စပ်။) ပစ္ဆာ သဉ္ဇတတ္တာ၊ နောက်မှဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဇ္ဈမာနက္ခဏေ ဝိယ၊ ဖွဲ့ဆဲခဏ၌ကဲ့သို့။ အသီမတ္တံ၊ သိမ်မဟုတ်သောအဖြစ်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မတတ်နိုင်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်းကို။ အပနီတမတ္တေ၊ ပယ်ကာမျှ။ တာ သီမာ၊ ထိုသိမ်တို့သည်။ ပါကတိကာ၊ ပြကတေ့တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ အယံ၊ ဤရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ န ဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ မအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဗဇ္ဈမာနက္ခဏေပိ၊ ဖွဲ့ဆဲခဏ၌လည်း။ တာသံ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ တာ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်တို့ကို။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “မဟာသီမံ ဝါ သောဓေတွာ တိ ဧတ္ထ၊ မဟာသီမံ ဝါ သောဓေတွာဟူသောပုဒ်၌။ မဟာသီမာဂတာ၊ မဟာသိမ်၌ တည်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ တံ သာခံ ဝါ၊ ထိုအခက်ကိုလည်းကောင်း။ ပါရောဟံ ဝါ၊ ခြေထောက်သော အမြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ကာယကာယပဋိဗဒ္ဓေဟိ၊ ကိုယ်, ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ န ဖုသန္တိ၊ မထိကုန်။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ သောဓနမေဝ၊ သုတ်သင်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ သကလသီမာသောဓနေ၊ အလုံးစုံသောသိမ်ကို သုတ်သင်ခြင်း၌။ န၊ အလိုမရှိအပ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အဋ္ဌကထာယ၊ အဋ္ဌကထာနှင့်။ ဝိရဇ္ဈနတော၊ ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။ တထာ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဟိ ဝတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့အံ့။ “မဟာသီမာယ ပထဝိတလံဝါ တတ္ထဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝါ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတီ”တိ၊ မဟာသီမာယ ပထဝိတလံဝါ တတ္ထဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝါ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သာခါပါရောဟာနံ၊ သက်ခက် ခြေထောက်သောအမြစ်တို့၏။ မဟာသီမံ၊ မဟာသိမ်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌာနမေဝ၊ တည်ခြင်းကိုသာလျှင်။ သမ္ဗန္ဓဒေါသေ၊ သမ္ဗန္ဓဒေါသ၌။ ကာရဏတ္ထေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာသိမ်၌။ ဌိတဘိက္ခူဟိ၊ တည်သောရဟန်းတို့နှင့်။ သာခါဒီနံ၊ သစ်ကိုင်းအစရှိသည်တို့၏။ ဖုသနံ၊ ထိခြင်းကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သာခါဒိ၊ သစ်ခက်စသည်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌာနမေဝ၊ တည်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ယဒိသိယာ၊ (နိ-၂၉၇) အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော်။ (ဝတ္ထဗ္ဗံ သိယာ၊ ၌ စပ်။) တဿ၊ ထို ပညောင်ပင်၏။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်သို့။ ပဝိဋ္ဌံ၊ ဝင်သော။ သာခံ ဝါ၊ အကိုင်းကိုလည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုအကိုင်းမှ။ နိဂ္ဂတပါရောဟံ ဝါ၊ ထွက်သော ခြေထောက်မြစ်ကိုလည်းကောင်း။ တတြဋ္ဌော၊ ထို မဟာသိမ်၌တည်သော။ ကောစိ ဘိက္ခု၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းသည်။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘိက္ခုဖုသနမေဝ၊ ရဟန်းထိခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ မဟာသီမာသောဓနေ၊ မဟာသိမ်ကိုသုတ်သင်ရာ၌။ ယံ ကာရဏံ၊ အကြင်အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဒေဝ၊ ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင်။ တသ္မိံဝါကျေ၊ ထိုဝါကျ၌။ ပဓာနတော၊ ပြဋ္ဌာန်းသောအားဖြင့်။ ဒေဿတဗ္ဗံ၊ ပြသင့်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အာဟစ္စ ဌိတံ၊ သိမ်၌ တညသော။ သာခါဒိံ၊ သစ်ခက်အစရှိသည်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတော၊ တည်သော။ ဘိက္ခု ဧဝ၊ ရဟန်းကိုသာလျှင်။ သောဓေတဗ္ဗော၊ သုတ်သင်အပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အာကာသဋ္ဌသာခါဒိံ၊ ကောင်းကင်၌တည်သော သစ်ကိုင်းအစရှိသည်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတဿပိ၊ တည်သော ရဟန်းကိုလည်း။ သောဓေတဗ္ဗတော၊ သုတ်သင်အပ်သောကြောင့်။ နိရတ္ထကေန၊ အနက်မဲ့သော။ အာဟစ္စဋ္ဌာနဝစနေန၊ အာဟစ္စဋ္ဌာနသဒ္ဒါဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ အာကာသဋ္ဌသာခါသု စ၊ ကောင်းကင်၌တည်သော သစ်ကိုင်းအစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ ဖုသနမေဝ၊ ထိခြင်းကိုသာလျှင်။ ကာရဏတ္တေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ သောဓနဉ္စ၊ သုတ်သင်ခြင်းကိုလည်း။ တေဿဝ ဘိက္ခုဿ၊ ထိုရဟန်းကိုသာလျှင်။ ဟတ္ထပါသာနယနာဒိဝသေန၊ ဟတ္ထပါသ်ကို ဆောင်ခြင်းအစရှိသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ (ဤ၌ သောဓနံ၊ ရှိပြန်၏။ ပါဌ်လွန်။) ပန၊ အနိစ္ဆိတမှတစ်ပါး ဣစ္ဆိတကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ “မဟာသီမံ သောဓေတွာ”တိ၊ မဟာသီမံသောဓေတွာဟူ၍။ သကလသီမာသာဓာရဏဝစနေန၊ အလုံးစုံသောသိမ်တို့နှင့် ဆက်ဆံသောစကားဖြင့်။ သောဓနံ၊ သုတ်သင်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်အပ်၏။

အပိစ၊ တနည်းသော်ကား။ သာခါဒိံ၊ သစ်ခက် အစရှိသည်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတဘိက္ခုမတ္တသောဓနေ၊ တည်သောရဟန်းမျှကိုသုတ်သင်ခြင်းကို။ အဘိမတေ၊ ရှေးရှုအလိုရှိအပ်သည်ရှိသော်။ “မဟာသီမာယ ပထဝိတလ”န္တိ၊ မဟာသီမာယ ပထဝိတလဟူ၍။ ဝိသေသသီမောပါဒါနံ၊ အထူး သီမ၊ သဒ္ဒါကိုယူခြင်းသည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌။ အန္တမသော၊ အယုတ်သဖြင့်။ (နိ-၂၉၈) အာကာသေပိ၊ ကောင်းကင်၌လည်း။ ဌတွာ၊ တည်၍။ သာခါဒိံ၊ သစ်ကိုင်းအစရှိသည်ကို။ ဖုသန္တဿာပိ၊ ထိသောရဟန်းကိုလည်း။ ဝိသောဓေတဗ္ဗတော၊ သုတ်သင်အပ်သောကြောင့်တည်း။ [စာမျက်နှာ-၁၅၀] “ဆိန္ဒိတွာ ဗဟိဋ္ဌကာ ကာတဗ္ဗာ”တိ၊ ဆိန္ဒိတွာ ဗဟိဋ္ဌကာ ကာတဗ္ဗာဟူ၍။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာသိမ်၌။ ပတိဋ္ဌိတဘာဝဝိယောဇနဝစနတော စ၊ တည်သောအဖြစ်မှ ကင်းခြင်းကို ဆိုခြင်းကြောင့်လည်း။ ဝိသဘာဂသီမာနံ၊ သဘောမတူသော သိမ်တို့၏။ ဖုသနေနေဝ၊ ထိသဖြင့်သာလျှင်။ သကလသီမာသောဓန ဟေတုကော၊ အလုံးစုံသော သိမ်ကို သုတ်သင်ရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ အဋ္ဌကထာသိဒ္ဓေါ၊ အဋ္ဌကထာဖြင့် ပြီးသော။ ဧကော၊ တစ်ခုသော။ အယံ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ ဤသမ္ဗန္ဓဒေါသသည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဥဒကုက္ခေပသီမကထာယမ္ပိ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်စကား၌လည်း။ “ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဂါမသီမာယ ဝါ ပတိဋ္ဌိတော”တိ စ၊ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဂါမသီမာယ ဝါ ပတိဋ္ဌိတောဟူ၍ လည်းကောင်း။ “နဒိတီရေ ပန ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ ဗဒ္ဓနာဝါယ နဝဋ္ဋတီ”တိ စ၊ နဒိတီရေ ပန ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ ဗဒ္ဓနာဝါယ နဝဋ္ဋတိဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိသဘာဂါသု၊ သဘောမတူကုန်သော။ ဂါမသီမာသု၊ ဂါမသိမ်တို့၌။ သာခါဒီနံ၊ သစ်ခတ်စသည်တို့၏။ ဖုသနမေဝ၊ ထိခြင်ကိုသာလျှင်။ သင်္ကရဒေါသကာရဏတ္တေန၊ သိမ်ရောယှက်ခြင်း အပြစ်၏အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဘိက္ခုဖုသနံ၊ ရဟန်းထိခြင်းကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “အန္တောနဒိယံ ဇာတရုက္ခေ ဗန္ဓိတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ”န္တိ၊ အန္တောနဒိယံ ဇာတရုက္ခေ ဗန္ဓိတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံဟူ၍။ နဒိယံ၊ မြစ်၌။ နာဝါဗဒ္ဓနံ၊ လှေကိုဖွဲ့ခြင်းကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥဒကုက္ခေပနိဿယတ္တေန၊ ဥဒကုက္ခေပ၏ မှီရာအဖြစ်ဖြင့်။ နဒိသီမာယ၊ နဒိသိမ်၏။ သဘာဂတ္တာ၊ သဘောတူသောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဖုသနမေဝ၊ ထိခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောသိမ်တို့၌။ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ သမ္ဗန္ဓဒေါသကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ နဒိယမ္ပိ၊ မြစ်၌လည်း။ ဗန္ဓနံ၊ အဖွဲ့ကို။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပယ်အပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထာပိ၊ ထိုမြစ်၌လည်း။ ဘိက္ခုဖုသနံ၊ ရဟန်းတို့၏ ထိခြင်းသည်။ ကမ္မကောပကရဏံ၊ ကံပျက်ခြင်ကိုပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ သဘာဂသီမာသု၊ သ (နိ-၂၉၉) ဘောတူသိမ်တို့၌။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ ဘူမိအာဒိံ၊ မြေအစရှိသည်ကို။ ဖုသိတွာ ဝါ၊ ထိ၍ လည်းကောင်း။ အဖုသိတွာ ဝါ၊ မထိမူ၍ လည်းကောင်း။ သာခါဒိမှိ၊ သစ်ကိုင်းအစရှိသည်သည်။ ဌိတေ၊ တည်သည်ရှိသော။ တံ သာခါဒိံ၊ ထိုသစ်ကိုင်းအစရှိသညကို။ ဖုသန္တော၊ ထိသော။ ဘိက္ခူ ဧဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ သောဓေတဗ္ဗော၊ သုတ်သင်အပ်၏။ ဝိသဘာဂသီမာသု ပန၊ ဝိသဘာဂသိမ်တို့၌ကား။ သာခါဒိမှိ၊ သစ်ကိုင်းအစရှိသည်သည်။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတေ၊ တည်သည်ရှိသော။ တံ သာခါဒိံ၊ ထိုသစ်ကိုင်းအစရှိသည်ကို။ အဖုသန္တာပိ၊ မထိကုန်သော်လည်း။ သဗ္ဗေ ဘိက္ခူ၊ အလုံးစုံကုန်သောရဟန်းတို့ကို။ သောဓေတဗ္ဗာ၊ သုတ်သင်အပ်ကုန်၏။ အဖုသိတွာ၊ မထိမူ၍။ ဌိတေ ပန၊ တည်သော်ကား။ တံ သာခါဒိံ၊ ထိုသစ်ကိုင်းအစရှိသည်ကို။ ဖုသန္တောဝ၊ ထိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းကို။ သောဓေတဗ္ဗော၊ သုတ်သင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိဋ္ဌံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ရောက်အပ်၏။

ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာကိုသည်။ (ဝဒန္တိ၊ ၌စပ်။) “ဒွိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်နှစ်ခုတို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်သိမ်ကိုလည်း။ ဧကသီမံ ဝိယ၊ တစ်သိမ်တည်း ကဲ့သို့။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ ဧကတ္ထေဝ၊ တစ်သိမ်တည်း၌ သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ ဝိယ၊ ပြုအပ်သကဲ့သို့။ (ဥပမေယျ၊ မှ လိုက်၍ပေးသည်။) ဗဒ္ဓသီမာ ဂါမသီမာနမ္ပိ၊ ဗဒ္ဓသိမ် ဂါမသိမ်တို့၏ လည်းကောင်း။ တဒညာသံ၊ ထိုမှ တစ်ပါးကုန်သော။ သဗ္ဗာသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သမာနသံဝါသကသီမာနမ္ပိ၊ သမာနသံဝါသကသိမ်တို့၏ လည်းကောင်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်အစရှိသည်စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ ဧကသီမံ ဝိယ၊ တစ်သိမ်တည်းကဲ့သို့။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ ဧကတ္ထေဝ၊ တစ်သိမ်တည်း၌သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသောသိမ်၌။ ကတံ ကမ္မံ၊ ပြုအပ်သော ကံသည်။ ဝိပဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသိမ်၌။ သဘာဂ ဝိသဘာဂဘေဒေါ၊ သဘာဂ, ဝိသဘာဂအပြားသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထို ကေစိဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အလိုမျှသာတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သဘာဂသီမာနံ၊ သဘောတူသော သိမ်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမ္ဘေဒါဒိ ဒေါသာဘာဝဿ၊ သမ္ဘေဒစသော ဒေါသမရှိခြင်း၏ လည်းကောင်း။ ဝိသဘာဂသီမာနမေဝ၊ ဝိသဘာဂသိမ်တို့၏ သာလျှင်။ တဗ္ဘာဝဿ၊ ထိုသမ္ဘေဒစသော ဒေါသရှိခြင်း၏ လည်းကောင်း။ သုတ္တသုတ္တာနုလောဒမာဒိ (နိ-၃၀၀) ဝိနယနယေဟိ၊ သုတ္တ သုတ္တာနုလောမအစရှိသော ဝိနည်း၌လာသောနည်းတို့ဖြင့်။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဟိ ဝတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့အံ့။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သီမံ သမ္မန္နိတု”န္တိ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သီမံ သမ္မန္နိတုံဟူ၍။ ဂါမသီမာယမေဝ၊ ဂါမသိမ်၌ သာလျှင်။ ဗဒ္ဓသီမံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကို။ သမ္မန္နတုံ၊ သမုတ်ခြင်းငှာ။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်၏။ တာသံ၊ ထိုဂါမသိမ် ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ နိဿယ နိဿတဘာဝေန၊ မှီရာ မှီတတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဘာဂတာ စ၊ သဘောတူသော အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ သမ္ဘေဒအဇ္ဈောတ္ထရဏာဒိဒေါသာဘာဝေါစ၊ သမ္ဘေဒ အဇ္ဈောတ္ထရဏ စသောအပြစ်၏မရှိခြင်းသည် လည်းကောင်း။ သုတ္တတောဝ၊ သုတ်အားဖြင့်သာလျှင်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ပန၊ သုတ်ဖြင့် ပြီးသည်မှတစ်ပါး သုတ္တာနုလောမဖြင့် ပြီးသည်ကို ဆိုအံ့။ ဗန္ဓနကာလေ၊ ဖွဲ့သောကာလ၌။ အနုညာတဿ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော။ သမ္ဗန္ဓဿ၊ စပ်ခြင်းအား။ အနုလောမတော၊ လျော်ခြင်းကြောင့်။ တာသံ၊ ထိုဂါမသိမ်ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ ပစ္ဆာ သဉ္ဇာတရုက္ခာဒီဟိ၊ နောက်မှပေါက်သော သစ်ပင်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓောပိ၊ စပ်ခြင်းသည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “ယံ ဘိက္ခဝေ၊ ပ။ ကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ အကပ္ပိယံပဋိဗာဟတိ၊ တံ ဝေါ ကပ္ပတီ”တိ၊ ယံ ဘိက္ခဝေ၊ ပ။ ကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ အကပ္ပိယံပဋိဗာဟတိ၊ တံ ဝေါ ကပ္ပတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ဂါမသိမ်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သဘာဂတာ စ၊ သဘောတူသော အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ သမ္ဘေဒါဒိဒေါသာဘာဝေါ [စာမျက်နှာ-၁၅၁] စ၊ သမ္ဘေဒစသောအပြစ်၏ မရှိခြင်း လည်းကောင်း။ သုတ္တသုတ္တာနုလောမတော၊ သုတ္တသုတ္တာနုလောမအားဖြင့်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣမိနာ ဧဝ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ အရညသီမာသတ္တဗ္ဘန္တရသီမာနံ၊ အရညသိမ် သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်တို့၏ လည်းကောင်း။ နဒိအာဒိဥဒကုက္ခေပသီမာနဉ္စ၊ မြစ်သော သိမ် ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၏ လည်းကောင်း။ သုတ္တ သုတ္တာနုလောမတော၊ သုတ္တ သုတ္တာနုလောမအားဖြင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သဘာဂတာ စ၊ သဘောတူသည်၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ သမ္ဘေဒါဒိဒေါသာဘာဝေါ စ၊ ရောယှက်ခြင်းစသောအပြစ်မရှိခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ပန၊ ''သဘာဂသီမာနံ အညမညံ သမ္ဘေဒါဒိဒေါသာဘာဝဿ သိဒ္ဓတ္တာ'' ဟူသော ဟိတ်၏ အကျယ်မှတပါး ''ဝိသဘာဂသီမာနမေဝ တဗ္ဘာဝဿသိဒ္ဓတ္တာ'' ဟူသောပါဌ်၏ အကျယ်ကို ဆိုအံ့။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကို။ အညာယ၊ တစ်ပါးသော။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၌လည်းကောင်း။ နဒိအာဒိသီမာသု စ၊ မြစ်စသောသိမ်တို့၌လည်းကောင်း။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ ပဋိက္ခေပသိဒ္ဓိတော စေဝ၊ (နိ-၃၀၁) ပယ်သော အဖြစ်၏ ပြီးခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ဥဒကုက္ခေပသတ္တဗ္ဘန္တရသီမာနံ၊ ဥဒကုက္ခေပသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်တို့ကို။ နဒိအာဒီသု ဧဝ၊ မြစ်အစရှိသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ နိယမနသုတ္တသာမတ္ထိယေန၊ မှတ်သောပါဠိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာဒီသု၊ ဗဒ္ဓသိမ်, ဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့၌။ ကရဏပဋိက္ခေပသိဒ္ဓိတော စ၊ ပြုအပ်သည်ကို ပယ်သောအဖြစ်၏ ပြီးခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ တာသံ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ် နဒီသိမ်စသည်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိသဘာဂတာ စ၊ သဘောမတူသော အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေစ၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်းကောင်း။ ရုက္ခာဒီဟိ၊ သစ်ပင်စသည်တို့ဖြင့်။ သမ္ဘေဒါဒိဒေါသသမ္ဘဝေါ စ၊ သမ္ဘေဒစသော ဒေါသဖြစ်သင့်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်။ သုတ္တသုတ္တာနုလောမတောဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ သိဇ္ဈန္တိ၊ ပြီးကုန်၏။ (သမ္ဘဝန္တိ၊ ဟုရှိကြ၏။ ဖြစ်ကုန်၏။ ဟုပေး။) တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ဝိသဘာဂသီမာနမေဝ၊ ဝိသဘာဂသိမ်တို့၏သာလျှင်။ ဝဋရုက္ခာဒိဝစနေဟိ၊ ဝဋရုက္ခအစရှိသော စကားတို့ဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓဒေါသံ၊ စပ်ခြင်း၌ အပြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ သဘာဂါနံ၊ သဘောတူကုန်သော။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာဒီနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ် ဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့၏။ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ စပ်ခြင်း၌အပြစ်ကို။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ ကေဝလဉ္စ၊ သက်သက်လည်း။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်ပါသေး။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ တာသံ သဘာဂသီမာနံ၊ ထိုသဘာဂသိမ်တို့၏။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဒေါသာဘာဝေါ၊ အပြစ်မရှိခြင်းကို။ ပါဠိအဋ္ဌကထာသု၊ ပါဠိအဋ္ဌကထာတို့၌။ ဉာပိတော ဧဝ၊ သိစေသလျှင်ကတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်မဟုတ်ပါလော့။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ ပါသာဏနိမိတ္တံ ဝနနိမိတ္တံ ရုက္ခနိမိတ္တ”န္တိ အာဒိနာ၊ ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ ပါသာဏနိမိတ္တံ ဝနနိမိတ္တံ ရုက္ခနိမိတ္တံအစရှိသဖြင့်။ ဝဍ္ဎနကနိမိတ္တာနိ၊ ပွားတတ်သောနိမိတ်တို့ကို။ အနုညာတာနိ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်၏။ တေန အနုဇာနနေန၊ ထိုသို့ ခွင့်ပြုခြင်းဖြင့်။ နေသံ ရုက္ခာဒီနံ နိမိတ္တာနံ၊ ထိုသစ်ပင်စသော နိမိတ်တို့၏။ ဝဍ္ဎနေပိ၊ ပွားခြင်းကြောင့်လည်း။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ဂွမသိမ်တို့၏။ သင်္ကရဒေါသာဘာဝေါ၊ ရောယှက်ခြင်းအပြစ်၏ မရှိခြင်းကို။ ဉာပိတောဝ၊ သိစေအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ ဤဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဧကရုက္ခောပိ စ ဒွိန္နံ သီမာနံ နိမိတ္တံ ဟောတိ၊ သော (နိ-၃၀၂) ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ ကရောတိ၊ တသ္မာ န ကာတဗ္ဗော”တိ၊ ဧကရုက္ခောပိ စ ဒွိန္နံ သီမာနံ နိမိတ္တံ ဟောတိ၊ သော ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ ကရောတိ၊ တသ္မာ န ကာတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တိယောဇနပရမံ သီမံ သမ္မန္နိတု”န္တိ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တိယောဇနပရမံ သီမံ သမ္မန္နိတုံဟူ၍။ ဝစနတောပိ စ၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်လည်း။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဉာပိတော၊ သိစေအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တိယောဇနပရမာယ၊ သုံးယူဇနာအတိုင်းအရှည်ရှိသော။ သီမာယ၊ သိမ်၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ပရိယန္တေသု၊ အစွန်တို့၌။ ရုက္ခလတာဂုမ္ဗာဒီဟိ၊ သစ်ပင်, နွယ်, ချုံစသည်တို့ဖြင့်။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ဂါမသိမ်တို့၏။ နိယမေန၊ မြဲသောအားဖြင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမ္ဗန္ဓဿ သမ္ဘဝတော၊ စပ်ခြင်းဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ “ဤဒိသံရုက္ခာဒိသမ္ဗန္နံ၊ ဤသို့သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်းကို။ ဝိနာသေတွာဝ၊ ဖျက်ဆီး၍ သာလျှင်။ သီမာ၊ သိမ်ကို။ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ”တိ၊ သမုတ်အပ်၏ဟူ၍။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ အဋ္ဌကထာ၌လည်း။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။

ဧတ္ထ၊ ဤဂါမသိမ် ဗဒ္ဓသိမ်တို့၌။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေန၊ သစ်ပင်စသည်စပ်သဖြင့်။ ကမ္မဝိပတ္တိ၊ ကံပျက်ခြင်းသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ အဝဿမေဝ၊ မချွတ်သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝိပတ္တိပရိဟာရတ္ထံ၊ ဝိပတ္တိကို ပယ်ခြင်းငှာ။ အာစရိယာ၊ ဆရာတို့သည်။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေသုပိ၊ ရွံရှာကင်းလောက်သော အရာတို့၌လည်း။ “ဘိတ္တိံအကိတ္တေတွာ”တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သိဒ္ဓမေဝ အတ္ထံ၊ ပြီးပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ အဝေါစုံ၊ ဆိုကုန်၏။ ဣဓပန၊ ဤနေရာ၌ကား။ “ဝနမဇ္ဈေ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ၊ ဝနံ န ကိတ္တေတဗ္ဗ”န္တိအာဒိနာ၊ ဝနမဇ္ဈေ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ၊ ဝနံ န ကိတ္တေတဗ္ဗံအစရှိသည်ဖြင့်။ ရုက္ခလတာဒီဟိ၊ သစ်ပင်, နွယ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ နိရန္တရေ၊ အကြားမရှိသော။ ဝနမဇ္ဈေပိ၊ တောအလယ်၌လည်း။ သီမာဗန္ဓနမေဝ၊ သိမ်သမုတ်ခြင်းကိုပင်လျှင်။ အဝေါစုံ၊ ဆိုကုန်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ထမ္ဘာနံ၊ တိုင်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ကတပါသာဒါဒီသု၊ ပြုအပ်သော ပြာသာဒ်အစရှိသည်တို့သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ထမ္ဘာဒီဟိ၊ တိုင်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဧကာဗဒ္ဓေသု၊ တစ်စပ်တည်းစပ်ကုန်သည်ဖြစ်လျက်။ ဥပရိမတလာဒီသု၊ အထက်အပြင် အစရှိသည်တို့၌။ သီမာဗန္ဓနံ၊ သိမ်ဖွဲ့ခြင်းကို။ ဗဟုဓာ၊ များသောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ဂါမသိမ်တို့၏။ ရုက္ခာဒိသဗ္ဗန္ဓော၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းကို။ တေဟိ၊ ထိုဆရာတို့သည်။ မုခတောဝ၊ ရှေးရှုတည့်တည့်အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဟိတော၊ စီရင်အပ်၏။ အပိစ၊ တစ်နည်းသော်ကား။ ဂါမသီမာနမ္ပိ၊ ဂါမသိမ်တို့၏။ (နိ-၃၀၃) လည်း။ ပါဋေက္ကံ၊ အသီးသီး။ ဗဒ္ဓသီမသဒိသတာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကိဿာ ဂါမသီမာယ၊ တစ်ခုသော ဂါမသိမ်၌ [စာမျက်နှာ-၁၅၂] ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကရောန္တေဟိ၊ ပြုသောရဟန်းတို့သည်။ ဒဗ္ဗတိဏမတ္ထေနာပိ၊ နေစာမြက်မျှဖြင့်လည်း။ သမ္ဗန္ဓာ၊ စပ်ကုန်သော။ ဂါမန္တရပရမ္ပရာ၊ ရွာတစ်ပါးအဆက်ဆက်တို့ကိုလည်းကောင်း။ အရညနဒိသမုဒ္ဒါ စ၊ တော, မြစ်, သမုဒ္ဒရာတို့ကိုလည်းကောင်း။ သောဓေတဗ္ဗာ၊ သုတ်သင်သင့်ကုန်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သကလဒီပံ၊ ဇမ္ဗူဒိပ် တကျွန်းလုံးကို။ သောဓေတွာဝ၊ သုတ်သင်၍သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုသင့်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဧဝံ ပန၊ ထိုသို့မူကား။ အသောဓေတွာ၊ မသုတ်သင်မူ၍။ ပဌမမဟာသိင်္ဂီတိကာလေတော၊ ပထမသင်္ဂါယနာတင်သောအခါမှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ကတာနံ၊ ပြုအပ်ကုန်သော။ ဥပသမ္ပဒါဒိကမ္မာနံ၊ ဥပသမ္ဖဒစသောကံတို့၏လည်းကောင်း။ သီမာသမ္မုတီနဉ္စ၊ သိမ်သမုတ်ခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ ဝိပဇ္ဇနတော၊ ပျက်ခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ အနုပသမ္ပန္နသင်္ကာပသင်္ဂေါ စ၊ ပဉ္စင်းမဟုတ်ဟု တွေးတောလျဉ်းပါးခြင်းကိုလည်းေ။ ဒုန္နိဝါရော၊ တားမြစ်နိုင်ခဲသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတံ ဒုန္နိဝါရဏံ၊ ဤသို့တားမြစ်နိုင်ခဲခြင်းသည်။ န စ ယုတ္တံ၊ သင့်လည်းမသင့်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ ဝိသဘာဂ သီမာနမေဝ၊ ဝိသဘာဂသိမ်တို့၏ သာလျှင်။ ရုက္ခာဒီဟိ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ သစ်ပင်စသည်တို့နှင့် စပ်ခြင်းကြောင့်အပြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဗဒ္ဓသီမာဂါသီမာဒီနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ် ဂါမသိမ် အစရှိကုန်သော။ သဘာဂသီမာနံ၊ သဘာဂသိမ်တို့၏။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

မဟာသီမာသောဓနဿ၊ မဟာသိမ်ကို သုတ်သင်ခြင်းငှာ။ ဒုက္ကရတာယ၊ ခဲယဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ခဏ္ဍသီမာယမေဝ၊ ခဏ္ဍသိမ်၌ သာလျှင်။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ သံဃကမ္မကရဏံ၊ သံဃကံကိုပြုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “သီမာမာဠကေ”တိအာဒိ၊ သီမာမာဠကေအစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ မဟာသံဃသန္နိပါတေ ပန၊ များစွာသောသံဃာအစည်အဝေး၌ကား။ ခဏ္ဍသီမာယ၊ ခဏ္ဍသိမ်၌။ အပ္ပဟောနကတာယ၊ မဆံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်၌။ ကမ္မေ၊ ကံကို။ ကရိယမာနေပိ၊ ပြုရာ၌လည်း။ အယံ နယော၊ ဤနည်းကို။ ဂဟေတဗ္ဗောဝ၊ ယူအပ်သလျှင်ကတည်း။

“ဥက္ခိပါပေတွာ”တိ ဣမိနာ၊ ဥက္ခိပါပေတွာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေနပိ၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်လည်း။ သီမံ၊ သိမ်ကို။ ဖုသန္တော၊ ထိသောရဟန်းသည်။ (နိ-၃၀၄) သီမဋ္ဌောဝ၊ သိမ်၌တည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပုရိမနယေပီတိ၊ ပုရိမနယေပိဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍသီမတော၊ ခဏ္ဍသိမ်မှ။ မဟာသီမံ ပဝိဋ္ဌယာခါနယေပိ၊ မဟာသိမ်သို့ သစ်ကိုင်းဝင်သောနည်း၌လည်း။ သီမဋ္ဌရုက္ခသာခါယ၊ သိမ်၌တည်သော သစ်ကိုင်း၌။ နိသိန္နော၊ နေသောရဟန်းသည်။ သီမဋ္ဌောဝ၊ သိမ်၌တည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဟတ္ထပါသမေဝ အာနေတဗ္ဗော”တိ၊ ဟတ္ထပါသမေဝ အာနေတဗ္ဗောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကား၌။ ရုက္ခသာခါဒီဟိ၊ သစ်ကိုင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အညမညံ သမ္ဗန္ဓာသု၊ အချင်းချင်းစပ်ကုန်သော။ ဧတာသု၊ ထိုခဏ္ဍသိမ် မဟာသိမ်တို့တွင်။ ခဏ္ဍသီမာယံ၊ ခဏ္ဍသိမ်၌။ တယော ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းသုံးယောက်တို့။ မဟာသီမာယံ၊ မဟာသိမ်၌။ ဒွေ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းနှစ်ယောက်တို့။ ဣတိဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒွီသု သီမာသု၊ သိမ်နှစ်ခုတို့၌။ သီမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိက်ကို။ အဖုသိတွာ၊ မထိမူ၍။ ဟတ္ထပါသဉ္စ၊ ဟတ္ထပါသ်ကိုလည်း။ အဝိဇဟိတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သော။ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းငါးပါးတို့သည်။ ဥပသမ္ပဒါဒိကမ္မံ၊ ဥပသမ္ပဒစသောကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ပဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “နာနာသီမာယ ဌိတစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ၊ အကမ္မံ, နစ ကရဏီယ”န္တိ အာဒိဝစနတော၊ န စ ကရဏီယံအစရှိသည်ဖြင့်ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထာပ၊ ဤအရာ၌လည်း။ မဟာသီမံ၊ မဟာသိမ်ကို။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ မာဠကသီမာယမေဝ၊ ခဏ္ဍသိမ်၌သာလျှင်။ ကမ္မကရဏံ၊ ကံပြုခြင်းကို။ ဝိဟိတံ၊ စီရင်အပ်၏။ အညထာ၊ မဟာသိမ်၌လည်း တည်သော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူခြေသည်ရှိသော်။ ဘိန္နသီမဋ္ဌတာယ၊ ပြားသောသိမ်၌ တည်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တတြဋ္ဌဿ၊ ထိုမဟာသိမ်၌ တည်သောရဟန်း၏။ ဂဏပူရကတ္တာဘာဝါ၊ ဂိုဏ်းပြည့်သော အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ကမ္မကောပေါဝ၊ ကံပျက်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။

ဘိန္နသီမဋ္ဌတာယ၊ ပြားသောသိမ်၌တည်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တတြဋ္ဌဿ၊ ထိုပြားသောသိမ်၌တညသောရဟန်း၏။ ဂဏပူရကတ္တာဘာဝါ၊ ဂိုဏ်းပြည့်အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ကမ္မကောပေါဝ၊ ကံပျက်သည်သာလျှင်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိအာဟရဏဝသေန၊ ဆရာဖွင့်ခဲ့သော ဆန္ဒဆောင်ခြင်း, ပါရိသုဒ္ဓိ ဆောင်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဟာသီမာသောဓနံ၊ မဟာသိမ်ကို သုတ်သင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင် စောဒနာတည်း။ တမ္ပိ၊ တို ဆန္ဒဆောင်ခြင်း, ပါရိသုဒ္ဓိ ဆောင်ခြင်းကိုလည်း။ ဝိနယညူ၊ ဝိနည်းကို သိကုန်သော ပညာရှိတို့သည်။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ ပန၊ အလိုရှိကုန်သည်ကား။ ဟတ္ထပါသာနယနဗဟိသိမာကရဏဝသေနေဝ၊ ဟတ္တပါသ်သို့ ဆောင်ခြင်း, သိမ်မှ အပပြုခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိမ်ချင်းချင်းသစ်ပင်စသည်စပ်ရာ၌။ သောဓနံ၊ သုတ်သင်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုရှိကုန်၏။ ဒိန္နဿာပိ၊ ပေးအပ်သော်လည်း။ ဆန္ဒဿ၊ ဆန္ဒ၏။ အနာဂမနေန၊ မလာခြင်းကြောင့်။ မဟာသီမဋ္ဌော၊ မဟာသိမ်၌တည်သော ရဟန်းသည်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကောပေတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ အဿ၊ ထိုမဟာသိမ်၌တည်သော ရဟန်း၏။ ဆန္ဒဒိ၊ ဆန္ဒအစရှိသည်သည်။ ယဒိ နာဂစ္ဆတိ၊ အကယ်၍ မလာသည်ဖြစ်အံ့။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ သော၊ ထိုမဟာသိမ်၌ တည်သောရဟန်းသည်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကောပေဿတိ၊ ဖျက်ဆီးလတ္တံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့လျှင် စောဒနာတည်း။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်လုံးကုန်သော။ ဝိသဘာဂသီမာနံ၊ ဝိသဘာဂသိမတို့၏။ သမ္ဗန္ဓဒေါသတော၊ စပ်ခြင်း အပြစ်ကြောင့်။ ကောပေဿတိ၊ ဖျက်ဆီးလတ္တံ့။ သော စ သမ္ဗန္ဓဒေါသော၊ ထိုစပ်ခြင်းအပြစ်ကိုလည်း။ အဋ္ဌကထာဝစနပ္ပမာဏတော၊ အဋ္ဌကထာစကားကို ပမာဏမူသဖြင့်။ သဒ္ဓါတဗ္ဗော၊ ယုံကြည်အပ်၏။ (ထည့်။) ဟိ၊ သင့်စွ။ သဗ္ဗတ္ထ ဝိနယေ၊ အလုံးစုံသော ဝိနည်း၌။ ယုတ္တိ၊ ယုတ္တိကို။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဗုဒ္ဓဂေါစရတ္တာ၊ ဘုရားရှင်၏ ကျက်စားရာ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ခါအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ဒွေပိ သိမာယော၊ သိမ်နှစ်ခုတို့ကိုလည်း။ ပူရေတွာ၊ ပြည့်စေ၍။ [စာမျက်နှာ-၁၅၃] နိရန္တရွံ၊ မပြတ်။ ဌိတေသု၊ တည်ကုန်သော။ ဘိက္ခူသု၊ ရဟန်းတို့သည်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကရောန္တေသု၊ ပြုကုန်သည်ရှိသော်။ ဧကိဿာဧဝ သီမာယ၊ တသိမ်တည်း၌သာလျှင်။ ဂဏော စ၊ ဂိုဏ်းပြည့်သော ရဟန်းအပေါင်းသည်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော စ၊ ပဉ္စင်းလောင်းသည်လည်းကောင်း။ အနုဿာဝကော စ၊ ကမ္မဝါဆရာသည် လည်းကောင်း။ ဧကတော၊ တစုတည်း။ သစေ တိဋ္ဌတိ၊ အကယ်၍တည်ငြားအံ့။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ သုကတမေဝ၊ ကောင်စွာပြုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကမ္မရဟောဝါ၊ ကံထိုက်သော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ အနုဿာဝကော ဝါ၊ ကမ္မဝါစာဆရာသည် လည်းကောင်း။ သီမန္တရဋ္ဌော၊ သိမ်တပါး၌တည်သည်။ သစေပန ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ငြားအံ့။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဝိပဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တဉ္စ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်လည်း။ ဗဒ္ဓသိမာ ဂါမသီမာသု၊ ဗဒ္ဓသိမ် ဂါမသိမ်အစရှိကုန်သော။ သဘာဂသီမာသု ဧဝ၊ သဘောတူဖြစ်သော သိမ်တို့၌သာလျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ယာသု၊ အကြင် (နိ-၃၀၆) သဘောတူဖြစ်သောသိမ်တို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေသုပိ၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ကု်သော်လည်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယာသု ပန၊ အကြင် သိမ်တို့၌ကား။ ဒေါသော၊ သမ္ဗန္ဓဒေါသသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တာသု ဝိသဘာဂသီမာသု၊ ထိုဝိသဘာဂသိမ်တို့𽆌။ ရုက္ခဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဧကတ္ထ၊ တခုသော သိမ်၌။ ဌိတော၊ တည်သောရဟန်းသည်။ ဣတရဋ္ဌာနံ၊ ဤမှတပါးသောသိမ်၌ တည်ကုန်သောရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကောပေတိ ဧဝ၊ မပျက်စေသည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်တည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ သောဓနဿ၊ သုတ်သင်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့လျှင်။ အမှာကံ၊ ဝိနည်းဋီကာဆရာငါတို့၏။ ခန္တိ၊ စိတ်ကြိုက်တည်း။ ဝိမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

န ဩတရတီတိ၊ န ဩတရတိဟူသည်ကား။ ပဏဝသဏ္ဌာနပဗ္ဗတာဒီသု၊ ထက်စည်သဏ္ဌာန်ရှိသော တောင်အစရှိသည်တို့၌။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော။ ပမာဏရဟိဋ္ဌာနံ၊ ပမာဏကင်းရာအရပ်သို့။ န ဩတရတိ၊ မသက်။ ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကားရပ်၌။ ဗဇ္ဈမာနက္ခဏေ၊ ဖွဲ့အပ်သော ခဏ၌။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော။ ပမာဏရဟိတံ၊ ပမာဏမှ ကင်းသော။ ပဗ္ဗတာဒီနိပိ၊ တောင်စသည်တို့သို့လည်း။ ကိဉ္စာပိ နာရောဟတိ၊ အကယ်၍ကား မတက်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မတက်သော်လည်း။ တံ၊ ထိုတောင်ထိပ်အစရှိသည်သည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ သိမဋ္ဌတာယ၊ သိမ်၌တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သိမာ၊ သိမ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟေဋ္ဌာ ပန၊ အောက်၌ကား။ ပဏဝသဏ္ဌာနာဒိ၊ ထက်စည်သဏ္ဌာန်ရှိသော တောင်အစရှိသည်သည်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ သီမာယ၊ သိမ်ကို။ ဗဒ္ဓါယပိ၊ ဖွဲ့အပ်သော်လည်း။ သိမာသင်္ချံ၊ သိမ်အရေအတွက်သို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တဿ၊ ထိုထက်စည်သဏ္ဌာန်ရှိသော တောင်အစရှိသည်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ န ဩဘရတီတိ၊ မသက်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဣတရထာ၊ တောင်ထိပ် တောင်အောက်နှစ်ပါး၌ မပြားသော အခြင်းအရာဖြင့် ယူသည်ရှိသော်။ ဩရောဟဏာရောဟဏာနံ၊ သက်ခြင်းတက်ခြင်းတို့နှင့်။ သာဓာရဏဝသေန၊ ဆက်ဆံသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “န ဩတရတီ”တိအာဒိနာ၊ န ဩဘရတိ၊ အစရှိသောအားဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုသင့်သောကြောင့်တည်း။ ယံ ကိဉ္စီတိ၊ ယံ ကိဉ္စိဟူသည်ကား။ နိဋ္ဌိတသီမာယ၊ ပြီးပြီးသောသိမ်၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သော။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ရှိသော။ ဝုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဌိတဉ္စ၊ တည်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ သဉ္ဇာတဉ္စ၊ ပေါ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပတိဋ္ဌိတဉ္စ၊ တည် (နိ-၃၀၇) သည်လည်းဖြစ်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ သဝိညာဏကာဝိညာဏကံ၊ သဝိညာဏက အဝိညာဏကဖြစ်သော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော၊ သည်လည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အန္တောသီမာယ၊ သိမ်တွင်း၌။ ဟတ္ထိက္ခန္ဓာဒိသဝိညာဏကေသု၊ ဆင်ကျောက်ကုန်းအစရှိသော သဝိညာဏကတို့၌။ နီသိန္နောပိဘိက္ခု၊ နေသော ရဟန်းသည်လည်း။ သီဋ္ဌောဝ၊ သိမ်၌တည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “ဗဒ္ဓသီမာယာ”တိ ဣဒဉ္စ၊ ဗဒ္ဓသီမာယဟူသော စကားကိုလည်း။ ပကရဏဝသေန၊ အရာ၏အစွမ်းဖြင့်။ ဥပက္ခဏတော၊ ဥပလက္ခဏအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဗ္ဗသု၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အဗဒ္ဓသီမာသုပိ၊ အဗဒ္ဓသိမ်တို့၌လည်း။ ဌိတံ၊ တည်သော။ တံ၊ ထိုသစ်ပင်အစရှိသည်သည်။ သိမာသင်္ချမေဝ၊ သိမ်အရေအတွက်သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။

“ဧကသမ္ပဒ္ဓေန ဂတ”န္တိ၊ ဧကသမ္ပဒ္ဓေန ဂတံဟူသောစကားကို။ ရုက္ခလတာဒိတတြဇာတမေဝ၊ သစ်ပင်နွယ်အစရှိသော ထိုသိမ်၌ ရောက်သော ဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သစ်ပင်နွယ်အစရှိသည်သည်။ “ဣတော၊ ဤသိမ်မှ။ ဂတံ၊ သွား၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သောအဖြစ်ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ပန၊ စောဒနာဦးအံ့။ “ဣတော ဂတ”န္တိ ဝါ၊ ဤသိမ်မှ သွား၏ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “တတော အာဂတ”န္တိ ဝါ၊ ထိုသိမ်မှ သွား၏ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျံ၊ မတတ်ကောင်းသော။ (ရဇ္ဇုဒဏ္ဍာဒိ၊ ၌ စပ်။) ဥဘောသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဗဒ္ဓသီမာဂါမသီမာသု၊ ဗဒ္ဓသိမ်၈ါမသိမ်တို့၌လည်းကောင်း။ ဥဒကုက္ခေပနဒိအာဒီသု စ၊ ဥဒကုက္ခေပ, နဒိအစရှိသည်တို့၌ လည်းကောင်း။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ယံ ပတိတရဇ္ဇုဒဏ္ဍာဒိ၊ အကြင်ကျသောကြိုးတန်းလှံတံအစရှိသည်သည်။ အတ္ထ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုကြိုးတန်း လှံတံအစရှိသည်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထို ကြိုးတန်း လှံတံအစရှိသည်၌။ ကိံ၊ အသို့။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ ဧတ္ထ ပန၊ ဤကြိုးတန်း လှံတံ အစရှိသည်၌ကား။ ဗဒ္ဓသိမာယ၊ ပဒ္ဓသိမ်၌။ ပတိဋ္ဌိတဘာဂေါ၊ တည်သော အဖို့သည်။ ဗဒ္ဓသိမာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တည်း။ အဗဒ္ဓဂါမသိမာယ၊ အဗဒ္ဓသိမ်ဂါမသိမ်၌။ ပတိဋ္ဌိတဘာဂေါ၊ တည်သောအဖို့သည်။ ဂါမသီမာ၊ ဂါမသိမ်တည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ တဒုဘယသီမဋ္ဌပဗ္ဗတာဒိ ဝိယ၊ ထိုနှစ်ပါးသော သိမ်၌ တည်သော တောင်အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဗဒ္ဓသီမတော၊ ဗဒ္ဓသိမ်မှ။ ဥဋ္ဌိတဝဋရုက္ခဿ၊ ပေါက်သောပညောင်ပင်၏။ ပါရောဟေ၊ ခြေထောက်သော အမြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဂါမသီမာယ၊ ဂါမသိမ်၌။ ဂါမသီမတော၊ ဂါမသိမ်မှ။ ဥဋ္ဌီတဝဋရုက္ခဿ၊ ပေါက်သောပညောင်ပင်၏။ ပါရောဟေ စ၊ အောက်ခြေအမြစ် (နိ-၃၀၈) သည်လည်းကောင်း။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၌။ ပတိဋ္ဌိတေပိ၊ တည်သော်လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ (ပါရောဟာ၊ ဟု ပဌမန္တရှိကြ၏။ မသင့်။) ဟိ၊ သင့်စွ။ မူလေဟိ၊ ခြေထောက်သောအမြစ်တို့ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌိတကာလတော၊ တည်သောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ “ဣတော ဂတံ၊ ဤမှ သွား၏။ တတော အာဂတံ၊ ထိုမှလာ၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတ္တုံ၊ သိခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတော၊ မတတ်ကောင်းသောကြောင့်။ သော ဘာဂေါ၊ ထိုအဖို့သည်။ ယထာပဝိဋ္ဌသီမာသင်္ချမေဝ၊ ဝင်အပ်သော အပြားရှိသော သိမ်အရေအတွက်သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ တေသံ၊ ရုပ်က္ခပါရောဟာနံ၊ ထိုပညောင်ပင် ပညောင်ကိုင်းမှ ထွက်၍ ခြေထောက်သော အမြစ်တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြားဖြစ်သော။ အာကာသဋ္ဌသာခါ၊ ကောင်းကင်၌တည်သောအခက်သည်။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ [စာမျက်နှာ-၁၅၄] သိမာပရိစ္ဆေဒပ္ပမာဏေန၊ သိမ်အပိုင်းအခြားပမာဏဖြင့်။ တဒုဘယသီမာ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသော သိမ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ပန၊ သကဝါဒကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ သာခါယ၊ အကိုင်းမှ။ ပါရောဟော၊ ထွက်သော ခြေထောက်သည်။ ပဝိဋ္ဌသီမာယ၊ ဝင်သော သိမ်၌။ မူလေဟိ၊ အမြစ်တို့ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌဟိတွာပိ၊ တည်သော်လည်း။ ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်။ သာခံ၊ အကိုင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဌာတုံ၊ တည်ခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မတတ်နိုင်သေး။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ မူလသီမဋ္ဌတံ၊ ပေါက်ရင်းသိမ်၌ တည်သည်၏အဖြစ်ကို။ န ဝိဇဟတိ၊ မစွန့်။ ယဒါ ပန၊ အကြင်အခါ၌ကား။ ဝိနာ၊ အကိုင်းနှင့်ကင်း၍။ ဌာတုံ၊ တည်ခြင်းငှာ။ သက္ကောတိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ တဒါပိ၊ ထိုအခါ၌လည်း။ ပါရောဟမတ္တမေဝ၊ အကိုင်းမှထွက်သော ခြေထောက်မျှထာလျှင်။ ပဝိဋ္ဌသီမဋ္ဌတံ၊ ဝင်သောသိမ်၌ တည်သည်၏အဖြစ်သို့။ သမုပေတိ၊ ရောက်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်းာဖစ်သော။ အာကာအဋ္ဌကထာခါဘာဂေါ၊ ကောင်းကင်၌တည်သော သစ်ကိုင်းအဖို့သည်။ ပုရိမသိမဋ္ဌတံ၊ ရှေးသိမ်၌ တည်သောအဖြစ်ကို။ န ဝိဇဟတိ၊ မစွန့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တတော၊ ထိုရှေးသိမ်မှ။ အာဂတဘာဝဿ၊ လာသောအဖြစ်ကို။ အဝိဇဟိတတ္တာ၊ မစွန့်အပ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အမှာကံ ခန္တိ၊ ငါတို့ အကြိုက်တည်း။ ဥဒကုက္ခေပနဒိအာဒီသုပိ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်, နဒီသိမ်အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ တတ္ထ စ၊ ထိုဥဒကုက္ခေပ နဒီစသည်တို့၌လည်း။ ဝိသဘာဂသီမာယ၊ ဝိသဘာဂ (နိ-၃၀၉) သိမ်သို့။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဝိဋ္ဌေ၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ သကလသီမာသောဓနံ၊ အလုံးစုံသောသိမ်ကို သုတ်သင်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ သဘာဂါယ၊ သဘောတူသော သိမ်သို့။ ပဝိဋ္ဌေ၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတမတ္တဘိက္ခုသောဓနဉ္စ၊ တည်သော ရဟန်းမျှကို သုတ်သင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်း ရှိသလျှင်ကတည်း။

၁၄၀။ ပါရယတီတိ၊ ပါရယတိဟူသည်ကား။ အဇ္ဈောတ္ထရတိ၊ လွှမ်းမိုး၏။ နဒိယာ၊ ဖြစ်၏။ ဥဘောသု တီရေသု၊ ကမ်းနှစ်ဘက်တို့၌။ ပတိဋ္ဌမာနာ၊ တည်သော။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ နဒိအဇ္ဈေတ္ထရာ နာမ၊ မြစ်ကိုလွှမ်းမိုးသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “နဒိံ အဇ္ဈောတ္ထရမာန”န္တိ၊ နဒိံ အဇ္ဈောတ္ထရမာနံဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဟိ၊ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အန္တောနဒိယံ၊ မြစ်တွင်း၌။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ န ဩတရတိ၊ မသက်။ နဒိလက္ခဏေ၊ မြစ်လက္ခဏာသည်။ အသတိပန၊ မရှိသော်ကား။ ဩတရတိ၊ သက်၏။ သာ စ၊ ထိုသိမ်သည်လည်း။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ နဒိပါရသီမာ၊ နဒီပါရသိမ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “နဒိယာ လက္ခဏံ နဒိနိမိတ္တေ ဝုတ္တယမေဝါ”တိ၊ နဒိယာ လက္ခဏံ နဒိနိမိတ္တေ ဝုတ္တယမေဝဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ အဿာတိ၊ အဿဟူသည်ကား။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အဝဿံလဗ္ဘနေယျာ၊ မချွတ်ရလတ္တံ့သော။ ဓုဝနာဝါ ဝါ၊ မြဲသောလှေသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကား စာစပ်တည်း။ “န နာဝါယာ”တိ ဣမိနာ၊ န နာဝါယဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ နာဝံ၊ လှေကို။ ဝိနပိ၊ ကြဉ်၍ည်း။ သိမာ၊ သိမ်ကို။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့ခြင်းသည်။ သုဗဒ္ဓါ ဧဝ၊ ကောင်းစွာ ဖွဲ့ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ နာဝါ၊ လှေသည်ကား။ အာပတ္တိပရိဟရတ္ထာ၊ အာပတ်ကို ပယ်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ရုက္ခသင်္ဃာဋမယောတိ၊ ရုက္ခသင်္ဃာဋမယောဟူသည်ကား။ အနေကရုက္ခေ၊ များစွာသော သစ်ပင်တို့ကို။ ဧကတော ဃဋေတွာ၊ တပေါင်းတည်း စပ်၍။ ကတသေတု၊ ပြုအပ်သော တံတားတည်း။ ရုက္ခံ၊ သစ်ပင်ကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ကတော၊ ပြုအပ်သော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပါဌသေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ”တိ ဣဒံ၊ သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာဟူသော ဤစကားကို။ ဥဘိန္နံ တီရာနံ၊ ကမ်းနှစ်ဘက်တို့၏။ ဧကဂါမခေတ္တဘာဝံ၊ ဂါမခေတ်တခုတည်း၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာ”တိ၊ (နိ-၃၁၀) ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနဟူသော စကားကို။ ဧကတော၊ တဘက်မှ။ ဥဂ္ဂတဒီပသိခရတ္တာ၊ တက်သော ကျွန်းအစွန်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သီမာနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပေါသထာ ဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၁။ သမူဟနိတွာတိ၊ သမူဟနိတွာဟူသည်ကား။ ဝိနာသေတွာ၊ ရှေးဥပုသ်အိမ်သမုတ်သည်ကို ဖျက်၍။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ နုတ်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ဧကံ သမူဟနိတွာ၊ ဟူသော စကားကိုလည်း။ အာပတ္ထိပရိဟာရတ္ထံ၊ အာပတ်ကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္ထံ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၄၂။ “ယာနိ ကာနိစီ”တိ၊ ယာနိ ကာနိစိဟူသော စကားကို။ ဣဓ၊ ဤ ဥပုသ်အိမ်၌။ နိမိတ္ထာနံ၊ နိမိတ်တို့၏။ သီမာယဝိယ၊ သိမ်၌ကဲ့သို့။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဥပေါသထာဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပေါသထာဂါရာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဝိပ္ပဝါသသိမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၅၅] ၁၄၃။ “အဋ္ဌာရသာ”တိ၊ အဋ္ဌာရသဟူသော စကားကို။ အန္ဓကဝိန္ဒဝိဟာရမ္ပိ၊ အန္ဓကဝိန္ဒကျောင်းကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ အစွဲပြု၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ နေသံသိမာတိ၊ နေသံသိမာဟူသော ပုဒ်သည်။ “မဟာဝိဟာရာ သဗ္ဗေ ဧကသီမာ'' ဣမဿ၊ ဟူသော ပုဒ်၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ (ဤ၌ ''တေသု ဝိဟာရေသု''ဟုပါဌ်ရှိကြ၏။ အဋ္ဌကထာနှင့် မညီ။) ဤသကန္တိ၊ ဤသကံဟူသည်ကား။ “မန”န္တိ ဣမဿ၊ မနံ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ ဤသကံ၊ စဉ်းငယ်။ ဝုဠှော၊ မျောသည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣမမေဝ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကိုလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “အပ္ပတ္တဝုဋ္ဌဘာဝေါ အဟောသီ”တိ၊ အပ္ပတ္တဝုဋ္ဌဘာဝေါ အဟောသိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အမနသိကရောန္တော”တိ၊ အမနသိကရောန္တော၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ အနတိက္ကမဿ၊ မလွန်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၄၄။ သောတိ၊ သောဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနိသံဃော၊ ဘိက္ခုနိသံဃာသည်။ ဒွေပီတိ၊ ဒွေပိဟူသည်ကား။ သမာနသံဝါသအဝိပ္ပဝါသသီမာယော၊ သမာနသံဝါသသိမ် အဝိပ္ပဝါသသိမ်တို့ကို။ “ အဝိပ္ပဝါသသီမာ ”တိ၊ အဝိပ္ပဝါသသီမာဟူသော စကားကို။ တတ္ထေဝ၊ ထိုမဟာသိမ်၌သာလျှင်။ ယေဘယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ အဝိပ္ပဝါသာ၊ (နိ-၃၁၁) အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ မဟာသီမံ၊ မဟာသိမ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။

“အဝိပ္ပဝါသံ အဇာနန္တာပီ”တိ ဣဒံ၊ အဝိပ္ပဝါသံ အဇာနန္တာပိဟူသော စကားကို။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်၏။ ဝိဇ္ဇမာနာ ဝိဇ္ဇမာနတ္တဉ္စ၊ ရှိသောအဖြစ်မရှိသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ တဿာ၊ ထိုမဟာသိမ်၏။ ဗာဟိရပရိစ္ဆေဒဉ္စ၊ အပဖြစ်သော အပိုင်းအခြားကိုလည်းကောင်း။ အဇာနန္တာနံ၊ မသိသော ရဟန်းတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဇာနန္တေဟိပိ၊ မသိသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ အန္တောသီမာယ၊ သိမ်တွင်း၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ သာ သီမာ၊ ထိုသိမ်ကို။ သမူဟတာဝ၊ နုတ်အပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “သမူဟနိတုဉ္စေဝ ဗန္ဒိတုဉ္စသက္ခိဿန္တီ”တိ၊ သမူဟနိတုဉ္စေဝ ဗန္ဒိတုဉ္စသက္ခိဿန္တိဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေတိ၊ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍသိမာရဟိတဋ္ဌာနေ၊ ခဏ္ဍသိမ်ကင်းရာအရပ်၌။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ ဟူသော စကားကိုလည်း။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသီမာသည်။ ဝိဇ္ဇမာနာယပိ၊ ရှိလျက်လည်း။ ကမ္မကရဏသုခတ္ထံ၊ ကံပြုလွယ်စေခြင်းငှာ။ ခဏ္ဍသိမာ၊ ခဏ္ဍသိမ်ကို။ ဣစ္ဆိတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ၊ ထိုခဏ္ဍသိမ်ကို။ စေတိယင်္ဂဏာဒိဗဟုသန္နိပါတဋ္ဌာနေ၊ စေတီပြင်အစရှိသော များစွာသောသူတို့ စည်းဝေးရာအရပ်၌။ န ဗန္ဓတိ၊ မဖွဲ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုများစွာသော သူတို့စည်းဝေးရာ၌လည်း။ သာ၊ ထိုခဏ္ဍသိမ်ကို။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်သည်ရှိသော်။ သုဗဒ္ဓါ ဧဝ၊ ကောင်းစွာဖွဲ့ခြင်းပင်တည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲသို့နည်းဟူမူကား။ မဟာသီမာ ဝိယ၊ မဟာသိမ်ကဲ့သို့တည်း။ “ပဋိဗန္ဓိတုံ ပန န သက္ခိဿန္တေဝါ”တိ ဣဒံ၊ ပဋိဗန္ဓိတုံ ပန န သက္ခိဿန္တေဝဟူသော စကားကို။ ခဏ္ဍသီမာယ၊ ခဏ္ဍသိမ်ကို။ အသမူဟတတ္တာ၊ မနုတ်ရသောကြောင့်လည်းကောင်း။ တဿာ၊ ထိုခဏ္ဍသိမ်၏။ အဝိဇ္ဇမာနတ္တဿ၊ မရှိသောအဖြစ်ကို။ အာဇာနနတော စ၊ မသိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ မဟာသီမာ ဗန္ဓနံ၊ မဟာသိမ်ဖွဲ့ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ခဏ္ဍသီမံ ပန၊ ခဏ္ဍသိမ်ကိုကား။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ ရွဲ့ရှာခြင်း ကင်းရာအရပ်၌။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ သက္ခိဿန္တေ ဧဝ၊ တတ်ကောင်း သာလျှင်ကတည်း။ သီမာသမ္ဘေဒံ ကတွာတိ၊ သီမာသမ္ဘေဒံ ကတွာဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍသီမာယ၊ ခဏ္ဍသိမ်၏။ ဝိဇ္ဇမာနပက္ခေ၊ ရှိသောအဖို့၌။ သီမာယ၊ မဟာသိမ်ဖြင့်။ သီမံ၊ ခဏ္ဍသိမ်ကို။ အဇ္ဈောတ္ထရဏသမ္ဘေဒံ၊ လွှမ်းမိုးခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အဝိဇ္ဇမာနပက္ခေပိ၊ ခဏ္ဍသိမ်အစရှိသော အဖို့၌လည်း။ သမ္ဘေဒသင်္ကာယအနိဝတ္တနေန၊ စပ်လေသလောဟူသော တွေးတောခြင်းကို မနစ်စေသဖြင့်။ သမ္ဘေဒသင်္ကံ၊ သမ္ဘေဒဟု လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အဝိဟာရံ ကရေယျန္တိ၊ အဝိဟာရံ ကရေယျံဟူသည်ကား။ သံဃကမ္မာနာရဟံ၊ သံဃကံ မထိုက်သည်ကို။ ကရေယျုံ၊ (နိ-၃၁၂) ပြုကုန်ရာ၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ (ဟိ၊ ကားအနက်မရှိ။) စေတိယင်္ဂဏာဒိနိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ စေတီပြင်အစရှိသော ရွံ့ရှာခြင်းကင်းသောအရာ၌။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်းကုန်၏။ ဣဒါနိ၊ ယခု နုတ်၍ သမုတ်ကြပြီးကာလ၌။ တမ္ပိ၊ ထိုကံပြုခြင်းကိုလည်း။ ဝိနာသိတံ၊ ဖျက်ဆီးအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ န သမူဟနိတဗ္ဗာတိ၊ န သမူဟနိတဗ္ဗာဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍသီမံ၊ ဏ္ဍသိမ်ကို။ အဇာနန္တဟိ၊ မသိသော ရဟန်းတို့သည်။ န သမူဟနိတ္ဗာ၊ မနုတ်အပ်ကုန်။ ဥဘောပိ န ဇာနန္တီတိ၊ ဥဘောပိ န ဇာနန္တိဟူသည်ကား။ ဥဘိန္နံ၊ ခဏ္ဍသိမ်မဟာသိမ်နှစ်လုံးတို့၏။ ပဒေသနိယမံ ဝါ၊ အရပ်အပိုင်းအခြားကို မှတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ တာသံ ဒွိန္နမ္ပိ ဝါ၊ ထိုနှစ်လုံးသော သိမ်တို့တွင်လည်း။ အညတရာယ၊ တလုံးလုံးသော သိမ်၏။ ဝိဇ္ဇမာနတံ ဝါ၊ ရှိသောအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အဝိဇ္ဇမာနတံ၊ မရှိသောအဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌။ သင်္ကာ ဧဝ၊ ယုံမှားခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “နေဝ သမူဟနိတုံ န ဗန္ဓိတုံ သက္ခိဿန္တီ”တိ ဣဒံ၊ နေဝ သမူဟနိတုံ န ဗန္ဓိတုံ သက္ခိဿန္တိဟူသောစကားကို။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ ရွံ့ရှာခြင်း ကင်းလောက်သော အရပ်၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ သမူဟနိတုံ၊ နုတ်ခြင်းငှာ။ သက္ကောန္တောပိ၊ တတ်နိုင်ကောင်းသော်လည်း။ မဟာသီမံ၊ မဟာသိမ်ကို။ ပဋိဗန္ဓာတုံ၊ တဖန်ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ န သက္ကောန္တိ၊ မတတ်နိုင်ကုန်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “န စ သက္ကာ၊ ပ။ ကမ္မဝါစံ ကာတု”န္တိ ဣဒံ၊ န စ သက္ကာ၊ ပ။ ကမ္မဝါစံ ကာတုံဟူသော စကားကို။ သီမာဗန္ဓနကမ္မဝါစံ၊ သိမ်ဖွဲ့သော ကမ္မဝါစာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာတိ၊ တသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ န သက္က၊ မတတ်ကောင်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ န သမူဟနိတဗ္ဗာ၊ မနုတ်အပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

[စာမျက်နှာ-၁၅၆] ကေစိ ပန၊ အချို့အရာတို့သည်ကား။ “ဤဒိသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ ဝိဟာရေသု၊ ခဏ္ဍသိမ် မဟာသိမ် ရှိ မရှိကို မသိသောကျောင်းတိုက်တို့၌။ ဆဉ္စပမတ္တေ၊ ငါးယောက် ခြောက်ယောက်မျှ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ခေါ်၍။ ဝိဟာရကောဋိတော၊ ကျောင်းအစွန်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဝိဟာရပရိက္ခေပဿ၊ ကျောင်းအရံ၏။ အန္တော စ၊ အတွင်း၌လည်းကောင်း။ သမန္တာလေဍ္ဍုပါတေ၊ ထက်ဝန်ကျင် ခဲတကျလောက်ရှိသော။ ဗဟိ စ၊ အပ၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်သို့၌။ မဉ္စပ္ပမာဏေ၊ တညောင်စောင်းအတိုင်းအရှည် တညောင် (နိ၃၁၃) စောင်း အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ဩကာသေ၊ အရပ်၌။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အဝိပ္ပဝါသသီမံ၊ အဝိပ္ပဝါသသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ သမာနသံဝါသကသီမဉ္စ၊ သမာနသံဝါသကသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ သမူဟနနဝသေန၊ နုတ်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သီမာယ သမုဂ္ဃာတေ၊ သိမ်နုတ်ခြင်းကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ တသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ထိုကျောင်း၌။ ခဏ္ဍသိမာယ စ၊ ခဏ္ဍသိမ်၏လည်းကောင်း။ မဟာသီမာယ ပိစ၊ မဟာသိမ်၏လည်းကောင်း။ ဌိတဝိဇ္ဇမာနတ္တေ၊ တည်လျက်ရှိသောအဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဧကသ္မိံ မဉ္စဋ္ဌာနေ၊ တခုခုသောညောင်စောင်းရာ၌။ တာသံ၊ ထိုခဏ္ဍသိမ် မဟာသိမ်တို့၏။ မဇ္ဈဂတာ၊ အလယ်၌ တည်မိကုန်သည်ဖြစ်၍။ တေ ဘိက္ခူ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ တာ သီမာယော၊ ထိုစိတ်တို့ကို။ သမူဟနေယျုံ၊ နုတ်မိကုန်ရာ၏။ တတော၊ ထိုသို့နုတ်မိခြင်းကြောင့်။ ဂါမသီမာ ဧဝ၊ ဂါမသိမ်သည်သာလျှင်။ အဝသိဿေယျ၊ ကြွင်းရာ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္ထ၊ ဤသိမ်နုတ်၍ သမုတ်ရာ၌။ သီမာယ ဝါ၊ သိမ်ကိုလည်းကောင်း။ တပ္ပရိစ္ဆေဒဿ ဝါ၊ ထိုသိမ်အပိုင်းအခြားကို လည်းကောင်း။ “သတူဟနိဿာမာ”တိ၊ နုတ်အံ့ဟူ၍။ ကမ္မဝါစာကရဏဉ္စ၊ ကမ္မဝါစာရွတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသိမ်နုတ်၍သမုတ်ရာ၌။ သင်္ဂံ၊ အင်္ဂါတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ‘ခဏ္ဍသီမံ ပန ဗာနန္တာ အဝိပ္ပဝါသံ အဇာနန္တာပိ သမူဟနိတုဉ္စေဝ ဗန္ဓိတုဉ္စ သက္ခိန္တီ’တိ၊ ခဏ္ဍသီမံ ပန ဗာနန္တာ အဝိပ္ပဝါသံ အဇာနန္တာပိ သမူဟနိတုဉ္စေဝ ဗန္ဓိတုဉ္စ သက္ခိန္တိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်၏။ ပရိစ္ဆေဒဿ၊ အပိုင်းအခြားကို။ အဇာနနေပိ၊ မသိရာ၌လည်း။ သမူဟနဿ၊ နုတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဂါမသီမာယ ဧဝ၊ ဂါမသိမ်သည်သာလျှင်။ အဝသိဋ္ဌာယ၊ ကြွင်းသည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုဂါမသိမ်၌။ ယထာရုစိ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဒုဝိဓမ္ပသီမံ၊ နှစ်လုံးသော ခဏ္ဍသိမ် မဟာသိမ်ကိုလည်း။ ဗန္ဓိတုဉ္စေဝ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါဒိကမ္မံ၊ ဥပသမ္ပဒစသော။ ကာတုဉ္စ၊ ပြုခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ သင့်ပေသကဲ့သို့။ ဒိဿေတိ၊ ထင်၏။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

အဝိပ္ပဝါသသိမာနုဌာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဝိပ္ပဝါသသိမာနုဌာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဂါမသိမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အသမ္မတာယံ ဘိက္ခဝေ သီမာယာ”တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ၊ ၌ စပ်။) ဂါမသီမာ ဧဝ၊ ဂါမသိမသည်သာလျှင်။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဗသိမ်၏။ ခေတ္တံ၊ ခေတ်တည်း။ ကာ ဝိယ၊ အဘယ်တို့ကဲ့သို့နည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပါနံ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ် ဥဒကုက္ခေသိမ်တို့၏။ ခေတ္တာနိ၊ ခေတ်ဖြစ်ကုန်သော။ အရညနဒိအာဒယော ဝိယ၊ အရညသိမ် နဒီသိမ်အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့တည်း။ သာ စ ဂါမသီမာ၊ ထိုဂါမသိမ်သည်လည်း။ ဗဒ္ဓသိမာဝိရဟိတဋ္ဌာနေ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကင်းရာအရပ်၌။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုသာလျှင်။ သမာနသံဝါသာ၊ တူသောပေါင်းဖော်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ယာ တဿ ဝါ ဂါမဿ ဂါမသီမာ”တိ ဧတ္ထ၊ ယာ တဿ ဝါ ဂါမဿ ဂါမသီမာဟူသော ပုဒ်၌။ ဂါမပရိက္ခေပဿ၊ ရွာအရံ၏။ အန္တော စ၊ အတွင်း၌လည်းကောင်း။ ဗဟိ စ၊ အပ၌လည်းကောင်း။ ခေတ္တ ဝတ္ထုအရညပဗ္ဗတာဒိကံ၊ လယ်ယာ တော တောင် အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဂါမခေတ္တံ၊ ဂါမခေတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ “ဂါမဿာ”တိ၊ ဂါမဿဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အန္တရဃရမေဝ၊ ရွာတွင်းကိုသာလျှင်။ သန္တာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သကလဿ၊ အလုံးစုံသော။ တဿ ဂါမခေတ္တဿ၊ ထိုဂါမခေတ်၏။ သမ္ဗန္ဓီ၊ ဖြစ်သော။ ယာ ဂါမသီမာ၊ ဂါမသိမ်သည်။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ အန္တရဃရခေတ္တာဒီသု၊ ရွာတွင်း လယ် အစရှိကုန်သော။ အနေကေသု ဘူမိဘာဂေသု၊ များစွာသော မြေအဖို့တို့၌။ “ဂါမော”တိ၊ ရွာဟူ၍။ ဧကတ္တေန၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ လောကဇနေဟိ၊ လူအပေါင်းတို့သည်။ ပညတ္တော၊ ပညတ်အပ်သော။ ယော ဟိ သော ဂါမဝေါဟာရော၊ အကြင်ခေါ်ဝေါ်အပ်သော တောရွာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သောဝ၊ ထိုခေါ်ဝေါ်အပ်သော တောရွာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သောဝ၊ ထိုခေါ်ဝေါ်အပ်သောရွာကိုပင်လျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ “ဂါမသိမာ”တိပိ၊ ဂါမသိမ်ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင်။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂါမော ဧဝ၊ ရွာသည်သာလျှင်။ ဂါမသိမာ၊ ဂါမသိမ်မည်၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အရညံ၊ တခုသော တော။ နဒိ၊ မြစ်တစင်း။ သမုဒ္ဒေါ၊ သမုဒ္ဒရာတစင်း။ ဇာတဿရော၊ အလိုလိုဖြစ်သော အိုင်တခု။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တေသု တေသု ဘူမိပ္ပဒေသေသု၊ ထိုထို မြေအရပ်တို့၌။ ဧကတ္တေန၊ တခုတည်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ လောကဇနပညတ္တာနမေဝ၊ လူအပေါင်းတို့ (နိ-၃၁၅) ပညတ်အပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ အရညာဒီနံ၊ တောအစရှိသည်တို့၏။ အရညသီမာဒိဘာဝေါ၊ အရညသိမ်အစရှိသော အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ လောကေ၊ လောက၌။ ဂါမသီမာဒိဝေါဟာရော၊ ဂါမသိမ်စသော ဝေါဟာရသည်။ [စာမျက်နှာ-၁၅၇] ဂါမာဒီနံ၊ ရွာအစရှိသည်တို့၏။ မရိယာဒါယမဝ၊ အပိုင်းအခြား၌သာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ဖြစ်၏။ ဂါမခေတ္တာဒီသု၊ ဂါမခေတ် အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်တို့၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မဖြစ်။ သာသနေ ပန၊ သာသနာတော်၌ကား။ တေ ဂါမာဒယော၊ ထိုရွာအစရှိသည်တို့ကို။ ဣတရနိဝတ္တိအတ္ထေန၊ ဤမှတပါးသောရွာအစရှိသည်ကို နစ်စေသောအနက်ကြောင့်။ သယမေဝ၊ မိမိတို့သည်ပင်လျှင်။ အတ္တနော မရိယာဒါ၊ မိမိအပိုင်းအခြားဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဂါမော ဧဝ ဂါမသီမာ အရညမေဝ အရညသီမာ။ ပ။ သမုဒ္ဒါ ဧဝ သမုဒ္ဒသီမာ”တိ၊ ဂါမော ဧဝ ဂါမသီမာ အရညမေဝ အရညသီမာ။ ပ။ သမုဒ္ဒါ ဧဝ သမုဒ္ဒသီမာဟူ၍။ သီမာဝေါဟာရေန၊ သိမ်အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။

“နိဂမဿ ဝါ'' ဣဒံ၊ နိဂမဿ ဝါဟူသောစကားကို။ ဂါမသီမပ္ပဘေဒံ၊ ဂါမသိမ်အပြားရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဥပလက္ခဏဝသေန၊ ဥပလက္ခဏနည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “နဂရမ္ပိ ဂဟိတမေဝါ”တိ၊ နဂရမ္ပိ ဂဟိတမေဝဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ “ဇလိံ လဘန္တီ”တိ ဣဒံ၊ ဇလိံ လဘန္တိဟူသောစကားကို။ ယေဘုယျနည်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ “အယံ ဂါမော၊ ဤရွာသည်။ ဧတ္တကော ကရိသဘာဂေါ၊ နယ်ပယ်ဤမျှတည်း”။ ဣတိ အာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ရညော၊ မင်း၏။ ရာဇပဏ္ဏေသု၊ မင်း၏ ကမ္ပည်းစာရင်းတို့၌။ အာရောပိတေသု၊ တင်အပ်ကုန်သော။ ဘူမိဘာဂေသု၊ မြေအဖို့တို့တွင်။ တဠာကမာတိကာသုသာနပဗ္ဗတာဒိကေ၊ တဘက်ဆည်ကန် မြောင်း သုသာန် တောင် အစရှိသော။ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ပဒေသေ၊ အကြင် အကြင် အရပ်၌။ ဗလိံ၊ အခွန်အတုတ်ကို။ န ဂဏှန္တိ၊ မယူကုန်။ သောပိ၊ ထိုအရပ်သည်လည်း။ ဂါမသီမာ ဧဝ၊ ဂါမသိမ်သာလျှင်တည်း။ နဒိလောဏိဇာတဿရေ၊ မြစ်နဒီ ချောင်း ဇာတဿရအိုင်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သဗ္ဗောဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်သော။ ရာဇာဒီဟိ၊ မင်းအစရှိသည်တို့သည်။ ပရိစ္ဆိန္နဘူမိဘာဂေါ၊ ပိုင်းခြားသောမြေအဖို့ကို။ ဂါမသီမာတိ၊ ဂါမသိမ်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ရာဇာ ကဿစိ ဒေတီ”တိ၊ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ရာဇာ ကဿစိ ဒေတိဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထိုရွာ၌။ ရာဇာ၊ (နိ-၃၁၆) မင်းသည်။ ကိဉ္စိပဒေသံ၊ တစုံတခုသော အရပ်ကို။ ဂါမန္တရေန၊ ရွာတပါးနှင့်။ သစေ ယောဇေတိ၊ အကယ်၍ပေါင်းသည်ဖြစ်အံ့။ သောပိ၊ ထိုအရပ်သည်လည်း။ ပဝိဋ္ဌဂါမသီမတံ ဧဝ၊ သွင်းသော ရွာအဖြစ်သို့သာလျှင်။ ဘဇတိ၊ ရောက်၏။ နဒိဇာတဿရေသု၊ မြစ် ဇာတဿရအိုင်တို့ကို။ (ပါပိတေသု၊ ၌စပ်။) ဝိနာသေတွာ၊ ဖျက်၍။ တဠာကာဒိဘာဝံ ဝါ၊ လယ်စသောအဖြစ်သို့လည်းကောင်း။ ပါပိတေသုပိ၊ ရောက်စေကုန်သော်လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းသာလျှင်တည်း။

ယေ ပန ဂါမာ၊ အကြင်ရွာတို့ကိုကား။ ရာဇစောရာဒိဘယပီဠိတေဟိ၊ မင်းခိုးသူစသော ဘေးသည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ မနုဿေဟိ၊ လူတို့သည်။ ဆဍ္ဍီတာ၊ စွန့်အပ်ကုန်၏။ စိရမ္ပိ ဝါ၊ ကြာမြင့်ရှည်စွာလည်း။ နိမ္မနုဿာ၊ လူကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ တိဠန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ သမန္တာ ပန၊ ထက်ဝန်းကျင်မှကား။ ဂါမာ၊ ရွာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်ကြအံ့။ တေပိ၊ ထိုလူကင်းသော ရွာပျက်တို့သည်လည်း။ ပါဋေက္ကံ ဂါမသီမာဝ၊ မသီး ဂါမသိမ်တို့ပင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေသု၊ ထိုရွာပျက်တို့၌။ ရာဇာနော၊ မင်းတို့သည်။ သမန္တဂါမဝါသီဟိ၊ ထက်ဝန်းကျင်ဖြစ်သော ရွာအပိုင်းအခြား၌နေသောသူတို့ကို။ ကသာပေတွာ ဝါ၊ လယ်ယာ လုပ်စေ၍လည်းကောင်း။ ယေဟိ ကေဟိစိ၊ အမှတ်မရှိသော သူတို့သည်။ ကသိတဋ္ဌာနံ၊ လယ်ယာလုပ်ရာအရပ်ကို။ လိခိတွာ ဝါ၊ မှတ်သား၍လည်းကောင်း။ ဗလိံ၊ အခွန်ကို။ ဂဏှန္တိ၊ ယူကုန်၏။ အညေန ဝါ ဂါမေန၊ ထိုတပါးသော ရွာနှင့်မူလည်း။ ဧကီဘာဝံ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းအဖြစ်သို့လည်း။ ဥပနေန္တိ၊ ဆောင်လိုမူ ဆောင်ကုန်၏။ ပန၊ ဂါမခေတ် ပျက်သည်ကိုဆိုအံ့။ ယေ ဂါမာ၊ အကြင်ရွာတို့ကို။ ရာဇူဟိပိ၊ မင်းတို့သည်လည်း။ ပရိစ္စတ္တာ၊ စွန့်အပ်ကုန်၏။ ဂါမခေတ္တာနန္တရိကာ၊ အခြားမဲ့ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဂါမခေတ်မရှိကုန်။ မဟာအရညေန၊ တောကြီးနှင့်။ ဧကီဘူတာ၊ တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုမင်းစွန့်သော ရွာပျက်တို့သည်။ အဂါမကာရညသီမတံ၊ ရွာနှင့်မယှဉ်အရညသိမ်အဖြစ်သို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ပုရိမာ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ဂါမသီမာ၊ ဂါမသိမ်သည်။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်၏။ ပန၊ အထူးကို ဆိုအံ့။ ရာဇာနော၊ မင်းတို့သည်။ ဧကသ္မိံ၊ တခုသော။ အရညာဒိပ္ပဒေသေ၊ တောစသော အရပ်၌။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော။ ဂါမံ၊ ရွာကို။ ကတွာ၊ တည်၍။ အနေကသဟဿာနိ၊ အထောင်မကကုန်သော။ ကုလာနိ၊ အမျိုးတို့ကို။ ဝါသာပေတွာ၊ နေစေ၍။ တတ္ထ၊ ထိုရွာသစ်၌။ ဝါသီနံ၊ နေသောသူတို့အား။ ဘောဂသီမာတိ၊ ကျေးလက်အပိုင်းအခြားဟူ၍။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဘူတဂါမေ၊ ရှိနှင့်ရင်း (နိ-၃၁၇) ရွာတို့ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဒေန္တိ၊ ပေးကုန်၏။ ပုရာဏနာမဉ္စ၊ အမည်ဟောင်းကို လည်းကောင်း။ ပရိစ္ဆေဒဉ္စ၊ အပိုင်းအခြားကို လည်းကောင်း။ န ဝိနာသေန္တိ၊ မဖျက်ကုန်။ တေပိ၊ ထိုရှိနှင့်သော ရွာတို့သည်လည်း။ ပစ္စေကံ ဂါမသီမာ ဧဝ၊ အသီး ဂါမသိမ်သာလျှင်တည်း။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤသို့ ပေးကာမျှဖြင့်။ ပုရိမဂါမသီမတ္တံ၊ ရှေး ဂါမသိမ်အဖြစ်ကို။ န ဝိဇဟန္တိ၊ မစွန့်ကုန်။ “သာ စ ဣတရာစာ”တိအာဒိ၊ သာ စ ဣတရာစအစရှိသောစကားသည်။ “သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာ”တိ ပါဠိပဒဿ၊ သမာနသံဝါသာ ဧကူပေါသထာဟူသောပါဠိပုဒ်၏။ အဓိပ္ပာယဝိဝရဏံ၊ အဓိပ္ပာယ်အဖွင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ ထိုသာ စ ဣတရာ စ၊ အစရှိသော ပါဌ်၌။ ရာဇိစ္ဆာဝသေန၊ မင်းအလို၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဝတ္တိတွာ၊ ပြန်၍။ သမုပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်သော။ သာ စ အဘိနဝါ စ၊ ထို ဝိသုံဂါမသည် လည်းကောင်း။ ဣတရာ၊ ဤမှ တပါးသော။ အပရိဝတ္တာ၊ မပြန်သော။ ပကတိဂါမသီမာ စ၊ ပြကတော့သော ဂါမသိမ်သည် လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ (ထည့်)။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၌။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ သံဃကမ္မံ၊ သံဃကံကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဧတာပိ၊ ဤ ဝိသုံဂါမ ပကတိဂါမတို့သည်လည်း။ သဗ္ဗကမ္မာရဟတာသဒိသေန၊ အလုံးစုံသောကံကို ထိုက်သည်၏အဖြစ်တည်းဟူသော သဒိသဘောဖြင့်။ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်နှင့်တူကုန်၏။ သာ၊ ထိုသိမ်တို့သည်။ သမာနသံဝါသာ၊ အတူတကွ ပေါင်းဖော်ရာဖြစ်ကုန်၏။ ဧကူပေါသထာ၊ အတူတကွ ဥပုသ်ပြုရာဖြစ်ကုန်၏။ [စာမျက်နှာ-၁၅၈] ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ “ဗဒသ္ဓီမာသဒိသာ”တိ၊ ဗဒ္ဓသိမ်နှင့်တူကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ တီစီ ဝရာဝိပ္ပဝါသသီမံ ဧဝ၊ တိစီဝရာဝိပ္ပဝါသသိမ်ကိုသာလျှင်။ မညန္တိ၊ မှတ်ထင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တံသဒိသတာနိဝတ္တနမုခေန၊ ထိုတိစီဝရာဝိပ္ပဝါသသိမ်နှင့် တူသောအဖြစ်ကို နစ်စေခြင်းကို အရင်းမူသဖြင့်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၏။ တံသဒိသတာပိ၊ ထို အဝိပ္ပဝါသသိမ်နှင့်တူသောအဖြစ်သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနနယဿ၊ ပြသောနည်း၏။ ဣဓေဝ၊ ဤဂါမသိမ်၌လျှင်။ ပသင်္ဂံ၊ လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ကေဝလ”န္တိအာဒိ၊ ကေဝလံကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဝိဇ္ဈာဋဝိသဒိသေ အရညေတိ၊ ဝိဇ္ဈာဋဝိသဒိသေ အရညေအစရှိသော စကားဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်တော၌။ “ဣဒံ၊ ဤတောသည်။ အသုကဂါမဿ၊ ဤမည်သောရွာ၏။ ဓေတ္တံ၊ ခေတ် (နိ-၃၁၈) တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂါမဝေါဟာရော၊ ရွာဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယတ္ထ စ၊ အကြင်တော၌လည်း။ န ကသန္တိ၊ မထွန်ကုန်။ န ဝပန္တိ၊ မပျိုးကုန်။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ အရညေ၊ တော၌။ မစ္ဆဗန္ဓာနံ၊ တံငါတို့၏။ အဂမနပထာ၊ မသွားနိုင်လောက်သော ခရီးရှိကုန်သော။ နိမ္မနုဿာဝါသာ၊ လူတို့၏ နေရာမဟုတ်ကုန်သော။ သမုဒ္ဒန္တရဒီပကာပိ၊ သမုဒ္ဒရာ၏အလယ်ကျွန်းငယ်တို့ကိုလည်း။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤအရည၌သာလဆင်။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဂါမခေတ္တဘူတံ၊ ဂါမခေတ်မဟုတ်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရဝိရဟိတံ၊ မြစ် သမုဒ္ဒရာ ဇာတဿရမှ ကင်းသော။ ယံ ယံ ပဒေသံ၊ အကြင် အကြင် အရပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ အရညသီမာတိ၊ အရညသီမာဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ သာ စ၊ ထိုအရညသိမ်သည်လည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမံ၊ အတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကို။ ဝိနာဝ၊ ကြဉ်၍သာလျှင်။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုပင်လျှင်။ သမာနသံဝါသာ၊ အတူတကွပေါင်းဖော်ရာဖြစ်၏။ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်နှင့်အလားတူ၏။ နဒိအာဒိသီမာသု ဝိယ၊ မြစ်အစရှိသောသိမ်တို့မှာကဲ့သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရညသိမ်၌။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ သံဃကမ္မံ၊ သံဌတံကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရာနံ၊ မြစ် သမုဒ္ဒရာ ဇာတဿရတို့၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ “အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာ”တိအာဒိနာ၊ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာအစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ သီမတာ၊ သိမ်၏အဖြစ်သည်။ တာဝ သိဒ္ဓါ၊ ပြီးတန်စေ။ အရညဿ ပန၊ တော၏ကား။ သီမတာ၊ သိမ်အဖြစ်သည်။ ကထံ သိဒ္ဓံ၊ အသို့ ပြီးသနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာခြင်းတည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမာနုဇာနန သုတ္တာဒိ သာမတ္တိယတော၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကို ခွင့်ပြုသောပါဠိအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ ဟိ ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့အံ့။ ဂါမသီမာယ၊ ဂါမသိမ်၌။ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ၊ ဝဂ္ဂကံကို တားမြစ်ခြင်းငှာ။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ဗဒ္ဓသီမာယော၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့ကို။ အနုညာတာ ယထာ၊ ခွင့်ပြုကုန်သကဲ့သို့။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ တာသံ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသမ္ဘေဒတ္ထံ၊ မစပ်ခြင်းငှာ။ သီမန္တရိကာ၊ သီမာရိက်ကို။ အနုညာတာ ယထာ၊ ခွင့်ပြတော်မူသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ ဣဓာရညေပိ၊ ဤတော၌လည်း။ သက္ကဗ္ဘန္တရသီမာ၊ များသောသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်တို့ကို။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်၏။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်မျိုးကုန်သော။ တာသဉ္စ၊ ထိုသတ္တဗ္ဘန္တရတို့၏လည်း။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ သီမန္တရိကာ၊ သီမန္တရိက်ကို။ အနုညာ (နိ-၃၁၉) တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်၏။ ပါဠိအဋ္ဌကထာသုပိ၊ ပါဠိအဋ္ဌကထာတို့၌လည်း။ ပိဓာနသာမတ္ထိယတော၊ စီရင်သောအစွမ်းအားဖြင့်။ အရညဿာပိ၊ တော၏လည်း။ သတာဝေနေဝ၊ သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ နဒိအာဒီနံ ဝိယ၊ မြစ်အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ သီမဘာဝေါ စ၊ သိမ်အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထမေဝ၊ ဝဂ္ဂကံကို တားမြစ်ခြင်းငှာသာလျှင်။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကို။ အနုညာတတာ စ၊ ခွင့်ပြုသော အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ သီမာယမေဝ၊ ထိုသိမ်၌သာလျှင်။ ဌိတာ၊ တည်သောရဟန်းတို့သည်။ သီမဋ္ဌာနံ၊ သိမ်၌တည်သော ရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ (ထည့်)။ ဝဂ္ဂကမ္မံ၊ ဝဂ္ဂကံကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ အသီမာယံ၊ သိမ်မဟုတ်ရာ၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သောရဟန်းတို့သည်။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ကေ ဝိယ၊ အဘယ်တို့ကဲ့သို့နည်း။ အာကာသေ၊ ကောင်းကင်၌။ ဌိတာ၊ တည်သောရဟန်းတို့သည်။ အကာသဋ္ဌာနံ၊ ကောင်းကင်၌တည်သောရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ဝဂ္ဂကမ္မံ၊ ဝဂ္ဂကံကို။ န ကရောန္တိ ဝိယ၊ မပြုကုန်သကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝ မေဝ သာမတ္ထိယံ၊ ဤသို့သောအစွမ်းကိုသလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ “သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာ”တိ အာဒိနာ၊ သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာအစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိက္ခိတ္တဗဒ္ဒဇာတဿရာနမ္ပိ၊ ပယ်အပ်သော ဗဒ္ဓသိမ်၏အဖြစ်ရှိကုန်သော။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရာနမ္ပိ၊ မြစ်သမုဒ္ဒရာ ဇာတဿရတို့၏လည်း။ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ၊ မိမိသဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ သီမဘာဝေါ၊ သိမ်အဖြစ်ကို။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

အထဿ ဌိတောကာသတောတိ၊ အထဿ ဌိတောကာသတောဟူသည်ကား။ အဿ ဘိက္ခုဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဌိတောကာသတော၊ နေရာအရပ်မှ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဘိက္ခုသဟဿံ၊ ရဟန်းအထောင်သည်။ သစေပိ တိဋ္ဌတိ၊ အကယ်၍မူလည်း တည်သည်ဖြစ်အံ့။ တဿဌိတောကာသဿ၊ ထို တည်ရာအရပ်၏။ ဗာဟိရန္တတော၊ အပစွန်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ၊ ဝဂ္ဂကံကို ပစ်ခြင်းငှာ။ သီမာပေက္ခာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကိုငဲ့ခြင်းသည်။ ဥပ္ပန္နာယ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တာယ၊ ထိုသိမ်ကိုငဲ့သည်နှင့်။ သဟ၊ တကွနက်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုသာလျှင်။ သဉ္စာတ၊ ကောင်းစွာဖြစ်သော။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ုသည်။ သမာနသံဝါသာ၊ အတူတကွပေါင်းဖော်ရာ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ပန၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်မှတပါး အရညသိမ်ကိုဆိုအံ့။ ခုဒ္ဒကေ၊ ကျဉ်းသော။ ယတ္ထ အရညေ၊ အကြင်တော၌။ မဟန္တေဟိ၊ များစွာကုန်သော။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့ဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏတာယ၊ ပြည့်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဂ္ဂကံအဖြစ်ဖြင့် လျဉ်ပါးခြင်း(နိ-၃၂၀) မရှိသဖြင့်။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာပေက္ခာ၊ သတ္တဗ္ဘန္တသိပ်ဟုငဲ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တတ္ထ အရညေ၊ ထိုကျဉ်းသော တော၌။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်သည်။ န ဥပ္ပဗ္တတိ၊ မဖြစ်။ ကေဝလာရညသီမာယေဝ၊ သက်သက် အရညသိမ်သာလျှင်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအရညသိမ်၌။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ နဒိအာဒီသုပိ၊ မြစ်အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧေ၉၀ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတိ [စာမျက်နှာ-၁၅၉] ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မုခဒွါရာ သဗ္ဗတ္ထ သံဃော နိသီဒတိ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ကမ္မံ နတ္ထီ”တိအာဒိ၊ သစေ နဒီ နာတိဒီဃာ ဟောတိ၊ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ မုခဒွါရာ သဗ္ဗတ္ထ သံဃော နိသီဒတိ၊ ဥဒကုက္ခေပသီမာ ကမ္မံ နတ္ထီအစရှိသောစကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဣမိနာ ဧဝ စ ဝစနေန၊ ဤစကားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရတ္ထံ၊ ဝဂ္ဂကံကို ပယ်ခြင်းငှာ။ သီမာပေက္ခာယ၊ သိမ်ကို ငဲ့ခြင်းသည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ ဥဒကက္ခေပသတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ၊ ဥဒကက္ခေပသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သီာမပေက္ခာယ၊ သိမ်ကိုငဲ့ခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ သတ္တဗ္ဘန္တရံ၊ ခုနစ်ဘန္တရကို။ မိနိတွာ၊ တာ၍။ ပရိစ္ဆေဒကရဏေနေဝ၊ အပိုင်းအခြားကိုပြုမှသာလျှင်။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ သဉ္ဇာယတိ၊ ဖြစ်၏။ သယမေဝ၊ အလိုလိုသလျှင်။ န သဉ္ဇာယတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ဟိ၊ ပယ်သင့်စွ။ အဗ္ဘန္တရပရိစ္ဆေဒကရဏပ္ပကာရေန၊ အဗ္ဘန္တရအပိုင်းအခြားကို ပြုသောအားဖြင့်။ သီမာ၊ သိမ်သည်။ ယဒိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ အဗဒ္ဓသီမာ စ၊ အဗဒ္ဓသိမ်သည်လည်း။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ကိရိယာပကာရသိဒ္ဓိတော၊ အမူအရာအထူးဖြင့် ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ အပိစ၊ တနည်းသော်ကား။ ဝဍ္ဎကီဟတ္ထာနံ၊ လက်သမားတောင်တို့၏လည်းကောင်း။ ပကတိဟတ္ထာနဉ္စ၊ ပြကတေ့ အတောင်တို့၏လည်းကောင်း။ လောကေ၊ လောက၌။ အနေကပိဓတ္တာ၊ များသောအပြားရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်းကောင်း။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်း၌။ ဤဒိသံဟတ္ထပ္ပမာဏန္တိ၊ ဤသို့သဘောရှိသော အတောင်ပမာဏဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ မဆိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ယေန ယေနစိ၊ အမှတ်မရှိသောအတောင်ဖြင့်။ မိနိတေ စ၊ တောင်သော်လည်း။ မိနိတံ နု ခေါ၊ တောင်မိလေ၏လော။ န နု ခေါ မိနိတံ၊ မတောင်မိလေသလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သီမာယ ဝိပတ္တိသင်္ကာ၊ သီမာ ဝိပတ္တိဟု လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ မိနန္တေဟိ စ၊ တောင်သောရဟန်းတို့သည်လည်း။ အဏုမတ္တမ္ပိ၊ အနည်းငယ် (နိ-၃၂၁) မျှလည်း။ ဦနမဓိကံ၊ ယုတ်သည် လွန်သည်ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ မိနိတုံ၊ တောင်ခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတာယ၊ မတတ်ကောင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပတ္တိ ဧဝ၊ ဝိပတ္တိသိမ်သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ စ၊ ဆိုဖွယ်အပြစ်ရှိသေး၏။ ပရိသဝသေန၊ ပရိသတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အယံ၊ ဤသိမ်သည်။ ဝဍ္ဎမာနာ၊ ပွားများသည်ရှိသော်။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ မိနနေန၊ တိုင်းတာမှသာလျှင်။ ဝဍ္ဎတိ ဝါ၊ ပွားမူလည်း ပွားရာ၏။ ဟာဃတိ ဝါ၊ ယုတ်မူလည်း ယုတ်ရာ၏။ သံဃေ၊ သိဃာသည်။ ကမ္မံ ကတွာ၊ ကံပြု၍။ ဂတေ စ၊ သွားသည်ရှိသော်လည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ပယောဂေန၊ တိုင်းတာခြင်း ပယောဂဖြင့်။ သမုပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်သော။ အယံ သီမာ၊ ဤသိမ်သည်။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ပယောဂေန၊ ပြုသောလုံ့လဖြင့် သာလျှင်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်းရာ၏။ ဂမနမတ္တေန၊ သွားကာမျှဖြင့်။ န ဝိဂစ္ဆေယျ၊ မကင်းရာ။ (ထည့်)။ စ၊ ဆက်၍ ဆိုးအံ့။ အဝိဂစ္ဆန္တီ၊ မကင်းသည်ရှိသော်။ ဗဒ္ဓသီမာ ဝိယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကဲ့သို့။ ယာဝသာသနန္တရဓာနာ၊ သာသနာတော် ကွယ်သည်တိုင်အောင်။ ကထံ န တိဋ္ဌေယျ၊ ဘယ့်ကြောင့် မတည်ပဲ ရှိအံ့နည်း။ တိဋ္ဌေယျ ဧဝ၊ တည်သလျှင် ကတည်း။ ဌိတိယာ စ၊ တည်သော်ကား။ ပုရာဏဝိဟာရေသု ဝိယ၊ ရှေး ကျောင်းတိုက်ဟောင်းတို့၌ကဲ့သို့။ သကလေပိ အရညေ၊ အလုံးစုံသော တော၌လည်း။ သိမာသမ္ဘေဒသင်္ကာ၊ သိမ်ချင်းစပ်လိမ့်ဟု ယုံမှားခြင်းသည်။ ကထံ န ဘဝေယျ၊ အဘယ့်ကြောင့် မဖြစ်ပဲရှိလိမ့်မည်နည်း။ ဘဝေယျ ဧဝ၊ ဖြစ်ရာသလျှင်ကတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သိမာပေက္ခာယ ဧဝ၊ သိမ်ကို ငဲ့ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ သမုပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တဗ္ဗိဂမေန၊ ထို သီမာပေကွကင်းသဖြင့်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌။ ဂဟေတဗ္ဗံ တထာ၊ ယူအပ်ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ နဒိအာဒီသုပိ၊ မြစ်စသည်တို့၌လည်း။ သမုပ္ပန္နယံ၊ ကောင်းစွာဖြစ်သော။ (ထည့်)။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယမ္ပိ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၌လည်း။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထာပိ၊ ထိုဥဒကုက္ခေပ၌လည်း။ မဇ္ဈိမပုရိသော၊ အားလျစ်လှူသောယောက်ျားသည်။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ တထာ၊ ထိုအတူ။ သဗ္ဗထာ မေန၊ အလုံးစုံသော အားဖြင့်။ ခိပနံ၊ ပစ်ခြင်းသည်။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ ဥဘယတ္ထာပိ စ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရ ဥဒကုက္ခေပ နှစ်ပါးတို့၌လည်း။ ယဿံ ဒိသာယံ၊ အကြင် အရပ်၌။ သတ္တဗ္ဘန္တရဿ ဝါ၊ ခုနစ်ဘန္တရ၏ လည်းကောင်း။ ဥဒကုက္ခေပဿ ဝါ၊ ရေတပစ်၏လည်းကောင်း။ ဩကာသော၊ အရပ်သည်။ (နိ-၃၂၂) န ပဟောတိ၊ မလောက်။ တတ္ထ၊ ထိုမလောက်ရာ၌။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ မိနနံ ဝါ၊ တိုင်းတာခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ခိပနံ ဝါ၊ ပစ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာအံ့နည်း။ ဝါမခေတ္တာဒီသု၊ ဂါမခေတ်အစရှိသည်တို့၌။ ဝဝိသနတော၊ ဝင်ခြင်းကြောင့်။ အခေတ္တေ၊ ခေတ်မဟုတ်သည်၌။ ပဝိဋ္ဌာ၊ ဝင်သည်ဖြစ်၍။ ကိံ နာမ သီမာ၊ အဘယ်မည်သော သိမ်သည်။ န ဝိပဇ္ဇေယျ၊ မဖျက်ပဲရှိနိုင်အံ့နည်း။ ပန၊ အနိစ္ဆိတတ္ထမှတပါး ဣစ္ဆိတတ္ထကို ဆိုအံ့။ အပေက္ခာယ၊ သီမာပေက္ခဖြင့်။ သီမုပ္ပတ္တိယံ၊ သိမ်ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ယတော၊ အကြင်အရပ်မှ။ ပဟောတိ၊ လောက်၏။ တတ္ထ၊ ထိုလောက်ရာအရပ်၌။ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေသီမာ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေသိမ်တို့သည်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုပင်လျှင်။ ပရိပုဏ္ဏာ၊ ပြည့်စုံစွာ။ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ယတော ပန၊ အကြင်အရပ်မှကား။ န ပဟောတိ၊ မလောက်။ တတ္ထ၊ ထိုမလောက်ရာအရပ်၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ခေတ္တပ္ပမာဏေ နေဝ၊ ခေတ်ပမာဏဖြင့် သာလျှင်။ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ န ဇာယန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ပန၊ ပါဠိဝိရောဓိ ဒေါသကို ပယ်ဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ သတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပ၌။ အဘဗ္ဘန္တရမိနနပမာဏဿ၊ အဘဗ္ဘန္တရ အတိုင်းအတာ ပမာဏကိုလည်းကောင်း။ ဝါလုကာဒိခိပနကမ္မဿ စ၊ သဲစသည်ကို ပစ်ခြင်းအမှုကို လည်းကောင်း။ ယံ ဒဿနံ၊ အကြင်ပြခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထြိုပုခြင်းကို။ သဉ္ဇာတသီမာနံ၊ ဖြစ်ပြီးသော သိမ်တို့၏။ ဌိတဋ္ဌာနဿ၊ တည်ရာအရပ်ကို။ ပရိစ္ဆေဒနတ္ထံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းငှာ။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဂါမူပစာရဃရူပစာရဇာနနတ္ထံ၊ ဂါမူပစာ, ဃရူပစာကို သိစေခြင်းငှာ။ လေဍ္ဍုသုပ္ပါဒိခိပနဝိဓာနဒဿနံ ဝိယ၊ ခဲ, စသောအစရှိသည်ကို ပစ်ခြင်းအစီအရင်ကို ပြခြင်းကဲ့သို့တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ကင်္ခါဝါဘရဏီအဋ္ဌကထာ၌။ “သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ ဥဒကုက္ခေပံ ဝါ ပရိစ္ဆိန္ဒတီ”တိ၊ သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ ဥဒကုက္ခေပံ ဝါ ပရိစ္ဆိန္ဒတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကတေပိ၊ တိုင်းတာခြင်း, ရေ သဲပစ်ခြင်းကို ပြုသော်လည်း။ တဿ ပရိစ္ဆေဒဿ၊ ထိုအပိုင်းအခြားကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သော အားဖြင့်။ [စာမျက်နှာ-၁၆၀] ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ နှိုင်းယှဉ်သောအားဖြင့်။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အန္တော တိဋ္ဌန္တေဟိ၊ အတွင်း၌တည်သော ရဟန်းတို့သည်။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ ရွံ့ရှာခြင်း ကင်းရာအရပ်၌။ ဌာတဗ္ဗံ၊ တည်ရာ၏။ အညံ၊ တပါးသော ရဟန်းကို။ ဗဟိ (နိ-၃၂၃) ကရောန္တေဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ အတိဒူရေ၊ အလွန်ဝေးရာဖြစ်သော။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေ၊ ရွံရှာခြင်းကင်းရာအရပ်သို့။ ပေသေတဗ္ဗံ၊ စေအပ်၏။

အပရေပန၊ တပါးသော ဆရာတို့သည်ကား။ “သီမာပေက္ခာယ၊ သိမ်ကိုငဲ့ခြင်းဖြင့်။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ မဂ္ဂဂမနနဟာနာဒိအတ္ထေဟိ၊ ခရီးသွားခြင်း ရေချိုးခြင်းစသော ကိစ္စတို့ဖြင့်။ ဧကဘိက္ခုသ္မိပ္ပိ၊ ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း။ အရညေ ဝါ၊ တောသို့လည်းကောင်း။ နဒိအာဒီသု ဝါ၊ မြစ်အစရှိသည်တို့သို့ လည်းကောင်း။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ တံ၊ ထိုရဟန်းကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ရံ၍။ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ဥဒကုက္ခေပသိမ်သည်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုလျှင်။ ပဒီပဿ၊ ဆီမီး၏။ ပဘာ ဝိယ၊ အရောက်ကဲ့သို့။ သမုပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဂါမခေတ္တာဒီသု၊ ဂါမခေတ်အစရှိသည်တို့သို့။ ဩတိဏ္ဏမတ္တေ၊ သက်ကာမျှ၌။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပ၌။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကမ္မံ ကရောန္တာနံ၊ ကံပြုကုန်သော။ ဒွိန္နံ သံဃာနံ၊ သံဃာနှစ်စုတို့၏။ သိမာဒွယဿ၊ သိမ်နှစ်ခု၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ သီမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိက်ဖြစ်သော။ အညံ၊ တပါးသော။ သတ္တဗ္ဘန္တရဉ္စ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဥဒကုက္ခေပဉ္စ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ သီမာပရိယန္တေ၊ သိမ်အစွန်းသို့။ (ဟိ ကားအနက်မရှိ။ ဥ) ကေနစိကမ္မေန၊ တစုံတခုသော အမှုဖြင့်။ ပေသိတဗ္ဗဿ၊ စေလွှတ်အပ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ သဉ္ဇာတသီမာ၊ ဖြစ်သောသိမ်သည်။ ပရေသံ၊ သူတပါးတို့၏။ သီမာယ၊ သိမ်၌။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ သီမာသမ္ဘေဒံ၊ သိမ်ရောယှက်ကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ သော၊ ထိုသီမာသမ္ဘေဒသည်။ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်စေလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးပိုက်၍။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ (လည်၍သတ်။) ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဣတရထာ၊ ရဟန်းလာလျှင် သိမ်ပါသည်မှ တပါးသောအပြားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပ၌။ ဟတ္တဝတုရင်္ဂုလမတ္တာယပိ၊ တတောင်မျှလက်လေးသစ်မျှလည်း။ သီမန္တရိကာယ၊ သိမ်န္တရိက်၌။ ဌိတဿပိ၊ တည်သောရဟန်း၏လည်း။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော သိမ်၌။ ကမ္မကောပဝစနတောပိ စ၊ ကံပျက်ခြင်းကိုဆိုသောကြောင့်လည်း။ ဧတံ၊ ဤရဟန်းလာလျှင် သိမ်ပါ၏ ဟူသောစကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တမ္ပိ၊ (နိ-၃၂၄) ထိုသီမန္တရိက်၌တည်သောရဟန်းကိုလည်း။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ရံ၍။ သယမေဝ၊ အလိုလိုသာလျှင်။ သဉ္ဇာတာယ၊ ဖြစ်သော။ သီမာယ၊ သိမ်နှင့်။ ဥဘိန္နမ္ပိသီမာနံ၊ သိမ်နှစ်ခုတို့၏လည်းကောင်း။ ဧကာယ ဧဝ ဝါ၊ တခုသောသိမ်၏သာလည်းကောင်း။ သင်္ကရတော၊ ရောယှက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတရထာ၊ ရဟန်းလာလျှင် သိမ်ပါသည်မှတပါးသော အပြားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထို သီမန္တရိက်၌တည်သောရဟန်း၏။ ကမ္မကောပဝစနံ၊ ကံပျက်သည်ကိုဆိုခြင်းသည်။ န ယုဇ္ဇေယျ၊ မသင့်ရာ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ မာတိကာဋ္ဌကထာ၌။ ‘ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတောပိ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတီ’တိ၊ ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတောပိ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိ အညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကိဉ္စ ဘိယျော၊ စဉ်းငယ်ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ အဂါမကာရညေ၊ ရွာနယ်မဟုတ်သောတော၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ကမ္မကရဏိစ္ဆာဝိရဟိတဿာပိ၊ ကံပြုလိုသည်မှ ကင်းသည်လည်းဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ သတ္ထဗ္ဘန္တရပိစ္ဆိန္နေ၊ ခုနစ်ဘန္တရ ပိုင်းခြားအပ်သော။ အဇ္ဈောကာသေ၊ လွင်တီးခေါင်၌။ စီဝရဝိပ္ပဝါသော၊ သင်္ကန်းနှင့် ညဉ့်ကင်းစိမ့်သည်ကို။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနုညာတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ သော စ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ ထိုအပိုင်းအခြားသည်လည်း။ အပေက္ခံ၊ သိမ်ဟုငဲ့ခြင်းကို။ ဝိနာဝ၊ ကြဉ်၍ သာလျှင်။ သမုပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်သော။ သီမာ ဧဝ၊ သိမ်ပင်လျှင်တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌။ ‘အယံ သီမာ တစီဝရဝိပ္ပဝါသပရိဟာရမ္ပိ လဘတီ’တိ၊ အယံ သီမာ တစီဝရဝိပ္ပဝါသပရိဟာရမ္ပိ လဘတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ကမ္မကရဏိစ္ဆံ၊ ကံပြုလိုသည်ကို။ ဝိနာပိ၊ ကြဉ်၍လည်း။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ သီမုပ္ပတ္တိ၊ သိမ်ဖြစ်ခြင်းကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ပဒီပဿ၊ ဆီမီး၏။ ပဘာ ဝိယ၊ အရောင်ကဲ့သို့။ သဗ္ဗပုဂ္ဂလာနမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ပစ္စေကံ၊ အသီးသီး။ သီမာသမ္ဘဝေန၊ သမ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သံဃေ ဝါ၊ သံဃာသည်လည်းကောင်း။ ဂဏေ ဝါ၊ ဂိုဏ်းသည်လည်းကောင်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကရောန္တေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ တတြဋ္ဌာနံ၊ ထိုတော၌တည်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သမုပ္ပန္နာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ အနေကသီမာနံ၊ များစွာသောသိမ်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သင်္ကရာဒေသပ္ပသင်္ဂတော၊ ရောယှက်ခြင်းအပြစ်ရှိ၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်တည်း။ ပရိသဝသေန စ၊ ပရိသတ်၏အစွမ်းဖြင့်လည်း။ အဿာ၊ ထိုဖြစ်နှင့်သော သိမ်၏။ (နိ-၃၂၅) ဝဍ္ဎိ စ၊ ပွားခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဟာနိ စ၊ ယုတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်ရာ။ ပစ္ဆာ အာဂတာနံ၊ နောက်မှ လာကုန်သောရဟန်းတို့၏။ အဘိနဝသီမန္တရုပ္ပတ္တိ ဧဝ၊ အသစ်ဖြစ်သော သိမ်တပါး၏ ဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဂတာနံ၊ သွားသောရဟန်းတို့၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဌိတသီမာဝိနာသော စ၊ တည်သောသိမ်၏ပျက်ခြင်းသည်လည်း။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။

ပါဠိယံ ပန၊ ပါဠိတော်၌ကား။ “သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ။ အယံ တတ္ထသမာနသံဝါသာ”တိ အာဒိနာ၊ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ။ အယံ တတ္ထသမာနသံဝါသာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဧကာ ဧဝ၊ တခုသာလျှင်ဖြစ်သော။ သတ္တဗ္ဘန္တရာ စ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဥဒကုက္ခေပါ စ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ စ၊ ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ ဧသာ သီမာ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပသိမ်သည်။ သဘာဝေန ဝါ၊ သဘောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ပဒီပဿ၊ ဆီမီး၏။ ပတာ ဝိယ၊ အရောင်ကဲ့သို့။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ [စာမျက်နှာ-၁၆၁] ကိန္တု၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အနုဇာနနေနေဝ၊ ခွင်ပြုခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣမာယော၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပတို့ကို။ အနုဇာနန္တော၊ ခွင့်ပြုသော။ ဘဂဝါ စ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာရေန၊ ဝဂ္ဂကံကို ပယ်သဖြင့်။ ကမ္မကရဏတ္ထမေဝ၊ ကံပြုခြင်း အကျိုးငှာသာလျှင်။ အနုညာသိ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ နဟာနာဒိကိစ္စေန၊ ရေချိုးခြင်းစသောကိစ္စဖြင့်။ ပဝိဋ္ဌာနမ္ပိ၊ ဝင်သောရဟန်းတို့၏လည်း။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ တာသံ သီမာနံ၊ ထိုသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၏။ သမုပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ပယောဇနာဘာဝါ၊ အကျိုးမရှိဘဲ။ ကထံ သိယာ၊ အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်အံ့နည်း။ ပယောဇနေ၊ အကျိုးသည်။ သတိ စ၊ ရှိသော်လည်း။ ဧကံ ဧဝ၊ တခုသောသိမ်သာလျှင်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးရှိ၏။ (သမ္ပယောဇနေ စ ဧကာ ဧဝ သမ္ပယောဇနာရှိမူ အတိသုန္ဒရဖြစ်၏။) ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဘိက္ခုဂဏနာယ၊ ရဟန်းအရေအတွက်ဖြင့်။ အနေကသီမာသမုပ္ပတ္တိ၊ များစွာသော သိမ်တို့၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ကထံ သမ္ဘဝတိ၊ အသို့ဖြစ်အံ့နည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဧကသီမာယံ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ဌိတာ”တိ၊ ဧကသီမာယံ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ဌိတာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ အပရေဆရာ ယုတ္တံကို ချေဦးအံ့။ ဒွိန္နံ သီမာနံ၊ သိမ်နှစ်ခုတို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ တတ္တကပရိစ္ဆေဒေနေဝ၊ (နိ-၃၂၆) ထိုသိမ်မျှလောက်သော အပိုင်းအခြားဖြင့်လျှင်။ ယံ သိမန္တရိကဋ္ဌပနဝစနံ၊ အကြင် သိမန္တရိက်ထားသည်ကို ဆိုကြောင်းဖြစ်သော စကားသည်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုသီမန္တရိတ်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်သောရဟန်းတို့၏။ ယံ ကမ္မကောပဝစနဉ္စ၊ အကြင် ကံပျက်ခြင်းကို ဆိုကြောင်းဖြစ်သော စကားသည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားနှစ်ရပ်ကိုလည်း။ ဣမာသံ သိမာနံ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၏။ ပရိစ္ဆေဒဿ၊ အပိုင်းအခြားကို။ ဒုဗ္ဗောဓတာယ၊ သိနိုင်ခဲသောကြောင့်။ သီမာယ သမ္ဘေဒသင်္ကံ၊ သိမ်ချင်းစပ်၏ဟု တွေးတောခြင်းကို လည်းကောင်း။ ကမ္မကောပသင်္ကဉ္စ၊ ကံပျက်၏ဟု တွေးတောခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဒူရတော၊ အဝေးမှ။ ပရိဟရိတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

စ၊ ချေဖွယ်ရှိသေး၏။ စီဝရာဝိပ္ပဝါသတ္ထံ၊ သင်္ကန်းနှင့် ညဉ့်ကင်းခြင်းငှာ။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အဗ္ဘောကာသေ၊ လွင်တီးခေါင်၌။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်သော။ ယော အဗ္ဘန္တရ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အကြင် အဗ္ဘန္တရ အပိုင်းအခြားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သော၊ ထို အဗ္ဘန္တရ အပိုင်းအခြားသည်။ သီမာ ဧဝ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်သည်ပင်လျှင်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ခေတ္တတဠာကာဒိပရိစ္ဆေဒေါ ဝိယ၊ လယ်, တဘက်ဆည်ကန်အစရှိသော အပိုင်းအခြားကဲ့သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤနေရာ၌။ အယမ္ပိ၊ ဤ အဗ္ဘောကာသသည်လည်း။ ဧကော ပရိစ္ဆေဒေါဝ၊ အပိုင်းအခြားတစ်ခုသာလျှင်တည်း။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တတ္ထ၊ ထို စီဝရာဝိပ္ပဝါသ၌။ ဗဟူသု ဘိက္ခူသု၊ များစွာသော ရဟန်းတို့သည်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဌိတေသု၊ တည်ကုန်သော်။ တေသံ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဌိတဋ္ဌာနတော၊ တည်ရာအရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ သတ္တဗ္ဘန္တရပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဧဝ၊ ခုနစ်ဘန္တရ အပိုင်းအခြားအတွင်း၌သာလျှင်။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ထားအပ်၏။ ပရိသပရိယန္တတော၊ ပရိသတ်အစွန်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ န ဌပေတဗ္ဗံ၊ မထားအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပရိသပရိယန္တတော၊ ပရိသတ်အစွန်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အဗ္ဘန္တရေ၊ အတွင်းကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ အဗ္ဘန္တရပရိယောသာနေ၊ အဗ္ဘန္တရအဆုံး၌။ ဌပိတစီဝရံ၊ ထားအပ်သောသင်္ကန်းသည်။ မဇ္ဈေ ဌိတဿ၊ သံဃာအလယ်၌တည်သော ရဟန်း၏။ အဗ္ဘန္တတော၊ အတွင်းမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ၊ သင်္ကန်းသည်။ အရုဏုဂ္ဂမေန၊ အရုဏ်တက်သော်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်အပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်၏။ သီမာ ပန၊ သိမ်ကိုကား။ ပရိသပရိယန္တတောဝ၊ ပရိတ်သတ်အစွန်မှလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်၏။ (နိ-၃၂၇) ဧတ္ထ၊ ဤသိမ်၌။ စီဝရာဝိပ္ပဝါသပရိဟာရောပိ၊ စီဝရာဝိပ္ပဝါသ အစောင့်အရှောက်ကိုလည်း။ အဗ္ဘောကာသပရိစ္ဆေဒဿ၊ အဗ္ဘောကာသ အပိုင်းအခြား၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ယာဝ သီမာပရိစ္ဆေဒံ၊ သိမ်အပိုင်းအခြားတိုင်အောင်။ လဗ္ဘမာနတ္တာ၊ ရထိုက်သောကြောင့်။ န ဝုတ္တော၊ မဆိုအပ်။ ကော ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်၌။ အဝိပ္ပဝါသသီမာဝေါဟာရော ဝိယ၊ အဝိပ္ပဝါသသိမ်ူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ မဟာသီမာယမ္ပိ၊ မဟာသိမ်၌လည်း။ ဂါမဂါမူပစာရေသု၊ ရွာ, ရွာ၏ဥပစာတို့၌။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းသည်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဓာပိ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌လည်း။ မဇ္ဈေ ဌိတဿ၊ သံဃာအလယ်၌ တည်သောရဟန်း၏။ သီမာပရိယန္တေ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်အဆုံး၌။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းသည်။ (ထည့်။) နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တသီမာပေက္ခဝသေနေဝ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော သီမာပေက္ခ၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတာသံ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာနံ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ စ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ စိတ်ကြိုက်တည်း။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဣတော၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသော အပြားထက်။ ယုတ္တတရော၊ လွန်၍သင့်တင့်သော။ အညော၊ တပါးသော။ ပကာရော ဝါ၊ အပြားကိုသော်လည်း။ ဂဝေသိတဗ္ဗော၊ ရှာအပ်၏။

ပန၊ မှတ်သားဖွယ်အထူးကို ဆိုဦးအံ့။ ဣဓ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌။ “အရညေသမန္တာသတ္တဗ္ဘန္တရာ”တိ၊ အရညေသမန္တာသတ္တဗ္ဘန္တရာဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌လည်းကောင်း။ “ဝိဉ္ဈာဋိသဒိသေ အရညေသမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ”တိ၊ ဝိဉ္ဈာဋိသဒိသေ အရညေသမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာဟူ၍။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ အဋ္ဌကထာ၌လည်းကောင်း။ ရုက္ခာဒိနိရန္တရေ၊ သစ်ပင်စသည်ဖြင့် မပြတ်သော။ ဝါ၊ အခြားမရှိသော။ အရညေပိ၊ တော၌လည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကို။ ဝိဟိတတ္တာ၊ စီရင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နိဿယဘူတာယ၊ မှီရာဖြစ်သော။ အရညသီမာယ၊ အရံညသိမ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧတိဿာ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၏။ ရုက္ခာဒိသဗ္ဗန္ဓဒေါသာဘာဝေါ စေဝ၊ သစ်ပင်စသည်စပ်ခြင်းအပြစ်၏ မရှိခြင်းကို လည်းကောင်း။ အဂါမကေ၊ ရွာမရှိသော။ ရုက္ခေဘိ၊ သစ်ပင်တို့သည်။ နိဿိတေ၊ မှီအပ်သော။ ပဒေသေပိ၊ အရပ်၌လည်း။ စီဝရဝိပ္ပဝါသဿ၊ သင်္ကန်းနှင့် ညဉ့်ကင်းခြင်းငှာ။ ရုက္ခပရိဟာရံ၊ သစ်ပင် (နိ-၃၂၈) အစောင့်အရှောက်ကို။ ဝိနာဝ၊ ကြဉ်၍သာလျှင်။ အဗ္ဘောကာသပရိဟာရေစ၊ လွင်တီးခေါင် အစောင့်အရှောက်ကိုလည်းကောင်း။ အနုမတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဣတိ အတော၊ ဤအနက်သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၆၂] ဥပစာရတ္ထယာတိ၊ ဥပစာရတ္ထယဟူသည်ကား။ သိမန္တရိကတ္ထာယ၊ သီမန္တရိက်အလို့ငှာ။ သတ္တဗ္ဘန္တရတော၊ ခုနှစ်အဗ္ဘန္တရမှ။ အဓိကံ၊ အလွန်သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဦနကံ ပန၊ အယုတ်သည်ကား။ န ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရပရိစ္ဆေဒဿ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရ အပိုင်းအခြား၏။ ဒုဗ္ဗိဇာနတ္တာ၊ သိနိုင်ခဲသောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဗဟိ၊ အပ၌။ တိဋ္ဌန္တေန၊ တည်သော။ ဧကေနာပိဘိက္ခုနာ၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်လည်း။ အညံ၊ တည်သော။ ဧကေနာပိဘိက္ခုနာ၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်လည်း။ အညံ၊ အခြားသော။ သတ္တဗ္ဘန္တရံ၊ ခုနစ်အဗ္ဘန္တရကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ အတိဒူရေ ဧဝ၊ အလွန်ဝေးရာ၌သာလျှင်။ ဌာတဗ္ဗံ၊ တည်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဣတရထာ၊ တပါးသော သတ္တဗ္ဘန္တရကို မလွန်မူ၍ တည်သည်ရှိသော်။ ကမ္မကောပသင်္ကတော၊ ကံပျက်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဥဒကုက္ခေပေပိ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌။ ဣဒဉ္စ သီမန္တရိကာနုဇာနန သုတ္တာနုလောမတော၊ သီမန္တရိက်ကို ခွင့်ပြုသော ပါဠိနှင့် လျော်သောအားဖြင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ နိဒါနဝသေန၊ နိဒါန်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကဂါမသီမာ နိဿိတာနံ၊ တခုသော ဂါမသိမ်ကို မှီကုန်သော။ ဧကသဘာဂါနဉ္စ၊ တူသော သဘောရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒွိန္နံ ဗဒ္ဓသီမာနမေဝ၊ ဗဒ္ဓသိမ် နှစ်လုံးတို့၏သာလျှင်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏဒေါသပရိဟာရာယ၊ သမ္ဘေဒ, အဇ္ဈောတ္ထရဏဒေါသကိုပယ်ခြင်းငှာ။ သီမန္တရိကာ၊ သီမန္တရိက်ကို။ ကိဉ္စာပိ အနုညာတာ၊ အကယ်၌ကား ခွင့်ပြုတော်မူအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင်ခွင့်ပြုအပ်ပါသော်လည်း။ တဒနုလောမတော၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်တို့၏ သီမန္တရိက်နှင့် လျော်သောကြောင့်။ ဧကံ၊ တစ်ခုသော။ အရညသီမဉ္စ၊ အရသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ နဒိအာဒိသီမဉ္စ၊ နဒီစသော သိမ်ကိုလည်းကောင်း။ နိဿိတာနံ၊ မှီကန်ုသော။ ဧကသဘာဂါနံ၊ တူသော သဘောရှိကုန်သော။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်မျိုးကုန်သော။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာနမ္ပိ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်တို့၏လည်းကောင်း။ ဥဒကုက္ခေပသီမာနမ္ပိ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၏လည်းကောင်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏဉ္စ၊ (နိ-၃၂၉) သမ္ဘေဒ, အဇ္ဈောတ္ထရဏကိုလည်းကောင်း။ သီမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိက်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ အဗျဝဓာနေန၊ အခြားမရှိသဖြင့်။ ဌာနဉ္စ၊ တည်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနဘိမတမေဝ၊ အလိုမရှိအပ်သာလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အဋ္ဌကထာစရိယာ၊ အဋ္ဌကထာ ဆရာတို့သည်။ ဣဓာပိ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌လည်း။ သီမန္တရကဝိဓာနံ၊ သီမန္တရိက်ကို စီရင်ခြင်းကို။ အကံသု၊ ပြုကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝိသဘာဂသီမာနမ္ပိ၊ ဝိသဘာဂသိမ်တို၏လည်း။ ဧကသီမာနိဿိတတ္တံ၊ တခုသောသိမ်ကို မှီသောအဖြစ်လည်းကောင်း။ ဧကသဘာဂတ္တဉ္စ၊ တူသော သဘောရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွီဟင်္ဂေဟိ၊ နှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့နှင့်။ သမ္ပန္နာဂတေ၊ ပြည့်စုံသည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ သိမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိက်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းသည်။ သမ္ဘေဒါယ၊ သမ္ဘေဒဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဒွီဟင်္ဂသမ္ပန္နာဂတေ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါး ပြည့်စုံခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ သီမန္တရိကာဝိဓာနသာမတ္ထိယေနေဝ၊ သီမန္တရိက်ကို စီရင်သောအစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဗဒ္ဓသီမာနံ ဝိယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့ကဲ့သို့။ ဧတာသံ၊ ထိုသတ္တဗ္ဘန္တရ, ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓောပိ၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အယမ္ပိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုလည်း။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ဒဿိတော ဧဝ၊ ပြအပ်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။

“သဘာဝေနေဝါ”တိ ဣမိနာ၊ သဘာဝေနေဝဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂါမသီမာ ဝိယ၊ ဂါမသိမ်ကဲ့သို့။ အဗဒ္ဓသီမာတိ၊ အဗဒ္ဓသိမ်ဟူ၍။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “သဗ္ဗမေတ္ထ သံဃကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ သဗ္ဗမေတ္ထ သံဃကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သမာနသံဝါသာ၊ အတူကံကြီး ကံငယ် ပေါင်းဖော်ရာတည်း။ ဧကူပေါသထာ၊ တကွ ဥပုသ်ပြုရာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ယေန ကေနစီတိ၊ ယေန ကေနစိဟူသည်ကား။ အန္တမသော၊ အယုတ်သဖြင့်။ သူကရာဒိနာ၊ ဝက်အစရှိသော။ သတ္တေန၊ သတ္တဝါသည်။ ဥန္နတဋ္ဌာနတော၊ မြင့်ရာအရပ်မှ။ နိန္နဋ္ဌာနေ၊ နိမ့်ရာအရပ်သို့။ ပတန္တေန၊ ကျသော။ မဟောဃေန၊ ကြီးစွာသော ရေအယဉ်သည်။ ခတော၊ တူးအပ်သော။ ဝါ၊ စားအပ်သော။ ခုဒ္ဒကော ဝါ၊ ငယ်သည်လည်းဖြစ်သော။ မဟန္တော ဝါ၊ ကြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ လက္ခဏယုတ္တော ပန၊ လက္ခဏာနှင့် ယှဉ်သော အိုင်သည်ကား။ ဇာတဿရောဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤ ဇာတဿရ၌လည်း။ ခုဒ္ဒကေ၊ ငယ်သောအိုင်၌။ ဥဒကုက္ခေပကိစ္စံ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်ကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သမုဒ္ဒေ ပန၊ (နိ-၃၃၀) သမုဒ္ဒရာ၌ကား။ သဗ္ဗထာ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ ဧဝ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်ဖြင့်သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သောဓေတုံ၊ သုတ်သင်ခြင်းငှာ။ ဒုက္ကရတ္တာ၊ ခဲယဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။

ပုန တတ္တာတိ၊ ပုန တတ္တဟူသည်ကား။ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါသု၊ လောကအခေါ်အဝါ်ဖြင့်ပြီးကုန်သော။ နဒိအာဒီသု၊ မြစ်အစရှိကုန်သော။ တီသု၊ သုံးမျိုးကုန်သော။ ဧတာသု အဗဒ္ဓသီမာသု၊ ထိုအဗဒ္ဓသိမ်တို့၌။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဝဂ္ဂကမ္မပရိဟာတ္ထံ၊ ဝဂ္ဂကံကို တားမြစ်ခြင်းငှာ။ သာသန ဝေါဟာရသိဒ္ဓါယ၊ သာသနာ အခေါ်အဝေါ်ဖြင့်ပြီးသော။ အဗဒ္ဓသီမာယ၊ အဗဒ္ဓသိမ်၏။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်အခြားကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ယံ မဇ္ဈိမဿပုရိသဿာ”တိ အာဒီသု၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်သို့။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ ဥက္ခပိတွာ၊ မြှောက်၍။ ခိပီယတိ၊ ပစ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ၊ ဌာနံ၊ ထိုအရပ်သည်။ ဥဒကုက္ခေပေါ၊ ဥဒကုက္ခေပမည်၏။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ ပတနောကာသော၊ ကျရာအရပ်၏။ တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပါ၊ ထို ရေပစ်အပ်သောအရပ်တိုင်အောင်။ အယံ ဟိ၊ ဤဆိုလတ္တံသည်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ပဒသမ္ဗန္ဓဝသေန၊ ပုဒ်စပ်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ပရိသ ပရိယန္တတော၊ ပရိသတ်အစွန်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ မဇ္ဈိမဿ၊ အားအလယ်အလတ်ရှိသော။ [စာမျက်နှာ-၁၆၃] ပုရိသဿ၊ ယောကျ်ား၏။ ဥဒကုက္ခေပေါ၊ ရေကို မြှောက်ပစ်အပ်သောအရပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ အယံ၊ ဤအရပ်သည်။ တတ္ထ နဒိအာဒိသု၊ ထိုမြစ်အစရှိသည်တို့၌။ အပရာ၊ တပါးသော။ သမာနသံဝါသာ၊ အတူ ပေါင်းဖော်ရာဖြစ်သော။ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

တဿ အန္တောတိ၊ တဿ အန္တောဟူသည်ကား။ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆိန္နဿ၊ ရေတကျဖြင့်ပိုင်းခြားအပ်သော။ တဿ ဌာနဿ၊ ထိုအရပ်၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ကေဝလဉ္စ၊ သက်သက်လည်း။ တဿ၊ ထိုရေတကျ၏။ အန္တော ဧဝ၊ အတွင်း၌သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ တတော၊ ထိုရေတကျမှ။ ဗဟိပိ၊ အပဖြစ်သောရေတကျ၌လည်း။ ဌိတော၊ တည်သော ရဟန်းသည်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကောပေတိ၊ ဖျက်၏။ (ထည့်သည်)။ “ဧကဿ ဥဒကုက္ခေပဿ အန္တော ဌာတုံ န ဝဋ္ဋတီ”တိ ဝစနံ၊ ဧကဿ ဥဒကုက္ခေပဿ အန္တော ဌာတုံ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ၊ ဥဒကုက္ခေပအပိုင်းအခြား၏။ ဒုဗ္ဗိဇာနတော၊ သိနိုင်ခဲသောကြောင့်။ ကမ္မကောပသင်္ကာ၊ ကံပျက်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ (နိ-၃၃၁) ဆိုအပ်၏။ (ထည့်)။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ မာတိကာအဋ္ဌကထာ၌။ “ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတောပိ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိအညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣဒံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာန”န္တိ၊ ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတောပိ ပရိစ္ဆေဒတော ဗဟိအညံ တတ္တကံယေဝ ပရိစ္ဆေဒံ အနတိက္ကမိတွာ ဌိတောပိ ကမ္မံ ကောပေတီတိ ဣဒံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သာရတ္ထဒီပယံ၊ သာရတ္ထဒီပနီ၌။ “တဿ အန္တော ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတော ကမ္မံကောပေတီတိ ဣမိနာ ဗဟိပရိစ္ဆေဒတော ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌိတော ကမ္မံ န ကောပေတီ”တိ၊ တဿ အန္တော ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဌိတော ကမ္မံကောပေတီတိ ဣမိနာ ဗဟိပရိစ္ဆေဒတော ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌိတော ကမ္မံ န ကောပေတိ၊ အစရှိသော။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဗဟု၊ များစွာ။ ပပဉ္စိတံ၊ ချဲ့အပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဋ္ဌကထာဝစနေန၊ အဋ္ဌကထာစကားနှင့်။ မာတိကာဋ္ဌကထာဝစနဿ၊ မာတိကအဋ္ဌကထာစကား၏။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ သံသန္ဒနတော၊ နှီးနှောခြင်းကြောင့်။ သင်္ဃဋေနတော၊ စပ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်မျိုးကုန်သော။ ဥဒကုက္ခေပ ပရိစ္ဆေဒါနံ၊ ဥဒကုက္ခေပ၊ အပိုင်းအခြားတို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ၊ တထွာလက်လေးသစ်ခန့်မှလည်း။ သီမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိက်ကို။ အဋ္ဌပေတွာ၊ မထားမူ၍။ “အညော၊ တပါးသော။ ဥဒကုက္ခေပ၊ ထက်။ အဓိကံ၊ အလွန်သည်။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ ဦနကံ ပန၊ အယုတ်သည်ကား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဣဓေဝ၊ ဤနေရာ၌လျှင်။ ဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်သော။ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန၊ ဤ အဋ္ဌကထာစကားဖြင့်။ သီမန္တရိကောပစာရေန၊ သီမန္တရိက်ကို ဆိုခြင်းကြောင့်။ ဥဒကုက္ခေပဘော၊ ဥဒကုက္ခေပအောက်။ ဦနကေ၊ အယုတ်ကို။ ဌပိတေ၊ ထားသည်ရှိသော်။ သီမာယ၊ မိမိသိမ်၏။ သီမာသမ္ဘေဒတော၊ သူတပါးသိမ်နှင့် စပ်သောအားဖြင့်။ ကမ္မကောပေါ ပိ၊ ကံပျက်ခြင်းကိုလည်း။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ ဆိုအပ်သလျှင်ကတည်း။ ယဒဂ္ဂေန စ၊ အကြင်အဖို့ဖြင့်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသီမန္တရိတ်၌။ ဧကဘိက္ခုနော၊ တယောက်သော ရဟန်း၏။ သီမဋ္ဌဘာဝတော၊ သိမ်၌ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မကောပေါ၊ ကံပျက်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ ဆိုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ “ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတီ၊ ဟူသော။ ဧတံ ကထနံ၊ ဤသို့ စကားဆိုခြင်းကိုလည်း။ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ၊ ဥဒကုက္ခေပအပိုင်းအခြား၏။ ဒုဗ္ဗိဇာနတ္တေန၊ (နိ-၃၃၂) သိနိုင်ခဲသောအဖြစ်ကြောင့်။ သီမာသမ္ဘေဒသင်္ကာပရိဟာရတ္ထံ၊ သိမ်ရောယှက်၏ဟု တွေးတောခြင်းကိုပယ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သတ္ထဗ္ဘန္တရသီမာနံ၊ သတ္တဗ္ဘန္တသိမ်တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ တတ္တကပရိစ္ဆေဒေနေဝ၊ ထိုမျှလောက်သော အပိုင်းအခြားဖြင့်သာလျှင်။ သီမန္တရိကဝိဓာနနယတောပိ၊ သီမန္တရိက်ကို စီရင်သော နည်းဖြင့်လည်း။ ဧတာသံ၊ ထိုထို သီမန္တရိက်တို့၏။ ဒုဗ္ဗိဇာနပရိစ္ဆေဒတာ စ၊ သိနိုင်ခဲသော အပိုင်းအခြားရှိသော အဖြစ်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုသီမန္တရိက်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်သောရဟန်းတို့၏။ ကမ္ပကောပသင်္ကာ စ၊ ကံပျက်၏ဟုလျဉ်းပါးခြင်းလည်းကောင်း။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ကမ္မကောပသင်္ကဋ္ဌာနမ္ပိ၊ ကံပျက်၏ဟုလျဉ်းပါးသော အရာကိုလည်း။ အာစရိယာ၊ ဆရာတို့သည်။ ဒူရတော၊ အဝေးမှ။ ပရိဟာရတ္ထံ၊ ရှောင်လွှဲခြင်းငှာ။ ကမ္မကောပဋ္ဌာနန္တိ၊ ကမ္မကောပဋ္ဌာနံ၊ ဟူ၍။ ဝတွာဝ၊ ဆို၍သာလျှင်။ ဌပေသုံ၊ ထားပေကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

တန္တိ၊ တံဟူသည်ကား။ သီမံ၊ သိမ်ကို။ “သီဃမေဝ အတက္ကမေတီ”တိ ဣမိနာ၊ သီဃမေဝ အတက္ကမေတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တံ၊ ထိုဥဒကုက္ခေပသိမ်ကို။ အနတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်မူ၍။ အန္တော ဧဝ၊ အတွင်း၌သာလျှင်။ ပရိဝတ္တမာနာယ၊ လည်သောလှေ၌။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣတရထာ၊ ရေ သဲတို့ဖြင့် မပိုင်းခြားအပ်သည်ရှိသော်။ နာဝါ၊ လှေသည်။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ပရိဝတ္တာ နု ခေါ၊ လည်လေသလော။ နော ဝါ၊ မလည်လေသလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကမ္မကောပသင်္ကာ၊ ကံပျက်၏ဟု ယုံမှားခြင်းသည်။ ဘဝယျောတိ၊ ဖြစ်ရချေ၏ဟူ၍။ ဧတဒတ္ထမေဝ၊ ယုံမှားပျောက်ခြင်းငှာသာလျှင်။ ဝါလုကာဒီဟိ၊ သဲအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သီမာပရိစ္ဆိန္ဒနံ၊ သိမ်ကို ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညိဿာအနုဿာဝနာတိ၊ အညိဿာအနုဿာဝနာဟူသည်ကား။ ကေဝလာယ၊ ဥဒကုက္ခေပနှင့်မရောသော။ နဒိသီမာယ၊ မြစ်သိမ်၌။ [စာမျက်နှာ-၁၆၄] အနုဿာဝနာ၊ ကမ္မဝါစာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အန္တောနဒိယံ ဇာတရုက္ခေ ဝါတိ၊ အန္တောနဒိယံ ဇာတရုက္ခေ ဝါဟူသည်ကား။ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒဿ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်အပိုင်းအခြား၏။ ဗဟိ ဌိတေ၊ အပ၌တည်သော။ ရုက္ခေပိ ဝါ၊ သစ်ပင်၌လည်း။ ဗဟိနဒိတီရမေဝ၊ အပဖြစ်သောမြစ်ကမ်းသည်သာလျှင်။ ဝိသဘာဂသီမတ္တာ၊ ဝိသဘာဂသိမ်ဖြစ်သောကြောင့်။ အဗန္ဓိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ၊ မဖွဲ့ချည်ကောင်းသောအရပ်တည်း။ နိဿယတ္တေန၊ မှီရာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ သဘာဂတ္တာ၊ သဘောတူသောကြောင့်။ အန္တောနဒီ၊ မြစ်၏အတွင်းသည်။ န အဗန္ဓိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ၊ မဖွဲ့ချည်ကောင်းသောအရပ်မဟုတ်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “ဗဟိနဒိတီရေ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ”တိအာဒိနာ၊ ဗဟိနဒိတီရေ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ တီရမေဝ၊ ကမ်းကိုသာလျှင်။ အဗန္ဓိတဗ္ဗဋ္ဌာနတ္တေန၊ မချည်ကောင်းသောအရပ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ နဒီ၊ ဖြစ်၏။ န ဒဿိတာ၊ မပြအပ်။ (နိ-၃၃၃) “ရုက္ခေပိ ဌိတေဟီ”တိ ဣဒံ၊ ရုက္ခေပိ ဌိတေဟိဟူသောစကားကို။ အန္တောဥဒကုက္ခေပဋ္ဌံ၊ ဥဒကုက္ခေပအတွင်း၌တည်သော သစ်ပင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဗဟိဥဒကုက္ခေပ၊ ဥဒကုက္ခေပ၏ အပ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ဌာတုံ၊ တည်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

ရုက္ခဿာတိ၊ ရုက္ခဿဟူသည်ကား။ အန္တောဥဒကုက္ခေပဋ္ဌဿ၊ ဥဒကုက္ခေပ၏အတွင်း၌တည်သော။ တေဿဝ ရုက္ခဿ၊ ထိုသစ်ပင်၏သာလျှင်။ သီမံ ဝါ သောဓေတွာတိ၊ သီမံ ဝါ သောဓေတွာဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဗဒ္ဓသီမံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂါမသီမဉ္စ၊ ဂါမသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုဝါဟာရသိမ်, ဂါမသိမ်၌။ ဌိတဘိက္ခူနံ၊ တည်သောရဟန်းတို့ကို။ ဟတ္ထပါသနယန, ဗဟိသီမာကရဏဝသေနေဝ၊ ဟတ္ထအပါသ်သို့ဆောင်ခြင်း, သိမ်အပပြုခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၌။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကရောန္တေဟိ၊ ပြုကုန်သောရဟန်းတို့သည်။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ ကာတဗ္ဗံ ယထာ၊ ပြုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ ဗဒ္ဓသီမာယံ ဝါ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၌လည်းကောင်း။ ဂါမသီမာယံ ဝါ၊ ဂါမသိမ်၌လည်းကောင်း။ ကမ္မ၊ ကံကို။ ကရောန္တေဟိပိ၊ ပြုသောရဟန်းတို့ကို။ သောဓေတွာဝ၊ သုတ်သင်၍သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဧတေနေဝ၊ ဤ သီမံ ဝါသောဓေတွာ၊ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ သတ္တဗ္ဘန္တရအရညသီမာဟိပိ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်အရညသိမ်တို့နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၏။ ဣမာယ စ၊ ဤ ဥဒကုက္ခေပသိမ်နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ တာသံ၊ ထိုသတ္တဗ္ဘန္တရ, အရညသိမ်တို့၏။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ ဒေါသောပိ၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းအပြစ်ကိုလည်း။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ဒဿိတောဝ၊ ပြအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်သလျှင်။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သိမ်၏။ ဗဒ္ဓသီမာ ဂါမသီမာဟိပိ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ဂါမသိမ်တို့နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဧတာသဉ္စ၊ ထို ဗဒ္ဓသိမ် ဂါမသိမ်တို့၏လည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ ဝုတ္ထနယတောဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ သက္ကတိ၊ တတ်ကောင်း၏ဟူ၍။ အညမညသမာသန္နာနမေဝ၊ အချင်းချင်းနီးသောသိမ်တို့၏သာလျှင်။ သမ္ဘေဒဝိဓာနံ၊ စပ်ခြင်းအစီအရင်ကို။ (ထည့်)။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။

တတြ ဝစနေ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ သုတ္ထာနုလောမတော၊ ပါဠိနှင့်လျော်သောအားဖြင့်။ နယဂ္ဂဟဏမုခံ၊ နည်းယူသော အမြွက်တည်း။ (နိ-၃၃၄) ဟိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ဗဒ္ဓသီမာယံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၌။ သမ္မတာ၊ သမုတ်အပ်သော။ ဗဒ္ဓသီမာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သည်။ ဝိပတ္တိသီမာ၊ သိမ်ပျက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တာသံ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓော၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ မအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ နဒိအာဒိသု၊ မြစ်အစရှိသည်တို့၌။ သမ္မတာပိ၊ သမုတ်အပ်သော်လည်း။ ဗဒ္ဓသီမာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သည်။ ဝိပတ္တိသီမာဝ၊ သိမ်ပျက်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တာဟိပိ၊ ထိုနဒီသိမ်အရှိသည်တို့နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ တဿ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်၏။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓော၊ သစ်ပင်စသည်နှင့်စပ်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤနည်းဖြင့်။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၏။ ဂါမနဒိ အာဒီဟိ၊ ဂါမသိမ် နာဂီသိမ်စသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥဒကုကေပသီမာယ စ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၏လည်း။ အရညာဒီဟိ၊ အရညသိမ် အစရှိသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓဿ၊ သစ်ပင်စသည်နှင့်စပ်ခြင်း၏။ န ဒေါသာနုဝတ္တနကဘာဝေါ၊ အပြစ်ကို မလွန်သော အဖြစ်ကို။ ဉာတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်သော။ ဧတာ ဗဒ္ဓသီမာသတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ ဤဗဒ္ဓသိမ် သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ဥဒကုက္ခေပသိမ်တို့သည်။ အညမညဉ္စေဝ၊ အချင်းချင်းလည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ နိဿယဝိရဟိတာဟိ၊ မိမိ၏ မှီရာသိမ်သည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ ဣတရီတရာသံ၊ မိမိမှ တပါးသော သိမ်တို့၏။ နိဿယသီမာဟိစ၊ မှီရာ သိမ်တို့နှင့်လည်းကောင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည်နှင့်စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ သမ္ဘေဒဒေါသံ၊ ရောနှောခြင်းအပြစ်သို့။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သုတ္တနုလောမနယော၊ သုတ္တာနုလောမနည်းကို။ ဉာတဗ္ဗောဝ၊ သိအပ်သလျှင်ကတည်း။

အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ နိဿယဘူတဂါမာဒီဟိ၊ မှီရာဖြစ်၍ဖြစ်သော ဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ ပန၊ တကွကား။ ဗဒ္ဓသီမာဒီနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်အစရှိကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ သုံးလုံးသော သိမ်တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိကာလေ၊ ဖြစ်စကာလ၌။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနုညာတဿ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော။ သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏဿ၊ သမ္ဘေဒ အဇ္ဈောတ္ထရဏအား။ အနုလောမတော၊ လျော်သောအားဖြင့်။ ရုက္ခဒိသမ္ဗန္ဓောပိ၊ သစ်ပင်စသည်နှင့်စပ်ခြင်းကိုလည်း။ အနုညာတောဝ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ (ဧတာ ဗဒ္ဓသီမာ သတ္တဗ္ဘန္တရဥဒကုက္ခေပသမာ၊ ဤဗဒ္ဓသိမ် သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ် ဥဒကုက္ခေသိမ်တို့သည်။ အညမညဉ္စေဝ၊ အချင်းချင်း လည်းကောင်း။ ဣတရီတရာသံ၊ မိမိမှ တပါးသော သိမ်တို့၏။ နိဿယသိမာတိ စ၊ မှီရာဖြစ်သောသိမ်တို့နှင့်လည်းကောင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည်၏ စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သမ္ဘေဒ ဒေါသံ၊ ရောနှောခြင်းအပြစ်သို့။) ယဒိ အာပဇ္ဇန္တိ၊ အကယ်၍ရောက်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ၊ သတိ၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဥဒကုက္ခေပဗဒ္ဓသီမာဒီနံ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ် ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ (နိ-၃၃၅) အန္တရာ၊ အကြား၌။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သီမန္တရိကာ၊ သီမန္တရိက်ကို။ န ဝိဟိတာ၊ မစီရင်အပ်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာခြင်းတည်း။ [စာမျက်နှာ-၁၆၅] နိဿယဘေဒသဘာဝဘေဒေဟိ၊ မှီရာပြားခြင်း, သဘောပြားခြင်းတို့ဖြင့်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုပင်လျှင်။ ဘိန္နတ္တာ၊ ပြားသောကြောင့်။ န ဝိဟိတာ၊ မစီရင်အပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧကနိဿယဧကသဘာဝါနမေဝ၊ တူသောမှီရာ တူသောသဘောရှိသော သိမ်တို့၏သာလျှင်။ သီမန္တရိကာယ၊ သီမန္တရိက်နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သင်္ကရော၊ ရောယှက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ အတ္တော၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ ဧတေနေဝ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ဖြင့်သာလျှင်။ နဒီ၊ မြစ်ကို။ နိမိတ္တံ ကတွာ၊ နိမိတ်ပြု၍။ ဗဒ္ဓယ၊ ဖွဲ့အပ်သော။ သီမာယ၊ သိမ်၌။ သံဃေ၊ သံဃာသည်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကရောန္တေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ နဒိယမ္ပိ၊ ဖြစ်၌လည်း။ ယာဝ ဂါမခေတ္တံ၊ ဂါမခေတ်တိုင်အောင်။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ဌိတာယ၊ တည်သော။ ဥဒုကုက္ခေပသီမာယ၊ ဥဒုက္ခေပသိမ်၌။ အညေသံ၊ တပါးသောရဟန်းတို့အား။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါ၊ လောကဝေါဟာရဖြင့် ပြီးကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ငါးလုံးကုန်သော။ ယာ ဧတာ ဂါမာရညနဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရသီမာ၊ အကြင် အဂါမသိမ်, အရညသိမ်, နဒီသိမ်, သမုဒ္ဒသိမ်, ဇာတဿရသိမ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာ၊ ထို ငါးလုံးသောသိမ်တို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ သစ်ပင်စသည် စပ်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သမ္ဘေဒဒေါသံ၊ ရောနှောခြင်းအဖြစ်သို့။ နာပဇ္ဇန္တိ၊ မရောက်ကုန်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တထာလောကဝေါစာရာဘာဝတော၊ ထိုသို့သမ္ဘေဒဒေါသရောက်၏ဟု လောကဝေါဟာရမရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂါမဒယော၊ ရွာအစရှိသည်တို့သည်။ ဂါမန္တရာဒီဟိ စ၊ ရွာတပါးအစရှိသည်တို့နှင့်လည်းကောင်း။ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓမတ္တေန၊ သစ်ပင်စသည်နှင့် စပ်ကာမျှဖြင့်။ သမ္ဘိန္နာတိ၊ စပ်ကုန်၏ဟူ၍။ လောကေ၊ လောက၌။ န ဝေါဟာရန္တိ၊ မခေါ်ကုန်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါနဉ္စ၊ လောကဝေါဟာရဖြင့် ပြီးသောသိမ်တို့၏လည်း။ လောကဝေါဟာရတောဝ၊ လောကဝေါဟာရအားဖြင့်သာလျှင်။ သမ္ဘေဒေါ ဝါ၊ စပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဘေဒေါ ဝါ၊ ပျက်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ အဋ္ဌကထာ ယံ၊ (နိ-၃၃၆) အဋ္ဌကထာ၌။ တာသံ၊ ထိုဂါမသိမ်စသည်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ကတ္တစိပိ၊ တစုံတခုသောအရာ၌လည်း။ သမ္ဘေဒနယော၊ သမ္ဘေဒနည်းကို။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ သာသနဝေါဟာရသိဒ္ဓေါယေဝ၊ သာသနာဝေါဟာရဖြင့် ပြီးသော သိမ်ကိုသာလျှင်။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။

ဧတ္ထ၊ ဤသိမ်အပေါင်းတို့တွင်။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၏။ “ဟေဋ္ဌာပထဝီသန္ဓာရကံ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ သီမာဂတာ ဟောတီ”တိအာဒိနာ၊ ဟေဋ္ဌာပထဝီသန္ဓာရကံ ဥဒကပရိယန္တံ ကတွာ သီမာဂတာ ဟောတိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အဓောဘာဂပရိစ္ဆေဒေါ၊ အောက်အဖို့ဖြစ်သော အပိုင်းအခြားကို။ အဋ္ဌကထာ ယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်သောအပြားဖြင့်။ တာဝ ဒဿိတော၊ ပြပေပြီ။ ဂါမသီမာဒီနံ၊ ဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့၏။ အဓောဘာဂပရိစ္ဆေဒေါ ပန၊ အောက်အဖို့ဖြစ်သော အပိုင်းအခြားကိုကား။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ အယံ၊ ဤအောက်အဖို့ဖြစ်သော အပိုင်းအခြားကို။ ဇာနိတဗ္ဗော၊ သိအပ်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ “ဂါမာဒယောပိ၊ ရွာစသည်တို့သည်လည်း။ ဗဒ္ဓသီမာ ဝိယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကဲ့သို့။ ပထဝီသန္ဓာရကံ၊ မြေကိုခံသော။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ (ဝဒန္တိ၊ ၌ စပ်။ စာစပ်ဝေးသည်။) “တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရသီမာ စ၊ နဒီသိမ်, သမုဒ္ဒရာသိမ်,ဇာတဿရသိမ် တို့သည်လည်းကောင်း။ တန္နိဿိတဥဒကုက္ခေပသီမာ စ၊ ထိုသိမ်သုံးစုံကို မှီသောဥဒကုက္ခေပသိမ်သည်လည်းကောင်း။ ပထဝိယာ၊ မြေ၏။ ဥပရိတလေ စ၊ အထက်အမြင့်၌လည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ မြေအောက်၌လည်းကောင်း။ ဥဒကုဇ္ဈောတ္ထရဏပဒေသေ ဧဝ၊ ရေလွှမ်းသောအရပ်၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ တတော ဟေဋ္ဌာ၊ ထိုရေစွတ်သော အရပ်အောက်၌။ န တိဋ္ဌန္တိ၊ မတည်ကုန်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ အဇ္ဈောတ္ထရဏာဘာဝါ၊ လွှမ်းမိုးခြင်း မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဥဒကောဃာဒိနာ၊ ရေဝဲအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ ယောဇနပ္ပမာဏမ္ပိ၊ တယူဇနာအတိုင်းအရှည်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ နိန္နဋ္ဌာနံ၊ နိမ့်ရာ အရပ်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်ဖြစ်အံ့။ နဒိသီမာဒယောဝ၊ နဒီသိမ်တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တတော ဟေဋ္ဌာ၊ ထိုနိမ့်ရာမှ အောက်၌။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ နဒိအာဒီနံ၊ မြစ်အစရှိသည်တို့၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဗဟိတိရမုခေန၊ ကမ်းအပသို့ အဝလှည့်သော။ ဥမင်္ဂေန ဝါ၊ ဥမင်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣဒ္ဓိယာ ဝါ၊ တန်ခိုးဖြင့် လည်းကောင်း။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်သော။ ဘိက္ခု၊ (နိ-၃၃၇) ရဟန်းသည်။ နဒိယံ၊ မြစ်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်သော ရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကောပေတိ၊ မပျက်စေ။ သော ပန၊ ထိုရဟန်းသည်ကား။ အာသန္နဂါမေ၊ အနီးဖြစ်သော ရွာ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကောပေတိ၊ ပျက်စေ၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ တီရဂါမာနံ၊ မြစ်ကမ်းနားရွာတို့၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ နိသိန္နော၊ နေသည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဥဘယဂါမဋ္ဌာနံ၊ နှစ်ရွာ၌တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကောပေတိ၊ ပျက်စေ၏။ တိရံ၊ ကမ်းသည်။ ဂါမခေတ္တံ၊ ဂါမခေတ်သည်။ သစေ န ဟောတိ၊ အကယ်၍ မဖြစ်အံ့။ အဂါမကာရညမေဝ၊ ရွာနယ်မဟုတ်သော တောသည်သာလျှင်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ တတ္ထ တိရဒွယေပိ၊ ထိုကမ်းနှစ်ဘက်၌လည်း။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမံ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ကေဝလာယံ၊ သက်သက်သော။ ခုဒ္ဒကာရညသီမာယမေဝ၊ ကျဉ်းသော အရညသိမ်၌သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကောပေတိ၊ ပျက်စေ၏။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယံ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌။ သစေ ကရောန္တိ၊ အကယ်၍ပြုကုန်ကုန်အံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ သတ္ထဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္ထဗ္ဘန္တရသိမ်၏။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အပိုင်းအခြားသည်။ ဧတဿ၊ မြစ်အောက်ဥမင်သို့ဝင်သော ရဟန်း၏။ နိသိန္နောကာသဿ၊ နေရာ အရပ်၏။ ပရတော၊ ပြင်ဘက်မှ။ ဧကံ၊ တစ်ခုသော။ သတ္တဗ္ဘန္တရံ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ ယဒိ ဌိတော၊ အကယ်၍ တည်သည်ဖြစ်အံ့။ [စာမျက်နှာ-၁၆၆] န ကမ္မကောပေါ၊ ကံမပျက်။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ နော စေ ဌိတော၊ အကယ်၍မတည်သည်ဖြစ်အံ့။ ကမ္မကောပေါ၊ ကံပျက်၏။ ဂါမသီမယယံ ပန၊ ဂါမသိမ်၌ကား။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဥမင်္ဂေ ဝါ၊ ဥမင်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဗိလေ ဝါ၊ တွင်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ခဏိတွာ ဝါ၊ တူး၍လည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင် ဥမင်,တွင်းသို့။ ပဝိသိတုံ၊ ဝင်ခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ ယတ္ထ ဝါ၊ အကြင်အရပ်၌လည်း။ သုဝဏ္ဏမဏိအာဒိံ၊ ရွှေ ပတ္တမြား အစရှိသည်ကို။ ခဏိတွာ၊ တူး၍။ ဂဏှန္တိ၊ ယူကုန်၏။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်ငှာ။ သက္ကာတိ ဝါ၊ တတ်ကောင်း၏ဟူ၍လည်း။ သမ္ဘာဝနာ၊ ချီးမွမ်းပြောဆိုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်။ ဟေဋ္ဌာပိ၊ အောက်၌လည်း။ ဂါမသီမာ၊ ဂါမသိမ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဂါမသိမ်၌။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ နိသိန္နောပိ၊ နေသောရဟန်းသည်လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကောပေတိ၊ ပျက်စေ၏။ ယတ္ထ ပန၊ အကြင်အရပ်၌ကား။ ပကတိမနုဿာနံ၊ ပြကတေ့သောလူတို့၏။ ပဝေသသမ္ဘာဝနာပိ၊ ဝင်နိုင်၏ဟု ပြောဆိုခြင်းသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (နိ-၃၃၈) တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသည်။ ယာဝ ပထဝီသန္ဓာရကဥဒကာ၊ မြေကိုခံသောရေတိုင်အောင်။ အရည သီမာဝ၊ အရညသိမ်လျှင်တည်း။ န ဂါမသီမာ၊ ဂါမသိမ်မဟုတ်။ အရညသီမာယမ္ပိ၊ အရညသိမ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထာပိ၊ ထိုအရညသိမ်၌လည်း။ ယတ္တကေ ပဒေသေ၊ အကြင်မျှလောက်သော အရပ်၌။ ပဝေသသမ္ဘာဝနာ၊ ဝင်နိုင်လောက်၏ဟုပြောဆိုခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္တကမေဝ၊ ထိုမျှလောက်သာလျှင်။ ဥပရိတလေ၊ အထက်အပြင်၌။ အရညသီမာ၊ အရညသိမ်သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုဝင်နိုင်ကောင်းသော အရပ်မှ။ ဟေဋ္ဌာ ပန၊ အောက်သည်ကား။ အညာ၊ တပါးသော။ အရညသီမာ၊ အရညသိမ်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တတ္ထ၊ ထိုမြေအောက်ဖြစ်သောအရပ်၌။ ဥပရိတလေန၊ အထက်ပြင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧကာရညဝေါဟာရာဘာဝတော၊ တောတခုတည်းဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ ထိုမြေအောက်သို့။ ပဝိဋ္ဌံ၊ ဝင်သောသူကို။ အရညံ၊ တောသို့။ ပဝိဋ္ဌောတိ၊ ဝင်၏ဟူ၍။ န ဝေါစာရန္တိ၊ မခေါ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တတြဋ္ဌော၊ ထိုမြေအောက်၌တည်သော ရဟန်းသည်။ ဥပရိ အရညဋ္ဌာနံ၊ အထက်ဖြစ်သောတော၌ တည်သောရဟန်းသည်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကောပေတိ၊ မပျက်စေ။ ကေ ဝိယ၊ အဘယ်သူတို့ကဲ့သို့နည်း။ ဥမင်္ဂနဒိယံ၊ ဥမင်မြစ်၌။ ဌိတာ၊ တည်သော ရဟန်းတို့၏။ ဥပရိနဒိယံ၊ အထက်မြစ်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်သော ရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ကောပေန္တိ ဝိယ၊ မဖျက်ကုန်သကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧကသ္မိံ စက္ကဝါဋ္ဌေ၊ တခုသော စကြာဝဠာ၌။ ဂါမနဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရေ၊ ရွာ မြစ် သမုဒ္ဒ ဇာတဿအိုင်တို့ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွတ်၍။ တဒဝသေသံ၊ ထိုမှကြွင်းသော။ အမနုဿာဝါသံ၊ လူတို့နေရာမဟုတ်သော။ ဒေဝဗြဟ္မလောကံ၊ နတ်ပြည်, ဗြဟ္မာ့ပြည်ကို။ ဥပါဒါယ၊ အစပြု၍။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ အရညမေဝ၊ တောသာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ‘ဂါမာ ဝါ အရညဝါ”တိ၊ ဂါမာ ဝါ အရညဝါ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ ထိုဂါမာ ဝါ အရညာဝါ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရာပိ၊ မြစ် သမုဒ္ဒရာ ဇာတဿရပအိုင်တို့သည်လည်း။ အရညမေဝ၊ အရညပင်တည်း။ ဣဓ ပန၊ ဤသိမ်အရာ၌ကား။ နဒီအာဒီနံ၊ မြစ်အစရှိသည်တို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ သီမာဘာဝေန၊ သိမ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သောကြောင့်။ တဒဝသေသမေဝ၊ ထို မြစ်စသည်မှ ကြွင်းသော အရပ်ကိုသာလျှင်။ အရညံ၊ အရည်ဟူ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ (နိ-၃၃၉) ယူအပ်၏။ တတ္ထ စ၊ ထို အရညတို့တွင်လည်း။ ယတ္တကေ ပဒေသေ၊ အကြင်မျှလောက်သော အရပ်၌။ ‘ဧကံ အရည'န္တိ၊ တခုသော တောဟူ၍။ ဝေါဟာရန္တိ၊ ခေါ်ဝေါ်ကုန်၏။ အယံ၊ ဤတခုသော တောသည်။ ဧကာရညသိမာ၊ အရညသိမ် တခုမည်၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဣန္ဒပုရမ္ပိ၊ သိကြားမင်းပြည်သည်လည်း။ ဧကာရညသီမာ၊ အရညသိမ်တစ်ခုမည်၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အသုရာယက္ခပုရာဒိ၊ အသုရာပြည် ဘီလူးပြည်အစရှိသည်လည်း။ ဧကာရညသီမာ၊ အရညသိမ်တစ်ခုမည်၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အာကာသပရိစ္ဆိန္နာနိ၊ ကောင်းကင်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်ကုန်သော။ အာကာသဋ္ဌဒေဝ ဗြဟ္မဝိမာနာနိ ပန၊ ကောင်းကင်၌တည်သော နတ်ဗိမာန် ဗြဟ္မာဗိမာန်တို့သည်ကား။ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ၊ သမုဒ္ဒရာအလယ်၌။ ပဗ္ဗတဒီပကာဝိယ၊ တည်သောတောင်, ပေါ်သောကျွန်းတို့ကဲ့သို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အရညသီမာ၊ အရညသိမ်တို့တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသိကြားပြည် စရှိသည်တို့၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံ၌။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယံ ဝါ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၌လည်းကောင်း။ အရညသီမာယမေဝ ဝါ၊ အရညသိမ်၌သာလျှင်လည်းကောင်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤ လူမဝင်နိုင်ကောင်းသော အရပ်၌လည်းကောင်း။ ဥပရိအရညတလေန၊ အထက်ဖြစ်သော တောအပြင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဟေဋ္ဌာပထဝိယာ၊ အောက်မြေ၏။ ဧကာရညဝေါဟာရာဘာဝတော၊ တခုတည်းတောဟူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အရညသီမာ၊ အရညသိမ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ဧတ္ထ ဂါမနဒိသီမကထာယ၊ ဤဂါမသိမ်နဒီသိမ်ကို ဆိုရာ၌။ ‘ဣဒ္ဓိမာ ဘိက္ခု ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေ ဌိတော ကမ္မံ ကာပေတီ’တိ၊ ဣဒ္ဓိမာ ဘိက္ခု ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေ ဌိတော ကမ္မံ ကာပေတိ၊ ဟူ၍။ ဗဒ္ဓသီမာယံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၌။ ဒဿိတနယော၊ ပြသောနည်းကို။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

ဧတာသံ ဂါမသီမာဒီနံ၊ ထိုဂါမသိမ်အစရှိသည်တို့၏။ ဣဒံ ဟေဋ္ဌာပမာဏဒဿနံ၊ ဤအောက်ပမာဏကို ပြခြင်းသည်။ သုတ္တာဒိဝိရောဓာဘာဝါ၊ ပါဠိအစရှိသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်း မရှိသောကြောင့်။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ သင့်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဂါမသီမာယံ၊ ဂါမသိမ်၌။ သမ္မတာ၊ သမုတ်အပ်သော။ ဗဒ္ဓသီမာ၊ ဗဒ္ဓသိမ်သည်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဂါမသီမဉ္စ၊ ဂါမသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဥဒကပရိယန္တံ၊ ရေလျှင်အဆုံးရှိသော။ အရညသီမဉ္စ၊ အရညသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ အဝတ္တရတိ၊ လွှမ်း၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အရညသီမာပိ၊ အရညသိမ်သည် (နိ-၃၄၀) လည်း။ တဿ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်၏။ ခေတ္တံ၊ ခေတ်တည်း။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ဘဂဝတာစ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း။ “သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာ”တိအာဒိနာ၊ သဗ္ဗာ ဘိက္ခဝေ နဒီ အသီမာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ နဒိသမုဒ္ဒဇာတဿရာဝ၊ မြစ် သမုဒ္ဒရာ ဇာတဿရအိုင်တို့ကိုသာလျှင်။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၏။ အခေတ္တဘာဝေန၊ ခေတ်မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟော်တော်မူအပ်၏။ အရညံ၊ တောကို။ န ပန ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ [စာမျက်နှာ-၁၆၇] အရညမ္ပိ၊ တောသည်လည်း။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၏။ ခေတ္တမေဝ၊ ခေတ်ပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ အရညမ္ပိ၊ တောသည်လည်း။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၏။ ခေတ္တံ၊ ခေတ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်ဖြစ်ငြားအံ့။ ဧဝံ၊ သတိ။ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရည၌။ သာ၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်ကို။ န ဗဇ္ဈတိ၊ မဖွဲ့သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာခြင်းတည်း။ ပယောဇနဘာဝါ၊ အကျိုးမရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သီမာပေက္ခာနန္တရမေဝ၊ သိမ်ကိုငဲ့သည်၏အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၏။ သမ္ဘဝတော စ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ န ဗဇ္ဈတိ၊ မဖွဲ့။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တဿာ၊ ထိုသတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ သမ္မတာယ၊ သမုတ်အပ်သော။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၏။ သမ္ဘေဒဇ္ဈောတ္ထရဏာနုလောမတော၊ သမ္ဘေဒ အဇ္ဈောတ္ထရဏနှင့် လျှော်ခြင်းကြောင့်။ ဝိပတ္တိသီမာ ဧဝ၊ သိမ်ပျက်သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဂါမခေတ္တ ပန၊ ဂါမခေတ်၌ကား။ ဌတွာ၊ တည်၍။ အဂါမကာရညေကဒေသမ္ပိ၊ ရွာနယ် မဟုတ်သော တောတစိတ်ကိုလည်း။ အန္တောကရိတွာ၊ အတွင်းပြု၍။ သမ္မတာ၊ သမုတ်အပ်သည်ရှိသော်။ ကိဉ္စာပိ သူသမ္မတာ၊ အကယ်၍ကား ကောင်းစွာသမုတ်အပ်၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့ သမုတ်အပ်သော်လည်း။ အဂါမကာရညေ၊ ရွာမဟုတ်သော တော၌။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝိဟိဘာယ၊ စီရင်အပ်သော။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယပိ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသိမ်၏လည်း။ အနိဝတ္တိတော၊ မနစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဗဒ္ဓသိမ်တွင်းကျသော အရပ်၌။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ပဝိဋ္ဌာနမ္ပိ၊ ဝင်သော ရဟန်းတို့၏လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုဗဒ္ဓသိမ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ကောဝလာရညေ၊ အရညသိမ်သက်သက်၌။ ကရောန္တာနမ္ပိ၊ ကံပြုသော ရဟန်းတို့၏လည်းကောင်း။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ တီဏိ သတ္တဗ္ဘန္တရာနိ၊ သတ္တဗ္ဘန္တရသုံးခုတို့ကို။ ဌပေတဗ္ဗာနိ၊ ထားအပ်ကုန်ရာ၏။ အညထာ၊ မထားသည်ရှိသော်။ ဝိပတ္တိ ဧဝ၊ သိမ်ပျက်သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အဂါမကာရညေ၊ ရွာမဟုတ်သော တော၌။ ဗဒ္ဓသီမာကရစံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကိုပြုခြင်းသည်။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်။ နိရတ္ထကမေဝ၊ အကျိုးမဲ့လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယာတိ၊ အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယဟူသည်ကား။ နဒိယာ၊ ဖြစ်၏။ ပထဝီတလံ၊ မြေအပြင်ကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ဌိတာယ၊ တည်သော။ သာခါယပိ၊ (နိ-၃၄၁) သစ်ကိုင်း၌လည်း။ အနာဟစ္စ၊ မထိမူ၍။ ဌိတာယ၊ တည်သော သစ်ကိုင်း၌။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ပါရောဟေပိ၊ သစ်မြစ်ခြေထောက်သည်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ဧတေန၊ ဤ အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယ၊ အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်။ သဘာဂါ၊ သဘောတူသော။ နဒိသီမံ၊ မြစ်သိမ်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတေနပိ၊ တည်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိသဘာဂသီမာသမ္ဗန္ဓသာခါဒိနာ၊ ဝါသဘာဂသိမ်နှင့်စပ်သော သစ်ကိုင်အစရှိသည်နှင့်။ ဥဒကုက္ခေပသီမာယ၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်၏။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဧတေနေဝ၊ ဤ အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယ၊ အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ မဟာသီမဉ္စ၊ မဟာသိမ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂါမသီမဉ္စ၊ ဂါမသိမ်ကို လည်းကောင်း။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတေန၊ တည်သော။ သာခါဒိနာ၊ သစ်ကိုင်းအစရှိသည်နှင့်။ မဠကသီမာယ၊ ခဏ္ဍသိမ်၏။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဉာပိတော၊ သိစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

“အန္တောနဒိယံ ယေဝါ”တိ၊ အန္တောနဒိယံ ယေဝဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သေတုပါဒါနံ၊ တံတားခြေတို့၏။ တီရဋ္ဌကွံ၊ ကမ်း၌တည်သော အဖြစ်ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ တေန၊ ထို သစေ အန္တောနဒိယံ ဧဝံ၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒတော၊ ဥဒကုက္ခေပသိမ်အပိုင်းအခြားမှ။ ဗဟိ၊ အပဖြစ်သော။ နဒိယံ၊ ဖြစ်၌။ ပတိဋ္ဌိတတ္တေ၊ တည်သောအဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သမ္ဘေဒါဘာဝံ၊ သမ္ဘေဒမရှိခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာ”တိ အာဒိ၊ ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဥဒကုက္ခေပတော၊ ဥဒကုက္ခေသိမ်မှ။ ဗဟိ၊ အပဖြစ်သော။ အန္တောနဒိယမ္ပိ၊ မြစ်တွင်း၌လည်း။ ပတိဋ္ဌိတတ္တေ၊ တည်သောအဖြစ်၌။ သမ္ဘေဒေါ၊ ရောယှက်ခြင်းသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ တမ္ပိ၊ ထိုမြစ်တွင်း၌တည်သော တံတားကိုလည်း။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ပယ်သင့်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ကမ္မကောပဿ၊ မြစ်ကမ်း၌တည်သောကြောင့် ကံပျက်သောတံတားနှင့်။ သမာနတ္တာ၊ တူသောကြောင့်တည်း။ န စ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်လည်းမပယ်။ (န စ ဝုတ္တံ၊ ပါဌ်ရှိကြ၏။) တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္တ၊ ခပ်သိမ်းသောသိမ်တို့၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နိဿယသိမာယ၊ မှီရာသိမ်နှင့်။ သမ္ဘေဒဒေါသော၊ ရောနှောသောအဖြစ်သည်။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

အာဝရဏေန ဝါတိ၊ အာဝရဏေန ဝဟူသည်ကား။ ဒါရုအာဒိံ၊ သစ်အစရှိသည်ကို။ နိခဏိတွာ၊ စိုက်၍။ ဥဒကနိဝါရဏေန၊ ရေကိုမြစ်သဖြင့်။ ကောဋ္ဋကဗန္ဓနေန ဝါတိ၊ ကောဋ္ဋကဗန္ဓနေန ဝါဟူသည်ကား။ မတ္တိကာဒီဟိ၊ မြေညက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ (နိ-၃၄၂) ပူရေတွာ၊ ပြည့်စေ၍။ ကတသေတုဗန္ဓေန၊ ပြုအပ်သော တံတားဖွဲ့ခြင်းဖြင့်။ ဥဘယေနာပိ၊ နှစ်ပါးစုံသော ပုဒ်ဖြင့်လည်း။ အာဝရဏမေဝ၊ ဆီးတားသည်ကိုသလျှင်။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “နဒိံ ဝိနာသေတွာ”တိ၊ နဒိံ ဝိနာသေတွာဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ “ဟေဋ္ဌာ ပါဠိ ဗဒ္ဓါ”တိ၊ ဟေဋ္ဌာ ပါဠိ ဗဒ္ဓါဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်ရှားပြ၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ နဒိံ၊ မြစ်ကို။ အာဝရိတွာ၊ ကန့်၍။ ပါဠိ၊ ကန်ရိုးကို။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဆဍ္ဍိတမောဒကန္တိ၊ ဆဍ္ဍိတမောဒကံဟူသည်ကား။ အတိရိတ္တောဒကံ၊ လျှံသော ရေသည်။ “နဒိံ ဩတ္ထရိတွာ သန္ဒနဋ္ဌာနတော”တိ ဣမိနာ၊ နဒိံ ဩတ္ထရိတွာ သန္ဒနဋ္ဌာနတောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တဠာကနဒီနံ၊ တဖက်ဆည်ကန်နှင့် မြစ်တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ၊ စီးရာအရပ်၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဥပ္ပတ္ထိတွာတိ၊ ဥပ္ပတ္ထိတွာဟူသည်ကား။ တီရာဒိဘိန္ဒနဝသေန၊ ကမ်းစသည် ဖျက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိပုလာ ဟုတွာ၊ ကျယ်သည်ဖြစ်၍။ ဝိဟာရသီမန္တိ၊ ဝိဟာရသီမံဟူသည်ကား။ ဗဒ္ဓသီမံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်ကို။ [စာမျက်နှာ-၁၆၈] အဂမနပထေတိ၊ အဂမနပထေဟူသည်ကား။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ နိဝတ္တိတုံ၊ နစ်ခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျေ၊ မတတ်ကောင်းသော။ “အရညသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီ”တိ၊ အရညသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိဟူသော စကားကို။ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓွံ၊ လောကဝေါဟာရဖြင့်ပြီးသော။ အဂါမကာရညသီမံ၊ ရွာမဟုတ်သော အရညသိမ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ ပကတိယာ၊ ပြကတေ့ဖြင့်။ မစ္ဆဗန္ဓနံ၊ တံငါတို့၏။ ဂမနပထေသု၊ သွားနိုင်လောက်သောခရီးရှိကုန်သော။ ဒီပကာဒီသု၊ ကျွန်းငယ်အစရှိသည်တို့၌။

တံ ဌာနန္တိ၊ တံ ဌာနံဟူသည်ကား။ အာဝဋာဒီနံ၊ တွင်းငယ်အစရှိသည်တို့ကို။ ကတဋ္ဌာနမေဝ၊ ပြုရာအရပ်သည်သာလျှင်။ အဇာတဿရော၊ ဇာတဿရမဟုတ်။ အကတံ၊ မပြုရာအရပ်သည်။ အဇာတဿရော၊ ဇာတဿရမ'ုတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ လောဏီတိ၊ လောဏီဟူသည်ကား။ သမုဒ္ဒေါဒကဿ၊ သမုဒ္ဒရာရေ၏။ ဥပ္ပတ္တိဝေဂေန၊ တက်သောအဟုန်ကြောင့်။ နိန္နော၊ ဝှမ်းသော။ မာတိကာကာရေန၊ မြောင်းသဏ္ဌာန်ဖြင်။ ပဝတ္တနကော၊ စီးသော ဒီချောင်းတည်း။

၁၄၈။ သမ္ဘိန္ဒန္တီတိ၊ သမ္ဘိန္ဒန္တိဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင် သိမ်တစိတ်၌။ စတူဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းလေးပါးတို့သည်။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ တတ္တကတော၊ ထိုမျှလောက်သော သိမ်တစိတ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ (နိ-၃၄၃) စ၍။ ယာဝ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ၊ တဆံဖျားမျှ တိုင်အောင်ရှိသော အရပ်ကိုလည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သီမာယ ကရောန္တာ၊ သိမ်တွင်းပြုကုန်သည် ဖြစ်၍။ သမ္ဘိန္ဒတိ၊ စပ်၏။ စတုန္နံ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းလေးပါးတို့ကို။ ပဟောနကတော၊ ဆန့်လောက်သော အရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝ သကလမ္ပိ၊ အလုံးစုံတိုင်အောင်သောအရပ်ကိုလည်း။ အန္တော ကရောန္တော၊ မိမိသိမ်တွင်းပြုကုန်လျက်။ အဇ္ဈောတ္ထရန္တိ၊ လွှမ်းမိုးကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ သံသဋ္ဌဝိဋပါတိ၊ သံသဋ္ဌဝိဋပါဟူသည်ကား။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သိဗ္ဗိတွာ၊ ယှက်စပ်၍။ ဌိတမဟာသာခမူလာ၊ တည်သောအခက်မှ အမြစ်ရှိကုန်၏။ ဧတေန၊ ဤသံသဋ္ဌဝိဋပါ၊ ဟူသောပါဠိဖြင့်။ အညမညဿ၊ အချင်းချင်း၏။ အာသန္နတံ၊ နီးသောအဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဒူရဋ္ဌာပိ၊ ဝေးရာအရပ်၌ တည်သော သစ်ပင်တို့သည်လည်း။ သာခါယသာခံ၊ အခက်အချင်းချင်း။ ဖုသန္တာ၊ ထိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ ဧကံသတေဝ၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ သမ္ဘေဒလက္ခဏံ၊ သမ္ဘေဒလက္ခဏာကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ၊ ထိုသမ္ဘေဒလေက္ခဏာကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝိဋပဂ္ဂဟဏံ၊ ဝိဋပသဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ အပ္ပဟောနကဋ္ဌာနံ၊ မလောက်ရာ အရပ်ကို။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သီမာယ ကရောန္တော၊ သိမ်တွင်းပြုသည်ရှိသော်။ သီမာယ သီမံ၊ သိမ်ချင်းချင်း။ သမ္ဘိန္ဒတိ နာမ၊ စပ်သည်မည်၏။ တတော ပရံ၊ ထို ရဟန်းလေးယောက်မထိုင်လောက်သော အရပ်ထက် အလွန်။ သီမာယ ကရောန္တော၊ သိမ်တွင်းပြုသည်ရှိသော်။ န သမ္ဘိန္ဒတိ နာမ၊ စပ်သည်မမည်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿိမေဝ၊ ပြအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “ဗဒ္ဓါ ဟောတီ”တိ၊ ဗဒ္ဓါ ဟောတိဟူသောစကားကို။ ပေါရာဏကဝိဟာရသီမံ၊ ရှေး ကျောင်းတိုက် သိမ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ အမ္ဗန္တိ၊ တံ အမ္ဗံဟူသည်ကား။ အပရေန သမယေန၊ နောက်ကာလ၌။ ပုရာဏဝိဟာရပဋိက္ခေပါဒီနံ၊ ကျောင်းတိုက်ဟောင်းအရံ အစရှိသည်တို့၏။ ဝိနဌတ္တာ၊ ပျက်စီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဇာနန္တာ၊ မသိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပုရာဏသီမာယ နိမိတ္တဘူတံ၊ သိမ်ဟောင်း၏ နိမိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်သေ၊ တံ အမ္ဗံ၊ ထိုသရက်ပင်ကို။ အတ္တနော သီမာယ၊ မိမိသိမ်၏။ အန္တောသီမဋ္ဌံ၊ သိမ်တွင်း၌ တည်သည်ကို။ ကရိတွာ၊ ပြု၍။ ပုရာဏဝိဟာရသီ၊ (နိ-၃၄၄) မဋ္ဌံ၊ ရှေးကျောင်းတိုက်သိမ်၌ တည်သော။ ဇမ္ဗုံ၊ သပြေပင်ကို။ ကိတ္တေတွာ၊ နိမိတ်ကြား၍။ အမ္ဗဗမ္ဗူနံ၊ သရက်ပင် သပြေပင်တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ယံ ဌာနံ၊ အကြင်အရပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဌာနံ၊ ထိုအရပ်ကို။ အတ္တနောသီမာယ၊ မိမိသိမ်တွင်းသို့။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ဗန္ဓန္တိ၊ ဖွဲ့ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတ္တ စ၊ ဤ သစေ ဟိ ပေါရာဏကဿ ဝိဟာရဿ၊ အစရှိသော စကား၌လည်း။ ပုရာဏသီမာယ၊ သိမ်ဟောင်း၏။ နိမိတ္တဘူတဿ၊ နိမိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဂါမဋ္ဌဿ၊ ဂါမခေတ်၌တည်သော။ အမ္ဗရုက္ခဿ၊ သရက်ပင်၏။ အန္တောသီမဋ္ဌာယ၊ သိမ်ဟောင်းအတွင်း၌တည်သော။ ဇမ္ဗုယာ၊ သပြေပင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သံသဋ္ဌဝိဋပတ္တေ၊ ရောယှက်သောအခက်အစရှိသော အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သီမာယ၊ သိမ်ဟောင်းကို။ ဗန္ဓကာလေ၊ ဖွဲ့တုန်းကာလ၌။ ဝိပတ္တိပိ၊ ပျက်စီးခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဂါမသီမာယု၊ ဂါမသိမ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သမ္ဘေဒြေါ ဝါ၊ ရောယှက်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ကမ္မဝိပတ္တိ ဝါ၊ ကံပျက်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မုခတောဝ၊ အမြွက်အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ပဒေသန္တိ၊ ပဒေသံဟူသည်ကား။ သံဃဿ၊ စတုဝဂ္ဂ၊ စသောသံဃာ၏။ နီသီဒနပ္ပဟောနကပ္ပဒေသံ၊ နေခြင်းငှာဆံ့သော အရပ်ဖြစ်သော။ “သီမန္တရိကံဌပေတွာတိ''အာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သမ္တေဒဇ္ဈောတ္ထရဏံ၊ သမ္ဘေဒ, အဇ္ဈောတ္ထရဏကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဗဒ္ဓသီမာဟ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့နှင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဖုသာပေတွာ၊ ထိစေ၍။ အဗျဝဓာနေန၊ အခြားမရှိသောအားဖြင့်။ ဗဒ္ဓါ၊ ဖွဲ့အပ်သော။ သီမာပိ၊ သိမ်သည်လည်း။ သီမာ ဧဝ၊ သိမ်ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧကဒွိင်္ဂုလမတ္တာပိ၊ လက်တသစ်, နှစ်သစ်ခန့်လည်း။ သီမန္တရိကာ၊ သီမန္တရိက်သည်။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ယာ ပန၊ ထိုလက်တသစ် နှစ်သစ်ခန့် သီမန္တရိက်သည်ကား။ ဒုဗ္ဗောဓာတိ၊ သိနိုင်ခဲ၏ဟူ၍။ အဋ္ဌကထာသု၊ အဋ္ဌကထာတို့၌။ စတုရင်္ဂုလာဒိကာ၊ လက်လေးသစ်စသည်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဒွိန္နံ သိမာနန္တိ၊ ဒွိန္နံ သိမာနံဟူသည်ကား။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်မျိုးကုန်သော။ ဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ နိမိတ္တံ ဟောတီတိ၊ နိမိတ္တံ ဟောတိဟူသည်ကား။ နိမိတ္တဿ၊ နိမိတ်၏။ သီမတော၊ သိမ်မှ။ ဗာဟိရတ္ထာ၊ အပဖြစ်သောကြောင့်။ ဗန္ဓနကာလေ၊ ဖွဲ့သောအခါ၌။ သမ္ဘေဒဒေါသော၊ ရောယှက်သောအဖြစ်သည်။ တာဝ နတ္တိ၊ မရှိသေး။ ဣတိ၊ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ကေဝလဉ္စ၊ သက်သက်လည်း။ နိမိတ္တကတ္တာ ဧဝ၊ နိမိတ်ဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင်။ သင်္ကရံ၊ ရောယှက်ခြင်းကို။ [စာမျက်နှာ-၁၆၉] န ကရောတိ၊ ပြသည်မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သိမန္တရိယာယ၊ (နိ-၃၄၅) သီမန္တရိက်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ အညောပိ ရုက္ခော၊ တပါးသော သစ်ပင်သည်လည်း။ ကရောတိ ဧဝ၊ ပြုသည်ပင်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အပ္ပမတ္တိကာယ၊ ကျဉ်းသော အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ သီမန္တရိကာယ၊ သိမန္တရိက်၌။ ဝဍ္ဎနကာရုက္ခာဒယေယာ၊ ပွားဆဲသော သစ်ပင်အစရှိသည်တို့သည်။ န ဝဋ္ဋန္တိ ဧဝ၊ မအပ်ကုန်သာတည်း။ ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကား၌။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဒိဿမာနခန္ဓသာခါဒိပဝေသေ ဧဝ၊ ထင်မြင်ကောင်းသော ပင်စည် အကိုင်းစသည်ဝင်ခြင်း၌သာလျှင်။ အင်္ဂသရဒေါသဿ၊ ရောယှက်ခြင်းအပြစ်ကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရာတို့၌။ ဒဿိတတ္တာ၊ ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဒိဿမာနာနံ၊ မထင်ကုန်သော။ မူလာနံ၊ အမြစ်တို့၏။ ပဝေသေပိ၊ ဝင်ခြင်း၌လည်း။ ဘူမိဂဟိကတ္တာ၊ မြေနှင့်အလားတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ မူလာနိပိ၊ အမြစ်တို့သည်လည်း။ ဒိဿမာနာနေဝ၊ ထင်မြင်ကောင်းကုန်သည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ သစေပဝိသန္တိ၊ အကယ်၍ ဝင်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ သင်္ကရောဝ၊ ရောယှက်ခြင်းသလျှင်ကတည်း။ ပဗ္ဗတပါသာဏာ ပန၊ တောင်, ကျောက်အစရှိသည်တို့သည်ကား။ ဒိဿမာနာနိပိ၊ ထင်ကုန်သော်လည်း။ ဘူမိဂတိကာ ဧဝ၊ မြေနှင့်အလားတူသလျှင်ကတည်း။ ဗန္ဓနကာလေ ဧဝ၊ ဖွဲ့သောကာလ၌သလျှင်။ ဧကော၊ တစ်ခုသော။ ထူလရူက္ခော၊ ကြီးသော သစ်ပင်သည်။ ဥဘယမ္ပိ သီမံ၊ နှစ်ပါးစုံသော သိမ်ကိုလည်း။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ယဒိ တိဋ္ဌတိ၊ အကယ်၍ တည်သည်ဖြစ်အံ့။ ပစ္ဆာ ဗဒ္ဓါ၊ နောက်ဖွဲ့အပ်သော သိမ်သည်။ အသိမာ၊ သိမ်မဟုတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

သီမာသင်္ကရန္တိ၊ သီမာသင်္ကရံဟူသည်ကား။ သီမာသမ္ဘေဒံ၊ သိမ်စပ်သည်တည်း။ ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကားရပ်၌။ သာရတ္ထဒီပနိယံ၊ သာရတ္ထဒီပနီ၌။ “သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ ဝဍ္ဎိတွာ သီမပ္ပဒေသံ ပဝိဋ္ဌေ ဒွိန္နံ သီမာနံ ဂတဋ္ဌာနဿ ဒုဝိညေယျတ္တာ ဝုတ္တ”န္တိ၊ သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ ဝဍ္ဎိတွာ သီမပ္ပဒေသံ ပဝိဋ္ဌေ ဒွိန္နံ သီမာနံ ဂတဋ္ဌာနဿ ဒုဝိညေယျတ္တာ ဝုတ္တံ၊ ဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အနက်ကား။ သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ၊ သီမာသင်္ကရံ ကရောတိဟူသော စကားကို။ ဝဍ္ဎိတွာ၊ ပွား၍။ သီမပ္ပဒေသံ၊ သိမ်အရပ်သို့။ ပဝိဋ္ဌေ၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ ဒွိန္နံ သီမာနံ၊ သိမ်နှစ်လုံးတို့၏။ ဂတဋ္ဌာနဿ၊ ရောက်ရာအရပ်ကို။ ဒုဝိညေယျတ္တာ၊ သိနိုင်ခဲသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (ဤသို့ပေး)။

(နိ-၃၄၆) တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဂါမသီမာယပိ၊ ဂါမသိမ်၌လည်း။ သဟ၊ တကွ။ သင်္ကရံ၊ ရောပျက်ခြင်းကို။ ကရောတီတိ၊ ပြု၏ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုသင့်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထာပိ၊ ထိုဂါမသိမ်၌လည်း။ နိမိတ္တေ၊ နိမိတ်ကို။ ဍ္ဎိတေ၊ ပွားသည်ရှိသော်။ ဂါမသီမာဗဒ္ဓသီမာနံ၊ ဂါမသိမ်, ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏။ ဂတဋ္ဌာနံ၊ ရောက်ရာအရပ်ကို။ ဒုဝိညေယျမေဝ၊ သိနိုင်ခဲသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ ပန၊ ထိုဂါမသိမ်၌ကား။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်လုံးကုန်သော။ ဗဒ္ဓသီမာနမေဝ၊ ဗဒ္ဓသိမ်တို့၏သာလျှင်။ သင်္ကရဿ၊ ရောယှက်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ယထာဝုတ္တသမ္ဗန္ဓဒေါသောဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအပြားရှိသော သမ္ဗန္ဓဒေါသကိုသာလျှင်။ သင်္ကရသဒ္ဒေန၊ သင်္ကရသဒ္ဒါဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ပါဠိယံ ပန၊ ပါဠိတော်၌ကား။ နိဒါနဝသေန၊ နိဒါန်း၏အစွမ်းဖြင့်။ “ယေသံ ဘိက္ခဝေသီမာ ပစ္ဆာ သမ္မတာ၊ တေသံတံ ကမ္မံ အဓမ္မိက”န္တိ အာဒိနာ၊ ယေသံ ဘိက္ခဝေသီမာ ပစ္ဆာ သမ္မတာ၊ တေသံတံ ကမ္မံ အဓမ္မိကံ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပစ္ဆာ သမ္မတာယ၊ နောက်မှ သမုတ်အပ်သော သိမ်၏သာလျှင်။ အသီမတ္တေ၊ သိမ်မဟုတ်သော အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တေပိ၊ ဟောအပ်သော်လည်း။ ဒွီသု ဂါမသီမာသု၊ ဂါမသိမ်နှစ်လုံးတို့၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဒွီဟိ သံဃေဟိ၊ နှစ်ဦးသောသံဃာတို့သည်။ သမ္ဘေဒံ ဝါ၊ ရောနှောခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောတ္ထရဏံ ဝါ၊ လွှမ်းမိုးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သီမန္တရိကံ၊ သီမန္တရိကာကို။ အဋ္ဌပေတွာ၊ မထားမူ၍။ ရုက္ခပါရောဟာဒိသမ္ဗန္ဓံ၊ သစ်ပင်ခြေထောက်သော အမြစ်စသည်စပ်ခြင်းကို။ အဝိယောဇေတွာ၊ မသန့်မူ၍။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ တပြိုင်နက်ခဏ၌။ ကမ္မဝါစာနိဋ္ဌာပနဝသေန၊ ကမ္မဝါကို ပြီးဆုံးစေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဧကတော၊ တပြိုင်နက်။ သမ္မတာနံ၊ သမုတ်အပ်ကုန်သော။ ဒွိန္နံ သီမာနမ္ပိ၊ သိမ်နှစ်လုံးတို့၏လည်း။ အသီမတာ၊ သိမ်မဟုတ်သောအဖြစ်ကို။ ပကာသိတာ၊ သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ၊ ပါဌ်ဖြင့် ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဂါမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဂါမသီမာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၄၉။ “အဓမ္မေန ဝဂ္ဂ”န္တိ ဧတ္ထ၊ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံဟူသောပုဒ်၌။ ဧက သီမာယ၊ တသိမ်တည်၌။ စတူသု ဘိက္ခူသု၊ ရဟန်းလေးပါးတို့သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေသု၊ ရှိကုန်သည်ရှိသော်။ ပါဘိမောက္ခုဒ္ဒေသောဝ၊ ပါတိမောက်ပြခြင်းကိုသာလျှင်။ အနုညာတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ တီသု ဒွီသု စ၊ သုံးယောက် နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ (နိ-၃၄၇) ဝိဇ္ဇမာနသု၊ ရှိကုန်သော်။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထောဝ၊ ပါရိသုဒ္ဓိဥပုသ်ကိုသာလျှင်။ အနုညာတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အကတတ္တာ၊ မပြုအပ်သောကြောင့်။ “အဓမ္မေနာ”တိ၊ အဓမ္မေနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယသ္မာ ပန၊ အကြင့်ကြောင့်ကား။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ၊ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိသည်။ သံဃေ ဧဝ၊ သံဃာတို့သာလျှင်။ အာဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဂဏေ၊ ဂိုဏ်းသို့။ န အာဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ ပုဂ္ဂလေ၊ သို့။ န အာဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “ဝဂ္ဂ”န္တိ၊ ဝဂ္ဂဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ မှတ်အပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၇၀] ဒွေ သံဃာ၊ နှစ်ဦးသော သံဃာတို့သည်။ ဧကသီမာယ၊ တသိမ်တည်း၌။ အညမညံ၊ တဦးသည် တဦး၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ အာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ တပြိုင်နက်ခဏ၌။ ဝိသုံ၊ အသိး။ သံဃကမ္မံ၊ သံဃာကံကို။ သစေ ကရောန္တိ၊ အကယ်၍ပြုကုန်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ပြုရာ၌။ ကထံ ပန၊ အသို့ပေနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ စောဒနာ၊ စောဒနာခြင်းတည်း။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ ဧကံ ကမ္မံ၊ တစ်ခုသောကံသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဝဂ္ဂကမ္မတ္ထာ၊ ဝဂ္ဂကံဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကမ္မံ ကရောန္တာနံ၊ ကံပြုဆဲကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒပါရိသုန္ဓိ၊ ဆန္ဒပါရိသုန္ဓိသည်။ အညတ္ထ၊ တပါးသော သံဃာသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တထာ ဝစနာဘာဝါ စ၊ ထိုသို့ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိရောက်၏ ဟူသောစကား၏ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝိသုံ ကမ္မကရဏတ္ထမေဝ၊ ကံအသီးပြုခြင်းငှာသာလျှင်။ သီမာယ၊ သိမ်ကို။ အနုညာတတ္တာ စ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဝိဟာရသီမာယံ၊ ဝိဟာရသိမ်၌။ သံဃေ၊ သံဃာသည်။ ဝိဇ္ဇာမာနေပိ၊ ရှိလျက်လည်း။ ကေနစိ ပစ္စယေန၊ တစုံတခု အကြောင်းကြောင့်။ တီသု ဒွီသု ဝါ၊ သုံးယောက် နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထ၊ ပါရိသုဒ္ဓိဥပုသ်ကို။ ကရောန္တေသု၊ ပြုကုန်သော်။ ဘိန္နသိမဋ္ဌတ္တာ၊ ပြားသောသိမ်၌ တည်သောကြောင့်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဓမ္မေန သမဂ္ဂမေဝ၊ ဓမ္မကံ သမဂ္ဂသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ

၁၅၀။ “ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ၊ သုတာ ခေါ ပနာယသ္ဓန္တေဟီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ၊ သုတာ ခေါ ပနာယသ္ဓန္တေဟိဟူသော ဤပုဒ်၌။ “ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ”တိ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမိဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ (နိ-၃၄၈) “ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါနံ၊ သုတာ ခေါ ပနာယသ္မန္တေဟိ စတ္တာ၊ ရော ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ”တိ အာဒိနာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါနံ၊ သုတာ ခေါ ပနာယသ္မန္တေဟိ စတ္တာ၊ ရော ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ မာတိကာဋ္ဌကထာ၌လည်း။ ဧဝမေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သုတေနာတိ၊ သုတေနဟူသည်ကား။ သုတပဒေန၊ သုတပုဒ်ဖြင့်။

သဝရဘယန္တိ၊ သဝရဘယံဟူသည်ကား။ ဝနစရကဘယံ၊ တော၌ လှည့်လှည်သောခိုးသူဘေးတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အဋဝိမနုဿဘယ”န္တိ၊ အဋဝိမနုဿဘယံဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ နိဒါနုဒ္ဒေသေ၊ နိဒါနုဒ္ဒေသသည်။ အနိဋ္ဌိတေ၊ မပြီးမီ။ ပါတိမောက္ခံ၊ ပါတိမောက်ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံနာမ၊ ပြအပ်သည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဒုတိယာဒီသု ဥဒ္ဒေသေသူ”တိ၊ ဒုတိယာဒီသု ဥဒ္ဒေသေသုဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တီဟိပိ ဝိဓီဟီ တိ၊ တီဟိပိ ဝိဓီဟိဟူသည်ကား။ ဩသာရဏကသနသရဘညေဟိ၊ ဆုံးစေခြင်း, အနက်ပေးခြင်း, စာအံခြင်းတို့ဖြင့်။ စ၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ သုံးပါးတို့တွင်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဘဏိတုကာမတာယ ဝါ၊ ဆိုလိုသောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဘဏာပေတုကာမတာယ ဝါ၊ ဆိုစေလိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သုတ္တဿ၊ သုတ်ကို။ ဩဘာရဏံ၊ ဆုံးစေခြင်းသည်။ ဩသာရဏံ နာမ၊ ဩသာရဏမည်၏။ တေဿဝ၊ ထိုသုတ်၏သာလျှင်။ အတ္ထပ္ပကာသနာ၊ အနက်ကိုပြခြင်းသည်။ ကထနံနာမ၊ ကထနမည်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပါဌေဿဝ၊ ပါဌ်ကိုသာလျှင်။ သရေန၊ အသံဖြင့်။ ဘဏနံ၊ ရွတ်ခြင်းသည်။ သရဘညံ နာမ၊ သရဘညမည်၏။ အဇ္ဈာဟံ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ၊ အဇ္ဈာဟံ အဓိဋ္ဌဟိတွာဟူသည်ကား။ “အဇ္ဈာယံ၊ သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို။ ကရောမီ”တိ၊ ပြုအံ့ဟူ၍။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ ဩသာရေတွာ ပန ကထေန္တေနာတိ၊ ဩသာရေတွာ ပန ကထေန္တေနဟူသည်ကား။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုကို သာလျှင်။ ပါဌံ၊ ပါဌ်ကို။ ဝတွာ၊ ရွတ်၍။ ဝစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ကထေန္တေန၊ ဆိုသဖြင့်။

အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၅၅။ နဝဝိဓန္တိ၊ နဝဝိဓံဟူသည်ကား။ သံဃဂဏပုဂ္ဂလေသု၊ သံဃာ, ဂိုဏ်း, ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ တယော၊ သုံးပါးတို့ လည်းကောင်း။ သုတ္တုဒ္ဒေသပါရိသုဒ္ဓိအဓိဋ္ဌာနဝသေန၊ သုတ္တုဒ္ဒေသပါရိသုဒ္ဓိ အဓိဋ္ဌာန်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တယော၊ သုံးပါးတို့လည်းကောင်း။ စာတုဒ္ဒသီပန္နရသီသာမဂ္ဂီဝသေန၊ စာတုဒ္ဒသီပန္နရသီသာမဂ္ဂီတို့၏အစွမ်းဖြင့်။ တယော၊ သုံးပါးတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နဝဝိဓံ၊ ကိုးပါးအပြားရှိသော ဥပုသ်ကို။ [စာမျက်နှာ-၁၇၁] စတုဗ္ဗိဓန္တိ၊ စတုဗ္ဗိဓံဟူသည်ကား။ (နိ-၃၄၉) အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါဒိ စတုဗ္ဗိဓံ၊ အဓမ္မိကဝဂ္ဂအစရှိသည်ဖြင့် လေးပါးအပြားရှိသော ဥပုသ်ကံကို။ ဒုဝိဓန္တိ၊ ဒုဝိဓံဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုဘိက္ခုနိပါတိမောက္ခဝသေန၊ ဘိက္ခုပါတိမောက်, ဘိက္ခုနီ ပါတိမောက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓံ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော။ ပါတိမောက္ခံ၊ ပါဠိမောက်ကို။ နဝဝိဓန္တိ၊ နဝဝိဓံဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်း ယောကျ်ားတို့အား။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးတို့လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ စတ္တာရော၊ လေးပါးတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နဝဝိဓံ၊ ကိုးပါးအပြားရှိသော။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ၊ ပါတိမောက်ပြခြင်းကို။

အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပက္ခဂဏနာဒိဥဂ္ဂဟဏာနုဇာနနကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၅၆။ “ကတိမီ”တိ ပဒံ၊ ကတိမီဟူသော ပုဒ်ကို။ တိထိပဒါပေက္ခံ၊ တိတိဟူသောပုဒ်ကို ငဲ့သော။ ဣတ¼ိလိင်္ဂံ၊ ဣတ္ထိလိင်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၁၆၃။ ဥတုပေဿယေဝါတိ၊ ဥတုပေဿယေဝဟူသည်ကား။ ဟေမန္တဂိမှေသုယေဝ၊ ဆောင်းကာလ နွေကာလတို့၌သာလျှင်။

၁၆၄။ “ဝိညာပေတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဝိညာပေတိဟူသောပုဒ်၌။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ စိန္တေတွာ၊ ကြံ၍။ ကာယဝိကာရကရဏမေဝ၊ ကိုယ်ဖောက်ပြန်သည်ကို ပြုခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝိညာပနန္တိ၊ ဝိညာပနဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အညဿဒါတဗ္ဗာ ပါရိသုဒ္ဓီတိ၊ အညဿဒါတဗ္ဗာ ပါရိသုဒ္ဓိဟူသည်ကား။ ပါရိသုဒ္ဓိဒါယကေန၊ ပါရိသုဒ္ဓိပေးသော ရဟန်းသည်။ ပုန၊ တဖန်။ အညဿ ဘိက္ခုနော၊ အခြားရဟန်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်၏။ “ဘူတံယေဝ ဝါ သာမဏေရဘာဝံ ဘာရောစေတီ”တိ၊ ဘူတံယေဝ ဝါ သာမဏေရဘာဝံ ဘာရောစေတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥိနဝီသတိဝဿကာလေ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်အောက်ယုတ်သော အခါ၌။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နသိက္ခာပစ္စက္ခာတာဒီနံ၊ ပါရာဇိကရောက်သော ရဟန်း, သိက္ခာချသော ရဟန်းအစရှိသည်တို့အား လည်းကောင်း။ ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်။ ဘိက္ခုပဋိညာ၊ ရဟန်းဟု ဝန်ခံခြင်းသည်။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ တေဟိ၊ ထိုသူတို့သည်။ အာဟဋာဝိ၊ ဆောင်အပ်သော်လည်း။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ၊ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိသည်။ အာဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ သာမဏေရာဒိဘာဝံ၊ သာမဏေစသော အဖြစ်ကို။ ပဋိဇာနန္တိ၊ ဝန်ခံကုန်၏။ (နိ-၃၅၀) တတော ပဋ္ဌာယေဝ၊ ထိုမှစ၍သာလျှင်။ နာဂစ္ဆတီတိ၊ မရောက်ဟူ၍။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပါဠိယမ္ပိ၊ ပါဠိတော်၌လည်း။ “ဒိန္နာယပါရိသုဒ္ဓိယာ သံဃပ္ပတ္တော ဝိဗ္ဘမတိ။ ပ။ ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ၊ တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ၊ အာဟဋာဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ”တိ၊ ဒိန္နာယပါရိသုဒ္ဓိယာ သံဃပ္ပတ္တော ဝိဗ္ဘမတိ။ ပ။ ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ၊ တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ၊ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ၊ အာဟဋာဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏ္ဍကာဒီနမ္ပိ၊ ပဏ္ဍုက်အစရှိသည်တို့အားလည်း။ ဘိက္ခုပဋိညာယ၊ ရဟန်းဟု ဝန်ခံခြင်း၏။ ဝတ္တမာနကာလေသု၊ ဖြစ်ဆဲသော ကာလတို့၌။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိယာ၊ ဆန္ဒပါရိသုန္ဓိ၏။ အာဂမနံ၊ လာခြင်းသည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထာ”တိ၊ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထာဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ပကတတ္ထာနံ၊ ပကတတ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဥမ္မတ္တကခိတ္တစိတ္တဝေဒနာဋ္ဋာနံ ပန၊ ရူးသောရဟန်း, စိတ်ပျံ့လွင့်သောရဟန်း, ဝေဒနာနှိပ်စက်သော ရဟန်းတို့အားကား။ အန္တရာမဂ္ဂေ၊ ခရီးအကြား၌။ ဥမ္မတ္တကာဒိဘာဝေန၊ အရူးအစရှိသော အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိညာတေ၊ ဝန်ခံခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ သံဃပ္ပတ္တမတ္တေနေဝ၊ သံဃာသို့ ရောက်ခြင်းမျှဖြင့်သာလျှင်။ ဆန္ဒာဒိ၊ ဆန္ဒအစရှိသည်သည်။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

“ဘိက္ခူနံ ဟတ္ထပါသ”န္တိ ဣမိနာ၊ ဘိက္ခူနံ ဟတ္ထပါသံဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဂဏပုဂ္ဂလေသု၊ ဂိုဏ်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိယာ၊ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ၏။ အနာဂမနံ၊ မလာခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “သံဃပ္ပတ္တော”တိ၊ သံဃပ္ပတ္တောဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဗိဠာလသင်္ခလိကပါရိသုဒ္ဓိတိ၊ ဗိဠာလသင်္ခလိကပါရိသုဒ္ဓိဟူသည်ကား။ ဗိဠာလဂီဝါသံ၊ ကြောင်သတ္တဝါ၏ လည်၌။ ဗန္ဓနသင်္ခလိကသဒိသာ၊ ဖွဲ့အပ်သော သံကြိုးနှင့် တူသော။ ပါရိသုဒ္ဓိ နာမ၊ ပါရိသုဒ္ဓိမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သင်္ခလိကာ၊ သံကြိုးသည်။ ဗိဠာလေ၊ ကြောင်သည်။ အာဂစ္ဆန္တေ ဧဝ၊ လာမှသာလျှင်။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာ၏။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ၊ ထိုကြောင်နှင့် စပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဂစ္ဆန္တေ၊ ကြောင်မလာသည်ရှိသော်။ န အာဂစ္ဆတိ ယထာ၊ မလာသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ အယံ ပါရိသုဒ္ဓိပိ၊ ဤပါရိသုဒ္ဓိသည်လည်း။ တသ္မိံ၊ ထိုယူခဲ့ရင်းရဟန်းသည်။ အနာဂစ္ဆန္တေ၊ မလာသည်ရှိသော်။ န အာဂစ္ဆတိ၊ မလာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သင်္ခလိကာယ၊ သံကြိုး၌။ ပဌမဝလယံ၊ ရှေးဦးစွာ သံကွင်းသည်။ [စာမျက်နှာ-၁၇၂] ဒုတိယဝလယံ၊ နှစ်ခုမြောက် သံကွင်းသို့သာလျှင်။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ တတိယဝလယံ၊ (နိ-၃၅၁) သုံးခုမြောက် သံကွင်းသို့။ န ပါပုဏာတိ ယထာ၊ မရောက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ အယမ္ပိ၊ ဤပါရိသုဒ္ဓိသည်လည်း။ ဒုတိယံ၊ ဒုတိယဖြစ်သောပေးလိုက်ရင်း ရဟန်းတွင်သာလျှင်။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပမာ၌။ ဗိဠာလဂ္ဂဟဏံ၊ ကြောင်ကို ယူခြင်းကို။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ ဥပလက္ခဏမျှသာဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ပက္ခဂဏနာဒိဥဂ္ဂဟဏာနုဇာနနကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ပက္ခဂဏနာဒိဥဂ္ဂဟဏာနုဇာနနကထာ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဆန္ဒဒါနကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၆၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “သန္တိ သံဃဿ ကရဏီယာနီ”တိ၊ သန္တိ သံဃဿ ကရဏီယာနိဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုလိုလျက်။ ဝစနဝိပလ္လာသေန၊ ဝုစ်ပြန်သောအားဖြင့်။ “ကရဏီယ”န္တိ၊ ကရဏီယံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၁၆၇။ “တဿ သမ္မုတိဒါနကိစ္စံ နတ္ထီ”တိ ဣဒံ၊ တဿ သမ္မုတိဒါနကိစ္စံ နတ္ထိဟူသောစကားကို။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဧကဒါ၊ ရံခါ။ သရန္တေဿဝ၊ အောက်မေ့မိသော ရဟန်းအားသာလျှင်။ သမ္မုတိဒါနဿ၊ သမ္မုတိပေးခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ဧကဒါ၊ ရံခါ။ အသရန္တဿ၊ မအောက်မေ့မိသောရဟန်းအား။ သမ္မုတိအဘာဝေပိ၊ သမ္မုတိမရှိသော်လည်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အနာဂမနံ၊ မလာခြင်းသည်။ ဝဂ္ဂကမ္မာယ၊ ဝဂ္ဂကံအလို့ငှာ။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “သောပိ၊ ထိုရဟန်းကိုလည်း။ ဟတ္ထပါသေဝ၊ ဟတ္ထပါဌ်သို့သာလျှင်။ အာနေတဗ္ဗော”တိ၊ ဆောင်အပ်၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။

၁၆၈။ သံဃသန္နိပါတတော၊ သံဃာစည်းဝေးသည်မှ။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော အမှုသည်။ ပုဗ္ဗကရဏံ၊ ပုဗ္ဗကရဏမည်၏။ သံဃသန္နိပါတေ၊ သံဃာစည်းဝေးပြီးမှ။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော အမှုသည်။ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “နော စေ အဓိဋ္ဌဟေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ ဧတ္ထ၊ နော စေ အဓိဋ္ဌဟေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿဟူသောည ပုဒ်၌။ အသဉ္စိစ္စ၊ စေတနာမရှိသည်ဖြစ်၍။ အသတိယာ၊ သိလျော့သဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဧတ္ထ ယထာ၊ ဤအရာ၌ကဲ့သို့။ ဥပရိပိ၊ အထက်အထက်၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ယတ္ထ ပန၊ အကြင်အရာ၌ကား။ အစိတ္တကာပတ္တိ၊ အစိတ္တကအာပတိသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရာ၌။ ဝက္ခာမ၊ ဆိုကုန်အံ့။

၁၆၉။ “ပညတ္တံ ဟောတီ”တိ ဣမိနာ၊ ပညတ္တံ ဟောတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “န သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော”တိ၊ န သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝိသုံ ပဋိက္ခေပါဘာဝေပိ၊ (နိ-၃၅၂) အသီးပယ်ခြင်း မရှိသော်လည်း။ ယထာဝုတ္တသုတ္တသာမတ္ထိယတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပါဠိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပညတ္တမေဝ၊ ပညတ်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဤနည်းဖြင့်သာလျှင်။

“အဋ္ဌာနမေတံ၊ ဘိက္ခဝေ အနဝကာသော ယံ တထာဂတော အပရိသုဒ္ဓါယ ပရိသာယ ဥပေါသထံ ကရေယျ၊ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာ”တိ၊ အာဒိသုတ္တနယတော စ၊ အဋ္ဌာနမေတံ၊ ဘိက္ခဝေ အနဝကာသော ယံ တထာဂတော အပရိသုဒ္ဓါယ ပရိသာယ ဥပေါသထံ ကရေယျ၊ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျ၊ အစရှိသော သုတ္တန်နည်းဖြင့်လည်း။ အလဇ္ဇီဟိပိ၊ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥပေါသထကရဏမ္ပိ၊ ဥပုသ်ပြုခြင်း ကိုလည်း။ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ၊ ပယ်အပ်သလျှင်ကတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ၊ သိက္ခာပုဒ်အားလုံးတို့၏။ အလဇ္ဇီနိဂ္ဂဟတ္ထတ္တာ၊ အလဇ္ဇီကိုနှိပ်ခြင်းအကျိုးရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ပါရိသုဒ္ဓိဒါနပညာပနေနာ”တိ ဣမိနာ၊ ပါရိသုဒ္ဓိဒါနပညာပနေနဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သာပတ္ထိကေန၊ အာပတ်ရှိသော ရဟန်းသည်။ ပါရိသုဒ္ဓိပိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိကိုလည်း။ န ဒါတဗ္ဗော၊ မပေးအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “ဥဘောပိ ဒုက္ကဋ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဥဘောပိ ဒုက္ကဋံဟူသော ဤပုဒ်၌။ သဘာဂါပတ္တိဘာဝံ၊ သဘောတူသော အာပတ်အဖြစ်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အာပတ္တိနာမေနေဝ၊ အာပတ်အမည်ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေသေန္တဿ၊ ဒေသနာကြားသော ရဟန်းအား လည်းကောင်း။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ၊ ခံသောရဟန်းအားလည်းကောင်း။ အစိတ္တကမေဝ၊ အစိတ္တကသာလျှင် ဖြစ်သော။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ [စာမျက်နှာ-၁၇၃] ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ သဘာဂါပတ္တိံ၊ သဘာဂအာပတ်သို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သော။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ဉတ္တိံ၊ ဉတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ လဘတိ ယထာ၊ ရကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ တယောပိ၊ ရဟန်းသုံးယောက်တို့သည်လည်း။ “သုဏန္တု မေအာယသ္မန္တော ဣမေ ဘိက္ခူ သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နာ”တိ အာဒိနာ၊ သုဏန္တု မေအာယသ္မန္တော ဣမေ ဘိက္ခူ သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေယေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်သာလျှင်။ ဂဏဉတ္တိံ၊ ဂဏဉတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ယောက်သောရဟန်းတို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အာရောစေတွာ၊ ကြား၍။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ သာပတ္တိကေန၊ အာပတ်ရှိသော။ ဧကေန ပန၊ တယောက်သောရဟန်းသည်ကား။ ဒူရံ၊ အဝေးသို့။ ဂန္တွာပိ၊ သွား၍လည်း။ ပဋိကာတုမေဝ၊ ကုခြင်းငှာသာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အသမ္ပာပုဏန္တေန၊ မမီ မရောက်သောရဟန်းသည်။ “ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ပဋိကရိဿာပိ၊ ကုအံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့ ကြံ၍။ ဥပေါသထော၊ ဥပုသ်ကို။ (နိ-၃၅၃) ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ပဋိကတွာ စ၊ ကု၍လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဥပေါသထော၊ ဥပုသ်ကို။ ကတ္တဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။

ဆန္ဒဒါနကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ဆန္ဒဒါနကထာအစရှိသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၁၇၂။ ကေနစိ ကရဏိယေန ဂန္တွာတိ၊ ကေနစိ ကရဏိယေန ဂန္တွာဟူသည်ကား။ သိမာပရိစ္ဆေဒတော၊ သိမ်အပိုင်းအခြားမှ။ ဗဟိဘူတံ၊ အပဖြစ်သော။ ဂါမံ ဝါ၊ ရွာသို့လည်းကောင်း။ အရညံ ဝါ၊ တောသို့လည်းကောင်း။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတေနေဝ၊ ဤ ကေနစိ ကရဏီယေန ဂန္တွာ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဥပေါသထဉတ္တိယာ၊ ဥပုသ်ဉတ်ကို။ ဌပနကာလေ၊ ထားသောအခါ၌။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ သမဂ္ဂါ ဧဝ၊ အညီ အညွတ်သာလျှင်။ ဌပေသုံ၊ ထားပေကုန်အံ့။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌ”န္တိ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ဟူ၍။ သဗ္ဗပန္နရသကေသုပိ၊ ခပ်သိမ်းသော ပန္နရသကတို့၌လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော”တိအာဒိ ပန၊ ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော၊ အစရှိသောစကားကိုကား။ ဉတ္တိယာ၊ ဥတ်သည်။ နိဋ္ဌိတာယ၊ ပြီးသည်ရှိသော်။ “ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ”န္တိအာဒီနံ၊ ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ဝစနက္ခဏေ၊ ဆိုဆဲခဏ၌။ ပဝိဋ္ဌတ္တာ၊ ၌ စပ်။) ဗဟိဂတာနံ၊ အပမှလာကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သီမာယ၊ သိမ်သို့။ ပဝိဋ္ဌတ္တာ၊ ဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထို ''ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ'' စသည် ဆိုသောခဏ၌။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဝဂ္ဂါ၊ မညီညွတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “တေသံ သီမံ ဩက္ကန္တတ္တာ ဝဂ္ဂါ”တိအာဒိ၊ တေသံ သီမံ ဩက္ကန္တတ္တာ ဝဂ္ဂါ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဧတေန၊ ဤ''ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော'' ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသာဒိက္ခေဏေပိ၊ ပါရာဇိကစသည်ကို ပြသောခဏ၌လည်း။ ဝဂ္ဂသညီနံ၊ ဝဂ်ဟုအမှတ်ရှိကုန်လျက်။ ဥဒ္ဒိသန္တာနံ၊ ပါတိမောက်ပြကုန်ုသော ရဟန်းတို့အား။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သာတည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေ့၌။ ဉတ္တိယာ၊ ဉတ်၏။ နိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မကောပေါ၊ ကံပျက်ခြင်းသည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿိတ မေဝ၊ ပြအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ သဗ္ဗဝါရေသု၊ ခပ်သိမ်းသော ဝါရတို့၌။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ဧတ္ထ၊ ဤဥပုသ်အရာ၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ။ ပ။ တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ”တိ၊ သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ။ ပ။ တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟော (နိ-၃၅၄) အပ်သောကြောင့်။ ပရိသာယ၊ ပရိသတ်သည်။ ဗဟိသီမာဂတာယ၊ သိမ်ပသို့ရောက်သည်ရှိသော်။ တေသု၊ ထိုရဟန်းတို့တွင်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော ရဟန်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ အနဓိဋ္ဌိတေဟိ၊ အဓိဋ္ဌာန်ဥပုသ်မပြုသေးသော ရဟန်းတို့သည်။ ပါရိသုဒ္ဓိံ၊ ပါရိသုဒ္ဓိကို။ အာရောစေတုံ၊ ပြောကြားခြင်းပြီးငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၇၄] ၁၇၉။ အညာတကံ နာမ၊ အညာတကမည်သည်ကား။ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ၊ မမြင်ဖူးသော သူတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “အညေသံ သန္တက”န္တိ၊ အညေသံ သန္တကံဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ အညေသန္တိ၊ အညေသံဟူသည်ကား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗာနံ၊ မမြင်ဖူးကုန်သော။ နာနာသံဝါသကဘာဝန္တိ၊ နာနာသံဝါသကဘာဝံဟူသည်ကား။ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကဘာဝံ၊ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကအဖြစ်ကို။

၁၈၀။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဘိဝိတရန္တီတိ၊ အဘိဝိတရန္တီဟူသည်ကား။ သမာနသံဝါသကဘာဝံ၊ သမာနသံဝါသကအဖြစ်ကို။ နိစ္ဆိနန္တိ၊ ဆုံးဖြတ်ကုန်၏။

၁၈၁။ ဥပေါသထကာရကာတိ၊ ဥပေါသထကာရကာဟူသည်ကား။ သံဃုပေါသထကာရကာ၊ သံဃဥပုသ် ပြုသောရဟန်းတို့သည်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “အညတြ သံဃေနာ”တိ၊ အညတြ သံဃေနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သံဃုပေါသထဋ္ဌာနတော၊ သံဃဥပုသ်ပြုရာမှ။ ဂစ္ဆန္တေန၊ သွားသော ရဟန်းသည်။ အတ္တစတုတ္ထေနေဝ၊ မိမိလျှင် လေးယောက်မြောက်ဖြင့်သာလျှင်။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ တိဏ္ဏံဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းသုံးယောက်တို့၏။ နိသိန္နဋ္ဌာနတော ပန၊ နေရာအရပ်မှကား။ ဧကေန ဘိက္ခုနာပိ၊ ရဟန်းတစ်ပါးနှင့်လည်း။ သဟ၊ တကွ။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အဘိက္ခုကော အာဝါသော”တိ ဣဒံ၊ အဘိက္ခုကော အာဝါသောဟူသော စကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နိဒဿမျှသာတည်း။ သံဃုပေါသထဋ္ဌာနတော၊ သံဃဥပုသ်ပြုရာမှ။ ဂဏပုဂ္ဂလေဟိ၊ ကျောင်းသို့လည်း။ န ဂန္တဗ္ဗော၊ မသွားအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “အညတြ သံဃေနာ”တိ၊ အညတြ သံဃေနာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဥပေါသထံ ကရောန္တီတိ၊ ဥပေါသထံ ကရောန္တိဟူသည်ကား။ သံဃုပေါသထံဝါ၊ သံဃဥပုသ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂဏုပေါသထံ ဝါ၊ ဂဏဥပုသ်ကိုလည်းကောင်း။ ကရောန္တိ၊ (နိ-၃၅၅) ပြုကုန်၏။ “တဿ သန္တိက”န္တိ ဣဒံ၊ တဿ သန္တိကံဟူသော စကားကို။ ဂဏုပေါသထဋ္ဌာနတော၊ ဂဏဥပုသ်ပြုရာ အရပ်မှ။ ဂစ္ဆန္တံ၊ သွားသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ သံဃဥပုသ်ပြုရာမှ သွားသည်ကို ရည်သည်ရှိသော်။ “သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန အတ္တစတုတ္ထေန ဝါ”တိ ဝစနေန၊ သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန အတ္တစတုတ္ထေန ဝါ၊ ဟူသော စကားနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈနတော၊ ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။ အာရညိကေနာတိ၊ အာရညိကေနဟူသည်ကား။ ဧကစာရိနာ၊ တယောက်တည်းနေသော ရဟန်းသည်။ ဥပေါသထန္တရာယောတိ၊ ဥပေါသထန္တရာယောဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဥပေါသထန္တရာယော၊ ဥပုသ်အန္တရာယ်တည်း။

၁၈၃။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နပရိသာယာ”တိအာဒိသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ကရဏတ္ထေ၊ ကရိုဏ်းအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်တည်း။

လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာ၊ စသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဠိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီး၏။

၃၊ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓက

ဝဿူပနာယိက အနုဇာနနကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၇၅] ၁၈၄။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကေ၊ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓ၌။ အပရသ္မိံ ဒိဝသေတိ၊ အပရသ္မိံ ဒိဝသေဟူသည်ကား။ ဒုတိယေ၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ ပါဋိပဒဒိဝသေ၊ အထွက်တရက်နေ့၌။

၁၈၅။ အညတ္ထ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါတိ၊ အညတ္ထ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါဟူသည်ကား။ သာပေက္ခဿ၊ ငဲ့ခြင်းရှိသော ရဟန်း၏။ အကရဏီယေန၊ ပြုဖွယ်မရှိဘဲ။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအရပ်၌။ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါ၊ အရုဏ်တက်စေသောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ပရိဟာနီတိ၊ ပရိဟာနိဟူသည်ကား။ ဂုဏပရိဟာနိ၊ ဂုဏ်ယုတ်ခြင်းသည်။

၁၈၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ သတ္ထာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗောတိ၊ သတ္ထာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်ကို။ ဗဟိ ဧဝ၊ အပ၌သာလျှင်။ အဝီတိနာမေတွာ၊ အလွန်စေမူ၍။ သတ္တာဟဿ၊ ခုနှစ်ရက်၏။ ပရိယောသာနဘူတံ၊ အဆုံးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အရုဏုဋ္ဌာနကာလံ၊ အရုဏ်တက်သည့်ကာလကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိဟာရေ ဧဝ၊ ကျောင်း၌သာလျှင်။ သမ္ဗန္ဓဝသေန၊ စပ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်၌ တက်လတ်သော အရုဏ်ကို။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်းသို့။ သန္နိဝတ္တံ၊ နစ်ပြန်သည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သတ္တာဟ ပရိယောသာနကာလော၊ ခုနစ်ရက်၏ အဆုံးဖြစ်သောကာလကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သတ္တာဟသဒ္ဒေန၊ သတ္တာဟသဒ္ဒါဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တဒပေက္ခာယ စ၊ ထိုကာလကို ငဲ့သောအားဖြင့်လည်း။ “သန္နိဝတ္တော”တိ၊ သန္နိဝတ္တော၊ ဟူ၍။ ပုလ္လိင်္ဂေန၊ ပုလ္လိင်္ဂဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တီဏိ ပရိဟီနာနီတိ၊ တီဏိ ပရိဟီနာနိဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ဝစ္စကုဋိအာဒီနံ၊ ဝစ္စကုဋိအစရှိသည်တို့ကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည် အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိဟီနာနိ၊ ယုတ်ကုန်၏။

၁၈၉။ န ပလုဇ္ဇတီတိ၊ န ပလုဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ အညေသံ၊ သူတပါးတို့၏။ အပ္ပဂုဏတ္တာ စ၊ မလေ့လာအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ မမ၊ ငါ၏။ မရဏေန စ၊ သေခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ န ဝိနဿတိ၊ မပျက်စီး။

ဝဿူပနာယိက အနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဝဿူပနာယိက အနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၁၉၉။ “ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသနကပုရိသော”တိ၊ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသနကပုရိသောဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ အရညဂတိကော၊ တော၌နေသော သူတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဂန္တဗ္ဗန္တိ၊ ဂန္တဗ္ဗံဟူသည်ကား။ သံဃကရဏီယေန၊ သံဃာ၏ ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့်။ အပ္ပဟိတေပိ၊ မစေသော်လည်း။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤစကား၌လည်း။ သာသနဘာဝံ၊ သာသနာတော်ဖြစ်ပွားခြင်းကို။ ဉာတုကာမေဟိ၊ သိခြင်းငှာ အလိုရှိကုန်သော။ အနုပါသကေဟိ၊ မိမိသို့မဆည်းမကပ်သော ဒကာတို့သည်။ ပဟိတေပိ၊ စေလွှတ်အပ်သော်လည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုဒကာတို့၏။ ပသာဒဝဍ္ဎိံ၊ သဒ္ဓါတရားတိုးပွားခြင်းကို။ သမ္ပဿန္တေဟိပိ၊ ကောင်းစွာမြင်လိုကုန်သော် လည်းကောင်း။ သတ္ထာဟကရဏီယေန၊ သတ္တာဟကိစ္စဖြင့်။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ရတ္တိစ္ဆေဒဝိနိစ္ဆယောတိ၊ ရတ္တိစ္ဆေဒဝိနိစ္ဆယောဟူသည်ကား။ သတ္တာဟကရဏီယေန၊ သတ္တဟကိစ္စဖြင့်။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ အရုဏုဋ္ဌာပနသင်္ခါတဿ၊ အရုဏ်တက်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ရတ္တိစ္ဆေဒဿ၊ ညဉ့်ပြတ်ခြင်း၏။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်တည်း။ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ အန္တောဥပစာရသီမာယံ၊ ဥပစာရသိမ်တွင်း၌။ ဌိတေနေဝ၊ တည်သဖြင့်သာလျှင်။ သတ္တာဟကရဏီယနိမိတ္တံ၊ သတ္တာဟကိစ္စဟူသော အကြောင်းကို။ ဣမိနာ နိမိတ္တေန၊ ဤအကြောင်းဖြင့်။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ “အန္တောသတ္တာဟေ၊ ခုနစ်ရက်အတွင်း၌။ အာဂစ္ဆိဿာမီ”တိ၊ ပြန်လာအံ့ဟူ၍။ အာဘောဂံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ပုရိမက္ခဏေ၊ ရှေးခဏ၌။ အာဘောဂံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဂမနက္ခေစေ၊ သွားသောခဏ၌။ ဝိသရိတွာ၊ မအောက်မေ့မိ၍။ ဂတေပိ၊ သွားသော်လည်း။ [စာမျက်နှာ-၁၇၆] ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “သကရဏီယော ပက္ကမတီ”တိ၊ သကရဏီယော ပက္ကမတီ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်တည်း။ သဗ္ဗထာ ပန၊ ခပ်သိမ်းသောအပြားဖြင့်ကား။ အာဘောဂံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဂတဿ၊ သွားသော ရဟန်းအား။ ဝဿစ္ဆေဒေါ၊ ဝါပြတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ သတ္တာဟကြရဏီယနိမိတ္တာဘာဝေပိ၊ သတ္တာဟ အကြောင်းကိစ္စမရှိပဲလည်း။ “သတ္တာဟကရဏီယနိမိတ္တာဘာဝေပိ၊ သတ္တာဟ အကြောင်းကိစ္စမရှိပဲလည်း။ “သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ၊ ခုနစ်ရက်အတွင်း၌။ အာဂမိဿာမီ”တိ၊ လာအံ့ဟူ၍။ အာဘောဂံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ၊ ခုနှစ်ရက်အတွင်း၌။ အာဂစ္ဆတိ၊ (နိ-၃၅၈) လာ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အာပတ္တိယေဝ၊ အာပတ်သာတည်း။ ဝဿစ္ဆေဒေါ၊ ဝါပြတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သတ္တာဟဿ၊ ခုနစ်ရက်မြောက်သောအရုဏ်၏။ သန္နိဝတ္တတ္တာ၊ ကျောင်းသို့လှည့်၍ တက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ဝီမံသတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဘဏ္ဍကန္တိ၊ ဘဏ္ဍကံဟူသည်ကား။ စီဝရဘဏ္ဍံ၊ သင်္ကန်းဘဏ္ဍာကို။ သမ္ပာပုဏိတုံ န သက္ကောတိ ဝဋ္ဋတီတိ၊ သမ္ပာပုဏိတုံ န သက္ကောတိ ဝဋ္ဋတီဟူသည်ကား။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ အာဂမနေ၊ လာခြင်း၌။ သဥဿာဟတ္တာ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဝါ၊ ဝါပျက်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ အာပတ္တိ ဝါ၊ အာပတ်သည်လည်းကောင်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ အာစရိယန္တိ၊ အာစရိယံဟူသည်ကား။ အဂိလာနမ္ပိ၊ မနာသည်လည်းဖြစ်သော။ နိဿယာစရိယဉ္စ၊ နိဿရည်းဆရာတို့ကို လည်းကောင်း။ ဓမ္မာစရိယဉ္စ၊ စာချဆရာတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါစရိယဥပဇ္ဈာယေသု၊ ပဉ္စင်းခံသောဆရာ ဥပဇ္ဈာယ်တို့၌။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ် ရှိအံ့နည်း။ “ဝဒတိ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဝဒတိ ဝဋ္ဋတီဟူသောစကားကို။ သတ္တာဟာတိက္ကမေ၊ ခုနစ်ရက်လွန်ခြင်း၌။ အာပတ္တိအဘာဝံ၊ အာပတ်မရှိခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝဿစ္ဆေဒေါ ပန၊ ဝါပြတ်ခြင်းသည်ကား။ ဟောတိ ယေဝ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။

ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အန္တရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာဝဏ္ဏနာ

၂၀၀။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဂဏှိံသူတိ၊ ဂဏှိံသုဟူသည်ကား။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ခါဒိံ သု၊ စားကုန်၏။ ပရိပါတိံသူတိ၊ ပရိပါတိံသုဟူသည်ကား။ ပလာပေသုံ၊ ပြေးစေကုန်၏။ အနုဗန္ဓိံသု၊ အစဉ်လိုက်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၂၀၁။ “သတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဟူသောစကား၌။ ဆ ဒိဝသာနိ၊ ခြောက်ရက်တို့ကို။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ ဝီတိနာမေတွာ၊ လွန်စေ၍။ သတ္တမေ ဒိဝသေ၊ ခုနစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌။ ပုရာရုဏာ ဧဝ၊ အရုဏ်မတက်မီလျှင်။ အန္တောဥပစာရသီမာယ၊ ဥပစာရသိမ်တွင်းသို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ တက်စေ၍။ ပုနဒိဝသေ၊ တဖန်နေရောက် မိုးသောက်သောအခါ၌။ သတ္တဟံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “သတ္တမေ ဒိဝသေ၊ ခုနစ်ရက်မြောက်၌။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ အနဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေ (နိ-၃၅၉) မူ၍။ တဒဟေဝ၊ ထိုရောက်သော ရက်၌ပင်လျှင်။ ဒိဝသဘာဂေပိ၊ နေ့အဖို့၌လည်း။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော”တိ၊ အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သတ္တမေဒိဝသေ၊ ခုနစ်ရက်မြောက်၌။ တတ္ထ၊ ထိုဝါဆိုရာ ကျောင်း၌။ အရုဏုဋ္ဌာပနမေဝ၊ အရုဏ်တက်စေခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ပါဠိယမ္ပိ၊ ပါဠိတော်၌လည်း။ “သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော”တိ၊ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟေတော်မူအပ်၏။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေမူ၍။ ဂစ္ဆန္တော စ၊ သွားသောရဟန်းသည်လည်း။ အန္တော၊ ကျောင်းတွင်းသို့။ အပ္ပဝိသိတွာ၊ မဝင်မူ၍။ ဗဟိဒ္ဓါဝ၊ အပ၌သာလျှင်။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်ကို။ ဝီတိနာမေန္တေန၊ လွန်စေခြင်းကြောင့်။ သမုစ္ဆိန္နဝေဿာ ဧဝ၊ ဝါပြတ်သည်သာလျှင်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အရုဏဿ၊ အရွက်ကို။ ဗဟိ ဧဝ၊ အပ၌သာလျှင်။ ဥဋ္ဌာပိတတ္တာ၊ တက်စေအပ်သော ကြောင့်တည်း။ ဣတရထာ၊ အရုဏ်အခံပဲသွားသည်ရှိသော်။ “အရုဏေ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော”တိ ဝစနံဝ၊ အရုဏေ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဟူသောစကားသည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမဲ့သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “သတ္တာဟဝါရေန အန္တောဝိဟာရေ ပဝိသိတွာ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာပိ ဂန္တဗ္ဗ”န္တိ၊ သတ္တာဟဝါရေန အန္တောဝိဟာရေ ပဝိသိတွာ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာပိ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ အညေသု စ ဌာနေသု၊ တပါးသောအရာတို့၌ည်း။ အရုဏုဋ္ဌာပနမေဝ၊ အရုဏ်တက်စေခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ စီဝရက္ခန္ဓကေ၊ စီဝရက္ခန္ဓက၌။ “ဧကသ္မိံ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတီ”တိ၊ ဧကသ္မိံ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။

[စာမျက်နှာ-၁၇၇]။ တေ၊ ထို ကေစိဆရာတို့သည်။ “သတ္တမေ ဒိဝသေ၊ ခုနစ်ရက်မြောက်၌။ ယဒါ ကဒါစိ၊ အမှတ်မရှိသော အခါ၌။ ပဝိဋ္ဌေန၊ ဝင်သော ရဟန်းသည်။ တံဒိဝသနိဿိတော၊ ထိုနေ့ကို မှီသော။ အတီတအရုဏော၊ လွန်လေပြီးသော အရုဏ်ကို။ ဥဋ္ဌာပိတော နာမ၊ တက်စေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တံ၊ 'အရုဏာ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော'ဟု ဆိုအပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ အထာပိ ဝဒေယျုံ၊ အကယ်၍ ဆိုကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ သဒ္ဒဂတိသာပိ ဝဒေယျုံ၊ အကယ်၍ ဆိုကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ သဒ္ဒဂတိယာပိ၊ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဟူသော သဒ္ဒါဖြစ်ခြင်းနှင့်လည်း။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အရုဏေ၊ အရွက်သည်။ ဥဋ္ဌိတေ၊ တက်သည်ရှိသော်။ ပစ္ဆာ ပဝိဋ္ဌော၊ နောက်မှဝင်သော ရဟန်းသည်။ တဿ၊ ထိုအရုဏ်ကို။ ဥဋ္ဌိပကော၊ တက်စေတတ်သော။ ပယောဇကော၊ ပယောဇက ကတ္တားသည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ (နိ-၃၆၀) န အရဟတိ၊ မထိုက်။ ပယောဇကော၊ ပယောဇကကတ္တားသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ “ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ပနဿ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ တဒဟေဝ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမန္တဿာပီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော စကား၌။ “အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ”တိ ဝစနံ၊ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ ဟူသောသဒ္ဒါသည်။ ဝိရုဇ္ဈေယျ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တေနာပိ၊ ရဟန်းသည်လည်း။ တံဒိဝသသန္နိဿိတဿ၊ ထိုနေ့ကိုမှီသော။ အရုဏဿ၊ အရွက်ကို။ ဥဋ္ဌာပိတတ္တာ၊ တက်စေအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ အာရညကဿပိ ဘိက္ခုနော၊ တောကျောင်းနေသော ရဟန်းအားလည်း။ သာယနှသမယေ၊ ညနေချိန်မှ။ အင်္ဂယုတ္တံ၊ အင်္ဂါနှင့်ယှဉ်သော။ အရညဋ္ဌာနံ၊ တောအရပ်ကို။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ တဒါ ဧဝ၊ ထိုခဏ၌သာလျှင်။ နိဝတ္တန္တဿ၊ ပြန်လာသော။ အာရညကဿာပိ ဘိက္ခုနော၊ အရညကင်ဆောင်သော ရဟန်းသည်လည်း။ အရုဏော၊ အရုဏ်ကို။ ဥဋ္ဌာပိတော၊ တက်စေအပ်သည်။ ဓုတင်္ဂဉ္စ၊ ဓုတင်ကိုလည်း။ ဝိသောဓိတံ၊ သုတ်သင်အပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဧတံ၊ ထိုဓုတင်ကို သုတ်သင်ရခြင်းသည်။ န စ ယုတ္တံ၊ သင့်လည်းမသင့်လေ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အရုဏုဂ္ဂဋ္ဌာပနဿ၊ အရုဏ်တက်စေခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ကာလဿေဝ ပန နိက္ဓမိတွာ အင်္ဂယုတ္တေ ထာနေ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ သစေ အရုဏုဋ္ဌာနဝေလာယံ တေသံ အာဗာဓောဝဍ္ဎတိ၊ တေသံ ဧဝ ကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ၊ န ဓုတင်္ဂဝိသုဒ္ဓိကေန ဘဝိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ကာလဿေဝ ပန နိက္ဓမိတွာ အင်္ဂယုတ္တေ ထာနေ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ၊ သစေ အရုဏုဋ္ဌာနဝေလာယံ တေသံ အာဗာဓောဝဍ္ဎတိ၊ တေသံ ဧဝ ကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ၊ န ဓုတင်္ဂဝိသုဒ္ဓိကေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အရုဏံ၊ အရွက်ကို။ အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေမူ၍။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်ကို။ နိက္ခိပန္တာနံ၊ ချကုန်သော။ ပါရိဝါသိကာဒီနမ္ပိ၊ ပရိဝါသ်စောင့်သောရဟန်းစသည်တို့အားလည်း။ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ၊ ညဉ့်ပြတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဥဂ္ဂတေ အရုဏေ နိက္ခိပိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဥဂ္ဂတေ အရုဏေ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဟသေယျသိက္ခာပဒေပိ၊ သဟသေယျသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ အနုပသမ္ပန္နေဟိ၊ လူသာမဏေတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နိဝုတ္တဘာဝရိမောစနတ္ထံ၊ အိပ်သောအဖြစ်မှ လွတ်စေခြင်းငှာ။ “ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ”တိအာဒိ၊ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ စီဝရာဝိပ္ပဝါသာဒီသု၊ စိဝရာဝိပ္ပဝါသ အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာတို့၌။ ရတ္တိပရိယောသာနေ၊ ညဉ့်၏အဆုံး၌။ အာဂါမိအရုဏသေနေဝ၊ အနာဂတ်အရုဏ်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ အရုဏုဋ္ဌာပနံ၊ အရုဏ်တက်စေခြင်းကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ အတီတာရုဏဝသေန၊ အတိတ်အရုဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဒဿိတံ၊ မပြအပ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဟူသော စကား၌။ အရုဏုဋ္ဌာပနံ၊ အရုဏ်တက်စေ (နိ-၃၆၁) ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ အရုဏ်မတက်စေမူ၍ သွားသော တပါးသောအခြင်းအရာဖြင့် ယူသည်ရှိသော်။ ဝဿစ္ဆေဒတ္တာ၊ ဝါပြတ်သောကြောင့်တည်း။

ဝဿံ ဥပဂတဿ၊ ဝါကပ်သော။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေမူ၍။ သကရဏီယ, သတ္တဟကိစ္စရှိသော ရဟန်း၏။ ယံ ပက္ကမန ဝစနံ၊ အကြင် သွားအပ်သည်ကို ဆိုသောစကားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ပက္ကမနဝစနံ၊ ထိုသွားအပ်သည်ကို ဆိုသောစကားသည်။ ဝဿံ ဥပဂတကာတော၊ ဝါကပ်သောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယဒါကဒါစိ၊ အမှတ်မရှိသောအခါ၌။ နိမိတ္တေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ ဂမနဿ၊ သွားခြင်းကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ သတ္တာဟဝါရေန၊ ခုနစ်ရက်လည်သဖြင့်။ ဂတဿ၊ ပြန်လာသောရဟန်း၏။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေမူ၍။ တဒဟေဝ၊ ထိုရောက်သနေ့လျှင်။ ဂမနံ ပန၊ သွားခြင်းသည်ကား။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်လေ။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော”တိ၊ အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ဆိုသောကြောင့်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “သတ္တာတံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏိယော ပက္ကမတိ၊ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ၊ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျာ”တိအာဒိနာ၊ သတ္တာတံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏိယော ပက္ကမတိ၊ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ၊ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပစ္ဆိမသတ္တာဟေ၊ နောက်ဆုံးသတ္တာဟ၌။ အနာဂမနေ၊ မလာခြင်းကို။ အနုညာတေပိ၊ ခွင့်ပြုသော်လည်း။ အညသတ္တာဟေသု၊ တပါးသာ သတ္တဟတို့၌။ တံ၊ ထိုမလာခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ တပါးသော သတ္တာဟတို့၌။ တံ၊ ထိုမလာခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ မအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ ပဌမသတ္တာဟေ၊ ရှေးဦးစွာသော သတ္တာဟ၌။ အရုဏံ၊ အရွက်ကို။ အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေမူ၍။ ဂမနေ၊ သွားခြင်းကို။ အနုညာတေပိ၊ ခွင့်ပြုသော်လည်း။ တတော၊ ထို မဌမသတ္တာဟမှ။ ပရေသု၊ နောက်ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တာဟေသု၊ သတ္တာဟတို့၌။ အာဂတဿ၊ ပြန်လာသောရဟန်း၏။ အရုဏံ၊ အရွက်ကို။ [စာမျက်နှာ-၁၇၈] အနုဋ္ဌာပေတွာ၊ မတက်စေမူ၍။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိဋ္ဌံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ရောက်အပ်၏။ ဣဓ အာဟဋန္တိ၊ ဣဓ အာဟဋံဟူသည်ကား။ ဝိဟာရတော၊ ကျောင်းမှ။ ဗဟိ၊ အပဖြစ်သော။ အာဂတဋ္ဌာနေ၊ လာရာအရပ်သို့။ အာနီတံ၊ ဆောင်အပ်သော။

အန္ထရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ အန္ထရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၆၂)

ဝဇာဒိသုဝဿူပဂမနကထာ ဝဏ္ဏနာ

၂၀၃။ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီဟူသည်ကား။ ကုဋိကာဒီနံ၊ တဲအစရှိသည်တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ “ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ”တိ၊ ဣဓ ဝဿံ ဥပေမိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝစီဘေဒံ၊ နှုတ်မြွက်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဥပဂန္တုံ၊ ဝါကပ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

၂၀၄။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ပိသာစိလ္လိကာတိ၊ ပိသာစိလ္လိကါဟူသည်ကား။ ပိသာစဒါရကာ၊ ဘီလူးငယ်တို့သည်။ ပဝိသနဒွါရံ ယောဇေတွာတိ၊ ပဝိသနဒွါရံ ယောဇေတွာဟူသည်ကား။ သကဝါဋံ၊ တံခါးရွက်ရှိသော်။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာဟူသည်ကား။ သူသိရဋ္ဌာနဿ၊ အခေါင်းရှိသောအရပ်၏။ ဥပရိဘာဂံ၊ အထက်အဖို့ကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ခါဏုမတ္ထကေတိ၊ ခါဏုမတ္ထကေဟူသည်ကား။ သူသိရခါဏုမတ္ထကေ၊ အခေါင်းသစ်ငုတ်ထက်၌။ ဋင်္ကိတမေဉ္စာ နာမ၊ ဋင်္ကိတမေဉ္စာ မည်သည်ကား။ ဒိဃေမဉ္စပါဒေ၊ ရှည်သောညောင်စောင်းအခြေတို့ကို။ ဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထွင်း၍။ အဋနိယော၊ အပေါင်တို့ကို။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ကတော၊ ပြုအပ်သော ညောင်စောင်းတည်း။ သော၊ ထိုညောင်စောင်းသည်။ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန၊ အောက်အထက်လှန်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပညတ္တောပိ၊ ခင်းအပ်သော်လည်း။ ပုရိမသဒိသောဝ၊ ရှေးအတိုင်းအပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုညောင်စောင်းကို။ သုသာနေ စ၊ သချိုင်း၌လည်းကောင်း။ ဒေဝတာထာနေ စ၊ နတ်ကွန်း၌လည်းကောင်း။ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်၏။ စတုန္န ပါသာဏာနံ၊ ကျောက်လေးခုတို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော။ ပါသာဏဖလကေ၊ ကျောက်ပျဉ်၌။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ကတဂေဟမ္ပိ၊ ပြုအပ်သော အိမ်ကိုလည်း။ “ဋင်္ကိတမေဉ္စာ”တိ၊ ဋင်္ကိတမေဉ္စာ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

ဝဇာဒီသုဝဿူပဂမနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဝဇာဒီသုဝဿူပဂမနကထာ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဓမ္ပိကကတိကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၀၅။ မဟာဝိဘင်္ဂေတိ၊ မဟာဝိဘင်္ဂေဟူသည်ကား။ စတုတ္ထပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ၊ စတုတ္ထပါရာဇိက အဖွင့်၌။ ပရတော၊ နောက်မှ။ သေနာသနက္ခန္ဓကေပိ၊ သေနာသနက္ခန္ဓက၌လည်း။ အဓမ္မိကံ ကတိကဝတ္တံ၊ အဓမ္မိကကတိကဝတ်သည်။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ ဧဝ၊ ဖြစ်လတ္တံ့သာလျှင်တည်း။

၂၀၇။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ နာနာသီမာယံ၊ အထူးထူးသောသိမ်၌။ ဒွီသု အာဝါသေသု၊ ကျောင်းနှစ်ခုတို့၌။ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တဿ၊ ဝါကပ် (နိ-၃၆၃) သော ရဟန်းအား။ “ဒုတိယေ၊ ကျောင်းတော်၌။ ဝဿိဿာမီ”တိ၊ ဝါဆိုအံ့ဟူ၍။ ဥပစာရတော၊ ပထမကျောင်း၏ ဥပစာမှ။ နိက္ခန္တမတ္တေ၊ ထွက်ကာမျှ၌။ ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော။ သေနာသနဂ္ဂါဟော၊ ကျောင်းခံခြင်းသည်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “တဿ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနော။ ပုရိမိကာ စ န ပညာယတီ”တိ၊ တဿ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနော။ ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ၊ ဟူသော စကားကို။ ပဌမသေနာသနဂ္ဂါဟံ၊ ရှေးဦးစွာသောကျောင်းခံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒုတိယေ သေနာသနဂ္ဂါဟေ ပန၊ ဒုတိယကျောင်းခံခြင်း၌ကား။ ပုရိမိကာ၊ ပုရိမဝါသည်။ ပညာယတေဝ၊ ထင်သလျှင်ကတည်း။ တတ္ထေဝ၊ ထို ဒုတိယကျောင်း၌သာလျှင်။ တေမာသံ၊ ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး။ ဝသန္တော၊ နေသည်ရှိသော်။ [စာမျက်နှာ-၁၇၉] ပုရိမဝဿံဝုတ္တော၊ ပုရိမဝါဆိုသည်မည်၏။ တတော ဝါ၊ ထိုဒုတိယ ကျောင်းမှလည်း။ ဒုတိယဒိဝသာဒီသု၊ ဒုတိယနေ့အစရှိသည်တို့၌။ “ပဌမသေနာသနေ၊ ရှေးဦးစွာသော ကျောင်း၌။ ဝသိဿာမီ”တိ၊ နေအံ့ဟူ၍။ ဥပစာရာတိက္ကမ၊ သပစာကို လွန်ခြင်း၌။ ပုရိမိကာပိ၊ ပုရိမဝါသည်လည်း။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၂၀၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယသကရဏီယော ပက္ကမတီ”တိ၊ သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယသကရဏီယော ပက္ကမတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ပဝါရဏဒိဝသေပိ၊ ပဝါရဏာ နေ့၌လည်း။ သတ္တာဟကရဏီယံ၊ သတ္တာဟကိစ္စကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာတိ၊ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာဟူသည်ကား။ ပစ္ဆိမကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သာ၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ကို။ တသ္မိံ ကာလေ၊ ထိုအခါ၌။ ကုမုဒါနံ၊ ကြာခေါင်းလောင်းတို့၏။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကောမုဒီ၊ ကောမုဒီဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ စတုန္နံ ဝဿိကမာသာနံ၊ မိုးလေးလတို့၏။ ပရိယောသာနတ္တာ၊ အဆုံးဖြစ်သောကြောင့်။ “စတုမာသိနီ”တိ စ၊ စတုမာသိနီ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ဝဿူပနာယိကကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီး၏။

(နိ-၃၆၄)

ပဝါရဏာက္ခန္ဓက

အဖာသုဝိဟာရကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈၀] ၂၀၉။ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကေ၊ ပဝါရဏာခန္ဓက၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ပါဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမေယျာတိ၊ ပါဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမေယျဟူသည်ကား။ ပိဏ္ဍာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ စရိတွာ၊ လှည့်လည်၍။ ပဋိက္ကမေယျ၊ ဖဲရာ၏။ အဝက္ကာရပါတိန္တိ၊ အဝက္ကာရပါတိံဟူသည်ကား။ အတိရေကပိဏ္ဍပါတဌပနကံ၊ ဆွမ်းကြွင်းကို ထားသော။ ဧကဘာဇနံ၊ တခုသော ခွက်တည်း။ အဝိသယှန္တိ၊ အဝိသယှဟူသည်ကား။ ဥက္ခိပိတုံ၊ ချီခြင်းငှာ။ အသက္ကုနေယျံ၊ မတတ်ကောင်းသော။ ဝိလင်္ဃနံ ဥက္ခိပနံ၊ ကြွခြင်း။ ဝိလင်္ဃော၊ ကြွခြင်း။ သော ဧဝ၊ ထို ဝိလင်္ဃနံသည်လျှင်။ ဝိလင်္ဃကော၊ ဝိလင်္ဃကမည်၏။ ဟတ္ထေဟိ၊ လက်တို့ဖြင့်။ ဝိလင်္ဃကော၊ ချီကြွခြင်းတည်း။ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကော၊ လက်တို့ဖြင့် ချီကြွခြင်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဟတ္ထုက္ခေပကေနာ”တိ၊ ဟတ္ထုက္ခေပကေန၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဝိလင်္ဃကေန ဥက္ခိပကေန၊ ကြွသော။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သံသိဗ္ဗိတဟတ္ထေဟိ၊ စပ်ယှက်အပ်သော လက်တို့ဖြင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

၂၁၃။ သစေ ပန ဝုဍ္ဎတရော ဟောတီတိ၊ သစေ ပန ဝုဍ္ဎတရော ဟောတိဟူသည်ကား။ ပဝါရဏာဒါယကော၊ ပဝါရဏာကိုပေးသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ဝုဍ္ဎတရော၊ သီတင်းကြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ “ဧဝဉှိတေန တဿတ္ထာယ ပဝါရိတံ ဟောတီ”တိဧတ္ထ၊ ဧဝဉှိတေန တဿတ္ထာယ ပဝါရိတံ ဟောတိဟူသော ဤပုဒ်၌။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တိဿော ဘန္တေ ဘိက္ခု သံဃံ ပဝါရေတိ၊ ဟု ပဝါရဏာပြုသည်ရှိသော်။ တေန၊ ထိုပဝါရဏာပေးလိုက်သော ရဟန်းသည်။ အပ္ပဝါရိတောပိ၊ ကိုယ်တိုင်ပဝါရဏာမပြုသော်လည်း။ တဿ၊ ထို ပဝါရဏာဆောင်သောရဟန်း၏။ သံဃပ္ပတ္တိမတ္တေန၊ သံဃာသို့ ရောက်ကာမျှဖြင့်။ သံဃပဝါရဏာကမ္မံ၊ သံဃပဝါရဏာကံသည်။ သမဂ္ဂကမ္မမေဝ၊ သမဂ္ဂကံသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တေန စ ဘိက္ခုနာတိ၊ တေန စ ဘိက္ခုနာဟူသည်ကား။ ပဝါရဏာဒါယကေန၊ ပဝါရဏာပေးသော။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းသည်။

၂၃၄။ ဗဟူပိ သမာနဝဿာ ဧကတော ပဝါရေတုံ လဘန္တီတိ၊ ဗဟူပိ သမာနဝဿာ ဧကတော ပဝါရေတုံ လဘန္တိဟူသည်ကား။ ဧကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ၊ တနှစ်တည်း၌။ လဒ္ဓူပသမ္ပဒတာယ၊ ရအပ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ် ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သမုနုပသမ္ပန္နဝဿာ၊ တူသောပဉ္စင်းအဖြစ်ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သမာနုပသမ္ပဝန္နဝဿာ၊ တူသောပဉ္စင်းဝါရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဧကတော၊ (နိ-၃၆၅) တပေါင်းတည်း။ ပဝါရေတုံ၊ ပဝါဏာပြုခြင်းငှာ။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ဣတိ အတ္တော၊ ဤကားအနက်။

၂၃၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသည်ကား။ “နတ္ထိ ဒိန္န”န္တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ၊ နတ္ထိ ဒိန္နံ၊ အစရှိသော နည်းဖြင့် ဖြစ်သောဒိဋ္ဌိတည်း။ အန္တဂ္ဂါဟိကာတိ၊ အန္တဂ္ဂါဟိကါဟူသည်ကား။ သဿတုစ္ဆေဒသင်္ခါတဿ၊ သဿတုစ္ဆေဟုဆိုအပ်သော။ အန္တဿ၊ ဆုံးကို။ ဂါဟိကာ၊ ယူတတ်သောဒီဋ္ဌိတည်း။ “ယံ ခေါတွ”န္တိအာဒီသု၊ ယံ ခေါတွံ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဒိဋ္ဌေန၊ အမြင်ဖြင့်။ ဌပေသိ၊ ထား၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တံ သဒ္ဒံ၊ တံ သဒ္ဒါကို။ အဇ္ဈာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယောဇနာအပ်၏။

၂၃၉။ “ဝတ္ထုံ ပကာသေန္တော”တိ၊ ဝတ္ထုံ ပကာသေန္တောဟူသော စကားကို။ ပုဂ္ဂလေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပရိသင်္ကုပ္ပတ္တိယာ၊ ရွံ့ရှာခြင်း ဖြစ်ခြင်း၏။ နိမိတ္တဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝတ္ထုမတ္တံယေဝ၊ ဝတ္ထုမျှကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယံ ပန ဝတ္ထုံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကိုကား။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ “ပုဂ္ဂလော ပညာယတိ၊ န ဝတ္ထု”န္တိ၊ ပုဂ္ဂလော ပညာယတိ၊ န ဝတ္ထုံ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တံ ဝတ္ထုံ၊ ထိုဝတ္ထုကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဧကံ၊ ဤဝတ္ထုံ ပကာသေန္တော၊ ဟူသောစကားကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ ထိုရဟန်း၏။ ဝသနဋ္ဌာနေ၊ နေရာအရပ်၌။ ပေါက္ခရဏိတော၊ ရေကန်မှ။ မစ္ဆဂ္ဂဟဏာဒိ၊ ငါးကိုယူခြင်းအစရှိသည်သည်။ ယဒိ ဒိဿေယျ၊ အကယ်၍ထင်သည်ဖြစ်အံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ “ဝတ္ထု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတီ”တိ၊ ဝတ္ထု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ မာလာဂန္ဓဉ္စ၊ ပန်းအနံ့ကိုလည်းကောင်း။ ပရိဋ္ဌဂန္ဓဉ္စ၊ အရိဋ္ဌဆေးနံ့ကိုလည်းကောင်း။ ဒိသွာ ဧဝ၊ မြင်၍သာလျှင်။ “ဝတ္တု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတီ”တိ၊ ဝတ္တု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

အဖာသုဝိဟာရကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အဖာသုဝိဟာရကထာစသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဘဏ္ဍနကာရကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈၁] ၂၄၀။ ဒွေ စာတုဒ္ဒသိကာ ဟောန္တီတိ၊ ဒွေ စာတုဒ္ဒသိကာ ဟောန္တိဟူသည်ကား။ တတိယပက္ခေ၊ တတိယပက္ခ၌။ စာတုဒ္ဒသိယာ၊ စာတုဒ္ဒသိနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒွေ (နိ-၃၆၆) စာတုဒ္ဒသိကာ၊ နှစ်ခုသော စာတုဒ္ဒသီတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ “ဘဏ္ဍနကာရကာနံ တေရသေ ဝါ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ဣမေ ပန္နရသီပဝါရဏံ ပဝါရေဿန္တီ”တိ ဣမိနာ၊ ဘဏ္ဍနကာရကာနံ တေရသေ ဝါ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ဣမေ ပန္နရသီပဝါရဏံ ပဝါရေဿန္တိဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ယထာသကံ ဥပေါသထကရဏဒိဝသတော၊ အကြင် အကြင် မိမိတို့ ဥပုသ်ပြုသောနေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ စာတုဒ္ဒသိပန္နရသီဝေါဟာရော၊ စာတုဒ္ဒသီ ပန္နရသီဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ စန္ဒဂတိသိဒ္ဓိယာ၊ ကြယ်သွား လသွားဖြင့်ပြီးသော။ တိထိယာ၊ တိထိ၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ရာဇူနံ အနုဝတ္တိတု”န္တိ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ရာဇူနံ အနုဝတ္တိတုံ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောခြင်းကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဟောသောအတိုင်း။ ကိဉ္စပိ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ကား မင်းသို့ အစဉ်လိုက်အပ်၏ရှင့်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပုသ် ပဝါရဏာအရာ၌။ လောကိယာနံ၊ လောကီဗေဒင်တတ်တို့၏။ တိထိံ၊ တိထိတို့ကို။ အနုဝတ္တန္တေဟိပိ၊ အစဉ်သဖြင့်။ စာတုဒ္ဒသိံ၊ စာတုဒ္ဒသီကို။ ပန္နရသိံ ဝါ ကရောန္တေဟေဝ၊ ပန္နရသီပြုကုန်လျက်သာလျှင်။ အနုဝတ္တိတ္တဗ္ဗံ၊ အစဉ်လိုက်အပ်၏။ လောဠသမဒိဝသံ ဝါ၊ တဆယ့်ခြောက်ရက်နေ့ကိုလည်းကောင်း။ ဥပေါသထဒိဝသံ ကရောန္တေဟိ၊ ဥပုသ်နေ့ကိုပြုကုန်လျက်။ န အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ အစဉ်မလိုက်အပ်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယမ္ပိ၊ ပါဠိတော်ဤလည်း။ “ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဥပေါသထေ စာတုဒ္ဒသိကေ ကာတု”န္တိ၊ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဥပေါသထေ စာတုဒ္ဒသိကေ ကာတုံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ သောဠသမ တေရသမတို့ကို ဥပုသ်နေ့ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ “ဒွါဒသိယံ တေရသိယံ ဝါ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော”တိ၊ ဒွါဒသိယံ တေရသိယံ ဝါ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဟောသင့်သောကြောင့်တည်း။ “သကိံကပ္ခဿ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ ဝါ”တိအာဒိဝစနမ္ပိ၊ သကိံကပ္ခဿ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ ဝါ၊ အစရှိသော စကားကိုလည်း။ ဥပဝုတ္ထက္ကမေနေဝ၊ ဥပုသ်အစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တိထိက္ကမေန၊ တိထိအစဉ်ဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

ဘဏ္ဍနကာရကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဘဏ္ဍနကာရကဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၆၇)

ပဝါရဏာသင်္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ

၂၄၁။ “ပဝါရေတွာ ပန အန္တရာပိ စာရိကံ ပက္ကမိတုံ လဘန္တီ”တိ ဣမိနာ၊ ပဝါရေတွာ ပန အန္တရာပိ စာရိကံ ပက္ကမိတုံ လဘန္တိဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပဝါရဏာသင်္ဂဟေ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်ပြီးသော်။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ပက္ကမိတုကာမာ၊ ဖဲလိုကုန်သောရဟန်းတို့သည်။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ သန္နိပါတာပေတွာ၊ စည်းဝေးစေ၍။ ပဝါရေတုံ၊ ပဝါရေဏာပြုခြင်းငှာ။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ပဝါရဏာသင်္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဝါရဏာက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ဆိုရာဖွင့်ဆိုကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၆၈)

စမ္မက္ခန္ဓက

သောဏကောဠိဝိသကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈၂] ၂၄၂။ စမ္မက္ခန္ဓကေ၊ စမ္မက္ခန္ဓက၌။ ဥဏ္ဏပါဝါရဏန္တိ၊ ဥဏ္ဏပါဝါရဏံဟူသည်ကား။ ဥဘတော၊ နှစ်ဘက်မှ။ လောမာနိ၊ အမွေးတို့ကို။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ထစေ၍။ ဝါ၊ ဖော်၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ဥဏ္ဏမယံ၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသော။ ပါဝါရဏံ၊ စုလျားတည်း။ ဥဘတော၊ နှစ်ဘက်မှ။ ကပ္ပါသပိစုံ၊ ချည်မျှင်အစုကို။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ပေါ်စေ၍။ ဝီတပါဝါရောပိ၊ ရက်အပ်သောစုလျားသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တထော၊ ထိုစုလျားမှ။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ နစ်ခြင်းငှာ။ “ဥဏ္ဏပါဝါရဏ”န္တိ၊ ဥဏ္ဏပါဝါရဏံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အဍ္ဎစန္ဒပါသာဏေတိ၊ အဍ္ဎစန္ဒပါသာဏေဟူသည်ကား။ သောပါနမူလေ၊ လှေကားရင်း၌။ ဥပဍ္ဎံ၊ ထက်ဝက်ကို။ အန္တော၊ အတွင်းသို့။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ဌပိထေ၊ ထားအပ်သော။ အဍ္ဎပါသာဏေ၊ ထက်ဝက်သော ကျောက်၌။ ဌပိတေ၊ ထားအပ်သော။ အဍ္ဎပါသာဏေ၊ ထက်ဝက်သော ကျောက်၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယန္တိ၊ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံဟူသည်ကား။ ဝိဟာရပစ္စန္တေ၊ ကျောင်းစွန်၌။ ဆာယာယ၊ အရိပ်၌။ ဝိဟာရဿ ဝဍ္ဎမာနစ္ဆာယာယံ၊ ကျောင်းမှထွက်ပွားသောအရိပ်၌။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

၂၄၃။ “ ဘောဂါ ”တိ၊ ဘောဂါဟူသော ပုဒ်၌။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာအနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပဌမာဝိဘတ်တည်း။ အစ္စာယတာတိ၊ အစ္စာယတာဟူသည်ကား။ အတိအာယတာ၊ အလွန်တင်းလွန်းသော။ ခရမုစ္ဆနာ၊ အကြမ်းတီးခြင်းတည်း။ သာရဝတီတိ၊ သာရဝတိဟူသည်ကား။ မဓုရသရသံယုတ္တ၊ သာယာသောအသံနှင့် ယှဉ်သော သဘောရှိသော။ အတိသိထိလာ၊ အလွန်လျော့သော။ မန္ဒမုစ္ဆနာ၊ အနုတီးခြင်းတည်း။ ဝီရိယသမထန္တိ၊ ဝီရိယသမထံဟူသည်ကား။ ဝီရိယသမ္ပယုတ္တံ၊ ဝီရိယနှင့်ယှဉ်သော။ သမထံ၊ သမာဓိကို။ တတ္ထစ နိမိတ္တံ ဂဏှာတီတိ၊ နိမိတ္တံ ဂဏှာတီဟူသည်ကား။ တသ္မိံ သမထေ၊ ထိုသမထသည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ အာဒါသေ၊ ကြေးမုံ၌။ မုခနိမိတ္တံ ဝိယ၊ မျက်နှာရိပ်ကဲ့သို့။ ယံ နိမိတ္တွံ၊ အကြင်နိမိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ သမထနိမိတ္တဉ္စ၊ ထိုသမထ နိမိတ်ကိုလည်းကောင်း။ တံ ဝိပဿနာနိမိတ္တဉ္စ၊ ထိုဝိပဿနာနိမိတ်ကိုလည်းကောင်း။ တံ မဂ္ဂနိမိတ္တဉ္စ၊ မဂ္ဂိနိမိတ်ကိုလည်းကောင်း။ တံ ဖလနိမိတ္ထဉ္စ၊ ဖိုလ်နိမိတ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂဏှာတိ၊ ယူလော့။ နိဗ္ဗတ္တေဟိ၊ ဖြစ်စေလော့။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဿ၊ ထိုဏထေရ်အား။ အရဟတ္တပရိယောသာနံ၊ အရဟတ္တဖိုလ် အဆုံးရှိသော။ ကမ္မာဋ္ဌာနံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ ကထိတံ၊ ဟောအပ်၏။

၂၄၄။ ဆဌာနာနီတိ၊ ဆဌာနာနိဟူသည်ကား။ ဆ ကာရဏာနိ၊ ခြောက်ပါးသောအကြောင်းတို့တည်း။ အဓိမုတ္တောတိ၊ အဓိမုတ္တောဟူသည်ကား။ အဋိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထိုးထွင်း၍။ ဌိတော၊ တည်၏။ “နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော”တိအာဒိ၊ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော၊ အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော စကားကို။ အရဟတ္တဝသေန၊ အရဟတ္တဖိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အရဟတ္ထံ၊ အရဟတ္ထဖိုလ်ကို။ သဗ္ဗကိလေသေဟိ၊ ခပ်သိမ်းသော ကိလေသာတို့မှ။ နိက္ခန္တတ္တာ၊ ထွက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နေက္ခမ္မံ၊ နေက္ခမ္မဟူ၍။ တေဟိ ဧဝ၊ ထိုကိလေသာတို့မှသာလျှင်။ ပဝိဝိတ္တတ္တာ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝိဝေကော၊ ပဝိဝေကဟူ၍။ ဗျာပဇ္ဇာဘာဝတော၊ ကြောင့်ကြ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝိဝေကော၊ ပဝိဝေကဟူ၍။ ဥပါဒါနက္ခယန္တေ၊ ဥပါဒါန်ကုန်သော အဆုံး၌။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပါဒါနက္ခယော၊ ဥပါဒါနက္ခယဟူ၍။ သမ္မောဟာဘာဝတော၊ တွေဝေခြင်း မရှိခြင်းကြောင့်။ အသမ္မောဟောတိ စ၊ အသမ္မောဟ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကန္တိ၊ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကံဟူသည်ကား။ ပဋိဝေဓပညာယ၊ ထိုးထွင်းသော ပညာနှင့်။ ကေဝလံ အသမ္ပိဿံ၊ မရောယှက်သော။ သဒ္ဓါမတ္တကံ၊ သဒ္ဓါမျှတည်း။ ပဋိစယန္တိ၊ ပဋိစယံဟူသည်ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်အလဲလဲ။ ကရဏေန၊ ပြုသဖြင့်။ ဝဍ္ဎိံ၊ ပွားခြင်းတည်း။ ဝီတရာဂတ္တာတိ၊ ဝီတရာဂတ္တာဟူသည်ကား။ မဂ္ဂပဋိဝေဓေန၊ မဂ္ဂပဋိဝေဓဖြင့်။ ရာဂဿ၊ ရာဂ၏။ ဝိဂတတ္တာ ဧဝ၊ ကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ နေက္ခမ္မသင်္ခါတံ၊ နေက္ခမ္မဟု ဆိုအပ်သော။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထိုးထွင်း၍။ သစ္ဆိကတွာ၊ မျက်မှောက်ပြု၍။ ဌိတော၊ တည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သေသပဒေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တောတိ၊ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တောဟူသည်ကား။ “အဟံ၊ ငါသည်။ ပဝိဝေကေ၊ ကိလေသာတို့မှ ဆိတ်သောအရဟတ္တဖိုလ်၌။ အဓိမုတ္တော၊ ညွတ်၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ ဗျာကရောတိ၊ ကြား၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

သီလဗ္ဗတပရာမာသန္တိ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသံဟူသည်ကား။ သီလဉ္စ၊ အလေ့ကိုလည်းကောင်း။ ဝတဉ္စ၊ အကျင့်ကို လည်းကောင်း။ ပရာမသိတွာ၊ သုံးသပ်၍။ ဂဟိတဂ္ဂဟဏမတ္တံ၊ ယူသောအယူမျှတည်း။ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆန္တောတိ၊ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆန္တောဟူသည်ကား။ (နိ-၃၇၀) သာရဘာဝေန၊ အမြတ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဇာနန္တော၊ သိလျက်။ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တောတိ၊ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တောဟူသည်ကား။ အဗျာပဇ္ဇံ၊ ကြောင့်ကြမရှိသော။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ ဗျာကရောတိ၊ ကြား၏။

[စာမျက်နှာ-၁၈၃] အမိဿီကတန္တိ၊ အမိဿီကတံဟူသည်ကား။ အမိဿကတံ၊ မရောသည်ကိုပြုခြင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကိလေသာ၊ ကိလေသာတို့သည်။ အာရမ္မဏေန၊ အာရုံနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ မိဿံ ကရောန္တိ၊ ရောယှက်သည်ကို ပြကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အမိဿိကတံ၊ မည်၏။ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌီတိ၊ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိဟူသည်ကား။ ဗလဝဝါတက္ခန္ဓော၊ အားကြီးသောလေအစုတည်း။

“ဥပါဒါနက္ခယဿ စာ”တိ၊ ဥပါဒါနက္ခယဿ စဟူသောပုဒ်သည်။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်ရှိသောပုဒ်တည်း။ ဒိသွာ အာယတနုပ္ပါဒန္တိ၊ ဒိသွာ အာယတနုပ္ပါဒံဟူသည်ကား။ စက္ခာဒိအာယတနာနံ၊ စက္ခုစသော အာယတနတို့၏။ ဥပ္ပါဒဉ္စ၊ ဖြတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝယဉ္စ၊ ပျက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ စိတ္တံဝိမုစ္စတီတိ၊ စိတ္တံဝိမုစ္စတိဟူသည်ကား။ ဣမာယ ဝိပဿနာပဋိပတ္တိယာ၊ ဤဝိပဿနာအကျင့်ဖြင့်။ ဖလသမာပတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဝိမုစ္စတိ၊ လွတ်၏။

သောဏကောဠိဝိသကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သောဏကောဠိဝိသကထာ၊ စသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒိဂုဏာဒိဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ

၂၄၀။ သကဋဝါဟေတိ၊ သကဋဝါဟေဟူသည်ကား။ ဒွီဟိ သကဋေဟိ၊ လှည်းနှစ်စီးတို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဝါဟေ၊ ဝါဟတို့ကို။ “ဝါဟေ”တိ ဗဟုဝစနဿ၊ ဝါဟေ၊ ဟူသော ဗဟုဝုစ်၏။ ဟိရညဝိသေသနတ္တေ၊ ဟိရည၏ ဝိသေသနအဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သာမညာပေက္ခာယ၊ သာမညကိုငဲ့သဖြင့်။ “ဟရန္တိ''၊ ဟိရညံဟူ၍။ ဧကဝစနံ၊ ဧကဝုစ်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။

၂၄၆။ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဝဏ္ဏာတိ၊ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဝဏ္ဏာဟူသည်ကား။ အလ္လရိဋ္ဌဖလဝဏ္ဏာ၊ ပုတီးနက်စေ့အဆင်းကဲ့သို့ အဆင်းရှိ၏။ တိန္တကာကပက္ခဝဏ္ဏာ၊ မိုးစွတ်သောကျီးတောင်အဆင်းကဲ့သို့ အဆင်းရှိ၏။ တိန္တကာကပက္ခဝဏ္ဏ၊ မိုးစွတ်သောကျီးတောင်အဆင်းရှိကဲ့သို့သော အဆင်းတို့၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ “ရဇန”န္တိ၊ ရဇနံဟူသော စကားကို။ ဥပရိလိတ္တံနီလာဒီဝဏ္ဏံ၊ အပေါ်က (နိ-၃၇၁) သုတ်လိမ်းသော အညိုစသော အဆင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “စောဠကေန ပုဉ္ဆိတွာ”တိ၊ စောဠကေန ပုဉ္ဆိတွာ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုအပေါ်က သုတ်လိမ်းအပ်သော အဆင်းသည်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပုဉ္ဆိတေ၊ ပွတ်ဖျက်သည်ရှိသော်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ စမ္မဿ၊ သားရေ၏။ ဒုဂ္ဂန္ဓာပနယနတ္ထံ၊ မကောင်းသော အနံ့ကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ရဇနေဟိ၊ ဆိုးရေတို့ဖြင့်။ ရဉ္ဇိတတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာဠာရတ္တာဒိ၊ အမည်း အနီ အစရှိသော။ ယံ ဝဏ္ဏံ၊ အကြင်အဆင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ ဝဏ္ဏံ၊ ထိုအဆင်းကို။ စောဠာဒီဟိ၊ ပုဆိုးစသည်တို့ဖြင့်။ အပနေတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ စမ္မဂတိကမေဝ၊ သားရေနှင့် အာလးတူသည်သာတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ ဝဏ္ဏံ၊ ထိုအဆင်းသည်။ ဝဋ္ဋိတိ၊ အပ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ခလ္လကန္တိ၊ ခလ္လကံဟူသည်ကား။ သဗ္ဗပဏှိပိဓာနစမ္မံ၊ အလုံးစုံသော ဖနောင့်ကိုပိတ်သော သားရေတည်း။ အပရိဂဠနတ္ထံ၊ မလျှောကျခြင်းငှာ။ ပဏှိဥပရိဘာဂေ၊ ဖနောင့်၏ အထက်အဖို့၌။ အပိဓာယ အာရောပနဗန္ဓနမတ္တံ၊ အပိတ်ကိုတင်၍ ဖွဲ့ခြင်းမျှသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဝိစိတြာတိ၊ ဝိစိတြဟူသည်ကား။ သဏ္ဌာနတော၊ သဏ္ဌာန်အားဖြင့်။ ဝိစိတြပဋာ၊ ဆန်းကြယ်သောအသည်းကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်၏။ ဝဏ္ဏတော၊ အဆင်းအားဖြင့်။ ဝိစိတြပဋာ၊ ဆန်းကြယ်သောအသည်းကို။ န အဓိပ္ပေတာ၊ မလိုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တဿ၊ ထိုဆန်းကြယ်သောအသည်းရှိသော ဖိနပ်၏။ (ထည့်)။ သဗ္ဗသော၊ ခပ်သိမ်းသောအပြားဖြင့်။ အပနေတဗ္ဗေသု၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ ခလ္လိကအစရှိသည်တို့၌။ ပဝိဋ္ဌတ္တာ၊ ဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဗိဠာလသဒိသမုခတ္တာ၊ ကြောင်၏မျက်နှာနှင့်တူသော မျက်နှာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာဥလူကာ၊ သျှူးပျံတို့၏။ စမ္မံ နာမ၊ အရေမည်သည်ကား။ ပက္ခလောမမေဝ၊ အတောင်အမွေးသာလျှင်တည်း။

ဒိဂုဏာဒိဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဒိဂုဏာဒိဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဇ္ဈာရာမေဥပါဟန ပဋိက္ခေပကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈၄] ၂၅၁။ “ဥဏ္ဏာဟိ ကတပါဒုကာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဥဏ္ဏာဟိ ကတပါဒုကါဟူသော ပုဒ်၌။ ဥဏ္ဏာမယကမ္ဗလေဟိ၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသော ကမ္ဗလာတို့ဖြင့်။ ကတာ၊ ပြုအပ်ကုန်သော။ ပါဒုကာ၊ ခြေနင်းတို့ကို။ သင်္ဂယှန္တိ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။

(နိ-၃၇၂) ၂၅၃။ ဂင်္ဂါမဟကီဠိကာယာတိ၊ ဂင်္ဂါမဟကီဠိကာယဟူသည်ကား။ ဂင်္ဂါမဟေ၊ ဂင်္ဂါမြစ်ကို ပူဇော်အပ်ရာ၏။ ကိဠိကယ၊ ကစားခြင်းဖြင့်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ ထိုဂင်္ဂါမြစ်ကို ပူဇော်ရာ၌။ ဣတိပုရိသာ၊ မိန်းမယောက်ျားတို့သည်။ ယာနေဟိ၊ ယာဉ်တို့ဖြင့်။ ဥဒကကီဠံ၊ ရေကစားခြင်းငှာ။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ပီဌကသိဝိကန္တိ၊ ပီဌကသိဝိကံဟူသည်ကား။ ဖလကာဒိနာ၊ ပျဉ်အစရှိသည်ဖြင့်။ ကတံ ပီဌကယာနံ၊ ပြုအပ်သော အင်းပျဉ်ယာဉ်တည်း။ အန္ဒေလိကာ၊ သံလျဉ်းသည်။ ပဋပေါတလိကံ၊ ပဋပေါတလိကမည်၏။ သဗမည်၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ယာနံ၊ ယာဉ်ကို။ ဥပါဟနေနာပိ၊ ဖိနပ်ဖြင့်လည်း။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ အသမတ္ထဿ၊ မစွမ်းနိုင်သော။ ဂိလာနဿ၊ နာသောရဟန်းအား။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။

၂၅၄။ ဝါဠရူပါနီတိ၊ ဝါဠရူပါနိဟူသည်ကား။ အာဟရိမာနိ၊ ရွေ့ရှားကောင်းကုန်သော။ ဝါဠရူပါနိ၊ သားရဲရုပ်တို့ကို။ “စတုရင်္ဂုလာဓိကာနီ”တိ၊ စတုရင်္ဂုလာဓိကာနိဟူသောပုဒ်သည်။ ဥဒ္ဒလောမီဧကန္တေလောမီဟိ၊ ဥဒ္ဒလောမီ ဧကန္တလောမီ အခင်းတို့မှ။ တဿ၊ ထိုဂေါဏကအခင်း၏။ ဝိသေသဒဿနံ၊ အထူးကိုပြကြောင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ စတုင်္ရဂုလတော၊ လက်လေးသစ်အောက်။ ဦနာနိ၊ ယုတ်လျော့သော အမွေးရှိသော အခင်းတို့သည်။ ဥဒ္ဒလောမီအာဒီသု၊ ဥဒ္ဒလောမီအစရှိသည်တို့၌။ ပဝိသန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဝါနစိတြော ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏောတိ၊ ဝါနစိတြော ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏေါဟူသည်ကား။ နာနာဝဏ္ဏေဟိ၊ အထူးထူးသော အဆင်းရှိကုန်သော။ ဥဏ္ဏာမယ သုတ္တေဟိ၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသော ချည်တို့ဖြင့်။ ဘိတ္တိစ္ဆေဒါဒိဝသေန၊ နံရံပေါက်အစရှိသော သဏ္ဌာန်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝါယိတွာ၊ ရက်၍။ ကတစိတ္တတ္ထရဏော၊ ပြုအပ်သော ဆန်းကြုယ်သော အခင်းတည်း။ ဃနပုပ္ဖကောတိ၊ ဃနပုပ္ဖကောဟူသည်ကား။ ဗဟလရာဂေါ၊ များစွာနှစ်သက်အပ်သော ပန်းပြောက်အတိချယ်သော အခင်းတည်း။ ပကတိတူလိကာတိ၊ ပကတိတူလိကါဟူသည်ကား။ တူလပုဏ္ဏာ၊ လဲဖြင့်ပြည့်သော။ ဘိသိ၊ ဘုံလျှိုတည်း။ ဝိကတိကာတိ၊ ဝိကတိကါဟူသည်ကား။ သီဟရူပါဒိဝသေန၊ ခြင်္သေ့ရုပ် အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝါဠစိတြာဝ၊ သားရဲရုပ်ဖြင့် ဆန်းကြယ်သော အခင်းကိုသာလျှင်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဥဒ္ဒလောမီတိ၊ ဥဒ္ဒလောမိဟူသည်ကား။ “ဥဘတောဒသံ၊ နှစ်ဘက်အဆာရှိသော။ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏံ၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသော အခင်းတည်း”။ (ဧကန္တလောမီတိ၊ ဧကန္တလောမိဟူသည်ကား။ ဧကတောဒသံ၊ တဘက်အဆာရှိသော။ ဥဏ္ဏမယတ္ထရဏံ၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသောအခင်းတည်း)။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒိဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ၊ ဒီဃနိကာယအဋ္ဌကထာ (နိ-၃၇၃) ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကောသေယျကဋ္ဋိဿမယန္တိ၊ ကောသေယျကဋ္ဋိဿမယံဟူသည်ကား။ ကောသိဟသုတ္တာနံ၊ ပိုးချည်တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ သုဝဏ္ဏမယသုတ္တာနိ၊ ရွှေချည်တို့ကို။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ဝီတံ၊ ရက်အပ်သော အခင်းတည်း။ သုဝဏ္ဏသုတ္တံ၊ ရွှေချည်ကို။ “ကဋ္ဋိဿံ၊ ကဋ္ဋိဿဟူ၍လည်းကောင်း။ ကသဋ”န္တိ စ၊ ကသနုဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ ကိရ၊ ဆိုအပ်သတတ်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “ကောသေယျကဋ္ဋိဿမယံ၊ ကောသေယျကဋ္ဋိဿမယမည်''၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာစရိယဓမ္မပါလတ္ထေရေန၊ ဆရာဓမ္မပါလမထေရ်သည်။ ဝုတ္ထံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ရတနပရိသိဗ္ဗိတန္တိ၊ ရတနပရိသိဗ္ဗိတံဟူသည်ကား။ ရတနပရိသိဗ္ဗနရဟိတံ၊ ရတနာချည်ဖြင့် ချုပ်ခြင်းမှကင်းသော ပိုးအခင်းတည်း။

အဇိနမိဂစမ္မာနံ၊ သစ်နက်ရေတို့၏။ အတိသုခုမတ္တာ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုပဋ္ဋတိပဋ္ဋနိ၊ နှစ်ထပ်သုံးထပ်တို့ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သိဗ္ဗန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “အဇိနပ္ပဝေဏီ”တိ၊ အဇိနပ္ပဝေဏီဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (နာနပ္ပကာရတော ဝီယတေ သိဗ္ဗိယတေတိ ပဝေဏိ၊ ဟု ပြုစေလိုသည်။) ရတ္တဝိတာနေနာတိ၊ ရတ္တဝိတာနေနဟူသည်ကား။ သဗ္ဗရတ္တေန၊ အလုံးစုံနီသော။ ဝိတာနေန၊ ဗိတာန်ဖြင့်။ ယံ ပန၊ အကြင်ဗိတာန်သည်ကား။ နာနာဝဏ္ဏံ၊ အထူးထူးသောအဆင်းရှိ၏။ ပါဠစိတ္တံ ဝါ၊ သားရဲရုပ်တို့ဖြင့် ဆန်းကြယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ လေပစိတ္တံ ဝါ၊ ပန်းချီဆေးရေးဖြင့် ဆန်းကြယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ ဝိဘာနံ၊ ထိုဝိတာနသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနေပိ၊ နှစ်ဘက်၌ထားအပ်သော။ ခေါင်းအုံး ခြေအုံးနီ၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ “စိတြံ ဝါ'' ဣဒံ ပန၊ စိတြံ ဝါဟူသော ဤစကားကိုကား။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်။ ကပ္ပိယတ္တာ၊ အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဘတောဥပဓာနေသု၊ နှစ်ဘက်သော အုံးတို့၌။ အကပ္ပိယတ္တာ၊ မအပ်သောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ လောဟိတကသဒ္ဒေါ၊ လောဟိတကသဒ္ဒါသည်။ စိတ္တေ၊ ဆန်းကြယ်သည်၌။ န ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ လောဟိတကသဒ္ဒါသည် ဆန်းကြယ်ခြင်းအနက်၌ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ (ထည့်)။ ပဋလိဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ပဋလိသဒ္ဒါဖြင့်ပင်လျှင်။ စိတ္တကဿာပိ အတ္ထရဏဿ၊ စိတ္တကအခင်းကိုလည်း။ သင်္ဂဟေတဗ္ဗပသင်္ဂတော၊ သိမ်းယူသင့်သည်ဟု လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်တည်း။ ကာသာဝံ ပန၊ သင်္ကန်းသည်ကား။ လောဟိတကဝေါဟာရံ၊ အနီ၊ ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ (နိ-၃၇၄) န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိတာနေပိ၊ ဗိမာန်၌လည်းကောင်း။ ဥဘတောပဓာနေပိ၊ နှစ်ဘက်အုံး၌ လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “သစေ ပမာဏယုတ္တ”န္တိအာဒိ၊ သစေ ပမာဏယုတ္တ၊ အစရှိသော စကားကို။ အညဿ၊ တပါးသော။ ပမာဏာတိက္ကန္တဿ၊ ပမာဏထက်လွန်သော။ ဗိဗ္ဗောဟနဿ၊ အုံး၏။ ပဋိက္ခိတ္တဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ပယ်သောအဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ နေရာမြင့် နေရာမြတ်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာ။ နဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တံ ပန ဥပဓာနံ၊ ထို ပမာဏာတိက္ကန္တ အုံးသည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၁၈၅] ဥပေါသထိကာနံ၊ ဥပုသ်စောင့်ကုန်သော။ ဂဟဋ္ဌာနံ၊ ဒကာတို့အား။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနမေဝ၊ မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာသည် သာလျှင်။ တဒါ၊ ထိုဥပုသ်စောင့်သော အခါ၌။ တေသံ၊ ထိုဒကာတို့အား။ နိ ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာဒီသု၊ ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ စသည်တို့၌။ “ဌပေတွာ တူလိကံ သဗ္ဗာနေဝ ဂေါနကာဒီနိရတနပရိသိဗ္ဗိတာနိ ဝဋ္ဋန္တီ”တိအာဒိ၊ ဌပေတွာ တူလိကံ သဗ္ဗာနေဝ ဂေါနကာဒီနိရတနပရိသိဗ္ဗိတာနိ ဝဋ္ဋန္တိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဆိုအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင်ဆိုအပ်သော်လည်း။ ဝိနယဋ္ဌကထာယေဝ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာသည် သာလျှင်။ ကပ္ပိယာကပ္ပိယဘာဝေ၊ အပ်, မအပ်သောအဖြစ်၌။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

အဇ္ဈာရာမေဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အဇ္ဈာရာမေဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာ၊ အစရှိသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဂိဟိဝိကတနုညာတာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၅၆။ အဘိနိဿာယာတိ၊ အဘိနိဿာယဟူသည်ကား။ အပဿာယ၊ မှီ၍။ ဝိသုကာယိကဝိပ္ဖန္ဒိတာနန္တိ၊ ဝိသုကာယိကဝိပ္ဖန္ဒိတာနံဟူသည်ကား။ ပဋိပက္ခဘူတာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိစိတ္တဝိပ္ဖန္ဒိတာနံ၊ အယူတုန်လှုပ်ခြင်း, စိတ်တုန်လှုပ်ခြင်းတို့ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၂၅၇။ ယတိန္ဒြိယန္တိ၊ ယတိန္ဒြိယံဟူသည်ကား။ မနိန္ဒြိယဝသေန၊ မနိန္ဒြိ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သညတိန္ဒြိယံ၊ ငြိမ်သက်သော ဣန္ဒြေရှိ၏။

၂၅၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာနီတိ၊ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာနိဟူသည်ကား။ သုတ္တနိပါတေ၊ သုတ္တနိပါတ်၌။ အဋ္ဌကဝဂ္ဂဘူတာနိ၊ အဋ္ဌကဝဂ်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ သောဠသ သုတ္တာနိ၊ တဆယ့်ခြောက်သုတ်တို့ကို။ ဧဝံ စိရံ အကာသီတိ၊ ဧဝံ စိရံ အကာသိဟူသည်ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စိရကာလံ၊ ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး။ (နိ-၃၇၅) ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့။ အနုပဂန္တွာ၊ မရောက်မူ၍။ အဂါရမဇ္ဈေ၊ အိမ်ရာထောင်သော လူတို့၏အလယ်၌။ ကေန ကာရဏေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ဝါသံ၊ နေခြင်းကို။ အကာသိ၊ ပြုသနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သော၊ ထိုသောဏလည်း။ မဇ္ဈိမဝယေ၊ မဇ္ဈိမအရွယ်၌။ ပဗ္ဗဇိတော ကိရ၊ ရဟန်းပြုသတတ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာတိ၊ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာဟူသည်ကား။ ကာမေသု၊ ကာမဂုဏ်တို့၌။ ဒိဋ္ဌာဒီနဝါ၊ မြင်အပ်သော အပြစ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ စိရာယိတွာပိ၊ ကြာမြင့်၍ည်း။ ဃရာဝါသေ၊ အိမ်ရာထောင်ခြင်း၌။ န ပက္ခန္ဒိ၊ မပြေးဝင်။ ဣတိ ဧတမတ္ထံ၊ ဤအကြောင်းကို။ သဗ္ဗာကာရတော၊ ခပ်သိမ်းသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။

အာဒိနဝံ လောကေတိ၊ အာဒိနဝံ လောကေဟူသည်ကား။ သင်္ခါရလောကေ၊ သင်္ခါရလောက၌။ အနိစ္စတာဒိ အာဒီနဝံ၊ အနိစ္စတာ အစရှိသော အပြစ်ကို။ နိရုပဓိန္တိ၊ နိရုပဓိံဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်တည်း။ “ပါပေ န ရမတိ သုစီ”တိ၊ ပါပေ န ရမတိ သုစီဟူသော ပုဒ်သည်။ “အရိယော န ရမတိ ပါပေ”တိမဿ၊ အရိယော န ရမတိ ပါပေဟူသောပုဒါ၏။ ဟေတုံ၊ ဟိတ်ကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါပေ န ရမတိ သုစိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ သုစီတိ၊ သုစိဟူသည်ကား။ ဝိသုဒ္ဓပုဂ္ဂလော၊ စင်ကြယ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။

၂၅၉။ ကာလသီဟောတိ၊ ကာလသီဟောဟူသည်ကား။ ကာလမုခဝါနရဇာတိ၊ မျက်နှာမည်းသော မျောက်မျိုးတည်း။ စမ္မံ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ စမ္မံ န ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ နိသီဒနတ္ထရဏံ၊ နိသီဒိုင်အခင်းကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဘုမ္မတ္ထရဏာဒိဝသေန၊ မြေအခင်းအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ သေနာသနပရိဘောဂေါ၊ ကျောင်းအသုံးအဆောင်သည်။ ဝဋ္ဋတေဝ၊ အပ်သလျှင်ကတည်း။

ဂိဟိဝိကတာနုညာတာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဂိဟိဝိကတာနုညာတာဒိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ စမ္မက္ခန္ဓက ကိုဖွင့်ဆိုရာဖွင့်ဆိုကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၇၆)

၆။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓက

ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈၆] ၂၆၀။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓေကေ၊ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓေက၌။ ပိတ္တံ ကောဋ္ဌဗ္ဗန္တရဂတံ ဟောတီတိ၊ ပိတ္တံ ကောဋ္ဌဗ္ဗန္တရဂတံ ဟောတိဟူသည်ကား။ ဗဟိ သရီရေ၊ ကိုယ်ပ၌။ ဗျာပေတွာ၊ နှံ့၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ အဗဒ္ဓပိတ္တံ၊ အဗဒ္ဓသည်းခြေသည်။ ကောဋ္ဌဗ္ဗန္တရဂတံ၊ အူ၏အတွင်း၌တည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပိတ္တံ၊ သည်းခြေသည်။ ကုပိတံ၊ ပျက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၂၆၁၊ ၂။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ နစ္ဆာဒေန္တီတိ၊ နစ္ဆာဒေန္တိဟူသည်ကား။ ရုစိံ၊ နှစ်သစ်ခြင်းကို။ န ဥပ္ပါဒေန္တိ၊ မဖြစ်စေကုန်။ သုသုကာတိ၊ သုသုကါဟူသည်ကား။ သမုဒ္ဒေ၊ သမုဒ္ဒရာ၌။ ဧကာ၊ တခုသော။ မစ္ဆဇာတိ၊ ငါးမျိုးတည်း။ ကုမ္ဘိလာတိပိ၊ မိကျောင်းဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ သံသဋ္ဌန္တိ၊ သံသဋ္ဌံဟူသည်ကား။ ပရိဿာဝိတံ၊ စစ်အပ်သည်လည်း။

၂၆၃။ ပိဋ္ဌေဟီတိ၊ ပိဋ္ဌေဟိဟူသည်ကား။ ပိသိတေဟိ၊ ကြိတ်အပ်သောအမှုန့်တို့ဖြင့်။ ကသာဝေဟီတိ၊ ကသာဝေဟိဟူသည်ကား။ တစာဒီနိ၊ သစ်ခွံအစရှိသည်တို့ကို။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ တာပေတွာ၊ ကျို၍။ ဂဟိတဦသရေဟိ၊ ယူအပ်သော ဖန်ရည်တို့ဖြင့်။ ဥဗ္ဘီဒန္တိ၊ ဥဗ္ဘီဒံဟူသည်ကား။ ဦသရပံသုမယံ၊ ဆပ်ပြာမြေဖြင့်ပြီးသော။ လောဏဗိလန္တိ၊ လောဏဗိလံဟူသည်ကား။ လောဏဝိသေသော၊ ဆားအထူးတည်း။

၂၆၄။ ဆကဏန္တိ၊ ဆကဏံဟူသည်ကား။ ဂေါမယံ၊ နွားချေးတည်း။ ပါကတိကဥဏ္ဏန္တိ၊ ပါကတိကဥဏ္ဏံဟူသည်ကား။ အပက္ကကသာဝဥဏ္ဏံ၊ မကျိုသော ဖန်ခေါက်မှုန့်တည်း။ ဂန္ဓစုဏ္ဏံ ပန၊ နံ့သာမှုန့်သည်ကား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ စုဏ္ဏစာလိနိန္တိ၊ စုဏ္ဏစာလိနိံဟူသည်ကား။ ဥဒုက္ခလေ၊ ဆုံ၌။ ကောဋ္ဋိတစုဏ္ဏပရိဿာဝနိံ၊ ထောင်းအပ်သောဆေးမှုန့်ကို ဆင့်သောဆန်ကာတည်း။ သုဝဏ္ဏဂေရုကောတိ၊ သုဝဏ္ဏဂေရုကေါဟူသည်ကား။ သုဝဏ္ဏတုတ္ထာဒိ၊ ရွှေ တုတ္ထာအစရှိသည်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဉ္ဇနုပပိသနန္တိ၊ အဉ္ဇနုပပိသနံဟူသည်ကား။ အဉ္ဇနေ၊ မျက်စဉ်း၌။ ဥပနေတုံ၊ ဆောင်ခြင်းငှာ။ ပိသိတဗ္ဗံ၊ ကြိတ်အပ်သော။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးတည်း။

၂၆၇၊ ၉။ ကဗဠိကာတိ၊ ကဗဠိကါဟူသည်ကား။ ဥပနဟဘေသဇ္ဇံ၊ အမာအုံသော ဆေးတည်း။ ဃရဒိန္နကာဗာဓော နာမ၊ ဃရဒိန္နကာဗာ စ၊ မည်သည်ကား။ ဃရဏိယာ၊ အိမ်ရှင်မသည်။ ဒိန္နဝသီကရဏဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတအာဗာဓော၊ ပေးအပ်သောအလေ့အလာ ပြုစေတတ်သော ဆေးသည် ဖြစ်စေအပ်သော အနာတည်း။

(နိ-၃၇၇) တာယ ဆာရိကာယ ပဂ္ဃရိတံ ခါရောဒကန္တိ၊ တာယ ဆာရိကာယ ပဂ္ဃရိတံ ခါရောဒကံဟူသည်ကား။ ပရိဿာဝနေ၊ ဆပ်ပြာစစ်၌။ တစ္ဆာရိကံ၊ ထို ထမင်းခြောက်ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဥဒကေ၊ ရေကို။ အဘိသိဉ္စိတေ၊ သွန်းလောင်းအပ်သည်ရှိသော်။ တတောဆာရိကတော၊ ထိုပြာမှ။ ဟေဋ္ဌာ ပဂ္ဃရိတံ ခါရောဒကံ၊ အောက်သို့ ယိုသောဆပ်ပြာရေတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပဠိတော်၌။ အကဋယူသေနာတိ၊ အကဋယူသေနဟူသည်ကား။ အနဘိသင်္ခတေန၊ မပြုပြင်အပ်သော။ မုဂ္ဂယူသေန၊ ပဲနောက်စေ့ဖြင့်။ ကဋာကဋေနာတိ၊ ကဋာကဋေနဟူသည်ကား။ မုဂ္ဂေ၊ ပဲနောက်တို့ကို။ ပစိတွာ၊ ပြုတ်၍။ အစာလေတွာ၊ မလှုပ်မူ၍။ ပရိဿာဝိတေန၊ စစ်အပ်သော။ မုဂ္ဂယူသေန၊ ပဲနောက်စေ့ဖြင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၈၇] ၂၇၂-၄။ ဂုဠကရဏန္တိ၊ ဂုဠကရဏံဟူသည်ကား။ ဥစ္ဆုသာလံ၊ ကြံတင်းကုပ်တည်း။ အဝိဿတ္ထာတိ၊ အဝိဿတ္ထာဟူသည်ကား။ သာသင်္ကာ၊ တွေးတောခြင်းရှိ၏။

၂၇၆။ အပ္ပမတ္တကေပိ ဝါရေန္တီတိ၊ အပ္ပမတ္တကေပိ ဝါရေန္တိဟူသည်ကား။ အပ္ပမတ္တကေ၊ အနည်းငယ်ကို။ ဒိန္နေ၊ လှူသည်ရှိသော်။ ဒါယကာနံ၊ ဒကာတို့အား။ ပီဠာတိ၊ နှိပ်စက်အပ်၏ ဟူ၍။ ပဋိက္ခိပန္တိ၊ ပယ်ကုန်၏။ ပဋိသင်္ခါပီတိ၊ ပဋိသင်္ခါပိဟူသည်ကား။ ဧတ္တကေနပိ၊ ဤမျှဖြင့်လည်း။ ယာပေတုံ၊ မျှခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ “အဝသေသံ၊ အကြွင်းသည်။ အညေသံ၊ တပါးသော ရဟန်းတို့အား။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သလ္လက္ခေတွာပိ၊ မှတ်၍လည်း။ ပဋိက္ခိပန္တိ၊ ပယ်ကုန်၏။

၂၇၉။ ဝတ္ထိပီဠနန္တိ၊ ဝတ္ထိပီဠနံဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝတ္ထိဂတတေလာဒိ၊ ကျပ်စည်း၍တည်သော ဆီအစရှိသည်သည်။ အန္တောသရီရေ၊ ကိုယ်တွင်းသို့။ အာရောဟန္တိ၊ တက်ကုန်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဝတ္ထိမဒ္ဒနံ၊ ကျပ်စည်းကို နှိပ်ခြင်းတည်း။ သမ္ဗာဝေ၊ ကျဉ်းမြောင်းသော အရပ်၌။ သတ္ထကမ္မဝတ္ထိမ္မာနမေဝ၊ ဝှေးခွဲခြင်း, ကျပ်စည်းခြင်းတို့ကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒဟနကမ္မံ၊ မီးကင်းခြင်းသည်။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။

ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။ (နိ-၃၇၈)

ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၂၊ ၃။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဒသဿ ဌာနာနီတိ၊ ဒသဿ ဌာနာနိဟူသည်ကား။ အဿပဋိဂ္ဂါဟကဿ၊ ထိုအလှူခံပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒသ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ ဌာနာနိ ကာရဏာနိ၊ အကြောင်းတို့ကို။ ဓမ္မေန၊ သဘောအားဖြင့်။ အနုပ္ပဝေစ္ဆတီတိ၊ အနုပ္ပဝေစ္ဆတိဟူသည်ကား။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ ဝါတဉ္စ၊ လေကိုလည်း။ ဗျပနေတိ၊ ပယ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ခပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါတဉ္စ၊ လေကိုလည်း။ အနုလောမေတိ၊ စုံစေ၏။ ဣတိ အတ္တော၊ ဤကားအနက်။ သဂ္ဂါ တေ အာရဒ္ဓါတိ၊ သဂ္ဂါ တေ အာရဒ္ဓါဟူသည်ကား။ ဒေဝလောကာ၊ နတ်ရွာကို။ တယာ၊ သင်သည်။ အာရာဓိတာ၊ ပြီးစေအပ်၏။

ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပါဠလိဂါမဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၆။ ပါဠလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တီတိ၊ ပါဠလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တိဟူသည်ကား။ ပါဠလိဂါမဿ၊ ဂါဋလိရွာ၏။ သမီပေ၊ အနီး၌။ တေဿဝ၊ ထို ပါဋလိရွာ၏သာလျှင်။ ဂါမခေတ္တဘူတေ၊ ဂါမခေတ်ဖြစ်သော။ မဟန္တေ၊ ကျယ်သော။ အရညပ္ပဒေသေ၊ တောအရပ်၌။ ပါဠလိပုတ္တံ နာမ နဂရံ၊ ပါဋိလိပုတ် အမည်ရှိသော မြို့ကို။ မာပေန္တိ၊ ဖန်ဆင်းကုန်၏။ ယာဝတာ အရိယံအာယနန္တိ၊ ယာဝတာ အရိယံအာယနံဟူသည်ကား။ ယတ္တကံ၊ အကြင်မျှလောက်သော။ အရိယမနုဿာနံ၊ အရိယာဖြစ်သော လူတို့၏။ ဩသရဏဋ္ဌာနံ၊ စုဝေးရာအရပ်ဖြစ်သော မြို့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ယာဝတာ ဝဏိပ္ပထောတိ၊ ယာဝတာ ဝဏိပ္ပထေါဟူသည်ကား။ ယတ္တကံ၊ အကြင်မျှလောက်သာ။ ဝါဏိဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ ဘဏ္ဍဝိက္ကီဏနဋ္ဌာနံ၊ ဘဏ္ဍာကိုရောင်းချရာ အရပ်ဖြစ်သောမြို့သည်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ နေရာဖြစ်သောမြို့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုမြို့တို့တွင်။ ဣဒံ၊ ဤပါဋလိပုတ်မြို့သည်။ အဂ္ဂနဂရံ၊ မြို့မြတ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်တ္တံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပုဋဘေဒနန္တိ၊ ပုဋဘေဒနဟူသည်ကား။ သကဋာဒီဟိ၊ လှည်းအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ နာနာဒေသတော၊ အထူးထူးသော အရပ်မှ။ အာဟဋာနံ၊ ဆောင်အပ်ကုန်သော။ ဘဏ္ဍပုဋာနံ၊ ဘဏ္ဍထုပ်တို့ကို။ ဝိက္ကီဏတ္ထာယ၊ ရောင်းခြင်းငှာ။ မောစနဋ္ဌာနံ၊ ဖြေရာအရပ်တည်း။ သရန္တိ၊ သရံဟူသော သဒ္ဒါသည်။ တဠာကာဒီသုပိ၊ တဘက်ဆည်ကန်အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ [စာမျက်နှာ-၁၈၈] တန္နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ထိုတဘက်ဆည်ကုန်စသည်ကို နစ်စေခြင်းငှာ။ (နိ-၃၇၉) “သရန္တိ ဣဓ နဒီ အဓိပ္ပေတာ”တိ၊ သရန္တိ ဣဓ နဒီ အဓိပ္ပေတာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သရတိ သန္ဒတိ၊ စီးတတ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဣတိ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သရော၊ သာရမည်၏။ (ထည့်)။ ဝိနာ ဧဝ ကုလ္လေန တိဏ္ဏာတိ၊ ဝိနာ ဧဝ ကုလ္လေန တိဏ္ဏါဟူသည်ကား။ အပ္ပမတ္တကံ၊ အနည်းငယ်မျှသော။ ဣဒံ ဥဒကမ္ပိ၊ ဤရေကိုလည်း။ အဖုသိတွာ၊ မထိမူ၍။ ကုလ္လေန၊ ဖောင်နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ပါရပ္ပတ္တာ၊ ထိုမှာဘက်သို့ ရောက်ကုန်၏။

ပါဋလိဂါမဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပါဋလိဂါမဝတ္ထုကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကောဋိဂါမေသစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ သန္ဓာဝိတန္တိ၊ သန္ဓာဝိတံဟူသည်ကား။ ဘဝတော၊ တဘဝမှ။ ဘဝံ၊ တဘဝသို့။ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန၊ ပဋိသန္ဓေယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သန္ဓာဝနံ၊ ပြေးသွားခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ သံသရိတန္တိ၊ သံသရိတံဟူသောပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထိုသန္ဓာဝိတံ၊ ပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ်တည်း။ မမဉ္စေဝတုမှာကဉ္စာတိ၊ မမဉ္စေဝတုမှာကဉ္စဟူသည်ကား။ မယာ စ၊ ငါသည်လည်းကောင်း။ တုမှေဟိ စ၊ သင်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ သာမိဝသေနေဝ၊ သမ္ဗာန်၏အစွမ်းဖြင့်လျှင်။ မမ စ၊ ငါ၏ လည်းကောင်း။ တုမှာကဉ္စ၊ သင်တို့၏လည်းကောင်း။ သန္ဓာဝနံ၊ ပြေးသွားခြင်းသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ သံသရိတန္တိ၊ သံသရိတံဟူသည်ကား။ သံသရဏံ၊ ကျင်လည်ခြင်းတည်း။ ဘဝတဏှာ ဧဝ၊ ဘဝတဏှာကိုသာလျှင်။ ဘဝတော၊ တဘဝမှ။ ဘဝံ၊ တဘဝသို့။ နေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဘဝနေတ္တီဘိ''ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။

၂၈၉။ “နီလာ ဟောန္တီ”တိ၊ နီလာ ဟောန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ခြင်းငှာ။ “နီလဝဏ္ဏာ”တိအာဒိ၊ နီလဝဏ္ဏာအစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နိလဝဏ္ဏာတိ၊ နိလဝဏ္ဏါဟူသည်ကား။ နီလဝိလေပနာ၊ ညိုသောနံ့သောပျောင်းရှိကုန်၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုဒ်တို့၌။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ပဋိဝဋ္ဋေသီတိ၊ ပဋိဝဋ္ဋေသိဟူသည်ကား။ ပဟရိ၊ ထိခိုက်၏။ အမ္ဗကာယာတိ၊ အမ္ဗကာယဟူသည်ကား။ အမ္ဗာယ၊ အမိသည်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတံ၊ ဤအမ္ဗကာယ ဟူသောစကားသည်။ ဥပစာရဝစနံ၊ ဥပစာစကားတည်း။ မာတုဂါမေန၊ မာတုဂါမသည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဥပသံဟရထာတိ၊ ဥပသံဟရထဟူသည်ကား။ ဥပနေထ၊ ဆောင်ကုန်လော။ “တာဝတိံ သာနတ်တို့သည်။ (နိ-၃၈၀) ဤဒိသာတိ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်၏”ဟူ၍။ ပရိကပ္ပေထ၊ ကြံကုန်လော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ဥပနေထ၊ ဟူသောစကားကိုလည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ သံဝေဂဇန နတ္ထံ၊ သံဝေဂဖြစ်စေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟတ္ထံ၊ သုဘနိမိတ်ကို ယူခြင်းငှာ။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ လိစ္ဆဝိရာဇာနော၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည်။ န စိရေဿဝ၊ မကြာမြင့်မီလျှင်။ အဇာတသတ္တုနာ၊ အဇာတသတ်မင်းကြောင့်။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ ပါပုဏိဿန္တိ၊ ရောက်ကုန်လတ္တံ့။

ကောဋိဂါမေသစ္စကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကောဋိဂါမေသစ္စကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သီဟသေနာပတိဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၀။ သန္ဓာဂါရေတိ၊ သန္ဓာဂါရေဟူသည်ကား။ ရာဇကိစ္စဿ၊ မင်းမှုကို။ ပဋ္ဌရတ္ထာယ၊ ပျံ့နှံ့စေခြင်းငှာလည်းကောင်း။ နိစ္ဆန္ဒံ ကတွာ၊ ဆန္ဒာဂတိ ကင်းသည်ဖြစ်၍။ ဝိစာရဏတ္ထာယ၊ စီရင်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ကတမဟာသဘာယ၊ ပြုအပ်သောသဘင်ကြီး၌။ ဂမိကာဘိသင်္ခါရောတိ၊ ဂမိကာဘိသင်္ခါရောဟူသည်ကား။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ ဝါယာမော၊ လုံ့လတည်း။ ဓမ္မဿ စ အနုဓမ္မန္တိ၊ ဓမ္မဿ စ အနုဓမ္မံဟူသည်ကား။ တုမှေဟိ၊ သင်တို့သည်။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်သော။ ကာရဏဿ၊ အကြောင်းအား။ အနုကာရဏံ၊ လျှော်သောအကြောင်းကို။ တုမှေဟိ၊ သင်တို့သည်။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်အား။ အနုရူပတ္ထမေဝ၊ လျောက်ပတ်သော အနက်ကိုသာလျှင်။ ဣတိ၊ ဤကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနဝါဒေါတိ၊ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနဝါဒေါဟူသည်ကား။ ပရေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ဝုတ္တကာရဏေန၊ ဆိုအပ်သောအကြောင်းဖြင့်။ သာကာရဏော၊ အကြောင်းရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ ဝါဒေါ [စာမျက်နှာ-၁၈၉] ဝါ၊ အယူသည်လည်းကောင်း။ ဣတော၊ ဤအယူမှ။ ပရံ၊ အလွန်။ ကောစိ၊ တစုံတခုသော။ အပ္ပမတ္တကောပိ၊ အနည်းငယ်မျှလည်းဖြစ်သော။ တဿ၊ ထိုအယူအား။ အနုဝါဒေါ ဝါ၊ လျော်သောအယူသည်လည်းကောင်း။ ဂါရယှံ ဌာနံ န အာဂစ္ဆတီတိ၊ ဂါရယှံ ဌာနံ န အာဂစ္ဆတိဟူသည်ကား။ တဝ ဝါဒေ၊ သင်၏အယူ၌။ ဂါရယှကာရဏံ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သော အကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

၂၉၃။ အနုဝိဇ္ဇကာရန္တိ၊ အနုဝိဇ္ဇကာရံဟူသည်ကား။ အနုဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ ကာရံ၊ ပြုခြင်းကို။ ရတနတ္တယဿ၊ ရတနာသုံးပါးအား။ သရဏဂမနာဒိကိရိယံ၊ (နိ-၃၈၁) ကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းစသော အမှုကို။ သဟသာ၊ အဆောတလျှင်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝိပ္ပဋိသာရီ၊ နှလုံးမသာမယာရှိသည်။ မာ အဟောသိ၊ မဖြစ်လင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုန္တိ၊ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုံဟူသည်ကား။ ဓဇပဋာကံ၊ တံခွန်ကုက္ကားကို။ ဥက္ခိပိတွာ၊ မြှောက်၍။ “ဤဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော သူသည်။ အမှာကံ၊ ငါတို့အား။ သရဏံဂတော၊ ကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်သော။ သာဝကော၊ တပည့်သည်။ ဇာတော”တိ၊ ဖြစ်၏ဟူ၍။ နဂရေ၊ မြို့၌။ ဃောသေန္တာ၊ ကြွေးကြော်ကုန်လျက်။ အာဟိဏ္ဍန္တိ၊ လှည့်လည်ကုန်၏။

၂၉၄။ နိမိတ္တကမ္မဿာတိ၊ နိမိတ္တကမ္မဿဟူသည်ကား။ မံသခါဒနနိမိတ္တေန၊ အမဲကိုစားခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပန္န ပါဏာတိပါတ ကမ္မဿ၊ ဖြစ်သော ပါဏာတိပါတကံ၏။

သီဟသေနာပတိဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သီဟသေနာပတိဝတ္ထုအာဒိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၂၉၅။ အနုပ္ပဂေ ဧဝါတိ၊ အနုပ္ပဂေ ဧဝဟူသည်ကား။ ပါတောဝ၊ စောစောကလျှင်။ ဩရဝသဒ္ဒန္တိ၊ ဩရဝသဒ္ဒံဟူသည်ကား။ မဟာသဒ္ဒံ၊ ကျယ်သောအသံကို။ “တံ ပန အဝတွာပီ”တိ၊ တံ ပန အဝတွာပိဟူသောပုဒ်၌။ ပိ၊ သဒ္ဒေန၊ ပိသဒ္ဒါဖြင့်။ တထာဝစနမ္ပိ၊ ထိုသို့ ကပ္ပိယကုဋိံ အဓိဋ္ဌာမိ၊ ဆိုခြင်းကိုလည်း။ အနုဇာနာတိ၊ ခွင့်ပြု၏။ အဋ္ဌကထာသူတိ၊ အဋ္ဌကထာသုဟူသည်ကား။ အန္ဓကဋ္ဌကထာဝိရဟိတာသု၊ အန္ဓကအဋ္ဌကထာသည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ သေသဋ္ဌကထာသု၊ ကြွင်းသော အဋ္ဌကထာတို့၌။ သာဓာရဏလက္ခဏန္တိ၊ သာဓာရဏလက္ခဏံဟူသည်ကား။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယ၊ အန္ဓကဋ္ဌကထာနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သဗ္ဗဋ္ဌကထာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော အဋ္ဌကထာတို့နှင့် သမာနံ၊ ညီညွတ်တူမျှသော စကားတည်း။

စယန္တိ၊ စယံဟူသည်ကား။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာဖြစ်သော။ ဥစ္စဝတ္ထုံ၊ မြင့်သောအဆင့်တည်း။ ယတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ယတော ပဋ္ဌာယဟူသည်ကား။ ယတော ဣဋ္ဌကာဒိတော၊ အကြင်အုတ်စသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယံ၊ အကြင်အုတ်စသည်ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ အစပြု၍။ ဘိတ္တိံ၊ နံရံကို။ ဥဋ္ဌာပေတုကာမာ၊ ထူခြင်းငှာအလိုရှိကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ထမ္ဘာ ပန ဥပရိ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ဝဋ္ဋန္တီ”တိ ဧတေန၊ ထမ္ဘာ ပန ဥပရိ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ ဝဋ္ဋန္တိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣဋ္ဌကထာကပါသာဏာ၊ အုတ်ကျောက်တို့သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ပတိဋ္ဌိတာပိ၊ တည်ကုန်သော်လည်း။ (နိ-၃၈၂) စယတော ဝါ၊ ကြမ်းခင်းမှ လည်းကောင်း။ ဘူမိတော ဝါ၊ မြေမှ လည်းကောင်း။ ဧကင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ၊ လက်ကသစ်မျှလည်း။ ဥဂ္ဂတာ၊ တက်ကုန်၍။ အကယ်၍ တည်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

အာရောမောတိ၊ အာရောမောဟူသည်ကား။ ဥပစာရသီမာပရိစ္ဆိန္နော၊ ဥပစာရသိမ်ဖြင့်ပိုင်းခြားအပ်သော။ သကလော၊ အလုံးစုံသော။ ဝိဟာရော၊ ကျောင်းတိုက်တည်း။ သေနာသနာနီတိ၊ သေနာသနာနိဟူသည်ကား။ ဝိဟာရဿ၊ ကျောင်း၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ တိဏကုဋိအာဒိကာနိ၊ မြက်ကုဋိအစရှိကုန်သော။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ နိဝါသဂေဟာနိ၊ နေရာကျောင်းတို့တည်း။ ဝိဟာရဂေါနိသာဒိကာ နာမာတိ၊ ဝိဟာရဂေါနိသာဒိကာ နာမဟူသည်ကား။ သေနာသန ဂေါနိသာဒိကာ နာမ၊ သေနာသန ဂေါနိသာဒိကာ၊ မည်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သေနာသနာနိ၊ ကျောင်းတို့ကို။ သယံ ပရိက္ခိတ္တာနိပိ၊ မိမိ၌ အကာရှိကုန်သော်လည်း။ အာရာမပရိက္ခေပါဘာဝေန၊ အရံ၌ အကာမရှိခြင်းကြောင့်။ “ဂေါနိသာဒိကာနီ”တိ၊ ဂေါနိသာဒိကာနိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ “ဥပဍ္ဎပရိက္ခိတ္တောပီ”တိ ဣမိနာ၊ ဥပဍ္ဎပရိက္ခိတ္တောပိဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ တတော၊ ထိုထက်ဝက်အောက်။ ဦနပရိက္ခိတ္တော၊ ယုတ်သော အရံရှိသော ကျောင်းသည်။ ယေဘုယျေန အပရိက္ခိတ္တော နာမ၊ များသောအားဖြင့် မရံအပ်သော ကျောင်းမည်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အပရိက္ခိတ္တသင်္ချမေဝ၊ အရံမရှိသော အရေအတွက်သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ဧတ္ထဟူသည်ကား။ ဥပဍ္ဎာဒိပရိက္ခိတ္တေ၊ ထက်ဝက်စသည် ရံအပ်သောကျောင်း၌။ ကပ္ပိယကုဋိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ကပ္ပိယကုဋိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၁၉၀] ဂေါနိသာဒိယာ၊ ဂေါနိသာဒိ၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ တီသု၊ သုံးပါးကုန်သော။ သေသကပ္ပိယကုဋီသု၊ ကြွင်းသော ကပ္ပိယကုဋိတို့တွင်။ ယာ ကာစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ကပ္ပိယကုဋိ၊ ကပ္ပိယကုဋိကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

“တေသံ ဂေဟာနီ”တိ ဧတ္ထ၊ တေသံ ဂေဟာနိဟူသော ပုဒ်၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဝါသတ္ထာယ၊ နေခြင်းငှာ။ ကတမ္ပိ၊ ပြုအပ်သော်လည်း။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ န ဒေန္တိ၊ မလှူကုန်။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ တေသံ၊ ထို ဒကာတို့၏။ သန္တကံယေဝ၊ ဥစ္စာသာလျှင်။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဝိဟာရံ ဌပေတွာတိ၊ ဝိဟာရံ ဌပေတွာဟူသည်ကား။ ဥပသမ္ပန္နာနံ၊ ပဉ္စင်းတို့၏။ ဝါသတ္ထယ၊ နေခြင်းငှာ။ ကတဂေဟံ၊ ပြုအပ်သော ကျောင်းကို။ ဌပေတွာ၊ သိ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဂေဟန္တိ၊ ဂေဟံဟူသည်ကား။ နိဝါသဂေဟံ၊ နေရာကျောင်းတည်း။ တဒညံ၊ ထိုနေရာကျောင်းမှ တပါးသော။ ဥပေါ (နိ-၃၈၃) သထာဂါရာဒိ၊ ဥပုသ်အိမ် အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အနိဝါသဂေဟံ၊ နေရာမဟုတ်သော ကျောင်းသည်။ စတုကပ္ပိယဘူမိဝိမုတ္တာ၊ ကပ္ပိယကုဋိလေးလုံးမှ လွတ်သော။ ပဉ္စမီ၊ ငါးလုံးမြောက်သော။ ကပ္ပိယဘူမိ၊ ကပ္ပိယကုဋိမည်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သံဃသန္တကေပိ၊ သံဃာ့ဥစ္စာ ဖြစ်သော်လည်း။ ဧတာဒိသေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဂေဟေ၊ ကျောင်း၌။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ပရိက္ခိတ္တာရာမတ္တေ၊ ကာအပ်သော အရံရှိသောအဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ အဗ္ဘောကာသေ ဝိယ၊ လွင်တီးခေါင်၌ကဲ့သို့။ အန္တောဝုတ္တာဒိဒေါသော၊ အန္တောဝုတ္ထစသော အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိတခုခုဖြင့်။ ဆန္နေ၊ မိုးအပ်သော။ ပရိစ္ဆန္နေ၊ မိုးအပ်သော။ သဟသေယျပ္ပဟောနကေ၊ သဟသေယျ လောက်သော။ ဘိက္ခုသံဃဿ၊ ရဟန်းသံဃာ၏။ နိဝါသဂေဟေ၊ နေရာ ကျောင်း၌။ အန္တောဝုတ္တာဒိ ဒေါသော၊ အန္တောဝုတ္တ၊ စသော အပြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညတ္ထ၊ တပါးသော ကျောင်း၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ယံ ပနာ”တိ အာဒိ၊ ယံ ပနာကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို ယံ ပန စသောပါဌ်၌။ “သံဃိကံ ဝါ ပုဂ္ဂလိကံ ဝါ”တိ ဣဒံ၊ သံဃိကံ ဝါ ပုဂ္ဂလိကံ ဝါ၊ ဟူသော စကားကို။ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီသာမညတော၊ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီသာမညအားဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ ဆိုအပ်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ ထိုသို့ပင်ဆိုအပ်ပါသော်လည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့၏။ သံဃိကံ၊ သံဃိကသည်လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂိကဉ္စ၊ ပုဂ္ဂလိကသည်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ဘိက္ခုနီတို့အား။ တာသံ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့၏။ သံဃိကံ၊ သံဃိကသည်လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂလိကဉ္စ၊ ပုဂ္ဂိကသည်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ဝိဟိသန္တကဋ္ဌာနေ၊ လူတို့ဥစ္စာအရာ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

“မုခသန္နိဓီ”တိ၊ မုခသန္နိဓိဟူသော ပုဒ်၌။ ဟိ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ အန္တောသန္နိဟိတ ဒေါသော၊ အန္တောသန္နိဓိ ဒေါသသည်။ မုခပ္ပဝေသနနိမိတ္တံ၊ ခံတွင်းသို့သွင်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သင့်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ အညထာ၊ တပါးသော အခြင်အရာဖြင့်။ န ကရောတိ၊ မပြုတတ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “မုခသန္နိဓီ”တိ၊ မုခသန္နိဓိဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။

တတ္ထ တတ္ထ ခဏ္ဍာ ဟောန္တီတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ခဏ္ဍာ ဟောန္တိဟူသည်ကား။ ဥပဍ္ဎတော၊ ထက်ဝက်ထက်။ အဓိကံ၊ အလွန်။ ခဏ္ဍာ၊ ကျိုးကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သဗ္ဗသ္မိံဆဒနေ ဝိနဋ္ဌေတိ၊ သဗ္ဗသ္မိံဆဒနေ ဝိနဋ္ဌေဟူသည်ကား။ ဝဿပရိတ္တာယကေ၊ မိုးကို တားမြစ်တတ် (နိ-၃၈၄) သော။ တိဏပဏ္ဏာဒိဆဒနေ၊ မြက်, သစ်ရွက် စသော အမိုးသည်။ (ပုဒ်တပါးခြားလျက် သမသ်ဖြစ်သည်။) ဝိနဋ္ဌေ၊ ပျက်သည်ရှိသော်။ ဂေါပါနသီနံ၊ အခြင်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝလ္လီဟိ၊ နွယ်ကြိမ်တို့ဖြင့်။ ဗဒ္ဓဒဏ္ဍေသု၊ ဖွဲ့အပ်သောအတံတို့သည်။ ဌိတေသုပိ၊ တည်ကုန်သော်လည်း။ ဇဟိတဝတ္ထုကာ၊ စွန့်အပ်သော ဝတ္ထုရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်ကုန်သလျှင်ကတည်း။ “ပက္ခပါသကမဏ္ဍလ”န္တိ၊ ပက္ခပါသကမဏ္ဍလံဟူ၍။ ဧကသ္မိံ ပေဿ၊ တခုသောနံပါး၌။ တိဏ္ဏံ ဂေါပါနသိနံ၊ အခြင်သုံးခုတို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဌိတတိဏပဏ္ဏာဒိစ္ဆဒနံ၊ တည်သော မြက်, သစ်ရွက်စသော အမိုးကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

“အနုပသမ္ပန္နဿ ဒါတဗ္ဗော အဿာ”တိ အာဒိနာ၊ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒါတဗ္ဗော အဿ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အကပ္ပိယကုဋိယံ၊ အကပ္ပိယကုဋီ၌။ ဝုတ္ထမ္ပိ၊ သိုမှီးအပ်သော်လည်း။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ လူသာမဏေအား။ ဒိန္နေ၊ ပေးအပ်သည်ရှိသော်။ ကပ္ဖိယံ၊ အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သာပေက္ခဒါနဉ္စ၊ ငဲ့ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ပေးခြင်းသည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ ဝိယ၊ အကပ်ခံခြင်းကဲ့သို့။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

၂၉၉။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ကန္တာရေ သမ္ဘာဝေသီတိ၊ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ကန္တာရေ သမ္ဘာဝေသိ၊ ဟူသည်ကား။ အပ္ပဘက္ခကန္တာရေ၊ အစာရှားသော ခရီးခဲ၌။ သမ္ပာပုဏိ၊ ရောက်လေ၏။

ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကောဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၉၁] ၃၀၀။ ဇဋိလောတိ၊ ဇဋိလောဟူသည်ကား။ အာဟရိမဇဋာဓရော၊ ရွေ့ရှားကောင်းသော ဆံကျစ်ကိုဆောင်သော။ တာပသဝေသဓာရကော၊ ရသေ့အသွင်ဆောင်သော။ ယညယုတ္တော၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းနှင့်ယှဉ်သော။ လောကပူဇိတော၊ လူတို့ပူဇော်အပ်သော။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားတည်း။ ပါဝစနဝသေန၊ ပြဋ္ဌာန်းသော စကား၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တာရော ဝတ္တာရော၊ ဆိုတတ်ကုန်၏။ ဣဒံ မန္တပဒံ၊ ဤဗေဒင်ကျမ်း အပေါင်းသည်။ ယေသံ၊ အကြင်အဋ္ဌကထာ အစရှိကုန်သော ဆရာတို့၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဣဒံ မန္တပဒံ၊ ဤဗေဒင်ကျမ်းအပေါင်းကို။ ယေဟိ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ ဂီတံ၊ သီအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဂီတံ၊ ဂီတ၊ သဒ္ဒါ လည်းကောင်း။ ပဝုတ္တံ၊ ပဝုတ္တသဒ္ဒလည်းကောင်း။ သမိဟိတံ၊ သမိဟိတသဒ္ဒါလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣဒံ တယံ၊ ဤသုံးပုဒ်အပေါင်းသည်။ အညမညဿ၊ တစ်ခုသည်တစ်ခု၏။ ပရိယာယဝစနံ၊ ပရိယာယ်စကားတည်း။ ဝုတ္တံ၊ (နိ-၃၈၅) ဟောအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တဒနုဂါယန္တီတိ၊ တဒနုဂါယန္တိဟူသည်ကား။ တေဟိ၊ ထိုဆရာကြီးတို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဂီတံ၊ သိအပ်သော။ တံ မန္တပဒံ၊ ထိုဗေဒင်ကို။ အနုဂါယန္တိ၊ အတုလိုက်၍ သိကုန်၏။ သေသေသု စ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအယူတည်း။

“ယာဝကာလိကပက္ကာန”န္တိ၊ ယာဝကာလိကပက္ကာနံ၊ ဟူသောစကားကို။ ပက္ကေ၊ အကျက်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အနုပသမ္ပန္နေဟိ၊ လူသာမဏေတို့သည်။ သီတုဒကေ၊ ရေအေး၌။ မဒ္ဒိတွာ၊ နယ်၍။ ပရိဿာဝေတွာ၊ စစ်၍။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်သော။ ပါနံ၊ အဖျော်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုအဖျော်သည်။ ပစ္ဆာဘတ္တမ္ပိ၊ ညအခါ၌လည်း။ ကပ္ပတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ အယဉ္စ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုလည်း။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ မဟာအဋ္ဌကထာ၌။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ကုရုန္ဒိယံ ပနာ”တိအာဒိ၊ ကုရုန္ဒိယံ ပန၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ “ဥစ္ဆုရသော နိကသဋော”တိ ဣဒံ၊ ဥစ္ဆုရသော နိကသဋောဟူသော ဤစကားကို။ ပါတဗ္ဗသာမညေန၊ သောက်ရုံချင်းတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယာမကာလိကကထာယံ၊ ယာမကာလိကစကား၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ပန၊ ထိုကြံရည်သည်ကား။ သတ္တာဟကာလိကမေဝ၊ သတ္တာဟကာလိကသာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဣမေ စတ္တာရော ရသာတိ၊ ဣမေ စတ္တာရော ရသာဟူသည်ကား။ စတ္တာရော၊ လေးပါးကုန်သော။ ဖလပတ္တပုပ္ဖဥစ္ဆုရသာ၊ အသီးရည် အရွက်ရှည် အပွင့်ရည် ကြံရည်တို့သည်။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါတိ၊ အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါဟူသည်ကား။ အဂ္ဂိဇုဟနပုဗ္ဗကာ၊ မီးပူဇော်ခြင်းလျှင်ရှေ့သွားရှိ၏။ ဆန္ဒသောတိ၊ ဆန္ဒသောဟူသည်ကား။ ဝေဒဿ၊ ဆန်းကျမ်း၏။ သာဝိတ္တီ၊ သာဝိတ္တိကျမ်းကို။ မုခံ ပဌမံ၊ ရှေဦးစွာ။ သဇ္ဈာယိတဗ္ဗာ၊ သရဇ္ဈာယ်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တပတန္တိ၊ တပတံဟူသည်ကား။ ဝိဇောတန္တာနံ၊ တောက်ပထွန်းလင်းသော အရောင်တို့တွင်။

ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ရောဇမလ္လာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၀၁။ ဗဟုကတော ဗုဒ္ဓေဝါတိ၊ ဗဟုကတော ဗုဒ္ဓေဝါဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓေ၊ ဘုရား၌။ ကတဗဟုမာနော၊ ပြုအပ်သော ဥစ္စာမြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထ၊ ဤကားအနက်။ ဘန္တေအာနန္ဒ၊ အရှင်ဘုရား အာနန္ဒာ။ သော ခေါ အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏။ ဒဏ္ဍဘယာ၊ ဒဏ်ဘေးမှ။ တဇ္ဇိတော၊ ကြောက်သည်။ အဟော (နိ-၃၈၆) သိံ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ ပါဌ်ကြွင်းထည့်သည်ရှိသော်။ “ဧဝါဟ”န္တိ၊ ဧဝါဟံ၊ ဟူ၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အဟံ၊ ဂဟဏံ၊ အဟံ၊ သဒ္ဒါသည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဝိဝရီတိ၊ ဝိဝရိဟူသည်ကား။ “ဝိဝရတူ”တိ၊ ဖွင့်စေသတည်းဟု။ စိန္တာမတ္တေန၊ ကြံခြင်းမျှဖြင့်။ ဝိဝရိ၊ ပွင့်၏။ ဥဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ န ဝိဝရတိ၊ မဖွင့်။

၃၀၃။ အညတရောတိ၊ အညတရောဟူသည်ကား။ သုဘဒ္ဒေါ၊ သုဘဒ်အမည်ရှိသော။ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းကြီးသည်။ ဒွေ ဒါရကာတိ၊ ဒွေ ဒါရကါဟူသည်ကား။ သာမဏေရဘူမိယံ၊ သာမဏေအဖြစ်၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ ဒွေ ပုတ္ထာ၊ သားနှစ်ယောက်တို့သည်။ နာဠိယာဝါပကေနာတိ၊ နာဠိယာဝါပကေနဟူသည်ကား။ နာဠိယာစေဝ၊ ကျည်တောက်ဖြင့် လည်းကောင်း။ တဝိကာယ စ၊ အိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ သံဟရထ၊ ရုံးစုကြကုန်လော။ ဣမေဟိ ဘာဇနေဟိ၊ ဤခွက်တို့ဖြင့်။ တဏ္ဍုလာဒီနိ၊ ဆန်အစရှိသည်တို့ကို။ သံကဍ္ဎထ၊ ရုံးစုကြကုန်လော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဘုသာဂါရေတိ၊ ဘုသာဂါရေဟူသည်ကား။ ပလာလမေယေ၊ ကောက်ရိုးအိမ်၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ရောဇမလ္လာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ရောဇမလ္လာဒိဝတ္ထုကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စတုမဟာပဒေသကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၉၂] ၃၀၅။ ပရိမဒ္ဒန္တာတိ၊ ပရိမဒ္ဒန္တာဟူသည်ကား။ ဥပပရိက္ခန္တာ၊ ဆင်ခြင်ကုန်လသော်။ ဒေါ ပဋာ ဒေသနာမေနေဝ ဝုတ္တာတိ၊ ဒေါ ပဋာ ဒေသနာမေနေဝ ဝုတ္တာဟူသည်ကား။ ဧတံ၊ ဤပုဒ်သည်။ တေသံ၊ ထိုအရပ်ဖြင့် အမည်ရကုန်သော ပုဆိုးတို့၏။ သရူပဒဿနပဒံ၊ သရုပ်ကိုပြကြောင်းပုဒ်တည်း။ အညနိဝတ္တနပဒံ၊ တပါးကိုနစ်စေသော ပုဒ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ပတ္တုဏ္ဏပဋဿာပိ၊ ပဋ္ဋဏ္ဏပုဆိုးကိုလည်း။ ဒေသနာမေန၊ အရပ်အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။

ကုမ္ဗာတိ၊ ကုမ္ဗဟူသည်ကား။ ဘာဇနာနိ၊ ခွက်တို့တည်း။ ဖလတုမ္ဗော နာမ၊ ဖလတုမ္ဗော နာမမည်သည်ကား။ လာဗုအာဒိ၊ ဗူးစသည်တည်း။ ဥဒကတုမ္ဗော၊ ရေဗူး (နိ-၃၇၄) တည်း။ ဥဒကဃဋော၊ ရေအိုးတည်း။ ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တန္တိ၊ ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တံဟူသည်ကား။ ဝေဠုဝိလီဝေဟိ၊ ဝါးနှီးတို့ဖြင့်။ ဝါယိတွာ၊ ရက်၍။ ကတဆတ္တံ၊ ပြုအပ်သောထီးတည်း။ သမ္တိနရသန္တိ၊ သမ္တိနရသံဟူသည်ကား။ ဝိဿီဘူတရသံ၊ ရောသော အရသာရှိသည်တည်း။

စတုမဟာပဒေသကထာဝဏ္ဏနာ၊ စတုမဟာပဒေသကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ဆိုရာ ဖွင့်ဆိုကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၈၈)

၇၊ ကထိနက္ခန္ဓက

ကထိနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၉၃] ၃၀၆။ ကထိနက္ခန္ဓကေ၊ ကထိနက္ခန္ဓက၌။ သီသဝသေနာတိ၊ သီသဝသေနဟူသည်ကား။ ပဓာနဝသေန၊ ပြဋ္ဌာန်းသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ကထိနန္တိ၊ ကထိနံဟူသည်ကား။ ပဉ္စာနိသံသေ၊ ငါးပါးသော အာနိသင်တို့ကို။ အန္တောကရဏသမတ္ထတာယ၊ အတွင်းပြုခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ထိရံ၊ မြဲမြံသည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သော နေသံ ဘဝိဿတီတိ ယုဇ္ဇတီတိ၊ သော နေသံ ဘဝိဿတီတိ ယုဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ “သော တုမှာက”န္တိ၊ သော တုမှာကံ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “နေသ”န္တိ ဝစနံ၊ နေသံဟူ၍ ဟောခြင်းသည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ယေ အတ္ထတကထိနာတိ၊ ယေ အတ္ထတကထိနာဟူသည်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တုမှာကမေဝ၊ သင်တို့အားသာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ အညေပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင် ရဟန်းတို့သည်။ အတ္ထတကထိနာ၊ ခင်းအပ်သော ကထိန်ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣဒံ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “ဝေါ”တိ၊ ဝေါဟူ၍။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သမ္မုခီဘူတေဟိ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သမ္မုခီဘူတေ စ၊ မျက်မှောက်မဟုတ်သော ရဟန်းတို့ကို လည်းကောင်း။ အနာဂတေ စ ဘိက္ခူ၊ အနာဂတဖြစ်သော ရဟန်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့ကို။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တုမှာကံ၊ သင်တို့အား။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “သော နေသ”န္တိ ဧတ္ထ၊ သော နေသံဟူသောပုဒ်၌။ “သော တေသ”န္တိ၊ သော တေသံဟူ၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်အပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အတ္တတကထိနာနံ ဝေါ ဘိက္ခဝေ ဣမာနိ ပဉ္စကပ္ပိဿန္တီ”တိ၊ အတ္တတကထိနာနံ ဝေါ ဘိက္ခဝေ ဣမာနိ ပဉ္စကပ္ပိဿန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ မတကစီဝရန္တိ၊ မတကစီဝရံဟူသည်ကား။ မတဿ၊ သေသောရဟန်း၏။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းတည်း။ “ဝုတ္ထဝဿဝသေနာ”တိ ဣဒံ၊ ဝုတ္ထဝဿဝသေန၊ ဟူသော စကားသည်။ ပစ္ဆိမဝဿံဝုတ္တာနမ္ပိ၊ ပစ္ဆိမဝါမှ ထကုန်သော ရဟန်းတို့နှင့်လည်း။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ပုရိမိကာယ ဝဿံဥပဂန္တွာ ပဌမပဝါရဏာယ ပဝါရိတာ လဘန္တီ”တိ၊ ပုရိမိကာယ ဝဿံဥပဂန္တွာ ပဌမပဝါရဏာယ ပဝါရိတာ လဘန္တိဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ “ဥပဂတာ ဝါ န လဘန္တီ”တိ၊ ဥပဂတာ ဝါ န လဘန္တိဟူသော စကားကို။ ပစ္ဆိမိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါ၌။ ဝုတ္ထဝေဿပိ၊ ဝါကျွတ်သော ရဟန်းတို့ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်အပ်၏။

(နိ-၃၈၉) “မခိမက္ခိတသာဋကော”တိ၊ မခိမက္ခိတသာဋကေါဟူသော စကားကို။ အဟတဝတ္ထံ၊ မဖွပ်အပ်သေးသောသင်္ကန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အကာတုံ န လဗ္ဘတီ”တိ ဣမိနာ၊ အကာတုံ န လဗ္ဘတိဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ အနာဒရိယေ၊ မရိုသေခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။

“အပလောကေတွာ”တိ ဣဒံ၊ အပလောကေတွာဟူသော စကားသည်။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော။ ဝဿံဝုတ္ထဘိက္ခူနံ၊ ဝါမှ ထသော ရဟန်းတို့အား။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ဒါတုကာမေဟိ၊ ကထိန်ခင်းသော ရဟန်းကိုသာ ပေးလိုသော ရဟန်းတို့သည်။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနံ၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကို ပြသောစကားတည်း။ သေသစီဝရာနမ္ပိ၊ ကြွင်းသောသင်္ကန်းတို့၏လည်း။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ယဒိ ဒါတဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ ပေးသည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ၊ သတိ၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိလတ်သော်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အပလောကေတွာဝ၊ ပန်၍သာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၃၀၈။ မဟာဘူမိကန္တိ၊ မဟာဘူမိကံဟူသည်ကား။ မဟာဝိသယံ၊ အရာကျယ်၏။ စတုဝီသတိအာကာရဝန္တတာယ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးသော အခြင်းအရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာဝိတ္ထာရိကံ၊ ကျယ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဉ္စကန္တိ၊ ပဉ္စကံဟူသည်ကား။ ပဉ္စခဏ္ဍံ၊ ငါးခန်းတည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ကထိန်သင်္ကန်းမှ။ အညာ၊ တပါးသော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပကတိစိမိလိကာ၊ ပြကတေ့သော အဝတ်လွှာတည်း။ “ကုစ္ဆိစိမိလိကံ ကတွာ သိဗ္ဗိတမတ္တေနာ”တိ၊ ကုစ္ဆိစိမိလိကံ ကတွာ သိဗ္ဗိတမတ္တေနဟူသော ပုဒ်၌။ ဧတံ၊ ဤ သိဗ္ဗိတမတ္တဟူသော အမည်သည်။ တိရဇိဏ္ဏာနံ၊ ခိုင်ကုန် ဆွေးမြေ့ကုန်သော။ စိမိလိကာနံ၊ အဝတ်လွှာတို့ကို။ ဧကတော ကတွာ၊ တပေါင်းတည်းပြု၍။ သိဗ္ဗနဿ၊ ချုပ်ခြင်း၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ မဟာပစ္စရိယံ၊ မဟာပစ္စရိအဋ္ဌကထါ၌လည်းကောင်း။ ကုရုန္ဒိယဉ္စ၊ ကုရုန္ဒီအဋ္ဌကထာ၌လည်းကောင်း။ ဝုတ္တဝစနန္တိ၊ ဆိုအပ်သော စကားဟူ၍။ (နိ-၃၉၀) ဒဿနံ၊ ပြခြင်းတည်း။ ဗျဉ္ဇနတော ဧဝ၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်သာလျှင်။ ဘေဒေါ၊ ပြား၏။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ န ဘေဒေါ၊ မပြား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှ။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ပိဋ္ဌိအနုဝါတာရောပနမတ္တေနာတိ၊ ပိဋ္ဌိအနုဝါတာရောပနမတ္တေနဟူသည်ကား။ ဒီဃတော၊ အလျားမှ။ အနုဝါတဿ၊ အနားပတ်ကို။ အာရောပနမတ္တေန၊ တင်ခြင်းမျှဖြင့်။ ကုစ္ဆိအနုဝါတာရောပနမတ္ထေနာတိ၊ ကုစ္ဆိအနုဝါတာရောပနမတ္ထေနဟူသည်ကား။ ပုထုလတော၊ အနံမှ။ အနုဝါတဿ၊ အနားပတ်ကို။ အာရောပနမတ္တေန၊ တင်ခြင်းမျှဖြင့်။ ပုထုလတော၊ အနံမှ။ အနုဝါတဿ၊ အနားပတ်ကို။ အာရောပနမတ္တေန၊ တင်ခြင်းမျှဖြင့်။ ရတ္တိနိဿဂ္ဂိယေနာတိ၊ ရတ္တိနိဿဂ္ဂိယေနဟူသည်ကား။ ရတ္ထိ အတိက္ကန္တေန၊ ညဉ့်ကို လွန်ခြင်းဖြင့်။

[စာမျက်နှာ-၁၉၄] ၃၀၉။ ဟတဝတ္ထကသာဋကေနာတိ၊ ဟတဝတ္ထကသာဋကေနဟူသည်ကား။ အတိဇိဏ္ဏသာဋကော၊ အလွန်ဟောင်းသော အဝတ်တည်း။ “န ဟိ တေနာ”တိ အာဒီသု၊ န ဟိ တေန၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ဣဓ၊ ဤကထိနက္ခန္ဓသို့။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ အဝုစ္စမာနေန၊ မဆိုအပ်သော။ ပရိဝါရဂတေန၊ ပရိဝါ၌လာသော။ တေန ပါဋ္ဌေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ (ကထိနတ္ထာရကဿ၊ ကထိန်ခင်းသောရဟန်းအား။ ဝါ၊ ရဟန်းသည်။) ဇာနိတဗ္ဗေသု၊ သိအပ်သော အင်္ဂါတို့တွင်။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသည်။ န ပရိဟာယတိ၊ မယုတ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တဿသဗ္ဗဿ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ ဣမေဝ၊ ဤခန္ဓက၌သာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၃၁၀။ မာတာ ဝိယ၊ အမိကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ မာတိကာ၊ မာတိကါမည်၏။ ဣဝတ္ထေ၊ ဣဝအနက်၌။ ကပစ္စယော၊ ကပစ္စည်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ တေန၊ ထိုကပစ္စည်းဖြင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “မာတိကာတိ မာတရော”တိအာဒိ၊ မာတိကာတိ မာတရောအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ အဿာတိ၊ အဿဟူသည်ကား။ ဧတိဿာ မာတိကာယ၊ ထိုမာတိကာအား။ ပက္ကမနန္တိကော၊ ပက္ကမနန္တိကဖြစ်သော။ ကထိနုဗ္ဘာရော ဧဝ၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ သယံ၊ မိမိသည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မာတိကာ၊ မာတိကာသည်။ (ထည့်)။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အဘေဒူပစာရေန၊ အဘေဒူပစာအားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ “မာတိကာ”တိ၊ မာတိကာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥဗ္ဘာရေဿဝ၊ ကထိန်နုတ်ခြင်း၏သာလျှင်။ ပက္ကမနန္တေ၊ ဖဲသောအဆုံး၌။ သမုပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိနိမုတ္တာယ၊ ထိုကထိန်နုတ်ခြင်းမှ လွတ်သော။ မာတိကာယ၊ မာတိကါ၏။ အဘာဝါ စ၊ မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ အပိ စ၊ တနည်းကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တပ္ပကာသိကာ၊ ထိုကထိန်နုတ်ခြင်းကို ပြတတ်သော။ ပါဠိ၊ ပါဠိကို။ “မာတိကာ'' (နိ-၃၉၁) တိ၊ မာတိကာ၊ ဟူ၍။ ဝတ္ထုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သာပိ၊ ထိုပါဠိကိုလည်း။ ပက္ကမနန္တိကုဗ္ဘာကာသနေန၊ ပက္ကမနန္တိကဥဗ္ဘာရကို ပြတတ်သောကြောင့်။ “ပက္ကမနန္တိကာ”တိ၊ ပက္ကမနန္တိကာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ သေသုဗ္ဘာရေသုပိ၊ ကြွင်းသော ကထိန်နုတ်ခြင်းတို့၌ည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ “ပက္ကမန”န္တိ၊ ပက္ကမန၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥပစာရသီမာတိက္ကမနံ၊ ဥပစာရသိမ်ကို လွန်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ကထိနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကထိနာနုဇာနနကထာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အာဒိယသတ္တကကထာဝဏ္ဏနာ

၃၁၁။ “န ပုန အာဂမိဿ”န္တိ ဣဒံ၊ န ပုန အာဂမိဿံဟူသော ပုဒ်သည်။ အာဝါသပလိဗောဓုပစ္ဆေဒကာရဏဒဿနံ၊ အာဝါသပလိဗောဓပြတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကို ပြကြောင်းတည်း။ ဟိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ပဉ္စသု စီဝရာမသေသု၊ ငါးလသော သင်္ကန်းလတို့တွင်။ ယဒါ ကဒါစိ၊ အမှတ်မရှိသောလ၌။ န ပစ္စေဿန္တိစိတ္တေန၊ မပြန်လိုပြီဟူသော အကြံဖြင့်။ ဥပစာရသီမာတိက္ကမေန၊ ဥပစာရသိမ်ကိုလွန်ခြင်းကြောင့်။ အာဝါသပလိဗောဓော၊ အာဝါသပလိဗောဓသည်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ ဗဟိဥပစာရဂတဿ ပန၊ ဥပစာရအပသို့ ရောက်မှကား။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌။ န ပစ္စေဿန္တိ စိတ္တေ၊ မပြန်လိုပြီ ဟူသောအကြံသည်။ ဥပ္ပန္နမတ္တေ၊ ဖြစ်ကာမျှ၌။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ “ပဌမံ စီဝရပလိဗောဓောဆိဇ္ဇတီ”တိ၊ ပဌမံ စီဝရပလိဗောဓောဆိဇ္ဇတိဟူသော စကားကို။ ပက္ကမနတော၊ ဖဲသည်မှ။ ပုရေတရမေဝ၊ ရှေးဦးစွာသာလျှင်။ စီဝရဿ၊ သင်္ကန်း၏။ နိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ကတစီဝရမာဒါယာ”တိ၊ ကတစီဝရမာဒါယဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ အတ္ထတကထြိနဿ၊ ခင်းအပ်သော ကထိန်ရှိသော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ “သံဃတော ဝါ၊ သံဃာမှလည်းကောင်း။ ဒါယကကုလာဒိတော ဝါ၊ ဒါယကာအမျိုး အစရှိသည်မှ လည်းကောင်း။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ လဘိဿာမီ”တိ၊ ရအံ့ ဟူ၍။ စီဝရာသာ ဝါ၊ သင်္ကန်းရနိုးခြင်းသည်လည်းကောင်း။ လဒ္ဓဝတ္ထာနံ၊ ရအပ်သော သင်္ကန်းတို့ကို။ (ကရဏ၊ ၌စပ်။) သဟာယသမ္ပဒါဒိယောဂံ၊ အပေါင်းအဖော်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းအစရှိသည်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ သင်္ဃာဋိအာဒိဘာဝေန၊ ဒုကုဋိအစရှိသောအဖြစ်ဖြင့်။ “ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ကရိဿာမီ”တိ၊ ပြုအံ့ ဟူ၍။ ကရဏိစ္ဆာ ဝါ၊ ပြုလိုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ စီဝရပလိဗောဓော၊ စီဝရပလိဓောဓသည်။ အနုပစ္ဆိန္နော ဧဝ၊ မပြတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ယဒါ ပန၊ အကြင်အခါ၌ကား။ ယထာပတ္ထိတဋ္ဌာနတော၊ အကြင် အကြင် (နိ-၃၉၂) တောင့်တအပ်သော အရပ်မှ။ စီဝရာဒီနံ၊ သင်္ကန်းအစရှိသည်တို့ကို။ သဗ္ဗတာ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အလာဘေန ဝါ၊ မရခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ စီဝရာသာ စေဝ၊ သင်္ကန်းရနိုင်းခြင်းသည် လည်းကောင်း။ လဒ္ဓါနံ၊ ရပြီးသော သင်္ကန်းတို့ကို။ နိဋ္ဌာပနေန ဝါ၊ ပြီးစေပြီးသောကြောင့် လည်းကောင်း။ နဋ္ဌဝိနဋ္ဌာဒါဘာဝေန၊ ပျောက်ပျက်ခြင်းစသော အဖြစ်ဖြင့်။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်း၌။ နိရပေက္ခတာယ ဝါ၊ ငဲ့ခြင်းကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ကရဏိစ္ဆာ စ၊ ပြုလိုခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဝိဂစ္ဆိန္နော၊ ပြတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

[စာမျက်နှာ-၁၉၅] သော စ၊ ထိုစီဝရပလိဗောဓပြတ်ခြင်းကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ “ကတစီဝရံ အာဒါယာ”တိ ဝစနေန၊ ကတစီဝရံ အာဒါယ၊ ဟူသော စကားဖြင့်။ ပကာသိတော၊ ပြအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော မာတိကာတို့၌။ ပါဠိဝစနက္ကမံ၊ ပါဠိစကားအစဉ်ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ နေသံ၊ ထိုပလိဗောဓနှစ်ပါးတို့၏။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာလည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်မှလည်းကောင်း။ ဥပစ္ဆိဇ္ဇနံ၊ ပြတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သဗ္ဗထာပိ စ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဣမေသံ ပလိဗောဓနံ၊ ဤပလိဗောဓတို့၏။ ဥပစ္ဆေဒေနေဝ၊ ပြတ်သဖြင့်သာလျှင်။ ကထိနုဗ္ဘာရော၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧကဿ၊ တခုသောဗောဓ၏။ ဥပစ္ဆေဒေန၊ ပြတ်သဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေသဉ္စ၊ ထို ပလိဗောဓတို့၏လည်း။ ပုဗ္ဗာပရိယေန၊ ရှေ့နောက် အစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဧကက္ခဏေ စ၊ တပြိုင်နက် ခဏ၌လည်းကောင်း။ ဥပစ္ဆိဇ္ဇနံ၊ ပြတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဣမာ အဋ္ဌ မာတိကာ၊ ဤရှစ်ပါးသော မာတိကာတို့ကို။ ဌပိတာ၊ ထားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ “အန္တောသီမာယ”န္တိ၊ အန္တောသီမာယံဟူသော စကားကို။ စီဝရနိဋ္ဌာနက္ခဏေယေဝ၊ သင်္ကန်းပြီးသော ခဏ၌သာလျှင်။ ဆိန္နတ္တာ၊ ပြတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကရဏပလိဗောဓဿာပိ၊ ပြုခြင်း ပလိဗောဓ၏လည်း။ ဥပစ္ဆိန္နတံ၊ ပြတ်သော အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ အပ္ပိစ္ဆတာယ ဝါ၊ အလိုနည်းသောကြောင့် လည်းကောင်း။ (နိ-၃၉၃) အနတ္ထိကတာယ ဝါ၊ အသုံးမလိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတာ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ န သမ္ပဋိစ္ဆတိ၊ မခံ၊ ဗဟိသီမာဂတဿ၊ သိမ်ပသို့ရောက်သော။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်လည်း။ စီဝရပလိဗောဓာဘာဝေန၊ စီဝရပလိဗောဓ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ န ပစ္စေဿန္တိ၊ မပြန်လာပြီဟူ၍။ သန္နိဋ္ဌာနမတ္တေန၊ သန္နိဋ္ဌာန်ချခြင်းမျှဖြင့်။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ သန္နိဋ္ဌာနန္တိက ဖြစ်သော။ ကထိနုဗ္ဘာရော၊ ကထိန်နှုတ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ သော ပနာတိ၊ သော ပနဟူသည်ကား။ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ၊ ပလိဗောဓပြတ်ခြင်းသည်။ အယံ ပနာတိ၊ အယံ ပနဟူသည်ကား။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဝိတ္ထာရေတွာ၊ ချဲ့၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သော။ အာသာဝစ္ဆေဒကော ကထိနုဗ္ဘာရော၊ အာသာဝစ္ဆေဒက ကထိန်နုတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န ဝုတ္တော၊ အဆိုအပ်။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကား စာစပ်တည်း။

အနာသာယ လဘတီတိ၊ အနာသာယ လဘတိဟူသည်ကား။ “ယသ္မိံ ကုလေ၊ အကြင်အမျိုး၌။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ လဘိဿာမာ”တိ၊ ရကုန်အံ့ဟူ၍။ အာသာ၊ အာသာသည်။ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗာ၊ မဖြစ်စေဖူး။ စီဝရာသာယ၊ သင်္ကန်းရနိုးခြင်း၏။ တတ္ထ အနုပ္ပန္နဋ္ဌာနေ၊ ထိုမဖြစ်သော အရပ်၌။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အာသာယ န လဘတီတိ၊ အာသာယ န လဘတိဟူသည်ကား။ အာသီသိတဋ္ဌာနေ၊ တောင့်တအပ်သော အရပ်၌။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣဓ န ဝုတ္တောတိ၊ ဣဓ န ဝုတ္တောဟူသည်ကား။ ဣဓ သာဝနန္တိကာနန္တရေ၊ ဤ သဝနန္တိကအဆုံး၌။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ တတ္တာတိ၊ တတ္တဟူသည်ကား။ တသ္မိံ သီမာတိက္ကန္တိကေ၊ ထို အပိုင်းအခြားကို လွန်ခြင်း၌။ သီမာတိက္ကန္တိကော နာမ၊ သီမာတိက္ကန္တိကမည်သည်ကား။ စီဝရမာသာနံ၊ သင်္ကန်းလတို့၏။ ပရိယန္တဒိဝသသင်္ခါတာယ၊ အဆုံးနေ့ဟု ဆိုအပ်သော။ သီမာယ၊ အပိုင်းအခြားကို။ အတိက္ကမနတော၊ လွန်ခြင်းကြောင့်။ သဉ္ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ “ဗဟိသီမာယ၊ သိမ်ပ၌။ ကာလာတိက္ကမော၊ ကာလကို လွန်ခြင်းသည်။ သီမာတိက္ကမော၊ သီမာတိက္ကမမည်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မညန္တိ၊ အောက်မေ့ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ ဝါဒေ၊ အယူ၌။ အန္တောဥပစာရေ၊ ဥပစာအတွင်း၌။ စီဝရကာလာတိက္ကမေ၊ သင်္ကန်းကာလလွန်ခြင်းကို။ ကထိနုဗ္ဘာရောတိ၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းဟူ၍။ အသမ္မတော နာမ၊ မသမုတ်အပ်သည် မည်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤကေစိဆရာတို့ စကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌။ ကာလာတိက္ကမော၊ ကာလကို (နိ-၃၉၄) လွန်ခြင်းကို။ သီမာတိက္ကမောတိ၊ သီမာတိက္ကမ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသီမာတိက္ကန္တိက၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ကတစီဝရော”တိ ဣဒံ၊ ကတစီဝရော၊ ဟူသော စကားသည်။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ မှတ်ကြောင်း မျှသာတည်း။ အကတစီဝရဿပိ၊ မပြုအပ်သော သင်္ကန်းရှိသော ရဟန်းအားလည်း။ ကလာတိက္ကမေန၊ ကာလကိုလွန်သဖြင့်။ သီမာတိက္ကန္တိကော၊ အပိုင်းအခြားကို လွန်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ပလိဗောဓာ စ၊ ပလိဗောဓတို့သည်လည်း။ ဧကတော၊ တကွနက်။ ဆိဇ္ဇန္တိ၊ ပြတ်ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အညတ္ထာပိ၊ တပါးသော ဝါရတို့၌လည်း။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ တံ တံ ဝါသေသနာဘာဝေပိ၊ ထို ထို ဝိသေသနမရှိသော်လည်း။ ကထိနုဗ္ဘာရတာ စ၊ ပလိဗောဓ ပြတ်သောအပြားကိုလည်းကောင်း။ ဗလိဗောဓုပစ္ဆေဒပ္ပကာရော စ၊ ပလိဗောဓ ပြတ်သော အပြားကိုလည်းကောင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗေ၊ သိအပ်၏။ “သဟုဗ္ဘာရေ ဒွေပိ ပလိဗောဓောအပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဆိဇ္ဇန္တီ”တိ ဣဒံ၊ သဟုဗ္ဘာရေ ဒွေပိ ပလိဗောဓောအပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဆိဇ္ဇန္တိဟူသော ဤစကားကို။ အကတစီဝရဿ၊ မပြုအပ်သော သင်္ကန်းရှိသော ရဟန်း၏။ ပစ္စေဿန္တိ အဓိဋ္ဌာနသမ္ဘဝပက္ခံ၊ ပြန်အံ့ဟု ဆောက်တည်ခြင်းဖြစ်သင့်သော အဖို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေသု၊ ထိုပလိဗောဓ နှစ်ပါးတို့တွင်။ အညတရာဘာဝေပိ၊ တပါးမရှိသော်လည်း။ သဟုဗ္ဘာရောဝ၊ သဟုဗ္ဘာရသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

၃၂၁၊ ၃၂၅။ သမာဒါယဝါရော၊ သမာဒါယဝါရသည်။ အာဒါယဝါရသဒိသောဝ၊ အာဒါယဝါရနှင့် တူသည်သာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဝါရနှစ်ပါး၌။ ဥပသဂ္ဂမေဝ၊ ဥပသာရသည်သာလျှင်။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ပုန သမာဒါယဝါရေပိ။ ပ။ တေယေဝ ဒဿိတာ”တိ၊ [စာမျက်နှာ-၁၉၆] ပုန သမာဒါယဝါရေပိ။ ပ။ တေယေဝ ဒဿိတာဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဝိပ္ပကတစီဝရေ၊ ဝိပ္ပကတစီဝရဝါရ၌။ ပက္ကမနန္တိကဿ၊ ပက္ကမနန္တိက၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ “ယထာသမ္ဘဝ”န္တိ၊ ယထာသမ္ဘဝံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဝိပ္ပကတစီဝရဝါရေ၊ ဝိပ္ပကတစီဝရဝါရ၌။ ဆဠေဝ ဥဗ္ဘာရာ၊ ခြောက်ပါးသော နုတ်ခြင်းတို့ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်းသည်။ ဟတ္ထဂတေ၊ လက်၌တည်သည်ရှိသော်။ အာသာဝစ္ဆေဒိကဿ၊ အာသာဝစ္ဆေဒိက၏။ အသမ္ဘဝါ၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ သော၊ ထိုအာသာဝစ္ဆေဒိကကို။ ဧတေသု ဝါရေသု၊ ထိုဝါရတို့တွင်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော ဝါရ၌။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ ဝိသုညေဝ၊ အသီးသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအာသာဝစ္ဆေဒိက၌။ ဝိပ္ပ (နိ-၃၉၅) ကတဝါရေ၊ ဝိပ္ပကတဝါရ၌။ အာဒါယဝါရသမာဒါယဝါရဝသေန၊ အာဒါယဝါရ, သမာဒါယဝါရ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဒွေ ဆက္ကဝါရာ၊ နှစ်ပါးသော ဆက္ကဝါရတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။

တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ နိဋ္ဌာနသန္နိဋ္ဌာနနာသနန္တိကာနံ၊ နိဋ္ဌာနတိက်, သန္နိဋ္ဌာနတိက်, နာသနန္တိကတိက်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ တီဏိ၊ သုံးပါးကုန်သော။ တိကာနိ၊ တိက်တို့ကို။ ဒဿိတာနိ၊ ပြအပ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတိက်သုံးခုတို့တွင်။ တတိယယတ္တိကေ၊ တတိယယတိက်၌။ အနဓိဋ္ဌိတေနာတိ၊ အနဓိဋ္ဌိတေနဟူသည်ကား။ “ပစ္စေဿံ န ပစ္စေဿ”န္တိ၊ ပြန်အံ့ မပြန်အံ့ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ မဆောက်တည်ခြင်းဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ န မနသိကတွာ၊ နှလုံးမသွင်းမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တတိယတ္တိကတော ပန၊ တတိယတိက်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဧကံ ဆက္ကံ၊ ဆက္ကတခုကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တီဏိ တိကာနိ၊ တိက်သုံးခုတို့လည်းကောင်း။ ဧကံ ဆက္ကံ၊ ဆက္ကတခု လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဌမံ ပန္နရသကံ၊ ပဌမ ပန္နရသကကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤနည်းဖြင့်။ ဒုတိယပန္နရသာဒီနိ၊ ဒုတိယပန္နရသက၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အာသာဒွါဒသကေ၊ အာသာဒွါဒသက၌။ ဗဟိသီမာဂတဿ၊ သိမ်ပသို့ သွားသော ရဟန်း၏။ ကထိနုဒ္ဓါရေသု၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းတို့၌။ တေသမ္ပိ၊ ထိုရဟန်းတို့အားလည်း။ စီဝရာသာဒိဝသေန၊ သင်္ကန်းရနိုးခြင်း အစရှိသည်တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ စီဝရပလိဗောဓော၊ စီဝရပလိဗောဓသည်။ ယာဝ စီဝရနိဋ္ဌာနာ၊ သင်္ကန်းပြီးသည်တိုင်အောင်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “သော ဗဟိသီမာဂတော သုဏာတိ 'ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိနန္တိ။ ပ။ သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော’တိ''၊ ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိနန္တိ။ ပ။ သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရောဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤပါဌ်၌လ်ညး။ သဝနက္ခဏေ၊ ကြားဆဲခဏ၌။ အာဝါသပလိဗောဓော၊ အာဝါသပလိဗောဓသည်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်းသည်။ နိဋ္ဌိတေ၊ ပြီးသည်ရှိသော်။ စီဝရပလိဗောဓော၊ အာဝါသပလိဗောဓသည်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ဒိသံဂမိကနဝကေ၊ ဒိသံဂမိကနဝက၌။ ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတီတိ၊ ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိဟူသည်ကား။ န ပစ္စေဿန္တိ၊ မပြန်အံ့ဟူ၍။ မက္ကမတိ၊ ဖဲ၏။ ဣမိနာ၊ ဤ ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ အာဝါသပလိဗောဓာဘာဝေါ၊ အာဝါသပလိဗောဓ၏ မရှိခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်ပင်လည်းကောင်း။ ဝဿံဝုတ္ထာဝါသေ၊ ဝါဆိုသောကျောင်းသို့။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ စီဝရနိဋ္ဌာပိတမတ္တေ၊ သင်္ကန်းကိုပြီးစေကာမျှ၌။ နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော၊ နိဋ္ဌာနန္တိက ကထိန်နုတ်ခြင်း (နိ-၃၉၆) ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ “စီဝရပဋိဝိသံ အပဝိလာယမာနော”တိ ဣမိနာ၊ စီဝရပဋိဝိသံ အပဝိလာယမာနောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ စီဝရပလိဗောဓသမင်္ဂိကတ္တံ၊ စီဝရပလိဗောဓနှင့် ပြည့်စုံသော အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အပဝိလာယမာနောတိ၊ အပဝိလာယမာနောဟူသည်ကား။ အာကင်္ခမာနော၊ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားကို။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်သာလျှင်တည်း။

အာဒါယသတ္တကကထာဝဏ္ဏနာ၊ အာဒါယသတ္တကကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကထိနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ကထိနက္ခန္ဓကကိုဖွင့်ဆိုရာ ဖွင့်ဆိုကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၃၉၇)

၈၊ စီဝရက္ခန္ဓက

ဇီဝကဝတ္ထုကထာဒီဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၉၇] ၃၂၉။ စီဝရက္ခန္ဓကေ၊ စီဝရက္ခန္ဓက၌။ “ကမ္မဝိပါက”န္တိ၊ ကမ္မဝိပါကံဟူသော စကားကို။ ကမ္မပစ္စယဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌိတံ၊ ကံလျှင်အကြောင်းရှိသော ဥတုစိတ် အာဟာရသည် ဖြစ်စေအပ်သော။ အပ္ပဋိဗာဟိယရောဂံ၊ မတားမြစ်နိုင်သော ရောဂါကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္ထံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ကမ္မဇဿ၊ ကံကြောင့်ဖြစ်သော။ ရောဂဿ၊ အနာ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။

၀၃ ၃၃၀။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ သံဃမဿာတိ၊ သံဃမဿဟူသည်ကား။ သင်္ဂဟဏဿ၊ ယူခြင်း၏။ အဝိသဇ္ဇနဿ၊ မစွန့်ခြင်း၏။ ရောဂဿ၊ ရောဂါ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ “ယော သံယမော သာ ဝိနာသော”တိအာဒီသု ဝိယ၊ ယော သံယမော သာ ဝိနာသော၊ အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဧတဿ သံယမဿ၊ ထိုသိမ်းဆည်းခြင်း၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ဥပဇာနာမ၊ သိပါကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာတည်း။ တမေဝဖလံ၊ ထိုအကျိုးကိုသာလျှင်။ ဒေဿန္တီ၊ ပြလိုသော သူဌေးကတော်သည်။ “ဝရမေတံ၊ ပ။ အာသိတ္တ”န္တိ၊ ဝရမေတံ၊ ပ။ အာသိတ္တံဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “သံယမဿာတိ၊ သံယမဿဟူသည်ကား။ အာနိသံသဿ၊ အာနိသင်ကို။ ဧတံ၊ ဤသံယမဿ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်ရှိသော ပုဒ်တည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

၃၃၆။ ဥဿန္နဒေါသောတိ၊ ဥဿန္နဒေါသောဟူသည်ကား။ သဉ္ဇာတပိတ္တာဒိဒေါသော၊ စုဝေးသော သည်းခြေစသော ဒေါသရှိသည်လည်း။ သဗ္ဗတ္ထာတိ၊ သဗ္ဗတ္ထဟူသည်ကား။ သကလသရီရေ၊ အလုံးစုံသောကိုယ်၌။

၃၃၇။ မဟာပိဋ္ဌိယကောဇဝန္တိ၊ မဟာပိဋ္ဌိယကောဇဝံဟူသည်ကား။ တတ္ထိပိယံ၊ ဆင်ကျောက်ကုန်း၌။ အတ္ထရိတဗ္ဗတာယ၊ ခင်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “မဟာပိဋ္ဌိယ”န္တိ၊ မဟာပိဋ္ဌိယံ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓသမညံ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏံ၊ သားမွေးဖြင့် ပြီးသော အခင်းတည်း။

(နိ-၃၉၈) ၃၃၈၊ ၉။ ဥပဍ္ဎကာသိနံ ခမမာနန္တိ၊ ဥပဍ္ဎကာသိနံ ခမမာနံဟူသည်ကား။ အဍ္ဎကာသိအဂ္ဃနကံ၊ တထောင်ဝက် အဖိုးထိုက်သော။ ဝါ၊ အဖိုးငါးရာထိုက်သော။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ကိံ နုခေါတိ၊ ကိံ နုခေါဟူသည်ကား။ ကတမံ နု ခေါ၊ အဘယ်ကိုလျှင်။

၃၄၀၊ ၃၄၂။ ဥပစာရေတိ၊ ဥပစာရေဟူသည်ကား။ သုသာနဿ၊ သုသာန်၏။ အာသန္နေ ပဒေသေ၊ အနီးဖြစ်သော အရပ်၌။ ဆဍ္ဍေတွာ ဂတာတိ၊ ဆဍ္ဍေတွာ ဂတာဟူသည်ကား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော စကားကို။ အဝတွာ ဧဝ၊ မဆိုမူ၍သာလျှင်။ ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်၍။ ဂတာ၊ သွားကုန်၏။ ဧတေန၊ ဤဆဍ္ဍေတွာဂတာ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ “ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဂဏှန္တူ”တိ၊ ယူစေကုန်သတည်းဟု။ ဆဍ္ဍိတေ ဧဝ၊ စွန့်သော်သာလျှင်။ အကာမာ၊ အလိုမရှိဘဲ။ ဘာဂဒါနံ၊ အဖို့ပေးခြင်းကို။ ဝိဟိတံ၊ စီရင်အပ်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဆဍ္ဍိတေ ပန၊ စွန့်သော်ကား။ ကတိကာယ၊ ကတိကဝတ်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ပဝိဋ္ဌေသု၊ ဝင်ကုန်သော။ ဗဟူသု၊ များစွာသော ရဟန်းတို့တွင်။ ယေန၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ဂဟိတံ၊ ကောက်ယူအပ်၏။ တေန၊ ထိုရဟန်းသည်။ အကာမာ၊ အလိုမရှိဘဲ။ ဘာဂေါ၊ အဖို့ကို။ န ဒါတဗ္ဗော၊ မပေးအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဧတေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ သမာနာ၊ တူကုန်သော။ ပုရတ္ထိမာဒိဘေဒါ၊ အရှေ့စသည် အပြားရှိကုန်သော။ ဒိသာ၊ အရပ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သဒိသာ၊ သဒိသာမည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှာ။ “ဧကဒိသာယ ဝါ ဩက္ကမိံ သူ”တိ၊ ဧကဒိသာယ ဝါ ဩက္ကမိံ သုဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဓုရဝိဟာရဠာနေတိ၊ ဓုရဝိဟာရဠာနေဟူသည်ကား။ ဝိဟာရသမ္မုခဋ္ဌာနေ၊ ကျောင်း၏ ရှေးရှုဖြစ်သော အရပ်၌။

ဇီဝကဝတ္ထုကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ဇီဝကဝတ္ထုကထါအစရှိသည်တို့၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၁၉၈] ၃၄၃။ “ဝိဟာရဇ္ဈေ”တိ၊ ဝိဟာရဇ္ဈေဟူသော စကားကို။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့၏။ ဇာနနတ္ထာယ၊ သိခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏ ကတွာတိ၊ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏ ကတွာဟူသည်ကား။ ပဋိဝီသပ္ပဟောနကထာဇာနနတ္ထံ၊ အဖို့လောက်သောအဖြစ်ကို သိခြင်းငှာ။ ဟလိဒ္ဒိယာ ဒီဟိ၊ နနွင်းအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ခုဒ္ဒကမဟန္တဝဏ္ဏေဟိ၊ ကြီးသောအဆင်း ငယ်သောအဆင်းတို့နှင့်။ ယုတ္တေ၊ ယှဉ်ကုန်သော။ သမေ ကောဋ္ဌာသေ၊ မျှသော အစုတို့ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သမေ ပဋိဝီသေ ဌပေတွာ”တိ၊ သမေ ပဋိဝီသေ ဌပေတွာဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဣဒန္တိ၊ (နိ-၃၉၉) ဣဒံဟူသည်ကား။ သာမဏေရာနံ၊ သာမဏေတို့အား။ ဥပဍ္ဎပဋိဝီသဒါနံ၊ ထက်ဝက်အဖို့ ပေးခြင်းသည်။ ဖာတိကမ္မန္တိ၊ ဖာတိကမ္မံဟူသည်ကား။ ပဟောနကကမ္မံ၊ လောက်သော အမှုကို။ ယတ္တကေန၊ အကြင်မျှလောက်သော။ ဝိနယာဂတေန၊ ဝိနည်း၌လာသော။ သမ္မုဉ္ဇနီဗန္ဓနာဒိဟတ္ထကမ္မေန၊ တံမြက်ဆုပ်ဖွဲ့ခြင်း အစရှိသော လက်အမှုဖြင့်။ ဝိဟာရဿ၊ ကျောင်း၏။ ဦနကတာ၊ ယုတ်သော အဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထကံ၊ ထိုမျှလောက်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သဗ္ဗေသန္တိ၊ သဗ္ဗေသံဟူသည်ကား။ တတြုပ္ပာဒဝဿာဝါသိကံ၊ ထိုကျောင်း၌ဖြစ်သော ဝါဆိုသင်္ကန်းကို။ ဂဏှန္တာနံ၊ ယူကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အားလည်းကောင်း။ သာမဏေရာနဉ္စ၊ သာမဏေတို့အားလည်းကောင်း။ “ဘဏ္ဍာဂါရိကစီဝရေပီ”တိ၊ ဘဏ္ဍာဂါရိကစီဝရေပိဟူသော စကားကို။ အကာလစီဝရံ၊ အကာလသင်္ကန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတန္တိ၊ ဧတံဟူသည်ကား။ ဥက္ကုဠိယာ၊ ကြွေးကြော်ခြင်းကို။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ သမဘာဂဒါနံ၊ မျှသောအဖို့ကိုပေးခြင်းသည်။ ဝိရဇ္ဈိတွာ ကရောန္တီတိ၊ ဝိရဇ္ဈိတွာ ကရောန္တိဟြူသည်ကား။ ကတ္တဗ္ဗကာလေသု၊ ပြုသင့်သောအခါတို့၌။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ယထာရုစိတက္ခဏေ၊ အကြင် အကြင် အလိုရှိတိုင်သောခဏ၌။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။

ဧတ္တကေန မမ စီဝရံ ပဟောတီတိ၊ ဧတ္တကေန မမ စီဝရံ ပဟောတိဟူသည်ကား။ ဒွါဒသဂ္ဃနကေနေဝ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်သပြာထိုက်သော ဖျင်ဖြင့်သာလျှင်။ မမ၊ ငါ၏။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းသည်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုတစ်ဆယ့်နှစ်ကျပ်အောက်။ ဦနေန၊ ယုတ်သောဖျင်ဖြင့်။ န ပရိပုဏ္ဏံ၊ မပြည့်စုံ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဂဟေကုကာမော၊ ယူလို၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စီဝရရဇနကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၄၄။ ဧဝံ ဟိ ကတေတိ၊ ဧဝံ ဟိ ကတေဟူသည်ကား။ ဝဋ္ဋဓာရဿ၊ ဂွမ်း၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ရဇနောဒကံ၊ ဆိုးရည်ကိုလည်းကောင်း။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဆလ္လိကဉ္စ၊ ဆိုရည်ခေါက်ကိုလည်းကောင်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝိယောဇန၊ ကင်းခြင်းကို။ ကတေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ န ဥတ္တရတီတိ၊ န ဥတ္တရတိဟူသည်ကား။ ကေဝလံ ဥဒကတော၊ ရေသက်သက်မှ။ ဖေဏုဋ္ဌာနာဘာဝါ၊ အမြှုပ်ထခြင်း မရှိသောကြောင့်။ န ဥတ္တရတိ၊ မဝေ။ ဝါ၊ မလျှံ။) ရဇနကုဏ္ဍန္တိ၊ ရဇနကုဏ္ဍံဟူသည်ကား။ ပက္ကရဇနဋ္ဌပနကံ၊ ဆိုးရည်ကျက်ထည့်သော။ မဟာသဋံ၊ အိုးကြီးတည်း။

(နိ-၄၀၀) ၃၄၅။ အနုဝါတာဒီနံ ဒီဃပတ္တာနန္တိ၊ အနုဝါတာဒီနံ ဒီဃပတ္တာနံဟူသည်ကား။ အာယာမတော၊ အလျားအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝိတ္ထာရတော၊ အနံအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုဝါတဉ္စ၊ အနားပတ်ကိုလည်းကောင်း။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ ဒွိန္နံ ခဏ္ဍာနံ၊ အခန်းနှစ်ခုတို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ မာတိကာကာရေန၊ မြောင်းသဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ဌပိတပတ္တဉ္စ၊ ထားအပ်သော အလွှာကိုလည်းကောင်း။ “ဒီဃပတ္တန္တိ၊ ဒီဃပတ္တံ၊ ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “အာဂန္တုကပတ္တ”န္တိ၊ အာဂန္တုကပတ္တံဟူသော စကားကို။ ဒိဂုဏစီဝရဿ၊ နှစ်ထပ်သောသင်္ကန်း၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အညံ၊ တပါးသော။ ပဋ္ဋံ၊ အလွှာကို။ အပ္ပေန္တိ၊ ထပ်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုအလွှာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုအာဂန္တုကအလွှာကို။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ န ကရောန္တိ ကိရ၊ မပြုကုန်သတတ်။

၃၄၈။ အစ္ဆေုပေယျန္တိ၊ အစ္ဆေုပေယျံဟူသည်ကား။ ပတိဋ္ဌပေယျံ၊ ထားအံ့။ ဟတဝတ္ထကာနန္တိ၊ ဟတဝတ္ထကာနံဟူသည်ကား။ အဝတ်ဟောင်းတို့၏။ အနုဒ္ဓရိတွာဝါတိ၊ အနုဒ္ဓရိတွာဝဟူသည်ကား။ အဂ္ဂဠေ ဝိယ၊ ပျဉ်ထပ်၌ကဲ့သို့။ ဒုဗ္ဗလဋ္ဌာနံ၊ အားနည်းသော အရာကို။ အပနေတွာဝ၊ ပယ်၍သာလျှင်။

[စာမျက်နှာ-၁၉၉] ၃၄၉-၃၅၁။ ဝိသာခါဝတ္ထုမှိ၊ ဝိသာခါဝတ္ထု၌။ ကလ္လကာယာတိ၊ ကလ္လကာယါဟူသည်ကား။ အကိလန္တကာယာ၊ မပင်ပန်းသော ကိုယ်ရှိ၏။ ဂတီတိ၊ ဂတိဟူသည်ကား။ ဉာဏဂတိ၊ ဉာဏဂတိဟူသော။ အဓိဂမော၊ ရခြင်းတည်း။ အဘိသမ္ပရာယောတိ၊ အဘိသမ္ပရာယောဟူသည်ကား။ “သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတီ”တိအာဒိနာ၊ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်သော။ ဉာဏာဘိသမ္ပရာယော၊ ဉာဏ်ဖြင့် လာရာဖြစ်သော။ မဂ္ဂဉာဏသမ္ပယုတ္တေဟိ၊ မဂ်ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဂန္တဗ္ဗဂတိဝိသေသော၊ ရောက်အပ်သော ဂတိအထူးတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တံ၊ ထိုဂတိအထူးကို။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဗျာကရိဿတိ၊ ဟောလတ္တံ့။ “ဒဒါတိ ဒါန”န္တိ၊ ဒဒါတိ ဒါနံဟူသောစကားကို။ အန္နပါနဝိရဟိတာနံ၊ ထမင်းအဖျော်သည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ သေသပစ္စယာနံ၊ ကြွင်းသော ပစ္စည်းတို့ကို။ ဒါနဝသေန၊ လှူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သေသပစ္စယာနံ၊ ကြွင်းသော ပစ္စည်းတို့ကို။ ဒါနဝသေန၊ လှူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သောဝဂ္ဂိကန္တိ၊ သောဝဂ္ဂိကံဟူသည်ကား။ သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ၊ နတ်ရွာ၌ ဖြစ်စေတတ်သော။

(နိ-၄၀၁) ၃၅၉။ အဋ္ဌပဒကစ္ဆန္နေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဋ္ဌပဒကသင်္ခါတဇူတဖလကလေခါသဏ္ဌာနေန၊ တကျစ်ရေးဟုဆိုအပ်သော အန်ပျဉ်ရေးသဏ္ဌာန်ဖြင့်။

၃၆၂။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ နဒီပါရံ ဂတန္တိ၊ နဒီပါရံ ဂတံဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ နဒီပါရဂမနံ၊ မြစ်တဘက်သို့ သွားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အဂ္ဂဠဂုတ္တိယေဝ ပမာဏန္တိ၊ အဂ္ဂဠဂုတ္တိယေဝ ပမာဏံဟူသည်ကား။ ဣမေဟိ စတူဟိ နိက္ခေပကာရဏေဟိ၊ ဤလေးပါးသော ထားခြင်း၏အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဌပေန္တေနပိ၊ ထားသော ရဟန်းသည်လည်း။ အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရေ ဧဝ၊ တံခါးရွက်လုံကျောင်း၌သာလျှင်။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ࣊ါယ်တည်း။ နိဿီမာဂတန္တိ၊ နိဿီမာဂတံဟူသည်ကား။ ဝဿာနသင်္ခါတံကာလသီမံ၊ မိုးလဟုဆိုအပ်သော ကာလအပိုင်းအခြားကို။ အတိက္ကန္တံ၊ လွန်သည်တည်း။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းသည်။ ဝဿိကသာဋိကစီဝရံ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

စီဝရရဇနကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ စီဝရရဇနကထာစသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ

၃၆၃။ “ပဉ္စ မာသေ”တိ၊ ပဉ္စ မာသေဟူသော ပုဒ်၌။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အစ္စန္တသံယောဂ၌။ ဥပယောဂ ဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်တည်း။ ဝဍ္ဎိံ ပယောဇေတွာဌပိတဥပနိက္ခေပတောတိ၊ ဝဍ္ဎိံ ပယောဇေတွာဌပိတဥပနိက္ခေပတောဟူသည်ကား။ ဝဿာဝါသိကဿတ္ထာယ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းအလို့ငှာ။ ဒါယကေဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ ပယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ဌပိတဥပနိက္ခေပတော၊ ထားအပ် နှံအပ်သော ဝတ္ထုမှ။ “ဣဓ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿ ဒေမာ”တိ၊ ဣဓ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿ ဒေမ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ သော ဧဝနယော၊ ထိုနည်းလျှင်တည်း။ အနတ္ထတကထိနဿာပိ ပဉ္စ မာသေ ပါပုဏာတီတိ၊ အနတ္ထတကထိနဿာပိ ပဉ္စ မာသေ ပါပုဏာတိဟူသည်ကား။ ဝဿာဝါသိကလာဘဝသေန၊ ဝါ ဆိုလာဘ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္ထဝဿဿ၊ ဝါကျွတ်သော။ အနတ္ထတ ကထိနဿပိ၊ ကထိန်မခင်းသော ရဟန်းအားလည်း။ ပဉ္စမာသေ၊ ငါးလတို့ပတ်လုံး။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ (နိ-၄၀၂) “စီဝရမာသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဟေမန္တဿ ပစ္ဆိမော ဒိဝသော။ တာဝ ဝဿာဝါ သိကံ ဒေမာတိ ဝုတ္တေ ကထိနံ အတ္ထတံ ဝါ ဟောတု အနတ္ထတံ ဝါ။ အတီတဝဿံဝုတ္တာနမေဝ ပါပုဏာတီ”တိ၊ စီဝရမာသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဟေမန္တဿ ပစ္ဆိမော ဒိဝသော။ တာဝ ဝဿာဝါ သိကံ ဒေမာတိ ဝုတ္တေ ကထိနံ အတ္ထတံ ဝါ ဟောတု အနတ္ထတံ ဝါ။ အတီတဝဿံဝုတ္တာနမေဝ ပါပုဏာတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ တတောပရန္တိ၊ တတောပရံဟူသည်ကား။ ပဉ္စမာသတော၊ ငါးလမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဂိမှာနဿ၊ နွေလ၏။ ပဌမဒိဝသတော၊ ရှေးဦးစွာသော နေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ကသ္မာပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ”တိ ဣဒံ၊ ကသ္မာပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ “ဥပါဟု [စာမျက်နှာ-၂၀၀] အနာဂတဝေဿ”တိ ဣမဿ၊ ဥဒါဟုအနာဂတဝေဿ၊ ဟူသောပါဌ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပေါတ္ထကေသု ပန၊ ပေတို့၌ကား။ “အနတ္ထတကထိနဿပိ ပဉ္စ မာသေ ပါပုဏာတီ”တိ၊ အနတ္ထတကထိနဿပိ ပဉ္စ မာသေ ပါပုဏာတိ၊ ဟူသော။ ဣမဿ၊ ဤပါဌ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ “ကသ္မာ ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ”တိ ဣဒံ၊ ကသ္မာ ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ကို။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ တံ လိခနံ၊ ထိုသို့ရေးခြင်းသည်။ ပမာဒလိခိတံ၊ မေ့လျော့၍ ရေးခြင်းတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ပိဋ္ဌိသမယေ၊ ပိဋ္ဌိသမယ၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ “အတ္ထတကထိနဿပီ”တိ၊ အတ္ထတကထိနဿပိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါဠိသမယေ၊ ပိဋ္ဌိသမယ၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းသည်။ ဝုတ္ထဝဿေဿဝ၊ ဝါကျွတ်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။ န စ ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သမ္မုခီဘူတာနံ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ပါပုဏနတော၊ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “သစေ ပန ဂိမှာနံ ပဌမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဧဝံ ဝဒတိ၊ တတြ သမ္မုခီဘူတာနံ သဗ္ဗေသံ ပါပုဏာတိ၊ ကသ္မာ ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ”တိ၊ သစေ ပန ဂိမှာနံ ပဌမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဧဝံ ဝဒတိ၊ တတြ သမ္မုခီဘူတာနံ သဗ္ဗေသံ ပါပုဏာတိ၊ ကသ္မာ ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ၊ ။

ဒုဂ္ဂဟိတာနီတိ၊ ဒုဂ္ဂဟိတာနိဟူသည်ကား။ အဂ္ဂဟိတာနိ၊ မယူအပ်ကုန်။ သံဃိကာနေဝ၊ သံဃိကတို့သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣတောဝါတိ၊ ဣတောဝဟူသည်ကား။ ထေရာနံ၊ မထေရ်တို့အား။ ဒါတဗ္ဗတောဝ၊ ပေးအပ်သည်မှလျှင်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဣဒါနေဝ၊ ယခုအခါ၌သာလျှင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၆၄။ “သတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတီ”တိ ဣဒံ၊ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတိဟူသော ဤစကားကို။ နာနာသီမာဝိဟာရေသု၊ အထူးထူးသော သိမ်ရှိသောကျောင်းတိုက်တို့၌။ ကတ္တဗ္ဗနယေန၊ ပြုအပ်သော နည်းဖြင့်။ ဧကသ္မိမ္ပိ ဝိဟာရေ၊ (နိ-၄၀၃) တခုသော ကျောင်းတိုက်၌ည်း။ ဒွီသု သေနာသနေသု၊ နှစ်ခုသော ကျောင်းတို့၌။ နိဝုတ္ထဘာဝ ဒဿနတ္ထံ၊ နေသောအဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အရုဏုဋ္ဌာပနေနေဝ၊ အရုဏ်တက်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် သာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ ဝုတ္ထော၊ နေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝဿစ္ဆေဒပရိဟာရာယ၊ ဝါပြတ်သည်မှ စောင့်ခြင်းငှာ။ န ဝုတ္ထော၊ နေသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အန္တောဥပစာရသီမာယ၊ ဥပစာရသိမ်တွင်း၌။ ယတ္ထကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌။ အရုဏံ၊ အရွက်ကို။ ဥဋ္ဌာပေန္တော၊ တက်စေသောရဟန်းသည်။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ဂဟိတသေနာသနံ၊ ယူအပ်သော ကျောင်းသို့။ အပ္ပဝိဋ္ဌောပိ၊ မဝင်သော်လည်း။ ဝုတ္ထဝေဿာ ပန၊ ယူအပ်သောကျောင်း၌ကား။ နိဝုတ္တော နာမ၊ နေသည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထ စ၊ ထိုကျောင်း၌လည်း။ အရုဏုဋ္ဌာပနေ၊ အရုဏ်တက်စေခြင်းသည်။ သတိ ပန၊ ရှိသော်ကား။ နိဝုတ္ထော နာမ၊ နေသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ပုရိမသ္မိံ ဗဟုတရံ နိဝသတိ နာမာ”တိ၊ ပုရိမသ္မိံ ဗဟုတရံ နိဝသတိ နာမဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဧတေန၊ ဤသတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣတရသ္မိံ၊ ဤမှတပါးသော ကျောင်း၌။ သတ္တာဟဝါရေနာပိ၊ ခုနစ်ရက်တကြိမ်ဖြင့်လည်း။ အရုဏုဋ္ဌာပနေ၊ အရုဏ်တက်စေခြင်းသည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ အပ္ပကတပမ္ပိ၊ အနည်းငယ်လည်း။ နိဝသတိ နာမ၊ နေသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ နာနာလာဘေဟီတိ၊ နာနာလာဘေဟိဟူသည်ကား။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီး အသီး။ နိဗဒ္ဓဝဿာဝါသိကလာဟိ၊ မြဲသောဝါဆိုလာဘ်ရှိကုန်သော။ နာနူပစာရေဟီတိ၊ နာနူပစာရေဟိဟူသည်ကား။ နာနာပရိက္ခေပနာနာဒွါရေဟိ၊ အထူးထူးသော အရံ အထူးထူးသော တံခါးရှိကုန်သော။ ဧကသီမာဝိဟာရေဟီတိ၊ ဧကသီမာဝိဟာရေဟိဟူသည်ကား။ ဒွိန္နံ ဝိဟာရောနံ၊ ကျောင်းနှစ်ခုတို့ကို။ ဧကေန ပါကာရေန၊ တခုသော တံတိုင်းဖြင့်။ ပရိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ရံအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကာယ ဥပစာရသီမာယ၊ ဥပစာရသိမ်တခုတည်း၌။ အန္တောဂတေဟိ၊ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ဒွီဟိ ဝိဟာရေဟိ၊ ကျောင်းနှစ်ခုတို့ဖြင့်။ သေနာသနဂ္ဂါဟော ပဋိပ ဝဿမ္ဘတီတိ၊ သေနာသနဂ္ဂါဟော ပဋိပ ဝဿမ္ဘတိဟူသည်ကား။ ပဌမံ ဂဟိတော၊ ရှေးဦးစွာ ယူအပ်သော ကျောင်းခံခြင်းသည်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ (နိ-၄၀၄) ငြိမ်း၏။ တတ္တာတိ၊ တတ္တဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကျောင်း၌။ သေနာသနဂ္ဂါယော၊ ကျောင်းယူခြင်းသည်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ၊ ငြိမ်း၏။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။

ဥပနန္ဒသကျပုတ္ထဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပနန္ဒသကျပုတ္ထဝတ္ထုကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဂိလာနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၀၁] ၃၆၅၊ ၆။ ဘူမိယံ ပရိဘဏ္ဍံ အကာသီတိ၊ ဘူမိယံ ပရိဘဏ္ဍံ အကာသိဟူသည်ကား။ ဂိလာနေန၊ နာသော ရဟန်းသည်။ နိပန္နဘူမိယံ၊ အိပ်သော မြေ၌။ ကိလိဋ္ဌဋ္ဌာနံ၊ ညစ်နွမ်းသောအရပ်ကို။ ဓောဝိတွာ၊ ဆေး၍။ ဟရိတူပလိတ္တံ၊ နွားချေးစိုဖြင့်လိမ်းကျံခြင်းကို။ ကာရေသိ၊ ပြုစေ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဘေသဇ္ဇံယောဇေတုံ အသမတ္တောတိ၊ ဘေသဇ္ဇံယောဇေတုံ အသမတ္တောဟူသည်ကား။ ပရေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ဝုတ္တဝိဓိမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သောအစီအရင်ကိုလည်း။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ အသမတ္ထော၊ မစွမ်းနိုင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ၊ သူနာကိုပြုစုသော ရဟန်းတို့အား။ စီဝရဒါနေ၊ သင်္ကန်းပေးရာ၌။ သာမေဏရာနံ၊ သာမဏေတို့အား။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနာဘာဝါ၊ တိစီဝရိက် အဓိဋ္ဌာန်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ”တိစီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စာ”တိ အာဒိ၊ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ၊ အစရှိသော စကားကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဟဿံ၊ တထောင်ကို။ သစေပိ အဂ္ဃတိ၊ အကယ်၍မူလည်း ထိုက်သည်ဖြစ်အံ့။ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနညေဝ၊ သူနာပြုစုသော သူတို့အားသာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤသို့။ စပ်အပ်၏။

ဂိလာနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဂိလာနဝတ္ထုကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

မတသန္တကကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၆၉။ အညန္တိ၊ အညံဟူသည်ကား။ စီဝရပတ္တတော၊ သင်္ကန်း သပိတ်မှ။ အညံ၊ တပါးသော။ အပ္ပဂ္ဃန္တိ၊ အပ္ပဂ္ဃံဟူသည်ကား။ အတိဇိဏ္ဏာဒိဘာဝေန၊ အလွန်ဟောင်းခြင်းစသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိဟီနံ၊ ယုတ်ညံ့သော။ တတောတိ၊ တတောဟူသည်ကား။ အဝသေသပရိက္ခာရတော၊ ကြွင်းသော ပရိက္ခရာမှ။ သဗ္ဗန္တိ၊ သဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကိုလည်းကောင်း။ တိစီဝရဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။

တတ္ထ တတ္ထ သံဃေဿဝါတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ သံဃေဿဝဟူသည်ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ထိုထိုကျောင်း၌။ သံဃေဿဝ၊ သံဃာ၏သာလျှင်။ သန္တကော၊ ဥစ္စာတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဝိဿဇ္ဇိကံ အဝေဘင်္ဂိကန္တိ၊ အဝိဿဇ္ဇိကံ အဝေဘင်္ဂိကဟူသည်ကား။ အာဂတာနာဂ (နိ-၄၀၅) တဿ၊ ရောက်ဆဲရောက်လတ္တံ့သော။ စာတုဒ္ဒိသဿ၊ အရပ်လေးမျက်နှာမှလာသော။ သံဃေဿဝ၊ သံဃာ၏သာလျှင်။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်အား။ အဝိဿဇ္ဇိကဉ္စ၊ မစွန့်အပ်သည်လည်းကောင်း။ အဝေဘင်္ဂိကဉ္စ၊ မဝေဖန်အပ်သည်လည်းကောင်း။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ အနုဇာနာမိ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၃၇၁၊ ၂။ အက္ကနာဠမယန္တိ၊ အက္ကနာဠမယံဟူသည်ကား။ အက္ကဒဏ္ဍမယံ၊ မရိုးတံဖြင့်ပြီးသော သင်္ကန်းတည်း။ အက္ကဒုဿာနီတိ၊ အက္ကဒုဿာနိဟူသည်ကား။ အက္ကဝါကေန၊ မရိုးလျှော်ဖြင့်။ ကတဒုဿာနိ၊ ပြုအပ်သော သင်္ကန်းတို့တည်း။ ပေါတ္ထကဂတိကာနီတိ၊ ပေါတ္ထကဂတိကာနိဟူသည်ကား။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာနိ၊ ဒုက္ကဋိဝတ္ထုတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဒုပဋ္ဋစီဝရဿ ဝါ မဇ္ဈေတိ၊ ဒုပဋ္ဋစီဝရဿ ဝါ မဇ္ဈေဟူသည်ကား။ ယံ၊ အကြင်သင်္ကန်းသည်။ နိဋ္ဌိတေ၊ ပြီးသည်ရှိသော်။ ကိပဋ္ဋစီဝရံ၊ သုံးထပ်ရှိသော သင်္ကန်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဿ၊ ထိုသင်္ကန်း၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ပဋလံကတွာ၊ အထပ်ပြု၍။ ဒါတဗ္ဗာနိ၊ ပေးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၃၇၄။ “သန္တေ ပတိရူပေ ဂါဟကေ”တိ၊ သန္တေ ပတိရူပေ ဂါဟကေဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ဂါဟကေ၊ ယူအပ်သော သူသည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ဘာဇိတေပိ၊ ဝေဖန်သော်လည်း။ သုဘာဇိတမေဝ၊ ကောင်းစွာဝေဖန်ခြင်းလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၃၇၆။ “ဒက္ခိဏောဒကံ ပမာဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဒက္ခိဏောဒကံ ပမာဏံဟူသော စကား၌။ “ဧတ္တကာနိ စီဝရာနိ၊ ဤမျှလောက်သောသင်္ကန်းတို့ကို။ ဒဿမီ”တိ၊ လှူအံ့ဟူ၍။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ ပါတေတွာ၊ ချ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဒေန္တိ၊ လှူကုန်၏။ တံ၊ ထိုရေကို။ ယေတိ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်။ ဂဟိတံ၊ ခံအပ်၏။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဘာဂိနောဝ၊ အဖို့ရှိကုန်သည်သာလဆင်။ [စာမျက်နှာ-၂၀၂] ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ပရသမုဒ္ဒေတိ၊ ပရသမုဒ္ဒေဟူသည်ကား။ ဇမ္ဗုဒီပေ၊ ဇမ္ဗူဒီပါ၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တမ္ဗပဏ္ဏိဒိပံ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်းကို။ ဥပါဒါယ၊ ထောက်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။

မတသန္တကကထာဒီဝဏ္ဏနာ၊ မတသန္တကကထာစသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၀၆)

အဋ္ဌစီဝရမာတိကာကထာဝဏ္ဏနာ

၃၇၉။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနနယေန ဝုတ္တန္တိ၊ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနနယေန ဝုတ္တံဟူသည်ကား။ “သီမာယ ဒါန”န္တိ အာဒိနာ၊ သီမာယ ဒါနံ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဟောအပ်လျက်။ “သီမာယ ဒေတီ”တိ အာဒိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန၊ သီမာယ ဒေတိ၊ အစရှိသော ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာန်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အပိစာ”တိ အာဒိနာ၊ အပိစ၊ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပဌမလေဍ္ဍုပါတ ဘူတပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတော၊ ပထမ ခဲတကျဖြစ်၍ ဖြစ်သောအရံထိုက်ရာ အရပ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဒုတိယလေဍ္ဍပါတောပိ၊ ဒုတိယ ခဲတကျသည်လည်း။ ဥပစာရသီမာ ဧဝ၊ ဥပစာရသိမ်ပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဓုဝသန္နိပါတဋ္ဌာနာဒိကမ္ပိ၊ အမြဲစည်းဝေးရာအရပ် အစရှိသည်ကိုလည်း။ ပရိယန္တေ ဌိတမေဝ၊ အစွမ်း၌ တည်သည်ကိုသာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗွံ၊ ယူအပ်၏။ လောကေ၊ လောက၌။ ဂါမသီမာဒယော ဝိယ၊ ဂါမသိမ် အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ပသိဒ္ဓါ၊ ထင်သော။ လာဘသီမာ နာမ၊ လာဘသိမ်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကေန၊ အဘယ်သူသည်။ အယံ၊ ဤလာဘသိမ်ကို။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သနည်း။ ဣတိ စောဒနာယ၊ ဤသို့သောစောဒနာကြောင့်။ “နေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေနာ”တိ အာဒိ၊ နေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဧတေန၊ ဤနေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ အယံ၊ ဤလာဘသိမ်သည်။ န သာသန ဝေါဟာရသိမသိဒ္ဓါ၊ သာသနဝေါဟာရဖြင့် ပြီးသည်မဟုတ်။ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါ ဧဝ၊ လောကဝေါဟာရဖြင့် ပြီးသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဇနပဒပရိစ္ဆေဒေါ”တိ ဣဒံ၊ ဇနပဒပရိစ္ဆေဒေါ၊ ဟူသောစကားကို။ လောကပသိဒ္ဓ သီမာသဒ္ဒတ္ထ ဝသေန၊ လောက၌အထင်အားဖြင့်ပြီးသော သီမာသဒ္ဒါ၏ အနက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဇနပဒဗ္ဘန္တရမ္ပိ၊ ဇနပုဒ်အတွင်းကိုလည်း။ ဇနပဒသီမာတိ၊ ဇနပဒသိမ်ဟူ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဇနပဒေါ ဧဝ၊ ဇနပုဒ်သာလျှင်။ ဇနပဒသီမာ၊ မည်၏။ ရဋ္ဌသီမာဒီသုပိ၊ ရဋ္ဌသိမ်အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာန”န္တိ အာဒိ၊ အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနံ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

“ပထဝီဝေမဇ္ဈေ ဂတဿာ”တိ၊ ပထဝီဝေမဇ္ဈေ ဂတဿဟူသော စကားကို။ ယာဝ ဥဒကပရိယန္တာ၊ ရေအဆုံးတိုင်အောင်။ ခဏ္ဍသီမတ္တာ၊ ခဏ္ဍသိမ်ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပစာရသီမာဒီသု၊ ဥပစာရသိမ် အစရှိကုန်သော။ အဗဒ္ဓသီမာသု ပန၊ အဗဒ္ဓသိမ်တို့၌ကား။ ဟေဋ္ဌာ ပထဝိယံ၊ မြေ၏အောက်၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်တို့၌။ ဌိတာနံ၊ တည်သော ရဟန်းတို့အား။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ကူပါဒိပဝေသာရဟဋ္ဌာနေ၊ တွင်းအစရှိသော ဝင်ထိုက်သော အရပ်၌။ ဌိတာနညေဝ၊ တည်သော ရဟန်းတို့အားသာလျှင်။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဟေဋ္ဌာသီမာကထာယံ၊ အောက်သိမ်စကား၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်သောနည်းဖြင့်။ တံတံသီမဋ္ဌဘာဝေါ၊ ထိုထိုသိမ်တို့၌ တည်သော အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ စက္ကဝါဠသီမာယံ၊ စကြဝလာသိမ်၌။ ဒိန္နံပန၊ လှူမကား။ ပထဝီသန္ဓာရကဥဒကဋ္ဌာနေပိ၊ မြေကိုခံသော ရေတည်ရာအရပ်၌လည်း။ ဌိတာနံ၊ တည်သောရဟန်းတို့အား။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာတို့၌။ စက္ကဝါဠဝေါဟာရတ္တာ၊ စကြဝဠာဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းရှိသောကြောင့်တည်း။

ဗုဒ္ဓါဓိဝုတ္တောတိ၊ ဗုဒ္ဓါဓိဝုတ္တောဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ နိဝုတ္ထာ၊ နေတော်မူ၏။ ပါကဝဋ္ဋန္တိ၊ ပါကဝဋ္ဋံဟူသည်ကား။ နိဗဒ္ဓဒါနံ၊ မြဲသောအလှူတည်း။ ဝတ္တတီတိ၊ ဝတ္တတိဟူသည်ကား။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တေဟီတိ၊ တေဟိဟူသည်ကား။ ယေသံ၊ အကြင်ရဟန်းတို့၏။ သမ္မုခေ၊ မျက်မှောက်၌။ ဧသဧသော၊ ဤ ဒကာသည်။ ဒေတိ၊ ပေးလှူ၏။ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဒုတိယဘာဂေ ပန ထေရာသနံ အာရုဠှေတိ၊ ဒုတိယဘာဂေ ပန ထေရာသနံ အာရုဠှေဟူသည်ကား။ ယာဝ သံဃနဝကာ၊ သံဃနော တိုင်အောင်။ ဧကဝါရံ၊ တကြိမ်။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အား။ ဘာဂံ၊ အဖို့ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်းသည်။ အပရိက္ခီဏေ၊ မကုန်သည်ရှိသော်။ ပုန၊ တဖန်။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အား။ ဘာဂံ၊ အဖို့ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်းသည်။ အပရိက္ခီဏေ၊ မကုန်သည်ရှိသော်။ ပုန၊ တဖန်။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အား။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ ဒုတိယဘာဂေ၊ ဒုတိယအဖို့ကို။ ထေရဿ၊ မထေရ်အား။ ဒိန္နေ၊ ပေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ပံသုကူလိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ပံသုကူလိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိဟူသော ပုဒ်၌။ “တုယှံ ဒေမာ”တိ၊ တုယှံ ဒေမ၊ ဟူ၍။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဆိုအပ်သောကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ “တုယှံ ဒေမာ”တိ၊ တုယှံ ဒေမ၊ ဟူ၍။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဆိုအပ်သောကြောင့်။ ယဒိဝဋ္ဋတိ၊ အကယ်၍ အပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ “သံဃဿ ဒေမာ”တိ၊ သံဃဿ ဒေမ၊ ဟူ၍။ [စာမျက်နှာ-၂၀၃] ဝုတ္တေပိ၊ ဆိုအပ်သော်လည်း။ ဝဋ္ဋေယျ၊ အပ်ရာ၏။ “ဘိက္ခူနံ ဒေမ။ ထေရာနံ ဒေမ။ သံဃဿ ဒေမာ”တိ ပဒါနံ၊ ဘိက္ခူနံ ဒေမ၊ ထေရာနံ ဒေမ။ သံဃဿ ဒေမ၊ ဟူသော ပုဒ်တို့၏။ ဝစနတော၊ စကားအားဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ အထူးသည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ (နိ-၄၀၈) ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။

“ပါရုပိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ပါရုပိတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသော ပုဒ်၌။ ပံသုကူလိကာနံ၊ ပံ့သကူဆောင်သော ရဟန်းတို့အား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ “ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ ဒမ္ပိတိ ဝုတ္တေ ပန န မဇ္ဈေဘိန္ဒိတွာ ဒါတဗ္ဗ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ ဒမ္ပိတိ ဝုတ္တေ ပန န မဇ္ဈေဘိန္ဒိတွာ ဒါတဗ္ဗံဟူသော ဤပုဒ်၌။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဘိက္ခုနိပက္ခေ၊ ဘိက္ခုနီအဖို့၌။ သံဃဿ၊ သံဃာကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီး။ အပရာမဋ္ဌတ္တ၊ အသုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဂဏနာယ၊ အရေအတွက်ဖြင့်။ ဘာဂေါ၊ အဖို့ကို။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိအယံ၊ ဤသည်ကား။ ဒါယကဿ၊ အလှူရှင်ဒကာ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ တထာ ဒါနဉ္စ၊ ထိုသို့ပေးခြင်းသည်လည်း။ ဘိက္ခူပိ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့ကိုလည်း။ ဂဏေတွာ၊ ရေတွက်၍။ ဒိန္နေ ဧဝ၊ ပေးမှသာလျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣတရထာ၊ ရဟန်းမိန်းမကိုသာရေတွက်၍ ပေးအပ်သည်ရှိသော်။ ကိတ္တကံ၊ အဘယ်မျှလောက်ကို။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ န ဝိညာယတိ၊ မသိအပ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဘိက္ခုသံဃဿာ”တိ၊ ဘိက္ခုသံဃဿ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တဝစနမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သော စကားသည်လည်း။ “ဘိက္ခူန”န္တိ ဝုတ္တဝစနသဒိသမေဝ၊ ဘိက္ခူနံ၊ ဟူသော စကားနှင့် တူသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော ဂ ဏေတွာ ဒါတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော ဂ ဏေတွာ ဒါတဗ္ဗံ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဘိက္ခုသံဃ၊ သဒ္ဒေန၊ ဘိက္ခုသံဃ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ ဘိက္ခူနညေဝ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတတ္တာ စ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂလဿ ပန၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုကား။ “တုယှဉ္စာ”တိ၊ တုယှဉ္စ၊ ဟူ၍။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဂဟိတတ္တာ စ၊ ယူအပ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုနေရာ၌။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အဂ္ဂဟိတတာ၊ မယူအပ်သောအဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဘိက္ခူနဉ္စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ တုယှဉ္စာ”တိ၊ ဘိက္ခူနဉ္စ ဘိက္ခုနီနဉ္စ တုယှဉ္စ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာနသဒိသတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောအရာနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်နည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သံဃ၊ သဒ္ဒေါ၊ သံဃ၊ သဒ္ဒါသည်။ ပုဂ္ဂလပ္ပဓာနော၊ ပုဂ္ဂိုလ် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ဘိက္ခုသံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ”တိ၊ ဘိက္ခုသံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ၊ ဟူ၍။ ပါဌံ၊ ပါဌ်ကို။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ တံ လိခနံ၊ ထိုရေးခြင်းသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ (နိ-၄၀၉) ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တဿ၊ ထို ဘိက္ခုသံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ၊ ဟူသောစကား၏။ ဝိသုံ လာဘဂ္ဂဟဏေ၊ အသီးလာဘ်ကိုယူခြင်း၌။ ကာရဏဝစနတ္တာ၊ အကြောင်းစကား ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “ဝိသုံ သံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ”တိ၊ ဝိသုံ သံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ၊ ဟူ၍။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အဂ္ဂဟဏံ ယထာ၊ မယူခြင်းကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ဤအတူ။ ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော။ “ဘိက္ခု သံဃဿ စ တုယှဉ္စာ”တိအာဒီသုပိ၊ ဘိက္ခု သံဃဿ စ တုယှဉ္စ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ သံဃာဒီသဒ္ဒေဟိ၊ သံဃာမှလည်းကောင်း။ ဝိသုမ္ပိ၊ အသီးကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘာဂဒွယံ၊ အဖို့နှစ်ပါးကို။ လဘေယျ၊ ရရာ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံတို့၌။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သောကြောင့်တည်း။

“ပူဇေတဗ္ဗ”န္တိအာဒိ၊ ပူဇေတဗ္ဗံအစရှိသော စကားကို။ ဂိဟိကမ္မံ၊ လူတို့အမှုသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဘိက္ခုသံဃဿ ဟရာ”တိ ဣဒံ၊ ဘိက္ခုသံဃဿ ဟရဟူသော စကားကို။ ပိဏ္ဍပါတဟရဏံ၊ ဆွမ်းကိုဆောင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ “အန္တော ဟေမန္တေ”တိ ဣမိနာ၊ အန္တော ဟေမန္တေဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကထိန်ကို။ အနတ္ထတေ၊ မခင်းအပ်သည်ရှိသော်။ ဝဿာနံ၊ မိုးလတို့၏။ ပစ္ဆိမေ မာသေ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သောလ၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သောသင်္ကန်းသည်။ ပုရိမဝဿံဝုတ္တာနညေဝ၊ ပုရိမဝါမှ ထကုန်သော ရဟန်းတို့အားသာလျှင်။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ တတော ပရံ၊ ထိုတန်ဆောင်မုန်းလမှနောက်၌။ ဟေမန္တေ၊ ဆောင်းလ၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော သင်္ကန်းသည်။ ပစ္ဆိမဝဿံဝုတ္တာနမ္ပိ၊ ပစ္ဆိမဝါမှ ထကုန်သော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဝုတ္ထဝဿတ္တာ၊ ဝါကျွတ်ပြီးသောကြောင့်။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ဟေမန္တတော၊ ဆောင်းလမှ။ ပရံ ပန၊ နောက်၌ကား။ ပိဋ္ဌိသမယေ၊ ပါဠိသမယ၌။ “ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿာ”တိ၊ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော သင်္ကန်းသည်။ အနန္တရေ ဝဿေဝါ၊ အခြားမဲ့ဝါ၌ လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုအခြားမဲ့ဝါမှ။ ပရေသု ဝါ၊ နောက်ဖြစ်သော ဝါတို့၌ လည်းကောင်း။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသောဝါ၌။ ဝုတ္ထဝဿာနံ၊ ဝါမှထကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အားလုံးသောရဟန်းတို့အား။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ယေ ပန၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်ကား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောဝါ၌။ (နိ-၄၁၀) အဝုတ္ထဝဿာ၊ ဝါမဆိုကုန်။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သဗ္ဗေသမ္ပီတိ၊ သဗ္ဗေသမ္ပိဟူသည်ကား။ တသ္မိံဘိက္ခုဘာဝေ၊ ထိုရဟန်းအဖြစ်၌။ ဝုတ္ထဝဿာနံ၊ ဝါဆိုကုန်သော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဣတိ [စာမျက်နှာ-၂၀၄] အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿာ”တိ၊ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သာကြောင့်တည်း။ “သမ္မုခီဘူတာနံ သဗ္ဗေသ”န္တိ ဧတ္ထာပိ၊ သမ္မုခီဘူတာနံ သဗ္ဗေသံဟူသော ပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ အတီတဝဿန္တိ၊ အတီတဝဿံဟူသည်ကား။ အနန္တရာတီတဝဿံ၊ အခြားမဲ့လွန်ပြီးသော ဝါကို။

“ဥဒ္ဒေသံ ဂဟေတုံ အာဂတော”တိ၊ ဥဒ္ဒေသံ ဂဟေတုံ အာဂတောဟူသောစကားကို။ ဥဒ္ဒေသေ၊ ပါဠိကို။ အဂ္ဂဟိတေပိ၊ မသင်မီလည်း။ အန္တေဝါသိကောဝ ဣတိ၊ အန္တေဝါသိကပင်ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တောတိ၊ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တောဟူသည်ကား။ ပရိနိဋ္ဌိတဥဒ္ဒေသော၊ ပြီးသော ပါဠိသင်ခြင်းရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသော။ “ဝတ္တံ ကတွာ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာဒီနိ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တာန”န္တိ ဣဒံ၊ ဝတ္တံ ကတွာ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာဒီနိ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တာနံဟူသော ဤစကားသည်။ “ဥဒ္ဒေသန္တေဝါသိကာန”န္တိ ဣမေဿဝ၊ ဥဒ္ဒေသန္တေဝါသိကာန၊ ဟူသော ဤစကား၏သာလျှင်။ ဝိသေသနံ၊ ဝိသေသနတည်း။ တေန၊ ထိုဝိသေသနဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသကာလေ၊ ပါဠိသင်သောအခါ၌။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ ဥဒ္ဒေသံ၊ ပါဠိကို။ ဂဟေတွာ၊ ဂဟေတွာ၊ သင်၍။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအရပ်၌။ နိဝသန္တေ၊ နေကုန်သော။ အနိဗဒ္ဓစာရိကေ၊ အမြဲမနေသော တပည့်တို့ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။

အဋ္ဌစီဝရမာတိကာကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဋ္ဌစီဝရမာတိကာကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စီဝရက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ စီဝရက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ဆို ဖွင့်ဆိုကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၁၁)

၉၊ စမ္ပေယျက္ခန္ဓက

ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထုကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၀၅] ၃၈၀။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ၊ စမ္ပေယျက္ခန္ဓက၌။ တန္တိဗဒ္ဓေါတိ၊ တန္တိဗဒ္ဓေါဟူသောပါဌ်ကြောင့်ကြခြင်းကို။ တန္တိ၊ တန္တိဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကြောင့်ကြခြင်း၌။ ဗဒ္ဓေါ၊ စပ်သည်တည်း။ ဥဿုက္ကံ၊ လုံ့လပြုခြင်းသို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “တသ္မိံ အာဝါသေ”တိအာဒိ၊ တသ္မိံ အာဝါသေ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

၃၈၇၊ ၈။ ဟာပနံ ဝါ အညထာ ကရဏံ ဝါ နတ္ထီတိ၊ ဟာပနံ ဝါ အညထာ ကရဏံ ဝါ နတ္ထိဟူသည်ကား။ ဉတ္တိကမ္မဿ၊ ဉတ္တိကံ၏။ ဉာတ္တိယာ ဧကတ္တာ၊ ဉတ်တကြိမ်တည်း ဖြစ်သောကြောင့်။ ဟာမနံ၊ ယုတ်စေခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ တဿာ၊ ထိုဉတ်၏။ ဧကတ္တာ ဧဝ၊ တကြိမ်တည်း၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ပစ္ဆာဉတ္တိဌပနဝသေန စ၊ နောက်မှ ဉတ်ကိုထားခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဒွိက္ခတ္တုံ ဌပနဝသေန စ၊ နှစ်ကြိမ်ထားခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အညထာ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရတောတိ၊ ပရတောဟူသည်ကား။ ပရိဝေရေ၊ ပရိဝါ၌။ တန္တိ၊ တံဟူသည်ကား။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ၊ ပဗ္ဗာဇနီယကံတည်း။ တဿ၊ ထိုကံအား။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထုကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထုကထာစသည်တို့၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒွေနိဿရဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၃၉၅။ သောတိ၊ သာဟူသည်ကား။ “ဗာလော”တိ အာဒိနာ၊ ဗာလော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌပုဂ္ဂလော၊ ညွှန်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အပ္ပတ္တော၊ မရောက်။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကားစာစပ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုမရောက်ခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ (ထည့်)။ “ယသ္မာ”တိအာဒိ၊ ယသ္မာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထိုယသ္မာ၊ စသောပါဌ်၌။ အာဝေဏိကေနလက္ခဏေနာတိ၊ အာဝေဏိကေနလက္ခဏေနဟူသည်ကား။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မဿ၊ ပဗ္ဗာဇနီယကံ၏။ နိမိတ္တဘာဝေန၊ အကြောင်းအဖြစ်ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သောကြောင့်။ အသာဓာရဏဘူတေန၊ မဆက်ဆံသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ကုလဒူသကဘာဝေန၊ ကုလဒူသကအဖြစ်ဖြင့်။ ဧသ ဧသော၊ ဤရဟန်းသည်။ တံ ကမ္မံ၊ ထို ပဗ္ဗာဇနီယကံသို့။ ယဒိ အပ္ပတ္တော၊ အကယ်၍ (နိ-၄၁၂) မရောက်သည်ဖြစ်အံ့။ ကထံ ပန၊ အသို့လျှင်။ သုနိဿာရိတော၊ ကောင်းစွာ ထုတ်အပ်သနည်း။ ဣတိ စောဒနာယ၊ ဤသို့သော စောဒနာကြောင့်။ “ယသ္မာ ပနဿ အကင်္ခမာနော သံဃော ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရေယျာတိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ သုနိဿာရိတော”တိ၊ ယသ္မာ ပနဿ အကင်္ခမာနော သံဃော ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရေယျာတိ ဝုတ္တံ၊ တသ္မာ သုနိဿာရိတောဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တတ္ထ ဝုတ္တန္တိ၊ တတ္ထ ဝုတ္တဟူသည်ကား။ ကမ္မက္ခန္ဓကေ၊ ကမ္မက္ခန္ဓက၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကားရပ်၌။ ကုလဒူသကကမ္မံ၊ ကုလဒူသကအမှုကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ၊ ပဗ္ဗာဇနီယကံကို။ ကတဿ၊ ပြုအပ်သော ရဟန်းအား။ (ဝုတ္တာ၊ ၌ စပ်။) တေရသကကဏ္ဍဋ္ဌကထာယံ၊ တေရသကဏ် အဋ္ဌကထာ၌။ “ယသ္မိံ ဝိဟာရေဝသန္တေန ယသ္မိံ ဂါမေ ကုလဒူသကကမ္မံ ကတံ ဟောတိ၊ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝါ တသ္မိံဂါမေ ဝါ န ဝသိတဗ္ဗ”န္တိ အာဒိနာ၊ ယသ္မိံ ဝိဟာရေဝသန္တေန ယသ္မိံ ဂါမေ ကုလဒူသကကမ္မံ ကတံ ဟောတိ၊ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝါ တသ္မိံဂါမေ ဝါ န ဝသိတဗ္ဗံ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ယာ သမ္မာဝတ္တနာ၊ အကြင်ကောင်းစွာကျင့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ သာ သမ္မာဝတ္တနာ၊ ထိုကောင်းစွာကျင့်ခြင်းကို။ ဣတရေနာပိ၊ ကုလဒူသကမှတပါးသောအမှုဖြင့်ကံပြုအပ်သော ရဟန်းသည်လည်း။ ပူရေတဗ္ဗာ၊ ဖြည့်အပ်၏။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကမ္မဿ၊ ငြိမ်းပြီးသောကံရှိသော။ ကုလဒူသကဿ၊ ကုလဒူသကရဟန်းအား။ တတ္ထေဝ အဋ္ဌကထာယံ၊ ထိုအဋ္ဌကထာ၌ပင်လျှင်။ “ယေသု ကုလေသု ကုလဒူသကကမ္မံ ကတံ၊ တတော ပစ္စာယာ န ဂဟေတဗ္ဗာ”တိ အာဒိ၊ အစရှိသော။ ယံ ပန ဝတ္တံ၊ အကြင်ဝတ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုဝတ်ကို။ န ပူရေတဗ္ဗံ၊ မဖြည့်အပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ကုလသင်္ဂဟဿ၊ ကုလသင်္ဂဟကို။ အကတတ္တာ၊ မပြုအပ်သောကြောင့်တည်း။ သေသကမ္မေသုပိ၊ ကြွင်းသောကံတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ “အာကင်္ခမာနော သံဃောပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရေယျာ”တိ၊ အာကင်္ခမာနော သံဃောပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရေယျ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ သုဩသာရိတော၊ ကောင်းစွာသွင်းအပ်သည်။ (ထည့်သည်)။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်ဖြစ်ငြားအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ [စာမျက်နှာ-၂၀၆] တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယသကမ္မ ကရောတိ။ ပ။ ဧဝံ ခေါ ဥပလိ အဓမ္မကမ္မံ ဟောတီ”တိအာဒိ၊ တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယသကမ္မ ကရောတိ။ ပ။ ဧဝံ ခေါ ဥပလိ အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ၊ အစရှိသော။ ဝစနံ၊ စကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သံဃသန္နိဋ္ဌာနဝသေန၊ သံဃာဆုံးဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မာရဟတ္တဿ၊ တဇ္ဇနီယကံထိုက်သော အဖြစ်စသည်၏။ သိဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းအား။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ “တဇ္ဇနီယကမ္မံ၊ တဇ္ဇနီယကံကို။ ကရောမာ”တိ၊ ပြုကုန်အံ့ဟု။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစကို။ သာဝေန္တော၊ ကြားသည်ရှိသော်။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မဝါစံ၊ ပဗ္ဗဇနီယကမ္မဝါစာကို။ သာဝေတိ၊ ကြား၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုကံသည်။ အဓမ္မကမ္မံ၊ အဓမ္မကံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “တေဿဝ၊ ထိုရဟန်းအားသာလျှင်။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မမေဝ၊ (နိ-၄၁၃) ပဗ္ဗာဇနီယကံကိုသာလျှင်။ ကရောမာ”တိ၊ ပြုကုန်အံ့ဟူ၍။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ တဒေဝ၊ ထိုပဗ္ဗာဇနီယကံကိုသာလျှင်။ သစေ ပန ကရောတိ၊ အကယ်၍ပြုငြားအံ့။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုကံကို။ ဓမ္မကမ္မန္တိ၊ ဓမ္မကံဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ “နိဿာရဏ”န္တိ၊ နိဿာရဏံ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတဿ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မဿ၊ ပဗ္ဗာဇနီကံ၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တဒညေသံ၊ ထိုပဗ္ဗာဇနီယကံမှ တပါးကုန်သော။ တဇ္ဇနီယာဒီနံ၊ တဇ္ဇနီယအစရှိသည်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ နိဿာရဏေ၊ ထုတ်ခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတေ၊ အလိုရှိအပ်သည်ရှိသော်။ “အပ္ပတ္တော နိဿာရဏ”န္တိ ဣမဿ၊ အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ပဋိပက္ခဝသေန၊ ဆန့်ကျင်ဘက်၏ အစွမ်းဖြင့်။ “သမ္ပတ္တော နိဿာရဏံ။ တေဉ္စ သံဃော နိဿာရေတိ၊ သုနိဿရိတော”တိ၊ သမ္ပတ္တော နိဿာရဏံ။ တေဉ္စ သံဃော နိဿာရေတိ၊ သုနိဿရိတော၊ ဟူ၍။ အတ္ထသမ္ဘဝံ၊ အနက်ဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ပုန၊ တဖန်။ “တေဉ္စ သံဃော နိဿာရေတီတိ သစေ သံဃော”တိအာဒိ၊ တေဉ္စ သံဃော နိဿာရေတီတိ သစေ သံဃော၊ အစရှိသာ စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကားရပ်၌။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မဝိသယေ၊ တဇ္ဇနီယစသော ကံအရာ၌။ ဧကေနာပိ အင်္ဂေန၊ တခုသော အင်္ဂါဖြင့်လည်း။ နိဿာရဏာ၊ ထုတ်ခြင်းကို။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အပ္ပတ္တော နိဿာရဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံဟူသောပုဒ်၌။ အာပန္နော၊ ရောက်၏။ အာဝေဏိကဝသေန၊ အသီး၏အစွမ်းဖြင့်။ တဇ္ဇနီယာဒိသင်္ခါတံ၊ တဇ္ဇနီယစသည်ဟု ဆိုအပ်သော။ နိဿာရဏံ၊ ထုတ်ခြင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗေ၊ ယူအပ်၏။

ဒွေနိဿရဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဒွေနိဿရဏာဒိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ စမ္ပေယျက္ခန္ဓက ကိုဖွင့်ဆိုရာဖွင့်ဆိုကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၁၄)

၁၀၊ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓက

ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၀၇] ၄၅၁။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓက၊ ကာသမ္ဗကက္ခန္ဓက၌။ “သစေ ဟောတိ၊ ဒေသေဿာမီ”တိ၊ သစေ ဟောတိ၊ ဒေသေဿာမိဟူသော စကားကို။ ဝိနယဓရဿ၊ ဝိနည်းဓိုရ်၏။ ဝစနေန၊ စကားဖြင့်။ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိံ၊ အာပတ်ဟူသော အယူကို။ ပဋိလဘိတွာ၊ ရ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတီ”တိ၊ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်တော်မူ၏။ “နတ္ထိ အာပတ္တီ”တိ၊ နတ္ထိ အာပတ္တိဟူသော စကားကို။ ဥဒကဿ၊ သန့်သက်ရေ၏။ ဌပနဘာဝံ၊ ထားသောအဖြစ်ကို။ အဇာနိတွာ ဝါ၊ မအောက်မေ့မိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ အသဉ္စိစ္စ၊ စိတ်မရှိသည်ဖြစ်၍။ အသတိယာ၊ သတိလျော့သဖြင့်။ အနာပတ္တိပက္ခောပိ၊ အနာပတ္တိအဖို့သည်လည်း။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိနယဓရော၊ ဝိနည်းဓိုရ်သည်။ တတ္ထ၊ ထိုသန့်သက်ရေကြွင်းထားရာ၌။ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိံ၊ အနာပတ္တိအယူကို။ အဋိလဘိတွာ၊ ရ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အညေ ဘိက္ခူတဿ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တီ”တိ၊ အညေ ဘိက္ခူတဿ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ အဿ၊ ထိုဝိနည်းဓိုရ်၏။ ပရိသာယပိ၊ ပရိသတ်အားလည်း။ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိယာ၊ အနာပတ္တိအယူ၏။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိနယဓရဿ၊ ဝိနည်းဓိုရ်၏။ ဝစနမတ္တေန၊ စကားမျှဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသုတ္တန္တိကမထေရ်အား။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အကြံသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ သာ ပန၊ ထိုသန့်သက်ရေကြွင်း ထားခြင်းသည်ကား။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ဥဒကာဝသေသဌပနဘာဝံ၊ ရေကြွင်းထားသော အဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ဌပိတတ္တာ၊ ထားသောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝတ္ထုမတ္တဇာနနေ ဧဝ၊ ဝတ္ထုမျှကို သိခြင်း၌သာလျှင်။ သေခိယာ၊ သေခိယတို့သည်။ အစိတ္တကာ၊ အစိတ္တကဖြစ်ကုန်၏။ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနန၊ ပညတ်ကို သိသော စိတ်၌။ န သစိတ္တကာ၊ သစိတ္တက မဟုတ်ကုန်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ (နိ-၄၁၅) ပါဠိတော်၌။ “တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတီ”တိ၊ တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ ဟူ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ အာပတ္တိ ဣစ္စေဝ၊ အာပတ်ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။ “အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇမာနော”တိ ဣဒံ၊ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇမာနော၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဝိနယဓရတ္ထေရော၊ ဝိနည်းဓိုရ်ထေရ်သည်။ (အဝေါစ၊ ၌စပ်။) “တယာ၊ သင်သည်။ ဣဒံ ဥဒကံ၊ ဤဓရကို။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်သလော”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ပုဋ္ဌေန၊ မေးလသော်။ သုတ္တန္တိကတ္ထေရေန၊ သည်။ “အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ အာမ၊ ဩော်ဟုတ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုသောစကားကို။ သရိတွာ၊ အောက်မေ့၍။ ပဏ္ဏတ္တိအကောဝိဒတာယ၊ ပညတ်၌ မလိမ္မာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဉ္စိစ္စေဝ၊ သိလျက်သာလျှင်။ အကာသိ၊ ပြု၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိ၊ အာပတ်ဟု အယူရှိသည်။ ဟုတွာဝ၊ ဖြစ်၍သာလျှင်။ အဝေါစ၊ ပြောဆို၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အညေဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တီ”တိ၊ အညေဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်အပ်၏။

၄၅၃။ “န တာဝ ဘိန္နော”တိ ဣဒံ၊ န တာဝ ဘိန္နောဟူသော စကားကို။ ဥက္ခိပနတဒနုဝတ္တနမတ္တေန၊ ဥက္ခေပနိယကံပြုခြင်း, သက္ခိတ္တကသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းမျှဖြင့်။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ဘိန္နော နာမ၊ ကွဲသည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တံ၊ ထို ဥက္ခေပနီယကံပြုခြင်း ဥက္ခိတ္တကသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းမျှဖြင့်။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ဘိန္နော နာမ၊ ကွဲသည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တံ၊ ထိုဥက္ခေပနီယကံပြုခြင်း ဥက္ခိတ္တကသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကို။ နိဿာယ ပန၊ မှီ၍ကား။ ဥဘယပက္ခိကာနံ၊ နှစ်ဖို့ဖြစ်ကုန်သော။ ရဟန်းတို့၏။ ပက္ခံ၊ အပင်းအသင်းကို။ ပရိယေသိတွာ၊ ရှာ၍။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ကောဓဝသေန၊ အမျက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကာယဝစီကလဟဝဍ္ဎန ဝသေနေဝ၊ ကိုယ်နှုတ်ဖြင့် ငြင်းခုံခြင်းကို ပွားစေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်လျှင်။ ကာယဝစီကလဟဍ္ဎန ဝသေနေဝ၊ ကိုယ်နှုတ်ဖြင့် ငြင်းခုံခြင်းကို ပွားစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သာ စ ခေါ ကလဟဝသေနာ”တိ၊ သာ စ ခေါ ကလဟဝသေနဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ သမ္ဘမအတ္ထဝသေနာတိ၊ သမ္ဘမအတ္ထဝသေနဟူသည်ကား။ တုရိတတ္ထဝသေန၊ အဆောတလျင် ဟူသောအနက်၏ အစွမ်းဖြင့်။

၄၅၄။ “အကာရဏေ”တိ အာဒိ၊ အကာရဏေ၊ အစရှိသော စကားကို။ အနုက္ခိပိတွာဝ၊ ဥက္ခေပနီယကံ မပြုမူ၍သာလျှင်။ ဥပေါယေန၊ ဥပါယ်တံမျဉ်အားဖြင့်။ သညာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ဟိတေသိတာယ၊ အစီးအပွားကို ရှာသဖြင့်။ အာပတ္တိတော၊ အာပတ်မှ။ မောစေတုံ၊ လွှတ်ခြင်းငှာ။ ယုတ္တဋ္ဌာနေ၊ သင့်သောအရာ၌။ ကောဓစိတ္တဝသေန၊ အမျက်ထွက်သော စိတ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝိဟေဌနတ္ထာယ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းငှာ။ ကတဘာဝံ၊ ပြုသော အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကမ္မင်္ဂဿံ၊ ကံအင်္ဂါ၏။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ န ပန ဝုတ္တံ၊ မဟော။ [စာမျက်နှာ-၂၀၈] တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာ (နိ-၄၁၆) လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အာပတ္တိ ဧသာ ဘိက္ခဝေ နေသာ အနာပတ္တိ။ ပ။ ဥက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခူ”တိအာဒိ၊ အာပတ္တိ ဧသာ ဘိက္ခဝေ နေသာ အနာပတ္တိ။ ပ။ ဥက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခူ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်အပ်၏။

၄၅၅။ “အဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခေ နိသိန္နော”တိ ဣဒံ၊ အဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခေ နိသိန္နောဟူသော စကားသည်။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ မှတ်ကြောင်း မျှသာတည်း။ ဓမ္မဝါဒီနံ၊ ဓမ္မဝါဒီရဟန်းတို့၏။ ပက္ခေ၊ အပင်းအသင်း၌။ နိသီဒိတွာ၊ ထိုင်၍။ အဓမ္မဝါဒနံ၊ အဓမ္မဝါဒီရဟန်းတို့၏။ လဒ္ဓိံ၊ အယူကို။ ဂဏှန္တောပိ၊ ယူသော ရဟန်းသည်လည်း။ ဓမ္မဝါဒီနံ၊ ဓမ္မဝါဒီရဟန်းတို့၏။ နာနာသံဝါသကော၊ နာနာသံဝါသကသည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ “ကမ္မံ ကောပေတီ”တိ၊ ကမ္မံ ကောပေတိဟူသောစကားကို။ တံ၊ ထိုရဟန်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဂဏဿ၊ ဂိုဏ်း၏။ အပူရဏပက္ခံ၊ မပြည့်သော အဖို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယတ္ထ ဝါ တတ္ထ ဝါတိ၊ ယတ္ထ ဝါ တတ္ထ ဝါဟူသည်ကား။ ဓမ္မဝါဒီနံ၊ ဓမ္မဝါဒီရဟန်းတို့၏။ ပက္ခေ ဝါ၊ အသင်းအပင်း၌လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣမေ ဓမ္မဝါဒိနောတိ ဂဏှတီတိ၊ ဣမေ ဓမ္မဝါဒိနောတိ ဂဏှတိဟူသည်ကား။ တံတံပက္ခဂတေ၊ ထိုထို အပင်းအသင်း၌ တည်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ယာထာဝတော ဝါ၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အယာထာဝါတော ဝါ၊ မဟုတ်မမှန်သော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ “ဣမေ၊ ဤရဟန်းတို့သည်။ ဓမ္မဝါဒိနော”တိ၊ ဓမ္မဝါဒီတို့ဟူ၍။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ အယံ၊ ဤရဟန်းသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ တံတံပက္ခဂတာနံ၊ ထိုထိုပက္ခ၌ တည်သော ရဟန်းတို့၏။ သမာနသံဝါသကံ၊ သမာနသံဝါသကကို။ ကရောတိ၊ ပြ၏။

၄၅၆။ ဥပဒံသေန္တီတိ၊ ဥပဒံသေန္တိဟူသည်ကား။ ပဝတ္တေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဧတ္တာဝတာတိ၊ ဧတ္တာဝတါဟူသည်ကား။ “ဧတ္တကပ္ပဒေသံ၊ ဤမျှလောက်အရပ်ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ နိသိန္နာ၊ နေကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ကောဓစိတ္တေ၊ အမျက်ထွက်သော စိတ်သည်။ ဥပ္ပန္နေပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အနနုလောမိကံ၊ မလျော်သော။ ကာယကမ္မာဒိံ၊ ကာယကံ အစရှိသည်ကို။ ပဝတ္တေတုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ န သက္ခိဿာမာ”တိ၊ မတတ်နိုင်ကုန်ဟူ၍။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ နေအပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဥပစာရံ မုဉ္စိတွာ”တိ၊ ဥပစာရံ မုဉ္စိတွာဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

၄၅၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ဘဏ္ဍနဇာတာ”တိအာဒိသု၊ ဘဏ္ဍနဇာတာ၊ အစရှိသည်တို့၌။ ကလဟဿ၊ ငြင်းခုံခြင်း၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေါ၊ ရှေးအဖို့သည်။ ဘဏ္ဍနံ နာန၊ ဘဏ္ဍနမည်၏။ ဟတ္ထပရာမာသာဒိ၊ လက်ဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း အစရှိသည်သည်။ (နိ-၄၁၇) ကလဟော နာမ၊ ကလဟမည်၏။ ဝိရုဒ္ဓဝါဒေါ၊ ဆန့်ကျင်သော စကားဆိုခြင်းသည်။ ဝိဝါဒေါ နာမ၊ ဝိဝါဒမည်၏။

၄၅၈။ “ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော”တိ ဧတ္ထ၊ ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရောဟူသော ပုဒ်၌။ ကောသော နာမ၊ ကေါသမည်သည်ကား။ သုဝဏ္ဏမဏိအာဒိဘဏ္ဍာဂါရသာရဂဗ္ဘော၊ ရွှေ ပတ္တမြား အစရှိသော ဘဏ္ဍာအိမ်ဖြစ်သော ဥစ္စာနှစ်တိုက်တည်း။ ဓညဿ၊ စပါးကို။ ဌပနဋ္ဌာနံ၊ ထားရာအရပ်ကို။ ကောဋ္ဌံ၊ ကေါဌဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ကောဋ္ဌဘူတံ၊ ကျီဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အဂါရံ၊ အိမ်တည်း။ ကောဋ္ဌာဂါရံ၊ ကျီအိမ်။ ဓညသင်္ဂဟဋ္ဌာနံ၊ စပါးစုရာ အရပ်တည်း။ အဗ္ဘုယျာသီတိ၊ အဗ္ဘုယျာသိဟူသည်ကား။ ယုဒ္ဓါယ၊ စစ်ထိုးခြင်းငှာ။ အဘိမုခေါ၊ ရှေးရှေု။ နိက္ခမိ၊ ထွက်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧကသင်္ဃာတမ္ပီတိ၊ ဧကသင်္ဃာတမ္ပိဟူသည်ကား။ ဧကယုဒ္ဓမ္ပိ၊ စစ်တကြိမ်ထိုးခြင်းကိုလည်း။ ဓောဝနန္တိ၊ ဓောဝနံဟူသည်ကား။ ဓောဝနုဒကံ၊ ဆေးသော ရေတည်း။

၄၆၃။ ပရိယာဒိန္နရူပါတိ၊ ပရိယာဒိန္နရူပါဟူသည်ကား။ ကောဓစိဏ္ဏေန၊ အမျက်ထွက်သော စိတ်သည်။ ပရိဂ္ဂဟိတသဘာဝါ၊ ယူအပ်သော သဘောရှိ၏။

၄၆၄။ တံ န ဇာနန္တီတိ၊ တံ န ဇာနန္တိဟူသည်ကား။ တံ ကလဟံ၊ ထိုငြင်းခုံခြင်းကို။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ ယေ ဥပနယှန္တီတိ၊ ယေ ဥပနယှန္တိဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော။ ကောဓာကာရံ၊ အမျက်အစုကို။ စိတ္တေ၊ စိတ်၌။ ဗန္ဓန္တိ၊ ဖွဲ့ကုန်၏။ ပါကဋပရိဿယေတိ၊ ပါကဋပရိဿယေဟူသည်ကား။ သီဟာဒိကေ၊ ခြင်္သေ့အစရှိသောဘေးရန်တို့ကို။ ပဋိစ္ဆန္နပရိဿယေတိ၊ ပဋိစ္ဆန္နပရိဿယေဟူသည်ကား။ ရာဂါဒိကေ၊ ရာဂအစရှိသော ဘေးရန်တို့ကို။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ နိတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာတိ၊ နိတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာဟူသည်ကား။ ဗာလံ၊ သူမိုက်ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ သီလာဒိဂုဏသင်္ခါတာ၊ သီလအစရှိသော ဂုဏ်ဟုဆိုအပ်သော။ သဟာယတာ၊ သဟဲအဖော်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ လဒ္ဓုံ၊ ရခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

[စာမျက်နှာ-၂၀၉] ၄၆၆။ အတ္တကာမရူပါတိ၊ အတ္တကာမရူပါဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဟိတံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ကာမယမာနသဘာဝါ၊ တောင့်တသော သဘောရှိ၏။ အနုရုဒ္ဓါတိ၊ အနုရုဒ္ဓါဟူသော စကားသည်။ ဧကသေသနယေန၊ ဧကသိက်နည်းဖြင့်။ တိဏ္ဏမ္ပိကုလပုတ္တာနံ၊ သုံးယောက်သော အမျိုးသာတို့ကို။ အာလပနံ၊ ခေါ်ကြောင်းတည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ဗဟုဝစန နိဒ္ဒေသော၊ ဗဟုဝုစ်ဖြင့် ညွှန်းခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်သည်။ ခမနီယံ၊ (နိ-၄၁၈) ခံ့၏လော။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ ယာပနီယံ၊ မျှ၏လော။ “ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဝေါ၊ သင်တို့အား။ သရီရဉ္စ၊ ကိုယ်ကိုလည်း။ ဓာရေတုံ၊ ဆောင်ခြင်းငှာ။ ဇီဝိတဉ္ဇ၊ အသက်ကိုလည်း။ ယာပေတုံ၊ မျှခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏လော”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပုစ္ဆတိ၊ မေး၏။ တဂ္ဃာတိ၊ တဂ္ဃဟူသော ပုဒ်သည်။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ မယံ၊ တပည့်တော်တို့သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ယထာ ကထ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ယထာ ကထံဟူသော ပုဒ်၌။ ယထာတိ၊ ယထါဟူသည်ကား။ နိပါတမတ္တံ၊ နိပါတ်မျှသာတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ယထာကထန္တိ၊ ယထာကထံဟူသော။ ဧကော နိပါတော၊ တစ်ခုသော နိပါတ်သည်။ ကာရဏပုစ္ဆနတ္ထော၊ အကြောင်းကို မေးခြင်းအနက်ရှိ၏။ ကေန ပကာရေန၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧကဉ္စ ပန မညေ စိတ္တန္တိ၊ ဧကဉ္စ ပန မညေ စိတ္တံဟူသည်ကား။ ဧကဿ၊ တယောက်သော ရဟန်း၏။ စိတ္တဝသေန၊ စိတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဣတရေသမ္ပိ၊ တပါးသော ရဟန်းတို့၏လည်း။ ပဝတ္တနတော၊ ကျင့်ခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ နော၊ ငါတို့၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဧကံ ဝိယ၊ တခုတည်းကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ကိစ္စိ ပန ဝေါ အနုရုဒ္ဓါ”တိ ဧတ္ထ၊ ကိစ္စိ ပန ဝေါ အနုရုဒ္ဓါဟူသော ပုဒ်၌။ ဝေါတိ၊ ဝေါဟူသော ပုဒ်သည်။ နိပါတမတ္တံ၊ နိပါတ်မျှသာတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပဌမာဝိဘတ်တည်း။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အမှာကန္တိ၊ အမှာကံဟူသော ပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ နိဒ္ဓါရဏအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်ရှိသောပုဒ်တည်း။ အမှေသု တီသု၊ ငါတို့သုံးယောက်တို့တွင်။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ပဌမံ၊ ရှေဦးစွာ။ ပဋိက္ကမတိ၊ ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပါလိလေယျကဂမနကထာဝဏ္ဏနာ

၄၆၇။ “ယေန ပါလိလေယျက”န္တိ၊ ယေန ပါလိလေယျကံဟူသောပုဒ်၌။ ပစ္စတ္တေ၊ ပဌမာအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်တည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ပါလိလေယျကော ဂါမော၊ ပါလိလေယျကရွာသည်။ အတ္တိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုရွာသို့။ အဝသရိ၊ ရောက်လေ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဒဟရပေါတကေဟီတိ၊ ဒဟရပေါတကေဟိဟူသည်ကား။ ဘိင်္ကစ္ဆာပေဟိ၊ ဆင်ငယ်တို့ဖြင့်။ “ဩဂါဟိ”န္တိပိ၊ ဩဂါဟိံ၊ ဟူ၍လည်း။ ပါဋ္ဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ နဟာနပေါက္ခရဏိံ၊ ရေချိုးသော ရေကန်သို့။ (နိ-၄၁၉) ဥဂါဟန္တိ၊ သက်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဥဒါနဂါထာယံ ပန၊ ဥဒါန်းဂါထာ၌ကား။ ရထဤသသဒိသဒန္တဿ၊ ရထားသံနှင့်တူသော အစွယ်ရှိသော။ နာဂဿ ဟတ္ထိနော၊ ဆင်၏။ ဝိဝေကနိန္နံ၊ ဝိဝေက၌ ညွတ်သော။ ဧတံ စိတ္တံ၊ ဤစိတ်သည်။ နာဂေန ဗုဒ္ဓနာဂဿ ဝိဝေကနိန္နစိတ္တေန၊ ဘုရားတည်းဟူသော ဆင်၏ ဝိဝေကသို့ ညွတ်သော စိတ်နှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ယံ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဧကောဝ၊ တစီးတည်းသာလျှင်။ ဝနေ၊ တော၌။ ရမတိ၊ မွေ့လျော်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ယောဇနာ၊ ယောဇာနခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။

ပါလိလေယျကဂမနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပါလိလေယျကဂမနကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၄၆၈။ ယထာ ဓမ္မော တထာ တိဋ္ဌာဟီတိ၊ ယထာ ဓမ္မော တထာ တိဋ္ဌာဟိဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဓမ္မော စ၊ တရားသည်လည်းကောင်း။ ဝိနယော စ၊ ဝိနည်းသည်လည်းကောင်း။ ဌိတော၊ တည်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ တိဋ္ဌ၊ တည်သော။ ဓမ္မဝါဒီပက္ခေ၊ ဓမ္မဝါဒီအပင်းအသင်း၌။ တိဋ္ဌ၊ တည်လော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၄၇၃။ “ယော ပဋိဗာဟေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ ဣဒံ၊ ယော ပဋိဗာဟေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿဟူသော စကားကို။ သာမဂ္ဂီဘေဒဿ၊ သာမဂ္ဂီပျက်ခြင်းကို။ အကာရကေ၊ မပြုတတ်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယေ ပန၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်ကား။ ဘေဒကာရကာ၊ ကွဲပြားခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏။ ဝိရုဒ္ဓါ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်၏။ [စာမျက်နှာ-၂၁၀] အလဇ္ဇိနော၊ အလဇ္ဇီတို့တည်း။ တေသံ ပန၊ ထိုရဟန်းတို့အားကား။ ပဋိဗာဟိတုံ၊ တားမြစ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ သန္ထကဿ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ သေနာသနဿပိ၊ ကျောင်းအိပ်ရာကိုလည်း။ ဝိနာသနဝစနတော၊ ဖျက်ဆီးအပ်သည်ကို ဟောခြင်းကြောင့်တည်း။ “ဝိဝိတ္တံ ကတွာပိ ဒါတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဝိဝိတ္တံ ကတွာပိ ဒါတဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ ပန၊ ဟောအပ်သောကြောင့်ကား။ ယထာဝုဍ္ဎံ၊ သတင်းကြီးစဉ်အတိုင်း။ ဝရသေနာသနံ၊ မြတ်သောနေရာကို။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ အသညတာနံ၊ မစောင့်စည်းကုန်သော။ ဝုဍ္ဎနမ္ပိ၊ သတင်းကြီးတို့အားလည်း။ သညတေဟိ၊ စောင့်စည်းသောရဟန်းတို့မှ။ ဝိဝိတ္တံ ကတွာ၊ ဆိတ်သည်ကို ပြု၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

(နိ-၄၂၀) ၄၇၅။ “ကမ္မဝါစာယ ဩသာရေတွာ”တိ ဧတ္ထ၊ ကမ္မဝါစာယ ဩသာရေတွာဟူသော ပုဒ်၌။ ဥက္ခိတ္တဿ၊ ဥက္ခိတ္တကဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်သို့။ အာပ္ပန္နဘာဝံ၊ ရောက်သောအဖြစ်သို့။ ပဋိဇာနိတွာ၊ ဝန်ခံစေ၍။ သမ္မာဝတ္တနေန၊ ကောင်းစွာကျင့်သဖြင့်။ ဥက္ခေပကာနံ၊ ဥက္ခေပကရဟန်းတို့အား။ သမုပ္ပန္နဩသာရဏစ္ဆန္ဒဿ၊ သွင်းလိုသော ဆန္ဒဖြစ်သည်ကို။ ပဂေဝ၊ ရှေဦးကလျှင်။ ဉာတတ္တာ၊ သိအပ်သောကြောင့်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနကမ္မဝါစာယ၊ ကံငြိမ်းသော ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ၊ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကရဟန်းတို့သည်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုပင်လျှင်။ နံ၊ ထိုဥက္ခိတ္တကရဟန်းကို။ ဩသာရေသုံ၊ သွင်းကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၄၇၇။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာရောတိ၊ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာရောဟူသည်ကား။ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗသုန္ဒရာစာရော၊ မဖုံးလွှမ်းအပ်သော ကောင်းသောအကျင့်ရှိသည်တည်း။ အနပဂတန္တိ၊ အနပဂတံဟူသည်ကား။ ကာရဏတော၊ အကြောင်းမှ။ အနေပေတံ၊ မကင်းသည်တည်း။ အာဒါတဗ္ဗတော ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သောကြောင့်။ အာစရိယဝါဒေါ၊ ဆရာတို့၏အယူကို။ အာဒိယန္တိ၊ အာဒိယံဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “အာဒါယံ အတ္တနော အာစရိယဝါဒ”န္တိ၊ အာဒါယံ အတ္တနော အာစရိယဝါဒံဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

အဋ္ဌဟိ ဒူတင်္ဂေဟီတိ၊ အဋ္ဌဟိ ဒူတင်္ဂေဟိဟူသည်ကား။ “သောတာ စ၊ နားလည်အောင် နားထောင်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သာဝေတာ စ၊ နားလည်အောင်ပြောကြားတတ်သည်လည်း။ ဟာတိ၊ ဖြစ်၏။ ဥဂ္ဂဟေတာ စ၊ မှတ်ယူတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဓာရေတာ စ၊ ဆောင်တတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝိညာတာ စ၊ သိတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝိညာပေတာ စ၊ ပြန်၍ သိစေတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဟိတာသဟိတဿ၊ အကျိုးရှိသည်, အကျိုးမရှိသည်၌။ ကုသလော စ၊ လိက္မာသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ နော စ ကလဟကာရကော၊ ငြင်းခုံခြင်းကို မပြုတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တေဟိ၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော။ အဋ္ဌဟိဒူတင်္ဂေဟိ၊ တမန် အင်္ဂါရှစ်ပါးတို့နှင့်။ ဧတ္ထ စ၊ ဤကောသမ္ဗကက္ခန္ဓက၌လည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်ခန္ဓက၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံး (နိ-၄၁၂) စုံသော အရာတို့နှင့်။ သေသံ၊ ဖွင့်အပ်ပြီးသည်မှကြွင်းသော ပုဒ်အပေါင်းသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်ချည်းသာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။

အဋ္ဌရသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဋ္ဌရသဝတ္ထုကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သော နည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

ဣတိ ဣမိနာ ဝစနက္ကမေန၊ ဤစကားအစဉ်ဖြင့်။ သမန္တပါသာဒိကာယ၊ သမန္တပါသာဒိကာတည်သော။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနယဋ္ဌကထာ၏။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီ အမည်ရှိသော ဋီကာကျမ်း၌။ မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာနယော၊ မဟာဝဂ္ဂအဋ္ဌကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၂၂)

(နိ-၄၂၃)

စူဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

၁၊ ကမ္မက္ဓန္ဓက

တဇ္ဇနီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၀၁] စူဠဝဂ္ဂဿ၊ စူဠဝဂ်၏။ (စူဠဝါပါဠိတော်၏)။ ပဌမေ၊ ရှေဦးစွာသော။ ကမ္မက္ဓန္ဓကေ၊ ကမ္မက္ဓန္ခက၌။ ဝါ၊ ကမ္မက္ခန္ဓကအဖွင့်၌။ တာဝ၊ လက်ဦးစွာ။ ဝဏ္ဏနာ၊ ဋီကာကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုပေအံ့။ (ထည့်သည်)။ “ဗလဝါဗလဝ”န္တိ ဣဒံ၊ ဗလဝါဗလဝံ၊ ဟူသော အက္ခရာအပေါင်းသည်။ ဧကံ ပဒံ၊ သမာသ်ပုဒ် တစ်ခုတည်းသာတည်း။ (ဝါကျမဟုတ်။ ဟူလိုသည်။) “ဗလဝါဗလဝ”န္တိ၊ ဗလဝါဗလဝ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စ၊ ပဒစိန္တာမှတပါး ပဒတ္ထကိုဆိုအံ့။ တံ၊ ထိုဗလဝါ ဗလဝံဟူသော ပုဒ်သည်။ “ဒုက္ခဒုက္ခ”န္တိအာဒီသု ဝိယ၊ ဒုက္ခဒုက္ခံ၊ အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့။ အတိသယတ္ထေ၊ လွန်ကဲခြင်းအနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “သုဠု ဗလဝ”န္တိ၊ သုဠု ဗလဝံဟူ၍။ အာဟ၊ အဋ္ဌကထာ၌ဆို၏။ ပဋိဝဒထာတိ၊ ပဋိဝဒထဟူသည်ကား။ အတိ ဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဗလဝံ ကတွာ၊ အားရှိသည်ကိုပြု၍။ ပဋိဝစနံ၊ စကားတုံ့ကို။ ဒေထ၊ ပေးကုန်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အာပတ္တိ အာရောပေတဗ္ဗာ”တိ ဧတ္ထ၊ အာပတ္တိ အာရောပေတဗ္ဗာဟူသော ပုဒ်၌။ (အတ္ထာ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၌ စပ်။) “မာ ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တောဧသော အဇေသီ”တိ အာဒိကေ၊ အဇေသိ၊ အစရှိသော။ အဏ္ဍနာဒိဇနကေ၊ ငြင်းခုံခြင်း အစရှိသည်ကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ဝစနေ၊ စကား၌။ ဝါ၊ စကားကြောင့်။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သော။ ကာစိ အာပတ္တိ နာမ၊ တစုံတခုသော အာပတ်မည်သည်။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကား မရှိ၏ရှင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့် မရှိသနည်း။ ဧတဿ၊ ထိုစကား၏။ မုသာပေသုညာဒီသု၊ မုသာဝါဒ ပိသုဏာဝါစာ၊ အစရှိသည်တို့၌။ အပ္ပဝိဋ္ဌတ္တာ၊ မဝင်ပေသော ကြောင့်တည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့မရှိသော်လည်း။ (အာရောပေတဗ္ဗာ၊ ၌ စပ်။) ဘိကဟိ၊ ရဟန်းတို့တည်။ (ဝုစ္စမာနဿ၊ ၌ စပ်။) (နိ-၄၂၄) ဝိသုဉ္စ၊ အသီးလည်းကောင်း။ သံဃမဇ္ဈေ စ၊ သံဃာလယ်၌လည်းကောင်း။ “အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ပယောဇေတွာ၊ ကုန်းတိုက်၍။ ဘဏ္ဍနာဒိံ၊ ငြင်းခုံခြင်းအစရှိသည်ကို။ မာအကာသိ၊ မပြုလင့်။ ဣဒံ၊ ဤသို့ပြုခြင်းသည်။ အပ္ပိစ္ဆတာဒီနံ၊ အလိုနည်းခြင်း အစရှိသည်တို့၏။ အတ္ထာယု၊ အလို့ငှာ။ န ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အပညတ္တေန၊ ဝိနည်းပညတ်မှ တပါးသောစကားဖြင့်။ ဝုစ္စမာနဿ၊ ဆိုအပ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ (အာရောပေတဗ္ဗာ၊ ၌ စပ်။) အနာဒရိယေန၊ မရိုသေသဖြင့်။ အနောရမနပစ္စယာ ဝါ၊ မရှောင်ကြဉ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ အညဝါဒဝိဟေသာဒိကရဏပစ္စယာ ဝါ၊ မေးသည်မှတပါးကို ဆိုခြင်း ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်းကို ပြုခြင်းစသော အကြောင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ယာ အာပတ္တိ၊ အကြင်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သာ အာပတ္တိ၊ ထိုအာပတ်သို့။ အာရောပေတဗ္ဗာ၊ တင်အပ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နဿ၊ အယူပျက်သော ရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သို့။ အာရောပေတဗ္ဗာ ဝိယ၊ တင်အပ်သကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

ယဿ ပန၊ အကြင်ရဟန်းအားကား။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤ မာ ခေါတုမှေ အာယသ္မန္တော ဧသော အဇေသိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝိနာဝ၊ ကြဉ်၍သာလျှင်။ ကာယဝါစာဟိ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့်။ အာပန္နာ၊ သင့်သော။ လာဟုကာပတ္တိ၊ လဟုကအာပတ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဿပိ၊ ထိုရဟန်းအားလည်း။ အာရောပေတဗ္ဗာဝ၊ တင်အပ်သလျှင်ကတည်း။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာ၌။ “အတ္တနာ ဘဏ္ဍနကာရကာ”တိ၊ အတ္တနာ ဘဏ္ဍနကာရကာ၊ ဟူ၍။ ယံ ပန အတ္တနာသဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ၊ အကြင် အတ္တနာ၊ သဒ္ဒါကို ယူခြင်းသည်လည်းကောင်း။ “ယေပိစညေ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ၊ ပ။ တေ ဥပသကမီတွာ”တိ အာဒိဝစနဉ္စ၊ ယေပိစညေ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ၊ ပ။ တေ ဥပသကမီတွာ၊ အစရှိသော စကားသည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဒွယံ၊ ထိုနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ဝတ္ထုဝသေန၊ ဝတ္ထု၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ သယမေဝ၊ မိမိသာလျှင်။ ဘဏ္ဍနကရကော၊ ငြင်းခုံခြင်းကို ပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ ဘဏ္ဍနကာရကေ ပန၊ ငြင်းခုံခြင်းကိုပြုတတ်သော ရဟန်းတို့ကိုကား။ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ကပ်၍။ “မာ ခေါ တုမှေ”တိအာဒိဝစနံ၊ မာ ခေါ တုမှေ အစရှိသာ စကားကို။ န ဝဒတိ၊ မဆို။ တဿာပိ၊ ထိုရဟန်းအားလည်း။ ဧတံ ကမ္မံ၊ ဤတဇ္ဇနီယကံကို။ ကာတဗ္ဗမေဝ၊ (နိ-၄၂၅) ပြုအပ်သလျှင်ကတည်း။ ကရောန္တေဟိ စ၊ ပြုသောရဟန်းတို့သည်လည်း။ “သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ [စာမျက်နှာ-၂၁၂] ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော၊ ပ။ သံဃေ အဓိကရဏကာရကော၊ ယဒိ သံဃဿ ပတ္ထကလ္လ”န္တိ အာဒိနာဝ၊ သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော၊ ပ။ သံဃေ အဓိကရဏကာရကော၊ ယဒိ သံဃဿ ပတ္ထကလ္လံ၊ အစရှိသည်ဖြင့် သာလျှင်။ ကမ္မဝါစာ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ ယော စ၊ အကြင်ရဟန်းသည်လည်း။ အညေပိ ဘိက္ခူ၊ တပါးသော ရဟန်းတို့ကိုလည်း။ ကလဟာယ၊ ငြင်းခုံစေခြင်းငှာ။ သမာဒပေတိ၊ တိုက်တွန်း၏။ တဿာပိ၊ ထိုရဟန်းအားလည်း။ ဧဝ မေဝ၊ ဤအတူသာလျှင်။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညေသံ၊ သူတပါးတို့အား။ သမာဒါပနဿပိ၊ တိုက်တွန်းခြင်း၏လည်း။ ဘဏ္ဍနကာရကတ္တေ ဧဝ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို ပြုတတ်သော အဖြစ်၌သာလျှင်။ ပဝိသနတော၊ ဝင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အညေသံ၊ သူတပါးတို့အား။ သမာဒါပနာကာရမ္ပိ၊ တိုက်တွန်းသောအခြင်းအရာကိုလည်း။ ဝတွာဝ၊ ဆို၍သာလျှင်။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကာတုကာမနပိ စ၊ ပြုလိုသော ရဟန်းသည်လည်း။ တေဟိ၊ ထိုတိုက်တွန်းသော ရဟန်းတို့သည်။ ဝုတ္တဝစနတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်သောသဒ္ဒါ၏အနက်ကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တဒနုဂုဏံ၊ ထိုအနက်နှင့် လျော်စွာ။ ယောဇေတွာဝ၊ ယှသ်၍သာလျှင်။ န ကာတဗ္ဗွံ၊ မပြုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဣဓာဂတဝသေနေဝ၊ ဤခန္ဓက၌လာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝစနာသမ္ဘဝါ၊ စကားမဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဘူတေန၊ ဟုတ်မှန်သော။ ဝတ္ထုနာ၊ ဝတ္ထုဖြင့်။ ကတမေဝ၊ ပြုအပ်သော ကံသည်သာလျှင်တည်း။ အဝိပန္နံ၊ မပျက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညံ၊ သည်မှတပါးသော ကံသည်။ အဝိပန္နံ၊ မပျက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ နိသယကမ္မာဒီသုပိ၊ နိယဿကံ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ သေ နယော၊ ဤသာတည်း။

တဇ္ဇနီယကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ၊ တဇ္ဇနီယကမ္မကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၄။ အပ္ပဋိညာယ ကတန္တိ၊ အပ္ပဋိညာယ ကတံဟူသည်ကား။ ဝတ္ထုံ ဝါ၊ ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ အာပတ္တိံ ဝါ၊ အာပတ်ကိုလည်းကောင်း။ အသမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ၊ ဝန်မခံစေမူ၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသောသူတို့သည်။ ပဿန္တာနံ ဧဝ၊ မြင်ကုန်စဉ်လျှင်။ ဝတ္ထုဝီတိက္ကမံ၊ ဝတ္ထုကို (နိ-၄၂၆) လွန်ကျူးခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ကမ္မကရဏဘယေန၊ ကံပြုအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ “န ကရောမီ”တိ၊ ငါမပြုဟူ၍။ မုသာ၊ လှည့်စားသော အားဖြင့်။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သမ္မုခေ၊ မျက်မှောက်၌။ ဝီတိက္ကမကရဏမေဝ၊ လွန်ကျူးခြင်းကို ပြုခြင်းပင်လျှင်။ ပဋိညာ၊ ပဋိညာမည်၏။ တထတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဇာနနတ္ထမေဝ၊ သိခြင်းငှာလျှင်။ ပဋိညာယ ကရဏံ၊ ဝန်ခံသဖြင့်ပြခြင်းကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ယတ္ထ ပန၊ အကြင်ဝတ္ထု၌ကား။ သန္ဒေဟော၊ ယှံမှားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝတ္ထု၌။ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ ဝ၊ ဝန်ခံစေ၍သာလျှင်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

“ပါရာဇီကာပတ္တိယာ ဝါ”တိ ဣဒံ၊ ဟူသောစကားကို။ လိင်္ဂနာသနနိမိတ္တတာယ၊ အသွင်ပျက်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပါရာဇိကဿ၊ ပါရာဇိကအာပတ်၏။ ကမ္မေန၊ ကံဖြင့်။ အတိကိစ္ဆနီယတော၊ မကုစားကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “သံဃာဒိသေသာပတ္တိယာ ဝါ”တိ ဣဒံ ပန၊ ဟူသောစကားကိုကား။ အာဝေဏိကဿ၊ အသီးဖြစ်သော။ ပရိဝါသာဒိနိဿာရဏကမ္မဿ၊ ပရိဝါသ်အစရှိသော နိဿာရဏကံ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ရှိလေပြီးဖြစ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ ပုဗ္ဗာပရိဝိရောဓိကို ပယ်ဦးအံ့။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ။ ပ။ တဇ္ဇနီယ ကမ္မံ ကရေယျာ”တိ၊ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ။ ပ။ တဇ္ဇနီယ ကမ္မံ ကရေယျ၊ ဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ “အာယတိံ သံဝရေ၊ နောင်စောင့်စည်းခြင်း၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ အာပတ်မှ ထခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြုလော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဩဝဒိယမာနဿ၊ ဆုံးမသည်ကို။ အနာဒရိယာဒိပစ္စယံ၊ ရိုသေခြင်း စသည်အကြောင်းရှိသော။ လဟုကာပတ္တိံ၊ လဟုကအာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သီလဝိပတ္တိမူလကံ၊ ဘီလဝိပတ္တိလျှင် မူလရှိသော။ လဟုကာပတ္တိံ၊ လဟုက အာပတ်သို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သောရဟန်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဘေဒူပစာရေန၊ အဘေဒူပစာအားဖြင့်။ “အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော”တိ၊ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ့်၌ကဲ့သို့နည်း။ “အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော”တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော၊ ဟူသော ဝါကျ၌ကဲ့သို့တည်း။

ဒိဋ္ဌိံ၊ မှားသော အယူကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝေါဟရန္တဿ၊ ဆုံးဖြတ်ပြောဆိုသော ရဟန်းအား။ “ဣတော ဒိဋ္ဌိတော၊ ဤအယူမှ။ ဩရမာဟိ၊ ရှောင်ကြဉ်လော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ (နိ-၄၂၇) ကံသည်။ ကေဝလာယ၊ သက်သက်သော။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိဖြင့်။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သောကြောင့်။ အနာပတ္တိယာ၊ အနာပတ္တိဖြင့်။ ကတံပြု၊ အပ်သော။ အဓမ္မကမ္မံ နာမ၊ အဓမ္မကံမည်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ သီလဝိပတ္တိံ၊ သီလပျက်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇိတော၊ ရောက်ပြီးခါမှ။ [စာမျက်နှာ-၂၁၃] လဇ္ဇိဓမ္မေ၊ လဇ္ဇီသဘောသို့။ ဩက္ကန္တေ၊ သက်သည်ရှိသော်။ ယထာဓမ္မံ၊ တရားအလျောက်။ ဝုဋ္ဌာယ၊ အာပတ်မှ ထအောင်ပြု၍။ သံဝရေ၊ စောင့်စည်းခြင်း၌။ ဌာတုကာမဿ၊ တည်လိုသော ရဟန်းအား။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မံ၊ တဇ္ဇနီယစသောကံသည်။ ကေဝလာယ၊ သက်သက်သော။ သီလဝိပတ္တိယာ၊ သီလပျက်ခြင်းဖြင့်။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဒေသနာဂါမိနိယာ၊ ဒေသနာဂါမ် မဟုတ်သော အာပတ်ဖြင့်။ ကတံ၊ သော။ အဓမ္မကမ္မံ နာမ၊ အဓမ္မကံမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ နိယဿကမ္မေပိ၊ နိယဿကံ၌လည်း။ “အပိဿု ဘိက္ခူပကတာ ပရိဝါသံ ဒေန္တာ”တိ အာဒိနာ၊ အပိဿု ဘိက္ခူပကတာ ပရိဝါသံ ဒေန္တာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သံဝရေ၊ စောင့်စည်းခြင်း၌။ အဋ္ဌာနမေဝ၊ မတည်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ကမ္မနိမိတ္တဘာဝေန၊ ကံပြုခြင်းအကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဒန္တံ ဒမနတ္ထမေဝ၊ မယဉ်ကျေးသော သူကို ဆုံးမခြင်းငှာသာလျှင်။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မာနိ၊ တဇ္ဇနီယစသောကံတို့ကို။ အနုညာတာနိ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “အဒေသနာဂါမိနိယာတိ ဣဒံ၊ အဒေသနာဂါမိနိယာ၊ ဟူသောစကားကို။ ပါရာဇိကာပတ္တိံယေဝ၊ ထိုရာဇိကအာပတ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သံဃာဒိသေသံ၊ သံဃာဒိသသိသ်အာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ သုက္ကပက္ခေ၊ သုက္ကပက္ခ၌။ “ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ”တိ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာကတံ ဟောတိ၊ ဟူသော ဤစကားနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ သံဃာဒိသေသဿာပိ၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်၏လည်း။ ပရိယာယတော၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ ဒေသနာဂါမိနိ ဝေါဟာရေ၊ ဒေသနာဂါမ်ဟူသော ဝေါဟာရကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူချေရှိသော်။ “အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ”တိ၊ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တဝါဒတော၊ ဟောအပ်သော စကားမှ။ ဣမဿ ဝါဒဿ၊ ဤ ဒေသနာဂါမိနိယာ၊ ဟူသောစကား၏။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ဟူသောနှစ်ပုဒ်၌။ ဝိသေသာဘာဝေါ၊ အထူးမရှိခြင်းကို။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ (နိ-၄၂၈) ငါဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤရာ၌။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်၏။

၆။ သဗ္ဗာနိပီတိ၊ သဗ္ဗာနိပိဟူသည်ကား။ တီဏိပိ၊ သုံးပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တဇ္ဇနီယနိယဿပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာနီ၊ တဇ္ဇနီယကံ နိယဿကံ ပဗ္ဗာဇနီယကံတို့သည်။ အညကမ္မဿ ဝတ္ထုနာတိ၊ အညကမ္မဿ ဝတ္ထုနာဟူသည်ကား။ တဇ္ဇနိယတော၊ တဇ္ဇနီယကံမှ။ အညဿ၊ တပါးသော။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ဝတ္ထုနာ၊ ဝတ္ထုဖြင့်။ အညကမ္မကရဏံ နာမ၊ တပါးသော ကံကိုပြုခြင်းမည်သည်ကား။ ကောစိ ဒေါသောပိ၊ တစုံတခုသောအပြစ်သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ “ကသ္မာ”တိအာဒိနာ၊ ကသ္မာ အစရှိသည်ဖြင့်။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

၈။ ဂန္နလောမာတိ၊ ဂန္နလောမာဟူသည်ကား။ ပတိတမာနလောမာ၊ ကျသောမာန်တည်းဟူသော အမွေးရှိကုန်၏။

အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထ၊ စသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

နိယဿကမ္မကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၁၁။ နိယဿကမ္မေ၊ နိယဿကံ၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “အပိဿူ”တိ၊ အပိဿုဟူသောပုဒ်၌။ အပိစာတိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ အပိစ၊ ဟူသောဤအနက်၌။ နိပါတသမုဒါယော၊ နိပါတ်အပေါင်းတည်း။ “နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗ”န္တိ ဧတ္ထ၊ နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗံဟူသောပုဒ်၌။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ကလျာဏမိတ္တာယတ္တဝုတ္တိတံ၊ ကလျာဏမိတ္တနှင့်စပ်၍ အသက်မွေးခြင်းရှိသော အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ အညေ ပန၊ တပါးသော ဆရာတို့သည်ကား။ နိဿယဂ္ဂဟဏမေဝ၊ နိဿရည်းယူခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ဥဘယေနာပိ၊ နှစ်ပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သေရိဝိဟာရော၊ အလိုအလျောက်နေခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၂၁။ ပဗ္ဗာဇနိယကမ္မေ၊ ပဗ္ဗာဇနိယက၌။ “ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတူ”တိ ဣဒံ၊ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတု၊ ဟူသော စကားကို။ ပက္ကမနာဒိံ၊ ဖဲခြင်းအစရှိသည်ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ သမ္မာဝတ္တန္တာနံ၊ ကောင်းစွာကျင့်သောရဟန်းတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၁၄] ၃၃။ ပဋိသာရဏီယကမ္မေ၊ ပဋိသာရဏီယကံ၌။ “နေဝ ဘိက္ခုဝစနံ န ဂိဟိဝစန”န္တိ ဧတ္ထ၊ နေဝ ဘိက္ခုဝစနံ န ဂိဟိဝစနံဟူသော ပုဒ်၌။ ပရိယာယတောပိ၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်လည်း။ (နိ-၄၂၉) ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ပရခုံသနံ၊ သူတပါးအား ဆဲရေးခြင်းကို။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုကုန်။ ဂဟဋ္ဌာ ပန၊ လူတို့သည်ကား။ အရူပေနေဝ၊ သရုပ်ထုတ်သဖြင့်သာလျှင်။ အက္ကောသိတုံ၊ ဆဲရေးခြင်းငှာ။ သမတ္ထာပိ၊ စွမ်းနိုင်ကုန်သော်လည်း။ ဥပကာရီသု၊ ကျေးဇူးရှိသောသူတို့၌။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမရှိပဲ။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော စကားကို။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုကုန်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဂိဟိဂုဏတောပိ၊ လူတို့ဂုဏ်မှလည်း။ ပရိဟီနော၊ ယုတ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၃၉။ “အင်္ဂသမန္နာဂမော ပုရိမေဟိ အသဒိသော”တိ ဣမိနာ၊ အင်္ဂသမန္နာဂမော ပုရိမေဟိ အသဒိသောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တဇ္ဇနီယာဒီနံ၊ တဇ္ဇနီယအစရှိသည်တို့၏။ ဝုတ္တကာရဏမတ္တေန၊ ဆိုအပ်သောအကြောင်းမျှဖြင့်။ ဣဒံ၊ ဤ ပဋိသာရဏီယကံကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဣဓ၊ ဤပဋိသာရဏီယကံ၌။ ဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်သော။ ဂိဟီနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကနာဒိနာ၊ လူတို့အားလာဘ်မရအောင်ပြုခြင်းအစရှိသော။ အင်္ဂေန ပန၊ အင်္ဂါဖြင့်ကား။ တာနိပိ၊ ထိုတဇ္ဇနီယစသောကံတို့ကိုလည်း။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋိသာရဏီယကံ၌။ “သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဒါယကံ ကာရကံ သံဃုပဋ္ဌာကံ ဟီနေန ခုံသေတီ”တိ၊ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဒါယကံ ကာရကံ သံဃုပဋ္ဌာကံ ဟီနေန ခုံသေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တာဒိသေတု၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော။ ဂိဟီသု၊ လူတို့၌။ ခုံသနာဒီဟိ ဂိဟိပဋိသံယတ္တေဟိ၊ ဆဲရေးခြင်းအစရှိသော လူတို့နှင့် စပ်ယှက်ကုန်သော။ အင်္ဂေဟိ ဧဝ၊ အင်္ဂါတို့ဖြင့်သာလျှင်။ ကမ္မာရဟတာ၊ ကံထိုက်သောအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အာရာမိကစေဋကာဒီသု၊ အရံစောင့် ကျွန်အစရှိသည်တို့၌။ ခုံသနာဒီဟိ၊ ဆဲရေးခြင်းစသည်တို့ဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုသဒ္ဓါပသန္နဖြစ်သော ဒါယကာတို့၌လည်း။ ဒါယကာဒီသု၊ ဒါယကာအစရှိသည်တို့သည်။ ခမာပိတေသု၊ သည်းခံကုန်သည်ရှိသော်။ ကမ္မာရဟတာ၊ ကံထိုက်သောအဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အာပတ္တိ စ၊ အာပတ်ကိုလည်း။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသောအရပ်၌။ ဒေသေတုံ၊ ဒေသနာပြခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ယော၊ အကြင် ဒကာသည်။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ ခမာပိယမာနောပိ၊ ကန့်တော့လျက်လည်း။ န ခမတိ၊ သည်မခံ။ အကတကမ္မေနပိ၊ ကံမပြုအပ်သော ရဟန်းသည်လည်း။ တဿ၊ ထိုဒကာ၏။ (ထည့်)။ ဒဿနူပစာရေ၊ မြင်လောက်သော ဥပစာ၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ဒေသေတဗ္ဗာ၊ ဒေသနာကြားအပ်၏။ သော၊ ထိုဒကာသည်။ ကာလကတော၊ သေသည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဒေသန္တရံ ဝါ၊ အရပ်တပါးသို့မူလည်း။ ဂတော၊ သွားသည်ဖြစ်အံ့။ ဂတဒိသာ၊ သွားသောအရပ်ကို။ န ဉာယတိ၊ မသိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝါ၊ ခရီးအကြား၌မူလည်း။ ဖီဝိတန္တရာယော၊ အသက်၏ အန္တရာယ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကတကမ္မေနပိ၊ (နိ-၄၃၀) ကံပြုအပ်သော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ အကတကမ္မေနပိ၊ ကံမပြုအပ်သောရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ သံဃမဇ္ဈေ၊ သံဃာအလယ်၌။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း။ ဝိညာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ခမာပေတွာ၊ ကန်တော့၍။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ဒေသေတဗ္ဗာ၊ ဒေသနာကြားအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ဓမ္မိကပဋိဿဝဿ၊ တရားနှင့်လျော်သော ဝန်ခံခြင်းကို။ အသစ္စာပနေ ပန၊ မမှန်စေခြင်း၌ကား။ တေသံ၊ ထိုဒကာတို့၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ “မယာ၊ ငါသည်။ အသမဝေက္ခတွာ၊ မဆင်ချင်မူ၍။ ပဋိဿဝံ၊ ဝန်ခံခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သော၊ ထိုဝန်ခံခြင်းကို။ န သစ္စာပိတော၊ မမှန်စေအပ်။ မေ၊ ငါ၏။ တံ ဒေါသံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ ခမထ၊ သည်ခံကုန်လော”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ခမာပနေ၊ ကန်တော့ခြင်း၌။ ဝစနက္ကမော၊ စကားအစဉ်ကို။ ဉာတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

၄၁။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ မင်္ကုဘူတော နာသက္ခိ စိတ္တံ ဂဟပတိံ ခမာပေတုန္တိ၊ မင်္ကုဘူတော နာသက္ခိ စိတ္တံ ဂဟပတိံ ခမာပေတုံဟူသည်ကား။ တိံသယောဇနမဂ္ဂံ၊ ယူဇနာသုံးဆယ်ခရီးကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဂန္တွာပိ၊ သွား၍လည်း။ မာနထဒ္ဓတာယ၊ မာန်ခက်ထန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ အာဝိကတွာ၊ ထင်စွာပြု၍။ အခမာပနေန၊ မကန်တော့ခြင်းကြောင့်။ “အဟံ၊ ငါသည်။ န ခမာမိ၊ သည်းမခံ”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တေန၊ ထိုသူကြွယ်သည်။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ မင်္ကုဘူတော၊ မျက်နှာမသာယာသည်ဖြစ်၍။ တံ၊ ထိုသူကြွယ်ကို။ ခမာပေတုံ၊ သည်ခံစေခြင်းငှာ။ န သက္ခိ၊ မတတ်နိုင်။ သော၊ ထိုသုဓမ္မမထေရ်သည်။ ပုနဒေဝ၊ တဖန်သာလျှင်။ သာဝတ္ထိံ၊ သာဝတ္ထိမြို့သို့။ ပစ္စာဂန္တွာပိ၊ ပြန်ခဲ့၍လည်း။ မာနံ၊ မာန်ကို။ နိဂ္ဂဟတ္ထာယေဝ၊ နှိပ်ခြင်းငှာသာလျှင်။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ သတ္ထာရာ၊ ဘုရားရှင်သည်။ ပေသိတော၊ စေလွှတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ပုရိမနယေနေဝ၊ ရှေနည်းဖြင့်သာလျှင်။ ခမာပေတုံ၊ သည်ခံစေခြင်းငှာ။ အသက္ကောန္တော၊ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍။ ပုန၊ တဖန်။ အာဂစ္ဆိ၊ လာ၏။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ အဿ၊ ထိုသုဓမ္မမထေရ်အား။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ “အသန္တံ ဘာဝနမိစ္ဆေယျာ”တိ အာဒိနာဝ၊ အသန္တံ ဘာဝနမိစ္ဆေယျ၊ အစရှိသည်ဖြင့်လျှင်။ ဓမ္မံ၊ ဓမ္မပဒ၌ လာသော ဂါထာတရားကို။ ဒေသေတွာ၊ ဟော၍။ မာနနိမ္မထနံ၊ မာန်ကိုနှိပ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အနုဒူတဒါနံ၊ လျောက်ပတ်သော တမန်ပေးခြင်းကို။ အနုညာသိ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၄၂။ “နော စေ ခမတိ။ ပ။ အာပတ္တိံ ဒေသာပေတဗ္ဗော”တိ၊ နော စေ ခမတိ။ ပ။ အာပတ္တိံ ဒေသာပေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဂေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ဂဟဋ္ဌော၊ (နိ-၄၃၁) ဒါယကာသည်။ ခမတိ စေ၊ သည်းခံသည်ဖြစ်အံ့။ ဒဿနူပစာရေ၊ မြင်လောက်သော ဥပစာ၌။ အာပတ္တိ ဒေသနာကိစ္စံ၊ အာပတ်ကို ဒေသနာကြားခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၁၅] ၄၆။ တီသု၊ သုံးပါးကုန်သော။ ဥက္ခေပနီယကမ္မေသု၊ ဥက္ခေပနီယကံတို့၌။ အရိဋ္ဌဝတ္ထုသ္မိံ၊ အရိဋ္ဌဝတ္ထု၌။ အာပတ္တိံ အာရောပေတွာတိ၊ အာပတ္တိံ အာရောပေတွာဟူသည်ကား။ ဝိသုံ၊ အသီးလည်းကောင်း။ သံဃမဇ္ဈေ၊ သံဃာအလယ်၌လည်းကောင်း။ ပါပိကာယ၊ ယုတ်မာသော။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ အယူကို။ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနပစ္စယာ၊ မစွန့်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ ဝါ၊ ဒုက္ကဋိလည်း ဖြစ်သော။ သမနုဘာသနပရိယောသာနေ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆုံးမပြီးသော အဆုံး၌။ ပါစိတ္တိယံ ဝါ၊ ပါစိတ်အာပတ်လည်း ဖြစ်သော။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤဥက္ခေပနီယကံ၌လည်း။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ “တထာဟံ ဘဂဝတာ”တိ အာဒိ၊ တထာဟံ ဘဂဝတာ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝတ္ထုဝသေနေဝ၊ အဝတ္ထုအစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယေန ယေန ပကာရေန၊ အကြင်အကြင်အပြားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိဂတိကာ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူရှိသော သူတို့သည်။ ဝေါဟရိံသု၊ ပြောဆိုကုန်၏။ တေန တေန ပကာရေသု၊ ထိုထိုအပြားဖြင့်။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ကမ္မဝါစာ၊ ကမ္မဝါစြာကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ ဂဟဏာကာရံ၊ ယူသော အခြင်းအရာကို။ ဝိနာပိ၊ ကြဉ်၍လည်း။ “သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿဘိက္ခုနော ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇတိ၊ သာမညအားဖြင့်လည်း။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ကာတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

၆၅။ “ယံ ဒိဋ္ဌိံ နိဿာယ ဘဏ္ဍနာဒီနိ ကရောတီ”တိ ဣမိနာ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိံ၊ အယူကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဥပ္ပန္နာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘဏ္ဍနာဒီနိ ဧဝ၊ ငြင်းခုံခြင်းစသည်တို့ကိုလျှင်။ ဣဒ၊ ဤနေရာ၌။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ ကေဝလာနိ၊ သက်သက်သော ဘဏ္ဍနစသည်တို့ကို။ န အဓိပ္ပေတာနိ၊ အလိုမရှိအပ်ကုန်။ ဣတိ ဒေဿတိ၊ ဤသို့ပြ၏။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ “ဘဏ္ဍနာဒီနံ၊ ငြင်းခုံခြင်းစသည်တို့ကို။ ကရဏေ၊ ပြုခြင်း၌။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ ဒိဋ္ဌိကော၊ ဤသို့ အယူရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဘဏ္ဍနာဒိံ၊ ငြင်းခုံခြင်းစသည်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သာပိ၊ ထိုအယူသည်လည်း။ ဒိဋ္ဌိ ဧဝ၊ ဒိဋ္ဌိပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဿပိ၊ ထို (နိ-၄၃၂) အယူကိုလည်း။ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။

နိယဿကမ္မကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ နိယဿကမ္မကထာစသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ကမ္မက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၃၃)

၂၊ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓက

[စာမျက်နှာ-၂၁၆] ၇၅။ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ၊ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓက၌။ “အန္တမသော မူလာယပဋိကဿနာ ရဟာဒီနမ္ပီ”တိ၊ အန္တမသော မူလာယပဋိကဿနာ ရဟာဒီနမ္ပိဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ မာနတ္တာရဟမာနတ္တစာရိကအဗ္ဘာနာရဟေ၊ မာနတ်တိုက်သော ရဟန်း, မာနတ်ကျင့်ဆဲရဟန်း, အဗ္ဘာန်ထိုက်သော ရဟန်းတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သင်္ဂြိဟ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေ၊ ထိုမူလာယပဋိကဿနာရဟ၊ စသောရဟန်းတို့သည်။ ပါရိဝါသိကာနံ၊ ပရိဝါသ်နေဆဲရဟန်းတို့၏။ ပါရိဝါသိကာ စ၊ ပရိဝါသ်တို့သည်လည်း။ တေသံ၊ ထိုမူလာယပဋိကဿနာရဟ ရဟန်းတို့၏။ ကပတတ္တဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ ပကတတ်အရာ၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ အဓောတပါဒဋ္ဌပနကန္တိ၊ အဓောတပါဒဋ္ဌပနကံဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပျဉ်ပိုင်း၌။ ဌတွာ၊ ရပ်၌။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဓောဝန္တိ၊ ဆေးကုန်၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဒါရုဖလကခဏ္ဍာဒိံ၊ သစ်ပျဉ်ပိုင်းအစရှိသည်တည်း။ ပါဒဃံသနန္တိ၊ ပါဒဃံသနံဟူသည်ကား။ သက္ခရကထလာဒိံ၊ ကျောက်ပြတ်, အိုးခြမ်းအစရှိသည်တည်း။ “ဝတ္တံ ကရောန္တီ”တိ ဧတ္တကမတ္တေဿဝ၊ ဝတ္တံ ကရောန္တိဟူသေသာ ဤမျှသောစကားကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီဟိပိ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအစရှိသည်တို့သည်လည်း။ အဘိဝါဒနာဒိံ၊ ရှိခိုးခြင်းအစရှိသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

“ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထေ ကရိယမာနေ”တိ ဣဒံ၊ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထေ ကရိယမာနေဟူသော စကားကို။ ပဝါရဏာ ဒိဝသေသု၊ ပဝါရဏာနေ့တို့၌။ သံဃေ၊ သံဃာသည်။ ပဝါရေန္တေ၊ ပါဝါရဏာပြုသည်ရှိသော်။ အနုပဂတဆိန္နဝဿာဒီဟိ၊ ဝါမကပ်သောရဟန်း ဝါပြတ်သောရဟန်းတို့သည်။ ကရိယမာနံ၊ ပြုအပ်သော။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထမ္ပိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိဥပုသ်ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အတ္တနော ပါဠိယာတိ၊ အတ္တနော ပါဠိယာဟူသည်ကား။ နဝကာနံ၊ သတင်းငယ်တို့၏။ ပုရတော၊ ရှေးမှ။

“ပါရိဝါသိကေဿဝါ”တိ ဣဒံ၊ ပါရိဝါသိကေဿဝဟူသောစကားကို။ အဗ္ဘာနာရဟပရိယောသာနေ၊ အဗ္ဘာန်ထိုက်သည် အဆုံးရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဂရုကဋ္ဌေ၊ သံဃာဒိသိသ်၌ တည်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တေသမ္ပိ၊ ထိုရဟန်းတို့အားလည်း။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဩဏောဇနဿ၊ ရှေ့နေ့၌စွန့်အပ်သော ဆွမ်းကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောကြောင့်တည်း။ တဒဝသေသာ၊ ထိုမှကြွင်းကုန်သော။ ပကကတ္တာ ဧဝ၊ ပကတတ်ရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ တံ၊ ထိုဆွမ်းကို။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။

(နိ-၄၃၄) စတုဿာလဘတ္တန္တိ၊ စတုဿာလဘတ္တံဟူသည်ကား။ ဘောဇနသာလာယ၊ ဆွမ်းစားဇရပ်၌။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဒိယျမာနဘတ္တံ၊ လှူအပ်သော ဆွမ်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟတ္ထပါသေ ဌိတေနာတိ၊ ဟတ္ထပါသေ ဌိတေနဟူသည်ကား။ ဒါယကဿ၊ ဒါယကာ၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ပဋိဂ္ဂဟဏ ရဟနဋ္ဌာနေ၊ အကပ်မြောက်ရာအရပ်၌။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ မဟာပေဠဘတ္တေပီတိ၊ မဟာပေဠဘတ္တေပိဟူသည်ကား။ မဟန္တေသု၊ ကြီးကုန်သော။ ဘတ္တပစ္ဆိအာဒိဘာဇနေသု၊ ထမင်းဟောင်း အစရှိသော တည်ရာတို့၌။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒိယျမာနဘတ္တေသုပိ၊ လှူအပ်သောဆွမ်းတို့၌လည်း။

၇၆။ “ပါပိဋ္ဌတရာတိ ပါရာဇိကာပတ္တီ”တိ၊ ပါပိဋ္ဌတရာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိဟူသော စကားကို။ ဥက္ကံသဝသေန၊ အလွန်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဉ္စရိတ္တာဒိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတောပန၊ သဉ္စရိတ္တစသော ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇထက်။ သုက•ဝိဿဋ္ဌာဒိကာ လောကဝဇ္ဇာဝ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိစသော လောကဝဇ္ဇသည်သာလျှင်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုလောကဝဇ္ဇ၌လည်း။ သံဃဘေဒါဒိကာ၊ သံဃဘေဒ အစရှိသည်သည်။ ပါပိဋ္ဌတရာ ဧဝ၊ အလွန်ယုတ်မာသလျှင်ကတည်း။

“ကမ္မန္တိ ပါရိဝါသိကကမ္မဝါစာ”တိ ဧတေန၊ ကမ္မန္တိ ပါရိဝါသိကကမ္မဝါစာဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ကမ္မဘူတာ ဝါစာတိ၊ ကမ္မဘူတာ ဝါစာ၊ ဟူ၍။ ကမ္မဝါစာ၊ သဒ္ဒဿ၊ ကမ္မဝါစာ၊ သဒ္ဒါ၏။ အတ္ထောပိ၊ အနက်သည်လည်း။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ “သဝစနီယ”န္တိ ဧတ္ထ၊ သဝစနီယံဟူသောပုဒ်၌။ သ၊ သဒ္ဒေါ၊ သ၊ သဒ္ဒေါသည်။ သန္တိ အတ္ထံ၊ မိမိဥစ္စာဟူသော အနက်ကို။ ဝဒတိ၊ ဟော၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝစနေ၊ စကားကြောင့်။ ပဝတ္တနကမ္မံ၊ ဖြစ်သော အမှုတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ “မာ ပက္ကမာဟိ၊ သင်မသွားလင့်”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “ဝိနယရောနံ၊ ဝိနည်းဓိုရ်တို့၏။ သမ္မူခီဘာဝံ၊ မျက်မှောက်အဖြစ်သို့။ ဧဟိ၊ လာလော”။ ဣတိ [စာမျက်နှာ-၂၁၇] ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အာဏာယ၊ အာဏာဖြင့်။ ပဝတ္တနကကမ္မံ၊ ဖြစ်သော အမှုကို။ န ကာတဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သည်။ သဝစနီယေ၊ မိမိစကားဖြင့် ဖြစ်သော အမှုကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အနာဒရန၊ မရိုသေသဖြင့်။ အတိက္ကမိတုံ၊ လွန်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဗုဒ္ဓဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏လည်းကောင်း။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏လည်းကောင်း။ အာဏာအတိက္ကန္တာနာမ၊ အာဏာဆန်သည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

(နိ-၄၃၅) ရဇောဟတဘူမီတိ၊ ရဇောဟတဘူမိဟူသည်ကား။ ပဏ္ဏသာလာဒိသေနာသနံ၊ သစ်ရွက်မိုးစသော ကျောင်းတည်း။ ပစ္စယန္တိ၊ ပစ္စယံဟူသည်ကား။ ဝဿာဝါသိကစီဝရံ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းကို။ သေနာသနံ န လဘတီတိ၊ သေနာသနံ န လဘတိဟူသည်ကား။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါစဉ်အားဖြင့်။ န လဘတိ၊ မရ။

အပဏ္ဏကပဋိပဒါတိ၊ အပဏ္ဏကပဋိပဒါဟူသည်ကား။ အဝိရဒ္ဓပဋိပဒါ၊ မချွတ်မယွင်းသောအကျင့်တည်း။ “သစေ ဝါယမန္တောပီ”တိ ဧတ္ထ၊ သစေ ဝါယမန္တောပိဟူသော ပုဒ်၌။ အဝိသယဘာဝံ၊ မစွမ်းနိုင်သောအဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အဝါယမန္တောပိ၊ လုံ့လမပြုသော ရဟန်းကိုလည်း။ သင်္ဂယှတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်၏။

၈၁။ အဝိသေသေနာတိ၊ အဝိသေသေနဟူသည်ကား။ ပါရိဝါသိကုက္ခိတ္တကာနံ၊ ပရိဝါသ်ဥက္ခိတ္တကတို့နှင့်။ သာမညေန၊ ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ ပဉ္စဝဏ္ဏစ္ဆဒနဗဒ္ဓဋ္ဌာနေသူတိ၊ ပဉ္စဝဏ္ဏစ္ဆဒနဗဒ္ဓဋ္ဌာနေသုဟူသည်ကား။ ပဉ္စပ္ပကာရစ္ဆဒနေဟိ၊ ငါးပါးအပြားရှိသော အမိုးတို့ဖြင့်။ ဆန္နဋ္ဌာနေသု၊ မိုရာအရပ်တို့၌။

ဩဗဒ္ဓန္တိ၊ ဩဗဒ္ဓံဟူသည်ကား။ ဥဋ္ဌာနာဒိဗျာပါရပဋိဗဒ္ဓံ၊ ခစားခြင်းအစရှိသောကြောင့်ကြနှင့်စပ်သော။ ပီဠိတံ၊ နှိပ်စက်ခြင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “မေဉ္စ ဝါ ပီဌေ ဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ မေဉ္စ ဝါ ပီဌေ ဝါဟူသော ပုဒ်၌။ ဝါ၊ သဒ္ဒေါ၊ ဝါသဒ္ဒါသည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ သမုစ္စည်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဝါသဒ္ဒါဖြင့်။ တဋ္ဋိကုစမ္မခဏ္ဍာဒီသု၊ သပေါ့ဖျာ, စမ္မခဏ်းအစရှိကုန်သော။ ဒိဃာသနေသုပိ၊ ရှည်သောနေရာတို့၌လည်း။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

န ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋန္တိ၊ န ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋံဟူသည်ကား။ သီတင်းကြီးအား။ ဇာနန္တဿာပိ၊ သိသော်လည်း။ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋံ၊ ဝတ္တဘေဒ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဝတ္တံ နိက္ခိပါပေတွာ”တိ ဣဒံ၊ ဝတ္တံ နိက္ခိပါပေတွာဟူသော စကားကို။ ပါရိဝါသာဒိမေဝ၊ ပရိဝါသ်အစရှိသည်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ပါရိဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ပါရိဝါသီကက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၃၆)

၃၊ သမုစ္စယက္ခန္ဓက

သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၁၈] ၉၇။ သမုစ္စယက္ခန္ဓကေ၊ သမုစ္စယက္ခန္ဓက၌။ ဝေဒယာမဟန္တိ၊ ဝေဒယာမဟံဟူသည်ကား။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇာနာပေမိ၊ သိစေ၏။ အာရောစေမိ၊ ကြား၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အနုဘဝါမိ၊ ခံစား၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ အဿ၊ ထိုဝေဒယာမိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ပန၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ ပုရိမံ၊ ရှေးအနက်ကိုသာလျှင်။ ဝသံသန္တိ၊ ချီးမွမ်းကုန်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ တဿ၊ ထိုဝေဒယာမဟံ ဟူသောစကား၏။ (ထည့်)။ အာရောစနဝစနတ္တာ၊ ကြားသောစကားဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ “အာရောစေတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗ”န္တိ၊ အာရောစေတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗံဟူသော စကားကို။ ဒုက္ကဋပရိမောစနတ္ထံ၊ ဒုက္ကဋ်မှစေလွတ်စေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့ပင်လျှင်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်ကို။ သမာဒိယိတွာ၊ ဆောက်တည်၍။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ ဥဋ္ဌာပေတုကာမဿ၊ တက်စေလိုသောရဟန်း၏။ ရတ္တိစ္ဆေဒကိုတားမြစ်ခြင်းငှာလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

“သဘာဂါ ဘိက္ခူ ဝသန္တီ”တိ၊ သဘာဂါ ဘိက္ခူ ဝသန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါသဘာဂါနံ၊ ဝိသဘာဂရဟန်းတို့၏။ ဝသနဋ္ဌာနေ၊ နေရာအရပ်၌။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်ကို။ အသမာဒိယိတွာ၊ မဆောက်တည်မူ၍။ ဗဟိ ဧဝ၊ အပ၌သာလျှင်။ ကာတုမ္ပိ၊ ပြုခြင်းငှာလည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဒွေ လဍ္ဍပါတေ အတိက္ကမိတွာ”တိ ဣဒံ၊ ဒွေ လဍ္ဍပါတေ အတိက္ကမိတွာဟူသောစကားကို။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သဇ္ဈာယာဒိသဒ္ဒသဝနူပစာရဝိဇဟနတ္ထံ၊ သရဇ္ဈာယ်သော အသံကြားလောက်သောအရပ်ကို စွန့်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “မဟာမဂ္ဂတောဩက္ကမ္မာ”တိ ဣဒံ၊ မဟာမဂ္ဂတောဩက္ကမ္မဟူသော စကားကို။ မဂ္ဂပဋိပန္နာနံ၊ ခရီးသွားကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဥပစာရာတိက္ကမနတ္ထံ၊ ဥပစာကို လွန်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဂုမ္ဗေန ဝါ”တိအာဒိ၊ ဂုမ္ဗေန ဝါ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဒဿနူပစာရဝိဇဟနတ္ထံ၊ မြင်လောက်သော ဥပစာကို စွန့်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

“သောပိ ကေနစိ ကမ္မေန အရုဏေ ဧဝ ဂစ္ဆတီ”တိ ဣမိနာ၊ သောပိ ကေနစိ ကမ္မေန အရုဏေ ဧဝ ဂစ္ဆတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာရောစနာယ၊ ကြားခြင်းကို။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဘိက္ခူသု၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဗဟိဂတေသု၊ အပသို့ (နိ-၄၃၇) သွားကုန်သော်လည်း။ ဦနေ ဂဏေ၊ ယုတ်သောဂိုဏ်း၌။ စရဏ ဒေါသောဝါ၊ ကျင့်ခြင်းအပြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဝိပ္ပဝါသ ဒေါသော ဝါ၊ ကင်း၍နေခြင်းအပြစ်သည်လည်းကောင်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ သဟဝါသဿ၊ တကွနေခြင်း၏။ အာရောစနတ္ထတ္တာ၊ ကြားခြင်းအကျိုးရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အယဉ္စာ”တိအာဒိ၊ အယဉ္စကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ အဗ္ဘာနံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ အဗ္ဘာနံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ ကတမ္ပိ၊ ပြုသော်လည်း။ အကတမေဝ၊ အပြုမမည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ

၁၀၂။ သုဒ္ဓဿာတိ၊ သုဒ္ဓဿဟူသည်ကား။ သဘာဂသံဃာဒိသေသံ၊ သဘောတူ သံဃာဒိသိသ်သို့။ အနာပန္နာဿ၊ မရောက်သော။ တတော၊ ထိုအာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌိတဿ ဝါ၊ ထပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ အညသ္မိန္တိ၊ အညသ္မိံဟူသည်ကား။ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသဝသေန၊ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်၏အစွမ်းဖြင့်။ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနတော၊ အာပတ်ထခြင်းမှ။ အညသ္မိံ၊ အခြားသော။ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနေ၊ အာပတ်မှထခြင်း၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ပဋိကဿိတောသံဃေန ဥဒါယိ ဘိက္ခု အန္တရာ ဧကိဿာ အာပတ္တိယာ။ ပ။ မူလာယပဋိကဿနာ”တိ ဣဒံ၊ ပဋိကဿိတောသံဃေန ဥဒါယိ ဘိက္ခု အန္တရာ ဧကိဿာ အာပတ္တိယာ။ ပ။ မူလာယပဋိကဿနာ၊ ဟူသော ပုဒ်ကို။ ကရဏဝသေန၊ တတိယာဝိဘတ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝိပရိဏာမေတွာ၊ ညွတ်စေ၍။ မူလာယ၊ အရင်းသို့။ ပဋိကဿနာယ၊ ငင်ခြင်းဖြင့်။ ပဋိကဿိတော၊ ငင်အပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ဟောအပ်၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “မူလာယ၊ အရင်းသို့။ ပဋိကဿနာ၊ ငင်ခြင်းကို။ သံဃဿ၊ သံဃာသည်။ ခမတိ၊ နှစ်သက်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥတ္တရပဒေန၊ နောက်ပုဒ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပစ္စတ္တဝသေနေဝ၊ ပထမာ၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ယောဇေတုမ္ပိ၊ ယှဉ်ခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၁၉] “ဥဒါယိံ ဘိက္ခုံ အန္တရာ ဧကိဿာ အာပတ္တိယာ။ ပ။ မူလာယပဋိကဿိတွာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဥဒါယိံ ဘိက္ခုံ အန္တရာ ဧကိဿာ အာပတ္တိယာ။ ပ။ မူလာယပဋိကဿိတွာ၊ ဟူသော ပုဒ်၌။ ဟေတုဘူတာယု၊ ဟိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဧကိဿာ၊ တခုသော။ အန္တရာ အာပတ္တိယာ၊ အန္တရာပတ်ကြောင့်။ ဥဒါယိံ ဘိက္ခုံ၊ ဥဒါယီရဟန်းကို။ မူလာယ၊ အရင်းသို့။ ပဋိကဿိတွာ၊ ငင်၍။ မူလဒိဝသေ၊ အရင်းဖြစ်သော နေ့တို့ကို။ အာကဍ္ဎိတွာ၊ ဆွဲငင်၍။ တဿာ (နိ-၄၃၈) အန္တရာပတ္တိယာ၊ ထိုအန္တရာပတ်၌။ သမောဓာနပရိဝါသံ၊ ပေါင်း၍နေသော ပရိဝါသ်ကို။ ဒေတု၊ ပေးလော့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။ အာဝိကာရာပေတွာ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗောတိ၊ အာဝိကာရာပေတွာ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အတေကိစ္ဆဘာဝံ၊ မကုစားကောင်းသော အဖြစ်ကို။ တေနေဝ၊ ထိုရဟန်းကိုပင်လျှင်။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ကာရေတွာ၊ ပြုစေ၍။ လဇ္ဇိဂဏတော၊ လဇ္ဇီဂိုဏ်းမှ။ ဝိယောဇနဝသေန၊ ကင်းစေသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော၊ လွှတ်အပ်၏။

သတံ အာပတ္တိယောတိ၊ သတံ အာပတ္တိယောဟူသည်ကား။ ကာယသံသဂ္ဂါဒိဝသေန၊ ကာယသံသဂ္ဂအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဧကဒိဝသေ၊ တနေ့တည်း၌။ အာပန္နာ၊ သင့်ကုန်သော။ သတံ အာပတ္တိယော၊ တရာသော အာပတ်တို့ကို။ ဒသသတန္တိ၊ ဒသသတံဟူသည်ကား။ သဟဿာ အာပတ္တိယော၊ တထောင်သော အာပတ်တို့ကို။ ရတ္တိသတံ၊ ညဉ့်တရာ။ ဆာဒယိတွာန၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယောဇနာအပ်၏။ သဗ္ဗပရိဝါသကမ္မဝါစာဝသာနေတိ၊ သဗ္ဗပရိဝါသကမ္မဝါစာဝသာနေဟူသည်ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဒဿိတာနံ၊ ပြအပ်ကုန်သော။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသာနံ၊ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်သာနံတို့၏ လည်းကောင်း။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးကုန်သော။ သမောဓာန ပရိဝါသာနဉ္စ၊ သမောဓါန ပရိဝါသ်တို့၏လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဣမေသံပရိဝါသာနံ၊ ဤပရိဝါသ်တို့၏။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ၊ ကမ္မဝါစာ၏အဆုံး၌။ ပုရိမနယေနေဝါတိ၊ ပုရိမနယေနေဝဟူသည်ကား။ ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသေ၊ ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသ်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။

ဝိဟာရူပစာရတောပီတိ၊ ဝိဟာရူပစာရတောပိဟူသည်ကား။ ဗဟိဂါမေ၊ ရွာပ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဝိဟာရူပစာတောပိ၊ ကျောင်းဥပစာမှလည်း။ “ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာ အတိက္ကမိတဗ္ဗာ”တိ ဣဒံ၊ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာ အတိက္ကမိတဗ္ဗာဟူသောစကားကို။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့၏။ သဝပစာရာတိက္ကမနံ၊ ကြားလောက်သော ဥပစာကို လွန်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂါမဿာတိ န ဝုတ္တန္တိ၊ ဂါမဿာတိ န ဝုတ္တံဟူသည်ကား။ ဂါမဿ၊ ရွာ၏။ ဥပစာရံ၊ ဥပစာကို။ မုဉ္စီတုံ၊ လွှတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတီတိ၊ အပ်၏ဟူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ တေန၊ ထို ဂါမဿာတိ န ဝုတ္တံ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂါမူပစာရေ၊ ရွာ၏ဥပစာ၌။ ဌိတာယပိံ၊ တည်သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဒဿနသဝနူပစာရေ၊ မြင်လောက်ကြားလောက်သော ဥပစာကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ စ၊ ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနိယော စ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်းကောင်း။ တဿာ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမ၏။ ရတ္တိစ္ဆေဒံ၊ ညဉ့်ကင်းခြင်းကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။

(နိ-၄၃၉) “အနိက္ခိတ္တဝတ္တဘိက္ခူနံ ဝုတ္တနယေနေဝါ”တိ၊ အနိက္ခိတ္တဝတ္တဘိက္ခူနံ ဝုတ္တနယေနေဝါဟူသော စကားကို။ ဥပစာရသီမာယ၊ ဥပစာရသိမ်သို့။ ပဝိဋ္ဌာနံ၊ ဝင်သော ရဟန်းတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ရတ္တိစ္ဆေဒံ၊ ညဉ့်ကင်းခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မိံ ဂါမေတိ၊ တသ္မိံ ဂါမေဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့၏။ နိဝါသနဂါမေ၊ နေသောရွာ၌။ အတ္တာနံဒေဿတွာတိ၊ အတ္တာနံဒေဿတွာဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အာရောစေတုံ၊ ပြောကြားခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ “သမ္မန္နိတွာ ဒါတဗ္ဗာ”တိ ဣမိနာ၊ သမ္မန္နိတွာ ဒါတဗ္ဗာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သမ္မတာယ၊ သမ္မုတိရဘိက္ခုနီနှင့်။ သဟဝါသေပိ၊ တကွနေရာ၌လည်း။ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ၊ ညဉ့်ကင်းခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

မူလာယပဋိကဿိတဿာတိ၊ မူလာယပဋိကဿိတဿဟူသည်ကား။ မူလာယ၊ အရင်းသို့။ ပဋိကဿိတဿ၊ ငင်အပ်သော။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပရိဝုတ္ထပရိဝါသဿ၊ ပရိဝါသ်နေသော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တိဿန္နန္တိ၊ တိဿန္နံဟူသည်ကား။ မူလာပတ္တိယာ၊ မူလအာပတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ အန္တရာပတ္တီနဉ္စ၊ အန္တရာပတ်တို့၏လည်း။

၁၀၈။ “သစေ ပဋိစ္ဆန္နာ”တိ၊ သစေ ပဋိစ္ဆန္နာဟူသော စကားကို။ နိက္ခိတ္တဝတ္တေန၊ နိက္ခိတ္တဝတ်ရှိသော ရဟန်းသည်။ အာပန္နာပတ္တိံ၊ သင့်သောအာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ပဉ္စာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နဝါရေ၊ ပဉ္စဟပ္ပဋိစ္ဆန္နဝါရ၌။ အန္တရာပတ္တိကထာယံ၊ အန္တရာပတ္တိကထာ၌။ “ဧဝဉ္စပနဘိက္ခဝေ ဆာရတ္တံ မာနတ္တံ ဒါတဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ၊ ဧဝဉ္စပနဘိက္ခဝေ ဆာရတ္တံ မာနတ္တံ ဒါတဗ္ဗံဟူသော စကားကို။ မူလာယပဋိကဿနာကမ္မဝါစာနန္တရမေဝ၊ အရင်းကိုငင်သော ကမ္မဝါစာ၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ မူလာယ၊ အရင်းသို့။ ပဋိကဿိတဿ၊ ငင်ပြီး၍။ ပဉ္စ ဒိဝသာနိ၊ ငါးရက်တို့ပတ်လုံး။ ပရိဝသိတွာ၊ ပရိဝါသ်နေ၍။ [စာမျက်နှာ-၂၂၀] ယာစိတဿ၊ တောင်းသော ရဟန်းအား။ မာနတ္တစရဏကာလေ၊ မာနတ်ကျင့်သောအခါ၌။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့လျှင်။ ဒိန္နမာနတ္တဿ၊ ပေးအပ်သောမာနတ်ရှိသောရဟန်းအား။ ဧကေန ဆာရတ္တေန၊ တကြိမ်သောဆာရတ္တဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဒိန္နမာ နတ္တာဟိ၊ ပေးအပ်သော မာနတ်ရှိကုန်သော။ တီဟိ အာပတ္တီဟိ၊ အာပတ်သုံးချက်တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ စတဿန္နမ္ပိ အာပတ္တီနံ၊ အာပတ်လေးချက်တို့၏လည်း။ မာနတ္တံ စိဏ္ဏမေဝ၊ မာနတ်ကို ကျင့်အပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣမိနာ ပန နယေန၊ ဤသို့သောနည်းဖြင့်။ အဗ္ဘာနာရဟကာလေ၊ အဗ္ဘာန်ထိုက်သော ကာလ၌။ အာပန္နာယ၊ သင့်သော။ အန္တရာပတ်၌လည်းကောင်း။ ပက္ခပ္ပဋိစ္ဆန္နဝါရေ၊ (နိ-၄၄၀) ပက္ခပဋိစ္ဆန္နဝါရ၌။ အန္တရာပတ္တီသု စ၊ အန္တရာပတ်တို့၌လည်းကောင်း။ ပဋိပဇ္ဇနံ၊ ကျင့်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ “ဧကာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာဒိဝသေန ပဉ္စာ”တိ ဣဒံ၊ ဧကာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာဒိဝသေန ပဉ္စဟူသော စကားကို။ ဧကာဟဂ္ဂဋီစ္ဆန္နာဒီနံ၊ ကောဟပ္ပဋိစ္ဆန္နအစရှိကုန်သော။ စတုန္နံ၊ လေးပါးသောအာပတ်တို့၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ပရိဝါသဒါနမာနတ္တဒါနအဗ္ဘာနာနိ၊ ပရိဝါသ်ပေးခြင်း, မာနတ်ပေးခြင်း, အဗ္ဘာန်သွင်းခြင်းတို့ကို။ ဧကေကံကတွာ၊ တခုတခုစီပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အန္တရာပတ္တိဝသေန စတေဿာ”တိ ဣဒမ္ပိ၊ အန္တရာပတ္တိဝသေန စတေဿာဟူသော ဤစကားကိုလည်း။ မာနတ္တဒါနအဗ္ဘာနာနိ၊ မာနတ်ပေးခြင်းအဗ္ဘာန်သွင်းခြင်းတို့ကို။ တသ္မိံ တသ္မိံ မူလာယပဋိကဿနေ၊ ထိုထိုအရင်းသို့ငင်ခြင်း၌။ ဧကတ္တံ၊ တပေါင်းတည်းအဖြစ်ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သမောဓာနပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ

၁၂၅။ “ယသ္မာ ပဋိစ္ဆန္နာ အန္တရာပတ္တီ”တိ ဣဒံ၊ ယသ္မာ ပဋိစ္ဆန္နာ အန္တရာပတ္တိဟူသောစကားသည်။ သမောဓာနပရိဝါသဒါနဿ၊ သမောဓာနပရိဝါသ် ပေးခြင်း၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ မာနတ္တစိဏ္ဏပရိဝုတ္ထဒိဝသာနံ၊ မာနတ်ကျင့်အပ် ပရိဝါသ်နေအပ်သော နေ့တို့ကို။ မက္ခိတာဝဿ၊ ချေအပ်သောအဖြစ်၏။ န ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းပြစကား မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာယ၊ မဖုံးလွှမ်းသော။ အန္တရာပတ္တိယာ၊ အန္တရာပတ်ဖြင့်။ မူလာယပဋိကဿနေ၊ အရင်းသို့ငင်ခြင်းကို။ ကတေပိ၊ ပြုအပ်သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုနေ့တို့ကို။ မက္ခိတဘာဝသမ္ဘဝတော၊ ချေအပ်သော အဖြစ်၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “မာနတ္တစိဏ္ဏဒိဝသာပိ ပရိဝုတ္ထဒိဝသာပိ သဗ္ဗေ မက္ခိတာဝ ဟောန္တီ”တိ ဣမဿ၊ မာနတ္တစိဏ္ဏဒိဝသာပိ ပရိဝုတ္ထဒိဝသာပိ သဗ္ဗေ မက္ခိတာဝ ဟောန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ “သမောဓာနပရိဝါသော စဿ ဒါတဗ္ဗော”တိ ပါဌံ၊ သမောဓာနပရိဝါသော စဿ ဒါတဗ္ဗော၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ အဇ္ဈာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ “ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်သနည်း။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ပဋိစ္ဆန္နာ၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော။ အန္တရာပတ္တိ၊ အန္တရာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤဝါကျ၌။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “တေနေဝါ”တိ အာဒိ၊ တေနေဝအစရှိသော စကာကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

သမောဓာနပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ၊ သမောဓာနပရိဝါသကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။ (နိ-၄၄၁)

အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ

၁၃၄။ “ဧကာပတ္တိမူလကဉ္စာ”တိ ဣမိနာ၊ ဧကာပတ္တိမူလကဉ္စဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ “ဧကာ အာပတ္တိ ဧကာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာ ဧကာ အာပတ္တိ ဒွီဟပ္ပဋိစ္ဆန္နာ”တိ အာဒိနယံ၊ အစရှိသောနည်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အာပန္နဘာဝံ ဒေဿတုန္တိ၊ အာပန္နဘာဝံ ဒေဿတုံဟူသည်ကား။ အဇာနနာဒိနာ၊ မသိခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိစ္ဆန္နာယပိ၊ ဖုံးလွှမ်းသည်လည်းဖြစ်သော။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ဖြင့်။ မာနတ္တာရဟတာဝစနေန၊ မာနတ် ထိုက်သော အဖြစ်ကို ဆိုသဖြင့်။ အာပန္နဘာဝံ၊ ရောက်သောအဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဧကဿ အာဝုသော မာသဿ [စာမျက်နှာ-၂၂၁] ဘိက္ခုမာနတ္တာရဟော”တိ၊ ဧကဿ အာဝုသော မာသဿ ဘိက္ခုမာနတ္တာရဟော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧကဿ၊ တစ်ခုသော။ အဇာနနပဋိစ္ဆန္နမာသဿ၊ မသိ၍ ဖုံးလွှမ်းသော လ၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ (ထည့်)။ ပရိဝါသာရဟော၊ ပုရိဝါသ်ထိုက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်သို့။ အာပန္နတ္တာ၊ ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မာနတ္တာရဟော၊ မာနတ်ထိုက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ မက္ခဓမ္မောတိ၊ မက္ခဓမ္မောဟူသည်ကား။ မဒ္ဒိတုကာမတာ၊ ကျော်နင်းလိုသောအဖြစ်တည်း။ သံဃာဒိသေသာနံ၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်တို့၏။ ပရိဝါသဒါနာဒိ သဗ္ဗဝိနိစ္ဆယဿ၊ ပရိဝါသ်ပေးခြင်း အစရှိသော ခပ်သိမ်းသော အဆုံးအဖြတ်၏။ သမုစ္စယတ္တာ၊ အပေါင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဧသ ဧသော၊ ဤခန္ဓကကို။ သမုစ္စယက္ခန္ဓကောတိ၊ သမုစ္စယက္ခန္ဓက၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

အဂ္ဃသမာဓာနပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဂ္ဃသမာဓာနပရိဝါသကထာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ သမုစ္စယက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၄၂)

၄၊ သမထက္ခန္ဓက

သတိဝိနယကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၂၂] ၁၉၅။ သမထက္ခန္ဓကေ၊ သမထက္ခန္ဓက၌။ ခီဏာသဝဿ၊ ရဟန္တ၏။ ဝိပုလသတိံ၊ ပြန့်ပြောသောသတိကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်သော။ စောဒနာဒိအသာရုပ္ပါနံ၊ စောဒနာအစရှိသော မသင့်တင့်သော အမှုတို့ကို။ ဝိနယော ဝိနယနုပါယော၊ ဆုံးမခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ သတိဝိနယော၊ သတိဝိနည်းမည်၏။

၁၉၆။ စိတ္တဝိပရိယာသကတောတိ၊ စိတ္တဝိပရိယာသကတောဟူသည်ကား။ ကတစိတ္တဝိပရိယာသော၊ ပြုအပ်သောစိတ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းရှိသည်။ “ဂဂ္ဂံ ဘိက္ခုံ။ ပ။ စောဒေန္တီ”တိ ဧတ္ထ ပန၊ ဂဂ္ဂံ ဘိက္ခုံ။ ပ။ စောဒေဟူသောဝါကျ၌ကား။ ဥမ္မတ္တကံ၊ ရူးသောရဟန်း၏ဥစ္စာ။ အဇ္ဈာစိဏ္ဏံ၊ အလေ့အကျက်ကို ရ၏။ တဒေဝ၊ ထိုအလေ့အကျက် သည်ပင်လျှင်။ စိတ္တဝိပရိယာသေန၊ စိတ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ စိတ္တဝိပရိယာသကတံ၊ စိတ္တဝိပရိယာသကတ၊ မည်၏။ တေန ဥမ္မတ္တကေန၊ ထိုသို့ ရူးသောရဟန်း၏ဥစ္စာဖြစ်သော။ စိတ္တဝိပရိယာသကတေန၊ စိတ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းသည် ပြုအပ်သော။ အဇ္ဈာစိဏ္ဏေန အနာစာရေန၊ မကောင်းသော အကျင့်ဖြင့်။ အာပန္နာယ၊ သင့်သော။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ဖြင့်။ ဂဂ္ဂံ ဘိက္ခုံ၊ ဂဂ္ဂရဟန်းကို။ စောဒေန္တိ၊ စောဒနာကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ မူဠှော၊ တွေဝေသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အမူဠှဘာဝံ၊ မတွေဝေသော အဖြစ်သို့။ ဥပဂတဿ၊ ရောက်သော ရဟန်းအား။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်သော။ ဝိနယော၊ နိနည်းသည်။ အမူဠှဝိနယော၊ အမူဠှဝိနည်းမည်၏။

၂၀၂။ ဓမ္မဝါဒီနံ၊ ဓမ္မဝါဒီတို့၏။ ယေဘုယျဘာဝသမ္ပာဒိကာ၊ များသည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေတတ်သော။ ကိရိယာ၊ အမူအရာသည်။ ယေဘုယျသိကာ၊ ယေဘုယျသိကာမည်၏။ ဣတိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤအနက်၌။ အယံ သဒ္ဒေါ၊ ဤယေဘုယျသိကာသဒ္ဒါသည်။ သကာရာဂမသဟိတော၊ သအာဂုံနှင့်တကွသော။ ဣကပ္ပစ္စယန္တော၊ ဣကပစ္စည်းအဆုံးရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုယဿာ၊ စသောပါဌ်၌။ ယဿာကိရိယာယာတိ၊ ယဿာကိရိယာယဟူသည်ကား။ ဂူဠှဝိဝဋာဒိနာ၊ လျှို့ဝှက်ခြင်း ဖွင့်လှစ်ခြင်း (နိ-၄၄၃) အစရှိသော။ သလာကဂ္ဂဟာပကကိရိယာယ၊ စာရေးတံယူခြင်းအမူအရာဖြင့်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ယေဘုယျဘာဝံ၊ များသောအဖြစ်ကို။ နိဿိတာ၊ မှီသော။ သမသကိရိယာ၊ ငြိမ်းစေသော အမူအရာသည်။ ယေဘုယျသိကာ၊ ယေဘုယျသိကမည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ယျေဘုယျသိကာသဒ္ဒဿ၊ ယျေဘုယျသိကာသဒ္ဒါ၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ယူသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤယေဘုယျသိကသည်။ အဓိကရဏသမတော နာမ၊ အဓိကရဏသမမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယထာဝုတ္တသလာကဂါဟေန၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်သောစာရေးတံယူခြင်းဖြင့်။ ဓမ္မဝါဒီနံ၊ ဓမ္မဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဗဟုတရဘာဝသာဓကကိရိယာမတ္တေန၊ များသည်၏အဖြစ်ကိုပြီးစေသော အမူအရာမျှဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။

၂၀၇။ “သေသမေတ္တ တဇ္ဇနီယာဒီသု ဝုတ္တနယမဝါ”တိ ဧတေန၊ သေသမေတ္တ တဇ္ဇနီယာဒီသု ဝုတ္တနယမဝဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ တဇ္ဇနီယာဒိသတ္တကမ္မာနိ ဝိယ၊ တဇ္ဇနီယစသော ခုနစ်ပါးသော ကံတို့ကဲ့သို့။ ဣဒမ္ပိ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ၊ ဤတဿပါပိယသိကကံသည်လည်း။ အသုစိဘာဝါဒိ ဒေါသယုတ္တဿ၊ မစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်အစရှိသော အပြစ်နှင့်ယှသ်သော။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ဝိနိစ္ဆေယေ၊ အဆုံးအဖြတ်၌။ အတိဋ္ဌမာနဿ စ၊ မတည်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (ထည့်)။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော။ ဝိသုံ၊ အသီးသော။ ဧကံ၊ တစ်ခုသော။ နိဂ္ဂဟကမ္မံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတသ္မိံ နိဂ္ဂဟကမ္မေ၊ ဤနှိပ်သော ကံကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ “အဟံ သုဒ္ဓေါ”တိ၊ ငါစင်ကြယ်ပါ၏ဟူ၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သုဒ္ဓိယာ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ သာဓနတ္ထံ၊ ပြီးစေလို၍။ သံဃမဇ္ဈံ၊ သံဃာလယ်သို့။ ဩတရိတုံ၊ သက်ခြင်းငှာ။ သံဃော စ၊ သည်လည်း။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ဒါတုံ၊ မေးခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ တံ ကမ္မကရဏမတ္တေနေဝ စ၊ ထိုကံကို ပြုကာမျှဖြင့်သာလျှင်တည်း။ တံ အဓိကရဏံ၊ ထိုအဓိကရုဏ်းသည်။ ဝူပသန္တံ၊ ငြိမ်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

ကထံ ပန၊ အဘယ်သို့လျှင်။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုကံသည်။ ပဋိပ္ပဿတိ၊ ငြိမ်းသနည်း။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤစောဒနာ၌။ ကေစိ၊ (နိ-၄၄၄) အချို့သောဆရာတို့သည်။ “သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တထာ နိဂ္ဂဟိတောဝ၊ ထိုသို့နှိပ်သောအတိုင်းသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဩသာရဏံ၊ သွင်းခြင်းကို။ န လဘတိ၊ မရ။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ [စာမျက်နှာ-၂၂၃] ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဩသာရဏာ၊ သွင်းခြင်းကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်”။ ဣတိ၊ ဤိသ။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ အညေ ပန၊ အခြားသောဆရာတို့သည်ကား။ “ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ အာဒိနာ၊ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သမ္မာဝတ္တနဿ၊ ကောင်းစွာကျင့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သောကြောင့်။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝတ္တိတွာ၊ ကျင့်၍။ လဇ္ဇဓမ္မေ၊ လဇ္ဇီသဘောသို့။ ဩက္ကန္တဿ၊ သက်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဩသာရဏ၊ သွင်းခြင်းကို။ အဝုတ္တာပိ၊ ဟောတော်မမူသော်လည်း။ တဇ္ဇနီယာဒီသု ဝိယ၊ တဇ္ဇနီယအစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ဩသာရဏာ၊ သွင်းခြင်းသကို။ ကာတဗ္ဗာ ဧဝ၊ ပြအပ်သလျှင်ကတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ “သစေသီလဝါဘဝိဿတိ၊ ဝတ္တံ ပူရေတွာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ လဘိဿတိ၊ နော စေ တထာ နာသိတကောဝ ဘဝိဿတီ”တိ၊ သစေသီလဝါဘဝိဿတိ၊ ဝတ္တံ ပူရေတွာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ လဘိဿတိ၊ နော စေ တထာ နာသိတကောဝ ဘဝိဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ တဿပါပိယသိကာကမ္မန္တိ စ၊ တဿပါပိယသိကာကမ္မံဟူသော ပုဒ်သည်လည်း။ အလုတ္တသမာသောယေဝ၊ ဝိဘတ်မကျေသော သမာသ်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဣဒံ ဟီ”တိအာဒိ၊ ဣဒံ ဟိကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

သတိဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သတိဝိနယကထာ၊ စသည်တို့၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဓိကရဏကထာဝဏ္ဏနာ

၂၁၅။ ဝိရူပတော ဝိပရိဏာမဋ္ဌေန၊ ဖောက်ပြန်သောအဖြစ်ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဒုက္ခံ၊ ငြိုငြင်စွာ။ ဝိပစ္စတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “စိတ္တဒုက္ခတ္ထံဝေါဟာရော”တိ အာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ဥပဝဒနာတိ၊ ဥပဝဒနာဟူသည်ကား။ စောဒနာ၊ မေးစစ်ခြင်းတည်း။ တတ္ထေဝါတိ၊ တတ္ထေဝဟူသည်ကား။ အနုဝဒနေ၊ မေးစစ်ခြင်း၌။

အာဒိတော ပဋ္ဌာယ စ တဿ တဿ ကမ္မဿ ဝိညာတတ္တာတိ၊ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ စ တဿ တဿ ကမ္မဿ ဝိညာတတ္တာဟူသည်ကား။ ဝိတ္ထာရတော၊ အကျယ်အားဖြင့်။ အာဂတကမ္မဝဂ္ဂဿ၊ လာသောကမ္မဝဂ်ကို။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ၊ အရင်းမှစ၍။ ဝဏ္ဏနာမုခေန၊ အဋ္ဌကထာကို။ (နိ-၄၄၅) အရင်းပြုသဖြင့်။ ဝိညာတတ္တာ၊ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ သုဝိညေယျော၊ သိလွယ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။

၂၁၆။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဇ္ဈတ္တံ ဝါတိ၊ အဇ္ဈတ္တံ ဝါဟူသည်ကား။ အတ္တနိ ဝါ၊ မိမိ၌လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပရိသာယ ဝါ၊ ပရိသတ်၌ လည်းကောင်း။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါတိ၊ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါဟူသည်ကား။ ပရိသ္မိံ ဝါ၊ သူတစ်ပါး၌လည်း။ ပရဿ၊ သူတစ်ပါး၏။ ပရိသာယ ဝါ၊ ပရိတ်သတ်၌လည်းကောင်း။ အနဝဿဝါယာတိ၊ အနဝဿဝါယာဟူသည်ကား။ အနုပ္ပါဒါယ၊ မဖြစ်ခြင်းငှာ။

၂၂၀။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတ”န္တိ ဣဒံ၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတံဟူသော ဤစကားသည်။ ပုစ္ဆာဝစနံ၊ မေးသောစကားတည်း။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံသိယာ ကုသလ”န္တိ အာဒိ၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံသိယာ ကုသလံအစရှိသည်သည်။ ဝိသဇ္ဇနံ၊ အဖြေတည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းတည်း။

၂၂၂။ သမ္မုတိသဘာဝါယပိ၊ ပညတ်သဘောရှိသော်လည်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ကို။ ကာရဏူပစာရေန၊ အကြောင်း၏အမည်ကို တင်သောအားဖြင့်။ အကုသလာဗျာကတဘာဝေန၊ အကုသိုလ် အဗျာကတအဖြစ်ဖြင့်။ ဝုစ္စမာနေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ကုသလဿာပိ၊ ကုသိုလ်၏လည်း။ အာပတ္တိကာရဏတ္တာ၊ အာပတ်၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ တဒုပစာရေန၊ ထိုအကြောင်း၏ အမည်ကိုအကျိုး၌တင်စားသောအားဖြင့်။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလ”န္တိ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလံ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဟောအပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ [စာမျက်နှာ-၂၂၄] တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ “နတ္ထိအာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ”န္တိ၊ နတ္ထိအာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလံ၊ ဟူ၍။ ဧဝံဝစနဿ၊ ဤသို့ဟောခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဧတ္ထ သန္ဓာယဘာသိတဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော”တိ၊ ဧတ္ထ သန္ဓာယဘာသိတဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤစကား၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ အာပတ္တိ နာမ၊ အာပတ်မည်သည်ကား။ ပရမတ္ထဓမ္မသဘာဝါ၊ ပရမတ်တရားသဘောရှိသည်။ ယဒါ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ တဒါ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလ”န္တိ အာဒိဝစနံ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလံ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာဒီသု၊ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပုဒ် အဋ္ဌကထာစသည်တို့၌။ ဒဿိတဒေါသပ္ပသင်္ဂတော၊ ပြအပ်သောအပြစ်ဖြင့် လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်။ ပရမတ္ထသဘာဝတာ၊ ပရမတ္ထသဘော၏အဖြစ်သည်။ န ယုတ္တာ၊ မသင့်။ သာ၊ ထိုပရမတ္ထသဘော၏အဖြစ်သည်။ ဧကန္တသမ္မုတိသဘာဝါ ဧဝ၊ စင်စစ် ပညတ်သဘောသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ (နိ-၄၄၆) ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတ”န္တိပိ၊ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတံ၊ ဟူ၍လည်း။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုအပ်။ အကုသလာဗျာကတဓမ္မသမုဋ္ဌိတတ္ထမေဝ၊ အကုသိုလ် အဗျာကတတရားကြောင့် ဖြစ်သော အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ပရိယာယတော၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ “သိယာ။ ပ။ ကတ”န္တိ၊ သိယာ။ ပ။ ကတံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ယဒါ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ တဒါ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကုသလဓမ္မသမုဋ္ဌိတတ္တမ္ပိ၊ ကုသိုလ်ဓမ္မကြောင့် ဖြစ်သော အဖြစ်ကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ပရိယာယတော၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာကုသလ”န္တိပိ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာကုသလံ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝတဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ယတော၊ အကြင်ကြောင့်။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အကုသလာဗျာကတူပစာရာရဟတ္တဿ စ၊ အကုသိုလ် အဗျာကတဟု ဆိုခြင်းငှာ ထိုက်သော အဖြစ်၏လည်းကောင်း။ ကုသလူပစာရာနရဟတ္တဿ စ၊ ကုသိုလ်ဟုဆိုခြင်းငှာ မထိုက်သော အဖြစ်၏လည်းကောင်း။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကာရဏသဗ္ဘာဝံ၊ အကြောင်းသဘောကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ယံ တံ ကာရဏဝိသေသံ၊ အကြင်အကြောင်းထူးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဘာသိတံ၊ ဟောအပ်၏။ တဿ၊ ထိုအကြောင်းထူး၏။ ဝသေနေဝ၊ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ဣဒါနိ ပန၊ ယခုအခါ၌ကား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ (ဂဏှေယျ၊ ၌ စပ်။) အင်္ဂပ္ပဟောနကစိတ္တမေဝ၊ အင်္ဂါလောက်သော စိတ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အကုသလာဒိဘာဝေါ၊ အကုသိုလ်စသော အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ အညံ၊ အခြားသော။ ဝိသေသကာရဏံ၊ အကြောင်းထူးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ န ဝုတ္တော၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဏှေယျ၊ ယူရာ၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဂါဟေ၊ အယူ၌။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ယသ္မိံ ဟီ”တိ အာဒိ၊ ယသ္မိံ ဟိ၊ ကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို ယသ္မိံစသောပါဌ်၌။ ပထဝီခဏနာဒိကေတိ၊ ပထဝီခဏနာဒိကေဟူသည်ကား။ ပထဝီခဏနာဒိနိမိတ္တေ၊ မြေတူးခြင်းစသည်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇေ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဖြစ်သော။ အာပတ္တာဓိကရဏေ၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်း၌။ ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂန္တိ၊ ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂံဟူသည်ကား။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်တော်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိ၍။ ကုသလစိတ္တေန၊ ကုသိုလ်စိတ်ဖြင့်။ စေတိယင်္ဂဏာဒီသု၊ စေတီရင်ပြင် အစရှိသည်တို့၌။ ဘူမိသောဓနာဒိဝသေန၊ မြေသုတ်သင်ခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပထဝီဘူတဂါမဝိကောပနာဒိကာလေ၊ မြေ, ဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးသော ကာလ (နိ-၄၄၇) စသည်တို့၌။ ကုသိုလ်စိတ်သည်။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မိံသတီတိ၊ တသ္မိံသတိဟူသည်ကား။ တသ္မိံ အာပတ္တာဓိကရဏေ၊ ထိုအာပတ္တာဓိကရွဏ်သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ရှိသည်ရှိသော်။ ကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌိတတ္တေန၊ ကုသိုလ်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကုသလဝေါဟာရာရဟာယ၊ ကုသိုလ်ဟု ခေါ်ဝေါ်ထိုက်သော။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်သည်။ ဝိဇ္ဇမာနာယ၊ ရှိလတ်သော်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ သာရတ္တဒီပနိယံ ပန၊ သာရတ္တဒီပနီယံ၌ကား။ “တသ္မိံ သတီ”တိ ဣမဿ၊ တသ္မိံ သတီ၊ ဟူသော ပုဒ်၏။ “တသ္မိံ ကုသလစိတ္တေ၊ ထိုကုသိုလ်စိတ်ကို။ အာပတ္တိဘာဝေန၊ အာပတ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်”။ ဣတိ အတ္တော၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ “ယသ္မိ”န္တိ ယ၊ သဒ္ဒေန၊ ယသ္မိံ၌ ယ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ ပရာမဋ္ဌဿ၊ သုံးသပ်အပ်သော။ အာပတ္တာဓိကရဏေဿဝ၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်းကိုသာလျှင်။ “တသ္မိ”န္တိ ပရာမသိတဗ္ဗတော၊ တသ္မိံ၊ သဒ္ဒါဖြင့်သုံးသပ်အပ်သောကြောင့်တည်း။

န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ၊ န သက္ကာ ဝတုံ၊ ဟူသည်ကား။ သမ္မုတိသဘာဝါယတိ၊ ပညတ်သဘောရှိသော်လည်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အကုသလာဒိသမုဋ္ဌိတတ္တေန၊ အကုသိုလ် အစရှိသည်တို့ကြောင့် ဖြစ်သောအဖြစ်ဖြင့်။ အကုသလာဒိဝေါဟာရော၊ အကုသိုလ်အစရှိသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ ယဒိ ကရိယတိ၊ အကယ်၍ ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ တဒါ၊ ထိုသို့ပြုသည်ရှိသော်။ ကုသလဝေါဟာရောပိ၊ ကုသိုလ်ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကိုလည်း။ ကတ္တဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ”န္တိ၊ နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလံ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ တတ်ကောင်းသည်ရှိသော်။ အဿ၊ ထိုအာပတ်၏။ အကုသလာဒိ ဘာဝေါပိ၊ အကုသိုလ်စသော အဖြစ်ကိုလည်း။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ပယ်အပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ [စာမျက်နှာ-၂၂၅] တသ္မာတိ၊ တသ္မာဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ကုသလာဒီနံ၊ ကုသိုလ်အစရှိကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးသောတရားတို့၏။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အင်္ဂပဟောနကတ္တေ၊ အင်္ဂါလောက်သောအဖြစ်သည်။ သမာနေပိ၊ တူသော်လည်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ကုသလဝေါဟာရောဝ၊ ကုသိုလ်ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို သာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်၏။ အကုသလာဒိ ဝေါဟာရော၊ အကုသိုလ် စသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ န ပဋိက္ခိတ္တော၊ မပယ်အပ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ န ယီဒံ အင်္ဂပ္ပဟောနကံ စိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ၊ န ယီဒံ အင်္ဂပ္ပဟောနကံ စိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံဟူသည်ကား။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံသိယာ အဗျာကတံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ”န္တိ ဣဒံ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံသိယာ အဗျာကတံ၊ နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ကို။ သမုဋ္ဌာပကတ္တေန၊ ဖြစ်စေတတ်သော အဖြစ် (နိ-၄၄၈) ဖြင့်။ အင်္ဂပ္ပဟောနကံ၊ အင်္ဂါလောက်သော။ ကာရဏဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ စိတ္တမတ္တံ၊ စိတ်မျှကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ အင်္ဂါလောက်သော စိတ်မျှကို ရည်၍ ဟောသည်ရှိသော်။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလ”န္တိပိ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလံ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဟောအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဧတေန၊ ဤ နိဒိယံ၊ စသော ပါဌ်ဖြင့်။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အကုလသာဒိ ဘာဝေါပိ၊ အကုသိုလ်စသော အဖြစ်ကိုလည်း။ ကေနစိ နိမိတ္တေန၊ တစုံတခုသောအကြောင်းဖြင့်။ ပရိယာယတောဝ၊ ပရိယာယ်အားဖြင့် သာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ န ဝုတ္တော၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ယထာဟ၊ ကိံ အာဟ၊ အဘယ်သို့ ဟောသနည်းဟူမူ။ “ယံ ကုသလစိတ္တေန အာပဇ္ဇတိ၊ တံ ကုသလံ၊ ဣတရေဟိ ဣတရ”န္တိ၊ ယံ ကုသလစိတ္တေန အာပဇ္ဇတိ၊ တံ ကုသလံ၊ ဣတရေဟိ ဣတရံ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။

“ဣဒံ ပနာ”တိအာဒိသု၊ ဣဒံ ပန၊ အစရှိသည်တို့၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ။ ပ။ အဗျာကတ”န္တိ ဣဒံ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ။ ပ။ အဗျာကတံ၊ ဟူသော စကားကို။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ကဒါစိ၊ တရံတဖန်။ ကတ္ထစိ၊ စိုးစဉ်းသော သိက္ခာပုဒ်၌။ ကာရဏသမ္ဘဝန္တံ၊ အကြောင်းဖြစ်သင့်သော။ အနိယတကာရဏံ၊ မမြဲသော အကြောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ယံ ပန၊ အကြင်အကြောင်းသည်ကား။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒေသု၊ အလုံးစုံသောသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ကာရဏံ ဘဝိတုံ၊ အကြောင်းဖြစ်ခြင်းငှာ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣဒမေဝ ကာရဏံ၊ ဤအကြောင်းကို သာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်သည်။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်တော်ကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ဝီတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ကျူးသော ရဟန်းအား။ သဗ္ဗာပတ္တိယာ၊ အလုံးစုံသောအာပတ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ လောကဝဇ္ဇာပတ္တိယာ ပန၊ လောကဝဇ္ဇ အာပတ်၌ကား။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်ကို။ အဇာနန္တဿပိ၊ မသိသော ရဟန်းအားလည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာပတ္တီသု၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇအာပတ်တို့၌။ ကုသလာဗျာကတစိတ္တပဝတ္တိက္ခဏေ ဧဝ၊ ကုသိုလ် အဗျာကတစိတ် ဖြစ်သောခဏ၌ပင်လျှင်။ အကုသလမ္ပိ၊ အကုသိုလ်သည်လည်း။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒညတ္ထ၊ ထိုမှတပါးသော လောကဝဇ္ဇအာပတ်တို့၌။ သယမေဝ၊ မိမိချည်းသာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ကာယဝစီဘူတံ၊ ကိုယ်နှုတ်ဖြစ်သော။ အဗျာကတံ ပန၊ အဗျာကတသည်ကား။ ကုသလာကုသလာဒီနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိက္ခဏေ၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌ လည်းကောင်း။ နိရောဓသမာပန္နဿ၊ နိရောဓသမာပတ်ဝင်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သဟသေယျာပတ္တိယံ၊ သဟသေယျ အာပတ်၌ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သဗ္ဗာပတ္တိယာ၊ ခပ်သိမ်းသော အာပတ်၏။ အင်္ဂမေဝ၊ အင်္ဂါသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဆန္နံ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော။ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနံ၊ အာပတ်ဖြစ်ကြောင်းတို့၏။ ကာယဝါစင်္ဂဝိရဟိတတ္ထာဘာဝါ၊ ကိုယ်အင်္ဂါ နှုတ်အင်္ဂါ ကင်းသောအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဣမေသံ အကုသလာဗျာကတာနံ၊ ဤအကုသိုလ်တို့၏။ သဗ္ဗာပတ္တိမူလကတ္တမေဝ၊ ခပ်သိမ်းသော အာပတ်၏ မူလအဖြစ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ဣဒံ အကုသလတ္တဉ္စ၊ ဤ အကုသိုလ်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဣဒံ အဗျာကတတ္တဉ္စ၊ ဤအဗျာကတအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယတ္ထ ပန ပထဝီခဏနာဒီသု၊ အကြင် ပထဝီခဏန၊ အစရှိသည်တို့၌ကား။ ကုသလမ္ပိ၊ ကုသိုလ်သည်လည်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထာပိ၊ ထို ပထဝီ ခဏနစသည်တို့၌လည်း။ အပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ တဒုပစာရေန၊ ထိုအကြောင်း၌ တင်စားသော အားဖြင့်။ ကုသလတ္တဝေါဟာရော၊ ကုသိုလ်အဖြစ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ အယုတ္တော၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင်းနည်း။ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇာနံ၊ အပြစ်ရှိသောတရား အပြစ်မရှိသော တရားတို့ကို။ ဧကတ္တဝေါဟာရဿ၊ တစ်ပေါင်းတည်း ခေါ်ဝေါ်ခြင်း၏။ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့ဖြင့်။ အညမညံ ဝိရုဒ္ဓါ၊ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့ဖြင့်။ နေသံ၊ ထို သာဝဇ္ဇအနဝဇ္ဇတရားတို့၏။ ကာရဏကာရိယာဝေါဟာရောပိ၊ အကြောင်းအကျိုး ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်လည်း။ အယုတ္တော၊ မသင့်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပထဝီခဏန စသည်တို့၌။ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ ထင်ရှားရှိသော်လည်း။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်သည်။ အဗ္ဗောဟာရိကံ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်။ ကာယဝစီဒွါရမေဝ၊ ကာယဝစီဒွါရသည်သာလျှင်။ အာဝေဏိကံ၊ အသီးဖြစ်သော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။

တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ဧကန္တတော အကုသလမေဝါတိ၊ ဧကန္တတော အကုသလမေဝဟူသည်ကား။ အကုသလစိတ္တေန၊ အကုသိုလ်စိတ်ဖြင့်။ သမုဋ္ဌဟနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ကာရဏူပစာရတော၊ ကာရဏူပစာအားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ လောကဝဇ္ဇေ၊ လောကအဖြစ်၌။ “ဝိကပ္ပေါ နတ္တီ”တိ၊ ဝိကပ္ပေါ နတ္တိဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ သိယာ၊ သဒ္ဒဿ၊ သိယာ၊ သဒ္ဒါ၏။ ဝိကပ္ပနတ္ထတံ၊ ဝိကပ်အနက်ရှိသော အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အကုသလံ ဟောတီတိ၊ အကုသလံ ဟောတိဟူသည်ကား။ အကုသလသမုဋ္ဌိကတာယ၊ (နိ-၄၅၀) အကုသိုလ်ဖြင့်ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာရဏူပစာရေန၊ ကာရဏူပစာရေနဖြင့်။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဟသေယျာဒိဝသေန [စာမျက်နှာ-၂၂၆] အာပဇ္ဇနတော အဗျာကတံ ဟောတီတိ၊ သဟသေယျာဒိဝသေန အာပဇ္ဇနတော အဗျာကတံ ဟောတိဟူသည်ကား။ ဣတ္ထိယာဒီဟိ၊ မိန်းမအစရှိသည်တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပိဋ္ဌိပသာရဏဝသပ္ပဝတ္တကာယဒွါရသင်္ခါတရူပါဗျာကတဝသေနေဝ၊ ကျောက်ကုန်းဆန့်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော ကာယဒွါရဟူသော ရုပ်အဗျာကတအစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော၊ ရောက်ရာသောကြောင့်။ ကာရဏူပစာရေနေဝ၊ ကာရဏူပစာဖြင့်လျှင်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ အဗျာကတံ၊ အဗျာကတသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာပတ္တာဓိကရဏေ၊ ထို ပဏ္ဏတ္တိဝဇအာပတ္တာဓိကရုဏ်း၌။ သဉ္စိစ္စာသဉ္စိစ္စဝသေနာတိ၊ သဉ္စိစ္စာသဉ္စိစ္စဝသေနာဟူသည်ကား။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်ခြင်းကို။ ဉတွာ စ၊ သိ၍လည်းကောင်း။ အညတွာ စ၊ ပယ်၍လည်းကောင်း။ အာပဇ္ဇနဝသေန၊ ရောက်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဣမံ ဝိကပ္ပဘာဝံ သန္ဓာယ အကုသလတ္တ အဗျာကတတ္တသင်္ခါတံ၊ အကုသိုလ်၏အဖြစ် အဗျာကတ၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ ယထာဝုတ္တံ၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော။ ဣမံ ဝိကပ္ပသဘာဝံ၊ ဤ အထူးကြံခြင်းသဘောကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဝိကပ္ပသဘာဝံ၊ အထူးကြံခြင်းသဘောကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ အသဉ္စိစ္စာပဇ္ဇနပက္ခေ၊ စိတ်မရှိပဲ သင့်သောအဖို့၌။ ကုသလေနာပိ၊ ကုသိုလ်ဖြင့်လည်း။ အာပဇ္ဇနတော၊ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ တမ္ပိ ဝိကပ္ပံ၊ ထိုဝိကပ်ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလ”န္တိပိ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ ကုသလံဟူ၍လည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့စေဒနာရန် ရရှိသောကြောင့်။ “သစေ ပနာ”တိ အာဒိ၊ သစေ ပန၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “အစိတ္တကာန”န္တိ၊ အစိတ္တကာနံဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုလျှင်။ သမုဋ္ဌာန ဝသေန၊ သမုဋ္ဌာန်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝိဘာဝေတံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာဒိသမုဠာနာနမ္ပီ”တိ၊ ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာဒိသမုဠာနာနမ္ပိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အစိတ္တကသမုဋ္ဌာနာနံ၊ အစိတ္တကသမုဋ္ဌာနတို့၏။ “ကုသလစိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျာ”တိ ဧတေန၊ ကုသလစိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သာဝဇ္ဇဘူတာယ၊ သာဝဇ္ဇဖြစ်သော။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ကာရဏူပစာရေနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အနဝဇ္ဇဘူတကုသလဝေါဟာရော၊ အနဝဇ္ဇဖြစ်သော ကုသိုလ်အမည်သည်။ အယုတ္တော၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “န စ တတ္ထာ”တိအာဒိနာ၊ န စ တတ္ထာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ကုသလဿ၊ ကုသိုလ်၏။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ကာရဏတ္တံ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ ရှိသော်လည်း။ တထာ၊ ထိုကုသိုလ်ဟူသော အပြားဖြင့်။ ဝေါဟရိတုံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းငှာ။ အယုတ္တံ၊ (နိ-၄၅၁) မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ ကာယဝါစာသင်္ခါတံ၊ ကိုယ် နှုတ်ဟူသော။ အဗျာကတေဿဝ၊ အဗျာကတ၏ သာလျှင်။ ကာရဏတ္တံ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တတ္ထ၊ ထို န စ တတ္ထ၊ စသောပါဌ်၌။ စလိတပ္ပဝတ္တာနန္တိ၊ စလိတပ္ပဝတ္တာနံဟူသည်ကား။ စလိတာနဉ္စ၊ လှုပ်ရှားသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပဝတ္တာနဉ္စ၊ မြွက်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဟိ၊ သင့်စွ။ စလိတော၊ လှုပ်ရှားသည်ကား။ ကာယော၊ ကိုယ်တည်း။ ပဝတ္တာ၊ မြွက်သည်ကား။ ဝါစာ၊ နှုတ်တည်း။ ဧတ္ထ စ၊ ဤစကား၌လည်း။ ကာယဝါစာနံ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့၏။ အညသရမေဝ၊ တစ်ပါးပါးသည်လျှင်။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါတည်း။ “တဉ္စ၊ ပ။ အဗျာကတ”န္တိ၊ တဉ္စ၊ ပ။ အဗျာကတံဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဗျာကတဿ၊ အဗျာကတကို။ အာပတ္တိကာရဏဘာဝေနေဝ၊ အာပတ်၏အကြောင်း အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုခြင်းကြောင့်တည်း။ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတ”န္တိ၊ အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတံဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ကာရဏူပစာရေန၊ ကာရဏူပစာဖြင့်။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နိပ္ပရိယာယတော၊ ပရိယာယ်မဟုတ်သောအားဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။

ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သာရတ္ထဒီပနိယံ၊ သာရတ္ထဒီပနိ၌။ အာပတ္တိဟာ၊ အာပတ်၏။ နိပ္ပရိယာယတောဝ၊ ပရိယာယ်မဟုတ်သောအားဖြင့်သာလျှင်။ အကုသလာဒိသဘာဝတံ၊ အကုသိုလ် စသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ သမတ္ထေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ပပဉ္စိတံ၊ ချဲ့အပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သာရတော၊ အမြတ်အားဖြင့်။ န ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ မယုံကြည်အပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယမေဝ၊ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပုဒ်အဋ္ဌကထာ၌ပင်လျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တတာ၊ ပယ်အပ်သောကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤ အရာ၌လည်း။ “ယံ စိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ ဟောတီ”တိ အာဒိနာ၊ ယံ စိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ ဟောတိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အကုသလစိတ္တဿာပိ၊ ၏လည်း။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ ကာရဏတ္တေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဘိန္နတာဝ၊ ပြားသော အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဒဿိတမေဝ၊ ပြအပ်ပြီးလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န ဝိတ္ထာရယိမှ၊ မချဲ့ကုန်။ “ဧဝံ ဝီတိက္ကမတော ယော ဝီတိက္ကမော”တိ ဧတ္ထ၊ ဧဝံ ဝီတိက္ကမတော ယော ဝီတိက္ကမောဟူသောပုဒ်၌။ အကုသလစိတ္တေန၊ အကုသိုလ်စိတ်ဖြင့်။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဝီတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ကျူးသော ရဟန်း၏။ ကာယဝစီဝီတိက္ကမ သမုဋ္ဌိတာ၊ (နိ-၄၅၂) ကိုယ် နှုတ် ဖြင့်လွန်ကျူးခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ဝီတိက္ကမောတိ၊ လွန်ကျူးခြင်းဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ အဗျာကတဝါရေပိ၊ အဗျာကတဝါရ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။

အဓိကရဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဓိကရဏာကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဓိကရဏဝူပသမနသမထကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၂၇] ၂၂၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဧကံ သမထံ အနာဂမ္မာ”တိ အာဒိ၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဧကံ သမထံ အနာဂမ္မ၊ အစရှိသည်သည်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ “သိယာ”တိ အာဒိ၊ သိယာ၊ အစရှိသည်သည်။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ အဖြေတည်း။ သိယာတိဿ ဝစနီယန္တိ၊ သိယာတိဿ ဝစနီယံဟူသည်ကား။ ဧတေနေဝ၊ ဤသမထဖြင့်သာလျှင်။ ဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းသည်။ သိယာတိ၊ ဖြစ်ရာ၏ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သမ္မုခါဝိနယသ္မိန္တိ၊ သမ္မုခါဝိနယသ္မိံဟူသည်ကား။ သမ္မုခါဝိနယတ္တသ္မိံ၊ သမုခါဝိနည်း၏ အဖြစ်၌။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘာဝပ္ပဓာနော၊ ဘောပြဋ္ဌာန်းသော။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ သဗ္ဗဝါရေသု၊ အလုံးစုံသောဝါရတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ “ကာရကော ဥက္ကေဋေတီ”တိ ဣဒံ၊ ကာရကော ဥက္ကေဋေတိဟူသောစကားသည်။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ ဥပလက္ခဏမျှတည်း။ ဥက္ကောဋေန္တဿ၊ လှုပ်ရှားသော။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ ပါစိတ်သာလျှင်တည်း။ ဥဗ္ဗာဟိကာယ၊ ဥဗ္ဗာဟိက ကမ္မဝါစာကို။ ခီယနကေ၊ ရှုပ်ချခြင်း၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်ကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဥဗ္ဗာဟိကကံ၌။ ဆန္ဒဒါနဿ၊ ဆန္ဒပေးခြင်း၏။ နတ္ထိတာယ၊ မရှိသောကြောင့်တည်း။

၂၃၅။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏာယော ကတွာတိ၊ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏာယော ကတွာဟူသည်ကား။ ခုဒ္ဒကမဟန္တေဟိ၊ ငယ်ကုန်ကြီးကုန်သော။ သညာဏေဟိ၊ အမှတ်တို့နှင့်။ ယုတ္တာယော၊ ယှဉ်ကုန်သည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “နိမိတ္တသညံ အာရောပေတွာ”တိ၊ နိမိတ္တသညံ အာရောပေတွာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၂၄၂။ “ကိစ္စာဓိကရဏံ။ ပ။ သမ္မတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ကိစ္စာဓိကရဏံ။ ပ။ သမ္မတိဟူသောပုဒ်၌။ သမ္မုခါဝိနယေန၊ သမ္မုခါဝိနည်းဖြင့်။ အပလောကနာဒိကမ္မံ၊ အပလောကန၊ စသောကံသည်။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

အဓိကရဏဝူပသမနသမထကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အဓိကရဏဝူပသမနသမထကထာစသည်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ သမထက္ခန္ဓကကိုဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၅၃)

၅၊ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓက

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၂၈] ၂၄၃။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကေ၊ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓက၌။ အဋ္ဌပဒါကာရေနာတိ၊ အဋ္ဌပဒါကာရေနဟူသည်ကား။ ဇူတဖလကေ၊ တကျစ်ရေးပျဉ်၌။ အဋ္ဌဂဗ္ဘရာဇိအာကာရေန၊ ရှစ်ခန်းရှိသော အရေးအခြင်းအရာဖြင့်။ မလ္လကမူလသဏ္ဌာနနေနာတိ၊ မလ္လကမူလသဏ္ဌာန်နေနဟူသည်ကား။ ခေဠမလ္လကမူလသဏ္ဌာနေန၊ ထွေးခံခြေသဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ။ ခေဠမလ္လကမူလသဏ္ဌာနေန၊ ခေဠမလ္လကမူလသဏ္ဌာနေနဟူသောစကားကိုလည်း။ ဝဋ္ဋာဓာရကံ၊ လုံးသောအခြင်းအရာရှိသောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတံ၊ ဤ မလ္လက၊ ဟူသော အမည်သည်။ ကဏကေ၊ အဆူးတို့ကို။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ထစေ၍။ ဝါ၊ ဖြစ်စေ၍။ ကတဝဋ္ဋကပါလဿ၊ ပြုအပ်သော ဝိုင်းသောခွက်၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။

၂၄၄။ ပုထုပါဏိကန္တိ၊ ပုထုပါဏိကံဟူသည်ကား။ မုဋ္ဌိံ၊ လက်ဆုပ်ကို။ အကတွာ၊ မပြုပဲ။ ဝိကသိတဟတ္တတလေဟိ၊ ပြန့်သော လက်ဝါးပြင်တို့ဖြင့်။ ပိဋ္ဌိပရိကမ္မံ၊ ကျောက်ကုန်း၌ ချေးတွန်းခြင်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆို၏။ ဧတမေဝ၊ ဤ ချေးတွန်းခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ဟတ္ထပရိကမ္မ”န္တိ၊ ဟတ္ထပရိကမ္မံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၂၄၅။ “မုတ္တောလမ္ဗကာဒီန”န္တိ၊ မုတ္တောလမ္ဗကာဒီနံဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ ကုဏ္ဍလာဒိံ၊ နားတောင်းအစရှိသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်၏။ ပလမ္ဗကသုတ္တန္တိ၊ ပလမ္ဗကသုတ္တံဟူသည်ကား။ ဗြာဟ္မဏာနံ၊ ပုဏ္ဏားတို့၏။ ယညောပစိတသုတ္တာဒိအာကာရံ၊ ယဇ်ပူဇော်သောအခါ တင်သော စလွယ်ကြိုးစသည်အခြင်းအရာ ရှိသော ကြိုးကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝလယန္တိ၊ ဝလယံဟူသည်ကား။ ဟတ္ထပါဒဝလယံ၊ လက်ကောက် ခြေချင်းတည်း။

၂၄၆။ “ဒွင်္ဂုလေ”တိ၊ ဒွင်္ဂုလေဟူသောပုဒ်၌။ ဥပယောဂဗဟုဝစနံ၊ ဒုတိယာဗဟုဝုစ်ဝိဘတါတည်း။ ဒွင်္ဂုလပ္ပမာဏံ၊ လက်နှစ်သစ်ပမာဏကို။ အတိက္ကမိတုံ၊ လွန်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတ္ထ စ၊ ဤ ''န ဘိက္ခဝေ ဒီဃကေသာ ဓာရေတဗ္ဗာ'' စသောပါဠိ၌။ ဒုမာသဿ ဝါ၊ နှစ်လ၏လည်းကောင်း။ ဒွင်္ဂုလဿ ဝါ၊ လက်နှစ်သစ်၏ လည်းကောင်း။ အတိက္ကန္တဘာဝံ၊ လွန်သောအဖြစ်ကို။ အဇာနန္တဿာပိ၊ မသိသော ရဟန်းအားလည်း။ ကေသမဿုဂဏနာယ၊ ဆံမုတ်ဆိတ်အရေအတွက်ဖြင့်။ အစိတ္တကာပတ္တိယော၊ အစိတ္တကအာပတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

(နိ-၄၅၄) ကောစ္ဆေနာတိ၊ ကောစ္ဆေနံဟူသည်ကား။ ဥသီရတိဏာဒီနိ၊ ပန်းရင်မြက် အစရှိသည်တို့ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ သမံ၊ အညီအညွတ်။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ဂဟိတကောစ္ဆေန၊ ယူအပ်သောဘီးဖြင့်။ စိက္ကဏ္ဏေနာတိ၊ စိက္ကဏ္ဏေနဟူသည်ကား။ သိလေသယုတ္တတေလေန၊ အစေနှင့် ယှဉ်သော ဆီဖြင့်။ ဥဏှာဘိတတ္တရဇသိရာနမ္ပီတိ၊ ဥဏှာဘိတတ္တရဇသိရာနမ္ပိဟူသည်ကား။ ဥဏှာဘိတတ္တာနံ၊ အလွန်ပူပြင်းကုန်သော ရဟန်းတို့အားလည်းကောင်း။ ရဇောကိဏ္ဏသိရာနံ၊ မြူပြွမ်းသော ဦးခေါင်းရှိသော ရဟန်းတို့အားလည်းကောင်း။ အဒ္ဒဟတ္ထေနာတိ၊ အဒ္ဒဟတ္ထေနဟူသည်ကား။ အလ္လဟတ္ထေန၊ စိုသောလက်ဖြင့်။

၂၄၈၊ ၉။ သာဓုဂီတန္တိ၊ သာဓုဂီတံဟူသည်ကား။ အနိစ္စတာဒိပဋိသညုတ္တံ၊ အနိစ္စတာ အစရှိသည်နှင့်ယှဉ်သော။ ဂီတံ၊ သီချင်းကို။ စတုရေဿန ဝတ္တေနာတိ၊ စတုရေဿန ဝတ္တေနဟူသည်ကား။ ပရိပုဏ္ဏေန၊ ပြည့်စုံသော။ ဥစ္စာရဏဝတ္တေန၊ ရွတ်သောဝတ်ဖြင့်။ တရင်္ဂဝတ္တာဒီနံ၊ တရင်္ဂဝတ် အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသောဝတ်တို့၏လည်း။ သာမညလက္ခဏံ၊ ဆက်ဆံသော လက္ခဏာကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “သဗ္ဗေသံ၊ ပ။ လက္ခဏ”န္တိ၊ သဗ္ဗေသံ၊ ပ။ လက္ခဏံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယတ္တကာဟိ မတ္တာဟိ၊ အကြင်မျှလောက်သော မတြာတို့ဖြင့်။ အက္ခရံ၊ အက္ခရာသည်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတောပိ၊ ထိုပြည့်စုံရုံသောမတြာထက်လည်း။ အဓိကမတ္တာယုတ္တံ၊ လွန်သော မတြာနှင့်ယှဉ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ကထနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ဝိကာရကထနံ နာမ၊ ဖောက်ပြန်၍ ဆိုခြင်းမည်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ကထန မေဝ၊ ဆိုခြင်းသည်ပင်လျှင်။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဗာဟိရလောမီန္တိ၊ ဗာဟိရလောမိဟူသောပုဒ်သည်။ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ကိရိယာနပုလ္လိင်နိဒ္ဒေသတည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ လောမာနိ၊ အမွေးတို့သည်။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဓာရေန္တဿ၊ ဆောင်သော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

[စာမျက်နှာ-၂၂၉] ၂၅၀။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ တရုဏညေဝ အမ္ဗန္တိ၊ တရုဏညေဝ အမ္ဗံဟူသည်ကား။ တရုဏံ၊ နုသော။ အသဉ္ဇာတဗီဇံ ဧဝ၊ မယှက်သော အစေရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အမ္ဗဖလံ၊ သရက်သီးကို။ ပါတာ ပေတွာတိ၊ ပါတာ ပေတွာဟူသည်ကား။ ဆိန္ဒာပေတွာဝ၊ ခြွေစေ၍သာလျှင်။ “မတ္တာ ဝဏ္ဏိတာ”တိဣဒံ၊ မတ္တာ ဝဏ္ဏိတာဟူသောစကားကို။ “ပရေ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ နိန္ဒန္တီ”တိ၊ ကဲ့ရဲ့ချေကုန်၏ဟူ၍။ သာသန၊ (နိ-၄၅၅) ဟိတေသိတာယ၊ သာသနာ၏ အစီးအပွားကို ရှာသောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ န ပရိယာပုဏိံ သူတိ၊ န ပရိယာပုဏိံ သုဟူသည်ကား။ နာသက္ခိံ သု၊ မတတ်နိုင်ကုန်။

၂၅၁။ “စတ္တာရိ အဟိရာဇကုလာနီ”တိ၊ စတ္တာရိ အဟိရာဇကုလာနိဟူသောစကားကို။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ အဟိဘေဒါနံ၊ မြွေမျိုးတို့ကို။ စတူသု ဧဝ၊ လေးပါးတို့၌သာလျှင်။ သင်္ဂဟတော၊ ရေတွက်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အတ္တပရိတ္တံ ကာတုန္တိ၊ အတ္တပရိတ္တံ ကာတုံဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပရိတ္တာဏံ၊ အစောင့်အရှောက်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။

ဝိရူပက္ခေဟိ မေ မေတ္တန္တိ၊ ဝိရူပက္ခေဟိ မေ မေတ္တံဟူသည်ကား။ ဝိရူပက္ခဇာတိကေဟိ၊ ဝိရူပက္ခအမျိုးရှိကုန်သော။ နာဂေဟိ၊ နဂါးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ မယှံ၊ ငါ၏။ မိတ္တဘာဝေါ၊ အဆွေခင်ပွန်း အဖြစ်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မေတ္တာ၊ မေတ္တာသည်။ ဟောတု၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေ၊ ထိုနဂါးတို့သည်။ သုခိတာ၊ ချမ်းသာကုန်သည်။ နိဒ္ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲကင်းကုန်သည်။ အဝေရာ၊ ရန်မရှိကုန်သည်။ ဟောန္တု၊ ဖြစ်စေကုန်သတည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤအဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ မေတ္တာဖရဏံ၊ မေတ္တာနှံ့ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ အပါဒကေဟီတိအာဒိ၊ အပါဒကေဟိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ အဟိကုလေဟိ၊ မြွေမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၌။ ဩဓိသော၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ မေတ္တာဖရဏဒဿနံ၊ မေတ္တာပြန့်သည်ကို ပြကြောင်းတည်း။ မာ မံ အပါဒကော ဟိံ သီတိ၊ မာ မံ အပါဒကော ဟိံ သိဟူသောစကားသည်။ တာယ မေတ္တာယာ၊ ထိုမေတ္တာဖြင့်။ အတ္တရက္ခာဝိဓာနဒဿနံ၊ မိမိအစောင့်အရှောက်ကို စီရင်ခြင်းကို ပြကြောင်းတည်း။

သဗ္ဗေ သတ္တာတိ၊ သဗ္ဗေ သတ္တာဟူသောစကားသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဥပမံကတွာ၊ ဥပမာပြု၍။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၌။ အနောဓိသော၊ မရည်မှတ်သောအားဖြင့်။ မေတ္တာဖရဏဒဿနံ၊ မေတ္တာနှံ့သည်ကို ပြကြောင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထို သဗ္ဗေ သတ္တာ အစရှိသောပါဠိ၌။ မာ ကိဉ္စိ ပါပမာဂမာတိ၊ မာ ကိဉ္စိ ပါပမာဂမာဟူသည်ကား။ ကဉ္စိ သတ္တံ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သတ္တဝါကို။ လာမကံ၊ ယုတ်မာသော။ ဒုက္ခဟေတု စ၊ ဆင်းရဲခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော အကုသိုလ်သည် လည်းကောင်း။ ဒုက္ခဉ္စ၊ ဆင်းရဲသည်လည်းကောင်း။ မာ အာဂစ္ဆတု၊ မရောက်စေသတည်း။

ဧဝံ၊ ဤသို့။ မေတ္တာယ၊ မေတ္တာဖြင့်။ အတ္တဂုတ္တိံ၊ မိမိအစောင့်အရှောက်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ရတနတ္တယာနုဿရဏေန၊ ရတနာသုံးပါးကို (နိ-၄၅၆) အောက်မေ့ သဖြင့်။ အတ္တဂုတ္တိံ၊ မိမိအစောင့်အရှောက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “အပ္ပမာဏော”တိ အာဒိ၊ အပ္ပမာဏောကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပမာဏကရဓမ္မာ၊ နှိုင်းယှဉ်ခြင်းကို ပြုတတ်သောတရား ဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလာ စ၊ အကုသိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိပါကာ စ၊ ထိုအကုသိုလ်၏ အကျိုးတို့သည်လည်းကောင်း။ ပမာဏာ၊ ပမာဏာမည်ကုန်၏။ တပ္ပဋိပက္ခာ၊ ထိုပမာဏ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်သော။ သီလာဒယော၊ သီလအစရှိကုန်သော။ ဂုဏာ စ၊ ဂုဏ်တို့သည်လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိပါကာနိ၊ ထိုဂုဏ်၏ အကျိုးဖြစ်ကုန်သော။ လောကိယလောကုတ္တရဖလာနိ စ၊ လောကီ လောကုတ္တရာ အကျိုးတို့သည် လည်းကောင်း။ အပ္ပမာဏာ၊ အပ္ပမာဏာမည်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အဿ၊ ထိုဘုရားရှင်အား။ အပ္ပမာဏာ အပရိမေယျဂုဏာ၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော ဂုဏ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိပိ၊ ဤအကြောင်းလည်း။ အပ္ပမာဏော၊ အပ္ပမာဏောမည်၏။ ပမာဏဝန္တာနီတိ၊ ပမာဏဝန္တာနိဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တပမာဏကရဓမ္မယုတ္တာနိ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ပမာဏကို ပြုတတ်သော ဓမ္မနှင့် ယှဉ်ကုန်၏။ အဟိဝိစ္ဆိကာတိ၊ အဟိဝိစ္ဆိကာဟူသောပုဒ်သည်။ သရီသပါနညေဝ၊ မြွေတို့၏သာလျှင်။ ပဘေဒဒဿနံ၊ အပြားကို ပြကြောင်းတည်း။ ဥဏ္ဏနာဘီတိ၊ ဥဏ္ဏနာဘိဟူသည်ကား။ လောမသနာဘိကော၊ ချက်၌ အမွေးရောက်သော။ မက္ကဋကော၊ ပင့်ကူတည်း။ သရဗူတိ၊ သရဗူဟူသည်ကား။ ဃရဂေါဠိကာ၊ တက်တူအိမ်မြှောင်တည်း။

ပဋိက္ကမန္တူတိ၊ ပဋိက္ကမန္တူဟူသည်ကား။ အပဂစ္ဆန္တု၊ ဖဲစေကုန်သတည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ မာဝိဟေသယိံ သု၊ မညှဉ်းဆဲစေကုန်သတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “သောဟံနမော”တိ ဧတ္ထ၊ သောဟံနမောဟူသောပုဒ်၌။ “ကရောမီ”တိ၊ ကရောမိဟူ၍။ ပါဌသေသော၊ ပါဌ်အကြွင်းအကျန်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ မယာ၊ ငါသည်။ မေတ္တာဒီဟိ၊ မေတ္တာအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ တုမှာကဉ္စ၊ သင်တို့၏လည်းကောင်း။ မယှဉ္စ၊ ငါ၏လည်းကောင်း။ ရက္ခာ၊ အစောင့်အရှောက်ကို။ ကတာ၊ ပြအပ်၏။ ယသ္မာ စ၊ အကြင်ကြောင့်လည်း။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဘဂဝတော စ၊ မြတ်စွာဘုရားအားလည်း။ နမော၊ ရှိဦးခြင်းကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ ဝိပဿီအာဒီနံ၊ ဝိပဿီအစရှိကုန်သော။ သတ္တန္နမ္ပိ၊ ခုနစ်ဆူသောဘုရားတို့အားလည်း။ နမော၊ ရှိဦးခြင်းကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဘူတာနိ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ပဋိက္ကမန္တု၊ ဖဲစေကုန်သတည်း။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ဤကားယောဇနာခြင်းတည်း။

(နိ-၄၅၇) အညမှီတိ၊ အညမှိဟူသည်ကား။ အသုဘမနသိကာရာဒိနာ၊ အသုဘကို နှလုံးသွင်းခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ ဆေတဗ္ဗေ၊ ဖြတ်အပ်သော။ ကာမရာဂေ၊ ကာမရာဂကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အင်္ဂဇာတန္တိ၊ အင်္ဂဇာတံဟူသည်ကား။ ဗီဇဝိရဟိတံ၊ ဝှေးစေ့မှ ကင်းသော။ ပုရိသနိမိတ္တံ၊ ယောကျ်ားနိမိတ်ကို။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဗီဇေ၊ ဝှေးစေ့ကို။ ဆိန္နေ၊ ဖြတ်သည်ရှိသော်။ အဘဗ္ဗော၊ ရှင်မပြုထိုက်သော။ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍကော နာမ၊ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍက်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဧကေ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ဗီဇဿာပိ၊ ဝှေးစေ့ကိုလည်း။ [စာမျက်နှာ-၂၃၀] ဆေဒနက္ခဏေ၊ ဖြတ်ဆခဏ၌။ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ဧဝ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သာလျှင်တည်း။ ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ပုရိသိန္ဒြိယာဒိကေ၊ ပုရိသိန္ဒြေ အစရှိသည်သည်။ အန္တရဟိတေ၊ ကွယ်သည်ရှိသော်။ အဘဗ္ဗော၊ အဘဗ္ဗမည်သော။ ပဏ္ဍကော နာမ၊ ပဏ္ဍုက်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ လိင်္ဂနာသနာယ၊ အသွင်ပျက်ခြင်းဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗော၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ဤသို့ဆိုကုန်၏။ တာဒိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒေန္တဿာတိ၊ တာဒိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒေန္တဿာဟူသည်ကား။ မုဋ္ဌိပ္ပဟာရာဒီဟိ၊ လက်ဆုပ်ဖြင့်ထုခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခကို။ ဥပ္ပါဒေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသောရဟန်းအား။

၂၅၂။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ တုယှေသော ပတ္တော”တိ၊ တုယှေသော ပတ္တောဟူသောစကားကို။ ယော စ အရဟာ စေဝ ဣဒ္ဓိမာ စ၊ တဿ ဒိန္နမေဝါ”တိ၊ ယော စ အရဟာ စေဝ ဣဒ္ဓိမာ စ၊ တဿ ဒိန္နမေဝါဟူ၍။ သေဋ္ဌိနာ၊ သဋ္ဌေးသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ “တံ ပတ္တံ ဂဟေတွာ တိက္ခတ္တုံ ရာဇာဂဟံ အနုပရိယာယီ”တိ ဧတ္ထ၊ တံ ပတ္တံ ဂဟေတွာ တိက္ခတ္တုံ ရာဇာဂဟံ အနုပရိယာယိဟူသောစကား၌။ ဝေဠုပရမ္ပရာယ၊ ဝါးအဆက်ဆက်ဖြင့်။ ဗဒ္ဓပတ္တဿ၊ ဖွဲ့အပ်သော သပိတ်၏။ ဥပရိဘာဂေ၊ အထက်အဖို့ဖြစ်သော။ အာကာသေ၊ ကောင်းကင်၌။ နဂရံ၊ မြို့ကို။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ အနုပရိယာယိတွာ၊ လည်၍။ ဌိတဘာဝံ၊ တည်သောအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ပတ္တံ ဂဟေတွာ”တိ၊ ပတ္တံ ဂဟေတွာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ထေရော၊ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇမထေရ်သည်။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ န ပန အဂ္ဂဟေသိ၊ ကိုင်ကားမကိုင်။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ဣဒ္ဓိဗလေန၊ တန်ခိုးအစွမ်းဖြင့်။ တံ ပတ္တံ၊ ထိုသပိတ်သည်။ ဝေဠုပရမ္ပရတော၊ ဝါးအဆက်ဆက်ဖြင့်။ မုဉ္စိတွာ၊ လွတ်၍။ ထေရံ၊ မထေရ်ကို။ အနုဗန္ဓမာနော၊ အစဉ်လိုက်လျက်။ အဋ္ဌာသိ၊ တည်၏။ သော စ၊ ထို သပိတ်သည်လည်း။ အနေန၊ ဤမထေရ်သည်။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဂဟိတော ဝိယ၊ ယူသကဲ့သို့။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ဤသို့ဆိုကုန်၏။ တထာ ဌိတမေဝ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် တည်သည်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ဘာရ (နိ-၄၅၈) ဒွါဇဿ ဟတ္ထတော ပတ္တံ ဂဟေတွာ”တိ၊ ဘာရဒွါဇဿ ဟတ္ထတော ပတ္တံ ဂဟေတွာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေ စ မနုဿာ၊ ပ။ အနုဗန္ဓိံ သူတိ၊ တေ စ မနုဿာ၊ ပ။ အနုဗန္ဓိံ သုဟူသည်ကား။ ယေ စ မနုဿာ၊ အကြင်လူတို့သည်လည်း။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပါဋိဟာရိယံ၊ တန်ခိုးပြာဋိဟာကို။ နာဒ္ဒသံသု၊ မမြင်ကုန်။ တေ၊ ထိုလူတို့သည်။ အမှာကမ္ပိ၊ ငါတို့အားလည်း။ ပါဋိဟာရိယံ၊ တန်ခိုးပြာဋိဟာကို။ ဒေဿဟိ၊ ပြပါဦးလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ထေရံ၊ မထေရ်ကို။ အနုဗန္ဓိံ သု၊ အစဉ်လိုက်ကုန်၏။ ထေရော စ၊ မထေရ်သည်လည်း။ သီဟဗျဂ္ဃာဒိရူပံ၊ ခြင်္သေ့ရုပ် ကျားရုပ်အစရှိသည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဒိံ၊ ဝိကုဗ္ဗနဣဒ္ဓိက။ ဒေဿတိ၊ ပြု၏။ တေ စ၊ ထိုလူတို့သည်လည်း။ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတ ဇာတာ၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ အံ့ဖွယ်သရဲ ဖြစ်ကုန်၍။ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ၊ မြင့်သောအသံ ကျယ်သောအသံရှိကုန်သည်။ အဟေသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ကိံ နု ခေါ သော အာနန္ဒ ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ”တိ၊ ကိံ နု ခေါ သော အာနန္ဒ ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ န ဒေဿတဗ္ဗ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ န ဒေဿတဗ္ဗံဟူသောပုဒ်၌။ “ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ပကတိဝဏ္ဏံ၊ ပြကတေ့ သော အဆင်းကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ကုမာရဝဏ္ဏံ ဝါ၊ သတို့သား အသွင်ကိုလည်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ နာဂဝဏ္ဏံ ဝါ၊ နဂါးအသွင် ဆင်အသွင်ကိုလည်းကောင်း။ ပ။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးသော။ သေနာဗျူဟမ္ပိ၊ ရုံးစုအပ်သော စစ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဂတာ၊ လာသော။ အတ္တနော သရီရဿ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဝိကာရာပါဒနဝသပ္ပဝတ္တာ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ ရောက်စေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်ဖြစ်သော။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ၊ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ ပန အပ္ပဋိက္ခိတ္တာ”တိ၊ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ ပန အပ္ပဋိက္ခိတ္တာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပကတိယာ၊ ပြကတေ့ အားဖြင့်။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လျက်။ ဗဟုကံ၊ များသည်၏ အဖြစ်သို့။ အာဝဇ္ဇတိ၊ ဆင်ခြင်၏။ သတံ ဝါ၊ တစ်ရာကိုလည်းကောင်း။ သဟဿံ ဝါ၊ တစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း။ သတသဟဿံ ဝါ၊ တစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း။ အာဝဇ္ဇေတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ဉာဏေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်။ “ဗဟုကော၊ များသည်။ ဟောမီ”တိ၊ ဖြစ်စေသတည်း ဟု။ အဓိဋ္ဌာတိ၊ အဓိဋ္ဌာန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်သော။ အဓိဋ္ဌနဝသေန၊ အဓိဋ္ဌာန်၏ အစွမ်းဖြင့်။ နိပ္ဖန္နာ၊ ပြီးသောဣဒ္ဓိသည်။ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ နာမ၊ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိမည်၏။ ဂိဟိဝိကဋာနီတိ၊ ဂိဟိဝိကဋာနိဟူသည်ကား။ ဂိဟိသန္တကာနိ၊ လူတို့ဥစ္စာ ဖြစ်ကုန်သော။

၂၅၃။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ န အစ္ဆုပိယန္တီတိ၊ န အစ္ဆုပိယံဟူသည်ကား။ ဖုသိတာနိ၊ ထိကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ရူပကာကိဏ္ဏနီတိ၊ ရူပကာကိဏ္ဏနိဟူသည်ကား။ ကတ္ထိရူပါဒီဟိ၊ မိန်းမရုပ် စသည်တို့ဖြင့်။ အာကိဏ္ဏာနိ၊ ပြွမ်းကုန်သော။

(နိ-၄၅၉) ၂၅၄။ ဘူမိအာဓာရကေတိ၊ ဘူမိအာဓာရကေဟူသည်ကား။ ဒန္တာဒီဟိ၊ ဆင်စွယ်စသည်တို့ဖြင့်။ ကတေ၊ ပြုအပ်သော။ ဝလယာဓာရကေ၊ လက်ကောက်ကွင်းသပိတ်ခြေ၌။ ဧတဿ ဝလယာဓာရကဿ၊ ဤ လက်ကောက်ကွင်း သပိတ်ခြေ၏။ အနုစ္စတာယ၊ မမြင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဌပိတာ၊ တည်ထားအပ် ကုန်သော။ ပတ္တာ၊ သပိတ်တို့သည်။ န ပရိပတန္တိ၊ မလည်းကုန်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “တယော [စာမျက်နှာ-၂၃၁] ပတ္တေ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ တယော ပတ္တေ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အနုစ္စတံ၊ မမြင့်သော အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အယံ၊ ဤလက်ကောက်ကွင်း သပိတ်ခြေကို။ “ဘူမိအာဓာရကောတိ''၊ ဘူမိအာဓာရကောတိဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဒါရုအာဓာရက ဒဏ္ဍာဓာရကေသူတိ၊ ဒါရုအာဓာရက ဒဏ္ဍာဓာရကေသုဟူသည်ကား။ ဧကဒါရုနာ၊ သစ်သား တစ်ခုဖြင့်။ ကတအာဓာရကေ စ၊ ပြုအပ်သော သပိတ်ခြေ၌ လည်းကောင်း။ ဗဟူဟိ ဒဏ္ဍေဟိ၊ များစွာသော တုတ်တံတိုဖြင့်။ ကတအာဓာရကေ စ၊ ပြုအပ်သောသပိတ်မြေ၌လည်းကောင်း။ ဧတေ စ၊ ဤ သပိတ်ခြေနှစ်ခုတို့သည်ကား။ ဥစ္စတရာ၊ မြင့်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ပတ္တေဟိ၊ သပိတ်တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပတနသဘာဝါ၊ လည်းတတ်သော သဘောရှိကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သုသဇ္ဇတေသူ”တိ၊ သုသဇ္ဇတေသုဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဘမကောဋိသဒိသောတိ၊ ဘမကောဋိသဒိသောဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်တွင်၌။ ဓမ္မကရဏာဒိံ၊ ဓမ္မကရိုဏ် အစရှိသည်ကို။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ လိခန္တိ၊ ပွတ်ခံကုန်၏။ တဿဘမကဿ၊ ထိုတွင်ခုံ၏။ ကောဋိယာ၊ အစွန်းနှင့်။ သဒိသော၊ တူသောသပိတ်ခြေတည်း။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဒါရုအာဓာရကဿ၊ သစ်သားသပိတ်ခြေ၏။ အဝိတ္ထိဏ္ဏတာယ၊ မကျယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဌပိတော၊ ထားအပ်သော။ ပတ္တောပိ၊ သပိတ်သည်လည်း။ ပတတိ၊ လည်း၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အနောကာသော”တိ၊ အနောကာသောဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။

အာလိန္ဒကမိဍ္ဎိကာဒီနန္တိ၊ အာလိန္ဒကမိဍ္ဎိကာဒီနံဟူသည်ကား။ ဥစ္စဝတ္ထုကာနံ၊ မြင့်သောကြမ်းဆင့်ရှိကုန်သော။ ပမုခမိဍ္ဎိကာဒီနံ၊ အိမ်ဦးအကြည်အစရှိသည်တို့၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဗာဟိရပေဿတိ၊ ဗာဟိရပေဿဟူသည်ကား။ ပါသာဒါဒီနံ၊ ပြာသာဒ် အစရှိသည်တို့၏။ ဗဟိကုဋ္ဋေ၊ နံရံပ၌။ တနုကမိဍ္ဎိကာယာတိ၊ တနုကမိဍ္ဎိကာယာဟူသည်ကား။ ဝေဒိကာယ၊ ပွတ်တိုင်၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ပတပ္ပမာဏတော၊ သပိတ်ပမာဏမှ။ အဗ္ဘန္တရေ၊ အတွင်း၌။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အာဓာရေ ပန၊ သပိတ်ခြေ၌ကား။ တတော၊ ထိုပမာဏမှ။ ဗဟိပိ၊ အပ၌လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

(နိ-၄၆၀) ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဩဋ္ဌောတိ၊ ဩဋ္ဌောဟူသည်ကား။ မုခဝဋ္ဋိ၊ မျက်နှာ ရေးတည်း။ ပတ္တမာဠကန္တိ၊ ပတ္တမာဠကံဟူသည်ကား။ ဥပစိကာနံ၊ ခြတို့၏။ အနုဋ္ဌဟနတ္ထာယ၊ မတက်စေခြင်းငှာ။ ဘူမိတော၊ မြေမှ။ ဥစ္စတရံ၊ အလွန်မြင့်စွာ။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ဝေဒိကာကာရမာဠကံ၊ ပွတ်တိုင်အခြင်းအရာရှိသော သပိတ်စင်ကို။ မဟာ မုခကုဏ္ဍသဏ္ဌာနာတိ၊ မုခကုဏ္ဍသဏ္ဌာနဟူသည်ကား။ မဟာမုခစာဋိသဏ္ဌာနာ၊ အဝကျယ်သော အိုးစရည်းသဏ္ဌာန်ရှိ၏။ လဂ္ဂေန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ၊ လဂ္ဂေန္တဿ ဒုက္ကဋံဟူသည်ကား။ ကေဝလံ ပတ္တံ၊ သက်သက်သော သပိတ်ကို။ လဂ္ဂေန္တဿ၊ ဆွဲသောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်၏။ ထဝိကာယ၊ သပိတ်အိတ်ဖြင့်။ လဂ္ဂေန္တဿ၊ ဆွဲသောရဟန်းအား။ န ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။ အညေန ပန ဘဏ္ဍကေနာတိ၊ အညေန ပန ဘဏ္ဍကေနဟူသည်ကား။ အညေန၊ တစ်ပါးသော။ ဘာရဗန္ဓနေန၊ ဝန်ကိုဖွဲ့ကြောင်းဖြစ်သော။ ဘဏ္ဍကေန၊ ဘဏ္ဍာငယ်ဖြင့်။ “ဗန္ဓိတွာ ဩလမ္ဗေတု”န္တိ၊ ဗန္ဓိတွာ ဩလမ္ဗေတုံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုကြောင့်။ ပတ္တတ္ထဝိကာယ၊ သပိတ်အိတ်၏။ အံသဗဒ္ဓကော၊ ပခုံးနွှယ်သည်။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ လဂ္ဂိတဋ္ဌာနတော၊ ဆွဲရာအရပ်မှ။ န ပရိဂဠတိ၊ မရွေ့လျှော။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ သဗ္ဗတ္ထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်တို့၌လည်း။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “ဗန္ဓိတွာပိ ဥပရိ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဗန္ဓိတွာပိ ဥပရိ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတိဟူသောစကားကို။ ဥပရိ၊ ညောင်စောင်း ထက်၌။ နိသီဒန္တာ၊ ထိုင်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဩတ္ထရိတွာ၊ ဖိ၍။ ဘိန္ဒန္တီတိ၊ ကွဲကုန်အံ့သော အကြောင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (ဣတိ၊ သဒ္ဒါ ဟေတု အနက်ဟော)။ “တတ္ထ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ တတ္ထ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသောစကားကို။ နိသီဒနသင်္ကာဘာဝတော၊ ထိုင်ခြင်းကို တွေးတောဖွယ် မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဗန္ဓိတွာ ဝါတိ၊ ဗန္ဓိတွာ ဝါဟူသည်ကား။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဌပိတေ၊ ထားအပ်သော။ ဆတ္တေ ဝါ၊ ထီး၌ လည်းကောင်း။ ယောကောစီတိ၊ ယောကောစီဟူသည်ကား။ ဘတ္တပူရောပိ၊ ဆွမ်းပြည့်သော သပိတ်ကိုလည်းကောင်း။ တုစ္ဆပတ္တောပိ၊ အချည်းနှီးသော သပိတ်ကိုလည်းကောင်း။

၂၅၅။ ပရိဟရိတုန္တိ၊ ပရိဟရိတုံဟူသည်ကား။ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း။ ပိဏ္ဍာယ စရဏတ္ထာယ၊ ဆွမ်းခံခြင်းငှာ။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ အလဘန္တေန ပန၊ မရသော ရဟန်းသည်ကား။ ဧကဒိဝသံ၊ တစ်နေ့တစ်ရက်။ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ၊ ဆွမ်းခံ၍။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ စား၍။ ဆဍ္ဍေတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “တာဝကာလိကံ (နိ-၄၆၁) ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ တာဝကာလိကံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပဏ္ဏပုဋာဒီသုပိ၊ ဖက်ခွက် အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ အဘုံ မေတိ၊ အဘုံ မေဟူသည်ကား။ မယှံ၊ ငါ၏။ အဘူတိ၊ မပါးခြင်းတည်း။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဝိနာသော၊ ပျက်စီးခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပိသာစော ဝတမန္တိ၊ ပိသာစော ဝတမံဟူသည်ကား။ အယံ၊ ဤသူသည်။ ပိသာစော ဝတ၊ မြေဘုတ်ဘီလူးယောင်တကား။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အယမေဝ၊ ဤသံဝဏ္ဏနာပင်လျှင်။ ပါဌော၊ ရှိယင်းပါဌ်တည်း။ ပိသာစိလ္လိကာတိ၊ ပိသာစိလ္လိကာဟူသည်ကား။ ပိသာစဒါရကာ၊ ဘီလူးငယ်တည်း။ ဆဝသီသဿ ပတ္တောတိ၊ ဆဝသီသဿ ပတ္တေဟူသည်ကား။ ဆဝသီသမယော၊ လူဦးခေါင်းခွံဖြင့်ပြီးသော။ ပတ္တော၊ သပိတ်တည်း။ စ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတံ သာမိဝစနံ၊ ဤ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်သည်။ ပကတိဝိကာရသမ္ဗန္ဓေ၊ ပကတိဝိကာရသမ္ဗန်၌။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၃၂] စဗ္ဗေတွာတိ၊ စဗ္ဗေတွာဟူသည်ကား။ နိဋ္ဌုဘိတွာ၊ ထွေး၍။ “ပဋိဂ္ဂဟံ ကတွာ”တိ၊ ပဋိဂ္ဂဟံ ကတွာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥစ္ဆိဋ္ဌဟတ္ထေန၊ အာမိသလူးသော လက်ဖြင့်။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ ပရိပ္ဖေါသိတွာ၊ ဖြန်း၍။ တေမနဃံသနဝသေန၊ ဆွတ်ခြင်း, ခြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ဓောဝိတုံ၊ ဆေးခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္တ ကေန၊ ဤသို့ဆေးကာမျှဖြင့်။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ ပဋိဂ္ဂဟံ ကတွာ၊ လက်ဆေးခံပြု၍။ ဟတ္ထော၊ လက်ကို။ ဓောဝိတော နာမ၊ ဆေးသည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧကံ ဥဒကဂဏ္ဍုသံ ဂဟေတွာတိ၊ ဧကံ ဥဒကဂဏ္ဍုသံ ဂဟေတွာဟူသည်ကား။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ အဖုသိတွာ၊ မထိစေမူ၍။ တတ္ထ၊ ထို သပိတ်၌။ ဥဒကမေဝ၊ ရေကိုသာလျှင်။ ဥစ္ဆိဋ္ဌဟတ္ထေန၊ အာမိသလူးသောလက်ဖြင့်။ ဥက္ခိပိတွာ၊ မြှောက်၍။ ဂဏ္ဍုသံ ကတွာ၊ ရေငသည်ကိုပြု၍။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဝါမဟတ္ထေနေဝ၊ လက်ဝဲလက်ဖြင့်သာလျှင်။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ချီ၍။ မခေန၊ ခံတွင်းဖြင့်။ ဂဏ္ဍုသံ၊ ရေငုံကို။ ဂဟေတုမ္ပိ၊ ယူခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဗဟိ ဥဒကေန ဝိက္ခာလေတွာတိ၊ ဗဟိ ဥဒကေန ဝိက္ခာလေတွာဟူသည်ကား။ ဒွီသု အင်္ဂုလီသု၊ လက်ညှိုးနှစ်ချောင်းတို့၌။ အာမိသမတ္တံ၊ အာမိသမျှကို။ ဝိက္ခာလေတွာ၊ ဆေး၍။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဂဟေတုမ္ပိ၊ ယူခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “ပဋိခါဒိတုကာမော”တိ ဧတ္ထ၊ ပဋိခါဒိတုကာမောဟူသောပုဒ်၌။ သယံ၊ မိမိသည်။ န ခါဒိတုကာမောပိ၊ မခဲလိုသော်လည်း။ အညေသံ၊ တစ်ပါးသောသူတို့အား။ ခါဒနာဟံ၊ ခဲခြင်းငှာ ထိုက်သော ငါး အမဲ သစ်သီးအစ (နိ-၄၆၂) ရှိသည်ကို။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ တတ္ထေဝ ကတွာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပတ္တေယေဝ၊ သပိတ်၌သာလျှင်။ ယထာဌပိတဋ္ဌာနတော၊ အကြင်အကြင် ထားတိုင်းသော အရပ်မှ။ အနုဒ္ဓရတွာ၊ မထုတ်မူ၍။ လုဉ္ဇိတွာတိ၊ လုဉ္ဇိတွာဟူသည်ကား။ တတော၊ ထိုမှ။ မံသမေဝ၊ အသားကိုသာလျှင်။ နိရဝသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ ဥပ္ပဋ္ဋေတွာ၊ ခွာ၍။

၂၅၆။ ကိဏ္ဏစုဏ္ဏေနာတိ၊ ကိဏ္ဏစုဏ္ဏေနဟူသည်ကား။ သုရာကိဏ္ဏစုဏ္ဏေန၊ သေမျိုးစေ့ ဖြစ်သော တဆေးမှုန့်ဖြင့်။ မက္ခေတုန္တိ၊ မက္ခေတုံဟူသည်ကား။ သုစိံ၊ အပ်ကို။ မက္ခေတုံ၊ သုတ်ခြင်းငှာ။ နိဿေဏိမ္ပီတိ၊ နိဿေဏိမ္ပိဟူသည်ကား။ စတူဟိ ဒဏ္ဍေဟိ၊ တုတ်ချောင်း လေးခုတို့ဖြင့်။ စီဝရပ္ပမာဏေန၊ သင်္ကန်းပမာဏဖြင့်။ အာယတစတုရဿံ၊ လေးထောင့်လျားလျား ရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဗဒ္ဓပဋလမ္ပိ၊ ဖွဲ့အပ် ကြက်အပ်သော အလွှာကိုလည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္ထ၊ ဤအလွာ၌။ စီဝရကောဋိယော၊ သင်္ကန်းစွန်းတို့ကို။ သမကံ၊ အညီအညွတ်။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ သိဗ္ဗန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။ တတ္ထအတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ၊ တတ္ထအတ္ထရိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ တဿာ နိဿေဏိယာ၊ ထိုတုတ်ချောင်းလေးခုဖြင့် ကြက်အပ်သော ကား၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ စီဝရဿ၊ သင်္ကန်းကို။ ဥပတ္ထမ္ဘနတ္ထာယ၊ ထောက်ပံ့ခြင်းငှာ။ အတ္ထရိတဗ္ဗံ၊ ခင်းအပ်သည်တည်း။ ကထိနသင်္ခါတာယ၊ ကထိနဟု ဆိုအပ်သော။ နိဿေဏိယာ၊ နိဿေဏိယကား၌။ စီဝရဿ၊ သင်္ကန်းကို။ ဗန္ဓနကရဇ္ဇု၊ ဖွဲ့အပ်သောကြိုးတည်း။ ကထိနရဇ္ဇု၊ ကား၌ သင်္ကန်းကို ဖွဲ့သောကြိုး။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မဇ္ဈေ ပဒလောပီသမာသော၊ အလယ်ပုဒ်ကျေသော သမာသ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ယာယာ”တိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို ယာယ၊ အစရှိသော ပါဌ်၌။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဒွိန္နံ ပဋလာနံ၊ အလွှာနှစ်ခုတို့တွင်။ ဧကသ္မိံ၊ တစ်လွှာသည်။ အဓိကေ ဇာတေ၊ လွန်၍ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုလွန်ရာ၌။ ဝလိယော၊ အတွန့်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဒုပဋ္ဋစီဝရဿ၊ နှစ်ထပ်သောသင်္ကန်း၏။ ပဋလဒွယမ္ပိ၊ အလွှာနှစ်ခုကိုလည်း။ သမကံ ကတွာ၊ အညီပြု၍။ ဗန္ဓနကရဇ္ဇု၊ ဖွဲ့သောကြိုးကို။ ကထိနရဇ္ဇူတိ၊ ကားကြိုးဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ကထိနဿ အန္တော ဇီရတီတိ၊ ကထိနဿ အန္တော ဇီရတိဟူသည်ကား။ ကထိနေ၊ ကား၌။ ဗဒ္ဓဿ၊ ဖွဲ့အပ်သော။ စီဝရဿ၊ သင်္ကန်း၏။ ပရိယန္တော၊ အစွန်းသည်။ (နိ-၄၆၃) ဇီရတိ၊ ဆွေးမြေ့၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကထိနနိဿိတံ၊ ကားကို မှီသော။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နိဿယဝေါဟာရေန၊ နိဿယ၌ ခေါ်ဝေါ်သဖြင့်။ “ကထိန”န္တိ၊ ကထိနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်သို့၌ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ “မဉ္စာ ဃောသန္တီ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ မဉ္စာ ဃောသန္တိ၊ အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ အနုဝါတံ ပရိဘဏ္ဍန္တိ၊ အနုဝါတံ ပရိဘဏ္ဍံဟူသည်ကား။ ကထိနေ၊ ကား၌။ ဗန္ဓနရဇ္ဇူဟိ၊ ဖွဲ့အပ်သောကြိုးတို့ကြောင့်။ စီဝရဿ၊ သင်္ကန်း၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ပရိယန္တဿ၊ အစွန်း၏။ အဇီရဏတ္ထံ၊ မဆွေးမြေ့ခြင်းငှာ။ ယေဟိ ကေဟိစိ၊ အမှတ်မရှိကုန်သော။ စောဠကေဟိ၊ အဝတ်တို့ဖြင့်။ ဒီဃတော၊ အလျားမှ။ အနုဝါတံ၊ အလျားအနားပတ်ကို လည်းကောင်း။ သိဗ္ဗိတွာ၊ ချုပ်၍။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ယတ္ထ၊ အကြင်အနားပတ်၌။ ရဇ္ဇုကေ၊ ကြိုးတို့ကို။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ဒဏ္ဍေသု၊ တုတ်တံတို့၌။ ပလိဝေဌေတွာ၊ ရစ်၍။ စီဝရသမကံ၊ သင်္ကန်းနှင့်အမျှ။ အာကဍ္ဎိတုံ၊ ငင်ခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အနားပတ်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “ကထိနသင်္ခါတေသု၊ ကားဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ကိလဉ္ဇာဒီသု ဧဝ၊ ဖျာအစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ အဇီရဏတ္ထာယ၊ မဆွေးမြေ့ခြင်းငှာ။ အနုဝါတပရိဘဏ္ဍကရဏံ၊ အလျားအနားပတ်ထောင့်အနားပတ် ပြုခြင်းကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တဿ မဇ္ဈေတိ၊ မရွေ့ဟူသည်ကား။ ပုရာဏကထိနဿေဝ၊ ကားဟောင်း၏သာလျှင်။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဘိက္ခုနော ပမာဏေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ စီဝရဿ ပမာဏေန၊ သင်္ကန်ပမာဏဖြင့်။ အညံ နိဿေဏိန္တိ၊ အညံ နိဿေဏိဟူသည်ကား။ ဒီဃတော စ၊ အလျားမှလည်းကောင်း။ တိရိယတော စ၊ ဖီလာမှလည်းကောင်း။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ ဒဏ္ဍံ၊ တုတ်တံကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဗန္ဓီတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။

[စာမျက်နှာ-၂၃၃] ဗိဒလကန္တိ၊ ဗိဒလကံဟူသောအမည်သည်။ ဒွိဂုဏကရဏ သင်္ခါတကိရိယာဝိသေသဿ၊ နှစ်ထပ်ပြုခြင်းဟူသော အမူအရာအထူး၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဒွိဂုဏကရဏ”န္တိ၊ ဒွိဂုဏကရဏံဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဝေသနသလာကန္တိ၊ ပဝေသနသလာကံဟူသည်ကား။ ဝလီနံ၊ အတွန့်ကို။ အဂ္ဂဟဏတ္ထာယ၊ မယူစေခြင်းငှာ။ ပဝေသနက ဝေဠုသလာကာဒိ၊ သွင်းသော ဝါးခြမ်းစိတ် (နိ-၄၆၄) အစရှိသည်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဋိဂ္ဂဟန္တိ၊ ပဋိဂ္ဂဟံဟူသည်ကား။ အင်္ဂုလိကဉ္စုကံ၊ လက်ချောင်းသွတ်သော သင်တိုင်းငယ်တည်း။

၂၅၇။ ပါတိ နာမ၊ ပါတိမည်သည်ကား။ ဘဏ္ဍဋ္ဌပနကော၊ ဘဏ္ဍာ ထားသော။ ဘာဇနဝိသေသော၊ ခွက်အထူးတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဋိဂ္ဂဟထဝိကန္တိ၊ ပဋိဂ္ဂဟထဝိကံဟူသည်ကား။ ပါတိအာဒိ ဘာဇနတ္ထဝိကံ၊ ခွက်စသော ဘဏ္ဍာထားရာ အိတ်တည်း။ စိနိတုန္တိ၊ စိနိတုံဟူသည်ကား။ ဥစ္စဝတ္ထုပရိယန္တဿ၊ မြင့်သော အကြည်စွန်း၏။ အပတနတ္ထာယ၊ မပြိုကျခြင်းငှာ။ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ၊ အုတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ စိနိတုံ၊ စီခြင်းငှာ။ အာလမ္ဗနဗာဟန္တိ၊ အာလမ္ဗနဗာဟံဟူသည်ကား။ အာလမ္ဗနရဇ္ဇုဒဏ္ဍာဒိ၊ ဆွဲကြိုး တောင်ဝှေးအစရှိသည်တည်း။ ပရိဘိဇ္ဇတီတိ၊ ပရိဘိဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ ကဋသာရာဒိကံ၊ သပေါ့ဖျာ အစရှိသည်သည်။ ကထိနမဇ္ဈေ၊ ကားအလယ်၌။ ဘင်္ဂံ၊ စုတ်ပြတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ “ဥဿာပေတွာ”တိ၊ ဥဿာပေတွာဟူသောစကားကို။ ဒဏ္ဍကထိနံ၊ တုတ်တံဖြင့် ပြုအပ်သော ကားကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၂၅၈၊ ၉။ ဥဒကံ အကပ္ပိယန္တိ၊ ဥဒကံ အကပ္ပိယံဟူသည်ကား။ သပ္ပါဏကံ၊ ပိုးရှိသော ရေတည်း။ ဥပနန္ဓီတိ၊ ဥပနန္ဓိဟူသည်ကား။ ဝေရံ ဗန္ဓိ၊ ရန်ညိုးဖွဲ့၏။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂေါ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ အဒ္ဓါနမဂ္ဂေါ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗောဟူသောပုဒ်၌။ အဒ္ဓယောဇနံ၊ ယူဇနာခွဲသည်။ အဒ္ဓါန မဂ္ဂေါ နာမ၊ အဓွန့်ရှည်သော ခရီးမည်၏။ တံ၊ ထိုခရီးကို။ ပဋိပဇ္ဇိတုကာမဿ၊ သွားလိုသော ရဟန်းအား။ သဉ္စိစ္စ၊ ရေစစ်မပါမှန်း သိလျက်။ ဝိဟာရူပစာရာ တိက္ကမနေ၊ ကျောင်း ဥပစာကို လွန်ခြင်း၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ အသဉ္စိစ္စ၊ ရေစစ် မပါမှန်းမသိ၍။ ဂတဿ ပန၊ သွားသော ရဟန်းအားကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ သရတိ၊ အောက်မေ့၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏာဒိံ၊ ဒုကုဋ်စွန်းအစရှိသည်ကို။ အနဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ မဆောက်တည်မူ၍။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ ပဒဝါရေန၊ ဖဝါးလှမ်း အကြိမ်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ န သမ္မတီတိ၊ န သမ္မတိဟူသည်ကား။ န ပဟောတိ၊ မလောက်။

၂၆၀။ အဘိသန္နကာယာတိ၊ အဘိသန္နကာယာဟူသည်ကား။ သေမှာဒိဒေါသသန္နိစိတကာယာ၊ သလိပ်အစရှိသော ဒေါသစုဝေးသောကိုယ်ရှိ၏။ တတ္ထ မဇ္ဈေတိ၊ တတ္ထ မဇ္ဈေဟူသည်ကား။ အဂ္ဂဠပါသကဿ၊ တံခါးဘောင်၌ စိုက်သော မင်းတုပ်၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဥပရီတိ၊ ဥပရိဟူသည်ကား။ အဂ္ဂဠပါသကဿ၊ မင်းတုပ်၏။ (နိ-၄၆၅) ဥပရိဘာဂေ၊ အထက်အဖို့၌။ ဥဒကဋ္ဌပနဋ္ဌာနန္တိ၊ ဥဒကဋ္ဌပနဋ္ဌာနံဟူသည်ကား။ ဥဒကဋ္ဌပနတ္ထာယ၊ ရေထားခြင်းငှာ။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ဌာနံ၊ အရပ်တည်း။

၂၆၁။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဥဒပါနန္တိ၊ ဥဒပါနံဟူသည်ကား။ ကူပံ၊ ရေတွင်းတည်း။ နီစဝတ္ထုကောတိ၊ နီစဝတ္ထုကောဟူသည်ကား။ ကူပဿ၊ ရေတွင်း၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ကူလဋ္ဌာနံ၊ ကမ်းအရပ်သည်။ ဘူမိသမံ၊ ပကတိ မြေနှင့်အမျှ။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဥဒကေန ဩတ္ထရိယျတီတိ၊ ဥဒကေန ဩတ္ထရိယျတိဟူသည်ကား။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဝေဿာဒကံ၊ မိုးရေသည်။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ ကူပေ၊ တွင်း၌။ ပတတိ၊ ကျ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၂၆၂။ ဝါဟေန္တီတိ၊ ဝါဟေန္တိဟူသည်ကား။ ဥဿိဉ္စန္တိ၊ သွန်းလောင်းကုန်၏။ အရဟဋဃဋိယန္တံ နာမ၊ အရဟဋဃဋိယန္တံမည်သည်ကား။ စက္ကသဏ္ဌာနံ၊ လှည်းဘီးသဏ္ဌာန်ရှိသော။ အနေကာရံ၊ များသော အကန့်ရှိသော။ အရေ အရေ၊ အကန့်တိုင်း အကန့်တိုင်း၌။ ဃဋိကာနိ၊ ကြာသွတ်အိုးသဏ္ဌာန်တို့ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဧကေန ဝါ၊ တစ်ယောညက်သည်လည်းကောင်း။ ဒွီဟိ ဝါ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့သည် လည်းကောင်း။ ပရိဗ္ဘမိယမာနယန္တံ၊ လှည့်အပ်သော စက်ယန္တရားတည်း။

၂၆၃။ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသကန္တိ၊ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသကံဟူသည်ကား။ ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလဿ၊ အချက်ဝန်း၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဌပိတပက္ခပါသကံ၊ ထားအပ်သောဝမ်းဘဲတောင်ရှိ၏။ မဏ္ဍလေတိ၊ မဏ္ဍလေဟူသည်ကား။ ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလေ၊ အချက်ဝန်း၌။ ပက္ခပါသကေ ဌပေတွာတိ၊ ပက္ခပါသကေ ဌပေတွာဟူသည်ကား။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ စတုရဿာကာရေန၊ လေးထောင့် အခြင်းအရာဖြင့်။ ဖလကာဒီနီ၊ ပျဉ်ချပ် အစရှိသည်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထ၍။

[စာမျက်နှာ-၂၃၄] ၂၆၄။ နကတကံ နာမ၊ နမတကံမည်သည်ကား။ သန္ထတသဒိသံ၊ အခင်းနှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ရုက္ခတစမယံ၊ သစ်ခွံဖြင့် ပြီး၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ စမ္မခဏ္ဍပရိဟာရေနာတိ၊ စမ္မခဏ္ဍပရိဟာရေနာဟူသည်ကား။ အနဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်မူ၍။ သယနာသနဝိဓိနာတိ၊ သယနာသနဝိဓိနာဟူသည်ကား။ အနဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်မူ၍။ သယနာသနဝိဓိနာ၊ အိပ်ရာနေရာ အစီအရင်ဖြင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပဠာယာတိ၊ ပဠာယဟူသည်ကား။ အဋ္ဌံသသောဠသံသာဒိအာကာရေန၊ ရှစ်မြှောင့် တစ်ဆယ့်ခြောက်မြှောင့် စသော အခြင်းအရဖြင့်။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သော။ ဘာဇနာဓာရာယ၊ ခွက်၏ တည်ရာ ဖြစ်သော။ (နိ-၄၆၆) ပေဠာယ၊ စားပွဲတင်၌။ ယတ္ထ၊ အကြင်စားပွဲတင်၌။ ဥဏှပါယာသာဒိံ၊ ပူသော နို့ဃနာ အစရှိသည်ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဘတ္တဿ၊ ထမင်း၏။ ဥဏှဘာဝါဝိဂမနတ္ထံ၊ ပူသောအဖြစ်မှ မကင်းခြင်းငှာ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဘောဇနပါတိံ၊ ဘောဇဉ်ခွက်ကို။ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်၏။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘော ရှိသော။ ဘာဇနာကာရဿ၊ ခွက်၏တည်ရာဖြစ်သော။ အာဓာရဿ၊ စားပွတြင်၏။ ဧတံ အဓိဝစနံ၊ ဤအမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ “အာသီတ္တကူပဓာန”န္တိ၊ အာသီတ္တကူပဓာနံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တဿ စ၊ ထိုပုဒ်၏လည်း။ ပါယာသာဒီဟိ၊ နို့ဃနာအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အာသိတ္တကာဓာရော၊ လောင်းအပ်သောစားပွဲတင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣဒဉ္စ အသိတ္တကူပဓာနံ၊ ဤစားပွဲတင် ကိုလည်း။ ပစ္စန္တေသု၊ ပစ္စန္တရစ်တို့၌။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ မဇ္ဈိမဒေသေယေဝ၊ မဇ္ဈိမဒေသ၌သာလျှင်။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ဂိဟိပရိဘောဂေါ၊ လူတို့အသုံးအဆောင်ဖြစ်သော။ အယောမယာဒိ၊ သံအစရှိသည်တို့ဖြင့် ပြီးသော။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ အာဓာရော၊ တည်ရာသည်။ အာသိတ္တကူပဓာနမေဝ၊ အာသိတ္တကူပစာနကိုသာလျှင်။ အနုလောမေတိ၊ လျော်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဧကေ ပန၊ ဆရာအချို့တို့သည်ကား။ “ကပ္ပိယလောဟမယော၊ ကပ္ပိယကြေးဖြင့်ပြီးသော။ အာဓာရော၊ စားပွဲတင်သည်။ မဠောရိကမေဝ၊ မဠောရိကကိုသာလျှင်။ အနုလောမေတိ၊ လျော်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပတ္တဂုတ္တိယာ၊ သပိတ်ကို စောင်ခြင်းငှာ။ အာဓာရော၊ သပိတ်ခြေကို။ အနုညာတော၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဘုဉ္စိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ မဠောရိကာ၊ စားပွဲတင်ကို။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဆိဒ္ဒန္တိ၊ ဆိဒ္ဒံဟူသည်ကား။ ဆိဒ္ဒယုတ္တံ၊ အပေါက်နှင့်ယှဉ်သည်တည်း။ ဝိဒ္ဓန္တိ၊ ဝိဒ္ဓံဟူသည်ကား။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဝိနိဝိဒ္ဓဆိဒ္ဒံ၊ ထွင်းအပ်သော အပေါက်ရှည်တည်း။ အာဝိဒ္ဓန္တိ၊ အာဝိဒ္ဓံဟူသည်ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဆိဒ္ဒံ၊ ပေါက်သည်တည်း။

၂၆၅။ “ပတ္တံ နိက္ကုဇ္ဇိတု”န္တိ ဧတ္ထ၊ ပတ္တံ နိက္ကုဇ္ဇိတုံဟူသောစကား၌။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာသမ္ဘောဂကရဏဝသေနေဝ၊ မသုံးဆောင်ကောင်းသည်ကို ပြုသည်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ နိက္ကဇ္ဇ၊ မှောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပတ္တ၊ သပိတ်တို့ကို။ အဓောမုခဋ္ဌပနဝ သေန၊ အောက်သို့မျက်နှာထားသည်၏ အစွမ်း (နိ-၄၆၇) ဖြင့်။ နိက္ကုဇ္ဇနံ၊ မှောက်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အသမ္ဘောဂံ သံဃေန ကရောတူ”တိ၊ အသမ္ဘောဂံ သံဃေန ကရောတုဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ တံ ဝဍ္ဎံ၊ ထိုဝဍ္ဎလိစ္ဆဝီကို။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ သံဃေန၊ သံဃာနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အသမ္ဘောဂံ၊ မသုံးဆောင်အပ်သည်ကို။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ကရောတု၊ ပြုလော။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပတ္တံ နိက္ကုဇ္ဇေယျာတိ၊ ပတ္တံ နိက္ကုဇ္ဇေယျဟူသည်ကား။ ဝဍ္ဎဿ၊ ဝဍ္ဎလိစ္ဆဝီအား။ ပတ္တနိက္ကုဇ္ဇနဒဏ္ဍကမ္မံ၊ အပိတ်မှောက်ခြင်း ဒဏ်အမှုကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ အသမ္ဘောဂံ သံဃေနကရဏန္တိ၊ အသမ္ဘောဂံ သံဃေနကရဏံဟူသည်ကား။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ဝဍ္ဎဿ၊ ဝဍ္ဎလိစ္ဆဝီအား။ အသမ္ဘောဂကရဏံ၊ မသုံးဆောင်အပ်သည်ကို ပြုခြင်းကို။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ အသမ္ဘောဂေါ၊ မသုံးဆောင်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “နိက္ကုဇ္ဇိတော၊ ပ။ အသမ္ဘောဂံ သံဃေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ နိက္ကုဇ္ဇိတော၊ ပ။ အသမ္ဘောဂံ သံဃေနဟူဤ၌။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ အသမ္ဘောဂေါ၊ တကွ မသုံးဆောင်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဘဂဝတာ၊ ဘုရားရှင်သည်။ အသမ္ဘောဂကရဏဿ၊ မသုံးဆောင်အပ်သည်ကိုပြုခြင်းကို။ အာဏတ္တတ္တာ စ၊ စေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ သာဝိတတ္တာ စ၊ ကြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ “ကောစိဒေယျဓမ္မော နဂဟေတဗ္ဗော”တိ၊ ကောစိဒေယျဓမ္မော နဂဟေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ပတ္တေ နိက္ကုဇ္ဇိတေ၊ သပိတ်မှောက်ကံ ပြုသည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုဒကာ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ဂဏှန္တဿ၊ ခံသောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

အစ္စယောတိ၊ အစ္စယောဟူသည်ကား။ ဉာယပ္ပဋိပတ္တိံ၊ အသင့်အားဖြင့် ကျင့်ခြင်းကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ အပရာဓော၊ ပြစ်မှားခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ မံ အစ္စဂမာတိ၊ မံ အစ္စဂမာဟူသည်ကား။ မံ၊ ငါ့ကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်၏။ တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမာတိ၊ တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမဟူသည်ကား။ တေ၊ သင်၏။ တံ အပရာဓံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ခမာမ၊ သည်းခံကုန်၏။ “န ဘိက္ခူနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတီ”တိ အာဒီသု၊ န ဘိက္ခူနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတိ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ [စာမျက်နှာ-၂၃၅] အလာဘာယ၊ လာဘ်မရခြင်းငှာ။ ပရိသက္ကနာဒိတော၊ လုံ့လပြုခြင်း အစရှိသည်မှ။ ဝိရတော၊ (နိ-၄၆၈) ကြဉ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ “အသမ္ဘောဂံ ဘိက္ခုသံဃေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ အသမ္ဘောဂံ ဘိက္ခုသံဃေနာဟူသောပုဒ်၌။ “ကတော”တိ၊ ကတောဟူ၍။ ပါဌသေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

၂၆၈။ “ယာဝ ပစ္ဆိမာ သောပါနကဠေဝရာ”တိ၊ ယာဝ ပစ္ဆိမာ သောပါနကဠေဝရာဟူသောစကားကို။ ပဌမသောပါခဖလကံ၊ ရှေးဦးစွာသော စောင်းတန်းပျဉ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုရှေးဦးစွာသော စောင်းတန်းပျဉ်ကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဒုဿေန၊ ပုဆိုးဖြင့်။ သန္ထတတ္တာ၊ ခင်းအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆိမသောပါနကဠေဝရာ၊ ပစ္ဆိမသောပါနကဠေဝရာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ပစ္ဆိမံ ဇန တတာဂတော အနုကမ္ပတီ”တိ ဣဒံ၊ ပစ္ဆိမံ ဇန တတာဂတော အနုကမ္ပတိဟူသောစကားကို။ ထေရော၊ အာနန္ဒာထေရ်သည်။ အနာဂတေ၊ နောင်အခါ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ စေလပဋိကဿ၊ ပုဆိုးအခင်းကို။ အက္ကမနပစ္စယာ၊ နင်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အပဝါဒါဒီဟိ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းစသည်တို့ဖြင့်။ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ၊ သိက္ခာပုဒ်ပညတ်ခြင်းဖြင့်။ နိဝါရဏေန၊ တားမြစ်တော်မူသဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အနုကမ္ပံ၊ အစဉ်သနားခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အပဂတဂဗ္ဘာတိ၊ အပဂတဂဗ္ဘာဟူသည်ကား။ ဝိဇာတပုတ္တာ၊ သားမမွေးကုန်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “မင်္ဂလတ္ထာယာ”တိ၊ မင်္ဂလတ္ထာယဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၂၆၉၊ ၂၇၀။ ဗီဇနိန္တိ၊ ဗီဇနိံဟူသည်ကား။ စတုရဿဗီဇနိံ၊ လေးထောင့်ယပ်ကို။ ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တန္တိ၊ ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တံဟူသည်ကား။ တာလပဏ္ဏဒိနာ၊ ထန်းရွက် အစရှိသော။ ဧကေန ပတ္တေန၊ အရွက်တစ်ခုဖြင့်။ ကတဆတ္တံ၊ ပြုအပ်သောထီးတည်း။

၂၇၄၊ ၅။ အနုရက္ခဏတ္ထန္တိ၊ အနုရက္ခဏတ္ထံဟူသည်ကား။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်း၍။ ဂေါပနတ္ထံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ။ ဒီဃံ ကာရေန္တီတိ၊ ဒီဃံ ကာရေန္တိဟူသည်ကား။ ကေသေဟိ၊ ဆံတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ မဖြတ်မူ၍။ ဌပါပေန္တိ၊ ထားစေကုန်၏။ စတုကောဏန္တိ၊ စတုကောဏံဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်း အရာဖြင့်။ ဥပရိ နလာဋန္တေသု၊ အထက် နားထင်တို့၌။ ဒွေ၊ နှစ်ထောင့်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာ ဟနုကပေဿ၊ အောက်မေး၏ နံပါးနှစ်ဘက်၌။ ဒွေ၊ နှစ်ထောင့်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စတ္တာရော ကောဏာ၊ လေးထောင့်တို့သည်။ ပညာယန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ စတုရဿံ ကတွာ၊ လေးထောင့်ပြု၍။ ကပ္ပါပနံ၊ ရိတ်စေခြင်းတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဒါဌိကံ ဌပါပေန္တီတိ၊ ဒါဌိကံ ဌပါပေန္တိဟူသည်ကား။ ဥတ္တရောဠေ၊ အထက် (နိ-၄၆၉) နှုတ်ခမ်း၌။ မဿုံ၊ ကျင်စွယ်ကို။ အစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ မဖြတ်မူ၍။ ဌပါပေန္တိ၊ ထားစေကုန်၏။ ရုဓီတိ၊ ရုမိဟူသည်ကား။ ခုဒ္ဒကဝဏံ၊ ငယ်သော အမာတည်း။

၂၇၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ လောဟဘဏ္ဍကံသဘဏ္ဍသန္နိစယောတိ၊ လောဟဘဏ္ဍကံသဘဏ္ဍသန္နိစယောဟူသည်ကား။ လောဟဘဏ္ဍဿ၊ ကြေးမည်းဘဏ္ဍာကို လည်းကောင်း။ ကံသဘဏ္ဍဿ စ၊ ကြေးဖြူဘဏ္ဍာကိုလည်းကောင်း။ သန္နိစယော၊ သိုမှီးခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဗန္ဓနမတ္တန္တိ၊ ဗန္ဓနမတ္တံဟူသည်ကား။ ဝါသိဒဏ္ဍာဒီနံ၊ ပဲခွပ်ရိုး အစရှိသည်တိုပ၏။ ကောဋီသု၊ အစွန်းတို့၌။ အဖာလနတ္ထံ၊ မကွဲစေခြင်းငှာ။ လောဟေဟိ၊ ကြေးတို့ဖြင့်။ ဗန္ဓနံ၊ ဖွဲ့ခြင်းတည်း။ တန္တကန္တိ၊ တန္တကံဟူသည်ကား။ အာယောဂဝါယနတ္ထံ၊ အာယောဂပတ် ရက်ခြင်းငှာ။ တဒါကာရေန၊ ထိုအာယောဂပတ် အခြင်းအရာဖြင့်။ ပသာရိတတန္တံ၊ ဖြန့်အပ်သော ယက်ကန်းတည်း။

၂၇၈။ “ယတ္ထ သရတိ၊ တတ္ထ ဗန္ဓိတဗ္ဗ”န္တိ ဧတေန၊ ယတ္ထ သရတိ၊ တတ္ထ ဗန္ဓိတဗ္ဗံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အသဉ္စိစ္စ၊ စိတ်မရှိသည်ဖြစ်၍။ ကာယဗန္ဓနံ၊ ခါးပန်းကြိုးကို။ အဗန္ဓိတွာ၊ မဖွဲ့မူ၍။ ပဝိဋ္ဌဿ၊ ဝင်သော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ မုရဇဝဋ္ဋိ သဏ္ဌာနံ ဝေဌေတွာ ကတန္တိ၊ မုရဇဝဋ္ဋိ သဏ္ဌာနံ ဝေဌေတွာ ကတံဟူသည်ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဗဟုရဇ္ဇုကေ၊ များစွာသော ကြိုးတို့ကို။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ နာနာဝဏ္ဏေဟိ၊ အထူးထူးသော အဆင်းရှိကုန်သော။ သုတ္တေဟိ၊ ချည်တို့ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဧကဝဏ္ဏသုတ္တေနာပိ၊ တဆင်တည်းသော ချည်ဖြင့်လည်း။ ဝလယဃဋကာဒိဝိကာရံ၊ လက်ကောက် ကြာသွတ်အိုးစသော ဖောက်ပြန်ခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ဝေဌိတမ္ပိ၊ ရက်အပ်သော ခါးပန်းသည်လည်း။ မုရဇမေဝ၊ မုရဇပင်တည်း။ ဝိကာရံ ပန၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းကိုကား။ အဒေဿတွာ၊ မပြမူ၍။ မဋ္ဌံ ကတွာ၊ ပြေပြစ်အောင်ပြု၍။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဝေဌိတံ၊ ရစ်ခြင်းသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဒုတိယပါရာဇိက သံဝဏ္ဏနာယံ၊ ဒုတိယပါရာဇိက အဖွင့်၌။ “ဗဟုရဇ္ဇုကေ ဧကတော ကတွာ ဧကေန နိရန္တရံ ဝေဌေတွာ ကတံ ဗဟုရဇ္ဇုကံန္တိ နုဝတ္တဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဗဟုရဇ္ဇုကေ ဧကတော ကတွာ ဧကေန နိရန္တရံ ဝေဌေတွာ ကတံ ဗဟုရဇ္ဇုကံန္တိ နုဝတ္တဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဗဟုရဇ္ဇုကေ၊ ကြိုးများစွာတို့ကို။ ဧကတော ကတွာ၊ တစ်ပေါင်းတည်းပြု၍။ ဧကေန၊ ကြိုးတစ်ခုဖြင့်။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဝေဌေတွာ၊ ရစ်၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ခါးပန်းကြိုးကို။ ‘ဗဟုရဇ္ဇုက'န္တိ၊ ကြိုးများစွာ ရှိ၏ဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆို (နိ-၄၇၀) အပ်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနံ နာမ၊ မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနံမည်သည်ကား။ စတုရဿံ၊ လေးထောင့်ကို။ [စာမျက်နှာ-၂၃၆] အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ သဇ္ဇိတံ၊ စီရင်အပ်သော ခါးပန်းတည်း။ ပါမင်္ဂဒသာ၊ ဆောက်လုံးထိုး အဆာတို့သည်။ စတုရဿာ၊ လေးထောင့်ရှိကုန်၏။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနေနာတိ၊ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနေနဟူသည်ကား။ ဝရကသီသာကာရေန၊ ပြောင်းနှံ့သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ပါသေန္တောတိ၊ ပါသေန္တောဟူသည်ကား။ ဒသာပရိယောသာနံ၊ အဆာ၏ အဆုံးတည်း။

၂၇၉။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဂဏ္ဌိကဖလကံ ပါသကဖလက”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဂဏ္ဌိကဖလကံ ပါသကဖလကံဟူသောပုဒ်၌။ ဒါရုဒန္တာဒိမယေသု၊ သစ်သား ဆင်စွယ်အစရှိသည်ဖြင့် ပြီးကုန်သော။ ဖလကေသု၊ ပျဉ်တို့၌။ ဂဏ္ဌိကပါသကာနိ၊ ခါးပတ်အိမ် ခါးပတ်ကွင်းတို့ကို။ အပ္ပေတွာ၊ တပ်၍။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်း၌။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြု၏။ ကောဋ္ဋော ဝိဝရိယတီတိ၊ ကောဋ္ဋော ဝိဝရိယတိဟူသည်ကား။ အနုဝါတော၊ အလျား အနားပတ်သည်။ ဝိဝရိယတိ၊ ဖွင့်၏။

၂၈၀၊ ၁။ ပါဠိကာရကောတိ၊ ပါဠိကာရကောဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ယထာဝုဍ္ဎံ၊ သတင်းကြီး အစဉ်အတိုင်း။ ပါဠိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပတိဋ္ဌာပကော၊ တည်စေသော ရဟန်းတည်း။ တဿာပိ၊ ထိုရဟန်းအားလည်း။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပါရုပိတုံ၊ ရုံခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ မုဏ္ဍဝဋ္ဋီတိ၊ မုဏ္ဍဝဋ္ဋိဟူသည်ကား။ မလ္လာဒယော၊ လက်ပန်းသည် အစရှိသည်တို့တည်း။

၂၈၂။ ပမာဏင်္ဂုလေနာတိ၊ ပမာဏင်္ဂုလေနဟူသည်ကား။ ဝဍ္ဎကီအင်္ဂုလေန၊ ဝဍ္ဎကီလက်သစ်ဖြင့်။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “ပကတိအင်္ဂုလေန၊ ပြကတေ့ လက်သစ်ဖြင့်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ စတုရင်္ဂုလပစ္ဆိမက ဝစနေန၊ အငယ်ဆုံး လက်လေးသစ် ဟူသောစကားနှင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပကတင်္ဂုလေန၊ ပြကတေ့ လက်သစ်ဖြင့်။ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏံ ဒန္တကဋ္ဌံ၊ လက်လေးသစ် ပမာဏရှိသော ဒန်ပူကို။ ကဏ္ဌေ၊ လည်၌။ အဝိလဂ္ဂံ၊ မငြိအောင်။ ခါဒိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မတတ်နိုင်။

၁၈၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သကာယ နိရုတ္တိယာ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဒူသေန္တီတိ၊ သကာယ နိရုတ္တိယာ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဒူသေန္တိဟူသည်ကား။ မာဂဓဘာသာယ၊ မာဂဘောသာ၏။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော သူတို့အား။ ဝတ္တုံ၊ ရွတ်ခြင်းငှာ။ သုကရတာယ၊ လွယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟီနဇစ္စာပိ၊ အမျိုးယုတ်သော သူတို့သည်လည်း။ ဥဂ္ဂဏှန္တာ၊ သင်ကုန်လျက်။ ဒူသေန္တိ၊ ဖျက်ဆီးကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

(နိ-၄၇၁) ၂၈၉။ မာ ဘိက္ခူ ဗျာဗာဓယိံ သူတိ၊ မာ ဘိက္ခူ ဗျာဗာဓယိံ သုဟူသည်ကား။ လသုဏဂန္ဓေန၊ ကြက်သွန်နံ့ဖြင့်။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ မာဗာဓယိ သု၊ မနှိပ်စက်ကုန်လင့်။

၂၉၁။ အဝလေခနပီဌရောတိ၊ အဝလေခနပီဌရောဟူသည်ကား။ အဝလေခနကဋ္ဌ ဌပနဘာဇနဝိသေသော၊ ကနုတံထားရာ တောင်းအထူးတည်း။ အပိဓာနန္တိ၊ အပိဓာနံဟူသည်ကား။ ပိဓာနဖလကာဒိ၊ ပိတ်သောပျဉ်ပြား အစရှိသည်တည်း။

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၇၂)

၆၊ သေနာသနက္ခန္ဓက

ဝိဟာရာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၃၇] ၂၉၅။ မသနာသနက္ခန္ဓကေ၊ မသနာသနက္ခန္ဓက၌။ သိသိရေတိ၊ သိသိရေဟူသည်ကား။ သိသိရကာလေ၊ သိသိရဥတုအခါ၌။ (ပြာသိုလမှစ၍ တစ်ပေါင်းလပြည့်တိုင်အောင် နနှစ်လအတွင်းကို သိသိရဥတုဆိုသည်)။ ဟိမပါတဝသေန စ၊ ဆီးနှင်းကျသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ သတ္တာဟဝဒ္ဒလိကာဒိဝဿပါတဝသေန စ၊ ခုနစ်ရက် မိုးစွေခြင်းအစရှိသော မိုးကြူးခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်သော။ ခရော၊ ကြမ်းကြုတ်သော။ သီတသမ္ဖဿော၊ အေးသောအတွေ့ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ လိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “သမ္ဖုသိတကော”တိ၊ သမ္ဖုသိတကောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “တတော”တိ ဣဒံ၊ တတောဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ကတ္တုအတ္ထေ၊ ကတ္တားအနက်၌။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်ရှိသောပုဒ်တည်း။ ကေနစိ ဝိဟာရေန၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ကျောင်းသည်။ ဝါတာတပေါ၊ လေ နေပူကို။ ပဋိဟညတိ၊ နှိပ်စက်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဝိဟာရေန ပဋိဟညတီ”တိ၊ ဝိဟာရေန ပဋိဟညတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၂၉၆။ အာဝိဉ္ဆနဆိဒ္ဒန္တိ၊ အာဝိဉ္ဆနဆိဒ္ဒံဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အပေါက်၌။ အင်္ဂုလိံ ဝါ၊ လက်ချောင်းကို လည်းကောင်း။ ရဇ္ဇုသင်္ခလိကာဒိံ ဝါ၊ ကြိုး သံကွင်း ဆက်အစရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ ပဝေသေတွာ၊ သွင်း၍။ ကဝါဋံ၊ တံခါးရွက်ကို။ အာကဍ္ဎန္တာ၊ ငင်ကုန်လျက်။ ဒွါရဗာဟံ၊ တံခါးဘောင်ကို။ ဖုသာပေန္တိ၊ ထိစေကုန်၏။ တဿ၊ ထိုအပေါက်၏။ ဧတံ အဓိဝစနံ၊ ဤအာဝိဉ္ဆနဆိဒ္ဒ ဟူသော အမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သေနာသနပရိဘောဂေ၊ ကျောင်းအသုံးအဆောင်၌။ အကပ္ပိယံ နာမ၊ မအပ်သည်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “သစေပိ ဒီပိနင်္ဂုဋ္ဌေနာ”တိအာဒိ၊ သစေပိ ဒီပိနင်္ဂုဋ္ဌေန၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စေတိယေ ဝေဒိကာသဒိသန္တိ၊ စေတိယေ ဝေဒိကာသဒိသံဟူသည်ကား။ ဝါတပါနဒါရုံ ဝါ၊ ပြတင်းပေါက် သစ်သားကိုလည်းကောင်း။ ဇာလံ ဝါ၊ ကွန်ရက်ကိုလည်းကောင်း။ အဋ္ဌပေတွာ၊ မထားမူ၍။ ဒါရူဋ္ဌာနေ၊ သစ်သားအရာ၌။ စေတိယေ၊ စေတီ၌။ ဝေဒိကာယ၊ ပွတ်တိုင်၌။ ပဋ္ဋာကာဒီနိ ဝိယ၊ ပွတ်ခြမ်းအစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ၊ အုတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌လည်းကောင်း။ တိရိယဉ္စ၊ ဖီလာ၌လည်းကောင်း။ ပဋ္ဋိကာဒယော၊ (နိ-၄၇၃) ပွတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ စတုဆိဒ္ဒယုတ္တံ၊ အပေါက်လေးခုနှင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်တည်း။ ထမ္ဘကဝါတပါနံ နာမ၊ ထမ္ဘကဝါတပါနမည်သည်ကား။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဒါရူနိ၊ သစ်တို့ကို။ အဒတွာ၊ မလျိုမူ၍။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ဌပိတဒါရူဟိ ဧဝ၊ ထားအပ်သော သစ်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်တည်း။ စောဠကပါဒပုဉ္ဆနံ ဗန္ဓိတုန္တိ၊ စောဠကပါဒပုဉ္ဆနံ ဗန္ဓိတုဟူသည်ကား။ ဝါတပါနပ္ပမာဏေန၊ လေသာပြတင်း ပမာဏဖြင့်။ ပါဒပုဉ္ဆ နသဒိသံ၊ ခြေသုတ်ပုဆိုးနှင့်တူစွာ။ စောဠကာဒိနာ၊ အဝတ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဝဂ္ဂုလိအာဒိပ္ပဝေသနနိဝါရတ္ထံ၊ လင်းနို့အစရှိသည်တို့၏ ဝင်ခြင်းကိုတားမြစ်ခြင်းငှာ။ ထကေတုံ၊ ပိတ်ခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ မိဍ္ဎကန္တိ၊ မိဍ္ဎကံဟူသည်ကား။ မဉ္စာကာရေန၊ ညောင်စောင်း အခြင်းအရာဖြင့်။ ကဋ္ဌမတ္တိကာဒီဟိ၊ သစ်သား မြေညက် အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ကတဝေဒိကာကာရံ၊ ပြုအပ်သော ပွတ်တိုင်အခြင်းအရာတည်း။

၂၉၇။ စတုရဿပီဌန္တိ၊ စတုရဿပီဌဟူသည်ကား။ သမစတုရဿံ၊ လေးထောင့်စပ်စပ်သော အင်းပျဉ်တည်း။ အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကမေဝ၊ အခြေ လက်ရှစ်သစ်သာလျှင်။ ဝဋ္ဋတီ၊ အပ်၏။ “ပမာဏာတိက္ကန္တောပိ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ပမာဏာတိက္ကန္တောပိ ဝဋ္ဋတိဟူသောစကားကို။ သမစတုရဿမေဝ၊ လေးထောင့် စပ်စပ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အာယတစတုရဿာ ပန၊ လေးထောင့်လျားလျားရှိမူကား။ ဥစ္စပါဒါ၊ အခြေမြင့်ကုန်သော။ သတ္တင်္ဂ ပဉ္စင်္ဂါပိ၊ သတ္တင်္ဂ ပဉ္စင်္ဂ ညောင်စောင်းတို့သည်လည်း။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ မအပ်ကုန်။ ဝေတ္တေဟေဝ၊ ကြိမ်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ စတုရဿာဒိအာကာရေန၊ လေးထောင့်စသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ညောင်းစောင်းသည်။ ဘဒ္ဒပီဌံ၊ ဘဒ္ဒပီဌမည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဝေတ္တမယံ ပီဌ”န္တိ၊ ဝေတ္တမယံ ပီဌံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဒါရုပဋ္ဋိကာယ ဥပရီတိ၊ ဒါရုပဋ္ဋိကာယ ဥပရိဟူသည်ကား။ အဋနိအာကာရေန၊ ငြမ်းအသွင်ဖြင့်။ ဌိတဒါရုပဋလဿ၊ တည်သော သစ်ပြား၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဥဒ္ဓံ ပါဒံ၊ ခြေဦးမျှော်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပဝေသနကာလံ၊ သွင်းသောကာလကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ဥပရီ”တိ၊ ဥပရိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧဠကဿ၊ ဆိတ်၏။ ပစ္ဆိမပါဒဒွယံ ဝိယ၊ နောက်ခြေနှစ်ခုကဲ့သို့။ ဝင်္ကာကာရေန၊ ကောက်သောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဌိတတ္တာ ပန၊ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ကား။ ဧတံ၊ ဤအင်းပျဉ်ကို။ “ဧဠကပါဒပီဌ”န္တိ၊ ဧဠကပါဒပီဌံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။ ပလောဌေန္တီတိ၊ ပလောဌေန္တိဟူသည်ကား။ မေဉ္စဟိ၊ ညောင်စောင်း (နိ-၄၇၄) တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝဋ္ဋေန္တိ၊ လိမ့်ကုန်၏။ ရုက္ခေ စ၊ သစ်ပင်တို့ကိုလည်းကောင်း။ လတာ စ၊ နွယ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ အဝသေသံ၊ ကြွင်းသော။ ဂစ္ဆာဒိကံ၊ ခြုံအစရှိသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံသည်လည်း။ တိဏဇာတိ ဧဝ၊ မြက်မျိုးပင်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ယေသံကေသဉ္စိ တိဏဇာတိကာန”န္တိအာဒိ၊ ယေသံကေသဉ္စိ တိဏဇာတိကာနံ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။

[စာမျက်နှာ-၂၃၈] ဥပဒဟန္တီတိ၊ ဥပဒဟန္တိဟူသည်ကား။ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်၏။ သီသပ္ပမာဏံနာမ၊ မည်သည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အုံး၌။ ဂီဝါယ၊ လည်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သကလံသီသံ၊ အလုံးစုံသော ဦးခေါင်းကို။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ တဿ စ၊ ထိုအုံး၏လည်း။ ဝိတ္ထာရပ္ပမာဏံ၊ အနံပမာဏသည်။ မုဋ္ဌိရတနံ၊ တောင်ဆုပ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ “ဝိတ္ထာရတော”တိ အာဒိ၊ ဝိတ္ထာရတော၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ ဝိတ္ထာရတော အစရှိသော စကားသည်လည်း။ ဗိမ္ဗောဟနဿ၊ အုံး၏။ ဥဘောသု အန္တေသု၊ အစွန်းနှစ်ဘက်တို့၌။ ဌပေတဗ္ဗစောဠပ္ပမာဏဒဿနံ၊ ပိတ်ထားအပ်သော အဝတ်၏ ပမာဏကို ပြကြောင်းတည်း။ တဿ၊ ထိုအဝတ်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဗိမ္ဗောဟနဿ၊ အုံး၏။ ဝိတ္ထာရပ္ပမာဏံ၊ အနံပမာဏကို။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ ဝဋ္ဋံ ဝါ၊ လုံးလုံးကိုလည်းကောင်း။ စတုရဿံ ဝါ၊ လေးထောင့်ကိုလည်းကောင်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သိဗ္ဗိတံ၊ ချုပ်အပ်သော။ တံ ဗိမ္ဗောဟနံ၊ ထိုအုံးကို။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ချုပ်အပ်သည်ရှိသော်။ ကောဋိတော၊ အစွန်းတစ်ဘက်မှ။ ကောဋိ၊ အစွန်းတစ်ဘက်တိုင်အောင်။ ဝိတ္ထာရတော၊ အနံအားဖြင့်။ ပုထုလဋ္ဌာနံ၊ ဖြန့်ရာအရပ်သည်။ မုဋ္ဌိရတနပ္ပမာဏံ၊ တောင်ဆုပ်အတိုင်းအရှည်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ သိဗ္ဗိတဗ္ဗံ၊ ချုပ်အပ်၏။ ဣတော၊ ဤ လေးတောင်ဆုပ်ပမာဏထက်။ အဓိကံ၊ အလွန်သည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အန္တေသု၊ အစွန်းတို့၌။ တံ ဌပိတစောဠံ၊ ထို ပိတ်ထားအပ်သောအဝတ်သည်။ ကောဋိယာ၊ အစွန်းတစ်ခုမှ။ ကောဋိံ၊ အစွန်းတစ်ခုကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ဒွိဂုဏံ ကတံ၊ နှစ်ခေါက်ချိုးအပ်သည်ရှိသော်။ တိကဏ္ဏံ၊ သုံးထောင့်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေသု တီသု ကဏ္ဏေသု၊ ထို သုံးထောင့်တို့တွင်။ ဒွိန္နံ ကဏ္ဏာနံ၊ နှစ်ထောင့်တို့၏။ အန္တရံ၊ အကြားသည်။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလံ၊ တထွာ လက်လေးသစ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မဇ္ဈဋ္ဌာနံ၊ အလယ်အရပ်သည်။ ကောဋိတော၊ အစွန်းတစ်ခုမှ။ ကောဋိံ၊ အစွန်းတစ်ခုကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ မုဋ္ဌိရတနံ၊ တောင်ဆုပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဒံ၊ ဤသည်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုအုံး၏။ ဥက္ကဋ္ဌပ္ပမာဏံ၊ လွန်သော ပမာဏတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “တီသု ကဏ္ဏေသူ”တိအာဒိ၊ တီသု ကဏ္ဏေသုကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ (နိ-၄၇၅) “ကမ္ဗလမေဝ၊ ပ။ ဥဏ္ဏဘိသိသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီ”တိ၊ ကမ္ဗလမေဝ၊ ပ။ ဥဏ္ဏဘိသိသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမာန်အားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂေါနကာဒိ၊ ဂေါနကအစရှိသော။ အကပ္ပိယမ္ပိ ဥဏ္ဏမယတ္ထရဏံ၊ မအပ်သော သားမွေးအခင်းကိုလည်း။ ဘိသိယံ၊ ဘုံလျှို၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ သယိတုံ၊ အိပ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်၏။

မသူရကေတိ၊ မသူရကေဟူသည်ကား။ စမ္မမယဘိသိယံ၊ သားရေလွှမ်းသောဘုံလျှို၌။ စမ္မမယံ၊ သားရေလွှမ်းသော။ ဗိမ္ဗောဟနံ ပန၊ အုံးသည်ကား။ တူလပုဏ္ဏမ္ပိ၊ လဲပြည့်သော်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သေနာသနပရိက္ခာရဒုဿန္တိ၊ သေနာသနပရိက္ခာရဒုဿံဟူသည်ကား။ သေနာသနပရိက္ခာရကရဏတ္ထယ၊ ကျောင်း၏ ပရိက္ခရာပြုခြင်းငှာ။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်သော။ (ထည့်)။ ဒုဿံ၊ ပုဆိုးတည်။ ဘိသိံ ဩနန္ဓိတုန္တိ၊ ဘိသိံ ဩနန္ဓိတုံဟူသည်ကား။ ဘိသိတ္ထဝိကာယ၊ ဘုံလျှိုအိတ်၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ ပရိဘိဇ္ဇတီတိ၊ ပရိဘိဇ္ဇတိဟူသည်ကား။ မဉ္စာဒိတော၊ ညောင်စောင်း အစရှိသည်မှ။ သာရိယမာနာ၊ ဆောင်ကုန်လျက်။ ပီဌကောဋိအာဒိသု၊ အင်းပျဉ်စွန်း အစရှိသည်တို့၌။ နိသီဒန္တေဟိ၊ ထိုင်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဃံသိယမာနာ၊ ထိခိုက်ကုန် သည်ဖြစ်၍။ ဘိသိ၊ ဘုံလျှိုသည်။ ပရိဘိဇ္ဇတိ၊ ပျက်စီး၏။ ဩနဒ္ဓမဉ္စန္တိ၊ ဩနဒ္ဓမဉ္စဟူသည်ကား။ ဘိသိဧကာဗဒ္ဓံ၊ ဘုံလျှိုနှင့် တစ်ပေါင်းတည်း စပ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဗဒ္ဓမဉ္စံ၊ ဖွဲ့အပ်သော ညောင်စောင်းတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဆဝိံ ဥပ္ပါဋေတွာ ဟရန္တီတိ၊ ဆဝိံ ဥပ္ပါဋေတွာ ဟရန္တိဟူသည်ကား။ ဘိသိစ္ဆဝိံ၊ ဘုံလျှိုလွှမ်းကို။ စောရာ၊ ခိုးသူတို့သည်။ ဟရန္တိ၊ ဆောင်ကုန်၏။ ဖောသိတုန္တိ၊ ဖောသိတုံဟူသည်ကား။ စောရေဟိ၊ ခိုးသူတို့သည်။ ဟရိတဿ၊ ဆောင်အပ်သော ဘုံလျှိုလွှမ်း၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဟရိတသညာဏံ၊ ဆောင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို သိကြောင်း ဖြစ်သော အမှတ်အသားကို။ ဖုသိတုံ၊ အပြောက်အပြောက် ပြုခြင်းငှာ။ ဗိန္ဒူနိ၊ အပေါက်တို့ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ ဘိတ္တိကမ္မန္တိ၊ ဘိတ္တိကမ္မံဟူသည်ကား။ နာနာဝဏ္ဏေဟိ၊ အထူးထူးသော အဆင်းတို့ဖြင့်။ ဝိဘတ္တိ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ ရာဇိကရဏံ၊ အရေးအသားပြုခြင်းကို။ ဟတ္ထကမ္မန္တိ၊ ဟတ္ထကမ္မံဟူသည်ကား။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ယံ ကိဉ္စိ သညာကရဏံ၊ တစ်ခုတစ်ခုသော အမှတ်ကို ပြုခြင်းတည်း။

၂၉၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ န နိပတီတိ၊ န နိပတိဟူသည်ကား။ န အလ္လီယတိ၊ မကပ်။ ပဋီဗာဟေတွာတိ၊ ပဋီဗာဟေတွာဟူသည်ကား။ ဃံသိတွာ၊ ခြစ်၍။ န နိဗန္ဓတိ၊ မကပ်ငြိ။ (နိ-၄၇၆) ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အနိဗန္ဒနီယော၊ အနိဗန္ဒနီယမည်၏။ န လဂ္ဂနကော၊ မကပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။

၂၉၉။ “ကရောဟီ”တိ ဝတ္ထုမ္ပိ န လဗ္ဘတီတိ၊ ကရောဟီ”တိ ဝတ္ထုမ္ပိ န လဗ္ဘတိဟူ၍။ အာဏတ္တိယာ ဧဝ၊ စေခိုင်းခြင်းဖြင့် သာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒွါရပါလံ၊ တံခါးစောင့်ကို။ “န ကရောသိ ကိံ၊ မပြုပြီလော”။ ဣတိ အာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပရိယာယေန၊ ပရိယာယ်ဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဇာတကပကရဏန္တိ၊ ဇာတကပကရဏံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဇာတကပဋိသံယုတ္တံ၊ ဇာတ်တော်နှင့် စပ်သော။ ဣတ္ထိပုရိသာဒိ၊ မိန်းမရုပ် ယောကျ်ားရုပ် အစရှိသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ရူပံ၊ အရုပ်ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ “ပရေဟိ ကာရာပေတု”န္တိ၊ ပရေဟိ ကာရာပေတုံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓရူပမ္ပိ၊ ဘုရားဆင်းတုကိုလည်း။ သယံ ကာတုံ၊ မိမိပြုခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဉ္စပဋိကန္တိ၊ ပဉ္စပဋိကံဟူသည်ကား။ ဇာတိအာဒိပဉ္စပ္ပကာရံ၊ မြေအစရှိသည်ဖြင့် ငါးပါးအပြားရှိသော။ ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ၊ အဆင်း အပြေအပြစ်ပြုခြင်းတည်း။

[စာမျက်နှာ-၂၃၉] ၃၀၀။ ဥပစာရော န ဟောတီတိ၊ ဥပစာရော န ဟောတိဟူသည်ကား။ ဂဗ္ဘဿ၊ တိုက်ခန်း၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အနုပရိဂမနဿ၊ လှည့်လည်၍ သွားခြင်းငှာ။ ဩကာသော၊ အရပ်သည်။ နပ္ပဟောတိ၊ မလောက်။ ရုက္ခံ ဝိဇ္ဈိတွာတိ၊ ရုက္ခံ ဝိဇ္ဈိတွာဟူသည်ကား။ တစ္ဆိတသာရဒါရုံ၊ ရွေအပ်သော သစ်သားနှစ်ကို။ အဂ္ဂသမီပေ၊ အဖျား၏အနီး၌။ ဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထွင်း၍။ ကတွာတိ၊ ကတွာဟူသည်ကား။ ဆိဒ္ဒေ၊ အပေါက်၌။ ကတွာ၊ လျှို၍။ ကပ္ပကတံ ဝိယ၊ အခွင့်ပြုသကဲ့သို့။ သာရခါဏုကေ၊ အနှစ်ရှိသော သစ်ငုတ်တို့ကို။ အာကောဋေတွာ၊ စိုက်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကတမေဝ၊ ပြုအပ်သော ထောက်တိုင်ကိုသာလျှင်။ “အာဟရိမံ ဘိတ္တိပါဒ”န္တိ၊ ရွေ့ရှားကောင်းသော နံရံခြေဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပတ္ထမ္ဘနတ္ထံ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာပေတုန္တိ၊ ဥပတ္ထမ္ဘနတ္ထံ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာပေတုံဟူသည်ကား။ ဇိဏ္ဏဘိတ္တိပါဒေန၊ ဆွေးမြေ့သော နံရံခြေနှင့်။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သမာနဘာရံ၊ မျှသော ဝန်ကို။ ခါဏုကဿ၊ သစ်ငုတ်၏။ သီသေန၊ အပေါ်စွန်းဖြင့်။ ဥဿာပေတွာ၊ တပ်စေ၍။ မူလေန၊ အောက်စွန်းဖြင့်။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ပတိဋ္ဌာပေတုံ၊ တည်စေခြင်းငှာ။ ပရိတ္တာဏတ္ထန္တိ၊ ပရိတ္တာဏတ္ထံဟူသည်ကား။ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တကုဋိယာ၊ အတွင်းအပလိမ့်ကျံသော ကုဋီကို။ ဩဝဿနဋ္ဌာနဿ၊ မိုးစွတ်ရာမှ။ ပရိတ္တာ (နိ-၄၇၇) ဏတ္ထံ၊ တားမြစ်ခြင်းငှာ။ ကိဋိကန္တိ၊ ကိဋိကံဟူသည်ကား။ တာလပဏ္ဏာဒီဟိ၊ ထန်းရွက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ကတပဒလံ၊ ပြုအပ်သော ကဲလားတည်း။ “မဒ္ဒိတမတ္တိက”န္တိ၊ မဒ္ဒိတမတ္တိကံဟူသောစကားကို။ ဩဝဿနဆိဒ္ဒဿ၊ မိုးယိုသောအပေါက်ကို။ ပိဒဟနတ္ထံ၊ ပိတ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဥဘတော ကုဋ္ဋံ နီဟရိတွာ ကတပဒေသဿာတိ၊ ဥဘတော ကုဋ္ဋံ နီဟရိတွာ ကတပဒေသဿဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဗဟိ၊ ဗဟိ၌။ ဌိတာ၊ ရပ်သော သူတို့သည်။ ဥဇုကံ အန္တော နိသိန္နေ၊ ဖြောင့်မတ်စွာ အတွင်း၌ နေသောသူတို့ကို။ န ပဿန္တိ၊ မမြင်ကုန်။ ဧဝံ တထာ၊ အခြင်းအရာဖြင့်။ ဒွါရာဘိမုခံ၊ တံခါးသို့ရှေးရှု။ ပိဒဟနဝသေန၊ ပိတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဘိတ္တိဉ္စ၊ နံရံကို လည်းကောင်း။ အညတော၊ တစ်ပါးသော မျက်နှာမှ။ ဒွါရဉ္စ၊ တံခါးကို လည်းကောင်း။ ယောဇေတွာ၊ တပ်၍။ ကတဋ္ဌာနံ၊ ပြုအပ်သော အရပ်ကို။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ သမန္တာ ပရိယာဂါရောတိ၊ သမန္တာ ပရိယာဂါရောဟူသည်ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အာဝိဒ္ဒပမုခံ၊ ဖောက်အပ်သော အခန်းဦးတည်း။ ဝံသံ ဒတွာတိ၊ ဝံသံ ဒတွာဟူသည်ကား။ ပုရိသပ္ပမာဏေ၊ တစ်သူအတိုင်းအရှည် ရှိကုန်သော။ ပါဒေ၊ အခြေဖြစ်သော တိုင်တို့ကို။ နိခဏိတွာ၊ စိုက်၍။ တေသံ၊ ထိုအခြေဖြစ်သော တိုင်တို့၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ပိဋ္ဌိဝံသသဒိသံ၊ ခေါင်လျောက်နှင့် တူစွာ။ ပဿဝံသံ၊ နံပါးလျောက်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဩသာရေတွာ၊ ချ၍။ ဧကံ ဒဏ္ဍကောဋိံ၊ အခြင်စွန်းတဘက်ကို။ အတိဥစ္စာယ၊ အလွန်မြင့်သော။ ဝိဟာရဘိတ္တိကောဋိယာ၊ ကျောင်းနံရံစွန်း၌။ ဧကံ ကောဋိံ၊ အစွန်းတစ်ဘက်ကို။ နီစေ၊ နိမ့်သော။ ဝံသပိဋ္ဌိယံ၊ လျောက်ပေါ်၌။ ဌပနဝသေန၊ ထားသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဒဏ္ဍကေ၊ အခြင်တို့ကို။ ပသာရေတွာ၊ ဖြန့်၍။ စက္ကလယုတ္တောကိဋိတောတိ၊ စက္ကလယုတ္တောကိဋိတောဟူသည်ကား။ ကဝါဋံ ဝိယ၊ တံခါးရွက်ကဲ့သို့။ ဝိဝရဏထကနသုခတ္ထံ၊ အဖွင့် အပိတ် လွယ်စေခြင်းငှာ။ စက္ကလဗန္ဓံ၊ စက်ဖြင့်ဖွဲ့အပ်သော။ ကိဋိကံ၊ ကဲလားတည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဥဂ္ဃါဋနကိ ကန္တိ၊ ဥဂ္ဃါဋနကိ ကံဟူသည်ကား။ အာပဏာဒီသု၊ အိမ်ဈေးအစရှိသည်တို့၌။ အတ္ထိကကာလေ၊ အလိုရှိသော ကာလ၌။ ဥက္ခိပိတွာ၊ မြှောက်၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဩတရဏကိဋိကံ၊ ချအပ်သော ကဲလားတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ကပ္ပသီသေဟိ၊ ခွသော အစွန်းရှိကုန်သော။ ဥပတ္ထမ္ဘနီဟိ၊ ထောက်တိုင်တို့ဖြင့်။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ပင့်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဩတရဏကိဋိကမ္ပိ၊ ချအပ်သောကဲလားသည်လည်း။ ဥဂ္ဃါတနကိဋိကံ၊ ဥဂ္ဃါတနကိဋိကံမည်၏။

(နိ-၄၇၈) ၃၀၁။ ပါနီယံ ဩတပ္ပတီတိ၊ ပါနီယံ ဩတပ္ပတိဟူသည်ကား။ ပါနီယဘာဇနေသု၊ သောက်ရေအိုးတို့၌။ ဌပိတပါနီယံ၊ ထားအပ်သော ရေသည်။ အာတပေန၊ နေပူဖြင့်။ သန္တပ္ပတိ၊ ခြောက်၏။

၃၀၃။ တယော ဝါဋေတိ၊ တယော ဝါဋေဟူသည်ကား။ တယော ပရိက္ခေပေ၊ အရံသုံးခုတို့ကို။ “ဝေဠုဝါဋ”န္တိ၊ ဝေဠုဝါဋံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒါရုပရိက္ခေပံ၊ သစ်အရံကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ “ကဏ္ဍကဝါဋ”န္တိ၊ ကဏ္ဍကဝါဋံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ သာခါပရိက္ခေပံ၊ သစ်ခက်အရံကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ပေါင်း၏။

၃၀၅။ အာလောကော အန္တရဓာယီတိ၊ အာလောကော အန္တရဓာယိဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏာယ၊ ဘုရားလျှင် အာရုံရှိသော။ ပီတိယာ၊ ပီတိ၏။ အာနုဘာဝေန၊ အာနုဘော်ဖြင့်။ မဟန္တော၊ ကြီးသော။ ယော ဩဘာသော၊ အကြင်အရောင်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ယေန စ၊ အကြင်အရောင်ကြောင့်လည်း။ အဿ၊ ထိုအနာထပိဏ် သဋ္ဌေးအား။ ပဒိပသဟေဿန ဝိယ၊ ဆီမီးတထောင် ထွန်းဘိသကဲ့သို့။ ဝိဂတန္ဓကာရော၊ ကင်းသော အမိုက်တိုက်ရှိသော။ မဂ္ဂေါ၊ ခရီးသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ သော အာလောကော၊ ထိုအရောင်သည်။ ဗဟိနဂရေ၊ မြို့အပ၌။ ဆဝသရီရသမာကုလံ၊ သူသေအကောင်ဖြင့် ပြွမ်းသော။ ဒုဂ္ဂန္ဓံ၊ မကောင်းသော အနံ့ရှိသော။ ဗီဘစ္ဆံ၊ မတင့်တယ်သော။ အာမကသုသာနံ၊ တစပြင် သချုႋင်းသို့။ ပတ္တဿ၊ ရောက်သော အနာထပိဏ် သဋ္ဌေးအား။ ဘယေန၊ ကြောက်သောကြောင့်။ ပီတိဝေဂေ၊ ပီတိအဟုန်သည်။ မန္ဒီဘူတေ၊ နုံ့စွာ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ အန္တရဓာယိ၊ ကွယ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၄၀] “သတံ ဟတ္တီ”တိ ဂါထာယ၊ သတံ ဟတ္ထိ၊ အစရှိသော ဂါထာ၌။ ဟတ္ထိနော၊ ဆင်၏။ သတသဟဿာနိ၊ တစ်သိန်းတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သဟဿသဒ္ဒေန၊ သဟဿ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဉာတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ပဒဝီထိဟာရဿာတိ၊ ပဒဝီထိဟာရဿဟူသည်ကား။ “ဗုဒ္ဓံ၊ ဘုရားကို။ ဝန္ဒိဿာမီ”တိ၊ ရှိခိုးအံ့ဟူ၍။ ရတနတ္တယံ၊ ရတနာသုံးပါးကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဂစ္ဆတော၊ သွားသောသူ၏။ ဧကပဒဝီတိဟာရဿ၊ ဖဝါးတစ်လှမ်း၏။ တပ္ပစ္စယကုသလဖလဿ၊ ထိုဖဝါးတစ်လှမ်းလျှင် အကြောင်းရှိသော ကုသိုလ်အကျိုး၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တဿ၊ ထိုခြေဖဝါးတစ်လှမ်း၏။ သောဠသမော ဘာဂေါ၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ် စိတ်၍ တစ်စိတ်သည်။ ကလံ နာမ၊ ကလမည်၏။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဟတ္ထိအာဒယော၊ ဆင်အစရှိသည် တို့သည်။ တံ သောဠသိံ ကလံ၊ ထိုတစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ် ပေါင်း၏ တစ်ဆယ့်ခြောက်လီကို။ ဝါ၊ နှစ်ရာ့ငါးဆယ့်ခြောက်စိတ် (နိ-၄၇၉) စိတ်၍ တစ်စိတ်ကို။ နာဂ္ဃန္တိ နာရဟန္တိ၊ မထိုက်တန်ကုန်။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဧတံ၊ ဤ နှစ်ရာငါးဆယ့်ခြောက်စိတ် စိတ်၍ တစ်စိတ်ကိုဟူသော စကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ ညွှန်းကြောင်းမျှသာတည်း။ အနေကံ သတသဟဿဘာဂမ္ပိ၊ အသိန်းမကသော အစိတ်ကိုလည်း။ ဝါ၊ အရာအထောင်သော အစိတ်ကိုလည်း။ နာဂ္ဃန္တိ၊ မထိုက်တန်ကုန်။

အန္ဓကာရော အန္တရဓာယီတိ၊ အန္ဓကာရော အန္တရဓာယိဟူသည်ကား။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဗလဝပီတိယာ၊ အားကြီးသော ပီတိကြောင့်။ အာလောကေ၊ အလင်းသည်။ သမုပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ အန္တရဓာယိ၊ ကွယ်၏။ အာသတ္တိယောတိ၊ အာသတ္တိယောဟူသည်ကား။ တဏှာယော၊ တဏှာတို့ကို။ ဝယကရဏန္တိ၊ ဝယကရဏံဟူသည်ကား။ ဒေယျဓမ္မမူလံ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုအဖိုးကို။

၃၀၉။ နဝကမ္မံ ဒဒေယျာတိ၊ နဝကမ္မံ ဒဒေယျဟူသည်ကား။ နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ စီရင်ခြင်းငှာ။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဣဿရိယံ၊ အစိုးရခြင်းကို။ ဒဒေယျ၊ ပေးရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဒိန္နောတိ၊ ဒိန္နောဟူသည်ကား။ နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝိဟာရော၊ ကျောင်းကို။ ဒိန္နော၊ ပေးအပ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၃၀၃၊ ၄။ သန္ဓာဂါရေတိ၊ သန္ဓာဂါရေဟူသည်ကား။ သန္နပါတမဏ္ဍပေ၊ စည်းဝေးရာဖြစ်သော မဏ္ဍပ်တို့ကို။ ဩကာသေတိ၊ ဩကာသေဟူသည်ကား။ နိဝါသောကာသေ၊ နေရာအရပ်တို့ကို။ ဥဒ္ဒိဿကတန္တိ၊ ဥဒ္ဒိဿကတံဟူသည်ကား။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဂိဟိဝကဋန္တိ၊ ဂိဟိဝကဋံဟူသည်ကား။ ဂီဟီဟိ၊ လူတို့သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ပညတ္တံ၊ ခင်းအပ်သော။ ဂိဟိသန္တကံ၊ လူတို့အခင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဝိဟာရာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဝိဟာရာနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သေနာသနဂ္ဂါဟကထာဝဏ္ဏနာ

၃၁၈။ “ဆမာသစ္စယေန ဆမာသစ္စယေနာ”တိဣဒံ၊ ဆမာသစ္စယေန ဆမာသစ္စယေနာဟူသောစကားသည်။ ဒါယကာနံ၊ ဒကာတို့၏။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ ပစ္စယဒါနကာလပရိစ္ဆေဒဒဿနံ၊ ပစ္စည်းလှူသောကာလအပိုင်းအခြားကို ပြကြောင်းတည်း။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ “တံ န ဂါဟေတဗ္ဗ”န္တိ ဝစနဿ၊ တံ န ဂါဟေတဗ္ဗံဟူသော (နိ-၄၈၀) စကား၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ (ထည့်)။ “ပစ္စယေနေဝ ဟိတ”န္တိ အာဒိ၊ ပစ္စယေနေဝ ဟိတ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပစ္စယညေဝ၊ ပစ္စည်းကိုသာလျှင်။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။ ပဋိဇဂ္ဂနာ၊ သုတ်သင်ခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

ဥဗ္ဘဏ္ဍိကာတိ၊ ဥဗ္ဘဏ္ဍိကာဟူသည်ကား။ ဥက္ခိတ္တဘဏ္ဍာ၊ ချီအပ်သောဘဏ္ဍာ ရှိကုန်သည်။ ဘဝိဿန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ဒီဃသာလာတိ၊ ဒီဃသာလာဟူသည်ကား။ စင်္ကမနသာလာ၊ စင်္ကြံဇရပ်တည်း။ မဏ္ဍလမာဠောတိ၊ မဏ္ဍလမာဠောဟူသည်ကား။ ဥပဋ္ဌာနသာလာ၊ ညီရာဇရပ်တည်း။ အနုဒဟတီတိ၊ အနုဒဟတိဟူသည်ကား။ ပီဠေတိ၊ နှိပ်စက်၏။ “အဒါတုံ န လဗ္ဘတီ”တိ ဣမိနာ၊ အဒါတုံ န လဗ္ဘတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သဉ္စိစ္စ၊ မပေးလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အဒဒန္တဿ၊ မပေးသော မထေရ်ကြီးအား။ ပဋိဗာဟနေ၊ တားမြစ်သောအရာသို့။ ပဝိသနတော၊ ဝင်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။

[စာမျက်နှာ-၂၄၁] “န ဂေါစရဂါမော ဃဋ္ဋေတဗ္ဗော”တိ၊ န ဂေါစရဂါမော ဃဋ္ဋေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ “ နတတ္ထ မနုဿာ ဝတ္တဗ္ဗာ”တိအာဒိ၊ နတတ္ထ မနုဿာ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိတက္ကံဆိန္ဒိတွာတိ၊ ဝိတက္ကံဆိန္ဒိတွာဟူသည်ကား။ “ဣမိနာ နီဟာရေန၊ ဤသို့သောအကြောင်းဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တံ၊ သွားသည်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ နိဝါရေတွာ၊ မြစ်၍။ ပစ္စယေ၊ ပစ္စည်းတို့ကို။ ဒဿန္တိ၊ လှူကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဝိတက္ကံ၊ အကြံကို။ အနုပ္ပါဒေတွာ၊ မဖြစ်စေမူ၍။ ဘဏ္ဍပ္ပဋိစ္ဆာဒနန္တိ၊ ဘဏ္ဍပ္ပဋိစ္ဆာဒနံဟူသည်ကား။ ပဋိစ္ဆာဒနဘဏ္ဍံ၊ ဖုံးလွှမ်းသောဘဏ္ဍာကို။ သရီရပ္ပဋိစ္ဆာဒနံ၊ ကိုယ်ကိုဖုံးလွှမ်းသော။ စီဝရ၊ သင်္ကန်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “သုဒ္ဓစိတ္တတ္တာစ အနဝဇ္ဇ”န္တိ ဣဒံ၊ သုဒ္ဓစိတ္တတ္တာစ အနဝဇ္ဇံဟူသောစကားကို။ ပုစ္ဆိတက္ခဏေ၊ မေးသောခဏ၌။ ကာရဏာစိက္ခဏံ၊ အကြောင်းကို ကြားခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အသုဒ္ဓစိတ္တဿပိ၊ စိတ်မစင်ကြယ်သောရဟန်းအားလည်း။ ပုစ္ဆိတပဉှဝိသဇ္ဇနေ၊ မေးအပ်သော ပြဿနာကို ဖြေခြင်း၌။ ဒေါသာဘာဝါ၊ အပြစ် မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဂတေ၊ သွားသည်ရှိသော်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ပုစ္ဆိဿန္တိ၊ မေးကုန်လတ္တံ့။ ဣတိ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ အာဂမနံ၊ လာခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

(နိ-၄၈၁) ပဋိဇဂ္ဂိတဗ္ဗာနီတိ၊ ပဋိဇဂ္ဂိတဗ္ဗာနိဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍဖုံလ္လပဋိသင်္ခရဏသမ္မဇ္ဇနာဒီဟိ၊ ကျိုးသည်ပွင့်သည်ကို ပြုပြင်ခြင်း တံမြက်လှည်းခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ပဋိဇဂ္ဂိတဗ္ဗာနိ၊ သုတ်သင်အပ်ကုန်၏။ မုဒ္ဒဝေဒိကာယာတိ၊ မုဒ္ဒဝေဒိကာယာဟူသည်ကား။ စေတိယဿ၊ စေတီ၏။ ဟမ္မိယဝေဒိကာယ၊ ပြာသာဒ်ပွတ်တိုင်၌။ ဃဋာကာရဿ၊ ကြာသွတ်အိုး၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ စတုရဿ ဝေဒိကာယ၊ လေးထောင့်ရှိသော ပွတ်တိုင်၌။ “ကသ္မာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗ”န္တိ အာဒိ၊ ကသ္မာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အစရှိသော စကားကို။ ယတော၊ အကြင် တံခါးအိမ်မှ။ ပကတိယာ၊ ပြကတေ့ အားဖြင့်။ လဘတိ၊ ရ၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုတံခါးအိမ်၌လည်း။ ပုစ္ဆနဿ၊ မေးခြင်း၏။ ကာရဏသန္ဒဿနတ္ထံ၊ အကြောင်းကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ပဋိက္ကမ္မာတိ၊ ပဋိက္ကမ္မဟူသည်ကား။ ဝိဟာရတော၊ ကျောင်းမှ။ အပသက္ကိတွာ၊ ဖဲ၍။ တမတ္ထံ၊ ထိုပဋိက္ကမ္မ၊ ဟူသောပုဒ်၏ အနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ယောဇန ဒွိယောဇနန္တရေ ဟောတီ”တိ၊ ယောဇန ဒွိယောဇနန္တရေ ဟောတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဥပနိက္ခေပံဌပေတွာတိ၊ ဥပနိက္ခေပံဌပေတွာဟူသည်ကား။ ဝဍ္ဎိယာ၊ အတိုးအပွားဖြင့်။ ကဟာဂဏာဒိံ၊ အသပြာ အစရှိသည်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ခေတ္တာဒီနိဝါ၊ လယ်အစရှိသည်တို့ကိုမူလည်း။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ ဣတိ သဒ္ဓါဒေယျေတိ၊ ဣတိ သဒ္ဓါဒေယျေဟူသည်ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်။ သဒ္ဓါယ၊ ကြည်ညို၍။ ဒါတဗ္ဗေ၊ လှူအပ်သော။ ဝဿာဝါသိကလာဘဝိသယေ၊ ဝါဆိုလာဘ်အရာ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဝတ္ထု ပနာတိ၊ ဝတ္ထု ပနဟူသည်ကား။ တတြုပ္ပါဒေန၊ ထိုလယ်စသည်မှ ဖြစ်သော ပစ္စည်းဖြင့်။ ဥပ္ပန္နရူပိယံ၊ ဖြစ်သော ရွှေငွေတည်း။ တဉ္စ၊ ထိုရွှေငွေသည်လည်း။ “တတော၊ ထိုလယ်အစရှိသည်မှ။ စတုပစ္စယံ၊ ပစ္စည်း လေးပါးကို။ ပရိဘုဉ္ဇထ၊ သုံးဆောင်ပါကုန်လော”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒိန္နခေတ္တာ၊ ဒိတော၊ လှူအပ်သော လယ်အစရှိသည်မှ။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကပ္ပိယကာရကာနံ၊ ကပ္ပိယကာရက တို့၏။ ဟတ္ထေ၊ လက်၌။ “ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ပရိဘုဉ္ဇထာ”တိ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ပရိဘုဉ္ဇထာဟူ၍။ ဒါယကေဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ ဒိန္နဝတ္ထုသဒိသံ၊ လှူအပ်သော ဝတ္ထုနှင့်တူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ကပ္ပိယကာရကာနံ ဟီ”တိ အာဒိ၊ ကပ္ပိယကာရကာနံ ဟိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

သံဃသုဋ္ဌုတာယာတိ၊ သံဃသုဋ္ဌုတာယာဟူသည်ကား။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ဟိတာယ၊ အစီးအပွားအားဖြင့်။ ပုဂ္ဂလဝသေနာတိ၊ ပုဂ္ဂလဝသေနာဟူသည်ကား။ “ဘိက္ခူ စီဝရေန ကိလ၊ (နိ-၄၈၂) မန္တီ”တိ၊ ဘိက္ခူ စီဝရေန ကိလမန္တိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပုဂ္ဂလပရာမာသဝသေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ (ထည့်)။ “သံဃော ကိလမတီ”တိ၊ သံဃော ကိလမတီဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သံဃပရာမာသဝသေန၊ သံဃာကို သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ န ကာတဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်။

“ကပ္ပိယဘဏ္ဍဝသေနာ”တိ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဝသေနဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ “စီဝရတဏ္ဍုလာဒိ ဝသေနေဝ စာ”တိ၊ စီဝရတဏ္ဍုလာဒိ ဝသေနေဝ စာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ စ၊ ကာရော၊ စ၊ သဒ္ဒါသည်။ ပန၊ သဒ္ဒတ္ထေ၊ ပန၊ သဒ္ဒါ၏အနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ သမုစ္စယတ္ထေ၊ သမုစ္စည်းအနက်၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ပုဂ္ဂလဝသေနေဝ စ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင် လည်းကောင်း။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဝသေန စ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အပလောကနပ္ပကာရံ၊ ပန်အပ်သော အခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ “တံ ပန ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗ”န္တိအာဒိ၊ တံ ပန ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

စီဝရပစ္စယံ သလ္လက္ခေတွာတိ၊ စီဝရပစ္စယံ သလ္လက္ခေတွာဟူသည်ကား။ သဒ္ဓါဒေယျတတြုပ္ပါဒါဒိဝသေန၊ သဒ္ဒါ၍လှူအပ်သည် ထိုလယ်စသည်မှ ဖြစ်သည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ တသ္မိံ ဝဿာဝါသေ၊ ထိုသို့ ဝါဆိုသော အခါ၌။ လဗ္ဘမာနံ၊ ရအပ်သော။ စီဝရသင်္ခါတံ၊ သင်္ကန်းဟုဆိုအပ်သော။ ပစ္စယံ၊ ပစ္စည်းကို။ “ဧတ္တက”န္တိ၊ ဤမျှရှိ၏ဟူ၍။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ သေနာသနဿာတိ၊ သေနာသနဿဟူသည်ကား။ သေနာသနဂ္ဂါဟာပနဿ၊ ကျောင်းခံစေခြင်း၏။ “နဝကော ဝုဍ္ဎတရဿ ဝုဍ္ဎော [စာမျက်နှာ-၂၄၂] စ နဝကဿာ”တိ ဣဒံ၊ နဝကော ဝုဍ္ဎတရဿ ဝုဍ္ဎော စ နဝကဿာဟူသောစကားကို။ သေနာသနဂ္ဂါဟကဿ၊ ကျောင်းခံစေသော ရဟန်းအား။ အတ္တနာဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ အတ္တနော ဂဟဏံ၊ မိမိကို ခံခြင်းသည်။ အသာရုပ္ပံ ဣတိ၊ မလျောက်ပတ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒွေ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဂါဟေဿန္တိ၊ ယူစေကုန်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ အဋ္ဌပိ သောဠသပိ ဇနေ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ အဋ္ဌပိ သောဠသပိ ဇနေ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ ဧကကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါတစ်ချက်တည်းဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့ကိုလည်း။ ကေတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ သမ္မန္နိတုံ၊ သမုတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ နိဂ္ဂဟကမ္မမေဝ၊ နှိပ်သော ကံကိုသာလျှင်။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ၊ သတ္တသတိကက္ခန္ဓက၌။ “ဥဗ္ဘာဟိကကံသမ္မုတိယံ၊ ဥဗ္ဘာဟိကကံသမ္မုတိ၌။ အဋ္ဌပိ ဇနာ၊ ရှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့ကို (နိ-၄၈၃) လည်း။ ဧကတောဝ၊ တစ်ပေါင်းတည်းသာလျှင်။ သမ္မတာ၊ သမုတ်အပ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။

အာသနဃရန္တိ၊ အာသနဃရံဟူသည်ကား။ ပဋိမာဃရံ၊ ရုပ်ပွားတော်ထားရာ ကျောင်းတည်း။ မဂ္ဂေါတိ၊ မဂ္ဂေါဟူသည်ကား။ ဥပစာရသိမဗ္ဘန္တရဂတေ၊ ဥပစာရသိမ်တွင်း၌ တည်သော။ ဂါမာဘိမုခမဂ္ဂေ၊ ရွာသို့ ရှေးရှုဟူသော ခရီး၌။ ကတသာလာ၊ ဆောက်အပ်သော ဇရပ်ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ပေါက္ခရဏီ ရုက္ခမူလာဒီသုပိ၊ ရေကန် သစ်ပင်ရင်းအစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

လဘန္တီတိ၊ လဘန္တိဟူသည်ကား။ တတြဝါသိနော၊ ထိုကျောင်း၌ နေကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ဝိဇဋေတွာတိ၊ ဝိဇဋေတွာဟူသည်ကား။ ဧကေကဿ၊ တစ်ယောက် တစ်ယောက်သော ရဟန်းအား။ ပဟောနကပ္ပမာဏေန၊ လောက်သော ပမာဏဖြင့်။ ဝိယောဇေတွာ၊ ကင်းစေ၍။ အာဝါသေသု ပက္ခိပိတွာတိ၊ အာဝါသေသု ပက္ခိပိတွာဟူသည်ကား။ “ဣတော၊ ဤကျောင်းမှ။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သောလာဘ်ကို။ အသုကသ္မိံ အသုကသ္မိဉ္စ အာဝါသေ၊ ဤမည် ဤမည်သောကျောင်း။ ဝသန္တာ၊ နေကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဂဏှန္တု၊ ယူစေကုန်သတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ ဥပသံဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ပဝိသိတဗ္ဗန္တိ၊ ပဝိသိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ မဟာလာဘေ၊ လာဘ်များသော။ ပရိဝေဏေ၊ ပရိဝုဏ်၌။ ဝသိတွာဝ၊ နေ၍သာလျှင်။ လာဘော၊ လာဘ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။

“အယမ္ပီ”တိ ဧတ္ထ၊ အယမ္ပိဟူသောပုဒ်၌။ ယော ပံသုကူလိကော၊ အကြင်ပံ့သုကူဆောင်သော ရဟန်းသည်။ ပစ္စယံ၊ ပစ္စည်းကို။ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ စွန့်၏။ တေနေဝ၊ ထိုပံ့သကူဆောင်သော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ ဝိဿဋ္ဌော၊ စွန့်အပ်သော။ အယံ စီဝရပစ္စယောပိ၊ ဤသင်္ကန်း ပစ္စည်ကိုလည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။ ပါဒမူလေ ဌပေတွာ သာဋကံ ဒေန္တီတိ၊ ပါဒမူလေ ဌပေတွာ သာဋကံ ဒေန္တိဟူသည်ကား။ ပစ္စယဒါယကာ၊ ပစ္စည်းဒါယကာတို့သည်။ ဒေန္တိ၊ လှူကုန်၏။ ဧတေန၊ ဤပါဒမူလေ၊ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဂဟဋ္ဌေဟိ၊ လူတို့သည်။ ပါဒမူလေ၊ ခြေရင်း၌။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒိန္နမ္ပိ၊ လှူအပ်သော သင်္ကန်းသည်လည်း။ ပံသုကူလိကာနမ္ပိ၊ ပံ့သကူဆောင် ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “အထ ဝဿာဝါသိကံ ဒေမာတိ ဝဒန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ အထ ဝဿာဝါသိကံ ဒေမာတိ ဝဒန္တိဟူသောပုဒ်၌။ “ပံသုကူလိကာနံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ပံသုကူလိကာနံ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ အဇ္ဈာဟရိတွာ၊ (နိ-၄၈၄) ဆောင်၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဝဿံဝုတ္ထဘိက္ခူနန္တိ၊ ဝဿံဝုတ္ထဘိက္ခူနံဟူသည်ကား။ ပံသုကူလိကတော၊ ပံ့သကူဆောင် ရဟန်းမှ။ အညေသံ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။

ဥပနိဗန္ဓိတွာ ဂါဟာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဥပနိဗန္ဓိတွာ ဂါဟာပေတဗ္ဗဟူသည်ကား။ ဣဓ ရုက္ခာဒီသု၊ ဤသစ်ပင်အစရှိသည်တို့၌။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ဂဏှထ၊ ယူကုန်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဋိဗန္ဓံ ကတွာ၊ စပ်သည်ကိုပြု၍။ ဂါဟေတဗ္ဗံ၊ ယူစေအပ်၏။

“ပါဋိပဒအရုဏတော”တိအာဒိ၊ ပါဋိပဒအရုဏတော၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝဿူပနယိကဒိဝသံ၊ ဝါဆိုနေ့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အန္တရာမတ္တကံ ပန၊ အန္တရာမုတ္တကကျောင်းခံခြင်းကိုကား။ ပဋိပဒံ၊ အထွက်တစ်ရက်နေ့ကို။ အတိက္ကမိတွာပိ၊ လွန်၍လည်း။ ဂါဟေတုံ၊ ယူစေခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ နိဗဒ္ဓဝတ္တံ ဌပေတွာတိ၊ နိဗဒ္ဓဝတ္တံ ဌပေတွာဟူသည်ကား။ သဇ္ဈာယမနသိကာရာဒီသု၊ သရဇ္ဈာယ်ခြင်း နှလုံးသွင်းခြင်း အစရှိကုန်သော။ နိရန္တရကဏီယေသု၊ မပြတ်ပြုအပ်သော အမှုတို့၌။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော။ ကတိကဝတ္တံ၊ ကတိကဝတ်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ကသာဝပရိဘဏ္ဍန္တိ၊ ကသာဝပရိဘဏ္ဍံဟူသည်ကား။ ကသာဝရသေဟိ၊ ဖန်ရည်တို့ဖြင့်။ ဘူမိပရိကမ္မံ၊ မြေကို ပြုပြင်ခြင်းတည်း။

တိဝိဓမ္ပီတိ၊ တိဝိဓမ္ပိဟူသည်ကား။ ပရိယတ္တိ ပဋိပတ္တိ ပဋိဝေဓဝသေန၊ ပရိယတ်ပဋိပတ် ပဋိဝေဓ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သောဓေတွာတိ၊ သောဓေတွာဟူသည်ကား။ အာစာရာဒီသု၊ အကျင့်အစရှိသည်တို့ကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဥပပရိက္ခိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ဧကစာရိကဝတ္တန္တိ၊ ဧကစာရိကဝတ္တံဟူသည်ကား။ ဘာဝနာကမ္မံ၊ ဘာဝနာကံတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုဘာဝနာကံကို။ ဂဏသင်္ဂဏိကံ၊ အပေါင်းအဖော်ကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ ဧကစာရိကေနေဝ၊ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဝတ္တိတဗ္ဗတ္တာ၊ ကျင့်အပ်သောကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဧကစာရိကဝတ်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၂၄၃] ဒသဝတ္ထုကထာ နာမ၊ ဒသဝတ္ထုကထာမည်သည်ကား။ အပ္ပိစ္ဆကထာ၊ အလိုနည်းခြင်းနှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ သန္တုဋ္ဌိ၊ ရောင့်ရဲခြင်းနှင့် စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ ပဝိဝေက၊ ဆိငြိမ်ရာ၌စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ အသံသဂ္ဂ၊ ကိလေသာမရောယှက်ခြင်းနှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ ဝီရိယာရမ္ဘ၊ ဝီရိယအားထုတ်ခြင်းနှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ သီလ၊ သီလနှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ သမာဓိ၊ သမာဓိနှင့်စပ် (နိ-၄၈၅) သောစကားလည်းကောင်း။ ပညာ၊ ပညာနှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ ဝိမုတ္တိ၊ ဖိုလ်နှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကထာ၊ ဖိုလ်ကိုသိသော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်နှင့်စပ်သော စကားလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာ ဒသ၊ ဤဆယ်ပါးတို့တည်း။

ဒန္တကဋ္ဌခါဒနဝတ္တန္တိ၊ ဒန္တကဋ္ဌခါဒနဝတ္တဟူသည်ကား။ ဒန္တကဋ္ဌမာဠကေ၊ ဒန်ပူစင်၌။ နိက္ခိတ္တေသု၊ ထားအပ်ကုန်သော။ ဒန္တကဋ္ဌေသု၊ ဒန်ပူတို့၌။ “ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း။ ဧကမေဝ ဒန္တကဋ္ဌံ၊ တစ်ချောင်း တစ်ချောင်းသော ဒန်ပူကိုသာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အဒိန္နာဒါနေ၊ အဒိန္နာဒါန်သိက္ခာပုဒ်၌။ ဒန္တပေါနကထာယံ၊ ဒန္တပေါနကထာ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်ကို။ “ပတ္တံ ဝါ။ ပ။ န ကထေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ပတ္တဂုတ္တတ္တာယ၊ သပိတ်ကိုစောင့်ရှောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိသဘာဂကထာတိ၊ ဝိသဘာဂကထာဟူသည်ကား။ တိရစ္ဆာနကထာ၊ မဂ်ဖိုလ်မှဖီလာ ဖြစ်သောစကားသည်။ ခန္ဓကဝတ္တန္တိ၊ ခန္ဓကဝတ္တံဟူသည်ကား။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ၊ ဝတ္တက္ခန္ဓက၌။ အာဂတံ၊ လာသော။ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တတော၊ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ်မှ။ အဝသိဋ္ဌဝတ္တံ၊ ကြွင်းသော ဝတ်တည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တဿ၊ ထို ပိဏ္ဍစာရိကဝတ်၏။ “ဘိက္ခာစာရဝတ္တ”န္တိ၊ ဘိက္ခာစာရဝတ်ဟူ၍။ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ၊ အသီးယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။

ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဒါယကာ၊ ဒကာတို့သည်။ ပစ္ဆိမဝဿံဝုတ္ထာနံ၊ မစ္ဆိမဝါဆိုသော ရဟန်းတို့အား။ ယံ ဝဿာဝါသိကံ၊ အကြင် ဝါဆိုသင်္ကန်းကို။ ဒေန္တိ၊ ပေးကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝါဆိုသင်္ကန်း၌။ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိံ၊ ကျင့်အပ်သော အစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ပစ္ဆိပဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ပနာ”တိ၊ ပစ္ဆိပဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ပနဟူ၍။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ အာဂန္တုကော သစေ ဘိက္ခူတိ၊ အာဂန္တုကော သစေ ဘိက္ခူဟူသည်ကား။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်းကို။ ဂါဟိတေ၊ ယူစေအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အာဂတော၊ လာသော။ အာဂန္တုကော ဘိက္ခု၊ အာဂန္တုကရဟန်းသည်။ ပတ္တဋ္ဌာနေတိ၊ ပတ္တဋ္ဌာနေဟူသည်ကား။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါစဉ်ဖြင့်။ ပတ္တဋ္ဌာနေ၊ ရောက်သောအရာ၌။ ပဌမဝဿူပဂတာတိ၊ ပဌမဝဿူပဂတာဟူသည်ကား။ အာဂန္တုကဿ၊ အာဂန္တုကရဟန်း၏။ အာဂမနတော၊ လာသည်မှ။ ပုရေတရမေဝ၊ ရှေး၌သာလျှင်။ ပစ္ဆိမိကာယဝဿူပနာယိကာယ၊ ပစ္ဆိမဝါဆိုနေ့၌။ ဝဿူပဂတာ၊ ဝါကပ်သော ရဟန်းတို့သည်။ လဒ္ဓံ လဒ္ဓန္တိ၊ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံဟူသည်ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဒါယကာနံ၊ ဒကာတို့၏။ သန္တိကာ၊ အကံမှ။ အာဂတာဂတသာဋကံ၊ လာတိုင်းလာတိုင်းသော အဝတ်ကို။

(နိ-၄၈၆) နေဝ ဝဿဝါသိကဿ သာမိနောတိ၊ နေဝ ဝဿဝါသိကဿ သာမိနောဟူသောစကားကို။ ဆိန္နဝဿတ္တာ၊ ဝါပြတ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဌမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ကတိကာယ၊ ကတိကဝတ်ကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “နေဝ အဒါတုံ လဘန္တီ”တိ၊ နေဝ အဒါတုံ လဘန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ဝါရေန္တာနံ၊ မြစ်သော ရဟန်းတို့အား။ ဂီဝါ၊ အစားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေသမေဝ ဒါတဗ္ဗန္တိ၊ တေသမေဝ ဒါတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ဝဿူပဂတေသု၊ ဝါကပ်သော နေ့တို့၌။ အလဒ္ဓဝဿာဝါသိကာနံ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းကို မရကုန်သော။ ဧကစ္စာနမေဝ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့အားသာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။

ဘတိနိဝိဋ္ဌန္တိ၊ ဘတိနိဝိဋ္ဌဟူသည်ကား။ ပါနီယုပဋ္ဌာနာဒိဘတိံ၊ ရေတည်ခြင်းစသော ခစားခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သည်ကို။ “သံဃိကံ ပနာ”တိအာဒိ၊ သံဃိကံ ပနာ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သောဆရာတို့၏။ ဝါဒဒဿနံ၊ အယူကိုပြကြောင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသံဃိကံ ပန၊ အစရှိသောစကား၌။ အပလောကနကမ္မံ ကတွာ ဂါဟိတန္တိ၊ အပလောကနကမ္မံ ကတွာ ဂါဟိတဟူသည်ကား။ “ဆိန္နဝဿာနံ၊ ဝါပြတ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဝဿာဝါသိကဉ္စ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းကို လည်းကောင်း။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝဿာဝါသိကဉ္စ၊ ဖြစ်လတ္တံ့သော ဝါဆိုသင်္ကန်းကို လည်းကောင်း။ ဣမေသံ၊ ဤ ရဟန်းတို့အား။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အနန္တရေ၊ အခြားမဲ့၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်သော နည်းဖြင့်။ အပလောကနံ၊ ပန်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဂါဟိတံ၊ ယူစေအပ်သော သင်္ကန်းကို။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ဒိန္နတ္တာ၊ ပေးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဗ္ဘန္တောပိ၊ လူထွက်သော ရဟန်းသည်လည်း။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဆိန္နဝေဿာ၊ ဝါပြတ်သော ရဟန်းသည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ပစ္စယဝသေန၊ ပစ္စည်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ဂါဟိတံ ပန၊ ယူစေအပ်သော သင်္ကန်းကိုကား။ တေမသံ၊ ဝါတွင်သုံးလပတ်လုံး။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။ ဂဟေတုံ၊ ယူစေခြင်းငှာ။ အတ္တနာ စ၊ မိမိသည်လည်းကောင်း။ ဒါယကေဟိ စ၊ ဒကာတို့သည်လည်းကောင်း။ အနုမတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘတိနိဝိဋ္ဌမ္ပိ၊ အခစားဝင်သော်လည်း။ ဆိန္နဝေဿာပိ၊ ဝါပြတ်သော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ ဝိဗ္ဘန္တောပိ၊ လူထွက်သောရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ အာစရိယာ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားသည်လည်း။ ပစ္ဆာ ဝုတ္တတ္တာ၊ နောက်ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ဧဝ၊ ဝါဆိုသော နေ့၌သာလျှင်။ ဒါယကေဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ ဒိန္နဝဿာဝါသိကံ၊ (နိ-၄၈၇) လှူအပ်သော ဝါဆိုသင်္ကန်းကို။ ဂဟိတဘိက္ခုနော၊ ယူသော ရဟန်းအား။ ဝဿစ္ဆေဒံ၊ ဝါပြတ်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဝါသောဝ၊ နေခြင်းကိုသာလျှင်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝိဟိတော၊ စီရင်အပ်၏။ ပါနီယုပဋ္ဌာနာဒိဘတိကရဏဝတ္တံ၊ ရေတည်ခြင်းအစရှိသည်ဖြင့် အခစားပြုသော ဝတ်ကို။ န ဝိဟိတံ၊ မစီရင်အပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ [စာမျက်နှာ-၂၄၄] တံ၊ ထိုပစ္စည်း၏ အစွမ်းဖြင့်ယူစေအပ်သော သင်္ကန်းသည်။ ဘတိနိဝိဋ္ဌမေဝ၊ အခစားဝင်သည်ကိုပြု၍ ရအပ်သည်သာလျှင်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဘတိကရဏမေဝ၊ အခစားပြုခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝိဓာတဗ္ဗံ၊ စီရင်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါစဉ်အားဖြင့်။ ဂါဟိတံ၊ ယူစေအပ်သောသင်္ကန်းကို။ ဆိန္နဝဿာဒယော၊ ဝါပြတ်သော ရဟန်းအစရှိသည်တို့သည်။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

“သံဃိကံ ဟောတီ”တိ ဧတေန၊ သံဃိကံ ဟောတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝုတ္တဝဿာနမ္ပိ၊ ဝါကျွတ်သော ရဟန်းတို့၏လည်း။ ဝဿာဝါသိကဘာဂေါ၊ ဝါဆို သင်္ကန်းအဖို့သည်။ သံဃိကတော၊ သံဃိကအဖြစ်မှ။ အမောစိတော၊ မလွတ်။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ဝိဗ္ဘမေန၊ လူထွက်သဖြင့်။ သံဃိကော၊ သံဃိကသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿာတိ၊ ပြ၏။ “မမ၊ ငါ့အား။ ပတ္တဘာဂံ၊ ရောက်သောအဖို့ကို။ ဧတဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဒေထ၊ လှူကုန်လော”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒါယကေ၊ ဒကာတို့ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆာပေန္တေနေဝ၊ ဆောင်နှင်း စေသဖြင့်သာလျှင်။ သံဃိကတော၊ သံဃိကအဖြစ်မှ။ ဝိယောဇိတံ၊ ကင်းစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “လဘတီ”တိ၊ လဘတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

“ဝရဘာဂံ သာမဏေရဿာ”တိ၊ ဝရဘာဂံ သာမဏေရဿာဟူသောစကားကို။ တဿ၊ ထိုသာမဏေအား။ ပဌမဘာဂတ္တာ စ၊ လက်ဦးအဖို့ ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ထေရေန၊ မထေရ်သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပဌမဘာဂဿ၊ ရှေးဦးစွာသော အဖို့ကို။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒါနိဂယှမာနဿ၊ ယခုယူအပ်သော အဖို့၏။ ဒုတိယဘာဂတ္တာ စ၊ နှစ်ခုမြောက်သော အဖို့၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သေနာသနဂ္ဂါဟကထာဝဏ္ဏနာ၊ သေနာသနဂ္ဂါဟကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၈၈)

ဥပနန္ဒ ဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၁၉။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဥဘယတ္ထ ပရိဗာဟိရော”တိ၊ ဥဘယတ္ထ ပရိဗာဟိရောဟူသောစကားကို။ ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဥဘယဿပိ၊ နှစ်ပါးသော ကျောင်းခံခြင်း၏လည်း။ မုတ္တတ္တာ၊ လွတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥဘယတော၊ နှစ်ပါးသော ကျောင်းခံခြင်းမှ။ ပရိဗာဟိရတ္တာ၊ အပဖြစ်သောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ပစ္ဆိမေ။ ပ။ တိဌတီ”တိ၊ ပစ္ဆိမေ။ ပ။ တိဌတိဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။

၃၂၀။ ယံ တိဏ္ဏံ ပဟောတီတိ၊ ယံ တိဏ္ဏံ ပဟောတိဟူသည်ကား။ မဉ္စပီဌဝိနိမုတ္တံ၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်မှ လွတ်သော။ ယံ အာသနံ၊ အကြင်နေရာသည်။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့အား။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ ပဟောတိ၊ လောက်၏။ ဣဒံ၊ ဤနေရာသည်။ ပစ္ဆိမံ၊ ငယ်စွာ့အဆုံး။ ဒီဃာသနံ၊ ရှည်သော နေရာမည်၏။ မဉ္စပီဌရဟိတေသု၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်သည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ ဧတ္ထ ဧတေသု၊ ဤနေရာတို့၌။ တယော၊ သုံးယောက်ကုန်သော။ အသမာနာသနိကာပိ၊ နေရာတူ မနေရသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ မဉ္စပီဌေသု ပန၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်တို့၌ကား။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးတို့သာတည်း။ အဒီဃာသနေသု၊ ဒီဃာသန၊ မဟုတ်ကုန်သော။ မဉ္စပီဌေသု၊ ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်တို့၌။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ သမာနာသနိကာ ဧဝ၊ နေရာတူ နေရသော ရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဒုဝဂ္ဂေဿဝ၊ နှစ်ယောက်အစုကိုသာလျှင်။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောကြောင့်တည်း။

ဧတဿ၊ ထိုပြာသာဒ်၏။ နခေါ ဟေဋ္ဌာဘာဂေ၊ အောက်အဖို့၌။ ဟတ္ထိ၊ ဆင်ရုပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဟတ္ထိနခေါ၊ မည်၏။ ပါသာဒေါ၊ ပြာသာဒ်ကို ရ၏။ ပါသာဒဿ၊ ပြဿဒ်၏။ ဟေဋ္ဌိမဘာဂေါ၊ အောက်အဖို့သည်။ ပါဒနခသဒိသတ္တာ၊ ခြေသည်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နခေါ နာမ၊ နခ၊ မည်၏။ သော ဟေဋ္ဌိမဘာဂေါ၊ ထိုအောက်အဖို့သည်။ သဗ္ဗဒိသာသု၊ ခပ်သိမ်းသောအရပ်တို့၌။ အနေကေဟိ၊ များစွာကုန်သော။ ဟတ္ထိရူပေဟိ၊ ဆင်ရုပ်တို့ဖြင့်။ သမလင်္ကတော၊ ကောင်းစွာတန်ဆာဆင်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဌိတော၊ တည်၏။ တဿ၊ ထိုဆင်ရုပ်အပေါင်း၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ကတော၊ ဆောက်အပ်သော။ ပါသာဒေါ၊ ပြဿဒ်သည်။ ဟတ္ထိကုမ္ဘေ၊ ဆင်ဦးကင်း၌။ ပတိဋ္ဌိတော ဝိယ၊ တည်သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဟတ္ထိကုမ္ဘေ ပတိဋ္ဌိတ”န္တိ၊ ဟတ္ထိကုမ္ဘေ ပတိဋ္ဌိတံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ (နိ-၄၈၉) “သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိစိတြာနီ”တိ၊ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိစိတြာနိဟူသော စကားကို။ သံဃိကသေနာသနံ၊ သံဃိကကျောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သုဝဏ္ဏာဒိဝိစိတြံ၊ ရွှေစသည်ဖြင့်ဆန်းကြယ်သော။ ပုဂ္ဂလိကံ ပန၊ ပုဂ္ဂလိက ကျောင်းကိုကား။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်းအား။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုမေဝ၊ ခံခြင်းငှာသာလျှင်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “န ကေနစိ ပရိယာယေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိတဗ္ဗ”န္တိ၊ န ကေနစိ ပရိယာယေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိတဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ဧတ္ထ၊ ဤသုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိစိတြဖြစ်သော ပါသာဒပရိဘောဂ၌။ “သံဃိကဝိဟာရေ ဝါ ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရေ ဝါ”တိ၊ သံဃိကဝိဟာရေ ဝါ ပုဂ္ဂလိကဝိဟာရေ ဝါဟူ၍။ [စာမျက်နှာ-၂၄၅] န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဂေါနကာဒိအကပ္ပိယဘဏ္ဍဝိသယေ ဧဝ၊ ဂေါနက အစရှိသော အကပ္ပိယဘဏ္ဍာ အရာ၌သာလျှင်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ သံဃိကဝိဟာရေ ဝါ ပုဂ္ဂလိက ဝိဟာရေ ဝါ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဧကဘိက္ခုဿာပိ၊ တစ်ယောက်သော ရဟန်းအားလည်း။ တေသံ၊ ထိုဂေါနကစသော အခင်းတို့ကို။ ဂဟဏေ၊ ခံခြင်း၌။ ဒေါသာဘာဝါ၊ အပြစ်မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနာတိ၊ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနဟူသည်ကား။ ဂိဟီဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ ကတနီဟာရေန၊ ပြုအပ်သောအဆောင်ဖြင့်။ ဂိဟီဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ အတ္တနော သန္တကံ၊ မိမိဥစ္စာကို။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ဒိန္နနိယာမေန၊ လှူအပ်သော အမှတ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ လဗ္ဘန္တီတိ၊ လဗ္ဘန္တိဟူသည်ကား။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရကုန်၏။

ဥပနန္ဒဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပနန္ဒဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

၃၂၁။ အရဉ္ဇရောတိ၊ အရဉ္ဇရောဟူသည်ကား။ ဗဟုဥဒကဂဏှနိကာ၊ ရေများစွာဆန့်သော။ မဟာစာဋိ၊ အိုးစရည်းကြီးတည်း။ ဇလံ၊ ရေကို။ ဂဏှိတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ အလံ၊ စွမ်းနှိင်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အရဉ္ဇရော၊ အရဉ္ဇရမည်။

“ထာဝရေန စ ထာဝရ”န္တိအာဒီသု၊ ထာဝရေန စ ထာဝရ၊ အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စသု ကောဋ္ဌာသေသု၊ ငါးပါးသော အစုတို့တွင်။ ပုရိမဒွယံ၊ ရှေးနှစ်ခုသည်။ ထာဝရံ၊ ထာဝရမည်၏။ ပစ္ဆိမတ္တယံ၊ နောက်သုံးခုသည်။ ဂရုဘဏ္ဍံ၊ ဂရုဘဏ္ဍာမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ “သမကမေဝ ဒေတီ”တိဧတ္ထ၊ သမကမေဝ ဒေတိဟူသောပုဒ်၌။ ဦနကံ ဒေန္တမ္ပိ၊ အခွံထွက်ညီသော်လည်း။ ဝိဟာရဝတ္ထုသာမန္တံ၊ ကျောင်းရာနှင့် နီးသော အရံကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဒူရတရံ၊ ဝေးလွန်းသော။ ဒုက္ခဂေါပံ၊ အစောင့်ဆင်းရဲသော အရံကို။ ဝိဿဇ္ဇေတုံ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဘိက္ခူနံ စေ မဟဂ္ဃတရံ၊ ပ။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဘိက္ခူနံ စေ မဟဂ္ဃတရံ၊ ပ။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတိ (နိ-၄၉၀) ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဇာနာပေတွာတိ၊ ဇာနာပေတွာဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုသံဃဿ၊ ရဟန်းသံဃာအား။ ဇာနာပေတွာ၊ သိစေ၍။ အပလောကေတွာ၊ ပန်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သာမိကေသု၊ အရံရှင်တို့သည်။ အတ္တနော ဘဏ္ဍဿ၊ မိမိအရံ၏။ မဟဂ္ဃတံ၊ အဖိုးအများထိုက်သော အဖြစ်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိသောကြောင့်။ ဒေန္တေသု၊ ပေးကုန်သည်ရှိသော်။ တံ၊ ထိုအရံကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ ထေယျစိတ္တေန၊ ခိုးလိုသောစိတ်ဖြင့်။ ဂဏှတော၊ ယူခြင်းကြောင့်။ အဝဟာရော၊ ခိုးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “နနု တုမှာကံ ဗဟုတရာ ရုက္ခာတိ ဝတ္တဗ္ဗ”န္တိ၊ နနု တုမှာကံ ဗဟုတရာ ရုက္ခာတိ ဝတ္တဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။

ဝိဟာရန ဝိဟာရော ပရိဝတ္တေတဗ္ဗောတိ၊ ဝိဟာရန ဝိဟာရော ပရိဝတ္တေတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ သဝတ္ထုကေန ဝါ၊ ကျောင်းနှင့်တကွသော ကျောင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ အညေသံ၊ သူတစ်ပါးတို့၏။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ကတပါဒါသာဒိနာ၊ ဆောက်အပ်သော ပြာသာဒ် အစရှိသော။ အဝတ္ထုကေန ဝါ၊ ကျောင်းရာနှင့်တကွ မဟုတ်သော ကျောင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ သဝတ္ထုကံ၊ ကျောင်းရာနှင့် တကွသော ကျောင်းကို။ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖလှယ်အပ်၏။ အဝတ္ထုကံ ပန၊ ကျောင်းအရာမရှိသော ကျောင်းကိုကား။ အဝတ္ထုကေနေဝ၊ ကျောင်းရာမရှိသော ကျောင်းဖြင့်သာလျှင်။ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖလှယ်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ကေဝလံ ပါသာဒဿ၊ ပြာသာဒ်သက်သက်၏။ ဘူမိတော၊ မြေအားဖြင့်။ အထာဝရတ္တာ၊ ထာဝရမဟုတ်သောကြောင့်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ထာဝရေသုပိ၊ ထာဝရတို့၌လည်း။ ထာဝရာ ထာဝရပိဘာဂံ၊ ထာဝရငယ် ထာဝရကြီးအားဖြင့် ဝေဖန်ခြင်းကို။ ဉတွာဝ၊ သိ၍သာလျှင်။ ပရိဂတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖလှယ်အပ်၏။

“ကပ္ပိယမဉ္စာ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာ”တိ ဣမိနာ၊ ကပ္ပိယမဉ္စာ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သုဝဏ္ဏာဒိဝိစိတ္တံ၊ ရွှေစသည်ဖြင့် ဆန်းကြယ်သော။ အကပ္ပိယမဉ္စံ၊ မအပ်သောညောင်စောင်းကို။ “သံဃဿ”တိ၊ သံဃဿဒေမဟူ၍။ ဝုတ္တေပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ၊ ခံခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဝိဟာရဿ ဒေမာ”တိ၊ ဝိဟာရဿ ဒေမဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသော်။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့တို့နည်း ဟူမူကား။ ခေတ္တာဒိ ဝိယ၊ လယ်အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတေသူတိ၊ ဧတေသုဟူသည်ကား။ မဉ္စာဒီသု၊ ညောင်စောင်း အစရှိသည်တို့၌။ ကပ္ပိယာ ကပ္ပိယံ ဝုတ္တနယမေဝါတိ၊ ကပ္ပိယာ ကပ္ပိယံ ဝုတ္တနယမေဝါဟူသည်ကား။ အာသန္ဒီတူလိကာဒိ ဝိနိစ္ဆ (နိ-၄၉၁) ယေသု၊ အသန္ဒီ တူလိ၊ အစရှိသော အခင်းအဆုံးအဖြတ်တို့၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းရှိသလျှင်ကတည်း။ အကပ္ပိယံ ဝါတိ၊ အကပ္ပိယံ ဝါဟူသည်ကား။ အာသန္ဒီအာဒိ စ၊ အာသန္ဒီစသော အခင်းသည်လည်းကောင်း။ [စာမျက်နှာ-၂၄၆] ပမာဏတိက္ကန္တံ ဗိမ္ဗောဟနာဒိ စ၊ ပမာဏထက်လွန်သော အုံးအစရှိသည်လည်းကောင်း။ မဟဂ္ဃံ ကပ္ပိယံ ဝါတိ၊ မဟဂ္ဃံ ကပ္ပိယံ ဝါဟူသည်ကား။ ကပ္ပိယဝေါဟာရေန၊ ကပ္ပိယဝေါဟာရဖြင့်။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော။ သုဝဏ္ဏာဒိဝိစိတ္တံ၊ ရွှေအစရှိသည်ဖြင့် ဆန်းကြယ်သောအခင်းတည်း။

“ကာဠလောဟ။ ပ။ ဘာဇေတဗ္ဗော”တိ၊ ကာဠလောဟ။ ပ။ ဘာဇေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်။ ဝဋ္ဋကံသလောဟမယံ၊ ကြေးဝါ ကြေးဖြူဖြင့် ပြီးသော။ ဘာဇနမ္ပိ၊ ခွက်ကိုလည်း။ ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ သမ္ပဋိစ္ဆိတုမ္ပိ၊ ပုဂ္ဂလိကခံခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ပရိဟရိတုမ္ပိ၊ သွားလေရာရာ ဆောင်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပုဂ္ဂလပရိဟရိတဗ္ဗေဿဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဆောင်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ ဘာဇေတဗ္ဗတ္တာ၊ ဝေဖန်အပ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ “ကံသလောဟဝဋ္ဋလောဟ ဘာဇနဝိကတိ သံဃိကပရိဘောဂေန ဝါ ဂိဟိ ဝိကဋာ ဝါ ဝဋ္ဋတီ”တိ အာဒိကေန၊ ကံသလောဟဝဋ္ဋလောဟ ဘာဇနဝိကတိ သံဃိကပရိဘောဂေန ဝါ ဂိဟိ ဝိကဋာ ဝါ ဝဋ္ဋတိ၊ အစရှိသော။ မဟာပစ္စရိဝစနေန၊ မဟာပစ္စရိက်စကားနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဝဋ္ဋလောဟကံသလောဟာနံ ယေန ကေနစိ ကတော သီဟဠဒီပေ ပါဒဂ္ဂဏှနကော ဘာဇေတဗ္ဗော”တိ၊ ဝဋ္ဋလောဟကံသလောဟာနံ ယေန ကေနစိ ကတော သီဟဠဒီပေ ပါဒဂ္ဂဏှနကော ဘာဇေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်သော။ ဣမဿ မဟာအဋ္ဌကထာဝစနဿ၊ ဤ မဟာအဋ္ဌကထာစကားကို။ ပဋိက္ခေပါယ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ တံ မဟာပစ္စရိဝစနံ၊ ထိုမဟာပစ္စရိက် စကားကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဒဿိတ၊ ပြအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝဋ္ဋလောဟကံသလောဟမယံ၊ ကြေးဝါ ကြေးဖြူဖြင့် ပြီးသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ပါဒဂ္ဂဏှနကဝါရကမ္ပိ၊ ငါးကွမ်းစားဆန့်သော ကြေးအင်တွဲကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ အစပြု၍။ အဘာဇနီယမေဝ၊ မဝေဖန်အပ် သလျှင်ကတည်း။ ဂိဟီဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ ဒိယျမာနမ္ပိ၊ လှူအပ်သော်လည်း။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ၊ ခံခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပါရိဟာရိယံ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ ပါရိဟာရိယံ န ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ ပတ္တာဒိပရိက္ခာရံ ဝိယ၊ သပိတ်စသော ပရိက္ခရာကဲ့သို့။ သယမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ ပဋိသာမေတွာ၊ သိုမှီး၍။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဂိဟိသန္တကံ ဝိယ၊ လူတို့ဥစ္စာကဲ့သို့။ အာရာမိကာဒယော၊ အရံစောင့် အစရှိသည်တို့သည်။ သယမေဝ၊ မိမိတို့အလိုလိုလျှင်။ ဂေါပေတွာ၊ စောင့်ရှောက်၍။ ဝိနိယောဂကာလေ၊ အသုံးကျသော ကာလ၌။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ပဋိနေန္တိ စေ၊ တဖန် (နိ-၄၉၂) ဆောင်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “ပဋိသာမေတွာ၊ သိုမှီး၍။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းအား။ ဒေထ၊ ပေးကုန်လော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတ္တုမ္ပိ၊ ဆိုခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

ပဏ္ဏသူစိနာမ၊ ပဏ္ဏသူစမည်သည်ကား။ လေခနိ၊ ကညစ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အတ္တနာ လဒ္ဓါနိပီ”တိ အာဒိနာ၊ အတ္တနာ လဒ္ဓါနိပိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ အလှူခံခြင်း၌။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရိဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ပရိဘောဂေါဝ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည် သာလျှင်။ အာပတ္တိကရော၊ အာပတ်ကို ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဧတ္ထ ယထာ၊ ဤဓူပနေတ္ထ၊ အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့ အတူ။ ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော။ အဘာဇနီယဝါသိ အာဒီသု၊ မဝေဖန်အပ်သော ပဲခွပ် အစရှိကုန်သော။ အတ္တနော သန္တကေသုပိ၊ မိမိဥစ္စာတို့၌လည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

အနာမာသမ္ပီတိ၊ အနာမာသမ္ပိဟူသည်ကား။ သုဝဏ္ဏာဒိမယမ္ပိ၊ ရွှေစသည်ဖြင့် ပြီးသော်လည်းကောင်း။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ အာမသိတွာပိ၊ သုံးသပ်၍လည်း။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဥပက္ခရေတိ၊ ဥပက္ခရေဟူသည်ကား။ ဥပကရဏေ၊ အဆောက်အဦ၌။ အဍ္ဎဗာဟုပ္ပမာဏာ နာမ၊ အဍ္ဎဗာဟုပ္ပမာဏာမည်သည်ကား။ အဍ္ဎဗာဟုမတ္တာ၊ မောင်းထက်ဝက် မျှသာတည်း။ အဍ္ဎဗျာမမတ္တာတိပိ၊ အလံ၏ ထက်ဝက်ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ယောတ္တာနီတိ၊ ယောတ္တာနိဟူသည်ကား။ စမ္မရဇ္ဇုကာ၊ သားရေလွန်တည်း။

အဋ္ဌင်္ဂုလသူစိဒဏ္ဍမတ္တောပီတိ၊ အဋ္ဌင်္ဂုလသူစိဒဏ္ဍမတ္တောဟူသည်ကား။ တသရဒဏ္ဍာဒိသူစိအာကာရတနုဒဏ္ဍကမတ္တောပိ၊ မြားရိုးအစရှိသော အပ်၏သဏ္ဍာန် သစ်သားချောင်းမျှ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ရိတ္တပေါတ္ထကောပီတိ၊ ရိတ္တပေါတ္ထကောပိဟူသည်ကား။ အလိခိတပေါတ္ထကော၊ မရေးသော ပေတည်း။ ဣဒဉ္စ၊ ဤရိတ္တပေါတ္ထကော၊ ဟူသောစကားကိုလည်း။ ပဏ္ဏပ္ပသင်္ဂေန၊ အရွက်အဖြစ်ဖြင့် လျဉ်ပါးခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။

ဃဋ္ဋနဖလကံ ဃဋ္ဋနမုဂ္ဂရော”တိ ဣဒံ၊ ဃဋ္ဋနဖလကံ ဃဋ္ဋနမုဂ္ဂရောဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၌ စပ်။) ရဇိတစီဝရံ၊ ဆိုးအပ်ပြီးသော သင်္ကန်းကို။ ဧကသ္မိံ၊ တစ်ခုသော။ မဋ္ဌေ၊ ပြေပြစ်သော။ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရေ၊ အရိုးတပ်သော ဆောက်ပုတ်၌။ ဝေဌေတွာ၊ ရစ်၍။ ဧကဿ၊ တစ်ခုသော။ မဋ္ဌဖလကဿ၊ ပြေပြစ်သောပျဉ်၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဥပရိ၊ သင်္ကန်း၏အထက်၌။ အပရေန၊ တစ်ပါးသော။ မဋ္ဌဖလကေန၊ ပြေပြစ်သော ပျဉ်ဖြင့်။ နိကုဇ္ဇိတွာ၊ မှောက်၍။ ဝါ၊ ဖိ၍။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အက္ကမိတွာ၊ နင်း၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဒွေ ဇနာ၊ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည်။ ဥပရိ ဖလကံ၊ အထက် (နိ-၄၉၃) ပျဉ်ကို။ ဒွီသု ကောဋီသု၊ အစွန်းနှစ်ဘက်တို့၌။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ အပရာပရံ၊ ထိုမှ ဤမှ။ အာကဍ္ဎန ဝိကဍ္ဎနံ၊ ငင်ခြင်း တွန်းခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဧတံ၊ ဤအဆောက်အဦကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟတ္ထေ၊ လက်၌။ ဌပါပေတွာ၊ ထားစေ၍။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ပဟရဏံ [စာမျက်နှာ-၂၄၇] ပန၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုကား။ နိဋ္ဌိတရဇနဿ၊ ဆိုး၍ပြီးသော။ စီဝရဿ၊ သင်္ကန်း၏။ အလ္လကာလေ၊ စိုသောအခါ၌။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဖလကမုဂ္ဂရေဟိ၊ ပျဉ် ဆောက်ပုတ်တို့ဖြင့်။ ဣဒံ ပန ဃဋ္ဋနံ၊ ဤသို့သောခတ်ခြင်းကို။ သုက္ခကာလေ၊ ခြောက်သောအခါ၌။ ထဒ္ဓဘာဝဝိမောစနတ္ထံ၊ ခက်ထန်သောအဖြစ်မှ လွတ်စေခြင်းငှာ။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ အမ္ဗဏန္တိ၊ အမ္ဗဏံဟူသည်ကား။ ဧကဒေါဏိကနာဝါဖလကေဟိ၊ စားကျင်းတစ်ခုရှိလောက်သော လှေပျဉ်တို့ဖြင့်။ ပေါက္ခရဏီသဒိသံ၊ ရေကန်နှင့်တူစွာ။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ပါဏီယဘာဇနံ၊ ရေထည့်ရာတည်း။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ရဇနဒေါဏီတိ၊ ရဇနဒေါဏိဟူသည်ကား။ ဧကဒါရုနာဝ၊ သစ်သားတစ်ခုဖြင့်သာလျှင်။ ကတံ၊ ပြုသော။ ဥဒကဘာဇနံ၊ ရေထည့်ရာတည်း။ ဥဒကဒေါဏီပိ၊ ဥဒကဒေါဏီ ဟူသည်ကား။ ဧကဒါရုနာဝ၊ သစ်သားတစ်ခုဖြင့်သာလျှင်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ဥဒကဘာဇနံ၊ ရေထည့်ရာတည်း။

“ဘူမတ္ထရဏံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ဘူမတ္ထရဏံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသောစကားကို။ အကပ္ပိယ စမ္မံ၊ မအပ်သောသားရေကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို အကပ္ပိယ သားရေ၌။ ဘူမတ္ထရဏသင်္ခေပေန၊ ဘူမတ္ထရဏအသွင်ဖြင့်။ သယိတုမ္ပိ၊ အိပ်ခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ အပ်သလျှင်ကတည်း။ “ပစ္စတ္ထရဏဂတိက”န္တိ ဣမိနာ၊ ပစ္စတ္ထရဏဂတိကဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မဉ္စာဒီသု၊ ညောင်စောင်းအစရှိသည်တို့၌။ အတ္ထရိတဗ္ဗံ၊ ခင်းအပ်သော။ မာဟာစမ္မံ၊ သားရေကြီးသည်။ ဧဠကစမ္မံ နာမ၊ ဧဠကစမ္မမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

“ဆတ္တမုဋ္ဌိပဏ္ဏ”န္တိ၊ ဆတ္တမုဋ္ဌိပဏ္ဏဟူသော စကားကို။ တာလပဏ္ဏံ၊ ထမ်းရွက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပတ္တကဋာဟန္တိ၊ ပတ္တကဋာဟံဟူသည်ကား။ ပတ္တပစနကဋာဟံ၊ သပိတ်ဖုတ်သော အိုးကင်းတည်း။

အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

နဝကမ္မဒါနကထာဝဏ္ဏနာ

၃၂၃။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပိဏ္ဍနိက္ခေပနမတ္တေနာတိ၊ ပိဏ္ဍနိက္ခေပနမတ္တေနဟူသည်ကား။ ခဏ္ဍဖုလ္လဋ္ဌာနေ၊ ကျိုးသည့် ပွင့်သည့် အရာ၌။ မတ္တိကာပိဏ္ဍဋ္ဌပနံ၊ မြေစိုင်ထားခြင်း (နိ-၄၉၄) သည်။ ပိဏ္ဍနိက္ခေပနံ နာမ၊ ပိဏ္ဍနိက္ခေပနံမည်၏။ နဝကမ္မန္တိ၊ နဝကမ္မံဟူသည်ကား။ နဝကမ္မသမ္မုတိ၊ နဝကမ္မသမ္မုတိကို။ အဂ္ဂဠဝဋ္ဋိ နာမ၊ အဂ္ဂဠဝဋ္ဋိမည်သည်ကား။ ကဝါဋဗန္ဓော၊ တံခါးရွက်ကို ဖွဲ့သောတိုင်တည်း။ ဆာဒနံ နာမ၊ ဆာဒနမည်သည်ကား။ တိဏာဒီဟိ၊ မြက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဂေဟစ္ဆာဒနံ၊ ကျောင်းကိုမိုးခြင်းတည်း။ ဗန္ဓနံ နာမ၊ ဗန္ဓနမည်သည်ကား။ ဒဏ္ဍဝလ္လိအာဒီဟိ၊ လှင်ကန် နွယ်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဆဒနဗန္ဓနမေဝ၊ အမိုးကို ဖွဲ့ခြင်းသာလျှင်တည်း။ “စတုဟတ္ထဝိဟာရေ”တိ၊ စတုဟတ္ထဝိဟာရေဟူသောစကားကို။ ဝိတ္ထာရပ္ပမာဏတော၊ အကျယ်ပမာဏအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဗ္ဗေဓတော ပန၊ အစောက်အားဖြင့်ကား။ အနေကဘူမကတ္တာ၊ များသော အဆင့်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဍ္ဎကီဟတ္ထေန၊ လက်သမားအတောင် အားဖြင့်။ ဝီသတိဟတ္ထောပိ၊ အတောင် နှစ်ဆယ်သည်လည်းကောင်း။ နာနာသဏ္ဌာနဝိစိတ္တောပိ၊ အထူးထူးသောသဏ္ဌာန်ဖြင့်ဆန်းကြယ်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ အဿ၊ ထိုကျောင်းအား။ စတုဝဿိကံ၊ လေးနှစ်ဖြင့် ပြီးစေအပ်သော။ နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ကျောင်းတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သဗ္ဗေ ဝိဟာရေတိ၊ သဗ္ဗေ ဝိဟာရေဟူသောပုဒ်သည်။ ဘုမ္မတ္ထေ၊ သတ္တမီအနက်၌။ ဥပယောဂဗဟုဝစနံ၊ ဒုတိယာ ဗဟုဝုစ်ဝိဘတ်ရှိသော ပုဒ်တည်း။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဝိဟာရေသု၊ ကျောင်းတို့၌။ နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သဗ္ဗကာလံ ပဋိဗာဟန္တီတိ၊ သဗ္ဗကာလံ ပဋိဗာဟန္တိဟူသည်ကား။ နဝကမ္မိကာ၊ အမှုသစ်ကိုပြုသော ရဟန်းတို့သည်။ အတ္တနော၊ မိမိအလိုငှာ။ ဂါဟိတံ၊ ယူစေအပ်သော။ ဝရသေယျံ၊ မြတ်သောကျောင်းကို။ သမ္ပတ္တာနံ၊ ရောက်လာကုန်သော ရဟန်အား။ ယထာဝုဍ္ဎံ၊ သတင်းကြီးစဉ်အတိုင်း။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဥတုကာလေပိ၊ ဆောင်း နွေကာလ၌လည်း။ ပဋိဗာဟန္တိ၊ မြစ်ကုန်၏။

“သစေ သော အာဝါသော ဇီရတီ”တိအာဒိ၊ သစေ သော အာဝါသော ဇီရတိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယော၊ ပါဠိမှ လွတ်သော အဆုံးအဖြတ်တည်း။ မဉ္စဋ္ဌာနံဒတွာတိ၊ မဉ္စဋ္ဌာနံဒတွာဟူသည်ကား။ မဉ္စဋ္ဌာနံ၊ တစ်ညောင်စောင်းတည်ရာကို။ ပုဂ္ဂလိကံဒတွာ၊ ပုဂ္ဂလိကပေး၍။ တိဘာဂန္တိ၊ တိဘာဂံဟူသည်ကား။ တတိယဘာဂံ၊ သုံးဖို့တစ်ဖို့ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဿဇ္ဇနမ္ပိ၊ စွန့်ခြင်းသည်လည်း။ ထာဝရေန၊ ထာဝရဖြင့်။ ထာဝရပရိဝတ္တနဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ ထာဝရကို လှည့်လှည်ရာသို့သာလျှင်။ ပဝိသတိ၊ (နိ-၄၉၅) ဝင်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဣတရထာ၊ မလှည့်လည်သည် ရှိသော်။ [စာမျက်နှာ-၂၄၈] သဗ္ဗသေနာသနာနံ၊ အလုံးစုံသော ကျောင်းတို့၏။ ဝိနဿနတော၊ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်တည်း။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဒါတကာမော ဟောတီတိ၊ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဒါတကာမော ဟောတိဟူသည်ကား။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ဘဏ္ဍကဋ္ဌပနဋ္ဌာနံ ဝါ၊ ဘဏ္ဍာထားရာ အရပ်ကိုလည်းကောင်း။ အညေသံ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ဝသနဋ္ဌာနံ ဝါ၊ နေရာအရပ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ န ဣစ္ဆတိ၊ အလိုမရှိ။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနညေ ဝ၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကတို့အားသာလျှင်။ ဒါတုကာမော၊ ပေးလိုသည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ တဿ၊ ထို ရဟန်းအား။ တုယှံ၊ သင့်အလိုငှာ။ ပုဂ္ဂလိကမေဝ ကတွာ၊ ပုဂ္ဂလိကပြု၍သာလျှင်။ ဇဂ္ဂ၊ သုတ်သင်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ န ဒါတဗ္ဗံ၊ မပေးအပ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တတ္ထ ပန၊ ထိုကျောင်း၌ကား။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိံ၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ကမ္မ”န္တိ အာဒိ၊ ကမ္မံ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ “ဧဝဦှ”တိ အာဒိမှိ၊ ဧဝဉှီ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ ဝဿနုရူပံ၊ နှစ်အားလျော်စွာ။ တတိယဘာဂေ ဝါ၊ သုံးဖို့တစ်ဖို့ကိုလည်းကောင်း။ ဥပဍ္ဎဘာဂေ ဝါ၊ ထက်ဝက်အဖို့ကို လည်းကောင်း။ ဂဟိတေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ တံ ဘာဂံ၊ ထိုအဖို့ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ယေနာတိ၊ ယေနဟူသည်ကား။ တေသု ဒွီသု ဘိက္ခူသု၊ ထိုနှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့တွင်။ ယေန၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ သော သာမီတိ၊ သော သာမိဟူသည်ကား။ တဿာ ဘူမိယာ၊ ထိုသံဃိကမြေ၌။ ဝိဟာရကရဏေ၊ ကျောင်းဆောက်ခြင်း၌။ သောဝ၊ ထိုရှေးဦးစွာသော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ သာမီ၊ အရှင်တည်း။ တံ၊ ထိုရှေးဦးစွာယူသော ရဟန်းကို။ ပဋိဗာဟိတွာ၊ တားမြစ်၍။ ဣတရေန၊ နောက်မှယူသော ရဟန်းသည်။ န ကာတဗ္ဗံ၊ မဆောက်အပ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ သောတိ၊ သောဟူသည်ကား။ ပဌမဂဟိတော၊ ရှေးဦးစွာယူသော ရဟန်းသည်။ အကတဋ္ဌာနေတိ၊ ဟူသည်ကား။ စယာဒီနံ၊ ကြမ်းဆင့် အစရှိသည်တို့ကို။ အကတပုဗ္ဗဋ္ဌာနေ၊ မပြုဖူးသောအရပ်၌။ စယံ ဝါ ပမုခံ ဝါတိ၊ စယံ ဝါ ပမုခံ ဝါဟူသည်ကား။ သံဃိကသေနာသနံ၊ သံဃိကကျောင်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ တတော၊ ထို သံဃိကကျောင်းမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ စယံ၊ ကြမ်းဆင့်ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဧကံ သေနာသနံ ဝါ၊ တစ်ခုသော (နိ-၄၉၆) ကျောင်းကိုမူလည်း။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ (လိုက်သည်)။ ဗဟိကုဋ္ဋေတိ၊ ဗဟိကုဋ္ဋေဟူသည်ကား။ ကုဋ္ဋတော၊ နံရံမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကတဋ္ဌာနေ၊ ပြုရာအရပ်၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

နဝကမ္မဒါနကထာဝဏ္ဏနာ၊ နဝကမ္မဒါနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အညတြပရိဘောဂပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ

၃၂၄။ ဝဍ္ဎိကမ္မတ္ထာယာတိ၊ ဝဍ္ဎိကမ္မတ္ထာယဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ တမ္မူလဂ္ဃတော၊ ထိုအဖိုးရင်းမှ။ န ပရိဟာယတိ၊ မယုတ်။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗဿ၊ ပြုအပ်သော။ ဧဝံ၊ ဤသို့အားဖြင့်။ နိပ္ဖာဒေတဗ္ဗဿ၊ ပြီးစေအပ်သော။ မဉ္စပီဌာဒိနော၊ ညောင်စောင်းအင်းပျဉ် အစရှိသည်၏။ အတ္ထာယ၊ အလို့ငှာ။

စက္ကလိကန္တိ၊ စက္ကလိကံဟူသည်ကား။ ပါဒပဉ္ဆနတ္ထံ၊ ခြေသုတ်ခြင်းငှာ။ စက္ကာကာရေန၊ စက်သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော အဝတ်တည်း။ ပရိဘဏ္ဍကတဘူမိ ဝါတိ၊ ပရိဘဏ္ဍကတဘူမိ ဝါဟူသည်ကား။ ကာဠဝဏ္ဏာဒိကတသဏှဘူမိ ဝါ၊ မည်းသောအဆင်း အစရှိသည်ပြုအပ်သော ချောမြေကိုလည်းကောင်း။ သေနာသနံ ဝါတိ၊ သေနာသနံ ဝါဟူသည်ကား။ မဉ္စပီဌာဒိ ဝါ၊ ညောင်စောင်းအင်းပျဉ် အစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။

“တထေဝ ဝဠေဉ္ဇတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဣမိနာ၊ တထေဝ ဝဠေဉ္ဇတုံ ဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ နေဝါသိကေဟိ၊ ကျောင်းနေ ရဟန်းတို့သည်။ ဓောတပါဒါဒီဟိ၊ ဆေးအပ်သော ခြေအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဝဠဉ္ဇနဋ္ဌာနေ၊ သုံးဆောင်ရာအရပ်၌။ သဉ္စိစ္စ၊ သုံးဆောင်လိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အဓောတပါဒါဒီဟိ၊ မဆေးအပ်သော ခြေစသည်တို့ဖြင့်။ ဝဠဉ္ဇန္တေဿဝ၊ သုံးဆောင်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြု၏။

“ဒွါရမ္ပီ”တိအာဒိနာ၊ ဒွါရမ္ပိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပရိကမ္မကတာပိ၊ အပြေအပြစ် မပြုအပ်သော်လည်း။ ဒွါရဝါတပါနာဒယော၊ တံခါးမ, လေသောက်တံခါး အစရှိသည်တို့ကို။ န အပဿယိတဗ္ဗာ၊ မမှီအပ်ကုန်။ အဇာနိတွာ၊ မသိ၍။ အပဿယန္တဿပိ၊ မှီသော ရဟန်းအားလည်း။ ဣဓ၊ ဤသံဃိကကျောင်းအရာ၌။ လောမဂဏနာယ၊ အမွေးအရေအတွက်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။

အညတြပရိဘောဂပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ အညတြပရိဘောဂပဋိက္ခေပါဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၄၉၇) [စာမျက်နှာ-၂၄၉] ၃၂၅။ “ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ နိမန္တနန္တိ ဣမံ ဝေါဟာရံ ပတ္တာနီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ နိမန္တနန္တိ ဣမံ ဝေါဟာရံ ပတ္တာနိဟူသောပုဒ်၌။ ဣတိ၊ သဒ္ဒေါ၊ ဣတိ သဒ္ဒါသည်။ အာဒိအတ္ထော၊ အာဒိအနက်ရှိ၏။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ နိမန္တနန္တိအာဒိဝေါဟာရံ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ နိမန္တန၊ အစရှိသောဝေါဟာရသို့။ ပတ္တာနိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တမ္ပီတိ၊ တမ္ပိဟူသည်ကား။ သံဃဘတ္တမ္ပိ၊ သံဃဘတ်ကိုလည်း။

သံဃဘတ္တာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သံဃဘတ္တာဒိအနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

ဘောဇနသာလာယာတိ၊ ဘောဇနသာလာယဟူသော စကားကို။ ဘတ္တု ဒ္ဒေသဋ္ဌာနံ၊ ဆွမ်းညွှန်းရာအရပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧကဝဠဉ္ဇန္တိ၊ ဧကဝဠဉ္ဇံဟူသည်ကား။ ဧကဒွါရေန၊ တစ်ခုသော တံခါးဖြင့်။ ဝလဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ သုံးဆောင်အပ်၏။ နာနာနိဝေသနေသူတိ၊ နာနာနိဝေသနေသုဟူသည်ကား။ နာနာကုလဿ၊ အထူးထူးသောအမျိုး၏။ နာနူပစာရေသု၊ အထူးထူးသော ဥပစာရှိကုန်သော။ နိဝေသနေသု၊ အိမ်တို့၌။

နိသိန္နဿပိ နိဒ္ဒါယန္တဿပီတိ၊ နိသိန္နဿပိ နိဒ္ဒါယန္တဿပိဟူသောပုဒ်သည်။ အနာဒရေ၊ အနာဒရ အနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်တည်း။ ဝုဍ္ဎတရေ၊ သီတင်းကြီးသည်။ နိဒ္ဒါယန္တေ၊ အိပ်ပျော်စဉ်။ နဝကဿ၊ သီတင်းငယ်အား။ ဂါဟိတံ၊ ယူစေခြင်းသည်။ သုဂ္ဂါဟိတံ၊ ကောင်းသော ယူစေခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဝိဿဋ္ဌဒူတောတိ၊ ဝိဿဋ္ဌဒူတောဟူသည်ကား။ ယထာရုစိ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ လဘနတော၊ ရခြင်းကြောင့်။ နိရာသင်္ကဒူတော၊ ရွံ့ရှားခြင်းကင်းသော တမန်တည်း။ ပုစ္ဆာသဘာဂေနာတိ၊ ပုစ္ဆာသဘာဂေနာဟူသည်ကား။ ပုစ္ဆာဝစနသဘာဂေန၊ ပုစ္ဆာစကားနှင့်တူသဖြင့်။ “ဧကာ ကူဋဋ္ဌိတိကာ နာမာ”တိ၊ ဧကာ ကူဋဋ္ဌိတိကာ နာမဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုလျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှာ။ “ရညော ဝါဟီ”တိအာဒိ၊ ရညော ဝါဟိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သဗ္ဗံ ပတ္တဿာမိကဿ ဟောတီတိ၊ သဗ္ဗံ ပတ္တဿာမိကဿ ဟောတိဟူသည်ကား။ စီဝရာဒိကံ၊ သင်္ကန်းအစရှိသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံသည်လည်း။ ပတ္တဿာမိကေဿဝ၊ သပိတ်ရှင်းအားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မဟာ၊ ငါသည်။ ဘတ္တမေဝ၊ ဆွမ်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စီဝရာဒိံ၊ သင်္ကန်းအစရှိသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ (နိ-၄၉၈) န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

အကတဘာဂေါ နာမာတိ၊ အကတဘာဂေါ နာမဟူသည်ကား။ အာဂန္တုကဘာဂေါ နာမ၊ အာဂန္တုကအဖို့မည်၏။ အဒိန္နပုဗ္ဗဘာဂေါ နာမ၊ မလှူဖူးသောအဖို့ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ကိံ အာဟရီယတီတိ အဝတွာတိ၊ ကိံ အာဟရီယတီတိ အဝတွာဟူသည်ကား။ ကတရပတ္တံ၊ အဘယ်ရဟန်းသပိတ်ကို။ တယာ၊ သင်သည်။ အာဟရီယတိ၊ ဆောင်အပ်သနည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒါယကံ၊ ဤကို။ အပုစ္ဆိတွာ၊ မမေးမူ၍။ ပကတိဋ္ဌိတိကာယာတိ၊ ပကတိဋ္ဌိတိကာယဟူသည်ကား။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တဋ္ဌိတိကာယ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ်အစဉ်ဖြင့်။

ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

နိမန္တိနဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၅၀] ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာဟူသည်ကား။ “ဘတ္တံ ဂဏှထာ”တိ ပဒံ၊ ဘတ္တံ ဂဏှထဟူသောပုဒ်ကို။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ဘတ္တန္တိ အဝဒန္တေနာ”တိ၊ ဘတ္တန္တိ အဝဒန္တေနဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

အာလောပသင်္ခေပေနာတိ၊ အာလောပသင်္ခေပေနဟူသည်ကား။ ဧကေကပိဏ္ဍဝသေန၊ တစ်လုတ်တစ်လုတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧဝဉ္စ ဘာဇနံ၊ ဤသို့ တလုံးစဉ်ဝေဖန်ခြင်းသည်။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တေ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ်၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ၊ ထိုဥဒ္ဒေသဘတ်၌။ ဧကဿ၊ ရဟန်းတစ်ယောက်အား။ ပဟောနကပ္ပမာဏေနေဝ၊ လောက်သော ပမာဏဖြင့်သာလျှင်။ ဘာဇေတဗ္ဗံ၊ ဝေဖန်အပ်၏။

“အာရု အာရုဠှာယေဝ မာတိကံ၊ သံဃတော အဠ ဘိက္ခူ”တိ ဧတ္ထ၊ အာရုဠှာယေဝ မာတိကံ၊ သံဃတော အဠ ဘိက္ခူဟူသောပုဒ်၌။ ယေ စ၊ အကြင်ရဟန်းတို့ကိုလည်း။ မာတိကံ၊ မာတိကာအစဉ်သို့။ အာရုဠှာ၊ တင်အပ်ကုန်၏။ တေ အဋ္ဌ ဘိက္ခူ၊ ထိုရှစ်ယောက်သော ရဟန်းတိုကို။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တနိမန္တနဘတ္တာဒိသံဃိကဘတ္တမာတိကာသု၊ ဥဒ္ဒေသဘတ်, နိမန္တနဘတ် အစရှိသော သံဃိကဘတ် မာတိကာတို့တွင်။ နိမန္တနဘတ္တမာတိကာယ၊ နိမန္တနဘတ်မာတိကာသို့။ ဌိတိဝသေန၊ အစဉ်အစွမ်းဖြင့်။ အာရုဠှေ၊ တင်အပ်သော ရဟန်းတို့ကို။ ဘတ္တုဒ္ဒေသကေန ဝါ၊ ဆွမ်းညွှန်းအပ်သော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ သယံ ဝါ၊ (နိ-၄၉၉) မိမိသည်လည်းကောင်း။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဥဒ္ဒိသာပေတွာ၊ ညွှန်းစေ၍။ ဂဟေတွာ၊ ခေါ်၍။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ အတ္တနော ရုစိတေ၊ မိမိနှစ်သက်သော ရဟန်းတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ခေါ်၍။ န ဂန္တဗ္ဗံ၊ မသွားအပ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ မာတိကံ အာရောပေတွာတိ၊ မာတိကံ အာရောပေတွာဟူသည်ကား။ “သံဃတော၊ သံဃာမှ။ ဂဏှာမိ၊ ခေါ်ခဲ့အံ့”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမာတိကာဘေဒံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော မာတိကာအပြားကို။ ဒါယကဿ၊ ဒကာအား။ ဝိညာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပဋိဗဒ္ဓကာလတော ပန ပဋ္ဌာယာတိ၊ ပဋိဗဒ္ဓကာလတော ပန ပဋ္ဌာယဟူသည်ကား။ တတ္ထေဝ၊ ထိုကျောင်း၌သာလျှင်။ ဝါသဿ၊ နေခြင်း၏။ နိဗဒ္ဓကာလတော၊ မြဲသောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။

နိမန္တနဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ နိမန္တနဘတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သလာကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

ဥပနိဗန္ဓိတွာတိ၊ ဥပနိဗန္ဓိတွာဟူသည်ကား။ လိခိတွာ၊ ရေး၍။ ဂါမဝသေနပီတိ၊ ဂါမဝသေနပိဟူသည်ကား။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ သမလာဘဂါမဝသေနပိ၊ လာဘ်မျှသော ရွာ၏ အစွမ်းဖြင့်လည်း။ ဗဟူနိ သလာကဘတ္တာနီတိ၊ ဗဟူနိ သလာကဘတ္တာနိဟူသည်ကား။ တိံ သံ ဝါစတ္တာလီသံ ဝါ ဘတ္တာနိ၊ သုံးဆယ် လေးဆယ်သော ဘတ်တို့သည်။ “သစေ ဟောန္တိ၊ အကယ်၍ဖြစ်ကုန်အံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဇ္ဈာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်အပ်၏။

သလ္လက္ခေတွာတိ၊ သလ္လက္ခေတွာဟူသည်ကား။ တာနိ ဘတ္တာနိ၊ ထိုဘတ်တို့ကို။ သမာနဝသေန၊ တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ နိဂ္ဂဟေန ဒတွာတိ၊ နိဂ္ဂဟေန ဒတွာဟူသည်ကား။ ဒူရံ၊ အဝေးသို့။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ အနိစ္ဆန္တဿ၊ အလိုမရှိသော ရဟန်းအား။ နိဂ္ဂဟေန၊ နှိပ်သဖြင့်။ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ၊ ခံစေ၍။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ပုန ဝိဟာရံ အာဂန္တွာတိ၊ ပုန ဝိဟာရံ အာဂန္တွာဟူသည်ကား။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းသို့။ အနာဂန္တွာ၊ မလာမူ၍။ ဘတ္တံ၊ ဆွမ်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဘုဉ္ဇိတုမ္ပိ၊ စားခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

ဧကဂေဟဝသေနာတိ၊ ဧကဂေဟဝသေနဟူသည်ကား။ ဝီထိယမ္ပိ၊ ခရီးတွင်လည်း။ ဧကပေဿ၊ နံပါးတစ်ဘက်၌။ ဃရပါဠိယာ၊ အိမ်စဉ်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဥဒ္ဒိသိတွာ (နိ-၅၀၀) ပီတိ၊ ဥဒ္ဒိသိတွာပိဟူသည်ကား။ အသုကကုလေ၊ ဤအမည်ရှိသော အမျိုးအိမ်၌။ သလာကဘတ္တာနိ၊ စာရေးတံ ဆွမ်းတို့သည်။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။

[စာမျက်နှာ-၂၅၁] ဝါရဂါမေတိ၊ ဝါရဂါမေဟူသည်ကား။ အတိဒူရတ္တာ၊ အလွန်ဝေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါရေန၊ အလှည့်အားဖြင့်။ ဂန္တဗ္ဗဂါမေ၊ သွားအပ်သော ရွာ၌။ “သဋ္ဌိတော ဝါ ပဏ္ဏာသတော ဝါ”တိ၊ သဋ္ဌိတော ဝါ ပဏ္ဏာသတော ဝါဟူသောစကားကို။ ဒဏ္ဍကမ္မတ္ထာယ၊ ဒဏ်အမှုအလို့ငှာ။ ဥဒကဃဋံ၊ ရေအိုးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိဟာရဝါရောတိ၊ ဝိဟာရဝါရောဟူသည်ကား။ သဗ္ဗဘိက္ခူသု၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့သည်။ ဘိက္ခတ္ထာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ ဂတေသု၊ သွားကုန်သည်ရှိသော်။ ဝိဟာရရက္ခဏဝါရော၊ ကျောင်းစောင့်အလှည့်တည်း။

တေသန္တိ၊ တေသံဟူသည်ကား။ ဝိဟာရဝါရိကာနံ၊ ကျောင်းစောင့်အလှည့်ကျကုန်သော ရဟန်းအား။ ဖာတိကမ္မမေဝါတိ၊ ဖာတိကမ္မမေဝဟူသည်ကား။ ဝိဟာရရက္ခဏကိစ္စဿ၊ ကျောင်းစောင့်ခြင်း ကိစ္စအား။ ပဟောနကပဋိပါဒနမေဝ၊ လောက်သော အဖိုးပေးခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဧကေဿဝ ပါပုဏန္တီတိ၊ ဧကေဿဝ ပါပုဏန္တိဟူသည်ကား။ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း။ ဧကေကေဿဝ၊ တစ်ယောက် တစ်ယောင်အားသာလျှင်။ ပါပိတာနိ၊ ရောက်စေကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်။

ရသသလာကန္တိ၊ ရသသလာကံဟူသည်ကား။ ဥစ္ဆုရသသလာကံ၊ ကြံရည် စာရေးတံကို။ “သလာကဝသေန ဂါဟိတတ္တာ ပန န သာဒိတဗ္ဗာ”တိ ဣဒံ၊ သလာကဝသေန ဂါဟိတတ္တာ ပန န သာဒိတဗ္ဗာဟူသောစကားကို။ အသာရုပ္ပဝသေန၊ မလျောက်ပတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဓုတင်္ဂဘေဒဝသေန၊ ဓုတင်ပျက်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “သံဃတော နိရာမိသသလာကာ၊ ပ။ ဝဋ္ဋတိယေဝါ”တိ၊ သံဃတော နိရာမိသသလာကာ၊ ပ။ ဝဋ္ဋတိယေဝါဟူ၍။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဂ္ဂဘိက္ခာမတ္တန္တိ၊ အဂ္ဂဘိက္ခာမတ္တံဟူသည်ကား။ ဧကကဋစ္ဆုဘိက္ခာမတ္တံ၊ တစ်ယောက်မမျှ ဆွမ်းရှိသော။ “လဒ္ဓါ ဝါ အလဒ္ဓါ ဝါ သွေပိ ဂဏှေယျာသိ”တိ၊ လဒ္ဓါ ဝါ အလဒ္ဓါ ဝါ သွေပိ ဂဏှေယျာသိဟူသောစကားကို။ လဒ္ဓေပိ၊ ရသော်လည်း။ အပ္ပမတ္တတာယ၊ အနည်းငယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ယာဝဒတ္ထံ လဘတိ။ ပ။ အလဘိတွာ'သွေ ဂဏှေယျာသီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗော”တိ၊ ယာဝဒတ္ထံ လဘတိ။ ပ။ အလဘိတွာ'သွေ ဂဏှေယျာသီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ဒိသာဘာဂေ၊ ထိုအရပ်မျက်နှာအဖို့၌။ တံ ဂဟေတွာတိ၊ တံ ဂဟေတွာဟူသည်ကား။ တံ ဝါရဂါမေ သလာကံ၊ ထိုအလှည့်ကျရွာ စာရေးတံကို။ အတ္တနော၊ မိမိအလို့ငှာ။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တေနာ၊ (နိ-၅၀၁) တေနဟူသည်ကား။ ဒိသံဂမိကတော၊ အရပ်တစ်ပါး သွားသောရဟန်းမှ။ အညေန၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းသည်။ တသ္မိံ ဒိသံဂမိကေ၊ ထိုအရပ်တစ်ပါးသွားသော ရဟန်းသည်။ ဒေဝသိကံ ပါပေတဗ္ဗာတိ၊ ဒေဝသိကံ ပါပေတဗ္ဗာဟူသည်ကား။ ဥပစာရသီမာယ၊ ဥပစာရသိမ်၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ယဿ၊ ကဿစိ၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ရဟန်းအား။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါစဉ်အားဖြင့်။ ပါပေတဗ္ဗာ၊ ရောက်စေအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ရောက်စေအပ်သည်ရှိသော်။ ဧတေသု၊ ထိုစာရေးတံကျသော ရဟန်းတို့သည်။ အဂတေသု၊ မသွားကုန်သည် ရှိသော်။ အာသန္နဝိဟာရေ၊ အနီးဖြစ်သော ကျောင်း၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဣတရထာ၊ နေ့တိုင်း စာရေးတံ မချသည်ရှိသော်။ သံဃိကတော၊ သံဃိက ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။

“အမှာကံ ဂေါစာရဂါမေဝါ”တိ၊ အမှာကံ ဂေါစာရဂါမေဝါဟူသောစကားကို။ သလာကဘတ္တဒါယကာနံ၊ စာရေးတံ ဆွမ်းဒကာတို့၏။ ဂါမံ၊ ရွာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိဟာရေ ထေရဿ မတ္တသလာကဘတ္တန္တိ၊ ဝိဟာရေ ထေရဿ မတ္တသလာကဘတ္တံဟူသည်ကား။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဧကကေဿဝ၊ တစ်ယောက်အထီးတည်းသာလျှင်။ ဩဟီနတ္ထေရဿ၊ ကျန်ရစ်သော မထေရ်အား။ သဗ္ဗသလာကာနံ၊ အလုံးစုံသော စာရေးတံတို့ကို။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပါပနဝသေန၊ ရောက်စေသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပတ္တံ၊ ရောက်သော။ သလာကဘတ္တံ၊ သလာကဘတ်ကို။

သလာကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သလာကဘတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပက္ခိကဘတ္တာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

“သွေ ပက္ခော”တိ အဇ္ဇ ပက္ခိကံ န ဂဟေတဗ္ဗ”န္တိ၊ သွေ ပက္ခော”တိ အဇ္ဇ ပက္ခိကံ န ဂဟေတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ အဋ္ဌမိယာ၊ ရှစ်ရက်နေ့၌။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ စားအပ်သောဆွမ်းကို။ သတ္တမိယာ၊ ခုနစ်ရက်နေ့၌။ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယ၊ စားခြင်းငှာ။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ဒါယကေဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ နိယမိတဒိဝသေနေဝ၊ မတ်အပ်သောနေ့ဖြင့်သာလျှင်။ ဂါဟေတဗ္ဗံ၊ ယူစေအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သစေ ပနာ”တိ အာဒိ၊ သစေ ပနာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ သွေ လူခန္တိ၊ သွေ လူခံဟူသည်ကား။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ အာဝါဟမင်္ဂလာဒိကရဏတော၊ ထိမ်းမြားမင်္ဂလာ အစရှိသည်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ အတိပဏီတံ၊ အလွန်မြတ်သော။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ သွေ၊ နက်ဖြန်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ (နိ-၅၀၂) န ဘဝိဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ အဇ္ဇေဝ၊ ယနေ့ကပင်လျှင်။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဘောဇေဿာမိ၊ ဆွမ်းကျွေးအံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

[စာမျက်နှာ-၂၅၂] ပက္ခိကဘတ္တတော၊ ပက္ခိကဘတ်မှ။ ဥပေါသထိကဘတ္တဿ၊ ဥပေါသထိကဘတ္တဿ၊ ၏။ ဘေဒံ၊ အထူးကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ဥပေါသထင်္ဂါနိ သမာဒိယိတွာ”တိအာဒိ၊ ဥပေါသထင်္ဂါနိ သမာဒိယိတွာကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ နိဗန္ဓာပိတန္ဓိ၊ နိဗန္ဓာပိတံဟူသည်ကား။ “အသုကဝိဟာရေ၊ ဤမည်သောကျောင်း၌။ အာဂန္တုကာ၊ ဧည့်သည် ရဟန်းတို့သည်။ ဘုဉ္ဇန္တူ”တိ၊ စားစေကုန်သတည်းဟု။ နိယမိတံ၊ ရည်ညွှန်းအပ်၏။

“ဂမိကော အဂန္တုကဘတ္တမ္ပီ”တိ၊ ဂမိကော အဂန္တုကဘတ္တမ္ပိဟူသောစကားကို။ ဂါမန္တရတော၊ ရွာတစ်ပါးမှ။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ အဝူပသန္တေန၊ မငြိမ်းသော။ ဂမိကစိတ္တေန၊ ခရီးသွားလိုသောစိတ်ဖြင့်။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အညတ္ထ၊ တစ်ပါးသောအရပ်သို့။ ဂစ္ဆန္တံ၊ သွားသောရဟန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂန္တုကာမဿ၊ သွားလိုသော။ အာဝါသိကဿ ပန၊ ကျောင်းနေရဟန်း အားကား။ ဂမိကဘတ္တမေဝ၊ ဂမိကဘတ်ကိုသာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ “လေသံဩဍ္ဍေတွာ”တိ၊ လေသံဩဍ္ဍေတွာဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လေသာဘာဝေ၊ အမြွက်ထောင်ခြင်းမရှိသော်။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဂမနပရိဗန္ဓော၊ သွားအံ့သောအဖို့သည်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်း၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတီတိ၊ အပ်၏ဟူ၍။ ဉာပိတံ၊ သိစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

တဏ္ဍုလာဒီနိ ပေသေန္တိ။ ပ။ ဝဋ္ဋတီတိ၊ တဏ္ဍုလာဒီနိ ပေသေန္တိ။ ပ။ ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ အဘိဟဋဘိက္ခတ္တာ၊ ရှေ့ရှုဆောင်အပ်သော ဆွမ်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တထာပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာတိ၊ တထာပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာဟူသည်ကား။ ဘိက္ခာနာမေန၊ ဆွမ်းဟူသောအမည်ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ခံအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။

“အဝိဘတ္တံ သံဃိကံ ဘဏ္ဍ”န္တိ၊ အဝိဘတ္တံ သံဃိကံ ဘဏ္ဍံဟူသောစကားသည်။ ကုက္ကုစ္စုပ္ပတ္တိအာကာရဒဿနံ၊ ကုက္ကုစ္စဖြစ်သော အခြင်းအရာကို ပြကြောင်းတည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကုက္ကုစ္စံ၊ အလို့လိုကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပုစ္ဆိတဗ္ဗကိစ္စံ၊ မေးဖွယ်ကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အပုစ္ဆိတွာ၊ မမေးမူ၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

ပက္ခိကဘတ္တာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပက္ခိကဘတ္တာဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သေနာသနက္ခန္ဓက ဝဏ္ဏနာနယော၊ သေနာသနက္ခန္ဓက ဝဏ္ဏနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၀၃)

၇၊ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓက

ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၅၃] ၃၃၀။ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ၊ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓက၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အနုပိယံ နာမာတိ၊ အနုပိယံ နာမဟူသည်ကား။ အနုပိယာ နာမ၊ အနုပိယာအမည်ရှိသော မြို့တည်း။ ဟေဋ္ဌာပါသာဒါတိ၊ ဟေဋ္ဌာပါသာဒါဟူသည်ကား။ ပါသာဒတော၊ ပြာသာဒ်မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဟေဋ္ဌိမတလံ၊ အောက်အပြင်၌။ “ဟေဋ္ဌာပါသာဒ”န္တိပိ၊ ဟေဋ္ဌာပါသာဒဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ အဘိနေတဗ္ဗန္တိ၊ အဘိနေတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ဝပိတခေတ္တေသု၊ ပျိုးအပ်သော လယ်တို့၌။ ပဝေသေတဗ္ဗံ၊ သွင်းအပ်၏။ နိန္နေတဗ္ဗန္တိ၊ နိန္နေတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ တတော၊ ထိုလယ်မှ။ နီဟရိတဗ္ဗံ၊ ထုတ်အပ်၏။ နိဒွါပေတဗ္ဗန္တိ၊ နိဒွါပေတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ သဿဒူသကတိဏာဒီနိ၊ ကောက်ပင်ကို ဖျက်သော ပေါင်းမြက်စသည်တို့ကို။ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ နုတ်အပ်၏။ ဥဇုံ ကာရာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဥဇုံ ကာရာပေတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ပုဉ္ဇံ၊ အစုကို။ ကာရာပေတဗ္ဗံ၊ ပြုစေအပ်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အယမေဝ၊ ဤ ပုဉ္ဇံ ကာရပေတဗ္ဗံ၊ သည်ပင်လျှင်။ ပါဌော၊ ပါဌ်တည်း။

၃၃၂။ ပရဒတ္တောတိ၊ ပရဒတ္တောဟူသည်ကား။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ ဒိန္နပစ္စယေဟိ၊ လှူအပ်သော ပစ္စည်းတို့ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနော၊ ဖြစ်၏။ မိဂဘူတေန စေတသာတိ၊ မိဂဘူတေန စေတသာဟူသည်ကား။ ကတ္ထစိ၊ တစ်စုတစ်ခုသော အရပ်၌။ အလဂ္ဂတာယ၊ မငြိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မိဂဿ၊ သမင်၏။ စိတ္တံ ဝိယ၊ စိတ်ကဲ့သို့။ ဇာတေန၊ ဖြစ်သော။ စိတ္တေန၊ စိတ်ဖြင့်။

၃၃၃။ မနောမယံ ကာယန္တိ၊ မနောမယံ ကာယံဟူသည်ကား။ ဈာနမနေန၊ ဈာန်စိတ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဗြဟ္မကာယံ၊ ဗြဟ္မာကိုယ်ကို။ “ယသ္မိံ၊ အကြင်သူသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ပသန္နေ၊ ကြည်ညိုသည်ရှိသော်။ ဗဟု၊ များစွာသော။ လာဘသက္ကာရော၊ လာဘ်သပ်ပကာသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ (ထည့်)။ ကိံ၊ အဘယ်သူကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပသာဒေယျံ နု ခေါ၊ ကြည်ညိုစေအံ့နည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဥပ္ပန္နပရိဝိတက္ကဿ၊ ဖြစ်သော ဝိတက်၏။ မန္ဒပရိယုဋ္ဌာနတာယ၊ နုသော ထိုးကျင့်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒေဝဒတ္တဿ၊ ဒေဝဒတ်အား။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုခဏ၌။ ဈာနပရိဟာနိ၊ ဈာန်လျှောခြင်းသည်။ နာဟောသိ၊ မဖြစ်။ ပစ္ဆာ ဧဝ၊ နောက်မှသာလျှင်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သာဟ စိတ္တုပ္ပာဒါ”တိအာဒိ၊ သာဟ စိတ္တုပ္ပာဒါကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ မာဂဓကာနိ ဂါမခေတ္တာနီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ မာဂဓကာနိ ဂါမခေတ္တာနိဟူသောပုဒ်၌။ မဂဓရဋ္ဌေ၊ မဂဓရဇ်တိုင်း၌။ (နိ-၅၀၄) ခုဒ္ဒကံ၊ ငယ်သော။ ဂါမခေတ္တံ၊ ဂါမခေတ်သည်။ ဂါဝုတမတ္တံ၊ တစ်ဂါဝုတ် အတိုင်း အရှည်ရှိ၏။ မဇ္ဈိမံ ပန၊ အလယ်ဖြစ်သော ဂါမခေတ်သည်ကား။ ဒိယဍ္ဎဂါဝုတမတ္တံ၊ တစ်ဂါဝုတ်ခွဲရှိ၏။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော ဂါမခေတ်သည်။ အနေကယောဇနမ္ပိ၊ တစ်ယူဇနာမက ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေသု၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်။ မဇ္ဈိမေန၊ အလယ်ဖြစ်သော။ ဂါမခေတ္တေန၊ ဂါမခေတ်ဖြင့်။ ဒွေ ဝါ ဂါမခေတ္တာနိ၊ နှစ်ခုသော ဂါမခေတ်တို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ခုဒ္ဒကေန၊ ငယ်သော ဂါမခေတ်ဖြင့်။ တီဏိ ဝါ ဂါမခေတ္တာနိ၊ သုံးခုသော ဂါမခေတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုဗြဟ္မာ၏။ အတ္တဘာဝေါ၊ အတ္တဘောသည်။ တိဂါဝုတပမာဏော၊ သုံးဂါဝုတ် အတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။

၃၃၄။ သတ္ထာရောတိ၊ သတ္ထာရောဟူသည်ကား။ ဂဏသတ္ထာရော၊ ဂိုဏ်းဆရာတို့တည်း။ နာဿဿာတိ၊ နာဿဿဟူသည်ကား။ ဧတဿ၊ ထိုဆရာအား။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ တန္တိ၊ တံဟူသည်ကား။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ တေနာတိ၊ တေနဟူသည်ကား။ အမနာပေန၊ မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြင့်။ သမ္မန္နတီတိ၊ သမ္မန္နတိဟူသည်ကား။ စီဝရာဒိနာ၊ သင်္ကန်းအစရှိသည်ဖြင့်။ အမှာကံ၊ ငါတို့အား။ သမ္မာနံ၊ ပူဇော်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဝါ၊ ကား။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ အယံ သတ္ထာ၊ ဤဆရာကို။ သမ္မာနီယတိ၊ ပူဇော်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၃၃၅။ နာသာယ ပိတ္တံ ဘိန္ဒေယျုန္တိ၊ နာသာယ ပိတ္တံ ဘိန္ဒေယျုဟူသည်ကား။ အစ္ဆပိတ္တံ ဝါ၊ ဝံ၏ သည်းခြေကိုလည်းကောင်း။ မစ္ဆပိတ္တံ ဝါ၊ ငါး၏ သည်းခြေကိုလည်းကောင်း။ နာသပုဋေ၊ နှာခေါင်းဖု၌။ ပက္ခိပေယျုံ၊ ထည့်ကုန်ငြားအံ့။ အဿတရီတိ၊ အဿတရီဟူသည်ကား။ ဝဠဝါယ၊ မြည်းမ၏။ ကုစ္ဆိသ္မိံ၊ ဝမ်း၌။ ဂဒြဘဿ၊ မြည်းဖိုကြောင့်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်သော မြည်းငယ်သည်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂဟိတဂဗ္ဘာယ၊ ယူအပ်သော ကိုယ်ဝန်ရှိသော။ တဿာ၊ ထိုမြည်းမသည်။ ဝိဇာယိတုံ၊ ဖွားခြင်းငှာ။ အသက္ကောန္တိယာ၊ မတတ်နိုင်သည် ရှိသော်။ ဥဒရံ၊ ဝမ်းကို။ ဖာလေတွာ၊ ခွဲ၍။ ပေါတကံ၊ သားငယ်ကို။ နီဟရန္တိ၊ ထုတ်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အတ္တဝဓာယ ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတီ”တိ၊ အတ္တဝဓာယ ဂဗ္ဘံ ဂဏှာတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၃၃၉။ ပေါတ္ထနိကန္တိ၊ ပေါတ္ထနိကံဟူသည်ကား။ ဆုရိကံ၊ သန်လျက်ငယ်ကို။ ယံ၊ အကြင်သန်လျက်ငယ်ကို။ “ခရ”န္တိပိ၊ ခရဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၅၀၅) [စာမျက်နှာ-၂၅၄] ၃၄၂။ မာ ကုဉ္စရ နာဂမာသဒေါတိ၊ မာ ကုဉ္စရ နာဂမာသဒေါဟူသည်ကား။ ဟေကုဉ္ဇရ၊ အိုဆင်။ ဗုဒ္ဓနာဂံ၊ မကောင်းမှုကင်းသော ငါဘုရားကို။ ဝဓကစိတ္တေန၊ သတ်လိုသော စိတ်ဖြင့်။ မာ ဥပဂစ္ဆ၊ မကပ်လင့်။ ဒုက္ခန္တိ၊ ဒုက္ခံဟူသည်ကား။ ဒုက္ခကာရဏတ္တာ၊ ဆင်းရဲခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲ၏။ ဣတောတိ၊ ဣတောဟူသည်ကား။ ဣတော ဇာတိတော၊ ဤဘဝမှ။ ယတောတီ၊ ယတောဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ယန္တဿ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားသော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ မာ စ မဒေါတိ၊ မာ စ မဒေါဟူသည်ကား။ မဒေါ၊ မာန်ယစ်ခြင်းကို။ တယာ၊ သင်သည်။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၃၄၃။ တိကဘောဇနန္တိ၊ တိကဘောဇနံဟူသည်ကား။ တီဟိ၊ သုံးယောက်သော သူတို့သည်။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ဘောဇနံ၊ စားအပ်သော ဘောဇဉ်ကို။ တတော၊ ထိုသုံးယောက်ထက်။ အဓိကေဟိ၊ လွန်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ ခံ၍။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋနကံ ဂဏဘောဇနပဋိပက္ခံ၊ မအပ်သော ဂဏဘောဇဉ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကောကာလိကောလိကောတိအာဒီနိ၊ ကောကာလိကအစရှိသည်တို့သည်။ ဒေဝဒတ္တပရိသာယ၊ ဒေဝဒတ်၏ ပရိသတ်၌။ ဂဏပါမောက္ခာနံ၊ ဂိုဏ်းအုပ်ဆရာတို့၏။ နာမာနိ၊ အမည်တို့တည်း။ ကပ္ပန္တိ၊ ကပ္ပံဟူသည်ကား။ မဟာနိရယေ၊ အဝီစိငရဲ၌။ အာယုကပ္ပံ၊ အာယုကပ်တည်း။ တံ၊ ထို အာယုကပ်ကို။ အန္တရကပ္ပန္တိ၊ အန္တရကပ်ဟူ၍။ ကေစိ၊ ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ “အသင်္ချေယျကပ္ပ”န္တိ၊ အသချေင်္ယျ ကပ်ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ထိုကုန်၏။

ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သံဃဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ

၃၄၅။ ပရဿ၊ သူတစ်ပါး၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ကထနံ၊ ဟောခြင်းသည်။ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ၊ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယ မည်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဓမ္မဒေသနာ၊ တရားဟောခြင်းသည်။ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ၊ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယမည်၏။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ဓမ္မီ ကထာ နာမ၊ တရားစကားမည်၏။ တာယ၊ ထို တရားစကားဖြင့်။ ထေရော၊ သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည်။ ဩဝဒိ၊ ဆုံးမ၏။ ဣဒ္ဓိဝိဓံ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ်သည်။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ နာမ၊ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယမည်၏။ တေန၊ ထို ဣဒ္ဓိဝိဓနှင့်။ သဟိတာ၊ တကွဖြစ်သော။ (နိ-၅၀၆) အနုသာသနီ ဧဝ၊ ဆုံးမခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဓမ္မီ ကထာ၊ ဓမ္မီကထာမည်၏။ တာယ၊ ထို တရားစကားဖြင့်။ ထေရော၊ မောဂ္ဂလာန်မထေရ်သည်။ ဩဝဒိ၊ ဆုံးမ၏။

“ထုလ္လစ္စယံ ဒေသာ ပေဟီ”တိ ဣဒံ၊ ထုလ္လစ္စယံ ဒေသာ ပေဟဟူသောစကားကို။ ဘေဒပုရေက္ခာရဿ၊ ကွဲပြားခြင်းကို ရှေးရှုသောရဟန်းအား။ ဥပေါသထာဓိကရဏေ၊ ဥပုသ် အစရှိသည်ပြုရာ၌။ ထုလ္လစ္စယဿ၊ ထုလ္လစ္စဉ်းကို။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကာဒီသု၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက အစရှိသည်တို့၌။ ပဌမ မေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတရထာ၊ ရှေးဦးစွာက မပညတ်သည်ရှိသော်။ ဧတေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ အာဒိကမ္မိကတ္တာ၊ အာဒိကမ္မိက ဖြစ်သောကြောင့်။ အနာပတ္တိယေဝ၊ အနာပတ္တိသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။

၃၄၆။ သရသီတိ၊ သရသိဟူသည်ကား။ သရော၊ အိုင်သည်။ မဟိံ ဝိကြုဗ္ဗတောတိ၊ မဟိံ ဝိကြုဗ္ဗတောဟူသည်ကား။ မဟိံ၊ မြေကို။ ဒန္တေဟိ၊ အစွယ်တို့ဖြင့်။ ဝိလိခန္တဿ၊ ထိုးဆွသော။ ဣဒဉ္စ၊ ဤ မဟိံ ဝိလိခန္တဿ၊ ဟူသောပုဒ်သည်လည်း။ ဟတ္ထီနံ၊ ဆင်တို့၏။ သဘာဝဒဿနံ၊ သဘောကို ပြကြောင်းတည်း။ နဒီသူတိ၊ နဒီသုဟူသည်ကား။ သရေသု၊ အိုင်တို့၌။ ဘိသံ၊ ကြာစွယ်ကို။ ဃသမာနဿ၊ စားသော။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ဤသို့ ယောဇနာအပ်၏။ ဇဂ္ဂတောတိ၊ ဇဂ္ဂတောဟူသည်ကား။ ယူထံ၊ ဆင်အပေါင်းကို။ ပါလေန္တဿ၊ စောင့်သော။

၃၄၇။ ဒူတေယျ ဂန္တုန္တိ၊ ဒူတေယျ ဂန္တုဟူသည်ကား။ ဒူတကမ္မံ၊ တမန်အမှုသို့။ ပတ္တုံ၊ ရောက်ခြင်းငှာ။ ဒူတကမ္မံ၊ တမန်အမှုကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သဟိတာသဟိတဿာတိ၊ သဟိတာသဟိတဿဟူသည်ကား။ ယုတ္တာယုတ္တဿ၊ သင့်မသင့်၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တုံ စ၊ ဆိုခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ကာတုံ စ၊ လိုက်နာခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ ကုသလော၊ လိမ်မာ၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အဓိပ္ပေတာနာဓိပ္ပေတဿ၊ လိုအပ်မလိုအပ်သော။ ဝစနဿ၊ စကား၌။ ကုသလော၊ လိမ္မာ၏။ ဗျဉ္ဇနမတ္တေ၊ သဒ္ဒါမျှ၌။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ အဓိပ္ပေတတ္ထမေဝ၊ အလိုရှိအပ်သော အနက်ကိုလျှင်။ အာရောစေတိ၊ ကြား၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

[စာမျက်နှာ-၂၅၅] ၃၅၀။ ဂါထာသု၊ ဂါထာတို့၌။ ဇာသူတိ၊ ဇာတုဟူသည်ကား။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ မာ ဥဒပဇ္ဇထ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်လင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပါပိစ္ဆာနံ ယထာဂတီတိ၊ ပါပိစ္ဆာနံ ယထာဂတိဟူသည်ကား။ ပါပိစ္ဆာနံ၊ ယုတ်မာသော အလိုရှိကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ယာဒိသီ၊ အကြင်သို့သဘောရှိသော။ ဂတိ အဘိသမ္ပရာယော၊ ရှေးရှုလားရာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ အတ္ထဇာတံ၊ ထိုအနက်ကို။ (ဇာတ သဒ္ဒါကား။ တဗ္ဘော၊) ဣမိနာပိ ကာရဏေန၊ (နိ-၅၀၇) ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့်လည်း။ ဇာနာထ၊ သိကုန်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဝဒတ္တဿ၊ ဒေဝဒတ်၏။ “ပဏ္ဍိတော”တိအာဒိနာ၊ ပဏ္ဍိတော စသောဂါထာဖြင့်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝက္ခမာနာကာရံ၊ ဆိုလတ္တံ့သော အခြင်းအရာကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ပမာဒံ အနုစိဏ္ဏောတိ၊ ပမာဒံ အနုစိဏ္ဏောဟူသည်ကား။ ပမာဒံ၊ မေ့လျော့ခြင်းသို့။ အာပန္နော၊ ရောက်၏။ အာသီသာယန္တိ၊ အာသီသာယဟူသည်ကား။ အဝဿံဘာဝီအတ္ထသိဒ္ဓိယံ၊ မချွတ်ဖြစ်လတ္တံ့သော အကျိုးပြီးခြင်း၌။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သာ၊ ထိုမချွတ် ဖြစ်လတ္တံ့သော အကျိုးပြီးခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာသီသာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်၏။ ပတ္ထနာ၊ တောင့်တခြင်းကို။ န အဓိပ္ပေတာ၊ မလိုအပ်။ ဤဒိသေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော အရာ၌။ အနာရတတ္ထေ၊ အနာဂတ်အနက်၌။ အတီတဝစနံ၊ အတိတ်ဝိဘတ် ပစ္စည်းကို။ သဒ္ဒဝိဒူ၊ သဒ္ဒါတတ် ဆရာတို့သည်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုရှိကုန်၏။

ဒုဗ္ဘေတိ၊ ဒုဗ္ဘေဟူသည်ကား။ ဒုဗ္ဘေယျ၊ ပြစ်မှားငြားအံ့။ ဝိသကုမ္ဘေနာတိ၊ ဝိသကုမ္ဘေနာဟူသည်ကား။ ဧကေန၊ တစ်လုံးသော။ ဝိသပုဏ္ဏကုမ္ဘေန၊ အဆိပ်ပြည့်သောအိုးဖြင့်။ သောတိ၊ သောဟူသည်ကား။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ န ပဒူသေယျ၊ မဖျက်ဆီးနိုင်ရာ။ ဝိသမိဿံ၊ အဆိပ်နှင့် ရောသည်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မတတ်နိုင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်။ ဘယာနတောတိ၊ ဘယာနတောဟူသည်ကား။ ဝိပုလဂမ္ဘီရဘာဝေန၊ ကျယ်သည် နက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယာနကော၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိ၏။ တေနာပိ၊ ထို တသ္မာ ဟိ ဥဒဒိ မဟာဟူသော ပါဌ်ဖြင့်လည်း။ ဒူသေတုံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ။ န သက္ကုဏေယျတံ၊ မတတ်ကောင်းသော အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဝါဒေနာတိ၊ ဝါဒေနဟူသည်ကား။ ဒေါသကထနေန၊ အပြစ်ဆိုသဖြင့်။ ဥပဟိံ သတီတိ၊ ဥပဟိံ သတိဟူသည်ကား။ ဗာဓတိ၊ နှိပ်စက်၏။

သံဃဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သံဃဘေဒကကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဥပါလိပဉှာကထာဝဏ္ဏနာ

၃၅၁။ “န ပန ဧတ္တာဝတာ သံဃော ဘိန္နော ဟောတီ”တိ၊ န ပန ဧတ္တာဝတာ သံဃော ဘိန္နော ဟောတိဟူသောစကားကို။ သလာကဂ္ဂါဟာပနမတ္တေန၊ စာရေးတံယူစေကာမျှဖြင့်။ သံဃဘေဒါနိဗ္ဗတ္တိတော၊ သံဃာဘေဒ ပြီးခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဥပေါသထာဒိသံဃကမ္မေ၊ ဥပုသ်စသော သံဃကံကို။ ကတေ ဧဝ၊ ပြုသော်သာလျှင်။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ဘိန္နော၊ ကွဲသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ စ၊ (နိ-၅၀၈) ထိုကံတို့တွင်သည်။ ဥပေါသထပဝါရဏသု၊ ဥပေါသထပဝါရဏာတို့၌။ ဉတ္တိနိဋ္ဌာနေန၊ ဉတ်ဆုံးသဖြင့်။ သေသကမ္မေသု၊ ကြွင်းသောကံတို့၌။ အပလောကနာဒိကမ္မပရိယောသာနေန၊ ပန်ခြင်းစသော အမှုဆုံးသဖြင့်။ သံဃဘေဒေါ၊ သံဃဘေဒသည်။ သမတ္တော၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

“အဘဗ္ဗတာ န ဝုတ္တာ”တိဣဒံ၊ အဘဗ္ဗတာ န ဝုတ္တာဟူသောဤစကားကို။ “ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဒေဝဒတ္တေန၊ ဒေဝဒတ်သည်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာနန္တရိယကမ္မံ၊ စုတိ၏အခြားမဲ့၌ အကျိုးပေးခြင်းရှိသော လောဟိတုပ္ပါဒကကံကို။ ဥပစိတံ၊ ဆည်းပူးအပ်၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အာနန္တရိယတ္တံ၊ အာနန္တရိယအဖြစ်ကို။ ဝဒတာ၊ ဟောတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ တဿ၊ ထို ဒေဝဒတ်အား။ အဘဗ္ဗတာ သင်္ခါတာ၊ အဘဗ္ဗအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ပါရာဇိကတာ၊ ပါရာဇိကအဖြစ်ကို။ န ပညတ္တာ၊ မပညတ်သေး။ ဧတေန၊ ဤ အဘဗ္ဗတာ န ဝုတ္တာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာပတ္တိ ဝိယ၊ အာပတ်ကဲ့သို့။ အဘဗ္ဗတာပိ၊ အဘဗ္ဗ အဖြစ်သည်လည်း။ ပညတ္တိအနန္တရမေဝ၊ ပညတ်အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထို ပညတ်သောအခါမှ။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ (တတော ပရေ၊ ဟု ရှိ၏။ ပါဌ်ပျက်။) ဣဓ ပန၊ ဤ သံဃဘေဒက၌ကား။ အာဒိကမ္မိကဿပိ၊ အာဒိကမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ အနာပတ္တိယာ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းကို။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သောကြောင့်။ ဒေဝဒတ္တာဒယောပိ၊ ဒေဝဒတ်အစရှိသည်တို့သည်လည်း။ န မုတ္တာ၊ မလွတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်၏။

တယော သတိပဋ္ဌာနာတိအာဒီသု၊ တယော သတိပဋ္ဌာနာ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ သတိပဋ္ဌာနာ၊ သတိပဋ္ဌာန်တို့သည်။ တယော ဧဝ၊ သုံးပါးတို့သာတည်း။ န တတော ပရံ၊ ထိုသုံးပါးထက်မလွန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧကဿ၊ တစ်ပါးသော။ သတိပဋ္ဌာနဿ၊ သတိပဋ္ဌာန်ကို။ ပဋိက္ခေပေါဝ၊ ပယ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓမ္မော၊ အဓမ္မမည်၏။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးသောတရားတို့၏။ [စာမျက်နှာ-၂၅၆] သတိပဋ္ဌာနတ္တဝိဓာနံ၊ သတိပဋ္ဌာန်၏ အဖြစ်ကို စီရင်ခြင်းသည်။ န အဓမ္မော၊ အဓမ္မမမည်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တဿ၊ ထိုစီရင်ခြင်း၏။ ဓမ္မတ္တာ၊ ဓမ္မအဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သေသေသု၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဟာပနကောဋ္ဌာသေသုပိ၊ ယုတ်စေသောအဖို့တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဝဍ္ဎနေသု ပန၊ ပွားခြင်းတို့၌ကား။ ဆ ဣန္ဒြိယာနီတိ၊ ဆ ဣန္ဒြိယာနိဟူ၍။ အနိန္ဒြိယဿပိ၊ ဣန္ဒြေမဟုတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဧကဿ၊ တစ်ခုသောတရား၏။ ဣန္ဒြိယတ္တဝိဓာနမေဝ၊ ဣန္ဒြေအဖြစ်ကို စီရင်ခြင်းပင်လျှင်။ အဓိမ္မော၊ အဓမ္မမည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောတရားတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ (နိ-၅၀၉) ကေဝလဉ္စ၊ သက်သက်လည်း။ ဧတေဝ၊ ဤသတိပဋ္ဌာန်စသည်တို့သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ “စတ္တာရော ခန္ဓာ။ တေရသာယတနာနီ”တိအာဒိနာ၊ စတ္တာရော ခန္ဓာ။ တေရသာယတနာနိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော တရား၌။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပကာသနံ၊ ပြခြင်းသည်။ အဓမ္မော၊ အဓမ္မမည်၏။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပကာသနဉ္စ၊ ပြခြင်းသည်လည်း။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤစကား၌။ ပကာသနန္တိ၊ ပြခြင်းဟူသည်ကား။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ကာယဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ၊ ကာယပယောဂ ဝစီပယောဂကို ဖြစ်စေတတ် ကုန်သော။ အရူပက္ခန္ဓာဝ၊ နာမ်ခန္ဓာတို့ကို သာလျှင်။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန၊ အပြစ်မရှိသော သဘောဖြင့်။ သရူပတော၊ မိမိသဘောရှိသောကြောင့်။ ဓမ္မေသု၊ ဓမ္မ ဖြစ်ကုန်သော။ ဒသကုသလကမ္မပထာဒီသု စ၊ ဆယ်ပါးသော ကုသိုလ်ကမ္မပထ အစရှိသည်တို့တွင်လည်းကောင်း။ သာဝဇ္ဇဋ္ဌေန၊ အပြစ်ရှိသော သဘောဖြင့်။ သရူပတော၊ မိမိသဘောရှိသောကြောင့်။ အဓမ္မေသု၊ အဓမ္မ ဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလကမ္မပထာဒီသု စ၊ အကုသိုလ် ကမ္မပထအစရှိသည်တို့တွင် လည်းကောင်း။ တဒညေသု၊ ထိုမှတစ်ပါးကုန်သော။ အဗျာကတေသု စ၊ တို့တွင်လည်းကောင်း။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ကောဋ္ဌာသဿ၊ အစုကို။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပညတ္တက္ကမေနေဝ၊ ပညတ်သော အစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ ပကာသနံ၊ ပြခြင်းသည်။ “ဓမ္မော၊ ဓမ္မမည်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သော အားဖြင့်။ ပကာသနံ၊ ပြခြင်းသည်။ “အဓမ္မော၊ အဓမ္မမည်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ အဓမ္မံ ဓမ္မော အစရှိသော ပါဠိ၌။ ဝိနယာဒယောပိ၊ ဝိနည်းအစရှိသည်တို့သည်လည်း။ ယထာဘူတတော စ၊ ဟုတ်မှန်သော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ အယထာဘူတတော စ၊ မဟုတ်မမှန်သော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပကာသနဝသေန၊ ပြသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဓမ္မာဓမ္မေသု ဧဝ၊ ဓမ္မ အဓမ္မတို့၌သာလျှင်။ ကာမဉ္စ ပဝိသန္တိ၊ အကယ်၍ကား ဝင်ကုန်၏ရှင့်။ ပန၊ ထိုသို့ ဝင်သော်လည်း။ ဝိနယာဒိနာမေန၊ ဝိနည်းအစရှိသော အမည်ဖြင့်။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူပြု၍။ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ၊ အသီးယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒဝသေသာယေဝ၊ ထိုနည်းမှ ကြွင်းသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ ဓမ္မ ကောဋ္ဌာသေ၊ ဓမ္မအစသို့။ ပဝိသန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

(နိ-၅၁၀) “ဣမံ အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ကရိဿာမာ”တိ အာဒိ၊ ဣမံ အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ကရိဿာမာ၊ အစရှိသော စကားကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၌စပ်။) ဓမ္မဉ္စ၊ တရားကိုလည်းကောင်း။ အဓမ္မဉ္စ၊ တရားမဟုတ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း။ ဉတွာဝ၊ သိလျက်လျှင်။ ပါပိစ္ဆံ၊ ယုတ်မာသော အလိုကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သော အားဖြင်။ ပကာသေန္တေဿဝ၊ ပြသော ရဟန်းအားသာလျှင်။ သံဃဘေဒေါ၊ သံဃဘေဒသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တထာသညာယ၊ ထိုအဓမ္မကို ဓမ္မဟူ၍ ဓမ္မကို အဓမ္မယူမှတ်၍ အမှတ်ရှိသဖြင့်။ ပကာသေန္တဿ၊ ပြသောရဟန်းအား။ သံဃဘေဒါ၊ သံဃဘေဒသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အဝနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေန္တီ”တိ အာဒီသုပိ၊ အဝနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေန္တိ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းသာလျှင်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဣမံ အဓမ္မံ၊ အစရှိသော ပါဌ်၌။ နိယျာနိကန္တိ၊ နိယျာနိကံဟူသည်ကား။ ဥက္ကဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “တထေဝါ”တိ ဣမိနာ၊ တထေဝဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယကုလ”န္တိ အာဒိနာ၊ အစရှိသဖြင့်။ ဝုတ္တမတ္ထံ၊ ဆိုအပ်သော အနက်ကို။ အကဍ္ဎတိ၊ ငင်၏။

သံဝရော ပဟာနံ ပဋိသင်္ခါတိ၊ သံဝရော ပဟာနံ ပဋိသင်္ခါဟူသည်ကား။ သံဝရဝိနယော စ၊ သံဝရဝိနည်းကိုလည်းကောင်း။ ပဟာနဝိနယော စ၊ ပဟာနဝိနည်းကိုလည်းကောင်း။ ပဋိသင်္ခါဝိနယော စ၊ ပဋိသင်္ခါဝိနည်းကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အယံ ဝိနယော”တိ၊ အယံ ဝိနယောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ပညတ္တံ အပညတ္တ”န္တိ ဒုက၊ ပညတ္တံ အပညတ္တံဟူသောဒုက်သည်။ “ဘာသိတံ အဘာသိတ”န္တိ ဒုကေန၊ ဘာသိတံ အဘာသိတံဟူသောဒုက်နှင့်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ သမာနမေဝ၊ တူသလျှင်ကတည်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဒုဋ္ဌုလ္လဒုက၊ ဒုဠုလ္လဒုက်သည်။ ဂရုကဒုကေန၊ ဂရုကဒုက်နှင့်။ သမာနံ၊ တူ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ တေသံ၊ ထို ဒုက်လေးခုတို့၏။ “စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ၊ ပ။ ဣဒံ အပညတ္တံ နာမာ”တိ အာဒိနာ၊ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ၊ ပ။ ဣဒံ အပညတ္တံ နာမာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သဒိသနိဒ္ဒေသော၊ တူသောနိဒ္ဒေသကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ သာဝသေသာပတ္တိန္တိ၊ သာဝသေသာပတ္တိဟူသည်ကား။ အဝသေသ သီလေဟိ၊ ကြွင်းသော သီလတို့နှင့်။ သဟိတာပတ္တိံ၊ တကွဖြစ်သော အာပတ်ကို။ အာပန္နာယံ၊ သင့်သော။ ဧတိဿံ၊ ထိုအာပတ်၌။ သီလာဝသေသာ၊ သီလအကြွင်းတို့သည်။ နတ္ထိ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အနဝသေသပတ္တိ၊ အနဝသေသပတ္တိမည်။

၃၅၄။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သမဂ္ဂါနဉ္စ အနုဂ္ဂဟောတိ၊ သမဂ္ဂါနဉ္စ အနုဂ္ဂဟောဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ သမဂ္ဂါနံ၊ ညီညွတ်သော ရဟန်းတို့၏။ သာမဂ္ဂီ၊ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ န ဘိဇ္ဇတိ၊ မပျက်။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ (နိ-၅၁၁) အနုဂ္ဂဟဏံ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းတည်း။ အနုဗလပ္ပဒါနံ၊ အားအဆင့်ပေးခြင်းတည်း။

[စာမျက်နှာ-၂၅၇] ၃၅၅။ သိယာ နု ခေါတိ၊ သိယာ နု ခေါဟူသည်ကား။ သမ္ဘဝေယျ နု ခေါ၊ ဖြစ်ရာ၏လော။ တသ္မိံ အဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ၊ တသ္မိံ အဓမ္မဒိဋ္ဌီဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ “အဓမ္မံ ဓမ္မော”တိ ဧတသ္မိံ ဒီပနေ၊ ထို အဓမ္မံ ဓမ္မော၊ ဟူ၍ပြခြင်း၌။ အယုတ္တဒိဋ္ဌိ၊ မသင့်ဟု အယူရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ၊ ဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌိဟူသည်ကား။ အဓမ္မံ၊ ဓမ္မမဟုတ်သည်ကို။ ဓမ္မော”တိ၊ ဓမ္မဟူ၍။ ဒီပေတွာ၊ ပြ၍။ အနုဿဝနသလာကဂ္ဂါဟာပနာဒိနာ၊ ကမ္မဝါရွက်ခြင်း, စာရေးတံယူစေခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ စတုဝဂ္ဂါဒိကံ၊ စတုဝဂ်အစရှိသော။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဧကသီမာယမေဝ၊ တစ်သိမ်းတည်း၌ သာလျှင်။ ဌိတတော၊ တည်သော။ စတုဝဂ္ဂါဒိသံဃတော၊ စတုဝဂ်အစရှိသော သံဃာမှ။ ဝိယောဇေတွာ၊ ကင်းစေ၍။ ဧကကမ္မာဒိနိပ္ဖာဒနဝသေန၊ ဧကကမ္မအစရှိသည်ကို ပြီးစေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သံဃဘေဒကရဏေ၊ သံဃဘေဒကိုပြုြိခင်း၌။ အဓမ္မဒိဋ္ဌိကော၊ ဓမ္မမဟုတ်အယူရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိန္တိ၊ ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ''အဓမ္မ ဓမ္မော”တိဒီပနေ၊ ထို အဓမ္မံ ဓမ္မောဟူ၍ ပြခြင်း၌။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ယာ အဓမ္မဒိဋ္ဌိ၊ အကြင်ဓမ္မမဟုတ်အယူသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ ဒိဋ္ဌိံ၊ ထိုအယူကို။ ဝိနိဓာယ၊ သိုထား၍။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ “အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဓမ္မော ဧဝ၊ ဓမ္မသာတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သော အားဖြင့်။ ပကာသေတွာ၊ ပြ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဝါရတို့၌။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ဘေဒေ ဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ၊ ဘေဒေ ဓမ္မဒိဋ္ဌိဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တနယေန၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်။ သံဃဘေဒနေ၊ သံဃာကို သင်းခွဲခြင်း၌။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ လဒ္ဓိကော၊ ဤသို့အယူရှိသည်ဖြစ်၍။ အယံ ပန၊ ဤ ရဟန်းသည်ကား။ “အဓမ္မံ ဓမ္မော”တိ ဒီပနေ၊ အဓမ္မံ ဓမ္မော၊ ဟူ၍ပြခြင်း၌။ အဓမ္မဒိဋ္ဌိကော၊ အဓမ္မဟု အယူရှိသည်။ ဟုတွာပိ၊ ဖြစ်၍လည်း။ တံ ဒိဋ္ဌိံ၊ ထိုအယူကို။ ဝိနိဓာယ၊ သိုထား၍။ ကရဏေန၊ ပြုခြင်းကြောင့်။ အတေကိစ္ဆော၊ မကုစားကောင်သော။ သံဃဘေဒကော၊ သံဃဘေဒကသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ ဘေဒေ၊ သင်းခွဲခြင်း၌။ ဝေမတိကောပိ၊ ယုံမှားရှိသော (နိ-၅၁၂) ရဟန်းသည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဣမဿ ပန၊ ဤ ဝေမတိက ရဟန်းအားကား။ ဘေဒေ၊ သင်းခွဲခြင်း၌။ ဝေမတိကဒိဋ္ဌိယာ၊ ယုံမှားသော ဒိဋ္ဌိကို။ ဝိနိဓာနမ္ပိ၊ သိုဝှက်ခြင်းသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ သမမေဝ၊ တူသလျှင်ကတည်း။ “တသ္မိံ ဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌီတိ၊ တသ္မိံ ဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒေ အဓမ္မဒိဋ္ဌိဟူသောပုဒ်၌။ အယံ ပန၊ ဤ ရဟန်းသည်ကား။ ဘေဒေ၊ သင်းခွဲခြင်း၌။ အဓမ္မဒိဋ္ဌိံ၊ ဓမ္မမဟုတ်ဟူသောအယူကို။ ဝိနိဓာယ၊ ထား၍။ ကတတ္တာ၊ ပြုခြင်းကြောင့်။ အတေကိစ္ဆော၊ မကုစားကောင်းသော။ သံဃဘေဒကော၊ သံဃာကိုသင်းခွဲခြင်းသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ သုက္ကပက္ခေ ပန၊ သုက္ကပက္ခ၌ကား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဝါရတို့၌။ “အဓမ္မံ ဓမ္မော”တိ အာဒိဒီပနေ ဝါ၊ အဓမ္မံ ဓမ္မော၊ အစရှိသည်ကို ပြခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဘေဒေ ဝါ၊ သင်းခွဲခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဓမ္မဒိဋ္ဌိံ၊ ဓမ္မဟုအယူရှိသည်ကို။ အဝိနိဓာယေဝ၊ မသိုဝှက်မူ၍လျှင်။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတေကိစ္ဆော၊ ကုစားကောင်းသော။ သံဃဘေဒကော၊ သံဃဘေဒကသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အဓမ္မံ ဓမ္မော”တိ အာဒိဒီပနေ ဝါ၊ အဓမ္မံ ဓမ္မောပြခြင်း၌လည်းကောင်း။ သံဃဘေဒေ ဝါ၊ သံဃသင်းခွဲရာ၌လည်းကောင်း။ ဥဘောသုပိ ဝါ၊ နှစ်ပါးစုံတို့၌လည်းကောင်း။ အဓမ္မဒိဋ္ဌိ ဝါ၊ အဓမ္မအယူသည်လည်းကောင်း။ ဝေမတိကော ဝါ၊ ယုံမှားရှိသည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ တံ ဒိဋ္ဌိဉ္စ၊ ထိုအယူကိုလည်းကောင်း။ ဝိမတိဉ္စ၊ ယုံမှားခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝိနိဓာယ၊ ၍။ “ဓမ္မော”တိ၊ ဓမ္မောဟူ၍။ ပကာသေတွာ၊ ပြ၍။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်သောဖြင့်။ သံဃဘေဒံ၊ သံဃာသင်းခွဲခြင်းကို။ ကရောန္တေဿဝ၊ ပြုသောအားသာလျှင်။ အာနန္တရိယံ၊ အာနန္တရိယကံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဥပါလိပဉှာကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥပါလိပဉှာကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၁၃)

၈၊ ဝတ္တက္ခန္ဓက

အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၅၈] ၃၅၇။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ၊ ဝတ္တက္ခန္ဓက၌။ ပတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ၊ ပတ္ထရိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ အာတပေ၊ နေပူ၌။ ပတ္ထရိတဗ္ဗံ၊ ဖြန့်အပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အဘိဝါဒါပေတဗ္ဗော”တိ၊ အဘိဝါဒါပေတဗ္ဗောဟူသောစကားကို။ ဝန္ဒနတ္ထာယ၊ ရှိခိုးခြင်းငှာ။ ဝဿံ ပုစ္ဆနေန၊ ဝါကိုမေးသဖြင့်။ နဝကော၊ သီတင်းငယ် ရဟန်းသည်။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုပင်လျှင်။ ဝန္ဒတိ၊ ရှိခိုး၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နိလ္လောကေတဗ္ဗောတိ၊ နိလ္လောကေတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ ဩလောကေတဗ္ဗော၊ ကြည့်အပ်၏။

အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ အာဂန္တုကဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အာဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၃၅၉။ ယထာဘာဂန္တိ၊ ယထာဘာဂံဟူသည်ကား။ ဌပိတဋ္ဌာနံ၊ ထားရာအရပ်ကို။ အနတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်မူ၍။ မဉ္စပီဌာဒိံ၊ ညောင်စောင်းအင်းပျဉ် အစရှိသည်ကို။ ပပ္ဖေါဋေတွာ၊ ခါ၍။ ပတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ပစ္စတ္ထရဏံ ဒတွာ၊ အိပ်ရာခင်း၍။ ဒါနမ္ပိ၊ ပေးခြင်း သည်လည်း။ သေနာသနပညာပနမေဝ၊ နေရာခင်းခြင်း မည်သလျှင် ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ပပ္ဖောဋေတွာ ဟိ ပတ္ထရိတုံ ပန ဝဋ္ဋတိယေဝ”တိ၊ ပပ္ဖောဋေတွာ ဟိ ပတ္ထရိတုံ ပန ဝဋ္ဋတိယေဝဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

အာဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ အာဝါသိကဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အနုမောဒနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

၃၆၂။ ပဉ္စမေ နိသိန္နေတိ၊ ပဉ္စမေ နိသိန္နေဟူသည်ကား။ အနုမောဒနတ္ထာယ၊ အနုမောဒနာပြုခြင်းငှာ။ နိသိန္နေ၊ ထိုင်သည်ရှိသော်။ န မဟာထေရဿ ဘာရောဟောတီတိ၊ န မဟာထေရဿ ဘာရောဟောတိဟူသည်ကား။ အနုမောဒကံ၊ အနုမောဒနာပြုသော ရဟန်းကို။ အာဂမေတုံ၊ ငံ့ခြင်းငှာ။ န ဘာရော၊ ဝန်မဟုတ်။ အဇ္ဈိဋ္ဌောဝ အာဂမေတဗ္ဗောတိ၊ ဟူသည်ကား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အဇ္ဈိဋ္ဌေဟိ၊ တိုက်တွန်းအပ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ အနုမောဒန္တေယေဝ၊ အနုမောဒနာပြုသော်သာလျှင်။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ထိုင်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

အနုမောဒနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ အနုမောဒနဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၁၄) ၃၆၄။ မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနန္တိ၊ မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနံဟူသည်ကား။ အန္တောဝိဟာရေပိ၊ ကျောင်းတိုက်တွင်း၌လည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ သပုတ္တဒါရာ၊ သား မယားနှင့်တကွ။ အာဝသိတွာ၊ နေ၍။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဘောဇေန္တိ၊ ဆွမ်းကျွေးကုန်၏။ အာသနေသု သတီတိ၊ အာသနေသု သတိဟူသည်ကား။ [စာမျက်နှာ-၂၅၉] နိသီဒနဋ္ဌာနေသု၊ နေရအရပ်တို့သည်။ သန္တေသု၊ ရှိကုန်သော်။ “ဣဒံ ဘန္တေ အာသနံ ဥစ္စ”န္တိ၊ ဣဒံ ဘန္တေ အာသနံ ဥစ္စဟူသောစကားကို။ အာသန္နေ၊ အနီးဖြစ်သော။ သမဘူမိဘာဂေ၊ ညီညွတ်သော မြေအဖို့၌။ ပညတ္တံ၊ ခင်းအပ်သော။ ထေရာသနေန၊ မထေရ်နေရာနှင့်။ သမကံ၊ မျှသော။ အာသနံ၊ နေရာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ထေရာသနတော၊ မထေရ်နေရာထက်။ ဥစ္စတရေ ပန၊ မြင့်သောနေရာ၌ကား။ အာပုစ္ဆိတွာပိ၊ ပန်၍လည်း။ နိသီဒိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တံ၊ ထိုနေရာသည်။ အာသန္နမ္ပိ၊ နီးသော်လည်း။ နီစတရံ၊ နိမ့်သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ အနာပုစ္ဆာပိ၊ မပန်မူ၍လည်း။ နိသီဒိတုံ၊ ထိုင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ မဟာထေရေဿဝ အာပတ္တီတိ၊ မဟာထေရေဿဝ အာပတ္တိဟူသည်ကား။ အာဝသနေန၊ နေရာဖြင့်။ ပဋိဗာဒဟနာပတ္တိယာ၊ တားမြစ်ရာ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ အဝတ္ထရိတွာတိ၊ အဝတ္ထရိတွာဟူသည်ကား။ ပါရုတသင်္ဃာဋိံ၊ ရုံသောဒုကုဋ်ကို။ အဝတ္ထရိတွာ၊ ဖိ၍။ အနုက္ခိပိတွာ၊ မပင့်မူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ၊ ပ။ ဩဒနော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော”တိ ဣဒံ၊ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ၊ ပ။ ဩဒနော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောဟူသောစကားကို။ ဟတ္ထတလေ ဝါ၊ လက်ဝါးပြင်၌ လည်းကောင်း။ ပစ္ဆိပိဋ္ဌိအာဒိဒုဿဏ္ဌိတာဓာရေ ဝါ၊ တောင်း၏ ကျောက်ကုန်း အစရှိသော မကောင်းသဖြင့် တည်သော သပိတ်ခြေ၌လည်းကောင်း။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဩဒနဿ၊ ဆွမ်းကို။ ဂဟဏကာလေ၊ ခံသော အခါ၌။ ပတ္တဿ၊ သပိတ်၏။ အပတနတ္ထာယ၊ မကျခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သုသဇ္ဇိတေ၊ ကောင်းစွာစီရင်အပ်သော။ အာဓာရေ ပန၊ သပိတ်ခြေ၌ကား။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဧကေန ဟတ္ထေန၊ လက်တဘက်ဖြင့်။ တံ၊ ထိုသပိတ်ကို။ ပရာမသိတွာပိ၊ သုံးသပ်၍လည်း။ ဩဒနံ၊ ဆွမ်းကို။ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ၊ ခံခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ “ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ၊ ပ။ ဥဒကံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗ”န္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ၊ ပ။ ဥဒကံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံဟူသောစကား၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။

(နိ၅၁၅) ဟတ္ထဓောဝနဥဒကန္တိ၊ ဟတ္ထဓောဝနဥဒကံဟူသည်ကား။ ဘောဇနာဝသာနေ၊ ဆွမ်းစားသည်၏ အဆုံး၌။ ဥဒကံ၊ ရေတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဟတ္ထာ ဓောဝိတဗ္ဗာ”တိ၊ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဟတ္ထာ ဓောဝိတဗ္ဗာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ တေန၊ ထို ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဟတ္ထာ ဓောဝိတဗ္ဗာ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပရိယောသာနေ၊ အဆုံး၌။ ဓောဝနမေဝ၊ ဆေးခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ဘောဇနန္တရေ ပန၊ ဆွမ်းစားတွင်း၌ကား။ ပါနီယပိဝနာဒိနာယေဝ၊ ရေသောက်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်သာလျှင်။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ဓောဝိတွာ၊ ဆေး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပေါတ္ထကေသု ပန၊ အဋ္ဌကထာပေတို့၌ကား။ “ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဟတ္ထာ န ဓောဝိတဗ္ဗာ”တိ၊ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဟတ္ထာ န ဓောဝိတဗ္ဗာဟူ၍။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ တံ၊ ထို န ဓောဝိတဗ္ဗာ ဟူသော ပါဌ်သည်။ ပုရိမဝစနေန၊ ရှေ့စကားနှင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပရိယောသာနေ၊ အဆုံး၌။ ဥဒကေဿဝ၊ ရေကိုလျှင်။ “ဟတ္ထဓောဝနဥဒက”န္တိ၊ ဟတ္ထဓောဝနဥဒကံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “သစေ မနုဿာ ဓောဝထ ဘန္တေ”တိ အာဒိ၊ သစေ မနုဿာ ဓောဝထ ဘန္တေ၊ အစရှိသော စကားကို။ နိဋ္ဌိတဘတ္တံ နိသိန္နံ၊ ဆွမ်းစားပြီးလျှင် ထိုင်၍နေသော။ ထေရံ၊ မထေရ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဓုရေတိ၊ ဓုရေဟူသည်ကား။ ဒွါရသမီပေ၊ တံခါး၏အနီး၌။

ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၆၆။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဌာပေတိ ဝါတိ၊ ဌာပေတိ ဝါဟူသည်ကား။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ တိဋ္ဌ၊ ရပ်က်လော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကြကုန်၏။

၃၆၇။ အတ္ထိ ဘန္တေ နက္ခတ္တဒါနီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဉာတာနိ၊ သိအပ်ကုန်သော။ နက္ခတ္တပဒဝိသယာနိ၊ နက္ခတ်အစုအရာတို့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိကုန်၏လော။ အဿယုဇာဒိနက္ခတ္တံ၊ အဿယုဇ အစရှိသော နက္ခတ်ကို။ ဇာနာထ၊ သိကုန်၏လော။ ဣတိ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “န ဇာနာမ အာဝုသော”တိ၊ န ဇာနာမ အာဝုသောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “အတ္ထိ ဘန္တေ ဒိသာဘာဂ”န္တိ ဧတ္ထာပိ၊ အတ္ထိ ဘန္တေ ဒိသာဘာဂဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ ကေနဇ္ဇ ဘန္တေ ယုတ္ထန္တိ၊ ကေနဇ္ဇ ဘန္တေ ယုတ္ထံဟူသည်ကား။ ကေန နက္ခတ္တေန၊ အဘယ်နက္ခတ်နှင့်။ စန္ဒော၊ လသည်။ ယုတ္တော၊ ယှဉ်သနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား (နိ-၅၁၆) [စာမျက်နှာ-၂၆၀] ၃၆၉။ အင်္ဂဏေတိ၊ အင်္ဂဏေဟူသည်ကား။ အဗ္ဘောကာသေ၊ လွင်တီးခေါင်၌။ “ဧဝမေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဧဝမေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသဒါနာဒိ၊ ပါဠိသင်ခြင်းအစရှိသည်ကို။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ပန်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

၃၇၄။ နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယာတိ၊ နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယာဟူသည်ကား။ အတ္တနောဝ၊ မိမိသည်သာလျှင်။ နိရန္တရဂမနတ္ထာယ၊ မပြတ်သွားခြင်းငှာ။ “ဦဟဒိတာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဦဟဒိတာဟူသောပုဒ်၌။ ဟဒဓာတုဿ၊ ဟဒဓာတ်၏။ ဝစ္စဝိဿဇ္ဇနတ္ထတာယ၊ မစင်စွန့်ခြင်း အနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဗဟိ ဝစ္စမက္ခိတာ”တိ၊ ဗဟိ ဝစ္စမက္ခိတာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဝတ္တက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ဝတ္တက္ခန္ဓကအဖွင့်နည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၁၇)

၉၊ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓက

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၆၁] ၃၈၃။ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကေ၊ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓက၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ နန္ဒိမုခိယာတိ၊ နန္ဒိမုခိယာဟူသည်ကား။ ဩဒါတဒိသာမုခတာယ၊ ဖြူသောမျက်နှာ အရပ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တုဋ္ဌမုခိယာ၊ နှစ်သက်ဖွယ်သော အရပ်မျက်နှာရှိလသော်။ “အရုဏံ၊ အရုဏ်သည်။ ဥဒ္ဓသ္တံ၊ တက်ပြီ”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာပိ၊ ဆိုပြီး၍လည်း။ “ဥဒ္ဒိသတု ဘန္တေ ဘဂဝါ”တိ၊ ဥဒ္ဒိသတု ဘန္တေ ဘဂဝါဟူ၍။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနံ၊ ပါတိမောက်ပြခြင်းကို တောင်းပန်ခြင်းကို။ အနုပေါသထေ၊ ဥပုသ်နေ့မဟုတ်သည်၌။ ဥပေါသထကရဏပဋိက္ခေပသိက္ခာပဒဿ၊ ဥပုသ်ပြုသည်ကို ပယ်သောသိက္ခာပုဒ်ကို။ အပညတ္တတ္တာ၊ မပညတ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထေရေန၊ အနုရုဒ္ဓါမထေရ်သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကသ္မာ ပန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တုဏှီဘူတော၊ ဆိတ်ဆိတ်နေလျက်။ တိယာမရတ္တိံ၊ ညဉ့်သုံးယံကို။ ဝီတိနာမေသိ၊ လွန်စေသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့လျှင် စောဒနာတည်း။ အပရိသုဒ္ဓါယ၊ မစင်ကြယ်သော။ ပရိသာယ၊ ပရိသတ်၌။ ဥပေါသထာဒိသံဝါသကရဏဿ၊ ဥပုသ် အစရှိသော သံဝါသကိုပြုခြင်း၏။ သာဝဇ္ဇတံ၊ အပြစ်ရှိသော အဖြစ်ကို။ ဘိက္ခုသံဃေ၊ ရဟန်းသံဃာ၌။ ပါကဋံ ကာတုဉ္စ၊ ထင်ရှားစွာပြုခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ အာယတိံ၊ နောက်အခါ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ တထာပဋိပဇ္ဇနတ္ထံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ကျင့်ခြင်းငှာ။ တံ သိက္ခာပဒံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညာပေတုဉ္စ၊ ပညတ်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဝီတိနာမေသိ၊ လွန်စေ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကေစိ ပန၊ ကေစိဆရာတို့သည်ကား။ “အပရိသုဒ္ဓံ၊ မစင်ကြယ်သော။ ပုဂ္ဂလမ္ပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ ‘အပရိသုဒ္ဓေါ’တိ၊ မစင်ကြယ်ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ မဟာကရုဏာယ၊ မဟာကရုဏာကြောင့်။ အဝိသဟန္တော၊ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ နိသီဒိ၊ ထိုင်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံကရဏံ၊ ထိုအကြောင်းကားသည်။ အကာရဏံ၊ မသင့်သောအကြောင်းတည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ပစ္ဆာပိ၊ နောက်၌လည်း။ အဝတ္တဗ္ဗတော စ၊ မဆိုသင့်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရေနာပိ၊ မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ် သည်လည်း။ တံ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဗာဟာယံ၊ မောင်း၌။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဗဟိနီဟရဏဿ၊ အပသို့ထုတ်ခြင်းကို။ အကတ္တဗ္ဗတာပသင်္ဂတော စ၊ မပြုသင့်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် (နိ-၅၁၈) လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ယထာဝုတ္တမေဝ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော အကြောင်းသည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကာရဏံ၊ သင့်သောအကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ “အဋ္ဌာနမေတံ ဘိက္ခဝေ၊ ပ။ ဥဒ္ဒိသေယျာ”တိ၊ အဋ္ဌာနမေတ့ ဘိက္ခဝေ၊ ပ။ ဥဒ္ဒိသေယျာဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဟောတော်မူ၍။ “န စ ဘိက္ခဝေ သာပတ္တိကေန ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗ”န္တိ အာဒိနာ၊ န စ ဘိက္ခဝေ သာပတ္တိကေန ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သာပတ္တိကပရိသာယ၊ အာပတ်ရှိသော ပရိသတ်၌။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိ၊ ပြုအပ်သောအစီအရင်ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။

သင်္ကဿရသမာစာရန္တိ၊ သင်္ကဿရသမာစာရံဟူသည်ကား။ ကိဉ္စိဒေဝ၊ တစ်စုံတစ်ခုသာလျှင်ဖြစ်သော။ အသာရုပ္ပံ၊ မသင့်သည်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ “ဣဒံ၊ ဤအမှုကို။ ဣမိနာ၊ ဤရဟန်းသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ သင်္ကာယ၊ တွေးတောသော အားဖြင့်။ သရိတဗ္ဗာသမာစာရံ၊ အောက်မေ့အပ်သော အကျင့်ရှိ၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ “မမ၊ ငါ၏။ အနာစာရံ၊ မကောင်းသော အကျင့်ကို။ ဧတေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဇာနန္တီ”တိ၊ သိကုန်၏ ဟူ၍။ သင်္ကာယ၊ တွေးတောသဖြင့်။ သရိတဗ္ဗသမာစာရံ၊ အောက်မေ့အပ်သော အကျင့်ရှိ၏။ သမဏဝေသဓာရဏေန စ၊ ရဟန်းအသွင်ကို ဆောင်သဖြင့်လည်းကောင်း။ သံဃိကပစ္စယဂ ဂဟဏာဒိနာ စ၊ သံဃိက ပစ္စည်းအဖို့ကို ယူခြင်းစသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇီဝိကံ၊ အသက်မွေးခြင်းကို။ ကပ္ပောန္တော၊ ပြုသောရဟန်းသည်။ “အဟံ သမဏော”တိ၊ ငါရဟန်းဟူ၍။ ပဋိညံ၊ ဝန်ခံခြင်းကို။ အဒေန္တောပိ၊ မပေးသော်လည်း။ အတ္ထတော၊ သဘောအားဖြင့်။ ဒေန္တော ဝိယ၊ ပေးဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “သမဏပဋိညံ ဗြဟ္မစာရိပဋိည”န္တိ၊ သမဏပဋိညံ ဗြဟ္မစာရိပဋိညဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဝဿုတန္တိ၊ အဝဿုတဟူသည်ကား။ ကိလေသာဝဿနေန၊ ကိလေသာမိုးဖြင့်။ တိန္တံ၊ စွတ်သည်တည်း။ သဉ္ဇာတဒုဿီလျကစဝရတ္တာ၊ ဖြစ်သော ဒုဿီလအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော အမှိုက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကသမ္ဗုဇာတံ၊ ကသမ္ဗုဇာတံမည်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အသာရတာယ၊ အနှစ်မရှိသောကြောင့်။ ကသမ္ဗု ဝိယ၊ အမှိုက်ကဲ့သို့။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကာ နိက္ခာမေတွာတိ၊ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကာ နိက္ခာမေတွာဟူသည်ကား။ ဒွါရသာလတော၊ တံခါးမုခ် ဇရပ်မှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ နိက္ခမာပေတွာ၊ ထွက်စေ၍။

[စာမျက်နှာ-၂၆၂] ၃၈၄။ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တီတိ၊ မဟာသမုဒ္ဒေ အဘိရမန္တိဟူသည်ကား။ ဗဟုသော၊ များသောအားဖြင့်။ ဒဿနပဝိသနာဒိနာ၊ ရှုခြင်း လျှိုးဝင်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ မဟာသမုဒ္ဒေ၊ မဟာသမုဒ္ဒေရာ၌။ အဘိရတိံ၊ အလွန်မွေ့လျော်ခြင်းကို။ ဝိန္ဒန္တိ၊ ရကုန်၏။ (နိ-၅၁၉) န အာယတကေနေဝ ပပါတောတိ၊ န အာယတကေနေဝ ပပါတောဟူသည်ကား။ ဆိန္နတဋမဟာသောဗ္ဘောဝိယ၊ ကမ်းပါးပြတ်ရှိသော ထုံးအိုင်ကြီးကဲ့သို့။ အာဒိတောဝ၊ ရှေးဦးစွာလျှင်။ နိန္နော၊ နက်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဌိတဓမ္မောတိ၊ ဌိတဓမ္မောဟူသည်ကား။ အဝဋ္ဌိတသဘာဝေါ၊ တည်သော သဘောရှိ၏။ ပူရတ္တန္တိ၊ ပူရတ္တဟူသည်ကား။ ပုဏ္ဏတ္တံ၊ ပြည့်ခြင်းငှာ။ နာဂါတိ၊ နာဂါဟူသည်ကား။ သပ္ပဇာတိကာ၊ မြွေမျိုးဖြစ်သော နဂါးတို့တည်း။

ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကပါတိမောက္ခသဝနာရဟကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၈၆။ ဥဒါဟရိတဗ္ဗန္တိ၊ ဥဒါဟရိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ ပါဠိယာ၊ ပါဠိကို။ အဝတွာ၊ မရွက်မူ၍။ တမတ္ထံ၊ ထိုပါဠိအနက်ကို။ ယာယ ကာယစိ ဘာသာယံ၊ အမှတ်မရှိသော ဘာသာဖြင့်။ ဥဒါဟဋမ္ပိ၊ မြွက်သော်လည်း။ ဥဒါဟဋမေဝ၊ အမြွက်ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ပုရေ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါတိ၊ ပုရေ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါဟူသည်ကား။ ဉတ္တိအာရမ္ဘတော၊ ဉတ်ကိုအားထုတ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ ဝါ၊ ရှေး၌လည်းကောင်း။ ဉတ္တိနိဋ္ဌာနတော၊ ဉတ်ပြီးသည်မှ။ ပစ္ဆာ ဝါ၊ နောက်၌လည်းကောင်း။

၃၈၇။ ကတဉ္စ အကတဉ္စ ဥဘယံ ဂဟေတွာတိ၊ ကတဉ္စ အကတဉ္စ ဥဘယံ ဂဟေတွာဟူသည်ကား။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းအား။ ကတာပိ၊ ပြုသော အမှုသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ အကတာပိ၊ မပြုသော အမှုသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသော အမှုကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိန္တိ၊ ဓမ္မိကံ သာမဂ္ဂိံဟူသည်ကား။ ဓမ္မိကံ၊ တရားနှင်လျော်သော။ သမဂ္ဂကမ္မံ၊ ညီညွတ်သော အမှုကို။ ပစ္စာဒိယတီတိ၊ ပစ္စာဒိယတိဟူသည်ကား။ ဥက္ကောဋနာဓိပ္ပါယေန၊ လှုပ်ရှားလိုသဖြင့်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ အာဒိယတိ၊ ယူအပ်၏။

၃၈၈။ အာကာရာဒိသညာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ အာကာရာဒိသညာ ဝေဒိတဗ္ဗာဟူသည်ကား။ အာကာရလိင်္ဂနိမိတ္တနာမာနိ၊ အာကာရဟူသော အမည် လိင်ဟူသော အမည် နိမိတ်ဟူသော အမည်တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။

ပါတိမောက္ခသဝနာရဟကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ပါတိမောက္ခသဝနာရဟကထာစသည်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၉၈။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ စောဒေတုံ၊ စောဒနာခြင်းငှာ။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အာဒါတဗ္ဗံ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်သော။ အဓိကရဏံ၊ အဓိကရုဏ်းသည်။ အတ္တာဒါနံ၊ အတ္တာဒါနမည်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “သာသနံ သောဓေတုကာမော”တိအာဒိ၊ သာသနံ သောဓေတုကာမောစသည်ကို။ (နိ-၅၂၀) အာဟ၊ ဆို၏။ ဝဿရတ္တောတိ၊ ဝဿရတ္တောဟူသည်ကား။ ဝဿကာလော၊ မိုးကာလတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သောပိ၊ ထိုမိုးကာလသည်လည်း။ ဒုဗ္ဘိက္ခာဒိကာလော ဝိယ၊ မွတ်သိပ်သော ကာလစသည်ကဲ့သို့။ အဓိကရဏဝူပသမတ္ထံ၊ အဓိကရုဏ်းငြိမ်းစေခြင်းငှာ။ လဇ္ဇိပရိသာယ၊ လဇ္ဇီပရိသတ်ကို။ ဒူရတော၊ အဝေးမှ။ အာနယနဿ စ၊ ဆောင်ခြင်း၏ လည်းကောင်း။ အာဂတာနံ၊ ရောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ပိဏ္ဍာယ စရဏာဒိသမာစာရဿ စ၊ ဆွမ်းခံသွားခြင်းအစရှိသော အကျင့်၏လည်းကောင်း။ ဒုက္ကရတ္တာ၊ ခဲယဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အကာလော ဧဝ၊ မသင့်သောအခါပင်တည်း။

သမနုဿရဏကရဏန္တိ၊ သမနုဿရဏကရဏံဟူသည်ကား။ အနုဿရိတာနုဿရိတက္ခဏေ၊ အောက်မေ့တိုင်း အောက်မေ့တိုင်း ခဏ၌။ ပီတိပါမောဇ္ဇနနတော၊ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်။ အနုဿရဏုပ္ပါဒကံ၊ အောက်မေ့ဟူသောပုဒ်၌။ [စာမျက်နှာ-၂၆၃] အဗ္ဘဟိမာဒိ ဥပက္ကိလေသ ဝိရဟိတာနံ၊ တိမ်တိုက်ဆီးနှင်းအစရှိသော အညစ်အကြေးမှ ကင်းကုန်သော။ စန္ဒိမသူရိယာနံ၊ လ၊ နေတို့၏။ သဿိရီကတာ၊ ကျက်သရေရှိသော အဖြစ်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ အဿာပိ စောဒကဿ၊ ထိုစောဒက၏လည်း။ ပါပပုဂ္ဂလူပက္ကိလေသဝိဂမေန၊ ယုတ်မာသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်သော အညစ်အကြေး ကင်းသဖြင့်။ သဿိရီကတာ၊ ကျက်သရေရှိသော အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၃၉၉။ အဓိဂတံ မေတ္တစိတ္တန္တိ၊ အဓိဂတံ မေတ္တစိတ္တံဟူသည်ကား။ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သော။ မေတ္တဈာနံ၊ မေတ္တာဈာန်တည်း။

၄၀၀၊ ၁။ “ဒေါသန္တရော”တိ ဧတ္ထ၊ ဒေါသန္တရောဟူသောပုဒ်၌။ အန္တရ၊ သဒ္ဒေါ၊ အန္တရသဒ္ဒါသည်။ စိတ္တပရိယာယော၊ စိတ္တ၊ သဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “န ပဒုဋ္ဌစိတ္တော”တိ၊ န ပဒုဋ္ဌစိတ္တောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ကာရုညံ နာမ၊ ကာရုညမည်သည်ကား။ ကရုဏာဘာဝေါ၊ ကရုဏာ၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ကာရုညတာတိ ကရုဏာဘာဝေါ”တိ၊ ကာရုညတာတိ ကရုဏာဘာဝေါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ကရုဏ”န္တိ၊ ကရုဏံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သော ကရုဏာ ကို။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ မေတ္တံ စ၊ မေတ္တာသည်လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူတည်း။

အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာစသည်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကအဖွင့်နည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

[စာမျက်နှာ-၂၆၄] (နိ-၅၂၁)

၁၀၊ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓက

မဟာပဇာပတိဂေါတမီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

(စာမျက်နှာ-၂၆၄၄၀၃။ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေ၊ ဘိက္ခုနီခန္ဓက၌။ “မာတုဂါမဿပဗ္ဗဇိတတ္တာ”တိ ဣဒံ၊ မာတုဂါမဿပဗ္ဗဇိတတ္တာ ဟူသောစကားသည်။ ပဉ္စဝဿသတတော၊ အနှစ်ငါးရာထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ သဒ္ဓမ္မဿ၊ အရဟတ္တဖိုလ်၏။ အပ္ပဝတ္တနကာရဏဒဿနံ၊ မဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းပြသော စကားတည်း။ “သုက္ခဝိပဿကခီဏာသဝဝသေန ဝဿသဟဿ”န္တိ အာဒိ၊ သုက္ခဝိပဿကခီဏာသဝဝသေန ဝဿသဟဿ၊ အစရှိသောစကားကို။ ခန္ဓကဘာဏကာနံ၊ ခန္ဓကကိုဆောင်ကုန်သော မထေရ်တို့၏။ မတံ၊ အလိုကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ဒီဃနိကာယ် အဋ္ဌကထာ ၌ကား။ “ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တေဟိ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါသို့ရောက်သော ရဟန္တာတို့ဖြင့်။ ဝဿသဟဿံ၊ အနှစ်တထောင်ပတ်လုံး။ အဋ္ဌာသိ၊ တည်၏။ ဆဠာဘိညေဟိ၊ အဘိညာဉ်ခြောက်ပါးရသော အဘိညာဉ်ရဟန္တာတို့ဖြင့်။ ဝဿသဟဿံ၊ အနှစ်တစ်ထောင်ပတ်လုံး။ အဋ္ဌာသိ၊ တည်၏။ တေဝိဇ္ဇေဟိ၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရှိသော ရဟန္တာတို့ဖြင့်။ ဝဿသဟဿံ၊ ပတ်လုံး။ အဋ္ဌာသိ၊ တည်၏။ ပါတိမောက္ခေဟိ၊ ပါတိမောက်တို့ဖြင့်။ ဝဿသဟဿံ၊ ပတ်လုံး။ အဋ္ဌာသိ၊ တည်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အင်္ဂုတ္တရသံယုတ္တဋ္ဌကထာသုပိ၊ အင်္ဂုတ္တိုရ်, သံယုတ်အဋ္ဌကထာတို့၌လည်း။ အညထာဝ၊ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထို အလုံးစုံကို။ အညမညဝိရုဒ္ဓမ္ပိ၊ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်သော်လည်း။ ဒီဃဘာဏကာဒီနံ၊ ဒီဃနိကာယ်ဆောင်သော မထေရ်အစရှိသည်တို့၏။ မတေန၊ အလိုအားဖြင့်။ လိခိတသီဟဠဋ္ဌကထာသု၊ ရေးအပ်သော သီဟိဠ်အဋ္ဌကထာတို့၌။ အာဂတနယမေဝ၊ လာသော နည်းကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဤဒိသေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ကထာဝိရောဓေ၊ စကားဆန့်ကျင်ခြင်း၌။ သာသနပရိဟာနိယာ၊ သာသနာယုတ်ခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သောဓနုပါယာဘာဝါ စ၊ သုတ်သင်ရန် အကြောင်းမရှိသောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပရမတ္တဝိရောဓော ဧဝ၊ မြတ်သော အနက်သဘော၏ ဆန့်ကျင်ခြင်းကိုသာလျှင်။ သုတ္တာဒိနယေန၊ သုတ်စသော နည်းဖြင့်။ သောဓနီယော၊ သုတ်သင်အပ်၏။ ကထာမဂ္ဂဝိရောဓော၊ စကားအစဉ်၏ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ န သောဓနီယော၊ မသုတ်သင်အပ်။

မဟာပဇာပတိပေါတမီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ မဟာပဇာပတိပေါတမီဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။ (နိ-၅၂၂)

ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ

၄၀၄၊ ၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ယဒဂ္ဂေနာတိ၊ ယဒဂ္ဂေနာဟူသည်ကား။ ယသ္မိံ ဒိဝသေ၊ အကြင်နေ့၌။ တဒါတိ၊ တဒါဟူသည်ကား။ တသ္မိံယေဝ ဒိဝသေ၊ ထိုနေ့၌သာလျှင်။ ဝိမာနေတွာတိ၊ ဝိမာနေတွာဟူသည်ကား။ အဝမာနံ ကတွာ၊ မထေမဲ့မြင်ပြု၍။

၄၁၀၊ ၁။ အာပတ္တိဂါမိနိယောတိ၊ အာပတ္တိဂါမိနိယောဟူသည်ကား။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာပန္နာယော၊ ရောက်ကုန်သော ရဟန်း မိန်းမတို့သည်။ ကမ္မဝိဘင်္ဂေတိ၊ ကမ္မဝိဘင်္ဂေဟူသည်ကား။ ပရိဝါရေ ကမ္မဝိဘင်္ဂေ၊ ပရိဝါ ကမ္မဝိဘင်း၌။

၄၁၃၊ ၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဒွေ တိဿော ဘိက္ခုနိယောတိ၊ ဒွေ တိဿော ဘိက္ခုနိယောဟူသည်ကား။ ဒွီဟိ တီဟိ ဘိက္ခုနီဟိ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည်။ န အာရောစေန္တီတိ၊ န အာရောစေန္တိဟူသည်ကား။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကဿ၊ ပါတိ မောက်ပြသော ရဟန်းအား။ န အာရောစေန္တိ၊ မကြားကုန်။

၄၁၆။ ဒုဿဝေဏိယာတိ၊ ဒုဿဝေဏိယာဟူသည်ကား။ အနေကဒုဿပဋ္ဋေ၊ များစွာသော ပုဆိုးကျစ်တို့ကို။ ဧကတော ကတွာ၊ တစ်ပေါင်းတည်းပြု၍။ ကတဝေဏိယာ၊ ပြုအပ်သော အဝတ်စည်းဖြင့်။

[စာမျက်နှာ-၂၆၅] ၄၁၇။ ဝိသေသကန္တိ၊ ဝိသေသကံဟူသည်ကား။ ပတ္တိလေခါဒိဝဏ္ဏဝိသေသံ၊ ချိပ်ရည်ဖြင့် ရေးသားခြင်း အစရှိသော အဆင်းအထူးကို။ ပကိဏန္တီတိ၊ ပကိဏန္တိဟူသည်ကား။ ဝိက္ကိဏန္တိ၊ ရောင်းကုန်၏။ နမနကန္တိ၊ နမနကံဟူသည်ကား။ ဖာသုကဋ္ဌိနမနကဗန္ဓနံ၊ နံရးညွတ်အောင် ဖွဲ့ခြင်းတည်း။

၄၂၂။ သံဝေလ္လိယန္တိ၊ သံဝေလ္လိယံဟူသည်ကား။ ကစ္ဆံ ဗန္ဓိတွာ၊ အောက်ပိုးကျိုက်၍။ နိဝါသနံ၊ ဝတ်ခြင်းတည်း။ “တယော နိဿယေ”တိ၊ တယော နိဿယေဟူသောစကားကို။ ရုက္ခမူလသေနာသနဿ၊ သစ်ပင်ရင်းတည်းဟူသော ကျောင်းကို။ တာသံ၊ ထိုရဟန်း မိန်းမတို့အား။ အလဗ္ဘနတော၊ မရခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၄၂၆၊ ၈။ အဋ္ဌေဝ ဘိက္ခုနိယော ယထာဝုဍ္ဎံ ပဋိဗာဟန္တီတိ၊ အဋ္ဌေဝ ဘိက္ခုနိယော ယထာဝုဍ္ဎံ ပဋိဗာဟန္တိဟူသည်ကား။ အဋ္ဌ ဘိက္ခုနိယောဝ၊ ရှစ်ယောက်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည်သာလျှင်။ ဝုဍ္ဎပဋိပါဋိယာ၊ ကြီးသော အစဉ်ဖြင့်။ ဂဏှန္တိယော၊ ခံကုန်လျက်။ အာဂတပဋိပါဋိံ၊ လာသောအစဉ်ကို။ ပဋိဗာဟန္တိ၊ မြစ်ကုန်၏။ အညာ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းမိန်းမတို့သည်။ န ဗာဟန္တိ၊ မမြစ်ကုန်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အနုဝါဒံ ပဋ္ဌပေန္တီတိ၊ အနုဝါဒံ ပဋ္ဌပေန္တိဟူသည်ကား။ ဣဿရိယံ၊ အစိုးရခြင်းကို။ ပဝတ္တေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

(နိ-၅၂၃) ၄၃၀။ ဘိက္ခုဒူတေနာတိ၊ ဘိက္ခုဒူတေနာဟူသည်ကား။ ဒူတဘူတေန၊ တမန်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းယောကျ်ားဖြင့်။ သိက္ခာမာနဒူတေနာတိ၊ သိက္ခာမာနဒူတေနာဟူသည်ကား။ ဒူတာယ၊ တမန်ဖြစ်သော။ သိက္ခမာနာယ၊ သိက္ခမာန်ဖြင့်။

၄၃၁။ န သမ္မတီတိ၊ န သမ္မတိဟူသည်ကား။ နပ္ပဟောတိ၊ မလောက်။ နဝကမ္မန္တိ၊ နဝကမ္မဟူသည်ကား။ “နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝသတု၊ နေလော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အပလောကေတွာ၊ ကြည့်၍။ သံဃိကဘူမိယာ၊ သံဃိကမြေ၌။ ဩကာသဒါနံ၊ နေရာပေးခြင်းတည်း။

၄၃၂၊ ၆။ သန္နိသိန္နဂဗ္ဘာတိ၊ သန္နိသိန္နဂဗ္ဘာဟူသည်ကား။ ဒုဝိညေယျဂဗ္ဘာ၊ သိနိုင်ခဲသော ကိုယ်ဝန်ရှိ၏။ မဟိလာတိတ္တေတိ၊ မဟိလာတိတ္တေဟူသည်ကား။ ဣတ္ထီနံ၊ မိန်းမတို့နှင့်။ သာဓာရဏတိတ္ထေ၊ ဆက်ဆံသောဆိပ်၌။

ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကကိုဖွင့်ကြောင်းနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၂၄)

၁၁၊ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓက

ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကသိက္ခာပဒကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၆၆] ၄၃၇။ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကေ၊ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓက၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အပါဝုသော အမှာကံ သတ္ထာရံ ဇာနာသီ”တိ ဣဒံ၊ အပါဝုသော အမှာကံ သတ္ထာရံ ဇာနာသိဟူသောပုစ္ဆာကို။ ထေရော၊ မဟာကဿပ မထေရ်သည်။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဘဂဝတော၊ ဘုရားရှင်၏။ ပရိနိဗ္ဗာနဘာဝံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံသော အဖြစ်ကို။ ဇာနန္တောပိ၊ သိလျက်လည်း။ အတ္တနာ၊ မိမိနှင့်။ သဟာဂတဘိက္ခုပရိသာယ၊ တကွလာသော ရဟန်းပရိသတ်ကို။ ဉာပနတ္ထမေဝ၊ သိစေခြင်းငှာ သာလျှင်လည်းကောင်း။ သုဘဒ္ဒဿ၊ သုဘဒ္ဒအမည်ရှိသော။ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတဿ၊ ရဟန်းကြီး၏။ သာသနဿပဋိပက္ခဝစနံ၊ သာသနာ၏ ဆန်ကျင့်ဘက်စကားကို။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ ဝိညာပနတ္ထဉ္စ၊ သိစေခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သုဘဒ္ဒေါ၊ သုဘဒ်သည်။ ကုသိနာရာယံ၊ ကုဿိန္နာရုံ၌။ ဘဂဝတိ၊ ဘုရားရှင်၌။ အဘိဂ္ဂသန္နာယ၊ အလွန်ကြည်ညိုသော။ ခတ္တိယာဒိဂဟဋ္ဌပရိသာယ၊ မင်းအစရှိသော လူပရိသတ်၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဘဂဝတော၊ ဘုရားရှင်၏။ ပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခြင်းကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌောပိ၊ အလွန်နှစ်သက်သော်လည်း။ ဘယေန၊ ကြောက်သောကြောင့်။ ပဟဋ္ဌာကာရံ၊ ရွှင်သောအခြင်းအရာကို။ ဝါစာယ၊ စကားဖြင့်။ ပကာသေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ န သက္ခိဿတိ၊ မတတ်နိုင်လတ္တံ့။ ဝိဇနေ၊ လူဆိတ်သော။ ဣဓေဝ ပဒေသေ၊ ဤ တောအရပ်၌သာလျှင်။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ယထာဇ္ဈာသယံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပါပလဒ္ဓိံ၊ မကောင်းသော အယူကို။ ပကာသေဿတိ၊ ပြလတ္တံ့။ တတော တဒါ ကာလေ၊ ထိုအခါ၌။ တမေဝ ပစ္စယံ၊ ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင်။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ သမုဿာဟေတွာ၊ တိုက်တွန်း၍။ ဓမ္မဝိနယသင်္ဂဟံ၊ ပိဋကတ်သုံးပုံကို သင်္ဂါယနာတင်ခြင်းကို။ ကာရေတွာ၊ ပြုစေ၍။ ဧတဿ ပါပဘိက္ခုဿ၊ ထို ရဟန်းယုတ်၏လည်းကောင်း။ ဤဒိသာနံ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ အညေသဉ္စ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့၏လည်းကောင်း။ မနောရထဝိဃာတဉ္စ၊ စိတ်အလို၏ ပျက်စီးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သာသနဋ္ဌိတိဉ္စ၊ သာသနာတည်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ ကရိဿာကိ၊ ပြုအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ကြံ၍။ ဇာနန္တောဝ၊ သိလျက်သာလျှင်။ တံ၊ ထိုသုဘဒ်ကို။ ပုစ္ဆတိ၊ မေး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင်သာလျှင်။ ထေရော၊ ကဿပ မထေရ်သည်။ “ဧကမိဒါဟံ အာဝုသော သမယ'' (နိ-၅၂၅) န္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သုဘဒ္ဒဝစနမေဝ၊ သုဘဒ်၏ စကားကိုသလျှင်။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ဓမ္မဝိနယံ၊ ပိဋကတ်သုံးပုံကို။ သင်္ဂါယာပေသိ၊ သင်္ဂါယနာတင်၏။ နာနာဘာဝေါတိ၊ နာနာဘာဝေါဟူသည်ကား။ သရီရေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ နာနာဒေသဘာဝေါ၊ အထူးထူးသော အရပ်သို့ သွားခြင်းတည်း။ ဝိပ္ပဝါသော၊ ကွေကွင်းခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝိနာ ဘာဝေါတိ၊ ဝိနာ ဘာဝေါဟူသည်ကား။ မရဏေန၊ သေသဖြင့်။ ဝိယုဇ္ဇနံ၊ ကွေကွင်းခြင်းတည်း။ အညထာဘာဝေါတိ၊ အညထာဘာဝေါဟူသည်ကား။ ဘဝန္တရူပဂမနေန၊ ဘဝတပါးသို့ ရောက်သဖြင့်။ အညထာကာရုပ္ပတ္တိ၊ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်ခြင်းတည်း။

၄၄၁။ “အာကင်္ခမာနော။ ပ။ သမူဟနေယျာ”တိ ဣဒံ၊ အာကင်္ခမာနော။ ပ။ သမူဟနေယျာဟူသသောစကားကို။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ (အဝေါစ၊ ၌ စပ်။) မယာ၊ ငါသည်။ “အာကင်္ခမာနော”တိ၊ အာကင်္ခမာနောဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမူဟနိတဗ္ဗံ၊ နုတ်သင့်သော။ ဧကသိက္ခာပဒမ္ပိ၊ တစ်ခုသော သိက္ခာပုဒ်ကိုမျှလည်း။ အပဿန္တာ၊ မမြင်ကုန်မူ၍။ သမူဟနေ စ၊ နုတ်ခြင်း၌လည်း။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဓမ္မသင်္ဂဟကာ၊ ပိဋကတ်ကို သင်္ဂါယနာတင်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ “အပညတ္တံ န ပညာပေဿာမ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒိဿာမာ”တိအာဒိနာ၊ အပညတ္တံ န ပညာပေဿာမ၊ ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒိဿာမာ၊ အစရှိသော။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ “ပညတ္တိသဒိသာယ၊ ပညတ်ခြင်းနှင့်တူသော။ အကုပ္ပါယ၊ မပျက်သော။ ကမ္မဝါစာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ သာဝေတွာ၊ ကြား၍။ သမာဒါယ၊ ဆောက်တည်၍။ ဝတ္တိဿန္တိ၊ ကျင့်ကုန်လတ္တံ့။ တတော၊ ထိုကြောင့်။ ယာဝ သာသနန္တရဓာနာ၊ သာသနာတော် ကွယ်သည်တိုင်အောင်။ အပ္ပဋိဗာဟိယာနိ၊ မတားမြစ်အပ်ကုန်သော။ သိက္ခာပဒါနိ၊ သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဘဝိဿန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ အဝေါစ၊ မိန့်တော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ မဟာထေရာပိ၊ မဟာထေရ်တို့သည်လည်း။ တထေဝ၊ ထိုဘုရားရှင် ရည်တော်မူသော အခြင်းအရာဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိံ သု၊ ကျင့်ကုန်၏။

ဂိဟိဂတွာနီတိ၊ ဂိဟိဂတွာနိဟူသည်ကား။ ဂိဟီသု ဂတာနိ၊ လူတို့သည် မှတ်မိကုန်သော။ ခတ္တိယမဟာသာရာဒိဂိဟီဟိ၊ ခတ္တိယ မဟာသာလ အစရှိသော လူတို့သည်။ ဉာတာနိ၊ သိအပ်ကုန်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧတဿ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်အား။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ ပဝတ္တိပရိယောသာနဘူတော၊ (နိ-၅၂၆) တည်ခြင်း၏ အဆုံးဖြစ်သော။ စိတကဓူမကာလော၊ ထင်းပုံမှ မီးခိုးထွက်သော ကာလသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တံ သိက္ခာပဒံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဓူမကာလိကံ၊ ဓူမကာလိကမည်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၆၇] ၄၄၃။ ဩဠာရိကေ နိမိတ္တေ ကရိယမာနေပီတိ၊ ဩဠာရိကေ နိမိတ္တေ ကရိယမာနေပိဟူသည်ကား။ “အာကင်္ခမာနော အာနန္ဒ တထာဂတော ကပ္ပံ ဝါ တိဠေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ”တိ၊ အာကင်္ခမာနော အာနန္ဒ တထာဂတော ကပ္ပံ ဝါ တိဠေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ထူလတရေ၊ ရုန့်ရင်းစွာသော။ ”တိဠတု ဘဂဝါကပ္ပ”န္တိ၊ တိဠတု ဘဂဝါကပ္ပဟူ၍။ ယာစနဟေတုဘူတေ၊ တောင်းပန်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဩဘာသနိမိတ္တကမ္မေ၊ ဩဘာသနိမိတ် အမှုကို။ ကယိရမာနေ၊ ပြုသည်ဖြစ်လျက်။ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တောတိ၊ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တောဟူသည်ကား။ မာရေန၊ မာရ်သည်။ အာဝိဋ္ဌစိတ္တော၊ ပူးဝင်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။

၄၄၅။ ဥဇ္ဇဝနိကာယာတိ၊ ဥဇ္ဇဝနိကာယဟူသည်ကား။ ပဋိသောတဂါမိနိယာ၊ အညာသို့ဆန်သော လှေဖြင့်။ ကုစ္ဆိတော၊ စက်ဆုပ်သော။ လဝေါ ဆေဒေါ ဝိနာသော၊ ပျက်စီးခြင်းတည်း။ ကုလဝေါ၊ စက်ဆုပ်အပ်သော ပျက်စီးခြင်း။ နိရတ္ထကဝိနိယောဂေါ၊ အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တံ၊ ထိုစက်ဆုပ်အပ်သော ပျက်စီးခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆန္တီတိ၊ န ဝစ္ဆန္တိဟူသည်ကား။ တံ ကုလဝံ၊ ထိုစက်ဆုပ်အပ်သော ပျက်စီးခြင်းသို့။ န ဂမေန္တိ၊ မရောက်ကုန်။

ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကသိက္ခာပဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကသိက္ခာပဒကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကကိုဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၂၇)

၁၂၊ သတ္တသတိကက္ခန္ဓက

ဒသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၆၈] ၄၄၆။ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ၊ သတ္တသတိကက္ခန္ဓက၌။ ဘိက္ခဂ္ဂေနာတိ၊ ဘိက္ခဂ္ဂေနဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုဂဏနာယ၊ ရဟန်းအရေအတွက်ဖြင့်။ မဟီတိ၊ မဟိဟူသည်ကား။ ဟိမံ၊ ဆီးနှင့်တည်း။

၄၄၇။ အဝိဇ္ဇာနိဝုတာတိ၊ အဝိဇ္ဇာနိဝုတာဟူသည်ကား။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏေန၊ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏသည်။ နိဝုတာ ပဋိစ္ဆန္နာ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်၏။ အဝိဒ္ဓသူတိ၊ အဝိဒ္ဓသုဟူသည်ကား။ အညာဏိနော၊ ပညာမဲ့ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဥပက္ကိလေသာ ဝုတ္တာတိ၊ ဥပက္ကိလေသာ ဝုတ္တာဟူသည်ကား။ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊ ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏။ ဧတေ သုရာ ပါနာဒယော၊ ဤ သေသောက်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို။ ဥပက္ကိလေသာတိ၊ ညစ်ညူးခြင်းတို့ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ နေတ္တိယာ တဏှာယ၊ တဏှာနှင့်။ သဟိတာ၊ တကွဖြစ်ကုန်သည်တို့တည်း။ သနေတ္တိကာ၊ တဏှာနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သည်တို့။

၄၅၀၊ ၁။ အဟောဂင်္ဂေါတိ၊ အဟောဂင်္ဂေါဟူသည်ကား။ တဿ ပဗ္ဗတဿ၊ ထိုတောင်၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ပဋိကစ္စေဝ ဂစ္ဆေယျန္တိ၊ ပဋိကစ္စေဝ ဂစ္ဆေယျဟူသည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ နံ အဓိကရဏံ၊ ထိုအဓိကရုဏ်းကို။ ဝူပသမိတုံ၊ ငြိမ်းခြင်းငှာ။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ သန္နိပတိဿန္တိ၊ စည်းဝေးကုန်လတ္တံ့။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ဂစ္ဆေယျံ၊ သွားရာ၏။ သမ္ဘာဝေသုန္တိ၊ သမ္ဘာဝေသုံဟူသည်ကား။ သမ္ပာပုဏိံ သု၊ မီကုန်၏။

၄၅၂။ အလောဏိကန္တိ၊ အလောဏိကံဟူသည်ကား။ လောဏရဟိတံ၊ ဆားမှ ကင်းသော။ ဘတ္တံ ဝါ၊ ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း။ ဗျဉ္ဇနံ ဝါ၊ ဟင်းလျာကို လည်းကောင်း။ အာသုတာတိ၊ အာသုတာဟူသည်ကား။ နာနာသမ္ဘာရသဇ္ဇိတာ၊ အထူးထူးသော အဆောက်အဦးတို့ဖြင့် စီရင်အပ်သော။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “အသုတ္တာ”တိပိ၊ အသုတ္တာဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။

၄၅၃။ ဥဇ္ဇဝိံ သူတိ၊ ဥဇ္ဇဝိံဟူသည်ကား။ နာဝါယ၊ လှေဖြင့်။ ပဋိသောတံ၊ မြစ်ညာသို့။ ဂစ္ဆိံသု၊ သွားကုန်၏။ ပါစီနကာတိ၊ ပါစီနကာဟူ၍။ ပုရတ္ထိမဒိသာယ၊ အရှေ့အရပ်၌။ ဇာတတ္တာ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝဇ္ဇိပုတ္တကေ၊ ဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါဝေယျကာတိ၊ ပါဝေယျကာဟူသည်ကား။ ပါဝေယျဒေသဝါသိနော၊ ပါဝေယျအရပ်၌နေသော ရဟန်းတို့ကို။

(နိ-၅၂၈) ၄၅၄။ နနု တွံ အာဝုသော ဝုဍ္ဎောတိ၊ နနု တွံ အာဝုသော ဝုဍ္ဎောဟူသည်ကား။ တွံ၊ သင်သည်။ နိဿယမုတ္တော၊ နိဿရည်းလွတ်သော။ ထေရော နနု၊ မထေရ်မဟုတ်လော။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တံ၊ သင့်ကို။ ထေရော၊ ရေဝတမထေရ်သည်။ ပဏာမေသိ၊ မောင်းမဲ့သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဘေဒဝစနံ၊ ကွဲပြားစေတတ်သော စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဂရုနိဿယံ ဂဏှာမာတိ၊ ဂရုနိဿယံ ဂဏှာမာဟူသည်ကား။ နိဿယမုတ္တာပိ၊ နိဿရည်းလွတ်သော်လည်း။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ နိဿယဘူတံ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဧတံ သမ္ဘာဝနီယဂရုံ၊ စင်စစ်ချီးမွမ်း ထိုက်သောဆရာကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝသိဿာမ၊ နေကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၄၅၅။ မူလဒါယကာတိ၊ မူလဒါယကာဟူသည်ကား။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဒသဝတ္ထူနံ၊ ဆယ်ပါးသော ဝတ္ထုတို့ကို။ ဒါယကာ၊ ပေးကုန်သော။ အာဝါသိကာ၊ ကျောင်းနေရဟန်းတို့သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်။ ပထဗျာသံဠဃတ္ထေရောတိ၊ ပထဗျာသံဠဃတ္ထေရောဟူသည်ကား။ လောကေ၊ လောက၌။ သဗ္ဗဘိက္ခူနံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့ထက်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းဝါဖြင့်။ ဝုဍ္ဎော၊ ကြီး၏။ “သုညာတာဝိဟာရေနာ”တိ၊ သုညာတာဝိဟာရေနာဟူသောစကားကို။ သုညတာ မုခေန၊ သုညတကို အရင်းမူသဖြင့်။ အဓိဂတဖလမာပတ္တိံ၊ ရအပ်သော ဖလသမာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။

၄၅၇။ သုတ္တဝိဘင်္ဂေတိ၊ သုတ္တဝိဘင်္ဂေဟူသည်ကား။ ပဒဘာဇနီယေ၊ ပဒဘာဇနီ၌။ ဣဒဉ္စ၊ ဤသုတ္တဝိဘင်္ဂေ၊ ဟူသောစကားကိုလည်း။ (ဝုတ္တံ ၌ စပ်။) “ယော ပန ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ”တိ၊ ယော ပန ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါဟူ၍။ သုတ္တေ၊ ပါတိမောက်၌။ ယာဝကာလိကေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ [စာမျက်နှာ-၂၆၉] ပရာမဋ္ဌတ္တာ၊ သုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယာဝဇီဝိဿ၊ ယာဝဇီဝိကဖြစ်သော။ သန္နိဓိကတဿ၊ သိုမှီးခြင်းကို ပြုအပ်သော။ သိင်္ဂီလောဏဿ၊ သားချိုဖြင့် ထည့်အပ်သော ဆားကို။ အာမိသေန၊ အာမိသေနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပရိဘောဂေ၊ သုံးဆောင်ခြင်း၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်။ ဝိဘင်္ဂနယေနေဝ၊ ဝိဘင်းနည်းဖြင့်သာလျှင်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ပန ပါစိတ္တိယံ၊ ထိုပါစိတ်ကို။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ဝိဘင်း၌။ အာဂတဘာဝံ၊ လာသော အဖြစ်ကို။ သာဓေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ “ကထံ သုတ္တ ဝိဘင်္ဂေ”တိအာဒိ၊ ကထံ သုတ္တ ဝိဘင်္ဂေအစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကားသည်၌။ လောဏမေဝ၊ ဆားကိုသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသားချို၌။ သန္နိဓိကတံ၊ သိုမှီးခြင်းကို မပြုအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ လောဏမိဿဘောဇနေ၊ ဆားနှင့်ရောသော ဘောဇဉ်၌။ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ၊ ဝဇ္ဇီတိုင်းသားတို့ (နိ-၅၂၉) သည်။ အနဝဇ္ဇသညိနော၊ အပြစ်မရှိဟု ထင်မှတ်ကုန်သည်။ အဟေသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တထာသညီနံ၊ ထိုသို့ မှတ်ထင်ကုန်သော။ နေသမ္ပိ၊ ထိုရဟန်းတို့အားလည်း။ အာပတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ အာပတ်ကို ပြခြင်းငှာ။ “သန္နိဓိကာရေ အသန္နိဓိကာရတီ”တိ၊ သန္နိဓိကာရေ အသန္နိဓိကာရသည်ဟူသော။ ဣဒံ သုတ္တဝိဘင်္ဂံ၊ ဤသုတ္တဝိဘင်းကို။ ဥဒ္ဓဋံ၊ ထုတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

တေန သဒ္ဓိန္တိ၊ တေန သဒ္ဓိဟူသည်ကား။ ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတလောဏေန၊ ရှေ့နေ့၌ အကပ်ခံအပ်သော ဆားနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒုက္ကဋေနေတ္တ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ၊ ဒုက္ကဋေနေတ္တ ဘဝိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ “ယာဝကာလိကေန ဘိက္ခဝေ ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတ”န္တိ၊ ယာဝကာလိကေန ဘိက္ခဝေ ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ “တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတ”န္တိ၊ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံဟူ၍။ ဝစနသာမတ္ထိယတော၊ ဟောတော်မူသော အစွမ်းဖြင့်။ ယာဝကာလိကေန၊ ယာဝကာလိကနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သမ္ဘိန္နရသံ၊ စပ်သော အရသာရှိသော။ ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ ရှေ့နေ့၌ အကပ်ခံအပ်သော။ ယာဝဇီဝိကံ၊ ယာဝဇီဝကသည်။ ကာလေပိ၊ နံနက်ကာလ၌လည်း။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ တတ္ထ၊ ထို ယာဝကာလိကနှင့် ရောသော ရှေ့နေ့၌ အကပ်ခံအပ်သော ယာဝဇီဝိက၌။ ဒုက္ကဋေန၊ ဒုက္ကဋေသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ဧကေဆရာတို့အလိုတည်း။ ဒုက္ကဋေနပိ န ဘဝိတဗ္ဗန္တိ၊ ဒုက္ကဋေနပိ န ဘဝိတဗ္ဗံဟူသည်ကား။ သန္နိဓိကာရပစ္စယာ၊ သန္နိဓိကာရအကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကို။ ယဒိ မညထ၊ အကယ်၍ ထင်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ ယာဝဇီဝိကဿ၊ ယာဝဇီဝိကဖြစ်သော။ လောဏဿ၊ ဆား၏။ သန္နိဓိဒေါသာဘာဝါ၊ သန္နိဓိအပြစ်မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋေနပိ၊ ဒုက္ကဋ်သည်လည်း။ န ဘဝိတဗ္ဗံ၊ မဖြစ်ရာ။ အာမိသေန၊ အာမိသနှင့်။ သမ္ဘိန္နရသဿ၊ ရောစပ်သောအရသာရှိသော။ တဿ၊ ထိုဆား၏။ အာမိသဂတိကတ္တာ၊ အာမိသနှင့် အလားတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကို။ အထ မာ မညထ၊ အကယ်၍ မအောက်မေ့ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ တဒါ စ၊ ထိုသို့ မအောက်မေ့ ရာ၌လည်း။ အာမိသတ္တုပဂမနတော၊ အာမိသအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ပါစိတ္တိယေနေဝ၊ ပါစိတ်သည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာအလိုတည်း။ “န ဟိ ဧတ္ထ ယာဝဇီဝိက”န္တိအာဒိနာပိ၊ န ဟိ ဧတ္ထ ယာဝဇီဝိကံ၊ အစရှိသည်ဖြင့်လည်း။ ဒုက္ကဋာဘာဝံ၊ ဒုက္ကဋ်မရှိခြင်းကို။ သမတ္ထေတိ၊ ပြီးစေ၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ “ရာဇဂဟေ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ”တိအာဒီသု၊ ရာဇဂဟေ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ သုတ္တေ စ၊ သုတ်၌လည်းကောင်း။ ဝိဘင်္ဂေ စ၊ ဥဘတောဝိဘင်း၌ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ ဒွန်အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တဿ တဿ ဝိကာလဘောဇနာဒိနော၊ (နိ-၅၃၀) ထိုထို ဝိကာလဘောဇန အစရှိသည်ကို။ သုတ္တေပိ၊ သုတ်၌လည်း။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သောကြောင့်တည်း။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းကို။ အတိသရဏံ အတိက္ကမော၊ လွန်ခြင်းတည်း။ ဝိနယာတိသာရော၊ ဝိနည်းကိုလွန်ခြင်း။ “နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီတိ အာဂတ”န္တိ ဣဒံ၊ နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီတိ အာဂတံဟူသောစကားကို။ ဝိဘင်္ဂေ စ၊ ဝိဘင်း၌လည်း။ အာဂတဒဿနတ္ထံ၊ လာသည်ကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ ပမာဏံ ကရောန္တဿာတိ၊ တံ ပမာဏံ ကရောန္တဿဟူသည်ကား။ သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ ဘုရားရှင် အထွာဖြင့်။ ဝိဒတ္ထိတ္တယပ္ပမာဏံ၊ သုံးထွာပမာဏကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသော ရဟန်းအား။ ဒသာယ၊ အဆာကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဝိဒတ္ထိဒွယပ္ပမာဏံ၊ နှစ်ထွာအတိုင်းအရှည် ရှိအောင်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ နိသီဒနံ ပန၊ နိသီဒိုင်သည်ကား။ အဒသကမ္ပိ၊ အဆာမရှိသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဣဓ စ၊ ဤသတ္တသတိကက္ခန္ဓက၌ လည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာတို့၌။ သေသံ၊ ဖွင့်အပ်ပြီးသည်မှ ကြွင်းသောပုဒ်သည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်သာလျှင်တည်း။

ဒသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဒသဝတ္ထုကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သတ္တသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာနယော၊ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ကြောင်း ဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

ဣတိ ဣမိနာ အနုက္ကမေန၊ ဤသို့သော အစဉ်ဖြင့်။ ဝိမတိဝိနောဒနိယံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာကျမ်း၌။ သမန္တပါသာဒိကာယ၊ သမန္တပါသာဒိကာအမည်ရှိသော။

ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာတွင်။ စူဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာနယော၊ စူဠဝဂ်အဖွင့်ကိုဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

[စာမျက်နှာ-၂၇၀] (နိ-၅၃၁)

ပရိဝါရဝဏ္ဏနာ

မဟာဝဂ္ဂ

ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၇၁] ၁။ ဝိသုဒ္ဓပရိဝါရဿ၊ ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်သော ရဟန္တာအခြံအရံရှိထသော။ သီလက္ခန္ဓာဒိဓမ္မက္ခန္ဓသရီရဿ၊ သီလကျေးဇူး အစရှိသောကျေးဇူးအစု တည်းဟူသော ကိုယ်တော်ရှိထသော။ ဘဂဝတော၊ ဘုရားရှင်၏။ ဝိနယပရိယတ္တိသာသနေ၊ ဝိနည်းပရိယတ်ဟု ဆိုအပ်သော သာသနာတော်၌။ ခန္ဓကာနံ၊ နှစ်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ခန္ဓကတို့၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ပရိဝါရောတိ၊ ပရိဝါဟူ၍။ ယော ဝိနယော၊ အကြင်ဝိနည်းကို။ သင်္ဂဟံ၊ သင်္ဂါယနာသို့။ သမာရုဠှော၊ တင်အပ်၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တဿ၊ ထိုပရိဝါအမည်ရှိသော ဝိနည်း၏။ အနုတ္တာနတ္ထဝဏ္ဏနံ၊ မပေါ်သော အနက်ရှိသော ပုဒ်တို့၏ အဖွင့်ကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုပေအံ့။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ပဋိညာဉ်ဂါထာ၌ အနက်ယောဇနာခြင်းတည်း။

သမန္တစက္ခုနာတိ၊ သမန္တစက္ခုနာ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗညုတညာဏေန၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့်။ အတိဝိသုဒ္ဓေန မံသစက္ခုနာတိ၊ အတိဝိသုဒ္ဓေန မံသစက္ခုနာဟူသည်ကား။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ယောဇနပ္ပမာဏေ၊ တစ်ယူဇနာအတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်၌။ အတိသုခုမာနိဝိ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနိ၊ ရူပါရုံတို့ကို။ ပဿန တော၊ မြင်တတ်သောကြောင့်။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပရိသုဒ္ဓေန၊ စင်ကြယ်သော။ ပသာဒစက္ခုနာ၊ ပသာဒစက္ခုဖြင့်။ “အတ္ထိ တတ္ထ ပညတ္တိ”တိ အာဒီသု၊ အတ္ထိ တတ္ထ ပညတ္တိ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ တတ္ထ၊ ထိုပဌမ ပါရာဇိက၌။ ပညတ္တိ၊ ပဌမပညတ်သည်။ အတ္ထိ နု ခေါ၊ ရှိသလော။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “တတ္ထ ပညတ္တိ။ ပ။ ကေနာဘတန္တိ ပုစ္ဆာ”တိ၊ တတ္ထ ပညတ္တိ။ ပ။ ကေနာဘတန္တိ ပုစ္ဆာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၂။ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေတိ၊ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေဟူသည်ကား။ ပုစ္ဆာယ၊ ပုစ္ဆာ၏။ ဝိဿဇ္ဇနေ၊ အဖြေ၌။ ဝိနီတကထာတိ၊ ဝိနီတကထာဟူသည်ကား။ ဝိနီတဝတ္ထုကထာ၊ ဝိနီတဝတ္ထုစကားတည်း။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အယမေဝ၊ ဝိနီတဝတ္ထုကထာဟူ၍ ပင်လျှင်။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။

(နိ-၅၃၂) ဒွင်္ဂိကေန ဧကေန သမုဋ္ဌာနေနာတိ၊ ဒွင်္ဂိကေန ဧကေန သမုဋ္ဌာနေနဟူသည်ကား။ အင်္ဂဒွယသမုဒါယဘူတေန၊ အင်္ဂါနှစ်ပါး၏ အပေါင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဧကေန၊ တစ်ခုသောသမုဋ္ဌာန်ဖြင့်။ အင်္ဂဒွယဝိမုတ္တဿ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါးမှ လွတ်သော။ သမုဋ္ဌာနဿ၊ သမုဋ္ဌာန်၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိသော်လည်း။ တေသု၊ ထို နှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့တွင်။ ဧကေနင်္ဂေန၊ တစ်ခုသောအင်္ဂါနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အယံ အာပတ္တိ၊ ဤအာပတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထမေဝ၊ ပြခြင်းငှာသာလျှင်။ “ဧကေနသမုဋ္ဌာနေနာ”တိ၊ ဧကေနသမုဋ္ဌာနေနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တေသု ဒွီသု အင်္ဂေသု၊ ထိုနှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့တွင်။ ပဓာနင်္ဂံ၊ ပြဋ္ဌာန်းသောအင်္ဂါကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဧတ္ထ ဟိ စိတ္တံ အင်္ဂံ ဟောတီ”တိ အာဒိ၊ ဧတ္ထ ဟိ စိတ္တံ အင်္ဂံ ဟောတိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ မဂ္ဂေန မဂ္ဂပ္ပဋိပတ္တိသင်္ခါတာယ၊ မိမိမဂ်ဖြင့် သူတစ်ပါးမဂ်၌ ကျင့်ခြင်းဟူသော။ ကာယဝိညတ္တိယာ၊ ကာယဝိညတ်၏။ သေဝနစိတ္တေနေဝ၊ မှီဝဲလိုသောစိတ်ကြောင့်သာလျှင်။ သမ္ဘဝေ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ တံ အင်္ဂဒွယံ၊ ထိုအင်္ဂါနှစ်ပါးကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သော။ အယံ အာပတ္တိသမ္မုတိ၊ ဤအာပတ်ဟု သမုတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကကယဝိညတ္တိယာ၊ ကာယဝိညတ်၏။ သမ္ဘဝေ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (လိုက်သည်) အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ စိတ္တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ ကာယဝိညတ္တိသင်္ခါတဿ၊ ကာယဝိညတ်ဟုဆိုအပ်သော။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ အင်္ဂံ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အင်္ဂံ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဿ ပန၊ ထိုအာပတ်၏ကား။ တံသမုဋ္ဌိတကာယော ဧဝ၊ ထို စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ကိုယ်သည်သာလျှင်။ အင်္ဂံ အဗျဝဟိတကာရဏံ၊ အခြားမရှိသော အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ စိတ္တံ ပန၊ စိတ်သည်ကား။ ကာရဏကာရဏံ၊ အကြောင်း၏ အကြောင်းသာတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ စိတ္တင်္ဂယုတ္တသမုဋ္ဌာနေသု၊ စိတ်အင်္ဂါနှင့်ယှဉ်သော သမုဋ္ဌာန်တို့၌။ [စာမျက်နှာ-၂၇၂] အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ “ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌာတီ”တိ အာဒိပရိဝါရ ဝစနေနေဝ၊ ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌာတိ၊ အစရှိသော ပရိဝါစကားဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်၏။ အကုသလာဒိ ပရမတ္ထသဘာဝတာ၊ အကုသိုလ် အစရှိသော ပရမတ္ထ သဘော အဖြစ်ကို။ ပါဋ္ဌိအဋ္ဌကထာသု၊ ပဋ္ဌိ အဋ္ဌကထာ တို့၌။ ပရိယာယတောဝ၊ ပရိယာယ်အားဖြင့် သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ သမ္မုတိသဘာဝါ ဧဝ၊ ပညတ်သဘောလျှင်တည်း။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သောစကားသည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့် (နိ-၅၃၃) နည်း။ သမုဋ္ဌာနသမုဋ္ဌိတာနံ၊ သမုဋ္ဌာန် ထိုမုဋ္ဌာန်ကြောင့် ဖြစ်သော အာပတ်တို့၏။ ဘေဒသိဒ္ဓိတော၊ ပြားသော အဖြစ်၏ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဣမ မတ္တံ သန္ဓာယာတိ၊ ဣမ မတ္တံ သန္ဓာယာဟူသည်ကား။ အာပန္နာယ၊ သင့်သော။ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ၊ ပါရာဇိကအာပတ်ကို။ ကေဟိစိပိ သမထေဟိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော သမထတို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိ ဘာဝါပါဒနဿ၊ အနာပတ္တိအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတ္တသင်္ခါတံ၊ မတတ်ကောင်း သည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သောဲ။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။

၃။ ပေါရာဏကေဟိ မဟာထေရေဟီတိ၊ ပေါရာဏကေဟိ မဟာထေရေဟိဟူသည်ကား။ သင်္ဂီတိတ္တယတော၊ သင်္ဂါယနာသုံးတန်မှ။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ပေါတ္ထကသင်္ဂီတိကာရကေဟိ၊ ပေထက်တင်သင်္ဂါယနာကို ပြုကုန်သော။ ဆဠာဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိဂုဏသမုဇ္ဇလေဟိ၊ အဘိညာဉ်ခြောက်ပါးပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးအစရှိသော ဂုဏ်တို့ဖြင့်တောက်ပကုန်သော။ မဟာထေရေဟိ၊ မဟာထေရ်တို့သည်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပေါတ္ထကာရောဟသင်္ဂီတိ၊ ပေထက်တင် သင်္ဂါယနာသည်။ စတုတ္ထသင်္ဂီတိသဒိသာ၊ လေးကြိမ်မြောက် သင်္ဂါယနာတင်သည်နှင့် တူ၏။

၁၈၈။ မဟာဝိဘင်္ဂေတိ၊ မဟာဝိဘင်္ဂေဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ၊ ဘိက္ခုနိဝိဘင်း၌။ “သောဠသဝါရာ ဒဿိတာ”တိ၊ သောဠသဝါရာ ဒဿိတာဟူသောစကားကို။ အာဒိဘူတေဟိ၊ အစဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ယေဟိ ဝါရေဟိ၊ အကြင်ဝါရတို့ဖြင့်။ ဥပလက္ခိတတ္တာ၊ မှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သကလောပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်သော။ အယံ ပရိဝါရော၊ ဤပရိဝါကို။ သောဠသပရိဝါရောတိ၊ သောဠသပရိဝါရောဟူ၍။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ တေ ဝါရေ၊ ထိုဝါရတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။

ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ပညတ္တိဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ

၂၅၇။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “နိဗ္ဗာနဉ္စေဝ ပညတ္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ နိဗ္ဗာနဉ္စေဝ ပညတ္တိဟူသောပုဒ်၌။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ သင်္ခတဓမ္မေ၊ သင်္ခတတရားတို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သော။ သမ္မုတိသစ္စဘူတာ၊ သမ္မုတိသစ္စာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလာဒိပညတ္တိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အစရှိသော ပညတ်သည်။ ပရမတ္တတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ မရှိသောကြောင့်။ ဥပ္ပတ္တိဝိနာသယောပိ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းရှိသော်လည်း။ ဝတ္ထုဓမ္မနိယတေန၊ ပရမတ္ထဓမ္မ၌ မြဲသော။ အနိစ္စ၊ (နိ-၅၃၄) ဒုက္ခလက္ခဏဒွယေန၊ အနိစ္စ ဒုက္ခ လက္ခဏာ နှစ်ခုအပေါင်းနှင့်။ ယုတ္တာတိ၊ ယှဉ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ အယုတ္တာ၊ မသင့်။ ပန၊ သင့်သည်ကို ဆိုအံ့။ ကာရကဝေဒကာဒိရူပေန၊ ပြုတတ်သည် ခံစားတတ်သည် စသော သဘောဖြင့်။ ပရိကပ္ပိတေန၊ ကြံအပ်သော။ အတ္တသဘာဝေန၊ အတ္တသဘောမှ။ ဝိရဟိတတ္တာ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “အနတ္တာ”တိ၊ အနတ္တာဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ယုတ္တာ၊ သင့်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ အယံ ပညတ္တိပိ၊ ဤပညတ်ကိုလည်း။ အသင်္ခတတ္တသာမညတော၊ အသင်္ခတအဖြစ်ဖြင့် တူသောကြောင့်။ ဝတ္ထုဘူတေန၊ ပရမတ္ထဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနေန၊ နိဗ္ဗာန်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ “အနတ္တာ ဣတိ၊ အနတ္တာဟူ၍။ နိစ္ဆာယာ၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝိဇ္ဇမာနာပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သမ္မုတိ၊ ပညတ်သည်။ ကေနစိ ပစ္စယေန၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းသည်။ အကတတ္တာ၊ မပြုအပ်သောကြောင့်။ အသင်္ခတာ ဧဝ၊ အသင်္ခတသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သိအပ်၏။

ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ကရုဏာသီတလတ္တဉ္စ၊ ကရုဏာဖြင့် အေးမြသောအဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ ပညာပဘာသိတတ္တဉ္စ၊ ပညာဖြင့် ထွန်းတောက်ပသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ဗုဒ္ဓစန္ဒေ ဗုဒ္ဓါဒိစ္စေ”တိ၊ ဗုဒ္ဓစန္ဒေ ဗုဒ္ဓါဒိစ္စေဟူသော။ ဧတံ ဥဘယံ၊ ဤနှစ်ပါးသော ပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧတေန ကာရဏေန၊ ဤအကြောင်းဖြင့်။ ဟာယတိ၊ ယုတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ ကာရဏံ၊ ထိုအကြောင်းသည်။ ဟာနိ၊ ဟာနိမည်၏။ ဒုက္ခဿ၊ ဒုက္ခ၏။ ဟာနိ၊ ယုတ်ကြောင်းတည်း။ ဒုက္ခဟာနိ၊ ဆင်းရဲယုတ်ကြောင်း။ သဗ္ဗဒုက္ခာပဒနကာရဏံ၊ ဆင်းရဲခပ်သိမ်းကို ပယ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပိဋကေ တီဏိ ဒေသယီတိ၊ ပိဋကေ တီဏိ ဒေသယိဟူသည်ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ အညေပိ၊ တစ်ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ မဟာဝီရာ၊ ကြီးသောဝီရိယ ရှိကုန်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ ဘုရားရှင်တို့သည်။ သဒ္ဓမ္မံ၊ သူတော်ကောင်းတရားကို။ ဒေသယန္တိ၊ ဟောကုန်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၇၃] တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အင်္ဂီရသောပိ၊ ငါတို့ဘုရားရှင် သည်လည်း။ တီဏိ ပိဋကာနိ၊ ပိဋကတ်သုံးပုံတို့ကို။ ဒေသယိ၊ ဟော၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာတည်း။ မဟာဂုဏန္တိ၊ မဟာဂုဏံဟူသည်ကား။ မဟာနိသံသံ၊ ကျေးဇူးများ၏။ ဧဝံ နီယတိ သဒ္ဓမ္မောတိ၊ ဧဝံ နီယတိ သဒ္ဓမ္မောဟူသည်ကား။ ဝိနယပရိယတ္တိ၊ ဝိနည်း ပရိယတ်သည်။ အပရိဟီနာ၊ မဆုတ်မယုတ်။ ယဒိ တိဋ္ဌတိ၊ အကယ်၍ တည်သည် ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့တည်သည်ရှိသော်။ ပဋိပတ္တိပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မောပိ၊ ပဋိပတ္တိ၊ (နိ-၅၃၅) သဒ္ဓမ္မ, ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မသည်လည်း။ နီယတိ ပဝတ္တီယတိ၊ တည်၏။ န ပရိဟာယတိ၊ မယုတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဝိနယပရိယတ္တိ ပန၊ ဝိနယပရိယတ္တိသည်ကား။ ကထံ တိဋ္ဌတိ၊ အဘယ်သို့တည်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော စောဒနာကြောင့်။ “ဥဘတော စာ”တိ အာဒိ၊ ဥဘတော စာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပရိဝါရေန၊ ပရိဝါရဖြင့်။ ဂန္ထိတာ၊ ကုံးသီအပ်သည် ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယောဇနာအပ်၏။ တေဿဝပရိဝါရဿာတိ၊ တေဿဝပရိဝါရဿာဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ဧဝ ပရိဝါရေ၊ ထိုပရိဝါရ၌သာလျှင်။ သမုဋ္ဌာနံနိယတော ကတန္တိ ဣဒံ၊ သမုဋ္ဌာနံနိယတော ကတံဟူသောပုဒ်သည်။ ဧကံ ပဒံ၊ တပုဒ်တည်းတည်း။ သမုဋ္ဌာနေန၊ သမုဋ္ဌာန်ဖြင့်။ နိယတံ၊ မြဲသည်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တသ္မိံ ပရိဝါရေ၊ ထိုပရိဝါရ၌။ ကိဉ္စိ၊ အချို့သော။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ နိယတသမုဋ္ဌာနံ၊ မြဲသော သမုဋ္ဌာန်ရှိသည်ကို။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့နှင့်။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို။ ပကာသိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

သမ္ဘေဒံ နိဒါနဉ္စညန္တိ၊ သမ္ဘေဒံ နိဒါနဉ္စညံဟူသည်ကား။ သိက္ခာပဒါနံ၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ အညမညသမုဋ္ဌာနေန၊ အချင်းချင်း၏ သမုဋ္ဌာန်ဖြင့်။ အာကိဏ္ဏတာ စ၊ ရောပြွမ်းသော အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ပညတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ပညတ်ရာ အရပ်ဖြစ်သော။ နိဒါနဉ္စ၊ နိဒါန်းသည်လည်းကောင်း။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ ပုဂ္ဂလာဒိဝတ္တာဒိ စ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အစရှိသည် ဝတ္ထုအစရှိသည်လည်းကောင်း။ သုတ္တေ ဒိဿန္တိ ဥပရီတိ၊ သုတ္တေ ဒိဿန္တိ ဥပရိဟူသည်ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝက္ခမာနေ စ၊ ဆိုလတ္တံ့သည်လည်းဖြစ်သော။ ပရိဝါရသုတ္တေ ဧဝ၊ ပရိဝါပါဠိ၌သာလျှင်။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ယသ္မာ စ၊ အကြင်ကြောင့်လည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ သကလသာသနဓာရဿ၊ အလုံးစုံသော သာသနာကို ဆောင်တတ်သော။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်း၏။ ဌိတိဟေတုဘူတံ၊ တည်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပရိဝါရံ၊ ပရိဝါကို။ သိက္ခေတိ၊ သင့်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။

သမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနာနီတိ၊ သမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနာနိဟူသည်ကား။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့နှင့်။ သာဓာရဏသမုဋ္ဌာနာနိ၊ ဆက်ဆံသော သမုဋ္ဌာန်ရှိကုန်၏။ “အာဒိမှိ တာဝ ပုရိမနယေ”တိ၊ အာဒိမှိ တာဝ ပုရိမနယေဟူသောစကားကို။ သဗ္ဗပဌမေ၊ အလုံးစုံတို့၏ (နိ-၅၃၆) လက်ဦးဖြစ်သော။ ပညတ္တိဝါရေ၊ ပညတ္တိဝါရ၌။ အာဂတနယံ၊ လာသောနည်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တတ္ထ ပန ပညတ္တိဝါရေ၊ ထိုပညတ္တိဝါရ၌ကား။ “ပဌမံ ပါရာဇိကံ ကတ္ထ ပညတ္တန္တိ၊ ဝေသာလိယံ ပညတ္တ”န္တိ အာဒိနာ၊ ပဌမံ ပါရာဇိကံ ကတ္ထ ပညတ္တန္တိ၊ ဝေသာလိယံ ပညတ္တ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ နိဒါနမ္ပိ၊ နိဒါန်းသည်လည်း။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရတော၊ နောက်မှ။ အာဂတဘာဝံ ပန၊ လာသောအဖြစ်ကိုကား။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ပရတော အာဂတေ သုတ္တေ ဒိဿတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ပရတော အာဂတေ သုတ္တေ ဒိဿတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တဿာတိ၊ တဿဟူသည်ကား။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နဿ၊ ဥဘတောဝိဘင်း၌ အကျုံးဝင်သော။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။

၂၅၈။ “အနိယတာ ပဌမိကာ”တိ၊ အနိယတာ ပဌမိကာဟူ၍။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ အပေက္ခိတွာဝ၊ ငဲ့၍သာလျှင်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ ဣတ္ထိလိင်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ပဌမာနိယတံ၊ ပဌမအနိယတဖြစ်သော။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပါဌိယံ၊ ပါဠိ၌။ နာနုဗန္ဓေ ပဝတ္တိနိန္တိ၊ နာနုဗန္ဓေ ပဝတ္တိနိံဟူသည်ကား။ ဝုဋ္ဌာပိတံ၊ ပဉ္စင်းခံသော။ ပဝတ္တိနိံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မသို့။ အနနုဗန္ဓနသိက္ခာပဒံ၊ အစဉ်မလိုက်သော သိက္ခာပုဒ်တည်း။

၂၆၀။ ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဧဠကလောမသိက္ခာပုဒ်ဝတ္ထု၌။ “ဘိက္ခုနိယော ဧဠကလောမာနိ ဓောဝန္တိယော ရဇန္တိယော ဝိဇဋေန္တိယော ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆ”န္တိ၊ ဘိက္ခုနိယော ဧဠကလောမာနိ ဓောဝန္တိယော ရဇန္တိယော ဝိဇဋေန္တိယော ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆဟူ၍။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣမံ ရိဉ္စန္တိ၊ ပဒံ၊ ဣမံ ရိဉ္စန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ ဥပလက္ခိတံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ဝိဘင်္ဂေ 'ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသ'န္တိ အာဂတံ ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒ”န္တိ၊ ဝိဘင်္ဂေ 'ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသ'န္တိ အာဂတံ ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

[စာမျက်နှာ-၂၇၄] ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒန္တိ၊ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒံဟူသည်ကား။ အသမယေ၊ အခါမဟုတ်သည်၌။ ဝဿိကသာဋိကပရိယေသနသိက္ခာပဒံ၊ မိုးရေခံရှာသော သိက္ခာပုဒ်တည်း။ ရတနသိက္ခာပဒန္တိ၊ ရတနသိက္ခာပဒံဟူသည်ကား။ ရတနံ ဝါ၊ ရတနာကိုလည်းကောင်း။ ရတနသမ္မတံ ဝါ၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ ပဋိသာမနသိက္ခာပဒံ၊ သိုမှီးအပ်သော သိက္ခာပုဒ်တည်း။

၂၆၅။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဗုဒ္ဓဉာဏေနာတိ၊ ဗုဒ္ဓဉာဏေနာဟူသည်ကား။ ပဋိဝိဒ္ဒသဗ္ဗညုတညာဏေန၊ ထိုးထွင်း၍သိအပ်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့်။

၂၆၇။ “နဒေသေန္တိ တထာဂတာ”တိ ဧတေန၊ နဒေသေန္တိ တထာဝတာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဆတ္တပါဏိဿ၊ ထီးလက်၌စွဲသောသူအား။ ဓမ္မဒေသနာပဋိက္ခေပံ၊ ဓမ္မဒေသနာကို ပယ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

(နိ-၅၃၇) ၂၆၉။ အကတန္တိ၊ အကတံဟူသည်ကား။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့နှင့်။ အမိဿီကတံ၊ မရောမယှက်ပြုအပ်သော။ နိယတသမုဋ္ဌာနံ၊ မြဲသောသမုဋ္ဌာန်ကို။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အကတန္တိ၊ အကတံဟူသည်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အနာဂတံ၊ မလာသော။ အဘိနဝံ၊ အသစ်သောသမုဋ္ဌာန်တည်း။

၂၇၀။ “သမုဋ္ဌာနံ ဟိ သင်္ခေပ”န္တိ ဧတ္ထ၊ သမုဋ္ဌာနံ ဟိ သင်္ခေပံဟူသောပုဒ်၌။ ဧတ္ထ၊ ဤအဦးဖြစ်သော သမုဋ္ဌာန်၌။ သဒိသသမုဋ္ဌာနာနိ၊ တူသောသမုဋ္ဌာန်တို့ကို။ သင်္ခိပန္တိ သင်္ဂယှန္တိ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တံ သမုဋ္ဌာနသီသံ၊ ထို အဦးဖြစ်သောသမုဋ္ဌာန်သည်။ သင်္ခေပေါ၊ သင်္ခေပမည်၏။ သမုဋ္ဌာနသီသံ၊ အဦးဖြစ်သော သမုဋ္ဌာန်ကိုရ၏။ ကာယဝစီဒုစ္စရိတံ၊ ကာယဒုစရိုက် ဝစီဒုစရိုက်ကို။ နေတိ ဝိနေတိ၊ ဆုံးမတတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နေတ္တိ၊ မည်၏။ ဝိနယပါဠိ၊ ဝိနည်းပါဠိကိုရ၏။ သာ ဧဝ၊ ထိုဝိနည်းပါဠိသည်ပင်လျှင်။ ဓမ္မော၊ တရားတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နေတ္တိဓမ္မော၊ နေတ္တိဓမ္မေမည်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဝိနယပါဠိဓမ္မဿာ”တိ၊ ဝိနယပါဠိဓမ္မဿဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။

သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ၊ သမုဋ္ဌာနသီသအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၃၈)

အန္တရပေယျာလ

ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၇၅] ၂၇၁။ “ကတိ အာပတ္တိယော”တိ၊ တတိ အာပတ္တိယောဟူ၍။ ပါရာဇိကာဒီသု၊ ပါရာဇိကအစရှိကုန်သော။ ပဉ္စသု အာပတ္တီသု၊ ငါးပါးသော အာပတ်တို့၌။ မေထုနာဒိန္နာဒါနာဒိအန္တောဂဓဘေဒံ၊ မေထုန်, အဒိန္နာဒါန်အစရှိသော အတွင်းဝင်သောအပြားကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ဇာတိဝသေန၊ ဇာတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဧကတ္တံ၊ တူသောအဖြစ်သို့။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ “ကတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ”တိ၊ ကတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာဟူ၍။ အန္တောဂဓဘေဒံ၊ အတွင်းဝင်သော အပြားကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့၍။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ရာသဋ္ဌေန၊ အစုဟူသောအနက်အားဖြင့်။ ဧကတ္တံ၊ တူသောအဖြစ်သို့။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ပုစ္ဆာ၊ ပုစ္ဆာကို။ ကတာ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကတိ အာပတ္တိဝါရ ကတိအာပတ္တိက္ခန္ဓဝါရတို့၌။ ဘေဒေါ၊ အထူးတည်း။ ဝိနီတာနိ ဧဝ၊ ဝိနီတာနိ ဧဝကြဉ်ခြင်းတို့ကိုပင်လျှင်။ ဝိနီတဝတ္ထုနီတိ၊ ဝိနီတဝတ္ထုနိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အာပတ္တိတော၊ အာပတ်မှ။ ဝိရမဏာနိ ဧဝ၊ ကြဉ်ခြင်းတို့သည် ပင်လျှင်။ အဝိပ္ပဋိသာရပါမောဇ္ဇာဒိဓမ္မာနံ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်း အစရှိကုန်သော တရားတို့၏။ ကာရဏတ္တာ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝတ္ထူနိ၊ ဝတ္ထုမည်ကုန်သည်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဝိနီတဝတ္ထူနိ၊ ဝိနီတဝတ္ထုမည်၏။ ဟာနိ၊ ထိုဝိနိတဝတ္ထုတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထတော၊ တရာကိုယ်အားဖြင့်။ ဝိရတိအာဒိအနဝဇ္ဇဓမ္မာ ဧဝ၊ ဝိရတိ အစရှိသောအပြစ်ကင်းသော တရားတို့သာလျှင်တည်း။ ဝေရံ မဏတီတိ၊ ဝေရံ မဏတိဟူသည်ကား။ ဝေရဟေတုတ္တာ၊ ရန်၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ “ဝေရံ”န္တိ၊ ဝေရဟူ၍။ လဒ္ဓနာမံ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ ရာဂါဒိအကုသလပက္ခံ၊ ရာဂအစရှိသော အကုသိုလ် အပင်းအသင်းကို။ ဝိနာသေတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။

ဓမ္မဿဝနဂ္ဂံ ဘိန္ဒိတွာ ဂစ္ဆာတီတိ၊ ဓမ္မဿဝနဂ္ဂံ ဘိန္ဒိတွာ ဂစ္ဆာတိဟူသည်ကား။ ဗဟူသု၊ များစွာသော ရဟန်းတို့သည်။ ဧကတော၊ တကွနက်။ နိသီဒိတွာ၊ ထိုင်၍။ ဓမ္မံသုဏန္တေသု၊ တရားနာကုန်သည်ရှိသော်။ တံ ဓမ္မဿဝနသမာဂမံ၊ ထိုတရားနာသော အစည်းအဝေးကို။ ကောပေတွာ၊ ဖျက်၍။ ဥဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။ အနာဒရောဝါတိ၊ အနာဒရောဝါဟူသည်ကား။ တုဿိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ၊ နှစ်သက်အပ်သော အရာ၌။ တုဋ္ဌိဉ္စ၊ နှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သံဝိဇိ (နိ-၅၃၉) တဗ္ဗဋ္ဌာနေ၊ ထိတ်လန့်သင့်သော အရာ၌။ သံဝေဂဉ္စ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အပဝေဒေန္တောဧဝ၊ မကြားမူ၍သာလျှင်။ ကာယပါဂဗ္ဘိယန္တိ၊ ကာယပါဂဗ္ဘိယံဟူသည်ကား။ ဥန္နတိဝသေန၊ တက်ကြွသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တနကာယာ နာစာရံ၊ ဖြစ်သောကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းတည်း။

၂၇၄။ မေတ္တာယ၊ မေတ္တာဖြင့်။ သမ္ဘူတံ၊ ဖြစ်သည်လည်း။ မေတ္တံ၊ မေတ္တာဖြင့် ဖြစ်သည်။ ကာယကမ္မံ၊ ကာယကံကို ရ၏။ ဥဘယေဟိပီတိ၊ ဥဘယေဟိပိဟူသည်ကား။ နဝကေဟိ၊ သီတင်းငယ်တို့သည်လည်းကောင်း။ ထေရေဟိ စ၊ မထေရ်တို့သည်လည်းကောင်း။ ပိယံ ကရောတီတိ၊ ပိယံ ကရောတိဟူသည်ကား။ တံ ပုဂ္ဂလံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပေမဋ္ဌာနံ၊ ချစ်သောအရာကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ကေသံ၊ အဘယ်သူတို့၏။ ပေမဋ္ဌာနံ၊ ချစ်သော အရာနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာရန် ရှိသောကြောင့်။ “သဗြဟ္မစာရီန”န္တိ၊ သဗြဟ္မစာရီနဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဘုဇိဿဘာဝကရဏတောတိ၊ ဘုဇိဿဘာဝကရဏတောဟူသည်ကား။ တဏှာဒါသဗျတော၊ တဏှာ၏ ကျွန်အဖြစ်မှ။ မောစေတွာ၊ လွတ်၍။ သမထဝိပဿနာသု၊ သမထဝိပဿနာတို့၌။ သေရိဝိဟာရိတာကရဏတော၊ အလိုအလျောက် နေရသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ နိယျာတီတိ၊ နိယျာတိဟူသည်ကား။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဒုက္ခက္ခယာယ၊ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ကတိပုစ္ဆာဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဆအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၇၆။ ပဌမေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေနာတိ၊ ပဌမေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေနာဟူသည်ကား။ ကေဝလံ ကာယေန၊ ကိုယ်သက်သက်ဖြင့်။ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ၊ ပါရာဇိကအာပတ်၏။ ဧကန္တသစိတ္တကသမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ စင်စစ်သစိတ္တကသမုဋ္ဌာန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗ”န္တိ၊ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [စာမျက်နှာ-၂၇၆] သံဃာဒိသေသာဒီနံ၊ သံဃာဒိသိသ်အစရှိကုန်သော။ ဒုက္ကဋ (နိ-၅၄၀) ပရိယောသာနာနံ၊ ဒုက္ကဋ်အဆုံးရှိကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးသော အာပတ်တို့၏။ သစိတ္တကာနမ္ပိ၊ သစိတ္တကတို့၏လည်း။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ “သိယာ”တိ၊ သိယာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အာပဇ္ဇနံ၊ သင့်ခြင်းသည်။ သိယာ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဟီနုက္ကဋ္ဌေဟိ၊ အယုတ်အမြတ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ အမျိုးအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဩမသနေဧဝ၊ နှုတ်လှန်ထိုးခြင်း ကြောင့်သာလျှင်။ ဒုဗ္ဘာသိတဿ၊ ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တိ၊ အကြင် ဒုဗ္ဘာသိတအာပတ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သာ၊ ထို ဒုဗ္ဘာသိတအာပတ်သည်။ ဧကန္တဝါစာစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ဧဝ၊ စင်စစ် ဝါစာစိတ္တသမုဋ္ဌာန် ရရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗ”န္တိ၊ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။

(ဤတွင် ဋီကာပါဌ် ၉၊ ကြောင်းခန့်လောက် အပိုရှိတတ်သည်။ ကွင်းလေ။)

ဒုတိယသမုဋ္ဌာနနယေ၊ ဒုတိယသမုဋ္ဌာနည်း၌။ ဝါစာယ ဧဝ၊ နှုတ်ကြောင့်သာလျှင်။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗပါဋိဒေသနီယဿ၊ ရောက်ရာသော ပါဋိဒေသနီ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ “န ဟီ”တိ၊ န ဟီဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

တတိယေ ပန၊ တတိယသမုဋ္ဌာန်၌ကား။ ဝေါသာသမာနရူပံ၊ စီရင်သော သဘောရှိသော။ ဘိက္ခုနိံ၊ ရဟန်းမိန်းမကို။ ကာယဝါစာဟိ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့်။ အနပသာဒနပစ္စယာ၊ မမောင်းမဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပါဋိဒေသနီယသမ္ဘဝတော၊ ပါဋိဒေသနီဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ “သိယာ”တိ၊ သိယာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ဩမသ ပါစိတ္တိယဿ၊ ဩမသပါစိတ်၏။ အဒိန္နာဒါနသမုဋ္ဌာနတ္တေ၊ အဒိန္နာဒါန သမုဋ္ဌာန်ရှိသော အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ တပ္ပစ္စယာ၊ ထိုဩမသဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပညတ္တဿ၊ ပညတ်အပ်သော။ ဒုဗ္ဘာသိတဿ၊ ဒုဗ္ဘာသီ၏။ ပဉ္စမေနေဝ၊ ပဉ္စမသမုဋ္ဌာန်ကြောင့် သာလျှင်။ သမုပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ စတုတ္ထဝါရေ၊ စတုတ္ထဝါရ၌။ “ဒုဗ္ဘာသိတံ အာပဇ္ဇေယျာတိ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗ”န္တိ၊ ဒုဗ္ဘာသိတံ အာပဇ္ဇေယျာတိ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗံဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဟောတော်မူ၍။ ပဉ္စမဝါရေ၊ ပဉ္စမဝါရ၌။ “သိယာတိ ဝတ္တဗ္ဗ”န္တိ၊ သိယာတိ ဝတ္တဗ္ဗံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤစကား၌။ ကာယဝိကာရေနေဝ၊ ကိုယ်ဖောက်ပြန် ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဩမသန္တဿ၊ ဆဲရေးသော ရဟန်းအား။ ဒုဗ္ဘာသိတာဘာဝေပိ၊ ဒုဗ္ဘာသိတမရှိသော်လည်း။ ကာယကီဠာဘာဝါဘာဝတော၊ ကိုယ် (နိ-၅၄၁) ဖြင့်ကစားခြင်း မဟုတ်သည် မရှိသောကြောင့်။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ဆဋ္ဌဝါရေ ပန၊ ဆဋ္ဌဝါရ၌ကား။ ဝိဇ္ဇမာနောပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ကာယော၊ ကိုယ်သည်။ ဒုဗ္ဘာသီတဿ၊ ဒုဗ္ဘာသိ၏။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပဉ္စမသမုဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ ပဉ္စမသမုဋ္ဌာန်၌သာလျှင်။ ဆဋ္ဌမ္ပိ၊ ဆဋ္ဌသမုဋ္ဌာန်သည်လည်း။ ပဝိသတိ၊ ဝင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “န ဟီ”တိ၊ န ဟီဟူ၍။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထို ဆဋ္ဌသမုဋ္ဌာန်၌။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားအားဖြင့်။ ဒုဗ္ဘာသိတေန၊ ဒုဗ္ဘာသိတဖြင့်။ အနာပတ္တီတိ၊ အာပတ်မသင့်ဟူ၍။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ န ပဋိက္ခိတ္တံ၊ မပယ်အပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဒဝကမျတာယ၊ ကျီစားလိုသဖြင့်။ ကာယဝါစာဟိ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့်။ ဩမသန္တဿ၊ ဆဲရေးသော သူအား။ ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တိ၊ ဒုဗ္ဘာသိအာပတ်သည်။ န န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သည် မဟုတ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယံ၊ အကြင်အာပတ်သို့။ ပဉ္စမေနေဝ၊ ပဉ္စမသမုဋ္ဌာန် ကြောင့်သာလျှင်။ သမာပဇ္ဇတိ၊ သင့်ရောက်၏။ တံ၊ ထိုအာပတ်သို့။ ဆဋ္ဌေနာပိ၊ ဆဋ္ဌသမုဋ္ဌာန်ကြောင့်လည်း။ သမာပဇ္ဇတိ ဧဝ၊ သင့်သည်သာတည်း။ ကာ ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဓမ္မဒေသနာပတ္တိ ဝိယ၊ ဓမ္မဒေသနာအာပတ်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကားသည်။ သမုဋ္ဌာနဝါရေ၊ သမုဋ္ဌာနဝါရ၌။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သလျှင်ကတည်း။

ဆအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ဆအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ကတာပတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၇၇။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယဖြစ်သော။ ကတိဝါရေ ပန၊ ကတိဝါရ၌ကား။ ပဌမသမုဋ္ဌာနေန၊ ပဌမသမုဋ္ဌာန်ကြောင့်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနံ၊ ရောက်အပ်ကုန်သော။ အာပတ္တီနံ၊ အာပတ်တို့ကို။ လဟုဒဿန သုခတ္ထံ၊ လျင်မြန်စွာ ပြလွယ်စေခြင်းငှာ။ ကုဋိကာရာဒီနိ ဧဝ၊ ကုဋိကာရအစရှိသည်တို့ကိုသာလျှင်။ သမုဒ္ဓဋာနိ၊ ထုတ်အပ်ကုန်၏။ အညေသံ၊ တစ်ပါးသော အာပတ်တို့၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ န သမုဒ္ဓဋာနိ၊ ထုတ်အပ်သည် မဟုတ်ကုန်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ သဉ္စရိတ္တာဒီနမ္ပိ၊ သဉ္စရိတ္တ အစရှိသည်တို့၏လည်း။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဒုတိယသမုဋ္ဌာနာဒီသုပိ၊ ဒုတိယသမုဋ္ဌာန် အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ “ကပ္ပိယသညီ”တိ ဣမိနာ၊ ကပ္ပိယသညီဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အစိတ္တကတ္တံ၊ အစိတ္တကအဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ကုဋိံ ကရောတီ”တိ ဣမိနာ၊ ကုဋိံ ကရောတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝစီပယောဂါဘာဝံ၊ ဝစီပယောဂ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဥဘယေနာပိ၊ နှစ်ပါးစုံသော ပုဒ်ဖြင့်လည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာယေနေဝ၊ ကိုယ်ဖြင့်သာလျှင်။ (နိ-၅၄၂) ဒုက္ကဋာဒီနံ၊ ဒုက္ကဋ်အစရှိသည်တို့၏။ သမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ယထာနုရူပံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၇၇] “ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌဟန္တီ”တိ ဣဒံ၊ ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌဟန္တိဟူသောစကားကို။ ဣဓ၊ ဤဝါရ၌။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဒဿိတာနံ၊ ပြအပ်ကုန်သော။ ကာယတောဝ၊ ကိုယ်ကြောင့်သာလျှင်။ သမုဋ္ဌိတာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော အာပတ်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဝိသေသတော ပန၊ သာမညအားဖြင့် သော်ကား။ တာ အာပတ္တိယော၊ ထိုအာပတ်တို့သည်။ ဣတရသမုဋ္ဌာနေဟိပိ၊ ဤမှတစ်ပါးသော သမုဋ္ဌာန်တို့ကြောင့်လည်း။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည်အားလျှော်စွာ။ သမုဋ္ဌာဟန္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်ကုန်သလျှင်ကတည်း။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

”တိဏဝတ္တာရကေန စာ”တိ ဣဒံ၊ တိဏဝတ္တာရကေန စာဟူသောစကားကို။ သံဃာဒိသေသဝဇ္ဇိတာနံ၊ သံဃာဒိသိသ်သည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော။ အာပတ္တီနံ၊ အာပတ်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၂၇၉။ သံဝိဒဟိတွာ ကုဋိံ ကရောတီတိ၊ သံဝိဒဟိတွာ ကုဋိံ ကရောတိဟူသည်ကား။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ သံဝိဒဟတိ၊ တိုင်ပင်၏။ သယဉ္စ၊ မိမိသည်လည်း။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ကတာပတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ကတာပတ္တိဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဂါထာဝဏ္ဏနာ

၂၈၃။ တတိယော၊ သုံးခုမြောက်သော။ ဂါထာဝါရော၊ ဂါထာဝါရကို။ ဒုတိယဝါရေန၊ ဒုတိယဝါရဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ သင်္ဂြိုဟ်၍။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတတိယဝါရ၌။ ကာယောဝ၊ ကိုယ်သည်ပင်လျှင်။ ကာယိကော၊ ကာယိကမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ ကာယိကောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုသင့်လျက်။ ဝစနဝိပလ္လာသေန၊ ဝုစ်ဖော်ပြန်သော အားဖြင့်။ “ကာယိကာ”တိ၊ ကာယိကဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “တေနသမုဋ္ဌိတာ”တိ၊ တေနသမုဋ္ဌိတာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ကာယော သမုဋ္ဌာနံ၊ ကာယသမုဋ္ဌာန်ကို။ အက္ခာတော၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဝိဝေကဒဿိနာတိ၊ ဝိဝေကဒဿိနဟူသည်ကား။ သဗ္ဗသင်္ခတဝိဝိတ္တတ္တာ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခတမှ ဆိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုသင်္ခတမှ။ ဝိဝိတ္တ ဟေတုတ္တာ စ၊ ဆိတ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ (နိ-၅၄၃) နီဝရဏ ဝိဝေကဿ၊ နီဝရဏမှ ဆိတ်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ ဒဿနသီလေန၊ မြင်လေ့ရှိသော ဘုရားရှင်သည်။ ဝိဘင်္ဂကောဝိဒါတိ၊ ဝိဘင်္ဂကောဝိဒါဟူသည်ကား။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂကုသလာ၊ ဥဘတောဝိဘင်း၌ လိမ္မာသော အရှင်။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤဝိဘင်္ဂကောဝိဒ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ အာလပနံ၊ အာလုပ်တည်း။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အညော၊ တစ်ပါးသော။ ပုစ္ဆန္တော နာမ၊ မေးသောသူမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဥပါလိတ္ထေရော၊ ဥပါလိထေရ်သည်။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုပင်လျှင်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ပါကဋံ ကာတုံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှာ။ ပုစ္ဆာ စ၊ ပုစ္ဆာကိုလည်းကောင်း။ ဝိသဇ္ဇနဉ္စ၊ အဖြေကိုလည်းကောင်း။ အကာသိ၊ ပြု၏။ ဣတိ ဣမိနာ နယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုစ္ဆာတို့၌။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဧဝဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဂါထာဝဏ္ဏနာ၊ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဂါထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဝိပတ္တိပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၈၄။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထဖြစ်သော။ ဝိပတ္တိပစ္စယဝါရေ ပန၊ ဝိပတ္တိပစ္စယဝါရ၌ကား။ သီလဝိပတ္တိပစ္စယာတိ၊ သီလဝိပတ္တိပစ္စယာဟူသည်ကား။ သီလဝိပတ္တိပဋိစ္ဆာဒန ပစ္စယာ၊ သီလဝိပတ္တိကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။

၂၈၆။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိပစ္စယာတိ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိပစ္စယာဟူသည်ကား။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိကို။ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနပစ္စယာ၊ မစွန့်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။

[စာမျက်နှာ-၂၇၈] ၂၈၇။ “အာဇီဝဝိပတ္တိပစ္စယာ”တိ ဧတ္ထ၊ အာဇီဝဝိပတ္တိပစ္စယာဟူသောပုဒ်၌။ ဝိဂ္ဂဟော၊ ဝိင်္ဂြိုဟ်ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ (ထည့်) ဧတေန၊ ဤပစ္စည်းဖြင့်။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဇီဝန္တိ၊ အသက်မွေးကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အာဇီဝေါ၊ အာဇီဝမည်၏။ စတုပစ္စယော၊ ပစ္စည်းလေးပါးရ၏။ သောဝ၊ ထိုပစ္စည်းလေးပါးသည်ပင်လျှင်။ မိစ္ဆာပတ္တိယာ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ ရောက်သဖြင့်။ ဝိပန္နတ္တာ၊ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်။ ဝိပတ္တိ၊ ဝိပတ္တိမည်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ အာဇီဝဝိပတ္တိ၊ အာဇီဝဝိပတ္တိမည်၏။ တဿာ အာဇီဝဝိပတ္တိယာ၊ ထိုအာဇီဝဝိပတ္တိ၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်။ တဒုပ္ပါဒနတပရိဘောဂနိမိတ္တံ၊ ထို အာဇီဝဝိပတ္တိကိဖြစ်စေခြင်း ထိုအာဇီဝဝိပတ္တိကို သုံးဆောင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဝိပတ္တိပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ဝိပတ္တိပစ္စယဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၄၄) ၂၉၁။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စပဖြစ်သော။ အဓိကရဏပစ္စယဝါရေ၊ အဓိကရဏပစ္စယဝါရ၌။ ကိစ္စာဓိကရဏပစ္စယာတိ၊ ကိစ္စာဓိကရဏပစ္စယာဟူသည်ကား။ အပလောကနဝစနဉတ္တိကမ္မဝါစာသင်္ခတကမ္မဝါစာပစ္စယာ၊ အပလောကနကံကိုဆိုခြင်း, ဉတ်ကမ္မဝါစာဟုဆိုအပ်သော ကမ္မဝါစာဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ “ပဉ္စာ”တိ ဧတ္ထ၊ ပဉ္စာ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အဓမ္မိကကတိကာဒိ၊ အဓမ္မိကကတိကာ၊ အစရှိသည်ကို။ အပလောကေတွာ၊ ပန်ကြား၍။ ကရောန္တာနံ၊ ပြုကုန်သောရဟန်းတို့၏။ အနိမိတ္တ၊ အနိမိတ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပဉ္စမေ၊ ပဉ္စမဖြစ်သော။ အဓိကရဏပစ္စယဝါရေ၊ အဓိကရဏပစ္စယဝါရ၌။ ကိစ္စာဓိကရဏပစ္စယာ၊ ကိစ္စာဓိကရုဏ်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ အပလောကနာဝသာနေ၊ အပလောကနကံ၏ အဆုံး၌။ ဒုက္ကဋဉ္စ၊ ဒုက္ကဋ်ကိုလည်းကောင်း။ အဓိပ္ပါယာဒီနာ၊ အဓိပ္ပါယ်အစရှိသည်ဖြင့်။ ဉတ္တိကမ္မာဒိံ ကရေန္တာနံ၊ ဉတ္တိကံအစရှိသည်ကို ပြုကုန်သောရဟန်းတို့၏။ ထုလ္လစ္စယာဒိ စ၊ ထုလ္လစ္စည်း အစရှိသော အာပတ်ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ အဝသေသာ အာပတ္တိယောတိ၊ အဝသေသာ အာပတ္တိယောဟူသည်ကား။ သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တိအာဒယော၊ သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တိ အစရှိသည်တို့သည်။ “နတ္ထညာ အာပတ္တိယော”တိ ဣဒံ၊ နတ္ထညာ အာပတ္တိယောဟူသော စကားကို။ ဝိပတ္တိအာဒိဘာဂိနိယော၊ ဝိပတ္တိစသည်အဖို့ရှိကုန်သော။ သာဝဇ္ဇာပတ္တိယော၊ အပြစ်ရှိသော အာပတ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အဓိကရဏပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ၊ အဓိကရဏပစ္စယဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမထဘေဒ

အဓိကရဏပရိယာယဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၇၉] ၂၉၃။ ဆဋ္ဌေ၊ ခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သော။ ပရိယာယဝါရေ၊ ပရိယာယဝါရ၌။ “အလောဘောပုဗ္ဗင်္ဂမော”တိအာဒိ၊ အလောဘောပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ အစရှိသောစကားကို။ သာသနဋ္ဌိတိယာ၊ သာသနာတော် တည်ခြင်းငှာ။ ဝိဝဒတော၊ ငြင်းခုံသော။ ဓမ္မဝါဒိဿ၊ ဓမ္မဝါဒီ၏။ ဝိဝါဒံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္တူနိ ဌာနာနီတိ၊ အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္တူနိ ဌာနာနိဟူသည်ကား။ ဓမ္မာဒီသု၊ ဓမ္မ အစရှိသည်တို့၌။ “အဓမ္မော”တိအာဒိနာ၊ အဓမ္မော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဒီပနာနိ ဧဝ၊ ပြခြင်းတို့သည်ပင်လျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဘေဒကရဝတ္ထူနိ၊ ဘေဒကရဝတ္ထုတို့မည်ကုန်၏။ တာနိ ဧဝ၊ ထိုဘေဒကရဝတ္ထုတို့ကိုပင်လျှင်။ ကာယကလဟာဒိဝိဝါဒဿ၊ ကာယကလဟအစရှိသော ဝိဝါဒ၏။ ကာရဏတ္တာ၊ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ “ဌာနာနီ”တိ စ၊ ဌာနတို့ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဩကာသတ္တာ၊ မှီရာဖြစ်သောကြောင့်။ “ဝတ္ထူနီ”တိ စ၊ ဝတ္ထုတို့ဟူ၍လည်းကောင်း။ အာဓာရတ္တာ၊ တည်ရာဖြစ်သောကြောင့်။ “ဘူမိယော”တိ စ၊ ဘူမိတို့ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ “အဗျာကတဟေတူ”တိ၊ အဗျာကတဟေတူဟူသောစကားကို။ အသေက္ခာနံ၊ ရဟန္တာတို့၏။ ဝိဝါဒံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒွါဒသ မူလာနီတိ၊ ဒွါဒသ မူလနိဟူသည်ကား။ ကောဓော ဥပနာဟော၊ အမျက်ထွက်ခြင်း, ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်း။ မက္ခော ပလာသော၊ ကျေးဇူးချေခြင်း, အဖျင်းမူခြင်း။ ဣဿာ မစ္ဆရိယံ၊ ငြူစူခြင်း, ဝန်တိုခြင်း။ မာယာ သာဌေယျံ၊ လှည့်ပတ်ခြင်း, စဉ်းလဲစဉ်းစားပြုခြင်း။ ပါပိစ္ဆတာ၊ ယုတ်မာသောအလိုရှိခြင်း။ မဟိစ္ဆတာ၊ အလိုကြီးခြင်း။ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသိတာ၊ မိမိအယူကိုမှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း။ အာဓာနဂ္ဂါဟီဒုပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတာနိ၊ သိုမှီး၍ယူခြင်း, စွန့်နိုင်ခဲခြင်းတို့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမေသံ ဆန္နံ ယုဂဠာနံ၊ ဤခြောက်ပါးသော အစုံတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဆ ဓမ္မာ စေဝ၊ ခြောက်ပါးသော တရားတို့ကိုလည်းကောင်း။ လောဘာဒယော၊ လောဘအစရှိကုန်သော။ ဆ ဟေတူ စ၊ ခြောက်ပါးသော ဟိတ်တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွါဒသ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း၏။ မူလာနိ၊ မူလာတို့တည်း။

၂၉၄။ စုဒ္ဒသ မူလာနီတိ၊ စုဒ္ဒသ မူလာနိဟူသည်ကား။ တာနေဝ ဒွါဒသ၊ ထို တဆယ့်နှစ်ပါးတို့ပင်လျှင်။ ကာယဝါစာဟိ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အနုဝါဒါဓိကရဏဿ၊ အနုဝါဒါဓိကရုဏ်း၏။ စုဒ္ဒသ မူလာနိ၊ တစ်ဆယ့်လေးပါးသော မူလတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။

(နိ-၅၄၆) ၂၉၅။ ပထဝီခဏနာဒီသု ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇေသု၊ ပထဝီခဏန အစရှိသော ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇတို့၌။ ကုသလာဗျာကတစိတ္တမူလိကာ၊ ကုသိုလ်, အဗျာကတစိတ်လျှင် မူလရှိသော။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “အလောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော”တိအာဒိ၊ အလောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “သတ္တအာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဌာနာနီ”တိအာဒိ၊ သတ္တအာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဌာနာနိ၊ အစရှိသော စကားကို။ သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ၊ အာပတ်ခုနစ်ပုံတို့၏။ ပဋိစ္ဆာဒနပစ္စယာ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော၊ အာပတ်ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “အာပတ္တာဓိကရဏပစ္စယာ စတေဿာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီ”တိ၊ အာပတ္တာဓိကရဏပစ္စယာ စတေဿာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဆ ဟေတူ”တိ ဣဒံ၊ ဆ ဟေတူဟူသောစကားကို။ ကုသလာနံ၊ ကုသိုလ်တို့၏။ အာပတ္တိဟေတု ဝေါဟာရဿ၊ အာပတ်၏ အကြောင်းဟူသော ဝေါဟာရ၏။ အယုတ္တိတာယ၊ မသင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကုသလဟေတူနံ၊ ကုသိုလ်ဟိတ်တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ ဆိုသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “အလောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော”တိအာဒိ၊ အလောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အာပတ္တိဟေတဝေါ ဧဝ၊ အာပတ်၏ အကြောင်းတို့ကိုပင်လျှင်။ ပုဗ္ဗင်္ဂမနာမေန၊ ပုဗ္ဗင်္ဂမဟူသော အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။

၂၉၆။ “စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ဌာနာနီ”တိအာဒီသု၊ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ဌာနာနိ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ အပလောကနဝါစာ စ၊ ပန်သောစကားကို လည်းကောင်း။ ဉတ္တိအာဒိဝါစာယော စ၊ ဉတ်အစရှိသော စကားတို့ကိုလည်းကောင်း။ ကမ္မာနီတိ၊ ကံတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာ ဧဝ၊ ထိုစကားတို့ကို ပင်လျှင်။ (ဝုစ္စန္တိ၊ ၌ စပ်။) ဧကသီမာယံ၊ တသိမ်တည်း၌။ သာမဂ္ဂိံ၊ ညီညွတ်ခြင်းသို့။ ဥပဂတာနံ၊ ကပ်ကုန်သော။ ကမ္မပ္ပတ္တာနံ၊ ကံအား လျောက်ပတ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ အနုမတိယာ၊ အလိုအားဖြင့်။ သာဝနကိရိယာနိပ္ဖတ္တိသင်္ခါတဿ၊ ကြားခြင်းကိရိယာ ပြီးခြင်းဟူသော။ သံဃဂဏကိစ္စသဘာဝဿ၊ သံဃကိစ္စဂိုဏ်းကိစ္စ သဘောရှိသော။ ကိစ္စာဓိကရဏဿ၊ ကိစ္စာဓိကရုဏ်း၏။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန၊ တည်ရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဌာနဝတ္ထုဘူမိယော”တိ၊ ဌာနဝတ္ထုဘူမိ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဧကံ မူလံ သံဃောတိ၊ ဧကံ မူလံ သံဃေဟူသော စကားကို။ ယေဘုယျဝသေန၊ ယေဘုယျအစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၂၈၀] ဟိ၊ သင့်စွ။ ဂဏောပိ၊ ဂိုဏ်းသည်လည်း။ ဂဏဉတ္တိအပလောကနာနံ၊ ဂဏဉတ္တိကံ, အပလောကနကံတို့၏။ မူလံ၊ မူလမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ “ဉတ္တိတော (နိ-၅၄၇) ဝါ”တိ၊ ဉတ္တိတော ဝါဟူသောစကားကို။ ဉတ္တိ ဉတ္တိဒုတိယ ဉတ္တိစတုတ္ထ ဉတ္တိဝါစာနံ၊ ဉတ္တိကံ ဉတ္တိဒုတိယကံ ဉတ္တိစတုတ္ထကံ၌ ဉတ်စကားတို့၏။ ဉတ္တိရူပတ္တာ စ၊ ဉတ်သဘောရှိသောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဉတ္တိပုဗ္ဗကတ္တာ စ၊ ဉတ်လျှင် ရှေ့သွားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကမ္မဉတ္တိကမ္မဝါစာဉတ္တိဝသေန၊ ကမ္မဉတ် ကမ္မဝါစာဉတ်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဒုဝဓာသု၊ နှစ်ပါးအပြားရှိကုန်သော။ ဉတ္တီသု၊ ဉတ်တို့၌။ အနုဿာဝနာပိ၊ ကမ္မဝါစာတို့ကိုလည်း။ ကမ္မမူလကနေဝ၊ ကမ္မမူလကတော ဧဝ၊ ကံ၏ မူလဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင်။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ အယံ ဉတ္တိဝိဘာဂေါစ၊ ဤဉတ်ကို ဝေဖန်ခြင်းသည်ကား။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။

“ဣမေ သတ္တ သမထာ။ ပ။ ပရိယာယေနာ”တိ ဣဒံ၊ ဣမေ သတ္တ သမထာ။ ပ။ ပရိယာယေနာဟူသောစကားသည်။ ပုစ္ဆာဝစနံ၊ ပုစ္ဆာစကားတည်း။ “သိယာ”တိ ဣဒံ၊ သိယာဟူသောစကားသည်။ ဝိသဇ္ဇနံ၊ အဖြေတည်း။ “ကထဉ္စ သိယာ”တိ ဣဒံ၊ ကထဉ္စ သိယာဟူသောစကားသည်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဒွေ သမထာ”တိအာဒိ၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဒွေ သမထာ၊ အစရှိသော စကားသည်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဝိသဇ္ဇနံ၊ အဖြေတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအဖြေ၌။ “ဝတ္ထုဝသေနာ”တိ ဣဒံ၊ ဝတ္ထုဝသေနာဟူသောစကားသည်။ “သတ္တ သမထာ ဒသ သမထာ ဟောန္တီ”တိ ဣမဿ၊ သတ္တ သမထာ ဒသ သမထာ ဟောန္တိဟူသောစကား၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ “ပရိယာယေနာ”တိ ဣဒံ၊ ပရိယာယေနာဟူသောစကားသည်။ “ဒသ သမထာ သတ္တ သမထာ ဟောန္တီ”တိ ဣမဿ၊ ဒသ သမထာ သတ္တ သမထာ ဟောန္တိဟူသော စကား၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ စတုဗ္ဗိဓာဓိကရဏသင်္ခါတဝတ္ထုဝသေန စ၊ လေးပါးအပြားရှိသော ကိစ္စဟုဆိုအပ်သော ဝတ္ထု၏ အစွမ်းဖြင့် လည်းကောင်း။ ဒေသနာက္ကမသင်္ခါတပရိယာယဝသေန စ၊ ဒေသနာအစဉ်ဟု ဆိုအပ်သော ပရိယာယ်၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

အဓိကရစပရိယာယဝါရဝဏ္ဏနာ၊ အဓိကရစပရိယာယဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သာဓာရဏဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ

၂၉၇။ သတ္တမေ၊ သတ္တမဖြစ်သော။ သာဓာရဏဝါရေ၊ သာဓာရဏဝါရ၌။ သာဓာရဏာတိ၊ သာဓာရဏာဟူသည်ကား။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းကို။ ဝူပသမနကိစ္စသာဓာရဏာ၊ ငြိမ်းခြင်းကိစ္စနှင့် ဆက်ဆံ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အဓိကရုဏ်း၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

(နိ-၅၄၈) ၂၉၈။ အဋ္ဌမေ၊ အဋ္ဌမဖြစ်သော။ ကဗ္ဘာဂိယဝါရေ၊ ကဗ္ဘာဂိယဝါရ၌။ တဗ္ဘာဂိဟာတိ၊ တဗ္ဘာဂိဟာဟူသည်ကား။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ၊ ဝိဝါဒါဏိကရုဏ်းကို။ ဝူပသမနတော၊ ငြိမ်းစေတတ်သောကြောင့်။ တပ္ပက္ခိကာ၊ ထို ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းအဖို့ရှိ၏။

သာဓာရဏဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သာဓာရဏဝါရအစရှိသောအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမထာသမထဿသာဓာရဏဝါရဝဏ္ဏနာ

၂၉၉။ နဝမေ၊ နဝမဖြစ်သော။ သမထာသမထသာဓာရဏဝါရေ၊ သမထာသမထသာဓာရဏဝါရ၌။ “သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သမထာ၊ သမထတို့သည်။ ဧကတောဝ၊ တစ်ပေါင်းတည်း သာလျှင်။ အဓိကရဏံ၊ အဓိကရုဏ်းကို။ သမေန္တိ၊ ငြိမ်းစေကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့ မဟုတ်မူကား။ နာနာ၊ အသီးအသီး။ သမေန္တိ၊ ငြိမ်းစေကုန်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆာန္တေန၊ မေးသဖြင့်။ “သမထာ သမထဿ သာဓာရဏာ၊ သမထာသမထဿ အသာဓာရဏာ”တိ၊ သမထာ သမထဿ သာဓာရဏာ၊ သမထာသမထဿ အသာဓာရဏာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိဝါဒါဒိအဓိကရဏက္ကမေန၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း အစရှိသော အစဉ်ဖြင့်။ တဗ္ဗူပသမဟေတု ဘူတေ၊ ထို အဓိကရုဏ်းငြိမ်းခြင်း အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ သမထေ၊ သမထတို့ကို။ ဥဒ္ဓရန္တော၊ ထုတ်လို၍။ “ယေဘုယျသိကာ”တိ အာဒိ၊ ယေဘုယျသိကာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ သမ္မုခါဝိနယံ၊ သမ္မုခါဝိနည်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ကဿစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ သမထဿ၊ သမထ၏။ အသမ္ဘဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဆပိ သမထာ၊ ခြောက်ပါးသော သမထတို့ကိုလည်း။ သမ္မုခါဝိနယဿ၊ သမ္မုခါဝိနည်းနှင့်။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆ့သည်တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ [စာမျက်နှာ-၂၈၁] တေသံ ပန ဆန္နံ၊ ထိုခြောက်ပါးသော သမထတို့၏ကား။ အညမညာပေက္ခာဘာဝတော၊ အချင်းချင်း ငဲ့ခြင်းမရှိသောကြောင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသာဓာရဏာ၊ မဆက်ဆံသည်တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တဗ္ဘာဂိယဝါရေပိ၊ တဗ္ဘာဂိယဝါရ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။

သမထာသမထဿသာဓာရဏဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သမထာသမထဿသာဓာရဏဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သမထသမ္မုခါဝိနယဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၀၁၊ ၃။ ဧကာဒသမဝါရေပိ၊ ဧကာဒသမဝါရ၌လည်း။ “သမ္မုခါဝိနယော”တိ အာဒိ၊ သမ္မုခါဝိနယော၊ အစရှိသည်သည်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ “ယေဘုယျသိကာ သတိဝိနယော”တိ အာဒိ၊ ယေဘုယျသိကာ သတိဝိနယော၊ အစရှိသည်သည်။ ဝိသဇ္ဇနံ၊ အဖြေတည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝိနယဝါရေပိ၊ ဝိနယဝါရ၌လည်းကောင်း။ ကုသလဝါရေပိ၊ ကုသလဝါရ၌လည်းကောင်း။ တတော (နိ-၅၄၉) ပရေသုပိ၊ ထိုမှ နောက်ဖြစ်သော ဝါရတို့၌လည်းကောင်း။ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာပရိစ္ဆေဒေါ၊ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာ အပိုင်းအခြားကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ “သမ္မုခါဝိနယော သိယာ ကုသလော”တိ အာဒီသု၊ သမ္မုခါဝိနယော သိယာ ကုသလော၊ အစရှိသော ပါဠိတို့၌။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝိနယကမ္မေ စ၊ ထိုထို ဝိနည်းကံ၌လည်းကောင်း။ ဝိဝါဒါဒိမှိ စ၊ ဝိဝါဒအစရှိသည်၌ လည်းကောင်း။ နိယုတ္တပုဂ္ဂလာနံ၊ ယှဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ သမုပ္ပဇ္ဇနကကုသလာဒီနံ၊ ဖြစ်သောကုသိုလ်အစရှိသည်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ သမ္မုခါဝိနယာဒီနဉ္စ၊ သမ္မုခါဝိနည်း အစရှိသည်တို့၏ လည်းကောင်း။ ဝိဝါဒါဒီနဉ္စ၊ ဝိဝါဒအစရှိသည်တို့၏ လည်းကောင်း။ ကုသလာဒိဘာဝေါ၊ ကုသိုလ်အစရှိသော အဖြစ်ကို။ တေန တေန ဥပစာရေန၊ ထိုထို ဥပစာအားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ သိအပ်၏။ ယသ္မာ ပန၊ အကြင်ကြောင့်ကား။ ဧတဿ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သမ္မုခါဝိနယော နာမ၊ သမ္မုခါဝိနည်း မည်သည်ကား။ သံဃသမ္မုခတာဒယော၊ သံဃမျက်မှောက်၏အဖြစ် အစရှိသည်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေသဉ္စ၊ ထိုသံဃသမ္မုခတာ အစရှိသည်တို့၏လည်း။ အနဝဇ္ဇသဘာဝတ္တာ၊ အပြစ်ကင်းသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အကုသလေ၊ အကုသိုလ်သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေပိ၊ ရှိသော်လည်း။ အကုသလတ္တူပစာရော၊ အကုသိုလ်အဖြစ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ န ယုတ္တော၊ မသင့်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ အာပတ္တာဓိကရဏဿ၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်း၏။ အကုသလတ္တူပစာရော၊ အကုသိုလ်၏ အဖြစ်ဖြင့်ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ န ယုတ္တော ဝိယ၊ မသင့်သကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလော”တိ၊ နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလောဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။

၃၀၄။ တတော ပရေသု၊ ထိုမှ နောင်ဖြစ်သော ဝါရတို့၌။ “ယတ္ထယေဘုယျသိကာ လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ သမ္မခါဝိနယော လဗ္ဘတီ”တိအာဒိ၊ ယတ္ထယေဘုယျသိကာ လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ သမ္မခါဝိနယော လဗ္ဘတိ၊ အစရှိသော စကားကို။ သမ္မုခါဝိနယဿ၊ သမ္မုခါဝိနည်း၏။ ဣတိရေဟိ၊ ဤမှ တစ်ပါးကုန်သော။ သမထေဟိ၊ သမထတို့နှင့်။ နိယမေန၊ မြဲသောအားဖြင့်။ သံသဋ္ဌတဉ္စ၊ ရောနှောသော အဖြစကိုလည်းကောင်း။ ဣတရေသံ၊ ဤမှ တစ်ပါးကုန်သော။ ဆန္နံ ပန၊ ခြောက်ပါးသော သမထတို့၏ကား။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သံသဂ္ဂါဘာဝဉ္စ၊ ရောနှောခြင်း၏ မရှိခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သမထသမ္မုခါဝိနယဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သမထသမ္မုခါဝိနယဝါရအစရှိသောအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၅၀) ၃၀၆။ “အဓိကရဏန္တိ ဝါ သမထာတိ ဝါ ဣမေ ဓမ္မာ သံသဋ္ဌာ”တိ အာဒိ၊ အဓိကရဏန္တိ ဝါ သမထာတိ ဝါ ဣမေ ဓမ္မာ သံသဋ္ဌာ၊ အစရှိသော စကားကို။ သမထာနံ၊ သမထတို့၏။ အဓိကရဏေသု ဧဝ၊ အဓိကရုဏ်းတို့၌သာလျှင်။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည်အားလျော်စွာ။ ပဝတ္တိဉ္စ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အဓိကရဏာနိ၊ အဓိကရုဏ်းတို့ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ တေသံ၊ ထိုသမထတို့၏။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အဋ္ဌာနဉ္စ၊ မတည်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇိတွာ နာနာကရဏံ ပညာပေတုန္တိ၊ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇိတွာ နာနာကရဏံ ပညာပေတုဟူသည်ကား။ အဓိကရဏတော၊ အဓိကရုဏ်းမှ။ သမထေ၊ သမထတို့ကို။ ဝိယောဇေတွာ၊ ကင်းစေ၍။ အသံသဋ္ဌေ ကတွာ၊ မနှီးနှောသည်ကို ပြု၍။ နာနာကရဏံ၊ အထူးကို။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသံသဋ္ဌတာယ၊ မနှီးနှောသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတဘာဝသင်္ခါတံ၊ တည်သောအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ နာနတ္တံ၊ အထူးကို။ ပညာပေတုံ၊ ပညတ်ခြင်းငှာ။ အဓိကရဏ ဝူပသမက္ခဏေ ဧဝ၊ အဓိကရုဏ်းငြိမ်းသော ခဏ၌သာလျှင်။ တေသံ၊ ထိုသမထတို့၏။ အသံသဂ္ဂံ၊ မရောယှက်ခြင်းကို။ ပညာပေတုံ၊ ပညတ်ခြင်းငှာ။ သက္ကာကိံ၊ တတ်ကောင်း၏လော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပုစ္ဆာတိ၊ မေး၏။

[စာမျက်နှာ-၂၈၂] “အဓိကရဏ”န္တိ အာဒိ၊ အဓိကရဏံ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ဂါရယှဝါဒဒဿနံ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သော ဝါဒကို ပြကြောင်းတည်း။ သော မာ ဟေဝန္တိ၊ သော မာ ဟေဝံဟူသည်ကား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ သော၊ ထိုသူကို။ “ဧဝံ၊ ဤသို့။ မာ ဝဒ၊ မဆိုလင့်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝစနီယော၊ ဆိုအပ်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ န စ လဗ္ဘာတိ၊ န စ လဗ္ဘဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သမထာနံ၊ သမထတို့၏။ အဓိကရဏဝူပသမလက္ခဏံ၊ အဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေခြင်း လက္ခဏာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သမာနာဝတ္တနာသင်္ခါတ နာနာကရဏံ၊ တူသော အခိုက်အတန့်ဟု ဆိုအပ်သော အထူးကို။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။ လက္ခဏတော ပန၊ လက္ခဏာအားဖြင့်သော်ကား။ အဓိကရဏေဟိ၊ အဓိကရုဏ်းတို့မှ။ သမထာနံ၊ သမထတို့၏။ နာနာကရဏံ၊ အထူးသည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သမထာ အဓိကရဏေဟိ သမ္မန္တီတိ၊ သမထာ အဓိကရဏေဟိ သမ္မန္တိဟူသောစကားကို။ အပလောကနာဒီဟိ၊ အပလောကန အစရှိကုန်သော။ စတူဟိ၊ လေးပါးကုန်သော။ ကိစ္စာဓိကရဏေဟိ၊ ကိစ္စာဓိကရုဏ်းတို့ဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ (နိ-၅၅၁) အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သမထာ၊ သမထတို့သည်။ နိဋ္ဌာနံ၊ ပြီးဆုံးခြင်းတို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးသော အဓိကရုဏ်းတို့ဖြင့်။ နိဋ္ဌာနံ၊ ပြီးဆုံးခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆန္တိ၊ မရောက်ကုန်။ ဣတိ ဣမ မတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “သမ္မုခါဝိနယော ဝိဝါဒါဓိကရဏေနနသမ္မတိ၊ အနုဝါဒ။ ပ။ အာပတ္တာဓိကရဏေန န သမ္မတိ၊ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတီ”တိ အာဒိ၊ သမ္မုခါဝိနယော ဝိဝါဒါဓိကရဏေနနသမ္မတိ၊ အနုဝါဒ။ ပ။ အာပတ္တာဓိကရဏေန န သမ္မတိ၊ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။

၃၀၇၊ ၃၁၃။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကတိဟိ သမထေဟိ သမ္မတီတိအာဒိကော၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကတိဟိ သမထေဟိ သမ္မတိ၊ အစရှိသော။ သမ္မတိဝါရော စ၊ သမ္မတိဝါရကိုလည်းကောင်း။ တဒနန္တရော၊ ထိုသမ္မတိဝါရ၏ အခြားမဲ့ဖြစ်သော။ သမ္မတိ န သမ္မတိဝါရော စ၊ သမ္မတိ န သမ္မတိဝါရကိုလည်းကောင်း။ အဓိကရဏေဟိ၊ အဓိကရုဏ်းတို့နှင့်။ သမထာနံ၊ သမထတို့၏။ သံသဋ္ဌတဉ္စ၊ ရောနှောသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဝိသံသဋ္ဌတဉ္စ၊ မရောနှောသောအဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တီတိအာဒိကော၊ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တိ၊ အစရှိသော။ သမထာဓိကရဏဝါရော၊ သမထာဓိကရဏဝါရကို။ သမထာနံ၊ သမထာတို့၏။ အညမညဉ္စ၊ တစ်ပါးသည်တစ်ပါးဖြင့်လည်းကောင်း။ အဓိကရဏေဟိ စ၊ အဓိကရုဏ်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဓိကရဏာနဉ္စ၊ အဓိကရုဏ်းတို့၏လည်းကောင်း။ အညမညဉ္စ၊ တစ်ပါးသည် တစ်ပါးဖြင့်လည်းကောင်း။ သမထေဟိ စ၊ သမထတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝူပသမာဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်း မငြိမ်းခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။

၃၁၄။ သမုဋ္ဌာပေတိဝါရော ပန၊ သမုဋ္ဌာပေတိဝါရကိုကား။ အဓိကရဏေဟိ၊ အဓိကရုဏ်းတို့ဖြင့်။ အဓိကရဏာနံ၊ အဓိကရုဏ်းတို့၏။ ဥပ္ပတ္တိပ္ပကာရဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ န ကတမံ အဓိကရဏန္တိ၊ န ကတမံ အဓိကရဏံဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သမ္ဘဝမတ္တေန၊ ဖြစ်ခြင်းမျှဖြင့်။ ဧကမ္ပိ အဓိကရဏံ၊ တစ်ခုသောအဓိကရုဏ်းကိုလည်း။ န သမုဋ္ဌာပေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကထဉ္စရဟိ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော စောဒနာကြောင့်။ “အပိစာ”တိ အာဒိ၊ အပိစာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို အပိ စ အစရှိသောပါဌ်၌။ ဇာယန္တီတိ၊ ဇာယန္တိဟူသည်ကား။ အနန္တရမေဝ၊ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ပရမ္ပရပစ္စယာ၊ အဆင့်ဆင့်သော အကြောင်းကြောင်း။ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ “ဓမ္မော အဓမ္မော”တိ အာဒိနာ၊ ဓမ္မော အဓမ္မော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥဘိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ နှစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝိဝါဒပစ္စယာ၊ ငြင်းခုံခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အညမညမေဝ၊ အချင်းချင်း သာလျှင်။ ဘင်္ဂါ၊ ကွဲပြားခြင်းတို့သည်။ (နိ-၅၅၂) ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တပ္ပစ္စယာ၊ ထိုသို့ငြင်းခုံခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပက္ခံ ပရိယေသနေန၊ အပင်းအသင်းရှာသဖြင့်။ ကလဟံ၊ ခိုက်ရန်ကို။ ဝဍ္ဎန္တာနံ၊ ပွားစေကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းနှစ်ယောက်တို့၏။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံသည်။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ မဟာပရိသံ၊ ပရိသတ်များသော။ သံဃပရိဏာယကံ၊ သံဃာအကြီးအမှူးဖြစ်သော။ လဇ္ဇိံ၊ လဇ္ဇီသို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ ဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းသို့။ ဂစ္ဆာတိ၊ ရောက်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အပူပသမန္တေ ပန၊ မငြိမ်းသည်ရှိသော်ကား။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံသည်။ ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဝဍ္ဎိတွာ၊ တိုင်းပွား၍။ သကလေပိ သံဃေ၊ အလုံးစုံသော သံဃာ၌လည်း။ ဝိဝါဒံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ တတော၊ ထိုကြောင့်။ အနုဝါဒါဒီနိ၊ အနုဝါဒါဓိကရုဏ်း အစရှိသည်တို့သို့။ ဧတိ၊ ရောက်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပရမ္ပရက္ကမေန၊ အဆင့်ဆင့်သော အစဉ်ဖြင့်။ ဝူပသမ ကာရဏာဘာဝေ၊ ငြိမ်းခြင်း၏ အကြောင်းမရှိသည်ရှိသော်။ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ၊ အဓိကရုဏ်းလေးပါးတို့သည်။ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တံ အာကာရံ၊ ထို အခြင်းအရာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “သံဃော ဝိဝဒတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏ”န္တိ၊ သံဃော ဝိဝဒတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဝဒတော၊ ငြင်းခုံသော။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ယော ဝိဝါဒေါ၊ အကြင်ငြင်းခုံခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထို ဝိဝါဒသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။

သံသဋ္ဌဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သံသဋ္ဌဝါရအစရှိသောအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဘဇတိဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၈၃] ၃၁၈။ တဒနန္တရဝါရေ ပန၊ ထိုသမုဋ္ဌာပေတိဝါရ၏ အခြားမဲ့၌ဖြစ်သော သမထဘေဒဝါရ၌ကား။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံ စတုန္နံ အဓိကရဏာန”န္တိအာဒိ၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ၊ အစရှိသော စကားကို။ အဓိကရဏာနံ၊ အဓိကရုဏ်းတို့၏။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်။ အညမည ပစ္စယတ္တေ၊ အချင်းချင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သံသဂ္ဂါဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ရောယှက်ခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတီ”တိအာဒီသု၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတိ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းသည်။ စတူသု အဓိကရဏေသု၊ အဓိကရုဏ်းလေးပါးတို့တွင်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဘာဝ မေဝ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း အဖြစ်သို့သာလျှင်။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ အညာဓိကရဏဘာဝံ၊ တစ်ပါးသော အဓိကရုဏ်းအဖြစ်သို့။ န ဘဇတိ၊ မဝင်။ (နိ-၅၅၃) စတူသု အဓိကရဏေသု၊ အဓိကရုဏ်းလေးပါးတို့တွင်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏတ္တမေဝ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းအဖြစ်ကိုသာလျှင်။ နိဿိတံ၊ မှီ၏။ ဝိဝါဒါဓိကရဏမေဝ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းသို့သာလျှင်။ ပရိယာပန္နံ၊ အကျုံးဝင်၏။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဘာဝေနေဝ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတံ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

၃၁၉။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံ သတ္တန္နံ သမထာနံ ကတိ သမထေ ဘဇတီ”တိအာဒိ ပန၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ သတ္တန္နံ သမထာနံ ကတိ သမထေ ဘဇတိ၊ အစရှိသော စကားကိုကား။ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ၊ အဓိကရုဏ်းလေးပါးတို့၏။ ဥပသမနေ၊ ငြိမ်းခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ နိယတ သမထေ၊ မြဲသော သမထတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကတိ သမထေ ဘဇတီတိ၊ ကတိ သမထေ ဘဇတိဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိကို။ ဥပသမတ္ထာယ၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှာ။ ကိတ္တကေ၊ အဘယ်မျှကုန်သော။ သမထေ၊ သမထထိုသို့။ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ရောက်သနည်း။ ကိတ္တကေ၊ အဘယ်မျှကုန်သော။ သမထေ၊ သမထထို့သို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ ဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်သနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကတိ သမထ ပရိယာပန္နန္တိ၊ ကတိ သမထ ပရိယာပန္နံဟူသည်ကား။ ဝူပသမနေသု၊ ငြိမ်းစေတတ်ကုန်သော။ ကတိသု သမထေသု၊ အဘယ်သမထတို့၌။ တေဟိ၊ ထိုသမထတို့နှင့်။ သမာနဝသေန၊ တူသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝိဋ္ဌံ၊ ဝင်သနည်း။ ကတိဟိ သမထေဟိ သင်္ဂဟိတန္တိ၊ ကတိဟိ သမထေဟိ သင်္ဂဟိတံဟူသည်ကား။ ဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ ကရောန္တေဟိ၊ ပြုသောသူတို့သည်။ ကတိဟိ သမထေဟိ၊ အဘယ်သမထတို့ဖြင့်။ ဝူပသမကရဏတ္ထံ၊ ငြိမ်းခြင်းကို ပြုခြင်းငှာ။ သင်္ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သနည်း။

ဘဇတိဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ဘဇတိဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၅၄)

ခန္ဓကပုစ္ဆာဝါရ

ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၈၄] ၃၂၀။ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကန္တိ၊ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကံဟူသည်ကား။ ပဗ္ဗဇ္ဇာခန္ဓကံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာခန္ဓာကတည်း။ နိဒ္ဒေသေန၊ နိဒ္ဒေသနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သိနိဒ္ဒေသံ၊ သနိဒ္ဒေသမည်၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ “သန္နိဒ္ဒေသ”န္တိပိ၊ သန္နိဒ္ဒေသံဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ သော ဧဝ အတ္ထော၊ ထိုအနက်ပင်တည်း။ “နိဒါနေန စ နိဒ္ဒေသေန စ သဒ္ဒိ”န္တိ ဧတ္ထ၊ နိဒါနေန စ နိဒ္ဒေသေန စ သဒ္ဒိဟူသောပုဒ်၌။ ပညတ္တိဋ္ဌာနပုဂ္ဂလာဒိပ္ပကာသကံ၊ ပညတ်ရာအရပ် ပုဂ္ဂိုလ်အစရှိသည်ကို ပြသော။ နိဒါနဝစနံ၊ နိဒါန်း စကားသည်။ နိဒါနံ နာမ၊ နိဒါန်းမည်၏။ တံ နိဒါနံ၊ ထို နိဒါန်းကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ နိဒ္ဒိဋ္ဌသိက္ခာပဒါနိ၊ ပြအပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ နိဒ္ဒေသော နာမ၊ နိဒ္ဒေသမည်၏။ တေဟိ၊ ထိုနိဒါန်း နိဒ္ဒေသတို့နှင့်။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ သဟိတံ၊ တကွဖြစ်သော။ တံသမုဒါယဘူတံ၊ ထို၏ အပေါင်းဖြစ်သော။ ခန္ဓကံ၊ ခန္ဓကကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးအံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ဥတ္တမာနိ ပဒါနီ”တိ၊ ဥတ္တမာနိ ပဒါနိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာပတ္တိပညာပကာနိ၊ အာပတ်ပညတ်ကုန်သော။ ဝစနာနိ၊ စကားတော်တို့ကို။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ လိုအပ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ပ။ ကတိ အာပတ္တိယောဟောန္တီတိ၊ တေသံ၊ ပ။ ကတိ အာပတ္တိယောဟောန္တိဟူသည်ကား။ တေဟိ ဝစနေဟိ၊ ထိုစကားတို့ဖြင့်။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော။ ကတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ၊ အဘယ်မျှသော အာပတ်အစုတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အာပတ္တိယော နာမ၊ အာပတ်တို့မည်သည်ကား။ ပုဂ္ဂလာနညေဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားသာလျှင်။ ဟောန္တိ နနု၊ ဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လော။ ပဒါနံ၊ ပုဒ်တို့အား။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လော။ ကသ္မာ ပန၊ အဘယ်ကြောင့်။ “သမုက္ကဋ္ဌပဒါနံ ကတိ အာပတ္တိယော”တိ၊ သမုက္ကဋ္ဌပဒါနံ ကတိ အာပတ္တိယောဟူ၍။ သာမိဝသေန၊ သမ္ဗန်၏ အစွမ်းဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်းခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့သော အမေးကြောင့်။ “ယေန ယေန ဟိ ပဒေနာ”တိ အာဒိ၊ ယေန ယေန ဟိ ပဒေနာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဥပေါသထ”န္တိ အာဒိနာ၊ ဥပေါသထံ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပေါသထက္ခန္ဓာကာဒီနညေဝ၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက အစရှိသည်တို့ကို သာလျှင်။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ၊ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၅၅)

ဧကုတ္တရိကနယ

ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၈၅] ၃၂၁။ ဧကုတ္တရိကနယေ ပန၊ ဧကုတ္တရိကနည်း၌ကား။ အဇာနန္တေန ဝီတိက္ကန္တာတိ၊ အဇာနန္တေန ဝီတိက္ကန္တာဟူသည်ကား။ ပဏ္ဏတ္တိံ ဝါ၊ ပညတ်တော်ကို လည်းကောင်း။ ဝတ္ထုံ ဝါ၊ ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ အဇာနန္တေန၊ မသိသဖြင့်။ ဝီတိက္ကန္တာ၊ လွန်ကျူးအပ်သော။ ပထဝီခဏန သဟသေယျာဒိကာ၊ ပထဝီခဏန သဟသေယျအစရှိသော အာပတ်တည်း။ သာပိ၊ ထို အစိတ္တကအာပတ်သည်လည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ အာပန္နဘာဝံ၊ သင့်သောအဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိသည်ရှိသော်။ ပဋိကမ္မံ၊ ကုစားခြင်းကို။ အကရောန္တဿ၊ မပြုသော ရဟန်းအား။ အန္တရာယိကာဝိ၊ အန္တရာယ်ပြုတတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

“ပရိဝါသိကာဒီဟိ ပစ္ဆာ အာပန္နော”တိ၊ ပရိဝါသိကာဒီဟိ ပစ္ဆာ အာပန္နောဟူသောစကားကို။ ဝတ္တဘေဒေသု၊ ဝတ်ပျက်ခြင်းတို့၌။ ဒုက္ကဋာနိ၊ ဒုက္ကဋ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုပရိဝါသ် စသည်နေသောခဏ၌။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗအန္တရာပတ္တိယော၊ သင့်သော အန္တရာပတ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တဿ၊ ထိုအန္တရာပတ်ကို။ ပုဗ္ဗာ၊ ပတ္တီနံ အန္တရာပတ္တိပဒေနေဝ၊ ပုဗ္ဗာပတ္တီနံ အန္တရာပတ္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့် ပင်လျှင်။ ဝက္ခမာနတ္တာ၊ ဆိုလတ္တံ့ဖြစ်သောကြောင့်။ ပုရိမ မေဝ၊ ရှေးစကားသည်သာလျှင်။ ယုတ္တတရံ၊ သင့်မြတ်၏။ မူလဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တီတိ၊ မူလဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တိဟူသည်ကား။ မူလာယပဋိကဿနာဒီနိ၊ မူလာယပဋိကဿန အစရှိသည်တို့ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ဒိန္နပရိဝါသမာနတ္တဝိသုဒ္ဓိစရဏကာလေ၊ ပေးအပ်သော ပရိဝါသ်မာနတ်ကို စင်ကြယ်စွာ ကျင့်ဆဲသောကာလ၌။ အာပန္နာ၊ သင့်ကုန်သော။ အန္တရာပတ္တိသင်္ခါတသံဃာဒိသေသော၊ အန္တရာပတ်ဟု ဆိုအပ်သော သံဃာဒိသိသ်တည်း။ အဂ္ဃဝိသုဒ္ဓိယာတိ၊ အဂ္ဃဝိသုဒ္ဓိယဟူသည်ကား။ အန္တရာပတ္တိံ၊ အန္တရာပတ်သို့။ အာပန္နဿ၊ သင့်သောရဟန်းအား။ မူလာယ၊ အရင်းသို့။ ပဋိကဿိတွာ၊ ငင်၍။ ဩဓာနသမောဓာန ဝသေန၊ ဩဓာနသမောဓာန်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဩဓုနိတွာ၊ ခါ၍။ ပုရိမာပတ္တိယာ၊ ရှေးအာပတ်၌။ သမောဓာယ၊ ပေါင်း၍။ တဒဂ္ဃဝသေန၊ ထိုရှေးအာပတ် အပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဒိန္နပရိဝါသာဒိသုဒ္ဓိယာ၊ ပေးအပ်သော ပရိဝါသ် အစရှိသည်ကို စင်ကြယ်စေခြင်းဖြင့်။ စရဏကာလေ၊ ကျင့်သောအခါ၌။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အာပန္နာ၊ သင့်သော။ အန္တရာပတ္တိ၊ အန္တရာပတ်တည်း။

(နိ-၅၅၆) သဥဿာဟေနေဝါတိ၊ သဥဿာဟေနေဝါဟူသည်ကား။ ပုနပိ၊ တစ်ဖန်လည်း။ တံ အာပတ္တိံ၊ ထိုအာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇိတုကာမတာစိတ္တေန၊ ရောက်လိုသည်၏ အဖြစ်တည်းဟူသော စိတ်ဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒေသိတာပိ၊ ဒေသနာကြားသော်လည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ န ဝုဋ္ဌာတိ၊ မထ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဓုရနိက္ခေပံ၊ ဝန်ချခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အာပဇ္ဇနေ၊ ရောက်ရာ၌။ သိခါပ္ပတ္တဒေသံ၊ အထွက်သို့ရောက်သော အပြစ်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကမေဝါ”တိ၊ အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကမေဝါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ကေဝလဉ္စ၊ သက်သက်လည်း။ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝ၊ ရဟန်းမိန်းမအားသာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ ဓုရနိက္ခေပံ၊ ဝန်ချခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ထောကံထောကံ၊ အတန်ငယ် အတန်ငယ်။ သပ္ပိ အာဒိကံ၊ ထောပတ်အစရှိသည်ကို။ ထေယျာယ၊ ခိုးသဖြင့်။ ဂဏှန္တာနံ၊ ယူကုန်သော။ ဘိက္ခူနမ္ပိ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့အားလည်း။ ပါဒဂ္ဃနကေ၊ ထမတ်ထိုက်သည်။ ပုဏ္ဏေ၊ ပြည့်သည်ရှိသော်။ ပါရာဇိကမေဝ၊ ပါရာဌိကသာတည်း။ ကေစိ ပန၊ အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကမေဝ ဟောတီ”တိ၊ အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကမေဝ ဟောတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဋ္ဌဝတ္ထုကမေဝ၊ အဋ္ဌ၊ ဝတ္ထုက ပါရာဇိကကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧတံ၊ ဤ ဒေသိတာဂဏနူပိကာ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

ဓမ္မကဿ ပဋိဿဝဿာတိ၊ ဓမ္မကဿ ပဋိဿဝဿဟူသည်ကား။ “ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဝဿံ ဝသိဿာမိ၊ ဝါဆိုအံ့”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဂိဟီနံ၊ လူတို့၏။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ ကတဿ၊ ပြုအပ်သော။ ဓမ္မိကဿ၊ တရားနှင့်လျော်သော။ ပဋိဿဝဿ၊ ဝန်ခံခြင်းကို။ အသစ္စာပနေ၊ မမှန်စေခြင်း၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ (ထည့်) အဓိမ္မိကဿ၊ တရားနှင့် မလျော်သော။ “အသုကံ၊ ဤအမည်ရှိသောသူကို။ ပဟရိဿာမိ၊ ပုတ်ခတ်အံ့”။ ဣတိအာဒိကဿ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပဋိဿဝဿ၊ ဝန်ခံခြင်းကို။ အသစ္စာပနေန၊ မမှန်စေခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။

တထာ စောဒိတောတိ၊ တထာ စောဒိတောဟူသည်ကား။ အဓမ္မေန၊ မတရားသဖြင့်။ စောဒိတော၊ စောဒနာ အပ်သည်တည်း။ သယံ၊ မိမိသည်။ သစ္စေ စ၊ သစ္စာ၌လည်းကောင်း။ အကုပ္ပေ စ၊ အမျက်မထွက်ခြင်း၌လည်းကောင်း။ အဋ္ဌတွာ၊ မတည်မူ၍။ ပဋိစ္ဆာဒေန္တောပိ၊ ဖုံးလွှမ်းသော သူသည်လည်း။ အဓမ္မစုဒိတကော ဧဝ၊ အဓမ္မစုဒိတကပင်တည်း။ ပဉ္စာနန္တရိယနိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယေဝ၊ ပဉ္စာနန္တရိယကံ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံ သည်သာလျှင်။ မိစ္ဆာတ္တနိယတာ နာမ၊ (နိ-၅၅၇) မိစ္ဆတ္တနိယတမည်၏။ စတ္တာရော မဂ္ဂါ၊ လေးပါးသော မဂ်တို့သည်။ သမ္မတ္တနိယတာ နာမ၊ သမ္မတ္တနိယတမည်ကုန်၏။

ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ဧကကဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၈၆] ၃၂၂။ ဒုကေသု၊ ဒုက်တို့၌။ သယမေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ သပုဂ္ဂလော၊ သပုဂ္ဂလမည်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “မုဒုပိဋ္ဌိကဿာ”တိအာဒိ၊ မုဒုပိဋ္ဌိတဿ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေန၊ အာဒိ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ အင်္ဂဇာတစ္ဆေဒ အတ္တဃာတာဒိ အာပတ္တိယော၊ အင်္ဂါဇာတ်ကို ဖြတ်ခြင်း မိမိကိုယ်ကို သတ်ခြင်း အစရှိသော အာပတ်တို့ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။

ဘဏ္ဍဂါရိက စိတ္တကမ္မာနိ ဝါတိ၊ ဘဏ္ဍဂါရိက စိတ္တကမ္မာနိ ဝါဟူသည်ကား။ ဂဟဋ္ဌာနံ၊ လူတို့၏။ ဘဏ္ဍပဋိသာမနံ ဝါ၊ ဘဏ္ဍာကိုသိုမှီးခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဣတ္ထိပုရိသာဒိပဋိဘာနစိတ္တကမ္မာနိ ဝါ၊ မိန်းမရုပ်, ယောကျ်ားရုပ် အစရှိသော ပန်းချီဆေးရေး အမှုတို့ကိုလည်းကောင်း။ “စီဝရာဒီနိ အဒေန္တော အာပဇ္ဇတီ”တိ ဣဒံ၊ စီဝရာဒီနိ အဒေန္တော အာပဇ္ဇတိဟူသောစကားကို။ “ဥပဇ္ဈာယေန ဘိက္ခဝေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော သင်္ဂဟေတဗ္ဗော၊ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ပ။ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော”တိ အာဒိ ဝစနတော၊ ဥပဇ္ဈာယေန ဘိက္ခဝေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော သင်္ဂဟေတဗ္ဗော၊ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ပ။ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော၊ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ အနာဒရိယေန၊ မရိုသေသဖြင့်။ အာမိသ သင်္ဂဟံ၊ အာမိသဖြင့် ထောက်ပံ့ခြင်းကို။ အကရောန္တဿ၊ မပြုသော ဥပဇ္ဈာယ်အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမိန်းမအား။ ပါစိတ္တိယဉ္စ၊ ပါစိတ်ကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ နိဿဋ္ဌစီဝရာဒီနံ၊ ဝိနည်းကံဖြင့်စွန့်သော သင်္ကန်းအစရှိသည်တို့ကို။ အဒါနအာပတ္တိပိ၊ မပေးခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ်ကိုလည်း။ ဧတ္ထေ၊ ဤ အဒေန္တော အာပဇ္ဇတိ၌သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတာ၊ ရေတွက်အပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဒေသေန္တောတိ၊ ဒေသေန္တောဟူသည်ကား။ သဘာဂါပတ္တိံ၊ သဘာဂ အာပတ်ကိုလည်းကောင်း။ အဒေသနာဂါမိနီအာဒိဉ္စ၊ ဒေသနာဂါမ် မဟုတ်သော အာပတ် အစရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ ဒေသေန္တော၊ ဒေသေနာကြားသော ရဟန်းသည်။ နိဒါနုဒ္ဒေသေ၊ နိဒါနုဒ္ဒေသ၌။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ အနာဝိကရောန္တော၊ ထင်စွာမပြုသောရဟန်းသည်။ န ဒေသေန္တော၊ ဒေသနာ မကြားသောကြောင့်။ အာပဇ္ဇတိ နာမ၊ ရောက်သည်မည်၏။ ဩဝါဒံ အဂဏှန္တောတိ၊ ဩဝါဒံ အဂဏှန္တောဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနီဟိ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့သည်။ ဩဝါဒတ္ထာယ၊ ဩဝါဒအလို့ငှာ။ ဝုတ္တံ ဝစနံ၊ (နိ-၅၅၈) မှာထားအပ်သောစကားကို။ အဂဏှန္တော၊ မယူသော။ ဗာလဂိလာနဂမိယာဝိဝဇ္ဇိတော၊ ကြားခြင်း၌ မလိမ္မာသောရဟန်း နာသောရဟန်း ခရီးသွားသောရဟန်းသည် ကြဉ်အပ်သောရဟန်းတည်း။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပရိဘောဂတ္ထံ၊ သုံးဆောင်းခြင်းငှာ။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သည်ကို။ အညဿ၊ သူတစ်ပါးအား။ ဒါနေ၊ ပေးခြင်း၌လည်းကောင်း။ သင်္ဃာဋိံ၊ ဒုကုဋ်ကို။ အပါရုပိတွာ၊ မရုံမူ၍။ သန္တရုတ္တရေန၊ သင်းပိုင်နှင့်တကွသော ကိုယ်ဝတ်ဖြင့်။ ဂါမပ္ပဝေသနာဒီသု စ၊ ရွာဝင်ခြင်း အစရှိသည်တို့၌ လည်းကောင်း။ အာပတ္တိယောပိ၊ အာပတ်တို့သည်လည်း။ အပရိဘောဂေန၊ မသုံးဆောင် ခြင်းကြောင့်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိယောဝ၊ ရောက်သော အာပတ်တို့ ပင်တည်း။ ပမာဏန္တိ၊ ပမာဏံဟူသည်ကား။ သံဃဘေဒါနန္တရိယနိပ္ဖတ္တိယာ၊ သံဃဘေဒဟူသော အာနန္တရိယ ဖြစ်ခြင်း၏။ လက္ခဏံ၊ လက္ခဏာတည်း။ ဗာလဿာတိ၊ ဗာလဿဟူသည်ကား။ နိဿယဂ္ဂဟဏဝိဓိံ၊ နိဿရည်းယူခြင်းအစီအရင်ကို။ အဇာနန္တဿ၊ မသိသော။ လဇ္ဇိဗာလဿေဝ၊ လဇ္ဇီဗာလအားသာလျှင်။ လဇ္ဇိဿာတိ၊ လဇ္ဇိဿဟူသည်ကား။ ဗျတ္တဿ၊ လိမ္မာသော။ နိဿယဒါယကသဘာဂတံ၊ နိဿရည်းပေးသော ဆရာ၏ သဘာဂအဖြစ်ကို။ ပရိဝီမံသန္တာဿ၊ စုံစမ်းသောလဇ္ဇီအား။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်း၌။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ အတ္ထာ၊ အနက်တို့တည်း။ ဝေနယိကာ၊ ဝိနည်း၌ လာသောအနက်တို့။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဒွေ အတ္ထာ ဝိနယသိဒ္ဒါ”တိ၊ ဒွေ အတ္ထာ ဝိနယသိဒ္ဒါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “အပ္ပတ္တော နိဿာရဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံဟူသောပုဒ်၌။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ၊ ပဗ္ဗာဇနီယကံကို။ ဝိဟာရတော၊ ကျောင်းမှ။ နိဿာရဏတ္တာ၊ နှင်ထုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဿာရဏန္တိ၊ နိဿာရဏံဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုပဗ္ဗာဇနီယကံကိုလည်း။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ကုလဒူသကံ၊ ကုလဒူသကကို။ အကရောန္တော၊ မပြုသော။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာပတ္တိဗဟုလောပိ၊ အာပတ် များသော်လည်း။ အာဝေဏိကလက္ခဏေန၊ အသီးသောလက္ခဏာဖြင့်။ အပ္ပတ္တော နာမ၊ မရောက်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ နိဿာရဏံ၊ ထိုတ်ခြင်းသို့။ အပ္ပတ္တော၊ မရောက်။ ယသ္မာ ပန၊ အကြင်ကြောင့်ကား။ အာပတ္တာဒိဗဟုဿာပိ၊ အာပတ်စသည် များသော ရဟန်းအားလည်း။ “အာကင်္ခမာနော၊ အလိုရှိသော။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ၊ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကို။ ကရေယျာ”တိ၊ ပြုရာ၏ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သုနိဿာရိတော၊ ကောင်းစွာ ထုတ်ခြင်းပင်တည်း။ သဗ္ဗထာ ပန၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်ကား။ သုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်သော။ နိရာပတ္တိကော၊ အာပတ် မရှိ (နိ-၅၅၉) သော ရဟန်းကို။ ဒုန္နိဿာရိတော၊ မကောင်းသဖြင့် ထုတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။

“အပ္ပတ္တော ဩသာရဏန္တိ အာဒီသု၊ အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ ဥပသမ္ပဒကံကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဩသာရဏံ၊ သွင်းသောကံဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုဥပသမ္ပဒကံကိုလည်း။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိကော၊ လက်ပြတ်သောသူ အစရှိသော။ ဧကစ္စော၊ အချို့သောသူကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပတ္တောပိ၊ မရောက်သော်လည်း။ သောသာရိတော၊ ကောင်းစွာသွင်းအပ်၏။ ပဏ္ဍကာဒိကော၊ ပဏ္ဍက၊ အစရှိသည်ကို။ ဒေါသာရိတော၊ မကောင်းသဖြင့် သွင်းအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ဒုကဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

တိကဝါရဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၈၇] ၃၂၃။ တိကေသု၊ တိက်တို့၌။ လောဟိတုပ္ပါဒါပတ္တိန္တိ၊ လောဟိတုပ္ပါဒါပတ္တိဟူသည်ကား။ ပါရာဇိကာပတ္တိံ၊ ပါရာဇိကာပတတ်ကို။ အာဝုသောဝါဒေနာတိ၊ အာဝုသောဝါဒေနာဟူသည်ကား။ “အာဝုသော”တိ အာလပနေန၊ အာဝုသော ခေါ်ခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိန္တိ၊ အာပတ္တိဟူသည်ကား။ ဒုက္ကဋာပတ္တိံ၊ ဒုက္ကဋာပတတ်သို့။ “သေသာ ရတ္တိဉ္စေဝ ဒိဝါစာ”တိ ဧတ္ထ၊ သေသာ ရတ္တိဉ္စေဝ ဒိဝါစာဟူသောပုဒ်၌။ အိရုဏုဂ္ဂမနေ၊ အရုဏ်တက်သော အခါ၌။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ရောက်အပ် ကုန်သော။ ပဌမကထိနာဒီ၊ ပဌမကထိန အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗာ အာပတ္တိယောပိ၊ အလုံးစုံသောအာပတ်တို့သည်လည်း။ ရတ္တိန္ဒိဝါနံ၊ ညဉ့်နေ့တို့၏။ ဝေမဇ္ဈေယေဝ၊ အလယ်၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ၊ ရောက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတိယကောဋ္ဌာသညေဝ၊ တတိယအစုသို့သာလျှင်။ ပဝိဋ္ဌာ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အရုဏေ၊ အရုဏ်သည်။ ဥဒ္ဓသ္တေ၊ တက်လတ်သော်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ၊ ရောက်အပ်သော အာပတ်တို့၌သာလျှင်။ ပဝိဋ္ဌာ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။ သူရိယေ၊ နေသည်။ အတ္ထင်္ဂတေ၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ ဘိက္ခုနိယော၊ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို။ ဩဝါဒနာပတ္တိယော၊ ဆုံးမခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ်တို့သို့ လည်ကောင်း။ ရတ္တန္ဓကာရေ၊ ညမှောင်မိုက်၌။ ပုရိသေန၊ ယောကျ်ားနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သံတိဋ္ဌနာပတ္တိ စ၊ တည်သောကြောင့် သင့်သော အာပတ်တို့လည်းကောင်း။ ရတ္တိယညေဝ၊ ညဉ့်၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ သင့်အပ်ကုန်၏။

ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမန အနတိရိတ္တ ဘောဇနာဒီနိ၊ ဆွမ်းမစားမီအိမ်လည်ခြင်း, အနတိရိတ္တဘောဇဉ်အစရှိသည်တို့ကို။ ဒိဝါ ဧဝ၊ နေ့အခါ၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနိ၊ သင့်အပ်ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ (နိ-၅၆၀) အချို့သောဆရာတို့သည်ကား။ “ဘောဇနပဋိသံယုတ္တာနိ၊ ဘောဇဉ်နှင့်စပ်ကုန်သော။ သေခိယာနိ၊ သေခိယတို့သည်လည်းကောင်း။ ဂဏဘောဇနာဒီနိ စ၊ ဂဏဘေဇနတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒိဝါ ဧဝ၊ နေ့၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနိ၊ သင့်အပ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဤဒိသာ အာပတ္တိယော၊ ဤသို့သဘောရှိသော အာပတ်တို့ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ သေသာဝ၊ ကြွင်းသော အာပတ်တို့သည်သာလျှင်။ တတိယကောဋ္ဌသံ၊ တတိယအစုသို့။ ဘဇန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

“န ဦနဒသဝေဿာ”တိ၊ န ဦနဒသဝေဿဟူသောစကားကို။ ဒသဝဿဿ၊ ဆယ်ဝါရသော။ ဗာလဿေဝ၊ ဗာလရဟန်းအားသာလျှင်။ ပညတ္တသိက္ခာပဒတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သော သိက္ခာပုဒ် ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကေသု၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကတို့၌။ အသမ္မာဝတ္တနာပတ္တိံ၊ ကောင်းစွာ မကျင့်ခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ်ကို လည်းကောင်း။ အလဇ္ဇီနံ၊ အလဇ္ဇိတို့အား။ နိဿယဒါနာဒိမ္ပိ၊ နိဿရည်းပေးခြင်းကြောင့် သင့်သောအာပတ်ကို လည်းကောင်း။ ဒသဝေဿာဝ၊ ဆယ်ဝါရသော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ သင့်ရောက်၏။ ဝုဋ္ဌာပိနိံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မသို့။ ဒွေ ဝဿာနိ၊ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး။ အနနုဗန္ဓာဒိမ္ပိ၊ အစဉ်မလိုက်ခြင်း အစရှိသည်သို့လည်း။ ဦနဒသဝဿာ၊ ဆယ်ဝါအောက်ယုတ်သော ရဟန်းမိန်းမသည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ သင့်ရောက်၏။ “အဗျာကတစိတ္တော”တိ၊ အဗျာကတစိတ္တောဟူသောစကားကို။ သုပန္တဿ၊ အိပ်သော ရဟန်း၏။ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ၊ ဘဝင်စိတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အပ္ပဝါရေန္တောတိ၊ အပ္ပဝါရေန္တေဟူသည်ကား။ အနာဒရိယေန၊ မရိုသေသဖြင့်။ အပ္ပဝါရေန္တော၊ ပဝါရဏာ မပြုသည်ရှိသော်။ ကေနစိ ပစ္စယေန၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့်။ အပ္ပဝါရေတွာ၊ ပဝါရဏာမပြုမူ၍။ ကာဠပက္ခစာတုဒ္ဒသေ၊ လကွယ်ပက္ခ စာတုဒ္ဒသီ၌။ သံဃေ၊ သံဃသည်။ ပဝါရေန္တေ၊ ပဝါရဏာပြုသည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုလကွယ်ပက္ခ စာတုဒ္ဒသီ၌။ အနာဒရိယေန၊ မရိုသေသဖြင့်။ အပ္ပဝါရေန္တော၊ ပဝါရဏာမပြုသော ရဟန်းသည်။ တ မေဝ အာပတ္တိံ၊ ထိုဒုက္ကဋ် အာပတ်သို့သာလျှင်။ ကာဠေပိ၊ လဆုတ်ပက္ခ၌လည်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ သင့်ရောက်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဇုဏှေ ဧဝါတိ၊ ဇုဏှေ ဧဝါဟူသော။ နိယမော၊ မှတ်ခြင်းသည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ပစ္ဆိမဝဿံဝုတ္တော ပန၊ ပစ္ဆိမဝါမှ ထသောရဟန်းသည်ကား။ ပစ္ဆိမကတ္တိကပုဏ္ဏမိယမေဝ၊ တန်ဆောင်မုန်း လပြည့်နေ့၌သာလျှင်။ ပဝါရေတုံ၊ ပဝါရဏာပြုခြင်းငှာ။ လဗ္ဘတိ၊ ရ၏။ တတ္ထ၊ ထိုတန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့၌။ အပ္ပဝါရဏာပစ္စယာ၊ ပဝါရဏာမပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇမာနော ဧဝ၊ ရောက်သောရဟန်းကိုသာလျှင်။ ဇုဏှေ၊ (နိ-၅၆၁) အာပဇ္ဇတီတိ၊ ဇုဏှေအာပဇ္ဇတိဟူ၍။ နိယမေတဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ဇုဏှေ ကပ္ပတီ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဇုဏှေ ကပ္ပတိဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။

“အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတီ”တိ ဣမိနာ၊ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတု”န္တိ၊ ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံဟူ၍။ နိယမဝစနေနေဝ၊ မှတ်သော စကားကြောင့်ပင်လျှင်။ အပစ္စုဒ္ဓရန္တဿ၊ ပစ္စုဒ္ဓုရ် မပြုသော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဝဿာနုပဂမနအကရဏီယေန ပက္ကမာဒယောပိ၊ ဝါမကပ်ခြင်း, သတ္တာဟ ကရဏီယမရှိပဲ သွားခြင်း အစရှိသည်တို့သို့လည်း။ ဝေဿ ဧဝ၊ မိုးကာလ၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဝတ္ထိကမ္မာဒိမ္ပိ၊ အမာကို ကျပ်စည်းခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ်သို့လည်း။ ဂိလာနော ဧဝ၊ နာသော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ အဓောတပါဒေဟိ၊ မဆေးသော ခြေတို့ဖြင့်။ အက္ကမနာဒီနိပိ၊ နင်းခြင်းအစရှိသည်တို့သို့လည်း။ အန္တော ဧဝ၊ အတွင်း၌သာလျှင်။ [စာမျက်နှာ-၂၈၈] အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမအား။ အနာပုစ္ဆာ အာရာမပ္ပဝေသနာဒိ စ၊ မပန်မူ၍ အရံသို့ ဝင်ခြင်းအစရှိသည် သည်လည်း။ အန္တောသီမာယမေဝ၊ ဥပစာရ သိမ်တွင်း၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ နိဿယပဋိပန္နဿ၊ နိဿရည်းယူ၍ ကျင့်သောရဟန်းအား။ အနာပုစ္ဆာဒိသာပက္ကမနာဒိ စ၊ မပန်မူ၍ အရပ်မျက်နှာသို့ သွားခြင်းအစရှိသည်သည်လည်း။ ဗဟိသီမာယမေဝ၊ သိမ်ပ၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေ၊ ပါတိမောက်ပြရာ၌။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်သည်။ သန္တိယာ၊ ရှိလျက်။ အနာဝိကရဏာပတ္တိ၊ ထင်စွာပြုခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ်သည်လည်းကောင်း။ သမနုဘာသနဦနဝီသတိဝဿူပသမ္ပာဒနာဒိ၊ သမနုဘာသန ဦနဝီသတိဝဿူပသမ္ပာဒန အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗအဓမ္မကမ္မာပတ္တိယောပိ၊ အလုံးစုံသော အဓမ္မကံ အာပတ်တို့သည်လည်းကောင်း။ သံဃေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ အဓမ္မေန ဂဏုပေါသထာဒီသုပိ၊ အဓမ္မဖြင့် ဂဏဥပုသ်ပြုခြင်းအစရှိသည်၌လည်း။ ဂဏမဇ္ဈေ ဧဝ၊ ဂိုဏ်းအလယ်၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ အလဇ္ဇိဿ၊ အလဇ္ဇီ၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ နိဿယဂ္ဂဟဏာဒိပိ၊ နိဿရည်းယူခြင်း အစရှိသည်သည်လည်း။ ဧကပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်၏။ သန္တိကေ ဧဝ၊ အထံ၌သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။

တီဏိ အဓမ္မိကာနိ အမူဠှဝိနယဿ ဒါနာနီတိ၊ တီဏိ အဓမ္မိကာနိ အမူဠှဝိနယဿ ဒါနာကား။ ယော၊ အကြင် ရဟန်းသည်။ ဥမ္မတ္တကောပိ၊ ရူးသော်လည်း။ ဝီတိက္ကမကာလေ၊ လွန်ကျူး (နိ-၅၆၂) သောအခါ၌။ အနုမ္မတ္တော၊ မရူး။ သဉ္စိစ္စေဝ၊ စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ရောက်၍။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ စောဒိတော၊ စောဒနာအပ်သည်။ သမာနော ဧဝ၊ ဖြစ်သော်သာလျှင်။ “န သရာမီ”တိ၊ မအောက်မေ့မိဟူ၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ယော စ၊ အကြင် ရဟန်းသည်လည်း။ “သုပိနံ ဝိယ၊ အိပ်မက်ကဲ့သို့။ သရာမိ၊ အောက်မေ့မိ၏”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ မုသာ၊ ချွတ်ယွင်းသော အားဖြင့်။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ယော စ၊ အကြင် ရဟန်းသည်လည်း။ ဥမ္မတ္တကကာလေ၊ ရူးသောအခါ၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော အမှုသည်လည်း။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အား။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ၊ ဤသုံးယောက်သော ရဟန်းတို့အား။ ဒိန္နာနိ၊ ပေးအပ်ကုန်သော။ တီဏိ၊ သုံးပါးကုန်သော။ အမူဠှဝိနယဿ ဒါနာနိ၊ အမူဠှဝိနည်းပေးခြင်းတို့သည်။ အဓမ္မိကာနိ၊ တရားနှင့်မလျော်ကုန်။

အပကတတ္တောတိ၊ အပကတတ္တောဟူသည်ကား။ ဝိနယေ အပကတညူ၊ ဝိနည်းပညတ်ကို မသိ။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အာပတ္တာနာပတ္တိံနဇာနာတီ”တိ၊ အာပတ္တာနာပတ္တိံနဇာနာတိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဒိဌိဉ္စ အနိဿဇ္ဇန္တာနံယေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ၊ ဒိဌိဉ္စ အနိဿဇ္ဇန္တာနံယေဝ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံဟူသောစကားကို။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဩဝဒိယမာနဿ၊ ဆုံးမလျက်။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ အယူကို။ အနိဿဇ္ဇနပစ္စယာ၊ မစွန့်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သည်လည်းကောင်း။ ပါစိတ္တိယမ္ပိ ဝါ၊ ပါစိတ်သည်လည်းကောင်း။ အဝဿမေဝ၊ မချွတ်သာလျှင်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

မုခါလမ္ဗရကရဏာဒိဘေဒေါတိ၊ မုခါလမ္ဗရကရဏာဒိဘေဒေါဟူသည်ကား။ မုခဘေရီဝါဒနာဒိပ္ပဘေဒေါ၊ နှုတ်စည်တီးခြင်း စသည်အပြားရှိသော။ ဥပဃာတေတီတိ၊ ဥပဃာတေတိဟူသည်ကား။ ဝိနာသေတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။ ဗီဇနိဂ္ဂါဟာဒိကေတိ၊ ဗီဇနိဂ္ဂါဟာဒိကေဟူသည်ကား။ စိတ္တံ ဗီဇနိံ၊ ဆန်းကြယ်သော ယပ်ကို။ ဂါဟေတွာ၊ ယူ၍။ အနုမောဒနာဒိကရဏေ၊ အနုမောဒနာ အစရှိသည်ကို ပြုခြင်း၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

တိကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ တိကဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

၃၂၄။ စတုက္ကေသု၊ စတုက္ကတို့၌။ သောတိ၊ သောဟူသည်ကား။ ဂိဟိပရိက္ခာရော၊ လူတို့ပရိက္ခရာသည်။ အဝါပုရဏံ ဒါတုန္တိ၊ အဝါပုရဏံ ဒါတုံဟူသည်ကား။ ဂဗ္ဘံ၊ တိုက်ခန်းကို။ ဝိဝရိတွာ၊ ဖွင့်၍။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ပရိက္ခာရဋ္ဌာပနတ္ထာယ၊ ပရိက္ခရာ ထား (နိ-၅၆၃) ခြင်းငှာ။ ဝိဝရဏကုဉ္စိကံ၊ ဖွင့်သောသံကောက်ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ သံဃတ္ထာယ၊ သံဃာ၏အလို့ငှာ။ ဥပနီတံ၊ ဆောင်အပ်သည်ကို။ သယမေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ပဋိသာမိတုမ္မိ၊ သိုမှီးခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အန္တော ဌပါကေတုဉ္စ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ အန္တော ဌပါကေတုဉ္စ ဝဋ္ဋတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အာဒိကပ္ပိကေသု၊ ကမ္ဘာဦးတို့၌။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ လိင်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပုရိသ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ပဌမံ ဥပ္ပန္နဝသေနာ”တိ၊ ပဌမံ ဥပ္ပန္နဝသေနာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿာတိ၊ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿဟူသည်ကား။ ဝဿစ္ဆေဒသမ္ဗန္ဓိနိယာ၊ ဝါပြတ်ခြင်းနှင့်စပ်သော။ [စာမျက်နှာ-၂၈၉] အနာပတ္တိယာ၊ အာပတ် မသင့်ခြင်းဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ မန္တဘာသာတိ၊ မန္တဘာသာဟူသည်ကား။ မန္တာယ ပညာယ၊ ပညာဖြင့်။ ကထနံ၊ ဆိုခြင်းတည်း။ “နဝမဘိက္ခုနိတော ပဋ္ဌာယာ”တိ ဣဒံ၊ နဝမဘိက္ခုနိတော ပဋ္ဌာယာဟူသောစကားကို။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ အဝသေသာနံ ယထာကတိက”န္တိ၊ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ယထာဝုဍ္ဎံ အဝသေသာနံ ယထာကတိကဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောခြင်းကြောင့်။ အာဒိတော၊ အစမှ။ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရှစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီတို့အား။ ပစ္စုဋ္ဌာတဗ္ဗတ္တာ၊ ခရီးဦးကြိုဆိုအပ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

“ဣဓ န ကပ္ပန္တီတိ ဝဒန္တောပိ ပစ္စန္တိမေသု အာပဇ္ဇတီ”တိ အာဒိနာ၊ ဣဓ န ကပ္ပန္တီတိ ဝဒန္တောပိ ပစ္စန္တိမေသု အာပဇ္ဇတိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သဉ္စိစ္စ၊ စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ကပ္ပိယံ၊ အပ်သည်ကို။ အကပ္ပိယန္တိ ဝါ၊ မအပ်ဟူ၍လည်းကောင်း။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်ကို။ ကပ္ပိယန္တိ ဝါ၊ အပ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ ကထေန္တဿ၊ ပြောကြားသောရဟန်းအား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရပ်တို့၌။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ပုဗ္ဗကရဏန္တိ ဝုစ္စတီတိ၊ ပုဗ္ဗကရဏန္တိ ဝုစ္စတိဟူသည်ကား။ အဋ္ဌကထာသု၊ အဋ္ဌကထာတို့၌။ ဝုတ္တံ၊ သိအပ်၏။ တာနိ၊ ထို ပုဗ္ဗကရဏတို့ကို။ ဣဓ ပရိဝါရေ၊ ဤပရိဝါ၌။ ဥဒ္ဓဋာနိ၊ ထုတ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတာနိ ပန၊ အလိုရှိအပ်သော ပုဗ္ဗကိစ္စတို့ကိုကား။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓီ”တိ အာဒိံ၊ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ စတုက္ကဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၆၄) ၃၂၅။ ပဉ္စကေသု၊ ပဉ္စကတို့၌။ အပုစ္ဆိတွာ စာရဿ အဘာဝေါတိ၊ အပုစ္ဆိတွာ စာရဿ အဘာဝေါဟူသည်ကား။ ပိဏ္ဍပါတိကဿ၊ ပိဏ္ဍပါတ်ဆောက်တည်သော ရဟန်းအား။ “နိမန္တိတော သဘတ္တော”တိ၊ နိမန္တိတော သဘတ္တောဟူသော။ ဣမဿ အင်္ဂဿ၊ ဤအင်္ဂါ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ တေန သိက္ခာပဒေန၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုပိဏ္ဍပါတ် ဆောက်တည်သော ရဟန်းအား။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ သုသာနံ နေတွာ ပုန အာနိတကန္တိ၊ သုသာနံ နေတွာ ပုန အာနိတကံဟူသည်ကား။ သုသာနေ၊ သုသာန်၌။ ပေတကိစ္စံ၊ မီးသင်္ဂြိုဟ်ခြင်း ကိစ္စကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ နိက္ခန္တေဟိ၊ ထွက်သောသူတို့သည်။ နှတွာ၊ ရေချိုး၍။ ဆဍ္ဍတိတာနိ၊ စွန့်အပ်ကုန်သော။ နိဝတ္ထဝါရုတ ဝတ္ထာနိ၊ ဝတ်ရုံသော အဝတ်တို့ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဉ္စာဟာကာရေဟီတိ၊ ပဉ္စာဟာကာရေဟိဟူသည်ကား။ ပဉ္စဟိ၊ ငါးပါးကုန်သော။ အဝဟာရင်္ဂေဟိ၊ ခိုခြင်းအင်္ဂါတို့ဖြင့်။ ဝတ္ထုတော၊ ဝတ္ထု၏။ ဂရုကလဟုက ဘေဒေန၊ များသော နညးသော အပြားဖြင့်။ ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယ ဒုက္ကဋာနိ၊ ပါရာဇကထုလ္လစ္စည်း ဒုက္ကဋ်တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ဣတ္ထိပုရိသ သံယောဂါဒိကံ၊ မိန်းမယောကျ်ားတို့၏ စပ်ယှက်ခြင်း အစရှိသော။ ကိလေသသမုဒါစာရဟေတကံ၊ ကိလေသာဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဆေးရေးရုပ်သည်။ ပဋိဘာနစိတ္တကမ္မံ နာမ၊ ပဋိဘာနစိတ္တကမ္မမည်၏။ ပဉှာသဟဿံ ပုစ္ဆီတိ၊ ပဉှာသဟဿံ ပုစ္ဆိဟူသည်ကား။ သမထ ဝိပဿနာ ကမ္မဋ္ဌာနေသု၊ သမထဝိပဿနာ ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌။ ပဉှာသဟဿံ၊ ပြဿနာတထောင်ကို။ သမ္မဇ္ဇိတွာ၊ တံမြက်လှည်း၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ဒဟရံ၊ ပဉ္စင်းငယ်ကို။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏။ ဣတရောပိ ဒဟရော၊ အခြားသောပဉ္စင်းငယ်သည်လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂတမဂ္ဂတ္တာ၊ ရောက်သော ခရီးဖြစ်သောကြောင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝိဿဇ္ဇေသိ၊ ဖြေ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ ထေရော၊ မထေရ်သည်။ ပသီဒိ၊ ကြည်၏။ ဝတ္တံ ပရိစ္ဆိန္တီတိ၊ ဝတ္တံ ပရိစ္ဆိန္တိဟူသည်ကား။ ဝတ္တံ၊ တံမြက်ဝတ်ကို။ နိဋ္ဌာပေသိ၊ ပြီးစေ၏။ “ကိံ တွံ အာဝုသော”တိ အာဒိကံ၊ ကိံ တွံ အာဝုသော၊ အစရှိသော စကားကို။ ခီဏာသဝေါ၊ ရဟန္တာဖြစ်သော။ ထေရော၊ ထေရ်သည်။ သမ္မဇ္ဇနာနိသံသံ၊ တံမြက်လှည်းခြင်း၏ အကျိုးကို။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သောသူတို့အား။ ပါကဋံ ကာတုံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှာ။ အဝေါစ၊ ဆို၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၂၉၀] “ဇဏ္ဏုကေဟိ၊ ပုဆစ်တို့ဖြင့်။ ပဒစေတိယံ၊ ခြေတော်ရာစေတီအနီး၌။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပါဌသေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ စောဒနံ ကာရဿောမီတိ၊ စောဒနံ ကာရဿောမိဟူသည်ကား။ ဘဂဝတာ၊ မိ (နိ-၅၆၅) ဘုရားရှင်ကို။ အတ္တာနံ၊ မိမိကို။ စောဒါပေဿာမိ၊ စေဒနာစေအံ့။ အတ္တာနံ၊ မိမိကို။ နိဂ္ဂဏှာပေဿာမိ၊ နှိပ်စေအံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဧတ္တကံ ဂယှူပဂန္တိ၊ ဧတ္တကံ ဂယှူပဂဟူသည်ကား။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်သည်။ အဓိကရဏဝူသမတ္တာယ၊ အဓိကရုဏ်းငြိမ်းခြင်းငှာ။ ဂဟေတဗ္ဗ ဝစနံ၊ ယူအပ်သော စကားတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ဝိညာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ သက္ကောတိ၊ တတ်နိုင်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အနုဂ္ဂဏှန္တော၊ ချီးမြှောက်လိုသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဝိနည်းဓိုရ်အင်္ဂါ၌။ “အတ္တနော ဘာသပရိယန္တံ အနုဂ္ဂဟေတွာ ပရဿ ဘာသပရိယန္တံ အနုဂ္ဂဟေတွာ”တိ၊ အတ္တနော ဘာသပရိယန္တံ အနုဂ္ဂဟေတွာ ပရဿ ဘာသပရိယန္တံ အနုဂ္ဂဟေတွာဟူသောစကားကို။ ဧကံ ကတွာ၊ အင်္ဂါတစ်ခုပြု၍။ “အဓမ္မေန ကရောတီ”တိ၊ အဓမ္မေန ကရောတိဟူသော စကားကို။ ဧကံ ကတွာ၊ အင်္ဂါတစ်ပါးပြု၍။ “အပ္ပဋိညာယာ”တိ စ၊ အပ္ပဋိညာယာဟူသောစကားကိုလည်း။ ဧကံ ကတွာ၊ အင်္ဂါတစ်ပါးပြု၍။ ပုရိမေဟိ၊ ရှေးဖြစ်ကုန်သော။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဉ္စင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါ ငါးပါးတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ဝတ္ထုန္တိ၊ ဝတ္ထုံဟူသည်ကား။ မေထုနာဒိဝီတိက္ကမံ၊ မေထုန်အစရှိသည်ကို လွန်ကျူးခြင်းကိုလည်း။ ကထာနုသန္ဓိဝိနိစ္ဆယာနယလောမသန္ဓိဝသေန ဝတ္ထ န ဇာနာတီတိ၊ ကထာနုသန္ဓိဝိနိစ္ဆယာနယလောမသန္ဓိဝသေန ဝတ္ထ န ဇာနာတိဟူသည်ကား။ စောဒကေန ဝါ၊ စောဒကသည်လည်းကောင်း။ စုဒိတကေန ဝါ၊ စုဒိတကသည်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တကထာနုသန္ဓိနာ၊ ဆိုအပ်သော စကားအစပ်ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုစောဒက စုဒိတကတို့၏။ ဝစနပဋိဝစနာနုရူပေနေဝ၊ ရှေးဦးစွာဆိုအပ်သောစကား, တစ်ဖန်ဆိုသောစကားအား လျော်သဖြင့်။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသော ရဟန်းသည်။ ကထာနုသန္ဓိနာ၊ စကားအနုသန္ဓေဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဇာနာတိ နာမ၊ သိသည်မည်၏။ တဉ္စ၊ ထို စကားကိုလည်း။ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ၊ သုတ်ဝိဘင်း၌။ ဝိနီတဝတ္ထုသင်္ခါတေန ဝိနိစ္ဆယာနုလောမေနေဝ၊ ဝိနီတဝတ္ထုဟုဆိုအပ်သော ဝိနိစ္ဆယ အားလျော်သဖြင့်သာလျှင်။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝိနိစ္ဆယာနုလောမသန္ဓိဝသေန၊ အဆုံးအဖြတ်အားလျော်သော အနုသန္ဓေ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န ဇာနာတိ နာမ၊ မသိသည် မည်၏။ ဉတ္တိကမ္မံ နာမ ဟောတီတိ၊ ဉတ္တိကမ္မံ နာမ ဟောတိဟူသည်ကား။ ဉတ္တိကမ္မံ၊ ဉတ္တိကံသည်။ နိဋ္ဌိတံ နာမ၊ ပြီးသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ န ဇာနတိ၊ မသိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စာစပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဉတ္တိယာ ကမ္မပ္ပတ္တောတိ၊ ဉတ္တိယာ ကမ္မပ္ပတ္တောဟူသည်ကား။ ဉတ္တိယာ၊ ဉတ်သည်။ နိဋ္ဌိတာယပိ၊ ပြီးသော်လည်း။ ကမ္မပ္ပတ္တော ဧဝ၊ ကံသို့ ရောက်သည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အနုဿာဝနနိဋ္ဌာနေဝ၊ (နိ-၅၆၆) ကမ္မဝါစာ ပြီးဆုံးသော်လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဉတ္တိကမ္မံ၊ ဉတ္တိကံသည်။ နိဋ္ဌိတံ နာမ၊ ပြီးဆုံးသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဉတ္တိယာ၊ ဉတ်၏။ တံ ကာရဏံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယောတိ၊ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယောဟူသည်ကား။ အာပတ္တိတော၊ အာပတ်မှ။ ဝိသုဒ္ဓိဟေတုတ္တာ၊ စင်ခြင်း၏ အကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝိသုဒ္ဓေဟိ၊ စင်ကြယ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ကတ္တဗ္ဗတော စ၊ ပြုအပ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာ၊ ပါတိမောက်ပြခြင်းတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။

ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ ပဉ္စကဝါရအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဆက္ကဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၂၆။ ဆက္ကဒီသု၊ ဆက္ကအစရှိသည်တို့၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဆ အဂါရဝါတိ၊ ဆ အဂါရဝါဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃသိက္ခာသု စ၊ ဘုရား, တရား, သံဃာ, သိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်းကောင်း။ အပ္ပမာဒေစ၊ မမေ့မလျော့ခြင်း၌လည်းကောင်း။ ပဋိသန္တာရေ စ၊ အစေ့အစပ် ပြုခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဆ အဂါရဝါ၊ ခြောက်ပါးသော မရိုသေခြင်းတို့တည်း။ တေသု ဧဝ၊ ထိုဗုဒ္ဓ၊ အစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ ဆ ဂါရဝါ စ၊ ခြောက်ပါးသောရိုသောခြင်းတို့ကိုလည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ “ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ၊ ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံဟူသောပုဒ်သည်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ဝိဘင်း၌။ အာဂတဿ၊ လာသော။ ပရမဿ၊ ပရမကို။ ဒဿနံ၊ ပြကြောင်းတည်း။

၃၂၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အာဂတေဟိ သတ္တဟီတိ၊ အာဂတေဟိ သတ္တဟိဟူသည်ကား။ “ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ မုသာ ဘဏိဿ”န္တိ အာဒိနာ၊ ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ မုသာ ဘဏိဿ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒေ၊ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်၌။ အာဂတေဟိ၊ လာကုန်သော။ သတ္တဟိ၊ ခုနှစ်ပါးသော မုသာဝါဒအင်္ဂါတို့နှင့်။

[စာမျက်နှာ-၂၉၁] ၃၂၉။ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာဟူသည်ကား။ တံ အနတ္ထဿ အစရဏံ၊ ထို အကျိုးမဲ့ကို မကျင့်ခြင်းကို။ ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ လောကသန္နိဝါသေ၊ လောကအစု၌။ ကုတော ကေန ကာရဏေန၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ လဒ္ဓုံ၊ ရခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်းအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဃာတံ၊ ရန်းငြိုးကို။ ပဋိဝိနေတိ၊ ဖျောက်၏။

(နိ-၅၆၇) ၃၃၀။ သဿတော လောကောတိအာဒိနာ ဝသေနာတိ၊ သဿတော လောကောတိအာဒိနာ ဝသေနာဟူသည်ကား။ “လောကော၊ လောကသည်။ သဿတော၊ မြဲ၏။ လောကော၊ လောကသည်။ အသဿတော၊ မမြဲ။ လောကော၊ လောကသည်။ အန္တဝါ၊ အဆုံးရှိ၏။ လောကော၊ လောကသည်။ အနန္တဝါ၊ အဆုံးမရှိ။ တံ ဇီဝံ၊ ထိုအသက်သည်။ တံ သရီရံ၊ ထို ကိုယ်ပင်တည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဇီဝံ၊ ထိုအသက်သည်။ တံ သရီရံ၊ ထို ကိုယ်ပင်တည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဇီဝံ၊ အသက်သည်။ အညံ၊ တစ်ပါးတည်း။ သရီရံ၊ ကိုယ်သည်။ အညံ၊ တစ်ပါးတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ တထာဂတော၊ သတ္တဝါသည်။ ပရမ္မရဏာ၊ သေသည်မှ နောက်ကာလ၌။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တထာဂတော၊ သတ္တဝါသည်။ ပရမ္မရဏာ၊ သေသည်မှ နောက်ကာလ၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာဂတော၊ သတ္တဝါသည်။ ပရမ္မရဏာ၊ သေသည်မှနောက်ကာလ၌။ ဟောတိ စ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏။ န ဟောတိ စ၊ မဖြစ်သည်လည်းရှိ၏။ တထာဂတော၊ သတ္တဝါသည်။ ပရမ္မရဏာ၊ သေသည်မှနောက်ကာလ၌။ နေဝ ဟောတိ၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်။ န န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ ဒသ အန္တဂ္ဂါအဟိကာဒိဋ္ဌိယော၊ ဆယ်ပါးသော အန္တဂ္ဂါဟိက ဒိဋ္ဌိတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယောတိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယောဟူသည်ကား။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါဒယော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ အစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးသော တရားတို့ကို။ မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တီဟိ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒသ မိစ္ဆတ္တာ၊ ဆယ်ပါးသော မိစ္ဆတ္တတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဆယ်ပါးတို့တွင်။ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ၊ မိစ္ဆာဉာဏံဟူသည်ကား။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့်ယှဉ်သော။ မောဟော၊ မောဟတည်း။ အဝိမုတ္တေဿဝ၊ ကိလေသာမှ မလွတ်သောသူ၏ သာလျှင်။ ဝိမုတ္တသညိတာ၊ လွတ်၏ဟူသော အမှတ်သည်။ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နာမ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိမည်၏။

ဝိပရီတာတိ၊ ဝိပရီတာဟူသည်ကား။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒယော၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိကုန်သော။ သမ္မာဉာဏသမ္မာဝိမုတ္တိ ပရိယောသာနာ၊ သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ အဆုံးရှိကုန်သော။ ဒသ၊ ဆယ်ပါးသော တရားတို့တည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဆယ်ပါးသော တရားတို့တွင်။ အရဟတ္တဖလံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သည်။ သမ္မာဝိမုတ္တိ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိမည်၏။ တံ သမ္ပယုတ္တံ ဉာဏံ ဝါ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်သည် လည်းကောင်း။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဝါ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်သည် လည်းကောင်း။ သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဉာဏ်မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ဧကုတ္တရိကနယော၊ ဧကက ဒုကအစရှိသည်ဖြင့် အင်္ဂါတစ်ခုသည်လွန်သော နည်းသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၆၈) ၃၃၂။ ဥပေါသထာဒိပုစ္ဆာသု၊ ဥပေါသထပုစ္ဆာ အစရှိသည်တို့၌။ ပဝါရဏ ဂါထာတိ၊ ပဝါရဏ ဂါတာဟူသည်ကား။ ဒိဋ္ဌာဒီဟိ၊ ဒိဋ္ဌအစရှိကုန်သော။ တီဟိ ဌာနေဟိ၊ သုံးပါးသော အရာတို့ဖြင့်။ ပဝါရဏာ ဝါစ ဧဝ၊ ပဝါရဏာပြုသော စကားကိုပင်လျှင်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဆန္ဒောဝိစိတိလက္ခဏေန၊ ဆန်းစစ်ခြင်းလက္ခဏာဖြင့်။ ဝုတ္တဇာတိ ဘေဒါ၊ ဆိုအပ်သော ဇာတ်အပြားရှိသော။ ဂါထာ၊ ဂါထာသည်။ န ပန ဟောတိ၊ မဖြစ်။

ဆက္ကဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ဆက္ကဝါရာအစရှိသောအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။ (နိ-၅၆၉)

ပညတ္တိဝဂ္ဂ

ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိက

[စာမျက်နှာ-၂၉၂] ၃၃၅။ အဍ္ဎဍ္ဎသတာနီတိ၊ အဍ္ဎဍ္ဎသတာနိဟူသည်ကား။ ပညာသာဓိကာနိ၊ ငါးဆယ်အလွန်ရှိကုန်သော။ တီဏိ သတာနိ၊ သုံးရာတို့တည်း။ ဝိဂ္ဂဟပဒေန၊ ဝိဂ္ဂဟပုဒ်ဖြင့်။ မနုဿဝိဂ္ဂဟံ၊ မနုဿဝိဂ္ဂဟသိက္ခာပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အတိရေကန္တိ၊ အတိရေကံဟူသည်ကား။ ပဌမကထိနံ၊ ပဌမထိနသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ကာဠကန္တိ၊ ကာဌကံဟူသည်ကား။ သုဒ္ဓကာဠကံ၊ သုဒ္ဓကာဠကသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဘူတန္တိ၊ ဘူတံဟူသည်ကား။ ဘူတာရောစနံ၊ ပုဒ်တည်း။ ဘိက္ခုနီသု စ အက္ကောသောတိ၊ ဘိက္ခုနီသု စ အတ္တောသောဟူသည်ကား။ “ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုံ အက္ကောသယျာ”တိ၊ ယာ ပန ဘိက္ခုံ အက္ကောသေယျာဟူ၍။ ဝုတ္တသိက္ခာပဒံ၊ ဆိုအပ်သော သိက္ခာပုဒ်တည်း။

ဒွေပိ စ ဘေဒါတိ၊ ဒွေပိ စ ဘေဒါဟူသည်ကား။ ဒွေ၊ နှစ်ပေါင်းကုန်သော။ သံဃဘေဒသိက္ခာပဒါန၊ သံဃဘေးသိက္ခာပုဒ်တို့တည်း။ အန္တရဝါသကနာမေန၊ အန္တရဝါသကအမည်ဖြင့်။ အညာတိကာယ၊ အဆွေမတော်သော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ဘိက္ခုနိ၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ သင်္ကန်းခံခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သုတ္တန္တိ၊ သုတ္တဟူသည်ကား။ သုတ္တံ၊ ချည်ကို။ ဝိညာပေတွာ၊ တောင်း၍။ ဝါယာပနံ၊ ရက်စေခြင်းတည်း။ ဝိကာလေတိ၊ ဝိကာလေဟူသည်ကား။ ဝိကာလဘောဇနံ၊ နေ့လွဲညစာစားတည်း။ စာရိတ္တန္တိ၊ စာရိတ္တံဟူသည်ကား။ ပုရေဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တံ စာရိတ္တံတည်း။ နဟာနန္တိ၊ နဟာနံဟူသည်ကား။ ဩရေနဒ္ဓမာသနဟာနံ၊ လခွဲအောက်ရေဆိုးခြင်းသိက္ခာပုဒ်တည်း။

စီဝရံ ဒတွာတိ၊ စီဝရံ ဒတွာဟူသည်ကား။ သမဂ္ဂေန၊ ညီညွတ်သော။ သံဃေန၊ သံဃာဖြင့်။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ခိယျံန၊ ရှုတ်ချခြင်းတည်း။ ဂိရဂ္ဂန္တိ၊ ဂိရဂ္ဂံဟူသည်ကား။ နစ္စဂီတံ၊ နစ္စဂီတသိက္ခာပုဒ်တည်း။ စရိယာတိ၊ စရိယာဟူသည်ကား။ အန္တောဝဿံ၊ ဝါတွင်း၌။ စာရိကစရဏံ၊ ဒေသစာရီသွားခြင်းတည်း။ တတ္ထေဝါတိ၊ တတ္ထေဝဟူသည်ကား။ ဝဿဝုတ္ထာယ၊ ဝါကျွတ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏။ စာရိကံ၊ ဒေသစာရီကို။ အပက္ကမိတွာ၊ မဖဲမူ၍။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရပ်၌သာလျှင်။ နိဝါသနံ၊ နေခြင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ပညတ္တသိက္ခပဒံ၊ ပညတ်သောသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဆန္ဒဒါနေနာတိ၊ ဆန္ဒဒါနေနာဟူသည်ကား။ ပါရိဝါသိကေန၊ သိုးပြီးသော။ ဆန္ဒဒါနေန၊ ဆန္ဒမေးခြင်းဖြင့်။

ပါရာဇိကာနိ စတ္တာရီတိ၊ ပါရာဇိကာနိ စတ္တာရိဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ဘိက္ခုနီတို့၏။ အသာဓာရဏာနိ၊ အသာဓာရဏဖြစ်သော ပါရာဇိကတို့တည်း။ သောဠသာတိ၊ သောဠသဟူသည်ကား။ အာဒိတော၊ အစမှ။ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ၊ ငါးပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့ လည်းကောင်း။ ကုလဒူသနဉ္စ၊ ကုလဒူသနသိက္ခာပုဒ်လည်း (နိ-၅၇၀) ကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဆ၊ ခြောက်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ဘိက္ခုနီတို့၏။ အသာဓာရဏာနိ၊ အသာဓာရဏ ဖြစ်ကုန်သော။ ဒသနဿဂ္ဂိယာနိ၊ ဆယ်ပါးသော နိဿဂ္ဂိယသိက္ခာပုဒ်တို့ လည်းကောင်းတည်း။

စတုတ္တိံ သာတိ၊ စတုတ္တိံ သဟူသည်ကား။ ပဌမကထိန သုဒ္ဓကာဠက စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏ ရူပိယစီဝရဝါယာပန ကောသေယျမိဿက ဧဠကလောမဓောဝါပန ဒုတိယပတ္တဝဇ္ဇိတာနိ၊ ပထမကထိနသုဒ္ဓကာဋက စီရပဋိဂ္ဂဟကာ ရူပိယ စီဝရဝါယာပန ကောသေယျမိဿသက ဧနုကလောမဓောဝါပန ဒုတိယပတ္တသည်ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမတို့၏။ အသာဓာရဏာနိ၊ အသာဓာရဏ ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွါဒသ စ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်ပါးတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စတုတ္တိံ သ၊ သုံးဆယ့်လေးပါးတို့တည်း။ ဆပညာသသတန္တိ၊ ဆပညာသသတံဟူသည်ကား။ ဝေသာလိယာဒီသု၊ ဝေသာလီအစရှိသည်တို့၌။ ပညတ္တာနိ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော။ ဒွတ္တိံ သသိက္ခာပဒါနိ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဆပညာသသတံ၊ တစ်ရာ့ငါးဆယခြောက်ပါးတို့တည်း။

[စာမျက်နှာ-၂၉၃] ဒသ ဂါရယှာတိ၊ ဒသ ဂါရယှာဟူသည်ကား။ ဝေါသာသအပ္ပဋိသံဝိဒိတသိက္ခာပဒဒွယဉ္စ၊ ဝေါသာသ အပ္ပဋိသံဝိဒိတ

၊ ဟူသော သိက္ခာပုဒ်နှစ်ခု အပေါင်းကိုလည်း။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သေသာနိ၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဒသ ပါဋိဒေသနီယာနိ၊ ဆယ်ပါးသောတို့တည်း။ ဒွေ သတ္တတိ သေခိယာနီတိ၊ ဒွေ သတ္တတိ သေခိယာနိဟူသည်ကား။ သုရုသုရုကာရက သာမိသေနဟတ္ထေန ပါနီယထာလက ပဋိဂ္ဂဟဏ သသိတ္ထကပတ္တဓောဝနာနိ၊ သုရုသုရုကာရက သာမိသေနဟတ္ထေန ပါနီယထလက ပဋိဂ္ဂဏ သသိတ္တက ပတ္တဓောဝနဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ တိဏိ၊ သုံးပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သေသာနိ၊ ကြွင်းကုန်သော။ သေခိယာနိ၊ သေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့လည်းကောင်း။

သေယျာတိ၊ သေယျာဟူသည်ကား။ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျသိက္ခာပဒံ၊ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ခဏနေတိ၊ ခဏနေဟသည်ကား။ ပထဝီခဏနံ၊ ပထဝီခဏနံတည်း။ ဂစ္ဆ ဒေဝတေတိ၊ ဂစ္ဆ ဒေဝတေဟူသည်ကား။ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒံ၊ ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သပ္ပါဏကံ သိဉ္စန္တိ၊ သပ္ပါဏကံ သိဉ္စံဟူသည်ကား။ သပ္ပါဏောဒကသိဉ္စနံ၊ ပိုးပါသောရေကို သွန်းခြင်းတည်း။ မဟာဝိဟာရောတိ၊ မဟာဝိဟာရောဟူသည်ကား။ မဟလ္လကဝိဟာရော၊ ကြီးသောကျောင်းတည်း။

အညန္တိ၊ အညဟူသည်ကား။ အညဝါဒကံ၊ အညဝါဒကသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဒွါရန္တိ၊ ဒွါရံဟူသည်ကား။ ယာဝ ဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနံ၊ ယာဝဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနတည်း။ သဟဓမ္မောတိ၊ သဟဓမ္မေဟူသည်ကား။ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော၊ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာန သိက္ခာပုဒ်တည်း။ ပယောပါနန္တိ၊ ပယောပါနဟူသည်ကား။ သုရုသုရုကာရကသိကာပဒံ၊ သုရုသုရုကာရကသိက္ခာပုဒ်တည်း။

ဧဠကလောမောတိ၊ ဧဠကလောမောဟူသည်ကား။ ဧဠကလောမဓောဝါပနံ၊ ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ပတ္တောစာတိ၊ ပတ္တောစဟူသည်ကား။ ဒုတိယပတ္တော၊ ဒုတိယပတ္တသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဩဝါဒေါတိ၊ ဩဝါဒေါဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဩဝါဒေါ၊ ဘိက္ခုနူပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဩဝါဒသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဘေသဇ္ဇန္တိ၊ ဘေသဇ္ဇံဟူသည်ကား။ စတုမာသ (နိ-၅၇၁) ပစ္စယပဝါရဏာ သိက္ခာပဒံ၊ စတုမာသပစ္စယပဝါရဏာ သိက္ခာပုဒ်တည်း။ အာရညိကောတိ၊ အာရညိကောဟူသည်ကား။ စတုတ္ထပါဋိဒေသနီယံ၊ စတုတ္ထပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဩဝါဒေါတိ၊ ဩဝါဒေါဟူသည်ကား။ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ အဂမနံ၊ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ အဂမနသိက္ခာပုဒ်တည်း။

၃၃၇။ “ယေ စ ယာဝတတိယကာ”တိ ပဉှဿ၊ ယေ စ ယာဝတတိယကာဟူသောပြဿနာ၏။ “ဣမေ ခေါ ယာဝတတိယကာ”တိ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ဣမေ ခေါ ယာဝတတိယကာ”တိ ဝိဿဇ္ဇနဟူသောအဖြေကို။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ တဒနန္တရုံ၊ ထိုအဖြေ၏ အခြားမဲ့၌။ “သာဓာရဏံ အသာဓာရဏ”န္တိ အာဒိပဉှာနံ၊ အသာဓာရဏံ၊ အစရှိသော ပြဿနာတို့၏။ ဝိဿဇ္ဇနေ၊ အဖြေကို။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုသင့်လျက်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ တံ၊ ထို အဖြေကို။ အဝတွာ၊ မဆိုဦးပဲ။ “ကတိ ဆေဒနကာနီ”တိအာဒိကေ၊ ကတိ ဆေဒနကာနိ၊ အစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌပေဉှ၊ ရှစ်ပါးသော ပြဿနာတို့ကို။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ဖြေ၍။ တေသံ၊ ထိုအဖြေတို့၏။ အနန္တရာ၊ အခြားမဲ့၌။ “ဝီသံ ဒွေ သတာနိ ဘိက္ခူနံ။ ပ။ ဆစတ္တာရီသာ ဘိက္ခူနံ၊ ဘိက္ခုနီဟိ အသာဓာရဏာ”တိအာဒိနာ၊ ဝီသံ ဒွေ သတာနိ ဘိက္ခူနံ။ ပ။ ဆစတ္တာရီသာ ဘိက္ခူနံ၊ ဘိက္ခုနီဟိ အသာဓာရဏာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥက္ကမေနေဝ၊ အစဉ် ချွတ်သဖြင့်သာလျှင်။ သာဓာရဏာဒိပဉှာ၊ သာဓာရဏအစရှိသော ပြဿနာတို့ကို။ ဝိဿဇ္ဇိတာ၊ ဖြေအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တဿ ဥက္ကမဝိဿဇ္ဇနဿ၊ ထိုအစဉ်ချွတ်၍ ဖြေခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ယသ္မာ ပန ယေ စ ယာဝတတိယကာတိ အယံ ပေဉှာ”တိအာဒိံ၊ ယသ္မာ ပန ယေ စ ယာဝတတိယကာတိ အယံ ပေဉှာ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

၃၃၈။ “ဓောဝနဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟော”တိအာဒိဂါထာ၊ ဓောဝနဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟော၊ အစရှိသောဂါထာသည်။ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ၊ အဋ္ဌကထာဆရာတို့၏။ ဂါထာဝ၊ ဂါထာသာတည်း။ “ဆဗ္ဗဿာနိ နိသီဒန”န္တိ၊ ဆဗ္ဗဿာနိ နိသီဒနံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ၊ နှစ်ပါးသောသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ ဒွေ လောမာတိ၊ ဒွေ လောမာဟူသည်ကား။ တိယောဇနာတိက္ကမဓောဝါပနဝသေန၊ သုံးယူဇနာထက်လျဉ်း၍လျော် ပျက်စေသည်အစွမ်းဖြင့်။ ဒွေ ဧဠကလောမသိက္ခာပဒါနိ၊ နှစ်ခုသော ဧဠကလောမသိက္ခာပုဒ်တို့တည်း။ ဝဿိကာ အာရညကေနစာတိ၊ ဝဿိကာ အာရညကေနစဟူသည်ကား။ ဝဿိကသာဋိကာပရိယေသနအရညကေသု သေနာသနေသု ဝိဟရဏသိက္ခာ ပဒေန၊ မိုးရေခံရှာသော သိက္ခာပုဒ်, တောကျောင်းနေသော သိက္ခာပုဒ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။

ပဏီတန္တိ၊ ပဏီတံဟူသည်ကား။ ပဏီတဘောဇနဝိညာပနံ၊ ပဏီတဘောဇဉ်ကို တောင်းသော သိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဦနန္တိ၊ ဦနံဟူသည်ကား။ ဦနဝီသတိဝဿူပသမ္ပာဒနံ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်အောက် ယုတ်သောသူကို ပဉ္စင်းခံခြင်းတည်း။ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိန္တိ၊ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံဟူသည်ကား။ သံဝိဓာယ ဂမနံ၊ တိုင်ပင်၍ သွားခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ယာ သိက္ခာတိ၊ (နိ-၅၇၂) ယာ သိက္ခဟူသည်ကား။ ယံက္ခာဒံ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်သည်။ [စာမျက်နှာ-၂၉၄] နိသီဒနေ စ ယာ သိက္ခာတိ၊ နိသီဒနေ စ ယာသိက္ခာဟူသည်ကား။ ပမာဏာတိက္ကန္တနိသီဒနကာရာပနေ၊ ပမာဏထက်လွန်သော နိသီဒိုင်ကို ပြုရာ၌။ ယံ သိက္ခာပဒံ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ “ဝဿိကာ ယာ စ သာဋိကာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဝဿိကာ ယာ စ သာဋိကာဟူသောပုဒ်၌လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သတံ သတ္တတိ ဆစ္စေဝိမေ ဟောန္တိ ဥဘိန္နံ အသာဓာရဏာတိ၊ သတံ သတ္တတိ ဆစ္စေဝိမေ ဟောန္တိ ဥဘိန္နံ အသာဓာရဏာဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့၏။ ဘိက္ခုနီဟိ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်။ အသာဓာရဏာ၊ မဆက်ဆံကုန်သော။ ဆစတ္တာရီသ၊ လေးဆယ့်ခြောက်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့ လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့၏။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းယောကျ်ားတို့နှင့်။ အသာဓာရဏာ၊ မဆက်ဆံကုန်သော။ တိံ သာဓိကံ သတဉ္စ၊ တစ်ရာ့သုံးဆယ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ဦးသော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီတို့၏။ အသာဓာရဏာ၊ မဆက်ဆံကုန်သော။ ဆသတ္တတိအဓိကံ သတံ သိက္ခာပဒါနိ၊ တစ်ရာ့ခုနစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သတံ သတ္တတိ စတ္တာရီတိ၊ သတံ သတ္တတိ စတ္တာရိဟူသည်ကား။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ဦးသော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီတို့၏။ သာဓာရဏသိက္ခာပဒါနံ၊ သာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဂဏနာ၊ ရေတွက်ခြင်းတည်း။ စတုသတ္တတိအဓိကံ သတံ သိက္ခာပဒါနိ၊ တစ်ရာ့ခုနစ်ဆယ့် လေးပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

“ဝိဘတ္တိယော”တိ၊ ဝိဘတ္တိယောဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ စေဝ၊ အာပတ်အစုတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဥပေါသထပဝါရဏာဒယော စ၊ ဥပုသ်ပဝါရဏာ အစရှိသည်တို့ကို လည်းကောင်း။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေ၊ ထိုအာပတ် အစရှိသည်တို့ကို။ ပါရာဇိကာဒိ ဘေဒေန စ၊ ပါရာဇိက အစရှိသော အပြားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုဥပေါသထာဒိဘေဒေန စ၊ ဘိက္ခုဥပုသ်စသော အပြားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုဥပေါသထာဒိဘေဒေန စ၊ သိက္ခုဥပုသ်စသော အပြားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိဘဇီယန္တိ၊ ဝေဖန်အပ်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဝိဘတ္တိယော”တိအာဒိ၊ ဝိဘတ္တိယော၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တေသန္တိ၊ တေသံဟူသည်ကား။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ ပါရာဇိကာဒီနံ၊ ပါရာဇိက အစရှိသည်တို့၏။ “ဒွီဟီ”တိအာဒိ၊ ဒွီဟိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီနံ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းအစရှိသည်တို့၏။ သမထေဟိ၊ သမထတို့ဖြင့်။ ဝူပသမဒဿနံ၊ ငြိမ်းသည်ကိုပြကြောင်းတည်း။

သတ္တနဂရေသု ပညတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သတ္တနဂရေသု ပညတ္တသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၇၃) ၃၃၉။ “ဣဒ”န္တိ၊ ဣဒံဟူသောစကားကို။ “ပါရာဇိကန္တိ ယံ ဝုတ္တ”န္တိအာဒီနာ၊ ပါရာဇိကန္တိ ယံ ဝုတ္တံအစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ ဝစနံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣဒံ၊ ဤ ပါရာဇိကန္တိ ယံ ဝုတ္တံ၊ စသောစကားကို။ (သင်္ဂဟိတမေဝ၊ ၌ စပ်။) ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ “ဂရုကံ လဟုက”န္တိ အာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥဒ္ဓဋပေဉှသု၊ ထုတ်အပ်သ ပြဿနာတို့၌။ အနာဂတမ္ပိ၊ မလာသော်လည်း။ “သဗ္ဗာနိပေတာနိ ဝိယာကရောဟိ၊ ဟန္ဒဝါကျံ သုဏောမ တေ”တိ ဧတ္ထ၊ သဗ္ဗာနိပေတာနိ ဝိယာကရောဟိ၊ ဟန္ဒဝါကျံ သုဏောမ တေဟူသောပုဒ်၌။ ယထာဝုတ္တာနိပိ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အညာနိပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ “ဧတာနိ သဗ္ဗာနိပိ၊ ထိုအလုံးစုံတို့ကိုလည်း။ ဝိယာကရောဟိ၊ ဖြေလော့။ ဟန္ဒ၊ ယခု။ တေ၊ သင်၏။ ဝါကျံ၊ စကားကို။ သုဏောမ၊ နာကုန်အံ့”။ ဣတိ ဧဝ၊ ဤသို့။ ဂဟိတမေဝ၊ ယူအပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ဣမိနာ ပန အာယာစနဝစနေန သင်္ဂဟိတဿာ”တိ အာဒိ၊ ဣမိနာ ပန အာယာစနဝစနေန သင်္ဂဟိတဿ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။

အတိဝဿတီတိ၊ အတိဝဿတိဟူသည်ကား။ ဩဝဿတိ၊ ယို၏။ ဝေဿာဒကံ၊ မိုးရေသည်။ ပဝိသတိ၊ ဝင်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဓမ္မာနန္တိ၊ ဓမ္မာနံဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်ခြင်းဖြင့်။ စတုပစ္စယေ၊ လေးပါးသောအကြောင်းတို့ကို။ ဓာရယတိ၊ ဆောင်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မမည်၏။ တေသံ၊ တို့၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သင်္ခတဓမ္မာန”န္တိ၊ သင်္ခတဓ္မာနံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဂါထာသင်္ဂဏိကန္တိ၊ ဂါထာသင်္ဂဏိကံဟူသည်ကား။ ဂါထာသင်္ဂဟော၊ ဂါထာသင်္ဂြိုဟ်ခြင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတ္ထ ဝစနေ၊ ဤစကား၌။ တေ တေ အတ္ထာ၊ ထိုထို အနက်တို့ကို။ ဂါထာဟိ၊ ဂါထာတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဂဏီယန္တိ ကထီယန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဂါထာသင်္ဂဏိကံ၊ ဂါထာသင်္ဂဏိကမည်၏။

ပါရာဇိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ ပါရာဇိကာဒိအာပတ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာနယော၊ ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကအဖွင့်နည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၇၄)

အဓိကရဏဘေဒ

ဥက္ကောဋနဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၉၅] ၃၄၁။ “အလံ အာဝုသော”တိ အတ္တပစ္စတ္ထိကေ သညာပေတွာတိ၊ အလံ အာဝုသော”တိ အတ္တပစ္စတ္ထိကေ သညာပေတွာဟူသည်ကား။ ပတ္တစီဝရာဒိအတ္ထာယ၊ သပိတ်သင်္ကန်းစသည်အလို့ငှာ။ ဘဏ္ဍနာဒိကရဏံ၊ ငြင်းခုံခြင်း အစရှိသည်ကိုပြုခြင်းသည်။ အလံ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိဝါဒါဒီသု၊ ဝိဝါဒ၊ အစရှိသည်တို့၌။ ဒေါသဒဿနမတ္တေန၊ အပြစ်ကို ပြကာမျှဖြင့်။ သညာပေတွာ၊ သိစေ၍။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ခမာပေတွာ၊ ကန်တော့စေ၍။ ဝူပသမေန္တိ၊ ငြိမ်းစေကုန်၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အာပတ္တနာပတ္တိဒဿနဝသေန၊ အာပတ္တိ, အနာပတ္တိကိုပြသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ န ဝူပသမေန္တိ၊ မငြိမ်းစေကုန်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယေနေဝါ”တိ၊ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယေနေဝါဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဝိသမာနိ၊ မညီညွတ်ကုန်သော။ ကာယကမ္မာဒီနိ၊ ကာယကံအစရှိသည်တို့ကို။ နိဿိတော၊ မှီသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ဝိသမနိဿိတော နာမ၊ ဝိသမနိဿိတမည်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနိဿိတော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကိုမှီသောရဟန်းသည်။ ဂဟနနိဿိတော၊ ဂဟနနိဿိတမည်၏။ ဗလဝန္တေ၊ အားကြီးကုန်သော။ ပုရိသေ၊ ယောကျ်ားတို့ကို။ နိဿိတော၊ မှီသည်။ ဗလဝနိဿိတော နာမ၊ ဗလဝနိဿိတမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလို၍။ “ဧကော ဝိသမာနီ”တိအာဒိံ၊ ဧကော ဝိသမာနိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဥက္ကောဋနဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဥက္ကောဋနဘေဒါဒိကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဓိကရဏနိဒါနာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၄၂။ “အာပတ္တိံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇကအာပတ္တိဝသေနာ”တိ၊ အာပတ္တိံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇကအာပတ္တိဝသေနာဟူသော စကားကို။ ပရေသံ၊ သူတစ်ပါးတို့၏လည်းကောင်း။ အတ္တနော စ၊ မိမိ၏လည်းကောင်း။ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တာနံ၊ အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းကုန်သော။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒီနံ၊ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိဘိက္ခုနီတို့၏။ ပါရာဇိကာဒိအာပတ္တိမေဝ၊ ပါရာဇိကအစရှိသော အာပတ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။ သဗ္ဗာပတ္တိယော၊ အလုံးစုံသော အာပတ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝုတ္တံ၊ ဆို၏။ ကိစ္စံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကကိစ္စာနန္တိ၊ ကိစ္စံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကကိစ္စာနံဟူသည်ကား။ ဥက္ခေပနီယာဒိကမ္မံ၊ ဥက္ခေပနီယ အစရှိသော ကံကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တဒနုဝတ္တိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ယာဝ တတိယာနုဿာဝနာနံ၊ တဒနုဝတ္တိကာဘိက္ခုနီကို သုံးကြိမ်မြောက် (နိ-၅၇၅) အောင် ဆုံးမခြင်းဟူကုန်သော။ ကိစ္စာနံ၊ ကိစ္စံတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ကိစ္စာနံ၊ ကိစ္စာတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။

၃၄၄။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ကတိဟိ အဒိကရဏေဟီ”တိ ပုစ္ဆာယ၊ ကတိဟိ အဒိကရဏေဟိဟူသော ပုစ္ဆာ၌။ ဧကေန အဓိကရဏေန ကိစ္စာဓိကရဏေနာ”တိ၊ ဧကေန အဓိကရဏေန ကိစ္စာဓိကရဏေနဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ကတိသု ဌာနေသူ”တိ ပုစ္ဆာယ၊ ကတိသု ဌာနေသုဟူသောပုစ္ဆာ၌။ “တီသုဌာနေသု သံဃမဇ္ဈေ, ဂဏမဇ္ဈေ, ပုဂ္ဂလဿ သန္တိကေ”တိ၊ တီသုဌာနေသု သံဃမဇ္ဈေ, ဂဏမဇ္ဈေ, ပုဂ္ဂလဿ သန္တိကေဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ကတိဟိ သမထေဟီ”တိ ပုစ္ဆာယ၊ ကတိဟိ သမထေဟိ၌။ “တီဟိ သမထေဟီ”တိ၊ တီဟိ သမထေဟီဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တီဟိပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေဟိ၊ ဤ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာတို့ဖြင့်။ ဧကော၊ တစ်ခုသော။ ဝူပသမနပ္ပကာရောဝ၊ ငြိမ်းသော အခြင်းအရာကိုသာလျှင်။ ပုစ္ဆတော စ၊ မေးလည်းမေးအပ်၏။ ဝိဿဇ္ဇိတော စ၊ ဖြေလည်းဖြေအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

၃၄၈။ “ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဟောတိ အနုဝါဒါဓိကရဏ”န္တိ အာဒီသု၊ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဟောတိ အနုဝါဒါဓိကရဏံ၊ အစရှိသေပါဌ်တို့၌။ ဝိဝါဒါဓိကရဏမေဝ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းသည်သာလျှင်။ အနုဝါဒါဓိကရဏာဒိပိ၊ အနုဝါဒါဓိကရုဏ်း အစရှိသည်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယ၊ ဤသို့သော ပုစ္ဆာ၌။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏ မေဝ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အနုဝါဒါဒယော၊ အနုဝါဒအစရှိသည်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ဤသို့သော အဖြေသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

အဓိကရဏနိဒါနာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အဓိကရဏနိဒါနိအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သတ္တသမထနာနာတ္ထာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၉၆] ၃၅၄။ အဓိကရဏပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေ၊ အဓိကရဏပုစ္ဆာ၏အဖြေ၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဝိပစ္စယတာယ ဝေါဟာရောတိ၊ ဝိပစ္စယတာယ ဝေါဟာရောဟူသည်ကား။ ဝိရူပဝိပါကာယ၊ ဖောက်ပြန်သော အကျိုးဖြစ်ခြင်းငှာ။ အညမညံ၊ အချင်းချင်းအား။ ဒုက္ခုပ္ပါဒနာယ၊ ဒုက္ခဖြစ်စေခြင်းငှာ။ ကာယဝစီဝေါဟာရော၊ ကိုယ်နှုတ်ဖြင့် ငြင်းခုံခြင်းတည်း။ မေဓဂန္တိ၊ မေဝဂံဟူသည်ကား။ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော၊ ကြီးပွားခြင်းသို့ ရောက်သော။ ကလဟော၊ ငြင်းခုံခြင်းတည်း။

အနုသမ္ပဝင်္ကတာတိ၊ အနုသမ္ပဝင်္ကတာဟူသည်ကား။ ဝိပတ္တိစောဒနာယ၊ ဝိပတ္တိစောဒနာ၌။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ သံယုဇ္ဇနဝသေန၊ ယှဉ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ နိန္ဒတာ၊ ညွတ်သော အဖြစ်တည်း။

(နိ-၅၇၆) အဗ္ဘုဿဟနတာတိ၊ အဗ္ဘုဿဟနတာဟူသည်ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ သဉ္ဇာတုဿာဟတာ၊ ဖြစ်သော အားထုတ်ခြင်းရှိသော အဖြစ်တည်း။ အနုဗလပ္ပဒါနန္တိ၊ အနုဗလပ္ပဒါနံဟူသည်ကား။ စောဒကာနိမ္ပိ၊ စောဒကတို့အားလည်း။ ဥပတ္ထမ္ဘကရဏံ၊ အထောက်အပံ့ကို ပြုခြင်းတည်း။ ကမ္ပသင်္ဂဟာ ဘာဝေနာတိ၊ ကမ္ပသင်္ဂဟာ ဘာဝေနဟူသည်ကား။ သံဃသမ္မုခတာဒိမတ္တဿ၊ သံဃမျက်မှောက် အဖြစ်သည်မျှဖြစ်သော။ သမ္မုခါဝိနယဿ၊ သမ္မုခါဝိနည်း၏။ သံဃာဒီဟိ၊ သံဃာအစရှိသည်တို့သည်။ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စေသု၊ ပြုအပ်သောကိစ္စတို့၌။ သင်္ဂဟာဘာဝါ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။

သတ္တသမထနာနာတ္ထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သတ္တသမထနာနာတ္ထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာ၊ အဓိကရဏဘေဒအဖွင့်နည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၇၇)

ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိက

စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၉၇] ၃၅၉။ ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကာယ၊ ဒုတိယဖြစ်သော ဂါထာသင်္ဂဏိက၌။ “စောဒနာ ကိမတ္ထာယာ”တိအာဒိကာ၊ စောဒနာ ကိမတ္ထာယ၊ အစရှိသော။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးကို။ ဥပါလိတ္ထေရေန၊ ဥပါလိမထေရ်အစရှိသော အဖြေကို။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥပါလိတ္ထေရေ၊ ဥပါလိမထေရ်သည်။ သယမေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေး၍။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ အဖြေကို။ အကာသိ၊ ပြု၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။

မန္တဂ္ဂဟဏန္တိ၊ မန္တဂ္ဂဟဏံဟူသည်ကား။ တေသံ၊ ထိုမထေရ်တို့၏။ ဝိစာရဏာဂဟဏံ၊ ဆင်ခြင်သည်ကို ယူခြင်းတည်း။ သုတ္တန္တိကတ္ထေရာနံ၊ သုတ္တန်ဆောင် မထေရ်တို့၏ လည်းကောင်း။ ဝိနယဓရတ္ထေရာနဉ္စ၊ ဝိနည်းဓိုရ်ထေရ်တို့၏ လည်းကောင်း။ အဓိပ္ပာယဂဟဏံ၊ အလိုကို ယူခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပါဋေက္ကံ ဝိနိစ္ဆယသန္နိဋ္ဌာကပနတ္ထန္တိ၊ ပါဋေက္ကံ ဝိနိစ္ဆယသန္နိဋ္ဌာကပနတ္ထံဟူသည်ကား။ တေသံ၊ ထိုမထေရ်တို့၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အဓိပ္ပါယံ၊ အလိုကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ တေဟိ၊ ထိုမထေရ်တို့သည်။ သမုဋ္ဌာပိတနယမ္ပိ၊ ဖြစ်စေအပ်သော နည်းကိုလည်း။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝိနိစ္ဆယပရိယောသာပနတ္ထံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို ပြီးစေခြင်းငှာ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်းြ။

“မာ ခေါ တုရိတော အဘဏီ”တိအာဒိနာ၊ မာ ခေါ တုရိတော အဘဏိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အဘိမုခေ၊ ရှေးရှုဖြစ်သော အရပ်၌။ ဌိတံ၊ တည်သောဲ။ ကဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ အနုဝိဇ္ဇကံ၊ မေးစစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တေန ဝိယ၊ ဆိုဘိသကဲ့သို့။ ထေရေန၊ ဥပါလိ မထေရ်သည်။ အနုဝိဇ္ဇကဝတ္တံ၊ အနုဝိဇ္ဇကဝတ်ကို။ ကထိတံ၊ ဆိုအပ်၏။

အနုယုဉ္ဇနဝတ္တန္တိ၊ အနုယုဉ္ဇနဝတ္တံဟူသည်ကား။ အနုယုဉ္ဇနက္ကမံ၊ မေးစိစစ်သော အစဉ်တည။ တံ ပန၊ ထိုအစဉ်ကိုကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမဝိသယေပိ၊ အလုံးစုံသော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို လွန်ကျူးသော အရာ၌လည်း။ တံတံသိက္ခာပဒါနုလောမေန၊ ထိုထိုသိက္ခာပုဒ် အားလျော်သဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “သိက္ခာပဒါနုလောမိက”န္တိ၊ သိက္ခာပဒါနုလောမိကံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အတ္တနော ဂတိံ (နိ-၅၇၈) နာသေတီတိ၊ အတ္တနော ဂတိံ နာသေတိဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သုဂတိဂမနံ၊ သုဂတိသို့လာခြင်းကို။ ဝိနာသေတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။

အနုသန္ဓိတ၊ သဒ္ဒေါ၊ အနုသန္ဓိတ၊ သဒ္ဒါသည်။ ဘာဝသာဓနော၊ ဘာဝသာဓနတည်း။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အနုသန္ဓိတန္တိ ကထာနုသန္ဓီ”တိ၊ အနုသန္ဓိတန္တိ ကထာနုသန္ဓိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဝတ္တာနုသန္ဓိတေနာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဝတ္တာနုသန္ဓိတေနဟူသော ပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ဝတ္တာနုသန္ဓိတေနာတိ၊ ဝတ္တာနုသန္ဓိတေနဟူသည်ကား။ အာစာရာနုသန္ဓိနာ၊ အကျင့်နှင့် စပ်သဖြင့်။ အာစာရေန၊ အကျင့်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သမေန္တိယာ၊ ညီညွတ်သော။ ပဋိညာယ၊ ပဋိညာဉ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယာ အဿ ဝတ္တေနာ”တိအာဒိ၊ ယာ အဿ ဝတ္တေန၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိ”န္တိအာဒိ၊ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိ၊ အစရှိသော။ အလဇ္ဇိလဇ္ဇိလက္ခဏံ၊ အလဇ္ဇီ လဇ္ဇီလက္ခဏာကို။ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ၊ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တေသညေဝ၊ ထိုဘိက္ခု ဘိက္ခုနီတို့၏သာလျှင်။ သဗ္ဗပ္ပကာရတော၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်။ သိက္ခာပဒါဓိကာရတ္တာ၊ သိက္ခာပုဒ်အရာ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ သာမဏေရာဒီနမ္ပိ၊ သာမဏေ အစရှိသည်တို့အားလည်း။ သာဓာရဏဝသေန ပန၊ ဆက်ဆံသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဉ္စိစ္စ၊ လွန်ကျူးလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍။ ယထာသကံ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမနာဒိကံ၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို လွန်ကျူးခြင်း စသည်ကို။ (အာဒိ၊ သဒ္ဒါဖြင့် မလွန်ကျူးခြင်းကို ယူ) အလဇ္ဇိ လဇ္ဇိလက္ခဏံ၊ အလဇ္ဇီ လဇ္ဇီလက္ခဏာဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

ကထာနုသန္ဓိဝစနန္တိ၊ ကထာနုသန္ဓိဝစနံဟူသည်ကား။ စုဒိတကအနုဝိဇ္ဇကာနံ၊ စုဒိတက အနုဝိဇ္ဇကတို့၏။ ကထာယ၊ စကားနှင့်။ အနုသန္ဓိယုတ္တံ၊ စပ်ယှဉ်သော။ ဝစနံ၊ စကားကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တေဟိ၊ ထိုစုဒိတက အနုဝိဇ္ဇကတို့သည်။ ဧကသ္မိံ ကာရဏေ၊ တစ်ခုသော အကြောင်းကို။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသော်။ သယံ၊ မိမိသည်။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အသလ္လက္ခေတွာ၊ မမှတ်မူ၍။ အတ္တနော၊ မိမိသည်။ အဘိရုစိတမေဝ၊ နှစ်သက်အပ်သည်သာ ဖြစ်သော။ အသမ္ဗန္ဓိတတ္ထံ၊ မစပ်သော သဘောကို။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝိနိစ္ဆယာနုသန္ဓိဝစနဉ္စာတိ၊ ဝိနိစ္ဆယာနုသန္ဓိဝစနဉ္စဟူသည်ကား။ အနုဝိဇ္ဇကေန၊ မေးစစ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကတဿ၊ ပြုအပ်သော။ အာပတ္တာနာပတ္တိဝိနိစ္ဆယဿ၊ အာပတ္တိ, အနာပတ္တိ ဝိနိစ္ဆယအား။ အနုဂုဏံ၊ လျော်သော။ သမ္ဗန္ဓဝစနဉ္စ၊ စပ်သောစကားကိုလည်း။

စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ၊ စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၇၉)

စောဒနာကဏ္ဍ

အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၉၈] ၃၆၀။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ယံ ခေါ တွန္တိအာဒီသု၊ ယံ ခေါ တွ၊ အစရှိသည်တို့၌။ အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ တွံ၊ သည်။ ယံ၊ အကြင်အာပတ်ကို။ ဣမံ ဘိက္ခုံ၊ ကို။ စောဒနာ၏။ တံ အာပတ္တိံ၊ ထိုအာပတ်ကို။ ကိမှိ ဒေါသေ၊ အဘယ်အပြစ်၌။ စောဒေသိ၊ စောဒနာသနည်း။ ကတရာယ ဝိပတ္တိယာ၊ အဘယ်ဝိပတ္တိဖြင့်။ စောဒေသိ၊ စောဒနာသနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

၃၆၁။ အသုဒ္ဓပရသင်္ကိတောတိ၊ အသုဒ္ဓပရသင်္ကိတောဟူသည်ကား။ အသုဒ္ဓါယ၊ မစင်ကြယ်ခြင်းသည်။ အဋ္ဌာနေ၊ အရာမဟုတ်ရာ၌။ ဥပ္ပန္နာယ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပရိသင်္ကာယ၊ တွေးတောခြင်းဖြင့်။ ပရိသင်္ကိတော၊ တွေးတောအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အမူလကပရိသင်္ကိတော”တိ၊ အမူလတပရိသင်္ကိတောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၃၆၄။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဥပေါသထော သာမဂ္ဂတ္ထာယာတိ၊ ဥပေါသထော သာမဂ္ဂတ္ထာယာဟူသည်ကား။ ဝိသုဒ္ဓါနံ၊ စင်ကြယ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ အညောအညံ၊ အချင်းချင်း။ နိရပေက္ခော၊ ငဲ့ခြင်းကင်းသည်။ အဟုတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ဥပေါသထော၊ ဥပုသ်ပြုခြင်းသည်။ ဥပေါသထဋ္ဌာနေ၊ ဥပုသ်ပြုရာ၌။ သန္နိပတိတွာ၊ စည်းဝေး၍။ “ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထ၊ ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော၊ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ အာဝုသော”တိ အာဒိနာ၊ ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထ၊ ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော၊ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ အာဝုသော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ပါရိသုဒ္ဓိဝီမံသနာရောစန ဝသေန၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို စုံစမ်းခြင်း ကြားခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ အယုတ္တေ၊ မသင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ ယုတ္တေဟေဝ၊ သင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်သာလျှင်။ ကာယစိတ္တသာမဂ္ဂီကရဏတ္ထာယ၊ ကိုယ်စိတ်ဖြင့် ညီညွတ်ခြင်းကို ပြုခြင်းငှာ။

ဝိသုဒ္ဓါယ ပဝါရဏာတိ၊ ဝိသုဒ္ဓါယ ပဝါရဏာဟူသည်ကား။ အာမိသပုဂ္ဂလနိဿယနေ၊ အာမိသနိဿယ ပုဂ္ဂလနိဿယ ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ ဥဘော၊ ထိုနှစ်ပါးစုံတို့ကိုြ။

အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာ၊ အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၈၀)

စူဠသင်္ဂါမ

အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပတ္တိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၂၉၉] ၃၆၅။ တတြ ဟီတိ၊ တတြ ဟိဟူသည်ကား။ တသ္မိံ သန္နိပါတေ၊ ထိုအစည်းအဝေး၌။ အတ္တပစ္စတ္ထိကာတိ၊ အတ္တပစ္စတ္ထိကာဟူသည်ကား။ လဇ္ဇိပေသလဿ၊ မကောင်းမှုမှရှက်တတ် သီလကို ချစ်တတ်သော။ စောဒကပါပဂရဟီပုဂ္ဂလဿ၊ စောဒနာတတ်မကောင်းမှုကို ကဲ့ရဲ့တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ အနတ္ထကာမာ၊ အကျိုးမဲ့ကိုအလိုရှိကုန်သော။ ဝေရီပုဂ္ဂလာ၊ ရန်သူပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သာသနပစ္စတ္ထိကာတိ၊ သာသနပစ္စတ္ထိကာဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အာစာရာနုဂုဏံ၊ အကျင့်နှင့်လျော်စွာ။ ဗုဒ္ဓဝစနံ၊ ဘုရားစကားတော်ကို။ ပကာသေန္တော၊ ပြကုန်သော။ တဏှာဂတိကာ စ၊ တဏှာသို့လိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌိဂတိကာ စ၊ ဒိဋ္ဌိသို့လိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့လည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဂါဟေတွာတိ၊ အဇ္ဈောဂါဟေတွာဟူသည်ကား။ အလဇ္ဇိံ၊ အလဇ္ဇီကို။ အဘိဘဝနဝသေန၊ နှိပ်နင်းသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သံဃမဇ္ဈံ၊ သံဃာအလယ်သို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ သော သင်္ဂါမာဝစရေတိ၊ သော သင်္ဂါမာဝစရောဟူသည်ကား။ သော စောဒကာ၊ ထိုစောဒကသည်။ သင်္ဂါမာဝစရာ နာမ၊ သင်္ဂါမာဝစရမည်၏။ ဒိဋ္ဌသုတမုတမ္ပိ ရာဇကထာဒိကန္တိ၊ ဒိဋ္ဌသုတမုတမ္ပိ ရာဇကထာဒိကံဟူသည်ကား။ ဒိဋ္ဌသုတဝသေနေဝ၊ မြင်သည် ကြားသည်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ရာဇစောရာဒိကထံ၊ ရာဇကထာ စောရကထာအစရှိသည်ကို လည်းကောင်း။ မုတဝသေနပိ၊ သိသည်၏ အစွမ်းဖြင့်လည်း။ အနာဒိကထဉ္စ၊ အစမထင်သော စကားကိုလည်းကောင်း။ အကထေန္တေန၊ မပြောသဖြင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယောဇနာအပ်၏။ “ကပ္ပိယာကပ္ပိယနိဿိတာ ဝါ”တိ အာဒီသု၊ ကပ္ပိယာကပ္ပိယနိဿိတာ ဝါ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ ရူပါရူပပရိစ္ဆေဒပဒေန၊ ရူပါရူပ ပရိစ္ဆေဒပုဒ်ဖြင့်။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ အဘိဓမ္မာပိဋကတ္ထံ၊ အဘိဓမ္မာပိဋကတ်၏ အနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “သမထာစာရာဒီဟိ ပဋိသံယုတ္တ”န္တိ၊ သမထာစာရာဒီဟိ ပဋိသံယုတ္တံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သကလသုတ္တန္တပိဋကတ္ထံ၊ အလုံးစုံသော သုတ္တန်ပိဋကတ်၏ အနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ သမထာစာရော နာမ၊ သမထာစာရမည်သည်ကား။ သမထာဘာဝနာက္ကမာ၊ သမထကိုပွားသော အစဉ်တည်း။ (ဝိပဿနာဘာဝနာအစဉ်သည်ပင် ဝိပဿနာစာရမည်၏ဟူလိုသည်။) ဌာန နိသဇ္ဇဝတ္တာဒိနိဿိတာတိ၊ ဌာန နိသဇ္ဇဝတ္တာဒိနိဿိတာဟူသည်ကား။ သံဃမဇ္ဈာဒီသု၊ သံဃာအလယ်အစရှိသည်တို့၌။ ဂရုစိတ္တီကာရံ၊ အလေးအမြတ် အရိုအသေပြု (နိ-၅၈၁) ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေ၍။ ဌာနာတိက္ကမနိဿိတာ စေဝ၊ ရပ်ခြင်းလွန်ခြင်း၌ မှီသည်လည်းဖြစ်သော။ စုဒ္ဒသမဟာဝတ္တာဒိဝတ္တနိဿိတာ စ၊ ဝတ်ကြီးတစ်ဆယ့်လေးပါး အစရှိသော ဝတ်ကို မှီသည်လည်းဖြစ်သော။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေန၊ အာဒိ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ အပ္ပိစ္ဆတာဒိ နိဿိတာ စ၊ အလိုနည်းသည်၏ အဖြစ် စသည်ကမှီသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပေဉှ ဥပ္ပန္နေတိ၊ ပေဉှ ဥပ္ပန္နေဟူသည်ကား။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်။ ပေဉှ၊ ပြဿနာကို။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်ရှိသော်။ ပုစ္ဆိတေ၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဣဒဉ္စ၊ ဤပေဉှ ဥပ္ပန္နေ၊ ဟူသည်လည်း။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ မှတ်ကြောင်းမျှလည်း။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော။ ဥပဋ္ဌိတံ၊ ထင်သော။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဘာသဿု၊ ဟောလော့။ ဣတိ အယံ၊ ဤကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

ကုလပဒေသော နာမ၊ ကုလပဒေသမည်သည်ကား။ ခတ္တိယာဒိဇာတိယမ္ပိ၊ မင်းမျိုးအစရှိသည်တွင်လည်း။ ကာသိကရာဇကုလာဒိကုလဝိသေသော ဧဝ၊ ကာသိကမင်းမျိုးအစရှိသော မင်းမျိုးအထူးပင်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ကုလပဒေသော ခတ္တိယကုလာဒိဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော”တိ၊ ကုလပဒေသော ခတ္တိယကုလာဒိဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ သန္နိပါတမဏ္ဍလေတိ၊ သန္နိပါတမဏ္ဍလေဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အနုဝိဇ္ဇမာနပ္ပကာရံ၊ မေးစစ်သောအခြင်းအရာကို။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ဉာပနတ္ထံ၊ ဉာပနတ္ထံသိစေခြင်းငှာ။ ဥဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ သံဃသန္နိပါတမဇ္ဈေ၊ သံဃာအစည်းအဝေး၏ အလယ်၌။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း။ ပရေသံ၊ သူတစ်ပါးတို့၏။ မုခံ၊ မျက်နှာကို။ ဩလောကေန္တေန၊ ကြည့်သဖြင့်။ န စရိတဗ္ဗံ၊ မလှည့်လည်အပ်။ ယထာနိသိန္နေနေဝ၊ ထိုင်မြဲတိုင်း ထိုင်သဖြင့်သာလျှင်။ ဓမ္မဝိနယာနုဂုဏံ၊ တရားဝိနည်းနှင့် လျော်သော။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ဆိုသည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းသော သူတို့သည်။ သုဏန္တိ၊ ကြားကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ အစဏ္ဍိကတေနာတိ၊ အစဏ္ဍိကတေနာဟူသည်ကား။ အကတစဏ္ဍဘာဝေန၊ ကြမ်းကြုတ်သော အဖြစ်ကို မပြုသဖြင့်။ အဖရုသေန၊ မကြမ်းကြုတ်သဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ဟိတာနုကမ္ပိနာ”တိ ဧတေန၊ ဟိတာနုကမ္ပိနာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂေါ၊ ရှေးအဖို့ဖြစ်သော မေတ္တာကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ “ကာရုဏိကေန ဘဝိတဗ္ဗ”န္တိ ဣမိနာ၊ ကာရုဏိကေန ဘဝိတဗ္ဗံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တကရုဏာ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သော ကရုဏာကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဟိတပရိသက္ကိနာ”တိ (နိ-၅၈၂) ဣမိနာ၊ ဟိတပရိသက္ကိနာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါ၊ ရှေးအဖို့ဖြစ်သော ကရုဏာကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ကရုဏာ စ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါ စ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ အယံ ပဒဒွယေပိ အဓိပ္ပါယော”တိ၊ ကရုဏာ စ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါ စ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ အယံ ပဒဒွယေပိ အဓိပ္ပါယောဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ လဇ္ဇိယာတိ၊ ကား။ လဇ္ဇိနီ၊ လဇ္ဇိတည်း။

[စာမျက်နှာ-၃၀၀] အနုယောဂဝတ္တံ ကထာပေတွာတိ၊ အနုယောဂဝတ္တံ ကထာပေတွာဟူသည်ကား။ “ကာလေန ဝက္ခာမီ”တိအာဒိနာ၊ ကာလေန ဝက္ခာမိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တဝတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောဝတ်တည်း။ အနုယုဉ္ဇနာစာရက္ကမေနေဝ၊ မေးစစ်သော အကျင့်အစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ အနုယုဉ္ဇနံ၊ မေးစစ်ခြင်းသည်။ အနုယောဂဝတ္တံ နာမ၊ အနုယောဂဝတ်မည်၏။ တံ၊ ထိုအနုယောဂဝတ်ကို။ ကထာပေတွာ၊ ဆိုစေ၍။ တေနေဝ ကမေန၊ ထိုအစဉ် အားဖြင့်သာလျှင်။ အနုယုဉ္ဇာပေတွာ၊ မေးစိစစ်စေ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “ဥဇုမဒ္ဒဝေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဥဇုမဒ္ဒဝေနဟူသောပုဒ်၌။ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗပဒံ၊ ထည့်ဆောင်အပ်သော ပုဒ်ကို။ “ဥပစရိတဗ္ဗော”တိ၊ ဥပစရိတဗ္ဗောဟူ၍။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “ဓမ္မေသု စ ပုဂ္ဂလေသု စာ”တိ ဣဒံ၊ ဓမ္မေသု စ ပုဂ္ဂလေသု စာဟူသောပုဒ်ကို။ “မဇ္ဈေတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗ”န္တိ၊ မဇ္ဈေတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံဟူသော။ ပကတေန၊ ဝေးသောပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “ဓမ္မေသု စ ပုဂ္ဂလေသု စ၊ ပ။ မဇ္ဈတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော”တိ၊ ဓမ္မေသု စ ပုဂ္ဂလေသု စ၊ ပ။ မဇ္ဈတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဟိ၊ သင်စွ။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသောအရပ်၌။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအမှု၌။ အတိက္ကမန္တော၊ လွန်သော ရဟန်းသည်။ မဇ္ဈတ္တော နာမ၊ လျစ်လျူမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဓမ္မေသု စ၊ တရားတို့၌လည်း။ ဂါရဝေါ၊ ရိုသေခြင်းကို။ ကတ္တဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ပုဂ္ဂလေသု ပန၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား။ မေတ္တာဘာဝနေ၊ မေတ္တာပွားခြင်း၌။ ပက္ခပါတဂါရဝေါ၊ အပင်းအသင်းသို့ ကျသော ရိုသေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဣမံ ဝိဓိံ၊ ဤအစီအရင်ကို။ အနတိက္ကန္တောဝ၊ မလွန်သည်ကိုသာလျှင်။ တေသု၊ ထိုသူတို့၌။ မဇ္ဈတ္တောတိ၊ လျစ်လျူရှု၏ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

၃၆၆။ သံသန္ဒနတ္ထန္တိ၊ သံသန္ဒနတ္ထံဟူသည်ကား။ အာပတ္တိ ဝါ၊ အာပတ်သင့်လေသလော။ အနာပတ္တိ ဝါ၊ အာပတ်မသင့်လေသလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သံသယေ၊ ယှံမှားခြင်းသည်။ ဇာတေ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ သံသန္ဒိတွာ၊ သံသန္ဒိတွာနှီးနှော၍။ နိစ္ဆယကရဏတ္ထံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ပြုခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ အတ္ထဒဿနာယာတိ၊ အတ္ထဒဿနာယာဟူသည်ကား။ သာဓေတဗ္ဗဿ၊ ပြီးစေအပ်သော။ အာပတ္တာဒိဥပမေယျတ္ထဿ၊ အာပတ်အစရှိသော ဥပမေယျအနက်၏။ စောဒကစုဒိတကေ၊ စောဒကစုဒိဒကတို့ကို။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဋိညာယ ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သရူပဝိဘာဝနတ္ထံ၊ သရုပ်ကို ပြခြင်းငှာ။ အတ္ထော ဇာနာပနတ္ထာယာတိ၊ အတ္ထော ဇာနာပနတ္ထာယာဟူသည်ကား။ (နိ-၅၈၃) ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဘာဝိတော၊ ပြအပ်သော။ အတ္ထော၊ အနက်သည်။ စောဒကစုဒိတကသံဃာနံ၊ စောဒက, စုဒိတကသံဃာတို့အား။ ဉာပနတ္ထာယ၊ သိစေခြင်းငှာ။ နိဇ္ဈာပနတ္ထာယ၊ ရှုစေခြင်းငှာ။ သမ္ပဋိစ္ဆာပနတ္ထာယ၊ ဝန်ခံစေခြင်းငှာ။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ပဂလသဿ ဌပနတ္ထာယာတိ၊ ပဂလသဿ ဌပနတ္ထာယာဟူသည်ကား။ စောဒကစုဒိတကေ၊ စောဒကစုဒိတကတို့ကို။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပဋိညာယ ဧဝ၊ ပဋိညာဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိယံ ဝါ၊ အာပတ်၌လည်းကောင်း။ အနာပတ္တိယံ ဝါ၊ အာပတ်၌လည်းကောင်း။ ပတိဋ္ဌာပနတ္ထာယ၊ တည်စေခြင်းငှာ။ သာရာပနတ္ထာယာတိ၊ သာရာပနတ္ထာယဟူသည်ကား။ ပမုဋ္ဌသရာပနတ္ထာယ၊ မေ့လျော့သည်ကို အောက်မေ့စေခြင်းငှာ။ သဝစနီယကရဏတ္ထာယာတိ၊ သဝစနီယကရဏတ္ထာယဟူသည်ကား။ ဒေါသေ၊ အပြစ်ကို။ သာရိတေပိ၊ အောက်မေ့မိသော်လည်း။ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ၊ ဝန်ခံ၍။ ပဋိကမ္မံ၊ ကုစားခြင်းကို။ အကရောန္တဿ၊ မပြုသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သဝစနီယကရဏတ္ထာယ၊ စကားဆိုရန် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းငှာ။ “န တေ အပသာဒေတဗ္ဗာ”တိ ဣဒံ၊ န တေ အပသာဒေတဗ္ဗာဟူသောပုဒ်သည်။ အဓိပ္ပေတတ္ထဒဿနံ၊ လိုအပ်သောအနက်ကို ပြကြောင်းတည်း။ တတ္ထ အဝိသံဝါဒကဋ္ဌာနေ၊ ထိုမချွတ်ယွင်းသောအရာ၌။ ဌိတာ ဧဝ၊ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုသာလျှင်။ န အပသာဒေတဗ္ဗာ၊ မမောင်းမဲအပ်ကုန်။ ဣတရေ၊ တစ်ပါးသော သူတို့ကို။ န အပသာဒေတဗ္ဗာ၊ မမောင်းမဲအပ်ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

အပ္ပစ္စယပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာတိ၊ အပ္ပစ္စယပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယဟူသည်ကား။ အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ ပဋိသန္ဓေ၏။ အကာရဏဘူတပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယ၊ အကြောင်းမဟုတ်သည် ဖြစ်၍ဖြစ်သော ပရိနိဗ္ဗာန်အလို့ငှာ။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ပရိနိဗ္ဗာနံ နာမ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်မည်သည်ကား။ ခီဏာသဝါနံ၊ ရဟန္တာတို့၏။ သဗ္ဗပစ္ဆိမာ၊ အလုံးစုံတို့၏ နောက်ဖြစ်ကုန်သော။ စုတိစိတ္တကမ္မဇရူပ သင်္ခါတာ၊ စုတိစိတ် ကမ္မဇရုပ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ ခန္ဓာတို့တည်း။ တေ စ၊ ထိုခန္ဓာတို့သည်လည်း။ သဗ္ဗာကာရတော၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ သမုစ္ဆိန္နာနုသယတာယ၊ ပြတ်သော အနုသယရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုနဗ္ဘဝါယ၊ တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်း၏။ အနန္တရာဒိပစ္စယ၊ အနန္တရ အစရှိသော ပစ္စည်းတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အညေဟိ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ တဏှာဒိပစ္စယေဟိ စ၊ တဏှာအစရှိသော အကြောင်းတို့မှလည်း။ ဝိရဟိတတ္တာ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “အပ္ပစ္စယပရိနိဗ္ဗာန”န္တိ၊ အပ္ပစ္စယပရိနိဗ္ဗနံဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တန္တိ၊ တံဟူသည်ကား။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန သည်။ တဒေဝ၊ ထိုဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနကိုသာလျှင်။ “တသ္မိ”န္တိ၊ တသ္မိံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိနယ၊ (နိ-၅၈၄) မန္တနာတိ၊ ဝိနယ မန္တနာဟူသည်ကား။ ဝိနာယဝိနိစ္ဆယော၊ ဝိနည်းအဆုံးအဖြတ်တည်း။ သောတာဝဓာနန္တိ၊ သောတာဝဓာနံဟူသည်ကား။ သောတဿ၊ နားကို။ ဩဒဟနံ၊ ထောင်ခြင်းတည်း။ သဝနံ၊ နာခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဉာဏ”န္တိ၊ ယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဉာဏံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယထာဝုတ္တာယ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော။ ဝိနယသံဝရာဒိကာရဏပ္ပရမ္ပရာယ၊ ဝိနယော သံဝရတ္ထာယ အစရှိသော အကြောင်းအဆက်ဆက်ဖြင့်။ ဝိမုတ္တိယာ ဧဝ၊ ဝိမုတ္တိ၏သာလျှင်။ မဓာနတ္တာ၊ ပြဋ္ဌာန်းသောကြောင့်။ သာ၊ ထိုဝိမုတ္တိကို။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ စိတ္တဿ ဝိမောက္ခောတိ၊ စိတ္တဿ ဝိမောက္ခေဟူ၍။ ဥဒ္ဓဋော၊ ထုတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ “အရဟတ္တဖလသင်္ခါတော ဝိမောက္ခော”တိ၊ အရဟတ္တဖလသင်္ခါတော ဝိမောက္ခောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ [စာမျက်နှာ-၃၀၁] အနုပါဒိယိတွာ၊ မစွဲလမ်းမူ၍။ ပရိနိဗ္ဗာနဝသေန၊ ပရိနိဗ္ဗာန်၏ အစွမ်းဖြင့်။ စိတ္တဿ စိတ္တသန္တတိယာ စ၊ စိတ်အစဉ်မှလည်းကောင်း။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓကမ္မဇရူပသန္တတိယာ စ၊ ထိုစိတ်နှင့်စပ်သော ကမ္မရုပ်အစဉ်မှ လည်းကောင်း။ ယော ဝိမောကော ဝိမုစ္စနံ၊ အကြင်လွတ်ခြင်းသည်။ အပုနပ္ပဝတ္တိဝသေန ဝိဂမော၊ တစ်ဖန်မဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့် ကင်းခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတဒတ္ထာယ ဧတဿ ဝိဂမဿ အတ္ထာယ ဧဝ၊ ထိုကင်းခြင်း အကျိုးငှာသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ နိဂမနဝသေနပိ၊ နိဂုံး၏အစွမ်းဖြင့်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

၃၆၇။ အနုယောဂဝတ္တဂါထာသု၊ အနုယောဂဝတ္တဂါထာတို့၌။ ကုသလေန ဗုဒ္ဓိမတာတိ၊ ကုသလေန ဗုဒ္ဓိမတာဟူသည်ကား။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ကတန္တိ၊ ကတံဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ပကာသိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ “တေနေဝါ”တိ အာဒီသု၊ တေနေဝါ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ကတာကတဿ၊ ပြုအပ်, မပြုအပ်သည်ကို။ အဇာနနေဝ၊ မသိခြင်း၌သာလျှင်။ ပုဗ္ဗာပရံ၊ ရှေ့နောက်ကို။ အဇာနနဿ၊ မသိသော။ အညဿပိ ဘိက္ခုနော၊ တစ်ပါးသော ရဟန်း၏လည်း။ ယံ ကာတဗ္ဗံ၊ အကြင်ပြုဖွယ်ကိစ္စသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုပြုဖွယ်ကိစ္စကိုလည်း။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အတ္တနော သဒိသာယာတိ၊ အတ္တနော သဒိသာယဟူသည်ကား။ ယထာ ဝုတ္တေဟိ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးကုန်သော။ ဒေါသေဟိ၊ အပြစ်တို့နှင့်။ ယုတ္တတာယ၊ ယှဉ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိနှင့်။ သဒိသာယ၊ တူသော။

အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပတ္တိအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၈၅)

မဟာသင်္ခါမ

ဝေါဟရန္တေနဇာနိတဗ္ဗာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၀၂] ၃၆၈။ မဟာသင်္ဂါမေ၊ မဟာသင်္ဂါမ၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ သင်္ဂါမာဝစရေနာတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ အနုဝိဇ္ဇကံ၊ အနုဝိဇ္ဇက ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝတ္ထူတိ၊ ဝတ္ထုဟူသည်ကား။ မေထုနာဒိဝီတိက္ကမော၊ မေထုတ်စသည် လွန်ကျူးခြင်းတည်း။ နိဒါနန္တိ၊ နိဒါနံဟူသည်ကား။ ဝေသာလိအာဒိပညတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ဝေသာလီ အစရှိသော ပညတ်ရာ အရပ်တည်း။ “ပုဂ္ဂလော အကာရကော ဇာနိတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ ပုဂ္ဂလော အကာရကော ဇာနိတဗ္ဗောဟူသောပုဒ်၌။ သံဃေ ဝါ၊ သံဃာ၌လည်းကောင်း။ ဂဏေ ဝါ၊ ဂိုဏ်း၌လည်းကောင်း။ ပရိဏာယကဘူတော၊ အကြီးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

၃၇၅။ ဝိဿဋ္ဌိ သိက္ခာပဒန္တိ၊ ဝိဿဋ္ဌိ သိက္ခာပဒံဟူသည်ကား။ နီလာဒိဒသန္နံ၊ အညိုအစရှိသည် ဖြင့်ဆယ်ပါးအပြား ရှိကုန်သော။ သုက္ကာနံ၊ သုက်တို့ကို။ မောစနဝသေန၊ လွှတ်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သော။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထိုသုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပုဒ်ကို။ တေလာဒိမန္ဒဝဏ္ဏနံ၊ ဆီအစရှိသော နည်းသော အဆင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ “ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏာ”တိ၊ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဣဓ အဝဏ္ဏောတိ ပဒေ၊ ဤအဝဏ္ဏော ဟူသော ပုဒ်၌။ အ၊ ကာရော၊ အ၊ အက္ခရာသည်။ ပစုရတ္ထေ၊ အများဟူသော အနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။

၃၇၉။ “ယာဝ အကနိဋ္ဌြှဗဟ္မာနော ဒွိဓာ ဟောန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ယာဝ အကနိဋ္ဌြှဗဟ္မာနော ဒွိဓာ ဟောန္တိဟူသောပုဒ်၌။ အဝိဟာဒိသုဒ္ဓါဝါသိကာ၊ အဝိဟာစသော သုဒ္ဓါဝါသ၌ ဖြစ်ကုန်သော။ အရိယာ စ၊ အရိယာတို့သည်လည်းကောင်း။ အညဘူမီသု၊ တစ်ပါးသော ဘုံတို့၌။ အရိယာ စ၊ အရိယာတို့သည်လည်းကောင်း။ ဓမ္မဝါဒီပက္ခံ ဧဝ၊ ဓမ္မဝါဒီအပင်းအသင်းတို့သာလျှင်။ ဘဇန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတရေ၊ အရိယာမှ တစ်ပါးကုန်သော ပုထုဇဉ်ဗြဟ္မာတို့သည်။ ဒုဝိဓမ္ပိ၊ နှစ်ပါး အပြားရှိသော အပင်းအသင်းတို့သာလျှင်။ ဘဇန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။

ဝေါဟရန္တေနဇာနိတဗ္ဗာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ဝေါဟရန္တေနဇာနိတဗ္ဗာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၈၆)

ကထိနဘေဒ

ကထိနအတ္ထတာဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၀၃] ၄၀၄။ ကထိနေ၊ ကထိန်ကို ဆိုရာပါဌ်၌။ အနာဂတဝသေနာတိ၊ အနာဂတဝသေနာဟူသည်ကား။ ဥဒကာဟရဏာဒိပယောဂေ၊ ရေခပ်ခြင်းစသော ပယောဂသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဓောဝနာဒိပုဗ္ဗကရဏဿ၊ ဖွပ်ခြင်း အစရှိသော ပုဗ္ဗကရဏ၏။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ တပ္ပယောဂဿ၊ ထိုဓောဝန အစရှိသောပယောဂ၏။ အနာဂတဝသေနေဝ၊ အနာဂတ်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ အနန္တရပစ္စယော၊ အနန္တရပစ္စည်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ကရိယဘူတဿ၊ အကျိုးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဿ၊ ထိုပယောဂ၏။ ပစ္စယတ္တံ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ နိပ္ဖာဒေတဗ္ဗတံ၊ ပြီးစေအပ်သော သဘောကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ပစ္စယာ၊ ပစ္စည်းတို့သည်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ပဝတ္တာ၊ မဖြစ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တေန ပရိယာယေန၊ ထိုသို့သော ပရိယာယ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ပယောဂဿဟီ”တိအာဒိ၊ ပယောဂဿဟိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ၊ ထို ပယောဂဿ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ ပယောဂဿ၊ ပယောဂအား။ သတ္တဝိဓမ္ပိ၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ပုဗ္ဗကရဏံ၊ ပုဗ္ဗကရဏသည်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဗန္ဓော၊ စာစပ်တည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ “ယသ္မာ”တိအာဒိ၊ ယသ္မာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပုဗ္ဗကရဏဿတ္ထာယာတိ၊ ပုဗ္ဗကရဏဿတ္ထာယဟူသည်ကား။ ပုဗ္ဗကရဏဿ၊ ပုဗ္ဗကရဏကို။ နိပ္ဖာဒနတ္ထာယ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ ပုရေဇာတပစ္စယေတိ၊ ပုရေဇာတပစ္စယေဟူသည်ကား။ ပုရေဇာတပစ္စယဿ၊ ပုရေဇာတပစ္စည်း၏။ ဝိသယေ၊ အရာ၌။ ဧသောတိ၊ ဧသောဟူသည်ကား။ ပယောဂေါ၊ ပယောဂသည်။ ဓောဝနာဒိဓမ္မေသု၊ ဓောဝနစသော သဘောတို့တွင်။ ဧကမ္ပိ၊ တစ်ခုလည်းဖြစ်သော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပုရေဇာတပ္ပစ္စယဘူတံ၊ ပုရေဇာတ ပစ္စည်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဓမ္မံ၊ သဘောကို။ န လဘတိ၊ မရ။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်သည်မှ။ ပုရေဇာတဿ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ပုဗ္ဗကရဏဿ၊ ပုဗ္ဗကရဏ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်း ကြောင့်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ လဘတီတိ၊ လဘတိဟူသည်ကား။ ပုဗ္ဗကရဏံ၊ ပုဗ္ဗကရဏ (နိ-၅၈၇) သည်။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယံ၊ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စည်းအဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော၊ ပစ္ဆာဇာတပစ္စည်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ပန္နရသ ဓမ္မာ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော”တိ ဧတ္ထ၊ ပန္နရသ ဓမ္မာ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောဟူသောပုဒ်၌။ ပုဗ္ဗကရဏဿာတိ ဝါ၊ ပုဗ္ဗကရဏဿ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ပယောဂဿာတိ ဝါ၊ ပယောဂဿဟူ၍လည်းကောင်း။ အညဿ၊ တစ်ပါးသော။ ကဿစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ၊ ပစ္စယုပ္ပန်ကို။ အပရာမဋ္ဌတ္တာ၊ မသုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပန္နရသ ဓမ္မာ၊ တစ်ဆယ့်ငါးပါးသော တရားတို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သဟဇာတပစ္စယေန၊ သဟဇာတပစ္စည်းဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ တေဟိ၊ ထိုတစ်ဆယ့်ငါးပါးသော တရား၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဝါရတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သဟဇာတပစ္စယံ ပနာ”တိအာဒိ၊ သဟဇာတပစ္စယံ ပနာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “မာတိကာ စ ပလိဗောဓာ စာ”တိ ဧတ္ထ၊ မာတိကာ စ ပလိဗောဓာ စာဟူသောပုဒ်၌။ စ၊ သဒ္ဒေန၊ စ၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ ပဉ္စာနိသံသာနိ၊ အာနိသင် ငါးပါးတို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “မာတိကာနဉ္စ ပလိဗောဓာနဉ္စာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ မာတိကာနဉ္စ ပလိဗောဓာနဉ္စာဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တေပိ၊ ထို အာနိသင်တို့သည်လည်း။ အနန္တရမေဝ၊ ကထိန်ခင်းသည်၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ မာတိကာဒီဟိ၊ မာတိကာအစရှိသည်တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “ပန္နရသ ဓမ္မာ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော”တိ၊ ပန္နရသ ဓမ္မာ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ အာသာတိ၊ အာသာဟူသည်ကား။ စီဝရာသာ၊ သင်္ကန်းရနိုးခြင်းတည်း။ ဝတ္ထူတိ၊ ဝတ္ထုဟူသည်ကား။ အာသာယ၊ ရနိုးခြင်း၏။ နိမိတ္တဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အနုပ္ပန္နစီဝရံ၊ မရသေးသောသင်္ကန်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။ “ ကရိဿာမ၊ ပြုကုန်အံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒါယကေဟိ၊ ဒါယကာတို့သည်။ ပဋိညာတစီဝရံ၊ ဝန်ခံအပ်သော သင်္ကန်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ စီဝရာသာ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းရနိုးခြင်းကို။ အနန္တရပစ္စယာဒိဘာဝေန၊ အနန္တရပစ္စည်းအစရှိသော အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ အာသာနဉ္စ အနာသာနဉ္စာတိ၊ အာသာနဉ္စ အနာသာနဉ္စာဟူသည်ကား။ လဗ္ဘမာနကစီဝရေ၊ ရအပ်သော သင်္ကန်း၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကစီဝရာသာနဉ္စေဝ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းရနိုးခြင်းတို့၏လည်းကောင်း။ အလဗ္ဘ (နိ-၅၈၈) မာနေ စီဝရေ၊ မရအပ်သော သင်္ကန်း၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကအနာသာနဉ္စ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်း မရနိုးခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ အာသာနဉ္စ၊ တောင့်တခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိဂမာနဉ္စ၊ ထိုတောင့်တခြင်းမှကင်းခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်းခဏတိုင်း။ ဥပ္ပတ္တိဘေဒံ၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “အာသာန”န္တိ၊ အာသာနံဟူ၍။ ဗဟုဝစနံ၊ ဗဟုဝုစ်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ [စာမျက်နှာ-၃၀၄] အာသာယ စ၊ တောင့်တခြင်း၏ လည်းကောင်း။ အနာသာယ စ၊ မတောင့်တခြင်း၏ လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အာသာ စ အနာသာ စာ”တိ၊ အာသာ စ အနာသာ စာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ကထိနအတ္ထတာဒိဝဏ္ဏနာ၊ ကထိန်ခင်းခြင်းအစရှိသောအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပုဗ္ဗကရဏနိဒါနာဒိဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ

၄၀၆၊ ၇။ “ဆစီဝရာနီ”တိ၊ ဆစီဝရာနိဟူသောစကားကို။ ခေါမာဒီသု၊ ခေါမအစရှိကုန်သော။ ဆသု၊ ခြောက်ထည်သောသင်္ကန်းတို့တွင်။ အညတရံ၊ တစ်ထည်ထည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ပန၊ အလုံးစုံကို အကုန် ကျုံးသည်၏ အစွမ်းဖြင့်ကား။ “စီဝရာနီ”တိ၊ စီဝရာနိဟူ၍။ ဗဟုဝစနံ၊ ဗဟုဝုစ်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဧတ္ထ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဝတ္ထု။ အာသာ စ အနာသာ စာ”တိ အာဒီသု၊ ဝတ္ထု။ အာသာ စ အနာသာ စာ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ကထိနေ၊ ကထိန်ကို။ အတ္ထတေ၊ ခင်းအပ်သည်ရှိသော်။ အာနိသံသဝသေန၊ အာနိသင်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကပစ္စာသာစီဝရံ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းရနိုးခြင်းကို။ “ဝတ္ထူ”တိ၊ ဝတ္ထုဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကထိနစီဝရံ၊ ကထိန်သင်္ကန်းကို။ ဟေတုပစ္စယသဒ္ဒေဟိ၊ တေတုပစ္စယသဒ္ဒါတို့ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။

၄၀၈။ “ပစ္စုဒ္ဓါရော တီဟိ ဓမ္မေဟီ”တိအာဒိ၊ ပစ္စုဒ္ဓါရော တီဟိ ဓမ္မေဟိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ကထိနုဒ္ဓါရတ္ထာယ၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းငှာ။ တိစီဝရတော၊ တိစီဝရိက်မှ။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ ဝဿိကသာဋိကာဒိံ၊ မိုးရေခံသင်္ကန်း အစရှိသည်ကို။ ပစ္စုဒ္ဓရိတုဉ္စ၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြုခြင်းငှာလည်းကောင်း။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်၍။ အတ္ထရိတုဉ္စ၊ ခင်းခြင်းငှာလည်းကောင်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဝစီဘေဒေနာ”တိ ဧတေန၊ ဝစီဘေဒေနာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ကထိနတ္ထာရော၊ ကထိန် ခင်းခြင်းသည်။ န ရဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

ပုဗ္ဗကရဏနိဒါနာဒိဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ၊ ပုဗ္ဗကရဏနိဒါနာဒိဝိဘာဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၈၉)

ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ

၄၁၂။ ယေသု ရူပါဒိဓမ္မောသူတိ၊ ယေသု ရူပါဒိဓမ္မောသုဟူသည်ကား။ “ပုရိမဝဿံဝုတတ္ထာ၊ ပုရိမဝါမှထကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့လည်းကောင်း။ ပဉ္စဟိ၊ ငါးယောက်တို့အောက်။ အနူနော၊ မယုတ်သော။ သံဃော၊ သံဃာလည်းကောင်း။ စီဝရမာသော၊ သင်္ကန်းလလည်းကောင်း။ ဓမ္မေန သမေန၊ တရားနှင့် ညီသဖြင့်။ သမုပ္ပန္နံ စီဝရံ၊ ရသော သင်္ကန်းလည်းကောင်း”။ ဣတိ ဧဝမာဒီသု၊ ဤသို့ အစရှိကုန်သော။ ယေသု ရူပါရူပဓမ္မေသု၊ အကြင် ရုပ်နာမ်တရားတို့သည်။ သတီတိ၊ သတိဟူသည်ကား။ သန္တေသု၊ ရှိကုန်သော်။ မိဿီဘာဝေါတိ၊ မိဿီဘာဝေါဟူသည်ကား။ သာမဂ္ဂိတာ၊ ညီညွတ်သော အဖြစ်တည်း။ သမူဟပညတ္တိမတ္တံ၊ သမူဟပညတ်မျှသာတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “န ပရမတ္ထတော ဧကော ဓမ္မော အတ္ထီ”တိ၊ န ပရမတ္ထတော ဧကော ဓမ္မော အတ္ထိဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

၄၁၆။ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိဟူသည်ကား။ ကထိနတ္ထာရေန၊ ကထိန်ခင်းခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာရဟာ၊ ဖြစ်ထိုက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ကထိနတ္ထာရတော၊ ကထိန်ခင်းသည်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ကထိနုဒ္ဓါရာ၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းတို့သည်။ တံ တံ ကာရဏန္တရံ၊ ထိုထိုအကြောင်းထူးကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧကုပ္ပာဒါ နာမ၊ ဧကုပ္ပာဒမည်ကုန်သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထို ကထိန်နုတ်ခြင်းတို့တွင်။ ဒွေ ဧဝ၊ နှစ်ပါးသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ အန္တရုဗ္ဘာရသဟုဗ္ဘာရာ၊ အန္တရုဗ္ဘရ သဟုဗ္ဘာရတို့သည်။ တံ ဝိဟာရံ၊ ထိုကျောင်းကို။ အနတ္ထတကထိနဝိဟာရသဒိသံ၊ ကထိန်မခင်းသော ကျောင်းနှင့် တူသည်ကို။ ကာရောန္တာ၊ ပြုကုန်လျက်။ သယံ၊ မိမိတို့သည်။ သကလေန၊ အလုံးစုံသော။ ကထိနတ္ထာရေန၊ ကထိန်ခင်းခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။ ဥဒ္ဓါရဘာဝံ၊ နုတ်သောအဖြစ်သို့။ [စာမျက်နှာ-၃၀၅] ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ အဝသေသာ ပန၊ ကြွင်းသော ကထိန်နုတ်ခြင်းတို့သည်ကား။ တံ တံ ပါဋိပုဂ္ဂလိကမေဝ၊ ထိုထို အသီးသီးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဥစ္စာသာလျှင်ဖြစ်သော။ ကထိနတ္ထာရံ၊ ကထိန်ခင်းခြင်းကို။ ဒွိန္နံ ပလိဗောဓာနံ၊ နှစ်ပါးသော ပလိဗောဓတို့ကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒနဝသေန၊ ဖြတ်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ နိရောဓေန္တာ၊ ချုပ်စေကုန်လျက်။ သယံ၊ မိမိတို့သည်။ ဥဒ္ဓါရဘာဝံ၊ နုတ်သောအဖြစ်သို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ ကထိနတ္ထာရံ၊ ကထိန်ခင်းခြင်းကို။ န နိရောဓေန္တိ၊ မချုပ် (နိ-၅၉၀) စေကုန်။ ကထိနတ္ထာရာနဉ္စ၊ ကထိန်းခင်းခြင်းတို့၏လည်း။ နိရောဓော နာမ၊ ချုပ်ခြင်းမည်သည်ကား။ တံ တံကာရဏံ၊ ထိုထိုအကြောင်းကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဥဒ္ဓါရဘာဝပ္ပတ္တိ ဧဝ၊ နုတ်သောအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့လည်း။ ဥပ္ပတ္တိ နာမ၊ ဥပ္ပတ္တိမည်သည်ကား။ ကထိနတ္ထာရော ဧဝ၊ ကထိန်ခင်းခြင်းလျှင်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သဗ္ဗေပိ အတ္ထာရေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ”တိအာဒိ၊ သဗ္ဗေပိ အတ္ထာရေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ပုရိမာ ဒွေတိ၊ ပုရိမာဒွေဟူသည်ကား။ “ဧကုပ္ပါဒါ ဧကနိရောဓာ”တိ၊ ဧကုပ္ပါဒါ ဧကနိရောဓာဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော် မူအပ်ကုန်သော။ အန္တရုဗ္ဘာရသဟုဗ္ဘာရာ၊ အန္တရုဗ္ဘာရသဟုဗ္ဘာရဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးတို့တည်း။ တေသူတိ၊ တေသုဟူသည်ကား။ ပက္ကမနန္တိကာဒီသု၊ ပက္ကမနန္တိက အစရှိသည်တို့တွင်။ ဥဒ္ဓါရဘာဝံ ပတ္တေသူတိ၊ ဥဒ္ဓါရဘာဝံ ပတ္တေသုဟူသည်ကား။ ဥဒ္ဓါရဘာဝပ္ပတ္တိသင်္ခါတနိရောဓံ ပတ္တေသု၊ နုတ်သောအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည် ရှိသော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အတ္ထာရော တိဋ္ဌတီတိ၊ အတ္ထာရော တိဋ္ဌတိဟူသည်ကား။ ကတစီဝရံ၊ ချုပ်အပ်ပြီးသော သင်္ကန်းကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ပက္ကန္တာဒိပုဂ္ဂလံ၊ ဖဲသောပုဂ္ဂိုလ် အစရှိသည်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ တဒဝသေသာနံ၊ ထိုမှကြွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ပလိဗောဓသဗ္ဘာဝတော၊ ပလိဗောဓဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ကထိနတ္ထာရော၊ ကထိန်ခင်းခြင်းသည်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။

ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ၊ ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပညတ္တိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာနယော၊ ပညတ္တိဝဂ္ဂကိုဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၉၁)

သင်္ဂဟဝဂ္ဂ

ဥပါလိပဉ္စက

နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၀၆] ၄၂၁။ သမဂ္ဂေဟိ ကရဏီယာနီတိ၊ သမဂ္ဂေဟိ ကရဏီယာနိဟူသည်ကား။ ဝိဝါဒါဓိကရဏေဟိ၊ ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းတို့ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အသမဂ္ဂါ၊ မညီညွတ်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ သာမဂ္ဂိံ၊ ညီညွတ်ခြင်းသို့။ ဥပဂတေဟိ၊ ရောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ကတ္တဗ္ဗာနိ၊ ပြုအပ်သော ကံတို့တည်း။ ကိံ ပန၊ အသို့နည်း။ အသညတမိဿာယ၊ မစောင့်စည်းသော ရဟန်းနှင့်ရောသော။ ပရိသာယ၊ ပရိသတ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ လဇ္ဇိနော၊ လဇ္ဇီတို့သည်။ သာမဂ္ဂိံ၊ ညီညွတ်ခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့သော စောဒနာကြောင့်။ “ဥပေါသထပဝါရဏာဒီသု ဟီ”တိအာဒိ၊ ဥပေါသထပဝါရဏာဒီသု ဟိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ဌိတာသူတိ၊ ဌိတာသုဟူသည်ကား။ ဥပေါသထပဝါရဏာသု၊ ဥပုသ်ပဝါရဏာတို့သည်။ သမ္ပဝတ္တီသု၊ ကောင်းစွာဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဥပတ္တမ္ဘော န ဒါတဗ္ဗောတိ၊ ဥပတ္တမ္ဘော န ဒါတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ ဥပရူပရိ၊ အဆင့်ဆင့်။ အပ္ပဝတ္တနတ္ထာယ၊ မဖြစ်စေခြင်းငှာ။ မယမ္ပိ၊ ငါတို့သည်လည်း။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ န ကရိဿာမာတိ၊ မပြုကုန်ဟူ၍။ ကလဟဿ၊ ငြင်းခုံခြင်း၏။ ဥပတ္ထမ္ဘော၊ အထောက်အပံ့ကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ဓမ္မေန ဝိနယေန၊ တရားဝိနည်းဖြင့်။ သာမဂ္ဂိံ၊ ညီညွတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သာမဂ္ဂေဟေဝ၊ ညီညွတ်သော ရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ အသညတာ၊ မစောင့်စည်း ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ဝိနေတဗ္ဗာ၊ ဆုံးမအပ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သစေ သံဃော အစ္စယံ ဒေသာပေတွာတိအာဒိ၊ သစေ သံဃော အစ္စယံ ဒေသာပေတွာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆိ၏။ ဘိက္ခုနော နက္ခမတီတိ၊ ဘိက္ခုနော နက္ခမတိဟူသည်ကား။ ကေသုစိ ပုဂ္ဂလေသု၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ အပ္ပမတ္တကဒေါသဒဿနေန၊ အနည်းငယ်သော ဒေါသကို မြင်သဖြင့်။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မမ္ပိ ကတွာတိ၊ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မမ္ပိ ကတွာဟူသည်ကား။ “န မေတံ ခမတီ”တိ၊ န မေတံ ခမတိဟူ၍။ သဘာဂဿ၊ သဘောတူသော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဒိဋ္ဌိံ၊ အယူကို။ အာဝိကတွာ၊ ထင်စွာပြု၍။ ဥပေတဗ္ဗာတိ၊ ဥပေတဗ္ဗာဟူသည်ကား။ သာသန ဟာနိယာ၊ (နိ-၅၉၂) သာသနာယုတ်ခြင်း၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သာမဂ္ဂိံ၊ ညီညွတ်ခြင်းကို။ အကောပေတွာ၊ မပျက်စေမူ၍။ ကာယသာမဂ္ဂီ၊ ကိုယ်ဖြင့် ညီညွတ်ခြင်းကို။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ပေးအပ်၏။ ဤဒိသေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဌာနေ၊ အရာ၌။ အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ၊ အလဇ္ဇနှင့် ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ အာပတ္တိကရော၊ အာပတ်ကိုပြုသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝဋ္ဋတိ ယေဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်ကတည်း။ ယေ ပန၊ အကြင် အလဇ္ဇီတို့သည်ကား။ သာသနဝိနာသာယ၊ သာသနာတော် ပျက်စီးခြင်းငှာ။ ပဋိပန္နာ၊ ကျင့်ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုအလဇ္ဇီတို့နှင့်။ တဟ၊ တကွ။ ပရိဘောဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ (ထည့်)။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သာသနာဝိနာသော စ၊ သာသနာတော် ပျက်စီးခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ယတြ ပန ဥဒ္ဓမ္ပ”န္တိ အာဒိ၊ ယတြ ပန ဥဒ္ဓမ္ပံ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ “ဒိဌာဝိကမ္မံ န ဝဋ္ဋတီ”တိ ဣမိနာ၊ ဒိဌာဝိကမ္မံ ဝဋ္ဋတိဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ အယူကို။ အာဝိကတာယပိ၊ ထင်စွာပြုသော်လည်း။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

၄၂၂။ ကဏှဝါစောတိ၊ ကဏှဝါစောဟူသည်ကား။ ရာဂဒေါသာဒီဟိ၊ ရာဂဒေါသအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ကိလိဋ္ဌဝစနော၊ ညစ်ညူးသော စကားရှိသည်တည်း။ အဿပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနတ္ထက ဝစနဿ၊ အကျိုးမဲ့စကားကို။ ဒီပနံ ပကာသနံ၊ ပြခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အနတ္ထကဒီပနော၊ အကျိုးမဲ့ကိုပြသောသူမည်၏။ မာနံ နိဿာယာတိ၊ မာနံ နိဿာယဟူသည်ကား။ ဝိနိစ္ဆယကရဏံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို ပြုခြင်းသည်။ တဝ၊ သင်၏။ ဘာရော၊ ဝန်တည်း။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ဘာရေ၊ ဝန်ကို။ အကတေပိ၊ မပြုပဲ လျက်တည်း။ “ဧတ္ထ၊ ဤဝိနည်းကံ၌။ အဟမေဝ၊ ငါသည်သာလျှင်။ ဝေါဟရိတုံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းငှာ။ အရဟရူပေါ၊ ထိုက်သော သဘောရှိ၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မာနံ၊ မာနကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ယထာဒိဋ္ဌိယာတိ၊ ယထာဒိဋ္ဌိယဟူသည်ကား။ အနုရူပလဒ္ဓိယာ၊ လျော်သောအယူဖြင့်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ယဿ အတ္ထဿ၊ အကြင်သဘောအား။ အနုရူပါ၊ လျော်သော။ ယာဒိသီ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသော။ ဒိဋ္ဌိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုအယူကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ န ဗျာကတာ၊ မကြားအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အဿ အတ္တနောတိ၊ အဿ အတ္တနောဟူသည်ကား။ အဓမ္မာဒိအတ္ထံ၊ အဓမ္မစသော သဘောကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ပုဂ္ဂလံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝဒတိ၊ မဆို။ အဓမ္မာဒိအတ္ထသင်္ခါတဿ၊ အဓမ္မစသောသဘောဟု ဆိုအပ်သော။ အဿ အတ္တနော သရူပဿ၊ ထိုမိမိသဘောအား။ အနုရူပါ၊ လျော်သော။ ယာ [စာမျက်နှာ-၃၀၇] ဒိဋ္ဌိ၊ အကြင် အယူသည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ လဒ္ဓိံ နိက္ခိပိတွာတိ၊ လဒ္ဓိံ နိက္ခိပိတွာဟူသည်ကား။ အနုရူပံ၊ လျော်သော။ လဒ္ဓိံ၊ အယူကို။ (နိ-၅၉၃) ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်၍။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “အဓမ္မာဒီသု ဓမ္မာဒိလဒ္ဓိကော ဟုတွာ”တိ၊ အဓမ္မာဒီသု ဓမ္မာဒိလဒ္ဓိကော ဟုတွာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ လဒ္ဓိံ၊ အယူကို။ နိဂူဟိတွာ၊ ဝှက်၍။ ပုဂ္ဂလာနုဂုဏံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် လျော်စွာ။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဗျာကရောန္တော၊ ကြားသည်ရှိသော်။ ယထာဒိဋ္ဌိယာ၊ လျော်သောအယူဖြင့်။ န ဗျာကတာ နာမ၊ မကြားသည်မည်၏။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ဤအဖို့၌။ “အဓမ္မာဒီသု ဓမ္မာဒိလဒ္ဓိကော ဟုတွာ”တိ ဧတ္ထ၊ အဓမ္မာဒီသု ဓမ္မာဒိလဒ္ဓိကော ဟုတွာဟူသောပုဒ်၌။ အဓမ္မာဒီသု၊ အဓမ္မအစရှိသည်တို့၌။ ဓမ္မာဒိလဒ္ဓိကော ဝိယ၊ ဓမ္မအစရှိသည်ဖြင့် အယူရှိသကဲ့သို့။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။

နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ဝေါဟာရဝဂ္ဂါဒိဝဏ္ဏနာ

၄၂၄။ ကမ္မဉတ္တီတိ၊ ကမ္မဉတ္တိဟူသည်ကား။ ကမ္မဘူတာ၊ ကံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဉတ္တိ၊ ဉတ်တည်း။ အနုဿာဝနနိရပေက္ခာ၊ ကမ္မဝါစာကိုမငဲ့သော။ ဉတ္တိကမ္မဘူတာ၊ ဉတ္တိကံဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဉတ္တိ၊ ဉတ်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကမ္မပါဒဉတ္တိ နာမ၊ ကမ္မပါဒဉတ္တိမည်သည်ကား။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မာဒီသု၊ ဉတ္တိဒုတိယကံ အစရှိသည်တို့၌။ အနုဿာဝနကမ္မဿ၊ ကမ္မဝါစာကို ပြုခြင်း၏။ ပါဒဘူတာ အဓိဋ္ဌာနဘူတာ၊ အခြေပါဒဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဉတ္တိ၊ ဉတ်တည်း။ နဝသု ဌာနေသူတိ၊ နဝသု ဌာနေသုဟူသည်ကား။ ဩသာရဏာဒီသု၊ ဩသာရဏ အစရှိကုန်သော။ နဝသုဌာနေသု၊ ကိုးဌာနတို့၌။ ဒွီသု ဌာနေသူတိ၊ ဒွီသု ဌာနေသုဟူသည်ကား။ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသု၊ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသုတို့၌။

သုတ္တာနုလောမန္တိ၊ သုတ္တာနုလောမံဟူသည်ကား။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ၊ ဥဘတောဝိဘဂ်၌။ သုတ္တာနုလောမဘူတေ၊ သုတ္တာနုလော မဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ မဟာမဒေသေ၊ မဟာပဒေသတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “ဝိနယာနုလောမ”န္တိ၊ ဝိနယာနုလောမံဟူသောစကားကို။ ခန္ဓကပရိဝါရာနုလောမဘူတေ၊ ခန္ဓကပရိဝါ၌ အနုလောမဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ မဟာပဒေသေ၊ မဟာပဒေသတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “သုတ္တန္တိကေ စတ္တာရော မဟာပဒေသေ”တိ၊ သုတ္တန္တိကေ စတ္တာရော မဟာပဒေသေဟူသောစကားကို။ သုတ္တာဘိဓမ္မပိဋကေသု၊ သုတ္တန်အဘိဓမ္မာပိဋကတ်တို့၌။ အနုညာတ ပဋိက္ခတ္တ သုတ္တာနုလောမ ဝသေန၊ ခွင့်ပြုအပ်ပယ်အပ်သော သုတ္တာနုလောမ၏ အစွမ်းဖြင့်။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်ကုန်သော။ စတ္တာရော အတ္ထေ၊ လေးပါးသော အနက်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၅၉၄) ၄၂၅။ ဒိဋ္ဌီနံ အာဝိကမ္မာနီတိ၊ ဒိဋ္ဌီနံ အာဝိကမ္မာနိဟူသည်ကား။ အာပတ္တိလဒ္ဓီနံ၊ အာပတ်တည်းဟူသော အယူတို့ကို။ ပကာသနာနိ၊ ပြခြင်းတို့တည်း။ အာပတ္တိဒေသနာကမ္မာနိ၊ အာပတ်ကို ဒေသနာကြားခြင်း အမှုတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ယထာ စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိ အာဝိကတာ ဟောတီတိ၊ ယထာ စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဒိဋ္ဌိ အာဝိကတာ ဟောတိဟူသည်ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အာဝိကတေ၊ ထင်စွာပြုသည်ရှိသော်။ ဧကီဘူတေဟိ၊ တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်သော။ စတူဟိ ပဉ္စဟိ၊ လေးယောက် ငါးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ ဒေသိတာ နာမ၊ ဒေသနာကြားခြင်း မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဒေသေတိ၊ ဒေသနာကြား၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒေသေန္တော၊ ကြားသောရဟန်းသည်။ အတ္တနော၊ မိမိနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ တယော ဝါ၊ သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့ကို လည်းကောင်း။ စတ္တာရော ဝါဘိက္ခူ၊ လေးယောက်သောရဟန်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဂဟေတွာ၊ ခေါ်၍။ ဧကဿ၊ တစ်ယောက်သော ရဟန်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဒေသေတိ၊ ဒေသနာကြား၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒေသေတုံ၊ ဒေသနာကြားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒေသိတာ စ၊ ဒေသနာ ကြားသော်လည်း။ အာပတ္တိ၊ သည်။ န ဝုဋ္ဌာတိ၊ မထ။ ဒေသနာပစ္စယာ၊ ကြားခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋဉ္စ၊ ဒုက္ကဋ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံ ပန၊ နှစ်ယောက်သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်ကား။ ဧကတော၊ တစ်ပေါင်းတည်း။ ဒေသေတုံ၊ ဒေသနာကြားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

၄၄၄။ အဒဿနေနာတိ၊ အဒဿနေနဟူသည်ကား။ ဣမဿ၊ ဤရဟန်း၏။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်သည်ကို။ ပရိဝဇ္ဇေန္တာနံ၊ ကြဉ်ကုန်သော။ ဝိနယဓရာနံ၊ ဝိနည်းဓိုရ်တို့၏။ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်ကို။ အဒဿနေန၊ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဝိနည်းဓိုရ်တို့၏။ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ၊ ဒိဋ္ဌာနုဂတိသို့။ အနာပဇ္ဇနေန၊ မရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိပိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုလည်း။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ အကပ္ပိယေ ကပ္ပယသညိတာယာတိ၊ အကပ္ပိယေ ကပ္ပယသညိတာယာဟူသည်ကား။ ရဇတာဒိအကပ္ပိယေ၊ ငွေအစရှိသောအကပ္ပိယ၌။ [စာမျက်နှာ-၃၀၈] တိပုအာဒိသညိတာယ၊ သလွဲစသည်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ “ပုစ္ဆိတွာ ဝါအညေသံ ဝါ ဝုစ္စမာနံ အသုဏန္တော အာပဇ္ဇတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ပုစ္ဆိတွာ ဝါအညေသံ ဝါ ဝုစ္စမာနံ အသုဏန္တော အာပဇ္ဇတိဟူသောပုဒ်၌။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေး၍။ အသုဏန္တော ဝါ၊ မကြားမနာသည်ဖြစ်၍ လည်းကောင်း။ ပုစ္ဆိယမာနံ၊ မေးဆိုအပ်သည်ကို။ အသုဏန္တော ဝါ၊ နားမထောင်သည် ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဧကရတ္တာတိက္ကမာဒိဝသေနာတိ၊ ဧကရတ္တာတိက္ကမာဒိဝသေနဟူသည်ကား။ အဓိဋ္ဌိတစီဝရေန၊ အဓိဋ္ဌာန်တင် (နိ-၅၉၅) သော သင်္ကန်းနှင့်။ ဝိပ္ပဝသိတွာ၊ ကင်း၍။ ဧကရတ္တာတိက္ကမေန၊ တညဉ့်လွန်တစ်သဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ အောက်၏။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ ဆာရတ္တာတိက္ကမာဒီ၊ ခြောက်ညဉ့်လွန်ခြင်းစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။

၄၅၀။ အနတ္ထံ ကလိသာသနန္တိ၊ အနတ္ထံ ကလိသာသနံဟူသည်ကား။ အနတ္ထာဝဟံ၊ အကျိုးမဲ့ကို ဆောင်တတ်သော။ ကောဓဝစနံ၊ အမျက်ထွက်၍ ဆိုသောစကားသို့။ အရောပေန္တော၊ တင်လျက်။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ အာရောပေန္တော၊ တင်လျက်။ ဥပဒ္ဒဝါယ၊ ဘေးရန်ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ပရိသက္ကတိ၊ လုံ့လပြု၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၄၅၄။ ဝေါဟာရနိရုတ္တိယန္တိ၊ ဝေါဟာရနိရုတ္တိယံဟူသည်ကား။ တဿ တဿ အတ္ထဿ၊ ထိုထိုအနက်ကို။ ဝါစကသဒ္ဒေ၊ ဟောသောသဒ္ဒါ၌။ ပဘေဒဂတဉာဏပ္ပတ္တော၊ အပြားအားဖြင့်ဖြစ်သော ဉာဏ်သို့ရောက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၄၅၅။ ပရိမဏ္ဍလဗျဉ္ဇနာရောပနေ ကုသလော န ဟောတီတိ၊ ပရိမဏ္ဍလဗျဉ္ဇနာရောပနေ ကုသလော န ဟောတိဟူသည်ကား။ ပရိမဏ္ဍလေန၊ ပြည့်စုံသော။ ပဒဗျဉ္ဇနေန၊ ပုဒ်ဗျည်းဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့သည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်ကို။ ဇာနိတုဉ္ဇ၊ သိခြင်းငှာလည်းကောင်း။ အသမတ္ထော၊ မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကာဒအနက်။

၄၅၈။ အနုဿာဝနေနာတိ၊ အနုဿာဝနေနဟူသည်ကား။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ ကထနေန၊ ဆိုသဖြင့်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “နနု တုမှေ”တိအာဒိ၊ နနု တုမှေ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယံ အတ္ထံ၊ အကြင်အနက်ကို။ အဝေါစုမှ၊ ဆိုကုန်ပြီ။ သွာယံ၊ ထိုအနက်ကို။ ပကာသိတော၊ ပြအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ “ယ”န္တိ ဣဒံ၊ ယံဟူသောပုဒ်သည်။ ဝစနာပေက္ခံ၊ သဒ္ဒါကိုငဲ့သည်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝစနတ္ထာပေက္ခမေဝ၊ သဒ္ဒါ၏ အနက်ကိုသာငဲ့၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တေန ဝစနေန၊ ထိုသဒ္ဒါဖြင့်။ နာနာကရဏာဘာဝံ ပကာသယိဿာမီတိ၊ နာနာကရဏာဘာဝံ ပကာသယိဿာမိဟူ၍။ ယမတ္ထံ၊ အကြင်အနက်ကို။ အဝေါစုမှ၊ ဆိုကုန်ပြီ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “သွာယ”န္တိ၊ သွာယံဟူ၍။ ပုလ္လိင်္ဂဝသေန၊ ပုလ္လိင်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဋိနိဒ္ဒေသော၊ တစ်ဖန်ညွှန်းခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ တဿ၊ ထို သွာယံ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ သော အယံ နာနာကရဏဘာဝေါ၊ ထိုထူးသော အဖြစ်ကို။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

(နိ-၅၉၆) ၄၆၇။ မဉ္စပဒါဒီသုပိ နဠာဋံ ပဋိဟညေယျာတိ၊ မဉ္စပဒါဒီသုပိ နဠာဋံ ပဋိဟညေယျဟူသည်ကား။ အန္ဓကာရေ၊ အမိုက်တိုက်၌။ စမ္မခဏ္ဍံ၊ သားရေပိုင်းကို။ ပညပေတွာ၊ ခင်း၍။ ဝန္ဒိတုံ၊ ရရှိခိုးခြင်းငှာ။ ဩနမန္တဿ၊ ညွတ်သော ရဟန်းအား။ နဠာဋံ ဝါ၊ နဖူးကိုလည်းကောင်း။ အက္ခိ ဝါ၊ မျက်စိကို လည်းကောင်း။ မဉ္စာဒီသု၊ ညောင်စောင်းအစရှိသည်တို့၌။ ပဋိဟညတိ၊ ထိ၏။ ဧတေန၊ ဤမဉ္စပဒါဒီသု၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝန္ဒတောပိ၊ ရှိခိုးသော ရဟန်းအားလည်း။ အာပတ္တိအဘာဝံ၊ အာပတ်မရှိခြင်းကို။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဝန္ဒန္တဿ၊ ရှိခိုးသော ရဟန်းအား။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဋိက္ခေပါဘာဝဉ္စ၊ ပယ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကိုလည်း။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံကုယန်သော။ သုတ္တန္တရေဟိ၊ ပါဠိတစ်ပါးတို့ဖြင့်။ အပ္ပဋိက္ခိတ္တေသု၊ မပယ်အပ်ကုန်သော အဝန္ဒနီယတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ နဂ္ဂါဒီသု ပန၊ နဂ္ဂ၊ အစရှိသည်တို့၌ကား။ ဝန္ဒိတုံ၊ ရှိခိုးခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ ဧကတော အာဝဋ္ဋောတိ၊ ဧကတော အာဝဋ္ဋောဟူသည်ကား။ ဧကသ္မိံ၊ တစ်ခုသော။ ဒေါသာဂတိပက္ခေ၊ ဒေါသာဂတိအဖို့၌။ ပရိသဝတ္တော၊ လည်သောရဟန်းတည်း။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “သပတ္တပက္ခေ ဌိတော”တိ၊ သပတ္တပက္ခေ ဌိတောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝန္ဒိယမာနောတိ၊ ဝန္ဒိယမာနေဟူသည်ကား။ ဩနမိတွာ၊ ညွတ်၍။ ဝန္ဒိယမာနော၊ ရှိခိုးအပ်သည်ရှိသော်။ ဝန္ဒိတဗ္ဗေသု၊ ရှိခိုးအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ ဥဒ္ဒေသာစရိယော စ၊ ပါဠိသင်သော ဆရာသည်လည်းကောင်း။ နိဿယာစရိယော စ၊ နိဿရည်းဆရာသည်လည်းကောင်း။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ နဝကာပိ၊ ငယ်ကုန်သည်လည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တေ၊ ထိုဆရာတို့ကို။ ဝုဍ္ဎာ ဧဝ၊ ကြီးသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ဝန္ဒိယာ၊ ရှိခိုးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။

၄၇၀။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ မေဝါတိ၊ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ မေဝဟူသည်ကား။ သဟသေယျာဒိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ၊ သဟသေယျ အစရှိသော ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသည်။ ဣတရန္တိ၊ ဣတရံဟူသည်ကား။ သစိတ္တကံ၊ သစိတ်သည်။

ဝေါဟာရဝဂ္ဂါဒိဝဏ္ဏနာ၊ ဝေါဟာရဝဂ်စသောအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၅၉၇)

အပရဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိက

ကာယိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၀၉] ၄၇၄။ “ကတိ အာပတ္တိယော”တိအာဒိနာ၊ ကတိ အာပတ္တိယော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပါလိတ္ထေရေန၊ ဥပါလိထေရ်သည်။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်း၌။ ပါဋဝတ္ထံ၊ လိမ္မာစေခြင်းငှာ။ သယမေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေး၍။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ အဖြေကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဘိက္ခုနီနံယေဝ။ ပ။ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ နာမာတိ၊ ဘိက္ခုနီနံယေဝ။ ပ။ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ နာမာဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သော။ ဧကာ ဧဝ အာပတ္တိ၊ တစ်ခုသော အာပတ်သည်သာလျှင်။ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ နာမ၊ အဋ္ဌဝတ္ထုကမည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၄၇၅။ “ကမ္မဉ္စ ကမ္မပါဒကာ စာ”တိ ဧတ္ထ၊ ကမ္မဉ္စ ကမ္မပါဒကာ စာဟူသောပုဒ်၌။ (ဤ၌ ယတ္ထ၊ ဟုရှိကြ၏။ ဧတ္ထ၊ ဟု ရှိသင့်သည်။) ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဉတ္တိကမ္မေသု၊ ဉတ္တိကံတို့၌။ ဉတ္တိ၊ ဉတ်သည်။ သယမေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဉတ္တိဒုတိယဥတ္တိစတုတ္ထေသု၊ ဉတ္တိဒုတိယဥတ္တိစတုတ္ထေဖြစ်ကုန်သော။ ကမ္မေသု၊ ကံတို့၌။ အနုဿာဝနသင်္ခါတဿ၊ ကမ္မဝါစာဟု ဆိုအပ်သော။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ပါဒဘာဝေန၊ အခြေ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဉတ္တိ၊ ဉတ်သည်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣမာနိ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးတို့ကို။ “ဉတ္တိကိစ္စာနီ”တိ၊ ဉတ္တိကိစ္စာနိဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။

“ပါစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ ဒုက္ကဋာ ကတာ”တိ၊ ပါစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ ဒုက္ကဋာ ကတာဟူသောစကားကို။ ဒသသုပိသိက္ခာပဒေသု၊ ဆယ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ၊ ဧကတောဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနီ၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ၊ ဆိုအပ်သော ဒုက္ကဋ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဌမသိက္ခာပဒမှီတိ၊ ပဌမသိက္ခာပဒမှိဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဿ၊ ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ်၏။ ပဌမသိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ် ဝိဘင်း၌။ အဓမ္မကမ္မေတိ၊ အဓမ္မကမ္မေဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနောဝါဒကဿ၊ ဘိက္ခုနော ဝါဒကကို။ သမ္မုတိကမ္မေ၊ သမုတ်သော ကံသည်။ အဓမ္မကမ္မေ၊ အဓမ္မကံသည်။ ဇာတေ၊ ဖြစ်သည် ရှိသော်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ရောက်အပ် ကုန်သော။ ဒွေ အာပတ္တိနဝကာ၊ နှစ်ပါးသော အာပတ္တိနဝကတို့ လည်းကောင်း။ ဓမ္မကမ္မေ၊ ဓမ္မကံသည်။ ဇာတေ၊ သော်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ရောက်အပ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ အာပတ္တိနဝကာ၊ အာပတ္တိနဝကတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စတ္တာရော နဝကာ၊ လေးပါးသောနဝကာတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ အာမကဓညံ၊ စပါးစိမ်းကို။ ဝိညာပေတွာ၊ တောင်း၍။ ဘုဉ္ဇန္တိယာ၊ စားသော ဘိက္ခုနီအား။ ဝိညာပနာဒိပုဗ္ဗပယောဂေ၊ တောင်းခြင်း အစရှိသော ပုဗ္ဗပယောဂ၌။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကိုလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောဟာရေ၊ မျိုခြင်း၌။ ပါစိတ္တိယဉ္စ၊ ပါစိတ်ကိုလည်းကောင်း။ ပါစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ ဒုက္ကဋာ ကတာ ယေဝါတိ၊ ပါစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ ဒုက္ကဋာ ကတာ ယေဝဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

(နိ-၅၉၈) “ဝိဇဟန္တီ တိဋ္ဌတီ”တိ အာဒီသု၊ ဝိဇဟန္တီ တိဋ္ဌတိ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ယဒါ၊ အကြင် အခါ၌။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမိန်းမအား။ ဧကေန ပါဒေန၊ ခြေတစ်ဘက်ဖြင့်။ ဟတ္ထပါသံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ကိဉ္စိ ကမ္မံ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အမှုကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ အပရေန ပါဒေန၊ တစ်ဘက်သောခြေဖြင့်။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဌာတုကာမတာ၊ ရပ်လိုသော အဖြစ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သာ၊ ထိုရဟန်း မိန်းမသည်။ ယထာက္ကမံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ “ဝိဇဟန္တီ''၊ စွန့်လျက်။ တိဋ္ဌတိ၊ ရပ်၏။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ရပ၏”။ ဣတိ ဣမံ ဝေါဟာရံ၊ ဤသို့ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အညထာ၊ ဤမှတစ်ပါးသော အပြားဖြင့် ယူသည်ရှိသော်။ အဿာ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမ၏။ ဂါမူပစာရံ၊ ရွာ၏ဥပစာသို့။ ဩက္ကန္တိယာ၊ သက်သော ရဟန်းမိန်းမနှင့်။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဟတ္ထပါသဝိဇဟနဿာပိ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို စွန့်ခြင်း၏လည်း။ ဂမနတ္တာ၊ အသွားဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ “နိသီဒတိ ဝါ နိပဇ္ဇတိ ဝါ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ နိသီဒတိ ဝါ နိပဇ္ဇတိ ဝါဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ယထာဝုတ္တာဓိပ္ပာယေန၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော အဓိပ္ပါယ်ဖြင့်။ အဒ္ဓါသနေန၊ ထက်ဝက်သော နေရာဖြင့်။ ဟတ္ထပါသံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ဝိဇဟန္တီ၊ စွန့်၍။ နိသီဒတိ၊ ထိုင်နေ၏။ သကလေန ဝါ အာသနေန၊ အလုံးစုံသော နေရာဖြင့်လည်း။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ နိသီဒတိ၊ ထိုင်၏။ အဒ္ဓသရီရေန၊ ထက်ဝက်ကိုယ်ဖြင့်။ ဝိဇဟန္တီ၊ စွန့်လျက်။ နိပဇ္ဇတိ၊ အိပ်၏။ သကလေန သရီရေန၊ အလုံးစုံသော ကိုယ်ဖြင့်။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ နိပဇ္ဇတိ၊ အိပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။

ကာယိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ ကာယိကာဒိအာပတ္တိအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၁၀] ၄၇၆။ သဗ္ဗာနိ နာနာဝတ္ထုကာနီတိ၊ သဗ္ဗာနိ နာနာဝတ္ထုကာနိဟူသည်ကား။ သပ္ပိနဝနီတာဒီနံ၊ ထောပတ် ဆီဦးအစရှိကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ ဝတ္ထူနံ၊ ငါးပါးသော ဝတ္ထုတို့၏။ ဘေဒေန၊ အပြားဖြင့်။ ပဉ္စပိ ပါစိတ္တိယာနိ၊ ငါးပါးသော ပါစိတ်တို့သည်လည်း။ နာနာဝတ္ထုကာနိ၊ ထူးသော ဝတ္ထုရှိကုန်၏။ ပဏီတဘောဇနဝိသယေ၊ ပဏီတဘောဇဉ်အရာ၌။ “နဝ ပါစိတ္တိယာနီ”တိအာဒီသုပိ၊ နဝ ပါစိတ္တိယာနိ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ ဧတေန၊ ဤ သဗ္ဗာနိ နာနာဝတ္ထုကာနိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဘေသဇ္ဇပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒါနိ၊ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဧကေက (နိ-၅၉၉) သိက္ခာပဒဝသေန၊ တစ်ခုတစ်ခုသော သိက္ခာပုဒ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပညတ္တာနိပိ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော်လည်း။ ဝတ္ထုဘေဒေန၊ ဝတ္ထုအပြားဖြင့်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ပဉ္စသိက္ခာပဒနဝသိက္ခာပဒသဒိသာနိ၊ ငါးပါးသော သိက္ခာပုဒ်ကိုးပါးသော သိက္ခာပုဒ်နှင့် တူကုန်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့၏။ ပါဋိဒေသနီယာပတ္တိယော ဝိယ၊ ပါဋိဒေသနီ အာပတ်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “နာနာဝတ္ထုကာနီ'' တ၊ နာနာဝတ္ထုကာနိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သပ္ပိံ ဧဝ၊ ထောပတ်ကိုသာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ခံ၍။ အနေကဘာဇနေသု၊ များစွာသော ခွက်တို့၌။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်ကို။ အတိက္ကာမေန္တဿ၊ လွန်စေသော ရဟန်းအား။ ဘာဇနဿ၊ ခွက်၏။ ဂဏနာယ၊ အရေအတွက်ဖြင့်။ သမ္ဘဝန္တိယော၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုကာပိ အာပတ္တိယော၊ များစွာသော အာပတ်တို့သည်လည်း။ ဧကဝတ္ထုကာ ဧဝ၊ တူသော ဝတ္ထုရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သပ္ပိဘောဇနမေဝ၊ ထောပတ်နှင့် ရောသော ဘောဇဉ်ကိုသာလျှင်။ ဗဟူသု ဌာနေသု၊ များစွာသော နေရာတို့၌။ ဝိညာပေတွာ၊ တောင်း၍။ ဧကတော ဝါ၊ တစ်ပေါင်းတည်းလည်းကောင်း။ ဝိသုံ ဝိသုမေဝ ဝါ၊ အသီးသီးသာလျှင် လည်းကောင်း။ ဘုဉ္ဇန္တဿ၊ စားသောရဟန်း၏။ အာပတ္တိယော၊ အာပတ်တို့သည်။ ဧကဝတ္ထုကာ ဧဝ၊ တူသောဝတ္ထုရှိကုန်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ဧကဝါစာယ ဒေသေယျ၊ ဝုတ္တာ အာဒိစ္စဗန္ဓုနာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဧကဝါစာယ ဒေသေယျ၊ ဝုတ္တာ အာဒိစ္စဗန္ဓုနာဟူသောပုဒ်၌။ “ဒေသေယျ၊ ဒေသနာကြားရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣတိ၊ သဒ္ဒံ၊ ဣတိ၊ သဒ္ဒါကို။ အဇ္ဈာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော အရာတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။

“ဘေဒါနုဝတ္တကာန”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဘေဒါနုဝတ္တကာနံဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေါ၊ အာဒိသဒ္ဒါကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ပြအပ်၏။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ၊ ဥဘတောဝိဘင်း၌။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ယာဝတတိယကာ၊ ယာဝတတိယကတို့ကို။ သံဃာဒိသေသာမညေန၊ သံဃာဒိသိသ်ချင်း တူသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧကပါစိတ္တိယ သာမညေန စ၊ ပါစိတ်တစ်ခုချင်း တူသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧကံ ကတွာ၊ တစ်ခုတည်းပြု၍။ “ယာဝတတိယကေ တိဿော”တိ၊ ယာဝတတိယကေ တိဿေဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤအရာ၌ (နိ-၆၀၀) လည်း။ ဉတ္တယာ၊ ဉတ်ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သည်လည်းကောင်း။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ၊ ကမ္မဝါစာ နှစ်ချက်တို့ဖြင့်။ ထုလ္လစ္စယာပိ၊ ထုလ္လစ္စည်းတို့သည်လည်းကောင်း။ သန္တိ ဧဝ၊ ရှိကုန်သလျှင်ကတည်း။ တာနိ၊ ထိုဒုက္ကဋ် ထုလ္လစ္စဉ်းတို့သည်။ မာတိကာယ၊ မာတိကာ၌။ န အာဂတာနိ၊ မလာကုန်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ မာတိကာဂတဝသေန၊ မာတိကာ၌ လာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ”တိဿော”တိ၊ တိဿေဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

သံဃာဒီဟီတိ၊ သံဃာဒီဟိဟူသည်ကား။ ကာရဏဘူတေဟိ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ သံဃဂဏပုဂ္ဂလေဟိ၊ သံဃာ ဂိုဏ်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကြောင့်။ အဗ္ဘုဏှသီလောတိ၊ အဗ္ဘုဏှသီလောဟူသည်ကား။ ပရိသုဒ္ဓဘာဝူပဂမနေန၊ စင်ကြယ်သော အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ အဘိနဝုပ္ပန္နသီလော၊ အသစ်ဖြစ်သော သီလရှိသည်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဘိနဝုပ္ပန္နံ၊ အသစ်ဖြစ်ခြင်းကို။ “အဗ္ဘုဏှ”န္တိ၊ အဗ္ဘုဏှဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ပရိသုဒ္ဓသီလော၊ စင်ကြယ်သော သီလရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တေန၊ ကြောင့်။ “ပါကတိကော”တိ၊ ပါကတိကောဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

“ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တာနိသံသေ”တိ ဣဒံ၊ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တာနိသံသေဟူသော စကားကို။ “သစေ မံ ဣမေ ဘိက္ခူ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿန္တိ၊ န မယာ သဒ္ဓိံ ဥပေသထံ ကရိဿန္တီ”တိ အာဒိနာ၊ သစေ မံ ဣမေ ဘိက္ခူ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿန္တိ၊ န မယာ သဒ္ဓိံ ဥပေသထံ ကရိဿန္တိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ကို။ အဒဿနေ၊ မရှုခြင်း၌။ အာဒီနဝံ၊ အပြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ပရေသမ္ပိ၊ သူတစ်ပါးတို့အားလည်း။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာပတ္တိ ဒေသနာ ဝိဓာနမုခေန၊ အာပတ်ကို ဒေသနာကြားခြင်း အစီအရင်ကို အရင်းမူသဖြင့်။ သာမတ္ထိယတော၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပကာသိတော၊ ပြအပ်၏။ ဧကတော ဥပေါသထကရဏ ပဝါရဏာကရဏ သံဃကမ္မကရဏ အာသနေနိသီဒန ယာဂုပါနေနိသီဒန ဘတ္တဂ္ဂေနိသီဒန ဧကစ္ဆန္နေသယန ယာထာဝုဍ္ဎအဘိဝါဒနာဒိ ကရဏသင်္ခါတေ၊ တကွဥပုသ်ပြုခြင်း တကွ ပဝါရဏာပြုခြင်း, တကွသံဃာကံပြုခြင်း, တကွ နေရာ၌ ထိုင်ခြင်း, တကွ ယာဟုသောက်ရာ၌ ထိုင်ခြင်း, တကွ ဆွမ်းစားကျောင်း၌ ထိုင်ခြင်း, တကွ ပုန်းကွယ်ရာ၌ထိုင်ခြင်း ကြီးစဉ်ငယ်လိုက်။ ပ။ ရှိခိုးခြင်း အစရှိသည်ကို ပြုခြင်းဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ အဋ္ဌာနိသံသေ၊ ရှစ်ပါးသော အကျိုးတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

[စာမျက်နှာ-၃၁၁] “စတုန္န”န္တိ၊ စတုန္နံဟူသောစကားကို။ ဝိနယပိဋကေ၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌။ အာဂတာနံ၊ လာကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကတမာ ပန သာတိ၊ ကတမာ ပန သာဟူသည်ကား။ စတုဗ္ဗိဓာ၊ လေးပါး အပြားရှိသော။ သာ အစ္စယဒေသနာ၊ ထိုအပြစ်ကို ဝန်ခံခြင်းသည်။ ကတမာ၊ အဘယ်နည်း။ (နိ-၆၀၁) ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ အဘိမာရာနန္တိ၊ အဘိမာရာနံဟူသည်ကား။ မာရဏတ္ထာယ၊ သတ်ခြင်းငှာ။ ပယောဇိတဓနုဂ္ဂဟာနံ၊ စေလွှတ်အပ်သော လေးသမားတို့၏။ ဥပဋ္ဌာယိကာယာတိ၊ ဥပဋ္ဌာယိကာယာဟူသည်ကား။ သဟသေယျသိက္ခာပဒဝတ္ထုသ္မိံ၊ သဟသေယျသိက္ခာပဒဝတ္ထု၌။ အာဂတာယ၊ လာသော မာတုဂါမ၏။

အဌန္နံ ဘိက္ခုနီနန္တိ၊ အဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံဟူသည်ကား။ ထေရာသနတော၊ မထေရ်နေရာမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အဋ္ဌဟိ ဘိက္ခုနီဟိ၊ ရှစ်ယောက်တို့သည်။ ဣတရာယ၊ ဤမှ တစ်ပါးသော။ အာဂတာယ၊ လာသော။ ဝုဍ္ဎာယ၊ ကြီးသော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမိန်းမ်အား။ အာသနံ၊ နေရာကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ အဋ္ဌန္နံ ပန ဘိက္ခုနီနံ၊ ရှစ်ယောက်သော ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ နဝကာယ၊ သီတင်းငယ်သည်။ အာဂတာယ၊ လာသည်ရှိသော့်။ အဒါတုမ္ပိ၊ မပေးပဲနေခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တာယ ပန၊ ထိုသီတင်းငယ် ဘိက္ခုနီသည်ကား။ သံဃနဝကာသနေ၊ သံဃနော၏ နေရာဖြစ်သော။ လဒ္ဓေါကာသေ၊ ရသောနေရာ၌။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ထိုင်အပ်၏။ အထ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ဝုဍ္ဎာနံ၊ ကြီးကုန်သော။ အဋ္ဌန္နံဘိက္ခုနီနံ၊ ရှစ်ယောက်သော ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ဣတရာယ၊ ဤမှတစ်ပါးသော။ နဝကာယ၊ သီတင်းငယ်သည်။ အာသနံ၊ နေရာကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ ကမ္မာနိ နဝါတိ၊ ကမ္မာနိ နဝဟူသည်ကား။ ဩသာရဏာဒီနိ၊ ဩသာရဏ အစရှိကုန်သော။ နဝ ဧဝ၊ ကိုးပါးတို့သာတည်း။

ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ၊ ပါစိတ္တိယအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိဝဏ္ဏနာ

၄၇၇။ ဒသ ဇနာတိ၊ ဒသ ဇနဟူသည်ကား။ “ဒသ ဣမေ ဘိက္ခဝေ အဝန္ဒိယာ”တိအာဒိနာ၊ ဒသ ဣမေ ဘိက္ခဝေ အဝန္ဒိယာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးကုန်သော။ နဝကအနုပသမ္ပန္န နာနာသံဝါသက မာတုဂါမ ပဏ္ဍကာ၊ သီတင်းငယ် သာမဏေထူးသော ပေါင်းဖော်ခြင်း ရှိသောရဟန်း မာတုဂါမ ပဏ္ဍုက်တို့လည်းကောင်း။ ပဉ္စံ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ပါရိဝါသိကာဒယော စ၊ ပရိဝါသ်စောင့်သော ရဟန်းအစရှိသည်တို့ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒသ ဇနာ၊ တကျိပ်သော သူတို့တည်း။

ဒွါဒသ ကမ္မဒေါသာတိ၊ ဒွါဒသ ကမ္မဒေါသာဟူသည်ကား။ ဒွါဒသ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော။ ဒေါသယုတ္တကမ္မာနိ၊ ဒေါသနှင့်ယှဉ်သော ကံတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ကမ္မသမ္ပတ္တိယောတိ၊ ကမ္မသမ္ပတ္တိယောဟူသည်ကား။ သမ္ပန္နကမ္မာနိ၊ ပြည့်စုံသော ကံတို့တည်း။ ဝိသုဒ္ဓကမ္မာနိ၊ စင်ကြယ်။ သမဂ္ဂမေဝ၊ ဓမ္မသမဂ္ဂကံသည်ပင်လျှင်။

(နိ-၆၀၂) အနန္တံ၊ အပိုင်းအခြားမရှိသော။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ အဇိနိ၊ အောင်ပြီ။ ဇိနိတွာ၊ အောင်၍။ ပဋိလဘတိ၊ ရပြီ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အနန္တဇိနော၊ အနန္တဇိနေမည်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ပရိယန္တ'' ဣစ္စာဒိ၊ ပရိယန္တ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ သွေဝါတိ၊ သွေဝဟူသည်ကား။ သော ဧဝ ဘဂဝါ၊ ထိုဘုရားသည်ပင်လျှင်။

“ဝိနယံ ပဋိဇာနန္တဿ၊ ဝိနယာနိ သုဏောမ တေ”တိအာဒိနာ၊ ဝိနယံ ပဋိဇာနန္တဿ၊ ဝိနယာနိ သုဏောမ တေ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပါလိတ္ထေရေနေဝ၊ အရှင်ဥပါလိထေရ်သည်ပင်လျှင်။ သမ္မုခေ၊ မျက်မှောက်၌။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ဧကံ၊ တစ်ပါးသော။ ဝိနယဓရံ၊ ဝိနည်းဓိုရ်ကို။ ပုစ္စန္တေန ဝိယ၊ မေးဘိသကဲ့သို့။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေး၍။ တေန၊ ထိုဝိနည်းဓိုရ်သည်။ ဝိဿဇ္ဇိတံ ဝိယ၊ ဖြေအပ်သကဲ့သို့။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ အဖြေကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိနယံပဋိဇာနန္တဿာတိ၊ ဝိနယံပဋိဇာနန္တဿဟူသည်ကား။ “ဝိနယံ၊ ဝိနည်းကို။ ဇာနာမီ”တိ၊ သိ၏ဟူ၍။ ပဋိဇာနန္တဿ၊ ဝန်ခံသော သင်အား။ ဝိနယာနိ သုဏောမာတိ၊ ဝိနယာနိ သုဏောမာဟူသည်ကား။ “ဝိနယေ၊ ဝိနည်းကို။ တယာ၊ သင်သည်။ ဝုစ္စမာနေ၊ ဟောအပ်သည် ရှိသော်။ သုဏောမ၊ နာကုန်အံ့။

၄၇၈။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ “ပါရာဇိကာ”တိအာဒိ၊ ပါရာဇိက၊ အစရှိသော စကားကို။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေသု၊ ဥဘတောဝိဘင်းတို့၌။ အာဂတေသု၊ လာသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏဝသေန၊ မယူသေးသည်ကို ယူသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိဝဏ္ဏနာ၊ အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၆၀၃)

သေဒမာစနဂါထာ

အဝိပ္ပဝါသပဉှာဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၁၂] ၄၇၉။ သေဒမောစနဂါထာသု၊ သေဒမောစနဂါထာတို့၌။ အကပ္ပိယသမ္ဘောဂေါတိ၊ အကပ္ပိယာသမ္ဘောဂေါဟူသည်ကား။ အနုပသမ္ပန္နေဟိ၊ လူသာမဏေတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်သော။ ဥပေါသထာဒိသံဝါသော ဧဝ၊ ဥပုသ်အစရှိသော သံဝါသကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ “ပဉှာ မေသာ”တိ ဧတ္ထ၊ ပဉှာ မေသာဟူသောပုဒ်၌။ မ၊ ကာရော၊ မ၊ အက္ခရာသည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို ပြုတတ်၏။ “ဧသာ”တိ စ၊ ဧသာဟူသောပုဒ်ကိုလည်း။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန၊ ပုလ္လိင်ကို ဣတ္ထိလိင် ပြန်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဧသော ပေဉှာ၊ ဤပြဿနာကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ ပဉှ၊ သဒ္ဒေါ၊ ပဉှ သဒ္ဒါကို။ ဒွိလိင်္ဂေါ၊ နှစ်လိင်ဆံ့၏ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ တေန၊ တေနတို့ကြောင့်။ “ဧသာ ပဉှာ”တိအာဒိ၊ ဧသာ ပဉှာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဂရုဘဏ္ဍံ သန္ဓာယာတိ၊ ဂရုဘဏ္ဍံ သန္ဓာယဟူသည်ကား။ ဂရုဘဏ္ဍေန၊ ဂရုဘဏ်ဖြင့်။ ဂရုဘဏ္ဍပရိဝတ္တနံ၊ ဂရုဘဏ်ကို ဖလှယ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဒသာတိ၊ ဒသာဟူသည်ကား။ ဒသ အဝန္ဒိယပုဂ္ဂလေ၊ အဝန္ဒိယပုဂ္ဂိုလ်တစ်ကျိပ်တို့ကို။ ဧကာဒသေတိ၊ ဧကာဒသေဟူသည်ကား။ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေ၊ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ သိက္ခာယ အသာဓာရဏောတိ၊ သိက္ခာယ အသာဓာရဏောဟူသည်ကား။ ခုရဘဏ္ဍံ၊ သင်ဓုန်း ဘဏ္ဍာကို။ ဓာရေတုံ၊ ဆောင်ခြင်းငှာ။ အနုညာတသိက္ခာကပဒေန၊ ခွင့်ပြုအပ်သော သိက္ခာပုဒ်အားဖြင့်။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့နှင့်။ အသာဓာရဏ သိက္ခာကပဒေါ၊ မဆက်ဆံသော သိက္ခာပုဒ်ရှိသည်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဥဗ္ဘက္ခကေ န ဝဒါမီတိ၊ ဥဗ္ဘက္ခကေ န ဝဒါမိဟူသည်ကား။ အက္ခတော၊ ညှရိုးမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော။ သီသေ၊ ဦးခေါင်း၌။ ဌိတမုခမဂ္ဂေပိ၊ တည်သော မုခမဂ်၌လည်း။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ န ဝဒါမိ၊ မဆို။ အဓောနာဘိန္တိ၊ အဓောနာဘိဟူသည်ကား။ နာဘိတော၊ ချက်မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဌိတဝစ္စပဿာဝမဂ္ဂေပိ၊ တည်သော ဝစ္စမဂ် ပဿာဝမဂ်တို့ကိုလည်း။ ဝိဝဇ္ဇိယ၊ ကြဉ်၍။ အညသ္မိံ၊ တစ်ပါးသော။ သရီရပ္ပဒေသေ၊ ကိုယ်အရပ်၌။ မေထုနဓမ္မပစ္စယာ၊ မေထုန်အကျင့်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ပါရာဇိကော၊ ပါရာဇိကသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာအံ့နည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

ဆေဇ္ဇဝတ္ထုန္တိ၊ ဆေဇ္ဇဝတ္ထုံဟူသည်ကား။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကသည်။

အဝိပ္ပဝါသပဉှာဝဏ္ဏနာ၊ အဝိပ္ပဝါသပဉှာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၆၀၄)

ပါရာဇိကာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ

၄၈၀။ “ဒုဿကုဋိအာဒီနီ”တိ၊ ဒုဿကုဋိအာဒီနိဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိ၊ သဒ္ဒေန၊ အာဒိ သဒ္ဒါဖြင့်။ အစ္ဆတရ တိပုပဋ္ဋာဒီဟိ၊ အလွန်ပါးသော သလွဲပြား အစရှိသည်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ တိဏပဏ္ဏာဒီဟိ စ၊ မြက် သစ်ရွက်စသည်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း။ ပဋိစ္ဆန္နကုဋိယော၊ ဖုံးလွှမ်းသော ကုဋီတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာဒိသာယ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ကုဋိယာ၊ ကုဋီ၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဌိတာယ၊ တည်သော။ ဣတ္ထိယာ၊ မိန်းမ၏။ မဂ္ဂေ၊ မဂ်၌။ ဒုဿာဒိနာ၊ ပုဆိုးအစရှိသည်ဖြင့်။ သန္ထတံ၊ နှီးအပ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပဝေသန္တောပိ၊ သွင်းသော ရဟန်းသည်လည်း။ ပါရာဇိကော၊ ပါရာဇိကသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာြ၏။ လိင်္ဂပရိဝတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာတိ၊ လိင်္ဂပရိဝတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာဟူသည်ကား။ လိင်္ဂေ၊ လိင်သည်။ ပရိဝတ္တေ၊ ပြန်သည်ရှိသော်။ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ၊ အကပ်ခံခြင်းကို။ ဝိဇဟနတော၊ စွန့်ခြင်းကြောင့်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ တစ်အကပ်မခံပဲ။ ပရိဘုဉ္ဇနာပတ္တိံ၊ သုံးဆောင်၍ သင့်သော အာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ပါဠိယံ၊ ပါဠိ၌။ ဘိက္ခူ သိယာ ဝီသတိယာ သမာဂတာတိ၊ ဘိက္ခူ သိယာ ဝီသတိယာ သမာဂတာဟူသည်ကား။ ဝီသတိယာ သင်္ခါတာယ၊ နှစ်ဆယ်အရေအတွက်ဖြင့်။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ သမာဂတာ၊ စည်းဝေးကုန်၏။ ဧတေန၊ ဤ ဘိက္ခူ သိယာ၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ သဗ္ဗကမ္မာရဟတံ၊ အလုံးစုံသောကံ ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။

[စာမျက်နှာ-၃၁၃] “နိဝတ္ထော”တိ ဂါထာယ၊ နိဝတ္ထော၊ စသောဂါထာ၌။ အန္တရဝါသကေန၊ သင်းပိုင်ဖြင့်။ နိဝတ္ထော၊ ဝတ်၏။ ဥတ္တရာသင်္ဂေန၊ ကိုယ်ဝတ်ဖြင့်။ ဒိဂုဏံ ကတွာ၊ ထပ်သည်ကိုပြု၍။ ပါရုတသင်္ဃာဋိယော၊ ဒုကုဋ်ကိုရုံ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တာနိ တီဏိပိ စီဝရာနိ၊ ထို သုံးထည်သော သင်္ကန်းတို့သည်။ ကာယေ ဂတာနေဝ၊ ကိုယ်သို့ ရောက်ကုန်သည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ရဟန်းမိန်းမသည်။ ဗိန္ဒုမတ္တံ၊ ဗိန္ဒုမျှလောက်သော။ ကာဠကံ၊ အညိုအမည်းကို။ ဥဒကေန၊ ရေဖြင့်။ ဓောဝိတမတ္တေ၊ ဆေးကာမျှ၌။ နိဿဂ္ဂယာနိ၊ စွန့်ထိုက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

“ဣတ္ထိံ ဟနေ”တိ ဂါထာယ၊ ဣတ္ထိံ ဟနေဟူသောဂါထာ၌။ မာတုဘူတံ၊ အမိဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဣတ္ထိံ၊ မိန်းမကို။ န ဟနေယျ၊ မသတ်ရာ။ ပိတုဘူတံ၊ အဖဖြစ်သော။ ပုရိသံ၊ ကို။ န ဟနေယျ၊ မသတ်ရာ။ အနရိယန္တိ၊ အနရိယံဟူသည်ကား။ အနရဟန္တမေဝ၊ ရဟန္တာမဟုတ်သည်သာ ဖြစ်သော။ တဉ္စ၊ ထိုသူကိုလျှင်။ ဟနေယျ၊ သတ်ရာ၏။ ဧတေန၊ ထို အနရိယ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အရဟန္တဃာတကောပိ၊ (နိ-၆၀၅) ရဟန္တာကိုသတ်သော သူသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အနန္တရံဖုသေတိ၊ အနန္တရံဖုသေဟူသည်ကား။ အာနန္တရိယံ၊ အာနန္တရိယသို့။ ဖုသတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

၄၈၁။ “သုပ္ပဋ္ဌိတနိဂြောဓသဒိသ”န္တိ၊ သုပ္ပဋ္ဌိတနိဂြောဓသဒိသံဟူသောပါဌ်ကို။ ယောဇနဝိတ္ထတံ၊ တစ်ယူဇနာကျယ်သော။ ရုက္ခံ၊ သစ်ပင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ သတ္တရသကေသူတိ၊ သတ္တရသတေသုဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနီနံ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့အား။ ပညတ္တသတ္တရသသံဃာဒိသေသေသု၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော တစ်ဆယ့်ခုနစ်ပါးသော သံဃာဒိသိသ်တို့၌။

ပါရာဇိကာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ၊ ပါရာဇိကာဒိပဉှာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၆၀၆)

ပဉ္စဝဂ္ဂ

ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၁၄] ၄၈၃။ ကမ္မဝဂ္ဂေ၊ ကမ္မဝဂ်၌။ ဌပိတဥပေါသထပဝါရဏာနံ၊ ထားအပ်သော ဥပုသ်ပဝါရဏာရှိကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ကတ္တိကမာသေ၊ တန်ဆောင်မုန်းလ၌။ သာမဂ္ဂိယာ၊ ညီညွတ်ခြင်းကို။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ သာမဂ္ဂီပဝါရဏံ၊ သာမဂ္ဂီပဝါရဏာကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဌပေတွာ ကတ္တိကမာသ”န္တိ၊ ဌပေတွာ ကတ္တိကမာသံဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ နာနာသီမာသု၊ အထူးထူးသော သိမ်တို့၌။ မဟာပဝါရဏာယ၊ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့၌။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ပဝါရိတာနံ၊ ပဝါရဏာပြုကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ ကတ္တိကမာသဗ္ဘန္တရေ၊ တန်ဆောင်မုန်းလအတွင်း၌။ သာမဂ္ဂီ၊ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ သစေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ သာမဂ္ဂိဥပေါသထော ဧဝ၊ သာမဂ္ဂီဥပုသ်ကိုသာလျှင်။ တေဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ကတ္တဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ပဝါရဏာ၊ ကို။ န ကတ္တဗ္ဗာ၊ မပြုအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဧကသ္မိံ ဝေဿ၊ တစ်နှစ်တည်း၌။ ကတပဝါရဏာနံ၊ ပဝါရဏာပြုပြီးသော ရဟန်းတို့အား။ ပုန ပဝါရဏာယ၊ တစ်ဖန်ပဝါရဏာပြုခြင်းကို။ အဝိဟိတတ္တာ၊ မစီရင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “သာမဂ္ဂီဒိဝသော”တိ၊ သာမဂ္ဂီဒိဝသောဟူသောစကားကို။ အနုပေါသထဒိဝသေ၊ ဥပုသ်နေ့မဟုတ်သည်၌။ သာမဂ္ဂီကရဏံ၊ သာမဂ္ဂီပြုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ စာတုဒ္ဒသိယံ ဝါ၊ စာတုဒ္ဒသိဥပုသ်၌လည်းကောင်း။ ပန္နရသိယံ ဝါ၊ ပန္နရသိဥပုသ်၌လည်းကောင်း။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ သာမဂ္ဂိံ၊ သာမဂ္ဂီကို။ သစေ ပန ကရောတိ၊ အကယ်၍ ပြုအံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သာမဂ္ဂီဥပေါသထဒိဝသော၊ သာမဂ္ဂီ ဥပုသ်နေ့သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စာတုဒ္ဒသီပန္နရသီဥပေါသထောဝ၊ စာတုဒ္ဒသီပန္နရသီဥပုသ်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပရိ ပဝါရဏာယပိ၊ အထက် ပဝါရဏာ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။

ပစ္စုက္ကဍ္ဎိတွာ ဌပိတဒိဝသောတိ၊ ပစ္စုက္ကဍ္ဎိတွာ ဌပိတဒိဝသောဟူသည်ကား။ ဘဏ္ဍနကာရကေဟိ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို ပြုသော ရဟန်းတို့သည်။ ဥပဒ္ဒုတာ ဝါ၊ နှိပ်စက်အပ်သည် ဖြစ်၍ လည်းကောင်း။ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ဖြင့်။ ပဝါရဏာသင်္ဂဟံ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟကို။ ကတွာ ဝါ၊ ပြု၍လည်းကောင်း။ ဌပိတော၊ ထားအပ်သော။ ကာဠပက္ခစာတုဒ္ဒသီဒိဝသောဝ၊ လကွယ်ပက္ခ စာတုဒ္ဒသီဥပုသ်နေ့သာလျှင်တည်း။ ဒွေ စ ပုဏ္ဏမာသိယောတိ၊ ဒွေ စ ပုဏ္ဏမာသိယောဟူသည်ကား။ ပုဗ္ဗကတ္တိကပုဏ္ဏမာ၊ (နိ-၆၀၇) သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့လည်းကောင်း။ ပစ္စိမကတ္တိကပုဏ္ဏမာ စ၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ပုဏ္ဏမာသိယော၊ လပြည့်နေ့တို့သည်။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပီတိ၊ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ ဟူသည်ကား။ ပုဏ္ဏမာသီဒွယေန၊ လပြည့်နေ့ နှစ်ခုအပေါင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သာမဂ္ဂီပဝါရဏံ၊ သာမဂ္ဂီပဝါရဏာကိုလည်းကောင်း။ စာတုဒ္ဒသီပဝါရဏဉ္စ၊ စာတုဒ္ဒသီပဝါရဏာကိုလည်းကောင်း။ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားကိုလည်း။ ပကတိစရိတ္တဝသေန၊ ပကတိစာရိတ္တ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တထာရူပပစ္စယေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်းသည်။ သတိ ပန၊ ရှိသော်ကား။ ဒွေ စာတုဒ္ဒသိယောပိ၊ စာတုဒ္ဒသီနှစ်ဥပုသ်တို့လည်းကောင်း။ ကာဠပက္ခစာတုဒ္ဒသိယာ၊ လကွယ်ပက္ခစာတုဒ္ဒသီ၏။ အနန္တရာ၊ အခြားမဲ့၌။ ပန္နရသီပိ၊ ပန္နရသီဥပုသ်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမေပိ တယော ဒိဝသာ၊ ဤသုံးရက်တို့သည်လည်း။ ပဝါရဏာဒိဝသာ ဧဝ၊ ပဝါရဏာနေ့တိုပင်တည်း။ ဣတိ ဣမံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သတ္တဝိဓမ္ပိ၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ပဝါရဏာဒိဝသံ၊ ပဝါရဏာနေ့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အညသ္မိံ ဒိဝသေ၊ တစ်ပါးသော နေ့၌။ ပဝါရေတုံ၊ ပဝါရဏာ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။

၄၈၄။ အနုဿာဝနကမ္မံ ကတွာတိ၊ အနုဿာဝနကမ္မံ ကတွာဟူသည်ကား။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အနုဿာဝနံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ သာဝေတွာ၊ ကြားစေ၍။ “ဧသာ ဉတ္တီ”တိ၊ ဧသာ ဉတ္တိဟူသည်ကား။ အနုဿာဝနာနန္တရမေဝ၊ ကမ္မဝါစာ၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ ဉတ္တိံ၊ ဉတ်ကို။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ပရိယောသာနေ၊ အဆုံး၌။ “ဧသာ ဉတ္တီ”တိ၊ ဧသာ ဉတ္တိဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

၄၈၅။ ယွာယန္တိ၊ ယွာယံဟူသည်ကား။ ဗျဉ္ဇနပ္ပဘေဒေါ၊ သဒ္ဒါအပြားကို။ အဓိပ္ပေတော၊ လိုအပ်၏။ “ဒသဓာ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာ ပဘေဒေါ”တိ ဧတ္ထ၊ ဒသဓာ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာ ပဘေဒေါဟူသော ပုဒ်၌။ ဒသဓာ ဒသ ဝိဓေန၊ ဆယ်ပါးအပြားဖြင့်။ ဗျဉ္ဇနာနံ၊ သဒ္ဒါတို့၏။ ပဘေဒေါ၊ အပြားတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ကေန၊ အဘယ်ဖြင့်။ အယံ ဘေဒေါ၊ ဤအပြားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာကြောင့်။ “ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာ”တိ၊ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယထာဓိပ္ပေတတ္ထဗျဉ္ဇနသင်္ခါတာနိ၊ အကြင်အကြင် အလိုရှိအပ်သော အနက်ကို ပြတတ်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ အက္ခရာနိ၊ အက္ခရာတို့ကို။ ဇနိကာ၊ ဖြစ်စေတတ်သော။ (နိ-၆၀၈) ဗုဒ္ဓိ၊ ပညာတည်း။ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိ၊ အက္ခရာတို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော ပညာ။ တာယ [စာမျက်နှာ-၃၁၅] ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာ၊ ထို အက္ခရာကိုဖြစ်စေတတ်သော ပညာဖြင့်။ အက္ခရသမုဋ္ဌာပကစိတ္တဘေဒေနေဝ၊ အက္ခရာကို ဖြစ်စေတတ်သော စိတ်အပြားဖြင့်သာလျှင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ယံ ဝါ၊ အကြင်အက္ခရာကိုလည်း။ သံယောဂပရံ၊ သံယုဂ်နောက်ရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤအက္ခရာသည်လည်း။ ဂရုကံ၊ ဂရုကမည်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။

တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ “အာယသ္မတော”တိအာဒီသု၊ အာယသ္မတော၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ အနန္တရိကာနိ၊ ပုဒ်၏ အခြားမဲ့ ဖြစ်ကုန်သော။ ယာနိ သကာရ မကာရာဒိဗျဉ္ဇနာနိ၊ အကြင် သ၊ အက္ခရာ, မ၊ အက္ခရာ အစရှိကုန်သော ဗျည်းတို့ကို။ “သံယောဂေါ”တိ၊ သံယုဂ်ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ယဿ အ၊ ကာရာဒိနော၊ အကြင် အ အက္ခရာ အစရှိသည်အား။ ပရော၊ နှောင်းသော။ သံယောဂေါ၊ သံယုဂ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သော အ၊ ကာရာဒိ၊ ထို အ၊ အက္ခရာ အစရှိသည်သည်။ သံယောဂပရော နာမ၊ သံယုဂ်နှောင်းသည်မည်၏။ “ရဿ”န္တိ၊ ရဿံဟူသောစကားကို။ အ၊ ကာရာဒိ၊ အ အက္ခရာ အစရှိသော။ ဗျဉ္ဇနရဟိတံ၊ ဗျည်းမှကင်းသော။ သရံ၊ သရကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (ထည့်)။ “အသံယောဂပရ”န္တိ၊ အသံယောဂပရဟူသောစကားကို။ “ယဿ နက္ခမတီ”တိ အာဒီသု၊ ယဿ နက္ခမတိ၊ အစရှိသော အရာတို့၌။ ယ၊ ကာရ န၊ ကာရာဒိဗျဉ္ဇနသဟိတံ၊ ယ၊ အက္ခရာ န၊ အက္ခရာ အစရှိသော ဗျည်းနှင့်တကွသော။ သရံ၊ သရကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တ၊ ကာရဿ၊ တ၊ အက္ခရာ၏။ ထ၊ ကာရံ၊ ထ၊ အက္ခရာအဖြစ်ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ “သုဏာတုမေ”တိ အာဒိံ၊ သုဏာတု မေ၊ အစရှိသည်ကို။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဝဂ္ဂန္တရေ၊ ဝဂ်တစ်ပါး၌။ သိထိလမေဝ၊ သိထိလကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ “သုဏာဋု မေ”တိ အာဒိံ၊ သုဏာဋု မေ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝဒန္တောပိ၊ ဆိုသောရဟန်းသည်လည်း။ အနုရူပံ၊ လျော်သော။ အာဒေသံ၊ အာဒေသကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒုရုတ္တံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုခြင်းဟူသော ဒေါသကို။ ကရောတိယေဝ၊ ပြုသလျှင်ကတည်း။ ဟိ၊ အလျော်ကိုဆိုအံ့။ ယံ၊ အကြင်အက္ခရာကို။ “သစ္ဆိကတ္ထပရမတ္ထေနာ”တိ၊ သစ္ဆိကတ္ထပရမတ္ထေနာဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “သစ္ဆိကဋ္ဌပရမဋ္ဌေနာ”တိ စ၊ သစ္ဆိကဋ္ဌပရမဋ္ဌေနာဟူ၍ လည်းကောင်း။ “အတ္ထကထာ”တိ၊ အတ္ထကတာဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “အဋ္ဌကထာ”တိ စ၊ အဋ္ဌကထာဟူ၍လည်းကောင်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထို အရာတို့၌။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ပါဠိ၊ (နိ-၆၀၉) အဋ္ဌကထာဒီသု၊ ပါဠိအဋ္ဌကထာ အစရှိသည်တို့၌။ ဒိဋ္ဌပယောဂဉ္စ၊ ထင်သောပြယုဂ်ကိုလည်းကောင်း။ တဒနုရူပဉ္စ၊ ထိုပြယုဂ်နှင့် လျော်သည်ကိုလည်းကောင်း။ ဝတ္တုံ၊ ရွတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ တတော၊ ထိုလျော်သော အာဒေသ အက္ခရာမှ။ အညံ၊ တစ်ပါးသော အက္ခရာသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အနုက္ကမာဂတံ ပဝေဏိံ အဝိနာသေန္တေနာ”တိ အာဒိ၊ အနုက္ကမာဂတံ ပဝေဏိံ အဝိနာသေန္တေနာ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။

“ဒီဃေ ဝတ္တဗ္ဗေ ရဿန္တိ အာဒီသု၊ ဒီဃေ ဝတ္တဗ္ဗေ ရဿံ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ “ဘိက္ခူန”န္တိ၊ ဘိက္ခူနံဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “ဘိက္ခုန”န္တိ ဝါ၊ ဘိက္ခုနံဟူ၍လည်းကောင်း။ “နက္ခမတီ”တိ၊ နက္ခမတိဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “န ခမတီ”တိ ဝါ၊ န ခမတိဟူ၍ လည်းကောင်း။ “ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော”တိ၊ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “ဥပသမ္ပဒါပေခေါ”တိ ဝါ၊ သမ္ပဒါပေခေါဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အနုရူပဋ္ဌာနေသု ဧဝ၊ လျော်သော အရာတို့၌သာလျှင်။ ဒီဃရဿာဒိ၊ ဒီဃ ရဿ၊ အစရှိသည်ကို။ ရဿဒီဃာဒိဝသေန၊ ရဿဒီဃ၊ အစရှိသည် ပြုသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပရိဝတ္တေတုံ၊ ဖလှယ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “နာဂေါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “နဂေါ”တိ ဝါ၊ နဂေါဟူ၍လည်းကောင်း။ “သံဃော”တိ၊ သံဃောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “သဃော”တိ ဝါ၊ သဃောဟူ၍လည်းကောင်း။ ”တိဿော”တိ၊ တိဿောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ ”တိသော”တိ ဝါ၊ တိသောဟူ၍လည်းကောင်း။ “ယာစတီ”တိ၊ ယာစတိဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “ယာစန္တီ”တိ ဝါ၊ ယာစန္တိဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အနနုရူပဋ္ဌာနေသု၊ မလျော်သော အရာတို့၌။ ဝတ္တုံ၊ ရွတ်ဆိုခြင်းငှာ။ န ပန ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပန၊ အပ်သည်ကို ဆိုအံ့။ သမ္ဗန္ဓံ စ၊ စပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝဝတ္ထာနဉ္စ၊ ဖြတ်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။

၄၈၆။ သေသသီမာသုပီတိ၊ သေသသီမာသုပိဟူသည်ကား။ အတိမဟတီအာဒီသု၊ အတိမဟတိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒသသုပိ၊ ဆယ်ပါးသော သိမ်တို့၌လည်း။

၄၈၈။ စတုဝဂ္ဂကရဏေတိ၊ စတုဝဂ္ဂကရဏေဟူသည်ကား။ စတုဝဂ္ဂေန၊ လေးယောက်အစုရှိသော။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ကတ္တဗ္ဗေ၊ ပြုအပ်သောကံ၌။ အနဿာရိတာတိ၊ အနဿာရိတာဟူသည်ကား။ ဥပေါသထဋ္ဌာပနာဒိနာ ဝါ၊ ဥပုသ်ထားခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ လဒ္ဓိနာနာ သံဝါသကဘာဝေန ဝါ၊ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသက အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗဟိကတာ၊ အပပြုအပ်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ (နိ-၆၁၀) ၌။ “အပကတ္တဿာတိ ဥက္ခိတ္တတကဿ ဝါ, ယဿ ဝါ ဥပေါသထပဝါရဏာ ဌပိတာ ဟောန္တီ”တိ၊ အပကတ္တဿာတိ ဥက္ခိတ္တတကဿ ဝါ, ယဿ ဝါ ဥပေါသထပဝါရဏာ ဌပိတာ ဟောန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ဌပိတဥပေါသထပဝါရဏော၊ ထားအပ်သော ဥပုသ်ဝါရဏာရှိသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ အပကတတ္တော ဧဝ၊ ပကတတ်မဟုတ်သလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ “ပရိသုဒ္ဓသီလာ”တိ၊ ပရိသုဒ္ဓသီလာဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကသို့။ အနာပန္နာ၊ မရောက်သည်ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်၏။ ပရိဝါသာဒိကမ္မေသု ပန၊ ပရိဝါသ်စသော ကံတို့၌ကား။ ဂရုကဋ္ဌာပိ၊ သံဃာဒိသိသ်၌ တည်သောရဟန်းတို့သည်လည်း။ အပကတတ္တာ ဧဝ၊ ပကတတ်မဟုတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ “အဝသေသာ။ ပ။ ဆန္ဒာရဟာဝ ဟောန္တီ”တိ၊ အဝသေသာ။ ပ။ ဆန္ဒာရဟာဝ ဟောန္တိဟူသောစကားကို။ [စာမျက်နှာ-၃၁၆] သံဃတော၊ သံဃာမှ။ ဟတ္ထပါသံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဌိတေ၊ တည်သည်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အဝိဇဟိတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ ဌိတာ ပန၊ တည်သော ရဟန်းတို့သည်ကား။ ဆန္ဒာရဟာ၊ ဆန္ဒထိုက်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ စတုဝဂ္ဂါဒိတော၊ စတုဝဂ်အစရှိသည်ထက်။ အဓိကာ၊ လွန်ကုန်သော။ တေပိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဟတ္ထပါသံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ဝိဇဟိတွာဝ၊ စွန့်၍သာလျှင်။ ဆန္ဒာရဟာ၊ ဆန္ဒထိုက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သံဃတော၊ သံဃာမှ။ ဟတ္ထပါသံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို။ ဝိဇိတွာ၊ စွန့်၍။ ဌိတေနေဝ၊ တည်သော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ ဆန္ဒော ဝါ၊ ဆန္ဒကိုလည်းကောင်း။ ပါရိသုဒ္ဓိ ဝါ၊ ပါရိသုဒ္ဓိကို လည်းကောင်း။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ပေးအပ်၏။

ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ ကမ္မဝဂ္ဂအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အပလောကနကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

၄၉၆။ “ဧတရဟိ သစေပိ သာမဏေရော”တိ အာဒီသု၊ ဧတရဟိ သစေပိ သာမဏေရော၊ အစရှိသည်တို့၌။ ဗုဒ္ဓါဒီနံ၊ ဘုရားအစရှိသည်တို့၏။ အဝဏ္ဏဘာသနမ္ပိ၊ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုခြင်းသည် လည်းကောင်း။ အကပ္ပိယာဒိံ၊ အကပ္ပိယ အစရှိသည်ကို။ ကပ္ပိယာဒိဘာဝေန၊ ကပ္ပိယ စသောအဖြစ်ဖြင့်။ ဒီပနမ္ပိ၊ ပြခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယညေဝ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ သို့သာလျှင်။ ပဝိသတိ၊ ဝင်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “တံ လဒ္ဓိံ နိဿဇ္ဇာပေတဗ္ဗော”တိ၊ တံလဒ္ဓိံ နိဿဇ္ဇပေတဗ္ဗောဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဘိက္ခူနမ္ပိ၊ ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင်တည်း။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကောတိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတောဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓဝစနာဓိပ္ပါယံ၊ ဘုရားစကား၏ အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝိပရီတတော၊ ဖောက်ပြန်သော အားဖြင့်။ ဂဏှန္တော၊ ယူ (နိ-၆၁၁) သောသူသည်။ သော ဧဝ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကိုသာလျှင်။ အန္တဂ္ဂါဟိကာယ၊ အန္တဂ္ဂါဟိကဖြစ်သော။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့်။ သမန္နာဂတောတိ စ၊ ပြည့်စုံ၏ ဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “သဿတုစ္ဆေဒါနံ၊ သဿတ ဥစ္ဆေဒတို့တွင်။ အညတရဒိဋ္ဌိယာ၊ အမှတ်မရှိသော ဒိဋ္ဌိနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသောသူတည်း”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ နည်း။ သဿတုစ္ဆေဒဂ္ဂါဟဿ၊ သဿတုစ္ဆေဒအယူ၏။ သာမဏေရာနံ၊ သာမဏေတို့အား။ လိင်္ဂနာသနာယ၊ အသွင်ပျက်ခြင်း၏။ ကာရဏတ္တေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ အဋ္ဌကထာယမေဝ၊ အဋ္ဌကထာ၌သာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာယ ဧဝ၊ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတတ္တာ စ၊ လိုအပ်သောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။

တဿာပိ ဒါတဗ္ဗေတိ၊ တဿာပိ ဒါတဗ္ဗောဟူသည်ကား။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ မုခရာဒိဘာဝံ၊ နှုတ်ကြမ်းသော အဖြစ်အစရှိသည်ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ အပ္ပဋိပုစ္ဆိတွာပိ၊ မမေးမြန်းမူ၍လည်း။ ပဋိညံ၊ ဝန်ခံခြင်းကို။ အဂ္ဂဟေတွာပိ၊ မယူမူ၍လည်း။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အနာရောပေတွာပိ၊ မတင်မူ၍လည်း။ ဒေသိတာယ အာပတ္တိယာ၊ ကြားအပ်သော အာပတ်ဖြင့်။ ခုံသနာဒိတော၊ ဆဲရေးခြင်းအစရှိသည်မှ။ အနောရမန္တာဿ၊ မရှောင်ကြဉ်သော သူအား။ ဒါတဗ္ဗောဝ၊ ပေးအပ်သလျှင်ကတည်း။ ဩရမန္တဿ၊ ရှောင်ကြဉ်သော။ ခမာပေန္တဿ၊ ကန်တော့သောသူအား။ န ဒါတဗ္ဗော၊ မပေးအပ်။

ဗြဟ္မဒဏ္ဍဿ ဒါနန္တိ၊ ဗြဟ္မဒဏ္ဍဿ ဒါနံဟူသည်ကား။ ခရဒဏ္ဍဿ၊ ကြမ်းသောဒဏ်ကို။ ဥက္ကဋ္ဌဒဏ္ဍဿ၊ လွန်ကဲသော ဒဏ်ကို။ ဒါနံ၊ ပေးခြင်းတည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မေ၊ တဇ္ဇနီယ စသောကံကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဩဝါဒါနုသာသနိပ္ပဒါနပဋိက္ခေပေါ၊ မျက်မှောက်အဆုံးအမ မျက်ကွယ်အဆုံးအမကို ပယ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဒိန္နဗြဟ္မဒဏ္ဍေန ပန၊ ဗြဟ္မဒဏ်ပေးသော ရဟန်းနှင့်ကား။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ တမ္ပိ၊ ထိုဩဝါဒ အနုသာသန ပေးခြင်းကို လည်းကောင်း။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မကတေဟိ၊ တဇ္ဇနီယစသော ကံပြုအပ်သော ရဟန်းတို့သည်။ ပဋိက္ခိတ္တမ္ပိ၊ ပယ်အပ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ “နေဝ ဝတ္တဗ္ဗော”တိအာဒိနာ၊ နေဝ ဝတ္တဗ္ဗော၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အလ္လာပသလ္လာပါဒိမတ္တဿာပိ၊ စကားပြောခြင်း စသည်ကိုမျှလည်း။ န ကာရေန၊ န၊ အက္ခရာဖြင့်။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သော ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တံ၊ ထို ဗြဟ္မ (နိ-၆၁၂) ဒဏ်ထားသော ရဟန်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဂီတံ၊ လည်ကို။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ လှည့်၍။ ဩလောကန မတ္တမ္ပိ၊ ကြည့်ခြင်း မျှကိုလည်း။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ နိမ္မဒနကရဏတ္ထမေဝ၊ မာန်ကင်ခြင်းကို ပြုခြင်းငှာသာလျှင်။ တဿ ဒဏ္ဍဿ၊ ထိုဒဏ်ကို။ အနညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုသော ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဆန္နတ္ထေရောပိ၊ ဆန္နထေရ်သည်လည်း။ ဥက္ခေပနီယာဒိကမ္မကတောပိ၊ ဥက္ခေပနီယ စသောကံကို ပြုအပ်သော်လည်း။ ဥက္ခေပနီယာဒိကမ္မကတောပိ၊ ဥက္ခေပနီယ စသောကံကို ပြုအပ်သော်လည်း။ အဘာယိတွာ၊ မကြောက်လန့်ပဲ။ ဗြဟ္မဒဏ္ဍေ၊ ဗြဟ္မဒဏ်ကို။ ဒိန္နေ၊ ပေးအပ်သည်ရှိသော်။ “သံဃေန၊ သံဃာညသည်။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားဖြင့်။ ဝဇ္ဇိတော၊ ကြဉ်အပ်ပြီ”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မုစ္ဆိတော၊ မိန်းမောသည် ဖြစ်၍။ ပပတိ၊ လည်း၏။ ယော ပန၊ အကြင် ရဟန်းသည်ကား။ ဗြဟ္မဒဏ္ဍကတေန၊ ဗြဟ္မဒဏ်ထားသော ရဟန်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ သံသဋ္ဌော၊ နှီးနှော၍။ အဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ မကြဉ်မူ၍။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋဝေမ၊ ဒုက္ကဋ်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အညထာ၊ ဒုက္ကဋ်မသင့်သည်ရှိသော်။ [စာမျက်နှာ-၃၁၇] ဗြဟ္မဒဏ္ဍဝိဓာနဿ၊ ဗြဟ္မဒဏ် စီရင်ခြင်း၏။ နိရတ္ထကတာပသင်္ဂတော၊ အကျိုးမဲ့၏ အဖြစ်ဖြင့် လျဉ်းပါးခြင်း ကြောင့်တည်း။ တေနာတိ၊ တေနာဟူသည်ကား။ ဗြဟ္မဒဏ္ဍကတေန၊ ထိုဗြဟ္မဒဏ်ထားအပ်သော ရဟန်းသည်။ (နေဝ ဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ၌ စပ်။) တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မကတေဟိ၊ တဇ္ဇနီယ စသော ကံပြုအပ်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ယထာ၊ ကျင့်အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝ မေဝ၊ ဤအတူလည်းကောင်း။ တတော အဓိကမ္ပိ၊ ထိုထက်အလွန် လည်းကောင်း။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ အာရာဓေန္တေန၊ နှစ်သက်စေသဖြင့်။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုအကျင့်ကိုလည်း။ “သောရတော နိဝါတဝုတ္တီ”တိအာဒိနာ၊ သောရတော နိဝါတဝုတ္တိအစရှိသည်ဖြင့်။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဒဿိတမေဝ၊ ပြအပ်သလျှင် ကတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သမ္မာ ဝတ္တိတွာ ခမာပေန္တဿ ဗြဟ္မဒဏ္ဍော ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗော”တိ၊ သမ္မာ ဝတ္တိတွာ ခမာပေန္တဿ ဗြဟ္မဒဏ္ဍော ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗောဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။

ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ယံ တံ အဝန္ဒိယကမ္မံ၊ အကြင်အဝန္ဒိယကံကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဗန္ဓော၊ စာစပ်တည်း။ “တဿ ဘိက္ခုနော ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတု”န္တိ၊ တဿ ဘိက္ခုနော ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတုံဟူ၍။ သာမညတော၊ သမညအားဖြင့်။ အနုညာတပ္ပကာရံ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အခြင်းအရာကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ (နိ-၆၁၃) ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ အနုညာတပ္ပကာရံ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “အထ ခေါ”တိအာဒိပါဠိ၊ အထ ခေါ၊ အစရှိသောပါဠိကို။ ဥဒ္ဓဋာ၊ ထုတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဣမဿအပလောကနကမ္မဿ ဌာနံ ဟောတီတိ၊ ဣမဿအပလောကနကမ္မဿ ဌာနံ ဟောတိဟူသည်ကား။ အပလောကနကမ္မဿ သာမညဿ၊ အပလောကနကံသာမည၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ရာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိသေသဗျတိရေကေန၊ အထူးမှ ကင်းသဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ မရှိသော်လည်း။ တဒညတ္ထ၊ ထိုအဝန္ဒနီယကံမှ တစ်ပါးသော အရာ၌။ အပ္ပဝတ္တိံ၊ မဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝိသေသနိဿိတံ ဝိယ၊ အထူးကိုမှီသကဲ့သို့။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ “ကမ္မညေဝ လက္ခဏ”န္တိ ဣမိနာ၊ ကမ္မညေဝ လက္ခဏံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဩသာရဏာဒိဝသေန၊ ဩသာရဏ အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဂဟိတာဝသေသာနံ၊ ယူအပ်သည်မှ ကြွင်းကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ အပလောကနကမ္မာနံ၊ အပလောကနကံတို့ကို။ သာမညလက္ခဏဝသေန၊ သာမညလက္ခဏာ၏အစွမ်းဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သောကြောင့်။ အဿ၊ ထိုကံအား။ ကမ္မညေဝ၊ ကံသာလျှင်ဖြစ်သော။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ကမ္မလက္ခဏံ၊ ကမ္မလက္ခဏမည်၏။ ဣတိ နိဗ္ဗစနံ၊ ဤသို့သောဝိင်္ဂြိုဟ်ကို။ ဒေဿာတိ၊ ပြ၏။ (ဤ၌ သဗ္ဗေသံ အပလောကနကမ္မံ ဟောတိ ဝိသေသ သာမည လက္ခဏဝသေန။ ဟု ပါဌ်အများရှိကြ၏။ ယခု ယောဇနာကဲ့သို့သော အတိုင်းသာရှိသင့်သည်။) ဣဒဉ္စ၊ ဤကမ္မလက္ခဏာသည်လည်း။ ဝုတ္တာဝသေသာနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်မှ ကြွင်းကုန်သော။ ကမ္မာနံ၊ ကံတို့ကို။ နိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ရာတည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဝုတ္တာဝသေသခန္ဓာယတနာနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ရုပက္ခန္ဓာစသည် စက္ခာယတနစသည်မှ ကြွင်းသော ခန္ခာ အာယတနတို့ကို။ (ဤ၌လည်း သင်္ခါရက္ခန္ဓာယတနာနံ၊ ဟုရှိ၏။ မသင့်။) နိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်သော။ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မာယတနာနိ ဝိယ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ ဓမ္မာယတနတို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ “အယံ ပနေတ္ထ ပါဠိမုတ္တကောပိ ကမ္မလက္ခဏဝိနိစ္ဆယော”တိအာဒိ၊ အယံ ပနေတ္ထ ပါဠိမုတ္တကောပိ ကမ္မလက္ခဏဝိနိစ္ဆယောအစရှိသောစကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအပလောကနကံ၌။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော။ ဉတ္တိကမ္မာဒီသုပိ၊ ဉတ္တိကံအစရှိသည် တို့၌ လည်းကောင်း။ ကမ္မလက္ခဏံ၊ ကမ္မလက္ခဏာကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ တဿ ကရဏန္တိ၊ တဿ ကရဏံဟူသည်ကား။ အဝန္ဒိယကမ္မဿ၊ အဝန္ဒိယကံကို။ ကရဏဝိဓာနံ၊ ပြုခြင်း အစီအရင်တည်း။

(နိ-၆၁၄) “န ဝန္ဒိတဗ္ဗော”တိ ဣမိနာ၊ န ဝန္ဒိတဗ္ဗောဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝန္ဒန္တိယာ၊ ရှိခိုးသောဘိက္ခုနီအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကတိကံ၊ ကတိကဝတ်ကို။ ဉတွာ၊ သိလျက်။ မဒ္ဒနံ ဝိယ၊ ကျော်နင်းသကဲ့သို့။ သံဃသမ္မုတိံ၊ သံဃာသမုတ်အပ်သည်ကို။ အနာဒရေန၊ မရိုသေသဖြင့်။ အတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ကျူးသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။

ဘိက္ခုသံဃဿာပိ ပနေတံ လဗ္ဘတိယေဝါတိ၊ ဘိက္ခုသံဃဿာပိ ပနေတံ လဗ္ဘတိယေဝဟူသည်ကား။ အဝန္ဒိယကမ္မဿ၊ အဝန္ဒိယကံကို။ ဥပလက္ခဏမတ္တေန၊ ဥပလက္ခဏမျှဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သောကြောင့်။ ဘိက္ခုသံဃဿာပိ၊ ရဟန်းယောကျ်ားသံဃာအားလည်း။ ကမ္မလက္ခဏံ၊ ကမ္မလက္ခဏာကို။ လဗ္ဘတိ ဧဝ၊ ရအပ်သလျှင်ကတည်း။

သလာကဒါနဋ္ဌာနံ၊ စာရေးတံ ပေးရာအရပ်သည်။ သလာကဂ္ဂံ နာမ၊ သလာကဂ္ဂမည်၏။ ယာဂုဘတ္တာနံ၊ ယာဂုဆွမ်းတို့ကို။ ဘာဇနဋ္ဌာနာနိ၊ ဝေဖန်ရာအရပ်တို့သည်။ ယာဂဂ္ဂဘတ္တဂ္ဂါနိ နာမ၊ ယာဂဂ္ဂဘတ္တဂ္ဂါတို့မည်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဧတေသုပိ ဌာနေသု၊ ထိုအရပ်တို့၌လည်း။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ ဥပေါသထေဝိယ၊ ဥပုသ်ပြုရာ၌ကဲ့သို့။ သန္နိပတိတော၊ စည်းဝေး၏။ ကမ္မဉ္စ၊ ကံသည်လည်း။ ဝဂ္ဂကမ္မံ၊ ဝဂ္ဂကံသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ “မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဧတံ၊ ဤအမှုကို။ န ဇာနိမှ၊ မသိပါကုန်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ခိယျန္တာပိ၊ ရှုံ့ချသော သူတို့သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ မရှိကုန်။ ခဏ္ဍသီမာယ ပန၊ ခဏ္ဍသိမ်၌ကား။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ခိယျန္တိ၊ ရှုံ့ချကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ ဝါ၊ အထူးကား။ သံဃိကပစ္စယံ၊ သံဃိကပစ္စည်းကို။ အစ္ဆိန္နစီဝရာဒီနံ၊ ခိုးသူလုသော သင်္ကန်းရှိသော ရဟန်းအစရှိသည်တို့အား။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ အပလောကေန္တေဟိ၊ ပန်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဥပစာရသီမဋ္ဌာနံ၊ ဥပစာရသိမ်၌ တည်ကုန်သော။ [စာမျက်နှာ-၃၁၈] သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ အနုမတိံ၊ အလိုကို။ ဂဟေတွာဝ၊ ယူ၍သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ယော ပန ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလော၊ အကြင် ဝိသဘာဂပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဓမ္မိကံ၊ တရားနှင့် လျော်သော။ အပလောကနံ၊ ပန်ခြင်းကို။ ပဋိဗာဟတိ၊ တားမြစ်၏။ တံ၊ ထိုဝိသဘာဂ ရဟန်းကို။ ဥပါယေန၊ ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့်။ ဗဟိဥပစာရသီမာဂတံ၊ ဥပစာရသိမ်ပ၌တည်သည်ကို။ ကတွာ ဝါ၊ ပြု၍လည်းကောင်း။ ခဏ္ဍသီမံ၊ ခဏ္ဍသိမ်သို့။ ပဝိသိတွာ ဝါ၊ ဝင်၍ လည်းကောင်း။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။

ယံ၊ အကြင်အပလောကနကံကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “အပလောကနကမ္မံ ကရောတီ”တိ၊ အပလောကနကမ္မံ ကရောတိဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တံ အပ (နိ-၆၁၅) လောကနကမ္မံ၊ ထိုအပလောကနကံကို။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “အစ္ဆိန္နစီဝရံ'' ဣစ္စာဒိ၊ အစ္ဆိန္နစီဝရအစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ အပလောကေတွာဝ၊ ပန်၍သာလျှင်။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ယဒိ ဒါတဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ ပေးအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကသမ္မုတိယာ၊ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကသမ္မုတိဖြင့်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော စောဒနာကြောင့်။ “အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇနကေန ပနာ”တိအာဒိ၊ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇနကေန ပနာ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ နာဠိ ဝါဥပဍ္ဎနာဠိ ဝါတိ၊ နာဠိ ဝါဥပဍ္ဎနာဠိ ဝါဟူသောစကားသည်။ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း။ အပလောကေတွာ၊ ပန်၍။ ဒါတဗ္ဗဿ၊ ပေးအပ်သော ဝတ္ထု၏။ ပမာဏဒဿနံ၊ ပမာဏကိုပြကြောင်းတည်း။ တေန၊ ထို နာဠိ ဝါ၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ ယာပနမတ္တမေဝ၊ မျှလောက်ရုံကိုသာလျှင်။ အပလောကေတဗ္ဗံ၊ ပန်အပ်၏။ အဓိကံ၊ အလွန်ကို။ န အပလောကေတဗ္ဗံ၊ မပန်အပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဧကဒိဝသံယေဝ ဝါတိအာဒိ၊ ဧကဒိဝသံယေဝ ဝ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ဒသဝီသတိဒိဝသာနံ၊ ဆယ်ရက် အရက်နှစ်ဆယ်အလို့ငှာ။ ဧကသ္မိံ ဒိဝသေယေဝ၊ တစ်နေ့တည်း၌သာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗပရိစ္ဆေဒဒဿနံ၊ ပေးအပ်သော အပိုင်းအခြားကိုပြကြောင်းတည်း။ တေန၊ ထို ဧကဒိဝသံ၊ စသောပါဌ်ဖြင့်။ ယာဝ ဇီဝန္တိ ဝါ၊ အသက်ထက်ဆုံး ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ယာဝ ရောဂါ ဝုဋ္ဌာဟတီတိ ဝါ၊ ရောဂါမှ ထသည် တိုင်အောင်ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အပလောကေတုံ၊ ပန်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဣဏပလိဗောဓန္တိ၊ ဣဏပလိဗောဓံဟူသည်ကား။ ဣဏဝတ္ထုံ၊ ကြွေးမြီ ဝတ္ထုကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကား စာစပ်တည်း။ တဉ္စ၊ ထို ကြွေးမြီကိုလည်း။ ဣဏာယိကေဟိ၊ မြီရှင်တို့သည်။ ပလိဗုဒ္ဓဿ၊ နှိပ်စက်အပ်သော။ လဇ္ဇိပေသလဿ၊ လဇ္ဇိပေသလဖြစ်သော။ သာသနုပကာရကဿ၊ သာသနာ၌ ကျေးဇူးများသော ရဟန်းအား။ ပမာဏယုတ္တမေဝ၊ ပမာဏနှင့် ယှဉ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍာကို။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ အပလောကေတွာ၊ ပန်၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ သဟဿံ ဝါ၊ တစ်ထောင်လည်းဖြစ်သော။ သတသဟဿံ ဝါ၊ တစ်သိန်းလည်းဖြစ်သော။ မဟာဣဏံ၊ များသောမြီကို။ န ဒါတဗ္ဗံ၊ မပေးအပ်။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘော ရှိသောများစွာသော ကြွေးမြီတို့ကို။ ဘိက္ခာစရိယဝတ္တေန၊ အလှူခံလှည့်သော ဝတ်ဖြင့်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းတို့သည်။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ ပရိယေသိတွာ၊ စေတီကိုသုတ်သင် ခြင်းငှာ။ ဝဍ္ဎိယာ၊ အတိုးအပွားဖြင့်။ ပယောဇေတွာ၊ ချေးငှား၍။ (နိ-၆၁၆) ကပ္ပိယကာရကေတိ၊ ကပ္ပိယကာရကတို့သည်။ ဌပိတဝတ္ထုတော၊ ထားအပ်သော ဝတ္ထုမှ။ သံဃိကေနပီတိ၊ သံဃိကေနပိဟူသည်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တတြုပ္ပာဒတော၊ ထိုကျောင်း၌ရှိသော ဝတ္ထုဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ ပစ္စယဒါယကေဟိ၊ ပစ္စည်းဒါယကာတို့သည်။ စတုပစ္စယတ္ထာယ၊ ပစ္စည်းလေးပါးအလို့ငှာ။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ဒိန္နဝတ္ထုနာပိ၊ လှူအပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်လည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

သံဃဘတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ သံဃဘတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိဟူသည်ကား။ မဟာဒါနံ၊ အလှူကြီးကို။ ဒေန္တေဟိပိ၊ ပေးကုန်လျက်လည်း။ ကရိယမာနံ သံဃဘတ္တံ ဝိယ၊ ပြုအပ်သော သံဃဘတ်ကဲ့သို့။ ကာရေတုံ၊ ပြုစေခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။

“ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ရုစ္စတီ”တိ၊ ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ရုစ္စတိဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော ပရိဘောဂပ္ပဟောနကံ၊ မိမိ သုံးဆောင်လောက်အောင်။ အပ္ပံ ဝါ၊ နည်းနည်းလည်းကောင်း။ ဗဟုံ ဝါ၊ များများလည်းကောင်း။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ အဓိကံ ပန၊ အလွန်ကား။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဥပေါသထဒိဝသေတိ၊ ဥပေါသထဒိဝသေဟူသော စကားသည်ကား။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နိဒဿနမျှတည်း။ ယသ္မိံ ကိသ္မိဉ္စိ ဒိဝသေပိ၊ အမှတ်မရှိသော နေ့၌လည်း။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ သုကတမေဝ၊ ကောင်းစွာ ပြုခြင်းပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကရောန္တေန၊ ပြုသောရဟန်းသည်။ “ယံ ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ အန္တောသီမာယ သံဃသန္တကံ။ ပ။ ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ မယှံ ရုစ္စတီ”တိ၊ ယံ ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ အန္တောသီမာယ သံဃသန္တကံ။ ပ။ ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ မယှံ ရုစ္စတိဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သတိကာ၊ ကတိကဝတ်ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ ဒွီဟိ တီဟိပိ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ “အာယသ္မန္တာနံရုစ္စတီ”တိ၊ အာယသ္မန္တာနံရုစ္စတိဟူသော။ ဝစနမေဝ၊ အဆိုသည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ယောက် သုံးယောက်၌။ ဝိသေသော၊ ထူး၏။ တေသမ္ပီတိ၊ တေသမ္ပီဟူသည်ကား။ ရုက္ခာနံ၊ သစ်ပင်တို့၏။ သာ ဧဝ ကတိကာတိ၊ သာ ဧဝ ကတိကာဟူသည်ကား။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကတိကာ၊ ကတိကဝတ်ကို။ န ကာတဗ္ဗာ၊ မပြုအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။

[စာမျက်နှာ-၃၁၉] တေသန္တိ၊ တေသံဟူသည်ကား။ ရုက္ခာနံ၊ သစ်ပင်တို့၏။ သာမိ၊ အရှင်ကား။ သံဃော၊ သံဃာတည်း။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤကားအစပ်တည်း။ ပုရိမဝိဟာရေတိ၊ ပုရိမဝိဟာရေဟူသည်ကား။ ပုရိမေ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ယထာသုခံ ပရိဘောဂတ္ထာယ၊ အလိုရှိတိုင်း သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ကတကတိကေ၊ ပြုအပ်သော ကတိကဝတ်ရှိသော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ “ပရိဝေဏာနိ ကတွာ ဇဂ္ဂန္တီ”တိ၊ ပရိဝေဏာနိ ကတွာ ဇဂ္ဂန္တီဟူသောစကားကို။ ယတ္ထ၊ (နိ-၆၁၇) အကြင်အရပ်၌။ အရက္ခိယမာနေ၊ မစောင့်အပ်သည်ရှိသော်။ ဖလာဖလာနိ၊ သစ်သီးကြီးငယ်တို့သည် လည်းကောင်း။ ရုက္ခာ စ၊ သစ်ပင်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဝိနဿန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဌာနံ၊ အရပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသစ်ပင်၌။ သံဃဿ၊ သံဃာ၏။ ကတိကာ၊ ကတိကာဝတ်သည်။ န ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ယေ ရုက္ခာ၊ အကြင် သစ်ပင်တို့ကို။ ဗီဇာနိ၊ မျိုးစေ့တို့ကို။ ရောပေတွာ၊ စိုက်၍။ အာဒိတော၊ အစမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပဋိဇဂ္ဂိတာ၊ ပြုစုအပ်ကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသစ်ပင်တို့ကိုလည်း။ ဒသမဘာဂံ၊ ဆယ်ဖို့ တစ်ဖို့ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ရောပကေဟေဝ၊ စိုက်သော သူတို့သည်သာလျှင်။ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ၊ သုံးဆောင်အပ်ကုန်၏။ တေဟီတိ၊ တေဟိဟူသည်ကား။ ဇဂ္ဂကေဟိ၊ ပြုစုသော သူတို့တည်း။

တတ္ထာတိ၊ တတ္ထာဟူသည်ကား။ တသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ထိုကျောင်း၌။ မူလေတိ၊ မူလေဟူသည်ကား။ အာဒိကာလေ၊ အစကာလ၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဒီဃာ ကတိကာတိ၊ ဒီဃာ ကတိကာဟူသည်ကား။ အပရိစ္ဆိန္နကာလာ၊ ကာလအပိုင်းအခြားမရှိသော။ ယထာသုခံ ပရိဘောဂတ္ထာယ၊ အလိုရှိတိုင်း သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ကတိကာ၊ ကတိကဝတ်ကို။ နိက္ကုက္ကုစ္စေနာတိ၊ နိက္ကုက္ကုစ္စေနဟူသည်ကား။ “ဣဒံ၊ ဤသစ်သီးကို။ အဘာဇိတံ၊ မဝေဖန်အပ်”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကုက္ကုစ္စံ၊ အလို့ လိုကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ခိယျနမတ္တမေဝေတန္တိ၊ ခိယျနမတ္တမေဝေတံဟူသည်ကား။ တေန ခိယိနေန၊ ထိုသို့ ရှုတ်ချခြင်းကြောင့်။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ခါဒန္တာနံ၊ စားကုန်သော သူတို့အား။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အတ္တနော ပရိဘောဂပ္ပမာဏေဿဝ၊ မိမိသုံးဆောင်သော ပမာဏကိုသာလျှင်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ခိယျန္တေနပိ၊ ရှုတ်ချသော သူသည်လည်း။ အတ္တနော ပဟောနကံ၊ မိမိသုံးဆောင်လောက်သည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ခါဒိတဗ္ဗံ၊ စားအပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကား အဓိပ္ပါယ်တည်း။

ဂဏှထာတိ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ၊ ဂဏှထာတိ န ဝတ္တဗ္ဗာဟူသည်ကား။ တထာဝုတ္တေ၊ ထိုသို့။ ဂဏှထ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ တေနေဝ ဘိက္ခုနာ၊ ထိုရဟန်းသည်သာလျှင်။ ဒိန္နံ ဝိယ၊ ပေးသကဲ့သို့။ မညေယျုံ၊ မှတ်ထင်ကုန်ရာ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ မိစ္ဆာဇီဝသမ္ဘဝေါ၊ မိစ္ဆာဇီဝဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အနုဝစရိတွာ”တိအာဒိ၊ အနုဝစရိတွာ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဥပဍ္ဎဘာဂေါတိ၊ ဥပဍ္ဎဘာဝေါဟူသည်ကား။ ဧကဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းတစ်ပါး၏။ ပဋိဝီသတော၊ အဖို့မှ။ ဥပဍ္ဎဘာဂေါ၊ ထက်ဝက်အဖို့ကို။ ဒေန္တေန စ၊ ပေးသော ရဟန်းသည်လည်း။ “ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ (နိ-၆၁၈) အနုညာသိ၊ ခွင့်ပြု၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ပရိမောစေတွာ၊ လွတ်စေ၍။ ထထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ထိုဒါယကာတို့သည်။ သံဃေ ဧဝ၊ သံဃာ ၌သာလျှင်။ ပသီဒန္တိ၊ ကြည်ညိုကုန်၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။

အပစ္စာသီသန္တေနာတိ၊ အပစ္စာသီသန္တေနဟူသည်ကား။ ဂိလာနဂမိကိဿရာဒီနံ၊ သူနာ ခရီးသွား အစိုးရသူ အစရှိကုန်သော။ အနုညာတပုဂ္ဂလာနမ္ပိ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သန္တာကံ၊ ဥစ္စာကို။ ဒေန္တေန၊ ပေးသောရဟန်းသည်။ အပစ္စာသီသန္တေနေဝ၊ လာဘ်ကို မတောင့်တ သဖြင့်သာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ အနနုညာတပုဂ္ဂလာနံ ပန၊ ခွင့်မပြုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ကား။ အပစ္စာသီသန္တေနာပိ၊ မတောင့်တ သဖြင့်လည်း။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်အပ်၏။ သံဃိကမေဝ၊ သံဃိကကိုသာလျှင်။ ယထာကတိကာယ၊ ကတိကဝတ်ပြုသည်အတိုင်း။ ဒါပေတဗ္ဗံ၊ ပေးစေအပ်၏။ အတ္တနော သန္တာကမ္ပိ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော သစ်သီး ကြီးငယ်ကိုလည်း။ ပစ္စယဒါယကာဒီ၊ ပစ္စည်းဒါယကာ စသည်တို့သည်။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလို သာလျှင်။ ဝိဿာသေန၊ အကျွမ်းဝင်သဖြင့်။ ဂဏှန္တိ၊ ယူကုန်အံ့။ န ဝါရေတဗ္ဗာ၊ မမြစ်အပ်ကုန်။ လဒ္ဓကပ္ပိယန္တိ၊ အပ်သောအဖြစ်ကို ရ၏ဟူ၍။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝတိ၊ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝဟူသည်ကား။ “ကုဒ္ဓေါ ဟိ သော ရုက္ခေပိ ဆိန္ဒေယျာ”တိအာဒိနာ၊ ကုဒ္ဓေါ ဟိ သော ရုက္ခေပိ ဆိန္ဒေယျာ၊ အစရှိသဖြင့်။ တုဏှီဘာဝေ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုပြီးသလျှင်ကတည်း။ တေဟိ၊ ထိုသူတို့သည်။ ကတအနတ္ထာဘာဝေပိ၊ ပြုအပ်သော အကျိုးမဲ့မရှိသော်လည်း။ ကာရုညေန၊ သနားသဖြင့်။ တုဏှီ ဘဝိတုံ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ “ဂဏှထာ”တိအာဒိ ပန၊ ဂဏှထအစရှိသော စကားကိုကား။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။

“ဂရုဘဏ္ဍတ္တာ၊ ပ။ န ဒါတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဂရုဘဏ္ဍတ္တာ၊ ပ။ န ဒါတဗ္ဗံဟူသော စကားကို။ ဇီဝရုက္ခာနံ၊ စိမ်းရှင်သောသစ်ပင်တို့၏။ အာရာမဋ္ဌာနီယတ္တာ၊ အရံအရာ၌တည်သည့် အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒါရူနံ၊ သစ်ပင်တို့၏။ ဂေဟသမ္ဘာရာနုပဂတတ္တာ စ၊ အိမ်၏ အဆောက်အဦအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ “တံ သဗ္ဗမေဝ၊ ထိုအလုံးစုံကိုပင်လျှင်။ ဂဏှ၊ ယူလော့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့မအပ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (နိ-၆၁၉) အကတာဝါသံ ဝါ ကတွာတိ၊ အကတာဝါသံ ဝါ ကတွာဟူသည်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှား မရှိသော။ သေနာသနံ၊ ကျောင်းအိပ်ရာကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဇဂ္ဂိတကာလေတိ၊ ဇဂ္ဂိတကာလေဟူသည်ကား။ ဖလဝါရေ၊ သစ်သီးအလှည့်သည်။ သမ္ပတ္တေ၊ ရောက်သည် ရှိသော်။

အပလောကနကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ၊ အပလောကနကမ္မကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

အတ္တဝသဝဂ္ဂါဒိဝဏ္ဏနာ

[စာမျက်နှာ-၃၂၀] ၄၉၈။ “ဝိပါကဒုက္ခသင်္ခါတာနံ သမ္ပရာယိကဝေရာန”န္တိ ဧတ္ထ၊ ဝိပါကဒုက္ခသင်္ခါတာနံ သမ္ပရာယိကဝေရာနံဟူသောပုဒ်၌။ ပါဏာတိပါတာဒိဝေရေန၊ ပါဏာတိပါတအစရှိသော ရန်ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ စ၊ ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝေရုပ္ပတ္တိယာ၊ ရန်ဖြစ်ခြင်း၏။ ဟေတုတ္တာ စ၊ အကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ “ဝိပါကဒုက္ခဝေဒနာ”တိ၊ ဝိပါကဒုက္ခဝေဒနာဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါဏာတိပါတာဒိပဉ္စဝေရဝိနိမုတ္တာနံ၊ ပါဏာတိပါတအစရှိသော ဝေရငါးပါးမှ လွတ်ကုန်သော။ အကုသလာနမ္ပိ၊ အကုသိုလ်တို့ကိုလည်း။ ဝေရေတိ၊ ရန်တို့နှင့်။ သဟ ဧကတော၊ တကွနက်။ သင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းငှာ။ “ဒသအကုသလကမ္မပထပ္မဘေဒါန”န္တိ၊ ဒသအကုသလကမ္မပထပ္ပဘေဒါနံဟူ၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

၄၉၉၊ ၅၀၀။ တံ ကမ္မန္တိ၊ တံ ကမ္မံဟူသည်ကား။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မမေဝ၊ တဇ္ဇနီယစသော ကံသည်သာလျှင်။ သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ၊ ခုနစ်ပါးသော အာပတ်အစုတို့သည်။ ပညတ္တံ နာမ၊ ပညတ်တော်မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ သမ္ဖန္ဓော၊ စာစပ်တည်း။ အန္တရာ ကေနစိ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ၊ အန္တရာ ကေနစိ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေဟူသည်ကား။ ဣမသ္မိံ ကပ္ပေ၊ ဤကမ္ဘာ၌။ အာဒိတော၊ အစမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အမှာကံ ဘဂဂတော၊ ငါတို့ဘုရားရှင်၏။ ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်သည်။ အဘိသမ္မောဓိ၊ သဗ္ဗညုအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ အန္တရာကာလေ၊ အကြားဖြစ်သော ကာလ၌။ ကကုသန္ဓာဒိံ၊ ကကုသံအစရှိသည်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သည်။ အပညတ္တေ၊ မပညတ်အပ်သော။ သိက္ခာပဒေ၊ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ ဝိနီတကထာ သိက္ခာပဒန္တိ၊ ဝိနီတကထာ သိက္ခာပဒံဟူသည်ကား။ ဝိနီတဝတ္ထူနိ ဧဝ၊ ဝိနီတဝတ္ထုတို့ သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ သင့်စွ။ တာနိ၊ ထိုဝိနီတဝတ္ထုတို့ကို။ တံတံသိက္ခာကောဋ္ဌာသာနံ၊ ထိုထို သိက္ခာပုဒ်အစုတို့ကို။ ပကာသနတော၊ ပြတတ်သောကြောင့်။ “သိက္ခာ (နိ-၆၂၀) ပဒ”န္တိ စ၊ သိက္ခာပဒံဟူ၍ လည်းကောင်း။ အာပတ္တိအနာပတ္တီနံ၊ အာပတ္တိ အနာပတ္တိတို့ကို။ အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ ပညာပနတော၊ သိစေတတ်သောကြောင့်။ “အနုပညတ္တ”န္တိ စ၊ အနုပညတ္တ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။

အတ္ထဝသဝဂ္ဂါဒိဝဏ္ဏနာ၊ အတ္ထဝသဝဂ္ဂါဒိအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

သင်္ဂဟဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာနယော၊ သင်္ဂဟဝဂ်ကိုဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌတော၊ ပြီးပြီ။

ဣတိ၊ ဤသို့။ မဟာဝဂ္ဂေါ၊ မဟာဝဂ်လည်းကောင်း။ ပညတ္တိဝဂ္ဂေါ၊ ပညတ္တိဝဂ်လည်းကောင်း။ သင်္ဂဟဝဂ္ဂေါ၊ သင်္ဂဟဝဂ်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တီဟိ မဟာဝိဂ္ဂေဟိ၊ သုံးပါးသော မဟာဝဂ်တို့ဖြင့်။ ပဋိမဏ္ဍိတော၊ တန်ဆာဆင်အပ်သောဝိနည်းကို။ ပရိဝါရောတိ၊ ပရိဝါဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။

ဣတိ ဣမိနာ နုက္ကမေန၊ ဤသို့သောအစဉ်ဖြင့်။ သမန္တပါသာဒိကာယ၊ သမန္တပါသာဒိကအမည်ရှိသော။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနယဋ္ဌကထာ၏။ သံဝဏ္ဏနာယံ၊ အဖွင့်ဖြစ်သော။ (ထည့်) ဝိမတိဝိနောဒနိယံ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီ ဋီကာကျမ်း၌။ ပရိဝါရဝဏ္ဏနာနယော၊ ပရိဝါအဖွင့်ဖြစ်သောနည်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။

[စာမျက်နှာ-၃၂၁] (နိ-၆၂၁)

နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ

အဝသာနဂါထာသု၊ အဆုံးဂါထာတို့၌။ ယသ္မိံ ဝိနယပိဋကေ၊ အကြင် ဝိနည်းပိဋက၌။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရေဟိ၊ ဥဘတောဝိဘင်္ဂ, ခန္ဓကပရိဝါတို့ဖြင့်။ ဝိဘတ္တာ၊ ဝေဖန်အပ်သော။ ဝိဘာဂဝတိ၊ ဝေဖန်ခြင်းရှိသော။ ဒေသနာ၊ ဒေသနာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သော ဝိနယော၊ ထိုဝိနည်းသည်။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရဝိဘတ္တဒေသနော၊ ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရဝိဘတ္တဒေသနောမည်၏။ တံ၊ ထို ဥဘတော ဝိဘင်း ခန္ဓက ပရိဝါတို့ဖြင့် ဝေဖန်အပ်သော ဒေသနာရှိသော ဝိနည်းကို။ အာဟ၊ ဟော၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။ တဿာတိ၊ တဿာဟူသည်ကား။ ဝိနယပိဋကဿ၊ ဝိနည်းပိဋက၏။

“သတ္ထု မဟာဗောဓီ”တိ၊ သတ္ထု မဟာဗောဓိဟူသောစကားကို။ ဒက္ခိဏသာခံ၊ ဗောဓိပင်တောင်ကိုင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ယံ ပဓာနဃရံ နာမ၊ အကြင်ပဓာနဃရမည်သော။ ပရိဝေဏံ၊ ပရိဝုဏ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပရိဝုဏ်၌။ စာရုပါကာရေန၊ တင့်တယ်သောတံတိုင်းဖြင့်။ သဉ္စိတံ ပရိက္ခိတ္တံ၊ ရံအပ်သော။ ယံ ပါသာဒံ၊ အကြင်ပြာသာဒ်ကို။ ကာရယိ၊ ပြုစေ၏။ မဟာနိဂမသာမိနော၊ မဟာနိဂမသာမိမင်း၏။ တတြ တသ္မိံ ပါသာဒေ၊ ထိုပြာသာဒ်၌။ ဝသတာ၊ နေသော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ယှဉ်အပ်၏။

ဗုဒ္ဓသိရိံ၊ ဗုဒ္ဓသိရီမထေရ်ကို။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ ရည်၍။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ တဿ၊ ထိုဗုဒ္ဓသိရီမထေရ်၏။ အဇ္ဈေသနမ္ပိ၊ တောင်းပန်ခြင်းကိုလည်း။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ပရိပုဏ္ဏဝိနိစ္ဆယတာယ၊ ပြည့်စုံသော အဆုံးအဖြတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒ္ဓါ သမိဒ္ဒါ၊ ပြည့်စုံသော။ ယာ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာ၊ အကြင် ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကို။ အာရဒ္ဓါ၊ အားထုတ်အပ်ပြီ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနတည်း။

သိရိနိဝါသဿာတိ၊ သိရိနိဝါသဿဟူသည်ကား။ သိရိယာ၊ ကျက်သရေ၏။ နိဝါသနဋ္ဌာနဘူတဿ၊ တည်ရာဌာန ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သိရိပါလနာမကဿ၊ သိရိပါလအမည်ရှိသော။ ရညော၊ မင်း၏။ ဇယသံဝစ္ဆရေတိ၊ ဇယသံဝစ္ဆရေဟူသည်ကား။ ဝိဇယယုတ္တေ၊ ရန်အောင်ခြင်းနှင့်ယှဉ်သော။ သံဝစ္ဆရေ၊ နှစ်၌။ အာရဒ္ဓကာလဒဿနတ္ထံ၊ ဝ အားထုတ်အပ်သော ကာလကိုပြခြင်းငှာ။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ “ဇယသံဝစ္ဆရေ အယံ အာရဒ္ဓါ”တိ၊ ဇယသံဝစ္ဆရေ အယံ အာရဒ္ဓါဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။

ကာလေ ဝဿန္တိ၊ ကာလေ ဝဿဟူသည်ကား။ ယုတ္တကာလေ၊ သင့်တင့်သော ကာလ၌။ ဝဿနသီလော၊ ရွာလေ့ရှိသော့။ ဒေဝေါတိ၊ ဒေဝေါဟူသည်ကား။ မေဃော၊ မိုးသည်။ ဣတိအယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။

နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ၊ နိဂမနကထာအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။

(နိ-၆၂၂) [စာမျက်နှာ-၃၂၂] ဧတ္တာဝတာ စ၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ဝိနည်း အဋ္ဌကထာ၌။ နာတိဝိတ္ထိဏ္ဏာ၊ မကျယ်လွန်းထသော။ ပရိပုဏ္ဏဝိနိစ္ဆယာ၊ ပြည့်စုံသော အဆုံးအဖြတ် ရှိထသော။ (ဝဏ္ဏနာ၊ ၌ စပ်။)

ပရိမာဏတော၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့်။ ပညာသဘာဏဝါရာယ၊ ဘာဏဝါရ ငါးဆယ်ရှိသော။ တန္တိယာ၊ အစဉ်ဖြင့်။ သမိဇ္ဈနိဋ္ဌိပရမာ၊ ပြည့်စုံစွာ ပြီးခြင်း အတိုင်းအရှည်ရှိထသော။ ဝိမတိဝိနောဒနီ၊ ဝိမတိ ဝိနောဒနီအမည်ရှိသော။ ယာ ဝဏ္ဏနာ၊ အကြင် ဋီကာကျမ်းကို။ အာရဒ္ဓါ၊ အားထုတ်အပ်၏။

ကတာ၊ ပြုစီရင်အပ်သော။ အယံ၊ ဤဋီကာကျမ်းသည်။ အနန္တရာယေန၊ အန္တရာယ် မရှိသဖြင့်။ နိဋ္ဌံ၊ ပြီးခြင်းသို့။ ဥပါဂတာ၊ ရောက်ပြီ။ ယံ တံ ပကရဏံ၊ အကြင် ကျမ်းသည်။ နိဋ္ဌံ ယထာ၊ ပြီးခြင်းကဲ့သို့။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ပါဏိနော၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ သမနောရထာ၊ မိမိနှလုံး အလိုတို့သည်။ နိဋ္ဌံ၊ ပြီးခြင်းသို့။ ဥပဂစ္ဆန္တု၊ ရောက်စေကုန်သတည်း။ (ထည့်)။

ဝိနယညူဟိ၊ ဝိနည်းကို သိကုန်သော။ သုစိသလ္လေခဝုတ္တိဟိ၊ စင်ကြယ်သော ကိလေသာကို ခေါင်းပါးစေတတ်သော အကျင့်ရှိကုန်သော။ အဝိဿတ္ထာတိဝိတ္ထိဏ္ဏဂန္တဘီရူဟိ၊ မရဲရင့်သည်ဖြစ်၍ ကျယ်လွန်းသော ကျမ်းဂန်ကို ကြောက်တတ်ကုန်သော။ ထေရေဟိ၊ မထေရ်တို့သည်။ ပတ္ထိတံ၊ တောင့်တအပ်သော။

သောပါယေန၊ ကောင်းမြတ်သော အကြောင်းဖြင့်။ လက္ခဏံ၊ မှတ်အပ်ထသော။ သောပါယံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ။ ဝိမတိစ္ဆေဒဉာဏစက္ခုပါဒါယကံ၊ ယုံမှားခြင်းကို ဖျောက်၍ ဉာဏ်မျက်စိကို ပေးတတ်သော။ ဧတံ ဝိနယအတ္ထဝဏ္ဏနံ၊ ဤဝိနည်း၏ အနက်ကို ဖွင့်ကြောင်း ဖြစ်သော ဋီကာ ကျမ်းကို။ (ကရောန္တေန၊ နှင့် စပ်။) ဝိနယတ္ထံ၊ ဝိနည်း၏ အနက်ကိ။ ပကာသေတွာ၊ ပြ၍။ ဝိရဒ္ဓတ္ထဝိပလ္လာသဂန္ထဝိတ္ထာရဟာနိယာ၊ ချွတ်ယွင်းသောအနက် ဖောက်ပြန်သောအနက် အဖုအဆစ်ဖြစ်သောအနက် ကျယ်လွန်းသော အနက်ကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ကရောန္တေန၊ ပြုသော။ မယာ၊ ငါသည်။ ယံ ကုသလံ၊ အကြင် ကုသိုလ်သို့။ ပတ္တံ၊ ရောက်အပ်ပြီ။ တေန ကုသလေန၊ ထို ကုသိုလ်ကြောင့်။ (နိ-၆၂၃) ယော အဟံ၊ အကြင်ငါသည်။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ သမ္ဗောဓိံ၊ သဗ္ဗညုအဖြစ်သို့။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ သံသာရဒုက္ခတော၊ သံသရာဆင်းရဲမှ။ ဝိသုဒ္ဓိံ၊ ကိလေသာစင်ကြယ်ရာ နိဗ္ဗာန်အရပ်သို့။ ပါပယိဿာမိ၊ ရောက်စေရလို၏။ (ယော၊ ကား နိယတ်ကင်းသော အနိယတ်တည်း။ ယေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ကဲ့သို့တည်း။) နိခိလာ၊ အလုံးစုံ ကုန်သော။ ပဇာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ လောကိယေဟိ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော။ ဘောဂေဟိ စ၊ စည်းစိမ်တို့နှင့်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဂုဏေဟိ စ၊ လောကုတ္တရာဂုဏ်တို့နှင့် လည်းကောင်း။ သဟိတာ၊ တကွဖြစ်ကုန်သည်။ ဟောန္တု၊ ဖြစ်စေကုန်သတည်း။ သမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ၊ ဘုရားရှင် သာသနာတော်၌။ ရတာ၊ မွေ့လျော်ကုန်သည်။ ဟောန္တု၊ ဖြစ်စေကုန်သတည်း။

ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ၊ ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။