ဆက္ကနိပါတပါဠိ+မြန်မာပြန်

အင်္ဂုတ္တရနိကာယော

ဆက္ကနိပါတပါဠိ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။ ပဌမပဏ္ဏာသကံ

၁။ အာဟုနေယျဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမအာဟုနေယျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၈၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၁၇]? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဇိဝှါယ ရံ သာယိတွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။ ပဌမံ။

(အံ၊၂၊၂၄၈။)

၂။ ဒုတိယအာဟုနေယျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂။ ‘‘ဆဟိ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ [ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၆]? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ၊ အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ၊ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ အာကာသေ၊ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ၊ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ၊ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော၊ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသတိ [ပရာမသတိ (က။)] ပရိမဇ္ဇတိ၊ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။

‘‘ဒိဗ္ဗာယ, သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။

‘‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ။ သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ…ပေ… သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ… ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ… သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ… ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ… သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ… ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ… မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ… အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ… သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ… အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ… သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ… အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ… ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ… အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။

‘‘အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ…။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။

‘‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ

(အံ၊၂၊၂၄၉။)

ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။

‘‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဣန္ဒြိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? သဒ္ဓိန္ဒြိယေန, ဝီရိယိန္ဒြိယေန, သတိန္ဒြိယေန, သမာဓိန္ဒြိယေန, ပညိန္ဒြိယေန, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဗလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? သဒ္ဓါဗလေန, ဝီရိယဗလေန, သတိဗလေန, သမာဓိဗလေန, ပညာဗလေန, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

(အံ၊၂၊၂၅၀။)

၅။ ပဌမအာဇာနီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ, ရညော အင်္ဂန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ခမော ဟောတိ ရူပါနံ, ခမော သဒ္ဒါနံ, ခမော ဂန္ဓာနံ, ခမော ရသာနံ, ခမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ, ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော စ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ, ရညော အင်္ဂန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခမော ဟောတိ ရူပါနံ, ခမော သဒ္ဒါနံ, ခမော ဂန္ဓာနံ, ခမော ရသာနံ, ခမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ, ခမော ဓမ္မာနံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယအာဇာနီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ, ရညော အင်္ဂန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ခမော ဟောတိ ရူပါနံ, ခမော သဒ္ဒါနံ, ခမော ဂန္ဓာနံ, ခမော ရသာနံ, ခမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ, ဗလသမ္ပန္နော စ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ, ရညော အင်္ဂန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခမော ဟောတိ ရူပါနံ …ပေ… ခမော ဓမ္မာနံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(အံ၊၂၊၂၅၁။)

၇။ တတိယအာဇာနီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ, ရညော အင်္ဂန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ခမော ဟောတိ ရူပါနံ, ခမော သဒ္ဒါနံ, ခမော ဂန္ဓာနံ, ခမော ရသာနံ, ခမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ, ဇဝသမ္ပန္နော စ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ရညော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ, ရညော အင်္ဂန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ခမော ဟောတိ ရူပါနံ…ပေ… ခမော ဓမ္မာနံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အနုတ္တရိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈။ [ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၇] ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အနုတ္တရိယာနိ။ ကတမာနိ ဆ? ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ, အနုဿတာနုတ္တရိယံ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အနုတ္တရိယာနီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉။ [ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၇] ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ဆ? ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာနုဿတိ – ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ မဟာနာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ အထ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော, ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော သော, ဘန္တေ, အရိယသာဝကော အာဂတဖလော ဝိညာတသာသနော, သော ကတမေန ဝိဟာရေန ဗဟုလံ ဝိဟရတီ’’တိ?

(အံ၊၂၊၂၅၂။)

‘‘ယော သော, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော အာဂတဖလော ဝိညာတသာသနော, သော ဣမိနာ ဝိဟာရေန ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ [အ။ နိ။ ၁၁။၁၁] ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ တထာဂတံ အာရဗ္ဘ။ ဥဇုဂတစိတ္တော ခေါ ပန, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ – ‘အရိယသာဝကော ဝိသမဂတာယ ပဇာယ သမပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ, သဗျာပဇ္ဇာယ ပဇာယ အဗျာပဇ္ဇော ဝိဟရတိ, ဓမ္မသောတံ သမာပန္နော ဗုဒ္ဓါနုဿတိံ ဘာဝေတိ’’’။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဓမ္မံ အနုဿရတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။ ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော ဓမ္မံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘ။ ဥဇုဂတစိတ္တော ခေါ ပန, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတ ပါမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ – ‘အရိယသာဝကော ဝိသမဂတာယ ပဇာယ သမပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ, သဗျာပဇ္ဇာယ ပဇာယ အဗျာပဇ္ဇော ဝိဟရတိ, ဓမ္မသောတံ သမာပန္နော ဓမ္မာနုဿတိံ ဘာဝေတိ’’’။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သံဃံ အနုဿရတိ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ ဧသ

(အံ၊၂၊၂၅၃။)

ဘဂဝတော သာဝကသံဃော အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’တိ။ ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော သံဃံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ သံဃံ အာရဗ္ဘ။ ဥဇုဂတစိတ္တော ခေါ ပန, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ – ‘အရိယသာဝကော ဝိသမဂတာယ ပဇာယ သမပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ, သဗျာပဇ္ဇာယ ပဇာယ အဗျာပဇ္ဇော ဝိဟရတိ, ဓမ္မသောတံ သမာပန္နော သံဃာနုဿတိံ ဘာဝေတိ’’’။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော အတ္တနော သီလာနိ အနုဿရတိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။ ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော သီလံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ သီလံ အာရဗ္ဘ။ ဥဇုဂတစိတ္တော ခေါ ပန, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ – ‘အရိယသာဝကော ဝိသမဂတာယ ပဇာယ သမပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ, သဗျာပဇ္ဇာယ ပဇာယ အဗျာပဇ္ဇော ဝိဟရတိ, ဓမ္မသောတံ သမာပန္နော သီလာနုဿတိံ ဘာဝေတိ’’’။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော အတ္တနော စာဂံ အနုဿရတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ! ယောဟံ မစ္ဆေရမလပရိယုဋ္ဌိတာယ ပဇာယ ဝိဂတမလမစ္ဆေရေန စေတသာ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသာမိ မုတ္တစာဂေါ ပယတပါဏိ ဝေါဿဂ္ဂရတော ယာစယောဂေါ ဒါနသံဝိဘာဂရတော’တိ။ ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော စာဂံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ

(အံ၊၂၊၂၅၄။)

ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ စာဂံ အာရဗ္ဘ။ ဥဇုဂတစိတ္တော ခေါ ပန, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ – ‘အရိယသာဝကော ဝိသမဂတာယ ပဇာယ သမပ္ပတ္တော ဝိဟရတိ, သဗျာပဇ္ဇာယ ပဇာယ အဗျာပဇ္ဇော ဝိဟရတိ, ဓမ္မသောတံ သမာပန္နော စာဂါနုဿတိံ ဘာဝေတိ’’’။

‘‘ပုန စပရံ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဒေဝတာနုဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘သန္တိ ဒေဝါ စာတုမဟာရာဇိကာ [စာတုမ္မဟာရာဇိကာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], သန္တိ ဒေဝါ တာဝတိံသာ, သန္တိ ဒေဝါ ယာမာ, သန္တိ ဒေဝါ တုသိတာ, သန္တိ ဒေဝါ နိမ္မာနရတိနော, သန္တိ ဒေဝါ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိနော, သန္တိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ, သန္တိ ဒေဝါ တတုတ္တရိ [တတုတ္တရိံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), တဒုတ္တရိ (က။) အ။ နိ။ ၆။၂၅၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၆၂ ပဿိတဗ္ဗံ]။ ယထာရူပါယ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ [တတ္ထ ဥပ္ပန္နာ (သီ။), တတ္ထူပပန္နာ (သျာ။ ကံ။), တတ္ထုပပန္နာ (အ။ နိ။ ၃။၇၁)], မယှမ္ပိ တထာရူပါ သဒ္ဓါ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပေန သီလေန သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ, မယှမ္ပိ တထာရူပံ သီလံ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပေန သုတေန သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ, မယှမ္ပိ တထာရူပံ သုတံ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပေန စာဂေန သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ, မယှမ္ပိ တထာရူပေါ စာဂေါ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပါယ ပညာယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ, မယှမ္ပိ တထာရူပါ ပညာ သံဝိဇ္ဇတီ’တိ။ ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော အတ္တနော စ တာသဉ္စ ဒေဝတာနံ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ တာ ဒေဝတာ အာရဗ္ဘ။ ဥဇုဂတစိတ္တော ခေါ ပန, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ – ‘အရိယသာဝကော ဝိသမဂတာယ ပဇာယ သမပ္ပတ္တော

(အံ၊၂၊၂၅၅။)

ဝိဟရတိ, သဗျာပဇ္ဇာယ [သဗျာပဇ္ဈာယ… အဗျာပဇ္ဈော (က။)] ပဇာယ အဗျာပဇ္ဇော [သဗျာပဇ္ဈာယ… အဗျာပဇ္ဈော (က။)] ဝိဟရတိ, ဓမ္မသောတံ သမာပန္နော ဒေဝတာနုဿတိံ ဘာဝေတိ’’’။

‘‘ယော သော, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော အာဂတဖလော ဝိညာတသာသနော, သော ဣမိနာ ဝိဟာရေန ဗဟုလံ ဝိဟရတီ’’တိ။ ဒသမံ။

အာဟုနေယျဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒွေ အာဟုနေယျာ ဣန္ဒြိယ, ဗလာနိ တယော အာဇာနီယာ၊

အနုတ္တရိယ အနုဿတီ, မဟာနာမေန တေ ဒသာတိ။

၂။ သာရဏီယဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသာရဏီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁။ ‘‘ဆယိမေ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သာရဏီယာ [သာရာဏီယာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ကတမေ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယေ တေ လာဘာ ဓမ္မိကာ ဓမ္မလဒ္ဓါ အန္တမသော ပတ္တပရိယာပန္နမတ္တမ္ပိ တထာရူပေဟိ လာဘေဟိ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ ဟောတိ သီလဝန္တေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သာဓာရဏဘောဂီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ

(အံ၊၂၊၂၅၆။)

သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ တထာရူပေဟိ သီလေဟိ သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော။

၂။ ဒုတိယသာရဏီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂။ ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သာရဏီယာ ပိယကရဏာ ဂရုကရဏာ သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ…ပေ… မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ တထာရူပေဟိ သီလေဟိ သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။

(အံ၊၂၊၂၅၇။)

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယာယံ ဒိဋ္ဌိ အရိယာ နိယျာနိကာ နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ တထာရူပါယ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မာ သာရဏီယာ ပိယကရဏာ ဂရုကရဏာ သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ နိဿာရဏီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃။ ‘‘ဆယိမာ, ဘိက္ခဝေ, နိဿာရဏီယာ ဓာတုယော။ ကတမာ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မေတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ, ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ၊ အထ စ ပနဿ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ [ဌဿတီတိ (သဗ္ဗတ္ထ) ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၆ ပဿိတဗ္ဗံ], နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏဉှေတံ, အာဝုသော, ဗျာပါဒဿ ယဒိဒံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တီ’’’တိ [မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ (သဗ္ဗတ္ထ)]။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကရုဏာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ, ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ ကရုဏာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ၊ အထ စ ပနဿ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဟေသာယ ယဒိဒံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တီ’’’တိ။

(အံ၊၂၊၂၅၈။)

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မုဒိတာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ, ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ မုဒိတာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ၊ အထ စ ပနဿ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏဉှေတံ, အာဝုသော, အရတိယာ ယဒိဒံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တီ’’’တိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဥပေက္ခာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ, ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ ဥပေက္ခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ၊ အထ စ ပနဿ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏဉှေတံ, အာဝုသော, ရာဂဿ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တီ’’’တိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အနိမိတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဟောတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ, ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ အနိမိတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ၊ အထ စ ပနဿ နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏဉှေတံ, အာဝုသော, သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ ယဒိဒံ အနိမိတ္တာစေတောဝိမုတ္တီ’’’တိ။

(အံ၊၂၊၂၅၉။)

‘‘ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အသ္မီတိ ခေါ မေ ဝိဂတံ [ဝိဂတေ (သျာ။)], အယမဟမသ္မီတိ စ [အယံ စကာရော ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၆ နတ္ထိ] န သမနုပဿာမိ၊ အထ စ ပန မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝ’န္တိဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ, ဧဝံ အဝစ၊ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ အသ္မီတိ ဝိဂတေ အယမဟမသ္မီတိ စ န သမနုပဿတော၊ အထ စ ပနဿ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လဿ ယဒိဒံ အသ္မီတိ မာနသမုဂ္ဃါတော’တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ နိဿာရဏီယာ ဓာတုယော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဘဒ္ဒကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော, ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘တထာ တထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော န ဘဒ္ဒကံ မရဏံ ဟောတိ, န ဘဒ္ဒိကာ ကာလကိရိယာ [ကာလံကိရိယာ (က။) အ။ နိ။ ၃။၁၁၀]။ ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော န ဘဒ္ဒကံ မရဏံ ဟောတိ, န ဘဒ္ဒိကာ ကာလကိရိယာ?

‘‘ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကမ္မာရာမော ဟောတိ ကမ္မရတော ကမ္မာရာမတံ အနုယုတ္တော, ဘဿာရာမော ဟောတိ ဘဿရတော ဘဿာရာမတံ အနုယုတ္တော, နိဒ္ဒါရာမော ဟောတိ နိဒ္ဒါရတော နိဒ္ဒါရာမတံ အနုယုတ္တော, သင်္ဂဏိကာရာမော ဟောတိ သင်္ဂဏိကရတော သင်္ဂဏိကာရာမတံ အနုယုတ္တော, သံသဂ္ဂါရာမော ဟောတိ သံသဂ္ဂရတော သံသဂ္ဂါရာမတံ အနုယုတ္တော, ပပဉ္စာရာမော ဟောတိ ပပဉ္စရတော ပပဉ္စာရာမတံ အနုယုတ္တော။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော န ဘဒ္ဒကံ မရဏံ ဟောတိ, န ဘဒ္ဒိကာ ကာလကိရိယာ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု သက္ကာယာဘိရတော နပ္ပဇဟာသိ [န ပဟာသိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သက္ကာယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယ’’’။

(အံ၊၂၊၂၆၀။)

‘‘တထာ တထာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ဘဒ္ဒကံ မရဏံ ဟောတိ, ဘဒ္ဒိကာ ကာလကိရိယာ။ ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ဘဒ္ဒကံ မရဏံ ဟောတိ, ဘဒ္ဒိကာ ကာလကိရိယာ?

‘‘ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု န ကမ္မာရာမော ဟောတိ န ကမ္မရတော န ကမ္မာရာမတံ အနုယုတ္တော, န ဘဿာရာမော ဟောတိ န ဘဿရတော န ဘဿာရာမတံ အနုယုတ္တော, န နိဒ္ဒါရာမော ဟောတိ န နိဒ္ဒါရတော နိဒ္ဒါရာမတံ အနုယုတ္တော, န သင်္ဂဏိကာရာမော ဟောတိ န သင်္ဂဏိကရတော န သင်္ဂဏိကာရာမတံ အနုယုတ္တော, န သံသဂ္ဂါရာမော ဟောတိ န သံသဂ္ဂရတော န သံသဂ္ဂါရာမတံ အနုယုတ္တော, န ပပဉ္စာရာမော ဟောတိ န ပပဉ္စရတော န ပပဉ္စာရာမတံ အနုယုတ္တော။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ဘဒ္ဒကံ မရဏံ ဟောတိ, ဘဒ္ဒိကာ ကာလကိရိယာ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု နိဗ္ဗာနာဘိရတော ပဇဟာသိ သက္ကာယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’’တိ။

‘‘ယော ပပဉ္စမနုယုတ္တော, ပပဉ္စာဘိရတော မဂေါ၊

ဝိရာဓယီ သော နိဗ္ဗာနံ, ယောဂက္ခေမံ အနုတ္တရံ။

‘‘ယော စ ပပဉ္စံ ဟိတွာန, နိပ္ပပဉ္စပဒေ ရတော၊

အာရာဓယီ သော နိဗ္ဗာနံ, ယောဂက္ခေမံ အနုတ္တရ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ၊

၅။ အနုတပ္ပိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တထာ တထာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ကာလကိရိယာ အနုတပ္ပါ ဟောတိ။ ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ကာလကိရိယာ အနုတပ္ပါ ဟောတိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကမ္မာရာမော ဟောတိ ကမ္မရတော ကမ္မာရာမတံ အနုယုတ္တော, ဘဿာရာမော ဟောတိ…ပေ… နိဒ္ဒါရာမော ဟောတိ… သင်္ဂဏိကာရာမော ဟောတိ… သံသဂ္ဂါရာမော ဟောတိ… ပပဉ္စာရာမော ဟောတိ ပပဉ္စရတော ပပဉ္စာရာမတံ အနုယုတ္တော။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ကာလကိရိယာ အနုတပ္ပါ

(အံ၊၂၊၂၆၁။)

ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု သက္ကာယာဘိရတော နပ္ပဇဟာသိ သက္ကာယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယ’’’။

‘‘တထာ တထာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ကာလကိရိယာ အနနုတပ္ပါ ဟောတိ။ ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ကာလကိရိယာ အနနုတပ္ပါ ဟောတိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု န ကမ္မာရာမော ဟောတိ န ကမ္မရတော န ကမ္မာရာမတံ အနုယုတ္တော, န ဘဿာရာမော ဟောတိ…ပေ… န နိဒ္ဒါရာမော ဟောတိ… န သင်္ဂဏိကာရာမော ဟောတိ… န သံသဂ္ဂါရာမော ဟောတိ… န ပပဉ္စာရာမော ဟောတိ န ပပဉ္စရတော န ပပဉ္စာရာမတံ အနုယုတ္တော။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု တထာ တထာ ဝိဟာရံ ကပ္ပေတိ ယထာ ယထာဿ ဝိဟာရံ ကပ္ပယတော ကာလကိရိယာ အနနုတပ္ပါ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု နိဗ္ဗာနာဘိရတော ပဇဟာသိ သက္ကာယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’’တိ။

‘‘ယော ပပဉ္စမနုယုတ္တော, ပပဉ္စာဘိရတော မဂေါ၊

ဝိရာဓယီ သော နိဗ္ဗာနံ, ယောဂက္ခေမံ အနုတ္တရံ။

‘‘ယော စ ပပဉ္စံ ဟိတွာန, နိပ္ပပဉ္စပဒေ ရတော၊

အာရာဓယီ သော နိဗ္ဗာနံ, ယောဂက္ခေမံ အနုတ္တရ’’န္တိ။ ပဉ္စမံ၊

၆။ နကုလပိတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ [သုံသုမာရဂိရေ (သီ။ ပီ။), သံသုမာရဂိရေ (ကတ္ထစိ)] ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန နကုလပိတာ ဂဟပတိ အာဗာဓိကော ဟောတိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ နကုလပိတရံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘မာ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခော [သာပေခေါ (ပီ။ က။)] ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ။ သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘န နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ မမစ္စယေန သက္ခိဿတိ [န သက္ခိဿတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။), သက္ကောတိ (ပီ။ က။)] ဒါရကေ ပေါသေတုံ, ဃရာဝါသံ သန္ဓရိတု’န္တိ [သန္ဓရိတုန္တိ (က။), သဏ္ဌရိတုံ (သျာ။)]။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကုသလာဟံ, ဂဟပတိ,

(အံ၊၂၊၂၆၂။)

ကပ္ပါသံ ကန္တိတုံ ဝေဏိံ ဩလိခိတုံ။ သက္ကောမဟံ, ဂဟပတိ, တဝစ္စယေန ဒါရကေ ပေါသေတုံ, ဃရာဝါသံ သန္ဓရိတုံ။ တသ္မာတိဟ တွံ, ဂဟပတိ, မာ သာပေက္ခော ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ မမစ္စယေန အညံ ဃရံ [ဘတ္တာရံ (သျာ။ ကံ။), ဝီရံ (သီ။)] ဂမိဿတီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တွဉ္စေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, ဇာနာသိ အဟဉ္စ, ယံ နော [ယဒါ တေ (သီ။), ယထာ (သျာ။), ယထာ နော (ပီ။)] သောဠသဝဿာနိ ဂဟဋ္ဌကံ ဗြဟ္မစရိယံ သမာစိဏ္ဏံ [သမာဒိန္နံ (သီ။)]။ တသ္မာတိဟ တွံ, ဂဟပတိ, မာ သာပေက္ခော ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ မမစ္စယေန န ဒဿနကာမာ ဘဝိဿတိ ဘဂဝတော န ဒဿနကာမာ ဘိက္ခုသံဃဿာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟဉှိ, ဂဟပတိ, တဝစ္စယေန ဒဿနကာမတရာ စေဝ ဘဝိဿာမိ ဘဂဝတော, ဒဿနကာမတရာ စ ဘိက္ခုသံဃဿ။ တသ္မာတိဟ တွံ, ဂဟပတိ, မာ သာပေက္ခော ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘န နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ မမစ္စယေန သီလေသု [နကုလမာတာ… န သီလေသု (သီ။ ပီ။)] ပရိပူရကာရိနီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, တဿ ဘဂဝတော သာဝိကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ သီလေသု ပရိပူရကာရိနိယော, အဟံ တာသံ အညတရာ။ ယဿ ခေါ ပနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ – အယံ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ – တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆတု။ တသ္မာတိဟ တွံ, ဂဟပတိ, မာ သာပေက္ခော ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ။

(အံ၊၂၊၂၆၃။)

‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘န နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ လာဘိနီ [နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ န လာဘိနီ (ပီ။)] အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထဿာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, တဿ ဘဂဝတော သာဝိကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ လာဘိနိယော အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထဿ, အဟံ တာသံ အညတရာ။ ယဿ ခေါ ပနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ – အယံ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ – တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆတု။ တသ္မာတိဟ တွံ, ဂဟပတိ, မာ သာပေက္ခော ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ, ဂဟပတိ, သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧဝမဿ – ‘န နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဩဂါဓပ္ပတ္တာ ပတိဂါဓပ္ပတ္တာ အဿာသပ္ပတ္တာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရတီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, တဿ ဘဂဝတော သာဝိကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဩဂါဓပ္ပတ္တာ ပတိဂါဓပ္ပတ္တာ အဿာသပ္ပတ္တာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တာသံ အညတရာ။ ယဿ ခေါ ပနဿ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ – အယံ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ – တံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆတု။ တသ္မာတိဟ တွံ, ဂဟပတိ, မာ သာပေက္ခော ကာလမကာသိ။ ဒုက္ခာ ဂဟပတိ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ၊ ဂရဟိတာ စ ဘဂဝတာ သာပေက္ခဿ ကာလကိရိယာ’’တိ။

အထ ခေါ နကုလပိတုနော ဂဟပတိဿ နကုလမာတရာ [နကုလမာတာယ (သီ။ သျာ။), နကုလမာတုယာ (က။)] ဂဟပတာနိယာ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိယမာနဿ သော အာဗာဓော ဌာနသော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဝုဋ္ဌဟိ [ဝုဋ္ဌာတိ (က။)] စ နကုလပိတာ ဂဟပတိ တမှာ အာဗာဓာ၊ တထာ ပဟီနော စ ပန နကုလပိတုနော ဂဟပတိဿ သော အာဗာဓော အဟောသိ။ အထ ခေါ နကုလပိတာ ဂဟပတိ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော [‘‘ဂိလာနဘာဝတော ဝုဋ္ဌာယ ဌိတော, ဘာဝပ္ပဓာနော ဟိ အယံ နိဒ္ဒေသော’’တိ ဋီကာသံဝဏ္ဏနာ] အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ

(အံ၊၂၊၂၆၄။)

ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ နကုလပိတရံ ဂဟပတိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘လာဘာ တေ, ဂဟပတိ, သုလဒ္ဓံ တေ, ဂဟပတိ! ယဿ တေ နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ ဩဝါဒိကာ အနုသာသိကာ။ ယာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, မမ သာဝိကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ သီလေသု ပရိပူရကာရိနိယော, နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ တာသံ အညတရာ။ ယာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, မမ သာဝိကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ လာဘိနိယော အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထဿ, နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ တာသံ အညတရာ။ ယာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, မမ သာဝိကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဩဂါဓပ္ပတ္တာ ပတိဂါဓပ္ပတ္တာ အဿာသပ္ပတ္တာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရန္တိ, နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ တာသံ အညတရာ။ လာဘာ တေ, ဂဟပတိ, သုလဒ္ဓံ တေ, ဂဟပတိ! ယဿ တေ နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ အနုကမ္ပိကာ အတ္ထကာမာ ဩဝါဒိကာ အနုသာသိကာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သောပ္ပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနုပဋ္ဌာနသာလာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနုပဋ္ဌာနသာလာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော…ပေ… အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာကဿပေါ… အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာကစ္စာယနော… အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာကောဋ္ဌိကော [မဟာကောဋ္ဌိတော (သီ။ ပီ။)] … အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာစုန္ဒော… အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာကပ္ပိနော… အာယသ္မာပိ ခေါ အနုရုဒ္ဓေါ… အာယသ္မာပိ ခေါ ရေဝတော… အာယသ္မာပိ ခေါ အာနန္ဒော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနုပဋ္ဌာနသာလာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ နိသဇ္ဇာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ တေပိ ခေါ

(အံ၊၂၊၂၆၅။)

အာယသ္မန္တော အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ယထာဝိဟာရံ အဂမံသု။ ယေ ပန တတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ တေ ယာဝ သူရိယုဂ္ဂမနာ ကာကစ္ဆမာနာ သုပိံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန တေ ဘိက္ခူ ယာဝ သူရိယုဂ္ဂမနာ ကာကစ္ဆမာနေ သုပန္တေ။ ဒိသွာ ယေနုပဋ္ဌာနသာလာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

‘‘ကဟံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော? ကဟံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော? ကဟံ မဟာကဿပေါ? ကဟံ မဟာကစ္စာယနော? ကဟံ မဟာကောဋ္ဌိကော? ကဟံ မဟာစုန္ဒော? ကဟံ မဟာကပ္ပိနော? ကဟံ အနုရုဒ္ဓေါ? ကဟံ ရေဝတော? ကဟံ အာနန္ဒော? ကဟံ နု ခေါ တေ, ဘိက္ခဝေ, ထေရာ သာဝကာ ဂတာ’’တိ? ‘‘တေပိ ခေါ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တော အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ယထာဝိဟာရံ အဂမံသူ’’တိ။ ‘‘ကေန နော [ကေန နော (က။), ကေ နု (ကတ္ထစိ)] တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ထေရာ ဘိက္ခူ နာဂတာတိ [ဘိက္ခူ နဝါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဘိက္ခူ ဂတာတိ (?)] ယာဝ သူရိယုဂ္ဂမနာ ကာကစ္ဆမာနာ သုပထ? တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, အပိ နု တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ – ‘ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော [မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော (က။)] ယာဝဒတ္ထံ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရန္တော ယာဝဇီဝံ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဇနပဒဿ ဝါ ပိယော မနာပေါ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ – ‘ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ယာဝဒတ္ထံ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရန္တော ယာဝဇီဝံ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဇနပဒဿ ဝါ ပိယော မနာပေါ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, အပိ နု တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ – ‘ရဋ္ဌိကော…ပေ… ပေတ္တဏိကော… သေနာပတိကော… ဂါမဂါမဏိကော [ဂါမဂါမိကော (သီ။ ပီ။)] … ပူဂဂါမဏိကော ယာဝဒတ္ထံ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရန္တော ယာဝဇီဝံ ပူဂဂါမဏိကတ္တံ ကာရေန္တော ပူဂဿ ဝါ ပိယော မနာပေါ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ – ‘ပူဂဂါမဏိကော ယာဝဒတ္ထံ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရန္တော ယာဝဇီဝံ ပူဂဂါမဏိကတ္တံ ဝါ ကာရေန္တော ပူဂဿ ဝါ ပိယော မနာပေါ’’’တိ။

(အံ၊၂၊၂၆၆။)

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, အပိ နု တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ – ‘သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယာဝဒတ္ထံ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရော ဘောဇနေ အမတ္တညူ ဇာဂရိယံ အနနုယုတ္တော အဝိပဿကော ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ [ဗောဓပက္ခိယာနံ (သီ။), ဗောဓပက္ခိကာနံ (ပီ။)] ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂံ အနနုယုတ္တော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ – ‘သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယာဝဒတ္ထံ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရော ဘောဇနေ အမတ္တညူ ဇာဂရိယံ အနနုယုတ္တော အဝိပဿကော ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂံ အနနုယုတ္တော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တော’’’တိ။

‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရာ ဘဝိဿာမ, ဘောဇနေ မတ္တညုနော, ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တာ, ဝိပဿကာ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ, ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ မစ္ဆဗန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော အညတရသ္မိံ ပဒေသေ မစ္ဆိကံ မစ္ဆဗန္ဓံ မစ္ဆေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနံ။ ဒိသွာ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အမုံ မစ္ဆိကံ မစ္ဆဗန္ဓံ မစ္ဆေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာန’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, အပိ နု တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ – ‘မစ္ဆိကော မစ္ဆဗန္ဓော မစ္ဆေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနော တေန ကမ္မေန တေန အာဇီဝေန ဟတ္ထိယာယီ ဝါ အဿယာယီ ဝါ ရထယာယီ ဝါ ယာနယာယီ ဝါ ဘောဂဘောဂီ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသန္တော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ,

(အံ၊၂၊၂၆၇။)

ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ – ‘မစ္ဆိကော မစ္ဆဗန္ဓော မစ္ဆေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနော တေန ကမ္မေန တေန အာဇီဝေန ဟတ္ထိယာယီ ဝါ အဿယာယီ ဝါ ရထယာယီ ဝါ ယာနယာယီ ဝါ ဘောဂဘောဂီ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသန္တော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တေ ဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, မစ္ဆေ ဝဇ္ဈေ ဝဓာယုပနီတေ [ဝဓာယာနီတေ (သျာ။ ကံ။), ဝဓာယ နီတေ (က။)] ပါပကေန မနသာနုပေက္ခတိ, တသ္မာ သော နေဝ ဟတ္ထိယာယီ ဟောတိ န အဿယာယီ န ရထယာယီ န ယာနယာယီ န ဘောဂဘောဂီ, န မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသတိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, အပိ နု တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ – ‘ဂေါဃာတကော ဂါဝေါ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနော တေန ကမ္မေန တေန အာဇီဝေန ဟတ္ထိယာယီ ဝါ အဿယာယီ ဝါ ရထယာယီ ဝါ ယာနယာယီ ဝါ ဘောဂဘောဂီ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသန္တော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ – ‘ဂေါဃာတကော ဂါဝေါ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနော တေန ကမ္မေန တေန အာဇီဝေန ဟတ္ထိယာယီ ဝါ အဿယာယီ ဝါ ရထယာယီ ဝါ ယာနယာယီ ဝါ ဘောဂဘောဂီ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသန္တော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တေ ဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဂါဝေါ ဝဇ္ဈေ ဝဓာယုပနီတေ ပါပကေန မနသာနုပေက္ခတိ, တသ္မာ သော နေဝ ဟတ္ထိယာယီ ဟောတိ န အဿယာယီ န ရထယာယီ န ယာနယာယီ န ဘောဂဘောဂီ, န မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသတိ’’။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, အပိ နု တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ – ‘ဩရဗ္ဘိကော…ပေ… သူကရိကော [သောကရိကော (သျာ။)] …ပေ… သာကုဏိကော…ပေ… မာဂဝိကော မဂေ [မိဂေ (သျာ။ ကံ။)] ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနော တေန ကမ္မေန တေန အာဇီဝေန ဟတ္ထိယာယီ ဝါ အဿယာယီ ဝါ ရထယာယီ ဝါ ယာနယာယီ ဝါ ဘောဂဘောဂီ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသန္တော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ – ‘မာဂဝိကော မဂေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ဝိက္ကိဏမာနော တေန ကမ္မေန တေန အာဇီဝေန ဟတ္ထိယာယီ ဝါ အဿယာယီ ဝါ ရထယာယီ ဝါ ယာနယာယီ ဝါ ဘောဂဘောဂီ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသန္တော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တေ ဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, မဂေ ဝဇ္ဈေ ဝဓာယုပနီတေ ပါပကေန မနသာနုပေက္ခတိ, တသ္မာ သော နေဝ ဟတ္ထိယာယီ ဟောတိ န အဿယာယီ န ရထယာယီ န

(အံ၊၂၊၂၆၈။)

ယာနယာယီ န ဘောဂဘောဂီ, န မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသတိ။ တေ ဟိ (နာမ) [( ) ဗဟူသု နတ္ထိ] သော, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတေ ပါဏေ ဝဇ္ဈေ ဝဓာယုပနီတေ ပါပကေန မနသာနုပေက္ခမာနော [မနသာနုပေက္ခတိ, တသ္မာ သော (သျာ။ က။)] နေဝ ဟတ္ထိယာယီ ဘဝိဿတိ [ဟောတိ (သျာ။ က။)] န အဿယာယီ န ရထယာယီ န ယာနယာယီ န ဘောဂဘောဂီ, န မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဇ္ဈာဝသိဿတိ [အဇ္ဈာဝသတိ (သျာ။ က။)]။ ကော ပန ဝါဒေါ ယံ မနုဿဘူတံ ဝဇ္ဈံ ဝဓာယုပနီတံ ပါပကေန မနသာနုပေက္ခတိ! တဉှိ တဿ [တံ ဟိဿ (ပီ။ က။)], ဘိက္ခဝေ, ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပဌမမရဏဿတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာတိကေ [နာဒိကေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) အ။ နိ။ ၈။၇၃] ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မရဏဿတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ။ ဘာဝေထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, မရဏဿတိ’’န္တိ?

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏဿတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဇီဝေယျံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။

အညတရောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏဿတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဒိဝသံ ဇီဝေယျံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။

အညတရောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ

(အံ၊၂၊၂၆၉။)

မရဏဿတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ ဧကပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။

အညတရောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏဿတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ စတ္တာရော ပဉ္စ အာလောပေ သင်္ခါဒိတွာ [သင်္ခရိတွာ (က။)] အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။

အညတရောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏဿတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ ဧကံ အာလောပံ သင်္ခါဒိတွာ [သံဟရိတွာ (က။)] အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။

အညတရောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘာဝေသိ မရဏဿတိ’’န္တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ အဿသိတွာ ဝါ ပဿသာမိ ပဿသိတွာ ဝါ အဿသာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘာဝေမိ မရဏဿတိ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော စာယံ [ယွာယံ (ပီ။ က။)], ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဇီဝေယျံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’’’တိ။

‘‘ယော စာယံ [ယောပါယံ (က။)], ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဒိဝသံ ဇီဝေယျံ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’’’တိ။

(အံ၊၂၊၂၇၀။)

‘‘ယော စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ ဧကပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’’’တိ။

‘‘ယော စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ စတ္တာရော ပဉ္စ အာလောပေ သင်္ခါဒိတွာ အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ ဒန္ဓံ မရဏဿတိံ ဘာဝေန္တိ အာသဝါနံ ခယာယ။

‘‘ယော စ ခွါယံ [ယောပါယံ (က။)], ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ ဧကံ အာလောပံ သင်္ခါဒိတွာ အဇ္ဈောဟရာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’’’တိ။

‘‘ယော စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ တဒန္တရံ ဇီဝေယျံ ယဒန္တရံ အဿသိတွာ ဝါ ပဿသာမိ ပဿသိတွာ ဝါ အဿသာမိ, ဘဂဝတော သာသနံ မနသိ ကရေယျံ, ဗဟု ဝတ မေ ကတံ အဿာ’တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ တိက္ခံ မရဏဿတိံ ဘာဝေန္တိ အာသဝါနံ ခယာယ။

‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရိဿာမ, တိက္ခံ မရဏဿတိံ ဘာဝေဿာမ အာသဝါနံ ခယာယာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒုတိယမရဏဿတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာတိကေ ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘မရဏဿတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ။ ကထံ ဘာဝိတာ စ, ဘိက္ခဝေ, မရဏဿတိ ကထံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဒိဝသေ နိက္ခန္တေ ရတ္တိယာ ပတိဟိတာယ [ပဋိဂတာယ (က။) အ။ နိ။ ၈။၇၄] ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဗဟုကာ ခေါ မေ ပစ္စယာ မရဏဿ – အဟိ ဝါ မံ ဍံသေယျ, ဝိစ္ဆိကော ဝါ မံ ဍံသေယျ, သတပဒီ ဝါ မံ ဍံသေယျ၊ တေန မေ အဿ

(အံ၊၂၊၂၇၁။)

ကာလကိရိယာ, သော မမဿ အန္တရာယော။ ဥပက္ခလိတွာ ဝါ ပပတေယျံ, ဘတ္တံ ဝါ မေ ဘုတ္တံ ဗျာပဇ္ဇေယျ, ပိတ္တံ ဝါ မေ ကုပ္ပေယျ, သေမှံ ဝါ မေ ကုပ္ပေယျ, သတ္ထကာ ဝါ မေ ဝါတာ ကုပ္ပေယျုံ၊ တေန မေ အဿ ကာလကိရိယာ, သော မမဿ အန္တရာယော’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အဿု ရတ္တိံ ကာလံ ကရောန္တဿ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထိ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အဿု ရတ္တိံ ကာလံ ကရောန္တဿ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝါယာမော စ ဥဿာဟော စ ဥဿောဠှီ စ အပ္ပဋိဝါနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တစေလော ဝါ အာဒိတ္တသီသော ဝါ တဿေဝ စေလဿ ဝါ သီသဿ ဝါ နိဗ္ဗာပနာယ အဓိမတ္တံ ဆန္ဒဉ္စ ဝါယာမဉ္စ ဥဿာဟဉ္စ ဥဿောဠှိဉ္စ အပ္ပဋိဝါနိဉ္စ သတိဉ္စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရေယျ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေန ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝါယာမော စ ဥဿာဟော စ ဥဿောဠှီ စ အပ္ပဋိဝါနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။

‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အဿု ရတ္တိံ ကာလံ ကရောန္တဿ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရတ္တိယာ နိက္ခန္တာယ ဒိဝသေ ပတိဟိတေ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဗဟုကာ ခေါ မေ ပစ္စယာ မရဏဿ – အဟိ ဝါ မံ ဍံသေယျ, ဝိစ္ဆိကော ဝါ မံ ဍံသေယျ, သတပဒီ ဝါ မံ ဍံသေယျ၊ တေန မေ အဿ ကာလကိရိယာ သော မမဿ အန္တရာယော။ ဥပက္ခလိတွာ ဝါ ပပတေယျံ, ဘတ္တံ ဝါ မေ ဘုတ္တံ ဗျာပဇ္ဇေယျ, ပိတ္တံ ဝါ မေ ကုပ္ပေယျ, သေမှံ ဝါ မေ ကုပ္ပေယျ, သတ္ထကာ ဝါ မေ ဝါတာ ကုပ္ပေယျုံ၊ တေန မေ အဿ ကာလကိရိယာ သော မမဿ အန္တရာယော’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အဿု ဒိဝါ ကာလံ ကရောန္တဿ အန္တရာယာယာ’’’တိ။

(အံ၊၂၊၂၇၂။)

‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထိ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အဿု ဒိဝါ ကာလံ ကရောန္တဿ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝါယာမော စ ဥဿာဟော စ ဥဿောဠှီ စ အပ္ပဋိဝါနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တစေလော ဝါ အာဒိတ္တသီသော ဝါ တဿေဝ စေလဿ ဝါ သီသဿ ဝါ နိဗ္ဗာပနာယ အဓိမတ္တံ ဆန္ဒဉ္စ ဝါယာမဉ္စ ဥဿာဟဉ္စ ဥဿောဠှိဉ္စ အပ္ပဋိဝါနိဉ္စ သတိဉ္စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရေယျ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေန ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝါယာမော စ ဥဿာဟော စ ဥဿောဠှီ စ အပ္ပဋိဝါနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။

‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ မေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အဿု ဒိဝါ ကာလံ ကရောန္တဿ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ဧဝံ ဘာဝိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မရဏဿတိ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ဒသမံ။

သာရဏီယဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒွေ သာရဏီ နိသာရဏီယံ, ဘဒ္ဒကံ အနုတပ္ပိယံ၊

နကုလံ သောပ္ပမစ္ဆာ စ, ဒွေ ဟောန္တိ မရဏဿတီတိ။

၃။ အနုတ္တရိယဝဂ္ဂေါ

၁။ သာမကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ သာမဂါမကေ ပေါက္ခရဏိယာယံ။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ပေါက္ခရဏိယံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ

(အံ၊၂၊၂၇၃။)

တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘တယောမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ တယော? ကမ္မာရာမတာ, ဘဿာရာမတာ, နိဒ္ဒါရာမတာ – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, တယော ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ သာ ဒေဝတာ။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ပေါက္ခရဏိယံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘တယောမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ တယော? ကမ္မာရာမတာ, ဘဿာရာမတာ, နိဒ္ဒါရာမတာ – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, တယော ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ။ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။ တေသံ ဝေါ [ခေါ (က။)], ဘိက္ခဝေ, အလာဘာ တေသံ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ ဝေါ ဒေဝတာပိ ဇာနန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိဟာယမာနေ’’။

‘‘အပရေပိ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? သင်္ဂဏိကာရာမတာ, ဒေါဝစဿတာ, ပါပမိတ္တတာ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ’’။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, အတီတမဒ္ဓါနံ ပရိဟာယိံသု ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဗ္ဗေတေ ဣမေဟေဝ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိဟာယိံသု ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, အနာဂတမဒ္ဓါနံ ပရိဟာယိဿန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဗ္ဗေတေ ဣမေဟေဝ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိဟာယိဿန္တိ

(အံ၊၂၊၂၇၄။)

ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ပရိဟာယန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဗ္ဗေတေ ဣမေဟေဝ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိဟာယန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ အပရိဟာနိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂။ ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, အပရိဟာနိယေ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ, တံ သုဏာထ…ပေ… ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? န ကမ္မာရာမတာ, န ဘဿာရာမတာ, န နိဒ္ဒါရာမတာ, န သင်္ဂဏိကာရာမတာ, သောဝစဿတာ, ကလျာဏမိတ္တတာ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, အတီတမဒ္ဓါနံ န ပရိဟာယိံသု ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဗ္ဗေတေ ဣမေဟေဝ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ န ပရိဟာယိံသု ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, အနာဂတမဒ္ဓါနံ န ပရိဟာယိဿန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဗ္ဗေတေ ဣမေဟေဝ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ န ပရိဟာယိဿန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ န ပရိဟာယန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဗ္ဗေတေ ဣမေဟေဝ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ န ပရိဟာယန္တိ ကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဘယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃။ ‘‘‘ဘယ’န္တိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘ဒုက္ခ’န္တိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘ရောဂေါ’တိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘ဂဏ္ဍော’တိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘သင်္ဂေါ’တိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ၊ ‘ပင်္ကော’တိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ။

‘‘ကသ္မာ စ, ဘိက္ခဝေ, ‘ဘယ’န္တိ ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ? ကာမရာဂရတ္တာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္ဒရာဂဝိနိဗဒ္ဓေါ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာပိ ဘယာ န ပရိမုစ္စတိ, သမ္ပရာယိကာပိ ဘယာ န ပရိမုစ္စတိ, တသ္မာ ‘ဘယ’န္တိ ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ကသ္မာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခန္တိ…ပေ… ရောဂေါတိ… ဂဏ္ဍောတိ… သင်္ဂေါတိ… ပင်္ကောတိ ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ? ကာမရာဂရတ္တာယံ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္ဒရာဂဝိနိဗဒ္ဓေါ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာပိ ပင်္ကာ န ပရိမုစ္စတိ, သမ္ပရာယိကာပိ ပင်္ကာ န ပရိမုစ္စတိ, တသ္မာ ‘ပင်္ကော’တိ ကာမာနမေတံ အဓိဝစန’’န္တိ။

‘‘ဘယံ ဒုက္ခံ ရောဂေါ ဂဏ္ဍော, သင်္ဂေါ ပင်္ကော စ ဥဘယံ၊

ဧတေ ကာမာ ပဝုစ္စန္တိ, ယတ္ထ သတ္တော ပုထုဇ္ဇနော။

(အံ၊၂၊၂၇၅။)

‘‘ဥပါဒါနေ ဘယံ ဒိသွာ, ဇာတိမရဏသမ္ဘဝေ၊

အနုပါဒါ ဝိမုစ္စန္တိ, ဇာတိမရဏသင်္ခယေ။

‘‘တေ ခေမပ္ပတ္တာ သုခိနော, ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိနိဗ္ဗုတာ၊

သဗ္ဗဝေရဘယာတီတာ [သဗ္ဗေ ဝေရဘယာတီတာ (သျာ။)], သဗ္ဗဒုက္ခံ ဥပစ္စဂု’’န္တိ။ တတိယံ၊

၄။ ဟိမဝန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဟိမဝန္တံ ပဗ္ဗတရာဇံ ပဒါလေယျ, ကော ပန ဝါဒေါ ဆဝါယ အဝိဇ္ဇာယ! ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, သမာဓိဿ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, သမာဓိဿ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, သမာဓိဿ ကလ္လိတကုသလော [ကလ္လတာကုသလော (သျာ။ ကံ။ က။) သံ။ နိ။ ၃။၆၆၅ ပဿိတဗ္ဗံ] ဟောတိ, သမာဓိဿ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, သမာဓိဿ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဟိမဝန္တံ ပဗ္ဗတရာဇံ ပဒါလေယျ, ကော ပန ဝါဒေါ ဆဝါယ အဝိဇ္ဇာယာ’’တိ! စတုတ္ထံ။

၅။ အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅။ ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ…ပေ… သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ, နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဓမ္မံ အနုဿရတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော…ပေ… ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။ ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကော ဓမ္မံ အနုဿရတိ, နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ

(အံ၊၂၊၂၇၆။)

ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သံဃံ အနုဿရတိ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’တိ။ ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကော သံဃံ အနုဿရတိ, နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အတ္တနော သီလာနိ အနုဿရတိ အခဏ္ဍာနိ…ပေ… သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။ ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကော သီလံ အနုဿရတိ, နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အတ္တနော စာဂံ အနုဿရတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ! သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ…ပေ… ယာစယောဂေါ ဒါနသံဝိဘာဂရတော’တိ။ ယသ္မိံ…ပေ… ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဒေဝတာ အနုဿရတိ – ‘သန္တိ ဒေဝါ စာတုမဟာရာဇိကာ, သန္တိ ဒေဝါ တာဝတိံသာ, သန္တိ ဒေဝါ ယာမာ, သန္တိ ဒေဝါ တုသိတာ, သန္တိ ဒေဝါ နိမ္မာနရတိနော, သန္တိ ဒေဝါ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိနော, သန္တိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ, သန္တိ ဒေဝါ တတုတ္တရိ။ ယထာရူပါယ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ၊ မယှမ္ပိ တထာရူပါ သဒ္ဓါ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပေန သီလေန… သုတေန… စာဂေန… ပညာယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ၊ မယှမ္ပိ တထာရူပါ ပညာ သံဝိဇ္ဇတီ’’’ တိ။

(အံ၊၂၊၂၇၇။)

‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကော အတ္တနော စ တာသဉ္စ ဒေဝတာနံ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ မဟာကစ္စာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, အာဝုသော၊ အဗ္ဘုတံ, အာဝုသော! ယာဝဉ္စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္ဗာဓေ ဩကာသာဓိဂမော အနုဗုဒ္ဓေါ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ။

‘‘ကတမာနိ ဆ? ဣဓာဝုသော, အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ …ပေ… သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ သ ခေါ သော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဗ္ဗသော အာကာသသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ ဘဝန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဓမ္မံ အနုဿရတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော…ပေ… ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ အရိယသာဝကော ဓမ္မံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န

(အံ၊၂၊၂၇၈။)

မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ သ ခေါ သော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဗ္ဗသော အာကာသသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ ဘဝန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သံဃံ အနုဿရတိ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော…ပေ… အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’တိ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ အရိယသာဝကော သံဃံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ သ ခေါ သော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဗ္ဗသော အာကာသသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ ဘဝန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အတ္တနော သီလာနိ အနုဿရတိ အခဏ္ဍာနိ…ပေ… သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ အရိယသာဝကော အတ္တနော သီလံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ သ ခေါ သော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဗ္ဗသော အာကာသသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ ဘဝန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အတ္တနော စာဂံ အနုဿရတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ…ပေ… ယာစယောဂေါ ဒါနသံဝိဘာဂရတော’တိ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ အရိယသာဝကော အတ္တနော စာဂံ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ,

(အံ၊၂၊၂၇၉။)

န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ သ ခေါ သော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဗ္ဗသော အာကာသသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ ဘဝန္တိ။

‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဒေဝတာ အနုဿရတိ – ‘သန္တိ ဒေဝါ စာတုမဟာရာဇိကာ, သန္တိ ဒေဝါ…ပေ… တတုတ္တရိ။ ယထာရူပါယ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ၊ မယှမ္ပိ တထာရူပါ သဒ္ဓါ သံဝိဇ္ဇတိ။ ယထာရူပေန သီလေန…ပေ… သုတေန… စာဂေန… ပညာယ သမန္နာဂတာ တာ ဒေဝတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ၊ မယှမ္ပိ တထာရူပါ ပညာ သံဝိဇ္ဇတီ’တိ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ အရိယသာဝကော အတ္တနော စ တာသဉ္စ ဒေဝတာနံ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရတိ နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ, န မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ၊ ဥဇုဂတမေဝဿ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ဟောတိ, နိက္ခန္တံ မုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတံ ဂေဓမှာ။ ‘ဂေဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။ သ ခေါ သော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဗ္ဗသော အာကာသသမေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန။ ဣဒမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, အာရမ္မဏံ ကရိတွာ ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ ဘဝန္တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, အာဝုသော၊ အဗ္ဘုတံ, အာဝုသော! ယာဝဉ္စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သမ္ဗာဓေ ဩကာသာဓိဂမော အနုဗုဒ္ဓေါ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ပဌမသမယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော

(အံ၊၂၊၂၈၀။)

ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, သမယာ မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ? ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခု, သမယာ မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ’’။

‘‘ကတမေ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ, အာယသ္မာ, ကာမရာဂဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ကာမရာဂဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, ပဌမော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗျာပါဒပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဗျာပါဒပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ, အာယသ္မာ, ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, ဒုတိယော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ထိနမိဒ္ဓပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ထိနမိဒ္ဓဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ထိနမိဒ္ဓပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ထိနမိဒ္ဓဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ, အာယသ္မာ, ထိနမိဒ္ဓဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ထိနမိဒ္ဓဿ ပဟာနာယ

(အံ၊၂၊၂၈၁။)

ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, တတိယော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ, အာယသ္မာ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, စတုတ္ထော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ, အာဝုသော, ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ, အာယသ္မာ, ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, ပဉ္စမော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ယံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ တံ နိမိတ္တံ နပ္ပဇာနာတိ တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ယံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ, တံ နိမိတ္တံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ, အာယသ္မာ, အာသဝါနံ ခယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, ဆဋ္ဌော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခု, ဆ သမယာ မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။ သတ္တမံ။

(အံ၊၂၊၂၈၂။)

၈။ ဒုတိယသမယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈။ ဧကံ သမယံ သမ္ဗဟုလာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ တေသံ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ မဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ကော နု ခေါ, အာဝုသော, သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ?

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ, သော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, အာဝုသော, သော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ, စာရိတ္တကိလမထောပိဿ တသ္မိံ သမယေ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဘတ္တကိလမထောပိဿ တသ္မိံ သမယေ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ ဟောတိ။ တသ္မာ သော အသမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ, သော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, အာဝုသော, သော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ, ယဒေဝဿ ဒိဝါ သမာဓိနိမိတ္တံ မနသိကတံ ဟောတိ တဒေဝဿ တသ္မိံ သမယေ သမုဒါစရတိ။ တသ္မာ သော အသမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော

(အံ၊၂၊၂၈၃။)

ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ, သော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, အာဝုသော, သော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ, ဩဇဋ္ဌာယိဿ တသ္မိံ သမယေ ကာယော ဟောတိ ဖာသုဿ ဟောတိ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိ ကာတုံ။ တသ္မာ သော အသမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ဆယိမေ, ဘိက္ခု, သမယာ မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ’’’။

‘‘ကတမေ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရာမိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာမိ။ သာဓု ဝတ မေ အာယသ္မာ ကာမရာဂဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ကာမရာဂဿ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, ပဌမော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခု, ယသ္မိံ သမယေ ဘိက္ခု ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ…ပေ… ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ… ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ… ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ… ယံ နိမိတ္တံ

(အံ၊၂၊၂၈၄။)

အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ, တံ နိမိတ္တံ န ဇာနာတိ န ပဿတိ, တသ္မိံ သမယေ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, ယံ နိမိတ္တံ အာဂမ္မ ယံ နိမိတ္တံ မနသိကရောတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ တံ နိမိတ္တံ န ဇာနာမိ န ပဿာမိ။ သာဓု ဝတ မေ အာယသ္မာ အာသဝါနံ ခယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ တဿ မနောဘာဝနီယော ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အယံ, ဘိက္ခု, ဆဋ္ဌော သမယော မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။

‘‘သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခု, ဆ သမယာ မနောဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဥဒါယီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဥဒါယိ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ ဥဒါယီ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဥဒါယိ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ တုဏှီ အဟောသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဥဒါယိ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ? တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ တုဏှီ အဟောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော ဥဒါယိ, အာမန္တေသီ’’တိ။ ‘‘သုဏောမဟံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝတော။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ – သေယျထိဒံ ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ…။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာန’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အညာသိံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ – ‘နေဝါယံ ဥဒါယီ မောဃပုရိသော အဓိစိတ္တံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’တိ။ ကတိ နု ခေါ, အာနန္ဒ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ?

‘‘ပဉ္စ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာလောကသညံ မနသိ ကရောတိ, ဒိဝါ သညံ အဓိဋ္ဌာတိ, ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိံ, ယထာ ရတ္တိံ တထာ ဒိဝါ၊ ဣတိ ဝိဝဋေန

(အံ၊၂၊၂၈၅။)

စေတသာ အပရိယောနဒ္ဓေန သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ ဉာဏဒဿနပ္ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု [နဟာရု (သီ။ ပီ။) ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၇၊ မ။ နိ။ ၁။၁၁၀] အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ ကာမရာဂပ္ပဟာနာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သေယျထာပိ ပဿေယျ သရီရံ သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ [ဆဍ္ဍိတံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဧကာဟမတံ ဝါ ဒွီဟမတံ ဝါ တီဟမတံ ဝါ ဥဒ္ဓုမာတကံ ဝိနီလကံ ဝိပုဗ္ဗကဇာတံ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဧဝံ [ဧဝန္တိ ဣဒံ သတိပဋ္ဌာနသုတ္တာဒီသု နတ္ထိ] ဥပသံဟရတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတော’’’တိ [ဧတံ အနတီတောတိ (သီ။)]။

‘‘သေယျထာပိ ဝါ ပန [သေယျထာ ဝါ ပန (သျာ။)] ပဿေယျ သရီရံ သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ ကာကေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ ကုလလေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ ဂိဇ္ဈေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ သုနခေဟိ ဝါ ခဇ္ဇမာနံ သိင်္ဂါလေဟိ [သိဂါလေဟိ (သီ။)] ဝါ ခဇ္ဇမာနံ ဝိဝိဓေဟိ ဝါ ပါဏကဇာတေဟိ ခဇ္ဇမာနံ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဧဝံ ဥပသံဟရတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတော’’’တိ။

‘‘သေယျထာပိ ဝါ ပန ပဿေယျ သရီရံ သီဝထိကာယ ဆဍ္ဍိတံ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကံ သမံသလောဟိတံ နှာရုသမ္ဗန္ဓံ…ပေ… အဋ္ဌိကသင်္ခလိကံ နိမ္မံသလောဟိတမက္ခိတံ နှာရုသမ္ဗန္ဓံ… အဋ္ဌိကသင်္ခလိကံ အပဂတမံသလောဟိတံ နှာရုသမ္ဗန္ဓံ။ အဋ္ဌိကာနိ အပဂတသမ္ဗန္ဓာနိ ဒိသာဝိဒိသာဝိက္ခိတ္တာနိ [ဒိသာဝိဒိသာသု ဝိက္ခိတ္တာနိ (သီ။)], အညေန ဟတ္ထဋ္ဌိကံ အညေန ပါဒဋ္ဌိကံ အညေန ဇင်္ဃဋ္ဌိကံ အညေန ဦရုဋ္ဌိကံ အညေန ကဋိဋ္ဌိကံ [ကဋဋ္ဌိကံ (သီ။)] အညေန [ပိဋ္ဌိကဏ္ဍကံ အညေန သီသကဋာဟံ (သီ။ ပီ။), ပိဋ္ဌိကဏ္ဍကဋ္ဌိကံ အညေန သီသကဋာဟံ (သျာ။ ကံ။)]

(အံ၊၂၊၂၈၆။)

ဖာသုကဋ္ဌိကံ အညေန ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကဋ္ဌိကံ အညေန ခန္ဓဋ္ဌိကံ အညေန ဂီဝဋ္ဌိကံ အညေန ဟနုကဋ္ဌိကံ အညေန ဒန္တကဋ္ဌိကံ အညေန သီသကဋာဟံ [ပိဋ္ဌိကဏ္ဍကံ အညေန သီသကဋာဟံ (သီ။ ပီ။), ပိဋ္ဌိကဏ္ဍကဋ္ဌိကံ အညေန သီသကဋာဟံ (သျာ။ ကံ။)], အဋ္ဌိကာနိ သေတာနိ သင်္ခဝဏ္ဏပ္ပဋိဘာဂါနိ [သင်္ခဝဏ္ဏူပနိဘာနိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] အဋ္ဌိကာနိ ပုဉ္ဇကိတာနိ [ပုဉ္ဇကတာနိ (ပီ။)] တေရောဝဿိကာနိ အဋ္ဌိကာနိ ပူတီနိ စုဏ္ဏကဇာတာနိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဧဝံ ဥပသံဟရတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတော’တိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယ သံဝတ္တတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ အနေကဓာတုပဋိဝေဓာယ သံဝတ္တတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘန္တေ, ပဉ္စ အနုဿတိဋ္ဌာနာနီ’’တိ။

‘‘သာဓု, သာဓု, အာနန္ဒ! တေန ဟိ တွံ, အာနန္ဒ, ဣဒမ္ပိ ဆဋ္ဌံ အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဓာရေဟိ။ ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သတောဝ အဘိက္ကမတိ သတောဝ ပဋိက္ကမတိ သတောဝ တိဋ္ဌတိ သတောဝ နိသီဒတိ သတောဝ သေယျံ ကပ္ပေတိ သတောဝ ကမ္မံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဣဒံ, အာနန္ဒ, အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဧဝံ ဗဟုလီကတံ သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ အနုတ္တရိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀။ ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အနုတ္တရိယာနိ။ ကတမာနိ ဆ? ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ, အနုဿတာနုတ္တရိယန္တိ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဒဿနာနုတ္တရိယံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဟတ္ထိရတနမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အဿရတနမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, မဏိရတနမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာဝစံ ဝါ ပန ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံ မိစ္ဆာပဋိပန္နံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ။ အတ္ထေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဒဿနံ၊ နေတံ နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဒဿနံ ဟီနံ ဂမ္မံ ပေါထုဇ္ဇနိကံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ ဒဿနာယ

(အံ၊၂၊၂၈၇။)

ဂစ္ဆတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒဿနာနံ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ [သောကပရိဒ္ဒဝါနံ (သီ။)] သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ [အတ္ထဂမာယ (သီ။)] ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒဿနာနုတ္တရိယံ။ ဣတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ။

‘‘သဝနာနုတ္တရိယဉ္စ ကထံ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဘေရိသဒ္ဒမ္ပိ [ဘေရိသဒ္ဒဿပိ (က။) ဧဝံ ဝီဏာသဒ္ဒမ္ပိဣစ္စာဒီသုပိ] သဝနာယ ဂစ္ဆတိ, ဝီဏာသဒ္ဒမ္ပိ သဝနာယ ဂစ္ဆတိ, ဂီတသဒ္ဒမ္ပိ သဝနာယ ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာဝစံ ဝါ ပန သဝနာယ ဂစ္ဆတိ, သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာပဋိပန္နဿ ဓမ္မဿဝနာယ ဂစ္ဆတိ။ အတ္ထေတံ, ဘိက္ခဝေ, သဝနံ၊ နေတံ နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ တဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, သဝနံ ဟီနံ ဂမ္မံ ပေါထုဇ္ဇနိကံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ ဓမ္မဿဝနာယ ဂစ္ဆတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘိက္ခဝေ, သဝနာနံ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ ဓမ္မဿဝနာယ ဂစ္ဆတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သဝနာနုတ္တရိယံ။ ဣတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ။

‘‘လာဘာနုတ္တရိယဉ္စ ကထံ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုတ္တလာဘမ္ပိ လဘတိ, ဒါရလာဘမ္ပိ လဘတိ, ဓနလာဘမ္ပိ လဘတိ, ဥစ္စာဝစံ ဝါ ပန လာဘံ လဘတိ, သမဏေ ဝါ ဗြာဟ္မဏေ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကေ မိစ္ဆာပဋိပန္နေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ။ အတ္ထေသော, ဘိက္ခဝေ, လာဘော၊ နေသော နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ သော စ ခေါ ဧသော, ဘိက္ခဝေ, လာဘော ဟီနော ဂမ္မော ပေါထုဇ္ဇနိကော အနရိယော အနတ္ထသံဟိတော, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေ ဝါ တထာဂတသာဝကေ

(အံ၊၂၊၂၈၈။)

ဝါ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘိက္ခဝေ, လာဘာနံ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ တထာဂတေ ဝါ တထာဂတသာဝကေ ဝါ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, လာဘာနုတ္တရိယံ။ ဣတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ။

‘‘သိက္ခာနုတ္တရိယဉ္စ ကထံ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဟတ္ထိသ္မိမ္ပိ သိက္ခတိ, အဿသ္မိမ္ပိ သိက္ခတိ, ရထသ္မိမ္ပိ သိက္ခတိ, ဓနုသ္မိမ္ပိ သိက္ခတိ, ထရုသ္မိမ္ပိ သိက္ခတိ, ဥစ္စာဝစံ ဝါ ပန သိက္ခတိ, သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ မိစ္ဆာပဋိပန္နဿ [မိစ္ဆာပဋိပတ္တိံ (က။)] သိက္ခတိ။ အတ္ထေသာ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခာ၊ နေသာ နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ သာ စ ခေါ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခာ ဟီနာ ဂမ္မာ ပေါထုဇ္ဇနိကာ အနရိယာ အနတ္ထသံဟိတာ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဓိသီလမ္ပိ သိက္ခတိ, အဓိစိတ္တမ္ပိ သိက္ခတိ, အဓိပညမ္ပိ သိက္ခတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခာနံ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ အဓိသီလမ္ပိ သိက္ခတိ, အဓိစိတ္တမ္ပိ သိက္ခတိ, အဓိပညမ္ပိ သိက္ခတိ, နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ။ ဣတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ။

‘‘ပါရိစရိယာနုတ္တရိယဉ္စ ကထံ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ခတ္တိယမ္ပိ ပရိစရတိ, ဗြာဟ္မဏမ္ပိ ပရိစရတိ, ဂဟပတိမ္ပိ ပရိစရတိ, ဥစ္စာဝစံ ဝါ ပန ပရိစရတိ, သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံ မိစ္ဆာပဋိပန္နံ ပရိစရတိ။ အတ္ထေသာ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိစရိယာ၊ နေသာ နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ သာ စ ခေါ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိစရိယာ ဟီနာ ဂမ္မာ ပေါထုဇ္ဇနိကာ အနရိယာ အနတ္ထသံဟိတာ, န နိဗ္ဗိဒါယ…ပေ… န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ ပရိစရတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော

(အံ၊၂၊၂၈၉။)

အဘိပ္ပသန္နော, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိစရိယာနံ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ ပရိစရတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ။ ဣတိ ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ။

‘‘အနုဿတာနုတ္တရိယဉ္စ ကထံ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုတ္တလာဘမ္ပိ အနုဿရတိ, ဒါရလာဘမ္ပိ အနုဿရတိ, ဓနလာဘမ္ပိ အနုဿရတိ, ဥစ္စာဝစံ ဝါ ပန လာဘံ အနုဿရတိ, သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံ မိစ္ဆာပဋိပန္နံ အနုဿရတိ။ အတ္ထေသာ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿတိ၊ နေသာ နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ သာ စ ခေါ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿတိ ဟီနာ ဂမ္မာ ပေါထုဇ္ဇနိကာ အနရိယာ အနတ္ထသံဟိတာ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ အနုဿရတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿတီနံ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, ယဒိဒံ တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ အနုဿရတိ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓေါ နိဝိဋ္ဌပေမော ဧကန္တဂတော အဘိပ္ပသန္နော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿတာနုတ္တရိယံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အနုတ္တရိယာနီ’’တိ။

‘‘ယေ ဒဿနာနုတ္တရံ လဒ္ဓါ [ယေ ဒဿနဝရံ လဒ္ဓါ (သီ။ ပီ။), ဒဿနာနုတ္တရိယံ လဒ္ဓါ (သျာ။ ကံ။)], သဝနဉ္စ အနုတ္တရံ၊

လာဘာနုတ္တရိယံ လဒ္ဓါ, သိက္ခာနုတ္တရိယေ ရတာ [အနုတ္တရိယံ တထာ (က။)]။

‘‘ဥပဋ္ဌိတာ ပါရိစရိယာ, ဘာဝယန္တိ အနုဿတိံ၊

ဝိဝေကပ္ပဋိသံယုတ္တံ, ခေမံ အမတဂါမိနိံ။

‘‘အပ္ပမာဒေ ပမုဒိတာ, နိပကာ သီလသံဝုတာ၊

တေ ဝေ ကာလေန ပစ္စေန္တိ [ပစ္စန္တိ (သျာ။ က။)], ယတ္ထ ဒုက္ခံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။ ဒသမံ၊

အနုတ္တရိယဝဂ္ဂေါ [သာမကဝဂ္ဂေါ (က။)] တတိယော။

(အံ၊၂၊၂၉၀။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

သာမကော အပရိဟာနိယော, ဘယံ ဟိမဝါနုဿတိ၊

ကစ္စာနော ဒွေ စ သမယာ, ဥဒါယီ အနုတ္တရိယေနာတိ။

၄။ ဒေဝတာဝဂ္ဂေါ

၁။ သေခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁။ ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? ကမ္မာရာမတာ, ဘဿာရာမတာ, နိဒ္ဒါရာမတာ, သင်္ဂဏိကာရာမတာ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။

‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? န ကမ္မာရာမတာ, န ဘဿာရာမတာ, န နိဒ္ဒါရာမတာ, န သင်္ဂဏိကာရာမတာ, ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ, ဘောဇနေ မတ္တညုတာ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မာ သေခဿ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ပဌမအပရိဟာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဆယိမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? သတ္ထုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, အပ္ပမာဒဂါရဝတာ, ပဋိသန္ထာရဂါရဝတာ [ပဋိသန္ဓာရဂါရဝတာ (က။)] – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, ဆ ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ သာ ဒေဝတာ။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

(အံ၊၂၊၂၉၁။)

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဆယိမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? သတ္ထုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, အပ္ပမာဒဂါရဝတာ, ပဋိသန္ထာရဂါရဝတာ – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, ဆ ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ။ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

‘‘သတ္ထုဂရု ဓမ္မဂရု, သံဃေ စ တိဗ္ဗဂါရဝေါ၊

အပ္ပမာဒဂရု ဘိက္ခု, ပဋိသန္ထာရဂါရဝေါ၊

အဘဗ္ဗော ပရိဟာနာယ, နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေ’’တိ။ ဒုတိယံ၊

၃။ ဒုတိယအပရိဟာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃။ ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဆယိမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? သတ္ထုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, ဟိရိဂါရဝတာ, ဩတ္တပ္ပဂါရဝတာ – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, ဆ ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ။ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

‘‘သတ္ထုဂရု ဓမ္မဂရု, သံဃေ စ တိဗ္ဗဂါရဝေါ၊

ဟိရိဩတ္တပ္ပသမ္ပန္နော, သပ္ပတိဿော သဂါရဝေါ၊

အဘဗ္ဗော ပရိဟာနာယ, နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေ’’တိ။ တတိယံ၊

၄။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ

(အံ၊၂၊၂၉၂။)

ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ကတမေသာနံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ [သောတာပန္နာမှာ (သီ။), သောတာပန္နာမှ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? တေန ခေါ ပန သမယေန တိဿော နာမ ဘိက္ခု အဓုနာကာလင်္ကတော အညတရံ ဗြဟ္မလောကံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ တတြပိ နံ ဧဝံ ဇာနန္တိ – ‘‘တိဿော ဗြဟ္မာ မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ [သမ္မိဉ္ဇိတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝံ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ တိဿော ဗြဟ္မာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟိ ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန၊ သွာဂတံ [သာဂတံ (သီ။)], မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန၊ စိရဿံ ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန၊ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ, ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ပညတ္တေ အာသနေ။ တိဿောပိ ခေါ ဗြဟ္မာ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တိဿံ ဗြဟ္မာနံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမေသာနံ ခေါ, တိဿ, ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘စာတုမဟာရာဇိကာနံ ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။

‘‘သဗ္ဗေသညေဝ နု ခေါ, တိဿ, စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘န ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, သဗ္ဗေသံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ ခေါ တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ အရိယကန္တေဟိ

(အံ၊၂၊၂၉၃။)

သီလေဟိ အသမန္နာဂတာ န တေသံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ စ ခေါ တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတာ, တေသံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။

‘‘စာတုမဟာရာဇိကာနညေဝ နု ခေါ, တိဿ, ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ ဥဒါဟု တာဝတိံသာနမ္ပိ ဒေဝါနံ…ပေ… ယာမာနမ္ပိ ဒေဝါနံ… တုသိတာနမ္ပိ ဒေဝါနံ… နိမ္မာနရတီနမ္ပိ ဒေဝါနံ… ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနမ္ပိ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနမ္ပိ ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။

‘‘သဗ္ဗေသညေဝ နု ခေါ, တိဿ, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ? ‘‘န ခေါ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, သဗ္ဗေသံ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ ခေါ တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝါ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ, သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန အသမန္နာဂတာ, အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ အသမန္နာဂတာ, န တေသံ ဒေဝါနံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ ယေ စ ခေါ တေ, မာရိသ မောဂ္ဂလ္လာန, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝါ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ, အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတာ တေသံ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တိဿဿ ဗြဟ္မုနော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ – ‘‘သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝံ – ‘ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပါတုရဟောသီ’’’တိ။ စတုတ္ထံ။

(အံ၊၂၊၂၉၄။)

၅။ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅။ ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ။ ကတမေ ဆ? အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မာ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဝိဝါဒမူလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆။ [ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၅၊ မ။ နိ။ ၃။၄၄၊ စူဠဝ။ ၂၁၆] ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝါဒမူလာနိ။ ကတမာနိ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ သော သတ္ထရိပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယပိ န ပရိပူရကာရီ ဟောတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယ န ပရိပူရကာရီ သော သံဃေ ဝိဝါဒံ ဇနေတိ, ယော ဟောတိ ဝိဝါဒေါ ဗဟုဇနာဟိတာယ ဗဟုဇနာသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနာယ ဝါယမေယျာထ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ န သမနုပဿေယျာထ, တတြ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝါယ ပဋိပဇ္ဇေယျာထ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝေါ ဟောတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မက္ခီ ဟောတိ ပဠာသီ…ပေ… ဣဿုကီ ဟောတိ မစ္ဆရီ… သဌော ဟောတိ မာယာဝီ… ပါပိစ္ဆော ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ… သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ, သော သတ္ထရိပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယပိ န ပရိပူရကာရီ ဟောတိ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေ…ပေ… သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယ န ပရိပူရကာရီ, သော သံဃေ ဝိဝါဒံ ဇနေတိ, ယော ဟောတိ ဝိဝါဒေါ

(အံ၊၂၊၂၉၅။)

ဗဟုဇနာဟိတာယ ဗဟုဇနာသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနာယ ဝါယမေယျာထ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ န သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝါယ ပဋိပဇ္ဇေယျာထ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝေါ ဟောတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဝိဝါဒမူလာနီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ဆဠင်္ဂဒါနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေဠုကဏ္ဍကီ [ဝေဠုကဏ္ဍကိယာ (အ။ နိ။ ၇။၅၃၊ ၂။၁၃၄၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၇၃)] နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေ ဘိက္ခုသံဃေ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ဝေဠုကဏ္ဍကိံ နန္ဒမာတရံ ဥပါသိကံ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေ ဘိက္ခုသံဃေ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေန္တိံ။ ဒိသွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဠုကဏ္ဍကီ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခေ ဘိက္ခုသံဃေ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေတိ’’။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတာ ဒက္ခိဏာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဒါယကဿ တီဏင်္ဂါနိ ဟောန္တိ, ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ တီဏင်္ဂါနိ။ ကတမာနိ ဒါယကဿ တီဏင်္ဂါနိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဒါယကော ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ သုမနော ဟောတိ, ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒေတိ, ဒတွာ အတ္တမနော ဟောတိ။ ဣမာနိ ဒါယကဿ တီဏင်္ဂါနိ။

‘‘ကတမာနိ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ တီဏင်္ဂါနိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂါဟကာ ဝီတရာဂါ ဝါ ဟောန္တိ ရာဂဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ, ဝီတဒေါသာ ဝါ ဟောန္တိ ဒေါသဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ, ဝီတမောဟာ ဝါ ဟောန္တိ မောဟဝိနယာယ ဝါ ပဋိပန္နာ။ ဣမာနိ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ တီဏင်္ဂါနိ။ ဣတိ ဒါယကဿ တီဏင်္ဂါနိ, ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ တီဏင်္ဂါနိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတာ ဒက္ခိဏာ ဟောတိ။

(အံ၊၂၊၂၉၆။)

‘‘ဧဝံ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတာယ, ဘိက္ခဝေ, ဒက္ခိဏာယ န သုကရံ ပုညဿ ပမာဏံ ဂဟေတုံ – ‘ဧတ္တကော ပုညာဘိသန္ဒော ကုသလာဘိသန္ဒော သုခဿာဟာရော သောဝဂ္ဂိကော သုခဝိပါကော သဂ္ဂသံဝတ္တနိကော ဣဋ္ဌာယ ကန္တာယ မနာပါယ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တတီ’တိ။ အထ ခေါ အသင်္ချေယျော [အသင်္ခေယျော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အပ္ပမေယျော မဟာပုညက္ခန္ဓောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေ န သုကရံ ဥဒကဿ ပမာဏံ ဂဟေတုံ – ‘ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသဟဿာနီတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဥဒကာဠှကသတသဟဿာနီ’တိ ဝါ။ အထ ခေါ အသင်္ချေယျော အပ္ပမေယျော မဟာဥဒကက္ခန္ဓောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတာယ ဒက္ခိဏာယ န သုကရံ ပုညဿ ပမာဏံ ဂဟေတုံ – ‘ဧတ္တကော ပုညာဘိသန္ဒော ကုသလာဘိသန္ဒော သုခဿာဟာရော သောဝဂ္ဂိကော သုခဝိပါကော သဂ္ဂသံဝတ္တနိကော ဣဋ္ဌာယ ကန္တာယ မနာပါယ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တတီ’တိ။ အထ ခေါ အသင်္ချေယျော အပ္ပမေယျော မဟာပုညက္ခန္ဓောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

[ပေ။ ဝ။ ၃၀၅ ပေတဝတ္ထုမှိပိ] ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ သုမနော, ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒယေ၊

ဒတွာ အတ္တမနော ဟောတိ, ဧသာ ယညဿ [ပုညဿ (က။)] သမ္ပဒါ။

‘‘ဝီတရာဂါ [ဝီတရာဂေါ (သျာ။ ကံ။ က။) ဧဝံ အနန္တရပဒတ္တယေပိ] ဝီတဒေါသာ, ဝီတမောဟာ အနာသဝါ၊

ခေတ္တံ ယညဿ သမ္ပန္နံ, သညတာ ဗြဟ္မစာရယော [ဗြဟ္မစာရိနော (သျာ။ ကံ။)]။

‘‘သယံ အာစမယိတွာန, ဒတွာ သကေဟိ ပါဏိဘိ၊

အတ္တနော ပရတော စေသော, ယညော ဟောတိ မဟပ္ဖလော။

[အ။ နိ။ ၄။၄၀] ‘‘ဧဝံ ယဇိတွာ မေဓာဝီ, သဒ္ဓေါ မုတ္တေန စေတသာ၊

အဗျာပဇ္ဇံ သုခံ လောကံ, ပဏ္ဍိတော ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ သတ္တမံ၊

၈။ အတ္တကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၈။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော

(အံ၊၂၊၂၉၇။)

ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ အတ္တကာရော, နတ္ထိ ပရကာရော’’’တိ။ ‘‘မာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝံဝါဒိံ ဧဝံဒိဋ္ဌိံ အဒ္ဒသံ ဝါ အဿောသိံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ သယံ အဘိက္ကမန္တော, သယံ ပဋိက္ကမန္တော ဧဝံ ဝက္ခတိ – ‘နတ္ထိ အတ္တကာရော, နတ္ထိ ပရကာရော’’’တိ!

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, အတ္ထိ အာရဗ္ဘဓာတူ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘အာရဗ္ဘဓာတုယာ သတိ အာရဗ္ဘဝန္တော သတ္တာ ပညာယန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘ယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အာရဗ္ဘဓာတုယာ သတိ အာရဗ္ဘဝန္တော သတ္တာ ပညာယန္တိ, အယံ သတ္တာနံ အတ္တကာရော အယံ ပရကာရော’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, အတ္ထိ နိက္ကမဓာတု…ပေ… အတ္ထိ ပရက္ကမဓာတု… အတ္ထိ ထာမဓာတု… အတ္ထိ ဌိတိဓာတု… အတ္ထိ ဥပက္ကမဓာတူ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘ဥပက္ကမဓာတုယာ သတိ ဥပက္ကမဝန္တော သတ္တာ ပညာယန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘ယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဥပက္ကမဓာတုယာ သတိ ဥပက္ကမဝန္တော သတ္တာ ပညာယန္တိ, အယံ သတ္တာနံ အတ္တကာရော အယံ ပရကာရော’’။

‘‘မာဟံ, ဗြာဟ္မဏ [တံ ကိံ မညသိ ဗြာဟ္မဏ မာဟံ (က။)], ဧဝံဝါဒိံ ဧဝံဒိဋ္ဌိံ အဒ္ဒသံ ဝါ အဿောသိံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ သယံ အဘိက္ကမန္တော သယံ ပဋိက္ကမန္တော ဧဝံ ဝက္ခတိ – ‘နတ္ထိ အတ္တကာရော နတ္ထိ ပရကာရော’’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ! အဋ္ဌမံ။

၉။ နိဒါနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉။ ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, နိဒါနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ ကတမာနိ တီဏိ? လောဘော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, ဒေါသော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, မောဟော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ န, ဘိက္ခဝေ, လောဘာ အလောဘော သမုဒေတိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, လောဘာ လောဘောဝ သမုဒေတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဒေါသာ အဒေါသော သမုဒေတိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေါသာ ဒေါသောဝ သမုဒေတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, မောဟာ အမောဟော သမုဒေတိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မောဟာ မောဟောဝ သမုဒေတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, လောဘဇေန ကမ္မေန ဒေါသဇေန ကမ္မေန မောဟဇေန ကမ္မေန ဒေဝါ ပညာယန္တိ, မနုဿာ ပညာယန္တိ, ယာ ဝါ ပနညာပိ ကာစိ သုဂတိယော။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, လောဘဇေန ကမ္မေန ဒေါသဇေန ကမ္မေန မောဟဇေန

(အံ၊၂၊၂၉၈။)

ကမ္မေန နိရယော ပညာယတိ တိရစ္ဆာနယောနိ ပညာယတိ ပေတ္တိဝိသယော ပညာယတိ, ယာ ဝါ ပနညာပိ ကာစိ ဒုဂ္ဂတိယော။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ နိဒါနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။

‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, နိဒါနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ ကတမာနိ တီဏိ? အလောဘော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, အဒေါသော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, အမောဟော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ န, ဘိက္ခဝေ, အလောဘာ လောဘော သမုဒေတိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အလောဘာ အလောဘောဝ သမုဒေတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, အဒေါသာ ဒေါသော သမုဒေတိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဒေါသာ အဒေါသောဝ သမုဒေတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, အမောဟာ မောဟော သမုဒေတိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အမောဟာ အမောဟောဝ သမုဒေတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, အလောဘဇေန ကမ္မေန အဒေါသဇေန ကမ္မေန အမောဟဇေန ကမ္မေန နိရယော ပညာယတိ တိရစ္ဆာနယောနိ ပညာယတိ ပေတ္တိဝိသယော ပညာယတိ, ယာ ဝါ ပနညာပိ ကာစိ ဒုဂ္ဂတိယော။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အလောဘဇေန ကမ္မေန အဒေါသဇေန ကမ္မေန အမောဟဇေန ကမ္မေန ဒေဝါ ပညာယန္တိ, မနုဿာ ပညာယန္တိ, ယာ ဝါ ပနညာပိ ကာစိ သုဂတိယော။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ နိဒါနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယာ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ကိမိလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကိမိလာယံ ဝိဟရတိ နိစုလဝနေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ကိမိလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ကိမိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန တထာဂတေ ပရိနိဗ္ဗုတေ သဒ္ဓမ္မော န စိရဋ္ဌိတိကော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ကိမိလ, တထာဂတေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော သတ္ထရိ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, ဓမ္မေ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, သံဃေ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, သိက္ခာယ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, အပ္ပမာဒေ အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ, ပဋိသန္ထာရေ [ပဋိသန္ဓာရေ (က။) အ။ နိ။ ၅။၂၀၁၊ ၇။၅၉] အဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ အပ္ပတိဿာ။ အယံ ခေါ, ကိမိလ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန တထာဂတေ ပရိနိဗ္ဗုတေ သဒ္ဓမ္မော န စိရဋ္ဌိတိကော ဟောတိ’’။

(အံ၊၂၊၂၉၉။)

‘‘ကော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန တထာဂတေ ပရိနိဗ္ဗုတေ သဒ္ဓမ္မော စိရဋ္ဌိတိကော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ကိမိလ, တထာဂတေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော သတ္ထရိ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, ဓမ္မေ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, သံဃေ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, သိက္ခာယ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, အပ္ပမာဒေ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ, ပဋိသန္ထာရေ သဂါရဝါ ဝိဟရန္တိ သပ္ပတိဿာ။ အယံ ခေါ, ကိမိလ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန တထာဂတေ ပရိနိဗ္ဗုတေ သဒ္ဓမ္မော စိရဋ္ဌိတိကော ဟောတီ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ ဒါရုက္ခန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဂိဇ္ဈကူဋာ ပဗ္ဗတာ ဩရောဟန္တော အဒ္ဒသ အညတရသ္မိံ ပဒေသေ မဟန္တံ ဒါရုက္ခန္ဓံ။ ဒိသွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿထ နော, အာဝုသော, တုမှေ အမုံ မဟန္တံ ဒါရုက္ခန္ဓ’’န္တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။

‘‘အာကင်္ခမာနော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော အမုံ ဒါရုက္ခန္ဓံ ပထဝီတွေဝ အဓိမုစ္စေယျ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထိ, အာဝုသော, အမုမှိ ဒါရုက္ခန္ဓေ ပထဝီဓာတု, ယံ နိဿာယ ဘိက္ခု ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော အမုံ ဒါရုက္ခန္ဓံ ပထဝီတွေဝ အဓိမုစ္စေယျ။ အာကင်္ခမာနော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော အမုံ ဒါရုက္ခန္ဓံ အာပေါတွေဝ အဓိမုစ္စေယျ …ပေ… တေဇောတွေဝ အဓိမုစ္စေယျ… ဝါယောတွေဝ အဓိမုစ္စေယျ… သုဘန္တေွဝ အဓိမုစ္စေယျ… အသုဘန္တေွဝ အဓိမုစ္စေယျ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထိ, အာဝုသော, အမုမှိ ဒါရုက္ခန္ဓေ အသုဘဓာတု, ယံ နိဿာယ ဘိက္ခု ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော အမုံ ဒါရုက္ခန္ဓံ အသုဘန္တေွဝ အဓိမုစ္စေယျာ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ နာဂိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ဣစ္ဆာနင်္ဂလံ နာမ ကောသလာနံ ဗြာဟ္မဏဂါမော တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ

(အံ၊၂၊၃၀၀။)

ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ။ အဿောသုံ ခေါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဣစ္ဆာနင်္ဂလံ အနုပ္ပတ္တော ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော…ပေ… ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ…ပေ… အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဒါယ ယေန ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ အဋ္ဌံသု ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂိတော ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ နာဂိတံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကေ ပန တေ, နာဂိတ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ကေဝဋ္ဋာ မညေ မစ္ဆဝိလောပေ’’တိ? ‘‘ဧတေ, ဘန္တေ, ဣစ္ဆာနင်္ဂလကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဒါယ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတာ ဘဂဝန္တံယေဝ ဥဒ္ဒိဿ ဘိက္ခုသံဃဉ္စာ’’တိ။ ‘‘မာဟံ, နာဂိတ, ယသေန သမာဂမံ, မာ စ မယာ ယသော။ ယော ခေါ, နာဂိတ, နယိမဿ နေက္ခမ္မသုခဿ ပဝိဝေကသုခဿ ဥပသမသုခဿ သမ္ဗောဓသုခဿ နိကာမလာဘီ အဿ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, ယဿာဟံ နေက္ခမ္မသုခဿ ပဝိဝေကသုခဿ ဥပသမသုခဿ သမ္ဗောဓသုခဿ နိကာမလာဘီ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, သော တံ မီဠှသုခံ မိဒ္ဓသုခံ လာဘသက္ကာရသိလောကသုခံ သာဒိယေယျာ’’တိ။

‘‘အဓိဝါသေတု ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ အဓိဝါသေတု, သုဂတော၊ အဓိဝါသနကာလော ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ ယေန ယေနေဝ ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဂမိဿတိ, တန္နိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ထုလ္လဖုသိတကေ ဒေဝေ ဝဿန္တေ ယထာနိန္နံ ဥဒကာနိ ပဝတ္တန္တိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘန္တေ, ယေန ယေနေဝ ဒါနိ ဘဂဝါ ဂမိဿတိ, တန္နိန္နာဝ ဘဝိဿန္တိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမာ စေဝ ဇာနပဒါ စ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာ ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သီလပညာဏ’’န္တိ။

‘‘မာဟံ, နာဂိတ, ယသေန သမာဂမံ, မာ စ မယာ ယသော။ ယော ခေါ, နာဂိတ, နယိမဿ နေက္ခမ္မသုခဿ ပဝိဝေကသုခဿ ဥပသမသုခဿ

(အံ၊၂၊၃၀၁။)

သမ္ဗောဓသုခဿ နိကာမလာဘီ အဿ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, ယဿာဟံ နေက္ခမ္မသုခဿ ပဝိဝေကသုခဿ ဥပသမသုခဿ သမ္ဗောဓသုခဿ နိကာမလာဘီ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, သော တံ မီဠှသုခံ မိဒ္ဓသုခံ လာဘသက္ကာရသိလောကသုခံ သာဒိယေယျ။

‘‘ဣဓာဟံ, နာဂိတ, ဘိက္ခုံ ပဿာမိ ဂါမန္တဝိဟာရိံ သမာဟိတံ နိသိန္နံ။ တဿ မယှံ, နာဂိတ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒါနိမံ အာယသ္မန္တံ [အာရာမိကော ဝါ ဃဋ္ဋေဿတိ သမဏုဒ္ဒေသော ဝါ, တံ တမှာ (က။ သီ။ ပီ။) အာရာမိကော ဝါ ဃဋ္ဋေဿတိ သမဏုဒ္ဒေသော ဝါ, သော တံ တမှာ (က။ သီ။) အ။ နိ။ ၈။၈၆ ပဿိတဗ္ဗံ] အာရာမိကော ဝါ ဥပဋ္ဌဟိဿတိ သမဏုဒ္ဒေသော ဝါ တံ တမှာ [အာရာမိကော ဝါ ဃဋ္ဋေဿတိ သမဏုဒ္ဒေသော ဝါ, တံ တမှာ (က။ သီ။ ပီ။) အာရာမိကော ဝါ ဃဋ္ဋေဿတိ သမဏုဒ္ဒေသော ဝါ, သော တံ တမှာ (က။ သီ။) အ။ နိ။ ၈။၈၆ ပဿိတဗ္ဗံ] သမာဓိမှာ စာဝေဿတီ’တိ။ တေနာဟံ, နာဂိတ, တဿ ဘိက္ခုနော န အတ္တမနော ဟောမိ ဂါမန္တဝိဟာရေန။ ဣဓ ပနာဟံ, နာဂိတ, ဘိက္ခုံ ပဿာမိ အာရညိကံ အရညေ ပစလာယမာနံ နိသိန္နံ။ တဿ မယှံ, နာဂိတ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒါနိ အယမာယသ္မာ ဣမံ နိဒ္ဒါကိလမထံ ပဋိဝိနောဒေတွာ အရညသညံယေဝ မနသိ ကရိဿတိ ဧကတ္တ’န္တိ။ တေနာဟံ, နာဂိတ, တဿ ဘိက္ခုနော အတ္တမနော ဟောမိ အရညဝိဟာရေန။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, နာဂိတ, ဘိက္ခုံ ပဿာမိ အာရညိကံ အရညေ အသမာဟိတံ နိသိန္နံ။ တဿ မယှံ, နာဂိတ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒါနိ အယမာယသ္မာ အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ သမာဒဟိဿတိ, သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ အနုရက္ခိဿတီ’တိ။ တေနာဟံ, နာဂိတ, တဿ ဘိက္ခုနော အတ္တမနော ဟောမိ အရညဝိဟာရေန။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, နာဂိတ, ဘိက္ခုံ ပဿာမိ အာရညိကံ အရညေ သမာဟိတံ နိသိန္နံ။ တဿ မယှံ, နာဂိတ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒါနိ အယမာယသ္မာ အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမောစေဿတိ, ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အနုရက္ခိဿတီ’တိ။ တေနာဟံ, နာဂိတ, တဿ ဘိက္ခုနော အတ္တမနော ဟောမိ အရညဝိဟာရေန။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, နာဂိတ, ဘိက္ခုံ ပဿာမိ ဂါမန္တဝိဟာရိံ လာဘိံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ သော တံ လာဘသက္ကာရသိလောကံ နိကာမယမာနော ရိဉ္စတိ ပဋိသလ္လာနံ ရိဉ္စတိ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ၊ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိံ ဩသရိတွာ ဝါသံ ကပ္ပေတိ။ တေနာဟံ, နာဂိတ, တဿ ဘိက္ခုနော န အတ္တမနော ဟောမိ ဂါမန္တဝိဟာရေန။

(အံ၊၂၊၃၀၂။)

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, နာဂိတ, ဘိက္ခုံ ပဿာမိ အာရညိကံ လာဘိံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ သော တံ လာဘသက္ကာရသိလောကံ ပဋိပဏာမေတွာ န ရိဉ္စတိ ပဋိသလ္လာနံ န ရိဉ္စတိ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ။ တေနာဟံ, နာဂိတ, တဿ ဘိက္ခုနော အတ္တမနော ဟောမိ အရညဝိဟာရေန။ ယသ္မာဟံ, နာဂိတ, သမယေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော န ကဉ္စိ [န ကိဉ္စိ (သီ။ ပီ။ က။)] ပဿာမိ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ, ဖာသု မေ, နာဂိတ, တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ အန္တမသော ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မာယာ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

ဒေဝတာဝဂ္ဂေါ [သေက္ခပရိဟာနိယဝဂ္ဂေါ (သျာ။)] စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သေခါ ဒွေ အပရိဟာနိ, မောဂ္ဂလ္လာန ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ၊

ဝိဝါဒဒါနတ္တကာရီ နိဒါနံ, ကိမိလဒါရုက္ခန္ဓေန နာဂိတောတိ။

၅။ ဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ

၁။ နာဂသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာနန္ဒ, ယေန ပုဗ္ဗာရာမော မိဂါရမာတုပါသာဒေါ တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဒိဝါဝိဟာရာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ ယေန ပုဗ္ဗာရာမော မိဂါရမာတုပါသာဒေါ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာနန္ဒ, ယေန ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကော တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ,

(အံ၊၂၊၃၀၃။)

ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ ယေန ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကော တေနုပသင်္ကမိ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကေ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။

တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ သေတော နာမ နာဂေါ မဟာတူရိယ [မဟာတုရိယ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တာဠိတဝါဒိတေန ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကာ ပစ္စုတ္တရတိ။ အပိဿု တံ ဇနော ဒိသွာ ဧဝမာဟ – ‘‘အဘိရူပေါ ဝတ, ဘော, ရညော နာဂေါ၊ ဒဿနီယော ဝတ, ဘော, ရညော နာဂေါ၊ ပါသာဒိကော ဝတ, ဘော, ရညော နာဂေါ၊ ကာယုပပန္နော ဝတ, ဘော, ရညော နာဂေါ’’တိ! ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟတ္ထိမေဝ နု ခေါ, ဘန္တေ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ [မဟန္တံ ဗြုဟန္တံ (သီ။), မဟတ္တံ ဗြဟ္မတ္တံ (က။)] ကာယုပပန္နံ ဇနော ဒိသွာ ဧဝမာဟ – ‘နာဂေါ ဝတ, ဘော, နာဂေါ’တိ, ဥဒါဟု အညမ္ပိ ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က။)] မဟန္တံ ဗြဟန္တံ ကာယုပပန္နံ ဇနော ဒိသွာ ဧဝမာဟ – ‘နာဂေါ ဝတ, ဘော, နာဂေါ’’’တိ? ‘‘ဟတ္ထိမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ ကာယုပပန္နံ ဇနော ဒိသွာ ဧဝမာဟ – ‘နာဂေါ ဝတ, ဘော, နာဂေါ’တိ! အဿမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ…ပေ… ဂေါဏမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ…ပေ… ဥရဂမ္ပိ [နာဂမ္ပိ (က။)] ခေါ, ဥဒါယိ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ…ပေ… ရုက္ခမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ…ပေ… မနုဿမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, မဟန္တံ ဗြဟန္တံ ကာယုပပန္နံ ဇနော ဒိသွာ ဧဝမာဟ – ‘နာဂေါ ဝတ, ဘော, နာဂေါ’တိ! အပိ စ, ဥဒါယိ, ယော သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အာဂုံ န ကရောတိ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ, တမဟံ ‘နာဂေါ’တိ ဗြူမီ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – အပိ စ, ဥဒါယိ, ယော သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အာဂုံ န ကရောတိ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ, တမဟံ ‘နာဂေါ’တိ ဗြူမီ’’တိ။ ဣဒဉ္စ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သုဘာသိတံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒါမိ –

‘‘မနုဿဘူတံ သမ္ဗုဒ္ဓံ, အတ္တဒန္တံ သမာဟိတံ၊

ဣရိယမာနံ ဗြဟ္မပထေ, စိတ္တဿူပသမေ ရတံ။

(အံ၊၂၊၃၀၄။)

‘‘ယံ မနုဿာ နမဿန္တိ, သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂုံ၊

ဒေဝါပိ တံ [နံ (သီ။ ပီ။)] နမဿန္တိ, ဣတိ မေ အရဟတော သုတံ။

‘‘သဗ္ဗသံယောဇနာတီတံ, ဝနာ နိဗ္ဗန [နိဗ္ဗာန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာဂတံ၊

ကာမေဟိ နေက္ခမ္မရတံ [နေက္ခမ္မေ ရတံ (က။ သီ။)], မုတ္တံ သေလာဝ ကဉ္စနံ။

‘‘သဗ္ဗေ အစ္စရုစီ နာဂေါ, ဟိမဝါညေ သိလုစ္စယေ၊

သဗ္ဗေသံ နာဂနာမာနံ, သစ္စနာမော အနုတ္တရော။

‘‘နာဂံ ဝေါ [တေ (က။)] ကိတ္တယိဿာမိ, န ဟိ အာဂုံ ကရောတိ သော၊

သောရစ္စံ အဝိဟိံသာ စ, ပါဒါ နာဂဿ တေ ဒုဝေ။

‘‘တပေါ စ ဗြဟ္မစရိယံ, စရဏာ နာဂဿ တျာပရေ၊

သဒ္ဓါဟတ္ထော မဟာနာဂေါ, ဥပေက္ခာသေတဒန္တဝါ။

‘‘သတိ ဂီဝါ သိရော ပညာ, ဝီမံသာ ဓမ္မစိန္တနာ၊

ဓမ္မကုစ္ဆိသမာတပေါ, ဝိဝေကော တဿ ဝါလဓိ။

‘‘သော ဈာယီ အဿာသရတော, အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတော [အဇ္ဈတ္တုပသမာဟိတော (သျာ။ က။)]၊

ဂစ္ဆံ သမာဟိတော နာဂေါ, ဌိတော နာဂေါ သမာဟိတော။

‘‘သေယျံ သမာဟိတော နာဂေါ, နိသိန္နောပိ သမာဟိတော၊

သဗ္ဗတ္ထ သံဝုတော နာဂေါ, ဧသာ နာဂဿ သမ္ပဒါ။

‘‘ဘုဉ္ဇတိ အနဝဇ္ဇာနိ, သာဝဇ္ဇာနိ န ဘုဉ္ဇတိ၊

ဃာသမစ္ဆာဒနံ လဒ္ဓါ, သန္နိဓိံ ပရိဝဇ္ဇယံ။

‘‘သံယောဇနံ အဏုံ ထူလံ, သဗ္ဗံ ဆေတွာန ဗန္ဓနံ၊

ယေန ယေနေဝ ဂစ္ဆတိ, အနပေက္ခောဝ ဂစ္ဆတိ။

‘‘ယထာပိ ဥဒကေ ဇာတံ, ပုဏ္ဍရီကံ ပဝဍ္ဎတိ၊

နုပလိပ္ပတိ [န ဥပလိပ္ပတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), နုပလိမ္ပတိ (က။)] တောယေန, သုစိဂန္ဓံ မနောရမံ။

‘‘တထေဝ လောကေ သုဇာတော, ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဟရတိ၊

နုပလိပ္ပတိ လောကေန, တောယေန ပဒုမံ ယထာ။

(အံ၊၂၊၃၀၅။)

‘‘မဟာဂိနီဝ ဇလိတော [မဟာဂ္ဂိနိ ပဇ္ဇလိတော (သီ။ သျာ။ ကံ။)], အနာဟာရူပသမ္မတိ၊

သင်္ခါရေသူပသန္တေသု [အင်္ဂါရေသု စ သန္တေသု (က။)], နိဗ္ဗုတောတိ ပဝုစ္စတိ။

‘‘အတ္ထဿာယံ ဝိညာပနီ, ဥပမာ ဝိညူဟိ ဒေသိတာ၊

ဝိညဿန္တိ [ဝိညိဿန္တိ (က။)] မဟာနာဂါ, နာဂံ နာဂေန ဒေသိတံ။

‘‘ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော, ဝီတမောဟော အနာသဝေါ၊

သရီရံ ဝိဇဟံ နာဂေါ, ပရိနိဗ္ဗိဿတိ [ပရိနိဗ္ဗာတိ (ပီ။ က။)] အနာသဝေါ’’တိ။ ပဌမံ၊

၂။ မိဂသာလာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၄။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန မိဂသာလာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မိဂသာလာ [မိဂသာဏာ (က။) အ။ နိ။ ၁၀။၇၅] ဥပါသိကာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ မိဂသာလာ ဥပါသိကာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကထံ ကထံ နာမာယံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော အညေယျော, ယတြ ဟိ နာမ ဗြဟ္မစာရီ စ အဗြဟ္မစာရီ စ ဥဘော သမသမဂတိကာ ဘဝိဿန္တိ အဘိသမ္ပရာယံ? ပိတာ မေ, ဘန္တေ, ပုရာဏော ဗြဟ္မစာရီ အဟောသိ အာရာစာရီ ဝိရတော မေထုနာ ဂါမဓမ္မာ။ သော ကာလင်္ကတော ဘဂဝတာ ဗျာကတော သကဒါဂါမိသတ္တော [သကဒါဂါမိပတ္တော (က။ သျာ။ ပီ။)] တုသိတံ ကာယံ ဥပပန္နောတိ။ ပေတ္တေယျောပိ [ပေတ္တယျော ပိယော (သီ။ ပီ။ က။), ပိတု ပိယော (သျာ။ ကံ။)] မေ, ဘန္တေ, ဣသိဒတ္တော အဗြဟ္မစာရီ အဟောသိ သဒါရသန္တုဋ္ဌော။ သောပိ ကာလင်္ကတော ဘဂဝတာ ဗျာကတော သကဒါဂါမိပတ္တော တုသိတံ ကာယံ ဥပပန္နောတိ။ ကထံ ကထံ နာမာယံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော အညေယျော, ယတြ ဟိ နာမ ဗြဟ္မစာရီ စ အဗြဟ္မစာရီ စ ဥဘော သမသမဂတိကာ ဘဝိဿန္တိ အဘိသမ္ပရာယ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ ပနေတံ, ဘဂိနိ, ဘဂဝတာ ဗျာကတ’’န္တိ။

(အံ၊၂၊၃၀၆။)

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော မိဂသာလာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနေ ပိဏ္ဍပါတံ ဂဟေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန မိဂသာလာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိံ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, မိဂသာလာ ဥပါသိကာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ, ဘန္တေ, မိဂသာလာ ဥပါသိကာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကထံ ကထံ နာမာယံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော အညေယျော, ယတြ ဟိ နာမ ဗြဟ္မစာရီ စ အဗြဟ္မစာရီ စ ဥဘော သမသမဂတိကာ ဘဝိဿန္တိ အဘိသမ္ပရာယံ။ ပိတာ မေ, ဘန္တေ, ပုရာဏော ဗြဟ္မစာရီ အဟောသိ အာရာစာရီ ဝိရတော မေထုနာ ဂါမဓမ္မာ။ သော ကာလင်္ကတော ဘဂဝတာ ဗျာကတော သကဒါဂါမိပတ္တော တုသိတံ ကာယံ ဥပပန္နောတိ။ ပေတ္တေယျောပိ မေ, ဘန္တေ, ဣသိဒတ္တော အဗြဟ္မစာရီ အဟောသိ သဒါရသန္တုဋ္ဌော။ သောပိ ကာလင်္ကတော ဘဂဝတာ ဗျာကတော သကဒါဂါမိပတ္တော တုသိတံ ကာယံ ဥပပန္နောတိ။ ကထံ ကထံ နာမာယံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော အညေယျော, ယတြ ဟိ နာမ ဗြဟ္မစာရီ စ အဗြဟ္မစာရီ စ ဥဘော သမသမဂတိကာ ဘဝိဿန္တိ အဘိသမ္ပရာယ’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘန္တေ, မိဂသာလံ ဥပါသိကံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဧဝံ ခေါ ပနေတံ, ဘဂိနိ, ဘဂဝတာ ဗျာကတ’’’န္တိ။

‘‘ကာ စာနန္ဒ, မိဂသာလာ ဥပါသိကာ ဗာလာ အဗျတ္တာ အမ္မကာ အမ္မကသညာ [အမ္ဗကာ အမ္ဗကပညာ (သီ။ ပီ။), အမ္ဗကာ အမ္ဗကသညာ (သျာ။ ကံ။) အ။ နိ။ ၁၀။၇၅ ပဿိတဗ္ဗံ], ကေ စ ပုရိသပုဂ္ဂလပရောပရိယဉာဏေ? ဆယိမေ, အာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။

‘‘ကတမေ ဆ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော သောရတော ဟောတိ သုခသံဝါသော, အဘိနန္ဒန္တိ သဗြဟ္မစာရီ ဧကတ္တဝါသေန။ တဿ သဝနေနပိ အကတံ ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စေနပိ အကတံ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာပိ အပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတိ, သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ န လဘတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ

(အံ၊၂၊၃၀၇။)

ပရံ မရဏာ ဟာနာယ ပရေတိ နော ဝိသေသာယ, ဟာနဂါမီယေဝ ဟောတိ နော ဝိသေသဂါမီ။

‘‘ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော သောရတော ဟောတိ သုခသံဝါသော, အဘိနန္ဒန္တိ သဗြဟ္မစာရီ ဧကတ္တဝါသေန။ တဿ သဝနေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာပိ ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတိ, သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ လဘတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝိသေသာယ ပရေတိ နော ဟာနာယ, ဝိသေသဂါမီယေဝ ဟောတိ နော ဟာနဂါမီ။

‘‘တတြာနန္ဒ, ပမာဏိကာ ပမိဏန္တိ – ‘ဣမဿပိ တေဝ ဓမ္မာ အပရဿပိ တေဝ ဓမ္မာ, ကသ္မာ တေသံ ဧကော ဟီနော ဧကော ပဏီတော’တိ! တဉှိ တေသံ, အာနန္ဒ, ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။

‘‘တတြာနန္ဒ, ယွာယံ ပုဂ္ဂလော သောရတော ဟောတိ သုခသံဝါသော, အဘိနန္ဒန္တိ သဗြဟ္မစာရီ ဧကတ္တဝါသေန, တဿ သဝနေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာပိ ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတိ, သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ လဘတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလော အမုနာ ပုရိမေန ပုဂ္ဂလေန အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမံ ဟာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလံ ဓမ္မသောတော နိဗ္ဗဟတိ, တဒန္တရံ ကော ဇာနေယျ အညတြ တထာဂတေန! တသ္မာတိဟာနန္ဒ, မာ ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏိကာ အဟုဝတ္ထ၊ မာ ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏံ ဂဏှိတ္ထ။ ခညတိ ဟာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏံ ဂဏှန္တော။ အဟံ ဝါ, အာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏံ ဂဏှေယျံ, ယော ဝါ ပနဿ မာဒိသော။

‘‘ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓမာနော အဓိဂတော [အဝိဂတော (က။)] ဟောတိ, သမယေန သမယဉ္စဿ လောဘဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဿ သဝနေနပိ အကတံ ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စေနပိ အကတံ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာပိ အပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတိ, သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ န လဘတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဟာနာယ ပရေတိ နော ဝိသေသာယ, ဟာနဂါမီယေဝ ဟောတိ နော ဝိသေသဂါမီ။

‘‘ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓမာနော အဓိဂတော ဟောတိ, သမယေန သမယဉ္စဿ လောဘဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဿ သဝနေနပိ ကတံ ဟောတိ…ပေ… နော ဟာနဂါမီ။

(အံ၊၂၊၃၀၈။)

‘‘တတြာနန္ဒ, ပမာဏိကာ ပမိဏန္တိ…ပေ… ယော ဝါ ပနဿ မာဒိသော။

‘‘ဣဓ, ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓမာနော အဓိဂတော ဟောတိ, သမယေန သမယဉ္စဿ ဝစီသင်္ခါရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဿ သဝနေနပိ အကတံ ဟောတိ…ပေ… သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ န လဘတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဟာနာယ ပရေတိ နော ဝိသေသာယ, ဟာနဂါမီယေဝ ဟောတိ နော ဝိသေသဂါမီ။

‘‘ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓမာနော အဓိဂတော ဟောတိ, သမယေန သမယဉ္စဿ ဝစီသင်္ခါရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တဿ သဝနေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာပိ ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတိ, သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ လဘတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝိသေသာယ ပရေတိ နော ဟာနာယ, ဝိသေသဂါမီယေဝ ဟောတိ နော ဟာနဂါမီ။

‘‘တတြာနန္ဒ, ပမာဏိကာ ပမိဏန္တိ – ‘ဣမဿပိ တေဝ ဓမ္မာ, အပရဿပိ တေဝ ဓမ္မာ။ ကသ္မာ တေသံ ဧကော ဟီနော, ဧကော ပဏီတော’တိ? တဉှိ တေသံ, အာနန္ဒ, ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။

‘‘တတြာနန္ဒ, ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓမာနော အဓိဂတော ဟောတိ, သမယေန သမယဉ္စဿ ဝစီသင်္ခါရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တဿ သဝနေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စေနပိ ကတံ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာပိ ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတိ, သာမာယိကမ္ပိ ဝိမုတ္တိံ လဘတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလော အမုနာ ပုရိမေန ပုဂ္ဂလေန အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမံ ဟာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလံ ဓမ္မသောတော နိဗ္ဗဟတိ။ တဒန္တရံ ကော ဇာနေယျ အညတြ တထာဂတေန! တသ္မာတိဟာနန္ဒ, မာ ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏိကာ အဟုဝတ္ထ၊ မာ ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏံ ဂဏှိတ္ထ။ ခညတိ ဟာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏံ ဂဏှန္တော။ အဟံ ဝါ, အာနန္ဒ, ပုဂ္ဂလေသု ပမာဏံ ဂဏှေယျံ, ယော ဝါ ပနဿ မာဒိသော။

‘‘ကာ စာနန္ဒ, မိဂသာလာ ဥပါသိကာ ဗာလာ အဗျတ္တာ အမ္မကာ အမ္မကသညာ, ကေ စ ပုရိသပုဂ္ဂလပရောပရိယဉာဏေ! ဣမေ ခေါ, အာနန္ဒ, ဆ ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။

‘‘ယထာရူပေန, အာနန္ဒ, သီလေန ပုရာဏော သမန္နာဂတော အဟောသိ, တထာရူပေန သီလေန ဣသိဒတ္တော သမန္နာဂတော အဘဝိဿ။ နယိဓ ပုရာဏော ဣသိဒတ္တဿ ဂတိမ္ပိ အညဿ။ ယထာရူပါယ စ, အာနန္ဒ, ပညာယ ဣသိဒတ္တော သမန္နာဂတော အဟောသိ, တထာရူပါယ ပညာယ ပုရာဏော

(အံ၊၂၊၃၀၉။)

သမန္နာဂတော အဘဝိဿ။ နယိဓ ဣသိဒတ္တော ပုရာဏဿ ဂတိမ္ပိ အညဿ။ ဣတိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဣမေ ပုဂ္ဂလာ ဥဘော ဧကင်္ဂဟီနာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဣဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၅။ ‘‘ဒါလိဒ္ဒိယံ [ဒါဠိဒ္ဒိယံ (သီ။)], ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ [ဒဠိဒ္ဒေါ (သီ။)] အဿကော အနာဠှိကော [အနဒ္ဓိကော (သျာ။ ကံ။)] ဣဏံ အာဒိယတိ, ဣဏာဒါနမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော ဣဏံ အာဒိယိတွာ ဝဍ္ဎိံ ပဋိဿုဏာတိ, ဝဍ္ဎိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော ဝဍ္ဎိံ ပဋိဿုဏိတွာ ကာလာဘတံ [ကာလဂတံ (က။)] ဝဍ္ဎိံ န ဒေတိ, စောဒေန္တိပိ နံ၊ စောဒနာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော စောဒိယမာနော န ဒေတိ, အနုစရန္တိပိ နံ၊ အနုစရိယာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော အနုစရိယမာနော န ဒေတိ, ဗန္ဓန္တိပိ နံ၊ ဗန္ဓနမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒါလိဒ္ဒိယမ္ပိ ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, ဣဏာဒါနမ္ပိ ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, ဝဍ္ဎိပိ ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, စောဒနာပိ ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, အနုစရိယာပိ ဒုက္ခာ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော, ဗန္ဓနမ္ပိ ဒုက္ခံ လောကသ္မိံ ကာမဘောဂိနော၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ ကဿစိ သဒ္ဓါ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရီ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဩတ္တပ္ပံ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝီရိယံ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ပညာ နတ္ထိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယဿ ဝိနယေ ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော။

‘‘သ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော သဒ္ဓါယ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဟိရိယာ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဩတ္တပ္ပေ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝီရိယေ အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ပညာယ

(အံ၊၂၊၃၁၀။)

အသတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ ဣဒမဿ ဣဏာဒါနသ္မိံ ဝဒါမိ။

‘‘သော တဿ ကာယဒုစ္စရိတဿ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု ပါပိကံ ဣစ္ဆံ ပဏိဒဟတိ [ပဒဟတိ (က။)]။ ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ဣစ္ဆတိ, ‘မာ မံ ဇညူ’တိ သင်္ကပ္ပတိ, ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ဝါစံ ဘာသတိ, ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ကာယေန ပရက္ကမတိ။ သော တဿ ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု…ပေ… သော တဿ မနောဒုစ္စရိတဿ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတု…ပေ… ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ကာယေန ပရက္ကမတိ။ ဣဒမဿ ဝဍ္ဎိယာ ဝဒါမိ။

‘‘တမေနံ ပေသလာ သဗြဟ္မစာရီ ဧဝမာဟံသု – ‘အယဉ္စ သော အာယသ္မာ ဧဝံကာရီ ဧဝံသမာစာရော’တိ။ ဣဒမဿ စောဒနာယ ဝဒါမိ။

‘‘တမေနံ အရညဂတံ ဝါ ရုက္ခမူလဂတံ ဝါ သုညာဂါရဂတံ ဝါ ဝိပ္ပဋိသာရသဟဂတာ ပါပကာ အကုသလဝိတက္ကာ သမုဒါစရန္တိ။ ဣဒမဿ အနုစရိယာယ ဝဒါမိ။

‘‘သ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ နိရယဗန္ဓနေ ဝါ ဗဇ္ဈတိ တိရစ္ဆာနယောနိဗန္ဓနေ ဝါ။ နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဗန္ဓနမ္ပိ သမနုပဿာမိ ဧဝံဒါရုဏံ ဧဝံကဋုကံ [ဧဝံဒုက္ခံ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဧဝံအန္တရာယကရံ အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ, ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယဗန္ဓနံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိဗန္ဓနံ ဝါ’’တိ။

‘‘ဒါလိဒ္ဒိယံ ဒုက္ခံ လောကေ, ဣဏာဒါနဉ္စ ဝုစ္စတိ၊

ဒလိဒ္ဒေါ ဣဏမာဒါယ, ဘုဉ္ဇမာနော ဝိဟညတိ။

‘‘တတော အနုစရန္တိ နံ, ဗန္ဓနမ္ပိ နိဂစ္ဆတိ၊

ဧတဉှိ ဗန္ဓနံ ဒုက္ခံ, ကာမလာဘာဘိဇပ္ပိနံ။

‘‘တထေဝ အရိယဝိနယေ, သဒ္ဓါ ယဿ န ဝိဇ္ဇတိ၊

အဟိရီကော အနောတ္တပ္ပီ, ပါပကမ္မဝိနိဗ္ဗယော။

‘‘ကာယဒုစ္စရိတံ ကတွာ, ဝစီဒုစ္စရိတာနိ စ၊

မနောဒုစ္စရိတံ ကတွာ, ‘မာ မံ ဇညူ’တိ ဣစ္ဆတိ။

(အံ၊၂၊၃၁၁။)

‘‘သော သံသပ္ပတိ [သင်္ကပ္ပတိ (က။)] ကာယေန, ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ၊

ပါပကမ္မံ ပဝဍ္ဎေန္တော, တတ္ထ တတ္ထ ပုနပ္ပုနံ။

‘‘သော ပါပကမ္မော ဒုမ္မေဓော, ဇာနံ ဒုက္ကဋမတ္တနော၊

ဒလိဒ္ဒေါ ဣဏမာဒါယ, ဘုဉ္ဇမာနော ဝိဟညတိ။

‘‘တတော အနုစရန္တိ နံ, သင်္ကပ္ပါ မာနသာ ဒုခါ၊

ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ, ယဿ ဝိပ္ပဋိသာရဇာ။

‘‘သော ပါပကမ္မော ဒုမ္မေဓော, ဇာနံ ဒုက္ကဋမတ္တနော၊

ယောနိမညတရံ ဂန္တွာ, နိရယေ ဝါပိ ဗဇ္ဈတိ။

‘‘ဧတဉှိ ဗန္ဓနံ ဒုက္ခံ, ယမှာ ဓီရော ပမုစ္စတိ၊

ဓမ္မလဒ္ဓေဟိ ဘောဂေဟိ, ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒယံ။

‘‘ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂါဟော, သဒ္ဓဿ ဃရမေသိနော၊

ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတတ္ထာယ, သမ္ပရာယသုခါယ စ၊

ဧဝမေတံ ဂဟဋ္ဌာနံ, စာဂေါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။

‘‘တထေဝ အရိယဝိနယေ, သဒ္ဓါ ယဿ ပတိဋ္ဌိတာ၊

ဟိရီမနော စ ဩတ္တပ္ပီ, ပညဝါ သီလသံဝုတော။

‘‘ဧသော ခေါ အရိယဝိနယေ, ‘သုခဇီဝီ’တိ ဝုစ္စတိ၊

နိရာမိသံ သုခံ လဒ္ဓါ, ဥပေက္ခံ အဓိတိဋ္ဌတိ။

‘‘ပဉ္စ နီဝရဏေ ဟိတွာ, နိစ္စံ အာရဒ္ဓဝီရိယော၊

ဈာနာနိ ဥပသမ္ပဇ္ဇ, ဧကောဒိ နိပကော သတော။

‘‘ဧဝံ ဉတွာ ယထာဘူတံ, သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယေ၊

သဗ္ဗသော အနုပါဒါယ, သမ္မာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။

‘‘တဿ သမ္မာ ဝိမုတ္တဿ, ဉာဏံ စေ ဟောတိ တာဒိနော၊

‘အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တီ’တိ, ဘဝသံယောဇနက္ခယေ။

‘‘ဧတံ ခေါ ပရမံ ဉာဏံ, ဧတံ သုခမနုတ္တရံ၊

အသောကံ ဝိရဇံ ခေမံ, ဧတံ အာနဏျမုတ္တမ’’န္တိ။ တတိယံ၊

(အံ၊၂၊၃၁၂။)

၄။ မဟာစုန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော စေတီသု ဝိဟရတိ သယံဇာတိယံ [သဟဇာတိယံ (သီ။ ပီ။), သဉ္ဇာတိယံ (သျာ။ ကံ။)]။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာစုန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓာဝုသော, ဓမ္မယောဂါ ဘိက္ခူ ဈာယီ ဘိက္ခူ အပသာဒေန္တိ – ‘ဣမေ ပန ဈာယိနောမှာ, ဈာယိနောမှာတိ ဈာယန္တိ ပဇ္ဈာယန္တိ နိဇ္ဈာယန္တိ အဝဇ္ဈာယန္တိ [အပဇ္ဈာယန္တိ (မ။ နိ။ ၁။၅၀၈)]။ ကိမိမေ [ကိံ ဟိမေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဈာယန္တိ, ကိန္တိမေ ဈာယန္တိ, ကထံ ဣမေ ဈာယန္တီ’တိ? တတ္ထ ဓမ္မယောဂါ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, ဈာယီ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, န စ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ ဗဟုဇနသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဈာယီ ဘိက္ခူ ဓမ္မယောဂေ ဘိက္ခူ အပသာဒေန္တိ – ‘ဣမေ ပန ဓမ္မယောဂမှာ, ဓမ္မယောဂမှာတိ ဥဒ္ဓတာ ဥန္နဠာ စပလာ မုခရာ ဝိကိဏ္ဏဝါစာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ အသမာဟိတာ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာ ပါကတိန္ဒြိယာ။ ကိမိမေ ဓမ္မယောဂါ, ကိန္တိမေ ဓမ္မယောဂါ, ကထံ ဣမေ ဓမ္မယောဂါ’တိ? တတ္ထ ဈာယီ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, ဓမ္မယောဂါ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, န စ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ ဗဟုဇနသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဓမ္မယောဂါ ဘိက္ခူ ဓမ္မယောဂါနညေဝ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, နော ဈာယီနံ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ တတ္ထ ဓမ္မယောဂါ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, ဈာယီ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, န စ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ ဗဟုဇနသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဈာယီ ဘိက္ခူ ဈာယီနညေဝ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, နော ဓမ္မယောဂါနံ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ တတ္ထ ဈာယီ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, ဓမ္မယောဂါ စ ဘိက္ခူ နပ္ပသီဒန္တိ, န စ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ

(အံ၊၂၊၃၁၃။)

ဗဟုဇနသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။

‘‘တသ္မာတိဟာဝုသော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဓမ္မယောဂါ သမာနာ ဈာယီနံ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, အာဝုသော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အစ္ဆရိယာ ဟေတေ, အာဝုသော, ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ, ယေ အမတံ ဓာတုံ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရန္တိ။ တသ္မာတိဟာဝုသော, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဈာယီ သမာနာ ဓမ္မယောဂါနံ ဘိက္ခူနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, အာဝုသော, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အစ္ဆရိယာ ဟေတေ, အာဝုသော, ပုဂ္ဂလာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ ယေ ဂမ္ဘီရံ အတ္ထပဒံ ပညာယ အတိဝိဇ္ဈ ပဿန္တီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဌမသန္ဒိဋ္ဌိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၇။ အထ ခေါ မောဠိယသီဝကော [မောလိယသီဝကော (သီ။ ပီ။), မောဠိသီဝကော (က။)] ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မောဠိယသီဝကော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော ဟောတိ အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ?

‘‘တေန ဟိ, သီဝက, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, သီဝက, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ လောဘံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ လောဘော’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ လောဘံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ လောဘော’တိ ပဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ခေါ တွံ, သီဝက, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ လောဘံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ လောဘော’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ လောဘံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ လောဘော’တိ ပဇာနာသိ – ဧဝမ္ပိ ခေါ, သီဝက, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော ဟောတိ…ပေ…။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, သီဝက, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဒေါသံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မောဟံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ လောဘဓမ္မံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဒေါသဓမ္မံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မော’တိ ပဇာနာသိ,

(အံ၊၂၊၃၁၄။)

အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မော’တိ ပဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ခေါ တွံ, သီဝက, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မော’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မောဟဓမ္မော’တိ ပဇာနာသိ – ဧဝံ ခေါ, သီဝက, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော ဟောတိ အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါသကံ မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယသန္ဒိဋ္ဌိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၈။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော’တိ, ဘော ဂေါတမ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော ဟောတိ အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ?

‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂေါ’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂေါ’တိ ပဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘ယံ ခေါ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂေါ’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ရာဂေါ’တိ ပဇာနာသိ – ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော ဟောတိ…ပေ…။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဒေါသံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မောဟံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ကာယသန္ဒောသံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဝစီသန္ဒောသံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသော’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသော’တိ ပဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော’’။ ‘‘ယံ ခေါ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသော’တိ ပဇာနာသိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ မနောသန္ဒောသံ ‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ

(အံ၊၂၊၃၁၅။)

မနောသန္ဒောသော’တိ ပဇာနာသိ – ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သန္ဒိဋ္ဌိကော ဓမ္မော ဟောတိ အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ခေမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၉။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ စ ခေမော အာယသ္မာ စ သုမနော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရန္တိ အန္ဓဝနသ္မိံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စ ခေမော အာယသ္မာ စ သုမနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ခေမော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ မေ သေယျောတိ ဝါ အတ္ထိ မေ သဒိသောတိ ဝါ အတ္ထိ မေ ဟီနောတိ ဝါ’’’တိ။ ဣဒမဝေါစာယသ္မာ ခေမော။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ခေမော ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သုမနော အစိရပက္ကန္တေ အာယသ္မန္တေ ခေမေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘နတ္ထိ မေ သေယျောတိ ဝါ နတ္ထိ မေ သဒိသောတိ ဝါ နတ္ထိ မေ ဟီနောတိ ဝါ’’’တိ။ ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သုမနော။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သုမနော ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တေသု အာယသ္မန္တေ စ ခေမေ အာယသ္မန္တေ စ သုမနေ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တာ အညံ

(အံ၊၂၊၃၁၆။)

ဗျာကရောန္တိ။ အတ္ထော စ ဝုတ္တော အတ္တာ စ အနုပနီတော။ အထ စ ပန ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ဟသမာနကာ [ဟသမာနကံ (က။) မဟာဝ။ ၂၄၅] မညေ အညံ ဗျာကရောန္တိ။ တေ ပစ္ဆာ ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇန္တီ’’တိ။

‘‘န ဥဿေသု န ဩမေသု, သမတ္တေ နောပနီယရေ [နောပနိယျရေ (သျာ။ ပီ။ က။)]၊

ခီဏာ ဇာတိ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, စရန္တိ သံယောဇနဝိပ္ပမုတ္တာ’’တိ။ သတ္တမံ၊

၈။ ဣန္ဒြိယသံဝရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၀။ [အ။ နိ။ ၅။၂၄, ၁၆၈၊ ၂။၇။၆၅] ‘‘ဣန္ဒြိယသံဝရေ, ဘိက္ခဝေ, အသတိ ဣန္ဒြိယသံဝရဝိပန္နဿ ဟတူပနိသံ ဟောတိ သီလံ၊ သီလေ အသတိ သီလဝိပန္နဿ ဟတူပနိသော ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ၊ သမ္မာသမာဓိမှိ အသတိ သမ္မာသမာဓိဝိပန္နဿ ဟတူပနိသံ ဟောတိ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ၊ ယထာဘူတဉာဏဒဿနေ အသတိ ယထာဘူတဉာဏဒဿနဝိပန္နဿ ဟတူပနိသော ဟောတိ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂေါ၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂေ အသတိ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂဝိပန္နဿ ဟတူပနိသံ ဟောတိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခော သာခါပလာသဝိပန္နော။ တဿ ပပဋိကာပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, တစောပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, ဖေဂ္ဂုပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, သာရောပိ န ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣန္ဒြိယသံဝရေ အသတိ ဣန္ဒြိယသံဝရဝိပန္နဿ ဟတူပနိသံ ဟောတိ သီလံ…ပေ… ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ။

‘‘ဣန္ဒြိယသံဝရေ, ဘိက္ခဝေ, သတိ ဣန္ဒြိယသံဝရသမ္ပန္နဿ ဥပနိသသမ္ပန္နံ ဟောတိ သီလံ၊ သီလေ သတိ သီလသမ္ပန္နဿ ဥပနိသသမ္ပန္နော ဟောတိ သမ္မာသမာဓိ၊ သမ္မာသမာဓိမှိ သတိ သမ္မာသမာဓိသမ္ပန္နဿ ဥပနိသသမ္ပန္နံ ဟောတိ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ၊ ယထာဘူတဉာဏဒဿနေ သတိ ယထာဘူတဉာဏဒဿနသမ္ပန္နဿ ဥပနိသသမ္ပန္နော ဟောတိ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂေါ၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂေ သတိ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂသမ္ပန္နဿ ဥပနိသသမ္ပန္နံ ဟောတိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခော သာခါပလာသသမ္ပန္နော။ တဿ ပပဋိကာပိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, တစောပိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, ဖေဂ္ဂုပိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, သာရောပိ ပါရိပူရိံ

(အံ၊၂၊၃၁၇။)

ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣန္ဒြိယသံဝရေ သတိ ဣန္ဒြိယသံဝရသမ္ပန္နဿ ဥပနိသသမ္ပန္နံ ဟောတိ သီလံ…ပေ… ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၁။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု အဿုတဉ္စေဝ ဓမ္မံ သုဏာတိ, သုတာ စဿ ဓမ္မာ န သမ္မောသံ ဂစ္ဆန္တိ, ယေ စဿ ဓမ္မာ ပုဗ္ဗေ စေတသာ သမ္ဖုဋ္ဌပုဗ္ဗာ တေ စ သမုဒါစရန္တိ, အဝိညာတဉ္စ ဝိဇာနာတီ’’တိ? ‘‘အာယသ္မာ ခေါ အာနန္ဒော ဗဟုဿုတော။ ပဋိဘာတု အာယသ္မန္တံယေဝ အာနန္ဒ’’န္တိ။ ‘‘တေနဟာဝုသော သာရိပုတ္တ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတိ – သုတ္တံ ဂေယျံ ဝေယျာကရဏံ ဂါထံ ဥဒါနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ သော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဝါစေတိ, ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ, ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ ယသ္မိံ အာဝါသေ ထေရာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ တသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပေတိ။ တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ ပရိပဉှတိ – ‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ၊ ဣမဿ ကွတ္ထော’တိ? တေ တဿ အာယသ္မတော အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ, အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီကရောန္တိ, အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု အဿုတဉ္စေဝ ဓမ္မံ သုဏာတိ, သုတာ စဿ ဓမ္မာ န သမ္မောသံ ဂစ္ဆန္တိ, ယေ စဿ ဓမ္မာ ပုဗ္ဗေ စေတသာ သမ္ဖုဋ္ဌပုဗ္ဗာ တေ စ သမုဒါစရန္တိ, အဝိညာတဉ္စ ဝိဇာနာတီ’’တိ။

(အံ၊၂၊၃၁၈။)

‘‘အစ္ဆရိယံ, အာဝုသော, အဗ္ဘုတံ, အာဝုသော, ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန။ ဣမေဟိ စ မယံ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဓာရေမ။ အာယသ္မာ ဟိ အာနန္ဒော ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတိ – သုတ္တံ ဂေယျံ ဝေယျာကရဏံ ဂါထံ ဥဒါနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဝါစေတိ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယသ္မိံ အာဝါသေ ထေရာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ တသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပေတိ။ တေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ ပရိပဉှတိ – ‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ၊ ဣမဿ ကွတ္ထော’တိ? တေ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ, အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီကရောန္တိ, အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ခတ္တိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၂။ အထ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ [ဇာဏုသောဏိ (က။)] ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ခတ္တိယာ, ဘော ဂေါတမ, ကိံအဓိပ္ပါယာ, ကိံဥပဝိစာရာ, ကိံအဓိဋ္ဌာနာ, ကိံအဘိနိဝေသာ, ကိံပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘ခတ္တိယာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဘောဂါဓိပ္ပါယာ ပညူပဝိစာရာ ဗလာဓိဋ္ဌာနာ ပထဝီဘိနိဝေသာ ဣဿရိယပရိယောသာနာ’’တိ။

‘‘ဗြာဟ္မဏာ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကိံအဓိပ္ပါယာ, ကိံဥပဝိစာရာ, ကိံအဓိဋ္ဌာနာ, ကိံအဘိနိဝေသာ, ကိံပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဘောဂါဓိပ္ပါယာ ပညူပဝိစာရာ မန္တာဓိဋ္ဌာနာ ယညာဘိနိဝေသာ ဗြဟ္မလောကပရိယောသာနာ’’တိ။

(အံ၊၂၊၃၁၉။)

‘‘ဂဟပတိကာ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကိံအဓိပ္ပါယာ, ကိံဥပဝိစာရာ, ကိံအဓိဋ္ဌာနာ, ကိံအဘိနိဝေသာ, ကိံပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘ဂဟပတိကာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဘောဂါဓိပ္ပါယာ ပညူပဝိစာရာ သိပ္ပါဓိဋ္ဌာနာ ကမ္မန္တာဘိနိဝေသာ နိဋ္ဌိတကမ္မန္တပရိယောသာနာ’’တိ။

‘‘ဣတ္ထီ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကိံအဓိပ္ပါယာ, ကိံဥပဝိစာရာ, ကိံအဓိဋ္ဌာနာ, ကိံအဘိနိဝေသာ, ကိံပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘ဣတ္ထီ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရိသာဓိပ္ပါယာ အလင်္ကာရူပဝိစာရာ ပုတ္တာဓိဋ္ဌာနာ အသပတီဘိနိဝေသာ ဣဿရိယပရိယောသာနာ’’တိ။

‘‘စောရာ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကိံအဓိပ္ပါယာ, ကိံဥပဝိစာရာ, ကိံအဓိဋ္ဌာနာ, ကိံအဘိနိဝေသာ, ကိံပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘စောရာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အာဒါနာဓိပ္ပါယာ ဂဟနူပဝိစာရာ သတ္ထာဓိဋ္ဌာနာ အန္ဓကာရာဘိနိဝေသာ အဒဿနပရိယောသာနာ’’တိ။

‘‘သမဏာ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကိံအဓိပ္ပါယာ, ကိံဥပဝိစာရာ, ကိံအဓိဋ္ဌာနာ, ကိံအဘိနိဝေသာ, ကိံပရိယောသာနာ’’တိ? ‘‘သမဏာ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ခန္တိသောရစ္စာဓိပ္ပါယာ ပညူပဝိစာရာ သီလာဓိဋ္ဌာနာ အာကိဉ္စညာဘိနိဝေသာ [အကိဉ္စနာဘိနိဝေသာ (သျာ။ က။)] နိဗ္ဗာနပရိယောသာနာ’’တိ။

‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ခတ္တိယာနမ္ပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဇာနာတိ အဓိပ္ပါယဉ္စ ဥပဝိစာရဉ္စ အဓိဋ္ဌာနဉ္စ အဘိနိဝေသဉ္စ ပရိယောသာနဉ္စ။ ဗြာဟ္မဏာနမ္ပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဇာနာတိ…ပေ… ဂဟပတီနမ္ပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဇာနာတိ… ဣတ္ထီနမ္ပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဇာနာတိ… စောရာနမ္ပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဇာနာတိ … သမဏာနမ္ပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဇာနာတိ အဓိပ္ပါယဉ္စ ဥပဝိစာရဉ္စ အဓိဋ္ဌာနဉ္စ အဘိနိဝေသဉ္စ ပရိယောသာနဉ္စ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ အပ္ပမာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၃။ အထ ခေါ အညတရော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ

(အံ၊၂၊၃၂၀။)

သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ, ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ, ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော’’တိ။

‘‘ကတမော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ယော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ, ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော’’တိ? ‘‘အပ္ပမာဒေါ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ, ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော’’။

‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ယာနိ ကာနိစိ ဇင်္ဂလာနံ [ဇင်္ဂမာနံ (သီ။ ပီ။) အ။ နိ။ ၁၀။၁၅၊ မ။ နိ။ ၁။၃၀၀] ပါဏာနံ ပဒဇာတာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ ဟတ္ထိပဒေ သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဟတ္ထိပဒံ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ မဟန္တတ္တေန။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အပ္ပမာဒေါ ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ, ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော။

‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ကူဋာဂါရဿ ယာ ကာစိ ဂေါပါနသိယော သဗ္ဗာ တာ ကူဋင်္ဂမာ ကူဋနိန္နာ ကူဋသမောသရဏာ, ကူဋံ တာသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ …ပေ…။

‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ပဗ္ဗဇလာယကော ပဗ္ဗဇံ [ဗဗ္ဗဇလာယကော ဗဗ္ဗဇံ (သီ။ ပီ။)] လာယိတွာ အဂ္ဂေ ဂဟေတွာ ဩဓုနာတိ နိဓုနာတိ နိစ္ဆာဒေတိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ…ပေ…။

‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, အမ္ဗပိဏ္ဍိယာ ဝဏ္ဋစ္ဆိန္နာယ ယာနိ ကာနိစိ အမ္ဗာနိ ဝဏ္ဋူပနိဗန္ဓနာနိ သဗ္ဗာနိ တာနိ တဒနွယာနိ ဘဝန္တိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ…ပေ…။

‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ယေ ကေစိ ခုဒ္ဒရာဇာနော [ကုဍ္ဍရာဇာနော (သီ။ သျာ။ အဋ္ဌ။), ကုဒ္ဒရာဇာနော (ပီ။) အ။ နိ။ ၁၀။၁၅] သဗ္ဗေတေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ [အနုယုတ္တာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဝန္တိ, ရာဇာ တေသံ စက္ကဝတ္တီ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ…ပေ…။

(အံ၊၂၊၃၂၁။)

‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ယာ ကာစိ တာရကရူပါနံ ပဘာ သဗ္ဗာ တာ စန္ဒဿ ပဘာယ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ, စန္ဒပ္ပဘာ တာသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အပ္ပမာဒေါ ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော။

‘‘အယံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဥဘော အတ္ထေ သမဓိဂ္ဂယှ တိဋ္ဌတိ – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ အတ္ထံ, ယော စ အတ္ထော သမ္ပရာယိကော’’တိ။

‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ ဓမ္မိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဓမ္မိကော ဇာတိဘူမိယံ အာဝါသိကော ဟောတိ သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တသု အာဝါသေသု။ တတြ သုဒံ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ ဝိဟိံသတိ ဝိတုဒတိ ရောသေတိ ဝါစာယ။ တေ စ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မတာ ဓမ္မိကေန အက္ကောသိယမာနာ ပရိဘာသိယမာနာ ဝိဟေသိယမာနာ ဝိတုဒိယမာနာ ရောသိယမာနာ ဝါစာယ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ [န သဏ္ဌဟန္တိ (သီ။)], ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။

အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာနံ [ဇာတိဘူမိကာနံ (သျာ။ ပီ။ က။)] ဥပါသကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယံ ခေါ ဘိက္ခုသံဃံ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန။ အထ စ ပန အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။ ကော နု ခေါ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသ’’န္တိ? အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာနံ ဥပါသကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ ဝိဟိံသတိ ဝိတုဒတိ ရောသေတိ ဝါစာယ။ တေ စ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မတာ ဓမ္မိကေန အက္ကောသိယမာနာ ပရိဘာသိယမာနာ ဝိဟေသိယမာနာ ဝိတုဒိယမာနာ ရောသိယမာနာ ဝါစာယ

(အံ၊၂၊၃၂၂။)

ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။ ယံနူန မယံ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ပဗ္ဗာဇေယျာမာ’’တိ။

အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာ ဥပါသကာ ယေန အာယသ္မာ ဓမ္မိကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပက္ကမတု, ဘန္တေ, အာယသ္မာ ဓမ္မိကော ဣမမှာ အာဝါသာ၊ အလံ တေ ဣဓ ဝါသေနာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ အဂမာသိ။ တတြပိ သုဒံ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ ဝိဟိံသတိ ဝိတုဒတိ ရောသေတိ ဝါစာယ။ တေ စ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မတာ ဓမ္မိကေန အက္ကောသိယမာနာ ပရိဘာသိယမာနာ ဝိဟေသိယမာနာ ဝိတုဒိယမာနာ ရောသိယမာနာ ဝါစာယ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။

အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာနံ ဥပါသကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယံ ခေါ ဘိက္ခုသံဃံ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန။ အထ စ ပန အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။ ကော နု ခေါ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသ’’န္တိ? အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာနံ ဥပါသကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ ဝိဟိံသတိ ဝိတုဒတိ ရောသေတိ ဝါစာယ။ တေ စ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မတာ ဓမ္မိကေန အက္ကောသိယမာနာ ပရိဘာသိယမာနာ ဝိဟေသိယမာနာ ဝိတုဒိယမာနာ ရောသိယမာနာ ဝါစာယ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။ ယံနူန မယံ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ပဗ္ဗာဇေယျာမာ’’တိ။

အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာ ဥပါသကာ ယေနာယသ္မာ ဓမ္မိကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပက္ကမတု, ဘန္တေ, အာယသ္မာ ဓမ္မိကော ဣမမှာပိ အာဝါသာ၊ အလံ တေ ဣဓ ဝါသေနာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ အဂမာသိ။ တတြပိ သုဒံ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ ဝိဟိံသတိ ဝိတုဒတိ ရောသေတိ ဝါစာယ။ တေ စ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မတာ ဓမ္မိကေန အက္ကောသိယမာနာ ပရိဘာသိယမာနာ ဝိဟေသိယမာနာ ဝိတုဒိယမာနာ ရောသိယမာနာ ဝါစာယ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။

(အံ၊၂၊၃၂၃။)

အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာနံ ဥပါသကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယံ ခေါ ဘိက္ခုသံဃံ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန။ အထ စ ပန အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသံ။ ကော နု ခေါ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပက္ကမန္တိ, န သဏ္ဌန္တိ, ရိဉ္စန္တိ အာဝါသ’’န္တိ? အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာနံ ဥပါသကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ…ပေ…။ ယံနူန မယံ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ပဗ္ဗာဇေယျာမ သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တဟိ အာဝါသေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇာတိဘူမကာ ဥပါသကာ ယေနာယသ္မာ ဓမ္မိကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပက္ကမတု, ဘန္တေ, အာယသ္မာ ဓမ္မိကော သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တဟိ အာဝါသေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဓမ္မိကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဗ္ဗာဇိတော ခေါမှိ ဇာတိဘူမကေဟိ ဥပါသကေဟိ သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တဟိ အာဝါသေဟိ။ ကဟံ နု ခေါ ဒါနိ ဂစ္ဆာမီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မတော ဓမ္မိကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဓမ္မိကော ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ရာဇဂဟံ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ရာဇဂဟံ ဂိဇ္ဈကူဋော ပဗ္ဗတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ဓမ္မိကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ ကုတော နု တွံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, အာဂစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘ပဗ္ဗာဇိတော အဟံ, ဘန္တေ, ဇာတိဘူမကေဟိ ဥပါသကေဟိ သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တဟိ အာဝါသေဟီ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ကိံ တေ ဣမိနာ, ယံ တံ တတော တတော ပဗ္ဗာဇေန္တိ, သော တွံ တတော တတော ပဗ္ဗာဇိတော မမေဝ သန္တိကေ အာဂစ္ဆသိ’’။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သာမုဒ္ဒိကာ ဝါဏိဇာ တီရဒဿိံ သကုဏံ ဂဟေတွာ နာဝါယ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟန္တိ။ တေ အတီရဒက္ခိဏိယာ [အတီရဒဿနိယာ (သျာ။), အတီရဒဿိယာ (က။)] နာဝါယ တီရဒဿိံ သကုဏံ မုဉ္စန္တိ။ သော ဂစ္ဆတေဝ ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသံ။ သစေ သော သမန္တာ တီရံ ပဿတိ, တထာဂတကောဝ [တထာဂတော (က။) ဒီ။ နိ။ ၁။၄၉၇ ပဿိတဗ္ဗံ] ဟောတိ။ သစေ ပန သော

(အံ၊၂၊၃၂၄။)

သမန္တာ တီရံ န ပဿတိ တမေဝ နာဝံ ပစ္စာဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ယံ တံ တတော တတော ပဗ္ဗာဇေန္တိ သော တွံ တတော တတော ပဗ္ဗာဇိတော မမေဝ သန္တိကေ အာဂစ္ဆသိ။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ရညော ကောရဗျဿ သုပ္ပတိဋ္ဌော နာမ နိဂြောဓရာဇာ အဟောသိ ပဉ္စသာခေါ သီတစ္ဆာယော မနောရမော။ သုပ္ပတိဋ္ဌဿ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, နိဂြောဓရာဇဿ ဒွါဒသယောဇနာနိ အဘိနိဝေသော အဟောသိ, ပဉ္စ ယောဇနာနိ မူလသန္တာနကာနံ။ သုပ္ပတိဋ္ဌဿ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, နိဂြောဓရာဇဿ တာဝ မဟန္တာနိ ဖလာနိ အဟေသုံ၊ သေယျထာပိ နာမ အာဠှကထာလိကာ။ ဧဝမဿ သာဒူနိ ဖလာနိ အဟေသုံ၊ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒံ မဓုံ အနေလကံ။ သုပ္ပတိဋ္ဌဿ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, နိဂြောဓရာဇဿ ဧကံ ခန္ဓံ ရာဇာ ပရိဘုဉ္ဇတိ သဒ္ဓိံ ဣတ္ထာဂါရေန, ဧကံ ခန္ဓံ ဗလကာယော ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဧကံ ခန္ဓံ နေဂမဇာနပဒါ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဧကံ ခန္ဓံ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဧကံ ခန္ဓံ မိဂါ [မိဂပက္ခိနော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ သုပ္ပတိဋ္ဌဿ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, နိဂြောဓရာဇဿ န ကောစိ ဖလာနိ ရက္ခတိ, န စ သုဒံ [န စ ပုန (က။)] အညမညဿ ဖလာနိ ဟိံသန္တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, အညတရော ပုရိသော သုပ္ပတိဋ္ဌဿ နိဂြောဓရာဇဿ ယာဝဒတ္ထံ ဖလာနိ ဘက္ခိတွာ သာခံ ဘဉ္ဇိတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သုပ္ပတိဋ္ဌေ နိဂြောဓရာဇေ အဓိဝတ္ထာယ ဒေဝတာယ ဧတဒဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ယာဝ ပါပေါ မနုဿော [ယာဝ ပါပမနုဿော (သျာ။), ယာဝတာ ပါပမနုဿော (က။)], ယတြ ဟိ နာမ သုပ္ပတိဋ္ဌဿ နိဂြောဓရာဇဿ ယာဝဒတ္ထံ ဖလာနိ ဘက္ခိတွာ သာခံ ဘဉ္ဇိတွာ ပက္ကမိဿတိ, ယံနူန သုပ္ပတိဋ္ဌော နိဂြောဓရာဇာ အာယတိံ ဖလံ န ဒဒေယျာ’တိ။ အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သုပ္ပတိဋ္ဌော နိဂြောဓရာဇာ အာယတိံ ဖလံ န အဒါသိ။

‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ရာဇာ ကောရဗျော ယေန သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, မာရိသ, ဇာနေယျာသိ သုပ္ပတိဋ္ဌော နိဂြောဓရာဇာ ဖလံ န ဒေတီ’တိ? အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ [အဘိသင်္ခါရေသိ (သျာ။ က။)], ယထာ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ အာဂန္တွာ သုပ္ပတိဋ္ဌံ နိဂြောဓရာဇံ

(အံ၊၂၊၃၂၅။)

ပဝတ္တေသိ[ပါတေသိ (သီ။ ပီ။)] ဥမ္မူလမကာသိ။ အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သုပ္ပတိဋ္ဌေ နိဂြောဓရာဇေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနာ အဿုမုခီ ရုဒမာနာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။

‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေန သုပ္ပတိဋ္ဌေ နိဂြောဓရာဇေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သုပ္ပတိဋ္ဌေ နိဂြောဓရာဇေ အဓိဝတ္ထံ ဒေဝတံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံ နု တွံ, ဒေဝတေ, ဒုက္ခီ ဒုမ္မနာ အဿုမုခီ ရုဒမာနာ ဧကမန္တံ ဌိတာ’တိ? ‘တထာ ဟိ ပန မေ, မာရိသ, ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ အာဂန္တွာ ဘဝနံ ပဝတ္တေသိ ဥမ္မူလမကာသီ’တိ။ ‘အပိ နု တွံ, ဒေဝတေ, ရုက္ခဓမ္မေ ဌိတာယ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ အာဂန္တွာ ဘဝနံ ပဝတ္တေသိ ဥမ္မူလမကာသီ’တိ? ‘ကထံ ပန, မာရိသ, ရုက္ခော ရုက္ခဓမ္မေ ဌိတော ဟောတီ’တိ? ‘ဣဓ, ဒေဝတေ, ရုက္ခဿ မူလံ မူလတ္ထိကာ ဟရန္တိ, တစံ တစတ္ထိကာ ဟရန္တိ, ပတ္တံ ပတ္တတ္ထိကာ ဟရန္တိ, ပုပ္ဖံ ပုပ္ဖတ္ထိကာ ဟရန္တိ, ဖလံ ဖလတ္ထိကာ ဟရန္တိ။ န စ တေန ဒေဝတာယ အနတ္တမနတာ ဝါ အနဘိနန္ဒိ [အနဘိရဒ္ဓိ (သီ။)] ဝါ ကရဏီယာ။ ဧဝံ ခေါ, ဒေဝတေ, ရုက္ခော ရုက္ခဓမ္မေ ဌိတော ဟောတီ’တိ။ ‘အဋ္ဌိတာယေဝ ခေါ မေ, မာရိသ, ရုက္ခဓမ္မေ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ အာဂန္တွာ ဘဝနံ ပဝတ္တေသိ ဥမ္မူလမကာသီ’တိ။ ‘သစေ ခေါ တွံ, ဒေဝတေ, ရုက္ခဓမ္မေ တိဋ္ဌေယျာသိ, သိယာ [သိယာပိ (သီ။ ပီ။)] တေ ဘဝနံ ယထာပုရေ’တိ? ‘ဌဿာမဟံ, [တိဋ္ဌေယျာမဟံ (သျာ။)] မာရိသ, ရုက္ခဓမ္မေ, ဟောတု မေ ဘဝနံ ယထာပုရေ’’’တိ။

‘‘အထ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ [အဘိသင်္ခါရိ (သျာ။ က။)], ယထာ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ အာဂန္တွာ သုပ္ပတိဋ္ဌံ နိဂြောဓရာဇံ ဥဿာပေသိ, သစ္ဆဝီနိ မူလာနိ အဟေသုံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, အပိ နု တံ သမဏဓမ္မေ ဌိတံ ဇာတိဘူမကာ ဥပါသကာ ပဗ္ဗာဇေသုံ သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တဟိ အာဝါသေဟီ’’တိ? ‘‘ကထံ ပန, ဘန္တေ, သမဏော သမဏဓမ္မေ ဌိတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သမဏော အက္ကောသန္တံ န ပစ္စက္ကောသတိ, ရောသန္တံ န ပဋိရောသတိ, ဘဏ္ဍန္တံ န ပဋိဘဏ္ဍတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သမဏော သမဏဓမ္မေ ဌိတော ဟောတီ’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌိတံယေဝ မံ, ဘန္တေ, သမဏဓမ္မေ ဇာတိဘူမကာ ဥပါသကာ ပဗ္ဗာဇေသုံ သဗ္ဗသော ဇာတိဘူမိယံ သတ္တဟိ အာဝါသေဟီ’’တိ။

(အံ၊၂၊၃၂၆။)

[အ။ နိ။ ၇။၆၆၊ ၇။၇၃]‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သုနေတ္တော နာမ သတ္ထာ အဟောသိ တိတ္ထကရော ကာမေသု ဝီတရာဂေါ။ သုနေတ္တဿ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သတ္ထုနော အနေကာနိ သာဝကသတာနိ အဟေသုံ။ သုနေတ္တော သတ္ထာ သာဝကာနံ ဗြဟ္မလောကသဟဗျတာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ယေ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သုနေတ္တဿ သတ္ထုနော ဗြဟ္မလောကသဟဗျတာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ စိတ္တာနိ န ပသာဒေသုံ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိံသု။ ယေ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သုနေတ္တဿ သတ္ထုနော ဗြဟ္မလောကသဟဗျတာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ စိတ္တာနိ ပသာဒေသုံ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိံသု။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, မူဂပက္ခော နာမ သတ္ထာ အဟောသိ…ပေ… အရနေမိ နာမ သတ္ထာ အဟောသိ… ကုဒ္ဒါလကော နာမ သတ္ထာ အဟောသိ… ဟတ္ထိပါလော နာမ သတ္ထာ အဟောသိ… ဇောတိပါလော နာမ သတ္ထာ အဟောသိ တိတ္ထကရော ကာမေသု ဝီတရာဂေါ။ ဇောတိပါလဿ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သတ္ထုနော အနေကာနိ သာဝကသတာနိ အဟေသုံ။ ဇောတိပါလော သတ္ထာ သာဝကာနံ ဗြဟ္မလောကသဟဗျတာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ယေ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ဇောတိပါလဿ သတ္ထုနော ဗြဟ္မလောကသဟဗျတာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ စိတ္တာနိ န ပသာဒေသုံ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိံသု။ ယေ ခေါ ပန, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ဇောတိပါလဿ သတ္ထုနော ဗြဟ္မလောကသဟဗျတာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ စိတ္တာနိ ပသာဒေသုံ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိံသု။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ယော ဣမေ ဆ သတ္ထာရေ တိတ္ထကရေ ကာမေသု ဝီတရာဂေ, အနေကသတပရိဝါရေ သသာဝကသံဃေ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော အက္ကောသေယျ ပရိဘာသေယျ, ဗဟုံ သော အပုညံ ပသဝေယျာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ဣမေ ဆ သတ္ထာရေ တိတ္ထကရေ ကာမေသု ဝီတရာဂေ အနေကသတပရိဝါရေ သသာဝကသံဃေ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော အက္ကောသေယျ ပရိဘာသေယျ, ဗဟုံ သော အပုညံ ပသဝေယျ။ ယော ဧကံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နံ ပုဂ္ဂလံ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, အယံ တတော ဗဟုတရံ အပုညံ ပသဝတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ဧဝရူပိံ ခန္တိံ [ဧဝရူပံ ခန္တံ (သျာ။)] ဝဒါမိ, ယထာမံ သဗြဟ္မစာရီသု။ တသ္မာတိဟ, ဗြာဟ္မဏ

(အံ၊၂၊၃၂၇။)

ဓမ္မိက, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘န နော သမသဗြဟ္မစာရီသု [န နော အာမသဗြဟ္မစာရီသု (သျာ။), န နော သဗြဟ္မစာရီသု (သီ။ ပီ။)] စိတ္တာနိ ပဒုဋ္ဌာနိ ဘဝိဿန္တီ’’’တိ။ ဧဝဉှိ တေ, ဗြာဟ္မဏ ဓမ္မိက, သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။

‘‘သုနေတ္တော မူဂပက္ခော စ, အရနေမိ စ ဗြာဟ္မဏော၊

ကုဒ္ဒါလကော အဟု သတ္ထာ, ဟတ္ထိပါလော စ မာဏဝေါ။

‘‘ဇောတိပါလော စ ဂေါဝိန္ဒော, အဟု သတ္တပုရောဟိတော၊

အဟိံသကာ [အဘိသေကာ (သျာ။)] အတီတံသေ, ဆ သတ္ထာရော ယသဿိနော။

‘‘နိရာမဂန္ဓာ ကရုဏေဓိမုတ္တာ [ဝိမုတ္တာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], ကာမသံယောဇနာတိဂါ [ကာမသံယောဇနာတိတာ (သျာ။)]၊

ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ, ဗြဟ္မလောကူပဂါ အဟုံ [အဟု (ဗဟူသု), အဟူ (က။ သီ။)]။

‘‘အဟေသုံ သာဝကာ တေသံ, အနေကာနိ သတာနိပိ၊

နိရာမဂန္ဓာ ကရုဏေဓိမုတ္တာ, ကာမသံယောဇနာတိဂါ၊

ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ, ဗြဟ္မလောကူပဂါ အဟုံ [အဟု (ဗဟူသု), အဟူ (က။ သီ။)]။

‘‘ယေတေ ဣသီ ဗာဟိရကေ, ဝီတရာဂေ သမာဟိတေ၊

ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပေါ, ယော နရော ပရိဘာသတိ၊

ဗဟုဉ္စ သော ပသဝတိ, အပုညံ တာဒိသော နရော။

‘‘ယော စေကံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နံ, ဘိက္ခုံ ဗုဒ္ဓဿ သာဝကံ၊

ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပေါ, ယော နရော ပရိဘာသတိ၊

အယံ တတော ဗဟုတရံ, အပုညံ ပသဝေ နရော။

‘‘န သာဓုရူပံ အာသီဒေ, ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနပ္ပဟာယိနံ၊

သတ္တမော ပုဂ္ဂလော ဧသော, အရိယသံဃဿ ဝုစ္စတိ။

‘‘အဝီတရာဂေါ ကာမေသု, ယဿ ပဉ္စိန္ဒြိယာ မုဒူ၊

သဒ္ဓါ သတိ စ ဝီရိယံ, သမထော စ ဝိပဿနာ။

‘‘တာဒိသံ ဘိက္ခုမာသဇ္ဇ, ပုဗ္ဗေဝ ဥပဟညတိ၊

အတ္တာနံ ဥပဟန္တွာန, ပစ္ဆာ အညံ ဝိဟိံသတိ။

(အံ၊၂၊၃၂၈။)

‘‘ယော စ ရက္ခတိ အတ္တာနံ, ရက္ခိတော တဿ ဗာဟိရော၊

တသ္မာ ရက္ခေယျ အတ္တာနံ, အက္ခတော ပဏ္ဍိတော သဒါ’’တိ။ ဒွါဒသမံ၊

ဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နာဂမိဂသာလာ ဣဏံ, စုန္ဒံ ဒွေ သန္ဒိဋ္ဌိကာ ဒုဝေ၊

ခေမဣန္ဒြိယ အာနန္ဒ, ခတ္တိယာ အပ္ပမာဒေန ဓမ္မိကောတိ။

ပဌမပဏ္ဏာသကံ သမတ္တံ။

(အံ၊၂၊၃၂၉။)

၂။ ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ

၆။ မဟာဝဂ္ဂေါ

၁။ သောဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၅။ [မဟာဝ။ ၂၄၃ အာဂတံ] ဧဝံ, မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သောဏော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ သီတဝနသ္မိံ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သောဏဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ယေ ခေါ ကေစိ ဘဂဝတော သာဝကာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တေသံ အညတရော။ အထ စ ပန မေ န အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ ပန မေ ကုလေ ဘောဂါ, သက္ကာ ဘောဂါ စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇေယျံ ပုညာနိ စ ကရေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော သောဏဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမ္မိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမ္မိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝံ ခေါ – ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ အန္တရဟိတော သီတဝနေ အာယသ္မတော သောဏဿ သမ္မုခေ ပါတုရဟောသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ အာယသ္မာပိ ခေါ သောဏော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘နနု တေ, သောဏ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ယေ ခေါ ကေစိ ဘဂဝတော သာဝကာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တေသံ အညတရော။ အထ စ ပန မေ န အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ ပန မေ ကုလေ ဘောဂါ, သက္ကာ ဘောဂါ [ဘောဂေ (မဟာဝ။ ၂၄၃)] စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇေယျံ ပုညာနိ စ ကရေယျ’’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

(အံ၊၂၊၃၃၀။)

‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ကုသလော တွံ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော [အာဂါရိကဘူတော (သျာ။), အဂါရိကဘူတော (မဟာဝ။ ၂၄၃)] ဝီဏာယ တန္တိဿရေ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒါ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော အစ္စာယတာ ဟောန္တိ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝါ ဟောတိ ကမ္မညာ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒါ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော အတိသိထိလာ ဟောန္တိ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝါ ဟောတိ ကမ္မညာ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယဒါ ပန တေ, သောဏ, ဝီဏာယ တန္တိယော န အစ္စာယတာ ဟောန္တိ နာတိသိထိလာ သမေ ဂုဏေ ပတိဋ္ဌိတာ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝါ ဟောတိ ကမ္မညာ ဝါ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ, သောဏ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ဥဒ္ဓစ္စာယ သံဝတ္တတိ, အတိသိထိလဝီရိယံ ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာတိဟ တွံ, သောဏ, ဝီရိယသမထံ အဓိဋ္ဌဟံ, ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမတံ ပဋိဝိဇ္ဈ, တတ္ထ စ နိမိတ္တံ ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝံ ခေါ – သီတဝနေ အန္တရဟိတော ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ပါတုရဟောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော အပရေန သမယေန ဝီရိယသမထံ အဓိဋ္ဌာသိ, ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမတံ ပဋိဝိဇ္ဈိ, တတ္ထ စ နိမိတ္တံ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနာဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ သောဏော အရဟတံ အဟောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော သောဏဿ အရဟတ္တပ္ပတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမေယျံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ အညံ ဗျာကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ယေန

(အံ၊၂၊၃၃၁။)

ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယော သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, သော ဆ ဌာနာနိ အဓိမုတ္တော ဟောတိ – နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော [အဗျာပဇ္ဈာဓိမုတ္တော (က။) မဟာဝ။ ၂၄၄ ပဿိတဗ္ဗံ] ဟောတိ, တဏှာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ အာယသ္မတော ဧဝမဿ – ‘ကေဝလံသဒ္ဓါမတ္တကံ နူန အယမာယသ္မာ နိဿာယ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ကရဏီယံ အတ္တနော အသမနုပဿန္တော ကတဿ ဝါ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ အာယသ္မတော ဧဝမဿ – ‘လာဘသက္ကာရသိလောကံ နူန အယမာယသ္မာ နိကာမယမာနော ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ကရဏီယံ အတ္တနော အသမနုပဿန္တော ကတဿ ဝါ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

‘‘သိယာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ အာယသ္မတော ဧဝမဿ – ‘သီလဗ္ဗတပရာမာသံ နူန အယမာယသ္မာ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆန္တော အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ကရဏီယံ အတ္တနော အသမနုပဿန္တော ကတဿ ဝါ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

(အံ၊၂၊၃၃၂။)

‘‘ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ တဏှာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ တဏှာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ တဏှာက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

‘‘ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

‘‘ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ။

‘‘ဧဝံ သမ္မာ ဝိမုတ္တစိတ္တဿ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ စက္ခုဿ အာပါထံ [အာပါတံ (က။)] အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စဿာနုပဿတိ။ ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ… မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ မနဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စဿာနုပဿတိ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, သေလော ပဗ္ဗတော အစ္ဆိဒ္ဒေါ အသုသိရော ဧကဂ္ဃနော။ အထ ပုရတ္ထိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ နေဝ နံ သင်္ကမ္ပေယျ န သမ္ပကမ္ပေယျ န သမ္ပဝေဓေယျ, အထ ပစ္ဆိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ…ပေ… အထ ဥတ္တရာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ… အထ ဒက္ခိဏာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ နေဝ နံ သင်္ကမ္ပေယျ န သမ္ပကမ္ပေယျ န သမ္ပဝေဓေယျ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သမ္မာဝိမုတ္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ စက္ခုဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စဿာနုပဿတိ။ ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ… မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ မနဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ ဌိတံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဝယဉ္စဿာနုပဿတီ’’တိ။

(အံ၊၂၊၃၃၃။)

‘‘နေက္ခမ္မံ အဓိမုတ္တဿ, ပဝိဝေကဉ္စ စေတသော၊

အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တဿ, ဥပါဒါနက္ခယဿ စ။

‘‘တဏှာက္ခယာဓိမုတ္တဿ, အသမ္မောဟဉ္စ စေတသော၊

ဒိသွာ အာယတနုပ္ပါဒံ, သမ္မာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။

‘‘တဿ သမ္မာ ဝိမုတ္တဿ, သန္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော၊

ကတဿ ပဋိစယော နတ္ထိ, ကရဏီယံ န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘သေလော ယထာ ဧကဂ္ဃနော, ဝါတေန န သမီရတိ၊

ဧဝံ ရူပါ ရသာ သဒ္ဒါ, ဂန္ဓာ ဖဿာ စ ကေဝလာ။

‘‘ဣဋ္ဌာ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာ စ, နပ္ပဝေဓေန္တိ တာဒိနော၊

ဌိတံ စိတ္တံ ဝိပ္ပမုတ္တံ [ဝိမုတဉ္စ (က။) မဟာဝ။ ၂၄၄၊ ကထာ။ ၂၆၆], ဝယဉ္စဿာနုပဿတီ’’တိ။ ပဌမံ၊

၂။ ဖဂ္ဂုနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဖဂ္ဂုနော [ဖေဂ္ဂုနော (က။), ဖဂ္ဂုဏော (သီ။ သျာ။)] အာဗာဓိကော ဟောတိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, ဖဂ္ဂုနော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယေနာယသ္မာ ဖဂ္ဂုနော တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ ဖဂ္ဂုနော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဖဂ္ဂုနော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန မဉ္စကေ သမဓောသိ [သမဉ္စောပိ (သီ။ သျာ။ ပီ။), သံ + ဓူ + ဤ = သမဓောသိ]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဖဂ္ဂုနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဖဂ္ဂုန, မာ တွံ မဉ္စကေ သမဓောသိ။ သန္တိမာနိ အာသနာနိ ပရေဟိ ပညတ္တာနိ, တတ္ထာဟံ နိသီဒိဿာမီ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဖဂ္ဂုနံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကစ္စိ တေ, ဖဂ္ဂုန, ခမနီယံ ကစ္စိ ယာပနီယံ? ကစ္စိ တေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ, နော အဘိက္ကမန္တိ၊ ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော အဘိက္ကမော’’တိ? ‘‘န မေ,

(အံ၊၂၊၃၃၄။)

ဘန္တေ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဗလဝါ ပုရိသော တိဏှေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ [မုဒ္ဓါနံ (သီ။ ပီ။)] အဘိမတ္ထေယျ [အဘိမဋ္ဌေယျ (သျာ။)]၊ ဧဝမေဝံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ [ဟနန္တိ (သီ။ ပီ။), ဩဟနန္တိ (သျာ။)] ဦဟနန္တိ။ န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒဠှေန ဝရတ္တက္ခဏ္ဍေန သီသဝေဌနံ ဒဒေယျ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ။ န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယျ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။

‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုယာ သန္တာပေယျုံ သမ္ပရိတာပေယျုံ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော။ န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဖဂ္ဂုနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဖဂ္ဂုနော အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ကာလမကာသိ။ တမှိ စဿ သမယေ မရဏကာလေ ဣန္ဒြိယာနိ ဝိပ္ပသီဒိံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, ဖဂ္ဂုနော အစိရပက္ကန္တဿ

(အံ၊၂၊၃၃၅။)

ဘဂဝတော ကာလမကာသိ။ တမှိ စဿ သမယေ မရဏကာလေ ဣန္ဒြိယာနိ ဝိပ္ပသီဒိံသူ’’တိ။

‘‘ကိံ ဟာနန္ဒ, ဖဂ္ဂုနဿ [ဖေဂ္ဂုနဿ အာနန္ဒ (က။)] ဘိက္ခုနော ဣန္ဒြိယာနိ န ဝိပ္ပသီဒိဿန္တိ! ဖဂ္ဂုနဿ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ အဟောသိ။ တဿ တံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။

‘‘ဆယိမေ, အာနန္ဒ, အာနိသံသာ ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ [ဓမ္မသဝဏေ (သီ။)] ကာလေန အတ္ထုပပရိက္ခာယ။ ကတမေ ဆ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ သော တမှိ သမယေ မရဏကာလေ လဘတိ တထာဂတံ ဒဿနာယ။ တဿ တထာဂတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တဿ တံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, ပဌမော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ။

‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ သော တမှိ သမယေ မရဏကာလေ န ဟေဝ ခေါ [နော စ ခေါ (က။)] လဘတိ တထာဂတံ ဒဿနာယ, အပိ စ ခေါ တထာဂတသာဝကံ လဘတိ ဒဿနာယ။ တဿ တထာဂတသာဝကော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တဿ တံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, ဒုတိယော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ။

‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ သော တမှိ သမယေ မရဏကာလေ န ဟေဝ ခေါ လဘတိ တထာဂတံ ဒဿနာယ, နပိ တထာဂတသာဝကံ လဘတိ ဒဿနာယ၊ အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ တဿ ယထာသုတံ

(အံ၊၂၊၃၃၆။)

ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကယတော အနုဝိစာရယတော မနသာနုပေက္ခတော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, တတိယော အာနိသံသော ကာလေန အတ္ထုပပရိက္ခာယ။

‘‘ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, အနုတ္တရေ စ ခေါ ဥပဓိသင်္ခယေ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ သော တမှိ သမယေ မရဏကာလေ လဘတိ တထာဂတံ ဒဿနာယ။ တဿ တထာဂတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ…ပေ… ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တဿ တံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, စတုတ္ထော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ။

‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, အနုတ္တရေ စ ခေါ ဥပဓိသင်္ခယေ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ သော တမှိ သမယေ မရဏကာလေ န ဟေဝ ခေါ လဘတိ တထာဂတံ ဒဿနာယ, အပိ စ ခေါ တထာဂတသာဝကံ လဘတိ ဒဿနာယ။ တဿ တထာဂတသာဝကော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ…ပေ… ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တဿ တံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, ပဉ္စမော အာနိသံသော ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ။

‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုနော ပဉ္စဟိ ဩရမ္ဘာဂိယေဟိ သံယောဇနေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, အနုတ္တရေ စ ခေါ ဥပဓိသင်္ခယေ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ သော တမှိ သမယေ မရဏကာလေ န ဟေဝ ခေါ လဘတိ တထာဂတံ ဒဿနာယ, နပိ တထာဂတသာဝကံ လဘတိ ဒဿနာယ၊ အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ တဿ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကယတော အနုဝိစာရယတော မနသာနုပေက္ခတော အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ အယံ, အာနန္ဒ, ဆဋ္ဌော အာနိသံသော ကာလေန အတ္ထုပပရိက္ခာယ။ ဣမေ ခေါ, အာနန္ဒ, ဆ အာနိသံသာ ကာလေန ဓမ္မဿဝနေ ကာလေန အတ္ထုပပရိက္ခာယာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဆဠဘိဇာတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ

(အံ၊၂၊၃၃၇။)

ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပူရဏေန, ဘန္တေ, ကဿပေန ဆဠဘိဇာတိယော ပညတ္တာ – ကဏှာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, နီလာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, လောဟိတာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, ဟလိဒ္ဒါဘိဇာတိ ပညတ္တာ, သုက္ကာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, ပရမသုက္ကာဘိဇာတိ ပညတ္တာ။

‘‘တတြိဒံ, ဘန္တေ, ပူရဏေန ကဿပေန ကဏှာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, ဩရဗ္ဘိကာ သူကရိကာ သာကုဏိကာ မာဂဝိကာ လုဒ္ဒါ မစ္ဆဃာတကာ စောရာ စောရဃာတကာ ဗန္ဓနာဂါရိကာ ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ ကုရူရကမ္မန္တာ။

‘‘တတြိဒံ, ဘန္တေ, ပူရဏေန ကဿပေန နီလာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, ဘိက္ခူ ကဏ္ဋကဝုတ္တိကာ ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ ကမ္မဝါဒါ ကြိယဝါဒါ။

‘‘တတြိဒံ, ဘန္တေ, ပူရဏေန ကဿပေန လောဟိတာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, နိဂဏ္ဌာ ဧကသာဋကာ။

‘‘တတြိဒံ, ဘန္တေ, ပူရဏေန ကဿပေန ဟလိဒ္ဒါဘိဇာတိ ပညတ္တာ, ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ အစေလကသာဝကာ။

‘‘တတြိဒံ, ဘန္တေ, ပူရဏေန ကဿပေန သုက္ကာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, အာဇီဝကာ အာဇီဝကိနိယော။

‘‘တတြိဒံ, ဘန္တေ, ပူရဏေန ကဿပေန ပရမသုက္ကာဘိဇာတိ ပညတ္တာ, နန္ဒော ဝစ္ဆော ကိသော သံကိစ္စော မက္ခလိ ဂေါသာလော။ ပူရဏေန, ဘန္တေ, ကဿပေန ဣမာ ဆဠဘိဇာတိယော ပညတ္တာ’’တိ။

‘‘ကိံ ပနာနန္ဒ, ပူရဏဿ ကဿပဿ သဗ္ဗော လောကော ဧတဒဗ္ဘနုဇာနာတိ ဣမာ ဆဠဘိဇာတိယော ပညာပေတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ပုရိသော ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိကော, တဿ အကာမကဿ ဗိလံ ဩလဂ္ဂေယျုံ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, မံသဉ္စ ခါဒိတဗ္ဗံ, မူလဉ္စ အနုပ္ပဒါတဗ္ဗ’န္တိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, ပူရဏေန ကဿပေန အပ္ပဋိညာယ ဧတေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဣမာ ဆဠဘိဇာတိယော ပညတ္တာ, ယထာ တံ ဗာလေန အဗျတ္တေန အခေတ္တညုနာ အကုသလေန။

‘‘အဟံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဆဠဘိဇာတိယော ပညာပေမိ။ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမာ စာနန္ဒ,

(အံ၊၂၊၃၃၈။)

ဆဠဘိဇာတိယော? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စော ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စော ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စော သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စော သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာနန္ဒ, ဧကစ္စော သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။

‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – စဏ္ဍာလကုလေ ဝါ နေသာဒကုလေ ဝါ ဝေနကုလေ [ဝေဏကုလေ (သဗ္ဗတ္ထ)] ဝါ ရထကာရကုလေ ဝါ ပုက္ကုသကုလေ ဝါ, ဒလိဒ္ဒေ အပ္ပန္နပါနဘောဇနေ ကသိရဝုတ္တိကေ, ယတ္ထ ကသိရေန ဃာသစ္ဆာဒေါ လဗ္ဘတိ။ သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော ဗဝှါဗာဓော ကာဏော ဝါ ကုဏီ ဝါ ခဉ္ဇော ဝါ ပက္ခဟတော ဝါ, န လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။

‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – စဏ္ဍာလကုလေ ဝါ…ပေ… သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ, မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။

‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ –

(အံ၊၂၊၃၃၉။)

စဏ္ဍာလကုလေ ဝါ…ပေ… သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော။ သော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ, စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တော, သအာ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတွာ အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဏှာဘိဇာတိယော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။

‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ ဝါ, အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ။ သော စ ဟောတိ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတိ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရတိ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။

‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ – ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝါ…ပေ… သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ, မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။

‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ? ဣဓာနန္ဒ, ဧကစ္စော ဥစ္စေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ –

(အံ၊၂၊၃၄၀။)

ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ ဝါ, အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ မဟာဘောဂေ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ ပဟူတဓနဓညေ။ သော စ ဟောတိ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော, လာဘီ အန္နဿ ပါနဿ ဝတ္ထဿ ယာနဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဿ သေယျာဝသထပဒီပေယျဿ။ သော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ, စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တော, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတွာ အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာနန္ဒ, သုက္ကာဘိဇာတိယော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။ ဣမာ ခေါ, အာနန္ဒ, ဆဠဘိဇာတိယော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ အာသဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၈။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။

ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ယေ အာသဝါ သံဝရာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ သံဝရေန ပဟီနာ ဟောန္တိ, ယေ အာသဝါ ပဋိသေဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ပဋိသေဝနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ, ယေ အာသဝါ အဓိဝါသနာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ အဓိဝါသနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ, ယေ အာသဝါ ပရိဝဇ္ဇနာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ပရိဝဇ္ဇနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ, ယေ အာသဝါ ဝိနောဒနာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ဝိနောဒနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ, ယေ အာသဝါ ဘာဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ တေ ဘာဝနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ သံဝရာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ သံဝရေန ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စက္ခုန္ဒြိယသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ။ ယံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုန္ဒြိယသံဝရံ အသံဝုတဿ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, စက္ခုန္ဒြိယသံဝရံ သံဝုတဿ ဝိဟရတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော သောတိန္ဒြိယ…ပေ… ဃာနိန္ဒြိယ… ဇိဝှိန္ဒြိယ… ကာယိန္ဒြိယ…

(အံ၊၂၊၃၄၁။)

မနိန္ဒြိယသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ။ ယံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, မနိန္ဒြိယသံဝရံ အသံဝုတဿ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မနိန္ဒြိယသံဝရံ သံဝုတဿ ဝိဟရတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ သံဝရာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ သံဝရေန ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ပဋိသေဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ပဋိသေဝနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စီဝရံ ပဋိသေဝတိ – ‘ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ, ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယ, ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ [ဍံသ… သိရိံသပသမ္ဖဿာနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ) မ။ နိ။ ၁။၂၃] ပဋိဃာတာယ, ယာဝဒေဝ ဟိရိကောပီနပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ’။ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိသေဝတိ – ‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ, ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ, ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ, ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ, နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ, ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စ’ [ဖာသုဝိဟာရော စာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော သေနာသနံ ပဋိသေဝတိ – ‘ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ, ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယ, ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ပဋိဃာတာယ, ယာဝဒေဝ ဥတုပရိဿယဝိနောဒနပဋိသလ္လာနာရာမတ္ထံ’။ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပဋိသေဝတိ – ‘ယာဝဒေဝ ဥပ္ပန္နာနံ ဝေယျာဗာဓိကာနံ ဝေဒနာနံ ပဋိဃာတာယ, အဗျာဗဇ္ဈပရမတာယာ’တိ။ ယံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပဋိသေဝတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ပဋိသေဝတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ပဋိသေဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ပဋိသေဝနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ အဓိဝါသနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ အဓိဝါသနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ, ဇိဃစ္ဆာယ, ပိပါသာယ, ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ, ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ, ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ ယံ ဟိဿ,

(အံ၊၂၊၃၄၂။)

ဘိက္ခဝေ, အနဓိဝါသတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, အဓိဝါသတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ အဓိဝါသနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ အဓိဝါသနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ပရိဝဇ္ဇနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ပရိဝဇ္ဇနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စဏ္ဍံ ဟတ္ထိံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, စဏ္ဍံ အဿံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, စဏ္ဍံ ဂေါဏံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, စဏ္ဍံ ကုက္ကုရံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, အဟိံ ခါဏုံ ကဏ္ဋကဋ္ဌာနံ သောဗ္ဘံ ပပါတံ စန္ဒနိကံ ဩဠိဂလ္လံ, ယထာရူပေ အနာသနေ နိသိန္နံ, ယထာရူပေ အဂေါစရေ စရန္တံ, ယထာရူပေ ပါပကေ မိတ္တေ ဘဇန္တံ ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ ပါပကေသု ဌာနေသု ဩကပ္ပေယျုံ, သော တဉ္စ အနာသနံ တဉ္စ အဂေါစရံ တေ စ ပါပကေ မိတ္တေ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ပရိဝဇ္ဇေတိ။ ယံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, အပရိဝဇ္ဇယတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ပရိဝဇ္ဇယတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ပရိဝဇ္ဇနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ပရိဝဇ္ဇနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ဝိနောဒနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ဝိနောဒနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ, ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ဥပ္ပန္နံ ဗျာပါဒဝိတက္ကံ…ပေ… ဥပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ… ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တီကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ယံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, အဝိနောဒယတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ဝိနောဒယတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ဝိနောဒနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ဝိနောဒနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ဘာဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ဘာဝနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ, ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ယံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ,

(အံ၊၂၊၃၄၃။)

အဘာဝယတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ဘာဝယတော ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ ဘာဝနာ ပဟာတဗ္ဗာ ယေ ဘာဝနာယ ပဟီနာ ဟောန္တိ။

‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဒါရုကမ္မိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာတိကေ ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ အထ ခေါ ဒါရုကမ္မိကော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဒါရုကမ္မိကံ ဂဟပတိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပိ နု တေ, ဂဟပတိ, ကုလေ ဒါနံ ဒီယတီ’’တိ? ‘‘ဒီယတိ မေ, ဘန္တေ, ကုလေ ဒါနံ။ တဉ္စ ခေါ ယေ တေ ဘိက္ခူ အာရညိကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ ပံသုကူလိကာ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ, တထာရူပေသု မေ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူသု ဒါနံ ဒီယတီ’’တိ။

‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, ဂဟပတိ, တယာ ဂိဟိနာ ကာမဘောဂိနာ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တေန, ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တေန, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရယန္တေန, ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တေန ဣမေ ဝါ အရဟန္တော ဣမေ ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ သမာပန္နာတိ။

‘‘အာရညိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥဒ္ဓတော ဥန္နဠော စပလော မုခရော ဝိကိဏ္ဏဝါစော မုဋ္ဌဿတိ အသမ္ပဇာနော အသမာဟိတော ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော ပါကတိန္ဒြိယော။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ဂါရယှော။ အာရညိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ အနုဒ္ဓတော အနုန္နဠော အစပလော အမုခရော အဝိကိဏ္ဏဝါစော ဥပဋ္ဌိတဿတိ သမ္ပဇာနော သမာဟိတော ဧကဂ္ဂစိတ္တော သံဝုတိန္ဒြိယော။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပါသံသော။

‘‘ဂါမန္တဝိဟာရီ စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ဂါရယှော။ ဂါမန္တဝိဟာရီ စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ အနုဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပါသံသော။

(အံ၊၂၊၃၄၄။)

‘‘ပိဏ္ဍပါတိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ဂါရယှော။ ပိဏ္ဍပါတိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ အနုဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပါသံသော။

‘‘နေမန္တနိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ဂါရယှော။ နေမန္တနိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ အနုဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပါသံသော။

‘‘ပံသုကူလိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ဂါရယှော။ ပံသုကူလိကော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ အနုဒ္ဓတော…ပေ… ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပါသံသော။

‘‘ဂဟပတိစီဝရဓရော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ ဥဒ္ဓတော ဥန္နဠော စပလော မုခရော ဝိကိဏ္ဏဝါစော မုဋ္ဌဿတိ အသမ္ပဇာနော အသမာဟိတော ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော ပါကတိန္ဒြိယော။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ဂါရယှော။ ဂဟပတိစီဝရဓရော စေပိ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဟောတိ အနုဒ္ဓတော အနုန္နဠော အစပလော အမုခရော အဝိကိဏ္ဏဝါစော ဥပဋ္ဌိတဿတိ သမ္ပဇာနော သမာဟိတော ဧကဂ္ဂစိတ္တော သံဝုတိန္ဒြိယော။ ဧဝံ သော တေနင်္ဂေန ပါသံသော။

‘‘ဣင်္ဃ တွံ, ဂဟပတိ, သံဃေ ဒါနံ [ဒါနာနိ (က။)] ဒေဟိ။ သံဃေ တေ ဒါနံ ဒဒတော စိတ္တံ ပသီဒိဿတိ။ သော တွံ ပသန္နစိတ္တော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿသီ’’တိ။ ‘‘ဧသာဟံ, ဘန္တေ, အဇ္ဇတဂ္ဂေ သံဃေ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ထေရာ ဘိက္ခူ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာ မဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အဘိဓမ္မကထံ ကထေန္တိ။ တတြ သုဒံ အာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဓမ္မကထံ ကထေန္တာနံ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ စိတ္တံ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ

(အံ၊၂၊၃၄၅။)

အဘိဓမ္မကထံ ကထေန္တာနံ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေသိ, ယာဝ ကထာပရိယောသာနံ အာယသ္မာ စိတ္တော အာဂမေတူ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မတော စိတ္တဿ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တဿ သဟာယကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ မဟာကောဋ္ဌိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ စိတ္တံ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တံ အပသာဒေသိ, ပဏ္ဍိတော အာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော။ ပဟောတိ စာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ အဘိဓမ္မကထံ ကထေတု’’န္တိ။

‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ပရဿ စေတောပရိယာယံ အဇာနန္တေဟိ။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော တာဝဒေဝ သောရတသောရတော ဟောတိ, နိဝါတနိဝါတော ဟောတိ, ဥပသန္တုပသန္တော ဟောတိ, ယာဝ သတ္ထာရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ။ ယတော စ ခေါ သော ဝပကဿတေဝ သတ္ထာရာ, ဝပကဿတိ ဂရုဋ္ဌာနိယေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ, သော သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပါသိကာဟိ ရညာ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ။ တဿ သံသဋ္ဌဿ ဝိဿတ္ထဿ ပါကတဿ ဘဿမနုယုတ္တဿ ဝိဟရတော ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ သော ရာဂါနုဒ္ဓံသိတေန စိတ္တေန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, ဂေါဏော ကိဋ္ဌာဒေါ ဒါမေန ဝါ ဗဒ္ဓေါ [အာရာမေ ဝါ ဗန္ဓော (က။)] ဝဇေ ဝါ ဩရုဒ္ဓေါ။ ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န ဒါနာယံ ဂေါဏော ကိဋ္ဌာဒေါ ပုနဒေဝ ကိဋ္ဌံ ဩတရိဿတီ’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော, အာဝုသော, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဌာနဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ သော ဂေါဏော ကိဋ္ဌာဒေါ ဒါမံ ဝါ ဆေတွာ ဝဇံ ဝါ ဘိန္ဒိတွာ, အထ ပုနဒေဝ ကိဋ္ဌံ ဩတရေယျာတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တာဝဒေဝ သောရတသောရတော ဟောတိ, နိဝါတနိဝါတော ဟောတိ, ဥပသန္တုပသန္တော ဟောတိ ယာဝ သတ္ထာရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ။ ယတော စ ခေါ သော ဝပကဿတေဝ သတ္ထာရာ, ဝပကဿတိ ဂရုဋ္ဌာနိယေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ, သော သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပါသိကာဟိ ရညာ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ။ တဿ သံသဋ္ဌဿ ဝိဿတ္ထဿ ပါကတဿ ဘဿမနုယုတ္တဿ ဝိဟရတော ရာဂေါ စိတ္တံ

(အံ၊၂၊၃၄၆။)

အနုဒ္ဓံသေတိ။ သော ရာဂါနုဒ္ဓံသိတေန စိတ္တေန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ ပဌမဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော, စာတုမဟာပထေ ထုလ္လဖုသိတကော ဒေဝေါ ဝဿန္တော [ထုလ္လဖုသိတကေ ဒေဝေ ဝဿန္တေ (က။)] ရဇံ အန္တရဓာပေယျ, စိက္ခလ္လံ ပါတုကရေယျ။ ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န ဒါနိ အမုသ္မိံ [အမုကသ္မိံ (က။)] စာတုမဟာပထေ ပုနဒေဝ ရဇော ပါတုဘဝိဿတီ’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော, အာဝုသော, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဌာနဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အမုသ္မိံ စာတုမဟာပထေ မနုဿာ ဝါ အတိက္ကမေယျုံ, ဂေါပသူ ဝါ အတိက္ကမေယျုံ, ဝါတာတပေါ ဝါ သ္နေဟဂတံ ပရိယာဒိယေယျ, အထ ပုနဒေဝ ရဇော ပါတုဘဝေယျာတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ ပဌမဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ ဒုတိယဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော, ဂါမဿ ဝါ နိဂမဿ ဝါ အဝိဒူရေ မဟန္တံ တဠာကံ။ တတ္ထ ထုလ္လဖုသိတကော ဒေဝေါ ဝုဋ္ဌော သိပ္ပိသမ္ဗုကမ္ပိ သက္ခရကဌလမ္ပိ အန္တရဓာပေယျ။ ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န ဒါနိ အမုသ္မိံ တဠာကေ ပုနဒေဝ သိပ္ပိသမ္ဗုကာ ဝါ သက္ခရကဌလာ ဝါ ပါတုဘဝိဿန္တီ’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော, အာဝုသော, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဌာနဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အမုသ္မိံ တဠာကေ မနုဿာ ဝါ ပိဝေယျုံ, ဂေါပသူ ဝါ ပိဝေယျုံ, ဝါတာတပေါ ဝါ သ္နေဟဂတံ ပရိယာဒိယေယျ, အထ ပုနဒေဝ သိပ္ပိသမ္ဗုကာပိ သက္ခရကဌလာပိ ပါတုဘဝေယျုန္တိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ ဒုတိယဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။

(အံ၊၂၊၃၄၇။)

‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ တတိယဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော, ပုရိသံ ပဏီတဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိံ အာဘိဒေါသိကံ ဘောဇနံ နစ္ဆာဒေယျ။ ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န ဒါနိ အမုံ ပုရိသံ ပုနဒေဝ ဘောဇနံ ဆာဒေဿတီ’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော, အာဝုသော, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဌာနဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, အမုံ ပုရိသံ ပဏီတဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိံ ယာဝဿ သာ ဩဇာ ကာယေ ဌဿတိ တာဝ န အညံ ဘောဇနံ ဆာဒေဿတိ။ ယတော စ ခွဿ သာ ဩဇာ အန္တရဓာယိဿတိ, အထ ပုနဒေဝ တံ ဘောဇနံ ဆာဒေယျာတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ တတိယဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။

‘‘ဣဓ, ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ စတုတ္ထဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော, ပဗ္ဗတသင်္ခေပေ ဥဒကရဟဒေါ နိဝါတော ဝိဂတဦမိကော။ ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န ဒါနိ အမုသ္မိံ ဥဒကရဟဒေ ပုနဒေဝ ဦမိ ပါတုဘဝိဿတီ’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော, အာဝုသော, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဌာနဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယာ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ။ သာ တသ္မိံ ဥဒကရဟဒေ ဦမိံ ဇနေယျ။ ယာ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ…ပေ… ယာ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ… ယာ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ။ သာ တသ္မိံ ဥဒကရဟဒေ ဦမိံ ဇနေယျာတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ စတုတ္ထဿ ဈာနဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။

‘‘ဣဓ, ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အမနသိကာရာ အနိမိတ္တံ စေတောသမာဓိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ အနိမိတ္တဿ စေတောသမာဓိဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပါသိကာဟိ ရညာ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယ-

(အံ၊၂၊၃၄၈။)

သာဝကေဟိ။ တဿ သံသဋ္ဌဿ ဝိဿတ္ထဿ ပါကတဿ ဘဿမနုယုတ္တဿ ဝိဟရတော ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ သော ရာဂါနုဒ္ဓံသိတေန စိတ္တေန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော, ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ဧကရတ္တိံ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ တတြ [တတ္ထ (သီ။ ပီ။)] ဟတ္ထိသဒ္ဒေန အဿသဒ္ဒေန ရထသဒ္ဒေန ပတ္တိသဒ္ဒေန ဘေရိပဏဝသင်္ခတိဏဝနိန္နာဒသဒ္ဒေန စီရိကသဒ္ဒေါ [စိရိဠိကာသဒ္ဒေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အန္တရဓာယေယျ [အန္တရဓာပေယျ (သျာ။ ပီ။ က။)]။ ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န ဒါနိ အမုသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ပုနဒေဝ စီရိကသဒ္ဒေါ ပါတုဘဝိဿတီ’တိ, သမ္မာ နု ခေါ သော, အာဝုသော, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဌာနဉှေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ သော ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ တမှာ ဝနသဏ္ဍာ ပက္ကမေယျ, အထ ပုနဒေဝ စီရိကသဒ္ဒေါ ပါတုဘဝေယျာတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အမနသိကာရာ အနိမိတ္တံ စေတောသမာဓိံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ‘လာဘိမှိ အနိမိတ္တဿ စေတောသမာဓိဿာ’တိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပါသိကာဟိ ရညာ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ။ တဿ သံသဋ္ဌဿ ဝိဿတ္ထဿ ပါကတဿ ဘဿမနုယုတ္တဿ ဝိဟရတော ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ သော ရာဂါနုဒ္ဓံသိတေန စိတ္တေန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော အပရေန သမယေန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ အထ ခေါ စိတ္တဿ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တဿ သဟာယကာ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကောဋ္ဌိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိံ နု ခေါ အာယသ္မတာ မဟာကောဋ္ဌိကေန စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘ဣမာသဉ္စ ဣမာသဉ္စ ဝိဟာရသမာပတ္တီနံ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော လာဘီ, အထ စ ပန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿတီ’တိ၊ ဥဒါဟု ဒေဝတာ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – ‘စိတ္တော, ဘန္တေ, ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဣမာသဉ္စ ဣမာသဉ္စ ဝိဟာရသမာပတ္တီနံ လာဘီ, အထ စ ပန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿတီ’’’တိ? ‘‘စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော မေ, အာဝုသော – ‘စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဣမာသဉ္စ ဣမာသဉ္စ ဝိဟာရသမာပတ္တီနံ လာဘီ, အထ စ ပန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿတီ’တိ။ ဒေဝတာပိ မေ

(အံ၊၂၊၃၄၉။)

ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – ‘စိတ္တော, ဘန္တေ, ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဣမာသဉ္စ ဣမာသဉ္စ ဝိဟာရသမာပတ္တီနံ လာဘီ, အထ စ ပန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿတီ’’တိ။

အထ ခေါ စိတ္တဿ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တဿ သဟာယကာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘စိတ္တော, ဘန္တေ, ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဣမာသဉ္စ ဣမာသဉ္စ ဝိဟာရသမာပတ္တီနံ လာဘီ, အထ စ ပန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတီ’’တိ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တော စိရံ သရိဿတိ [ပဒိဿတိ (က။)] နေက္ခမ္မဿာ’’တိ။

အထ ခေါ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော နစိရဿေဝ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ စိတ္တော ဟတ္ထိသာရိပုတ္တော အရဟတံ အဟောသီတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ မဇ္ဈေသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာနံ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ မဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ဝုတ္တမိဒံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ပါရာယနေ မေတ္တေယျပဉှေ –

[စူဠနိ။ တိဿမိတ္တေယျမာဏဝပုစ္ဆာ ၆၇] ‘‘ယော ဥဘောန္တေ ဝိဒိတွာန, မဇ္ဈေ မန္တာ န လိပ္ပတိ [န လိမ္ပတိ (က။)]၊

တံ ဗြူမိ မဟာပုရိသောတိ, သောဓ သိဗ္ဗိနိ [သိဗ္ဗနိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မစ္စဂါ’’တိ။

‘‘ကတမော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, ကတမော ဒုတိယော အန္တော, ကိံ မဇ္ဈေ, ကာ သိဗ္ဗိနီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ

(အံ၊၂၊၃၅၀။)

ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဖဿော ခေါ, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, ဖဿသမုဒယော ဒုတိယော အန္တော, ဖဿနိရောဓော မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော [အဘိဇာနိတွာ (က။)] ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော [ပရိဇာနိတွာ (က။)] ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတီတံ ခေါ, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, အနာဂတံ ဒုတိယော အန္တော, ပစ္စုပ္ပန္နံ မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော, ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုခါ, အာဝုသော, ဝေဒနာ ဧကော အန္တော, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဒုတိယော အန္တော, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော, ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာမံ ခေါ, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, ရူပံ ဒုတိယော အန္တော, ဝိညာဏံ မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဆ ခေါ, အာဝုသော, အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ဧကော အန္တော, ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ဒုတိယော အန္တော, ဝိညာဏံ မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ

(အံ၊၂၊၃၅၁။)

အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သက္ကာယော ခေါ, အာဝုသော, ဧကော အန္တော, သက္ကာယသမုဒယော ဒုတိယော အန္တော, သက္ကာယနိရောဓော မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ အဘိဇာနန္တော ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော [သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗျာကတံ ခေါ, အာဝုသော, အမှေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ ယထာသကံ ပဋိဘာနံ။ အာယာမာဝုသော, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေဿာမ။ ယထာ နော ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓာရေဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ တဿ ဘိက္ခုနော ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ ယာဝတကော အဟောသိ သဗ္ဗေဟေဝ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ, တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ။ ‘‘ကဿ နု ခေါ, ဘန္တေ, သုဘာသိတ’’န္တိ? ‘‘သဗ္ဗေသံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သုဘာသိတံ ပရိယာယေန, အပိ စ ယံ မယာ သန္ဓာယ ဘာသိတံ ပါရာယနေ မေတ္တေယျပဉှေ –

‘‘ယော ဥဘောန္တေ ဝိဒိတွာန, မဇ္ဈေ မန္တာ န လိပ္ပတိ၊

တံ ဗြူမိ မဟာပုရိသောတိ, သောဓ သိဗ္ဗိနိမစ္စဂါ’’တိ။

‘‘တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဖဿော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကော အန္တော, ဖဿသမုဒယော ဒုတိယော အန္တော, ဖဿနိရောဓော မဇ္ဈေ, တဏှာ သိဗ္ဗိနီ၊ တဏှာ ဟိ နံ သိဗ္ဗတိ တဿ တဿေဝ ဘဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဘိညေယျံ အဘိဇာနာတိ, ပရိညေယျံ ပရိဇာနာတိ, အဘိညေယျံ

(အံ၊၂၊၃၅၂။)

အဘိဇာနန္တော ပရိညေယျံ ပရိဇာနန္တော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ဒဏ္ဍကပ္ပကံ နာမ ကောသလာနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ တေ စ ဘိက္ခူ ဒဏ္ဍကပ္ပကံ ပဝိသိံသု အာဝသထံ ပရိယေသိတုံ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန အစိရဝတီ နဒီ တေနုပသင်္ကမိ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော အာနန္ဒ, သဗ္ဗံ စေတသော သမန္နာဟရိတွာ နု ခေါ ဒေဝဒတ္တော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – ‘အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ [စူဠဝ။ ၃၄၈၊ အ။ နိ။ ၈။၇ ပဿိတဗ္ဗံ], ဥဒါဟု ကေနစိဒေဝ ပရိယာယေနာ’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗျာကတ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန အစိရဝတီ နဒီ တေနုပသင်္ကမိံ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိံ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, အာနန္ဒ သဗ္ဗံ စေတသော သမန္နာဟရိတွာ နု ခေါ ဒေဝဒတ္တော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆောတိ, ဥဒါဟု ကေနစိဒေဝ ပရိယာယေနာ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဧဝံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗျာကတ’’’န္တိ။

(အံ၊၂၊၃၅၃။)

‘‘သော ဝါ [သော စ (သျာ။)] ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု နဝေါ ဘဝိဿတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော, ထေရော ဝါ ပန ဗာလော အဗျတ္တော။ ကထဉှိ နာမ ယံ မယာ ဧကံသေန ဗျာကတံ တတ္ထ ဒွေဇ္ဈံ အာပဇ္ဇိဿတိ! နာဟံ, အာနန္ဒ, အညံ ဧကပုဂ္ဂလမ္ပိ သမနုပဿာမိ, ယော ဧဝံ မယာ သဗ္ဗံ စေတသော သမန္နာဟရိတွာ ဗျာကတော, ယထယိဒံ ဒေဝဒတ္တော။ ယာဝကီဝဉ္စာဟံ, အာနန္ဒ, ဒေဝဒတ္တဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ သုက္ကဓမ္မံ အဒ္ဒသံ၊ နေဝ တာဝါဟံ ဒေဝဒတ္တံ ဗျာကာသိံ – ‘အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ။ ယတော စ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဒေဝဒတ္တဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ သုက္ကဓမ္မံ န အဒ္ဒသံ၊ အထာဟံ ဒေဝဒတ္တံ ဗျာကာသိံ – ‘အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဂူထကူပေါ သာဓိကပေါရိသော ပူရော ဂူထဿ သမတိတ္တိကော။ တတြ ပုရိသော သသီသကော နိမုဂ္ဂေါ အဿ။ တဿ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အတ္ထကာမော ဟိတကာမော ယောဂက္ခေမကာမော တမှာ ဂူထကူပါ ဥဒ္ဓရိတုကာမော။ သော တံ ဂူထကူပံ သမန္တာနုပရိဂစ္ဆန္တော နေဝ ပဿေယျ တဿ ပုရိသဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ ဂူထေန အမက္ခိတံ, ယတ္ထ တံ ဂဟေတွာ ဥဒ္ဓရေယျ။ ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ယတော ဒေဝဒတ္တဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ သုက္ကဓမ္မံ န အဒ္ဒသံ၊ အထာဟံ ဒေဝဒတ္တံ ဗျာကာသိံ – ‘အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ။ သစေ တုမှေ, အာနန္ဒ, သုဏေယျာထ တထာဂတဿ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏာနိ ဝိဘဇိဿာမီ’’တိ [ဝိဘဇန္တဿာတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]?

‘‘ဧတဿ, ဘဂဝါ, ကာလော၊ ဧတဿ, သုဂတ, ကာလော ယံ ဘဂဝါ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏာနိ ဝိဘဇေယျ။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဣဓာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ

(အံ၊၂၊၃၅၄။)

သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမှာ တဿ ကုသလာ ကုသလံ ပါတုဘဝိဿတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဗီဇာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတီနိ အဝါတာတပဟတာနိ သာရဒါနိ သုခသယိတာနိ သုခေတ္တေ သုပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, ဣမာနိ ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမှာ တဿ ကုသလာ ကုသလံ ပါတုဘဝိဿတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမှာ တဿ အကုသလာ အကုသလံ ပါတုဘဝိဿတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဗီဇာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတီနိ အဝါတာတပဟတာနိ သာရဒါနိ သုခသယိတာနိ ပုထုသိလာယ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမှာ တဿ အကုသလာ အကုသလံ

(အံ၊၂၊၃၅၅။)

ပါတုဘဝိဿတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ သုက္ကော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တကာဠကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတီ’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဗီဇာနိ ခဏ္ဍာနိ ပူတီနိ ဝါတာတပဟတာနိ သုခေတ္တေ သုပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ သုက္ကော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တကာဠကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သက္ကာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ အပရေပိ တယော ပုဂ္ဂလာ သပ္ပဋိဘာဂါ ပညာပေတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကာ, အာနန္ဒာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ

(အံ၊၂၊၃၅၆။)

ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, အင်္ဂါရာနိ အာဒိတ္တာနိ သမ္ပဇ္ဇလိတာနိ သဇောတိဘူတာနိ ပုထုသိလာယ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ အင်္ဂါရာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယျထာပိ ဝါ ပန, အာနန္ဒ, သာယနှသမယံ [သာယနှသမယေ (သျာ။ က။)] သူရိယေ ဩဂစ္ဆန္တေ, ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, အာလောကော အန္တရဓာယိဿတိ အန္ဓကာရော ပါတုဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယျထာပိ ဝါ, ပနာနန္ဒ, အဘိဒေါ အဒ္ဓရတ္တံ ဘတ္တကာလသမယေ, ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, အာလောကော အန္တရဟိတော အန္ဓကာရော ပါတုဘူတော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, အင်္ဂါရာနိ အာဒိတ္တာနိ သမ္ပဇ္ဇလိတာနိ သဇောတိဘူတာနိ သုက္ခေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝါ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, ဣမာနိ အင်္ဂါရာနိ ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယျထာပိ

(အံ၊၂၊၃၅၇။)

ဝါ ပနာနန္ဒ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ [ရတ္တိပစ္စူသသမယေ (က။)] သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ, ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, အန္ဓကာရော အန္တရဓာယိဿတိ, အာလောကော ပါတုဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယျထာပိ ဝါ ပနာနန္ဒ, အဘိဒေါ မဇ္ဈနှိကေ ဘတ္တကာလသမယေ, ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, အန္ဓကာရော အန္တရဟိတော အာလောကော ပါတုဘူတော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခွဿ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ အကုသလော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တသုက္ကေဟိ အနဝဇ္ဇေဟိ ဓမ္မေဟိ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတီ’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, အင်္ဂါရာနိ သီတာနိ နိဗ္ဗုတာနိ သုက္ခေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝါ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယျာသိ တွံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ အင်္ဂါရာနိ ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမဿ ခေါ ပုဂ္ဂလဿ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝါလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ အကုသလော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တသုက္ကေဟိ အနဝဇ္ဇေဟိ ဓမ္မေဟိ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ

(အံ၊၂၊၃၅၈။)

ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

‘‘တတြာနန္ဒ, ယေ တေ ပုရိမာ တယော ပုဂ္ဂလာ တေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဧကော အပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော ပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော အာပါယိကော နေရယိကော။ တတြာနန္ဒ, ယေမေ ပစ္ဆိမာ တယော ပုဂ္ဂလာ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဧကော ပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော အပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော ပရိနိဗ္ဗာနဓမ္မော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၃။ ‘‘နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပရိယာယံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကတမော စ သော, ဘိက္ခဝေ, နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယော ဓမ္မပရိယာယော? ကာမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ, ကာမာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ကာမာနံ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ကာမာနံ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကာမနိရောဓော [ကာမာနံ နိရောဓော (က။) ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓော-ဣစ္စာဒီသုပိ] ဝေဒိတဗ္ဗော, ကာမနိရောဓဂါမိနီ [ကာမာနံ နိရောဓဂါမိနီ (က။) ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ-ဣစ္စာဒီသုပိ] ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘ဝေဒနာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဝေဒနာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ဝေဒနာနံ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဝေဒနာနံ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဝေဒနာနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘သညာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ, သညာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, သညာနံ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, သညာနံ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, သညာနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, သညာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘အာသဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ, အာသဝါနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, အာသဝါနံ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, အာသဝါနံ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, အာသဝနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အံ၊၂၊၃၅၉။)

‘‘ကမ္မံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗံ, ကမ္မာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ကမ္မာနံ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ကမ္မာနံ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကမ္မနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကမ္မနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘ဒုက္ခံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗံ, ဒုက္ခဿ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ဒုက္ခဿ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဒုက္ခဿ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဒုက္ခနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

‘‘‘ကာမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ, ကာမာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ကာမာနံ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ကာမာနံ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကာမနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကာမနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ’တိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ [မ။ နိ။ ၁။၁၆၆၊ သံ။ နိ။ ၄။၂၆၈]? ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဂုဏာ – စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ အပိ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နေတေ ကာမာ ကာမဂုဏာ နာမေတေ [တေ ကာမဂုဏာ နာမ နေတေ ကာမာ (က။)] အရိယဿ ဝိနယေ ဝုစ္စန္တိ –

[ကထာ။ ၅၁၄] ‘‘သင်္ကပ္ပရာဂေါ ပုရိသဿ ကာမော,

နေတေ [န တေ (သျာ။)] ကာမာ ယာနိ စိတြာနိ လောကေ၊

သင်္ကပ္ပရာဂေါ ပုရိသဿ ကာမော,

တိဋ္ဌန္တိ စိတြာနိ တထေဝ လောကေ၊

အထေတ္ထ ဓီရာ ဝိနယန္တိ ဆန္ဒ’’န္တိ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ? ဖဿော, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ ဝေမတ္တတာ? အညော, ဘိက္ခဝေ, ကာမော ရူပေသု, အညော ကာမော သဒ္ဒေသု, အညော ကာမော ဂန္ဓေသု, အညော ကာမော ရသေသု, အညော ကာမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ ဝေမတ္တတာ။

(အံ၊၂၊၃၆၀။)

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ ဝိပါကော? ယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကာမယမာနော တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ အတ္တဘာဝံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ ပုညဘာဂိယံ ဝါ အပုညဘာဂိယံ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာနံ ဝိပါကော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ကာမနိရောဓော? ဖဿနိရောဓော [ဖဿနိရောဓာ (သျာ။)], ဘိက္ခဝေ, ကာမနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ကာမနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယတော ခေါ [ယတော စ ခေါ (ဗဟူသု)], ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ကာမေ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကာမာနံ နိဒါနသမ္ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကာမာနံ ဝေမတ္တတံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကာမာနံ ဝိပါကံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကာမနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကာမနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော ဣမံ နိဗ္ဗေဓိကံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဇာနာတိ ကာမနိရောဓံ။ ကာမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ… ကာမနိရောဓဂါမိနီ [သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘ဝေဒနာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ… ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ? ဖဿော, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ ဝေမတ္တတာ? အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, သာမိသာ သုခါ ဝေဒနာ, အတ္ထိ နိရာမိသာ သုခါ ဝေဒနာ, အတ္ထိ သာမိသာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အတ္ထိ နိရာမိသာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အတ္ထိ သာမိသာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ, အတ္ထိ နိရာမိသာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ ဝေမတ္တတာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ ဝိပါကော? ယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိယမာနော [ဝေဒယမာနော (သျာ။ ကံ။) အ။ နိ။ ၄။၂၃၃] တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ အတ္တဘာဝံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ ပုညဘာဂိယံ ဝါ အပုညဘာဂိယံ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနံ ဝိပါကော။

(အံ၊၂၊၃၆၁။)

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနိရောဓော? ဖဿနိရောဓော [ဖဿနိရောဓာ (သျာ။ ကံ။ က။)], ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝေဒနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနံ နိဒါနသမ္ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနံ ဝေမတ္တတံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနံ ဝိပါကံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ။ သော ဣမံ နိဗ္ဗေဓိကံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဇာနာတိ ဝေဒနာနိရောဓံ။ ဝေဒနာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ… ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘သညာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ… သညာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဆယိမာ, ဘိက္ခဝေ, သညာ – ရူပသညာ, သဒ္ဒသညာ, ဂန္ဓသညာ, ရသသညာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ, ဓမ္မသညာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သညာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ? ဖဿော, ဘိက္ခဝေ, သညာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သညာနံ ဝေမတ္တတာ? အညာ, ဘိက္ခဝေ, သညာ ရူပေသု, အညာ သညာ သဒ္ဒေသု [အညာ ဘိက္ခဝေ ရူပေသု သညာ အညာ သဒ္ဒေသု သညာ (က။) ဧဝံ သေသေသုပိ], အညာ သညာ ဂန္ဓေသု, အညာ သညာ ရသေသု, အညာ သညာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု, အညာ သညာ ဓမ္မေသု။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သညာနံ ဝေမတ္တတာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သညာနံ ဝိပါကော? ဝေါဟာရဝေပက္ကံ [ဝေါဟာရဝေပက္ကာဟံ (သျာ။ ပီ။), ဝေါဟာရပက္ကာဟံ (သီ။)], ဘိက္ခဝေ, သညံ [သညာ (သျာ။ ပီ။)] ဝဒါမိ။ ယထာ ယထာ နံ သဉ္ဇာနာတိ တထာ တထာ ဝေါဟရတိ, ဧဝံ သညီ အဟောသိန္တိ [အဟောသီတိ (က။)]။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သညာနံ ဝိပါကော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သညာနိရောဓော? ဖဿနိရောဓော, [ဖဿနိရောဓာ (သျာ။ က။)] ဘိက္ခဝေ, သညာနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သညာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

(အံ၊၂၊၃၆၂။)

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ သညံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သညာနံ နိဒါနသမ္ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သညာနံ ဝေမတ္တတံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သညာနံ ဝိပါကံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သညာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သညာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော ဣမံ နိဗ္ဗေဓိကံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဇာနာတိ သညာနိရောဓံ။ သညာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ… သညာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘အာသဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ… အာသဝနိရောဓဂါမိနီ [သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ – ကာမာသဝေါ, ဘဝါသဝေါ, အဝိဇ္ဇာသဝေါ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ဝေမတ္တတာ? အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါ နိရယဂမနီယာ [နိရယဂါမိနိယာ (သီ။ က။)], အတ္ထိ အာသဝါ တိရစ္ဆာနယောနိဂမနီယာ, အတ္ထိ အာသဝါ ပေတ္တိဝိသယဂမနီယာ, အတ္ထိ အာသဝါ မနုဿလောကဂမနီယာ, အတ္ထိ အာသဝါ ဒေဝလောကဂမနီယာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ဝေမတ္တတာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ဝိပါကော? ယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာဂတော တဇ္ဇံ တဇ္ဇံ အတ္တဘာဝံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ ပုညဘာဂိယံ ဝါ အပုညဘာဂိယံ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝါနံ ဝိပါကော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, အာသဝနိရောဓော? အဝိဇ္ဇာနိရောဓော, ဘိက္ခဝေ, အာသဝနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ [သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ အာသဝေ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝါနံ နိဒါနသမ္ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝါနံ ဝေမတ္တတံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝါနံ ဝိပါကံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝါနံ နိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝါနံ နိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော ဣမံ နိဗ္ဗေဓိကံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဇာနာတိ အာသဝနိရောဓံ။ အာသဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗာ…ပေ…

(အံ၊၂၊၃၆၃။)

အာသဝနိရောဓဂါမိနီ[သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘ကမ္မံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗံ…ပေ… ကမ္မနိရောဓဂါမိနီ [သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? [ကထာ။ ၅၃၉] စေတနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဝဒါမိ။ စေတယိတွာ ကမ္မံ ကရောတိ – ကာယေန ဝါစာယ မနသာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ? ဖဿော, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ နိဒါနသမ္ဘဝေါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ ဝေမတ္တတာ? အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ နိရယဝေဒနီယံ, အတ္ထိ ကမ္မံ တိရစ္ဆာနယောနိဝေဒနီယံ, အတ္ထိ ကမ္မံ ပေတ္တိဝိသယဝေဒနီယံ, အတ္ထိ ကမ္မံ မနုဿလောကဝေဒနီယံ, အတ္ထိ ကမ္မံ ဒေဝလောကဝေဒနီယံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ ဝေမတ္တတာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ ဝိပါကော? တိဝိဓာဟံ [ဣမာဟံ (က။)], ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ဝဒါမိ – ဒိဋ္ဌေဝ [ဒိဋ္ဌေ ဝါ (သီ။)] ဓမ္မေ, ဥပပဇ္ဇေ ဝါ [ဥပပဇ္ဇံ ဝါ (က။ သီ။, အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၇), ဥပပဇ္ဇ ဝါ (?), မ။ နိ။ ၃။၃၀၃ ပါဠိယာ တဒတ္ထဝဏ္ဏနာယ စ သံသဒ္ဒေတဗ္ဗံ], အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနံ ဝိပါကော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မနိရောဓော? ဖဿနိရောဓော, [ဖဿနိရောဓာ (က။ သီ။ သျာ။ က။)] ဘိက္ခဝေ, ကမ္မနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ကမ္မနိရောဓဂါမိနီ [သဗ္ဗတ္ထပိ ဧဝမေဝ ဒိဿတိ] ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ကမ္မံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကမ္မာနံ နိဒါနသမ္ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကမ္မာနံ ဝေမတ္တတံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကမ္မနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကမ္မနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော ဣမံ နိဗ္ဗေဓိကံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဇာနာတိ ကမ္မနိရောဓံ။ ကမ္မံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗံ…ပေ… ကမ္မနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ, ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

(အံ၊၂၊၃၆၄။)

ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဇာတိပိ ဒုက္ခာ, ဇရာပိ ဒုက္ခာ, ဗျာဓိပိ ဒုက္ခော [ဗျာဓိပိ ဒုက္ခာ (သျာ။ ပီ။ က။)], မရဏမ္ပိ ဒုက္ခံ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာပိ ဒုက္ခာ, ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ, သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ [ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာပိ (က။)] ဒုက္ခာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခဿ နိဒါနသမ္ဘဝေါ? တဏှာ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခဿ နိဒါနသမ္ဘဝေါ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခဿ ဝေမတ္တတာ? အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ အဓိမတ္တံ, အတ္ထိ ပရိတ္တံ, အတ္ထိ ဒန္ဓဝိရာဂိ, အတ္ထိ ခိပ္ပဝိရာဂိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခဿ ဝေမတ္တတာ။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခဿ ဝိပါကော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ယေန ဒုက္ခေန အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော [ပရိယာဒိဏ္ဏစိတ္တော (က။)] သောစတိ ကိလမတိ ပရိဒေဝတိ, ဥရတ္တာဠိံ ကန္ဒတိ, သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ, ယေန ဝါ ပန ဒုက္ခေန အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဗဟိဒ္ဓါ ပရိယေဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇတိ – ‘ကော [သော န (က။)] ဧကပဒံ ဒွိပဒံ ဇာနာတိ [ပဇာနာတိ (က။)] ဣမဿ ဒုက္ခဿ နိရောဓာယာ’တိ? သမ္မောဟဝေပက္ကံ ဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ ဝဒါမိ ပရိယေဋ္ဌိဝေပက္ကံ ဝါ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခဿ ဝိပါကော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာနိရောဓော, [တဏှာနိရောဓာ (က။ သီ။ သျာ။ က။)] ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဒုက္ခဿ နိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဒုက္ခံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခဿ နိဒါနသမ္ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခဿ ဝေမတ္တတံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခဿ ဝိပါကံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော ဣမံ နိဗ္ဗေဓိကံ ဗြဟ္မစရိယံ ပဇာနာတိ ဒုက္ခနိရောဓံ။ ဒုက္ခံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒိတဗ္ဗံ, ဒုက္ခဿ နိဒါနသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ဒုက္ခဿ ဝေမတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဒုက္ခဿ ဝိပါကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဒုက္ခနိရောဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။

‘‘အယံ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယော ဓမ္မပရိယာယော’’တိ။ နဝမံ။

(အံ၊၂၊၃၆၅။)

၁၀။ သီဟနာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၄။ [မ။ နိ။ ၁။၁၄၈၊ ဝိဘ။ ၇၆၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၄၄] ‘‘ဆယိမာနိ , ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလာနိ, ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ကတမာနိ ဆ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော…ပေ… ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ, ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ, ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ,

(အံ၊၂၊၃၆၆။)

တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ တထာဂတဿ တထာဂတဗလာနိ, ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။

‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရေ တထာဂတံ ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ဉာဏံ ဝိဒိတံ တထာ တထာ တေသံ တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ဉာဏေန ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။

‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရေ တထာဂတံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ ဝိဒိတံ တထာ တထာ တေသံ တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။

‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရေ တထာဂတံ ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ ဝိဒိတံ, တထာ တထာ တေသံ တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။

(အံ၊၂၊၃၆၇။)

‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရေ တထာဂတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ ဝိဒိတံ, တထာ တထာ တေသံ တထာဂတော ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။

‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရေ တထာဂတံ သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ ဝိဒိတံ, တထာ တထာ တေသံ တထာဂတော သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ဉာဏေန ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။

‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရေ တထာဂတံ အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ယထာဘူတံ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယထာ ယထာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ယထာဘူတံ ဉာဏံ ဝိဒိတံ, တထာ တထာ တေသံ တထာဂတော အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ယထာဘူတံ ဉာဏေန ပဉှံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ။

‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယမ္ပိဒံ [ယမိဒံ (သီ။ ပီ။), ယဒိဒံ (က။)] ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ဉာဏံ တမ္ပိ သမာဟိတဿ ဝဒါမိ နော အသမာဟိတဿ။ ယမ္ပိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ တမ္ပိ သမာဟိတဿ ဝဒါမိ နော အသမာဟိတဿ။ ယမ္ပိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ တမ္ပိ သမာဟိတဿ ဝဒါမိ နော အသမာဟိတဿ။ ယမ္ပိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ တမ္ပိ သမာဟိတဿ ဝဒါမိ နော အသမာဟိတဿ။ ယမ္ပိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ တမ္ပိ သမာဟိတဿ ဝဒါမိ နော အသမာဟိတဿ။ ယမ္ပိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ယထာဘူတံ ဉာဏံ တမ္ပိ သမာဟိတဿ ဝဒါမိ နော အသမာဟိတဿ။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမာဓိ မဂ္ဂေါ, အသမာဓိ ကုမ္မဂ္ဂေါ’’တိ။ ဒသမံ။

မဟာဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။ [ပဌမော (သျာ။ က။)]

(အံ၊၂၊၃၆၈။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

သောဏော ဖဂ္ဂုနော ဘိဇာတိ, အာသဝါ ဒါရုဟတ္ထိ စ၊

မဇ္ဈေ ဉာဏံ နိဗ္ဗေဓိကံ, သီဟနာဒေါတိ တေ ဒသာတိ။

၇။ ဒေဝတာဝဂ္ဂေါ

၁။ အနာဂါမိဖလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၅။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အနာဂါမိဖလံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? အဿဒ္ဓိယံ, အဟိရိကံ, အနောတ္တပ္ပံ, ကောသဇ္ဇံ, မုဋ္ဌဿစ္စံ, ဒုပ္ပညတံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အနာဂါမိဖလံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အနာဂါမိဖလံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? အဿဒ္ဓိယံ, အဟိရိကံ, အနောတ္တပ္ပံ, ကောသဇ္ဇံ, မုဋ္ဌဿစ္စံ, ဒုပ္ပညတံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အနာဂါမိဖလံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ အရဟတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? ထိနံ [ထီနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], မိဒ္ဓံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, ကုက္ကုစ္စံ, အဿဒ္ဓိယံ, ပမာဒံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? ထိနံ, မိဒ္ဓံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, ကုက္ကုစ္စံ, အဿဒ္ဓိယံ, ပမာဒံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ မိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇။ ‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါပမိတ္တော ပါပသဟာယော ပါပသမ္ပဝင်္ကော, ပါပမိတ္တေ [ပါပကေ မိတ္တေ (က။)] သေဝမာနော ဘဇမာနော ပယိရုပါသမာနော, တေသဉ္စ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော အာဘိသမာစာရိကံ ဓမ္မံ ပရိပူရေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အာဘိသမာစာရိကံ ဓမ္မံ အပရိပူရေတွာ သေခံ

(အံ၊၂၊၃၆၉။)

ဓမ္မံ ပရိပူရေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သေခံ ဓမ္မံ အပရိပူရေတွာ သီလာနိ ပရိပူရေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သီလာနိ အပရိပူရေတွာ ကာမရာဂံ ဝါ ရူပရာဂံ ဝါ အရူပရာဂံ ဝါ ပဇဟိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော, ကလျာဏမိတ္တေ သေဝမာနော ဘဇမာနော ပယိရုပါသမာနော, တေသဉ္စ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော အာဘိသမာစာရိကံ ဓမ္မံ ပရိပူရေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အာဘိသမာစာရိကံ ဓမ္မံ ပရိပူရေတွာ သေခံ ဓမ္မံ ပရိပူရေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သေခံ ဓမ္မံ ပရိပူရေတွာ သီလာနိ ပရိပူရေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သီလာနိ ပရိပူရေတွာ ကာမရာဂံ ဝါ ရူပရာဂံ ဝါ အရူပရာဂံ ဝါ ပဇဟိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ သင်္ဂဏိကာရာမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၈။ ‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သင်္ဂဏိကာရာမော သင်္ဂဏိကရတော သင်္ဂဏိကာရာမတံ အနုယုတ္တော, ဂဏာရာမော ဂဏရတော ဂဏာရာမတံ အနုယုတ္တော, ဧကော ပဝိဝေကေ အဘိရမိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ဧကော ပဝိဝေကေ အနဘိရမန္တော စိတ္တဿ နိမိတ္တံ ဂဟေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘စိတ္တဿ နိမိတ္တံ အဂဏှန္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ပရိပူရေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိံ အပရိပူရေတွာ သမ္မာသမာဓိံ ပရိပူရေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မာသမာဓိံ အပရိပူရေတွာ သံယောဇနာနိ ပဇဟိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သံယောဇနာနိ အပ္ပဟာယ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န သင်္ဂဏိကာရာမော န သင်္ဂဏိကရတော န သင်္ဂဏိကာရာမတံ အနုယုတ္တော, န ဂဏာရာမော န ဂဏရတော န ဂဏာရာမတံ အနုယုတ္တော, ဧကော ပဝိဝေကေ အဘိရမိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ဧကော ပဝိဝေကေ အဘိရမန္တော စိတ္တဿ နိမိတ္တံ ဂဟေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘စိတ္တဿ နိမိတ္တံ ဂဏှန္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ပရိပူရေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ပရိပူရေတွာ သမ္မာသမာဓိံ ပရိပူရေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မာသမာဓိံ ပရိပူရေတွာ သံယောဇနာနိ ပဇဟိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သံယောဇနာနိ ပဟာယ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

(အံ၊၂၊၃၇၀။)

၅။ ဒေဝတာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၉။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဆယိမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? သတ္ထုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, သောဝစဿတာ, ကလျာဏမိတ္တတာ – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, ဆ ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ သာ ဒေဝတာ။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ ‘‘သမနုညော မေ သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဆယိမေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ ဆ? သတ္ထုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, သောဝစဿတာ, ကလျာဏမိတ္တတာ – ဣမေ ခေါ, ဘန္တေ, ဆ ဓမ္မာ ဘိက္ခုနော အပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ။ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမဿ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အတ္တနာ စ သတ္ထုဂါရဝေါ ဟောတိ သတ္ထုဂါရဝတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ န သတ္ထုဂါရဝါ တေ စ သတ္ထုဂါရဝတာယ သမာဒပေတိ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ သတ္ထုဂါရဝါ တေသဉ္စ ဝဏ္ဏံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ အတ္တနာ စ ဓမ္မဂါရဝေါ ဟောတိ…ပေ… သံဃဂါရဝေါ ဟောတိ… သိက္ခာဂါရဝေါ ဟောတိ … သုဝစော ဟောတိ… ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏမိတ္တတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ န ကလျာဏမိတ္တာ တေ စ ကလျာဏမိတ္တတာယ သမာဒပေတိ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ ကလျာဏမိတ္တာ တေသဉ္စ ဝဏ္ဏံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ

(အံ၊၂၊၃၇၁။)

ကာလေန။ ဣမဿ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, သာရိပုတ္တ! သာဓု ခေါ တွံ, သာရိပုတ္တ, ဣမဿ မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ဣဓ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု အတ္တနာ စ သတ္ထုဂါရဝေါ ဟောတိ သတ္ထုဂါရဝတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ န သတ္ထုဂါရဝါ တေ စ သတ္ထုဂါရဝတာယ သမာဒပေတိ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ သတ္ထုဂါရဝါ တေသဉ္စ ဝဏ္ဏံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ အတ္တနာ စ ဓမ္မဂါရဝေါ ဟောတိ…ပေ… သံဃဂါရဝေါ ဟောတိ… သိက္ခာဂါရဝေါ ဟောတိ… သုဝစော ဟောတိ… ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏမိတ္တတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ န ကလျာဏမိတ္တာ တေ စ ကလျာဏမိတ္တတာယ သမာဒပေတိ။ ယေ စညေ ဘိက္ခူ ကလျာဏမိတ္တာ တေသဉ္စ ဝဏ္ဏံ ဘဏတိ ဘူတံ တစ္ဆံ ကာလေန။ ဣမဿ ခေါ, သာရိပုတ္တ, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သမာဓိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀။ ‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န သန္တေန သမာဓိနာ န ပဏီတေန န ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိလဒ္ဓေန [န ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓေန (သီ။)] န ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတေန အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘဝိဿတိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဘဝိဿတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဘဝိဿတိ…ပေ… ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏိဿတိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စာ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနိဿတိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနိဿတိ …ပေ… ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ, ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿိဿတိ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

(အံ၊၂၊၃၇၂။)

‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သန္တေန သမာဓိနာ ပဏီတေန ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိလဒ္ဓေန ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတေန အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘဝိဿတိ…ပေ… ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏိဿတိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စာ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနိဿတိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနိဿတိ…ပေ… ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ, ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿိဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ…ပေ… သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သက္ခိဘဗ္ဗသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိတုံ သတိ သတိ အာယတနေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဟာနဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ ဌိတိဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ ဝိသေသဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အသက္ကစ္စကာရီ စ ဟောတိ, အသပ္ပါယကာရီ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိတုံ သတိ သတိ အာယတနေ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိတုံ သတိ သတိ အာယတနေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဟာနဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ ဌိတိဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ ဝိသေသဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘ဣမေ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ ဓမ္မာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, သက္ကစ္စကာရီ စ ဟောတိ, သပ္ပါယကာရီ စ။

(အံ၊၂၊၃၇၃။)

ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိတုံ သတိ သတိ အာယတနေ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဗလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၂။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော သမာဓိသ္မိံ [သမာဓိမှိ (က။)] ဗလတံ ပါပုဏိတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိဿ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိဿ [န သမာဓိမှာ (က။) ဥပရိသတ္တကနိပါတေ ဒေဝတာဝဂ္ဂေ ပန သဗ္ဗတ္ထပိ ‘‘သမာဓိဿ’’ဣတွေဝ ဒိဿတိ] ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, အသက္ကစ္စကာရီ စ ဟောတိ, အသာတစ္စကာရီ စ, အသပ္ပါယကာရီ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော သမာဓိသ္မိံ ဗလတံ ပါပုဏိတုံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော သမာဓိသ္မိံ ဗလတံ ပါပုဏိတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, သမာဓိဿ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, သမာဓိဿ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, သက္ကစ္စကာရီ စ ဟောတိ, သာတစ္စကာရီ စ, သပ္ပါယကာရီ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော သမာဓိသ္မိံ ဗလတံ ပါပုဏိတု’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပဌမတဇ္ဈာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၃။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကာမစ္ဆန္ဒံ, ဗျာပါဒံ, ထိနမိဒ္ဓံ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ, ဝိစိကိစ္ဆံ။ ကာမေသု ခေါ ပနဿ အာဒီနဝေါ န ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကာမစ္ဆန္ဒံ, ဗျာပါဒံ, ထိနမိဒ္ဓံ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ, ဝိစိကိစ္ဆံ, ကာမေသု ခေါ ပနဿ အာဒီနဝေါ န ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတု’’န္တိ။ နဝမံ။

(အံ၊၂၊၃၇၄။)

၁၀။ ဒုတိယတဇ္ဈာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၄။ ‘‘ဆ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကာမဝိတက္ကံ, ဗျာပါဒဝိတက္ကံ, ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ, ကာမသညံ, ဗျာပါဒသညံ, ဝိဟိံသာသညံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကာမဝိတက္ကံ, ဗျာပါဒဝိတက္ကံ, ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ, ကာမသညံ, ဗျာပါဒသညံ, ဝိဟိံသာသညံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတု’’န္တိ။ ဒသမံ။

ဒေဝတာဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။ [ဒုတိယော (သျာ။ က။)]

တဿုဒ္ဒါနံ –

အနာဂါမိ အရဟံ မိတ္တာ, သင်္ဂဏိကာရာမဒေဝတာ၊

သမာဓိ သက္ခိဘဗ္ဗံ ဗလံ, တဇ္ဈာနာ အပရေ ဒုဝေတိ။

၈။ အရဟတ္တဝဂ္ဂေါ

၁။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၅။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ကာမဝိတက္ကေန, ဗျာပါဒဝိတက္ကေန, ဝိဟိံသာဝိတက္ကေန, ကာမသညာယ, ဗျာပါဒသညာယ, ဝိဟိံသာသညာယ – ဣမေဟိ, ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခံ ဝိဟရတိ အဝိဃာတံ အနုပါယာသံ အပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ

(အံ၊၂၊၃၇၅။)

ပရံ မရဏာ သုဂတိ ပါဋိကင်္ခါ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? နေက္ခမ္မဝိတက္ကေန, အဗျာပါဒဝိတက္ကေန, အဝိဟိံသာဝိတက္ကေန, နေက္ခမ္မသညာယ, အဗျာပါဒသညာယ, အဝိဟိံသာသညာယ – ဣမေဟိ, ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခံ ဝိဟရတိ အဝိဃာတံ အနုပါယာသံ အပရိဠာဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ အရဟတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၆။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မာနံ, ဩမာနံ, အတိမာနံ, အဓိမာနံ, ထမ္ဘံ, အတိနိပါတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မာနံ, ဩမာနံ, အတိမာနံ, အဓိမာနံ, ထမ္ဘံ, အတိနိပါတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၇။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မုဋ္ဌဿစ္စံ, အသမ္ပဇညံ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ, ကုဟနံ, လပနံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? မုဋ္ဌဿစ္စံ, အသမ္ပဇညံ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ, ကုဟနံ, လပနံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ တတိယံ။

၄။ သုခသောမနဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၈။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခသောမနဿဗဟုလော ဝိဟရတိ, ယောနိ စဿ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ အာသဝါနံ ခယာယ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓမ္မာရာမော ဟောတိ, ဘာဝနာရာမော ဟောတိ, ပဟာနာရာမော ဟောတိ, ပဝိဝေကာရာမော

(အံ၊၂၊၃၇၆။)

ဟောတိ, အဗျာပဇ္ဈာရာမော ဟောတိ, နိပ္ပပဉ္စာရာမော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သုခသောမနဿဗဟုလော ဝိဟရတိ, ယောနိ စဿ အာရဒ္ဓါ ဟောတိ အာသဝါနံ ခယာယာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ အဓိဂမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၉။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ [ဖာတိကတ္တုံ (သီ။), ဖာတိကာတုံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န အာယကုသလော စ ဟောတိ, န အပါယကုသလော စ ဟောတိ, န ဥပါယကုသလော စ ဟောတိ, အနဓိဂတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အဓိဂမာယ န ဆန္ဒံ ဇနေတိ, အဓိဂတေ ကုသလေ ဓမ္မေ န အာရက္ခတိ [သာရက္ခတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ)], သာတစ္စကိရိယာယ န သမ္ပာဒေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာယကုသလော စ ဟောတိ, အပါယကုသလော စ ဟောတိ, ဥပါယကုသလော စ ဟောတိ, အနဓိဂတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အဓိဂမာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, အဓိဂတေ ကုသလေ ဓမ္မေ အာရက္ခတိ, သာတစ္စကိရိယာယ သမ္ပာဒေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ဖာတိံ ကာတု’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ မဟန္တတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၀။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နစိရဿေဝ မဟန္တတ္တံ [မဟတ္တံ (သျာ။ ကံ။)] ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ဓမ္မေသု။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာလောကဗဟုလော စ ဟောတိ ယောဂဗဟုလော စ ဝေဒဗဟုလော စ အသန္တုဋ္ဌိဗဟုလော စ အနိက္ခိတ္တဓုရော စ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ဥတ္တရိ စ ပတာရေတိ [ပကရောတိ (က။)]။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု နစိရဿေဝ မဟန္တတ္တံ ဝေပုလ္လတ္တံ ပါပုဏာတိ ဓမ္မေသူ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(အံ၊၂၊၃၇၇။)

၇။ ပဌမနိရယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၁။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပါပိစ္ဆော စ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အပ္ပိစ္ဆော စ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုတိယနိရယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၂။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ [မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပိသုဏဝါစာ ဟောတိ, ဖရုသဝါစော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပီ ဟောတိ, (သီ။ သျာ။ ပီ။) ဧဝံ သုက္ကပက္ခေပိ]? ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ [မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပိသုဏဝါစာ ဟောတိ, ဖရုသဝါစော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပီ ဟောတိ, (သီ။ သျာ။ ပီ။) ဧဝံ သုက္ကပက္ခေပိ], လုဒ္ဓေါ စ, ပဂဗ္ဘော စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အလုဒ္ဓေါ စ, အပ္ပဂဗ္ဘော စ။ ဣမေဟိ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ အဂ္ဂဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၃။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ,

(အံ၊၂၊၃၇၈။)

ဒုပ္ပညော ဟောတိ, ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ သာပေက္ခော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ, ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အဂ္ဂံ ဓမ္မံ အရဟတ္တံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ရတ္တိဒိဝသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၄။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မဟိစ္ဆော ဟောတိ, ဝိဃာတဝါ, အသန္တုဋ္ဌော, ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဒုဿီလော ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဟာနိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ဝုဒ္ဓိ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, နော ပရိဟာနိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န မဟိစ္ဆော ဟောတိ, အဝိဃာတဝါ, သန္တုဋ္ဌော, ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေန, သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သီလဝါ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, သတိမာ ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော ယာ ရတ္တိ ဝါ ဒိဝသော ဝါ အာဂစ္ဆတိ ဝုဒ္ဓိယေဝ ပါဋိကင်္ခါ, ကုသလေသု ဓမ္မေသု နော ပရိဟာနီ’’တိ။ ဒသမံ။

အရဟတ္တဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။ [တတိယော (သျာ။ က။)]

(အံ၊၂၊၃၇၉။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဒုက္ခံ အရဟတ္တံ ဥတ္တရိ စ, သုခံ အဓိဂမေန စ၊

မဟန္တတ္တံ ဒွယံ နိရယေ [မဟတ္တဒွယနိရယေ (သျာ။)], အဂ္ဂဓမ္မဉ္စ ရတ္တိယောတိ။

၉။ သီတိဝဂ္ဂေါ

၁။ သီတိဘာဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၅။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနုတ္တရံ သီတိဘာဝံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ [ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၆၄ အာဒယော ဝိတ္ထာရော]? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ န နိဂ္ဂဏှာတိ, ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ န ပဂ္ဂဏှာတိ, ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ သမ္ပဟံသိတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ န သမ္ပဟံသေတိ, ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ န အဇ္ဈုပေက္ခတိ, ဟီနာဓိမုတ္တိကော စ ဟောတိ, သက္ကာယာဘိရတော စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အဘဗ္ဗော အနုတ္တရံ သီတိဘာဝံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနုတ္တရံ သီတိဘာဝံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ နိဂ္ဂဏှာတိ, ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ သမ္ပဟံသိတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ သမ္ပဟံသေတိ, ယသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခတိ, ပဏီတာဓိမုတ္တိကော စ ဟောတိ, နိဗ္ဗာနာဘိရတော စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဘဗ္ဗော အနုတ္တရံ သီတိဘာဝံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ အာဝရဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၆။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တောပိ သဒ္ဓမ္မံ အဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ

(အံ၊၂၊၃၈၀။)

ဆဟိ? ကမ္မာဝရဏတာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, ကိလေသာဝရဏတာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဝိပါကာဝရဏတာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အဿဒ္ဓေါ စ ဟောတိ, အစ္ဆန္ဒိကော စ, ဒုပ္ပညော စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တောပိ သဒ္ဓမ္မံ အဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? န ကမ္မာဝရဏတာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ကိလေသာဝရဏတာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ဝိပါကာဝရဏတာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သဒ္ဓေါ စ ဟောတိ, ဆန္ဒိကော စ, ပညဝါ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဝေါရောပိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၇။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တောပိ သဒ္ဓမ္မံ အဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ ဟောတိ, ပိတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတော ဟောတိ, အရဟံ [အရဟာ (သျာ။ ကံ။), အရဟန္တော (က။)] ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတော ဟောတိ, တထာဂတဿ ဒုဋ္ဌေန စိတ္တေန လောဟိတံ ဥပ္ပါဒိတံ ဟောတိ, သံဃော ဘိန္နော ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ ဇဠော ဧဠမူဂေါ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တောပိ သဒ္ဓမ္မံ အဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? န မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ ဟောတိ, န ပိတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတော ဟောတိ, န အရဟံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတော ဟောတိ, န တထာဂတဿ ဒုဋ္ဌေန စိတ္တေန လောဟိတံ ဥပ္ပါဒိတံ ဟောတိ, န သံဃော ဘိန္နော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ အဇဠော အနေဠမူဂေါ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ

(အံ၊၂၊၃၈၁။)

သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တ’’န္တိ။ တတိယံ။

၄။ သုဿူသတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၈။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တောပိ သဒ္ဓမ္မံ အဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒေသိယမာနေ န သုဿူသတိ, န သောတံ ဩဒဟတိ, န အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတိ [ဥပဋ္ဌပေတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အနတ္ထံ ဂဏှာတိ, အတ္ထံ ရိဉ္စတိ, အနနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တောပိ သဒ္ဓမ္မံ အဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။

‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒေသိယမာနေ သုဿူသတိ, သောတံ ဩဒဟတိ, အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, အတ္ထံ ဂဏှာတိ, အနတ္ထံ ရိဉ္စတိ, အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ အပ္ပဟာယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၉။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ, ဝိစိကိစ္ဆံ, သီလဗ္ဗတပရာမာသံ, အပါယဂမနီယံ ရာဂံ, အပါယဂမနီယံ ဒေါသံ, အပါယဂမနီယံ မောဟံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒံ သစ္ဆိကာတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒံ သစ္ဆိကာတုံ။ ကတမေ ဆ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ, ဝိစိကိစ္ဆံ, သီလဗ္ဗတပရာမာသံ, အပါယဂမနီယံ ရာဂံ, အပါယဂမနီယံ ဒေါသံ, အပါယဂမနီယံ မောဟံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒံ သစ္ဆိကာတု’’န္တိ။ ပဉ္စမံ။

(အံ၊၂၊၃၈၂။)

၆။ ပဟီနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၀။ ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နဿ ပုဂ္ဂလဿ ပဟီနာ။ ကတမေ ဆ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော, အပါယဂမနီယော ရာဂေါ, အပါယဂမနီယော ဒေါသော, အပါယဂမနီယော မောဟော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နဿ ပုဂ္ဂလဿ ပဟီနာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အဘဗ္ဗသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၁။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ဥပ္ပါဒေတုံ။ ကတမေ ဆ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ, ဝိစိကိစ္ဆံ, သီလဗ္ဗတပရာမာသံ, အပါယဂမနီယံ ရာဂံ, အပါယဂမနီယံ ဒေါသံ, အပါယဂမနီယံ မောဟံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ဥပ္ပါဒေတု’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ပဌမအဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၂။ ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ဆ? အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရိတုံ အပ္ပတိဿော, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မေ အဂါရဝေါ ဝိဟရိတုံ အပ္ပတိဿော, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရိတုံ အပ္ပတိဿော, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သိက္ခာယ အဂါရဝေါ ဝိဟရိတုံ အပ္ပတိဿော, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အနာဂမနီယံ ဝတ္ထုံ ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အဋ္ဌမံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဒုတိယအဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၃။ ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ဆ? အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က။) ဝိဘ။ ၈၀၉၊ မ။ နိ။ ၃။၁၂၇] သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော ဥပဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္တတော ဥပဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အာနန္တရိယံ ကမ္မံ [အာနန္တရိယကမ္မံ (သီ။), အနန္တရိယကမ္မံ (သျာ။ ပီ။) အ။ နိ။ ၄။၁၆၂ ပဿိတဗ္ဗံ] ကာတုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကောတူဟလမင်္ဂလေန သုဒ္ဓိံ

(အံ၊၂၊၃၈၃။)

ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသိတုံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ တတိယအဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၄။ ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ဆ? အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော မာတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ပိတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အရဟန္တံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော တထာဂတဿ ဒုဋ္ဌေန စိတ္တေန လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေတုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သံဃံ ဘိန္ဒိတုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသိတုံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ စတုတ္ထအဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၅။ ‘‘ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ။ ကတမာနိ ဆ? အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သယံကတံ သုခဒုက္ခံ ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ပရံကတံ [ပရကတံ (သီ။ သျာ။)] သုခဒုက္ခံ ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သယံကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အသယံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ ပစ္စာဂန္တုံ, အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အသယံကာရဉ္စ အပရံကာရဉ္စ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ ပစ္စာဂန္တုံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နဿ ပုဂ္ဂလဿ ဟေတု စ သုဒိဋ္ဌော ဟေတုသမုပ္ပန္နာ စ ဓမ္မာ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

သီတိဝဂ္ဂေါ နဝမော။ [စတုတ္ထော (သျာ။ က။)]

တဿုဒ္ဒါနံ –

သီတိဘာဝံ အာဝရဏံ, ဝေါရောပိတာ သုဿူသတိ၊

အပ္ပဟာယ ပဟီနာဘဗ္ဗော, တဋ္ဌာနာ စတုရောပိ စာတိ။

(အံ၊၂၊၃၈၄။)

၁၀။ အာနိသံသဝဂ္ဂေါ

၁။ ပါတုဘာဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၆။ ‘‘ဆန္နံ , ဘိက္ခဝေ, ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ကတမေသံ ဆန္နံ? တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ, တထာဂတပ္ပဝေဒိတဿ ဓမ္မဝိနယဿ ဒေသေတာ ပုဂ္ဂလော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ, အရိယာယတနေ ပစ္စာဇာတိ ဒုလ္လဘာ [ပစ္စာဇာတော ဒုလ္လဘော (သျာ။)] လောကသ္မိံ, ဣန္ဒြိယာနံ အဝေကလ္လတာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ, အဇဠတာ အနေဠမူဂတာ ဒုလ္လဘာ လောကသ္မိံ, ကုသလေ ဓမ္မေ ဆန္ဒော [ကုသလဓမ္မစ္ဆန္ဒော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္နံ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိ’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ အာနိသံသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၇။ ‘‘ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, အာနိသံသာ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ။ ကတမေ ဆ? သဒ္ဓမ္မနိယတော ဟောတိ, အပရိဟာနဓမ္မော ဟောတိ, ပရိယန္တကတဿ ဒုက္ခံ ဟောတိ [ဒုက္ခံ န ဟောတိ (သျာ။ ပီ။ က။)], အသာဓာရဏေန ဉာဏေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဟေတု စဿ သုဒိဋ္ဌော, ဟေတုသမုပ္ပန္နာ စ ဓမ္မာ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အာနိသံသာ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၈။ ‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော သမနုပဿန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (က။) ပဋိ။ မ။ ၃။၃၆] ဝါ သစ္ဆိကရိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသင်္ခါရေ [သဗ္ဗသင်္ခါရံ (သီ။ ပီ။)] အနိစ္စတော သမနုပဿန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ

(အံ၊၂၊၃၈၅။)

သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ ဝါ သစ္ဆိကရိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၉။ ‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော သမနုပဿန္တော…ပေ… သဗ္ဗသင်္ခါရေ ဒုက္ခတော သမနုပဿန္တော…ပေ… ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ’’။ စတုတ္ထံ။

၅။ အနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။ ‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္တတော သမနုပဿန္တော…ပေ… သဗ္ဗဓမ္မေ [သဗ္ဗဓမ္မံ (သီ။ ပီ။), ကိဉ္စိဓမ္မံ (က။) ပဋိ။ မ။ ၃။၃၆] အနတ္တတော သမနုပဿန္တော…ပေ… ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ’’။ ပဉ္စမံ။

၆။ နိဗ္ဗာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။ ‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု နိဗ္ဗာနံ ဒုက္ခတော သမနုပဿန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ ဝါ သစ္ဆိကရိဿတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု နိဗ္ဗာနံ သုခတော သမနုပဿန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ‘သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ သကဒါဂါမိဖလံ ဝါ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အရဟတ္တံ ဝါ သစ္ဆိကရိဿတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အနဝတ္ထိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန အလမေဝ ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနောဓိံ ကရိတွာ အနိစ္စသညံ ဥပဋ္ဌာပေတုံ။ ကတမေ ဆ? ‘သဗ္ဗသင်္ခါရာ စ မေ အနဝတ္ထိတာ [အနဝဋ္ဌိတတော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ခါယိဿန္တိ, သဗ္ဗလောကေ စ မေ မနော

(အံ၊၂၊၃၈၆။)

နာဘိရမိဿတိ[န ရမိဿတိ (က။)], သဗ္ဗလောကာ စ မေ မနော ဝုဋ္ဌဟိဿတိ, နိဗ္ဗာနပေါဏဉ္စ မေ မာနသံ ဘဝိဿတိ, သံယောဇနာ စ မေ ပဟာနံ ဂစ္ဆိဿန္တိ [ဂစ္ဆန္တိ (သျာ။ ပီ။ က။)], ပရမေန စ သာမညေန သမန္နာဂတော ဘဝိဿာမီ’တိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန အလမေဝ ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနောဓိံ ကရိတွာ အနိစ္စသညံ ဥပဋ္ဌာပေတု’’န္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဥက္ခိတ္တာသိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန အလမေဝ ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနောဓိံ ကရိတွာ ဒုက္ခသညံ ဥပဋ္ဌာပေတုံ။ ကတမေ ဆ? ‘သဗ္ဗသင်္ခါရေသု စ မေ နိဗ္ဗိဒသညာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဘဝိဿတိ, သေယျထာပိ ဥက္ခိတ္တာသိကေ ဝဓကေ။ သဗ္ဗလောကာ စ မေ မနော ဝုဋ္ဌဟိဿတိ, နိဗ္ဗာနေ စ သန္တဒဿာဝီ ဘဝိဿာမိ, အနုသယာ စ မေ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆိဿန္တိ [ဂစ္ဆန္တိ (ပီ။ က။)], ကိစ္စကာရီ စ ဘဝိဿာမိ, သတ္ထာ စ မေ ပရိစိဏ္ဏော ဘဝိဿတိ မေတ္တာဝတာယာ’တိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန အလမေဝ ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနောဓိံ ကရိတွာ ဒုက္ခသညံ ဥပဋ္ဌာပေတု’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ အတမ္မယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန အလမေဝ ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗဓမ္မေသု အနောဓိံ ကရိတွာ အနတ္တသညံ ဥပဋ္ဌာပေတုံ။ ကတမေ ဆ? သဗ္ဗလောကေ စ အတမ္မယော ဘဝိဿာမိ, အဟင်္ကာရာ စ မေ ဥပရုဇ္ဈိဿန္တိ, မမင်္ကာရာ စ မေ ဥပရုဇ္ဈိဿန္တိ, အသာဓာရဏေန စ ဉာဏေန သမန္နာဂတော ဘဝိဿာမိ, ဟေတု စ မေ သုဒိဋ္ဌော ဘဝိဿတိ, ဟေတုသမုပ္ပန္နာ စ ဓမ္မာ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန အလမေဝ ဘိက္ခုနာ သဗ္ဗဓမ္မေသု အနောဓိံ ကရိတွာ အနတ္တသညံ ဥပဋ္ဌာပေတု’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဘဝသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဘဝါ ပဟာတဗ္ဗာ, တီသု သိက္ခာသု သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ကတမေ တယော ဘဝါ ပဟာတဗ္ဗာ? ကာမဘဝေါ, ရူပဘဝေါ,

(အံ၊၂၊၃၈၇။)

အရူပဘဝေါ – ဣမေ တယော ဘဝါ ပဟာတဗ္ဗာ။ ကတမာသု တီသု သိက္ခာသု သိက္ခိတဗ္ဗံ? အဓိသီလသိက္ခာယ, အဓိစိတ္တသိက္ခာယ, အဓိပညာသိက္ခာယ – ဣမာသု တီသု သိက္ခာသု သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေ တယော ဘဝါ ပဟီနာ ဟောန္တိ, ဣမာသု စ တီသု သိက္ခာသု သိက္ခိတသိက္ခော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အစ္ဆေစ္ဆိ တဏှံ, ဝိဝတ္တယိ သံယောဇနံ, သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿာ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ တဏှာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။ ‘‘တိဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, တဏှာ ပဟာတဗ္ဗာ, တယော စ မာနာ။ ကတမာ တိဿော တဏှာ ပဟာတဗ္ဗာ? ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ – ဣမာ တိဿော တဏှာ ပဟာတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော မာနာ ပဟာတဗ္ဗာ? မာနော, ဩမာနော, အတိမာနော – ဣမေ တယော မာနာ ပဟာတဗ္ဗာ။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမာ တိဿော တဏှာ ပဟီနာ ဟောန္တိ, ဣမေ စ တယော မာနာ၊ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အစ္ဆေစ္ဆိ တဏှံ, ဝိဝတ္တယိ သံယောဇနံ, သမ္မာ မာနာဘိသမယာ အန္တမကာသိ ဒုက္ခဿာ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

အာနိသံသဝဂ္ဂေါ ဒသမော။ [ပဉ္စမော (သျာ။ က။)]

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပါတုဘာဝေါ အာနိသံသော, အနိစ္စဒုက္ခအနတ္တတော၊

နိဗ္ဗာနံ အနဝတ္ထိ, ဥက္ခိတ္တာသိ အတမ္မယော၊

ဘဝါ တဏှာယေကာ ဒသာတိ။

ဒုတိယပဏ္ဏာသကံ သမတ္တံ။

(အံ၊၂၊၃၈၈။)

၁၁။ တိကဝဂ္ဂေါ

၁။ ရာဂသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။ ‘‘တယောမေ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ရာဂေါ, ဒေါသော, မောဟော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ရာဂဿ ပဟာနာယ အသုဘာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဒေါသဿ ပဟာနာယ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, မောဟဿ ပဟာနာယ ပညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုစ္စရိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ကာယဒုစ္စရိတဿ ပဟာနာယ ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတဗ္ဗံ, ဝစီဒုစ္စရိတဿ ပဟာနာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတဗ္ဗံ, မနောဒုစ္စရိတဿ ပဟာနာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတဗ္ဗံ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဝိတက္ကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ကာမဝိတက္ကော, ဗျာပါဒဝိတက္ကော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ကာမဝိတက္ကဿ ပဟာနာယ နေက္ခမ္မဝိတက္ကော ဘာဝေတဗ္ဗော, ဗျာပါဒဝိတက္ကဿ ပဟာနာယ အဗျာပါဒဝိတက္ကော ဘာဝေတဗ္ဗော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကဿ ပဟာနာယ အဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဘာဝေတဗ္ဗော။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ တတိယံ။

(အံ၊၂၊၃၈၉။)

၄။ သညာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ကာမသညာ, ဗျာပါဒသညာ, ဝိဟိံသာသညာ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ကာမသညာယ ပဟာနာယ နေက္ခမ္မသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဗျာပါဒသညာယ ပဟာနာယ အဗျာပါဒသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဝိဟိံသာသညာယ ပဟာနာယ အဝိဟိံသာသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဓာတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ကာမဓာတု, ဗျာပါဒဓာတု, ဝိဟိံသာဓာတု။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ကာမဓာတုယာ ပဟာနာယ နေက္ခမ္မဓာတု ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဗျာပါဒဓာတုယာ ပဟာနာယ အဗျာပါဒဓာတု ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဝိဟိံသာဓာတုယာ ပဟာနာယ အဝိဟိံသာဓာတု ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ အဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? အဿာဒဒိဋ္ဌိ, အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? အဿာဒဒိဋ္ဌိယာ ပဟာနာယ အနိစ္စသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, အတ္တာနုဒိဋ္ဌိယာ ပဟာနာယ အနတ္တသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပဟာနာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အရတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? အရတိ, ဝိဟိံသာ [ဝိဟေသာ (က။)], အဓမ္မစရိယာ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ,

(အံ၊၂၊၃၉၀။)

တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? အရတိယာ ပဟာနာယ မုဒိတာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဝိဟိံသာယ ပဟာနာယ အဝိဟိံသာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, အဓမ္မစရိယာယ ပဟာနာယ ဓမ္မစရိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ သန္တုဋ္ဌိတာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? အသန္တုဋ္ဌိတာ, အသမ္ပဇညံ, မဟိစ္ဆတာ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? အသန္တုဋ္ဌိတာယ ပဟာနာယ သန္တုဋ္ဌိတာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, အသမ္ပဇညဿ ပဟာနာယ သမ္ပဇညံ ဘာဝေတဗ္ဗံ, မဟိစ္ဆတာယ ပဟာနာယ အပ္ပိစ္ဆတာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဒေါဝစဿတာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ဒေါဝစဿတာ, ပါပမိတ္တတာ, စေတသော ဝိက္ခေပေါ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ဒေါဝစဿတာယ ပဟာနာယ သောဝစဿတာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ပါပမိတ္တတာယ ပဟာနာယ ကလျာဏမိတ္တတာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, စေတသော ဝိက္ခေပဿ ပဟာနာယ အာနာပါနဿတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဥဒ္ဓစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ။ ကတမေ တယော? ဥဒ္ဓစ္စံ, အသံဝရော, ပမာဒေါ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော ဓမ္မာ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ တယော? ဥဒ္ဓစ္စဿ ပဟာနာယ သမထော ဘာဝေတဗ္ဗော, အသံဝရဿ ပဟာနာယ သံဝရော ဘာဝေတဗ္ဗော, ပမာဒဿ ပဟာနာယ အပ္ပမာဒေါ ဘာဝေတဗ္ဗော။

(အံ၊၂၊၃၉၁။)

ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဒသမံ။

တိကဝဂ္ဂေါ ဧကာဒသမော။ [ပဌမော (သျာ။)]

တဿုဒ္ဒါနံ –

ရာဂဒုစ္စရိတဝိတက္က, သညာ ဓာတူတိ ဝုစ္စတိ၊

အဿာဒအရတိတုဋ္ဌိ, ဒုဝေ စ ဥဒ္ဓစ္စေန ဝဂ္ဂေါတိ။

၁၂။ သာမညဝဂ္ဂေါ

၁။ ကာယာနုပဿီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။ ‘‘ဆ , ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကမ္မာရာမတံ, ဘဿာရာမတံ, နိဒ္ဒါရာမတံ, သင်္ဂဏိကာရာမတံ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရိတုံ။

‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကမ္မာရာမတံ, ဘဿာရာမတံ, နိဒ္ဒါရာမတံ, သင်္ဂဏိကာရာမတံ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရိတု’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဓမ္မာနုပဿီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။ ‘‘ဆ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ အဘဗ္ဗော အဇ္ဈတ္တံ ကာယေ…ပေ… ဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ…ပေ… အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ…ပေ… အဇ္ဈတ္တံ ဝေဒနာသု…ပေ… ဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု…ပေ… အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု…ပေ… အဇ္ဈတ္တံ စိတ္တေ…ပေ… ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ…ပေ… အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ…ပေ… အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု…ပေ… ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု…ပေ… အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရိတုံ။ ကတမေ ဆ? ကမ္မာရာမတံ, ဘဿာရာမတံ, နိဒ္ဒါရာမတံ, သင်္ဂဏိကာရာမတံ, ဣန္ဒြိယေသု

(အံ၊၂၊၃၉၂။)

အဂုတ္တဒွါရတံ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတံ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ဓမ္မေ ပဟာယ ဘဗ္ဗော အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရိတု’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တပုဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော တပုဿော [တပဿော (ပီ။) အ။ နိ။ ၁။၂၄၈] ဂဟပတိ တထာဂတေ နိဋ္ဌင်္ဂတော အမတဒ္ဒသော အမတံ သစ္ဆိကတွာ ဣရိယတိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန, သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန, အရိယေန သီလေန, အရိယေန ဉာဏေန, အရိယာယ ဝိမုတ္တိယာ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော တပုဿော ဂဟပတိ တထာဂတေ နိဋ္ဌင်္ဂတော အမတဒ္ဒသော အမတံ သစ္ဆိကတွာ ဣရိယတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄-၂၃။ ဘလ္လိကာဒိသုတ္တာနိ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၀-၁၃၉။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘလ္လိကော ဂဟပတိ…ပေ… သုဒတ္တော ဂဟပတိ အနာထပိဏ္ဍိကော… စိတ္တော ဂဟပတိ မစ္ဆိကာသဏ္ဍိကော… ဟတ္ထကော အာဠဝကော… မဟာနာမော သက္ကော… ဥဂ္ဂေါ ဂဟပတိ ဝေသာလိကော… ဥဂ္ဂတော ဂဟပတိ… သူရမ္ဗဋ္ဌော [သူရော အမ္ဗဋ္ဌော (က။)] … ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော… နကုလပိတာ ဂဟပတိ… တဝကဏ္ဏိကော ဂဟပတိ… ပူရဏော ဂဟပတိ… ဣသိဒတ္တော ဂဟပတိ… သန္ဓာနော [သန္တာနော (က။)] ဂဟပတိ… ဝိစယော [ဝိဇယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဂဟပတိ… ဝိဇယမာဟိကော [ဝဇ္ဇိယမဟိတော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဂဟပတိ… မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ … ဝါသေဋ္ဌော ဥပါသကော… အရိဋ္ဌော ဥပါသကော… သာရဂ္ဂေါ [သာဒတ္တော (သျာ။)] ဥပါသကော တထာဂတေ နိဋ္ဌင်္ဂတော အမတဒ္ဒသော အမတံ သစ္ဆိကတွာ ဣရိယတိ။ ကတမေဟိ ဆဟိ? ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန, သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန, အရိယေန သီလေန, အရိယေန ဉာဏေန, အရိယာယ ဝိမုတ္တိယာ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သာရဂ္ဂေါ ဥပါသကော တထာဂတေ နိဋ္ဌင်္ဂတော အမတဒ္ဒသော အမတံ သစ္ဆိကတွာ ဣရိယတီ’’တိ။ တေဝီသတိမံ။

သာမညဝဂ္ဂေါ ဒွါဒသမော။

(အံ၊၂၊၃၉၃။)

၂၄။ ရာဂပေယျာလံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၀။ ‘‘ရာဂဿ , ဘိက္ခဝေ, အဘိညာယ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဆ? ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ, အနုဿတာနုတ္တရိယံ။ ရာဂဿ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညာယ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၁။ ‘‘ရာဂဿ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညာယ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဆ? ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာနုဿတိ။ ရာဂဿ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညာယ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၂။ ‘‘ရာဂဿ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညာယ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဆ? အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ။ ရာဂဿ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညာယ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၃-၁၆၉။ ‘‘ရာဂဿ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာယ…ပေ… ပရိက္ခယာယ… ပဟာနာယ… ခယာယ… ဝယာယ… ဝိရာဂါယ… နိရောဓာယ… စာဂါယ… ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၀-၆၄၉။ ‘‘ဒေါသဿ…ပေ… မောဟဿ… ကောဓဿ… ဥပနာဟဿ… မက္ခဿ… ပဠာသဿ… ဣဿာယ… မစ္ဆရိယဿ… မာယာယ… သာဌေယျဿ… ထမ္ဘဿ… သာရမ္ဘဿ… မာနဿ… အတိမာနဿ… မဒဿ… ပမာဒဿ အဘိညာယ…ပေ… ပရိညာယ… ပရိက္ခယာယ… ပဟနာယ… ခယာယ… ဝယာယ… ဝိရာဂါယ… နိရောဓာယ… စာဂါယ… ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

ရာဂပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။

ဆက္ကနိပါတပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။

မာတိကာ

အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်

အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်

မြန်မာပြန်

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

ဆက္ကနိပါတ်

၁-ပဌမပဏ္ဏာသက

၁-ပဌမ သုတ်ငါးဆယ်

၁-အာဟုနေယျဝဂ်

၁-ပဌမ အာဟုနေယျသုတ်

֍ ၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟုခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန်ထိုက်တန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သောအလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှု ပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် အဆင်းကို မြင်၍ ဝမ်းလည်းမသာဝမ်းလည်းမနည်း သတိ,သမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက် နေ၏။

နားဖြင့် အသံကို ကြား၍။

နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ကိုနမ်း၍။

လျှာဖြင့် အရသာကို လျက်၍။

ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့အထိကို တွေ့ထိ၍။

စိတ်ဖြင့် သဘောတရားကို သိ၍ ဝမ်းလည်းမသာ ဝမ်းလည်းမနည်း သတိ,သမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက် နေ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော တရားတော်ကို အလွန်နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကြလေကုန်သတည်း။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုတိယ အာဟုနေယျသုတ်

֍ ၂။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကို ပြီးစေနိုင်၏၊ တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လျက်လည်း အများဖြစ်သွားနိုင်၏၊ အများဖြစ်လျက်လည်း တစ်ယောက်တည်းဖြစ်လာနိုင်၏၊ (ကိုယ်) ထင်ရှားဖြစ်စေနိုင်၏၊ (ကိုယ်) ကို ပျောက်ကွယ်စေနိုင်၏၊ နံရံတစ်ဖက် တံတိုင်းတစ်ဖက် တောင်တစ်ဖက်သို့ မထိမငြိဘဲ ကောင်းကင်၌ ကဲ့သို့ သွားလာနိုင်၏၊ မြေ၌လည်း ငုပ်ခြင်းပေါ်ခြင်းကို ရေ၌ ကဲ့သို့ ပြုနိုင်၏၊ ရေ၌လည်း မကွဲစေဘဲ မြေ၌ ကဲ့သို့ သွားလာနိုင်၏၊ ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေလျက် အတောင်ရှိသော ငှက်ကဲ့သို့ သွားနိုင်၏၊ ဤသို့ တန်ခိုးကြီးကုန်သော ဤသို့အာနုဘော်ကြီးကုန်သော ဤလနေတို့ကိုလည်း လက်ဖြင့် သုံးသပ် ဆုပ်ကိုင်နိုင်၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို စိတ်အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်၏။ (၁)

အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သော နတ်နားနှင့် တူသော နား'ဒိဗ္ဗသောတ’ ဖြင့် နတ်၌လည်း ဖြစ်ကုန် လူ၌လည်း ဖြစ်ကုန်သော ဝေးသည်လည်း ဖြစ်ကုန် နီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အသံတို့ကို ကြားနိုင်၏။ (၂)

တစ်ပါးသော သတ္တဝါ တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ စွဲမက်ခြင်း'ရာဂ’ နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း “စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ'နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ'ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း “စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ ကင်းသော စိတ်”ဟု သိ၏၊ အမျက် ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ နှင့်တကွ ဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း “အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ နှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်”ဟုသိ၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း “အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကင်းသောစိတ်”ဟု သိ၏၊ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ'နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း “တွေဝေခြင်း ‘မောဟ'နှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း “တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကင်းသော စိတ်”ဟု သိ၏၊ ကျုံ့သောစိတ်ကိုလည်း “ကျုံ့သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ကိုလည်း “ပျံ့လွင့်သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ မြတ်သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်သော ‘မဟဂ္ဂုတ်’ စိတ်ကိုလည်း"မြတ်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်သော ‘မဟဂ္ဂုတ်’ စိတ်”ဟု သိ၏၊ မြတ်သည့် အဖြစ်သို့ မရောက်သောစိတ်ကိုလည်း “မြတ်သည့် အဖြစ်သို့ မရောက်သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ သာလွန်သော တရားရှိသော ‘သဥတ္တရ’ စိတ်ကိုလည်း “သာလွန်သော တရားရှိသော ‘သဥတ္တရ’ စိတ်”ဟု သိ၏၊ သာလွန်သော တရားမရှိသော ‘လောကုတ္တရာ’ စိတ်ကိုလည်း “သာလွန်သော တရားမရှိသော ‘လောကုတ္တရာ’ စိတ်”ဟု သိ၏၊ တည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း “တည်ကြည်သောစိတ်”ဟု သိ၏၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း"မတည်ကြည်သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော စိတ်ကိုလည်း “လွတ်မြောက်သော စိတ်”ဟု သိ၏၊ မလွတ်မြောက်သော စိတ်ကိုလည်း “မလွတ်မြောက်သော စိတ်”ဟု သိ၏။ (၃)

များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း -

တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့် တကွညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့် တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။ (၄)

အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ'ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဖြင့် သေဆဲ သတ္တဝါ ဖြစ်ဆဲ သတ္တဝါ ယုတ်သော သတ္တဝါ မြတ်သော သတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသော သတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသော သတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။

“အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်’၊ စိတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ တို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို စွပ်စွဲတတ်ကုန်၏၊ မှားသော အယူရှိကုန်၏၊ မှားသော အယူဖြင့် ပြုအပ်သော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်ကုန်၏။

အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’၊ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’၊ စိတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ တို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မစွပ်စွဲတတ်ကုန်၊ မှန်သော အယူရှိကုန်၏၊ မှန်သော အယူဖြင့် ပြုအပ်သော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရကုန်၏”ဟု သိ၏၊ ဤသို့လျှင် အထူးသဖြင့်စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဖြင့်သေဆဲ သတ္တဝါ ဖြစ်ဆဲ သတ္တဝါ ယုတ်သော သတ္တဝါ မြတ်သော သတ္တဝါ အဆင်းလှသော သတ္တဝါအဆင်းမလှသော သတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသော သတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။ (၅)

အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါမရှိသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့်လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။ (၆)

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဣန္ဒြိယသုတ်

֍ ၃။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

သဒ္ဓိန္ဒြေနှင့်၊ ဝီရိယိန္ဒြေနှင့်၊ သတိန္ဒြေနှင့်၊ သမာဓိန္ဒြေနှင့်၊ ပညိန္ဒြေနှင့် ပြည့်စုံ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍ သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဗလသုတ်

֍ ၄။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ့ဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

သဒ္ဓါဗိုလ်နှင့်၊ ဝီရိယဗိုလ်နှင့်၊ သတိဗိုလ်နှင့်၊ သမာဓိဗိုလ်နှင့်၊ ပညာဗိုလ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။

အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါမရှိသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့်လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ပဌမ အာဇာနီယသုတ်

֍ ၅။ ရဟန်းတို့ အင်္ဂါခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မင်းအားထိုက်၏၊ မင်း၏ အသုံးအဆောင် ဖြစ်၏၊ မင်း၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းဟူ၍ ရေတွက်ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ရောက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် -

ရူပါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

သဒ္ဒါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဂန္ဓာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရသာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

အဆင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။

ရဟန်းတို့ ဤအင်္ဂါခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မင်းအားထိုက်၏၊ မင်း၏ အသုံးအဆောင် ဖြစ်၏၊ မင်း၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းဟူ၍ ရေတွက်ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ရောက်၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန်အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -

ရူပါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

သဒ္ဒါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဂန္ဓာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရသာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဓမ္မာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍ သော်လည်း့ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယ အာဇာနီယသုတ်

֍ ၆။ ရဟန်းတို့ အင်္ဂါခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မင်းအားထိုက်၏၊ မင်း၏ အသုံးအဆောင် ဖြစ်၏၊ မင်း၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းဟူ၍ ရေတွက်ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ရောက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် -

ရူပါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

သဒ္ဒါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဂန္ဓာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရသာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ခွန်အား ဗလနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -

ရူပါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

သဒ္ဒါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဂန္ဓာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရသာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဓမ္မာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍ သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-တတိယ အာဇာနီယသုတ်

֍ ၇။ ရဟန်းတို့ အင်္ဂါခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မင်းအားထိုက်၏၊ မင်း၏ အသုံးအဆောင် ဖြစ်၏၊ မင်း၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းဟူ၍ ရေတွက်ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ရောက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မင်း၏ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် -

ရူပါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

သဒ္ဒါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဂန္ဓာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရသာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

လျင်မြန်သော အဟုန်နှင့် ပြည့်စုံ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -

ရူပါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

သဒ္ဒါရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဂန္ဓာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရသာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ဓမ္မာရုံတို့ကို သည်းခံနိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍ သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အနုတ္တရိယသုတ်

֍ ၈။ ရဟန်းတို့ အမြတ်ဆုံးတရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အမြတ်ဆုံး အမြင်။

အမြတ်ဆုံး အကြား။

အမြတ်ဆုံး လာဘ်။

အမြတ်ဆုံး သိက္ခာ။

အမြတ်ဆုံး လုပ်ကျွေးမှု။

အမြတ်ဆုံး အောက်မေ့မှု တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အမြတ်ဆုံးတရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၉။ ရဟန်းတို့ (စီးပွါးချမ်းသာ၏) အကြောင်းဖြစ်သော အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း ‘အနုဿတိ’ တို့သည်ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဘုရားဂုဏ်တော်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း။

တရားဂုဏ်တော်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း။

သံဃာဂုဏ်တော်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း။

သီလဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း။

စွန့်ကြဲ ပေးကမ်းခြင်း ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း။

နတ်တို့၏ သဒ္ဓါစသော ဂုဏ်နှင့် တူမျှသော မိမိ၏ သဒ္ဓါစသော ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်းတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ (စီးပွါးချမ်းသာ၏) အကြောင်းဖြစ်သော အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း တို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀။ မဟာနာမသုတ်

֍ ၁၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သာကီဝင်မင်း မဟာနာမ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား -

“အသျှင်ဘုရား (အရိယာ) ဖိုလ်ကို ရပြီး၍ သာသနာ ‘သိက္ခာသုံးပါး’ ကို သိပြီးသော အရိယာတပည့်သည် မည်သည့် နေခြင်းဖြင့် များစွာ နေပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

မဟာနာမ် (အရိယာ) ဖိုလ်ကို ရပြီး၍ သာသနာ ‘သိက္ခာသုံးပါး’ ကို သိပြီးသော အရိယာတပည့် သည်ဤ (ဆိုလတ္တံ့သော) နေခြင်းဖြင့် များစွာ နေ၏။

မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် မြတ်စွာဘုရားဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏ -

“ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်းသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောအကြောင်းကြောင့်လည်း သုဂတ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်းလောကဝိဒူ မည် တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဗုဒ္ဓ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည် တော်မူ၏”ဟု (အောက်မေ့၏)။

မဟာနာမ် အရိယာတပည့်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟ့ထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်တော်တို့ကိုအာရုံပြု၍ ဖြောင့်မတ်သော စိတ်သာလျှင် ဖြစ်၏။

မဟာနာမ် ဖြောင့်မတ်သော စိတ်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အနက်ကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကိုရ၏၊ ပါဠိကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ ဝမ်းမြောက်သူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏၊ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသူ၏ ကိုယ်သည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ ငြိမ်းချမ်းသောကိုယ်ရှိသူသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသူ၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။

မဟာနာမ် ဤအရိယာတပည့်ကို မငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ငြိမ်သက်ခြင်းသို့ရောက်လျက် နေသူ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဆင်းရဲခြင်းမရှိသည် ဖြစ်လျက် နေသူ၊ (ဝိပဿနာဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော) တရားအယဉ်သို့ ရောက်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့ခြင်း ‘ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း'ကို ပွါးများသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁)

မဟာနာမ် နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏ -

“မြတ်စွာဘုရား ဟောသော တရားတော်သည် ကောင်းစွာ ဟောထားသော တရားတော်ပါပေ တည်း၊ ကိုယ်တိုင် သိမြင်နိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးတတ်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ မိမိ၏ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်ငသိနိုင် ခံစားနိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း”ဟု (အောက်မေ့၏)။

မဟာနာမ် အရိယာတပည့်သည် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့် အားရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုသူအား တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြောင့်မတ်သောစိတ်သာလျှင် ဖြစ်၏။

မဟာနာမ် ဤအရိယာတပည့်ကို မငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေသူ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဆင်းရဲခြင်းမရှိသည် ဖြစ်လျက်နေသူ၊ (ဝိပဿနာဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော) တရားအယဉ်သို့ ရောက်လျက် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့ခြင်း ‘ဓမ္မာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း'ကို ပွါးများသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၂)

မဟာနာမ် နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏ -

“မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် ကောင်းသော အကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် ဖြောင့်မတ်သော အကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သား သံဃာတော်သည် မှန်သော အကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် လျော်ကန်သော အကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ အစုံအားဖြင့် လေးစုံ, ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ရှစ်ပါးအရေအတွက်ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် အရပ်ဝေးမှ ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန် တော်မူပါပေ၏၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်တော်မူ ပါပေ၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံတော်မူထိုက်ပါ ပေ၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်တော်မူ ပါပေ၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန်အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏”ဟု (အောက်မေ့၏)။

မဟာနာမ် အရိယာတပည့်သည် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့် အားရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုသူအား သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြောင့်မတ်သောစိတ်သာလျှင် ဖြစ်၏။

မဟာနာမ် ဖြောင့်မတ်သော စိတ်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အနက်ကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကိုရ၏၊ ပါဠိကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်း ကို ရ၏၊ ဝမ်းမြောက်သူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏၊ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသူ၏ ကိုယ်သည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ ငြိမ်းချမ်းသောကိုယ်ရှိသူသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသူ၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။

မဟာနာမ် ဤအရိယာတပည့်ကို မငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေသူ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဆင်းရဲခြင်းမရှိသည် ဖြစ်လျက်နေသူ၊ (ဝိပဿနာ ဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော) တရားအယဉ်သို့ ရောက်လျက် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကိုအဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း ‘သံဃာ နုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း’ ကို ပွါးများသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၃)

မဟာနာမ် နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားကုန်သော၊ (တဏှာ) ကျွန်အဖြစ်မှ လွတ်ကုန်သော၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော၊ မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်အပ်ကုန်သော၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော မိမိ၏ သီလဂုဏ်တို့ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

မဟာနာမ် အရိယာတပည့်သည် သီလဂုဏ်ကို အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုသူအား သီလဂုဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြောင့်မတ်သော စိတ်သာလျှင် ဖြစ်၏။

မဟာနာမ် ဖြောင့်မတ်သော စိတ်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အနက်ကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကိုရ၏၊ ပါဠိကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ ဝမ်းမြောက်သူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏၊ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသူ၏ ကိုယ်သည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ ငြိမ်းချမ်းသော ကိုယ်ရှိသူသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသူ၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။

မဟာနာမ် ဤအရိယာတပည့်ကို မငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေသူ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဆင်းရဲခြင်းမရှိသည် ဖြစ်လျက်နေ သူ၊ (ဝိပဿနာဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော) တရားအယဉ်သို့ ရောက်လျက် သီလဂုဏ်ကို အဖန်ဖန်အောက် မေ့ခြင်း ‘သီလာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း’ ကို ပွါးများသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၄)

မဟာနာမ် နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် မိမိ၏ စွန့်ကြဲခြင်းဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက် မေ့၏။

“ငါ့အား အရတော်လေစွတကား၊ ငါသည် (လူအဖြစ်ကို) ကောင်းစွာ ရအပ်ပေသည်တကား၊ အကြင်ငါသည် ဝန်တိုမှု အညစ်အကြေးတို့ ထကြွသောင်းကျန်းနေသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဝန်တိုမှုအညစ်အကြေး ကင်းသော စိတ်ဖြင့် အိမ်၌ နေ၏၊ လွတ်လွတ်စွန့်ကြဲ၏၊ ဆေးကြောပြီးသော လက်ရှိ၍စွန့်ကြဲမှု၌ မွေ့လျော်၏၊ အတောင်းခံရရန် အသင့်ဖြစ်၏၊ ပေးကမ်းမှု ခွဲဝေမှု၌ မွေ့လျော်၏”ဟု (အောက်မေ့၏)။

မဟာနာမ် အရိယာတပည့်သည် စွန့်ကြဲခြင်းဂုဏ်ကို အောက်မေ့သော အခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အားရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုသူအား စွန့်ကြဲခြင်းဂုဏ်ကို အာရုံပြု၍ ဖြောင့်မတ်သောစိတ်သာလျှင် ဖြစ်၏။

မဟာနာမ် ဖြောင့်မတ်သော စိတ်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အနက်ကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို့ရ၏၊ ပါဠိကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ ဝမ်းမြောက်သူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏၊ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသူ၏ ကိုယ်သည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ ငြိမ်းချမ်းသော ကိုယ်ရှိသူသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသူ၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။

မဟာနာမ် ဤအရိယာတပည့်ကို မငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်လျက် နေသူ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဆင်းရဲခြင်းမရှိသည်ဖြစ်လျက်နေသူ၊ (ဝိပဿနာဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော) တရားအယဉ်သို့ ရောက်လျက် စွန့်ကြဲခြင်းဂုဏ်ကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့ခြင်း ‘စာဂါနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်း'ကို ပွါးများသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၅)

မဟာနာမ် နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် နတ်တို့ကို (သက်သေထား၍ မိမိ၏သဒ္ဓါ စသောဂုဏ်ကို) အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏၊ “စာတုမဟာရာဇ်နတ် တာဝတိံသာနတ် ယာမာနတ်တုသိတာနတ် နိမ္မာနရတိနတ် ပရိနိမ္မိတဝသဝတ္တိနတ် ဗြဟ္မာ အထက်အထက်ဗြဟ္မာတို့ ရှိကုန်၏၊ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုနတ်တို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ နတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်းထိုသဒ္ဓါတရားမျိုးသည် ရှိ၏၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုနတ်တို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်း ထိုသီလမျိုးသည် ရှိ၏၊ အကြားအမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုနတ်တို့သည်ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်း ထိုအကြားအမြင်မျိုးသည် ရှိ၏၊ စွန့်ကြဲခြင်းနှင့်ပြည့်စုံသော ထိုနတ်တို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်းထိုစွန့်ကြဲခြင်းမျိုးသည် ရှိ၏၊ ပညာနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုနတ်တို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်း ထိုပညာမျိုးသည် ရှိ၏”ဟု အောက်မေ့၏။

မဟာနာမ် အရိယာတပည့်သည် မိမိ၏လည်းကောင်း၊ ထိုနတ်တို့၏လည်းကောင်း သဒ္ဓါတရား၊ အကျင့်သီလ၊ အကြားအမြင်၊ စွန့်ကြဲပေးကမ်းခြင်း၊ ပညာကို အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွ သောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုသူအား ထိုနတ်တို့၏ သဒ္ဓါစသော ဂုဏ်ကို အာရုံပြု၍ဖြောင့်မတ်သော စိတ်သာလျှင် ဖြစ်၏။

မဟာနာမ် ဖြောင့်မတ်သော စိတ်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အနက်ကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကိုရ၏၊ ပါဠိကို မှီ၍ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ ဝမ်းမြောက်သူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏၊ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသူ၏ ကိုယ်သည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ ငြိမ်းချမ်းသော ကိုယ်ရှိသူသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသူ၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။

မဟာနာမ် ဤအရိယာတပည့်ကို မငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ငြိမ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်လျက်နေသူ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိသော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ဆင်းရဲခြင်းမရှိသည်ဖြစ်လျက်နေသူ၊ (ဝိပဿနာဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော) တရားအယဉ်သို့ ရောက်လျက် နတ်တို့ကို (သက်သေထား၍မိမိ၏ သဒ္ဓါစသော ဂုဏ်ကို) အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း'ဒေဝတာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း’ ကို ပွါးများသူဟူ၍ဆိုအပ်၏။ (၆)

မဟာနာမ် အရိယာဖိုလ်ကို ရပြီး၍ သာသနာ ‘သိက္ခာသုံးပါး'ကို သိပြီးသော အရိယာတပည့်သည်ဤသို့သော နေခြင်းဖြင့် များစွာ နေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ရှေးဦးစွာသော အာဟုနေယျဝဂ် ပြီး၏။

၂-သာရဏီယဝဂ်

၁-ပဌမ သာရဏီယသုတ်

֍ ၁၁။ ရဟန်းတို့ မပြတ်အောက်မေ့ထိုက်သော ‘သာရဏီယ’ တရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း၊

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်း၏ ကာယကံမေတ္တာသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်ဝယ်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ရှေးရှုတည်၏၊ ဤတရားကိုလည်း မပြတ်အောက်မေ့ထိုက်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်း၏ ဝစီကံမေတ္တာသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်ဝယ်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ရှေးရှုတည်၏၊ ဤတရားကိုလည်း မပြတ်အောက်မေ့ထိုက်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်း၏ မနောကံမေတ္တာသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်ဝယ်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ရှေးရှုတည်၏၊ ဤတရားကိုလည်း မပြတ်အောက်မေ့ထိုက်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် တရားနှင့် အညီဖြစ်ကုန် တရားသဖြင့် ရအပ်သောသဘောရှိကုန်သော လာဘ်တို့ဖြင့် ယုတ်စွအဆုံး သပိတ်၌ အကျုံးဝင်သော ဆွမ်းမျှဖြင့်လည်း (ဝတ္ထု ပုဂ္ဂိုလ်ကို) ခွဲခြားမှုမပြုဘဲ သုံးဆောင်လေ့ရှိ၏၊ သီလရှိကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် ဆက်ဆံလျက်သုံးဆောင်လေ့ရှိ၏၊ ဤတရားကိုလည်း မပြတ်အောက်မေ့ထိုက်၏။

နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားကုန်သော၊ (တဏှာ) ကျွန် အဖြစ်မှလွတ်ကုန်သော၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော၊ မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်အပ်ကုန်သော၊ သမာဓိကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော သီလတို့ဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း သီလတူမျှခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ဤတရားကိုလည်း မပြတ်အောက်မေ့ထိုက်၏။

ရဟန်းတို့ မပြတ် အောက်မေ့ထိုက်သော ‘သာရဏီယ’ တရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုတိယ သာရဏီယသုတ်

֍ ၁၂။ ရဟန်းတို့ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သောဤသာရဏီယတရား ခြောက်မျိုးတို့သည် သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ရန် မငြင်းခုံရန် ညီညွတ်ရန်တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်း၏ ကာယကံမေတ္တာသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်ဝယ်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ရှေးရှုတည်၏၊ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်းကိုပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ရန်မငြင်းခုံ ရန် ညီညွတ်ရန် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်း၏ ဝစီကံမေတ္တာသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်ဝယ်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ရှေးရှုတည်၏၊ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်း့ကိုပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ရန်မငြင်းခုံ ရန် ညီညွတ်ရန် တပေါင်းတည်းဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်း၏ မနောကံမေတ္တာသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်ဝယ်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ရှေးရှုတည်၏၊ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်းကိုပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ရန် မငြင်းခုံရန် ညီညွတ်ရန် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် တရားနှင့် အညီဖြစ်ကုန် တရားသဖြင့် ရအပ်သောသဘောရှိကုန်သော လာဘ်တို့ဖြင့် ယုတ်စွအဆုံး သပိတ်၌ အကျုံးဝင်သော ဆွမ်းမျှဖြင့်လည်း (ဝတ္ထု ပုဂ္ဂိုလ်ကို) ခွဲခြားမှု မပြုဘဲ သုံးဆောင်လေ့ရှိ၏၊ သီလရှိကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် ဆက်ဆံလျက်သုံးဆောင်လေ့ရှိ၏၊ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ရန် မငြင်းခုံရန် ညီညွတ်ရန် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားကုန်သော၊ (တဏှာ) ကျွန် အဖြစ်မှ လွတ်ကုန်သော၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော၊ မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်အပ်ကုန်သော၊ သမာဓိကို ဖြစ်တတ်ကုန်သော သီလတို့ဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း သီလတူမျှခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ် ထောက်ပံ့ရန် မငြင်းခုံရန် ညီညွတ်ရန် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ထိုအတိုင်း ကျင့်သူအား ကောင်းစွာ ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ရန်ထုတ်ဆောင်တတ်သော နိယျာနိက အရိယ သမ္မာဒိဋ္ဌိဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့်မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း အယူတူမျှခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍နေ၏၊ (သီတင်းသုံးဖော် တို့၏) ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သောဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ် ထောက်ပံ့ရန် မငြင်းခုံရန် ညီညွတ်ရန် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန်ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ (သီတင်းသုံးဖော်တို့၏) ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ် လေးစားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤသာရဏီယတရားသည်လည်း သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ရန် မငြင်းခုံရန် ညီညွတ်ရန် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန်ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-နိဿာရဏီယသုတ်

֍ ၁၃။ ရဟန်းတို့ (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) ထွက်မြောက်တတ်ကုန်သော ဓာတ်တို့သည် ဤခြောက်ပါး တို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်ပါးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုရာ၏ -

“ငါသည် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများအပ်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာ ပြုအပ်၏၊ ဆောက်တည်၍ ထားအပ်၏၊ ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာလေ့လာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်ပင် ငါ၏ စိတ်ကို ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ’ သည် သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ထိုရဟန်းကို “ဤသို့ မဆိုလင့်”ဟု ပြောဆိုရာ၏၊ “အသျှင်သည် ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းပါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ဟောကြားတော်မမူရာပါ။

ငါ့သျှင် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများအပ်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာ ပြုအပ်၏၊ ဆောက်တည်၍ ထားအပ်၏၊ ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာလေ့လာအားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်ပင် ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို ဗျာပါဒသည် သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိနိုင်ချေ။

ငါ့သျှင် ဤ (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော မေတ္တာစိတ်သည် ဗျာပါဒ၏ ထွက်မြောက်ရာပင်တည်း”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုရာ၏ -

“ငါသည် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော ကရုဏာစိတ်ကို ပွါးများအပ်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာ ပြုအပ်၏၊ ဆောက်တည်၍ ထားအပ်၏၊ ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာလေ့လာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်ပင် ငါ၏ စိတ်ကို ညှဉ်းဆဲလိုမှု'ဝိဟိံသ'သည်သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ငါ့သျှင် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော ကရုဏာစိတ်ကို ပွါးများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်,ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်, တည်ရာ ပြုအပ်, ဆောက်တည်၍ ထားအပ်, ဆည်းပူးအပ် ကောင်းစွာ လေ့လာအားထုတ်အပ်သည် ဖြစ်ပါလျက်ပင် ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို ညှဉ်းဆဲလိုမှု ‘ဝိဟိံသ'သည် သိမ်းကျုံးယူ၍တည်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိနိုင်ချေ။

ငါ့သျှင် ဤ (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော ကရုဏာစိတ်သည် ညှဉ်းဆဲလိုမှု ‘ဝိဟိံသ'၏ ထွက်မြောက်ရာပင်တည်း”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုရာ၏။

“ငါသည် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော မုဒိတာစိတ်ကို ပွါးများအပ်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာ ပြုအပ်၏၊ ဆောက်တည်၍ ထားအပ်၏၊ ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာလေ့လာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်ပင် ငါ၏ စိတ်ကို မမွေ့လျော်မှု ‘အရတိ’ သည် သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ငါ့သျှင် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော မုဒိတာစိတ်ကို ပွါးများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်,ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်, တည်ရာ ပြုအပ်, ဆောက်တည်၍ ထားအပ်, ဆည်းပူးအပ်, ကောင်းစွာ လေ့လာအားထုတ်အပ်သည် ဖြစ်ပါလျက်ပင် ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို မမွေ့လျော်မှု ‘အရတိ'သည် သိမ်းကျုံးယူ၍တည်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိနိုင်ချေ။

ငါ့သျှင် ဤ (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော မုဒိတာစိတ်သည် မမွေ့လျော်မှု ‘အရတိ'၏ ထွက်မြောက်ရာပင်တည်း”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုရာ၏ -

“ငါသည် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော ဥပေက္ခာစိတ်ကို ပွါးများအပ်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာ ပြုအပ်၏၊ ဆောက်တည်၍ ထားအပ်၏၊ ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ့လေ့လာအားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်ပင် ငါ၏ စိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'သည် သိမ်းကျုံး ယူ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ငါ့သျှင် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော ဥပေက္ခာစိတ်ကို ပွါးများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်,ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်, တည်ရာ ပြုအပ်, ဆောက်တည်၍ ထားအပ်, ဆည်းပူးအပ်, ကောင်းစွာ လေ့လာအားထုတ်အပ်သည် ဖြစ်ပါလျက်ပင် ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'သည် သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိနိုင်ချေ။

ငါ့သျှင် ဤ (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော ဥပေက္ခာစိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ၏ ထွက်မြောက်ရာပင်တည်း”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုရာ၏ -

“ငါသည် (ရာဂစသော) နိမိတ်မရှိသည့် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော စိတ်ကို ပွါးများအပ်၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာ ပြုအပ်၏၊ ဆောက်တည်၍ ထားအပ်၏၊ ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ လေ့လာအားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်ပင် ငါ၏ ဝိညာဉ်သည် (ရာဂစသော) နိမိတ်သို့ အစဉ်လိုက်၏”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ငါ့သျှင် (ရာဂစသော) နိမိတ်မရှိသည့် (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) လွတ်သော စိတ်ကို ပွါးများအပ်,ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်, ယာဉ်ကဲ့သို့ပြုအပ်, တည်ရာပြုအပ်, ဆောက်တည်၍ထားအပ်, ဆည်းပူးအပ်,ကောင်းစွာ လေ့လာအားထုတ်အပ်သည်ဖြစ်ပါလျက်ပင် ထိုရဟန်း၏ ဝိညာဉ်သည် (ရာဂစသော) နိမိတ်သို့အစဉ်လိုက်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိနိုင်ချေ။

ငါ့သျှင် (ရာဂစသော) နိမိတ်မရှိသည့် (ဆန့်ကျင်ဖက်မှ) လွတ်သော စိတ်သည် နိမိတ်အလုံးစုံတို့၏ထွက်မြောက်ရာပင်တည်း”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုရာ၏ -

“ငါ့အား ငါတကားဟု ထောင်လွှားမှု ကင်းရှင်းပြီးလျှင် ‘ဤခန္ဓာကိုယ်သည် ငါဖြစ်၏’ဟူ၍လည်း မရှု၊သို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း ငါ၏ စိတ်ကို မဝေခွဲနိုင်မှုသို့လောသို့လော တွေးတောမှုဟူသော ငြောင့်သည်သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ငါ့သျှင် ငါတကားဟု ထောင်လွှားမှု ကင်းရှင်းပြီးလျှင် ‘ဤခန္ဓာကိုယ်သည် ငါဖြစ်၏’ဟူ၍လည်းမရှုပါဘဲလျက်ပင် မဝေခွဲနိုင်မှုသို့လောသို့လော တွေးတောမှုဟူသော ငြောင့်သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူ၍ တည်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိနိုင်ချေ၏။

ငါ့သျှင် ‘ငါတကား’ဟု ထောင်လွှားမှုကို နုတ်ပယ်ခြင်းသည် မဝေခွဲနိုင်မှုသို့လောသို့လောတွေးတောမှု ငြောင့်၏ ထွက်မြောက်ရာပင်တည်း”ဟု (ဆိုရာ၏)။

ရဟန်းတို့ (ဆန့်ကျင်ဘက်မှ) ထွက်မြောက်တတ်ကုန်သော ဓာတ်တို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့ တည်းဟု့ (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဘဒ္ဒကသုတ်

֍ ၁၄။ ထိုအခါ၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင် ရဟန်းတို့”ဟု ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာအား ပြန်ကြား လျှောက်ထားကုန်၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏ -

ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသော ရဟန်းအား ကောင်းသောသေခြင်း, ကောင်းသော ကွယ်လွန်ခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်၊ ထိုထိုသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရဟန်းသည်နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် ကောင်းသော သေခြင်း, ကောင်းသော ကွယ်လွန်ခြင်းမဖြစ်နိုင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသနည်း။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှု၌ မွေ့လျော်၏၊ အမှု၌ ပျော်ပိုက်၏၊ အမှု၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်၏။ စကားပြောဟောခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ စကားပြောဟောခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ စကားပြောဟောခြင်း၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်၏။ အိပ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ အိပ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ အိပ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်၏။ အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်၏၊ အပေါင်းအဖော်၌ ပျော်ပိုက်၏၊ အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်၏။ နှီးနှောမှု (ငါးမျိုး)၌ မွေ့လျော်၏၊ နှီးနှောမှု၌ ပျော်ပိုက်၏၊ နှီးနှောမှု၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်၏၊ ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဥ ္စတရား’၌ မွေ့လျော်၏၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကောင်းသော သေခြင်း, ကောင်းသော ကွယ်လွန်ခြင်း မဖြစ်နိုင်သော အခြင်းအရာဖြင့် နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းကို ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး ‘သက္ကာယ’၌ မွေ့လျော်သော ရဟန်း၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ကောင်းစွာပြုရန် သက္ကာယကို မစွန့်ပယ်နိုင်သော ရဟန်းဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကိုပြုသော ရဟန်းအား ကောင်းသောသေခြင်း, ကောင်းသော ကွယ်လွန်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်၏၊ ထိုထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ရဟန်းသည် နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် ကောင်းသော သေခြင်း, ကောင်းသော ကွယ်လွန်ခြင်းဖြစ်နိုင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသနည်း။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှုသစ်၌ မမွေ့လျော်၊ အမှုသစ်၌ မပျော်ပိုက်၊ အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်။ စကားပြောခြင်း၌ မမွေ့လျော်၊ စကား ပြောခြင်း၌ မပျော်ပိုက်၊ စကားပြောခြင်း၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်။ အိပ်ခြင်း၌ မမွေ့လျော်၊ အိပ်ခြင်း၌ မပျော်ပိုက်၊ အိပ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်။ အပေါင်းအဖော်၌ မမွေ့လျော်၊ အပေါင်းအဖော်၌ မပျော်ပိုက်၊ အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန်အားမထုတ်။ နှီးနှောမှု (ငါးမျိုး)၌ မမွေ့လျော်၊ နှီးနှောမှု၌ မပျော်ပိုက်၊ နှီးနှောမှု၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်။ ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဉ္စတရား’၌ မမွေ့လျော်၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ မပျော်ပိုက်၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန်အားမထုတ်။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကောင်းသော သေခြင်း, ကောင်းသော ကွယ်လွန်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းကို နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သော ရဟန်း၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ကောင်းစွာ ပြုရန်သက္ကာယကို စွန့်ပယ်နိုင်သော ရဟန်းဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ငါ့သျှင်တို့ သားသမင်နှင့် တူသူသည် ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဉ္စတရား’၌ အဖန်ဖန်အား ထုတ်သည်ဖြစ်၍ ချဲ့ထွင်မှု၌ မွေ့လျော်ရကား ယောဂလေးပါးကုန်ရာ အတုမရှိသော နိဗ္ဗာန်ကို လွဲချော်စေ၏။ ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဉ္စတရား’ ကို စွန့်၍ ချဲ့ထွင်မှု မရှိရာ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သူသည် ယောဂလေးပါးကုန်ရာအတုမရှိသော နိဗ္ဗာန်ကို ပြည့်စုံစေ၏။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အနုတပ္ပိယသုတ်

֍ ၁၅။ ထိုအခါ၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်ဆို၏-

ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသော ရဟန်းအား သေသည်ရှိသော်နောင်တ ပူပန်ရတတ်၏၊ ထိုထို အခြင်းအရာအားဖြင့် ရဟန်းသည် နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် သေသည်ရှိသော် နောင်တ ပူပန်ရတတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသနည်း။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်၏၊ အမှုသစ်၌ ပျော်ပိုက်၏၊ အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်၏။ စကားပြောခြင်း၌ မွေ့လျော်၏။ အိပ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏။ အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်၏။ နှီးနှောမှု (ငါးမျိုး)၌ မွေ့လျော်၏။ ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဉ္စတရား’၌ မွေ့လျော်၏၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် သေသည်ရှိသော် နောင်တ ပူပန်ရတတ်သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းကို ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး (သက္ကာယ)၌ မွေ့လျော်သော ရဟန်း၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ကောင်းစွာ ပြုရန် သက္ကာယကို မစွန့်ပယ်နိုင်သော ရဟန်းဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသော ရဟန်းအား သေသည်ရှိသော်နောင်တပူပန်ခြင်း မရှိ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ရဟန်းသည် နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် သေသည်ရှိသော် နောင်တပူပန်ရခြင်းမရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် နေခြင်းကို ပြုသနည်း။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှုသစ်၌ မမွေ့လျော်၊ အမှုသစ်၌ မပျော်ပိုက်၊ အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်သည့်အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်။ စကားပြောခြင်း၌ မမွေ့လျော်။ အိပ်ခြင်း၌ မမွေ့လျော်။ အပေါင်းအဖော်၌ မမွေ့လျော်။ နှီးနှောမှု (ငါးမျိုး)၌ မမွေ့လျော်။ ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဉ္စတရား’၌ မမွေ့လျော်။ ချဲ့ထွင်မှု၌ မပျော်ပိုက်၊ ချဲ့ထွင်မှု၌ မွေ့လျော်သည့် အဖြစ်ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် သေသည်ရှိသော် နောင်တပူပန်ခြင်းမရှိသော အခြင်းအရာ အားဖြင့်နေခြင်းကို ပြု၏။

ငါ့သျှင်တို့ သားသမင်နှင့် တူသူသည် ချဲ့ထွင်မှု ‘ပပဉ္စတရား’၌ အဖန်ဖန်အားထုတ် သည်ဖြစ်၍ချဲ့ထွင်မှု၌ မွေ့လျော်ရကား ယောဂလေးပါးတို့ကုန်ရာ အတုမရှိသော နိဗ္ဗာန်ကို လွဲချော်စေ၏။ ချဲ့ထွင်မှု'ပပဉ္စတရား'ကို စွန့်၍ ချဲ့ထွင်မှု မရှိရာ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သူသည် ယောဂလေးပါးကုန်ရာ့အတုမရှိသော နိဗ္ဗာန်ကို ပြည့်စုံစေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-နကုလပိတုသုတ်

֍ ၁၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားတို့အား ဘေးမဲ့ ပေးရာဘေသကဠမည်သော တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုစဉ်အခါ၌ နကုလပိတာသူကြွယ်သည်အနာရောဂါ ရှိ၏၊ ဆင်းရဲ၏၊ ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာဖြစ်၏၊ ထိုအခါ နကုလမာတာသူကြွယ်မသည်နကုလပိတာသူကြွယ်အား-

သူကြွယ် သင်သည် ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မသေပါလင့်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သေရခြင်းသည်ဆင်းရဲလှပါ၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သေရခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား ကဲ့ရဲ့တော်မူပါ၏။

သူကြွယ် သင့်အား “နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် ငါကွယ်လွန်သောအခါ သားငယ် သမီးငယ်တို့ကိုမွေးမြူရန် မစွမ်းနိုင်ရာ၊ အိမ်ထောင်မှုကို ကောင်းစွာ ထိန်းသိမ်းရန် မစွမ်းနိုင်ရာ”ဟု အကြံဖြစ်တန်ရာပါ၏။

သူကြွယ် ထိုအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ၊ သူကြွယ် အကျွန်ုပ်သည် ဗိုင်းငင်ရန် (သိုးမွေးတို့ကို) ဖြေရှင်း သုတ်သင် အခင်းပြုရန် တတ်ကျွမ်းလိမ္မာပါ၏။

သူကြွယ် အကျွန်ုပ်သည် သင်ကွယ်လွန်သောအခါ သားငယ် သမီးငယ်တို့ကို မွေးမြူရန် အိမ်ထောင်မှုကို ကောင်းစွာ ထိန်းသိမ်းရန် စွမ်းနိုင်ပါ၏။

သူကြွယ် ထို့ကြောင့် သင်သည် ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မသေပါလင့်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍သေရခြင်းသည် ဆင်းရဲလှပါ၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သေရခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား ကဲ့ရဲ့တော်မူပါ၏။ (၁)

သူကြွယ် သင့်အား “နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် ငါကွယ်လွန်သောအခါ အိမ်ထောင်တစ်ဆက်ပြုလိမ့်မည်”ဟု အကြံဖြစ်တန်ရာပါ၏။

သူကြွယ် ထိုအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။

သူကြွယ် တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်တို့ပတ်လုံး လူ၌ တည်သော မြတ်သောအကျင့် ‘ဂဟဋ္ဌက ဗြဟ္မစရိယသီလ’ ကို ကောင်းစွာ ကျင့်သုံးပြီးပါပြီ၊ ထိုအရာကို အသင်လည်း သိပါ၏၊ အကျွန်ုပ်လည်း သိပါ၏၊ သူကြွယ် ထို့ကြောင့် သင်သည် ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မသေပါလင့်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍သေရခြင်း သည် ဆင်းရဲလှပါ၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သေရခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား ကဲ့ရဲ့တော်မူပါ၏။ (၂)

သူကြွယ် သင့်အား “နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် ငါကွယ်လွန်သောအခါ မြတ်စွာဘုရားအားဖူးမြော်လိုသူဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ရဟန်းသံဃာအား ဖူးမြော်လိုသူ ဖြစ်လိမ့်မည်မဟုတ်”ဟု အကြံဖြစ်တန်ရာပါ၏။

သူကြွယ် ထိုအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ၊ သူကြွယ် အကျွန်ုပ်သည် သင်ကွယ်လွန်သောအခါမြတ်စွာဘုရားအား သာ၍ ဖူးမြော်လိုသူ ဖြစ်ပါမည်၊ ရဟန်းသံဃာအား သာ၍ ဖူးမြော်လိုသူ ဖြစ်ပါမည်။

သူကြွယ် သင့်အား “နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် ငါကွယ်လွန်သောအခါ သီလတို့၌ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးမှုပြုလိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု အကြံဖြစ်တန်ရာပါ၏။

သူကြွယ် ထိုအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။

သူကြွယ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော သီလတို့၌ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးကြသည့် အဝတ်ဖြူဝတ် လူဥပါသိကာမဟူသမျှတို့တွင် အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်ပါ၏၊ (ဤအရာ၌ ) ယုံမှားမှုတွေးတောမှုရှိသူ ဖြစ်ခဲ့လျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားတို့အား ဘေးမဲ့ပေးရာဖြစ်သည့် ဘေသကဠတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ချဉ်းကပ်၍ မေးလျှောက်နိုင်ပါ၏။

သူကြွယ် သင့်အား “နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် အတွင်းသန္တာန်၌ စိတ်၏ ငြိမ်းအေးမှု (သမာဓိကမ္မဋ္ဌာန်း) ကို ရရှိသူ မဟုတ်”ဟု အကြံဖြစ်တန်ရာပါ၏။

သူကြွယ် ထိုအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။

သူကြွယ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော အတွင်းသန္တာန်၌ စိတ်၏ ငြိမ်းအေးမှု (သမာဓိကမ္မဋ္ဌာန်း) ကို ရရှိကြသည့် အဝတ်ဖြူဝတ် လူဥပါသိကာမဟူသမျှတို့တွင် အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်ပါ၏။ (ဤအရာ၌ ) ယုံမှားမှု တွေးတောမှု ရှိသူဖြစ်ခဲ့လျှင် ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည်ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရ ဂိရမြို့ဝယ် သားတို့အား ဘေးမဲ့ပေး ရာဖြစ်သည့် ဘေသကဠတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ချဉ်းကပ်၍ မေးလျှောက်နိုင်ပါ၏။

သူကြွယ် သင့်အား “နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာ’၌ သက်ဝင်ရာ ထောက်တည်ရာ သက်သာရာကိုရသည် ဝိစိကိစ္ဆာကို လွန်မြောက်သည် သို့လော သို့လော တွေးတောမှု ကင်းရှင်းသည် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် မြတ်စွာဘုရားမှတစ်ပါး အားထားရာမရှိသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ နေသူမဟုတ်”ဟူ၍ အကြံဖြစ်တန်ရာပါ၏။

သူကြွယ် ထိုအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။

သူကြွယ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော ဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာ’၌ သက်ဝင်ရာ ထောက်တည်ရာ သက်သာရာကိုရသည် ဝိစိကိစ္ဆာကို လွန်မြောက်သည် သို့လော သို့လော တွေးတောမှု ကင်းရှင်းသည် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် မြတ်စွာဘုရားမှတစ်ပါး အားထားရာမရှိသည်ဖြစ်၍ ဘုရားသာသနာတော်၌ နေကြသည့် အဝတ်ဖြူဝတ် လူဥပါသိကာမဟူသမျှတို့တွင် အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်ပါ၏။ (ဤအရာ၌ ) ယုံမှားမှု တွေးတောမှုရှိသူဖြစ်ခဲ့လျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဤမြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားတို့အား ဘေးမဲ့ပေးရာဖြစ်သည့် ဘေသကဠတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ချဉ်းကပ်၍ မေးလျှောက်နိုင်ပါ၏။

သူကြွယ် ထို့ကြောင့် သင်သည် ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မသေပါလင့်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍သေရခြင်းသည် ဆင်းရဲလှပါ၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ သေရခြင်းကို မြတ်စွာဘုရားကဲ့ရဲ့တော်မူပါ၏ဟု (ပြောဆို၏)။ (၆)

ထိုအခါ နကုလပိတာသူကြွယ်အား နကုလမာတာသူကြွယ်မက ဤသွန်သင်မှုဖြင့် သွန်သင်အပ်သည်ရှိသော် ထိုအနာသည် ခဏချင်း ငြိမ်းအေးလေ၏၊ နကုလပိတာသူကြွယ်သည် ထိုအနာမှ ထမြောက်၏၊ နကုလပိတာသူကြွယ်အား ထိုအနာသည် ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ပယ်ဖျောက်အပ်ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။

ထို့နောက် အနာမှ ထမြောက်ပြီးသည်ရှိသော် အနာပျောက်ကင်း၍ မကြာမြင့်မီပင်လျှင် တောင်ဝှေးကိုထောက်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော နကုလပိတာသူကြွယ်အား မြတ်စွာဘုရားသည်-

သူကြွယ် သင့်အား နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် အစဉ်စောင့်ရှောက်၏၊ အကျိုးစီးပွါးကို အလိုရှိ၏၊ သွန်သင်တတ်၏၊ ဆုံးမတတ်၏၊ သူကြွယ် သင့်အား အရတော်ပေစွ၊ သင်သည် လူ့အဖြစ်ကို ကောင်းစွာရအပ်ပေစွ။

သူကြွယ် ငါ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော သီလတို့၌ ဖြည့်ကျင့်ဆည်းပူးကြသည့် အဝတ်ဖြူဝတ်လူဥပါသိကာမဟူသမျှတို့တွင် နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်၏။

သူကြွယ် ငါ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော အတွင်းသန္တာန်၌ စိတ်၏ ငြိမ်းအေးခြင်း (သမာဓိကမ္မဋ္ဌာန်း) ကိုရရှိကြသည့် အဝတ်ဖြူဝတ် လူဥပါသိကာမဟူသမျှတို့တွင် နကုလမာတာသူကြွယ်မသည်တစ်ဦးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

သူကြွယ် ငါ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာ’၌ သက်ဝင်ရာ ထောက်တည်ရာသက်သာရာကိုရသည် ဝိစိကိစ္ဆာကို လွန်မြောက်သည် သို့လော သို့လော တွေးတောမှု ကင်းရှင်းသည်ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် မြတ်စွာဘုရားမှတစ်ပါး အားထားရာမရှိသည် ဖြစ်၍ ဘုရားသာသနာ၌ နေကြသည့် အဝတ်ဖြူဝတ် လူဥပါသိကာမဟူသမျှတို့တွင် နကုလမာတာသူကြွယ်မသည် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သောပ္ပသုတ်

֍ ၁၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုစဉ်အခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညနေချမ်းအခါ၌ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထလျက် စည်းဝေးရာ ဇရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။

အသျှင်သာရိပုတြာသည်လည်း ညနေချမ်းအခါ၌ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထလျက်စည်းဝေးရာ ဇရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။

အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်၊ အသျှင်မဟာကဿပ၊ အသျှင်မဟာကစ္စည်း၊ အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိက၊ အသျှင်မဟာစုန္ဒ၊ အသျှင်မဟာကပ္ပိန၊ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ၊ အသျှင်ရေဝတ၊ အသျှင်အာနန္ဒာတို့သည်လည်းညနေချမ်းအခါ၌ ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက် စည်းဝေးရာ ဇရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ညဉ့်အချိန်ပတ်လုံး ထိုင်နေခြင်းဖြင့် အချိန်ကုန်လွန်စေ၍နေရာမှထလျက် ကျောင်းတော်သို့ ဝင်တော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်တို့သည်လည်း မြတ်စွာဘုရား ကြွသွားတော့်မူ၍ မကြာမြင့်မီပင် နေရာမှ ထလျက် မိမိတို့ နေမြဲကျောင်းသို့ ကြွသွားတော်မူကြကုန်၏။

ထိုစည်းဝေးရာ ဇရပ်၌ ရဟန်းပြု၍ မကြာကြသေးသည့် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာ’ သို့ ရောက်သစ်စသီတင်းငယ်ရဟန်းတို့သည် နေထွက်သည်တိုင်အောင် ကျီးသံဟောက်လျက် အိပ်ကုန်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သောနတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့် နေထွက်သည်တိုင်အောင် ကျီးသံဟောက်လျက်အိပ်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူ၍ စည်းဝေးရာ ဇရပ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပြီးလျှင်ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူလျက် ရဟန်းတို့ကို မေးမြန်းတော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ သာရိပုတြာ အဘယ်မှာနည်း၊ မဟာမောဂ္ဂလာန် အဘယ်မှာနည်း၊ မဟာကဿပအဘယ်မှာနည်း၊ မဟာကစ္စည်း အဘယ်မှာနည်း၊ မဟာကောဋ္ဌိက အဘယ်မှာနည်း၊ မဟာစုန္ဒအဘယ်မှာနည်း၊ မဟာကပ္ပိန အဘယ်မှာနည်း၊ အနုရုဒ္ဓါ အဘယ်မှာနည်း၊ ရေဝတ အဘယ်မှာနည်း၊ အာနန္ဒာ အဘယ်မှာနည်း၊ ရဟန်းတို့ တပည့်ကြီးဖြစ်သည့် ထိုမထေရ်တို့သည် အဘယ်အရပ်သို့သွားကုန်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ထိုအသျှင်တို့သည်လည်း မြတ်စွာဘုရား ကြွသွားတော်မူ၍ မကြာမြင့်မီပင် မိမိတို့နေမြဲကျောင်းသို့ ကြွသွားပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။

ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် “မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ပြန်ကြွမလာကြတော့ပြီ”ဟု (အောက်မေ့လျက်) အဘယ့်ကြောင့် နေထွက်သည်တိုင်အောင် ကျီးသံဟောက်လျက် အိပ်ကုန်ဘိသနည်း။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။

“အလိုရှိတိုင်း အိပ်မှုချမ်းသာ လျောင်းမှုချမ်းသာ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန် အားထုတ်နေ လျက်တစ်သက်လုံး မင်းပြုသော ရေမြေကို အစိုးရသော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းလောင်းအပ်သော မင်းကိုတိုင်းသူပြည်သားအပေါင်းက ချစ်အပ် မြတ်နိုးအပ်၏”ဟု သင်တို့ မြင်ဖူး ကြားဖူးကြကုန် သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မမြင်ဖူး မကြားဖူးကြပါ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းပြီ “အလိုရှိတိုင်း အိပ်မှုချမ်းသာ လျောင်းမှုချမ်းသာ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန်အားထုတ်နေလျက် တစ်သက်လုံး မင်းပြုသော ရေမြေကို အစိုးရသော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းလောင်းအပ်သော မင်းကို တိုင်းသူပြည်သားအပေါင်းက ချစ်အပ် မြတ်နိုးအပ်၏”ဟု ငါလည်းမမြင်ဖူး မကြားဖူးချေ။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။

“နယ်စားကို။ပ။ အဖအမွေခံ မြို့စားကို။ စစ်သူကြီးကို။ ရွာသူကြီးကို။ အလိုရှိတိုင်း အိပ်မှုချမ်းသာလျောင်းမှုချမ်းသာ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန် အားထုတ်နေလျက် တစ်သက်လုံး အသင်းလူကြီးပြုလုပ်နေသော အသင်းလူကြီးကို အသင်းသားအပေါင်းက ချစ်အပ် မြတ်နိုးအပ်၏”ဟု သင်တို့ မြင်ဖူးကြားဖူးကြကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မမြင်ဖူး မကြားဖူးကြပါ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းပြီ “အလိုရှိတိုင်း အိပ်မှုချမ်းသာ လျောင်းမှုချမ်းသာ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန်အားထုတ်နေလျက် တစ်သက်လုံး အသင်းလူကြီး ပြုလုပ်နေသည့် အသင်းလူကြီးကို အသင်းသားအပေါင်းက ချစ်အပ် မြတ်နိုးအပ်၏”ဟု ငါလည်း မမြင်ဖူး မကြားဖူးချေ။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။

“အလိုရှိတိုင်း အိပ်မှုချမ်းသာ လျောင်းမှုချမ်းသာ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန် အားထုတ်နေ လျက်ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမူ၍ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ နိုးကြားမှု၌ အားမထုတ့်ကုသိုလ် တရားတို့ကို မရှု၊ ညဉ့်၏ ရှေ့အဖို့ နောက်အဖို့၌ အရိယာမဂ်၏ အသင်းအပင်းဖြစ်ကုန်သောဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ပွါးများမှု၌ အားမထုတ်သော သမဏကိုဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏကိုဖြစ်စေ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခန်းခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော'အရဟတ္တဖိုလ်'ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက်ရောက်၍ နေ၏”ဟု သင်တို့ မြင်ဖူး ကြားဖူးကုန်သလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မမြင်ဘူး မကြားဘူးကြပါ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းပြီ “အလိုရှိတိုင်း အိပ်မှုချမ်းသာ လျောင်းမှုချမ်းသာ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန်အားထုတ်နေလျက် ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမူ၍ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ နိုးကြားမှု၌ အားမထုတ် ကုသိုလ်တရားတို့ကို မရှု၊ ညဉ့်၏ ရှေ့အဖို့နောက်အဖို့၌ အရိယာမဂ်၏အသင်းအပင်းဖြစ်ကုန်သော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ပွါးများမှု၌ အားမထုတ်သော သမဏကိုဖြစ်စေဗြာဟ္မဏကိုဖြစ်စေ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခန်းခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏”ဟု ငါလည်း မမြင်ဘူး မကြားဘူးချေ။

ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့် ဤသို့ ကျင့်ရမည် “ဣန္ဒြေတို့၌ ပိတ်ထားသော တံခါးရှိသူ၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသူ၊ နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်သူတို့ ဖြစ်ကြကုန်အံ့၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ရှုကုန်သည်ဖြစ်၍ ညဉ့်၏ ရှေ့အဖို့နောက်အဖို့၌ အရိယာမဂ်၏ အသင်းအပင်းဖြစ်ကုန်သော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကိုပွါးများမှု၌ အားထုတ်လျက် နေကြကုန်အံ့”ဟု (ကျင့်ရမည်)။

ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-မစ္ဆဗန္ဓသုတ်

֍ ၁၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကောသလတိုင်းတို့၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ခရီးရှည်ကြွတော်မူသည်ရှိသော် တစ်ခုသော အရပ်၌ ငါးတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော ငါးသတ်တံငါသည်ကို မြင်တော်မူ၍ ခရီးလမ်းမှဖဲတော်မူပြီးလျှင် သစ်ပင်ရင်းတစ်ခုဝယ် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူလျက် ရဟန်းတို့ကိုမေးတော်မူ၏-

“ရဟန်းတို့ ငါးတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော ဤငါးသတ် တံငါသည်ကို သင်တို့ မြင်ကြကုန်၏လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မြင်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း “ငါးတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော ငါးသတ်တံငါသည်သည် ထိုအလုပ် ထိုအသက်မွေးမှုဖြင့် ဆင်စီးရသူ မြင်းစီးရသူ ရထားစီးရသူယာဉ်စီးရသူ စည်းစိမ်ခံစားရသူ များစွာသော စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ နေရသူဖြစ်၏”ဟု သင်တို့မြင်ဖူး ကြားဖူးကြကုန်၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မမြင်ဖူး မကြားဖူးကြပါ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းပြီ “ငါးတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော ငါးသတ်တံငါသည်သည် ထိုအလုပ်ထိုအသက်မွေးမှုဖြင့် ဆင်စီးရသူ မြင်းစီးရသူ ရထားစီးရသူ ယာဉ်စီးရသူ စည်းစိမ်ခံစားရသူ များစွာသောစည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ နေရသူဖြစ်၏”ဟု ငါလည်း မမြင်ဖူး မကြားဖူးချေ။

ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ထိုတံငါသည်သည် သတ်ရန် ဆောင်ယူလာကုန်သော ထိုသတ်မည့် ငါးတို့ကို ယုတ်ညံ့ သောစိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ကြည့်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုတံငါသည်သည် ဆင်မစီးရသူ မြင်းမစီးရသူ ရထား မစီးရသူယာဉ်မစီးရသူ စည်းစိမ်မခံစားရသူ များစွာသော စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ မနေရသူ ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။

“နွားတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော နွားသတ်သမားသည် ထိုအလုပ်ဖြင့် ထိုအသက်မွေးမှုဖြင့်ဆင်စီးရသူ မြင်းစီးရသူ ရထားစီးရသူ ယာဉ်စီးရသူ စည်းစိမ်ခံစားရသူ များစွာသော စည်းစိမ်အစုကိုအုပ်စိုး၍ နေရသူ ဖြစ်၏”ဟု သင်တို့ မြင်ဖူး ကြားဖူးကြကုန်၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မမြင်ဖူး မကြားဖူးကြပါ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းပြီ “နွားတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော နွားသတ်သမားသည် ထိုအလုပ် ဖြင့်ထိုအသက်မွေးမှုဖြင့် ဆင်စီးရသူ မြင်းစီးရသူ ရထားစီးရသူ ယာဉ်စီးရသူ စည်းစိမ်ခံစားရသူ များစွာသောစည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ နေရသူဖြစ်၏”ဟု ငါလည်း မမြင်ဖူး မကြားဖူးချေ။

ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ထိုနွားသတ်သမားသည် သတ်ရန် ဆောင်ယူလာကုန်သော ထိုသတ်မည့် နွားတို့ကိုယုတ်ညံ့သော စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ကြည့်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုနွားသတ်သမားသည် ဆင်မစီးရသူ မြင်းမစီးရသူရထားမစီးရသူ ယာဉ်မစီးရသူ စည်းစိမ်မခံစားရသူ များစွာသော စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ မနေရသူဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။

“ဆိတ်သတ်သမားသည်။ပ။ ဝက်သတ်သမားသည်။ပ။ ငှက်သတ်သမားသည်။ပ။ သားကောင်တို့ကိုသတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော သားသတ်သမားသည် ထိုအလုပ် ထိုအသက်မွေးမှုဖြင့် ဆင်စီးရသူမြင်းစီးရသူ ရထားစီးရသူ ယာဉ်စီးရသူ စည်းစိမ်ခံစားရသူ စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ နေရသူဖြစ်၏”ဟူ၍ မြင်ဖူး ကြားဖူးကြကုန်၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မမြင်ဖူး မကြားဖူးကြပါ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းပြီ “သားကောင်တို့ကို သတ်၍ သတ်၍ ရောင်းချသော သားသတ်သမားသည်ထိုအလုပ် ထိုအသက်မွေးမှုဖြင့် ဆင်စီးရသူ မြင်းစီးရသူ ရထားစီးရသူ ယာဉ်စီးရသူ စည်းစိမ်ခံစားရသူများစွာသော စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍ နေရသူဖြစ်၏”ဟု ငါလည်း မမြင်ဖူး မကြားဖူးချေ။

ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ထိုသားသတ်သမားသည် သတ်ရန် ဆောင်ယူလာကုန်သော ထိုသတ်မည့် သားကောင် တို့ကိုယုတ်ညံ့သော စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ကြည့်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုသားသတ်သမားသည် ဆင်မစီးရသူမြင်းမစီးရသူ ရထားမစီးရသူ ယာဉ်မစီးရသူ စည်းစိမ်မခံစားရသူ များစွာသော စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍မနေရသူ ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုသားသတ်သမားသည် သတ်ရန် ဆောင်ယူလာကုန်သော ထိုသတ်မည့် တိရစ္ဆာန်သတ္တဝါတို့ကိုသော်မှလည်း ယုတ်ညံ့သော စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြည့်သောကြောင့် ဆင်မစီးရသူ မြင်းမစီးရသူ ရထားမစီးရသူ ယာဉ်မစီးရသူ စည်းစိမ်မခံစားရသူ များစွာသော စည်းစိမ်အစုကို အုပ်စိုး၍မနေရသူ ဖြစ်ဘိသေး၏။

သတ်ရန် ဆောင်ယူလာသော အသတ်ခံရမည့် လူဖြစ်သော သူကို ယုတ်ညံ့သော စိတ်ဖြင့် ကြည့်ရှုသူအား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိတော့အံ့နည်း။

ရဟန်းတို့ ထိုစကားသည် မှန်၏၊ ထိုလူဖြစ်သော သူကို သတ်ရန် မကောင်းသော စိတ်ဖြင့်ကြည့်ရှုခြင်းသည် ထိုကြည့်သူအား ရှည်ကြာလေးမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ့်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရာ ဖြစ်သောငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ပဌမ မရဏဿတိသုတ်

֍ ၁၉။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ “မရဏဿတိ ‘သေခြင်း တရားကို အောက်မေ့မှု’ ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးကြီး၏၊ အာနိသင်ကြီး၏၊ အမြိုက် (နိဗ္ဗာန်) သို့ သက်ဝင်၏။ အမြိုက် (နိဗ္ဗာန်) လျှင် အဆုံးရှိ၏။

ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မရဏဿတိကို ပွါးများကုန်၏လော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း သင်သည် မရဏဿတိကို အဘယ်သို့လျှင် ပွါးများသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏-

“ငါသည် တစ်နေ့ တစ်ညဉ့်မျှ အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကိုနှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်လည်း မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း သင်သည် မရဏဿတိကို အဘယ်သို့လျှင် ပွါးများသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏-

“ငါသည် တစ်နေ့မျှ အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရ လေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်လည်း မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း သင်သည် မရဏဿတိကို အဘယ်သို့လျှင် ပွါးများသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏-

“ငါသည် ဆွမ်းတစ်ထပ် စားချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်လည်း မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း သင်သည် အဘယ်သို့လျှင် မရဏဿတိကို ပွါးများသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏-

“ငါသည် လေးလုတ် ငါးလုတ်သော ဆွမ်းကို ဝါးမျိုနေချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်လည်း မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း သင်သည် မရဏဿတိကို အဘယ်သို့လျှင် ပွါးများသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏-

“ငါသည် ဆွမ်းတစ်လုတ်မျှကို ဝါးမျိုးနေချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည်ဖြစ်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်လည်း မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း သင်သည် မရဏဿတိကို အဘယ်သို့လျှင် ပွါးများသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပါ၏-

“ငါသည် ဝင်သက်ရှု၍ ထွက်သက်ထုတ်ချိန် ထွက်သက်ထုတ်၍ ဝင်သက်ရှုချိန်အတွင်း အသက်ရှင် ရပါမူကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပါ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် မရဏဿတိကို ပွါးများပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်ကုန်သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ “ငါသည် တစ်နေ့ တစ်ညဉ့်မျှ အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟုမရဏဿတိကို ပွါးများသောရဟန်း၊ “ငါသည် တစ်နေ့ အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု မရဏဿတိကို ပွါးများသော ရဟန်း၊ “ငါသည် ဆွမ်းတစ်ထပ် စားချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု မရဏဿတိကို ပွါးများသောရဟန်း၊ “ငါသည် လေးလုတ်ငါးလုတ်သော ဆွမ်းကို ဝါးမျိုနေချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟုမရဏဿတိကို ပွါးများသောရဟန်း၊ ဤရဟန်းတို့ကို မေ့လျော့စွာ နေကြကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အာသဝေါတရားကုန်ခန်းရန် နုံ့နှေးစွာ မရဏဿတိကို ပွါးများကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ “ငါသည် ဆွမ်းတစ်လုတ်တည်းကို ဝါးမျိုနေချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု မရဏဿတိကို ပွါးများသောရဟန်း၊ “ငါသည် ဝင်သက်ရှူ၍ ထွက်သက်ထုတ်ချိန် ထွက်သက်ထုတ်၍ ဝင်သက်ရှူချိန်အတွင်း အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား၏အဆုံးအမ တော်ကို နှလုံးသွင်း ရလေရာ၏၊ ငါ့အား စင်စစ် (ရဟန်းကိစ္စကို) များစွာ ပြုအပ်သည့်ဖြစ်ရာ၏”ဟု မရဏဿတိကို ပွါးများသော ရဟန်း၊ ဤရဟန်းတို့ကို မမေ့မလျော့နေကြကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အာသဝေါတရားကုန်ခန်းရန် ထက်သန်စွာ မရဏဿတိကိုပွါးများကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့်လျှင် ဤသို့ ကျင့်ရမည် “မမေ့မလျော့ နေကုန်အံ့၊ အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခန်းရန် ထက်သန်စွာ မရဏဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွါးများကုန်အံ့”ဟူ၍ (ကျင့်ရမည်)။

ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဒုတိယ မရဏဿတိသုတ်

֍ ၂၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ မရဏဿတိကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးကြီး၏၊ အာနိသင်ကြီး၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ မရဏဿတိကို အဘယ်သို့ ပွါးများအပ် အဘယ်သို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးကြီးသည်အာနိသင်ကြီးသည် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်သည် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိသည် ဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် နေ့ကို လွန်မြောက် ညဉ့်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် ဤသို့ဆင်ခြင်၏-

“ငါ့အား သေခြင်းအကြောင်းတို့သည် များပြားလှကုန်၏၊ မြွေမူလည်း ကိုက်ရာ၏၊ ကင်းမြီးကောက်မူလည်း ကိုက်ရာ၏၊ ကင်းခြေများမူလည်း ကိုက်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့် ငါသေဆုံးလေရာ၏၊ ထိုမြွေစသည် ကိုက်ခြင်းသည် ငါအား အန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏၊ ချော်၍မူလည်း လဲရာ၏၊ ငါစားသောအစာမူလည်း (မကျေဘဲ) ဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ငါ့အား သည်းခြေသော်လည်း ပျက်ရာ၏၊ ငါ့အားသလိပ်သော်လည်း ပျက် ရာ၏၊ ငါ့အား လေသင်တုန်းတို့သော်လည်း ဖြတ်ကုန်ရာ၏၊ ထိုလေသင်တုန်းဖြတ်ခြင်းကြောင့် ငါ သေဆုံး လေရာ၏၊ ထိုလေသင်တုန်းဖြတ်ခြင်းသည် ငါအားအန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏”ဟု (ဆင်ခြင်ရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ထိုရဟန်းသည် “ညဉ့်အခါ၌ သေသော ငါ့အား အန္တရာယ်ပြုမည့် မပယ်အပ်သေးသည့်ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ ရှိကုန်သလော”ဟု ဆင်ခြင်အပ်၏။

ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် “ညဉ့်အခါ၌ သေသော ငါ့အား အန္တရာယ်ပြုမည့်မပယ်အပ်သေးသည့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ ရှိကုန်၏”ဟု အကယ်၍ သိပါမူ ရဟန်းတို့ ထိုသိသော ရဟန်းသည် ယုတ်ညံ့သော ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန်သာလျှင် လွန်ကဲသော ပြုလိုမှု'ဆန္ဒ'ကိုလည်းကောင်း၊ လုံ့လကိုလည်းကောင်း၊ အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ အတိုင်းထက်အလွန် အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆုတ်နစ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ သတိကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကိုလည်းကောင်း ပြုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ပုဆိုး၌ မီးလောင်သူသည်လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်သူသည်လည်းကောင်း၊ ထိုပုဆိုးထိုဦးခေါင်းကို မီးငြိမ်းစေရန် လွန်ကဲသော ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ လုံ့လ အားထုတ်မှု အတိုင်းထက် အလွန်အားထုတ်မှု မဆုတ်နစ်မှု သတိ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကို ပြုရာသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်ထိုရဟန်းသည် ယုတ်ညံ့သော ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန်သာလျှင် လွန်ကဲသော ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ'ကိုလည်းကောင်း၊ လုံ့လကိုလည်းကောင်း၊ အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ အတိုင်းထက်အလွန်အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆုတ်နစ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ သတိကိုလည်းကောင်း၊့ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကိုလည်းကောင်း ပြုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် “ညဉ့်အခါ၌ သေသော ငါ့အား အန္တရာယ်ပြုမည့်မပယ်အပ်သေးသည့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ မရှိကုန်”ဟု အကယ်၍ သိပါမူ ရဟန်းတို့ ထိုရဟန်းသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ညဉ့် နေ့တို့ပတ်လုံး အဖန်ဖန်ကျင့်သည်ဖြစ်၍ ထိုနှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှုဖြင့်ပင်လျှင် နေအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ညဉ့်ကို လွန်မြောက် နေ့သို့ ရောက်သည်ရှိသော် ဤသို့ဆင်ခြင်၏-

“ငါ့အား သေခြင်း၏ အကြောင်းတို့သည် များပြားလှကုန်၏၊ မြွေမူလည်း ကိုက်ရာ၏၊ ကင်းမြီးကောက်မူလည်း ကိုက်ရာ၏၊ ကင်းခြေများမူလည်း ကိုက်ရာ၏၊ ထိုမြွေစသည် ကိုက်ခြင်းကြောင့် ငါသေဆုံးလေရာ၏၊ ထိုမြွေစသည် ကိုက်ခြင်းသည် ငါအား အန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏၊ ချော်၍မူလည်း လဲရာ၏၊ ငါစားသော အစာမူလည်း (မကျေဘဲ) ဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ငါ့အား သည်းခြေသော်လည်း ပျက်ရာ၏၊ ငါ့အားသလိပ်သော်လည်း ပျက်ရာ၏၊ ငါ့အား လေသင်တုန်းတို့သော်လည်း ဖြတ်ကုန်ရာ၏၊ ထိုလေသင်တုန်းဖြတ်ခြင်းကြောင့် ငါသေဆုံးလေရာ၏၊ ထိုလေသင်တုန်းဖြတ်ခြင်းသည် ငါအား အန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏”ဟု (ဆင်ခြင်ရာ၏)။

ရဟန်းတို့ ထိုရဟန်းသည် “နေ့အခါ၌ သေသော ငါ့အား အန္တရာယ်ကို ပြုမည့် မပယ်အပ်သေး သည့်ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ငါ့အား ရှိကုန်သလော”ဟု ဆင်ခြင်အပ်၏။

ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် “နေ့အခါ၌ သေသော ငါ့အား အန္တရာယ်ပြုမည့်မပယ်အပ်သေးသည့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ငါ့အား ရှိကုန်၏”ဟု အကယ်၍ သိပါမူရဟန်းတို့ ထိုသိသော ရဟန်းသည် ယုတ်ညံ့ကုန်သော ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန်သာလျှင်လွန်ကဲ သော ပြုလိုမှု'ဆန္ဒ'ကိုလည်းကောင်း၊ လုံ့လကိုလည်းကောင်း၊ အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ အတိုင်းထက် အလွန် အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆုတ်နစ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ သတိကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ် ကိုလည်းကောင်း ပြုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ပုဆိုး၌ မီးလောင်သူသည်လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်း၌ မီးလောင်သူသည်လည်းကောင်း၊ ထိုပုဆိုးထိုဦးခေါင်းကို မီးငြိမ်းစေရန် လွန်ကဲသော ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ လုံ့လ အားထုတ်မှု အတိုင်းထက် အလွန်အားထုတ်မှု မဆုတ်နစ်မှု သတိ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကို ပြုရာသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်ထိုရဟန်းသည် ယုတ်ညံ့ကုန်သော ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန်သာလျှင် လွန်ကဲသော ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ ကိုလည်းကောင်း၊ လုံ့လကိုလည်းကောင်း၊ အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ အတိုင်းထက်အလွန် အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆုတ်နစ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ သတိကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကိုလည်းကောင်းပြုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် “နေ့အခါ၌ သေသော ငါ့အား အန္တရာယ်ကို ပြုမည့်မပယ်အပ်သေးသည့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ငါ့အား မရှိကုန်”ဟု အကယ်၍ သိပါမူရဟန်းတို့ ထိုရဟန်းသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ညဉ့် နေ့တို့ပတ်လုံး အဖန်ဖန်ကျင့်သည်ဖြစ်၍ ထိုနှစ်သက် ဝမ်းမြောက်မှုဖြင့်ပင်လျှင် နေအပ်၏။

ရဟန်းတို့ မရဏဿတိကို ဤသို့ ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုး ကြီး၏၊ အာနိသင်ကြီး၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

နှစ်ခုမြောက် သာရဏီယဝဂ် ပြီး၏။

၃-အနုတ္တရိယဝဂ်

၁-သာမကသုတ်

֍ ၂၁။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း သာမရွာ ပေါက္ခရဏိယမည်သော ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ပေါက္ခရဏိယတစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် တောက်ပစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

အသျှင်ဘုရား ဤတရားသုံးပါးတို့သည် ရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။

အဘယ်သုံးပါးတို့နည်းဟူမူ-

အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

စကားပြောမှု၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

အိပ်မှု၌ မွေ့လျော်ခြင်းတို့ပါတည်း။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားသုံးပါးတို့သည် ရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏ဟု လျှောက်၏။

ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ထိုနတ်သားသည် “ငါ့အား မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏”ဟု (သိ၍) မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာထို အရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ ရဟန်းတို့ကို-

ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ဦးသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ပေါက္ခရဏိယ တစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် တောက်ပစေလျက် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက် ငါ့အား-

“အသျှင်ဘုရား ဤတရားသုံးပါးတို့သည် ရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။

အဘယ်သုံးပါးတို့နည်းဟူမူ-

အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

စကားပြောမှု၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

အိပ်မှု၌ မွေ့လျော်ခြင်းတို့ပါတည်း။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားသုံးပါးတို့သည် ရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်ရဟန်းတို့အား ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်နေသည်တို့ကို နတ်တို့သော်မှလည်းသိကြကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် အရမတော်ကြကုန်စွတကား၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မကောင်းသဖြင့်ရကြလေကုန်စွ တကား။

ရဟန်းတို့ အခြားဆုတ်ယုတ်ကြောင်း ပရိဟာနိယတရားတို့ကိုလည်း ဟောကြားပေအံ့၊ ထိုတရားကိုနာကြကုန်၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။

“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ဆုတ်ယုတ်ကြောင်း ပရိဟာနိယတရားသုံးမျိုးတို့သည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-

အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

ဆုံးမခက်သော စကားရှိသူဖြစ်ခြင်း။

ယုတ်မာသော အဆွေခင်ပွန်းရှိခြင်းတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့ပင်တည်း။

ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြသည့် ရဟန်းအားလုံးတို့သည်ဤ တရားခြောက်မျိုးတို့ကြောင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြကုန်၏။

ရဟန်းတို့ နောင်အခါ၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်ကြသည့် ရဟန်းအားလုံးတို့သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကြောင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်ကြကုန်လိမ့်မည်။

ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်ကြသည့် ရဟန်းအားလုံးတို့သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကြောင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်ကြကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အပရိဟာနိယသုတ်

֍ ၂၂။ ရဟန်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဖြစ်သော ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ဟောကြားအံ့၊ ထိုတရားကိုနာကြကုန်၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်၊ ဟောကြားပေအံ့။

ရဟန်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားခြောက်မျိုးတို့သည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-

အမှုသစ်၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

စကားပြောမှု၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

အိပ်မှု၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

အပေါင်းအဖော်၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

ဆုံးမလွယ်သော စကားရှိသူဖြစ်ခြင်း။

မိတ်ဆွေကောင်း ရှိခြင်းတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားခြောက်မျိုးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြသည့် ရဟန်းအားလုံး တို့သည်ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကြောင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်ခဲ့ကြကုန်။

ရဟန်းတို့ နောင်အခါ၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်ကြသည့် ရဟန်းအားလုံးတို့သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကြောင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်ကြကုန်လတ္တံ့။

ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်ကြသည့် ရဟန်းအားလုံးတို့သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကြောင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်ကြကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဘယသုတ်

֍ ၂၃။ ရဟန်းတို့ ‘ဘေး’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း၊ ရဟန်းတို့'ဒုက္ခ’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ‘ရောဂါ’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ‘အိုင်းအမာ’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏အမည်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ‘ကပ်ငြိခြင်း’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ‘ညွန်ပျောင်း’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း။

ရဟန်းတို့ အဘယ်ကြောင့် ‘ဘေး’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်ဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ ကာမဂုဏ်တို့၌ ကာမရာဂဖြင့် တပ်မက်၍ ဆန္ဒရာဂဖြင့် နှောင်ဖွဲ့အပ်သော ဤသတ္တဝါ သည်မျက်မှောက်ဘေးမှလည်း မလွတ်၊ တမလွန် ဘေးမှလည်း မလွတ်၊ ထို့ကြောင့် ဘေးဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်ကြောင့် ‘ဒုက္ခ’ဟူသော ဤအမည်သည်။ပ။ ‘ရောဂါ’ဟူသော။ ‘အိုင်းအမာ’ဟူသော'ကပ်ငြိခြင်း’ဟူသော ‘ညွန်ပျောင်း’ဟူသော ဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်ဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ ကာမရာဂဖြင့် တပ်မက်၍ ဆန္ဒရာဂဖြင့် နှောင်ဖွဲ့အပ်သော ဤသတ္တဝါသည် မျက်မှောက်ညွန်ပျောင်းမှလည်း မလွတ်၊ တမလွန် ညွန်ပျောင်းမှလည်း မလွတ်၊ ထို့ကြောင့် ‘ညွန်ပျောင်း’ဟူသောဤအမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဘေး ဒုက္ခ ရောဂါ အိုင်းအမာ နှစ်ပါးသော ငြိကပ်မှုနှင့် ညွန်ပျောင်းတို့ကို ကာမတို့ဟူ၍ဆိုအပ်ကုန်၏၊ ယင်းကာမတို့၌ ပုထုဇဉ်သတ္တဝါသည် ကပ်ငြိ၏။ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်) ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဥပါဒါန်တရား၌ ဘေးကိုမြင်သဖြင့် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိအားဖြင့်) မစွဲလမ်းမူ၍ ပဋိသန္ဓေ နေခြင်း သေခြင်း၏ကုန်ရာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်၌ ကိလေသာတို့မှ လွတ်ကုန်၏။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဘေးကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာခြင်း ရှိကုန်သည်မျက်မှောက်ဘဝ၌ ငြိမ်းအေးကုန်သည် ရန်ဘေး အားလုံးကို လွန်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ဆင်းရဲဒုက္ခဟူသမျှကိုလွန်မြောက်ကုန်၏။

တတိယသုတ်။

၄-ဟိမဝန္တသုတ်

֍ ၂၄။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကိုသော်လည်းဖောက်ခွဲနိုင်ရာ၏၊ ယုတ်သော အဝိဇ္ဇာကိုမူကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-

တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကို ဝင်စားခြင်း၌ လိမ္မာ၏။

တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကို တည်စေခြင်း၌ လိမ္မာ၏။

တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ မှ ထခြင်း၌ လိမ္မာ၏။

တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ၏ (ဝင်စားရန်) အသင့်ဖြစ်ခြင်း၌ လိမ္မာ၏။

တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ၏ ကျက်စားရာ အာရုံ၌ လိမ္မာ၏။

တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကို ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌ လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကိုသော်လည်းဖောက်ခွဲနိုင်ရာသေး၏၊ ယုတ်သော အဝိဇ္ဇာကိုမူကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၂၅။ ရဟန်းတို့ မပြတ်အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် မြတ်စွာဘုရားဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏။ပ။ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည်တော်မူ၏ဟုအဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သော အခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသ ထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွ သောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။

ရဟန်းတို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍လည်း ဤသို့ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် (ကိလေသာမှ) စင်ကြယ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“မြတ်စွာဘုရားဟောသော တရားတော်သည် ကောင်းစွာ ဟောထားသော တရားတော်ပါပေ တည်း။ပ။ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိနိုင်ခံစားနိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း”ဟု (အဖန်ဖန်အောက်မေ့၏)။

ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွ သောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။

ရဟန်းတို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤဓမ္မာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍လည်း ဤသို့ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် (ကိလေသာမှ) စင်ကြယ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် ကောင်းသောအကျင့် ရှိတော်မူပါပေ၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်တော်မူပါပေ၏”ဟူ၍ (အဖန်ဖန်အောက်မေ့၏)။

ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ'မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။

ရဟန်းတို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသံဃာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍လည်း ဤသို့ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် (ကိလေသာမှ) စင်ကြယ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် မကျိုး မပေါက်။ပ။ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော မိမိ၏ သီလတို့ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် သီလကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သော အခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အားရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ'ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။

ရဟန်းတို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသီလာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍လည်း ဤသို့ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် (ကိလေသာမှ) စင်ကြယ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည်-

“ငါ့အား အရတော်ပေစွ၊ ငါသည် လူ့အဖြစ်ကို ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွ။ပ။ အတောင်းခံရန် အသင့်ဖြစ်၏၊ ပေးကမ်းမှု ခွဲဝေမှု၌ မွေ့လျော်၏”ဟု မိမိ၏ စွန့်ကြဲမှု စာဂဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။ပ။

ဤသို့ ဤလောက၌ အချို့သော သတ္တဝါတို့သည် (ကိလေသာမှ) စင်ကြယ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် နတ်တို့ကို သက်သေထား၍ မိမိ၏ သဒ္ဓါ စသောဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“စာတုမဟာရာဇ်နတ် တာဝတိံသာနတ် ယာမာနတ် တုသိတာနတ် နိမ္မာနရတိနတ် ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ် ဗြဟ္မာ အထက်အထက် ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော ထိုနတ်တို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ နတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်း ထိုသဒ္ဓါတရားမျိုးသည် ထင်ရှားရှိ၏။ သီလနှင့်။ အကြားအမြင်နှင့်။ စွန့်ကြဲ ပေးကမ်းခြင်းနှင့်။ ပညာနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော ထိုနတ်တို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်း ထိုပညာမျိုးသည် ထင်ရှားရှိ၏”ဟု (အဖန်ဖန်အောက်မေ့၏)။

ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် မိမိ၏လည်းကောင်း၊ ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့၏လည်းကောင်း သဒ္ဓါ သီလသုတ စာဂ ပညာကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ'မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။

ရဟန်းတို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤဒေဝတာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍လည်း ဤသို့ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် (ကိလေသာမှ) စင်ကြယ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ မပြတ်အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-မဟာကစ္စာနသုတ်

֍ ၂၆။ ထိုအခါ အသျှင်မဟာကစ္စည်းသည် ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင် ရဟန်းတို့”ဟူ၍ ခေါ်တော်မူ၏၊ “ငါ့သျှင်”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်မဟာကစ္စည်းအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ အသျှင်မဟာကစ္စည်းသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏-

ငါ့သျှင်တို့ အံ့ဩဖွယ် ရှိပေစွ၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန်၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း ငိုကြွေးခြင်းတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်းတို့ ချုပ်ငြိမ်းရန်၊ အရိယာမဂ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့်) ကျဉ်းမြောင်းလှစွာသော လူ့ဘောင်၌ ရအပ်သော အခွင့်ဖြစ်သော ဤအနုဿတိခြောက်မျိုးကို အလွန့်အလွန် ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူပါပေ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏။ပ။ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည်တော်မူ၏”ဟူ၍ (အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏)။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သော အခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွ သောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ ထိုအရိယာတပည့်သည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သောအတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော ကောင်းကင်အပြင်နှင့် တူသော စိတ်ဖြင့် နေ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤစိတ်ကို အကြောင်းပြု၍လည်း ဤလောက၌ အချို့သော သတ္တဝါတို့သည် ဤသို့စင်ကြယ်ခြင်းသဘော ရှိကုန်၏။

ငါ့သျှင်တို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“မြတ်စွာဘုရား ဟောသော တရားတော်သည် ကောင်းစွာ ဟောထားသော တရားတော်ပါပေတည်း။ပ။ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိနိုင် ခံစားနိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း”ဟူ၍ (အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏)။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်သည် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သော အခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွ သောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား သံဃာတော်သည် ကောင်းသော အကျင့်ရှိတော်မူ၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်တော်မူပါပေ၏”ဟူ၍ (အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏)။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်သည် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွ သောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားကုန်သော။ပ။ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော မိမိ၏ သီလတို့ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်သည် မိမိ၏ သီလတို့ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ မောဟ့ထကြွ သောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသောအမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည်-

“ငါ့အား အရတော်ပေစွ၊ ငါသည် လူ့အဖြစ်ကို ကောင်းစွာ ရပေစွ။ပ။ အတောင်းခံရန် အသင့် ဖြစ်၏၊ ပေးကမ်းမှု ခွဲဝေမှု၌ မွေ့လျော်၏”ဟု မိမိ၏ စွန့်ကြဲမှုစာဂဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်သည် မိမိ၏ စွန့်ကြဲမှုစာဂဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ မောဟထကြွ သောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွက်မြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အမည်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ နောက်တစ်မျိုးကား အရိယာတပည့်သည် နတ်တို့ကို သက်သေထား၍ မိမိ၏ သဒ္ဓါ စသောဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

“စာတုမဟာရာဇ်နတ် တာဝတိံသာနတ်။ပ။ အထက်အထက် ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သဒ္ဓါတရား နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်းထိုသဒ္ဓါတရားမျိုးသည် ထင်ရှားရှိ၏။ သီလနှင့်။ သုတနှင့်။ စာဂနှင့်။ ပညာနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤလူ့ဘုံမှ စုတေ၍ ထိုနတ်တို့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ငါ့အားလည်း ထိုပညာမျိုးသည် ထင်ရှားရှိ၏”ဟူ၍ (အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏)။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်သည် မိမိ၏လည်းကောင်း၊ ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့၏လည်းကောင်း သဒ္ဓါ သီလသုတ စာဂ ပညာကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့သောအခါ၌ ထိုအရိယာတပည့်အား ရာဂထကြွ သောင်းကျန်းသော စိတ် မဖြစ်၊ ဒေါသထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ မောဟထကြွသောင်းကျန်းသော စိတ်မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏၊ စွဲငြိရာ ‘ဂေဓ’ မှ ထွကမြောက်၏၊ ကျွတ်လွတ်၏၊ ထမြောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ'ဂေဓ’ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏အမည်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ အံ့ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည့်သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန်၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း ငိုကြွေးခြင်းတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်းတို့ ချုပ်ငြိမ်းရန်၊ အရိယာမဂ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် (ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့်) ကျဉ်းမြောင်းလှစွာသော လူ့ဘောင်၌ ရအပ်သော အခွင့်ဖြစ်သော ဤအနုဿတိခြောက်မျိုးကို အလွန့်အလွန်ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူပါပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ပဌမ သမယသုတ်

֍ ၂၇။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင်တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား -

“အသျှင်ဘုရား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါတို့ သည်အဘယ်မျှ ရှိပါကုန်သနည်း”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါတို့သည်ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ကာမရာဂနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသောအခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအပ်၏။

“ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ကာမရာဂနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေရပါ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား ကာမရာဂကို ပယ်ရန် တရာဟောတော်မူပါ”ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ ကိုပယ်ရန် တရားဟော၏။

ရဟန်း ဤသည်ကား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်ပဌမအခါပင်တည်း။

ရဟန်း နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဗျာပါဒနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဗျာပါဒမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသော အခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအပ်၏-

“ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဗျာပါဒနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေရပါ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဗျာပါဒမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား ဗျာပါဒကို ပယ်ရန် တရားဟောတော်မူပါ”ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ’ ကို ပယ်ရန်တရားဟော၏။

ရဟန်း ဤသည်ကား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် ဒုတိယအခါပင်တည်း။

ရဟန်း နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍့ထိနမိဒ္ဓနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ထိနမိဒ္ဓမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသော အခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ပြောဆိုအပ်၏-

“ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ထိနမိဒ္ဓ နှိပ်စက်သောစိတ်ဖြင့့်် နေရပါ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ထိနမိဒ္ဓမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ရန် တရားဟောတော်မူပါ”ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ကို ပယ်ရန်တရားဟော၏။

ရဟန်း ဤသည်ကား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်တတိယအခါပင်တည်း။

ရဟန်း နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်မှု နောင်တပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ နှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသောအခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအပ်၏-

“ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် ပျံ့လွင့်မှု နောင်တပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ္ဓနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့့့််် နေရပါ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စကို ပယ်ရန် တရားဟောတော်မူပါ”ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်မှု နောင်တပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’ ကိုပယ်ရန် တရားဟော၏။

ရဟန်း ဤသည်ကား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်စတုတ္ထအခါပင်တည်း။

ရဟန်း နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဝိစိကိစ္ဆာနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိစိကိစ္ဆာမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိသော အခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအပ်၏-

“ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဝိစိကိစ္ဆာနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေရပါ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိစိကိစ္ဆာမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား ဝိစိကိစ္ဆာကို ပယ်ရန် တရားဟောတော်မူပါ”ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ကို ပယ်ရန်တရားဟော၏။

ရဟန်း ဤသည်ကား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမျှော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်ပဉ္စမအခါပင်တည်း။

ရဟန်း နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို အစွဲပြု၍ အကြင်အာရုံနိမိတ်ကိုနှလုံးသွင်းသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်မရှိသဖြင့် အာသဝေါတရားကုန်ခန်း၏၊ ထိုအာရုံနိမိတ်ကိုမသိသော အခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအပ်၏-

“ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို အစွဲပြု၍ အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းသူအား့အန္တရာယ်မရှိသဖြင့် အာသဝေါတရားကုန်ခန်း၏၊ ထိုအာရုံနိမိတ်ကို မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား အာသဝေါတရားကိုကုန်ခန်းရန် တရားဟောတော်မူပါ”ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခန်းရန်တရားဟော၏။

ရဟန်း ဤသည်ကား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်ဆဋ္ဌအခါပင်တည်း။

ရဟန်း စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါတို့သည်ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ သမယသုတ်

֍ ၂၈။ အခါတစ်ပါး၌ များစွာသော မထေရ်ရဟန်းတို့သည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနမိဂဒါဝုန် တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏၊ ထိုစဉ်အခါ၌ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့ကုန်၍ စည်းဝေးရာတန်ဆောင်းဝန်း၌ စုဝေးထိုင်နေကုန်သော ထိုမထေရ်ရဟန်းတို့အား ဤအကြားစကားသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။

“ငါ့သျှင် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါသည်အဘယ်ပါနည်း”ဟု (ဖြစ်ပေါ်လာ၏)။

ဤသို့ ပြောဆိုကုန်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား ဤစကားကို ဆို၏ -

“ငါ့သျှင်တို့ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့သည်ရှိသော် ခြေဆေးပြီးလျှင် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားကာ (ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့) ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်နေသောအခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမျှော်ခြင်းငှါချဉ်းကပ်ရန် အခါပင်တည်း”ဟု (ဆို၏)။

ဤသို့ဆိုသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် ထို (ပဌမပြောသော) ရဟန်းအား ဤစကားကို ဆို၏-

“ငါ့သျှင် ထိုအခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါမဟုတ်။

ငါ့သျှင်တို့ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့သည်ရှိသော် ခြေဆေးပြီးလျှင် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားကာ (ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့) ရှေးရှုသတိ ကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်နေသောအခါ၌ ထိုရဟန်းအား ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သောပင်ပန်းခြင်း သည် မငြိမ်းသေး၊ ဆွမ်းစားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ပင်ပန်းခြင်းသည်လည်း မငြိမ်းသေး၊ ထို့ကြောင့် ထိုအခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်အခါမဟုတ်။

ငါ့သျှင် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ညနေချမ်းအခါ ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက်ကျောင်းရိပ်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားကာ (ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့) ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်နေသော အခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ အခါပင်တည်း”ဟု (ဆို၏)။

ဤသို့ဆိုသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် ထို (ဒုတိယပြောသော) ရဟန်းအား ဤစကားကို ဆို၏။

ငါ့သျှင် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ညနေချမ်းအခါ ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက့်ကျောင်းရိပ်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားကာ (ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့) ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်နေသော အခါဝယ် နေ့အခါက နှလုံးသွင်းခဲ့သော သမာဓိနိမိတ်သည်ပင်လျှင် ထိုရဟန်းအားကြိမ်ဖန်များစွာ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုအခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအားဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါမဟုတ်။

“ငါ့သျှင် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံ၌ ထပြီးလျှင် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားကာ (ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့) ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်နေသော အခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါပင်တည်း”ဟု (ဆို၏)။

ဤသို့ ဆိုသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် ထို (တတိယပြောသော) ရဟန်းအား ဤစကားကို ဆို၏ -

ငါ့သျှင် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံ၌ ထပြီးလျှင် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားကာ (ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့) ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်နေသောအခါ၌ ထိုရဟန်း၏ ကိုယ်သည် ဩဇာဖြင့် တည်၏၊ ထိုရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမတော်ကိုနှလုံးသွင်းရန် ချမ်းသာ၏။

ထို့ကြောင့် ထိုအခါသည် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန်အခါမဟုတ်”ဟု (ဆို၏)။

ဤသို့ ဆိုသော် အသျှင်မဟာကစ္စည်းသည် မထေရ်ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်ဆို၏-

ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်တော်မှ နာကြားလိုက်ရ၏၊ မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်တော်မှ ခံယူလိုက်ရ၏။

“ရဟန်း စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမျှော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါတို့သည်ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်း ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ ထကြွသောင်း ကျန်း၍ကာမရာဂနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ မသိသောအခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ပြောဆိုအပ်၏ -

'ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ကာမရာဂနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေရပါ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား ကာမရာဂကို ပယ်ရန် တရားဟောတော်မူပါ’ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ထိုရဟန်းအား စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်မှု'ကာမရာဂ'ကိုပယ်ရန် တရားဟော၏။

ရဟန်း နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ပျက်စီးစေလိုမှု'ဗျာပါဒ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဗျာပါဒနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက်။ပ။

လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ထကြွ သောင်းကျန်း၍ ထိနမိဒ္ဓနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက်။ပ။

ပျံလွင့်မှု နောင်တပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ နှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေလျက်။ပ။

မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ထကြွသောင်းကျန်း၍ ဝိစိကိစ္ဆာနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့် နေလျက်။ပ။

အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို အစွဲပြု၍ အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်မရှိသဖြင့် အာသဝေါတရားကုန်ခန်း၏၊ ထိုအာရုံနိမိတ်ကို မသိသောအခါ၌ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သောရဟန်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ပြောဆိုအပ်၏။

'ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို အစွဲပြု၍ အကြင်အာရုံ နိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းသူအားအန္တရာယ်မရှိသဖြင့် အာသဝေါတရားကုန်ခန်း၏၊ ထိုအာရုံနိမိတ်ကို မသိပါ၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်အား အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခန်းရန် တရားဟောတော်မူပါ’ဟု (ပြောဆိုအပ်၏)။

ရဟန်းတို့ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းအား ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ရန် အခါတို့သည်ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း”ဟု (နာကြားလိုက်ရ၏၊ ခံယူလိုက်ရ၏ဟု မိန့်ဆို၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဥဒါယီသုတ်

֍ ၂၉။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဥဒါယီကို “ဥဒါယီ အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သောအကြောင်းတို့သည် အဘယ်မျှရှိကုန်သနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏။

ဤသို့ မေးတော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်ဥဒါယီသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်ကြိမ်တိုင်အောင်လည်း “ဥဒါယီ အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းတို့သည်အဘယ်မျှရှိကုန်သနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏၊ နှစ်ကြိမ်တိုင်အောင်လည်း အသျှင်ဥဒါယီသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင်လည်း “ဥဒါယီ အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းတို့သည် အဘယ်မျှရှိကုန်သနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင်လည်း အသျှင်ဥဒါယီသည်ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်ဥဒါယီအား -

“ငါ့သျှင် ဥဒါယီ သင့်ကို မြတ်စွာဘုရား မေးမြန်းတော်မူ၏”ဟု ဆို၏။

ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ ငါသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို ကြားပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း -

တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား အဖန်ဖန် အေက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို “အာနန္ဒာ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ဤဥဒါယီသည် လွန်မြတ်သော (သမာဓိ, ဝိပဿနာနှင့်ယှဉ်သော) စိတ်ကို အားထုတ်လျက် မနေသူဟု့ငါသိ၏”ဟူ၍ မိန့်တော်မူ၏။

အာနန္ဒာ အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းတို့သည် အဘယ်မျှရှိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းတို့သည် ငါးမျိုးရှိပါကုန်၏။

အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အသျှင်ဘုရား ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပါတည်း၊ ဤသို့ ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် မျက်မှောက်၌ ချမ်းသာစွာ နေရန်ဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် အာလောကသညာ ‘အလင်းရောင်ဟူသောအမှတ်’ ကိုနှလုံးသွင်း၏၊ နေ့ဟူသော အမှတ်ကို ဆောက်တည်၏၊ နေ့အခါကဲ့သို့ ညဉ့်အခါ၌ ဖြစ်၏၊ ညဉ့်အခါကဲ့သို့ နေ့အခါ၌ ဖြစ်၏၊ ဤသို့ ဟင်းလင်းပွင့်၍ (နီဝရဏ) မမြှေးယှက်သော စိတ်ဖြင့် အရောင်အလင်းနှင့်တကွ စိတ်ကို ပွါး၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပါတည်း၊ ဤသို့ ပွါးများ အပ်ကြိမ်ဖန်များစွာပြုအပ်သည်ရှိသော် (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ဉာဏ်အမြင်ကို ရရန် ဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ခြေဖဝါးမှအထက် ဆံပင်ဖျားမှအောက် ထက်ဝန်း ကျင်အရေပါးအဆုံးရှိသော မစင်ကြယ်သည့် အရာအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ပြည့်လျက်ရှိသော ဤကိုယ်ခန္ဓာကိုပင်စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏။

“ဤကိုယ်ခန္ဓာ၌ ဆံပင်၊ အမွေး၊ ခြေသည်းလက်သည်း၊ သွား၊ အရေ + အသား၊ အကြော၊ အရိုး၊ ရိုးတွင်းခြင်ဆီ၊ အညှို့ + နှလုံး၊ အသည်း၊ အမြှေး၊ အဖျဉ်း၊ အဆုပ် + အူမ၊ အူသိမ်၊ အစာသစ်၊ အစာဟောင်း၊ (ဦးနှောက်) + သည်းခြေ၊ သလိပ်၊ ပြည်၊ သွေး၊ ချွေး၊ အဆီခဲ + မျက်ရည်၊ ဆီကြည်၊ တံတွေး၊ နှပ်၊ အစေး၊ ကျင်ငယ်သည် ရှိ၏”ဟု (စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား အဖန်ဖန် အေက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပါတည်း၊ ဤသို့ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကာမ၌ စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ ကို ပယ်ရန် ဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် သေ၍ တစ်ရက်ရှိသော သူသေကောင်၊ သေ၍နှစ်ရက်ရှိသော သူသေကောင်၊ သေ၍ သုံးရက်ရှိသော သူသေကောင်၊ ဖူးရောင်နေသော သူသေကောင်၊ ရုပ်အဆင်းပျက်လျက် ညိုမဲနေသော သူသေကောင်၊ ပြည်ကဲ့သို့ စက်ဆုပ်ဖွယ် အပုပ်ရည်ယိုစီးသောသင်းချိုင်း၌ စွန့်ပစ်ထားသော သူသေကောင်ကို မြင်ရာသကဲ့သို့၊ ထိုရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုပင် “ဤငါ၏ကိုယ်သည်လည်း ဤသို့သဘောရှိ၏၊ ဤသို့သော သဘောဖြစ်လိမ့်မည်သာတည်း၊ ဤသို့သော သဘောကို မလွန်ဆန်နိုင်”ဟု ဤသို့ နှိုင်းစာ၍ ရှု၏။

ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား ကျီးတို့ ခဲစားအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော စွန်ရဲတို့ ခဲစားအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော လင်းတတို့ ခဲစားအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော ခွေးတို့ ခဲစားအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သောမြေခွေးတို့ ခဲစားအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော ပိုးအမျိုးမျိုးတို့ ခဲစားအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော သင်းချိုင်း၌ စွန့်ပစ်ထားသော သူသေကောင်ကို မြင်ရာသကဲ့သို့၊ ထိုရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် “ဤငါ၏ ကိုယ်သည်လည်း ဤသို့သဘော ရှိ၏၊ ဤသို့သော သဘောဖြစ်လိမ့်မည်သာတည်း၊ ဤသို့သော သဘောကိုမလွန်ဆန်နိုင်”ဟု ဤသို့ နှိုင်းစာ၍ ရှု၏။

ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား ရဟန်းသည် အသားအသွေးရှိသေးသော အကြောတို့ဖြင့် ဖွဲ့ထား၍ အရိုးဆက်လျက် ရှိသေးသော သင်းချိုင်း၌ စွန့်ပစ်ထားသော သူသေကောင်ကို။ပ။ အသားကင်း၍ သွေးတို့ဖြင့်ပေကျံလျက် အကြောတို့ဖြင့် ဖွဲ့ထား၍ အရိုးဆက်လျက် ရှိသေးသော သင်းချိုင်း၌ စွန့်ပစ်ထားသော သူသေကောင်ကို။ပ။ အသွေးအသားကင်းလျက် အကြောတို့ဖြင့် ဖွဲ့ထား၍ အရိုးဆက်လျက် ရှိသေးသောသင်းချိုင်း၌ စွန့်ပစ်ထားသော သူသေကောင်ကို။ပ။ တစ်နေရာ၌ လက်ရိုး တစ်နေရာ၌ ခြေရိုးတစ်နေရာ၌ ခြေဖမျက်ရိုး တစ်နေရာ၌ မြင်းခေါင်းရိုး တစ်နေရာ၌ ပေါင်ရိုး တစ်နေရာ၌ ခါးရိုးတစ်နေရာ၌ နံရိုး တစ် နေရာ၌ ကျောက်ကုန်းရိုး တစ်နေရာ၌ ပခုံးရိုး တစ်နေရာ၌ လည်ပင်းရိုးတစ်နေရာ၌ မေးရိုးတစ်နေရာ၌ သွားရိုး တစ်နေရာ၌ ဦးခေါင်းခွံအားဖြင့် ဖွဲ့ခြင်းကင်းကုန်လျက်ထိုထိုအရပ်တို့၌ ကြဲပြန့်နေကုန်သော အရိုးတို့ကို မြင်ရာသကဲ့သို့၊ ခရုသင်းအဆင်းနှင့်အတူဖြူဖွေးနေကုန်သော အရိုးတို့ကို မြင်ရာသကဲ့သို့၊ နှစ်လွန်လျက် စုပုံနေသော အရိုးတို့ကို မြင်ရာသကဲ့သို့၊ ဆွေးမြည့်လျက် အမှုန့်ဖြစ်ကုန်သော အရိုးတို့ကို မြင်ရာသကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကို ပင်လျှင်"ဤ ငါ၏ ကိုယ်သည်လည်း ဤသို့သဘောရှိ၏၊ ဤသို့သော သဘောဖြစ်လိမ့်မည်သာတည်း၊ ဤသို့သော သဘောကို မလွန်ဆန်နိုင်”ဟု ဤသို့ နှိုင်းစာ၍ ရှု၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား အဖန်ဖန်အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပါတည်း၊ ဤသို့ ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ငါတကားဟု ထောင်လွှားသော မာနကို ပယ်ရန် ဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် သုခဝေဒနာကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပါတည်း၊ ဤသို့ ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် များစွာသော စိတ်တို့ကို ထိုးထွင်း၍သိရန်ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသည်တို့ကား အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းငါးမျိုးတို့ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။

အာနန္ဒာ ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ၊ အာနန္ဒာသို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် ဤခြောက်ခုမြောက် ဖြစ်သောအဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းကိုလည်း မှတ်လေဦးလော့။

အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သတိရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် ရှေ့သို့ တက်၏၊ သတိရှိ သည်ဖြစ်၍သာလျှင် နောက်သို့ ဆုတ်၏၊ သတိရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် ရပ်၏၊ သတိရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင်ထိုင်၏၊ သတိရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် အိပ်၏၊ သတိရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် အမှုကို ဆောက်တည်၏၊ အာနန္ဒာ ဤသည်ကား အဖန်ဖန် အောက်မေ့အပ်သော အကြောင်းပင်တည်း၊ ဤသို့ ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် သတိရှိရန် အဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိရန် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-အနုတ္တရိယသုတ်

֍ ၃၀။ ရဟန်းတို့ အမြတ်ဆုံးတရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အမြတ်ဆုံး အမြင်။

အမြတ်ဆုံး အကြား။

အမြတ်ဆုံး လာဘ်။

အမြတ်ဆုံး သိက္ခာ။

အမြတ်ဆုံး လုပ်ကျွေးမှု။

အမြတ်ဆုံး အောက်မေ့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အမြတ်ဆုံး အမြင်မျိုးဟူသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ဆင်ရတနာကိုလည်း ကြည့်ရှုရန် သွား၏၊ မြင်းရတနာကိုလည်း ကြည့်ရှုရန် သွား၏၊ ပတ္တမြားရတနာကိုလည်း ကြည့်ရှုရန် သွား၏၊ အမြတ့်အယုတ်ကိုမူလည်း ကြည့်ရှုရန် သွား၏၊ မှားသောအယူ မှားသောအကျင့်ရှိသော သမဏကိုဖြစ်စေဗြာဟ္မဏကိုဖြစ်စေ ကြည့်ရှုရန် သွား၏၊ ရဟန်းတို့ ဤအမြင်သည် ရှိ၏၊ ဤအမြင်မျိုးကို မရှိဟူ၍ငါမဆို။ ရဟန်းတို့ ထို (ဆင်ရတနာစသည်ကို) မြင်ရခြင်းသည် ယုတ်သော အမြင်ပင်တည်း၊ ရွာနေသူတို့၏ အမြင်ပင်တည်း၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ အမြင်ပင်တည်း၊ အရိယာ မဟုတ်သူတို့၏ အမြင်ပင်တည်း၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ (ဝဋ်ဒုက္ခ၌ ) ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်၊ ရာဂကင်းရန် မဖြစ်၊ ရာဂစသည် ချုပ်ရန် မဖြစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရန် မဖြစ်၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် မဖြစ်၊ (သစ္စာလေးပါးတရားကို) ထိုးထွင်း၍ သိရန်မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်။

ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည်ကား သက်ဝင်သော သဒ္ဓါ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ်မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကို ဖြစ်စေ ဖူးမြော်ရန် သွား၏။

ရဟန်းတို့ သက်ဝင်သော သဒ္ဓါ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေအကြင်ဖူးမြော်ရန် သွား၏။ (ထိုသူ၏) ဤဖူးမြော်ရခြင်းမျိုးသည် သတ္တဝါတို့၏ ကိလေသာမှ စင်ကြယ်ရန်၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အမြတ်ဆုံး အမြင်ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤအမြင်ကို အမြတ်ဆုံး အမြင်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ ဤသည်ကား အမြတ်ဆုံး အမြင်တည်း။

အမြတ်ဆုံး အကြားမျိုးဟူသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် စည်တီးသံကိုလည်း ကြားရန် သွား၏၊စောင်းသံကိုလည်း ကြားရန် သွား၏၊ သီချင်းဆိုသံကိုလည်း ကြားရန် သွား၏၊ မြတ်သောအသံ ယုတ်သော အသံတို့ကိုလည်း ကြားရန် သွား၏၊ မှားသောအယူ မှားသောအကျင့်ရှိသော သမဏ၏လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏ၏လည်းကောင်း တရားကိုလည်း ကြားရန် သွား၏၊ ရဟန်းတို့ ဤကြားခြင်းမျိုးသည် ရှိ၏၊ ဤသို့ကြားခြင်းမျိုးကို မရှိဟူ၍ ငါမဆို၊ ရဟန်းတို့ ထိုသို့သော ကြားခြင်းမျိုးသည် ယုတ်သော အကြားတည်း၊ ရွာနေသူတို့၏ အကြားပင်တည်း၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ အကြားပင်တည်း၊ အရိယာမဟုတ်သူတို့၏အကြားပင်တည်း၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ (ဝဋ်ဒုက္ခ၌ ) ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်၊ ရာဂကင်းရန် မဖြစ်၊ ရာဂစသည် ချုပ်ရန် မဖြစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရန် မဖြစ်၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် မဖြစ်၊ (သစ္စာလေးပါးတရားကို) ထိုးထွင်း၍သိရန် မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်။

ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည်ကား သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရား၏လည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရား တပည့်သာဝက၏လည်းကောင်း တရားတော်ကို ကြားနာရန် သွား၏။

ရဟန်းတို့ သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရား၏လည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရား တပည့်သာဝက၏လည်းကောင်း တရားတော်ကို အကြင် ကြားနာရန် သွား၏၊ (ထိုသူ၏) ဤအကြားမျိုးသည်သတ္တဝါတို့၏ ကိလေသာမှ စင်ကြယ်ရန်၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အမြတ်ဆုံး အကြားဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤအကြားကို အမြတ်ဆုံးအကြားဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ ဤသည်ကား အမြတ်ဆုံးအမြင်အမြတ်ဆုံး အကြားပေတည်း။

အမြတ်ဆုံး လာဘ်ဟူသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် သားလာဘ်ကိုလည်း ရ၏၊ မယားလာဘ်ကိုလည်း ရ၏၊ ဥစ္စာလာဘ်ကိုလည်း ရ၏၊ မြတ်သောလာဘ် ယုတ်သောလာဘ်ကိုလည်း ရ၏၊ မှားသောအယူ မှား သောအကျင့်ရှိသော သမဏ၌ ဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏ၌ ဖြစ်စေ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'ကို ရ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤလာဘ်မျိုးသည် ရှိ၏၊ ဤလာဘ်မျိုးကို မရှိဟူ၍ ငါမဆို၊ ရဟန်းတို့ ဤလာဘ်မျိုးသည် ယုတ်သောလာဘ်တည်း၊ ရွာနေသူတို့၏ လာဘ်ပင်တည်း၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ လာဘ်ပင်တည်း၊ အရိယာမဟုတ်သူတို့၏လာဘ်ပင်တည်း၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ (ဝဋ်ဒုက္ခ၌ ) ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်၊ ရာဂကင်းရန် မဖြစ်၊ ရာဂစသည် ချုပ်ရန် မဖြစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရန် မဖြစ်၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် မဖြစ်၊ (သစ္စာလေးပါးတရားကို) ထိုးထွင်း၍ သိရန် မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်။

ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည်ကား သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရား၌ ဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သာဝက၌ ဖြစ်စေ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ တရားကို ရ၏။

ရဟန်းတို့ သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ်မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရား၌ ဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝက၌ ဖြစ်စေ အကြင်ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ တရားကို ရ၏။ (ထိုသူ၏) ဤလာဘ်မျိုးသည် သတ္တဝါတို့၏ကိလေသာမှ စင်ကြယ်ရန်၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အမြတ်ဆုံး လာဘ်ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤလာဘ်ကို အမြတ်ဆုံးလာဘ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ဤသည်ကား အမြတ်ဆုံးအမြင်အမြတ်ဆုံးအကြား အမြတ်ဆုံးလာဘ်ပေတည်း။

အမြတ်ဆုံး သိက္ခာဟူသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဆင်စီးအတတ်ကိုလည်း သင်ယူ၏၊ မြင်းစီးအတတ်ကိုလည်း သင်ယူ၏၊ ရထားစီးအတတ်ကိုလည်း သင်ယူ၏၊ လေးပစ်အတတ်ကိုလည်း သင်ယူ၏၊ မြတ်သောအတတ် ယုတ်သောအတတ်ကိုလည်း သင်ယူ၏၊ မှားသောအယူ မှားသောအကျင့်ရှိသော သမဏ၏လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏ၏လည်းကောင်း မှားသော အကျင့်ကို သင်ယူ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသင်ယူမှုမျိုးသည်ရှိ၏၊ ဤသင်ယူမှုမျိုးကို မရှိဟူ၍ ငါမဆို။

ရဟန်းတို့ ဤသို့သဘောရှိသော သင်ယူမှုမျိုးသည် ယုတ်သော သင်ယူမှုပင်တည်း၊ ရွာသူတို့၏သင်ယူမှုပင်တည်း၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ သင်ယူမှုပင်တည်း၊ အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ သင်ယူမှုပင်တည်း၊ အကျိုး စီးပွါးနှင့် မစပ်၊ (ဝဋ်ဒုက္ခ၌ ) ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်၊ ရာဂကင်းရန် မဖြစ်၊ ရာဂစသည် ချုပ်ရန် မဖြစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရန် မဖြစ်၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် မဖြစ်၊ (သစ္စာလေးပါးတရားကို) ထိုးထွင်း၍ သိရန်မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်။

ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည်ကား သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာ’၌ လွန်ကဲသော သီလကိုလည်း သင်ယူ၏၊ လွန်ကဲသော သမာဓိကိုလည်း သင်ယူ၏၊ လွန်ကဲသော ပညာကိုလည်း သင်ယူ၏။

ရဟန်းတို့ သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ'သာသနာ’၌ လွန်ကဲသော သီလကိုလည်း အကြင်သင်ယူ၏၊ လွန်ကဲသော သမာဓိကိုလည်း အကြင်သင်ယူ၏၊ လွန်ကဲသော ပညာကိုလည်း အကြင်သင်ယူ၏၊ (ထိုသူ၏) ဤသင်ယူမှုမျိုးသည် သတ္တဝါတို့၏ကိလေသာမှ စင်ကြယ်ရန်၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ချုပ်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အမြတ်ဆုံး သင်ယူမှုဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသင်ယူမှုကို အမြတ်ဆုံးသိက္ခာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ဤသည်ကား အမြတ်ဆုံးအမြင် အမြတ်ဆုံးအကြား အမြတ်ဆုံးလာဘ် အမြတ်ဆုံးသိက္ခာပင်တည်း။

အမြတ်ဆုံးလုပ်ကျွေးမှုမျိုးသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မင်းကိုလည်း လုပ်ကျွေး၏၊ ပုဏ္ဏားကိုလည်း လုပ်ကျွေး၏၊ သူဌေးသူကြွယ်ကိုလည်း လုပ်ကျွေး၏၊ မြတ်သောသူ ယုတ်သောသူကိုလည်း လုပ်ကျွေး၏၊ မှားသောအယူမှားသောအကျင့်ရှိသော သမဏကိုဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏကိုဖြစ်စေ လုပ်ကျွေး၏၊ ရဟန်းတို့ ဤလုပ်ကျွေးမှုမျိုးသည် ရှိ၏၊ ဤလုပ်ကျွေးမှုမျိုးကို မရှိဟူ၍ ငါမဆို။

ရဟန်းတို့ ဤသို့သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးမှုသည် ယုတ်ညံ့သော လုပ်ကျွေးမှုပင်တည်း၊ ရွာသူတို့၏လုပ်ကျွေးမှုပင်တည်း၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ လုပ်ကျွေးမှုပင်တည်း၊ အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ လုပ်ကျွေးမှုပင်တည်း၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ (ဝဋ်ဒုက္ခ၌ ) ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်။ပ။ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်။

ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည်ကား သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍စင်စစ်မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေ လုပ်ကျွေး၏။

ရဟန်းတို့ သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ်မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေ အကြင် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုသူ၏ ဤလုပ်ကျွေးမှုမျိုးသည် သတ္တဝါတို့၏ ကိလေသာမှစင်ကြယ်ရန်၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အမြတ်ဆုံး လုပ်ကျွေးမှုဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤလုပ်ကျွေးမှုကို အမြတ်ဆုံးလုပ်ကျွေးမှုဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ဤသည်ကား အမြတ်ဆုံးအမြင် အမြတ်ဆုံးအကြား အမြတ်ဆုံးလာဘ် အမြတ်ဆုံးသိက္ခာ အမြတ်ဆုံးလုပ်ကျွေးမှုပင်တည်း။

အမြတ်ဆုံးအောက်မေ့မှုသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် သားသမီးရမှုကိုလည်း အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏၊ မယားရမှုကိုလည်း အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏၊ ဥစ္စာရမှုကိုလည်း အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏၊ မြတ်သောလာဘ် ယုတ်သော လာဘ်ကိုလည်း အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏၊ မှားသော အယူ မှားသောအကျင့်ရှိသော သမဏ ကိုဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏကိုဖြစ်စေ အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့သောအဖန်ဖန် အောက်မေ့မှု မျိုးသည် ရှိ၏၊ ဤအောက်မေ့မှုမျိုးကို မရှိဟူ၍ ငါမဆို။

ရဟန်းတို့ ဤသို့သဘောရှိသော အောက်မေ့မှုမျိုးသည် ယုတ်သော အောက်မေ့မှုပင်တည်း၊ ရွာသူတို့၏ အောက်မေ့မှုပင်တည်း၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ အောက်မေ့မှုပင်တည်း၊ အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ အောက်မေ့မှုပင်တည်း၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ (ဝဋ်ဒုက္ခ၌ ) ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်၊ ရာဂကင်းရန် မဖြစ်၊ ရာဂစသည်ချုပ်ရန် မဖြစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရန် မဖြစ်၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် မဖြစ်၊ (သစ္စာလေးပါးတရားကို) ထိုးထွင်း၍ သိရန် မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်။

ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည်ကား သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေ အဖန်ဖန် အောက်မေ့၏။

ရဟန်းတို့ သက်ဝင်သော ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သက်ဝင်သော ချစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ စင်စစ် မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကာ အလွန်ကြည်ညိုလျက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေ အကြင် အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့၏၊ (ထိုသူ၏) ဤအောက်မေ့မှုမျိုးသည့်သတ္တဝါတို့ ၏ ကိလေသာမှ စင်ကြယ်ရန်၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ဆင်းရဲခြင်းနှလုံးမသာခြင်း တို့၏ ချုပ်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် အမြတ်ဆုံးအောက်မေ့မှုဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤအောက်မေ့မှုကို အမြတ်ဆုံး အောက်မေ့မှုဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကား အမြတ်ဆုံး တရားခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အကြင်သူတို့သည် အမြတ်ဆုံးအမြင် အမြတ်ဆုံးအကြား အမြတ်ဆုံးလာဘ်ကို ရသည် ဖြစ်၍အမြတ်ဆုံးသင်ယူမှု၌ မွေ့လျော်ပြီးလျှင် အမြတ်ဆုံးလုပ်ကျွေးမှု၌ တည်လျက် ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း ‘ဝိဝေက'နှင့်ယှဉ်သော ဘေးကင်း၍ မသေရာ (နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်စေတတ်သည့် အမြတ်ဆုံးအောက်မေ့မှုကိုပွါးများကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် မမေ့မလျော့မှု၌ ဝမ်းမြောက်ကုန် ရင့်ကျက်သော ပညာရှိကုန် သီလကိုစောင့်ရှောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ စင်စစ် ဆင်းရဲဒုက္ခချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို လျောက် ပတ်သော အခါ၌ သိကြလေကုန်သတည်း။

ဒသမသုတ်။

သုံးခုမြောက် အနုတ္တရိယဝဂ် ပြီး၏။

၄-ဒေဝတာဝဂ်

၁-သေခသုတ်

֍ ၃၁။ ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

စကားပြောမှု၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

အိပ်မှု၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်ခြင်း။

ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားခြင်း။

စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည် မသိခြင်းတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အမှုသစ်၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

စကားပြောမှု၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

အိပ်မှု၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

အပေါင်းအဖော်၌ မမွေ့လျော်ခြင်း။

ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးပိတ်ထားခြင်း။

စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိခြင်းတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ပဌမ အပရိဟာနသုတ်

֍ ၃၂။ ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းတောက်ပစေလျက်မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက်ဤစကားကို လျှောက်ထား၏။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်း။

တရား၌ ရိုသေခြင်း။

သံဃာ၌ ရိုသေခြင်း။

အကျင့် ‘သိက္ခာ’၌ ရိုသေခြင်း။

မမေ့မလျော့မှု၌ ရိုသေခြင်း။

အစေ့အစပ်ပြုမှု၌ ရိုသေခြင်း တို့ပါတည်း။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏။

ထိုအခါ ထိုနတ်သားသည် “ငါ၏ (စကားကို) မြတ်စွာဘုရား နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏”ဟု သိ၍မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ထိုအရပ်၌ပင် ပျောက်ကွယ်လေ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ ရဟန်းတို့ကို-

“ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါအလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းတောက်ပစေလျက်ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက် ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏ -

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်း။

တရား၌ ရိုသေခြင်း။

သံဃာ၌ ရိုသေခြင်း။

အကျင့် ‘သိက္ခာ’၌ ရိုသေခြင်း။

မမေ့မလျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ’၌ ရိုသေခြင်း။

အစေ့အစပ်ပြုမှု ‘ပဋိသန္ထာရ’၌ ရိုသေခြင်း တို့ပါတည်း။

ရဟန်းတို့ ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ပျောက်ကွယ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော၊ တရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော၊ သံဃာ၌လည်း ထက် သန်စွာရိုသေခြင်းရှိသော၊ မမေ့မလျော့ခြင်း၌ ရိုသေခြင်းရှိသော၊ အစေ့အစပ်ပြု ခြင်း၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် ဆုတ်ယုတ်ရန် မထိုက်၊ နိဗ္ဗာန်၏ အနီး၌ သာလျှင် ဖြစ်၏။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဒုတိယ အပရိဟာနသုတ်

֍ ၃၃။ ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌့အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းတောက်ပစေလျက်ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက် ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏ -

“အသျှင်ဘုရား ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်း။

တရား၌ ရိုသေခြင်း။

သံဃာ၌ ရိုသေခြင်း။

အကျင့် ‘သိက္ခာ’၌ ရိုသေခြင်း။

ရှက်မှု ‘ဟိရီ’၌ ရိုသေခြင်း။

ကြောက်လန့်မှု ‘ဩတ္တပ္ပ’၌ ရိုသေခြင်း တို့ပါတည်း။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်းတို့ ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ထားပြီးလျှင် ငါ့ကိုရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ပျောက်ကွယ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော၊ တရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော၊ သံဃာ၌လည်း ထက် သန်စွာရိုသေခြင်းရှိသော၊ အရှက်အကြောက်နှင့် ပြည့်စုံ၍ တုပ်ဝပ်ခြင်း ရိုသေခြင်း ရှိသော ရဟန်းသည်ဆုတ်ယုတ်ရန် မထိုက်၊ နိဗ္ဗာန်၏ အနီး၌ သာလျှင် ဖြစ်၏။

တတိယသုတ်။

၄-မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ်

֍ ၃၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းတော်မူသော အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား -

“သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေ မြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု အဘယ်နတ်တို့အား ဤသို့သော အသိဉာဏ်ဖြစ်ပါသနည်းဟူ၍စိတ် အကြံဖြစ်တော်မူ၏။

ထိုအခါ၌ တိဿမည်သော ရဟန်းသည် ယခုပင် ကွယ်လွန်သည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ဘုံတစ်ခုသို့ ရောက်၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံ၌လည်း “တိဿဗြဟ္မာသည် တန်ခိုးကြီး၏၊ အာနုဘော်ကြီး၏”ဟု ထိုဗြဟ္မာတို့ သိကြကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်းထို့အတူ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ ကွယ်ခဲ့၍ ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ထင်ရှားဖြစ်လေ၏၊ တိဿဗြဟ္မာသည်အဝေးမှ ကြွလာသော အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်ကို မြင်၍ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား ဤစကားကိုလျှောက်၏။

“အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် လာပါလော့၊ အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် အသျှင်မြတ်၏ လာခြင်းသည်ကောင်းသော လာခြင်းပါတည်း၊ အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် ဤဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ကြွလာခြင်း၏ အလှည့်ကိုကြာမြင့်မှပင် ပြုဘိ၏၊ အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤသည်ကား ခင်းထားပြီးသော နေရာပါတည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။

တိဿဗြဟ္မာသည်လည်း အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်ကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။

တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော တိဿဗြဟ္မာအား အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် -

တိဿ “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု အဘယ်နတ်တို့အား အသိဉာဏ်ဖြစ်ပါသနည်းဟု မေး၏။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့အား “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်း သဘောမရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ် သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့အသိဉာဏ်ဖြစ်ပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။

တိဿစာတုမဟာရာဇ်နတ်အားလုံးတို့အား “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေ မြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ်ဖြစ်ပါသလောဟု (မေး၏)။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု စာတုမဟာရာဇ်နတ်အားလုံးတို့အားဤသို့ အသိဉာဏ် မဖြစ်ပါ။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် ဘုရား တရား သံဃာ၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ခြင်းနှင့် မပြည့်စုံကြကုန်သော၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ နှစ်သက်အပ်သည့် သီလတို့နှင့် မပြည့်စုံကုန်သော စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့အား"သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် မဖြစ်ပါ။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် ဘုရား တရား သံဃာ၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ နှစ်သက်အပ်သည့် သီလတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့အား “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် ဖြစ်ပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။

တိဿ “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟူ၍ ဤသို့ အသိဉာဏ်သည် စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့အားသာလျှင် ဖြစ်ပါသလော၊ ထိုသို့မဟုတ် တာဝတိံသာနတ်တို့အားလည်း။ပ။ ယာမာနတ်တို့အားလည်း။ပ။ တုသိတာနတ်တို့အားလည်း။ပ။ နိမ္မာနရတိနတ်တို့အားလည်း။ပ။ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့အားလည်း “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟူ၍ ဤသို့ အသိဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါသလောဟု (မေး၏)။

အသျှင်မြတ် “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟူ၍ ဤသို့ အသိဉာဏ်သည် ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့အားလည်း ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

တိဿ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီိနတ် အားလုံးတို့အား “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့အသိဉာဏ်ဖြစ်ပါသလောဟု (မေး၏)။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် “သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့အားလုံးတို့အား ဤသို့ အသိဉာဏ် မဖြစ်ပါ။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် ဘုရား တရား သံဃာ၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ခြင်းနှင့် မပြည့်စုံကြကုန်သော၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ နှစ်သက်အပ်သည့် သီလတို့နှင့် မပြည့်စုံကုန်သော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့အား"သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ့်သုံးပါးလျှင် လားရာ ရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် မဖြစ်ပါ။

အသျှင်မြတ် မောဂ္ဂလာန် ဘုရား တရား သံဃာ၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ နှစ်သက်အပ်သည့် သီလတို့နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့အား"သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ မည်သည် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ကိန်းသေမြဲကုန်၏၊ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် တိဿဗြဟ္မာလျှောက်သော စကားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကိုဆန့်သကဲ့သို့လည်း ကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်းထို့အတူ သာလျှင် ဗြဟ္မာ့ဘုံမှ ကွယ်ပျောက်ခဲ့၍ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ထင်ရှားဖြစ်လေ၏။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဝိဇ္ဇာဘာဂိယသုတ်

֍ ၃၅။ ရဟန်းတို့ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ၏ အဖို့၌ ဖြစ်ကုန်သော တရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့ တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အနိစ္စသညာ၊ အနိစ္စ၌ ဒုက္ခဟုမှတ်ထင်မှု သညာ၊ ဒုက္ခ၌ အနတ္တဟု မှတ်ထင်မှု သညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာ၊ နိရောဓသညာတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ၏ အဖို့၌ ဖြစ်ကုန်သော တရားတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဝိဝါဒမူလသုတ်

֍ ၃၆။ ရဟန်းတို့ ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမျက်ထွက်တတ်၏၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့တတ်၏၊ အမျက်ထွက်တတ် ရန်ငြိုးဖွဲ့တတ်သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုမရှိသည် ဖြစ်၍နေ၏၊ တရားတော်၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုမရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌လည်း ရိုသေမှုတုပ်ဝပ်မှုမရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌လည်း ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိ။

ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုမရှိ တရားတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုမရှိ သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုမရှိသည်ဖြစ်၍ နေသော အကျင့်သိက္ခာ၌ ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိသော ရဟန်း သည်သံဃာ၌ ငြင်းခုံခြင်းကို ဖြစ်စေ၏၊ ယင်းငြင်းခုံခြင်းသည် လူအများ အစီးအပွါးမဲ့ရန် လူအများချမ်းသာမဲ့ရန် ဖြစ်၏၊ နတ်လူတို့ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသို့သဘောရှိသော ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို သင်တို့သည် မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ၊ သူတစ်ပါးသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ အကယ်၍ မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ တွေ့မြင်ကုန်သော် မကောင်းသောထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို ပယ်ရန် လုံ့လပြုကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤသို့ သဘောရှိသော ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ၊ သူတစ်ပါးသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ အကယ်၍မတွေ့မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့မတွေ့မြင်ကုန်သော် မကောင်းသော ထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကိုနောင် အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေရန် ကျင့်ကြကုန်လော့။

ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော် မကောင်းသော ထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို ပယ်သည် မည်၏၊ ဤသို့ပယ်သည်ရှိသော် မကောင်းသော ထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေသည့်မည်၏။

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ကျေးဇူးကို ချေဖျက်တတ်၏၊ အပြိုင်ပြုတတ်၏။ပ။ ငြူစူတတ်၏၊ ဝန်တိုတတ်၏၊ စဉ်းလဲတတ်၏၊ လှည့်ပတ်တတ်၏၊ မကောင်းသော အလိုရှိ၏၊ မှားသောအယူရှိ၏၊ မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် စွဲလမ်းတတ်၏၊ မိမိအယူကို မြဲစွာ ယူတတ်၏၊ စွန့်လွှတ်နိုင်ခဲ၏။

ရဟန်းတို့ မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် စွဲလမ်းတတ်သူ မိမိအယူကို မြဲစွာယူတတ်သူ စွန့်လွှတ်နိုင်ခဲသူ ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌လည်း ရိုသေ တုပ်ဝပ်မှုမရှိ၊ တရားတော်၌လည်း ရိုသေ တုပ်ဝပ်မှုမရှိ၊ သံဃာတော်၌လည်း ရိုသေ တုပ်ဝပ်မှုမရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌လည်း ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိ။

ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု မရှိ တရားတော်၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု မရှိသံဃာတော်၌လည်း ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု မရှိသည်ဖြစ်၍နေသော အကျင့်သိက္ခာ၌လည်း ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိသည့် ရဟန်းသည် သံဃာ့ဘောင်၌ ငြင်းခုံခြင်းကို ဖြစ်စေ၏၊ ယင်းငြင်းခုံခြင်းသည် လူအများအစီးအပွါးမဲ့ရန် လူအများ ချမ်းသာမဲ့ရန် ဖြစ်၏၊ နတ်လူတို့ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ၊ သူတစ်ပါးသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ၊ အကယ်၍ တွေ့မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ တွေ့မြင်ကုန်သော် မကောင်းသောထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို ပယ်ရန် လုံ့လကို ပြုကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ၊ သူတစ်ပါးသန္တာန်၌ ဖြစ်စေ၊ အကယ်၍ မတွေ့မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ မတွေ့မြင်ကုန်သော် မကောင်းသောထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေရန် ကျင့်ကုန်လော့၊ ဤသို့ ကျင့်ကုန်သည်ရှိသော် မကောင်းသော ထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို ပယ်သည် မည်၏၊ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော်မကောင်းသော ထိုငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်းရင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေသည် မည်၏၊ ရဟန်းတို့ငြင်းခုံခြင်း၏ အကြောင်း ရင်းတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ဒါန (ဆဠင်္ဂဒါန) သုတ်

֍ ၃၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုစဉ်အခါ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့နေ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမသည် သာရိပုတြာ မောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာ၌ အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အလှူကိုတည်စေ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သောနတ်မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ အဘိညာဉ်မျက်စိဖြင့် သာရိပုတြာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာ၌ အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အလှူကို တည်စေသော ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့နေ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမကိုမြင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏ -

“ရဟန်းတို့ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့နေ ဤနန္ဒမာတာဥပါသိကာမသည် သာရိပုတြာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသောရဟန်းသံဃာ၌ အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အလှူကို တည်စေ၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောအလှူ ဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ပေးလှူတတ်သူ ‘ဒါယကာ’ ၏ အဂ ၤါသုံးပါး၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့၏အင်္ဂါသုံးပါးတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။

ပေးလှူတတ်သူ ‘ဒါယကာ’ ၏ အင်္ဂါသုံးပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ပေးလှူတတ်သူ ‘ဒါယကာ'သည် မပေးလှူမီ ဝမ်းမြောက်၏၊ ပေးလှူစဉ်စိတ်ကို ကြည်လင်စေ၏၊ ပေးလှူ ပြီးနောက် နှစ်သက်၏။

ဤသည်တို့ကား ပေးလှူတတ်သူ ‘ဒါယကာ’ ၏ အင်္ဂါသုံးပါးတို့တည်း။

အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အင်္ဂါသုံးပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တပ်မက်ခြင်း'ရာဂ’ ကင်းကုန်၏၊သို့မဟုတ်ရာဂကင်းရန်မူလည်း ကျင့်ကုန်၏။

အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကင်းကုန်၏၊သို့မဟုတ် ဒေါသကင်းရန်မူလည်း ကျင့်ကုန်၏။

တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကင်းကုန်၏၊သို့မဟုတ် မောဟကင်းရန်မူလည်း ကျင့်ကုန်၏။

ဤသည်တို့ကား ပေးလှူတတ်သူ ‘ဒါယကာ’ ၏ အင်္ဂါသုံးပါး၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အင်္ဂါသုံးပါးတို့ တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အလှူ ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ အင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အလှူ၌ “ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသောကောင်းမှုအထု ကုသိုလ်အယဉ်သည် ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်၏၊ ကောင်းမြတ်သော အာရုံကိုပေးတတ်၏၊ ချမ်းသာကျိုးရှိ၏၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်၏၊ အလိုရှိဖွယ်အလို့ငှါ နှစ်သက်ဖွယ်အလို့ငှါမြတ်နိုးဖွယ် အလို့ငှါ အစီးအပွါးအလို့ငှါ ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏”ဟူ၍ ကောင်းမှုအတိုင်းအရှည်ပမာဏကို ယူခြင်းငှါ မလွယ်ကူချေ၊ စင်စစ်သော်ကား မရေတွက်နိုင် မနှိုင်းရှည့်နိုင်သောကောင်းမှုကုသိုလ် အစုကြီးာဟူ၍ သာလျှင် ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

ရဟန်းတို့ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ “ဤမျှလောက် ကွမ်းစားပမာဏရှိ ရေတို့”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဤမျှလောက် ကွမ်းစားအရာပမာဏရှိ ရေတို့”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဤမျှလောက် ကွမ်းစားအထောင်ပမာဏရှိ ရေတို့”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဤမျှလောက် ကွမ်းစားအသိန်းပမာဏရှိ ရေတို့”ဟူ၍လည်းကောင်း ရေ၏ ပမာဏကို ယူခြင်းငှါ မလွယ်ကူချေ၊ စင်စစ်သော်ကား မရေတွက်နိုင် မနှိုင်းရှည့်နိုင်သော ကြီးစွာသော ရေအစုဟူ၍သာလျှင် ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်ဤအင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အလှူ၌ “ဤမျှလောက်သော ကောင်းမှုအထု ကုသိုလ်အယဉ်သည်ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်၏၊ ကောင်းမြတ်သော အာရုံကို ပေးတတ်၏၊ ချမ်းသာကျိုးရှိ၏၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်၏၊ အလိုရှိဖွယ်အလို့ငှါ နှစ်သက်ဖွယ်အလို့ငှါ မြတ်နိုးဖွယ်အလို့ငှါ အစီးအပွါးအလို့ငှါချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏”ဟူ၍ ကောင်းမှု၏ အတိုင်းအရှည်ပမာဏကို ရေတွက်ခြင်းငှါ မလွယ်ကူချေ၊ စင်စစ်သော်ကား မရေတွက်နိုင် မနှိုင်းရှည့့်နိုင်သော ကြီးစွာသော ကောင်းမှု ကုသိုလ်အစုဟူ၍သာလျှင်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မပေးလှူမီကပင် ဝမ်းမြောက်၏၊ ပေးလှူစဉ် စိတ်ကို ကြည်လင်စေ၏၊ ပေးလှူ ပြီး နောက်၌ နှစ်သက်၏၊ ဤသည်ကား အလှူ၏ ပြည့်စုံခြင်းတည်း။ ရာဂ ဒေါသ မောဟ ကင်းကုန်, အာသဝေါမရှိကုန်, ကိုယ်နှုတ်နှလုံးကိုစောင့်ရှောက်ကုန်, မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အလှူ၏ ပြည့်စုံသော လယ်မြေ မည်၏။ ကိုယ်တိုင် (လက် ခြေ ခံတွင်းတို့ကို) ဆေးကြော၍ မိမိလက်တို့ဖြင့် ပေးလှူသောကြောင့် မိမိ၏ထိုအလှူသည် တမလွန်လောက၌ ကြီးသော အကျိုးရှိ၏။ လျင်သော ဉာဏ်ရှိသော၊ သဒ္ဓါနှင့် ပြည့်စုံသည့် ပညာရှိသည် (လာဘ, မစ္ဆေရ စသည်မှ) လွတ်သောစိတ်ဖြင့် ဤသို့ လှူဒါန်းသောကြောင့် ဆင်းရဲမရှိ ချမ်းသာ သော နတ်ပြည်သို့ ကပ်ရောက်ရလေသတည်း။

သတ္တမသုတ်။

၈-အတ္တကာရီသုတ်

֍ ၃၈။ ထိုအခါ၌ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူဝမ်းမြောက်မြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား -

“အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည်ကား ‘မိမိပြုအပ်သော ကိစ္စသည် မရှိ၊ သူတစ်ပါး ပြုအပ်သောကိစ္စသည် မရှိ’ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိပါသည်၊ ဤသို့ ယူလေ့ရှိပါသည်”ဟု လျှောက်၏။

ပုဏ္ဏား ငါသည် ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသူ ဤသို့ယူလေ့ရှိသူကို မြင်လည်း မမြင်ဖူး၊ ကြားလည်း မကြားဖူး၊ မိမိသည် ရှေ့သို့ တက်ပါလျက် မိမိသည် နောက်သို့ ဆုတ်ပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် “မိမိပြုသောကိစ္စသည် မရှိ၊ သူတစ်ပါးပြုသော ကိစ္စသည် မရှိ”ဟု ဤသို့ ဆိုဘိသနည်း။

ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။

ရှေးဦးစွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘အာရဗ ္ဘဓာတ်’ သည် ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ရှိပါ၏။

ရှေးဦးစွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘အာရဗ ္ဘဓာတ်’ ရှိလျှင် ရှေးဦးစွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘အာရဗ ္ဘဓာတ်'နှင့် ပြည့်စုံသော သတ္တဝါတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ရှိပါ၏။

ပုဏ္ဏား ရှေးဦးစွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘အာရဗ ္ဘဓာတ်’ ရှိလျှင် ရှေးဦးစွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘အာရဗ ္ဘဓာတ်'နှင့် ပြည့်စုံသော သတ္တဝါတို့သည် ထင်ရှားကုန်၏၊ ဤသည်ပင် သတ္တဝါတို့၏ မိမိပြုသောကိစ္စတည်း၊ ဤသည်ပင် သူတစ်ပါးတို့ ပြုသော ကိစ္စတည်း။

ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ (ပျင်းရိခြင်းမှ) ထွက်မြောက်မှုသဘော ‘နိက္ကမဓာတ်'သည် ရှိသလော။ပ။

အဆင့်ဆင့် အားထုတ်မှုသဘော ‘ပရက္ကမဓာတ်’ သည် ရှိသလော။

အားအစွမ်းဟု ဆိုအပ်သော သဘော ‘ထာမဓာတ်'သည် ရှိသလော။

တည်ခြင်းသဘော ‘ဌိတိဓာတ်'သည် ရှိသလော။

လွန်စွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘ဥပက္ကမဓာတ်'သည် ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ရှိပါ၏။

လွန်စွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘ဥပက္ကမဓာတ်’ ထင်ရှားရှိလျှင် လွန်စွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘ဥပက္ကမဓာတ်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ထင်ရှားရှိပါကုန်၏။

ပုဏ္ဏား လွန်စွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘ဥပက္ကမဓာတ်'ရှိလျှင် လွန်စွာ အားထုတ်မှုသဘော ‘ဥပက္ကမဓာတ်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော သတ္တဝါတို့ ထင်ရှားကုန်၏၊ ဤသည်ပင် သတ္တဝါတို့၏ မိမိပြုအပ်သောကိစ္စတည်း၊ ဤသည်ပင် သူတစ်ပါးပြုအပ်သော ကိစ္စတည်း။

အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ‘ဥပါသကာ’ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-နိဒါနသုတ်

֍ ၃၉။ ရဟန်းတို့ (ဝဋ်ဆင်းရဲသို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော) ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန် အကြောင်းတို့သည်ဤသုံးမျိုးတို့နည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

လိုချင်မှု ‘လောဘ’ သည် ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန် အကြောင်းတည်း။

အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ သည် ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန် အကြောင်းတည်း။

တွေဝေမှု ‘မောဟ’ သည် ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန် အကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ ကြောင့် မလိုချင်မှု'အလောဘ’ မဖြစ်၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကားလိုချင်မှု ‘လောဘ'ကြောင့် လိုချင်မှု ‘လောဘ’ သာလျှင် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကြောင့် အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ မဖြစ်၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကား အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကြောင့် အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'သာလျှင် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကြောင့် မတွေဝေမှု ‘အမောဟ’ မဖြစ်၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကားတွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကြောင့် တွေဝေမှု ‘မောဟ'သာလျှင် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံတို့ကြောင့် နတ်တို့ကို မတွေ့မြင်ရကုန်၊ လူတို့ကို မတွေ့မြင်ရကုန်၊ အခြားတစ်စုံတစ်ခုသော သုဂတိဘုံတို့ကိုလည်း မတွေ့မြင်ရကုန်။

ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကား လိုချင်မှု ‘လောဘ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံတို့ကြောင့် ငရဲဘုံကို တွေ့မြင်ရ၏၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံကိုတွေ့မြင်ရ၏၊ ပြိတ္တာဘုံကို တွေ့မြင်ရ၏၊ အခြားတစ်စုံတစ်ခုသော ဒုဂ္ဂတိဘုံတို့ကိုလည်း တွေ့မြင်ရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဝဋ်ဆင်းရဲသို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန်အကြောင်းတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ (ဝဋ်ကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော) ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန် အကြောင်းတို့ သည်ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံး မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မလိုချင်မှု'အလောဘ’ သည် ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန်အကြောင်းတည်း။

အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ သည် ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန်အကြောင်းတည်း။

မတွေဝေမှု'အမောဟ’ သည် ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန်အကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ မလိုချင်မှု ‘အလောဘ’ ကြောင့် လိုချင်မှု ‘လောဘ’ မဖြစ်၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကားမလိုချင်မှု ‘အလောဘ'ကြောင့် မလိုချင်မှု ‘အလောဘ’ သာလျှင် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ ကြောင့် အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ မဖြစ်၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကား အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ ကြောင့် အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ သာလျှင် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ မတွေဝေမှု'အမောဟ’ ကြောင့် တွေဝေမှု'မောဟ’ မဖြစ်၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကားမတွေဝေမှု ‘အမောဟ’ ကြောင့် မတွေဝေမှု'အမောဟ’ သာလျှင် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ မလိုချင်မှု ‘အလောဘ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ ကြောင့်ဖြစ်သောကံ၊ မတွေဝေမှု ‘အမောဟ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံတို့ကြောင့် ငရဲဘုံကို မတွေ့မြင်ရ၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံကိုမတွေ့မြင်ရ၊ ပြိတ္တာဘုံကို မတွေ့မြင်ရ၊ အခြားတစ်စုံတစ်ခုသော ဒုဂ္ဂတိဘုံတို့ကိုလည်း မတွေ့မြင်ရကုန်။

ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကား မလိုချင်မှု ‘အလောဘ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ အမျက်မထွက်မှု ‘အဒေါသ’ ကြောင့်ဖြစ်သော ကံ၊ မတွေဝေမှု'အမောဟ'ကြောင့်ဖြစ်သော ကံတို့ကြောင့် နတ်တို့ကို့တွေ့မြင် ရကုန်၏၊ လူတို့ကို တွေ့မြင်ရကုန်၏၊ အခြားတစ်စုံတစ်ခုသော သုဂတိဘုံဘဝတို့ကိုလည်းတွေ့မြင်ရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ (ဝဋ်ကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော) ကံတို့ ဖြစ်ပေါ်ရန် အကြောင်းတို့ သည်ဤသုံးမျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ကိမိလသုတ်

֍ ၄၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိမိလမြို့ ဝါးတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ကိမိလမထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သာသနာတော် ကြာရှည်စွာမတည်နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု လျှောက်၏။

ကိမိလ ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်း ရဟန်း မိန်းမဥပါသကာ ဥပါသိကာမတို့သည် -

မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုမသေ မတုပ်မဝပ် နေကုန်၏။

တရားတော်၌ မရိုမသေ မတုပ်မဝပ် နေကုန်၏။

သံဃာတော်၌ မရိုမသေ မတုပ်မဝပ် နေကုန်၏။

အကျင့် ‘သိက္ခာ’၌ မရိုမသေ မတုပ်မဝပ် နေကုန်၏။

မမေ့မလျော့ခြင်း ‘အပ္ပမာဒ’၌ မရိုမသေ မတုပ်မဝပ် နေကုန်၏။

အစေ့အစပ်ပြုမှု ‘ပဋိသန္ထာရ’၌ မရိုမသေ မတုပ်မဝပ် နေကုန်၏။

ကိမိလ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သာသနာတော် ကြာမြင့်စွာ မတည်နိုင်ခြင်း၏အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သာသနာတော် ကြာမြင့်စွာ တည်နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ကိမိလ ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမဥပါသကာ ဥပါသိကာမတို့သည် -

မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိလျက် နေကုန်၏။

တရားတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိလျက် နေကုန်၏။

သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိလျက် နေကုန်၏။

အကျင့် ‘သိက္ခာ’၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိလျက် နေကုန်၏။

မမေ့မလျော့ခြင်း ‘အပ္ပမာဒ’၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိလျက် နေကုန်၏။

အစေ့အစပ်ပြုမှု ‘ပဋိသန္ထာရ’၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိလျက် နေကုန်၏။

ကိမိလ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သာသနာတော် ကြာမြင့်စွာ တည်နိုင်ခြင်း၏အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-ဒါရုက္ခန္ဓသုတ်

֍ ၄၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ကြားနာခဲ့ရပါသည် -

အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုစဉ်အခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုဆောင်ယူပြီးလျှင် များစွာသော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းတော်မူသည်ရှိသော် တစ်ခုသောအရပ်၌ ကြီးစွာသော သစ်တုံးကို မြင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို -

“ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသစ်တုံးကြီးကို မြင်ကုန်၏လော”ဟု မေး၏။

ငါ့သျှင် မြင်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။

ငါ့သျှင်တို့ အလိုရှိခဲ့လျှင် တန်ခိုးအဘိညာဉ်နှင့် ပြည့်စုံသော၊ စိတ်၏ လေ့လာခြင်းသို့ ရောက်သောရဟန်းသည် ဤသစ်တုံးကြီးကို မြေဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏၊ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းရခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။

ငါ့သျှင်တို့ အကြင် (ခက်မာမှု) ပထဝီကို အမှီပြု၍ တန်ခိုးအဘိညာဉ်နှင့်ပြည့်စုံသော၊ စိတ်၏လေ့လာခြင်းသို့ ရောက်သော ရဟန်းသည် ဤသစ်တုံးကြီးကို မြေဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏၊ ထို (ခက်မာမှု) ပထဝီဓာတ်သည် ဤသစ်တုံးကြီး၌ ရှိ၏။

ငါ့သျှင်တို့ အလိုရှိခဲ့လျှင် တန်ခိုးအဘိညာဉ်နှင့် ပြည့်စုံသော၊ စိတ်၏ လေ့လာခြင်းသို့ ရောက်သောရဟန်းသည် ဤသစ်တုံးကြီးကို ရေဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏။ပ။

မီးဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏။

လေဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏။

တင့်တယ်၏ဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏။

မတင့်တယ်၏ဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏၊ ထိုသို့ နှလုံးသွင်းရခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။

ငါ့သျှင်တို့ အကြင်မတင့်တယ်ခြင်း ‘အသုဘဓာတ်’ ကို အမှီပြု၍ တန်ခိုးအဘိညာဉ်နှင့် ပြည့်စုံသော၊ စိတ်၏ လေ့လာခြင်းသို့ ရောက်သော ရဟန်းသည် ဤသစ်တုံးကြီးကို မတင့်တယ်ဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်းရာ၏၊ ထို (မတင့်တယ်ခြင်းသဘော) အသုဘဓာတ်သည် ဤသစ်တုံးကြီး၌ ရှိ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-နာဂိတသုတ်

֍ ၄၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကောသလတိုင်းတို့၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူလတ်သော် ကောသလမင်းသားတို့၏ ဣစ္ဆာနင်္ဂလမည်သော ပုဏ္ဏားရွာသို့ ရောက်တော်မူ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ထို ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာ (အနီး) ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် သတင်းစကား ကြားကြကုန်၏ -

“အချင်းတို့ သာကီဝင် မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသည့် သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာသို့ ကြွရောက်တော်မူ၍ ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏ -

ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်းသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န မည်တော်မူ၏။ပ။ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်း့ကြောင့်လည်း ဗုဒ္ဓ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည်တော်မူ၏ဟု (ပျံ့နှံ့၍ထွက်၏)။ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသောဤဩကာသလောကကို။ပ။ ထိုသို့ သဘောရှိသော ရဟန္တာ (ပုဂ္ဂိုလ်) တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားကုန်၏)။

ထိုအခါ၌ ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ၌ များစွာသောခဲဖွယ် စားဖွယ်ကို ယူကုန်၍ ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်ပြီးလျှင် တံခါးမုခ် အပြင်ဘက်၌ ပြင်းပြ ကျယ်လောင်သော အသံရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ တည်နေကုန်၏၊ ထိုစဉ်အခါ၌ အသျှင်နာဂိတသည်မြတ်စွာဘုရား၏ အလုပ်အကျွေး ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်နာဂိတကို “နာဂိတ ငါးတို့ကို လုယက်ရာ၌ တံငါသည်တို့ကဲ့သို့ ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံရှိသူတို့ကား အဘယ်သူတို့နည်း”ဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဤသူတို့ကား ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ပါတည်း၊ များစွာသောခဲဖွယ် စားဖွယ်ကို ယူ၍ တံခါးမုခ် အပြင်ဘက်၌ မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသံဃာကိုလည်းကောင်း ရည်မှန်းပြီးလျှင် တည်နေကြပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။

နာဂိတ ငါသည် အခြံအရံ (အကျော်အစော) နှင့် မဆက်ဆံလို၊ အခြံအရံ (အကျော်အစော) သည်လည်းငါနှင့် အတူ မဆက်ဆံစေလင့်။

နာဂိတ ဤ (ကာမဂုဏ်မှ) ထွက်မြောက်မှု ‘နေက္ခမ္မ’ ချမ်းသာ၊ ကင်းဆိတ်မှု ‘ပဝိဝေက’ ချမ်းသာ၊ ငြိမ်းအေးမှု ‘ဥပသမ’ ချမ်းသာ၊ သိမှု ‘သမ္ဗောဓ’ ချမ်းသာကို အလိုရှိတိုင်း မငြိုငြင် မပင်ပန်းဘဲ မရနိုင်သူသည် ထိုမစင်ကြယ်မှု ချမ်းသာ၊ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာ၊ လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောချမ်းသာကိုသာယာ (ခံစား) ရာ၏။

(ကာမဂုဏ်မှ) ထွက်မြောက်မှု ‘နေက္ခမ္မ’ ချမ်းသာ၊ ကင်းဆိတ်မှု ‘ပဝိဝေက’ ချမ်းသာ၊ ငြိမ်းအေးမှု'ဥပသမ’ ချမ်းသာ၊ သိမှု ‘သမ္ဗောဓ’ ချမ်းသာကို အလိုရှိတိုင်း မငြိုငြင် မပင်ပန်းဘဲ ရသော ငါသည်ထိုမစင်ကြယ်မှုချမ်းသာ၊ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာ၊ လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောချမ်းသာကို အဘယ်မှာသာယာ (ခံစား) ရာအံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ယခုအခါ၌ သည်းခံတော်မူပါ၊ ကောင်း သောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ယခုအခါ၌ သည်းခံတော်မူပါ၊ အသျှင်ဘုရားယခုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရား၏ သည်းခံတော်မူရန် အချိန်ဖြစ်ပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ၌ နိဂုံးသူနိဂုံးသား ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကြွတော်မူလေရာရာအရပ်သို့ စိတ်ညွတ်ကြကုန်လျက်သာလျှင် လိုက်ပါကြပါလိမ့်မည်။ အသျှင်ဘုရား မိုးကြီးသည်းထန်စွာရွာသွန်း လတ်သော် နိမ့်ရှိုင်းရာအရပ်သို့ ရေတို့သည် စီးကျကြကုန်သကဲ့သို့ အသျှင်ဘုရားဤအတူသာလျှင် နိဂုံးသူနိဂုံးသား ဇနပုဒ်သူဇနပုဒ်သား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည်မြတ်စွာဘုရားကြွရောက်တော်မူ လေရာရာ အရပ်သို့ စိတ်ညွတ်ကုန်လျက်သာလျှင် လိုက်ပါ ကြပါလိမ့်မည်၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ် အကြောင်းကြောင့်နည်းဟူမူ -

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ သီလတော် ပညာတော်သည် ထိုသို့ကြီးမားတော်မူခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။

နာဂိတ ငါသည် အခြံအရံ (အကျော်အစော) နှင့် မဆက်ဆံလို၊ အခြံအရံ (အကျော်အစော) သည်လည်းငါနှင့်အတူ မဆက်ဆံစေလင့်။ နာဂိတ ဤ (ကာမဂုဏ်မှ) ထွက်မြောက်မှု ‘နေက္ခမ္မ’ ချမ်းသာ၊ ကင်းဆိတ်မှု'ပဝိဝေက’ ချမ်းသာ၊ ငြိမ်းအေးမှု ‘ဥပသမ’ ချမ်းသာ၊ သိမှု ‘သမ္ဗောဓ’ ချမ်းသာကို အလိုရှိ တိုင်း မငြိုငြင်မပင်ပန်းဘဲ မရနိုင်သူသည် ထိုမစင်ကြယ်မှုချမ်းသာ၊ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာ၊ လာဘ်ပူဇော် သကာ့အကျော်အစောချမ်းသာကို သာယာ (ခံစား) ရာ၏။

(ကာမဂုဏ်မှ) ထွက်မြောက်မှု ‘နေက္ခမ္မ’ ချမ်းသာ၊ ကင်းဆိတ်မှု ‘ပဝိဝေက’ ချမ်းသာ၊ ငြိမ်းအေးမှု ‘ဥပသမ’ ချမ်းသာ၊ သိမှု ‘သမ္ဗောဓ’ ချမ်းသာကို အလိုရှိတိုင်း မငြိုငြင် မပင်ပန်းဘဲ ရသော ငါသည်ထိုမစင်ကြယ်မှုချမ်းသာ၊ ငိုက်မျဉ်းမှုချမ်းသာ၊ လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောချမ်းသာကို အဘယ်မှာသာယာ (ခံစား) ရာအံ့နည်း။

နာဂိတ ဤသာသနာတော်၌ ငါသည် တည်ကြည်သော စိတ်ရှိလျက် ထိုင်နေသော ရွာနီးကျောင်းနေရဟန်းကို တွေ့မြင်ရ၏၊ နာဂိတ ထိုငါ့အား “ယခုအခါ၌ ဤအသျှင်ကို အရံစောင့်က ဖြစ်စေသာမဏေက ဖြစ်စေ ထိုသမာဓိမှ ရွေ့လျောစေလိမ့်မည်”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ နာဂိတ ထို့ကြောင့်ထိုရဟန်းအား ရွာနီးကျောင်းနေမှုဖြင့် ငါ မနှစ်သက်။

နာဂိတ ဤသာသနာတော်၌ ငါသည် တော၌ အိပ်ငိုက်လျက် ထိုင်နေသော တောကျောင်းနေ ရဟန်းကို တွေ့မြင်ရ၏၊ နာဂိတ ထိုငါ့အား “ယခုအခါ ဤအသျှင်သည် ဤအိပ်ငိုက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောပင်ပန်းမှုကို ပယ်ဖျောက်၍ တစ်ခုတည်းသော သဘောဖြစ်သည့် တောဟူသော အမှတ်ကိုသာလျှင် နှလုံးသွင်းလိမ့်မည်”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ နာဂိတ ထို့ကြောင့် ထိုရဟန်းအား တောနေမှုဖြင့် ငါ နှစ်သက်၏။

နာဂိတ ဤသာသနာတော်၌ ငါသည် တော၌ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုင်နေသောတောကျောင်းနေ ရဟန်းကို တွေ့မြင်ရ၏၊ နာဂိတ ထိုငါ့အား -

“ယခုအခါ၌ ဤအသျှင်သည် မတည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း တည်ကြည်စေလိမ့်မည်၊ တည်ကြည်ပြီးသော စိတ်ကိုလည်း အစဉ်စောင့်ရှောက်လိမ့်မည်”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်၏။

နာဂိတ ထို့ကြောင့် ထိုရဟန်းအား တောကျောင်းနေမှုဖြင့် ငါ နှစ်သက်၏။

နာဂိတ ဤသာသနာတော်၌ ငါသည် တော၌ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုင်နေသောတောကျောင်းနေရဟန်းကို တွေ့မြင်ရ၏၊ နာဂိတ ထိုငါ့အား -

“ယခုအခါ၌ ဤအသျှင်သည် ကိလေသာ မကျွတ်လွတ်သေးသော စိတ်ကိုလည်း ကျွတ်လွတ်စေလိမ့်မည်၊ ကျွတ်လွတ်ပြီးသော စိတ်ကိုလည်း အစဉ်စောင့်ရှောက်လိမ့်မည်”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်၏။

နာဂိတ ထို့ကြောင့် ထိုရဟန်းအား တောကျောင်းနေမှုဖြင့် ငါ နှစ်သက်၏။

နာဂိတ ဤသာသနာတော်၌ ငါသည် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေး အသုံးအဆောင်တို့ကို ရသော ရွာနီးကျောင်းနေ ရဟန်းကို တွေ့မြင်ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုလာဘ်ပူဇော်သကာအကျော်အစောကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းမှုကို စွန့်၏၊ တောစွန်ဖြစ်သောကျောင်းတို့ကို စွန့်၏၊ ရွာ နိဂုံး မင်းနေပြည်တော်သို့ ဝင်ရောက်၍ နေ၏၊ နာဂိတ ထို့ကြောင့် ထိုရဟန်းအား ရွာနီးကျောင်းနေမှုဖြင့် ငါ မနှစ်သက်။

နာဂိတ ဤသာသနာတော်၌ ငါသည် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ကိုရသော တောကျောင်းနေရဟန်းကို တွေ့မြင်ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုလာဘ်ပူဇော်သကာအကျော်အစောကို စွန့်ပစ်ပယ်ရှား၍ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်းကို မစွန့်၊ တောစွန်ဖြစ်သောကျောင်းတို့ကို မစွန့်၊ နာဂိတ ထို့ကြောင့် ထိုရဟန်းအား တောကျောင်းနေမှုဖြင့် ငါ နှစ်သက်၏။

နာဂိတ ငါသည် ခရီးရှည်သွားသည်ရှိသော် ရှေ့မှဖြစ်စေ နောက်မှဖြစ်စေ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှမတွေ့မြင်ရသောအခါ ငါ့အား အယုတ်သဖြင့် ကျင်ကြီးကျင်ငယ်ကို စွန့်ရန်ပင် ချမ်းသာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

လေးခုမြောက် ဒေဝတာဝဂ် ပြီး၏။

၅-ဓမ္မိကဝဂ်

၁-နာဂသုတ်

֍ ၄၃။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက်သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်တော်မူ၍ ဆွမ်းစားပြီး နောက်ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့သည်ရှိသော် အသျှင်အာနန္ဒာကို “အာနန္ဒာ လာသွားကြကုန်စို့၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက်မိဂါရမာတာ'ဝိသာခါ’ ၏ ပြာသာဒ်ကျောင်းသို့ နေ့သန့်စင်ရန် ချဉ်းကပ်ကြကုန်အံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက် ထား၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာနှင့်အတူ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတာ ‘ဝိသာခါ’ ၏ပြာသာဒ်ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ညနေချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထတော်မူလျက် အသျှင်အာနန္ဒာကို “အာနန္ဒာ လာသွားကြကုန်စို့၊ အရှေ့ရေချိုးဆိပ်သို့ ကိုယ်ခန္ဓာတို့ကိုရေသုံးသပ်ရန် ချဉ်းကပ်ကြကုန်အံ့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာနှင့်အတူ ကိုယ်ခန္ဓာတို့ကို ရေသုံးသပ်ရန် အရှေ့ရေချိုးဆိပ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏၊ အရှေ့ရေချိုးဆိပ်၌ ကိုယ်ခန္ဓာတို့ကို ရေသုံးသပ်ပြီးလျှင် တစ်ဖန်တက်၍ကိုယ်တို့ကို ရှေးအတိုင်းဖြစ်စေ (ခြောက်သွေ့စေ)လျက် တစ်ထည်သော သင်္ကန်းရှိသည်ဖြစ်၍ ရပ်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်း၏ သေတမည်သော ဆင်တော်သည် ကြီးစွာသော တူရိယာမျိုးတီးမှုတ်ခြင်းဖြင့် အရှေ့ရေချိုးဆိပ်မှ တက်၏၊ လူအပေါင်းသည် ထိုဆင်ဖြူတော်ကို မြင်၍ ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏ -

“အချင်းတို့ မင်း၏ ဆင်တော်သည် အလွန် အဆင်းလှပေစွတကား၊ အချင်းတို့ မင်း၏ ဆင်တော်သည် ရှုချင်စဖွယ်ရှိပေစွတကား၊ အချင်းတို့ မင်း၏ ဆင်တော်သည် (စိတ်) ကြည်လင်ဖွယ် ရှိပေစွတကား၊ အချင်းတို့ မင်း၏ ဆင်တော်သည် ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံပေစွတကား”ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။

ဤသို့ဆိုကုန်သော် အသျှင်ကာဠုဒါယီသည် မြတ်စွာဘုရားအား -

“အသျှင်ဘုရား မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော ဆင်ကိုသာလျှင် လူအပေါင်းသည် တွေ့မြင်၍ ‘အချင်းတို့ နာဂပေတကား နာဂပေတကား’ဟု ဆိုလေသလော။

သို့မဟုတ် မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော တစ်စုံတစ်ရာ အခြားသူကိုလည်း လူအပေါင်းသည် တွေ့မြင်၍ ‘အချင်းတို့ နာဂပေတကား နာဂပေတကား’ဟုဆိုလေသလော”ဟူ၍ လျှောက်၏။

ဥဒါယီ မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော ဆင်ကိုလည်း လူအပေါင်းသည်တွေ့မြင်၍ “အချင်းတို့ နာဂပေတကား နာဂပေတကား”ဟု ဆိုကုန်၏။

ဥဒါယီ မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော မြင်းကိုလည်း။ပ။

ဥဒါယီ မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော နွားကိုလည်း။ပ။

ဥဒါယီ မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော မြွေကိုလည်း။ပ။

ဥဒါယီ မြင့်မားကြီးထွား၍ ပင်စည်လုံးပတ် တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော သစ်ပင်ကိုလည်း။ပ။

ဥဒါယီ မြင့်မားကြီးထွား၍ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော လူကိုလည်း လူအပေါင်းသည်တွေ့မြင်၍ “အချင်းတို့ နာဂပေတကား နာဂပေတကား”ဟု ဆို၏။

ဥဒါယီ စင်စစ်သော်ကား နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ့မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူလောက၌ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် မကောင်းမှု မပြုသောသူကို ‘နာဂ’ဟူ၍ငါဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အံဖွယ်ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဥဒါယီ စင်စစ်သော်ကား နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူလောက၌ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် မကောင်းမှု မပြုသောသူကို'နာဂ’ဟူ၍ ငါဆို၏ဟူသော ဤစကားကို အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ပါပေ၏။

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းစွာ ဟောကြားအပ်သော ဤစကားကို ဤဂါထာတို့ဖြင့်အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းချီးခေါ်ပါ၏ -”ကိုယ်တော်တိုင် ယဉ်ကျေးတော်မူ၍ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိတော်မူသော၊ (အရိယ မဂ်တည်းဟူသော) မြတ်သော လမ်းခရီး၌ ကြွသွားတော်မူသော၊ စိတ်၏ ငြိမ်သက်ရာ (စတုတ္ထဈာန်)၌ မွေ့လျော်တော်မူသော၊ တရားအားလုံးတို့၏ ကမ်း တစ်ဖက်သို့ ရောက်တော်မူသော၊ လူသားစင်စစ်ဖြစ်တော်မူသော အကြင် မြတ်စွာဘုရားကို လူတို့သည် ရှိခိုးကြပါကုန်၏။ အလုံးစုံသော သံယောဇဉ်နှောင်ကြိုးတို့ကို လွန်မြောက်တော်မူသော၊ (ကိလေသာ) တောမှ (ကိလေသာ) တောမရှိရာသို့ ရောက်တော်မူသော၊ ကာမ ဂုဏ်တို့မှ ထွက်မြောက်မှု၌ မွေ့လျော်တော်မူသော၊ ကျောက်ဓာတ် (အညစ် အကြေး) မှ ကင်းလွတ်သော ရွှေစင်နှင့် တူသောထိုမြတ်စွာဘုရားကို နတ်တို့သည်လည်း ရှိခိုးကြပါကုန်၏ဟု ဤသို့သော စကားကို ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော မြတ်စွာဘုရား (အထံတော်) မှ အကျွန်ုပ် ကြားနာရပါ၏။ ဟိမဝန္တာတောင်သည် တစ်ပါးသော တောင်တို့ကို (လွန်ကဲတင့်တယ်ဘိသကဲ့သို့ ထို့အတူ မြတ်စွာဘုရားသည်) အလုံးစုံသော သူတို့ကို လွန်၍ တင့်တယ်သော နာဂဖြစ်တော်မူပါ၏၊ နာဂအမည်ရသူ အားလုံးတို့တွင် အတုမရှိသော မြတ်စွာဘုရားသည် (နာဂ) အမည်မှန်ရသူ ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရားတို့၏ နာဂအ မည်တော် ဖြစ်ကြောင်းကို အကျွန်ုပ် လျှောက်ကြား ပါအံ့၊ အကြောင်းမူကားထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မကောင်းမှု အကုသိုလ်ကို ပြုတော် မမူပါ၊ စင်ကြယ်သောသီလတော်သည်လည်းကောင်း၊ မညှဉ်းဆဲမှု ‘အဝိဟိံသ တရား'သည်လည်းကောင်း ဤတရားနှစ်ပါးတို့သည်ဆင်မင်းသဖွယ်ဖြစ်တော်မူ သော အသျှင်၏ ရှေ့ခြေတော် နှစ်ဖက် ဖြစ်ပါကုန်၏။ ထို့ပြင် ခြိုးခြံသော အကျင့်နှင့် (အရိယမဂ်ဟုဆိုအပ်သော) မြတ်သော အကျင့်တို့ သည်ဆင်မင်းသဖွယ်ဖြစ်တော်မူသော အသျှင်ဘုရား၏ နောက်ခြေတော် နှစ်ဖက် ဖြစ်ပါကုန်၏။ မြတ်သော ဆင်မင်းသဖွယ်ဖြစ်တော်မူသော အသျှင်ဘုရားသည် သဒ္ဓါတရားတည်းဟူသောနှာမောင်းရှိတော်မူပါ၏၊ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာတည်းဟူသော ဖြူသော အစွယ်တော်လည်း ရှိတော်မူပါ၏၊ သတိတည်းဟူသော လည်ပင်းလည်း ရှိတော်မူပါ၏၊

သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်တည်းဟူသောဦးခေါင်းတော်လည်း ရှိတော်မူပါ၏၊ တရား (အဖို့အစု) ကို ကြံစည်တတ်သော ဉာဏ်တော်သည်နှာမောင်းဖျား ဖြစ်တော်မူပါ၏၊ (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ) တရားတည်းဟူသော ဝမ်းဗိုက်လည်းရှိတော်မူပါ၏၊ ဝိဝေကသုံးပါးသည် ထိုမြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော ဆင်မင်း၏ မြီးဆံဖြစ်ပါ၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဈာန်ဝင်စားတော်မူ၏၊ ထွက်သက်ဝင်သက် (ဖလ သမာပတ်)၌ မွေ့လျော်တော်မူ၏၊ အတွင်းသန္တာန်၌ ကောင်းစွာ ထားသော စိတ်ရှိ တော်မူ၏၊ ကြွသွားတော်မူသောဘုရားဆင်မင်းသည် ကောင်းစွာ တည်ကြည် တော်မူ၏၊ ရပ်တော်မူသော ဘုရားဆင်မင်းသည် ကောင်းစွာတည်ကြည်တော်မူ၏။ ကျိန်းစက်တော်မူသော ဘုရားဆင်မင်းသည် ကောင်းစွာ တည်ကြည်တော်မူ၏၊ ထိုင်နေတော်မူသောဘုရားဆင်မင်းသည် ကောင်းစွာ တည်ကြည်တော်မူ၏၊ ဘုရား ဆင်မင်းသည် (စက္ခုဒွါရစသော)့အလုံးစုံတို့၌ ကောင်းစွာစောင့်ရှောက်တော်မူ ပါပေ၏၊ ဤသည်ကား နာဂဟုခေါ်တွင်ခြင်း၏ပြည့်စုံမှုပင်တည်း။ (နာဂအမည်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်) အပြစ်မရှိသော ပစ္စည်းလေးပါး တို့ကိုသုံးဆောင်တော်မူ၏၊ အပြစ်ရှိသော ပစ္စည်းလေးပါးတို့ကို သုံးဆောင်တော် မမူ၊ အစားအဝတ်ကိုရပါသော်လည်း သိုမှီးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်တော်မူ၏။ ငယ်ငယ်ကြီးကြီးဖြစ်သည့် သံယောဇဉ် အနှောင်အဖွဲ့အားလုံးကို ဖြတ်၍ သွားလို ရာရာအရပ်မျက်နှာတိုင်း မငဲ့မကွက်မူ၍သာလျှင် ကြွသွားတော်မူ၏။ ကောင်းသော အနံ့ရှိသော စိတ်နှလုံးကို မွေ့လျော်စေတတ်သော ရေ၌ ပေါက်ရောက်သောကြာပုဏ္ဍရိက်သည် ရေ၌ ကြီးပွါး၍ ရေဖြင့် မလိမ်းကျံသကဲ့သို့၊ ထို့အတူ လောက၌ ကောင်းစွာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် လောက၌ နေတော်မူ၏၊ ပဒုမ္မာကြာသည် ရေနှင့်မလိမ်းကျံသကဲ့သို့ ထို့အတူ လောကနှင့် ကား မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိပေ။ အလျှံတပြောင်ပြောင် တောက်လောင်သော ကြီးမားသော မီးသည် လောင်စာ မရှိ ခဲ့သော်အေးငြိမ်းရလေသကဲ့သို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ငြိမ်းကြသည်ရှိသော် ငြိမ်းအေးပြီးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ အနက်ကို သိစေတတ်သော ဤ ဥပမာကို ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဟောကြားအပ်၏၊ ဆင်ပြောင်သဖွယ်ဖြစ်သော ကာဠုဒါယီသည် ဟောကြားအပ်သော ဘုရားတည်းဟူသော ဆင်မင်းကိုဆင်ပြောင်သဖွယ် ဖြစ်ကြကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့ သည် သိတော်မူကြကုန်လတ္တံ့။ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကင်းတော်မှုသော အာသဝေါတရားမရှိသောနာဂအ မည်တော်ရသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော် ကို စွန့်ပြီးလျှင် အာသဝေါကင်းသည်ဖြစ်၍ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရလတ္တံ့သတည်း”ဟု (ကောင်းချီးခေါ်လေ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-မိဂသာလာသုတ်

֍ ၄၄။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်ပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကိုဆောင်ယူလျက် မိဂသာလာ အမည်ရှိသော ဥပါသိကာမ၏ နေအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ မိဂသာလာဥပါသိကာမသည် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အာနန္ဒာကိုရှိခိုး ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် အသျှင်အာနန္ဒာအား ဤသို့ လျှောက်၏ -

အသျှင်ဘုရား အာနန္ဒာ အဘယ် အဘယ်မည်သော အကြောင်းအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤတရားကို သိအပ်ပါသနည်း၊ ယင်းတရား၌ (မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်မှု) မြတ်သောအကျင့်ရှိသူနှင့် (မရှောင်ကြဉ်မှု) မြတ်သော အကျင့်မရှိသူ ဤနှစ်ဦးတို့သည် တမလွန်ဘဝ၌ ထပ်တူညီမျှလားရာ ‘ဂတိ’ ရှိကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ပုရာဏမည်သော အကျွန်ုပ်၏ ဖခင်သည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပါ၏၊ (မေထုန်အကျင့်မှ) ဝေးစွာ ကျင့်ပါ၏၊ ရွာသူတို့၏ အကျင့်ဖြစ်သော မေထုန်မှရှောင်ကြဉ်ပါ၏။

ထိုအကျွန်ုပ်၏ဖခင် သေလွန်သည်ရှိသော် “သကဒါဂါမိဖိုလ်သို့ ရောက်လျက် တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်သည်”ဟု မြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူအပ်ပါသည်။

အသျှင်ဘုရား ဣသိဒတ္တအမည်ရှိသော အကျွန်ုပ်၏ အဘိုးသည်လည်း မိမိမယားဖြင့် ရောင့်ရဲသည် ဖြစ်၍မြတ်သော အကျင့်ကို မကျင့်သူဖြစ်ပါ၏၊ ထိုအဘိုးသည်လည်း သေလွန်သည်ရှိသော် “သကဒါ ဂါမိဖိုလ်သို့ရောက်လျက် တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်သည်”ဟု မြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူအပ် ပါသည်။

အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ အဘယ် အဘယ်မည်သော အကြောင်းအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြား့တော်မူအပ်သော ဤတရားကို သိအပ်ပါသနည်း။

ယင်းတရား၌ (မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်မှု) မြတ်သော အကျင့်ရှိသူနှင့် (မရှောင်ကြဉ်မှု) မြတ်သောအကျင့်မရှိသူ ဤနှစ်ဦးတို့သည် တမလွန်ဘဝ၌ ထပ်တူညီမျှ လားရာ ‘ဂတိ’ ရှိကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။

နှမ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအတိုင်းပင် မိန့်ကြားတော်မူအပ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ထို့နောက် အသျှင်အာနန္ဒာသည် မိဂသာလာ ဥပါသိကာမ၏အိမ်၌ ဆွမ်းခံပြီးလျှင် နေရာမှ ထ၍ဖဲကြွတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်ကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် မိဂသာလာ ဥပါသိကာမ၏ နေအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေသောအခါမိဂသာလာ ဥပါသိကာမသည် အကျွန်ုပ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အကျွန်ုပ်ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို လျှောက်ပါ၏ -

“အသျှင်ဘုရား အာနန္ဒာ အဘယ် အဘယ်မည်သော အကြောင်းအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤတရားကို သိအပ်ပါသနည်း၊ ယင်းတရား၌ (မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်မှု) မြတ်သောအကျင့်ရှိသူနှင့် (မရှောင်ကြဉ်မှု) မြတ်သော အကျင့်မရှိသူ၊ ဤနှစ်ဦးတို့သည် တမလွန်ဘဝ၌ ထပ်တူညီမျှလားရာ ‘ဂတိ'ရှိကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား ပုရာဏမည်သော အကျွန်ုပ်၏ ဖခင်သည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပါ၏၊ (မေထုန်အကျင့်မှ) ဝေးစွာ ကျင့်ပါ၏၊ ရွာသူတို့၏ အကျင့်ဖြစ်သော မေထုန်မှရှောင်ကြဉ်ပါ၏၊ ထိုအကျွန်ုပ်၏ ဖခင် ကွယ်လွန်သည်ရှိသော် ‘သကဒါဂါမိဖိုလ်သို့ရောက်လျက် တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်သည်’ဟု မြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူအပ်ပါသည်။

အသျှင်ဘုရား ဣသိဒတ္တအမည်ရှိသော အကျွန်ုပ်၏ အဘိုးသည်လည်း မိမိမယားဖြင့် ရောင့်ရဲ သည်ဖြစ်၍မြတ်သော အကျင့်ကို မကျင့်သူဖြစ်ပါ၏၊ ထိုအဘိုးသည်လည်း ကွယ်လွန်သည်ရှိသော် ‘သကဒါဂါမိဖိုလ်သို့ရောက်လျက် တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်သည်’ဟု မြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူအပ် ပါသည်။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှောက်သောအခါ အကျွန်ုပ်သည် မိဂသာလာ ဥပါသိကာမကို ‘နှမ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအတိုင်းပင် မိန့်ကြားတော်မူအပ်၏’ဟု ပြောဆိုလိုက်ပါသည် (ဟု လျှောက်၏)။

အာနန္ဒာ မိုက်မဲသော မလိမ္မာသော မိန်းမဖြစ်သော မိန်းမဟူသော အမှတ်နှင့် ပြည့်စုံသောမိဂသာလာဥပါသိကာမသည် အဘယ်သို့သော မိန်းမလေနည်း၊ ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကို သိတတ်သော ‘ဣန္ဒြိယပရောပရိယ’ ဉာဏ်၌ (အပိတ်အပင် အတားအဆီး မရှိကုန်သောမြတ်စွာဘုရား တို့သည်) အဘယ်သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နည်း။

အာနန္ဒာ ဤပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်မျိုးတို့သည် လောက၌ ထင်ရှားရှိကုန်၏ -

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် (မကောင်းမှု) မှ ကောင်းစွာ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ချမ်းသာသော ပေါင်းသင်းမှု ရှိ၏၊ (ထိုသူနှင့်) အတူနေခြင်းဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် နှစ်သက်ကုန်၏၊ ထိုသူသည် ကြားနာမှုဖြင့်လည်း ပြုသင့်သည်ကို မပြု၊ အကြားအမြင်များမှု (ဝီရိယ) ဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) မပြု၊ ပညာဖြင့်လည်း (သိသင့်သည်ကို) ထိုးထွင်း၍ မသိ၊ အခါကာလအားလျော်စွာ့ဖြစ်သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း မရ၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်၏၊ ထူးမြတ်ရန် မဖြစ်၊ ဆုတ်ယုတ်သည့် အဖြစ်သို့သာလျှင် ရောက်၏၊ ထူးမြတ်သည့်အဖြစ်သို့ မရောက်။ (၁)

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မကောင်းမှုမှ ကောင်းစွာရှောင်ကြဉ်၏၊ ချမ်းသာသောပေါင်းသင်းမှု ရှိ၏၊ (ထိုသူနှင့်) အတူနေခြင်းဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် နှစ်သက်ကုန်၏၊ ထိုသူသည်ကြားနာမှုဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြု၏၊ အကြားအမြင်များမှု (ဝီရိယ) ဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြု၏၊ ပညာဖြင့်လည်း (သိသင့်သည်ကို) ထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ အခါကာလအားလျော်စွာ ဖြစ်သောလွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း ရ၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ထူးမြတ်ရန် ဖြစ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန် မဖြစ်၊ ထူးမြတ်သည့် အဖြစ်သို့သာလျှင် ရောက်၏၊ ဆုတ်ယုတ်သည့်အဖြစ်သို့ မရောက်။ (၂)

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့၌ နှိုင်းရှည့်တတ်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် -

“ဤပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း ထိုတရားတို့ပင် ရှိကုန်၏၊ အခြားပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း ထိုတရားတို့ပင် ရှိကုန်၏၊ (သို့ဖြစ်ပါလျက်) အဘယ့်ကြောင့် ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင် တစ်ယောက်က (ဂုဏ်အားဖြင့်) ယုတ်၍တစ်ယောက်က (ဂုဏ်အားဖြင့်) မြတ်ပါသနည်း”ဟု နှိုင်းရှည့်ကုန်၏။

အာနန္ဒာ ထိုသို့ နှိုင်းရှည့်ခြင်းသည် ထိုနှိုင်းရှည့်သူတို့အား ကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏။

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့တွင် မကောင်းမှုမှ ကောင်းစွာရှောင်ကြဉ်သော ချမ်းသာသောပေါင်းသင်းမှုရှိသော (ထိုသူနှင့်) အတူနေခြင်းဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် နှစ်သက်သော၊ ကြားနာမှုဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြုသော၊ အကြားအမြင်များမှု (ဝီရိယ) ဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြုသောပညာဖြင့်လည်း (သိသင့်သည်ကို) ထိုးထွင်း၍ သိသော အခါကာလအားလျော်စွာဖြစ်သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း ရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤမည်သော ရှေးပုဂ္ဂိုလ်ထက် သာ၍လည်း နှစ်သက်ဖွယ်ရှိ၏၊ သာ၍လည်း မွန်မြတ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ အာနန္ဒာ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို (ဝိပဿနာဉာဏ်) တရားအလျဉ်သည် (အရိယာဘုံသို့) ဆောင်ယူသွား၏၊ ထိုအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားမှတစ်ပါးအဘယ်သူသည် သိနိုင်ရာအံ့နည်း။

အာနန္ဒာ ထို့ကြောင့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်သူတို့ မဖြစ်ကြကုန်လင့်၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်မှုကိုမယူကြကုန်လင့်၊ အာနန္ဒာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်မှုကို ယူသူသည် (မိမိကိုယ်ကို) တူးဖြိုသည် မည်၏။

အာနန္ဒာ ငါသော်လည်းကောင်း၊ ငါနှင့် တူသူသော်လည်းကောင်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်မှုကို ယူရာ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်အား အမျက်ဒေါသ မာန်မာန လွှမ်းမိုးလွန်ကဲ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားရံဖန်ရံခါ၌လည်း လောဘတရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြားနာမှုဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) မပြု၊ အကြားအမြင်များမှု (ဝီရိယ) ဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) မပြု၊ ပညာဖြင့်လည်း (သိသင့်သည်ကို) ထိုးထွင်း၍ မသိ၊ အခါကာလအားလျော်စွာဖြစ်သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း မရ၊ ထိုသူသည်ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်၏၊ ထူးမြတ်ရန် မဖြစ်၊ ဆုတ်ယုတ်သည့်အဖြစ်သို့သာလျှင် ရောက်၏၊ ထူးမြတ်သည့် အဖြစ်သို့ မရောက်။ (၃)

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့၌ နှိုင်းရှည့်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ပ။ ငါနှင့်တူသူသော်လည်းကောင်း နှိုင်းရှည့်မှုကို ယူရာ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်အား အမျက်ဒေါသ မာန်မာန လွှမ်းမိုး လွန်ကဲ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ရံဖန်ရံခါ၌လည်း စကားပြောဆိုမှု ဝစီသင်္ခါရတို့ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြားနာမှုဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) မပြု။ပ။ အခါကာလအားလျော်စွာ ဖြစ်သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း မရ၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်၏၊ ထူးမြတ်ရန်မဖြစ်၊ ဆုတ်ယုတ်သည့်အဖြစ်သို့ သာလျှင် ရောက်၏၊ ထူးမြတ်သည့် အဖြစ်သို့ မရောက်။ (၅)

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်အား အမျက်ဒေါသ မာန်မာန လွှမ်းမိုး လွန်ကဲ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ရံဖန်ရံခါ၌လည်း စကားပြောဆိုမှု ဝစီသင်္ခါရတို့ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြားနာမှုဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြု၏၊ အကြားအမြင်များမှု (ဝီရိယ) ဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြု၏၊ ပညာဖြင့်လည်း (သိသင့်သည်ကို) ထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ အခါကာလအားလျော်စွာ ဖြစ်သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း ရ၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ထူးမြတ်ရန် ဖြစ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန် မဖြစ်၊ ထူးမြတ်သည့် အဖြစ်သို့သာလျှင် ရောက်၏၊ ဆုတ်ယုတ်သည့် အဖြစ်သို့ မရောက်။ (၆)

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့၌ နှိုင်းရှည့်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် -

“ဤပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း ထိုတရားတို့ပင် ရှိကုန်၏၊ အခြားပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း ထိုတရားတို့ပင် ရှိကုန်၏၊ (ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်) အဘယ့်ကြောင့် ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင် တစ်ယောက်က (ဂုဏ်အားဖြင့်) ယုတ်၍တစ်ယောက်က (ဂုဏ်အားဖြင့်) မြတ်ပါသနည်း”ဟု နှိုင်းရှည့်ကြကုန်၏။

အာနန္ဒာ ထိုသို့ နှိုင်းရှည့်ခြင်းသည် နှိုင်းရှည့်သူတို့အား ကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏။

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့တွင် အမျက်ဒေါသ မာန်မာန လွှမ်းမိုးလွန်ကဲသော၊ ရံဖန်ရံခါ၌လည်းစကားပြောဆိုမှု ဝစီသင်္ခါရဖြစ်သော၊ ကြားနာမှုဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြုသော၊ အကြားအမြင်များမှု (ဝီရိယ) ဖြင့်လည်း (ပြုသင့်သည်ကို) ပြုသော၊ ပညာဖြင့်လည်း (သိသင့်သည်ကို) ထိုးထွင်း၍ သိသော၊ အခါကာလ အားလျော်စွာဖြစ်သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမုတ္တိ’ ကိုလည်း ရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ဤမည်သော ရှေးပုဂ္ဂိုလ်ထက် သာ၍လည်း နှစ်သက်ဖွယ် ရှိ၏၊ သာ၍လည်း မွန်မြတ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ အာနန္ဒာ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို (ဝိပဿနာဉာဏ်) တရားအလျဉ်သည် (အရိယာ) ဘုံသို့ ဆောင်ယူသွား၏၊ ထိုအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားမှတစ်ပါး အဘယ်သူသည် သိနိုင်ရာအံ့နည်း။

အာနန္ဒာ ထို့ကြောင့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်သူတို့ မဖြစ်ကြကုန်လင့်၊ နှိုင်းရှည့်မှုကို မယူကုန်လင့်၊ အာနန္ဒာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်မှုကို ယူသူသည် (မိမိကိုယ်ကို) တူးဖြိုသည် မည်၏၊ အာနန္ဒာ ငါသော်လည်းကောင်း၊ ငါနှင့် တူသူသော်လည်းကောင်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ နှိုင်းရှည့်မှုကို ယူရာ၏။

အာနန္ဒာ မိုက်မဲသော မလိမ္မာသော မိန်းမဖြစ်သော မိန်းမဟူသော အမှတ်နှင့် ပြည့်စုံသောမိဂသာလာဥပါသိကာမသည် အဘယ်သို့သော မိန်းမလေနည်း၊ ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကိုသိတတ်သော ‘ဣန္ဒြိယပရောပရိယ’ ဉာဏ်၌ (အပိတ်အပင် အတားအဆီးမရှိကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည်) အဘယ်သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နည်း။

အာနန္ဒာ ဤပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်မျိုးတို့သည် လောက၌ ထင်ရှားရှိကုန်၏။

အာနန္ဒာ ပုရာဏ၏ ပြည့်စုံသော သီလမျိုးနှင့် ဣသိဒတ္တသည် ပြည့်စုံငြားအံ့၊ ဤအရာ၌ ပုရာဏသည် ဣသိဒတ္တ၏ ဉာဏ်အလားကို ပိုင်းခြား၍ မသိရာ၊ အာနန္ဒာ ဣသိဒတ္တ၏ ပြည့်စုံသော ပညာမျိုးနှင့်ပုရာဏသည် ပြည့်စုံငြားအံ့၊ ဤအရာ၌ ဣသိဒတ္တသည်၁ ပုရာဏ၏ ဉာဏ်အလားကို ပိုင်းခြား၍ မသိရာ၊ အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ဤပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့သည်၁ အင်္ဂါတစ်ပါး ယုတ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၁။ ပုရာဏသည် သီလဖြင့် ထူးမြတ်၏၊ ဣသိဒတ္တသည် ပညာဖြင့် ထူးမြတ်၏၊ ပုရာဏ၏ သီလသည် ဣသိဒတ္တ၏ ပညာအရာ၌ တည်၍ ဣသိဒတ္တ၏ ပညာသည် ပုရာဏ၏ သီလအရာ၌ တည်၏၊ ထို့ကြောင့် တုသိတာဘုံ၌ ဖြစ်ခြင်းတူကြသည် ဟူလို (အဋ္ဌကထာ)။

၃-ဣဏသုတ်

֍ ၄၅။ ရဟန်းတို့ လောက၌ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသောသူအား လူမွဲဖြစ်မှုသည် ဆင်းရဲသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော လူမွဲသည် ကြွေးယူရ၏။ ရဟန်းတို့ လောက၌ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသောသူအား ကြွေးယူရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော လူမွဲသည် ကြွေးယူ၍ အတိုးကို (ပေးပါမည်ဟု) ဝန်ခံရ၏၊ ရဟန်းတို့ လောက၌ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသောသူအား အတိုးကို (ပေးပါမည်ဟု) ဝန်ခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော လူမွဲသည် အတိုးကို (ပေးပါမည်ဟု) ဝန်ခံပြီး၍အချိန်ဖြင့် ပေးဆပ်ရသော အတိုးကို မပေးဆပ်နိုင်၊ ထိုသူကို (ကြွေးရှင်တို့သည်) တောင်းဆို ‘စောဒနာ'ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ လောက၌ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသောသူအား ကြွေးတောင်းခံရခြင်းသည်လည်းဆင်းရဲသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော လူမွဲသည် တောင်းဆိုအပ်သည်ရှိသော် မပေးအပ်နိုင်၊ ထိုသူကို (ကြွေးရှင်တို့သည်) အစဉ်လိုက်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ လောက၌ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသောသူအားကြွေးရှင်တို့ အလိုက်ခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော လူမွဲသည် အစဉ်လိုက်အပ်သော် မပေးဆပ်နိုင်၊ ထိုသူကိုချုပ်နှောင်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ လောက၌ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသော သူအား ချုပ်နှောင်ခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲသည်မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏။

ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် လောက၌ ကာမဂုဏ်ခံစားသောသူအား လူမွဲဖြစ်မှုသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကြွေးယူရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ အတိုးကို (ပေးဆပ်ပါမည်ဟု) ဝန်ခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကြွေးတောင်းခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကြွေးရှင်တို့ အလိုက်ခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ အချုပ်အနှောင်ခံရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူအား ကုသိုလ်တရားတို့၌ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ မရှိ၊ ရှက်မှု ‘ဟိရီ’ မရှိ၊ ထိတ်လန့်မှု ‘ဩတ္တပ္ပ’ မရှိ၊ အားထုတ်မှု ဝီရိယမရှိ၊ သိမှု ‘ပညာ’ မရှိ။

ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို အရိယာတို့၏ အဆုံးအမ၌ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သူ၊ မကြွယ်ဝသူ၊ လူမွဲဟူ၍ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော ထိုလူမွဲသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါမျှ မရှိခဲ့ သော်၊ ဟိရီမျှ မရှိခဲ့သော်၊ ဩတ္တပ္ပမျှ မရှိခဲ့သော်၊ ဝီရိယမျှ မရှိခဲ့သော်၊ ပညာမျှ မရှိခဲ့သော် ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့်ဒုစရိုက်ကို ပြုကျင့်၏၊ ဤသည်ကို ထိုသူ၏ ကြွေးယူမှုဟူ၍ ငါဆို၏၊ ထိုသူသည် ထိုကာယဒုစရိုက့်ဝစီဒုစရိုက် မနောဒုစရိုက်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ယုတ်ညံ့သော တောင့်တမှုကိုအားထုတ်၏၊ “ငါ့ကို သူတစ်ပါးတို့ မသိပါစေလင့်”ဟု အလိုရှိ၏၊ “ငါ့ကို သူတစ်ပါးတို့မသိပါစေလင့်”ဟု ကြံ၏၊ “ငါ့ကို သူတစ်ပါးတို့ မသိပါစေလင့်”ဟု စကားပြောဆို၏၊ “ငါ့ကို သူတစ်ပါးတို့ မသိပါစေလင့်”ဟု ကိုယ်ဖြင့် လုံ့လပြု၏၊ ဤသည်ကို ထိုသူ၏ အတိုးတက်မှုဟူ၍ ငါဆို၏။

ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို သီလကို ချစ်မြတ်နိုးသည့် သီတင်းသုံးဖော်တို့က “ဤအသျှင်သည် ဤသို့ ပြုလေ့ ရှိ၏၊ ဤသို့ အကျင့်ရှိ၏”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။

ဤသည်ကို ထိုသူ၏ ကြွေးတောင်းခံရမှုဟူ၍ ငါဆို၏။

တောအရပ်သို့ ဖြစ်စေ သစ်ပင်ရင်းသို့ ဖြစ်စေ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ဖြစ်စေ ကပ်သော ထိုသူကိုနှလုံးမသာခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်ကုန်သော ယုတ်ညံ့သော အကုသလဝိတက်တို့သည် အစဉ်လိုက်ကုန်၏၊ ဤသည်ကို ထိုသူ၏ ကြွေးရှင်တို့ အလိုက်ခံရမှုဟူ၍ ငါဆို၏။

ရဟန်းတို့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမဲ့သော မကြွယ်ဝသော ထိုလူမွဲသည် ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် မကောင်းမှုကိုပြုကျင့်၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ငရဲဟူသော အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့်လည်းနှောင်ဖွဲ့ခံရ၏၊ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ ဖြစ်ခြင်းဟူသော အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့်လည်း နှောင်ဖွဲ့ခံရ၏။

ရဟန်းတို့ ငရဲဘုံ၌ ဖြစ်သော နှောင်ဖွဲ့ခြင်း၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံ၌ ဖြစ်သော နှောင်ဖွဲ့ခြင်းကဲ့သို့ ထို့အတူ ဤသို့ကြမ်းတမ်းသော၊ ဤသို့စပ်ခါးသော၊ အတုမရှိသော ယောဂလေးပါးကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို ရရန်အတွက် ဤကဲ့သို့ အန္တရာယ်ပြုတတ်သည့် အခြားတစ်စုံတစ်ခုသော အနှောင်အဖွဲ့ကိုမျှလည်း ငါမမြင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

လောက၌ လူမွဲဖြစ်ရခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကြွေးယူရခြင်းကိုလည်းကောင်း ဆင်းရဲ၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ လူမွဲသည် ကြွေးယူ၍ စားသောက်ရသောကြောင့် ပင်ပန်း၏။ ထို့ကြောင့် ထိုသူကို ကြွေးရှင်တို့ အစဉ်လိုက်ကုန်၏၊ (ထိုသူသည်) ချုပ်နှောင်ခံ ရခြင်းသို့လည်းရောက်ရ၏၊ ကာမဂုဏ်ရမှုကို တောင့်တသူတို့အား ထိုနှောင်ဖွဲ့ခံ ရခြင်းသည် ဆင်းရဲသည်သာတည်း။ ထို့အတူ သာလျှင် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အဆုံးအမ၌ သဒ္ဓါတရားမရှိသူ၊ မရှက် တတ်သူ၊ မထိတ်လန့်တတ်သူ၊ မကောင်းမှုကံကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သူသည် ကာယ ဒုစရိုက် ဝစီဒုစရိုက်မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ငါ့ကို မသိပါစေလင့်ဟု အလိုရှိ၏။ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် မကောင်းမှုကို ပွါးစေသူသည် ထိုမကောင်းမှု၌ အဖန်ဖန် ရွေ့ရှား တုန်လှုပ်၏။ မိမိ၏ မကောင်းသော အမူအရာကို သိသော၊ မကောင်းမှုရှိသော ပညာမဲ့သူ ထိုလူမွဲသည် ကြွေးယူ၍စားသောက်ရသောကြောင့် ပင်ပန်းရ၏။ ထိုကြွေးယူ၍ စားသောက်ရခြင်းကြောင့် နှလုံးမသာယာမှုကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော စိတ်ဆင်းရဲကြောင်းအကြံအစည်တို့သည် ရွာ၌ ဖြစ်စေ တော၌ ဖြစ်စေ ထိုသူသို့ အစဉ် လိုက်ကုန်၏။ မိမိ၏ မကောင်းသော အမူအရာကို သိသော၊ မကောင်းမှုရှိသော ထိုပညာမဲ့ သူသည်တိရစ္ဆာန်ဘုံတစ်ခုခုသို့ ရောက်၍ ဖြစ်စေ ငရဲဘုံသို့ ရောက်၍ ဖြစ်စေ အနှောင်အဖွဲ့ခံရ၏။ ဤသို့ နှောင်ဖွဲ့ခြင်းမျိုး ခံရခြင်းသည် ဆင်းရဲ၏၊ စိတ်ကို ကြည်လင်စေလျက် တရားသဖြင့် ရအပ်သောဥစ္စာတို့ဖြင့် ပေးလှူသော ပညာရှိသည် ယင်းသို့သော နှောင်ဖွဲ့မှုမှ လွတ်မြောက်၏။ အိမ်ထောင်ဝတ်ကို ရှာလေ့ရှိ၍ သဒ္ဓါတရားရှိသူအား မျက်မှောက်၌ အစီးအပွါး အလို့ငှါလည်းကောင်း၊ တမလွန်၌ ချမ်းသာခြင်းငှါလည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသော ဘဝ၌ အောင်ဆုကို ယူ၏။ ဤသို့အိမ်ယာထောင်သော လူတို့အား စွန့်ကြဲမှုဟူသော ထိုကောင်းမှုသည် တိုးပွါး၏။ ထို့အတူ သာလျှင် အရိယာတို့၏ အဆုံးအမ၌ ‘သဒ္ဓါ’ တရားရှိသူ၊

ရှက်မှုနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ရှိသူ၊ မကောင်းမှုမှ လန့်မှုရှိသူ၊ ပညာရှိသူ၊ သီလဖြင့် ပိတ်ဆို့ ‘စောင့်ရှောက်'မှု ရှိသူကို အရိယာတို့၏့အဆုံးအမ၌ ချမ်းသာစွာ အသက်မွေးခြင်း ရှိသူဟု ဆိုအပ်၏။ အမြဲမပြတ် ထက်သန်သော လုံ့လရှိသော၊ သမာဓိနှင့် ရင့်ကျက်မှု ပညာရှိသော၊ သတိနှင့်ပြည့်စုံသူသည် နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ ဈာန်လေးပါးတို့သို့ ရောက်ပြီးလျှင် အာမိသကင်းသောဈာန်ချမ်းသာကို ရလျက် (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာကို စွဲမြဲ၍ တည်၏။ ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိ၍ သံယောဇဉ်ဟူသမျှတို့၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ ခပ်သိမ်း သောအခြင်းအရာအားဖြင့် မစွဲလမ်းမူ၍ စိတ်သည် (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ လွတ်ကင်း၏။ သည်းခံခြင်းဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ လွတ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ် အား ငါ၏ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်မှု ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ သည် ပျက်စီးခြင်း မရှိ တော့ပြီဟု (ပစ္စဝေက္ခဏာ) ဉာဏ်ဖြစ်ခဲ့မူ ဘဝသံယောဇဉ်တို့၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ ဤဉာဏ်သည် လွန်မြတ်၏၊ ဤချမ်းသာသည်စိုးရိမ်ခြင်းမရှိ၊ ကိလေသာမြူ မရှိ၊ ဘေးမရှိ၊ အတုမရှိ မြတ်သော ချမ်းသာ မည်၏၊ ဤဉာဏ်သည်ကိလေသာ ကြွေးမြီမှ ကင်း၍ လွန်မြတ်၏။

တတိယသုတ်။

၄-မဟာစုန္ဒသုတ်

֍ ၄၆။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -

အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်မဟာစုန္ဒသည်စေတိယတိုင်း သယံဇာတိနိဂုံး၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်ရဟန်းတို့”ဟု ခေါ်တော်မူ၏၊ “ငါ့သျှင်”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်မဟာစုန္ဒအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ အသျှင်မဟာစုန္ဒမထေရ်သည် ဤစကားကို မိန့်ဆိုတော်မူ၏ -

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ တရားဟောကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဈာန်ဝင်စားသောရဟန်းတို့ကို ပုတ်ခတ်ပြောဆိုကုန်၏ -

“ဤရဟန်းတို့သည် ‘ငါတို့ ဈာန်ဝင်စားကုန်၏၊ ငါတို့ ဈာန်ဝင်စားကုန်၏’ဟု ရှုကုန်၏၊ အဖန်ဖန်ရှုကုန်၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှုကုန်၏၊ ကပ်၍ ရှုကုန်၏၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်ကို ရှုကုန်သနည်း၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်အကျိုးငှါ ရှုကုန်သနည်း၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ရှုကုန်သနည်း”ဟု (ပုတ်ခတ် ပြောဆိုကုန်၏)။

ထိုသို့ ပုတ်ခတ် ပြောဆိုရာ၌ တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ လူများစွာတို့၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ ချမ်းသာရန်အလို့ငှါ များစွာသော လူအပေါင်း၏ အကျိုးငှါ နတ်လူတို့၏ စီးပွားချမ်းသာအလို့ငှါ ကျင့်သူတို့ မဖြစ်ကုန်။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့သည် တရားဟောကုန်သော ရဟန်း တို့ကိုပုတ်ခတ် ပြောဆိုကြကုန်၏ -

“ဤရဟန်းတို့သည် ‘ငါတို့ တရားဟောကုန်၏၊ ငါတို့ တရားဟောကုန်၏’ဟု ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိကုန်၏၊ (ကျူပင်ကဲ့သို့ အထက်သို့) တက်သော မာန်မာန ရှိကုန်၏၊ လျှပ်ပေါ်ကုန်၏၊ နှုတ်ကြမ်းကုန်၏၊ ဖရိုဖရဲကြဲသော စကားရှိကုန်၏၊ သတိ လွတ်ကင်းကုန်၏၊ ပညာအဆင်ခြင် မရှိကုန်၊ မတည်ကြည်ကုန်၊ တုန်လှုပ်သော စိတ်ရှိကုန်၏၊ ဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိကုန်၏၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်သို့ တရားဟောကုန်သနည်း၊ ဤသူတို့သည် အဘယ် အကျိုးငှါ တရားဟောကုန်သနည်း၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် တရားဟောကုန်သနည်း”ဟု (ပုတ်ခတ်ပြောဆိုကြကုန်၏)။

ထိုသို့ ပုတ်ခတ်ပြောဆိုရာ၌ ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ လူများစွာတို့၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ ချမ်းသာရန်အလို့ငှါ များစွာသော လူအပေါင်း၏ အကျိုးငှါ နတ်လူတို့၏ စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ ကျင့်သူတို့ မဖြစ်ကုန်။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့သည် တရားဟောကုန်သောရဟန်းတို့၏သာလျှင် ဂုဏ်ကို ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ဈာန်ဝင်စားသူ ရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကို မပြောဆိုကြကုန်။

ထိုသို့ ပြောဆိုရာ၌ တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ ဈာန်ဝင်စားသောရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ လူများစွာတို့၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ ချမ်းသာရန်အလို့ငှါများစွာသော လူအပေါင်း၏ အကျိုးငှါ နတ်လူတို့၏ စီးပွါးချမ်းသာ အလို့ငှါ ကျင့်သူတို့ မဖြစ်ကုန်။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့သည် ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့၏သာလျှင် ဂုဏ်ကို ပြောဆိုကုန်၏၊ တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကို မပြောဆိုကုန်။

ထိုသို့ ပြောဆိုရာ၌ ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ တရားဟောကုန်သောရဟန်းတို့သည်လည်း မကြည်လင်ကုန်၊ လူများစွာတို့၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ ချမ်းသာရန် အလို့ငှါများစွာသော လူအပေါင်း၏ အကျိုးငှါ နတ်လူတို့၏ စီးပွါးချမ်းသာ အလို့ငှါ ကျင့်သူတို့ မဖြစ်ကုန်။

ငါ့သျှင်တို့ ထို့ကြောင့် ဤသို့ကျင့်ရမည် “တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့ ဖြစ်ပါကုန်သော်ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကို ပြောဆိုကုန်အံ့”ဟု ကျင့်ရမည်၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ကျင့်ရမည်။

ထိုသို့ ကျင့်ရခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။

သေခြင်းမရှိသော နိဗ္ဗာနဓာတ်ကို နာမကာယဖြင့် တွေ့ထိ၍ နေကြသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အံ့ဖွယ်ရှိကုန်၍ လောက၌ ရခဲကုန်သောကြောင့်တည်း။

ငါ့သျှင်တို့ ထို့ကြောင့် ဤသို့ ကျင့်ရမည် “ဈာန်ဝင်စားသော ရဟန်းတို့ဖြစ်ပါကုန်သော် တရားဟောကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကို ပြောဆိုကြကုန်အံ့”ဟု ကျင့်ရမည်။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်။

ထိုသို့ ကျင့်ရခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။

နက်နဲသော အနက် (ခန္ဓာ,အာယတန,ဓာတ်) အစုကို ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ကြသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အံ့ဖွယ်ရှိကုန်၍ လောက၌ ရခဲကုန်သောကြောင့်တည်းဟု (ဆိုတော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ပဌမ သန္ဒိဋ္ဌိကသုတ်

֍ ၄၇။ ထိုအခါ၌ မောဠိယသီဝကပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏၊ တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှဖြင့် တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်ပါသနည်း၊ အခါမလင့်အကျိုးပေးတတ်ပါသနည်း၊ လာလှည့်ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်ပါသနည်း၊ မိမိ၏ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်ပါသနည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်ခံစားထိုက်ပါသနည်း”ဟုလျှောက်၏။

သီဝက သို့ဖြစ်လျှင် ဤအရာ၌ သင့်ကိုသာလျှင် ပြန်၍ မေးဦးအံ့၊ သင် သဘောကျသည့်အတိုင်း ငါ့အမေးကို ဖြေကြားရာ၏။

သီဝက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော လိုချင်မှု ‘လောဘ'ကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ သည် ရှိ၏”ဟူ၍ သိ၏လော၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှား့မရှိသော လိုချင်မှု ‘လောဘ’ ကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ သည် ထင်ရှား မရှိ”ဟူ၍သိ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိပါ၏။

သီဝက သင်သည် မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော လိုချင်မှု ‘လောဘ’ ကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ သည် ထင်ရှားရှိ၏”ဟူ၍ သိ၏၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော ‘လောဘ’ ကိုလည်း"ငါ၏ သန္တာန်၌ လိုချင်မှု ‘လောဘ’ သည် ထင်ရှား မရှိ”ဟူ၍ သိ၏၊ သီဝက ဤသို့လည်း တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်ပေ၏။ပ။

သီဝက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကို။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကို။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသောလောဘနှင့်ယှဉ်သော တရားကို။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော ဒေါသနှင့်ယှဉ်သော တရားကို။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားကို “ငါ၏ သန္တာန်၌ မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားသည် ထင်ရှားရှိ၏”ဟူ၍ သိ၏လော၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားကိုမူလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ မောဟနှင့် ယှဉ်သော တရားသည် ထင်ရှားမရှိ”ဟူ၍ သိ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိပါ၏။

သီဝက သင်သည် မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားသည် ထင်ရှားရှိ၏”ဟု သိ၏။

မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားကိုမူလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ မောဟနှင့်ယှဉ်သော တရားသည် ထင်ရှားမရှိ”ဟု သိ၏။

သီဝက ဤသို့လည်း တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏၊ အခါမလင့် အကျိုးကို ပေးတတ်၏၊ လာလှည့်ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်၏၊ မိမိ၏ ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်၏၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်ခံစားထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား တရားတော်သည်အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏။ပ။ မြတ်စွာဘုရားသည် ယနေ့မှစ၍ အကျွန်ုပ်ကို အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သူ ‘ဥပါသကာ’ဟု မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယ သန္ဒိဋ္ဌိကသုတ်

֍ ၄၈။ ထိုအခါ၌ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏၊ တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်မျှဖြင့် တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်ပါသနည်း၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးတတ်ပါသနည်း၊ လာလှည့်ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ်ပြထိုက်ပါသနည်း၊ မိမိ၏ကိုယ်ထဲစိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်ပါသနည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်ခံစားထိုက်ပါသနည်း”ဟု လျှောက်ထား၏။

ပုဏ္ဏား သို့ဖြစ်လျှင် ဤအရာ၌ သင့်ကိုသာလျှင် ပြန်၍ မေးဦးအံ့၊ သင် သဘောကျသည့်အတိုင်း ငါ့အမေးကို ဖြေကြားရာ၏။

ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော စွဲမက်မှုရာဂ ကိုလည်း"ငါ၏ သန္တာန်၌ ရာဂသည် ရှိ၏”ဟူ၍ သိ၏လော၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော ရာဂကိုလည်း"ငါ၏ သန္တာန်၌ ရာဂသည် ထင်ရှားမရှိ”ဟူ၍ သိ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ သိပါ၏။

ပုဏ္ဏား သင်သည် မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော ရာဂကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ ရာဂသည်ထင်ရှားရှိ၏”ဟူ၍ သိ၏၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော ရာဂကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ ရာဂသည်ထင်ရှားမရှိ”ဟူ၍ သိ၏။ ပုဏ္ဏား ဤသို့လည်း တရားတော်သည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏။ပ။

ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'ကိုလည်း။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကိုလည်း။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော ကိုယ်၏ ပြစ်မှားမှုကိုလည်း။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော နှုတ်၏ ပြစ်မှားမှုကိုလည်း။ပ။ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော စိတ်၏ ပြစ်မှားမှုကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ စိတ်၏ ပြစ်မှားမှုသည်ရှိ၏”ဟု သိ၏လော၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော စိတ်၏ ပြစ်မှားမှုကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ စိတ်၏ပြစ်မှားမှုသည် ထင်ရှားမရှိ”ဟု သိ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ သိပါ၏။

ပုဏ္ဏား သင်သည် မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားရှိသော စိတ်၏ ပြစ်မှားမှုကိုလည်း “ငါ၏ သန္တာန်၌ စိတ်၏ပြစ်မှားမှုသည် ထင်ရှားရှိ၏”ဟု သိ၏၊ မိမိသန္တာန်၌ ထင်ရှားမရှိသော စိတ်၏ ပြစ်မှားမှုကိုလည်း “ငါ၏သန္တာန်၌ စိတ်၏ ပြစ်မှားမှုသည် ထင်ရှားမရှိ”ဟု သိ၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသို့လည်း တရားတော်သည်ကိုယ်တိုင် သိမြင်ထိုက်၏၊ အခါမလင့် အကျိုးကို ပေးတတ်၏၊ လာလှည့်ရှုလှည့်ဟု ဖိတ်ခေါ် ပြထိုက်၏၊ မိမိ၏ ကိုယ်ထဲ စိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်၏၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိထိုက်ခံစားထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည်အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် ယနေ့မှစ၍ အကျွန်ုပ်ကို အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သူ ‘ဥပါသကာ’ဟု မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ခေမသုတ်

֍ ၄၉။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ခေမ မထေရ်နှင့် အသျှင်သုမနမထေရ်တို့သည် သာဝတ္ထိပြည် အန္ဓဝန်တော၌ နေကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ခေမ အသျှင်သုမနမထေရ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြကုန်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်ခေမသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-

အသျှင်ဘုရား ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သော အာသဝေါတရားကုန်ပြီးသော (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော ဝန်ကို ချပြီးသော မိမိအကျိုး (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား"ငါ့အား သူတစ်ပါးတို့ထက် မြတ်၏ဟူသော (သေယျ) မာန်သည် ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ့အားသူတစ်ပါးနှင့် တူ၏ဟူသော (သဒိသ) မာန်သည် ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ့အား သူတစ်ပါးအောက်ယုတ်၏ဟူသော (ဟီန) မာန်သည် ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း” ဤသို့ မဖြစ်ပါ။

ဤစကားကို အသျှင်ခေမသည် လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ခေမမထေရ်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ၏ (စကားကို) နှစ်သက် လိုက်လျောတော်မူ၏”ဟု (သိ၍) နေရာမှ ထပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ဖဲသွားလေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်သုမနမထေရ်သည် အသျှင်ခေမ ဖဲသွား၍ မကြာမီပင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကား ကိုလျှောက်၏-

“အသျှင်ဘုရား ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သော အာသဝေါတရားကုန်ပြီးသော (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော ဝန်ကို ချပြီးသော မိမိအကျိုး (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား"ငါ့အား သူတစ်ပါးတို့ထက် မြတ်၏ဟူသော (သေယျ) မာန်သည် မရှိဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ့အားသူတစ်ပါးနှင့် တူ၏ဟူသော (သဒိသ) မာန်သည် မရှိဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ့အား သူတစ်ပါးအောက်ယုတ်၏ဟူသော (ဟီန) မာန်သည် မရှိဟူ၍လည်းကောင်း” ဤသို့ မဖြစ်ပါ။

ဤစကားကို အသျှင်သုမနသည် လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်သုမနသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ၏ (စကားကို) နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏”ဟု (သိ၍) နေရာမှ ထပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ဖဲသွားလေ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ခေမမထေရ် အသျှင်သုမနမထေရ်တို့ ဖဲသွား၍ မကြာမြင့်မီပင်ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏-

“ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် အမျိုးကောင်းသားတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း ပြောကြားကုန်၏၊ (အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော) အကျိုးကိုလည်း ဆိုအပ်၏၊ မိမိကိုယ်ကိုမူကား (အရဟတ္တဖိုလ်သို့) မဆောင်အပ်လေ၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျက် ဤလောက၌ အချို့ကုန်သော (မဂ် ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောကျ်ားတို့သည် ပြက်ရယ်ပြုသကဲ့သို့ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် နောင်အခါ၌ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၊ ယုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၊ တူမျှသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ (မိမိကိုယ်ကို) မဆောင်ကုန် (မိမိကိုယ်ကို မနှိုင်းယှဉ်ကုန်)၊ (ထိုရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့မှကျွတ်လွတ်ကြပြီး ဖြစ်၍ (နိဗ္ဗာန်သို့) ကြွတော်မူကြလေကုန်သတည်း။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဣန္ဒြိယသံဝရသုတ်

֍ ၅၀။ ရဟန်းတို့ ဣန္ဒြေကိုစောင့်စည်းမှု ‘ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ’ မရှိလတ်သော် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလပျက်စီးသော ရဟန်းအား (ပါတိမောက္ခသံဝရ) သီလသည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ (ပါတိမောက္ခသံဝရ) သီလမရှိလတ်သော် သီလပျက်စီးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှု ‘သမ္မာသမာဓိ’ သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ သမ္မာသမာဓိ မရှိလတ်သော် သမာဓိပျက်စီးသော ရဟန်းအားဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသောဉာဏ်အမြင် မရှိလတ်သော်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်ပျက်စီးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ငြီးငွေ့မှု ‘နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်'နှင့် စွဲမက်မှုကင်းခြင်း (မဂ်ဉာဏ်) သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ငြီးငွေ့မှု ‘နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်’ နှင့် စွဲမက်မှုကင်းခြင်း (မဂ်ဉာဏ်) မရှိလတ်သော် ငြီးငွေ့မှု ‘နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်'နှင့် စွဲမက်မှုကင်းခြင်း (မဂ်ဉာဏ်) ပျက်စီးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်) နှင့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊

ရဟန်းတို့ သစ်ပင်သည် အခက် အရွက် ပျက်စီးသည်ရှိသော် အပွေးသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့မရောက်၊ အခွံသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်၊ အကာသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်၊ အနှစ်သည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် ဣန္ဒြေကိုစောင့်စည်းမှု ‘ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ'မရှိလတ်သော် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလပျက်စီးသော ရဟန်းအား (ပါတိမောက္ခသံဝရ) သီလသည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏။ပ။ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်) နှင့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်အမြင်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊

ရဟန်းတို့ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလရှိလတ်သော် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား (ပါတိမောက္ခသံဝရ) သီလသည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ (ပါတိမောက္ခသံဝရ) သီလရှိလတ်သော်သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား သမ္မာသမာဓိသည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ သမာဓိရှိလတ်သော် သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်အားဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်သည် ပြည့်စုံရာသောအကြောင်းရှိ၏၊ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်ရှိလတ်သော်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ငြီးငွေ့မှု ‘နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်’ နှင့် စွဲမက်မှုကင်းခြင်း (မဂ်ဉာဏ်) သည်ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ငြီးငွေ့မှု ‘နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်’ နှင့် စွဲမက်မှုကင်းခြင်း (မဂ်ဉာဏ်) ရှိလတ်သော်ငြီးငွေ့မှုနိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, စွဲမက်မှုကင်းခြင်း (မဂ်ဉာဏ်) နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်) နှင့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်သည်ပြည့်စုံ ရာသော အကြောင်းရှိ၏၊

ရဟန်းတို့ သစ်ပင်သည် အခက် အရွက် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် အပွေးသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်၏၊ အခွံသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အကာသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အနှစ်သည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်၏သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလရှိလတ်သော် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား (ပါတိမောက္ခသံဝရ) သီလသည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏။ပ။ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်) နှင့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်သည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-အာနန္ဒာသုတ်

֍ ၅၁။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် အသျှင်သာရိပုတြာအား-

ငါ့သျှင် သာရိပုတြာ အဘယ်မျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် မကြားဖူးသေးသော တရားတို့ကိုလည်း ကြားနာရသနည်း၊ ထိုရဟန်းအား ကြားနာအပ်ကုန်ပြီးသော တရားတို့သည်လည်း ပျောက်ပျက်ခြင်းသို့ မရောက်ကုန်သနည်း၊ ထိုရဟန်းအား ရှေးက စိတ်ဖြင့် ရောက်ဖူး တွေ့ထိဖူးသော တရားတို့သည်လည်း မနောဒွါရ၌ ကောင်းစွာ ဖြစ်ကုန်သနည်း၊ မသိဖူးသေးသော တရားကိုလည်း သိရသနည်းဟုလျှောက်၏။

အသျှင်အာနန္ဒာသည် အကြားအမြင် များပါ၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာသည်သာလျှင် ဖြေကြားပါလော့ဟု (ဆို၏)။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သို့ဖြစ်လျှင် နားထောင်တော်မူပါ၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းတော်မူပါ၊ ဟောကြားပါမည်ဟု (ဆို၏)။

“ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်သာရိပုတြာသည် အသျှင်အာနန္ဒာအား ပြန်လျှောက်၏၊ အသျှင့်အာနန္ဒာ သည် ဤစကားကို ဟောကြားတော်မူ၏-

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သုတ် ဂေယျ ဝေယျာကရဏ ဂါထာ ဥဒါန်း ဣတိဝုတ် ဇာတ် အဗ္ဘုတဓမ္မ ဝေဒလ္လဟူသော ဓမ္မကို သင်ယူ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ကြားနာတိုင်း သင်ယူတိုင်းသော တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အား ဟောကြား၏၊ ကြားနာတိုင်းသင်ယူတိုင်းသော တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အား ပို့ချ၏၊ ကြားနာတိုင်းသင်ယူတိုင်းသောတရားကို အကျယ် အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို ပြု၏၊ ကြားနာတိုင်း သင်ယူတိုင်းသောတရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ကြံ၏၊ သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် ရှုဆင်ခြင်၏၊ ဓမ္မကို ဆောင်ကုန်ဝိနည်းတော်ကို ဆောင်ကုန် ပါတိမောက်ကို ဆောင်ကုန်သော အကြားအမြင်များသည့် မထေရ်ရဟန်းတို့နေထိုင်ရာ ကျောင်းတိုက်၌ ဝါကပ်ဆို၏၊ ထို မထေရ်ကြီးတို့သို့ ရံဖန် ရံခါ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်ဘုရားဤတရားကား အသို့ဖြစ်ပါသနည်း၊ ဤပါဠိ၏ အနက်ကား အသို့ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု မေးမြန်း၏၊ ပညာဖြင့် နှိုင်းချိန်၏၊ ထိုမထေရ်ကြီးတို့သည် ထို အသျှင်အား မဖွင့်ပြရသေးသည်ကိုလည်းဖွင့်ပြကြကုန်၏၊ ထင်စွာ မပြုရသေးသည်ကိုလည်း ထင်စွာ ပြုပေးကုန်၏၊ များပြားကုန်သော ယုံမှားဖြစ်ဖွယ်ရာတို့၌လည်း ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖျောက်ပေးကြကုန်၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် မကြားဖူးသေးသော တရားတို့ကိုလည်းကြားနာရ၏၊ ထိုရဟန်းအား ကြားနာဖူးကုန်ပြီးသော တရားတို့သည်လည်း ပျောက်ပျက်ခြင်းသို့မရောက်ကုန်၊ ထိုရဟန်းအား ရှေးက စိတ်ဖြင့် ရောက်ဖူး တွေ့ထိဖူးကုန်သော တရားတို့သည်လည်းမနောဒွါရ၌ ကောင်းစွာ ဖြစ်ကုန်၏၊ မသိဖူးသေးသော တရားကိုလည်း သိရ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ အံ့ဖွယ်ရှိပါပေ၏၊ ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေ၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤအကြောင်းကို အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ ဟောကြားအပ်ပါပေ၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာကို ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူဟူ၍ ငါတို့ မှတ်ယူပါကုန်၏။

အသျှင်အာနန္ဒာသည် သုတ် ဂေယျ ဝေယျာကရဏ ဂါထာ ဥဒါန်း ဣတိဝုတ် ဇာတ် အဗ္ဘုတဓမ္မ ဝေဒလ္လဟူသော ဓမ္မကို သင်ယူ၏၊

အသျှင်အာနန္ဒာသည် ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါး တို့အားဟောကြား၏။

အသျှင်အာနန္ဒာသည် ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါး တို့အားပို့ချ၏။

အသျှင်အာနန္ဒာသည် ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်၏။

အသျှင်အာနန္ဒာသည် ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်း တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ကြံစည်၏၊ သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် ရှုဆင်ခြင်၏။

အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဓမ္မကို ဆောင်ကုန် ဝိနည်းတော်ကို ဆောင်ကုန် ပါတိမောက်ကို ဆောင်ကုန် သောအကြားအမြင်များသည့် မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ နေထိုင်ရာ ကျောင်းတိုက်၌ ဝါကပ်ဆို၏၊ ထိုမထေရ်ကြီးတို့သို့ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ရံဖန်ရံခါ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်ဘုရား ဤတရားသည် အသို့ဖြစ်ပါသနည်း၊ ဤပါဠိ၏ အနက်သည်ကား အသို့ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု မေးမြန်း၏၊ ပညာဖြင့် နှိုင်းချိန်၏၊ ထိုမထေရ်ကြီးတို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား မဖွင့်ပြရသည်ကိုလည်း ဖွင့်ပြကုန်၏၊ ထင်စွာ မပြုရသည်ကိုလည်း ထင်စွာ ပြုပေးကုန်၏၊ များပြားကုန်သော ယုံမှားဖြစ်ဖွယ်ရာတို့၌လည်း ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖျောက်ပေးကုန်၏ဟု (ငါတို့ မှတ်ယူကုန်၏ဟု မိန့်ဆို၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ခတ္တိယသုတ်

֍ ၅၂။ ထိုအခါ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

အသျှင်ဂေါတမ မင်းတို့သည် အဘယ်ကို အလိုရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်အလို့ငှါ လေ့လာကုန် သနည်း၊ အဘယ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် အဆုံးရှိကုန်သနည်းဟု လျှောက်၏။

ပုဏ္ဏား မင်းတို့သည် စည်းစိမ်ကို အလိုရှိကုန်၏၊ ပညာအလို့ငှါ လေ့လာကုန်၏၊ ဗိုလ်ပါ အပေါင်း လျှင်တည်ရာရှိကုန်၏၊ ရေမြေကို အစိုးရခြင်းကို နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ အစိုးရခြင်းလျှင်အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည်ကား အဘယ်ကို အလိုရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်အလို့ငှါ လေ့လာကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် အဆုံးရှိကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား ပုဏ္ဏားတို့သည်ကား စည်းစိမ်ကို အလိုရှိကုန်၏၊ ပညာအလို့ငှါ လေ့လာကုန်၏၊ မန္တာန် လျှင်တည်ရာရှိကုန်၏၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ ဗြဟ္ဗာ့ဘုံသို့ ရောက်ခြင်းလျှင် အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ သူကြွယ်တို့သည်ကား အဘယ်ကို အလိုရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်အလို့ငှါ လေ့လာကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင်အဆုံးရှိကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား သူကြွယ်တို့သည်ကား စည်းစိမ်ဥစ္စာကို အလိုရှိကုန်၏၊ ပညာအလို့ငှါ လေ့လာကုန်၏၊ အတတ်ပညာလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ အလုပ်ကိစ္စကို နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ ပြီးဆုံးပြီးသော အလုပ်ကိစ္စလျှင်အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ မိန်းမတို့သည်ကား အဘယ်ကို အလိုရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်အလို့ငှါ လေ့လာကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင်အဆုံးရှိကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား မိန်းမတို့သည်ကား ယောကျ်ားကို အလိုရှိကုန်၏၊ တန်ဆာဆင်ခြင်းငှါ လေ့လာကုန်၏၊ သားလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ လင်တူမယားမရှိမူကို နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ အစိုးရခြင်းလျှင် အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ ခိုးသူတို့သည်ကား အဘယ်ကို အလိုရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်အလို့ငှါ လေ့လာကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင်အဆုံးရှိကုန် သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား ခိုးသူတို့သည်ကား (သူတစ်ပါးဥစ္စာပစ္စည်းကို) ယူခြင်းကို အလိုရှိကုန်၏၊ ပုန်းအောင်းရန်အလို့ငှါ လေ့လာကုန်၏၊ လက်နက်လျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ အမိုက်မှောင်ကို နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ (ဥစ္စာရှင်တို့) မမြင်ရခြင်းလျှင် အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ ရဟန်းတို့သည်ကား အဘယ်ကို အလိုရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်အလို့ငှါ လေ့လာကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် အဆုံးရှိကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား ရဟန်းတို့သည်ကား သည်းခံမှု သီလစင်ကြယ်မှုကို အလိုရှိကုန်၏၊ ပညာအလို့ငှါ လေ့လာ့ကုန်၏၊ သီလလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ ကြောင့်ကြမရှိမှုူကို နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်ဘူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမသည်-

မင်းတို့၏ အလိုကိုလည်းကောင်း၊ လေ့လာရာကိုလည်းကောင်း၊ တည်ရာကိုလည်းကောင်း၊ နှလုံးသွင်းကိုလည်းကောင်း၊ အဆုံးကိုလည်းကောင်း သိတော်မူပါပေ၏။

အသျှင်ဂေါတမသည် ပုဏ္ဏားတို့၏လည်း။ပ။

အသျှင်ဂေါတမသည် သူကြွယ်တို့၏လည်း။ပ။

အသျှင်ဂေါတမသည် မိန်းမတို့၏လည်း။ပ။

အသျှင်ဂေါတမသည် ခိုးသူတို့၏လည်း။ပ။

အသျှင်ဂေါတမသည် ရဟန်းတို့၏လည်း အလိုကိုလည်းကောင်း၊ လေ့လာရာကိုလည်းကောင်း၊ တည်ရာကိုလည်းကောင်း၊ နှလုံးသွင်းကိုလည်းကောင်၊ အဆုံးကိုလည်းကောင်း သိတော်မူပါပေ၏။

အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ် ကိုယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သူ ‘ဥပါသကာ’ဟူ၍မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-အပ္ပမာဒသုတ်

֍ ၅၃။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

အသျှင်ဂေါတမ မျက်မှောက်အကျိုး တမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသော တရားသည် ရှိပါသလောဟု လျှောက်၏။

ပုဏ္ဏား မျက်မှောက်အကျိုး တမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသော တရားသည် ရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ မျက်မှောက်အကျိုး တမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသော တရားဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏား မျက်မှောက်အကျိုး တမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသော တရားဟူသည် မမေ့လျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ’ ပင်တည်း။

ပုဏ္ဏားကုန်းမြေ၌ ကျက်စားသွားလာကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ခြေရာဟူသမျှတို့သည် ဆင်ခြေရာ၌ ပေါင်းဆုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သကဲ့သို့၊ ဆင်ခြေရာကို ကြီးမားသည့် အဖြစ်ကြောင့် ထိုသတ္တဝါတို့၏ခြေရာ တို့ထက် မြတ်၏ဟု ဆိုအပ်သကဲ့သို့၊ ပုဏ္ဏား ထို့အတူသာလျှင် မျက်မှောက်အကျိုးတမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသောတရားဟူသည် မမေ့လျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ’ ပင်တည်း။

ပုဏ္ဏား ဥပမာသော်ကား အထွတ်တပ်သော အိမ်၌ အခြင်ဟူသမျှတို့သည် အထွတ်သို့ ရောက်ကုန်အထွတ်သို့ ညွှတ်ကုန် အထွတ်လျှင် စုဝေးရာရှိကုန်သကဲ့သို့၊ အထွတ်ကို ထိုအခြင်တို့ထက် မြတ်၏ဟူ၍ဆိုအပ်သကဲ့သို့၊ ပုဏ္ဏား ထို့အတူသာလျှင်။ပ။

ပုဏ္ဏား ဖြူဆံမြက်ရိတ်ယောကျ်ားသည် ဖြူဆံမြက်ကို ရိတ်၍ အဖျား၌ ကိုင်ပြီးလျှင် အောက်သို့ခါသကဲ့သို့ ဘေးနှစ်ဖက်သို့ ခါသကဲ့သို့၊ တစ်စုံတစ်ခုဖြင့် ရိုက်နှက်သကဲ့သို့ ပုဏ္ဏား ထို့အတူသာလျှင်။ပ။

ပုဏ္ဏား သရက်သီးခိုင်၏ သရက်သီး (ဟူသမျှ) တို့သည် အညှာ၌ ဖွဲ့ကုန် အညှာသို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သကဲ့သို့ ပုဏ္ဏား ထို့အတူသာလျှင်။ပ။

ပုဏ္ဏား မင်းငယ်အားလုံးတို့သည် စကြဝတေးမင်း၏ နောက်လိုက်ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့၊ ထိုမင်းတို့ထက်စကြဝတေးမင်းကို မြတ်၏ဟု ဆိုအပ်သကဲ့သို့ ပုဏ္ဏား ထို့အတူသာလျှင်။ပ။

ပုဏ္ဏား နက္ခတ်တာရာတို့၏ အရောင်ဟူသမျှသည် လရောင်၏ နှစ်ရာ့ငါးဆယ့်ခြောက်စိတ်၏တစ်စိတ်ကိုမျှ မမှီသကဲ့သို့၊ လရောင်ကို ထိုအရောင်တို့ထက် မြတ်၏ဟု ဆိုအပ်သကဲ့သို့ ပုဏ္ဏားထို့အတူသာလျှင် မျက်မှောက်အကျိုး တမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသော တရားဟူသည် မမေ့လျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ’ ပင်တည်း။

ပုဏ္ဏား ဤသည်လျှင် မျက်မှောက်အကျိုး တမလွန်အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို ယူ၍ တည်သော ပွါးများ အပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သော တစ်ခုသော တရားပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် ယနေ့မှ စ၍ အကျွန်ုပ်ကို အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သူ ‘ဥပါသကာ’ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-ဓမ္မိကသုတ်

֍ ၅၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဓမ္မိကသည် ဇာတိဘူမိအရပ်ရှိ ကျောင်းတိုက် ခုနစ်တိုက်လုံးတို့၌ ကျောင်းထိုင်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဓမ္မိကသည် ဧည့်သည်အာဂန္တုရဟန်းတို့ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏၊ ညှဉ်းဆဲ၏၊ စကားဖြင့် ထိုးဆွ၏၊ ချုပ်ချယ်၏၊ ထိုအာဂန္တုရဟန်းတို့သည်လည်း အသျှင်ဓမ္မိကဆဲရေးခြိမ်းခြောက် ညှဉ်းဆဲ စကားဖြင့်ထိုးဆွ ချုပ်ချယ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အရပ်တစ်ပါးသို့ဖဲသွားကြကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြရကုန်၏။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏-

“ငါတို့သည် ရဟန်းသံဃာကို သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာအထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ဖြင့် လုပ်ကျွေးကြကုန်၏၊ သို့ဖြစ်ပါလျက် အာဂန္တုကရဟန်းတို့သည် အရပ်တစ်ပါးသို့ဖဲသွားကြကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြကုန်၏၊ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ အရပ်တစ်ပါးသို့ဖဲသွား၍ မတည်တံ့နိုင်ဘဲ ကျောင်းကို စွန့်ကြခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏။

“အသျှင်ဓမ္မိကသည် အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းချောက်၏၊ ညှဉ်းဆဲ၏၊ စကားဖြင့်ထိုးဆွ၏၊ ချုပ်ချယ်၏၊ ထိုအာဂန္တုကရဟန်းတို့သည်လည်း ဤအသျှင်ဓမ္မိက ဆဲရေး ခြိမ်းခြောက်ညှဉ်းဆဲ စကားဖြင့် ထိုးဆွ ချုပ်ချယ်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲသွားကြရကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြရကုန်၏၊ အကယ်၍ ငါတို့သည် အသျှင်ဓမ္မိကကို နှင်ထုတ်ရပါမူကောင်းလေရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပြန်၏)။

ထို့နောက် ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့သည် အသျှင်ဓမ္မိကထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ အသျှင်ဓမ္မိကအား"အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဓမ္မိကသည် ဤကျောင်းတိုက်မှ ဖဲသွားတော်မူပါလော့၊ အသျှင့်အား ဤကျောင်း၌ နေခြင်းဖြင့် အကျိုးမရှိပါ”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ထို့နောက် အသျှင်ဓမ္မိကသည် ထိုကျောင်းမှ အခြားကျောင်းသို့ ကြွသွား၏။

ထိုရောက်သော ကျောင်း၌လည်း အသျှင်ဓမ္မိကသည် အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏၊ ညှဉ်းဆဲ၏၊ စကားဖြင့် ထိုးဆွ၏၊ ချုပ်ချယ်၏၊ ထိုအာဂန္တုကရဟန်းတို့သည်လည်း အသျှင်ဓမ္မိကဆဲရေးခြိမ်းခြောက် ညှဉ်းဆဲစကားဖြင့် ထိုးဆွ ချုပ်ချယ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အရပ်တစ်ပါး သို့ဖဲသွားကြကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြရကုန်၏။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏။

“ငါတို့သည် ရဟန်းသံဃာကို သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ဖြင့် လုပ်ကျွေးကြကုန်၏၊ သို့ဖြစ်ပါလျက် အာဂန္တုကရဟန်းတို့သည် အရပ်တစ်ပါးသို့ဖဲသွားကြကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြကုန်၏၊ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ အရပ်တစ်ပါးသို့ဖဲသွား၍ မတည်တံ့နိုင်ဘဲ ကျောင်းကို စွန့်ကြခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု (အကြံဖြစ်ပြန်၏)။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏။

“ဤအသျှင်ဓမ္မိကသည် အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏၊ ညှဉ်းဆဲ၏၊ စကားဖြင့်ထိုးဆွ၏၊ ချုပ်ချယ်၏၊ ထိုအာဂန္တုကရဟန်းတို့သည်လည်း အသျှင်ဓမ္မိက ဆဲရေးခြိမ်းခြောက် ညှဉ်းဆဲစကားဖြင့် ထိုးဆွ ချုပ်ချယ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲသွားကြရကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြရကုန်၏၊ အကယ်၍ ငါတို့သည် အသျှင်ဓမ္မိကကို နှင်ထုတ်ရပါမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပြန်၏)။

ထို့နောက် ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့သည် အသျှင်ဓမ္မိကထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ အသျှင် ဓမ္မိကအား"အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဓမ္မိကသည် ဤကျောင်းတိုက်မှလည်း ဖဲသွားတော်မူပါလော့၊ အသျှင့် အားဤကျောင်း၌ နေခြင်းဖြင့် အကျိုးမရှိပါ”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဓမ္မိကသည် ထိုကျောင်းမှလည်း အခြားကျောင်းသို့ ဖဲသွားပြန်၏။

ထိုရောက်သော ကျောင်း၌လည်း အသျှင်ဓမ္မိကသည် အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေး၏၊ ခြိမ်းခြောက်၏၊ ညှဉ်းဆဲ၏၊ စကားဖြင့် ထိုးဆွ၏၊ ချုပ်ချယ်၏၊ ထိုအာဂန္တုကရဟန်းတို့သည်လည်း အသျှင်ဓမ္မိကဆဲရေးခြိမ်းခြောက် ညှဉ်းဆဲစကားဖြင့် ထိုးဆွ ချုပ်ချယ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အရပ်တစ်ပါး သို့ဖဲသွားကြရကုန်၏၊ မတည်တံ့နိုင်ကုန်၊ ကျောင်းကို စွန့်ကြရကုန်၏။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏။ “ဤအသျှင်ဓမ္မိကသည်အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေး၏။ပ။

ငါတို့သည် အသျှင်ဓမ္မိကကို ဇာတိဘူမိရှိ ကျောင်းခုနစ်ကျောင်းလုံးမှ နှင်ထုတ်ရပါမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ပြန်၏)။

ထိုအခါ ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့သည် အသျှင်ဓမ္မိကထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ အသျှင်ဓမ္မိကကို"အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဓမ္မိကသည် ဇာတိဘူမိရှိ ကျောင်းခုနစ်ကျောင်းလုံးမှ ဖဲသွားတော်မူပါ”ဟုလျှောက်ကြကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဓမ္မိကအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။

“ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့သည် ဇာတိဘူမိရှိ ကျောင်းခုနစ်ကျောင်းလုံးတို့မှ (ငါ့ကို) နှင်ထုတ်၏၊ ယခုအခါ အဘယ်အရပ်သို့ ငါသွားရပါမည်နည်း”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။

ထို့နောက် အသျှင်ဓမ္မိကအား “မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ငါသွားရပါမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဓမ္မိကသည် သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ သွား၏၊ အစဉ်အတိုင်း (လာခဲ့ရာ) ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်ဓမ္မိကအားမြတ်စွာဘုရားသည်-

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ယခုအခါ အဘယ်အရပ်မှ သင်လာခဲ့သနည်းဟု မေးတော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်ကို ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့က ဇာတိဘူမိရှိ ကျောင်းခုနစ်ကျောင်းလုံး တို့မှနှင်ထုတ်ကြပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သင့်လျော်ပေ၏၊ သင်သည် ဇာတိဘူမိ၌ နေခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ သင့်ကိုထိုထိုကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ကြကုန်၏၊ သင်သည် ထိုထိုကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ခံရသည် ဖြစ်၍ ငါ့ထံသို့သာလျှင် လာရ၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား သမုဒ္ဒရာ၌ သွားလာကုန်သောကုန်သည်တို့သည်ကမ်းကြည့်ငှက်ကို ဖမ်းဆီး၍ လှေဖြင့် သမုဒ္ဒရာသို့ သွားကုန်၏၊ လှေသည် ကမ်းကို မမြင်လတ်သော်ထိုကုန်သည်တို့သည် ကမ်းကြည့်ငှက်ကို လွှတ်လိုက်ကြကုန်၏၊ ထိုငှက်သည် အရှေ့အရပ်သို့ ပျံသွား၏၊ အနောက်အရပ်သို့ ပျံသွား၏၊ မြောက်အရပ်သို့ ပျံသွား၏၊ တောင်အရပ်သို့ ပျံသွား၏၊ အထက်အရပ်သို့ပျံသွား၏၊ ထောင့်အရပ်သို့ ပျံသွား၏၊ ထိုငှက်သည် ထက်ဝန်းကျင်မှ ကမ်းကို အကယ်၍ မြင်ပါမူထိုမြင်ရာသို့ ပျံသွား၏၊ ထိုငှက်သည် အကယ်၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကမ်းသို့ မမြင်ပါမူ ထိုလှေသို့သာလျှင်တစ်ဖန်ပြန်လာ၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအတူသာလျှင် သင့်ကို ထိုထိုကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ကုန်၏၊ သင်သည် ထိုထို ကျောင်းမှနှင်ထုတ်ခံရသည်ဖြစ်၍ ငါ့ထံသို့သာလျှင် လာဘိ၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား ကောရဗျမင်း၏ သုပ္ပတိဋ္ဌမည်သော ပညောင်ပင်မင်းသည်အကိုင်းငါးခုရှိ၏၊ အေးမြသော အရိပ်ရှိ၏၊ စိတ်နှလုံး မွေ့လျော်ဖွယ် ရှိ၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်း၏ အကျယ်အပြန့်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ယူဇနာတိုင်အောင် ဖြစ်၏၊ အမြစ်တို့၏ (အကျယ်အပြန့်သည်) ငါးယူဇနာတိုင်အောင် ဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်း၏ အသီးတို့သည် တစ်ကွမ်းစား ‘တစ်ပြည်’ ချက် ထမင်းအိုးပမာဏမျှလောက် ကြီးမားကြကုန်၏၊ ပျားကောင်ပျားဥမရှိသော ပျားရည်ပမာ အရသာရှိသော အသီးရှိကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်း၏အကိုင်းတစ်ခုကို မောင်းမခြွေရံနှင့်အတူ မင်းသည် သုံးဆောင်၏၊ အကိုင်းတစ်ခုကို စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည် သုံးဆောင်၏၊ အကိုင်းတစ်ခုကို နိဂုံးဇနပုဒ်သားတို့ သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အကိုင်းတစ်ခုကိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့ သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အကိုင်းတစ်ခုကို သားသမင်တို့သည် သုံးဆောင်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်း၏ အသီးတို့ကို တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မစောင့်ရှောက်၊ တစ်ဦး၏အသီးတို့ကို တစ်ဦးက မညှဉ်းဆဲ (မနှောင့်ယှက်)ကုန်၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ၌ ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်း၏ အသီးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း စားပြီးလျှင် အခက်ကို ချိုးဖဲ့၍ဖဲသွားလေ၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ၌ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်စောင့်နတ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။

“အချင်းတို့ အံ့ဩဖွယ် ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ အလွန်ယုတ်မာသောလူပေတကား၊ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်း၏ အသီးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း စားပြီးလျှင် အခက်ကို ချိုးဖဲ့၍့ဖဲသွားဘိ၏၊ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်းသည် နောင်အခါ၌ အသီးကို မပေးပါမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်းသည် နောင်အခါ၌ အသီးကို မပေးတော့ပြီ၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ၌ ကောရဗျမင်းသည် သိကြားမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ သိကြားမင်းအား ဤစကားကို ဆို၏။

“အချင်း သိရှိတော်မူပါ၊ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်းသည် အသီးကို မပေးတော့ပါ”ဟု (ဆို၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် လေကြီးမိုးကြီးလာ၍ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်းကိုလဲကျစေလျက် အမြစ်ထောင်နေသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တန်ခိုးဖန်ဆင်းမှုကို ပြု၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်စောင့်နတ်သည် ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍မျက်ရည်ရွှဲစို ငိုယိုလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်နေ၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်စောင့်နတ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်စောင့်နတ်အား ဤစကားကို ပြောဆို၏။

“နတ်သား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မျက်ရည်ရွှဲစို ငိုယိုလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ရပ်နေဘိသနည်း”ဟု (ဆို၏)။

အရှင် လေကြီးမိုးကြီးလာ၍ အကျွန်ုပ်၏ ဗိမာန်ကို လဲကျစေပါ၏၊ အမြစ်ထောင်နေသည်ကို ပြုပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ငိုပါ၏ဟု (ဆို၏)။

နတ်သား စင်စစ် သစ်ပင်တရား ‘ရုက္ခဓမ္မ’၌ တည်သော သင်၏ ဗိမာန်ကို လေကြီးမိုးကြီးသည် လာ၍လဲကျစေသလော၊ အမြစ်ထောင်နေအောင် ပြုသလောဟု (မေး၏)။

အရှင် အဘယ်သို့လျှင် သစ်ပင်သည် သစ်ပင်တရား ‘ရုက္ခဓမ္မ’၌ တည်ပါသနည်းဟု (မေး၏)။

နတ်သား ဤလောက၌ သစ်ပင်၏ အမြစ်ကို အလိုရှိသူတို့သည် အမြစ်ကို ဆောင်ကုန်၏၊ အခေါက်ကိုအလိုရှိသူတို့သည် အခေါက်ကို ဆောင်ကုန်၏၊ အရွက်ကို အလိုရှိသူတို့သည် အရွက်ကို ဆောင်ကုန်၏၊ အပွင့်ကို အလိုရှိသူတို့သည် အပွင့်ကို ဆောင်ကုန်၏၊ အသီးကို အလိုရှိသူတို့သည် အသီးကိုဆောင်ကုန်၏၊ ထိုသို့ ဆောင်ခြင်းကြောင့် နတ်သည် နှလုံးမသာခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း မပြုထိုက်၊ နတ်သား ဤသို့လျှင် သစ်ပင်သည် သစ်ပင်တရား'ရုက္ခဓမ္မ’၌ တည်၏ဟု (ဆို၏)။

အရှင် သစ်ပင်တရား ‘ရုက္ခဓမ္မ’၌ မတည်သော အကျွန်ုပ်၏ ဗိမာန်ကို လေကြီးမိုးကြီးသည် လာ၍လဲကျစေပါ၏၊ အမြစ်ထောင်နေသည်ကို ပြုပါ၏ဟု (ဆို၏)။

နတ်သား သင်သည် အကယ်၍ သစ်ပင်တရား ‘ရုက္ခဓမ္မ’၌ တည်သည်ဖြစ်ငြားအံ့၊ သင်၏ ဗိမာန်သည်ရှေးအတိုင်း ဖြစ်ရာ၏ဟု (ဆို၏)။

အရှင် အကျွန်ုပ်သည် သစ်ပင်တရား ‘ရုက္ခဓမ္မ’၌ တည်ပါအံ့၊ အကျွန်ုပ်၏ ဗိမာန်သည် ရှေးအတိုင်းဖြစ်ပါစေဟု (ဆို၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် လေကြီးမိုးကြီးလာ၍ သုပ္ပတိဋ္ဌပညောင်ပင်မင်းကိုစိုက်ထောင်စေသည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် တန်ခိုးဖန်ဆင်းမှုကို ပြု၏၊ အမြစ်တို့သည် ရှေးအတိုင်းဖြစ်ကုန်၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထို့အတူသာလျှင် ရဟန်းတရား၌ တည်သော သင့်ကို ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့သည် ဇာတိဘူမိရှိ ကျောင်းခုနစ်ကျောင်းလုံးတို့မှ နှင်ထုတ်ကြကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် ရဟန်းတရား၌ တည်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဆဲရေးသူကို ပြန်၍ မဆဲရေး၊ ခြုတ်ချယ်သူကို့ပြန်၍ မခြုတ်ချယ်၊ ငြင်းခုံသူကို ပြန်၍ မငြင်းခုံ၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ရဟန်းတရား၌ တည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ရဟန်းတရား၌ မတည်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကျွန်ုပ်ကို ဇာတိဘူမိနေ ဥပါသကာတို့သည် ဇာတိဘူမိရှိ ခုနစ်ကျောင်းလုံးတို့မှ နှင်ထုတ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား အယူဝါဒတီထွင်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ (ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့်) စွဲွမက်မှုကင်းသော သုနေတ္တမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုနေတ္တ မည်သောဆရာအား တပည့်ရာပေါင်းများစွာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သုနေတ္တဆရာကြီးသည် တပည့်တို့အားဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟော၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သုနေတ္တဆရာကြီးသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန်တရားဟောသည်ရှိသော် မကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့် တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရာဖြစ်သော ငရဲ၌ ဖြစ်ကုန်၏။

သုနေတ္တဆရာကြီးသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော် ကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့်တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ကြရကုန်၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား-

မူဂပက္ခမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူး၏။ပ။

အရနေမိမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူး၏။ပ။

ကုဒ္ဒါလကမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူး၏။ပ။

ဟတ္ထိပါလမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူး၏။ပ။

အယူဝါဒတီထွင်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲွမက်မှုကင်းသော ဇောတိပါလမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ဇောတိပါလဆရာအား တပည့်ရာပေါင်းများစွာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဇောတိပါလဆရာသည် တပည့်တို့အား ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟော၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ဇောတိပါလဆရာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော် မကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့် တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရာဖြစ်သော ငရဲ၌ ဖြစ်ကြကုန်၏။

ဇောတိပါလဆရာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော် ကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့်တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ကြကုန်၏။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။

အယူဝါဒတီထွင်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲွမက်မှုကင်းပြီးကုန်သော ရာပေါင်းများစွာ အခြံအရံရှိကုန်သော တပည့်အပေါင်းနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော ဤဆရာခြောက်ဦးတို့ကို ပြစ်မှားလိုစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်သူသည် များစွာသော မကောင်းမှုကို ပွါးစေရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရားဟုတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက အယူဝါဒတီထွင်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲွမက်မှုကင်းကုန်သော ရာပေါင်းများစွာအခြံအရံရှိကုန်သော တပည့်အပေါင်းနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ဤဆရာခြောက်ဦးတို့ကို ပြစ်မှားလိုစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆဲရေး ခြိမ်းခြောက်သူသည် များစွာ မကောင်းမှုကို ပွါးစေရာ၏။

ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည့် (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ကို ပြစ်မှားလိုစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုရှေးပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက် မကောင်းမှုကို သာ၍ များစွာ ပွါးများစေ၏။

ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ဤဆဲရေးခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကို မိမိကိုယ်ကို တူးဖြို၏ဟုဟောသကဲ့သို့ ဤသာသနာတော်အပ၌ ဤသို့သဘောရှိသော ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကို မိမိကိုယ်ကိုတူးဖြို၏ဟု ငါမဆို။

ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ထို့ကြောင့် ဤသို့ ကျင့်ရမည်-

“မိမိနှင့်တူသော သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ငါတို့၏ စိတ်တို့သည် ပြစ်မှားကြလိမ့်မည်မဟုတ်ကုန်”ဟု (ကျင့်ရမည်)၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဓမ္မိက ဤသို့လျှင် သင်သည် ကျင့်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သုနေတ္တသည်လည်းကောင်း၊ မူဂပက္ခသည်လည်းကောင်း၊ အရနေမိပုဏ္ဏားသည်လည်းကောင်း၊ ကုဒ္ဒါလကသည်လည်းကောင်း၊ ဟတ္ထိပါလလုလင်သည်လည်းကောင်း ဆရာ ဖြစ်ဖူးပြီ။ မင်းခုနစ်ပါးတို့၏ ပုရောဟိတ်ဖြစ်သော ဂေါဝိန္ဒမည်သော ဇောတိပါလသည်လည်း ဆရာဖြစ်ဖူးပြီ၊ အခြံအရံများပြားကုန်သော ဆရာခြောက်ယောက်တို့သည် အတိတ် အဖို့၌ (သူတစ်ပါးကို) မညှဉ်းဆဲတတ်ကုန်။ အစိမ်းနံ့ ‘ဒေါသ’ မရှိကုန်သော ကရုဏာအရာ၌ နှလုံးသွင်းမှုရှိကုန်သော ကာမရာဂသံယောဇဉ်ကိုလွန်ကုန်သော ထိုဆရာတို့သည် ကာမဂုဏ်၌ စွဲမက်မှု ကင်းစေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားကုန်ပြီ။ ထိုဆရာခြောက်ယောက်တို့၏ ရာပေါင်းစွာသော တပည့်တို့သည်လည်း အစိမ်းနံ့ ‘ဒေါသ’ မရှိကုန်၊ ကရုဏာအရာ၌ နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ ကာမရာဂသံယောဇဉ် နှောင်ကြိုးကို လွန်မြောက်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်၌ စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ'ကို ကင်းစေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားကုန်ပြီ။ အကြင်သူသည် (ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့်) စွဲမက်မှု ကင်းပြီးကုန်သော ကောင်းစွာ တည်ကြည်သောစိတ်ရှိကုန်သော သာသနာတော်မှ အပဖြစ်ကုန်သော ရသေ့တို့ကို ပြစ်မှားလိုသော စိတ်အကြံရှိသည်ဖြစ်၍ခြိမ်းခြောက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ထိုလူသည် မကောင်းမှုကို များစွာ ပွါးများစေ၏။ အကြင်သူသည်ကား မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်သော (သောတာပတ္တိ) မဂ်ဉာဏ် နှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းတစ်ပါးကို ပြစ်မှားလိုသော စိတ်အကြံရှိသည်ဖြစ်၍ ခြိမ်းခြောက်၏၊

ဤသူသည် ထိုဆရာခြောက်ယောက်ကို ခြိမ်းခြောက်သူထက် အထူး အားဖြင့် များစွာ မကောင်းမှုကို ပွါးများစေ၏။ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိအကြောင်းကို ပယ်ခြင်းရှိသော ကောင်းသော သဘောရှိသူ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်) ကို မထိပါးစေရာ၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှု မကင်းသော ဤ (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်ကိုအရိယာသံဃာ၏ ခုနစ်ယောက်မြောက် ပုဂ္ဂိုလ်၁ဟု ဆိုအပ်၏၊ အကြင်သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အားဣန္ဒြေငါးပါးတို့သည် နုကုန်၏၊ သဒ္ဓါသည်လည်းကောင်း၊ သတိသည်လည်းကောင်း၊ ဝီရိယသည်လည်းကောင်း၊ သမထသည်လည်းကောင်း၊ ဝိပဿနာသည်လည်းကောင်း နု၏။ ထိုသို့သဘောရှိသော ရဟန်းကို ထိပါးမိသောကြောင့် (သူတစ်ပါးကို မညှဉ်းဆဲမီ) ရှေးအဖို့ကပင်လျှင်မိမိကိုယ်ကို ညှဉ်းဆဲသည် မည်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ညှဉ်းဆဲပြီး၍ နောက်မှ သူတစ်ပါးကို ညှဉ်းဆဲသည်မည်၏။ အကြင်သူသည် မိမိကိုယ်ကိုစောင့်ရှောက်၏၊ ထိုသူသည် အပဖြစ်သော ရန်သူကိုစောင့်ရှောက်အပ်သည်မည်၏၊ ထို့ကြောင့် ပညာရှိသည် အခါခပ်သိမ်း (မိမိဂုဏ်ကို) မတူးဖြိုမူ၍ မိမိကိုယ်ကိုစောင့်ရှောက်ရာသတည်း။

ဒွါဒသမသုတ်။

ငါးခုမြောက် ဓမ္မိကဝဂ် ပြီး၏။

ပဌမ သုတ်ငါးဆယ် ပြီး၏။

၁။ အရဟတ္တဖိုလ်မှစ၍ ရေတွက်သဖြင့် ခုနစ်ယောက်မြောက်ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုလိုသည် (အဋ္ဌကထာ)။

၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက

၂-ဒုတိယ သုတ်ငါးဆယ်

၆-မဟာဝဂ်

၁-သောဏသုတ်

֍ ၅၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သောဏသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ယင်းတိုက်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းနေသော အသျှင်သောဏအား ဤအကြံသည်ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်၏။

“ထက်သန်သော ဝီရိယရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြသည့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကဟူသမျှ တို့တွင်ငါသည် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏၊သို့ဖြစ်ပါလျက် ငါ၏ စိတ်သည် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသောအာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ မလွတ်မြောက်ချေ၊ ငါ၏ အိမ်၌ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ခံစားရန် ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရန်တတ်နိုင်၏၊ ငါသည် သိက္ခာချ၍လူထွက်ပြီးလျှင် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကိုလည်း ခံစားရမူ ကောင်းမှုတို့ကိုလည်း ပြုရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်ပေါ်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်သောဏ၏ စိတ်အကြံကို (ကိုယ်တော်၏) စိတ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ကွယ်ခဲ့၍ ယင်းတိုက်တော၌ ထင်ရှားဖြစ်တော်မူ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏၊ အသျှင်သောဏသည်လည်းမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်သောဏအား မြတ်စွာဘုရားသည် -

သောဏ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသော သင့်အား “ထက်သန် သောဝီရိယရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြသည့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကဟူသမျှတို့တွင် ငါသည်တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏၊သို့ဖြစ်ပါလျက် ငါ၏စိတ်သည် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ မလွတ်မြောက်ချေ၊ ငါ၏ အိမ်၌ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ခံစားရန် ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရန် တတ်နိုင်၏၊ ငါသည် သိက္ခာချ၍ လူထွက်ပြီးလျှင် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကိုလည်း ခံစားရမူ ကောင်းမှုတို့ကိုလည်း ပြုရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု စိတ်အကြံဖြစ်သည် မဟုတ်လောဟု မေးတော်မူ၏။

မှန်ပါသည် အသျှင်ဘုရား။

သောဏ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။

သင်သည် ရှေးအခါ လူဖြစ်စဉ်ကစောင်းတီးမှု၌ လိမ္မာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

မှန်ပါသည် အသျှင်ဘုရား။

သောဏ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။

သင်၏စောင်းညှို့ ‘ကြိုး'တို့ တင်းလွန်းသောအခါ သင်၏စောင်းသည် အသံသာပါမည်လော၊ တီးရန်လည်း ကောင်းပါမည်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မကောင်းပါဟု (လျှောက်၏)။

သောဏ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။

သင်၏စောင်းညှို့ ‘ကြိုး'တို့ လျော့လွန်းသောအခါ သင်၏စောင်းသည် အသံသာပါမည်လော၊့တီးရန်လည်း ကောင်းပါမည်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား မကောင်းပါ။

သောဏ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။

သင်၏စောင်းညှို့ ‘ကြိုး'တို့ မတင်းလွန်း မလျော့လွန်းမူ၍ ညီမျှသော ကြိုးအဖြစ်၌ တည်သောအခါသင်၏စောင်းသည် အသံသာပါမည်လော၊ တီးရန်လည်း ကောင်းပါမည်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါ၏။

သောဏ ဤအတူသာလျှင် ထက်သန်လွန်းသော ဝီရိယသည် ပျံ့လွင့်ရန် ဖြစ်၏၊ လျော့လွန်းသောဝီရိယသည် ပျင်းရိရန် ဖြစ်၏၊ သောဏ ထို့ကြောင့် သင်သည် ဝီရိယနှင့် သမာဓိမျှသည်၏ အဖြစ်ကိုဆောက်တည်လော့၊ (သဒ္ဓါစသော) ဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှသော အဖြစ်ကိုလည်း သိလော့၊ ထိုသို့ ညီမျှလတ်သော် (သမထစသော) နိမိတ်ကို ဖြစ်စေလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု အသျှင်သောဏသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်သောဏကို ဤအဆုံးအမဖြင့် ဆုံးမတော်မူ၍ ခွန်အားရှိသောယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်တန်းသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်တန်းသောလက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် ယင်းတိုက်တောမှ ကွယ်ခဲ့၍ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ ထင်ရှားဖြစ်တော်မူ၏။

အသျှင်သောဏသည် အခါတစ်ပါး၌ ဝီရိယနှင့် သမာဓိမျှသည်၏ အဖြစ်ကို ဆောက်တည်၏၊ (သဒ္ဓါစသော) ဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှသော အဖြစ်ကိုလည်း သိ၏၊ ထိုသို့ ညီမျှလတ်သော် (သမထစသော) နိမိတ်ကို ဖြစ်စေ၏။

ထိုအခါ အသျှင်သောဏသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်ကာ (နိဗ္ဗာန်သို့)စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော် ကောင်းစွာသာလျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသောမြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) အကျိုးကို မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏၊ အသျှင်သောဏသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

ထိုအခါ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်သော အသျှင်သောဏအား “ငါသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်ထံ၌ အရဟတ္တဖိုလ်ကို လျှောက်ထားရမူကား ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သောဏသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -

အသျှင်ဘုရား အာသဝေါကုန်ပြီးသော (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော (ခန္ဓာ) ဝန်ကို ချပြီးသော မိမိအကျိုး (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ အစဉ်အတိုင်း ရောက်ပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ပြီးသော ကောင်းစွာသိ၍ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာဖြစ်သော ရဟန်းသည်ခြောက်မျိုးသော အကြောင်းတို့သို့ သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊ ကိလေသာမှ ထွက်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊ (ကိလေသာမှ) ဆိတ်သုဉ်းမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊ ကြောင့်ကြမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊ တဏှာ၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊ ဥပါဒါန်တို့၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊ မောဟကင်းမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့သက်ဝင်ပြီးဖြစ်၏၊

အသျှင်ဘုရား တရံတစ်ခါ အချို့သော အသျှင်အား “ဤအသျှင်သည် သက်သက်ယုံကြည်မှု (သဒ္ဓါ)့မျှကို မှီ၍ (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်၏ဟု ပြောကြားလေသလော”ဟု အကြံဖြစ်ရာ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။ အသျှင်ဘုရား (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးသောမဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော မိမိပြုရမည့် ကိစ္စနှင့် ပြုပြီး (ကိစ္စ) ၏ ပွါးခြင်းကို မမြင်သော အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ရာဂကုန်ခြင်း ရာဂကင်းခြင်းကြောင့် (ရာဂ) မှ ထွက်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

ဒေါသကုန်ခြင်း ဒေါသကင်းခြင်းကြောင့် (ဒေါသမှ) ထွက်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူဖြစ်ပါ၏။ မောဟကုန်ခြင်း မောဟကင်းခြင်းကြောင့် (မောဟမှ) ထွက်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား တရံတစ်ခါ အချို့သော အသျှင်အား “ဤအသျှင်သည် လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောကို တောင့်တ၍ (ကိလေသာတို့မှ) ကင်းဆိတ်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်၏ဟုပြောကြားလေသလော”ဟု အကြံဖြစ်ရာပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။

အသျှင်ဘုရား (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော မိမိပြုရမည့် ကိစ္စနှင့်ပြုပြီး (ကိစ္စ) ၏ ပွါးများခြင်းကို မမြင်သော အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ရာဂကုန်ခြင်း ရာဂကင်းခြင်းကြောင့် (ရာဂ) မှ ကင်းဆိတ်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

ဒေါသကုန်ခြင်း ဒေါသကင်းခြင်းကြောင့် (ဒေါသ) မှ ကင်းဆိတ်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူဖြစ်ပါ၏။

မောဟကုန်ခြင်း မောဟကင်းခြင်းကြောင့် (မောဟ) မှ ကင်းဆိတ်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီး သူဖြစ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား တရံတစ်ခါ အချို့သော အသျှင်အား “ဤအသျှင်သည် မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်အပ်သော အလေ့အကျင့်ကို အနှစ်သာရအားဖြင့် ယုံကြည်သည်ဖြစ်၍ ကြောင့်ကြမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့သက်ဝင်ပြီးသူဖြစ်၏ဟု ပြောကြားလေသလော”ဟူ၍ အကြံဖြစ်ရာပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပါ။

အသျှင်ဘုရား (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော မိမိပြုရမည့် ကိစ္စနှင့် ပြုပြီး (ကိစ္စ) ၏ ပွါးခြင်းကို မမြင်သော အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ရာဂကုန်ခြင်း ရာဂကင်းခြင်းကြောင့် ကြောင့်ကြမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

ဒေါသကုန်ခြင်း ဒေါသကင်းခြင်းကြောင့် ကြောင့်ကြမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ် ပါ၏။

မောဟကုန်ခြင်း မောဟကင်းခြင်းကြောင့် ကြောင့်ကြမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ် ပါ၏။

ရာဂကုန်ခြင်း ရာဂကင်းခြင်းကြောင့် တဏှာ၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ် ပါ၏။

ဒေါသကုန်ခြင်း ဒေါသကင်းခြင်းကြောင့် တဏှာ၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

မောဟကုန်ခြင်း မောဟကင်းခြင်းကြောင့် တဏှာ၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူဖြစ်ပါ၏။

ရာဂကုန်ခြင်း ရာဂကင်းခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ် ပါ၏။

ဒေါသကုန်ခြင်း ဒေါသကင်းခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

မောဟကုန်ခြင်း မောဟကင်းခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်၏ကုန်ဆုံးမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

ရာဂကုန်ခြင်း ရာဂကင်းခြင်းကြောင့် မောဟမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

ဒေါသကုန်ခြင်း ဒေါသကင်းခြင်းကြောင့် မောဟမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏။

မောဟကုန်ခြင်း မောဟကင်းခြင်းကြောင့် မောဟမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ဖြစ် ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ (ကိလေသာတို့မှ) ကောင်းစွာ လွတ်ပြီးသော စိတ်ရှိသော ရဟန်းအားစက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သော လွန်ကဲသည့် အဆင်း ‘ရူပါရုံ’ တို့သည် အကယ်၍ မျက်စိအား ထင်ခြင်းသို့ရောက်ကြစေကာမူ ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မယူနိုင်ကုန်၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ကိလေသာတို့နှင့် မရောနှောသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ တည်တံ့၏၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုစိတ်၏ အဖြစ် အပျက်ကိုသာ ရှု၏၊ သောတဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော လွန်ကဲသည့် အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’။ ဃာနဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’။ ဇိဝှာဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အရသာ ‘ရသာရုံ’။ ကာယဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’။ စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဓမ္မာရုံတို့သည် အကယ်၍ စိတ်အားထင်ခြင်းသို့ ရောက်ကြစေကာမူ ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မယူနိုင်ကုန်၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည်ကိလေသာတို့နှင့် မရောနှောသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ တည်တံ့၏၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုစိတ်၏အဖြစ်အပျက်ကိုသာ ရှု၏။

အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား အပေါက်အခေါင်းမရှိ တစ်ခဲနက်သော ကျောက်တောင်သည် ရှိသည်ဖြစ်ရာ၏၊ အရှေ့အရပ်မှ လေပြင်းမုန်တိုင်းသည် အကယ်၍ လာစေကာမူ ထိုတောင်ကိုမရွေ့ရှားစေနိုင်ရာ၊ မလှုပ်ရှားစေနိုင်ရာ၊ ထိုမှဤမှ မတုန်လှုပ်စေနိုင်ရာ၊ အနောက်အရပ်မှလေပြင်းမုန်တိုင်းသည် အကယ်၍ လာစေကာမူ၊ မြောက်အရပ်မှ လေပြင်းမုန်တိုင်းသည် အကယ်၍လာစေကာမူ၊ တောင်အရပ်မှ လေပြင်း မုန်တိုင်းသည် အကယ်၍ လာစေကာမူ ထိုတောင်ကိုမရွေ့ရှားစေနိုင်ရာ၊ မလှုပ်ရှားစေနိုင်ရာ၊ ထိုမှဤမှ မတုန်လှုပ်စေနိုင်ရာ။

အသျှင်ဘုရား ဤအတူသာလျှင် ဤသို့ (ကိလေသာတို့မှ) ကောင်းစွာ လွတ်ပြီးသော စိတ်ရှိသောရဟန်းအား စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော လွန်ကဲသည့် အဆင်း ‘ရူပါရုံ’ တို့သည် အကယ်၍ မျက်စိအား ထင်ခြင်းသို့ ရောက်ကြစေကာမူ ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မယူနိုင်ကုန်၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ကိလေသာတို့နှင့် မရောနှောသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ တည်တံ့၏၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုစိတ်၏ အဖြစ်အပျက်ကိုသာ ရှု၏၊

သောတဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော လွန်ကဲသည့် အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’။ ဃာနဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သောအနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’။ ဇိဝှာဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အရသာ ‘ရသာရုံ’။ ကာယဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’။ စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဓမ္မာရုံတို့သည် အကယ်၍ စိတ်အားထင်ခြင်းသို့ ရောက်ကြစေကာမူ ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မယူနိုင်ကုန်၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည်ကိလေသာတို့နှင့် မရောနှောသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ တည်တံ့၏၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုစိတ်၏အဖြစ်အပျက်ကိုသာ ရှု၏ဟု လျှောက်၏။ ထွက်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)၊ ကိလေသာတို့မှ ကင်းဆိတ်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်)၊ ကြောင့်ကြမရှိမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)၊ ဥပါဒါန်တို့၏ကုန်ခန်းမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)၊ တဏှာ၏ကုန်ခန်းမှု (အရဟတ္တဖိုလ်)၊ စိတ်၏ မောဟမရှိမှု အရဟတ္တဖိုလ်သို့ သက်ဝင်ပြီးသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏စိတ်သည် အာယတနတို့၏အဖြစ်အပျက်ကို ကောင်းစွာ မြင်၍ (ကိလေသာ တို့မှ လွတ်မြောက်၏)။ ကောင်းစွာ (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်သည်ဖြစ်၍ ငြိမ်သက်သော စိတ်ရှိသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားပြုပြီးကိစ္စကို တစ်ဖန်ပွါးစေခြင်း မရှိ၊ ပြုရမည့် ကိစ္စလည်း မရှိ။ တခဲနက်သော ကျောက်တောင်သည် (ပြင်းထန်စွာ တိုက်ခတ်သော) လေကြောင့် မတုန်လှုပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံအားလုံး တို့သည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းသော ဓမ္မာရုံမကောင်းသော ဓမ္မာရုံတို့သည်လည်းကောင်း တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏့တည်ကြည်သော (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်သောစိတ်ကို မတုန်လှုပ်စေနိုင်ကုန်၊ ထိုစိတ်၏ အဖြစ်အပျက်ကိုသာ ရှု၏။

ပဌမသုတ်။

၂-ဖဂ္ဂုနသုတ်

֍ ၅၆။ ထိုအခါ အသျှင်ဖဂ္ဂုနသည် အနာနှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ ဆင်းရဲလျက် ပြင်းပြစွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား -

“အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဖဂ္ဂုနသည် အနာနှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ ဆင်းရဲလျက် ပြင်းပြစွာ မကျန်းမမာပါ၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သနားတော်မူသည်ကို အကြောင်းပြု၍ အသျှင်ဖဂ္ဂုနအထံသို့ ကြွတော်မူစေချင်ပါသည်”ဟု လျှောက်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ညနေချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထလျက်အသျှင်ဖဂ္ဂုနအထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏၊ အသျှင်ဖဂ္ဂုနသည် ကြွလာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကိုအဝေးမှ မြင်၍ ညောင်စောင်းမှ ထအံ့သော အမူအရာကို ပြု၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဖဂ္ဂုနအား -

“ဖဂ္ဂုန မသင့်၊ သင်သည် ညောင်စောင်းမှ မရွှေ့မပြောင်းနှင့်၊ သူတစ်ပါးပြင်ပြီးနေရာတို့ ရှိရာထိုနေရာ၌ ထိုင်တော်မူမည်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူပြီးလျှင် အသျှင်ဖဂ္ဂုနအား -

ဖဂ္ဂုန အသို့နည်း သင့်အား ခန့်ကျန်း၏လော၊ မျှတ၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏လော၊ မတိုးဘဲ ရှိ၏လော၊ ဆုတ်ယုတ်သော အခြေအနေသည် ထင်၏လော၊ တိုးတက်သော အခြေအနေသည် မထင်ဘဲရှိ၏လောဟု မေးတော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား မခန့်ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းပြသော ဆင်းရဲ ဝေဒနာတို့တိုးတက်ပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သော အခြေအနေသာ ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ် သောအခြေအနေသည် မထင်ပါ။

အသျှင်ဘုရား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ထက်လှစွာသော စူးဖြင့် ထိပ်၌ နှက်ဘိသကဲ့သို့ဤအတူသာလျှင် ပြင်းထန်ကုန်သော လေတို့သည် ဦးထိပ်၌ နှိပ်စက်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား မခန့်ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သော အခြေအနေသာ ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်သော အခြေအနေသည် မထင်ပါ။

အသျှင်ဘုရား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် မြဲမြံလှစွာသော ကြိုးလွန်းပိုင်းဖြင့် ဦးခေါင်း၌ ရစ်ပတ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ သာလျှင် အကျွန်ုပ်အား ဦးခေါင်း၌ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာတို့ ဖြစ်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား မခန့်ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သော အခြေအနေသာ ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်သော အခြေအနေသည်မထင်ပါ။

အသျှင်ဘုရား ကျွမ်းကျင်သော နွားသတ် ယောကျ်ားသည်လည်းကောင်း၊ နွားသတ် ယောကျ်ား၏တပည့်သည်လည်းကောင်း ထက်လှစွာသော သားလှီးဓားဖြင့် ဝမ်းကို မွှမ်းဘိသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင်ပြင်းထန်သော လေတို့သည် ဝမ်းကို ထိုးကျင့်ပါကုန်၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား မခန့်ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းထန်ကုန်သော ဆင်းရဲ့ဝေဒနာတို့ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သော အခြေအနေသာ ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ် သော အခြေအနေသည် မထင်ပါ။

အသျှင်ဘုရား အားကြီးသော ယောကျ်ားနှစ်ယောက်တို့သည် အားနည်းလှသော ယောကျ်ားကိုအသီးသီးသော လက်မောင်းတို့၌ ဆွဲကိုင်၍ မီးကျီး၌ ကင်ကြကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ကိုယ်၌ အလွန်ပူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား မခန့်ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းထန်သောဆင်းရဲဝေဒနာတို့ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သော အခြေအနေသာ ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်သော အခြေအနေသည် မထင်ပါဟု (လျှောက်၏)။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဖဂ္ဂုနအား တရားနှင့် လျော်သော စကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီးလျှင်နေရာမှထကာ ဖဲခွါ ကြွသွားတော်မူ၏။

ထို့နောက် အသျှင်ဖဂ္ဂုနသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွသွား၍ မကြာမြင့်မီပင် ကွယ်လွန်လေ၏၊ ထိုဖဂ္ဂုနမထေရ်၏ ထိုသေခါနီးကာလ၌ ဣန္ဒြေတို့သည် အထူးသဖြင့် ကြည်လင်ကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဖဂ္ဂုနသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွသွား၍မကြာမြင့်မီပင် ကွယ်လွန်ပါသည်၊ ထိုဖဂ္ဂုန၏ ထိုသေခါနီးအခါ၌ ဣန္ဒြေတို့သည် အထူးသဖြင့်ကြည်လင်ပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။

အာနန္ဒာ ဖဂ္ဂုနရဟန်း၏ ဣန္ဒြေတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အထူးသဖြင့် မကြည်လင်ဘဲ ရှိကုန်လိမ့်မည်နည်း၊ အာနန္ဒာ ဖဂ္ဂုနရဟန်း၏ စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ မလွတ်သေးသည်သာ ဖြစ်၏၊ ထိုဖဂ္ဂုနရဟန်း၏ စိတ်သည် ထိုတရားဒေသနာကို ကြားနာရ၍ အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်၏။

အာနန္ဒာ သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါ တရားကို နာခြင်းနှင့် သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါအကျိုးအကြောင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်း၌ အကျိုးတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းအား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုသေခါနီးအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ခွင့်ရ၏၊ ထိုရဟန်းအားမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံ၍ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုတရားဒေသနာကို ကြားနာရ၍ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည်အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ အာနန္ဒာ ဤသည်ကား သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အခါ တရားနာရခြင်း၌ ပဌမအကျိုးတည်း။

အာနန္ဒာ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းအား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုသေခါနီးအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ခွင့်မရ၊ စင်စစ်သော်ကားမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကို ဖူးမြော်ခွင့်ရ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကသည် ထိုရဟန်းအားအစ၏ ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟော၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံ၍ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကိုပြ၏၊ ထိုတရားဒေသနာကို ကြားနာရ၍ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှလွတ်မြောက်၏၊ အာနန္ဒာ ဤသည်ကား သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါ တရားနာရခြင်း၌ ဒုတိယအကျိုးတည်း။

အာနန္ဒာ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းအား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုသေခါနီးအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကိုလည်း ဖူးမြော်ခွင့်မရ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုလည်း ဖူးမြော်ခွင့်မရ၊ စင်စစ်သော်ကား ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်းတရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံစည်၏၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုဆင်ခြင်၏၊ ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်း တရားကို အဖန်ဖန် စိတ်ဖြင့် ကြံစည်သော၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်သော၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုဆင်ခြင်သော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်၏၊ အာနန္ဒာ ဤသည်ကား သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါ အကြောင်းအကျိုးကိုဆင်ခြင်ခြင်း၌ တတိယအကျိုးတည်း။

အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းအား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ စိတ်သည် လွတ်မြောက်၏၊ အတုမရှိသော ဥပဓိ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ စိတ်သည် (အရဟတ္တဖိုလ်) ဖြင့် မလွတ်မြောက်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုသေခါနီးအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ခွင့် ရ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်ထိုရဟန်းအား အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံ၍ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုတရားဒေသနာကို ကြားနာရ၍ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည်အတုမရှိသော ဥပဓိ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ (အရဟတ္တဖိုလ်) ဖြင့် လွတ်မြောက်၏၊ အာနန္ဒာ ဤသည်ကားသင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါ တရားကို နာရခြင်း၌ စတုတ္ထအကျိုးတည်း။

အာနန္ဒာ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းအား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ စိတ်သည် လွတ်မြောက်၏၊ အတုမရှိသော ဥပဓိ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်သေး၊ ထိုရဟန်းသည်ထိုသေခါနီးအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ခွင့်မရ၊ စင်စစ်သော်ကား မြတ်စွာဘုရား တပည့်သာဝကကိုဖူးမြော်ခွင့်ရ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကသည် ထိုရဟန်းအား အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံ ပြည့်စုံ၍ စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုတရားဒေသနာကိုကြားနာရ၍ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် အတုမရှိသော ဥပဓိကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ (အရဟတ္တဖိုလ်) ဖြင့် လွတ်မြောက်၏၊ အာနန္ဒာ ဤသည်ကား သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါ တရားနာရခြင်း၌ ပဉ္စမအကျိုးတည်း။

အာနန္ဒာ နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းအား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ စိတ်သည် လွတ်မြောက်၏၊ အတုမရှိသော ဥပဓိ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်သေး၊ ထိုရဟန်းသည်ထိုသေခါနီးအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကိုလည်း ဖူးမြော်ခွင့် မရ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုလည်းဖူးမြော်ခွင့် မရ၊ စင်စစ်သော်ကား ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်း တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ကြံစည်၏၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုဆင်ခြင်၏၊ ကြားနာဖူး သင်ယူဖူးသည့်အတိုင်းတရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံစည်သော၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်သော၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ရှုဆင်ခြင်သော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် အတုမရှိသော ဥပဓိကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ (အရဟတ္တဖိုလ်) ဖြင့်လွတ်မြောက်၏။ အာနန္ဒာ ဤသည်ကား သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအခါ၌ အကြောင်း အကျိုး ကိုဆင်ခြင်ခြင်း၌ ဆဋ္ဌအကျိုးတည်း။

အာနန္ဒာ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အခါ တရားနာခြင်းနှင့် သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အခါအကြောင်း အကျိုးကို ဆင်ခြင်ခြင်း၌ အကျိုးတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဆဠဘိဇာတိသုတ်

֍ ၅၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင်တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် အမျိုးဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ကို ပညတ်ပါ၏။

မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ကို ပညတ်၏၊ ညိုသော အမျိုးဇာတ်ကို ပညတ်၏၊ နီသော အမျိုးဇာတ်ကို ပညတ်၏၊ ဝါသော အမျိုးဇာတ်ကို ပညတ်၏၊ ဖြူသော အမျိုးဇာတ်ကို ပညတ်၏၊ အလွန်ဖြူသော အမျိုးဇာတ်ကို ပညတ်၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် ဆိတ်သတ်သမား ဝက်သတ်သမား ငှက်သတ်သမား သားသတ်သမား မုဆိုး တံငါ ခိုးသူ ခိုးသူသတ်ယောကျ်ား ထောင်မှူးတို့နှင့် အခြားကြမ်းကြုတ်သော အမှုဖြင့်အသက်မွေးသူဟူသမျှတို့ကို မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ဟု ပညတ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် (ပစ္စည်းလေးပါး၌ ) ဆူးငြောင့်သဖွယ် ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂဖြင့်အသက်မွေးခြင်းရှိသည့် ရဟန်းတို့နှင့် အခြား ကမ္မဝါဒီ ကြိယဝါဒီဟူသမျှတို့ကို ညိုသော အမျိုးဇာတ်ဟုပညတ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် အဝတ်တစ်ခုတည်းကို ဝတ်သော နိဂဏ္ဌတက္ကတွန်းကို နီသောအမျိုးဇာတ်ဟု ပညတ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် အဝတ်မဝတ်သူ ‘တက္ကတွန်း’ တို့၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်သည့်သူတို့ကို ဝါသော အမျိုးဇာတ်ဟု ပညတ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် အာဇီဝက တက္ကတွန်းနှင့် အာဇီဝက တက္ကတွန်းမတို့ကို ဖြူသောအမျိုးဇာတ်ဟု ပညတ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် နန္ဒဝစ္ဆ, ကိသသံကိစ္စနှင့် မက္ခလိဂေါသာလတို့ကို အလွန်ဖြူစင် သော အမျိုးဇာတ်ဟု ပညတ်ပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် (ဤသို့လျှင်) အမျိုးဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ကို ပညတ်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။

အာနန္ဒာ အသို့နည်း၊ ပူရဏကဿပအား တစ်လောကလုံးက ဤအမျိုးဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ကိုပညတ်ရန် ခွင့်ပြုပါသလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား ခွင့်ပြုကြသည် မဟုတ်ပါ။

အာနန္ဒာ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိသော မကြွယ်ဝသော ဆင်းရဲသော ယောကျ်ားသည် ရှိရာ၏။

ထိုသူအား အချင်းယောကျ်ား သင်သည် ဤနွားသားကိုလည်း စားရမည်၊ အဖိုးကိုလည်း ပေးရမည် (ဟုဆို၍) အလိုမရှိဘဲလျက် အမဲသားတွဲကို အတင်းထိုးပေးသကဲ့သို့၊ အာနန္ဒာ ဤအတူသာလျှင်ပူရဏကဿပသည် ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့အား ဤဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ကို ဝန်ခံချက်မရဘဲ မိုက်သောမကျွမ်းကျင်သော ခေတ်ကို မသိသော မလိမ္မာသော ယောကျ်ားသည် ပညတ်သကဲ့သို့ ပညတ်၏။

အာနန္ဒာ ငါသည် အမျိုးဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ကို ပညတ်အံ့၊ ထိုတရားကို နာလော့၊ ကောင်းစွာနှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -

အာနန္ဒာ အမျိုးဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သော သဘောတရားကို ဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် ဖြူစင်သောသဘောတရားကို ဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ် ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သောသဘောတရားကို ဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် ဖြူစင်သောသဘောတရားကို ဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အ ချို့သောသူသည် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ် ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏။

အနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သော သဘောတရားကို ဖြစ်စေသနည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ယုတ်နိမ့်သော အမျိုးဇာတ်ဖြစ်သည့် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး၌ ဖြစ်စေမုဆိုးတံငါမျိုး၌ ဖြစ်စေ နှီးသမားအမျိုး၌ ဖြစ်စေ သားရေနယ်အမျိုး၌ ဖြစ်စေ ပန်းမှိုက်သွန်အမျိုး၌ ဖြစ်စေထမင်းအဖျော်နည်းပါးသော ငြိုငြင်စွာ အသက်မွေးရသည့် လူမွဲမျိုး၌ ဖြစ်ရ၏၊ ယင်းအမျိုးတို့၌ ငြိုငြင်စွာအဝတ်အစားကို ရ၏၊ ထိုသူသည် အဆင်းမလှ၊ ရှုချင်ဖွယ် မရှိ၊ ပုကွ၏၊ အနာရောဂါများ၏။ ကန်းသူကောက်ကွေးသူ ခွင်သူ ခြေဆွံ့သူမူလည်း ဖြစ်၏။

ထမင်း အဖျော် အဝတ် ယာဉ် ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးကို မရရှိလေ၊ ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကိုပြုကျင့်သောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သော သဘော တရားကိုဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် ဖြူစင်သော သဘော တရားကိုဖြစ်စေသနည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ယုတ်နိမ့်သော အမျိုးဇာတ်ဖြစ်သည့် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး၌ ဖြစ်စေ။ပ။ အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးကို မရနိုင်ချေ။

ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကိုပြုကျင့်သောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် ဖြူစင်သော သဘောတရားကိုဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သည်လည်း မဟုတ်ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သနည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ယုတ်နိမ့်သော အမျိုးဇာတ်ဖြစ်သည့် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး၌ ဖြစ်စေ။ပ။ ထိုသူသည်ကား အဆင်းမလှ၊ ရှုချင်ဖွယ် မရှိ၊ ပုကွ၏၊ ထိုသူသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍့ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ကာ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်၏၊ ထိုသူသည် ဤသို့ရဟန်းပြုသည်ရှိသော် စိတ်ညစ်ညူးကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ပညာ၏ အားနည်းခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သောအပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ပြီးလျှင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ စိတ်ကို ကောင်းစွာတည်စေလျက် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ပွါးများ၍ မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ် ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ်ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏။

အာနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သော သဘော တရားကိုဖြစ်စေသနည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ကြွယ်ဝသော များသော ဥစ္စာရှိသော များသောစည်းစိမ်ရှိသော များသော ရွှေငွေရှိသော များသော အသုံးအဆောင်ရှိသော များသော ဥစ္စာစပါးရှိသောခတ္တိယမဟာသာလ (မင်း) မျိုး၊ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ (ပုဏ္ဏား) မျိုး၊ ဂဟပတိမဟာသာလ (သူကြွယ်) မျိုးဖြစ်သည့် မြင့်မြတ်သောအမျိုး၌ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ် ရှိ၏၊ စိတ်ကြည်လင်ဖွယ်ရှိ၏၊ လွန်ကဲသော အဆင်း ကိုယ် သဏ္ဌာန်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ယာဉ် ပန်း နံ့သာနံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးတို့ကို ရလွယ်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကိုကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် မကောင်းသော အကျင့်ကို ပြုကျင့်သောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သော သဘောတရားကိုဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် ဖြူစင်သော သဘောတရားကိုဖြစ်စေသနည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ကြွယ်ဝသော များသော ဥစ္စာရှိသော မြင့်မြတ်သောအမျိုး၌ ဖြစ်၏။ပ။ အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးတို့ကို ရ၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကိုကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ကိုယ် နှုတ် စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ပြုကျင့်သောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် ဖြူစင်သော သဘောတရားကို ဖြစ်စေ၏။

အာနန္ဒာ အဘယ်သို့လျှင် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ်ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သနည်း။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ကြွယ်ဝသော များသော ဥစ္စာရှိသော များသောစည်းစိမ်ရှိသော များသော ရွှေငွေရှိသော များသော အသုံးအဆောင်ရှိသော များသော ဥစ္စာစပါးရှိသောခတ္တိယမဟာသာလ (မင်း) မျိုး၊ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ (ပုဏ္ဏား) မျိုး၊ ဂဟပတိမဟာသာလ (သူကြွယ်) မျိုးဖြစ်သည့် မြတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ် ရှိ၏၊ စိတ်ကြည်လင်ဖွယ်ရှိ၏၊ လွန်ကဲသော အဆင်းကိုယ် သဏ္ဌာန်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ယာဉ် ပန်း နံ့သာနံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီးတို့ကို ရလွယ်၏။ ထိုသူသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသောအဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံကာ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်၏၊ ထိုသူသည် ဤသို့ ရဟန်းပြုသည်ရှိသော် စိတ်ညစ်ညူးကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ပညာ၏ အားနည်းခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော အပိတ်အပင့်'နီဝရဏ’ တရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ပြီး၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ စိတ်ကို ကောင်းစွာ တည်စေလျက်ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး တို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ပွါးများ၍ မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ် ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူ ဖြစ်ပါလျက် မည်းညစ်သည်လည်းမဟုတ် ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၏။

အာနန္ဒာ အမျိုးဇာတ်ခြောက်မျိုးတို့ဟူသည် ဤသည်တို့ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-အာသဝသုတ်

֍ ၅၈။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်စောင့်စည်းမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ကိုစောင့်စည်းမှုဖြင့် ပယ်အပ်ကုန်၏၊ မှီဝဲမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ကို မှီဝဲမှုဖြင့် ပယ်အပ်ကုန်၏၊ သည်းခံမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ကို သည်းခံမှုဖြင့် ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ရှောင်ကြဉ်မှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ကို ရှောင်ကြဉ်မှုဖြင့် ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ပယ်ဖျောက်မှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်မှုဖြင့် ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ပွါးများမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ကို ပွါးများမှုဖြင့် ပယ်အပ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့စောင့်စည်းမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ စက္ခုန္ဒြေကိုစောင့်စည်းမှုဖြင့်စောင့်စည်းလျက် နေ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းစက္ခုန္ဒြေစောင့်စည်းမှုကို မစောင့်စည်းဘဲနေသောထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ စက္ခုန္ဒြေစောင့်စည်းမှုကိုစောင့်စည်းနေသော ထိုရဟန်းအား ဤအကြောင်းဖြင့် ထိုအာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်။

အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ သောတိန္ဒြေ။ပ။ ဃာနိန္ဒြေ။ ဇိဝှိန္ဒြေ။ ကာယိန္ဒြေ။ မနိန္ဒြေကိုစောင့်စည်းမှုဖြင့်စောင့်စည်းလျက် နေ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းမနိန္ဒြေစောင့်စည်းမှုကို မစောင့်စည်းဘဲနေသော ထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ မနိန္ဒြေစောင့်စည်းမှုကိုစောင့်စည်းနေသော ရဟန်းအား ဤအကြောင်းဖြင့် ထိုအာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ ရဟန်းတို့ ဤအာသဝေါတရားတို့ကိုစောင့်စည်းမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ မှီဝဲမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ သင်္ကန်းကို မှီဝဲ၏၊ အအေး ကိုပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ အပူကို ပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်း တို့၏အတွေ့တို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ အရှက်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ကိုယ်အင်္ဂါကို ဖုံးလွှမ်းရန်မျှသာ (သင်္ကန်းကို မှီဝဲ၏)။

အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ဆွမ်းကို မှီဝဲ၏၊ မြူးထူးရန် မာန်ယစ်ရန် တန်ဆာဆင်ရန် အရေအဆင်း့ဖွံ့ဖြိုးတိုးပွါးရန် (ဆွမ်းကို မှီဝဲသည်) မဟုတ်၊ ဤကိုယ်တည်တံ့ရန်သာ မျှတရန်သာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်၍ပင်ပန်းခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ရန်သာ မြတ်သော အကျင့်ကို ချီးမြှောက်ရန်သာ ဆွမ်းကို မှီဝဲ၏၊ ဤသို့မှီဝဲခြင်းဖြင့် ဝေဒနာဟောင်းကိုလည်း ပယ်ဖျောက်အံ့၊ ဝေဒနာသစ်ကိုလည်း မဖြစ်စေအံ့၊ ငါ့အားမျှတခြင်း အပြစ်မရှိခြင်းနှင့် ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည် ဖြစ်ပေလိမ့်မည်ဟု (ဆွမ်းကို မှီဝဲ၏)။

အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို မှီဝဲ၏၊ အအေးကို ပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ အပူကိုပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်းသန်း တို့၏ အတွေ့တို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာရာသီဥတု ဘေးရန်ကို ပယ်ဖျောက်၍ ကိန်းအောင်းမွေ့လျော်ရန်မျှသာ (ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို မှီဝဲ၏)။

အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးပစ္စည်း အသုံးအဆောင်ကို မှီဝဲ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ကျင်နာခံခက် နှိပ်စက်တတ်သော ရောဂါဝေဒနာတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ ဆင်းရဲဒုက္ခကင်းပျောက်ရန်မျှသာ (ဆေးကို မှီဝဲ၏)။

ရဟန်းတို့ ယင်းပစ္စည်းလေးပါးကို (ဆင်ခြင်၍) မသုံးဆောင် မမှီဝဲသော ထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ (ဆင်ခြင်၏) မှီဝဲသော ထိုရဟန်းအား ဤအကြောင်းဖြင့် ထိုအာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ ရဟန်းတို့ ဤအာသဝေါတရားတို့ကို မှီဝဲမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏၊

ရဟန်းတို့ သည်းခံမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ အချမ်း အပူ ဆာလောင်ခြင်းမွတ်သိပ်ခြင်း မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်းသန်းတို့၏ အတွေ့ကိုလည်းကောင်း၊ မကောင်းသဖြင့်ဆိုအပ်ကုန် မကောင်းသဖြင့် ကျရောက်လာကုန်သော စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သောကိုယ်၌ ဖြစ်ကုန်သော ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ် ခါးစပ် ကျင်နာ မသာယာဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံနိုင်သော သဘောရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်း ဆင်းရဲဒုက္ခကို သည်းမခံနိုင်သော ထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ သည်းခံနိုင်သော ထိုရဟန်းအား ဤအကြောင်းဖြင့်ထိုအာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ ရဟန်းတို့ဤအာသဝေါတရားတို့ကို သည်းခံမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ရှောင်ကြဉ်မှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ဆင်ကြမ်း မြင်းကြမ်း နွားကြမ်းခွေးကြမ်းကို ရှောင်ကြဉ်၏၊ မြွေ သစ်ငုတ် ဆူးရှိရာအရပ် ချောက်ကမ်းပါး အညစ်အကြေး စွန့်ရာတန်စီးတွင်း အညစ်အကြေးစီးဆင်းရာ တန်စီးမြောင်းကို ရှောင်ကြဉ်၏၊ အကြင်သို့သဘောရှိသောမသင့်သော နေရာမျိုး၌ နေသောရဟန်း၊ မသင့်သော ကျက်စားရာမျိုး၌ ကျက်စားသောရဟန်း၊ ယုတ်မာသော မိတ်ဆွေကို ပေါင်းသင်း ဆည်းကပ်သော ရဟန်းကို ပညာရှိ သီတင်းသုံးဖော်တို့က မကောင်းသောအရာဌာနတို့၌ တွေးတောကုန်ရာ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုမသင့်သော နေရာမျိုး၊ မသင့်သော ကျက်စားရာမျိုး၊ မိတ်ဆွေယုတ်မျိုးတို့ကို အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ရှောင်ကြဉ်၏။ ရဟန်းတို့ ယင်းမသင့်သောအရာကို မရှောင်ကြဉ်သော ထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ ရှောင်ကြဉ်သော ထိုရဟန်းအား ဤအကြောင်းဖြင့် ထိုအာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ ရဟန်းတို့ ဤအာသဝေါတရားတို့ကို ရှောင်ကြဉ်မှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ပယ်ဖျောက်မှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမ့ဂုဏ်ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက်’ ကို လက်မခံ ပယ်စွန့်၏၊ ဖျောက်ဖျက်၏၊ ကင်းအောင်ပြု၏၊ နောက်ထပ်မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးတို့ ပျက်စီးကြောင်း ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒ’ ဝိတက်ကို။ပ။ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးကို ညှင်းဆဲကြောင်း ကြံစည်မှု ‘ဝိဟိံသဝိတက်'ကို။ပ။ ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်းကုန်သော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို လက်မခံ ပယ်စွန့်၏၊ ဖျောက်ဖျက်၏၊ ကင်းအောင်ပြု၏၊ နောက်ထပ်မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းအကုသိုလ်တရားကိုမဖျောက်ဖျက်သော ထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည်ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ ဖျောက်ဖျက်သော ထိုရဟန်းအား ဤအကြောင်းဖြင့် ထိုအာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်။ ရဟန်းတို့ ဤအာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်မှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ပွါးများမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ဆိတ်ငြိမ်မှု ‘ဝိဝေက’၌ မှီသော၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းမှု ‘ဝိရာဂ’၌ မှီသော၊ ချုပ်ငြိမ်းမှု ‘နိရောဓ’၌ မှီသော၊ ကိလေသာကို ပယ်စွန့်မှု'ပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂ’၊ နိဗ္ဗာန်သို့ အာရုံပြုသောအားဖြင့် ပြေးဝင်မှု ‘ပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂ’ ကို ရင့်ကျက်စေတတ်သော အောက်မေ့မှု ‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပါွးများ၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၍ တရားတို့ကိုစိစစ် သိမြင်မှုပညာ ‘ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင်'ကို ပွါးများ၏။ အားထုတ်မှု ‘ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပါွးများ၏၊ နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်'ကို ပါွးများ၏၊ ငြိမ်းအေးမှု ‘ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပါွးများ၏၊ တည်ငြိမ်မှု ‘သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပါွးများ၏။ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း ‘ဝိဝေက’၌ မှီသော၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းမှု ‘ဝိရာဂ’၌ မှီသော၊ ချုပ်ငြိမ်းမှု ‘နိရောဓ’၌ မှီသော၊ ကိလေသာကို ပယ်စွန့်မှု ‘ပရိစ္စာဂဝေါဿဂ္ဂ’၊ နိဗ္ဗာန်သို့ အာရုံပြုသောအားဖြင့် ပြေးဝင်မှု ‘ပက္ခန္ဒနဝေါဿဂ္ဂ’ ကို ရင့်ကျက်စေတတ်သော လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈဉ်’ ကို ပွါးများ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မပွါးများသောထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ ပွါးများသော ထို ရဟန်းအား အာသဝေါတရားနှင့် ပင်ပန်းကြောင်း (ကိလေသာ) အပူမီးတို့သည်မဖြစ်နိုင်ကုန်။ ရဟန်းတို့ ဤအာသဝေါတရားတို့ကို ပွါးများမှုဖြင့် ပယ်ရမည့် အာသဝေါတရားတို့ဟူ၍ဆိုရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဒါရုကမ္မိကသုတ်

֍ ၅၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ ဒါရုကမ္မိက၁ သူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ဒါရုကမ္မိကသူကြွယ်အား မြတ်စွာဘုရားသည်-

“သူကြွယ် သင်၏ အမျိုး၌ အလှူကို ပေးလှူရပါ၏လော”ဟု မေးတော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ အမျိုး၌ အလှူကို ပေးလှူရပါ၏၊ ထိုအလှူကိုလည်း ရဟန္တာမူလည်း့ဖြစ်ကုန်သော အရဟတ္တမဂ်သို့ ရောက်သည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော အရညကင်ဓူတင် ပိဏ္ဍပါတ်ဓူတင်ပံ့သကူဓူတင်ကို ဆောက်တည်ကြသည့် သဘောရှိကုန်သော ရဟန်းတို့၌ အကျွန်ုပ် ပေးလှူရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

သူကြွယ် ကာမဂုဏ်ခံစားမှုရှိသော သားမယားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသည့် အိမ်ယာ၌ စိုးအုပ်နေသောကာသိတိုင်းထွက် စန္ဒကူးနှစ်ကို သုံးဆောင်သော ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်းကို ဆောင်သော ရွှေငွေကိုသာယာသော လူဖြစ်သည့် သင်သည် “ဤရဟန်းတို့သည် ရဟန္တာတို့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤရဟန်းတို့သည် အရဟတ္တမဂ်သို့ ရောက်သော ရဟန်းတို့ဟူ၍လည်းကောင်း” ထိုအကြောင်းကို သိနိုင်ခဲ၏။

သူကြွယ် အရညကင်ဓူတင် ဆောက်တည်သော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်သူ (ကျူပင်ကဲ့သို့) ထောင်လွှား သူလျှပ်ပေါ်သူ နှုတ်ကြမ်းသူ ဖရိုဖရဲကြဲသော စကားရှိသူ သတိလွတ်ကင်းသူ ဆင်ခြင်ဉာဏ်မရှိသူတည်ကြည်မှုမရှိသူ တုန်လှုပ်သောစိတ်ရှိသူ ပကတိဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိသူ အကယ်၍ ဖြစ်ပါမူထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏။

သူကြွယ် အရညကင်ဓူတင် ဆောက်တည်သော ရဟန်းသည် မပျံ့လွင့်သူ (ကျူပင်ကဲ့သို့) မထောင်လွှားသူ မလျှပ်ပေါ်သူ နှုတ်မကြမ်းသူ ဖရိုဖရဲကြဲသော စကားမရှိသူ ထင်သော သတိရှိသူ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိသူ တည်ကြည်သူ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူစောင့်စည်းအပ်သော ဣန္ဒြေရှိသူ အကယ်၍ ဖြစ်ပါမူထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ချီးမွမ်းထိုက်၏။

သူကြွယ် ရွာနီးကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်း ဖြင့်ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏။

သူကြွယ် ရွာနီးကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည် မပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်း ဖြင့်ချီးမွမ်းထိုက်၏။

သူကြွယ် ပိဏ္ဍပါတ်ဓူတင်ကို ဆောက်တည်သော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကိုထိုအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏။

သူကြွယ် ပိဏ္ဍပါတ်ဓူတင်ကို ဆောက်တည်သော ရဟန်းသည် မပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကိုထိုအကြောင်းဖြင့် ချီးမွမ်းထိုက်၏။

သူကြွယ် ပင့်ဖိတ်လှူဒါန်းသည့် ပစ္စည်းကို ခံယူသော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထို ရဟန်းကိုထိုအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏။

သူကြွယ် ပင့်ဖိတ်လှူဒါန်းသည့် ပစ္စည်းကို ခံယူသော ရဟန်းသည် မပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ချီးမွမ်းထိုက်၏။

သူကြွယ် ပံ့သကူဓူတင်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏။

သူကြွယ် ပံ့သကူဓူတင်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် မပျံ့လွင့်သူ။ပ။ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ချီးမွမ်းထိုက်၏။

သူကြွယ် ဒါယကာတို့ လှူဒါန်းသော သင်္ကန်းကို ဆောင်သော ရဟန်းသည် ပျံ့လွင့်သူ (ကျူပင်ကဲ့သို့) ထောင်လွှားသူ လျှပ်ပေါ်သူ နှုတ်ကြမ်းသူ ဖရိုဖရဲကြဲသော စကားရှိသူ သတိလွတ်ကင်းသူဆင်ခြင်ဉာဏ်မရှိသူ တည်ကြည်မှုမရှိသူ တုန်လှုပ်သော စိတ်ရှိသူ ပကတိဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိသူအကယ်၍ ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏။

သူကြွယ် ဒါယကာတို့ လှူဒါန်းသော သင်္ကန်းကို ဆောင်သော ရဟန်းသည် မပျံ့လွင့်သူ (ကျူပင်ကဲ့သို့) မထောင်လွှားသူ မလျှပ်ပေါ်သူ နှုတ်မကြမ်းသူ ဖရိုဖရဲကြဲသော စကားမရှိသူ ထင်သော သတိရှိသူဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိသူ တည်ကြည်သူ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူ ဣန္ဒြေကိုစောင့်စည်းသူ အကယ် ၍့ဖြစ်ပါမူ ထိုရဟန်းကို ထိုအကြောင်းဖြင့် ချီးမွမ်းထိုက်၏။

သူကြွယ် တိုက်တွန်း၏၊ သင်သည် သံဃာအား အလှူတို့ကို ပေးလှူလေလော့၊ သံဃာအား အလှူကိုပေးလှူသော သင်၏ စိတ်သည် ကြည်လင်လိမ့်မည်၊ စိတ်ကြည်လင်မှုရှိသော သင်သည်ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ယနေ့မှစ၍ သံဃာအား အလှူကို ပေးလှူပါတော့မည်ဟု (လျှောက်၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၁။ သစ်လုပ်ငန်းဖြင့် အသက်မွေး၍ ဒါရုကမ္မိကသူကြွယ်ဟု ခေါ်သည်။

၆-ဟတ္ထိသာရိပုတ္တသုတ်

֍ ၆၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ များစွာသော မထေရ်ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့၍ တန်ဆောင်းဝန်း၌ စုဝေးထိုင်နေကြလျက် အဘိဓမ္မာနှင့်စပ်သော စကားကို ပြောဆိုကုန်၏၊ ထိုသို့ ပြောဆိုရာ၌ ဆင်ဆရာသား အသျှင်စိတ္တသည် မထေရ်ကြီးတို့ အဘိဓမ္မာနှင့်စပ်သော စကားကို ပြောဆိုနေကြကုန်စဉ်အကြား အကြား၌ စကားဝင်ရောက်ပြောဆို၏၊ ထိုအခါ အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် ဆင်ဆရာ၏သားအသျှင်စိတ္တအား-

“ဆင်ဆရာ့သား အသျှင်စိတ္တသည် မထေရ်ကြီးတို့ အဘိဓမ္မာနှင့်စပ်သော စကားကို ပြောဆိုနေကြကုန်စဉ် အကြား အကြား၌ (မိမိ၏) စကားကို ဝင်ရောက်မပြောဆိုပါနှင့်၊ အသျှင်စိတ္တသည် စကားပြီးဆုံးသည်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ပါဦး”ဟု ပြောဆို၏။

ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် ဆင်ဆရာ့သား အသျှင်စိတ္တ၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကြသည့် ရဟန်းတို့ သည်အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကအား-

“အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တကို မမောင်းမဲပါလင့်၊ ဆင်ဆရာ၏သားအသျှင်စိတ္တသည် ပညာရှိ၏၊ ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် မထေရ်ရဟန်းတို့နှင့်အတူ အဘိဓမ္မာနှင့်စပ်သော စကားကို ပြောဆိုရန် စွမ်းနိုင်ပါ၏”ဟု ဆိုကြကုန်၏။

ငါ့သျှင်တို့ သူတစ်ပါး၏ စိတ်ဖြစ်ပုံကို မသိသူတို့သည် ထိုအကြောင်းကို သိနိုင်ခဲသည်သာလျှင် တည်း၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆရာကို ဖြစ်စေ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သည့် အရာ၌ တည်သော အခြားသီတင်းသုံးဖော်ကို ဖြစ်စေ မှီ၍ နေသမျှ ကာလပတ်လုံး ကောင်းမှု၌ အလွန်မွေ့လျော်သူကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ အလွန်နှိမ့်ချသူကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ အလွန်ငြိမ်သက်သူကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ဆရာမှ ကင်းသောအခါနှင့် အလေးအမြတ်ပြုအပ်သည့် အရာ၌ တည်သော အခြားသီတင်းသုံးဖော်တို့မှကင်းသောအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာ ဥပါသိကာမ မင်း မင်းအမတ် တိတ္ထိ တိတ္ထိတို့၏ တပည့်တို့နှင့် ရောနှောလျက်နေ၏၊ ရောနှောအပ်သည် စွန့်လွတ်အပ်သည် ပကတိဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိသည်စကားပြောဟောမှုကို အဖန်ဖန် အားထုတ်သည် ဖြစ်၍ နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ သည် ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာဂဖျက်ဆီးအပ်သော စိတ်ဖြင့် သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ဥပမာသော်ကား ကောက်ပင်ကို စားသော နွားကို ကြိုးဖြင့်သော်လည်း ချည်နှောင်အပ်၏၊ နွားခြံ၌သော်လည်း လှောင်ထားအပ်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ “ယခုအခါ ကောက်ပင်စားသည့် ဤနွားသည် ကောက်ပင်ရှိရာသို့နောက်တစ်ဖန် သက်ဆင်းတော့မည် မဟုတ်”ဟု ဆိုသောသူသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မည်ပါသလောဟု (မေး၏)။

ငါ့သျှင် ဤသို့ဆိုသောသူသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မမည်ပါ၊ ငါ့သျှင် ကောက်ပင်ကို စားတတ်သောထိုနွားသည် ကြိုးကို ဖြတ်၍သော်လည်းကောင်း၊ ခြံကို ချိုးဖျက်၍သော်လည်းကောင်း ကောက်ပင်ရှိရာသို့နောက်တစ်ဖန် သက်ဆင်းရာသည့် အကြောင်းသည် ရှိပါ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆရာကို ဖြစ်စေ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော အရာ၌ တည်သော အခြားသီတင်းသုံးဖော်ကို ဖြစ်စေ မှီ၍ နေသမျှ ကာလပတ်လုံးကောင်းမှု၌ အလွန်မွေ့လျော်သူကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ အလွန်နှိမ့်ချသူကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ အလွန်ငြိမ်သက်သူကဲ့သို့ဖြစ်၏၊ ဆရာမှ ကင်းသော အခါနှင့် အလေးအမြတ် ပြုအပ်သည့် အရာ၌ တည်သော အခြားသီတင်းသုံးဖော်တို့မှ ကင်းသောအခါတို့၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာ ဥပါသိကာမ မင်း မင်းအမတ် တိတ္ထိ တိတ္ထိတို့၏ တပည့်တို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏၊ ရောနှောအပ်သည် စွန့်လွတ်အပ်သည်ပကတိဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိသည်စကားပြောဟောမှုကို အဖန်ဖန် အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေသောထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ သည် ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာဂဖျက်ဆီးအပ်သော စိတ်ဖြင့်သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။ (၁)

ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် “ပဌမဈာန်ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား ခရီးလေးခွဆုံရာ လမ်းမကြီး၌ မိုးပေါက်ကြီးမားသော မိုးရွာလတ်သော် မြူသည် ကွယ်ပျောက်ရာ၏၊ ညွန်ပျောင်းသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ရာ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ “ယခုအခါ၌ ဤမည်သော ခရီးလေးခွဆုံရာ လမ်းမကြီး၌ နောက်တစ်ဖန် မြူသည် ထင်ရှားဖြစ်တော့မည် မဟုတ်”ဟု ဆိုသော သူသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မည်ရာသလောဟု (မေး၏)။

ငါ့သျှင် ဤသို့ ဆိုသောသူသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မမည်ပါ၊ ငါ့သျှင် ဤမည်သော ခရီးလေးခွ ဆုံရာလမ်းမကြီး၌ လူတို့သည်လည်း သွားလာကုန်ရာ၏၊ နွားဆိတ်တို့သည်လည်း သွားလာကုန်ရာ၏၊ လေနေပူသည်လည်း စိုစွတ်သော အစေးကို တိုက်ခတ်ကုန်ခန်းစေရာ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော်မြူသည် နောက်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်လာရာသော အကြောင်းသည် ထင်ရှားရှိပါ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် “ပဌမဈာန်ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်းတို့နှင့်ရောနှော၍ နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။ (၂)

ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြံစည်မှု ‘ဝိတက်’ သုံးသပ်မှု ‘ဝိစာရ’ တို့၏ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် “ဒုတိယဈာန်ကို ငါရ၏”ဟုရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား ရွာ၏သော်လည်းကောင်း၊ နိဂုံး၏သော်လည်းကောင်း မနီးမဝေး၌ ကြီးမားသည့် တစ်ဖက်ဆည်ကန်သည် ရှိရာ၏၊ ထိုကန်၌ မိုးပေါက်ကြီးမားသည့် မိုးရွာသွန်းလတ်သော်ယောက်သွား ခရုကိုလည်းကောင်း၊ ကျောက်စရစ် အိုးခြမ်းကိုလည်းကောင်း ပျောက်ကွယ်စေရာ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ “ယခုအခါ ဤမည်သော တစ်ဖက်ဆည်ကန်၌ ယောက်သွား ခရုတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကျောက်စရစ် အိုးခြမ်းတို့သည်လည်းကောင်း နောက်တစ်ဖန် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်တော့မည် မဟုတ်”ဟု ဆိုသောသူသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မည်ရာသလောဟု (မေး၏)။

ငါ့သျှင် ဤသို့ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မမည်ပါ၊ ငါ့သျှင် ဤရေကန်၌ လူတို့သည်လည်းသောက်ကုန်ရာ၏၊ နွားဆိတ်တို့သည်လည်း သောက်ကုန်ရာ၏၊ လေနေပူသည်လည်း စိုစွတ်သောအစေးကို တိုက်ခတ်ကုန်ခန်းစေရာ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ယောက်သွား ခရုတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကျောက်စရစ် အိုးခြမ်းတို့သည်လည်းကောင်း နောက်တစ်ဖန် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာရာသောအကြောင်းသည် ထင်ရှားရာရှိပါ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ရဟန်းသည် ကြံစည်မှု ‘ဝိတက်’ သုံးသပ်မှု ‘ဝိစာရ'တို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဒုတိယဈာန်ကိုငါရ၏”ဟု ရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။ (၃)

ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ’ ကင်းခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် “တတိယဈာန်ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက်နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား မွန်မြတ်သော စားဖွယ်ကို စားပြီးသော ယောကျ်ားကို သိုးလေပြီးသောစားဖွယ်သည် မနှစ်သက်စေနိုင်ရာ၊ ငါ့သျှင်တို့ “ယခုအခါ ဤမည်သော ယောကျ်ားကို စားဖွယ်သည်နှစ်သက်စေတော့မည် မဟုတ်”ဟု ဆိုသော သူသည် ကောင်းစွာ ဆိုသည် မည်ရာသလောဟု (မေး၏)။

ငါ့သျှင် ဤသို့ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မမည်ပါ၊ ငါ့သျှင် မွန်မြတ်သော စားဖွယ်ကို စားသောဤယောကျ်ား၏ ကိုယ်၌ ထိုဩဇာတည်သမျှသော ကာလပတ်လုံး ထိုယောကျ်ားကို အခြားသောစားဖွယ်သည် နှစ်သက်စေနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါ၊ စားပြီးသော ထိုဩဇာကွယ်ပျောက်သောအခါ၌ ထိုစားဖွယ်သည် နောက်တစ်ဖန် နှစ်သက်စေနိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိပါ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ’ ကင်းခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် “တတိယဈာန်ကို ငါရ၏”ဟုရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။ (၄)

ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သုခဝေဒနာကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဒုက္ခဝေဒနာကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်"စတုတ္ထဈာန်ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား လေမတိုက်၍ လှိုင်းမရှိသော တောင်ကြား ရေအိုင်သည် ရှိရာ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ “ယခု ဤမည်သော ရေအိုင်၌ လှိုင်းသည် နောက်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်တော့မည် မဟုတ်”ဟုဆိုသော သူသည် ကောင်းစွာ ဆိုသည် မည်ပါသလောဟု (မေး၏)။

ငါ့သျှင် ထိုသို့ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မမည်ပါ၊ ငါ့သျှင် အရှေ့အရပ်မှ တိုက်ခတ် လာသောလေပြင်းမုန်တိုင်းသည် ထိုရေအိုင်၌ လှိုင်းကို ဖြစ်စေရာ၏၊ အနောက်အရပ်မှ တိုက်ခတ်လာသောလေပြင်းမုန်တိုင်းသည်။ မြောက်အရပ်မှ တိုက်ခတ်လာသော လေပြင်းမုန်တိုင်းသည်။ တောင်အရပ်မှတိုက်ခတ်လာသော လေပြင်းမုန်တိုင်းသည် ထိုရေအိုင်၌ လှိုင်းကို ဖြစ်စေရာသော အကြောင်းသည် ရှိပါ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သုခဝေဒနာကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခဝေဒနာကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည်"စတုတ္ထဈာန်ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်းတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏။ပ။ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။ (၅)

ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နိမိတ်အားလုံးတို့ကို နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်နိမိတ်ကင်းသော စိတ်၏ တည်ကြည်မှု ‘အနိမိတ္တစေတောသမာဓိ’ သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်"နိမိတ်ကင်းသော စိတ်၏ တည်ကြည်မှု ‘အနိမိတ္တစေတောသမာဓိ’ ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမဥပါသကာ ဥပါသိကာမ မင်း မင်းအမတ် တိတ္ထိ တိတ္ထိတို့၏ တပည့်သာဝကတို့နှင့် ရောနှောလျက် နေ၏၊ ရောနှောအပ်သည် စွန့်လွတ်အပ်သည် ပကတိဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိသည် စကားပြောဟောမှုကိုအဖန်ဖန် အားထုတ်အပ်သည်ဖြစ်၍နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ သည် ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ဖျက်ဆီးအပ်သော စိတ်ဖြင့် သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား မင်းဖြစ်စေ မင်း၏ အမတ်ဖြစ်စေ စစ်အင်္ဂါလေးပါးဖြင့် ခရီးဝေးကိုသွားသည်ရှိသော် တောအုပ်တစ်ခု၌ တစ်ညဉ့်မျှ နေရန် ချဉ်းကပ်ရာ၏၊ ထိုတောအုပ်၌ ဆင်သံ မြင်းသံရထားသံ ခြေသည် စစ်သားတို့၏အသံ စည်ကြီးသံ ထက်စည်သံ ခရုသင်းသံ စည်ပုတ်သံတို့ကြောင့်ပုစဉ်းရင်ကွဲတို့၏ အသံသည် ပျောက်ကွယ်ရာ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ “ယခုအခါ တောအုပ်၌ ပုစဉ်းရင်ကွဲတို့၏အသံသည် နောက်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်တော့မည် မဟုတ်”ဟု ဆိုသောသူသည် ကောင်းစွာ ဆိုသည် မည်ပါသလောဟု (မေး၏)။

ငါ့သျှင် ထိုသို့ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မမည်ပါ၊ ငါ့သျှင် ထိုမင်းဖြစ်စေ မင်း၏ အမတ် ဖြစ်စေထိုတောအုပ်မှ တစ်ဖန် ပြောင်းသွားသောအခါ ပုစဉ်းရင်ကွဲတို့၏ အသံသည် တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ရာ သောအကြောင်းသည် ရှိပါ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နိမိတ်အားလုံးကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် နိမိတ်ကင်းသော စိတ်၏ တည်ကြည်မှု ‘အနိမိတ္တစေတောသမာဓိ’ သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် “နိမိတ်ကင်းသော စိတ်၏ တည်ကြည်မှု ‘အနိမိတ္တစေတောသမာဓိ’ ကို ငါရ၏”ဟု ရဟန်းရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာ ဥပါသိကာမ မင်း မင်းအမတ် တိတ္ထိ တိတ္ထိတို့၏တပည့်တို့နှင့် ရောနှောလျက်နေ၏၊ ရောနှောအပ်သည် စွန့်လွတ်အပ်သည် ပကတိဟင်းလင်းပွင့်သော ဣန္ဒြေရှိသည် စကားပြောဟောမှုကို အဖန်ဖန် အားထုတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ သည်ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ဖျက်ဆီးသော စိတ်ဖြင့် သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏ဟု (ပြောဆို၏)။ (၆)

ထို့နောက် ဆင်ဆရာသား အသျှင်စိတ္တသည် အခါတစ်ပါး၌ သိက္ခာချလျက် လူထွက်၏။

ထိုအခါ ဆင်ဆရာသား အသျှင်စိတ္တ၏ အပေါင်းအဖော် ရဟန်းတို့သည် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထံသို့ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကအား “အသို့ပါနည်း ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် ဤမည် ဤမည်သော သမာပတ်တို့ကို ရ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော်လည်း သိက္ခာချလျက် လူထွက်လိမ့်မည်”ဟုအသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် မိမိစိတ်ဖြင့် ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တ၏ စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍သိပါသလော၊ ထိုသို့မဟုတ် အသျှင်ဘုရား ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် “ဤမည် ဤမည်သောသမာပတ်ကို ရ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း သိက္ခာချလျက် လူထွက်ပါလိမ့်မည်”ဟု ထိုအကြောင်းကိုနတ်တို့က လျှောက်ကြားပါကုန်သလော”ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။

ငါ့သျှင်တို့ ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် “ဤမည် ဤမည်သော သမာပတ်ကို ရ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း သိက္ခာချလျက် လူထွက်လိမ့်မည်”ဟု ငါသည် မိမိစိတ်ဖြင့် အသျှင်စိတ္တ၏ စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ နတ်တို့ကလည်း အသျှင်ဘုရား ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် “ဤမည် ဤမည်သော သမာပတ်ကို ရ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း သိက္ခာချလျက် လူထွက်လိမ့်မည်”ဟု ထိုအကြောင်းကို ငါ့အား လျှောက်ကြားကြကုန်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ထိုအခါ ဆင်ဆရာ့သား အသျှင်စိတ္တ၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကြပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်လျက်မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် ဤမည် ဤမည်သော သမာပတ်ကို ရပါ၏၊ ထိုသို့ ရပါသော်လည်း သိက္ခာချလျက် လူထွက်ပါ၏”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။

ရဟန်းတို့ စိတ္တသည် မကြာမြင့်မီ (ကာမဂုဏ်မှ) ထွက်မြောက်မှု နေက္ခမ္မဂုဏ်ကို အောက်မေ့နိုင့်လိမ့်မည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထို့နောက် ဆင်ဆရာ၏သား စိတ္တသည် မကြာမီပင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသောအဝတ်တို့ကို ဝတ်လျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပြန်၏။

ထိုအခါ ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်ပြီးလျှင်မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော်ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သည့် အတုမရှိမြတ်သော အကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင်ကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ မဂ် (ကိစ္စ) ကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ”ဟုသိ၏၊ ဆင်ဆရာ၏သား အသျှင်စိတ္တသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-မဇ္ဈေသုတ်

֍ ၆၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-

ထိုအခါ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့ကြ၍ (စည်းဝေးရာ) တန်ဆောင်းဝန်း၌ စုဝေးထိုင်နေကုန်သော များစွာသော မထေရ်ရဟန်းတို့အား ဤအကြားစကားသည် ဖြစ်ပေါ်၏။

ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ပါရာယနအစည်းအဝေး မေတ္တေယျလုလင် ပြဿနာ၌ -"အကြင်သူသည် ပညာဖြင့် အဖို့နှစ်ပါးတို့ကို သိ၍ အလယ်၌ မလိမ်းကျံမငြိကပ်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုယောကျ်ားမြတ်ဟူ၍ ငါဆို၏၊ ထိုယောကျ်ားမြတ်သည် ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ထိုထိုဘဝဝယ် ချုပ်စပ်တတ်သောတရားကို လွန်မြောက်၏”ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောကြားတော်မူ၏။

ငါ့သျှင်တို့ အဖို့တစ်ခုဟူသည် အဘယ်နည်း၊ နှစ်ခုမြောက်သော အဖို့ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ အလယ်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ချုပ်စပ်တတ်သော တရားဟူသည် အဘယ်နည်းဟု (အကြားစကားသည်ဖြစ်ပေါ်၏)။

ဤသို့ ဖြစ်ပေါ်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးက မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့အား-

“ငါ့သျှင်တို့ ဖဿ၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော ပစ္စုပ္ပန် အတ္တဘောသည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်ပါ၏၊ ဖဿလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော အနာဂတ် အတ္တဘောသည် နှစ်ခုမြောက်အဖို့ ဖြစ်ပါ၏၊ ဖဿ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသည် အလယ် ဖြစ်ပါ၏၊ တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရား ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုစကား မှန်ပါ၏၊ တဏှာသည် ထို (ဖဿ, ဖဿသမုဒယ) နှစ်ခုကို ထိုထိုဘဝ၏သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော (ဒုက္ခသစ္စာ, သမုဒယသစ္စာ) တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကိုပြု၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား-

“ငါ့သျှင်တို့ လွန်ပြီး ခန္ဓာငါးပါးသည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်ပါ၏၊ လာလတ္တံ့အနာဂတ် ခန္ဓာငါးပါးသည်ဒုတိယအဖို့ ဖြစ်ပါ၏၊ ယခုပစ္စုပ္ပန် ခန္ဓာငါးပါးသည် အလယ် ဖြစ်ပါ၏၊

တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရား ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုစကား မှန်၏၊ တဏှာသည် ထိုခန္ဓာငါးပါးကိုထိုထိုဘဝ၏သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍ ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကိုပြု၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား-

“ငါ့သျှင်တို့ သုခဝေဒနာသည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်ပါ၏၊ ဒုက္ခဝေဒနာသည် နှစ်ခုမြောက်အဖို့ ဖြစ်ပါ၏၊ ဥပေက္ခာဝေဒနာသည် အလယ် ဖြစ်ပါ၏၊ တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရား ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုစကားမှန်၏၊ ထိုဝေဒနာကို ထိုတဏှာသည် ထိုထိုဘဝ၏သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်ပါ၏။ ငါ့သျှင်တို့ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကိုထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြု၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား-

“ငါ့သျှင်တို့ နာမ်သည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်ပါ၏၊ ရုပ်သည် နှစ်ခုမြောက်အဖို့ ဖြစ်ပါ၏၊ ဝိညာဉ်သည်အလယ် ဖြစ်ပါ၏၊ တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရား ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုစကား မှန်၏၊ တဏှာသည်ထိုနာမ်ရုပ်ကို ထိုထိုဘဝ၏သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်ပါ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍ ယခုဘဝ၌ပင်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြု၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား-

“အသျှင်ဘုရားတို့ အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါးတို့သည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်ပါ၏၊ ဗာဟိရာယတနခြောက်ပါးတို့သည် နှစ်ခုမြောက်အဖို့ ဖြစ်ပါ၏၊ ဝိညာဉ်သည် အလယ် ဖြစ်ပါ၏၊ တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရားဖြစ်ပါ၏၊ ထိုစကား မှန်၏၊ တဏှာသည် ထိုအာယတနကို ထိုထိုဘဝ၏သာလျှင်ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပိုင်းခြား၍သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍ ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြု၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား-

“ငါ့သျှင်တို့ ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး (သက္ကာယ) သည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်ပါ၏၊ သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ကြောင်းသည် နှစ်ခုမြောက်အဖို့ ဖြစ်ပါ၏၊ သက္ကာယ၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သည် အလယ် ဖြစ်ပါ၏၊ တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရား ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုစကား မှန်၏၊ တဏှာသည် ထိုသက္ကာယ,သက္ကာယ၏ အကြောင်းကို ထိုထိုဘဝ၏သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤမျှသောအတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍့ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြု၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား-

“ငါ့သျှင်တို့ အကျွန်ုပ်တို့အားလုံးသည် မိမိတို့ဉာဏ် ထင်မြင်ချက်ကို ပြောကြားပြီးပြီ၊ ငါ့သျှင်တို့လာသွားကြကုန်စို့၊ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကိုလျှောက်ကုန်အံ့၊ မြတ်စွာဘုရား ဖြေကြားတော်မူတိုင်း ထိုအကြောင်းကို မှတ်ကြကုန်အံ့”ဟု လျှောက်၏။

“ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် ပြန်ကြားကြကုန်၏။

ထိုအခါ မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီး လျှင်တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်လျက် အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့နှင့် စကားပြောဆိုမှုဖြစ်သမျှ အားလုံးကိုမြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ကြားကုန်၏-

“အသျှင်ဘုရား အဘယ်သူ၏စကားသည် ကောင်းစွာ (မှန်ကန်စွာ) ပြောဆိုအပ်သော စကားဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်ကြားကြကုန်၏)။

ရဟန်းတို့ အကြောင်းပရိယာယ်အားဖြင့် သင်တို့အားလုံး၏ စကားသည်ပင် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သောစကားဖြစ်၏၊ စင်စစ်သော်ကား ပါရာယန အစည်းအဝေး မေတ္တေယျလုလင် မေးအပ်သော ပြဿနာ၌ -"အကြင်သူသည် ပညာဖြင့် အဖို့နှစ်ပါးကို သိ၍ အလယ်၌ မလိမ်းကျံ မငြိကပ်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုယောကျ်ားမြတ်ဟူ၍ ငါဆို၏၊ ထိုယောကျ်ားမြတ် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ထိုထိုဘဝကိုချုပ်စပ်တတ်သော တရားကို လွန်မြောက်၏”ဟု ငါရည်ရွယ်၍ ဟောအပ်သည့် အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုနာကြားကြကုန်၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောကြားတော်မူ၏-

“ရဟန်းတို့ ဖဿ၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော ပစ္စုပ္ပန် အတ္တဘောသည် အဖို့တစ်ခု ဖြစ်၏၊ ဖဿလျှင်အကြောင်းရင်းရှိသော် အနာဂတ် အတ္တဘောသည် နှစ်ခုမြောက်အဖို့ ဖြစ်၏၊ ဖဿ၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သည် အလယ် ဖြစ်၏၊ တဏှာသည် ချုပ်စပ်တတ်သော တရား ဖြစ်၏၊ ထိုစကား မှန်၏၊ တဏှာသည် ထိုဖဿ, ဖဿသမုဒယကို ထိုထိုဘဝ၏သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်ရန် ချုပ်စပ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော (သစ္စာလေးပါး) တရားကိုထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော တရားကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားကို ပိုင်းခြားသိ၍ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြု၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏသုတ်

֍ ၆၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-

အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့် အတူ ကောသလတိုင်းတို့၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူသည်ရှိသော် ဒဏ္ဍကပ္ပကမည်သော ကောသလတိုင်းသူတို့၏နိဂုံးသို့ ရောက်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ခရီးလမ်းမှ ဖဲ၍ သစ်ပင်တစ်ပင်၏ အရင်းဝယ် ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း ဧည့်သည်တို့ (တည်းခိုရန်) နေရာကိုရှာဖွေခြင်းငှါ ဒဏ္ဍကပ္ပကနိဂုံးသို့ ဝင်ကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် များစွာသော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ကိုယ် (ခန္ဓာ) ကို ရေသုံးသပ်ရန် အစိရဝတီမြစ်သို့ ချဉ်းကပ်၏၊ အစိရဝတီမြစ်၌ ရေချိုး၍ တစ်ဖန်ပြန်တက်ပြီးလျှင် ကိုယ်ကို ခြောက်သွေ့စေကာ သင်္ကန်းတစ်ထည် ဝတ်လျက် ရပ်နေ၏၊ ထိုအခါ့ရဟန်းတစ်ပါးသည် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အာနန္ဒာအား-

“ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ အကြောင်းအသို့နည်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်အားလုံးကို ဆင်ခြင်၍ ‘ဒေဝဒတ်သည် အပါယ်၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ ငရဲ၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ အာယုကပ်ပတ်လုံး တည်လိမ့်မည်၊ ကုစားရန်မတတ် ကောင်း’ဟု ဒေဝဒတ်ကို မိန့်ကြားတော်မူအပ်ပါသလော။

သို့မဟုတ် အကြောင်း (ပရိယာယ်) တစ်စုံတစ်ခုဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူအပ်ပါသလော”ဟု (ပြောဆို၏)။

ငါ့သျှင် ထိုအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအတိုင်း မိန့်ကြား၏ဟု (ဆို၏)။

ထို့နောက် အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင်တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-

“အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် များစွာသော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ရေသုံးသပ်ရန် အစိရဝတီမြစ်သို့ချဉ်းကပ်ခဲ့ပါသည်၊ အစိရဝတီမြစ်၌ ရေသုံးသပ်၍ တစ်ဖန်ပြန်တက်ပြီးလျှင် ကိုယ်ကိုခြောက်သွေ့စေကာ သင်္ကန်းတစ်ထည်ဝတ်လျက် ရပ်နေပါသည်။

အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် အကျွန်ုပ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အကျွန်ုပ်အား-

သို့မဟုတ် အကြောင်း (ပရိယာယ်) တစ်စုံတစ်ခုဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူအပ်ပါသလော”ဟု ပြောဆိုပါ သည်။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ပြောဆိုသောအခါ အကျွန်ုပ်သည် ထိုရဟန်းအား ဤစကားကို ပြောဆိုလိုက်ပါသည်-

“ငါ့သျှင် ထိုအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအတိုင်း မိန့်ကြား၏”ဟု (ပြောဆိုလိုက်ပါသည်)ဟုလျှောက်၏။

အာနန္ဒာ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးသော ရဟန်းသစ်မူလည်း ဖြစ်လိမ့်မည်၊ မထေရ် ဖြစ်မူမိုက်မဲသူ မလိမ္မာသူသော်လည်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်၊ ငါသည် တိုက်ရိုက် မိန့်ကြားအပ်သည့် စကား၌ အဘယ့်ကြောင့် စိတ်နှစ်ခွရှိခြင်းသို့ ရောက်ဘိသနည်း။

အာနန္ဒာ စိတ်အားလုံးကို ဆင်ခြင်၍ ဒေဝဒတ်ကို မိန့်ကြားသကဲ့သို့ မိန့်ကြားအပ်သော အခြားပုဂ္ဂိုလ်ကို မမြင်။

အာနန္ဒာ သားမြီးဖျား တစ်တို့စာမျှ ဒေဝဒတ်၏ ဖြူစင်သည့်သဘောကို တွေ့မြင်ရသေးသည့်တိုင် အောင်"ဒေဝဒတ်သည် အပါယ်၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ ငရဲ၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ အာယုကပ်ပတ်လုံး တည်နေ လိမ့်မည်၊ ကုစားရန် မတတ်ကောင်း’ဟု ဒေဝဒတ်ကို ငါ မိန့်ကြားခဲ့သည် မဟုတ်။

အာနန္ဒာ သားမြီးဖျား တစ်တို့စာမျှ ဒေဝဒတ်၏ ဖြူစင်သည့်သဘောကို မတွေ့မြင်ရသည့်အခါ၌ သာ"ဒေဝဒတ်သည် အပါယ်၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ ငရဲ၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ အာယုကပ်ပတ်လုံး တည်လိမ့်မည်၊ ကုစားရန် မတတ်ကောင်း’ဟု ဒေဝဒတ်ကို ငါ မိန့်ကြားခဲ့၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား တစ်သူ (လက်ခုပ်တစ်ဖေါင်) ကျော် နက်သော မစင်တွင်းသည် တွင်းနှုတ်ခမ်းရေးနှင့်အမျှ မစင်ပြည့်၏၊ ထိုမစင်တွင်း၌ ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ဦးခေါင်းပါ နစ်မြုပ်ရာ၏၊ ထိုနစ်မြုပ်သော ယောကျ်ား၏ အကျိုးစီးပွါးကို လိုလားသော ဘေးမရှိခြင်းကို လိုလားသော ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် မစင်တွင်းမှ ကယ်တင်လိုသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် မစင်တွင်းကို ပတ်ပတ်လည် လှည့်လည်ကြည့်ရှုသည်ရှိသော် ထိုယောကျ်ား၌ ကိုင်ဆွဲထုတ်ယူနိုင်လောက်သော သားမြီးဖျားတစ်တို့စာမျှ မစင်ဖြင့် မလိမ်းကျံသည့် နေရာကို မမြင်ရာ၊ အာနန္ဒာ ထို့အတူသာလျှင် ငါသည်သားမြီးဖျားတစ်တို့စာမျှ ဒေဝဒတ်၏ ဖြူစင်သည့် သဘောကို မတွေ့မြင်သောအခါ၌ သာ “ဒေဝဒတ်သည့်အပါယ်၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ ငရဲ၌ ဖြစ်ရလိမ့်မည်၊ အာယုကပ်ပတ်လုံး တည်နေရလိမ့်မည်၊ ကုစားရန်မတတ်ကောင်း’ဟု ငါ မိန့်ကြား၏။

အာနန္ဒာ အကယ်၍ သင်တို့ နာကြားလိုကြပါမူ မြတ်စွာဘုရား၏ သတ္တဝါတို့ ဣန္ဒြေအနု အရင့်ကိုသိတတ်သော ‘ပုရိသိန္ဒြိယ’ ဉာဏ်တို့ကို ဝေဖန်ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဘုန်းတော်ကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ထိုပုရိသိန္ဒြိယဉာဏ်တော်ကို ဝေဖန်ခြင်း၏ အခါကာလပါတည်း၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား ထိုပုရိသိန္ဒြိယဉာဏ်တော်ကိုဝေဖန်ခြင်း၏ အခါကာလပါတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်မှ ကြားနာရကုန်၍ ရဟန်းတို့သည်ဆောင်ထားကြပါလိမ့်မည်ဟု (လျှောက်၏)။

အာနန္ဒာ သို့ဖြစ်မူ နာကြားလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့ ဟောကြားမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက် ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူ၏-

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့လည်း ရှိကုန်၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့လည်း ရှိကုန်၏”ဟု (မိမိ) စိတ်ဖြင့် (သူတစ်ပါး) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ တစ်ပါးသောအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့ ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့ မျက်မှောက်ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသော ကုသိုလ်မူလရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုကုသိုလ် (မူလ) မှ ကုသိုလ် (တစ်ဖန်) ထင်ရှားဖြစ်လိမ့်ဦးမည်၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ မယုတ်လျော့ခြင်း သဘောရှိလိမ့်ဦးမည်”ဟု (မိမိ) စိတ်ဖြင့် (သူတစ်ပါး) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား မကွဲ မပျက် မပုပ် မသိုးကုန်သော လေနေပူတို့ မဖျက်ဆီးအပ်ကုန်သောအနှစ်ရှိကုန်၍ ကောင်းမွန်စွာ သိုမှီးအပ်ကုန်သော မျိုးစေ့တို့ကို ကောင်းသော လယ်၌ ကောင်းစွာပြုပြင်အပ်သော မြေဝယ် စိုက်ပျိုးချထားအပ်ကုန်၏၊ အာနန္ဒာ “ဤမျိုးစေ့တို့သည် ကြီးပွါးခြင်း စည်ပင်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကြလိမ့်မည်”ဟု သင်သိရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဤအတူသာလျှင် ငါသည် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့လည်း ရှိကုန်၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့လည်း ရှိကုန်၏”ဟု (မိမိ) စိတ်ဖြင့် (သူတစ်ပါး) စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏။

တစ်ပါးသောအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့ ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့ မျက်မှောက်ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသော ကုသိုလ်မူလရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုကုသိုလ် (မူလ) မှ ကုသိုလ် (တစ်ဖန်) ထင်ရှားဖြစ်လိမ့်ဦးမည်၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ မယုတ်လျော့ခြင်း သဘောရှိလိမ့်ဦးမည်”ဟု (မိမိ) စိတ်ဖြင့် (သူတစ်ပါး) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါတို့ ဣန္ဒြေ (အနုအရင့်ကို) သိသော ‘ပုရိသိန္ဒြိယ’ ဉာဏ်ကို သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ နောင်အခါ၌ ဖြစ်ပေါ်မည့်တရားကို သိ၏။ (၁)

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားသည်လည်း့ကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားသည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ တစ်ပါးသောအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် မျက်မှောက်ထင်ရှား ဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသောအကုသိုလ်မူလ ရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုအကုသိုလ် (မူလ) မှ အကုသိုလ် (တစ်ဖန်) ထင်ရှားဖြစ်လိမ့်ဦးမည်၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ၌ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘောရှိလိမ့်ဦးမည်”ဟု စိတ်ဖြင့်စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား မကွဲ မပျက် မပုပ် မသိုးကုန်သော လေနေပူတို့ မဖျက်ဆီးအပ်ကုန်သောအနှစ်ရှိကုန်သော ကောင်းစွာ သိုမှီးအပ်ကုန်သော မျိုးစေ့တို့ကို ကြီးစွာသော ကျောက်ဖျာ၌ ချထားအပ်ကုန်၏၊ အာနန္ဒာ “ကျောက်ဖျာ၌ ချထားအပ်ကုန်သော ဤမျိုးစေ့တို့သည် ကြီးပွါးခြင်း စည်ပင်ခြင်းပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကြလိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်”ဟု သင်သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

တစ်ပါးသောအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် မျက်မှောက်ထင်ရှား ဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသောအကုသိုလ်မူလ ရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုအကုသိုလ် (မူလ) မှ အကုသိုလ် (တစ်ဖန်) ထင်ရှားဖြစ်လိမ့်ဦးမည်၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ၌ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘောရှိလိမ့်ဦးမည်”ဟုစိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်မည့်တရားကို သိ၏။ (၂)

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍သိ၏။ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား သားမြီးဖျားတစ်တို့စာမျှ ဖြူစင်သည့် တရားမရှိ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ် သည် စင်စစ် မည်းညစ်ကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာဖြစ်သောငရဲသို့ ရောက် လိမ့်မည်”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား ကွဲ ပျက် ပုပ် သိုးကုန်၍ လေနေပူတို့သည် ဖျက်ဆီးအပ်သော မျိုးစေ့တို့ကို ကောင်းသော လယ်၌ ကောင်းစွာ ပြုပြင် ထွန်ယက်အပ်သော မြေဝယ် စိုက်ပျိုးထားအပ်ကုန်၏၊ အာနန္ဒာ “ဤမျိုးစေ့တို့သည် ကြီးပွါးခြင်း စည်ပင်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကြလိမ့်မည် မဟုတ်”ဟုသင် သိရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို့ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အခါတစ်ပါး၌ “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား သားမြီးဖျား တစ်တို့စာမျှ ဖြူစင်သည့်တရားမရှိ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် စင်စစ်မည်းညစ်ကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီး သည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ကျရောက်ရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်လိမ့်မည်”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါတို့ ဣန္ဒြေ (အနုအရင့်ကို) သိသော ‘ပုရိသိန္ဒြိယ’ ဉာဏ်ကို သိ၏၊ အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့်စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ နောင်အခါဖြစ်ပေါ်မည့် တရားကို သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၃)

ဤသို့ ဟောတော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား-

အသျှင်ဘုရား ဤပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့မှတစ်ပါး တူမျှသောအဖို့ရှိသည့် ပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့ကိုပညတ်ရန် တတ်ကောင်းပါသေးသလောဟု လျှောက်၏။

“အာနန္ဒာ တတ်ကောင်း၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည် မျက်မှောက်ထင်ရှား ဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသောကုသိုလ်မူလ ရှိ၏၊ ထိုကုသိုလ်မူလသည်လည်း အချင်းခပ်သိမ်း ကင်းကွာခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ၌ ဆုတ်ယုတ်သော သဘောဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ဤသို့ စိတ်ဖြင့်စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား အခိုးအလျှံနှင့်တကွ ထက်ဝန်းကျင် တပြောင်ပြောင် ရဲရဲတောက်လောင် သောမီးကျီးတို့ကို ကျောက်ဖျာကြီး၌ ချထားအပ်ကုန်သည်ရှိသော် “ဤမီးကျီးတို့သည် ကြီးပွါးခြင်း စည်ပင်ခြင်းပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်လိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်”ဟု သင် သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား ညနေချမ်းအခါ နေဝင်သည်ရှိသော် “အလင်းရောင် ကွယ်ပျောက်၍အမိုက်တိုက် ထင်ရှားဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု သင် သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား သန်းခေါင်ယံ မတိုင်မီ ညစာစားချိန်၌ “အလင်းရောင် ကွယ်ပျောက်၍ အမိုက်တိုက် ထင်ရှားဖြစ်၏”ဟု သင် သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသောကုသိုလ်မူလ ရှိ၏၊ ထိုကုသိုလ်မူလသည်လည်း အချင်းခပ်သိမ်း ကင်းကွာခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ၌ ဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိလိမ့်မည်”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို့သိ၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့်စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါတို့၏ဣန္ဒြေ (အနုအရင့်ကို) သိသော ‘ပုရိသိန္ဒြိယ’ ဉာဏ်ကို သိ၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည်စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ နောင်အခါ၌ ဖြစ်ပေါ်မည့် တရားကို သိ၏။ (၄)

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍သိ၏၊ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် မျက်မှောက်ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မပြတ်သေးသောအကုသိုလ်မူလ ရှိ၏၊ ထိုအကုသိုလ် မူလသည်လည်း အချင်းခပ်သိမ်း ကင်းကွာခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ၌ မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိလိမ့်မည်”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား အခိုးအလျှံနှင့်တကွ ထက်ဝန်းကျင် တပြောင်ပြောင် ရဲရဲတောက်လောင် သောမီးကျီးတို့ကို ခြောက်သွေ့သော မြက်ပုံ၌ ဖြစ်စေ ထင်းပုံ၌ ဖြစ်စေ ချထားအပ်ကုန်သည်ရှိသော်"ဤမီးကျီးတို့သည် ကြီးပွါးခြင်း စည်ပင်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လိမ့်မည်”ဟု သင် သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံ၌ နေထွက်သည်ရှိသော် “အမိုက်တိုက်ကွယ်ပျောက်၍ အလင်းရောင် ထင်ရှားဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု သင်သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား နေမွန်းတည့်မတိုင်မီ နံနက်စာစားချိန်၌ “အမိုက်တိုက်ကွယ်ပျောက်၍ အလင်းရောင် ထင်ရှားဖြစ်၏”ဟု သင် သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဤအတူသာလျှင် ငါသည် ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် မျက်မှောက်ထင်ရှား ဖြစ်ကုန်၏၊ သို့သော်လည်း ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားမပြတ်သေးသော အကုသိုလ်မူလ ရှိ၏၊ ထိုအကုသိုလ် မူလသည်လည်း အချင်းခပ်သိမ်း ကင်းကွာခြင်းသို့ရောက်၏၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် နောင်အခါ၌ မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိလိမ့်မည်”ဟုစိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါတို့၏ ဣန္ဒြေ (အနုအရင့်ကို) သိသော ‘ပုရိသိန္ဒြိယ’ ဉာဏ်ကို သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ နောင်အခါ၌ ဖြစ်ပေါ်မည့်တရားကို သိ၏။ (၅)

အာနန္ဒာ ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍သိ၏၊ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား သားမြီးဖျားတစ်တို့စာမျှသော်လည်း အကုသိုလ့်တရား မရှိ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အပြစ်မရှိ စင်စစ်ဖြူစင်သောတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ယခုဘဝ၌ပင်လျှင်ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုလိမ့်မည်”ဟု ဤသို့ စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား အေးကုန် ငြိမ်းကုန်သော မီးကျီးတို့ကို ခြောက်သွေ့သော မြက်ပုံ၌ ဖြစ်စေထင်းပုံ၌ ဖြစ်စေ ချထားအပ်ကုန်သည်ရှိသော် “ဤမီးကျီးတို့သည် ကြီးပွါးခြင်း စည်ပင်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကြလိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်”ဟု သင် သိနိုင်ရာသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သိနိုင်ရာပါ၏။

အာနန္ဒာ ဤအတူသာလျှင် ဤလောက၌ ငါသည် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ အခါတစ်ပါး၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်အား သားမြီးဖျား တစ်တို့စာမျှသော်လည်းအကုသိုလ်မရှိ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အပြစ်မရှိ၊ စင်စစ် ဖြူစင်သည့် တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ယခုဘဝ၌ပင်ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလိမ့်မည်”ဟု စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။

အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသိ၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သတ္တဝါတို့၏ ဣန္ဒြေ (အနုအရင့်) ကို သိသော ‘ပုရိသိန္ဒြိယ’ ဉာဏ်ကို သိ၏၊ အာနန္ဒာ ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည်စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်မည့် တရားကို သိ၏။ (၆)

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်ယောက်တို့တွင် ရှေ့ပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့အနက် တစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အပါယ်ငရဲသို့ ကျမည့်သူဖြစ်၏။

အာနန္ဒာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်ယောက်တို့တွင် နောက်ပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့အနက် တစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အေးငြိမ်းသော သဘောရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-နိဗ္ဗေဓိကသုတ်

֍ ၆၃။ ရဟန်းတို့ (ကိလေသာကို) ဖောက်ခွဲကြောင်း ‘နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယ’ တရားဒေသနာကို သင်တို့အား ဟောကြားပေအံ့၊ ထိုနိဗ္ဗေဓိကပရိယာယ တရားဒေသနာကို နာကြကုန်၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။

“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏ -

ရဟန်းတို့ (ကိလေသာကို) ဖောက်ခွဲကြောင်း ထိုတရားဒေသနာဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ကာမတို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ ကာမတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ ထူးသောအဖြစ်ကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏။ (၁)

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ ဝေဒနာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ဝေဒနာတို့၏ထူးသော အဖြစ်ကို သိအပ်၏၊ ဝေဒနာတို့၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏။ (၂)

ရဟန်းတို့ သညာတို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ သညာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ သညာတို့၏ ထူးသောအဖြစ်ကို သိအပ်၏၊ သညာတို့၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏။ (၃)

ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကို သိအပ်၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ အာသဝေါ တရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိအပ်၏။ (၄)

ရဟန်းတို့ ကံကို သိအပ်၏၊ ကံတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ကံတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကိုသိအပ်၏၊ ကံတို့၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏။ (၅)

ရဟန်းတို့ ဒုက္ခကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ထူးသော အဖြစ်ကိုသိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏။ (၆)

“ရဟန်းတို့ ကာမတို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ ကာမတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ ထူးသောအဖြစ်ကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ကာမတို့၏ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏”ဟူ၍ ဟောကြားအပ်သော ဤစကားသည်အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောအပ်သော စကားဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ ကာမဂုဏ်တို့သည် အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သည် ဖြစ်၍ ချစ်ဖွယ်သဘောရှိလျက် ကာမနှင့်စပ်ကုန် တပ်မက်ကြောင်းဖြစ်ကုန်သော စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည့် ရူပါရုံ၊ သောတဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည့် သဒ္ဒါရုံ၊ ဃာနဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည့် ဂန္ဓာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်သည့် ရသာရုံ၊ အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သည် ဖြစ်၍ ချစ်ဖွယ်သဘောရှိလျက်ကာမနှင့်စပ်ကုန် တပ်မက်ကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ကာယဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည့် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ အားဖြင့်ဤငါးပါးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ထိုရူပါရုံစသည်တို့သည် ကာမတို့ မဟုတ်ကုန်၊ ထိုရူပါရုံစသည်တို့ကိုအရိယာတို့၏ အဆုံးအမ၌ ကာမဂုဏ်တို့မည်၏ဟူ၍သာ ဆိုအပ်ကုန်၏။ သတ္တဝါ၏ ကြံစည်သည့် အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သော စွဲမက်မှု ‘သင်္ကပ္ပရာဂ’ သည် ကာမ မည်၏၊ လောက၌ ဆန်းကြယ်သော အာရုံတို့သည် ကာမတို့ မမည်ကုန်။ သတ္တဝါ၏ ကြံစည်သော အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သောစွဲမက်မှု ‘သင်္ကပ္ပရာဂ’ သည် လောက၌ တည်၏၊ ဆန်းကြယ်သော အာရုံတို့သည် ထိုအတူသာလျှင်လောက၌ တည်ကုန်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာဝယ် ဤအာရုံတို့၌ လိုချင်နှစ်သက်မှု'ဆန္ဒ’ ရာဂကို ပညာရှိတို့ပယ်ဖျောက်ကြကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ကာမတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ သည် ကာမတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ ကာမတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ရူပါရုံတို့၌ လိုလားမှု ‘ကာမ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားပင်တည်း၊ သဒ္ဒါရုံတို့၌ လိုလားမှု'ကာမ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားပင်တည်း၊ ဂန္ဓာရုံတို့၌ လိုလားမှု ‘ကာမ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားပင်တည်း၊ ရသာရုံတို့၌ လိုလားမှု ‘ကာမ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားပင်တည်း၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့၌ လိုလားမှု ‘ကာမ’ သည်တစ်မျိုးတစ်ခြားပင်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ကာမတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏

ရဟန်းတို့ ကာမတို့၏ အကျိုးဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ (ကာမဂုဏ်ကို) လိုလားသူသည် ကုသိုလ်အဖို့ကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်အဖို့ကြောင့်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်သော ထိုထို (ကိလေသာကာမ) အားလျော်သော အတ္တဘောကို့ဖြစ်စေ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ကာမတို့၏ အကျိုးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ချုပ်ငြိမ်းမှုသည် ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှု ဖြစ်၏။

မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤမဂ္ဂင်သည်သာလျှင် ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် ဖြစ်၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု၊ မှန်ကန်စွာ ကြံစည်မှု၊ မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုမှု၊ မှန်ကန်စွာ ပြုလုပ်မှု၊ မှန်ကန်စွာအသက်မွေးမှု၊ မှန်ကန်စွာ အားထုတ်မှု၊ မှန်ကန်စွာ အောက်မေ့မှု၊ မှန်ကန်စွာ တည်ကြည်မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤသို့ ကာမတို့ကို သိ၏၊ ဤသို့ ကာမတို့၏ဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ဤသို့ ကာမတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကို သိ၏၊ ဤသို့ ကာမတို့၏အကျိုးကို သိ၏၊ ဤသို့ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ ဤသို့ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအခါ ထိုအရိယာတပည့်သည် ကိလေသာကာမကိုချုပ်ငြိမ်းစေတတ်သော ကိလေသာ ကာမကို ဖောက်ခွဲနိုင်သော ဤမြတ်သော အကျင့်ကို သိ၏။

“ရဟန်းတို့ ကာမတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။ပ။ ကာမတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကိုသိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်၏။ (၁)

“ရဟန်းတို့ ဝေဒနာကို သိအပ်၏။ပ။ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကိုသိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သောစကားဖြစ် သနည်း။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့သည် သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာအားဖြင့် ဤသုံးပါးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ သည် ဝေဒနာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ (ကိလေသာ) အာမိသနှင့် ယှဉ်သော သုခဝေဒနာသည် ရှိ၏၊ အာမိသနှင့် မယှဉ်သောသုခဝေဒနာသည် ရှိ၏၊ အာမိသနှင့် ယှဉ်သော ဒုက္ခဝေဒနာသည် ရှိ၏၊ အာမိသနှင့် မယှဉ်သော ဒုက္ခဝေဒနာသည် ရှိ၏၊ အာမိသနှင့် ယှဉ်သော အဒုက္ခမသုခဝေဒနာသည် ရှိ၏၊ အာမိသနှင့် မယှဉ်သောအဒုက္ခမသုခဝေဒနာသည် ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝေဒနာတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့၏ အကျိုးဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ဝေဒနာခံစားသူသည် ကုသိုလ်အဖို့ကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်အဖို့ကြောင့်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်သော ထိုထို (ဝေဒနာ) အားလျော်သော အတ္တဘောကို ဖြစ်စေ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝေဒနာတို့၏ အကျိုးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ချုပ်ငြိမ်းမှုသည် ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဖြစ်၏။

မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤမဂ္ဂင်သည်သာလျှင် ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ဖြစ်၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်စွာ တည်ကြည်မှု တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤသို့ ဝေဒနာတို့ကို သိ၏၊ ဤသို့ ဝေဒနာတို့၏ဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ဤသို့ ဝေဒနာတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကို သိ၏၊ ဤသို့ ဝေဒနာတို့၏ အကျိုးကိုသိ၏၊ ဤသို့ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ ဤသို့ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအခါ ထိုအရိယာတပည့်သည် ဝေဒနာတို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေတတ်သော ကိလေသာကိုဖောက်ခွဲနိုင်သော ဤမြတ်သော အကျင့်ကို သိ၏။

“ရဟန်းတို့ ဝေဒနာတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။ပ။ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့် ကိုသိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော စကားသည် ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်၏။ (၂)

“ရဟန်းတို့ သညာကို သိအပ်၏။ပ။ သညာ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ သညာတို့သည် အဆင်း၌ မှတ်သားမှု ‘ရူပသညာ’၊ အသံ၌ မှတ်သားမှု ‘သဒ္ဒသညာ’၊ အနံ့၌ မှတ်သားမှု ‘ဂန္ဓသညာ’၊ အရသာ၌ မှတ်သားမှု ‘ရသသညာ’၊ အတွေ့၌ မှတ်သားမှု ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗ သညာ’၊ သဘောတရား၌ မှတ်သားမှု ‘ဓမ္မသညာ’ အားဖြင့် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ သညာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ သည် သညာတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ သညာတို့၏ ထူးသော အဖြစ်သည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ရူပါရုံတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားတည်း၊ သဒ္ဒါရုံတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားတည်း၊ ဂန္ဓာရုံတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားတည်း၊ ရသာရုံတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားတည်း၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ သည်တစ်မျိုးတစ်ခြားတည်း၊ ဓမ္မာရုံတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ သည် တစ်မျိုးတစ်ခြားတည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သညာတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ သညာတို့၏ အကျိုးဟူသည် အဘယ်နည်း။

“ဤသို့ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ရှိသူ ဖြစ်ခဲ့၏”ဟု သိနိုင်လောက်သည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုနိုင်ရကား သညာကို ခေါ်ဝေါ်ရခြင်း အကျိုးရှိ၏ဟု ငါဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သညာတို့၏အကျိုးဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ချုပ်မှုသည် သညာတို့၏ ချုပ်မှုဖြစ်၏။

မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤမဂ္ဂင်သည်သာလျှင် သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ဖြစ်၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်စွာ တည်ကြည်မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤသို့ သညာတို့ကို သိ၏၊ ဤသို့ သညာတို့၏ဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ဤသို့ သညာတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကို သိ၏၊ ဤသို့ သညာတို့၏ အကျိုးကိုသိ၏၊ ဤသို့ သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ ဤသို့ သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအခါ ထိုအရိယာတပည့်သည် သညာတို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေတတ်သော ကိလေသာကိုဖောက်ခွဲနိုင်သော ဤမြတ်သော အကျင့်ကို သိ၏။

“ရဟန်းတို့ သညာတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။ပ။ သညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကိုသိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်၏။ (၃)

“ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့ကို သိအပ်၏။ပ။ အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့သည် ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ အားဖြင့် ဤသုံးပါး တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’သည် အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့၏ ထူးသော အဖြစ်သည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ငရဲသို့ရောက်ကြောင်း အာသဝေါတရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံသို့ ရောက် ကြောင်းအာသဝေါတရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ပြိတ္တာဘုံသို့ ရောက်ကြောင်း အာသဝေါတရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ လူ့ဘုံလောကသို့ ရောက်ကြောင်း အာသဝေါတရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ နတ်ဘုံလောကသို့ရောက်ကြောင်း အာသဝေါတရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို အာသဝေါတရားတို့၏ထူးသောအဖြစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့၏ အကျိုးဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ နှင့် ပြည့်စုံသူသည် ကုသိုလ်အဖို့ကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်အဖို့ကြောင့်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်သော ထိုထို (အာသဝေါတရား) အားလျော်သော အတ္တဘောကို ဖြစ်စေ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို အာသဝေါတရားတို့၏ အကျိုးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ ချုပ်ငြိမ်းမှုသည် အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဖြစ်၏။

မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤမဂ္ဂင်သည်သာလျှင် အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ဖြစ်၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်စွာ တည်ကြည်မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤသို့ အာသဝေါတရားတို့ကို သိ၏၊ ဤသို့အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ဤသို့ အာသဝေါတရားတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကို သိ၏၊ ဤသို့ အာသဝေါတရားတို့၏ အကျိုးကို သိ၏၊ ဤသို့ အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ ဤသို့ အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအခါ ထိုအရိယာတပည့်သည် အာသဝေါတရားတို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေတတ်သော ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲနိုင်သောဤမြတ်သော အကျင့်ကို သိ၏။

“ရဟန်းတို့ အာသဝေါတရားတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။ပ။ အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် ဤသည်ကို စွဲ၍ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်၏။ (၄)

“ရဟန်းတို့ ကံတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။ပ။ ကံ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကိုသိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်သနည်း။

ရဟန်းတို့စေ့ဆော်တိုက်တွန်း၍ ကိုယ်ဖြင့်ဖြစ်စေ နှုတ်ဖြင့်ဖြစ်စေ စိတ်ဖြင့်ဖြစ်စေ (ကုသိုလ် အကုသိုလ်) ကံကို ပြုရကားစေတနာကို ကံဟူ၍ ငါဆို၏။

ရဟန်းတို့ ကံတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'သည် ကံတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ ကံတို့၏ ထူးသော အဖြစ်သည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ငရဲ၌ ခံစားအပ်သော အကျိုးရှိသော ကံသည် ရှိ၏၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံ၌ ခံစားအပ်သောအကျိုးရှိသော ကံသည် ရှိ၏၊ ပြိတ္တာဘုံ၌ ခံစားအပ်သော အကျိုးရှိသော ကံသည် ရှိ၏၊ လူ့ဘုံလောက၌ ခံစားအပ်သော အကျိုးရှိသော ကံသည် ရှိ၏၊ နတ်ဘုံလောက၌ ခံစားအပ်သော အကျိုးရှိသော ကံသည်ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ကံတို့၏ ထူးသောအဖြစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ကံတို့၏ အကျိုးဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ယခုဘဝ၌ ဖြစ်စေ ဒုတိယဘဝ၌ ဖြစ်စေ အခြားအလှည့်ကြုံရာ ဘဝ၌ ဖြစ်စေ (ခံစားအပ်သော) ကံတို့၏ အကျိုးကို သုံးမျိုးရှိဟု ငါဆို၏။

ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ကံတို့၏ အကျိုးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ချုပ်ငြိမ်းမှုသည် ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဖြစ်၏။

မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤမဂ္ဂင်သည်သာလျှင် ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ဖြစ်၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်စွာ တည်ကြည်မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤသို့ ကံတို့ကို သိ၏၊ ဤသို့ ကံတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကိုသိ၏၊ ဤသို့ ကံတို့၏ ထူးသော အဖြစ်ကို သိ၏၊ ဤသို့ ကံတို့၏ အကျိုးကို သိ၏၊ ဤသို့ ကံတို့၏ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ ဤသို့ ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအခါထိုအရိယာတပည့်သည် ကံတို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေတတ်သော ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲနိုင်သော ဤမြတ် သောအကျင့်ကို သိ၏။

“ရဟန်းတို့ ကံတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။ပ။ ကံတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကိုသိအပ်၏”ဟူ၍ ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သော စကားဖြစ်၏။ (၅)

“ရဟန်းတို့ ဒုက္ခကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ထူးသောအဖြစ်ကိုသိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ရောက် ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏”ဟု ငါဟောကြားအပ်သော ထိုစကားသည် အဘယ်ကို စွဲ၍ဟောကြား အပ်သော စကားဖြစ်သနည်း။

ပဋိသန္ဓေနေရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ အိုရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ နာရခြင်းသည်လည်းဆင်းရဲ၏၊ သေရခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ပူဆွေးရခြင်း ငိုကြွေးရခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်လည်း ဆင်းရဲကုန်၏၊ အလိုမပြည့်ခြင်းသည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ အကျဉ်းအားဖြင့် ‘ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ’ ငါးပါးတို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဒုက္ခ၏ အကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် ဒုက္ခ၏ အကြောင်းတည်း။

ရဟန်းတို့ ဒုက္ခ၏ ထူးသော အဖြစ်သည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ လွန်ကဲသော ဒုက္ခသည် ရှိ၏၊ အားနည်းသော ဒုက္ခသည် ရှိ၏၊ ဖြည်းဖြည်း ကင်းပျောက်သော ဒုက္ခသည် ရှိ၏၊ အဆောတလျင် ကင်းပျောက်သော ဒုက္ခသည် ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ဤသည်ကို ဒုက္ခ၏ ထူးသော အဖြစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဒုက္ခ၏ အကျိုးဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် အကြင်ဒုက္ခဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သည် သိမ်းကျုံး ယူအပ် သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပူဆွေးရ၏၊ ပင်ပန်းရ၏၊ ငိုကြွေးရ၏၊ ရင်တီးလက်ခတ် မြည်တမ်းရ၏၊ တွေဝေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏၊ တစ်နည်းမူကား အကြင်ဒုက္ခဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သည် သိမ်းကျုံးယူအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ “အဘယ်သူသည် ဤဆင်းရဲ၏ ချုပ်ငြိမ်းရန် တစ်ပုဒ်ရှိ မန္တန်ကိုဖြစ်စေ နှစ်ပုဒ်ရှိမန္တန်ကိုဖြစ်စေ သိနိုင်အံ့နည်း”ဟု (သာသနာမှ) အပ၌ (သုခကို) ရှာမှီး၏၊ ရဟန်းတို့ ဒုက္ခကို ပြင်းစွာတွေဝေခြင်း အကျိုးရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (ချမ်းသာအံ့နိုး) ရှာမှီးခြင်းအကျိုးရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်းငါဆို၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဒုက္ခ၏ အကျိုးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။

ရဟန်းတို့ တဏှာချုပ်ငြိမ်းမှုသည် ဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းမှု ဖြစ်၏။

မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤမဂ္ဂင်သည်သာလျှင် ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ဖြစ်၏။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်စွာ တည်ကြည်မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤသို့ ဒုက္ခကို သိ၏၊ ဤသို့ ဒုက္ခ၏ဖြစ်ကြောင်းကိုသိ၏၊ ဤသို့ ဒုက္ခ၏ ထူးသောအဖြစ်ကို သိ၏၊ ဤသို့ ဒုက္ခ၏ အကျိုးကို သိ၏၊ ဤသို့ ဒုက္ခ၏ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ ဤသို့ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအခါထိုအရိယာတပည့်သည် ဒုက္ခကို ချုပ်ငြိမ်းစေတတ်သော ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲနိုင်သော ဤမြတ်သောအကျင့်ကို သိ၏။

“ရဟန်းတို့ ဒုက္ခကို သိအပ်၏။ ဒုက္ခ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ထူးသော အဖြစ်ကိုသိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ အကျိုးကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိအပ်၏၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ရောက် ကြောင်း အကျင့်ကို သိအပ်၏”ဟူ၍ ငါဟောကြားအပ်သော စကားသည် ဤသည်ကို စွဲ၍ဟောကြားအပ် သော စကားဖြစ်၏။ (၆)

ရဟန်းတို့ ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲကြောင်း ‘နိဗ္ဗေဓိကပရိယာယ’ တရားဒေသနာဟူသည် ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-သီဟနာဒသုတ်

֍ ၆၄။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရား၏ အားတော်တို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း -

မြတ်စွာဘုရားသည် ယင်းအားတော်ခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသည် ဖြစ်၍ မြင့်မြတ်သော အရာ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကိုလည်စေ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းဟုတ်သောအားဖြင့် အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ခွဲခြား သိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းသို့ မြတ်စွာဘုရား၏ အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းဟုတ်သောအားဖြင့်အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ခွဲခြားသိခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ အားမည်၏၊ ယင်းအားကို စွဲ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်သောအရာ့ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကိုလည်စေ၏။ (၁)

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ဖြစ်ကုန်သောဆောက်တည်အပ်သော ကံတို့၏ အကျိုးကို အထောက်အပံ့အားဖြင့် အကြောင်းအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာခွဲခြား သိတော်မူ၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းသို့ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ဖြစ်ကုန်သော ဆောက်တည်အပ်သော ကံတို့၏ အကျိုးကို အထောက်အပံ့အားဖြင့် အကြောင်းအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာခွဲခြားသိခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ အားမည်၏၊ ယင်းအားကို စွဲ၍ မြတ်စွာဘုရားသည်မြင့်မြတ်သော အရာ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကို လည်စေ၏။ (၂)

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မြတ်စွာဘုရားသည် ဈာန် ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ်တို့၏ညစ်ညူးကြောင်း ဖြူစင်ကြောင်း ထမြောက်ကြောင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ခွဲခြားသိ၏၊ ရဟန်းတို့ယင်းသို့ ဈာန် ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ်တို့၏ ညစ်ညူးကြောင်း ဖြူစင်ကြောင်း ထမြောက်ကြောင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ခွဲခြားသိခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ အားမည်၏၊ ယင်းအားကို စွဲ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်သောအရာ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကိုမြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကို လည်စေ၏။ (၃)

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မြတ်စွာဘုရားသည် များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကိုအောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့် တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ရဟန်းတို့ ယင်းသို့ အောက်မေ့နိုင်ခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏အားမည်၏၊ ယင်းအားကို စွဲ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်သောအရာ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကို လည်စေ၏။ (၄)

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မြတ်စွာဘုရားသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဖြင့်။ပ။ ကံအားလျော်စွာဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိနိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ယင်းသို့ လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ'ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဖြင့်။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိနိုင်ခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏အားမည်၏၊ ယင်းအားကို စွဲ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်သော အရာ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကို လည်စေ၏။ (၅)

ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မြတ်စွာဘုရားသည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေတော်မူ၏။

ရဟန်းတို့ ယင်းသို့ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေနိုင်တော်မူခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏အားမည်၏၊ ယင်းအားကို စွဲ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်သော အရာ (ဘုရားအဖြစ်ကို) ဝန်ခံ၏၊ ပရိသတ်တို့၌ ရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆို၏၊ မြတ်သော တရားစကြာကို လည်စေ၏။ (၆)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ သူတစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းဟုတ်သောအားဖြင့် အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်း့မဟုတ်သောအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာမေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းဟုတ်သောအားဖြင့် အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်တော်၌ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းဟုတ်သောအားဖြင့် အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်းအကြောင်းမဟုတ်သော အားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာအမေးခံရသော မြတ်စွာဘုရားသည်ထိုသူတို့အား ဖြေကြား တော်မူ၏။ (၁)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ သူတစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်ကုန်သော ဆောက်တည်အပ်သည့် ကံတို့၏ အကျိုးကို အထောက်အပံ့အားဖြင့် အကြောင်းအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာ မေးကုန်ငြားအံ့။ ရဟန်းတို့ အတိတ်အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်ကုန်သော ဆောက်တည်အပ်သည့် ကံတို့၏ အကျိုးကို အထောက်အပံ့အားဖြင့်အကြောင်းအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်တော်၌ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာအားဖြင့်အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဆောက်တည်အပ်သည့် ကံတို့၏ အကျိုးကို အထောက်အပံ့အားဖြင့်အကြောင်းအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာ အမေးခံရသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူတို့အား ဖြေကြားတော်မူ၏။ (၂)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ သူတစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဈာန်ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ်တို့၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြူစင်ခြင်း ထမြောက်ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာ မေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ဈာန် ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ်တို့၏ ညစ်ညူးခြင်းဖြူစင်ခြင်း ထမြောက်ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်တော်၌ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဈာန် ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ်တို့၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြူစင်ခြင်း ထမြောက်ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာ အမေးခံရသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူတို့အား ဖြေကြားတော်မူ၏။ (၃)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ သူတစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှေးကဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာ မေးကုန် ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ရှေးဘဝ၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြတ်စွာဘုရားဉာဏ်တော်၌ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရှေးဘဝ၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကိုအောက်မေ့ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာအမေးခံရသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူတို့အားဖြေကြားတော်မူ၏။ (၄)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ သူတစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာမေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်တော်၌ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ပြဿနာ အမေးခံရသော မြတ်စွာဘုရားသည်ထိုသူတို့အား ဖြေကြားတော်မူ၏။ (၅)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ သူတစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဉာဏ်ဖြင့် ပြဿနာ မေးကုန်ငြားအံ့။ ရဟန်း တို့ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်တော်၌ ထင်ရှား သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပြဿနာ အမေးခံရသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူတို့အား ဖြေကြားတော်မူ၏။ (၆)

ရဟန်းတို့ ထိုရဲရင့်သော အသံကို မြွက်ဆိုရာ၌ အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းဟုတ်သောအားဖြင့် အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်ကိုလည်း တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအားသာ (ဖြစ်၏)ဟု ငါဆို၏၊ မတည်ကြည်သောစိတ်ရှိသူအား (ဖြစ်၏)ဟု ငါမဆို၊ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်ကုန်သော ဆောက်တည်အပ်သည့်ကံတို့၏ အကျိုးကို အထောက်အပံ့အားဖြင့် အကြောင်းရင်းအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိသောဉာဏ်ကိုလည်း တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအားသာ (ဖြစ်၏)ဟု ငါဆို၏။ မတည်ကြည်သောစိတ်ရှိသူအား (ဖြစ်၏)ဟု ငါမဆို၊ ဈာန် ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ်တို့၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြူစင်ခြင်းထမြောက်ခြင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်ကိုလည်း တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအားသာ (ဖြစ်၏)ဟု ငါဆို၏။ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအား (ဖြစ်၏)ဟု ငါမဆို၊ ရှေး၌ နေဖူးသောခန္ဓာအစဉ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့နိုင်သော ဉာဏ်ကိုလည်း တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအားသာ (ဖြစ်၏)ဟု ငါဆို၏၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအား (ဖြစ်၏)ဟု ငါမဆို၊ သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကိုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိသော ဉာဏ်ကိုလည်း တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအားသာ (ဖြစ်၏)ဟု ငါဆို၏။ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအား (ဖြစ်၏)ဟု ငါမဆို၊ အာသဝေါ တရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်ကိုလည်း တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူ အားသာ (ဖြစ်၏)ဟု ငါဆို၏၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသူအား (ဖြစ်၏)ဟု ငါမဆို။

ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် တည်ကြည်မှုသည် လမ်းမှန်ပေတည်း၊ မတည်ကြည်မှုသည် လမ်းမှားပေတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ခြောက်ခုမြောက် မဟာဝဂ် ပြီး၏။

၇-ဒေဝတာဝဂ် ၁-အနာဂါမိဖလသုတ်

֍ ၆၅။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ မရှိမှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မရှက်မှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မလန့်မှု၊ ပျင်းရိမှု၊ သတိ လွတ်ကင်းမှု၊ ပညာမဲ့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်သဖြင့် အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ မရှိမှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မရှက်မှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မလန့်မှု၊ ပျင်းရိမှု၊ သတိလွတ် ကင်းမှု၊ ပညာမဲ့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်သဖြင့် အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အရဟတ္တသုတ်

֍ ၆၆။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

စိတ်၏ ထိုင်းမှိုင်းမှု၊စေတသိက်တို့၏ လေးလံမှု၊ ပျံ့လွင့်မှု၊ နောင်တပူပန်မှု၊ ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ'မရှိမှု၊ မေ့လျော့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်သဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

စိတ်၏ ထိုင်းမှိုင်းမှု၊စေတသိက်တို့၏ လေးလံမှု၊ ပျံ့လွင့်မှု၊ နောင်တပူပန်မှု၊ ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ မရှိမှု၊ မေ့လျော့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်သဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-မိတ္တသုတ်

֍ ၆၇။ ရဟန်းတို့ ယုတ်မာသောအဆွေခင်ပွန်းရှိသော ယုတ်မာသောအပေါင်းအသင်းရှိသော ယုတ်မာသော အဆွေခင်ပွန်းကို ကိုင်းရှိုင်းသော ယုတ်မာသောအဆွေခင်ပွန်းကိုမှီဝဲသော ဆည်းကပ်သော အဖန်ဖန်ဆည်းကပ်သော ထိုယုတ်မာသောအဆွေခင်ပွန်းတို့၌ မြင်ဖူးသော အမူအရာကို အစဉ်လိုက်ခြင်းသို့ရောက်သော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ် မြတ်သော ဝတ်အကျင့်တရားကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိ၊ မြတ်သော ဝတ်အကျင့်တရားကို မဖြည့်ဆည်းပူးဘဲ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ဥစ္စာဖြစ်သော သီလကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ဥစ္စာဖြစ်သော သီလကို မဖြည့်ဆည်းပူးဘဲ သီလလေးမျိုးတို့ကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိ၊ သီလ (လေးမျိုး) တို့ကို မဖြည့်ဆည်းပူးဘဲ ကာမရာဂကိုလည်းကောင်း၊ ရူပရာဂကိုလည်းကောင်း၊ အရူပရာဂကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်နိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိ။

ရဟန်းတို့ ကောင်းသောအဆွေခင်ပွန်းရှိသော ကောင်းသောအပေါင်းအသင်းရှိသော ကောင်းသောအဆွေခင်ပွန်းကို ကိုင်းရှိုင်းသော ကောင်းသောအဆွေခင်ပွန်းကိုမှီဝဲသော ဆည်းကပ်သော အဖန်ဖန်ဆည်း ကပ်သော ထိုကောင်းသောအဆွေခင်ပွန်းတို့၌ မြင်ဖူးသော အမူအရာကို အစဉ်လိုက်ခြင်းသို့ရောက်သော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ်မြတ်သော ဝတ်အကျင့်တရားကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသောဤအကြောင်းမျိုး သည် ရှိ၏၊ မြတ်သော ဝတ်အကျင့်တရားကို ဖြည့်ဆည်းပူးသည်ရှိသော်သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော သီလကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိ၏၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော သီလကို ဖြည့်ဆည်းပူးသည်ရှိသော် သီလလေးမျိုးတို့ကိုဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်း မျိုးသည် ရှိ၏၊ သီလ လေးမျိုးတို့ကိုဖြည့်ဆည်းပူးသည်ရှိသော် ကာမရာဂကိုလည်းကောင်း၊ ရူပရာဂ ကိုလည်းကောင်း၊ အရူပရာဂကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်နိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သင်္ဂဏိကာရာမသုတ်

֍ ၆၈။ ရဟန်းတို့ အပေါင်းအသင်း၌ မွေ့လျော်သော အပေါင်းအသင်း၌ ပျော်ပိုက်သော အပေါင်းအသင်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို အဖန်ဖန်အားထုတ်သော၊ ဂိုဏ်း၌ မွေ့လျော်သော ဂိုဏ်း၌ ပျော်ပိုက်သောဂိုဏ်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို အဖန်ဖန်အားထုတ်သော ထိုရဟန်းသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ မွေ့လျော်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ၊ တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ မမွေ့လျော်သူသည် စိတ်၏ (သမာဓိ, ဝိပဿနာဟူသော) အကြောင်းကို ယူနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည်မရှိနိုင်ချေ၊ စိတ်၏ (သမာဓိ, ဝိပဿနာဟူသော) အကြောင်းကို မယူသူသည် မှန်ကန်သော အမြင် ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ ကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ၊ မှန်ကန်သော အမြင့်'သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ ကို မဖြည့်ဆည်းပူးမူ၍ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှု ‘သမ္မာသမာဓိ’ ကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ၊ သမ္မာသမာဓိကို မဖြည့်ဆည်းပူးသူသည် သံယောဇဉ်တို့ကိုပယ်စွန့်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ၊ နှောင်ကြိုး ‘သံယောဇဉ်’ တို့ကို မပယ်စွန့်မူ၍နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ။

ရဟန်းတို့ အပေါင်းအသင်း၌ မမွေ့လျော်သော အပေါင်းအသင်း၌ မပျော်ပိုက်သော အပေါင်း အသင်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို အဖန်ဖန်အားမထုတ်သော၊ ဂိုဏ်း၌ မမွေ့လျော်သော ဂိုဏ်း၌ မပျော်ပိုက်သော ဂိုဏ်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို အဖန်ဖန်အားမထုတ်သော ထိုရဟန်းသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ မွေ့လျော်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏၊ တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ မွေ့လျော်သူသည် စိတ်၏ (သမာဓိ, ဝိပဿနာဟူသော) အကြောင်းကို ယူနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည်ရှိနိုင်၏၊ စိတ်၏ (သမာဓိ, ဝိပဿနာဟူသော) အကြောင်းကို ယူသူသည် မှန်ကန်သော အမြင် ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ ကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏၊ မှန်ကန်သော အမြင်'သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ ကို ဖြည့်ဆည်းပူးသည်ရှိသော် မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှု ‘သမ္မာသမာဓိ’ ကို ဖြည့်ဆည်းပူးလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏၊ သမ္မာသမာဓိကို ဖြည့်ဆည်းပူးသည်ရှိသော် (သံယောဇဉ်) တို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏၊ သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅ -ဒေဝတာသုတ်

֍ ၆၉။ ထိုအခါ၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်သော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် တောက်ပစေလျက်မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ထား၏ -

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု။

တရားတော်၌ ရိုသေမှု။

သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု။

အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု။

ဆိုဆုံးမလွယ်သော စကားရှိမှု။

အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိမှုတို့တည်း။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏”ဟု ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်ထား၏၊ (ထိုသို့ လျှောက်ထားသော်) မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ထိုနတ်သားသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ၏စကားကို နှစ်သက်လိုက်လျော တော်မူ၏”ဟု (သိ၍) မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ထိုအရပ်၌ပင်ကွယ်ပျောက် လေ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏ -

ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ဦးသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်သော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် တောက်ပစေလျက့်ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်လျက် ငါ့အား ဤစကားကိုလျှောက်ထား၏ -

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -

မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု။

တရားတော်၌ ရိုသေမှု။

သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု။

အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု။

ဆိုဆုံးမလွယ်သော စကားရှိမှု။

အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိမှုတို့တည်း။

အသျှင်ဘုရား ဤတရားခြောက်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏”ဟုထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်ထား၏၊ ဤစကားကို လျှောက်ထားပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက်အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးလျက် -

“အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏အနက်ကို အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် သိပါ၏ -

အသျှင်ဘုရား ဤသာနာတော်၌ ရဟန်းသည် မိမိလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုသေကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေရန် ဆောက်တည်စေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေကုန်သောရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်း အဟုတ်အမှန် သင့်လျော်သောအခါ၌ ပြောဆို၏။

မိမိလည်း တရား၌ ရိုသေ၏။ပ။

မိမိလည်း သံဃာ၌ ရိုသေ၏။ပ။

မိမိလည်း အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေ၏။ပ။

မိမိလည်း ဆိုဆုံးမလွယ်သော စကားရှိ၏။ပ။

မိမိလည်း အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း မရှိကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်း အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိရန်ဆောက်တည်စေ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်းအဟုတ်အမှန် သင့်လျော်သောအခါ၌ ပြောဆို၏။

အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏အနက်ကို အကျွန်ုပ်သည် အကျယ်အားဖြင့် ဤသို့ သိပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

သာရိပုတြာ ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ။

သာရိပုတြာ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤတရား၏ အနက်ကို ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့်ကောင်းစွာ သိပေ၏။

သာရိပုတြာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မိမိလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုသေကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေရန် ဆောက်တည်စေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေကုန်သောရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်း အဟုတ်အမှန် သင့်လျော်သော အခါ၌ ပြောဆို၏။

မိမိလည်း တရား၌ ရိုသေ၏။ပ။

မိမိလည်း သံဃာ၌ ရိုသေ၏။ပ။

မိမိလည်း အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေ၏။ပ။

မိမိလည်း ဆိုဆုံးမလွယ်သော စကားရှိ၏။ပ။

မိမိလည်း အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်းပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း မရှိကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်း အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိရန် ဆောက်တည်စေ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်းအဟုတ်အမှန် သင့်လျော်သောအခါ၌ ပြောဆို၏။

သာရိပုတြာ ငါသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားအပ်သော ဤတရား၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့်ဤသို့ မှတ်သားအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သမာဓိသုတ်

֍ ၇၀။ ရဟန်းတို့ (ကိလေသာတို့မှ) မငြိမ်းအေးသော မမြတ်သော ငြိမ်းချမ်းမှုကို မရသော မြတ် သောတည်ကြည်မှုသို့ မကပ်ရောက်သော သမာဓိဖြင့် ထိုရဟန်းသည် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်ခြင်း ကိုပြီးစေနိုင်လိမ့်မည်၊ တစ်ယောက်တည်းဖြစ်လျက်လည်း အများဖြစ်လိမ့်မည်၊ အများဖြစ်လျက်လည်းတစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လိမ့်မည်။ပ။ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို စိတ်အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် စင်စစ် မရှိနိုင်ချေ။

အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ နားနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗသောတ'နားဖြင့် နတ်၌လည်းကောင်း၊ လူ၌လည်းကောင်း၊ ဖြစ်ကုန်သော အဝေး၌လည်းကောင်း၊ အနီး၌လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အသံတို့ကို ကြားနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ။

တစ်ပါးသောသတ္တဝါ တစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်လိမ့်မည်- စွဲမက်မှု'ရာဂ’ နှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုမူလည်း “စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ နှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်”ဟူ၍ သိနိုင်လိမ့်မည်။ပ။ လွတ်မြောက်သော စိတ်ကိုမူလည်း “လွတ်မြောက်သောစိတ်”ဟူ၍ သိနိုင်လိမ့်မည်ဟူသောဤ အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ။

များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်လိမ့်မည်၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ခုသောဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ခုဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့် တကွညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့် တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ။

အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'မျက်စိဖြင့် သတ္တဝါတို့ကို မြင်နိုင်လိမ့်မည်။ပ။ ကံအလျောက်ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ။

အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍နေလိမ့်မည်ဟူသော ဤ အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ချေ။

ရဟန်းတို့ (ကိလေသာတို့မှ) ငြိမ်းအေးသော မြတ်သော ငြိမ်းချမ်းမှုကိုရသော မြတ်သောတည်ကြည်မှုသို့ ကပ်ရောက်သော သမာဓိဖြင့် ထိုရဟန်းသည် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်ခြင်းကိုပြီးစေနိုင်လိမ့်မည်။ပ။ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို စိတ်အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်လိမ့်မည်ဟူသောဤအကြောင်းမျိုးသည် စင်စစ်ရှိနိုင်၏။

အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ နားနှင့်တူသော နား'ဒိဗ္ဗသောတ’ ဖြင့် နတ်၌လည်းကောင်း၊ လူ၌လည်းကောင်း၊ ဖြစ်ကုန်သော အဝေး၌လည်းကောင်း၊ အနီး၌လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အသံတို့ကို ကြားနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏။

တစ်ပါးသောသတ္တဝါ တစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်လိမ့်မည်-စွဲမက်မှု'ရာဂ’ နှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုမူလည်း “စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ နှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်”ဟူ၍ သိလိမ့်မည်။ပ။ လွတ်မြောက်သော စိတ်ကိုမူလည်း “လွတ်မြောက်သောစိတ်”ဟူ၍ သိလိမ့်မည်ဟူသောဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏။

များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်လိမ့်မည်။

ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။

တစ်ခုသော ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ခုသောဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့် တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကိုအောက်မေ့နိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏။

အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ'ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့် စုတေကုန်သော ပဋိသန္ဓေနေကုန်သော ယုတ်ကုန် မြတ်ကုန်သော အဆင်းလှကုန်အဆင်းမလှကုန်သော ကောင်းသောလားရာ မကောင်းသောလားရာရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို မြင်နိုင်လိမ့်မည်၊ ကံအလျောက်ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏။

အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခန်းခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားမရှိသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို။ပ။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သက္ခိဘဗ္ဗသုတ်

֍ ၇၁။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ရှေးဘဝအကြောင်းနှင့် ယခုဘဝအဘိညာဉ်၏ အခြေခံဈာန်စသော အကြောင်းရှိသော်လည်း ထိုထိုတရားအထူး၌ သာလျှင်မျက်မှောက်ပြု ထိုက်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-

“ဤတရားတို့ကား ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

“ဤတရားတို့ကား တည်သော အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

“ဤတရားတို့ကား ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

“ဤတရားတို့ကား (ကိလေသာကို) ဖောက်ခွဲခြင်း အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

ကောင်းစွာ ပြုအပ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့မရှိ။

လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့မရှိ။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ရှေးဘဝအကြောင်းနှင့် ယခုဘဝအဘိညာဉ်၏ အခြေခံဈာန်စသော အကြောင်းရှိလတ်သော်လည်း ထိုထိုတရားအထူး၌ သာလျှင် မျက်မှောက်ပြုထိုက်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ရှေးဘဝအကြောင်းနှင့် ယခုဘဝ့အဘိညာဉ်၏ အခြေခံဈာန်စသော အကြောင်းရှိလတ်သော် ထိုထိုတရားအထူး၌ သာလျှင်မျက်မှောက်ပြုထိုက် သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-

“ဤတရားတို့ကား ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

“ဤတရားတို့ကား တည်သော အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

“ဤတရားတို့ကား ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

“ဤတရားတို့ကား (ကိလေသာကို) ဖောက်ခွဲခြင်း အဖို့ရှိကုန်၏”ဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

ကောင်းစွာ ပြုအပ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ရှေးဘဝအကြောင်းနှင့် ယခုဘဝအဘိညာဉ်၏ အခြေခံဈာန်စသော အကြောင်းရှိလတ်သော် ထိုထိုတရားအထူး၌ သာလျှင်မျက်မှောက်ပြုထိုက် သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်ရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဗလသုတ်

֍ ၇၂။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်ရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-

သမာဓိကို ဝင်စားမှု၌ မလိမ္မာ။

သမာဓိ၏ တည်မှု၌ မလိမ္မာ။

သမာဓိမှ ထမှု၌ မလိမ္မာ။

ကောင်းစွာ ပြုအပ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့မရှိ။

အမြဲပြုခြင်းလည်း မရှိ။

လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့မရှိ။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်ရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်ရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-

သမာဓိကို ဝင်စားမှု၌ လိမ္မာ၏။

သမာဓိ၏ တည်မှု၌ လိမ္မာ၏။

သမာဓိမှ ထမှု၌ လိမ္မာ၏။

ကောင်းစွာ ပြုအပ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

အမြဲပြုခြင်းလည်း ရှိ၏။

လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်ရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ပဌမ တဇ္ဈာနသုတ်

֍ ၇၃။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်၌ ဖြစ်သော အလို ‘ကာမစ္ဆ န္ဒ’။

ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ’။

လေးလံ ထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ’။

ပျံ့လွင့်မှု နောင်တပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’။

မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’။

ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်အပ်သည်မဟုတ်။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်၌ ဖြစ်သော အလို ‘ကာမစ္ဆ န္ဒ’။

ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ’။

လေးလံ ထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ’။

ပျံ့လွင့်မှု နောင်တပူပန်မှု ‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ’။

မဝေခွဲနိုင်မှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဒုတိယ တဇ္ဈာနသုတ်

֍ ၇၄။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက်’။

ပျက်စီးစေရန် ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒဝိတက်’။

ညှဉ်းဆဲရန် ကြံစည်မှု ‘ဝိဟိံ သဝိတက်’။

ကာမဂုဏ်တို့၌ မှတ်သားမှု ‘ကာမသညာ’။

ပျက်စီးစေရန် မှတ်သားမှု ‘ဗျာပါဒသညာ’။

ညှဉ်းဆဲရန် မှတ်သားမှု ‘ဝိဟိံ သသညာ’ တို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက်’။

ပျက်စီးစေရန် ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒဝိတက်’။

ညှဉ်းဆဲရန် ကြံစည်မှု ‘ဝိဟိံ သဝိတက်’။

ကာမဂုဏ်၌ မှတ်သားမှု ‘ကာမသညာ’။

ပျက်စီးစေရန် မှတ်သားမှု ‘ဗျာပါဒသညာ’။

ညှဉ်းဆဲရန် မှတ်သားမှု ‘ဝိဟိံ သသညာ’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍် နေရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ခုနစ်ခုမြောက် ဒေဝတာဝဂ် ပြီး၏။

၈-အရဟတ္တဝဂ် ၁-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၇၅။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ငြိုငြင်ခြင်းပင်ပန်းခြင်း ပူပန်ခြင်းနှင့်တကွ ဆင်းရဲစွာ နေရ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်း သော လားရာ ‘ဒုဂ္ဂတိဘဝ’ ကို (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက်’၊ ပျက်စီးစေရန် ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒဝိတက်’၊ ညှဉ်းဆဲရန်ကြံစည်မှု ‘ဝိဟိံ သဝိတက်’၊ ကာမဂုဏ်၌ မှတ်သားမှု ‘ကာမသညာ’၊ ပျက်စီးစေရန် မှတ်သားမှု'ဗျာပါဒသညာ’၊ ညှဉ်းဆဲရန် မှတ်သားမှု ‘ဝိဟိံ သသညာ’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ငြိုငြင်ခြင်းပင်ပန်းခြင်း ပူပန်ခြင်းနှင့်တကွ ဆင်းရဲစွာ နေရ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်း သော လားရာ ‘ဒုဂ္ဂတိဘဝ’ ကို (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ငြိုငြင်ခြင်းပင်ပန်းခြင်း ပူပန်ခြင်းမရှိမူ၍ ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ ‘သုဂတိဘဝ’ ကို (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်ရန် ကြံစည်မှု ‘နေက္ခမ္မဝိတက်’၊ မပျက်စီးစေရန် ကြံစည်မှု ‘အဗျာပါဒဝိတက်’၊ မညှဉ်းဆဲရန် ကြံစည်မှု ‘အဝိဟိံ သဝိတက်’၊ ကာမဂုဏ်မှ လွတ်မြောက်ခြင်း၌ မှတ်သားမှု'နေက္ခမ္မသညာ’၊ မပျက်စီးစေရန် မှတ်သားမှု ‘အဗျာပါဒသညာ’၊ မညှဉ်းဆဲရန် မှတ်သားမှု ‘အဝိဟိံ သသညာ’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ငြိုငြင်ခြင်းပင်ပန်းခြင်း ပူပန်ခြင်းမရှိမူ၍ ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ ‘သုဂတိဘဝ’ ကို (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အရဟတ္တသုတ်

֍ ၇၆။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်။ အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မာန်မူမှု၊ ယုတ်သော မာန်မူမှု၊ အလွန်မာန်မူမှု၊ အထင်ကြီးမှု၊ ခက်ထန်မှု၊ အလွန်နိမ့်ကျမှု တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်သည်ရှိသော် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်သည်ရှိသော် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဥတ္တရိမနူဿဓမ္မသုတ်

֍ ၇၇။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးရန် စွမ်းနိုင်သော မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးရှိသော၊ လူတို့၏ (ကုသိုလ်ကမ္မပထ) တရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သတိလွတ်ကင်းမှု၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ် မရှိမှု၊ ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမှု၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိမှု၊ ပလွှား ကြွားဝါမှု၊ မြှောက်ပင့် ရှုတ်ချ၍ ဟောပြောမှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးရှိသော၊ လူတို့၏ (ကုသိုလ်ကမ္မပထ) တရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သောမြတ်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးရှိသော၊ လူတို့၏ (ကုသိုလ်ကမ္မပထ) တရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သတိလွတ်ကင်းမှု၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ် မရှိမှု၊ ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမှု၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိမှု၊ ပလွှားကြွားဝါမှု၊ မြှောက်ပင့် ရှုတ်ချ၍ ဟောပြောမှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သောမြတ်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးရှိသော၊ လူတို့၏ (ကုသိုလ်ကမ္မပထ) တရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သုခသောမနဿသုတ်

֍ ၇၈။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ယခုဘဝ၌ပင် ချမ်းသာခြင်းဝမ်းမြောက်ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့ကုန်ရန်အကြောင်းကိုလည်း အားထုတ်ပြီး ဖြစ်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် တရား၌ မွေ့လျော်၏၊ ဘာဝနာ၌ မွေ့လျော်၏၊ (အကုသိုလ်တရားကို) ပယ်စွန့်မှု၌ မွေ့လျော်၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ မွေ့လျော်၏၊ ဆင်းရဲမရှိရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ မွေ့လျော်၏၊ သံသရာ နယ်ချဲ့ (ပပဉ္စ) တရား မရှိရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ မွေ့လျော်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ယခုဘဝ၌ပင် ချမ်းသာခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်းများသည်ဖြစ်၍ နေရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့ကုန်ရန် အကြောင်းကိုလည်းအားထုတ်ပြီး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အဓိဂမသုတ်

֍ ၇၉။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မရသေးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်းရရန် ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်း ပွါးများအောင်ပြုရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်) ဖြစ်ကြောင်း၌လည်း မလိမ္မာ၊ (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်) ကင်းကြောင်း၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဥပါယ်၌လည်း မလိမ္မာ၊ မရသေးသောကုသိုလ် တရားတို့ကို ရရန် အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို မဖြစ်စေ၊ ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကိုမစောင့်ရှောက်နိုင်၊ အမြဲပြု ခြင်းဖြင့် မပြီးစေတတ်။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မရသေးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်း ရရန် ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်း ပွါးများအောင်ပြုရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မရသေးသော ကုသိုလ်တရား ကိုလည်းရရန် ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်း ပွါးများအောင်ပြုရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်) ဖြစ်ကြောင်း၌လည်း လိမ္မာ၏၊ (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်) ကင်းကြောင်း၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဥပါယ်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ မရသေးသောကုသိုလ် တရားတို့ ရရန် အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို ဖြစ်စေ၏၊ ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကိုစောင့်ရှောက်၏၊ အမြဲပြုခြင်း ဖြင့် ပြီးစေတတ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မရသေးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်း ရရန် ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားကိုလည်း ပွါးများအောင်ပြုရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-မဟန္တတ္တသုတ်

֍ ၈၀။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မကြာမီပင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးကျယ်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (ဉာဏ်) အလင်းရောင် များပြား၏၊ အားထုတ်မှုလည်းများပြား၏၊ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှုလည်း များပြား၏၊ (ကုသိုလ်တရားတို့၌ ) မရောင့်ရဲမှုလည်းများပြား၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌လည်း တာဝန်ကို ပစ်ချမထား၊ စွမ်းနိုင်သည်ထက် ပိုမို၍လည်းအားထုတ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မကြာမီပင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးကျယ်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ပဌမ နိရယသုတ်

֍ ၈၁။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူသည် ဆောင်ယူ၍ ချထားအပ်သကဲ့သို့ထိုအတူ ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သူ့အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏၊ မပေးသည်ကို ယူလေ့ရှိ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ ရှိ၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ ယုတ်ညံ့သော အလိုဆိုးလည်း ရှိ၏၊ မှားသော အယူလည်း ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူသည် ဆောင်ယူ၍ ချထားအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူသည် ဆောင်ယူ၍ ချထားအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သူ့အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အလိုနည်း၏၊ မှန်ကန်သော အယူရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူသည် ဆောင်ယူ၍ ချထားအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ နိရယသုတ်

֍ ၈၂။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် ဆောင်ယူ၍ ချထားအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သူ့အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏၊ မပေးသည်ကို ယူလေ့ရှိ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ ရှိ၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုလေ့ ရှိ၏၊ တပ်မက်မောမှုလည်း ရှိ၏၊ (ကိုယ်နှုတ်နှလုံး) မာကျောမှုလည်း ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် ဆောင်ယူ၍ ချထားအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သူ့အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ တပ်မက်မောမှုလည်းမရှိ၊ (ကိုယ် နှုတ် နှလုံး) မာကျောမှုလည်း မရှိ။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-အဂ္ဂဓမ္မသုတ်

֍ ၈၃။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်သော တရားဟု ဆိုအပ်သောအရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ မရှိ၊ ရှက်မှု ‘ဟိရီ’ မရှိ၊ ကြောက်လန့်မှု'ဩတ္တပ္ပ’ မရှိ၊ ပျင်းရိ၏၊ ပညာမဲ့၏၊ ကိုယ်နှင့် အသက်တို့၌ ငဲ့ကွက်မှု ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်သော တရားဟု ဆိုအပ်သောအရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်သော တရားဟု ဆိုအပ်သောအရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ ရှိ၏၊ ရှက်မှု ‘ဟိရီ’ ရှိ၏၊ ကြောက်လန့်မှု ‘ဩတ္တပ္ပ’ ရှိ၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိ၏၊ ပညာရှိ၏၊ ကိုယ်နှင့် အသက်တို့၌ ငဲ့ကွက်မှု မရှိ။

ရဟန်းတို့ ဤ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်သော တရားဟု ဆိုအပ်သောအရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ရတ္တိဒိဝသသုတ်

֍ ၈၄။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ရောက်လာသော ညဉ့်နေ့တို့ဝယ်ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ်မှုကိုသာလျှင် (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏၊ တိုးပွါးမှုကိုမမျှော်လင့်အပ်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အလိုရမ္မက် ကြီးမား၏၊ ပင်ပန်းခြင်း ရှိ၏၊ ရတတ်သမျှသော သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ဖြင့်မရောင့်ရဲနိုင်။

ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ မရှိ။ သီလမရှိ။ ပျင်းရိ၏။ သတိ လွတ်ကင်း၏။ ပညာမဲ့၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ရောက်လာသော ညဉ့်နေ့တို့ဝယ်ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်မှုကိုသာလျှင် (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏၊ တိုးပွါးမှုကို မမျှော်လင့်အပ်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ရောက်လာသော ညဉ့်နေ့တို့ဝယ်ကုသိုလ်တရားတို့၌ တိုးပွါးမှုကိုသာလျှင် (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်မှုကို မမျှော်လင့်အပ်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အလိုရမ္မက် မကြီးမား၊ ပင်ပန်းခြင်း မရှိ၊ ရတတ်သမျှသော သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ဖြင့်ရောင့်ရဲလွယ်၏။

ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရားရှိ၏။ သီလရှိ၏။ ထက်သန်သော ဝီရိယရှိ၏။ သတိရှိ၏။ ပညာရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ရောက်လာသော ညဉ့်နေ့တို့ဝယ့်ကုသိုလ်တရား၌ တိုးပွါးမှုကိုသာလျှင် (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်မှုကို အလိုမရှိအပ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ရှစ်ခုမြောက် အရဟတ္တဝဂ် ပြီး၏။

၉-သီတိဝဂ် ၁-သီတိဘာဝသုတ်

֍ ၈၅။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အတုမဲ့ အေးချမ်းသည့်အဖြစ် (နိဗ္ဗာန်) ကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်တန်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် စိတ်ကို နှိမ့်ချသင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို မနှိမ့်ချ၊ စိတ်ကိုချီးမြှောက်သင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို မချီးမြှောက်၊ စိတ်ကို ရွှင်စေသင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို မရွှင်စေ၊ စိတ်ကို လျစ်လျူရှုသင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို လျစ်လျူမရှု၊ နှလုံးသွင်းလည်း ယုတ်ညံ့၏၊ (ခန္ဓာငါးပါး) သက္ကာယ၌လည်း မွေ့လျော်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အတုမဲ့အေးချမ်းသည့်အဖြစ် (နိဗ္ဗာန်) ကို မျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်တန်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အတုမဲ့ အေးချမ်းသည့်အဖြစ် (နိဗ္ဗာန်) ကိုမျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်တန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် စိတ်ကို နှိမ့်ချသင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို နှိမ့်ချ၏၊ စိတ်ကိုချီးမြှောက်သင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ စိတ်ကို ရွှင်စေသင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို ရွှင်စေ၏၊ စိတ်ကို လျစ်လျူရှုသင့်သောအခါ၌ စိတ်ကို လျစ်လျူရှု၏၊ နှလုံးသွင်းလည်း မွန်မြတ်၏၊ နိဗ္ဗာန်၌လည်းမွေ့လျော်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အတုမဲ့ အေးချမ်းသည့်အဖြစ် (နိဗ္ဗာန်) ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်တန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အာဝရဏသုတ်

֍ ၈၆။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသော်လည်း ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန်မထိုက်တန်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

(ဈာန် မဂ် ဖိုလ် နတ်ရွာကို) တားမြစ်တတ်သော (ပဉ္စာနန္တရိယကံ) နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တားမြစ်တတ်သောနိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကိလေသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တားမြစ်တတ်သော ဒွိဟိတ် အဟိတ် ပဋိသန္ဓေဝိပါက်နှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'လည်း မရှိ၊ (ကုသိုလ်ရေး၌ ) ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ'လည်း မရှိ၊ ပညာလည်းကင်းမဲ့၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသော်လည်းကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန် မထိုက်တန်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသည် ရှိသော်ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန် ထိုက်တန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

(ဈာန် မဂ် ဖိုလ် နတ်ရွာကို) တားမြစ်တတ်သော (ပဉ္စာနန္တရိယ) ကံနှင့်ပြည့်စုံသူ မဟုတ်၊ တားမြစ်တတ်သော နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကိလေသာနှင့် ပြည့်စုံသူ မဟုတ်၊ တားမြစ်တတ်သော ဒွိဟိတ် အဟိတ် ပဋိသန္ဓေဝိပါက်နှင့် ပြည့်စုံသူမဟုတ်၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'လည်း ရှိ၏၊ (ကုသိုလ်ရေး၌ ) ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ'လည်း ရှိ၏၊ ပညာလည်း ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသည် ရှိသော်ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန်ထိုက်တန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဝေါရောပိတသုတ်

֍ ၈၇။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသော်လည်း ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟု ဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန်မထိုက်တန်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အမိရင်းကို သတ်၏၊ အဖရင်းကို သတ်၏၊ ရဟန္တာကို သတ်၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ပြစ်မှား လိုသောစိတ်ဖြင့် သွေးကို ဖြစ်စေ၏၊ သံဃာကို သင်းခွဲ၏၊ ပညာမဲ့လျက် မိုက်မဲဆွံ့အ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အမိရင်းကို မသတ်၊ အဖရင်းကို မသတ်၊ ရဟန္တာကို မသတ်၊ မြတ်စွာဘုရားအား ပြစ်မှားလိုသောစိတ်ဖြင့် သွေးကို မဖြစ်စေ၊ သံဃာကို သင်းမခွဲ၊ ပညာရှိ၍ မိုက်မဲဆွံ့အသူ မဟုတ်။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသည် ရှိသော်ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန် ထိုက်တန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သုဿူသတိသုတ်

֍ ၈၈။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသော်လည်း ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန်မထိုက်တန်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယကို ဟောတော်မူအပ်သည်ရှိသော် မနာယူ၊ နားမစိုက်၊ သိခြင်းငှါ စိတ်ကို မဖြစ်စေ၊ အကျိုးမဲ့ကို ယူ၏၊ အကျိုးရှိသည်ကို စွန့်၏၊ (သာသနာတော်နှင့်) မလျော်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရပါသော်လည်း ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန့်မထိုက်တန်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသည်ရှိသော်ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန် ထိုက် တန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယကို ဟောတော်မူအပ်သည်ရှိသော် နာယူ၏၊ နားစိုက်၏၊ သိခြင်းငှါ စိတ်ကို ဖြစ်စေ၏၊ အကျိုးရှိသည်ကို ယူ၏၊ အကျိုးမရှိသည်ကို စွန့်၏၊ (သာသနာတော်နှင့်) လျော်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရသည် ရှိသော်ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်ရန် ထိုက်တန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အပ္ပဟာယသုတ်

֍ ၈၉။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံမှု (သောတာပတ္တိမဂ်) ကိုမျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်တန်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ အပါယ်သို့ရောက်ကြောင်း ရာဂ၊ အပါယ်သို့ရောက်ကြောင်း ဒေါသ၊ အပါယ်သို့ရောက်ကြောင်း မောဟတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံမှု (သောတာပတ္တိမဂ်) ကိုမျက်မှောက်ပြုရန် မထိုက်တန်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံမှု (သောတာပတ္တိမဂ်) ကိုမျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်တန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံမှု (သောတာပတ္တိမဂ်) ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ထိုက်တန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ပဟီနသုတ်

֍ ၉၀။ ရဟန်းတို့ သောတာပတ္တိမဂ်နှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ သောတာပတ္တိမဂ်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အဘဗ္ဗသုတ်

֍ ၉၁။ ရဟန်းတို့ သောတာပတ္တိမဂ်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ဖြစ်စေရန်မထိုက်တန်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ သောတာပတ္တိမဂ်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ဖြစ်စေရန်မထိုက်တန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ပဌမ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၉၂။ ရဟန်းတို့ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား) မထိုက်သော အရာတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်ဘဲ နေရန်မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တရား၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်ဘဲ နေရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သံဃာ၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်ဘဲ နေရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျင့်သိက္ခာ၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်ဘဲ နေရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မကပ်ရောက်အပ်သည့် အကြောင်း (ကံငါးပါး ဒိဋ္ဌိခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါး) သို့ တစ်ဖန်ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှစ်ကြိမ်မြောက် (ကာမသုဂတိ) ဘဝကိုဖြစ်စေရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား) မထိုက်သော အရာတို့သည် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဒုတိယ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၉၃။ ရဟန်းတို့ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား) မထိုက်သော အရာတို့သည် ဤတရားခြောက်မျိုး တို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတရားကို မြဲသောအားဖြင့် ကပ်၍ရှုရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတရားကို သုခအားဖြင့် ကပ်၍ ရှုရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတရားကို အတ္တအားဖြင့် ကပ်၍ ရှုရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်အာနန္တရိယကံကို ပြုရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒိဋ္ဌ သုတ မင်္ဂလာဖြင့်စင်ကြယ်ခြင်းခြင်းသို့ တစ်ဖန် ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာမှီးရန် မထိုက်။

ရဟန်းတို့ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား) မထိုက်သော အရာတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-တတိယ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၉၄။ ရဟန်းတို့ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား) မထိုက်သော အရာတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမိရင်းကို သတ်ရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံ သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အဖရင်းကို သတ်ရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရဟန္တာကိုသတ်ရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြစ်မှားလိုသော စိတ်ဖြင့်သွေးကို ဖြစ်စေရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သံဃာကို သင်းခွဲရန် မထိုက်၊ ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရားမှ အခြားသူတို့ကို ဆရာဟူ၍ ညွှန်ပြရန် မထိုက်။

ဒသမသုတ်။

၁၁-စတုတ္ထ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၉၅။ ရဟန်းတို့ (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား) မထိုက်သော အရာတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိပြုအပ်သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို (အတ္တဒိဋ္ဌိအစွမ်းဖြင့်) တစ်ဖန် ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်။

ဉာဏ်အမြင်နှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးပြုအပ်သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို တစ်ဖန်ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်။

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိပြုအပ်သည်လည်းဖြစ်သော သူတစ်ပါးပြုအပ်သည်လည်းဖြစ်သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို တစ်ဖန်ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်။

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိမပြုအပ်သော အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်သည့်ချမ်းသာဆင်းရဲကို (အတ္တဒိဋ္ဌိအစွမ်းဖြင့်) တစ်ဖန် ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်။

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးမပြုအပ်သော အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်သည့်ချမ်းသာဆင်းရဲကို တစ်ဖန်ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်။

ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိလည်း မပြုအပ် သူတစ်ပါးလည်း မပြုအပ်သောအကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်သည့် ချမ်းသာဆင်းရဲကို တစ်ဖန်ကပ်ရောက်ရန် မထိုက်။

ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်အကြောင်းကိုလည်း ကောင်းစွာ မြင်အပ်, အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရားတို့ကိုလည်းကောင်းစွာ မြင်အပ်သောကြောင့်တည်း။

ဧကာဒသမသုတ်။

ကိုးခုမြောက် သီတိဝဂ် ပြီး၏။

၁၀-အာနိသံသဝဂ် ၁-ပါတုဘာဝသုတ်

֍ ၉၆။ ရဟန်းတို့ လောက၌ တရားခြောက်မျိုးတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုကို ရခဲ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုကို ရခဲ၏။

လောက၌ မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူသော ဓမ္မဝိနယကို ဟောကြားတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရခဲ၏။

လောက၌ သူတော်ကောင်းတို့၏ တည်ရာ (မဇ္ဈိ မဒေသ) အရပ်၌ ဖြစ်ရခြင်းကို ရခဲ၏။

လောက၌ (မျက်စိစသော) ဣန္ဒြေတို့၏ မချို့တဲ့သူ အဖြစ်ကို ရခဲ၏။

လောက၌ မမိုက်မဲ မဆွံ့အသူ အဖြစ်ကို ရခဲ၏။

လောက၌ ကုသိုလ်တရား၌ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ ကို ရခဲ၏။

ရဟန်းတို့ လောက၌ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုကို ရခဲ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အာနိသံသသုတ်

֍ ၉၇။ ရဟန်းတို့ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၏ အကျိုးတို့သည် ဤခြောက်မျိုး တို့တည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သူတော်ကောင်းတရား၌ မြဲ၏၊ မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ ထို (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်) ၏ဆင်းရဲသည် အပိုင်းအခြားကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ (ပုထုဇဉ်တို့နှင့်) မဆက်ဆံသော ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထို (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်သည် အကြောင်းကိုလည်း ကောင်းစွာမြင်၏၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သောအကျိုး တရားတို့ကိုလည်း ကောင်းစွာ မြင်၏။

ရဟန်းတို့ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၏ အကျိုးတို့သည် ဤခြောက်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အနိစ္စသုတ်

֍ ၉၈။ ရဟန်းတို့ တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရကို မြဲသောအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ် အားဖြင့်အနုလောမိကခန္တိ ‘လောကုတ္တရာတရားအားလျော်သော ပညာ’ နှင့် ပြည့်စုံလိမ့်မည်ဟူသောအကြောင်းသည် မရှိနိုင်၊ အနုလောမိကခန္တိနှင့် မပြည့်စုံသည်ရှိသော် မဖောက်ပြန်သော သဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်၊ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟု ဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ မသက်ဝင်သည်ရှိသော် သောတာပတ္ထိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်းမျက်မှောက်ပြုနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်။

ရဟန်းတို့ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့ကို မမြဲသောအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ်အားဖြင့်အနုလောမိကခန္တိနှင့် ပြည့်စုံလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏၊ အနုလောမိကခန္တိနှင့် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် မဖောက်ပြန်သော သဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏၊ မဖောက်ပြန်သော သဘောဟု ဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်သည်ရှိသော်သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း မျက်မှောက်ပြုနိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၉၉။ ရဟန်းတို့ တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရကို ချမ်းသာသောအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည်စင်စစ်အားဖြင့်။ပ။ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့ကို ဆင်းရဲသောအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ်အားဖြင့်။ပ။ အကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အနတ္တသုတ်

֍ ၁၀၀။ ရဟန်းတို့ တစ်စုံတစ်ခုသော တရားကို အတ္တအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည်။ပ။

ရဟန်းတို့ အလုံးစုံသော တရားတို့ကို အနတ္တအားဖြင့် ရှုသော။ပ။ ဤအကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-နိဗ္ဗာနသုတ်

֍ ၁၀၁။ ရဟန်းတို့ နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်းရဲသောအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ်အားဖြင့်အနုလောမိကခန္တိ ‘လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သော ပညာ’ နှင့် ပြည့်စုံလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်၊ အနုလောမိကခန္တိနှင့် မပြည့်စုံသည်ရှိသော် မဖောက်ပြန်သော သဘောဟု ဆိုအပ်သောနိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်၊ မဖောက်ပြန်သော သဘောဟုဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ မသက်ဝင်သည်ရှိသော် သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း မျက်မှောက်ပြုလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်။

ရဟန်းတို့ နိဗ္ဗာန်ကို ချမ်းသာသောအားဖြင့် ရှုသော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ်အားဖြင့် အနုလောမိကခန္တိနှင့် ပြည့်စုံလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏၊ အနုလောမိကခန္တိနှင့် ပြည့်စုံသည်ရှိသော်မဖောက်ပြန်သော သဘောဟု ဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည်ရှိနိုင်၏၊ မဖောက်ပြန်သော သဘောဟု ဆိုအပ်သော နိယာမ (မဂ်) သို့ သက်ဝင်သည်ရှိသော် သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း မျက်မှောက်ပြုလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းသည် ရှိနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အနဝတ္ထိတသုတ်

֍ ၁၀၂။ ရဟန်းတို့ အကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်သောရဟန်းသည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ (ဤမျှသော သင်္ခါရတို့ကား အမြဲမရှိကုန်၊ ထိုမှ ကြွင်းသော သင်္ခါရတို့ကား အမြဲရှိကုန်၏ဟု) အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ အနိစ္စသညာကို ဖြစ်စေရန် သင့်သည်သာတည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့သည် အပိုင်းအခြားမရှိဟူ၍ ငါ့အား ထင်ကုန်လိမ့်မည်။

အလုံးစုံသော လောက၌လည်း ငါ၏ စိတ်သည် မွေ့လျော်လိမ့်မည် မဟုတ်။

အလုံးစုံသော လောကမှလည်း ငါ၏ စိတ်သည် ထမြောက်လိမ့်မည်။

ငါ၏ စိတ်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်လိမ့်မည်။

ငါ့အား နှောင်ကြိုး ‘သံယောဇဉ်’ တို့သည်လည်း ပယ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လိမ့်မည်။

ငါသည် လွန်မြတ်သော (အရိယာမဂ်တည်းဟူသော) ရဟန်းအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံရပေလိမ့်မည်။

ရဟန်းတို့ ဤအကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ အနိစ္စသညာကို ဖြစ်စေရန် သင့်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဥက္ခိတ္တာသိကသုတ်

֍ ၁၀၃။ ရဟန်းတို့ အကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်သောရဟန်းသည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရ တို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ ဒုက္ခသညာကို ဖြစ်စေရန် သင့်သည်သာတည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သန်လျက်မြှောက်ချီသော သူသတ်ယောကျ်ား၌ ငြီးငွေ့သကဲ့သို့ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌လည်းငြီးငွေ့သော သညာသည် ငါ့အား ရှေးရှုတည်လိမ့်မည်။

အလုံးစုံသော လောကမှလည်း ငါ၏ စိတ်သည် ထမြောက်လိမ့်မည်။

နိဗ္ဗာန်၌လည်း အေးငြိမ်းမှုကို မြင်ရပေလိမ့်မည်။

ငါ့အား ကိန်းအောင်းနေသော အနုသယကိလေသာတို့သည်လည်း အကြွင်းမဲ့ ပြတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လိမ့်မည်။

ရဟန်းကိစ္စကို ပြုလေ့ရှိသည်လည်း ဖြစ်လိမ့်မည်။

မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော လုပ်ကျွေးခြင်းဖြင့်လည်း ငါသည် မြတ်စွာဘုရားကို လုပ်ကျွေးရပေလိမ့်မည်။

ရဟန်းတို့ ဤအကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ ဒုက္ခသညာကို ဖြစ်စေရန် သင့်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-အတမ္မယသုတ်

֍ ၁၀၄။ ရဟန်းတို့ အကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသောတရားတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ အနတ္တသညာကို ဖြစ်စေရန် သင့်သည်သာတည်း။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ငါသည် အလုံးစုံသော လောက၌လည်း တဏှာဒိဋ္ဌိတို့မှ ကင်းရပေလိမ့်မည်။

ငါဟူသော စွဲယူမှု အခြင်းအရာ (ဒိဋ္ဌိ) တို့သည်လည်း ငါ့အား ချုပ်ကုန်လိမ့်မည်။

ငါ၏ ဥစ္စာဟူသော စွဲမက်မှု တဏှာတို့သည်လည်း ငါ့အား ချုပ်ကုန်လိမ့်မည်။

ငါသည် (ပုထုဇဉ်တို့နှင့်) မဆက်ဆံသော ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံလိမ့်မည်။

ငါ့အား အကြောင်းတရားတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်ရပေလိမ့်မည်။

အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရားတို့ကိုလည်း ကောင်းစွာ မြင်ရပေလိမ့်မည်။

ရဟန်းတို့ ဤအကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော တရားတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ အနတ္တသညာကို ဖြစ်စေရန် သင့်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဘဝသုတ်

֍ ၁၀၅။ ရဟန်းတို့ ဤဘဝသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏၊ သိက္ခာသုံးမျိုးတို့၌လည်း ကျင့်အပ်၏။

အဘယ်ဘဝသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်သနည်းဟူမူ-

ကာမဘဝကိုလည်းကောင်း၊ ရူပဘဝကိုလည်းကောင်း၊ အရူပဘဝကိုလည်းကောင်း ဤဘဝသုံးမျိုး တို့ကိုပယ်အပ်ကုန်၏။

အဘယ်သိက္ခာသုံးမျိုးတို့၌ ကျင့်အပ်သနည်း။

အဓိသီလသိက္ခာ၌လည်းကောင်း၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ၌လည်းကောင်း၊ အဓိပညာသိက္ခာ၌လည်းကောင်းဤသိက္ခာသုံးမျိုးတို့၌လည်း ကျင့်အပ်၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ ရဟန်းသည် ဤဘဝသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ဤသိက္ခာသုံးမျိုးတို့၌လည်း ကျင့်အပ်သော အကျင့်ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဤရဟန်းကို တဏှာကို ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်ပြီးသူ၊ ကောင်းစွာ မာနကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟူ၍ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-တဏှာသုတ်

֍ ၁၀၆။ ရဟန်းတို့ ဤတဏှာသုံးမျိုးတို့ကိုလည်း ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ဤမာနသုံးမျိုးတို့ကိုလည်းပယ်အပ်ကုန်၏။

အဘယ်တဏှာသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်သနည်း။

ကာမတဏှာကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတဏှာကိုလည်းကောင်း၊ ဝိဘဝတဏှာကိုလည်းကောင်း ဤတဏှာသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။

အဘယ်မာနသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်သနည်း။

အမျိုးဇာတ်စသည်ကို စွဲ၍ ဖြစ်သော မာနကိုလည်းကောင်း၊ ယုတ်သော မာနကိုလည်းကောင်း၊ အလွန်ထောင်လွှားတက်ကြွသော မာနကိုလည်းကောင်း ဤသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ ရဟန်းသည် ဤတဏှာသုံးမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း ဤမာနသုံးမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဤရဟန်းကို တဏှာကို ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်ကိုလွန်မြောက်ပြီးသူ၊ ကောင်းစွာ မာနကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟူ၍ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

ဆယ်ခုမြောက် အာနိသံသဝဂ် ပြီး၏။

ဒုတိယ သုတ်ငါးဆယ် ပြီး၏။

၁-တိကဝဂ်

၁-ရာဂသုတ်

֍ ၁၀၇။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် သုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသုံးမျိုးသော တရားတို့ကို ပယ်ရန် တရားသုံးမျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ပယ်ရန် မတင့်တယ်မှု ‘အသုဘ’ ကို ပွါးများအပ်၏။

အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ကို ပယ်ရန် ချစ်ခင်မှု ‘မေတ္တာ’ ကို ပွါးများအပ်၏။

တွေဝေမှု ‘မောဟ’ ကို ပယ်ရန် သိမှု ‘ပညာ’ ကို ပွါးများအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသုံးမျိုးသော တရားတို့ကို ပယ်ရန် ဤတရားသုံးမျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုစ္စရိတသုတ်

֍ ၁၀၈။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာယဒုစရိုက်ကို ပယ်ရန် ကာယသုစရိုက်ကို ပွါးများအပ်၏။

ဝစီဒုစရိုက်ကို ပယ်ရန် ဝစီသုစရိုက်ကို ပွါးများအပ်၏။

မနောဒုစရိုက်ကို ပယ်ရန် မနောသုစရိုက်ကို ပွါးများအပ်၏။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဝိတက္ကသုတ်

֍ ၁၀၉။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက်’၊ ပျက်စီးစေရန် ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒဝိတက်’၊ ညှဉ်းဆဲရန် ကြံစည်မှု'ဝိဟိံ သဝိတက်’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက်’ ကို ပယ်ရန် ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်ရန် ကြံစည်မှု ‘နေက္ခမ္မဝိတက်’ ကို ပွါးများအပ်၏။

ပျက်စီးစေရန် ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒဝိတက်’ ကို ပယ်ရန် မပျက်စီးရန် ကြံစည်မှု ‘အဗျာပါဒဝိတက်’ ကိုပွါးများအပ်၏။

ညှဉ်းဆဲရန် ကြံစည်မှု ‘ဝိဟိံ သဝိတက်’ ကို ပယ်ရန် မညှဉ်းဆဲရန် ကြံစည်မှု ‘အဝိဟိံ သဝိတက်’ ကိုပွါးများ အပ်၏။

တတိယသုတ်။

၄-သညာသုတ်

֍ ၁၁၀။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို မှတ်သားမှု ‘ကာမသညာ’၊ ပျက်စီးစေရန်မှတ်သားမှု ‘ဗျာပါဒသညာ’၊ ညှဉ်းဆဲရန်မှတ်သားမှု ‘ဝိဟိံ သသညာ’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်ကို မှတ်သားမှု ‘ကာမသညာ’ ကို ပယ်ရန် ထွက်မြောက်ရန် မှတ်သားမှု ‘နေက္ခမ္မသညာ’ ကိုပွါးများအပ်၏။

ပျက်စီးစေရန် မှတ်သားမှု ‘ဗျာပါဒသညာ'ကို ပယ်ရန် မပျက်စီးစေရန် မှတ်သားမှု ‘အဗျာပါဒသညာ’ ကိုပွါးများအပ်၏။

ညှဉ်းဆဲရန် မှတ်သားမှု ‘ဝိဟိံ သသညာ’ ကို ပယ်ရန် မညှဉ်းဆဲရန် မှတ်သားမှု ‘အဝိဟိံ သသညာ’ ကိုပွါးများအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသုံးမျိုးသော တရားတို့ကို ပယ်ရန် ဤတရားသုံးမျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဓာတုသုတ်

֍ ၁၁၁။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်သဘော ‘ကာမဓာတ်’၊ ပျက်စီးစေခြင်းသဘော ‘ဗျာပါဒဓာတ်’၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းသဘော ‘ဝိဟိံ သဓာတ်’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ကာမဂုဏ်သဘော ‘ကာမဓာတ်’ ကို ပယ်ရန် ထွက်မြောက်မှုသဘော ‘နေက္ခမ္မဓာတ်’ ကို ပွါးများအပ်၏။

ပျက်စီးစေလိုမှုသဘော ‘ဗျာပါဒဓာတ်’ ကို ပယ်ရန် မပျက်စီးစေလိုမှုသဘော ‘အဗျာပါဒဓာတ်’ ကိုပွါးများအပ်၏။

ညှဉ်းဆဲမှုသဘော ‘ဝိဟိံ သဓာတ်'ကို ပယ်ရန် မညှဉ်းဆဲစေလိုမှုသဘော ‘အဝိဟိံ သဓာတ်'ကို ပွါးများအပ်၏။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-အဿာဒသုတ်

֍ ၁၁၂။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

သာယာအပ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သော ‘အဿာဒ’ ဒိဋ္ဌိ။

အတ္တဘောသို့ အစဉ်လိုက်၍ ဖြစ်သော ‘သက္ကာယ’ ဒိဋ္ဌိ။

မှားသောအားဖြင့် မြင်မှုဟု ဆိုအပ်သော (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

'အဿာဒ’ ဒိဋ္ဌိကို ပယ်ရန် အနိစ္စသညာကို ပွါးများအပ်၏။

သက္ကာယဒိဋ္ဌိကို ပယ်ရန် အနတ္တသညာကို ပွါးများအပ်၏။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို ပယ်ရန် သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ပွါးများအပ်၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အရတိသုတ်

֍ ၁၁၃။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မမွေ့လျော်မှု၊ ညှဉ်းဆဲမှု၊ တရားမဟုတ်သည်ကို ကျင့်မှု (အကုသလကမ္မပထ) တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မမွေ့လျော်မှုကို ပယ်ရန် ဝမ်းမြောက်မှု မုဒိတာကို ပွါးများအပ်၏။

ညှဉ်းဆဲမှုကို ပယ်ရန် မညှဉ်းဆဲမှုကို ပွါးများအပ်၏။

တရားမဟုတ်သည်ကို ကျင့်မှု (အကုသလကမ္မပထ) ကို ပယ်ရန် တရားဟုတ်သည်ကို ကျင့်မှု (ကုသလကမ္မပထဆယ်ပါး) ကို ပွါးများအပ်၏။

သတ္တမသုတ်။

၈-သန္တုဋ္ဌိတာသုတ်

֍ ၁၁၄။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မရောင့်ရဲနိုင်မှု၊ အဆင်ခြင်ဉာဏ် မရှိမှု၊ အလိုကြီးမှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မရောင့်ရဲမှုကို ပယ်ရန် ရောင့်ရဲမှုကို ပွါးများအပ်၏။

ဆင်ခြင်ဉာဏ် မရှိမှုကို ပယ်ရန် ဆင်ခြင်ဉာဏ် ရှိမှုကို ပွါးများအပ်၏။

အလိုကြီးမှုကို ပယ်ရန် အလိုနည်းမှုကို ပွါးများအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသုံးမျိုးသော တရားတို့ကို ပယ်ရန် ဤတရားသုံးမျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏ဟု့ (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဒေါဝစဿတာသုတ်

֍ ၁၁၅။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဆိုဆုံးမခက်သော စကားရှိမှု၊ မကောင်းသော အပေါင်းအသင်းရှိမှု၊ စိတ်ပျံ့လွင့်မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသုံးမျိုးသော တရားတို့ကို ပယ်ရန် ဤတရားသုံးမျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။

အဘယ်တရားသုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဆိုဆုံးမခက်သော စကားရှိမှုကို ပယ်ရန် ဆိုဆုံးမလွယ်သော စကားရှိမှုကို ပွါးများအပ်၏။

မကောင်းသော အပေါင်းအသင်းရှိမှုကို ပယ်ရန် ကောင်းသော အပေါင်းအသင်းရှိမှုကို ပွါးများ အပ်၏။

စိတ်ပျံ့လွင့်မှုကို ပယ်ရန် ထွက်သက်ဝင်သက်ကို အောက်မေ့မှု ‘အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း’ ကို ပွါးများအပ်၏။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဥဒ္ဓစ္စသုတ်

֍ ၁၁၆။ ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

စိတ်ပျံ့လွင့်မှု၊ (ဣန္ဒြေတို့ကို) မစောင့်စည်းမှု၊ မေ့လျော့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ တရားတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။

အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-

စိတ်ပျံ့လွင့်မှုကို ပယ်ရန် ငြိမ်းချမ်းမှု ‘သမထကမ္မဋ္ဌာန်း’ ကို ပွါးများအပ်၏။

ဣန္ဒြေမစောင့်စည်းမှုကို ပယ်ရန်စောင့်စည်းမှုကို ပွါးများအပ်၏။

မေ့လျော့မှုကို ပယ်ရန် မမေ့လျော့မှုကို ပွါးများအပ်၏။

ဒသမသုတ်။

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် တိကဝဂ် ပြီး၏။

၁၂-သာမညဝဂ်

၁-ကာယာနုပဿီသုတ်

֍ ၁၁၇။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ကိုယ်၌ ကိုယ်ဟု အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် နေရန်မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်မှု၊ စကားပြောခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ အိပ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ အပေါင်းအသင်း၌့မွေ့လျော်မှု၊ ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမှု၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိမှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ ကိုယ်၌ ကိုယ်ဟု အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် နေရန်မထိုက်။

ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ကိုယ်၌ ကိုယ်ဟု အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက်နေရန်ထိုက်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်မှု၊ စကားပြောခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ အိပ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ အပေါင်းအသင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမှု၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိမှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ကိုယ်၌ ကိုယ်ဟု အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက်နေရန်ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဓမ္မာနုပဿီသုတ်

֍ ၁၁၈။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့ကို မပယ်မူ၍ အတွင်း ‘အဇ္ဈတ္တ’ ဖြစ်သော ကိုယ်၌။ပ။ အပ'ဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သော ကိုယ်၌။ပ။ အတွင်းအပ ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သော ကိုယ်၌။ပ။ အတွင်း ‘အဇ္ဈတ္တ’ ဖြစ်သော ဝေဒနာတို့၌။ပ။ အပ ‘ဗဟိဒ္ဓ'ဖြစ်သော ဝေဒနာတို့၌။ပ။ အတွင်းအပ ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သော ဝေဒနာတို့၌။ပ။ အတွင်း ‘အဇ္ဈတ္တ'ဖြစ်သော စိတ်၌။ပ။ အပ ‘ဗဟိဒ္ဓ'ဖြစ်သော စိတ်၌။ပ။ အတွင်းအပ ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သော စိတ်၌။ပ။ အတွင်း ‘အဇ္ဈတ္တ’ ဖြစ်သော တရားတို့၌။ပ။ အပ ‘ဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သော တရားတို့၌။ပ။ အတွင်းအပ ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သော တရားတို့၌ တရားဟု အဖန်ဖန် ရှုလျက် နေရန် မထိုက်။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အတွင်းအပ ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ’ ဖြစ်သောတရားတို့၌ တရားဟု အဖန်ဖန် ရှုလျက်နေရန် ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-တပုဿသုတ်

֍ ၁၁၉။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော တပုဿသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မြင်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍ နေ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဘုရား၌ သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ တရား၌ သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ သံဃာ၌ သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ မြတ်သောသီလ၊ မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်၊ မြတ်သော (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်) တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော တပုဿသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မြင်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍ နေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-၂၃-ဘလ္လိကာဒိသုတ်

֍ ၁၂၀-၁၃၉။ ရဟန်းတို့ တရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဘလ္လိကသူကြွယ်သည်။ပ။ သုဒတ္တမည်သော အနာထပိဏ်သူကြွယ်သည်။ပ။ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့သား စိတ္တသူကြွယ်သည်။ပ။ ဟတ္ထကအာဠဝကသည်။ မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းသည်။ ဝေသာလီပြည်သား ဥဂ္ဂသူကြွယ်သည်။ ဥဂ္ဂတသူကြွယ်သည်။ သူရမည်သော အမ္ဗဋ္ဌသည်။ အဘယမင်းသားမွေးစားသော ဇီဝကသည်။ နကုလပိတာသူကြွယ်သည်။ တဝကဏ္ဏိကသူကြွယ်သည်။ ပူရဏသူကြွယ်သည်။ ဣသိဒတ္တသူကြွယ်သည်။ သန္ဓာနသူကြွယ်သည်။ ဝိစယသူကြွယ်သည်။ ဝိဇယမာဟိကသူကြွယ်သည်။ မေဏ္ဍကသူကြွယ်သည်။ ဝါသေဋ္ဌဥပါသကာသည်။ အရိဋ္ဌဥပါသကာသည်။ သာရဂ္ဂဥပါသကာသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍ နေ၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ရဟန်းတို့ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သာရဂ္ဂ ဥပါသကာသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မြင်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍ နေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တေဝီသတိမသုတ်။

တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် သာမညဝဂ် ပြီး၏။

၂၄-ရာဂပေယျာလ

֍ ၁၄၀။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

အမြတ်ဆုံး အမြင်၊ အမြတ်ဆုံး အကြား၊ အမြတ်ဆုံး လာဘ်၊ အမြတ်ဆုံး သိက္ခာ၊ အမြတ်ဆုံးလုပ်ကျွေးမှု၊ အမြတ်ဆုံး အောက်မေ့မှုတို့တည်း။

ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၁)

֍ ၁၄၁။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

ဘုရားဂုဏ်ကို အောက်မေ့မှု ‘ဗုဒ္ဓါနုဿတိ’၊ တရားဂုဏ်ကို အောက်မေ့မှု ‘ဓမ္မာနုဿတိ’၊ သံဃာ ဂုဏ်ကိုအောက်မေ့မှု ‘သံဃာနုဿတိ’၊ သီလဂုဏ်ကို အောက်မေ့မှု ‘သီလာနုဿတိ’၊ စွန့်ကြဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုအောက်မေ့မှု ‘စာဂါနုဿတိ’၊ နတ်တို့ကို သက်သေထား၍ မိမိ၏ သီလစသော ဂုဏ်ကို အောက်မေ့မှု ‘ဒေဝတာနုဿတိ’ တို့ တည်း။

ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၂)

֍ ၁၄၂။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် တရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။

အဘယ်ခြောက်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-

မမြဲခြင်း၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘အနိစ္စသညာ’၊ မမြဲခြင်း၌ ဆင်းရဲဟု ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘အနိစ္စေဒုက္ခသညာ’၊ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ’၊ ပယ်ခြင်း၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘ပဟာနသညာ’၊ တပ်ခြင်း ကင်းခြင်း၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘ဝိရာဂသညာ’၊ ချုပ်ခြင်း၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘နိရောဓသညာ’ တို့တည်း။

ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန် ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၃)

֍ ၁၄၃-၁၆၉။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’ ကို ပိုင်းခြား၍ သိရန်။ပ။ ထက်ဝန်းကျင်ကုန်စေရန်။ ပယ်ရန်။ ကုန်ခန်းရန်။ ပျက်စီးရန်။ တပ်ခြင်း ကင်းရန်။ ချုပ်ရန်။ စွန့်ရန်။ တစ်ဖန်စွန့်ရန် တရား ခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။ (၄-၃၀)

֍ ၁၇၀-၆၄၉။ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’။ပ။ တွေဝေမှု ‘မောဟ’။ပ။ စိတ်ဆိုးမှု ‘ကောဓ’။ပ။ ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု ‘ဥပနာဟ’။ပ။ သူ့ကျေးဇူးချေဖျက်မှု ‘မက္ခ’။ပ။ အပြိုင်ပြုမှု ‘ပဠာသ’။ပ။ ငြူစူမှု ‘ဣဿာ’။ပ။ ဝန်တိုမှု'မစ္ဆရိယ’။ပ။ လှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ’။ပ။ စဉ်းလဲမှု ‘သာဌေယျ’။ပ။ ခက်ထန်မှု ‘ထမ္ဘ’။ပ။ ခြုတ်ခြယ်မှု ‘သာရမ္ဘ’။ပ။ ထောင်လွှားမှု ‘မာန’။ပ။ အလွန်ထောင်လွှားမှု ‘အတိမာန’။ပ။ ယစ်မှု ‘မဒ’။ပ။ မေ့လျော့မှု ‘ပမာဒ’ ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်။ပ။ ပိုင်းခြား၍ သိရန်။ပ။ ထက်ဝန်းကျင် ကုန်စေရန်။ပ။ ပယ်ရန်။ပ။ကုန်ခန်းရန်။ပ။ တပ်ခြင်းကင်းရန်။ပ။ ချုပ်ရန်။ပ။ စွန့်ရန်။ပ။ တစ်ဖန် စွန့်ရန်။ပ။ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူလေကုန်သတည်း။ (၃၁-၅၁၀)

ရာဂပေယျာလ ပြီး၏။

ဆက္ကနိပါတ် ပြီး၏။

ပါဠိ၊ မြန်မာပိဋက

ဆက္ကနိပါတပါဠိ+မြန်မာပြန်

အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်

ဆက္ကနိပါတ်

၁-ပဌမပဏ္ဏာသက

၁-အာဟုနေယျဝဂ်

၁-ပဌမ အာဟုနေယျသုတ်

၂-ဒုတိယ အာဟုနေယျသုတ်

၃-ဣန္ဒြိယသုတ်

၄-ဗလသုတ်

၅-ပဌမ အာဇာနီယသုတ်

၆-ဒုတိယ အာဇာနီယသုတ်

၇-တတိယ အာဇာနီယသုတ်

၈-အနုတ္တရိယသုတ်

၉-အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ်

၁၀။ မဟာနာမသုတ်

၂-သာရဏီယဝဂ်

၁-ပဌမ သာရဏီယသုတ်

၂-ဒုတိယ သာရဏီယသုတ်

၃-နိဿာရဏီယသုတ်

၄-ဘဒ္ဒကသုတ်

၅-အနုတပ္ပိယသုတ်

၆-နကုလပိတုသုတ်

၇-သောပ္ပသုတ်

၈-မစ္ဆဗန္ဓသုတ်

၉-ပဌမ မရဏဿတိသုတ်

၁၀-ဒုတိယ မရဏဿတိသုတ်

၃-အနုတ္တရိယဝဂ်

၁-သာမကသုတ်

၂-အပရိဟာနိယသုတ်

၃-ဘယသုတ်

၄-ဟိမဝန္တသုတ်

၅-အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ်

၆-မဟာကစ္စာနသုတ်

၇-ပဌမ သမယသုတ်

၈-ဒုတိယ သမယသုတ်

၉-ဥဒါယီသုတ်

၁၀-အနုတ္တရိယသုတ်

၄-ဒေဝတာဝဂ်

၁-သေခသုတ်

၂-ပဌမ အပရိဟာနသုတ်

၃-ဒုတိယ အပရိဟာနသုတ်

၄-မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ်

၅-ဝိဇ္ဇာဘာဂိယသုတ်

၆-ဝိဝါဒမူလသုတ်

၇-ဒါန (ဆဠင်္ဂဒါန) သုတ်

၈-အတ္တကာရီသုတ်

၉-နိဒါနသုတ်

၁၀-ကိမိလသုတ်

၁၁-ဒါရုက္ခန္ဓသုတ်

၁၂-နာဂိတသုတ်

၅-ဓမ္မိကဝဂ်

၁-နာဂသုတ်

၂-မိဂသာလာသုတ်

၃-ဣဏသုတ်

၄-မဟာစုန္ဒသုတ်

၅-ပဌမ သန္ဒိဋ္ဌိကသုတ်

၆-ဒုတိယ သန္ဒိဋ္ဌိကသုတ်

၇-ခေမသုတ်

၈-ဣန္ဒြိယသံဝရသုတ်

၉-အာနန္ဒာသုတ်

၁၀-ခတ္တိယသုတ်

၁၁-အပ္ပမာဒသုတ်

၁၂-ဓမ္မိကသုတ်

၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက

၆-မဟာဝဂ်

၁-သောဏသုတ်

၂-ဖဂ္ဂုနသုတ်

၃-ဆဠဘိဇာတိသုတ်

၄-အာသဝသုတ်

၅-ဒါရုကမ္မိကသုတ်

၆-ဟတ္ထိသာရိပုတ္တသုတ်

၇-မဇ္ဈေသုတ်

၈-ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏသုတ်

၉-နိဗ္ဗေဓိကသုတ်

၁၀-သီဟနာဒသုတ်

၇-ဒေဝတာဝဂ် ၁-အနာဂါမိဖလသုတ်

၂-အရဟတ္တသုတ်

၃-မိတ္တသုတ်

၄-သင်္ဂဏိကာရာမသုတ်