ခုဒ္ဒကနိကာယေ
ဇာတက-အဋ္ဌကထာ
(တတိယော ဘာဂေါ)
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၄။ စတုက္ကနိပါတော
၁။ ကာလိင်္ဂဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၀၁] ၁။ စူဠကာလိင်္ဂဇာတကဝဏ္ဏနာ ဝိဝရထိမာသံ ဒွါရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော စတုန္နံ ပရိဗ္ဗာဇိကာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝေသာလိယံ ကိရ လိစ္ဆဝိရာဇူနံ သတ္တ သဟဿာနိ သတ္တ သတာနိ သတ္တ စ လိစ္ဆဝီ ဝသိံသု။ တေ သဗ္ဗေပိ ပုစ္ဆာပဋိပုစ္ဆာစိတ္တကာ အဟေသုံ။ အထေကော ပဉ္စသု ဝါဒသတေသု ဗျတ္တော နိဂဏ္ဌော ဝေသာလိယံ သမ္ပာပုဏိ, တေ တဿ သင်္ဂဟံ အကံသု။ အပရာပိ ဧဝရူပါ နိဂဏ္ဌီ သမ္ပာပုဏိ။ ရာဇာနော ဒွေပိ ဇနေ ဝါဒံ ကာရေသုံ, ဥဘောပိ သဒိသာဝ အဟေသုံ။ တတော လိစ္ဆဝီနံ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣမေ ဒွေပိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နော ပုတ္တော ဗျတ္တော ဘဝိဿတီ’’တိ။ တေသံ ဝိဝါဟံ ကာရေတွာ ဒွေပိ ဧကတော ဝါသေသုံ။ အထ နေသံ သံဝါသမနွာယ ပဋိပါဋိယာ စတဿော ဒါရိကာယော ဧကော စ ဒါရကော ဇာယိ။ ဒါရိကာနံ ‘‘သစ္စာ, လောလာ, အဝဓာရိကာ, ပဋိစ္ဆာဒါ’’တိ နာမံ အကံသု, ဒါရကဿ ‘‘သစ္စကော’’တိ။
တေ ပဉ္စပိ ဇနာ ဝိညုတံ ပတ္တာ မာတိတော ပဉ္စ ဝါဒသတာနိ, ပိတိတော ပဉ္စ ဝါဒသတာနီတိ ဝါဒသဟဿံ ဥဂ္ဂဏှိံသု။ မာတာပိတရော ဒါရိကာနံ ဧဝံ ဩဝဒိံသု ‘‘သစေ ကောစိ ဂိဟီ တုမှာကံ ဝါဒံ ဘိန္ဒိဿတိ, တဿ ပါဒပရိစာရိကာ ဘဝေယျာထ။ သစေ ပဗ္ဗဇိတော ဘိန္ဒိဿတိ, တဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇေယျာထာ’’တိ။
အပရဘာဂေ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ တေသု ကာလကတေသု သစ္စကနိဂဏ္ဌော တတ္ထေဝ ဝေသာလိယံ လိစ္ဆဝီနံ သိပ္ပံ သိက္ခာပေန္တော ဝသိ။ ဘဂိနိယော ဇမ္ဗုသာခံ ဂဟေတွာ ဝါဒတ္ထာယ နဂရာ နဂရံ စရမာနာ သာဝတ္ထိံ ပတွာ နဂရဒွါရေ သာခံ နိခဏိတွာ ‘‘ယော အမှာကံ ဝါဒံ အာရောပေတုံ သက္ကောတိ ဂိဟီ ဝါ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ, သော ဧတံ ပံသုပုဉ္ဇံ ပါဒေဟိ ဝိကိရိတွာ ပါဒေဟေဝ သာခံ မဒ္ဒတူ’’တိ ဒါရကာနံ ဝတွာ ဘိက္ခာယ နဂရံ ပဝိသိံသု။ အထာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အသမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ရိတ္တဃဋေသု ပါနီယံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ဂိလာနေ စ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ ဒိဝါတရံ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တော တံ သာခံ ဒိသွာ ဒါရကေ ပုစ္ဆိ, ဒါရကာ တံ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိံသု။ ထေရော ဒါရကေဟေဝ ပါတာပေတွာ မဒ္ဒါပေတွာ ‘‘ယေဟိ အယံ သာခါ ဌပိတာ, တေ ကတဘတ္တကိစ္စာဝ အာဂန္တွာ ဇေတဝနဒွါရကောဋ္ဌကေ မံ ပဿန္တူ’’တိ ဒါရကာနံ ဝတွာ နဂရံ ပဝိသိတွာ ကတဘတ္တကိစ္စော ဝိဟာရဒွါရကောဋ္ဌကေ အဋ္ဌာသိ။ တာပိ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ဘိက္ခာယ စရိတွာ အာဂတာ သာခံ မဒ္ဒိတံ ဒိသွာ ‘‘ကေနာယံ မဒ္ဒိတာ’’တိ ဝတွာ ‘‘သာရိပုတ္တတ္ထေရေန, သစေ တုမှေ ဝါဒတ္ထိကာ, ဇေတဝနဒွါရကောဋ္ဌကံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ဒါရကေဟိ ဝုတ္တာ ပုန နဂရံ ပဝိသိတွာ မဟာဇနံ သန္နိပါတေတွာ ဝိဟာရဒွါရကောဋ္ဌကံ ဂန္တွာ ထေရံ ဝါဒသဟဿံ ပုစ္ဆိံသု။ ထေရော တံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ‘‘အညံ ကိဉ္စိ ဇာနာထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န ဇာနာမ, သာမီ’’တိ။ ‘‘အဟံ ပန ဝေါ ကိဉ္စိ ပုစ္ဆာမီ’’တိ။ ‘‘ပုစ္ဆ, သာမိ, ဇာနန္တိယော ကထေဿာမာ’’တိ။
ထေရော ‘‘ဧကံ နာမ ကိ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ တာ န ဇာနိံသု။ ထေရော ဝိဿဇ္ဇေသိ။ တာ ‘‘အမှာကံ, သာမိ, ပရာဇယော, တုမှာကံ ဇယော’’တိ အာဟံသု။ ‘‘ဣဒါနိ ကိံ ကရိဿထာ’’တိ? ‘‘အမှာကံ မာတာပိတူဟိ အယံ ဩဝါဒေါ ဒိန္နော ‘သစေ ဝေါ ဂိဟီ ဝါဒံ ဘိန္ဒိဿတိ, တဿ ပဇာပတိယော ဘဝေယျာထ။ သစေ ပဗ္ဗဇိတော, တဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇေယျာထာ’တိ, ပဗ္ဗဇ္ဇံ နော ဒေထာ’’တိ။ ထေရော ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ တာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာယ ထေရိယာ သန္တိကေ ပဗ္ဗာဇေသိ။ တာ သဗ္ဗာပိ န စိရဿေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု။
အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, သာရိပုတ္တတ္ထေရော စတုန္နံ ပရိဗ္ဗာဇိကာနံ အဝဿယော ဟုတွာ သဗ္ဗာ အရဟတ္တံ ပါပေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဧတာသံ အဝဿယော အဟောသိ, ဣဒါနိ ပန ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိသေကံ ဒါပေသိ, ပုဗ္ဗေ ရာဇမဟေသိဋ္ဌာနေ ဌပေသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကာလိင်္ဂရဋ္ဌေ ဒန္တပုရနဂရေ ကာလိင်္ဂရာဇေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ အဿကရဋ္ဌေ ပါဋလိနဂရေ အဿကော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ကာလိင်္ဂေါ သမ္ပန္နဗလဝါဟနော သယမ္ပိ နာဂဗလော ပဋိယောဓံ န ပဿတိ။ သော ယုဇ္ဈိတုကာမော ဟုတွာ အမစ္စာနံ အာရောစေသိ ‘‘အဟံ ယုဒ္ဓတ္ထိကော, ပဋိယောဓံ ပန န ပဿာမိ, ကိံ ကရောမာ’’တိ။ အမစ္စာ ‘‘အတ္ထေကော, မဟာရာဇ, ဥပါယော, ဓီတရော တေ စတဿော ဥတ္တမရူပဓရာ, တာ ပသာဓေတွာ ပဋိစ္ဆန္နယာနေ နိသီဒါပေတွာ ဗလပရိဝုတာ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော စရာပေထ။ ယော ရာဇာ တာ အတ္တနော ဂေဟေ ကာတုကာမော ဘဝိဿတိ, တေန သဒ္ဓိံ ယုဒ္ဓံ ကရိဿာမာ’’တိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ တထာ ကာရေသိ။ တာဟိ ဂတဂတဋ္ဌာနေ ရာဇာနော ဘယေန တာသံ နဂရံ ပဝိသိတုံ န ဒေန္တိ, ပဏ္ဏာကာရံ ပေသေတွာ ဗဟိနဂရေယေဝ ဝသာပေန္တိ။ ဧဝံ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဝိစရိတွာ အဿကရဋ္ဌေ ပါဋလိနဂရံ ပါပုဏိံသု။ အဿကောပိ နဂရဒွါရာနိ ပိဒဟာပေတွာ ပဏ္ဏာကာရံ ပေသေသိ။ တဿ နန္ဒိသေနော နာမ အမစ္စော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော ဥပါယကုသလော။ သော စိန္တေသိ ‘‘ဣမာ ကိရ ရာဇဓီတရော သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဝိစရိတွာ ပဋိယောဓံ န လဘိံသု, ဧဝံ သန္တေ ဇမ္ဗုဒီပေါ တုစ္ဆော နာမ အဟောသိ, အဟံ ကာလိင်္ဂေန သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈိဿာမီ’’တိ။ သော နဂရဒွါရံ ဂန္တွာ ဒေါဝါရိကေ အာမန္တေတွာ တာသံ ဒွါရံ ဝိဝရာပေတုံ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝိဝရထိမာသံ ဒွါရံ, နဂရံ ပဝိသန္တု အရုဏရာဇဿ၊
သီဟေန သုသိဋ္ဌေန, သုရက္ခိတံ နန္ဒိသေနေနာ’’တိ။
တတ္ထ အရုဏရာဇဿာတိ သော ဟိ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတကာလေ ရဋ္ဌနာမဝသေန အဿကော နာမ ဇာတော, ကုလဒတ္တိယံ ပနဿ နာမံ
အရုဏောတိ။ တေနာဟ ‘‘အရုဏရာဇဿာ’’တိ။ သီဟေနာတိ ပုရိသသီဟေန။ သုသိဋ္ဌေနာတိ အာစရိယေဟိ သုဋ္ဌု အနုသာသိတေန။ နန္ဒိသေနေနာတိ မယာ နန္ဒိသေနေန နာမ။
သော ဧဝံ ဝတွာ ဒွါရံ ဝိဝရာပေတွာ တာ ဂဟေတွာ အဿကရညော ဒတွာ ‘‘တုမှေ မာ ဘာယိတ္ထ, ယုဒ္ဓေ သတိ အဟံ ဇိနိဿာမိ, ဣမာ ဥတ္တမရူပဓရာ ရာဇဓီတရော မဟေသိယော ကရောထာ’’တိ တာသံ အဘိသေကံ ဒါပေတွာ တာဟိ သဒ္ဓိံ အာဂတေ ပုရိသေ ‘‘ဂစ္ဆထ, တုမှေ ရာဇဓီတူနံ အဿကရာဇေန မဟေသိဋ္ဌာနေ ဌပိတဘာဝံ တုမှာကံ ရညော အာစိက္ခထာ’’တိ ဥယျောဇေသိ။ တေ ဂန္တွာ အာရောစေသုံ။ ကာလိင်္ဂေါ ‘‘န ဟိ နူန သော မယှံ ဗလံ ဇာနာတီ’’တိ ဝတွာ တာဝဒေဝ မဟတိယာ သေနာယ နိက္ခမိ။ နန္ဒိသေနော တဿ အာဂမနံ ဉတွာ ‘‘အတ္တနော ကိရ ရဇ္ဇသီမာယမေဝ ဟောတု, မာ အမှာကံ ရညော ရဇ္ဇသီမံ ဩက္ကမတု, ဥဘိန္နံ ရဇ္ဇာနံ အန္တရေ ယုဒ္ဓံ ဘဝိဿတီ’’တိ သာသနံ ပေသေသိ။ သော သာသနံ သုတွာ အတ္တနော ရဇ္ဇပရိယန္တေယေဝ အဋ္ဌာသိ။ အဿကောပိ အတ္တနော ရဇ္ဇပရိယန္တေ အဋ္ဌာသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ တေသံ ဒွိန္နံ ရဇ္ဇာနံ အန္တရေ ပဏ္ဏသာလာယံ ဝသတိ။ ကာလိင်္ဂေါ စိန္တေသိ ‘‘သမဏာ နာမ ကိဉ္စိ ဇာနိဿန္တိ, ကော ဇာနာတိ, ကိံ ဘဝိဿတိ, ကဿ ဇယော ဝါ ပရာဇယော ဝါ ဘဝိဿတိ, တာပသံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ အညာတကဝေသေန ဗောဓိသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ဘန္တေ, ကာလိင်္ဂေါ စ အဿကော စ ယုဇ္ဈိတုကာမာ အတ္တနော အတ္တနော ရဇ္ဇသီမာယမေဝ ဌိတာ, ဧတေသု ကဿ ဇယော ဘဝိဿတိ, ကဿ ပရာဇယော’’တိ ပုစ္ဆိ။ မဟာပုည, အဟံ ‘‘အသုကဿ ဇယော, အသုကဿ ပရာဇယော’’တိ န ဇာနာမိ, သက္ကော ပန ဒေဝရာဇာ ဣဓာဂစ္ဆတိ, တမဟံ ပုစ္ဆိတွာ ကထေဿာမိ, သွေ အာဂစ္ဆေယျာသီတိ။ သက္ကော ဗောဓိသတ္တဿ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ နိသီဒိ, အထ နံ ဗောဓိသတ္တော တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ ဘန္တေ, ကာလိင်္ဂေါ ဇိနိဿတိ, အဿကော ပရာဇိဿတိ, ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ ပညာယိဿတီတိ။
ကာလိင်္ဂေါ ပုနဒိဝသေ အာဂန္တွာ ပုစ္ဆိ, ဗောဓိသတ္တောပိဿ အာစိက္ခိ။ သော ‘‘ကိံ နာမ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ ဘဝိဿတီ’’တိ အပုစ္ဆိတွာဝ ‘‘အဟံ ကိရ ဇိနိဿာမီ’’တိ ဥဋ္ဌာယ တုဋ္ဌိယာ ပက္ကာမိ။ သာ ကထာ ဝိတ္ထာရိကာ အဟောသိ။ တံ သုတွာ အဿကော နန္ဒိသေနံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ကာလိင်္ဂေါ ကိရ
ဇိနိဿတိံ, မယံ ပရာဇိဿာမ, ကိံ နု ခေါ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟ။ သော ‘‘ကော ဧတံ ဇာနာတိ မဟာရာဇ, ကဿ ဇယော ဝါ ပရာဇယော ဝါ, တုမှေ မာ စိန္တယိတ္ထာ’’တိ ရာဇာနံ အဿာသေတွာ ဗောဓိသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ‘‘ဘန္တေ, ကော ဇိနိဿတိ, ကော ပရာဇိဿတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ကာလိင်္ဂေါ ဇိနိဿတိ, အဿကော ပရာဇိဿတီ’’တိ? ‘‘ဘန္တေ, ဇိနန္တဿ ပုဗ္ဗနိမိတ္တံ ကိံ ဘဝိဿတိ, ကိံ ပရာဇိနန္တဿာ’’တိ? ‘‘မဟာပုည, ဇိနန္တဿ အာရက္ခဒေဝတာ သဗ္ဗသေတော ဥသဘော ဘဝိဿတိ, ဣတရဿ သဗ္ဗကာဠကော, ဥဘိန္နမ္ပိ အာရက္ခဒေဝတာ ယုဇ္ဈိတွာ ဇယပရာဇယံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ နန္ဒိသေနော တံ သုတွာ ဥဋ္ဌာယ ဂန္တွာ ရညော သဟာယေ သဟဿမတ္တေ မဟာယောဓေ ဂဟေတွာ အဝိဒူရေ ပဗ္ဗတံ အဘိရုယှ ‘‘အမ္ဘော, အမှာကံ ရညော ဇီဝိတံ ဒါတုံ သက္ခိဿထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမ, သက္ခိဿာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဣမသ္မိံ ပပါတေ ပတထာ’’တိ။ တေ ပတိတုံ အာရဘိံသု။ အထ နေ ဝါရေတွာ ‘‘အလံ ဧတ္ထ ပတနေန, အမှာကံ ရညော ဇီဝိတံ ဒါတုံ သုဟဒယာ အနိဝတ္တိနော ဟုတွာ ယုဇ္ဈထာ’’တိ အာဟ။ တေ သမ္ပဋိစ္ဆိံသုံ။
အထ သင်္ဂါမေ ဥပဋ္ဌိတေ ကာလိင်္ဂေါ ‘‘အဟံ ကိရ ဇိနိဿာမီ’’တိ ဝေါသာနံ အာပဇ္ဇိ, ဗလကာယာပိဿ ‘‘အမှာကံ ကိရ ဇယော’’တိ ဝေါသာနံ အာပဇ္ဇိတွာ သန္နာဟံ အကတွာ ဝဂ္ဂဝဂ္ဂါ ဟုတွာ ယထာရုစိ ပက္ကမိံသု, ဝီရိယကရဏကာလေ ဝီရိယံ န ကရိံသု။ ဥဘောပိ ရာဇာနော အဿံ အဘိရုဟိတွာ ‘‘ယုဇ္ဈိဿာမာ’’တိ အညမညံ ဥပသင်္ကမန္တိ။ ဥဘိန္နံ အာရက္ခဒေဝတာ ပုရတော ဂန္တွာ ကာလိင်္ဂရညော အာရက္ခဒေဝတာ သဗ္ဗသေတော ဥသဘော အဟောသိ, ဣတရဿ သဗ္ဗကာဠကော။ တာ ဒေဝတာပိ အညမညံ ယုဇ္ဈနာကာရံ ဒဿေန္တာ ဥပသင်္ကမိံသု။ တေ ပန ဥသဘာ ဥဘိန္နံ ရာဇူနံယေဝ ပညာယန္တိ, န အညေသံ။ နန္ဒိသေနော အဿကံ ပုစ္ဆိ ‘‘ပညာယတိ တေ, မဟာရာဇ, အာရက္ခဒေဝတာ’’တိ။ ‘‘အာမ, ပညာယတီ’’တိ။ ‘‘ကေနာကာရေနာ’’တိ။ ‘‘ကာလိင်္ဂရညော အာရက္ခဒေဝတာ သဗ္ဗသေတော ဥသဘော ဟုတွာ ပညာယတိ, အမှာကံ အာရက္ခဒေဝတာ သဗ္ဗကာဠကော ကိလမန္တော ဟုတွာ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, တုမှေ မာ ဘာယထ, မယံ ဇိနိဿာမ, ကာလိင်္ဂေါ ပရာဇိဿတိ, တုမှေ အဿပိဋ္ဌိတော ဩတရိတွာ ဣမံ သတ္တိံ ဂဟေတွာ သုသိက္ခိတသိန္ဓဝံ ဥဒရပဿေ ဝါမဟတ္ထေန ဥပ္ပီဠေတွာ ဣမိနာ ပုရိသသဟဿေန သဒ္ဓိံ ဝေဂေန ဂန္တွာ ကာလိင်္ဂရညော အာရက္ခဒေဝတံ သတ္တိပ္ပဟာရေန ပါတေထ, တတော မယံ သဟဿမတ္တာ သတ္တိသဟဿေန
ပဟရိဿာမ, ဧဝံ ကာလိင်္ဂဿ အာရက္ခဒေဝတာ နဿိဿတိ, တတော ကာလိင်္ဂေါ ပရာဇိဿတိ, မယံ ဇိနိဿာမာ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ နန္ဒိသေနေန ဒိန္နသညာယ ဂန္တွာ သတ္တိယာ ပဟရိ, သူရယောဓသဟဿာပိ အမစ္စာ သတ္တိသဟဿေန ပဟရိံသု။ အာရက္ခဒေဝတာ တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ, တာဝဒေဝ ကာလိင်္ဂေါ ပရာဇိတွာ ပလာယိ။ တံ ပလာယမာနံ ဒိသွာ သဟဿမတ္တာ အမစ္စာ ‘‘ကာလိင်္ဂေါ ပလာယတီ’’တိ ဥန္နဒိံသု။ ကာလိင်္ဂေါ မရဏဘယဘီတော ပလာယမာနော တံ တာပသံ အက္ကောသန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဇယော ကလိင်္ဂါနမသယှသာဟိနံ, ပရာဇယော အနယော အဿကာနံ၊
ဣစ္စေဝ တေ ဘာသိတံ ဗြဟ္မစာရိ, န ဥဇ္ဇုဘူတာ ဝိတထံ ဘဏန္တီ’’တိ။
တတ္ထ အသယှသာဟိနန္တိ အသယှံ ဒုဿဟံ သဟိတုံ သမတ္ထာနံ။ ဣစ္စေဝ တေ ဘာသိတန္တိ ဧဝံ တယာ ကူဋတာပသ လဉ္ဇံ ဂဟေတွာ ပရာဇိနကရာဇာနံ ဇိနိဿတိ, ဇိနနရာဇာနဉ္စ ပရာဇိဿတီတိ ဘာသိတံ။ န ဥဇ္ဇုဘူတာတိ ယေ ကာယေန ဝါစာယ မနသာ စ ဥဇုဘူတာ, န တေ မုသာ ဘဏန္တီတိ။
ဧဝံ သော တာပသံ အက္ကောသန္တော ပလာယန္တော အတ္တနော နဂရမေဝ ဂတော, နိဝတ္တိတွာ ဩလောကေတုမ္ပိ နာသက္ခိ။ တတော ကတိပါဟစ္စယေန သက္ကော တာပသဿ ဥပဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ တာပသော တေန သဒ္ဓိံ ကထေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒေဝါ မုသာဝါဒမုပါတိဝတ္တာ, သစ္စံ ဓနံ ပရမံ တေသု သက္က၊
တံ တေ မုသာ ဘာသိတံ ဒေဝရာဇ, ကိံ ဝါ ပဋိစ္စ မဃဝါ မဟိန္ဒာ’’တိ။
တတ္ထ တံ တေ မုသာ ဘာသိတန္တိ ယံ တယာ မယှံ ဘာသိတံ, တံ အတ္ထဘဉ္ဇနကမုသာဝါဒံ ကထေန္တေန တယာ မုသာ ဘာသိတံ, တယာ ကိံ ကာရဏံ ပဋိစ္စ ဧဝံ ဘာသိတန္တိ?
တံ သုတွာ သက္ကော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘နနု တေ သုတံ ဗြာဟ္မဏ ဘညမာနေ, ဒေဝါ န ဣဿန္တိ ပုရိသပရက္ကမဿ၊
ဒမော သမာဓိ မနသော အဘေဇ္ဇော, အဗျဂ္ဂတာ နိက္ကမနဉ္စ ကာလေ၊
ဒဠှဉ္စ ဝိရိယံ ပုရိသပရက္ကမော စ, တေနေဝ အာသိ ဝိဇယော အဿကာန’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ကိံ တယာ, ဗြာဟ္မဏ, တတ္ထ တတ္ထ ဝစနေ ဘညမာနေ ဣဒံ န သုတပုဗ္ဗံ, ယံ ဒေဝါ ပုရိသပရက္ကမဿ န ဣဿန္တိ န ဥသူယန္တိ, အဿကရညော ဝီရိယကရဏဝသေန အတ္တဒမနသင်္ခါတော ဒမော, သမဂ္ဂဘာဝေန မနသော အဘေဇ္ဇော, အဘေဇ္ဇ သမာဓိ, အဿကရညော သဟာယာနံ ဝီရိယကရဏကာလေ အဗျဂ္ဂတာ ယထာ ကာလိင်္ဂဿ မနုဿာ ဝဂ္ဂဝဂ္ဂါ ဟုတွာ ဩသက္ကိံသု, ဧဝံ အနောသက္ကနံ သမဂ္ဂဘာဝေန အဘေဇ္ဇစိတ္တာနံ ဝီရိယဉ္စ ပုရိသပရက္ကမော စ ထိရော အဟောသိ, တေနေဝ ကာရဏေန အဿကာနံ ဇယော အဟောသီတိ။
ပလာတေ စ ပန ကာလိင်္ဂေ အဿကရာဇာ ဝိလောပံ ဂါဟာပေတွာ အတ္တနော နဂရံ ဂတော။ နန္ဒိသေနော ကာလိင်္ဂဿ သာသနံ ပေသေသိ ‘‘ဣမာသံ စတုန္နံ ရာဇကညာနံ ဒါယဇ္ဇကောဋ္ဌာသံ ပေသေတု, သစေ န ပေသေတိ, ကာတဗ္ဗမေတ္ထ ဇာနိဿာမီ’’တိ။ သော တံ သာသနံ သုတွာ ဘီတတသိတော တာဟိ လဒ္ဓဗ္ဗဒါယဇ္ဇံ ပေသေသိ, တတော ပဋ္ဌာယ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ ကာလိင်္ဂရညော ဓီတရော ဣမာ ဒဟရဘိက္ခုနိယော အဟေသုံ, နန္ဒိသေနော သာရိပုတ္တော, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စူဠကာလိင်္ဂဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၀၂] ၂။ မဟာအဿာရောဟဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဒေယျေသုံ ဒဒံ ဒါနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အာနန္ဒတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ကထိတမေဝ။ သတ္ထာ ‘‘ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ အတ္တနော ဥပကာရဝသေနေဝ ကိရိံသူ’’တိ ဝတွာ ဣဓာပိ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိရာဇာ ဟုတွာ ဓမ္မေန သမေန ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, ဒါနံ ဒေတိ, သီလံ ရက္ခတိ။ သော ‘‘ပစ္စန္တံ ကုပိတံ ဝူပသမေဿာမီ’’တိ ဗလဝါဟနပရိဝုတော ဂန္တွာ ပရာဇိတော အဿံ အဘိရုဟိတွာ ပလာယမာနော ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ ပါပုဏိ။ တတ္ထ တိံသ ဇနာ ရာဇသေဝကာ ဝသန္တိ။ တေ ပါတောဝ ဂါမမဇ္ဈေ သန္နိပတိတွာ ဂါမကိစ္စံ ကရောန္တိ။ တသ္မိံ ခဏေ ရာဇာ ဝမ္မိတံ အဿံ အဘိရုဟိတွာ အလင်္ကတပဋိယတ္တော ဂါမဒွါရေန အန္တောဂါမံ ပါဝိသိ။ တေ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဣဒ’’န္တိ ဘီတာ ပလာယိတွာ သကသကဂေဟာနိ ပဝိသိံသု။ ဧကော ပနေတ္ထ အတ္တနော ဂေဟံ အဂန္တွာ ရညော ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ‘‘ရာဇာ ကိရ ပစ္စန္တံ ဂတော’’တိ သုယျတိ, ကောသိ တွံ ရာဇပုရိသော စောရပုရိသောတိ? ‘‘ရာဇပုရိသော, သမ္မာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဧထာ’’တိ ရာဇာနံ ဂေဟံ နေတွာ အတ္တနော ပီဌကေ နိသီဒါပေတွာ ‘‘ဧဟိ, ဘဒ္ဒေ, သဟာယကဿ ပါဒေ ဓောဝါ’’တိ ဘရိယံ တဿ ပါဒေ ဓောဝါပေတွာ အတ္တနော ဗလာနုရူပေန အာဟာရံ ဒတွာ ‘‘မုဟုတ္တံ ဝိဿမထာ’’တိ သယနံ ပညာပေသိ, ရာဇာ နိပဇ္ဇိ။ ဣတရော အဿဿ သန္နာဟံ မောစေတွာ စင်္ကမာပေတွာ ဥဒကံ ပါယေတွာ ပိဋ္ဌိံ တေလေန မက္ခေတွာ တိဏံ အဒါသိ။ ဧဝံ တယော စတ္တာရော ဒိဝသေ ရာဇာနံ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ ‘‘ဂစ္ဆာမဟံ, သမ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ ပုန ရညော စ အဿဿ စ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ သဗ္ဗမကာသိ။ ရာဇာ တုဿိတွာ ဂစ္ဆန္တော ‘‘အဟံ, သမ္မ, မဟာအဿာရောဟော နာမ, နဂရမဇ္ဈေ အမှာကံ ဂေဟံ, သစေ ကေနစိ ကိစ္စေန နဂရံ အာဂစ္ဆသိ, ဒက္ခိဏဒွါရေ ဌတွာ ဒေါဝါရိကံ ‘မဟာအဿာရောဟော ကတရဂေဟေ ဝသတီ’တိ ပုစ္ဆိတွာ ဒေါဝါရိကံ ဂဟေတွာ အမှာကံ ဂေဟံ အာဂစ္ဆေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။
ဗလကာယောပိ ရာဇာနံ အဒိသွာ ဗဟိနဂရေ ခန္ဓာဝါရံ ဗန္ဓိတွာ ဌိတော ရာဇာနံ ဒိသွာ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပရိဝါရေသိ။ ရာဇာ နဂရံ ပဝိသန္တော ဒွါရန္တရေ
ဌတွာ ဒေါဝါရိကံ ပက္ကောသာပေတွာ မဟာဇနံ ပဋိက္ကမာပေတွာ ‘‘တာတ, ဧကော ပစ္စန္တဂါမဝါသီ မံ ဒဋ္ဌုကာမော အာဂန္တွာ ‘မဟာအဿာရောဟဿ ဂေဟံ ကဟ’န္တိ တံ ပုစ္ဆိဿတိ, တံ တွံ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ အာနေတွာ မံ ဒဿေယျာသိ, တဒါ တွံ သဟဿံ လဘိဿသီ’’တိ အာဟ။ သော နာဂစ္ဆတိ, တသ္မိံ အနာဂစ္ဆန္တေ ရာဇာ တဿ ဝသနဂါမေ ဗလိံ ဝဍ္ဎာပေသိ, ဗလိမှိ ဝဍ္ဎိတေ နာဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ ဗလိံ ဝဍ္ဎာပေသိ, နေဝ အာဂစ္ဆတိ။ အထ နံ ဂါမဝါသိနော သန္နိပတိတွာ အာဟံသု ‘‘အယျ, တဝ သဟာယဿ မဟာအဿာရောဟဿ အာဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ မယံ ဗလိနာ ပီဠိယမာနာ သီသံ ဥက္ခိပိတုံ န သက္ကောမ, ဂစ္ဆ တဝ သဟာယဿ မဟာအဿာရောဟဿ ဝတွာ အမှာကံ ဗလိံ ဝိဿဇ္ဇာပေဟီ’’တိ။ သာဓု ဂစ္ဆိဿာမိ, န ပန သက္ကာ တုစ္ဆဟတ္ထေန ဂန္တုံ, မယှံ သဟာယဿ ဒွေ ဒါရကာ အတ္ထိ, တေသဉ္စ ဘရိယာယ စဿ သဟာယကဿ စ မေ နိဝါသနပါရုပနပိဠန္ဓနာဒီနိ သဇ္ဇေထာတိ။ ‘‘သာဓု သဇ္ဇိဿာမာ’’တိ တေ သဗ္ဗံ ပဏ္ဏာကာရံ သဇ္ဇယိံသု။
သော တဉ္စ အတ္တနော ဃရေ ပက္ကပူဝဉ္စ အာဒါယ ဂန္တွာ ဒက္ခိဏဒွါရံ ပတွာ ဒေါဝါရိကံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကဟံ, သမ္မ, မဟာအဿာရောဟဿ ဂေဟ’’န္တိ။ သော ‘‘ဧဟိ ဒဿေမိ တေ’’တိ တံ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ ရာဇဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘ဒေါဝါရိကော ဧကံ ပစ္စန္တဂါမဝါသိံ ဂဟေတွာ အာဂတော’’တိ ပဋိဝေဒေသိ။ ရာဇာ တံ သုတွာ အာသနာ ဥဋ္ဌာယ ‘‘မယှံ သဟာယော စ တေန သဒ္ဓိံ အာဂတာ စ ပဝိသန္တူ’’တိ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ဒိသွာဝ နံ ပရိဿဇိတွာ ‘‘မယှံ သဟာယိကာ စ ဒါရကာ စ အရောဂါ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ မဟာတလံ အဘိရုဟိတွာ သေတစ္ဆတ္တဿ ဟေဋ္ဌာ ရာဇာသနေ နိသီဒါပေတွာ အဂ္ဂမဟေသိံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, သဟာယဿ မေ ပါဒေ ဓောဝါ’’တိ အာဟ။ သာ တဿ ပါဒေ ဓောဝိ, ရာဇာ သုဝဏ္ဏဘိင်္ကာရေန ဥဒကံ အာသိဉ္စိ။ ဒေဝီပိ ပါဒေ ဓောဝိတွာ ဂန္ဓတေလေန မက္ခေသိ။ ရာဇာ ‘‘ကိံ, သမ္မ, အတ္ထိ, ကိဉ္စိ အမှာကံ ခါဒနီယ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ သော ‘‘အတ္ထီ’’တိ ပသိဗ္ဗကတော ပူဝေ နီဟရာပေသိ။ ရာဇာ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋကေန ဂဟေတွာ တဿ သင်္ဂဟံ ကရောန္တော ‘‘မမ သဟာယေန အာနီတံ ခါဒထာ’’တိ ဒေဝိယာ စ အမစ္စာနဉ္စ ခါဒါပေတွာ သယမ္ပိ ခါဒိ။ ဣတရော ဣတရမ္ပိ ပဏ္ဏာကာရံ ဒဿေသိ။ ရာဇာ တဿ သင်္ဂဟတ္ထံ ကာသိကဝတ္ထာနိ အပနေတွာ တေန အာဘတဝတ္ထယုဂံ
နိဝါသေသိံ။ ဒေဝီပိ ကာသိကဝတ္ထဉ္စေဝ အာဘရဏာနိ စ အပနေတွာ တေန အာဘတဝတ္ထံ နိဝါသေတွာ အာဘရဏာနိ ပိဠန္ဓိ။
အထ နံ ရာဇာ ရာဇာရဟံ ဘောဇနံ ဘောဇာပေတွာ ဧကံ အမစ္စံ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆ ဣမဿ မမ ကရဏနိယာမေနေဝ မဿုကမ္မံ ကာရေတွာ ဂန္ဓောဒကေန နှာပေတွာ သတသဟဿဂ္ဃနိကံ ကာသိကဝတ္ထံ နိဝါသာပေတွာ ရာဇာလင်္ကာရေန အလင်္ကာရာပေတွာ အာနေဟီ’’တိ။ သော တထာ အကာသိ။ ရာဇာ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ အမစ္စေ သန္နိပါတာပေတွာ သေတစ္ဆတ္တဿ မဇ္ဈေ ဇာတိဟိင်္ဂုလကသုတ္တံ ပါတေတွာ ဥပဍ္ဎရဇ္ဇံ အဒါသိ။ တေ တတော ပဋ္ဌာယ ဧကတော ဘုဉ္ဇန္တိ ပိဝန္တိ သယန္တိ, ဝိဿာသော ထိရော အဟောသိ ကေနစိ အဘေဇ္ဇော။ အထဿ ရာဇာ ပုတ္တဒါရေပိ ပက္ကောသာပေတွာ အန္တောနဂရေ နိဝေသနံ မာပေတွာ အဒါသိ။ တေ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တိ။
အထ အမစ္စာ ကုဇ္ဈိတွာ ရာဇပုတ္တံ အာဟံသု ‘‘ကုမာရ, ရာဇာ ဧကဿ ဂဟပတိကဿ ဥပဍ္ဎရဇ္ဇံ ဒတွာ တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဘုဉ္ဇတိ ပိဝတိ သယတိ, ဒါရကေ စ ဝန္ဒာပေတိ, ဣမိနာ ရညာ ကတကမ္မံ န ဇာနာမ, ကိံ ကရောတိ ရာဇာ, မယံ လဇ္ဇာမ, တွံ ရညော ကထေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ သဗ္ဗံ တံ ကထံ ရညော အာရောစေတွာ ‘‘မာ ဧဝံ ကရောဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တာတ, အဟံ ယုဒ္ဓပရာဇိတော ကဟံ ဝသိံ, အပိ နု ဇာနာထာ’’တိ။ ‘‘န ဇာနာမ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘အဟံ ဧတဿ ဃရေ ဝသန္တော အရောဂေါ ဟုတွာ အာဂန္တွာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိံ, ဧဝံ မမ ဥပကာရိနော ကသ္မာ သမ္ပတ္တိံ န ဒဿာမီ’’တိ ဧဝံ ဝတွာ စ ပန ဗောဓိသတ္တော ‘‘တာတ, ယော ဟိ အဒါတဗ္ဗယုတ္တကဿ ဒေတိ, ဒါတဗ္ဗယုတ္တကဿ န ဒေတိ, သော အာပဒံ ပတွာ ကိဉ္စိ ဥပကာရံ န လဘတီ’’တိ ဒဿေန္တော ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘အဒေယျေသု ဒဒံ ဒါနံ, ဒေယျေသု နပ္ပဝေစ္ဆတိ၊
အာပါသု ဗျသနံ ပတ္တော, သဟာယံ နာဓိဂစ္ဆတိ။
‘‘နာဒေယျေသု ဒဒံ ဒါနံ, ဒေယျေသု ယော ပဝေစ္ဆတိ၊
အာပါသု ဗျသနံ ပတ္တော, သဟာယမဓိဂစ္ဆတိ။
‘‘သညောဂသမ္ဘောဂဝိသေသဒဿနံ, အနရိယဓမ္မေသု သဌေသု နဿတိ၊
ကတဉ္စ အရိယေသု စ အဇ္ဇဝေသု, မဟပ္ဖလံ ဟောတိ အဏုမ္ပိ တာဒိသု။
‘‘ယော ပုဗ္ဗေ ကတကလျာဏော, အကာ လောကေ သုဒုက္ကရံ၊
ပစ္ဆာ ကယိရာ န ဝါ ကယိရာ, အစ္စန္တံ ပူဇနာရဟော’’တိ။
တတ္ထ အဒေယျေသူတိ ပုဗ္ဗေ အကတူပကာရေသု။ ဒေယျေသူတိ ပုဗ္ဗေ ကတူပကာရေသု။ နပ္ပဝေစ္ဆတီတိ န ပဝေသေတိ န ဒေတိ။ အာပါသူတိ အာပဒါသု။ ဗျသနန္တိ ဒုက္ခံ။ သညောဂသမ္ဘောဂဝိသေသဒဿနန္တိ ယော မိတ္တေန ကတော သညောဂေါ စေဝ သမ္ဘောဂေါ စ, တဿ ဝိသေသဒဿနံ ဂုဏဒဿနံ သုကတံ မယှံ ဣမိနာတိ ဧတံ သဗ္ဗံ အသုဒ္ဓဓမ္မတ္တာ အနရိယဓမ္မေသု ကေရာဋိကတ္တာ သဌေသု နဿတိ။ အရိယေသူတိ အတ္တနော ကတဂုဏဇာနနေန အရိယေသု ပရိသုဒ္ဓေသု။ အဇ္ဇဝေသူတိ တေနေဝ ကာရဏေန ဥဇုကေသု အကုဋိလေသု။ အဏုမ္ပီတိ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ။ တာဒိသူတိ ယေ တာဒိသာ ပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ အရိယာ ဥဇုဘူတာ, တေသု အပ္ပမ္ပိ ကတံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ မဟာဇုတိကံ မဟာဝိပ္ဖါရံ, သုခေတ္တေ ဝုတ္တဗီဇမိဝ န နဿတိ, ဣတရသ္မိံ ပန ပါပေ ဗဟုမ္ပိ ကတံ အဂ္ဂိမှိ ခိတ္တဗီဇမိဝ နဿတီတိ အတ္ထော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –
‘‘ယထာပိ ဗီဇမဂ္ဂိမှိ, ဍယှတိ န ဝိရူဟတိ၊
ဧဝံ ကတံ အသပ္ပုရိသေ, နဿတိ န ဝိရူဟတိ။
‘‘ကတညုမှိ စ ပေါသမှိ, သီလဝန္တေ အရိယဝုတ္တိနေ၊
သုခေတ္တေ ဝိယ ဗီဇာနိ, ကတံ တမှိ န နဿတီ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၁၀။၇၇-၇၈)၊
ပုဗ္ဗေ ကတကလျာဏောတိ ပဌမတရံ ဥပကာရံ ကတွာ ဌိတော။ အကာတိ အကရိ, အယံ လောကေ သုဒုက္ကရံ နာမ အကာသီတိ အတ္ထော။ ပစ္ဆာ ကယိရာတိ သော ပစ္ဆာ အညံ ကိဉ္စိ ဂုဏံ ကရောတု ဝါ မာ ဝါ, တေနေဝ ပဌမကတေန ဂုဏေန အစ္စန္တံ ပူဇနာရဟော ဟောတိ, သဗ္ဗံ သက္ကာရသမ္မာနံ အရဟတီတိ။
ဣဒံ ပန သုတွာ နေဝ အမစ္စာ, န ရာဇပုတ္တော ပုန ကိဉ္စိ ကထေသီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စန္တဂါမဝါသီ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဗာရာဏသိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မဟာအဿာရောဟဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၀၃] ၃။ ဧကရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
အနုတ္တရေ ကာမဂုဏေ သမိဒ္ဓေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ကောသလရာဇသေဝကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ သေယျဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၃။၉၄ အာဒယော) ကထိတမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ ‘‘န တွညေဝ အနတ္ထေန အတ္ထံ အာဟရိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ အတ္တနော အနတ္ထေန အတ္ထံ အာဟရိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိရညော ဥပဋ္ဌာကော အမစ္စော ရာဇန္တေပုရေ ဒုဗ္ဘိ။ ရာဇာ ပစ္စက္ခတောဝ တဿ ဒေါသံ ဒိသွာ တံ ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ သော ဒုဗ္ဘိသေနံ နာမ ကောသလရာဇာနံ ဥပဋ္ဌဟန္တောတိ သဗ္ဗံ မဟာသီလဝဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁။၅၁) ကထိတမေဝ။ ဣဓ ပန ဒုဗ္ဘိသေနော မဟာတလေ အမစ္စမဇ္ဈေ နိသိန္နံ ဗာရာဏသိရာဇာနံ ဂဏှာပေတွာ သိက္ကာယ ပက္ခိပါပေတွာ ဥတ္တရုမ္မာရေ ဟေဋ္ဌာသီသကံ ဩလမ္ဗာပေသိ။ ရာဇာ စောရရာဇာနံ အာရဗ္ဘ မေတ္တံ ဘာဝေတွာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေသိ, ဗန္ဓနံ ဆိဇ္ဇိ, တတော ရာဇာ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ စောရရာဇဿ သရီရေ ဒါဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ, ‘‘ဍယှာမိ ဍယှာမီ’’တိ ဘူမိယံ အပရာပရံ ပရိဝတ္တတိ။ ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘မဟာရာဇ, တုမှေ ဧဝရူပံ ဓမ္မိကရာဇာနံ နိရပရာဓံ ဒွါရဿ ဥတ္တရုမ္မာရေ ဟေဋ္ဌာသီသကံ ဩလမ္ဗာပေထာ’’တိ ဝဒိံသု။ တေန ဟိ ဝေဂေန ဂန္တွာ မောစေထ နန္တိ။ ပုရိသာ ဂန္တွာ ရာဇာနံ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နံ ဒိသွာ အာဂန္တွာ ဒုဗ္ဘိသေနဿ အာရောစေသုံ။ သော ဝေဂေန ဂန္တွာ တံ ဝန္ဒိတွာ ခမာပေတုံ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနုတ္တရေ ကာမဂုဏေ သမိဒ္ဓေ, ဘုတွာန ပုဗ္ဗေ ဝသိ ဧကရာဇ၊
သောဒါနိ ဒုဂ္ဂေ နရကမှိ ခိတ္တော, နပ္ပဇ္ဇဟေ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝသီတိ ဝုတ္ထော။ ဧကရာဇာတိ ဗောဓိသတ္တံ နာမေနာလပတိ။ သောဒါနီတိ သော တွံ ဣဒါနိ။ ဒုဂ္ဂေတိ ဝိသမေ။ နရကမှီတိ အာဝါဋေ။ ဩလမ္ဗိတဋ္ဌာနံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ နပ္ပဇ္ဇဟေ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏန္တိ ဧဝရူပေ ဝိသမဋ္ဌာနေ ခိတ္တောပိ ပေါရာဏကဝဏ္ဏဉ္စ ဗလဉ္စ နပ္ပဇဟသီတိ ပုစ္ဆတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော သေသဂါထာ အဝေါစ –
‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခန္တီ စ တပေါ စ မယှံ, သမ္ပတ္ထိတာ ဒုဗ္ဘိသေန အဟောသိ၊
တံဒါနိ လဒ္ဓါန ကထံ နု ရာဇ, ဇဟေ အဟံ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏံ။
‘‘သဗ္ဗာ ကိရေဝံ ပရိနိဋ္ဌိတာနိ, ယသဿိနံ ပညဝန္တံ ဝိသယှ၊
ယသော စ လဒ္ဓါ ပုရိမံ ဥဠာရံ, နပ္ပဇ္ဇဟေ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏံ။
‘‘ပနုဇ္ဇ ဒုက္ခေန သုခံ ဇနိန္ဒ, သုခေန ဝါ ဒုက္ခမသယှသာဟိ၊
ဥဘယတ္ထ သန္တော အဘိနိဗ္ဗုတတ္တာ, သုခေ စ ဒုက္ခေ စ ဘဝန္တိ တုလျာ’’တိ။
တတ္ထ ခန္တီတိ အဓိဝါသနခန္တိ။ တပေါတိ တပစရဏံ။ သမ္ပတ္ထိတာတိ ဣစ္ဆိတာ အဘိကင်္ခိတာ။ ဒုဗ္ဘိသေနာတိ တံ နာမေနာလပတိ။ တံဒါနိ လဒ္ဓါနာတိ တံ ပတ္ထနံ ဣဒါနာဟံ လဘိတွာ။ ဇဟေတိ ကေန ကာရဏေန အဟံ ဇဟေယျံ။ ယဿ ဟိ ဒုက္ခံ ဝါ ဒေါမနဿံ ဝါ ဟောတိ, သော တံ ဇဟေယျာတိ ဒီပေတိ။
‘‘သဗ္ဗာ ကိရေဝံ ပရိနိဋ္ဌိတာနီ’’တိ အနုဿဝဝသေန အတ္တနော သမ္ပတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သဗ္ဗာနေဝ မမ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စာနိ ဒါနသီလဘာဝနာဥပေါသထကမ္မာနိ ပုဗ္ဗေဝ နိဋ္ဌိတာနီတိ။ ယသဿိနံ ပညဝန္တံ ဝိသယှာတိ ပရိဝါရသမ္ပတ္တိယာ ယသဿိ, ပညာသမ္ပဒါယ ပညဝန္တ, အသယှသာဟိတာယ ဝိသယှ။ ဧဝံ တီဏိပေတာနိ အာလပနာနေဝ။ နန္တိ ပနေတ္ထ
နိပါတော။ ဗျဉ္ဇနသိလိဋ္ဌတာဝသေနန္တကာရဿ သာနုနာသိကတာ ကတာတိ ပစ္စေတဗ္ဗာ။ ယသော စာတိ ယသဉ္စ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ လဒ္ဓါ ပုရိမန္တိ လဘိတွာ ပုရိမံ ပုဗ္ဗေ အလဒ္ဓပုဗ္ဗံ။ ဥဠာရန္တိ မဟန္တံ။ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနမေတ္တာဘာဝနာဈာနုပ္ပတ္တိယော သန္ဓာယေဝမာဟ။ နပ္ပဇ္ဇဟေတိ ဧဝရူပံ ယသံ လဒ္ဓါ ကိံကာရဏာ ပုရာဏဝဏ္ဏဗလံ ဇဟိဿာမီတိ အတ္ထော။
ဒုက္ခေနာတိ တယာ ဥပ္ပါဒိတေန နရကမှိ ခိပနဒုက္ခေန မမ ရဇ္ဇသုခံ ပနုဒိတွာ။ သုခေန ဝါ ဒုက္ခန္တိ ဈာနသုခေန ဝါ တံ ဒုက္ခံ ပနုဒိတွာ။ ဥဘယတ္ထ သန္တောတိ ယေ သန္တော ဟောန္တိ မာဒိသာ, တေ ဒွီသုပိ ဧတေသု ကောဋ္ဌာသေသု အဘိနိဗ္ဗုတသဘာဝါ မဇ္ဈတ္တာ သုခေ စ ဒုက္ခေ စ ဘဝန္တိ တုလျာ, ဧကသဒိသာ နိဗ္ဗိကာရာဝ ဟောန္တီတိ။
ဣဒံ သုတွာ ဒုဗ္ဘိသေနော ဗောဓိသတ္တံ ခမာပေတွာ ‘‘တုမှာကံ ရဇ္ဇံ တုမှေဝ ကာရေထ, အဟံ ဝေါ စောရေ ပဋိဗာဟိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တဿ ဒုဋ္ဌာမစ္စဿ ရာဇာဏံ ကာရေတွာ ပက္ကာမိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ရဇ္ဇံ အမစ္စာနံ နိယျာဒေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒုဗ္ဘိသေနော အာနန္ဒော အဟောသိ, ဗာရာဏသိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဧကရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၀၄] ၄။ ဒဒ္ဒရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဣမာနိ မန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကောဓနံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ကထိတမေဝ။ တဒါ ဟိ ဓမ္မသဘာယံ တဿ ကောဓနဘာဝကထာယ သမုဋ္ဌိတာယ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ကောဓနောသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ကောဓနောယေဝ, ကောဓနဘာဝေနေဝဿ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပရိသုဒ္ဓါ
နာဂရာဇဘာဝေ ဌိတာပိ တီဏိ ဝဿာနိ ဂူထပူရိတာယ ဥက္ကာရဘူမိယံ ဝသိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ ဒဒ္ဒရပဗ္ဗတပါဒေ ဒဒ္ဒရနာဂဘဝနံ နာမ အတ္ထိ, တတ္ထ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တဿ ဒဒ္ဒရရညော ပုတ္တော မဟာဒဒ္ဒရော နာမ အဟောသိ, ကနိဋ္ဌဘာတာ ပနဿ စူဠဒဒ္ဒရော နာမ။ သော ကောဓနော ဖရုသော နာဂမာဏဝကေ အက္ကောသန္တော ပရိဘာသန္တော ပဟရန္တော ဝိစရတိ။ နာဂရာဇာ တဿ ဖရုသဘာဝံ ဉတွာ နာဂဘဝနတော တံ နီဟရာပေတုံ အာဏာပေသိ။ မဟာဒဒ္ဒရော ပန ပိတရံ ခမာပေတွာ နိဝါရေသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ရာဇာ တဿ ကုဇ္ဈိ, ဒုတိယမ္ပိ ခမာပေသိ။ တတိယဝါရေ ပန ‘‘တွံ မံ ဣမံ အနာစာရံ နီဟရာပေန္တံ နိဝါရေသိ, ဂစ္ဆထ ဒွေပိ ဇနာ ဣမမှာ နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ဗာရာဏသိယံ ဥက္ကာရဘူမိယံ တီဏိ ဝဿာနိ ဝသထာ’’တိ နာဂဘဝနာ နိက္ကဍ္ဎာပေသိ။ တေ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝသိံသု။ အထ နေ ဥက္ကာရဘူမိယံ ဥဒကပရိယန္တေ ဂေါစရံ ပရိယေသမာနေ ဂါမဒါရကာ ဒိသွာ ပဟရန္တာ လေဍ္ဍုဒဏ္ဍာဒယော ခိပန္တာ ‘‘ကေ ဣမေ ပုထုလသီသာ သူစိနင်္ဂုဋ္ဌာ ဥဒကဒေဍ္ဍုဘာ မဏ္ဍူကဘက္ခာ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ။
စူဠဒဒ္ဒရော စဏ္ဍဖရုသတာယ တေသံ တံ အဝမာနံ အသဟန္တော ‘‘ဘာတိက, ဣမေ ဒါရကာ အမှေ ပရိဘဝန္တိ, အာသီဝိသဘာဝံ နော န ဇာနန္တိ, အဟံ တေသံ အဝမာနံ သဟိတုံ န သက္ကောမိ, နာသာဝါတေန တေ နာသေဿာမီ’’တိ ဘာတရာ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣမာနိ မံ ဒဒ္ဒရ တာပယန္တိ, ဝါစာဒုရုတ္တာနိ မနုဿလောကေ၊
မဏ္ဍူကဘက္ခာ ဥဒကန္တသေဝီ, အာသီဝိသံ မံ အဝိသာ သပန္တီ’’တိ။
တတ္ထ တာပယန္တီတိ ဒုက္ခာပေန္တိ။ မဏ္ဍူကဘက္ခာ ဥဒကန္တသေဝီတိ ‘‘မဏ္ဍူကဘက္ခာ’’တိ စ ‘‘ဥဒကန္တသေဝီ’’တိ စ ဝဒန္တာ ဧတေ အဝိသာ ဂါမဒါရကာ မံ အာသီဝိသံ သမာနံ သပန္တိ အက္ကောသန္တီတိ။
တဿ ဝစနံ သုတွာ မဟာဒဒ္ဒရော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သကာ ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇိတော, အညံ ဇနပဒံ ဂတော၊
မဟန္တံ ကောဋ္ဌံ ကယိရာထ, ဒုရုတ္တာနံ နိဓေတဝေ။
‘‘ယတ္ထ ပေါသံ န ဇာနန္တိ, ဇာတိယာ ဝိနယေန ဝါ၊
န တတ္ထ မာနံ ကယိရာထ, ဝသမညာတကေ ဇနေ။
‘‘ဝိဒေသဝါသံ ဝသတော, ဇာတဝေဒသမေနပိ၊
ခမိတဗ္ဗံ သပညေန, အပိ ဒါသဿ တဇ္ဇိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဒုရုတ္တာနံ နိဓေတဝေတိ ယထာ ဓညနိဓာနတ္ထာယ မဟန္တံ ကောဋ္ဌံ ကတွာ ပူရေတွာ ကိစ္စေ ဥပ္ပန္နေ ဓညံ ဝဠဉ္ဇေန္တိ, ဧဝမေဝံ ဝိဒေသံ ဂတော အန္တောဟဒယေ ပဏ္ဍိတော ပေါသော ဒုရုတ္တာနံ နိဓာနတ္ထာယ မဟန္တံ ကောဋ္ဌံ ကယိရာထ။ တတ္ထ တာနိ ဒုရုတ္တာနိ နိဒဟိတွာ ပုန အတ္တနော ပဟောနကကာလေ ကာတဗ္ဗံ ကရိဿတိ။ ဇာတိယာ ဝိနယေန ဝါတိ ‘‘အယံ ခတ္တိယော ဗြာဟ္မဏော’’တိ ဝါ ‘‘သီလဝါ ဗဟုဿုတော ဂုဏသမ္ပန္နော’’တိ ဝါ ဧဝံ ယတ္ထ ဇာတိယာ ဝိနယေန ဝါ န ဇာနန္တီတိ အတ္ထော။ မာနန္တိ ဧဝရူပံ မံ လာမကဝေါဟာရေန ဝေါဟရန္တိ, န သက္ကရောန္တိ န ဂရုံ ကရောန္တီတိ မာနံ န ကရေယျ။ ဝသမညာတကေ ဇနေတိ အတ္တနော ဇာတိဂေါတ္တာဒီနိ အဇာနန္တဿ ဇနဿ သန္တိကေ ဝသန္တော။ ဝသတောတိ ဝသတာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
ဧဝံ တေ တတ္ထ တီဏိ ဝဿာနိ ဝသိံသု။ အထ နေ ပိတာ ပက္ကောသာပေသိ။ တေ တတော ပဋ္ဌာယ နိဟတမာနာ ဇာတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကောဓနော ဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ ‘‘တဒါ စူဠဒဒ္ဒရော ကောဓနော ဘိက္ခု အဟောသိ, မဟာဒဒ္ဒရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒဒ္ဒရဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၀၅] ၅။ သီလဝီမံသနဇာတကဝဏ္ဏနာ
နတ္ထိ လောကေ ရဟော နာမာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကိလေသနိဂ္ဂဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဧကာဒသကနိပါတေ ပါနီယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၁။၅၉ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပေါ – ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အန္တောဇေတဝနေ ဝသန္တာ မဇ္ဈိမယာမသမနန္တရေ ကာမဝိတက္ကံ ဝိတက္ကယိံသု။
သတ္ထာ ဆသုပိ ရတ္တိဒိဝါကောဋ္ဌာသေသု ယထာ ဧကစက္ခုကော စက္ခုံ, ဧကပုတ္တော ပုတ္တံ, စာမရီ ဝါလံ အပ္ပမာဒေန ရက္ခတိ, ဧဝံ နိစ္စကာလံ ဘိက္ခူ ဩလောကေတိ။ သော ရတ္တိဘာဂေ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဇေတဝနံ ဩလောကေန္တော စက္ကဝတ္တိရညော အတ္တနော နိဝေသနေ ဥပ္ပန္နစောရေ ဝိယ တေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဂန္ဓကုဋိံ ဝိဝရိတွာ အာနန္ဒတ္ထေရံ အာမန္တေတွာ ‘‘အာနန္ဒ, အန္တောဇေတဝနေ ကောဋိသန္ထာရေ ဝသနကဘိက္ခူ သန္နိပါတာပေတွာ ဂန္ဓကုဋိဒွါရေ အာသနံ ပညာပေဟီ’’တိ အာဟ။ သော တထာ ကတွာ သတ္ထု ပဋိဝေဒေသိ။ သတ္ထာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိတွာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန အာမန္တေတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ‘ပါပကရဏေ ရဟော နာမ နတ္ထီ’တိ ပါပံ န ကရိံသူ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တတ္ထေဝ ဗာရာဏသိယံ ဒိသာပါမောက္ခဿ အာစရိယဿ သန္တိကေ ပဉ္စန္နံ မာဏဝကသတာနံ ဇေဋ္ဌကော ဟုတွာ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှာတိ။ အာစရိယဿ ပန ဝယပ္ပတ္တာ ဓီတာ အတ္ထိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘ဣမေသံ မာဏဝကာနံ သီလံ ဝီမံသိတွာ သီလသမ္ပန္နဿေဝ ဓီတရံ ဒဿာမီ’’တိ။ သော ဧကဒိဝသံ မာဏဝကေ အာမန္တေတွာ ‘‘တာတာ, မယှံ ဓီတာ ဝယပ္ပတ္တာ, ဝိဝါဟမဿာ ကာရေဿာမိ, ဝတ္ထာလင်္ကာရံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ, ဂစ္ဆထ တုမှေ အတ္တနော အတ္တနော ဉာတကာနံ အပဿန္တာနညေဝ ထေနေတွာ ဝတ္ထာလင်္ကာရေ အာဟရထ, ကေနစိ အဒိဋ္ဌမေဝ ဂဏှာမိ, ဒဿေတွာ အာဘတံ န ဂဏှာမီ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဉာတကာနံ အပဿန္တာနံ ထေနေတွာ ဝတ္ထပိဠန္ဓနာဒီနိ အာဟရန္တိ။ အာစရိယော အာဘတာဘတံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဌပေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ပန န ကိဉ္စိ အာဟရိ။ အထ နံ အာစရိယော အာဟ ‘‘တွံ ပန, တာတ, န ကိဉ္စိ အာဟရသီ’’တိ။ ‘‘အာမ, အာစရိယာ’’တိ။ ‘‘ကသ္မာ, တာတာ’’တိ။ ‘‘တုမှေ န ကဿစိ ပဿန္တဿ အာဘတံ ဂဏှထ, အဟံ ပန ပါပကရဏေ ရဟော နာမ န ပဿာမီ’’တိ ဒီပေန္တော ဣမာ ဒွေ ဂါထာ အာဟ –
‘‘နတ္ထိ လောကေ ရဟော နာမ, ပါပကမ္မံ ပကုဗ္ဗတော၊
ပဿန္တိ ဝနဘူတာနိ, တံ ဗာလော မညတီ ရဟော။
‘‘အဟံ ရဟော န ပဿာမိ, သုညံ ဝါပိ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ယတ္ထ အညံ န ပဿာမိ, အသုညံ ဟောတိ တံ မယာ’’တိ။
တတ္ထ ရဟောတိ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနံ။ ဝနဘူတာနီတိ ဝနေ နိဗ္ဗတ္တဘူတာနိ။ တံ ဗာလောတိ တံ ပါပကမ္မံ ရဟော မယာ ကတန္တိ ဗာလော မညတိ။ သုညံ ဝါပီတိ ယံ ဝါ ဌာနံ သတ္တေဟိ သုညံ တုစ္ဆံ ဘဝေယျ, တမ္ပိ နတ္ထီတိ အာဟ။
အာစရိယော တဿ ပသီဒိတွာ ‘‘တာတ, န မယှံ ဂေဟေ ဓနံ နတ္ထိ, အဟံ ပန သီလသမ္ပန္နဿ ဓီတရံ ဒါတုကာမော ဣမေ မာဏဝကေ ဝီမံသန္တော ဧဝမကာသိံ, မမ ဓီတာ တုယှမေဝ အနုစ္ဆဝိကာ’’တိ ဓီတရံ အလင်္ကရိတွာ ဗောဓိသတ္တဿ အဒါသိ။ သေသမာဏဝကေ ‘‘တုမှေဟိ အာဘတာဘတံ တုမှာကံ ဂေဟမေဝ နေထာ’’တိ အာဟ။
သတ္ထာ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ဒုဿီလမာဏဝကာ အတ္တနော ဒုဿီလတာယ တံ ဣတ္ထိံ န လဘိံသု, ဣတရော ပဏ္ဍိတမာဏဝေါ သီလသမ္ပန္နတာယ လဘီ’’တိ ဝတွာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒုဇ္ဇစ္စော စ သုဇစ္စော စ, နန္ဒော စ သုခဝဍ္ဎိတော၊
ဝဇ္ဇော စ အဒ္ဓုဝသီလော စ, တေ ဓမ္မံ ဇဟုမတ္ထိကာ။
‘‘ဗြာဟ္မဏော စ ကထံ ဇဟေ, သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊
ယော ဓမ္မမနုပါလေတိ, ဓိတိမာ သစ္စနိက္ကမော’’တိ။
တတ္ထ ဒုဇ္ဇစ္စောတိအာဒယော ဆ ဇေဋ္ဌကမာဏဝါ, တေသံ နာမံ ဂဏှိ, အဝသေသာနံ နာမံ အဂ္ဂဟေတွာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေနေဝ ‘‘တေ ဓမ္မံ ဇဟုမတ္ထိကာ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ တေတိ သဗ္ဗေပိ တေ မာဏဝါ။ ဓမ္မန္တိ ဣတ္ထိပဋိလာဘသဘာဝံ။ ဇဟုမတ္ထိကာတိ ဇဟုံ အတ္ထိကာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ မကာရော ပဒဗျဉ္ဇနသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သဗ္ဗေပိ တေ မာဏဝါ တာယ ဣတ္ထိယာ အတ္ထိကာဝ ဟုတွာ အတ္တနော ဒုဿီလတာယ တံ ဣတ္ထိပဋိလာဘသဘာဝံ ဇဟိံသု။
ဗြာဟ္မဏော စာတိ ဣတရော ပန သီလသမ္ပန္နော ဗြာဟ္မဏော။ ကထံ ဇဟေတိ ကေန ကာရဏေန တံ ဣတ္ထိပဋိလာဘသဘာဝံ ဇဟိဿတိ။ သဗ္ဗဓမ္မာနန္တိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ လောကိယာနိ ပဉ္စ သီလာနိ, ဒသ သီလာနိ, တီဏိ သုစရိတာနိ စ, သဗ္ဗဓမ္မာ နာမ, တေသံ သော ပါရံ ဂတောတိ ပါရဂူ။ ဓမ္မန္တိ
ဝုတ္တပ္ပကာရမေဝ ဓမ္မံ ယော အနုပါလေတိ ရက္ခတိ။ ဓိတိမာတိ သီလရက္ခနဓိတိယာ သမန္နာဂတော။ သစ္စနိက္ကမောတိ သစ္စေ သဘာဝဘူတေ ယထာဝုတ္တေ သီလဓမ္မေ နိက္ကမေန သမန္နာဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ တာနိ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။
တဒါ အာစရိယော သာရိပုတ္တော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတမာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သီလဝီမံသနဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၀၆] ၆။ သုဇာတာဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကိမဏ္ဍကာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မလ္လိကံ ဒေဝိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကဒိဝသံ ကိရ ရညော တာယ သဒ္ဓိံ သိရိဝိဝါဒေါ အဟောသိ, ‘‘သယနကလဟော’’တိပိ ဝဒန္တိယေဝ။ ရာဇာ ကုဇ္ဈိတွာ တဿာ အတ္ထိဘာဝမ္ပိ န ဇာနာတိ။ မလ္လိကာ ဒေဝီပိ ‘‘သတ္ထာ ရညော မယိ ကုဒ္ဓဘာဝံ န ဇာနာတိ မညေ’’တိ စိန္တေသိ။ သတ္ထာပိ ဉတွာ ‘‘ဣမေသံ သမဂ္ဂဘာဝံ ကရိဿာမီ’’တိ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ပဉ္စဘိက္ခုသတပရိဝါရော သာဝတ္ထိံ ပဝိသိတွာ ရာဇဒွါရံ အဂမာသိ။ ရာဇာ တထာဂတဿ ပတ္တံ ဂဟေတွာ နိဝေသနံ ပဝေသေတွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒါပေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒက္ခိဏောဒကံ ဒတွာ ယာဂုခဇ္ဇကံ အာဟရိ။ သတ္ထာ ပတ္တံ ဟတ္ထေန ပိဒဟိတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ကဟံ ဒေဝီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, တာယ အတ္တနော ယသေန မတ္တာယာ’’တိ? ‘‘မဟာရာဇ, သယမေဝ ယသံ ဒတွာ မာတုဂါမံ ဥက္ခိပိတွာ တာယ ကတဿ အပရာဓဿ အသဟနံ နာမ န ယုတ္တ’’န္တိ။ ရာဇာ သတ္ထု ဝစနံ သုတွာ တံ ပက္ကောသာပေသိ, သာ သတ္ထာရံ ပရိဝိသိ။ သတ္ထာ ‘‘အညမညံ သမဂ္ဂေဟိ ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သာမဂ္ဂိရသဝဏ္ဏံ ကထေတွာ ပက္ကာမိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဥဘော သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသု။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, သတ္ထာ ဧကဝစနေနေဝ ဥဘော သမဂ္ဂေ အကာသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ,
ပုဗ္ဗေပါဟံ ဧတေ ဧကဝါဒေနေဝ သမဂ္ဂေ အကာသိ’’န္တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အတ္ထဓမ္မာနုသာသကော အမစ္စော အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ရာဇင်္ဂဏံ ဩလောကယမာနော အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဧကာ ပဏ္ဏိကဓီတာ အဘိရူပါ ပဌမဝယေ ဌိတာ သုဇာတာ နာမ ဗဒရပစ္ဆိံ သီသေ ကတွာ ‘‘ဗဒရာနိ ဂဏှထ, ဗဒရာနိ ဂဏှထာ’’တိ ဝဒမာနာ ရာဇင်္ဂဏေန ဂစ္ဆတိ။ ရာဇာ တဿာ သဒ္ဒံ သုတွာ တာယ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ အသာမိကဘာဝံ ဉတွာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ အဂ္ဂမဟေသိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ မဟန္တံ ယသံ အဒါသိ။ သာ ရညော ပိယာ အဟောသိ မနာပါ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋကေ ဗဒရာနိ ခါဒန္တော နိသီဒိ။ တဒါ သုဇာတာ ဒေဝီ ရာဇာနံ ဗဒရာနိ ခါဒန္တံ ဒိသွာ ‘‘မဟာရာဇ, ကိံ နာမ တုမှေ ခါဒထာ’’တိ ပုစ္ဆန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိမဏ္ဍကာ ဣမေ ဒေဝ, နိက္ခိတ္တာ ကံသမလ္လကေ၊
ဥပလောဟိတကာ ဝဂ္ဂူ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
တတ္ထ ကိမဏ္ဍကာတိ ကိံဖလာနိ နာမေတာနိ, ပရိမဏ္ဍလဝသေန ပန အဏ္ဍကာတိ အာဟ။ ကံသမလ္လကေတိ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋကေ။ ဥပလောဟိတကာတိ ရတ္တဝဏ္ဏာ။ ဝဂ္ဂူတိ စောက္ခာ နိမ္မလာ။
ရာဇာ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ဗဒရဝါဏိဇကေ ပဏ္ဏိကဂဟပတိကဿ ဓီတေ အတ္တနော ကုလသန္တကာနိ ဗဒရာနိပိ န ဇာနာသီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယာနိ ပုရေ တုဝံ ဒေဝိ, ဘဏ္ဍု နန္တကဝါသိနီ၊
ဥစ္ဆင်္ဂဟတ္ထာ ပစိနာသိ, တဿာ တေ ကောလိယံ ဖလံ။
‘‘ဥဍ္ဍယှတေ န ရမတိ, ဘောဂါ ဝိပ္ပဇဟန္တိ တံ၊
တတ္ထေဝိမံ ပဋိနေထ, ယတ္ထ ကောလံ ပစိဿတီ’’တိ။
တတ္ထ ဘဏ္ဍူတိ မုဏ္ဍသီသာ ဟုတွာ။ နန္တကဝါသိနီတိ ဇိဏ္ဏပိလောတိကနိဝတ္ထာ။ ဥစ္ဆင်္ဂဟတ္ထာ ပစိနာသီတိ အဋဝိံ ပဝိသိတွာ အင်္ကုသကေန သာခံ ဩနာမေတွာ ဩစိတောစိတံ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ဥစ္ဆင်္ဂေ ပက္ခိပနဝသေန
ဥစ္ဆင်္ဂဟတ္ထာ ဟုတွာ ပစိနာသိ ဩစိနာသိ။ တဿာ တေ ကောလိယံ ဖလန္တိ တဿာ တဝ ဧဝံ ပစိနန္တိယာ ဩစိနန္တိယာ ယမဟံ ဣဒါနိ ခါဒါမိ, ဣဒံ ကောလိယံ ကုလဒတ္တိယံ ဖလန္တိ အတ္ထော။
ဥဍ္ဍယှတေ န ရမတီတိ အယံ ဇမ္မီ ဣမသ္မိံ ရာဇကုလေ ဝသမာနာ လောဟကုမ္ဘိယံ ပက္ခိတ္တာ ဝိယ ဍယှတိ နာဘိရမတိ။ ဘောဂါတိ ရာဇဘောဂါ ဣမံ အလက္ခိကံ ဝိပ္ပဇဟန္တိ။ ယတ္ထ ကောလံ ပစိဿတီတိ ယတ္ထ ဂန္တွာ ပုန ဗဒရမေဝ ပစိနိတွာ ဝိက္ကိဏန္တီ ဇီဝိကံ ကပ္ပေဿတိ, တတ္ထေဝ နံ နေထာတိ ဝဒတိ။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဌပေတွာ မံ အညော ဣမေ သမဂ္ဂေ ကာတုံ န သက္ခိဿတီ’’တိ ရာဇာနံ သညာပေတွာ ‘‘ဣမိဿာ အနိက္ကဍ္ဎနံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဟောန္တိ ဟေတေ မဟာရာဇ, ဣဒ္ဓိပ္ပတ္တာယ နာရိယာ၊
ခမ ဒေဝ သုဇာတာယ, မာဿာ ကုဇ္ဈ ရထေသဘာ’’တိ။
တဿတ္ထော – မဟာရာဇ, ဧတေ ဧဝရူပါ ပမာဒဒေါသာ ယသံ ပတ္တာယ နာရိယာ ဟောန္တိယေဝ, ဧတံ ဧဝရူပေ ဥစ္စေ ဌာနေ ဌပေတွာ ဣဒါနိ ‘‘ဧတ္တကဿ အပရာဓဿ အသဟနံ နာမ န ယုတ္တံ တုမှာကံ, တသ္မာ ခမ, ဒေဝ, သုဇာတာယ, ဧတိဿာ မာ ကုဇ္ဈ ရထေသဘ ရထဇေဋ္ဌကာတိ။
ရာဇာ တဿ ဝစနေန ဒေဝိယာ တံ အပရာဓံ သဟိတွာ ယထာဌာနေယေဝ နံ ဌပေသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဥဘော သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသူတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ ကောသလရာဇာ အဟောသိ, သုဇာတာ မလ္လိကာ, အမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုဇာတာဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၀၇] ၇။ ပလာသဇာတကဝဏ္ဏနာ
အစေတနံ ဗြာဟ္မဏ အဿုဏန္တန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ပရိနိဗ္ဗာနမဉ္စေ နိပန္နော အာနန္ဒတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သောဟာယသ္မာ ‘‘အဇ္ဇ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယေ သတ္ထာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတီ’’တိ ဉတွာ ‘‘အဟဉ္စမှိ သေက္ခော သကရဏီယော, သတ္ထု စ မေ ပရိနိဗ္ဗာနံ ဘဝိဿတိ, ပဉ္စဝီသတိ ဝဿာနိ သတ္ထု
ကတံ ဥပဋ္ဌာနံ နိပ္ဖလံ ဘဝိဿတီ’’တိ သောကာဘိဘူတော ဥယျာနဩဝရကေ ကပိသီသံ အာလမ္ဗိတွာ ပရောဒိ။ သတ္ထာ တံ အပဿန္တော ‘‘ကဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာနန္ဒော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ကတပုညောသိ တွံ, အာနန္ဒ, ပဓာနမနုယုဉ္ဇ, ခိပ္ပံ ဟောဟိသိ အနာသဝေါ, မာ စိန္တယိ, ဣဒါနိ တယာ မမ ကတံ ဥပဋ္ဌာနံ ကိံကာရဏာ နိပ္ဖလံ ဘဝိဿတိ, ယဿ တေ ပုဗ္ဗေ သရာဂါဒိကာလေပိ မမ ကတံ ဥပဋ္ဌာနံ နိပ္ဖလံ နာဟောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိတော အဝိဒူရေ ပလာသရုက္ခဒေဝတာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဒါ ဗာရာဏသိဝါသိနော မနုဿာ ဒေဝတာမင်္ဂလိကာ အဟေသုံ နိစ္စံ ဗလိကရဏာဒီသု ပယုတ္တာ။ အထေကော ဒုဂ္ဂတဗြာဟ္မဏော ‘‘အဟမ္ပိ ဧကံ ဒေဝတံ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ ဧကသ္မိံ ဥန္နတပ္ပဒေသေ ဌိတဿ မဟတော ပလာသရုက္ခဿ မူလံ သမံ နိတ္တိဏံ ကတွာ ပရိက္ခိပိတွာ ဝါလုကံ ဩကိရိတွာဝ သမ္မဇ္ဇိတွာ ရုက္ခေ ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကာနိ ဒတွာ မာလာဂန္ဓဓူမေဟိ ပူဇေတွာ ဒီပံ ဇာလေတွာ ‘‘သုခံ သယာ’’တိ ဝတွာ ရုက္ခံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမတိ။ ဒုတိယဒိဝသေ ပါတောဝ ဂန္တွာ သုခသေယျံ ပုစ္ဆတိ။ အထေကဒိဝသံ ရုက္ခဒေဝတာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော အတိဝိယ မံ ပဋိဇဂ္ဂတိ, ဣမံ ဗြာဟ္မဏံ ဝီမံသိတွာ ယေန ကာရဏေန မံ ပဋိဇဂ္ဂတိ, တံ ဒဿာမီ’’တိ။ သာ တသ္မိံ ခဏေ ဗြာဟ္မဏေ အာဂန္တွာ ရုက္ခမူလေ သမ္မဇ္ဇန္တေ မဟလ္လကဗြာဟ္မဏဝေသေန သမီပေ ဌတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အစေတနံ ဗြာဟ္မဏ အဿုဏန္တံ, ဇာနော အဇာနန္တမိမံ ပလာသံ၊
အာရဒ္ဓဝိရိယော ဓုဝံ အပ္ပမတ္တော, သုခသေယျံ ပုစ္ဆသိ ကိဿ ဟေတူ’’တိ။
တတ္ထ အဿုဏန္တန္တိ အစေတနတ္တာဝ အသုဏန္တံ။ ဇာနောတိ တုဝံ ဇာနမာနော ဟုတွာ ဓုဝံ အပ္ပမတ္တောတိ နိစ္စံ အပ္ပမတ္တော။
တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒူရေ သုတော စေဝ ဗြဟာ စ ရုက္ခော, ဒေသေ ဌိတော ဘူတနိဝါသရူပေါ၊
တသ္မာ နမဿာမိ ဣမံ ပလာသံ, ယေ စေတ္ထ ဘူတာ တေ ဓနဿ ဟေတူ’’တိ။
တတ္ထ ဒူရေ သုတောတိ ဗြာဟ္မဏ အယံ ရုက္ခော ဒူရေ သုတော ဝိဿုတော, န အာသန္နဋ္ဌာနေယေဝ ပါကဋော။ ဗြဟာ စာတိ မဟန္တော စ။ ဒေသေ ဌိတောတိ ဥန္နတေ သမေ ဘူမိပ္ပဒေသေ ဌိတော။ ဘူတနိဝါသရူပေါတိ ဒေဝတာနိဝါသသဘာဝေါ, အဒ္ဓါ ဧတ္ထ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ နိဝုတ္ထာ ဘဝိဿတိ။ တေ ဓနဿ ဟေတူတိ ဣမဉ္စ ရုက္ခံ ယေ စေတ္ထ နိဝုတ္ထာ ဘူတာ, တေ ဓနဿ ဟေတု နမဿာမိ, န နိက္ကာရဏာတိ။
တံ သုတွာ ရုက္ခဒေဝတာ ဗြာဟ္မဏဿ ပသန္နာ ‘‘အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမသ္မိံ ရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ, မာ ဘာယိ, ဓနံ တေ ဒဿာမီ’’တိ တံ အဿာသေတွာ အတ္တနော ဝိမာနဒွါရေ မဟန္တေန ဒေဝတာနုဘာဝေန အာကာသေ ဌတွာ ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သော တေ ကရိဿာမိ ယထာနုဘာဝံ, ကတညုတံ ဗြာဟ္မဏ ပေက္ခမာနော၊
ကထဉှိ အာဂမ္မ သတံ သကာသေ, မောဃာနိ တေ အဿု ပရိဖန္ဒိတာနိ။
‘‘ယော တိန္ဒုကရုက္ခဿ ပရော ပိလက္ခော, ပရိဝါရိတော ပုဗ္ဗယညော ဥဠာရော၊
တဿေသ မူလသ္မိံ နိဓိ နိခါတော, အဒါယာဒေါ ဂစ္ဆ တံ ဥဒ္ဓရာဟီ’’တိ။
တတ္ထ ယထာနုဘာဝန္တိ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ။ ကတညုတန္တိ တယာ မယှံ ကတဂုဏံ ဇာနန္တော တံ အတ္တနိ ဝိဇ္ဇမာနံ ကတညုတံ ပေက္ခမာနော။ အာဂမ္မာတိ အာဂန္တွာ။ သတံ သကာသေတိ သပ္ပုရိသာနံ သန္တိကေ။ မောဃာနိ တေ အဿု ပရိဖန္ဒိတာနီတိ သုခသေယျပုစ္ဆနဝသေန ဝါစာဖန္ဒိတာနိ သမ္မဇ္ဇနာဒိကရဏေန ကာယဖန္ဒိတာနိ စ တဝ ကထံ အဖလာနိ ဘဝိဿန္တိ။
ယော တိန္ဒုကရုက္ခဿ ပရော ပိလက္ခောတိ ယော ဧသ တိန္ဒုကရုက္ခဿ ပရတော ပိလက္ခရုက္ခော ဌိတောတိ ဝိမာနဒွါရေ ဌိတာဝ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ဒဿေတိ။ ပရိဝါရိတောတိအာဒီသု တဿ ပိလက္ခရုက္ခဿ မူလေ ဧသ တံ ရုက္ခမူလံ ပရိက္ခိပိတွာ နိဟိတတာယ ပရိဝါရိတော, ပုဗ္ဗေ ယိဋ္ဌယညဝသေန ပုရိမသာမိကာနံ ဥပ္ပန္နတာယ ပုဗ္ဗယညော, အနေကနိဓိကုမ္ဘိ ဘာဝေန
မဟန္တတ္တာ ဥဠာရော, ဘူမိံ ခဏိတွာ ဌပိတတ္တာ နိခါတော, ဣဒါနိ ဒါယာဒါနံ အဘာဝတော အဒါယာဒေါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဧသ တံ ရုက္ခမူလံ ပရိက္ခိပိတွာ ဂီဝါယ ဂီဝံ ပဟရန္တီနံ နိဓိကုမ္ဘီနံ ဝသေန မဟာနိဓိ နိခါတော အသာမိကော, ဂစ္ဆ တံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂဏှာတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သာ ဒေဝတာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, တွံ ဧတံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂဏှန္တော ကိလမိဿသိ, ဂစ္ဆ တွံ, အဟမေဝ တံ တဝ ဃရံ နေတွာ အသုကသ္မိံ အသုကသ္မိဉ္စ ဌာနေ နိဒဟိဿာမိ, တွံ ဧတံ ဓနံ ယာဝဇီဝံ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ဒါနံ ဒေဟိ, သီလံ ရက္ခာဟီ’’တိ ဗြာဟ္မဏဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ တံ ဓနံ အတ္တနော အာနုဘာဝေန တဿ ဃရေ ပတိဋ္ဌာပေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗြာဟ္မဏော အာနန္ဒော အဟောသိ, ရုက္ခဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ပလာသဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၀၈] ၈။ သကုဏဇာတကဝဏ္ဏနာ
အကရမှသ တေ ကိစ္စန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ အကတညုတံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော အကတညူယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ ရုက္ခကောဋ္ဋကသကုဏော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ အထေကဿ သီဟဿ မံသံ ခါဒန္တဿ အဋ္ဌိ ဂလေ လဂ္ဂိ, ဂလော ဥဒ္ဓုမာယိ, ဂေါစရံ ဂဏှိတုံ န သက္ကောတိ, ခရာ ဝေဒနာ ပဝတ္တတိ။ အထ နံ သော သကုဏော ဂေါစရပ္ပသုတော ဒိသွာ သာခါယ နိလီနော ‘‘ကိံ တေ, သမ္မ, ဒုက္ခ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ သော တမတ္ထံ အာစိက္ခိ။ ‘‘အဟံ တေ, သမ္မ, ဧတံ အဋ္ဌိံ အပနေယျံ, ဘယေန ပန တေ မုခံ ပဝိသိတုံ န ဝိသဟာမိ, ခါဒေယျာသိပိ မ’’န္တိ။ ‘‘မာ ဘာယိ, သမ္မ, နာဟံ တံ ခါဒါမိ, ဇီဝိတံ မေ ဒေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ တံ ဝါမပဿေန နိပဇ္ဇာပေတွာ ‘‘ကော ဇာနာတိ, ကိမ္ပေသ ကရိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ယထာ မုခံ ပိဒဟိတုံ န သက္ကောတိ, တထာ တဿ အဓရောဋ္ဌေ
စ ဥတ္တရောဋ္ဌေ စ ဒဏ္ဍကံ ဌပေတွာ မုခံ ပဝိသိတွာ အဋ္ဌိကောဋိံ တုဏ္ဍေန ပဟရိ, အဋ္ဌိ ပတိတွာ ဂတံ။ သော အဋ္ဌိံ ပါတေတွာ သီဟဿ မုခတော နိက္ခမန္တော ဒဏ္ဍကံ တုဏ္ဍေန ပဟရိတွာ ပါတေန္တောဝ နိက္ခမိတွာ သာခဂ္ဂေ နိလီယိ။ သီဟော နိရောဂေါ ဟုတွာ ဧကဒိဝသံ ဧကံ ဝနမဟိံသံ ဝဓိတွာ ခါဒတိ။ သကုဏော ‘‘ဝီမံသိဿာမိ န’’န္တိ တဿ ဥပရိဘာဂေ သာခါယ နိလီယိတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အကရမှသ တေ ကိစ္စံ, ယံ ဗလံ အဟုဝမှသေ၊
မိဂရာဇ နမော တျတ္ထု, အပိ ကိဉ္စိ လဘာမသေ’’တိ။
တတ္ထ အကရမှသ တေ ကိစ္စန္တိ ဘော, သီဟ, မယမ္ပိ တဝ ဧကံ ကိစ္စံ အကရိမှ။ ယံ ဗလံ အဟုဝမှသေတိ ယံ အမှာကံ ဗလံ အဟောသိ, တေန ဗလေန တတော ကိဉ္စိ အဟာပေတွာ အကရိမှယေဝ။
တံ သုတွာ သီဟော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မမ လောဟိတဘက္ခဿ, နိစ္စံ လုဒ္ဒါနိ ကုဗ္ဗတော၊
ဒန္တန္တရဂတော သန္တော, တံ ဗဟုံ ယမ္ပိ ဇီဝသီ’’တိ။
တံ သုတွာ သကုဏော ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အကတညုမကတ္တာရံ, ကတဿ အပ္ပဋိကာရကံ၊
ယသ္မိံ ကတညုတာ နတ္ထိ, နိရတ္ထာ တဿ သေဝနာ။
‘‘ယဿ သမ္မုခစိဏ္ဏေန, မိတ္တဓမ္မော န လဗ္ဘတိ၊
အနုသူယမနက္ကောသံ, သဏိကံ တမှာ အပက္ကမေ’’န္တိ။
တတ္ထ အကတညုန္တိ ကတဂုဏံ အဇာနန္တံ။ အကတ္တာရန္တိ ယံကိဉ္စိ အကရောန္တံ။ သမ္မုခစိဏ္ဏေနာတိ သမ္မုခေ ကတေန ဂုဏေန။ အနုသူယမနက္ကောသန္တိ တံ ပုဂ္ဂလံ န ဥသူယန္တော န အက္ကောသန္တော သဏိကံ တမှာ ပါပပုဂ္ဂလာ အပဂစ္ဆေယျာတိ။ ဧဝံ ဝတွာ သော သကုဏော ပက္ကာမိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သီဟော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, သကုဏော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သကုဏဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
သဗ္ဗမိဒံ စရိမံ ကတန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဝိနယေ (ပါစိ။ ၆၄၆) ဝိတ္ထာရတော အာဂတမေဝ။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပေါ – သတ္ထာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ တေ ဘိက္ခူ ဂရဟိတွာ ‘‘အယုတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, တုမှာကံ မမ ဓမ္မေ အဂါရဝကရဏံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဟိ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဗာဟိရကမန္တေပိ ဝါစေန္တေ ဂရဟိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော စဏ္ဍာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေသိ။ တဿ ဘရိယာ အမ္ဗဒေါဟဠိနီ ဟုတွာ တံ အာဟ ‘‘သာမိ, ဣစ္ဆာမဟံ အမ္ဗံ ခါဒိတု’’န္တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဣမသ္မိံ ကာလေ အမ္ဗံ နတ္ထိ, အညံ ကိဉ္စိ အမ္ဗိလဖလံ အာဟရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘သာမိ, အမ္ဗဖလံ လဘမာနာဝ ဇီဝိဿာမိ, အလဘမာနာယ မေ ဇီဝိတံ နတ္ထီ’’တိ။ သော တဿာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ‘‘ကဟံ နု ခေါ အမ္ဗဖလံ လဘိဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗာရာဏသိရညော ဥယျာနေ အမ္ဗော ဓုဝဖလော ဟောတိ။ သော ‘‘တတော အမ္ဗပက္ကံ အာဟရိတွာ ဣမိဿာ ဒေါဟဠံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေဿာမီ’’တိ ရတ္တိဘာဂေ ဥယျာနံ ဂန္တွာ အမ္ဗံ အဘိရုဟိတွာ နိလီနော သာခါယ သာခံ အမ္ဗံ ဩလောကေန္တော ဝိစရိ။ တဿ တထာ ကရောန္တဿေဝ ရတ္တိ ဝိဘာယိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘သစေ ဣဒါနိ ဩတရိတွာ ဂမိဿာမိ, ဒိသွာ မံ ‘စောရော’တိ ဂဏှိဿန္တိ, ရတ္တိဘာဂေ ဂမိဿာမီ’’တိ။ အထေကံ ဝိဋပံ အဘိရုဟိတွာ နိလီနော အစ္ဆိ။
တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ ‘‘ပုရောဟိတဿ သန္တိကေ မန္တေ ဥဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ အမ္ဗရုက္ခမူလေ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတွာ အာစရိယံ နီစေ အာသနေ နိသီဒါပေတွာ မန္တေ ဥဂ္ဂဏှိ။ ဗောဓိသတ္တော ဥပရိ နိလီနော စိန္တေသိ – ‘‘ယာဝ အဓမ္မိကော အယံ ရာဇာ, ယော ဥစ္စာသနေ နိသီဒိတွာ မန္တေ ဥဂ္ဂဏှာတိ။ အယံ ဗြာဟ္မဏောပိ အဓမ္မိကော, ယော နီစာသနေ နိသီဒိတွာ မန္တေ ဝါစေတိ။ အဟမ္ပိ အဓမ္မိကော, ယော မာတုဂါမဿ ဝသံ ဂန္တွာ မမ ဇီဝိတံ အဂဏေတွာ အမ္ဗံ အာဟရာမီ’’တိ။ သော ရုက္ခတော ဩတရန္တော
ဧကံ ဩလမ္ဗနသာခံ ဂဟေတွာ တေသံ ဥဘိန္နမ္ပိ အန္တရေ ပတိဋ္ဌာယ ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ နဋ္ဌော, တွံ မူဠှော, ပုရောဟိတော မတော’’တိ အာဟ။ သော ရညာ ‘‘ကိံကာရဏာ’’တိ ပုဋ္ဌော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဗ္ဗမိဒံ စရိမံ ကတံ, ဥဘော ဓမ္မံ န ပဿရေ၊
ဥဘော ပကတိယာ စုတာ, ယော စာယံ မန္တေဇ္ဈာပေတိ၊
ယော စ မန္တံ အဓီယတီ’’တိ။
တတ္ထ သဗ္ဗမိဒံ စရိမံ ကတန္တိ ယံ အမှေဟိ တီဟိ ဇနေဟိ ကတံ, သဗ္ဗံ ဣဒံ ကိစ္စံ လာမကံ နိမ္မရိယာဒံ အဓမ္မိကံ။ ဧဝံ အတ္တနော စောရဘာဝံ တေသဉ္စ မန္တေသု အဂါရဝံ ဂရဟိတွာ ပုန ဣတရေ ဒွေယေဝ ဂရဟန္တော ‘‘ဥဘော ဓမ္မံ န ပဿရေ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥဘောတိ ဣမေ ဒွေပိ ဇနာ ဂရုကာရာရဟံ ပေါရာဏကဓမ္မံ န ပဿန္တိ, တတော ဓမ္မပကတိတော စုတာ။ ဓမ္မော ဟိ ပဌမုပ္ပတ္တိဝသေန ပကတိ နာမ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –
‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ပါတုရဟောသိ ပုဗ္ဗေ၊
ပစ္ဆာ အဓမ္မော ဥဒပါဒိ လောကေ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၁၁။၂၈)၊
ယော စာယန္တိ ယော စ အယံ နီစာသနေ နိသီဒိတွာ မန္တေ အဇ္ဈာပေတိ, ယော စ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတွာ အဓီယတီတိ။
တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာလီနံ ဩဒနံ ဘုဉ္ဇေ, သုစိံ မံသူပသေစနံ၊
တသ္မာ ဧတံ န သေဝါမိ, ဓမ္မံ ဣသီဟိ သေဝိတ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – အဟဉှိ ဘော ဣမဿ ရညော သန္တကံ သာလီနံ ဩဒနံ သုစိံ ပဏ္ဍရံ နာနပ္ပကာရာယ မံသဝိကတိယာ သိတ္တံ မံသူပသေစနံ ဘုဉ္ဇာမိ, တသ္မာ ဥဒရေ ဗဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဧတံ ဧသိတဂုဏေဟိ ဣသီဟိ သေဝိတံ ဓမ္မံ န သေဝါမီတိ။
တံ သုတွာ ဣတရော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပရိဗ္ဗဇ မဟာ လောကော, ပစန္တညေပိ ပါဏိနော၊
မာ တံ အဓမ္မော အာစရိတော, အသ္မာ ကုမ္ဘမိဝါဘိဒါ။
‘‘ဓိရတ္ထု တံ ယသလာဘံ, ဓနလာဘဉ္စ ဗြာဟ္မဏ၊
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန, အဓမ္မစရဏေန ဝါ’’တိ။
တတ္ထ ပရိဗ္ဗဇာတိ ဣတော အညတ္ထ ဂစ္ဆ။ မဟာတိ အယံ လောကော နာမ မဟာ။ ပစန္တညေပိ ပါဏိနောတိ ဣမသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ အညေပိ ပါဏိနော ပစန္တိ, နာယမေဝေကော ရာဇာ။ အသ္မာ ကုမ္ဘမိဝါဘိဒါတိ ပါသာဏော ဃဋံ ဝိယ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယံ တွံ အညတ္ထ အဂန္တွာ ဣဓ ဝသန္တော အဓမ္မံ အာစရသိ, သော အဓမ္မော ဧဝံ အာစရိတော ပါသာဏော ဃဋံ ဝိယ မာ တံ ဘိန္ဒိ။
‘‘ဓိရတ္ထူ’’တိ ဂါထာယ အယံ သင်္ခေပတ္ထော – ဗြာဟ္မဏ ယော ဧသ ဧဝံ တဝ ယသလာဘော စ ဓနလာဘော စ ဓိရတ္ထု, တံ ဂရဟာမ မယံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အယံ တယာ လဒ္ဓလာဘော အာယတိံ အပါယေသု ဝိနိပါတနဟေတုနာ သမ္ပတိ စ အဓမ္မစရဏေန ဇီဝိတဝုတ္တိ နာမ ဟောတိ, ယာ စေသာ ဝုတ္တိ ဣမိနာ အာယတိံ ဝိနိပါတေန ဣဓ အဓမ္မစရဏေန ဝါ နိပ္ပဇ္ဇတိ, ကိံ တာယ, တေန တံ ဧဝံ ဝဒါမီတိ။
အထဿ ဓမ္မကထာယ ရာဇာ ပသီဒိတွာ ‘‘ဘော, ပုရိသ, ကိံဇာတိကောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘စဏ္ဍာလော အဟံ, ဒေဝါ’’တိ။ ဘော ‘‘သစေ တွံ ဇာတိသမ္ပန္နော အဘဝိဿ, ရဇ္ဇံ တေ အဟံ အဒဿံ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ပန အဟံ ဒိဝါ ရာဇာ ဘဝိဿာမိ, တွံ ရတ္တိံ ရာဇာ ဟောဟီ’’တိ အတ္တနော ကဏ္ဌေ ပိဠန္ဓနံ ပုပ္ဖဒါမံ တဿ ဂီဝါယံ ပိဠန္ဓာပေတွာ တံ နဂရဂုတ္တိကံ အကာသိ။ အယံ နဂရဂုတ္တိကာနံ ကဏ္ဌေ ရတ္တပုပ္ဖဒါမပိဠန္ဓနဝံသော။ တတော ပဋ္ဌာယ ပန ရာဇာ တဿောဝါဒေ ဌတွာ အာစရိယေ ဂါရဝံ ကရိတွာ နီစေ အာသနေ နိသိန္နော မန္တေ ဥဂ္ဂဏှီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, စဏ္ဍာလပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဆဝဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၁၀] ၁၀။ သေယျဇာတကဝဏ္ဏနာ
သသမုဒ္ဒပရိယာယန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော ဧကံ အဘိရူပံ အလင်္ကတပဋိယတ္တံ ဣတ္ထိံ ဒိသွာ ဥက္ကဏ္ဌိတော သာသနေ နာဘိရမိ။ အထ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ။ သော ဘဂဝတာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကော တံ ဥက္ကဏ္ဌာပေသီ’’တိ ဝုတ္တေ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘ကသ္မာ တွံ ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥက္ကဏ္ဌိတောသိ, ပုဗ္ဗေ ပဏ္ဍိတာ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ လဘန္တာပိ တံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပဗ္ဗဇိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ပုရောဟိတဿ ဗြာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိတွာ ရညော ပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကဒိဝသေ ဝိဇာယိ။ ရာဇာ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ကောစိ မေ ပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကဒိဝသေ ဇာတော’’တိ အမစ္စေ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, ပုရောဟိတဿ ပုတ္တော’’တိ။ ရာဇာ တံ အာဟရာပေတွာ ဓာတီနံ ဒတွာ ပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကတောဝ ပဋိဇဂ္ဂါပေသိ။ ဥဘိန္နံ အာဘရဏာနိ စေဝ ပါနဘောဇနာဒီနိ စ ဧကသဒိသာနေဝ အဟေသုံ။ တေ ဝယပ္ပတ္တာ ဧကတောဝ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂမံသု။ ရာဇာ ပုတ္တဿ ဩပရဇ္ဇံ အဒါသိ, မဟာယသော အဟောသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဗောဓိသတ္တော ရာဇပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကတောဝ ခါဒတိ ပိဝတိ သယတိ, အညမညံ ဝိဿာသော ထိရော အဟောသိ။
အပရဘာဂေ ရာဇပုတ္တော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ မဟာသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိ။ ဗောဓိသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘မယှံ သဟာယော ရဇ္ဇမနုသာသတိ, သလ္လက္ခိတက္ခဏေယေဝ ခေါ ပန မယှံ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ ဒဿတိ, ကိံ မေ ဃရာဝါသေန, ပဗ္ဗဇိတွာ ဝိဝေကမနုဗြူဟေဿာမီ’’တိ? သော မာတာပိတရော ဝန္ဒိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတွာ မဟာသမ္ပတ္တိံ ဆဍ္ဍေတွာ ဧကကောဝ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ မနောရမေ ဘူမိဘာဂေ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဈာနကီဠံ ကီဠန္တော ဝိဟာသိ။ တဒါ ရာဇာ တံ အနုဿရိတွာ ‘‘မယှံ သဟာယော န ပညာယတိ, ကဟံ သော’’တိ ပုစ္ဆိ။ အမစ္စာ တဿ ပဗ္ဗဇိတဘာဝံ အာရောစေတွာ ‘‘ရမဏီယေ ကိရ ဝနသဏ္ဍေ ဝသတီ’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ တဿ
ဝသနောကာသံ ပုစ္ဆိတွာ သေယျံ နာမ အမစ္စံ ‘‘ဂစ္ဆ သဟာယံ မေ ဂဟေတွာ ဧဟိ, ပုရောဟိတဋ္ဌာနမဿ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ဗာရာဏသိတော နိက္ခမိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ပစ္စန္တဂါမံ ပတွာ တတ္ထ ခန္ဓာဝါရံ ဌပေတွာ ဝနစရကေဟိ သဒ္ဓိံ ဗောဓိသတ္တဿ ဝသနောကာသံ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တံ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ သုဝဏ္ဏပဋိမံ ဝိယ နိသိန္နံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ ကတပဋိသန္ထာရော ‘‘ဘန္တေ, ရာဇာ တုယှံ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ ဒါတုကာမော, အာဂမနံ တေ ဣစ္ဆတီ’’တိ အာဟ။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘တိဋ္ဌတု ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ, အဟံ သကလံ ကာသိကောသလဇမ္ဗုဒီပရဇ္ဇံ စက္ကဝတ္တိသိရိမေဝ ဝါ လဘန္တောပိ န ဂစ္ဆိဿာမိ, န ဟိ ပဏ္ဍိတာ သကိံ ဇဟိတကိလေသေ ပုန ဂဏှန္တိ, သကိံ ဇဟိတဉှိ နိဋ္ဌုဘခေဠသဒိသံ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သသမုဒ္ဒပရိယာယံ, မဟိံ သာဂရကုဏ္ဍလံ၊
န ဣစ္ဆေ သဟ နိန္ဒာယ, ဧဝံ သေယျ ဝိဇာနဟိ။
‘‘ဓိရတ္ထု တံ ယသလာဘံ, ဓနလာဘဉ္စ ဗြာဟ္မဏ၊
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန, အဓမ္မစရဏေန ဝါ။
‘‘အပိ စေ ပတ္တမာဒါယ, အနဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊
သာယေဝ ဇီဝိကာ သေယျော, ယာ စာဓမ္မေန ဧသနာ။
‘‘အပိ စေ ပတ္တမာဒါယ, အနဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊
အညံ အဟိံသယံ လောကေ, အပိ ရဇ္ဇေန တံ ဝရ’’န္တိ။
တတ္ထ သသမုဒ္ဒပရိယာယန္တိ ပရိယာယော ဝုစ္စတိ ပရိဝါရော, သမုဒ္ဒံ ပရိဝါရေတွာ ဌိတေန စက္ကဝါဠပဗ္ဗတေန သဒ္ဓိံ, သမုဒ္ဒသင်္ခါတေန ဝါ ပရိဝါရေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ သာဂရကုဏ္ဍလန္တိ သာဂရမဇ္ဈေ ဒီပဝသေန ဌိတတ္တာ တဿ ကုဏ္ဍလဘူတန္တိ အတ္ထော။ နိန္ဒာယာတိ ဈာနသုခသမ္ပန္နံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ဣဿရိယံ ဂဏှီတိ ဣမာယ နိန္ဒာယ။ သေယျာတိ တံ နာမေနာလပတိ။ ဝိဇာနဟီတိ ဓမ္မံ ဝိဇာနာဟိ။ ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေနာတိ ယာ ပုရောဟိတဋ္ဌာနဝသေန လဒ္ဓါ ယသလာဘဓနလာဘဝုတ္တိ ဈာနသုခတော အတ္တဝိနိပါတနသင်္ခါတေန ဝိနိပါတေန ဣတော ဂန္တွာ ဣဿရိယမဒမတ္တဿ အဓမ္မစရဏေန ဝါ ဟောတိ, တံ ဝုတ္တိံ ဓိရတ္ထု။
ပတ္တမာဒါယာတိ ဘိက္ခာဘာဇနံ ဂဟေတွာ။ အနဂါရောတိ အပိ အဟံ အဂါရဝိရဟိတော ပရကုလေသု စရေယျံ။ သာယေဝ ဇီဝိကာတိ သာ ဧဝ မေ ဇီဝိကာ သေယျော ဝရတရာ။ ယာ စာဓမ္မေန ဧသနာတိ ယာ စ အဓမ္မေန ဧသနာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာ အဓမ္မေန ဧသနာ, တတော ဧသာဝ ဇီဝိကာ သုန္ဒရတရာတိ။ အဟိံသယန္တိ အဝိဟေဌေန္တော။ အပိ ရဇ္ဇေနာတိ ဧဝံ ပရံ အဝိဟေဌေန္တော ကပါလဟတ္ထဿ မမ ဇီဝိကကပ္ပနံ ရဇ္ဇေနာပိ ဝရံ ဥတ္တမန္တိ။
ဣတိ သော ပုနပ္ပုနံ ယာစန္တမ္ပိ တံ ပဋိက္ခိပိ။ သေယျောပိ တဿ မနံ အလဘိတွာ တံ ဝန္ဒိတွာ ဂန္တွာ တဿ အနာဂမနဘာဝံ ရညော အာရောစေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ, အပရေပိ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ သစ္ဆိကရိံသု။
တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, သေယျော သာရိပုတ္တော, ပုရောဟိတပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သေယျဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ကာလိင်္ဂဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ပုစိမန္ဒဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၁၁] ၁။ ပုစိမန္ဒဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဥဋ္ဌေဟိ စောရာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ထေရေ ကိရ ရာဇဂဟံ ဥပနိဿာယ အရညကုဋိကာယ ဝိဟရန္တေ ဧကော စောရော နဂရဒွါရဂါမေ ဧကသ္မိံ ဂေဟေ သန္ဓိံ ဆိန္ဒိတွာ ဟတ္ထသာရံ အာဒါယ ပလာယိတွာ ထေရဿ ကုဋိပရိဝေဏံ ပဝိသိတွာ ‘‘ဣဓ မယှံ အာရက္ခော ဘဝိဿတီ’’တိ ထေရဿ ပဏ္ဏသာလာယ ပမုခေ နိပဇ္ဇိ။ ထေရော တဿ ပမုခေ သယိတဘာဝံ ဉတွာ တသ္မိံ အာသင်္ကံ ကတွာ ‘‘စောရသံသဂ္ဂေါ နာမ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ နိက္ခမိတွာ ‘‘မာ ဣဓ သယီ’’တိ နီဟရိ။ သော စောရော တတော နိက္ခမိတွာ ပဒံ
မောဟေတွာ ပလာယိ။ မနုဿာ ဥက္ကံ အာဒါယ စောရဿ ပဒါနုသာရေန တတ္ထ အာဂန္တွာ တဿ အာဂတဋ္ဌာနဌိတဋ္ဌာနနိသိန္နဋ္ဌာနသယိတဋ္ဌာနာဒီနိ ဒိသွာ ‘‘စောရော ဣတော အာဂတော, ဣဓ ဌိတော, ဣဓ နိသိန္နော, ဣမိနာ ဌာနေန အပဂတော, န ဒိဋ္ဌော နော’’တိ ဣတော စိတော စ ပက္ခန္ဒိတွာ အဒိသွာဝ ပဋိဂတာ။ ပုနဒိဝသေ ထေရော ပုဗ္ဗဏှသမယံ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ဝေဠုဝနံ ဂန္တွာ တံ ပဝတ္တိံ သတ္ထု အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ, မောဂ္ဂလ္လာန, တွညေဝ အာသင်္ကိတဗ္ဗယုတ္တကံ အာသင်္ကိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ အာသင်္ကိံသူ’’တိ ဝတွာ ထေရေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော နဂရဿ သုသာနဝနေ နိမ္ဗရုက္ခဒေဝတာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ အထေကဒိဝသံ နဂရဒွါရဂါမေ ကတကမ္မစောရော တံ သုသာနဝနံ ပါဝိသိ။ တဒါ စ ပန တတ္ထ နိမ္ဗော စ အဿတ္ထော စာတိ ဒွေ ဇေဋ္ဌကရုက္ခာ။ စောရော နိမ္ဗရုက္ခမူလေ ဘဏ္ဍိကံ ဌပေတွာ နိပဇ္ဇိ။ တသ္မိံ ပန ကာလေ စောရေ ဂဟေတွာ နိမ္ဗသူလေ ဥတ္တာသေန္တိ။ အထ သာ ဒေဝတာ စိန္တေသိ ‘‘သစေ မနုဿာ အာဂန္တွာ ဣမံ စောရံ ဂဏှိဿန္တိ, ဣမဿေဝ နိမ္ဗရုက္ခဿ သာခံ ဆိန္ဒိတွာ သူလံ ကတွာ ဧတံ ဥတ္တာသေဿန္တိ, ဧဝံ သန္တေ ရုက္ခော နဿိဿတိ, ဟန္ဒ နံ ဣတော နီဟရိဿာမီ’’တိ။ သာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥဋ္ဌေဟိ စောရ ကိံ သေသိ, ကော အတ္ထော သုပနေန တေ၊
မာ တံ ဂဟေသုံ ရာဇာနော, ဂါမေ ကိဗ္ဗိသကာရက’’န္တိ။
တတ္ထ ရာဇာနောတိ ရာဇပုရိသေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကိဗ္ဗိသကာရကန္တိ ဒါရုဏသာဟသိကစောရကမ္မကာရကံ။
ဣတိ နံ ဝတွာ ‘‘ယာဝ တံ ရာဇပုရိသာ န ဂဏှန္တိ, တာဝ အညတ္ထ ဂစ္ဆာ’’တိ ဘာယာပေတွာ ပလာပေသိ။ တသ္မိံ ပလာတေ အဿတ္ထဒေဝတာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ နု စောရံ ဂဟေဿန္တိ, ဂါမေ ကိဗ္ဗိသကာရကံ၊
ကိံ တတ္ထ ပုစိမန္ဒဿ, ဝနေ ဇာတဿ တိဋ္ဌတော’’တိ။
တတ္ထ ဝနေ ဇာတဿ တိဋ္ဌတောတိ နိမ္ဗော ဝနေ ဇာတော စေဝ ဌိတော စ။ ဒေဝတာ ပန တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ ရုက္ခသမုဒါစာရေနေဝ သမုဒါစရိ။
တံ သုတွာ နိမ္ဗဒေဝတာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န တွံ အဿတ္ထ ဇာနာသိ, မမ စောရဿ စန္တရံ၊
စောရံ ဂဟေတွာ ရာဇာနော, ဂါမေ ကိဗ္ဗိသကာရကံ၊
အပ္ပေန္တိ နိမ္ဗသူလသ္မိံ, တသ္မိံ မေ သင်္ကတေ မနော’’တိ။
တတ္ထ အဿတ္ထာတိ ပုရိမနယေနေဝ တသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတံ သမုဒါစရတိ။ မမ စောရဿ စန္တရန္တိ မမ စ စောရဿ စ ဧကတော အဝသနကာရဏံ။ အပ္ပေန္တိ နိမ္ဗသူလသ္မိန္တိ ဣမသ္မိံ ကာလေ ရာဇာနော စောရံ နိမ္ဗသူလေ အာဝုဏန္တိ။ တသ္မိံ မေ သင်္ကတေ မနောတိ တသ္မိံ ကာရဏေ မမ စိတ္တံ သင်္ကတိ။ သစေ ဟိ ဣမံ သူလေ အာဝုဏိဿန္တိ, ဝိမာနံ မေ နဿိဿတိ, အထ သာခါယ ဩလမ္ဗေဿန္တိ, ဝိမာနေ မေ ကုဏပဂန္ဓော ဘဝိဿတိ, တေနာဟံ ဧတံ ပလာပေသိန္တိ အတ္ထော။
ဧဝံ တာသံ ဒေဝတာနံ အညမညံ သလ္လပန္တာနညေဝ ဘဏ္ဍသာမိကာ ဥက္ကာဟတ္ထာ ပဒါနုသာရေန အာဂန္တွာ စောရဿ သယိတဋ္ဌာနံ ဒိသွာ ‘‘အမ္ဘော ဣဒါနေဝ စောရော ဥဋ္ဌာယ ပလာတော, န လဒ္ဓေါ နော စောရော, သစေ လဘိဿာမ, ဣမဿေဝ နံ နိမ္ဗဿ သူလေ ဝါ အာဝုဏိတွာ သာခါယ ဝါ ဩလမ္ဗေတွာ ဂမိဿာမာ’’တိ ဝတွာ ဣတော စိတော စ ပက္ခန္ဒိတွာ စောရံ အဒိသွာဝ ဂတာ။
တေသံ ဝစနံ သုတွာ အဿတ္ထဒေဝတာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သင်္ကေယျ သင်္ကိတဗ္ဗာနိ, ရက္ခေယျာနာဂတံ ဘယံ၊
အနာဂတဘယာ ဓီရော, ဥဘော လောကေ အဝေက္ခတီ’’တိ။
တတ္ထ ရက္ခေယျာနာဂတံ ဘယန္တိ ဒွေ အနာဂတဘယာနိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဉ္စေဝ သမ္ပရာယိကဉ္စာတိ။ တေသု ပါပမိတ္တေ ပရိဝဇ္ဇေန္တော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ရက္ခတိ, တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ ပရိဝဇ္ဇေန္တော သမ္ပရာယိကံ ရက္ခတိ။ အနာဂတဘယာတိ အနာဂတဘယဟေတုတံ ဘယံ ဘာယမာနော ဓီရော ပဏ္ဍိတော ပုရိသော ပါပမိတ္တသံသဂ္ဂံ န ကရောတိ, တီဟိပိ ဒွါရေဟိ ဒုစ္စရိတံ န စရတိ။ ဥဘော-
လောကေတိ ဧဝံ ဘာယန္တော ဟေသ ဣဓလောကပရလောကသင်္ခါတေ ဥဘော လောကေ အဝေက္ခတိ ဩလောကေတိ, ဩလောကယမာနော ဣဓလောကဘယေန ပါပမိတ္တေ ဝိဝဇ္ဇေတိ, ပရလောကဘယေန ပါပံ န ကရောတီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ အဿတ္ထဒေဝတာ အာနန္ဒော အဟောသိ, နိမ္ဗဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ပုစိမန္ဒဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၁၂] ၂။ ကဿပမန္ဒိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
အပိ ကဿပ မန္ဒိယာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မဟလ္လကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယံ ကိရေကော ကုလပုတ္တော ကာမေသု အာဒီနဝံ ဒိသွာ သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေ အနုယုတ္တော န စိရဿေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ တဿ အပရဘာဂေ မာတာ ကာလမကာသိ။ သော မာတု အစ္စယေန ပိတရဉ္စ ကနိဋ္ဌဘာတရဉ္စ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဇေတဝနေ ဝသိတွာ ဝဿူပနာယိကသမယေ စီဝရပစ္စယဿ သုလဘတံ သုတွာ ဧကံ ဂါမကာဝါသံ ဂန္တွာ တယောပိ တတ္ထေဝ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ဝုတ္ထဝဿာ ဇေတဝနမေဝ အာဂမံသု။ ဒဟရဘိက္ခု ဇေတဝနဿ အာသန္နဋ္ဌာနေ ‘‘သာမဏေရ တွံ ထေရံ ဝိဿာမေတွာ အာနေယျာသိ, အဟံ ပုရေတရံ ဂန္တွာ ပရိဝေဏံ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ ဇေတဝနံ ပါဝိသိ။ မဟလ္လကတ္ထေရော သဏိကံ အာဂစ္ဆတိ။ သာမဏေရော ပုနပ္ပုနံ သီသေန ဥပ္ပီဠေန္တော ဝိယ ‘‘ဂစ္ဆ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆ, ဘန္တေ’’တိ တံ ဗလက္ကာရေန နေတိ။ ထေရော ‘‘တွံ မံ အတ္တနော ဝသံ အာနေသီ’’တိ ပုန နိဝတ္တိတွာ ကောဋိတော ပဋ္ဌာယ အာဂစ္ဆတိ။ တေသံ ဧဝံ အညမညံ ကလဟံ ကရောန္တာနညေဝ သူရိယော အတ္ထင်္ဂတော, အန္ဓကာရော ဇာတော။
ဣတရောပိ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ဥဒကံ ဥပဋ္ဌပေတွာ တေသံ အာဂမနံ အပဿန္တော ဥက္ကံ ဂဟေတွာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ တေ အာဂစ္ဆန္တေ ဒိသွာ ‘‘ကိံ စိရာယိတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ မဟလ္လကော တံ ကာရဏံ ကထေသိ။ သော တေ ဒွေပိ ဝိဿာမေတွာ သဏိကံ အာနေသိ။ တံ ဒိဝသံ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနဿ ဩကာသံ န လဘိ။ အထ နံ ဒုတိယဒိဝသေ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နံ သတ္ထာ ‘‘ကဒါ အာဂတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဟိယျော, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဟိယျော အာဂန္တွာ အဇ္ဇ
ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ ကရောသီ’’တိ? သော ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ တံ ကာရဏံ အာစိက္ခိ။ သတ္ထာ မဟလ္လကံ ဂရဟိတွာ ‘‘န ဧသ ဣဒါနေဝ ဧဝရူပံ ကမ္မံ ကရောတိ, ပုဗ္ဗေပိ အကာသိ။ ဣဒါနိ ပန တေန တွံ ကိလမိတော, ပုဗ္ဗေပိ ပဏ္ဍိတေ ကိလမေသီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာသိနိဂမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဿ ဝယပ္ပတ္တကာလေ မာတာ ကာလမကာသိ။ သော မာတု သရီရကိစ္စံ ကတွာ မာသဒ္ဓမာသစ္စယေန ဃရေ ဝိဇ္ဇမာနံ ဓနံ ဒါနံ ဒတွာ ပိတရဉ္စ ကနိဋ္ဌဘာတရဉ္စ ဂဟေတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဒေဝဒတ္တိယံ ဝက္ကလံ ဂဟေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ဝနမူလဖလာဖလေဟိ ယာပေန္တော ရမဏီယေ ဝနသဏ္ဍေ ဝသိ။ ဟိမဝန္တေ ပန ဝဿကာလေ အစ္ဆိန္နဓာရေ ဒေဝေ ဝဿန္တေ န သက္ကာ ဟောတိ ကန္ဒမူလံ ခဏိတုံ, ဖလာနိ စ ပဏ္ဏာနိ စ ပတန္တိ။ တာပသာ ယေဘုယျေန ဟိမဝန္တတော နိက္ခမိတွာ မနုဿပထေ ဝသန္တိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ပိတရဉ္စ ကနိဋ္ဌဘာတရဉ္စ ဂဟေတွာ မနုဿပထေ ဝသိတွာ ပုန ဟိမဝန္တေ ပုပ္ဖိတဖလိတေ တေ ဥဘောပိ ဂဟေတွာ ဟိမဝန္တေ အတ္တနော အဿမပဒံ အာဂစ္ဆန္တော အဿမဿာဝိဒူရေ သူရိယေ အတ္ထင်္ဂတေ ‘‘တုမှေ သဏိကံ အာဂစ္ဆေယျာထ, အဟံ ပုရတော ဂန္တွာ အဿမံ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တေ ဩဟာယ ဂတော။ ခုဒ္ဒကတာပသော ပိတရာ သဒ္ဓိံ သဏိကံ ဂစ္ဆန္တော တံ ကဋိပ္ပဒေသေ သီသေန ဥပ္ပီဠေန္တော ဝိယ ဂစ္ဆ ဂစ္ဆာတိ တံ ဗလက္ကာရေန နေတိ။ မဟလ္လကော ‘‘တွံ မံ အတ္တနော ရုစိယာ အာနေသီ’’တိ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ကောဋိတော ပဋ္ဌာယ အာဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ တေသံ ကလဟံ ကရောန္တာနညေဝ အန္ဓကာရော အဟောသိ။
ဗောဓိသတ္တောပိ ပဏ္ဏသာလံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ဥဒကံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ဥက္ကမာဒါယ ပဋိပထံ အာဂစ္ဆန္တော တေ ဒိသွာ ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ ကိံ ကရိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ခုဒ္ဒကတာပသော ပိတရာ ကတကာရဏံ ကထေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဥဘောပိ တေ သဏိကံ နေတွာ ပရိက္ခာရံ ပဋိသာမေတွာ ပိတရံ နှာပေတွာ ပါဒဓောဝနပိဋ္ဌိသမ္ဗာဟနာဒီနိ ကတွာ အင်္ဂါရကပလ္လံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကိလမထံ ပိတရံ ဥပနိသီဒိတွာ ‘‘တာတ, တရုဏဒါရကာ နာမ မတ္တိကာဘာဇနသဒိသာ မုဟုတ္တနေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ, သကိံ ဘိန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ ပုန န သက္ကာ ဟောန္တိ ဃဋေတုံ, တေ အက္ကောသန္တာပိ ပရိဘာသန္တာပိ မဟလ္လကေဟိ အဓိဝါသေတဗ္ဗာ’’တိ ဝတွာ ပိတရံ ဩဝဒန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အပိ ကဿပ မန္ဒိယာ, ယုဝါ သပတိ ဟန္တိ ဝါ၊
သဗ္ဗံ တံ ခမတေ ဓီရော, ပဏ္ဍိတော တံ တိတိက္ခတိ။
‘‘သစေပိ သန္တော ဝိဝဒန္တိ, ခိပ္ပံ သန္တီယရေ ပုန၊
ဗာလာ ပတ္တာဝ ဘိဇ္ဇန္တိ, န တေ သမထမဇ္ဈဂူ။
‘‘ဧတေ ဘိယျော သမာယန္တိ, သန္ဓိ တေသံ န ဇီရတိ၊
ယော စာဓိပန္နံ ဇာနာတိ, ယော စ ဇာနာတိ ဒေသနံ။
‘‘ဧသော ဟိ ဥတ္တရိတရော, ဘာရဝဟော ဓုရဒ္ဓရော၊
ယော ပရေသာဓိပန္နာနံ, သယံ သန္ဓာတုမရဟတီ’’တိ။
တတ္ထ ကဿပါတိ ပိတရံ နာမေနာလပတိ။ မန္ဒိယာတိ မန္ဒီဘာဝေန တရုဏတာယ။ ယုဝါ သပတိ ဟန္တိ ဝါတိ တရုဏဒါရကော အက္ကောသတိပိ ပဟရတိပိ။ ဓီရောတိ ဓိက္ကတပါပေါ, ဓီ ဝါ ဝုစ္စတိ ပညာ, တာယ သမန္နာဂတောတိပိ အတ္ထော။ ဣတရံ ပန ဣမဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဥဘယေနာပိ သဗ္ဗံ တံ ဗာလဒါရကေဟိ ကတံ အပရာဓံ မဟလ္လကော ဓီရော ပဏ္ဍိတော သဟတိ တိတိက္ခတီတိ ဒဿေတိ။
သန္ဓီယရေတိ ပုန မိတ္တဘာဝေန သန္ဓီယန္တိ ဃဋီယန္တိ။ ဗာလာ ပတ္တာဝါတိ ဗာလကာ ပန မတ္တိကာပတ္တာဝ ဘိဇ္ဇန္တိ။ န တေ သမထမဇ္ဈဂူတိ တေ ဗာလကာ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဝိဝါဒံ ကတွာ ဝေရူပသမနံ န ဝိန္ဒန္တိ နာဓိဂစ္ဆန္တိ။ ဧတေ ဘိယျောတိ ဧတေ ဒွေ ဇနာ ဘိန္နာပိ ပုန သမာဂစ္ဆန္တိ။ သန္ဓီတိ မိတ္တသန္ဓိ။ တေသန္တိ တေသညေဝ ဒွိန္နံ သန္ဓိ န ဇီရတိ။ ယော စာဓိပန္နန္တိ ယော စ အတ္တနာ အဓိပန္နံ အတိက္ကန္တံ အညသ္မိံ ကတဒေါသံ ဇာနာတိ။ ဒေသနန္တိ ယော စ တေန အတ္တနော ဒေါသံ ဇာနန္တေန ဒေသိတံ အစ္စယဒေသနံ ပဋိဂ္ဂဏှိတုံ ဇာနာတိ။
ယော ပရေသာဓိပန္နာနန္တိ ယော ပရေသံ အဓိပန္နာနံ ဒေါသေန အဘိဘူတာနံ အပရာဓကာရကာနံ။ သယံ သန္ဓာတုမရဟတီတိ တေသု အခမာပေန္တေသုပိ ‘‘ဧဟိ, ဘဒြမုခ, ဥဒ္ဒေသံ ဂဏှ, အဋ္ဌကထံ သုဏ, ဘာဝနမနုယုဉ္ဇ, ကသ္မာ ပရိဗာဟိရော ဟောသီ’’တိ ဧဝံ သယံ သန္ဓာတုံ အရဟတိ မိတ္တဘာဝံ ဃဋေတိ, ဧသော ဧဝရူပေါ မေတ္တာဝိဟာရီ ဥတ္တရိတရော မိတ္တဘာရဿ မိတ္တဓုရဿ စ ဝဟနတော ‘‘ဘာရဝဟော’’တိ ‘‘ဓုရဒ္ဓရော’’တိ စ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီတိ။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ပိတု ဩဝါဒံ အဒါသိ, သောပိ တတော ပဘုတိ ဒန္တော အဟောသိ သုဒန္တော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပိတာ တာပသော မဟလ္လကော အဟောသိ, ခုဒ္ဒကတာပသော သာမဏေရော, ပိတု ဩဝါဒဒါယကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကဿပမန္ဒိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၁၃] ၃။ ခန္တိဝါဒီဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော တေ ဟတ္ထေ စ ပါဒေ စာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကောဓနဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ကထိတမေဝ။ သတ္ထာ ပန တံ ဘိက္ခုံ ‘‘ကသ္မာ, တွံ ဘိက္ခု, အက္ကောဓနဿ ဗုဒ္ဓဿ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကောဓံ ကရောသိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ သရီရေ ပဟာရသဟဿေ ပတန္တေ ဟတ္ထပါဒကဏ္ဏနာသာသု ဆိဇ္ဇမာနာသု ပရဿ ကောဓံ န ကရိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ကလာဗု နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ကုဏ္ဍလကုမာရော နာမ မာဏဝေါ ဟုတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ မာတာပိတူနံ အစ္စယေန ဓနရာသိံ ဩလောကေတွာ ‘‘ဣမံ ဓနံ ဥပ္ပါဒေတွာ မမ ဉာတကာ အဂ္ဂဟေတွာဝ ဂတာ, မယာ ပနေတံ ဂဟေတွာ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သဗ္ဗံ ဓနံ ဝိစေယျဒါနဝသေန ယော ယံ အာဟရတိ, တဿ တံ ဒတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဖလာဖလေန ယာပေန္တော စိရံ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ မနုဿပထံ အာဂန္တွာ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရေ ဘိက္ခာယ စရန္တော သေနာပတိဿ နိဝါသနဒွါရံ သမ္ပာပုဏိ။ သေနာပတိ တဿ ဣရိယာပထေသု ပသီဒိတွာ ဃရံ ပဝေသေတွာ အတ္တနော ပဋိယာဒိတဘောဇနံ ဘောဇေတွာ ပဋိညံ ဂဟေတွာ တတ္ထေဝ ရာဇုယျာနေ ဝသာပေသိ။
အထေကဒိဝသံ ကလာဗုရာဇာ သုရာမဒမတ္တော ဆေကနာဋကပရိဝုတော မဟန္တေန ယသေန ဥယျာနံ ဂန္တွာ မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ သယနံ အတ္ထရာပေတွာ ဧကိဿာ ပိယမနာပါယ ဣတ္ထိယာ အင်္ကေ သယိ။ ဂီတဝါဒိတနစ္စေသု ဆေကာ နာဋကိတ္ထိယော ဂီတာဒီနိ ပယောဇေသုံ, သက္ကဿ ဒေဝရညော ဝိယ မဟာသမ္ပတ္တိ အဟောသိ, ရာဇာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ အထ တာ ဣတ္ထိယော ‘‘ယဿတ္ထာယ မယံ ဂီတာဒီနိ ပယောဇယာမ, သော နိဒ္ဒံ ဥပဂတော, ကိံ နော ဂီတာဒီဟီ’’တိ ဝီဏာဒီနိ တူရိယာနိ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဆဍ္ဍေတွာ ဥယျာနံ ပက္ကန္တာ ပုပ္ဖဖလပလ္လဝါဒီဟိ ပလောဘိယမာနာ ဥယျာနေ အဘိရမိံသု။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တသ္မိံ ဥယျာနေ သုပုပ္ဖိတသာလမူလေ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုခေန ဝီတိနာမေန္တော မတ္တဝရဝါရဏော ဝိယ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ တာ ဣတ္ထိယော ဥယျာနေ စရမာနာ တံ ဒိသွာ ‘‘ဧထ, အယျာယော, ဧတသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပဗ္ဗဇိတော နိသိန္နော, ယာဝ ရာဇာ န ပဗုဇ္ဈတိ, တာဝဿ သန္တိကေ ကိဉ္စိ သုဏမာနာ နိသီဒိဿာမာ’’တိ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နာ ‘‘အမှာကံ ကထေတဗ္ဗယုတ္တကံ ကိဉ္စိ ကထေထာ’’တိ ဝဒိံသု။ ဗောဓိသတ္တော တာသံ ဓမ္မံ ကထေသိ။ အထ သာ ဣတ္ထီ အင်္ကံ စာလေတွာ ရာဇာနံ ပဗောဓေသိ။ ရာဇာ ပဗုဒ္ဓေါ တာ အပဿန္တော ‘‘ကဟံ ဂတာ ဝသလိယော’’တိ အာဟ။ ဧတာ, မဟာရာဇ, ဂန္တွာ ဧကံ တာပသံ ပရိဝါရေတွာ နိသီဒိံသူတိ။ ရာဇာ ကုပိတော ခဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ‘‘သိက္ခာပေဿာမိ နံ ကူဋဇဋိလ’’န္တိ ဝေဂေန အဂမာသိ။
အထ တာ ဣတ္ထိယော ရာဇာနံ ကုဒ္ဓံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ တာသု ဝလ္လဘတရာ ဂန္တွာ ရညော ဟတ္ထာ အသိံ ဂဟေတွာ ရာဇာနံ ဝူပသမေသုံ။ သော အာဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ သန္တိကေ ဌတွာ ‘‘ကိံဝါဒီ တွံ, သမဏာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ခန္တိဝါဒီ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကာ ဧသာ ခန္တိ နာမာ’’တိ? ‘‘အက္ကောသန္တေသု ပရိဘာသန္တေသု ပဟရန္တေသု အကုဇ္ဈနဘာဝေါ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘ပဿိဿာမိ ဒါနိ တေ ခန္တိယာ အတ္ထိဘာဝ’’န္တိ စောရဃာတကံ ပက္ကောသာပေသိ။ သော အတ္တနော စာရိတ္တေန ဖရသုဉ္စ ကဏ္ဋကကသဉ္စ အာဒါယ ကာသာယနိဝသနော ရတ္တမာလာဓရော အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ ဣမံ စောရံ ဒုဋ္ဌတာပသံ ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎိတွာ ဘူမိယံ ပါတေတွာ ကဏ္ဋကကသံ ဂဟေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ဥဘောသု ပဿေသု စာတိ စတူသုပိ ပဿေသု ဒွေပဟာရသဟဿမဿ ဒေဟီတိ။ သော တထာ
အကာသိ။ ဗောဓိသတ္တဿ ဆဝိ ဘိဇ္ဇိ။ စမ္မံ ဘိဇ္ဇိ, မံသံ ဆိဇ္ဇိ, လောဟိတံ ပဂ္ဃရတိ။
ပုန ရာဇာ ‘‘ကိံဝါဒီ တွံ ဘိက္ခူ’’တိ အာဟ။ ‘‘ခန္တိဝါဒီ, မဟာရာဇ’’။ ‘‘တွံ ပန မယှံ စမ္မန္တရေ ခန္တီ’’တိ မညသိ, နတ္ထိ မယှံ စမ္မန္တရေ ခန္တိ, တယာ ပန ဒဋ္ဌုံ အသက္ကုဏေယျေ ဟဒယဗ္ဘန္တရေ မမ ခန္တိ ပတိဋ္ဌိတာ။ ‘‘မဟာရာဇာ’’တိ။ ပုန စောရဃာတကော ‘‘ကိံ ကရောမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဣမဿ ကူဋဇဋိလဿ ဥဘော ဟတ္ထေ ဆိန္ဒာ’’တိ။ သော ဖရသုံ ဂဟေတွာ ဂဏ္ဍိယံ ဌပေတွာ ဟတ္ထေ ဆိန္ဒိ။ အထ နံ ‘‘ပါဒေ ဆိန္ဒာ’’တိ အာဟ, ပါဒေပိ ဆိန္ဒိ။ ဟတ္ထပါဒကောဋီဟိ ဃဋဆိဒ္ဒေဟိ လာခါရသော ဝိယ လောဟိတံ ပဂ္ဃရတိ။ ပုန ရာဇာ ‘‘ကိံဝါဒီသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ခန္တိဝါဒီ, မဟာရာဇ’’။ ‘‘တွံ ပန မယှံ ဟတ္ထပါဒကောဋီသု ‘ခန္တိ အတ္ထီ’တိ မညသိ, နတ္ထေသာ ဧတ္ထ, မယှံ ခန္တိ ဂမ္ဘီရဋ္ဌာနေ ပတိဋ္ဌိတာ’’တိ။ သော ‘‘ကဏ္ဏနာသမဿ ဆိန္ဒာ’’တိ အာဟ။ ဣတရော ကဏ္ဏနာသံ ဆိန္ဒိ, သကလသရီရေ လောဟိတံ အဟောသိ။ ပုန နံ ‘‘ကိံဝါဒီ နာမ တွ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ခန္တိဝါဒီ နာမ’’။ ‘‘မာ ခေါ ပန တွံ ‘ကဏ္ဏနာသိကကောဋီသု ပတိဋ္ဌိတာ ခန္တီ’တိ မညသိ, မမ ခန္တိ ဂမ္ဘီရေ ဟဒယဗ္ဘန္တရေ ပတိဋ္ဌိတာ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘ကူဋဇဋိလ တဝ ခန္တိံ တွမေဝ ဥက္ခိပိတွာ နိသီဒါ’’တိ ဗောဓိသတ္တဿ ဟဒယံ ပါဒေန ပဟရိတွာ ပက္ကာမိ။
တသ္မိံ ဂတေ သေနာပတိ ဗောဓိသတ္တဿ သရီရတော လောဟိတံ ပုဉ္ဆိတွာ ဟတ္ထပါဒကဏ္ဏနာသကောဋိယော သာဋကကဏ္ဏေ ကတွာ ဗောဓိသတ္တံ သဏိကံ နိသီဒါပေတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, တုမှေ ကုဇ္ဈိတုကာမာ, တုမှေသု ကတာပရာဓဿ ရညောဝ ကုဇ္ဈေယျာထ, မာ အညေသ’’န္တိ ယာစန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော တေ ဟတ္ထေ စ ပါဒေ စ, ကဏ္ဏနာသဉ္စ ဆေဒယိ၊
တဿ ကုဇ္ဈ မဟာဝီရ, မာ ရဋ္ဌံ ဝိနသာ ဣဒ’’န္တိ။
တတ္ထ မဟာဝီရာတိ မဟာဝီရိယ။ မာ ရဋ္ဌံ ဝိနသာ ဣဒန္တိ ဣဒံ နိရပရာဓံ ကာသိရဋ္ဌံ မာ ဝိနာသေဟိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော မေ ဟတ္ထေ စ ပါဒေ စ, ကဏ္ဏနာသဉ္စ ဆေဒယိ၊
စိရံ ဇီဝတု သော ရာဇာ, န ဟိ ကုဇ္ဈန္တိ မာဒိသာ’’တိ။
တတ္ထ မာဒိသာတိ မမ သဒိသာ ခန္တိဗလေန သမန္နာဂတာ ပဏ္ဍိတာ ‘‘အယံ မံ အက္ကောသိ ပရိဘာသိ ပဟရိ, ဆိန္ဒိ ဘိန္ဒီ’’တိ တံ န ကုဇ္ဈန္တိ။
ရညော ဥယျာနာ နိက္ခမန္တဿ ဗောဓိသတ္တဿ စက္ခုပထံ ဝိဇဟနကာလေယေဝ အယံ စတုနဟုတာဓိကာ ဒွိယောဇနသတသဟဿဗဟလာ မဟာပထဝီ ခလိဗဒ္ဓသာဋကော ဝိယ ဖလိတာ, အဝီစိတော ဇာလာ နိက္ခမိတွာ ရာဇာနံ ကုလဒတ္တိယေန ရတ္တကမ္ဗလေန ပါရုပန္တီ ဝိယ ဂဏှိ။ သော ဥယျာနဒွါရေယေဝ ပထဝိံ ပဝိသိတွာ အဝီစိမဟာနိရယေ ပတိဋ္ဌဟိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ တံ ဒိဝသမေဝ ကာလမကာသိ။ ရာဇပရိသာ စ နာဂရာ စ ဂန္ဓမာလာဓူမဟတ္ထာ အာဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ သရီရကိစ္စံ အကံသု။ ကေစိ ပနာဟု ‘‘ဗောဓိသတ္တော ပုန ဟိမဝန္တမေဝ ဂတော’’တိ, တံ အဘူတံ။
‘‘အဟူ အတီတမဒ္ဓါနံ, သမဏော ခန္တိဒီပနော၊
တံ ခန္တိယာယေဝ ဌိတံ, ကာသိရာဇာ အဆေဒယိ။
‘‘တဿ ကမ္မဖရုသဿ, ဝိပါကော ကဋုကော အဟု၊
ယံ ကာသိရာဇာ ဝေဒေသိ, နိရယမှိ သမပ္ပိတော’’တိ။ –
ဣမာ ဒွေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။
တတ္ထ အတီတမဒ္ဓါနန္တိ အတီတေ အဒ္ဓါနေ။ ခန္တိဒီပနောတိ အဓိဝါသနခန္တိသံဝဏ္ဏနော။ အဆေဒယီတိ မာရာပေသိ။ ဧကစ္စေ ပန ‘‘ဗောဓိသတ္တဿ ပုန ဟတ္ထပါဒကဏ္ဏနာသာ ဃဋိတာ’’တိ ဝဒန္တိ, တမ္ပိ အဘူတမေဝ။ သမပ္ပိတောတိ ပတိဋ္ဌိတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကောဓနော ဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ, အညေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ ပါပုဏိံသု။
တဒါ ကလာဗုရာဇာ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, သေနာပတိ သာရိပုတ္တော, ခန္တိဝါဒီ တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ခန္တိဝါဒီဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၁၄] ၄။ လောဟကုမ္ဘိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒုဇ္ဇီဝိတမဇီဝိမှာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရာဇာနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ကိရ ကောသလရာဇာ ရတ္တိဘာဂေ စတုန္နံ နေရယိကသတ္တာနံ သဒ္ဒံ သုဏိ။ ဧကော ဒု-ကာရမေဝ ဘဏိ, ဧကော သ-ကာရံ, ဧကော န-ကာရံ, ဧကော သော-ကာရမေဝါတိ။ တေ ကိရ အတီတဘဝေ သာဝတ္ထိယံယေဝ ပါရဒါရိကာ ရာဇပုတ္တာ အဟေသုံ။ တေ ပရေသံ ရက္ခိတဂေါပိတမာတုဂါမေသု အပရဇ္ဈိတွာ စိတ္တကေဠိံ ကီဠန္တာ ဗဟုံ ပါပကမ္မံ ကတွာ မရဏစက္ကေန ဆိန္နာ သာဝတ္ထိသာမန္တေ စတူသု လောဟကုမ္ဘီသု နိဗ္ဗတ္တာ သဋ္ဌိ ဝဿသဟဿာနိ တတ္ထ ပစ္စိတွာ ဥဂ္ဂတာ လောဟကုမ္ဘိမုခဝဋ္ဋိံ ဒိသွာ ‘‘ကဒါ နု ခေါ ဣမမှာ ဒုက္ခာ မုစ္စိဿာမာ’’တိ စတ္တာရောပိ မဟန္တေန သဒ္ဒေန အနုပဋိပါဋိယာ ဝိရဝိံသု။ ရာဇာ တေသံ သဒ္ဒံ သုတွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတော နိသိန္နကောဝ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေသိ။
အရုဏုဂ္ဂမနဝေလာယ ဗြာဟ္မဏာ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ သုခသယိတံ ပုစ္ဆိံသု။ ရာဇာ ‘‘ကုတော မေ အာစရိယာ သုခသယိတံ, အဇ္ဇာဟံ ဧဝရူပေ စတ္တာရော ဘိံသနကသဒ္ဒေ သုဏိ’’န္တိ။ ဗြာဟ္မဏာ ဟတ္ထေ ဝိဓုနိံသု။ ‘‘ကိံ အာစရိယာ’’တိ? ‘‘သာဟသိကသဒ္ဒါ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘သပဋိကမ္မာ အပ္ပဋိကမ္မာ’’တိ? ‘‘ကာမံ အပ္ပဋိကမ္မာ, မယံ ပန သုသိက္ခိတာ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ကတွာ ပဋိဗာဟိဿထာ’’တိ? ‘‘မဟာရာဇ, ပဋိကမ္မံ မဟန္တံ န သက္ကာ ကာတုံ, မယံ ပန သဗ္ဗစတုက္ကံ ယညံ ယဇိတွာ ဟာရေဿာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ခိပ္ပံ စတ္တာရော ဟတ္ထီ စတ္တာရော အဿေ စတ္တာရော ဥသဘေ စတ္တာရော မနုဿေတိ လဋုကိကသကုဏိကာ အာဒိံ ကတွာ စတ္တာရော စတ္တာရော ပါဏေ ဂဟေတွာ သဗ္ဗစတုက္ကယညံ ယဇိတွာ မမ သောတ္ထိဘာဝံ ကရောထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, မဟာရာဇာ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ယေနတ္ထော, တံ ဂဟေတွာ ယညာဝါဋံ ပစ္စုပဋ္ဌပေသုံ, ဗဟုပါဏေ ထူဏူပနီတေ ကတွာ ဌပေသုံ။ ‘‘ဗဟုံ မစ္ဆမံသံ ခါဒိဿာမ, ဗဟုံ ဓနံ လဘိဿာမာ’’တိ ဥဿာဟပ္ပတ္တာ ဟုတွာ ‘‘ဣဒံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ, ဣဒံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ, ဒေဝါ’’တိ အပရာပရံ စရန္တိ။
မလ္လိကာ ဒေဝီ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ, မဟာရာဇ, ဗြာဟ္မဏာ အတိဝိယ ဥဿာဟယန္တာ ဝိစရန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝိ ကိံ တုယှိမိနာ, တွံ အတ္တနော ယသေနေဝ မတ္တာ ပမတ္တာ, ဒုက္ခံ ပန အမှာကမေဝ န ဇာနာသီ’’တိ?
‘‘ကိံ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ဒေဝိ, အဟံ ဧဝရူပံ နာမ အသောတဗ္ဗံ သုဏိံ, တတော ဣမေသံ သဒ္ဒါနံ သုတတ္တာ ‘‘ကိံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိံ, ဗြာဟ္မဏာ ‘‘တုမှာကံ မဟာရာဇ ရဇ္ဇဿ ဝါ ဘောဂါနံ ဝါ ဇီဝိတဿ ဝါ အန္တရာယော ပညာယတိ, သဗ္ဗစတုက္ကေန ယညံ ယဇိတွာ သောတ္ထိဘာဝံ ကရိဿာမာ’’တိ ဝဒိံသု, တေ မယှံ ဝစနံ ဂဟေတွာ ယညာဝါဋံ ကတွာ ယေန ယေနတ္ထော, တဿ တဿ ကာရဏာ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန ဒေဝ, ဣမေသံ သဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိံ သဒေဝကေ လောကေ အဂ္ဂဗြာဟ္မဏံ ပုစ္ဆိတ္ထာ’’တိ? ‘‘ကော ဧသ ဒေဝိ, သဒေဝကေ လောကေ အဂ္ဂဗြာဟ္မဏော နာမာ’’တိ? ‘‘မဟာဂေါတမော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ ‘‘ဒေဝိ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ မေ န ပုစ္ဆိတော’’တိ? ‘‘တေန ဟိ ဂန္တွာ ပုစ္ဆထာ’’တိ။
ရာဇာ တဿာ ဝစနံ ဂဟေတွာ ဘုတ္တပါတရာသော ရထဝရမာရုယှ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပုစ္ဆိ ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, ရတ္တိဘာဂေ စတ္တာရော သဒ္ဒေ သုတွာ ဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိံ, တေ ‘သဗ္ဗစတုက္ကယညံ ယဇိတွာ သောတ္ထိံ ကရိဿာမာ’တိ ဝတွာ ယညာဝါဋေ ကမ္မံ ကရောန္တိ, တေသံ သဒ္ဒါနံ သုတတ္တာ မယှံ ကိံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘န ကိဉ္စိ, မဟာရာဇ, နေရယိကသတ္တာ ဒုက္ခမနုဘဝန္တာ ဧဝံ ဝိရဝိံသု, န ဣမေ သဒ္ဒါ ဣဒါနိ တယာ ဧဝ သုတာ, ပေါရာဏကရာဇူဟိပိ သုတာယေဝ, တေပိ ဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိတွာ ပသုဃာတယညံ ကတ္တုကာမာ ဟုတွာ ပဏ္ဍိတာနံ ကထံ သုတွာ န ကရိံသု, ပဏ္ဍိတာ တေသံ သဒ္ဒါနံ အန္တရံ ကထေတွာ မဟာဇနံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ သောတ္ထိမကံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အညတရသ္မိံ ကာသိဂါမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကာမေသု အာဒီနဝံ ဒိသွာ ကာမေ ပဟာယ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ ဥပ္ပါဒေတွာ ဈာနကီဠံ ကီဠန္တော ဟိမဝန္တေ ရမဏီယေ ဝနသဏ္ဍေ ဝသတိ။ တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ စတုန္နံ နေရယိကာနံ ဣမေဝ စတ္တာရော သဒ္ဒေ သုတွာ ဘီတတသိတော ဣမိနာဝ နိယာမေန ဗြာဟ္မဏေဟိ ‘‘တိဏ္ဏံ အန္တရာယာနံ အညတရော ဘဝိဿတိ, သဗ္ဗစတုက္ကယညေန တံ ဝူပသမေဿာမာ’’တိ ဝုတ္တေ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ယညာဝါဋံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေသိ, မဟာဇနော ထူဏူပနီတော အဟောသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော မေတ္တာဘာဝနံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ လောကံ ဩလောကေန္တော ဣမံ ကာရဏံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ, မယာ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, မဟာဇနဿ
သောတ္ထိ ဘဝိဿတီ’’တိ ဣဒ္ဓိဗလေန ဝေဟာသံ ဥပ္ပတိတွာ ဗာရာဏသိရညော ဥယျာနေ ဩတရိတွာ မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ ကဉ္စနရူပကံ ဝိယ နိသီဒိ။ တဒါ ပုရောဟိတဿ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကော အာစရိယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘နနု, အာစရိယ, အမှာကံ ဝေဒေသု ပရံ မာရေတွာ သောတ္ထိကရဏံ နာမ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ ပုရောဟိတော ‘‘တွံ ရာဇဓနံ ရက္ခသိ, ဗဟုံ မစ္ဆမံသံ ခါဒိဿာမ, ဓနံ လဘိဿာမ, တုဏှီ ဟောဟီ’’တိ တံ ပဋိဗာဟိ။
သော ‘‘နာဟံ ဧတ္ထ သဟာယော ဘဝိဿာမီ’’တိ နိက္ခမိတွာ ရာဇုယျာနံ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ကတပဋိသန္ထာရော ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ကိံ, မာဏဝ, ရာဇာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဘန္တေ, ရာဇာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, ရတ္တိဘာဂေ ပန စတ္တာရော သဒ္ဒေ သုတွာ ဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိ။ ဗြာဟ္မဏာ ‘သဗ္ဗစတုက္ကယညံ ယဇိတွာ သောတ္ထိံ ကရိဿာမာ’’’တိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ ပသုဃာတကမ္မံ ကတွာ အတ္တနော သောတ္ထိံ ကာတုကာမော မဟာဇနော ထူဏူပနီတော, ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, တုမှာဒိသာနံ သီလဝန္တာနံ တေသံ သဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ဝတွာ မဟာဇနံ မရဏမုခါ မောစေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘မာဏဝ, ရာဇာ အမှေ န ဇာနာတိ, မယမ္ပိ တံ န ဇာနာမ, ဣမေသံ ပန သဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ဇာနာမ, သစေ ရာဇာ အမှေ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆေယျ, ရာဇာနံ နိက္ကင်္ခံ ကတွာ ကထေဿာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, မုဟုတ္တံ ဣဓေဝ ဟောထ, အဟံ ရာဇာနံ အာနေဿာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, မာဏဝါ’’တိ။ သော ဂန္တွာ ရညော တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ရာဇာနံ အာနေသိ။
အထ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ပုစ္ဆိ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ မယာ သုတသဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ဇာနာထာ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကထေထ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ဧတေ ပုရိမဘဝေ ပရေသံ ရက္ခိတဂေါပိတေသု ဒါရေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတွာ ဗာရာဏသိသာမန္တေ စတူသု လောဟကုမ္ဘီသု နိဗ္ဗတ္တာ ပက္ကုထိတေ ခါရလောဟောဒကေ ဖေဏုဒ္ဒေဟကံ ပစ္စမာနာ တိံသ ဝဿသဟဿာနိ အဓော ဂန္တွာ ကုမ္ဘိတလံ အာဟစ္စ ဥဒ္ဓံ အာရောဟန္တာ တိံသဝဿသဟဿေနေဝ ကာလေန ကုမ္ဘိမုခံ ဒိသွာ ဗဟိ ဩလောကေတွာ စတ္တာရော ဇနာ စတဿော ဂါထာ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဝတ္တုကာမာပိ တထာ ကာတုံ အသက္ကောန္တာ ဧကေကမေဝ အက္ခရံ ဝတွာ ပုန လောဟကုမ္ဘီသုယေဝ နိမုဂ္ဂါ။ တေသု ဒု-ကာရံ ဝတွာ နိမုဂ္ဂသတ္တော ဧဝံ ဝတ္တုကာမော အဟောသိ –
‘ဒုဇ္ဇီဝိတမဇီဝိမှ, ယေ သန္တေ န ဒဒမှသေ၊
ဝိဇ္ဇမာနေသု ဘောဂေသု, ဒီပံ နာကမှ အတ္တနော’တိ။ –
တံ ဂါထံ ပရိပုဏ္ဏံ ကာတုံ နာသက္ခီ’’တိ ဝတွာ ဗောဓိသတ္တော အတ္တနော ဉာဏေန တံ ဂါထံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ကထေသိ။ သေသာသုပိ ဧသေဝ နယော။
တေသု သ-ကာရံ ဝတွာ ဝတ္တုကာမဿ အယံ ဂါထာ –
‘‘သဋ္ဌိ ဝဿသဟဿာနိ, ပရိပုဏ္ဏာနိ သဗ္ဗသော၊
နိရယေ ပစ္စမာနာနံ, ကဒါ အန္တော ဘဝိဿတီ’’တိ။
န-ကာရံ ဝတွာ ဝတ္တုကာမဿ အယံ ဂါထာ –
‘‘နတ္ထိ အန္တော ကုတော အန္တော, န အန္တော ပဋိဒိဿတိ၊
တဒါ ဟိ ပကတံ ပါပံ, မမ တုယှဉ္စ မာရိသာ’’တိ။
သော-ကာရံ ဝတွာ ဝတ္တုကာမဿ အယံ ဂါထာ –
‘‘သောဟံ နူန ဣတော ဂန္တွာ, ယောနိံ လဒ္ဓါန မာနုသိံ၊
ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နော, ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟု’’န္တိ။
တတ္ထ ဒုဇ္ဇီဝိတန္တိ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ စရန္တော ဒုဇ္ဇီဝိတံ လာမကဇီဝိတံ ဇီဝတိ နာမ, သောပိ တဒေဝ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဒုဇ္ဇီဝိတမဇီဝိမှာ’’တိ။ ယေ သန္တေ န ဒဒမှသေတိ ယေ မယံ ဒေယျဓမ္မေ စ ပဋိဂ္ဂါဟကေ စ သံဝိဇ္ဇမာနေယေဝ န ဒါနံ ဒဒိမှ။ ဒီပံ နာကမှ အတ္တနောတိ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ န ကရိမှ။ ပရိပုဏ္ဏာနီတိ အနူနာနိ အနဓိကာနိ။ သဗ္ဗသောတိ သဗ္ဗာကာရေန။ ပစ္စမာနာနန္တိ အမှာကံ ဣမသ္မိံ နိရယေ ပစ္စမာနာနံ။
နတ္ထိ အန္တောတိ ‘‘အမှာကံ အသုကကာလေ နာမ မောက္ခော ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ။ ကုတော အန္တောတိ ကေန ကာရဏေန အန္တော ပညာယိဿတိ။ န အန္တောတိ အန္တံ ဒဋ္ဌုကာမာနမ္ပိ နော ဒုက္ခဿ အန္တော န ပဋိဒိဿတိ။ တဒါ ဟိ ပကတန္တိ တသ္မိံ ကာလေ မာရိသာ မမ စ တုယှဉ္စ ပကတံ ပါပံ ပကဋ္ဌံ ကတံ အတိဗဟုမေဝ ကတံ။ ‘‘တထာ ဟိ ပကတ’’န္တိပိ ပါဌော, တေန ကာရဏေန ကတံ, ယေနဿ အန္တော ဒဋ္ဌုံ န သက္ကာတိ အတ္ထော။ မာရိသာတိ မယာ သဒိသာ, ပိယာလပနမေတံ ဧတေသံ။
နူနာတိ ဧကံသတ္ထေ နိပါတော, သော အဟံ ဣတော ဂန္တွာ ယောနိံ မာနုသိံ လဒ္ဓါန ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နော ဟုတွာ ဧကံသေနေဝ ဗဟုံ ကုသလံ ကရိဿာမီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။
ဣတိ ဗောဓိသတ္တော ဧကမေကံ ဂါထံ ဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, သော နေရယိကသတ္တော ဣမံ ဂါထံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဝတ္တုကာမော အတ္တနော ပါပဿ မဟန္တတာယ တထာ ကထေတုံ နာသက္ခိ, ဣတိ သော အတ္တနော ကမ္မဝိပါကံ အနုဘဝန္တော ဝိရဝိ။ တုမှာကံ ဧတဿ သဒ္ဒဿ သဝနပစ္စယာ အန္တရာယော နာမ နတ္ထိ, တုမှေ မာ ဘာယိတ္ထာ’’တိ ရာဇာနံ သညာပေသိ။ ရာဇာ မဟာဇနံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ သုဝဏ္ဏဘေရိံ စရာပေတွာ ယညာဝါဋံ ဝိဒ္ဓံသာပေသိ။ ဗောဓိသတ္တော မဟာဇနဿ သောတ္ထိံ ကတွာ ကတိပါဟံ ဝသိတွာ တတ္ထေဝ ဂန္တွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပုရောဟိတဿ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကမာဏဝေါ သာရိပုတ္တော အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
လောဟကုမ္ဘိဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၁၅] ၅။ သဗ္ဗမံသလာဘဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဖရုသာ ဝတ တေ ဝါစာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သာရိပုတ္တတ္ထေရေန ပီတဝိရေစနာနံ ဒိန္နရသပိဏ္ဍပါတံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ကိရ ဇေတဝနေ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ သ္နေဟဝိရေစနံ ပိဝိံသု။ တေသံ ရသပိဏ္ဍပါတေန အတ္ထော ဟောတိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ ‘‘ရသဘတ္တံ အာဟရိဿာမာ’’တိ သာဝတ္ထိံ ပဝိသိတွာ ဩဒနိကဃရဝီထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာပိ ရသဘတ္တံ အလဘိတွာ နိဝတ္တိံသု။ ထေရော ဒိဝါတရံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသမာနော တေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ‘‘ကိံ, အာဝုသော, အတိပဂေဝ နိဝတ္တထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ တေ တမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ထေရော ‘‘တေန ဟိ ဧထာ’’တိ တေ ဂဟေတွာ တမေဝ ဝီထိံ အဂမာသိ, မနုဿာ ပူရေတွာ ရသဘတ္တံ အဒံသု။ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ ရသဘတ္တံ အာဟရိတွာ ဂိလာနာနံ အဒံသု, တေ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ အထေကဒိဝသံ ဓမ္မသဘာယံ ဘိက္ခူ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ထေရော ကိရ ပီတဝိရေစနာနံ ဥပဋ္ဌာကေ ရသဘတ္တံ အလဘိတွာ နိက္ခမန္တေ ဂဟေတွာ ဩဒနိကဃရဝီထိယံ စရိတွာ ဗဟုံ ရသပိဏ္ဍပါတံ ပေသေသီ’’တိ။ သတ္ထာ
အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနိ သာရိပုတ္တောဝ မံသံ လဘိ, ပုဗ္ဗေပိ မုဒုဝါစာ ပိယဝစနာ ဝတ္တုံ ဆေကာ ပဏ္ဍိတာ လဘိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သေဋ္ဌိပုတ္တော အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ဧကော မိဂလုဒ္ဒကော ဗဟုံ မံသံ လဘိတွာ ယာနကံ ပူရေတွာ ‘‘ဝိက္ကိဏိဿာမီ’’တိ နဂရံ အာဂစ္ဆတိ။ တဒါ ဗာရာဏသိဝါသိကာ စတ္တာရော သေဋ္ဌိပုတ္တာ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဧကသ္မိံ မဂ္ဂသဘာဂဋ္ဌာနေ ကိဉ္စိ ဒိဋ္ဌံ သုတံ သလ္လပန္တာ နိသီဒိံသု။ ဧတေသု ဧကော သေဋ္ဌိပုတ္တော တံ မံသယာနကံ ဒိသွာ ‘‘ဧတံ လုဒ္ဒကံ မံသခဏ္ဍံ အာဟရာပေမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဂစ္ဆ အာဟရာပေဟီ’’တိ။ သော တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အရေ, လုဒ္ဒက, ဒေဟိ မေ မံသခဏ္ဍ’’န္တိ အာဟ။ လုဒ္ဒကော ‘‘မာရိသ, ပရံ ကိဉ္စိ ယာစန္တေန နာမ ပိယဝစနေန ဘဝိတဗ္ဗံ, တယာ ကထိတဝါစာယ အနုစ္ဆဝိကံ မံသခဏ္ဍံ လဘိဿသီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဖရုသာ ဝတ တေ ဝါစာ, မံသံ ယာစနကော အသိ၊
ကိလောမသဒိသီ ဝါစာ, ကိလောမံ သမ္မ ဒမ္မိ တေ’’တိ။
တတ္ထ ကိလောမသဒိသီတိ ဖရုသတာယ ကိလောမသဒိသီ။ ကိလောမံ သမ္မ ဒမ္မိ တေတိ ဟန္ဒ ဂဏှ, ဣဒံ တေ ဝါစာယ သဒိသံ ကိလောမံ ဒမ္မီတိ နိရသံ နိမံသလောဟိတံ ကိလောမကခဏ္ဍံ ဥက္ခိပိတွာ အဒါသိ။
အထ နံ အပရော သေဋ္ဌိပုတ္တော ‘‘ကိန္တိ ဝတွာ ယာစသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အရေ’’တိ ဝတွာတိ။ သော ‘‘အဟမ္ပိ နံ ယာစိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂန္တွာ ‘‘ဇေဋ္ဌဘာတိက, မံသခဏ္ဍံ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ ဣတရော ‘‘တဝ ဝစနဿ အနုစ္ဆဝိကံ မံသခဏ္ဍံ လဘိဿသီ’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အင်္ဂမေတံ မနုဿာနံ, ဘာတာ လောကေ ပဝုစ္စတိ၊
အင်္ဂဿ သဒိသီ ဝါစာ, အင်္ဂံ သမ္မ ဒဒါမိ တေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဣမသ္မိံ လောကေ မနုဿာနံ အင်္ဂသဒိသတ္တာ အင်္ဂမေတံ ယဒိဒံ ဘာတာ ဘဂိနီတိ, တသ္မာ တဝေသာ အင်္ဂသဒိသီ ဝါစာတိ ဧတိဿာ အနုစ္ဆဝိကံ အင်္ဂမေဝ ဒဒါမိ တေတိ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ အင်္ဂမံသံ ဥက္ခိပိတွာ အဒါသိ။
တမ္ပိ အပရော သေဋ္ဌိပုတ္တော ‘‘ကိန္တိ ဝတွာ ယာစသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဘာတိကာ’’တိ ဝတွာတိ။ သော ‘‘အဟမ္ပိ နံ ယာစိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂန္တွာ ‘‘တာတ, မံသခဏ္ဍံ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ လုဒ္ဒကော တဝ ဝစနာနူရူပံ လစ္ဆသီ’’တိ ဝတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တာတာတိ ပုတ္တော ဝဒမာနော, ကမ္ပေတိ ဟဒယံ ပိတု၊
ဟဒယဿ သဒိသီ ဝါစာ, ဟဒယံ သမ္မ ဒမ္မိ တေ’’တိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဟဒယမံသေန သဒ္ဓိံ မဓုရမံသံ ဥက္ခိပိတွာ အဒါသိ။
တံ စတုတ္ထော သေဋ္ဌိပုတ္တော ‘‘ကိန္တိ ဝတွာ ယာစသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော ‘‘တာတာ’’တိ ဝတွာတိ။ သော ‘‘အဟမ္ပိ ယာစိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂန္တွာ ‘‘သဟာယ မံသခဏ္ဍံ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ လုဒ္ဒကော ‘‘တဝ ဝစနာနုရူပံ လစ္ဆသီ’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယဿ ဂါမေ သခါ နတ္ထိ, ယထာရညံ တထေဝ တံ၊
သဗ္ဗဿ သဒိသီ ဝါစာ, သဗ္ဗံ သမ္မ ဒဒါမိ တေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယဿ ပုရိသဿ ဂါမေ သုခဒုက္ခေသု သဟ အယနတော သဟာယသင်္ခါတော သခါ နတ္ထိ, တဿ တံ ဌာနံ ယထာ အမနုဿံ အရညံ တထေဝ ဟောတိ, ဣတိ အယံ တဝ ဝါစာ သဗ္ဗဿ သဒိသီ, သဗ္ဗေန အတ္တနော သန္တကေန ဝိဘဝေန သဒိသီ, တသ္မာ သဗ္ဗမေဝ ဣမံ မမ သန္တကံ မံသယာနကံ ဒဒါမိ တေတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘ဧဟိ, သမ္မ, သဗ္ဗမေဝ ဣဒံ မံသယာနကံ တဝ ဂေဟံ အာဟရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ သေဋ္ဌိပုတ္တော တေန ယာနကံ ပါဇာပေန္တော အတ္တနော ဃရံ ဂန္တွာ မံသံ ဩတာရာပေတွာ လုဒ္ဒကဿ သက္ကာရသမ္မာနံ ကတွာ ပုတ္တဒါရမ္ပိဿ ပက္ကောသာပေတွာ လုဒ္ဒကမ္မတော အပနေတွာ အတ္တနော ကုဋုမ္ဗမဇ္ဈေ ဝသာပေန္တော တေန သဒ္ဓိံ အဘေဇ္ဇသဟာယော ဟုတွာ ယာဝဇီဝံ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ လုဒ္ဒကော သာရိပုတ္တော အဟောသိ, သဗ္ဗမံသလာဘီ သေဋ္ဌိပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သဗ္ဗမံသလာဘဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၁၆] ၆။ သသပဏ္ဍိတဇာတကဝဏ္ဏနာ
သတ္တ မေ ရောဟိတာ မစ္ဆာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယံ ကိရ ဧကော ကုဋုမ္ဗိကော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ သဇ္ဇေတွာ ဃရဒွါရေ မဏ္ဍပံ ကာရေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ နိမန္တေတွာ သုသဇ္ဇိတမဏ္ဍပေ ပညတ္တဝရာသနေ နိသီဒါပေတွာ နာနဂ္ဂရသံ ပဏီတဒါနံ ဒတွာ ပုန သွာတနာယာတိ သတ္တာဟံ နိမန္တေတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခါနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ သဗ္ဗပရိက္ခာရေ အဒါသိ။ သတ္ထာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ အနုမောဒနံ ကရောန္တော ‘‘ဥပါသက, တယာ ပီတိသောမနဿံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, ဣဒဉှိ ဒါနံ နာမ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာနံ ဝံသော, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဟိ သမ္ပတ္တယာစကာနံ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ အတ္တနော မံသမ္ပိ အဒံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အရညေ ဝသိ။ တဿ ပန အရညဿ ဧကတော ပဗ္ဗတပါဒေါ ဧကတော နဒီ ဧကတော ပစ္စန္တဂါမကော အဟောသိ။ အပရေပိဿ တယော သဟာယာ အဟေသုံ မက္ကဋော စ သိင်္ဂါလော စ ဥဒ္ဒေါ စာတိ။ တေ စတ္တာရောပိ ပဏ္ဍိတာ ဧကတောဝ ဝသန္တာ အတ္တနော အတ္တနော ဂေါစရဋ္ဌာနေ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ သာယနှသမယေ ဧကတော သန္နိပတန္တိ။ သသပဏ္ဍိတော ‘‘ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, သီလံ ရက္ခိတဗ္ဗံ, ဥပေါသထကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ တိဏ္ဏံ ဇနာနံ ဩဝါဒဝသေန ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တေ တဿ ဩဝါဒံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အတ္တနော အတ္တနော နိဝါသဂုမ္ဗံ ပဝိသိတွာ ဝသန္တိ။ ဧဝံ ကာလေ ဂစ္ဆန္တေ ဧကဒိဝသံ ဗောဓိသတ္တော အာကာသံ ဩလောကေတွာ စန္ဒံ ဒိသွာ ‘‘သွေ ဥပေါသထဒိဝသော’’တိ ဉတွာ ဣတရေ တယော အာဟ ‘‘သွေ ဥပေါသထော, တုမှေပိ တယော ဇနာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထိကာ ဟောထ, သီလေ ပတိဋ္ဌာယ ဒိန္နဒါနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, တသ္မာ ယာစကေ သမ္ပတ္တေ တုမှေဟိ ခါဒိတဗ္ဗာဟာရတော ဒါနံ ဒတွာ ခါဒေယျာထာ’’တိ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနေသု ဝသိံသု။
ပုနဒိဝသေ တေသု ဥဒ္ဒေါ ပါတောဝ ‘‘ဂေါစရံ ပရိယေသိဿာမီ’’တိ နိက္ခမိတွာ ဂင်္ဂါတီရံ ဂတော။ အထေကော ဗာလိသိကော သတ္တ ရောဟိတမစ္ဆေ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝလ္လိယာ အာဝုဏိတွာ နေတွာ ဂင်္ဂါတီရေ ဝါလုကံ ဝိယူဟိတွာ
ဝါလိကာယ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ပုန မစ္ဆေ ဂဏှန္တော အဓောဂင်္ဂံ ဂစ္ဆိ။ ဥဒ္ဒေါ မစ္ဆဂန္ဓံ ဃာယိတွာ ဝါလုကံ ဝိယူဟိတွာ မစ္ဆေ ဒိသွာ နီဟရိတွာ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ဧတေသံ သာမိကော’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဃောသေတွာ သာမိကံ အပဿန္တော ဝလ္လိကောဋိံ ဍံသိတွာ နေတွာ အတ္တနော ဝသနဂုမ္ဗေ ဌပေတွာ ‘‘ဝေလာယမေဝ ခါဒိဿာမီ’’တိ အတ္တနော သီလံ အာဝဇ္ဇေန္တော နိပဇ္ဇိ။ သိင်္ဂါလောပိ ဝသနဋ္ဌာနတော နိက္ခမိတွာ ဂေါစရံ ပရိယေသန္တော ဧကဿ ခေတ္တဂေါပကဿ ကုဋိယံ ဒွေ မံသသူလာနိ ဧကံ ဂေါဓံ ဧကဉ္စ ဒဓိဝါရကံ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ ဧတေသံ သာမိကော’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဃောသေတွာ သာမိကံ အဒိသွာ ဒဓိဝါရကဿ ဥဂ္ဂဟဏရဇ္ဇုကံ ဂီဝါယ ပဝေသေတွာ ဒွေ မံသသူလေ စ ဂေါဓဉ္စ မုခေန ဍံသိတွာ နေတွာ အတ္တနော ဝသနဂုမ္ဗေ ဌပေတွာ ‘‘ဝေလာယမေဝ ခါဒိဿာမီ’’တိ အတ္တနော သီလံ အာဝဇ္ဇေန္တော နိပဇ္ဇိ။ မက္ကဋောပိ ဝသနဋ္ဌာနတော နိက္ခမိတွာ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိသိတွာ အမ္ဗပိဏ္ဍံ အာဟရိတွာ အတ္တနော ဝသနဂုမ္ဗေ ဌပေတွာ ‘‘ဝေလာယမေဝ ခါဒိဿာမီ’’တိ အတ္တနော သီလံ အာဝဇ္ဇေန္တော နိပဇ္ဇိ။
ဗောဓိသတ္တော ပန ‘‘ဝေလာယမေဝ ဝသနဋ္ဌာနတော နိက္ခမိတွာ ဒဗ္ဗတိဏာနိ ခါဒိဿာမီ’’တိ အတ္တနော ဝသနဂုမ္ဗေယေဝ နိပန္နော စိန္တေသိ ‘‘မမ သန္တိကံ အာဂတာနံ ယာစကာနံ တိဏာနိ ဒါတုံ န သက္ကာ, တိလတဏ္ဍုလာဒယောပိ မယှံ နတ္ထိ, သစေ မေ သန္တိကံ ယာစကော အာဂစ္ဆိဿတိ, အတ္တနော သရီရမံသံ ဒဿာမီ’’တိ။ တဿ သီလတေဇေန သက္ကဿ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သော အာဝဇ္ဇမာနော ဣဒံ ကာရဏံ ဒိသွာ ‘‘သသရာဇာနံ ဝီမံသိဿာမီ’’တိ ပဌမံ ဥဒ္ဒဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏဝေသေန အဋ္ဌာသိ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကိမတ္ထံ ဌိတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ပဏ္ဍိတ သစေ ကိဉ္စိ အာဟာရံ လဘေယျံ, ဥပေါသထိကော ဟုတွာ ဝသေယျန္တိ။ သော ‘‘သာဓု ဒဿာမိ တေ အာဟာရ’’န္တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သတ္တ မေ ရောဟိတာ မစ္ဆာ, ဥဒကာ ထလမုဗ္ဘတာ၊
ဣဒံ ဗြာဟ္မဏ မေ အတ္ထိ, ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသာ’’တိ။
တတ္ထ ထလမုဗ္ဘတာတိ ဥဒကတော ထလေ ဌပိတာ, ကေဝဋ္ဋေန ဝါ ဥဒ္ဓဋာ။ ဧတံ ဘုတွာတိ ဧတံ မမ သန္တကံ မစ္ဆာဟာရံ ပစိတွာ ဘုဉ္ဇိတွာ
သမဏဓမ္မံ ကရောန္တော ရမဏီယေ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နော ဣမသ္မိံ ဝနေ ဝသာတိ။
ဗြာဟ္မဏော ‘‘ပဂေဝ တာဝ ဟောတု, ပစ္ဆာ ဇာနိဿာမီ’’တိ သိင်္ဂါလဿ သန္တိကံ ဂတော။ တေနာပိ ‘‘ကိမတ္ထံ ဌိတောသီ’’တိ ဝုတ္တော တထေဝါဟ။ သိင်္ဂါလော ‘‘သာဓု ဒဿာမီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒုဿ မေ ခေတ္တပါလဿ, ရတ္တိဘတ္တံ အပါဘတံ၊
မံသသူလာ စ ဒွေ ဂေါဓာ, ဧကဉ္စ ဒဓိဝါရကံ၊
ဣဒံ ဗြာဟ္မဏ မေ အတ္ထိ, ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသာ’’တိ။
တတ္ထ ဒုဿ မေတိ ယော ဧသ မမ အဝိဒူရေ ခေတ္တပါလော ဝသတိ, ဒုဿ အမုဿာတိ အတ္ထော။ အပါဘတန္တိ အာဘတံ အာနီတံ။ မံသသူလာ စ ဒွေ ဂေါဓာတိ အင်္ဂါရပက္ကာနိ ဒွေ မံသသူလာနိ စ ဧကာ စ ဂေါဓာ။ ဒဓိဝါရကန္တိ ဒဓိဝါရကော။ ဣဒန္တိ ဣဒံ ဧတ္တကံ မမ အတ္ထိ, ဧတံ သဗ္ဗမ္ပိ ယထာဘိရုစိတေန ပါကေန ပစိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥပေါသထိကော ဟုတွာ ရမဏီယေ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိတွာ သမဏဓမ္မံ ကရောန္တော ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ဝသာတိ အတ္ထော။
ဗြာဟ္မဏော ‘‘ပဂေဝ တာဝ ဟောတု, ပစ္ဆာ ဇာနိဿာမီ’’တိ မက္ကဋဿ သန္တိကံ ဂတော။ တေနာပိ ‘‘ကိမတ္ထံ ဌိတောသီ’’တိ ဝုတ္တော တထေဝါဟ။ မက္ကဋော ‘‘သာဓု ဒဿာမီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အမ္ဗပက္ကံ ဒကံ သီတံ, သီတစ္ဆာယာ မနောရမာ၊
ဣဒံ ဗြာဟ္မဏ မေ အတ္ထိ, ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသာ’’တိ။
တတ္ထ အမ္ဗပက္ကန္တိ မဓုရအမ္ဗဖလံ။ ဒကံ သီတန္တိ ဂင်္ဂါယ ဥဒကံ သီတလံ။ ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသာတိ ဗြာဟ္မဏ ဧတံ အမ္ဗပက္ကံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ သီတလံ ဥဒကံ ပိဝိတွာ ယထာဘိရုစိတေ ရမဏီယေ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နော သမဏဓမ္မံ ကရောန္တော ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ဝသာတိ။
ဗြာဟ္မဏော ‘‘ပဂေဝ တာဝ ဟောတု, ပစ္ဆာ ဇာနိဿာမီ’’တိ သသပဏ္ဍိတဿ သန္တိကံ ဂတော။ တေနာပိ ‘‘ကိမတ္ထံ ဌိတောသီ’’တိ ဝုတ္တော တထေဝါဟ။ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော သောမနဿပ္ပတ္တော ‘‘ဗြာဟ္မဏ, သုဋ္ဌု တေ ကတံ အာဟာရတ္ထာယ မမ သန္တိကံ အာဂစ္ဆန္တေန, အဇ္ဇာဟံ အဒိန္နပုဗ္ဗံ ဒါနံ
ဒဿာမိ။ တွံ ပန သီလဝါ ပါဏာတိပါတံ န ကရိဿသိ, ဂစ္ဆ, ဗြာဟ္မဏ, နာနာဒါရူနိ သင်္ကဍ္ဎိတွာ အင်္ဂါရေ ကတွာ မယှံ အာရောစေဟိ, အဟံ အတ္တာနံ ပရိစ္စဇိတွာ အင်္ဂါရမဇ္ဈေ ပတိဿာမိ။ မမ သရီရေ ပက္ကေ တွံ မံသံ ခါဒိတွာ သမဏဓမ္မံ ကရေယျာသီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န သသဿ တိလာ အတ္ထိ, န မုဂ္ဂါ နပိ တဏ္ဍုလာ၊
ဣမိနာ အဂ္ဂိနာ ပက္ကံ, မမံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသာ’’တိ။
တတ္ထ မမံ ဘုတွာတိ ယံ တံ အဟံ အဂ္ဂိံ ကရောဟီတိ ဝဒါမိ, ဣမိနာ အဂ္ဂိနာ ပက္ကံ မံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဣမသ္မိံ ဝနေ ဝသ, ဧကဿ သသဿ သရီရံ နာမ ဧကဿ ပုရိသဿ ယာပနမတ္တံ ဟောတီတိ။
သက္ကော တဿ ဝစနံ သုတွာ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ဧကံ အင်္ဂါရရာသိံ မာပေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ အာရောစေသိ။ သော ဒဗ္ဗတိဏသယနတော ဥဋ္ဌာယ တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘သစေ မေ လောမန္တရေသု ပါဏကာ အတ္ထိ, တေ မာ မရိံသူ’’တိ တိက္ခတ္တုံ သရီရံ ဝိဓုနိတွာ သကလသရီရံ ဒါနမုခေ ဌပေတွာ လင်္ဃိတွာ ပဒုမသရေ ရာဇဟံသော ဝိယ ပမုဒိတစိတ္တော အင်္ဂါရရာသိမှိ ပတိ။ သော ပန အဂ္ဂိ ဗောဓိသတ္တဿ သရီရေ လောမကူပမတ္တမ္ပိ ဥဏှံ ကာတုံ နာသက္ခိ, ဟိမဂဗ္ဘံ ပဝိဋ္ဌော ဝိယ အဟောသိ။ အထ သက္ကံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, တယာ ကတော အဂ္ဂိ အတိသီတလော, မမ သရီရေ လောမကူပမတ္တမ္ပိ ဥဏှံ ကာတုံ န သက္ကောတိ, ကိံ နာမေတ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘သသပဏ္ဍိတ, နာဟံ ဗြာဟ္မဏော, သက္ကောဟမသ္မိ, တဝ ဝီမံသနတ္ထာယ အာဂတောမှီ’’တိ။ ‘‘သက္က, တွံ တာဝ တိဋ္ဌ, သကလောပိ စေ လောကသန္နိဝါသော မံ ဒါနေန ဝီမံသေယျ, နေဝ မေ အဒါတုကာမတံ ပဿေယျာ’’တိ ဗောဓိသတ္တော သီဟနာဒံ နဒိ။ အထ နံ သက္ကော ‘‘သသပဏ္ဍိတ, တဝ ဂုဏော သကလကပ္ပံ ပါကဋော ဟောတူ’’တိ ပဗ္ဗတံ ပီဠေတွာ ပဗ္ဗတရသံ အာဒါယ စန္ဒမဏ္ဍလေ သသလက္ခဏံ လိခိတွာ ဗောဓိသတ္တံ အာနေတွာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ တသ္မိံယေဝ ဝနဂုမ္ဗေ တရုဏဒဗ္ဗတိဏပိဋ္ဌေ နိပဇ္ဇာပေတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ တေပိ စတ္တာရော ပဏ္ဍိတာ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ သီလံ ပူရေတွာ ဒါနံ ဒတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ ယထာကမ္မံ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနဒါယကော ဂဟပတိ
တဒါ ဥဒ္ဒေါ အာနန္ဒော အဟောသိ, သိင်္ဂါလော မောဂ္ဂလ္လာနော, မက္ကဋော သာရိပုတ္တော, သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ, သသပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သသပဏ္ဍိတဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၁၇] ၇။ မတရောဒနဇာတကဝဏ္ဏနာ
မတံ မတံ ဧဝ ရောဒထာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ သာဝတ္ထိဝါသိံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဿ ကိရ ဘာတာ ကာလမကာသိ။ သော တဿ ကာလကိရိယာယ သောကာဘိဘူတော န နှာယတိ န ဘုဉ္ဇတိ န ဝိလိမ္ပတိ, ပါတောဝ သုသာနံ ဂန္တွာ သောကသမပ္ပိတော ရောဒတိ။ သတ္ထာ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဩလောကေန္တော တဿ သောတာပတ္တိဖလူပနိဿယံ ဒိသွာ ‘‘ဣမဿ အတီတကာရဏံ အာဟရိတွာ သောကံ ဝူပသမေတွာ သောတာပတ္တိဖလံ ဒါတုံ ဌပေတွာ မံ အညော ကောစိ သမတ္ထော နတ္ထိ, ဣမဿ မယာ အဝဿယေန ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပုနဒိဝသေ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ပစ္ဆာသမဏံ အာဒါယ တဿ ဃရဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘သတ္ထာ အာဂတော’’တိ သုတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ‘‘ပဝေသေထာ’’တိ ကုဋုမ္ဗိကေန ဝုတ္တော ပဝိသိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ ကုဋုမ္ဗိကောပိ အာဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘ကိံ ကုဋုမ္ဗိက စိန္တေသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, မမ ဘာတု မတကာလတော ပဋ္ဌာယ စိန္တေမီ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, ဘိဇ္ဇိတဗ္ဗယုတ္တကံ ဘိဇ္ဇတိ, န တတ္ထ စိန္တေတဗ္ဗံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ဘာတရိ မတေပိ ‘ဘိဇ္ဇိတဗ္ဗယုတ္တကံ ဘိဇ္ဇတီ’တိ န စိန္တယိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝေ သေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿ ဝယပ္ပတ္တဿ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ တေသု ကာလကတေသု ဗောဓိသတ္တဿ ဘာတာ ကုဋုမ္ဗံ ဝိစာရေတိ, ဗောဓိသတ္တော တံ နိဿာယ ဇီဝတိ။ သော အပရဘာဂေ တထာရူပေန ဗျာဓိနာ ကာလမကာသိ။ ဉာတိမိတ္တာ သုဟဇ္ဇာ သန္နိပတိတွာ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တိ ရောဒန္တိ, ဧကောပိ သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ နာသက္ခိ, ဗောဓိသတ္တော ပန နေဝ ကန္ဒတိ န ရောဒတိ။ မနုဿာ ‘‘ပဿထ ဘော, ဣမဿ
ဘာတရိ မတေ မုခသင်္ကောစနမတ္တမ္ပိ နတ္ထိ, အတိဝိယ ထဒ္ဓဟဒယော, ‘ဒွေပိ ကောဋ္ဌာသေ အဟမေဝ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ဘာတု မရဏံ ဣစ္ဆတိ မညေ’’တိ ဗောဓိသတ္တံ ဂရဟိံသု။ ဉာတကာပိ နံ ‘‘တွံ ဘာတရိ မတေ န ရောဒသီ’’တိ ဂရဟိံသုယေဝ။ သော တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘တုမှေ အတ္တနော အန္ဓဗာလဘာဝေန အဋ္ဌ လောကဓမ္မေ အဇာနန္တာ ‘မမ ဘာတာ မတော’တိ ရောဒထ, အဟမ္ပိ မရိဿာမိ, တုမှေပိ မရိဿထ, အတ္တာနမ္ပိ ‘မယမ္ပိ မရိဿာမာ’တိ ကသ္မာ န ရောဒထ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ဟုတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ, တေနေဝ သဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ သမတ္ထော ဧကသင်္ခါရောပိ နတ္ထိ။ တုမှေ အန္ဓဗာလာ အညာဏတာယ အဋ္ဌ လောကဓမ္မေ အဇာနိတွာ ရောဒထ, အဟံ ကိမတ္ထံ ရောဒိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မတံ မတံ ဧဝ ရောဒထ, န ဟိ တံ ရောဒထ ယော မရိဿတိ၊
သဗ္ဗေပိ သရီရဓာရိနော, အနုပုဗ္ဗေန ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ။
‘‘ဒေဝမနုဿာ စတုပ္ပဒါ, ပက္ခိဂဏာ ဥရဂါ စ ဘောဂိနော၊
သမှိ သရီရေ အနိဿရာ, ရမမာနာဝ ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ။
‘‘ဧဝံ စလိတံ အသဏ္ဌိတံ, သုခဒုက္ခံ မနုဇေသွပေက္ခိယ၊
ကန္ဒိတရုဒိတံ နိရတ္ထကံ, ကိံ ဝေါ သောကဂဏာဘိကီရရေ။
‘‘ဓုတ္တာ စ သောဏ္ဍာ အကတာ, ဗာလာ သူရာ အယောဂိနော၊
ဓီရံ မညန္တိ ဗာလောတိ, ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ’’တိ။
တတ္ထ မတံ မတံ ဧဝါတိ မတံ မတံယေဝ။ အနုပုဗ္ဗေနာတိ အတ္တနော အတ္တနော မရဏဝါရေ သမ္ပတ္တေ ပဋိပါဋိယာ ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ, န ဧကတောဝ သဗ္ဗေ မရန္တိ, ယဒိ ဧဝံ မရေယျုံ, လောကပ္ပဝတ္တိ ဥစ္ဆိဇ္ဇေယျ။ ဘောဂိနောတိ မဟန္တေန သရီရဘောဂေန သမန္နာဂတာ။ ရမမာနာဝါတိ တတ္ထ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာ သဗ္ဗေပိ ဧတေ ဒေဝါဒယော သတ္တာ အတ္တနော အတ္တနော နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ အဘိရမမာနာဝ အနုက္ကဏ္ဌိတာဝ ဇီဝိတံ ဇဟန္တိ။ ဧဝံ စလိတန္တိ ဧဝံ တီသု ဘဝေသု နိစ္စလဘာဝဿ စ သဏ္ဌိတဘာဝဿ စ အဘာဝါ စလိတံ အသဏ္ဌိတံ။ ကိံ ဝေါ သောကဂဏာဘိကီရရေတိ ကိံကာရဏာ တုမှေ သောကရာသီ အဘိကိရန္တိ အဇ္ဈောတ္ထရန္တိ။
ဓုတ္တာ စ သောဏ္ဍာ အကတာတိ ဣတ္ထိဓုတ္တာ သုရာဓုတ္တာ အက္ခဓုတ္တာ စ သုရာသောဏ္ဍာဒယော သောဏ္ဍာ စ အကတဗုဒ္ဓိနော အသိက္ခိတကာ စ။ ဗာလာတိ ဗာလျေန သမန္နာဂတာ အဝိဒ္ဒသုနော။ သူရာ အယောဂိနောတိ အယောနိသောမနသိကာရေန သူရာ, ယောဂေသု အယုတ္တတာယ အယောဂိနော။ ‘‘အယောဓိနော’’တိပိ ပါဌော, ကိလေသမာရေန သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈိတုံ အသမတ္ထာတိ အတ္ထော။ ဓီရံ မညန္တိ ဗာလောတိ, ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါတိ ယေ ဧဝရူပါ ဓုတ္တာဒယော အဋ္ဌဝိဓဿ လောကဓမ္မဿ အကောဝိဒါ, တေ အပ္ပမတ္တကေပိ ဒုက္ခဓမ္မေ ဥပ္ပန္နေ အတ္တနာ ကန္ဒမာနာ ရောဒမာနာ အဋ္ဌ လောကဓမ္မေ ကထတော ဇာနိတွာ ဉာတိမရဏာဒီသု အကန္ဒန္တံ အရောဒန္တံ မာဒိသံ ဓီရံ ပဏ္ဍိတံ ‘‘ဗာလော အယံ န ရောဒတီ’’တိ မညန္တီတိ။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော တေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သဗ္ဗေပိ တေ နိဿောကေ အကာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ နိဿောကဘာဝကရပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မတရောဒနဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၁၈] ၈။ ကဏဝေရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယံ တံ ဝသန္တ သမယေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပုရာဏဒုတိယိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဣန္ဒြိယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၈။၆၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ သတ္ထာ ပန တံ ဘိက္ခုံ ‘‘ပုဗ္ဗေ တွံ ဘိက္ခု ဧတံ နိဿာယ အသိနာ သီသစ္ဆေဒံ ပဋိလဘီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာသိဂါမကေ ဧကဿ ဂဟပတိကဿ ဃရေ စောရနက္ခတ္တေန ဇာတော ဝယပ္ပတ္တော စောရကမ္မံ ကတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တော လောကေ ပါကဋော အဟောသိ သူရော နာဂဗလော, ကောစိ နံ ဂဏှိတုံ နာသက္ခိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဧကသ္မိံ သေဋ္ဌိဃရေ သန္ဓိံ ဆိန္ဒိတွာ ဗဟုံ ဓနံ အဝဟရိ။ နာဂရာ
ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဒေဝ, ဧကော မဟာစောရော နဂရံ ဝိလုမ္ပတိ, တံ ဂဏှာပေထာ’’တိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ တဿ ဂဟဏတ္ထာယ နဂရဂုတ္တိကံ အာဏာပေသိ။ သော ရတ္တိဘာဂေ တတ္ထ တတ္ထ ဝဂ္ဂဗန္ဓနေန မနုဿေ ဌပေတွာ တံ သဟောဍ္ဎံ ဂါဟာပေတွာ ရညော အာရောစေသိ။ ရာဇာ ‘‘သီသမဿ ဆိန္ဒာ’’တိ နဂရဂုတ္တိကညေဝ အာဏာပေသိ။ နဂရဂုတ္တိကော တံ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓာပေတွာ ဂီဝါယဿ ရတ္တကဏဝီရမာလံ လဂ္ဂေတွာ သီသေ ဣဋ္ဌကစုဏ္ဏံ ဩကိရိတွာ စတုက္ကေ စတုက္ကေ ကသာဟိ တာဠာပေန္တော ခရဿရေန ပဏဝေန အာဃာတနံ နေတိ။ ‘‘ဣမသ္မိံ ကိရ နဂရေ ဝိလောပကာရကော စောရော ဂဟိတော’’တိ သကလနဂရံ သင်္ခုဘိ။
တဒါ စ ဗာရာဏသိယံ သဟဿံ ဂဏှန္တီ သာမာ နာမ ဂဏိကာ ဟောတိ ရာဇဝလ္လဘာ ပဉ္စသတဝဏ္ဏဒါသီပရိဝါရာ။ သာ ပါသာဒတလေ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ဌိတာ တံ နီယမာနံ ပဿိ။ သော ပန အဘိရူပေါ ပါသာဒိကော အတိဝိယ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော ဒေဝဝဏ္ဏော သဗ္ဗေသံ မတ္ထကမတ္ထကေန ပညာယတိ။ သာမာ တံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟုတွာ ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေနာဟံ ဣမံ ပုရိသံ အတ္တနော သာမိကံ ကရေယျ’’န္တိ စိန္တယန္တီ ‘‘အတ္ထေကော ဥပါယော’’တိ အတ္တနော အတ္ထစရိကာယ ဧကိဿာ ဟတ္ထေ နဂရဂုတ္တိကဿ သဟဿံ ပေသေသိ ‘‘အယံ စောရော သာမာယ ဘာတာ, အညတြ သာမာယ အညော ဧတဿ အဝဿယော နတ္ထိ, တုမှေ ကိရ ဣဒံ သဟဿံ ဂဟေတွာ ဧတံ ဝိဿဇ္ဇေထာ’’တိ။ သာ ဂန္တွာ တထာ အကာသိ။ နဂရဂုတ္တိကော ‘‘အယံ စောရော ပါကဋော, န သက္ကာ ဧတံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ, အညံ ပန မနုဿံ လဘိတွာ ဣမံ ပဋိစ္ဆန္နယာနကေ နိသီဒါပေတွာ ပေသေတုံ သက္ကာ’’တိ အာဟ။ သာ ဂန္တွာ တဿာ အာရောစေသိ။
တဒါ ပနေကော သေဋ္ဌိပုတ္တော သာမာယ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဒေဝသိကံ သဟဿံ ဒေတိ။ သော တံ ဒိဝသမ္ပိ သူရိယတ္ထင်္ဂမနဝေလာယ သဟဿံ ဂဏှိတွာ တံ ဃရံ အဂမာသိ။ သာမာပိ သဟဿဘဏ္ဍိကံ ဂဟေတွာ ဦရူသု ဌပေတွာ ပရောဒန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ။ ‘‘ကိံ ဧတ’’န္တိ စ ဝုတ္တာ ‘‘သာမိ, အယံ စောရော မမ ဘာတာ, ‘အဟံ နီစကမ္မံ ကရောမီ’တိ မယှံ သန္တိကံ န ဧတိ, နဂရဂုတ္တိကဿ ပဟိတံ ‘သဟဿံ လဘမာနော ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ န’န္တိ သာသနံ ပေသေသိ။ ဣဒါနိ ဣမံ သဟဿံ အာဒါယ နဂရဂုတ္တိကဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တံ န လဘာမီ’’တိ အာဟ။ သော တဿာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တတာယ ‘‘အဟံ ဂမိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘တေန ဟိ
တယာ အာဘတမေဝ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ။ သော တံ ဂဟေတွာ နဂရဂုတ္တိကဿ ဂေဟံ ဂဉ္ဆိ။ သော တံ သေဋ္ဌိပုတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ စောရံ ပဋိစ္ဆန္နယာနကေ နိသီဒါပေတွာ သာမာယ ပဟိဏိတွာ ‘‘အယံ စောရော ရဋ္ဌေ ပါကဋော, တမန္ဓကာရံ တာဝ ဟောတု, အထ နံ မနုဿာနံ ပဋိသလ္လီနဝေလာယ ဃာတာပေဿာမီ’’တိ အပဒေသံ ကတွာ မုဟုတ္တံ ဝီတိနာမေတွာ မနုဿေသု ပဋိသလ္လီနေသု သေဋ္ဌိပုတ္တံ မဟန္တေနာရက္ခေန အာဃာတနံ နေတွာ အသိနာ သီသံ ဆိန္ဒိတွာ သရီရံ သူလေ အာရောပေတွာ နဂရံ ပါဝိသိ။
တတော ပဋ္ဌာယ သာမာ အညေသံ ဟတ္ထတော ကိဉ္စိ န ဂဏှာတိ, တေနေဝ သဒ္ဓိံ အဘိရမမာနာ ဝိစရတိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘သစေ အယံ အညသ္မိံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဘဝိဿတိ, မမ္ပိ မာရာပေတွာ တေန သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿတိ, အစ္စန္တံ မိတ္တဒုဗ္ဘိနီ ဧသာ, မယာ ဣဓ အဝသိတွာ ခိပ္ပံ ပလာယိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ဂစ္ဆန္တော စ ပန တုစ္ဆဟတ္ထော အဂန္တွာ ဧတိဿာ အာဘရဏဘဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧကသ္မိံ ဒိဝသေ တံ အာဟ – ‘‘ဘဒ္ဒေ, မယံ ပဉ္ဇရေ ပက္ခိတ္တကုက္ကုဋာ ဝိယ နိစ္စံ ဃရေယေဝ ဟောမ, ဧကဒိဝသံ ဥယျာနကီဠံ ကရိဿာမာ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ခါဒနီယဘောဇနီယာဒိံ သဗ္ဗံ ပဋိယာဒေတွာ သဗ္ဗာဘရဏပဋိမဏ္ဍိတာ တေန သဒ္ဓိံ ပဋိစ္ဆန္နယာနေ နိသီဒိတွာ ဥယျာနံ အဂမာသိ။ သော တတ္ထ တာယ သဒ္ဓိံ ကီဠန္တော ‘‘ဣဒါနိ မယှံ ပလာယိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တာယ သဒ္ဓိံ ကိလေသရတိယာ ရမိတုကာမော ဝိယ ဧကံ ကဏဝီရဂစ္ဆန္တရံ ပဝိသိတွာ တံ အာလိင်္ဂန္တော ဝိယ နိပ္ပီဠေတွာ ဝိသညံ ကတွာ ပါတေတွာ သဗ္ဗာဘရဏာနိ ဩမုဉ္စိတွာ တဿာယေဝ ဥတ္တရာသင်္ဂေန ဗန္ဓိတွာ ဘဏ္ဍိကံ ခန္ဓေ ဌပေတွာ ဥယျာနဝတိံ လင်္ဃိတွာ ပက္ကာမိ။
သာပိ ပဋိလဒ္ဓသညာ ဥဋ္ဌာယ ပရိစာရိကာနံ သန္တိကံ အာဂန္တွာ ‘‘အယျပုတ္တော ကဟ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န ဇာနာမ, အယျေ’’တိ။ ‘‘မံ မတာတိ သညာယ ဘာယိတွာ ပလာတော ဘဝိဿတီ’’တိ အနတ္တမနာ ဟုတွာ တတောယေဝ ဂေဟံ ဂန္တွာ ‘‘မမ ပိယသာမိကဿ အဒိဋ္ဌကာလတော ပဋ္ဌာယေဝ အလင်္ကတသယနေ န သယိဿာမီ’’တိ ဘူမိယံ နိပဇ္ဇိ။ တတော ပဋ္ဌာယ မနာပံ သာဋကံ န နိဝါသေတိ, ဒွေ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇတိ, ဂန္ဓမာလာဒီနိ န ပဋိသေဝတိ, ‘‘ယေန ကေနစိ ဥပါယေန အယျပုတ္တံ ပရိယေသိတွာ ပက္ကောသာပေဿာမီ’’တိ နဋေ ပက္ကောသာပေတွာ သဟဿံ အဒါသိ။ ‘‘ကိံ ကရောမ, အယျေ’’တိ
ဝုတ္တေ ‘‘တုမှာကံ အဂမနဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထိ, တုမှေ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော စရန္တာ သမဇ္ဇံ ကတွာ သမဇ္ဇမဏ္ဍလေ ပဌမမေဝ ဣမံ ဂီတံ ဂါယေယျာထာ’’တိ နဋေ သိက္ခာပေန္တီ ပဌမံ ဂါထံ ဝတွာ ‘‘တုမှေဟိ ဣမသ္မိံ ဂီတကေ ဂီတေ သစေ အယျပုတ္တော တသ္မိံ ပရိသန္တရေ ဘဝိဿတိ, တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ကထေဿတိ, အထဿ မမ အရောဂဘာဝံ ကထေတွာ တံ အာဒါယ အာဂစ္ဆေယျာထ, နော စေ အာဂစ္ဆတိ, သာသနံ ပေသေယျာထာ’’တိ ပရိဗ္ဗယံ ဒတွာ နဋေ ဥယျောဇေသိ။ တေ ဗာရာဏသိတော နိက္ခမိတွာ တတ္ထ တတ္ထ သမဇ္ဇံ ကရောန္တာ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမကံ အဂမိံသု။ သောပိ စောရော ပလာယိတွာ တတ္ထ ဝသတိ။ တေ တတ္ထ သမဇ္ဇံ ကရောန္တာ ပဌမမေဝ ဣမံ ဂီတကံ ဂါယိံသု –
‘‘ယံ တံ ဝသန္တသမယေ, ကဏဝေရေသု ဘာဏုသု၊
သာမံ ဗာဟာယ ပီဠေသိ, သာ တံ အာရောဂျမဗြဝီ’’တိ။
တတ္ထ ကဏဝေရေသူတိ ကရဝီရေသု။ ဘာဏုသူတိ ရတ္တဝဏ္ဏာနံ ပုပ္ဖါနံ ပဘာယ သမ္ပန္နေသု။ သာမန္တိ ဧဝံနာမိကံ။ ပီဠေသီတိ ကိလေသရတိယာ ရမိတုကာမော ဝိယ အာလိင်္ဂန္တော ပီဠေသိ။ သာ တန္တိ သာ သာမာ အရောဂါ, တွံ ပန ‘‘သာ မတာ’’တိ သညာယ ဘီတော ပလာယသိ, သာ အတ္တနော အာရောဂျံ အဗြဝိ ကထေသိ, အာရောစေသီတိ အတ္ထော။
စောရော တံ သုတွာ နဋံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘တွံ ‘သာမာ ဇီဝတီ’တိ ဝဒသိ, အဟံ ပန န သဒ္ဒဟာမီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အမ္ဘော န ကိရ သဒ္ဓေယျံ, ယံ ဝါတော ပဗ္ဗတံ ဝဟေ၊
ပဗ္ဗတဉ္စေ ဝဟေ ဝါတော, သဗ္ဗမ္ပိ ပထဝိံ ဝဟေ၊
ယတ္ထ သာမာ ကာလကတာ, သာ မံ အာရောဂျမဗြဝီ’’တိ။
တဿတ္ထော – အမ္ဘော နဋ, ဣဒံ ကိရ န သဒ္ဒဟေယျံ န သဒ္ဒဟိတဗ္ဗံ။ ယံ ဝါတော တိဏပဏ္ဏာနိ ဝိယ ပဗ္ဗတံ ဝဟေယျ, သစေပိ သော ပဗ္ဗတံ ဝဟေယျ, သဗ္ဗမ္ပိ ပထဝိံ ဝဟေယျ, ယထာ စေတံ အသဒ္ဒဟေယျံ, တထာ ဣဒန္တိ။ ယတ္ထ သာမာ ကာလကတာတိ ယာ နာမ သာမာ ကာလကတာ, သာ မံ အာရောဂျံ အဗြဝီတိ ကိံကာရဏာ သဒ္ဒဟေယျံ။ မတာ နာမ န ကဿစိ သာသနံ ပေသေန္တီတိ။
တဿ ဝစနံ သုတွာ နဋော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န စေဝ သာ ကာလကတာ, န စ သာ အညမိစ္ဆတိ၊
ဧကဘတ္တိကိနီ သာမာ, တမေဝ အဘိကင်္ခတီ’’တိ။
တတ္ထ တမေဝ အဘိကင်္ခတီတိ အညံ ပုရိသံ န ဣစ္ဆတိ, တညေဝ ကင်္ခတိ ဣစ္ဆတိ ပတ္ထေတီတိ။
တံ သုတွာ စောရော ‘‘သာ ဇီဝတု ဝါ မာ ဝါ, န တာယ မယှံ အတ္ထော’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘အသန္ထုတံ မံ စိရသန္ထုတေန, နိမီနိ သာမာ အဓုဝံ ဓုဝေန၊
မယာပိ သာမာ နိမိနေယျ အညံ, ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမိဿ’’န္တိ။
တတ္ထ အသန္ထုတန္တိ အကတသံသဂ္ဂံ။ စိရသန္ထုတေနာတိ စိရကတသံသဂ္ဂေန။ နိမီနီတိ ပရိဝတ္တေသိ။ အဓုဝံ ဓုဝေနာတိ မံ အဓုဝံ တေန ဓုဝသာမိကေန ပရိဝတ္တေတုံ နဂရဂုတ္တိကဿ သဟဿံ ဒတွာ မံ ဂဏှီတိ အတ္ထော။ မယာပိ သာမာ နိမိနေယျ အညန္တိ သာမာ မယာပိ အညံ သာမိကံ ပရိဝတ္တေတွာ ဂဏှေယျ။ ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမိဿန္တိ ယတ္ထ န သက္ကာ တဿာ သာသနံ ဝါ ပဝတ္တိံ ဝါ သောတုံ, တာဒိသံ ဒူရတရံ ဌာနံ ဂမိဿံ, တသ္မာ မမ ဣတော အညတ္ထ ဂတဘာဝံ တဿာ အာရောစေထာတိ ဝတွာ တေသံ ပဿန္တာနညေဝ ဂါဠှတရံ နိဝါသေတွာ ဝေဂေန ပလာယိ။
နဋာ ဂန္တွာ တေန ကတကိရိယံ တဿာ ကထယိံသု။ သာ ဝိပ္ပဋိသာရိနီ ဟုတွာ အတ္တနော ပကတိယာ ဧဝ ဝီတိနာမေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ သေဋ္ဌိပုတ္တော အယံ ဘိက္ခု အဟောသိ, သာမာ ပုရာဏဒုတိယိကာ, စောရော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကဏဝေရဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၁၉] ၉။ တိတ္တိရဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ကောသမ္ဗိယံ နိဿာယ ဗဒရိကာရာမေ ဝိဟရန္တော ရာဟုလတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ တိပလ္လတ္ထဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁။၁၆) ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ရာဟုလော သိက္ခာကာမော ကုက္ကုစ္စကော ဩဝါဒက္ခမော’’တိ။ တဿာယသ္မတော ဂုဏကထာယ သမုဋ္ဌာပိတာယ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ရာဟုလော သိက္ခာကာမော ကုက္ကုစ္စကော ဩဝါဒက္ခမောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ နိက္ခမ္မ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဈာနကီဠံ ကီဠန္တော ရမဏီယေ ဝနသဏ္ဍေ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ အညတရံ ပစ္စန္တဂါမကံ အဂမာသိ။ တတ္ထ နံ မနုဿာ ဒိသွာ ပသန္နစိတ္တာ အညတရသ္မိံ အရညေ ပဏ္ဏသာလံ ကာရေတွာ ပစ္စယေဟိ ဥပဋ္ဌဟန္တာ ဝါသာပေသုံ။ တဒါ တသ္မိံ ဂါမကေ ဧကော သာကုဏိကော ဧကံ ဒီပကတိတ္တိရံ ဂဟေတွာ သုဋ္ဌု သိက္ခာပေတွာ ပဉ္ဇရေ ပက္ခိပိတွာ ပဋိဇဂ္ဂတိ။ သော တံ အရညံ နေတွာ တဿ သဒ္ဒေန အာဂတာဂတေ တိတ္တိရေ ဂဟေတွာ ဝိက္ကိဏိတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ တိတ္တိရော ‘‘မံ ဧကံ နိဿာယ ဗဟူ မမ ဉာတကာ နဿန္တိ, မယှမေတံ ပါပ’’န္တိ နိဿဒ္ဒေါ အဟောသိ။ သော တဿ နိဿဒ္ဒဘာဝံ ဉတွာ ဝေဠုပေသိကာယ နံ သီသေ ပဟရတိ။ တိတ္တိရော ဒုက္ခာတုရတာယ သဒ္ဒံ ကရောတိ။ ဧဝံ သော သာကုဏိကော တံ နိဿာယ တိတ္တိရေ ဂဟေတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။
အထ သော တိတ္တိရော စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ မရန္တူတိ မယှံ စေတနာ နတ္ထိ, ပဋိစ္စကမ္မံ ပန မံ ဖုသတိ, မယိ သဒ္ဒံ အကရောန္တေ ဧတေ နာဂစ္ဆန္တိ, ကရောန္တေယေဝ အာဂစ္ဆန္တိ, အာဂတာဂတေ အယံ ဂဟေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတိ, အတ္ထိ နု ခေါ ဧတ္ထ မယှံ ပါပံ, နတ္ထီ’’တိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ကော နု ခေါ မေ ဣမံ ကင်္ခံ ဆိန္ဒေယျာ’’တိ တထာရူပံ ပဏ္ဍိတံ ဥပဓာရေန္တော စရတိ။ အထေကဒိဝသံ သော သာကုဏိကော ဗဟူ တိတ္တိရေ ဂဟေတွာ
ပစ္ဆိံ ပူရေတွာ ‘‘ပါနီယံ ပိဝိဿာမီ’’တိ ဗောဓိသတ္တဿ အဿမံ ဂန္တွာ တံ ပဉ္ဇရံ ဗောဓိသတ္တဿ သန္တိကေ ဌပေတွာ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဝါလုကာတလေ နိပန္နော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ တိတ္တိရော တဿ နိဒ္ဒေါက္ကန္တဘာဝံ ဉတွာ ‘‘မမ ကင်္ခံ ဣမံ တာပသံ ပုစ္ဆိဿာမိ, ဇာနန္တော မေ ကထေဿတီ’’တိ ပဉ္ဇရေ နိသိန္နောယေဝ တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမိ, လဘာမိ စေဝ ဘုဉ္ဇိတုံ၊
ပရိပန္ထေ စ တိဋ္ဌာမိ, ကာ နု ဘန္တေ ဂတီ မမာ’’တိ။
တတ္ထ သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမီတိ အဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ သာကုဏိကံ နိဿာယ သုဋ္ဌု သုခံ ဇီဝါမိ။ လဘာမီတိ ယထာရုစိတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဘုဉ္ဇိတုမ္ပိ လဘာမိ။ ပရိပန္ထေ စ တိဋ္ဌာမီတိ အပိစ ခေါ ယတ္ထ မမ ဉာတကာ မမ သဒ္ဒေန အာဂတာဂတာ ဝိနဿန္တိ, တသ္မိံ ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌာမိ။ ကာ နု, ဘန္တေ, ဂတီ မမာတိ ကာ နု ခေါ, ဘန္တေ, မမ ဂတိ, ကာ နိပ္ဖတ္တိ ဘဝိဿတီတိ ပုစ္ဆိ။
တဿ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ဗောဓိသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မနော စေ တေ နပ္ပဏမတိ, ပက္ခိ ပါပဿ ကမ္မုနော၊
အဗျာဝဋဿ ဘဒြဿ, န ပါပမုပလိမ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ ပါပဿ ကမ္မုနောတိ ယဒိ တဝ မနော ပါပကမ္မဿတ္ထာယ န ပဏမတိ, ပါပကရဏေ တန္နိန္နော တပ္ပေါဏော တပ္ပဗ္ဘာရော န ဟောတိ။ အဗျာဝဋဿာတိ ဧဝံ သန္တေ ပါပကမ္မကရဏတ္ထာယ အဗျာဝဋဿ ဥဿုက္ကံ အနာပန္နဿ တဝ ဘဒြဿ သုဒ္ဓဿေဝ သတော ပါပံ န ဥပလိမ္ပတိ န အလ္လီယတီတိ။
တံ သုတွာ တိတ္တိရော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဉာတကော နော နိသိန္နောတိ, ဗဟု အာဂစ္ဆတေ ဇနော၊
ပဋိစ္စကမ္မံ ဖုသတိ, တသ္မိံ မေ သင်္ကတေ မနော’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘန္တေ, သစာဟံ သဒ္ဒံ န ကရေယျံ, အယံ တိတ္တိရဇနော န အာဂစ္ဆေယျ, မယိ ပန သဒ္ဒံ ကရောန္တေ ‘‘ဉာတကော နော နိသိန္နော’’တိ အယံ ဗဟု ဇနော အာဂစ္ဆတိ, တံ အာဂတာဂတံ လုဒ္ဒေါ ဂဟေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေန္တော မံ ပဋိစ္စ နိဿာယ ဧတံ ပါဏာတိပါတကမ္မံ ဖုသတိ ပဋိလဘတိ
ဝိန္ဒတိ, တသ္မိံ မံ ပဋိစ္စ ကတေ ပါပေ မမ နု ခေါ ဧတံ ပါပန္တိ ဧဝံ မေ မနော သင်္ကတေ ပရိသင်္ကတိ ကုက္ကုစ္စံ အာပဇ္ဇတီတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ပဋိစ္စကမ္မံ ဖုသတိ, မနော စေ နပ္ပဒုဿတိ၊
အပ္ပေါဿုက္ကဿ ဘဒြဿ, န ပါပမုပလိမ္ပတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယဒိ တဝ ပါပကိရိယာယ မနော န ပဒုဿတိ, တန္နိန္နော တပ္ပေါနော တပ္ပဗ္ဘာရော န ဟောတိ, ဧဝံ သန္တေ လုဒ္ဒေန အာယသ္မန္တံ ပဋိစ္စ ကတမ္ပိ ပါပကမ္မံ တံ န ဖုသတိ န အလ္လီယတိ, ပါပကိရိယာယ ဟိ အပ္ပေါဿုက္ကဿ နိရာလယဿ ဘဒြဿ ပရိသုဒ္ဓဿေဝ သတော တဝ ပါဏာတိပါတစေတနာယ အဘာဝါ တံ ပါပံ န ဥပလိမ္ပတိ, တဝ စိတ္တံ န အလ္လီယတီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော တိတ္တိရံ သညာပေသိ, သောပိ တံ နိဿာယ နိက္ကုက္ကုစ္စော အဟောသိ။ လုဒ္ဒေါ ပဗုဒ္ဓေါ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ပဉ္ဇရံ အာဒါယ ပက္ကာမိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ တိတ္တိရော ရာဟုလော အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
တိတ္တိရဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၂၀] ၁၀။ သုစ္စဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုစ္စဇံ ဝတ နစ္စဇီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ‘‘ဂါမကေ ဥဒ္ဓါရံ သာဓေဿာမီ’’တိ ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ တတ္ထ ဂန္တွာ သာဓေတွာ ဓနံ အာဟရိတွာ ‘‘ပစ္ဆာ နေဿာမီ’’တိ ဧကသ္မိံ ကုလေ ဌပေတွာ ပုန သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ ပဗ္ဗတံ အဒ္ဒသ။ အထ နံ ဘရိယာ အာဟ ‘‘သစေ, သာမိ, အယံ ပဗ္ဗတော သုဝဏ္ဏမယော ဘဝေယျ, ဒဒေယျာသိ ပန မေ ကိဉ္စီ’’တိ။ ‘‘ကာသိ တွံ, န ကိဉ္စိ ဒဿာမီ’’တိ။ သာ ‘‘ယာဝ ထဒ္ဓဟဒယော ဝတာယံ, ပဗ္ဗတေ သုဝဏ္ဏမယေ
ဇာတေပိ မယှံ ကိဉ္စိ န ဒဿတီ’’တိ အနတ္တမနာ အဟောသိ။ တေ ဇေတဝနသမီပံ အာဂန္တွာ ‘‘ပါနီယံ ပိဝိဿာမာ’’တိ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ပါနီယံ ပိဝိံသု။ သတ္ထာပိ ပစ္စူသကာလေယေဝ တေသံ သောတာပတ္တိဖလဿ ဥပနိဿယံ ဒိသွာ အာဂမနံ ဩလောကယမာနော ဂန္ဓကုဋိပရိဝေဏေ နိသီဒိ ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မိယော ဝိဿဇ္ဇေန္တော။ တေပိ ပါနီယံ ပိဝိတွာ အာဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။ သတ္ထာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ကဟံ ဂတာတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အမှာကံ ဂါမကေ ဥဒ္ဓါရံ သာဓနတ္ထာယ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကိံ, ဥပါသိကေ တဝ သာမိကော တုယှံ ဟိတံ ပဋိကင်္ခတိ, ဥပကာရံ တေ ကရောတီ’’တိ။ ဘန္တေ, အဟံ ဣမသ္မိံ သသိနေဟာ, အယံ ပန မယိ နိဿိနေဟော, အဇ္ဇ မယာ ပဗ္ဗတံ ဒိသွာ ‘‘သစာယံ ပဗ္ဗတော သုဝဏ္ဏမယော အဿ, ကိဉ္စိ မေ ဒဒေယျာသီ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘ကာသိ တွံ, န ကိဉ္စိ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ, ဧဝံ ထဒ္ဓဟဒယော အယန္တိ။ ‘‘ဥပါသိကေ, ဧဝံ နာမေသ ဝဒတိ, ယဒါ ပန တဝ ဂုဏံ သရတိ, တဒါ သဗ္ဗိဿရိယံ တေ ဒေတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကထေထ, ဘန္တေ’’တိ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ သဗ္ဗကိစ္စကာရကော အမစ္စော အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ပုတ္တံ ဥပရာဇာနံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ မမ အန္တေပုရေ ဒုဗ္ဘေယျာ’’တိ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တာတ, ယာဝါဟံ ဇီဝါမိ, တာဝ နဂရေ ဝသိတုံ န လစ္ဆသိ, အညတ္ထ ဝသိတွာ မမစ္စယေန ရဇ္ဇံ ကာရေဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ဇေဋ္ဌဘရိယာယ သဒ္ဓိံ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ပစ္စန္တံ ဂန္တွာ အရညံ ပဝိသိတွာ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဝနမူလဖလာဖလေဟိ ယာပေန္တော ဝသိ။ အပရဘာဂေ ရာဇာ ကာလမကာသိ။ ဥပရာဇာ နက္ခတ္တံ ဩလောကေန္တော တဿ ကာလကတဘာဝံ ဉတွာ ဗာရာဏသိံ အာဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ ပဗ္ဗတံ အဒ္ဒသ။ အထ နံ ဘရိယာ အာဟ ‘‘သစေ, ဒေဝ, အယံ ပဗ္ဗတော သုဝဏ္ဏမယော အဿ, ဒဒေယျာသိ မေ ကိဉ္စီ’’တိ။ ‘‘ကာသိ တွံ, န ကိဉ္စိ ဒဿာမီ’’တိ။ သာ ‘‘အဟံ ဣမသ္မိံ သိနေဟံ ဆိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တီ အရညံ ပါဝိသိံ, အယဉ္စ ဧဝံ ဝဒတိ, အတိဝိယ ထဒ္ဓဟဒယော, ရာဇာ ဟုတွာပိ ဧသ မယှံ ကိံ ကလျာဏံ ကရိဿတီ’’တိ အနတ္တမနာ အဟောသိ။ သော အာဂန္တွာ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတော တံ အဂ္ဂမဟေသိဋ္ဌာနေ
ဌပေသိ, ဣဒံ ယသမတ္တကမေဝ အဒါသိ။ ဥတ္တရိ ပန သက္ကာရသမ္မာနော နတ္ထိ, တဿာ အတ္ထိဘာဝမ္ပိ န ဇာနာတိ။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘အယံ ဒေဝီ ဣမဿ ရညော ဥပကာရိကာ ဒုက္ခံ အဂဏေတွာ အရညဝါသံ ဝသိ။ အယံ ပနေတံ အဂဏေတွာ အညာဟိ သဒ္ဓိံ အဘိရမန္တော ဝိစရတိ, ယထာ ဧသာ သဗ္ဗိဿရိယံ လဘတိ, တထာ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧကဒိဝသံ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မဟာဒေဝိ မယံ တုမှာကံ သန္တိကာ ပိဏ္ဍပါတမတ္တမ္ပိ န လဘာမ, ကသ္မာ အမှေသု ပမဇ္ဇိတ္ထ, အတိဝိယ ထဒ္ဓဟဒယာ အတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တာတ, သစာဟံ အတ္တနာ လဘေယျံ, တုယှမ္ပိ ဒဒေယျံ, အလဘမာနာ ပန ကိံ ဒဿာမိ, ရာဇာပိ မယှံ ဣဒါနိ ကိံ နာမ ဒဿတိ, သော အန္တရာမဂ္ဂေ ‘ဣမသ္မိံ ပဗ္ဗတေ သုဝဏ္ဏမယေ ဇာတေ မယှံ ကိဉ္စိ ဒဿသီ’တိ ဝုတ္တော ‘ကာသိ တွံ, န ကိဉ္စိ ဒဿာမီ’တိ အာဟ, သုပရိစ္စဇမ္ပိ န ပရိစ္စဇီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန ရညော သန္တိကေ ဣမံ ကထံ ကထေတုံ သက္ခိဿထာ’’တိ? ‘‘သက္ခိဿာမိ, တာတာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ အဟံ ရညော သန္တိကေ ဌိတော ပုစ္ဆိဿာမိ, တုမှေ ကထေယျာထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, တာတာ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တော ဒေဝိယာ ရညော ဥပဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ ဌိတကာလေ အာဟ ‘‘နနု, အယျေ, မယံ တုမှာကံ သန္တိကာ ကိဉ္စိ န လဘာမာ’’တိ? ‘‘တာတ, အဟံ လဘမာနာ တုယှံ ဒဒေယျံ, အဟမေဝ ကိဉ္စိ န လဘာမိ, အလဘမာနာ တုယှံ ကိံ ဒဿာမိ, ရာဇာပိ ဣဒါနိ မယှံ ကိံ နာမ ဒဿတိ, သော အရညတော အာဂမနကာလေ ဧကံ ပဗ္ဗတံ ဒိသွာ ‘သစာယံ ပဗ္ဗတော သုဝဏ္ဏမယော အဿ, ကိဉ္စိ မေ ဒဒေယျာသီ’တိ ဝုတ္တော ‘ကာသိ တွံ, န ကိဉ္စိ ဒဿာမီ’တိ ဝဒတိ, သုပရိစ္စဇမ္ပိ န ပရိစ္စဇီ’’တိ ဧတမတ္ထံ ဒီပေန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုစ္စဇံ ဝတ နစ္စဇိ, ဝါစာယ အဒဒံ ဂိရိံ၊
ကိဉှိ တဿစဇန္တဿ, ဝါစာယ အဒဒ ပဗ္ဗတ’’န္တိ။
တတ္ထ သုစ္စဇံ ဝတာတိ သုခေန စဇိတုံ သက္ကုဏေယျမ္ပိ န စဇိ။ အဒဒန္တိ ဝစနမတ္တေနာပိ ပဗ္ဗတံ အဒဒမာနော။ ကိဉှိ တဿစဇန္တဿာတိ တဿ နာမေတဿ မယာ ယာစိတဿ န စဇန္တဿ ကိဉှိ စဇေယျ။ ဝါစာယ အဒဒ ပဗ္ဗတန္တိ သစာယံ မယာ ယာစိတော မမ ဝစနေန သုဝဏ္ဏမယမ္ပိ ဟောန္တံ တံ ပဗ္ဗတံ ဝါစာယ အဒဒ, ဝစနမတ္တေန အဒဿာတိ အတ္ထော။
‘‘ယဉှိ ကယိရာ တဉှိ ဝဒေ, ယံ န ကယိရာ န တံ ဝဒေ၊
အကရောန္တံ ဘာသမာနံ, ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယဒေဝ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပုရိသော ကာယေန ကရေယျ, တံ ဝါစာယ ဝဒေယျ။ ယံ န ကယိရာ, န တံ ဝဒေယျ, ဒါတုကာမောဝ ဒမ္မီတိ ဝဒေယျ, န အဒါတုကာမောတိ အဓိပ္ပါယော။ ကိံကာရဏာ? ယော ဟိ ‘‘ဒဿာမီ’’တိ ဝတွာပိ ပစ္ဆာ န ဒဒါတိ, တံ အကရောန္တံ ကေဝလံ မုသာ ဘာသမာနံ ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။ အယံ ‘‘ဒဿာမီ’’တိ ဝစနမတ္တမေဝ ဘာသတိ, န ပန ဒေတိ, ယဉှိ ခေါ ပန အဒိန္နမ္ပိ ဝစနမတ္တေနေဝ ဒိန္နံ ဟောတိ, တံ ပုရေတရမေဝ လဒ္ဓံ နာမ ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ တဿ မုသာဝါဒိဘာဝံ ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ, ဗာလာ ပန ဝစနမတ္တေနေဝ တုဿန္တီတိ။
တံ သုတွာ ဒေဝီ ရညော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ရာဇပုတ္တ နမော တျတ္ထု, သစ္စေ ဓမ္မေ ဌိတော စသိ၊
ယဿ တေ ဗျသနံ ပတ္တော, သစ္စသ္မိံ ရမတေ မနော’’တိ။
တတ္ထ သစ္စေ ဓမ္မေတိ ဝစီသစ္စေ စ သဘာဝဓမ္မေ စ။ ဗျသနံ ပတ္တောတိ ယဿ တဝ ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇနီယသင်္ခါတံ ဗျသနံ ပတ္တောပိ မနော သစ္စသ္မိံယေဝ ရမတိ။
ဧဝံ ရညော ဂုဏကထံ ကထယမာနာယ ဒေဝိယာ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဂုဏကထံ ကထေန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာ ဒလိဒ္ဒီ ဒလိဒ္ဒဿ, အဍ္ဎာ အဍ္ဎဿ ကိတ္တိမ၊
သာ ဟိဿ ပရမာ ဘရိယာ, သဟိရညဿ ဣတ္ထိယော’’တိ။
တတ္ထ ကိတ္တိမာတိ ကိတ္တိသမ္ပန္နာတိ အတ္ထော။ သာ ဟိဿ ပရမာတိ ယာ ဒလိဒ္ဒဿ သာမိကဿ ဒလိဒ္ဒကာလေ သယမ္ပိ ဒလိဒ္ဒီ ဟုတွာ တံ န ပရိစ္စဇတိ။ အဍ္ဎဿာတိ အဍ္ဎကာလေ အဍ္ဎာ ဟုတွာ သာမိကမေဝ အနုဝတ္တတိ, သမာနသုခဒုက္ခာဝ ဟောတိ, သာ ဟိ တဿ ပရမာ ဥတ္တမာ ဘရိယာ နာမ။ သဟိရညဿ ပန ဣဿရိယေ ဌိတဿ ဣတ္ထိယော နာမ ဟောန္တိယေဝ, အနစ္ဆရိယမေဝ ဧတန္တိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အယံ, မဟာရာဇ, တုမှာကံ ဒုက္ခိတကာလေ အရညေ သမာနဒုက္ခာ ဟုတွာ ဝသိ, ဣမိဿာ သမ္မာနံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဒေဝိယာ ဂုဏံ ကထေသိ။ ရာဇာ တဿ ဝစနေန ဒေဝိယာ ဂုဏံ သရိတွာ ‘‘ပဏ္ဍိတ, တဝ ကထာယာဟံ ဒေဝိယာ ဂုဏံ အနုဿရိ’’န္တိ ဝတွာ တဿာ သဗ္ဗိဿရိယမဒါသိ။ ‘‘တယာဟံ ဒေဝိယာ ဂုဏံ သရာပိတော’’တိ ဗောဓိသတ္တဿပိ မဟန္တံ သက္ကာရံ အကာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥဘော ဇယမ္ပတိကာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။
တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ အယံ ကုဋုမ္ဗိကော အဟောသိ, ဒေဝီ အယံ ဥပါသိကာ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သုစ္စဇဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ပုစိမန္ဒဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ ကုဋိဒူသကဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၂၁] ၁။ ကုဋိဒူသကဇာတကဝဏ္ဏနာ
မနုဿဿေဝ တေ သီသန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာကဿပတ္ထေရဿ ပဏ္ဏသာလဈာပကံ ဒဟရဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ရာဇဂဟေ သမုဋ္ဌိတံ။ တဒါ ကိရ ထေရော ရာဇဂဟံ နိဿာယ အရညကုဋိယံ ဝိဟရတိ, တဿ ဒွေ ဒဟရာ ဥပဋ္ဌာနံ ကရောန္တိ။ တေသု ဧကော ထေရဿ ဥပကာရကော, ဧကော ဒုဗ္ဗစော ဣတရေန ကတံ အတ္တနာ ကတသဒိသံ ကရောတိ။ တေန မုခေါဒကာဒီသု ဥပဋ္ဌာပိတေသု ထေရဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဥဒကံ ဌပိတံ, မုခံ ဓောဝထာ’’တိအာဒီနိ ဝဒတိ။ တေန ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ ထေရဿ ပရိဝေဏေ သမ္မဋ္ဌေ ထေရဿ နိက္ခမနဝေလာယ ဣတော စိတော စ ပဟရန္တော သကလပရိဝေဏံ အတ္တနာ သမ္မဋ္ဌံ ဝိယ ကရောတိ။ ဝတ္တသမ္ပန္နော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဒုဗ္ဗစော မယာ ကတံ အတ္တနာ ကတသဒိသံ ကရောတိ, ဧတဿ သဌကမ္မံ ပါကဋံ ကရိဿာမီ’’တိ။
တသ္မိံ အန္တောဂါမေ ဘုတွာ အာဂန္တွာ နိဒ္ဒါယန္တေဝ နှာနောဒကံ တာပေတွာ ပိဋ္ဌိကောဋ္ဌကေ ဌပေတွာ အညံ အဍ္ဎနာဠိမတ္တံ ဥဒကံ ဥဒ္ဓနေ ဌပေသိ။ ဣတရော ပဗုဇ္ဈိတွာဝ ဂန္တွာ ဥသုမံ ဥဋ္ဌဟန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဥဒကံ တာပေတွာ ကောဋ္ဌကေ ဌပိတံ ဘဝိဿတီ’’တိ ထေရဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘန္တေ, နှာနကောဋ္ဌကေ ဥဒကံ ဌပိတံ, နှာယထာ’’တိ အာဟ။ ထေရော ‘နှာယိဿာမီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံယေဝ အာဂန္တွာ ကောဋ္ဌကေ ဥဒကံ အဒိတွာ ‘‘ကဟံ ဥဒက’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ သော ဝေဂေန အဂ္ဂိသာလံ ဂန္တွာ တုစ္ဆဘာဇနေ ဥဠုင်္ကံ ဩတာရေသိ, ဥဠုင်္ကော တုစ္ဆဘာဇနဿ တလေ ပဋိဟတော ‘‘တတာ’’တိ သဒ္ဒမကာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ တဿ ‘‘ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကော’’တွေဝ နာမံ ဇာတံ။
တသ္မိံ ခဏေ ဣတရော ပိဋ္ဌိကောဋ္ဌကတော ဥဒကံ အာဟရိတွာ ‘‘နှာယထ, ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ထေရော နှတွာ အာဝဇ္ဇေန္တော ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကဿ ဒုဗ္ဗစဘာဝံ ဉတွာ တံ သာယံ ထေရုပဋ္ဌာနံ အာဂတံ ဩဝဒိ ‘‘အာဝုသော, သမဏေန နာမ အတ္တနာ ကတမေဝ ‘ကတံ မေ’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ, အညထာ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ ဟောတိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ဧဝရူပံ မာ အကာသီ’’တိ။ သော ထေရဿ ကုဇ္ဈိတွာ ပုနဒိဝသေ ထေရေန သဒ္ဓိံ ပိဏ္ဍာယ ဂါမံ န ပါဝိသိ။ ထေရော ဣတရေနေဝ သဒ္ဓိံ ပါဝိသိ။ ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကောပိ ထေရဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ ဂန္တွာ ‘‘ဘန္တေ, ထေရော ကဟ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဖာသုကေန ဝိဟာရေယေဝ နိသိန္နော’’တိ ဝတွာ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒေထာ’’တိ ဂဟေတွာ အတ္တနော ရုစိတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝိဟာရံ အဂမာသိ။
ပုနဒိဝသေ ထေရော တံ ကုလံ ဂန္တွာ နိသီဒိ။ မနုဿေဟိ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, အယျဿ အဖာသုကံ, ဟိယျော ကိရတ္ထ ဝိဟာရေယေဝ နိသိန္နာ, အသုကဒဟရဿ ဟတ္ထေ အာဟာရံ ပေသယိမှ, ပရိဘုတ္တော အယျေနာ’’တိ ဝုတ္တေ ထေရော တုဏှီဘူတောဝ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သာယံ ထေရုပဋ္ဌာနကာလေ အာဂတံ အာမန္တေတွာ ‘‘အာဝုသော, အသုကဂါမေ နာမ အသုကကုလေ ‘ထေရဿ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝိညာပေတွာ ကိရ တေ ဘုတ္တ’’န္တိ ဝတွာ ‘‘ဝိညတ္တိ နာမ န ဝဋ္ဋတိ, မာ ပုန ဧဝရူပံ အနာစာရံ စရာ’’တိ အာဟ။ သော ဧတ္တကေန ထေရေ အာဃာတံ ဗန္ဓိတွာ ‘‘အယံ ဟိယျောပိ ဥဒကမတ္တံ နိဿာယ မယာ သဒ္ဓိံ ကလဟံ ကရိ, ဣဒါနိ ပနဿ ဥပဋ္ဌာကာနံ ဂေဟေ မယာ ဘတ္တမုဋ္ဌိ ဘုတ္တာတိ အသဟန္တော ပုန ကလဟံ ကရောတိ, ဇာနိဿာမိဿ
ကတ္တဗ္ဗယုတ္တက’’န္တိ ပုနဒိဝသေ ထေရေ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌေ မုဂ္ဂရံ ဂဟေတွာ ပရိဘောဂဘာဇနာနိ ဘိန္ဒိတွာ ပဏ္ဏသာလံ ဈာပေတွာ ပလာယိ။ သော ဇီဝမာနောဝ မနုဿပေတော ဟုတွာ သုဿိတွာ ကာလံ ကတွာ အဝီစိမဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တိ။ သော တေန ကတော အနာစာရော မဟာဇနဿ မဇ္ဈေ ပါကဋော ဇာတော။
အထေကစ္စေ ဘိက္ခူ ရာဇဂဟာ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ သဘာဂဋ္ဌာနေ ပတ္တစီဝရံ ပဋိသာမေတွာ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။ သတ္ထာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ကုတော အာဂတတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ရာဇဂဟာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကော တတ္ထ ဩဝါဒဒါယကော အာစရိယော’’တိ။ ‘‘မဟာကဿပတ္ထေရော, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘သုခံ, ဘိက္ခဝေ, ကဿပဿာ’’တိ။ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ထေရဿ သုခံ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ပနဿ ဩဝါဒေ ဒိန္နေ ကုဇ္ဈိတွာ ထေရဿ ပဏ္ဏသာလံ ဈာပေတွာ ပလာယီတိ။ တံ သုတွာ သတ္ထာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ကဿပဿ ဧဝရူပေန ဗာလေန သဒ္ဓိံ စရဏတော ဧကစရိယာဝ သေယျော’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဓမ္မပဒေ ဂါထမာဟ –
‘‘စရဉ္စေ နာဓိဂစ္ဆေယျ, သေယျံ သဒိသမတ္တနော၊
ဧကစရိယံ ဒဠှံ ကယိရာ, နတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၆၁)၊
ဣဒဉ္စ ပန ဝတွာ ပုန တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ သော ကုဋိဒူသကော, ပုဗ္ဗေပိ ကုဋိဒူသကောယေဝ, န စ ဣဒါနေဝ ဩဝါဒဒါယကဿ ကုဇ္ဈတိ, ပုဗ္ဗေပိ ကုဇ္ဈိယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သိင်္ဂိလသကုဏယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော အတ္တနော မနာပံ အနောဝဿကံ ကုလာဝကံ ကတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝသတိ။ အထေကော မက္ကဋော ဝဿကာလေ အစ္ဆိန္နဓာရေ ဒေဝေ ဝဿန္တေ သီတပီဠိတော ဒန္တေ ခါဒန္တော ဗောဓိသတ္တဿ အဝိဒူရေ နိသီဒိ။ ဗောဓိသတ္တော တံ တထာ ကိလမန္တံ ဒိသွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မနုဿဿေဝ တေ သီသံ, ဟတ္ထပါဒါ စ ဝါနရ၊
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, အဂါရံ တေ န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
တတ္ထ ဝဏ္ဏေနာတိ ကာရဏေန။ အဂါရန္တိ တဝ နိဝါသဂေဟံ ကေန ကာရဏေန နတ္ထီတိ ပုစ္ဆိ။
တံ သုတွာ ဝါနရော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မနုဿဿေဝ မေ သီသံ, ဟတ္ထပါဒါ စ သိင်္ဂိလ၊
ယာဟု သေဋ္ဌာ မနုဿေသု, သာ မေ ပညာ န ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
တတ္ထ သိင်္ဂိလာတိ တံ သကုဏံ နာမေနာလပတိ။ ယာဟု သေဋ္ဌာ မနုဿေသူတိ ယာ မနုဿေသု သေဋ္ဌာတိ ကထေန္တိ, သာ မမ ဝိစာရဏပညာ နတ္ထိ။ သီသဟတ္ထပါဒကာယဗလာနိ ဟိ လောကေ အပ္ပမာဏံ, ဝိစာရဏပညာဝ သေဋ္ဌာ, သာ မမ နတ္ထိ, တသ္မာ မေ အဂါရံ န ဝိဇ္ဇတီတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဣတရံ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘အနဝဋ္ဌိတစိတ္တဿ, လဟုစိတ္တဿ ဒုဗ္ဘိနော၊
နိစ္စံ အဒ္ဓုဝသီလဿ, သုခဘာဝေါ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘သော ကရဿု အာနုဘာဝံ, ဝီတိဝတ္တဿု သီလိယံ၊
သီတဝါတပရိတ္တာဏံ, ကရဿု ကုဋဝံ ကပီ’’တိ။
တတ္ထ အနဝဋ္ဌိတစိတ္တဿာတိ အပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တဿ။ ဒုဗ္ဘိနောတိ မိတ္တဒုဗ္ဘိဿ။ အဒ္ဓုဝသီလဿာတိ န သဗ္ဗကာလံ သီလရက္ခကဿ။ သော ကရဿု အာနုဘာဝန္တိ သော တွံ သမ္မ မက္ကဋ ပညာယ ဥပ္ပါဒနတ္ထံ အာနုဘာဝံ ဗလံ ဥပါယံ ကရောဟိ။ ဝီတိဝတ္တဿု သီလိယန္တိ အတ္တနော ဒုဿီလဘာဝသင်္ခါတံ သီလိယံ အတိက္ကမိတွာ သီလဝါ ဟောတိ။ ကုဋဝံ ကပီတိ သီတဝါတဿ ပရိတ္တာဏသမတ္ထံ အတ္တနော ကုဋဝံ ကုလာဝကံ ဧကံ ဝသနာဂါရကံ ကရောဟီတိ။
မက္ကဋော စိန္တေသိ ‘‘အယံ တာဝ အတ္တနော အနောဝဿကဋ္ဌာနေ နိသိန္နဘာဝေန မံ ပရိဘာသတိ, န နိသီဒါပေဿာမိ နံ ဣမသ္မိံ ကုလာဝကေ’’တိ။ တတော ဗောဓိသတ္တံ ဂဏှိတုကာမော ပက္ခန္ဒိ, ဗောဓိသတ္တော ဥပ္ပတိတွာ အညတ္ထ ဂတော။ မက္ကဋော ကုလာဝကံ ဝိဒ္ဓံသေတွာ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မက္ကဋော ကုဋိဈာပကော အဟောသိ, သိင်္ဂိလသကုဏော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကုဋိဒူသကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၂၂] ၂။ ဒုဒ္ဒုဘဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒုဒ္ဒုဘာယတိ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတိတ္ထိယေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တိတ္ထိယာ ကိရ ဇေတဝနဿ သမီပေ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ ကဏ္ဋကာပဿယေ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ, ပဉ္စာတပံ တပေန္တိ, နာနပ္ပကာရံ မိစ္ဆာတပံ စရန္တိ။ အထ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဇေတဝနံ အာဂစ္ဆန္တာ အန္တရာမဂ္ဂေ တေ ဒိသွာ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယာနံ ဝတသမာဒါနေ သာရော’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တေသံ ဝတသမာဒါနေ သာရော ဝါ ဝိသေသော ဝါ အတ္ထိ, တဉှိ နိဃံသိယမာနံ ဥပပရိက္ခိယမာနံ ဥက္ကာရဘူမိမဂ္ဂသဒိသံ သသကဿ ဒုဒ္ဒုဘသဒိသံ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဒုဒ္ဒုဘသဒိသဘာဝမဿ မယံ န ဇာနာမ, ကထေထ နော, ဘန္တေ’’တိ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သီဟယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော အရညေ ပဋိဝသတိ။ တဒါ ပန ပစ္ဆိမသမုဒ္ဒသမီပေ ဗေလုဝမိဿကတာလဝနံ ဟောတိ။ တတြေကော သသကော ဗေလုဝရုက္ခမူလေ ဧကဿ တာလဂစ္ဆဿ ဟေဋ္ဌာ ဝသတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဂေါစရံ အာဒါယ အာဂန္တွာ တာလပဏ္ဏဿ ဟေဋ္ဌာ နိပန္နော စိန္တေသိ ‘‘သစေ အယံ ပထဝီ သံဝဋ္ဋေယျ, ကဟံ နု ခေါ ဂမိဿာမီ’’တိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဧကံ ဗေလုဝပက္ကံ တာလပဏ္ဏဿ ဥပရိ ပတိ။ သော တဿ သဒ္ဒေန ‘‘အဒ္ဓါ ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’’တိ ဥပ္ပတိတွာ ပစ္ဆတော အနောလောကေန္တောဝ ပလာယိ။ တံ မရဏဘယဘီတံ ဝေဂေန ပလာယန္တံ အညော သသကော ဒိသွာ ပုစ္ဆိ ‘‘ကိံ ဘော, အတိဝိယ ဘီတော ပလာယသီ’’တိ။ ‘‘မာ ပုစ္ဆိ, ဘော’’တိ။ သော ‘‘ကိံ ဘော, ကိံ ဘော’’တိ ပစ္ဆတော ဓာဝတေဝ။ ဣတရော နိဝတ္တိတွာ အနောလောကေန္တောဝ ‘‘ဧတ္ထ ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ သောပိ တဿ ပစ္ဆတော ပလာယိ။ ဧဝံ တမညော အဒ္ဒသ,
တမညောတိ ဧဝံ သသကသဟဿံ ဧကတော ဟုတွာ ပလာယိ။ တေ ဧကောပိ မိဂေါ ဒိသွာ ဧကတော ဟုတွာ ပလာယိ။ ဧကော သူကရော, ဧကော ဂေါကဏ္ဏော, ဧကော မဟိံသော, ဧကော ဂဝယော, ဧကော ခဂ္ဂေါ, ဧကော ဗျဂ္ဃေါ, ဧကော သီဟော, ဧကော ဟတ္ထီ ဒိသွာ ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧတ္ထ ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တေ ပလာယိ။ ဧဝံ အနုက္ကမေန ယောဇနမတ္တံ တိရစ္ဆာနဗလံ အဟောသိ။
တဒါ ဗောဓိသတ္တော တံ ဗလံ ပလာယန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧတ္ထ ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’’တိ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘ပထဝီသံဝဋ္ဋနံ နာမ န ကဒါစိ အတ္ထိ, အဒ္ဓါ ဧတေသံ ကိဉ္စိ ဒုဿုတံ ဘဝိဿတိ, မယိ ခေါ ပန ဥဿုက္ကံ အနာပဇ္ဇန္တေ သဗ္ဗေ နဿိဿန္တိ, ဇီဝိတံ နေသံ ဒဿာမီ’’တိ သီဟဝေဂေန ပုရတော ပဗ္ဗတပါဒံ ဂန္တွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိ။ တေ သီဟဘယတဇ္ဇိတာ နိဝတ္တိတွာ ပိဏ္ဍိတာ အဋ္ဌံသု။ သီဟော တေသံ အန္တရံ ပဝိသိတွာ ‘‘ကိမတ္ထံ ပလာယထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘ကေန သံဝဋ္ဋမာနာ ဒိဋ္ဌာ’’တိ? ‘‘ဟတ္ထီ ဇာနန္တီ’’တိ။ ဟတ္ထီ ပုစ္ဆိ။ တေ ‘‘မယံ န ဇာနာမ, သီဟာ ဇာနန္တီ’’တိ ဝဒိံသု, သီဟာပိ ‘‘မယံ န ဇာနာမ, ဗျဂ္ဃါ ဇာနန္တီ’’တိ, ဗျဂ္ဃါပိ ‘‘မယံ န ဇာနာမ, ခဂ္ဂါ ဇာနန္တီ’’တိ, ခဂ္ဂါပိ ‘‘ဂဝယာ ဇာနန္တီ’’တိ, ဂဝယာပိ ‘‘မဟိံသာ ဇာနန္တီ’’တိ, မဟိံသာပိ ‘‘ဂေါကဏ္ဏာ ဇာနန္တီ’’တိ, ဂေါကဏ္ဏာပိ ‘‘သူကရာ ဇာနန္တီ’’တိ, သူကရာပိ ‘‘မိဂါ ဇာနန္တီ’’တိ, မိဂါပိ ‘‘မယံ န ဇာနာမ, သသကာ ဇာနန္တီ’’တိ, သသကေသု ပုစ္ဆိယမာနေသု ‘‘အယံ ကထေတီ’’တိ တံ သသကံ ဒဿေသုံ။ အထ နံ ‘‘ဧဝံ ကိရ, သမ္မ, ပဿသိ ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမ, သာမိ မယာ ဒိဋ္ဌာ’’တိ။ ‘‘ကတ္ထ ဝသန္တော ပဿသီ’’တိ? ‘‘ပစ္ဆိမသမုဒ္ဒသမီပေ ဗေလုဝမိဿကတာလဝနေ ဝသာမိ။ အဟဉှိ တတ္ထ ဗေလုဝရုက္ခမူလေ တာလဂစ္ဆေ တာလပဏ္ဏဿ ဟေဋ္ဌာ နိပန္နော စိန္တေသိံ ‘‘သစေ ပထဝီ သံဝဋ္ဋတိ, ကဟံ ဂမိဿာမီ’’တိ, အထ တင်္ခဏညေဝ ပထဝိယာ သံဝဋ္ဋနသဒ္ဒံ သုတွာ ပလာတောမှီ’’တိ။
သီဟော စိန္တေသိ ‘‘အဒ္ဓါ တဿ တာလပဏ္ဏဿ ဥပရိ ဗေလုဝပက္ကံ ပတိတွာ ဒုဒ္ဒုဘာယနသဒ္ဒမကာသိ, သွာယံ တံ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘ပထဝီ သံဝဋ္ဋတီ’တိ သညံ ဥပ္ပါဒေတွာ ပလာယိ, တထတော ဇာနိဿာမီ’’တိ။ သော တံ သသကံ ဂဟေတွာ မဟာဇနံ အဿာသေတွာ ‘‘အဟံ ဣမိနာ ဒိဋ္ဌဋ္ဌာနေ ပထဝိယာ သံဝဋ္ဋနဘာဝံ ဝါ အသံဝဋ္ဋနဘာဝံ ဝါ တထတော ဇာနိတွာ အာဂမိဿာမိ,
ယာဝ မမာဂမနာ တုမှေ ဧတ္ထေဝ ဟောထာ’’တိ သသကံ ပိဋ္ဌိယံ အာရောပေတွာ သီဟဝေဂေန ပက္ခန္ဒိတွာ တာလဝနေ သသကံ ဩတာရေတွာ ‘‘ဧဟိ တယာ ဒိဋ္ဌဋ္ဌာနံ ဒဿေဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘န ဝိသဟာမိ သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဟိ မာ ဘာယီ’’တိ။ သော ဗေလုဝရုက္ခံ ဥပသင်္ကမိတုံ အသက္ကောန္တော အဝိဒူရေ ဌတွာ ‘‘ဣဒံ သာမိ ဒုဒ္ဒုဘာယနဋ္ဌာန’’န္တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒုဒ္ဒုဘာယတိ ဘဒ္ဒန္တေ, ယသ္မိံ ဒေသေ ဝသာမဟံ၊
အဟမ္ပေတံ န ဇာနာမိ, ကိမေတံ ဒုဒ္ဒုဘာယတီ’’တိ။
တတ္ထ ဒုဒ္ဒုဘာယတီတိ ဒုဒ္ဒုဘသဒ္ဒံ ကရောတိ။ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဘဒ္ဒံ တဝ အတ္ထု။ ကိမေတန္တိ ယသ္မိံ ပဒေသေ အဟံ ဝသာမိ, တတ္ထ ဒုဒ္ဒုဘာယတိ, အဟမ္ပိ န ဇာနာမိ ‘‘ကိံ ဝါ ဧတံ ဒုဒ္ဒုဘာယတိ, ကေန ဝါ ကာရဏေန ဒုဒ္ဒုဘာယတိ, ကေဝလံ ဒုဒ္ဒုဘာယနသဒ္ဒံ အဿောသိ’’န္တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ သီဟော ဗေလုဝရုက္ခမူလံ ဂန္တွာ တာလပဏ္ဏဿ ဟေဋ္ဌာ သသကေန နိပန္နဋ္ဌာနဉ္စေဝ တာလပဏ္ဏမတ္ထကေ ပတိတံ ဗေလုဝပက္ကဉ္စ ဒိသွာ ပထဝိယာ အသံဝဋ္ဋနဘာဝံ တထတော ဇာနိတွာ သသကံ ပိဋ္ဌိယံ အာရောပေတွာ သီဟဝေဂေန ခိပ္ပံ မိဂသံဃာနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ သဗ္ဗံ ပဝတ္တိံ အာရောစေတွာ ‘‘တုမှေ မာ ဘာယထာ’’တိ မိဂဂဏံ အဿာသေတွာ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ သစေ ဟိ တဒါ ဗောဓိသတ္တော န ဘဝေယျ, သဗ္ဗေ သမုဒ္ဒံ ပဝိသိတွာ နဿေယျုံ။ ဗောဓိသတ္တံ ပန နိဿာယ သဗ္ဗေ ဇီဝိတံ လဘိံသူတိ။
‘‘ဗေလုဝံ ပတိတံ သုတွာ, ဒုဒ္ဒုဘန္တိ သသော ဇဝိ၊
သသဿ ဝစနံ သုတွာ, သန္တတ္တာ မိဂဝါဟိနီ။
‘‘အပ္ပတွာ ပဒဝိညာဏံ, ပရဃောသာနုသာရိနော၊
ပနာဒပရမာ ဗာလာ, တေ ဟောန္တိ ပရပတ္တိယာ။
‘‘ယေ စ သီလေန သမ္ပန္နာ, ပညာယူပသမေ ရတာ၊
အာရကာ ဝိရတာ ဓီရာ, န ဟောန္တိ ပရပတ္တိယာ’’တိ။ –
ဣမာ တိဿော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။
တတ္ထ ဗေလုဝန္တိ ဗေလုဝပက္ကံ။ ဒုဒ္ဒုဘန္တီတိ ဧဝံ သဒ္ဒံ ကုရုမာနံ။ သန္တတ္တာတိ ဥတြသ္တာ။ မိဂဝါဟိနီတိ အနေကသဟဿသင်္ခါ မိဂသေနာ။ ပဒဝိညာဏန္တိ
ဝိညာဏပဒံ, သောတဝိညာဏကောဋ္ဌာသံ အပါပုဏိတွာတိ အတ္ထော။ တေ ဟောန္တိ ပရပတ္တိယာတိ တေ ပရဃောသာနုသာရိနော တမေဝ ပရဃောသသင်္ခါတံ ပနာဒံ ‘‘ပရမ’’န္တိ မညမာနာ ဗာလာ အန္ဓပုထုဇ္ဇနာ ဝိညာဏပဒဿ အပ္ပတ္တတာယ ပရပတ္တိယာဝ ဟောန္တိ, ပရေသံ ဝစနံ သဒ္ဒဟိတွာ ယံ ဝါ တံ ဝါ ကရောန္တိ။
သီလေနာတိ အရိယမဂ္ဂေန အာဂတသီလေန သမန္နာဂတာ။ ပညာယူပသမေ ရတာတိ မဂ္ဂေနေဝ အာဂတပညာယ ကိလေသူပသမေ ရတာ, ယထာ ဝါ သီလေန, ဧဝံ ပညာယပိ သမ္ပန္နာ, ကိလေသူပသမေ ရတာတိပိ အတ္ထော။ အာရကာ ဝိရတာ ဓီရာတိ ပါပကိရိယတော အာရကာ ဝိရတာ ပဏ္ဍိတာ။ န ဟောန္တီတိ တေ ဧဝရူပါ သောတာပန္နာ ပါပတော ဩရတဘာဝေန ကိလေသူပသမေ အဘိရတဘာဝေန စ ဧကဝါရံ မဂ္ဂဉာဏေန ပဋိဝိဒ္ဓဓမ္မာ အညေသံ ကထေန္တာနမ္ပိ န သဒ္ဒဟန္တိ န ဂဏှန္တိ။ ကသ္မာ? အတ္တနော ပစ္စက္ခတ္တာတိ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘အဿဒ္ဓေါ အကတညူ စ, သန္ဓိစ္ဆေဒေါ စ ယော နရော၊
ဟတာဝကာသော ဝန္တာသော, သ ဝေ ဥတ္တမပေါရိသော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၉၇)၊
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သီဟော အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒုဒ္ဒုဘဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၂၃] ၃။ ဗြဟ္မဒတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒွယံ ယာစနကောတိ ဣဒံ သတ္ထာ အာဠဝိံ နိဿာယ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ ဝိဟရန္တော ကုဋိကာရသိက္ခာပဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ဟေဋ္ဌာ မဏိကဏ္ဌဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၃။၇ အာဒယော) အာဂတမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရထာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ တေ ဘိက္ခူ ဂရဟိတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပထဝိဿရေန ရညာ ပဝါရိတာပိ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တဉ္စ ဧကပဋလိကံ ဥပါဟနယုဂဉ္စ ယာစိတုကာမာ ဟိရောတ္တပ္ပဘေဒနဘယေန မဟာဇနမဇ္ဈေ အကထေတွာ ရဟော ကထယိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကပိလရဋ္ဌေ ဥတ္တရပဉ္စာလနဂရေ ဥတ္တရပဉ္စာလရာဇေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ နိဂမဂါမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အပရဘာဂေ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဟိမဝန္တေ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ဝနမူလဖလာဖလေန ယာပေန္တော စိရံ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ မနုဿပထံ ဝိစရန္တော ဥတ္တရပဉ္စာလနဂရံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခံ ပရိယေသမာနော နဂရံ ပဝိသိတွာ ရာဇဒွါရံ သမ္ပာပုဏိ။ ရာဇာ တဿာစာရေ စ ဝိဟာရေ စ ပသီဒိတွာ မဟာတလေ နိသီဒါပေတွာ ရာဇာရဟံ ပဏီတဘောဇနံ ဘောဇေတွာ ပဋိညံ ဂဟေတွာ ဥယျာနေယေဝ ဝသာပေသိ။ သော နိဗဒ္ဓံ ရာဇဃရေယေဝ ဘုဉ္ဇန္တော ဝဿာနဿ အစ္စယေန ဟိမဝန္တမေဝ ဂန္တုကာမော ဟုတွာ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တဿ ဧကပဋလိကာ ဥပါဟနာ စေဝ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တဉ္စ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ, ရာဇာနံ ယာစိဿာမီ’’တိ။ သော ဧကဒိဝသံ ရာဇာနံ ဥယျာနံ အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နံ ဒိသွာ ‘‘ဥပါဟနဉ္စ ဆတ္တဉ္စ ယာစိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ပုန စိန္တေသိ ‘‘ပရံ ‘ဣမံ နာမ ဒေဟီ’တိ ယာစန္တော ရောဒတိ နာမ, ပရောပိ ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒန္တော ပဋိရောဒတိ နာမ, ‘မာ ခေါ ပန မံ ရောဒန္တံ မဟာဇနော အဒ္ဒသ, မာ ရာဇာန’’န္တိ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ ဥဘောပိ ရောဒိတွာ တုဏှီ ဘဝိဿာမာ’’တိ။ အထ နံ ‘‘မဟာရာဇ, ရဟော ပစ္စာသီသာမီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ တံ သုတွာ ရာဇပုရိသေ အပသက္ကိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘သစေ မယိ ယာစန္တေ ရာဇာ န ဒဿတိ, မေတ္တိ နော ဘိဇ္ဇိဿတိ, တသ္မာ န ယာစိဿာမီ’’တိ တံ ဒိဝသံ နာမံ ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘ဂစ္ဆ, တာဝ, မဟာရာဇ, ပုနေကဒိဝသံ ဇာနိဿာမီ’’တိ အာဟ။
ပုနေကဒိဝသံ ရညော ဥယျာနံ အာဂတကာလေ တထေဝ ပုန တထေဝါတိ ဧဝံ ယာစိတုံ အသက္ကောန္တဿေဝ ဒွါဒသ သံဝစ္ဆရာနိ အတိက္ကန္တာနိ။ တတော ရာဇာ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ အယျော ‘မဟာရာဇ, ရဟော ပစ္စာသီသာမီ’တိ ဝတွာ ပရိသာယ အပဂတာယ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ န ဝိသဟတိ, ဝတ္တုကာမဿေဝဿ ဒွါဒသ ဝဿာနိ အတိက္ကန္တာနိ, စိရံ ခေါ ပနဿ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တဿ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ ဘောဂေ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ရဇ္ဇံ ပစ္စာသီသတိ မညေ, ရဇ္ဇဿ ပန နာမံ ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တော တုဏှီ ဟောတိ, အဇ္ဇ ဒါနိဿာဟံ ရဇ္ဇံ အာဒိံ ကတွာ ယံ ဣစ္ဆတိ, တံ ဒဿာမီ’’တိ။ သော ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နော ဗောဓိသတ္တေန
‘‘ရဟော ပစ္စာသီသာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ပရိသာယ အပဂတာယ တံ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ အသက္ကောန္တံ အာဟ ‘‘တုမှေ ဒွါဒသ ဝဿာနိ ‘ရဟော ပစ္စာသီသာမီ’တိ ဝတွာ ရဟော လဒ္ဓါပိ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ န သက္ကောထ, အဟံ ဝေါ ရဇ္ဇံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗံ ပဝါရေမိ, နိဗ္ဘယာ ဟုတွာ ယံ ဝေါ ရုစ္စတိ, တံ ယာစထာ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ယမဟံ ယာစာမိ, တံ ဒဿသီ’’တိ? ‘‘ဒဿာမိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, မယှံ မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တဿ ဧကပဋလိကာ ဥပါဟနာ စ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တဉ္စ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘ဧတ္တကံ, ဘန္တေ, တုမှေ ဒွါဒသ သံဝစ္ဆရာနိ ယာစိတုံ န သက္ကောထာ’’တိ။ ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ, ဘန္တေ, ဧဝမကတ္ထာ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ‘ဣမံ နာမ မေ ဒေဟီ’တိ ယာစန္တော ရောဒတိ နာမ, ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒန္တော ပဋိရောဒတိ နာမ။ ‘သစေ တွံ မယာ ယာစိတော န ဒဒေယျာသိ, တံ နော ရောဒိတပဋိရောဒိတံ နာမ မဟာဇနော မာ ပဿတူ’တိ ဧတဒတ္ထံ ရဟော ပစ္စာသီသာမီ’’တိ ဝတွာ အာဒိတော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒွယံ ယာစနကော ရာဇ, ဗြဟ္မဒတ္တ နိဂစ္ဆတိ၊
အလာဘံ ဓနလာဘံ ဝါ, ဧဝံဓမ္မာ ဟိ ယာစနာ။
‘‘ယာစနံ ရောဒနံ အာဟု, ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘ၊
ယော ယာစနံ ပစ္စက္ခာတိ, တမာဟု ပဋိရောဒနံ။
‘‘မာ မဒ္ဒသံသု ရောဒန္တံ, ပဉ္စာလာ သုသမာဂတာ၊
တုဝံ ဝါ ပဋိရောဒန္တံ, တသ္မာ ဣစ္ဆာမဟံ ရဟော’’တိ။
တတ္ထ ရာဇ ဗြဟ္မဒတ္တာတိ ဒွီဟိပိ ရာဇာနံ အာလပတိ။ နိဂစ္ဆတီတိ လဘတိ ဝိန္ဒတိ။ ဧဝံဓမ္မာတိ ဧဝံသဘာဝါ။ အာဟူတိ ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တိ။ ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘာတိ ပဉ္စာလရဋ္ဌဿ ဣဿရ ရထပဝရ။ ယော ယာစနံ ပစ္စက္ခာတီတိ ယော ပန ယံ ယာစနကံ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခိပတိ။ တမာဟူတိ တံ ပဋိက္ခိပနံ ‘‘ပဋိရောဒန’’န္တိ ဝဒန္တိ။ မာ မဒ္ဒသံသူတိ တဝ ရဋ္ဌဝါသိနော ပဉ္စာလာ သုသမာဂတာ မံ ရောဒန္တံ မာ အဒ္ဒသံသူတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဂါရဝလက္ခဏေ ပသီဒိတွာ ဝရံ ဒဒမာနော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒဒါမိ တေ ဗြာဟ္မဏ ရောဟိဏီနံ, ဂဝံ သဟဿံ သဟ ပုင်္ဂဝေန၊
အရိယော ဟိ အရိယဿ ကထံ န ဒဇ္ဇာ, သုတွာန ဂါထာ တဝ ဓမ္မယုတ္တာ’’တိ။
တတ္ထ ရောဟိဏီနန္တိ ရတ္တဝဏ္ဏာနံ။ အရိယောတိ အာစာရသမ္ပန္နော။ အရိယဿာတိ အာစာရသမ္ပန္နဿ။ ကထံ န ဒဇ္ဇာတိ ကေန ကာရဏေန န ဒဒေယျ။ ဓမ္မယုတ္တာတိ ကာရဏယုတ္တာ။
ဗောဓိသတ္တော ပန ‘‘နာဟံ, မဟာရာဇ, ဝတ္ထုကာမေဟိ အတ္ထိကော, ယံ အဟံ ယာစာမိ, တဒေဝ မေ ဒေဟီ’’တိ ဧကပဋလိကာ ဥပါဟနာ စ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တဉ္စ ဂဟေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, ဒါနံ ဒေဟိ, သီလံ ရက္ခာဟိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောဟီ’’တိ ရာဇာနံ ဩဝဒိတွာ တဿ ယာစန္တဿေဝ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတော။ တတ္ထ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဗြဟ္မဒတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၂၄] ၄။ စမ္မသာဋကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကလျာဏရူပေါ ဝတယန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော စမ္မသာဋကံ နာမ ပရိဗ္ဗာဇကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဿ ကိရ စမ္မမေဝ နိဝါသနဉ္စ ပါရုပနဉ္စ ဟောတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမာ နိက္ခမိတွာ သာဝတ္ထိယံ ဘိက္ခာယ စရန္တော ဧဠကာနံ ယုဇ္ဈနဋ္ဌာနံ သမ္ပာပုဏိ။ ဧဠကော တံ ဒိသွာ ပဟရိတုကာမော ဩသက္ကိ။ ပရိဗ္ဗာဇကော ‘‘ဧသ မယှံ အပစိတိံ ဒဿေတီ’’တိ န ပဋိက္ကမိ။ ဧဠကော ဝေဂေနာဂန္တွာ တံ ဦရုမှိ ပဟရိတွာ ပါတေသိ။ တဿ တံ အသန္တပဂ္ဂဟဏကာရဏံ ဘိက္ခုသံဃေ ပါကဋံ အဟောသိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, စမ္မသာဋကပရိဗ္ဗာဇကော အသန္တပဂ္ဂဟံ ကတွာ ဝိနာသံ ပတ္တော’’တိ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ အသန္တပဂ္ဂဟံ ကတွာ ဝိနာသံ ပတ္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ဝါဏိဇကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဝဏိဇ္ဇံ ကရောတိ။ တဒါ
ဧကော စမ္မသာဋကပရိဗ္ဗာဇကော ဗာရာဏသိယံ ဘိက္ခာယ စရန္တော ဧဠကာနံ ယုဇ္ဈနဋ္ဌာနံ ပတွာ ဧဠကံ ဩသက္ကန္တံ ဒိသွာ ‘‘အပစိတိံ မေ ကရောတီ’’တိ သညာယ အပဋိက္ကမိတွာ ‘‘ဣမေသံ ဧတ္တကာနံ မနုဿာနံ အန္တရေ အယံ ဧကော ဧဠကော အမှာကံ ဂုဏံ ဇာနာတီ’’တိ တဿ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဌိတောဝ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကလျာဏရူပေါ ဝတယံ စတုပ္ပဒေါ, သုဘဒ္ဒကော စေဝ သုပေသလော စ၊
ယော ဗြာဟ္မဏံ ဇာတိမန္တူပပန္နံ, အပစာယတိ မေဏ္ဍဝရော ယသဿီ’’တိ။
တတ္ထ ကလျာဏရူပေါတိ ကလျာဏဇာတိကော။ သုပေသလောတိ သုဋ္ဌု ပိယသီလော။ ဇာတိမန္တူပပန္နန္တိ ဇာတိယာ စ မန္တေဟိ စ သမ္ပန္နံ။ ယသဿီတိ ဝဏ္ဏဘဏနမေတံ။
တသ္မိံ ခဏေ အာပဏေ နိသိန္နော ပဏ္ဍိတဝါဏိဇော တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ နိသေဓေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မာ ဗြာဟ္မဏ ဣတ္တရဒဿနေန, ဝိဿာသမာပဇ္ဇိ စတုပ္ပဒဿ၊
ဒဠှပ္ပဟာရံ အဘိကင်္ခမာနော, အဝသက္ကတီ ဒဿတိ သုပ္ပဟာရ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣတ္တရဒဿနေနာတိ ခဏိကဒဿနေန။
တဿ ပဏ္ဍိတဝါဏိဇဿ ကထေန္တဿေဝ သော မေဏ္ဍကော ဝေဂေနာဂန္တွာ ဦရုမှိ ပဟရိတွာ တံ တတ္ထေဝ ဝေဒနာပ္ပတ္တံ ကတွာ ပါတေသိ။ သော ပရိဒေဝမာနော နိပဇ္ဇိ။ သတ္ထာ တံ ကာရဏံ ပကာသေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဦရုဋ္ဌိ ဘဂ္ဂံ ဝဋ္ဋိတော ခါရိဘာရော, သဗ္ဗဉ္စ ဘဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏဿ ဘိန္နံ၊
ဥဘောပိ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒတိ, အတိဓာဝထ ဟညတေ ဗြဟ္မစာရီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘိက္ခဝေ, တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဦရုဋ္ဌိကံ ဘဂ္ဂံ, ခါရိဘာရော ဝဋ္ဋိတော ပဝဋ္ဋိတော, တသ္မိံ ပဝဋ္ဋမာနေ ယံ တတ္ထ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥပကရဏဘဏ္ဍံ, တမ္ပိ သဗ္ဗံ ဘိန္နံ, သောပိ ဥဘော ဗာဟာ ဥက္ခိပိတွာ ပရိဝါရေတွာ ဌိတပရိသံ သန္ဓာယ ‘‘အဘိဓာဝထ, ဟညတေ ဗြဟ္မစာရီ’’တိ ဝဒန္တော ကန္ဒတိ ရောဒတိ ပရိဒေဝတီတိ။
ပရိဗ္ဗာဇကော စတုတ္ထံ ဂါထံ အာဟ –
‘‘ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ, ယော အပူဇံ ပသံသတိ၊
ယထာဟမဇ္ဇ ပဟတော, ဟတော မေဏ္ဍေန ဒုမ္မတီ’’တိ။
တတ္ထ အပူဇန္တိ အပူဇနီယံ။ ယထာဟမဇ္ဇာတိ ယထာ အဟံ အဇ္ဇ အသန္တပဂ္ဂဟံ ကတွာ ဌိတော မေဏ္ဍေန ဒဠှပ္ပဟာရေန ပဟတော ဧတ္ထေဝ မာရိတော။ ဒုမ္မတီတိ ဒုပ္ပညော။ ဧဝံ ယော အညောပိ အသန္တပဂ္ဂဟံ ကရိဿတိ, သောပိ အဟံ ဝိယ ဒုက္ခံ အနုဘဝိဿတီတိ သော ပရိဒေဝန္တော တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တောတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ စမ္မသာဋကော ဧတရဟိ စမ္မသာဋကော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတဝါဏိဇော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စမ္မသာဋကဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၂၅] ၅။ ဂေါဓရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
သမဏံ တံ မညမာနောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကုဟကံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓာပိ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ အာနေတွာ ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကုဟကော’’တိ သတ္ထု ဒဿေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ကုဟကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဂေါဓယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကာယဗလေန သမ္ပန္နော အရညေ
ဝသတိ။ ဧကော ဒုသီလတာပသောပိ တဿ အဝိဒူရေ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဂေါစရာယ စရန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘သီလဝန္တတာပသဿ ပဏ္ဏသာလာ ဘဝိဿတီ’’တိ တတ္ထ ဂန္တွာ တံ ဝန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ဂစ္ဆတိ။ အထေကဒိဝသံ သော ကူဋတာပသော ဥပဋ္ဌာကကုလေ သမ္ပာဒိတံ မဓုရမံသံ လဘိတွာ ‘‘ကိံ မံသံ နာမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဂေါဓမံသ’’န္တိ သုတွာ ရသတဏှာယ အဘိဘူတော ‘‘မယှံ အဿမပဒံ နိဗဒ္ဓံ အာဂစ္ဆမာနံ ဂေါဓံ မာရေတွာ ယထာရုစိ ပစိတွာ ခါဒိဿာမီ’’တိ သပ္ပိဒဓိကဋုကဘဏ္ဍာဒီနိ ဂဟေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ မုဂ္ဂရံ ဂဟေတွာ ကာသာဝေန ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ အာဂမနံ ဩလောကေန္တော ပဏ္ဏသာလဒွါရေ ဥပသန္တူပသန္တော ဝိယ နိသီဒိ။
သော အာဂန္တွာ တံ ပဒုဋ္ဌိန္ဒြိယံ ဒိသွာ ‘‘ဣမိနာ အမှာကံ သဇာတိကမံသံ ခါဒိတံ ဘဝိဿတိ, ပရိဂ္ဂဏှိဿာမိ န’’န္တိ အဓောဝါတေ ဌတွာ သရီရဂန္ဓံ ဃာယိတွာ သဇာတိမံသဿ ခါဒိတဘာဝံ ဉတွာ တာပသံ အနုပဂမ္မ ပဋိက္ကမိတွာ စရိ။ တာပသောပိ တဿ အနာဂမနဘာဝံ ဉတွာ မုဂ္ဂရံ ခိပိ, မုဂ္ဂရော သရီရေ အပတိတွာ နင်္ဂုဋ္ဌကောဋိံ ပါပုဏိ။ တာပသော ‘‘ဂစ္ဆ ဝိရဒ္ဓေါသ္မီ’’တိ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မံ တာဝ ဝိရဒ္ဓေါသိ, စတ္တာရော ပန အပါယေ န ဝိရဒ္ဓေါသီ’’တိ ဝတွာ ပလာယိတွာ စင်္ကမနကောဋိယံ ဌိတံ ဝမ္မိကံ ပဝိသိတွာ အညေန ဆိဒ္ဒေန သီသံ နီဟရိတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သမဏံ တံ မညမာနော, ဥပဂစ္ဆိမသညတံ၊
သော မံ ဒဏ္ဍေန ပါဟာသိ, ယထာ အဿမဏော တထာ။
‘‘ကိံ တေ ဇဋာဟိ ဒုမ္မေဓ, ကိံ တေ အဇိနသာဋိယာ၊
အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနံ, ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသီ’’တိ။
တတ္ထ အသညတန္တိ အဟံ ကာယာဒီဟိ အသညတံ အဿမဏမေဝ သမာနံ တံ ‘‘သမဏော ဧသော’’တိ သမိတပါပတာယ သမဏံ မညမာနော ဥပဂစ္ဆိံ။ ပါဟာသီတိ ပဟရိ။ အဇိနသာဋိယာတိ ဧကံသံ ကတွာ ပါရုတေန အဇိနစမ္မေန တုယှံ ကော အတ္ထော။ အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနန္တိ တဝ သရီရဗ္ဘန္တရံ ဝိသပူရာ ဝိယ အလာဗု, ဂူထပူရော ဝိယ အာဝါဋော, အာသီဝိသပူရော ဝိယ ဝမ္မိကော ကိလေသဂဟနံ။ ဗာဟိရန္တိ ကေဝလံ ဗဟိသရီရံ
ပရိမဇ္ဇသိ, တံ အန္တောဖရုသတာယ ဗဟိမဋ္ဌတာယ ဟတ္ထိလဏ္ဍံ ဝိယ အဿလဏ္ဍံ ဝိယ စ ဟောတီတိ။
တံ သုတွာ တာပသော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဟိ ဂေါဓ နိဝတ္တဿု, ဘုဉ္ဇ သာလီနမောဒနံ၊
တေလံ လောဏဉ္စ မေ အတ္ထိ, ပဟူတံ မယှ ပိပ္ဖလီ’’တိ။
တတ္ထ ပဟူတံ မယှ ပိပ္ဖလီတိ န ကေဝလံ သာလီနမောဒနံ တေလလောဏမေဝ, ဟိင်္ဂုဇီရကသိင်္ဂိဝေရလသုဏမရိစပိပ္ဖလိပ္ပဘေဒံ ကဋုကဘဏ္ဍမ္ပိ မယှံ ဗဟု အတ္ထိ, တေနာဘိသင်္ခတံ သာလီနမောဒနံ ဘုဉ္ဇာဟီတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧသ ဘိယျော ပဝေက္ခာမိ, ဝမ္မိကံ သတပေါရိသံ၊
တေလံ လောဏဉ္စ ကိတ္တေသိ, အဟိတံ မယှ ပိပ္ဖလီ’’တိ။
တတ္ထ ပဝေက္ခာမီတိ ပဝိသိဿာမိ။ အဟိတန္တိ ယံ ဧတံ တဝ ကဋုကဘဏ္ဍသင်္ခါတံ ပိပ္ဖလိ, ဧတံ မယှံ အဟိတံ အသပ္ပါယန္တိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘အရေ, ကူဋဇဋိလ, သစေ ဣဓ ဝသိဿသိ, ဂေါစရဂါမေ မနုဿေဟေဝ တံ ‘အယံ စောရော’တိ ဂါဟာပေတွာ ဝိပ္ပကာရံ ပါပေဿာမိ, သီဃံ ပလာယဿူ’’တိ သန္တဇ္ဇေသိ။ ကူဋဇဋိလော တတော ပလာယိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကူဋဇဋိလော အယံ ကုဟကဘိက္ခု အဟောသိ, ဂေါဓရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဂေါဓရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၂၆] ၆။ ကက္ကာရုဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာယေန ယော နာဝဟရေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဿ ဟိ သံဃံ ဘိန္ဒိတွာ ဂတဿ အဂ္ဂသာဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိသာယ ပက္ကန္တာယ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ။ အထ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော
မုသာဝါဒံ ကတွာ သံဃံ ဘိန္ဒိတွာ ဣဒါနိ ဂိလာနော ဟုတွာ မဟာဒုက္ခံ အနုဘောတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မုသာဝါဒီယေဝ, န စေသ ဣဒါနေဝ မုသာဝါဒံ ကတွာ မဟာဒုက္ခံ အနုဘောတိ, ပုဗ္ဗေပိ အနုဘောသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တာဝတိံသဘဝနေ အညတရော ဒေဝပုတ္တော အဟောသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗာရာဏသိယံ မဟာဥဿဝေါ အဟောသိ။ ဗဟူ နာဂါ စ သုပဏ္ဏာ စ ဘူမဋ္ဌကာ စ ဒေဝါ အာဂန္တွာ ဥဿဝံ ဩလောကယိံသု။ တာဝတိံသဘဝနတောပိ စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တာ ကက္ကာရူနိ နာမ ဒိဗ္ဗပုပ္ဖါနိ တေဟိ ကတစုမ္ဗဋကံ ပိဠန္ဓိတွာ ဥဿဝဒဿနံ အာဂမိံသု။ ဒွါဒသယောဇနိကံ ဗာရာဏသိနဂရံ တေသံ ပုပ္ဖါနံ ဂန္ဓေန ဧကဂန္ဓံ အဟောသိ။ မနုဿာ ‘‘ဣမာနိ ပုပ္ဖါနိ ကေန ပိဠန္ဓိတာနီ’’တိ ဥပဓာရေန္တာ ဝိစရန္တိ။ တေ ဒေဝပုတ္တာ ‘‘အမှေ ဧတေ ဥပဓာရေန္တီ’’တိ ဉတွာ ရာဇင်္ဂဏေ ဥပ္ပတိတွာ မဟန္တေန ဒေဝါနုဘာဝေန အာကာသေ အဋ္ဌံသု။ မဟာဇနော သန္နိပတိ, ရာဇာပိ သဒ္ဓိံ ဥပရာဇာဒီဟိ အဂမာသိ။ အထ နေ ‘‘ကတရဒေဝလောကတော, သာမိ, အာဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ ‘‘တာဝတိံသဒေဝလောကတော အာဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ကေန ကမ္မေန အာဂတတ္ထာ’’တိ။ ‘‘ဥဿဝဒဿနတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘ကိံပုပ္ဖါနိ နာမေတာနီ’’တိ? ‘‘ဒိဗ္ဗကက္ကာရုပုပ္ဖါနိ နာမာ’’တိ။ ‘‘သာမိ, တုမှေ ဒေဝလောကေ အညာနိ ပိဠန္ဓေယျာထ, ဣမာနိ အမှာကံ ဒေထာ’’တိ။ ဒေဝပုတ္တာ ‘‘ဒိဗ္ဗကက္ကာရုပုပ္ဖါနိ မဟာနုဘာဝါနိ ဒေဝါနညေဝ အနုစ္ဆဝိကာနိ, မနုဿလောကေ လာမကာနံ ဒုပ္ပညာနံ ဟီနာဓိမုတ္တိကာနံ ဒုဿီလာနံ နာနုစ္ဆဝိကာနိ။ ယေ ပန မနုဿာ ဣမေဟိ စ ဣမေဟိ စ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတာ, တေသံ ဧတာနိ အနုစ္ဆဝိကာနီ’’တိ အာဟံသု။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ တေသု ဇေဋ္ဌကဒေဝပုတ္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာယေန ယော နာဝဟရေ, ဝါစာယ န မုသာ ဘဏေ၊
ယသော လဒ္ဓါ န မဇ္ဇေယျ, သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယော ကာယေန ပရဿ သန္တကံ တိဏသလာကမ္ပိ နာဝဟရတိ, ဝါစာယ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇမာနောပိ မုသာဝါဒံ န ဘဏတိ။
ဒေသနာသီသမေဝေတံ, ကာယဒွါရဝစီဒွါရမနောဒွါရေဟိ ပန ယော ဒသပိ အကုသလကမ္မပထေ န ကရောတီတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ ယသော လဒ္ဓါတိ ဣဿရိယဉ္စ လဘိတွာ ယော ဣဿရိယမဒမတ္တော သတိံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ပါပကမ္မံ န ကရောတိ, သ ဝေ ဧဝရူပေါ ဣမေဟိ ဂုဏေဟိ ယုတ္တော ပုဂ္ဂလော ဣမံ ဒိဗ္ဗပုပ္ဖံ အရဟတိ။ တသ္မာ ယော ဣမေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော, သော ဣမာနိ ပုပ္ဖါနိ ယာစိတုံ အရဟတိ, တဿ ဒဿာမီတိ။
တံ သုတွာ ပုရောဟိတော စိန္တေသိ ‘‘မယှံ ဣမေသု ဂုဏေသု ဧကောပိ နတ္ထိ, မုသာဝါဒံ ပန ဝတွာ ဧတာနိ ပုပ္ဖါနိ ဂဟေတွာ ပိဠန္ဓိဿာမိ, ဧဝံ မံ မဟာဇနော ‘ဂုဏသမ္ပန္နော အယ’န္တိ ဇာနိဿတီ’’တိ။ သော ‘‘အဟံ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ ဝတွာ တာနိ ပုပ္ဖါနိ အာဟရာပေတွာ ပိဠန္ဓိတွာ ဒုတိယံ ဒေဝပုတ္တံ ယာစိ။ သော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓမ္မေန ဝိတ္တမေသေယျ, န နိကတျာ ဓနံ ဟရေ၊
ဘောဂေ လဒ္ဓါ န မဇ္ဇေယျ, သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဓမ္မေန ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေန သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိတ္တံ ပရိယေသေယျ။ န နိကတျာတိ န ဝဉ္စနာယ ဓနံ ဟရေယျ, ဝတ္ထာဘရဏာဒိကေ ဘောဂေ လဘိတွာ ပမာဒံ နာပဇ္ဇေယျ, ဧဝရူပေါ ဣမာနိ ပုပ္ဖါနိ အရဟတီတိ။
ပုရောဟိတော ‘‘အဟံ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ ဝတွာ တာနိ အာဟရာပေတွာ ပိဠန္ဓိတွာ တတိယံ ဒေဝပုတ္တံ ယာစိ။ သော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယဿ စိတ္တံ အဟာလိဒ္ဒံ, သဒ္ဓါ စ အဝိရာဂိနီ၊
ဧကော သာဒုံ န ဘုဉ္ဇေယျ, သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယဿ ပုဂ္ဂလဿ စိတ္တံ အဟာလိဒ္ဒံ ဟလိဒ္ဒိရာဂေါ ဝိယ ခိပ္ပံ န ဝိရဇ္ဇတိ, ထိရမေဝ ဟောတိ။ သဒ္ဓါ စ အဝိရာဂိနီတိ ကမ္မံ ဝါ ဝိပါကံ ဝါ ဩကပ္ပနီယဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝစနံ သဒ္ဒဟိတွာ အပ္ပမတ္တကေနေဝ န ဝိရဇ္ဇတိ န ဘိဇ္ဇတိ။ ယော ယာစကေ ဝါ အညေ ဝါ သံဝိဘာဂါရဟေ ပုဂ္ဂလေ ဗဟိ ကတွာ ဧကကောဝ သာဒုရသဘောဇနံ န ဘုဉ္ဇတိ, နေသံ သံဝိဘဇိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, သော ဣမာနိ ပုပ္ဖါနိ အရဟတီတိ။
ပုရောဟိတော ‘‘အဟံ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ ဝတွာ တာနိ ပုပ္ဖါနိ အာဟရာပေတွာ ပိဠန္ဓိတွာ စတုတ္ထံ ဒေဝပုတ္တံ ယာစိ။ သော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သမ္မုခါ ဝါ တိရောက္ခာ ဝါ, ယော သန္တေ န ပရိဘာသတိ၊
ယထာဝါဒီ တထာကာရီ, သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယော ပုဂ္ဂလော သမ္မုခါ ဝါ ပရမ္မုခါ ဝါ သီလာဒိဂုဏယုတ္တေ သန္တေ ဥတ္တမပဏ္ဍိတပုရိသေ န အက္ကောသတိ န ပရိဘာသတိ, ယံ ဝါစာယ ဝဒတိ, တဒေဝ ကာယေန ကရောတိ, သော ဣမာနိ ပုပ္ဖါနိ အရဟတီတိ။
ပုရောဟိတော ‘‘အဟံ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ ဝတွာ တာနိပိ အာဟရာပေတွာ ပိဠန္ဓိ။ စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တာ စတ္တာရိ ပုပ္ဖစုမ္ဗဋကာနိ ပုရောဟိတဿ ဒတွာ ဒေဝလောကမေဝ ဂတာ။ တေသံ ဂတကာလေ ပုရောဟိတဿ သီသေ မဟတီ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ, တိခိဏသိခရေန နိမ္မထိတံ ဝိယ စ အယပဋ္ဋေန ပီဠိတံ ဝိယ စ သီသံ အဟောသိ။ သော ဝေဒနာပ္ပတ္တော အပရာပရံ ပရိဝတ္တမာနော မဟာသဒ္ဒေန ဝိရဝိ, ‘‘ကိမေတ’’န္တိ စ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ မမဗ္ဘန္တရေ အဝိဇ္ဇမာနေယေဝ ဂုဏေ ‘အတ္ထီ’တိ မုသာဝါဒံ ကတွာ တေ ဒေဝပုတ္တေ ဣမာနိ ပုပ္ဖါနိ ယာစိံ, ဟရထေတာနိ မမ သီသတော’’တိ အာဟ။ တာနိ ဟရန္တာပိ ဟရိတုံ နာသက္ခိံသု, အယပဋ္ဋေန ဗဒ္ဓါနိ ဝိယ အဟေသုံ။ အထ နံ ဥက္ခိပိတွာ ဂေဟံ နယိံသု။ တတ္ထ တဿ ဝိရဝန္တဿ သတ္တ ဒိဝသာ ဝီတိဝတ္တာ။
ရာဇာ အမစ္စေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဒုဿီလဗြာဟ္မဏော မရိဿတိ, ကိံ ကရောမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဒေဝ, ပုန ဥဿဝံ ကာရေမ, ဒေဝပုတ္တာ ပုန အာဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ။ ရာဇာ ပုန ဥဿဝံ ကာရေသိ။ ဒေဝပုတ္တာ ပုန အာဂန္တွာ သကလနဂရံ ပုပ္ဖဂန္ဓေန ဧကဂန္ဓံ ကတွာ တထေဝ ရာဇင်္ဂဏေ အဋ္ဌံသု, မဟာဇနော သန္နိပတိတွာ ဒုဿီလဗြာဟ္မဏံ အာနေတွာ တေသံ ပုရတော ဥတ္တာနံ နိပဇ္ဇာပေသိ။ သော ‘‘ဇီဝိတံ မေ ဒေထ, သာမီ’’တိ ဒေဝပုတ္တေ ယာစိ။ ဒေဝပုတ္တာ ‘‘တုယှံ ဒုဿီလဿ ပါပဓမ္မဿ အနနုစ္ဆဝိကာနေဝေတာနိ ပုပ္ဖါနိ, တွံ ပန ‘အမှေ ဝဉ္စေဿာမီ’တိ သညီ အဟောသိ, အတ္တနော မုသာဝါဒဖလံ လဒ္ဓ’’န္တိ မဟာဇနမဇ္ဈေ ဒုဿီလဗြာဟ္မဏံ ဂရဟိတွာ သီသတော ပုပ္ဖစုမ္ဗဋကံ အပနေတွာ မဟာဇနဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ အဂမံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗြာဟ္မဏော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, တေသု ဒေဝပုတ္တေသု ဧကော ကဿပေါ, ဧကော မောဂ္ဂလ္လာနော, ဧကော သာရိပုတ္တော, ဇေဋ္ဌကဒေဝပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကက္ကာရုဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၂၇] ၇။ ကာကဝတီဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝါတိ စာယံ တတော ဂန္ဓောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ တံ ဘိက္ခုံ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကသ္မာ ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ? ‘‘ကိလေသဝသေန, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဘိက္ခု မာတုဂါမော နာမ အရက္ခိယော, န သက္ကာ ရက္ခိတုံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပန မာတုဂါမံ မဟာသမုဒ္ဒမဇ္ဈေ သိမ္ဗလိရုက္ခဝိမာနေ ဝသာပေန္တာပိ ရက္ခိတုံ နာသက္ခိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ကာကဝတီ နာမဿ အဂ္ဂမဟေသီ အဟောသိ အဘိရူပါ ဒေဝစ္ဆရာ ဝိယ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ, ဝိတ္ထာရတော ပန အတီတဝတ္ထု ကုဏာလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။ကုဏာလဇာတက) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပနေကော သုပဏ္ဏရာဇာ မနုဿဝေသေန အာဂန္တွာ ရညာ သဟ ဇူတံ ကီဠန္တော ကာကဝတိယာ အဂ္ဂမဟေသိယာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော တံ အာဒါယ သုပဏ္ဏဘဝနံ နေတွာ တာယ သဒ္ဓိံ အဘိရမိ။ ရာဇာ ဒေဝိံ အပဿန္တော နဋကုဝေရံ နာမ ဂန္ဓဗ္ဗံ ‘‘တွံ ဝိစိနာဟိ န’’န္တိ အာဟ။ သော တံ သုပဏ္ဏရာဇာနံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဧကသ္မိံ သရေ ဧရကဝနေ နိပဇ္ဇိတွာ တတော သုပဏ္ဏဿ ဂမနကာလေ ပတ္တန္တရေ နိသီဒိတွာ သုပဏ္ဏဘဝနံ ပတွာ ပတ္တန္တရတော နိက္ခမိတွာ တာယ သဒ္ဓိံ ကိလေသသံသဂ္ဂံ ကတွာ ပုန တဿေဝ ပတ္တန္တရေ နိသိန္နော အာဂန္တွာ သုပဏ္ဏဿ ရညာ သဒ္ဓိံ ဇူတကီဠနကာလေ အတ္တနော ဝီဏံ ဂဟေတွာ ဇူတမဏ္ဍလံ ဂန္တွာ ရညော သန္တိကေ ဌိတော ဂီတဝသေန ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝါတိ စာယံ တတော ဂန္ဓော, ယတ္ထ မေ ဝသတီ ပိယာ၊
ဒူရေ ဣတော ဟိ ကာကဝတီ, ယတ္ထ မေ နိရတော မနော’’တိ။
တတ္ထ ဂန္ဓောတိ တဿာ ဒိဗ္ဗဂန္ဓဝိလိတ္တာယ သရီရဂန္ဓော။ ယတ္ထ မေတိ ယတ္ထ သုပဏ္ဏဘဝနေ မမ ပိယာ ဝသတိ, တတော ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ကတကာယသံသဂ္ဂါယ တဿာ ဣမဿ ကာယေန သဒ္ဓိံ အာဂတော ဂန္ဓော ဝါယတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒူရေ ဣတောတိ ဣမမှာ ဌာနာ ဒူရေ။ ဟိ-ကာရော နိပါတမတ္တော။ ကာကဝတီတိ ကာကဝတီ ဒေဝီ။ ယတ္ထ မေတိ ယဿာ ဥပရိ မမ မနော နိရတော။
တံ သုတွာ သုပဏ္ဏော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကထံ သမုဒ္ဒမတရီ, ကထံ အတရိ ကေပုကံ၊
ကထံ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ, ကထံ သိမ္ဗလိမာရုဟီ’’တိ။
တဿတ္ထော – တွံ ဣမံ ဇမ္ဗုဒီပသမုဒ္ဒံ တဿ ပရတော ကေပုကံ နာမ နဒိံ ပဗ္ဗတန္တရေသု ဌိတာနိ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ စ ကထံ အတရိ, ကေနုပါယေန တိဏ္ဏော သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ အတိက္ကမိတွာ ဌိတံ အမှာကံ ဘဝနံ သိမ္ဗလိရုက္ခဉ္စ ကထံ အာရုဟီတိ။
တံ သုတွာ နဋကုဝေရော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တယာ သမုဒ္ဒမတရိံ, တယာ အတရိ ကေပုကံ၊
တယာ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ, တယာ သိမ္ဗလိမာရုဟိ’’န္တိ။
တတ္ထ တယာတိ တယာ ကရဏဘူတေန တဝ ပတ္တန္တရေ နိသိန္နော အဟံ သဗ္ဗမေတံ အကာသိန္တိ အတ္ထော။
တတော သုပဏ္ဏရာဇာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓိရတ္ထု မံ မဟာကာယံ, ဓိရတ္ထု မံ အစေတနံ၊
ယတ္ထ ဇာယာယဟံ ဇာရံ, အာဝဟာမိ ဝဟာမိ စာ’’တိ။
တတ္ထ ဓိရတ္ထု မန္တိ အတ္တာနံ ဂရဟန္တော အာဟ။ အစေတနန္တိ မဟာသရီရတာယ လဟုဘာဝဂရုဘာဝဿ အဇာနနတာယ အစေတနံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယသ္မာ အဟံ အတ္တနော ဇာယာယ ဇာရံ ဣမံ
ဂန္ဓဗ္ဗံ ပတ္တန္တရေ နိသိန္နံ အာနေန္တော အာဝဟာမိ နေန္တော စ ဝဟာမိ, တသ္မာ ဓိရတ္ထု မန္တိ။ သော တံ အာနေတွာ ဗာရာဏသိရညော ဒတွာ ပုန နဂရံ နာဂမာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ နဋကုဝေရော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အဟောသိ, ရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကာကဝတီဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၂၈] ၈။ အနနုသောစိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဗဟူနံ ဝိဇ္ဇတီ ဘောတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မတဘရိယံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဘရိယာယ မတာယ န နှာယိ န ပိဝိ န လိမ္ပိ န ဘုဉ္ဇိ, န ကမ္မန္တေ ပယောဇေသိ, အညဒတ္ထု သောကာဘိဘူတော အာဠာဟနံ ဂန္တွာ ပရိဒေဝမာနော ဝိစရိ။ အဗ္ဘန္တရေ ပနဿ ကုဋေ ပဒီပေါ ဝိယ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ဥပနိဿယော ဇလတိ။ သတ္ထာ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဩလောကေန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမဿ မံ ဌပေတွာ အညော ကောစိ သောကံ နီဟရိတွာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ဒါယကော နတ္ထိ, ဘဝိဿာမိဿ အဝဿယော’’တိ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ပစ္ဆာသမဏံ အာဒါယ တဿ ဂေဟဒွါရံ ဂန္တွာ ကုဋုမ္ဗိကေန သုတာဂမနော ကတပစ္စုဂ္ဂမနာဒိသက္ကာရော ပညတ္တာသနေ နိသိန္နော ကုဋုမ္ဗိကံ အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ‘‘ကိံ, ဥပါသက, စိန္တေသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ဘရိယာ မေ ကာလကတာ, တမဟံ အနုသောစန္တော စိန္တေမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဥပါသက, ဘိဇ္ဇနဓမ္မံ နာမ ဘိဇ္ဇတိ, တသ္မိံ ဘိန္နေ န ယုတ္တံ စိန္တေတုံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ဘရိယာယ မတာယ ‘ဘိဇ္ဇနဓမ္မံ ဘိဇ္ဇတီ’တိ န စိန္တယိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။ အတီတဝတ္ထု ဒသကနိပါတေ စူဠဗောဓိဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၀။၄၉ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ, အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပေါ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ
မာတာပိတူနံ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဣမသ္မိံ ဇာတကေ ဗောဓိသတ္တော ကောမာရဗြဟ္မစာရီ အဟောသိ။ အထဿ မာတာပိတရော ‘‘တဝ ဒါရိကပရိယေသနံ ကရောမာ’’တိ အာရောစယိံသု။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘န မယှံ ဃရာဝါသေနတ္ထော, အဟံ တုမှာကံ အစ္စယေန ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ပုနပ္ပုနံ ယာစိတော ဧကံ ကဉ္စနရူပကံ ကာရေတွာ ‘‘ဧဝရူပံ ကုမာရိကံ လဘမာနော ဂဏှိဿာမီ’’တိ အာဟ။ တဿ မာတာပိတရော တံ ကဉ္စနရူပကံ ပဋိစ္ဆန္နယာနေ အာရောပေတွာ ‘‘ဂစ္ဆထ ဇမ္ဗုဒီပတလံ ဝိစရန္တာ ယတ္ထ ဧဝရူပံ ဗြာဟ္မဏကုမာရိကံ ပဿထ, တတ္ထ ဣမံ ကဉ္စနရူပကံ ဒတွာ တံ အာနေထာ’’တိ မဟန္တေန ပရိဝါရေန မနုဿေ ပေသေသုံ။
တသ္မိံ ပန ကာလေ ဧကော ပုညဝါ သတ္တော ဗြဟ္မလောကတော စဝိတွာ ကာသိရဋ္ဌေယေဝ နိဂမဂါမေ အသီတိကောဋိဝိဘဝဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဂေဟေ ကုမာရိကာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘သမ္မိလ္လဟာသိနီ’’တိဿာ နာမံ အကံသု။ သာ သောဠသဝဿကာလေ အဘိရူပါ အဟောသိ ပါသာဒိကာ ဒေဝစ္ဆရပ္ပဋိဘာဂါ သဗ္ဗင်္ဂသမ္ပန္နာ။ တဿာပိ ကိလေသဝသေန စိတ္တံ နာမ န ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗံ, အစ္စန္တဗြဟ္မစာရိနီ အဟောသိ။ ကဉ္စနရူပကံ အာဒါယ ဝိစရန္တာ မနုဿာ တံ ဂါမံ ပါပုဏိံသု။ တတ္ထ မနုဿာ တံ ဒိသွာ ‘‘အသုကဗြာဟ္မဏဿ ဓီတာ သမ္မိလ္လဟာသိနီ ကိံကာရဏာ ဣဓ ဌိတာ’’တိ အာဟံသု။ မနုဿာ တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏကုလံ ဂန္တွာ သမ္မိလ္လဟာသိနိံ ဝါရေသုံ။ သာ ‘‘အဟံ တုမှာကံ အစ္စယေန ပဗ္ဗဇိဿာမိ, န မေ ဃရာဝါသေနတ္ထော’’တိ မာတာပိတူနံ သာသနံ ပေသေသိ။ တေ ‘‘ကိံ ကရောသိ ကုမာရိကေ’’တိ ဝတွာ ကဉ္စနရူပကံ ဂဟေတွာ တံ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ပေသယိံသု။ ဗောဓိသတ္တဿ စ သမ္မိလ္လဟာသိနိယာ စ ဥဘိန္နမ္ပိ အနိစ္ဆန္တာနညေဝ မင်္ဂလံ ကရိံသု။ တေ ဧကဂဗ္ဘေ ဝသမာနာ ဧကသ္မိံ သယနေ သယန္တာပိ န အညမညံ ကိလေသဝသေန ဩလောကယိံသု, ဒွေ ဘိက္ခူ ဒွေ ဗြာဟ္မာနော ဝိယ စ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဝသိံသု။
အပရဘာဂေ ဗောဓိသတ္တဿ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ သော တေသံ သရီရကိစ္စံ ကတွာ သမ္မိလ္လဟာသိနိံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မမ ကုလသန္တကာ အသီတိကောဋိယော, တဝ ကုလသန္တကာ အသီတိကောဋိယောတိ ဣမံ ဧတ္တကံ ဓနံ ဂဟေတွာ ဣမံ ကုဋုမ္ဗံ ပဋိပဇ္ဇာဟိ, အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အယျပုတ္တ, တယိ ပဗ္ဗဇန္တေ အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, န သက္ကောမိ တံ
ဇဟိတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဧဟီ’’တိ သဗ္ဗံ ဓနံ ဒါနမုခေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ခေဠပိဏ္ဍံ ဝိယ သမ္ပတ္တိံ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဥဘောပိ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝနမူလဖလာဟာရာ တတ္ထ စိရံ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဟိမဝန္တာ ဩတရိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိံသု။
တေသံ တတ္ထ ဝသန္တာနံ သုခုမာလာယ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ နိရောဇံ မိဿကဘတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိယာ လောဟိတပက္ခန္ဒိကာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သာ သပ္ပါယဘေသဇ္ဇံ အလဘမာနာ ဒုဗ္ဗလာ အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဘိက္ခာစာရဝေလာယ တံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ နဂရဒွါရံ နေတွာ ဧကိဿာ သာလာယ ဖလကေ နိပဇ္ဇာပေတွာ သယံ ဘိက္ခာယ ပါဝိသိ။ သာ တသ္မိံ အနိက္ခန္တေယေဝ ကာလမကာသိ။ မဟာဇနော ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ရူပသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ပရိဝါရေတွာ ရောဒတိ ပရိဒေဝတိ။ ဗောဓိသတ္တော ဘိက္ခံ စရိတွာ အာဂတော တဿာ မတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဘိဇ္ဇနဓမ္မံ ဘိဇ္ဇတိ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ဧဝံဂတိကာယေဝါ’’တိ ဝတွာ တာယ နိပန္နဖလကေယေဝ နိသီဒိတွာ မိဿကဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ မုခံ ဝိက္ခာလေသိ။ ပရိဝါရေတွာ ဌိတမဟာဇနော ‘‘အယံ တေ, ဘန္တေ, ပရိဗ္ဗာဇိကာ ကိံ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဂိဟိကာလေ မေ ပါဒပရိစာရိကာ အဟောသီ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, မယံ တာဝ န သဏ္ဌာမ ရောဒါမ ပရိဒေဝါမ, တုမှေ ကသ္မာ န ရောဒထာ’’တိ? ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဇီဝမာနာ တာဝ ဧသာ မမ ကိဉ္စိ ဟောတိ, ဣဒါနိ ပရလောကသမင်္ဂိတာယ န ကိဉ္စိ ဟောတိ, မရဏဝသံ ဂတာ, အဟံ ကိဿ ရောဒါမီ’’တိ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဗဟူနံ ဝိဇ္ဇတီ ဘောတီ, တေဟိ မေ ကိံ ဘဝိဿတိ၊
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ, ပိယံ သမ္မိလ္လဟာသိနိံ။
‘‘တံ တံ စေ အနုသောစေယျ, ယံ ယံ တဿ န ဝိဇ္ဇတိ၊
အတ္တာနမနုသောစေယျ, သဒါ မစ္စုဝသံ ပတံ။
‘‘န ဟေဝ ဌိတံ နာသီနံ, န သယာနံ န ပဒ္ဓဂုံ၊
ယာဝ ဗျာတိ နိမိသတိ, တတြာပိ ရသတီ ဝယော။
‘‘တတ္ထတ္တနိ ဝတပ္ပဒ္ဓေ, ဝိနာဘာဝေ အသံသယေ၊
ဘူတံ သေသံ ဒယိတဗ္ဗံ, ဝီတံ အနနုသောစိယ’’န္တိ။
တတ္ထ ဗဟူနံ ဝိဇ္ဇတီ ဘောတီတိ အယံ ဘောတီ အမှေ ဆဍ္ဍေတွာ ဣဒါနိ အညေသံ ဗဟူနံ မတကသတ္တာနံ အန္တရေ ဝိဇ္ဇတိ အတ္ထိ ဥပလဗ္ဘတိ။ တေဟိ မေ ကိံ ဘဝိဿတီတိ တေဟိ မတကသတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ ဝတ္တမာနာ ဣဒါနေဝေသာ မယှံ ကိံ ဘဝိဿတိ, တေဟိ ဝါ မတကသတ္တေဟိ အတိရေကသမ္ဗန္ဓဝသေနေသာ မယှံ ကိံ ဘဝိဿတိ, ကာ နာမ ဘဝိဿတိ, ကိံ ဘရိယာ, ဥဒါဟု ဘဂိနီတိ? ‘‘တေဟိ မေက’’န္တိပိ ပါဌော, တေဟိ မတကေဟိ သဒ္ဓိံ ဣဒမ္ပိ မေ ကဠေဝရံ ဧကံ ဘဝိဿတီတိ အတ္ထော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧသာ မတကေသု သင်္ခံ ဂတာ, မယှံ သာ န ကိဉ္စိ ဟောတိ, တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ။
ယံ ယံ တဿာတိ ယံ ယံ တဿ အနုသောစနကဿ သတ္တဿ န ဝိဇ္ဇတိ နတ္ထိ, မတံ နိရုဒ္ဓံ, တံ တံ သစေ အနုသောစေယျာတိ အတ္ထော။ ‘‘ယဿာ’’တိပိ ပါဌော, ယံ ယံ ယဿ န ဝိဇ္ဇတိ, တံ တံ သော အနုသောစေယျာတိ အတ္ထော။ မစ္စုဝသံ ပတန္တိ ဧဝံ သန္တေ နိစ္စံ မစ္စုဝသံ ပတန္တံ ဂစ္ဆန္တံ အတ္တာနမေဝ အနုသောစေယျ, တေနဿ အသောစနကာလောယေဝ န ဘဝေယျာတိ အတ္ထော။
တတိယဂါထာယ န ဟေဝ ဌိတံ နာသီနံ, န သယာနံ န ပဒ္ဓဂုန္တိ ကဉ္စိ သတ္တံ အာယုသင်္ခါရော အနုဂစ္ဆတီတိ ပါဌသေသော။ တတ္ထ ပဒ္ဓဂုန္တိ ပရိဝတ္တေတွာ စရမာနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမေ သတ္တာ စတူသုပိ ဣရိယာပထေသု ပမတ္တာ ဝိဟရန္တိ, အာယုသင်္ခါရာ ပန ရတ္တိဉ္စ ဒိဝါ စ သဗ္ဗိရိယာပထေသု အပ္ပမတ္တာ အတ္တနော ခယဂမနကမ္မမေဝ ကရောန္တီတိ။ ယာဝ ဗျာတီတိ ယာဝ ဥမ္မိသတိ။ အယဉှိ တသ္မိံ ကာလေ ဝေါဟာရော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာဝ ဥမ္မိသတိ စ နိမိသတိ စ, တတြာပိ ဧဝံ အပ္ပမတ္တကေ ကာလေ ဣမေသံ သတ္တာနံ ရသတီ ဝယော, တီသု ဝယေသု သော သော ဝယော ဟာယတေဝ န ဝဍ္ဎတီတိ။
တတ္ထတ္တနိ ဝတပ္ပဒ္ဓေတိ တတ္ထ ဝတ အတ္တနိ ပဒ္ဓေ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ တသ္မိံ ဝတ ဧဝံ ရသမာနေ ဝယေ အယံ ‘‘အတ္တာ’’တိ သင်္ချံ ဂတော အတ္တဘာဝေါ ပဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဝယေန အဍ္ဎော ဥပဍ္ဎော အပရိပုဏ္ဏောဝ
ဟောတိ။ ဧဝံ တတ္ထ ဣမသ္မိံ အတ္တနိ ပဒ္ဓေ ယော စေသ တတ္ထ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာနံ သတ္တာနံ ဝိနာဘာဝေါ အသံသယော, တသ္မိံ ဝိနာဘာဝေပိ အသံသယေ နိဿံသယေ ယံ ဘူတံ သေသံ အမတံ ဇီဝမာနံ, တံ ဇီဝမာနမေဝ ဒယိတဗ္ဗံ ပိယာယိတဗ္ဗံ မေတ္တာယိတဗ္ဗံ, ‘‘အယံ သတ္တော အရောဂေါ ဟောတု အဗျာပဇ္ဇော’’တိ ဧဝံ တသ္မိံ မေတ္တာဘာဝနာ ကာတဗ္ဗာ။ ယံ ပနေတံ ဝီတံ ဝိဂတံ မတံ, တံ အနနုသောစိယံ န အနုသောစိတဗ္ဗန္တိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော စတူဟိ ဂါထာဟိ အနိစ္စာကာရံ ဒီပေန္တော ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ မဟာဇနော ပရိဗ္ဗာဇိကာယ သရီရကိစ္စံ အကာသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဟိမဝန္တမေဝ ပဝိသိတွာ ဈာနာဘိညာသမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ သမ္မိလ္လဟာသိနီ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
အနနုသောစိယဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၂၉] ၉။ ကာဠဗာဟုဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယံ အန္နပါနဿာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဟတလာဘသက္ကာရံ ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဒေဝဒတ္တေန ဟိ တထာဂတေ အဋ္ဌာနကောပံ ဗန္ဓိတွာ ဓနုဂ္ဂဟေသု ပယောဇိတေသု နာဠာဂိရိဝိဿဇ္ဇနေန တဿ ဒေါသော ပါကဋော ဇာတော။ အထဿ ပဋ္ဌပိတာနိ ဓုဝဘတ္တာဒီနိ မနုဿာ န ကရိံသု, ရာဇာပိ နံ န ဩလောကေသိ။ သော ဟတလာဘသက္ကာရော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တော ဝိစရိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော ‘လာဘသက္ကာရံ ဥပ္ပါဒေဿာမီ’တိ ဥပ္ပန္နမ္ပိ ထိရံ ကာတုံ နာသက္ခီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဟတလာဘသက္ကာရော အဟောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဓနဉ္ဇယေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ရာဓော နာမ သုကော အဟောသိ မဟာသရီရော ပရိပုဏ္ဏဂတ္တော, ကနိဋ္ဌော ပနဿ ပေါဋ္ဌပါဒေါ နာမ။ ဧကော လုဒ္ဒကော တေ ဒွေပိ ဇနေ ဗန္ဓိတွာ နေတွာ ဗာရာဏသိရညော အဒါသိ။ ရာဇာ ဥဘောပိ တေ သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရေ ပက္ခိပိတွာ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋကေန မဓုလာဇေ ခါဒါပေန္တော သက္ခရောဒကံ ပါယေန္တော ပဋိဇဂ္ဂိ။ သက္ကာရော စ မဟာ အဟောသိ, လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တာ အဟေသုံ။ အထေကော ဝနစရကော ကာဠဗာဟုံ နာမေကံ မဟာကာဠမက္ကဋံ အာနေတွာ ဗာရာဏသိရညော အဒါသိ။ တဿ ပစ္ဆာ အာဂတတ္တာ မဟန္တတရော လာဘသက္ကာရော အဟောသိ, သုကာနံ ပရိဟာယိ။ ဗောဓိသတ္တော တာဒိလက္ခဏယောဂတော န ကိဉ္စိ အာဟ, ကနိဋ္ဌော ပနဿ တာဒိလက္ခဏာဘာဝါ တံ မက္ကဋဿ သက္ကာရံ အသဟန္တော ‘‘ဘာတိက, ပုဗ္ဗေ ဣမသ္မိံ ရာဇကုလေ သာဓုရသခါဒနီယာဒီနိ အမှာကမေဝ ဒေန္တိ, ဣဒါနိ ပန မယံ န လဘာမ, ကာဠဗာဟုမက္ကဋဿေဝ ဒေန္တိ။ မယံ ဓနဉ္ဇယရညော သန္တိကာ လာဘသက္ကာရံ အလဘန္တာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ကိံ ကရိဿာမ, ဧဟိ အရညမေဝ ဂန္တွာ ဝသိဿာမာ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ အန္နပါနဿ ပုရေ လဘာမ, တံ ဒါနိ သာခမိဂမေဝ ဂစ္ဆတိ၊
ဂစ္ဆာမ ဒါနိ ဝနမေဝ ရာဓ, အသက္ကတာ စသ္မ ဓနဉ္ဇယာယာ’’တိ။
တတ္ထ ယံ အန္နပါနဿာတိ ယံ အန္နပါနံ အဿ ရညော သန္တိကာ။ ဥပယောဂတ္ထေ ဝါ သာမိဝစနံ။ ဓနဉ္ဇယာယာတိ ကရဏတ္ထေ သမ္ပဒါနဝစနံ, ဓနဉ္ဇယေန။ အသက္ကတာ စသ္မာတိ အန္နပါနံ န လဘာမ, ဣမိနာ စ န သက္ကတမှာတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ ရာဓော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘လာဘော အလာဘော ယသော အယသော စ, နိန္ဒာ ပသံသာ စ သုခဉ္စ ဒုက္ခံ၊
ဧတေ အနိစ္စာ မနုဇေသု ဓမ္မာ, မာ သောစိ ကိံ သောစသိ ပေါဋ္ဌပါဒါ’’တိ။
တတ္ထ ယသောတိ ဣဿရိယပရိဝါရော။ အယသောတိ တဿာဘာဝေါ။ ဧတေတိ ဧတေ အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ မနုဇေသု အနိစ္စာ, လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တာ
ဟုတွာပိ အပရေန သမယေန အပ္ပလာဘာ အပ္ပသက္ကာရာ ဟောန္တိ, နိစ္စလာဘိနော နာမ န ဟောန္တိ။ ယသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
တံ သုတွာ ပေါဋ္ဌပါဒေါ မက္ကဋေ ဥသူယံ အပနေတုံ အသက္ကောန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ တုဝံ ပဏ္ဍိတကောသိ ရာဓ, ဇာနာသိ အတ္ထာနိ အနာဂတာနိ၊
ကထံ နု သာခါမိဂံ ဒက္ခိသာမ, နိဒ္ဓါဝိတံ ရာဇကုလတောဝ ဇမ္မ’’န္တိ။
တတ္ထ ကထံ နူတိ ကေန နု ခေါ ဥပါယေန။ ဒက္ခိသာမာတိ ဒက္ခိဿာမ။ နိဒ္ဓါဝိတန္တိ နိဝုဋ္ဌာပိတံ နိက္ကဍ္ဎာပိတံ။ ဇမ္မန္တိ လာမကံ။
တံ သုတွာ ရာဓော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘စာလေတိ ကဏ္ဏံ ဘကုဋိံ ကရောတိ, မုဟုံ မုဟုံ ဘာယယတေ ကုမာရေ၊
သယမေဝ တံ ကာဟတိ ကာဠဗာဟု, ယေနာရကာ ဌဿတိ အန္နပါနာ’’တိ။
တတ္ထ ဘာယယတေ ကုမာရေတိ ရာဇကုမာရေ ဥတြာသေတိ။ ယေနာရကာ ဌဿတိ အန္နပါနာတိ ယေန ကာရဏေန ဣမမှာ အန္နပါနာ ဒူရေ ဌဿတိ, သယမေဝ တံ ကာရဏံ ကရိဿတိ, မာ တွံ ဧတဿ စိန္တယီတိ အတ္ထော။
ကာဠဗာဟုပိ ကတိပါဟေနေဝ ရာဇကုမာရာနံ ပုရတော ဌတွာ ကဏ္ဏစလနာဒီနိ ကရောန္တော ကုမာရေ ဘာယာပေသိ။ တေ ဘီတတသိတာ ဝိဿရမကံသု။ ရာဇာ ‘‘ကိံ ဧတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ ‘‘နိက္ကဍ္ဎထ န’’န္တိ မက္ကဋံ နိက္ကဍ္ဎာပေသိ။ သုကာနံ လာဘသက္ကာရော ပုန ပါကတိကော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကာဠဗာဟု ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ပေါဋ္ဌပါဒေါ အာနန္ဒော, ရာဓော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကာဠဗာဟုဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၃၀] ၁၀။ သီလဝီမံသဇာတကဝဏ္ဏနာ
သီလံ ကိရေဝ ကလျာဏန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သီလဝီမံသကဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဒွေပိ ဝတ္ထူနိ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာနေဝ။ ဣဓ ပန ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိရညော ပုရောဟိတော အဟောသိ။ သော အတ္တနော သီလံ ဝီမံသန္တော တီဏိ ဒိဝသာနိ ဟေရညိကဖလကတော ကဟာပဏံ ဂဏှိ။ တံ ‘‘စောရော’’တိ ဂဟေတွာ ရညော ဒဿေသုံ။ သော ရညော သန္တိကေ ဌိတော –
‘‘သီလံ ကိရေဝ ကလျာဏံ, သီလံ လောကေ အနုတ္တရံ၊
ပဿ ဃောရဝိသော နာဂေါ, သီလဝါတိ န ဟညတီ’’တိ။ –
ဣမာယ ပဌမဂါထာယ သီလံ ဝဏ္ဏေတွာ ရာဇာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတွာ ပဗ္ဗဇိတုံ ဂစ္ဆတိ။
အထေကသ္မိံ ဒိဝသေ သူနာပဏတော သေနော မံသပေသိံ ဂဟေတွာ အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ။ တမညေ သကုဏာ ပရိဝါရေတွာ ပါဒနခတုဏ္ဍကာဒီဟိ ပဟရန္တိ။ သော တံ ဒုက္ခံ သဟိတုံ အသက္ကောန္တော မံသပေသိံ ဆဍ္ဍေသိ, အပရော ဂဏှိ။ သောပိ တထေဝ ဝိဟေဌိယမာနော ဆဍ္ဍေသိ, အထညော ဂဏှိ။ ဧဝံ ယော ယော ဂဏှိ, တံ တံ သကုဏာ အနုဗန္ဓိံသု။ ယော ယော ဆဍ္ဍေသိ, သော သော သုခိတော အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ကာမာ နာမ မံသပေသူပမာ, ဧတေ ဂဏှန္တာနံယေဝ ဒုက္ခံ, ဝိဿဇ္ဇေန္တာနံ သုခ’’န္တိ စိန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာဝဒေဝဿဟူ ကိဉ္စိ, တာဝဒေဝ အခါဒိသုံ၊
သင်္ဂမ္မ ကုလလာ လောကေ, န ဟိံသန္တိ အကိဉ္စန’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ယာဝဒေဝ အဿ သေနဿ အဟု ကိဉ္စိ မုခေန ဂဟိတံ မံသခဏ္ဍံ, တာဝဒေဝ နံ ဣမသ္မိံ လောကေ ကုလလာ သမာဂန္တွာ အခါဒိံသု။ တသ္မိံ ပန ဝိဿဋ္ဌေ တမေနံ အကိဉ္စနံ နိပ္ပလိဗောဓံ ပက္ခိံ သေသပက္ခိနော န ဟိံသန္တီတိ။
သော နဂရာ နိက္ခမိတွာ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကသ္မိံ ဂါမေ သာယံ ဧကဿ ဂေဟေ နိပဇ္ဇိ။ တတ္ထ ပန ပိင်္ဂလာ နာမ ဒါသီ ‘‘အသုကဝေလာယ အာဂစ္ဆေယျာသီ’’တိ ဧကေန ပုရိသေန သဒ္ဓိံ သင်္ကေတမကာသိ။ သာ သာမိကာနံ
ပါဒေ ဓောဝိတွာ တေသု နိပန္နေသု တဿာဂမနံ ဩလောကေန္တီ ဥမ္မာရေ နိသီဒိတွာ ‘‘ဣဒါနိ အာဂမိဿတိ, ဣဒါနိ အာဂမိဿတီ’’တိ ပဌမယာမမ္ပိ မဇ္ဈိမယာမမ္ပိ ဝီတိနာမေသိ။ ပစ္စူသသမယေ ပန ‘‘န သော ဣဒါနိ အာဂမိဿတီ’’တိ ဆိန္နာသာ ဟုတွာ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ ဗောဓိသတ္တော ဣဒံ ကာရဏံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဒါသီ ‘သော ပုရိသော အာဂမိဿတီ’တိ အာသာယ ဧတ္တကံ ကာလံ နိသိန္နာ, ဣဒါနိဿ အနာဂမနဘာဝံ ဉတွာ ဆိန္နာသာ ဟုတွာ သုခံ သုပတိ။ ကိလေသေသု ဟိ အာသာ နာမ ဒုက္ခံ, နိရာသဘာဝေါဝ သုခ’’န္တိ စိန္တေတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုခံ နိရာသာ သုပတိ, အာသာ ဖလဝတီ သုခါ၊
အာသံ နိရာသံ ကတွာန, သုခံ သုပတိ ပိင်္ဂလာ’’တိ။
တတ္ထ ဖလဝတီတိ ယဿာ အာသာယ ဖလံ လဒ္ဓံ ဟောတိ, သာ တဿ ဖလဿ သုခတာယ သုခါ နာမ။ နိရာသံ ကတွာနာတိ အနာသံ ကတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပဇဟိတွာတိ အတ္ထော။ ပိင်္ဂလာတိ ဧသာ ပိင်္ဂလဒါသီ ဣဒါနိ သုခံ သုပတီတိ။
သော ပုနဒိဝသေ တတော ဂါမာ အရညံ ပဝိသန္တော အရညေ ဧကံ တာပသံ ဈာနံ အပ္ပေတွာ နိသိန္နံ ဒိသွာ ‘‘ဣဓလောကေ စ ပရလောကေ စ ဈာနသုခတော ဥတ္တရိတရံ သုခံ နာမ နတ္ထီ’’တိ စိန္တေတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န သမာဓိပရော အတ္ထိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ၊
န ပရံ နာပိ အတ္တာနံ, ဝိဟိံသတိ သမာဟိတော’’တိ။
တတ္ထ န သမာဓိပရောတိ သမာဓိတော ပရော အညော သုခဓမ္မော နာမ နတ္ထီတိ။
သော အရညံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာ ဥပ္ပါဒေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပုရောဟိတော အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သီလဝီမံသဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ကုဋိဒူသကဝဂ္ဂေါ တတိယော။
၄။ ကောကိလဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၃၁] ၁။ ကောကိလဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော ဝေ ကာလေ အသမ္ပတ္တေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောကာလိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု တက္ကာရိယဇာတကေ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အမစ္စော ဩဝါဒကော အဟောသိ, ရာဇာ ဗဟုဘာဏီ အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘တဿ ဗဟုဘာဏိတံ နိသေဓေဿာမီ’’တိ ဧကံ ဥပမံ ဥပဓာရေန္တော ဝိစရတိ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ဥယျာနံ ဂတော မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ နိသီဒိ, တဿုပရိ အမ္ဗရုက္ခော အတ္ထိ။ တတြေကသ္မိံ ကာကကုလာဝကေ ကာဠကောကိလာ အတ္တနော အဏ္ဍကံ နိက္ခိပိတွာ အဂမာသိ။ ကာကီ တံ ကောကိလအဏ္ဍကံ ပဋိဇဂ္ဂိ, အပရဘာဂေ တတော ကောကိလပေါတကော နိက္ခမိ။ ကာကီ ‘‘ပုတ္တော မေ’’တိ သညာယ မုခတုဏ္ဍကေန ဂေါစရံ အာဟရိတွာ တံ ပဋိဇဂ္ဂိ။ သော အဝိရူဠှပက္ခော အကာလေယေဝ ကောကိလရဝံ ရဝိ။ ကာကီ ‘‘အယံ ဣဒါနေဝ တာဝ အညံ ရဝံ ရဝတိ, ဝဍ္ဎန္တော ကိံ ကရိဿတီ’’တိ တုဏ္ဍကေန ကောဋ္ဋေတွာ မာရေတွာ ကုလာဝကာ ပါတေသိ။ သော ရညော ပါဒမူလေ ပတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကိမေတံ သဟာယာ’’တိ? ဗောဓိသတ္တော ‘‘အဟံ ရာဇာနံ နိဝါရေတုံ ဧကံ ဥပမံ ပရိယေသာမိ, လဒ္ဓါ ဒါနိ မေ သာ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အတိမုခရာ အကာလေ ဗဟုဘာဏိနော ဧဝရူပံ လဘန္တိ။ အယံ မဟာရာဇ, ကောကိလပေါတကော ကာကိယာ ပုဋ္ဌော အဝိရူဠှပက္ခော အကာလေယေဝ ကောကိလရဝံ ရဝိ။ အထ နံ ကာကီ ‘နာယံ မမ ပုတ္တကော’တိ ဉတွာ မုခတုဏ္ဍကေန ကောဋ္ဋေတွာ မာရေတွာ ကုလာဝကာ ပါတေသိ။ မနုဿာ ဝါ ဟောန္တု တိရစ္ဆာနာ ဝါ, အကာလေ ဗဟုဘာဏိနော ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ လဘန္တီ’’တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယော ဝေ ကာလေ အသမ္ပတ္တေ, အတိဝေလံ ပဘာသတိ၊
ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ, ကောကိလာယိဝ အတြဇော။
‘‘န ဟိ သတ္ထံ သုနိသိတံ, ဝိသံ ဟလာဟလာမိဝ၊
ဧဝံ နိကဋ္ဌေ ပါတေတိ, ဝါစာ ဒုဗ္ဘာသိတာ ယထာ။
‘‘တသ္မာ ကာလေ အကာလေ ဝါ, ဝါစံ ရက္ခေယျ ပဏ္ဍိတော၊
နာတိဝေလံ ပဘာသေယျ, အပိ အတ္တသမမှိ ဝါ။
‘‘ယော စ ကာလေ မိတံ ဘာသေ, မတိပုဗ္ဗော ဝိစက္ခဏော၊
သဗ္ဗေ အမိတ္တေ အာဒေတိ, သုပဏ္ဏော ဥရဂါမိဝါ’’တိ။
တတ္ထ ကာလေ အသမ္ပတ္တေတိ အတ္တနော ဝစနကာလေ အသမ္ပတ္တေ။ အတိဝေလန္တိ ဝေလာတိက္ကန္တံ ကတွာ အတိရေကပ္ပမာဏံ ဘာသတိ။ ဟလာဟလာမိဝါတိ ဟလာဟလံ ဣဝ။ နိကဋ္ဌေတိ တသ္မိံယေဝ ခဏေ အပ္ပမတ္တကေ ကာလေ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သုနိသိတသတ္ထဟလာဟလဝိသတောပိ ခိပ္ပတရံ ဒုဗ္ဘာသိတဝစနမေဝ ပါတေသိ, တသ္မာ။ ကာလေ အကာလေ ဝါတိ ဝတ္တုံ ယုတ္တကာလေ စ အကာလေ စ ဝါစံ ရက္ခေယျ, အတိဝေလံ န ဘာသေယျ အပိ အတ္တနာ သမေ နိန္နာနာကရဏေပိ ပုဂ္ဂလေတိ အတ္ထော။
မတိပုဗ္ဗောတိ မတိံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ ကထနေန မတိပုဗ္ဗော။ ဝိစက္ခဏောတိ ဉာဏေန ဝိစာရေတွာ အတ္ထဝိန္ဒနပုဂ္ဂလော ဝိစက္ခဏော နာမ။ ဥရဂါမိဝါတိ ဥရဂံ ဣဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ သုပဏ္ဏော သမုဒ္ဒံ ခေါဘေတွာ မဟာဘောဂံ ဥရဂံ အာဒေတိ ဂဏှာတိ, အာဒိယိတွာ စ တင်္ခဏညေဝ နံ သိမ္ဗလိံ အာရောပေတွာ မံသံ ခါဒတိ, ဧဝမေဝ ယော မတိပုဗ္ဗင်္ဂမော ဝိစက္ခဏော ဝတ္တုံ ယုတ္တကာလေ မိတံ ဘာသတိ, သော သဗ္ဗေ အမိတ္တေ အာဒေတိ ဂဏှာတိ, အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတီတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ တတော ပဋ္ဌာယ မိတဘာဏီ အဟောသိ, ယသဉ္စဿ ဝဍ္ဎေတွာ မဟန္တတရံ အဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကောကိလပေါတကော ကောကာလိကော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကောကိလဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၃၂] ၂။ ရထလဋ္ဌိဇာတကဝဏ္ဏနာ
အပိ ဟန္တွာ ဟတော ဗြူတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော ပုရောဟိတံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ရထေန အတ္တနော ဘောဂဂါမံ ဂစ္ဆန္တော သမ္ဗာဓေ မဂ္ဂေ ရထံ ပါဇေန္တော ဧကံ သကဋသတ္ထံ ဒိသွာ ‘‘တုမှာကံ သကဋံ အပနေထာ’’တိ ဂစ္ဆန္တော သကဋေ အနပနီယမာနေ ကုဇ္ဈိတွာ ပတောဒလဋ္ဌိယာ ပုရိမသကဋေ သာကဋိကဿ ရထဓုရေ ပဟရိ။ သာ ရထဓုရေ ပဋိဟတာ နိဝတ္တိတွာ တဿေဝ နလာဋံ ပဟရိ။ တာဝဒေဝဿ နလာဋေ ဂဏ္ဍော ဥဋ္ဌဟိ။ သော နိဝတ္တိတွာ ‘‘သာကဋိကေဟိ ပဟဋောမှီ’’တိ ရညော အာရောစေသိ။ သာကဋိကေ ပက္ကောသာပေတွာ ဝိနိစ္ဆိနန္တာ တဿေဝ ဒေါသံ အဒ္ဒသံသု။ အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ရညော ကိရ ပုရောဟိတော ‘သာကဋိကေဟိ ပဟဋောမှီ’တိ အဍ္ဍံ ကရောန္တော သယမေဝ ပရဇ္ဇီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဧဝရူပံ အကာသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿေဝ ဝိနိစ္ဆယာမစ္စော အဟောသိ။ အထ ရညော ပုရောဟိတော ရထေန အတ္တနော ဘောဂဂါမံ ဂစ္ဆန္တောတိ သဗ္ဗံ ပုရိမသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန တေန ရညော အာရောစိတေ ရာဇာ သယံ ဝိနိစ္ဆယေ နိသီဒိတွာ သာကဋိကေ ပက္ကောသာပေတွာ ကမ္မံ အသောဓေတွာဝ ‘‘တုမှေဟိ မမ ပုရောဟိတံ ကောဋ္ဋေတွာ နလာဋေ ဂဏ္ဍော ဥဋ္ဌာပိတော’’တိ ဝတွာ ‘‘သဗ္ဗဿဟရဏံ တေသံ ကရောထာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘တုမှေ, မဟာရာဇ, ကမ္မံ အသောဓေတွာဝ ဧတေသံ သဗ္ဗဿံ ဟရာပေထ, ဧကစ္စေ ပန အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ပဟရိတွာပိ ‘ပရေန ပဟဋမှာ’တိ ဝဒန္တိ, တသ္မာ အဝိစိနိတွာ ကာတုံ န ယုတ္တံ, ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေန နာမ နိသာမေတွာ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ။
‘‘အပိ ဟန္တွာ ဟတော ဗြူတိ, ဇေတွာ ဇိတောတိ ဘာသတိ၊
ပုဗ္ဗမက္ခာယိနော ရာဇ, အညဒတ္ထု န သဒ္ဒဟေ။
‘‘တသ္မာ ပဏ္ဍိတဇာတိယော, သုဏေယျ ဣတရဿပိ၊
ဥဘိန္နံ ဝစနံ သုတွာ, ယထာ ဓမ္မော တထာ ကရေ။
‘‘အလသော ဂိဟီ ကာမဘောဂီ န သာဓု, အသညတော ပဗ္ဗဇိတော န သာဓု၊
ရာဇာ န သာဓု အနိသမ္မကာရီ, ယော ပဏ္ဍိတော ကောဓနော တံ န သာဓု။
‘‘နိသမ္မ ခတ္တိယော ကယိရာ, နာနိသမ္မ ဒိသမ္ပတိ၊
နိသမ္မကာရိနော ရာဇ, ယသော ကိတ္တိ စ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။
တတ္ထ အပိ ဟန္တွာတိ အပိ ဧကော အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဟန္တွာ ‘‘ပရေန ပဟဋောမှီ’’တိ ဗြူတိ ကထေတိ။ ဇေတွာ ဇိတောတိ သယံ ဝါ ပန ပရံ ဇိတွာ ‘‘အဟံ ဇိတောမှီ’’တိ ဘာသတိ။ အညဒတ္ထူတိ မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗမေဝ ရာဇကုလံ ဂန္တွာ အက္ခာယန္တဿ ပုဗ္ဗမက္ခာယိနော အညဒတ္ထု န သဒ္ဒဟေ, ဧကံသေန ဝစနံ န သဒ္ဒဟေယျ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ ကထေန္တဿ ဧကံသေန ဝစနံ န သဒ္ဒဟာတဗ္ဗံ, တသ္မာ။ ယထာ ဓမ္မောတိ ယထာ ဝိနိစ္ဆယသဘာဝေါ ဌိတော, တထာ ကရေယျ။
အသညတောတိ ကာယာဒီဟိ အသညတော ဒုဿီလော။ တံ န သာဓူတိ ယံ တဿ ပဏ္ဍိတဿ ဉာဏဝတော ပုဂ္ဂလဿ အာဓာနဂ္ဂါဟိဝသေန ဒဠှကောပသင်္ခါတံ ကောဓနံ, တံ န သာဓု။ နာနိသမ္မာတိ န အနိသာမေတွာ။ ဒိသမ္ပတီတိ ဒိသာနံ ပတိ, မဟာရာဇ။ ယသော ကိတ္တိ စာတိ ဣဿရိယပရိဝါရော စေဝ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ စ ဝဍ္ဎတီတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ ဓမ္မေန ဝိနိစ္ဆိနိ, ဓမ္မေန ဝိနိစ္ဆိယမာနေ ဗြာဟ္မဏဿေဝ ဒေါသော ဇာတောတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗြာဟ္မဏော ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏောဝ အဟောသိ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ရထလဋ္ဌိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၃၃] ၃။ ပက္ကဂေါဓဇာတကဝဏ္ဏနာ
တဒေဝ မေ တွန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓ ပန တေသံ ဥဒ္ဓါရံ သာဓေတွာ အာဂစ္ဆန္တာနံ အန္တရာမဂ္ဂေ လုဒ္ဒကော ‘‘ဥဘောပိ ခါဒထာ’’တိ ဧကံ ပက္ကဂေါဓံ အဒါသိ။ သော ပုရိသော ဘရိယံ ပါနီယတ္ထာယ ပေသေတွာ သဗ္ဗံ ဂေါဓံ ခါဒိတွာ တဿာ အာဂတကာလေ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဂေါဓာ ပလာတာ’’တိ အာဟ။ ‘‘သာဓု, သာမိ, ပက္ကဂေါဓာယ ပလာယန္တိယာ ကိံ သက္ကာ ကာတု’’န္တိ? သာ ဇေတဝနေ ပါနီယံ ပိဝိတွာ သတ္ထု သန္တိကေ နိသိန္နာ သတ္ထာရာ ‘‘ကိံ ဥပါသိကေ, အယံ တေ ဟိတကာမော သသိနေဟော ဥပကာရကော’’တိ ပုစ္ဆိတာ ‘‘ဘန္တေ, အဟံ ဧတဿ ဟိတကာမာ သသိနေဟာ, အယံ ပန မယိ နိဿိနေဟော’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘ဟောတု မာ စိန္တယိ, ဧဝံ နာမေသ ကရောတိ။ ယဒါ ပန တေ ဂုဏံ သရတိ, တဒါ တုယှမေဝ သဗ္ဗိဿရိယံ ဒေတီ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန တေသံ နိဝတ္တန္တာနံ အန္တရာမဂ္ဂေ လုဒ္ဒကော ကိလန္တဘာဝံ ဒိသွာ ‘‘ဒွေပိ ဇနာ ခါဒထာ’’တိ ဧကံ ပက္ကဂေါဓံ အဒါသိ။ ရာဇဓီတာ တံ ဝလ္လိယာ ဗန္ဓိတွာ အာဒါယ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ တေ ဧကံ သရံ ဒိသွာ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အဿတ္ထမူလေ နိသီဒိံသု။ ရာဇပုတ္တော ‘‘ဂစ္ဆ ဘဒ္ဒေ, သရတော ပဒုမိနိပတ္တေန ဥဒကံ အာဟရ, မံသံ ခါဒိဿာမာ’’တိ အာဟ။ သာ ဂေါဓံ သာခါယ လဂ္ဂေတွာ ပါနီယတ္ထာယ ဂတာ။ ဣတရော သဗ္ဗံ ဂေါဓံ ခါဒိတွာ အဂ္ဂနင်္ဂုဋ္ဌံ ဂဟေတွာ ပရမ္မုခေါ နိသီဒိ။ သော တာယ ပါနီယံ ဂဟေတွာ အာဂတာယ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဂေါဓာ သာခါယ ဩတရိတွာ ဝမ္မိကံ ပါဝိသိ, အဟံ ဓာဝိတွာ အဂ္ဂနင်္ဂုဋ္ဌံ အဂ္ဂဟေသိံ, ဂဟိတဋ္ဌာနံ ဟတ္ထေယေဝ ကတွာ ဆိဇ္ဇိတွာ ဗိလံ ပဝိဋ္ဌာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဟောတု, ဒေဝ, ပက္ကဂေါဓာယ ပလာယန္တိယာ ကိံ ကရိဿာမ, ဧဟိ ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ တေ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဗာရာဏသိံ အဂမံသု။
ရာဇပုတ္တော ရဇ္ဇံ ပတွာ တံ အဂ္ဂမဟေသိဋ္ဌာနမတ္တေ ဌပေသိ, သက္ကာရသမ္မာနော ပနဿာ နတ္ထိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿာ သက္ကာရံ ကာရေတုကာမော ရညော သန္တိကေ ဌတွာ ‘‘နနု မယံ အယျေ တုမှာကံ သန္တိကာ ကိဉ္စိ န လဘာမ, ကိံ နော န ဩလောကေထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တာတ, အဟမေဝ
ရညော သန္တိကာ ကိဉ္စိ န လဘာမိ, တုယှံ ကိံ ဒဿာမိ, ရာဇာပိ မယှံ ဣဒါနိ ကိံ ဒဿတိ, သော အရညတော အာဂမနကာလေ ပက္ကဂေါဓံ ဧကကောဝ ခါဒီ’’တိ။ ‘‘အယျေ, န ဒေဝေါ ဧဝရူပံ ကရိဿတိ, မာ ဧဝံ အဝစုတ္ထာ’’တိ။ အထ နံ ဒေဝီ ‘‘တုယှံ တံ, တာတ, န ပါကဋံ, ရညောယေဝ မယှဉ္စ ပါကဋ’’န္တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တဒေဝ မေ တွံ ဝိဒိတော, ဝနမဇ္ဈေ ရထေသဘ၊
ယဿ တေ ခဂ္ဂဗဒ္ဓဿ, သန္နဒ္ဓဿ တိရီဋိနော၊
အဿတ္ထဒုမသာခါယ, ပက္ကဂေါဓာ ပလာယထာ’’တိ။
တတ္ထ တဒေဝါတိ တသ္မိံယေဝ ကာလေ ‘‘အယံ မယှံ အဒါယကော’’တိ ဧဝံ တွံ ဝိဒိတော။ အညေ ပန တဝ သဘာဝံ န ဇာနန္တီတိ အတ္ထော။ ခဂ္ဂဗဒ္ဓဿာတိ ဗဒ္ဓခဂ္ဂဿ။ တိရီဋိနောတိ တိရီဋဝတ္ထနိဝတ္ထဿ မဂ္ဂါဂမနကာလေ။ ပက္ကဂေါဓာတိ အင်္ဂါရပက္ကာ ဂေါဓာ ပလာယထာတိ။
ဧဝံ ရညာ ကတဒေါသံ ပရိသမဇ္ဈေ ပါကဋံ ကတွာ ကထေသိ။ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အယျေ, ဒေဝဿ အပ္ပိယကာလတော ပဘုတိ ဥဘိန္နမ္ပိ အဖာသုကံ ကတွာ ကသ္မာ ဣဓ ဝသထာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နမေ နမန္တဿ ဘဇေ ဘဇန္တံ, ကိစ္စာနုကုဗ္ဗဿ ကရေယျ ကိစ္စံ၊
နာနတ္ထကာမဿ ကရေယျ အတ္ထံ, အသမ္ဘဇန္တမ္ပိ န သမ္ဘဇေယျ။
‘‘စဇေ စဇန္တံ ဝနထံ န ကယိရာ, အပေတစိတ္တေန န သမ္ဘဇေယျ၊
ဒိဇော ဒုမံ ခီဏဖလန္တိ ဉတွာ, အညံ သမေက္ခေယျ မဟာ ဟိ လောကော’’တိ။
တတ္ထ နမေ နမန္တဿာတိ ယော အတ္တနိ မုဒုစိတ္တေန နမတိ, တဿေဝ ပဋိနမေယျ။ ကိစ္စာနုကုဗ္ဗဿာတိ အတ္တနော ဥပ္ပန္နံ ကိစ္စံ အနုကုဗ္ဗန္တဿေဝ။ အနတ္ထကာမဿာတိ အဝဍ္ဎိကာမဿ။ ဝနထံ န ကယိရာတိ တသ္မိံ စဇန္တေ တဏှာသ္နေဟံ န ကရေယျ။ အပေတစိတ္တေနာတိ အပဂတစိတ္တေန ဝိရတ္တစိတ္တေန။ န သမ္ဘဇေယျာတိ န သမာဂစ္ဆေယျ။ အညံ သမေက္ခေယျာတိ
အညံ ဩလောကေယျ, ယထာ ဒိဇော ခီဏဖလံ ဒုမံ ရုက္ခံ ဉတွာ အညံ ဖလဘရိတံ ရုက္ခံ ဂစ္ဆတိ, တထာ ခီဏရာဂံ ပုရိသံ ဉတွာ အညံ သသိနေဟံ ဥပဂစ္ဆေယျာတိ အဓိပ္ပါယော။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တေ ကထေန္တေ ဧဝ တဿာ ဂုဏံ သရိတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဧတ္တကံ ကာလံ တဝ ဂုဏံ န သလ္လက္ခေသိံ, ပဏ္ဍိတဿယေဝ ကထာယ သလ္လက္ခေသိံ, မမ အပရာဓံ သဟန္တိယာ ဣဒံ သကလရဇ္ဇံ တုယှမေဝ ဒမ္မီ’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သော တေ ကရိဿာမိ ယထာနုဘာဝံ, ကတညုတံ ခတ္တိယေ ပေက္ခမာနော၊
သဗ္ဗဉ္စ တေ ဣဿရိယံ ဒဒါမိ, ယဿိစ္ဆသီ တဿ တုဝံ ဒဒါမီ’’တိ။
တတ္ထ သောတိ သော အဟံ။ ယထာနုဘာဝန္တိ ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ။ ယဿိစ္ဆသီတိ ယဿ ဣစ္ဆသိ, တဿ ဣဒံ ရဇ္ဇံ အာဒိံ ကတွာ ယံ တွံ ဣစ္ဆသိ, တံ ဒဒါမီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ရာဇာ ဒေဝိယာ သဗ္ဗိဿရိယံ အဒါသိ, ‘‘ဣမိနာဟံ ဧတိဿာ ဂုဏံ သရာပိတော’’တိ ပဏ္ဍိတဿပိ မဟန္တံ ဣဿရိယံ အဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥဘော ဇယမ္ပတိကာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။
တဒါ ဇယမ္ပတိကာ ဧတရဟိ ဇယမ္ပတိကာဝ အဟေသုံ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပက္ကဂေါဓဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၃၄] ၄။ ရာဇောဝါဒဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဂဝံ စေ တရမာနာနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ရာဇောဝါဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု တေသကုဏဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၁၇။၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ ‘‘မဟာရာဇ, ပေါရာဏကရာဇာနောပိ ပဏ္ဍိတာနံ ကထံ သုတွာ ဓမ္မေန သမေန ရဇ္ဇံ ကာရေန္တာ သဂ္ဂပုရံ ပူရယမာနာ ဂမိံသူ’’တိ ဝတွာ ရညာ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော သိက္ခိတသဗ္ဗသိပ္ပေါ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ရမဏီယေ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝနမူလဖလာဟာရော ဝိဟာသိ။ အထ ရာဇာ အဂုဏပရိယေသကော ဟုတွာ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ မေ ကောစိ အဂုဏံ ကထေန္တော’’တိ ပရိယေသန္တော အန္တောဇနေ စ ဗဟိဇနေ စ အန္တောနဂရေ စ ဗဟိနဂရေ စ ကဉ္စိ အတ္တနော အဝဏ္ဏဝါဒိံ အဒိသွာ ‘‘ဇနပဒေ နု ခေါ ကထ’’န္တိ အညာတကဝေသေန ဇနပဒံ စရိ။ တတြာပိ အဝဏ္ဏဝါဒိံ အပဿန္တော အတ္တနော ဂုဏကထမေဝ သုတွာ ‘‘ဟိမဝန္တပဒေသေ နု ခေါ ကထ’’န္တိ အရညံ ပဝိသိတွာ ဝိစရန္တော ဗောဓိသတ္တဿ အဿမံ ပတွာ တံ အဘိဝါဒေတွာ ကတပဋိသန္ထာရော ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
တဒါ ဗောဓိသတ္တော အရညတော ပရိပက္ကာနိ နိဂြောဓဖလာနိ အာဟရိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ, တာနိ ဟောန္တိ မဓုရာနိ ဩဇဝန္တာနိ သက္ခရစုဏ္ဏသမရသာနိ။ သော ရာဇာနမ္ပိ အာမန္တေတွာ ‘‘ဣမံ မဟာပုည, နိဂြောဓပက္ကဖလံ ခါဒိတွာ ပါနီယံ ပိဝါ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ တထာ ကတွာ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဣမံ နိဂြောဓပက္ကံ အတိ ဝိယ မဓုရ’’န္တိ? ‘‘မဟာပုည, နူန ရာဇာ ဓမ္မေန သမေန ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, တေနေတံ မဓုရန္တိ။ ရညော အဓမ္မိကကာလေ အမဓုရံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟောတီ’’တိ။ ‘‘အာမ, မဟာပုည, ရာဇူသု အဓမ္မိကေသု တေလမဓုဖာဏိတာဒီနိပိ ဝနမူလဖလာနိပိ အမဓုရာနိ ဟောန္တိ နိရောဇာနိ, န ကေဝလံ ဧတာနိ, သကလမ္ပိ ရဋ္ဌံ နိရောဇံ ကသဋံ ဟောတိ။ တေသု ပန ဓမ္မိကေသု သဗ္ဗာနိ တာနိ မဓုရာနိ ဟောန္တိ ဩဇဝန္တာနိ, သကလမ္ပိ ရဋ္ဌံ ဩဇဝန္တမေဝ ဟောတီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘ဧဝံ ဘဝိဿတိ, ဘန္တေ’’တိ အတ္တနော ရာဇဘာဝံ အဇာနာပေတွာဝ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ‘‘တာပသဿ ဝစနံ ဝီမံသိဿာမီ’’တိ အဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ ‘‘ဣဒါနိ ဇာနိဿာမီ’’တိ ကိဉ္စိ ကာလံ ဝီတိနာမေတွာ ပုန တတ္ထ ဂန္တွာ တံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
ဗောဓိသတ္တောပိဿ တထေဝ ဝတွာ နိဂြောဓပက္ကံ အဒါသိ, တံ တဿ တိတ္တကရသံ အဟောသိ။ ရာဇာ ‘‘အမဓုရံ နိရသ’’န္တိ သဟ ခေဠေန ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘တိတ္တကံ, ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မဟာပုည, နူန ရာဇာ အဓမ္မိကော ဘဝိဿတိ။ ရာဇူနဉှိ အဓမ္မိကကာလေ အရညေ ဖလာဖလံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗံ အမဓုရံ နိရောဇံ ဇာတ’’န္တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဂဝေ စေ တရမာနာနံ, ဇိမှံ ဂစ္ဆတိ ပုင်္ဂဝေါ၊
သဗ္ဗာ တာ ဇိမှံ ဂစ္ဆန္တိ, နေတ္တေ ဇိမှံ ဂတေ သတိ။
‘‘ဧဝမေဝ မနုဿေသု, ယော ဟောတိ သေဋ္ဌသမ္မတော၊
သော စေ အဓမ္မံ စရတိ, ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာ၊
သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ ဒုခံ သေတိ, ရာဇာ စေ ဟောတိ အဓမ္မိကော။
‘‘ဂဝံ စေ တရမာနာနံ, ဥဇုံ ဂစ္ဆတိ ပုင်္ဂဝေါ၊
သဗ္ဗာ ဂါဝီ ဥဇုံ ယန္တိ, နေတ္တေ ဥဇုံ ဂတေ သတိ။
‘‘ဧဝမေဝ မနုဿေသု, ယော ဟောတိ သေဋ္ဌသမ္မတော၊
သော သစေ ဓမ္မံ စရတိ, ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာ၊
သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ သုခံ သေတိ, ရာဇာ စေ ဟောတိ ဓမ္မိကော’’တိ။
တတ္ထ ဂဝန္တိ ဂုန္နံ။ တရမာနာနန္တိ နဒိံ ဩတရန္တာနံ။ ဇိမှန္တိ ကုဋိလံ ဝင်္ကံ။ နေတ္တေတိ နာယကေ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေ ဂဝဇေဋ္ဌကေ ဥသဘေ ပုင်္ဂဝေ။ ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာတိ ဣတရေ သတ္တာ ပုရေတရမေဝ အဓမ္မံ စရန္တီတိ အတ္ထော။ ဒုခံ သေတီတိ န ကေဝလံ သေတိ, စတူသုပိ ဣရိယာပထေသု ဒုက္ခမေဝ ဝိန္ဒတိ။ အဓမ္မိကောတိ ယဒိ ရာဇာ ဆန္ဒာဒိအဂတိဂမနဝသေန အဓမ္မိကော ဟောတိ။ သုခံ သေတီတိ သစေ ရာဇာ အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဓမ္မိကော ဟောတိ, သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ စတူသု ဣရိယာပထေသု သုခပ္ပတ္တမေဝ ဟောတီတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဓမ္မံ သုတွာ အတ္တနော ရာဇဘာဝံ ဇာနာပေတွာ ‘‘ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ နိဂြောဓပက္ကံ အဟမေဝ မဓုရံ ကတွာ တိတ္တကံ အကာသိံ, ဣဒါနိ ပုန မဓုရံ ကရိဿာမီ’’တိ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ နဂရံ ဂန္တွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော သဗ္ဗံ ပဋိပါကတိကံ အကာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ရာဇောဝါဒဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၃၅] ၅။ ဇမ္ဗုကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဗြဟာ ပဝဍ္ဎကာယော သောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ သုဂတာလယကရဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ, အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ သတ္ထာရာ ‘‘သာရိပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော တုမှေ ဒိသွာ ကိံ အကာသီ’’တိ ဝုတ္တော ထေရော အာဟ ‘‘ဘန္တေ, သော တုမှာကံ အနုကရောန္တော မမ ဟတ္ထေ ဗီဇနိံ ဒတွာ နိပဇ္ဇိ။ အထ နံ ကောကာလိကော ဥရေ ဇဏ္ဏုနာ ပဟရိ, ဣတိ သော တုမှာကံ အနုကရောန္တော ဒုက္ခံ အနုဘဝီ’’တိ။ တံ သုတွာ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ဣဒါနေဝ မမ အနုကရောန္တော ဒုက္ခံ အနုဘောတိ, ပုဗ္ဗေပေသ အနုဘောသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သီဟယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဟိမဝန္တေ ဂုဟာယံ ဝသန္တော ဧကဒိဝသံ မဟိံသံ ဝဓိတွာ မံသံ ခါဒိတွာ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဂုဟံ အာဂစ္ဆတိ။ ဧကော သိင်္ဂါလော တံ ဒိသွာ ပလာယိတုံ အသက္ကောန္တော ဥရေန နိပဇ္ဇိ, ‘‘ကိံ ဇမ္ဗုကာ’’တိ စ ဝုတ္တေ ‘‘ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ တံ, ဘဒ္ဒန္တေ’’တိ အာဟ။ သီဟော ‘‘တေန ဟိ ဧဟီ’’တိ တံ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ နေတွာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ မံသံ အာဟရိတွာ ပေါသေသိ။ တဿ သီဟဝိဃာသေန ထူလသရီရတံ ပတ္တဿ ဧကဒိဝသံ မာနော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော သီဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟ ‘‘အဟံ, သာမိ, နိစ္စကာလံ တုမှာကံ ပလိဗောဓော, တုမှေ နိစ္စံ မံသံ အာဟရိတွာ မံ ပေါသေထ, အဇ္ဇ တုမှေ ဣဓေဝ ဟောထ, အဟံ ဧကံ ဝါရဏံ ဝဓိတွာ မံသံ ခါဒိတွာ တုမှာကမ္ပိ အာဟရိဿာမီ’’တိ။ သီဟော ‘‘မာ တေ, ဇမ္ဗုက, ဧတံ ရုစ္စိ, န တွံ ဝါရဏံ ဝဓိတွာ မံသခါဒကယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တော, အဟံ တေ ဝါရဏံ ဝဓိတွာ ဒဿာမိ, ဝါရဏော နာမ မဟာကာယော ပဝဍ္ဎကာယော, မာ ဝါရဏံ ဂဏှိ, မမ ဝစနံ ကရောဟီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ။
‘‘ဗြဟာ ပဝဍ္ဎကာယော သော, ဒီဃဒါဌော စ ဇမ္ဗုက၊
န တွံ တတ္ထ ကုလေ ဇာတော, ယတ္ထ ဂဏှန္တိ ကုဉ္ဇရ’’န္တိ။
တတ္ထ ဗြဟာတိ မဟန္တော။ ပဝဍ္ဎကာယောတိ ဥဒ္ဓံ ဥဂ္ဂတကာယော။ ဒီဃဒါဌောတိ ဒီဃဒန္တော တေဟိ ဒန္တေဟိ တုမှာဒိသေ ပဟရိတွာ
ဇီဝိတက္ခယေ ပါပေတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ သီဟကုလေ ဇာတာ မတ္တဝါရဏံ ဂဏှန္တိ, တွံ န တတ္ထ ဇာတော, သိင်္ဂါလကုလေ ပန ဇာတောသီတိ အတ္ထော။
သိင်္ဂါလော သီဟေန ဝါရိတောယေဝ ဂုဟာ နိက္ခမိတွာ တိက္ခတ္တုံ ‘‘ဗုက္က ဗုက္ကာ’’တိ သိင်္ဂါလိကံ နဒံ နဒိတွာ ပဗ္ဗတကူဋေ ဌိတော ပဗ္ဗတပါဒံ ဩလောကေန္တော ဧကံ ကာဠဝါရဏံ ပဗ္ဗတပါဒေန အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ဥလ္လင်္ဃိတွာ ‘‘တဿ ကုမ္ဘေ ပတိဿာမီ’’တိ ပရိဝတ္တိတွာ ပါဒမူလေ ပတိ။ ဝါရဏော ပုရိမပါဒံ ဥက္ခိပိတွာ တဿ မတ္ထကေ ပတိဋ္ဌာပေသိ, သီသံ ဘိဇ္ဇိတွာ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ဇာတံ။ သော တတ္ထေဝ အနုတ္ထုနန္တော သယိ, ဝါရဏော ကောဉ္စနာဒံ ကရောန္တော ပက္ကာမိ။ ဗောဓိသတ္တော ဂန္တွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဌိတော တံ ဝိနာသပ္ပတ္တံ ဒိသွာ ‘‘အတ္တနော မာနံ နိဿာယ နဋ္ဌော သိင်္ဂါလော’’တိ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အသီဟော သီဟမာနေန, ယော အတ္တာနံ ဝိကုဗ္ဗတိ၊
ကောတ္ထူဝ ဂဇမာသဇ္ဇ, သေတိ ဘူမျာ အနုတ္ထုနံ။
‘‘ယသဿိနော ဥတ္တမပုဂ္ဂလဿ, သဉ္ဇာတခန္ဓဿ မဟဗ္ဗလဿ၊
အသမေက္ခိယ ထာမဗလူပပတ္တိံ, သ သေတိ နာဂေန ဟတောယံ ဇမ္ဗုကော။
‘‘ယော စီဓ ကမ္မံ ကုရုတေ ပမာယ, ထာမဗ္ဗလံ အတ္တနိ သံဝိဒိတွာ၊
ဇပ္ပေန မန္တေန သုဘာသိတေန, ပရိက္ခဝါ သော ဝိပုလံ ဇိနာတီ’’တိ။
တတ္ထ ဝိကုဗ္ဗတီတိ ပရိဝတ္တေတိ။ ကောတ္ထူဝါတိ သိင်္ဂါလော ဝိယ။ အနုတ္ထုနန္တိ အနုတ္ထုနန္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ အယံ ကောတ္ထု မဟန္တံ ဂဇံ ပတွာ အနုတ္ထုနန္တော ဘူမိယံ သေတိ, ဧဝံ ယော အညော ဒုဗ္ဗလော ဗလဝတာ ဝိဂ္ဂဟံ ကရောတိ, သောပိ ဧဝရူပေါဝ ဟောတီတိ။
ယသဿိနောတိ ဣဿရိယဝတော။ ဥတ္တမပုဂ္ဂလဿာတိ ကာယဗလေန စ ဉာဏဗလေန စ ဥတ္တမပုဂ္ဂလဿ။ သဉ္ဇာတခန္ဓဿာတိ သုသဏ္ဌိတမဟာခန္ဓဿ။
မဟဗ္ဗလဿာတိဧ မဟာထာမဿ။ ထာမဗလူပပတ္တိန္တိ ဧဝရူပဿ သီဟဿ ထာမသင်္ခါတံ ဗလဉ္စေဝ သီဟဇာတိသင်္ခါတံ ဥပပတ္တိဉ္စ အဇာနိတွာ, ကာယထာမဉ္စ ဉာဏဗလဉ္စ သီဟဥပပတ္တိဉ္စ အဇာနိတွာတိ အတ္ထော။ သ သေတီတိ အတ္တာနမ္ပိ သီဟေန သဒိသံ မညမာနော, သော အယံ ဇမ္ဗုကော နာဂေန ဟတော မတသယနံ သေတိ။
ပမာယာတိ ပမိနိတွာ ဥပပရိက္ခိတွာ။ ‘‘ပမာဏာ’’တိပိ ပါဌော, အတ္တနော ပမာဏံ ဂဟေတွာ ယော အတ္တနော ပမာဏေန ကမ္မံ ကုရုတေတိ အတ္ထော။ ထာမဗ္ဗလန္တိ ထာမသင်္ခါတံ ဗလံ, ကာယထာမဉ္စ ဉာဏဗလဉ္စာတိပိ အတ္ထော။ ဇပ္ပေနာတိ ဇပေန, အဇ္ဈေနေနာတိ အတ္ထော။ မန္တေနာတိ အညေဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တေတွာ ကရဏေန။ သုဘာသိတေနာတိ သစ္စာဒိဂုဏယုတ္တေန အနဝဇ္ဇဝစနေန။ ပရိက္ခဝါတိ ပရိက္ခာသမ္ပန္နော။ သော ဝိပုလံ ဇိနာတီတိ ယော ဧဝရူပေါ ဟောတိ, ယံ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကုရုမာနော အတ္တနော ထာမဉ္စ ဗလဉ္စ ဉတွာ ဇပ္ပမန္တဝသေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ သုဘာသိတံ ဘာသန္တော ကရောတိ, သော ဝိပုလံ မဟန္တံ အတ္ထံ ဇိနာတိ န ပရိဟာယတီတိ။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ဣမာဟိ တီဟိ ဂါထာဟိ ဣမသ္မိံ လောကေ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ ကမ္မံ ကထေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သိင်္ဂါလော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, သီဟော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဇမ္ဗုကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၃၆] ၆။ ဗြဟာဆတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
တိဏံ တိဏန္တိ လပသီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကုဟကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ကထိတမေဝ။
အတီတေ ပန ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အတ္ထဓမ္မာနုသာသကော အမစ္စော အဟောသိ။ ဗာရာဏသိရာဇာ မဟတိယာ သေနာယ ကောသလရာဇာနံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ သာဝတ္ထိံ ပတွာ ယုဒ္ဓေန နဂရံ ပဝိသိတွာ ရာဇာနံ ဂဏှိ။ ကောသလရညော ပန ပုတ္တော ဆတ္တော
နာမ ကုမာရော အတ္ထိ။ သော အညာတကဝေသေန နိက္ခမိတွာ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ တယော ဝေဒေ စ အဋ္ဌာရသ သိပ္ပါနိ စ ဥဂ္ဂဏှိတွာ တက္ကသိလတော နိက္ခမ္မ သဗ္ဗသမယသိပ္ပါနိ သိက္ခန္တော ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ ပါပုဏိ။ တံ နိဿာယ ပဉ္စသတတာပသာ အရညေ ပဏ္ဏသာလာသု ဝသန္တိ။ ကုမာရော တေ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဣမေသမ္ပိ သန္တိကေ ကိဉ္စိ သိက္ခိဿာမီ’’တိ ပဗ္ဗဇိတွာ ယံ တေ ဇာနန္တိ, တံ သဗ္ဗံ ဥဂ္ဂဏှိ။ သော အပရဘာဂေ ဂဏသတ္ထာ ဇာတော။
အထေကဒိဝသံ ဣသိဂဏံ အာမန္တေတွာ ‘‘မာရိသာ, ကသ္မာ မဇ္ဈိမဒေသံ န ဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘မာရိသ, မဇ္ဈိမဒေသေ မနုဿာ နာမ ပဏ္ဍိတာ, တေ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ, အနုမောဒနံ ကာရာပေန္တိ, မင်္ဂလံ ဘဏာပေန္တိ, အသက္ကောန္တေ ဂရဟန္တိ, မယံ တေန ဘယေန န ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘မာ တုမှေ ဘာယထ, အဟမေတံ သဗ္ဗံ ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သဗ္ဗေ အတ္တနော အတ္တနော ခါရိဝိဝိဓမာဒါယ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတ္တာ။ ဗာရာဏသိရာဇာပိ ကောသလရဇ္ဇံ အတ္တနော ဟတ္ထဂတံ ကတွာ တတ္ထ ရာဇယုတ္တေ ဌပေတွာ သယံ တတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနံ ဓနံ ဂဟေတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ဥယျာနေ လောဟစာဋိယော ပူရာပေတွာ နိဒဟိတွာ တသ္မိံ သမယေ ဗာရာဏသိယမေဝ ဝသတိ။ အထ တေ ဣသယော ရာဇုယျာနေ ရတ္တိံ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ဘိက္ခာယ ပဝိသိတွာ ရာဇဒွါရံ အဂမံသု။ ရာဇာ တေသံ ဣရိယာပထေဿု ပသီဒိတွာ ပက္ကောသာပေတွာ မဟာတလေ နိသီဒါပေတွာ ယာဂုခဇ္ဇကံ ဒတွာ ယာဝ ဘတ္တကာလာ တံ တံ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ ဆတ္တော ရညော စိတ္တံ အာရာဓေန္တော သဗ္ဗပဉှေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ဝိစိတြံ အနုမောဒနံ အကာသိ။ ရာဇာ သုဋ္ဌုတရံ ပသန္နော ပဋိညံ ဂဟေတွာ သဗ္ဗေပိ တေ ဥယျာနေ ဝါသာပေသိ။
ဆတ္တော နိဓိဥဒ္ဓရဏမန္တံ ဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဝသန္တော ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဣမိနာ မမ ပိတု သန္တကံ ဓနံ နိဒဟိတ’’န္တိ မန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ ဩလောကေန္တော ဥယျာနေ နိဒဟိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဣဒံ ဓနံ ဂဟေတွာ မမ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တာပသေ အာမန္တေတွာ ‘‘မာရိသာ, အဟံ ကောသလရညော ပုတ္တော, ဗာရာဏသိရညာ အမှာကံ ရဇ္ဇေ ဂဟိတေ အညာတကဝေသေန နိက္ခမိတွာ ဧတ္တကံ ကာလံ အတ္တနော ဇီဝိတံ အနုရက္ခိံ, ဣဒါနိ ကုလသန္တကံ ဓနံ လဒ္ဓံ, အဟံ ဧတံ အာဒါယ ဂန္တွာ အတ္တနော ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿာမိ, တုမှေ ကိံ ကရိဿထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘မယမ္ပိ တယာဝ သဒ္ဓိံ
ဂမိဿာမာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ မဟန္တေ မဟန္တေ စမ္မပသိဗ္ဗကေ ကာရေတွာ ရတ္တိဘာဂေ ဘူမိံ ခဏိတွာ ဓနစာဋိယော ဥဒ္ဓရိတွာ ပသိဗ္ဗကေသု ဓနံ ပက္ခိပိတွာ စာဋိယော တိဏဿ ပူရာပေတွာ ပဉ္စ စ ဣသိသတာနိ အညေ စ မနုဿေ ဓနံ ဂါဟာပေတွာ ပလာယိတွာ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ သဗ္ဗေ ရာဇယုတ္တေ ဂါဟာပေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ပါကာရအဋ္ဋာလကာဒိပဋိသင်္ခရဏံ ကာရာပေတွာ ပုန သပတ္တရညာ ယုဒ္ဓေန အဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ကတွာ နဂရံ အဇ္ဈာဝသတိ။ ဗာရာဏသိရညောပိ ‘‘တာပသာ ဥယျာနတော ဓနံ ဂဟေတွာ ပလာတာ’’တိ အာရောစယိံသု။ သော ဥယျာနံ ဂန္တွာ စာဋိယော ဝိဝရာပေတွာ တိဏမေဝ ပဿိ, တဿ ဓနံ နိဿာယ မဟန္တော သောကော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော နဂရံ ဂန္တွာ ‘‘တိဏံ တိဏ’’န္တိ ဝိပ္ပလပန္တော စရတိ, နာဿ ကောစိ သောကံ နိဗ္ဗာပေတုံ သက္ကောတိ။
ဗောဓိသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘ရညော မဟန္တော သောကော, ဝိပ္ပလပန္တော စရတိ, ဌပေတွာ ခေါ ပန မံ နာဿ အညော ကောစိ သောကံ ဝိနောဒေတုံ သမတ္ထော, နိဿောကံ နံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သော ဧကဒိဝသံ တေန သဒ္ဓိံ သုခနိသိန္နော တဿ ဝိပ္ပလပနကာလေ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တိဏံ တိဏန္တိ လပသိ, ကော နု တေ တိဏမာဟရိ၊
ကိံ နု တေ တိဏကိစ္စတ္ထိ, တိဏမေဝ ပဘာသသီ’’တိ။
တတ္ထ ကိံ နု တေ တိဏကိစ္စတ္ထီတိ ကိံ နု တဝ တိဏေန ကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ အတ္ထိ။ တိဏမေဝ ပဘာသသီတိ တွဉှိ ကေဝလံ ‘‘တိဏံ တိဏ’’န္တိ တိဏမေဝ ပဘာသသိ, ‘‘အသုကတိဏံ နာမာ’’တိ န ကထေသိ, တိဏနာမံ တာဝဿ ကထေဟိ ‘‘အသုကတိဏံ နာမာ’’တိ, မယံ တေ အာဟရိဿာမ, အထ ပန တေ တိဏေနတ္ထော နတ္ထိ, နိက္ကာရဏာ မာ ဝိပ္ပလပီတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဓာဂမာ ဗြဟ္မစာရီ, ဗြဟာ ဆတ္တော ဗဟုဿုတော၊
သော မေ သဗ္ဗံ သမာဒါယ, တိဏံ နိက္ခိပ္ပ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
တတ္ထ ဗြဟာတိ ဒီဃော။ ဆတ္တောတိ တဿ နာမံ။ သဗ္ဗံ သမာဒါယာတိ သဗ္ဗံ ဓနံ ဂဟေတွာ။ တိဏံ နိက္ခိပ္ပ ဂစ္ဆတီတိ စာဋီသု တိဏံ နိက္ခိပိတွာ ဂတောတိ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝေတံ ဟောတိ ကတ္တဗ္ဗံ, အပ္ပေန ဗဟုမိစ္ဆတာ၊
သဗ္ဗံ သကဿ အာဒါနံ, အနာဒါနံ တိဏဿ စာ’’တိ။
တဿတ္ထော – အပ္ပေန တိဏေန ဗဟုဓနံ ဣစ္ဆတာ ဧဝံ ဧတံ ကတ္တဗ္ဗံ ဟောတိ, ယဒိဒံ ပိတု သန္တကတ္တာ သကဿ ဓနဿ သဗ္ဗံ အာဒါနံ အဂယှူပဂဿ တိဏဿ စ အနာဒါနံ။ ဣတိ, မဟာရာဇ, သော ဗြဟာ ဆတ္တော ဂဟေတဗ္ဗယုတ္တကံ အတ္တနော ပိတု သန္တကံ ဓနံ ဂဟေတွာ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗယုတ္တကံ တိဏံ စာဋီသု ပက္ခိပိတွာ ဂတော, တတ္ထ ကာ ပရိဒေဝနာတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သီလဝန္တော န ကုဗ္ဗန္တိ, ဗာလော သီလာနိ ကုဗ္ဗတိ၊
အနိစ္စသီလံ ဒုဿီလျံ, ကိံ ပဏ္ဍိစ္စံ ကရိဿတီ’’တိ။
တတ္ထ သီလဝန္တောတိ ယေ သီလသမ္ပန္နာ ဗြဟ္မစာရယော, တေ ဧဝရူပံ န ကုဗ္ဗန္တိ။ ဗာလော သီလာနိ ကုဗ္ဗတီတိ ဗာလော ပန ဒုရာစာရော ဧဝရူပါနိ အတ္တနော အနာစာရသင်္ခါတာနိ သီလာနိ ကရောတိ။ အနိစ္စသီလန္တိ အဒ္ဓုဝေန ဒီဃရတ္တံ အပ္ပဝတ္တေန သီလေန သမန္နာဂတံ။ ဒုဿီလျန္တိ ဒုဿီလံ။ ကိံ ပဏ္ဍိစ္စံ ကရိဿတီတိ ဧဝရူပံ ပုဂ္ဂလံ ဗာဟုသစ္စပရိဘာဝိတံ ပဏ္ဍိစ္စံ ကိံ ကရိဿတိ ကိံ သမ္ပာဒေဿတိ, ဝိပတ္တိမေဝဿ ကရိဿတီတိ။ တံ ဂရဟန္တော ဝတွာ သော တာယ ဗောဓိသတ္တဿ ကထာယ နိဿောကော ဟုတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗြဟာဆတ္တော ကုဟကဘိက္ခု အဟောသိ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဗြဟာဆတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၃၇] ၇။ ပီဌဇာတကဝဏ္ဏနာ
န တေ ပီဌမဒါယိမှာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဇနပဒတော ဇေတဝနံ ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိသာမေတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ သာမဏေရဒဟရေ ပုစ္ဆိ ‘‘အာဝုသော, သာဝတ္ထိယံ အာဂန္တုကဘိက္ခူနံ ကေ ဥပကာရကာ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော, အနာထပိဏ္ဍိကော နာမ မဟာသေဋ္ဌိ, ဝိသာခါ နာမ မဟာဥပါသိကာ ဧတေ ဘိက္ခုသံဃဿ ဥပကာရကာ မာတာပိတုဋ္ဌာနိယာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ပုနဒိဝသေ ပါတောဝ ဧကဘိက္ခုဿပိ အပဝိဋ္ဌကာလေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဃရဒွါရံ အဂမာသိ။ တံ အဝေလာယ ဂတတ္တာ ကောစိ န ဩလောကေသိ။ သော တတော ကိဉ္စိ အလဘိတွာ ဝိသာခါယ ဃရဒွါရံ ဂတော။ တတြာပိ အတိပါတောဝ ဂတတ္တာ ကိဉ္စိ န လဘိ။ သော တတ္ထ တတ္ထ ဝိစရိတွာ ပုနာဂစ္ဆန္တော ယာဂုယာ နိဋ္ဌိတာယ ဂတော, ပုနပိ တတ္ထ တတ္ထ ဝိစရိတွာ ဘတ္တေ နိဋ္ဌိတေ ဂတော။ သော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ‘‘ဒွေပိ ကုလာနိ အဿဒ္ဓါနိ အပ္ပသန္နာနိ ဧဝ, ဣမေ ဘိက္ခူ ပန ‘သဒ္ဓါနိ ပသန္နာနီ’တိ ကထေန္တီ’’တိ တာနိ ကုလာနိ ပရိဘဝန္တော စရတိ။
အထေကဒိဝသံ ဓမ္မသဘာယံ ဘိက္ခူ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ – ‘‘အာဝုသော, အသုကော ကိရ ဇာနပဒေါ ဘိက္ခု အတိကာလဿေဝ ကုလဒွါရံ ဂတော ဘိက္ခံ အလဘိတွာ ကုလာနိ ပရိဘဝန္တော စရတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ ဘိက္ခူ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကသ္မာ တွံ ဘိက္ခု ကုဇ္ဈသိ, ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ တာပသာပိ တာဝ ကုလဒွါရံ ဂန္တွာ ဘိက္ခံ အလဘိတွာ န ကုဇ္ဈိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အပရဘာဂေ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဟိမဝန္တေ စိရံ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဗာရာဏသိံ ပတွာ ဥယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ဘိက္ခာယ ပါဝိသိ။ တဒါ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိ သဒ္ဓေါ ဟောတိ ပသန္နော။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ကတရံ ကုလဃရံ သဒ္ဓ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သေဋ္ဌိဃရ’’န္တိ
သုတွာ သေဋ္ဌိနော ဃရဒွါရံ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ သေဋ္ဌိ ရာဇုပဋ္ဌာနံ ဂတော, မနုဿာပိ နံ န ပဿိံသု, သော နိဝတ္တိတွာ ဂစ္ဆတိ။ အထ နံ သေဋ္ဌိ ရာဇကုလတော နိဝတ္တန္တော ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ဘိက္ခာဘာဇနံ ဂဟေတွာ ဃရံ နေတွာ နိသီဒါပေတွာ ပါဒဓောဝနတေလမက္ခနယာဂုခဇ္ဇကာဒီဟိ သန္တပ္ပေတွာ အန္တရာဘတ္တေ ကိဉ္စိ ကာရဏံ အပုစ္ဆိတွာ ကတဘတ္တကိစ္စံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ‘‘ဘန္တေ, အမှာကံ ဃရဒွါရံ အာဂတာ နာမ ယာစကာ ဝါ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာ ဝါ သက္ကာရသမ္မာနံ အလဘိတွာ ဂတပုဗ္ဗာ နာမ နတ္ထိ, တုမှေ ပန အဇ္ဇ အမှာကံ ဒါရကေဟိ အဒိဋ္ဌတ္တာ အာသနံ ဝါ ပါနီယံ ဝါ ပါဒဓောဝနံ ဝါ ယာဂုဘတ္တံ ဝါ အလဘိတွာဝ ဂတာ, အယံ အမှာကံ ဒေါသော, တံ နော ခမိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န တေ ပီဌမဒါယိမှာ, န ပါနံ နပိ ဘောဇနံ၊
ဗြဟ္မစာရိ ခမဿု မေ, ဧတံ ပဿာမိ အစ္စယ’’န္တိ။
တတ္ထ န တေ ပီဌမဒါယိမှာတိ ပီဌမ္ပိ တေ န ဒါပယိမှ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နေဝါဘိသဇ္ဇာမိ န စာပိ ကုပ္ပေ, န စာပိ မေ အပ္ပိယမာသိ ကိဉ္စိ၊
အထောပိ မေ အာသိ မနောဝိတက္ကော, ဧတာဒိသော နူန ကုလဿ ဓမ္မော’’တိ။
တတ္ထ နေဝါဘိသဇ္ဇာမီတိ နေဝ လဂ္ဂါမိ။ ဧတာဒိသောတိ ‘‘ဣမဿ ကုလဿ ဧတာဒိသော နူန သဘာဝေါ, အဒါယကဝံသော ဧသ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ မေ မနောဝိတက္ကော ဥပ္ပန္နော။
တံ သုတွာ သေဋ္ဌိ ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဧသသ္မာကံ ကုလေ ဓမ္မော, ပိတုပိတာမဟော သဒါ၊
အာသနံ ဥဒကံ ပဇ္ဇံ, သဗ္ဗေတံ နိပဒါမသေ။
‘‘ဧသသ္မာကံ ကုလေ ဓမ္မော, ပိတုပိတာမဟော သဒါ၊
သက္ကစ္စံ ဥပတိဋ္ဌာမ, ဥတ္တမံ ဝိယ ဉာတက’’န္တိ။
တတ္ထ ဓမ္မောတိ သဘာဝေါ။ ပိတုပိတာမဟောတိ ပိတူနဉ္စ ပိတာမဟာနဉ္စ သန္တကော။ ဥဒကန္တိ ပါဒဓောဝနဥဒကံ။ ပဇ္ဇန္တိ ပါဒမက္ခနတေလံ။ သဗ္ဗေတန္တိ သဗ္ဗံ ဧတံ။ နိပဒါမသေတိ နိကာရ ပကာရာ ဥပသဂ္ဂါ, ဒါမသေတိ အတ္ထော, ဒဒါမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမိနာ ယာဝ သတ္တမာ ကုလပရိဝဋ္ဋာ ဒါယကဝံသော အမှာကံ ဝံသောတိ ဒဿေတိ။ ဥတ္တမံ ဝိယ ဉာတကန္တိ မာတရံ ဝိယ ပိတရံ ဝိယ စ မယံ ဓမ္မိကံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ဒိသွာ သက္ကစ္စံ သဟတ္ထေန ဥပဋ္ဌဟာမာတိ အတ္ထော။
ဗောဓိသတ္တော ပန ကတိပါဟံ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိနော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော တတ္ထ ဝသိတွာ ပုန ဟိမဝန္တမေဝ ဂန္တွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိ အာနန္ဒော အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပီဌဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၃၈] ၈။ ထုသဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝိဒိတံ ထုသန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အဇာတသတ္တုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တသ္မိံ ကိရ မာတုကုစ္ဆိဂတေ တဿ မာတု ကောသလရာဇဓီတာယ ဗိမ္ဗိသာရရညော ဒက္ခိဏဇာဏုလောဟိတပိဝနဒေါဟဠော ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပဏ္ဍု အဟောသိ။ သာ ပရိစာရိကာဟိ ပုစ္ဆိတာ တာသံ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ရာဇာပိ သုတွာ နေမိတ္တကေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဒေဝိယာ ကိရ ဧဝရူပေါ ဒေါဟဠော ဥပ္ပန္နော, တဿ ကာ နိပ္ဖတ္တီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ နေမိတ္တကာ ‘‘ဒေဝိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တကသတ္တော တုမှေ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿတီ’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ ‘‘သစေ မမ ပုတ္တော မံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿတိ, ကော ဧတ္ထ ဒေါသော’’တိ ဒက္ခိဏဇာဏုံ သတ္ထေန ဖာလာပေတွာ လောဟိတံ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋကေန ဂါဟာပေတွာ ဒေဝိယာ ပါယေသိ။ သာ စိန္တေသိ ‘‘သစေ မမ
ကုစ္ဆိယံ နိဗ္ဗတ္တော ပုတ္တော ပိတရံ မာရေဿတိ, ကိံ မေ တေနာ’’တိ။ သာ ဂဗ္ဘပါတနတ္ထံ ကုစ္ဆိံ မဒ္ဒါပေသိ။
ရာဇာ ဉတွာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ မယှံ ကိရ ပုတ္တော မံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿတိ, န ခေါ ပနာဟံ အဇရော အမရော, ပုတ္တမုခံ ပဿိတုံ မေ ဒေဟိ, မာ ဣတော ပဘုတိ ဧဝရူပံ ကမ္မံ အကာသီ’’တိ အာဟ။ သာ တတော ပဋ္ဌာယ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ကုစ္ဆိံ မဒ္ဒါပေသိ။ ရာဇာ ဉတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဥယျာနဂမနံ နိဝါရေသိ။ သာ ပရိပုဏ္ဏဂဗ္ဘာ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ စဿ အဇာတဿေဝ ပိတု သတ္တုဘာဝတော ‘‘အဇာတသတ္တု’’တွေဝ နာမမကံသု။ တသ္မိံ ကုမာရပရိဟာရေန ဝဍ္ဎန္တေ သတ္ထာ ဧကဒိဝသံ ပဉ္စသတဘိက္ခုပရိဝုတော ရညော နိဝေသနံ ဂန္တွာ နိသီဒိ။ ရာဇာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယဘောဇနီယေန ပရိဝိသိတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ဓမ္မံ သုဏန္တော နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ကုမာရံ မဏ္ဍေတွာ ရညော အဒံသု။ ရာဇာ ဗလဝသိနေဟေန ပုတ္တံ ဂဟေတွာ ဦရုမှိ နိသီဒါပေတွာ ပုတ္တဂတေန ပေမေန ပုတ္တမေဝ မမာယန္တော န ဓမ္မံ သုဏာတိ။ သတ္ထာ တဿ ပမာဒဘာဝံ ဉတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗေ ရာဇာနော ပုတ္တေ အာသင်္ကမာနာ ပဋိစ္ဆန္နေ ကာရေတွာ ‘အမှာကံ အစ္စယေန နီဟရိတွာ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပေယျာထာ’တိ အာဏာပေသု’’န္တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တက္ကသိလာယံ ဒိသာပါမောက္ခအာစရိယော ဟုတွာ ဗဟူ ရာဇကုမာရေ စ ဗြာဟ္မဏကုမာရေ စ သိပ္ပံ ဝါစေသိ။ ဗာရာဏသိရညောပိ ပုတ္တော သောဠသဝဿကာလေ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တယော ဝေဒေ စ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ စ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပရိပုဏ္ဏသိပ္ပေါ အာစရိယံ အာပုစ္ဆိ။ အာစရိယော အင်္ဂဝိဇ္ဇာဝသေန တံ ဩလောကေန္တော ‘‘ဣမဿ ပုတ္တံ နိဿာယ အန္တရာယော ပညာယတိ, တမဟံ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ဟရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ စတဿော ဂါထာ ဗန္ဓိတွာ ရာဇကုမာရဿ အဒါသိ, ဧဝဉ္စ ပန တံ ဝဒေသိ ‘‘တာတ, ပဌမံ ဂါထံ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ တဝ ပုတ္တဿ သောဠသဝဿကာလေ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တော ဝဒေယျာသိ, ဒုတိယံ မဟာဥပဋ္ဌာနကာလေ, တတိယံ ပါသာဒံ အဘိရုဟမာနော သောပါနသီသေ ဌတွာ, စတုတ္ထံ သယနသိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသန္တော ဥမ္မာရေ ဌတွာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ
သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အာစရိယံ ဝန္ဒိတွာ ဂတော ဩပရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာသိ။ တဿ ပုတ္တော သောဠသဝဿကာလေ ရညော ဥယျာနကီဠာဒီနံ အတ္ထာယ နိက္ခမန္တဿ သိရိဝိဘဝံ ဒိသွာ ပိတရံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဟေတုကာမော ဟုတွာ အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကာနံ ကထေသိ။ တေ ‘‘သာဓု ဒေဝ, မဟလ္လကကာလေ လဒ္ဓေန ဣဿရိယေန ကော အတ္ထော, ယေန ကေနစိ ဥပါယေန ရာဇာနံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒိံသု။ ကုမာရော ‘‘ဝိသံ ခါဒါပေတွာ မာရေဿာမီ’’တိ ပိတရာ သဒ္ဓိံ သာယမာသံ ဘုဉ္ဇန္တော ဝိသံ ဂဟေတွာ နိသီဒိ။ ရာဇာ ဘတ္တပါတိယံ ဘတ္တေ အစ္ဆုပန္တေယေဝ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝိဒိတံ ထုသံ ဥန္ဒုရာနံ, ဝိဒိတံ ပန တဏ္ဍုလံ၊
ထုသံ ထုသံ ဝိဝဇ္ဇေတွာ, တဏ္ဍုလံ ပန ခါဒရေ’’တိ။
တတ္ထ ဝိဒိတန္တိ ကာဠဝဒ္ဒလေပိ အန္ဓကာရေ ဥန္ဒုရာနံ ထုသော ထုသဘာဝေန တဏ္ဍုလော စ တဏ္ဍုလဘာဝေန ဝိဒိတော ပါကဋောယေဝ။ ဣဓ ပန လိင်္ဂဝိပလ္လာသဝသေန ‘‘ထုသံ တဏ္ဍုလ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ခါဒရေတိ ထုသံ ထုသံ ဝဇ္ဇေတွာ တဏ္ဍုလမေဝ ခါဒန္တိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တာတ ကုမာရ, ယထာ ဥန္ဒုရာနံ အန္ဓကာရေပိ ထုသော ထုသဘာဝေန တဏ္ဍုလော စ တဏ္ဍုလဘာဝေန ပါကဋော, တေ ထုသံ ဝဇ္ဇေတွာ တဏ္ဍုလမေဝ ခါဒန္တိ, ဧဝမေဝ မမပိ တဝ ဝိသံ ဂဟေတွာ နိသိန္နဘာဝေါ ပါကဋောတိ။
ကုမာရော ‘‘ဉာတောမှီ’’တိ ဘီတော ဘတ္တပါတိယံ ဝိသံ ပါတေတုံ အဝိသဟိတွာ ဥဋ္ဌာယ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ဂတော။ သော တမတ္ထံ အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကာနံ အာရောစေတွာ ‘‘အဇ္ဇ တာဝမှိ ဉာတော, ဣဒါနိ ကထံ မာရေဿာမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ တေ တတော ပဋ္ဌာယ ဥယျာနေ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟုတွာ နိကဏ္ဏိကဝသေန မန္တယမာနာ ‘‘အတ္ထေကော ဥပါယော, ခဂ္ဂံ သန္နယှိတွာ မဟာဥပဋ္ဌာနံ ဂတကာလေ အမစ္စာနံ အန္တရေ ဌတွာ ရညော ပမတ္တဘာဝံ ဉတွာ ခဂ္ဂေန ပဟရိတွာ မာရေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဝတ္ထပေသုံ။ ကုမာရော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ မဟာဥပဋ္ဌာနကာလေ သန္နဒ္ဓခဂ္ဂေါ ဟုတွာ ဂန္တွာ ဣတော စိတော စ ရညော ပဟရဏောကာသံ ဥပဓာရေတိ။ တသ္မိံ ခဏေ ရာဇာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာ မန္တနာ အရညသ္မိံ, ယာ စ ဂါမေ နိကဏ္ဏိကာ၊
ယဉ္စေတံ ဣတိ စီတိ စ, ဧတမ္ပိ ဝိဒိတံ မယာ’’တိ။
တတ္ထ အရညသ္မိန္တိ ဥယျာနေ။ နိကဏ္ဏိကာတိ ကဏ္ဏမူလေ မန္တနာ။ ယဉ္စေတံ ဣတိ စီတိ စာတိ ယဉ္စ ဧတံ ဣဒါနိ မမ ပဟရဏောကာသပရိယေသနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တာတ ကုမာရ, ယာ ဧသာ တဝ အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကေဟိ သဒ္ဓိံ ဥယျာနေ စ ဂါမေ စ နိကဏ္ဏိကာ မန္တနာ, ယဉ္စေတံ ဣဒါနိ မမ မာရဏတ္ထာယ ဣတိ စီတိ စ ကရဏံ, ဧတမ္ပိ သဗ္ဗံ မယာ ဉာတန္တိ။
ကုမာရော ‘‘ဇာနာတိ မေ ဝေရိဘာဝံ ပိတာ’’တိ တတော ပလာယိတွာ ဥပဋ္ဌာကာနံ အာရောစေသိ။ တေ သတ္တဋ္ဌ ဒိဝသေ အတိက္ကမိတွာ ‘‘ကုမာရ, န တေ ပိတာ, ဝေရိဘာဝံ ဇာနာတိ, တက္ကမတ္တေန တွံ ဧဝံသညီ အဟောသိ, မာရေဟိ န’’န္တိ ဝဒိံသု။ သော ဧကဒိဝသံ ခဂ္ဂံ ဂဟေတွာ သောပါနမတ္ထကေ ဂဗ္ဘဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ သောပါနမတ္ထကေ ဌိတော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓမ္မေန ကိရ ဇာတဿ, ပိတာ ပုတ္တဿ မက္ကဋော၊
ဒဟရဿေဝ သန္တဿ, ဒန္တေဟိ ဖလမစ္ဆိဒါ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မေနာတိ သဘာဝေန။ ပိတာ ပုတ္တဿ မက္ကဋောတိ ပိတာ မက္ကဋော ပုတ္တဿ မက္ကဋပေါတကဿ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ အရညေ ဇာတော မက္ကဋော အတ္တနော ယူထပရိဟရဏံ အာသင်္ကန္တော တရုဏဿ မက္ကဋပေါတကဿ ဒန္တေဟိ ဖလံ ဆိန္ဒိတွာ ပုရိသဘာဝံ နာသေတိ, တထာ တဝ အတိရဇ္ဇကာမဿ ဖလာနိ ဥပ္ပါဋာပေတွာ ပုရိသဘာဝံ နာသေဿာမီတိ။
ကုမာရော ‘‘ဂဏှာပေတုကာမော မံ ပိတာ’’တိ ဘီတော ပလာယိတွာ ‘‘ပိတရာမှိ သန္တဇ္ဇိတော’’တိ ဥပဋ္ဌာကာနံ အာရောစေသိ။ တေ အဍ္ဎမာသမတ္တေ ဝီတိဝတ္တေ ‘‘ကုမာရ, သစေ ရာဇာ ဇာနေယျ, ဧတ္တကံ ကာလံ နာဓိဝါသေယျ, တက္ကမတ္တေန တယာ ကထိတံ, မာရေဟိ န’’န္တိ ဝဒိံသု။ သော ဧကဒိဝသံ ခဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ဥပရိပါသာဒေ သိရိသယနံ ပဝိသိတွာ ‘‘အာဂစ္ဆန္တမေဝ နံ မာရေဿာမီ’’တိ ဟေဋ္ဌာပလ္လင်္ကေ နိသီဒိ။ ရာဇာ ဘုတ္တသာယမာသော ပရိဇနံ ဥယျောဇေတွာ ‘‘နိပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသန္တော ဥမ္မာရေ ဌတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယမေတံ ပရိသပ္ပသိ, အဇကာဏောဝ သာသပေ၊
ယောပါယံ ဟေဋ္ဌတော သေတိ, ဧတမ္ပိ ဝိဒိတံ မယာ’’တိ။
တတ္ထ ပရိသပ္ပသီတိ ဘယေန ဣတော စိတော စ သပ္ပသိ။ သာသပေတိ သာသပခေတ္တေ။ ယောပါယန္တိ ယောပိ အယံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယမ္ပိ ဧတံ တွံ သာသပဝနံ ပဝိဋ္ဌကာဏဧဠကော ဝိယ ဘယေန ဣတော စိတော စ သံသပ္ပသိ, ပဌမံ ဝိသံ ဂဟေတွာ အာဂတောသိ, ဒုတိယံ ခဂ္ဂေန ပဟရိတုကာမော ဟုတွာ အာဂတောသိ, တတိယံ ခဂ္ဂံ အာဒါယ သောပါနမတ္ထကေ အဋ္ဌာသိ, ဣဒါနိ မံ ‘‘မာရေဿာမီ’’တိ ဟေဋ္ဌာသယနေ နိပန္နောသိ, သဗ္ဗမေတံ ဇာနာမိ, န တံ ဣဒါနိ ဝိဿဇ္ဇေမိ, ဂဟေတွာ ရာဇာဏံ ကာရာပေဿာမီတိ။ ဧဝံ တဿ အဇာနန္တဿေဝ သာ သာ ဂါထာ တံ တံ အတ္ထံ ဒီပေတိ။
ကုမာရော ‘‘ဉာတောမှိ ပိတရာ, ဣဒါနိ မံ နာဿေဿတီ’’တိ ဘယပ္ပတ္တော ဟေဋ္ဌာသယနာ နိက္ခမိတွာ ခဂ္ဂံ ရညော ပါဒမူလေ ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘ခမာဟိ မေ, ဒေဝါ’’တိ ပါဒမူလေ ဥရေန နိပဇ္ဇိ။ ရာဇာ ‘‘န မယှံ ကောစိ ကမ္မံ ဇာနာတီတိ တွံ စိန္တေသီ’’တိ တံ တဇ္ဇေတွာ သင်္ခလိကဗန္ဓနေန ဗန္ဓာပေတွာ ဗန္ဓနာဂါရံ ပဝေသာပေတွာ အာရက္ခံ ဌပေသိ။ တဒါ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဂုဏံ သလ္လက္ခေသိ။ သော အပရဘာဂေ ကာလမကာသိ, တဿ သရီရကိစ္စံ ကတွာ ကုမာရံ ဗန္ဓနာဂါရာ နီဟရိတွာ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ တက္ကသိလာယံ ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ထုသဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၃၉] ၉။ ဗာဝေရုဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဒဿနေန မောရဿာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဟတလာဘသက္ကာရေ တိတ္ထိယေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တိတ္ထိယာ ဟိ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ လာဘိနော အဟေသုံ, ဥပ္ပန္နေ ပန ဗုဒ္ဓေ ဟတလာဘသက္ကာရာ သူရိယုဂ္ဂမနေ ခဇ္ဇောပနကာ ဝိယ ဇာတာ။ တေသံ တံ ပဝတ္တိံ အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ,
ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ယာဝ ဂုဏဝန္တာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တာဝ နိဂ္ဂုဏာ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တာ အဟေသုံ, ဂုဏဝန္တေသု ပန ဥပ္ပန္နေသု နိဂ္ဂုဏာ ဟတလာဘသက္ကာရာ ဇာတာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော မောရယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝုဍ္ဎိမနွာယ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော အရညေ ဝိစရိ။ တဒါ ဧကစ္စေ ဝါဏိဇာ ဒိသာကာကံ ဂဟေတွာ နာဝါယ ဗာဝေရုရဋ္ဌံ အဂမံသု။ တသ္မိံ ကိရ ကာလေ ဗာဝေရုရဋ္ဌေ သကုဏာ နာမ နတ္ထိ။ အာဂတာဂတာ ရဋ္ဌဝါသိနော တံ ပဉ္ဇရေ နိသိန္နံ ဒိသွာ ‘‘ပဿထိမဿ ဆဝိဝဏ္ဏံ ဂလပရိယောသာနံ မုခတုဏ္ဍကံ မဏိဂုဠသဒိသာနိ အက္ခီနီ’’တိ ကာကမေဝ ပသံသိတွာ တေ ဝါဏိဇကေ အာဟံသု ‘‘ဣမံ, အယျာ, သကုဏံ အမှာကံ ဒေထ, အမှာကံ ဣမိနာ အတ္ထော, တုမှေ အတ္တနော ရဋ္ဌေ အညံ လဘိဿထာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ မူလေန ဂဏှထာ’’တိ။ ‘‘ကဟာပဏေန နော ဒေထာ’’တိ။ ‘‘န ဒေမာ’’တိ။ အနုပုဗ္ဗေန ဝဍ္ဎိတွာ ‘‘သတေန ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အမှာကံ ဧသ ဗဟူပကာရော, တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ မေတ္တိ ဟောတူ’’တိ ကဟာပဏသတံ ဂဟေတွာ အဒံသု။ တေ တံ နေတွာ သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရေ ပက္ခိပိတွာ နာနပ္ပကာရေန မစ္ဆမံသေန စေဝ ဖလာဖလေန စ ပဋိဇဂ္ဂိံသု။ အညေသံ သကုဏာနံ အဝိဇ္ဇမာနဋ္ဌာနေ ဒသဟိ အသဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ကာကော လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တော အဟောသိ။
ပုနဝါရေ တေ ဝါဏိဇာ ဧကံ မောရရာဇာနံ ဂဟေတွာ ယထာ အစ္ဆရသဒ္ဒေန ဝဿတိ, ပါဏိပ္ပဟရဏသဒ္ဒေန နစ္စတိ, ဧဝံ သိက္ခာပေတွာ ဗာဝေရုရဋ္ဌံ အဂမံသု။ သော မဟာဇနေ သန္နိပတိတေ နာဝါယ ဓုရေ ဌတွာ ပက္ခေ ဝိဓုနိတွာ မဓုရဿရံ နိစ္ဆာရေတွာ နစ္စိ။ မနုဿာ တံ ဒိသွာ သောမနဿဇာတာ ‘‘ဧတံ, အယျာ, သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တံ သုသိက္ခိတံ သကုဏရာဇာနံ အမှာကံ ဒေထာ’’တိ အာဟံသု။ အမှေဟိ ပဌမံ ကာကော အာနီတော, တံ ဂဏှိတ္ထ, ဣဒါနိ ဧကံ မောရရာဇာနံ အာနယိမှာ, ဧတမ္ပိ ယာစထ, တုမှာကံ ရဋ္ဌေ သကုဏံ နာမ ဂဟေတွာ အာဂန္တုံ န သက္ကာတိ။ ‘‘ဟောတု, အယျာ, အတ္တနော ရဋ္ဌေ အညံ လဘိဿထ, ဣမံ နော ဒေထာ’’တိ မူလံ ဝဍ္ဎေတွာ သဟဿေန ဂဏှိံသု။ အထ နံ သတ္တရတနဝိစိတ္တေ ပဉ္ဇရေ ဌပေတွာ မစ္ဆမံသဖလာဖလေဟိ စေဝ မဓုလာဇသက္ကရပါနကာဒီဟိ စ ပဋိဇဂ္ဂိံသု, မယူရရာဇာ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တော ဇာတော, တဿာဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ ကာကဿ လာဘသက္ကာရော ပရိဟာယိ,
ကောစိ နံ ဩလောကေတုမ္ပိ န ဣစ္ဆိ။ ကာကော ခါဒနီယဘောဇနီယံ အလဘမာနော ‘‘ကာကာ’’တိ ဝဿန္တော ဂန္တွာ ဥက္ကာရဘူမိယံ ဩတရိတွာ ဂေါစရံ ဂဏှိ။
သတ္ထာ ဒွေ ဝတ္ထူနိ ဃဋေတွာ သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဒဿနေန မောရဿ, သိခိနော မဉ္ဇုဘာဏိနော၊
ကာကံ တတ္ထ အပူဇေသုံ, မံသေန စ ဖလေန စ။
‘‘ယဒါ စ သရသမ္ပန္နော, မောရော ဗာဝေရုမာဂမာ၊
အထ လာဘော စ သက္ကာရော, ဝါယသဿ အဟာယထ။
‘‘ယာဝ နုပ္ပဇ္ဇတီ ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မရာဇာ ပဘင်္ကရော၊
တာဝ အညေ အပူဇေသုံ, ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ။
‘‘ယဒါ စ သရသမ္ပန္နော, ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မံ အဒေသယိ၊
အထ လာဘော စ သက္ကာရော, တိတ္ထိယာနံ အဟာယထာ’’တိ။
တတ္ထ သိခိနောတိ သိခါယ သမန္နာဂတဿ။ မဉ္ဇုဘာဏိနောတိ မဓုရဿရဿ။ အပူဇေသုန္တိ အပူဇယိံသု။ မံသေန စ ဖလေန စာတိ နာနပ္ပကာရေန မံသေန ဖလာဖလေန စ။ ဗာဝေရုမာဂမာတိ ဗာဝေရုရဋ္ဌံ အာဂတော။ ‘‘ဘာဝေရူ’’တိပိ ပါဌော။ အဟာယထာတိ ပရိဟီနော။ ဓမ္မရာဇာတိ နဝဟိ လောကုတ္တရဓမ္မေဟိ ပရိသံ ရဉ္ဇေတီတိ ဓမ္မရာဇာ။ ပဘင်္ကရောတိ သတ္တလောကဩကာသလောကသင်္ခါရလောကေသု အာလောကဿ ကတတ္တာ ပဘင်္ကရော။ သရသမ္ပန္နောတိ ဗြဟ္မဿရေန သမန္နာဂတော။ ဓမ္မံ အဒေသယီတိ စတုသစ္စဓမ္မံ ပကာသေသီတိ။
ဣတိ ဣမာ စတဿော ဂါထာ ဘာသိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကာကော နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော အဟောသိ, မောရရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဗာဝေရုဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၄၀] ၁၀။ ဝိသယှဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဒါသိ ဒါနာနီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အနာထပိဏ္ဍိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ခဒိရင်္ဂါရဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁။၄၀) ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ အနာထပိဏ္ဍိကံ။ အာမန္တေတွာ ‘‘ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိ ‘ဒါနံ မာ ဒဒါသီ’တိ အာကာသေ ဌတွာ ဝါရေန္တံ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ပဋိဗာဟိတွာ ဒါနံ အဒံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝေါ ဝိသယှော နာမ သေဋ္ဌိ ဟုတွာ ပဉ္စဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော ဒါနဇ္ဈာသယော ဒါနာဘိရတော အဟောသိ။ သော စတူသု နဂရဒွါရေသု, နဂရမဇ္ဈေ, အတ္တနော ဃရဒွါရေတိ ဆသု ဌာနေသု ဒါနသာလာယော ကာရေတွာ ဒါနံ ပဝတ္တေသိ, ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဆ သတသဟဿာနိ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဗောဓိသတ္တဿ စ ဝနိဗ္ဗကယာစကာနဉ္စ ဧကသဒိသမေဝ ဘတ္တံ ဟောတိ။ တဿ ဇမ္ဗုဒီပံ ဥန္နင်္ဂလံ ကတွာ ဒါနံ ဒဒတော ဒါနာနုဘာဝေန သက္ကဿ ဘဝနံ ကမ္ပိ, သက္ကဿ ဒေဝရညော ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သက္ကော ‘‘ကော နု ခေါ မံ ဌာနာ စာဝေတုကာမော’’တိ ဥပဓာရေန္တော မဟာသေဋ္ဌိံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဝိသယှော အတိဝိယ ပတ္ထရိတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဥန္နင်္ဂလံ ကရောန္တော ဒါနံ ဒေတိ, ဣမိနာ ဒါနေန မံ စာဝေတွာ သယံ သက္ကော ဘဝိဿတိ မညေ, ဓနမဿ နာသေတွာ ဧတံ ဒလိဒ္ဒံ ကတွာ ယထာ ဒါနံ န ဒေတိ, တထာ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ သဗ္ဗံ ဓနဓညံ တေလမဓုဖာဏိတသက္ကရာဒီနိ အန္တမသော ဒါသကမ္မကရပေါရိသမ္ပိ အန္တရဓာပေသိ။
တဒါ ဒါနဗျာဝဋာ အာဂန္တွာ ‘‘သာမိ ဒါနဂ္ဂံ ပစ္ဆိန္နံ, ဌပိတဌပိတဋ္ဌာနေ န ကိဉ္စိ ပဿာမာ’’တိ အာရောစယိံသု။ ‘‘ဣတော ပရိဗ္ဗယံ ဟရထ, မာ ဒါနံ ပစ္ဆိန္ဒထာ’’တိ ဘရိယံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဒါနံ ပဝတ္တာပေဟီ’’တိ အာဟ။ သာ သကလဂေဟံ ဝိစိနိတွာ အဍ္ဎမာသကမတ္တမ္ပိ အဒိသွာ ‘‘အယျ, အမှာကံ နိဝတ္ထဝတ္ထံ ဌပေတွာ အညံ ကိဉ္စိ န ပဿာမိ, သကလဂေဟံ တုစ္ဆ’’န္တိ အာဟ။ သတ္တရတနဂဗ္ဘေသု ဒွါရံ ဝိဝရာပေတွာ န ကိဉ္စိ အဒ္ဒသ, သေဋ္ဌိဉ္စ ဘရိယဉ္စ ဌပေတွာ အညေ ဒါသကမ္မကရာပိ န ပညာယိံသု။ ပုန မဟာသတ္တော။
ဘရိယံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, န သက္ကာ ဒါနံ ပစ္ဆိန္ဒိတုံ, သကလနိဝေသနံ ဝိစိနိတွာ ကိဉ္စိ ဥပဓာရေဟီ’’တိ အာဟ။ တသ္မိံ ခဏေ ဧကော တိဏဟာရကော အသိတဉ္စ ကာဇဉ္စ တိဏဗန္ဓနရဇ္ဇုဉ္စ ဒွါရန္တရေ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယိ။ သေဋ္ဌိဘရိယာ တံ ဒိသွာ ‘‘သာမိ, ဣဒံ ဌပေတွာ အညံ န ပဿာမီ’’တိ အာဟရိတွာ အဒါသိ။ မဟာသတ္တော ‘‘ဘဒ္ဒေ, မယာ ဧတ္တကံ ကာလံ တိဏံ နာမ န လာယိတပုဗ္ဗံ, အဇ္ဇ ပန တိဏံ လာယိတွာ အာဟရိတွာ ဝိက္ကိဏိတွာ ယထာနုစ္ဆဝိကံ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ ဒါနုပစ္ဆေဒဘယေန အသိတဉ္စေဝ ကာဇဉ္စ ရဇ္ဇုဉ္စ ဂဟေတွာ နဂရာ နိက္ခမိတွာ တိဏဝတ္ထုံ ဂန္တွာ တိဏံ လာယိတွာ ‘‘ဧကော အမှာကံ ဘဝိဿတိ, ဧကေန ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ ဒွေ တိဏကလာပေ ဗန္ဓိတွာ ကာဇေ လဂ္ဂေတွာ အာဒါယ ဂန္တွာ နဂရဒွါရေ ဝိက္ကိဏိတွာ မာသကေ ဂဟေတွာ ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ ယာစကာနံ အဒါသိ။ ယာစကာ ဗဟူ, တေသံ ‘‘မယှမ္ပိ ဒေဟိ, မယှမ္ပိ ဒေဟီ’’တိ ဝဒန္တာနံ ဣတရမ္ပိ ကောဋ္ဌာသံ ဒတွာ တံ ဒိဝသံ သဒ္ဓိံ ဘရိယာယ အနာဟာရော ဝီတိနာမေသိ။ ဣမိနာ နိယာမေန ဆ ဒိဝသာ ဝီတိဝတ္တာ။
အထဿ သတ္တမေ ဒိဝသေ တိဏံ အာဟရမာနဿ သတ္တာဟံ နိရာဟာရဿ အတိသုခုမာလဿ နလာဋေ သူရိယာတပေန ပဟဋမတ္တေ အက္ခီနိ ဘမိံသု။ သော သတိံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတုံ အသက္ကောန္တော တိဏံ အဝတ္ထရိတွာ ပတိ။ သက္ကော တဿ ကိရိယံ ဥပဓာရယမာနော ဝိစရတိ။ သော တင်္ခဏညေဝ အာဂန္တွာ အာကာသေ ဌတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒါသိ ဒါနာနိ ပုရေ ဝိသယှ, ဒဒတော စ တေ ခယဓမ္မော အဟောသိ၊
ဣတော ပရံ စေ န ဒဒေယျ ဒါနံ, တိဋ္ဌေယျုံ တေ သံယမန္တဿ ဘောဂါ’’တိ။
တဿတ္ထော – အမ္ဘော ဝိသယှ တွံ ဣတော ပုဗ္ဗေ တဝ ဂေဟေ ဓနေ ဝိဇ္ဇမာနေ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဥန္နင်္ဂလံ ကရိတွာ ဒါနာနိ အဒါသိ။ တဿ စ တေ ဧဝံ ဒဒတော ဘောဂါနံ ခယဓမ္မော ခယသဘာဝေါ အဟောသိ, သဗ္ဗံ သာပတေယျံ ခီဏံ, ဣတော ပရံ စေပိ တွံ ဒါနံ န ဒဒေယျ, ကဿစိ ကိဉ္စိ န ဒဒေယျာသိ, တဝ သံယမန္တဿ အဒဒန္တဿ ဘောဂါ တထေဝ တိဋ္ဌေယျုံ, ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ န ဒဿာမီ’’တိ တွံ မယှံ ပဋိညံ ဒေဟိ, အဟံ တေ ဘောဂေ ဒဿေဿာမီတိ။
မဟာသတ္တော တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ကောသိ တွ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘သက္ကောဟမသ္မီ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘သက္ကော နာမ သယံ ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ သတ္တ ဝတ္တပဒါနိ ပူရေတွာ သက္ကတ္တံ ပတ္တော, တွံ ပန အတ္တနော ဣဿရိယကာရဏံ ဒါနံ ဝါရေသိ, အနရိယံ ဝတ ကရောသီ’’တိ ဝတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အနရိယမရိယေန သဟဿနေတ္တ, သုဒုဂ္ဂတေနာပိ အကိစ္စမာဟု၊
မာ ဝေါ ဓနံ တံ အဟု ဒေဝရာဇ, ယံ ဘောဂဟေတု ဝိဇဟေမု သဒ္ဓံ။
‘‘ယေန ဧကော ရထော ယာတိ, ယာတိ တေနပရော ရထော၊
ပေါရာဏံ နိဟိတံ ဝတ္တံ, ဝတ္တတညေဝ ဝါသဝ။
‘‘ယဒိ ဟေဿတိ ဒဿာမ, အသန္တေ ကိံ ဒဒါမသေ၊
ဧဝံဘူတာပိ ဒဿာမ, မာ ဒါနံ ပမဒမှသေ’’တိ။
တတ္ထ အနရိယန္တိ လာမကံ ပါပကမ္မံ။ အရိယေနာတိ ပရိသုဒ္ဓါစာရေန အရိယေန။ သုဒုဂ္ဂတေနာပီတိ သုဒလိဒ္ဒေနာပိ။ အကိစ္စမာဟူတိ အကတ္တဗ္ဗန္တိ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ ဝဒန္တိ, တွံ ပန မံ အနရိယံ မဂ္ဂံ အာရောစေသီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝေါတိ နိပါတမတ္တံ။ ယံ ဘောဂဟေတူတိ ယဿ ဓနဿ ပရိဘုဉ္ဇနဟေတု မယံ ဒါနသဒ္ဓံ ဝိဇဟေမု ပရိစ္စဇေယျာမ, တံ ဓနမေဝ မာ အဟု, န နော တေန ဓနေန အတ္ထောတိ ဒီပေတိ။
ရထောတိ ယံကိဉ္စိ ယာနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယေန မဂ္ဂေန ဧကော ရထော ယာတိ, အညောပိ ရထော ‘‘ရထဿ ဂတမဂ္ဂေါ ဧသော’’တိ တေနေဝ မဂ္ဂေန ယာတိ။ ပေါရာဏံ နိဟိတံ ဝတ္တန္တိ ယံ မယာ ပုဗ္ဗေ နိဟိတံ ဝတ္တံ, တံ မယိ ဓရန္တေ ဝတ္တတုယေဝ, မာ တိဋ္ဌတူတိ အတ္ထော။ ဧဝံဘူတာတိ ဧဝံ တိဏဟာရကဘူတာပိ မယံ ယာဝ ဇီဝါမ, တာဝ ဒဿာမယေဝ။ ကိံကာရဏာ? မာ ဒါနံ ပမဒမှသေတိ။ အဒဒန္တော ဟိ ဒါနံ ပမဇ္ဇတိ နာမ န သရတိ န သလ္လက္ခေတိ, အဟံ ပန ဇီဝမာနော ဒါနံ ပမုဿိတုံ န ဣစ္ဆာမိ, တသ္မာ ဒါနံ ဒဿာမိယေဝါတိ ဒီပေတိ။
သက္ကော တံ ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘ကိမတ္ထာယ ဒါနံ ဒဒါသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘နေဝ သက္ကတ္တံ, န ဗြဟ္မတ္တံ ပတ္ထယမာနော, သဗ္ဗညုတံ
ပတ္ထေန္တော ပနာဟံ ဒဒါမီ’’တိ အာဟ။ သက္ကော တဿ ဝစနံ သုတွာ တုဋ္ဌော ဟတ္ထေန ပိဋ္ဌိံ ပရိမဇ္ဇိ။ ဗောဓိသတ္တဿ တင်္ခဏညေဝ ပရိမဇ္ဇိတမတ္တဿေဝ သကလသရီရံ ပရိပူရိ။ သက္ကာနုဘာဝေန စဿ သဗ္ဗော ဝိဘဝပရိစ္ဆေဒေါ ပဋိပါကတိကောဝ အဟောသိ။ သက္ကော ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ, တွံ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဒွါဒသ သတသဟဿာနိ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ဒါနံ ဒဒါဟီ’’တိ တဿ ဂေဟေ အပရိမာဏံ ဓနံ ကတွာ တံ ဥယျောဇေတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သေဋ္ဌိဘရိယာ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, ဝိသယှော ပန သေဋ္ဌိ အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဝိသယှဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ကောကိလဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
၅။ စူဠကုဏာလဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၄၁] ၁။ ကဏ္ဍရီဇာတကဝဏ္ဏနာ
နရာနမာရာမကရာသူတိ ဣမဿ ဇာတကဿ ဝိတ္ထာရကထာ ကုဏာလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။ကုဏာလဇာတက) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ကဏ္ဍရီဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၄၂] ၂။ ဝါနရဇာတကဝဏ္ဏနာ
အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ဝဓာယ ပရိသက္ကနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။သုသုမာရဇာတကဝဏ္ဏနာ) ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။
အတီတေ ပန ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ ကပိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဂင်္ဂါတီရေ ဝသိ။ အထေကာ အန္တောဂင်္ဂါယံ သံသုမာရီ ဗောဓိသတ္တဿ ဟဒယမံသေ ဒေါဟဠံ
ဥပ္ပါဒေတွာ သံသုမာရဿ ကထေသိ။ သော ‘‘တံ ကပိံ ဥဒကေ နိမုဇ္ဇာပေတွာ မာရေတွာ ဟဒယမံသံ ဂဟေတွာ သံသုမာရိယာ ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ မဟာသတ္တံ အာဟ – ‘‘ဧဟိ, သမ္မ, အန္တရဒီပကေ ဖလာဖလေ ခါဒိတုံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ကထံ, သမ္မ, အဟံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘အဟံ တံ မမ ပိဋ္ဌိယံ နိသီဒါပေတွာ နေဿာမီ’’တိ။ သော တဿ စိတ္တံ အဇာနန္တော လင်္ဃိတွာ ပိဋ္ဌိယံ နိသီဒိ။ သံသုမာရော ထောကံ ဂန္တွာ နိမုဇ္ဇိတုံ အာရဘိ။ အထ နံ ဝါနရော ‘‘ကိံကာရဏာ, ဘော, မံ ဥဒကေ နိမုဇ္ဇာပေသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဟံ တံ မာရေတွာ တဝ ဟဒယမံသံ မမ ဘရိယာယ ဒဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဒန္ဓ တွံ မမ ဟဒယမံသံ ဥရေ အတ္ထီတိ မညသီ’’တိ? ‘‘အထ ကဟံ တေ ဌပိတ’’န္တိ? ‘‘ဧတံ ဥဒုမ္ဗရေ ဩလမ္ဗန္တံ န ပဿသီ’’တိ? ‘‘ပဿာမိ, ဒဿသိ ပန မေ’’တိ။ ‘‘အာမ, ဒဿာမီ’’တိ။ သံသုမာရော ဒန္ဓတာယ တံ ဂဟေတွာ နဒီတီရေ ဥဒုမ္ဗရမူလံ ဂတော။ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပိဋ္ဌိတော လင်္ဃိတွာ ဥဒုမ္ဗရရုက္ခေ နိသိန္နော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနံ, ဥဒ္ဓါတုံ ဥဒကာ ထလံ၊
န ဒါနာဟံ ပုန တုယှံ, ဝသံ ဂစ္ဆာမိ ဝါရိဇ။
‘‘အလမေတေဟိ အမ္ဗေဟိ, ဇမ္ဗူဟိ ပနသေဟိ စ၊
ယာနိ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ, ဝရံ မယှံ ဥဒုမ္ဗရော။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, န ခိပ္ပမနုဗုဇ္ဈတိ၊
အမိတ္တဝသမနွေတိ, ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, ခိပ္ပမေဝ နိဗောဓတိ၊
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္ဗာဓာ, န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ အသက္ခိံ ဝတာတိ သမတ္ထော ဝတ အဟောသိံ။ ဥဒ္ဓါတုန္တိ ဥဒ္ဓရိတုံ။ ဝါရိဇာတိ သံသုမာရံ အာလပတိ။ ယာနိ ပါရံ သမုဒ္ဒဿာတိ ဂင်္ဂံ သမုဒ္ဒနာမေနာလပန္တော ‘‘ယာနိ သမုဒ္ဒဿ ပါရံ ဂန္တွာ ခါဒိတဗ္ဗာနိ, အလံ တေဟီ’’တိ ဝဒတိ။ ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတီတိ ဥပ္ပန္နံ အတ္ထံ ခိပ္ပံ အဇာနန္တော အမိတ္တဝသံ ဂစ္ဆတိ, ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။
ဣတိ သော စတူဟိ ဂါထာဟိ လောကိယကိစ္စာနံ နိပ္ဖတ္တိကာရဏံ ကထေတွာ ဝနသဏ္ဍမေဝ ပါဝိသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သံသုမာရော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ဝါနရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဝါနရဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၄၃] ၃။ ကုန္တိနီဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဝသိမှ တဝါဂါရေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော ဂေဟေ နိဝုတ္ထံ ကုန္တိနီသကုဏိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာ ကိရ ရညော ဒူတေယျဟာရိကာ အဟောသိ။ ဒွေ ပေါတကာပိဿာ အတ္ထိ, ရာဇာ တံ သကုဏိကံ ဧကဿ ရညော ပဏ္ဏံ ဂါဟာပေတွာ ပေသေသိ။ တဿာ ဂတကာလေ ရာဇကုလေ ဒါရကာ တေ သကုဏပေါတကေ ဟတ္ထေဟိ ပရိမဒ္ဒန္တာ မာရေသုံ။ သာ အာဂန္တွာ တေ ပေါတကေ မတေ ပဿန္တီ ‘‘ကေန မေ ပုတ္တကာ မာရိတာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အသုကေန စ အသုကေန စာ’’တိ။ တသ္မိဉ္စ ကာလေ ရာဇကုလေ ပေါသာဝနိကဗျဂ္ဃေါ အတ္ထိ ကက္ခဠော ဖရုသော, ဗန္ဓနဗလေန တိဋ္ဌတိ။ အထ တေ ဒါရကာ တံ ဗျဂ္ဃံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ သာပိ သကုဏိကာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ ‘‘ယထာ ဣမေဟိ မမ ပုတ္တကာ မာရိတာ, တထေဝ နေ ကရိဿာမီ’’တိ တေ ဒါရကေ ဂဟေတွာ ဗျဂ္ဃဿ ပါဒမူလေ ခိပိ, ဗျဂ္ဃေါ မုရာမုရာပေတွာ ခါဒိ။ သာ ‘‘ဣဒါနိ မေ မနောရထော ပရိပုဏ္ဏော’’တိ ဥပ္ပတိတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတာ။ တံ ကာရဏံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ရာဇကုလေ ကိရ အသုကာ နာမ ကုန္တိနီ သကုဏိကာ ယေ ဟိဿာ ပေါတကာ မာရိတာ, တေ ဒါရကေ ဗျဂ္ဃဿ ပါဒမူလေ ခိပိတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသာ အတ္တနော ပေါတကဃာတကေ ဒါရကေ ဂဟေတွာ ဗျဂ္ဃဿ ပါဒမူလေ ခိပိတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗောဓိသတ္တော ဓမ္မေန သမေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ နိဝေသနေ ဧကာ ကုန္တိနီ သကုဏိကာ ဒူတေယျဟာရိကာတိ သဗ္ဗံ ပုရိမသဒိသမေဝ။ အယံ ပန ဝိသေသော။ အယံ ကုန္တိနီ ဗျဂ္ဃေန ဒါရကေ
မာရာပေတွာ စိန္တေသိ ‘‘ဣဒါနိ န သက္ကာ မယာ ဣဓ ဝသိတုံ, ဂမိဿာမိ, ဂစ္ဆန္တီ စ ပန ရညော အနာရောစေတွာ န ဂမိဿာမိ, အာရောစေတွာဝ ဂမိဿာမီ’’တိ။ သာ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတာ ‘‘သာမိ, တုမှာကံ ပမာဒေန မမ ပုတ္တကေ ဒါရကာ မာရေသုံ, အဟံ ကောဓဝသိကာ ဟုတွာ တေ ဒါရကေ ပဋိမာရေသိံ, ဣဒါနိ မယာ ဣဓ ဝသိတုံ န သက္ကာ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဝသိမှ တဝါဂါရေ, နိစ္စံ သက္ကတပူဇိတာ,
တွမေဝ ဒါနိမကရိ, ဟန္ဒ ရာဇ ဝဇာမဟ’’န္တိ။
တတ္ထ တွမေဝ ဒါနိမကရီတိ မံ ပဏ္ဏံ ဂါဟာပေတွာ ပေသေတွာ အတ္တနော ပမာဒေန မမ ပိယပုတ္တကေ အရက္ခန္တော တွညေဝ ဣဒါနိ ဧတံ မမ ဒေါမနဿကာရဏံ အကရိ။ ဟန္ဒာတိ ဝဝဿဂ္ဂတ္ထေ နိပါတော။ ရာဇာတိ ဗောဓိသတ္တံ အာလပတိ။ ဝဇာမဟန္တိ အဟံ ဟိမဝန္တံ ဂစ္ဆာမီတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော ဝေ ကတေ ပဋိကတေ, ကိဗ္ဗိသေ ပဋိကိဗ္ဗိသေ၊
ဧဝံ တံ သမ္မတီ ဝေရံ, ဝသ ကုန္တိနိ မာဂမာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယော ပုဂ္ဂလော ပရေန ကတေ ကိဗ္ဗိသေ အတ္တနော ပုတ္တမာရဏာဒိကေ ဒါရုဏေ ကမ္မေ ကတေ ပုန အတ္တနော တဿ ပုဂ္ဂလဿ ပဋိကတေ ပဋိကိဗ္ဗိသေ ‘‘ပဋိကတံ မယာ တဿာ’’တိ ဇာနာတိ။ ဧဝံ တံ သမ္မတီ ဝေရန္တိ ဧတ္တကေန တံ ဝေရံ သမ္မတိ ဝူပသန္တံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝသ ကုန္တိနိ မာဂမာတိ။
တံ သုတွာ ကုန္တိနီ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ကတဿ စ ကတ္တာ စ, မေတ္တိ သန္ဓီယတေ ပုန၊
ဟဒယံ နာနုဇာနာတိ, ဂစ္ဆညေဝ ရထေသဘာ’’တိ။
တတ္ထ န ကတဿ စ ကတ္တာ စာတိ ကတဿ စ အဘိဘူတဿ ဥပပီဠိတဿ ပုဂ္ဂလဿ, ဣဒါနိ ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမံ ကတွာ ယော ကတ္တာ တဿ စာတိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ ပုန မိတ္တဘာဝေါ နာမ န သန္ဓီယတိ န ဃဋီယတီတိ အတ္ထော။ ဟဒယံ နာနုဇာနာတီတိ တေန ကာရဏေန မမ
ဟဒယံ ဣဓ ဝါသံ နာနုဇာနာတိ။ ဂစ္ဆညေဝ ရထေသဘာတိ တသ္မာ အဟံ မဟာရာဇ ဂမိဿာမိယေဝါတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကတဿ စေဝ ကတ္တာ စ, မေတ္တိ သန္ဓီယတေ ပုန၊
ဓီရာနံ နော စ ဗာလာနံ, ဝသ ကုန္တိနိ မာဂမာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ကတဿ စေဝ ပုဂ္ဂလဿ, ယော စ ကတ္တာ တဿ မေတ္တိ သန္ဓီယတေ ပုန, သာ ပန ဓီရာနံ, နော စ ဗာလာနံ။ ဓီရာနဉှိ မေတ္တိ ဘိန္နာပိ ပုန ဃဋီယတိ, ဗာလာနံ ပန သကိံ ဘိန္နာ ဘိန္နာဝ ဟောတိ, တသ္မာ ဝသ ကုန္တိနိ မာဂမာတိ။
သကုဏိကာ ‘‘ဧဝံ သန္တေပိ န သက္ကာ မယာ ဣဓ ဝသိတုံ သာမီ’’တိ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကုန္တိနီယေဝ ဧတရဟိ ကုန္တိနီ အဟောသိ, ဗာရာဏသိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကုန္တိနီဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၄၄] ၄။ အမ္ဗဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော နီလိယံ မဏ္ဍယတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ အမ္ဗဂေါပကတ္ထေရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ မဟလ္လကကာလေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဇေတဝနပစ္စန္တေ အမ္ဗဝနေ ပဏ္ဏသာလံ ကာရေတွာ အမ္ဗေ ရက္ခန္တော ပတိတာနိ အမ္ဗပက္ကာနိ ခါဒန္တော ဝိစရတိ, အတ္တနော သမ္ဗန္ဓမနုဿာနမ္ပိ ဒေတိ။ တသ္မိံ ဘိက္ခာစာရံ ပဝိဋ္ဌေ အမ္ဗစောရကာ အမ္ဗာနိ ပါတေတွာ ခါဒိတွာ စ ဂဟေတွာ စ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မိံ ခဏေ စတဿော သေဋ္ဌိဓီတရော အစိရဝတိယံ နှာယိတွာ ဝိစရန္တိယော တံ အမ္ဗဝနံ ပဝိသိံသု။ မဟလ္လကော အာဂန္တွာ တာ ဒိသွာ ‘‘တုမှေဟိ မေ အမ္ဗာနိ ခါဒိတာနီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘန္တေ, မယံ ဣဒါနေဝ အာဂတာ, န တုမှာကံ အမ္ဗာနိ ခါဒါမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ သပထံ ကရောထာ’’တိ? ‘‘ကရောမ, ဘန္တေ’’တိ သပထံ ကရိံသု။ မဟလ္လကော တာ သပထံ ကာရေတွာ လဇ္ဇာပေတွာ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ တဿ တံ ကိရိယံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ
ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော ကိရ မဟလ္လကော အတ္တနော ဝသနကံ အမ္ဗဝနံ ပဝိဋ္ဌာ သေဋ္ဌိဓီတရော သပထံ ကာရေတွာ လဇ္ဇာပေတွာ ဝိဿဇ္ဇေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ အမ္ဗဂေါပကော ဟုတွာ စတဿော သေဋ္ဌိဓီတရော သပထံ ကာရေတွာ လဇ္ဇာပေတွာ ဝိဿဇ္ဇေသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သက္ကတ္တံ ကာရေသိ။ တဒါ ဧကော ကူဋဇဋိလော ဗာရာဏသိံ ဥပနိဿာယ နဒီတီရေ အမ္ဗဝနေ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ အမ္ဗေ ရက္ခန္တော ပတိတာနိ အမ္ဗပက္ကာနိ ခါဒန္တော သမ္ဗန္ဓမနုဿာနမ္ပိ ဒေန္တော နာနပ္ပကာရေန မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တော ဝိစရတိ။ တဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ‘‘ကေ နု ခေါ လောကေ မာတာပိတရော ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစယနကမ္မံ ကရောန္တိ, ဒါနံ ဒေန္တိ, သီလံ ရက္ခန္တိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောန္တိ, ကေ ပဗ္ဗဇိတာ သမဏဓမ္မေ ယုတ္တပယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, ကေ အနာစာရံ စရန္တီ’’တိ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဣမံ အမ္ဗဂေါပကံ အနာစာရံ ကူဋဇဋိလံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ကူဋဇဋိလော ကသိဏပရိကမ္မာဒိံ အတ္တနော သမဏဓမ္မံ ပဟာယ အမ္ဗဝနံ ရက္ခန္တော ဝိစရတိ, သံဝေဇေဿာမိ န’’န္တိ တဿ ဂါမံ ဘိက္ခာယ ပဝိဋ္ဌကာလေ အတ္တနော အာနုဘာဝေန အမ္ဗေ ပါတေတွာ စောရေဟိ ဝိလုမ္ဗိတေ ဝိယ အကာသိ။
တဒါ ဗာရာဏသိတော စတဿော သေဋ္ဌိဓီတရော တံ အမ္ဗဝနံ ပဝိသိံသု။ ကူဋဇဋိလော တာ ဒိသွာ ‘‘တုမှေဟိ မေ အမ္ဗာနိ ခါဒိတာနီ’’တိ ပလိဗုဒ္ဓိ။ ‘‘ဘန္တေ, မယံ ဣဒါနေဝ အာဂတာ, န တေ အမ္ဗာနိ ခါဒါမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ သပထံ ကရောထာ’’တိ? ‘‘ကတွာ စ ပန ဂန္တုံ လဘိဿာမာ’’တိ? ‘‘အာမ, လဘိဿထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ တာသု ဇေဋ္ဌိကာ သပထံ ကရောန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော နီလိယံ မဏ္ဍယတိ, သဏ္ဍာသေန ဝိဟညတိ၊
တဿ သာ ဝသမနွေတု, ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယော ပုရိသော ပလိတာနံ ကာဠဝဏ္ဏကရဏတ္ထာယ နီလဖလာဒီနိ ယောဇေတွာ ကတံ နီလိယံ မဏ္ဍယတိ, နီလကေသန္တရေ စ
ဥဋ္ဌိတံ ပလိတံ ဥဒ္ဓရန္တော သဏ္ဍာသေန ဝိဟညတိ ကိလမတိ, တဿ ဧဝရူပဿ မဟလ္လကဿ သာ ဝသံ အနွေတု, တထာရူပံ ပတိံ လဘတု, ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရီတိ။
တာပသော ‘‘တွံ ဧကမန္တံ တိဋ္ဌာဟီ’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ သေဋ္ဌိဓီတရံ သပထံ ကာရေသိ။ သာ သပထံ ကရောန္တီ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝီသံ ဝါ ပဉ္စဝီသံ ဝါ, ဦနတိံသံဝ ဇာတိယာ၊
တာဒိသာ ပတိ မာ လဒ္ဓါ, ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရီ’’တိ။
တဿတ္ထော – နာရိယော နာမ ပန္နရသသောဠသဝဿိကကာလေ ပုရိသာနံ ပိယာ ဟောန္တိ။ ယာ ပန တဝ အမ္ဗာနိ အဝါဟရိ, သာ ဧဝရူပေ ယောဗ္ဗနေ ပတိံ အလဘိတွာ ဇာတိယာ ဝီသံ ဝါ ပဉ္စဝီသံ ဝါ ဧကေန ဒွီဟိ ဦနတာယ ဦနတိံသံ ဝါ ဝဿာနိ ပတွာ တာဒိသာ ပရိပက္ကဝယာ ဟုတွာပိ ပတိံ မာ လဒ္ဓါတိ။
တာယပိ သပထံ ကတွာ ဧကမန္တံ ဌိတာယ တတိယာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒီဃံ ဂစ္ဆတု အဒ္ဓါနံ, ဧကိကာ အဘိသာရိကာ၊
သင်္ကေတေ ပတိ မာ အဒ္ဒ, ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရိ, သာ ပတိံ ပတ္ထယမာနာ တဿ သန္တိကံ အဘိသရဏတာယ အဘိသာရိကာ နာမ ဟုတွာ ဧကိကာ အဒုတိယာ ဂါဝုတဒွိဂါဝုတမတ္တံ ဒီဃံ အဒ္ဓါနံ ဂစ္ဆတု, ဂန္တွာပိ စ တသ္မိံ အသုကဋ္ဌာနံ နာမ အာဂစ္ဆေယျာသီတိ ကတေ သင်္ကေတေ တံ ပတိံ မာ အဒ္ဒသာတိ။
တာယပိ သပထံ ကတွာ ဧကမန္တံ ဌိတာယ စတုတ္ထာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘အလင်္ကတာ သုဝသနာ, မာလိနီ စန္ဒနုဿဒါ၊
ဧကိကာ သယနေ သေတု, ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရီ’’တိ။ – သာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ၊
တာပသော ‘‘တုမှေဟိ အတိဘာရိယာ သပထာ ကတာ, အညေဟိ အမ္ဗာနိ ခါဒိတာနိ ဘဝိဿန္တိ, ဂစ္ဆထ ဒါနိ တုမှေ’’တိ တာ ဥယျောဇေသိ။ သက္ကော ဘေရဝရူပါရမ္မဏံ ဒဿေတွာ ကူဋတာပသံ တတော ပလာပေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကူဋဇဋိလော အယံ အမ္ဗဂေါပကော မဟလ္လကော အဟောသိ, စတဿော သေဋ္ဌိဓီတရော ဧတာယေဝ, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အမ္ဗဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၄၅] ၅။ ရာဇကုမ္ဘဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝနံ ယဒဂ္ဂိ ဒဟတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ အလသဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိဝါသီ ကုလပုတ္တော သာသနေ ဥရံ ဒတွာ ပဗ္ဗဇိတွာပိ အလသော အဟောသိ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာယောနိသောမနသိကာရဝတ္တပဋိဝတ္တာဒီဟိ ပရိဗာဟိရော နီဝရဏာဘိဘူတော။ နိသိန္နဋ္ဌာနာဒီသု ဣရိယာပထေသု တထာ ဧဝ ဟောတိ။ တဿ တံ အာလသိယဘာဝံ အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော နာမ ဘိက္ခု ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ အာလသိယော ကုသီတော နီဝရဏာဘိဘူတော ဝိဟရတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ အာလသိယောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အမစ္စရတနံ အဟောသိ, ဗာရာဏသိရာဇာ အာလသိယဇာတိကော အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ရာဇာနံ ပဗောဓေဿာမီ’’တိ ဧကံ ဥပမံ ဥပဓာရေန္တော ဝိစရတိ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ အမစ္စဂဏပရိဝုတော တတ္ထ ဝိစရန္တော ဧကံ ရာဇကုမ္ဘံ နာမ အာလသိယံ ပဿိ။ တထာရူပါ ကိရ အာလသိယာ သကလဒိဝသံ ဂစ္ဆန္တာပိ ဧကဒွင်္ဂုလမတ္တမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ ‘‘ဝယဿ ကော နာမ သော’’တိ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိ။ မဟာသတ္တော ‘‘ရာဇကုမ္ဘော နာမေသ, မဟာရာဇ, အာလသိယော။ ဧဝရူပေါ ဟိ သကလဒိဝသံ ဂစ္ဆန္တောပိ ဧကင်္ဂုလဒွင်္ဂုလမတ္တမေဝ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ‘‘အမ္ဘော, ရာဇကုမ္ဘ, တုမှာကံ ဒန္ဓဂမနံ ဣမသ္မိံ အရညေ ဒါဝဂ္ဂိမှိ ဥဋ္ဌိတေ ကိံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝနံ ယဒဂ္ဂိ ဒဟတိ, ပါဝကော ကဏှဝတ္တနီ၊
ကထံ ကရောသိ ပစလက, ဧဝံ ဒန္ဓပရက္ကမော’’တိ။
တတ္ထ ယဒဂ္ဂီတိ ယဒါ အဂ္ဂိ။ ပါဝကော ကဏှဝတ္တနီတိ အဂ္ဂိနော ဝေဝစနံ။ ပစလကာတိ တံ အာလပတိ။ သော ဟိ စလန္တော စလန္တော ဂစ္ဆတိ, နိစ္စံ ဝါ ပစလာယတိ, တသ္မာ ‘‘ပစလကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဒန္ဓပရက္ကမောတိ ဂရုဝီရိယော။
တံ သုတွာ ရာဇကုမ္ဘော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗဟူနိ ရုက္ခဆိဒ္ဒါနိ, ပထဗျာ ဝိဝရာနိ စ၊
တာနိ စေ နာဘိသမ္ဘောမ, ဟောတိ နော ကာလပရိယာယော’’တိ။
တဿတ္ထော – ပဏ္ဍိတ, အမှာကံ ဣတော ဥတ္တရိဂမနံ နာမ နတ္ထိ။ ဣမသ္မိံ ပန အရညေ ရုက္ခဆိဒ္ဒါနိ ပထဝိယံ ဝိဝရာနိ စ ဗဟူနိ။ ယဒိ တာနိ န ပါပုဏာမ, ဟောတိ နော ကာလပရိယာယောတိ မရဏမေဝ နော ဟောတီတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယော ဒန္ဓကာလေ တရတိ, တရဏီယေ စ ဒန္ဓတိ၊
သုက္ခပဏ္ဏံဝ အက္ကမ္မ, အတ္ထံ ဘဉ္ဇတိ အတ္တနော။
‘‘ယော ဒန္ဓကာလေ ဒန္ဓေတိ, တရဏီယေ စ တာရယိ၊
သသီဝ ရတ္တိံ ဝိဘဇံ, တဿတ္ထော ပရိပူရတီ’’တိ။
တတ္ထ ဒန္ဓကာလေတိ တေသံ တေသံ ကမ္မာနံ သဏိကံ ကတ္တဗ္ဗကာလေ။ တရတီတိ တုရိတတုရိတော ဝေဂေန တာနိ ကမ္မာနိ ကရောတိ။ သုက္ခပဏ္ဏံဝါတိ ယထာ ဝါတာတပသုက္ခံ တာလပဏ္ဏံ ဗလဝါ ပုရိသော အက္ကမိတွာ ဘဉ္ဇေယျ, တတ္ထေဝ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကရေယျ, ဧဝံ သော အတ္တနော အတ္ထံ ဝုဒ္ဓိံ ဘဉ္ဇတိ။ ဒန္ဓေတီတိ ဒန္ဓယတိ ဒန္ဓကာတဗ္ဗာနိ ကမ္မာနိ ဒန္ဓမေဝ ကရောတိ။ တာရယီတိ တုရိတကာတဗ္ဗာနိ ကမ္မာနိ တုရိတောဝ ကရောတိ။ သသီဝ ရတ္တိံ ဝိဘဇန္တိ ယထာ စန္ဒော ဇုဏှပက္ခံ ရတ္တိံ ဇောတယမာနော ကာဠပက္ခရတ္တိတော ရတ္တိံ ဝိဘဇန္တော ဒိဝသေ ဒိဝသေ ပရိပူရတိ, ဧဝံ တဿ ပုရိသဿ အတ္ထော ပရိပူရတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ တတော ပဋ္ဌာယ အနလသော ဇာတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇကုမ္ဘော အာလသိယဘိက္ခု အဟောသိ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ရာဇကုမ္ဘဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၄၆] ၆။ ကေသဝဇာတကဝဏ္ဏနာ
မနုဿိန္ဒံ ဇဟိတွာနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဝိဿာသဘောဇနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ကိရ ဂေဟေ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ နိဗဒ္ဓဘတ္တံ ဟောတိ, ဂေဟံ နိစ္စကာလံ ဘိက္ခုသံဃဿ ဩပါနဘူတံ ကာသာဝပဇ္ဇောတံ ဣသိဝါတပဋိဝါတံ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တော သေဋ္ဌိနော နိဝေသနေ ဘိက္ခုသံဃံ ဒိသွာ ‘‘အဟမ္ပိ အရိယသံဃဿ နိဗဒ္ဓံ ဘိက္ခံ ဒဿာမီ’’တိ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ နိဗဒ္ဓံ ဘိက္ခံ ပဋ္ဌပေသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ရာဇနိဝေသနေ နိဗဒ္ဓံ ဘိက္ခာ ဒိယျတိ, တိဝဿိကဂန္ဓသာလိဘောဇနံ ပဏီတံ။ ဝိဿာသေနပိ သိနေဟေနပိ သဟတ္ထာ ဒါယကာ နတ္ထိ, ရာဇယုတ္တေ ဒါပေသိ။ ဘိက္ခူ နိသီဒိတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ န ဣစ္ဆန္တိ, နာနဂ္ဂရသဘတ္တံ ဂဟေတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဥပဋ္ဌာကကုလံ ဂန္တွာ တံ ဘတ္တံ တေသံ ဒတွာ တေဟိ ဒိန္နံ လူခံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ဘုဉ္ဇန္တိ။
အထေကဒိဝသံ ရညော ဗဟုံ ဖလာဖလံ အာဟရိံသု။ ရာဇာ ‘‘သံဃဿ ဒေထာ’’တိ အာဟ။ မနုဿာ ဘတ္တဂ္ဂံ ဂန္တွာ ဧကဘိက္ခုမ္ပိ အဒိသွာ ‘‘ဧကော ဘိက္ခုပိ နတ္ထီ’’တိ ရညော အာရောစေသုံ။ ‘‘နနု ဝေလာယေဝ တာဝါ’’တိ? ‘‘အာမ, ဝေလာ, ဘိက္ခူ ပန တုမှာကံ ဂေဟေ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဝိဿာသိကာနံ ဥပဋ္ဌာကာနံ ဂေဟံ ဂန္တွာ တေသံ ဒတွာ တေဟိ ဒိန္နံ လူခံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘အမှာကံ ဘတ္တံ ပဏီတံ, ကေန နု ခေါ ကာရဏေန အဘုတွာ အညံ ဘုဉ္ဇန္တိ, သတ္ထာရံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ ‘‘မဟာရာဇ, ဘောဇနံ နာမ ဝိဿာသပရမံ,
တုမှာကံ ဂေဟေ ဝိဿာသံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ သိနေဟေန ဒါယကာနံ အဘာဝါ ဘိက္ခူ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဝိဿာသိကဋ္ဌာနေ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ မဟာရာဇ, ဝိဿာသသဒိသော အညော ရသော နာမ နတ္ထိ, အဝိဿာသိကေန ဒိန္နံ စတုမဓုရမ္ပိ ဟိ ဝိဿာသိကေန ဒိန္နံ သာမာကဘတ္တံ န အဂ္ဃတိ။ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ရောဂေ ဥပ္ပန္နေ ရညာ ပဉ္စ ဝေဇ္ဇကုလာနိ ဂဟေတွာ ဘေသဇ္ဇေ ကာရိတေပိ ရောဂေ အဝူပသန္တေ ဝိဿာသိကာနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ အလောဏကံ သာမာကနီဝါရယာဂုဉ္စေဝ ဥဒကမတ္တသိတ္တံ အလောဏကပဏ္ဏဉ္စ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ နိရောဂါ ဇာတာ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာသိရဋ္ဌေ ဗြာမှဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ကပ္ပကုမာရော’’တိဿ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အပရဘာဂေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိ။ တဒါ ကေသဝေါ နာမ တာပသော ပဉ္စဟိ တာပသသတေဟိ ပရိဝုတော ဂဏသတ္ထာ ဟုတွာ ဟိမဝန္တေ ဝသတိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပဉ္စန္နံ အန္တေဝါသိကသတာနံ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကော ဟုတွာ ဝိဟာသိ, ကေသဝတာပသဿ ဟိတဇ္ဈာသယော သသိနေဟော အဟောသိ။ တေ အညမညံ အတိဝိယ ဝိဿာသိကာ အဟေသုံ။ အပရဘာဂေ ကေသဝေါ တေ တာပသေ အာဒါယ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ မနုဿပထံ ဂန္တွာ ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ဘိက္ခာယ ပဝိသိတွာ ရာဇဒွါရံ အဂမာသိ။ ရာဇာ ဣသိဂဏံ ဒိသွာ ပက္ကောသာပေတွာ အန္တောနိဝေသနေ ဘောဇေတွာ ပဋိညံ ဂဟေတွာ ဥယျာနေ ဝသာပေသိ။ အထ ဝဿာရတ္တေ အတိက္ကန္တေ ကေသဝေါ ရာဇာနံ အာပုစ္ဆိ။ ရာဇာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ မဟလ္လကာ, အမှေ တာဝ ဥပနိဿာယ ဝသထ, ဒဟရတာပသေ ဟိမဝန္တံ ပေသေထာ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကေန သဒ္ဓိံ တေ ဟိမဝန္တံ ပေသေတွာ သယံ ဧကကောဝ ဩဟိယိ။ ကပ္ပေါ ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ တာပသေဟိ သဒ္ဓိံ ဝသိ။
ကေသဝေါ ကပ္ပေန ဝိနာ ဝသန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတွာ တံ ဒဋ္ဌုကာမော ဟုတွာ နိဒ္ဒံ န လဘတိ, တဿ နိဒ္ဒံ အလဘန္တဿ သမ္မာ အာဟာရော န ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, လောဟိတပက္ခန္ဒိကာ အဟောသိ, ဗာဠှာ ဝေဒနာ ဝတ္တန္တိ။ ရာဇာ ပဉ္စ ဝေဇ္ဇကုလာနိ ဂဟေတွာ တာပသံ ပဋိဇဂ္ဂိ, ရောဂေါ န ဝူပသမ္မတိ။ ကေသဝေါ ရာဇာနံ အာဟ ‘‘မဟာရာဇ, ကိံ မယှံ မရဏံ ဣစ္ဆထ, ဥဒါဟု
အရောဂဘာဝ’’န္တိ? ‘‘အရောဂဘာဝံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ မံ ဟိမဝန္တံ ပေသေထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ရာဇာ နာရဒံ နာမ အမစ္စံ ပက္ကာသာပေတွာ ‘‘နာရဒ, အမှာကံ ဘဒန္တံ ဂဟေတွာ ဝနစရကေဟိ သဒ္ဓိံ ဟိမဝန္တံ ယာဟီ’’တိ ပေသေသိ။ နာရဒေါ တံ တတ္ထ နေတွာ ပစ္စာဂမာသိ။ ကေသဝဿပိ ကပ္ပေ ဒိဋ္ဌမတ္တေယေဝ စေတသိကရောဂေါ ဝူပသန္တော, ဥက္ကဏ္ဌာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ အထဿ ကပ္ပေါ အလောဏကေန အဓူပနေန ဥဒကမတ္တသိတ္တပဏ္ဏေန သဒ္ဓိံ သာမာကနီဝါရယာဂုံ အဒါသိ, တဿ တင်္ခဏညေဝ လောဟိတပက္ခန္ဒိကာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။
ပုန ရာဇာ နာရဒံ ပေသေသိ ‘‘ဂစ္ဆ ကေသဝဿ တာပသဿ ပဝတ္တိံ ဇာနာဟီ’’တိ။ သော ဂန္တွာ တံ အရောဂံ ဒိသွာ ‘‘ဘန္တေ, ဗာရာဏသိရာဇာ ပဉ္စ ဝေဇ္ဇကုလာနိ ဂဟေတွာ ပဋိဇဂ္ဂန္တော တုမှေ အရောဂေ ကာတုံ နာသက္ခိ, ကထံ တေ ကပ္ပေါ ပဋိဇဂ္ဂီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မနုဿိန္ဒံ ဇဟိတွာန, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ၊
ကထံ နု ဘဂဝါ ကေသီ, ကပ္ပဿ ရမတိ အဿမေ’’တိ။
တတ္ထ မနုဿိန္ဒန္တိ မနုဿာနံ ဣန္ဒံ ဗာရာဏသိရာဇာနံ။ ကထံ နု ဘဂဝါ ကေသီတိ ကေန နု ခေါ ဥပါယေန အယံ အမှာကံ ဘဂဝါ ကေသဝတာပသော ကပ္ပဿ အဿမေ ရမတီတိ။
ဧဝံ အညေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဝိယ ကေသဝဿ အဘိရတိကာရဏံ ပုစ္ဆိ။ တံ သုတွာ ကေသဝေါ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာဒူနိ ရမဏီယာနိ, သန္တိ ဝက္ခာ မနောရမာ၊
သုဘာသိတာနိ ကပ္ပဿ, နာရဒ ရမယန္တိ မ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝက္ခာတိ ရုက္ခာ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ရုက္ခာ’’တွေဝ လိခိတံ။ သုဘာသိတာနီတိ ကပ္ပေန ကထိတာနိ သုဘာသိတာနိ မံ ရမယန္တီတိ အတ္ထော။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘ဧဝံ မံ အဘိရမာပေန္တော ကပ္ပေါ အလောဏကံ အဓူပနံ ဥဒကသိတ္တပဏ္ဏမိဿံ သာမာကနီဝါရယာဂုံ ပါယေသိ, တာယ မေ သရီရေ ဗျာဓိ ဝူပသမိတော, အရောဂေါ ဇာတောမှီ’’တိ အာဟ။ တံ သုတွာ နာရဒေါ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာလီနံ ဩဒနံ ဘုဉ္ဇေ, သုစိံ မံသူပသေစနံ၊
ကထံ သာမာကနီဝါရံ, အလောဏံ ဆာဒယန္တိ တ’’န္တိ။
တတ္ထ ဘုဉ္ဇေတိ ဘုဉ္ဇသိ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဆာဒယန္တီတိ ဆာဒယတိ ပီဏေတိ တောသေတိ။ ဂါထာဗန္ဓသုခတ္ထံ ပန အနုနာသိကော ကတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယော တွံ သုစိံ မံသူပသေစနံ ရာဇကုလေ ရာဇာရဟံ သာလိဘတ္တံ ဘုဉ္ဇသိ, တံ ကထမိဒံ သာမာကနီဝါရံ အလောဏံ ပီဏေတိ တောသေတိ, ကထံ တေ ဧတံ ရုစ္စတီတိ။
တံ သုတွာ ကေသဝေါ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာဒုံ ဝါ ယဒိ ဝါသာဒုံ, အပ္ပံ ဝါ ယဒိ ဝါ ဗဟုံ၊
ဝိဿတ္ထော ယတ္ထ ဘုဉ္ဇေယျ, ဝိဿာသပရမာ ရသာ’’တိ။
တတ္ထ ယဒိ ဝါသာဒုန္တိ ယဒိ ဝါ အသာဒုံ။ ဝိဿတ္ထောတိ နိရာသင်္ကော ဝိဿာသပတ္တော ဟုတွာ။ ယတ္ထ ဘုဉ္ဇေယျာတိ ယသ္မိံ နိဝေသနေ ဧဝံ ဘုဉ္ဇေယျ, တတ္ထ ဧဝံ ဘုတ္တံ ယံကိဉ္စိ ဘောဇနံ သာဒုမေဝ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဝိဿာသပရမာ ရသာ, ဝိဿာသော ပရမော ဥတ္တမော ဧတေသန္တိ ဝိဿာသပရမာ ရသာ။ ဝိဿာသသဒိသော ဟိ အညော ရသော နာမ နတ္ထိ။ အဝိဿာသိကေန ဟိ ဒိန္နံ စတုမဓုရမ္ပိ ဝိဿာသိကေန ဒိန္နံ အမ္ဗိလကဉ္ဇိယံ န အဂ္ဃတီတိ။
နာရဒေါ တဿ ဝစနံ သုတွာ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကေသဝေါ ဣဒံ နာမ ကထေသီ’’တိ အာစိက္ခိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, နာရဒေါ သာရိပုတ္တော, ကေသဝေါ ဗကဗြဟ္မာ, ကပ္ပေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကေသဝဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၄၇] ၇။ အယကူဋဇာတကဝဏ္ဏနာ
သဗ္ဗာယသန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော လောကတ္ထစရိယံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု မဟာကဏှဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၂။၆၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဥဂ္ဂဟိတသဗ္ဗသိပ္ပေါ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ မနုဿာ ဒေဝမင်္ဂလိကာ ဟုတွာ ဗဟူ အဇေဠကာဒယော မာရေတွာ ဒေဝတာနံ ဗလိကမ္မံ ကရောန္တိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော’’တိ ဘေရိံ စရာပေသိ။ ယက္ခာ ဗလိကမ္မံ အလဘမာနာ ဗောဓိသတ္တဿ ကုဇ္ဈိတွာ ဟိမဝန္တေ ယက္ခသမာဂမံ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ မာရဏတ္ထာယ ဧကံ ကက္ခဠံ ယက္ခံ ပေသေသုံ။ သော ကဏ္ဏိကမတ္တံ မဟန္တံ အာဒိတ္တံ အယကူဋံ ဂဟေတွာ ‘‘ဣမိနာ နံ ပဟရိတွာ မာရေဿာမီ’’တိ အာဂန္တွာ မဇ္ဈိမယာမသမနန္တရေ ဗောဓိသတ္တဿ သယနမတ္ထကေ အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ သက္ကဿ အာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သော အာဝဇ္ဇမာနော တံ ကာရဏံ ဉတွာ ဣန္ဒဝဇိရံ အာဒါယ ဂန္တွာ ယက္ခဿ ဥပရိ အဋ္ဌာသိ။ ဗောဓိသတ္တော ယက္ခံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧသ မံ ရက္ခမာနော ဌိတော, ဥဒါဟု မာရေတုကာမော’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဗ္ဗာယသံ ကူဋမတိပ္ပမာဏံ, ပဂ္ဂယှ ယော တိဋ္ဌသိ အန္တလိက္ခေ၊
ရက္ခာယ မေ တွံ ဝိဟိတော နုသဇ္ဇ, ဥဒါဟု မေ စေတယသေ ဝဓာယာ’’တိ။
တတ္ထ ဝိဟိတော နုသဇ္ဇာတိ ဝိဟိတော နု အသိ အဇ္ဇ။
ဗောဓိသတ္တော ပန ယက္ခမေဝ ပဿတိ, န သက္ကံ။ ယက္ခော သက္ကဿ ဘယေန ဗောဓိသတ္တံ ပဟရိတုံ န သက္ကောတိ။ သော ဗောဓိသတ္တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘မဟာရာဇ, နာဟံ တဝ ရက္ခဏတ္ထာယ ဌိတော, ဣမိနာ ပန ဇလိတေန အယကူဋေန ပဟရိတွာ တံ မာရေဿာမီတိ အာဂတောမှိ, သက္ကဿ ဘယေန တံ ပဟရိတုံ န သက္ကောမီ’’တိ ဧတမတ္ထံ ဒီပေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒူတော အဟံ ရာဇိဓ ရက္ခသာနံ, ဝဓာယ တုယှံ ပဟိတောဟမသ္မိ၊
ဣန္ဒော စ တံ ရက္ခတိ ဒေဝရာဇာ, တေနုတ္တမင်္ဂံ န တေ ဖာလယာမီ’’တိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သစေ စ မံ ရက္ခတိ ဒေဝရာဇာ, ဒေဝါနမိန္ဒော မဃဝါ သုဇမ္ပတိ၊
ကာမံ ပိသာစာ ဝိနဒန္တု သဗ္ဗေ, န သန္တသေ ရက္ခသိယာ ပဇာယ။
‘‘ကာမံ ကန္ဒန္တု ကုမ္ဘဏ္ဍာ, သဗ္ဗေ ပံသုပိသာစကာ၊
နာလံ ပိသာစာ ယုဒ္ဓါယ, မဟတီ သာ ဝိဘိံသိကာ’’တိ။
တတ္ထ ရက္ခသိယာ ပဇာယာတိ ရက္ခသိသင်္ခါတာယ ပဇာယ, ရက္ခသသတ္တာနန္တိ အတ္ထော။ ကုမ္ဘဏ္ဍာတိ ကုမ္ဘမတ္တရဟဿင်္ဂါ မဟောဒရာ ယက္ခာ။ ပံသုပိသာစကာတိ သင်္ကာရဋ္ဌာနေ ပိသာစာ။ နာလန္တိ ပိသာစာ နာမ မယာ သဒ္ဓိံ ယုဒ္ဓါယ န သမတ္ထာ။ မဟတီ သာ ဝိဘိံသိကာတိ ယံ ပနေတေ ယက္ခာ သန္နိပတိတွာ ဝိဘိံသိကံ ဒဿေန္တိ, သာ မဟတီ ဝိဘိံသိကာ ဘယကာရဏဒဿနမတ္တမေဝ မယှံ, န ပနာဟံ ဘာယာမီတိ အတ္ထော။
သက္ကော ယက္ခံ ပလာပေတွာ မဟာသတ္တံ ဩဝဒိတွာ ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, ဣတော ပဋ္ဌာယ တဝ ရက္ခာ မမာယတ္တာ’’တိ ဝတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, ဗာရာဏသိရာဇာ အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အယကူဋဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၄၈] ၈။ အရညဇာတကဝဏ္ဏနာ
အရညာ ဂါမမာဂမ္မာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ထုလ္လကုမာရိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု စူဠနာရဒကဿပဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၃။၄၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ဘရိယာယ ကာလကတာယ ပုတ္တံ ဂဟေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဟိမဝန္တေ ဝသန္တော ပုတ္တံ အဿမပဒေ ဌပေတွာ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂစ္ဆတိ။ တဒါ စောရေသု ပစ္စန္တဂါမံ ပဟရိတွာ ကရမရေ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေသု ဧကာ ကုမာရိကာ ပလာယိတွာ တံ အဿမပဒံ ပတွာ တာပသကုမာရံ ပလောဘေတွာ သီလဝိနာသံ ပါပေတွာ ‘‘ဧဟိ ဂစ္ဆာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ပိတာ တာဝ မေ အာဂစ္ဆတု, တံ ပဿိတွာ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဒိသွာ အာဂစ္ဆာ’’တိ နိက္ခမိတွာ အန္တရာမဂ္ဂေ နိသီဒိ။ တာပသကုမာရော ပိတရိ အာဂတေ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အရညာ ဂါမမာဂမ္မ, ကိံသီလံ ကိံဝတံ အဟံ၊
ပုရိသံ တာတ သေဝေယျံ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
တတ္ထ အရညာ ဂါမမာဂမ္မာတိ တာတ အဟံ ဣတော အရညတော မနုဿပထံ ဝသနတ္ထာယ ဂတော ဝသနဂါမံ ပတွာ ကိံ ကရောမီတိ။
အထဿ ပိတာ ဩဝါဒံ ဒဒန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယော တံ ဝိဿာသယေ တာတ, ဝိဿာသဉ္စ ခမေယျ တေ၊
သုဿူသီ စ တိတိက္ခီ စ, တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
‘‘ယဿ ကာယေန ဝါစာယ, မနသာ နတ္ထိ ဒုက္ကဋံ၊
ဥရသီဝ ပတိဋ္ဌာယ, တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
‘‘ဟလိဒ္ဒိရာဂံ ကပိစိတ္တံ, ပုရိသံ ရာဂဝိရာဂိနံ၊
တာဒိသံ တာတ မာ သေဝိ, နိမ္မနုဿမ္ပိ စေ သိယာ’’တိ။
တတ္ထ ယော တံ ဝိဿာသယေတိ ယော ပုရိသော တံ ဝိဿာသေယျ န ပရိသင်္ကေယျ။ ဝိဿာသဉ္စ ခမေယျ တေတိ ယော စ အတ္တနိ ကယိရမာနံ တဝ ဝိဿာသံ ပတ္တော နိရာသင်္ကော တံ ခမေယျ။ သုဿူသီတိ ယော စ တဝ ဝိဿာသဝစနံ သောတုမိစ္ဆတိ။ တိတိက္ခီတိ ယော စ တယာ ကတံ အပရာဓံ ခမတိ။ တံ ဘဇေဟီတိ တံ ပုရိသံ ဘဇေယျာသိ ပယိရုပါသေယျာသိ။ ဥရသီဝ ပတိဋ္ဌာယာတိ ယထာ တဿ ဥရသိ ပတိဋ္ဌာယ ဝဍ္ဎိတော ဩရသပုတ္တော တွမ္ပိ တာဒိသော ဥရသိ ပတိဋ္ဌိတပုတ္တော ဝိယ ဟုတွာ ဧဝရူပံ ပုရိသံ ဘဇေယျာသီတိ အတ္ထော။
ဟလိဒ္ဒိရာဂန္တိ ဟလိဒ္ဒိရာဂသဒိသံ အထိရစိတ္တံ။ ကပိစိတ္တန္တိ လဟုပရိဝတ္တိတာယ မက္ကဋစိတ္တံ။ ရာဂဝိရာဂိနန္တိ မုဟုတ္တေနေဝ ရဇ္ဇနဝိရဇ္ဇနသဘာဝံ။ နိမ္မနုဿမ္ပိ စေ သိယာတိ သစေပိ သကလံ ဇမ္ဗုဒီပတလံ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝိရဟိတဿ မနုဿဿ အဘာဝေန နိမ္မနုဿံ သိယာ, တထာပိ, တာတ, တာဒိသံ လဟုစိတ္တံ မာ သေဝိ, သဗ္ဗမ္ပိ မနုဿပထံ ဝိစိနိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဂုဏသမ္ပန္နမေဝ ဘဇေယျာသီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ တာပသကုမာရော ‘‘အဟံ, တာတ, ဣမေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသံ ကတ္ထ လဘိဿာမိ, န ဂစ္ဆာမိ, တုမှာကညေဝ သန္တိကေ ဝသိဿာမီ’’တိ ဝတွာ နိဝတ္တိ။ အထဿ ပိတာ ကသိဏပရိကမ္မံ အာစိက္ခိ။ ဥဘောပိ အပရိဟီနဇ္ဈာနာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏာ အဟေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပုတ္တော စ ကုမာရိကာ စ ဧတေယေဝ အဟေသုံ, ပိတာ တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အရညဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၄၉] ၉။ သန္ဓိဘေဒဇာတကဝဏ္ဏနာ
နေဝ ဣတ္ထီသု သာမညန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပေသုညသိက္ခာပဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိံ ကိရ သမယေ သတ္ထာ ‘‘ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသုညံ ဥပသံဟရန္တီ’’တိ သုတွာ တေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရထ, တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ
စ ဘိယျောဘာဝါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တေ တေ ဘိက္ခူ ဂရဟိတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ပိသုဏာ ဝါစာ နာမ တိခိဏသတ္တိပဟာရသဒိသာ, ဒဠှော ဝိဿာသောပိ တာယ ခိပ္ပံ ဘိဇ္ဇတိ, တဉ္စ ပန ဂဟေတွာ အတ္တနော မေတ္တိဘိန္ဒနကဇနော သီဟဥသဘသဒိသော ဟောတီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပုတ္တော ဟုတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ပိတု အစ္စယေန ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဧကော ဂေါပါလကော အရညေ ဂေါကုလေသု ဂါဝေါ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ အာဂစ္ဆန္တော ဧကံ ဂဗ္ဘိနိံ အသလ္လက္ခေတွာ ပဟာယ အာဂတော။ တဿာ ဧကာယ သီဟိယာ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တာ ဥဘောပိ ဒဠှမိတ္တာ ဟုတွာ ဧကတော ဝိစရန္တိ။ အပရဘာဂေ ဂါဝီ ဝစ္ဆကံ, သီဟီ သီဟပေါတကံ ဝိဇာယိ။ တေ ဥဘောပိ ဇနာ ကုလေန အာဂတမေတ္တိယာ ဒဠှမိတ္တာ ဟုတွာ ဧကတော ဝိစရန္တိ။ အထေကော ဝနစရကော အရညံ ပဝိသိတွာ တေသံ ဝိဿာသံ ဒိသွာ အရညေ ဥပ္ပဇ္ဇနကဘဏ္ဍံ အာဒါယ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ရညော ဒတွာ ‘‘အပိ တေ, သမ္မ, ကိဉ္စိ အရညေ အစ္ဆရိယံ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗ’’န္တိ ရညာ ပုဋ္ဌော ‘‘ဒေဝ, အညံ ကိဉ္စိ န ပဿာမိ, ဧကံ ပန သီဟဉ္စ ဥသဘဉ္စ အညမညံ ဝိဿာသိကေ ဧကတော ဝိစရန္တေ အဒ္ဒသ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ဧတေသံ တတိယေ ဥပ္ပန္နေ ဘယံ ဘဝိဿတိ, ယဒါ တေသံ တတိယံ ပဿတိ, အထ မေ အာစိက္ခေယျာသီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ။
ဝနစရကေ ပန ဗာရာဏသိံ ဂတေ ဧကော သိင်္ဂါလော သီဟဉ္စ ဥသဘဉ္စ ဥပဋ္ဌဟိ။ ဝနစရကော အရညံ ဂန္တွာ တံ ဒိသွာ ‘‘တတိယဿ ဥပ္ပန္နဘာဝံ ရညော ကထေဿာမီ’’တိ နဂရံ ဂတော။ သိင်္ဂါလော စိန္တေသိ ‘‘မယာ ဌပေတွာ သီဟမံသဉ္စ ဥသဘမံသဉ္စ အညံ အခါဒိတပုဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ, ဣမေ ဘိန္ဒိတွာ ဣမေသံ မံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ။ သော ‘‘အယံ တံ ဧဝံ ဝဒတိ, အယံ တံ ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ ဥဘောပိ တေ အညမညံ ဘိန္ဒိတွာ န စိရဿေဝ ကလဟံ ကာရေတွာ မရဏာကာရပ္ပတ္တေ အကာသိ။ ဝနစရကောပိ ဂန္တွာ ရညော ‘‘တေသံ, ဒေဝ, တတိယော ဥပ္ပန္နော’’တိ အာဟ။ ‘‘ကော သော’’တိ? ‘‘သိင်္ဂါလော, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သော ဥဘော မိတ္တေ ဘိန္ဒိတွာ မာရာပေဿတိ, မယံ တေသံ မတကာလေ သမ္ပာပုဏိဿာမာ’’တိ ဝတွာ ရထံ အဘိရုယှ ဝနစရကေန မဂ္ဂဒေသကေန ဂစ္ဆန္တော တေသု အညမညံ ကလဟံ ကတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တေသု သမ္ပာပုဏိ။ သိင်္ဂါလော ပန ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော
ဧကဝါရံ သီဟဿ မံသံ ခါဒတိ, ဧကဝါရံ ဥသဘဿ မံသံ ခါဒတိ။ ရာဇာ တေ ဥဘောပိ ဇီဝိတက္ခယပ္ပတ္တေ ဒိသွာ ရထေ ဌိတောဝ သာရထိနာ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နေဝ ဣတ္ထီသု သာမညံ, နာပိ ဘက္ခေသု သာရထိ၊
အထဿ သန္ဓိဘေဒဿ, ပဿ ယာဝ သုစိန္တိတံ။
‘‘အသိ တိက္ခောဝ မံသမှိ, ပေသုညံ ပရိဝတ္တတိ၊
ယတ္ထူသဘဉ္စ သီဟဉ္စ, ဘက္ခယန္တိ မိဂါဓမာ။
‘‘ဣမံ သော သယနံ သေတိ, ယမိမံ ပဿသိ သာရထိ၊
ယော ဝါစံ သန္ဓိဘေဒဿ, ပိသုဏဿ နိဗောဓတိ။
‘‘တေ ဇနာ သုခမေဓန္တိ, နရာ သဂ္ဂဂတာရိဝ၊
ယေ ဝါစံ သန္ဓိဘေဒဿ, နာဝဗောဓန္တိ သာရထီ’’တိ။
တတ္ထ နေဝ ဣတ္ထီသူတိ သမ္မ သာရထိ, ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဇနာနံ နေဝ ဣတ္ထီသု သာမညံ အတ္ထိ န, ဘက္ခေသုပိ။ အညမေဝ ဟိ ဣတ္ထိံ သီဟော သေဝတိ, အညံ ဥသဘော, အညံ ဘက္ခံ သီဟော ခါဒတိ, အညံ ဥသဘောတိ အတ္ထော။ အထဿာတိ ဧဝံ ကလဟကာရဏေ အဝိဇ္ဇမာနေပိ အထ ဣမဿ မိတ္တသန္ဓိဘေဒကဿ ဒုဋ္ဌသိင်္ဂါလဿ ‘‘ဥဘိန္နံ မံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဣမေ မာရေန္တဿ ပဿ ယာဝ သုစိန္တိတံ, သုစိန္တိတံ ဇာတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ပေသုညေ ပရိဝတ္တမာနေ။ ဥသဘဉ္စ သီဟဉ္စ မိဂါဓမာ သိင်္ဂါလာ ခါဒန္တိ, တံ ပေသုညံ မံသမှိ တိခိဏော အသိ ဝိယ မိတ္တဘာဝံ ဆိန္ဒန္တမေဝ ပရိဝတ္တတီတိ ဒီပေတိ။
ယမိမံ ပဿသီတိ သမ္မ သာရထိ, ယံ ဣမံ ပဿသိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ မတသယနံ, အညောပိ ယော ပုဂ္ဂလော သန္ဓိဘေဒဿ ပိသုဏဿ ပိသုဏဝါစံ နိဗောဓတိ ဂဏှာတိ, သော ဣမံ သယနံ သေတိ, ဧဝမေဝံ မရတီတိ ဒဿေတိ။ သုခမေဓန္တီတိ သုခံ ဝိန္ဒန္တိ လဘန္တိ။ နရာ သဂ္ဂဂတာရိဝါတိ သဂ္ဂဂတာ ဒိဗ္ဗဘောဂသမင်္ဂိနော နရာ ဝိယ တေ သုခံ ဝိန္ဒန္တိ။ နာဝဗောဓန္တီတိ န သာရတော ပစ္စေန္တိ, တာဒိသံ ပန ဝစနံ သုတွာ စောဒေတွာ သာရေတွာ မေတ္တိံ အဘိန္ဒိတွာ ပါကတိကာဝ ဟောန္တီတိ။
ရာဇာ ဣမာ ဂါထာ ဘာသိတွာ သီဟဿ ကေသရစမ္မနခဒါဌာ ဂါဟာပေတွာ နဂရမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သန္ဓိဘေဒဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၅၀] ၁၀။ ဒေဝတာပဉှဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဟန္တိ ဟတ္ထေဟိ ပါဒေဟီတိ အယံ ဒေဝတာပုစ္ဆာ ဥမင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၉၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဒေဝတာပဉှဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
စူဠကုဏာလဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
ကာလိင်္ဂေါ အဿာရောဟော စ, ဧကရာဇာ စ ဒဒ္ဒရော၊
သီလဝီမံသသုဇာတာ, ပလာသော သကုဏော ဆဝေါ၊
သေယျောတိ ဒသ ဇာတကာ။
ပုစိမန္ဒော ကဿပေါ စ, ခန္တိဝါဒီ လောဟကုမ္ဘီ၊
သဗ္ဗမံသလာဘီ သသော, မတာရောဒကဏဝေရာ၊
တိတ္တိရော သုစ္စဇော ဒသ။
ကုဋိဒူသော ဒုဒ္ဒဘာယော, ဗြဟ္မဒတ္တစမ္မသာဋကော၊
ဂေါဓရာဇာ စ ကက္ကာရု, ကာကဝတီ နနု သောစိယော၊
ကာဠဗာဟု သီလဝီမံသော ဒသ။
ကောကာလိကော ရထလဋ္ဌိ, ပက္ကဂေါဓရာဇောဝါဒါ၊
ဇမ္ဗုကဗြဟာဆတ္တော စ, ပီဌထုသာ စ ဗာဝေရု၊
ဝိသယှသေဋ္ဌိ ဒသဓာ။
ကိန္နရီဝါနရကုန္တိနီ, အမ္ဗဟာရီ ဂဇကုမ္ဘော၊
ကေသဝါယကူဋာရညံ, သန္ဓိဘေဒေါ ဒေဝတာပဉှာ။
ဝဂ္ဂုဒ္ဒါနံ –
ကာလိင်္ဂေါ ပုစိမန္ဒော စ, ကုဋိဒူသကကောကိလာ၊
စူဠကုဏာလဝဂ္ဂေါတိ, ပဉ္စဝဂ္ဂါ စတုက္ကမှိ၊
ဟောန္တိ ပညာသ ဇာတကာ။
စတုက္ကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဉ္စကနိပါတော
֍ * မြန်[၃၅၁] ၁။ မဏိကုဏ္ဍလဝဂ္ဂေါ
ဇီနော ရထဿံ မဏိကုဏ္ဍလေ စာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော အန္တေပုရေ သဗ္ဗတ္ထသာဓကံ ပဒုဋ္ဌာမစ္စံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓ ပန ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိရာဇာ အဟောသိ။ ပဒုဋ္ဌာမစ္စော ကောသလရာဇာနံ အာနေတွာ ကာသိရဇ္ဇံ ဂါဟာပေတွာ ဗာရာဏသိရာဇာနံ ဗန္ဓာပေတွာ ဗန္ဓနာဂါရေ ပက္ခိပါပေသိ။ ရာဇာ ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတွာ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ, စောရရညော သရီရေ ဍာဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ဗာရာဏသိရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဇီနော ရထဿံ မဏိကုဏ္ဍလေ စ, ပုတ္တေ စ ဒါရေ စ တထေဝ ဇီနော၊
သဗ္ဗေသု ဘောဂေသု အသေသကေသု, ကသ္မာ န သန္တပ္ပသိ သောကကာလေ’’တိ။
တတ္ထ ဇီနော ရထဿံ မဏိကုဏ္ဍလေ စာတိ မဟာရာဇ, တွံ ရထဉ္စ အဿဉ္စ မဏိကုဏ္ဍလာနိ စ ဇီနော, ‘‘ဇီနော ရထဿေ စ မဏိကုဏ္ဍလေ စာ’’တိပိ ပါဌော။ အသေသကေသူတိ နိဿေသကေသု။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဣမာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပုဗ္ဗေဝ မစ္စံ ဝိဇဟန္တိ ဘောဂါ, မစ္စော ဝါ တေ ပုဗ္ဗတရံ ဇဟာတိ၊
အသဿတာ ဘောဂိနော ကာမကာမိ, တသ္မာ န သောစာမဟံ သောကကာလေ။
‘‘ဥဒေတိ အာပူရတိ ဝေတိ စန္ဒော, အတ္ထံ တပေတွာန ပလေတိ သူရိယော၊
ဝိဒိတာ မယာ သတ္တုက လောကဓမ္မာ, တသ္မာ န သောစာမဟံ သောကကာလေ’’တိ။
တတ္ထ ပုဗ္ဗေဝ မစ္စန္တိ မစ္စံ ဝါ ဘောဂါ ပုဗ္ဗေဝ ပဌမတရညေဝ ဝိဇဟန္တိ, မစ္စော ဝါ တေ ဘောဂေ ပုဗ္ဗတရံ ဇဟာတိ။ ကာမကာမီတိ စောရရာဇာနံ အာလပတိ။ အမ္ဘော, ကာမေ ကာမယမာန ကာမကာမိ ဘောဂိနော နာမ လောကေ အသဿတာ, ဘောဂေသု ဝါ နဋ္ဌေသု ဇီဝမာနာဝ အဘောဂိနော ဟောန္တိ, ဘောဂေ ဝါ ပဟာယ သယံ နဿန္တိ, တသ္မာ အဟံ မဟာဇနဿ သောကကာလေပိ န သောစာမီတိ အတ္ထော။ ဝိဒိတာ မယာ သတ္တုက လောကဓမ္မာတိ စောရရာဇာနံ အာလပတိ။ အမ္ဘော, သတ္တုက, မယာ လာဘော အလာဘော ယသော အယသောတိအာဒယော လောကဓမ္မာ ဝိဒိတာ။ ယထေဝ ဟိ စန္ဒော ဥဒေတိ စ ပူရတိ စ ပုန စ ခီယတိ, ယထာ စ သူရိယော အန္ဓကာရံ ဝိဓမန္တော မဟန္တံ အာလောကံ တပေတွာန ပုန သာယံ အတ္ထံ ပလေတိ အတ္ထံ ဂစ္ဆတိ န ဒိဿတိ, ဧဝမေဝ ဘောဂါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ နဿန္တိ စ, တတ္ထ ကိံ သောကေန, တသ္မာ န သောစာမီတိ အတ္ထော။
ဧဝံ မဟာသတ္တော စောရရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဣဒါနိ တမေဝ စောရံ ဂရဟန္တော အာဟ –
‘‘အလသော ဂိဟီ ကာမဘောဂီ န သာဓု, အသညတော ပဗ္ဗဇိတော န သာဓု၊
ရာဇာ န သာဓု အနိသမ္မကာရီ, ယော ပဏ္ဍိတော ကောဓနော တံ န သာဓု။
‘‘နိသမ္မ ခတ္တိယော ကယိရာ, နာနိသမ္မ ဒိသမ္ပတိ၊
နိသမ္မကာရိနော ရာဇ, ယသော ကိတ္တိ စ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။
ဣမာ ပန ဒွေ ဂါထာ ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတာယေဝ။ စောရရာဇာ ဗောဓိသတ္တံ ခမာပေတွာ ရဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ အတ္တနော ဇနပဒမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကောသလရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဗာရာဏသိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မဏိကုဏ္ဍလဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၅၂] ၂။ သုဇာတဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကိံ နု သန္တရမာနောဝါတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မတပိတိကံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ပိတရိ မတေ ပရိဒေဝမာနော ဝိစရတိ, သောကံ ဝိနောဒေတုံ န သက္ကောတိ။ အထ သတ္ထာ တဿ သောတာပတ္တိဖလူပနိဿယံ ဒိသွာ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာသမဏံ အာဒါယ တဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ ပညတ္တာသနေ နိသိန္နော တံ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နံ ‘‘ကိံ, ဥပါသက, သောစသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာဝုသော, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ သုတွာ ပိတရိ ကာလကတေ န သောစိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကုဋုမ္ဗိကဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘သုဇာတကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ တဿ ဝယပ္ပတ္တဿ ပိတာမဟော ကာလမကာသိ။ အထဿ ပိတာ ပိတု ကာလကိရိယတော ပဋ္ဌာယ သောကသမပ္ပိတော အာဠာဟနံ ဂန္တွာ အာဠာဟနတော အဋ္ဌီနိ အာဟရိတွာ အတ္တနော အာရာမေ မတ္တိကာထူပံ ကတွာ တာနိ တတ္ထ နိဒဟိတွာ ဂတဂတဝေလာယ ထူပံ ပုပ္ဖေဟိ ပူဇေတွာ စေတိယံ အာဝိဇ္ဈန္တော ပရိဒေဝတိ, နေဝ နှာယတိ န လိမ္ပတိ န ဘုဉ္ဇတိ န ကမ္မန္တေ ဝိစာရေတိ။ တံ ဒိသွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ပိတာ မေ အယျကဿ မတကာလတော ပဋ္ဌာယ သောကာဘိဘူတော စရတိ, ဌပေတွာ ပန မံ အညော ဧတံ သညာပေတုံ န သက္ကောတိ, ဧကေန နံ ဥပါယေန နိဿောကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဗဟိဂါမေ ဧကံ မတဂေါဏံ ဒိသွာ တိဏဉ္စ ပါနီယဉ္စ အာဟရိတွာ တဿ ပုရတော ဌပေတွာ ‘‘ခါဒ, ခါဒ, ပိဝ, ပိဝါ’’တိ အာဟ။ အာဂတာဂတာ နံ ဒိသွာ ‘‘သမ္မ သုဇာတ, ကိံ ဥမ္မတ္တကောသိ, မတဂေါဏဿ တိဏောဒကံ ဒေသီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သော န ကိဉ္စိ ပဋိဝဒတိ။ အထဿ ပိတု သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ပုတ္တော တေ ဥမ္မတ္တကော ဇာတော, မတဂေါဏဿ တိဏောဒကံ ဒေတီ’’တိ အာဟံသု။ တံ သုတွာ
ကုဋုမ္ဗိကဿ ပိတုသောကော အပဂတော, ပုတ္တသောကော ပတိဋ္ဌိတော။ သော ဝေဂေနာဂန္တွာ ‘‘နနု တွံ, တာတ သုဇာတ, ပဏ္ဍိတောသိ, ကိံကာရဏာ မတဂေါဏဿ တိဏောဒကံ ဒေသီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကိံ နု သန္တရမာနောဝ, လာယိတွာ ဟရိတံ တိဏံ၊
ခါဒ ခါဒါတိ လပသိ, ဂတသတ္တံ ဇရဂ္ဂဝံ။
‘‘န ဟိ အန္နေန ပါနေန, မတော ဂေါဏော သမုဋ္ဌဟေ၊
တွဉ္စ တုစ္ဆံ ဝိလပသိ, ယထာ တံ ဒုမ္မတီ တထာ’’တိ။
တတ္ထ သန္တရမာနောဝါတိ တုရိတော ဝိယ ဟုတွာ။ လာယိတွာတိ လုနိတွာ။ လပသီတိ ဝိလပသိ။ ဂတသတ္တံ ဇရဂ္ဂဝန္တိ ဝိဂတဇီဝိတံ ဇိဏ္ဏဂေါဏံ။ ယထာ တန္တိ ဧတ္ထ တန္တိ နိပါတမတ္တံ, ယထာ ဒုမ္မတိ အပ္ပပညော ဝိလပေယျ, တထာ တွံ တုစ္ဆံ ဝိလပသီတိ။
တတော ဗောဓိသတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တထေဝ တိဋ္ဌတိ သီသံ, ဟတ္ထပါဒါ စ ဝါလဓိ၊
သောတာ တထေဝ တိဋ္ဌန္တိ, မညေ ဂေါဏော သမုဋ္ဌဟေ။
‘‘နေဝယျကဿ သီသဉ္စ, ဟတ္ထပါဒါ စ ဒိဿရေ၊
ရုဒံ မတ္တိကထူပသ္မိံ, နနု တွညေဝ ဒုမ္မတီ’’တိ။
တတ္ထ တထေဝါတိ ယထာ ပုဗ္ဗေ ဌိတံ, တထေဝ တိဋ္ဌတိ။ မညေတိ ဧတေသံ သီသာဒီနံ တထေဝ ဌိတတ္တာ အယံ ဂေါဏော သမုဋ္ဌဟေယျာတိ မညာမိ။ နေဝယျကဿ သီသဉ္စာတိ အယျကဿ ပန သီသဉ္စ ဟတ္ထပါဒါ စ န ဒိဿန္တိ။ ‘‘ပိဋ္ဌိပါဒါ န ဒိဿရေ’’တိပိ ပါဌော။ နနု တွညေဝ ဒုမ္မတီတိ အဟံ တာဝ သီသာဒီနိ ပဿန္တော ဧဝံ ကရောမိ, တွံ ပန န ကိဉ္စိ ပဿသိ, ဈာပိတဋ္ဌာနတော အဋ္ဌီနိ အာဟရိတွာ မတ္တိကာထူပံ ကတွာ ပရိဒေဝသိ။ ဣတိ မံ ပဋိစ္စ သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန သတသဟဿဂုဏေန နနု တွညေဝ ဒုမ္မတိ။ ဘိဇ္ဇနဓမ္မာ နာမ သင်္ခါရာ ဘိဇ္ဇန္တိ, တတ္ထ ကာ ပရိဒေဝနာတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ပိတာ ‘‘မမ ပုတ္တော ပဏ္ဍိတော ဣဓလောကပရလောကကိစ္စံ ဇာနာတိ, မမ သညာပနတ္ထာယ ဧတံ ကမ္မံ အကာသီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘တာတ သုဇာတပဏ္ဍိတ, ‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’တိ မေ ဉာတာ,
ဣတော ပဋ္ဌာယ န သောစိဿာမိ, ပိတုသောကဟရဏကပုတ္တေန နာမ တာဒိသေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ပုတ္တဿ ထုတိံ ကရောန္တော အာဟ –
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ, ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ, သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ, ယမာသိ ဟဒယဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ, ပိတုသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သောဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ, ဝီတသောကော အနာဝိလော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ, တဝ သုတွာန မာဏဝ။
‘‘ဧဝံ ကရောန္တိ သပ္ပညာ, ယေ ဟောန္တိ အနုကမ္ပကာ၊
ဝိနိဝတ္တေန္တိ သောကမှာ, သုဇာတော ပိတရံ ယထာ’’တိ။
တတ္ထ နိဗ္ဗာပယေတိ နိဗ္ဗာပယိ။ ဒရန္တိ သောကဒရထံ။ သုဇာတော ပိတရံ ယထာတိ ယထာ မမ ပုတ္တော သုဇာတော မံ ပိတရံ သမာနံ အတ္တနော သပ္ပညတာယ သောကမှာ ဝိနိဝတ္တယိ, ဧဝံ အညေပိ သပ္ပညာ သောကမှာ ဝိနိဝတ္တယန္တီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ သုဇာတော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သုဇာတဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၅၃] ၃။ ဝေနသာခဇာတကဝဏ္ဏနာ
နယိဒံ နိစ္စံ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဘဂ္ဂေသု သံသုမာရဂိရံ နိဿာယ ဘေသကဠာဝနေ ဝိဟရန္တော ဗောဓိရာဇကုမာရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဗောဓိရာဇကုမာရော နာမ ဥဒေနဿ ရညော ပုတ္တော တသ္မိံ ကာလေ သံသုမာရဂိရေ ဝသန္တော ဧကံ ပရိယောဒါတသိပ္ပံ ဝဍ္ဎကိံ ပက္ကောသာပေတွာ အညေဟိ ရာဇူဟိ အသဒိသံ ကတွာ ကောကနဒံ နာမ ပါသာဒံ ကာရာပေသိ။
ကာရာပေတွာ စ ပန ‘‘အယံ ဝဍ္ဎကီ အညဿပိ ရညော ဧဝရူပံ ပါသာဒံ ကရေယျာ’’တိ မစ္ဆရာယန္တော တဿ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋာပေသိ။ တေနဿ အက္ခီနံ ဥပ္ပါဋိတဘာဝေါ ဘိက္ခုသံဃေ ပါကဋော ဇာတော။ တသ္မာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဗောဓိရာဇကုမာရော ကိရ တထာရူပဿ ဝဍ္ဎကိနော အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋာပေသိ, အဟော ကက္ခဠော ဖရုသော သာဟသိကော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ကက္ခဠော ဖရုသော သာဟသိကောဝ။ န ကေဝလဉ္စ ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ခတ္တိယသဟဿာနံ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋာပေတွာ မာရေတွာ တေသံ မံသေန ဗလိကမ္မံ ကာရေသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တက္ကသိလာယံ ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော အဟောသိ။ ဇမ္ဗုဒီပတလေ ခတ္တိယမာဏဝါ ဗြာဟ္မဏမာဏဝါ စ တဿေဝ သန္တိကေ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိံသု။ ဗာရာဏသိရညော ပုတ္တော ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရော နာမ တဿ သန္တိကေ တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏှိ။ သော ပန ပကတိယာပိ ကက္ခဠော ဖရုသော သာဟသိကော အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော အင်္ဂဝိဇ္ဇာဝသေန တဿ ကက္ခဠဖရုသသာဟသိကဘာဝံ ဉတွာ ‘‘တာတ, တွံ ကက္ခဠော ဖရုသော သာဟသိကော, ဖရုသေန နာမ လဒ္ဓံ ဣဿရိယံ အစိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ, သော ဣဿရိယေ ဝိနဋ္ဌေ ဘိန္နနာဝေါ ဝိယ သမုဒ္ဒေ ပတိဋ္ဌံ န လဘတိ, တသ္မာ မာ ဧဝရူပေါ အဟောသီ’’တိ တံ ဩဝဒန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နယိဒံ နိစ္စံ ဘဝိတဗ္ဗံ ဗြဟ္မဒတ္တ, ခေမံ သုဘိက္ခံ သုခတာ စ ကာယေ၊
အတ္ထစ္စယေ မာ အဟု သမ္ပမူဠှော, ဘိန္နပ္လဝေါ သာဂရဿေဝ မဇ္ဈေ။
‘‘ယာနိ ကရောတိ ပုရိသော, တာနိ အတ္တနိ ပဿတိ၊
ကလျာဏကာရီ ကလျာဏံ, ပါပကာရီ စ ပါပကံ၊
ယာဒိသံ ဝပတေ ဗီဇံ, တာဒိသံ ဟရတေ ဖလ’’န္တိ။
တတ္ထ သုခတာ စ ကာယေတိ တာတ ဗြဟ္မဒတ္တ, ယဒေတံ ခေမံ ဝါ သုဘိက္ခံ ဝါ ယာ ဝါ ဧသာ သုခတာ ကာယေ, ဣဒံ သဗ္ဗံ ဣမေသံ သတ္တာနံ နိစ္စံ သဗ္ဗကာလမေဝ န ဘဝတိ, ဣဒံ ပန အနိစ္စံ ဟုတွာ အဘာဝဓမ္မံ။ အတ္ထစ္စယေတိ
သော တွံ အနိစ္စတာဝသေန ဣဿရိယေ ဝိဂတေ အတ္တနော အတ္ထဿ အစ္စယေ ယထာ နာမ ဘိန္နပ္လဝေါ ဘိန္နနာဝေါ မနုဿော သာဂရမဇ္ဈေ ပတိဋ္ဌံ အလဘန္တော သမ္ပမူဠှော ဟောတိ, ဧဝံ မာ အဟု သမ္ပမူဠှော။ တာနိ အတ္တနိ ပဿတီတိ တေသံ ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ဝိန္ဒန္တော တာနိ အတ္တနိ ပဿတိ နာမ။
သော အာစရိယံ ဝန္ဒိတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ပိတု သိပ္ပံ ဒဿေတွာ ဩပရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ပါပုဏိ။ တဿ ပိင်္ဂိယော နာမ ပုရောဟိတော အဟောသိ ကက္ခဠော ဖရုသော သာဟသိကော။ သော ယသလောဘေန စိန္တေသိ ‘‘ယံနူနာဟံ ဣမိနာ ရညာ သကလဇမ္ဗုဒီပေ သဗ္ဗေ ရာဇာနော ဂါဟာပေယျံ, ဧဝမေသ ဧကရာဇာ ဘဝိဿတိ, အဟမ္ပိ ဧကပုရောဟိတော ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သော တံ ရာဇာနံ အတ္တနော ကထံ ဂါဟာပေသိ။ ရာဇာ မဟတိယာ သေနာယ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဧကဿ ရညော နဂရံ ရုန္ဓိတွာ တံ ရာဇာနံ ဂဏှိ။ ဧတေနုပါယေန သကလဇမ္ဗုဒီပေ ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ရာဇသဟဿပရိဝုတော ‘‘တက္ကသိလာယံ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ အဂမာသိ။ ဗောဓိသတ္တော နဂရံ ပဋိသင်္ခရိတွာ ပရေဟိ အပ္ပဓံသိယံ အကာသိ။
ဗာရာဏသိရာဇာ ဂင်္ဂါနဒီတီရေ မဟတော နိဂြောဓရုက္ခဿ မူလေ သာဏိံ ပရိက္ခိပါပေတွာ ဥပရိ ဝိတာနံ ကာရာပေတွာ သယနံ ပညပေတွာ နိဝါသံ ဂဏှိ။ သော ဇမ္ဗုဒီပတလေ သဟဿရာဇာနော ဂဟေတွာ ယုဇ္ဈမာနောပိ တက္ကသိလံ ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တော အတ္တနော ပုရောဟိတံ ပုစ္ဆိ ‘‘အာစရိယ, မယံ ဧတ္တကေဟိ ရာဇူဟိ သဒ္ဓိံ အာဂန္တွာပိ တက္ကသိလံ ဂဟေတုံ န သက္ကောမ, ကိံ နု ခေါ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, သဟဿရာဇူနံ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ မာရေတွာ ကုစ္ဆိံ ဖာလေတွာ ပဉ္စမဓုရမံသံ အာဒါယ ဣမသ္မိံ နိဂြောဓေ အဓိဝတ္ထာယ ဒေဝတာယ ဗလိကမ္မံ ကတွာ အန္တဝဋ္ဋီဟိ ရုက္ခံ ပရိက္ခိပိတွာ လောဟိတပဉ္စင်္ဂုလိကာနိ ကရောမ, ဧဝံ နော ခိပ္ပမေဝ ဇယော ဘဝိဿတီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ အန္တောသာဏိယံ မဟာဗလေ မလ္လေ ဌပေတွာ ဧကမေကံ ရာဇာနံ ပက္ကောသာပေတွာ နိပ္ပီဠနေန ဝိသညံ ကာရေတွာ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ မာရေတွာ မံသံ အာဒါယ ကဠေဝရာနိ ဂင်္ဂါယံ ပဝါဟေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဗလိကမ္မံ ကာရေတွာ ဗလိဘေရိံ အာကောဋာပေတွာ ယုဒ္ဓါယ ဂတော။
အထဿ အဋ္ဋာလကတော ဧကော ယက္ခော အာဂန္တွာ ဒက္ခိဏက္ခိံ ဥပ္ပါဋေတွာ အဂမာသိ, အထဿ မဟတီ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ဝေဒနာပ္ပတ္တော အာဂန္တွာ နိဂြောဓရုက္ခမူလေ ပညတ္တာသနေ ဥတ္တာနကော နိပဇ္ဇိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဧကော ဂိဇ္ဈော ဧကံ တိခိဏကောဋိကံ အဋ္ဌိံ ဂဟေတွာ ရုက္ခဂ္ဂေ နိသိန္နော မံသံ ခါဒိတွာ အဋ္ဌိံ ဝိဿဇ္ဇေသိ, အဋ္ဌိကောဋိ အာဂန္တွာ ရညော ဝါမက္ခိမှိ အယသူလံ ဝိယ ပတိတွာ အက္ခိံ ဘိန္ဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ သလ္လက္ခေသိ။ သော ‘‘အမှာကံ အာစရိယော ‘ဣမေ သတ္တာ ဗီဇာနုရူပံ ဖလံ ဝိယ ကမ္မာနုရူပံ ဝိပါကံ အနုဘောန္တီ’တိ ကထေန္တော ဣဒံ ဒိသွာ ကထေသိ မညေ’’တိ ဝတွာ ဝိလပန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဣဒံ တဒါစရိယဝစော, ပါရာသရိယော ယဒဗြဝိ၊
‘မာ သု တွံ အကရိ ပါပံ, ယံ တွံ ပစ္ဆာ ကတံ တပေ’။
‘‘အယမေဝ သော ပိင်္ဂိယ ဝေနသာခေါ, ယမှိ ဃာတယိံ ခတ္တိယာနံ သဟဿံ၊
အလင်္ကတေ စန္ဒနသာရာနုလိတ္တေ, တမေဝ ဒုက္ခံ ပစ္စာဂတံ မမ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣဒံ တဒါစရိယဝစောတိ ဣဒံ တံ အာစရိယဿ ဝစနံ။ ပါရာသရိယောတိ တံ ဂေါတ္တေန ကိတ္တေတိ။ ပစ္ဆာ ကတန္တိ ယံ ပါပံ တယာ ကတံ, ပစ္ဆာ တံ တပေယျ ကိလမေယျ, တံ မာ ကရီတိ ဩဝါဒံ အဒါသိ, အဟံ ပနဿ ဝစနံ န ကရိန္တိ။ အယမေဝါတိ နိဂြောဓရုက္ခံ ဒဿေန္တော ဝိလပတိ။ ဝေနသာခေါတိ ပတ္ထဋသာခေါ။ ယမှိ ဃာတယိန္တိ ယမှိ ရုက္ခေ ခတ္တိယသဟဿံ မာရေသိံ။ အလင်္ကတေ စန္ဒနသာရာနုလိတ္တေတိ ရာဇာလင်္ကာရေဟိ အလင်္ကတေ လောဟိတစန္ဒနသာရာနုလိတ္တေ တေ ခတ္တိယေ ယတ္ထာဟံ ဃာတေသိံ, အယမေဝ သော ရုက္ခော ဣဒါနိ မယှံ ကိဉ္စိ ပရိတ္တာဏံ ကာတုံ န သက္ကောတီတိ ဒီပေတိ။ တမေဝ ဒုက္ခန္တိ ယံ မယာ ပရေသံ အက္ခိဥပ္ပါဋနဒုက္ခံ ကတံ, ဣဒံ မေ တထေဝ ပဋိအာဂတံ, ဣဒါနိ နော အာစရိယဿ ဝစနံ မတ္ထကံ ပတ္တန္တိ ပရိဒေဝတိ။
သော ဧဝံ ပရိဒေဝမာနော အဂ္ဂမဟေသိံ အနုဿရိတွာ –
‘‘သာမာ စ ခေါ စန္ဒနလိတ္တဂတ္တာ, လဋ္ဌီဝ သောဘဉ္ဇနကဿ ဥဂ္ဂတာ၊
အဒိသွာ ကာလံ ကရိဿာမိ ဥဗ္ဗရိံ, တံ မေ ဣတော ဒုက္ခတရံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ –
ဂါထမာဟ –
တဿတ္ထော – မမ ဘရိယာ သုဝဏ္ဏသာမာ ဥဗ္ဗရီ ယထာ နာမ သိဂ္ဂုရုက္ခဿ ဥဇု ဥဂ္ဂတာ သာခါ မန္ဒမာလုတေရိတာ ကမ္ပမာနာ သောဘတိ, ဧဝံ ဣတ္ထိဝိလာသံ ကုရုမာနာ သောဘတိ, တမဟံ ဣဒါနိ အက္ခီနံ ဘိန္နတ္တာ ဥဗ္ဗရိံ အဒိသွာဝ ကာလံ ကရိဿာမိ, တံ မေ တဿာ အဒဿနံ ဣတော မရဏဒုက္ခတောပိ ဒုက္ခတရံ ဘဝိဿတီတိ။
သော ဧဝံ ဝိလပန္တောဝ မရိတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တိ။ န နံ ဣဿရိယလုဒ္ဓေါ ပုရောဟိတော ပရိတ္တာဏံ ကာတုံ သက္ခိ, န အတ္တနော ဣဿရိယံ။ တသ္မိံ မတမတ္တေယေဝ ဗလကာယော ဘိဇ္ဇိတွာ ပလာယိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ ဗောဓိရာဇကုမာရော အဟောသိ, ပိင်္ဂိယော ဒေဝဒတ္တော, ဒိသာပါမောက္ခာစရိယော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဝေနသာခဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၅၄] ၄။ ဥရဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဥရဂေါဝ တစံ ဇိဏ္ဏန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မတပုတ္တကံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန မတဘရိယမတပိတိကဝတ္ထုသဒိသမေဝ။ ဣဓာပိ တထေဝ သတ္ထာ တဿ နိဝေသနံ ဂန္တွာ တံ အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နံ ‘‘ကိံ, အာဝုသော, သောစသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ပုတ္တဿ မေ မတကာလတော ပဋ္ဌာယ သောစာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာဝုသော, ဘိဇ္ဇနဓမ္မံ နာမ ဘိဇ္ဇတိ, နဿနဓမ္မံ နာမ နဿတိ, တဉ္စ ခေါ န ဧကသ္မိံယေဝ ကုလေ, နာပိ ဧကသ္မိညေဝ ဂါမေ, အထ ခေါ အပရိမာဏေသု စက္ကဝါဠေသု တီသု ဘဝေသု
အမရဏဓမ္မော နာမ နတ္ထိ, တဗ္ဘာဝေနေဝ ဌာတုံ သမတ္ထော ဧကသင်္ခါရောပိ သဿတော နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗေ သတ္တာ မရဏဓမ္မာ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဘိဇ္ဇနဓမ္မာ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ပုတ္တေ မတေ ‘မရဏဓမ္မံ မတံ, နဿနဓမ္မံ နဋ္ဌ’န္တိ န သောစိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိယံ ဒွါရဂါမကေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ ကသိကမ္မေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ တဿ ပုတ္တော စ ဓီတာ စာတိ ဒွေ ဒါရကာ အဟေသုံ။ သော ပုတ္တဿ ဝယပ္ပတ္တဿ သမာနကုလတော ကုမာရိကံ အာဟရိတွာ အဒါသိ, ဣတိ တေ ဒါသိယာ သဒ္ဓိံ ဆ ဇနာ အဟေသုံ – ဗောဓိသတ္တော, ဘရိယာ, ပုတ္တော, ဓီတာ, သုဏိသာ, ဒါသီတိ။ တေ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ ပိယသံဝါသာ အဟေသုံ။ ဗောဓိသတ္တော သေသာနံ ပဉ္စန္နံ ဧဝံ ဩဝါဒံ ဒေတိ ‘‘တုမှေ ယထာလဒ္ဓနိယာမေနေဝ ဒါနံ ဒေထ, သီလံ ရက္ခထ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောထ, မရဏဿတိံ ဘာဝေထ, တုမှာကံ မရဏဘာဝံ သလ္လက္ခေထ, ဣမေသဉှိ သတ္တာနံ မရဏံ ဓုဝံ, ဇီဝိတံ အဒ္ဓုဝံ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ခယဝယဓမ္မိနောဝ, ရတ္တိဉ္စ ဒိဝါ စ အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ဩဝါဒံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အပ္ပမတ္တာ မရဏဿတိံ ဘာဝေန္တိ။
အထေကဒိဝသံ ဗောဓိသတ္တော ပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ခေတ္တံ ဂန္တွာ ကသတိ။ ပုတ္တော ကစဝရံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ဈာပေတိ။ တဿာဝိဒူရေ ဧကသ္မိံ ဝမ္မိကေ အာသီဝိသော အတ္ထိ။ ဓူမော တဿ အက္ခီနိ ပဟရိ။ သော ကုဒ္ဓေါ နိက္ခမိတွာ ‘‘ဣမံ နိဿာယ မယှံ ဘယ’’န္တိ စတဿော ဒါဌာ နိမုဇ္ဇာပေန္တော တံ ဍံသိ, သော ပရိဝတ္တိတွာ ပတိတော။ ဗောဓိသတ္တော ပရိဝတ္တိတွာ တံ ပတိတံ ဒိသွာ ဂေါဏေ ဌပေတွာ ဂန္တွာ တဿ မတဘာဝံ ဉတွာ တံ ဥက္ခိပိတွာ ဧကသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ပါရုပိတွာ နေဝ ရောဒိ န ပရိဒေဝိ – ‘‘ဘိဇ္ဇနဓမ္မံ ပန ဘိန္နံ, မရဏဓမ္မံ မတံ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ မရဏနိပ္ဖတ္တိကာ’’တိ အနိစ္စဘာဝမေဝ သလ္လက္ခေတွာ ကသိ။ သော ခေတ္တသမီပေန ဂစ္ဆန္တံ ဧကံ ပဋိဝိဿကံ ပုရိသံ ဒိသွာ ‘‘တာတ, ဂေဟံ ဂစ္ဆသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တေန ဟိ အမှာကမ္ပိ ဃရံ ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏိံ ဝဒေယျာသိ ‘‘အဇ္ဇ ကိရ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဒွိန္နံ ဘတ္တံ အနာဟရိတွာ ဧကဿေဝါဟာရံ အာဟရေယျာထ, ပုဗ္ဗေ စ ဧကိကာဝ ဒါသီ အာဟာရံ အာဟရတိ, အဇ္ဇ ပန စတ္တာရောပိ ဇနာ သုဒ္ဓဝတ္ထနိဝတ္ထာ ဂန္ဓပုပ္ဖဟတ္ထာ အာဂစ္ဆေယျာထာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏိယာ တထေဝ ကထေသိ။ ကေန တေ, တာတ, ဣမံ သာသနံ ဒိန္နန္တိ။
ဗြာဟ္မဏေန, အယျေတိ။ သာ ‘‘ပုတ္တော မေ မတော’’တိ အညာသိ, ကမ္ပနမတ္တမ္ပိဿာ နာဟောသိ။ ဧဝံ သုဘာဝိတစိတ္တာ သုဒ္ဓဝတ္ထနိဝတ္ထာ ဂန္ဓပုပ္ဖဟတ္ထာ ဒါသိံ ပန အာဟာရံ အာဟရာပေတွာ သေသေဟိ သဒ္ဓိံ ခေတ္တံ အဂမာသိ။ ဧကဿပိ ရောဒိတံ ဝါ ပရိဒေဝိတံ ဝါ နာဟောသိ။
ဗောဓိသတ္တော ပုတ္တဿ နိပန္နဆာယာယမေဝ နိသီဒိတွာ ဘုဉ္ဇိ။ ဘုတ္တာဝသာနေ သဗ္ဗေပိ ဒါရူနိ ဥဒ္ဓရိတွာ တံ စိတကံ အာရောပေတွာ ဂန္ဓပုပ္ဖေဟိ ပူဇေတွာ ဈာပေသုံ။ ဧကဿ စ ဧကဗိန္ဒုပိ အဿု နာဟောသိ, သဗ္ဗေပိ သုဘာဝိတမရဏဿတိနော ဟောန္တိ။ တေသံ သီလတေဇေန သက္ကဿ အာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သော ‘‘ကော နု ခေါ မံ ဌာနာ စာဝေတုကာမော’’တိ ဥပဓာရေန္တော တေသံ ဂုဏတေဇေန ဥဏှဘာဝံ ဉတွာ ပသန္နမာနသော ဟုတွာ ‘‘မယာ ဧတေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ သီဟနာဒံ နဒါပေတွာ သီဟနာဒပရိယောသာနေ ဧတေသံ နိဝေသနံ သတ္တရတနပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ အာဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝေဂေန တတ္ထ ဂန္တွာ အာဠာဟနပဿေ ဌိတော ‘‘တာတ, ကိံ ကရောထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဧကံ မနုဿံ ဈာပေမ, သာမီ’’တိ။ ‘‘န တုမှေ မနုဿံ ဈာပေဿထ, ဧကံ ပန မိဂံ မာရေတွာ ပစထ မညေ’’တိ။ ‘‘နတ္ထေတံ သာမိ, မနုဿမေဝ ဈာပေမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဝေရိမနုဿော ဝေါ ဘဝိဿတီ’’တိ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဩရသပုတ္တော နော သာမိ, န ဝေရိကော’’တိ အာဟ။ ‘‘တေန ဟိ ဝေါ အပ္ပိယပုတ္တော ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘အတိဝိယ ပိယပုတ္တော, သာမီ’’တိ။ ‘‘အထ ကသ္မာ န ရောဒသီ’’တိ? သော အရောဒနကာရဏံ ကထေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥရဂေါဝ တစံ ဇိဏ္ဏံ, ဟိတွာ ဂစ္ဆတိ သံ တနုံ၊
ဧဝံ သရီရေ နိဗ္ဘောဂေ, ပေတေ ကာလကတေ သတိ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ, ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ, ဂတော သော တဿ ယာ ဂတီ’’တိ။
တတ္ထ သံ တနုန္တိ အတ္တနော သရီရံ။ နိဗ္ဘောဂေတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ အဘာဝေန ဘောဂရဟိတေ။ ပေတေတိ ပရလောကံ ပဋိဂတေ။ ကာလကတေတိ ကတကာလေ, မတေတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သာမိ, မမ ပုတ္တော ယထာ နာမ ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏတစံ နိစ္ဆိန္ဒိတွာ အနောလောကေတွာ အနပေက္ခော
ဆဍ္ဍေတွာ ဂစ္ဆေယျ, ဧဝံ အတ္တနော သရီရံ ဆဍ္ဍေတွာ ဂစ္ဆတိ, တဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယရဟိတေ သရီရေ ဧဝံ နိဗ္ဘောဂေ တသ္မိဉ္စ မေ ပုတ္တေ ပေတေ ပုန ပဋိဂတေ မရဏကာလံ ကတွာ ဌိတေ သတိ ကော ကာရုညေန ဝါ ပရိဒေဝေန ဝါ အတ္ထော။ အယဉှိ ယထာ သူလေဟိ ဝိဇ္ဈိတွာ ဍယှမာနော သုခဒုက္ခံ န ဇာနာတိ, ဧဝံ ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတမ္ပိ န ဇာနာတိ, တေန ကာရဏေနာဟံ ဧတံ န သောစာမိ။ ယာ တဿ အတ္တနော ဂတိ, တံ သော ဂတောတိ။
သက္ကော ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏိံ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္မ, တုယှံ သော ကိံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဒသ မာသေ ကုစ္ဆိနာ ပရိဟရိတွာ ထညံ ပါယေတွာ ဟတ္ထပါဒေ သဏ္ဌပေတွာ ဝဍ္ဎိတပုတ္တော မေ, သာမီ’’တိ။ ‘‘အမ္မ, ပိတာ တာဝ ပုရိသဘာဝေန မာ ရောဒတု, မာတု ဟဒယံ ပန မုဒုကံ ဟောတိ, တွံ ကသ္မာ န ရောဒသီ’’တိ? သာ အရောဒနကာရဏံ ကထေန္တီ –
‘‘အနဝှိတော တတော အာဂါ, အနနုညာတော ဣတော ဂတော၊
ယထာဂတော တထာ ဂတော, တတ္ထ ကာ ပရိဒေဝနာ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ, ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ, ဂတော သော တဿ ယာ ဂတီ’’တိ။ – ဂါထာဒွယမာဟ –
တတ္ထ အနဝှိတောတိ အယံ တာတ မယာ ပရလောကတော အနဝှိတော အယာစိတော။ အာဂါတိ အမှာကံ ဂေဟံ အာဂတော။ ဣတောတိ ဣတော မနုဿလောကတော ဂစ္ဆန္တောပိ မယာ အနနုညာတောဝ ဂတော။ ယထာဂတောတိ အာဂစ္ဆန္တောပိ ယထာ အတ္တနောဝ ရုစိယာ အာဂတော, ဂစ္ဆန္တောပိ တထေဝ ဂတော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တဿ ဣတော ဂမနေ ကာ ပရိဒေဝနာ။ ဍယှမာနောတိ ဂါထာ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။
သက္ကော ဗြာဟ္မဏိယာ ကထံ သုတွာ တဿ ဘဂိနိံ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္မ, တုယှံ သော ကိံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဘာတာ မေ, သာမီ’’တိ။ ‘‘အမ္မ, ဘဂိနိယော နာမ ဘာတူသု သိနေဟာ ဟောန္တိ, တွံ ကသ္မာ န ရောဒသီ’’တိ? သာ အရောဒနကာရဏံ ကထေန္တီ –
‘‘သစေ ရောဒေ ကိသာ အဿံ, တဿာ မေ ကိံ ဖလံ သိယာ၊
ဉာတိမိတ္တသုဟဇ္ဇာနံ, ဘိယျော နော အရတီ သိယာ။
ဍယှမာနော န ဇာနာတိ, ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ, ဂတော သော တဿ ယာ ဂတီ’’တိ။ – ဂါထာဒွယမာဟ –
တတ္ထ သစေတိ ယဒိ အဟံ ဘာတရိ မတေ ရောဒေယျံ, ကိသသရီရာ အဿံ။ ဘာတု ပန မေ တပ္ပစ္စယာ ဝုဍ္ဎိ နာမ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ တဿာ မေတိ တဿာ မယှံ ရောဒန္တိယာ ကိံ ဖလံ ကော အာနိသံသော ဘဝေယျ။ မယှံ အဝုဒ္ဓိ ပန ပညာယတီတိ ဒီပေတိ။ ဉာတိမိတ္တသုဟဇ္ဇာနန္တိ ဉာတိမိတ္တသုဟဒါနံ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဘိယျော နောတိ ယေ အမှာကံ ဉာတီ စ မိတ္တာ စ သုဟဒယာ စ, တေသံ အဓိကတရာ အရတိ သိယာ။
သက္ကော ဘဂိနိယာ ကထံ သုတွာ ဘရိယံ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္မ, တုယှံ သော ကိံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ပတိ မေ, သာမီ’’တိ။ ‘‘ဣတ္ထိယော နာမ ပတိမှိ မတေ ဝိဓဝါ ဟောန္တိ အနာထာ, တွံ ကသ္မာ န ရောဒသီ’’တိ။ သာပိဿ အရောဒနကာရဏံ ကထေန္တီ –
‘‘ယထာပိ ဒါရကော စန္ဒံ, ဂစ္ဆန္တမနုရောဒတိ၊
ဧဝံသမ္ပဒမေဝေတံ, ယော ပေတမနုသောစတိ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ, ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ, ဂတော သော တဿ ယာ ဂတီ’’တိ။ – ဂါထာဒွယမာဟ –
တဿတ္ထော – ယထာ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ယုတ္တာယုတ္တံ လဗ္ဘနီယာလဗ္ဘနီယံ အဇာနန္တော ဗာလဒါရကော မာတု ဥစ္ဆင်္ဂေ နိသိန္နော ပုဏ္ဏမာသိယံ ပုဏ္ဏံ စန္ဒံ အာကာသေ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘အမ္မ, စန္ဒံ မေ ဒေဟိ, အမ္မ, စန္ဒံ မေ ဒေဟီ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ရောဒတိ, ဧဝံသမ္ပဒမေဝေတံ, ဧဝံနိပ္ဖတ္တိကမေဝ ဧတံ တဿ ရုဏ္ဏံ ဟောတိ, ယော ပေတံ ကာလကတံ အနုသောစတိ။ ဣတောပိ စ ဗာလတရံ။ ကိံကာရဏာ? သော ဟိ ဝိဇ္ဇမာနစန္ဒံ အနုရောဒတိ, မယှံ ပန ပတိ မတော ဧတရဟိ အဝိဇ္ဇမာနော သူလေဟိ ဝိဇ္ဈိတွာ ဍယှမာနောပိ န ကိဉ္စိ ဇာနာတီတိ။
သက္ကော ဘရိယာယ ဝစနံ သုတွာ ဒါသိံ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္မ, တုယှံ သော ကိံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အယျော မေ, သာမီ’’တိ။ ‘‘နနု တွံ ဣမိနာ ပီဠေတွာ ပေါထေတွာ
ပရိဘုတ္တာ ဘဝိဿသိ, တသ္မာ ‘‘သုမုတ္တာ အဟ’’န္တိ န ရောဒသီ’’တိ။ ‘သာမိ, မာ ဧဝံ အဝစ, န ဧတံ ဧတဿ အနုစ္ဆဝိကံ, ခန္တိမေတ္တာနုဒ္ဒယသမ္ပန္နော မေ အယျပုတ္တော, ဥရေ သံဝဍ္ဎိတပုတ္တော ဝိယ အဟောသီ’တိ။ ‘‘အထ ကသ္မာ န ရောဒသီ’’တိ? သာပိဿ အရောဒနကာရဏံ ကထေန္တီ –
‘‘ယထာပိ ဥဒကကုမ္ဘော, ဘိန္နော အပ္ပဋိသန္ဓိယော၊
ဧဝံသမ္ပဒမေဝေတံ, ယော ပေတမနုသောစတိ။
‘‘ဍယှမာနော န ဇာနာတိ, ဉာတီနံ ပရိဒေဝိတံ၊
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ, ဂတော သော တဿ ယာ ဂတီ’’တိ။ – ဂါထာဒွယမာဟ –
တဿတ္ထော – ယထာ နာမ ဥဒကကုမ္ဘော ဥက္ခိပိယမာနော ပတိတွာ သတ္တဓာ ဘိန္နော ပုန တာနိ ကပါလာနိ ပဋိပါဋိယာ ဌပေတွာ သံဝိဒဟိတွာ ပဋိပါကတိကံ ကာတုံ န သက္ကောတိ, ယော ပေတမနုသောစတိ, တဿပိ ဧတမနုသောစနံ ဧဝံနိပ္ဖတ္တိကမေဝ ဟောတိ, မတဿ ပုန ဇီဝါပေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဣဒ္ဓိမတော ဝါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန ဘိန္နံ ကုမ္ဘံ သံဝိဒဟိတွာ ဥဒကဿ ပူရေတုံ သက္ကာ ဘဝေယျ, ကာလကတော ပန ဣဒ္ဓိဗလေနာပိ န သက္ကာ ပဋိပါကတိတံ ကာတုန္တိ။ ဣတရာ ဂါထာ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။
သက္ကော သဗ္ဗေသံ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပသီဒိတွာ ‘‘တုမှေဟိ အပ္ပမတ္တေဟိ မရဏဿတိ ဘာဝိတာ, တုမှေ ဣတော ပဋ္ဌာယ သဟတ္ထေန ကမ္မံ မာ ကရိတ္ထ, အဟံ, သက္ကော ဒေဝရာဇာ, အဟံ ဝေါ ဂေဟေ သတ္တ ရတနာနိ အပရိမာဏာနိ ကရိဿာမိ, တုမှေ ဒါနံ ဒေထ, သီလံ ရက္ခထ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောထ, အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ တေသံ ဩဝါဒံ ဒတွာ ဂေဟံ အပရိမိတဓနံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ဒါသီ ခုဇ္ဇုတ္တရာ အဟောသိ, ဓီတာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ, ပုတ္တော ရာဟုလော, မာတာ ခေမာ, ဗြာဟ္မဏော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဥရဂဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
အညေ သောစန္တိ ရောဒန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော ဧကံ အမစ္စံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ကထိတသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန ရာဇာ အတ္တနော ဥပကာရဿ အမစ္စဿ မဟန္တံ ယသံ ဒတွာ ပရိဘေဒကာနံ ကထံ ဂဟေတွာ တံ ဗန္ဓာပေတွာ ဗန္ဓနာဂါရေ ပဝေသေသိ။ သော တတ္ထ နိသိန္နောဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ ရာဇာ တဿ ဂုဏံ သလ္လက္ခေတွာ မောစာပေသိ။ သော ဂန္ဓမာလံ အာဒါယ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘အနတ္ထော ကိရ တေ ဥပ္ပန္နော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, အနတ္ထေန ပန မေ အတ္ထော အာဂတော, သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ခေါ, ဥပါသက, တွညေဝ အနတ္ထေန အတ္ထံ အာဟရိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ အာဟရိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ဃဋကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ သော အပရေန သမယေန တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ အန္တေပုရေ ဧကော အမစ္စော ဒုဗ္ဘိ။ သော တံ ပစ္စက္ခတော ဉတွာ ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ တဒါ သာဝတ္ထိယံ ဓင်္ကရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ သော တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန အတ္တနော ဝစနံ ဂါဟာပေတွာ ဗာရာဏသိရဇ္ဇံ ဂဏှာပေသိ။ သောပိ ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ဗောဓိသတ္တံ သင်္ခလိကာဟိ ဗန္ဓာပေတွာ ဗန္ဓနာဂါရံ ပဝေသေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ, ဓင်္ကဿ သရီရေ ဍာဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ သုဝဏ္ဏာဒါသဖုလ္လပဒုမသဿိရိကံ မုခံ ဒိသွာ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အညေ သောစန္တိ ရောဒန္တိ, အညေ အဿုမုခါ ဇနာ၊
ပသန္နမုခဝဏ္ဏောသိ, ကသ္မာ ဃဋ န သောစသီ’’တိ။
တတ္ထ အညေတိ တံ ဌပေတွာ သေသမနုဿာ။
အထဿ ဗောဓိသတ္တော အသောစနကာရဏံ ကထေန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နာဗ္ဘတီတဟရော သောကော, နာနာဂတသုခါဝဟော၊
တသ္မာ ဓင်္က န သောစာမိ, နတ္ထိ သောကေ ဒုတီယတာ။
‘‘သောစံ ပဏ္ဍု ကိသော ဟောတိ, ဘတ္တဉ္စဿ န ရုစ္စတိ၊
အမိတ္တာ သုမနာ ဟောန္တိ, သလ္လဝိဒ္ဓဿ ရုပ္ပတော။
‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ, နိန္နေ ဝါ ယဒိ ဝါ ထလေ၊
ဌိတံ မံ နာဂမိဿတိ, ဧဝံ ဒိဋ္ဌပဒေါ အဟံ။
‘‘ယဿတ္တာ နာလမေကောဝ, သဗ္ဗကာမရသာဟရော၊
သဗ္ဗာပိ ပထဝီ တဿ, န သုခံ အာဝဟိဿတီ’’တိ။
တတ္ထ နာဗ္ဘတီတဟရောတိ နာဗ္ဘတီတာဟာရော, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ သောကော နာမ အဗ္ဘတီတံ အတိက္ကန္တံ နိရုဒ္ဓံ အတ္ထင်္ဂတံ ပုန နာဟရတိ။ ဒုတီယတာတိ သဟာယတာ။ အတီတာဟရဏေန ဝါ အနာဂတာဟရဏေန ဝါ သောကော နာမ ကဿစိ သဟာယော န ဟောတိ, တေနာပိ ကာရဏေနာဟံ န သောစာမီတိ ဝဒတိ။ သောစန္တိ သောစန္တော။ သလ္လဝိဒ္ဓဿ ရုပ္ပတောတိ သောကသလ္လေန ဝိဒ္ဓဿ တေနေဝ ဃဋ္ဋိယမာနဿ ‘‘ဒိဋ္ဌာ ဝတ နော ပစ္စာမိတ္တဿ ပိဋ္ဌီ’’တိ အမိတ္တာ သုမနာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။
ဌိတံ မံ နာဂမိဿတီတိ သမ္မ ဓင်္ကရာဇ, ဧတေသု ဂါမာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌိတံ မံ ပဏ္ဍုကိသဘာဝါဒိကံ သောကမူလကံ ဗျသနံ န အာဂမိဿတိ။ ဧဝံ ဒိဋ္ဌပဒေါတိ ယထာ တံ ဗျသနံ နာဂစ္ဆတိ, ဧဝံ မယာ ဈာနပဒံ ဒိဋ္ဌံ။ ‘‘အဋ္ဌလောကဓမ္မပဒ’’န္တိပိ ဝဒန္တိယေဝ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘န မတ္တံ နာဂမိဿတီ’’တိ လိခိတံ, တံ အဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ။ ပရိယောသာနဂါထာယ ဣစ္ဆိတပတ္ထိတတ္ထေန ဈာနသုခသင်္ခါတံ သဗ္ဗကာမရသံ အာဟရတီတိ သဗ္ဗကာမရသာဟရော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယဿ ရညော ပဟာယ အညသဟာယေ အတ္တာဝ ဧကော သဗ္ဗကာမရသာဟရော နာလံ, သဗ္ဗံ ဈာနသုခသင်္ခါတံ ကာမရသံ အာဟရိတုံ အသမတ္ထော, တဿ ရညော သဗ္ဗာပိ ပထဝီ န သုခံ အာဝဟိဿတိ။ ကာမာတုရဿ ဟိ သုခံ နာမ နတ္ထိ, ယော ပန ကိလေသဒရထရဟိတံ ဈာနသုခံ အာဟရိတုံ သမတ္ထော, သော ရာဇာ သုခီ ဟောတီတိ။ ယော ပနေတာယ ဂါထာယ ‘‘ယဿတ္ထာ နာလမေကော’’တိပိ ပါဌော, တဿတ္ထော န ဒိဿတိ။
ဣတိ ဓင်္ကော ဣမာ စတဿော ဂါထာ သုတွာ ဗောဓိသတ္တံ ခမာပေတွာ ရဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ ပက္ကာမိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ရဇ္ဇံ အမစ္စာနံ ပဋိနိယျာဒေတွာ ဟိမဝန္တပဒေသံ ဂန္တွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဓင်္ကရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဃဋရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဃဋဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၅၆] ၆။ ကောရဏ္ဍိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဧကော အရညေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဓမ္မသေနာပတိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ထေရော ကိရ အာဂတာဂတာနံ ဒုဿီလာနံ မိဂလုဒ္ဒကမစ္ဆဗန္ဓာဒီနံ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနညေဝ ‘‘သီလံ ဂဏှထ, သီလံ ဂဏှထာ’’တိ သီလံ ဒေတိ။ တေ ထေရေ ဂရုဘာဝေန တဿ ကထံ ဘိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တာ သီလံ ဂဏှန္တိ, ဂဟေတွာ စ ပန န ရက္ခန္တိ, အတ္တနော အတ္တနော ကမ္မမေဝ ကရောန္တိ။ ထေရော သဒ္ဓိဝိဟာရိကေ အာမန္တေတွာ ‘‘အာဝုသော, ဣမေ မနုဿာ မမ သန္တိကေ သီလံ ဂဏှိံသု, ဂဏှိတွာ စ ပန န ရက္ခန္တီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ ဧတေသံ အရုစိယာ သီလံ ဒေထ, ဧတေ တုမှာကံ ကထံ ဘိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တာ ဂဏှန္တိ, တုမှေ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဧဝရူပါနံ သီလံ မာ အဒတ္ထာ’’တိ။ ထေရော အနတ္တမနော အဟောသိ။ တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ – ‘‘အာဝုသော, သာရိပုတ္တတ္ထေရော ကိရ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနညေဝ သီလံ ဒေတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနံ အယာစန္တာနညေဝ သီလံ ဒေတီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဒိသာပါမောက္ခဿ အာစရိယဿ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကော ကောရဏ္ဍိယော နာမ အဟောသိ။ တဒါ သော အာစရိယော ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနံ ကေဝဋ္ဋာဒီနံ အယာစန္တာနညေဝ ‘‘သီလံ ဂဏှထ, သီလံ ဂဏှထာ’’တိ သီလံ ဒေတိ။ တေ ဂဟေတွာပိ န
ရက္ခန္တိ အာစရိယော တမတ္ထံ အန္တေဝါသိကာနံ အာရောစေသိ။ အန္တေဝါသိကာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ ဧတေသံ အရုစိယာ သီလံ ဒေထ, တသ္မာ ဘိန္ဒန္တိ, ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ယာစန္တာနညေဝ ဒဒေယျာထ, မာ အယာစန္တာန’’န္တိ ဝဒိံသု။ သော ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ, ဧဝံ သန္တေပိ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနံ သီလံ ဒေတိယေဝ။
အထေကဒိဝသံ ဧကသ္မာ ဂါမာ မနုဿာ အာဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏဝါစနကတ္ထာယ အာစရိယံ နိမန္တယိံသု။ သော ကောရဏ္ဍိယမာဏဝံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘တာတ, အဟံ န ဂစ္ဆာမိ, တွံ ဣမေ ပဉ္စသတေ မာဏဝေ ဂဟေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝါစနကာနိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အမှာကံ ဒိန္နကောဋ္ဌာသံ အာဟရာ’’တိ ပေသေသိ။ သော ဂန္တွာ ပဋိနိဝတ္တန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ ကန္ဒရံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘အမှာကံ အာစရိယော ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနံ အယာစန္တာနညေဝ သီလံ ဒေတိ, ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ယထာ ယာစန္တာနညေဝ ဒေတိ, တထာ နံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သော တေသု မာဏဝေသု သုခနိသိန္နေသု ဥဋ္ဌာယ မဟန္တံ မဟန္တံ သေလံ ဥက္ခိပိတွာ ကန္ဒရာယံ ခိပိ, ပုနပ္ပုနံ ခိပိယေဝ။ အထ နံ တေ မာဏဝါ ဥဋ္ဌာယ ‘‘အာစရိယ, ကိံ ကရောသီ’’တိ အာဟံသု။ သော န ကိဉ္စိ ကထေသိ, တေ ဝေဂေန ဂန္တွာ အာစရိယဿ အာရောစေသုံ။ အာစရိယော အာဂန္တွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧကော အရညေ ဂိရိကန္ဒရာယံ, ပဂ္ဂယှ ပဂ္ဂယှ သိလံ ပဝေစ္ဆသိ၊
ပုနပ္ပုနံ သန္တရမာနရူပေါ, ကောရဏ္ဍိယ ကော နု တဝ ယိဓတ္ထော’’တိ။
တတ္ထ ကော နု တဝ ယိဓတ္ထောတိ ကော နု တဝ ဣဓ ကန္ဒရာယံ သိလာခိပနေန အတ္ထော။
သော တဿ ဝစနံ သုတွာ အာစရိယံ ပဗောဓေတုကာမော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟဉှိမံ သာဂရသေဝိတန္တံ, သမံ ကရိဿာမိ ယထာပိ ပါဏိ၊
ဝိကိရိယ သာနူနိ စ ပဗ္ဗတာနိ စ, တသ္မာ သိလံ ဒရိယာ ပက္ခိပါမီ’’တိ။
တတ္ထ အဟဉှိမန္တိ အဟဉှိ ဣမံ မဟာပထဝိံ။ သာဂရသေဝိတန္တန္တိ သာဂရေဟိ သေဝိတံ စာတုရန္တံ။ ယထာပိ ပါဏီတိ ဟတ္ထတလံ ဝိယ သမံ ကရိဿာမိ။ ဝိကိရိယာတိ ဝိကိရိတွာ။ သာနူနိ စ ပဗ္ဗတာနိ စာတိ ပံသုပဗ္ဗတေ စ သိလာပဗ္ဗတေ စ။
တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နယိမံ မဟိံ အရဟတိ ပါဏိကပ္ပံ, သမံ မနုဿော ကရဏာယ မေကော၊
မညာမိမညေဝ ဒရိံ ဇိဂီသံ, ကောရဏ္ဍိယ ဟာဟသိ ဇီဝလောက’’န္တိ။
တတ္ထ ကရဏာယ မေကောတိ ကရဏာယ ဧကော ကာတုံ န သက္ကောတီတိ ဒီပေတိ။ မညာမိမညေဝ ဒရိံ ဇိဂီသန္တိ အဟံ မညာမိ တိဋ္ဌတု ပထဝီ, ဣမညေဝ ဧကံ ဒရိံ ဇိဂီသံ ပူရဏတ္ထာယ ဝါယမန္တော သိလာ ပရိယေသန္တော ဥပါယံ ဝိစိနန္တောဝ တွံ ဣမံ ဇီဝလောကံ ဟာဟသိ ဇဟိဿသိ, မရိဿသီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ မာဏဝေါ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစေ အယံ ဘူတဓရံ န သက္ကာ, သမံ မနုဿော ကရဏာယ မေကော၊
ဧဝမေဝ တွံ ဗြဟ္မေ ဣမေ မနုဿေ, နာနာဒိဋ္ဌိကေ နာနယိဿသိ တေ’’တိ။
တဿတ္ထော – သစေ အယံ ဧကော မနုဿော ဣမံ ဘူတဓရံ ပထဝိံ သမံ ကာတုံ န သက္ကာ န သမတ္ထော, ဧဝမေဝ တွံ ဣမေ ဒုဿီလမနုဿေ နာနာဒိဋ္ဌိကေ နာနယိဿသိ, တေ ဧဝံ ‘‘သီလံ ဂဏှထ, သီလံ ဂဏှထာ’’တိ ဝဒန္တော အတ္တနော ဝသံ န အာနယိဿသိ, ပဏ္ဍိတပုရိသာယေဝ ဟိ ပါဏာတိပါတံ ‘‘အကုသလ’’န္တိ ဂရဟန္တိ။ သံသာရမောစကာဒယော ပနေတ္ထ ကုသလသညိနော, တေ တွံ ကထံ အာနယိဿသိ, တသ္မာ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌာနံ သီလံ အဒတွာ ယာစန္တာနညေဝ ဒေဟီတိ။
တံ သုတွာ အာစရိယော ‘‘ယုတ္တံ ဝဒတိ ကောရဏ္ဍိယော, ဣဒါနိ န ဧဝရူပံ ကရိဿာမီ’’တိ အတ္တနော ဝိရဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သံခိတ္တရူပေန ဘဝံ မမတ္ထံ, အက္ခာသိ ကောရဏ္ဍိယ ဧဝမေတံ၊
ယထာ န သက္ကာ ပထဝီ သမာယံ, ကတ္တုံ မနုဿေန တထာ မနုဿာ’’တိ။
တတ္ထ သမာယန္တိ သမံ အယံ။ ဧဝံ အာစရိယော မာဏဝဿ ထုတိံ အကာသိ, သောပိ နံ ဗောဓေတွာ သယံ ဃရံ နေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗြာဟ္မဏော သာရိပုတ္တော အဟောသိ, ကောရဏ္ဍိယမာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကောရဏ္ဍိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၅၇] ၇။ လဋုကိကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝန္ဒာမိ တံ ကုဉ္ဇရ သဋ္ဌိဟာယနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ ဒိဝသေ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော ကက္ခဠော ဖရုသော သာဟသိကော, သတ္တေသု ကရုဏာမတ္တမ္ပိဿ နတ္ထီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ နိက္ကရုဏောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဟတ္ထိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ပါသာဒိကော မဟာကာယော အသီတိသဟဿဝါရဏပရိဝါရော ယူထပတိ ဟုတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝိဟာသိ။ တဒါ ဧကာ လဋုကိကာ သကုဏိကာ ဟတ္ထီနံ ဝိစရဏဋ္ဌာနေ အဏ္ဍာနိ နိက္ခိပိ, တာနိ ပရိဏတာနိ ဘိန္ဒိတွာ သကုဏပေါတကာ နိက္ခမိံသု။ တေသု အဝိရုဠှပက္ခေသု ဥပ္ပတိတုံ အသက္ကောန္တေသုယေဝ မဟာသတ္တော အသီတိသဟဿဝါရဏပရိဝုတော ဂေါစရာယ စရန္တော တံ ပဒေသံ ပတ္တော။ တံ ဒိသွာ လဋုကိကာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဟတ္ထိရာဇာ မမ ပေါတကေ မဒ္ဒိတွာ မာရေဿတိ, ဟန္ဒ နံ ပုတ္တကာနံ ပရိတ္တာဏတ္ထာယ ဓမ္မိကာရက္ခံ ယာစာမီ’’တိ။
သာ ဥဘော ပက္ခေ ဧကတော ကတွာ တဿ ပုရတော ဌတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝန္ဒာမိ တံ ကုဉ္ဇရ သဋ္ဌိဟာယနံ, အာရညကံ ယူထပတိံ ယသဿိံ၊
ပက္ခေဟိ တံ ပဉ္ဇလိကံ ကရောမိ, မာ မေ ဝဓီ ပုတ္တကေ ဒုဗ္ဗလာယာ’’တိ။
တတ္ထ သဋ္ဌိဟာယနန္တိ သဋ္ဌိဝဿကာလေ ဟာယနဗလံ။ ယသဿိန္တိ ပရိဝါရသမ္ပန္နံ။ ပက္ခေဟိ တံ ပဉ္စလိကံ ကရောမီတိ အဟံ ပက္ခေဟိ တံ အဉ္ဇလိကံ ကရောမီတိ အတ္ထော။
မဟာသတ္တော ‘‘မာ စိန္တယိ လဋုကိကေ, အဟံ တေ ပုတ္တကေ ရက္ခိဿာမီ’’တိ သကုဏပေါတကာနံ ဥပရိ ဌတွာ အသီတိယာ ဟတ္ထိသဟဿေသု ဂတေသု လဋုကိကံ အာမန္တေတွာ ‘‘လဋုကိကေ အမှာကံ ပစ္ဆတော ဧကော ဧကစာရိကော ဟတ္ထီ အာဂစ္ဆတိ, သော အမှာကံ ဝစနံ န ကရိဿတိ, တသ္မိံ အာဂတေ တမ္ပိ ယာစိတွာ ပုတ္တကာနံ သောတ္ထိဘာဝံ ကရေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ သာပိ တဿ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ဥဘောဟိ ပက္ခေဟိ အဉ္ဇလိံ ကတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝန္ဒာမိ တံ ကုဉ္ဇရ ဧကစာရိံ, အာရညကံ ပဗ္ဗတသာနုဂေါစရံ၊
ပက္ခေဟိ တံ ပဉ္ဇလိကံ ကရောမိ, မာ မေ ဝဓီ ပုတ္တကေ ဒုဗ္ဗလာယာ’’တိ။
တတ္ထ ပဗ္ဗတသာနုဂေါစရန္တိ ဃနသေလပဗ္ဗတေသု စ ပံသုပဗ္ဗတေသု စ ဂေါစရံ ဂဏှန္တံ။
သော တဿာ ဝစနံ သုတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝဓိဿာမိ တေ လဋုကိကေ ပုတ္တကာနိ, ကိံ မေ တုဝံ ကာဟသိ ဒုဗ္ဗလာသိ၊
သတံ သဟဿာနိပိ တာဒိသီနံ, ဝါမေန ပါဒေန ပပေါထယေယျ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝဓိဿာမိ တေတိ တွံ ကသ္မာ မမ ဝိစရဏမဂ္ဂေ ပုတ္တကာနိ ဌပေသိ, ယသ္မာ ဌပေသိ, တသ္မာ ဝဓိဿာမိ တေ ပုတ္တကာနီတိ ဝဒတိ။ ကိံ မေ တုဝံ ကာဟသီတိ မယှံ မဟာထာမဿ တွံ ဒုဗ္ဗလာ ကိံ ကရိဿသိ။ ပပေါထယေယျန္တိ အဟံ တာဒိသာနံ လဋုကိကာနံ သတသဟဿမ္ပိ ဝါမေန ပါဒေန သဉ္စုဏ္ဏေယျံ, ဒက္ခိဏပါဒေန ပန ကထာဝ နတ္ထီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သော တဿာ ပုတ္တကေ ပါဒေန သဉ္စုဏ္ဏေတွာ မုတ္တေန ပဝါဟေတွာ နဒန္တောဝ ပက္ကာမိ။ လဋုကိကာ ရုက္ခသာခါယ နိလီယိတွာ ‘‘ဣဒါနိ တာဝ ဝါရဏ နဒန္တော ဂစ္ဆသိ, ကတိပါဟေနေဝ မေ ကိရိယံ ပဿိဿသိ, ကာယဗလတော ဉာဏဗလဿ မဟန္တဘာဝံ န ဇာနာသိ, ဟောတု, ဇာနာပေဿာမိ န’’န္တိ တံ သန္တဇ္ဇယမာနာဝ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဟေဝ သဗ္ဗတ္ထ ဗလေန ကိစ္စံ, ဗလဉှိ ဗာလဿ ဝဓာယ ဟောတိ၊
ကရိဿာမိ တေ နာဂရာဇာ အနတ္ထံ, ယော မေ ဝဓီ ပုတ္တကေ ဒုဗ္ဗလာယာ’’တိ။
တတ္ထ ဗလေနာတိ ကာယဗလေန။ အနတ္ထန္တိ အဝုဍ္ဎိံ။ ယော မေတိ ယော တွံ မမ ဒုဗ္ဗလာယ ပုတ္တကေ ဝဓီ ဃာတေသိ။
သာ ဧဝံ ဝတွာ ကတိပါဟံ ဧကံ ကာကံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ တေန တုဋ္ဌေန ‘‘ကိံ တေ ကရောမီ’’တိ ဝုတ္တာ ‘‘သာမိ, အညံ မေ ကာတဗ္ဗံ နတ္ထိ, ဧကဿ ပန ဧကစာရိကဝါရဏဿ တုဏ္ဍေန ပဟရိတွာ တုမှေဟိ အက္ခီနိ ဘိန္နာနိ ပစ္စာသီသာမီ’’တိ အာဟ။ သာ တေန ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတာ ဧကံ နီလမက္ခိကံ ဥပဋ္ဌဟိ။ တာယပိ ‘‘ကိံ တေ, ကရောမီ’’တိ ဝုတ္တာ ‘‘ဣမိနာ ကာကေန ဧကစာရိကဝါရဏဿ အက္ခီသု ဘိန္နေသု တုမှေဟိ တတ္ထ အာသာဋိကံ ပါတေတုံ ဣစ္ဆာမီ’’တိ ဝတွာ တာယပိ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝုတ္တေ ဧကံ မဏ္ဍူကံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ တေန ‘‘ကိံ တေ, ကရောမီ’’တိ ဝုတ္တာ ‘‘ယဒါ ဧကစာရိကဝါရဏော အန္ဓော ဟုတွာ ပါနီယံ ပရိယေသတိ, တဒါ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဌိတော သဒ္ဒံ ကတွာ တသ္မိံ ပဗ္ဗတမတ္ထကံ အဘိရုဟန္တေ ဩတရိတွာ ပပါတေ သဒ္ဒံ ကရေယျာထ, အဟံ တုမှာကံ သန္တိကာ ဧတ္တကံ ပစ္စာသီသာမီ’’တိ အာဟ။ သောပိ တဿာ ဝစနံ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။
အထေကဒိဝသံ ကာကော ဝါရဏဿ ဒွေပိ အက္ခီနိ တုဏ္ဍေန ဘိန္ဒိ, နီလမက္ခိကာ အာသာဋိကံ ပါတေသိ။ သော ပုဠဝေဟိ ခဇ္ဇန္တော ဝေဒနာပ္ပတ္တော ပိပါသာဘိဘူတော ပါနီယံ ပရိယေသမာနော ဝိစရိ။ တသ္မိံ ကာလေ မဏ္ဍူကော ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဌတွာ သဒ္ဒမကာသိ။ ဝါရဏော ‘‘ဧတ္ထ ပါနီယံ ဘဝိဿတီ’’တိ ပဗ္ဗတမတ္ထကံ အဘိရုဟိ။ အထ မဏ္ဍူကော ဩတရိတွာ ပပါတေ ဌတွာ သဒ္ဒမကာသိ။ ဝါရဏော ‘‘ဧတ္ထ ပါနီယံ ဘဝိဿတီ’’တိ ပပါတာဘိမုခေါ ဂစ္ဆန္တော ပရိဂဠိတွာ ပဗ္ဗတပါဒေ ပတိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။ လဋုကိကာ တဿ မတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဒိဋ္ဌာ မေ ပစ္စာမိတ္တဿ ပိဋ္ဌီ’’တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ တဿ ခန္ဓေ စင်္ကမိတွာ ယထာကမ္မံ ဂတာ။
သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ကေနစိ သဒ္ဓိံ ဝေရံ နာမ ကာတဗ္ဗံ, ဧဝံ ဗလသမ္ပန္နမ္ပိ ဝါရဏံ ဣမေ စတ္တာရော ဇနာ ဧကတော ဟုတွာ ဝါရဏဿ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေသု’’န္တိ –
‘‘ကာကဉ္စ ပဿ လဋုကိကံ, မဏ္ဍူကံ နီလမက္ခိကံ၊
ဧတေ နာဂံ အဃာတေသုံ, ပဿ ဝေရဿ ဝေရိနံ၊
တသ္မာ ဟိ ဝေရံ န ကယိရာထ, အပ္ပိယေနပိ ကေနစီ’’တိ။ –
ဣမံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထံ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ။
တတ္ထ ပဿာတိ အနိယာမိတာလပနမေတံ, ဘိက္ခူ ပန သန္ဓာယ ဝုတ္တတ္တာ ပဿထ ဘိက္ခဝေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတေတိ ဧတေ စတ္တာရော ဧကတော ဟုတွာ။ အဃာတေသုန္တိ တံ ဝဓိံသု။ ပဿ ဝေရဿ ဝေရိနန္တိ ပဿထ ဝေရိကာနံ ဝေရဿ ဂတိန္တိ အတ္ထော။
တဒါ ဧကစာရိကဟတ္ထီ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ယူထပတိ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
လဋုကိကဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၅၈] ၈။ စူဠဓမ္မပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဟမေဝ ဒူသိယာ ဘူနဟတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ဝဓာယ ပရိသက္ကနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ အညေသု ဇာတကေသု ဒေဝဒတ္တော ဗောဓိသတ္တဿ တာသမတ္တမ္ပိ ကာတုံ နာသက္ခိ, ဣမသ္မိံ ပန စူဠဓမ္မပါလဇာတကေ ဗောဓိသတ္တဿ သတ္တမာသိကကာလေ ဟတ္ထပါဒေ စ သီသဉ္စ ဆေဒါပေတွာ အသိမာလကံ နာမ ကာရေသိ။ ဒဒ္ဒရဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၂။၄၃-၄၄) ဂီဝံ ဂဟေတွာ မာရေတွာ ဥဒ္ဓနေ မံသံ ပစိတွာ ခါဒိ။ ခန္တီဝါဒီဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၄။၄၉ အာဒယော) ဒွီဟိပိ ကသာဟိ ပဟာရသဟဿေဟိ တာဠာပေတွာ ဟတ္ထပါဒေ စ ကဏ္ဏနာသဉ္စ ဆေဒါပေတွာ ဇဋာသု ဂဟေတွာ ကဍ္ဎာပေတွာ ဥတ္တာနကံ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဥရေ ပါဒေန ပဟရိတွာ ဂတော။ ဗောဓိသတ္တော တံ ဒိဝသံယေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။ စူဠနန္ဒိယဇာတကေပိ (ဇာ။ ၁။၂။၁၄၃-၁၄၄) မဟာကပိဇာတကေပိ (ဇာ။ ၁။၇။၈၃ အာဒယော) မာရေသိယေဝ။ ဧဝမေဝ သော ဒီဃရတ္တံ ဝဓာယ ပရိသက္ကန္တော ဗုဒ္ဓကာလေပိ ပရိသက္ကိယေဝ။ အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ – ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော ဗုဒ္ဓါနံ မာရဏတ္ထမေဝ ဥပါယံ ကရောတိ, ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ မာရာပေဿာမီ’တိ ဓနုဂ္ဂဟေ ပယောဇေသိ, သိလံ ပဝိဇ္ဈိ, နာဠာဂိရိံ ဝိဿဇ္ဇာပေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မယှံ ဝဓာယ ပရိသက္ကိယေဝ, ဣဒါနိ ပန တာသမတ္တမ္ပိ ကာတုံ န သက္ကောတိ, ပုဗ္ဗေ မံ စူဠဓမ္မပါလကုမာရကာလေ အတ္တနော ပုတ္တံ သမာနံ ဇီဝတက္ခယံ ပါပေတွာ အသိမာလကံ ကာရေသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ မဟာပတာပေ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ စန္ဒာဒေဝိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ဓမ္မပါလော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ တမေနံ သတ္တမာသိကကာလေ မာတာ ဂန္ဓောဒကေန နှာပေတွာ အလင်္ကရိတွာ ကီဠာပယမာနာ နိသီဒိ။ ရာဇာ တဿာ ဝသနဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ သာ ပုတ္တံ ကီဠာပယမာနာ ပုတ္တသိနေဟေန သမပ္ပိတာ ဟုတွာ ရာဇာနံ ပဿိတွာပိ န ဥဋ္ဌဟိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဣဒါနေဝ တာဝ ပုတ္တံ နိဿာယ မာနံ ကရောတိ, မံ ကိသ္မိဉ္စိ န မညတိ, ပုတ္တေ ပန ဝဍ္ဎန္တေ မယိ ‘မနုဿော’တိပိ သညံ န ကရိဿတိ, ဣဒါနေဝ နံ ဃာတေဿာမီ’’တိ။ သော နိဝတ္တိတွာ ရာဇာသနေ နိသီဒိတွာ ‘‘အတ္တနော
ဝိဓာနေန အာဂစ္ဆတူ’’တိ စောရဃာတကံ ပက္ကောသာပေသိ။ သော ကာသာယဝတ္ထနိဝတ္ထော ရတ္တမာလာဓရော ဖရသုံ အံသေ ဌပေတွာ ဥပဓာနဃဋိကံ ဟတ္ထပါဒဌပနဒဏ္ဍကဉ္စ အာဒါယ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ အဋ္ဌာသိ။ ဒေဝိယာ သိရိဂဗ္ဘံ ဂန္တွာ ဓမ္မပါလံ အာနေဟီတိ။ ဒေဝီပိ ရညော ကုဇ္ဈိတွာ နိဝတ္တနဘာဝံ ဉတွာ ဗောဓိသတ္တံ ဥရေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ရောဒမာနာ နိသီဒိ။ စောရဃာတကော ဂန္တွာ တံ ပိဋ္ဌိယံ ဟတ္ထေန ပဟရိတွာ ဟတ္ထတော ကုမာရံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ အာဒါယ ရညော သန္တိကံ အာဂန္တွာ ‘‘ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ဧကံ ဖလကံ အာဟရာပေတွာ ပုရတော နိက္ခိပါပေတွာ ‘‘ဣဓ နံ နိပဇ္ဇာပေဟီ’’တိ အာဟ။ သော တထာ အကာသိ။
စန္ဒာဒေဝီ ပုတ္တဿ ပစ္ဆတောဝ ပရိဒေဝမာနာ အာဂစ္ဆိ။ ပုန စောရဃာတကော ‘‘ကိံ ကရောမီ, ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ ဓမ္မပါလဿ ဟတ္ထေ ဆိန္ဒာတိ။ စန္ဒာဒေဝီ ‘‘မဟာရာဇ, မမ ပုတ္တော သတ္တမာသိကော ဗာလကော န ကိဉ္စိ ဇာနာတိ, နတ္ထေတဿ ဒေါသော, ဒေါသော ပန ဟောန္တော မယိ ဘဝေယျ, တသ္မာ မယှံ ဟတ္ထေ ဆေဒါပေဟီ’’တိ ဣမမတ္ထံ ပကာသေန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟမေဝ ဒူသိယာ ဘူနဟတာ, ရညော မဟာပတာပဿ၊
ဧတံ မုဉ္စတု ဓမ္မပါလံ, ဟတ္ထေ မေ ဒေဝ ဆေဒေဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဒူသိယာတိ ဒူသိကာ, တုမှေ ဒိသွာ အနုဋ္ဌဟမာနာ ဒေါသကာရိကာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဒူသိကာ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ဘူနဟတာတိ ဟတဘူနာ, ဟတဝုဍ္ဎီတိ အတ္ထော။ ရညောတိ ဣဒံ ‘‘ဒူသိယာ’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဟံ ရညော မဟာပတာပဿ အပရာဓကာရိကာ, နာယံ ကုမာရော, တသ္မာ နိရပရာဓံ ဧတံ ဗာလကံ မုဉ္စတု ဓမ္မပါလံ, သစေပိ ဟတ္ထေ ဆေဒါပေတုကာမော, ဒေါသကာရိကာယ ဟတ္ထေ မေ, ဒေဝ, ဆေဒေဟီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။
ရာဇာ စောရဃာတကံ ဩလောကေသိ။ ‘‘ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ? ‘‘ပပဉ္စံ အကတွာ ဟတ္ထေ ဆေဒါ’’တိ။ တသ္မိံ ခဏေ စောရဃာတကော တိခိဏဖရသုံ ဂဟေတွာ ကုမာရဿ တရုဏဝံသကဠီရေ ဝိယ ဒွေ ဟတ္ထေ ဆိန္ဒိ။ သော ဒွီသု ဟတ္ထေသု ဆိဇ္ဇမာနေသု နေဝ ရောဒိ န ပရိဒေဝိ, ခန္တိဉ္စ မေတ္တဉ္စ ပုရေစာရိကံ ကတွာ အဓိဝါသေသိ။ စန္ဒာ ပန ဒေဝီ ဆိန္နဟတ္ထကောဋိံ ဂဟေတွာ ဥစ္ဆင်္ဂေ
ကတွာ လောဟိတလိတ္တာ ပရိဒေဝမာနာ ဝိစရိ။ ပုန စောရဃာတကော ‘‘ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒွေပိ ပါဒေ ဆိန္ဒာ’’တိ။ တံ သုတွာ စန္ဒာဒေဝီ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟမေဝ ဒူသိယာ ဘူနဟတာ, ရညော မဟာပတာပဿ၊
ဧတံ မုဉ္စတု ဓမ္မပါလံ, ပါဒေ မေ ဒေဝ ဆေဒေဟီ’’တိ။
တတ္ထ အဓိပ္ပါယော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ရာဇာပိ ပုန စောရဃာတကံ အာဏာပေသိ။ သော ဥဘောပိ ပါဒေ ဆိန္ဒိ။ စန္ဒာဒေဝီ ပါဒကောဋိမ္ပိ ဂဟေတွာ ဥစ္ဆင်္ဂေ ကတွာ လောဟိတလိတ္တာ ပရိဒေဝမာနာ ‘‘သာမိ မဟာပတာပ, ဆိန္နဟတ္ထပါဒါ နာမ ဒါရကာ မာတရာ ပေါသေတဗ္ဗာ ဟောန္တိ, အဟံ ဘတိံ ကတွာ မမ ပုတ္တကံ ပေါသေဿာမိ, ဒေဟိ မေ ဧတ’’န္တိ အာဟ။ စောရဃာတကော ‘‘ကိံ ဒေဝ ကတာ ရာဇာဏာ, နိဋ္ဌိတံ မမ ကိစ္စ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န တာဝ နိဋ္ဌိတ’’န္တိ။ ‘‘အထ ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ? ‘‘သီသမဿ ဆိန္ဒာ’’တိ။ တံ သုတွာ စန္ဒာဒေဝီ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟမေဝ ဒူသိယာ ဘူနဟတာ, ရညော မဟာပတာပဿ၊
ဧတံ မုဉ္စတု ဓမ္မပါလံ, သီသံ မေ ဒေဝ ဆေဒေဟီ’’တိ။
ဝတွာ စ ပန အတ္တနော သီသံ ဥပနေသိ။
ပုန စောရဃာတကော ‘‘ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သီသမဿ ဆိန္ဒာ’’တိ။ သော သီသံ ဆိန္ဒိတွာ ‘‘ကတာ, ဒေဝ, ရာဇာဏာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န တာဝ ကတာ’’တိ။ ‘‘အထ ကိံ ကရောမိ, ဒေဝါ’’တိ? ‘‘အသိတုဏ္ဍေန နံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အသိမာလကံ နာမ ကရောဟီ’’တိ။ သော တဿ ကဠေဝရံ အာကာသေ ခိပိတွာ အသိတုဏ္ဍေန သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အသိမာလကံ နာမ ကတွာ မဟာတလေ ဝိပ္ပကိရိ။ စန္ဒာဒေဝီ ဗောဓိသတ္တဿ မံသေ ဥစ္ဆင်္ဂေ ကတွာ မဟာတလေ ရောဒမာနာ ပရိဒေဝမာနာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ဟိ နူနိမဿ ရညော, မိတ္တာမစ္စာ စ ဝိဇ္ဇရေ သုဟဒါ၊
ယေ န ဝဒန္တိ ရာဇာနံ, မာ ဃာတယိ ဩရသံ ပုတ္တံ။
‘‘န ဟိ နူနိမဿ ရညော, ဉာတီ မိတ္တာ စ ဝိဇ္ဇရေ သုဟဒါ၊
ယေ န ဝဒန္တိ ရာဇာနံ, မာ ဃာတယိ အတြဇံ ပုတ္တ’’န္တိ။
တတ္ထ မိတ္တာမစ္စာ စ ဝိဇ္ဇရေ သုဟဒါတိ နူန ဣမဿ ရညော ဒဠှမိတ္တာ ဝါ သဗ္ဗကိစ္စေသု သဟဘာဝိနော အမစ္စာ ဝါ မုဒုဟဒယတာယ သုဟဒါ ဝါ ကေစိ န ဝိဇ္ဇန္တိ။ ယေ န ဝဒန္တီတိ ယေ အဓုနာ အာဂန္တွာ ‘‘အတ္တနော ပိယပုတ္တံ မာ ဃာတယီ’’တိ န ဝဒန္တိ, ဣမံ ရာဇာနံ ပဋိသေဓေန္တိ, တေ နတ္ထိယေဝါတိ မညေ။ ဒုတိယဂါထာယံ ဉာတီတိ ဉာတကာ။
ဣမာ ပန ဒွေ ဂါထာ ဝတွာ စန္ဒာဒေဝီ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဟဒယမံသံ ဓာရယမာနာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘စန္ဒနသာရာနုလိတ္တာ, ဗာဟာ ဆိဇ္ဇန္တိ ဓမ္မပါလဿ၊
ဒါယာဒဿ ပထဗျာ, ပါဏာ မေ ဒေဝ ရုဇ္ဈန္တီ’’တိ။
တတ္ထ ဒါယာဒဿ ပထဗျာတိ ပိတုသန္တကာယ စာတုရန္တာယ ပထဝိယာ ဒါယာဒဿ လောဟိတစန္ဒနသာရာနုလိတ္တာ ဟတ္ထာ ဆိဇ္ဇန္တိ, ပါဒါ ဆိဇ္ဇန္တိ, သီသဉ္စ ဆိဇ္ဇတိ, အသိမာလကောပိ ကတော, တဝ ဝံသံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂတောသိ ဒါနီတိ ဧဝမာဒီနိ ဝိလပန္တိ ဧဝမာဟ။ ပါဏာ မေ ဒေဝ ရုဇ္ဈန္တီတိ ဒေဝ, မယှမ္ပိ ဣမံ သောကံ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တိယာ ဇီဝိတံ ရုဇ္ဈတီတိ။
တဿာ ဧဝံ ပရိဒေဝမာနာယ ဧဝ ဍယှမာနေ ဝေဠုဝနေ ဝေဠု ဝိယ ဟဒယံ ဖလိ, သာ တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တာ။ ရာဇာပိ ပလ္လင်္ကေ ဌာတုံ အသက္ကောန္တော မဟာတလေ ပတိ, ပဒရတလံ ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိ, သော တတောပိ ဘူမိယံ ပတိ။ တတော စတုနဟုတာဓိကဒွိယောဇနသတသဟဿဗဟလာပိ ဃနပထဝီ တဿ အဂုဏံ ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တီ ဘိဇ္ဇိတွာ ဝိဝရမဒါသိ, အဝီစိတော ဇာလာ ဥဋ္ဌာယ ကုလဒတ္တိကေန ကမ္ဗလေန ပရိက္ခိပန္တီ ဝိယ တံ ဂဟေတွာ အဝီစိမှိ ခိပိ။ စန္ဒာယ စ ဗောဓိသတ္တဿ စ အမစ္စာ သရီရကိစ္စံ ကရိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, စန္ဒာဒေဝီ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ, ဓမ္မပါလကုမာရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စူဠဓမ္မပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၅၉] ၉။ သုဝဏ္ဏမိဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝိက္ကမ ရေ ဟရိပါဒါတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သာဝတ္ထိယံ ဧကံ ကုလဓီတရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာ ကိရ သာဝတ္ထိယံ ဒွိန္နံ အဂ္ဂသာဝကာနံ ဥပဋ္ဌာကကုလဿ ဓီတာ သဒ္ဓါ ပသန္နာ ဗုဒ္ဓမာမကာ ဓမ္မမာမကာ သံဃမာမကာ အာစာရသမ္ပန္နာ ပဏ္ဍိတာ ဒါနာဒိပုညာဘိရတာ။ တံ အညံ သာဝတ္ထိယမေဝ သမာနဇာတိကံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကကုလံ ဝါရေသိ။ အထဿာ မာတာပိတရော ‘‘အမှာကံ ဓီတာ သဒ္ဓါ ပသန္နာ တီဏိ ရတနာနိ မမာယတိ ဒါနာဒိပုညာဘိရတာ, တုမှေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ ဣမိဿာပိ ယထာရုစိယာ ဒါနံ ဝါ ဒါတုံ ဓမ္မံ ဝါ သောတုံ ဝိဟာရံ ဝါ ဂန္တုံ သီလံ ဝါ ရက္ခိတုံ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ ကာတုံ န ဒဿထ, န မယံ တုမှာကံ ဒေမ, အတ္တနာ သဒိသံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကကုလာဝ ကုမာရိကံ ဂဏှထာ’’တိ အာဟံသု။ တေ တေဟိ ပဋိက္ခိတ္တာ ‘‘တုမှာကံ ဓီတာ အမှာကံ ဃရံ ဂန္တွာ ယထာဓိပ္ပါယေန သဗ္ဗမေတံ ကရောတု, မယံ န ဝါရေဿာမ, ဒေထ နော ဧတ’’န္တိ ဝတွာ ‘‘တေန ဟိ ဂဏှထာ’’တိ ဝုတ္တာ ဘဒ္ဒကေန နက္ခတ္တေန မင်္ဂလံ ကတွာ တံ အတ္တနော ဃရံ နယိံသု။ သာ ဝတ္တာစာရသမ္ပန္နာ ပတိဒေဝတာ အဟောသိ, သဿုသသုရသာမိကဝတ္တာနိ ကတာနေဝ ဟောန္တိ။
သာ ဧကဒိဝသံ သာမိကံ အာဟ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အယျပုတ္တ, အမှာကံ ကုလူပကတ္ထေရာနံ ဒါနံ ဒါတု’’န္တိ။ သာဓု, ဘဒ္ဒေ, ယထာဇ္ဈာသယေန ဒါနံ ဒေဟီတိ။ သာ ထေရေ နိမန္တာပေတွာ မဟန္တံ သက္ကာရံ ကတွာ ပဏီတဘောဇနံ ဘောဇေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဣမံ ကုလံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကံ အဿဒ္ဓံ တိဏ္ဏံ ရတနာနံ ဂုဏံ န ဇာနာတိ, သာဓု, အယျာ, ယာဝ ဣမံ ကုလံ တိဏ္ဏံ ရတနာနံ ဂုဏံ ဇာနာတိ, တာဝ ဣဓေဝ ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’’တိ အာဟ။ ထေရာ အဓိဝါသေတွာ တတ္ထ နိဗဒ္ဓံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ပုန သာမိကံ အာဟ ‘‘အယျပုတ္တ, ထေရာ ဣဓ နိဗဒ္ဓံ အာဂစ္ဆန္တိ, ကိံကာရဏာ တုမှေ န ပဿထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ပဿိဿာမီ’’တိ။ သာ ပုနဒိဝသေ ထေရာနံ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ တဿ အာရောစေသိ။ သော ဥပသင်္ကမိတွာ ထေရေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထဿ ဓမ္မသေနာပတိ ဓမ္မကထံ ကထေသိ။ သော ထေရဿ ဓမ္မကထာယ စ ဣရိယာပထေသု စ ပသီဒိတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ထေရာနံ အာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဿာဝေတိ, အန္တရာဘတ္တေ ဓမ္မကထံ သုဏာတိ, တဿ အပရဘာဂေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဘိဇ္ဇိ။
အထေကဒိဝသံ ထေရော ဒွိန္နမ္ပိ ဓမ္မကထံ ကထေန္တော သစ္စာနိ ပကာသေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥဘောပိ ဇယမ္ပတိကာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ တဿ မာတာပိတရော အာဒိံ ကတွာ အန္တမသော ဒါသကမ္မကရာပိ သဗ္ဗေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ဘိန္ဒိတွာ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃမာမကာယေဝ ဇာတာ။ အထေကဒိဝသံ ဒါရိကာ သာမိကံ အာဟ – ‘‘အယျပုတ္တ, ကိံ မေ ဃရာဝါသေန, ဣစ္ဆာမဟံ ပဗ္ဗဇိတု’’န္တိ။ သော ‘‘သာဓု ဘဒ္ဒေ, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ မဟန္တေန ပရိဝါရေန တံ ဘိက္ခုနုပဿယံ နေတွာ ပဗ္ဗာဇေတွာ သယမ္ပိ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ သတ္ထာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ ဥဘောပိ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ န စိရဿေဝ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု။ အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကာ နာမ ဒဟရဘိက္ခုနီ အတ္တနော စေဝ ပစ္စယာ ဇာတာ သာမိကဿ စ, အတ္တနာပိ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ တမ္ပိ ပါပေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ တာဝ ဧသာ သာမိကံ ရာဂပါသာ မောစေသိ, ပုဗ္ဗေပေသာ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတေ ပန မရဏပါသာ မောစေသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော မိဂယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော အဘိရူပေါ အဟောသိ ပါသာဒိကော ဒဿနီယော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော လာခါရသပရိကမ္မကတေဟိ ဝိယ ဟတ္ထပါဒေဟိ ရဇတဒါမသဒိသေဟိ ဝိသာဏေဟိ မဏိဂုဠိကပဋိဘာဂေဟိ အက္ခီဟိ ရတ္တကမ္ဗလဂေဏ္ဍုသဒိသေန မုခေန သမန္နာဂတော။ ဘရိယာပိဿ တရုဏမိဂီ အဘိရူပါ အဟောသိ ဒဿနီယာ။ တေ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသု, အသီတိသဟဿစိတြမိဂါ ဗောဓိသတ္တံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ တဒါ လုဒ္ဒကာ မိဂဝီထီသု ပါသေ ဩဍ္ဍေသုံ။ အထေကဒိဝသံ ဗောဓိသတ္တော မိဂါနံ ပုရတော ဂစ္ဆန္တော ပါဒေ ပါသေန ဗဇ္ဈိတွာ ‘‘ဆိန္ဒိဿာမိ န’’န္တိ အာကဍ္ဎိ, စမ္မံ ဆိဇ္ဇိ, ပုန အာကဍ္ဎန္တဿ မံသံ ဆိဇ္ဇိ, ပုန နှာရု ဆိဇ္ဇိ, ပါသော အဋ္ဌိမာဟစ္စ အဋ္ဌာသိ။ သော ပါသံ ဆိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တော မရဏဘယတဇ္ဇိတော ဗဒ္ဓရဝံ ရဝိ။ တံ သုတွာ ဘီတော မိဂဂဏော ပလာယိ။ ဘရိယာ ပနဿ ပလာယိတွာ မိဂါနံ အန္တရေ ဩလောကေန္တီ တံ အဒိသွာ ‘‘ဣဒံ ဘယံ မယှံ ပိယသာမိကဿ ဥပ္ပန္နံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝေဂေန တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ အဿုမုခီ ရောဒမာနာ
‘‘သာမိ, တွံ မဟဗ္ဗလော, ကိံ ဧတံ ပါသံ သန္ဓာရေတုံ န သက္ခိဿသိ, ဝေဂံ ဇနေတွာ ဆိန္ဒာဟိ န’’န္တိ တဿ ဥဿာဟံ ဇနေန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝိက္ကမ ရေ ဟရိပါဒ, ဝိက္ကမ ရေ မဟာမိဂ၊
ဆိန္ဒ ဝါရတ္တိကံ ပါသံ, နာဟံ ဧကာ ဝနေ ရမေ’’တိ။
တတ္ထ ဝိက္ကမာတိ ပရက္ကမ, အာကဍ္ဎာတိ အတ္ထော။ ရေတိ အာမန္တနေ နိပါတော။ ဟရိပါဒါတိ သုဝဏ္ဏပါဒ။ သကလသရီရမ္ပိ တဿ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ, အယံ ပန ဂါရဝေနေဝမာဟ။ နာဟံ ဧကာတိ အဟံ တယာ ဝိနာ ဧကိကာ ဝနေ န ရမိဿာမိ, တိဏောဒကံ ပန အဂ္ဂဟေတွာ သုဿိတွာ မရိဿာမီတိ ဒဿေတိ။
တံ သုတွာ မိဂေါ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝိက္ကမာမိ န ပါရေမိ, ဘူမိံ သုမ္ဘာမိ ဝေဂသာ၊
ဒဠှော ဝါရတ္တိကော ပါသော, ပါဒံ မေ ပရိကန္တတီ’’တိ။
တတ္ထ ဝိက္ကမာမီတိ ဘဒ္ဒေ, အဟံ ဝီရိယံ ကရောမိ။ န ပါရေမီတိ ပါသံ ဆိန္ဒိတုံ ပန န သက္ကောမီတိ အတ္ထော။ ဘူမိံ သုမ္ဘာမီတိ အပိ နာမ ဆိဇ္ဇေယျာတိ ပါဒေနာပိ ဘူမိံ ပဟရာမိ။ ဝေဂသာတိ ဝေဂေန။ ပရိကန္တတီတိ စမ္မာဒီနိ ဆိန္ဒန္တော သမန္တာ ကန္တတီတိ။
အထ နံ မိဂီ ‘‘မာ ဘာယိ, သာမိ, အဟံ အတ္တနော ဗလေန လုဒ္ဒကံ ယာစိတွာ တဝ ဇီဝိတံ အာဟရိဿာမိ။ သစေ ယာစနာယ န သက္ခိဿာမိ, မမ ဇီဝိတမ္ပိ ဒတွာ တဝ ဇီဝိတံ အာဟရိဿာမီ’’တိ မဟာသတ္တံ အဿာသေတွာ လောဟိတလိတ္တံ ဗောဓိသတ္တံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ အဋ္ဌာသိ။ လုဒ္ဒကောပိ အသိဉ္စ သတ္တိဉ္စ ဂဟေတွာ ကပ္ပုဋ္ဌာနဂ္ဂိ ဝိယ အာဂစ္ဆတိ။ သာ တံ ဒိသွာ ‘‘သာမိ, လုဒ္ဒကော အာဂစ္ဆတိ, အဟံ အတ္တနော ဗလံ ကရိဿာမိ, တွံ မာ ဘာယီ’’တိ မိဂံ အဿာသေတွာ လုဒ္ဒကဿ ပဋိပထံ ဂန္တွာ ပဋိက္ကမိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတာ တံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘သာမိ, မမ သာမိကော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော သီလာစာရသမ္ပန္နော, အသီတိသဟဿာနံ မိဂါနံ ရာဇာ’’တိ ဗောဓိသတ္တဿ ဂုဏံ ကထေတွာ မိဂရာဇေ ဌိတေယေဝ အတ္တနော ဝဓံ ယာစန္တီ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အတ္ထရဿု ပလာသာနိ, အသိံ နိဗ္ဗာဟ လုဒ္ဒက၊
ပဌမံ မံ ဝဓိတွာန, ဟန ပစ္ဆာ မဟာမိဂ’’န္တိ။
တတ္ထ ပလာသာနီတိ မံသဋ္ဌပနတ္ထံ ပလာသပဏ္ဏာနိ အတ္ထရဿု။ အသိံ နိဗ္ဗာဟာတိ အသိံ ကောသတော နီဟရ။
တံ သုတွာ လုဒ္ဒကော ‘‘မနုဿဘူတာ တာဝ သာမိကဿ အတ္ထာယ အတ္တနော ဇီဝိတံ န ပရိစ္စဇန္တိ, အယံ တိရစ္ဆာနဂတာ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇတိ, မနုဿဘာသာယ စ မဓုရေန သရေန ကထေတိ, အဇ္ဇ ဣမိဿာ စ ပတိနော စဿာ ဇီဝိတံ ဒဿာမီ’’တိ ပသန္နစိတ္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မေ သုတံ ဝါ ဒိဋ္ဌံ ဝါ, ဘာသန္တိံ မာနုသိံ မိဂိံ၊
တွဉ္စ ဘဒ္ဒေ သုခီ ဟောဟိ, ဧသော စာပိ မဟာမိဂေါ’’တိ။
တတ္ထ သုတံ ဝါ ဒိဋ္ဌံ ဝါတိ မယာ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ နတ္ထိ။ ဘာသန္တိံ မာနုသိံ မိဂိန္တိ အဟဉှိ ဣတော ပုဗ္ဗေ မာနုသိံ ဝါစံ ဘာသန္တိံ မိဂိံ နေဝ အဒ္ဒသံ န အဿောသိံ။ ယေသံ ပန ‘‘န မေ သုတာ ဝါ ဒိဋ္ဌာ ဝါ, ဘာသန္တီ မာနုသီ မိဂီ’’တိ ပါဠိ, တေသံ ယထာပါဠိမေဝ အတ္ထော ဒိဿတိ။ ဘဒ္ဒေတိ ဘဒ္ဒကေ ပဏ္ဍိကေ ဥပါယကုသလေ။ ဣတိ တံ အာလပိတွာ ပုန ‘‘တွဉ္စ ဧသော စာပိ မဟာမိဂေါတိ ဒွေပိ ဇနာ သုခီ နိဒ္ဒုက္ခာ ဟောထာ’’တိ တံ သမဿာသေတွာ လုဒ္ဒကော ဗောဓိသတ္တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝါသိယာ စမ္မပါသံ ဆိန္ဒိတွာ ပါဒေ လဂ္ဂပါသကံ သဏိကံ နီဟရိတွာ နှာရုနာ နှာရုံ, မံသေန မံသံ, စမ္မေန စမ္မံ ပဋိပါဋေတွာ ပါဒံ ဟတ္ထေန ပရိမဇ္ဇိ။ တင်္ခဏညေဝ မဟာသတ္တဿ ပူရိတပါရမိတာနုဘာဝေန လုဒ္ဒကဿ စ မေတ္တစိတ္တာနုဘာဝေန မိဂိယာ စ မေတ္တဓမ္မာနုဘာဝေန နှာရုမံသစမ္မာနိ နှာရုမံသစမ္မေဟိ ဃဋယိံသု။ ဗောဓိသတ္တော ပန သုခီ နိဒ္ဒုက္ခော အဋ္ဌာသိ။
မိဂီ ဗောဓိသတ္တံ သုခိတံ ဒိသွာ သောမနဿဇာတာ လုဒ္ဒကဿ အနုမောဒနံ ကရောန္တီ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒဿု, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ, မုတ္တံ ဒိသွာ မဟာမိဂ’’န္တိ။
တတ္ထ လုဒ္ဒကာတိ ဒါရုဏကမ္မကိရိယာယ လဒ္ဓနာမဝသေန အာလပတိ။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘အယံ လုဒ္ဒေါ မယှံ အဝဿယော ဇာတော, မယာပိဿ အဝဿယေနေဝ ဘဝိတုံ ဝဋတီ’’တိ ဂေါစရဘူမိယံ ဒိဋ္ဌံ ဧကံ မဏိက္ခန္ဓံ တဿ
ဒတွာ ‘‘သမ္မ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ပါဏာတိပါတာဒီနိ မာ ကရိ, ဣမိနာ ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ ဒါရကေ ပေါသေန္တော ဒါနသီလာဒီနိ ပုညာနိ ကရောဟီ’’တိ တဿောဝါဒံ ဒတွာ အရညံ ပါဝိသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ လုဒ္ဒကော ဆန္နော အဟောသိ, မိဂီ ဒဟရဘိက္ခုနီ, မိဂရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုဝဏ္ဏမိဂဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၆၀] ၁၀။ သုယောနန္ဒီဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝါတိ ဂန္ဓော တိမိရာနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ ဒိသွာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အလင်္ကတမာတုဂါမ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘မာတုဂါမော နာမေသ ဘိက္ခု န သက္ကာ ရက္ခိတုံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ သုပဏ္ဏဘဝနေ ကတွာ ရက္ခန္တာပိ ရက္ခိတုံ နာသက္ခိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ တမ္ဗရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ သုယောနန္ဒီ နာမ အဂ္ဂမဟေသီ အဟောသိ ဥတ္တမရူပဓရာ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော သုပဏ္ဏယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ, တသ္မိံ ကာလေ နာဂဒီပေါ သေဒုမဒီပေါ နာမ အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော တသ္မိံ ဒီပေ သုပဏ္ဏဘဝနေ ဝသတိ။ သော ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ တမ္ဗရာဇေန သဒ္ဓိံ မာဏဝကဝေသေန ဇူတံ ကီဠတိ။ တဿ ရူပသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ပရိစာရိကာ ‘‘အမှာကံ ရညာ သဒ္ဓိံ ဧဝရူပေါ နာမ မာဏဝကော ဇူတံ ကီဠတီ’’တိ သုယောနန္ဒိယာ အာရောစေသုံ။ သာ သုတွာ တံ ဒဋ္ဌုကာမာ ဟုတွာ ဧကဒိဝသံ အလင်္ကရိတွာ ဇူတမဏ္ဍလံ အာဂန္တွာ ပရိစာရိကာနံ အန္တရေ ဌိတာ နံ ဩလောကေသိ။ သောပိ ဒေဝိံ ဩလောကေသိ။ ဒွေပိ အညမညံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ အဟေသုံ။ သုပဏ္ဏရာဇာ အတ္တနော အာနုဘာဝေန နဂရေ ဝါတံ သမုဋ္ဌာပေသိ, ဂေဟပတနဘယေန ရာဇနိဝေသနာ မနုဿာ နိက္ခမိံသု။ သော အတ္တနော အာနုဘာဝေန အန္ဓကာရံ ကတွာ ဒေဝိံ ဂဟေတွာ အာကာသေန အာဂန္တွာ နာဂဒီပေ အတ္တနော ဘဝနံ
ပါဝိသိ သုယောနန္ဒိယာ ဂတဋ္ဌာနံ ဇာနန္တာ နာမ နာဟေသုံ။ သော တာယ သဒ္ဓိံ အဘိရမမာနော ဂန္တွာ ရညာ သဒ္ဓိံ ဇူတံ ကီဠတိ။
ရညော ပန သဂ္ဂေါ နာမ ဂန္ဓဗ္ဗော အတ္ထိ, သော ဒေဝိယာ ဂတဋ္ဌာနံ အဇာနန္တော တံ ဂန္ဓဗ္ဗံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဂစ္ဆ, တာတ, ဂန္ဓဗ္ဗ သဗ္ဗံ ထလဇလပထံ အနုဝိစရိတွာ ဒေဝိယာ ဂတဋ္ဌာနံ ပဿာ’’တိ ဥယျောဇေသိ။ သော ပရိဗ္ဗယံ ဂဟေတွာ ဒွါရဂါမတော ပဋ္ဌာယ ဝိစိနန္တော ကုရုကစ္ဆံ ပါပုဏိ။ တဒါ ကုရုကစ္ဆဝါဏိဇာ နာဝါယ သုဝဏ္ဏဘူမိံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော တေ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အဟံ ဂန္ဓဗ္ဗော နာဝါယ ဝေတနံ ခဏ္ဍေတွာ တုမှာကံ ဂန္ဓဗ္ဗံ ကရိဿာမိ, မမ္ပိ နေထာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ တမ္ပိ အာရောပေတွာ နာဝံ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ တေ သုခပယာတာယ နာဝါယ တံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘ဂန္ဓဗ္ဗံ နော ကရောဟီ’’တိ အာဟံသု။ ‘‘အဟံ စေ ဂန္ဓဗ္ဗံ ကရေယျံ, မယိ ပန ဂန္ဓဗ္ဗံ ကရောန္တေ မစ္ဆာ စလိဿန္တိ, အထ ဝေါ နာဝေါ ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ ‘‘မနုဿမတ္တေ ဂန္ဓဗ္ဗံ ကရောန္တေ မစ္ဆာနံ စလနံ နာမ နတ္ထိ, ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ မာ မယှံ ကုဇ္ဈိတ္ထာ’’တိ ဝီဏံ မုစ္ဆိတွာ တန္တိဿရေန ဂီတဿရံ, ဂီတဿရေန တန္တိဿရံ အနတိက္ကမိတွာ ဂန္ဓဗ္ဗံ အကာသိ။ တေန သဒ္ဒေန သမ္မတ္တာ ဟုတွာ မစ္ဆာ စလိံသု။
အထေကော မကရော ဥပ္ပတိတွာ နာဝါယ ပတန္တော နာဝံ ဘိန္ဒိ။ သဂ္ဂေါ ဖလကေ နိပဇ္ဇိတွာ ယထာဝါတံ ဂစ္ဆန္တော နာဂဒီပေ သုပဏ္ဏဘဝနဿ နိဂြောဓရုက္ခဿ သန္တိကံ ပါပုဏိ။ သုယောနန္ဒီပိ ဒေဝီ သုပဏ္ဏရာဇဿ ဇူတံ ကီဠိတုံ ဂတကာလေ ဝိမာနာ ဩတရိတွာ ဝေလန္တေ ဝိစရန္တီ သဂ္ဂံ ဂန္ဓဗ္ဗံ ဒိသွာ သဉ္ဇာနိတွာ ‘‘ကထံ အာဂတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော သဗ္ဗံ ကထေသိ။ ‘‘တေန ဟိ မာ ဘာယီ’’တိ တံ အဿာသေတွာ ဗာဟာဟိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိမာနံ အာရောပေတွာ သယနပိဋ္ဌေ နိပဇ္ဇာပေတွာ သမဿတ္ထကာလေ ဒိဗ္ဗဘောဇနံ ဒတွာ ဒိဗ္ဗဂန္ဓောဒကေန နှာပေတွာ ဒိဗ္ဗဝတ္ထေဟိ အစ္ဆာဒေတွာ ဒိဗ္ဗဂန္ဓပုပ္ဖေဟိ အလင်္ကရိတွာ ပုန ဒိဗ္ဗသယနေ နိပဇ္ဇာပေသိ။ ဧဝံ ဒိဝသံ ပရိဂ္ဂဟမာနာ သုပဏ္ဏရညော အာဂမနဝေလာယ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဂတကာလေ တေန သဒ္ဓိံ ကိလေသဝသေန အဘိရမိ။ တတော မာသဒ္ဓမာသစ္စယေန ဗာရာဏသိဝါသိနော ဝါဏိဇာ ဒါရုဒကဂဟဏတ္ထာယ တသ္မိံ ဒီပေ နိဂြောဓရုက္ခမူလံ သမ္ပတ္တာ။ သော တေဟိ သဒ္ဓိံ နာဝံ အဘိရုယှ
ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ ဒိသွာဝ တဿ ဇူတကီဠနဝေလာယ ဝီဏံ ဂဟေတွာ ရညော ဂန္ဓဗ္ဗံ ကရောန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝါတိ ဂန္ဓော တိမိရာနံ, ကုသမုဒ္ဒေါ စ ဃောသဝါ၊
ဒူရေ ဣတော သုယောနန္ဒီ, တမ္ဗ ကာမာ တုဒန္တိ မ’’န္တိ။
တတ္ထ တိမိရာနန္တိ တိမိရရုက္ခပုပ္ဖါနံ။ တံ ကိရ နိဂြောဓံ ပရိဝါရေတွာ တိမိရရုက္ခာ အတ္ထိ, တေ သန္ဓာယေဝံ ဝဒတိ။ ကုသမုဒ္ဒေါတိ ခုဒ္ဒကသမုဒ္ဒေါ။ ဃောသဝါတိ မဟာရဝေါ။ တဿေဝ နိဂြောဓဿ သန္တိကေ သမုဒ္ဒံ သန္ဓာယေဝမာဟ။ ဣတောတိ ဣမမှာ နဂရာ။ တမ္ဗာတိ ရာဇာနံ အာလပတိ။ အထ ဝါ တမ္ဗကာမာတိ တမ္ဗေန ကာမိတကာမာ တမ္ဗကာမာ နာမ။ တေ မံ ဟဒယေ ဝိဇ္ဈန္တီတိ ဒီပေတိ။
တံ သုတွာ သုပဏ္ဏော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကထံ သမုဒ္ဒမတရိ, ကထံ အဒ္ဒက္ခိ သေဒုမံ၊
ကထံ တဿာ စ တုယှဉ္စ, အဟု သဂ္ဂ သမာဂမော’’တိ။
တတ္ထ သေဒုမန္တိ သေဒုမဒီပံ။
တတော သဂ္ဂေါ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
မကရေဟိ အဘိဒါ နာဝါ, ဖလကေနာဟမပ္လဝိံ။
‘‘သာ မံ သဏှေန မုဒုနာ, နိစ္စံ စန္ဒနဂန္ဓိနီ၊
အင်္ဂေန ဥဒ္ဓရီ ဘဒ္ဒါ, မာတာ ပုတ္တံဝ ဩရသံ။
‘‘သာ မံ အန္နေန ပါနေန, ဝတ္ထေန သယနေန စ၊
အတ္တနာပိ စ မန္ဒက္ခီ, ဧဝံ တမ္ဗ ဝိဇာနဟီ’’တိ။
တတ္ထ သာ မံ သဏှေန မုဒုနာတိ ဧဝံ ဖလကေန တီရံ ဥတ္တိဏ္ဏံ မံ သမုဒ္ဒတီရေ ဝိစရန္တီ သာ ဒိသွာ ‘‘မာ ဘာယီ’’တိ သဏှေန မုဒုနာ ဝစနေန သမဿာသေတွာတိ အတ္ထော။ အင်္ဂေနာတိ ဗာဟုယုဂဠံ ဣဓ ‘‘အင်္ဂေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဘဒ္ဒါတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ သာ မံ အန္နေနာတိ သာ မံ ဧတေန
အန္နာဒိနာ သန္တပ္ပေသီတိ အတ္ထော။ အတ္တနာပိ စာတိ န ကေဝလံ အန္နာဒီဟေဝ, အတ္တနာပိ မံ အဘိရမေန္တီ သန္တပ္ပေသီတိ ဒီပေတိ။ မန္ဒက္ခီတိ မန္ဒဒဿနီ, မုဒုနာ အာကာရေန ဩလောကနသီလာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘မတ္တက္ခီ’’တိပိ ပါဌော, မဒမတ္တေဟိ ဝိယ အက္ခီဟိ သမန္နာဂတာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ တမ္ဗာတိ ဧဝံ တမ္ဗရာဇ ဇာနာဟီတိ။
သုပဏ္ဏော ဂန္ဓဗ္ဗဿ ကထေန္တဿေဝ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ‘‘အဟံ သုပဏ္ဏဘဝနေ ဝသန္တောပိ ရက္ခိတုံ နာသက္ခိံ, ကိံ မေ တာယ ဒုဿီလာယာ’’တိ တံ အာနေတွာ ရညော ပဋိဒတွာ ပက္ကာမိ, တတော ပဋ္ဌာယ ပုန နာဂစ္ဆီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, သုပဏ္ဏရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သုယောနန္ဒီဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
မဏိကုဏ္ဍလဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၆၁] ၁။ ဝဏ္ဏာရောဟဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝဏ္ဏာရောဟေနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒွေ အဂ္ဂသာဝကေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ ဥဘောပိ မဟာထေရာ ‘‘ဣမံ အန္တောဝဿံ သုညာဂါရံ အနုဗြူဟေဿာမာ’’တိ သတ္ထာရံ အာပုစ္ဆိတွာ ဂဏံ ပဟာယ သယမေဝ ပတ္တစီဝရံ အာဒါယ ဇေတဝနာ နိက္ခမိတွာ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ နိဿာယ အရညေ ဝိဟရိံသု။ အညတရောပိ ဝိဃာသာဒပုရိသော ထေရာနံ ဥပဋ္ဌာနံ ကရောန္တော တတ္ထေဝ ဧကမန္တေ ဝသိ။ သော ထေရာနံ သမဂ္ဂဝါသံ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ အတိဝိယ သမဂ္ဂါ ဝသန္တိ, သက္ကာ နု ခေါ ဧတေ အညမညံ ဘိန္ဒိတု’’န္တိ စိန္တေတွာ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ, အယျေန မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရေန သဒ္ဓိံ တုမှာကံ ကိဉ္စိ ဝေရံ အတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ကိံ ပနာဝုသော’’တိ။ ဧသ, ဘန္တေ, မမ အာဂတကာလေ
‘‘သာရိပုတ္တော နာမ ဇာတိဂေါတ္တကုလပဒေသေဟိ ဝါ သုတဂန္ထပဋိဝေဓဣဒ္ဓီဟိ ဝါ မယာ သဒ္ဓိံ ကိံ ပဟောတီ’’တိ တုမှာကံ အဂုဏမေဝ ကထေသီတိ။ ထေရော သိတံ ကတွာ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ အာဝုသော’’တိ အာဟ။
သော အပရသ္မိမ္ပိ ဒိဝသေ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရမ္ပိ ဥပသင်္ကမိတွာ တထေဝ ကထေသိ။ သောပိ နံ သိတံ ကတွာ ‘‘ဂစ္ဆ, တွံ, အာဝုသော’’တိ ဝတွာ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အာဝုသော, ဧသော ဝိဃာသာဒေါ တုမှာကံ သန္တိကေ ကိဉ္စိ ကထေသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမာဝုသော, မယှမ္ပိ သန္တိကေ ကထေသိ, ဣမံ နီဟရိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, အာဝုသော, နီဟရာ’’တိ ဝုတ္တေ ထေရော ‘‘မာ ဣဓ ဝသီ’’တိ အစ္ဆရံ ပဟရိတွာ တံ နီဟရိ။ တေ ဥဘောပိ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိတွာ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။ သတ္ထာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘သုခေန ဝဿံ ဝသိတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဧကော ဝိဃာသာဒေါ အမှေ ဘိန္ဒိတုကာမော ဟုတွာ ဘိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တော ပလာယီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ခေါ သော, သာရိပုတ္တ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ တုမှေ ‘ဘိန္ဒိဿာမီ’တိ ဘိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တော ပလာယီ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အရညေ ရုက္ခဒေဝတာ အဟောသိ။ တဒါ သီဟော စ ဗျဂ္ဃေါ စ အရညေ ပဗ္ဗတဂုဟာယံ ဝသန္တိ။ ဧကော သိင်္ဂါလော တေ ဥပဋ္ဌဟန္တော တေသံ ဝိဃာသံ ခါဒိတွာ မဟာကာယော ဟုတွာ ဧကဒိဝသံ စိန္တေသိ ‘‘မယာ သီဟဗျဂ္ဃါနံ မံသံ န ခါဒိတပုဗ္ဗံ, မယာ ဣမေ ဒွေ ဇနေ ဘိန္ဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ, တတော နေသံ ကလဟံ ကတွာ မတာနံ မံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ။ သော သီဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ကိံ, သာမိ, တုမှာကံ ဗျဂ္ဃေန သဒ္ဓိံ ကိဉ္စိ ဝေရံ အတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ကိံ ပန, သမ္မာ’’တိ? ဧသ, ဘန္တေ, မမာဂတကာလေ ‘‘သီဟော နာမ သရီရဝဏ္ဏေန ဝါ အာရောဟပရိဏာဟေန ဝါ ဇာတိဗလဝီရိယေဟိ ဝါ မမ ကလဘာဂမ္ပိ န ပါပုဏာတီ’’တိ တုမှာကံ အဂုဏမေဝ ကထေသီတိ။ အထ နံ သီဟော ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, န သော ဧဝံ ကထေဿတီ’’တိ အာဟ။ ဗျဂ္ဃမ္ပိ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတေနေဝ ဥပါယေန ကထေသိ။ တံ သုတွာ ဗျဂ္ဃေါပိ သီဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘သမ္မ, တွံ ကိရ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဝဒေသီ’’တိ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝဏ္ဏာရောဟေန ဇာတိယာ, ဗလနိက္ကမနေန စ၊
သုဗာဟု န မယာ သေယျော, သုဒါဌ ဣတိ ဘာသသီ’’တိ။
တတ္ထ ဗလနိက္ကမနေန စာတိ ကာယဗလေန စေဝ ဝီရိယဗလေန စ။ သုဗာဟု န မယာ သေယျောတိ အယံ သုဗာဟု နာမ ဗျဂ္ဃေါ ဧတေဟိ ကာရဏေဟိ မယာ နေဝ သဒိသော န ဥတ္တရိတရောတိ သစ္စံ ကိရ တွံ သောဘနာဟိ ဒါဌာဟိ သမန္နာဂတ သုဒါဌ မိဂရာဇ, ဧဝံ ဝဒေသီတိ။
တံ သုတွာ သုဒါဌော သေသာ စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဝဏ္ဏာရောဟေန ဇာတိယာ, ဗလနိက္ကမနေန စ၊
သုဒါဌော န မယာ သေယျော, သုဗာဟု ဣတိ ဘာသသိ။
‘‘ဧဝံ စေ မံ ဝိဟရန္တံ, သုဗာဟု သမ္မ ဒုဗ္ဘသိ၊
န ဒါနာဟံ တယာ သဒ္ဓိံ, သံဝါသမဘိရောစယေ။
‘‘ယော ပရေသံ ဝစနာနိ, သဒ္ဒဟေယျ ယထာတထံ၊
ခိပ္ပံ ဘိဇ္ဇေထ မိတ္တသ္မိံ, ဝေရဉ္စ ပသဝေ ဗဟုံ။
‘‘န သော မိတ္တော ယော သဒါ အပ္ပမတ္တော, ဘေဒါသင်္ကီ ရန္ဓမေဝါနုပဿီ၊
ယသ္မိဉ္စ သေတီ ဥရသီဝ ပုတ္တော, သ ဝေ မိတ္တော ယော အဘေဇ္ဇော ပရေဟီ’’တိ။
တတ္ထ သမ္မာတိ ဝယဿ။ ဒုဗ္ဘသီတိ ယဒိ ဧဝံ တယာ သဒ္ဓိံ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသန္တံ မံ သိင်္ဂါလဿ ကထံ ဂဟေတွာ တွံ ဒုဗ္ဘသိ ဟနိတုံ ဣစ္ဆသိ, ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ အဟံ တယာ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ န အဘိရောစယေ။ ယထာတထန္တိ တထတော ယထာတထံ ယထာတစ္ဆံ အဝိသံဝါဒကေန အရိယေန ဝုတ္တဝစနံ သဒ္ဓါတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ယော ယေသံ ကေသဉ္စိ ပရေသံ ဝစနာနိ သဒ္ဒဟေထာတိ အတ္ထော။ ယော သဒါ အပ္ပမတ္တောတိ ယော နိစ္စံ အပ္ပမတ္တော ဟုတွာ မိတ္တဿ ဝိဿာသံ န ဒေတိ, သော မိတ္တော နာမ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဘေဒါသင်္ကီတိ ‘‘အဇ္ဇ ဘိဇ္ဇိဿတိ, သွေ ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဧဝံ မိတ္တဿ ဘေဒမေဝ အာသင်္ကတိ။ ရန္ဓမေဝါနုပဿီတိ ဆိဒ္ဒံ ဝိဝရမေဝ ပဿန္တော။ ဥရသီဝ ပုတ္တောတိ ယသ္မိံ မိတ္တေ မာတု ဟဒယေ ပုတ္တော ဝိယ နိရာသင်္ကော နိဗ္ဘယော သေတိ။
ဣတိ ဣမာဟိ စတူဟိ ဂါထာဟိ သီဟေန မိတ္တဂုဏေ ကထိတေ ဗျဂ္ဃေါ ‘‘မယှံ ဒေါသော’’တိ သီဟံ ခမာပေသိ။ တေ တတ္ထေဝ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသု။ သိင်္ဂါလော ပန ပလာယိတွာ အညတ္ထ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သိင်္ဂါလော ဝိဃာသာဒေါ အဟောသိ, သီဟော သာရိပုတ္တော, ဗျဂ္ဃေါ မောဂ္ဂလ္လာနော, တံ ကာရဏံ ပစ္စက္ခတော ဒိဋ္ဌာ တသ္မိံ ဝနေ နိဝုတ္ထရုက္ခဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဝဏ္ဏာရောဟဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၆၂] ၂။ သီလဝီမံသဇာတကဝဏ္ဏနာ
သီလံ သေယျောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ သီလဝီမံသကဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တံ ကိရ ရာဇာ ‘‘ဧသ သီလသမ္ပန္နော’’တိ အညေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ အတိရေကံ ကတွာ ပဿတိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘ကိံ နု ခေါ မံ ရာဇာ ‘သီလသမ္ပန္နော’တိ အညေဟိ အတိရေကံ ကတွာ ပဿတိ, ဥဒါဟု ‘သုတဓရယုတ္တော’တိ, ဝီမံသိဿာမိ တာဝ သီလဿ ဝါ သုတဿ ဝါ မဟန္တဘာဝ’’န္တိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဟေရညိကဖလကတော ကဟာပဏံ ဂဏှိ။ ဟေရညိကော ဂရုဘာဝေန န ကိဉ္စိ အာဟ, ဒုတိယဝါရေပိ န ကိဉ္စိ အာဟ။ တတိယဝါရေ ပန တံ ‘‘ဝိလောပခါဒကော’’တိ ဂါဟာပေတွာ ရညော ဒဿေတွာ ‘‘ကိံ ဣမိနာ ကတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကုဋုမ္ဗံ ဝိလုမ္ပတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ? ‘‘န, မဟာရာဇ, ကုဋုမ္ဗံ ဝိလုမ္ပာမိ, မယှံ ပန ‘သီလံ နု ခေါ မဟန္တံ, သုတံ နု ခေါ’တိ ကုက္ကုစ္စံ အဟောသိ, သွာဟံ ‘ဧတေသု ကတရံ နု ခေါ မဟန္တ’န္တိ ဝီမံသန္တော တယော ဝါရေ ကဟာပဏံ ဂဏှိံ, တံ မံ ဧသ ဗန္ဓာပေတွာ တုမှာကံ ဒဿေတိ။ ဣဒါနိ မေ သုတတော သီလဿ မဟန္တဘာဝေါ ဉာတော, န မေ ဃရာဝါသေနတ္ထော, ပဗ္ဗဇိဿာမဟ’’န္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတွာ ဃရဒွါရံ အနောလောကေတွာဝ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တဿ သတ္ထာ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စ ဥပသမ္ပဒဉ္စ ဒါပေသိ။ သော အစိရူပသမ္ပန္နော ဝိပဿနံ ဝိပဿိတွာ အဂ္ဂဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကဗြာဟ္မဏော အတ္တနော သီလံ ဝီမံသိတွာ
ပဗ္ဗဇိတော ဝိပဿိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနိ အယမေဝ, ပုဗ္ဗေ ပဏ္ဍိတာပိ သီလံ ဝီမံသိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ ကရိံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဗာရာဏသိံ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ပဿိ။ ရာဇာ တဿ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ အဒါသိ။ သော ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခတိ။ ရာဇာပိ နံ ‘‘သီလဝါ’’တိ ဂရုံ ကတွာ ပဿိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘ကိံ နု ခေါ ရာဇာ ‘သီလဝါ’တိ မံ ဂရုံ ကတွာ ပဿတိ, ဥဒါဟု ‘သုတဓရယုတ္တော’’’တိ။ သဗ္ဗံ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထုသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန သော ဗြာဟ္မဏော ‘‘ဣဒါနိ မေ သုတတော သီလဿ မဟန္တဘာဝေါ ဉာတော’’တိ ဝတွာ ဣမာ ပဉ္စ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သီလံ သေယျော သုတံ သေယျော, ဣတိ မေ သံသယော အဟု၊
သီလမေဝ သုတာ သေယျော, ဣတိ မေ နတ္ထိ သံသယော။
‘‘မောဃာ ဇာတိ စ ဝဏ္ဏော စ, သီလမေဝ ကိရုတ္တမံ၊
သီလေန အနုပေတဿ, သုတေနတ္ထော န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘ခတ္တိယော စ အဓမ္မဋ္ဌော, ဝေဿော စာဓမ္မနိဿိတော၊
တေ ပရိစ္စဇ္ဇုဘော လောကေ, ဥပပဇ္ဇန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။
‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ဘဝန္တိ တိဒိဝေ သမာ။
‘‘န ဝေဒါ သမ္ပရာယာယ, န ဇာတိ နာပိ ဗန္ဓဝါ၊
သကဉ္စ သီလံ သံသုဒ္ဓံ, သမ္ပရာယာယ သုခါယ စာ’’တိ။
တတ္ထ သီလမေဝ သုတာ သေယျောတိ သုတပရိယတ္တိတော သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန သီလမေဝ ဥတ္တရိတရန္တိ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သီလံ
နာမေတံ ဧကဝိဓံ သံဝရဝသေန, ဒုဝိဓံ စာရိတ္တဝါရိတ္တဝသေန, တိဝိဓံ ကာယိကဝါစသိကမာနသိကဝသေန, စတုဗ္ဗိဓံ ပါတိမောက္ခသံဝရဣန္ဒြိယသံဝရအာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိပစ္စယသန္နိဿိတဝသေနာတိ မာတိကံ ဌပေတွာ ဝိတ္ထာရေန္တော သီလဿ ဝဏ္ဏံ အဘာသိ။
မောဃာတိ အဖလာ တုစ္ဆာ။ ဇာတီတိ ခတ္တိယကုလာဒီသု နိဗ္ဗတ္တိ။ ဝဏ္ဏောတိ သရီရဝဏ္ဏော အဘိရူပဘာဝေါ။ ယာ ဟိ ယသ္မာ သီလရဟိတဿ ဇာတိသမ္ပဒါ ဝါ ဝဏ္ဏသမ္ပဒါ ဝါ သဂ္ဂသုခံ ဒါတုံ န သက္ကောတိ, တသ္မာ ဥဘယမ္ပိ တံ ‘‘မောဃ’’န္တိ အာဟ။ သီလမေဝ ကိရာတိ အနုဿဝဝသေန ဝဒတိ, န ပန သယံ ဇာနာတိ။ အနုပေတဿာတိ အနုပဂတဿ။ သုတေနတ္ထော န ဝိဇ္ဇတီတိ သီလရဟိတဿ သုတပရိယတ္တိမတ္တေန ဣဓလောကေ ဝါ ပရလောကေ ဝါ ကာစိ ဝဍ္ဎိ နာမ နတ္ထိ။
တတော ပရာ ဒွေ ဂါထာ ဇာတိယာ မောဃဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ တေ ပရိစ္စဇ္ဇုဘော လောကေတိ တေ ဒုဿီလာ ဒေဝလောကဉ္စ မနုဿလောကဉ္စာတိ ဥဘောပိ လောကေ ပရိစ္စဇိတွာ ဒုဂ္ဂတိံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာတိ ဆဝဆဍ္ဍကစဏ္ဍာလာ စ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကပုက္ကုသာ စ။ ဘဝန္တိ တိဒိဝေ သမာတိ ဧတေ သဗ္ဗေပိ သီလာနုဘာဝေန ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တာ သမာ ဟောန္တိ နိဗ္ဗိသေသာ, ဒေဝါတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ။
ပဉ္စမဂါထာ သဗ္ဗေသမ္ပိ သုတာဒီနံ မောဃဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ တဿတ္ထော – မဟာရာဇ, ဧတေ ဝေဒါဒယော ဌပေတွာ ဣဓလောကေ ယသမတ္တဒါနံ သမ္ပရာယေ ဒုတိယေ ဝါ တတိယေ ဝါ ဘဝေ ယသံ ဝါ သုခံ ဝါ ဒါတုံ နာမ န သက္ကောန္တိ, ပရိသုဒ္ဓံ ပန အတ္တနော သီလမေဝ တံ ဒါတုံ သက္ကောတီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော သီလဂုဏေ ထောမေတွာ ရာဇာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတွာ တံ ဒိဝသမေဝ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သီလံ ဝီမံသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတော အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သီလဝီမံသဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၆၃] ၃။ ဟိရိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဟိရိံ တရန္တန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အနာထပိဏ္ဍိကဿ သဟာယံ ပစ္စန္တဝါသိသေဋ္ဌိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဒွေပိ ဝတ္ထူနိ ဧကကနိပါတေ နဝမဝဂ္ဂဿ ပရိယောသာနဇာတကေ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။ ဣဓ ပန ‘‘ပစ္စန္တဝါသိသေဋ္ဌိနော မနုဿာ အစ္ဆိန္နသဗ္ဗသာပတေယျာ အတ္တနော သန္တကဿ အဿာမိနော ဟုတွာ ပလာတာ’’တိ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိဿ အာရောစိတေ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိ ‘‘အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတာနံ ကတ္တဗ္ဗံ အကရောန္တာ နာမ ပဋိကာရကေ န လဘန္တိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဟိရိံ တရန္တံ ဝိဇိဂုစ္ဆမာနံ, တဝါဟမသ္မီ ဣတိ ဘာသမာနံ၊
သေယျာနိ ကမ္မာနိ အနာဒိယန္တံ, နေသော မမန္တိ ဣတိ နံ ဝိဇညာ။
‘‘ယဉှိ ကယိရာ တဉှိ ဝဒေ, ယံ န ကယိရာ န တံ ဝဒေ၊
အကရောန္တံ ဘာသမာနံ, ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
‘‘န သော မိတ္တော ယော သဒါ အပ္ပမတ္တော, ဘေဒါသင်္ကီ ရန္ဓမေဝါနုပဿီ၊
ယသ္မိဉ္စ သေတီ ဥရသီဝ ပုတ္တော, သ ဝေ မိတ္တော ယော အဘေဇ္ဇော ပရေဟိ။
‘‘ပါမောဇ္ဇကရဏံ ဌာနံ, ပသံသာဝဟနံ သုခံ၊
ဖလာနိသံသော ဘာဝေတိ, ဝဟန္တော ပေါရိသံ ဓုရံ။
‘‘ပဝိဝေကရသံ ပိတွာ, ရသံ ဥပသမဿ စ၊
နိဒ္ဒရော ဟောတိ နိပ္ပါပေါ, ဓမ္မပ္ပီတိရသံ ပိဝ’’န္တိ။
တတ္ထ ဟိရိံ တရန္တန္တိ လဇ္ဇံ အတိက္ကန္တံ။ ဝိဇိဂုစ္ဆမာနန္တိ မိတ္တဘာဝေန ဇိဂုစ္ဆယမာနံ။ တဝါဟမသ္မီတိ ‘‘တဝ အဟံ မိတ္တော’’တိ ကေဝလံ ဝစနမတ္တေနေဝ ဘာသမာနံ။ သေယျာနိ ကမ္မာနိတိ ‘‘ဒဿာမိ ကရိဿာမီ’’တိ ဝစနဿ အနုရူပါနိ ဥတ္တမကမ္မာနိ။ အနာဒိယန္တန္တိ အကရောန္တံ။ နေသော မမန္တိ ဧဝရူပံ ပုဂ္ဂလံ ‘‘န ဧသော မမ မိတ္တော’’တိ ဝိဇညာ။
ပါမောဇ္ဇကရဏံ ဌာနန္တိ ဒါနမ္ပိ သီလမ္ပိ ဘာဝနာပိ ပဏ္ဍိတေဟိ ကလျာဏမိတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝေါပိ။ ဣဓ ပန ဝုတ္တပ္ပကာရံ မိတ္တဘာဝမေဝ သန္ဓာယေဝမာဟ။ ပဏ္ဍိတေန ဟိ ကလျာဏမိတ္တေန သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝေါ ပါမောဇ္ဇမ္ပိ ကရောတိ, ပသံသမ္ပိ ဝဟတိ။ ဣဓလောကပရလောကေသု ကာယိကစေတသိကသုခဟေတုတော ‘‘သုခ’’န္တိပိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ဧတံ ဖလဉ္စ အာနိသံသဉ္စ သမ္ပဿမာနော ဖလာနိသံသော ကုလပုတ္တော ပုရိသေဟိ ဝဟိတဗ္ဗံ ဒါနသီလဘာဝနာမိတ္တဘာဝသင်္ခါတံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ပေါရိသံ ဓုရံ ဝဟန္တော ဧတံ မိတ္တဘာဝသင်္ခါတံ ပါမောဇ္ဇကရဏံ ဌာနံ ပသံသာဝဟနံ သုခံ ဘာဝေတိ ဝဍ္ဎေတိ, န ပဏ္ဍိတေဟိ မိတ္တဘာဝံ ဘိန္ဒတီတိ ဒီပေတိ။
ပဝိဝေကရသန္တိ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကာနံ ရသံ တေ ဝိဝေကေ နိဿာယ ဥပ္ပန္နံ သောမနဿရသံ။ ဥပသမဿ စာတိ ကိလေသူပသမေန လဒ္ဓသောမနဿဿ။ နိဒ္ဒရော ဟောတိ နိပ္ပါပေါတိ သဗ္ဗကိလေသဒရထာဘာဝေန နိဒ္ဒရော, ကိလေသာဘာဝေန နိပ္ပါပေါ ဟောတိ။ ဓမ္မပ္ပီတိရသန္တိ ဓမ္မပီတိသင်္ခါတံ ရသံ, ဝိမုတ္တိပီတိံ ပိဝန္တောတိ အတ္ထော။
ဣတိ မဟာသတ္တော ပါပမိတ္တသံသဂ္ဂတော ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါ ပဝိဝေကရသေန အမတမဟာနိဗ္ဗာနံ ပါပေတွာ ဒေသနာယ ကူဋံ ဂဏှိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စန္တဝါသီ ဣဒါနိ ပစ္စန္တဝါသီယေဝ, တဒါ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိ အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဟိရိဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၆၄] ၄။ ခဇ္ဇောပနကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကော နု သန္တမှိ ပဇ္ဇောတေတိ အယံ ခဇ္ဇောပနကပဉှော မဟာဥမင်္ဂေ ဝိတ္ထာရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ခဇ္ဇောပနကဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၆၅] ၅။ အဟိတုဏ္ဍိကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဓုတ္တောမှီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မဟလ္လကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ သာလူကဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၃။၁၀၆ အာဒယော) ဝိတ္ထာရိတံ။ ဣဓာပိ သော မဟလ္လကော ဧကံ ဂါမဒါရကံ ပဗ္ဗာဇေတွာ အက္ကောသတိ ပဟရတိ။ ဒါရကော ပလာယိတွာ ဝိဗ္ဘမိ။ ဒုတိယမ္ပိ နံ ပဗ္ဗာဇေတွာ တထေဝါကာသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝိဗ္ဘမိတွာ ပုန ယာစိယမာနော ဩလောကေတုမ္ပိ န ဣစ္ဆိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော နာမ မဟလ္လကော အတ္တနော သာမဏေရေန သဟာပိ ဝိနာပိ ဝတ္တိတုံ န သက္ကောတိ, ဣတရော တဿ ဒေါသံ ဒိသွာ ပုန ဩလောကေတုမ္ပိ န ဣစ္ဆိ, သုဟဒယော ကုမာရကော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ သာမဏေရော သုဟဒယောဝ, သကိံ ဒေါသံ ဒိသွာ ပုန ဩလောကေတုမ္ပိ န ဣစ္ဆီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဓညဝါဏိဇကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဓညဝိက္ကယေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ အထေကော အဟိတုဏ္ဍိကော မက္ကဋံ ဂဟေတွာ သိက္ခာပေတွာ အဟိံ ကီဠာပေန္တော ဗာရာဏသိယံ ဥဿဝေ ဃုဋ္ဌေ တံ မက္ကဋံ ဓညဝါဏိဇကဿ သန္တိကေ ဌပေတွာ အဟိံ ကီဠာပေန္တော သတ္တ ဒိဝသာနိ ဝိစရိ။ သောပိ ဝါဏိဇော မက္ကဋဿ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အဒါသိ။ အဟိတုဏ္ဍိကော သတ္တမေ ဒိဝသေ ဥဿဝကီဠနတော အာဂန္တွာ တံ မက္ကဋံ ဝေဠုပေသိကာယ တိက္ခတ္တုံ ပဟရိတွာ တံ အာဒါယ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဗန္ဓိတွာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ မက္ကဋော ဗန္ဓနံ မောစေတွာ အမ္ဗရုက္ခံ အာရုယှ အမ္ဗာနိ ခါဒန္တော နိသီဒိ။ သော ပဗုဒ္ဓေါ ရုက္ခေ မက္ကဋံ ဒိသွာ ‘‘ဧတံ မယာ ဥပလာပေတွာ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓုတ္တောမှိ သမ္မ သုမုခ, ဇူတေ အက္ခပရာဇိတော၊
ဟရေဟိ အမ္ဗပက္ကာနိ, ဝီရိယံ တေ ဘက္ခယာမသေ’’တိ။
တတ္ထ အက္ခပရာဇိတောတိ အက္ခေဟိ ပရာဇိတော။ ဟရေဟီတိ ပါတေဟိ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
တံ သုတွာ မက္ကဋော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အလိကံ ဝတ မံ သမ္မ, အဘူတေန ပသံသသိ၊
ကော တေ သုတော ဝါ ဒိဋ္ဌော ဝါ, သုမုခေါ နာမ မက္ကဋော။
‘‘အဇ္ဇာပိ မေ တံ မနသိ, ယံ မံ တွံ အဟိတုဏ္ဍိက၊
ဓညာပဏံ ပဝိသိတွာ, မတ္တော ဆာတံ ဟနာသိ မံ။
‘‘တာဟံ သရံ ဒုက္ခသေယျံ, အပိ ရဇ္ဇမ္ပိ ကာရယေ၊
နေဝါဟံ ယာစိတော ဒဇ္ဇံ, တထာ ဟိ ဘယတဇ္ဇိတော။
‘‘ယဉ္စ ဇညာ ကုလေ ဇာတံ, ဂဗ္ဘေ တိတ္တံ အမစ္ဆရိံ၊
တေန သခိဉ္စ မိတ္တဉ္စ, ဓီရော သန္ဓာတုမရဟတီ’’တိ။
တတ္ထ အလိကံ ဝတာတိ မုသာ ဝတ။ အဘူတေနာတိ အဝိဇ္ဇမာနေန။ ကော တေတိ ကွ တယာ။ သုမုခေါတိ သုန္ဒရမုခေါ။ အဟိတုဏ္ဍိကာတိ တံ အာလပတိ။ ‘‘အဟိကောဏ္ဍိကာ’’တိပိ ပါဌော။ ဆာတန္တိ ဇိဃစ္ဆာဘိဘူတံ ဒုဗ္ဗလံ ကပဏံ။ ဟနာသီတိ ဝေဠုပေသိကာယ တိက္ခတ္တုံ ပဟရသိ။ တာဟန္တိ တံ အဟံ။ သရန္တိ သရန္တော။ ဒုက္ခသေယျန္တိ တသ္မိံ အာပဏေ ဒုက္ခသယနံ။ အပိ ရဇ္ဇမ္ပိ ကာရယေတိ သစေပိ ဗာရာဏသိရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ မယှံ ဒတွာ မံ ရဇ္ဇံ ကာရေယျာသိ, ဧဝမ္ပိ တံ နေဝါဟံ ယာစိတော ဒဇ္ဇံ, တံ ဧကမ္ပိ အမ္ဗပက္ကံ အဟံ တယာ ယာစိတော န ဒဒေယျံ။ ကိံကာရဏာ? တထာ ဟိ ဘယတဇ္ဇိတောတိ, တထာ ဟိ အဟံ တယာ ဘယေန တဇ္ဇိတောတိ အတ္ထော။
ဂဗ္ဘေ တိတ္တန္တိ သုဘောဇနရသေန မာတုကုစ္ဆိယံယေဝ အလင်္ကတပဋိယတ္တေ သယနဂဗ္ဘေယေဝ ဝါ တိတ္တံ ဘောဂါသာယ အကပဏံ။ သခိဉ္စ မိတ္တဉ္စာတိ သခိဘာဝဉ္စ မိတ္တဘာဝဉ္စ တထာရူပေန ကုလဇာတေန တိတ္တေန အကပဏေန အမစ္ဆရိနာ သဒ္ဓိံ ပဏ္ဍိတော သန္ဓာတုံ ပုန ဃဋေတုံ အရဟတိ, တယာ ပန ကပဏေန အဟိတုဏ္ဍိကေန သဒ္ဓိံ ကော မိတ္တဘာဝံ ပုန ဃဋေတုန္တိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဝါနရော ဝနံ သဟသာ ပါဝိသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ အဟိတုဏ္ဍိကော မဟလ္လကော အဟောသိ, မက္ကဋော သာမဏေရော, ဓညဝါဏိဇော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အဟိတုဏ္ဍိကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၆၆] ၆။ ဂုမ္ဗိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
မဓုဝဏ္ဏံ မဓုရသန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ ဒိသွာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အလင်္ကတမာတုဂါမ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ နာမ ဧကေန ဂုမ္ဗိယေန ယက္ခေန ဟလာဟလဝိသံ ပက္ခိပိတွာ မဂ္ဂေ ဌပိတမဓုသဒိသာ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သတ္ထဝါဟကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဗာရာဏသိတော ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ ဘဏ္ဍံ အာဒါယ ဝေါဟာရတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တော မဟာဝတ္တနိအဋဝိဒွါရံ ပတွာ သတ္ထကေ သန္နိပါတာပေတွာ ‘‘အမ္ဘော, ဣမသ္မိံ မဂ္ဂေ ဝိသပဏ္ဏပုပ္ဖဖလာဒီနိ အတ္ထိ, တုမှေ ကိဉ္စိ အခါဒိတပုဗ္ဗံ ခါဒန္တာ မံ အပုစ္ဆိတွာ မာ ခါဒိတ္ထ, အမနုဿာပိ ဝိသံ ပက္ခိပိတွာ ဘတ္တပုဋမဓုကဖလာနိ မဂ္ဂေ ဌပေန္တိ, တာနိပိ မံ အနာပုစ္ဆိတွာ မာ ခါဒိတ္ထာ’’တိ ဩဝါဒံ ဒတွာ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ အထေကော ဂုမ္ဗိယော နာမ ယက္ခော အဋဝိယာ မဇ္ဈဋ္ဌာနေ မဂ္ဂေ ပဏ္ဏာနိ အတ္ထရိတွာ ဟလာဟလဝိသသံယုတ္တာနိ မဓုပိဏ္ဍာနိ ဌပေတွာ သယံ မဂ္ဂသာမန္တေ မဓုံ ဂဏှန္တော ဝိယ ရုက္ခေ ကောဋ္ဋေန္တော ဝိစရတိ။ အဇာနန္တာ ‘‘ပုညတ္ထာယ ဌပိတာနိ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ခါဒိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏန္တိ။ အမနုဿာ အာဂန္တွာ တေ ခါဒန္တိ။ ဗောဓိသတ္တဿ သတ္ထကမနုဿာပိ တာနိ ဒိသွာ ဧကစ္စေ လောလဇာတိကာ အဓိဝါသေတုံ အသက္ကောန္တာ ခါဒိံသု, ပဏ္ဍိတဇာတိကာ ‘‘ပုစ္ဆိတွာ ခါဒိဿာမာ’’တိ ဂဟေတွာ အဋ္ဌံသု။ ဗောဓိသတ္တော တေ ဒိသွာ ဟတ္ထဂတာနိ ဆဍ္ဍာပေသိ, ယေဟိ ပဌမတရံ ခါဒိတာနိ, တေ မရိံသု။ ယေဟိ အဍ္ဎခါဒိတာနိ, တေသံ ဝမနဝိရေစနံ ဒတွာ ဝန္တကာလေ
စတုမဓုရံ အဒါသိ။ ဣတိ တေ တဿ အာနုဘာဝေန ဇီဝိတံ ပဋိလဘိံသု။ ဗောဓိသတ္တော သောတ္ထိနာ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဘဏ္ဍံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အတ္တနော ဂေဟမေဝ အဂမာသိ။ တမတ္ထံ ကထေန္တော သတ္ထာ ဣမာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မဓုဝဏ္ဏံ မဓုရသံ, မဓုဂန္ဓံ ဝိသံ အဟု၊
ဂုမ္ဗိယော ဃာသမေသာနော, အရညေ ဩဒဟီ ဝိသံ။
‘‘မဓု ဣတိ မညမာနာ, ယေ တံ ဝိသမခါဒိသုံ၊
တေသံ တံ ကဋုကံ အာသိ, မရဏံ တေနုပါဂမုံ။
‘‘ယေ စ ခေါ ပဋိသင်္ခါယ, ဝိသံ တံ ပရိဝဇ္ဇယုံ၊
တေ အာတုရေသု သုခိတာ, ဍယှမာနေသု နိဗ္ဗုတာ။
‘‘ဧဝမေဝ မနုဿေသု, ဝိသံ ကာမာ သမောဟိတာ၊
အာမိသံ ဗန္ဓနဉ္စေတံ, မစ္စုဝေသော ဂုဟာသယော။
‘‘ဧဝမေဝ ဣမေ ကာမေ, အာတုရာ ပရိစာရိကေ၊
ယေ သဒါ ပရိဝဇ္ဇေန္တိ, သင်္ဂံ လောကေ ဥပစ္စဂု’’န္တိ။
တတ္ထ ဂုမ္ဗိယောတိ တသ္မိံ ဝနဂုမ္ဗေ ဝိစရဏေန ဧဝံလဒ္ဓနာမော ယက္ခော။ ဃာသမေသာနောတိ ‘‘တံ ဝိသံ ခါဒိတွာ မတေ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဧဝံ အတ္တနော ဃာသံ ပရိယေသန္တော။ ဩဒဟီတိ တံ မဓုနာ သမာနဝဏ္ဏဂန္ဓရသံ ဝိသံ နိက္ခိပိ။ ကဋုကံ အာသီတိ တိခိဏံ အဟောသိ။ မရဏံ တေနုပါဂမုန္တိ တေန ဝိသေန တေ သတ္တာ မရဏံ ဥပဂတာ။
အာတုရေသူတိ ဝိသဝေဂေန အာသန္နမရဏေသု။ ဍယှမာနေသူတိ ဝိသတေဇေနေဝ ဍယှမာနေသု။ ဝိသံ ကာမာ သမောဟိတာတိ ယထာ တသ္မိံ ဝတ္တနိမဟာမဂ္ဂေ ဝိသံ သမောဟိတံ နိက္ခိတ္တံ, ဧဝံ မနုဿေသုပိ ယေ ဧတေ ရူပါဒယော ပဉ္စ ဝတ္ထုကာမာ တတ္ထ တတ္ထ သမောဟိတာ နိက္ခိတ္တာ, တေ ‘‘ဝိသ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာမိသံ ဗန္ဓနဉ္စေတန္တိ ဧတေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ နာမ ဧဝံ ဣမဿ မစ္ဆဘူတဿ လောကဿ မာရဗာလိသိကေန ပက္ခိတ္တံ
အာမိသဉ္စေဝ, ဘဝါဘဝတော နိက္ခမိတုံ အပ္ပဒါနေန အန္ဒုအာဒိပ္ပဘေဒံ နာနပ္ပကာရံ ဗန္ဓနဉ္စ။ မစ္စုဝေသော ဂုဟာသယောတိ သရီရဂုဟာယ ဝသနကော မရဏမစ္စုဝေသော။
ဧဝမေဝ ဣမေ ကာမေတိ ယထာ ဝတ္တနိမဟာမဂ္ဂေ ဝိသံ နိက္ခိတ္တံ, ဧဝံ တတ္ထ တတ္ထ နိက္ခိတ္တေ ဣမေ ကာမေ။ အာတုရာတိ ဧကန္တမရဏဓမ္မတာယ အာတုရာ အာသန္နမရဏာ ပဏ္ဍိတမနုဿာ။ ပရိစာရိကေတိ ကိလေသပရိစာရိကေ ကိလေသဗန္ဓကေ။ ယေ သဒါ ပရိဝဇ္ဇေန္တီတိ ယေ ဝုတ္တပ္ပကာရာ ပဏ္ဍိတပုရိသာ နိစ္စံ ဧဝရူပေ ကာမေ ဝဇ္ဇေန္တိ။ သင်္ဂံ လောကေတိ လောကေ သင်္ဂနဋ္ဌေန ‘‘သင်္ဂ’’န္တိ လဒ္ဓနာမံ ရာဂါဒိဘေဒံ ကိလေသဇာတံ။ ဥပစ္စဂုန္တိ အတီတာ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, အတိက္ကမန္တီတိ ဝါ အတ္ထော။
သတ္ထာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ သတ္ထဝါဟော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဂုမ္ဗိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၆၇] ၇။ သာဠိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယွာယံ သာဠိယဆာပေါတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော တာသကာရကောပိ ဘဝိတုံ နာသက္ခီ’’တိ ဝစနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မမ တာသကာရကောပိ ဘဝိတုံ နာသက္ခီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဂါမကေ ကုဋုမ္ဗိကကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ တရုဏကာလေ ပံသုကီဠကေဟိ ဒါရကေဟိ သဒ္ဓိံ ဂါမဒွါရေ နိဂြောဓရုက္ခမူလေ ကီဠတိ။ တဒါ ဧကော ဒုဗ္ဗလဝေဇ္ဇော ဂါမေ ကိဉ္စိ အလဘိတွာ နိက္ခမန္တော တံ ဌာနံ ပတွာ ဧကံ သပ္ပံ ဝိဋပဗ္ဘန္တရေန သီသံ နီဟရိတွာ နိဒ္ဒါယန္တံ ဒိသွာ ‘‘မယာ ဂါမေ ကိဉ္စိ န လဒ္ဓံ, ဣမေ ဒါရကေ ဝဉ္စေတွာ သပ္ပေန ဍံသာပေတွာ တိကိစ္ဆိတွာ ကိဉ္စိဒေဝ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဗောဓိသတ္တံ အာဟ ‘‘သစေ သာဠိယဆာပံ ပဿေယျာသိ, ဂဏှေယျာသီ’’တိ။ ‘‘အာမ, ဂဏှေယျ’’န္တိ။ ‘‘ပဿေသော ဝိဋပဗ္ဘန္တရေ သယိတော’’တိ။
သော တဿ သပ္ပဘာဝံ အဇာနန္တော ရုက္ခံ အာရုယှ တံ ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ ‘‘သပ္ပေါ’’တိ ဉတွာ နိဝတ္တိတုံ အဒေန္တော သုဂ္ဂဟိတံ ဂဟေတွာ ဝေဂေန ခိပိ။ သော ဂန္တွာ ဝေဇ္ဇဿ ဂီဝါယံ ပတိတော ဂီဝံ ပလိဝေဌေတွာ ‘‘ကရ ကရာ’’တိ ဍံသိတွာ တတ္ထေဝ နံ ပါတေတွာ ပလာယိ။ မနုဿာ ပရိဝါရယိံသု။
မဟာသတ္တော သမ္ပတ္တပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယွာယံ သာဠိယဆာပေါတိ, ကဏှသပ္ပံ အဂါဟယိ၊
တေန သပ္ပေနယံ ဒဋ္ဌော, ဟတော ပါပါနုသာသကော။
‘‘အဟန္တာရမဟန္တာရံ, ယော နရော ဟန္တုမိစ္ဆတိ၊
ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ, ယထာယံ ပုရိသော ဟတော။
‘‘အဟန္တာရမဃာတေန္တံ, ယော နရော ဟန္တုမိစ္ဆတိ၊
ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ, ယထာယံ ပုရိသော ဟတော။
‘‘ယထာ ပံသုမုဋ္ဌိံ ပုရိသော, ပဋိဝါတံ ပဋိက္ခိပေ၊
တမေဝ သော ရဇော ဟန္တိ, တထာယံ ပုရိသော ဟတော။
‘‘ယော အပ္ပဒုဋ္ဌဿ နရဿ ဒုဿတိ, သုဒ္ဓဿ ပေါသဿ အနင်္ဂဏဿ၊
တမေဝ ဗာလံ ပစ္စေတိ ပါပံ, သုခုမော ရဇော ပဋိဝါတံဝ ခိတ္တော’’တိ။
တတ္ထ ယွာယန္တိ ယော အယံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ သပ္ပေနယန္တိ သော အယံ တေန သပ္ပေန ဒဋ္ဌော။ ပါပါနုသာသကောတိ ပါပကံ အနုသာသကော။
အဟန္တာရန္တိ အပဟရန္တံ။ အဟန္တာရန္တိ အမာရေန္တံ။ သေတီတိ မတသယနံ သယတိ။ အဃာတေန္တန္တိ အမာရေန္တံ။ သုဒ္ဓဿာတိ နိရပရာဓဿ။ ပေါသဿာတိ သတ္တဿ။ အနင်္ဂဏဿာတိ ဣဒမ္ပိ နိရပရာဓဘာဝညေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပစ္စေတီတိ ကမ္မသရိက္ခကံ ဟုတွာ ပတိဧတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒုဗ္ဗလဝေဇ္ဇော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတဒါရကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သာဠိယဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၆၈] ၈။ တစသာရဇာတကဝဏ္ဏနာ
အမိတ္တဟတ္ထတ္ထဂတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပညာပါရမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ပညဝါ ဥပါယကုသလောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဂါမကေ ကုဋုမ္ဗိကကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာတိ သဗ္ဗံ ပုရိမဇာတကနိယာမေနေဝ ကထေတဗ္ဗံ။ ဣဓ ပန ဝေဇ္ဇေ မတေ ဂါမဝါသိနော မနုဿာ ‘‘မနုဿမာရကာ’’တိ တေ ဒါရကေ ကုဒဏ္ဍကေဟိ ဗန္ဓိတွာ ‘‘ရညော ဒဿေဿာမာ’’တိ ဗာရာဏသိံ နယိံသု။ ဗောဓိသတ္တော အန္တရာမဂ္ဂေယေဝ သေသဒါရကာနံ ဩဝါဒံ အဒါသိ ‘‘တုမှေ မာ ဘာယထ, ရာဇာနံ ဒိသွာပိ အဘီတာ တုဋ္ဌိန္ဒြိယာ ဘဝေယျာထ, ရာဇာ အမှေဟိ သဒ္ဓိံ ပဌမတရံ ကထေဿတိ, တတော ပဋ္ဌာယ အဟံ ဇာနိဿာမီ’’တိ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တထာ ကရိံသု။ ရာဇာ တေ အဘီတေ တုဋ္ဌိန္ဒြိယေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ‘မနုဿမာရကာ’တိ ကုဒဏ္ဍကဗဒ္ဓါ အာနီတာ, ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ပတ္တာပိ န ဘာယန္တိ, တုဋ္ဌိန္ဒြိယာယေဝ, ကိံ နု ခေါ ဧတေသံ အသောစနကာရဏံ, ပုစ္ဆိဿာမိ နေ’’တိ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အမိတ္တဟတ္ထတ္ထဂတာ, တစသာရသမပ္ပိတာ၊
ပသန္နမုခဝဏ္ဏာတ္ထ, ကသ္မာ တုမှေ န သောစထာ’’တိ။
တတ္ထ အမိတ္တဟတ္ထတ္ထဂတာတိ ကုဒဏ္ဍကေဟိ ဂီဝါယံ ဗန္ဓိတွာ အာနေန္တာနံ အမိတ္တာနံ ဟတ္ထဂတာ။ တစသာရသမပ္ပိတာတိ ဝေဠုဒဏ္ဍကေဟိ ဗဒ္ဓတ္တာ ဧဝမာဟ။ ကသ္မာတိ ‘‘ဧဝရူပံ ဗျသနံ ပတ္တာပိ တုမှေ ကိံကာရဏာ န သောစထာ’’တိ ပုစ္ဆတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န သောစနာယ ပရိဒေဝနာယ, အတ္ထောဝ လဗ္ဘော အပိ အပ္ပကောပိ၊
သောစန္တမေနံ ဒုခိတံ ဝိဒိတွာ, ပစ္စတ္ထိကာ အတ္တမနာ ဘဝန္တိ။
‘‘ယတော စ ခေါ ပဏ္ဍိတော အာပဒါသု, န ဝေဓတီ အတ္ထဝိနိစ္ဆယညူ၊
ပစ္စတ္ထိကာဿ ဒုခိတာ ဘဝန္တိ, ဒိသွာ မုခံ အဝိကာရံ ပုရာဏံ။
‘‘ဇပ္ပေန မန္တေန သုဘာသိတေန, အနုပ္ပဒါနေန ပဝေဏိယာ ဝါ၊
ယထာ ယထာ ယတ္ထ လဘေထ အတ္ထံ, တထာ တထာ တတ္ထ ပရက္ကမေယျ။
‘‘ယတော စ ဇာနေယျ အလဗ္ဘနေယျော, မယာဝ အညေန ဝါ ဧသ အတ္ထော၊
အသောစမာနော အဓိဝါသယေယျ, ကမ္မံ ဒဠှံ ကိန္တိ ကရောမိ ဒါနီ’’တိ။
တတ္ထ အတ္ထောတိ ဝုဍ္ဎိ။ ပစ္စတ္ထိကာ အတ္တမနာတိ ဧတံ ပုရိသံ သောစန္တံ ဒုက္ခိတံ ဝိဒိတွာ ပစ္စာမိတ္တာ တုဋ္ဌစိတ္တာ ဟောန္တိ။ တေသံ တုဿနကာရဏံ နာမ ပဏ္ဍိတေန ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ ယတောတိ ယဒါ။ န ဝေဓတီတိ စိတ္တုတြာသဘယေန န ကမ္ပတိ။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယညူတိ တဿ တဿ အတ္ထဿ ဝိနိစ္ဆယကုသလော။
ဇပ္ပေနာတိ မန္တပရိဇပ္ပနေန။ မန္တေနာတိ ပဏ္ဍိတေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တဂ္ဂဟဏေန။ သုဘာသိတေနာတိ ပိယဝစနေန။ အနုပ္ပဒါနေနာတိ လဉ္ဇဒါနေန။ ပဝေဏိယာတိ ကုလဝံသေန။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ, ပဏ္ဍိတေန နာမ အာပဒါသု ဥပ္ပန္နာသု န သောစိတဗ္ဗံ န ကိလမိတဗ္ဗံ, ဣမေသု ပန ပဉ္စသု ကာရဏေသု အညတရဝသေန ပစ္စာမိတ္တာ ဇိနိတဗ္ဗာ။ သစေ ဟိ သက္ကောတိ, မန္တံ ပရိဇပ္ပိတွာ မုခဗန္ဓနံ ကတွာပိ တေ ဇိနိတဗ္ဗာ, တထာ အသက္ကောန္တေန
ပဏ္ဍိတေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တေတွာ ဧကံ ဥပါယံ သလ္လက္ခေတွာ ဇိနိတဗ္ဗာ, ပိယဝစနံ ဝတ္တုံ သက္ကောန္တေန ပိယံ ဝတွာပိ တေ ဇိနိတဗ္ဗာ, တထာ အသက္ကောန္တေန ဝိနိစ္ဆယာမစ္စာနံ လဉ္ဇံ ဒတွာပိ ဇိနိတဗ္ဗာ, တထာ အသက္ကောန္တေန ကုလဝံသံ ကထေတွာ ‘‘မယံ အသုကပဝေဏိယာ အာဂတာ, တုမှာကဉ္စ အမှာကဉ္စ ဧကောဝ ပုဗ္ဗပုရိသော’’တိ ဧဝံ ဝိဇ္ဇမာနဉာတိကောဋိံ ဃဋေတွာပိ ဇိနိတဗ္ဗာ ဧဝါတိ။ ယထာ ယထာတိ ဧတေသု ပဉ္စသု ကာရဏေသု ယေန ယေန ကာရဏေန ယတ္ထ ယတ္ထ အတ္တနော ဝုဍ္ဎိံ လဘေယျ။ တထာ တထာတိ တေန တေန ကာရဏေန တတ္ထ တတ္ထ ပရက္ကမေယျ, ပရက္ကမံ ကတွာ ပစ္စတ္ထိကေ ဇိနေယျာတိ အဓိပ္ပါယော။
ယတော စ ဇာနေယျာတိ ယဒါ ပန ဇာနေယျ, မယာ ဝါ အညေန ဝါ ဧသ အတ္ထော အလဗ္ဘနေယျော နာနပ္ပကာရေန ဝါယမိတွာပိ န သက္ကာ လဒ္ဓုံ, တဒါ ပဏ္ဍိတော ပုရိသော အသောစမာနော အကိလမမာနော ‘‘မယာ ပုဗ္ဗေ ကတကမ္မံ ဒဠှံ ထိရံ န သက္ကာ ပဋိဗာဟိတုံ, ဣဒါနိ ကိံ သက္ကာ ကာတု’’န္တိ အဓိဝါသယေယျာတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ကမ္မံ သောဓေတွာ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ ဉတွာ ကုဒဏ္ဍကေ ဟရာပေတွာ မဟာသတ္တဿ မဟန္တံ ယသံ ဒတွာ အတ္တနော အတ္ထဓမ္မအနုသာသကံ အမစ္စရတနံ အကာသိ, သေသဒါရကာနမ္ပိ ယသံ ဒတွာ ဌာနန္တရာနိ အဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဒါရကာ ထေရာနုထေရာ, ပဏ္ဍိတဒါရကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
တစသာရဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၆၉] ၉။ မိတ္တဝိန္ဒကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကျာဟံ ဒေဝါနမကရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု မဟာမိတ္တဝိန္ဒကဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၅။၁၀၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ အယံ ပန မိတ္တဝိန္ဒကော သမုဒ္ဒေ ခိတ္တော အတြိစ္ဆော ဟုတွာ ပုရတော ဂန္တွာ နေရယိကသတ္တာနံ ပစ္စနဋ္ဌာနံ ဥဿဒနိရယံ ဒိသွာ ‘‘ဧကံ
နဂရ’’န္တိ သညာယ ပဝိသိတွာ ခုရစက္ကံ အဿာဒေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ ဥဿဒနိရယစာရိကံ စရတိ။ သော တံ ဒိသွာ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကျာဟံ ဒေဝါနမကရံ, ကိံ ပါပံ ပကတံ မယာ၊
ယံ မေ သိရသ္မိံ ဩဟစ္စ, စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ’’တိ။
တတ္ထ ကျာဟံ ဒေဝါနမကရန္တိ သာမိ ဒေဝပုတ္တ, ကိံ နာမ အဟံ ဒေဝါနံ အကရိံ, ကိံ မံ ဒေဝါ ပေါထေန္တီတိ။ ကိံ ပါပံ ပကတံ မယာတိ ဒုက္ခမဟန္တတာယ ဝေဒနာပ္ပတ္တော အတ္တနာ ကတံ ပါပံ အသလ္လက္ခေန္တော ဧဝမာဟ။ ယံ မေတိ ယေန ပါပေန မမ သိရသ္မိံ ဩဟစ္စ ဩဟနိတွာ ဣဒံ ခုရစက္ကံ မမ မတ္ထကေ ဘမတိ, တံ ကိံ နာမာတိ?
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အတိက္ကမ္မ ရမဏကံ, သဒါမတ္တဉ္စ ဒူဘကံ၊
ဗြဟ္မတ္တရဉ္စ ပါသာဒံ, ကေနတ္ထေန ဣဓာဂတော’’တိ။
တတ္ထ ရမဏကန္တိ ဖလိကပါသာဒံ။ သဒါမတ္တန္တိ ရဇတပါသာဒံ။ ဒူဘကန္တိ မဏိပါသာဒံ။ ဗြဟ္မတ္တရဉ္စ ပါသာဒန္တိ သုဝဏ္ဏပါသာဒဉ္စ။ ကေနတ္ထေနာတိ တွံ ဧတေသု ရမဏကာဒီသု စတဿော အဋ္ဌ သောဠသ ဒွတ္တိံသာတိ ဧတာ ဒေဝဓီတရော ပဟာယ တေ ပါသာဒေ အတိက္ကမိတွာ ကေန ကာရဏေန ဣဓ အာဂတောတိ။
တတော မိတ္တဝိန္ဒကော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣတော ဗဟုတရာ ဘောဂါ, အတြ မညေ ဘဝိဿရေ၊
ဣတိ ဧတာယ သညာယ, ပဿ မံ ဗျသနံ ဂတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣတော ဗဟုတရာတိ ဣမေသု စတူသု ပါသာဒေသု ဘောဂေဟိ အတိရေကတရာ ဘဝိဿန္တိ။
တတော ဗောဓိသတ္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘စတုဗ္ဘိ အဋ္ဌဇ္ဈဂမာ, အဋ္ဌာဟိပိ စ သောဠသ၊
သောဠသာဟိ စ ဗာတ္တိံသ, အတြိစ္ဆံ စက္ကမာသဒေါ၊
ဣစ္ဆာဟတဿ ပေါသဿ, စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ။
‘‘ဥပရိဝိသာလာ ဒုပ္ပူရာ, ဣစ္ဆာ ဝိသဋဂါမိနီ၊
ယေ စ တံ အနုဂိဇ္ဈန္တိ, တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနော’’တိ။
တတ္ထ ဥပရိဝိသာလာတိ မိတ္တဝိန္ဒက တဏှာ နာမေသာ အာသေဝိယမာနာ ဥပရိဝိသာလာ ဟောတိ ပတ္ထဋာ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဝိယ ဒုပ္ပူရာ, ရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသု တံ တံ အာရမ္မဏံ ဣစ္ဆမာနာယ ဣစ္ဆာယ ပတ္ထဋာယ ဝိသဋဂါမိနီ, တသ္မာ ယေ ပုရိသာ တံ ဧဝရူပံ တဏှံ အနုဂိဇ္ဈန္တိ, ပုနပ္ပုနံ ဂိဒ္ဓါ ဟုတွာ ဂဏှန္တိ။ တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနောတိ တေ ဧတံ ခုရစက္ကံ ဓာရေန္တီတိ ဝဒတိ။
မိတ္တဝိန္ဒကံ ပန ကထေန္တမေဝ နိပိသမာနံ တံ ခုရစက္ကံ ဘဿိ, တေန သော ပုန ကထေတုံ နာသက္ခိ။ ဒေဝပုတ္တော အတ္တနော ဒေဝဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မိတ္တဝိန္ဒကော ဒုဗ္ဗစဘိက္ခု အဟောသိ, ဒေဝပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မိတ္တဝိန္ဒကဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၇၀] ၁၀။ ပလာသဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဟံသော ပလာသမဝစာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကိလေသနိဂ္ဂဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပညာသဇာတကေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ကိလေသော နာမ အာသင်္ကိတဗ္ဗောဝ, အပ္ပမတ္တကော သမာနောပိ နိဂြောဓဂစ္ဆော ဝိယ ဝိနာသံ ပါပေတိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ အာသင်္ကိတဗ္ဗံ အာသင်္ကိံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သုဝဏ္ဏဟံသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော စိတ္တကူဋပဗ္ဗတေ သုဝဏ္ဏဂုဟာယံ ဝသန္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ ဇာတဿရေ သယံဇာတသာလိံ ခါဒိတွာ အာဂစ္ဆတိ။ တဿ ဂမနာဂမနမဂ္ဂေ မဟာပလာသရုက္ခော အဟောသိ။ သော ဂစ္ဆန္တောပိ တတ္ထ ဝိဿမိတွာ ဂစ္ဆတိ, အာဂစ္ဆန္တောပိ တတ္ထ ဝိဿမိတွာ
အာဂစ္ဆတိ။ အထဿ တသ္မိံ ရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာယ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသော အဟောသိ။ အပရဘာဂေ ဧကာ သကုဏိကာ ဧကသ္မိံ နိဂြောဓရုက္ခေ နိဂြောဓပက္ကံ ခါဒိတွာ အာဂန္တွာ တသ္မိံ ပလာသရုက္ခေ နိသီဒိတွာ ဝိဋပန္တရေ ဝစ္စံ ပါတေသိ။ တတ္ထ နိဂြောဓဂစ္ဆော ဇာတော, သော စတုရင်္ဂုလမတ္တကာလေ ရတ္တင်္ကုရပလာသတာယ သောဘတိ။ ဟံသရာဇာ တံ ဒိသွာ ရုက္ခဒေဝတံ အာမန္တေတွာ ‘‘သမ္မ ပလာသ, နိဂြောဓော နာမ ယမှိ ရုက္ခေ ဇာယတိ, ဝဍ္ဎန္တော တံ နာသေတိ, ဣမဿ ဝဍ္ဎိတုံ မာ ဒေတိ, ဝိမာနံ တေ နာသေဿတိ, ပဋိကစ္စေဝ နံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဆဍ္ဍေဟိ, အာသင်္ကိတဗ္ဗယုတ္တကံ နာမ အာသင်္ကိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပလာသဒေဝတာယ သဒ္ဓိံ မန္တေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဟံသော ပလာသမဝစ, နိဂြောဓော သမ္မ ဇာယတိ၊
အင်္ကသ္မိံ တေ နိသိန္နောဝ, သော တေ မမ္မာနိ ဆေစ္ဆတီ’’တိ။
ပဌမပါဒေါ ပနေတ္ထ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟုတွာ သတ္ထာရာ ဝုတ္တော။ ပလာသန္တိ ပလာသဒေဝတံ။ သမ္မာတိ ဝယဿ။ အင်္ကသ္မိန္တိ ဝိဋဘိယံ။ သော တေ မမ္မာနိ ဆေစ္ဆတီတိ သော တေ အင်္ကေ သံဝဍ္ဎော သပတ္တော ဝိယ ဇီဝိတံ ဆိန္ဒိဿတီတိ အတ္ထော။ ဇီဝိတသင်္ခါရာ ဟိ ဣဓ ‘‘မမ္မာနီ’’တိ ဝုတ္တာ။
တံ သုတွာ တဿ ဝစနံ အဂဏှန္တီ ပလာသဒေဝတာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝဍ္ဎတာမေဝ နိဂြောဓော, ပတိဋ္ဌဿ ဘဝါမဟံ၊
ယထာ ပိတာ စ မာတာ စ, ဧဝံ မေ သော ဘဝိဿတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – သမ္မ, န တွံ ဇာနာသိ ဝဍ္ဎတမေဝ ဧသ, အဟမဿ ယထာ ဗာလကာလေ ပုတ္တာနံ မာတာပိတရော ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, တထာ ဘဝိဿာမိ, ယထာ ပန သံဝဍ္ဎာ ပုတ္တာ ပစ္ဆာ မဟလ္လကကာလေ မာတာပိတူနံ ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, မယှမ္ပိ ပစ္ဆာ မဟလ္လကကာလေ ဧဝမေဝ သော ပတိဋ္ဌော ဘဝိဿတီတိ။
တတော ဟံသော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ တွံ အင်္ကသ္မိံ ဝဍ္ဎေသိ, ခီရရုက္ခံ ဘယာနကံ၊
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမ, ဝုဍ္ဎိ မဿ န ရုစ္စတီ’’တိ။
တတ္ထ ယံ တွန္တိ ယသ္မာ တွံ ဧတဉ္စ ဘယဒါယကတ္တေန ဘယာနကံ ခီရရုက္ခံ သပတ္တံ ဝိယ အင်္ကေ ဝဍ္ဎေသိ။ အာမန္တ ခေါ တန္တိ တသ္မာ မယံ တံ
အာမန္တေတွာ ဇာနာပေတွာ ဂစ္ဆာမ။ ဝုဍ္ဎိ မဿာတိ အဿ ဝုဍ္ဎိ မယှံ န ရုစ္စတီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဟံသရာဇာ ပက္ခေ ပသာရေတွာ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတမေဝ ဂတော။ တတော ပဋ္ဌာယ ပုန နာဂစ္ဆိ။ အပရဘာဂေ နိဂြောဓော ဝဍ္ဎိံ, တသ္မိံ ဧကာ ရုက္ခဒေဝတာပိ နိဗ္ဗတ္တိ။ သော ဝဍ္ဎန္တော ပလာသံ ဘဉ္ဇိ, သာခါဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ဒေဝတာယ ဝိမာနံ ပတိ။ သာ တသ္မိံ ကာလေ ဟံသရညော ဝစနံ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘ဣဒံ အနာဂတဘယံ ဒိသွာ ဟံသရာဇာ ကထေသိ, အဟံ ပနဿ ဝစနံ နာကာသိ’’န္တိ ပရိဒေဝမာနာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဒါနိ ခေါ မံ ဘာယေတိ, မဟာနေရုနိဒဿနံ၊
ဟံသဿ အနဘိညာယ, မဟာ မေ ဘယမာဂတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣဒါနိ ခေါ မံ ဘာယေတီတိ အယံ နိဂြောဓော တရုဏကာလေ တောသေတွာ ဣဒါနိ မံ ဘာယာပေတိ သန္တာသေတိ။ မဟာနေရုနိဒဿနန္တိ သိနေရုပဗ္ဗတသဒိသံ မဟန္တံ ဟံသရာဇဿ ဝစနံ သုတွာ အဇာနိတွာ တရုဏကာလေယေဝ ဧတဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ။ မဟာ မေ ဘယမာဂတန္တိ ဣဒါနိ မယှံ မဟန္တံ ဘယံ အာဂတန္တိ ပရိဒေဝိ။
နိဂြောဓောပိ ဝဍ္ဎန္တော သဗ္ဗံ ပလာသံ ဘဉ္ဇိတွာ ခါဏုကမတ္တမေဝ အကာသိ။ ဒေဝတာယ ဝိမာနံ သဗ္ဗံ အန္တရဓာယိ။
‘‘န တဿ ဝုဍ္ဎိ ကုသလပ္ပသတ္ထာ, ယော ဝဍ္ဎမာနော ဃသတေ ပတိဋ္ဌံ၊
တဿူပရောဓံ ပရိသင်္ကမာနော, ပတာရယီ မူလဝဓာယ ဓီရော’’တိ။ –
ပဉ္စမာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။
တတ္ထ ကုသလပ္ပသတ္ထာတိ ကုသလေဟိ ပသတ္ထာ။ ဃသတေတိ ခါဒတိ, ဝိနာသေတီတိ အတ္ထော။ ပတာရယီတိ ပတရတိ ဝါယမတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘိက္ခဝေ, ယော ဝဍ္ဎမာနော အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ နာသေတိ, တဿ ဝုဍ္ဎိ ပဏ္ဍိတေဟိ န ပသတ္ထာ, တဿ ပန အဗ္ဘန္တရဿ ဝါ ဗာဟိရဿ ဝါ ပရိဿယဿ ‘‘ဣတော မေ ဥပရောဓော ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ ဥပရောဓံ ဝိနာသံ ပရိသင်္ကမာနော ဝီရော ဉာဏသမ္ပန္နော မူလဝဓာယ ပရက္ကမတီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု။ တဒါ သုဝဏ္ဏဟံသော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပလာသဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ အဍ္ဎဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၇၁] ၁။ ဒီဃီတိကောသလဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဧဝံဘူတဿ တေ ရာဇာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသမ္ဗကေ ဘဏ္ဍနကာရကေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တေသဉှိ ဇေတဝနံ အာဂန္တွာ ခမာပနကာလေ သတ္ထာ တေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, တုမှေ မယှံ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ပုတ္တာ နာမ, ပုတ္တေဟိ စ ပိတရာ ဒိန္နံ ဩဝါဒံ ဘိန္ဒိတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တုမှေ ပန မမ ဩဝါဒံ န ကရိတ္ထ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အတ္တနော မာတာပိတရော ဃာတေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ဌိတစောရေပိ အရညေ ဟတ္ထပထံ အာဂတေ မာတာပိတူဟိ ဒိန္နံ ဩဝါဒံ န ဘိန္ဒိဿာမာတိ န မာရယိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
ဣမသ္မိံ ပန ဇာတကေ ဒွေပိ ဝတ္ထူနိ။ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ ဝိတ္ထာရတော အာဝိ ဘဝိဿန္တိ။ သော ပန ဒီဃာဝုကုမာရော အရညေ အတ္တနော အင်္ကေ နိပန္နံ ဗာရာဏသိရာဇာနံ စူဠာယ ဂဟေတွာ ‘‘ဣဒါနိ မယှံ မာတာပိတုဃာတကံ စောရံ ခဏ္ဍာခဏ္ဍံ ကတွာ ဆိန္ဒိဿာမီ’’တိ အသိံ ဥက္ခိပန္တော တသ္မိံ ခဏေ မာတာပိတူဟိ ဒိန္နံ ဩဝါဒံ သရိတွာ ‘‘ဇီဝိတံ စဇန္တောပိ တေသံ ဩဝါဒံ န ဘိန္ဒိဿာမိ, ကေဝလံ ဣမံ တဇ္ဇေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံဘူတဿ တေ ရာဇ, အာဂတဿ ဝသေ မမ၊
အတ္ထိ နု ကောစိ ပရိယာယော, ယော တံ ဒုက္ခာ ပမောစယေ’’တိ။
တတ္ထ ဝသေ မမာတိ မမ ဝသံ အာဂတဿ။ ပရိယာယောတိ ကာရဏံ။
တတော ရာဇာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံဘူတဿ မေ တာတ, အာဂတဿ ဝသေ တဝ၊
နတ္ထိ နော ကောစိ ပရိယာယော, ယော မံ ဒုက္ခာ ပမောစယေ’’တိ။
တတ္ထ နောတိ နိပါတမတ္ထံ, နတ္ထိ ကောစိ ပရိယာယော, ယော မံ ဧတသ္မာ ဒုက္ခာ ပမောစယေတိ အတ္ထော။
တတော ဗောဓိသတ္တော အဝသေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နာညံ သုစရိတံ ရာဇ, နာညံ ရာဇ သုဘာသိတံ၊
တာယတေ မရဏကာလေ, ဧဝမေဝိတရံ ဓနံ။
‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ, အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ၊
ယေ စ တံ ဥပနယှန္တိ, ဝေရံ တေသံ န သမ္မတိ။
‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ, အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ၊
ယေ စ တံ နုပနယှန္တိ, ဝေရံ တေသူပသမ္မတိ။
‘‘န ဟိ ဝေရေန ဝေရာနိ, သမ္မန္တီဓ ကုဒါစနံ၊
အဝေရေန စ သမ္မန္တိ, ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော’’န္တိ။
တတ္ထ နာညံ သုစရိတန္တိ နာညံ သုစရိတာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော, ဌပေတွာ သုစရိတံ အညံ န ပဿာမီတိ အတ္ထော။ ဣဓ ‘‘သုစရိတ’’န္တိပိ ‘‘သုဘာသိတ’’န္တိပိ မာတာပိတူဟိ ဒိန္နံ ဩဝါဒံယေဝ သန္ဓာယာဟ။ ဧဝမေဝါတိ နိရတ္ထကမေဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ, အညတြ ဩဝါဒါနုသိဋ္ဌိသင်္ခါတာ သုစရိတသုဘာသိတာ မရဏကာလေ တာယိတုံ ရက္ခိတုံ သမတ္ထော နာမ အညော နတ္ထိ, ယံ ဧတံ ဣတရံ ဓနံ, တံ ဧဝမေဝ နိရတ္ထကမေဝ ဟောတိ, တွဉှိ ဣဒါနိ မယှံ ကောဋိသတသဟဿမတ္တမ္ပိ ဓနံ ဒဒန္တော ဇီဝိတံ န လဘေယျာသိ, တသ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ ‘‘ဓနတော သုစရိတသုဘာသိတမေဝ ဥတ္တရိတရ’’န္တိ။
သေသဂါထာသုပိ အယံ သင်္ခေပတ္ထော – မဟာရာဇ, ယေ ပုရိသာ ‘‘အယံ မံ အက္ကောသိ, အယံ မံ ပဟရိ, အယံ မံ အဇိနိ, အယံ မမ သန္တကံ
အဟာသီ’’တိ ဧဝံ ဝေရံ ဥပနယှန္တိ ဗန္ဓိတွာ ဝိယ ဟဒယေ ဌပေန္တိ, တေသံ ဝေရံ န ဥပသမ္မတိ။ ယေ စ ပနေတံ န ဥပနယှန္တိ ဟဒယေ န ဌပေန္တိ, တေသံ ဝူပသမ္မတိ။ ဝေရာနိ ဟိ န ကဒါစိ ဝေရေန သမ္မန္တိ, အဝေရေနေဝ ပန သမ္မန္တိ။ ဧသ ဓမ္မော သနန္တနောတိ ဧသော ပေါရာဏကော ဓမ္မော စိရကာလပ္ပဝတ္တော သဘာဝေါတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အဟံ, မဟာရာဇ, တယိ န ဒုဗ္ဘာမိ, တွံ ပန မံ မာရေဟီ’’တိ တဿ ဟတ္ထေ အသိံ ဌပေသိ။ ရာဇာပိ ‘‘နာဟံ တယိ ဒုဗ္ဘာမီ’’တိ သပထံ ကတွာ တေန သဒ္ဓိံ နဂရံ ဂန္တွာ တံ အမစ္စာနံ ဒဿေတွာ ‘‘အယံ, ဘဏေ, ကောသလရညော ပုတ္တော ဒီဃာဝုကုမာရော နာမ, ဣမိနာ မယှံ ဇီဝိတံ ဒိန္နံ, န လဗ္ဘာ ဣမံ ကိဉ္စိ ကာတု’’န္တိ ဝတွာ အတ္တနော ဓီတရံ ဒတွာ ပိတု သန္တကေ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဥဘောပိ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ ရဇ္ဇံ ကာရေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ အဟေသုံ, ဒီဃာဝုကုမာရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒီဃီတိကောသလဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၇၂] ၂။ မိဂပေါတကဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဂါရာ ပစ္စုပေတဿာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မဟလ္လကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရေကံ ဒါရကံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ သာမဏေရော တံ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ အပရဘာဂေ အဖာသုကေန ကာလမကာသိ။ တဿ ကာလကိရိယာယ မဟလ္လကော သောကာဘိဘူတော မဟန္တေန သဒ္ဒေန ပရိဒေဝန္တော ဝိစရိ။ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ အသက္ကောန္တာ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော နာမ မဟလ္လကော သာမဏေရဿ ကာလကိရိယာယ ပရိဒေဝန္တော ဝိစရတိ, မရဏဿတိဘာဝနာယ ပရိဗာဟိရော ဧသော ဘဝိဿတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဧတသ္မိံ မတေ ပရိဒေဝန္တော ဝိစရီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သက္ကတ္တံ ကာရေသိ။ တဒါ ဧကော ကာသိရဋ္ဌဝါသီ ဗြာဟ္မဏော ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဖလာဖလေဟိ ယာပေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ အရညေ ဧကံ မတမာတိကံ မိဂပေါတကံ ဒိသွာ အဿမံ အာနေတွာ ဂေါစရံ ဒတွာ ပေါသေသိ။ မိဂပေါတကော ဝဍ္ဎန္တော အဘိရူပေါ အဟောသိ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော။ တာပသော တံ အတ္တနော ပုတ္တကံ ကတွာ ပရိဟရတိ။ ဧကဒိဝသံ မိဂပေါတကော ဗဟုံ တိဏံ ခါဒိတွာ အဇီရကေန ကာလမကာသိ။ တာပသော ‘‘ပုတ္တော မေ မတော’’တိ ပရိဒေဝန္တော ဝိစရတိ။ တဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ လောကံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော တံ တာပသံ ဒိသွာ ‘‘သံဝေဇေဿာမိ န’’န္တိ အာဂန္တွာ အာကာသေ ဌိတော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဂါရာ ပစ္စုပေတဿ, အနဂါရဿ တေ သတော၊
သမဏဿ န တံ သာဓု, ယံ ပေတမနုသောစသီ’’တိ။
တံ သုတွာ တာပသော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သံဝါသေန ဟဝေ သက္က, မနုဿဿ မိဂဿ ဝါ၊
ဟဒယေ ဇာယတေ ပေမံ, န တံ သက္ကာ အသောစိတု’’န္တိ။
တတ္ထ န တံ သက္ကာတိ တံ မနုဿံ ဝါ တိရစ္ဆာနံ ဝါ န သက္ကာ အသောစိတုံ, သောစာမိယေဝါဟန္တိ။
တတော သက္ကော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မတံ မရိဿံ ရောဒန္တိ, ယေ ရုဒန္တိ လပန္တိ စ၊
တသ္မာ တွံ ဣသိ မာ ရောဒိ, ရောဒိတံ မောဃမာဟု သန္တော။
‘‘ရောဒိတေန ဟဝေ ဗြဟ္မေ, မတော ပေတော သမုဋ္ဌဟေ၊
သဗ္ဗေ သင်္ဂမ္မ ရောဒါမ, အညမညဿ ဉာတကေ’’တိ။
တတ္ထ မရိဿန္တိ ယော ဣဒါနိ မရိဿတိ, တံ။ လပန္တိ စာတိ ဝိလပန္တိ စ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယေ လောကေ မတဉ္စ မရိဿန္တဉ္စ ရောဒန္တိ, တေ ရုဒန္တိ စေဝ ဝိလပန္တိ စ, တေသံ အဿုပစ္ဆိဇ္ဇနဒိဝသော နာမ နတ္ထိ။ ကိံကာရဏာ? သဒါပိ မတာနဉ္စ မရိဿန္တာနဉ္စ အတ္ထိတာယ။ တသ္မာ တွံ ဣသိ မာ ရောဒိ။
ကိံကာရဏာ? ရောဒိတံ မောဃမာဟု သန္တောတိ, ဗုဒ္ဓါဒယော ပန ပဏ္ဍိတာ ရောဒိတံ ‘‘မောဃ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ မတော ပေတောတိ ယော ဧသ မတော ပေတောတိ ဝုစ္စတိ, ယဒိ သော ရောဒိတေန သမုဋ္ဌဟေယျ, ဧဝံ သန္တေ ကိံ နိက္ကမ္မာ အစ္ဆာမ, သဗ္ဗေဝ သမာဂမ္မ အညမညဿ ဉာတကေ ရောဒါမ။ ယသ္မာ ပန တေ ရောဒိတကာရဏာ န ဥဋ္ဌဟန္တိ, တသ္မာ ရောဒိတဿ မောဃဘာဝံ သာဓေတိ။
ဧဝံ သက္ကဿ ကထေန္တဿ တာပသော ‘‘နိရတ္ထကံ ရောဒိတ’’န္တိ သလ္လက္ခေတွာ သက္ကဿ ထုတိံ ကရောန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ, ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ, သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟိ ဝတ မေ သလ္လံ, ယမာသိ ဟဒယဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ, ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သောဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ, ဝီတသောကော အနာဝိလော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ, တဝ သုတွာန ဝါသဝါ’’တိ။
တတ္ထ ယမာသီတိ ယံ မေ အာသိ။ ဟဒယဿိတန္တိ ဟဒယေ နိဿိတံ။ အပါနုဒီတိ နီဟရိ။ သက္ကော တာပသဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣဓံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ တာပသော မဟလ္လကော အဟောသိ, မိဂေါ သာမဏေရော, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မိဂပေါတကဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၇၃] ၃။ မူသိကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကုဟိံ ဂတာ ကတ္ထ ဂတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အဇာတသတ္တုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ထုသဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၄။၁၄၉ အာဒယော) ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓာပိ သတ္ထာ တထေဝ ရာဇာနံ သကိံ ပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ကီဠမာနံ သကိံ ဓမ္မံ သုဏန္တံ ဒိသွာ ‘‘တံ နိဿာယ ရညော ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ
ဉတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ပေါရာဏကရာဇာနော အာသင်္ကိတဗ္ဗံ အာသင်္ကိတွာ အတ္တနော ပုတ္တံ ‘အမှာကံ ဓူမကာလေ ရဇ္ဇံ ကာရေတူ’တိ ဧကမန္တေ အကံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တက္ကသိလာယံ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယော အဟောသိ။ တဿ သန္တိကေ ဗာရာဏသိရညော ပုတ္တော ယဝကုမာရော နာမ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အနုယောဂံ ဒတွာ ဂန္တုကာမော တံ အာပုစ္ဆိ။ အာစရိယော ‘‘ပုတ္တံ နိဿာယ တဿ အန္တရာယော ဘဝိဿတီ’’တိ အင်္ဂဝိဇ္ဇာဝသေန ဉတွာ ‘‘ဧတမဿ ဟရိဿာမီ’’တိ ဧကံ ဥပမံ ဥပဓာရေတုံ အာရဘိ။ တဒါ ပနဿ ဧကော အဿော အဟောသိ, တဿ ပါဒေ ဝဏော ဥဋ္ဌဟိ, တံ ဝဏာနုရက္ခဏတ္ထံ ဂေဟေယေဝ ကရိံသု။ တဿာဝိဒူရေ ဧကော ဥဒပါနော အတ္ထိ။ အထေကာ မူသိကာ ဂေဟာ နိက္ခမိတွာ အဿဿ ပါဒေ ဝဏံ ခါဒတိ, အဿော ဝါရေတုံ န သက္ကောတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဝေဒနံ အဓိဝါသေတုံ အသက္ကောန္တော မူသိကံ ခါဒိတုံ အာဂတံ ပါဒေန ပဟရိတွာ မာရေတွာ ဥဒပါနေ ပါတေသိ။ အဿဂေါပကာ မူသိကံ အပဿန္တာ ‘‘အညေသု ဒိဝသေသု မူသိကာ အာဂန္တွာ ဝဏံ ခါဒတိ, ဣဒါနိ န ပညာယတိ, ကဟံ နု ခေါ ဂတာ’’တိ ဝဒိံသု။
ဗောဓိသတ္တော တံ ကာရဏံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ‘‘အညေ အဇာနန္တာ ‘ကဟံ မူသိကာ ဂတာ’တိ ဝဒန္တိ, မူသိကာယ ပန မာရေတွာ ဥဒပါနေ ခိတ္တဘာဝံ အဟမေဝ ဇာနာမီ’’တိ ဣဒမေဝ ကာရဏံ ဥပမံ ကတွာ ပဌမံ ဂါထံ ဗန္ဓိတွာ ရာဇကုမာရဿ အဒါသိ။ သော အပရံ ဥပမံ ဥပဓာရေန္တော တမေဝ အဿံ ပရုဠှဝဏံ နိက္ခမိတွာ ဧကံ ယဝဝတ္ထုံ ဂန္တွာ ‘‘ယဝံ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဝတိစ္ဆိဒ္ဒေန မုခံ ပဝေသေန္တံ ဒိသွာ တမေဝ ကာရဏံ ဥပမံ ကတွာ ဒုတိယံ ဂါထံ ဗန္ဓိတွာ တဿ အဒါသိ။ တတိယဂါထံ ပန အတ္တနော ပညာဗလေနေဝ ဗန္ဓိတွာ တမ္ပိ တဿ ဒတွာ ‘‘တာတ, တွံ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ သာယံ နှာနပေါက္ခရဏိံ ဂစ္ဆန္တော ယာဝ ဓုရသောပါနာ ပဌမံ ဂါထံ သဇ္ဈာယန္တော ဂစ္ဆေယျာသိ, တဝ နိဝသနပါသာဒံ ပဝိသန္တော ယာဝ သောပါနပါဒမူလာ ဒုတိယံ ဂါထံ သဇ္ဈာယန္တော ဂစ္ဆေယျာသိ, တတော ယာဝ သောပါနမတ္ထကာ တတိယံ ဂါထံ သဇ္ဈာယန္တော ဂစ္ဆေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ပေသေသိ။
သော ကုမာရော ဂန္တွာ ဥပရာဇာ ဟုတွာ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, တဿေကော ပုတ္တော ဇာယိ။ သော သောဠသဝဿကာလေ ရဇ္ဇလောဘေန ‘‘ပိတရံ မာရေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဥပဋ္ဌာကေ အာဟ ‘‘မယှံ ပိတာ တရုဏော, အဟံ ဧတဿ ဓူမကာလံ ဩလောကေန္တော မဟလ္လကော ဘဝိဿာမိ ဇရာဇိဏ္ဏော, တာဒိသေ ကာလေ လဒ္ဓေနပိ ရဇ္ဇေန ကော အတ္ထော’’တိ။ တေ အာဟံသု ‘‘ဒေဝ, န သက္ကာ ပစ္စန္တံ ဂန္တွာ စောရတ္တံ ကာတုံ, တဝ ပိတရံ ကေနစိ ဥပါယေန မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ အန္တောနိဝေသနေ ရညော သာယံ နှာနပေါက္ခရဏီသမီပံ ဂန္တွာ ‘‘ဧတ္ထ နံ မာရေဿာမီ’’တိ ခဂ္ဂံ ဂဟေတွာ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ သာယံ မူသိကံ နာမ ဒါသိံ ‘‘ဂန္တွာ ပေါက္ခရဏီပိဋ္ဌိံ သောဓေတွာ ဧဟိ, နှာယိဿာမီ’’တိ ပေသေသိ။ သာ ဂန္တွာ ပေါက္ခရဏီပိဋ္ဌိံ သောဓေန္တီ ကုမာရံ ပဿိ။ ကုမာရော အတ္တနော ကမ္မဿ ပါကဋဘာဝဘယေန တံ ဒွိဓာ ဆိန္ဒိတွာ ပေါက္ခရဏိယံ ပါတေသိ။ ရာဇာ နှာယိတုံ အဂမာသိ။ သေသဇနော ‘‘အဇ္ဇာပိ မူသိကာ ဒါသီ န ပုနာဂစ္ဆတိ, ကုဟိံ ဂတာ ကတ္ထ ဂတာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ –
‘‘ကုဟိံ ဂတာ ကတ္ထ ဂတာ, ဣတိ လာလပ္ပတီ ဇနော၊
အဟမေဝေကော ဇာနာမိ, ဥဒပါနေ မူသိကာ ဟတာ’’တိ။ –
ပဌမံ ဂါထံ ဘဏန္တော ပေါက္ခရဏီတီရံ အဂမာသိ။
တတ္ထ ကုဟိံ ဂတာ ကတ္ထ ဂတာတိ အညမညဝေဝစနာနိ။ ဣတိ လာလပ္ပတီတိ ဧဝံ ဝိပ္ပလပတိ။ ဣတိ အယံ ဂါထာ ‘‘အဇာနန္တော ဇနော မူသိကာ ဒါသီ ကုဟိံ ဂတာတိ ဝိပ္ပလပတိ, ရာဇကုမာရေန ဒွိဓာ ဆိန္ဒိတွာ မူသိကာယ ပေါက္ခရဏိယံ ပါတိတဘာဝံ အဟမေဝ ဧကော ဇာနာမီ’’တိ ရညော အဇာနန္တဿေဝ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။
ကုမာရော ‘‘မယာ ကတကမ္မံ မယှံ ပိတရာ ဉာတ’’န္တိ ဘီတော ပလာယိတွာ တမတ္ထံ ဥပဋ္ဌာကာနံ အာရောစေသိ။ တေ သတ္တဋ္ဌဒိဝသစ္စယေန ပုန တံ အာဟံသု ‘‘ဒေဝ, သစေ ရာဇာ ဇာနေယျ, န တုဏှီ ဘဝေယျ, တက္ကဂါဟေန ပန တေန တံ ဝုတ္တံ ဘဝိဿတိ, မာရေဟိ န’’န္တိ။ သော ပုနေကဒိဝသံ ခဂ္ဂဟတ္ထော သောပါနပါဒမူလေ ဌတွာ ရညော အာဂမနကာလေ ဣတော စိတော စ ပဟရဏောကာသံ ဩလောကေသိ။ ရာဇာ –
‘‘ယဉ္စေတံ ဣတိ စီတိ စ, ဂဒြဘောဝ နိဝတ္တသိ၊
ဥဒပါနေ မူသိကံ ဟန္တွာ, ယဝံ ဘက္ခေတုမိစ္ဆသီ’’တိ။ –
ဒုတိယံ ဂါထံ သဇ္ဈာယန္တော အဂမာသိ။ အယမ္ပိ ဂါထာ ‘‘ယသ္မာ တွံ ဣတိ စီတိ စ ဣတော စိတော စ ပဟရဏောကာသံ ဩလောကေန္တော ဂဒြဘောဝ နိဝတ္တသိ, တသ္မာ တံ ဇာနာမိ ‘ပုရိမဒိဝသေ ပေါက္ခရဏိယံ မူသိကံ ဒါသိံ ဟန္တွာ အဇ္ဇ မံ ယဝရာဇာနံ ဘက္ခေတုံ မာရေတုံ ဣစ္ဆသီ’’’တိ ရညော အဇာနန္တဿေဝ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။
ကုမာရော ‘‘ဒိဋ္ဌောမှိ ပိတရာ’’တိ ဥတြသ္တော ပလာယိ။ သော ပုန အဍ္ဎမာသမတ္တံ အတိက္ကမိတွာ ‘‘ရာဇာနံ ဒဗ္ဗိယာ ပဟရိတွာ မာရေဿာမီ’’တိ ဧကံ ဒီဃဒဏ္ဍကံ ဒဗ္ဗိပဟရဏံ ဂဟေတွာ ဩလုမ္ဗိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ –
‘‘ဒဟရော စာသိ ဒုမ္မေဓ, ပဌမုပ္ပတ္တိကော သုသု၊
ဒီဃဉ္စေတံ သမာသဇ္ဇ, န တေ ဒဿာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။ –
တတိယံ ဂါထံ သဇ္ဈာယန္တော သောပါနပါဒမတ္ထကံ အဘိရုဟိ။
တတ္ထ ပဌမုပ္ပတ္တိကောတိ ပဌမဝယေန ဥပ္ပတ္တိတော ဥပေတော, ပဌမဝယေ ဌိတောတိ အတ္ထော။ သုသူတိ တရုဏော။ ဒီဃန္တိ ဒီဃဒဏ္ဍကံ ဒဗ္ဗိပဟရဏံ။ သမာသဇ္ဇာတိ ဂဟေတွာ, ဩလုမ္ဗိတွာ ဌိတောသီတိ အတ္ထော။ အယမ္ပိ ဂါထာ ‘‘ဒုမ္မေဓ, အတ္တနော ဝယံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န လဘိဿသိ, န တေ ဒါနိ နိလ္လဇ္ဇဿ ဇီဝိတံ ဒဿာမိ, မာရေတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍံ ဆိန္ဒိတွာ သူလေယေဝ အာဝုဏာပေဿာမီ’’တိ ရညော အဇာနန္တဿေဝ ကုမာရံ သန္တဇ္ဇယမာနာ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။
သော တံ ဒိဝသံ ပလာယိတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘ဇီဝိတံ မေ ဒေဟိ, ဒေဝါ’’တိ ရညော ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇိ။ ရာဇာ တံ တဇ္ဇေတွာ သင်္ခလိကာဟိ ဗန္ဓာပေတွာ ဗန္ဓနာဂါရေ ကာရေတွာ သေတစ္ဆတ္တဿ ဟေဋ္ဌာ အလင်္ကတရာဇာသနေ နိသီဒိတွာ ‘‘အမှာကံ အာစရိယော ဒိသာပါမောက္ခော ဗြာဟ္မဏော ဣမံ မယှံ အန္တရာယံ ဒိသွာ ဣမာ တိဿော ဂါထာ အဘာသီ’’တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နာန္တလိက္ခဘဝနေန, နာင်္ဂပုတ္တပိနေန ဝါ၊
ပုတ္တေန ဟိ ပတ္ထယိတော, သိလောကေဟိ ပမောစိတော။
‘‘သဗ္ဗံ သုတမဓီယေထ, ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမံ၊
သဗ္ဗဿ အတ္ထံ ဇာနေယျ, န စ သဗ္ဗံ ပယောဇယေ၊
ဟောတိ တာဒိသကော ကာလော, ယတ္ထ အတ္ထာဝဟံ သုတ’’န္တိ။
တတ္ထ နာန္တလိက္ခဘဝနေနာတိ အန္တလိက္ခဘဝနံ ဝုစ္စတိ ဒိဗ္ဗဝိမာနံ, အဟံ အဇ္ဇ အန္တလိက္ခဘဝနမ္ပိ န အာရုဠှော, တသ္မာ အန္တလိက္ခဘဝနေနာပိ အဇ္ဇ မရဏတော န ပမောစိတောမှိ။ နာင်္ဂပုတ္တပိနေန ဝါတိ အင်္ဂသရိက္ခကေန ဝါ ပုတ္တပိနေနပိ န ပမောစိတော။ ပုတ္တေန ဟိ ပတ္ထယိတောတိ အဟံ ပန အတ္တနော ပုတ္တေနေဝ အဇ္ဇ မာရေတုံ ပတ္ထိတော။ သိလောကေဟိ ပမောစိတောတိ သောဟံ အာစရိယေန ဗန္ဓိတွာ ဒိန္နာဟိ ဂါထာဟိ ပမောစိတော။
သုတန္တိ ပရိယတ္တိံ။ အဓီယေထာတိ ဂဏှေယျ သိက္ခေယျ။ ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမန္တိ ဟီနံ ဝါ ဟောတု ဥတ္တမံ ဝါ မဇ္ဈိမံ ဝါ, သဗ္ဗံ အဓီယိတဗ္ဗမေဝါတိ ဒီပေတိ။ န စ သဗ္ဗံ ပယောဇယေတိ ဟီနံ မန္တံ ဝါ သိပ္ပံ ဝါ မဇ္ဈိမံ ဝါ န ပယောဇယေ, ဥတ္တမမေဝ ပယောဇယေယျာတိ အတ္ထော။ ယတ္ထ အတ္ထာဝဟံ သုတန္တိ ယသ္မိံ ကာလေ မဟောသဓပဏ္ဍိတဿ ကုမ္ဘကာရကမ္မကရဏံ ဝိယ ယံကိဉ္စိ သိက္ခိတသိပ္ပံ အတ္ထာဝဟံ ဟောတိ, တာဒိသောပိ ကာလော ဟောတိယေဝါတိ အတ္ထော။ အပရဘာဂေ ရညော အစ္စယေန ကုမာရော ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မူသိကဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၇၄] ၄။ စူဠဓနုဂ္ဂဟဇာတကဝဏ္ဏနာ
သဗ္ဗံ ဘဏ္ဍန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပုရာဏဒုတိယိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တေန ဘိက္ခုနာ ‘‘ပုရာဏဒုတိယိကာ မံ, ဘန္တေ, ဥက္ကဏ္ဌာပေတီ’’တိ ဝုတ္တေ သတ္ထာ ‘‘ဧသာ ဘိက္ခု, ဣတ္ထီ န ဣဒါနေဝ တုယှံ အနတ္ထကာရိကာ, ပုဗ္ဗေပိ တေ ဧတံ နိဿာယ အသိနာ သီသံ ဆိန္န’’န္တိ ဝတွာ ဘိက္ခူဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သက္ကတ္တံ ကာရေသိ။ တဒါ ဧကော ဗာရာဏသိဝါသီ ဗြာဟ္မဏမာဏဝေါ တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဓနုကမ္မေ နိပ္ဖတ္တိံ ပတ္တော စူဠဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတော နာမ အဟောသိ။ အထဿ အာစရိယော ‘‘အယံ မယာ သဒိသံ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှီ’’တိ အတ္တနော ဓီတရံ အဒါသိ။ သော တံ ဂဟေတွာ ‘‘ဗာရာဏသိံ ဂမိဿာမီ’’တိ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကော ဝါရဏော ဧကံ ပဒေသံ သုညမကာသိ, တံ ဌာနံ အဘိရုဟိတုံ န ကောစိ ဥဿဟိ။ စူဠဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတော မနုဿာနံ ဝါရေန္တာနညေဝ ဘရိယံ ဂဟေတွာ အဋဝိမုခံ အဘိရုဟိ။ အထဿ အဋဝိမဇ္ဈေ ဝါရဏော ဥဋ္ဌဟိ, သော တံ ကုမ္ဘေ သရေန ဝိဇ္ဈိ။ သရော ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ပစ္ဆာဘာဂေန နိက္ခမိ။ ဝါရဏော တတ္ထေဝ ပတိ, ဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတော တံ ဌာနံ ခေမံ ကတွာ ပုရတော အညံ အဋဝိံ ပါပုဏိ။ တတ္ထာပိ ပညာသ စောရာ မဂ္ဂံ ဟနန္တိ။ တမ္ပိ သော မနုဿေဟိ ဝါရိယမာနော အဘိရုယှ တေသံ စောရာနံ မိဂေ ဝဓိတွာ မဂ္ဂသမီပေ မံသံ ပစိတွာ ခါဒန္တာနံ ဌိတဋ္ဌာနံ ပါပုဏိ။
တဒါ တံ စောရာ အလင်္ကတပဋိယတ္တာယ ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဂဏှိဿာမ န’’န္တိ ဥဿာဟံ ကရိံသု။ စောရဇေဋ္ဌကော ပုရိသလက္ခဏကုသလော, သော တံ ဩလောကေတွာဝ ‘‘ဥတ္တမပုရိသော အယ’’န္တိ ဉတွာ ဧကဿပိ ဥဋ္ဌဟိတုံ နာဒါသိ။ ဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတော ‘‘ဂစ္ဆ ‘အမှာကမ္ပိ ဧကံ မံသသူလံ ဒေထာ’တိ ဝတွာ မံသံ အာဟရာ’’တိ တေသံ သန္တိကံ ဘရိယံ ပေသေသိ။ သာ ဂန္တွာ ‘‘ဧကံ ကိရ မံသသူလံ ဒေထာ’’တိ အာဟ။ စောရဇေဋ္ဌကော ‘‘အနဂ္ဃေါ ပုရိသော’’တိ မံသသူလံ ဒါပေသိ။ စောရာ ‘‘အမှေဟိ ကိရ ပက္ကံ ခါဒိတ’’န္တိ အပက္ကမံသသူလံ အဒံသု။ ဓနုဂ္ဂဟော အတ္တာနံ သမ္ဘာဝေတွာ ‘‘မယှံ အပက္ကမံသသူလံ ဒဒန္တီ’’တိ စောရာနံ ကုဇ္ဈိ။ စောရာ ‘‘ကိံ အယမေဝေကော ပုရိသော, မယံ ဣတ္ထိယော’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ ဥဋ္ဌဟိံသု။ ဓနုဂ္ဂဟော ဧကူနပညာသ ဇနေ ဧကူနပညာသကဏ္ဍေဟိ ဝိဇ္ဈိတွာ ပါတေသိ။ စောရဇေဋ္ဌကံ ဝိဇ္ဈိတုံ ကဏ္ဍံ နာဟောသိ။ တဿ ကိရ ကဏ္ဍနာဠိယံ သမပဏ္ဏာသယေဝ ကဏ္ဍာနိ။ တေသု ဧကေန ဝါရဏံ ဝိဇ္ဈိ, ဧကူနပညာသကဏ္ဍေဟိ စောရေ ဝိဇ္ဈိတွာ စောရဇေဋ္ဌကံ ပါတေတွာ တဿ ဥရေ နိသိန္နော ‘‘သီသမဿ ဆိန္ဒိဿာမီ’’တိ ဘရိယာယ ဟတ္ထတော အသိံ အာဟရာပေသိ။ သာ တင်္ခဏညေဝ စောရဇေဋ္ဌကေ လောဘံ ကတွာ စောရဿ ဟတ္ထေ ထရုံ, သာမိကဿ ဟတ္ထေ
ဓာရံ ဌပေသိ။ စောရော ထရုဒဏ္ဍံ ပရာမသိတွာ အသိံ နီဟရိတွာ ဓနုဂ္ဂဟဿ သီသံ ဆိန္ဒိ။
သော တံ ဃာတေတွာ ဣတ္ထိံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တော ဇာတိဂေါတ္တံ ပုစ္ဆိ။ သာ ‘‘တက္ကသိလာယံ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ ဓီတာမှီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကထံ တွံ ဣမိနာ လဒ္ဓါ’’တိ။ မယှံ ပိတာ ‘‘အယံ မယာ သဒိသံ ကတွာ သိပ္ပံ သိက္ခီ’’တိ တုဿိတွာ ဣမဿ မံ အဒါသိ, သာဟံ တယိ သိနေဟံ ကတွာ အတ္တနော ကုလဒတ္တိယံ သာမိကံ မာရာပေသိန္တိ။ စောရဇေဋ္ဌကော ‘‘ကုလဒတ္တိယံ တာဝေသာ သာမိကံ မာရေသိ, အညံ ပနေကံ ဒိသွာ မမ္ပိ ဧဝမေဝံ ကရိဿတိ, ဣမံ ဆဍ္ဍေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ ကုန္နဒိံ ဥတ္တာနတလံ တင်္ခဏောဒကပူရံ ဒိသွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဣမိဿံ နဒိယံ သုသုမာရာ ကက္ခဠာ, ကိံ ကရောမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘သာမိ, သဗ္ဗံ အာဘရဏဘဏ္ဍံ မမ ဥတ္တရာသင်္ဂေန ဘဏ္ဍိကံ ကတွာ ပရတီရံ နေတွာ ပုန အာဂန္တွာ မံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သဗ္ဗံ အာဘရဏဘဏ္ဍံ အာဒါယ နဒိံ ဩတရိတွာ တရန္တော ဝိယ ပရတီရံ ပတွာ တံ ဆဍ္ဍေတွာ ပါယာသိ။ သာ တံ ဒိသွာ ‘‘သာမိ, ကိံ မံ ဆဍ္ဍေတွာ ဝိယ ဂစ္ဆသိ, ကသ္မာ ဧဝံ ကရောသိ, ဧဟိ မမ္ပိ အာဒါယ ဂစ္ဆာ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဗ္ဗံ ဘဏ္ဍံ သမာဒါယ, ပါရံ တိဏ္ဏောသိ ဗြာဟ္မဏ၊
ပစ္စာဂစ္ဆ လဟုံ ခိပ္ပံ, မမ္ပိ တာရေဟိ ဒါနိတော’’တိ။
တတ္ထ လဟုံ ခိပ္ပန္တိ လဟုံ ပစ္စာဂစ္ဆ, ခိပ္ပံ မမ္ပိ တာရေဟိ ဒါနိ ဣတောတိ အတ္ထော။
စောရော တံ သုတွာ ပရတီရေ ဌိတောယေဝ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အသန္ထုတံ မံ စိရသန္ထုတေန, နိမီနိ ဘောတီ အဓုဝံ ဓုဝေန၊
မယာပိ ဘောတီ နိမိနေယျ အညံ, ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမိဿ’’န္တိ။
သာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ –
စောရော ပန ‘‘ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမိဿံ, တိဋ္ဌ တွ’’န္တိ ဝတွာ တဿာ ဝိရဝန္တိယာဝ အာဘရဏဘဏ္ဍိကံ အာဒါယ ပလာတော။ တတော
သာ ဗာလာ အတြိစ္ဆတာယ ဧဝရူပံ ဗျသနံ ပတ္တာ အနာထာ ဟုတွာ အဝိဒူရေ ဧကံ ဧဠဂလာဂုမ္ဗံ ဥပဂန္တွာ ရောဒမာနာ နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ သက္ကော ဒေဝရာဇာ လောကံ ဩလောကေန္တော တံ အတြိစ္ဆတာဟတံ သာမိကာ စ ဇာရာ စ ပရိဟီနံ ရောဒမာနံ ဒိသွာ ‘‘ဧတံ နိဂ္ဂဏှိတွာ လဇ္ဇာပေတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ မာတလိဉ္စ ပဉ္စသိခဉ္စ အာဒါယ တတ္ထ ဂန္တွာ နဒီတီရေ ဌတွာ ‘‘မာတလိ, တွံ မစ္ဆော ဘဝ, ပဉ္စသိခ တွံ သကုဏော ဘဝ, အဟံ ပန သိင်္ဂါလော ဟုတွာ မုခေန မံသပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ဧတိဿာ သမ္မုခဋ္ဌာနံ ဂမိဿာမိ, တွံ မယိ တတ္ထ ဂတေ ဥဒကတော ဥလ္လင်္ဃိတွာ မမ ပုရတော ပတ, အထာဟံ မုခေန ဂဟိတမံသပိဏ္ဍံ ဆဍ္ဍေတွာ မစ္ဆံ ဂဟေတုံ ပက္ခန္ဒိဿာမိ, တသ္မိံ ခဏေ တွံ, ပဉ္စသိခ, တံ မံသပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတ, တွံ မာတလိ, ဥဒကေ ပတာ’’တိ အာဏာပေသိ။ ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ, မာတလိ, မစ္ဆော အဟောသိ, ပဉ္စသိခေါ သကုဏော အဟောသိ။ သက္ကော သိင်္ဂါလော ဟုတွာ မံသပိဏ္ဍံ မုခေနာဒါယ တဿာ သမ္မုခဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ မစ္ဆော ဥဒကာ ဥပ္ပတိတွာ သိင်္ဂါလဿ ပုရတော ပတိ။ သော မုခေန ဂဟိတမံသပိဏ္ဍံ ဆဍ္ဍေတွာ မစ္ဆဿတ္ထာယ ပက္ခန္ဒိ။ မစ္ဆော ဥပ္ပတိတွာ ဥဒကေ ပတိ, သကုဏော မံသပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတိ, သိင်္ဂါလော ဥဘောပိ အလဘိတွာ ဧဠဂလာဂုမ္ဗံ ဩလောကေန္တော ဒုမ္မုခေါ နိသီဒိ။ သာ တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ အတြိစ္ဆတာဟတော နေဝ မံသံ, န မစ္ဆံ လဘီ’’တိ ကုဋံ ဘိန္ဒန္တီ ဝိယ မဟာဟသိတံ ဟသိ။ တံ သုတွာ သိင်္ဂါလော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာယံ ဧဠဂလာဂုမ္ဗေ, ကရောတိ အဟုဟာသိယံ၊
နယီဓ နစ္စဂီတံ ဝါ, တာဠံ ဝါ သုသမာဟိတံ၊
အနမှိကာလေ သုသောဏိ, ကိန္နု ဇဂ္ဃသိ သောဘနေ’’တိ။
တတ္ထ ကာယန္တိ ကာ အယံ။ ဧဠဂလာဂုမ္ဗေတိ ကမ္ဗောဇိဂုမ္ဗေ။ အဟုဟာသိယန္တိ ဒန္တဝိဒံသကံ မဟာဟသိတံ ဝုစ္စတိ, တံ ကာ ဧသာ ဧတသ္မိံ ဂုမ္ဗေ ကရောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ နယီဓ နစ္စဂီတံ ဝါတိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ကဿစိ နစ္စန္တဿ နစ္စံ ဝါ ဂါယန္တဿ ဂီတံ ဝါ ဟတ္ထေ သုသမာဟိတေ ကတွာ ဝါဒေန္တဿ သုသမာဟိတံ ဟတ္ထတာဠံ ဝါ နတ္ထိ, ကံ ဒိသွာ တွံ ဟသေယျာသီတိ ဒီပေတိ။ အနမှိကာလေတိ ရောဒနကာလေ။ သုသောဏီတိ သုန္ဒရသောဏိ။
ကိံ နု ဇဂ္ဃသီတိ ကေန ကာရဏေန တွံ ရောဒိတုံ ယုတ္တကာလေ အရောဒမာနာဝ မဟာဟသိတံ ဟသသိ။ သောဘနေတိ တံ ပသံသန္တော အာလပတိ။
တံ သုတွာ သာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သိင်္ဂါလ ဗာလ ဒုမ္မေဓ, အပ္ပပညောသိ ဇမ္ဗုက၊
ဇီနော မစ္ဆဉ္စ ပေသိဉ္စ, ကပဏော ဝိယ ဈာယသီ’’တိ။
တတ္ထ ဇီနောတိ ဇာနိပ္ပတ္တော ဟုတွာ။ ပေသိန္တိ မံသပေသိံ။ ကပဏော ဝိယ ဈာယသီတိ သဟဿဘဏ္ဍိကံ ပရာဇိတော ကပဏော ဝိယ ဈာယသိ သောစသိ စိန္တေသိ။
တတော သိင်္ဂါလော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုဒဿံ ဝဇ္ဇမညေသံ, အတ္တနော ပန ဒုဒ္ဒသံ၊
ဇီနာ ပတိဉ္စ ဇာရဉ္စ, မညေ တွညေဝ ဈာယသီ’’တိ။
တတ္ထ တွညေဝ ဈာယသီတိ ပါပဓမ္မေ ဒုဿီလေ အဟံ တာဝ မမ ဂေါစရံ န လဘိဿာမိ, တွံ ပန အတြိစ္ဆတာယ ဟတာ တံမုဟုတ္တဒိဋ္ဌကေ စောရေ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟုတွာ တဉ္စ ဇာရံ ကုလဒတ္တိယဉ္စ ပတိံ ဇီနာ, မံ ဥပါဒါယ သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန ကပဏတရာ ဟုတွာ ဈာယသိ ရောဒသိ ပရိဒေဝသီတိ လဇ္ဇာပေတွာ ဝိပ္ပကာရံ ပါပေန္တော မဟာသတ္တော ဧဝမာဟ။
‘‘ဧဝမေတံ မိဂရာဇ, ယထာ ဘာသသိ ဇမ္ဗုက၊
သာ နူနာဟံ ဣတော ဂန္တွာ, ဘတ္တု ဟေဿံ ဝသာနုဂါ’’တိ။
တတ္ထ နူနာတိ ဧကံသတ္ထေ နိပါတော။ သာ အဟံ ဣတော ဂန္တွာ ပုန အညံ ဘတ္တာရံ လဘိတွာ ဧကံသေနေဝ တဿ ဘတ္တု ဝသာနုဂါ ဝသဝတ္တိနီ ဘဝိဿာမီတိ။
အထဿာ အနာစာရာယ ဒုဿီလာယ ဝစနံ သုတွာ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ယော ဟရေ မတ္တိကံ ထာလံ, ကံသထာလမ္ပိ သော ဟရေ၊
ကတံယေဝ တယာ ပါပံ, ပုနပေဝံ ကရိဿသီ’’တိ။
တဿတ္ထော – အနာစာရေ ကိံ ကထေသိ, ယော မတ္တိကံ ထာလံ ဟရတိ, သုဝဏ္ဏထာလရဇတထာလာဒိပ္ပဘေဒံ ကံသထာလမ္ပိ သော ဟရတေဝ, ဣဒဉ္စ တယာ ပါပံ ကတမေဝ, န သက္ကာ တဝ သဒ္ဓါတုံ, သာ တွံ ပုနပိ ဧဝံ ကရိဿသိယေဝါတိ။ ဧဝံ သော တံ လဇ္ဇာပေတွာ ဝိပ္ပကာရံ ပါပေတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ အဂမာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ဓနုဂ္ဂဟော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အဟောသိ, သာ ဣတ္ထီ ပုရာဏဒုတိယိကာ, သက္ကော ဒေဝရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
စူဠဓနုဂ္ဂဟဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၇၅] ၅။ ကပေါတဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဣဒါနိ ခေါမှီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ လောလဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ လောလဝတ္ထု အနေကသော ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ တံ ပန သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု, လောလော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ခေါ ဘိက္ခု ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ လောလောသိ, လောလတာယ ပန ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ပါရာဝတယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိနော မဟာနသေ နီဠပစ္ဆိယံ ဝသတိ။ အထေကော ကာကော မစ္ဆမံသလုဒ္ဓေါ တေန သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ ကတွာ တတ္ထေဝ ဝသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဗဟုံ မစ္ဆမံသံ ဒိသွာ ‘‘ဣမံ ခါဒိဿာမီ’’တိ နိတ္ထုနန္တော နီဠပစ္ဆိယံယေဝ နိပဇ္ဇိတွာ ပါရာဝတေန ‘‘ဧဟိ, သမ္မ, ဂေါစရာယ ဂမိဿာမာ’’တိ ဝုစ္စမာနောပိ ‘‘အဇီရကေန နိပန္နောမှိ, ဂစ္ဆ တွ’’န္တိ ဝတွာ တသ္မိံ ဂတေ ‘‘ဂတော မေ ပစ္စာမိတ္တကဏ္ဋကော, ဣဒါနိ ယထာရုစိ မစ္ဆမံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ စိန္တေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဒါနိ ခေါမှိ သုခိတော အရောဂေါ, နိက္ကဏ္ဋကော နိပ္ပတိတော ကပေါတော၊
ကာဟာမိ ဒါနီ ဟဒယဿ တုဋ္ဌိံ, တထာ ဟိ မံ မံသသာကံ ဗလေတီ’’တိ။
တတ္ထ နိပ္ပတိတောတိ နိဂ္ဂတော။ ကပေါတောတိ ပါရာဝတော။ ကာဟာမိ ဒါနီတိ ကရိဿာမိ ဒါနိ။ တထာ ဟိ မံ မံသသာကံ ဗလေတီတိ တထာ ဟိ မံသဉ္စ အဝသေသံ သာကဉ္စ မယှံ ဗလံ ကရောတိ, ဥဋ္ဌေဟိ ခါဒါတိ ဝဒမာနံ ဝိယ ဥဿာဟံ မမံ ကရောတီတိ အတ္ထော။
သော ဘတ္တကာရကေ မစ္ဆမံသံ ပစိတွာ မဟာနသာ နိက္ခမ္မ သရီရတော သေဒံ ပဝါဟေန္တေ ပစ္ဆိတော နိက္ခမိတွာ ရသကရောဋိယံ နိလီယိတွာ ‘‘ကိရိ ကိရီ’’တိ သဒ္ဒမကာသိ။ ဘတ္တကာရကော ဝေဂေနာဂန္တွာ ကာကံ ဂဟေတွာ သဗ္ဗပတ္တာနိ လုဉ္ဇိတွာ အလ္လသိင်္ဂီဝေရဉ္စ သိဒ္ဓတ္ထကေ စ ပိသိတွာ လသုဏံ ပူတိတက္ကေန မဒ္ဒိတွာ သကလသရီရံ မက္ခေတွာ ဧကံ ကဌလံ ဃံသိတွာ ဝိဇ္ဈိတွာ သုတ္တကေန တဿ ဂီဝါယံ ဗန္ဓိတွာ နီဠပစ္ဆိယံယေဝ တံ ပက္ခိပိတွာ အဂမာသိ။ ပါရာဝတော အာဂန္တွာ တံ ဒိသွာ ‘‘ကာ ဧသာ ဗလာကာ မမ သဟာယဿ ပစ္ဆိယံ နိပန္နာ, စဏ္ဍော ဟိ သော အာဂန္တွာ ဃာတေယျာပိ န’’န္တိ ပရိဟာသံ ကရောန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာယံ ဗလာကာ သိခိနီ, စောရီ လင်္ဃိပိတာမဟာ၊
ဩရံ ဗလာကေ အာဂစ္ဆ, စဏ္ဍော မေ ဝါယသော သခါ’’တိ။
သာ ဟေဋ္ဌာ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃။၇၀) ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။
တံ သုတွာ ကာကော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အလဉှိ တေ ဇဂ္ဃိတာယေ, မမံ ဒိသွာန ဧဒိသံ၊
ဝိလူနံ သူဒပုတ္တေန, ပိဋ္ဌမဏ္ဍေန မက္ခိတ’’န္တိ။
တတ္ထ အလန္တိ ပဋိသေဓတ္ထေ နိပါတော။ ဇဂ္ဃိတာယေတိ ဟသိတုံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣဒါနိ မံ ဧဒိသံ ဧဝံ ဒုက္ခပ္ပတ္တံ ဒိသွာ တဝ အလံ ဟသိတုံ, မာ ဧဒိသေ ကာလေ ပရိဟာသကေဠိံ ကရောဟီတိ။
သော ပရိဟာသကေဠိံ ကရောန္တောဝ ပုန စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုနှာတော သုဝိလိတ္တောသိ, အန္နပါနေန တပ္ပိတော၊
ကဏ္ဌေ စ တေ ဝေဠုရိယော, အဂမာ နု ကဇင်္ဂလ’’န္တိ။
တတ္ထ ကဏ္ဌေ စ တေ ဝေဠုရိယောတိ အယံ တေ ဝေဠုရိယမဏိပိ ကဏ္ဌေ ပိဠန္ဓော, တွံ ဧတ္တကံ ကာလံ အမှာကံ ဧတံ န ဒဿေသီတိ ကပါလံ သန္ဓာယေဝမာဟ။ ကဇင်္ဂလန္တိ ဣဓ ဗာရာဏသီယေဝ ‘‘ကဇင်္ဂလာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ။ ဣတော နိက္ခမိတွာ ကစ္စိ အန္တောနဂရံ ဂတောသီတိ ပုစ္ဆတိ။
တတော ကာကော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မာ တေ မိတ္တော အမိတ္တော ဝါ, အဂမာသိ ကဇင်္ဂလံ၊
ပိဉ္ဆာနိ တတ္ထ လာယိတွာ, ကဏ္ဌေ ဗန္ဓန္တိ ဝဋ္ဋန’’န္တိ။
တတ္ထ ပိဉ္ဆာနီတိ ပတ္တာနိ။ တတ္ထ လာယိတွာတိ တသ္မိံ ဗာရာဏသိနဂရေ လုဉ္စိတွာ။ ဝဋ္ဋနန္တိ ကဌလိကံ။
တံ သုတွာ ပါရာဝတော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ပုနပါပဇ္ဇသီ သမ္မ, သီလဉှိ တဝ တာဒိသံ၊
န ဟိ မာနုသကာ ဘောဂါ, သုဘုဉ္ဇာ ဟောန္တိ ပက္ခိနာ’’တိ။
တတ္ထ ပုနပါပဇ္ဇသီတိ ပုနပိ ဧဝရူပံ အာပဇ္ဇိဿသိ။ ဧဝရူပဉှိ တေ သီလန္တိ။
ဣတိ နံ သော ဩဝဒိတွာ တတ္ထ အဝသိတွာ ပက္ခေ ပသာရေတွာ အညတ္ထ အဂမာသိ။ ကာကောပိ တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ လောလဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ကာကော လောလဘိက္ခု အဟောသိ, ကပေါတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကပေါတဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
အဍ္ဎဝဂ္ဂေါ တတိယော။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
မဏိကုဏ္ဍလ သုဇာတာ, ဝေနသာခဉ္စ ဩရဂံ၊
ဃဋံ ကောရဏ္ဍိ လဋုကိ, ဓမ္မပါလံ မိဂံ တထာ။
သုယောနန္ဒီ ဝဏ္ဏာရောဟ, သီလံ ဟိရီ ခဇ္ဇောပနံ၊
အဟိ ဂုမ္ဗိယ သာဠိယံ, တစသာရံ မိတ္တဝိန္ဒံ။
ပလာသဉ္စေဝ ဒီဃိတိ, မိဂပေါတက မူသိကံ၊
ဓနုဂ္ဂဟော ကပေါတဉ္စ, ဇာတကာ ပဉ္စဝီသတိ။
ပဉ္စကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဆက္ကနိပါတော
၁။ အဝါရိယဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၇၆] ၁။ အဝါရိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
မာသု ကုဇ္ဈ ဘူမိပတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ တိတ္ထနာဝိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဗာလော အဟောသိ အညာဏော, နေဝ သော ဗုဒ္ဓါဒီနံ ရတနာနံ, န အညေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ဂုဏံ ဇာနာတိ, စဏ္ဍော ဖရုသော သာဟသိကော။ အထေကော ဇာနပဒေါ ဘိက္ခု ‘‘ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ ကရိဿာမီ’’တိ အာဂစ္ဆန္တော သာယံ အစိရဝတီတိတ္ထံ ပတွာ တံ ဧဝမာဟ ‘‘ဥပါသက, ပရတီရံ ဂမိဿာမိ, နာဝံ မေ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, ဣဒါနိ အကာလော, ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဝသဿူ’’တိ။ ‘‘ဥပါသက, ဣဓ ကုဟိံ ဝသိဿာမိ, မံ ဂဏှိတွာ ဂစ္ဆာ’’တိ။ သော ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ဧဟိ ရေ သမဏ, ဝဟာမီ’’တိ ထေရံ နာဝံ အာရောပေတွာ ဥဇုကံ အဂန္တွာ ဟေဋ္ဌာ နာဝံ နေတွာ ဥလ္လောဠံ ကတွာ တဿ ပတ္တစီဝရံ တေမေတွာ ကိလမေတွာ တီရံ ပတွာ အန္ဓကာရဝေလာယံ ဥယျောဇေသိ။ အထ သော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ တံ ဒိဝသံ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနဿ ဩကာသံ အလဘိတွာ ပုနဒိဝသေ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ သတ္ထာရာ ကတပဋိသန္ထာရော ‘‘ကဒါ အာဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဟိယျော, ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ ‘‘အထ ကသ္မာ အဇ္ဇ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ အာဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ တံ သုတွာ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ ဘိက္ခု ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ စဏ္ဍော ဖရုသော သာဟသိကော, ဣဒါနိ ပန တေန တွံ ကိလမိတော, ပုဗ္ဗေပေသ ပဏ္ဍိတေ ကိလမေသီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဒီဃမဒ္ဓါနံ ဟိမဝန္တေ ဖလာဖလေန ယာပေတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ဘိက္ခာယ ပါဝိသိ။ အထ နံ ရာဇင်္ဂဏပ္ပတ္တံ ရာဇာ ဒိသွာ တဿ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတွာ အန္တေပုရံ အာနေတွာ ဘောဇေတွာ ပဋိညံ
ဂဟေတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသာပေသိ, ဒေဝသိကံ ဥပဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ တမေနံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ရညာ နာမ, မဟာရာဇ, စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ ဝဇ္ဇေတွာ အပ္ပမတ္တေန ခန္တိမေတ္တာနုဒ္ဒယသမ္ပန္နေန ဟုတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ဒေဝသိကံ ဩဝဒန္တော –
‘‘မာသု ကုဇ္ဈ ဘူမိပတိ, မာသု ကုဇ္ဈ ရထေသဘ၊
ကုဒ္ဓံ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော, ရာဇာ ရဋ္ဌဿ ပူဇိတော။
‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ, နိန္နေ ဝါ ယဒိ ဝါ ထလေ၊
သဗ္ဗတ္ထ အနုသာသာမိ, မာသု ကုဇ္ဈ ရထေသဘာ’’တိ။ – ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ၊
တတ္ထ ရဋ္ဌဿ ပူဇိတောတိ ဧဝရူပေါ ရာဇာ ရဋ္ဌဿ ပူဇနီယော ဟောတီတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗတ္ထ အနုသာသာမီတိ ဧတေသု ဂါမာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝသန္တောပါဟံ မဟာရာဇ, ဣမာယ ဧဝ အနုသိဋ္ဌိယာ တမနုသာသာမိ, ဧတေသု ဝါ ဂါမာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဧကသ္မိမ္ပိ ဧကသတ္တေပိ အနုသာသာမိ။ မာသု ကုဇ္ဈ ရထေသဘာတိ ဧဝမေဝါဟံ တံ အနုသာသာမိ, ရညာ နာမ ကုဇ္ဈိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကိံကာရဏာ? ရာဇာနော နာမ ဝါစာဝုဓာ, တေသံ ကုဒ္ဓါနံ ဝစနမတ္တေနေဝ ဗဟူ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏန္တီတိ။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ရညော အာဂတာဂတဒိဝသေ ဣမာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ။ ရာဇာ အနုသိဋ္ဌိယာ ပသန္နစိတ္တော မဟာသတ္တဿ သတသဟဿုဋ္ဌာနကံ ဧကံ ဂါမဝရံ အဒါသိ, ဗောဓိသတ္တော ပဋိက္ခိပိ။ ဣတိ သော တတ္ထေဝ ဒွါဒသသံဝစ္ဆရံ ဝသိတွာ ‘‘အတိစိရံ နိဝုတ္ထောမှိ, ဇနပဒစာရိကံ တာဝ စရိတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ ရညော အကထေတွာဝ ဥယျာနပါလံ အာမန္တေတွာ ‘‘တာတ, ဥက္ကဏ္ဌိတရူပေါသ္မိ, ဇနပဒံ စရိတွာ အာဂမိဿာမိ, တွံ ရညော ကထေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကန္တော ဂင်္ဂါယ နာဝါတိတ္ထံ ပါပုဏိ။ တတ္ထ အဝါရိယပိတာ နာမ နာဝိကော အဟောသိ။ သော ဗာလော နေဝ ဂုဏဝန္တာနံ ဂုဏံ ဇာနာတိ, န အတ္တနော အာယာပါယံ ဇာနာတိ, သော ဂင်္ဂံ တရိတုကာမံ ဇနံ ပဌမံ တာရေတွာ ပစ္ဆာ ဝေတနံ ယာစတိ, ဝေတနံ အဒေန္တေဟိ သဒ္ဓိံ ကလဟံ ကရောန္တော အက္ကောသပ္ပဟာရေယေဝ ဗဟူ လဘတိ, အပ္ပံ လာဘံ, ဧဝရူပေါ အန္ဓဗာလော။ တံ သန္ဓာယ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဝါရိယပိတာ နာမ, အဟု ဂင်္ဂါယ နာဝိကော၊
ပုဗ္ဗေ ဇနံ တာရေတွာန, ပစ္ဆာ ယာစတိ ဝေတနံ၊
တေနဿ ဘဏ္ဍနံ ဟောတိ, န စ ဘောဂေဟိ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။
တတ္ထ အဝါရိယပိတာ နာမာတိ အဝါရိယာ နာမ တဿ ဓီတာ, တဿာ ဝသေန အဝါရိယပိတာ နာမ ဇာတော။ တေနဿ ဘဏ္ဍနန္တိ တေန ကာရဏေန, တေန ဝါ ပစ္ဆာ ယာစိယမာနေန ဇနေန သဒ္ဓိံ တဿ ဘဏ္ဍနံ ဟောတိ။
ဗောဓိသတ္တော တံ နာဝိကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘အာဝုသော, ပရတီရံ မံ နေဟီ’’တိ အာဟ။ တံ သုတွာ သော အာဟ ‘‘သမဏ, ကိံ မေ နာဝါဝေတနံ ဒဿသီ’’တိ? ‘‘အာဝုသော, အဟံ ဘောဂဝဍ္ဎိံ အတ္ထဝဍ္ဎိံ ဓမ္မဝဍ္ဎိံ နာမ တေ ကထေဿာမီ’’တိ။ တံ သုတွာ နာဝိကော ‘‘ဓုဝံ ဧသ မယှံ ကိဉ္စိ ဒဿတီ’’တိ တံ ပရတီရံ နေတွာ ‘‘ဒေဟိ မေ နာဝါယ ဝေတန’’န္တိ အာဟ။ သော တဿ ‘‘သာဓု, အာဝုသော’’တိ ပဌမံ ဘောဂဝဍ္ဎိံ ကထေန္တော –
‘‘အတိဏ္ဏံယေဝ ယာစဿု, အပါရံ တာတ နာဝိက၊
အညော ဟိ တိဏ္ဏဿ မနော, အညော ဟောတိ ပါရေသိနော’’တိ။ – ဂါထမာဟ၊
တတ္ထ အပါရန္တိ တာတ, နာဝိက ပရတီရံ အတိဏ္ဏမေဝ ဇနံ ဩရိမတီရေ ဌိတညေဝ ဝေတနံ ယာစဿု, တတော လဒ္ဓဉ္စ ဂဟေတွာ ဂုတ္တဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ပစ္ဆာ မနုဿေ ပရတီရံ နေယျာသိ, ဧဝံ တေ ဘောဂဝဍ္ဎိ ဘဝိဿတိ။ အညော ဟိ တိဏ္ဏဿ မနောတိ တာတ နာဝိက, ပရတီရံ ဂတဿ အညော မနော ဘဝတိ, အဒတွာဝ ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ ယော ပနေသ ပါရေသီ နာမ ပရတီရံ ဧသတိ, ပရတီရံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ, သော အတိရေကမ္ပိ ဒတွာ ဂန္တုကာမော ဟောတိ, ဣတိ ပါရေသိနော အညော မနော ဟောတိ, တသ္မာ တွံ အတိဏ္ဏမေဝ ယာစေယျာသိ, အယံ တာဝ တေ ဘောဂါနံ ဝဍ္ဎိ နာမာတိ။
တံ သုတွာ နာဝိကော စိန္တေသိ ‘‘အယံ တာဝ မေ ဩဝါဒေါ ဘဝိဿတိ, ဣဒါနိ ပနေသ အညံ ကိဉ္စိ မယှံ ဒဿတီ’’တိ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အယံ တာဝ တေ, အာဝုသော, ဘောဂဝဍ္ဎိ, ဣဒါနိ အတ္ထဓမ္မဝဍ္ဎိံ သုဏာဟီ’’တိ ဝတွာ ဩဝဒန္တော –
‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါရညေ, နိန္နေ ဝါ ယဒိ ဝါ ထလေ၊
သဗ္ဗတ္ထ အနုသာသာမိ, မာသု ကုဇ္ဈိတ္ထ နာဝိကာ’’တိ။ – ဂါထမာဟ၊
ဣတိဿ ဣမာယ ဂါထာယ အတ္ထဓမ္မဝဍ္ဎိံ ကထေတွာ ‘‘အယံ တေ အတ္ထဝဍ္ဎိ စ ဓမ္မဝဍ္ဎိ စာ’’တိ အာဟ။ သော ပန ဒန္ဓပုရိသော တံ ဩဝါဒံ န ကိဉ္စိ မညမာနော ‘‘ဣဒံ, သမဏ, တယာ မယှံ ဒိန္နံ နာဝါဝေတန’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အာမာဝုသော’’တိ။ ‘‘မယှံ ဣမိနာ ကမ္မံ နတ္ထိ, အညံ မေ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော, ဣဒံ ဌပေတွာ မယှံ အညံ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘အထ တွံ ကသ္မာ မမ နာဝံ အာရုဠှောသီ’’တိ တာပသံ ဂင်္ဂါတီရေ ပါတေတွာ ဥရေ နိသီဒိတွာ မုခမေဝဿ ပေါထေသိ။
သတ္ထာ ‘‘ဣတိ သော, ဘိက္ခဝေ, တာပသော ယံ ဩဝါဒံ ဒတွာ ရညော သန္တိကာ ဂါမဝရံ လဘိ, တမေဝ ဩဝါဒံ အန္ဓဗာလဿ နာဝိကဿ ကထေတွာ မုခပေါထနံ ပါပုဏိ, တသ္မာ ဩဝါဒံ ဒေန္တေန ယုတ္တဇနဿေဝ ဒါတဗ္ဗော, န အယုတ္တဇနဿာ’’တိ ဝတွာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ တဒနန္တရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာယေဝါနုသာသနိယာ, ရာဇာ ဂါမဝရံ အဒါ၊
တာယေဝါနုသာသနိယာ, နာဝိကော ပဟရီ မုခ’’န္တိ။
တဿ တံ ပဟရန္တဿေဝ ဘရိယာ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ အာဂတာ ပါပပုရိသံ ဒိသွာ ‘‘သာမိ, အယံ တာပသော နာမ ရာဇကုလူပကော, မာ ပဟရီ’’တိ အာဟ။ သော ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘တွံ မေ ဣမံ ကူဋတာပသံ ပဟရိတုံ န ဒေသီ’’တိ ဥဋ္ဌာယ တံ ပဟရိတွာ ပါတေသိ။ အထ ဘတ္တပါတိ ပတိတွာ ဘိဇ္ဇိ, တဿာ စ ပန ဂရုဂဗ္ဘာယ ဂဗ္ဘော ဘူမိယံ ပတိ။ အထ နံ မနုဿာ သမ္ပရိဝါရေတွာ ‘‘ပုရိသဃာတကစောရော’’တိ ဂဟေတွာ ဗန္ဓိတွာ ရညော ဒဿေသုံ။ ရာဇာ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ တဿ ရာဇာဏံ ကာရေသိ။ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဘတ္တံ ဘိန္နံ ဟတာ ဘရိယာ, ဂဗ္ဘော စ ပတိတော ဆမာ၊
မိဂေါဝ ဇာတရူပေန, န တေနတ္ထံ အဗန္ဓိ သူ’’တိ။
တတ္ထ ဘတ္တံ ဘိန္နန္တိ ဘတ္တပါတိ ဘိန္နာ။ ဟတာတိ ပဟတာ။ ဆမာတိ ဘူမိယံ။ မိဂေါဝ ဇာတရူပေနာတိ ယထာ မိဂေါ သုဝဏ္ဏံ ဝါ ဟိရညံ ဝါ မုတ္တာမဏိအာဒီနိ ဝါ မဒ္ဒိတွာ ဂစ္ဆန္တောပိ အတ္ထရိတွာ နိပဇ္ဇန္တောပိ တေန ဇာတရူပေန အတ္တနော အတ္ထံ ဝဍ္ဎေတုံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ န သက္ကောတိ, ဧဝမေဝ သော အန္ဓဗာလော ပဏ္ဍိတေဟိ ဒိန္နံ ဩဝါဒံ သုတွာပိ အတ္တနော အတ္ထံ ဝဍ္ဎေတုံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဗန္ဓိ သူတိ ဧတ္ထ အဗန္ဓိ သောတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သ-ဩဣတိ ဣမေသံ ပဒါနဉှိ သူတိ သန္ဓိ ဟောတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ နာဝိကော ဣဒါနိ နာဝိကောဝ အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
အဝါရိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၇၇] ၂။ သေတကေတုဇာတကဝဏ္ဏနာ
မာ တာတ ကုဇ္ဈိ န ဟိ သာဓု ကောဓောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကုဟကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ, ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဥဒ္ဒါလဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၄။၆၂ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိယံ ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော ဟုတွာ ပဉ္စသတေ မာဏဝေ မန္တေ ဝါစေသိ။ တေသံ ဇေဋ္ဌကော သေတကေတု နာမ ဥဒိစ္စဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တမာဏဝေါ, တဿ ဇာတိံ နိဿာယ မဟန္တော မာနော အဟောသိ။ သော ဧကဒိဝသံ အညေဟိ မာဏဝေဟိ သဒ္ဓိံ နဂရာ နိက္ခမန္တော နဂရံ ပဝိသန္တံ ဧကံ စဏ္ဍာလံ ဒိသွာ ‘‘ကောသိ တွ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘စဏ္ဍာလောဟမသ္မီ’’တိ ဝုတ္တေ တဿ သရီရံ ပဟရိတွာ အာဂတဝါတဿ အတ္တနော သရီရေ ဖုသနဘယေန ‘‘နဿ, စဏ္ဍာလ, ကာဠကဏ္ဏီ, အဓောဝါတံ ယာဟီ’’တိ ဝတွာ ဝေဂေန တဿ ဥပရိဝါတံ အဂမာသိ။ စဏ္ဍာလော သီဃတရံ ဂန္တွာ တဿ ဥပရိဝါတေ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ သော ‘‘နဿ ကာဠကဏ္ဏီ’’တိ သုဋ္ဌုတရံ အက္ကောသိ ပရိဘာသိ။ တံ သုတွာ စဏ္ဍာလော ‘‘တွံ ကောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။
‘‘ဗြာဟ္မဏမာဏဝေါဟမသ္မီ’’တိ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏော ဟောတု, မယာ ပန ပုဋ္ဌပဉှံ ကထေတုံ သက္ခိဿသီ’’တိ။ ‘‘အာမ, သက္ခိဿာမီ’’တိ။ ‘‘သစေ န သက္ကောသိ, ပါဒန္တရေန တံ ဂမေမီ’’တိ။ သော အတ္တာနံ တက္ကေတွာ ‘‘ဂမေဟီ’’တိ အာဟ။
စဏ္ဍာလပုတ္တော တဿ ကထံ ပရိသံ ဂါဟာပေတွာ ‘‘မာဏဝ, ဒိသာ နာမ ကတရာ’’တိ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒိသာ နာမ ပုရတ္ထိမာဒယော စတဿော ဒိသာ’’တိ။ စဏ္ဍာလော ‘‘နာဟံ တံ ဧတံ ဒိသံ ပုစ္ဆာမိ, တွံ ဧတ္တကမ္ပိ အဇာနန္တော မမ သရီရေ ပဟဋဝါတံ ဇိဂုစ္ဆသီ’’တိ တံ ခန္ဓဋ္ဌိကေ ဂဟေတွာ ဩနမေတွာ အတ္တနော ပါဒန္တရေန ဂမေသိ။ မာဏဝါ တံ ပဝတ္တိံ အာစရိယဿ အာစိက္ခိံသု။ တံ သုတွာ အာစရိယော ‘‘သစ္စံ ကိရ, တာတ, သေတကေတု စဏ္ဍာလေနာသိ ပါဒန္တရေန ဂမိတော’’တိ? ‘‘အာမ, အာစရိယ, သော မံ စဏ္ဍာလဒါသိပုတ္တော ဒိသာမတ္တမ္ပိ န ဇာနာသီ’’တိ အတ္တနော ပါဒန္တရေန ဂမေသိ, ဣဒါနိ ဒိသွာ ကတ္တဗ္ဗံ အဿ ဇာနိဿာမီတိ ကုဒ္ဓေါ စဏ္ဍာလပုတ္တံ အက္ကောသိ ပရိဘာသိ။ အထ နံ အာစရိယော ‘တာတ, သေတကေတု မာ တဿ ကုဇ္ဈိ, ပဏ္ဍိတော စဏ္ဍာလဒါသိပုတ္တော, န သော တံ ဧတံ ဒိသံ ပုစ္ဆတိ, အညံ ဒိသံ ပုစ္ဆိ, တယာ ပန ဒိဋ္ဌသုတဝိညာတတော အဒိဋ္ဌာသုတာဝိညာတမေဝ ဗဟုတရ’’န္တိ ဩဝဒန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မာ တာတ ကုဇ္ဈိ န ဟိ သာဓု ကောဓော, ဗဟုမ္ပိ တေ အဒိဋ္ဌမဿုတဉ္စ၊
မာတာ ပိတာ ဒိသတာ သေတကေတု, အာစရိယမာဟု ဒိသတံ ပသတ္ထာ။
‘‘အဂါရိနော အန္နဒပါနဝတ္ထဒါ, အဝှါယိကာ တမ္ပိ ဒိသံ ဝဒန္တိ၊
ဧသာ ဒိသာ ပရမာ သေတကေတု, ယံ ပတွာ ဒုက္ခီ သုခိနော ဘဝန္တီ’’တိ။
တတ္ထ န ဟိ သာဓု ကောဓောတိ ကောဓော နာမ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ အတ္ထာနတ္ထံ ဟိတာဟိတံ ဇာနိတုံ န ဒေတီတိ န သာဓု န လဒ္ဓကော။ ဗဟုမ္ပိ တေ အဒိဋ္ဌန္တိ တယာ စက္ခုနာ အဒိဋ္ဌံ သောတေန စ အဿုတမေဝ ဗဟုတရံ။ ဒိသတာတိ ဒိသာ။ မာတာပိတရော ပုတ္တာနံ
ပုရိမတရံ ဥပ္ပန္နတ္တာ ပုရတ္ထိမဒိသာ နာမ ဇာတာတိ ဝဒတိ။ အာစရိယမာဟု ဒိသတံ ပသတ္ထာတိ အာစရိယာ ပန ဒက္ခိဏေယျတ္တာ ဒိသတံ ပသတ္ထာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာတိ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ အာဟု ကထေန္တိ ဒီပေန္တိ။
အဂါရိနောတိ ဂဟဋ္ဌာ။ အန္နဒပါနဝတ္ထဒါတိ အန္နဒါ, ပါနဒါ, ဝတ္ထဒါ စ။ အဝှါယိကာတိ ‘‘ဧထ ဒေယျဓမ္မံ ပဋိဂ္ဂဏှထာ’’တိ ပက္ကောသနကာ။ တမ္ပိ ဒိသံ ဝဒန္တီတိ တမ္ပိ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ ဧကံ ဒိသံ ဝဒန္တိ။ ဣမိနာ စတုပစ္စယဒါယကာ ဂဟဋ္ဌာ ပစ္စယေ အပဒိသိတွာ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေဟိ ဥပဂန္တဗ္ဗတ္တာ ဧကာ ဒိသာ နာမာတိ ဒီပေတိ။ အပရော နယော – ယေ ဧတေ အဂါရိနော အန္နပါနဝတ္ထဒါ, တေသံ ဆကာမသဂ္ဂသမ္ပတ္တိဒါယကဋ္ဌေန ဥပရူပရိ အဝှါယနတော ယေ အဝှါယိကာ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာ, တမ္ပိ ဒိသံ ဝဒန္တိ, ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ ဥပရိမဒိသံ နာမ ဝဒန္တီတိ ဒီပေတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –
‘‘မာတာ ပိတာ ဒိသာ ပုဗ္ဗာ, အာစရိယာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ၊
ပုတ္တဒါရာ ဒိသာ ပစ္ဆာ, မိတ္တာမစ္စာ စ ဥတ္တရာ။
‘‘ဒါသကမ္မကရာ ဟေဋ္ဌာ, ဥဒ္ဓံ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊
ဧတာ ဒိသာ နမဿေယျ, အလမတ္တော ကုလေ ဂိဟီ’’တိ။ (ဒီ။ နိ။ ၃။၂၇၃)၊
ဧသာ ဒိသာတိ ဣဒံ ပန နိဗ္ဗာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဇာတိအာဒိနာ ဟိ နာနပ္ပကာရေန ဒုက္ခေန ဒုက္ခိတာ သတ္တာ ယံ ပတွာ နိဒ္ဒုက္ခာ သုခိနော ဘဝန္တိ, ဧသာ ဧဝ စ သတ္တေဟိ အဂတပုဗ္ဗာ ဒိသာ နာမ။ တေနေဝ စ နိဗ္ဗာနံ ‘‘ပရမာ’’တိ အာဟ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –
‘‘သမတိတ္တိကံ အနဝသေသကံ, တေလပတ္တံ ယထာ ပရိဟရေယျ၊
ဧဝံ သစိတ္တမနုရက္ခေ, ပတ္ထယာနော ဒိသံ အဂတပုဗ္ဗ’’န္တိ။ (ဇာ။ ၁။၁။၉၆)၊
ဧဝံ မဟာသတ္တော မာဏဝဿ ဒိသာ ကထေသိ။ သော ပန ‘‘စဏ္ဍာလေနမှိ ပါဒန္တရေန ဂမိတော’’တိ တသ္မိံ ဌာနေ အဝသိတွာ တက္ကသိလံ
ဂန္တွာ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ သန္တိကေ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာစရိယေန အနုညာတော တက္ကသိလတော နိက္ခမိတွာ သဗ္ဗသမယသိပ္ပံ သိက္ခန္တော ဝိစရိ။ သော ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ ပတွာ တံ နိဿာယ ဝသန္တေ ပဉ္စသတေ တာပသေ ဒိသွာ တေသံ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတွာ ယံ တေ ဇာနန္တိ သိပ္ပမန္တစရဏံ, တံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဂဏသတ္ထာ ဟုတွာ တေဟိ ပရိဝါရိတော ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခံ စရန္တော ရာဇင်္ဂဏံ အဂမာသိ။ ရာဇာ တာပသာနံ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတွာ အန္တောနိဝေသနေ ဘောဇေတွာ တေ အတ္တနော ဥယျာနေ ဝသာပေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ တာပသေ ပရိဝိသိတွာ ‘‘အဇ္ဇ သာယနှေ ဥယျာနံ ဂန္တွာ အယျေ ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ အာဟ။
သေတကေတု ဥယျာနံ ဂန္တွာ တာပသေ သန္နိပါတေတွာ ‘‘မာရိသာ, အဇ္ဇ ရာဇာ အာဂမိဿတိ, ရာဇာနော စ နာမ သကိံ အာရာဓေတွာ ယာဝတာယုကံ သုခံ ဇီဝိတုံ သက္ကာ, အဇ္ဇ ဧကစ္စေ ဝဂ္ဂုလိဝတံ စရထ, ဧကစ္စေ ကဏ္ဋကသေယျံ ကပ္ပေထ, ဧကစ္စေ ပဉ္စာတပံ တပ္ပေထ, ဧကစ္စေ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုဉ္ဇထ, ဧကစ္စေ ဥဒကောရောဟဏကမ္မံ ကရောထ, ဧကစ္စေ မန္တေ သဇ္ဈာယထာ’’တိ ဝိစာရေတွာ သယံ ပက္ကသာလဒွါရေ အပဿယပီဌကေ နိသီဒိတွာ ပဉ္စဝဏ္ဏရင်္ဂသမုဇ္ဇလဝါသနံ ဧကံ ပေါတ္ထကံ ဝိစိတြဝဏ္ဏေ အာဓာရကေ ဌပေတွာ သုသိက္ခိတေဟိ စတူဟိ ပဉ္စဟိ မာဏဝေဟိ ပုစ္ဆိတေ ပုစ္ဆိတေ ပဉှေ ကထေသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ရာဇာ အာဂန္တွာ တေ မိစ္ဆာတပံ ကရောန္တေ ဒိသွာ တုဋ္ဌော သေတကေတုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ပုရောဟိတေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ခရာဇိနာ ဇဋိလာ ပင်္ကဒန္တာ, ဒုမ္မက္ခရူပါ ယေမေ ဇပ္ပန္တိ မန္တေ၊
ကစ္စိ နု တေ မာနုသကေ ပယောဂေ, ဣဒံ ဝိဒူ ပရိမုတ္တာ အပါယာ’’တိ။
တတ္ထ ခရာဇိနာတိ သခုရေဟိ အဇိနစမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ။ ပင်္ကဒန္တာတိ ဒန္တကဋ္ဌဿ အခါဒနေန မလဂ္ဂဟိတဒန္တာ။ ဒုမ္မက္ခရူပါတိ အနဉ္ဇိတာမဏ္ဍိတလူခနိဝါသနပါရုပနာ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဝဇ္ဇိတာ, ကိလိဋ္ဌရူပါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယေမေ ဇပ္ပန္တီတိ ယေ ဣမေ မန္တေ သဇ္ဈာယန္တိ။ မာနုသကေ ပယောဂေတိ မနုဿေဟိ ကတ္တဗ္ဗပယောဂေ ဌိတာ။ ဣဒံ ဝိဒူ ပရိမုတ္တာ အပါယာတိ
ဣမသ္မိံ ပယောဂေ ဌတွာ ဣမံ လောကံ ဝိဒိတွာ ပါကဋံ ကတွာ ‘‘ကစ္စိ ဧတေ ဣသယော စတူဟိ အပါယေဟိ မုတ္တာ’’တိ ပုစ္ဆတိ။
တံ သုတွာ ပုရောဟိတော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပါပါနိ ကမ္မာနိ ကရိတွ ရာဇ, ဗဟုဿုတော စေ န စရေယျ ဓမ္မံ၊
သဟဿဝေဒေါပိ န တံ ပဋိစ္စ, ဒုက္ခာ ပမုဉ္စေ စရဏံ အပတွာ’’တိ။
တတ္ထ ကရိတွာတိ ကတွာ။ စရဏန္တိ သဟ သီလေန အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မဟာရာဇ, ‘‘အဟံ ဗဟုဿုတောမှီ’’တိ သဟဿဝေဒေါပိ စေ တိဝိဓံ သုစရိတဓမ္မံ န စရေယျ, ပါပါနေဝ ကရေယျ, သော တာနိ ပါပါနိ ကမ္မာနိ ကတွာ တံ ဗာဟုသစ္စံ ပဋိစ္စ သီလသမာပတ္တိသင်္ခါတံ စရဏံ အပ္ပတွာ ဒုက္ခာ န ပမုဉ္စေ, အပါယဒုက္ခတော န မုစ္စတေဝါတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ တာပသေသု ပသာဒံ ဟရိ။ တတော သေတကေတု စိန္တေသိ ‘‘ဣမဿ ရညော တာပသေသု ပသာဒေါ ဥဒပါဒိ, တံ ပနေသ ပုရောဟိတော ဝါသိယာ ပဟရိတွာ ဝိယ ဆိန္ဒိ, မယာ ဧတေန သဒ္ဓိံ ကထေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော တေန သဒ္ဓိံ ကထေန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဟဿဝေဒေါပိ န တံ ပဋိစ္စ, ဒုက္ခာ ပမုဉ္စေ စရဏံ အပတွာ၊
မညာမိ ဝေဒါ အဖလာ ဘဝန္တိ, သသံယမံ စရဏမေဝ သစ္စ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – သစေ သဟဿဝေဒေါပိ တံ ဗာဟုသစ္စံ ပဋိစ္စ စရဏံ အပ္ပတွာ အတ္တာနံ ဒုက္ခာ န ပမုဉ္စေ, ဧဝံ သန္တေ အဟံ မညာမိ ‘‘တယော ဝေဒါ အဖလာ ဟောန္တိ, သသီလံ သမာပတ္တိစရဏမေဝ သစ္စံ ဟောတီ’’တိ။
တံ သုတွာ ပုရောဟိတော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဟေဝ ဝေဒါ အဖလာ ဘဝန္တိ, သသံယမံ စရဏမေဝ သစ္စံ၊
ကိတ္တိဉှိ ပပ္ပေါတိ အဓိစ္စ ဝေဒေ, သန္တိံ ပုဏေတိ စရဏေန ဒန္တော’’တိ။
တဿတ္ထော – တယော ဝေဒါ အဖလာ န ဘဝန္တိ, သသံယမံ စရဏမေဝ သစ္စံ သေယျံ ဥတ္တမံ ပဝရံ န ဟေဝ ဟောတိ။ ကိံကာရဏာ? ကိတ္တိဉှိ ပပ္ပေါတိ အဓိစ္စ ဝေဒေတိ တယော ဝေဒေ အဓိစ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ကိတ္တိမတ္တံ ယသမတ္တံ လာဘမတ္တံ လဘတိ, ဣတော ပရံ အညံ နတ္ထိ, တသ္မာ န တေ အဖလာ။ သန္တိံ ပုဏေတိ စရဏေန ဒန္တောတိ သီလေ ပတိဋ္ဌာယ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ သမာပတ္တိပဒဋ္ဌာနံ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေန္တော အစ္စန္တံ သန္တံ နိဗ္ဗာနံ နာမ တံ ဧတိ ပါပုဏာတိ။
ဣတိ ပုရောဟိတော သေတကေတုနော ဝါဒံ ဘိန္ဒိတွာ တေ သဗ္ဗေ ဂိဟီ ကာရေတွာ ဖလကာဝုဓာနိ ဂါဟာပေတွာ မဟန္တတရကေ ကတွာ ရညော ဥပဋ္ဌာကေ ကာရေသိ။ အယံ ကိရ မဟန္တတရကာနံ ဝံသော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သေတကေတု ကုဟကဘိက္ခု အဟောသိ, စဏ္ဍာလော သာရိပုတ္တော, ရာဇာ အာနန္ဒော, ပုရောဟိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သေတကေတုဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၇၈] ၃။ ဒရီမုခဇာတကဝဏ္ဏနာ
ပင်္ကော စ ကာမာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာဘိနိက္ခမနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ကထိတမေဝ။
အတီတေ ရာဇဂဟနဂရေ မဂဓရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရောတိဿ နာမံ အကံသု။ တဿ ဇာတဒိဝသေယေဝ ပုရောဟိတဿပိ ပုတ္တော ဇာယိ, တဿ မုခံ အတိဝိယ သောဘတိ, တေနဿ ဒရီမုခေါတိ နာမံ အကံသု။ တေ ဥဘောပိ ရာဇကုလေယေဝ သံဝဍ္ဎာ အညမညံ ပိယသဟာယာ ဟုတွာ သောဠသဝဿကာလေ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ‘‘သဗ္ဗသမယသိပ္ပဉ္စ သိက္ခိဿာမ, ဒေသစာရိတ္တဉ္စ ဇာနိဿာမာ’’တိ ဂါမနိဂမာဒီသု စရန္တာ ဗာရာဏသိံ ပတွာ ဒေဝကုလေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ဗာရာဏသိံ ဘိက္ခာယ ပဝိသိံသု။ တတ္ထ ဧကသ္မိံ ကုလေ ‘‘ဗြာဟ္မဏေ
ဘောဇေတွာ ဝါစနကံ ဒဿာမာ’’တိ ပါယာသံ ပစိတွာ အာသနာနိ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ။ မနုဿာ တေ ဥဘောပိ ဘိက္ခာယ စရန္တေ ဒိသွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ အာဂတာ’’တိ ဂေဟံ ပဝေသေတွာ မဟာသတ္တဿ အာသနေ သုဒ္ဓဝတ္ထံ ပညာပေသုံ, ဒရီမုခဿ အာသနေ ရတ္တကမ္ဗလံ။ ဒရီမုခေါ တံ နိမိတ္တံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ မယှံ သဟာယော ဗာရာဏသိရာဇာ ဘဝိဿတိ, အဟံ သေနာပတီ’’တိ အညာသိ။ တေ တတ္ထ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝါစနကံ ဂဟေတွာ မင်္ဂလံ ဝတွာ နိက္ခမ္မ တံ ရာဇုယျာနံ အဂမံသု။ တတ္ထ မဟာသတ္တော မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ နိပဇ္ဇိ, ဒရီမုခေါ ပနဿ ပါဒေ ပရိမဇ္ဇန္တော နိသီဒိ။
တဒါ ဗာရာဏသိရညော မတဿ သတ္တမော ဒိဝသော ဟောတိ။ ပုရောဟိတော ရညော သရီရကိစ္စံ ကတွာ အပုတ္တကေ ရဇ္ဇေ သတ္တမေ ဒိဝသေ ဖုဿရထံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဖုဿရထဝိဿဇ္ဇနကိစ္စံ မဟာဇနကဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၁၂၃ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဖုဿရထော နဂရာ နိက္ခမိတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ပရိဝုတော အနေကသတေဟိ တူရိယေဟိ ဝဇ္ဇမာနေဟိ ဥယျာနဒွါရံ ပါပုဏိ။ ဒရီမုခေါ တူရိယသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘သဟာယဿ မေ ဖုဿရထော အာဂစ္ဆတိ, အဇ္ဇေဝေသ ရာဇာ ဟုတွာ မယှံ သေနာပတိဋ္ဌာနံ ဒဿတိ, ကော မေ ဃရာဝါသေနတ္ထော, နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဗောဓိသတ္တံ အနာမန္တေတွာဝ ဧကမန္တံ ဂန္တွာ ပဋိစ္ဆန္နေ အဋ္ဌာသိ။ ပုရောဟိတော ဥယျာနဒွါရေ ရထံ ဌပေတွာ ဥယျာနံ ပဝိဋ္ဌော ဗောဓိသတ္တံ မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ နိပန္နံ ဒိသွာ ပါဒေသု လက္ခဏာနိ ဩလောကေတွာ ‘‘အယံ ပုညဝါ သတ္တော ဒွိသဟဿဒီပပရိဝါရာနံ စတုန္နမ္ပိ မဟာဒီပါနံ ရဇ္ဇံ ကာရေတုံ သမတ္ထော, ဓိတိ ပနဿ ကီဒိသာ’’တိ သဗ္ဗတူရိယာနိ ပဂ္ဂဏှာပေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ပဗုဇ္ဈိတွာ မုခတော သာဋကံ အပနေတွာ မဟာဇနံ ဩလောကေတွာ ပုန သာဋကေန မုခံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ထောကံ နိပဇ္ဇိတွာ ပဿဒ္ဓဒရထော ဥဋ္ဌာယ သိလာပဋ္ဋေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ ပုရောဟိတော ဇာဏုကေန ပတိဋ္ဌာယ ‘‘ဒေဝ, ရဇ္ဇံ တုမှာကံ ပါပုဏာတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အပုတ္တကံ ဘဏေ ရဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘အာမ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ တေ တဿ ဥယျာနေယေဝ အဘိသေကံ အကံသု။ သော ယသမဟန္တတာယ ဒရီမုခံ အသရိတွာဝ ရထံ အဘိရုယှ မဟာဇနပရိဝုတော နဂရံ ပဝိသိတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ရာဇဒွါရေ ဌိတောဝ အမစ္စာနံ ဌာနန္တရာနိ ဝိစာရေတွာ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ။
တသ္မိံ ခဏေ ဒရီမုခေါ ‘‘သုညံ ဒါနိ ဥယျာန’’န္တိ အာဂန္တွာ မင်္ဂလသိလာယ နိသီဒိ, အထဿ ပုရတော ပဏ္ဍုပလာသံ ပတိ။ သော တသ္မိံယေဝ ပဏ္ဍုပလာသေ ခယဝယံ ပဋ္ဌပေတွာ တိလက္ခဏံ သမ္မသိတွာ ပထဝိံ ဥန္နာဒေန္တော ပစ္စေကဗောဓိံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ တဿ တင်္ခဏညေဝ ဂိဟိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယိ, ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရံ အာကာသတော ဩတရိတွာ သရီရေ ပဋိမုဉ္စိ။ တာဝဒေဝ အဋ္ဌပရိက္ခာရဓရော ဣရိယာပထသမ္ပန္နော ဝဿသဋ္ဌိကတ္ထေရော ဝိယ ဟုတွာ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရံ အဂမာသိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, ယသမဟန္တတာယ ပန ယသေန ပမတ္တော ဟုတွာ စတ္တာလီသ ဝဿာနိ ဒရီမုခံ န သရိ, စတ္တာလီသေ ပန သံဝစ္ဆရေ အတီတေ တံ သရိတွာ ‘‘မယှံ သဟာယော ဒရီမုခေါ နာမ အတ္ထိ, ကဟံ နု ခေါ သော’’တိ တံ ဒဋ္ဌုကာမော အဟောသိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ အန္တေပုရေပိ ပရိသမဇ္ဈေပိ ‘‘ကဟံ နု ခေါ မယှံ သဟာယော ဒရီမုခေါ, ယော မေ တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ကထေတိ, မဟန္တမဿ ယသံ ဒဿာမီ’’တိ ဝဒတိ။ ဧဝံ တဿ ပုနပ္ပုနံ တံ သရန္တဿေဝ အညာနိ ဒသ သံဝစ္ဆရာနိ အတိက္ကန္တာနိ။
ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓေါပိ ပညာသဝဿစ္စယေန အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘မံ ခေါ သဟာယော သရတီ’’တိ ဉတွာ ‘‘ဣဒါနိ သော မဟလ္လကော ပုတ္တဓီတာဒီဟိ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော, ဂန္တွာ ဓမ္မံ ကထေတွာ ပဗ္ဗာဇေဿာမိ န’’န္တိ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသေန အာဂန္တွာ ဥယျာနေ ဩတရိတွာ သုဝဏ္ဏပဋိမာ ဝိယ သိလာပဋ္ဋေ နိသီဒိ။ ဥယျာနပါလော တံ ဒိသွာ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ကုတော တုမှေ ဧထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရတော’’တိ။ ‘‘ကေ နာမ တုမှေ’’တိ? ‘‘ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ နာမာဟံ, အာဝုသော’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, အမှာကံ ရာဇာနံ ဇာနာထာ’’တိ? ‘‘အာမ ဇာနာမိ, ဂိဟိကာလေ နော သဟာယော’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, ရာဇာ တုမှေ ဒဋ္ဌုကာမော, ကထေဿာမိ တဿ တုမှာကံ အာဂတဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ ကထေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ တုရိတတုရိတောဝ ဂန္တွာ တဿ သိလာပဋ္ဋေ နိသိန္နဘာဝံ ရညော ကထေသိ။ ရာဇာ ‘‘အာဂတော ကိရ မေ သဟာယော, ပဿိဿာမိ န’’န္တိ ရထံ အာရုယှ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥယျာနံ ဂန္တွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒိတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ‘‘ကိံ, ဗြဟ္မဒတ္တ, ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, အဂတိဂမနံ န ဂစ္ဆသိ,
ဓနတ္ထာယ လောကံ န ပီဠေသိ, ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောသီ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တော ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ဗြဟ္မဒတ္တ, မဟလ္လကောသိ, ဧတရဟိ ကာမေ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတုံ တေ သမယော’’တိ ဝတွာ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပင်္ကော စ ကာမာ ပလိပေါ စ ကာမာ, ဘယဉ္စ မေတံ တိမူလံ ပဝုတ္တံ၊
ရဇော စ ဓူမော စ မယာ ပကာသိတာ, ဟိတွာ တုဝံ ပဗ္ဗဇ ဗြဟ္မဒတ္တာ’’တိ။
တတ္ထ ပင်္ကောတိ ဥဒကေ ဇာတာနိ တိဏသေဝါလကုမုဒဂစ္ဆာဒီနိ အဓိပ္ပေတာနိ။ ယထာ ဟိ ဥဒကံ တရန္တံ တာနိ လဂ္ဂါပေန္တိ သဇ္ဇာပေန္တိ, တထာ သံသာရသာဂရံ တရန္တဿ ယောဂါဝစရဿ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ သဗ္ဗေ ဝါ ပန ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမာ လဂ္ဂါပနဝသေန ပင်္ကော နာမ။ ဣမသ္မိဉှိ ပင်္ကေ အာသတ္တာ ဝိသတ္တာ ဒေဝါပိ မနုဿာပိ တိရစ္ဆာနာပိ ကိလမန္တိ ရောဒန္တိ ပရိဒေဝန္တိ။ ပလိပေါ စ ကာမာတိ ပလိပေါ ဝုစ္စတိ မဟာကဒ္ဒမော, ယမှိ လဂ္ဂါ သူကရမိဂါဒယောပိ သီဟာပိ ဝါရဏာပိ အတ္တာနံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂန္တုံ န သက္ကောန္တိ, ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမာပိ တံသရိက္ခတာယ ‘‘ပလိပါ’’တိ ဝုတ္တာ။ ပညဝန္တောပိ ဟိ သတ္တာ တေသု ကာမေသု သကိံ လဂ္ဂကာလတော ပဋ္ဌာယ တေ ကာမေ ပဒါလေတွာ သီဃံ ဥဋ္ဌာယ အကိဉ္စနံ အပလိဗောဓံ ရမဏီယံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂန္တုံ န သက္ကောန္တိ။ ဘယဉ္စ မေတန္တိ ဘယဉ္စ ဧတံ, မ-ကာရော ဗျဉ္ဇနသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တော။ တိမူလန္တိ တီဟိ မူလေဟိ ပတိဋ္ဌိတံ ဝိယ အစလံ။ ဗလဝဘယဿေတံ နာမံ။ ပဝုတ္တန္တိ မဟာရာဇ, ဧတေ ကာမာ နာမ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကဿ အတ္တာနုဝါဒဘယာဒိကဿ စေဝ ဒွတ္တိံသကမ္မကရဏဆနဝုတိရောဂဝသပ္ပဝတ္တဿ စ ဘယဿ ပစ္စယဋ္ဌေန ဗလဝဘယန္တိ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကေဟိ စေဝ သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တေဟိ စ ပဝုတ္တံ ကထိတံ, ဒီပိတန္တိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဘယဉ္စ မေတန္တိ ဘယဉ္စ မယာ ဧတံ တိမူလံ ပဝုတ္တန္တိ ဧဝဉ္စေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောယေဝ။
ရဇော စ ဓူမော စာတိ ရဇဓူမသဒိသတ္တာ ‘‘ရဇော’’တိ စ ‘‘ဓူမော’’တိ စ မယာ ပကာသိတာ။ ယထာ ဟိ သုနှာတဿ သုဝိလိတ္တာလင်္ကတဿ ပုရိသဿ သရီရေ သုခုမရဇံ ပတိတံ, တံ သရီရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏံ သောဘာရဟိတံ ကိလိဋ္ဌံ ကရောတိ, ဧဝမေဝ ဣဒ္ဓိဗလေန အာကာသေန အာဂန္တွာ စန္ဒော ဝိယ စ သူရိယော
ဝိယ စ လောကေ ပညာတာပိ သကိံ ကာမရဇဿ အန္တော ပတိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဂုဏဝဏ္ဏဂုဏသောဘာဂုဏသုဒ္ဓီနံ ဥပဟတတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ သောဘာရဟိတာ ကိလိဋ္ဌာယေဝ ဟောန္တိ။ ယထာ စ ဓူမေန ပဟဋကာလတော ပဋ္ဌာယ သုပရိသုဒ္ဓါပိ ဘိတ္တိ ကာဠဝဏ္ဏာ ဟောတိ, ဧဝံ အတိပရိသုဒ္ဓညာဏာပိ ကာမဓူမေန ပဟဋကာလတော ပဋ္ဌာယ ဂုဏဝိနာသပ္ပတ္တိယာ မဟာဇနမဇ္ဈေ ကာဠကာဝ ဟုတွာ ပညာယန္တိ။ ဣတိ ရဇဓူမသရိက္ခတာယ ဧတေ ကာမာ ‘‘ရဇော စ ဓူမော စာ’’တိ မယာ တုယှံ ပကာသိတာ, တသ္မာ ဣမေ ကာမေ ဟိတွာ တုဝံ ပဗ္ဗဇ ဗြဟ္မဒတ္တာတိ ရာဇာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဥဿာဟံ ဇနေတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ကိလေသေဟိ အတ္တနော ဗဒ္ဓဘာဝံ ကထေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂဓိတော စ ရတ္တော စ အဓိမုစ္ဆိတော စ, ကာမေသွဟံ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပံ၊
တံ နုဿဟေ ဇီဝိကတ္ထော ပဟာတုံ, ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။
တတ္ထ ဂဓိတောတိ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထေန ဗဒ္ဓေါ။ ရတ္တောတိ ပကတိဇဟာပနေန ရာဂေန ရတ္တော။ အဓိမုစ္ဆိတောတိ အတိဝိယ မုစ္ဆိတော။ ကာမေသွဟန္တိ ဒုဝိဓေသုပိ ကာမေသု အဟံ။ ဗြာဟ္မဏာတိ ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓံ အာလပတိ။ ဘိံသရူပန္တိ ဗလဝရူပံ။ တံ နုဿဟေတိ တံ ဒုဝိဓမ္ပိ ကာမံ န ဥဿဟာမိ န သက္ကောမိ။ ဇီဝိကတ္ထော ပဟာတုန္တိ ဣမာယ ဇီဝိကာယ အတ္ထိကော အဟံ တံ ကာမံ ပဟာတုံ န သက္ကောမီတိ ဝဒတိ။ ကာဟာမိ ပုညာနီတိ ဣဒါနိ ဒါနသီလဥပေါသထကမ္မသင်္ခါတာနိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ ဗဟူနိ ကရိဿာမီတိ။
ဧဝံ ကိလေသကာမော နာမေသ သကိံ အလ္လီနကာလတော ပဋ္ဌာယ အပနေတုံ န သက္ကောတိ, ယေန သံကိလိဋ္ဌစိတ္တော မဟာပုရိသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဂုဏေ ကထိတေပိ ‘‘ပဗ္ဗဇိတုံ န သက္ကောမီ’’တိ အာဟ။ ယောယံ ဒီပင်္ကရပါဒမူလေ အတ္တနိ သမ္ဘဝေန ဉာဏေန ဗုဒ္ဓကရဓမ္မေ ဝိစိနန္တော တတိယံ နေက္ခမ္မပါရမိံ ဒိသွာ –
‘‘ဣမံ တွံ တတိယံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
နေက္ခမ္မပါရမိတံ ဂစ္ဆ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
‘‘ယထာ အန္ဒုဃရေ ပုရိသော, စိရဝုတ္ထော ဒုခဋ္ဋိတော၊
န တတ္ထ ရာဂံ ဇနေတိ, မုတ္တိံယေဝ ဂဝေသတိ။
‘‘တထေဝ တွံ သဗ္ဗဘဝေ, ပဿ အန္ဒုဃရေ ဝိယ၊
နေက္ခမ္မာဘိမုခေါ ဟုတွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသီ’’တိ။ –
ဧဝံ နေက္ခမ္မေ ဂုဏံ ပရိကိတ္တေသိ, သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဝဏ္ဏံ ဝတွာ ‘‘ကိလေသေ ဆဍ္ဍေတွာ သမဏော ဟောဟီ’’တိ ဝုစ္စမာနောပိ ‘‘နာဟံ ကိလေသေ ဆဍ္ဍေတွာ သမဏော ဘဝိတုံ သက္ကောမီ’’တိ ဝဒတိ။
ဣမသ္မိံ ကိရ လောကေ အဋ္ဌ ဥမ္မတ္တကာ နာမ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ ‘‘အဋ္ဌ ပုဂ္ဂလာ ဥမ္မတ္တကသညံ ပဋိလဘန္တိ, ကာမုမ္မတ္တကော လောဘဝသံ ဂတော, ကောဓုမ္မတ္တကော ဒေါသဝသံ ဂတော, ဒိဋ္ဌုမ္မတ္တကော ဝိပလ္လာသဝသံ ဂတော, မောဟုမ္မတ္တကော အညာဏဝသံ ဂတော, ယက္ခုမ္မတ္တကော ယက္ခဝသံ ဂတော, ပိတ္တုမ္မတ္တကော ပိတ္တဝသံ ဂတော, သုရုမ္မတ္တကော ပါနဝသံ ဂတော, ဗျသနုမ္မတ္တကော သောကဝသံ ဂတော’’တိ။ ဣမေသု အဋ္ဌသု ဥမ္မတ္တကေသု မဟာသတ္တော ဣမသ္မိံ ဇာတကေ ကာမုမ္မတ္တကော ဟုတွာ လောဘဝသံ ဂတော ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဂုဏံ န အညာသိ။
ဧဝံ အနတ္ထကာရကံ ပန ဣမံ ဂုဏပရိဓံသကံ လောဘဇာတံ ကသ္မာ သတ္တာ ပရိမုဉ္စိတုံ န သက္ကောန္တီတိ? အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အနေကာနိ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿာနိ ဧကတော ဗန္ဓိတဘာဝေန။ ဧဝံ သန္တေပိ တံ ပဏ္ဍိတာ ‘‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ’’တိအာဒီနံ အနေကေသံ ပစ္စဝေက္ခဏာနံ ဝသေန ပဇဟန္တိ။ တေနေဝ ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ မဟာသတ္တေန ‘‘ပဗ္ဗဇိတုံ န သက္ကောမီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဓုရနိက္ခေပံ အကတွာ ဥတ္တရိမ္ပိ ဩဝဒန္တော ဒွေ ဂါထာ အာဟ။
‘‘ယော အတ္ထကာမဿ ဟိတာနုကမ္ပိနော, ဩဝဇ္ဇမာနော န ကရောတိ သာသနံ၊
ဣဒမေဝ သေယျော ဣတိ မညမာနော, ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတိ မန္ဒော။
‘‘သော ဃောရရူပံ နိရယံ ဥပေတိ, သုဘာသုဘံ မုတ္တကရီသပူရံ၊
သတ္တာ သကာယေ န ဇဟန္တိ ဂိဒ္ဓါ, ယေ ဟောန္တိ ကာမေသု အဝီတရာဂါ’’တိ။
တတ္ထ အတ္ထကာမဿာတိ ဝုဍ္ဎိကာမဿ။ ဟိတာနုကမ္ပိနောတိ ဟိတေန မုဒုစိတ္တေန အနုကမ္ပန္တဿ။ ဩဝဇ္ဇမာနောတိ ဩဝဒိယမာနော။ ဣဒမေဝ သေယျောတိ ယံ အတ္တနာ ဂဟိတံ အသေယျံ အနုတ္တမမ္ပိ သမာနံ, တံ ဣဒမေဝ သေယျော ဣတိ မညမာနော။ မန္ဒောတိ သော အညာဏပုဂ္ဂလော မာတုကုစ္ဆိယံ ဝါသံ နာတိက္ကမတိ, ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘံ ဥပေတိယေဝါတိ အတ္ထော။
သော ဃောရရူပန္တိ မဟာရာဇ, သော မန္ဒော တံ မာတုကုစ္ဆိံ ဥပေန္တော ဃောရရူပံ ဒါရုဏဇာတိကံ နိရယံ ဥပေတိ နာမ။ မာတုကုစ္ဆိ ဟိ နိရဿာဒဋ္ဌေန ဣဓ ‘‘နိရယော’’တိ ဝုတ္တော, ‘‘စတုကုဋ္ဋိကနိရယော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘စတုကုဋ္ဋိကနိရယော နာမ ကတရော’’တိ ဝုတ္တေ မာတုကုစ္ဆိမေဝ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဝီစိမဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တသတ္တဿ ဟိ အပရာပရံ အာဓာဝနပရိဓာဝနံ ဟောတိယေဝ, တသ္မာ တံ ‘‘စတုကုဋ္ဋိကနိရယော’’တိ ဝတ္တုံ န လဗ္ဘတိ, မာတုကုစ္ဆိယံ ပန နဝ ဝါ ဒသ ဝါ မာသေ စတူဟိပိ ပဿေဟိ ဣတော စိတော စ ဓာဝိတုံ နာမ န သက္ကာ, အတိသမ္ဗာဓေ ဩကာသေ စတုကောဋေန စတုသင်္ကုဋိတေနေဝ ဟုတွာ အစ္ဆိတဗ္ဗံ, တသ္မာ ဧသ ‘‘စတုကုဋ္ဋိကနိရယော’’တိ ဝုစ္စတိ။
သုဘာသုဘန္တိ သုဘာနံ အသုဘံ။ သုဘာနဉှိ သံသာရဘီရုကာနံ ယောဂါဝစရကုလပုတ္တာနံ မာတုကုစ္ဆိ ဧကန္တံ အသုဘသမ္မတော။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘အဇညံ ဇညသင်္ခါတံ, အသုစိံ သုစိသမ္မတံ၊
နာနာကုဏပပရိပူရံ, ဇညရူပံ အပဿတော။
‘‘ဓိရတ္ထုမံ အာတုရံ ပူတိကာယံ, ဇေဂုစ္ဆိယံ အဿုစိံ ဗျာဓိဓမ္မံ၊
ယတ္ထပ္ပမတ္တာ အဓိမုစ္ဆိတာ ပဇာ, ဟာပေန္တိ မဂ္ဂံ သုဂတူပပတ္တိယာ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၃။၁၂၈-၁၂၉)၊
သတ္တာတိ အာသတ္တာ ဝိသတ္တာ လဂ္ဂါ လဂ္ဂိတာ သကာယေ န ဇဟန္တီတိ တံ မာတုကုစ္ဆိံ န ပရိစ္စဇန္တိ။ ဂိဒ္ဓါတိ ဂဓိတာ။ ယေ ဟောန္တီတိ ယေ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ဟောန္တိ, တေ ဧတံ ဂဗ္ဘဝါသံ န ဇဟန္တီတိ။
ဧဝံ ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ဂဗ္ဘဩက္ကန္တိမူလကဉ္စ, ပရိဟာရမူလကဉ္စ ဒုက္ခံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနမူလကံ ဒဿေတုံ ဒိယဍ္ဎဂါထမာဟ။
‘‘မီဠှေန လိတ္တာ ရုဟိရေန မက္ခိတာ, သေမှေန လိတ္တာ ဥပနိက္ခမန္တိ၊
ယံ ယဉှိ ကာယေန ဖုသန္တိ တာဝဒေ, သဗ္ဗံ အသာတံ ဒုခမေဝ ကေဝလံ။
‘‘ဒိသွာ ဝဒါမိ န ဟိ အညတော သဝံ, ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဗဟုကံ သရာမီ’’တိ။
တတ္ထ မီဠှေန လိတ္တာတိ မဟာရာဇ, ဣမေ သတ္တာ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမန္တာ န စတုဇ္ဇာတိဂန္ဓေဟိ ဝိလိမ္ပိတွာ သုရဘိမာလံ ပိဠန္ဓိတွာ နိက္ခမန္တိ, ပုရာဏဂူထေန ပန မက္ခိတာ ပလိဗုဒ္ဓါ ဟုတွာ နိက္ခမန္တိ။ ရုဟိရေန မက္ခိတာတိ ရတ္တလောဟိတစန္ဒနာနုလိတ္တာပိ စ ဟုတွာ န နိက္ခမန္တိ, ရတ္တလောဟိတမက္ခိတာ ပန ဟုတွာ နိက္ခမန္တိ။ သေမှေန လိတ္တာတိ န စာပိ သေတစန္ဒနဝိလိတ္တာ နိက္ခမန္တိ, ဗဟလပိစ္ဆိလသေမှလိတ္တာ ပန ဟုတွာ နိက္ခမန္တိ။ ဣတ္ထီနဉှိ ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနကာလေ ဧတာ အသုစိယော နိက္ခမန္တိ။ တာဝဒေတိ တသ္မိံ သမယေ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ, ဣမေ သတ္တာ တသ္မိံ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမနသမယေ ဧဝံ မီဠှာဒိလိတ္တာ နိက္ခမန္တာ ယံ ယံ နိက္ခမနမဂ္ဂပဒေသံ ဝါ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ ဖုသန္တိ, တံ သဗ္ဗံ အသာတံ အမဓုရံ ကေဝလံ အသမ္မိဿံ ဒုက္ခမေဝ ဖုသန္တိ, သုခံ နာမ တေသံ တသ္မိံ သမယေ နတ္ထီတိ။
ဒိသွာ ဝဒါမိ န ဟိ အညတော သဝန္တိ မဟာရာဇ, အဟံ ဣမံ ဧတ္တကံ ဝဒန္တော န အညတော သဝံ, အညဿ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ တံ သုတွာ န ဝဒါမိ, အတ္တနော ပန ပစ္စေကဗောဓိဉာဏေန ဒိသွာ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဗဟုကန္တိ ဣဒံ အတ္တနော အာနုဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ, အဟဉှိ ပုဗ္ဗေ နိဝုတ္ထက္ခန္ဓပဋိပါဋိသင်္ခါတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဗဟုကံ သရာမိ, သတသဟဿကပ္ပါဓိကာနိ ဒွေ အသင်္ချေယျာနိ သရာမီတိ။
ဣဒါနိ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ‘‘ဧဝံ သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ရာဇာနံ သုဘာသိတကထာယ သင်္ဂဏှီ’’တိ ဝတွာ ဩသာနေ ဥပဍ္ဎဂါထမာဟ –
‘‘စိတြာဟိ ဂါထာဟိ သုဘာသိတာဟိ, ဒရီမုခေါ နိဇ္ဈာပယိ သုမေဓ’’န္တိ။
တတ္ထ စိတြာဟီတိ အနေကတ္ထသန္နိဿိတာဟိ။ သုဘာသိတာဟီတိ သုကထိတာဟိ။ ဒရီမုခေါ နိဇ္ဈာပယိ သုမေဓန္တိ ဘိက္ခဝေ, သော ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ တံ သုမေဓံ သုန္ဒရပညံ ကာရဏာကာရဏဇာနနသမတ္ထံ ရာဇာနံ နိဇ္ဈာပေသိ သညာပေသိ, အတ္တနော ဝစနံ ဂဏှာပေသီတိ အတ္ထော။
ဧဝံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ကာမေသု ဒေါသံ ဒဿေတွာ အတ္တနော ဝစနံ ဂါဟာပေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣဒါနိ ပဗ္ဗဇ ဝါ မာ ဝါ, မယာ ပန တုယှံ ကာမေသု အာဒီနဝေါ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ စ အာနိသံသော ကထိတော, တွံ အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’’တိ ဝတွာ သုဝဏ္ဏရာဇဟံသော ဝိယ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ ဝလာဟကဂဗ္ဘံ မဒ္ဒန္တော နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ ဂတော။ မဟာသတ္တော ဒသနခသမောဓာနသမုဇ္ဇလံ အဉ္ဇလိံ သိရသ္မိံ ဌပေတွာ နမဿမာနော တသ္မိံ ဒဿနဝိသယေ အတီတေ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ပက္ကောသာပေတွာ ရဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ မဟာဇနဿ ရောဒန္တဿ ပရိဒေဝန္တဿ ကာမေ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ န စိရဿေဝ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာယုပရိယောသာနေ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဗဟူ သောတာပန္နာဒယော အဟေသုံ။ တဒါ ရာဇာ အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဒရီမုခဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၇၉] ၄။ နေရုဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာကောလာ ကာကသံဃာ စာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ အဂမာသိ။ မနုဿာ တဿ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတွာ တံ ဘောဇေတွာ ပဋိညံ ဂဟေတွာ အရညေ ပဏ္ဏသာလံ ကတွာ တတ္ထ ဝသာပေသုံ, အတိဝိယ စဿ သက္ကာရံ ကရိံသု။ အထေကေ သဿတဝါဒါ အာဂမံသု။ တေ တေသံ ဝစနံ သုတွာ ထေရဿ ဝါဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ သဿတဝါဒံ ဂဟေတွာ တေသညေဝ သက္ကာရံ ကရိံသု။ တတော ဥစ္ဆေဒဝါဒါ
အာဂမံသု တေ သဿတဝါဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဥစ္ဆေဒဝါဒမေဝ ဂဏှိံသု။ အထညေ အစေလကာ အာဂမိံသု။ တေ ဥစ္ဆေဒဝါဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အစေလကဝါဒံ ဂဏှိံသု။ သော တေသံ ဂုဏာဂုဏံ အဇာနန္တာနံ မနုဿာနံ သန္တိကေ ဒုက္ခေန ဝသိတွာ ဝုတ္ထဝဿော ပဝါရေတွာ သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ကတပဋိသန္ထာရော ‘‘ကဟံ ဝဿံဝုတ္ထောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ပစ္စန္တံ နိဿာယ, ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ ‘‘သုခံ ဝုတ္ထောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘ဘန္တေ, ဂုဏာဂုဏံ အဇာနန္တာနံ သန္တိကေ ဒုက္ခံ ဝုတ္ထောသ္မီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘ဘိက္ခု ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပိ ဂုဏာဂုဏံ အဇာနန္တေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကဒိဝသမ္ပိ န ဝသိံသု, တွံ အတ္တနော ဂုဏာဂုဏံ အဇာနနဋ္ဌာနေ ကသ္မာ ဝသီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သုဝဏ္ဏဟံသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ, ကနိဋ္ဌဘာတာပိဿ အတ္ထိ။ တေ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတေ ဝသန္တာ ဟိမဝန္တပဒေသေ သယံဇာတသာလိံ ခါဒန္တိ။ တေ ဧကဒိဝသံ တတ္ထ စရိတွာ စိတ္တကူဋံ အာဂစ္ဆန္တာ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ နေရုံ နာမ ကဉ္စနပဗ္ဗတံ ဒိသွာ တဿ မတ္ထကေ နိသီဒိံသု။ တံ ပန ပဗ္ဗတံ နိဿာယ ဝသန္တာ သကုဏသံဃာ စတုပ္ပဒါ စ ဂေါစရဘူမိယံ နာနာဝဏ္ဏာ ဟောန္တိ, ပဗ္ဗတံ ပဝိဋ္ဌကာလတော ပဋ္ဌာယ တေ သဗ္ဗေ တဿောဘာသေန သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ တံ ဒိသွာ ဗောဓိသတ္တဿ ကနိဋ္ဌော တံ ကာရဏံ အဇာနိတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧတ္ထ ကာရဏ’’န္တိ ဘာတရာ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကာကောလာ ကာကသံဃာ စ, မယဉ္စ ပတတံ ဝရာ၊
သဗ္ဗေဝ သဒိသာ ဟောမ, ဣမံ အာဂမ္မ ပဗ္ဗတံ။
‘‘ဣဓ သီဟာ စ ဗျဂ္ဃါ စ, သိင်္ဂါလာ စ မိဂါဓမာ၊
သဗ္ဗေဝ သဒိသာ ဟောန္တိ, အယံ ကော နာမ ပဗ္ဗတော’’တိ။
တတ္ထ ကာကောလာတိ ဝနကာကာ။ ကာကသံဃာတိ ပကတိကာကသံဃာ စ။ ပတတံ ဝရာတိ ပက္ခီနံ သေဋ္ဌာ။ သဒိသာ ဟောမာတိ သဒိသဝဏ္ဏာ ဟောမ။
တဿ ဝစနံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣမံ နေရူတိ ဇာနန္တိ, မနုဿာ ပဗ္ဗတုတ္တမံ၊
ဣဓ ဝဏ္ဏေန သမ္ပန္နာ, ဝသန္တိ သဗ္ဗပါဏိနော’’တိ။
တတ္ထ ဣဓ ဝဏ္ဏေနာတိ ဣမသ္မိံ နေရုပဗ္ဗတေ ဩဘာသေန ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဟုတွာ။
တံ သုတွာ ကနိဋ္ဌော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အမာနနာ ယတ္ထ သိယာ, အန္တာနံ ဝါ ဝိမာနနာ၊
ဟီနသမ္မာနနာ ဝါပိ, န တတ္ထ ဝိသတိံဝသေ။
‘‘ယတ္ထာလသော စ ဒက္ခော စ, သူရော ဘီရု စ ပူဇိယာ၊
န တတ္ထ သန္တော ဝသန္တိ, အဝိသေသကရေ နရေ။
‘‘နာယံ နေရု ဝိဘဇတိ, ဟီနဥက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေ၊
အဝိသေသကရော နေရု, ဟန္ဒ နေရုံ ဇဟာမသေ’’တိ။
တတ္ထ ပဌမဂါထာယ အယမတ္ထော – ယတ္ထ သန္တာနံ ပဏ္ဍိတာနံ သီလသမ္ပန္နာနံ မာနနဿ အဘာဝေန အမာနနာ အဝမညနာ စ အဝမာနဝသေန ဝိမာနနာ ဝါ ဟီနာနံ ဝါ ဒုဿီလာနံ သမ္မာနနာ သိယာ, တတ္ထ နိဝါသေ န ဝသေယျ။ ပူဇိယာတိ ဧတေ ဧတ္ထ ဧကသဒိသာယ ပူဇာယ ပူဇနီယာ ဟောန္တိ, သမကံ သက္ကာရံ လဘန္တိ။ ဟီနဥက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေတိ ဇာတိဂေါတ္တကုလပ္ပဒေသသီလာစာရဉာဏာဒီဟိ ဟီနေ စ မဇ္ဈိမေ စ ဥက္ကဋ္ဌေ စ အယံ န ဝိဘဇတိ။ ဟန္ဒာတိ ဝဝဿဂ္ဂတ္ထေ နိပါတော။ ဇဟာမသေတိ ပရိစ္စဇာမ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဥဘောပိ တေ ဟံသာ ဥပ္ပတိတွာ စိတ္တကူဋမေဝ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ကနိဋ္ဌဟံသော အာနန္ဒော အဟောသိ, ဇေဋ္ဌကဟံသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
နေရုဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၈၀] ၅။ အာသင်္ကဇာတကဝဏ္ဏနာ
အာသာဝတီ နာမ လတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပုရာဏဒုတိယိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဣန္ဒြိယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၈။၆၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ တံ ဘိက္ခုံ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကေန ဥက္ကဏ္ဌာပိတောသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ပုရာဏဒုတိယိကာယ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ဧသာ ဣတ္ထီ တုယှံ အနတ္ထကာရိကာ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ ဧတံ နိဿာယ စတုရင်္ဂိနိသေနံ ဇဟိတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ မဟန္တံ ဒုက္ခံ အနုဘဝန္တော တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ ဝသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာသိဂါမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝသိ။ တသ္မိံ ကာလေ ဧကော ပုညသမ္ပန္နော သတ္တော တာဝတိံသဘဝနတော စဝိတွာ တသ္မိံ ဌာနေ ပဒုမသရေ ဧကသ္မိံ ပဒုမဂဗ္ဘေ ဒါရိကာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, သေသပဒုမေသု ပုရာဏဘာဝံ ပတွာ ပတန္တေသုပိ တံ မဟာကုစ္ဆိကံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတေဝ။ တာပသော နဟာယိတုံ ပဒုမသရံ ဂတော တံ ဒိသွာ ‘‘အညေသု ပဒုမေသု ပတန္တေသုပိ ဣဒံ မဟာကုစ္ဆိကံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ, ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ စိန္တေတွာ ဥဒကသာဋကံ နိဝါသေတွာ ဩတရန္တော ဂန္တွာ တံ ပဒုမံ ဝိဝရိတွာ တံ ဒါရိကံ ဒိသွာ ဓီတုသညံ ဥပ္ပါဒေတွာ ပဏ္ဏသာလံ အာနေတွာ ပဋိဇဂ္ဂိ။ သာ အပရဘာဂေ သောဠသဝဿိကာ ဟုတွာ အဘိရူပါ အဟောသိ ဥတ္တမရူပဓရာ အတိက္ကန္တာ မာနုသကဝဏ္ဏံ, အပတ္တာ ဒေဝဝဏ္ဏံ။ တဒါ သက္ကော ဗောဓိသတ္တဿ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆတိ, သော တံ ဒါရိကံ ဒိသွာ ‘‘ကုတော ဧသာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ လဒ္ဓနိယာမံ သုတွာ ‘‘ဣမိဿာ ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘နိဝါသဋ္ဌာနံ ဝတ္ထာလင်္ကာရဘောဇနဝိဓာနံ, မာရိသာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ တဿာ ဝသနဋ္ဌာနဿ အာသန္နေ ဖလိကပါသာဒံ မာပေတွာ ဒိဗ္ဗသယနဒိဗ္ဗဝတ္ထာလင်္ကာရဒိဗ္ဗန္နပါနာနိ မာပေသိ။
သော ပါသာဒေါ တဿာ အဘိရုဟနကာလေ ဩတရိတွာ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာတိ, အဘိရုဠှကာလေ လင်္ဃိတွာ အာကာသေ တိဋ္ဌတိ။ သာ
ဗောဓိသတ္တဿ ဝတ္တပဋိဝတ္တံ ကုရုမာနာ ပါသာဒေ ဝသတိ။ တမေကော ဝနစရကော ဒိသွာ ‘‘အယံ, ဝေါ ဘန္တေ, ကိံ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဓီတာ မေ’’တိ သုတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ‘‘ဒေဝ, မယာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဧဝရူပါ နာမ ဧကဿ တာပသဿ ဓီတာ ဒိဋ္ဌာ’’တိ ရညော အာရောစေသိ။ တံ သုတွာ သော သဝနသံသဂ္ဂေန ဗဇ္ဈိတွာ ဝနစရကံ မဂ္ဂဒေသကံ ကတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ တံ ဌာနံ ဂန္တွာ ခန္ဓာဝါရံ နိဝါသာပေတွာ ဝနစရကံ အာဒါယ အမစ္စဂဏပရိဝုတော အဿမပဒံ ပဝိသိတွာ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ‘‘ဘန္တေ, ဣတ္ထိယော နာမ ဗြဟ္မစရိယဿ မလံ, တုမှာကံ ဓီတရံ အဟံ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော ပန ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧတသ္မိံ ပဒုမေ’’တိ အာသင်္ကံ ကတွာ ဥဒကံ ဩတရိတွာ အာနီတဘာဝေန တဿာ ကုမာရိကာယ အာသင်္ကာတိ နာမံ အကာသိ။ သော တံ ရာဇာနံ ‘‘ဣမံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆာ’’တိ ဥဇုကံ အဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣမာယ ကုမာရိကာယ နာမံ ဇာနန္တော ဂဏှိတွာ ဂစ္ဆာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တုမှေဟိ ကထိတေ ဉဿာမိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘အဟံ တေ န ကထေမိ, တွံ အတ္တနော ပညာဗလေန နာမံ ဇာနန္တောဝ ဂဟေတွာ ယာဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တတော ပဋ္ဌာယ အမစ္စေဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘ကိန္နာမာ နု ခေါ ဧသာ’’တိ နာမံ ဥပဓာရေတိ။ သော ယာနိ ဒုဇ္ဇာနာနိ နာမာနိ, တာနိ ကိတ္တေတွာ ‘‘အသုကာ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗောဓိသတ္တေန သဒ္ဓိံ ကထေတိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘န ဧဝံနာမာ’’တိ ပဋိက္ခိပတိ။
ရညော စ နာမံ ဥပဓာရေန္တဿ သံဝစ္ဆရော အတီတော။ တဒါ ဟတ္ထိအဿမနုဿေ သီဟာဒယော ဝါဠာ ဂဏှန္တိ, ဒီဃဇာတိကပရိပန္ထော ဟောတိ, မက္ခိကပရိပန္ထော ဟောတိ, သီတေန ကိလမိတွာ ဗဟူ မနုဿာ မရန္တိ။ အထ ရာဇာ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ကိံ မေ ဧတာယာ’’တိ ဗောဓိသတ္တဿ ကထေတွာ ပါယာသိ။ အာသင်္ကာ ကုမာရိကာ တံ ဒိဝသံ ဖလိကဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ အတ္တာနံ ဒဿေန္တီ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ ‘‘မယံ တဝ နာမံ ဇာနိတုံ န သက္ကောမ, တွံ ဟိမဝန္တေယေဝ ဝသ, မယံ ဂမိဿာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကဟံ, မဟာရာဇ, ဂစ္ဆန္တော မာဒိသံ ဣတ္ထိံ လဘိဿသိ, မမ ဝစနံ သုဏာဟိ, တာဝတိံသဒေဝလောကေ စိတ္တလတာဝနေ အာသာဝတီ နာမ လတာ အတ္ထိ, တဿာ ဖလဿ အဗ္ဘန္တရေ ဒိဗ္ဗပါနံ နိဗ္ဗတ္တံ, တံ ဧကဝါရံ ပိဝိတွာ စတ္တာရော မာသေ မတ္တာ ဟုတွာ ဒိဗ္ဗသယနေ သယန္တိ, သာ ပန ဝဿသဟဿေန ဖလတိ, သုရာသောဏ္ဍာ ဒေဝပုတ္တာ ‘ဣတော ဖလံ လဘိဿာမာ’တိ ဒိဗ္ဗပါနပိပါသံ အဓိဝါသေတွာ
ဝဿသဟဿံ နိဗဒ္ဓံ ဂန္တွာ တံ လတံ ‘အရောဂါ နု ခေါ’တိ ဩလောကေန္တိ, တွံ ပန ဧကသံဝစ္ဆရေနေဝ ဥက္ကဏ္ဌိတော, အာသာဖလဝတီ နာမ သုခါ, မာ ဥက္ကဏ္ဌီ’’တိ ဝတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာသာဝတီ နာမ လတာ, ဇာတာ စိတ္တလတာဝနေ၊
တဿာ ဝဿသဟဿေန, ဧကံ နိဗ္ဗတ္တတေ ဖလံ။
‘‘တံ ဒေဝါ ပယိရုပါသန္တိ, တာဝ ဒူရဖလံ သတိံ၊
အာသီသေဝ တုဝံ ရာဇ, အာသာ ဖလဝတီ သုခါ။
‘‘အာသီသတေဝ သော ပက္ခီ, အာသီသတေဝ သော ဒိဇော၊
တဿ စာသာ သမိဇ္ဈတိ, တာဝ ဒူရဂတာ သတီ၊
အာသီသေဝ တုဝံ ရာဇ, အာသာ ဖလဝတီ သုခါ’’တိ။
တတ္ထ အာသာဝတီတိ ဧဝံနာမိကာ။ သာ ဟိ ယသ္မာ တဿာ ဖလေ အာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ဧတံ နာမံ လဘတိ။ စိတ္တလတာဝနေတိ ဧဝံနာမကေ ဥယျာနေ။ တသ္မိံ ကိရ ဥယျာနေ တိဏရုက္ခလတာဒီနံ ပဘာ တတ္ထ ပဝိဋ္ဌပဝိဋ္ဌာနံ ဒေဝတာနံ သရီရဝဏ္ဏံ စိတ္တံ ကရောတိ, တေနဿ ‘‘စိတ္တလတာဝန’’န္တိ နာမံ ဇာတံ။ ပယိရုပါသန္တီတိ ပုနပ္ပုနံ ဥပေန္တိ။ အာသီသေဝါတိ အာသီသာဟိယေဝ ပတ္ထေဟိယေဝ, မာ အာသစ္ဆေဒံ ကရောဟီတိ။
ရာဇာ တဿာ ကထာယ ဗဇ္ဈိတွာ ပုန အမစ္စေ သန္နိပါတာပေတွာ ဒသနာမကံ ကာရေတွာ နာမံ ဂဝေသန္တော အပရမ္ပိ သံဝစ္ဆရံ ဝသိ။ တဿာ ဒသနာမကမ္ပိ နာမံ နာဟောသိ, ‘‘အသုကာ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ဗောဓိသတ္တော ပဋိက္ခိပတေဝ။ ပုန ရာဇာ ‘‘ကိံ မေ ဣမာယာ’’တိ တုရင်္ဂံ အာရုယှ ပါယာသိ။ သာပိ ပုန ဝါတပါနေ ဌတွာ အတ္တာနံ ဒဿေသိ။ ရာဇာ ‘‘တိဋ္ဌ တွံ, မယံ ဂမိဿာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကသ္မာ ယာသိ, မဟာရာဇာ’’တိ? ‘‘တဝ နာမံ ဇာနိတုံ န သက္ကောမီ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ကသ္မာ နာမံ န ဇာနိဿသိ, အာသာ နာမ အသမိဇ္ဈနကာ နာမ နတ္ထိ, ဧကော ကိရ ဗကော ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိ ဌိတော အတ္တနာ ပတ္ထိတံ လဘိ, တွံ ကသ္မာ န လဘိဿသိ, အဓိဝါသေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ဧကော ကိရ ဗကော ဧကသ္မိံ ပဒုမသရေ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ ဥပ္ပတိတွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ နိလီယိ။ သော တံ ဒိဝသံ တတ္ထေဝ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဣမသ္မိံ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ
သုခံ နိသိန္နော, သစေ ဣတော အနောတရိတွာ ဧတ္ထေဝ နိသိန္နော ဂေါစရံ ဂဟေတွာ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဣမံ ဒိဝသံ ဝသေယျံ, ဘဒြကံ ဝတ အဿာ’’တိ။ အထ တံ ဒိဝသမေဝ သက္ကော ဒေဝရာဇာ အသုရနိမ္မထနံ ကတွာ တာဝတိံသဘဝနေ ဒေဝိဿရိယံ လဒ္ဓါ စိန္တေသိ ‘မမ တာဝ မနောရထော မတ္ထကံ ပတ္တော, အတ္ထိ နု ခေါ အညော ကောစိ အပရိပုဏ္ဏမနောရထော’တိ ဥပဓာရေန္တော တံ ဒိသွာ ‘ဣမဿ မနောရထံ မတ္ထကံ ပါပေဿာမီ’တိ ဗကဿ နိသိန္နဋ္ဌာနတော အဝိဒူရေ ဧကာ နဒီ အတ္ထိ, တံ နဒိံ ဩဃပုဏ္ဏံ ကတွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေန ပေသေသိ။ သောပိ ဗကော တတ္ထေဝ နိသိန္နော မစ္ဆေ ခါဒိတွာ ပါနီယံ ပိဝိတွာ တံ ဒိဝသံ တတ္ထေဝ ဝသိ, ဥဒကမ္ပိ ဘဿိတွာ ဂတံ။ ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇ, ဗကောပိ တာဝ အတ္တနော အာသာဖလံ လဘိ, ကိံ တွံ န လဘိဿသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာသီသတေဝါ’’တိအာဒိမာဟ။
တတ္ထ အာသီသတေဝါတိ အာသီသတိယေဝ ပတ္ထေတိယေဝ။ ပက္ခီတိ ပက္ခေဟိ ယုတ္တတာယ ပက္ခီ။ ဒွိက္ခတ္တုံ ဇာတတာယ ဒိဇော။ တာဝ ဒူရဂတာ သတီတိ ပဗ္ဗတမတ္ထကတော မစ္ဆာနဉ္စ ဥဒကဿ စ ဒူရဘာဝံ ပဿ, ဧဝံ ဒူရဂတာ သမာနာ သက္ကဿ အာနုဘာဝေန ဗကဿ အာသာ ပူရိယေဝါတိ။
အထ ရာဇာ တဿာ ကထံ သုတွာ ရူပေ ဗဇ္ဈိတွာ ကထာယ အလ္လီနော ဂန္တုံ အသက္ကောန္တော အမစ္စေ သန္နိပါတေတွာ သတနာမံ ကာရေသိ, သတနာမဝသေန နာမံ ဂဝေသတောပိဿ အညံ သံဝစ္ဆရံ အတီတံ။ သော တိဏ္ဏံ သံဝစ္ဆရာနံ အစ္စယေန ဗောဓိသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ သတနာမဝသေန ‘‘အသုကာ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န ဇာနာသိ, မဟာရာဇာ’’တိ။ သော ‘‘ဂမိဿာမ ဒါနိ မယ’’န္တိ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ပါယာသိ။ အာသင်္ကာ ကုမာရိကာ စ ပုန ဖလိကဝါတပါနံ နိဿာယ ဌိတာဝ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ ‘‘တွံ အစ္ဆ, မယံ ဂမိဿာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကသ္မာ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘တွံ မံ ဝစနေနေဝ သန္တပ္ပေသိ, န စ ကာမရတိယာ, တဝ မဓုရဝစနေန ဗဇ္ဈိတွာ ဝသန္တဿ မမ တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ အတိက္ကန္တာနိ, ဣဒါနိ ဂမိဿာမီ’’တိ ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘သမ္ပေသိ ခေါ မံ ဝါစာယ, န စ သမ္ပေသိ ကမ္မုနာ၊
မာလာ သေရေယျကဿေဝ, ဝဏ္ဏဝန္တာ အဂန္ဓိကာ။
‘‘အဖလံ မဓုရံ ဝါစံ, ယော မိတ္တေသု ပကုဗ္ဗတိ၊
အဒဒံ အဝိဿဇံ ဘောဂံ, သန္ဓိ တေနဿ ဇီရတိ။
‘‘ယဉှိ ကယိရာ တဉှိ ဝဒေ, ယံ န ကယိရာ န တံ ဝဒေ၊
အကရောန္တံ ဘာသမာနံ, ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
‘‘ဗလဉ္စ ဝတ မေ ခီဏံ, ပါထေယျဉ္စ န ဝိဇ္ဇတိ၊
သင်္ကေ ပါဏူပရောဓာယ, ဟန္ဒ ဒါနိ ဝဇာမဟ’’န္တိ။
တတ္ထ သမ္ပေသီတိ သန္တပ္ပေသိ ပီဏေသိ။ သေရေယျကဿာတိ သုဝဏ္ဏကုရဏ္ဍကဿ။ ဒေသနာသီသမေဝေတံ, ယံကိဉ္စိ ပန သုဝဏ္ဏကုရဏ္ဍကဇယသုမနာဒိကံ အညမ္ပိ ပုပ္ဖံ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ အဂန္ဓကံ, သဗ္ဗံ တံ သန္ဓာယေဝမာဟ။ ဝဏ္ဏဝန္တာ အဂန္ဓိကာတိ ယထာ သေရေယျကာဒီနံ မာလာ ဝဏ္ဏဝန္တတာယ ဒဿနေန တပ္ပေတိ, အဂန္ဓတာယ ဂန္ဓေန န တပ္ပေတိ, ဧဝံ တွမ္ပိ ဒဿနေန ပိယဝစနေန စ သန္တပ္ပေသိ, န ကမ္မုနာတိ ဒီပေတိ။ အဒဒန္တိ ဘဒ္ဒေ, ယော ‘‘ဣမံ နာမ ဝေါ ဘောဂံ ဒဿာမီ’’တိ မဓုရဝစနေန ဝတွာ တံ ဘောဂံ အဒဒန္တော အဝိဿဇ္ဇေန္တော ကေဝလံ မဓုရဝစနမေဝ ကရောတိ, တေန သဒ္ဓိံ အဿ မိတ္တဿ သန္ဓိ ဇီရတိ, မိတ္တသန္ထဝေါ န ဃဋီယတိ။ ပါထေယျဉ္စာတိ ဘဒ္ဒေ, မယှံ တဝ မဓုရဝစနေန ဗဇ္ဈိတွာ တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ ဝသန္တဿေဝ ဟတ္ထိအဿရထပတ္တိသင်္ခါတံ ဗလဉ္စ ခီဏံ, မနုဿာနံ ဘတ္တဝေတနသင်္ခါတံ ပါထေယျဉ္စ နတ္ထိ။ သင်္ကေ ပါဏူပရောဓာယာတိ သွာဟံ ဣဓေဝ အတ္တနော ဇီဝိတဝိနာသံ အာသင်္ကာမိ, ဟန္ဒ ဒါနာဟံ ဂစ္ဆာမီတိ။
အာသင်္ကာ ကုမာရိကာ ရညော ဝစနံ သုတွာ ‘‘မဟာရာဇ, တွံ မယှံ နာမံ ဇာနာသိ, တယာ ဝုတ္တမေဝ မမ နာမံ, ဣဒံ မေ ပိတု ကထေတွာ မံ ဂဏှိတွာ ယာဟီ’’တိ ရညာ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တီ အာဟ –
‘‘ဧတဒေဝ ဟိ မေ နာမံ, ယံနာမသ္မိ ရထေသဘ၊
အာဂမေဟိ မဟာရာဇ, ပိတရံ အာမန္တယာမဟ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ယံနာမာ အဟံ အသ္မိ, တံ ဧတံ အာသင်္ကာတွေဝ မမ နာမန္တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှာကံ ဓီတာ အာသင်္ကာ နာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘နာမံ ဉာတကာလတော ပဋ္ဌာယ တံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆ, မဟာရာဇာ’’တိ။ သော မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ဖလိကဝိမာနဒွါရံ အာဂန္တွာ အာဟ – ‘‘ဘဒ္ဒေ, ပိတရာပိ တေ မယှံ ဒိန္နာ, ဧဟိ ဒါနိ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ, မဟာရာဇ, ပိတရံ အာမန္တယာမဟ’’န္တိ ပါသာဒါ ဩတရိတွာ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ရောဒိတွာ ခမာပေတွာ ရညော သန္တိကံ အာဂတာ။ ရာဇာ တံ ဂဟေတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎန္တော ပိယသံဝါသံ ဝသိ။ ဗောဓိသတ္တော အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ အာသင်္ကာ ကုမာရိကာ ပုရာဏဒုတိယိကာ အဟောသိ, ရာဇာ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
အာသင်္ကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၈၁] ၆။ မိဂါလောပဇာတကဝဏ္ဏနာ
န မေ ရုစ္စီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သတ္ထာ တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဒုဗ္ဗစော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ခေါ ဘိက္ခု ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ ဒုဗ္ဗစောယေဝ, ဒုဗ္ဗစဘာဝဉ္စ ပန နိဿာယ ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ အကရောန္တော ဝေရမ္ဘဝါတမုခေ ဗျသနံ ဂတောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဂိဇ္ဈယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အပနန္ဒဂိဇ္ဈော နာမ အဟောသိ။ သော ဂိဇ္ဈဂဏပရိဝုတော ဂိဇ္ဈကူဋပဗ္ဗတေ ဝသိ။ ပုတ္တော ပနဿ မိဂါလောပေါ နာမ ထာမဗလသမ္ပန္နော အဟောသိ, သော အညေသံ ဂိဇ္ဈာနံ သီမံ အတိက္ကမိတွာ အတိဥစ္စံ ဥပ္ပတိ။ ဂိဇ္ဈာ ‘‘ပုတ္တော တေ အတိဒူရံ ဥပ္ပတတီ’’တိ ဂိဇ္ဈရညော အာစိက္ခိံသု။ သော တံ ပက္ကောသေတွာ ‘‘တွံ ကိရ, တာတ,
အတိဥစ္စံ ဂစ္ဆသိ, အတိဥစ္စံ ဂစ္ဆန္တော ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိဿသီ’’တိ ဝတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န မေ ရုစ္စိ မိဂါလောပ, ယဿ တေ တာဒိသီ ဂတီ၊
အတုစ္စံ တာတ ပတသိ, အဘူမိံ တာတ သေဝသိ။
‘‘စတုက္ကဏ္ဏံဝ ကေဒါရံ, ယဒါ တေ ပထဝီ သိယာ၊
တတော တာတ နိဝတ္တဿု, မာဿု ဧတ္တော ပရံ ဂမိ။
‘‘သန္တိ အညေပိ သကုဏာ, ပတ္တယာနာ ဝိဟင်္ဂမာ၊
အက္ခိတ္တာ ဝါတဝေဂေန, နဋ္ဌာ တေ သဿတီသမာ’’တိ။
တတ္ထ မိဂါလောပါတိ ပုတ္တံ နာမေန အာလပတိ။ အတုစ္စံ တာတ ပတသီတိ တာတ, တွံ အညေသံ ဂိဇ္ဈာနံ သီမံ အတိက္ကမိတွာ အတိဥစ္စံ ဂစ္ဆသိ။ စတုက္ကဏ္ဏံဝ ကေဒါရန္တိ ဣမိနာဿ သီမံ အာစိက္ခတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တာတ, ယဒါ တေ အယံ မဟာပထဝီ စတုက္ကဏ္ဏံ ကေဒါရံ ဝိယ သိယာ, ဧဝံ ခုဒ္ဒိကာ ဝိယ ဟုတွာ ပညာယေထ, အထ တွံ ဧတ္တကာ ဌာနာ နိဝတ္တေယျာသိ, ဧတ္တော ပရံ မာ ဂမီတိ။ သန္တိ အညေပီတိ န ကေဝလံ တွမေဝ, အညေပိ ဂိဇ္ဈာ ဧဝံ ကရိံသူတိ ဒီပေတိ။ အက္ခိတ္တာတိ တေပိ ဂိဇ္ဈာ အမှာကံ သီမံ အတိက္ကမိတွာ ဂတာ ဝါတဝေဂေန အာကဍ္ဎိတာ နဿိံသု။ သဿတီသမာတိ သဿတီဟိ ပထဝီပဗ္ဗတာဒီဟိ သမံ အတ္တာနံ မညမာနာ အတ္တနော ဝဿသဟဿပရိမာဏံ အာယုံ အပူရေတွာပိ အန္တရာ နဋ္ဌာတိ အတ္ထော။
မိဂါလောပေါ အနောဝါဒကတ္တာ ပိတု ဝစနံ အကတွာ လင်္ဃန္တော ပိတရာ အက္ခာတံ သီမံ ဒိသွာ တံ အတိက္ကမ္မ ကာလဝါတေ ပတွာ တေပိ ဆိန္ဒိတွာ ဥပ္ပတိတော ဝေရမ္ဘဝါတမုခံ ပက္ခန္ဒိ, အထ နံ ဝေရမ္ဘဝါတာ ပဟရိံသု။ သော တေဟိ ပဟဋမတ္တောဝ ခဏ္ဍာခဏ္ဍံ ဟုတွာ အာကာသေယေဝ အန္တရဓာယိ။
‘‘အကတွာ အပနန္ဒဿ, ပိတု ဝုဒ္ဓဿ သာသနံ၊
ကာလဝါတေ အတိက္ကမ္မ, ဝေရမ္ဘာနံ ဝသံ အဂါ။
‘‘တဿ ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ, ယေ စညေ အနုဇီဝိနော၊
သဗ္ဗေ ဗျသနမာပါဒုံ, အနောဝါဒကရေ ဒိဇေ။
‘‘ဧဝမ္ပိ ဣဓ ဝုဒ္ဓါနံ, ယော ဝါကျံ နာဝဗုဇ္ဈတိ၊
အတိသီမစရော ဒိတ္တော, ဂိဇ္ဈောဝါတီတသာသနော၊
သဗ္ဗေ ဗျသနံ ပပ္ပေါန္တိ, အကတွာ ဝုဒ္ဓသာသန’’န္တိ။ –
ဣမာ တိဿော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။
တတ္ထ အနုဇီဝိနောတိ တံ နိဿာယ ဇီဝနကာ။ အနောဝါဒကရေ ဒိဇေတိ တသ္မိံ မိဂါလောပေ ဂိဇ္ဈေ ဩဝါဒံ အဂဏှန္တေ သဗ္ဗေပိ တေ တေန သဒ္ဓိံ အတိသီမံ ဂန္တွာ ဝိနာသံ ပါပုဏိံသု။ ဧဝမ္ပီတိ, ဘိက္ခဝေ, ယထာ သော ဂိဇ္ဈော, ဧဝံ ယော အညောပိ ဂဟဋ္ဌော ဝါ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ ဟိတာနုကမ္ပကာနံ ဝုဒ္ဓါနံ ဝစနံ န ဂဏှာတိ, သောပိ အယံ သီမံ အတိက္ကမိတွာ စရန္တော ဒိတ္တော ဂဗ္ဗိတော ဂိဇ္ဈောဝ ဗျသနံ ပါပုဏာတီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မိဂါလောပေါ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခု အဟောသိ, အပနန္ဒော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မိဂါလောပဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၈၂] ၇။ သိရိကာဠကဏ္ဏိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာ နု ကာဠေန ဝဏ္ဏေနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အနာထပိဏ္ဍိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ အခဏ္ဍာနိ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခိ, ဘရိယာပိဿ ပုတ္တဓီတရောပိ ဒါသာပိ ဘတိံ ဂဟေတွာ ကမ္မံ ကရောန္တာ ကမ္မကရာပိ သဗ္ဗေ ရက္ခိံသုယေဝ။ အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အနာထပိဏ္ဍိကော သုစိယေဝ သုစိပရိဝါရော ဟုတွာ စရတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ သုစီယေဝ သုစိပရိဝါရာ အဟေသု’’န္တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သေဋ္ဌိ ဟုတွာ ဒါနံ အဒါသိ, သီလံ ရက္ခိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရိ, ဘရိယာပိဿ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခိ, ပုတ္တဓီတရောပိ ဒါသကမ္မကရပေါရိသာပိ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခိံသု။ သော သုစိပရိဝါရသေဋ္ဌိတွေဝ ပညာယိတ္ထ။ အထေကဒိဝသံ သော စိန္တေသိ ‘‘သစေ မယာ သုစိပရိဝါရသီလော ကောစိ အာဂမိဿတိ, တဿ မမ နိသီဒနပလ္လင်္ကံ ဝါ နိပဇ္ဇနသယနံ ဝါ ဒါတုံ န ယုတ္တံ, အနုစ္ဆိဋ္ဌံ အပရိဘုတ္တံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနေယေဝ ဧကပဿေ အပရိဘုတ္တပလ္လင်္ကဉ္စ သေနာသနဉ္စ ပညာပေသိ။ တသ္မိံ သမယေ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝလောကတော ဝိရူပက္ခမဟာရာဇဿ ဓီတာ ကာဠကဏ္ဏီ စ နာမ ဓတရဋ္ဌမဟာရာဇဿ ဓီတာ သိရီ စ နာမာတိ ဣမာ ဒွေ ဗဟုံ ဂန္ဓမာလံ အာဒါယ ‘‘အနောတတ္တေ ကီဠိဿာမာ’’တိ အနောတတ္တတိတ္ထံ အာဂစ္ဆိံသု။ တသ္မိံ ပန ဒဟေ ဗဟူနိ တိတ္ထာနိ, တေသု ဗုဒ္ဓါနံ တိတ္ထေ ဗုဒ္ဓါယေဝ နှာယန္တိ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ တိတ္ထေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဝ နှာယန္တိ, ဘိက္ခူနံ တိတ္ထေ ဘိက္ခူဝ နှာယန္တိ, တာပသာနံ တိတ္ထေ တာပသာဝ နှာယန္တိ, စာတုမဟာရာဇိကာဒီသု ဆသု ကာမသဂ္ဂေသု ဒေဝပုတ္တာနံ တိတ္ထေ ဒေဝပုတ္တာဝ နှာယန္တိ, ဒေဝဓီတာနံ တိတ္ထေ ဒေဝဓီတာဝ နှာယန္တိ။
တတြိမာ ဒွေ အာဂန္တွာ ‘‘အဟံ ပဌမံ နှာယိဿာမိ, အဟံ ပဌမ’’န္တိ တိတ္ထာယ ကလဟံ ကရိံသု။ ကာဠကဏ္ဏီ ‘‘အဟံ လောကံ ပါလေမိ ဝိစာရေမိ, တသ္မာ ပဌမံ နာယိတုံ ယုတ္တာမှီ’’တိ ဝဒတိ။ သိရီ ‘‘အဟံ မဟာဇနဿ ဣဿရိယဒါယိကာယ ပဋိပဒါယ ဌိတာ, တသ္မာ ပဌမံ နှာယိတုံ ယုတ္တာမှီ’’တိ ဝဒတိ။ တာ ‘‘အမှေသု ပဌမံ နှာယိတုံ ယုတ္တရူပံ ဝါ အယုတ္တရူပံ ဝါ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ဇာနိဿန္တီ’’တိ တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘အမှေသု ကာ ပဌမံ အနောတတ္တဒဟေ နှာယိတုံ ယုတ္တရူပါ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ ဓတရဋ္ဌဝိရူပက္ခာ ‘‘န သက္ကာ အမှေဟိ ဝိနိစ္ဆိနိတု’’န္တိ ဝိရူဠှကဝေဿဝဏာနံ ဘာရမကံသု။ တေ ‘‘အမှေပိ န သက္ခိဿာမ, သက္ကဿ ပါဒမူလေ ပေသေဿာမာ’’တိ တာ သက္ကဿ သန္တိကံ ပေသေသုံ။ သက္ကော တာသံ ဝစနံ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘ဣမာ ဒွေပိ မမ ပုရိသာနညေဝ ဓီတရော, န သက္ကာ မယာ ဣမံ အဍ္ဍံ ဝိနိစ္ဆိနိတု’’န္တိ။ အထ တာ သက္ကော အာဟ ‘‘ဗာရာဏသိယံ သုစိပရိဝါရော နာမ သေဋ္ဌိ အတ္ထိ, တဿ ဃရေ အနုစ္ဆိဋ္ဌသယနဉ္စ ပညတ္တံ, ယာ တတ္ထ နိသီဒိတုံ ဝါ သယိတုံ ဝါ လဘတိ, သာ ပဌမံ နှာယိတုံ ယုတ္တရူပါ’’တိ။ တံ သုတွာ ကာဠကဏ္ဏီ တသ္မိံ
ခဏေယေဝ နီလဝတ္ထံ နိဝါသေတွာ နီလဝိလေပနံ ဝိလိမ္ပိတွာ နီလမဏိပိဠန္ဓနံ ပိဠန္ဓိတွာ ယန္တပါသာဏော ဝိယ ဒေဝလောကတော ဩတရိတွာ မဇ္ဈိမယာမသမနန္တရေ သေဋ္ဌိနော ပါသာဒဿ ဥပဋ္ဌာနဒွါရေ သယနဿ အဝိဒူရေ ဌာနေ နီလရသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အာကာသေ အဋ္ဌာသိ။ သေဋ္ဌိ ဩလောကေတွာ တံ အဒ္ဒသ, သဟဒဿနေနေဝဿ သာ အပ္ပိယာ အဟောသိ အမနာပါ။ သော တာယ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာ နု ကာဠေန ဝဏ္ဏေန, န စာပိ ပိယဒဿနာ၊
ကာ ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ဓီတာ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။
တတ္ထ ကာဠေနာတိ နီလေန။ ဝဏ္ဏေနာတိ သရီရဝတ္ထာဘရဏဝဏ္ဏေန။ န စာပိ ပိယဒဿနာတိ ဓာတုသော, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သံသန္ဒန္တီတိ ဝုတ္တံ, အယဉ္စ ဒေဝဓီတာ အနာစာရာ ဒုဿီလာ, တသ္မာ သာ သဟဒဿနေနေဝဿ အပ္ပိယာ ဇာတာ, တေနေဝမာဟ။ ကာ ဝါ တွန္တိ ‘‘ကာ စ တွံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
တံ သုတွာ ကာဠကဏ္ဏီ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မဟာရာဇဿဟံ ဓီတာ, ဝိရူပက္ခဿ စဏ္ဍိယာ၊
အဟံ ကာဠီ အလက္ခိကာ, ကာဠကဏ္ဏီတိ မံ ဝိဒူ၊
ဩကာသံ ယာစိတော ဒေဟိ, ဝသေမု တဝ သန္တိကေ’’တိ။
တတ္ထ စဏ္ဍိယာတိ ကောဓနာ။ ကောဓဘာဝေန ဟိ မယှံ စဏ္ဍီတိ နာမံ ကရိံသု။ အလက္ခိကာတိ နိပ္ပညာ။ မံ ဝိဒူတိ ဧဝံ မံ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝလောကေ ဇာနန္တိ။ ဝသေမူတိ မယံ အဇ္ဇ ဧကရတ္တံ တဝ သန္တိကေ ဝသေယျာမ, ဧတသ္မိံ မေ အနုစ္ဆိဋ္ဌာသနသယနေ ဩကာသံ ဒေဟီတိ။
တတော ဗောဓိသတ္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံသီလေ ကိံသမာစာရေ, ပုရိသေ နိဝိသသေ တုဝံ၊
ပုဋ္ဌာ မေ ကာဠိ အက္ခာဟိ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။
တတ္ထ နိဝိသသေတိ တဝ စိတ္တေန နိဝိသသိ ပတိဋ္ဌဟသီတိ။
တတော သာ အတ္တနော ဂုဏံ ကထေန္တီ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘မက္ခီ ပဠာသီ သာရမ္ဘီ, ဣဿုကီ မစ္ဆရီ သဌော၊
သော မယှံ ပုရိသော ကန္တော, လဒ္ဓံ ယဿ ဝိနဿတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယော ပုရိသော အတ္တနော ကတဂုဏံ န ဇာနာတိ, ဂုဏမက္ခီ ဟောတိ, အတ္တနော ကိသ္မိဉ္စိ ကာရဏေ ကထိတေ ‘‘ကိံ အဟံ ဧတံ န ဇာနာမီ’’တိ ယုဂဂ္ဂါဟံ ဂဏှာတိ, အညေဟိ ကိဉ္စိ ကတံ ဒိသွာ သာရမ္ဘဝသေန ကရဏုတ္တရိကံ ကရောတိ, ပရေ လာဘံ လဘန္တေ န တုဿတိ, ‘‘မယှံ ဣဿရိယံ ပရေသံ မာ ဟောတု, မယှမေဝ ဟောတူ’’တိ သကသမ္ပတ္တိံ ဂေါပေတွာ ပရဿ တိဏဂ္ဂေန တေလဗိန္ဒုမ္ပိ န ဒေတိ, ကေရာဋိကလက္ခဏေန သမန္နာဂတော ဟုတွာ အတ္တနော သန္တကံ ပရဿ အဒတွာ တေဟိ တေဟိ ဥပါယေဟိ ပရသန္တကမေဝ ခါဒတိ, ယဿ လဒ္ဓံ ဓညံ ဝါ ဓနံ ဝါ ဝိနဿတိ န တိဋ္ဌတိ, သုရာဓုတ္တော အက္ခဓုတ္တော ဣတ္ထိဓုတ္တော ဝါ ဟုတွာ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဝိနာသေတိယေဝ, အယံ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော ပုရိသော မယှံ ကန္တော ပိယော မနာပေါ, ဧဝရူပေ အဟံ စိတ္တေန ပတိဋ္ဌဟာမီတိ။
သာယေဝ ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကောဓနော ဥပနာဟီ စ, ပိသုဏော စ ဝိဘေဒကော၊
ကဏ္ဍကဝါစော ဖရုသော, သော မေ ကန္တတရော တတော။
‘‘အဇ္ဇ သုဝေတိ ပုရိသော, သဒတ္ထံ နာဝဗုဇ္ဈတိ၊
ဩဝဇ္ဇမာနော ကုပ္ပတိ, သေယျံ သော အတိမညတိ။
‘‘ဒဝပ္ပလုဒ္ဓေါ ပုရိသော, သဗ္ဗမိတ္တေဟိ ဓံသတိ၊
သော မယှံ ပုရိသော ကန္တော, တသ္မိံ ဟောမိ အနာမယာ’’တိ။
တာပိ ဣမိနာဝ နယေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။ သင်္ခေပတ္ထော ပနေတ္ထ – ကောဓနောတိ အပ္ပမတ္တကေနာပိ ကုဇ္ဈနကော။ ဥပနာဟီတိ ပရဿ အပရာဓံ ဟဒယေ ဌပေတွာ သုစိရေနပိ တဿ အနတ္ထကာရကော။ ပိသုဏောတိ ပိသုဏဝါစော။ ဝိဘေဒကောတိ အပ္ပမတ္တကေနပိ မိတ္တဘိန္ဒနကော။ ကဏ္ဍကဝါစောတိ သဒေါသဝါစော။ ဖရုသောတိ ထဒ္ဓဝါစော။ ကန္တတရောတိ သော ပုရိသော မယှံ ပုရိမာပိ ကန္တတရော ပိယတရော။ အဇ္ဇ သုဝေတိ ‘‘ဣဒံ ကမ္မံ အဇ္ဇ ကာတဗ္ဗံ, ဣဒံ
သွေ, ဣဒံ တတိယဒိဝသာဒီသူ’’တိ ဧဝံ သော သဒတ္ထံ အတ္တနော ကိစ္စံ နာဝဗုဇ္ဈတိ န ဇာနာတိ။ ဩဝဇ္ဇမာနောတိ ဩဝဒိယမာနော။ သေယျံ သော အတိမညတီတိ ဇာတိဂေါတ္တကုလပ္ပဒေသသီလာစာရဂုဏေဟိ ဥတ္တရိတရံ ဥတ္တမပုဂ္ဂလံ ‘‘တွံ မယှံ ကိံ ပဟောသီ’’တိ အတိက္ကမိတွာ မညတိ။ ဒဝပ္ပလုဒ္ဓေါတိ ရူပါဒီသု ကာမဂုဏေသု နိရန္တရဒဝေန ပလုဒ္ဓေါ အဘိဘူတော ဝသံ ဂတော။ ဓံသတီတိ ‘‘တယာ မယှံ ကိံ ကတ’’န္တိအာဒီနိ ဝတွာ သဗ္ဗေဟေဝ မိတ္တေဟိ ဓံသတိ ပရိဟာယတိ။ အနာမယာတိ အယံ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတေ ပုဂ္ဂလေ နိဒ္ဒုက္ခာ နိဿောကာ ဟောမိ, တံ လဘိတွာ အညတ္ထ အနာလယာ ဟုတွာ ဝသာမီ’’တိ။
အထ နံ ဂရဟန္တော မဟာသတ္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပေဟိ ဧတ္တော တွံ ကာဠိ, နေတံ အမှေသု ဝိဇ္ဇတိ၊
အညံ ဇနပဒံ ဂစ္ဆ, နိဂမေ ရာဇဓာနိယော’’တိ။
တတ္ထ အပေဟီတိ အပဂစ္ဆ။ နေတံ အမှေသူတိ ဧတံ မက္ခာဒိကံ တဝ ပိယဘာဝကရဏံ အမှေသုပိ န ဝိဇ္ဇတိ နတ္ထိ။ နိဂမေ ရာဇဓာနိယောတိ အညေ နိဂမေပိ အညာ ရာဇဓာနိယောပိ ဂစ္ဆ, ယတ္ထ မယံ တံ န ပဿာမ, တတ္ထ ဂစ္ဆာတိ ဒီပေတိ။
တံ သုတွာ ကာဠကဏ္ဏီ အဒ္ဒိတာ ဟုတွာ အနန္တရဂါထမာဟ –
‘‘အဟမ္ပိ ခေါ တံ ဇာနာမိ, နေတံ တုမှေသု ဝိဇ္ဇတိ၊
သန္တိ လောကေ အလက္ခိကာ, သံဃရန္တိ ဗဟုံ ဓနံ၊
အဟံ ဒေဝေါ စ မေ ဘာတာ, ဥဘော နံ ဝိဓမာမသေ’’တိ။
တတ္ထ နေတံ တုမှေသူတိ ယံ မမ ပိယဘာဝကရဏံ မက္ခာဒိကံ ယေန အဟံ အတ္တနာပိ သမန္နာဂတာ, တံ တုမှေသု နတ္ထီတိ အဟမ္ပိ ဧတံ ဇာနာမိ။ သန္တိ လောကေ အလက္ခိကာတိ အညေ ပန လောကေ နိဿီလာ နိပ္ပညာ သန္တိ။ သံဃရန္တီတိ တေ နိဿီလာ နိပ္ပညာပိ သမာနာ ဧတေဟိ မက္ခာဒီဟိ ဗဟုံ ဓနံ သံဃရန္တိ ပိဏ္ဍံ ကရောန္တိ။ ဥဘော နန္တိ တံ ပန ဧတေဟိ သံဃရိတွာ ဌပိတံ ဓနံ အဟဉ္စ မယှမေဝ ဘာတာ ဒေဝေါ စ နာမ ဒေဝပုတ္တောတိ ဥဘော ဧကတော ဟုတွာ ဝိဓမာမသေ နာသေမ, အမှာကံ ပန ဒေဝလောကေ ဗဟူ
ဒိဗ္ဗပရိဘောဂါ အတ္ထိ ဒိဗ္ဗာနိ သယနာနိ, တွံ ဒဒေယျာသိ ဝါ နော ဝါ, ကော မေ တယာ အတ္ထောတိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။
တဿာ ပက္ကန္တကာလေ သိရီ ဒေဝဓီတာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေဟိ ဝတ္ထဝိလေပနေဟိ သုဝဏ္ဏာလင်္ကာရေန အာဂန္တွာ ဥပဋ္ဌာနဒွါရေ ပီတရသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ သမေဟိ ပါဒေဟိ သမံ ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌာယ သဂါရဝါ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိသွာ မဟာသတ္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာ နု ဒိဗ္ဗေန ဝဏ္ဏေန, ပထဗျာ သုပတိဋ္ဌိတာ၊
ကာ ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ဓီတာ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယ’’န္တိ။
တတ္ထ ဒိဗ္ဗေနာတိ ဝိသိဋ္ဌေန ဥတ္တမေန။
တံ သုတွာ သိရီ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မဟာရာဇဿဟံ ဓီတာ, ဓတရဋ္ဌဿ သိရီမတော၊
အဟံ သိရီ စ လက္ခီ စ, ဘူရိပညာတိ မံ ဝိဒူ၊
ဩကာသံ ယာစိတော ဒေဟိ, ဝသေမု တဝ သန္တိကေ’’တိ။
တတ္ထ သိရီ စ လက္ခီ စာတိ သိရီတိ စ လက္ခီတိ စ အဟမေဝံနာမာ, န အညာ။ ဘူရိပညာတိ မံ ဝိဒူတိ မံ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝလောကေ ပထဝီသမာယ ဝိပုလာယ ပညာယ သမန္နာဂတာတိ ဇာနန္တိ။ ဝသေမု တဝ သန္တိကေတိ တဝ အနုစ္ဆိဋ္ဌာသနေ စေဝ အနုစ္ဆိဋ္ဌသယနေ စ ဧကရတ္တိံ ဝသေယျာမ, ဩကာသံ မေ ဒေဟီတိ။
တတော ပရံ ဗောဓိသတ္တော အာဟ –
‘‘ကိံသီလေ ကိံသမာစာရေ, ပုရိသေ နိဝိသသေ တုဝံ၊
ပုဋ္ဌာ မေ လက္ခိ အက္ခာဟိ, ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။
‘‘ယော စာပိ သီတေ အထ ဝါပိ ဥဏှေ, ဝါတာတပေ ဍံသသရီသပေ စ၊
ခုဓံ ပိပါသံ အဘိဘုယျ သဗ္ဗံ, ရတ္တိန္ဒိဝံ ယော သတတံ နိယုတ္တော။
‘‘ကာလာဂတဉ္စ န ဟာပေတိ အတ္ထံ, သော မေ မနာပေါ နိဝိသေ စ တမှိ၊
အက္ကောဓနော မိတ္တဝါ စာဂဝါ စ, သီလူပပန္နော အသဌောဇုဘူတော။
‘‘သင်္ဂါဟကော သခိလော သဏှဝါစော, မဟတ္တပတ္တောပိ နိဝါတဝုတ္တိ၊
တသ္မိံဟံ ပေါသေ ဝိပုလာ ဘဝါမိ, ဦမိ သမုဒ္ဒဿ ယထာပိ ဝဏ္ဏံ။
‘‘ယော စာပိ မိတ္တေ အထ ဝါ အမိတ္တေ, သေဋ္ဌေ သရိက္ခေ အထ ဝါပိ ဟီနေ၊
အတ္ထံ စရန္တံ အထ ဝါ အနတ္ထံ, အာဝီ ရဟော သင်္ဂဟမေဝ ဝတ္တေ။
‘‘ဝါစံ န ဝဇ္ဇာ ဖရုသံ ကဒါစိ, မတဿ ဇီဝဿ စ တဿ ဟောမိ၊
ဧတေသံ ယော အညတရံ လဘိတွာ, ကန္တာ သိရီ မဇ္ဇတိ အပ္ပပညော၊
တံ ဒိတ္တရူပံ ဝိသမံ စရန္တံ, ကရီသဌာနံဝ ဝိဝဇ္ဇယာမိ။
‘‘အတ္တနာ ကုရုတေ လက္ခိံ, အလက္ခိံ ကုရုတတ္တနာ၊
န ဟိ လက္ခိံ အလက္ခိံ ဝါ, အညော အညဿ ကာရကော’’တိ။
သေဋ္ဌိဿ ပုစ္ဆာ ဟောတိ, သိရိယာ ဝိဿဇ္ဇနာ။
တတ္ထ ဍံသသရီသပေ စာတိ ဍံသာ ဝုစ္စန္တိ ပိင်္ဂလမက္ခိကာ, သဗ္ဗာပိ ဝါ မက္ခိကာဇာတိကာ ဣဓ ‘‘ဍံသာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ။ သရီသပါတိ ဒီဃဇာတိကာ။ ဍံသာ စ သရီသပါ စ ဍံသသရီသပါ, တသ္မိံ ဍံသသရီသပေ သတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယော မဟာသေဋ္ဌိ သီတေ ဝါ ဥဏှေ ဝါ ဝါတာတပေ ဝါ ဍံသသရီသပေ ဝါ သတိ ဧတေဟိ သီတာဒီဟိ ပီဠိယမာနောပိ ဧတာနိ စေဝ သီတာဒီနိ ခုဓဉ္စ ပိပါသဉ္စာတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ပရိဿယံ အဘိဘုယျ အဘိဘဝိတွာ တိဏံ ဝိယ အဂဏေတွာ ရတ္တိန္ဒိဝံ ကသိဝဏိဇ္ဇာဒီသု စေဝ ဒါနသီလာဒီသု စ သတတံ အတ္တနော ကမ္မေသု နိယုတ္တော အတ္တာနံ ယောဇေတွာ ဝတ္တတိ။
ကာလာဂတဉ္စာတိ ကသိကာလာဒီသု ကသိအာဒီနိ ဓနပရိစ္စာဂသီလရက္ခဏဓမ္မဿဝနာဒိကာလေသု စ ဓနပရိစ္စဇနာဒိပ္ပဘေဒံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသမ္ပရာယေ သုခါဝဟံ အတ္ထံ န ဟာပေတိ, ယုတ္တပ္ပယုတ္တကာလေ ကရောတိယေဝ, သော မယှံ မနာပေါ တသ္မိဉ္စ ပုရိသေ အဟံ နိဝိသာမီတိ။ အက္ကောဓနောတိ အဓိဝါသနခန္တိယာ သမန္နာဂတော။ မိတ္တဝါတိ ကလျာဏမိတ္တေန သမန္နာဂတော။ စာဂဝါတိ ဓနပရိစ္စာဂယုတ္တော။
သင်္ဂါဟကောတိ မိတ္တသင်္ဂဟအာမိသသင်္ဂဟဓမ္မသင်္ဂဟာနံ ကာရကော။ သခိလောတိ မုဒုဝါစော။ သဏှဝါစောတိ မဓုရဝစနော။ မဟတ္တပတ္တောပိ နိဝါတဝုတ္တီတိ မဟန္တံ ဌာနံ ဝိပုလံ ဣဿရိယံ ပတ္တောပိ ယသေန အနုဒ္ဓတော နီစဝုတ္တိ ပဏ္ဍိတာနံ ဩဝါဒကရော ဟောတိ။ တသ္မိံဟံ ပေါသေတိ တသ္မိံ အဟံ ပုရိသေ။ ဝိပုလာ ဘဝါမီတိ အခုဒ္ဒကာ ဟောမိ။ သော ဟိ မဟတိယာ သိရိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဦမိ သမုဒ္ဒဿ ယထာပိ ဝဏ္ဏန္တိ ယထာ နာမ သမုဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏံ ဩလောကေန္တာနံ ဥပရူပရိ အာဂစ္ဆမာနာ ဦမိ ဝိပုလာ ဝိယ ခါယတိ, ဧဝမဟံ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိပုလာ ဟောမီတိ ဒီပေတိ။
အာဝီ ရဟောတိ သမ္မုခါ စ ပရမ္မုခါ စ။ သင်္ဂဟမေဝ ဝတ္တေတိ ဧတသ္မိံ မိတ္တာဒိဘေဒေ ပုဂ္ဂလေ စတုဗ္ဗိဓံ သင်္ဂဟမေဝ ဝတ္တေတိ ပဝတ္တေတိ။
န ဝဇ္ဇာတိ ယော ကဒါစိ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ ဖရုသဝစနံ န ဝဒေယျ, မဓုရဝစနောဝ ဟောတိ။ မတဿ ဇီဝဿ စာတိ တဿာဟံ ပုဂ္ဂလဿ မတဿပိ ဇီဝန္တဿပိ ဘတ္တိကာ ဟောမိ, ဣဓလောကေပိ ပရလောကေပိ တာဒိသမေဝ ဘဇာမီတိ ဒဿေတိ။ ဧတေသံ ယောတိ ဧတေသံ သီတာဘိဘဝနာဒီနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဂုဏာနံ ယော ပုဂ္ဂလော ဧကမ္ပိ ဂုဏံ လဘိတွာ ပမဇ္ဇတိ ပမုဿတိ, ပုန နာနုယုဉ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ကန္တာ သိရီ, ကန္တသိရိံ, ကန္တံ သိရိန္တိ တယောပိ ပါဌာ, တေသံ ဝသေန အယံ အတ္ထယောဇနာ – ယော ပုဂ္ဂလော သိရိံ လဘိတွာ ‘‘ကန္တာ မေ သိရိ ယထာဌာနေ ဌိတာ’’တိ ဧတေသံ အညတရံ ဂုဏံ ပမဇ္ဇတိ, ယော ဝါ ပုဂ္ဂလော ကန္တသိရိံ ပိယသိရိံ ဣစ္ဆန္တော ဧတေသံ ဂုဏာနံ အညတရံ လဘိတွာ ပမဇ္ဇတိ, ယော ဝါ ပုဂ္ဂလော သိရိံ လဘိတွာ ကန္တံ မနာပံ သိရိံ ဧတေသံ ဂုဏာနံ အညတရံ ပမဇ္ဇတိ။ အပ္ပပညောတိ နိပ္ပညော။ တံ ဒိတ္တရူပံ ဝိသမံ စရန္တန္တိ တံ အဟံ ဒိတ္တသဘာဝံ
ဂဗ္ဗိတသဘာဝံ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဘေဒံ ဝိသမံ စရန္တံ သုစိဇာတိကော မနုဿော ဂူထကူပံ ဝိယ ဒူရတော ဝိဝဇ္ဇယာမီတိ။
အညော အညဿ ကာရကောတိ ဧဝံ သန္တေ လက္ခိံ ဝါ အလက္ခိံ ဝါ အညော ပုရိသော အညဿ ကာရကော နာမ နတ္ထိ, ယော ကောစိ အတ္တနာ အတ္တနော လက္ခိံ ဝါ အလက္ခိံ ဝါ ကရောတီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ဒေဝိယာ ဝစနံ အဘိနန္ဒိတွာ ‘‘ဣဒံ အနုစ္ဆိဋ္ဌံ အာသနဉ္စ သယနဉ္စ တုယှံယေဝ အနုစ္ဆဝိကံ, ပလ္လင်္ကေ စ သယနေ စ နိသီဒ စေဝ နိပဇ္ဇ စာ’’တိ အာဟ။ သာ တတ္ထ ဝသိတွာ ပစ္စူသကာလေ နိက္ခမိတွာ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝလောကံ ဂန္တွာ အနောတတ္တဒဟေ ပဌမံ နဟာယိ။ တမ္ပိ သယနံ သိရိဒေဝတာယ ပရိဘုတ္တဘာဝါ သိရိသယနံ နာမ ဇာတံ။ သိရိသယနဿ အယံ ဝံသော, ဣမိနာ ကာရဏေန ယာဝဇ္ဇတနာ ‘‘သိရိသယန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သိရိဒေဝီ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ အဟောသိ, သုစိပရိဝါရသေဋ္ဌိ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သိရိကာဠကဏ္ဏိဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၈၃] ၈။ ကုက္ကုဋဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုစိတ္တပတ္တဆဒနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ သတ္ထာ ‘‘ကသ္မာ ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧကံ အလင်္ကတပဋိယတ္တံ ဣတ္ထိံ ဒိသွာ ကိလေသဝသေန, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ဣတ္ထိယော နာမ ဝဉ္စေတွာ ဥပလာပေတွာ အတ္တနော ဝသံ ဂတကာလေ ဝိနာသံ ပါပေန္တိ, လောလဗိဠာရီ ဝိယ ဟောန္တီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အရညေ ကုက္ကုဋယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အနေကသတကုက္ကုဋပရိဝါရော
အရညေ ဝသတိ။ တဿ အဝိဒူရေ ဧကာ ဗိဠာရိကာပိ ဝသတိ။ သာ ဌပေတွာ ဗောဓိသတ္တံ အဝသေသေ ကုက္ကုဋေ ဥပါယေန ဝဉ္စေတွာ ခါဒိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဂဟဏံ န ဂစ္ဆတိ။ သာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ကုက္ကုဋော အတိဝိယ သဌော အမှာကဉ္စ သဌဘာဝံ ဥပါယကုသလဘာဝဉ္စ န ဇာနာတိ, ဣမံ မယာ ‘အဟံ ဘရိယာ တေ ဘဝိဿာမီ’တိ ဥပလာပေတွာ အတ္တနော ဝသံ အာဂတကာလေ ခါဒိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သာ တေန နိသိန္နရုက္ခဿ မူလံ ဂန္တွာ ဝဏ္ဏသမ္ဘာသနပုဗ္ဗင်္ဂမာယ ဝါစာယ တံ ယာစမာနာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုစိတ္တပတ္တဆဒန, တမ္ဗစူဠ ဝိဟင်္ဂမ၊
ဩရောဟ ဒုမသာခါယ, မုဓာ ဘရိယာ ဘဝါမိ တေ’’တိ။
တတ္ထ သုစိတ္တပတ္တဆဒနာတိ သုစိတ္တေဟိ ပတ္တေဟိ ကတစ္ဆဒန။ မုဓာတိ ဝိနာ မူလေန န ကိဉ္စိ ဂဟေတွာ အဟံ ဘရိယာ တေ ဘဝါမိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဣမာယ မမ သဗ္ဗေ ဉာတကာ ခါဒိတာ, ဣဒါနိ မံ ဥပလာပေတွာ ခါဒိတုကာမာ အဟောသိ, ဥယျောဇေဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘စတုပ္ပဒီ တွံ ကလျာဏိ, ဒွိပဒါဟံ မနောရမေ၊
မိဂီ ပက္ခီ အသညုတ္တာ, အညံ ပရိယေသ သာမိက’’န္တိ။
တတ္ထ မိဂီတိ ဗိဠာရိံ သန္ဓာယာဟ။ အသညုတ္တာတိ ဇယမ္ပတိကာ ဘဝိတုံ အယုတ္တာ အသမ္ဗန္ဓာ, နတ္ထိ တေသံ ဤဒိသော သမ္ဗန္ဓောတိ ဒီပေတိ။
တံ သုတွာ တတော သာ ‘‘အယံ အတိဝိယ သဌော, ယေန ကေနစိ ဥပါယေန ဝဉ္စေတွာ နံ ခါဒိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကောမာရိကာ တေ ဟေဿာမိ, မဉ္ဇုကာ ပိယဘာဏိနီ၊
ဝိန္ဒ မံ အရိယေန ဝေဒေန, သာဝယ မံ ယဒိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ကောမာရိကာတိ အဟံ ဧတ္တကံ ကာလံ အညံ ပုရိသံ န ဇာနာမိ, တဝ ကောမာရိကာ ဘရိယာ ဘဝိဿာမီတိ ဝဒတိ။ မဉ္ဇုကာ ပိယဘာဏိနီတိ တဝ မဓုရကထာ ပိယဘာဏိနီယေဝ ဘဝိဿာမိ။ ဝိန္ဒ မန္တိ ပဋိလဘ မံ။ အရိယေန ဝေဒေနာတိ သုန္ဒရေန ပဋိလာဘေန။ အဟမ္ပိ ဟိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ပုရိသသမ္ဖဿံ န ဇာနာမိ, တွမ္ပိ ဣတ္ထိသမ္ဖဿံ န ဇာနာသိ, ဣတိ ပကတိယာ
ဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိနိံ မံ နိဒ္ဒေါသေန လာဘေန လဘ။ ယဒိ မံ ဣစ္ဆသိ, အထ မေ ဝစနံ န သဒ္ဒဟသိ, ဒွါဒသယောဇနာယ ဗာရာဏသိယာ ဘေရိံ စရာပေတွာ ‘‘အယံ မေ ဒါသီ’’တိ သာဝယ, မံ အတ္တနော ဒါသံ ကတွာ ဂဏှာဟီတိ ဝဒတိ။
တတော ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဣမံ တဇ္ဇေတွာ ပလာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကုဏပါဒိနိ လောဟိတပေ, စောရိ ကုက္ကုဋပေါထိနိ၊
န တွံ အရိယေန ဝေဒေန, မမံ ဘတ္တာရမိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ န တွံ အရိယေနာတိ တွံ အရိယေန ဗြဟ္မစရိယဝါသလာဘေန မံ ဘတ္တာရံ န ဣစ္ဆသိ, ဝဉ္စေတွာ ပန မံ ခါဒိတုကာမာသိ, နဿ ပါပေတိ တံ ပလာပေသိ။ သာ ပန ပလာယိတွာဝ ဂတာ, န ပုန ဩလောကေတုမ္ပိ ဝိသဟိ။
‘‘ဧဝမ္ပိ စတုရာ နာရီ, ဒိသွာန သဓနံ နရံ၊
နေန္တိ သဏှာဟိ ဝါစာဟိ, ဗိဠာရီ ဝိယ ကုက္ကုဋံ။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, န ခိပ္ပမနုဗုဇ္ဈတိ၊
အမိတ္တဝသမနွေတိ, ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, ခိပ္ပမေဝ နိဗောဓတိ၊
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္ဗာဓာ, ကုက္ကုဋောဝ ဗိဠာရိယာ’’တိ။ – ဣမာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ၊
တတ္ထ စတုရာတိ စာတုရိယေန သမန္နာဂတာ။ နာရီတိ ဣတ္ထိယော။ နေန္တီတိ အတ္တနော ဝသံ ဥပနေန္တိ။ ဗိဠာရီ ဝိယာတိ ယထာ သာ ဗိဠာရီ တံ ကုက္ကုဋံ နေတုံ ဝါယမတိ, ဧဝံ အညာပိ နာရိယော နေန္တိယေဝ။ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထန္တိ ဥပ္ပန္နံ ကိဉ္စိဒေဝ အတ္ထံ။ န အနုဗုဇ္ဈတီတိ ယထာသဘာဝေန န ဇာနာတိ, ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။ ကုက္ကုဋောဝါတိ ယထာ သော ဉာဏသမ္ပန္နော ကုက္ကုဋော ဗိဠာရိတော မုတ္တော, ဧဝံ သတ္တုသမ္ဗာဓတော မုစ္စတီတိ အတ္ထော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ကုက္ကုဋရာဇာ အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကုက္ကုဋဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၈၄] ၉။ ဓမ္မဓဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဓမ္မံ စရထ ဉာတယောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကုဟကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဣဒါနေဝ ကုဟကော, ပုဗ္ဗေပိ ကုဟကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သကုဏယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော သကုဏသံဃပရိဝုတော သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ဒီပကေ ဝသိ။ အထေကစ္စေ ကာသိရဋ္ဌဝါသိနော ဝါဏိဇာ ဒိသာကာကံ ဂဟေတွာ နာဝါယ သမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိံသု, သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ နာဝါ ဘိဇ္ဇိ။ သော ဒိသာကာကော တံ ဒီပကံ ဂန္တွာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ မဟာသကုဏသံဃော, မယာ ကုဟကကမ္မံ ကတွာ ဧတေသံ အဏ္ဍကာနိ စေဝ ဆာပကေ စ ဝရံ ဝရံ ခါဒိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော ဩတရိတွာ သကုဏသံဃဿ မဇ္ဈေ မုခံ ဝိဝရိတွာ ဧကေန ပါဒေန ပထဝိယံ အဋ္ဌာသိ။ ‘‘ကော နာမ တွံ, သာမီ’’တိ သကုဏေဟိ ပုဋ္ဌော ‘‘အဟံ ဓမ္မိကော နာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကသ္မာ ပန ဧကေန ပါဒေန ဌိတောသီ’’တိ? ‘‘မယာ ဒုတိယေ ပါဒေ နိက္ခိတ္တေ ပထဝီ ဓာရေတုံ န သက္ကောတီ’’တိ။ ‘‘အထ ကသ္မာ မုခံ ဝိဝရိတွာ တိဋ္ဌသီ’’တိ? ‘‘အဟံ အညံ အာဟာရံ န ခါဒါမိ, ဝါတမေဝ ခါဒါမီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ တေ သကုဏေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဩဝါဒံ ဝေါ ဒဿာမိ, တံ သုဏာထာ’’တိ တေသံ ဩဝါဒဝသေန ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓမ္မံ စရထ ဉာတယော, ဓမ္မံ စရထ ဘဒ္ဒံ ဝေါ၊
ဓမ္မစာရီ သုခံ သေတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စာ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မံ စရထာတိ ကာယသုစရိတာဒိဘေဒံ ဓမ္မံ ကရောထ။ ဉာတယောတိ တေ အာလပတိ။ ဓမ္မံ စရထ ဘဒ္ဒံ ဝေါတိ ဧကဝါရံ စရိတွာ မာ ဩသက္ကထ, ပုနပ္ပုနံ စရထ, ဧဝံ ဘဒ္ဒံ ဝေါ ဘဝိဿတိ။ သုခံ သေတီတိ ဒေသနာသီသမေတံ, ဓမ္မစာရီ ပန သုခံ တိဋ္ဌတိ ဂစ္ဆတိ နိသီဒတိ သေတိ, သဗ္ဗိရိယာပထေသု သုခိတော ဟောတီတိ ဒီပေတိ။
သကုဏာ ‘‘အယံ ကာကော ကောဟညေန အဏ္ဍကာနိ ခါဒိတုံ ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ အဇာနိတွာ တံ ဒုဿီလံ ဝဏ္ဏေန္တာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘ဘဒ္ဒကော ဝတယံ ပက္ခီ, ဒိဇော ပရမဓမ္မိကော၊
ဧကပါဒေန တိဋ္ဌန္တော, ဓမ္မမေဝါနုသာသတီ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မမေဝါတိ သဘာဝမေဝ။ အနုသာသတီတိ ကထေသိ။
သကုဏာ တဿ ဒုဿီလဿ သဒ္ဒဟိတွာ ‘‘တွံ ကိရ သာမိ အညံ ဂေါစရံ န ဂဏှသိ, ဝါတမေဝ ဘက္ခသိ, တေန ဟိ အမှာကံ အဏ္ဍကာနိ စ ဆာပကေ စ ဩလောကေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ဂေါစရာယ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ပါပေါ တေသံ ဂတကာလေ အဏ္ဍကာနိ စ ဆာပကေ စ ကုစ္ဆိပူရံ ခါဒိတွာ တေသံ အာဂမနကာလေ ဥပသန္တူပသန္တော ဟုတွာ မုခံ ဝိဝရိတွာ ဧကေန ပါဒေန တိဋ္ဌတိ။ သကုဏာ အာဂန္တွာ ပုတ္တကေ အပဿန္တာ ‘‘ကော နု ခေါ ခါဒတီ’’တိ မဟာသဒ္ဒေန ဝိရဝန္တိ, ‘‘အယံ ကာကော ဓမ္မိကော’’တိ တသ္မိံ အာသင်္ကာမတ္တမ္ပိ န ကရောန္တိ။ အထေကဒိဝသံ မဟာသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘ဣဓ ပုဗ္ဗေ ကောစိ ပရိပန္ထော နတ္ထိ, ဣမဿ အာဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဇာတော, ဣမံ ပရိဂ္ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော သကုဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဂေါစရာယ ဂစ္ဆန္တော ဝိယ ဟုတွာ နိဝတ္တိတွာ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ အဋ္ဌာသိ။ ကာကောပိ ‘‘ဂတာ သကုဏာ’’တိ နိရာသင်္ကော ဟုတွာ ဥဋ္ဌာယ ဂန္တွာ အဏ္ဍကာနိ စ ဆာပကေ စ ခါဒိတွာ ပုနာဂန္တွာ မုခံ ဝိဝရိတွာ ဧကေန ပါဒေန အဋ္ဌာသိ။
သကုဏရာဇာ သကုဏေသု အာဂတေသု သဗ္ဗေ သန္နိပါတာပေတွာ ‘‘အဟံ ဝေါ အဇ္ဇ ပုတ္တကာနံ ပရိပန္ထံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော ဣမံ ပါပကာကံ ခါဒန္တံ အဒ္ဒသံ, ဧထ နံ ဂဏှာမာ’’တိ သကုဏသံဃံ အာမန္တေတွာ ပရိဝါရေတွာ ‘‘သစေ ပလာယတိ, ဂဏှေယျာထ န’’န္တိ ဝတွာ သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နာဿ သီလံ ဝိဇာနာထ, အနညာယ ပသံသထ၊
ဘုတွာ အဏ္ဍဉ္စ ပေါတဉ္စ, ဓမ္မော ဓမ္မောတိ ဘာသတိ။
‘‘အညံ ဘဏတိ ဝါစာယ, အညံ ကာယေန ကုဗ္ဗတိ၊
ဝါစာယ နော စ ကာယေန, န တံ ဓမ္မံ အဓိဋ္ဌိတော။
‘‘ဝါစာယ သခိလော မနောဝိဒုဂ္ဂေါ, ဆန္နော ကူပသယောဝ ကဏှသပ္ပေါ၊
ဓမ္မဓဇော ဂါမနိဂမာသု သာဓု, ဒုဇ္ဇာနော ပုရိသေန ဗာလိသေန။
‘‘ဣမံ တုဏ္ဍေဟိ ပက္ခေဟိ, ပါဒါ စိမံ ဝိဟေဌထ၊
ဆဝဉှိမံ ဝိနာသေထ, နာယံ သံဝါသနာရဟော’’တိ။
တတ္ထ နာဿ သီလန္တိ န အဿ သီလံ။ အနညာယာတိ အဇာနိတွာ။ ဘုတွာတိ ခါဒိတွာ။ ဝါစာယ နော စ ကာယေနာတိ အယဉှိ ဝစနေနေဝ ဓမ္မံ စရတိ, ကာယေန ပန န ကရောတိ။ န တံ ဓမ္မံ အဓိဋ္ဌိတောတိ တသ္မာ ဇာနိတဗ္ဗော ယထာယံ ဓမ္မံ ဘဏတိ, န တံ အဓိဋ္ဌိတော, တသ္မိံ ဓမ္မေ န အဓိဋ္ဌိတော။ ဝါစာယ သခိလောတိ ဝစနေန မုဒု။ မနောဝိဒုဂ္ဂေါတိ မနသာ ဝိဒုဂ္ဂေါ ဒုပ္ပဝေသော ဝိသမော။ ဆန္နောတိ ယသ္မိံ ဗိလေ သယတိ, တေန ဆန္နော။ ကူပသယောတိ ဗိလာသယော။ ဓမ္မဓဇောတိ သုစရိတဓမ္မံ ဓဇံ ကတွာ ဝိစရဏေန ဓမ္မဒ္ဓဇော။ ဂါမနိဂမာသု သာဓူတိ ဂါမေသု စ နိဂမေသု စ သာဓု ဘဒ္ဒကော သမ္ဘာဝိတော။ ဒုဇ္ဇာနောတိ အယံ ဧဝရူပေါ ဒုဿီလော ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တော ဗာလိသေန အညာဏေန ပုရိသေန န သက္ကာ ဇာနိတုံ။ ပါဒါ စိမန္တိ အတ္တနော အတ္တနော ပါဒေန စ ဣမံ။ ဝိဟေဌထာတိ ပဟရထ ဟနထ။ ဆဝန္တိ လာမကံ။ နာယန္တိ အယံ အမှေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကသ္မိံ ဌာနေ သံဝါသံ န အရဟတီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သကုဏဇေဋ္ဌကော သယမေဝ လင်္ဃိတွာ တဿ သီသံ တုဏ္ဍေန ပဟရိ, အဝသေသာ သကုဏာ တုဏ္ဍနခပါဒပက္ခေဟိ ပဟရိံသု။ သော တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကုဟကကာကော ဣဒါနိ ကုဟကဘိက္ခု အဟောသိ, သကုဏရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဓမ္မဓဇဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၈၅] ၁၀။ နန္ဒိယမိဂရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
သစေ ဗြာဟ္မဏ ဂစ္ဆေသီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မာတုပေါသကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဂိဟီ ပေါသေသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ တေ ဟောန္တီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မာတာပိတရော မေ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု သာဓု ဘိက္ခု ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာနံ ဝံသံ ပါလေသိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဟိ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာပိ မာတာပိတူနံ ဇီဝိတံ အဒံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကောသလရဋ္ဌေ သာကေတေ ကောသလရာဇေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော မိဂယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော နန္ဒိယမိဂေါ နာမ ဟုတွာ သီလာစာရသမ္ပန္နော မာတာပိတရော ပေါသေသိ။ တဒါ ကောသလရာဇာ မိဂဝိတ္တကောဝ အဟောသိ။ သော ပန မနုဿာနံ ကသိကမ္မာဒီနိ ကာတုံ အဒတွာ မဟာပရိဝါရော ဒေဝသိကံ မိဂဝံ ဂစ္ဆတိ။ မနုဿာ သန္နိပတိတွာ ‘‘အယျာ, အယံ ရာဇာ အမှာကံ ကမ္မစ္ဆေဒံ ကရောတိ, ဃရာဝါသောပိ နဿတိ, ယံနူန မယံ အဇ္ဇုနဝနံ ဥယျာနံ ပရိက္ခိပိတွာ ဒွါရံ ယောဇေတွာ ပေါရက္ခဏိံ ခဏိတွာ တိဏာနိ အာရောပေတွာ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရာဒိဟတ္ထာ အရညံ ပဝိသိတွာ ဂုမ္ဗေ ပဟရန္တာ မိဂေ နီဟရိတွာ ပရိဝါရေတွာ ဂေါရူပါနိ ဝိယ ဝဇံ ဥယျာနံ ပဝေသေတွာ ဒွါရံ ပိဒဟိတွာ ရညော အာရောစေတွာ အတ္တနော ကမ္မံ ကရေယျာမာ’’တိ မန္တယိံသု။ ‘‘အတ္ထေသော ဥပါယော’’တိ သဗ္ဗေ ဧကစ္ဆန္ဒာ ဟုတွာ ဥယျာနံ သဇ္ဇေတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ ယောဇနမတ္တဋ္ဌာနံ ပရိက္ခိပိံသု။
တသ္မိံ ခဏေ နန္ဒိယော ဧကသ္မိံ ခုဒ္ဒကဂုမ္ဗေ မာတာပိတရော ဂဟေတွာ ဘူမိယံ နိပန္နော ဟောတိ။ မနုဿာ နာနာဖလကာဝုဓဟတ္ထာ ဗာဟုနာ ဗာဟုံ ပီဠေတွာ တံ ဂုမ္ဗံ ပရိက္ခိပိံသု။ အထေကစ္စေ မိဂေ ဩလောကေန္တာ တံ ဂုမ္ဗံ ပဝိသိံသု။ နန္ဒိယော တေ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ မယာ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ မာတာပိတူနံ ဇီဝိတံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဥဋ္ဌာယ မာတာပိတရော ဝန္ဒိတွာ ‘‘အမ္မတာတ, ဣမေ မနုဿာ ဣမံ ဂုမ္ဗံ ပဝိသိတွာ အမှေ တယောပိ ပဿိဿန္တိ, တုမှေ ဧကေန ဥပါယေန ဇီဝေယျာထ, ဇီဝိတံ ဝေါ သေယျော, အဟံ တုမှာကံ ဇီဝိတဒါနံ ဒတွာ မနုဿေဟိ ဂုမ္ဗပရိယန္တေ ဌတွာ ဂုမ္ဗေ ပဟဋမတ္တေယေဝ နိက္ခမိဿာမိ, အထ တေ ‘ဣမသ္မိံ ခုဒ္ဒကဂုမ္ဗေ ဧကောယေဝ မိဂေါ ဘဝိဿတီ’တိ မညမာနာ ဂုမ္ဗံ န ပဝိသိဿန္တိ, တုမှေ အပ္ပမတ္တာ
ဟောထာ’’တိ မာတာပိတရော ခမာပေတွာ ဂမနသဇ္ဇော အဋ္ဌာသိ။ သော မနုဿေဟိ ဂုမ္ဗပရိယန္တေ ဌတွာ ဥန္နာဒေတွာ ဂုမ္ဗေ ပဟဋမတ္တေယေဝ တတော နိက္ခမိ။ တေ ‘‘ဧကောဝေတ္ထ မိဂေါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဂုမ္ဗံ န ပဝိသိံသု။ အထ နန္ဒိယော ဂန္တွာ မိဂါနံ အန္တရံ ပါဝိသိ။ မနုဿာ ပရိဝါရေတွာ သဗ္ဗေ မိဂေ ဥယျာနံ ပဝေသေတွာ ဒွါရံ ထကေတွာ ရညော အာရောစေတွာ သကသကဋ္ဌာနာနိ အဂမံသု။
တတော ပဋ္ဌာယ ရာဇာ သယမေဝ ဂန္တွာ ဧကံ မိဂံ ဝိဇ္ဈိတွာ တံ ဂဟေတွာ ဧဟီတိ ဧကံ ပေသေတွာ အာဟရာပေသိ။ မိဂါ ဝါရံ ဌပယိံသု, ပတ္တဝါရော မိဂေါ ဧကမန္တေ တိဋ္ဌတိ, တံ ဝိဇ္ဈိတွာ ဂဏှန္တိ။ နန္ဒိယော ပေါက္ခရဏိယံ ပါနီယံ ပိဝတိ, တိဏာနိ ခါဒတိ, ဝါရော ပနဿ န တာဝ ပါပုဏာတိ။ အထ ဗဟူနံ ဒိဝသာနံ အစ္စယေန တဿ မာတာပိတရော တံ ဒဋ္ဌုကာမာ ဟုတွာ ‘‘အမှာကံ ပုတ္တော နန္ဒိယမိဂရာဇာ နာဂဗလော ထာမသမ္ပန္နော, သစေ ဇီဝတိ, အဝဿံ ဝတိံ လင်္ဃိတွာ အမှာကံ ဒဿနတ္ထာယ အာဂမိဿတိ, သာသနမဿ ပေသေဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ မဂ္ဂသမီပေ ဌတွာ ဧကံ ဗြာဟ္မဏံ ဒိသွာ ‘‘အယျ, ကဟံ ဂစ္ဆသီ’’တိ မာနုသိကာယ ဝါစာယ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သာကေတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ပုတ္တဿ သာသနံ ပဟိဏန္တာ ပဌမံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘သစေ ဗြာဟ္မဏ ဂစ္ဆေသိ, သာကေတေ အဇ္ဇုနံ ဝနံ၊
ဝဇ္ဇာသိ နန္ဒိယံ နာမ, ပုတ္တံ အသ္မာကမောရသံ၊
မာတာ ပိတာ စ တေ ဝုဒ္ဓါ, တေ တံ ဣစ္ဆန္တိ ပဿိတု’’န္တိ။
တဿတ္ထော – သစေ, တွံ ဗြာဟ္မဏ, သာကေတံ ဂစ္ဆသိ, သာကေတေ အဇ္ဇုနဝနံ နာမ ဥယျာနံ အတ္ထိ, တတ္ထ အမှာကံ ပုတ္တော နန္ဒိယော နာမ မိဂေါ အတ္ထိ, တံ ဝဒေယျာသိ ‘‘မာတာပိတရော တေ ဝုဍ္ဎာ ယာဝ န မရန္တိ, တာဝ တံ ပဿိတုံ ဣစ္ဆန္တီ’’တိ။
သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ သာကေတံ ဂန္တွာ ပုနဒိဝသေ ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ ‘‘နန္ဒိယမိဂေါ နာမ ကတရော’’တိ ပုစ္ဆိ။ မိဂေါ အာဂန္တွာ တဿ သမီပေ ဌတွာ ‘‘အဟ’’န္တိ အာဟ။ ဗြာဟ္မဏော တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ နန္ဒိယော တံ သုတွာ ‘‘ဂစ္ဆေယျာမဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဝတိံ လင်္ဃိတွာ နော န ဂစ္ဆေယျံ, မယာ ပန ရညော သန္တကံ နိဝါပပါနဘောဇနံ ဘုတ္တံ, တံ မေ ဣဏဋ္ဌာနေ ဌိတံ, ဣမေသဉ္စ မိဂါနံ မဇ္ဈေ စိရဝုတ္ထောသ္မိ, တဿ မေ ရညော
စေဝ ဧတေသဉ္စ သောတ္ထိဘာဝံ အကတွာ အတ္တနော ဗလံ အဒဿေတွာ ဂမနံ နာမ န ယုတ္တံ, အတ္တနော ဝါရေ ပန သမ္ပတ္တေ အဟံ ဧတေသံ သောတ္ထိဘာဝံ ကတွာ သုခိတော အာဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဘုတ္တာ မယာ နိဝါပါနိ, ရာဇိနော ပါနဘောဇနံ၊
တံ ရာဇပိဏ္ဍံ အဝဘောတ္တုံ, နာဟံ ဗြာဟ္မဏ မုဿဟေ။
‘‘ဩဒဟိဿာမဟံ ပဿံ, ခုရပ္ပါနိဿ ရာဇိနော၊
တဒါဟံ သုခိတော မုတ္တော, အပိ ပဿေယျ မာတရ’’န္တိ။
တတ္ထ နိဝါပါနီတိ တေသု တေသု ဌာနေသု နိဝုတာနိ နိဝါပါနိ။ ပါနဘောဇနန္တိ ပါနီယဉ္စ အဝသေသတိဏဉ္စ။ တံ ရာဇပိဏ္ဍန္တိ တံ ရညော သန္တကံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ သမောဓာနကဋ္ဌေန ပိဏ္ဍံ။ အဝဘောတ္တုန္တိ ဒုဗ္ဘုတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ရညော ဟိ ကိစ္စံ အနိပ္ဖါဒေန္တော တံ အဝဘုတ္တံ ဘုဉ္ဇတိ နာမ, သွာဟံ ဧဝံ အဝဘောတ္တုံ န ဥဿဟာမီတိ ဝဒတိ။ ဗြာဟ္မဏ မုဿဟေတိ စေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာတိ အာလပနံ, မ-ကာရော ပဒသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တော။
ဩဒဟိဿာမဟံ ပဿံ, ခုရပ္ပါနိဿ ရာဇိနောတိ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အတ္တနော ဝါရေ သမ္ပတ္တေ ခုရပ္ပံ သန္နယှိတွာ အာဂတဿ ရညော မိဂယူထတော နိက္ခမိတွာ ဧကမန္တေ ဌတွာ ‘‘မံ ဝိဇ္ဈ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော မဟာဖာသုကပဿံ ဩဒဟိဿာမိ ဩဍ္ဍေဿာမိ။ သုခိတော မုတ္တောတိ တဒါ အဟံ မရဏဘယာ မုတ္တော သုခိတော နိဒ္ဒုက္ခော ရညာ အနုညာတော အပိ နာမ မာတရံ ပဿေယျန္တိ။
တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော ပက္ကာမိ။ အပရဘာဂေ တဿ ဝါရဒိဝသေ ရာဇာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥယျာနံ အာဂစ္ဆိ။ မဟာသတ္တော ဧကမန္တေ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ ‘‘မိဂံ ဝိဇ္ဈိဿာမီ’’တိ ခုရပ္ပံ သန္နယှိ။ မဟာသတ္တော ယထာ အညေ မရဏဘယတဇ္ဇိတာ ပလာယန္တိ, ဧဝံ အပလာယိတွာ နိဗ္ဘယော ဟုတွာ မေတ္တံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ မဟာဖာသုကပဿံ ဩဒဟိတွာ နိစ္စလောဝ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ တဿ မေတ္တာနုဘာဝေန သရံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ နာသက္ခိ။ မဟာသတ္တော ‘‘ကိံ, မဟာရာဇ, သရံ န မုစ္စေသိ, မုဉ္စာဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘န သက္ကောမိ, မိဂရာဇာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဂုဏဝန္တာနံ ဂုဏံ ဇာန, မဟာရာဇာ’’တိ။
တဒါ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တေ ပသီဒိတွာ ဓနုံ ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘ဣမံ အစိတ္တကံ ကလိင်္ဂရကဏ္ဍမ္ပိ တာဝ တဝ ဂုဏံ ဇာနာတိ, အဟံ သစိတ္တကော မနုဿဘူတောပိ တဝ ဂုဏံ န ဇာနာမိ, မိဂရာဇ, မယှံ ခမ, အဘယံ တေ ဒမ္မီ’’တိ အာဟ။ ‘‘မဟာရာဇ, မယှံ တာဝ အဘယံ ဒေသိ, အယံ ပန ဥယျာနေ မိဂဂဏော ကိံ ကရိဿတီ’’တိ? ‘‘ဧတဿပိ အဘယံ ဒမ္မီ’’တိ။ ဧဝံ မဟာသတ္တော နိဂြောဓဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁။၁၂) ဝုတ္တနယေနေဝ သဗ္ဗေသံ အရညေ မိဂါနံ အာကာသဂတသကုဏာနံ ဇလစရမစ္ဆာနဉ္စ အဘယံ ဒါပေတွာ ရာဇာနံ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာပေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ရညာ နာမ အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေန္တေန ဓမ္မေန သမေန ရဇ္ဇံ ကာရေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
‘‘ဒါနံ သီလံ ပရိစ္စာဂံ, အဇ္ဇဝံ မဒ္ဒဝံ တပံ၊
အက္ကောဓံ အဝိဟိံသဉ္စ, ခန္တိဉ္စ အဝိရောဓနံ။
‘‘ဣစ္စေတေ ကုသလေ ဓမ္မေ, ဌိတေ ပဿာမိ အတ္တနိ၊
တတော မေ ဇာယတေ ပီတိ, သောမနဿဉ္စနပ္ပက’’န္တိ။ (ဇာ။ ၂။၂၁။၁၇၆-၁၇၇) –
ဧဝံ ဝုတ္တေ ရာဇဓမ္မေ ဂါထာဗန္ဓေနေဝ ဒေသေတွာ ကတိပါဟံ ရညော သန္တိကေ ဝသိတွာ နဂရေ သဗ္ဗသတ္တာနံ အဘယဒါနပကာသနတ္ထံ သုဝဏ္ဏဘေရိံ စရာပေတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ မာတာပိတူနံ ဒဿနတ္ထာယ ဂတော။
‘‘မိဂရာဇာ ပုရေ အာသိံ, ကောသလဿ နိကေတနေ၊
နန္ဒိယော နာမ နာမေန, အဘိရူပေါ စတုပ္ပဒေါ။
‘‘တံ မံ ဝဓိတုမာဂစ္ဆိ, ဒါယသ္မိံ အဇ္ဇုနေ ဝနေ၊
ဓနုံ အာရဇ္ဇံ ကတွာန, ဥသုံ သန္နယှ ကောသလော။
‘‘တဿာဟံ ဩဒဟိံ ပဿံ, ခုရပ္ပါနိဿ ရာဇိနော၊
တဒါဟံ သုခိတော မုတ္တော, မာတရံ ဒဋ္ဌုမာဂတော’’တိ။ –
ဣမာ တိဿော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဟောန္တိ။
တတ္ထ ကောသလဿ နိကေတနေတိ ကောသလဿ ရညော နိကေတနေ ဝသနဋ္ဌာနေ, တဿ သန္တိကေ အရညသ္မိန္တိ အတ္ထော။ ဒါယသ္မိန္တိ မိဂါနံ ဝသနတ္ထာယ ဒိန္နဥယျာနေ။ အာရဇ္ဇံ ကတွာနာတိ ဇိယာယ သဒ္ဓိံ ဧကတော
ကတွာ, အာရောပေတွာတိ အတ္ထော။ သန္နယှာတိ သန္နယှိတွာ ယောဇေတွာ။ ဩဒဟိန္တိ ဩဍ္ဍေသိံ။ မာတရံ ဒဋ္ဌုမာဂတောတိ ဒေသနာသီသမေတံ, ရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ အဘယတ္ထာယ သုဝဏ္ဏဘေရိံ စရာပေတွာ မာတာပိတရော ဒဋ္ဌုံ အာဂတောသ္မီတိ အတ္ထော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ မာတုပေါသကဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ အဟေသုံ, ဗြာဟ္မဏော သာရိပုတ္တော, ရာဇာ အာနန္ဒော, နန္ဒိယမိဂရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
နန္ဒိယမိဂရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
အဝါရိယဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ခရပုတ္တဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၈၆] ၁။ ခရပုတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
သစ္စံ ကိရေဝမာဟံသူတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပုရာဏဒုတိယိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကေန ဥက္ကဏ္ဌာပိတောသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ပုရာဏဒုတိယိကာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု အယံ တေ ဣတ္ထီ အနတ္ထကာရိကာ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ ဣမံ နိဿာယ အဂ္ဂိံ ပဝိသိတွာ မရန္တော ပဏ္ဍိတေ နိဿာယ ဇီဝိတံ လဘီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ သေနကေ နာမ ရညေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သက္ကတ္တံ ကာရေသိ။ တဒါ သေနကဿ ရညော ဧကေန နာဂရာဇေန သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝေါ ဟောတိ။ သော ကိရ နာဂရာဇာ နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ထလေ ဂေါစရံ ဂဏှန္တော စရတိ။ အထ နံ ဂါမဒါရကာ ဒိသွာ ‘‘သပ္ပေါ အယ’’န္တိ လေဍ္ဍုဒဏ္ဍာဒီဟိ ပဟရိံသု။ အထ ရာဇာ ဥယျာနံ ကီဠိတုံ ဂစ္ဆန္တော ဒိသွာ ‘‘ကိံ ဧတေ ဒါရကာ ကရောန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧကံ သပ္ပံ ပဟရန္တီ’’တိ သုတွာ ‘‘ပဟရိတုံ မာ ဒေထ, ပလာပေထ နေ’’တိ ပလာပေသိ။ နာဂရာဇာ
ဇီဝိတံ လဘိတွာ နာဂဘဝနံ ဂန္တွာ ဗဟူနိ ရတနာနိ အာဒါယ အဍ္ဎရတ္တသမယေ ရညော သယနဃရံ ပဝိသိတွာ တာနိ ရတနာနိ ဒတွာ ‘‘မဟာရာဇ, မယာ တုမှေ နိဿာယ ဇီဝိတံ လဒ္ဓ’’န္တိ ရညာ သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝံ ကတွာ ပုနပ္ပုနံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ ပဿတိ။ သော အတ္တနော နာဂမာဏဝိကာသု ဧကံ ကာမေသု အတိတ္တံ နာဂမာဏဝိကံ ရက္ခဏတ္ထာယ ရညော သန္တိကေ ဌပေတွာ ‘‘ယဒါ ဧတံ န ပဿသိ, တဒါ ဣမံ မန္တံ ပရိဝတ္တေယျာသီ’’တိ တဿ ဧကံ မန္တံ အဒါသိ။
သော ဧကဒိဝသံ ဥယျာနံ ဂန္တွာ နာဂမာဏဝိကာယ သဒ္ဓိံ ပေါက္ခရဏိယံ ဥဒကကီဠံ ကီဠိ။ နာဂမာဏဝိကာ ဧကံ ဥဒကသပ္ပံ ဒိသွာ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ တေန သဒ္ဓိံ အသဒ္ဓမ္မံ ပဋိသေဝိ။ ရာဇာ တံ အပဿန္တော ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဂတာ’’တိ မန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ အနာစာရံ ကရောန္တိံ ဒိသွာ ဝေဠုပေသိကာယ ပဟရိ။ သာ ကုဇ္ဈိတွာ တတော နာဂဘဝနံ ဂန္တွာ ‘‘ကသ္မာ အာဂတာသီ’’တိ ပုဋ္ဌာ ‘‘တုမှာကံ သဟာယော မံ အတ္တနော ဝစနံ အဂဏှန္တိံ ပိဋ္ဌိယံ ပဟရီ’’တိ ပဟာရံ ဒဿေသိ။ နာဂရာဇာ တထတော အဇာနိတွာဝ စတ္တာရော နာဂမာဏဝကေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဂစ္ဆထ, သေနကဿ သယနဃရံ ပဝိသိတွာ နာသဝါတေန တံ ဘုသံ ဝိယ ဝိဒ္ဓံသေထာ’’တိ ပေသေသိ။ တေ ဂန္တွာ ရညော သိရိသယနေ နိပန္နကာလေ ဂဗ္ဘံ ပဝိသိံသု။ တေသံ ပဝိသနဝေလာယမေဝ ရာဇာ ဒေဝိံ အာဟ – ‘‘ဇာနာသိ နု ခေါ ဘဒ္ဒေ, နာဂမာဏဝိကာယ ဂတဋ္ဌာန’’န္တိ? ‘‘န ဇာနာမိ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇ သာ အမှာကံ ပေါက္ခရဏိယံ ကီဠနကာလေ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ ဧကေန ဥဒကသပ္ပေန သဒ္ဓိံ အနာစာရံ အကာသိ, အထ နံ အဟံ ‘ဧဝံ မာ ကရီ’တိ သိက္ခာပနတ္ထာယ ဝေဠုပေသိကာယ ပဟရိံ, သာ ‘နာဂဘဝနံ ဂန္တွာ သဟာယဿ မေ အညံ ကိဉ္စိ ကထေတွာ မေတ္တိံ ဘိန္ဒေယျာ’တိ မေ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ တံ သုတွာ နာဂမာဏဝကာ တတောဝ နိဝတ္တိတွာ နာဂဘဝနံ ဂန္တွာ နာဂရာဇဿ တမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သော သံဝေဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ တင်္ခဏညေဝ ရညော သယနဃရံ အာဂန္တွာ တမတ္ထံ အာစိက္ခိတွာ ခမာပေတွာ ‘‘ဣဒံ မေ ဒဏ္ဍကမ္မ’’န္တိ သဗ္ဗရုတဇာနနံ နာမ မန္တံ ဒတွာ ‘‘အယံ, မဟာရာဇ, အနဂ္ဃေါ မန္တော, သစေ ဣမံ မန္တံ အညဿ ဒဒေယျာသိ, ဒတွာဝ အဂ္ဂိံ ပဝိသိတွာ မရေယျာသီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ကိပိလ္လိကာနမ္ပိ သဒ္ဒံ ဇာနာတိ။
တဿေကဒိဝသံ မဟာတလေ နိသီဒိတွာ မဓုဖာဏိတေဟိ ခါဒနီယံ ခါဒန္တဿ ဧကံ မဓုဗိန္ဒု စ ဖာဏိတဗိန္ဒု စ ပူဝခဏ္ဍဉ္စ ဘူမိယံ ပတိ။ ဧကာ ကိပိလ္လိကာ တံ ဒိသွာ ‘‘ရညော မဟာတလေ မဓုစာဋိ ဘိန္နာ, ဖာဏိတသကဋံ ပူဝသကဋံ နိက္ကုဇ္ဇိတံ, မဓုဖာဏိတဉ္စ ပူဝဉ္စ ခါဒထာ’’တိ ဝိရဝန္တီ ဝိစရတိ။ အထ ရာဇာ တဿာ ရဝံ သုတွာ ဟသိ။ ရညော သမီပေ ဌိတာ ဒေဝီ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒိသွာ ရာဇာ ဟသီ’’တိ စိန္တေသိ။ တသ္မိံ ခါဒနီယံ ခါဒိတွာ နှတွာ ပလ္လင်္ကေ နိသိန္နေ ဧကံ မက္ခိကံ သာမိကော ‘‘ဧဟိ ဘဒ္ဒေ, ကိလေသရတိယာ ရမိဿာမာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သာ ‘‘အဓိဝါသေဟိ တာဝ သာမိ, ဣဒါနိ ရညော ဂန္ဓေ အာဟရိဿန္တိ, တဿ ဝိလိမ္ပန္တဿ ပါဒမူလေ ဂန္ဓစုဏ္ဏံ ပတိဿတိ, အဟံ တတ္ထ ဝဋ္ဋေတွာ သုဂန္ဓာ ဘဝိဿာမိ, တတော ရညော ပိဋ္ဌိယံ နိပဇ္ဇိတွာ ရမိဿာမာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ တမ္ပိ သဒ္ဒံ သုတွာ ဟသိ။ ဒေဝီပိ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒိသွာ ဟသီ’’တိ ပုန စိန္တေသိ။ ပုန ရညော သာယမာသံ ဘုဉ္ဇန္တဿ ဧကံ ဘတ္တသိတ္ထံ ဘူမိယံ ပတိ။ ကိပိလ္လိကာ ‘‘ရာဇကုလေ ဘတ္တသကဋံ ဘဂ္ဂံ, ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ ဝိရဝိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ပုနပိ ဟသိ။ ဒေဝီ သုဝဏ္ဏကဋစ္ဆုံ ဂဟေတွာ ရာဇာနံ ပရိဝိသန္တီ ‘‘မံ နု ခေါ ဒိသွာ ရာဇာ ဟသတီ’’တိ ဝိတက္ကေသိ။
သာ ရညာ သဒ္ဓိံ သယနံ အာရုယှ နိပဇ္ဇနကာလေ ‘‘ကိံကာရဏာ ဒေဝ, ဟသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော ‘‘ကိံ တေ မမ ဟသိတကာရဏေနာ’’တိ ဝတွာ ပုနပ္ပုနံ နိဗဒ္ဓေါ ကထေသိ။ အထ နံ သာ ‘‘တုမှာကံ ဇာနနမန္တံ မယှံ ဒေထာ’’တိ ဝတွာ ‘‘န သက္ကာ ဒါတု’’န္တိ ပဋိက္ခိတ္တာပိ ပုနပ္ပုနံ နိဗန္ဓိ။ ရာဇာ ‘‘သစာဟံ ဣမံ မန္တံ တုယှံ ဒဿာမိ, မရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘မရန္တောပိ မယှံ ဒေဟိ, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ မာတုဂါမဝသိကော ဟုတွာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမိဿာ မန္တံ ဒတွာ အဂ္ဂိံ ပဝိသိဿာမီ’’တိ ရထေန ဥယျာနံ ပါယာသိ။
တသ္မိံ ခဏေ သက္ကော လောကံ ဩလောကေန္တော ဣမံ ကာရဏံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဗာလရာဇာ မာတုဂါမံ နိဿာယ ‘အဂ္ဂိံ ပဝိသိဿာမီ’တိ ဂစ္ဆတိ, ဇီဝိတမဿ ဒဿာမီ’’တိ သုဇံ အသုရကညံ အာဒါယ ဗာရာဏသိံ အာဂန္တွာ တံ အဇိကံ ကတွာ အတ္တနာ အဇော ဟုတွာ ‘‘မဟာဇနော မာ ပဿတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာယ ရညော ရထဿ ပုရတော အဟောသိ။ တံ ရာဇာ စေဝ ရထေ ယုတ္တသိန္ဓဝါ စ ပဿန္တိ, အညော ကောစိ န ပဿတိ။ အဇော ကထာသမုဋ္ဌာပနတ္ထံ ရထပုရတော အဇိကာယ သဒ္ဓိံ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော
ဝိယ အဟောသိ။ တမေကော ရထေ ယုတ္တသိန္ဓဝေါ ဒိသွာ ‘‘သမ္မ အဇရာဇ, မယံ ပုဗ္ဗေ ‘အဇာ ကိရ ဗာလာ အဟိရိကာ’တိ အဿုမှ, န စ တံ ပဿိမှ, တွံ ပန ရဟော ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ ကတ္တဗ္ဗံ အနာစာရံ အမှာကံ ဧတ္တကာနံ ပဿန္တာနညေဝ ကရောသိ, န လဇ္ဇသိ, တံ နော ပုဗ္ဗေ သုတံ ဣမိနာ ဒိဋ္ဌေန သမေတီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစ္စံ ကိရေဝမာဟံသု, ဝသ္တံ ဗာလောတိ ပဏ္ဍိတာ၊
ပဿ ဗာလော ရဟောကမ္မံ, အာဝိကုဗ္ဗံ န ဗုဇ္ဈတီ’’တိ။
တတ္ထ ဝသ္တန္တိ အဇံ။ ပဏ္ဍိတာတိ ဉာဏသမ္ပန္နာ တံ ဗာလောတိ ဝဒန္တိ, သစ္စံ ကိရ ဝဒန္တိ။ ပဿာတိ အာလပနံ, ပဿထာဟိ အတ္ထော။ န ဗုဇ္ဈတီတိ ဧဝံ ကာတုံ အယုတ္တန္တိ န ဇာနာတိ။
တံ သုတွာ အဇော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တွံ ခေါပိ သမ္မ ဗာလောသိ, ခရပုတ္တ ဝိဇာနဟိ၊
ရဇ္ဇုယာ ဟိ ပရိက္ခိတ္တော, ဝင်္ကောဋ္ဌော ဩဟိတောမုခေါ။
‘‘အပရမ္ပိ သမ္မ တေ ဗာလျံ, ယော မုတ္တော န ပလာယသိ၊
သော စ ဗာလတရော သမ္မ, ယံ တွံ ဝဟတိ သေနက’’န္တိ။
တတ္ထ တွံ ခေါပိ သမ္မာတိ သမ္မ သိန္ဓဝ မယာပိ ခေါ တွံ ဗာလတရော။ ခရပုတ္တာတိ သော ကိရ ဂဒြဘဿ ဇာတကော, တေန တံ ဧဝမာဟ။ ဝိဇာနဟီတိ အဟမေဝ ဗာလောတိ ဧဝံ ဇာနာဟိ။ ပရိက္ခိတ္တောတိ ယုဂေန သဒ္ဓိံ ဂီဝါယ ပရိက္ခိတ္တော။ ဝင်္ကောဋ္ဌောတိ ဝင်္ကဩဋ္ဌော။ ဩဟိတောမုခေါတိ မုခဗန္ဓနေန ပိဟိတမုခေါ။ ယော မုတ္တော န ပလာယသီတိ ယော တွံ ရထတော မုတ္တော သမာနော မုတ္တကာလေ ပလာယိတွာ အရညံ န ပဝိသသိ, တံ တေ အပလာယနံ အပရမ္ပိ ဗာလျံ, သော စ ဗာလတရောတိ ယံ တွံ သေနကံ ဝဟသိ, သော သေနကော တယာပိ ဗာလတရော။
ရာဇာ တေသံ ဥဘိန္နမ္ပိ ကထံ ဇာနာတိ, တသ္မာ တံ သုဏန္တော သဏိကံ ရထံ ပေသေသိ။ သိန္ဓဝေါပိ တဿ ကထံ သုတွာ ပုန စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ နု သမ္မ အဟံ ဗာလော, အဇရာဇ ဝိဇာနဟိ၊
အထ ကေန သေနကော ဗာလော, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
တတ္ထ ယန္တိ ကရဏတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ နူတိ အနုဿဝတ္ထေ နိပါတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သမ္မ အဇရာဇ, ယေန တာဝ တိရစ္ဆာနဂတတ္တေန ကာရဏေန အဟံ ဗာလော, တံ တွံ ကာရဏံ ဇာနာဟိ, သက္ကာ ဧတံ တယာ ဉာတုံ, အဟဉှိ တိရစ္ဆာနဂတတ္တာဝ ဗာလော, တသ္မာ မံ ခရပုတ္တာတိအာဒီနိ ဝဒန္တော သုဋ္ဌု ဝဒသိ, အယံ ပန သေနကော ရာဇာ ကေန ကာရဏေန ဗာလော, တံ မေ ကာရဏံ ပုစ္ဆိတော အက္ခာဟီတိ။
တံ သုတွာ အဇော အာစိက္ခန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥတ္တမတ္ထံ လဘိတွာန, ဘရိယာယ ယော ပဒဿတိ၊
တေန ဇဟိဿတတ္တာနံ, သာ စေဝဿ န ဟေဿတီ’’တိ။
တတ္ထ ဥတ္တမတ္ထန္တိ သဗ္ဗရုတဇာနနမန္တံ။ တေနာတိ တဿာ မန္တပ္ပဒါနသင်္ခါတေန ကာရဏေန တံ ဒတွာ အဂ္ဂိံ ပဝိသန္တော အတ္တာနဉ္စ ဇဟိဿတိ, သာ စဿ ဘရိယာ န ဘဝိဿတိ, တသ္မာ ဧသ တယာပိ ဗာလတရော, ယော လဒ္ဓံ ယသံ ရက္ခိတုံ န သက္ကောတီတိ။
ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အဇရာဇ, အမှာကံ သောတ္ထိံ ကရောန္တောပိ တွညေဝ ကရိဿသိ, ကထေဟိ တာဝ နော ကတ္တဗ္ဗယုတ္တက’’န္တိ အာဟ။ အထ နံ အဇရာဇာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣမေသံ သတ္တာနံ အတ္တနာ အညော ပိယတရော နာမ နတ္ထိ, ဧကံ ပိယဘဏ္ဍံ နိဿာယ အတ္တာနံ နာသေတုံ လဒ္ဓယသံ ပဟာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဝေ ပိယမ္မေတိ ဇနိန္ဒ တာဒိသော, အတ္တံ နိရံကတွာ ပိယာနိ သေဝတိ၊
အတ္တာဝ သေယျော ပရမာ စ သေယျော, လဗ္ဘာ ပိယာ ဩစိတတ္ထေန ပစ္ဆာ’’တိ။
တတ္ထ ပိယမ္မေတိ ပိယံ မေ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဇနိန္ဒ, တာဒိသော တုမှာဒိသော ယသမဟတ္တေ ဌိတော ပုဂ္ဂလော ဧကံ ပိယဘဏ္ဍံ နိဿာယ ‘‘ဣဒံ ပိယံ မေ’’တိ အတ္တံ နိရံကတွာ အတ္တာနံ ဆဍ္ဍေတွာ တာနိ ပိယာနိ န သေဝတေဝ။ ကိံကာရဏာ? အတ္တာဝ သေယျော ပရမာ စ သေယျောတိ, ယသ္မာ သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန အတ္တာဝ သေယျော
ဝရော ဥတ္တမော, ပရမာ စ သေယျော, ပရမာ ဥတ္တမာပိ အညသ္မာ ပိယဘဏ္ဍာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ဟိ စ-ကာရော ပိ-ကာရတ္ထေ နိပါတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ လဗ္ဘာ ပိယာ ဩစိတတ္ထေန ပစ္ဆာတိ ဩစိတတ္ထေန ဝဍ္ဎိတတ္ထေန ယသသမ္ပန္နေန ပုရိသေန ပစ္ဆာ ပိယာ နာမ သက္ကာ လဒ္ဓုံ, န တဿာ ကာရဏာ အတ္တာ နာသေတဗ္ဗောတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ရညော ဩဝါဒံ အဒါသိ။ ရာဇာ တုဿိတွာ ‘‘အဇရာဇ, ကုတော အာဂတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သက္ကော အဟံ, မဟာရာဇ, တဝ အနုကမ္ပာယ တံ မရဏာ မောစေတုံ အာဂတောမှီတိ။ ဒေဝရာဇ, အဟံ ဧတိဿာ ‘‘မန္တံ ဒဿာမီ’’တိ အဝစံ, ဣဒါနိ ‘‘ကိံ ကရောမီ’’တိ? ‘‘မဟာရာဇ, တုမှာကံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဝိနာသေန ကိစ္စံ နတ္ထိ, ‘သိပ္ပဿ ဥပစာရော’တိ ဝတွာ ဧတံ ကတိပယေ ပဟာရေ ပဟရာပေဟိ, ဣမိနာ ဥပါယေန န ဂဏှိဿတီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ မဟာသတ္တော ရညော ဩဝါဒံ ဒတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ ရာဇာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဒေဝိံ ပက္ကောသာပေတွာ အာဟ ‘‘ဂဏှိဿသိ ဘဒ္ဒေ, မန္တ’’န္တိ? ‘‘အာမ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဥပစာရံ ကရောမီ’’တိ။ ‘‘ကော ဥပစာရော’’တိ? ‘‘ပိဋ္ဌိယံ ပဟာရသတေ ပဝတ္တမာနေ သဒ္ဒံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သာ မန္တလောဘေန ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ရာဇာ စောရဃာတကေ ပက္ကောသာပေတွာ ကသာ ဂါဟာပေတွာ ဥဘောသု ပဿေသု ပဟရာပေသိ။ သာ ဒွေ တယော ပဟာရေ အဓိဝါသေတွာ တတော ပရံ ‘‘န မေ မန္တေန အတ္ထော’’တိ ရဝိ။ အထ နံ ရာဇာ ‘‘တွံ မံ မာရေတွာ မန္တံ ဂဏှိတုကာမာသီ’’တိ ပိဋ္ဌိယံ နိစ္စမ္မံ ကာရေတွာ ဝိဿဇ္ဇာပေသိ။ သာ တတော ပဋ္ဌာယ ပုန ကထေတုံ နာသက္ခိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရာဇာ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အဟောသိ, ဒေဝီ ပုရာဏဒုတိယိကာ, အဿော သာရိပုတ္တော, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ခရပုတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၈၇] ၂။ သူစိဇာတကဝဏ္ဏနာ
အကက္ကသံ အဖရုသန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပညာပါရမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု မဟာဥမင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၉၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပန သတ္ထာ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ပညဝါ ဥပါယကုသလောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာသိရဋ္ဌေ ကမ္မာရကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ပရိယောဒါတသိပ္ပေါ အဟောသိ။ မာတာပိတရော ပနဿ ဒလိဒ္ဒါ, တေသံ ဂါမတော အဝိဒူရေ အညော သဟဿကုဋိကော ကမ္မာရဂါမော။ တတ္ထ ကမ္မာရသဟဿဇေဋ္ဌကော ကမ္မာရော ရာဇဝလ္လဘော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော, တဿေကာ ဓီတာ အဟောသိ ဥတ္တမရူပဓရာ ဒေဝစ္ဆရာပဋိဘာဂါ ဇနပဒကလျာဏိလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတာ။ သာမန္တဂါမေသု မနုဿာ ဝါသိဖရသုဖာလပါစနာဒိကာရာပနတ္ထာယ တံ ဂါမံ ဂန္တွာ ယေဘုယျေန တံ ကုမာရိကံ ပဿန္တိ, တေ အတ္တနော အတ္တနော ဂါမံ ဂန္တွာ နိသိန္နဋ္ဌာနာဒီသု တဿာ ရူပံ ဝဏ္ဏေန္တိ။ ဗောဓိသတ္တော တံ သုတွာ သဝနသံသဂ္ဂေန ဗဇ္ဈိတွာ ‘‘ပါဒပရိစာရိကံ နံ ကရိဿာမီ’’တိ ဥတ္တမဇာတိကံ အယံ ဂဟေတွာ ဧကံ သုခုမံ ဃနံ သူစိံ ကတွာ ပါသေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဥဒကေ ဥပ္ပိလာပေတွာ အပရမ္ပိ တထာရူပမေဝ တဿာ ကောသကံ ကတွာ ပါသေ ဝိဇ္ဈိ။ ဣမိနာ နိယာမေန တဿာ သတ္တ ကောသကေ အကာသိ, ‘‘ကထံ အကာသီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဗောဓိသတ္တာနဉှိ ဉာဏမဟန္တတာယ ကရဏံ သမိဇ္ဈတိယေဝ။ သော တံ သူစိံ နာဠိကာယ ပက္ခိပိတွာ ဩဝဋ္ဋိကာယ ကတွာ တံ ဂါမံ ဂန္တွာ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကဿ ဝသနဝီထိံ ပုစ္ဆိတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဒွါရေ ဌတွာ ‘‘ကော မမ ဟတ္ထတော ဧဝရူပံ နာမ သူစိံ မူလေန ကိဏိတုံ ဣစ္ဆတီ’’တိ သူစိံ ဝဏ္ဏေန္တော ဇေဋ္ဌကကမ္မာရဿ ဃရဒွါရသမီပေ ဌတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အကက္ကသံ အဖရုသံ, ခရဓောတံ သုပါသိယံ၊
သုခုမံ တိခိဏဂ္ဂဉ္စ, ကော သူစိံ ကေတုမိစ္ဆတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – မမ ပဋလဿ ဝါ တိလကဿ ဝါ ဩဓိနော ဝါ အဘာဝေန အကက္ကသံ, သုမဋ္ဌတာယ အဖရုသံ, ခရေန ပါသာဏေန ဓောတတ္တာ ခရဓောတံ, သုန္ဒရေန သုဝိဒ္ဓေန ပါသေန သမန္နာဂတတ္တာ
သုပါသိယံ, သဏှတာယ သုခုမံ, အဂ္ဂဿ တိခိဏတာယ တိခိဏဂ္ဂံ သူစိံ မမ ဟတ္ထတော မူလံ ဒတွာ ကော ကိဏိတုံ ဣစ္ဆတီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ပုနပိ တံ ဝဏ္ဏေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုမဇ္ဇဉ္စ သုပါသဉ္စ, အနုပုဗ္ဗံ သုဝဋ္ဋိတံ၊
ဃနဃာတိမံ ပဋိထဒ္ဓံ, ကော သူစိံ ကေတုမိစ္ဆတီ’’တိ။
တတ္ထ သုမဇ္ဇဉ္စာတိ ကုရုဝိန္ဒကစုဏ္ဏေန သုဋ္ဌု မဇ္ဇိတံ။ သုပါသဉ္စာတိ သဏှေန ပါသဝေဓကေန ဝိဒ္ဓတ္တာ သုန္ဒရပါသံ။ ဃနဃာတိမန္တိ ယာ ဃာတိယမာနာ အဓိကရဏိံ အနုပဝိသတိ, အယံ ‘‘ဃနဃာတိမာ’’တိ ဝုစ္စတိ, တာဒိသိန္တိ အတ္ထော။ ပဋိထဒ္ဓန္တိ ထဒ္ဓံ အမုဒုကံ။
တသ္မိံ ခဏေ သာ ကုမာရိကာ ဘုတ္တပါတရာသံ ပိတရံ ဒရထပဋိပ္ပဿမ္ဘနတ္ထံ စူဠသယနေ နိပန္နံ တာလဝဏ္ဋေန ဗီဇယမာနာ ဗောဓိသတ္တဿ မဓုရသဒ္ဒံ သုတွာ အလ္လမံသပိဏ္ဍေန ဟဒယေ ပဟဋာ ဝိယ ဃဋသဟဿေန နိဗ္ဗာပိတဒရထာ ဝိယ ဟုတွာ ‘‘ကော နု ခေါ ဧသ အတိမဓုရေန သဒ္ဒေန ကမ္မာရာနံ ဝသနဂါမေ သူစိံ ဝိက္ကိဏာတိ, ကေန နု ခေါ ကမ္မေန အာဂတော, ဇာနိဿာမိ န’’န္တိ တာလဝဏ္ဋံ ဌပေတွာ ဂေဟာ နိက္ခမ္မ ဗဟိအာဠိန္ဒကေ ဌတွာ တေန သဒ္ဓိံ ကထေသိ။ ဗောဓိသတ္တာနဉှိ ပတ္ထိတံ နာမ သမိဇ္ဈတိ, သော ဟိ တဿာယေဝတ္ထာယ တံ ဂါမံ အာဂတော။ သာ စ တေန သဒ္ဓိံ ကထေန္တီ ‘‘မာဏဝ, သကလရဋ္ဌဝါသိနော သူစိအာဒီနံ အတ္ထာယ ဣမံ ဂါမံ အာဂစ္ဆန္တိ, တွံ ဗာလတာယ ကမ္မာရဂါမေ သူစိံ ဝိက္ကိဏိတုံ ဣစ္ဆသိ, သစေပိ ဒိဝသံ သူစိယာ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿသိ, န တေ ကောစိ ဟတ္ထတော သူစိံ ဂဏှိဿတိ, သစေ တွံ မူလံ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆသိ, အညံ ဂါမံ ယာဟီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဣတောဒါနိ ပတာယန္တိ, သူစိယော ဗဠိသာနိ စ၊
ကောယံ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ, သူစိံ ဝိက္ကေတုမိစ္ဆတိ။
‘‘ဣတော သတ္ထာနိ ဂစ္ဆန္တိ, ကမ္မန္တာ ဝိဝိဓာ ပုထူ၊
ကောယံ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ, သူစိံ ဝိက္ကေတုမိစ္ဆတီ’’တိ။
တတ္ထ ဣတောဒါနီတိ ဣမသ္မိံ ရဋ္ဌေ ဣဒါနိ သူစိယော စ ဗဠိသာနိ စ အညာနိ စ ဥပကရဏာနိ ဣမမှာ ကမ္မာရဂါမာ ပတာယန္တိ နိက္ခမန္တိ, တံ တံ ဒိသံ ပတ္ထရန္တာ နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ။ ကောယန္တိ ဧဝံ သန္တေ ကော အယံ ဣမသ္မိံ
ကမ္မာရဂါမေ သူစိံ ဝိက္ကိဏိတုံ ဣစ္ဆတိ။ သတ္ထာနီတိ ဗာရာဏသိံ ဂစ္ဆန္တာနိ နာနပ္ပကာရာနိ သတ္ထာနိ ဣတောဝ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိဝိဓာ ပုထူတိ နာနပ္ပကာရာ ဗဟူ ကမ္မန္တာပိ သကလရဋ္ဌဝါသီနံ ဣတော ဂဟိတဥပကရဏေဟေဝ ပဝတ္တန္တိ။
ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွံ အဇာနန္တီ အညာဏေန ဧဝံ ဝဒေသီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သူစိံ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ, ဝိက္ကေတဗ္ဗာ ပဇာနတာ၊
အာစရိယာဝ ဇာနန္တိ, ကမ္မံ သုကတဒုက္ကဋံ။
‘‘ဣမဉ္စေ တေ ပိတာ ဘဒ္ဒေ, သူစိံ ဇညာ မယာ ကတံ၊
တယာ စ မံ နိမန္တေယျ, ယဉ္စတ္ထညံ ဃရေ ဓန’’န္တိ။
တတ္ထ သူစိန္တိ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသော ကတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သူစိ နာမ ပဇာနတာ ပဏ္ဍိတေန ပုရိသေန ကမ္မာရဂါမသ္မိံယေဝ ဝိက္ကေတဗ္ဗာ။ ကိံကာရဏာ? အာစရိယာဝ ဇာနန္တိ, ကမ္မံ သုကတဒုက္ကဋန္တိ, တဿ တဿ သိပ္ပဿ အာစရိယာဝ တသ္မိံ တသ္မိံ သိပ္ပေ သုကတဒုက္ကဋကမ္မံ ဇာနန္တိ, သွာဟံ ကမ္မာရကမ္မံ အဇာနန္တာနံ ဂဟပတိကာနံ ဂါမံ ဂန္တွာ မမ သူစိယာ သုကတဒုက္ကဋဘာဝံ ကထံ ဇာနာပေဿာမိ, ဣမသ္မိံ ပန ဂါမေ မမ ဗလံ ဇာနာပေဿာမီတိ။ ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ဣမာယ ဂါထာယ အတ္တနော ဗလံ ဝဏ္ဏေသိ။
တယာ စ မံ နိမန္တေယျာတိ ဘဒ္ဒေ သစေ တဝ ပိတာ ဣမံ မယာ ကတံ သူစိံ ‘‘ဤဒိသာ ဝါ ဧသာ, ဧဝံ ဝါ ကတာ’’တိ ဇာနေယျ, ‘‘ဣမံ မေ ဓီတရံ တဝ ပါဒပရိစာရိကံ ဒမ္မိ, ဂဏှာဟိ န’’န္တိ ဧဝံ တယာ စ မံ နိမန္တေယျ။ ယဉ္စတ္ထညံ ဃရေ ဓနန္တိ ယဉ္စ အညံ သဝိညာဏကံ ဝါ အဝိညာဏကံ ဝါ ဃရေ ဓနံ အတ္ထိ, တေန မံ နိမန္တေယျ။ ‘‘ယဉ္စဿည’’န္တိပိ ပါဌော, ယဉ္စ အဿ ဃရေ အညံ ဓနံ အတ္ထီတိ အတ္ထော။
ကမ္မာရဇေဋ္ဌကော သဗ္ဗံ တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘အမ္မာ’’တိ ဓီတရံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘ကေန သဒ္ဓိံ သလ္လပသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ တာတ, ဧကော ပုရိသော သူစိံ ဝိက္ကိဏာတိ, တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပေမီတိ။ ‘‘တေန ဟိ ပက္ကောသာဟိ န’’န္တိ။ သာ ဂန္တွာ ပက္ကောသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဂေဟံ ပဝိသိတွာ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကံ ဝန္ဒိတွာ
ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ သော ‘‘ကတရဂါမဝါသိကောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အဟံ အသုကဂါမဝါသိကောမှိ အသုကကမ္မာရဿ ပုတ္တော’’တိ။ ‘‘ကသ္မာ ဣဓာဂတောသီ’’တိ။ ‘‘သူစိဝိက္ကယတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘အာဟရ, သူစိံ တေ ပဿာမာ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တော အတ္တနော ဂုဏံ သဗ္ဗေသံ မဇ္ဈေ ပကာသေတုကာမော ‘‘နနု ဧကကာနံ ဩလောကိတတော သဗ္ဗေသံ မဇ္ဈေ ဩလောကေတုံ ဝရတရ’’န္တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓု, တာတာ’’တိ သဗ္ဗေ ကမ္မာရေ သန္နိပါတာပေတွာ တေဟိ ပရိဝုတော ‘‘အာဟရ, တာတ, မယံ ပဿာမ တေ သူစိ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အာစရိယ, ဧကံ အဓိကရဏိဉ္စ ဥဒကပူရဉ္စ ကံသထာလံ အာဟရာပေထာ’’တိ။ သော အာဟရာပေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ဩဝဋ္ဋိကတော သူစိနာဠိကံ နီဟရိတွာ အဒါသိ။ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကော တတော သူစိံ နီဟရိတွာ ‘‘တာတ, အယံ သူစီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘နာယံ သူစိ, ကောသကော ဧသော’’တိ။ သော ဥပဓာရေန္တော နေဝ အန္တံ, န ကောဋိံ အဒ္ဒသ။ ဗောဓိသတ္တော အာဟရာပေတွာ နခေန ကောသကံ အပနေတွာ ‘‘အယံ သူစိ, အယံ ကောသကော’’တိ မဟာဇနဿ ဒဿေတွာ သူစိံ အာစရိယဿ ဟတ္ထေ, ကောသကံ ပါဒမူလေ ဌပေသိ။ ပုန တေန ‘‘အယံ မညေ သူစီ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘အယမ္ပိ သူစိကောသကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ နခေန ပဟရန္တော ပဋိပါဋိယာ ဆ သူစိကောသကေ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကဿ ပါဒမူလေ ဌပေတွာ ‘‘အယံ သူစီ’’တိ တဿ ဟတ္ထေ ဌပေသိ။ ကမ္မာရသဟဿာနိ အင်္ဂုလိယော ဖောဋေသုံ, စေလုက္ခေပါ ပဝတ္တိံသု။
အထ နံ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကော ‘‘တာတ, ဣမာယ သူစိယာ ကိံ ဗလ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာစရိယ ဗလဝတာ ပုရိသေန အဓိကရဏိံ ဥက္ခိပါပေတွာ အဓိကရဏိယာ ဟေဋ္ဌာ ဥဒကပါတိံ ဌပါပေတွာ အဓိကရဏိယာ မဇ္ဈေ ဣမံ သူစိံ ပဟရထာ’’တိ။ သော တထာ ကာရေတွာ အဓိကရဏိယာ မဇ္ဈေ သူစိံ အဂ္ဂေန ပဟရိ။ သာ အဓိကရဏိံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဥဒကပိဋ္ဌေ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ အဟုတွာ တိရိယံ ပတိဋ္ဌာသိ။ သဗ္ဗေ ကမ္မာရာ ‘‘အမှေဟိ ဧတ္တကံ ကာလံ ‘ကမ္မာရာ နာမ ဧဒိသာ ဟောန္တီ’တိ သုတိဝသေနပိ န သုတပုဗ္ဗ’’န္တိ အင်္ဂုလိယော ဖောဋေတွာ စေလုက္ခေပသဟဿံ ပဝတ္တယိံသု။ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကော ဓီတရံ ပက္ကောသိတွာ တသ္မိညေဝ ပရိသမဇ္ဈေ ‘‘အယံ ကုမာရိကာ တုယှမေဝ အနုစ္ဆဝိကာ’’တိ ဥဒကံ ပါတေတွာ အဒါသိ။ သော အပရဘာဂေ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကဿ အစ္စယေန တသ္မိံ ဂါမေ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကမ္မာရဇေဋ္ဌကဿ ဓီတာ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, ပဏ္ဍိတကမ္မာရပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သူစိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၈၈] ၃။ တုဏ္ဍိလဇာတကဝဏ္ဏနာ
နဝဆန္နကေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မရဏဘီရုကံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိဝါသီ ကုလပုတ္တော ဗုဒ္ဓသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ မရဏဘီရုကော အဟောသိ, အပ္ပမတ္တကမ္ပိ သာခါစလနံ ဒဏ္ဍကပတနံ သကုဏစတုပ္ပဒသဒ္ဒံ ဝါ အညံ ဝါ တထာရူပံ သုတွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတော ဟုတွာ ကုစ္ဆိယံ ဝိဒ္ဓသသော ဝိယ ကမ္ပန္တော ဝိစရိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော ကိရ ဘိက္ခု မရဏဘီရုကော အပ္ပမတ္တကမ္ပိ သဒ္ဒံ သုတွာ ဝိကမ္ပမာနော ပလာယတိ, ဣမေသဉ္စ သတ္တာနံ မရဏမေဝ ဓုဝံ, ဇီဝိတံ အဒ္ဓုဝံ, နနု တဒေဝ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု မရဏဘီရုကော’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ တေန ပဋိညာတော ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မရဏဘီရုကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သူကရိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ သူကရီ ပရိဏတဂဗ္ဘာ ဒွေ ပုတ္တေ ဝိဇာယိ။ သာ ဧကဒိဝသံ တေ ဂဟေတွာ ဧကသ္မိံ အာဝါဋေ နိပဇ္ဇိ။ အထေကာ ဗာရာဏသိဒွါရဂါမဝါသိနီ မဟလ္လိကာ ကပ္ပါသခေတ္တတော ပစ္ဆိပုဏ္ဏံ ကပ္ပါသံ အာဒါယ ယဋ္ဌိယာ ဘူမိံ အာကောဋေန္တီ အာဂစ္ဆိ။ သူကရီ တံ သဒ္ဒံ သုတွာ မရဏဘယေန ပုတ္တကေ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယိ။ မဟလ္လိကာ သူကရပေါတကေ ဒိသွာ ပုတ္တသညံ ပဋိလဘိတွာ ပစ္ဆိယံ ပက္ခိပိတွာ ဃရံ နေတွာ ဇေဋ္ဌကဿ မဟာတုဏ္ဍိလော, ကနိဋ္ဌဿ စူဠတုဏ္ဍိလောတိ နာမံ ကရိတွာ တေ ပုတ္တကေ ဝိယ ပေါသေသိ။ တေ အပရဘာဂေ ဝဍ္ဎိတွာ
ထူလသရီရာ အဟေသုံ။ မဟလ္လိကာ ‘‘ဣမေ နော မူလေန ဒေဟီ’’တိ ဝုစ္စမာနာပိ ‘‘ပုတ္တာ မေ’’တိ ဝတွာ ကဿစိ န ဒေတိ။ အထေကသ္မိံ ဆဏကာလေ ဓုတ္တာ သုရံ ပိဝန္တာ မံသေ ခီဏေ ‘‘ကုတော နု ခေါ မံသံ လဘိဿာမာ’’တိ ဝီမံသန္တာ မဟလ္လိကာယ ဂေဟေ သူကရာနံ အတ္ထိဘာဝံ ဉတွာ မူလံ ဂဟေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘အမ္မ, မူလံ ဂဟေတွာ ဧကံ နော သူကရံ ဒေဟီ’’တိ အာဟံသု။ သာ ‘‘အလံ, တာတာ, ပုတ္တာ မေ ဧတေ, ပုတ္တံ နာမ မံသံ ခါဒနတ္ထာယ ကိဏန္တာနံ ဒဒန္တာ နာမ နတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခိပိ။ ဓုတ္တာ ‘‘အမ္မ, မနုဿာနံ သူကရာ နာမ ပုတ္တာ န ဟောန္တိ, ဒေဟိ နော’’တိ ပုနပ္ပုနံ ယာစန္တာပိ အလဘိတွာ မဟလ္လိကံ သုရံ ပါယေတွာ မတ္တကာလေ ‘‘အမ္မ, သူကရေဟိ ကိံ ကရိဿသိ, မူလံ ဂဟေတွာ ပရိဗ္ဗယံ ကရောဟီ’’တိ တဿာ ဟတ္ထေ ကဟာပဏေ ဌပယိံသု။
သာ ကဟာပဏေ ဂဟေတွာ ‘‘တာတာ, မဟာတုဏ္ဍိလံ ဒါတုံ န သက္ကောမိ။ စူဠတုဏ္ဍိလံ ပန ဂဏှထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကဟံ သော’’တိ? ‘‘အယံ ဧတသ္မိံ ဂစ္ဆေတိ, သဒ္ဒမဿ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘အာဟာရံ န ပဿာမီ’’တိ။ ဓုတ္တာ မူလေန ဧကံ ဘတ္တပါတိံ အာဟရာပေသုံ။ မဟလ္လိကာ တံ ဂဟေတွာ ဒွါရေ ဌပိတံ သူကရဒေါဏိံ ပူရေတွာ ဒေါဏိသမီပေ အဋ္ဌာသိ။ တိံသမတ္တာပိ ဓုတ္တာ ပါသဟတ္ထာ တတ္ထေဝ အဋ္ဌံသု။ မဟလ္လိကာ ‘‘တာတ, စူဠတုဏ္ဍိလ, ဧဟီ’’တိ တဿ သဒ္ဒမကာသိ။ တံ သုတွာ မဟာတုဏ္ဍိလော ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ မမ မာတရာ စူဠတုဏ္ဍိလဿ သဒ္ဒေါ န ဒိန္နပုဗ္ဗော, မံယေဝ ပဌမံ သဒ္ဒါယတိ, အဝဿံ အဇ္ဇ အမှာကံ ဘယံ ဥပ္ပန္နံ ဘဝိဿတီ’’တိ အညာသိ။ သော ကနိဋ္ဌံ အာမန္တေသိ ‘‘တာတ, မမ မာတာ တံ ပက္ကောသတိ, ဂစ္ဆ တာဝ ဇာနာဟီ’’တိ။ သော ဂစ္ဆာ နိက္ခမိတွာ ဘတ္တဒေါဏိသမီပေ တေသံ ဌိတဘာဝံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ မေ မရဏံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ မရဏဘယတဇ္ဇိတော နိဝတ္တိတွာ ကမ္ပမာနော ဘာတု သန္တိကံ အာဂန္တွာ ထမ္ဘိတုံ နာသက္ခိ, ကမ္ပမာနော ပရိဗ္ဘမိ။ မဟာတုဏ္ဍိလော တံ ဒိသွာ ‘‘တာတ, တွံ အဇ္ဇ ပန ပဝေဓသိ ပရိဗ္ဘမသိ, ပဝိသနဋ္ဌာနံ ဩလောကေသိ, ကိံ နာမေတံ ကရောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော အတ္တနာ ဒိဋ္ဌကာရဏံ ကထေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘နဝဆန္နကေဒါနိ ဒိယျတိ, ပုဏ္ဏာယံ ဒေါဏိ သုဝါမိနီ ဌိတာ၊
ဗဟုကေ ဇနေ ပါသပါဏိကေ, နော စ ခေါ မေ ပဋိဘာတိ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။
တတ္ထ နဝဆန္နကေဒါနိ ဒိယျတီတိ ဘာတိက, ပုဗ္ဗေ အမှာကံ ကုဏ္ဍကယာဂု ဝါ ဈာမဘတ္တံ ဝါ ဒိယျတိ, အဇ္ဇ ပန နဝဆန္နကံ နဝါကာရံ ဒါနံ ဒိယျတိ။ ပုဏ္ဏာယံ ဒေါဏီတိ အယံ အမှာကံ ဘတ္တဒေါဏိ သုဒ္ဓဘတ္တဿ ပုဏ္ဏာ။ သုဝါမိနီ ဌိတာတိ အယျာပိ နော တဿာ သန္တိကေ ဌိတာ။ ဗဟုကေ ဇနေတိ န ကေဝလဉ္စ အယျာဝ, အညောပိ ဗဟုကော ဇနော ပါသပါဏိကော ဌိတော။ နော စ ခေါ မေ ပဋိဘာတီတိ အယံ ဧဝံ ဧတေသံ ဌိတဘာဝေါပိ ဣဒံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုမ္ပိ မယှံ န ပဋိဘာတိ, န ရုစ္စတီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ, မမ ကိရ မာတာ ဧတ္ထေဝ သူကရေ ပေါသေန္တီ နာမ ယဒတ္ထံ ပေါသေတိ, သွာဿာ အတ္ထော အဇ္ဇ မတ္ထကံ ပတ္တော, တွံ မာ စိန္တယီ’’တိ ဝတွာ မဓုရေန သရေန ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တသသိ ဘမသိ လေဏမိစ္ဆသိ, အတ္တာဏောသိ ကုဟိံ ဂမိဿသိ၊
အပ္ပေါဿုက္ကော ဘုဉ္ဇ တုဏ္ဍိလ, မံသတ္ထာယ ဟိ ပေါသိတာမှသေ။
‘‘ဩဂဟ ရဟဒံ အကဒ္ဒမံ, သဗ္ဗံ သေဒမလံ ပဝါဟယ၊
ဂဏှာဟိ နဝံ ဝိလေပနံ, ယဿ ဂန္ဓော န ကဒါစိ ဆိဇ္ဇတီ’’တိ။
တတ္ထ တသသိ ဘမသီတိ မရဏဘယေန ဥတ္တသသိ, တေနေဝ ကိလမန္တော ဘမသိ။ လေဏမိစ္ဆသီတိ ပတိဋ္ဌံ ဩလောကေသိ။ အတ္တာဏောသီတိ တာတ, ပုဗ္ဗေ အမှာကံ မာတာ ပဋိသရဏံ အဟောသိ, သာ အဇ္ဇ ပန နိရပေက္ခာ အမှေ ဆဍ္ဍေသိ, ဣဒါနိ ကုဟိံ ဂမိဿသိ။ ဩဂဟာတိ ဩဂါဟ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ပဝါဟယာတိ ပဝါဟေဟိ, ဟာရေဟီတိ အတ္ထော။ န ဆိဇ္ဇတီတိ န နဿတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တာတ, သစေ မရဏတော တသသိ, အကဒ္ဒမံ ပေါက္ခရဏိံ ဩတရိတွာ တဝ သရီရေ သဗ္ဗံ သေဒဉ္စ မလဉ္စ ပဝါဟေတွာ သုရဘိဂန္ဓဝိလေပနံ ဝိလိမ္ပာတိ။
တဿ ဒသ ပါရမိယော အာဝဇ္ဇေတွာ မေတ္တာပါရမိံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ ပဌမံ ပဒံ ဥဒါဟရန္တဿေဝ သဒ္ဒေါ သကလံ ဒွါဒသယောဇနိကံ ဗာရာဏသိံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဂတော။ သုတသုတက္ခဏေယေဝ ရာဇဥပရာဇာဒယော
အာဒိံ ကတွာ ဗာရာဏသိဝါသိနော အာဂမံသု။ အနာဂတာပိ ဂေဟေ ဌိတာဝ သုဏိံသု။ ရာဇပုရိသာ ဂစ္ဆေ ဆိန္ဒိတွာ ဘူမိံ သမံ ကတွာ ဝါလုကံ ဩကိရိံသု။ ဓုတ္တာနံ သုရာမဒေါ ဆိဇ္ဇိ။ ပါသေ ဆဍ္ဍေတွာ ဓမ္မံ သုဏမာနာ အဋ္ဌံသု။ မဟလ္လိကာယပိ သုရာမဒေါ ဆိဇ္ဇိ။ မဟာသတ္တော မဟာဇနမဇ္ဈေ စူဠတုဏ္ဍိလဿ ဓမ္မဒေသနံ အာရဘိ။ တံ သုတွာ စူဠတုဏ္ဍိလော ‘‘မယှံ ဘာတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, အမှာကဉ္စ ဝံသေ ပေါက္ခရဏိံ ဩတရိတွာ နဟာနံ, သရီရတော သေဒမလပဝါဟနံ, ပုရာဏဝိလေပနံ ဟာရေတွာ နဝဝိလေပနဂဟဏဉ္စ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ နတ္ထိ, ကိံ နု ခေါ သန္ဓာယ ဘာတာ မံ ဧဝ မာဟာ’’တိ ပုစ္ဆန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကတမော ရဟဒေါ အကဒ္ဒမော, ကိံသု သေဒမလန္တိ ဝုစ္စတိ၊
ကတမဉ္စ နဝံ ဝိလေပနံ, ယဿ ဂန္ဓော န ကဒါစိ ဆိဇ္ဇတီ’’တိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘တေန ဟိ ကနိဋ္ဌ ဩဟိတသောတော သုဏာဟီ’’တိ ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဓမ္မော ရဟဒေါ အကဒ္ဒမော, ပါပံ သေဒမလန္တိ ဝုစ္စတိ၊
သီလဉ္စ နဝံ ဝိလေပနံ, တဿ ဂန္ဓော န ကဒါစိ ဆိဇ္ဇတိ။
‘‘နန္ဒန္တိ သရီရဃာတိနော, န စ နန္ဒန္တိ သရီရဓာရိနော၊
ပုဏ္ဏာယ စ ပုဏ္ဏမာသိယာ, ရမမာနာဝ ဇဟန္တိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဓမ္မောတိ ပဉ္စသီလအဋ္ဌသီလဒသသီလာနိ တီဏိ သုစရိတာနိ သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ အမတမဟာနိဗ္ဗာနန္တိ သဗ္ဗောပေသ ဓမ္မော နာမ။ အကဒ္ဒမောတိ ရာဂဒေါသမောဟမာနဒိဋ္ဌိကိလေသကဒ္ဒမာနံ အဘာဝေန အကဒ္ဒမော။ ဣမိနာ သေသဓမ္မတော ဝိနိဝတ္တေတွာ နိဗ္ဗာနမေဝ ဒဿေတိ။ ‘‘ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သင်္ခတာ ဝါ အသင်္ခတာ ဝါ, ဝိရာဂေါ တေသံ ဓမ္မာနံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ, ယဒိဒံ မဒနိမ္မဒနော ပိပါသဝိနယော အာလယသမုဂ္ဃါတော ဝဋ္ဋုပစ္ဆေဒေါ တဏှက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာန’’န္တိ (အ။ နိ။ ၄။၃၄၊ ဣတိဝု။ ၉၀) ဟိ ဝုတ္တံ, တဒေဝ ဒဿေန္တော, တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ, အဟံ နိဗ္ဗာနတဠာကံ ‘‘ရဟဒေါ’’တိ ကထေမိ။ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏာဒီနိ ဟိ တတ္ထ နတ္ထိ, သစေ မရဏတော မုဉ္စိတုကာမော, နိဗ္ဗာနဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ဂဏှာတိ။ ဥပနိဿယပစ္စယဝသေန ကိရ ဗောဓိသတ္တော ဧဝံ ကထေသိ။
ပါပံ သေဒမလန္တိ တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ, ပါပံ သေဒမလသဒိသတ္တာ ‘‘သေဒမလ’’န္တိ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတေဟိ ကထိတံ။ တံ ပနေတံ ဧကဝိဓေန ပါပံ ယဒိဒံ မနောပဒေါသော, ဒုဝိဓေန ပါပံ ပါပကဉ္စ သီလံ, ပါပိကာ စ ဒိဋ္ဌိ, တိဝိဓေန ပါပံ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ, စတုဗ္ဗိဓေန ပါပံ စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ, ပဉ္စဝိဓေန ပါပံ ပဉ္စ စေတောခိလာ, ဆဗ္ဗိဓေန ပါပံ ဆ အဂါရဝါ, သတ္တဝိဓေန ပါပံ သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ, အဋ္ဌဝိဓေန ပါပံ အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ, နဝဝိဓေန ပါပံ နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ, ဒသဝိဓေန ပါပံ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ, ဗဟုဝိဓေန ပါပံ ရာဂေါ ဒေါသော မောဟောတိ ဧကကဒုကတိကာဒိဝသေန ဝိဘတ္တာ အကုသလာ ဓမ္မာ, ဣတိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ပါပံ ‘‘သရီရနိဿိတသေဒမလသဒိသ’’န္တိ ပဏ္ဍိတေဟိ ကထိတံ။
သီလန္တိ ပဉ္စသီလံ ဒသသီလံ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ‘‘ဣဒံ, တာတ, သီလံ စတုဇ္ဇာတိဂန္ဓဝိလေပနသဒိသ’’န္တိ ဝဒတိ။ တဿာတိ တဿ သိလဿ ဂန္ဓော တီသု ဝယေသု ကဒါစိ န ဆိဇ္ဇတိ, သကလလောကံ ပတ္ထရိတွာ ဂစ္ဆတိ။
‘‘န ပုပ္ဖဂန္ဓော ပဋိဝါတမေတိ, န စန္ဒနံ တဂ္ဂရမလ္လိကာ ဝါ၊
သတဉ္စ ဂန္ဓော ပဋိဝါတမေတိ, သဗ္ဗာ ဒိသာ သပ္ပုရိသော ပဝါယတိ။
‘‘စန္ဒနံ တဂရံ ဝါပိ, ဥပ္ပလံ အထ ဝဿိကီ၊
ဧတေသံ ဂန္ဓဇာတာနံ, သီလဂန္ဓော အနုတ္တရော။
‘‘အပ္ပမတ္တော အယံ ဂန္ဓော, ယွာယံ တဂရစန္ဒနံ၊
ယော စ သီလဝတံ ဂန္ဓော, ဝါတိ ဒေဝေသု ဥတ္တမော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၅၄-၅၆)၊
နန္ဒန္တိ သရီရဃာတိနောတိ တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ, ဣမေ အညာဏမနုဿာ ‘‘မဓုရမံသံ ခါဒိဿာမ, ပုတ္တဒါရမ္ပိ ခါဒါပေဿာမာ’’တိ ပါဏာတိပါတံ ကရောန္တာ နန္ဒန္တိ တုဿန္တိ, ပါဏာတိပါတော အာသေဝိတော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော နိရယသံဝတ္တနိကော ဟောတိ, တိရစ္ဆာနယောနိ…ပေ… ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကော ဟောတိ, ယော သဗ္ဗလဟုကော ပါဏာတိပါတဿ ဝိပါကော, သော မနုဿဘူတဿ အပ္ပါယုကသံဝတ္တနိကော ဟောတီတိ ဣမံ ပါဏာတိပါတေ အာဒီနဝံ န ဇာနန္တိ။ အဇာနန္တာ –
‘‘မဓုဝါ မညတိ ဗာလော, ယာဝ ပါပံ န ပစ္စတိ၊
ယဒါ စ ပစ္စတိ ပါပံ, ဗာလော ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၆၉) –
မဓုရသညိနော ဟုတွာ –
‘‘စရန္တိ ဗာလာ ဒုမ္မေဓာ, အမိတ္တေနေဝ အတ္တနာ၊
ကရောန္တာ ပါပကံ ကမ္မံ, ယံ ဟောတိ ကဋုကပ္ဖလ’’န္တိ။ (ဓ။ ပ။ ၆၆) –
ဧတ္တကမ္ပိ န ဇာနန္တိ။
‘‘န တံ ကမ္မံ ကတံ သာဓု, ယံ ကတွာ အနုတပ္ပတိ၊
ယဿ အဿုမုခေါ ရောဒံ, ဝိပါကံ ပဋိသေဝတီ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၆၇)၊
န စ နန္ဒန္တိ သရီရဓာရိနောတိ တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ, ယေ ပနေတေ သရီရဓာရိနော သတ္တာ, တေ အတ္တနော မရဏေ အာဂစ္ဆန္တေ ဌပေတွာ သီဟမိဂရာဇဟတ္ထာဇာနီယအဿာဇာနီယခီဏာသဝေ အဝသေသာ ဗောဓိသတ္တံ အာဒိံ ကတွာ အဘာယန္တာ နာမ နတ္ထိ။
‘‘သဗ္ဗေ တသန္တိ ဒဏ္ဍဿ, သဗ္ဗေ ဘာယန္တိ မစ္စုနော၊
အတ္တာနံ ဥပမံ ကတွာ, န ဟနေယျ န ဃာတယေ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၂၉)၊
ပုဏ္ဏာယာတိ ဂုဏပုဏ္ဏာယ။ ပုဏ္ဏမာသိယာတိ ပုဏ္ဏစန္ဒယုတ္တာယ, မာသံ ဝါ ပူရေတွာ ဌိတာယ။ တဒါ ကိရ ပုဏ္ဏမာသီ ဥပေါသထဒိဝသော ဟောတိ။ ရမမာနာဝ ဇဟန္တိ ဇီဝိတန္တိ တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ, မာ သောစိ မာ ပရိဒေဝိ, မရဏဿ နာမ တေ ဘာယန္တိ, ယေသံ အဗ္ဘန္တရေ သီလာဒိဂုဏာ နတ္ထိ။ မယံ ပန သီလာစာရသမ္ပန္နာ ပုညဝန္တော, တသ္မာ အမှာဒိသာ သတ္တာ ရမမာနာဝ ဇဟန္တိ ဇီဝိတန္တိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော မဓုရေန သရေန ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ မဟာဇနကာယာ အင်္ဂုလိယော ဖောဋေသုံ, စေလုက္ခေပါ စ ပဝတ္တိံသု, သာဓုကာရသဒ္ဒပုဏ္ဏံ အန္တလိက္ခံ အဟောသိ။ ဗာရာဏသိရာဇာ ဗောဓိသတ္တံ ရဇ္ဇေန ပူဇေတွာ မဟလ္လိကာယ ယသံ ဒတွာ ဥဘောပိ တေ ဂန္ဓောဒကေန နှာပေတွာ ဂန္ဓာဒီဟိ ဝိလိမ္ပာပေတွာ ဂီဝါသု မဏိရတနာနိ ပိဠန္ဓာပေတွာ ဃရံ နေတွာ ပုတ္တဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ပဋိဇဂ္ဂိ။ ဗောဓိသတ္တော
ရညော ပဉ္စ သီလာနိ အဒါသိ။ သဗ္ဗေ ဗာရာဏသိဝါသိနော စ ကာသိရဋ္ဌဝါသိနော စ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခိံသု။ မဟာသတ္တော နေသံ ပက္ခဒိဝသေသု ဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဝိနိစ္ဆယေ နိသီဒိတွာ အဍ္ဍေ တီရေသိ။ တသ္မိံ ဓရမာနေ ကူဋဍ္ဍကာရကာ နာမ နာဟေသုံ။ အပရဘာဂေ ရာဇာ ကာလမကာသိ။ မဟာသတ္တော တဿ သရီရပရိဟာရံ ကာရေတွာ ဝိနိစ္ဆယေ ပေါတ္ထကေ လိခါပေတွာ ‘‘ဣမံ ပေါတ္ထကံ ဩလောကေတွာ အဍ္ဍံ တီရေယျာထာ’’တိ ဝတွာ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အပ္ပမာဒေန ဩဝါဒံ ဒတွာ သဗ္ဗေသံ ရောဒန္တာနံ ပရိဒေဝန္တာနညေဝ သဒ္ဓိံ စူဠတုဏ္ဍိလေန အရညံ ပါဝိသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တဿ ဩဝါဒေါ သဋ္ဌိ ဝဿသဟဿာနိ ပဝတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော မရဏဘီရုကော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, စူဠတုဏ္ဍိလော မရဏဘီရုကော ဘိက္ခု, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, မဟာတုဏ္ဍိလော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
တုဏ္ဍိလဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၈၉] ၄။ သုဝဏ္ဏကက္ကဋကဇာတကဝဏ္ဏနာ
သိင်္ဂီမိဂေါတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အာနန္ဒတ္ထေရဿ အတ္တနော အတ္ထာယ ဇီဝိတပရိစ္စာဂံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ယာဝ ဓနုဂ္ဂဟပယောဇနာ ခဏ္ဍဟာလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၉၈၂ အာဒယော) ဓနပါလဝိဿဇ္ဇနံ စူဠဟံသမဟာဟံသဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၅။၁၃၃ အာဒယော) ကထိတံ။ တဒါ ဟိ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကအာနန္ဒတ္ထေရော သေက္ခပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တော ဟုတွာ ဓနပါလကေ အာဂစ္ဆန္တေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ အာနန္ဒော မယှံ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ရာဇဂဟဿ ပုဗ္ဗပဿေ သာလိန္ဒိယော နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော ဟောတိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တသ္မိံ ဂါမေ ကဿကဗြာဟ္မဏကုလေ
နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ တဿ ဂါမဿ ပုဗ္ဗုတ္တရာယ ဒိသာယ ဧကသ္မိံ ဂါမခေတ္တေ ကရီသသဟဿမတ္တံ ကသိံ ကာရေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ မနုဿေဟိ သဒ္ဓိံ ခေတ္တံ ဂန္တွာ ကမ္မကာရေ ‘‘ကသထာ’’တိ အာဏာပေတွာ မုခဓောဝနတ္ထာယ ခေတ္တကောဋိယံ မဟန္တံ သောဗ္ဘံ ဥပသင်္ကမိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန သောဗ္ဘေ ဧကော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ကက္ကဋကော ပဋိဝသတိ အဘိရူပေါ ပါသာဒိကော။ ဗောဓိသတ္တော ဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒိတွာ တံ သောဗ္ဘံ ဩတရိ။ တဿ မုခဓောဝနကာလေ ကက္ကဋကော သန္တိကံ အာဂမာသိ။ အထ နံ သော ဥက္ခိပိတွာ အတ္တနော ဥတ္တရိသာဋကန္တရေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဂဟေတွာ ခေတ္တေ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာ ဂစ္ဆန္တော တတ္ထေဝ နံ သောဗ္ဘေ ပက္ခိပိတွာ ဂေဟံ အဂမာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ခေတ္တံ အာဂစ္ဆန္တော ပဌမံ တံ သောဗ္ဘံ ဂန္တွာ ကက္ကဋကံ ဥက္ခိပိတွာ ဥတ္တရိသာဋကန္တရေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ပစ္ဆာ ကမ္မန္တံ ဝိစာရေသိ။ ဣတိ တေသံ အညမညံ ဝိဿာသော ဒဠှော အဟောသိ။
ဗောဓိသတ္တော နိဗဒ္ဓံ ခေတ္တံ အာဂစ္ဆတိ, အက္ခီသု စ ပနဿ ပဉ္စ ပသာဒါ တီဏိ မဏ္ဍလာနိ ဝိသုဒ္ဓါနိ ဟုတွာ ပညာယန္တိ။ အထဿ ခေတ္တကောဋိယံ ဧကသ္မိံ တာလေ ကာကကုလာဝကေ ကာကီ အက္ခီနိ ဒိသွာ ခါဒိတုကာမာ ဟုတွာ ကာကံ အာဟ – ‘‘သာမိ, ဒေါဟဠော မေ ဥပ္ပန္နော’’တိ။ ‘‘ကိံ ဒေါဟဠော နာမာ’’တိ? ‘‘ဧတဿ ဗြာဟ္မဏဿ အက္ခီနိ ခါဒိတုကာမာမှီ’’တိ။ ‘‘ဒုဒ္ဒေါဟဠော တေ ဥပ္ပန္နော, ကော ဧတာနိ အာဟရိတုံ သက္ခိဿတီ’’တိ။ ‘‘တွံ န သက္ကောသီ’’တိ အဟမ္ပေတံ ဇာနာမိ, ယော ပနေသ တာလဿ အဝိဒူရေ ဝမ္မိကော, ဧတ္ထ ကဏှသပ္ပေါ ဝသတိ။ ‘‘တံ ဥပဋ္ဌဟ, သော ဧတံ ဍံသိတွာ မာရေဿတိ, အထဿ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ တွံ အာဟရိဿသီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ကဏှသပ္ပံ ဥပဋ္ဌဟိ။ ဗောဓိသတ္တေနပိ ဝါပိတသဿာနံ ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏကာလေ ကက္ကဋကော မဟာ အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ သပ္ပေါ ကာကမာဟ ‘‘သမ္မ, တွံ နိဗဒ္ဓံ မံ ဥပဋ္ဌဟသိ, ကိံ တေ ကရောမီ’’တိ။ ‘‘သာမိ, တုမှာကံ ဒါသိယာ ဧတဿ ခေတ္တသာမိကဿ အက္ခီသု ဒေါဟဠော ဥပ္ပဇ္ဇိ, သွာဟံ တုမှာကံ အာနုဘာဝေန တဿ အက္ခီနိ လဘိဿာမီတိ တုမှေ ဥပဋ္ဌဟာမီ’’တိ။ သပ္ပေါ ‘‘ဟောတု, နယိဒံ ဂရုကံ, လဘိဿသီ’’တိ တံ အဿာသေတွာ ပုန ဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏဿ အာဂမနမဂ္ဂေ
ကေဒါရမရိယာဒံ နိဿာယ တိဏေဟိ ပဋိစ္ဆန္နော ဟုတွာ တဿာဂမနံ ဩလောကေန္တော နိပဇ္ဇိ။
ဗောဓိသတ္တော အာဂစ္ဆန္တော ပဌမံ သောဗ္ဘံ ဩတရိတွာ မုခံ ဓောဝိတွာ သိနေဟံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ သုဝဏ္ဏကက္ကဋကံ အာလိင်္ဂေတွာ ဥတ္တရိသာဋကန္တရေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ခေတ္တံ ပါဝိသိ။ သပ္ပေါ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာဝ ဝေဂေန ပက္ခန္ဒိတွာ ပိဏ္ဍိကမံသေ ဍံသိတွာ တတ္ထေဝ ပါတေတွာ ဝမ္မိကံ သန္ဓာယ ပလာယိ။ ဗောဓိသတ္တဿ ပတနဉ္စ ကက္ကဋကဿ သာဋကန္တရတော လင်္ဃနဉ္စ ကာကဿ အာဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဥရေ နိလီယနဉ္စ အပစ္ဆာအပုရိမံ အဟောသိ။ ကာကော နိလီယိတွာ အက္ခီနိ တုဏ္ဍေန ပဟရိ။ ကက္ကဋကော ‘‘ဣမံ ကာကံ နိဿာယ မမ သဟာယဿ ဘယံ ဥပ္ပန္နံ, ဧတသ္မိံ ဂဟိတေ သပ္ပေါ အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ သဏ္ဍာသေန ဂဏှန္တော ဝိယ ကာကံ ဂီဝါယံ အဠေန ဒဠှံ ဂဟေတွာ ကိလမေတွာ ထောကံ သိထိလမကာသိ။ ကာကော ‘‘ကိဿ မံ သမ္မ, ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယသိ, ဧသ မံ ကက္ကဋကော ဘိယျော ဝိဟေဌေတိ, ယာဝ န မရာမိ, တာဝ ဧဟီ’’တိ သပ္ပံ ပက္ကောသန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သိင်္ဂီမိဂေါ အာယတစက္ခုနေတ္တော, အဋ္ဌိတ္တစော ဝါရိသယော အလောမော၊
တေနာဘိဘူတော ကပဏံ ရုဒါမိ, ဟရေ သခါ ကိဿ နု မံ ဇဟာသီ’’တိ။
တတ္ထ သိင်္ဂီမိဂေါတိ သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏဝဏ္ဏတာယ ဝါ အဠသင်္ခါတာနံ ဝါ သိင်္ဂါနံ အတ္ထိတာယ ကက္ကဋကော ဝုတ္တော။ အာယတစက္ခုနေတ္တောတိ ဒီဃေဟိ စက္ခုသင်္ခါတေဟိ နေတ္တေဟိ သမန္နာဂတော။ အဋ္ဌိမေဝ တစော အဿာတိ အဋ္ဌိတ္တစော။ ဟရေ သခါတိ အာလပနမေတံ, အမ္ဘော သဟာယာတိ အတ္ထော။
သပ္ပေါ တံ သုတွာ မဟန္တံ ဖဏံ ကတွာ ကာကံ အဿာသေန္တော အဂမာသိ။ သတ္ထာ ဣမမတ္ထံ ဒီပေန္တော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သော ပဿသန္တော မဟတာ ဖဏေန, ဘုဇင်္ဂမော ကက္ကဋမဇ္ဈပတ္တော၊
သခါ သခါရံ ပရိတာယမာနော, ဘုဇင်္ဂမံ ကက္ကဋကော ဂဟေသီ’’တိ။
တတ္ထ ကက္ကဋမဇ္ဈပတ္တောတိ ကက္ကဋကံ သမ္ပတ္တော။ သခါ သခါရန္တိ သဟာယော သဟာယံ။ ‘‘သကံ သခါရ’’န္တိပိ ပါဌော, အတ္တနော သဟာယန္တိ အတ္ထော။ ပရိတာယမာနောတိ ရက္ခမာနော။ ဂဟေသီတိ ဒုတိယေန အဠေန ဂီဝါယံ ဒဠှံ ဂဟေသိ။
အထ နံ ကိလမေတွာ ထောကံ သိထိလမကာသိ။ အထ သပ္ပေါ ‘‘ကက္ကဋကာ နာမ နေဝ ကာကမံသံ ခါဒန္တိ, န သပ္ပမံသံ, အထ ကေန နု ခေါ ကာရဏေန အယံ အမှေ ဂဏှီ’’တိ စိန္တေတွာ တံ ပုစ္ဆန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဝါယသံ နော ပန ကဏှသပ္ပံ, ဃာသတ္ထိကော ကက္ကဋကော အဒေယျ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ အာယတစက္ခုနေတ္တ, အထ ကိဿ ဟေတုမှ ဥဘော ဂဟီတာ’’တိ။
တတ္ထ ဃာသတ္ထိကောတိ အာဟာရတ္ထိကော ဟုတွာ။ အဒေယျာတိအာဒိယေယျ, န-ကာရေန ယောဇေတွာ န ဂဏှီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ ကက္ကဋကော ဂဟဏကာရဏံ ကထေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အယံ ပုရိသော မမ အတ္ထကာမော, ယော မံ ဂဟေတွာန ဒကာယ နေတိ၊
တသ္မိံ မတေ ဒုက္ခမနပ္ပကံ မေ, အဟဉ္စ ဧသော စ ဥဘော န ဟောမ။
‘‘မမဉ္စ ဒိသွာန ပဝဒ္ဓကာယံ, သဗ္ဗော ဇနော ဟိံသိတုမေဝ မိစ္ဆေ၊
သာဒုဉ္စ ထူလဉ္စ မုဒုဉ္စ မံသံ, ကာကာပိ မံ ဒိသွ ဝိဟေဌယေယျု’’န္တိ။
တတ္ထ အယန္တိ ဗောဓိသတ္တံ နိဒ္ဒိသတိ။ အတ္ထကာမောတိ ဟိတကာမော။ ဒကာယ နေတီတိ ယော မံ သမ္ပိယာယမာနော ဥတ္တရိသာဋကေန ဂဟေတွာန ဥဒကာယ နေတိ, အတ္တနော ဝသနကသောဗ္ဘံ ပါပေတိ။ တသ္မိံ မတေတိ သစေ သော ဣမသ္မိံ ဌာနေ မရိဿတိ, ဧတသ္မိံ မတေ မမ ကာယိကံ စေတသိကံ မဟန္တံ ဒုက္ခံ ဘဝိဿတီတိ ဒီပေတိ။ ဥဘော န ဟောမာတိ ဒွေပိ ဇနာ န ဘဝိဿာမ။ မမဉ္စ ဒိသွာနာတိ ဂါထာယ အယမတ္ထော – ဣဒဉ္စ အပရံ ကာရဏံ, ဣမသ္မိံ မတေ အနာထံ နိပ္ပစ္စယံ မံ ပဝဍ္ဎိတကာယံ ဒိသွာ သဗ္ဗော ဇနော ‘‘ဣမဿ ကက္ကဋကဿ သာဒုဉ္စ ထူလဉ္စ မုဒုဉ္စ မံသ’’န္တိ မံ မာရေတုံ ဣစ္ဆေယျ, န ကေဝလဉ္စ ဇနော မနုဿော, တိရစ္ဆာနဘူတာ ကာကာပိ မံ ဒိသွာ ဝိဟေဌယေယျုံ ဝိဟေသေယျုံ မာရေယျုံ။
တံ သုတွာ သပ္ပေါ စိန္တေသိ ‘‘ဧကေနုပါယေန ဣမံ ဝဉ္စေတွာ ကာကဉ္စ အတ္တာနဉ္စ မောစေဿာမီ’’တိ။ အထ နံ ဝဉ္စေတုကာမော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစေတဿ ဟေတုမှ ဥဘော ဂဟီတာ, ဥဋ္ဌာတု ပေါသေ ဝိသမာဝမာမိ၊
မမဉ္စ ကာကဉ္စ ပမုဉ္စ ခိပ္ပံ, ပုရေ ဝိသံ ဂါဠှမုပေတိ မစ္စ’’န္တိ။
တတ္ထ သစေတဿ ဟေတူတိ သစေ ဧတဿ ကာရဏာ။ ဥဋ္ဌာတူတိ နိဗ္ဗိသော ဟောတု။ ဝိသမာဝမာမီတိ အဟမဿ ဝိသံ အာကဍ္ဎာမိ, နိဗ္ဗိသံ နံ ကရောမိ။ ပုရေ ဝိသံ ဂါဠှမုပေတိ မစ္စန္တိ ဣမဉှိ မစ္စံ မယာ အနာဝမိယမာနံ ဝိသံ ဂါဠှံ ဗလဝံ ဟုတွာ ဥပဂစ္ဆေယျ, တံ ယာဝ န ဥပဂစ္ဆတိ, တာဝဒေဝ အမှေ ဒွေပိ ဇနေ ခိပ္ပံ မုဉ္စာတိ။
တံ သုတွာ ကက္ကဋကော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဧကေနုပါယေန မံ ဒွေပိ ဇနေ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ ပလာယိတုကာမော, မယှံ ဥပါယကောသလ္လံ န ဇာနာတိ, အဟံ ဒါနိ ယထာ သပ္ပေါ သဉ္စရိတုံ သက္ကောတိ, ဧဝံ အဠံ သိထိလံ ကရိဿာမိ, ကာကံ ပန နေဝ ဝိဿဇ္ဇေဿာမီ’’တိ ဧဝံ စိန္တေတွာ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သပ္ပံ ပမောက္ခာမိ န တာဝ ကာကံ, ပဋိဗန္ဓကော ဟောဟိတိ တာဝ ကာကော၊
ပုရိသဉ္စ ဒိသွာန သုခိံ အရောဂံ, ကာကံ ပမောက္ခာမိ ယထေဝ သပ္ပ’’န္တိ။
တတ္ထ ပဋိဗန္ဓကောတိ ပါဋိဘောဂေါ။ ယထေဝ သပ္ပန္တိ ယထာ ဘဝန္တံ သပ္ပံ မုဉ္စာမိ, တထာ ကာကံ ပမောက္ခာမိ, ကေဝလံ တွံ ဣမဿ ဗြာဟ္မဏဿ သရီရတော သီဃံ ဝိသံ အာဝမာဟီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ တဿ သုခသဉ္စာရဏတ္ထံ အဠံ သိထိလမကာသိ။ သပ္ပေါ ဝိသံ အာဝမိတွာ မဟာသတ္တဿ သရီရံ နိဗ္ဗိသံ အကာသိ။ သော နိဒ္ဒုက္ခော ဥဋ္ဌာယ ပကတိဝဏ္ဏေနေဝ အဋ္ဌာသိ။ ကက္ကဋကော ‘‘သစေ ဣမေ ဒွေပိ ဇနာ အရောဂါ ဘဝိဿန္တိ, မယှံ သဟာယဿ ဝဍ္ဎိ နာမ န ဘဝိဿတိ, ဝိနာသေဿာမိ နေ’’တိ စိန္တေတွာ ကတ္တရိကာယ ဥပ္ပလမကုဠံ ဝိယ အဠေဟိ ဥဘိန္နမ္ပိ သီသံ ကပ္ပေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေသိ။ ကာကီပိ တမှာ ဌာနာ ပလာယိ။ ဗောဓိသတ္တော သပ္ပဿ သရီရံ ဒဏ္ဍကေ ဝေဌေတွာ ဂုမ္ဗပိဋ္ဌေ ခိပိ။ သုဝဏ္ဏကက္ကဋကံ သောဗ္ဘေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ နှတွာ သာလိန္ဒိယဂါမမေဝ ဂတော။ တတော ပဋ္ဌာယ ကက္ကဋကေန သဒ္ဓိံ အဓိကတရော ဝိဿာသော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ကာကော တဒါ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, မာရော ပန ကဏှသပ္ပေါ အဟောသိ၊
အာနန္ဒဘဒ္ဒေါ ကက္ကဋကော အဟောသိ, အဟံ တဒါ ဗြာဟ္မဏော ဟောမိ သတ္ထာ’’တိ။
သစ္စပရိယောသာနေ ဗဟူ သောတာပန္နာဒယော အဟေသုံ။ ကာကီ ပန ဂါထာယ န ဝုတ္တာ, သာ စိဉ္စမာဏဝိကာ အဟောသီတိ။
သုဝဏ္ဏကက္ကဋကဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၃၉၀] ၅။ မယှကဇာတကဝဏ္ဏနာ
သကုဏော မယှကော နာမာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အာဂန္တုကသေဋ္ဌိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယဉှိ အာဂန္တုကသေဋ္ဌိ နာမ အဍ္ဎော အဟောသိ မဟဒ္ဓနော။ သော နေဝ အတ္တနာ ဘောဂေ ဘုဉ္ဇိ, န ပရေသံ အဒါသိ, နာနဂ္ဂရသေ ပဏီတေ ဘောဇနေ ဥပနီတေ တံ န ဘုဉ္ဇတိ,
ဗိလင်္ဂဒုတိယံ ကဏာဇကံ ဧဝ ဘုဉ္ဇတိ, ဓူပိတဝါသိတေသု ကာသိကဝတ္ထေသု ဥပနီတေသု တာနိ ဟာရေတွာ ထူလထူလသာဋကေ နိဝါသေတိ, အာဇာနီယယုတ္တေ မဏိကနကဝိစိတ္တေ ရထေ ဥပနီတေ တမ္ပိ ဟရာပေတွာ ကတ္တရရထကေန ဂစ္ဆတိ, သုဝဏ္ဏစ္ဆတ္တေ ဓာရိယမာနေ တံ အပနေတွာ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တေန ဓာရိယမာနေန။ သော ယာဝဇီဝံ ဒါနာဒီသု ပုညေသု ဧကမ္ပိ အကတွာ ကာလံ ကတွာ ရောရုဝနိရယေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဿ အပုတ္တကံ သာပတေယျံ ရာဇဗလံ သတ္တဟိ ရတ္တိဒိဝသေဟိ ရာဇကုလံ ပဝေသေသိ။ တသ္မိံ ပဝေသိတေ ရာဇာ ဘုတ္တပါတရာသော ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နော ‘‘ကိံ, မဟာရာဇ, ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ န ကရောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘန္တေ, သာဝတ္ထိယံ အာဂန္တုကသေဋ္ဌိနော နာမ ကာလကတဿ အဿာမိကဓနေ အမှာကံ ဃရေ အာဟရိယမာနေယေဝ သတ္တ ရတ္တိဒိဝသာ ဂတာ, သော ပန ဧတံ ဓနံ လဘိတွာပိ နေဝ အတ္တနာ ပရိဘုဉ္ဇိ, န ပရေသံ အဒါသိ, ရက္ခသပရိဂ္ဂဟိတပေါက္ခရဏီ ဝိယဿ ဓနံ အဟောသိ, သော ဧကဒိဝသမ္ပိ ပဏီတဘောဇနာဒီနံ ရသံ အနနုဘဝိတွာဝ မရဏမုခံ ပဝိဋ္ဌော, ဧဝံ မစ္ဆရီ အပုညသတ္တော ကိံ ကတွာ ဧတ္တကံ ဓနံ လဘိ, ကေန စဿ ဘောဂေသု စိတ္တံ န ရမီ’’တိ သတ္ထာရံ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ ‘‘မဟာရာဇ, ဓနလာဘော စ, ဓနံ လဒ္ဓါ အပရိဘုဉ္ဇနကာရဏဉ္စ တေနေဝ ကတ’’န္တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိ အဿဒ္ဓေါ အဟောသိ မစ္ဆရီ, န ကဿစိ ကိဉ္စိ ဒေတိ, န ကဉ္စိ သင်္ဂဏှာတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ရာဇုပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော တဂရသိခိံ နာမ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘လဒ္ဓါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘နနု စရာမ မဟာသေဋ္ဌီ’’တိ ဝုတ္တေ ပုရိသံ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆ, ဣမံ အမှာကံ ဃရံ အာနေတွာ မမ ပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ အမှာကံ ပဋိယတ္တဘတ္တဿ ပတ္တံ ပူရေတွာ ဒါပေဟီ’’တိ။ သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဃရံ နေတွာ နိသီဒါပေတွာ သေဋ္ဌိဘရိယာယ အာစိက္ခိ။ သာ နာနဂ္ဂရသဘတ္တဿ ပတ္တံ ပူရေတွာ တဿ အဒါသိ။ သော ဘတ္တံ ဂဟေတွာ သေဋ္ဌိနိဝေသနာ နိက္ခမိတွာ အန္တရဝီထိယံ ပဋိပဇ္ဇိ။ သေဋ္ဌိ ရာဇကုလတော ပစ္စာဂစ္ဆန္တော တံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘လဒ္ဓံ, ဘန္တေ, ဘတ္တ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘လဒ္ဓံ မဟာသေဋ္ဌီ’’တိ။ သော ပတ္တံ ဩလောကေတွာ စိတ္တံ ပသာဒေတုံ
နာသက္ခိ, ‘‘ဣမံ မေ ဘတ္တံ ဒါသာ ဝါ ကမ္မကရာ ဝါ ဘုဉ္ဇိတွာ ဒုက္ကရမ္ပိ ကမ္မံ ကရေယျုံ, အဟော ဝတ မေ ဇာနီ’’တိ အပရစေတနံ ပရိပုဏ္ဏံ ကာတုံ နာသက္ခိ။ ဒါနဉှိ နာမ တိဿော စေတနာ ပရိပုဏ္ဏံ ကာတုံ သက္ကောန္တဿေဝ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။
‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ သုမနာ ဘဝါမ, ဒဒမ္ပိ ဝေ အတ္တမနာ ဘဝါမ၊
ဒတွာပိ ဝေ နာနုတပ္ပါမ ပစ္ဆာ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ နမိယျရေ။ (ဇာ။ ၁။၁၀။၉၅)၊
‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ သုမနော, ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒယေ၊
ဒတွာ အတ္တမနော ဟောတိ, ဧသာ ယညဿ သမ္ပဒါ’’။ (အ။ နိ။ ၆။၃၇၊ ပေ။ ဝ။ ၃၀၅)၊
ဣတိ, မဟာရာဇ, အာဂန္တုကသေဋ္ဌိ တဂရသိခိပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ဒိန္နပစ္စယေန ဗဟုံ ဓနံ လဘိ, ဒတွာ အပရစေတနံ ပဏီတံ ကာတုံ အသမတ္ထတာယ ဘောဂေ ဘုဉ္ဇိတုံ နာသက္ခီတိ။ ‘‘ပုတ္တံ ပန ကသ္မာ န လဘိ, ဘန္တေ’’တိ? သတ္ထာ ‘‘ပုတ္တဿ အလဘနကာရဏမ္ပိ တေနေဝ ကတံ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝေ သေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော မာတာပိတူနံ အစ္စယေန ကနိဋ္ဌံ သင်္ဂဏှိတွာ ကုဋုမ္ဗံ ဝိစာရေန္တော ဃရဒွါရေ ဒါနသာလံ ကာရေတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေန္တော အဂါရံ အဇ္ဈာဝသိ။ အထဿ ဧကော ပုတ္တော ဇာယိ။ သော တဿ ပဒသာ ဂမနကာလေ ကာမေသု အာဒီနဝံ နေက္ခမ္မေ စာနိသံသံ ဒိသွာ သဒ္ဓိံ ပုတ္တဒါရေန သဗ္ဗံ ဃရဝိဘဝံ ကနိဋ္ဌဿ နိယျာတေတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဒါနံ ပဝတ္တေဟီ’’တိ ဩဝါဒံ ဒတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝိဟာသိ။ ကနိဋ္ဌောပိဿ ဧကံ ပုတ္တံ ပဋိလဘိ။ သော တံ ဝဍ္ဎန္တံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘မမ ဘာတု ပုတ္တေ ဇီဝန္တေ ကုဋုမ္ဗံ ဘိန္ဒိတွာ ဒွိဓာ ဘဝိဿတိ, ဘာတု ပုတ္တံ မာရေဿာမီ’’တိ။ အထ နံ ဧကဒိဝသံ နဒိယံ ဩပိလာပေတွာ မာရေသိ။ တမေနံ နှတွာ အာဂတံ ဘာတု ဇာယာ ‘‘ကုဟိံ မမ ပုတ္တော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘နဒိယံ ဥဒကံ ကီဠိ, အထ နံ ဥဒကေ ဝိစိနန္တော နာဒ္ဒသ’’န္တိ။ သာ ရောဒိတွာ ကန္ဒိတွာ တုဏှီ အဟောသိ။
ဗောဓိသတ္တော တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ‘‘ဣဒံ ကိစ္စံ ပါကဋံ ကရိဿာမီ’’တိ အာကာသေနာဂန္တွာ ဗာရာဏသိယံ ဩတရိတွာ သုနိဝတ္ထော သုပါရုတော တဿ ဃရဒွါရေ ဌတွာ ဒါနသာလံ အဒိသွာ ‘‘ဒါနသာလာပိ ဣမိနာ အသပ္ပုရိသေန နာသိတာ’’တိ စိန္တေသိ။ ကနိဋ္ဌော တဿ အာဂတဘာဝံ ဉတွာ အာဂန္တွာ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ပါသာဒံ အာရောပေတွာ သုဘောဇနံ ဘောဇေသိ။ သော ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ သုခကထာယ နိသိန္နော ‘‘ဒါရကော န ပညာယတိ, ကဟံ နု ခေါ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘မတော, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကေန ကာရဏေနာ’’တိ? ‘‘ဥဒကကီဠနဋ္ဌာနေ အသုကကာရဏေနာတိ န ဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘ကိံ တွံ အသပ္ပုရိသ န ဇာနိဿသိ, တယာ ကတကိစ္စံ မယှံ ပါကဋံ, နနု တွံ ဣမိနာ နာမ ကာရဏေန တံ မာရေသိ, ကိံ နု တွံ ရာဇာဒီနံ ဝသေန နဿမာနံ ဓနံ ရက္ခိတုံ သက္ကုဏေယျာသိ, မယှကသကုဏဿ စ တုယှဉ္စ ကိံ နာနာကရဏ’’န္တိ? အထဿ မဟာသတ္တော ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သကုဏော မယှကော နာမ, ဂိရိသာနုဒရီစရော၊
ပက္ကံ ပိပ္ဖလိမာရုယှ, ‘မယှံ မယှ’န္တိ ကန္ဒတိ။
‘‘တဿေဝံ ဝိလပန္တဿ, ဒိဇသံဃာ သမာဂတာ၊
ဘုတွာန ပိပ္ဖလိံ ယန္တိ, ဝိလပတွေဝ သော ဒိဇော။
‘‘ဧဝမေဝ ဣဓေကစ္စော, သံဃရိတွာ ဗဟုံ ဓနံ၊
နေဝတ္တနော န ဉာတီနံ, ယထောဓိံ ပဋိပဇ္ဇတိ။
‘‘န သော အစ္ဆာဒနံ ဘတ္တံ, န မာလံ န ဝိလေပနံ၊
အနုဘောတိ သကိံ ကိဉ္စိ, န သင်္ဂဏှာတိ ဉာတကေ။
‘‘တဿေဝံ ဝိလပန္တဿ, မယှံ မယှန္တိ ရက္ခတော၊
ရာဇာနော အထ ဝါ စောရာ, ဒါယာဒါ ယေဝ အပ္ပိယာ၊
ဓနမာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ, ဝိလပတွေဝ သော နရော။
‘‘ဓီရော ဘောဂေ အဓိဂမ္မ, သင်္ဂဏှာတိ စ ဉာတကေ၊
တေန သော ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ, ပေစ္စ သဂ္ဂေ ပမောဒတီ’’တိ။
တတ္ထ မယှကောတိ ‘‘မယှံ မယှ’’န္တိ ဝိရဝနဝသေန ဧဝံလဒ္ဓနာမော။ ဂိရိသာနုဒရီသု စရတီတိ ဂိရိသာနုဒရီစရော။ ပက္ကံ ပိပ္ဖလိန္တိ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဧကံ ဖလဘရိတံ ပိပ္ဖလိရုက္ခံ။ ကန္ဒတီတိ ဒိဇဂဏေ တံ ရုက္ခံ ပရိဝါရေတွာ ပက္ကာနိ ခါဒန္တေ ဝါရေတုံ ‘‘မယှံ မယှ’’န္တိ ပရိဒေဝန္တော ဝိစရတိ။ တဿေဝံ ဝိလပန္တဿာတိ တဿ ဝိလပန္တဿေဝ။ ဘုတွာန ဝိပ္ဖလိံ ယန္တီတိ တံ ပိပ္ဖလိရုက္ခံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ အညံ ဖလသမ္ပန္နံ ရုက္ခံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိလပတွေဝါတိ သော ပန ဒိဇော ဝိလပတိယေဝ။ ယထောဓိန္တိ ယထာကောဋ္ဌာသံ, မာတာပိတာဘာတုဘဂိနီပုတ္တဓီတာဒီနံ ဥပဘောဂပရိဘောဂဝသေန ယော ယော ကောဋ္ဌာသော ဒါတဗ္ဗော, တံ တံ န ဒေတီတိ အတ္ထော။
သကိန္တိ ဧကဝါရမ္ပိ နာနုဘောတိ။ ‘‘သက’’န္တိပိ ပါဌော, အတ္တနော သန္တကမ္ပီတိ အတ္ထော။ န သင်္ဂဏှာတီတိ ဘတ္တစ္ဆာဒနဗီဇနင်္ဂလာဒိဒါနဝသေန န သင်္ဂဏှာတိ။ ဝိလပတွေဝ သော နရောတိ ဧတေသု ရာဇာဒီသု ဓနံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေသု ကေဝလံ သော ပုရိသော ဝိလပတိယေဝ။ ဓီရောတိ ပဏ္ဍိတော။ သင်္ဂဏှာတီတိ အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတေ ဒုဗ္ဗလဉာတကေ ဘတ္တစ္ဆာဒနဗီဇနင်္ဂလာဒိဒါနေန သင်္ဂဏှာတိ။ တေနာတိ သော ပုရိသော တေန ဉာတိသင်္ဂဟေန စတုပရိသမဇ္ဈေ ကိတ္တိဉ္စ အတ္တနော ဝဏ္ဏဘဏနဉ္စ ပါပုဏာတိ, ပေစ္စ သဂ္ဂေ ဒေဝနဂရေ ပမောဒတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော တဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဒါနံ ပါကတိကံ ကာရေတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ဂန္တွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဣတိ ခေါ, မဟာရာဇ, အာဂန္တုကသေဋ္ဌိ ဘာတု ပုတ္တဿ မာရိတတ္တာ ဧတ္တကံ ကာလံ နေဝ ပုတ္တံ, န ဓီတရံ အလဘီ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကနိဋ္ဌော အာဂန္တုကသေဋ္ဌိ အဟောသိ, ဇေဋ္ဌကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မယှကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၃၉၁] ၆။ ဝိဇ္ဇာဓရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော လောကတ္ထစရိယံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု မဟာကဏှဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၂။၆၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပန သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော လောကတ္ထစရိယံ စရိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သက္ကော အဟောသိ။ တဒါ ဧကော ဝိဇ္ဇာဓရော ဝိဇ္ဇံ ပရိဝတ္တေတွာ အဍ္ဎရတ္တသမယေ အာဂန္တွာ ဗာရာဏသိရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ သဒ္ဓိံ အတိစရတိ, တဿာ ပရိစာရိကာယော သဉ္ဇာနိံသု။ သာ သယမေဝ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဒေဝ, ဧကော ပုရိသော အဍ္ဎရတ္တသမယေ သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ မံ ဒူသေတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သက္ခိဿသိ ပန ကိဉ္စိ သညာဏံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကောမိ, ဒေဝါ’’တိ သာ ဇာတိဟိင်္ဂုလိကပါတိံ အာဟရာပေတွာ တဿ ပုရိသဿ ရတ္တိံ အာဂန္တွာ အဘိရမိတွာ ဂစ္ဆန္တဿ ပိဋ္ဌိယံ ပဉ္စင်္ဂုလိကံ ဒတွာ ပါတောဝ ရညော အာရောစေသိ။ ရာဇာ မနုဿေ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆထ, သဗ္ဗဒိသာသု ဩလောကေတွာ ပိဋ္ဌိယံ ကတဇာတိဟိင်္ဂုလပဉ္စင်္ဂုလိကပုရိသံ ဂဏှထာ’’တိ။ ဝိဇ္ဇာဓရောပိ ရတ္တိံ အနာစာရံ ကတွာ ဒိဝါ သုသာနေ သူရိယံ နမဿန္တော ဧကပါဒေန တိဋ္ဌတိ။ ရာဇပုရိသာ တံ ဒိသွာ ပရိဝါရယိံသု။ သော ‘‘ပါကဋံ မေ ကမ္မံ ဇာတ’’န္တိ ဝိဇ္ဇံ ပရိဝတ္တေတွာ အာကာသေန ဥပ္ပတိတွာ ဂတော။
ရာဇာ တံ ဒိသွာ အာဂတပုရိသေ ‘‘အဒ္ဒသထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမ, အဒ္ဒသာမာ’’တိ။ ‘‘ကော နာမေသော’’တိ? ‘‘ပဗ္ဗဇိတော, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘သော ဟိ ရတ္တိံ အနာစာရံ ကတွာ ဒိဝါ ပဗ္ဗဇိတဝေသေန ဝသတိ’’။ ရာဇာ ‘‘ဣမေ ဒိဝါ သမဏဝေသေန စရိတွာ ရတ္တိံ အနာစာရံ ကရောန္တီ’’တိ ပဗ္ဗဇိတာနံ ကုဇ္ဈိတွာ မိစ္ဆာဂဟဏံ ဂဟေတွာ ‘‘မယှံ ဝိဇိတာ ဣမေ သဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇိတာ ပလာယန္တု, ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌဋ္ဌာနေ ရာဇာဏံ ကရိဿန္တူ’’တိ ဘေရိံ စရာပေသိ။ တိယောဇနသတိကာ ကာသိရဋ္ဌာ ပလာယိတွာ သဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇိတာ အညရာဇဓာနိယော အဂမိံသု။ သကလကာသိရဋ္ဌေ မနုဿာနံ ဩဝါဒဒါယကော ဧကောပိ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏော နာဟောသိ။ အနောဝါဒကာ မနုဿာ ဖရုသာ အဟေသုံ, ဒါနသီလဝိမုခါ မတမတာ ယေဘုယျေန အပါယေ နိဗ္ဗတ္တိံသု, သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တနကာ နာမ နာဟေသုံ။
သက္ကော နဝေ ဒေဝပုတ္တေ အပဿန္တော ‘‘ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ အာဝဇ္ဇေတွာ ဝိဇ္ဇာဓရံ နိဿာယ ဗာရာဏသိရညာ ကုဒ္ဓေန မိစ္ဆာဂဟဏံ ဂဟေတွာ ပဗ္ဗဇိတာနံ ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဌပေတွာ မံ အညော ဣမဿ ရညော မိစ္ဆာဂဟဏံ ဘိန္ဒိတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ, ရညော စ ရဋ္ဌဝါသီနဉ္စ အဝဿယော ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နန္ဒမူလပဗ္ဘာရေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, မယှံ ဧကံ မဟလ္လကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဒေထ, ကာသိရဋ္ဌံ ပသာဒေဿာမီ’’တိ အာဟ။ သော သံဃတ္ထေရမေဝ လဘိ, အထဿ ပတ္တစီဝရံ ဂဟေတွာ တံ ပုရတော ကတွာ သယံ ပစ္ဆတော ဟုတွာ သိရသ္မိံ အဉ္ဇလိံ ဌပေတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ နမဿန္တော ဥတ္တမရူပဓရော မာဏဝကော ဟုတွာ သကလနဂရဿ မတ္ထကေန တိက္ခတ္တုံ ဝိစရိတွာ ရာဇဒွါရံ အာဂန္တွာ အာကာသေ အဋ္ဌာသိ။ အမစ္စာ ရညော အာရောစေသုံ ‘‘ဒေဝ, အဘိရူပေါ မာဏဝကော ဧကံ သမဏံ အာနေတွာ ရာဇဒွါရေ အာကာသေ ဌိတော’’တိ။ ရာဇာ အာသနာ ဥဋ္ဌာယ သီဟပဉ္ဇရေ ဌတွာ ‘‘မာဏဝက, ကသ္မာ တွံ အဘိရူပေါ သမာနော ဧတဿ ဝိရူပဿ သမဏဿ ပတ္တစီဝရံ ဂဟေတွာ နမဿမာနော ဌိတော’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပံ တုဝမရိယဝဏ္ဏီ, ပုရက္ခတွာ ပဉ္ဇလိကော နမဿသိ၊
သေယျော နု တေသော ဥဒဝါ သရိက္ခော, နာမံ ပရဿတ္တနော စာပိ ဗြူဟီ’’တိ။
တတ္ထ အရိယဝဏ္ဏီတိ သုန္ဒရရူပေါ။ သေယျော နု တေသောတိ ဧသော ဝိရူပေါ ပဗ္ဗဇိတော ကိံ နု တယာ ဥတ္တရိတရော, ဥဒါဟု သရိက္ခော။ နာမံ ပရဿတ္တနော စာပီတိ ဧတဿ ပရဿ စ အတ္တနော စ နာမံ ဗြူဟီတိ ပုစ္ဆတိ။
အထ နံ သက္ကော ‘‘မဟာရာဇ, သမဏာ နာမ ဂရုဋ္ဌာနိယာ, တေန မေ နာမံ လပိတုံ န လဗ္ဘတိ, မယှံ ပန တေ နာမံ ကထေဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န နာမဂေါတ္တံ ဂဏှန္တိ ရာဇ, သမ္မဂ္ဂတာနုဇ္ဇုဂတာန ဒေဝါ၊
အဟဉ္စ တေ နာမဓေယျံ ဝဒါမိ, သက္ကောဟမသ္မီ တိဒသာနမိန္ဒော’’တိ။
တတ္ထ သမ္မဂ္ဂတာနုဇ္ဇုဂတာန ဒေဝါတိ မဟာရာဇ, သဗ္ဗသင်္ခါရေ ယထာ သဘာဝသရသဝသေန သမ္မသိတွာ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တံ ပတ္တတ္တာ သမ္မဂ္ဂတာနံ, ဥဇုနာ စ အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန နိဗ္ဗာနံ ဂတတ္တာ ဥဇုဂတာနံ မဟာခီဏာသဝါနံ ဥပပတ္တိဒေဝေဟိ ဥတ္တရိတရာနံ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါနံ ဥပပတ္တိဒေဝါ နာမဂေါတ္တံ န ဂဏှန္တိ။ အဟဉ္စ တေ နာမဓေယျန္တိ အပိစ အဟံ အတ္တနော နာမဓေယျံ တုယှံ ကထေမိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ တတိယဂါထာယ ဘိက္ခုနမဿနေ အာနိသံသံ ပုစ္ဆိ –
‘‘ယော ဒိသွာ ဘိက္ခုံ စရဏူပပန္နံ, ပုရက္ခတွာ ပဉ္ဇလိကော နမဿတိ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝရာဇေတမတ္ထံ, ဣတော စုတော ကိံ လဘတေ သုခံ သော’’တိ။
သက္ကော စတုတ္ထဂါထာယ ကထေသိ –
‘‘ယော ဒိသွာ ဘိက္ခုံ စရဏူပပန္နံ, ပုရက္ခတွာ ပဉ္ဇလိကော နမဿတိ၊
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ လဘတေ ပသံသံ, သဂ္ဂဉ္စ သော ယာတိ သရီရဘေဒါ’’တိ။
တတ္ထ ဘိက္ခုန္တိ ဘိန္နကိလေသံ ပရိသုဒ္ဓပုဂ္ဂလံ။ စရဏူပပန္နန္တိ သီလစရဏေန ဥပေတံ။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ န ကေဝလံ ဣတော စုတောယေဝ, ဣမသ္မိံ ပန အတ္တဘာဝေ သော ပသံသံ လဘတိ, ပသံသာသုခံ ဝိန္ဒတီတိ။
ရာဇာ သက္ကဿ ကထံ သုတွာ အတ္တနော မိစ္ဆာဂဟဏံ ဘိန္ဒိတွာ တုဋ္ဌမာနသော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘လက္ခီ ဝတ မေ ဥဒပါဒိ အဇ္ဇ, ယံ ဝါသဝံ ဘူတပတိဒ္ဒသာမ၊
ဘိက္ခုဉ္စ ဒိသွာန တုဝဉ္စ သက္က, ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။
တတ္ထ လက္ခီတိ သိရီ, ပညာတိပိ ဝဒန္တိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အဇ္ဇ မမ တဝ ဝစနံ သုဏန္တဿေဝ ကုသလာကုသလဝိပါကဇာနနပညာ ဥဒပါဒီတိ။ ယန္တိ နိပါတမတ္တံ။ ဘူတပတိဒ္ဒသာမာတိ ဘူတပတိံ အဒ္ဒသာမ။
တံ သုတွာ သက္ကော ပဏ္ဍိတဿ ထုတိံ ကရောန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ သေဝိတဗ္ဗာ သပညာ, ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊
ဘိက္ခုဉ္စ ဒိသွာန မမဉ္စ ရာဇ, ကရောဟိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။
တတ္ထ ဗဟုဌာနစိန္တိနောတိ ဗဟူနိ ကာရဏာနိ စိန္တနသမတ္ထာ။
‘‘အက္ကောဓနော နိစ္စပသန္နစိတ္တော, သဗ္ဗာတိထီယာစယောဂေါ ဘဝိတွာ၊
နိဟစ္စ မာနံ အဘိဝါဒယိဿံ, သုတွာန ဒေဝိန္ဒ သုဘာသိတာနီ’’တိ။
တတ္ထ သဗ္ဗာတိထီယာစယောဂေါ ဘဝိတွာတိ သဗ္ဗေသံ အတိထီနံ အာဂတာနံ အာဂန္တုကာနံ ယံ ယံ တေ ယာစန္တိ, တဿ တဿ ယုတ္တော အနုစ္ဆဝိကော ဘဝိတွာ, သဗ္ဗံ တေဟိ ယာစိတယာစိတံ ဒဒမာနောတိ အတ္ထော။ သုတွာန ဒေဝိန္ဒ သုဘာသိတာနီတိ တဝ သုဘာသိတာနိ သုတွာ အဟံ ဧဝရူပေါ ဘဝိဿာမီတိ ဝဒတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ပါသာဒါ ဩရုယှ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဝိဇ္ဇာဓရော န သမဏော, တွံ ဣတော ပဋ္ဌာယ ‘အတုစ္ဆော လောကော, အတ္ထိ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာ’တိ ဉတွာ ဒါနံ ဒေဟိ, သီလံ ရက္ခ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောဟီ’’တိ ရာဇာနံ ဩဝဒိ။ သက္ကောပိ သက္ကာနုဘာဝေန အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ နာဂရာနံ ဩဝါဒံ ဒတွာ ‘‘ပလာတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ အာဂစ္ဆန္တူ’’တိ ဘေရိံ စရာပေသိ။ အထ တေ ဥဘောပိ သကဋ္ဌာနမေဝ အဂမံသု။ ရာဇာ တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ အကာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ပရိနိဗ္ဗုတော, ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဝိဇ္ဇာဓရဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၃၉၂] ၇။ သိင်္ဃပုပ္ဖဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယမေတန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဇေတဝနာ နိက္ခမိတွာ ကောသလရဋ္ဌေ အညတရံ အရညံ နိဿာယ ဝိဟရန္တော ဧကဒိဝသံ ပဒုမသရံ ဩတရိတွာ သုပုပ္ဖိတပဒုမံ ဒိသွာ အဓောဝါတေ ဌတွာ ဥပသိင်္ဃိ။ အထ နံ တသ္မိံ ဝနေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ‘‘မာရိသ, တွံ ဂန္ဓထေနော နာမ, ဣဒံ တေ ဧကံ ထေယျင်္ဂ’’န္တိ သံဝေဇေသိ။ သော တာယ သံဝေဇိတော ပုန ဇေတဝနံ အာဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နော ‘‘ကဟံ ဘိက္ခု နိဝုတ္ထောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘အသုကဝနသဏ္ဍေ နာမ, တတ္ထ စ မံ ဒေဝတာ ဧဝံ နာမ သံဝေဇေသီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ ဘိက္ခု ပုပ္ဖံ ဥပသိင်္ဃန္တော တွမေဝ ဒေဝတာယ သံဝေဇိတော, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ သံဝေဇိတပုဗ္ဗာ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ကာသိကဂါမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ အပရဘာဂေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဧကံ ပဒုမသရံ နိဿာယ ဥပဝသန္တော ဧကဒိဝသံ သရံ ဩတရိတွာ သုပုပ္ဖိတပဒုမံ ဥပသိင်္ဃမာနော အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ဧကာ ဒေဝဓီတာ ရုက္ခက္ခန္ဓဝိဝရေ ဌတွာ သံဝေဇယမာနာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယမေတံ ဝါရိဇံ ပုပ္ဖံ, အဒိန္နံ ဥပသိင်္ဃသိ၊
ဧကင်္ဂမေတံ ထေယျာနံ, ဂန္ဓထေနောသိ မာရိသာ’’တိ။
တတ္ထ ဧကင်္ဂမေတန္တိ ဧကကောဋ္ဌာသော ဧသ။
တတော ဗောဓိသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဟရာမိ န ဘဉ္ဇာမိ, အာရာ သိင်္ဃာမိ ဝါရိဇံ၊
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, ဂန္ဓထေနောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တတ္ထ အာရာ သိင်္ဃာမီတိ ဒူရေ ဌိတော ဃာယာမိ။ ဝဏ္ဏေနာတိ ကာရဏေန။
တသ္မိံ ခဏေ ဧကော ပုရိသော တသ္မိံ သရေ ဘိသာနိ စေဝ ခဏတိ, ပုဏ္ဍရီကာနိ စ ဘဉ္ဇတိ။ ဗောဓိသတ္တော တံ ဒိသွာ ‘‘မံ အာရာ ဌတွာ ဥပသိင်္ဃန္တံ ‘စောရော’တိ ဝဒသိ, ဧတံ ပုရိသံ ကသ္မာ န ဘဏသီ’’တိ တာယ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယောယံ ဘိသာနိ ခဏတိ, ပုဏ္ဍရီကာနိ ဘဉ္ဇတိ၊
ဧဝံ အာကိဏ္ဏကမ္မန္တော, ကသ္မာ ဧသော န ဝုစ္စတီ’’တိ။
တတ္ထ အာကိဏ္ဏကမ္မန္တောတိ ကက္ခဠကမ္မန္တော ဒါရုဏကမ္မန္တော။
အထဿ အဝစနကာရဏံ အာစိက္ခန္တီ ဒေဝတာ စတုတ္ထပဉ္စမဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါ ပုရိသော, ဓာတိစေလံဝ မက္ခိတော၊
တသ္မိံ မေ ဝစနံ နတ္ထိ, တဉ္စာရဟာမိ ဝတ္တဝေ။
‘‘အနင်္ဂဏဿ ပေါသဿ, နိစ္စံ သုစိဂဝေသိနော၊
ဝါလဂ္ဂမတ္တံ ပါပဿ, အဗ္ဘာမတ္တံဝ ခါယတီ’’တိ။
တတ္ထ ဓာတိစေလံဝါတိ ခေဠသိင်္ဃာဏိကမုတ္တဂူထမက္ခိတံ ဓာတိဒါသိယာ နိဝတ္ထစေလံ ဝိယ အယံ ပါပမက္ခိတောယေဝ, တေန ကာရဏေန တသ္မိံ မမ ဝစနံ နတ္ထိ။ တဉ္စာရဟာမီတိ သမဏာ ပန ဩဝါဒက္ခမာ ဟောန္တိ ပိယသီလာ, တသ္မာ တံ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ အယုတ္တံ ကရောန္တံ ဝတ္တုံ အရဟာမိ သမဏာတိ။ အနင်္ဂဏဿာတိ နိဒ္ဒေါသဿ တုမှာဒိသဿ။ အဗ္ဘာမတ္တံဝ ခါယတီတိ မဟာမေဃပ္ပမာဏံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ, ဣဒါနိ ကသ္မာ ဧဝရူပံ ဒေါသံ အဗ္ဗောဟာရိကံ ကရောသီတိ။
တာယ ပန သံဝေဇိတော ဗောဓိသတ္တော သံဝေဂပ္ပတ္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ မံ ယက္ခ ဇာနာသိ, အထော မံ အနုကမ္ပသိ၊
ပုနပိ ယက္ခ ဝဇ္ဇာသိ, ယဒါ ပဿသိ ဧဒိသ’’န္တိ။
တတ္ထ ယက္ခာတိ ဒေဝတံ အာလပတိ။ ဝဇ္ဇာသီတိ ဝဒေယျာသိ။ ယဒါ ပဿသိ ဧဒိသန္တိ ယဒါ မမ ဧဝရူပံ ဒေါသံ ပဿသိ, တဒါ ဧဝံ မမ ဝဒေယျာသီတိ ဝဒတိ။
အထဿ သာ ဒေဝဓီတာ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘နေဝ တံ ဥပဇီဝါမိ, နပိ တေ ဘတကာမှသေ၊
တွမေဝ ဘိက္ခု ဇာနေယျ, ယေန ဂစ္ဆေယျ သုဂ္ဂတိ’’န္တိ။
တတ္ထ ဘတကာမှသေတိ တဝ ဘတိဟတာ ကမ္မကရာပိ န ဟောမ။ ကိံကာရဏာ တံ သဗ္ဗကာလံ ရက္ခမာနာ ဝိစရိဿာမာတိ ဒီပေတိ။ ယေန ဂစ္ဆေယျာတိ ဘိက္ခု ယေန ကမ္မေန တွံ သုဂတိံ ဂစ္ဆေယျာသိ, တွမေဝ တံ ဇာနေယျာသီတိ။
ဧဝံ သာ တဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ အတ္တနော ဝိမာနမေဝ ပဝိဋ္ဌာ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ဒေဝဓီတာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သိင်္ဃပုပ္ဖဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၃၉၃] ၈။ ဝိဃာသာဒဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုသုခံ ဝတ ဇီဝန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိဟရန္တော ကေဠိသီလကေ ဘိက္ခူ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တေသု ဟိ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရေန ပါသာဒံ ကမ္ပေတွာ သံဝေဇိတေသု ဓမ္မသဘာယံ ဘိက္ခူ တေသံ အဂုဏံ ကထေန္တာ နိသီဒိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေတေ ကေဠိသီလကာယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သက္ကော အဟောသိ။ အထ အညတရသ္မိံ ကာသိကဂါမေ သတ္တ ဘာတရော ကာမေသု ဒေါသံ ဒိသွာ နိက္ခမိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ မဇ္ဈာရညေ ဝသန္တာ ယောဂေ ယောဂံ အကတွာ ကာယဒဠှီဗဟုလာ ဟုတွာ နာနပ္ပကာရံ ကီဠံ
ကီဠန္တာ စရိံသု။ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ‘‘ဣမေ သံဝေဇေဿာမီ’’တိ သုကော ဟုတွာ တေသံ ဝသနဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ရုက္ခေ နိလီယိတွာ တေ သံဝေဇေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုသုခံ ဝတ ဇီဝန္တိ, ယေ ဇနာ ဝိဃာသာဒိနော၊
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပါသံသာ, သမ္ပရာယေ စ သုဂ္ဂတီ’’တိ။
တတ္ထ ဝိဃာသာဒိနောတိ ဘုတ္တာတိရေကံ ဘုဉ္ဇန္တေ သန္ဓာယာဟ။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ ယေ ဧဝရူပါ, တေ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပါသံသာ, သမ္ပရာယေ စ တေသံ သုဂတိ ဟောတိ, သဂ္ဂေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝဒတိ။
အထ တေသု ဧကော တဿ ဝစနံ သုတွာ အဝသေသေ အာမန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုကဿ ဘာသမာနဿ, န နိသာမေထ ပဏ္ဍိတာ၊
ဣဒံ သုဏာထ သောဒရိယာ, အမှေဝါယံ ပသံသတီ’’တိ။
တတ္ထ ဘာသမာနဿာတိ မာနုသိကာယ ဝါစာယ ဘဏန္တဿ။ န နိသာမေထာတိ န သုဏာထ။ ဣဒံ သုဏာထာတိ ဣဒမဿ ဝစနံ သုဏာထ။ သောဒရိယာတိ သမာနေ ဥဒရေ ဝုတ္ထဘာဝေန တေ အာလပန္တော အာဟ။
အထ နေ ပဋိက္ခိပန္တော သုကော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နာဟံ တုမှေ ပသံသာမိ, ကုဏပါဒါ သုဏာထ မေ၊
ဥစ္ဆိဋ္ဌဘောဇိနော တုမှေ, န တုမှေ ဝိဃာသာဒိနော’’တိ။
တတ္ထ ကုဏပါဒါတိ ကုဏပခါဒကာတိ တေ အာလပတိ။
တေ တဿ ဝစနံ သုတွာ သဗ္ဗေပိ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘သတ္တဝဿာ ပဗ္ဗဇိတာ, မဇ္ဈာရညေ သိခဏ္ဍိနော၊
ဝိဃာသေနေဝ ယာပေန္တာ, မယဉ္စေ ဘောတော ဂါရယှာ၊
ကေ နု ဘောတော ပသံသိယာ’’တိ။
တတ္ထ သိခဏ္ဍိနောတိ စူဠာယ သမန္နာဂတာ။ ဝိဃာသေနေဝါတိ ဧတ္တကံ ကာလံ သတ္တ ဝဿာနိ သီဟဗျဂ္ဃဝိဃာသေနေဝ ယာပေန္တာ ယဒိ ဘောတော ဂါရယှာ, အထ ကေ နု တေ ပသံသိယာတိ။
တေ လဇ္ဇာပေန္တော မဟာသတ္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တုမှေ သီဟာနံ ဗျဂ္ဃါနံ, ဝါဠာနဉ္စာဝသိဋ္ဌကံ၊
ဥစ္ဆိဋ္ဌေနေဝ ယာပေန္တာ, မညိဝှေါ ဝိဃာသာဒိနော’’တိ။
တတ္ထ ဝါဠာနဉ္စာဝသိဋ္ဌကန္တိ သေသဝါဠမိဂါနဉ္စ အဝသိဋ္ဌကံ ဥစ္ဆိဋ္ဌဘောဇနံ။
တံ သုတွာ တာပသာ ‘‘သစေ မယံ န ဝိဃာသာဒါ, အထ ကေ စရဟိ တေ ဝိဃာသာဒါ’’တိ? အထ တေသံ သော တမတ္ထံ အာစိက္ခန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယေ ဗြာဟ္မဏဿ သမဏဿ, အညဿ ဝါ ဝနိဗ္ဗိနော၊
ဒတွာဝ သေသံ ဘုဉ္ဇန္တိ, တေ ဇနာ ဝိဃာသာဒိနော’’တိ။
တတ္ထ ဝနိဗ္ဗိနောတိ တံ တံ ဘဏ္ဍံ ယာစနကဿ။ ဧဝံ တေ လဇ္ဇာပေတွာ မဟာသတ္တော သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သတ္တ ဘာတရော ဣမေ ကေဠိသီလကာ ဘိက္ခူ အဟေသုံ, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဝိဃာသာဒဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၃၉၄] ၉။ ဝဋ္ဋကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ပဏီတန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ လောလဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု လောလော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ခေါ ဘိက္ခု ဣဒါနေဝ လောလော, ပုဗ္ဗေပိ တွံ လောလောယေဝ, လောလတာယ ပန ဗာရာဏသိယံ ဟတ္ထိဂဝါဿပုရိသကုဏပေဟိ အတိတ္တော ‘ဣတော ဥတ္တရိတရံ လဘိဿာမီ’တိ အရညံ ပဝိဋ္ဌောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဝဋ္ဋကယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အရညေ လူခတိဏဗီဇာဟာရော ဝသိ။ တဒါ ဗာရာဏသိယံ ဧကော လောလကာကော ဟတ္ထိကုဏပါဒီဟိ အတိတ္တော ‘‘ဣတော ဥတ္တရိတရံ လဘိဿာမီ’’တိ အရညံ ပဝိသိတွာ ဖလာဖလံ ခါဒန္တော
ဗောဓိသတ္တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဝဋ္ဋကော အတိဝိယ ထူလသရီရော, မဓုရံ ဂေါစရံ ခါဒတိ မညေ, ဧတဿ ဂေါစရံ ပုစ္ဆိတွာ တံ ခါဒိတွာ အဟမ္ပိ ထူလော ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဥပရိဘာဂေ သာခါယ နိလီယိတွာ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိ ‘‘ဘော ဝဋ္ဋက, ကိံ နာမ ပဏီတာဟာရံ ဘုဉ္ဇသိ, ထူလသရီရော အဟောသီ’’တိ? ဗောဓိသတ္တော တေန ပုစ္ဆိတော တေန သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကရောန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပဏီတံ ဘုဉ္ဇသေ ဘတ္တံ, သပ္ပိတေလဉ္စ မာတုလ၊
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, ကိသော တွမသိ ဝါယသာ’’တိ။
တတ္ထ ဘတ္တန္တိ မနုဿာနံ ဘောဇနနိယာမေန ပဋိယာဒိတဘတ္တံ။ မာတုလာတိ တံ ပိယသမုဒါစာရေန အာလပတိ။ ကိသောတိ အပ္ပမံသလောဟိတော။
တဿ ဝစနံ သုတွာ ကာကော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အမိတ္တမဇ္ဈေ ဝသတော, တေသု အာမိသမေသတော၊
နိစ္စံ ဥဗ္ဗိဂ္ဂဟဒယဿ, ကုတော ကာကဿ ဒဠှိယံ။
‘‘နိစ္စံ ဥဗ္ဗေဂိနော ကာကာ, ဓင်္ကာ ပါပေန ကမ္မုနာ၊
လဒ္ဓေါ ပိဏ္ဍော န ပီဏေတိ, ကိသော တေနသ္မိ ဝဋ္ဋက။
‘‘လူခါနိ တိဏဗီဇာနိ, အပ္ပသ္နေဟာနိ ဘုဉ္ဇသိ၊
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, ထူလော တွမသိ ဝဋ္ဋကာ’’တိ။
တတ္ထ ဒဠှိယန္တိ ဧဝရူပဿ မယှံ ကာကဿ ကုတော ဒဠှီဘာဝေါ, ကုတော ထူလန္တိ အတ္ထော။ ဥဗ္ဗေဂိနောတိ ဥဗ္ဗေဂဝန္တော။ ဓင်္ကာတိ ကာကာနမေဝ နာမံ။ ပါပေန ကမ္မုနာ လဒ္ဓေါတိ ကာကေန မနုဿသန္တကဝိလုမ္ပနသင်္ခါတေန ပါပေန ကမ္မေန လဒ္ဓေါ ပိဏ္ဍော။ န ပီဏေတီတိ န တပ္ပေတိ။ တေနသ္မီတိ တေန ကာရဏေနာဟံ ကိသော အသ္မိ။ အပ္ပသ္နေဟာနီတိ မန္ဒောဇာနိ။ ဣဒံ ကာကော ဗောဓိသတ္တံ ‘‘ပဏီတဘောဇနံ ခါဒတီ’’တိ သညီ ဟုတွာပိ ဝဋ္ဋကာနံ ဂဟိတဂေါစရံ ပုစ္ဆန္တော အာဟ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော အတ္တနော ထူလဘာဝကာရဏံ ကထေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အပ္ပိစ္ဆာ အပ္ပစိန္တာယ, အဒူရဂမနေန စ၊
လဒ္ဓါလဒ္ဓေန ယာပေန္တော, ထူလော တေနသ္မိ ဝါယသ။
‘‘အပ္ပိစ္ဆဿ ဟိ ပေါသဿ, အပ္ပစိန္တသုခဿ စ၊
သုသင်္ဂဟိတမာနဿ, ဝုတ္တီ သုသမုဒါနယာ’’တိ။
တတ္ထ အပ္ပိစ္ဆာတိ အာဟာရေသု အပ္ပိစ္ဆတာယ နိတ္တဏှတာယ, ကေဝလံ သရီရယာပနဝသေနေဝ အာဟာရာဟရဏတာယာတိ အတ္ထော။ အပ္ပစိန္တာယာတိ ‘‘အဇ္ဇ ကဟံ အာဟာရံ လဘိဿာမိ, သွေ ကဟ’’န္တိ ဧဝံ အာဟာရစိန္တာယ အဘာဝေန။ အဒူရဂမနေန စာတိ ‘‘အသုကသ္မိံ နာမ ဌာနေ မဓုရံ လဘိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အဝိဒူရဂမနေန စ။ လဒ္ဓါလဒ္ဓေနာတိ လူခံ ဝါ ဟောတု ပဏီတံ ဝါ, ယံ လဒ္ဓံ, တေနေဝ။ ထူလော တေနသ္မီတိ တေန စတုဗ္ဗိဓေန ကာရဏေန ထူလော အသ္မိ။ ဝါယသာတိ ကာကံ အာလပတိ။ အပ္ပစိန္တသုခဿာတိ အာဟာရစိန္တာရဟိတာနံ အပ္ပစိန္တာနမရိယာနံ သုခံ အဿတ္ထီတိ အပ္ပစိန္တသုခေါ, တဿ တာဒိသေန သုခေန သမန္နာဂတဿ။ သုသင်္ဂဟိတမာနဿာတိ ‘‘ဧတ္တကံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဇီရာပေတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ ဧဝံ သုဋ္ဌု သင်္ဂဟိတာဟာရမာနဿ။ ဝုတ္တီ သုသမုဒါနယာတိ ဧဝရူပဿ ပုဂ္ဂလဿ ဇီဝိတဝုတ္တိ သုခေန သက္ကာ သမုဒါနေတုံ သုသမုဒါနယာ သုနိဗ္ဗတ္တိယာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ လောလဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ကာကော လောလဘိက္ခု အဟောသိ, ဝဋ္ဋကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဝဋ္ဋကဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၃၉၅] ၁၀။ ပါရာဝတဇာတကဝဏ္ဏနာ
စိရဿံ ဝတ ပဿာမီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော လောလဘိက္ခုံယေဝ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ပါရာဝတော ဟုတွာ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိနော မဟာနသေ နီဠပစ္ဆိယံ ဝသတိ။
ကာကောပိ တေန သဒ္ဓိံ ဝိဿာသံ ကတွာ တတ္ထေဝ ဝသတီတိ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ဘတ္တကာရကော ကာကပတ္တာနိ လုဉ္စိတွာ ပိဋ္ဌေန တံ မက္ခေတွာ ဧကံ ကပါလခဏ္ဍံ ဝိဇ္ဈိတွာ ကဏ္ဌေ ပိဠန္ဓိတွာ ပစ္ဆိယံ ပက္ခိပိ။ ဗောဓိသတ္တော အရညတော အာဂန္တွာ တံ ဒိသွာ ပရိဟာသံ ကရောန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘စိရဿံ ဝတ ပဿာမိ, သဟာယံ မဏိဓာရိနံ၊
သုကတာ မဿုကုတ္တိယာ, သောဘတေ ဝတ မေ သခါ’’တိ။
တတ္ထ မဿုကုတ္တိယာတိ ဣမာယ မဿုကိရိယာယ။
တံ သုတွာ ကာကော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပရူဠှကစ္ဆနခလောမော, အဟံ ကမ္မေသု ဗျာဝဋော၊
စိရဿံ နှာပိတံ လဒ္ဓါ, လောမံ တံ အဇ္ဇ ဟာရယိ’’န္တိ။
တတ္ထ အဟံ ကမ္မေသု ဗျာဝဋောတိ အဟံ သမ္မ ပါရာဝတ, ရာဇကမ္မေသု ဗျာဝဋော ဩကာသံ အလဘန္တော ပရူဠှကစ္ဆနခလောမော အဟောသိန္တိ ဝဒတိ။ အဇ္ဇ ဟာရယိန္တိ အဇ္ဇ ဟာရေသိံ။
တတော ဗောဓိသတ္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ နု လောမံ အဟာရေသိ, ဒုလ္လဘံ လဒ္ဓ ကပ္ပကံ၊
အထ ကိဉ္စရဟိ တေ သမ္မ, ကဏ္ဌေ ကိဏိကိဏာယတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယံ တာဝ ဒုလ္လဘံ ကပ္ပကံ လဘိတွာ လောမံ ဟရာပေသိ, တံ ဟရာပယ, အထ ကိဉ္စရဟိ တေ ဝယဿ ဣဒံ ကဏ္ဌေ ကိဏိကိဏာယတီတိ။
တတော ကာကော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မနုဿသုခုမာလာနံ, မဏိ ကဏ္ဌေသု လမ္ဗတိ၊
တေသာဟံ အနုသိက္ခာမိ, မာ တွံ မညိ ဒဝါ ကတံ။
‘‘သစေပိမံ ပိဟယသိ, မဿုကုတ္တိံ သုကာရိတံ၊
ကာရယိဿာမိ တေ သမ္မ, မဏိဉ္စာပိ ဒဒါမိ တေ’’တိ။
တတ္ထ မဏီတိ ဧဝရူပါနံ မနုဿာနံ ဧကံ မဏိရတနံ ကဏ္ဌေသု လမ္ဗတိ။ တေသာဟန္တိ တေသံ အဟံ။ မာ တွံ မညီတိ တွံ ပန ‘‘ဧတံ မယာ ဒဝါ
ကတ’’န္တိ မာ မညိ။ သစေပိမံ ပိဟယသီတိ သစေ ဣမံ မမ ကတံ မဿုကုတ္တိံ တွံ ဣစ္ဆသိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘တွညေဝ မဏိနာ ဆန္နော, သုကတာယ စ မဿုယာ၊
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမိ, ပိယံ မေ တဝဒဿန’’န္တိ။
တတ္ထ မဏိနာတိ မဏိနော, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သမ္မ ဝါယသ, တွညေဝ ဣမဿ မဏိနော အနုစ္ဆဝိကော ဣမိဿာ စ သုကတာယ မဿုယာ, မမ ပန တဝ အဒဿနမေဝ ပိယံ, တသ္မာ တံ အာမန္တယိတွာ ဂစ္ဆာမီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဗောဓိသတ္တော ဥပ္ပတိတွာ အညတ္ထ ဂတော။ ကာကော တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ လောလဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ကာကော လောလဘိက္ခု အဟောသိ, ပါရာဝတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပါရာဝတဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ခရပုတ္တဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော နိဋ္ဌိတော။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
အဝါရိယံ သေတကေတု, ဒရီမုခဉ္စ နေရု စ၊
အာသင်္ကမိဂါလောပဉ္စ, ကာဠကဏ္ဏီ စ ကုက္ကုဋံ။
ဓမ္မဓဇဉ္စ နန္ဒိယံ, ခရပုတ္တံ သူစိ စေဝ၊
တုဏ္ဍိလံ သောဏ္ဏကက္ကဋံ, မယှကံ ဝိဇ္ဇာဓရဉ္စေဝ။
သိင်္ဃပုပ္ဖံ ဝိဃာသာဒံ, ဝဋ္ဋကဉ္စ ပါရာဝတံ၊
သင်္ဂါယိံသု မဟာထေရာ, ဆက္ကေ ဝီသတိ ဇာတကေ။
ဆက္ကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သတ္တကနိပါတော
၁။ ကုက္ကုဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၃၉၆] ၁။ ကုက္ကုဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒိယဍ္ဎကုက္ကူတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ရာဇောဝါဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု တေသကုဏဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၁၇။၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အတ္ထဓမ္မာနုသာသကော အမစ္စော အဟောသိ။ ရာဇာ အဂတိဂမနေ ပတိဋ္ဌာယ အဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, ဇနပဒံ ပီဠေတွာ ဓနမေဝ သံဟရိ။ ဗောဓိသတ္တော ရာဇာနံ ဩဝဒိတုကာမော ဧကံ ဥပမံ ဥပဓာရေန္တော ဝိစရတိ, ရညော ဥယျာနေ ဝါသာဂါရံ ဝိပ္ပကတံ ဟောတိ အနိဋ္ဌိတစ္ဆဒနံ, ဒါရုကဏ္ဏိကံ အာရောပေတွာ ဂေါပါနသိယော ပဝေသိတမတ္တာ ဟောန္တိ။ ရာဇာ ကီဠနတ္ထာယ ဥယျာနံ ဂန္တွာ တတ္ထ ဝိစရိတွာ တံ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ ဥလ္လောကေန္တော ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလံ ဒိသွာ အတ္တနော ဥပရိပတနဘယေန နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဌိတော ပုန ဩလောကေတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ နိဿာယ ကဏ္ဏိကာ ဌိတာ, ကိံ နိဿာယ ဂေါပါနသိယော’’တိ စိန္တေတွာ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒိယဍ္ဎကုက္ကူ ဥဒယေန ကဏ္ဏိကာ, ဝိဒတ္ထိယော အဋ္ဌ ပရိက္ခိပန္တိ နံ၊
သာ သိံသပါ, သာရမယာ အဖေဂ္ဂုကာ, ကုဟိံ ဌိတာ ဥပ္ပရိတော န ဓံသတီ’’တိ။
တတ္ထ ဒိယဍ္ဎကုက္ကူတိ ဒိယဍ္ဎရတနာ။ ဥဒယေနာတိ ဥစ္စတ္တေန။ ပရိက္ခိပန္တိ နန္တိ တံ ပနေတံ အဋ္ဌ ဝိဒတ္ထိယော ပရိက္ခိပန္တိ, ပရိက္ခေပတော အဋ္ဌဝိဒတ္ထိပမာဏာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကုဟိံ ဌိတာတိ ကတ္ထ ပတိဋ္ဌိတာ ဟုတွာ။ န ဓံသတီတိ န ပတတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘လဒ္ဓါ ဒါနိ မေ ရညော ဩဝါဒတ္ထာယ ဥပမာ’’တိ စိန္တေတွာ ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ယာ တိံသတိ သာရမယာ အနုဇ္ဇုကာ, ပရိကိရိယ ဂေါပါနသိယော သမံ ဌိတာ၊
တာဟိ သုသင်္ဂဟိတာ ဗလသာ ပီဠိတာ, သမံ ဌိတာ ဥပ္ပရိတော န ဓံသတိ။
‘‘ဧဝမ္ပိ မိတ္တေဟိ ဒဠှေဟိ ပဏ္ဍိတော, အဘေဇ္ဇရူပေဟိ သုစီဟိ မန္တိဘိ၊
သုသင်္ဂဟီတော သိရိယာ န ဓံသတိ, ဂေါပါနသီဘာရဝဟာဝ ကဏ္ဏိကာ’’တိ။
တတ္ထ ယာ တိံသတိ သာရမယာတိ ယာ ဧတာ သာရရုက္ခမယာ တိံသတိ ဂေါပါနသိယော။ ပရိကိရိယာတိ ပရိဝါရေတွာ။ သမံ ဌိတာတိ သမဘာဂေန ဌိတာ။ ဗလသာ ပီဠိတာတိ တာဟိ တာဟိ ဂေါပါနသီဟိ ဗလေန ပီဠိတာ သုဋ္ဌု သင်္ဂဟိတာ ဧကာဗဒ္ဓါ ဟုတွာ။ ပဏ္ဍိတောတိ ဉာဏသမ္ပန္နော ရာဇာ။ သုစီဟီတိ သုစိသမာစာရေဟိ ကလျာဏမိတ္တေဟိ။ မန္တိဘီတိ မန္တကုသလေဟိ။ ဂေါပါနသီဘာရဝဟာဝ ကဏ္ဏိကာတိ ယထာ ဂေါပါနသီနံ ဘာရံ ဝဟမာနာ ကဏ္ဏိကာ န ဓံသတိ န ပတတိ, ဧဝံ ရာဇာပိ ဝုတ္တပ္ပကာရေဟိ မန္တီဟိ အဘိဇ္ဇဟဒယေဟိ သုသင်္ဂဟိတော သိရိတော န ဓံသတိ န ပတတိ န ပရိဟာယတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တေ ကထေန္တေယေဝ အတ္တနော ကိရိယံ သလ္လက္ခေတွာ ကဏ္ဏိကာယ အသတိ ဂေါပါနသိယော န တိဋ္ဌန္တိ, ဂေါပါနသီဟိ အသင်္ဂဟိတာ ကဏ္ဏိကာ န တိဋ္ဌတိ, ဂေါပါနသီသု ဘိဇ္ဇန္တီသု ကဏ္ဏိကာ ပတတိ, ဧဝမေဝ အဓမ္မိကော ရာဇာ အတ္တနော မိတ္တာမစ္စေ စ ဗလကာယေ စ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ စ အသင်္ဂဏှန္တော တေသု ဘိဇ္ဇန္တေသု တေဟိ အသင်္ဂဟိတော ဣဿရိယာ ဓံသတိ, ရညာ နာမ ဓမ္မိကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။ အထဿ တသ္မိံ ခဏေ ပဏ္ဏာကာရတ္ထာယ မာတုလုင်္ဂံ အာဟရိံသု။ ရာဇာ ‘‘သဟာယ, ဣမံ မာတုလုင်္ဂံ ခါဒါ’’တိ ဗောဓိသတ္တံ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော တံ ဂဟေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣမံ ခါဒိတုံ အဇာနန္တာ တိတ္တကံ ဝါ ကရောန္တိ အမ္ဗိလံ ဝါ,
ဇာနန္တာ ပန ပဏ္ဍိတာ တိတ္တကံ ဟာရေတွာ အမ္ဗိလံ အနီဟရိတွာ မာတုလုင်္ဂရသံ အနာသေတွာဝ ခါဒန္တီ’’တိ ရညော ဣမာယ ဥပမာယ ဓနသံဃရဏူပါယံ ဒဿေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ခရတ္တစံ ဗေလ္လံ ယထာပိ သတ္ထဝါ, အနာမသန္တောပိ ကရောတိ တိတ္တကံ၊
သမာဟရံ သာဒုံ ကရောတိ ပတ္ထိဝ, အသာဒုံ ကယိရာ တနုဗန္ဓမုဒ္ဓရံ။
‘‘ဧဝမ္ပိ ဂါမနိဂမေသု ပဏ္ဍိတော, အသာဟသံ ရာဇဓနာနိ သံဃရံ၊
ဓမ္မာနုဝတ္တီ ပဋိပဇ္ဇမာနော, သ ဖာတိ ကယိရာ အဝိဟေဌယံ ပရ’’န္တိ။
တတ္ထ ခရတ္တစန္တိ ထဒ္ဓတစံ။ ဗေလ္လန္တိ မာတုလုင်္ဂံ။ ‘ဗေလ’’န္တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ သတ္ထဝါတိ သတ္ထကဟတ္ထော။ အနာမသန္တောတိ ဗဟိတစံ တနုကမ္ပိ အတစ္ဆန္တော ဣဒံ ဖလံ တိတ္တကံ ကရောတိ။ သမာဟရန္တိ သမာဟရန္တော ဗဟိတစံ တစ္ဆန္တော အန္တော စ အမ္ဗိလံ အနီဟရန္တော တံ သာဒုံ ကရောတိ။ ပတ္ထိဝါတိ ရာဇာနံ အာလပတိ။ တနုဗန္ဓမုဒ္ဓရန္တိ တနုကံ ပန တစံ ဥဒ္ဓရန္တော သဗ္ဗသော တိတ္တကဿ အနပနီတတ္တာ တံ အသာဒုမေဝ ကယိရာ။ ဧဝန္တိ ဧဝံ ပဏ္ဍိတော ရာဇာပိ အသာဟသံ သာဟသိယာ တဏှာယ ဝသံ အဂစ္ဆန္တော အဂတိဂမနံ ပဟာယ ရဋ္ဌံ အပီဠေတွာ ဥပစိကာနံ ဝမ္မိကဝဍ္ဎနနိယာမေန မဓုကရာနံ ရေဏုံ ဂဟေတွာ မဓုကရဏနိယာမေန စ ဓနံ သံဃရန္တော –
‘‘ဒါနံ သီလံ ပရိစ္စာဂံ, အဇ္ဇဝံ မဒ္ဒဝံ တပံ၊
အက္ကောဓံ အဝိဟိံသဉ္စ, ခန္တိဉ္စ အဝိရောဓန’’န္တိ။ –
ဣတိ ဣမေသံ ဒသန္နံ ရာဇဓမ္မာနံ အနုဝတ္တနေန ဓမ္မာနုဝတ္တီ ဟုတွာ ပဋိပဇ္ဇမာနော သော အတ္တနော စ ပရေသဉ္စ ဖာတိံ ဝဍ္ဎိံ ကရေယျ ပရံ အဝိဟေဌေန္တောယေဝါတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တေန သဒ္ဓိံ မန္တေန္တော ပေါက္ခရဏီတီရံ ဂန္တွာ သုပုပ္ဖိတံ ဗာလသူရိယဝဏ္ဏံ ဥဒကေန အနုပလိတ္တံ ပဒုမံ ဒိသွာ အာဟ – ‘‘သဟာယ,
ဣမံ ပဒုမံ ဥဒကေ သဉ္ဇာတမေဝ ဥဒကေန အလိမ္ပမာနံ ဌိတ’’န္တိ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, ရညာ နာမ ဧဝရူပေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဩဝဒန္တော ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ဩဒါတမူလံ သုစိဝါရိသမ္ဘဝံ, ဇာတံ ယထာ ပေါက္ခရဏီသု အမ္ဗုဇံ၊
ပဒုမံ ယထာ အဂ္ဂိနိကာသိဖာလိမံ, န ကဒ္ဒမော န ရဇော န ဝါရိ လိမ္ပတိ။
‘‘ဧဝမ္ပိ ဝေါဟာရသုစိံ အသာဟသံ, ဝိသုဒ္ဓကမ္မန္တမပေတပါပကံ၊
န လိမ္ပတိ ကမ္မကိလေသ တာဒိသော, ဇာတံ ယထာ ပေါက္ခရဏီသု အမ္ဗုဇ’’န္တိ။
တတ္ထ ဩဒါတမူလန္တိ ပဏ္ဍရမူလံ။ အမ္ဗုဇန္တိ ပဒုမဿေဝ ဝေဝစနံ။ အဂ္ဂိနိကာသိဖာလိမန္တိ အဂ္ဂိနိကာသိနာ သူရိယေန ဖာလိတံ ဝိကသိတန္တိ အတ္ထော။ န ကဒ္ဒမော န ရဇော န ဝါရိ လိမ္ပတီတိ နေဝ ကဒ္ဒမော န ရဇော န ဥဒကံ လိမ္ပတိ, န မက္ခေတီတိ အတ္ထော။ ‘‘လိပ္ပတိ’’စ္စေဝ ဝါ ပါဌော, ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ ဧတာနိ ပစ္စတ္တဝစနာနိ, ဧတေသု ကဒ္ဒမာဒီသု န လိပ္ပတိ, န အလ္လီယတီတိ အတ္ထော။ ဝေါဟာရသုစိန္တိ ပေါရာဏကေဟိ ဓမ္မိကရာဇူဟိ လိခါပေတွာ ဌပိတဝိနိစ္ဆယဝေါဟာရေ သုစိံ, အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဓမ္မေန ဝိနိစ္ဆယကာရကန္တိ အတ္ထော။ အသာဟသန္တိ ဓမ္မိကဝိနိစ္ဆယေ ဌိတတ္တာယေဝ သာဟသိကကိရိယာယ ဝိရဟိတံ။ ဝိသုဒ္ဓကမ္မန္တန္တိ တေနေဝ အသာဟသိကဋ္ဌေန ဝိသုဒ္ဓကမ္မန္တံ သစ္စဝါဒိံ နိက္ကောဓံ မဇ္ဈတ္တံ တုလာဘူတံ လောကဿ။ အပေတပါပကန္တိ အပဂတပါပကမ္မံ။ န လိမ္ပတိ ကမ္မကိလေသ တာဒိသောတိ တံ ရာဇာနံ ပါဏာတိပါတော အဒိန္နာဒါနံ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော မုသာဝါဒေါတိ အယံ ကမ္မကိလေသော န အလ္လီယတိ။ ကိံကာရဏာ? တာဒိသော ဇာတံ ယထာ ပေါက္ခရဏီသု အမ္ဗုဇံ။ တာဒိသော ဟိ ရာဇာ ယထာ ပေါက္ခရဏီသု ဇာတံ ပဒုမံ အနုပလိတ္တံ, ဧဝံ အနုပလိတ္တော နာမ ဟောတိ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဩဝါဒံ သုတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကုက္ကုဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၃၉၇] ၂။ မနောဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယထာ စာပေါ နိန္နမတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဝိပက္ခသေဝကံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ဟေဋ္ဌာ မဟိဠာမုခဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁။၂၆) ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ တဒါ ပန သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဝိပက္ခသေဝကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သီဟော ဟုတွာ သီဟိယာ သဒ္ဓိံ သံဝသန္တော ဒွေ ပေါတကေ လဘိ – ပုတ္တဉ္စ ဓီတရဉ္စ။ ပုတ္တဿ မနောဇောတိ နာမံ အဟောသိ, သော ဝယပ္ပတ္တော ဧကံ သီဟပေါတိကံ ဂဏှိ။ ဣတိ တေ ပဉ္စ ဇနာ အဟေသုံ။ မနောဇော ဝနမဟိံသာဒယော ဝဓိတွာ မံသံ အာဟရိတွာ မာတာပိတရော စ ဘဂိနိဉ္စ ပဇာပတိဉ္စ ပေါသေတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဂေါစရဘူမိယံ ဂိရိယံ နာမ သိင်္ဂါလံ ပလာယိတုံ အပ္ပဟောန္တံ ဥရေန နိပန္နံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ, သမ္မာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဥပဋ္ဌာတုကာမောမှိ, သာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု, ဥပဋ္ဌဟဿူ’’တိ တံ ဂဟေတွာ အတ္တနော ဝသနဂုဟံ အာနေသိ။ ဗောဓိသတ္တော တံ ဒိသွာ ‘‘တာတ မနောဇ, သိင်္ဂါလာ နာမ ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ အကိစ္စေ နိယောဇေန္တိ, မာ ဧတံ အတ္တနော သန္တိကေ ကရီ’’တိ ဝါရေတုံ နာသက္ခိ။
အထေကဒိဝသံ သိင်္ဂါလော အဿမံသံ ခါဒိတုကာမော မနောဇံ အာဟ – ‘‘သာမိ, အမှေဟိ ဌပေတွာ အဿမံသံ အညံ အခါဒိတပုဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ, အဿံ ဂဏှိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန, သမ္မ, အဿာ ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ဗာရာဏသိယံ နဒီတီရေ’’တိ။ သော တဿ ဝစနံ ဂဟေတွာ တေန သဒ္ဓိံ အဿာနံ နဒိယာ နှာနဝေလာယံ ဂန္တွာ ဧကံ အဿံ ဂဟေတွာ ပိဋ္ဌိယံ အာရောပေတွာ ဝေဂေန အတ္တနော ဂုဟာဒွါရမေဝ အာဂတော။ အထဿ ပိတာ အဿမံသံ ခါဒိတွာ ‘‘တာတ, အဿာ နာမ ရာဇဘောဂါ, ရာဇာနော စ နာမ အနေကမာယာ
ကုသလေဟိ ဓနုဂ္ဂဟေဟိ ဝိဇ္ဈာပေန္တိ, အဿမံသခါဒနသီဟာ နာမ ဒီဃာယုကာ န ဟောန္တိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ မာ အဿံ ဂဏှီ’’တိ အာဟ။ သော ပိတု ဝစနံ အကတွာ ဂဏှတေဝ။ ‘‘သီဟော အဿေ ဂဏှာတီ’’တိ သုတွာ ရာဇာ အန္တောနဂရေယေဝ အဿာနံ ပေါက္ခရဏိံ ကာရာပေသိ။ တတောပိ အာဂန္တွာ ဂဏှိယေဝ။ ရာဇာ အဿသာလံ ကာရေတွာ အန္တောသာလာယမေဝ တိဏောဒကံ ဒါပေသိ။ သီဟော ပါကာရမတ္ထကေန ဂန္တွာ အန္တောသာလာတောပိ ဂဏှိယေဝ။
ရာဇာ ဧကံ အက္ခဏဝေဓိံ ဓနုဂ္ဂဟံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သက္ခိဿသိ တာတ, သီဟံ ဝိဇ္ဈိတု’’န္တိ အာဟ။ သော ‘‘သက္ကောမီ’’တိ ဝတွာ ပါကာရံ နိဿာယ သီဟဿ အာဂမနမဂ္ဂေ အဋ္ဋကံ ကာရေတွာ အဋ္ဌာသိ။ သီဟော အာဂန္တွာ ဗဟိသုသာနေ သိင်္ဂါလံ ဌပေတွာ အဿဂဟဏတ္ထာယ နဂရံ ပက္ခန္ဒိ။ ဓနုဂ္ဂဟော အာဂမနကာလေ ‘‘အတိတိခိဏော ဝေဂေါ’’တိ သီဟံ အဝိဇ္ဈိတွာ အဿံ ဂဟေတွာ ဂမနကာလေ ဂရုဘာရတာယ ဩလီနဝေဂံ သီဟံ တိခိဏေန နာရာစေန ပစ္ဆာဘာဂေ ဝိဇ္ဈိ။ နာရာစော ပုရိမကာယေန နိက္ခမိတွာ အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ။ သီဟော ‘‘ဝိဒ္ဓေါသ္မီ’’တိ ဝိရဝိ။ ဓနုဂ္ဂဟော တံ ဝိဇ္ဈိတွာ အသနိ ဝိယ ဇိယံ ပေါထေသိ။ သိင်္ဂါလော သီဟဿ စ ဇိယာယ စ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘သဟာယော မေ ဓနုဂ္ဂဟေန ဝိဇ္ဈိတွာ မာရိတော ဘဝိဿတိ, မတကေန ဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသော နာမ နတ္ထိ, ဣဒါနိ မမ ပကတိယာ ဝသနဝနမေဝ ဂမိဿာမီ’’တိ အတ္တနာဝ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယထာ စာပေါ နိန္နမတိ, ဇိယာ စာပိ နိကူဇတိ၊
ဟညတေ နူန မနောဇော, မိဂရာဇာ သခါ မမ။
‘‘ဟန္ဒ ဒါနိ ဝနန္တာနိ, ပက္ကမာမိ ယထာသုခံ၊
နေတာဒိသာ သခါ ဟောန္တိ, လဗ္ဘာ မေ ဇီဝတော သခါ’’တိ။
တတ္ထ ယထာတိ ယေနာကာရေနေဝ စာပေါ နိန္နမတိ။ ဟညတေ နူနာတိ နူန ဟညတိ။ နေတာဒိသာတိ ဧဝရူပါ မတကာ သဟာယာ နာမ န ဟောန္တိ။ လဗ္ဘာ မေတိ ဇီဝတော မမ သဟာယော နာမ သက္ကာ လဒ္ဓုံ။
သီဟောပိ ဧကဝေဂေန ဂန္တွာ အဿံ ဂုဟာဒွါရေ ပါတေတွာ သယမ္ပိ မရိတွာ ပတိ။ အထဿ ဉာတကာ နိက္ခမိတွာ တံ လောဟိတမက္ခိတံ
ပဟာရမုခေဟိ ပဂ္ဃရိတလောဟိတံ ပါပဇနသေဝိတာယ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တံ အဒ္ဒသံသု, ဒိသွာ စဿ မာတာ ပိတာ ဘဂိနီ ပဇာပတီတိ ပဋိပါဋိယာ စတဿော ဂါထာ ဘာသိံသု –
‘‘န ပါပဇနသံသေဝီ, အစ္စန္တံ သုခမေဓတိ၊
မနောဇံ ပဿ သေမာနံ, ဂိရိယဿာနုသာသနီ။
‘‘န ပါပသမ္ပဝင်္ကေန, မာတာ ပုတ္တေန နန္ဒတိ၊
မနောဇံ ပဿ သေမာနံ, အစ္ဆန္နံ သမှိ လောဟိတေ။
‘‘ဧဝမာပဇ္ဇတေ ပေါသော, ပါပိယော စ နိဂစ္ဆတိ၊
ယော ဝေ ဟိတာနံ ဝစနံ, န ကရောတိ အတ္ထဒဿိနံ။
‘‘ဧဝဉ္စ သော ဟောတိ တတော စ ပါပိယော, ယော ဥတ္တမော အဓမဇနူပသေဝီ၊
ပဿုတ္တမံ အဓမဇနူပသေဝိတံ, မိဂါဓိပံ သရဝရဝေဂနိဒ္ဓုတ’’န္တိ။
တတ္ထ အစ္စန္တံ သုခမေဓတီတိ န စိရံ သုခံ လဘတိ။ ဂိရိယဿာနုသာသနီတိ အယံ ဧဝရူပါ ဂိရိယဿာနုသာသနီတိ ဂရဟန္တော အာဟ။ ပါပသမ္ပဝင်္ကေနာတိ ပါပေသု သမ္ပဝင်္ကေန ပါပသဟာယေန။ အစ္ဆန္နန္တိ နိမုဂ္ဂံ။ ပါပိယော စ နိဂစ္ဆတီတိ ပါပဉ္စ ဝိန္ဒတိ။ ဟိတာနန္တိ အတ္ထကာမာနံ။ အတ္ထဒဿိနန္တိ အနာဂတအတ္ထံ ပဿန္တာနံ။ ပါပိယောတိ ပါပတရော။ အဓမဇနူပသေဝီတိ အဓမဇနံ ဥပသေဝီ။ ဥတ္တမန္တိ သရီရဗလေန ဇေဋ္ဌကံ။
‘‘နိဟီယတိ ပုရိသော နိဟီနသေဝီ, န စ ဟာယေထ ကဒါစိ တုလျသေဝီ၊
သေဋ္ဌမုပဂမံ ဥဒေတိ ခိပ္ပံ, တသ္မာတ္တနာ ဥတ္တရိတရံ ဘဇေထာ’’တိ။
တတ္ထ နိဟီယတီတိ ဘိက္ခဝေ, နိဟီနသေဝီ နာမ မနောဇော သီဟော ဝိယ နိဟီယတိ ပရိဟာယတိ ဝိနာသံ ပါပုဏာတိ။ တုလျသေဝီတိ သီလာဒီဟိ
အတ္တနာ သဒိသံ သေဝမာနော န ဟာယတိ, ဝဍ္ဎိယေဝ ပနဿ ဟောတိ။ သေဋ္ဌမုပဂမန္တိ သီလာဒီဟိ ဥတ္တရိတရံယေဝ ဥပဂစ္ဆန္တော။ ဥဒေတိ ခိပ္ပန္တိ သီဃမေဝ သီလာဒီဟိ ဂုဏေဟိ ဥဒေတိ, ဝုဒ္ဓိံ ဥပဂစ္ဆတီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဝိပက္ခသေဝကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ သိင်္ဂါလော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, မနောဇော ဝိပက္ခသေဝကော, ဘဂိနီ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ, ဘရိယာ ခေမာ ဘိက္ခုနီ, မာတာ ရာဟုလမာတာ, ပိတာ သီဟရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မနောဇဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၃၉၈] ၃။ သုတနုဇာတကဝဏ္ဏနာ
ရာဇာ တေ ဘတ္တန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မာတုပေါသကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု သာမဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၂၉၆ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဒုဂ္ဂတဂဟပတိကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, သုတနူတိဿ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော ဘတိံ ကတွာ မာတာပိတရော ပေါသေတွာ ပိတရိ ကာလကတေ မာတရံ ပေါသေတိ။ တသ္မိံ ပန ကာလေ ဗာရာဏသိရာဇာ မိဂဝိတ္တကော အဟောသိ။ သော ဧကဒိဝသံ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ယောဇနဒွိယောဇနမတ္တံ အရညံ ပဝိသိတွာ ‘‘ယဿ ဌိတဋ္ဌာနေန မိဂေါ ပလာယတိ, သော ဣမံ နာမ ဇိတော’’တိ သဗ္ဗေသံ အာရောစာပေသိ။ အမစ္စာ ရညော ဓုဝမဂ္ဂဋ္ဌာနေ ကောဋ္ဌကံ ဆာဒေတွာ အဒံသု။ မနုဿေဟိ မိဂါနံ ဝသနဋ္ဌာနာနိ ပရိဝါရေတွာ ဥန္နာဒေန္တေဟိ ဥဋ္ဌာပိတေသု မိဂေသု ဧကော ဧဏိမိဂေါ ရညော ဌိတဋ္ဌာနံ ပဋိပဇ္ဇိ။ ရာဇာ ‘‘တံ ဝိဇ္ဈိဿာမီ’’တိ သရံ ခိပိ။ ဥဂ္ဂဟိတမာယော မိဂေါ သရံ မဟာဖာသုကာဘိမုခံ အာဂစ္ဆန္တံ ဉတွာ ပရိဝတ္တိတွာ သရေန ဝိဒ္ဓေါ ဝိယ ဟုတွာ ပတိ။ ရာဇာ ‘‘မိဂေါ မေ ဝိဒ္ဓေါ’’တိ ဂဟဏတ္ထာယ ဓာဝိ။ မိဂေါ ဥဋ္ဌာယ ဝါတဝေဂေန ပလာယိ, အမစ္စာဒယော ရာဇာနံ အဝဟသိံသု။ သော မိဂံ အနုဗန္ဓိတွာ ကိလန္တကာလေ ခဂ္ဂေန ဒွိဓာ ဆိန္ဒိတွာ ဧကသ္မိံ ဒဏ္ဍကေ
လဂ္ဂိတွာ ကာဇံ ဝဟန္တော ဝိယ အာဂစ္ဆန္တော ‘‘ထောကံ ဝိဿမိဿာမီ’’တိ မဂ္ဂသမီပေ ဌိတံ ဝဋရုက္ခံ ဥပဂန္တွာ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။
တသ္မိံ ပန ဝဋရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တော မဃဒေဝေါ နာမ ယက္ခော တတ္ထ ပဝိဋ္ဌေ ဝေဿဝဏဿ သန္တိကာ ခါဒိတုံ လဘိ။ သော ရာဇာနံ ဥဋ္ဌာယ ဂစ္ဆန္တံ ‘‘တိဋ္ဌ ဘက္ခောသိ မေ’’တိ ဟတ္ထေ ဂဏှိ။ ‘‘တွံ ကောနာမောသီ’’တိ? ‘‘အဟံ ဣဓ နိဗ္ဗတ္တယက္ခော, ဣမံ ဌာနံ ပဝိဋ္ဌကေ ခါဒိတုံ လဘာမီ’’တိ။ ရာဇာ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ‘‘ကိံ အဇ္ဇေဝ မံ ခါဒိဿသိ, ဥဒါဟု နိဗဒ္ဓံ ခါဒိဿသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘လဘန္တော နိဗဒ္ဓံ ခါဒိဿာမီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘ဣမံ အဇ္ဇ မိဂံ ခါဒိတွာ မံ ဝိဿဇ္ဇေဟိ, အဟံ တေ သွေ ပဋ္ဌာယ ဧကာယ ဘတ္တပါတိယာ သဒ္ဓိံ ဧကံ မနုဿံ ပေသေဿာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, အပေသိတဒိဝသေ တညေဝ ခါဒိဿာမီ’’တိ။ ‘‘အဟံ ဗာရာဏသိရာဇာ, မယှံ အဝိဇ္ဇမာနံ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ ယက္ခော ပဋိညံ ဂဟေတွာ တံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ သော နဂရံ ပဝိသိတွာ တမတ္ထံ ဧကဿ အတ္ထစရကဿ အမစ္စဿ ကထေတွာ ‘‘ဣဒါနိ ကိံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒိဝသပရိစ္ဆေဒေါ ကတော, ဒေဝါ’’တိ? ‘‘န ကတော’’တိ။ ‘‘အယုတ္တံ ဝေါ ကတံ, ဧဝံ သန္တေပိ မာ စိန္တယိတ္ထ, ဗဟူ ဗန္ဓနာဂါရေ မနုဿာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ ဧတံ ကမ္မံ ကရ, မယှံ ဇီဝိတံ ဒေဟီ’’တိ။
အမစ္စော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဒေဝသိကံ ဗန္ဓနာဂါရတော မနုဿံ နီဟရိတွာ ဘတ္တပါတိံ ဂဟေတွာ ကဉ္စိ အဇာနာပေတွာဝ ယက္ခဿ ပေသေသိ။ ယက္ခော ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ မနုဿံ ခါဒတိ။ အပရဘာဂေ ဗန္ဓနာဂါရာနိ နိမ္မနုဿာနိ ဇာတာနိ။ ရာဇာ ဘတ္တဟာရကံ အလဘန္တော မရဏဘယေန ကမ္ပိ။ အထ နံ အမစ္စော အဿာသေတွာ ‘‘ဒေဝ, ဇီဝိတာသာတော ဓနာသာဝ ဗလဝတရာ, ဟတ္ထိက္ခန္ဓေ သဟဿဘဏ္ဍိကံ ဌပေတွာ ‘ကော ဣမံ ဓနံ ဂဟေတွာ ယက္ခဿ ဘတ္တံ အာဒါယ ဂမိဿတီ’တိ ဘေရိံ စရာပေမာ’’တိ ဝတွာ တထာ ကာရေသိ။ အထ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဘတိယာ မာသကဍ္ဎမာသကံ သံဃရိတွာ ကိစ္ဆေန မာတရံ ပေါသေမိ, ဣမံ ဓနံ ဂဟေတွာ မာတု ဒတွာ ယက္ခဿ သန္တိကံ ဂမိဿာမိ, သစေ ယက္ခံ ဒမေတုံ သက္ခိဿာမိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ သက္ခိဿာမိ, မာတာ မေ သုခံ ဇီဝိဿတီ’’တိ။ သော တမတ္ထံ မာတု အာရောစေတွာ ‘‘အလံ တာတ, န မမ အတ္ထော ဓနေနာ’’တိ ဒွေ ဝါရေ ပဋိက္ခိပိတွာ တတိယဝါရေ တံ အနာပုစ္ဆိတွာဝ ‘‘အာဟရထ, အယျ, သဟဿံ, အဟံ ဘတ္တံ ဟရိဿာမီ’’တိ သဟဿံ ဂဟေတွာ မာတု ဒတွာ
‘‘အမ္မ, မာ စိန္တယိ, အဟံ ယက္ခံ ဒမေတွာ မဟာဇနဿ သောတ္ထိံ ကရိဿာမိ, အဇ္ဇေဝ တဝ အဿုကိလိန္နမုခံ ဟာသာပေန္တောဝ အာဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ မာတရံ ဝန္ဒိတွာ ရာဇပုရိသေဟိ သဒ္ဓိံ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။
တတော ရညာ ‘‘တာတ, တွံ ဘတ္တံ ဟရိဿသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာမ, ဒေဝါ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကိံ တေ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘တုမှာကံ သုဝဏ္ဏပါဒုကာ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, သော ယက္ခော အတ္တနော ရုက္ခမူလေ ဘူမိယံ ဌိတကေ ခါဒိတုံ လဘတိ, အဟံ ဧတဿ သန္တကဘူမိယံ အဋ္ဌတွာ ပါဒုကာသု ဌဿာမီ’’တိ။ ‘‘အညံ ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘တုမှာကံ ဆတ္တံ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ ကိမတ္ထာယာ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, ယက္ခော အတ္တနော ရုက္ခစ္ဆာယာယ ဌိတကေ ခါဒိတုံ လဘတိ, အဟံ တဿ ရုက္ခစ္ဆာယာယ အဋ္ဌတွာ ဆတ္တစ္ဆာယာယ ဌဿာမီ’’တိ။ ‘‘အညံ ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘တုမှာကံ ခဂ္ဂံ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာ ကော အတ္ထော’’တိ? ‘‘ဒေဝ, အမနုဿာပိ အာဝုဓဟတ္ထာနံ ဘာယန္တိယေဝါ’’တိ။ ‘‘အညံ ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘သုဝဏ္ဏပါတိံ ပူရေတွာ တုမှာကံ ဘုဉ္ဇနကဘတ္တံ ဒေထ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ, တာတာ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, မာဒိသဿ နာမ ပဏ္ဍိတဿ ပုရိသဿ မတ္တိကပါတိယာ လူခဘောဇနံ ဟရိတုံ အနနုစ္ဆဝိက’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, တာတာ’’တိ ရာဇာ သဗ္ဗံ ဒါပေတွာ တဿ ဝေယျာဝစ္စကရေ ပဋိပါဒေသိ။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, မာ ဘာယိတ္ထ, အဇ္ဇာဟံ ယက္ခံ ဒမေတွာ တုမှာကံ သောတ္ထိံ ကတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ဥပကရဏာနိ ဂါဟာပေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ မနုဿေ ရုက္ခဿာဝိဒူရေ ဌပေတွာ သုဝဏ္ဏပါဒုကံ အာရုယှ ခဂ္ဂံ သန္နယှိတွာ သေတစ္ဆတ္တံ မတ္ထကေ ကတွာ ကဉ္စနပါတိယာ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ ယက္ခဿ သန္တိကံ ပါယာသိ။ ယက္ခော မဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ပုရိသော န အညေသု ဒိဝသေသု အာဂမနနိယာမေန ဧတိ, ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ စိန္တေသိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ရုက္ခသမီပံ ဂန္တွာ အသိတုဏ္ဍေန ဘတ္တပါတိံ အန္တောဆာယာယ ကရိတွာ ဆာယာယ ပရိယန္တေ ဌိတော ပဌမံ ဂါထမာဟ။
‘‘ရာဇာ တေ ဘတ္တံ ပါဟေသိ, သုစိံ မံသူပသေစနံ၊
မဃဒေဝသ္မိံ အဓိဝတ္ထေ, ဧဟိ နိက္ခမ္မ ဘုဉ္ဇသူ’’တိ။
တတ္ထ ပါဟေသီတိ ပဟိဏိ။ မဃဒေဝသ္မိံ အဓိဝတ္ထေတိ မဃဒေဝေါတိ ဝဋရုက္ခော ဝုစ္စတိ, တသ္မိံ အဓိဝတ္ထေတိ ဒေဝတံ အာလပတိ။
တံ သုတွာ ယက္ခော ‘‘ဣမံ ပုရိသံ ဝဉ္စေတွာ အန္တောဆာယာယ ပဝိဋ္ဌံ ခါဒိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဟိ မာဏဝ ဩရေန, ဘိက္ခမာဒါယ သူပိတံ၊
တွဉ္စ မာဏဝ ဘိက္ခာ စ, ဥဘော ဘက္ခာ ဘဝိဿထာ’’တိ။
တတ္ထ ဘိက္ခန္တိ မမ နိဗဒ္ဓဘိက္ခံ။ သူပိတန္တိ သူပသမ္ပန္နံ။
တတော ဗောဓိသတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အပ္ပကေန တုဝံ ယက္ခ, ထုလ္လမတ္ထံ ဇဟိဿသိ၊
ဘိက္ခံ တေ နာဟရိဿန္တိ, ဇနာ မရဏသညိနော။
‘‘လဒ္ဓါယ ယက္ခာ တဝ နိစ္စဘိက္ခံ, သုစိံ ပဏီတံ ရသသာ ဥပေတံ၊
ဘိက္ခဉ္စ တေ အာဟရိယော နရော ဣဓ, သုဒုလ္လဘော ဟေဟိတိ ဘက္ခိတေ မယီ’’တိ။
တတ္ထ ထုလ္လမတ္ထန္တိ အပ္ပကေန ကာရဏေန မဟန္တံ အတ္ထံ ဇဟိဿသီတိ ဒဿေတိ။ နာဟရိဿန္တီတိ ဣတော ပဋ္ဌာယ မရဏသညိနော ဟုတွာ န အာဟရိဿန္တိ, အထ တွံ မိလာတသာခေါ ဝိယ ရုက္ခော နိရာဟာရော ဒုဗ္ဗလော ဘဝိဿသီတိ။ လဒ္ဓါယန္တိ လဒ္ဓအယံ လဒ္ဓါဂမနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သမ္မ ယက္ခ, ယံ အဟံ အဇ္ဇ အာဟရိံ, ဣဒံ တဝ နိစ္စဘိက္ခံ သုစိံ ပဏီတံ ဥတ္တမံ ရသေန ဥပေတံ လဒ္ဓါဂမနံ ဒေဝသိကံ တေ အာဂစ္ဆိဿတိ။ အာဟရိယောတိ အာဟရဏကော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘သစေ တွံ ဣမံ ဘိက္ခံ ဂဟေတွာ အာဂတံ မံ ဘက္ခသိ, အထေဝံ မယိ ဘက္ခိတေ ဘိက္ခဉ္စ တေ အာဟရဏကော အညော နရော ဣဓ သုဒုလ္လဘော ဘဝိဿတိ။ ကိံကာရဏာ? မာဒိသော ဟိ ဗာရာဏသိယံ အညော ပဏ္ဍိတမနုဿော နာမ နတ္ထိ, မယိ ပန ခါဒိတေ သုတနုပိ နာမ ယက္ခေန ခါဒိတော, အညဿ ကဿ သော လဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဘတ္တာဟရဏကံ န လဘိဿသိ, အထ တေ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဘောဇနံ ဒုလ္လဘံ ဘဝိဿတိ, အမှာကမ္ပိ ရာဇာနံ ဂဏှိတုံ န လဘိဿသိ။ ကသ္မာ? ရုက္ခတော ဗဟိဘာဝေန။ သစေ ပနိဒံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ မံ ပဟိဏိဿသိ, အဟံ တေ ရညော ကထေတွာ နိဗဒ္ဓံ ဘတ္တံ ပေသေဿာမိ, အတ္တာနမ္ပိ စ တေ
ခါဒိတုံ န ဒဿာမိ, အဟမ္ပိ တဝ သန္တိကေ ဌာနေ န ဌဿာမိ, ပါဒုကာသု ဌဿာမိ, ရုက္ခစ္ဆာယာယမ္ပိ တေ န ဌဿာမိ, အတ္တနော ဆတ္တစ္ဆာယာယမေဝ ဌဿာမိ, သစေ ပန မယာ သဒ္ဓိံ ဝိရုဇ္ဈိဿသိ, ခဂ္ဂေန တံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိဿာမိ, အဟဉှိ အဇ္ဇ ဧတဒတ္ထမေဝ သဇ္ဇော ဟုတွာ အာဂတောတိ။ ဧဝံ ကိရ နံ မဟာသတ္တော တဇ္ဇေသိ။
ယက္ခော ‘‘ယုတ္တရူပံ မာဏဝေါ ဝဒတီ’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ပသန္နစိတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မမေဝ သုတနော အတ္ထော, ယထာ ဘာသသိ မာဏဝ၊
မယာ တွံ သမနုညာတော, သောတ္ထိံ ပဿာဟိ မာတရံ။
‘‘ခဂ္ဂံ ဆတ္တဉ္စ ပါတိဉ္စ, ဂစ္ဆမာဒါယ မာဏဝ၊
သောတ္ထိံ ပဿတု တေ မာတာ, တွဉ္စ ပဿာဟိ မာတရ’’န္တိ။
တတ္ထ သုတနောတိ ဗောဓိသတ္တံ အာလပတိ။ ယထာ ဘာသသီတိ ယထာ တွံ ဘာသသိ, တထာ ယော ဧသ တယာ ဘာသိတော အတ္ထော, ဧသော မမေဝတ္ထော, မယှမေဝ ဝဍ္ဎီတိ။
ယက္ခဿ ကထံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မမ ကမ္မံ နိပ္ဖန္နံ, ဒမိတော မေ ယက္ခော, ဗဟုဉ္စ ဓနံ လဒ္ဓံ, ရညော စ ဝစနံ ကတ’’န္တိ တုဋ္ဌစိတ္တော ယက္ခဿ အနုမောဒနံ ကရောန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံ ယက္ခ သုခီ ဟောဟိ, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ဓနဉ္စ မေ အဓိဂတံ, ရညော စ ဝစနံ ကတ’’န္တိ။ –
ဝတွာ စ ပန ယက္ခံ အာမန္တေတွာ ‘‘သမ္မ, တွံ ပုဗ္ဗေ အကုသလကမ္မံ ကတွာ ကက္ခဠော ဖရုသော ပရေသံ လောဟိတမံသဘက္ခော ယက္ခော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော, ဣတော ပဋ္ဌာယ ပါဏာတိပါတာဒီနိ မာ ကရီ’’တိ သီလေ စ အာနိသံသံ, ဒုဿီလျေ စ အာဒီနဝံ ကထေတွာ ယက္ခံ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာပေတွာ ‘‘ကိံ တေ အရညဝါသေန, ဧဟိ နဂရဒွါရေ တံ နိသီဒါပေတွာ အဂ္ဂဘတ္တလာဘိံ ကရောမီ’’တိ ယက္ခေန သဒ္ဓိံ နိက္ခမိတွာ ခဂ္ဂါဒီနိ ယက္ခံ ဂါဟာပေတွာ ဗာရာဏသိံ အဂမာသိ။ ‘‘သုတနု မာဏဝေါ ယက္ခံ ဂဟေတွာ ဧတီ’’တိ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ အမစ္စပရိဝုတော ဗောဓိသတ္တဿ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ယက္ခံ
နဂရဒွါရေ နိသီဒါပေတွာ အဂ္ဂဘတ္တလာဘိနံ ကတွာ နဂရံ ပဝိသိတွာ ဘေရိံ စရာပေတွာ နာဂရေ သန္နိပါတာပေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဂုဏံ ကထေတွာ သေနာပတိဋ္ဌာနံ အဒါသိ။ အယဉ္စ ဗောဓိသတ္တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ မာတုပေါသကဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ယက္ခော အင်္ဂုလိမာလော အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, မာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သုတနုဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၃၉၉] ၄။ မာတုပေါသကဂိဇ္ဈဇာတကဝဏ္ဏနာ
တေ ကထံ နု ကရိဿန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မာတုပေါသကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု သာမဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၂၉၆ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဂိဇ္ဈယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဝုဒ္ဓေ ပရိဟီနစက္ခုကေ မာတာပိတရော ဂိဇ္ဈဂုဟာယံ ဌပေတွာ ဂေါမံသာဒီနိ အာဟရိတွာ ပေါသေသိ။ တသ္မိံ ကာလေ ဗာရာဏသိယံ သုသာနေ ဧကော နေသာဒေါ အနိယမေတွာ ဂိဇ္ဈာနံ ပါသေ ဩဍ္ဍေသိ။ အထေကဒိဝသံ ဗောဓိသတ္တော ဂေါမံသာဒိံ ပရိယေသန္တော သုသာနံ ပဝိဋ္ဌော ပါဒေန ပါသေ ဗဇ္ဈိတွာ အတ္တနော န စိန္တေသိ, ဝုဒ္ဓေ ပရိဟီနစက္ခုကေ မာတာပိတရော အနုဿရိတွာ ‘‘ကထံ နု ခေါ မေ မာတာပိတရော ယာပေဿန္တိ, မမ ဗဒ္ဓဘာဝမ္ပိ အဇာနန္တာ အနာထာ နိပ္ပစ္စယာ ပဗ္ဗတဂုဟာယမေဝ သုဿိတွာ မရိဿန္တိ မညေ’’တိ ဝိလပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တေ ကထံ နု ကရိဿန္တိ, ဝုဒ္ဓါ ဂိရိဒရီသယာ၊
အဟံ ဗဒ္ဓေါသ္မိ ပါသေန, နိလီယဿ ဝသံ ဂတော’’တိ။
တတ္ထ နိလီယဿာတိ ဧဝံနာမကဿ နေသာဒပုတ္တဿ။
အထ နေသာဒပုတ္တော ဂိဇ္ဈရာဇဿ ပရိဒေဝိတသဒ္ဒံ သုတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ ဂိဇ္ဈ ပရိဒေဝသိ, ကာ နု တေ ပရိဒေဝနာ၊
န မေ သုတော ဝါ ဒိဋ္ဌော ဝါ, ဘာသန္တော မာနုသိံ ဒိဇော’’တိ။
ဂိဇ္ဈော အာဟ –
‘‘ဘရာမိ မာတာပိတရော, ဝုဒ္ဓေ ဂိရိဒရီသယေ၊
တေ ကထံ နု ကရိဿန္တိ, အဟံ ဝသံ ဂတော တဝါ’’တိ။
နေသာဒေါ အာဟ –
‘‘ယံ နု ဂိဇ္ဈော ယောဇနသတံ, ကုဏပါနိ အဝေက္ခတိ၊
ကသ္မာ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ, အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈသီ’’တိ။
ဂိဇ္ဈရာဇာ အာဟ –
‘‘ယဒါ ပရာဘဝေါ ဟောတိ, ပေါသော ဇီဝိတသင်္ခယေ၊
အထ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ, အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈတီ’’တိ။
‘‘ဘရဿု မာတာပိတရော, ဝုဒ္ဓေ ဂိရိဒရီသယေ၊
မယာ တွံ သမနုညာတော, သောတ္ထိံ ပဿာဟိ ဉာတကေ။
‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒဿု, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ဘရိဿံ မာတာပိတရော, ဝုဒ္ဓေ ဂိရိဒရီသယေ’’တိ။ –
နေသာဒပုတ္တေန ဒုတိယာ, ဂိဇ္ဈေန တတိယာတိ ဣမာ ဂါထာ ပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တာ။
တတ္ထ ယံ နူတိ ယံ နု ဧတံ လောကေ ကထီယတိ။ ဂိဇ္ဈော ယောဇနသတံ, ကုဏပါနိ အဝေက္ခတီတိ ယောဇနသတံ အတိက္ကမ္မ ဌိတာနိပိ ကုဏပါနိ ပဿတိ, တံ ယဒိ တထံ, အထ ကသ္မာ တွံ ဣမံ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈသိ, သန္တိကံ အာဂန္တွာပိ န ဇာနာသီတိ။
ပရာဘဝေါတိ ဝိနာသော။ ဘရဿူတိ ဣဒံ သော ဗောဓိသတ္တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ‘‘ပဏ္ဍိတော ဂိဇ္ဈရာဇာ ပရိဒေဝန္တော န အတ္တနော ပရိဒေဝတိ,
မာတာပိတူနံ ပရိဒေဝတိ, နာယံ မာရေတုံ ယုတ္တော’’တိ တုဿိတွာ အာဟ, ဝတွာ စ ပန ပိယစိတ္တေန မုဒုစိတ္တေန ပါသံ မောစေသိ။
အထဿ ဗောဓိသတ္တော မရဏမုခါ ပမုတ္တော သုခိတော အနုမောဒနံ ကရောန္တော ဩသာနဂါထံ ဝတွာ မုခပူရံ မံသံ အာဒါယ မာတာပိတူနံ အဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ မာတုပေါသကဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ နေသာဒပုတ္တော ဆန္နော အဟောသိ, မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ, ဂိဇ္ဈရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မာတုပေါသကဂိဇ္ဈဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၀၀] ၅။ ဒဗ္ဘပုပ္ဖဇာတကဝဏ္ဏနာ
အနုတီရစာရီ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏေ ပဟာယ မဟာတဏှော အဟောသိ။ ဝဿူပနာယိကာယ ဒွေ တယော ဝိဟာရေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဧကသ္မိံ ဆတ္တံ ဝါ ဥပါဟနံ ဝါ ဧကသ္မိံ ကတ္တရယဋ္ဌိံ ဝါ ဥဒကတုမ္ဗံ ဝါ ဌပေတွာ ဧကသ္မိံ သယံ ဝသတိ။ သော ဧကသ္မိံ ဇနပဒဝိဟာရေ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ‘‘ဘိက္ခူဟိ နာမ အပ္ပိစ္ဆေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ အာကာသေ စန္ဒံ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဝိယ ဘိက္ခူနံ ပစ္စယသန္တောသဒီပကံ အရိယဝံသပဋိပဒံ ကထေသိ။ တံ သုတွာ ဘိက္ခူ မနာပါနိ ပတ္တစီဝရာနိ ဆဍ္ဍေတွာ မတ္တိကာပတ္တာနိ စေဝ ပံသုကူလစီဝရာနိ စ ဂဏှိံသု။ သော တာနိ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ဝုတ္ထဝဿော ပဝါရေတွာ ယာနကံ ပူရေတွာ ဇေတဝနံ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကဿ အရညဝိဟာရဿ ပိဋ္ဌိဘာဂေ ပါဒေ ဝလ္လိယာ ပလိဗုဒ္ဓေါ ‘‘အဒ္ဓါ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ လဒ္ဓဗ္ဗံ ဘဝိဿတီ’’တိ တံ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ တတ္ထ ပန ဒွေ မဟလ္လကာ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တေ ဒွေ စ ထူလသာဋကေ ဧကဉ္စ သုခုမကမ္ဗလံ လဘိတွာ ဘာဇေတုံ အသက္ကောန္တာ တံ ဒိသွာ ‘‘ထေရော နော ဘာဇေတွာ ဒဿတီ’’တိ တုဋ္ဌစိတ္တာ ‘‘မယံ, ဘန္တေ, ဣမံ ဝဿာဝါသိကံ ဘာဇေတုံ န သက္ကောမ, ဣမံ နော နိဿာယ ဝိဝါဒေါ ဟောတိ, ဣဒံ အမှာကံ ဘာဇေတွာ ဒေထာ’’တိ အာဟံသု။
သော ‘‘သာဓု ဘာဇေဿာမီ’’တိ ဒွေ ထူလသာဋကေ ဒွိန္နမ္ပိ ဘာဇေတွာ ‘‘အယံ အမှာကံ ဝိနယဓရာနံ ပါပုဏာတီ’’တိ ကမ္ဗလံ ဂဟေတွာ ပက္ကာမိ။
တေပိ ထေရာ ကမ္ဗလေ သာလယာ တေနေဝ သဒ္ဓိံ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ ဝိနယဓရာနံ ဘိက္ခူနံ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘လဗ္ဘတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝိနယဓရာနံ ဧဝံ ဝိလောပံ ခါဒိတု’’န္တိ အာဟံသု။ ဘိက္ခူ ဥပနန္ဒတ္ထေရေန အာဘတံ ပတ္တစီဝရရာသိံ ဒိသွာ ‘‘မဟာပုညောသိ တွံ အာဝုသော, ဗဟုံ တေ ပတ္တစီဝရံ လဒ္ဓ’’န္တိ ဝဒိံသု။ သော ‘‘ကုတော မေ အာဝုသော, ပုညံ, ဣမိနာ မေ ဥပါယေန ဣဒံ လဒ္ဓ’’န္တိ သဗ္ဗံ ကထေသိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော မဟာတဏှော မဟာလောဘော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဥပနန္ဒေန ပဋိပဒါယ အနုစ္ဆဝိကံ ကတံ, ပရဿ ပဋိပဒံ ကထေန္တေန နာမ ဘိက္ခုနာ ပဌမံ အတ္တနော အနုစ္ဆဝိကံ ကတွာ ပစ္ဆာ ပရော ဩဝဒိတဗ္ဗော’’တိ။
‘‘အတ္တာနမေဝ ပဌမံ, ပတိရူပေ နိဝေသယေ၊
အထညမနုသာသေယျ, န ကိလိဿေယျ ပဏ္ဍိတော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၅၈) –
ဣမာယ ဓမ္မပဒေ ဂါထာယ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဥပနန္ဒော ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မဟာတဏှော မဟာလောဘောဝ, န စ ပန ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဣမေသံ သန္တကံ ဝိလုမ္ပိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော နဒီတီရေ ရုက္ခဒေဝတာ အဟောသိ။ တဒါ ဧကော သိင်္ဂါလော မာယာဝိံ နာမ ဘရိယံ ဂဟေတွာ နဒီတီရေ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဝသိ။ အထေကဒိဝသံ သိင်္ဂါလီ သိင်္ဂါလံ အာဟ ‘‘ဒေါဟဠော မေ သာမိ, ဥပ္ပန္နော, အလ္လရောဟိတမစ္ဆံ ခါဒိတုံ ဣစ္ဆာမီ’’တိ။ သိင်္ဂါလော ‘‘အပ္ပေါဿုက္ကာ ဟောဟိ, အာဟရိဿာမိ တေ’’တိ နဒီတီရေ စရန္တော ဝလ္လိယာ ပါဒေ ပလိဗုဇ္ဈိတွာ အနုတီရမေဝ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဂမ္ဘီရစာရီ စ အနုတီရစာရီ စာတိ ဒွေ ဥဒ္ဒါ မစ္ဆေ ပရိယေသန္တာ တီရေ အဋ္ဌံသု။ တေသု ဂမ္ဘီရစာရီ မဟန္တံ ရောဟိတမစ္ဆံ ဒိသွာ ဝေဂေန ဥဒကေ ပဝိသိတွာ တံ နင်္ဂုဋ္ဌေ ဂဏှိ။ ဗလဝါ မစ္ဆော ပရိကဍ္ဎန္တော ယာသိ။ သော ဂမ္ဘီရစာရီ ဥဒ္ဒေါ ‘‘မဟာမစ္ဆော ဥဘိန္နမ္ပိ နော ပဟောဿတိ, ဧဟိ မေ သဟာယော ဟောဟီ’’တိ ဣတရေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနုတီရစာရီ ဘဒ္ဒန္တေ, သဟာယမနုဓာဝ မံ၊
မဟာ မေ ဂဟိတော မစ္ဆော, သော မံ ဟရတိ ဝေဂသာ’’တိ။
တတ္ထ သဟာယမနုဓာဝ မန္တိ သဟာယ အနုဓာဝ မံ, သန္ဓိဝသေန မ-ကာရော ဝုတ္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာဟံ ဣမိနာ မစ္ဆေန န သံဟီရာမိ, ဧဝံ မံ နင်္ဂုဋ္ဌခဏ္ဍေ ဂဟေတွာ တွံ အနုဓာဝါတိ။
တံ သုတွာ ဣတရော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂမ္ဘီရစာရီ ဘဒ္ဒန္တေ, ဒဠှံ ဂဏှာဟိ ထာမသာ၊
အဟံ တံ ဥဒ္ဓရိဿာမိ, သုပဏ္ဏော ဥရဂါမိဝါ’’တိ။
တတ္ထ ထာမသာတိ ထာမေန။ ဥဒ္ဓရိဿာမီတိ နီဟရိဿာမိ။ သုပဏ္ဏော ဥရဂါမိဝါတိ ဂရုဠော သပ္ပံ ဝိယ။
အထ ဒွေပိ တေ ဧကတော ဟုတွာ ရောဟိတမစ္ဆံ နီဟရိတွာ ထလေ ဌပေတွာ မာရေတွာ ‘‘တွံ ဘာဇေဟိ, တွံ ဘာဇေဟီ’’တိ ကလဟံ ကတွာ ဘာဇေတုံ အသက္ကောန္တာ ဌပေတွာ နိသီဒိံသု။ တသ္မိံ ကာလေ သိင်္ဂါလော တံ ဌာနံ အနုပ္ပတ္တော။ တေ တံ ဒိသွာ ဥဘောပိ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ‘‘အယံ, သမ္မ, ဒဗ္ဘပုပ္ဖမစ္ဆော အမှေဟိ ဧကတော ဟုတွာ ဂဟိတော, တံ နော ဘာဇေတုံ အသက္ကောန္တာနံ ဝိဝါဒေါ ဥပ္ပန္နော, သမဘာဂံ နော ဘာဇေတွာ ဒေဟီ’’တိ တတိယံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘ဝိဝါဒေါ နော သမုပ္ပန္နော, ဒဗ္ဘပုပ္ဖ သုဏောဟိ မေ၊
သမေဟိ မေဓဂံ သမ္မာ, ဝိဝါဒေါ ဝူပသမ္မတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဒဗ္ဘပုပ္ဖါတိ ဒဗ္ဘပုပ္ဖသမာနဝဏ္ဏတာယ တံ အာလပန္တိ။ မေဓဂန္တိ ကလဟံ။
တေသံ ဝစနံ သုတွာ သိင်္ဂါလော အတ္တနော ဗလံ ဒီပေန္တော –
‘‘ဓမ္မဋ္ဌောဟံ ပုရေ အာသိံ, ဗဟူ အဍ္ဍာ မေ တီရိတာ၊
သမေမိ မေဓဂံ သမ္မာ, ဝိဝါဒေါ ဝူပသမ္မတ’’န္တိ။ –
ဣဒံ ဂါထံ ဝတွာ ဘာဇေန္တော –
‘‘အနုတီရစာရိ နင်္ဂုဋ္ဌံ, သီသံ ဂမ္ဘီရစာရိနော၊
အစ္စာယံ မဇ္ဈိမော ခဏ္ဍော, ဓမ္မဋ္ဌဿ ဘဝိဿတီ’’တိ။ –
ဣမံ ဂါထမာဟ –
တတ္ထ ပဌမဂါထာယ အယမတ္ထော – အဟံ ပုဗ္ဗေ ရာဇူနံ ဝိနိစ္ဆယာမစ္စော အာသိံ, တေန မယာ ဝိနိစ္ဆယေ နိသီဒိတွာ ဗဟူ အဍ္ဍာ တီရိတာ, တေသံ တေသံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာဒီနံ ဗဟူ အဍ္ဍာ တီရိတာ ဝိနိစ္ဆိတာ, သွာဟံ တုမှာဒိသာနံ သမဇာတိကာနံ စတုပ္ပဒါနံ အဍ္ဍံ တီရေတုံ ကိံ န သက္ခိဿာမိ, အဟံ ဝေါ သမေမိ မေဓဂံ, သမ္မာ မံ နိဿာယ တုမှာကံ ဝိဝါဒေါ ဝူပသမ္မတူတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ မစ္ဆံ တယော ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ အနုတီရစာရိ တွံ နင်္ဂုဋ္ဌံ ဂဏှ, သီသံ ဂမ္ဘီရစာရိနော ဟောတု။ အစ္စာယံ မဇ္ဈိမော ခဏ္ဍောတိ အပိစ အယံ မဇ္ဈိမော ကောဋ္ဌာသော။ အထ ဝါ အစ္စာတိ အတိစ္စ, ဣမေ ဒွေ ကောဋ္ဌာသေ အတိက္ကမိတွာ ဌိတော အယံ မဇ္ဈိမော ခဏ္ဍော ဓမ္မဋ္ဌဿ ဝိနိစ္ဆယသာမိကဿ မယှံ ဘဝိဿတီတိ။
ဧဝံ တံ မစ္ဆံ ဝိဘဇိတွာ ‘‘တုမှေ ကလဟံ အကတွာ နင်္ဂုဋ္ဌဉ္စ သီသဉ္စ ခါဒထာ’’တိ ဝတွာ မဇ္ဈိမခဏ္ဍံ မုခေန ဍံသိတွာ တေသံ ပဿန္တာနံယေဝ ပလာယိ။ တေ သဟဿံ ပရာဇိတာ ဝိယ ဒုမ္မုခါ နိသီဒိတွာ ဂါထမာဟံသု –
‘‘စိရမ္ပိ ဘက္ခော အဘဝိဿ, သစေ န ဝိဝဒေမသေ၊
အသီသကံ အနင်္ဂုဋ္ဌံ, သိင်္ဂါလော ဟရတိ ရောဟိတ’’န္တိ။
တတ္ထ စိရမ္ပီတိ ဒွေ တယော ဒိဝသေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
သိင်္ဂါလောပိ ‘‘အဇ္ဇ ဘရိယံ ရောဟိတမစ္ဆံ ခါဒါပေဿာမီ’’တိ တုဋ္ဌစိတ္တော တဿာ သန္တိကံ အဂမာသိ။ သာ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ အဘိနန္ဒမာနာ –
‘‘ယထာပိ ရာဇာ နန္ဒေယျ, ရဇ္ဇံ လဒ္ဓါန ခတ္တိယော၊
ဧဝါဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ, ဒိသွာ ပုဏ္ဏမုခံ ပတိ’’န္တိ။ –
ဣမံ ဂါထံ ဝတွာ အဓိဂမူပါယံ ပုစ္ဆန္တီ –
‘‘ကထံ နု ထလဇော သန္တော, ဥဒကေ မစ္ဆံ ပရာမသိ၊
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ, ကထံ အဓိဂတံ တယာ’’တိ။ –
ဣမံ ဂါထမာဟ –
တတ္ထ ကထံ နူတိ ‘‘ခါဒ, ဘဒ္ဒေ’’တိ မစ္ဆခဏ္ဍေ ပုရတော ဌပိတေ ‘‘ကထံ နု တွံ ထလဇော သမာနော ဥဒကေ မစ္ဆံ ဂဏှီ’’တိ ပုစ္ဆိ။
သိင်္ဂါလော တဿာ အဓိဂမူပါယံ အာစိက္ခန္တော အနန္တရဂါထမာဟ –
‘‘ဝိဝါဒေန ကိသာ ဟောန္တိ, ဝိဝါဒေန ဓနက္ခယာ၊
ဇီနာ ဥဒ္ဒါ ဝိဝါဒေန, ဘုဉ္ဇ မာယာဝိ ရောဟိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝိဝါဒေန ကိသာ ဟောန္တီတိ ဘဒ္ဒေ, ဣမေ သတ္တာ ဝိဝါဒံ ကရောန္တာ ဝိဝါဒံ နိဿာယ ကိသာ အပ္ပမံသလောဟိတာ ဟောန္တိ။ ဝိဝါဒေန ဓနက္ခယာတိ ဟိရညသုဝဏ္ဏာဒီနံ ဓနာနံ ခယာ ဝိဝါဒေနေဝ ဟောန္တိ။ ဒွီသုပိ ဝိဝဒန္တေသု ဧကော ပရာဇိတော ပရာဇိတတ္တာ ဓနက္ခယံ ပါပုဏာတိ, ဣတရော ဇယဘာဂဒါနေန။ ဇီနာ ဥဒ္ဒါတိ ဒွေ ဥဒ္ဒါပိ ဝိဝါဒေနေဝ ဣမံ မစ္ဆံ ဇီနာ, တသ္မာ တွံ မယာ အာဘတဿ ဥပ္ပတ္တိံ မာ ပုစ္ဆ, ကေဝလံ ဣမံ ဘုဉ္ဇ မာယာဝိ ရောဟိတန္တိ။
ဣတရာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ –
‘‘ဧဝမေဝ မနုဿေသု, ဝိဝါဒေါ ယတ္ထ ဇာယတိ၊
ဓမ္မဋ္ဌံ ပဋိဓာဝတိ, သော ဟိ နေသံ ဝိနာယကော၊
ဓနာပိ တတ္ထ ဇီယန္တိ, ရာဇကောသော ပဝဍ္ဎတီ’’တိ။
တတ္ထ ဧဝမေဝါတိ ဘိက္ခဝေ, ယထာ ဧတေ ဥဒ္ဒါ ဇီနာ, ဧဝမေဝ မနုဿေသုပိ ယသ္မိံ ဌာနေ ဝိဝါဒေါ ဇာယတိ, တတ္ထ တေ မနုဿာ ဓမ္မဋ္ဌံ ပတိဓာဝန္တိ, ဝိနိစ္ဆယသာမိကံ ဥပသင်္ကမန္တိ။ ကိံကာရဏာ? သော ဟိ နေသံ ဝိနာယကော, သော တေသံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဝိဝါဒဝူပသမကောတိ အတ္ထော။ ဓနာပိ တတ္ထာတိ တတ္ထ တေ ဝိဝါဒါပန္နာ ဓနတောပိ ဇီယန္တိ, အတ္တနော သန္တကာ ပရိဟာယန္တိ, ဒဏ္ဍေန စေဝ ဇယဘာဂဂ္ဂဟဏေန စ ရာဇကောသော ပဝဍ္ဎတီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သိင်္ဂါလော ဥပနန္ဒော အဟောသိ, ဥဒ္ဒါ ဒွေ မဟလ္လကာ, တဿ ကာရဏဿ ပစ္စက္ခကာရိကာ ရုက္ခဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒဗ္ဘပုပ္ဖဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၀၁] ၆။ ပဏ္ဏကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ပဏ္ဏကံ တိခိဏဓာရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပုရာဏဒုတိယိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကေန ဥက္ကဏ္ဌာပိတော’’တိ ဝတွာ ‘‘ပုရာဏဒုတိယိကာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု အယံ ဣတ္ထီ တုယှံ အနတ္ထကာရိကာ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ ဣမံ နိဿာယ စေတသိကရောဂေန မရန္တော ပဏ္ဍိတေ နိဿာယ ဇီဝိတံ အလတ္ထာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ မဒ္ဒဝမဟာရာဇေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, သေနကကုမာရောတိဿ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဗာရာဏသိံ ပစ္စာဂန္တွာ မဒ္ဒဝရညော အတ္ထဓမ္မာနုသာသကော အမစ္စော အဟောသိ, ‘‘သေနကပဏ္ဍိတော’’တိ ဝုတ္တေ သကလနဂရေ စန္ဒော ဝိယ သူရိယော ဝိယ စ ပညာယိ။ တဒါ ရညော ပုရောဟိတပုတ္တော ရာဇုပဋ္ဌာနံ အာဂတော သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတံ ဥတ္တမရူပဓရံ ရညော အဂ္ဂမဟေသိံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ ဂေဟံ ဂန္တွာ နိရာဟာရော နိပဇ္ဇိတွာ သဟာယကေဟိ ပုဋ္ဌော တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ရာဇာပိ ‘‘ပုရောဟိတပုတ္တော န ဒိဿတိ, ကဟံ နု ခေါ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘အဟံ တေ ဣမံ သတ္တ ဒိဝသာနိ ဒမ္မိ, သတ္တာဟံ ဃရေ ကတွာ အဋ္ဌမေ ဒိဝသေ အာနေယျာသီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တံ ဂေဟံ နေတွာ တာယ သဒ္ဓိံ အဘိရမိ။ တေ အညမညံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟုတွာ ကဉ္စိ အဇာနာပေတွာ အဂ္ဂဒွါရေန ပလာယိတွာ အညဿ ရညော ဝိဇိတံ အဂမသုံ, ကောစိ ဂတဋ္ဌာနံ န ဇာနိ, နာဝါယ ဂတမဂ္ဂေါ ဝိယ အဟောသိ။ ရာဇာ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ နာနပ္ပကာရေန ဝိစိနန္တောပိ တဿ ဂတဋ္ဌာနံ န အညာသိ။ အထဿ တံ နိဿာယ ဗလဝသောကော ဥပ္ပဇ္ဇိ, ဟဒယံ ဥဏှံ ဟုတွာ လောဟိတံ ပဂ္ဃရိ။ တတော ပဋ္ဌာယ စဿ ကုစ္ဆိတော လောဟိတံ နိက္ခမိ, ဗျာဓိ မဟန္တော အဟောသိ။ မဟန္တာပိ ရာဇဝေဇ္ဇာ တိကိစ္ဆိတုံ နာသက္ခိံသု။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဣမဿ ရညော ဗျာဓိ နတ္ထိ, ဘရိယံ ပန အပဿန္တော စေတသိကရောဂေန ဖုဋ္ဌော, ဥပါယေန တံ တိကိစ္ဆိဿာမီ’’တိ အာယုရဉ္စ ပုက္ကုသဉ္စာတိ ဒွေ ရညော ပဏ္ဍိတာမစ္စေ အာမန္တေတွာ ‘‘ရညော ဒေဝိယာ
အဒဿနေန စေတသိကံ ရောဂံ ဌပေတွာ အညော ရောဂေါ နတ္ထိ, ဗဟူပကာရော စ ခေါ ပန အမှာကံ ရာဇာ, တသ္မာ ဥပါယေန နံ တိကိစ္ဆာမ, ရာဇင်္ဂဏေ သမဇ္ဇံ ကာရေတွာ အသိံ ဂိလိတုံ ဇာနန္တေန အသိံ ဂိလာပေတွာ ရာဇာနံ သီဟပဉ္ဇရေ ကတွာ သမဇ္ဇံ ဩလောကာပေဿာမ, ရာဇာ အသိံ ဂိလန္တံ ဒိသွာ ‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣတော အညံ ဒုက္ကရတရ’န္တိ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿတိ။ တံ သမ္မ အာယုရ, တွံ ‘အသုကံ နာမ ဒဒါမီတိ ဝစနံ ဣတော ဒုက္ကရတရ’န္တိ ဗျာကရေယျာသိ, တတော သမ္မ ပုက္ကုသ, တံ ပုစ္ဆိဿတိ, အထဿ တွံ ‘မဟာရာဇ, ဒဒါမီတိ ဝတွာ အဒဒတော သာ ဝါစာ အဖလာ ဟောတိ, တထာရူပံ ဝါစံ န ကေစိ ဥပဇီဝန္တိ န ခါဒန္တိ န ပိဝန္တိ, ယေ ပန တဿ ဝစနဿာနုစ္ဆဝိကံ ကရောန္တိ, ယထာပဋိညာတမတ္ထံ ဒေန္တိယေဝ, ဣဒံ တတော ဒုက္ကရတရ’န္တိ ဧဝံ ဗျာကရေယျာသိ, ဣတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗံ အဟံ ဇာနိဿာမီ’’တိ ဝတွာ သမဇ္ဇံ ကာရေသိ။
အထ တေ တယောပိ ပဏ္ဍိတာ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘မဟာရာဇ, ရာဇင်္ဂဏေ သမဇ္ဇော ဝတ္တတိ, တံ ဩလောကေန္တာနံ ဒုက္ခမ္ပိ န ဒုက္ခံ ဟောတိ, ဧဟိ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ရာဇာနံ နေတွာ သီဟပဉ္ဇရံ ဝိဝရိတွာ သမဇ္ဇံ ဩလောကာပေသုံ။ ဗဟူ ဇနာ အတ္တနော အတ္တနော ဇာနနကသိပ္ပံ ဒဿေသုံ။ ဧကော ပန ပုရိသော တေတ္တိံသင်္ဂုလံ တိခိဏဓာရံ အသိရတနံ ဂိလတိ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ပုရိသော ဧတံ အသိံ ဂိလတိ, ‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣတော အညံ ဒုက္ကရတရ’န္တိ ဣမေ ပဏ္ဍိတေ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အာယုရံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပဏ္ဏကံ တိခိဏဓာရံ, အသိံ သမ္ပန္နပါယိနံ၊
ပရိသာယံ ပုရိသော ဂိလတိ, ကိံ ဒုက္ကရတရံ တတော၊
ယဒညံ ဒုက္ကရံ ဌာနံ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
တတ္ထ ပဏ္ဏကန္တိ ပဏ္ဏကရဋ္ဌေ ဥပ္ပန္နံ။ သမ္ပန္နပါယိနန္တိ သမ္ပန္နံ ပရလောဟိတပါယိနံ။ ပရိသာယန္တိ ပရိသမဇ္ဈေ ဓနလောဘေန အယံ ပုရိသော ဂိလတိ။ ယဒညန္တိ ဣတော အသိဂိလနတော ယံ အညံ ဒုက္ကရတရံ ကာရဏံ, တံ မယာ ပုစ္ဆိတော ကထေဟီတိ။
အထဿ သော တံ ကထေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂိလေယျ ပုရိသော လောဘာ, အသိံ သမ္ပန္နပါယိနံ၊
ယော စ ဝဇ္ဇာ ဒဒါမီတိ, တံ ဒုက္ကရတရံ တတော၊
သဗ္ဗညံ သုကရံ ဌာနံ, ဧဝံ ဇာနာဟိ မဒ္ဒဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဝဇ္ဇာတိ ဝဒေယျ။ တံ ဒုက္ကရတရန္တိ ‘‘ဒဒါမီ’’တိ ဝစနံ တတော အသိဂိလနတော ဒုက္ကရတရံ။ သဗ္ဗညန္တိ ‘‘အသုကံ နာမ တဝ ဒဿာမီ’’တိ ဝစနံ ဌပေတွာ အညံ သဗ္ဗမ္ပိ ကာရဏံ သုကရံ။ မဒ္ဒဝါတိ ရာဇာနံ ဂေါတ္တေန အာလပတိ။
ရညော အာယုရပဏ္ဍိတဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အသိဂိလနတော ကိရ ‘ဣဒံ နာမ ဒမ္မီ’တိ ဝစနံ ဒုက္ကရံ, အဟဉ္စ ‘ပုရောဟိတပုတ္တဿ ဒေဝိံ ဒမ္မီ’တိ အဝစံ, အတိဒုက္ကရံ ဝတ မေ ကတ’’န္တိ ဝီမံသန္တဿေဝ ဟဒယသောကော ထောကံ တနုတ္တံ ဂတော။ သော တတော ‘‘ပရဿ ဣမံ ဒမ္မီတိ ဝစနတော ပန အညံ ဒုက္ကရတရံ အတ္ထိ နု ခေါ’’တိ စိန္တေတွာ ပုက္ကုသပဏ္ဍိတေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗျာကာသိ အာယုရော ပဉှံ, အတ္ထံ ဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ၊
ပုက္ကုသံ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ, ကိံ ဒုက္ကရတရံ တတော၊
ယဒညံ ဒုက္ကရံ ဌာနံ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
တတ္ထ ပဉှံ အတ္ထန္တိ ပဉှဿ အတ္ထံ ဗျာကာသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဓမ္မဿ ကောဝိဒေါတိ တဒတ္ထဇောတကေ ဂန္ထေ ကုသလော။ တတောတိ တတော ဝစနတော ကိံ ဒုက္ကရတရန္တိ။
အထဿ ဗျာကရောန္တော ပုက္ကုသပဏ္ဍိတော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဝါစမုပဇီဝန္တိ, အဖလံ ဂိရမုဒီရိတံ၊
ယော စ ဒတွာ အဝါကယိရာ, တံ ဒုက္ကရတရံ တတော၊
သဗ္ဗညံ သုကရံ ဌာနံ, ဧဝံ ဇာနာဟိ မဒ္ဒဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဒတွာတိ ‘‘အသုကံ နာမ ဒမ္မီ’’တိ ပဋိညံ ဒတွာ။ အဝါကယိရာတိ တံ ပဋိညာတမတ္ထံ ဒဒန္တော တသ္မိံ လောဘံ အဝါကရေယျ ဆိန္ဒေယျ, တံ ဘဏ္ဍံ ဒဒေယျာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတောတိ တတော အသိဂိလနတော ‘‘အသုကံ နာမ တေ ဒမ္မီ’’တိ ဝစနတော စ တဒေဝ ဒုက္ကရတရံ။
ရညော တံ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အဟံ ‘ပုရောဟိတပုတ္တဿ ဒေဝိံ ဒမ္မီ’တိ ပဌမံ ဝတွာ ဝါစာယ အနုစ္ဆဝိကံ ကတွာ တံ အဒါသိံ, ဒုက္ကရံ ဝတ မေ ကတ’’န္တိ ပရိဝိတက္ကေန္တဿ သောကော တနုကတရော ဇာတော။ အထဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘သေနကပဏ္ဍိတတော အညော ပဏ္ဍိတတရော နာမ နတ္ထိ, ဣမံ ပဉှံ ဧတံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ တတော တံ ပုစ္ဆန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗျာကာသိ ပုက္ကုသော ပဉှံ, အတ္ထံ ဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ၊
သေနကံ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ, ကိံ ဒုက္ကရတရံ တတော၊
ယဒညံ ဒုက္ကရံ ဌာနံ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
အထဿ ဗျာကရောန္တော သေနကော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒဒေယျ ပုရိသော ဒါနံ, အပ္ပံ ဝါ ယဒိ ဝါ ဗဟုံ၊
ယော စ ဒတွာ နာနုတပ္ပေ, တံ ဒုက္ကရတရံ တတော၊
သဗ္ဗညံ သုကရံ ဌာနံ, ဧဝံ ဇာနာဟိ မဒ္ဒဝါ’’တိ။
တတ္ထ နာနုတပ္ပေတိ အတ္တနော အတိကန္တံ အတိမနာပံ ပိယဘဏ္ဍံ ပရဿ ဒတွာ ‘‘ကိမတ္ထံ မယာ ဣဒံ ဒိန္န’’န္တိ ဧဝံ တံ ပိယဘဏ္ဍံ အာရဗ္ဘ ယော ပစ္ဆာ န တပ္ပတိ န သောစတိ, တံ အသိဂိလနတော စ ‘‘အသုကံ နာမ တေ ဒမ္မီ’’တိ ဝစနတော စ တဿ ဒါနတော စ ဒုက္ကရတရံ။
ဣတိ မဟာသတ္တော ရာဇာနံ သညာပေန္တာ ကထေသိ။ ဒါနဉှိ ဒတွာ အပရစေတနာဝ ဒုဿန္ဓာရိယာ, တဿာ သန္ဓာရဏဒုက္ကရတာ ဝေဿန္တရဇာတကေန ဒီပိတာ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘အဒု စာပံ ဂဟေတွာန, ခဂ္ဂံ ဗန္ဓိယ ဝါမတော၊
အာနေဿာမိ သကေ ပုတ္တေ, ပုတ္တာနဉှိ ဝဓော ဒုခေါ။
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ ဒုက္ခရူပံ, ယံ ကုမာရာ ဝိဟညရေ၊
သတဉ္စ ဓမ္မမညာယ, ကော ဒတွာ အနုတပ္ပတီ’’တိ။ (ဇာ။ ၂။၂၂။၂၁၅၈-၂၁၅၉)၊
ရာဇာပိ ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ သလ္လက္ခေသိ ‘‘အဟံ အတ္တနော မနေနေဝ ပုရောဟိတပုတ္တဿ ဒေဝိံ ဒတွာ သကမနံ သန္ဓာရေတုံ န သက္ကောမိ, သောစာမိ ကိလမာမိ, န မေ ဣဒံ အနုစ္ဆဝိကံ, သစေ သာ မယိ သသိနေဟာ
ဘဝေယျ, ဣမံ ဣဿရိယံ ဆဍ္ဍေတွာ န ပလာယေယျ, မယိ ပန သိနေဟံ အကတွာ ပလာတာယ ကိံ တာယ မယှ’’န္တိ။ တဿေဝံ စိန္တေန္တဿ ပဒုမပတ္တေ ဥဒကဗိန္ဒု ဝိယ သဗ္ဗသောကော နိဝတ္တိတွာ ဂတော, တင်္ခဏညေဝဿ ကုစ္ဆိ ပရိသဏ္ဌာသိ။ သော နိရောဂေါ သုခိတော ဟုတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ထုတိံ ကရောန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဗျာကာသိ အာယုရော ပဉှံ, အထော ပုက္ကုသပေါရိသော၊
သဗ္ဗေ ပဉှေ အတိဘောတိ, ယထာ ဘာသတိ သေနကော’’တိ။
တတ္ထ ယထာ ဘာသတီတိ ယထာ ပဏ္ဍိတော ဘာသတိ, တထေဝေတံ ဒါနံ နာမ ဒတွာ နေဝ အနုတပ္ပိတဗ္ဗန္တိ။ ဣမံ ပနဿ ထုတိံ ကတွာ တုဋ္ဌော ဗဟုံ ဓနမဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရာဇမဟေသီ ပုရာဏဒုတိယိကာ အဟောသိ, ရာဇာ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု, အာယုရပဏ္ဍိတော မောဂ္ဂလ္လာနော, ပုက္ကုသပဏ္ဍိတော သာရိပုတ္တော, သေနကပဏ္ဍိတော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပဏ္ဏကဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၀၂] ၇။ သတ္တုဘသ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အတ္တနော ပညာပါရမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဥမင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၉၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဇနကော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, သေနကကုမာရောတိဿ နာမံ ကရိံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဗာရာဏသိံ ပစ္စာဂန္တွာ ရာဇာနံ ပဿိ, ရာဇာ တံ အမစ္စဋ္ဌာနေ ဌပေသိ, မဟန္တဉ္စဿ ယသံ အနုပ္ပဒါသိ။ သော ရညော အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ အနုသာသိ, မဓုရကထော ဓမ္မကထိကော ဟုတွာ ရာဇာနံ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဒါနေ ဥပေါသထကမ္မေ ဒသသု ကုသလကမ္မပထေသူတိ ဣမာယ ကလျာဏပဋိပဒါယ
ပတိဋ္ဌာပေသိ, သကလရဋ္ဌေ ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နကာလော ဝိယ အဟောသိ။ ပက္ခဒိဝသေသု ရာဇာ စ ဥပရာဇာဒယော စ သဗ္ဗေ သန္နိပတိတွာ ဓမ္မသဘံ သဇ္ဇေန္တိ။ မဟာသတ္တော သဇ္ဇိတဓမ္မသဘာယံ ရတနပလ္လင်္ကဝရဂတော ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဗုဒ္ဓါနံ ဓမ္မကထာသဒိသာဝဿ ကထာ ဟောတိ။
အထ အညတရော မဟလ္လကဗြာဟ္မဏော ဓနဘိက္ခံ စရိတွာ ကဟာပဏသဟဿံ လဘိတွာ ဧကသ္မိံ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိက္ခိပိတွာ ပုန ‘‘ဘိက္ခံ စရိဿာမီ’’တိ ဂတော။ တဿ ဂတကာလေ တံ ကုလံ ကဟာပဏေ ဝဠဉ္ဇေသိ။ သော အာဂန္တွာ ကဟာပဏေ အာဟရာပေသိ။ ဗြာဟ္မဏော ကဟာပဏေ ဒါတုံ အသက္ကောန္တော အတ္တနော ဓီတရံ တဿ ပါဒပရိစာရိကံ ကတွာ အဒါသိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ ဂဟေတွာ ဗာရာဏသိတော အဝိဒူရေ ဧကသ္မိံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ အထဿ ဘရိယာ ဒဟရတာယ ကာမေသု အတိတ္တာ အညေန တရုဏဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ မိစ္ဆာစာရံ စရိ။ သောဠသ ဟိ အတပ္ပနီယဝတ္ထူနိ နာမ။ ကတမာနိ သောဠသ? သာဂရော သဗ္ဗသဝန္တီဟိ န တပ္ပတိ, အဂ္ဂိ ဥပါဒါနေန န တပ္ပတိ, ရာဇာ ရဋ္ဌေန န တပ္ပတိ, ဗာလော ပါပေဟိ န တပ္ပတိ, ဣတ္ထီ မေထုနဓမ္မေန အလင်္ကာရေန ဝိဇာယနေနာတိ ဣမေဟိ တီဟိ န တပ္ပတိ, ဗြာဟ္မဏော မန္တေဟိ န တပ္ပတိ, ဈာယီ ဝိဟာရသမာပတ္တိယာ န တပ္ပတိ, သေက္ခော အပစယေန န တပ္ပတိ, အပ္ပိစ္ဆော ဓုတင်္ဂဂုဏေန န တပ္ပတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝီရိယာရမ္ဘေန န တပ္ပတိ, ဓမ္မကထိကော သာကစ္ဆာယ န တပ္ပတိ, ဝိသာရဒေါ ပရိသာယ န တပ္ပတိ, သဒ္ဓေါ သံဃုပဋ္ဌာနေန န တပ္ပတိ, ဒါယကော ပရိစ္စာဂေန န တပ္ပတိ, ပဏ္ဍိတော ဓမ္မဿဝနေန န တပ္ပတိ, စတဿော ပရိသာ တထာဂတဒဿနေန န တပ္ပန္တီတိ။
သာပိ ဗြာဟ္မဏီ မေထုနဓမ္မေန, အတိတ္တာ တံ ဗြာဟ္မဏံ နီဟရိတွာ ဝိဿတ္ထာ ပါပကမ္မံ ကာတုကာမာ ဟုတွာ ဧကဒိဝသံ ဒုမ္မနာ နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘ကိံ ဘောတီ’’တိ ဝုတ္တာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, အဟံ တဝ ဂေဟေ ကမ္မံ ကာတုံ န သက္ကောမိ, ဒါသိဒါသံ အာနေဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘောတိ ဓနံ မေ နတ္ထိ, ကိံ ဒတွာ အာနေမီ’’တိ။ ‘‘ဘိက္ခံ စရိတွာ ဓနံ ပရိယေသိတွာ အာနေဟီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဘောတိ ပါထေယျံ မေ သဇ္ဇေဟီ’’တိ။ ‘‘သာ တဿ ဗဒ္ဓသတ္တူနဉ္စ အဗဒ္ဓသတ္တူနဉ္စ စမ္မပသိဗ္ဗကံ ပူရေတွာ အဒါသိ’’။ ဗြာဟ္မဏော
ဂါမနိဂမရာဇဓာနီသု စရန္တော သတ္တ ကဟာပဏသတာနိ လဘိတွာ ‘‘အလံ မေ ဧတ္တကံ ဓနံ ဒါသိဒါသမူလာယာ’’တိ နိဝတ္တိတွာ အတ္တနော ဂါမံ အာဂစ္ဆန္တော ဧကသ္မိံ ဥဒကဖာသုကဋ္ဌာနေ ပသိဗ္ဗကံ မုဉ္စိတွာ သတ္တုံ ခါဒိတွာ ပသိဗ္ဗကမုခံ အဗန္ဓိတွာဝ ပါနီယံ ပိဝိတုံ ဩတိဏ္ဏော။ အထေကသ္မိံ ရုက္ခသုသိရေ ဧကော ကဏှသပ္ပေါ သတ္တုဂန္ဓံ ဃာယိတွာ ပသိဗ္ဗကံ ပဝိသိတွာ ဘောဂံ အာဘုဇိတွာ သတ္တုံ ခါဒန္တော နိပဇ္ဇိ။ ဗြာဟ္မဏော အာဂန္တွာ ပသိဗ္ဗကဿ အဗ္ဘန္တရံ အနောလောကေတွာ ပသိဗ္ဗကံ ဗန္ဓိတွာ အံသေ ကတွာ ပါယာသိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကသ္မိံ ရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ ခန္ဓဝိဋပေ ဌတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, သစေ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝသိဿသိ, သယံ မရိဿသိ, သစေ အဇ္ဇ ဃရံ ဂမိဿသိ, ဘရိယာ တေ မရိဿတီ’’တိ ဝတွာ အန္တရဓာယိ။ သော ဩလောကေန္တော ဒေဝတံ အဒိသွာ ဘီတော မရဏဘယတဇ္ဇိတော ရောဒန္တော ပရိဒေဝန္တော ဗာရာဏသိနဂရဒွါရံ သမ္ပာပုဏိ။
တဒါ စ ပန္နရသုပေါသထော ဟောတိ အလင်္ကတဓမ္မာသနေ နိသီဒိတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဓမ္မကထနဒိဝသော။ မဟာဇနော နာနာဂန္ဓပုပ္ဖါဒိဟတ္ထော ဝဂ္ဂဝဂ္ဂေါ ဟုတွာ ဓမ္မိံ ကထံ သောတုံ ဂစ္ဆတိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, အဇ္ဇ သေနကပဏ္ဍိတော မဓုရဿရေန ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ကိံ တွမ္ပိ န ဇာနာသီ’’တိ ဝုတ္တေ စိန္တေသိ ‘‘ပဏ္ဍိတော ကိရ ဓမ္မကထိကော, အဟဉ္စမှိ မရဏဘယတဇ္ဇိတော, ပဏ္ဍိတာ ခေါ ပန မဟန္တမ္ပိ သောကံ ဟရိတုံ သက္ကောန္တိ, မယာပိ တတ္ထ ဂန္တွာ ဓမ္မံ သောတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော တေဟိ သဒ္ဓိံ တတ္ထ ဂန္တွာ မဟာသတ္တံ ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နာယ သရာဇိကာယ ပရိသာယ ပရိယန္တေ သတ္တုပသိဗ္ဗကေန ခန္ဓဂတေန ဓမ္မာသနတော အဝိဒူရေ မရဏဘယတဇ္ဇိတော ရောဒမာနော အဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တော အာကာသဂင်္ဂံ ဩတရန္တော ဝိယ အမတဝဿံ ဝဿေန္တော ဝိယ စ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ မဟာဇနော သဉ္ဇာတသောမနဿော သာဓုကာရံ ဒတွာ ဓမ္မံ အဿောသိ။
ပဏ္ဍိတာ စ နာမ ဒိသာစက္ခုကာ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ ခဏေ မဟာသတ္တော ပသန္နပဉ္စပသာဒါနိ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ သမန္တတော ပရိသံ ဩလောကေန္တော တံ ဗြာဟ္မဏံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘ဧတ္တကာ ပရိသာ သောမနဿဇာတာ သာဓုကာရံ ဒတွာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ, အယံ ပနေကော ဗြာဟ္မဏော ဒေါမနဿပ္ပတ္တော ရောဒတိ, ဧတဿ အဗ္ဘန္တရေ အဿုဇနနသမတ္ထေန သောကေန ဘဝိတဗ္ဗံ, တမဿ
အမ္ဗိလေန ပဟရိတွာ တမ္ဗမလံ ဝိယ ပဒုမပလာသတော ဥဒကဗိန္ဒုံ ဝိယ ဝိနိဝတ္တေတွာ ဧတ္ထေဝ နံ နိဿောကံ တုဋ္ဌမာနသံ ကတွာ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီ’’တိ။ သော တံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, သေနကပဏ္ဍိတော နာမာဟံ, ဣဒါနေဝ တံ နိဿောကံ ကရိဿာမိ, ဝိဿတ္ထော ကထေဟီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော ကုပိတိန္ဒြိယောသိ, နေတ္တေဟိ တေ ဝါရိဂဏာ သဝန္တိ၊
ကိံ တေ နဋ္ဌံ ကိံ ပန ပတ္ထယာနော, ဣဓာဂမာ ဗြဟ္မေ တဒိင်္ဃ ဗြူဟီ’’တိ။
တတ္ထ ကုပိတိန္ဒြိယောသီတိ စက္ခုန္ဒြိယမေဝ သန္ဓာယ ‘‘ကုပိတိန္ဒြိယောသီ’’တိ အာဟ။ ဝါရိဂဏာတိ အဿုဗိန္ဒူနိ။ ဣင်္ဃာတိ စောဒနတ္ထေ နိပါတော။ တဉှိ မဟာသတ္တော စောဒေန္တော ဧဝမာဟ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, သတ္တာ နာမ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ သောစန္တိ ပရိဒေဝန္တိ သတ္တသင်္ခါရေသု ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ပိယဇာတိကေ နဋ္ဌေ ဝါ, ကိဉ္စိဒေဝ ပိယဇာတိကံ ပတ္ထေတွာ အလဘန္တာ ဝါ။ တတ္ထ ကိံ တေ နဋ္ဌံ, ကိံ ဝါ ပန ပတ္ထယန္တော တွံ ဣဓ အာဂတော, ဣဒံ မေ ခိပ္ပံ ဗြူဟီ’’တိ။
အထဿ အတ္တနော သောကကာရဏံ ကထေန္တော ဗြာဟ္မဏော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မိယျေထ ဘရိယာ ဝဇတော မမဇ္ဇ, အဂစ္ဆတော မရဏမာဟ ယက္ခော၊
ဧတေန ဒုက္ခေန ပဝေဓိတောသ္မိ, အက္ခာဟိ မေ သေနက ဧတမတ္ထ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝဇတောတိ ဂေဟံ ဂစ္ဆန္တဿ။ အဂစ္ဆတောတိ အဂစ္ဆန္တဿ။ ယက္ခောတိ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကာ ရုက္ခဒေဝတာ ဧဝမာဟာတိ ဝဒတိ။ သာ ကိရ ဒေဝတာ ‘‘ပသိဗ္ဗကေ တေ ဗြာဟ္မဏ, ကဏှသပ္ပေါ’’တိ အနာစိက္ခန္တီ ဗောဓိသတ္တဿ ဉာဏာနုဘာဝပ္ပကာသနတ္ထံ နာစိက္ခိ။ ဧတေန ဒုက္ခေနာတိ ဂစ္ဆတော ဘရိယာယ မရဏဒုက္ခေန, အဂစ္ဆတော အတ္တနော မရဏဒုက္ခေန, တေနသ္မိ ပဝေဓိတော ဃဋ္ဋိတော ကမ္ပိတော။ ဧတမတ္ထန္တိ ဧတံ ကာရဏံ။ ယေန မေ
ကာရဏေန ဂစ္ဆတော ဘရိယာယ မရဏံ, အဂစ္ဆတော အတ္တနော မရဏံ ဟောတိ, ဧတံ မေ ကာရဏံ အာစိက္ခာဟီတိ အတ္ထော။
မဟာသတ္တော ဗြာဟ္မဏဿ ဝစနံ သုတွာ သမုဒ္ဒမတ္ထကေ ဇာလံ ခိပန္တော ဝိယ ဉာဏဇာလံ ပတ္ထရိတွာ ‘‘ဣမေသံ သတ္တာနံ ဗဟူနိ မရဏကာရဏာနိ။ သမုဒ္ဒေ နိမုဂ္ဂါပိ မရန္တိ, တတ္ထ ဝါဠမစ္ဆေဟိ ဂဟိတာပိ, ဂင်္ဂါယ ပတိတာပိ, တတ္ထ သုသုမာရေဟိ ဂဟိတာပိ, ရုက္ခတော ပတိတာပိ, ကဏ္ဋကေန ဝိဒ္ဓါပိ, နာနပ္ပကာရေဟိ အာဝုဓေဟိ ပဟဋာပိ, ဝိသံ ခါဒိတွာပိ, ဥဗ္ဗန္ဓိတွာပိ, ပပါတေ ပတိတာပိ, အတိသီတာဒီဟိ ဝါ နာနပ္ပကာရေဟိ ဝါ ရောဂေဟိ ဥပဒ္ဒုတာပိ မရန္တိယေဝ, ဧဝံ ဗဟူသု မရဏကာရဏေသု ကတရေန နု ခေါ ကာရဏေန အဇ္ဇေသ ဗြာဟ္မဏော အန္တရာမဂ္ဂေ ဝသန္တော သယံ မရိဿတိ, ဂေဟမဿ ဝဇတော ဘရိယာ မရိဿတီ’’တိ စိန္တေသိ။ စိန္တေန္တော ဧဝ ဗြာဟ္မဏဿ ခန္ဓေ ပသိဗ္ဗကံ ဒိသွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ပသိဗ္ဗကေ ဧကေန သပ္ပေန ပဝိဋ္ဌေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ပဝိသန္တော စ ပနေသော ဣမသ္မိံ ဗြာဟ္မဏေ ပါတရာသသမယေ သတ္တုံ ခါဒိတွာ ပသိဗ္ဗကမုခံ အဗန္ဓိတွာ ပါနီယံ ပါတုံ ဂတေ သတ္တုဂန္ဓေန သပ္ပေါ ပဝိဋ္ဌော ဘဝိဿတိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ပါနီယံ ပိဝိတွာ အာဂတော သပ္ပဿ ပဝိဋ္ဌဘာဝံ အဇာနိတွာ ပသိဗ္ဗကံ ဗန္ဓိတွာ အာဒါယ ပက္ကန္တော ဘဝိဿတိ, သစာယံ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝသန္တော သာယံ ဝသနဋ္ဌာနေ ‘‘သတ္တုံ ခါဒိဿာမီ’’တိ ပသိဗ္ဗကံ မုဉ္စိတွာ ဟတ္ထံ ပဝေသေဿတိ, အထ နံ သပ္ပေါ ဟတ္ထေ ဍံသိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေဿတိ, ဣဒမဿ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝသန္တဿ မရဏကာရဏံ။ သစေ ပန ဂေဟံ ဂစ္ဆေယျ, ပသိဗ္ဗကော ဘရိယာယ ဟတ္ထဂတော ဘဝိဿတိ, သာ ‘အန္တောဘဏ္ဍံ ဩလောကေဿာမီ’’တိ ပသိဗ္ဗကံ မုဉ္စိတွာ ဟတ္ထံ ပဝေသေဿတိ, အထ နံ သပ္ပေါ ဍံသိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေဿတိ, ဣဒမဿ အဇ္ဇ ဂေဟံ ဂတဿ ဘရိယာယ မရဏကာရဏ’’န္တိ ဥပါယကောသလ္လဉာဏေနေဝ အညာသိ။
အထဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣမိနာ ကဏှသပ္ပေန သူရေန နိဗ္ဘယေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ အယဉှိ ဗြာဟ္မဏဿ မဟာဖာသုကံ ပဟရန္တောပိ ပသိဗ္ဗကေ အတ္တနော စလနံ ဝါ ဖန္ဒနံ ဝါ န ဒဿေတိ, ဧဝရူပါယ ပရိသာယ မဇ္ဈေပိ အတ္တနော အတ္ထိဘာဝံ န ဒဿေတိ, တသ္မာ ဣမိနာ ကဏှသပ္ပေန သူရေန နိဗ္ဘယေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဣဒမ္ပိ သော ဥပါယကောသလ္လဉာဏေနေဝ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ပဿန္တော ဝိယ အညာသိ။ ဧဝံ သရာဇိကာယ ပရိသာယ မဇ္ဈေ သပ္ပံ ပသိဗ္ဗကံ ပဝိသန္တံ ဒိသွာ ဌိတပုရိသော ဝိယ မဟာသတ္တော ဥပါယကောသလ္လဉာဏေနေဝ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဗြာဟ္မဏဿ ပဉှံ ကထေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗဟူနိ ဌာနာနိ ဝိစိန္တယိတွာ, ယမေတ္ထ ဝက္ခာမိ တဒေဝ သစ္စံ၊
မညာမိ တေ ဗြာဟ္မဏ သတ္တုဘသ္တံ, အဇာနတော ကဏှသပ္ပေါ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။
တတ္ထ ဗဟူနိ ဌာနာနီတိ ဗဟူနိ ကာရဏာနိ။ ဝိစိန္တယိတွာတိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ စိန္တာဝသေန ပဝတ္တပဋိဝေဓော ဟုတွာ။ ယမေတ္ထ ဝက္ခာမီတိ ယံ တေ အဟံ ဧတေသု ကာရဏေသု ဧတံ ကာရဏံ ဝက္ခာမိ။ တဒေဝ သစ္စန္တိ တဒေဝ တထံ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဒိသွာ ကထိတသဒိသံ ဘဝိဿတီတိ ဒီပေတိ။ မညာမီတိ သလ္လက္ခေမိ။ သတ္တုဘသ္တန္တိ သတ္တုပသိဗ္ဗကံ။ အဇာနတောတိ အဇာနန္တဿေဝ ဧကော ကဏှသပ္ပေါ ပဝိဋ္ဌောတိ မညာမီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘အတ္ထိ တေ ဗြာဟ္မဏ, ဧတသ္မိံ ပသိဗ္ဗကေ သတ္တူ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အတ္ထိ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇ ပါတရာသဝေလာယ သတ္တုံ ခါဒီ’’တိ? ‘‘အာမ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘ကတ္ထ နိသီဒိတွာ’’တိ? ‘‘အရညေ ရုက္ခမူလသ္မိံ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘သတ္တုံ ခါဒိတွာ ပါနီယံ ပါတုံ ဂစ္ဆန္တော ပသိဗ္ဗကမုခံ ဗန္ဓိ, န ဗန္ဓီ’’တိ? ‘‘န ဗန္ဓိံ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘ပါနီယံ ပိဝိတွာ အာဂတော ပသိဗ္ဗကံ ဩလောကေတွာ ဗန္ဓီ’’တိ။ ‘‘အနောလောကေတွာဝ ဗန္ဓိံ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, တဝ ပါနီယံ ပါတုံ ဂတကာလေ အဇာနန္တဿေဝ တေ သတ္တုဂန္ဓေန ပသိဗ္ဗကံ သပ္ပေါ ပဝိဋ္ဌောတိ မညာမိ, ဧဝမေတ္ထ အာဂတော တွံ, တသ္မာ ပသိဗ္ဗကံ ဩတာရေတွာ ပရိသမဇ္ဈေ ဌပေတွာ ပသိဗ္ဗကမုခံ မောစေတွာ ပဋိက္ကမ္မ ဌိတော ဧကံ ဒဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ ပသိဗ္ဗကံ တာဝ ပဟရ, တတော ပတ္ထဋဖဏံ သုသူတိသဒ္ဒံ ကတွာ နိက္ခမန္တံ ကဏှသပ္ပံ ဒိသွာ နိက္ကင်္ခေါ ဘဝိဿတီ’’တိ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘အာဒါယ ဒဏ္ဍံ ပရိသုမ္ဘ ဘသ္တံ, ပဿေဠမူဂံ ဥရဂံ ဒုဇိဝှံ၊
ဆိန္ဒဇ္ဇ ကင်္ခံ ဝိစိကိစ္ဆိတာနိ, ဘုဇင်္ဂမံ ပဿ ပမုဉ္စ ဘသ္တ’’န္တိ။
တတ္ထ ပရိသုမ္ဘာတိ ပဟရ။ ပဿေဠမူဂန္တိ ဧဠံ ပဂ္ဃရန္တေန မုခေန ဧဠမူဂံ ပသိဗ္ဗကတော နိက္ခမန္တံ ဒုဇိဝှံ ဥရဂံ ပဿ။ ဆန္ဒဇ္ဇ ကင်္ခံ ဝိစိကိစ္ဆိတာနီတိ ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ မေ ပသိဗ္ဗကေ သပ္ပေါ, ဥဒါဟု နတ္ထီ’’တိ ကင်္ခမေဝ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနိ ဝိစိကိစ္ဆိတာနိ စ အဇ္ဇ ဆိန္ဒ, မယှံ သဒ္ဒဟ, အဝိတထဉှိ မေ ဝေယျာကရဏံ, ဣဒါနေဝ နိက္ခမန္တံ ဘုဇင်္ဂမံ ပဿ ပမုဉ္စ ဘသ္တန္တိ။
ဗြာဟ္မဏော မဟာသတ္တဿ ကထံ သုတွာ သံဝိဂ္ဂေါ ဘယပ္ပတ္တော တထာ အကာသိ။ သပ္ပေါပိ သတ္တုဘသ္တေ ဒဏ္ဍေန ပဟဋေ ပသိဗ္ဗကမုခါ နိက္ခမိတွာ မဟာဇနံ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သံဝိဂ္ဂရူပေါ ပရိသာယ မဇ္ဈေ, သော ဗြာဟ္မဏော သတ္တုဘသ္တံ ပမုဉ္စိ၊
အထ နိက္ခမိ ဥရဂေါ ဥဂ္ဂတေဇော, အာသီဝိသော သပ္ပေါ ဖဏံ ကရိတွာ’’တိ။
သပ္ပဿ ဖဏံ ကတွာ နိက္ခန္တကာလေ ‘‘မဟာသတ္တဿ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓဿေဝ ဗျာကရဏံ အဟောသီ’’တိ မဟာဇနော စေလုက္ခေပသဟဿာနိ ပဝတ္တေသိ, အင်္ဂုလိဖောဋနသဟဿာနိ ပရိဗ္ဘမိံသု, ဃနမေဃဝဿံ ဝိယ သတ္တရတနဝဿံ ဝဿိ, သာဓုကာရသဟဿာနိ ပဝတ္တိံသု, မဟာပထဝီဘိဇ္ဇနသဒ္ဒေါ ဝိယ အဟောသိ။ ဣဒံ ပန ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဧဝရူပဿ ပဉှဿ ကထနံ နာမ နေဝ ဇာတိယာ ဗလံ, န ဂေါတ္တကုလပ္ပဒေသာနံ ဗလံ, ကဿ ပနေတံ ဗလန္တိ? ပညာယ ဗလံ။ ပညဝါ ဟိ ပုဂ္ဂလော ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရိယမဂ္ဂဒွါရံ ဝိဝရိတွာ အမတမဟာနိဗ္ဗာနံ ပဝိသတိ, သာဝကပါရမိမ္ပိ ပစ္စေကဗောဓိမ္ပိ သမ္မာသမ္ဗောဓိမ္ပိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ အမတမဟာနိဗ္ဗာနသမ္ပာပကေသု ဟိ ဓမ္မေသု ပညာဝ သေဋ္ဌာ, အဝသေသာ တဿာ ပရိဝါရာ ဟောန္တိ။ တေနေတံ ဝုတ္တံ –
‘‘ပညာ ဟိ သေဋ္ဌာ ကုသလာ ဝဒန္တိ, နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာနံ၊
သီလံ သိရီ စာပိ သတဉ္စ ဓမ္မော, အနွာယိကာ ပညဝတော ဘဝန္တီ’’တိ။ (ဇာ။ ၂။၁၇။၈၁)၊
ဧဝံ ကထိတေ စ ပန မဟာသတ္တေန ပဉှေ ဧကော အဟိတုဏ္ဍိကော သပ္ပဿ မုခဗန္ဓနံ ကတွာ သပ္ပံ ဂဟေတွာ အရညေ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဗြာဟ္မဏော ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဇယာပေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ရညော ထုတိံ ကရောန္တော ဥပဍ္ဎဂါထမာဟ –
‘‘သုလဒ္ဓလာဘာ ဇနကဿ ရညော၊
ယော ပဿတီ သေနကံ သာဓုပည’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ယော သာဓုပညံ ဥတ္တမပညံ သေနကပဏ္ဍိတံ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ ပိယစက္ခူဟိ ပဿိတုံ လဘတိ, တဿ ရညော ဇနကဿ ဧတေ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ ဒဿနလာဘာ သုလဒ္ဓလာဘာ ဝတ, ဧတေန လဒ္ဓေသု သဗ္ဗလာဘေသု ဧတေဝ လာဘာ သုလဒ္ဓလာဘာ နာမာတိ။
ဗြာဟ္မဏောပိ ရညော ထုတိံ ကတွာ ပုန ပသိဗ္ဗကတော သတ္တ ကဟာပဏသတာနိ ဂဟေတွာ မဟာသတ္တဿ ထုတိံ ကတွာ တုဋ္ဌိဒါယံ ဒါတုကာမော ဒိယဍ္ဎဂါထမာဟ –
‘‘ဝိဝဋ္ဋဆဒ္ဒေါ နုသိ သဗ္ဗဒဿီ, ဉာဏံ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပံ။
‘‘ဣမာနိ မေ သတ္တသတာနိ အတ္ထိ, ဂဏှာဟိ သဗ္ဗာနိ ဒဒါမိ တုယှံ၊
တယာ ဟိ မေ ဇီဝိတမဇ္ဇ လဒ္ဓံ, အထောပိ ဘရိယာယ မကာသိ သောတ္ထိ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝိဝဋ္ဋဆဒ္ဒေါ နုသိ သဗ္ဗဒဿီတိ ကိံ နု ခေါ တွံ သဗ္ဗေသု ဓမ္မာကာရေသု ဝိဝဋ္ဋဆဒနော ဝိဝဋ္ဋနေယျဓမ္မော သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေါတိ ထုတိဝသေန ပုစ္ဆတိ။ ဉာဏံ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပန္တိ ဥဒါဟု အသဗ္ဗညုဿပိ သတော တဝ ဉာဏံ အတိဝိယ ဘိံသရူပံ သဗ္ဗညုတညာဏံ ဝိယ ဗလဝန္တိ။ တယာ ဟိ မေတိ တယာ ဟိ ဒိန္နတ္တာ အဇ္ဇ မယာ ဇီဝိတံ လဒ္ဓံ။ အထောပိ ဘရိယာယ မကာသိ သောတ္ထိန္တိ အထောပိ မေ ဘရိယာယ တွမေဝ သောတ္ထိံ အကာသိ။
ဣတိ သော ဝတွာ ‘‘သစေပိ သတသဟဿံ ဘဝေယျ, ဒဒေယျမေဝါဟံ, ဧတ္တကမေဝ မေ ဓနံ, ဣမာနိ မေ သတ္တ သတာနိ ဂဏှာ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ဗောဓိသတ္တံ ယာစိ။ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ပဏ္ဍိတာ ဝေတနမာဒိယန္တိ, စိတြာဟိ ဂါထာဟိ သုဘာသိတာဟိ၊
ဣတောပိ တေ ဗြဟ္မေ ဒဒန္တု ဝိတ္တံ, အာဒါယ တွံ ဂစ္ဆ သကံ နိကေတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝေတနန္တိ ဝေတ္တနံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဣတောပိ တေ ဗြဟ္မေတိ ဗြာဟ္မဏ, ဣတော မမ ပါဒမူလတောပိ တုယှံ ဓနံ ဒဒန္တု။
ဝိတ္တံ အာဒါယ တွံ ဂစ္ဆာတိ ဣတော အညာနိ တီဏိ သတာနိ ဂဟေတွာ သဟဿဘဏ္ဍိကံ အာဒါယ သကနိဝေသနံ ဂစ္ဆ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ မဟာသတ္တော ဗြာဟ္မဏဿ သဟဿံ ပူရာပေန္တော ကဟာပဏေ ဒါပေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကေန တွံ ဓနဘိက္ခာယ ပေသိတော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဘရိယာယ မေ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘ဘရိယာ ပန တေ မဟလ္လိကာ, ဒဟရာ’’တိ။ ‘‘ဒဟရာ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ သာ အညေန သဒ္ဓိံ အနာစာရံ ကရောန္တီ ‘နိဗ္ဘယာ ဟုတွာ ကရိဿာမီ’တိ တံ ပေသေသိ, သစေ ဣမေ ကဟာပဏေ ဃရံ နေဿသိ, သာ တေ ဒုက္ခေန လဒ္ဓကဟာပဏေ အတ္တနော ဇာရဿ ဒဿတိ, တသ္မာ တွံ ဥဇုကမေဝ ဂေဟံ အဂန္တွာ ဗဟိဂါမေ ရုက္ခမူလေ ဝါ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝါ ကဟာပဏေ ဌပေတွာ ပဝိသေယျာသီ’’တိ ဝတွာ တံ ဥယျောဇေသိ။ သော ဂါမသမီပံ ဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ကဟာပဏေ ဌပေတွာ သာယံ ဂေဟံ အဂမာသိ။ ဘရိယာပိဿ တသ္မိံ ခဏေ ဇာရေန သဒ္ဓိံ နိသိန္နာ အဟောသိ။ ဗြာဟ္မဏော ဒွါရေ ဌတွာ ‘‘ဘောတီ’’တိ အာဟ။ သာ တဿ သဒ္ဒံ သလ္လက္ခေတွာ ဒီပံ နိဗ္ဗာပေတွာ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ ဗြာဟ္မဏေ အန္တော ပဝိဋ္ဌေ ဣတရံ နီဟရိတွာ ဒွါရမူလေ ဌပေတွာ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ ပသိဗ္ဗကေ ကိဉ္စိ အဒိသွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကိံ တေ ဘိက္ခံ စရိတွာ လဒ္ဓ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သဟဿံ မေ လဒ္ဓ’’န္တိ။ ‘‘ကဟံ ပန တ’’န္တိ။ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ ဌပိတံ, ပါတောဝ အာဟရိဿာမိ, မာ စိန္တယီ’’တိ။ သာ ဂန္တွာ ဇာရဿ အာစိက္ခိ။ သော နိက္ခမိတွာ အတ္တနာ ဌပိတံ ဝိယ ဂဏှိ။
ဗြာဟ္မဏော ပုနဒိဝသေ ဂန္တွာ ကဟာပဏေ အပဿန္တော ဗောဓိသတ္တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကဟာပဏေ န ပဿာမိ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘရိယာယ တေ အာစိက္ခီ’’တိ? ‘‘အာမ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ မဟာသတ္တော တာယ ဇာရဿ အာစိက္ခိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘အတ္ထိ ပန တေ ဗြာဟ္မဏ, ဘရိယာယ ကုလူပကဗြာဟ္မဏော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အတ္ထိ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘တုယှမ္ပိ အတ္ထီ’’တိ? ‘‘အာမ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ အထဿ မဟာသတ္တော သတ္တန္နံ ဒိဝသာနံ ပရိဗ္ဗယံ ဒါပေတွာ ‘‘ဂစ္ဆ ပဌမဒိဝသေ တဝ သတ္တ, ဘရိယာယ တေ သတ္တာတိ စုဒ္ဒသ ဗြာဟ္မဏေ နိမန္တေတွာ ဘောဇေထ, ပုနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဧကေကံ ဟာပေတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ တဝ ဧကံ, ဘရိယာယ တေ ဧကန္တိ ဒွေ ဗြာဟ္မဏေ နိမန္တေတွာ ဘရိယာယ တေ သတ္တ ဒိဝသေ နိမန္တိတဗြာဟ္မဏဿ နိဗဒ္ဓံ အာဂမနဘာဝံ ဉတွာ မယှံ အာရောစေဟီ’’တိ အာဟ။ ဗြာဟ္မဏော
တထာ ကတွာ ‘‘သလ္လက္ခိတော မေ ပဏ္ဍိတ, နိဗဒ္ဓံ ဘုဉ္ဇနကဗြာဟ္မဏော’’တိ မဟာသတ္တဿ အာရောစေသိ။
ဗောဓိသတ္တော တေန သဒ္ဓိံ ပုရိသေ ပေသေတွာ တံ ဗြာဟ္မဏံ အာဟရာပေတွာ ‘‘အသုကရုက္ခမူလတော တေ ဣမဿ ဗြာဟ္မဏဿ သန္တကံ ကဟာပဏသဟဿံ ဂဟိတ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န ဂဏှာမိ, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ‘‘တွံ မမ သေနကပဏ္ဍိတဘာဝံ န ဇာနာသိ, အာဟရာပေဿာမိ တေ ကဟာပဏေ’’တိ။ သော ဘီတော ‘‘ဂဟိတာ မေ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ‘‘ကုဟိံ တေ ဌပိတာ’’တိ? ‘‘တတ္ထေဝ, ပဏ္ဍိတ, ဌပိတာ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏံ ပုစ္ဆိ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကိံ တေ သာယေဝ ဘရိယာ ဟောတု, ဥဒါဟု အညံ ဂဏှိဿသီ’’တိ။ ‘‘သာယေဝ မေ ဟောတု, ပဏ္ဍိတာ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တော မနုဿေ ပေသေတွာ ဗြာဟ္မဏဿ ကဟာပဏေ စ ဗြာဟ္မဏိဉ္စ အာဟရာပေတွာ စောရဗြာဟ္မဏဿ ဟတ္ထတော ကဟာပဏေ ဗြာဟ္မဏဿ ဒါပေတွာ ဣတရဿ ရာဇာဏံ ကာရေတွာ နဂရာ နီဟရာပေတွာ ဗြာဟ္မဏိယာပိ ရာဇာဏံ ကာရေတွာ ဗြာဟ္မဏဿ မဟန္တံ ယသံ ဒတွာ အတ္တနောယေဝ သန္တိကေ ဝသာပေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီနိ သစ္ဆိကရိံသု။ တဒါ ဗြာဟ္မဏော အာနန္ဒော အဟောသိ, ရုက္ခဒေဝတာ သာရိပုတ္တော, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, သေနကပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သတ္တုဘသ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၀၃] ၈။ အဋ္ဌိသေနဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယေမေ အဟံ န ဇာနာမီတိ ဣဒံ သတ္ထာ အာဠဝိံ နိဿာယ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ ဝိဟရန္တော ကုဋိကာရသိက္ခာပဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ မဏိကဏ္ဌဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၃။၇ အာဒယော) ကထိတမေဝ။ သတ္ထာ ပန တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ဗာဟိရကပဗ္ဗဇ္ဇာယ ပဗ္ဗဇိတွာ ရာဇူဟိ ပဝါရိတာပိ ‘ယာစနာ နာမ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ’တိ န ယာစိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ နိဂမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, အဋ္ဌိသေနကုမာရောတိဿ နာမံ ကရိံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အပရဘာဂေ ကာမေသု အာဒီနဝံ ဒိသွာ ဃရာဝါသတော နိက္ခမိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာသမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ စိရံ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ မနုဿပထံ ဩတရိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခာယ စရန္တော ရာဇင်္ဂဏံ အဂမာသိ။ ရာဇာ တဿာစာရဝိဟာရေ ပသီဒိတွာ တံ နိမန္တာပေတွာ ပါသာဒတလေ ပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ သုဘောဇနံ ဘောဇေတွာ ဘောဇနာဝသာနေ အနုမောဒနံ သုတွာ ပသန္နော ပဋိညံ ဂဟေတွာ မဟာသတ္တံ ရာဇုယျာနေ ဝသာပေသိ, ဒိဝသဿ စ ဒွေ တယော ဝါရေ ဥပဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဓမ္မကထာယ ပသန္နော ရဇ္ဇံ အာဒိံ ကတွာ ‘‘ယေန ဝေါ အတ္ထော, တံ ဝဒေယျာထာ’’တိ ပဝါရေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘ဣဒံ နာမ မေ ဒေဟီ’’တိ န ဝဒတိ။ အညေ ယာစကာ ‘‘ဣဒံ ဒေဟိ, ဣဒံ ဒေဟီ’’တိ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ ယာစန္တိ, ရာဇာ အသဇ္ဇမာနော ဒေတိယေဝ။ သော ဧကဒိဝသံ စိန္တေသိ ‘‘အညေ ယာစနကဝနိဗ္ဗကာ ‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ အမှာကံ ဒေဟီ’တိ မံ ယာစန္တိ, အယျော ပန အဋ္ဌိသေနော ပဝါရိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ကိဉ္စိ ယာစတိ, ပညဝါ ခေါ ပနေသ ဥပါယကုသလော, ပုစ္ဆိဿာမိ န’’န္တိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဘုတ္တပါတရာသော ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော အညေသံ ယာစနကာရဏံ တဿ စ အယာစနကာရဏံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယေမေ အဟံ န ဇာနာမိ, အဋ္ဌိသေန ဝနိဗ္ဗကေ၊
တေ မံ သင်္ဂမ္မ ယာစန္တိ, ကသ္မာ မံ တွံ န ယာစသီ’’တိ။
တတ္ထ ဝနိဗ္ဗကေတိ ယာစနကေ။ သင်္ဂမ္မာတိ သမာဂန္တွာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အယျ, အဋ္ဌိသေန, ယေမေ ဝနိဗ္ဗကေ အဟံ နာမဂေါတ္တဇာတိကုလပ္ပဒေသေန ‘‘ဣမေ နာမေတေ’’တိပိ န ဇာနာမိ, တေ မံ သမာဂန္တွာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ ယာစန္တိ, တွံ ပန ကသ္မာ မံ ကိဉ္စိ န ယာစသီတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာစကော အပ္ပိယော ဟောတိ, ယာစံ အဒဒမပ္ပိယော၊
တသ္မာဟံ တံ န ယာစာမိ, မာ မေ ဝိဒေဿနာ အဟူ’’တိ။
တတ္ထ ယာစကော အပ္ပိယော ဟောတီတိ ယော ဟိ, မဟာရာဇ, ပုဂ္ဂလော ‘‘ဣဒံ မေ ဒေဟီ’’တိ ယာစကော, သော မာတာပိတူနမ္ပိ မိတ္တာမစ္စာဒီနမ္ပိ အပ္ပိယော ဟောတိ အမနာပေါ။ တဿ အပ္ပိယဘာဝေါ မဏိကဏ္ဌဇာတကေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ယာစန္တိ ယာစိတဘဏ္ဍံ။ အဒဒန္တိ အဒဒမာနော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယောပိ ယာစိတံ န ဒေတိ, သော မာတာပိတရော အာဒိံ ကတွာ အဒဒမာနော ပုဂ္ဂလော ယာစကဿ အပ္ပိယော ဟောတီတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ယာစကောပိ ဒါယကဿ, ယာစိတံ ဘဏ္ဍံ အဒဒန္တောပိ ယာစကဿ အပ္ပိယော ဟောတိ, တသ္မာ အဟံ တံ န ယာစာမိ။ မာ မေ ဝိဒေဿနာ အဟူတိ သစေ ဟိ အဟံ ယာစေယျမေဝ, တဝ ဝိဒေဿော ဘဝေယျ, သာ မေ တဝ သန္တိကာ ဥပ္ပန္နာ ဝိဒေဿနာ, သစေ ပန တွံ န ဒဒေယျာသိ, မမ ဝိဒေဿော ဘဝေယျာသိ, သာ စ မမ တယိ ဝိဒေဿနာ, ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ မာ မေ ဝိဒေဿနာ အဟု, မာ နော ဥဘိန္နမ္ပိ မေတ္တာ ဘိဇ္ဇီတိ ဧတမတ္ထံ သမ္ပဿန္တော အဟံ တံ န ကိဉ္စိ ယာစာမီတိ။
အထဿ ဝစနံ သုတွာ ရာဇာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယော ဝေ ယာစနဇီဝါနော, ကာလေ ယာစံ န ယာစတိ၊
ပရဉ္စ ပုညာ ဓံသေတိ, အတ္တနာပိ န ဇီဝတိ။
‘‘ယော စ ယာစနဇီဝါနော, ကာလေ ယာစဉှိ ယာစတိ၊
ပရဉ္စ ပုညံ လဗ္ဘေတိ, အတ္တနာပိ စ ဇီဝတိ။
‘‘န ဝေဒေဿန္တိ သပ္ပညာ, ဒိသွာ ယာစကမာဂတေ၊
ဗြဟ္မစာရိ ပိယော မေသိ, ဝဒ တွံ ဘညမိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ယာစနဇီဝါနောတိ ယာစနဇီဝမာနော, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အယျ, အဋ္ဌိသေန ယော ယာစနေန ဇီဝမာနော ဓမ္မိကော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယာစိတဗ္ဗယုတ္တပတ္တကာလေ ကိဉ္စိဒေဝ ယာစိတဗ္ဗံ န ယာစတိ, သော ပရဉ္စ ဒါယကံ ပုညာ ဓံသေတိ ပရိဟာပေတိ, အတ္တနာပိ စ သုခံ န ဇီဝတိ။ ပုညံ လဗ္ဘေတီတိ ကာလေ ပန ယာစိတဗ္ဗံ ယာစန္တော ပရဉ္စ ပုညံ အဓိဂမေတိ, အတ္တနာပိ စ သုခံ ဇီဝတိ။ န ဝေဒေဿန္တီတိ ယံ တွံ ဝဒေသိ ‘‘မာ မေ ဝိဒေဿနာ အဟူ’’တိ, တံ ကသ္မာ ဝဒသိ။ သပ္ပညာ ဟိ
ဒါနဉ္စ ဒါနဖလဉ္စ ဇာနန္တာ ပဏ္ဍိတာ ယာစကေ အာဂတေ ဒိသွာ န ဒေဿန္တိ န ကုဇ္ဈန္တိ, အညဒတ္ထု ပန ပမုဒိတာဝ ဟောန္တီတိ ဒီပေတိ။ ယာစကမာဂတေတိ မ-ကာရော ဗျဉ္ဇနသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တော, ယာစကေ အာဂတေတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မစာရိ ပိယော မေသီတိ အယျ အဋ္ဌိသေန, ပရိသုဒ္ဓစာရိ မဟာပုည, တွံ မယှံ အတိဝိယ ပိယော, တသ္မာ ဝရံ တွံ မံ ဝဒေဟိ ယာစာဟိယေဝ။ ဘညမိစ္ဆသီတိ ယံကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဣစ္ဆသိ, သဗ္ဗံ ဝဒ, ရဇ္ဇမ္ပိ တေ ဒဿာမိယေဝါတိ။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ရညာ ရဇ္ဇေနာပိ ပဝါရိတော နေဝ ကိဉ္စိ ယာစိ။ ရညော ပန ဧဝံ အတ္တနော အဇ္ဈာသယေ ကထိတေ မဟာသတ္တောပိ ပဗ္ဗဇိတပဋိပတ္တိံ ဒဿေတုံ ‘‘မဟာရာဇ, ယာစနာ ဟိ နာမေသာ ကာမဘောဂီနံ ဂိဟီနံ အာစိဏ္ဏာ, န ပဗ္ဗဇိတာနံ, ပဗ္ဗဇိတေန ပန ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဂိဟီဟိ အသမာနပရိသုဒ္ဓါဇီဝေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ပဗ္ဗဇိတပဋိပဒံ ဒဿေန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဝေ ယာစန္တိ သပ္ပညာ, ဓီရော စ ဝေဒိတုမရဟတိ၊
ဥဒ္ဒိဿ အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ, ဧသာ အရိယာန ယာစနာ’’တိ။
တတ္ထ သပ္ပညာတိ ဗုဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဒသာဝကာ စ ဗောဓိယာ ပဋိပန္နာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတာ ဗောဓိသတ္တာ စ သဗ္ဗေပိ သပ္ပညာ စ သုသီလာ စ, ဧတေ ဧဝရူပါ သပ္ပညာ ‘‘အမှာကံ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒေထာ’’တိ န ယာစန္တိ။ ဓီရော စ ဝေဒိတုမရဟတီတိ ဥပဋ္ဌာကော ပန ဓီရော ပဏ္ဍိတော ဂိလာနကာလေ စ အဂိလာနကာလေ စ ယေန ယေနတ္ထော, တံ သဗ္ဗံ သယမေဝ ဝေဒိတုံ ဇာနိတုံ အရဟတိ။ ဥဒ္ဒိဿ အရိယာ တိဋ္ဌန္တီတိ အရိယာ ပန ဝါစံ အဘိန္ဒိတွာ ယေနတ္ထိကာ ဟောန္တိ, တံ ဥဒ္ဒိဿ ကေဝလံ ဘိက္ခာစာရဝတ္တေန တိဋ္ဌန္တိ, နေဝ ကာယင်္ဂံ ဝါ ဝါစင်္ဂံ ဝါ ကောပေန္တိ။ ကာယဝိကာရံ ဒဿေတွာ နိမိတ္တံ ကရောန္တော ဟိ ကာယင်္ဂံ ကောပေတိ နာမ, ဝစီဘေဒံ ကရောန္တော ဝါစင်္ဂံ ကောပေတိ နာမ, တဒုဘယံ အကတွာ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ။ ဧသာ အရိယာန ယာစနာတိ ဧသာ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂံ အကောပေတွာ ဘိက္ခာယ တိဋ္ဌမာနာ အရိယာနံ ယာစနာ နာမ။
ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဘန္တေ, ယဒိ သပ္ပညော ဥပဋ္ဌာကော အတ္တနာဝ ဉတွာ ကုလူပကဿ ဒါတဗ္ဗံ ဒေတိ, အဟမ္ပိ တုမှာကံ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒမ္မီ’’တိ ဝဒန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒဒါမိ တေ ဗြာဟ္မဏ ရောဟိဏီနံ, ဂဝံ သဟဿံ သဟ ပုင်္ဂဝေန၊
အရိယော ဟိ အရိယဿ ကထံ န ဒဇ္ဇာ, သုတွာန ဂါထာ တဝ ဓမ္မယုတ္တာ’’တိ။
တတ္ထ ရောဟိဏီနန္တိ ရတ္တဝဏ္ဏာနံ။ ဂဝံ သဟဿန္တိ ခီရဒဓိအာဒိမဓုရရသပရိဘောဂတ္ထာယ ဧဝရူပါနံ ဂုန္နံ သဟဿံ တုယှံ ဒမ္မိ, တံ မေ ပဋိဂ္ဂဏှ။ အရိယောတိ အာစာရအရိယော။ အရိယဿာတိ အာစာရအရိယဿ။ ကထံ န ဒဇ္ဇာတိ ကေန ကာရဏေန န ဒဒေယျ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အဟံ မဟာရာဇ, အကိဉ္စနော ပဗ္ဗဇိတော, န မေ ဂါဝီဟိ အတ္ထော’’တိ ပဋိက္ခိပိ။ ရာဇာ တဿောဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။ သောပိ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဗဟူ သောတာပတ္တိဖလာဒီသု ပတိဋ္ဌိတာ။ တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, အဋ္ဌိသေနော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
အဋ္ဌိသေနဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၀၄] ၉။ ကပိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယတ္ထ ဝေရီ နိဝသတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ပထဝိပဝေသနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တသ္မိဉှိ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော သဟ ပရိသာယ နဋ္ဌော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ ဒေဝဒတ္တော သဟ ပရိသာယ နဋ္ဌော, ပုဗ္ဗေပိ နဿိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကပိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပဉ္စသတကပိပရိဝါရော ရာဇုယျာနေ ဝသိ။ ဒေဝဒတ္တောပိ ကပိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပဉ္စသတကပိပရိဝါရော တတ္ထေဝ ဝသိ။ အထေကဒိဝသံ ပုရောဟိတေ ဥယျာနံ ဂန္တွာ နှတွာ အလင်္ကရိတွာ နိက္ခမန္တေ
ဧကော လောလကပိ ပုရေတရံ ဂန္တွာ ရာဇုယျာနဒွါရေ တောရဏမတ္ထကေ နိသီဒိတွာ တဿ မတ္ထကေ ဝစ္စပိဏ္ဍံ ပါတေတွာ ပုန ဥဒ္ဓံ ဩလောကေန္တဿ မုခေ ပါတေသိ။ သော နိဝတ္တိတွာ ‘‘ဟောတု, ဇာနိဿာမိ တုမှာကံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ မက္ကဋေ သန္တဇ္ဇေတွာ ပုန နှတွာ ပက္ကာမိ။ တေန ဝေရံ ဂဟေတွာ မက္ကဋာနံ သန္တဇ္ဇိတဘာဝံ ဗောဓိသတ္တဿ အာရောစေသုံ။ သော ‘‘ဝေရီနံ နိဝသနဋ္ဌာနေ နာမ ဝသိတုံ န ဝဋ္ဋတိ, သဗ္ဗောပိ ကပိဂဏော ပလာယိတွာ အညတ္ထ ဂစ္ဆတူ’’တိ ကပိသဟဿဿပိ အာရောစာပေသိ။ ဒုဗ္ဗစကပိ အတ္တနော ပရိဝါရမက္ကဋေ ဂဟေတွာ ‘‘ပစ္ဆာ ဇာနိဿာမီ’’တိ တတ္ထေဝ နိသီဒိ။ ဗောဓိသတ္တော အတ္တနော ပရိဝါရံ ဂဟေတွာ အရညံ ပါဝိသိ။ အထေကဒိဝသံ ဧကိဿာ ဝီဟိကောဋ္ဋိကာယ ဒါသိယာ အာတပေ ပသာရိတဝီဟိံ ခါဒန္တော ဧကော ဧဠကော ဥမ္မုက္ကေန ပဟာရံ လဘိတွာ အာဒိတ္တသရီရော ပလာယန္တော ဧကိဿာ ဟတ္ထိသာလံ နိဿာယ တိဏကုဋိယာ ကုဋ္ဋေ သရီရံ ဃံသိ။ သော အဂ္ဂိ တိဏကုဋိကံ ဂဏှိ, တတော ဥဋ္ဌာယ ဟတ္ထိသာလံ ဂဏှိ, ဟတ္ထိသာလာယ ဟတ္ထီနံ ပိဋ္ဌိ ဈာယိ, ဟတ္ထိဝေဇ္ဇာ ဟတ္ထီနံ ပဋိဇဂ္ဂန္တိ။
ပုရောဟိတောပိ မက္ကဋာနံ ဂဟဏူပါယံ ဥပဓာရေန္တော ဝိစရတိ။ အထ နံ ရာဇုပဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ နိသိန္နံ ရာဇာ အာဟ ‘‘အာစရိယ, ဗဟူ နော ဟတ္ထီ ဝဏိတာ ဇာတာ, ဟတ္ထိဝေဇ္ဇာ ပဋိဇဂ္ဂိတုံ န ဇာနန္တိ, ဇာနာသိ နု ခေါ ကိဉ္စိ ဘေသဇ္ဇ’’န္တိ? ‘‘ဇာနာမိ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကိံ နာမာ’’တိ? ‘‘မက္ကဋဝသာ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကဟံ လဘိဿာမာ’’တိ? ‘‘နနု ဥယျာနေ ဗဟူ မက္ကဋာ’’တိ? ရာဇာ ‘‘ဥယျာနေ မက္ကဋေ မာရေတွာ ဝသံ အာနေထာ’’တိ အာဟ။ ဓနုဂ္ဂဟာ ဂန္တွာ ပဉ္စသတေပိ မက္ကဋေ ဝိဇ္ဈိတွာ မာရေသုံ။ ဧကော ပန ဇေဋ္ဌကမက္ကဋော ပလာယန္တော သရပဟာရံ လဘိတွာပိ တတ္ထေဝ အပတိတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ပတွာ ပတိ။ ဝါနရာ ‘‘အမှာကံ ဝသနဋ္ဌာနံ ပတွာ မတော’’တိ တဿ ပဟာရံ လဒ္ဓါ မတဘာဝံ ဗောဓိသတ္တဿ အာရောစေသုံ။ သော ဂန္တွာ ကပိဂဏမဇ္ဈေ နိသိန္နော ‘‘ပဏ္ဍိတာနံ ဩဝါဒံ အကတွာ ဝေရိဋ္ဌာနေ ဝသန္တာ နာမ ဧဝံ ဝိနဿန္တီ’’တိ ကပိဂဏဿ ဩဝါဒဝသေန ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယတ္ထ ဝေရီ နိဝသတိ, န ဝသေ တတ္ထ ပဏ္ဍိတော၊
ဧကရတ္တံ ဒွိရတ္တံ ဝါ, ဒုက္ခံ ဝသတိ ဝေရိသု။
‘‘ဒိသော ဝေ လဟုစိတ္တဿ, ပေါသဿာနုဝိဓီယတော၊
ဧကဿ ကပိနော ဟေတု, ယူထဿ အနယော ကတော။
‘‘ဗာလောဝ ပဏ္ဍိတမာနီ, ယူထဿ ပရိဟာရကော၊
သစိတ္တဿ ဝသံ ဂန္တွာ, သယေထာယံ ယထာ ကပိ။
‘‘န သာဓု ဗလဝါ ဗာလော, ယူထဿ ပရိဟာရကော၊
အဟိတော ဘဝတိ ဉာတီနံ, သကုဏာနံဝ စေတကော။
‘‘ဓီရောဝ ဗလဝါ သာဓု, ယူထဿ ပရိဟာရကော၊
ဟိတော ဘဝတိ ဉာတီနံ, တိဒသာနံဝ ဝါသဝေါ။
‘‘ယော စ သီလဉ္စ ပညဉ္စ, သုတဉ္စတ္တနိ ပဿတိ၊
ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ, အတ္တနော စ ပရဿ စ။
‘‘တသ္မာ တုလေယျ မတ္တာနံ, သီလပညာသုတာမိဝ၊
ဂဏံ ဝါ ပရိဟရေ ဓီရော, ဧကော ဝါပိ ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။
တတ္ထ လဟုစိတ္တဿာတိ လဟုစိတ္တော အဿ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယော ပေါသော လဟုစိတ္တဿ မိတ္တဿ ဝါ ဉာတိနော ဝါ အနုဝိဓီယတိ အနုဝတ္တတိ, တဿ ပေါသဿ အနုဝိဓီယတော သော လဟုစိတ္တော ဒိသော ဟောတိ, ဝေရိကိစ္စံ ကရောတိ။ ဧကဿ ကပိနောတိ ပဿထ ဧကဿ လဟုစိတ္တဿ အန္ဓဗာလဿ ကပိနော ဟေတု အယံ သကလဿ ယူထဿ အနယော အဝုဍ္ဎိ မဟာဝိနာသော ကတောတိ။ ပဏ္ဍိတမာနီတိ ယော သယံ ဗာလော ဟုတွာ ‘‘အဟံ ပဏ္ဍိတော’’တိ အတ္တာနံ မညမာနော ပဏ္ဍိတာနံ ဩဝါဒံ အကတွာ သကဿ စိတ္တဿ ဝသံ ဂစ္ဆတိ, သော သစိတ္တဿ ဝသံ ဂန္တွာ ယထာယံ ဒုဗ္ဗစကပိ မတသယနံ သယိတော, ဧဝံ သယေထာတိ အတ္ထော။
န သာဓူတိ ဗာလော နာမ ဗလသမ္ပန္နော ယူထဿ ပရိဟာရကော န သာဓု န လဒ္ဓကော။ ကိံကာရဏာ? သော ဟိ အဟိတော ဘဝတိ ဉာတီနံ, ဝိနာသမေဝ ဝဟတိ။ သကုဏာနံဝ စေတကောတိ ယထာ ဟိ တိတ္တိရသကုဏာနံ ဒီပကတိတ္တိရော ဒိဝသမ္ပိ ဝဿန္တော အညေ သကုဏေ န မာရေတိ, ဉာတကေဝ မာရေတိ, တေသညေဝ အဟိတော ဟောတိ, ဧဝန္တိ အတ္ထော။ ဟိတော ဘဝတီတိ ကာယေနပိ ဝါစာယပိ မနသာပိ ဟိတကာရကောယေဝ။ ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတီတိ ယော ဣဓ ပုဂ္ဂလော ဧတေ သီလာဒယော ဂုဏေ
အတ္တနိ ပဿတိ, သော ‘‘မယှံ အာစာရသီလမ္ပိ အတ္ထိ, ပညာပိ သုတပရိယတ္တိပိ အတ္ထီ’’တိ တထတော ဇာနိတွာ ဂဏံ ပရိဟရန္တော အတ္တနော စ ပရေသဉ္စ အတ္တာနံ ပရိဝါရေတွာ စရန္တာနန္တိ ဥဘိန္နမ္ပိ အတ္ထမေဝ စရတိ။
တုလေယျ မတ္တာနန္တိ တုလေယျ အတ္တာနံ။ တုလေယျာတိ တုလေတွာ။ သီလပညာသုတာမိဝါတိ ဧတာနိ သီလာဒီနိ ဝိယ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယသ္မာ သီလာဒီနိ အတ္တနိ သမနုပဿန္တော ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ, တသ္မာ ပဏ္ဍိတော ဧတာနိ သီလာဒီနိ ဝိယ အတ္တာနမ္ပိ တေသု တုလေတွာ ‘‘ပတိဋ္ဌိတော နု ခေါမှိ သီလေ ပညာယ သုတေ’’တိ တီရေတွာ ပတိဋ္ဌိတဘာဝံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဓီရော ဂဏံ ဝါ ပရိဟရေယျ, စတူသု ဣရိယာပထေသု ဧကော ဝါ ဟုတွာ ပရိဗ္ဗဇေယျ ဝတ္တေယျ, ပရိသုပဋ္ဌာကေနပိ ဝိဝေကစာရိနာပိ ဣမေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။ ဧဝံ မဟာသတ္တော ကပိရာဇာ ဟုတွာပိ ဝိနယပရိယတ္တိကိစ္စံ ကထေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒုဗ္ဗစကပိ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ပရိသာပိဿ ဒေဝဒတ္တပရိသာ, ပဏ္ဍိတကပိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကပိဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၀၅] ၁၀။ ဗကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒွါသတ္တတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဗကဗြဟ္မာနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဿ ဟိ ‘‘ဣဒံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အစဝနဓမ္မံ, ဣတော အညံ လောကနိဿရဏံ နိဗ္ဗာနံ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ဟေဋ္ဌူပပတ္တိကော ကိရေသ ဗြဟ္မာ ပုဗ္ဗေ ဈာနံ ဘာဝေတွာ ဝေဟပ္ဖလေသု နိဗ္ဗတ္တော, တတ္ထ ပဉ္စကပ္ပသတပရိမာဏံ အာယုံ ခေပေတွာ သုဘကိဏှေသု နိဗ္ဗတ္တိတွာ စတုသဋ္ဌိကပ္ပံ ခေပေတွာ တတော စုတော အဋ္ဌကပ္ပါယုကေသု အာဘဿရေသု နိဗ္ဗတ္တိ, တတြဿ ဧသာ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော ဟိ နေဝ ဥပရိဗြဟ္မလောကတော စုတိံ, န တတ္ထ ဥပပတ္တိံ အနုဿရိ, တဒုဘယမ္ပိ အပဿန္တော ဧဝံ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှိ။ ဘဂဝါ တဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော တသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ ပါတုရဟောသိ။
အထ ဗြဟ္မာ ဘဂဝန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဧဟိ ခေါ, မာရိသ, သွာဂတံ မာရိသ, စိရဿံ ခေါ, မာရိသ, ဣမံ ပရိယာယမကာသိ, ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ ဣဒဉှိ မာရိသ, နိစ္စံ ဣဒံ ဓုဝံ ဣဒံ သဿတံ ဣဒံ ကေဝလံ ဣဒံ အစဝနဓမ္မံ, ဣဒဉှိ န စ ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, ဣတော စ ပနညံ ဥတ္တရိ နိဿရဏံ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ဗကံ ဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အဝိဇ္ဇာဂတော ဝတ ဘော ဗကော ဗြဟ္မာ, အဝိဇ္ဇာဂတော ဝတ ဘော ဗကော ဗြဟ္မာ, ယတြ ဟိ နာမ အနိစ္စညေဝ သမာနံ နိစ္စန္တိ ဝက္ခတိ…ပေ… သန္တဉ္စ ပနညံ ဥတ္တရိ နိဿရဏံ, နတ္ထညံ ဥတ္တရိ နိဿရဏန္တိ ဝက္ခတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၅)။ တံ သုတွာ ဗြဟ္မာ ‘‘တွံ ဧဝံ ကထေသိ, တွံ ဧဝံ ကထေသိ, ဣတိ မံ ဧသ အနုယုဉ္ဇန္တော အနုဗန္ဓတီ’’တိ စိန္တေတွာ ယထာ နာမ ဒုဗ္ဗလော စောရော ကတိပယေ ပဟာရေ လဘိတွာ ‘‘ကိံ အဟမေဝ စောရော, အသုကောပိ စောရော အသုကောပိ စောရော’’တိ သဗ္ဗေပိ သဟာယကေ အာစိက္ခတိ, တထေဝ ဘဂဝတော အနုယောဂဘယေန ဘီတော အညေပိ အတ္တနော သဟာယကေ အာစိက္ခန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒွါသတ္တတိ ဂေါတမ ပုညကမ္မာ, ဝသဝတ္တိနော ဇာတိဇရံ အတီတာ၊
အယမန္တိမာ ဝေဒဂူ ဗြဟ္မပတ္တိ, အသ္မာဘိဇပ္ပန္တိ ဇနာ အနေကာ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၅)၊
တတ္ထ ဒွါသတ္တတီတိ န ကေဝလံ ဘော ဂေါတမ, အဟမေဝ, အထ ခေါ ဣမသ္မိံ ဗြဟ္မလောကေ မယံ ဒွါသတ္တတိ ဇနာ ပုညကမ္မာ အညေသံ ဥပရိ အတ္ထနော ဝသံ ဝတ္တနေန ဝသဝတ္တိနော ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ အတီတာ, အယံ နော ဝေဒေဟိ ဂတတ္တာ ဝေဒဂူ, အယံ ဘော ဂေါတမ အန္တိမာ ဗြဟ္မပတ္တိ, ပစ္ဆိမကောဋိပ္ပတ္တိ သေဋ္ဌဘာဝပ္ပတ္တိ။ အသ္မာဘိဇပ္ပန္တိ ဇနာ အနေကာတိ အမှေ အညေ ဗဟူ ဇနာ ပဉ္ဇလိကာ ဟုတွာ – ‘‘အယံ ခေါ ဘဝံ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တာ နမဿန္တိ ပတ္ထေန္တိ ပိဟယန္တိ, ‘‘အဟော ဝတ မယမ္ပိ ဧဝရူပါ ဘဝေယျာမာ’’တိ ဣစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။
တဿ ဝစနံ သုတွာ သတ္ထာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပ္ပံ ဟိ ဧတံ န ဟိ ဒီဃမာယု, ယံ တွံ ဗက မညသိ ဒီဃမာယုံ၊
သတံ သဟဿာနိ နိရဗ္ဗုဒါနံ, အာယုံ ပဇာနာမိ တဝါဟ ဗြဟ္မေ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၅)၊
တတ္ထ သတံ သဟဿာနိ နိရဗ္ဗုဒါနန္တိ နိရဗ္ဗုဒသင်္ခါတာနံ ဂဏနာနံ သတသဟဿာနိ။ ဝဿာနဉှိ ဒသဒသကံ သတံ, ဒသ သတာနံ သဟဿံ, သတံ သဟဿာနံ သတသဟဿံ, သတံ သတသဟဿာနံ ကောဋိ နာမ, သတံ ကောဋိသတသဟဿာနံ ပကောဋိ နာမ, သတံ ပကောဋိသတသဟဿာနံ ကောဋိပကောဋိ နာမ, သတံ ကောဋိပကောဋိသတသဟဿာနံ ဧကံ နဟုတံ နာမ, သတံ နဟုတသတသဟဿာနံ ဧကံ နိန္နဟုတံ နာမ။ ဆေကော ဂဏကော ဧတ္တကံ ဂဏေတုံ သက္ကောတိ, တတော ပရံ ဂဏနာ နာမ ဗုဒ္ဓါနမေဝ ဝိသယော။ တတ္ထ သတံ နိန္နဟုတသတသဟဿာနံ ဧကံ အဗ္ဗုဒံ, ဝီသတိ အဗ္ဗုဒါနိ ဧကံ နိရဗ္ဗုဒံ, တေသံ နိရဗ္ဗုဒသတသဟဿာနံ ဧကံ အဟဟံ နာမ, ဧတ္တကံ ဗကဿ ဗြဟ္မုနော တသ္မိံ ဘဝေ အဝသိဋ္ဌံ အာယု, တံ သန္ဓာယ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ။
တံ သုတွာ ဗကော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနန္တဒဿီ ဘဂဝါဟမသ္မိ, ဇာတိဇ္ဇရံ သောကမုပါတိဝတ္တော၊
ကိံ မေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ, အာစိက္ခ မေ တံ ယမဟံ ဝိဇည’’န္တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၅)၊
တတ္ထ ဘဂဝါတိ ဘဂဝါ တုမှေ ‘‘အာယုံ ပဇာနာမိ တဝါဟ’’န္တိ ဝဒန္တာ ‘‘အဟံ အနန္တဒဿီ ဇာတိဇရဉ္စ သောကဉ္စ ဥပါတိဝတ္တောသ္မီ’’တိ ဝဒထ။ ဝတသီလဝတ္တန္တိ ဝတသမာဒါနဉ္စ သီလဝတ္တဉ္စ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယဒိ တုမှေ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ, ဧဝံ သန္တေ ကိံ မယှံ ပုရာဏံ ဝတဉ္စ သီလဝတ္တဉ္စ, အာစိက္ခ မေ တံ, ယမဟံ တယာ အာစိက္ခိတံ ယာထာဝသရသတော ဝိဇာနေယျန္တိ။
အထဿ ဘဂဝါ အတီတာနိ ဝတ္ထူနိ အာဟရိတွာ အာစိက္ခန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယံ တွံ အပါယေသိ ဗဟူ မနုဿေ, ပိပါသိတေ ဃမ္မနိ သမ္ပရေတေ၊
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ, သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
‘‘ယံ ဧဏိကူလသ္မိ ဇနံ ဂဟီတံ, အမောစယီ ဂယှက နီယမာနံ၊
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ, သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
‘‘ဂင်္ဂါယ သောတသ္မိံ ဂဟီတနာဝံ, လုဒ္ဒေန နာဂေန မနုဿကပ္ပါ၊
အမောစယိ တွံ ဗလသာ ပသယှ, တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ၊
သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
‘‘ကပ္ပေါ စ တေ ဗဒ္ဓစရော အဟောသိံ, သမ္ဗုဒ္ဓိမန္တံ ဝတိနံ အမညံ၊
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ, သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမီ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၅)၊
တတ္ထ အပါယေသီတိ ပါယေသိ။ ဃမ္မနိ သမ္ပရေတေတိ ဃမ္မေန သမ္ပရေတေ အတိဝိယ ဖုဋ္ဌေ ဃမ္မကိလန္တေ။ သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝါတိ ပစ္စူသကာလေ သုပန္တော သုပိနံ ပဿိတွာ တံ သုပိနကံ ဝိယ အနုဿရာမိ။ သော ကိရ ဗကဗြဟ္မာ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေ တာပသော ဟုတွာ မရုကန္တာရေ ဝသန္တော ဗဟူနံ ကန္တာရပဋိပန္နာနံ ပါနီယံ အာဟရိတွာ အဒါသိ။ အထေကဒိဝသံ ဧကော သတ္ထဝါဟော ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ မရုကန္တာရံ ပဋိပဇ္ဇိ။ မနုဿာ ဒိသာ ဝဝတ္ထပေတုံ အသက္ကောန္တာ သတ္တ ဒိဝသာနိ အာဟိဏ္ဍိတွာ ခီဏဒါရုဒကာ နိရာဟာရာ ဥဏှာဘိဘူတာ ‘‘ဣဒါနိ နော ဇီဝိတံ နတ္ထီ’’တိ သကဋေ ပရိဝတ္တေတွာ
ဂေါဏေ မောစေတွာ ဟေဋ္ဌာသကဋေသု နိပဇ္ဇိံသု။ တဒါ တာပသော အာဝဇ္ဇေန္တော တေ ဒိသွာ ‘‘မယိ ပဿန္တေ မာ နဿိံသူ’’တိ စိန္တေတွာ အတ္တနော ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန ဂင်္ဂါသောတံ ဥဗ္ဗတ္တေတွာ သတ္ထဝါဟာဘိမုခံ အကာသိ, အဝိဒူရေ စ ဧကံ ဝနသဏ္ဍံ မာပေသိ။ မနုဿာ ပါနီယံ ပိဝိတွာ နှတွာ ဂေါဏေ သန္တပ္ပေတွာ ဝနသဏ္ဍတော တိဏံ လာယိတွာ ဒါရူနိ ဂဟေတွာ ဒိသံ သလ္လက္ခေတွာ အရောဂါ ကန္တာရံ အတိက္ကမိံသု, တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။
ဧဏိကူလသ္မိန္တိ ဧဏိယာ နာမ နဒိယာ ကူလေ။ ဂယှက နီယမာနန္တိ ကရမရဂါဟံ ဂဟေတွာ နီယမာနံ။ သော ကိရ တာပသော အပရသ္မိံ ကာလေ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ နိဿာယ နဒီတီရေ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။ အထေကသ္မိံ ဒိဝသေ ပဗ္ဗတတော စောရာ ဩတရိတွာ တံ ဂါမံ ပဟရိတွာ မဟာဇနံ ဂဟေတွာ ပဗ္ဗတံ အာရောပေတွာ အန္တရာမဂ္ဂေ စာရကမနုဿေ ဌပေတွာ ပဗ္ဗတဗိလံ ပဝိသိတွာ အာဟာရံ ပစာပေန္တာ နိသီဒိံသု။ တာပသော ဂေါမဟိံသာဒီနဉ္စေဝ ဒါရကဒါရိကာဒီနဉ္စ မဟန္တံ အဋ္ဋဿရံ သုတွာ ‘‘မယိ ပဿန္တေ မာ နဿိံသူ’’တိ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန အတ္တဘာဝံ ဇဟိတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ပရိဝုတော ရာဇာ ဟုတွာ ယုဒ္ဓဘေရိံ အာကောဋာပေန္တော တံ ဌာနံ အဂမာသိ။ စာရကမနုဿာ တံ ဒိသွာ စောရာနံ အာရောစေသုံ။ စောရာ ‘‘ရညာ သဒ္ဓိံ ဝိဂ္ဂဟော နာမ န ယုတ္တော’’တိ သဗ္ဗံ ဂဟိတဂဟိတံ ဘဏ္ဍကံ ဆဍ္ဍေတွာ ဘတ္တံ အဘုဉ္ဇိတွာဝ ပလာယိံသု။ တာပသော တေ သဗ္ဗေ အာနေတွာ သကဂါမေယေဝ ပတိဋ္ဌာပေသိ, တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။
ဂဟီတနာဝန္တိ နိဂ္ဂဟိတနာဝံ။ လုဒ္ဒေနာတိ ကက္ခဠေန။ မနုဿကပ္ပါတိ မနုဿေ ဝိနာသေတုကာမတာယ။ ဗလသာတိ ဗလေန။ ပသယှာတိ အဘိဘဝိတွာ။ အပရသ္မိံ ကာလေ သော တာပသော ဂင်္ဂါတီရေ ဝိဟာသိ။ တဒါ မနုဿာ ဒွေ တယော နာဝါသံဃာဋေ ဗန္ဓိတွာ သံဃာဋမတ္ထကေ ပုပ္ဖမဏ္ဍပံ ကာရေတွာ သံဃာဋေ နိသီဒိတွာ ခါဒန္တာ ပိဝန္တာ သမ္ဗန္ဓကုလံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေ ပီတာဝသေသံ သုရံ ဘုတ္တခါဒိတာဝသေသာနိ ဘတ္တမစ္ဆမံသတမ္ဗုလာဒီနိ ဂင်္ဂါယမေဝ ပါတေန္တိ။ ဂင်္ဂေယျော နာဂရာဇာ ‘‘ဣမေ ဥစ္ဆိဋ္ဌကံ မမ ဥပရိ ခိပန္တီ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘သဗ္ဗေ တေ ဇနေ ဂဟေတွာ ဂင်္ဂါယ ဩသီဒါပေဿာမီ’’တိ မဟန္တံ ဧကဒေါဏိကနာဝပ္ပမာဏံ အတ္တဘာဝံ မာပေတွာ ဥဒကံ
ဘိန္ဒိတွာ ဖဏံ ဓာရယမာနော တေသံ အဘိမုခေါ ပါယာသိ။ တေ နာဂရာဇာနံ ဒိသွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ မဟာသဒ္ဒံ ကရိံသု။ တာပသော တေသံ ပရိဒေဝိတသဒ္ဒံ သုတွာ နာဂရာဇဿ စ ကုဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ ‘‘မယိ ပဿန္တေ မာ နဿိံသူ’’တိ ခိပ္ပနိသန္တိယာ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ခိပ္ပံ သုပဏ္ဏဝဏ္ဏံ အတ္တာနံ မာပေတွာ အဂမာသိ။ နာဂရာဇာ တံ ဒိသွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတော ဥဒကေ နိမုဇ္ဇိ။ မနုဿာ သောတ္ထိဘာဝံ ပတွာ အဂမံသု, တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။
ဗဒ္ဓစရောတိ အန္တေဝါသိကော။ သမ္ဗုဒ္ဓိမန္တံ ဝတိနံ အမညန္တိ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော စေဝ ဝတသမ္ပန္နော စ တာပသောတိ တံ မညမာနော။ ဣမိနာ ကိံ ဒဿေတိ? မဟာဗြဟ္မေ အဟံ အတီတေ တဝ ကေသဝတာပသကာလေ ကပ္ပေါ နာမ အန္တေဝါသိကော ဝေယျာဝစ္စကရော ဟုတွာ တုယှံ နာရဒေန နာမ အမစ္စေန ဗာရာဏသိတော ဟိမဝန္တံ အာနီတဿ ရောဂံ ဝူပသမေသိံ။ အထ နံ နာရဒေါ ဒုတိယဝါရေ အာဂန္တွာ နိရောဂံ ဒိသွာ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ –
‘‘မနုဿိန္ဒံ ဇဟိတွာန, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ၊
ကထံ နု ဘဂဝါ ကေသိ, ကပ္ပဿ ရမတိ အဿမေ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၁၈၁)၊
တမေနံ တွံ ဧတဒဝေါစ –
‘‘သာဒူနိ ရမဏီယာနိ, သန္တိ ဝက္ခာ မနောရမာ၊
သုဘာသိတာနိ ကပ္ပဿ, နာရဒ ရမယန္တိ မ’’န္တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၁၈၂)၊
ဣတိဿ ဘဂဝါ ဣမံ အတ္တနာ အန္တေဝါသိကေန ဟုတွာ ရောဂဿ ဝူပသမိတဘာဝံ ဒီပေန္တော ဧဝမာဟ။ တဉ္စ ပန ဗြဟ္မုနာ မနုဿလောကေ ကတကမ္မံ သဗ္ဗံ မဟာဗြဟ္မာနံ သလ္လက္ခာပေန္တောဝ ကထေသိ။
သော သတ္ထု ဝစနေန အတ္တနာ ကတကမ္မံ သရိတွာ တထာဂတဿ ထုတိံ ကရောန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ပဇာနာသိ မမေတမာယုံ, အညမ္ပိ ဇာနာသိ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓေါ၊
တထာ ဟိ တာယံ ဇလိတာနုဘာဝေါ, ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ ဗြဟ္မလောက’’န္တိ။
တတ္ထ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓေါတိ တထာ ဟိ တွံ ဗုဒ္ဓေါ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ အညာတံ နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာယေဝ ဟိ တေ ဗုဒ္ဓါ နာမာတိ ဒဿေတိ။ တထာ ဟိ တာယန္တိ ဗုဒ္ဓတ္တာယေဝ စ ပန တဝ အယံ ဇလိတော သရီရပ္ပဘာနုဘာဝေါ။ ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတီတိ ဣမံ သကလမ္ပိ ဗြဟ္မလောကံ ဩဘာသေန္တော တိဋ္ဌတိ။
ဧဝံ သတ္ထာ အတ္တနော ဗုဒ္ဓဂုဏံ ဇာနာပေန္တော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သစ္စာနိ ပကာသေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သမ္ပတ္တာနံ ဒသမတ္တာနံ ဗြဟ္မသဟဿာနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ ဣတိ ဘဂဝါ ဗဟူနံ ဗြဟ္မာနံ အဝဿယော ဟုတွာ ဗြဟ္မလောကာ ဇေတဝနံ အာဂန္တွာ တတ္ထ ကထိတနိယာမေနေဝ တံ ဓမ္မဒေသနံ ဘိက္ခူနံ ကထေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကေသဝတာပသော ဗကဗြဟ္မာ အဟောသိ, ကပ္ပမာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဗကဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ကုက္ကုဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဂန္ဓာရဝဂ္ဂေါ
֍ * မြန်[၄၀၆] ၁။ ဂန္ဓာရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဟိတွာ ဂါမသဟဿာနီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဘေသဇ္ဇသန္နိဓိကာရသိက္ခာပဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ရာဇဂဟေ သမုဋ္ဌိတံ။ အာယသ္မတာ ဟိ ပိလိန္ဒဝစ္ဆေန အာရာမိကကုလံ မောစေတုံ ရာဇနိဝေသနံ ဂန္တွာ ရညော ပါသာဒေ ဣဒ္ဓိဗလေန သောဝဏ္ဏမယေ ကတေ မနုဿာ ပသီဒိတွာ ထေရဿ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ပဟိဏိံသု။ သော တာနိ ပရိသာယ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ပရိသာ ပနဿ ဗာဟုလ္လိကာ အဟောသိ, လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ကောဠမ္ဗေပိ ဃဋေပိ ပတ္တတ္ထဝိကာယောပိ ပူရေတွာ ပဋိသာမေသိ။ မနုဿာ ဒိသွာ ‘‘မဟိစ္ဆာ ဣမေ သမဏာ အန္တောကောဋ္ဌာဂါရိကာ’’တိ ဥဇ္ဈာယိံသု။ သတ္ထာ တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူန’’န္တိ (ပါရာ။ ၆၂၂-၆၂၃) သိက္ခာပဒံ ပညပေတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ဗာဟိရကပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ပဉ္စသီလမတ္တကံ ရက္ခန္တာပိ လောဏသက္ခရမတ္တကံ ပုနဒိဝသတ္ထာယ
နိဒဟန္တေ ဂရဟိံသု, တုမှေ ပန ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဒုတိယတတိယဒိဝသတ္ထာယ သန္နိဓိံ ကရောန္တာ အယုတ္တံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဂန္ဓာရရဋ္ဌေ ဗောဓိသတ္တော ဂန္ဓာရရညော ပုတ္တော ဟုတွာ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ မဇ္ဈိမပဒေသေပိ ဝိဒေဟရဋ္ဌေ ဝိဒေဟော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တေ ဒွေပိ ရာဇာနော အဒိဋ္ဌသဟာယာ ဟုတွာ အညမညံ ထိရဝိဿာသာ အဟေသုံ။ တဒါ မနုဿာ ဒီဃာယုကာ ဟောန္တိ, တိံသ ဝဿသဟဿာနိ ဇီဝန္တိ။ အထေကဒါ ဂန္ဓာရရာဇာ ပုဏ္ဏမုပေါသထဒိဝသေ သမာဒိန္နသီလော မဟာတလေ ပညတ္တဝရပလ္လင်္ကမဇ္ဈဂတော ဝိဝဋေန သီဟပဉ္ဇရေန ပါစီနလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တော အမစ္စာနံ ဓမ္မတ္ထယုတ္တကထံ ကထေန္တော နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဂဂနတလံ အတိလင်္ဃန္တမိဝ ပရိပုဏ္ဏံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ရာဟု အဝတ္ထရိ, စန္ဒပ္ပဘာ အန္တရဓာယိ။ အမစ္စာ စန္ဒာလောကံ အပဿန္တာ စန္ဒဿ ရာဟုနာ ဂဟိတဘာဝံ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ စန္ဒံ ဩလောကေတွာ ‘‘အယံ စန္ဒော အာဂန္တုကဥပက္ကိလေသေန ဥပက္ကိလိဋ္ဌော နိပ္ပဘော ဇာတော, မယှမ္ပေသ ရာဇပရိဝါရော ဥပက္ကိလေသော, န ခေါ ပန မေတံ ပတိရူပံ, ယာဟံ ရာဟုနာ ဂဟိတစန္ဒော ဝိယ နိပ္ပဘော ဘဝေယျံ, ဝိသုဒ္ဓေ ဂဂနတရေ ဝိရောစန္တံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဝိယ ရဇ္ဇံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ကိံ မေ ပရေန ဩဝဒိတေန, ကုလေ စ ဂဏေ စ အလဂ္ဂေါ ဟုတွာ အတ္တာနမေဝ ဩဝဒန္တော ဝိစရိဿာမိ, ဣဒံ မေ ပတိရူပ’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘ယံ ဣစ္ဆထ, တံ ရာဇာနံ ကရောထာ’’တိ ရဇ္ဇံ အမစ္စာနံ နိယျာဒေသိ။ သော ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဈာနရတိသမပ္ပိတော ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။
ဝိဒေဟရာဇာပိ ‘‘သုခံ မေ သဟာယဿာ’’တိ ဝါဏိဇေ ပုစ္ဆိတွာ တဿ ပဗ္ဗဇိတဘာဝံ သုတွာ ‘‘မမ သဟာယေ ပဗ္ဗဇိတေ အဟံ ရဇ္ဇေန ကိံ ကရိဿာမီ’’တိ သတ္တယောဇနိကေ မိထိလနဂရေ တိယောဇနသတိကေ ဝိဒေဟရဋ္ဌေ သောဠသသု ဂါမသဟဿေသု ပူရိတာနိ ကောဋ္ဌာဂါရာနိ, သောဠသသဟဿာ စ နာဋကိတ္ထိယော ဆဍ္ဍေတွာ ပုတ္တဓီတရော အမနသိကတွာ ဟိမဝန္တပဒေသံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ပဝတ္တဖလဘောဇနော ဟုတွာ သမပ္ပဝတ္တဝါသံ ဝသန္တော ဝိစရိ။ တေ ဥဘောပိ သမဝတ္တစာရံ စရန္တာ အပရဘာဂေ သမာဂစ္ဆိံသု, န ပန အညမညံ သဉ္ဇာနိံသု, သမ္မောဒမာနာ ဧကတောဝ သမပ္ပဝတ္တဝါသံ ဝသိံသု။ တဒါ ဝိဒေဟတာပသော ဂန္ဓာရတာပသဿ ဥပဋ္ဌာနံ ကရောတိ။
တေသံ ဧကသ္မိံ ပုဏ္ဏမဒိဝသေ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိတွာ ဓမ္မတ္ထယုတ္တကထံ ကထေန္တာနံ ဂဂနတလေ ဝိရောစမာနံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ရာဟု အဝတ္ထရိ။ ဝိဒေဟတာပသော ‘‘ကိံ နု ခေါ စန္ဒဿ ပဘာ နဋ္ဌာ’’တိ ဩလောကေတွာ ရာဟုနာ ဂဟိတံ စန္ဒံ ဒိသွာ ‘‘ကော နု ခေါ ဧသ အာစရိယ, စန္ဒံ အဝတ္ထရိတွာ နိပ္ပဘမကာသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အန္တေဝါသိက အယံ ရာဟု နာမ စန္ဒဿေကော ဥပက္ကိလေသော, ဝိရောစိတုံ န ဒေတိ, အဟမ္ပိ ရာဟုဂဟိတံ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ ပရိသုဒ္ဓဿ စန္ဒမဏ္ဍလဿ အာဂန္တုကေန ဥပက္ကိလေသေန နိပ္ပဘံ ဇာတံ, မယှမ္ပိ ဣဒံ ရဇ္ဇံ ဥပက္ကိလေသော, ယာဝ စန္ဒမဏ္ဍလံ ရာဟု ဝိယ ဣဒံ နိပ္ပဘံ န ကရောတိ, တာဝ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တဒေဝ ရာဟုဂဟိတံ စန္ဒမဏ္ဍလံ အာရမ္မဏံ ကတွာ မဟာရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ပဗ္ဗဇိတောတိ။ ‘‘အာစရိယ, တွံ ဂန္ဓာရရာဇာ’’တိ? ‘‘အာမ, အဟ’’န္တိ။ ‘‘အာစရိယ, အဟမ္ပိ ဝိဒေဟရဋ္ဌေ မိထိလနဂရေ ဝိဒေဟရာဇာ နာမ, နနု မယံ အညမညံ အဒိဋ္ဌသဟာယာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တေ အာရမ္မဏံ အဟောသီ’’တိ? အဟံ ‘‘တုမှေ ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ သုတွာ ‘‘အဒ္ဓါ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ မဟန္တံ ဂုဏံ အဒ္ဒသာ’’တိ တုမှေယေဝ အာရမ္မဏံ ကတွာ ရဇ္ဇံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတောတိ။ တေ တတော ပဋ္ဌာယ အတိဝိယ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ ပဝတ္တဖလဘောဇနာ ဟုတွာ ဝိဟရိံသု။ တတ္ထ ဒီဃရတ္တံ ဝသိတွာ စ ပန လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဟိမဝန္တတော ဩတရိတွာ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ သမ္ပာပုဏိံသု။
မနုဿာ တေသံ ဣရိယာပထေ ပသီဒိတွာ ဘိက္ခံ ဒတွာ ပဋိညံ ဂဟေတွာ အရညေ ရတ္တိဒိဝဋ္ဌာနာဒီနိ မာပေတွာ ဝသာပေသုံ။ အန္တရာမဂ္ဂေပိ နေသံ ဘတ္တကိစ္စကရဏတ္ထာယ ဥဒကဖာသုကဋ္ဌာနေ ပဏ္ဏသာလံ ကာရေသုံ။ တေ ပစ္စန္တဂါမေ ဘိက္ခံ စရိတွာ တာယ ပဏ္ဏသာလာယ နိသီဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေပိ မနုဿာ တေသံ အာဟာရံ ဒဒမာနာ ဧကဒါ လောဏံ ပတ္တေ ပက္ခိပိတွာ ဒေန္တိ, ဧကဒါ ပဏ္ဏပုဋေ ဗန္ဓိတွာ ဒေန္တိ, ဧကဒါ အလောဏကာဟာရမေဝ ဒေန္တိ။ တေ ဧကဒိဝသံ ပဏ္ဏပုဋေ ဗဟုတရံ လောဏံ အဒံသု။ ဝိဒေဟတာပသော လောဏံ အာဒါယ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဘတ္တကိစ္စကာလေ ပဟောနကံ ဒတွာ အတ္တနောပိ ပမာဏယုတ္တံ ဂဟေတွာ အတိရေကံ ပဏ္ဏပုဋေ ဗန္ဓိတွာ ‘‘အလောဏကဒိဝသေ ဘဝိဿတီ’’တိ တိဏဝဋ္ဋိကအန္တရေ ဌပေသိ။ အထေကဒိဝသံ အလောဏကေ အာဟာရေ လဒ္ဓေ ဝိဒေဟော ဂန္ဓာရဿ ဘိက္ခာဘာဇနံ ဒတွာ တိဏဝဋ္ဋိကအန္တရတော လောဏံ အာဟရိတွာ ‘‘အာစရိယ, လောဏံ ဂဏှထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဇ္ဇ
မနုဿေဟိ လောဏံ န ဒိန္နံ, တွံ ကုတော လဘသီ’’တိ? ‘‘အာစရိယ, ပုရိမဒိဝသေ မနုဿာ ဗဟုံ လောဏမဒံသု, အထာဟံ ‘အလောဏကဒိဝသေ ဘဝိဿတီ’တိ အတိရေကံ လောဏံ ဌပေသိ’’န္တိ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မောဃပုရိသ, တိယောဇနသတိကံ ဝိဒေဟရဋ္ဌံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတွာ အကိဉ္စနဘာဝံ ပတွာ ဣဒါနိ လောဏသက္ခရာယ တဏှံ ဇနေသီ’’တိ တဇ္ဇေတွာ ဩဝဒန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဟိတွာ ဂါမသဟဿာနိ, ပရိပုဏ္ဏာနိ သောဠသ၊
ကောဋ္ဌာဂါရာနိ ဖီတာနိ, သန္နိဓိံ ဒါနိ ကုဗ္ဗသီ’’တိ။
တတ္ထ ကောဋ္ဌာဂါရာနီတိ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိမုတ္တာဒိရတနကောဋ္ဌာဂါရာနိ စေဝ ဒုဿကောဋ္ဌာဂါရာနိ စ ဓညကောဋ္ဌာဂါရာနိ စ။ ဖီတာနီတိ ပူရာနိ။ သန္နိဓိံ ဒါနိ ကုဗ္ဗသီတိ ဣဒါနိ ‘‘သွေ ဘဝိဿတိ, တတိယဒိဝသေ ဘဝိဿတီ’’တိ လောဏမတ္တံ သန္နိဓိံ ကရောသီတိ။
ဝိဒေဟော ဧဝံ ဂရဟိယမာနော ဂရဟံ အသဟန္တော ပဋိပက္ခော ဟုတွာ ‘‘အာစရိယ, တုမှေ အတ္တနော ဒေါသံ အဒိသွာ မယှမေဝ ဒေါသံ ပဿထ, နနု တုမှေ ‘ကိံ မေ ပရေန ဩဝဒိတေန, အတ္တာနမေဝ ဩဝဒိဿာမီ’တိ ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ပဗ္ဗဇိတာ, တုမှေ ဣဒါနိ မံ ကသ္မာ ဩဝဒထာ’’တိ စောဒေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဟိတွာ ဂန္ဓာရဝိသယံ, ပဟူတဓနဓာရိယံ၊
ပသာသနတော နိက္ခန္တော, ဣဓ ဒါနိ ပသာသသီ’’တိ။
တတ္ထ ပသာသနတောတိ ဩဝါဒါနုသာသနီဒါနတော။ ဣဓ ဒါနီတိ ဣဒါနိ ဣဓ အရညေ ကသ္မာ မံ ဩဝဒထာတိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓမ္မံ ဘဏာမိ ဝေဒေဟ, အဓမ္မော မေ န ရုစ္စတိ၊
ဓမ္မံ မေ ဘဏမာနဿ, န ပါပမုပလိမ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မန္တိ သဘာဝံ, ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ဝဏ္ဏိတံ ပသတ္ထံ ကာရဏမေဝ။ အဓမ္မော မေ န ရုစ္စတီတိ အဓမ္မော နာမ အသဘာဝေါ မယှံ ကဒါစိပိ န ရုစ္စတိ။ န ပါပမုပလိမ္ပတီတိ မမ သဘာဝမေဝ ကာရဏမေဝ ဘဏန္တဿ ပါပံ နာမ
ဟဒယေ န လိမ္ပတိ န အလ္လီယတိ။ ဩဝါဒဒါနံ နာမေတံ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓသာဝကဗောဓိသတ္တာနံ ပဝေဏီ။ တေဟိ ဒိန္နောဝါဒံ ဗာလာ န ဂဏှန္တိ, ဩဝါဒဒါယကဿ ပန ပါပံ နာမ နတ္ထိ။
‘‘နိဓီနံဝ ပဝတ္တာရံ, ယံ ပဿေ ဝဇ္ဇဒဿိနံ၊
နိဂ္ဂယှဝါဒိံ မေဓာဝိံ, တာဒိသံ ပဏ္ဍိတံ ဘဇေ၊
တာဒိသံ ဘဇမာနဿ, သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော။
‘‘ဩဝဒေယျာနုသာသေယျ, အသဗ္ဘာ စ နိဝါရယေ၊
သတဉှိ သော ပိယော ဟောတိ, အသတံ ဟောတိ အပ္ပိယော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၇၆-၇၇)၊
ဝိဒေဟတာပသော ဗောဓိသတ္တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘အာစရိယ, အတ္ထနိဿိတံ ကထေန္တေနပိ ပရံ ဃဋ္ဋေတွာ ရောသေတွာ ကထေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တွံ မံ ကုဏ္ဌသတ္ထကေန မုဏ္ဍေန္တော ဝိယ အတိဖရုသံ ကထေသီ’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယေန ကေနစိ ဝဏ္ဏေန, ပရော လဘတိ ရုပ္ပနံ၊
မဟတ္ထိယမ္ပိ စေ ဝါစံ, န တံ ဘာသေယျ ပဏ္ဍိတော’’တိ။
တတ္ထ ယေန ကေနစီတိ ဓမ္မယုတ္တေနာပိ ကာရဏေန။ လဘတိ ရုပ္ပနန္တိ ဃဋ္ဋနံ ဒုဿနံ ကုပ္ပနံ လဘတိယေဝ။ န တံ ဘာသေယျာတိ တသ္မာ တံ ပရပုဂ္ဂလံ ယာယ သော ဝါစာယ ဒုဿတိ, တံ မဟတ္ထိယံ မဟန္တံ အတ္ထနိဿိတမ္ပိ ဝါစံ န ဘာသေယျာတိ အတ္ထော။
အထဿ ဗောဓိသတ္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာမံ ရုပ္ပတု ဝါ မာ ဝါ, ဘုသံဝ ဝိကိရီယတု၊
ဓမ္မံ မေ ဘဏမာနဿ, န ပါပမုပလိမ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ ကာမန္တိ ဧကံသေန။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အယုတ္တကာရကော ပုဂ္ဂလော ‘‘အယုတ္တံ တေ ကတ’’န္တိ ဩဝဒိယမာနော ဧကံသေနေဝ ကုဇ္ဈတု ဝါ မာ ဝါ ကုဇ္ဈတု, အထ ဝါ ဘုသမုဋ္ဌိ ဝိယ ဝိကိရီယတု, မယှံ ပန ဓမ္မံ ဘဏန္တဿ ပါပံ နာမ နတ္ထီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘န ဝေါ အဟံ, အာနန္ဒ, တထာ ပရက္ကမိဿာမိ, ယထာ ကုမ္ဘကာရော အာမကေ အာမကမတ္တေ။ နိဂ္ဂယှ နိဂ္ဂယှာဟံ အာနန္ဒ, ဝက္ခာမိ,
ယော သာရော သော ဌဿတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၉၆) ဣမဿ သုဂတောဝါဒဿ အနုရူပါယ ပဋိပတ္တိယာ ဌတွာ ‘‘ယထာ ကုမ္ဘကာရော ဘာဇနေသု ပုနပ္ပုနံ အာကောဋေတွာ အာကောဋေတွာ အာမကံ အဂ္ဂဟေတွာ သုပက္ကမေဝ ဘာဇနံ ဂဏှာတိ, ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ဩဝဒိတွာ နိဂ္ဂဏှိတွာ ပက္ကဘာဇနသဒိသော ပုဂ္ဂလော ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဒဿေတုံ ပုန တံ ဩဝဒန္တော –
‘‘နော စေ အဿ သကာ ဗုဒ္ဓိ, ဝိနယော ဝါ သုသိက္ခိတော၊
ဝနေ အန္ဓမဟိံသောဝ, စရေယျ ဗဟုကော ဇနော။
‘‘ယသ္မာ စ ပနိဓေကစ္စေ, အာစေရမှိ သုသိက္ခိတာ၊
တသ္မာ ဝိနီတဝိနယာ, စရန္တိ သုသမာဟိတာ’’တိ။ – ဣဒံ ဂါထာဒွယမာဟ၊
တဿတ္ထော – သမ္မ ဝေဒေဟ, ဣမေသဉှိ သတ္တာနံ သစေ အတ္တနော ဗုဒ္ဓိ ဝါ ပဏ္ဍိတေ ဩဝါဒဒါယကေ နိဿာယ အာစာရပဏ္ဏတ္တိဝိနယော ဝါ သုသိက္ခိတော န ဘဝေယျ, ဧဝံ သန္တေ ယထာ တိဏလတာဒိဂဟနေ ဝနေ အန္ဓမဟိံသော ဂေါစရာဂေါစရံ သာသင်္ကနိရာသင်္ကဉ္စ ဌာနံ အဇာနန္တော စရတိ, တထာ တုမှာဒိသော ဗဟုကော ဇနော စရေယျ။ ယသ္မာ ပန ဣဓ ဧကစ္စေ သကာယ ဗုဒ္ဓိယာ ရဟိတာ သတ္တာ အာစရိယသန္တိကေ အာစာရပဏ္ဏတ္တိသုသိက္ခိတာ, တသ္မာ အာစရိယေဟိ အတ္တနော အတ္တနော အနုရူပေန ဝိနယေန ဝိနီတတ္တာ ဝိနီတဝိနယာ သုသမာဟိတာ ဧကဂ္ဂစိတ္တာ ဟုတွာ စရန္တီတိ။
ဣမိနာ ဣဒံ ဒဿေတိ – ဣမိနာ ဟိ သတ္တေန ဂိဟိနာ ဟုတွာ အတ္တနော ကုလာနုရူပါ, ပဗ္ဗဇိတေန ပဗ္ဗဇိတာနုရူပါ သိက္ခာ သိက္ခိတဗ္ဗာ။ ဂိဟိနောပိ ဟိ အတ္တနော ကုလာနုရူပေသု ကသိဂေါရက္ခာဒီသု သိက္ခိတာဝ သမ္ပန္နာဇီဝါ ဟုတွာ သုသမာဟိတာ စရန္တိ, ပဗ္ဗဇိတာပိ ပဗ္ဗဇိတာနုရူပေသု ပါသာဒိကေသု အဘိက္ကန္တပဋိက္ကန္တာဒီသု အဓိသီလအဓိစိတ္တအဓိပညာသိက္ခာသု သိက္ခိတာဝ ဝိဂတဝိက္ခေပါ သုသမာဟိတာ စရန္တိ။ လောကသ္မိဉှိ –
‘‘ဗာဟုသစ္စဉ္စ သိပ္ပဉ္စ, ဝိနယော စ သုသိက္ခိတော၊
သုဘာသိတာ စ ယာ ဝါစာ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမ’’န္တိ။ (ခု။ ပါ။ ၅။၅၊ သု။ နိ။ ၂၆၄)၊
တံ သုတွာ ဝေဒေဟတာပသော ‘‘အာစရိယ, ဣတော ပဋ္ဌာယ မံ ဩဝဒထ အနုသာသထ, အဟံ အနဓိဝါသနဇာတိကတာယ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ကထေသိံ,
တံ မေ ခမထာ’’တိ ဝန္ဒိတွာ မဟာသတ္တံ ခမာပေသိ။ တေ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိတွာ ပုန ဟိမဝန္တမေဝ အဂမံသု။ တတြ ဗောဓိသတ္တော ဝေဒေဟတာပသဿ ကသိဏပရိကမ္မံ ကထေသိ။ သော တံ ကတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ ဣတိ တေ ဥဘောပိ အပရိဟီနဇ္ဈာနာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏာ အဟေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဝေဒေဟော အာနန္ဒော အဟောသိ, ဂန္ဓာရရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသီ’’န္တိ။
ဂန္ဓာရဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၀၇] ၂။ မဟာကပိဇာတကဝဏ္ဏနာ
အတ္တာနံ သင်္ကမံ ကတွာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဉာတတ္ထစရိယံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဘဒ္ဒသာလဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၂။၁၃ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပန ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဉာတကာနံ အတ္ထံ စရတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ဉာတီနံ အတ္ထံ စရိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကပိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော အာရောဟပရိဏာဟသမ္ပန္နော ထာမဗလူပေတော ပဉ္စဟတ္ထိဗလပရိမာဏော အသီတိသဟဿကပိဂဏပရိဝုတော ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝသတိ။ တတ္ထ ဂင်္ဂါတီရံ နိဿာယ သာခါဝိဋပသမ္ပန္နော သန္ဒစ္ဆာယော ဗဟလပတ္တော ပဗ္ဗတကူဋံ ဝိယ သမုဂ္ဂတော အမ္ဗရုက္ခော အဟောသိ ‘‘နိဂြောဓရုက္ခော’’တိပိ ဝဒန္တိ။ တဿ မဓုရာနိ ဖလာနိ ဒိဗ္ဗဂန္ဓရသာနိ မဟန္တာနိ မဟန္တကုမ္ဘပ္ပမာဏာနိ။ တဿ ဧကိဿာ သာခါယ ဖလာနိ ထလေ ပတန္တိ, ဧကိဿာ သာခါယ ဂင်္ဂါဇလေ, ဒွိန္နံ သာခါနံ ဖလာနိ မဇ္ဈေ ရုက္ခမူလေ ပတန္တိ။ ဗောဓိသတ္တော ကပိဂဏံ အာဒါယ တတ္ထ ဖလာနိ ခါဒန္တော ‘‘ဧကသ္မိံ ကာလေ ဣမဿ ရုက္ခဿ ဥဒကေ ပတိတံ ဖလံ နိဿာယ
အမှာကံ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဥဒကမတ္ထကေ သာခါယ ဧကဖလမ္ပိ အနဝသေသေတွာ ပုပ္ဖကာလေ ကဠာယမတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ ခါဒါပေတိ စေဝ ပါတာပေတိ စ။ ဧဝံ သန္တေပိ အသီတိဝါနရသဟဿေဟိ အဒိဋ္ဌံ ကိပိလ္လိကပုဋပဋိစ္ဆန္နံ ဧကံ ပက္ကဖလံ နဒိယံ ပတိတွာ ဥဒ္ဓဉ္စ အဓော စ ဇာလံ ဗန္ဓာပေတွာ ဥဒကကီဠံ ကီဠန္တဿ ဗာရာဏသိရညော ဥဒ္ဓံဇာလေ လဂ္ဂိ။ ရညော ဒိဝသံ ကီဠိတွာ သာယံ ဂမနသမယေ ကေဝဋ္ဋာ ဇာလံ ဥက္ခိပန္တာ တံ ဒိသွာ ‘‘အသုကဖလံ နာမာ’’တိ အဇာနန္တာ ရညော ဒဿေသုံ။
ရာဇာ ‘‘ကိံဖလံ နာမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န ဇာနာမ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ကေ ဇာနိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဝနစရကာ, ဒေဝါ’’တိ။ သော ဝနစရကေ ပက္ကောသာပေတွာ တေသံ သန္တိကာ ‘‘အမ္ဗပက္က’’န္တိ သုတွာ ဆုရိကာယ ဆိန္ဒိတွာ ပဌမံ ဝနစရကေ ခါဒါပေတွာ ပစ္ဆာ အတ္တနာပိ ခါဒိ, ဣတ္ထာဂါရဿာပိ အမစ္စာနမ္ပိ ဒါပေသိ။ ရညော အမ္ဗပက္ကရသော သကလသရီရံ ဖရိတွာ အဋ္ဌာသိ။ သော ရသတဏှာယ ဗဇ္ဈိတွာ တဿ ရုက္ခဿ ဌိတဋ္ဌာနံ ဝနစရကေ ပုစ္ဆိတွာ တေဟိ ‘‘ဟိမဝန္တပဒေသေ နဒီတီရေ’’တိ ဝုတ္တေ ဗဟူ နာဝါသံဃာဋေ ဗန္ဓာပေတွာ ဝနစရကေဟိ ဒေသိတမဂ္ဂေန ဥဒ္ဓံသောတံ အဂမာသိ။ ‘‘ဧတ္တကာနိ ဒိဝသာနီ’’တိ ပရိစ္ဆေဒေါ န ကထိတော, အနုပုဗ္ဗေန ပန တံ ဌာနံ ပတွာ ‘‘ဧသော ဒေဝ, ရုက္ခော’’တိ ဝနစရကာ ရညော အာစိက္ခိံသု။ ရာဇာ နာဝံ ဌပေတွာ မဟာဇနပရိဝုတော ပဒသာ တတ္ထ ဂန္တွာ ရုက္ခမူလေ သယနံ ပညပါပေတွာ အမ္ဗပက္ကာနိ ခါဒိတွာ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ နိပဇ္ဇိ, သဗ္ဗဒိသာသု အာရက္ခံ ဌပေတွာ အဂ္ဂိံ ကရိံသု။
မဟာသတ္တော မနုဿေသု နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တေသု အဍ္ဎရတ္တသမယေ ပရိသာယ သဒ္ဓိံ အဂမာသိ။ အသီတိသဟဿဝါနရာ သာခါယ သာခံ စရန္တာ အမ္ဗာနိ ခါဒန္တိ။ ရာဇာ ပဗုဇ္ဈိတွာ ကပိဂဏံ ဒိသွာ မနုဿေ ဥဋ္ဌာပေတွာ ဓနုဂ္ဂဟေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ယထာ ဧတေ ဖလခါဒကာ ဝါနရာ န ပလာယန္တိ, တထာ တေ ပရိက္ခိပိတွာ ဝိဇ္ဈထ, သွေ အမ္ဗာနိ စေဝ ဝါနရမံသဉ္စ ခါဒိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ဓနုဂ္ဂဟာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ရုက္ခံ ပရိဝါရေတွာ သရေ သန္နယှိတွာ အဋ္ဌံသု။ တေ ဒိသွာ ဝါနရာ မရဏဘယဘီတာ ပလာယိတုံ အသက္ကောန္တာ မဟာသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဒေဝ, ‘ပလာယနမက္ကဋေ ဝိဇ္ဈိဿာမာ’တိ ရုက္ခံ ပရိဝါရေတွာ ဓနုဂ္ဂဟာ ဌိတာ, ကိံ ကရောမာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ကမ္ပမာနာ အဋ္ဌံသု။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မာ ဘာယိတ္ထ, အဟံ ဝေါ ဇီဝိတံ ဒဿာမီ’’တိ ဝါနရဂဏံ သမဿာသေတွာ ဥဇုကံ ဥဂ္ဂတသာခံ အာရုယှ
ဂင်္ဂါဘိမုခံ ဂတသာခံ ဂန္တွာ တဿာ ပရိယန္တတော ပက္ခန္ဒိတွာ ဓနုသတမတ္တံ ဌာနံ အတိက္ကမ္မ ဂင်္ဂါတီရေ ဧကသ္မိံ ဂုမ္ဗမတ္ထကေ ပတိတွာ တတော ဩရုယှ ‘‘မမာဂတဋ္ဌာနံ ဧတ္တကံ ဘဝိဿတီ’’တိ အာကာသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဧကံ ဝေတ္တလတံ မူလေ ဆိန္ဒိတွာ သောဓေတွာ ‘‘ဧတ္တကံ ဌာနံ ရုက္ခေ ဗဇ္ဈိဿတိ, ဧတ္တကံ အာကာသဋ္ဌံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဣမာနိ ဒွေ ဌာနာနိ ဝဝတ္ထပေတွာ အတ္တနော ကဋိယံ ဗန္ဓနဋ္ဌာနံ န သလ္လက္ခေသိ။
သော တံ လတံ အာဒါယ ဧကံ ကောဋိံ ဂင်္ဂါတီရေ ပတိဋ္ဌိတရုက္ခေ ဗန္ဓိတွာ ဧကံ အတ္တနော ကဋိယံ ဗန္ဓိတွာ ဝါတစ္ဆိန္နဝလာဟကော ဝိယ ဝေဂေန ဓနုသတမတ္တံ ဌာနံ လင်္ဃိတွာ ကဋိယံ ဗန္ဓနဋ္ဌာနဿ အသလ္လက္ခိတတ္တာ ရုက္ခံ ပါပုဏိတုံ အသက္ကောန္တော ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ အမ္ဗသာခံ ဒဠှံ ဂဏှိတွာ ဝါနရဂဏဿ သညမဒါသိ ‘‘သီဃံ မမ ပိဋ္ဌိံ မဒ္ဒမာနာ ဝေတ္တလတာယ သောတ္ထိဂမနံ ဂစ္ဆထာ’’တိ။ အသီတိသဟဿဝါနရာ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ခမာပေတွာ တထာ အဂမံသု။ တဒါ ဒေဝဒတ္တောပိ မက္ကဋော ဟုတွာ တေသံ အဗ္ဘန္တရေ ဟောတိ။ သော ‘‘အယံ မေ ပစ္စာမိတ္တဿ ပိဋ္ဌိံ ပဿိတုံ ကာလော’’တိ ဥစ္စံ သာခံ အာရုယှ ဝေဂံ ဇနေတွာ တဿ ပိဋ္ဌိယံ ပတိ။ မဟာသတ္တဿ ဟဒယံ ဘိဇ္ဇိ, ဗလဝဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သောပိ တံ ဝေဒနာပ္ပတ္တံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ မဟာသတ္တော ဧကကောဝ အဟောသိ။ ရာဇာ အနိဒ္ဒါယန္တော ဝါနရေဟိ စ မဟာသတ္တေန စ ကတကိရိယံ သဗ္ဗံ ဒိသွာ ‘‘အယံ တိရစ္ဆာနော ဟုတွာ အတ္တနော ဇီဝိတံ အဂဏေတွာ ပရိသာယ သောတ္ထိဘာဝမေဝ အကာသီ’’တိ စိန္တေန္တော နိပဇ္ဇိ။
သော ပဘာတာယ ရတ္တိယာ မဟာသတ္တဿ တုဿိတွာ ‘‘န ယုတ္တံ ဣမံ ကပိရာဇာနံ နာသေတုံ, ဥပါယေန နံ ဩတာရေတွာ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ အန္တောဂင်္ဂါယ နာဝါသံဃာဋံ ဌပေတွာ တတ္ထ အဋ္ဋကံ ဗန္ဓာပေတွာ သဏိကံ မဟာသတ္တံ ဩတာရာပေတွာ ပိဋ္ဌိယံ ကာသာဝဝတ္ထံ ပတ္ထရာပေတွာ ဂင်္ဂေါဒကေန နှာပေတွာ ဖာဏိတောဒကံ ပါယေတွာ ပရိသုဒ္ဓသရီရံ သဟဿပါကတေလေန အဗ္ဘဉ္ဇာပေတွာ သယနပိဋ္ဌေ ဧဠကစမ္မံ သန္ထရာပေတွာ သဏိကံ တတ္ထ နိပဇ္ဇာပေတွာ အတ္တနာ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အတ္တာနံ သင်္ကမံ ကတွာ, ယော သောတ္ထိံ သမတာရယိ၊
ကိံ တွံ တေသံ ကိမေ တုယှံ, ဟောန္တိ ဧတေ မဟာကပီ’’တိ။
တဿတ္ထော – အမ္ဘော မဟာကပိ, ယော တွံ အတ္တာနံ သင်္ကမံ ကတွာ တုလံ အာရောပေတွာ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ ဣမေ ဝါနရေ သောတ္ထိံ သမတာရယိ, ခေမေန သန္တာရေသိ၊ ကိံ တွံ တေသံ ဟောသိ, ကိမေ တုယှံ ဝါ ကိံသု ဧတေ ဟောန္တီတိ?
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ရာဇာနံ ဩဝဒန္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ရာဇာဟံ ဣဿရော တေသံ, ယူထဿ ပရိဟာရကော၊
တေသံ သောကပရေတာနံ, ဘီတာနံ တေ အရိန္ဒမ။
‘‘ဥလ္လင်္ဃယိတွာ အတ္တာနံ, ဝိဿဋ္ဌဓနုနော သတံ၊
တတော အပရပါဒေသု, ဒဠှံ ဗန္ဓံ လတာဂုဏံ။
‘‘ဆိန္နဗ္ဘမိဝ ဝါတေန, နုဏ္ဏော ရုက္ခံ ဥပါဂမိံ၊
သောဟံ အပ္ပဘဝံ တတ္ထ, သာခံ ဟတ္ထေဟိ အဂ္ဂဟိံ။
‘‘တံ မံ ဝိယာယတံ သန္တံ, သာခါယ စ လတာယ စ၊
သမနုက္ကမန္တာ ပါဒေဟိ, သောတ္ထိံ သာခါမိဂါ ဂတာ။
‘‘တံ မံ န တပတေ ဗန္ဓော, မတော မေ န တပေဿတိ၊
သုခမာဟရိတံ တေသံ, ယေသံ ရဇ္ဇမကာရယိံ။
‘‘ဧသာ တေ ဥပမာ ရာဇ, တံ သုဏောဟိ အရိန္ဒမ၊
ရညာ ရဋ္ဌဿ ယောဂ္ဂဿ, ဗလဿ နိဂမဿ စ၊
သဗ္ဗေသံ သုခမေဋ္ဌဗ္ဗံ, ခတ္တိယေန ပဇာနတာ’’တိ။
တတ္ထ တေသန္တိ တေသံ အသီတိသဟဿာနံ ဝါနရာနံ။ ဘီတာနံ တေတိ တဝ ဝိဇ္ဈနတ္ထာယ အာဏာပေတွာ ဌိတဿ ဘီတာနံ။ အရိန္ဒမာတိ ရာဇာနံ အာလပတိ။ ရာဇာ ဟိ စောရာဒီနံ အရီနံ ဒမနတော ‘‘အရိန္ဒမော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိဿဋ္ဌဓနုနော သတန္တိ အနာရောပိတဓနုသတပ္ပမာဏံ ဌာနံ အတ္တာနံ အာကာသေ ဥလ္လင်္ဃယိတွာ ဝိဿဇ္ဇေတွာ တတော ဣမမှာ ရုက္ခာ လင်္ဃယိတွာ ဂတဋ္ဌာနတော။ အပရပါဒေသူတိ ပစ္ဆာပါဒေသု။ ဣဒံ ကဋိဘာဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဗောဓိသတ္တော ဟိ ကဋိဘာဂေ တံ လတာဂုဏံ ဒဠှံ ဗန္ဓိတွာ ပစ္ဆိမပါဒေဟိ ဘူမိယံ အက္ကမိတွာ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဝါတဝေဂေန အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ။
နုဏ္ဏော ရုက္ခံ ဥပါဂမိန္တိ ဝါတစ္ဆိန္နံ အဗ္ဘမိဝ အတ္တနော ဝေဂဇနိတေန ဝါတေန နုဏ္ဏော။ ယထာ ဝါတစ္ဆိန္နဗ္ဘံ ဝါတေန, ဧဝံ အတ္တနော ဝေဂေန နုဏ္ဏော ဟုတွာ ဣမံ အမ္ဗရုက္ခံ ဥပါဂမိံ။ အပ္ပဘဝန္တိ သော အဟံ တတ္ထ အာကာသပ္ပဒေသေ ရုက္ခံ ပါပုဏိတုံ အပ္ပဟောန္တော တဿ ရုက္ခဿ သာခံ ဟတ္ထေဟိ အဂ္ဂဟေသိန္တိ အတ္ထော။
ဝိယာယတန္တိ ရုက္ခသာခါယ စ ဝေတ္တလတာယ စ ဝီဏာယ ဘမရတန္တိ ဝိယ ဝိတတံ အာကဍ္ဎိတသရီရံ။ သမနုက္ကမန္တာတိ မယာ အနုညာတာ မံ ဝန္ဒိတွာ ပါဒေဟိ အနုက္ကမန္တာ နိရန္တရမေဝ အက္ကမန္တာ သောတ္ထိံ ဂတာ။ တံ မံ န တပတေ ဗန္ဓောတိ တံ မံ နာပိ သော ဝလ္လိယာ ဗန္ဓော တပတိ, နာပိ ဣဒါနိ မရဏံ တပေဿတိ။ ကိံကာရဏာ? သုခမာဟရိတံ တေသန္တိ ယသ္မာ ယေသံ အဟံ ရဇ္ဇမကာရယိံ, တေသံ မယာ သုခမာဟရိတံ။ ဧတေ ဟိ ‘‘မဟာရာဇ, အယံ နော ဥပ္ပန္နံ ဒုက္ခံ ဟရိတွာ သုခံ အာဟရိဿတီ’’တိ မံ ရာဇာနံ အကံသု။ အဟမ္ပိ ‘‘တုမှာကံ ဥပ္ပန္နံ ဒုက္ခံ ဟရိဿာမိ’’စ္စေဝ ဧတေသံ ရာဇာ ဇာတော။ တံ အဇ္ဇ မယာ ဧတေသံ မရဏဒုက္ခံ ဟရိတွာ ဇီဝိတသုခံ အာဟဋံ, တေန မံ နာပိ ဗန္ဓော တပတိ, န မရဏဝဓော တပေဿတိ။
ဧသာ တေ ဥပမာတိ ဧသာ တေ မဟာရာဇ, မယာ ကတကိရိယာယ ဥပမာ။ တံ သုဏောဟီတိ တသ္မာ ဣမာယ ဥပမာယ သံသန္ဒေတွာ အတ္တနော ဒိယျမာနံ ဩဝါဒံ သုဏာဟိ။ ရညာ ရဋ္ဌဿာတိ မဟာရာဇ, ရညာ နာမ ဥစ္ဆုယန္တေ ဥစ္ဆုံ ဝိယ ရဋ္ဌံ အပီဠေတွာ စတုဗ္ဗိဓံ အဂတိဂမနံ ပဟာယ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ သင်္ဂဏှန္တေန ဒသသု ရာဇဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာယ မယာ ဝိယ အတ္တနော ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတွာ ‘‘ကိန္တိမေ ရဋ္ဌဝါသိနော ဝိဂတဘယာ ဂိမှကာလေ ဝိဝဋဒွါရေ ဉာတီဟိ စ ပရိဝါရကေဟိ စ ပရိဝါရိတာ ဥရေ ပုတ္တေ နစ္စေန္တာ သီတေန ဝါတေန ဗီဇိယမာနာ ယထာရုစိ အတ္တနော အတ္တနော သန္တကံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ ကာယိကစေတသိကသုခသမင်္ဂိနော ဘဝေယျု’’န္တိ သကလရဋ္ဌဿ စ ရထသကဋာဒိယုတ္တဝါဟနဿ ယောဂ္ဂဿ စ ပတ္တိသင်္ခါတဿ ဗလဿ စ နိဂမဇနပဒသင်္ခါတဿ နိဂမဿ စ သဗ္ဗေသံ သုခမေဝ ဧသိတဗ္ဗံ ဂဝေသိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ခတ္တိယေန ပဇာနတာတိ ခေတ္တာနံ အဓိပတိဘာဝေန ‘‘ခတ္တိယော’’တိ လဒ္ဓနာမေန ပန ဧတေန အဝသေသသတ္တေ အတိက္ကမ္မ ပဇာနတာ ဉာဏသမ္ပန္နေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ရာဇာနံ ဩဝဒန္တော အနုသာသန္တောဝ ကာလမကာသိ။ ရာဇာ အမစ္စေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဣမဿ ကပိရာဇဿ ရာဇူနံ ဝိယ သရီရကိစ္စံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ ဣတ္ထာဂါရမ္ပိ အာဏာပေသိ ‘‘တုမှေ ရတ္တဝတ္ထနိဝတ္ထာ ဝိကိဏ္ဏကေသာ ဒဏ္ဍဒီပိကဟတ္ထာ ကပိရာဇာနံ ပရိဝါရေတွာ အာဠာဟနံ ဂစ္ဆထာ’’တိ။ အမစ္စာ ဒါရူနံ သကဋသတမတ္တေန စိတကံ ကရိတွာ ရာဇူနံ ကရဏနိယာမေနေဝ မဟာသတ္တဿ သရီရကိစ္စံ ကတွာ သီသကပါလံ ဂဟေတွာ ရညော သန္တိကံ အဂမံသု။ ရာဇာ မဟာသတ္တဿ အာဠာဟနေ စေတိယံ ကာရေတွာ ဒီပေ ဇာလာပေတွာ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ သီသကပါလံ သုဝဏ္ဏခစိတံ ကာရေတွာ ကုန္တဂ္ဂေ ဌပေတွာ ပုရတော ကတွာ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေန္တော ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ အန္တောရာဇဒွါရေ ဌပေတွာ သကလနဂရံ သဇ္ဇာပေတွာ သတ္တာဟံ ဓာတုပူဇံ ကာရေသိ။ အထ နံ ဓာတုံ ဂဟေတွာ စေတိယံ ကာရေတွာ ယာဝဇီဝံ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဩဝါဒေ ပတိဋ္ဌာယ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောန္တော ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဒုဋ္ဌကပိ ဒေဝဒတ္တော, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ကပိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မဟာကပိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၀၈] ၃။ ကုမ္ဘကာရဇာတကဝဏ္ဏနာ
အမ္ဗာဟမဒ္ဒံ ဝနမန္တရသ္မိန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကိလေသနိဂ္ဂဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပါနီယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၁။၅၉ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပန သာဝတ္ထိယံ ပဉ္စသတာ သဟာယကာ ပဗ္ဗဇိတွာ အန္တောကောဋိသန္ထာရေ ဝသမာနာ အဍ္ဎရတ္တသမယေ ကာမဝိတက္ကံ ဝိတက္ကယိံသု။ သတ္ထာ အတ္တနော သာဝကေ ရတ္တိယာ တယော ဝါရေ, ဒိဝသဿ တယော ဝါရေတိ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဆ ဝါရေ ဩလောကေန္တော ကိကီ အဏ္ဍံ ဝိယ, စမရီ ဝါလဓိံ ဝိယ, မာတာ ပိယပုတ္တံ ဝိယ, ဧကစက္ခုကော ပုရိသော စက္ခုံ ဝိယ ရက္ခတိ, တသ္မိံ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ဥပ္ပန္နကိလေသံ နိဂ္ဂဏှာတိ။ သော တံ ဒိဝသံ အဍ္ဎရတ္တသမယေ
ဇေတဝနံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော တေသံ ဘိက္ခူနံ ဝိတက္ကသမုဒါစာရံ ဉတွာ ‘‘ဣမေသံ ဘိက္ခူနံ အဗ္ဘန္တရေ အယံ ကိလေသော ဝဍ္ဎန္တော အရဟတ္တဿ ဟေတုံ ဘိန္ဒိဿတိ, ဣဒါနေဝ နေသံ ကိလေသံ နိဂ္ဂဏှိတွာ အရဟတ္တံ ဒဿာမီ’’တိ ဂန္ဓကုဋိတော နိက္ခမိတွာ အာနန္ဒတ္ထေရံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘အာနန္ဒ, အန္တောကောဋိသန္ထာရေ ဝသနကဘိက္ခူ သဗ္ဗေ သန္နိပါတေဟီ’’တိ သန္နိပါတာပေတွာ ပညတ္တဝရဗုဒ္ဓါသနေ နိသီဒိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အန္တောပဝတ္တကိလေသာနံ ဝသေ ဝတ္တိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ကိလေသော ဟိ ဝဍ္ဎမာနော ပစ္စာမိတ္တော ဝိယ မဟာဝိနာသံ ပါပေတိ, ဘိက္ခုနာ နာမ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ကိလေသံ နိဂ္ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အပ္ပမတ္တကံ အာရမ္မဏံ ဒိသွာ အဗ္ဘန္တရေ ပဝတ္တကိလေသံ နိဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေသု’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗာရာဏသိနဂရဿ ဒွါရဂါမေ ကုမ္ဘကာရကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ ဧကံ ပုတ္တဉ္စ ဓီတရဉ္စ လဘိတွာ ကုမ္ဘကာရကမ္မံ နိဿာယ ပုတ္တဒါရံ ပေါသေသိ။ တဒါ ကလိင်္ဂရဋ္ဌေ ဒန္တပုရနဂရေ ကရဏ္ဍကော နာမ ရာဇာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥယျာနံ ဂစ္ဆန္တော ဥယျာနဒွါရေ ဖလဘာရဘရိတံ မဓုရဖလံ အမ္ဗရုက္ခံ ဒိသွာ ဟတ္ထိက္ခန္ဓဝရဂတောယေဝ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ဧကံ အမ္ဗပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ မင်္ဂလသိလာယ နိသိန္နော ဒါတဗ္ဗယုတ္တကာနံ ဒတွာ အမ္ဗံ ပရိဘုဉ္ဇိ။ ‘‘ရညာ ဂဟိတကာလတော ပဋ္ဌာယ သေသေဟိ နာမ ဂဟေတဗ္ဗမေဝါ’’တိ အမစ္စာပိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာဒယောပိ အမ္ဗာနိ ပါတေတွာ ခါဒိံသု။ ပစ္ဆာ အာဂတာ ရုက္ခံ အာရုယှ မုဂ္ဂရေဟိ ပေါထေတွာ ဩဘဂ္ဂဝိဘဂ္ဂသာခံ ကတွာ အာမကဖလမ္ပိ အသေသေတွာ ခါဒိံသု။
ရာဇာ ဒိဝသံ ဥယျာနေ ကီဠိတွာ သာယနှသမယေ အလင်္ကတဟတ္ထိက္ခန္ဓဝရေ နိသီဒိတွာ ဂစ္ဆန္တော တံ ရုက္ခံ ဒိသွာ ဟတ္ထိတော ဩတရိတွာ ရုက္ခမူလံ ဂန္တွာ ရုက္ခံ ဩလောကေတွာ ‘‘အယံ ပါတောဝ ပဿန္တာနံ အတိတ္တိကရော ဖလဘာရဘရိတော သောဘမာနော အဋ္ဌာသိ, ဣဒါနိ ဂဟိတဖလော ဩဘဂ္ဂဝိဘဂ္ဂေါ အသောဘမာနော ဌိတော’’တိ စိန္တေတွာ ပုန အညတော ဩလောကေန္တော အပရံ နိပ္ဖလံ အမ္ဗရုက္ခံ ဒိသွာ ‘‘ဧသ ရုက္ခော အတ္တနော နိပ္ဖလဘာဝေန မုဏ္ဍမဏိပဗ္ဗတော ဝိယ သောဘမာနော ဌိတော,
အယံ ပန သဖလဘာဝေန ဣမံ ဗျသနံ ပတ္တော, ဣဒံ အဂါရမဇ္ဈမ္ပိ ဖလိတရုက္ခသဒိသံ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ နိပ္ဖလရုက္ခသဒိသာ, သဓနဿေဝ ဘယံ အတ္ထိ, နိဒ္ဓနဿ ဘယံ နတ္ထိ, မယာပိ နိပ္ဖလရုက္ခေန ဝိယ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဖလရုက္ခံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ရုက္ခမူလေ ဌိတကောဝ တီဏိ လက္ခဏာနိ သလ္လက္ခေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ‘‘ဝိဒ္ဓံသိတာ ဒါနိ မေ မာတုကုစ္ဆိကုဋိကာ, ဆိန္နာ တီသု ဘဝေသု ပဋိသန္ဓိ, သောဓိတာ သံသာရဥက္ကာရဘူမိ, သောသိတော မယာ အဿုသမုဒ္ဒေါ, ဘိန္နော အဋ္ဌိပါကာရော, နတ္ထိ မေ ပုန ပဋိသန္ဓီ’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတောဝ အဋ္ဌာသိ။
အထ နံ အမစ္စာ အာဟံသု ‘‘အတိဗဟုံ ဌိတတ္ထ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘န မယံ မဟာရာဇာနော, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နာမ မယ’’န္တိ။ ‘‘ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နာမ တုမှာဒိသာ န ဟောန္တိ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘အထ ကီဒိသာ ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ဩရောပိတကေသမဿုကာသာဝဝတ္ထပဋိစ္ဆန္နာ ကုလေ ဝါ ဂဏေ ဝါ အလဂ္ဂါ ဝါတစ္ဆိန္နဝလာဟကရာဟုမုတ္တစန္ဒမဏ္ဍလပဋိဘာဂါ ဟိမဝန္တေ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေ ဝသန္တိ, ဧဝရူပါ ဒေဝ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ’’တိ။ တသ္မိံ ခဏေ ရာဇာ ဟတ္ထံ ဥက္ခိပိတွာ သီသံ ပရာမသိ, တာဝဒေဝဿ ဂိဟိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယိ, သမဏလိင်္ဂံ ပါတုရဟောသိ။
‘‘တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စ, ဝါသိ သူစိ စ ဗန္ဓနံ၊
ပရိဿာဝနေန အဋ္ဌေတေ, ယုတ္တယောဂဿ ဘိက္ခုနော’’တိ။ –
ဧဝံ ဝုတ္တာ သမဏပရိက္ခာရာ ကာယပဋိဗဒ္ဓါဝ အဟေသုံ။ သော အာကာသေ ဌတွာ မဟာဇနဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ အနိလပထေန ဥတ္တရဟိမဝန္တေ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ အဂမာသိ။
ဂန္ဓာရရဋ္ဌေပိ တက္ကသိလနဂရေ နဂ္ဂဇိ နာမ ရာဇာ ဥပရိပါသာဒေ ပလ္လင်္ကမဇ္ဈဂတော ဧကံ ဣတ္ထိံ ဧကေကဟတ္ထေ ဧကေကံ မဏိဝလယံ ပိဠန္ဓိတွာ အဝိဒူရေ နိသီဒိတွာ ဂန္ဓံ ပိသမာနံ ဒိသွာ ‘‘ဧတာနိ ဝလယာနိ ဧကေကဘာဝေန န ဃဋ္ဋေန္တိ န ဝိရဝန္တီ’’တိ ဩလောကေန္တော နိသီဒိ။ အထ သာ ဒက္ခိဏဟတ္ထတော ဝလယံ ဝါမဟတ္ထေယေဝ ပိဠန္ဓိတွာ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန ဂန္ဓံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ပိသိတုံ အာရဘိ, ဝါမဟတ္ထေ ဝလယံ ဒုတိယံ အာဂမ္မ ဃဋ္ဋိယမာနံ သဒ္ဒမကာသိ။ ရာဇာ တာနိ ဒွေ ဝလယာနိ အညမညံ ဃဋ္ဋေန္တာနိ ဝိရဝန္တာနိ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘ဣဒံ ဝလယံ ဧကေကကာလေ န ဃဋ္ဋေသိ, ဒုတိယံ အာဂမ္မ ဃဋ္ဋေတိ, သဒ္ဒံ ကရောတိ, ဧဝမေဝ ဣမေ သတ္တာပိ
ဧကေကာ န ဃဋ္ဋေန္တိ န ဝိဝဒန္တိ, ဒွေ တယော ဟုတွာ အညမညံ ဃဋ္ဋေန္တိ, ကလဟံ ကရောန္တိ။ အဟံ ပန ကသ္မီရဂန္ဓာရေသု ဒွီသု ရဇ္ဇေသု ရဋ္ဌဝါသိနော ဝိစာရေမိ, မယာပိ ဧကဝလယသဒိသေန ဟုတွာ ပရံ အဝိစာရေတွာ အတ္တာနမေဝ ဝိစာရေန္တေန ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သံဃဋ္ဋနဝလယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ယထာနိသိန္နောဝ တီဏိ လက္ခဏာနိ သလ္လက္ခေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။
ဝိဒေဟရဋ္ဌေ မိထိလနဂရေ နိမိ နာမ ရာဇာ ဘုတ္တပါတရာသော အမစ္စဂဏပရိဝုတော ဝိဝဋသီဟပဉ္ဇရေန အန္တရဝီထိံ ပေက္ခမာနော အဋ္ဌာသိ။ အထေကော သေနော သူနာပဏတော မံသပေသိံ ဂဟေတွာ အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ။ တမေနံ ဣတော စိတော စ ဂိဇ္ဈာဒယော သကုဏာ သမ္ပရိဝါရေတွာ အာဟာရဟေတု တုဏ္ဍေန ဝိဇ္ဈန္တာ ပက္ခေဟိ ပဟရန္တာ ပါဒေဟိ မဒ္ဒန္တာ အဂမံသု။ သော အတ္တနော ဝဓံ အသဟမာနော တံ မံသံ ဆဍ္ဍေသိ။ အညော ဂဏှိ, သကုဏာ ဣမံ မုဉ္စိတွာ တံ အနုဗန္ဓိံသု။ တေနပိ ဝိဿဋ္ဌံ အညော အဂ္ဂဟေသိ, တမ္ပိ တထေဝ ဝိဟေဌေသုံ။ ရာဇာ တေ သကုဏေ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘ယော ယော မံသပေသိံ ဂဏှိ, တဿ တဿေဝ ဒုက္ခံ, ယော ယော တံ ဝိဿဇ္ဇေသိ, တဿ တဿေဝ သုခံ, ဣမေပိ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ယော ယော ဂဏှာတိ, တဿ တဿေဝ ဒုက္ခံ, ဣတရဿ သုခံ, ဣမေ ဟိ ဗဟူနံ သာဓာရဏာ, မယှံ ခေါ ပန သောဠသ ဣတ္ထိသဟဿာနိ, မယာ ဝိဿဋ္ဌမံသပိဏ္ဍေန ဝိယ သေနေန ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဟာယ သုခိတေန ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော ယထာဌိတောဝ တီဏိ လက္ခဏာနိ သလ္လက္ခေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။
ဥတ္တရပဉ္စာလရဋ္ဌေ ကပိလနဂရေ ဒုမ္မုခေါ နာမ ရာဇာ ဘုတ္တပါတရာသော သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော အမစ္စဂဏပရိဝုတော ဝိဝဋသီဟပဉ္ဇရေ ရာဇင်္ဂဏံ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဂေါပါလကာ ဝဇဒွါရံ ဝိဝရိံသု, ဥသဘာ ဝဇတော နိက္ခမိတွာ ကိလေသဝသေန ဧကံ ဂါဝိံ အနုဗန္ဓိံသု။ တတ္ထေကော တိခိဏသိင်္ဂေါ မဟာဥသဘော အညံ ဥသဘံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ကိလေသမစ္ဆေရာဘိဘူတော တိခိဏေန သိင်္ဂေန အန္တရသတ္ထိမှိ ပဟရိ။ တဿ ပဟာရမုခေန အန္တာနိ နိက္ခမိံသု, သော တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။ ရာဇာ
တံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ သတ္တာ တိရစ္ဆာနဂတေ အာဒိံ ကတွာ ကိလေသဝသေန ဒုက္ခံ ပါပုဏန္တိ, အယံ ဥသဘော ကိလေသံ နိဿာယ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော, အညေပိ သတ္တာ ကိလေသေဟေဝ ကမ္ပန္တိ, မယာ ဣမေသံ သတ္တာနံ ကမ္ပနကိလေသေ ပဟာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော ဌိတကောဝ တီဏိ လက္ခဏာနိ သလ္လက္ခေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝ။
အထေကဒိဝသံ စတ္တာရော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဘိက္ခာစာရဝေလံ သလ္လက္ခေတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရာ နိက္ခမ္မ အနောတတ္တဒဟေ နာဂလတာဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒိတွာ ကတသရီရပဋိဇဂ္ဂနာ မနောသိလာတလေ ဌတွာ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ ပဉ္စဝဏ္ဏဝလာဟကေ မဒ္ဒမာနာ ဂန္တွာ ဗာရာဏသိနဂရဒွါရဂါမကဿ အဝိဒူရေ ဩတရိတွာ ဧကသ္မိံ ဖာသုကဋ္ဌာနေ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဒွါရဂါမံ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာ ဗောဓိသတ္တဿ ဂေဟဒွါရံ သမ္ပာပုဏိံသု။ ဗောဓိသတ္တော တေ ဒိသွာ တုဋ္ဌစိတ္တော ဟုတွာ ဂေဟံ ပဝေသေတွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒါပေတွာ ဒက္ခိဏောဒကံ ဒတွာ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန ပရိဝိသိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ သံဃတ္ထေရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှာကံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အတိဝိယ သောဘတိ, ဝိပ္ပသန္နာနိ ဝေါ ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော, ကိံ နု ခေါ အာရမ္မဏံ ဒိသွာ တုမှေ ဣမံ ဘိက္ခာစရိယပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂတာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ယထာ စ သံဃတ္ထေရံ, ဧဝံ သေသေပိ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိ။ အထဿ တေ စတ္တာရောပိ ဇနာ ‘‘အဟံ အသုကနဂရေ အသုကရဋ္ဌေ အသုကရာဇာ နာမ ဟုတွာ’’တိအာဒိနာ နယေန အတ္တနော အတ္တနော အဘိနိက္ခမနဝတ္ထူနိ ကထေတွာ ပဋိပါဋိယာ ဧကေကံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘အမ္ဗာဟမဒ္ဒံ ဝနမန္တရသ္မိံ, နိလောဘာသံ ဖလိတံ သံဝိရူဠှံ၊
တမဒ္ဒသံ ဖလဟေတု ဝိဘဂ္ဂံ, တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
‘‘သေလံ သုမဋ္ဌံ နရဝီရနိဋ္ဌိတံ, နာရီ ယုဂံ ဓာရယိ အပ္ပသဒ္ဒံ၊
ဒုတိယဉ္စ အာဂမ္မ အဟောသိ သဒ္ဒေါ, တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
‘‘ဒိဇာ ဒိဇံ ကုဏပမာဟရန္တံ, ဧကံ သမာနံ ဗဟုကာ သမေစ္စ၊
အာဟာရဟေတူ ပရိပါတယိံသု, တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
‘‘ဥသဘာဟမဒ္ဒံ ယူထဿ မဇ္ဈေ, စလက္ကကုံ ဝဏ္ဏဗလူပပန္နံ၊
တမဒ္ဒသံ ကာမဟေတု ဝိတုန္နံ, တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမီ’’တိ။
တတ္ထ အမ္ဗာဟမဒ္ဒန္တိ အမ္ဗရုက္ခံ အဟံ အဒ္ဒသံ။ ဝနမန္တရသ္မိန္တိ ဝနအန္တရေ, အမ္ဗဝနမဇ္ဈေတိ အတ္ထော။ သံဝိရူဠှန္တိ သုဝဍ္ဎိတံ။ တမဒ္ဒသန္တိ တံ ဥယျာနတော နိက္ခန္တော ဖလဟေတု ဝိဘဂ္ဂံ ပုန အဒ္ဒသံ။ တံ ဒိသွာတိ တံ ဖလဟေတု ဝိဘဂ္ဂံ ဒိသွာ ပဋိလဒ္ဓသံဝေဂေါ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဣမံ ဘိက္ခာစရိယပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂတောသ္မိ, တသ္မာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမီတိ။ ဣဒံ သော ဖလဟေတု ဝိဘဂ္ဂံ အမ္ဗရုက္ခံ ဒဿနတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗံ စိတ္တာစာရံ ကထေသိ။ သေသာနံ ဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ပနေတ္ထ အနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနာ – သေလန္တိ မဏိဝလယံ။ နရဝီရနိဋ္ဌိတန္တိ ဝီရနရေဟိ နိဋ္ဌိတံ, ပဏ္ဍိတပုရိသေဟိ ကတန္တိ အတ္ထော။ ယုဂန္တိ ဧကေကသ္မိံ ဧကေကံ ကတွာ ဧကံ ဝလယယုဂဠံ။ ဒိဇာ ဒိဇန္တိ ဂဟိတမံသပိဏ္ဍံ ဒိဇံ အဝသေသဒိဇာ။ ကုဏပမာဟရန္တန္တိ မံသပိဏ္ဍံ အာဒါယ အာဟရန္တံ။ သမေစ္စာတိ သမာဂန္တွာ သန္နိပတိတွာ။ ပရိပါတယိံသူတိ ကောဋ္ဋေန္တာ အနုဗန္ဓိံသု။ ဥသဘာဟမဒ္ဒန္တိ ဥသဘံ အဟံ အဒ္ဒသံ။ စလက္ကကုန္တိ စလက္ကကုဓံ။
ဗောဓိသတ္တော ဧကေကံ ဂါထံ သုတွာ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, တုမှာကမေဝ တံ အာရမ္မဏံ အနုရူပ’’န္တိ ဧကေကဿ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ထုတိံ အကာသိ။ တဉ္စ ပန စတူဟိ ဇနေဟိ ဒေသိတံ ဓမ္မကထံ သုတွာ ဃရာဝါသေ အနပေက္ခော ဟုတွာ ပက္ကန္တေသု ပစ္စေကဗုဒ္ဓေသု ဘုတ္တပါတရာသော သုခနိသိန္နော ဘရိယံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဧတေ စတ္တာရော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ရဇ္ဇံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတွာ အကိဉ္စနာ အပလိဗောဓာ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုခေန ဝီတိနာမေန္တိ, အဟံ ပန ဘတိယာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, ကိံ မေ ဃရာဝါသေန, တွံ ပုတ္တကေ သင်္ဂဏှန္တီ ဂေဟေ ဝသာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကရဏ္ဍကော ကလိင်္ဂါနံ, ဂန္ဓာရာနဉ္စ နဂ္ဂဇိ၊
နိမိရာဇာ ဝိဒေဟာနံ, ပဉ္စာလာနဉ္စ ဒုမ္မုခေါ၊
ဧတေ ရဋ္ဌာနိ ဟိတွာန, ပဗ္ဗဇိံသု အကိဉ္စနာ။
‘‘သဗ္ဗေပိမေ ဒေဝသမာ သမာဂတာ, အဂ္ဂီ ယထာ ပဇ္ဇလိတော တထေဝိမေ၊
အဟမ္ပိ ဧကော စရိဿာမိ ဘဂ္ဂဝိ, ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနီ’’တိ။
တာသံ အတ္ထော – ဘဒ္ဒေ, ဧသ သံဃတ္ထေရော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ဒန္တပုရေ နာမ နဂရေ ကရဏ္ဍကော နာမ ကလိင်္ဂါနံ ဇနပဒဿ ရာဇာ, ဒုတိယော တက္ကသိလနဂရေ နဂ္ဂဇိ နာမ ဂန္ဓာရာနံ ဇနပဒဿ ရာဇာ, တတိယော မိထိလနဂရေ နိမိ နာမ ဝိဒေဟာနံ ဇနပဒဿ ရာဇာ, စတုတ္ထော ကပိလနဂရေ ဒုမ္မုခေါ နာမ ဥတ္တရပဉ္စာလာနံ ဇနပဒဿ ရာဇာ, ဧတေ ဧဝရူပါနိ ရဋ္ဌာနိ ဟိတွာ အကိဉ္စနာ ဟုတွာ ပဗ္ဗဇိံသု။ သဗ္ဗေပိမေတိ ဣမေ ပန သဗ္ဗေပိ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝေဟိ ပုရိမပစ္စေကဗုဒ္ဓေဟိ သမာနာ ဧကတော သမာဂတာ။ အဂ္ဂီ ယထာတိ ယထာ ဟိ အဂ္ဂိ ပဇ္ဇလိတော ဩဘာသတိ။ တထေဝိမေတိ ဣမေပိ တထေဝ သီလာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ဂုဏေဟိ ဩဘာသန္တိ။ ယထာ ဧတေ, တထာ အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတွာ ဧကော စရိဿာမီတိ အတ္ထော။ ဘဂ္ဂဝီတိ ဘရိယံ အာလပတိ။ ဟိတွာန ကာမာနီတိ ရူပါဒယော ဝတ္ထုကာမေ ဟိတွာ။ ယထောဓိကာနီတိ အတ္တနော ဩဓိဝသေန ဌိတာနိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ရူပါဒိဩဓိဝသေန ယထာဌိတေ ကာမေ ပဟာယ အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတွာ ဧကော စရိဿာမီတိ။ ‘‘ယတောဓိကာနီ’’တိပိ ပါဌော, တဿတ္ထော – ယတော ဥပရတော ဩဓိ ဧတေသန္တိ ယတောဓိကာနိ, ဥပရတကောဋ္ဌာသာနိ။ ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ စိန္တိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဟိ ကိလေသကာမာနံ ဧကော ကောဋ္ဌာသော ဥပရတော နာမ ဟောတိ နိရုဒ္ဓေါ, တဿ ဝတ္ထုဘူတော ကာမကောဋ္ဌာသောပိ ဥပရတောဝ ဟောတီတိ။
သာ တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ သာမိ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဓမ္မကထံ သုတကာလတော ပဋ္ဌာယ အဂါရေ စိတ္တံ န သဏ္ဌာတီ’’တိ ဝတွာ ဣမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အယမေဝ ကာလော န ဟိ အညော အတ္ထိ, အနုသာသိတာ မေ န ဘဝေယျ ပစ္ဆာ၊
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ ဘဂ္ဂဝ, သကုဏီဝ မုတ္တာ ပုရိသဿ ဟတ္ထာ’’တိ။
တတ္ထ အနုသာသိတာ မေ န ဘဝေယျ ပစ္ဆာတိ အနုသာသကော ဩဝါဒကော န ဘဝေယျ ဒုလ္လဘတ္တာ ဩဝါဒကာနံ, တသ္မာ အယမေဝ ပဗ္ဗဇိတုံ ကာလော, န ဟိ အညော အတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ သကုဏီဝ မုတ္တာတိ ယထာ သာကုဏိကေန ဂဟေတွာ သကုဏပစ္ဆိယံ ခိတ္တာသု သကုဏီသု တဿ ဟတ္ထတော မုတ္တာ ဧကာ သကုဏီ အနိလပထံ လင်္ဃယိတွာ ယထာရုစိတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဧကိကာဝ စရေယျ, တထာ အဟမ္ပိ တဝ ဟတ္ထတော မုတ္တာ ဧကိကာ စရိဿာမီတိ သယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတုကာမာ ဟုတွာ ဧဝမာဟ။
ဗောဓိသတ္တော တဿာ ကထံ သုတွာ တုဏှီ အဟောသိ။ သာ ပန ဗောဓိသတ္တံ ဝဉ္စေတွာ ပုရေတရံ ပဗ္ဗဇိတုကာမာ ‘‘သာမိ, ပါနီယတိတ္ထံ ဂမိဿာမိ, ဒါရကေ ဩလောကေဟီ’’တိ ဃဋံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တီ ဝိယ ပလာယိတွာ နဂရသာမန္တေ တာပသာနံ သန္တိကေ ဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿာ အနာဂမနံ ဉတွာ သယံ ဒါရကေ ပေါသေသိ။ အပရဘာဂေ တေသု ထောကံ ဝဍ္ဎိတွာ အတ္တနော အယာနယဇာနနသမတ္ထတံ သမ္ပတ္တေသု တေသံ ဝီမံသနတ္ထံ ဧကဒိဝသံ ဘတ္တံ ပစန္တော ထောကံ ဥတ္တဏ္ဍုလံ ပစိ, ဧကဒိဝသံ ထောကံ ကိလိန္နံ, ဧကဒိဝသံ သုပက္ကံ, ဧကဒိဝသံ အတိကိလိန္နံ, ဧကဒိဝသံ အလောဏကံ, ဧကဒိဝသံ အတိလောဏကံ။ ဒါရကာ ‘‘တာတ, အဇ္ဇ ဘတ္တံ ဥတ္တဏ္ဍုလံ, အဇ္ဇ ကိလိန္နံ, အဇ္ဇ သုပက္ကံ, အဇ္ဇ အတိကိလိန္နံ, အဇ္ဇ အလောဏကံ, အဇ္ဇ အတိလောဏက’’န္တိ အာဟံသု။ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အာမ, တာတာ’’တိ ဝတွာ စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ ဒါရကာ ဣဒါနိ အာမပက္ကလောဏိကအတိလောဏိကာနိ ဇာနန္တိ, အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဇီဝိတုံ သက္ခိဿန္တိ, မယာ ပဗ္ဗဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ အထ တေ ဒါရကေ ဉာတကာနံ ဒတွာ ပဋိစ္ဆာပေတွာ ‘‘အမ္မတာတာ, ဣမေ ဒါရကေ သာဓုကံ ပေါသေထာ’’တိ ဝတွာ သော ဉာတကာနံ ပရိဒေဝန္တာနညေဝ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ နဂရဿ သာမန္တေယေဝ ဝသိ။
အထ နံ ဧကဒိဝသံ ဗာရာဏသိယံ ဘိက္ခာယ စရန္တံ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အယျ, ဒါရကာ တေ နာသိတာ မညေ’’တိ အာဟ။ မဟာသတ္တော ‘‘နာဟံ ဒါရကေ နာသေမိ, တေသံ အတ္တနော အယာနယဇာနနကာလေ
ပဗ္ဗဇိတောမှိ, တွံ တေသံ အစိန္တေတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အဘိရမာ’’တိ ဝတွာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘အာမံ ပက္ကဉ္စ ဇာနန္တိ, အထော လောဏံ အလောဏကံ၊
တမဟံ ဒိသွာန ပဗ္ဗဇိံ, စရေဝ တွံ စရာမဟ’’န္တိ။
တတ္ထ တမဟန္တိ တံ အဟံ ဒါရကာနံ ကိရိယံ ဒိသွာ ပဗ္ဗဇိတော။ စရေဝ တွံ စရာမဟန္တိ တွမ္ပိ ဘိက္ခာစရိယမေဝ စရ, အဟမ္ပိ ဘိက္ခာစရိယမေဝ စရိဿာမီတိ။
ဣတိ သော ပရိဗ္ဗာဇိကံ ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေသိ။ သာပိ ဩဝါဒံ ဂဟေတွာ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ယထာရုစိတံ ဌာနံ ဂတာ။ ဌပေတွာ ကိရ တံ ဒိဝသံ န တေ ပုန အညမညံ အဒ္ဒသံသု။ ဗောဓိသတ္တော စ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ တေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ တဒါ ဓီတာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ အဟောသိ, ပုတ္တော ရာဟုလကုမာရော, ပရိဗ္ဗာဇိကာ ရာဟုလမာတာ, ပရိဗ္ဗာဇကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကုမ္ဘကာရဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၀၉] ၄။ ဒဠှဓမ္မဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဟံ စေ ဒဠှဓမ္မဿာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ကောသမ္ဗိံ နိဿာယ ဃောသိတာရာမေ ဝိဟရန္တော ဥဒေနဿ ရညော ဘဒ္ဒဝတိကံ ဟတ္ထိနိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဿာ ပန ဟတ္ထိနိယာ လဒ္ဓဝိဓာနဉ္စ ဥဒေနဿ ရာဇဝံသော စ မာတင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၅။၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဧကဒိဝသံ ပန သာ ဟတ္ထိနီ နဂရာ နိက္ခမန္တီ ဘဂဝန္တံ ပါတောဝ အရိယဂဏပရိဝုတံ အနောမာယ ဗုဒ္ဓသိရိယာ နဂရံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တံ ဒိသွာ တထာဂတဿ ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘ဘဂဝါ သဗ္ဗညု သဗ္ဗလောကနိတ္ထရဏ ဥဒေနော ဝံသရာဇာ မံ တရုဏကာလေ ကမ္မံ နိတ္ထရိတုံ သမတ္ထကာလေ ‘ဣမံ နိဿာယ မယာ ဇီဝိတဉ္စ ရဇ္ဇဉ္စ ဒေဝီ စ လဒ္ဓါ’တိ ပိယာယိတွာ မဟန္တံ ပရိဟာရံ အဒါသိ, သဗ္ဗာလင်္ကာရေဟိ အလင်္ကရိတွာ
ဌိတဋ္ဌာနံ ဂန္ဓေန ပရိဘဏ္ဍံ ကာရေတွာ မတ္ထကေ သုဝဏ္ဏတာရကခစိတဝိတာနံ ဗန္ဓာပေတွာ သမန္တာ စိတြသာဏိံ ပရိက္ခိပါပေတွာ ဂန္ဓတေလေန ဒီပံ ဇာလာပေတွာ ဓူမတဋ္ဋကံ ဌပါပေတွာ ကရီသဆဍ္ဍနဋ္ဌာနေ သုဝဏ္ဏကဋာဟံ ပတိဋ္ဌပါပေတွာ မံ စိတ္တတ္ထရဏပိဋ္ဌေ ဌပေသိ, ရာဇာရဟဉ္စ မေ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဒါပေသိ။ ဣဒါနိ ပန မေ မဟလ္လကကာလေ ကမ္မံ နိတ္ထရိတုံ အသမတ္ထကာလေ သဗ္ဗံ တံ ပရိဟာရံ အစ္ဆိန္ဒိ, အနာထာ နိပ္ပစ္စယာ ဟုတွာ အရညေ ကေတကာနိ ခါဒန္တီ ဇီဝါမိ, အညံ မယှံ ပဋိသရဏံ နတ္ထိ, ဥဒေနံ မမ ဂုဏံ သလ္လက္ခာပေတွာ ပေါရာဏကပရိဟာရံ မေ ပဋိပါကတိကံ ကာရေထ ဘဂဝါ’’တိ ပရိဒေဝမာနာ တထာဂတံ ယာစိ။
သတ္ထာ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, အဟံ တေ ရညော ကထေတွာ ယသံ ပဋိပါကတိကံ ကာရေဿာမီ’’တိ ဝတွာ ရညော နိဝေသနဒွါရံ အဂမာသိ။ ရာဇာ တထာဂတံ အန္တောနိဝေသနံ ပဝေသေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ သံဃဿ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ သတ္ထာ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ အနုမောဒနံ ကရောန္တော ‘‘မဟာရာဇ, ဘဒ္ဒဝတိကာ ကဟ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘န ဇာနာမိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ဥပကာရကာနံ ယသံ ဒတွာ မဟလ္လကကာလေ ဂဟေတုံ နာမ န ဝဋ္ဋတိ, ကတညုနာ ကတဝေဒိနာ ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဘဒ္ဒဝတိကာ ဣဒါနိ မဟလ္လိကာ ဇရာဇိဏ္ဏာ အနာထာ ဟုတွာ အရညေ ကေတကာနိ ခါဒန္တီ ဇီဝတိ, တံ ဇိဏ္ဏကာလေ အနာထံ ကာတုံ တုမှာကံ အယုတ္တ’’န္တိ ဘဒ္ဒဝတိကာယ ဂုဏံ ကထေတွာ ‘‘သဗ္ဗံ ပေါရာဏကပရိဟာရံ ပဋိပါကတိကံ ကရောဟီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ ရာဇာ တထာ အကာသိ။ ‘‘တထာဂတေန ကိရ ဘဒ္ဒဝတိကာယ ဂုဏံ ကထေတွာ ပေါရာဏကယသော ပဋိပါကတိကော ကာရိတော’’တိ သကလနဂရံ ပတ္ထရိ, ဘိက္ခုသံဃေပိ သာ ပဝတ္တိ ပါကဋာ ဇာတာ။ အထ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, သတ္ထာရာ ကိရ ဘဒ္ဒဝတိကာယ ဂုဏံ ကထေတွာ ပေါရာဏကယသော ပဋိပါကတိကော ကာရိတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ဧတိဿာ ဂုဏံ ကထေတွာ နဋ္ဌယသံ ပဋိပါကတိကံ ကာရေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဒဠှဓမ္မော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော အမစ္စကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တံ ရာဇာနံ ဥပဋ္ဌဟိ။
သော တဿ သန္တိကာ မဟန္တံ ယသံ လဘိတွာ အမစ္စရတနဋ္ဌာနေ အဋ္ဌာသိ။ တဒါ တဿ ရညော ဧကာ ဩဋ္ဌိဗျာဓိ ဟတ္ထိနီ ထာမဗလသမ္ပန္နာ မဟဗ္ဗလာ အဟောသိ။ သာ ဧကဒိဝသံ ယောဇနသတံ ဂစ္ဆတိ, ရညော ဒူတေယျဟရဏကိစ္စံ ကရောတိ, သင်္ဂါမေ ယုဒ္ဓံ ကတွာ သတ္တု မဒ္ဒနံ ကရောတိ။ ရာဇာ ‘‘အယံ မေ ဗဟူပကာရာ’’တိ တဿာ သဗ္ဗာလင်္ကာရံ ဒတွာ ဥဒေနေန ဘဒ္ဒဝတိကာယ ဒိန္နသဒိသံ သဗ္ဗံ ပရိဟာရံ ဒါပေသိ။ အထဿာ ဇိဏ္ဏဒုဗ္ဗလကာလေ ရာဇာ သဗ္ဗံ ယသံ ဂဏှိ။ သာ တတော ပဋ္ဌာယ အနာထာ ဟုတွာ အရညေ တိဏပဏ္ဏာနိ ခါဒန္တီ ဇီဝတိ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇကုလေ ဘာဇနေသု အပ္ပဟောန္တေသု ရာဇာ ကုမ္ဘကာရံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဘာဇနာနိ ကိရ နပ္ပဟောန္တီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဂေါမယာဟရဏယာနကေ ယောဇေတုံ ဂေါဏေ န လဘာမိ, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘အမှာကံ ဩဋ္ဌိဗျာဓိ ကဟ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အတ္တနော ဓမ္မတာယ စရတိ, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ တံ ယောဇေတွာ ဂေါမယံ အာဟရာ’’တိ တံ ကုမ္ဘကာရဿ အဒါသိ။ ကုမ္ဘကာရော ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ တထာ အကာသိ။
အထေကဒိဝသံ သာ နဂရာ နိက္ခမမာနာ နဂရံ ပဝိသန္တံ ဗောဓိသတ္တံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ တဿ ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇိတွာ ပရိဒေဝမာနာ ‘‘သာမိ, ရာဇာ မံ ‘တရုဏကာလေ ဗဟူပကာရာ’တိ သလ္လက္ခေတွာ မဟန္တံ ယသံ ဒတွာ ဣဒါနိ မဟလ္လကကာလေ သဗ္ဗံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ မယိ စိတ္တမ္ပိ န ကရောတိ, အဟံ ပန အနာထာ အရညေ တိဏပဏ္ဏာနိ ခါဒန္တီ ဇီဝါမိ, ဧဝံ ဒုက္ခပ္ပတ္တံ မံ ဣဒါနိ ယာနကေ ယောဇေတုံ ကုမ္ဘကာရဿ အဒါသိ, ဌပေတွာ တုမှေ အညံ မယှံ ပဋိသရဏံ နတ္ထိ, မယာ ရညော ကတူပကာရံ တုမှေ ဇာနာထ, သာဓု ဣဒါနိ မေ နဋ္ဌံ ယသံ ပဋိပါကတိကံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဟံ စေ ဒဠှဓမ္မဿ, ဝဟန္တီ နာဘိရာဓယိံ၊
ဓရန္တီ ဥရသိ သလ္လံ, ယုဒ္ဓေ ဝိက္ကန္တစာရိနီ။
‘‘နူန ရာဇာ န ဇာနာတိ, မမ ဝိက္ကမပေါရိသံ၊
သင်္ဂါမေ သုကတန္တာနိ, ဒူတဝိပ္ပဟိတာနိ စ။
‘‘သာ နူနာဟံ မရိဿာမိ, အဗန္ဓု အပရာယိနီ၊
တဒါ ဟိ ကုမ္ဘကာရဿ, ဒိန္နာ ဆကဏဟာရိကာ’’တိ။
တတ္ထ ဝဟန္တီတိ ဒူတေယျဟရဏံ သင်္ဂါမေ ဗလကောဋ္ဌကဘိန္ဒနံ တံ တံ ကိစ္စံ ဝဟန္တီ နိတ္ထရန္တီ။ ဓရန္တီ ဥရသိ သလ္လန္တိ ဥရသ္မိံ ဗဒ္ဓံ ကဏ္ဍံ ဝါ အသိံ ဝါ သတ္တိံ ဝါ ယုဒ္ဓကာလေ သတ္တူနံ ဥပရိ အဘိဟရန္တီ။ ဝိက္ကန္တစာရိနီတိ ဝိက္ကမံ ပရက္ကမံ ကတွာ ပရဗလဝိဇယေန ယုဒ္ဓေ ဝိက္ကန္တဂါမိနီ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သစေ သာမိ, အဟံ ဣမာနိ ကိစ္စာနိ ကရောန္တီ ရညော ဒဠှဓမ္မဿ စိတ္တံ နာရာဓယိံ န ပရိတောသေသိံ, ကော ဒါနိ အညော တဿ စိတ္တံ အာရာဓယိဿတီတိ။
မမ ဝိက္ကမပေါရိသန္တိ မယာ ကတံ ပုရိသပရက္ကမံ။ သုကတန္တာနီတိ သုကတာနိ။ ယထာ ဟိ ကမ္မာနေဝ ကမ္မန္တာနိ, ဝနာနေဝ ဝနန္တာနိ, ဧဝမိဓ သုကတာနေဝ ‘‘သုကတန္တာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။ ဒူတဝိပ္ပဟိတာနိ စာတိ ဂလေ ပဏ္ဏံ ဗန္ဓိတွာ ‘‘အသုကရညော နာမ ဒေဟီ’’တိ ပဟိတာယ မယာ ဧကဒိဝသေနေဝ ယောဇနသတံ ဂန္တွာ ကတာနိ ဒူတပေသနာနိ စ။ နူန ရာဇာ န ဇာနာတီတိ နူန တုမှာကံ ဧသ ရာဇာ ဧတာနိ မယာ ကတာနိ ကိစ္စာနိ န ဇာနာတိ။ အပရာယိနီတိ အပ္ပတိဋ္ဌာ အပ္ပဋိသရဏာ။ တဒါ ဟီတိ တထာ ဟိ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဒိန္နာတိ အဟံ ရညာ ဆကဏဟာရိကာ ကတွာ ကုမ္ဘကာရဿ ဒိန္နာတိ။
ဗောဓိသတ္တော တဿာ ကထံ သုတွာ ‘‘တွံ မာ သောစိ, အဟံ ရညော ကထေတွာ တဝ ယသံ ပဋိပါကတိကံ ကရိဿာမီ’’တိ တံ သမဿာသေတွာ နဂရံ ပဝိသိတွာ ဘုတ္တပါတရာသော ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ကထံ သမုဋ္ဌာပေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, နနု တုမှာကံ အသုကာ နာမ ဩဋ္ဌိဗျာဓိ အသုကဋ္ဌာနေ စ အသုကဋ္ဌာနေ စ ဥရေ သလ္လံ ဗန္ဓိတွာ သင်္ဂါမံ နိတ္ထရိ, အသုကဒိဝသံ နာမ ဂီဝါယ ပဏ္ဏံ ဗန္ဓိတွာ ပေသိတာ ယောဇနသတံ အဂမာသိ, တုမှေပိဿာ မဟန္တံ ယသံ အဒတ္ထ, သာ ဣဒါနိ ကဟ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘တမဟံ ကုမ္ဘကာရဿ ဂေါမယဟရဏတ္ထာယ အဒါသိ’’န္တိ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အယုတ္တံ ခေါ, မဟာရာဇ, တုမှာကံ တံ ကုမ္ဘကာရဿ ယာနကေ ယောဇနတ္ထာယ ဒါတု’’န္တိ ဝတွာ ရညော ဩဝါဒဝသေန စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယာဝတာသီသတီ ပေါသော, တာဝဒေဝ ပဝီဏတိ၊
အတ္ထာပါယေ ဇဟန္တိ နံ, ဩဋ္ဌိဗျာဓိံဝ ခတ္တိယော။
‘‘ယော ပုဗ္ဗေ ကတကလျာဏော, ကတတ္ထော နာဝဗုဇ္ဈတိ၊
အတ္ထာ တဿ ပလုဇ္ဇန္တိ, ယေ ဟောန္တိ အဘိပတ္ထိတာ။
‘‘ယော ပုဗ္ဗေ ကတကလျာဏော, ကတတ္ထော မနုဗုဇ္ဈတိ၊
အတ္ထာ တဿ ပဝဍ္ဎန္တိ, ယေ ဟောန္တိ အဘိပတ္ထိကာ။
‘‘တံ ဝေါ ဝဒါမိ ဘဒ္ဒန္တေ, ယာဝန္တေတ္ထ သမာဂတာ၊
သဗ္ဗေ ကတညုနော ဟောထ, စိရံ သဂ္ဂမှိ ဌဿထာ’’တိ။
တတ္ထ ပဌမဂါထာယ တာဝ အတ္ထော – ဣဓေကစ္စော အညာဏဇာတိကော ပေါသော ယာဝတာသီသတီ, ယာဝ ‘‘ဣဒံ နာမ မေ အယံ ကာတုံ သက္ခိဿတီ’’တိ ပစ္စာသီသတိ, တာဝဒေဝ တံ ပုရိသံ ပဝီဏတိ ဘဇတိ သေဝတိ, တဿ ပန အတ္ထာပါယေ ဝဍ္ဎိယာ အပဂမနေ ပရိဟီနကာလေ တံ နာနာကိစ္စေသု ပတ္ထိတံ ပေါသံ ဧကစ္စေ ဗာလာ ဣမံ ဩဋ္ဌိဗျာဓိံ အယံ ခတ္တိယော ဝိယ ဇဟန္တိ။
ကတကလျာဏောတိ ပရေန အတ္တနော ကတကလျာဏကမ္မော။ ကတတ္ထောတိ နိပ္ဖါဒိတကိစ္စော။ နာဝဗုဇ္ဈတီတိ ပစ္ဆာပိ တံ ပရေန ကတံ ဥပကာရံ တဿ ဇရာဇိဏ္ဏကာလေ အသမတ္ထကာလေ န သရတိ, အတ္တနာ ဒိန္နမ္ပိ ယသံ ပုန ဂဏှာတိ။ ပလုဇ္ဇန္တီတိ ဘိဇ္ဇန္တိ နဿန္တိ။ ယေ ဟောန္တိ အဘိပတ္ထိတာတိ ယေ ကေစိ အတ္ထာ ဣစ္ဆိတာ နာမ ဟောန္တိ, သဗ္ဗေ နဿန္တီတိ ဒီပေတိ။ မိတ္တဒုဗ္ဘိပုဂ္ဂလဿ ဟိ ပတ္ထိတပတ္ထိတံ အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိတ္တဗီဇံ ဝိယ နဿတိ။ ကတတ္ထော မနုဗုဇ္ဈတီတိ ကတတ္ထော အနုဗုဇ္ဈတိ, မ-ကာရော ဗျဉ္ဇနသန္ဓိဝသေန ဂဟိတော။ တံ ဝေါ ဝဒါမီတိ တေန ကာရဏေန တုမှေ ဝဒါမိ။ ဌဿထာတိ ကတညုနော ဟုတွာ စိရကာလံ သဂ္ဂမှိ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တာ ပတိဋ္ဌဟိဿထ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ရာဇာနံ အာဒိံ ကတွာ သန္နိပတိတာနံ သဗ္ဗေသံ ဩဝါဒံ အဒါသိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ဩဋ္ဌိဗျာဓိယာ ယသံ ပဋိပါကတိကံ အကာသိ။ ဗောဓိသတ္တဿ စ ဩဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဩဋ္ဌိဗျာဓိ ဘဒ္ဒဝတိကာ အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, အမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒဠှဓမ္မဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၁၀] ၅။ သောမဒတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော မံ ပုရေ ပစ္စုဍ္ဍေတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ မဟလ္လကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရေကံ သာမဏေရံ ပဗ္ဗာဇေသိ, သာမဏေရော တဿ ဥပကာရကော ဟုတွာ တထာရူပေန ရောဂေန ကာလမကာသိ။ မဟလ္လကော တသ္မိံ ကာလကတေ ရောဒန္တော ပရိဒေဝန္တော ဝိစရတိ။ တံ ဒိသွာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကမဟလ္လကော သာမဏေရဿ ကာလကိရိယာယ ရောဒန္တော ပရိဒေဝန္တော ဝိစရတိ, မရဏဿတိကမ္မဋ္ဌာနရဟိတော မညေ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ဣမသ္မိံ မတေ ရောဒိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တာဝတိံသဘဝနေ သက္ကတ္တံ ကာရေသိ။ အထေကော ကာသိဂါမဝါသီ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော ကာမေ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ဝနမူလဖလာဖလေဟိ ယာပေန္တော ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ ဧကဒိဝသံ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂတော ဧကံ ဟတ္ထိဆာပံ ဒိသွာ အတ္တနော အဿမံ အာနေတွာ ပုတ္တဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ သောမဒတ္တောတိဿ နာမံ ကတွာ တိဏပဏ္ဏာနိ ခါဒါပေန္တော ပဋိဇဂ္ဂိ။ သော ဝယပ္ပတ္တော မဟာသရီရော ဟုတွာ ဧကဒိဝသံ ဗဟုံ ဘောဇနံ ဂဟေတွာ အဇီရကေန ဒုဗ္ဗလော အဟောသိ။ တာပသော တံ အဿမပဒေ ကတွာ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂတော, တသ္မိံ အနာဂတေယေဝ ဟတ္ထိပေါတကော ကာလမကာသိ။ တာပသော ဖလာဖလံ ဂဟေတွာ အာဂစ္ဆန္တော ‘‘အညေသု ဒိဝသေသု မေ ပုတ္တော ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကရောတိ, အဇ္ဇ န ဒိဿတိ, ကဟံ နု ခေါ ဂတော’’တိ ပရိဒေဝန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော မံ ပုရေ ပစ္စုဍ္ဍေတိ, အရညေ ဒူရမာယတော၊
သော န ဒိဿတိ မာတင်္ဂေါ, သောမဒတ္တော ကုဟိံ ဂတော’’တိ။
တတ္ထ ပုရေတိ ဣတော ပုရေ။ ပစ္စုဍ္ဍေတီတိ ပစ္စုဂ္ဂစ္ဆတိ။ အရညေ ဒူရန္တိ ဣမသ္မိံ နိမ္မနုဿေ အရညေ မံ ဒူရံ ပစ္စုဍ္ဍေတိ။ အာယတောတိ အာယာမသမ္ပန္နော။
ဧဝံ ပရိဒေဝမာနော အာဂန္တွာ တံ စင်္ကမနကောဋိယံ ပတိတံ ဒိသွာ ဂလေ ဂဟေတွာ ပရိဒေဝမာနော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အယံ ဝါ သော မတော သေတိ, အလ္လသိင်္ဂံဝ ဝစ္ဆိတော၊
ဘူမျာ နိပတိတော သေတိ, အမရာ ဝတ ကုဉ္ဇရော’’တိ။
တတ္ထ အယံ ဝါတိ ဝိဘာဝနတ္ထေ ဝါ-သဒ္ဒေါ။ အယမေဝ သော, န အညောတိ တံ ဝိဘာဝေန္တော ဧဝမာဟ။ အလ္လသိင်္ဂန္တိ မာလုဝလတာယ အဂ္ဂပဝါလံ။ ဝစ္ဆိတောတိ ဆိန္နော, ဂိမှကာလေ မဇ္ဈနှိကသမယေ တတ္တဝါလိကာပုလိနေ နခေန ဆိန္ဒိတွာ ပါတိတော မာလုဝလတာယ အင်္ကုရော ဝိယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘူမျာတိ ဘူမိယံ။ အမရာ ဝတာတိ မတော ဝတ, ‘‘အမရီ’’တိပိ ပါဌော။
တသ္မိံ ခဏေ သက္ကော လောကံ ဩလောကေန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ တာပသော ပုတ္တဒါရံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတော, ဣဒါနိ ဟတ္ထိပေါတကေ ပုတ္တသညံ ကတွာ ပရိဒေဝတိ, သံဝေဇေတွာ နံ သတိံ ပဋိလဘာပေဿာမီ’’တိ တဿ အဿမပဒံ အာဂန္တွာ အာကာသေ ဌိတောဝ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနဂါရိယုပေတဿ, ဝိပ္ပမုတ္တဿ တေ သတော၊
သမဏဿ န တံ သာဓု, ယံ ပေတမနုသောစသီ’’တိ။
အထဿ ဝစနံ သုတွာ တာပသော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သံဝါသေန ဟဝေ သက္က, မနုဿဿ မိဂဿ ဝါ၊
ဟဒယေ ဇာယတေ ပေမံ, တံ န သက္ကာ အသောစိတု’’န္တိ။
တတ္ထ မိဂဿ ဝါတိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ သဗ္ဗေပိ တိရစ္ဆာနာ ‘‘မိဂါ’’တိ ဝုတ္တာ။ တန္တိ ပိယာယိတံ သတ္တံ။
အထ နံ ဩဝဒန္တော သက္ကော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မတံ မရိဿံ ရောဒန္တိ, ယေ ရုဒန္တိ လပန္တိ စ၊
တသ္မာ တွံ ဣသိ မာ ရောဒိ, ရောဒိတံ မောဃမာဟု သန္တော။
‘‘ကန္ဒိတေန ဟဝေ ဗြဟ္မေ, မတော ပေတော သမုဋ္ဌဟေ၊
သဗ္ဗေ သင်္ဂမ္မ ရောဒါမ, အညမညဿ ဉာတကေ’’တိ။
တတ္ထ ယေ ရုဒန္တိ လပန္တိ စာတိ ဗြဟ္မေ ယေ သတ္တာ ရောဒန္တိ ပရိဒေဝန္တိ စ, သဗ္ဗေ တေ မတံ, ယော စ မရိဿတိ, တံ ရောဒန္တိ, တေသံယေဝ ဧဝံ ရောဒန္တာနံ အဿုသုက္ခနကာလော နတ္ထိ, တသ္မာ တွံ ဣသိ မာ ရောဒိ။ ကိံကာရဏာ? ရောဒိတံ မောဃမာဟု သန္တော, ပဏ္ဍိတာ ဟိ ‘‘ရောဒိတံ နိပ္ဖလ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ မတော ပေတောတိ ယဒိ ဧသ ပေတောတိ သင်္ချံ ဂတော မတော ရောဒိတေန သမုဋ္ဌဟေယျ, ဧဝံ သန္တေ သဗ္ဗေပိ မယံ သမာဂန္တွာ အညမညဿ ဉာတကေ ရောဒါမ, ကိံ နိက္ကမ္မာ အစ္ဆာမာတိ။
တာပသော သက္ကဿ ဝစနံ သုတွာ သတိံ ပဋိလဘိတွာ ဝိဂတသောကော အဿူနိ ပုဉ္ဆိတွာ သက္ကဿ ထုတိဝသေန သေသဂါထာ အာဟ –
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ, ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ, သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ, ယမာသိ ဟဒယဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ, ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သောဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ, ဝီတသောကော အနာဝိလော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ, တဝ သုတွာန ဝါသဝါ’’တိ။
တာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။ ဧဝံ သက္ကော တာပသဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဟတ္ထိပေါတကော သာမဏေရော အဟောသိ, တာပသော မဟလ္လကော, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သောမဒတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၁၁] ၆။ သုသီမဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာဠာနိ ကေသာနိ ပုရေ အဟေသုန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာဘိနိက္ခမနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တသ္မိဉှိ သမယေ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ နိသီဒိတွာ ဒသဗလဿ နိက္ခမနံ ဝဏ္ဏယိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ
ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဒါနိ အနေကာနိ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿာနိ ပူရိတပါရမိနာ မဟာဘိနိက္ခမနံ, ပုဗ္ဗေပါဟံ တိယောဇနသတိကေ ကာသိရဋ္ဌေ ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပုရောဟိတဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿ ဇာတဒိဝသေယေဝ ဗာရာဏသိရညောပိ ပုတ္တော ဇာယိ။ တေသံ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ မဟာသတ္တဿ သုသီမကုမာရောတိ နာမံ အကံသု, ရာဇပုတ္တဿ ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရောတိ။ ဗာရာဏသိရာဇာ ‘‘ပုတ္တေန မေ သဒ္ဓိံ ဧကဒိဝသေ ဇာတော’’တိ ဗောဓိသတ္တံ အာဏာပေတွာ ဓာတိယော ဒတွာ တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဝဍ္ဎေသိ။ တေ ဥဘောပိ ဝယပ္ပတ္တာ အဘိရူပါ ဒေဝကုမာရဝဏ္ဏိနော ဟုတွာ တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စာဂမိံသု။ ရာဇပုတ္တော ဥပရာဇာ ဟုတွာ ဗောဓိသတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ခါဒန္တော ပိဝန္တော နိသီဒန္တော သယန္တော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ပတွာ မဟာသတ္တဿ မဟန္တံ ယသံ ဒတွာ ပုရောဟိတဋ္ဌာနေ တံ ဌပေတွာ ဧကဒိဝသံ နဂရံ သဇ္ဇာပေတွာ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဝိယ အလင်္ကတော အလင်္ကတဧရာဝဏပဋိဘာဂဿ မတ္တဝရဝါရဏဿ ခန္ဓေ နိသီဒိတွာ ဗောဓိသတ္တံ ပစ္ဆာသနေ ဟတ္ထိပိဋ္ဌေ နိသီဒါပေတွာ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ အကာသိ။ မာတာပိဿ ‘‘ပုတ္တံ ဩလောကေဿာမီ’’တိ သီဟပဉ္ဇရေ ဌတွာ တဿ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အာဂစ္ဆန္တဿ ပစ္ဆတော နိသိန္နံ ပုရောဟိတံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟုတွာ သယနဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ ‘‘ဣမံ အလဘန္တီ ဧတ္ထေဝ မရိဿာမီ’’တိ အာဟာရံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ နိပဇ္ဇိ။
ရာဇာ မာတရံ အပဿန္တော ‘‘ကုဟိံ မေ မာတာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဂိလာနာ’’တိ သုတွာ တဿာ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ကိံ အမ္မ, အဖာသုက’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ သာ လဇ္ဇာယ န ကထေသိ။ သော ဂန္တွာ ရာဇပလ္လင်္ကေ နိသီဒိတွာ အတ္တနော အဂ္ဂမဟေသိံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘ဂစ္ဆ အမ္မာယ အဖာသုကံ ဇာနာဟီ’’တိ ပေသေသိ။ သာ ဂန္တွာ ပိဋ္ဌိံ ပရိမဇ္ဇန္တီ ပုစ္ဆိ, ဣတ္ထိယော နာမ ဣတ္ထီနံ ရဟဿံ န နိဂုဟန္တိ, သာ တဿာ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဣတရာပိ တံ သုတွာ ဂန္တွာ ရညော အာရောစေသိ။ ရာဇာ ‘‘ဟောတု, ဂစ္ဆ နံ သမဿာသေဟိ, ပုရောဟိတံ ရာဇာနံ ကတွာ တဿ တံ အဂ္ဂမဟေသိံ ကရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ သာ အာဂန္တွာ တံ သမဿာသေသိ။ ရာဇာပိ ပုရောဟိတံ ပက္ကောသာပေတွာ ဧတမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘သမ္မ, မာတု မေ ဇီဝိတံ ဒေဟိ, တွံ ရာဇာ ဘဝိဿသိ, သာ အဂ္ဂမဟေသီ, အဟံ
ဥပရာဇာ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘န သက္ကာ ဧဝံ ကာတု’’န္တိ ပဋိက္ခိပိတွာ တေန ပုနပ္ပုနံ ယာစိယမာနော သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ရာဇာ ပုရောဟိတံ ရာဇာနံ, မာတရံ အဂ္ဂမဟေသိံ ကာရေတွာ သယံ ဥပရာဇာ အဟောသိ။
တေသံ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသန္တာနံ အပရဘာဂေ ဗောဓိသတ္တော အဂါရမဇ္ဈေ ဥက္ကဏ္ဌိတော ကာမေ ပဟာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ နိန္နစိတ္တော ကိလေသရတိံ အနလ္လီယန္တော ဧကကောဝ တိဋ္ဌတိ, ဧကကောဝ နိသီဒတိ, ဧကကောဝ သယတိ, ဗန္ဓနာဂါရေ ဗဒ္ဓေါ ဝိယ ပဉ္ဇရေ ပက္ခိတ္တကုက္ကုဋော ဝိယ စ အဟောသိ။ အထဿ အဂ္ဂမဟေသီ ‘‘အယံ ရာဇာ မယာ သဒ္ဓိံ နာဘိရမတိ, ဧကကောဝ တိဋ္ဌတိ နိသီဒတိ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အယံ ခေါ ပန ဒဟရော တရုဏော, အဟံ မဟလ္လိကာ, သီသေ မေ ပလိတာနိ ပညာယန္တိ, ယံနူနာဟံ ‘သီသေ တေ ဒေဝ, ဧကံ ပလိတံ ပညာယတီ’တိ မုသာဝါဒံ ကတွာ ဧကေနုပါယေန ရာဇာနံ ပတ္တိယာပေတွာ မယာ သဒ္ဓိံ အဘိရမာပေယျ’’န္တိ စိန္တေတွာ ဧကဒိဝသံ ရညော သီသေ ဦကာ ဝိစိနန္တီ ဝိယ ဟုတွာ ‘‘ဒေဝ, မဟလ္လကောသိ ဇာတော, သီသေ တေ ဧကံ ပလိတံ ပညာယတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘တေန ဟိ ဘဒ္ဒေ, ဧတံ ပလိတံ လုဉ္ဇိတွာ မယှံ ဟတ္ထေ ဌပေဟီ’’တိ။ သာ တဿ သီသတော ဧကံ ကေသံ လုဉ္ဇိတွာ အတ္တနော သီသေ ပလိတံ ဂဟေတွာ ‘‘ဣဒံ တေ, ဒေဝ, ပလိတ’’န္တိ တဿ ဟတ္ထေ ဌပေသိ။ ဗောဓိသတ္တဿ တံ ဒိသွာဝ ဘီတတသိတဿ ကဉ္စနပဋ္ဋသဒိသာ နလာဋာ သေဒါ မုစ္စိံသု။
သော အတ္တာနံ ဩဝဒန္တော ‘‘သုသီမ, တွံ ဒဟရော ဟုတွာ မဟလ္လကော ဇာတော, ဧတ္တကံ ကာလံ ဂူထကလလေ နိမုဂ္ဂေါ ဂါမသူကရော ဝိယ ကာမကလလေ နိမုဇ္ဇိတွာ တံ ကလလံ ဇဟိတုံ န သက္ကောသိ, နနု ကာမေ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဗြဟ္မစရိယဝါသဿ တေ ကာလော’’တိ စိန္တေတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာဠာနိ ကေသာနိ ပုရေ အဟေသုံ, ဇာတာနိ သီသမှိ ယထာပဒေသေ၊
တာနဇ္ဇ သေတာနိ သုသီမ ဒိသွာ, ဓမ္မံ စရ ဗြဟ္မစရိယဿ ကာလော’’တိ။
တတ္ထ ယထာပဒေသေတိ တဝ သီသေ တသ္မိံ တသ္မိံ ကေသာနံ အနုရူပေ ပဒေသေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ကာဠာနိ ဘမရပတ္တဝဏ္ဏာနိ ကေသာနိ ဇာတာနိ
အဟေသုန္တိ ဝဒတိ။ ဓမ္မံ စရာတိ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မံ စရာတိ အတ္တာနမေဝ အာဏာပေတိ။ ဗြဟ္မစရိယဿာတိ မေထုနဝိရတိယာ တေ ကာလောတိ အတ္ထော။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တေန ဗြဟ္မစရိယဝါသဿ ဂုဏေ ဝဏ္ဏိတေ ဣတရာ ‘‘အဟံ ‘ဣမဿ လဂ္ဂနံ ကရိဿာမီ’တိ ဝိဿဇ္ဇနမေဝ ကရိ’’န္တိ ဘီတတသိတာ ‘‘ဣဒါနိဿ အပဗ္ဗဇ္ဇနတ္ထာယ သရီရဝဏ္ဏံ ဝဏ္ဏယိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မမေဝ ဒေဝ ပလိတံ န တုယှံ, မမေဝ သီသံ မမ ဥတ္တမင်္ဂံ၊
‘အတ္ထံ ကရိဿ’န္တိ မုသာ အဘာဏိံ, ဧကာပရာဓံ ခမ ရာဇသေဋ္ဌ။
‘‘ဒဟရော တုဝံ ဒဿနိယောသိ ရာဇ, ပဌမုဂ္ဂတော ဟောတိ ယထာ ကဠီရော၊
ရဇ္ဇဉ္စ ကာရေဟိ မမဉ္စ ပဿ, မာ ကာလိကံ အနုဓာဝီ ဇနိန္ဒာ’’တိ။
တတ္ထ မမေဝ သီသန္တိ မမေဝ သီသေ သဉ္ဇာတံ ပလိတန္တိ ဒီပေတိ။ ဣတရံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ အတ္ထန္တိ အတ္တနော ဝုဍ္ဎိံ ကရိဿာမီတိ မုသာ ကထေသိံ။ ဧကာပရာဓန္တိ။ ဣမံ မယှံ ဧကံ အပရာဓံ။ ပဌမုဂ္ဂတောတိ ပဌမဝယေန ဥဂ္ဂတော။ ဟောဟီတိ ဟောသိ, ပဌမဝယေ ပတိဋ္ဌိတောသီတိ အတ္ထော။ ‘‘ဟောသီ’’တိယေဝ ဝါ ပါဌော။ ယထာ ကဠီရောတိ ယထာ သိနိဒ္ဓဆဝိတရုဏကဠီရော မန္ဒဝါတေရိတော အတိဝိယ သောဘတိ, ဧဝရူပေါသိ တွန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဌမုဂ္ဂတော ဟောတီ’’တိပိ ပါဌော, တဿတ္ထော – ယထာ ပဌမုဂ္ဂတော တရုဏကဠီရော ဒဿနီယော ဟောတိ, ဧဝံ တွမ္ပိ ဒဿနီယောတိ။ မမဉ္စ ပဿာတိ မမဉ္စ ဩလောကေဟိ, မာ မံ အနာထံ ဝိဓဝံ ကရောဟီတိ အတ္ထော။ ကာလိကန္တိ ဗြဟ္မစရိယစရဏံ နာမ ဒုတိယေ ဝါ တတိယေ ဝါ အတ္တဘာဝေ ဝိပါကဒါနတော ကာလိကံ နာမ, ရဇ္ဇံ ပန ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ကာမဂုဏသုခုပ္ပါဒနတော အကာလိကံ, သော တွံ ဣမံ အကာလိကံ ပဟာယ မာ ကာလိကံ အနုဓာဝီတိ ဝဒတိ။
ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွံ ဘဝိတဗ္ဗမေဝေတံ ကထံ ကထေသိ, ပရိဏမန္တေ ဟိ မမ ဝယေ ဣမေဟိ ကာဠကေသေဟိ ပရိဝတ္တေတွာ သာဏဝါကသဒိသေဟိ ပဏ္ဍရေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ အဟဉှိ နီလုပ္ပလာဒိကုသုမဒါမသဒိသကုမာရာနံ ကဉ္စနရူပပဋိဘာဂါနံ ဥတ္တမယောဗ္ဗနဝိလာသသမ္ပတ္တာနံ ခတ္တိယကညာဒီနံ ဝယေ ပရိဏမန္တေ ဇရံ ပတ္တာနံ ဝေဝဏ္ဏိယဉ္စေဝ သရီရဘင်္ဂဉ္စ ပဿာမိ။ ဧဝံ ဝိပတ္တိပရိယောသာနောဝေသ ဘဒ္ဒေ, ဇီဝလောကော’’တိ ဝတွာ ဥပရိ ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ပဿာမိ ဝေါဟံ ဒဟရိံ ကုမာရိံ, သာမဋ္ဌပဿံ သုတနုံ သုမဇ္ဈံ၊
ကာဠပ္ပဝါဠာဝ ပဝေလ္လမာနာ, ပလောဘယန္တီဝ နရေသု ဂစ္ဆတိ။
‘‘တမေန ပဿာမိပရေန နာရိံ, အာသီတိကံ နာဝုတိကံဝ ဇစ္စာ၊
ဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာန ပဝေဓမာနံ, ဂေါပါနသီဘောဂ္ဂသမံ စရန္တိ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝေါတိ နိပါတမတ္တံ။ သာမဋ္ဌပဿန္တိ သမ္မဋ္ဌပဿံ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော, သဗ္ဗပဿေသု မဋ္ဌဆဝိဝဏ္ဏန္တိ အတ္ထော။ သုတနုန္တိ သုန္ဒရသရီရံ။ သုမဇ္ဈန္တိ သုသဏ္ဌိတမဇ္ဈံ။ ကာဠပ္ပဝါဠာဝ ပဝေလ္လမာနာတိ ယထာ နာမ တရုဏကာလေ သုသမုဂ္ဂတာ ကာဠဝလ္လီ ပဝါဠာ ဝါ ဟုတွာ မန္ဒဝါတေရိတာ ဣတော စိတော စ ပဝေလ္လတိ, ဧဝံ ပဝေလ္လမာနာ ဣတ္ထိဝိလာသံ ဒဿယမာနာ ကုမာရိကာ ပလောဘယန္တီဝ နရေသု ဂစ္ဆတိ။ သမီပတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ, ပုရိသာနံ သန္တိကေ တေ ပုရိသေ ကိလေသဝသေန ပလောဘယန္တီ ဝိယ ဂစ္ဆတိ။
တမေန ပဿာမိပရေန နာရိန္တိ တမေနံ နာရိံ အပရေန သမယေန ဇရံ ပတ္တံ အန္တရဟိတရူပသောဘဂ္ဂပ္ပတ္တံ ပဿာမိ။ ဗောဓိသတ္တော ဟိ ပဌမဂါထာယ ရူပေ အဿာဒံ ကထေတွာ ဣဒါနိ အာဒီနဝံ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။ အာသီတိကံ နာဝုတိကံဝ ဇစ္စာတိ အသီတိသံဝစ္ဆရံ ဝါ နဝုတိသံဝစ္ဆရံ ဝါ ဇာတိယာ။ ဂေါပါနသီဘောဂ္ဂသမန္တိ ဂေါပါနသီသမံ ဘောဂ္ဂံ, ဂေါပါနသီအာကာရေန ဘဂ္ဂသရီရံ ဩနမိတွာ နဋ္ဌကာကဏိကံ ပရိယေသန္တိံ ဝိယ စရမာနန္တိ အတ္ထော။
ကာမဉ္စ ဗောဓိသတ္တေန ဒဟရကာလေ ဒိသွာ ပုန နာဝုတိကကာလေ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗာ နာမ နတ္ထိ, ဉာဏေန ဒိဋ္ဌဘာဝံ သန္ဓာယ ပနေတံ ဝုတ္တံ။
ဣတိ မဟာသတ္တော ဣမာယ ဂါထာယ ရူပဿ အာဒီနဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အဂါရမဇ္ဈေ အတ္တနော အနဘိရတိံ ပကာသေန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘သောဟံ တမေဝါနုဝိစိန္တယန္တော, ဧကော သယာမိ သယနဿ မဇ္ဈေ၊
‘အဟမ္ပိ ဧဝံ’ ဣတိ ပေက္ခမာနော, န ဂဟေ ရမေ ဗြဟ္မစရိယဿ ကာလော။
‘‘ရဇ္ဇုဝါလမ္ဗနီ စေသာ, ယာ ဂေဟေ ဝသတော ရတိ၊
ဧတမ္ပိ ဆေတွာန ဝဇန္တိ ဓီရာ, အနပေက္ခိနော ကာမသုခံ ပဟာယာ’’တိ။
တတ္ထ သောဟန္တိ သော အဟံ။ တမေဝါနုဝိစိန္တယန္တောတိ တမေဝ ရူပါနံ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ စိန္တေန္တော။ ဧဝံ ဣတိ ပေက္ခမာနောတိ ‘‘ယထာ ဧသာ ပရိဏတာ, အဟမ္ပိ ဇရံ ပတ္တော ဘဂ္ဂသရီရော ဘဝိဿာမီ’’တိ ပေက္ခမာနော။ န ဂဟေ ရမေတိ ဂေဟေ န ရမာမိ။ ဗြဟ္မစရိယဿ ကာလောတိ ဘဒ္ဒေ, ဗြဟ္မစရိယဿ မေ ကာလော, တသ္မာ ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ ဒီပေတိ။
ရဇ္ဇုဝါလမ္ဗနီ စေသာတိ စ-ကာရော နိပါတမတ္တော, အာလမ္ဗနရဇ္ဇု ဝိယ ဧသာတိ အတ္ထော။ ကတရာ? ယာ ဂေဟေ ဝသတော ရတိ, ယာ ဂေဟေ ဝသန္တဿ ရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသု ကာမရတီတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ ကာမာနံ အပ္ပဿာဒတံ ဒဿေတိ။ အယံ ဧတ္ထာဓိပ္ပါယော – ယထာ ဂိလာနဿ မနုဿဿ အတ္တနော ဗလေန ပရိဝတ္တိတုံ အသက္ကောန္တဿ ‘‘ဣမံ အာလမ္ဗိတွာ ပရိဝတ္တေယျာသီ’’တိ အာလမ္ဗနရဇ္ဇုံ ဗန္ဓေယျုံ, တဿ တံ အာလမ္ဗိတွာ ပရိဝတ္တန္တဿ အပ္ပမတ္တကံ ကာယိကစေတသိကသုခံ ဘဝေယျ, ဧဝံ ကိလေသာတုရာနံ သတ္တာနံ ဝိဝေကသုခဝသေန ပရိဝတ္တိတုံ အသက္ကောန္တာနံ အဂါရမဇ္ဈေ ဌပိတာနိ ကာမရတိဒါယကာနိ ရူပါဒီနိ အာရမ္မဏာနိ တေသံ ကိလေသပရိဠာဟကာလေ မေထုနဓမ္မပဋိသေဝနဝသေန တာနိ အာရဗ္ဘ ပရိဝတ္တမာနာနံ ကာယိကစေတသိကသုခသင်္ခါတာ ကာမရတိ နာမ တံ မုဟုတ္တံ
ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အပ္ပမတ္တိကာ ဟောတိ, ဧဝံ အပ္ပဿာဒါ ကာမာတိ။ ဧတမ္ပိ ဆေတွာနာတိ ယသ္မာ ပန ဗဟုဒုက္ခာ ကာမာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော, တသ္မာ တံ အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနာ ပဏ္ဍိတာ ဧတမ္ပိ ရဇ္ဇုံ ဆေတွာ ဂူထကူပေ နိမုဂ္ဂပုရိသော တံ ပဇဟန္တော ဝိယ အနပေက္ခိနော ဧတံ အပ္ပမတ္တကံ ဗဟုဒုက္ခံ ကာမသုခံ ပဟာယ ဝဇန္တိ, နိက္ခမိတွာ မနောရမံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇန္တီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ကာမေသု အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ ဒဿေန္တော ဗုဒ္ဓလီဠာယ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သဟာယံ ပက္ကောသာပေတွာ ရဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ ဉာတိမိတ္တသုဟဇ္ဇာနံ ရောဒန္တာနံ ပရိဒေဝန္တာနမေဝ သိရိဝိဘဝံ ဆဍ္ဍေတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဗဟူ ဇနေ အမတပါနံ ပါယေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ အဂ္ဂမဟေသီ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, သဟာယရာဇာ အာနန္ဒော, သုသီမရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုသီမဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၁၂] ၇။ ကောဋသိမ္ဗလိဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဟံ ဒသသတံဗျာမန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကိလေသနိဂ္ဂဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ပါနီယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၁။၅၉ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဣဓာပိ သတ္ထာ အန္တောကောဋိသန္ထာရေ ကာမဝိတက္ကာဘိဘူတေ ပဉ္စသတေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, အာသင်္ကိတဗ္ဗယုတ္တကံ နာမ အာသင်္ကိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ကိလေသာ နာမ ဝဍ္ဎန္တာ ဝနေ နိဂြောဓာဒယော ဝိယ ရုက္ခံ, ပုရိသံ ဘဉ္ဇန္တိ, တေနေဝ ပုဗ္ဗေပိ ကောဋသိမ္ဗလိယံ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ ဧကံ သကုဏံ နိဂြောဓဗီဇာနိ ခါဒိတွာ အတ္တနော ရုက္ခဿ သာခန္တရေ ဝစ္စံ ပါတေန္တံ ဒိသွာ ‘ဣတော မေ ဝိမာနဿ ဝိနာသော ဘဝိဿတီ’တိ ဘယပ္ပတ္တာ အဟောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကောဋသိမ္ဗလိယံ ရုက္ခဒေဝတာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ အထေကော သုပဏ္ဏရာဇာ
ဒိယဍ္ဎယောဇနသတိကံ အတ္တဘာဝံ မာပေတွာ ပက္ခဝါတေဟိ မဟာသမုဒ္ဒေ ဥဒကံ ဒွိဓာ ကတွာ ဧကံ ဗျာမသဟဿာယာမံ နာဂရာဇာနံ နင်္ဂုဋ္ဌေ ဂဟေတွာ မုခေနဿ ဂဟိတဂေါစရံ ဆဍ္ဍာပေတွာ ကောဋသိမ္ဗလိံ သန္ဓာယ ဝနမတ္ထကေန ပါယာသိ။ နာဂရာဇာ ‘‘ဩလမ္ဗေန္တော အတ္တာနံ မောစေဿာမီ’’တိ နိဂြောဓရုက္ခေ ဘောဂံ ပဝေသေတွာ နိဂြောဓံ ဝေဌေတွာ ဂဏှိ။ သုပဏ္ဏရညော မဟာဗလတာယ နာဂရာဇဿ စ မဟာသရီရတာယ နိဂြောဓရုက္ခော သမုဂ္ဃါဋံ အဂမာသိ။ နာဂရာဇာ နေဝ ရုက္ခံ ဝိဿဇ္ဇေသိ, သုပဏ္ဏရာဇာ သဒ္ဓိံ နိဂြောဓရုက္ခေန နာဂရာဇာနံ ဂဟေတွာ ကောဋသိမ္ဗလိံ ပတွာ နာဂရာဇာနံ ခန္ဓပိဋ္ဌေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဥဒရမဿ ဖာလေတွာ နာဂမေဒံ ခါဒိတွာ သေသကဠေဝရံ သမုဒ္ဒေ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ တသ္မိံ ပန နိဂြောဓေ ဧကာ သကုဏိကာ အတ္ထိ, သာ နိဂြောဓရုက္ခေ ဝိဿဋ္ဌေ ဥပ္ပတိတွာ ကောဋသိမ္ဗလိယာ သာခန္တရေ နိသီဒိ။ ရုက္ခဒေဝတာ တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ သကုဏိကာ မမ ရုက္ခက္ခန္ဓေ ဝစ္စံ ပါတေဿတိ, တတော နိဂြောဓဂစ္ဆော ဝါ ပိလက္ခဂစ္ဆော ဝါ ဥဋ္ဌဟိတွာ သကလရုက္ခံ ဩတ္ထရိတွာ ဂစ္ဆိဿတိ, အထ မေ ဝိမာနံ နဿိဿတီ’’တိ ဘီတတသိတာ ပဝေဓိ။ တဿာ ပဝေဓန္တိယာ ကောဋသိမ္ဗလီပိ ယာဝ မူလာ ပဝေဓိ။ သုပဏ္ဏရာဇာ တံ ပဝေဓမာနံ ဒိသွာ ကာရဏံ ပုစ္ဆန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဟံ ဒသသတံဗျာမံ, ဥရဂမာဒါယ အာဂတော၊
တဉ္စ မဉ္စ မဟာကာယံ, ဓာရယံ နပ္ပဝေဓသိ။
‘‘အထိမံ ခုဒ္ဒကံ ပက္ခိံ, အပ္ပမံသတရံ မယာ၊
ဓာရယံ ဗျထသိ ဘီတာ, ကမတ္ထံ ကောဋသိမ္ဗလီ’’တိ။
တတ္ထ ဒသသတံဗျာမန္တိ သဟဿဗျာမမတ္တာယာမံ။ ဥရဂမာဒါယ အာဂတောတိ ဧဝံ မဟန္တံ ဥရဂံ အာဒါယ ဣဓ အာဂတော။ တဉ္စ မဉ္စာတိ တဉ္စ ဥရဂံ မဉ္စ။ ဓာရယန္တိ ဓာရယမာနာ။ ဗျထသီတိ ကမ္ပသိ။ ကမတ္ထန္တိ ကိံ အတ္ထံ, ကေန ကာရဏေနာတိ ပုစ္ဆတိ, ကံ ဝါ အတ္ထံ သမ္ပဿမာနာတိပိ အတ္ထော။ ကောဋသိမ္ဗလီတိ ရုက္ခနာမေန ဒေဝပုတ္တံ အာလပတိ။ သော ဟိ သိမ္ဗလိရုက္ခော ခန္ဓသာခမဟန္တတာယ ကောဋသိမ္ဗလိနာမံ လဘတိ, တသ္မိံ အဓိဝတ္ထဒေဝပုတ္တဿပိ တဒေဝ နာမံ။
အထဿ ကာရဏံ ကထေန္တော ဒေဝပုတ္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မံသဘက္ခော တုဝံ ရာဇ, ဖလဘက္ခော အယံ ဒိဇော၊
အယံ နိဂြောဓဗီဇာနိ, ပိလက္ခုဒုမ္ဗရာနိ စ၊
အဿတ္ထာနိ စ ဘက္ခိတွာ, ခန္ဓေ မေ ဩဟဒိဿတိ။
‘‘တေ ရုက္ခာ သံဝိရူဟန္တိ, မမ ပဿေ နိဝါတဇာ၊
တေ မံ ပရိယောနန္ဓိဿန္တိ, အရုက္ခံ မံ ကရိဿရေ။
‘‘သန္တိ အညေပိ ရုက္ခာ သေ, မူလိနော ခန္ဓိနော ဒုမာ၊
ဣမိနာ သကုဏဇာတေန, ဗီဇမာဟရိတာ ဟတာ။
‘‘အဇ္ဈာရူဟာဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဗြဟန္တမ္ပိ ဝနပ္ပတိံ၊
တသ္မာ ရာဇ ပဝေဓာမိ, သမ္ပဿံနာဂတံ ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ ဩဟဒိဿတီတိ ဝစ္စံ ပါတေဿတိ။ တေ ရုက္ခာတိ တေဟိ ဗီဇေဟိ ဇာတာ နိဂြောဓာဒယော ရုက္ခာ။ သံဝိရူဟန္တီတိ သံဝိရုဟိဿန္တိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ။ မမ ပဿေတိ မမ သာခန္တရာဒီသု။ နိဝါတဇာတိ မမ သာခါဟိ ဝါတဿ နိဝါရိတတ္တာ နိဝါတေ ဇာတာ။ တေ မံ ပရိယောနန္ဓိဿန္တီတိ ဧတေ ဧဝံ ဝဍ္ဎိတာ မံ ပရိယောနန္ဓိဿန္တီတိ အယမေတ္ထာဓိပ္ပါယော။ ကရိဿရေတိ အထေဝံ ပရိယောနန္ဓိတွာ မံ အရုက္ခမေဝ ကရိဿန္တိ သဗ္ဗသော ဘဉ္ဇိဿန္တိ။ ရုက္ခာ သေတိ ရုက္ခာ။ မူလိနော ခန္ဓိနောတိ မူလသမ္ပန္နာ စေဝ ခန္ဓသမ္ပန္နာ စ။ ဒုမာတိ ရုက္ခဝေဝစနမေဝ။ ဗီဇမာဟရိတာတိ ဗီဇံ အာဟရိတွာ။ ဟတာတိ အညေပိ ဣမသ္မိံ ဝနေ ရုက္ခာ ဝိနာသိတာ သန္တိ။ အဇ္ဈာရူဟာဘိဝဍ္ဎန္တီတိ နိဂြောဓာဒယော ရုက္ခာ အဇ္ဈာရူဟာ ဟုတွာ မဟန္တမ္ပိ အညံ ဝနပ္ပတိံ အတိက္ကမ္မ ဝဍ္ဎန္တီတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ပန ဝနေ ပတိ, ဝနဿ ပတိ, ဝနပ္ပတီတိ တယောပိ ပါဌာယေဝ။ ရာဇာတိ သုပဏ္ဏံ အာလပတိ။
ရုက္ခဒေဝတာယ ဝစနံ သုတွာ သုပဏ္ဏော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘သင်္ကေယျ သင်္ကိတဗ္ဗာနိ, ရက္ခေယျာနာဂတံ ဘယံ၊
အနာဂတဘယာ ဓီရော, ဥဘော လောကေ အဝေက္ခတီ’’တိ။
တတ္ထ အနာဂတံ ဘယန္တိ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဝိရမန္တော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ သမ္ပရာယိကမ္ပိ အနာဂတံ ဘယံ ရက္ခတိ နာမ, ပါပမိတ္တေ ဝေရိပုဂ္ဂလေ စ အနုပသင်္ကမန္တော အနာဂတဘယံ ရက္ခတိ နာမ။ ဧဝံ အနာဂတံ ဘယံ ရက္ခေယျ။ အနာဂတဘယာတိ အနာဂတဘယကာရဏာ တံ ဘယံ ပဿန္တော ဓီရော ဣဓလောကဉ္စ ပရလောကဉ္စ အဝေက္ခတိ ဩလောကေတိ နာမ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သုပဏ္ဏော အတ္တနော အာနုဘာဝေန တံ ပက္ခိံ တမှာ ရုက္ခာ ပလာပေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘အာသင်္ကိတဗ္ဗယုတ္တကံ အာသင်္ကိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အရဟတ္တဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။
တဒါ သုပဏ္ဏရာဇာ သာရိပုတ္တော အဟောသိ, ရုက္ခဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကောဋသိမ္ဗလိဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၁၃] ၈။ ဓူမကာရိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ရာဇာ အပုစ္ဆိ ဝိဓုရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော အာဂန္တုကသင်္ဂဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဧကသ္မိံ သမယေ ပဝေဏိအာဂတာနံ ပေါရာဏကယောဓာနံ သင်္ဂဟံ အကတွာ အဘိနဝါဂတာနံ အာဂန္တုကာနညေဝ သက္ကာရသမ္မာနံ အကာသိ။ အထဿ ပစ္စန္တေ ကုပိတေ ယုဇ္ဈနတ္ထာယ ဂတဿ ‘‘အာဂန္တုကာ လဒ္ဓသက္ကာရာ ယုဇ္ဈိဿန္တီ’’တိ ပေါရာဏကယောဓာ န ယုဇ္ဈိံသု, ‘‘ပေါရာဏကယောဓာ ယုဇ္ဈိဿန္တီ’’တိ အာဂန္တုကာပိ န ယုဇ္ဈိံသု။ စောရာ ရာဇာနံ ဇိနိံသု။ ရာဇာ ပရာဇိတော အာဂန္တုကသင်္ဂဟဒေါသေန အတ္တနော ပရာဇိတဘာဝံ ဉတွာ သာဝတ္ထိံ ပစ္စာဂန္တွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ အဟမေဝ ဧဝံ ကရောန္တော ပရာဇိတော, ဥဒါဟု အညေပိ ရာဇာနော ပရာဇိတပုဗ္ဗာတိ ဒသဗလံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဘုတ္တပါတရာသော ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သက္ကာရံ ကတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ, မဟာရာဇ, တွမေဝေကော, ပေါရာဏကရာဇာနောပိ အာဂန္တုကသင်္ဂဟံ ကတွာ ပရာဇိတာ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကုရုရဋ္ဌေ ဣန္ဒပတ္ထနဂရေ ယုဓိဋ္ဌိလဂေါတ္တော ဓနဉ္စယော နာမ ကောရဗျရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပုရောဟိတကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဣန္ဒပတ္ထံ ပစ္စာဂန္တွာ ပိတု အစ္စယေန ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ လဘိတွာ ရညော အတ္ထဓမ္မာနုသာသကော အဟောသိ, ဝိဓုရပဏ္ဍိတောတိဿ နာမံ ကရိံသု။ တဒါ ဓနဉ္စယရာဇာ ပေါရာဏကယောဓေ အဂဏေတွာ အာဂန္တုကာနညေဝ သင်္ဂဟံ အကာသိ။ တဿ ပစ္စန္တေ ကုပိတေ ယုဇ္ဈနတ္ထာယ ဂတဿ ‘‘အာဂန္တုကာ ဇာနိဿန္တီ’’တိ နေဝ ပေါရာဏကာ ယုဇ္ဈိံသု, ‘‘ပေါရာဏကာ ယုဇ္ဈိဿန္တီ’’တိ န အာဂန္တုကာ ယုဇ္ဈိံသု။ ရာဇာ ပရာဇိတော ဣန္ဒပတ္ထမေဝ ပစ္စာဂန္တွာ ‘‘အာဂန္တုကသင်္ဂဟဿ ကတဘာဝေန ပရာဇိတောမှီ’’တိ စိန္တေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ‘‘ကိံ နု ခေါ အဟမေဝ အာဂန္တုကသင်္ဂဟံ ကတွာ ပရာဇိတော, ဥဒါဟု အညေပိ ရာဇာနော ပရာဇိတပုဗ္ဗာ အတ္ထီတိ ဝိဓုရပဏ္ဍိတံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တံ ရာဇုပဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ နိသိန္နံ တမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ အထဿ တံ ပုစ္ဆနာကာရံ အာဝိကရောန္တော သတ္ထာ ဥပဍ္ဎံ ဂါထမာဟ –
‘‘ရာဇာ အပုစ္ဆိ ဝိဓုရံ, ဓမ္မကာမော ယုဓိဋ္ဌိလော’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မကာမောတိ သုစရိတဓမ္မပ္ပိယော။
‘‘အပိ ဗြာဟ္မဏ ဇာနာသိ, ကော ဧကော ဗဟု သောစတီ’’တိ –
သေသဥပဍ္ဎဂါထာယ ပန အယမတ္ထော – အပိ နာမ, ဗြာဟ္မဏ, တွံ ဇာနာသိ ‘‘ကော ဣမသ္မိံ လောကေ
ဧကော ဗဟု သောစတိ, နာနာကာရဏေန သောစတီ’’တိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, ကိံ သောကော နာမ တုမှာကံ သောကော, ပုဗ္ဗေ ဓူမကာရီ နာမေကော အဇပါလဗြာဟ္မဏော မဟန္တံ အဇယူထံ ဂဟေတွာ အရညေ ဝဇံ ကတွာ တတ္ထ အဇာ ဌပေတွာ အဂ္ဂိဉ္စ ဓူမဉ္စ ကတွာ အဇယူထံ ပဋိဇဂ္ဂန္တော ခီရာဒီနိ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ဝသိ။ သော တတ္ထ အာဂတေ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေ သရဘေ ဒိသွာ တေသု သိနေဟံ ကတွာ အဇာ အဂဏေတွာ အဇာနံ သက္ကာရံ သရဘာနံ ကတွာ သရဒကာလေ သရဘေသု ပလာယိတွာ ဟိမဝန္တံ ဂတေသု အဇာသုပိ နဋ္ဌာသု သရဘေ အပဿန္တော သောကေန ပဏ္ဍုရောဂီ ဟုတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော, အယံ အာဂန္တုကသင်္ဂဟံ ကတွာ တုမှေဟိ သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန သောစိတွာ
ကိလမိတွာ ဝိနာသံ ပတ္တော’’တိ ဣဒံ ဥဒါဟရဏံ အာနေတွာ ဒဿေန္တော ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ဗြာဟ္မဏော အဇယူထေန, ပဟူတေဇော ဝနေ ဝသံ၊
ဓူမံ အကာသိ ဝါသေဋ္ဌော, ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော။
‘‘တဿ တံဓူမဂန္ဓေန, သရဘာ မကသဍ္ဍိတာ၊
ဝဿာဝါသံ ဥပဂစ္ဆုံ, ဓူမကာရိဿ သန္တိကေ။
‘‘သရဘေသု မနံ ကတွာ, အဇာ သော နာဝဗုဇ္ဈထ၊
အာဂစ္ဆန္တီ ဝဇန္တီ ဝါ, တဿ တာ ဝိနသုံ အဇာ။
‘‘သရဘာ သရဒေ ကာလေ, ပဟီနမကသေ ဝနေ၊
ပါဝိသုံ ဂိရိဒုဂ္ဂါနိ, နဒီနံ ပဘဝါနိ စ။
‘‘သရဘေ စ ဂတေ ဒိသွာ, အဇာ စ ဝိဘဝံ ဂတာ၊
ကိသော စ ဝိဝဏ္ဏော စာသိ, ပဏ္ဍုရောဂီ စ ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ဧဝံ ယော သံ နိရံကတွာ, အာဂန္တုံ ကုရုတေ ပိယံ၊
သော ဧကော ဗဟု သောစတိ, ဓူမကာရီဝ ဗြာဟ္မဏော’’တိ။
တတ္ထ ပဟူတေဇောတိ ပဟူတဣန္ဓနော။ ဓူမံ အကာသီတိ မက္ခိကပရိပန္ထဟရဏတ္ထာယ အဂ္ဂိဉ္စ ဓူမဉ္စ အကာသိ။ ဝါသေဋ္ဌောတိ တဿ ဂေါတ္တံ။ အတန္ဒိတောတိ အနလသော ဟုတွာ။ တံဓူမဂန္ဓေနာတိ တေန ဓူမဂန္ဓေန။ သရဘာတိ သရဘမိဂါ။ မကသဍ္ဍိတာတိ မကသေဟိ ဥပဒ္ဒုတာ ပီဠိတာ။ သေသမက္ခိကာပိ မကသဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာ။ ဝဿာဝါသန္တိ ဝဿာရတ္တဝါသံ ဝသိံသု။ မနံ ကတွာတိ သိနေဟံ ဥပ္ပါဒေတွာ။ နာဝဗုဇ္ဈထာတိ အရညတော စရိတွာ ဝဇံ အာဂစ္ဆန္တီ စေဝ ဝဇတော အရညံ ဂစ္ဆန္တီ စ ‘‘ဧတ္တကာ အာဂတာ, ဧတ္တကာ အနာဂတာ’’တိ န ဇာနာတိ။ တဿ တာ ဝိနသုန္တိ တဿ တာ ဧဝံ အပစ္စဝေက္ခန္တဿ သီဟပရိပန္ထာဒိတော အရက္ခိယမာနာ အဇာ သီဟပရိပန္ထာဒီဟိ ဝိနဿိံသု, သဗ္ဗာဝ ဝိနဋ္ဌာ။
နဒီနံ ပဘဝါနိ စာတိ ပဗ္ဗတေယျာနံ နဒီနံ ပဘဝဋ္ဌာနာနိ စ ပဝိဋ္ဌာ။ ဝိဘဝန္တိ အဘာဝံ။ အဇာ စ ဝိနာသံ ပတ္တာ ဒိသွာ ဇာနိတွာ။ ကိသော စ ဝိဝဏ္ဏောတိ ခီရာဒိဒါယိကာ အဇာ ပဟာယ သရဘေ သင်္ဂဏှိတွာ တေပိ အပဿန္တော
ဥဘတော ပရိဟီနော သောကာဘိဘူတော ကိသော စေဝ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော စ အဟောသိ။ ဧဝံ ယော သံ နိရံကတွာတိ ဧဝံ မဟာရာဇ, ယော သကံ ပေါရာဏံ အဇ္ဈတ္တိကံ ဇနံ နီဟရိတွာ ပဟာယ ကိသ္မိဉ္စိ အဂဏေတွာ အာဂန္တုကံ ပိယံ ကရောတိ, သော တုမှာဒိသော ဧကော ဗဟု သောစတိ, အယံ တေ မယာ ဒဿိတော ဓူမကာရီ ဗြာဟ္မဏော ဝိယ ဗဟု သောစတီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ရာဇာနံ သညာပေန္တော ကထေသိ။ သောပိ သညတ္တံ ဂန္တွာ တဿ ပသီဒိတွာ ဗဟုံ ဓနံ အဒါသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ စ အဇ္ဈတ္တိကသင်္ဂဟမေဝ ကရောန္တော ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကောရဗျရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဓူမကာရီ ပသေနဒိကောသလော, ဝိဓုရပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဓူမကာရိဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၁၄] ၉။ ဇာဂရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကောဓ ဇာဂရတံ သုတ္တောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဥပါသကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ သောတာပန္နော အရိယသာဝကော သာဝတ္ထိတော သကဋသတ္ထေန သဒ္ဓိံ ကန္တာရမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ သတ္ထဝါဟော တတ္ထ ဧကသ္မိံ ဥဒကဖာသုကဋ္ဌာနေ ပဉ္စ သကဋသတာနိ မောစေတွာ ခါဒနီယဘောဇနီယံ သံဝိဒဟိတွာ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ။ တေ မနုဿာ တတ္ထ တတ္ထ နိပဇ္ဇိတွာ သုပိံသု, ဥပါသကော ပန သတ္ထဝါဟဿ သန္တိကေ ဧကသ္မိံ ရုက္ခမူလေ စင်္ကမံ အဓိဋ္ဌာသိ။ အထ နံ သတ္ထံ ဝိလုမ္ပိတုကာမာ ပဉ္စသတာ စောရာ နာနာဝုဓာနိ ဂဟေတွာ သတ္ထံ ပရိဝါရေတွာ အဋ္ဌံသု။ တေ တံ ဥပါသကံ စင်္ကမန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမဿ နိဒ္ဒါယနကာလေ ဝိလုမ္ပိဿာမာ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ အဋ္ဌံသု, သောပိ တိယာမရတ္တိံ စင်္ကမိယေဝ။ စောရာ ပစ္စူသသမယေ ဂဟိတဂဟိတာ ပါသာဏမုဂ္ဂရာဒယော ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘ဘော သတ္ထဝါဟ, ဣမံ အပ္ပမာဒေန ဇဂ္ဂန္တံ ပုရိသံ နိဿာယ ဇီဝိတံ လဘိတွာ တဝ သန္တကဿ သာမိကော ဇာတော, ဧတဿ သက္ကာရံ ကရေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကမိံသု။
မနုဿာ ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ တေဟိ ဆဍ္ဍိတပါသာဏမုဂ္ဂရာဒယော ဒိသွာ ‘‘ဣမံ နိဿာယ အမှေဟိ ဇီဝိတံ လဒ္ဓ’’န္တိ ဥပါသကဿ သက္ကာရံ အကံသု။ ဥပါသကောပိ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ကတကိစ္စော ပုန သာဝတ္ထိံ အာဂန္တွာ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ တထာဂတံ ပူဇေတွာ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နော ‘‘ကိံ, ဥပါသက, န ပညာယသီ’’တိ ဝုတ္တေ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ, ဥပါသက, တွံယေဝ အနိဒ္ဒါယိတွာ ဇဂ္ဂန္တော ဝိသေသံ လဘိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ဇဂ္ဂန္တာ ဝိသေသံ ဂုဏံ လဘိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စာဂန္တွာ အဂါရမဇ္ဈေ ဝသန္တော အပရဘာဂေ နိက္ခမိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ န စိရဿေဝ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဌာနစင်္ကမိရိယာပထော ဟုတွာ ဝသန္တော နိဒ္ဒံ အနုပဂန္တွာ သဗ္ဗရတ္တိံ စင်္ကမတိ။ အထဿ စင်္ကမနကောဋိယံ နိဗ္ဗတ္တရုက္ခဒေဝတာ တုဿိတွာ ရုက္ခဝိဋပေ ဌတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကောဓ ဇာဂရတံ သုတ္တော, ကောဓ သုတ္တေသု ဇာဂရော၊
ကော မမေတံ ဝိဇာနာတိ, ကော တံ ပဋိဘဏာတိ မေ’’တိ။
တတ္ထ ကောဓာတိ ကော ဣဓ။ ကော မမေတန္တိ ကော မမ ဧတံ ပဉှံ ဝိဇာနာတိ။ ကော တံ ပဋိဘဏာတိ မေတိ ဧတံ မယာ ပုဋ္ဌံ ပဉှံ မယှံ ကော ပဋိဘဏာတိ, ကော ဗျာကရိတုံ သက္ခိဿတီတိ ပုစ္ဆတိ။
ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဝစနံ သုတွာ –
‘‘အဟံ ဇာဂရတံ သုတ္တော, အဟံ သုတ္တေသု ဇာဂရော၊
အဟမေတံ ဝိဇာနာမိ, အဟံ ပဋိဘဏာမိ တေ’’တိ။ –
ဣမံ ဂါထံ ဝတွာ ပုန တာယ –
‘‘ကထံ ဇာဂရတံ သုတ္တော, ကထံ သုတ္တေသု ဇာဂရော၊
ကထံ ဧတံ ဝိဇာနာသိ, ကထံ ပဋိဘဏာသိ မေ’’တိ။ –
ဣမံ ဂါထံ ပုဋ္ဌော တမတ္ထံ ဗျာကရောန္တော –
‘‘ယေ ဓမ္မံ နပ္ပဇာနန္တိ, သံယမောတိ ဒမောတိ စ၊
တေသု သုပ္ပမာနေသု, အဟံ ဇဂ္ဂါမိ ဒေဝတေ။
‘‘ယေသံ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, အဝိဇ္ဇာ စ ဝိရာဇိတာ၊
တေသု ဇာဂရမာနေသု, အဟံ သုတ္တောသ္မိ ဒေဝတေ။
‘‘ဧဝံ ဇာဂရတံ သုတ္တော, ဧဝံ သုတ္တေသု ဇာဂရော၊
ဧဝမေတံ ဝိဇာနာမိ, ဧဝံ ပဋိဘဏာမိ တေ’’တိ။ – ဣမာ ဂါထာ အာဟ၊
တတ္ထ ကထံ ဇာဂရတံ သုတ္တောတိ ကထံ တွံ ဇာဂရတံ သတ္တာနံ အန္တရေ သုတ္တော နာမ ဟောသိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ယေ ဓမ္မန္တိ ယေ သတ္တာ နဝဝိဓံ လောကုတ္တရဓမ္မံ န ပဇာနန္တိ။ သံယမောတိ ဒမောတိ စာတိ ‘‘အယံ သံယမော, အယံ ဒမော’’တိ ဧဝဉ္စ ယေ မဂ္ဂေန အာဂတံ သီလဉ္စေဝ ဣန္ဒြိယသံဝရဉ္စ န ဇာနန္တိ။ ဣန္ဒြိယသံဝရော ဟိ မနစ္ဆဋ္ဌာနံ ဣန္ဒြိယာနံ ဒမနတော ‘‘ဒမော’’တိ ဝုစ္စတိ။ တေသု သုပ္ပမာနေသူတိ တေသု ကိလေသနိဒ္ဒါဝသေန သုပန္တေသု သတ္တေသု အဟံ အပ္ပမာဒဝသေန ဇဂ္ဂါမိ။
‘‘ယေသံ ရာဂေါ စာ’’တိ ဂါထာယ ယေသံ မဟာခီဏာသဝါနံ ပဒသတေန နိဒ္ဒိဋ္ဌဒိယဍ္ဎသဟဿတဏှာလောဘသင်္ခါတော ရာဂေါ စ နဝအာဃာတဝတ္ထုသမုဋ္ဌာနော ဒေါသော စ ဒုက္ခာဒီသု အဋ္ဌသု ဝတ္ထူသု အညာဏဘူတာ အဝိဇ္ဇာ စာတိ ဣမေ ကိလေသာ ဝိရာဇိတာ ပဟီနာ, တေသု အရိယေသု သဗ္ဗာကာရေန ဇာဂရမာနေသု တေ ဥပါဒါယ အဟံ သုတ္တော နာမ ဒေဝတေတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဇာဂရတန္တိ ဧဝံ ဒေဝတေ အဟံ ဣမိနာ ကာရဏေန ဇာဂရတံ သုတ္တော နာမာတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗပဒေသု။
ဧဝံ မဟာသတ္တေန ပဉှေ ကထိတေ တုဋ္ဌာ ဒေဝတာ တဿ ထုတိံ ကရောန္တီ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘သာဓု ဇာဂရတံ သုတ္တော, သာဓု သုတ္တေသု ဇာဂရော၊
သာဓု မေတံ ဝိဇာနာသိ, သာဓု ပဋိဘဏာသိ မေ’’တိ။
တတ္ထ သာဓူတိ ဘဒ္ဒကံ ကတွာ တွံ ဣမံ ပဉှံ ကထေသိ, မယမ္ပိ နံ ဧဝမေဝ ကထေမာတိ။ ဧဝံ သာ ဗောဓိသတ္တဿ ထုတိံ ကတွာ အတ္တနော ဝိမာနမေဝ ပါဝိသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒေဝဓီတာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဇာဂရဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၁၅] ၁၀။ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတကဝဏ္ဏနာ
န ကိရတ္ထီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မလ္လိကံ ဒေဝိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာ ဟိ သာဝတ္ထိယံ ဧကဿ မာလာကာရဇေဋ္ဌကဿ ဓီတာ ဥတ္တမရူပဓရာ မဟာပုညာ သောဠသဝဿိကကာလေ ဧကဒိဝသံ ကုမာရိကာဟိ သဒ္ဓိံ ပုပ္ဖါရာမံ ဂစ္ဆန္တီ တယော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ပုပ္ဖပစ္ဆိယံ ဌပေတွာ ဂစ္ဆတိ။ သာ နဂရတော နိက္ခမနကာလေ ဘဂဝန္တံ သရီရပ္ပဘံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတံ နဂရံ ပဝိသန္တံ ဒိသွာ တယော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဥပနာမေသိ။ သတ္ထာ စတုမဟာရာဇဒတ္တိယံ ပတ္တံ ဥပနေတွာ ပဋိဂ္ဂဟေသိ။ သာပိ တထာဂတဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒိတွာ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏံ ပီတိံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ သတ္ထာ တံ ဩလောကေတွာ သိတံ ပါတွာကာသိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော တထာဂတဿ သိတကရဏေ’’တိ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆိ။ အထဿ သတ္ထာ ‘‘အာနန္ဒ, အယံ ကုမာရိကာ ဣမေသံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍာနံ ဖလေန အဇ္ဇေဝ ကောသလရညော အဂ္ဂမဟေသီ ဘဝိဿတီ’’တိ သိတကာရဏံ ကထေသိ။
ကုမာရိကာပိ ပုပ္ဖါရာမံ ဂတာ။ တံ ဒိဝသမေဝ ကောသလရာဇာ အဇာတသတ္တုနာ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈန္တော ယုဒ္ဓပရာဇိတော ပလာယိတွာ အဿံ အဘိရုယှ အာဂစ္ဆန္တော တဿာ ဂီတသဒ္ဒံ သုတွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော အဿံ တံ အာရာမာဘိမုခံ ပေသေသိ။ ပုညသမ္ပန္နာ ကုမာရိကာ ရာဇာနံ ဒိသွာ အပလာယိတွာဝ အာဂန္တွာ အဿဿ နာသရဇ္ဇုယာ ဂဏှိ, ရာဇာ အဿပိဋ္ဌိယံ နိသိန္နောဝ ‘‘သသာမိကာသိ, အသာမိကာသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ အသာမိကဘာဝံ ဉတွာ အဿာ ဩရုယှ ဝါတာတပကိလန္တော တဿာ အင်္ကေ နိပန္နော မုဟုတ္တံ ဝိဿမိတွာ တံ အဿပိဋ္ဌိယံ နိသီဒါပေတွာ ဗလကာယပရိဝုတော နဂရံ ပဝိသိတွာ အတ္တနော ကုလဃရံ ပေသေတွာ သာယနှသမယေ ယာနံ
ပဟိဏိတွာ မဟန္တေန သက္ကာရသမ္မာနေန ကုလဃရတော အာဟရာပေတွာ ရတနရာသိမှိ ဌပေတွာ အဘိသေကံ ဒတွာ အဂ္ဂမဟေသိံ အကာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ စ သာ ရညော ပိယာ အဟောသိ မနာပါ, ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယိကာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ကလျာဏဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ ပတိဒေဝတာ, ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ဝလ္လဘာ အဟောသိ။ တဿာ သတ္ထု တယော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဒတွာ တံ သမ္ပတ္တိံ အဓိဂတဘာဝေါ သကလနဂရံ ပတ္ထရိတွာ ဂတော။
အထေကဒိဝသံ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, မလ္လိကာ ဒေဝီ ဗုဒ္ဓါနံ တယော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဒတွာ တေသံ ဖလေန တံ ဒိဝသညေဝ အဘိသေကံ ပတ္တာ, အဟော ဗုဒ္ဓါနံ မဟာဂုဏတာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, မလ္လိကာယ ဧကဿ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓဿ တယော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဒတွာ ကောသလရညော အဂ္ဂမဟေသိဘာဝါဓိဂမော။ ကသ္မာ? ဗုဒ္ဓါနံ ဂုဏမဟန္တတာယ။ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပန ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ အလောဏကံ အသ္နေဟံ အဖာဏိတံ ကုမ္မာသံ ဒတွာ တဿ ဖလေန ဒုတိယေ အတ္တဘာဝေ တိယောဇနသတိကေ ကာသိရဋ္ဌေ ရဇ္ဇသိရိံ ပါပုဏိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ဒလိဒ္ဒကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ဧကံ သေဋ္ဌိံ နိဿာယ ဘတိယာ ကမ္မံ ကရောန္တော ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ‘‘ပါတရာသတ္ထာယ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ အန္တရာပဏတော စတ္တာရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ကမ္မန္တံ ဂစ္ဆန္တော စတ္တာရော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေ ဘိက္ခာစာရတ္ထာယ ဗာရာဏသိနဂရာဘိမုခေ အာဂစ္ဆန္တေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ဘိက္ခံ သန္ဓာယ ဗာရာဏသိံ ဂစ္ဆန္တိ, မယှမ္ပိမေ စတ္တာရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍာ အတ္ထိ, ယံနူနာဟံ ဣမေ ဣမေသံ ဒဒေယျ’’န္တိ စိန္တေတွာ တေ ဥပသံကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဣမေ မေ ဟတ္ထေ စတ္တာရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍာ, အဟံ ဣမေ တုမှာကံ ဒဒါမိ, သာဓု မေ, ဘန္တေ, ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဧဝမိဒံ ပုညံ မယှံ ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ ဝတွာ တေသံ အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဝါလိကံ ဥဿာပေတွာ စတ္တာရိ အာသနာနိ ပညပေတွာ တေသံ ဥပရိ သာခါဘင်္ဂံ အတ္ထရိတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေ ပဋိပါဋိယာ နိသီဒါပေတွာ ပဏ္ဏပုဋေန ဥဒကံ အာဟရိတွာ ဒက္ခိဏောဒကံ ပါတေတွာ စတူသု ပတ္တေသု စတ္တာရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဧတေသံ နိဿန္ဒေန ဒလိဒ္ဒဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိ နာမ မာ ဟောတု, သဗ္ဗညုတညာဏပ္ပဋိဝေဓဿ ပစ္စယော
ဟောတူ’’တိ အာဟ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ပရိဘုဉ္ဇိံသု, ပရိဘောဂါဝသာနေ အနုမောဒနံ ကတွာ ဥပ္ပတိတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ အဂမံသု။
ဗောဓိသတ္တော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဂတံ ပီတိံ ဂဟေတွာ တေသု စက္ခုပထံ အတီတေသု အတ္တနော ကမ္မန္တံ ဂန္တွာ ယာဝတာယုကံ ဒါနံ အနုဿရိတွာ ကာလံ ကတွာ တဿ ဖလေန ဗာရာဏသိရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရောတိဿ နာမံ အကံသု။ သော အတ္တနော ပဒသာ ဂမနကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အဟံ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ ဘတကော ဟုတွာ ကမ္မန္တံ ဂစ္ဆန္တော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ စတ္တာရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဒတွာ တဿ ဒါနဿ ဖလေန ဣဓ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ ပသန္နာဒါသေ မုခနိမိတ္တံ ဝိယ သဗ္ဗံ ပုရိမဇာတိကိရိယံ ဇာတိဿရဉာဏေန ပါကဋံ ကတွာ ပဿိ။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စာဂန္တွာ သိက္ခိတသိပ္ပံ ပိတု ဒဿေတွာ တုဋ္ဌေန ပိတရာ ဩပရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပိတော, အပရဘာဂေ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာသိ။ အထဿ ဥတ္တမရူပဓရံ ကောသလရညော ဓီတရံ အာနေတွာ အဂ္ဂမဟေသိံ အကံသု, ဆတ္တမင်္ဂလဒိဝသေ ပနဿ သကလနဂရံ ဒေဝနဂရံ ဝိယ အလင်္ကရိံသု။
သော နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အလင်္ကတပါသာဒံ အဘိရုဟိတွာ မဟာတလမဇ္ဈေ သမုဿိတသေတစ္ဆတ္တံ ပလ္လင်္ကံ အဘိရုယှ နိသိန္နော ပရိဝါရေတွာ ဌိတေ ဧကတော အမစ္စေ, ဧကတော ဗြာဟ္မဏဂဟပတိအာဒယော နာနာဝိဘဝေ သိရိဝိလာသသမုဇ္ဇလေ, ဧကတော နာနာဝိဓပဏ္ဏာကာရဟတ္ထေ နာဂရမနုဿေ, ဧကတော အလင်္ကတဒေဝစ္ဆရသံဃံ ဝိယ သောဠသသဟဿသင်္ခံ နာဋကိတ္ထိဂဏန္တိ ဣမံ အတိမနောရမံ သိရိဝိဘဝံ ဩလောကေန္တော အတ္တနော ပုဗ္ဗကမ္မံ အနုဿရိတွာ ‘‘ဣဒံ သုဝဏ္ဏပိဏ္ဍိကံ ကဉ္စနမာလံ သေတစ္ဆတ္တံ, ဣမာနိ စ အနေကသဟဿာနိ ဟတ္ထိဝါဟနအဿဝါဟနရထဝါဟနာနိ, မဏိမုတ္တာဒိပူရိတာ သာရဂဗ္ဘာ, နာနာဝိဓဓညပူရိတာ မဟာပထဝီ, ဒေဝစ္ဆရပဋိဘာဂါ နာရိယော စာတိ သဗ္ဗောပေသ မယှံ သိရိဝိဘဝေါ န အညဿ သန္တကော, စတုန္နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဒိန္နဿ စတုကုမ္မာသပိဏ္ဍဒါနဿေဝ သန္တကော, တေ နိဿာယ မယာ ဧသ လဒ္ဓေါ’’တိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဂုဏံ အနုဿရိတွာ အတ္တနော ကမ္မံ ပါကဋံ အကာသိ။ တဿ တံ အနုဿရန္တဿ သကလသရီရံ ပီတိယာ ပူရိ။ သော ပီတိယာ တေမိတဟဒယော မဟာဇနဿ မဇ္ဈေ ဥဒါနဂီတံ ဂါယန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ကိရတ္ထိ အနောမဒဿိသု, ပါရိစရိယာ ဗုဒ္ဓေသု အပ္ပိကာ၊
သုက္ခာယ အလောဏိကာယ စ, ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ။
‘‘ဟတ္ထိဂဝါဿာ စိမေ ဗဟူ, ဓနဓညံ ပထဝီ စ ကေဝလာ၊
နာရိယော စိမာ အစ္ဆရူပမာ, ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ’’တိ။
တတ္ထ အနောမဒဿိသူတိ အနောမဿ အလာမကဿ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အနောမဒဿိနော နာမ။ ပါရိစရိယာတိ အဘိဝါဒနပစ္စုဋ္ဌာနဉ္ဇလိကမ္မာဒိဘေဒါ သာမီစိကိရိယာပိ, သမ္ပတ္တေ ဒိသွာ အတ္တနော သန္တကံ အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ လူခံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ဒေယျဓမ္မံ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ ဂုဏံ သလ္လက္ခေတွာ တိဿော စေတနာ ဝိသောဓေတွာ ဖလံ သဒ္ဒဟိတွာ ပရိစ္စဇနကိရိယာပိ။ ဗုဒ္ဓေသူတိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေသု။ အပ္ပိကာတိ မန္ဒာ ပရိတ္တာ နာမ နတ္ထိ ကိရ။ သုက္ခာယာတိ နိသ္နေဟာယ။ အလောဏိကာယာတိ ဖာဏိတဝိရဟိတာယ။ နိပ္ဖါဏိတတ္တာ ဟိ သာ ‘‘အလောဏိကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာတိ စတ္တာရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍေ ဧကတော ကတွာ ဂဟိတံ ကုမ္မာသံ သန္ဓာယ ဧဝမာဟ။ ဂုဏဝန္တာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဂုဏံ သလ္လက္ခေတွာ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ ဖလုပ္ပတ္တိံ ပါဋိကင်္ခမာနာနံ တိဿော စေတနာ ဝိသောဓေတွာ ဒိန္နပဒက္ခိဏာ အပ္ပိကာ နာမ နတ္ထိ, နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ မဟာသမ္ပတ္တိမေဝ ဒေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘နတ္ထိ စိတ္တေ ပသန္နမှိ, အပ္ပိကာ နာမ ဒက္ခိဏာ၊
တထာဂတေ ဝါ သမ္ဗုဒ္ဓေ, အထ ဝါ တဿ သာဝကေ။
‘‘တိဋ္ဌန္တေ နိဗ္ဗုတေ စာပိ, သမေ စိတ္တေ သမံ ဖလံ၊
စေတောပဏိဓိဟေတု ဟိ, သတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ သုဂ္ဂတိ’’န္တိ။ (ဝိ။ ဝ။ ၈၀၄, ၈၀၆)၊
ဣမဿ ပနတ္ထဿ ဒီပနတ္ထာယ –
‘‘ခီရောဒနံ အဟမဒါသိံ, ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ၊ (ဝိ။ ဝ။ ၄၁၃)၊
တဿာ မေ ပဿ ဝိမာနံ, အစ္ဆရာ ကာမဝဏ္ဏိနီဟမသ္မိ။ (ဝိ။ ဝ။ ၃၃၄)၊
‘‘အစ္ဆရာသဟဿဿာဟံ, ပဝရာ ပဿ ပုညာနံ ဝိပါကံ၊
တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော, တေန မေ ဣဓ မိဇ္ဈတိ။
‘‘ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ မေ ဘောဂါ, ယေ ကေစိ မနသော ပိယာ၊
တေနမှိ ဧဝံ ဇလိတာနုဘာဝါ, ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။ (ဝိ။ ဝ။ ၃၃၄-၃၃၆) –
ဧဝမာဒီနိ ဝိမာနဝတ္ထူနိ အာဟရိတဗ္ဗာနိ။
ဓနဓညန္တိ မုတ္တာဒိဓနဉ္စ သတ္တ ဓညာနိ စ။ ပထဝီ စ ကေဝလာတိ သကလာ စေသာ မဟာပထဝီတိ သကလပထဝိံ ဟတ္ထဂတံ မညမာနော ဝဒတိ။ ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာတိ အတ္တနော ဒါနဖလံ အတ္တနာဝ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။ ဒါနဖလံ ကိရ ဗောဓိသတ္တာ စ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါယေဝ စ ဇာနန္တိ။ တေနေဝ သတ္ထာ ဣတိဝုတ္တကေ သုတ္တန္တံ ကထေန္တော –
‘‘ဧဝဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဇာနေယျုံ ဒါနသံဝိဘာဂဿ ဝိပါကံ, ယထာဟံ ဇာနာမိ, န အဒတွာ ဘုဉ္ဇေယျုံ, န စ နေသံ မစ္ဆေရမလံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌေယျ။ ယောပိ နေသံ အဿ စရိမော အာလောပေါ စရိမံ ကဗဠံ, တတောပိ န အသံဝိဘဇိတွာ ဘုဉ္ဇေယျုံ, သစေ နေသံ ပဋိဂ္ဂါဟကာ အဿု။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ န ဧဝံ ဇာနန္တိ ဒါနသံဝိဘာဂဿ ဝိပါကံ, ယထာဟံ ဇာနာမိ, တသ္မာ အဒတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ, မစ္ဆေရမလဉ္စ နေသံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ (ဣတိဝု။ ၂၆)။
ဗောဓိသတ္တောပိ အတ္တနော ဆတ္တမင်္ဂလဒိဝသေ သဉ္ဇာတပီတိပါမောဇ္ဇော ဣမာဟိ ဒွီဟိ ဂါထာဟိ ဥဒါနဂီတံ ဂါယိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ရညော ပိယဂီတ’’န္တိ ဗောဓိသတ္တဿ နာဋကိတ္ထိယော စ သေသနာဋကဂန္ဓဗ္ဗာဒယောပိ စ အန္တေပုရဇနောပိ အန္တောနဂရဝါသိနောပိ ဗဟိနဂရဝါသိနောပိ ပါနာဂါရေသုပိ အမစ္စမဏ္ဍလေသုပိ ‘‘အမှာကံ ရညော ပိယဂီတ’’န္တိ တဒေဝ ဂီတံ ဂါယန္တိ။ ဧဝံ အဒ္ဓါနေ ဂတေ အဂ္ဂမဟေသီ တဿ ဂီတဿ အတ္ထံ ဇာနိတုကာမာ အဟောသိ, မဟာသတ္တံ ပန ပုစ္ဆိတုံ န ဝိသဟတိ။ အထဿာ ဧကသ္မိံ ဂုဏေ ပသီဒိတွာ ဧကဒိဝသံ ရာဇာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဝရံ တေ ဒဿာမိ, ဝရံ ဂဏှာဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သာဓု, ဒေဝ, ဂဏှာမီ’’တိ။ ‘‘ဟတ္ထိအဿာဒီသု တေ ကိံ ဒမ္မီ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, တုမှေ နိဿာယ မယှံ န ကိဉ္စိ နတ္ထိ, န မေ ဧတေဟိ အတ္ထော, သစေ ပန ဒါတုကာမာတ္ထ, တုမှာကံ ဂီတဿ အတ္ထံ ကထေတွာ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ကော
တေ ဣမိနာ ဝရေန အတ္ထော, အညံ ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘ဒေဝ, အညေန မေ အတ္ထော နတ္ထိ, ဧတဒေဝ ဂဏှာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု ဘဒ္ဒေ, ကထေဿာမိ, တုယှံ ပန ဧကိကာယ ရဟော န ကထေဿာမိ, ဒွါဒသယောဇနိကာယ ဗာရာဏသိယာ ဘေရိံ စရာပေတွာ ရာဇဒွါရေ ရတနမဏ္ဍပံ ကာရေတွာ ရတနပလ္လင်္ကံ ပညာပေတွာ အမစ္စဗြာဟ္မဏာဒီဟိ စ နာဂရေဟိ စေဝ သောဠသဟိ ဣတ္ထိသဟဿေဟိ စ ပရိဝုတော တေသံ မဇ္ဈေ ရတနပလ္လင်္ကေ နိသီဒိတွာ ကထေဿာမီ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။
ရာဇာ တထာ ကာရေတွာ အမရဂဏပရိဝုတော သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဝိယ မဟာဇနကာယပရိဝုတော ရတနပလ္လင်္ကေ နိသီဒိ။ ဒေဝီပိ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတာ ကဉ္စနဘဒ္ဒပီဌံ အတ္ထရိတွာ ဧကမန္တေ အက္ခိကောဋိယာ ဩလောကေတွာ တထာရူပေ ဌာနေ နိသီဒိတွာ ‘‘ဒေဝ, တုမှာကံ တုဿိတွာ ဂါယနမင်္ဂလဂီတဿ တာဝ မေ အတ္ထံ ဂဂနတလေ ပုဏ္ဏစန္ဒံ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဝိယ ပါကဋံ ကတွာ ကထေထာ’’တိ ဝတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဘိက္ခဏံ ရာဇကုဉ္ဇရ, ဂါထာ ဘာသသိ ကောသလာဓိပ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန, ဗာဠှံ ပီတိမနော ပဘာသသီ’’တိ။
တတ္ထ ကောသလာဓိပါတိ န သော ကောသလရဋ္ဌာဓိပေါ, ကုသလေ ပန ဓမ္မေ အဓိပတိံ ကတွာ ဝိဟရတိ, တေန နံ အာလပန္တီ ဧဝမာဟ, ကုသလာဓိပ ကုသလဇ္ဈာသယာတိ အတ္ထော။ ဗာဠှံ ပီတိမနော ပဘာသသီတိ အတိဝိယ ပီတိယုတ္တစိတ္တော ဟုတွာ ဘာသသိ, တသ္မာ ကထေထ တာဝ မေ ဧတာသံ ဂါထာနံ အတ္ထန္တိ။
အထဿ ဂါထာနမတ္ထံ အာဝိ ကရောန္တော မဟာသတ္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ, ကုလေ အညတရေ အဟုံ၊
ပရကမ္မကရော အာသိံ, ဘတကော သီလသံဝုတော။
‘‘ကမ္မာယ နိက္ခမန္တောဟံ, စတုရော သမဏေဒ္ဒသံ၊
အာစာရသီလသမ္ပန္နေ, သီတိဘူတေ အနာသဝေ။
‘‘တေသု စိတ္တံ ပသာဒေတွာ, နိသီဒေတွာ ပဏ္ဏသန္ထတေ၊
အဒံ ဗုဒ္ဓါနံ ကုမ္မာသံ, ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
‘‘တဿ ကမ္မဿ ကုသလဿ, ဣဒံ မေ ဧဒိသံ ဖလံ၊
အနုဘောမိ ဣဒံ ရဇ္ဇံ, ဖီတံ ဓရဏိမုတ္တမ’’န္တိ။
တတ္ထ ကုလေ အညတရေတိ နာမေန ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ အပါကဋေ ဧကသ္မိံယေဝ ကုလေ။ အဟုန္တိ နိဗ္ဗတ္တိံ။ ပရကမ္မကရော အာသိန္တိ တသ္မိံ ကုလေ ဇာတောဝါဟံ ဒလိဒ္ဒတာယ ပရဿ ကမ္မံ ကတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တော ပရကမ္မကရော အာသိံ။ ဘတကောတိ ပရဝေတနဘတော။ သီလသံဝုတောတိ ပဉ္စသီလသံဝရေ ဌိတော, ဘတိယာ ဇီဝန္တောပိ ဒုဿီလျံ ပဟာယ သီလသမ္ပန္နောဝ အဟောသိန္တိ ဒီပေတိ။ ကမ္မာယ နိက္ခမန္တောဟန္တိ တံ ဒိဝသံ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စဿ ကရဏတ္ထာယ နိက္ခန္တော အဟံ။ စတုရော သမဏေဒ္ဒသန္တိ ဘဒ္ဒေ, အဟံ နဂရာ နိက္ခမ္မ မဟာမဂ္ဂံ အာရုယှ အတ္တနော ကမ္မဘူမိံ ဂစ္ဆန္တော ဘိက္ခာယ ဗာရာဏသိနဂရံ ပဝိသန္တေ သမိတပါပေ စတ္တာရော ပဗ္ဗဇိတေ အဒ္ဒသံ။ အာစာရသီလသမ္ပန္နေတိ ဧကဝီသတိယာ အနေသနာဟိ ဇီဝိကကပ္ပနံ အနာစာရော နာမ, တဿ ပဋိပက္ခေန အာစာရေန စေဝ မဂ္ဂဖလေဟိ အာဂတေန သီလေန စ သမန္နာဂတေ။ သီတိဘူတေတိ ရာဂါဒိပရိဠာဟဝူပသမေန စေဝ ဧကာဒသအဂ္ဂိနိဗ္ဗာပနေန စ သီတိဘာဝပ္ပတ္တေ။ အနာသဝေတိ ကာမာသဝါဒိဝိရဟိတေ။ နိသီဒေတွာတိ ဝါလိကာသနာနံ ဥပရိ သန္ထတေ ပဏ္ဏသန္ထရေ နိသီဒါပေတွာ။ သန္ထရော ဟိ ဣဓ သန္ထတောတိ ဝုတ္တော။ အဒန္တိ နေသံ ဥဒကံ ဒတွာ သက္ကစ္စံ သကေဟိ ဟတ္ထေဟိ ကုမ္မာသံ အဒါသိံ။ ကုသလဿာတိ အာရောဂျာနဝဇ္ဇဋ္ဌေန ကုသလဿ။ ဖလန္တိ တဿ နိဿန္ဒဖလံ။ ဖီတန္တိ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိဖုလ္လိတံ။
ဧဝဉ္စ မဟာသတ္တဿ အတ္တနော ကမ္မဖလံ ဝိတ္ထာရေတွာ ကထေန္တဿ သုတွာ ဒေဝီ ပသန္နမနာ ‘‘သစေ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ပစ္စက္ခတော ဒါနဖလံ ဇာနာထ, ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ဧကံ ဘတ္တပိဏ္ဍံ လဘိတွာ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဒတွာဝ ပရိဘုဉ္ဇေယျာထာ’’တိ ဗောဓိသတ္တဿ ထုတိံ ကရောန္တီ –
‘‘ဒဒံ ဘုဉ္ဇ မာ စ ပမာဒေါ, စက္ကံ ဝတ္တယ ကောသလာဓိပ၊
မာ ရာဇ အဓမ္မိကော အဟု, ဓမ္မံ ပါလယ ကောသလာဓိပါ’’တိ။ – ဣမံ ဂါထမာဟ၊
တတ္ထ ဒဒံ ဘုဉ္ဇာတိ အညေသံ ဒတွာဝ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇ။ မာ စ ပမာဒေါတိ ဒါနာဒီသု ပုညေသု မာ ပမဇ္ဇိ။ စက္ကံ ဝတ္တယ ကောသလာဓိပါတိ ကုသလဇ္ဈာသယ, မဟာရာဇ, ပတိရူပဒေသဝါသာဒိကံ စတုဗ္ဗိဓံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေဟိ။ ပကတိရထော ဟိ ဒွီဟိ စက္ကေဟိ ဂစ္ဆတိ, အယံ ပန ကာယော ဣမေဟိ စတူဟိ စက္ကေဟိ ဒေဝလောကံ ဂစ္ဆတိ, တေန တေ ‘‘ဓမ္မစက္က’’န္တိ သင်္ချံ ဂတာ, တံ တွံ စက္ကံ ပဝတ္တေဟိ။ အဓမ္မိကောတိ ယထာ အညေ ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တာ လောကံ ဥစ္ဆုယန္တေ ပီဠေတွာ ဝိယ ဓနမေဝ သံကဍ္ဎန္တာ အဓမ္မိကာ ဟောန္တိ, တထာ တွံ မာ အဓမ္မိကော အဟု။ ဓမ္မံ ပါလယာတိ –
‘‘ဒါနံ သီလံ ပရိစ္စာဂံ, အဇ္ဇဝံ မဒ္ဒဝံ တပံ၊
အက္ကောဓံ အဝိဟိံသဉ္စ, ခန္တိဉ္စ အဝိရောဓန’’န္တိ။ (ဇာ။ ၂။၂၁။၁၇၆) –
ဣမံ ပန ဒသဝိဓံ ရာဇဓမ္မမေဝ ပါလယ ရက္ခ, မာ ပရိစ္စဇိ။
မဟာသတ္တော တဿာ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆန္တော –
‘‘သောဟံ တဒေဝ ပုနပ္ပုနံ, ဝဋုမံ အာစရိဿာမိ သောဘနေ၊
အရိယာစရိတံ သုကောသလေ, အရဟန္တော မေ မနာပါဝ ပဿိတု’’န္တိ။ – ဂါထမာဟ၊
တတ္ထ ဝဋုမန္တိ မဂ္ဂံ။ အရိယာစရိတန္တိ အရိယေဟိ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ အာစိဏ္ဏံ။ သုကောသလေတိ သောဘနေ ကောသလရညော ဓီတေတိ အတ္ထော။ အရဟန္တောတိ ကိလေသေဟိ အာရကတ္တာ, အရာနဉ္စ အရီနဉ္စ ဟတတ္တာ, ပစ္စယာနံ အရဟတ္တာ ဧဝံလဒ္ဓနာမာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘဒ္ဒေ, ကောသလရာဇဓီတေ သော အဟံ ‘‘ဒါနံ မေ ဒိန္န’’န္တိ တိတ္တိံ အကတွာ ပုနပ္ပုနံ တဒေဝ အရိယာစရိတံ ဒါနမဂ္ဂံ အာစရိဿာမိ။ မယှဉှိ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျတ္တာ အရဟန္တော မနာပဒဿနာ, စီဝရာဒီနိ ဒါတုကာမတာယ တေယေဝ ပဿိတုံ ဣစ္ဆာမီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ရာဇာ ဒေဝိယာ သမ္ပတ္တိံ ဩလောကေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မယာ တာဝ ပုရိမဘဝေ အတ္တနော ကုသလကမ္မံ ဝိတ္ထာရေတွာ ကထိတံ, ဣမာသံ ပန နာရီနံ မဇ္ဈေ ရူပေန ဝါ လီဠာဝိလာသေန ဝါ တယာ သဒိသီ
ဧကာပိ နတ္ထိ, သာ တွံ ကိံ ကမ္မံ ကတွာ ဣမံ သမ္ပတ္တိံ ပဋိလဘီ’’တိ ပုစ္ဆန္တော ပုန ဂါထမာဟ –
‘‘ဒေဝီ ဝိယ အစ္ဆရူပမာ, မဇ္ဈေ နာရိဂဏဿ သောဘသိ၊
ကိံ ကမ္မမကာသိ ဘဒ္ဒကံ, ကေနာသိ ဝဏ္ဏဝတီ သုကောသလေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘဒ္ဒေ သုကောသလေ ကောသလရညော သုဓီတေ တွံ ရူပသမ္ပတ္တိယာ အစ္ဆရူပမာ တိဒသပုရေ သက္ကဿ ဒေဝရညော အညတရာ ဒေဝဓီတာ ဝိယ ဣမဿ နာရီဂဏဿ မဇ္ဈေ သောဘသိ, ပုဗ္ဗေ ကိံ နာမ ဘဒ္ဒကံ ကလျာဏကမ္မံ အကာသိ, ကေနာသိ ကာရဏေန ဧဝံ ဝဏ္ဏဝတီ ဇာတာတိ။
အထဿ သာ ပုရိမဘဝေ ကလျာဏကမ္မံ ကထေန္တီ သေသဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘အမ္ဗဋ္ဌကုလဿ ခတ္တိယ, ဒါသျာဟံ ပရပေသိယာ အဟုံ၊
သညတာ စ ဓမ္မဇီဝိနီ, သီလဝတီ စ အပါပဒဿနာ။
‘‘ဥဒ္ဓဋဘတ္တံ အဟံ တဒါ, စရမာနဿ အဒါသိံ ဘိက္ခုနော၊
ဝိတ္တာ သုမနာ သယံ အဟံ, တဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒိသ’’န္တိ။
သာပိ ကိရ ဇာတိဿရာဝ အဟောသိ, တသ္မာ အတ္တနော ဇာတိဿရဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာဝ ကထေသိ။
တတ္ထ အမ္ဗဋ္ဌကုလဿာတိ ကုဋုမ္ဗိယကုလဿ။ ဒါသျာဟန္တိ ဒါသီ အဟံ, ‘‘ဒါသာဟ’’န္တိပိ ပါဌော။ ပရပေသိယာတိ ပရေဟိ တဿ တဿ ကိစ္စဿ ကရဏတ္ထာယ ပေသိတဗ္ဗာ ပေသနကာရိကာ။ သညတာတိ ဒါသိယော နာမ ဒုဿီလာ ဟောန္တိ, အဟံ ပန တီဟိ ဒွါရေဟိ သညတာ သီလသမ္ပန္နာ။ ဓမ္မဇီဝိနီတိ ပရဝဉ္စနာဒီနိ အကတွာ ဓမ္မေန သမေန ပဝတ္တိတဇီဝိကာ။ သီလဝတီတိ အာစာရသမ္ပန္နာ ဂုဏဝတီ။ အပါပဒဿနာတိ ကလျာဏဒဿနာ ပိယဓမ္မာ။
ဥဒ္ဓဋဘတ္တန္တိ အတ္တနော ပတ္တကောဋ္ဌာသဝသေန ဥဒ္ဓရိတွာ လဒ္ဓဘာဂဘတ္တံ။ ဘိက္ခုနောတိ ဘိန္နကိလေသဿ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ။ ဝိတ္တာ သုမနာတိ တုဋ္ဌာ သောမနဿဇာတာ ကမ္မဖလံ သဒ္ဒဟန္တီ။ တဿ ကမ္မဿာတိ တဿ ဧကဘိက္ခာဒါနကမ္မဿ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အဟံ, မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗေ သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ကုဋုမ္ဗိယကုလဿ ဒါသီ ဟုတွာ အတ္တနော လဒ္ဓဘာဂဘတ္တံ အာဒါယ နိက္ခမန္တီ ဧကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ဒိသွာ အတ္တနော တဏှံ မိလာပေတွာ သညတာဒိဂုဏသမ္ပန္နာ ကမ္မဖလံ သဒ္ဒဟန္တီ တဿ တံ ဘတ္တံ အဒါသိံ, သာဟံ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ကာလံ ကတွာ တတ္ထ သာဝတ္ထိယံ ကောသလရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဣဒါနိ တဝ ပါဒေ ပရိစရမာနာ ဧဝရူပံ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝါမိ, တဿ မမ ကမ္မဿ ဣဒမီဒိသံ ဖလန္တိ။ တတ္ထ ဂုဏသမ္ပန္နာနံ ဒိန္နဒါနဿ မဟပ္ဖလဘာဝဒဿနတ္ထံ –
‘‘အဂ္ဂတော ဝေ ပသန္နာန’’န္တိ (ဣတိဝု။ ၉၀) စ။
‘‘ဧသ ဒေဝမနုဿာနံ, သဗ္ဗကာမဒဒေါ နိဓီ’’တိ (ခု။ ပါ။ ၈။၁၀) စ။ –
အာဒိဂါထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။
ဣတိ တေ ဥဘောပိ အတ္တနော ပုရိမကမ္မံ ဝိတ္ထာရတော ကထေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ စတူသု နဂရဒွါရေသု နဂရမဇ္ဈေ နိဝေသနဒွါရေတိ ဆ ဒါနသာလာယော ကာရေတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဥန္နင်္ဂလံ ကတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ သီလံ ရက္ခိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ ဇီဝိတပရိယောသာနေ သဂ္ဂပရာယဏာ အဟေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒေဝီ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, ရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၁၆] ၁၁။ ပရန္တပဇာတကဝဏ္ဏနာ
အာဂမိဿတိ မေ ပါပန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ဝဓာယ ပရိသက္ကနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော တထာဂတဿ မာရဏတ္ထမေဝ ပရိသက္ကတိ, ဓနုဂ္ဂဟေ ပယောဇေသိ, သိလံ ပဝိဇ္ဈိ, နာဠာဂိရိံ ဝိဿဇ္ဇာပေသိ,
တထာဂတဿ ဝိနာသတ္ထမေဝ ဥပါယံ ကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မမ ဝဓာယ ပရိသက္ကိ, တာသမတ္တမ္ပိ ပန ကာတုံ အသက္ကောန္တော အတ္တနာဝ ဒုက္ခံ အနုဘောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ သိက္ခိ, သဗ္ဗရုတဇာနနမန္တံ ဥဂ္ဂဏှိ။ သော အာစရိယဿ အနုယောဂံ ဒတွာ ဗာရာဏသိံ ပစ္စာဂစ္ဆိ, ပိတာ တံ ဩပရဇ္ဇေ ဌပေသိ။ ကိဉ္စာပိ ဩပရဇ္ဇေ ဌပေတိ, မာရာပေတုကာမော ပန နံ ဟုတွာ ဒဋ္ဌုမ္ပိ န ဣစ္ဆိ။ အထေကာ သိင်္ဂါလီ ဒွေ ပေါတကေ ဂဟေတွာ ရတ္တိံ မနုဿေသု ပဋိသလ္လီနေသု နိဒ္ဓမနေန နဂရံ ပါဝိသိ။ ဗောဓိသတ္တဿ စ ပါသာဒေ သယနဂဗ္ဘဿ အဝိဒူရေ ဧကာ သာလာ အတ္ထိ, တတ္ထေကော အဒ္ဓိကမနုဿော ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ ပါဒမူလေ ဘူမိယံ ဌပေတွာ ဧကသ္မိံ ဖလကေ နိပဇ္ဇိ, န တာဝ နိဒ္ဒါယတိ။ တဒါ သိင်္ဂါလိယာ ပေါတကာ ဆာတာ ဝိရဝိံသု။ အထ တေသံ မာတာ ‘‘တာတာ, မာ သဒ္ဒံ ကရိတ္ထ, ဧတိဿာ သာလာယ ဧကော မနုဿော ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ ဘူမိယံ ဌပေတွာ ဖလကေ နိပန္နော န တာဝ နိဒ္ဒါယတိ, ဧတဿ နိဒ္ဒါယနကာလေ ဧတာ ဥပါဟနာ အာဟရိတွာ တုမှေ ခါဒါပေဿာမီ’’တိ အတ္တနော ဘာသာယ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော မန္တာနုဘာဝေန တဿာ ဘာသံ ဇာနိတွာ သယနဂဗ္ဘာ နိက္ခမ္မ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ‘‘ကော ဧတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဟံ, ဒေဝ, အဒ္ဓိကမနုဿော’’တိ။ ‘‘ဥပါဟနာ တေ ကုဟိ’’န္တိ? ‘‘ဘူမိယံ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ဥက္ခိတွာ ဩလမ္ဗေတွာ ဌပေဟီ’’တိ။ တံ သုတွာ သိင်္ဂါလီ ဗောဓိသတ္တဿ ကုဇ္ဈိ။
ပုန ဧကဒိဝသံ သာ တထေဝ နဂရံ ပါဝိသိ။ တဒါ စေကော မတ္တမနုဿော ‘‘ပါနီယံ ပိဝိဿာမီ’’တိ ပေါက္ခရဏိံ ဩတရန္တော ပတိတွာ နိမုဂ္ဂေါ နိရဿာသော မရိ။ နိဝတ္ထာ ပနဿ ဒွေ သာဋကာ နိဝါသနန္တရေ ကဟာပဏသဟဿံ အင်္ဂုလိယာ စ မုဒ္ဒိကာ အတ္ထိ။ တဒါပိ သာ ပုတ္တကေ ‘‘ဆာတမှာ, အမ္မာ’’တိ ဝိရဝန္တေ ‘‘တာတာ, မာ သဒ္ဒံ ကရိတ္ထ, ဧတိဿာ ပေါက္ခရဏိယာ မနုဿော မတော, တဿ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ အတ္ထိ, သော ပန မရိတွာ သောပါနေယေဝ နိပန္နော, တုမှေ ဧတံ မနုဿံ ခါဒါပေဿာမီ’’တိ အာဟ။
ဗောဓိသတ္တော တံ သုတွာ ဝါတပါနံ ဝိဝရိတွာ ‘‘သာလာယ ကော အတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ဧကေနုဋ္ဌာယ ‘‘အဟံ, ဒေဝါ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဂစ္ဆ ဧတိဿာ ပေါက္ခရဏိယာ မတမနုဿဿ သာဋကေ စ ကဟာပဏသဟဿဉ္စ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကဉ္စ ဂဟေတွာ သရီရမဿ ယထာ န ဥဋ္ဌဟတိ, ဧဝံ ဥဒကေ ဩသီဒါပေဟီ’’တိ အာဟ။ သော တထာ အကာသိ။ သာ ပုနပိ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ပုရိမဒိဝသေ တာဝ မေ ပုတ္တကာနံ ဥပါဟနာ ခါဒိတုံ န အဒါသိ, အဇ္ဇ မတမနုဿံ ခါဒိတုံ န ဒေတိ, ဟောတု, ဣတော ဒါနိ တတိယဒိဝသေ ဧကော သပတ္တရာဇာ အာဂန္တွာ နဂရံ ပရိက္ခိပိဿတိ။ အထ နံ ပိတာ ယုဒ္ဓတ္ထာယ ပေသေဿတိ, တတြ တေ သီသံ ဆိန္ဒိဿန္တိ, အထ တေ ဂလလောဟိတံ ပိဝိတွာ ဝေရံ မုဉ္စိဿာမိ။ တွံ မယာ သဒ္ဓိံ ဝေရံ ဗန္ဓသိ, ဇာနိဿာမီ’’တိ ဝိရဝိတွာ ဗောဓိသတ္တံ တဇ္ဇေတွာ ပုတ္တကေ ဂဟေတွာ နိက္ခမတိ။
တတိယဒိဝသေ ဧကော သပတ္တရာဇာ အာဂန္တွာ နဂရံ ပရိဝါရေသိ။ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တံ ‘‘ဂစ္ဆ, တာတ, တေန သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈာ’’တိ အာဟ။ ‘‘မယာ, ဒေဝ, ဧကံ ဒိဋ္ဌံ အတ္ထိ, ဂန္တုံ န ဝိသဟာမိ, ဇီဝိတန္တရာယံ ဘာယာမီ’’တိ။ ‘‘မယှံ တယိ မတေ ဝါ အမတေ ဝါ ကိံ, ဂစ္ဆာဟေဝ တွ’’န္တိ? သော ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ မဟာသတ္တော ပရိသံ ဂဟေတွာ သပတ္တရညော ဌိတဒွါရေန အနိက္ခမိတွာ အညံ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ နိက္ခမိ။ တသ္မိံ ဂစ္ဆန္တေ သကလနဂရံ တုစ္ဆံ ဝိယ အဟောသိ။ သဗ္ဗေ တေနေဝ သဒ္ဓိံ နိက္ခမိံသု။ သော ဧကသ္မိံ သဘာဂဋ္ဌာနေ ခန္ဓာဝါရံ နိဝါသေတွာ အစ္ဆိ။ ရာဇာ စိန္တေသိ ‘‘ဥပရာဇာ နဂရံ တုစ္ဆံ ကတွာ ဗလံ ဂဟေတွာ ပလာယိ, သပတ္တရာဇာပိ နဂရံ ပရိဝါရေတွာ ဌိတော, ဣဒါနိ မယှံ ဇီဝိတံ နတ္ထီ’’တိ။ သော ‘‘ဇီဝိတံ ရက္ခိဿာမီ’’တိ ဒေဝိဉ္စ ပုရောဟိတဉ္စ ပရန္တပံ နာမေကံ ပါဒမူလိကဉ္စ ဒါသံ ဂဟေတွာ ရတ္တိဘာဂေ အညာတကဝေသေန ပလာယိတွာ အရညံ ပါဝိသိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပလာတဘာဝံ ဉတွာ နဂရံ ပဝိသိတွာ ယုဒ္ဓံ ကတွာ သပတ္တံ ပလာပေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိ။ ပိတာပိဿ ဧကသ္မိံ နဒီတီရေ ပဏ္ဏသာလံ ကာရေတွာ ဖလာဖလေန ယာပေန္တော ဝသိ။ ရာဇာ စ ပုရောဟိတော စ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တိ။ ပရန္တပဒါသော ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ ပဏ္ဏသာလာယမေဝ ဟောတိ။ တတြာပိ ရာဇာနံ ပဋိစ္စ ဒေဝိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ဂဗ္ဘော ပတိဋ္ဌာသိ။ သာ အဘိဏှသံသဂ္ဂဝသေန ပရန္တပေန သဒ္ဓိံ အတိစရိ။ သာ ဧကဒိဝသံ ပရန္တပံ အာဟ ‘‘ရညာ ဉာတေ နေဝ တဝ, န မယှံ ဇီဝိတံ အတ္ထိ, တသ္မာ မာရေဟိ န’’န္တိ။ ‘‘ကထံ မာရေမီ’’တိ? ဧသ တံ ခဂ္ဂဉ္စ
နှာနသာဋကဉ္စ ဂါဟာပေတွာ နှာယိတုံ ဂစ္ဆတိ, တတြဿ နှာနဋ္ဌာနေ ပမာဒံ ဉတွာ ခဂ္ဂေန သီသံ ဆိန္ဒိတွာ သရီရံ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ကတွာ ဘူမိယံ နိခဏာဟီတိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။
အထေကဒိဝသံ ပုရောဟိတောယေဝ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂန္တွာ အဝိဒူရေ ရညော နှာနတိတ္ထသာမန္တေ ဧကံ ရုက္ခံ အာရုယှ ဖလာဖလံ ဂဏှာတိ။ ရာဇာ ‘‘နှာယိဿာမီ’’တိ ပရန္တပံ ခဂ္ဂဉ္စ နှာနသာဋကဉ္စ ဂါဟာပေတွာ နဒီတီရံ အဂမာသိ။ တတ္ထ နံ နှာနကာလေ ပမာဒမာပန္နံ ‘‘မာရေဿာမီ’’တိ ပရန္တပေါ ဂီဝါယ ဂဟေတွာ ခဂ္ဂံ ဥက္ခိပိ။ သော မရဏဘယေန ဝိရဝိ။ ပုရောဟိတော တံ သဒ္ဒံ သုတွာ ဩလောကေန္တော ပရန္တပံ ရာဇာနံ မာရေန္တံ ဒိသွာ ဘီတတသိတော သာခံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ရုက္ခတော ဩရုယှ ဧကံ ဂုမ္ဗံ ပဝိသိတွာ နိလီယိ။ ပရန္တပေါ တဿ သာခါဝိဿဇ္ဇနသဒ္ဒံ သုတွာ ရာဇာနံ မာရေတွာ ဘူမိယံ ခဏိတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ သာခါဝိဿဇ္ဇနသဒ္ဒေါ အဟောသိ, ကော နု ခေါ ဧတ္ထာ’’တိ ဝိစိနန္တော ကဉ္စိ အဒိသွာ နှတွာ ဂတော။ တဿ ဂတကာလေ ပုရောဟိတော နိသိန္နဋ္ဌာနာ နိက္ခမိတွာ ရညော သရီရံ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ဆိန္ဒိတွာ အာဝါဋေ နိခါတဘာဝံ ဉတွာ နှတွာ အတ္တနော ဝဓဘယေန အန္ဓဝေသံ ဂဟေတွာ ပဏ္ဏသာလံ အဂမာသိ။ တံ ဒိသွာ ပရန္တပေါ ‘‘ကိံ တေ, ဗြာဟ္မဏ, ကတ’’န္တိ အာဟ။ သော အဇာနန္တော ဝိယ ‘‘ဒေဝ, အက္ခီနိ မေ နာသေတွာ အာဂတောမှိ, ဥဿန္နာသီဝိသေ အရညေ ဧကသ္မိံ ဝမ္မိကပဿေ အဋ္ဌာသိံ, တတြေကေန အာသီဝိသေန နာသဝါတော ဝိဿဋ္ဌော မေ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ပရန္တပေါ ‘‘န မံ သဉ္ဇာနာတိ, ‘ဒေဝါ’တိ ဝဒတိ, သမဿာသေဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, မာ စိန္တယိ, အဟံ တံ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ အဿာသေတွာ ဖလာဖလံ ဒတွာ သန္တပ္ပေသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ပရန္တပဒါသော ဖလာဖလံ အာဟရိ, ဒေဝီပိ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ သာ ပုတ္တေ ဝဍ္ဎန္တေ ဧကဒိဝသံ ပစ္စူသသမယေ သုခနိသိန္နာ သဏိကံ ပရန္တပဒါသံ ဧတဒဝေါစ ‘‘တွံ ရာဇာနံ မာရေန္တော ကေနစိ ဒိဋ္ဌော’’တိ။ ‘‘န မံ ကောစိ အဒ္ဒသ, သာခါဝိဿဇ္ဇနသဒ္ဒံ ပန အဿောသိံ, တဿာ သာခါယ မနုဿေန ဝါ တိရစ္ဆာနေန ဝါ ဝိဿဋ္ဌဘာဝံ န ဇာနာမိ, ယဒါ ကဒါစိ ပန မေ ဘယံ အာဂစ္ဆန္တံ သာခါဝိဿဋ္ဌဋ္ဌာနတော အာဂမိဿတီ’’တိ တာယ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အာဂမိဿတိ မေ ပါပံ, အာဂမိဿတိ မေ ဘယံ၊
တဒါ ဟိ စလိတာ သာခါ, မနုဿေန မိဂေန ဝါ’’တိ။
တတ္ထ ပါပန္တိ လာမကံ အနိဋ္ဌံ အကန္တံ။ ဘယန္တိ စိတ္တုတြာသဘယမ္ပိ မေ အာဂမိဿတိ, န သက္ကာ နာဂန္တုံ။ ကိံကာရဏာ? တဒါ ဟိ စလိတာ သာခါ မနုဿေန မိဂေန ဝါတိ န ပညာယတိ, တသ္မာ တတော မံ ဘယံ အာဂမိဿတိ။
တေ ‘‘ပုရောဟိတော နိဒ္ဒါယတီ’’တိ မညိံသု။ သော ပန အနိဒ္ဒါယမာနောဝ တေသံ ကထံ အဿောသိ။ အထေကဒိဝသံ ပုရောဟိတော ပရန္တပဒါသေ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂတေ အတ္တနော ဗြာဟ္မဏိံ သရိတွာ ဝိလပန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဘီရုယာ နူန မေ ကာမော, အဝိဒူရေ ဝသန္တိယာ၊
ကရိဿတိ ကိသံ ပဏ္ဍုံ, သာဝ သာခါ ပရန္တပ’’န္တိ။
တတ္ထ ဘီရုယာတိ ဣတ္ထီ စ နာမ အပ္ပမတ္တကေနာပိ ဘာယတိ, တသ္မာ ‘‘ဘီရူ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အဝိဒူရေတိ နာတိဒူရေ ဣတော ကတိပယယောဇနမတ္ထကေ ဝသန္တိယာ ဘီရုယာ မယှံ ဗြာဟ္မဏိယာ ယော မမ ကာမော ဥပ္ပန္နော, သော နူန မံ ကိသဉ္စ ပဏ္ဍုဉ္စ ကရိဿတီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘သာဝ သာခါ’’တိ ဣမိနာ ပန ဩပမ္မံ ဒဿေတိ, ယထာ သာခါ ပရန္တပံ ကိသံ ပဏ္ဍုံ ကရောတိ, ဧဝန္တိ အတ္ထော။
ဣတိ ဗြာဟ္မဏော ဂါထမေဝ ဝဒတိ, အတ္ထံ ပန န ကထေတိ, တသ္မာ ဣမာယ ဂါထာယ ကိစ္စံ ဒေဝိယာ အပါကဋံ။ အထ နံ ‘‘ကိံ ကထေသိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ အာဟ။ သောပိ ‘‘သလ္လက္ခိတံ မေ’’တိ ဝတွာ ပုန ဧကဒိဝသံ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သောစယိဿတိ မံ ကန္တာ, ဂါမေ ဝသမနိန္ဒိတာ၊
ကရိဿတိ ကိသံ ပဏ္ဍုံ, သာဝ သာခါ ပရန္တပ’’န္တိ။
တတ္ထ သောစယိဿတီတိ သောကုပ္ပါဒနေန သုက္ခာပေဿတိ။ ကန္တာတိ ဣဋ္ဌဘရိယာ။ ဂါမေ ဝသန္တိ ဗာရာဏသိယံ ဝသန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ အနိန္ဒိတာတိ အဂရဟိတာ ဥတ္တမရူပဓရာ။
‘‘တယာ မံ အသိတာပင်္ဂိ, သိတာနိ ဘဏိတာနိ စ၊
ကိသံ ပဏ္ဍုံ ကရိဿန္တိ, သာဝ သာခါ ပရန္တပ’’န္တိ။
တတ္ထ တယာ မံ အသိတာပင်္ဂီတိ တယာ မံ အသိတာ အပင်္ဂိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘဒ္ဒေ, အက္ခိကောဋိတော အဉ္ဇနသလာကာယ နီဟရိတွာ အဘိသင်္ခတအသိတာပင်္ဂိ တယာ ပဝတ္တိတာနိ မန္ဒဟသိတာနိ စ မဓုရဘာသိတာနိ စ မံ သာ ဝိဿဋ္ဌသာခါ ဝိရဝမာနာ ပရန္တပံ ဝိယ ကိသံ ပဏ္ဍုံ ကရိဿတီတိ။ ပ-ကာရဿ ဝ-ကာရံ ကတွာ ‘‘ဝင်္ဂီ’’တိပိ ပါဌောယေဝ။
အပရဘာဂေ ကုမာရော ဝယပ္ပတ္တော အဟောသိ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကော။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏော ယဋ္ဌိကောဋိံ ဂါဟာပေတွာ နှာနတိတ္ထံ ဂန္တွာ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကေသိ။ ကုမာရော ‘‘နနု တွံ ဗြာဟ္မဏ, အန္ဓော’’တိ အာဟ။ သော ‘‘နာဟံ အန္ဓော, ဣမိနာ မေ ဥပါယေန ဇီဝိတံ ရက္ခာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တဝ ပိတရံ ဇာနာသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အယံ မေ ပိတာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘နာယံ တဝ ပိတာ, ပိတာ ပန တေ ဗာရာဏသိရာဇာ, အယံ တုမှာကံ ဒါသော, သော မာတရိ တေ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ တဝ ပိတရံ မာရေတွာ နိခဏီ’’တိ အဋ္ဌီနိ နီဟရိတွာ ဒဿေသိ။ ကုမာရဿ ဗလဝကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ အထ နံ ‘‘ဣဒါနိ ကိံ ကရောမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ယံ တေ ဣသ္မိံယေဝ တိတ္ထေ ပိတု တေန ကတံ, တံ ကရောဟီ’’တိ သဗ္ဗံ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိတွာ ကုမာရံ ကတိပါဟံ ထရုဂဏှနံ သိက္ခာပေသိ။ အထေကဒိဝသံ ကုမာရော ခဂ္ဂဉ္စ နှာနသာဋကဉ္စ ဂဟေတွာ ‘‘နှာယိတုံ ဂစ္ဆာမ, တာတာ’’တိ အာဟ။ ပရန္တပေါ ‘‘သာဓူ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ ဂတော။ အထဿ နှာယိတုံ ဩတိဏ္ဏကာလေ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန အသိံ, ဝါမဟတ္ထေန စူဠံ ဂဟေတွာ ‘‘တွံ ကိရ ဣမသ္မိံယေဝ တိတ္ထေ မမ ပိတရံ စူဠာယ ဂဟေတွာ ဝိရဝန္တံ မာရေသိ, အဟမ္ပိ တံ တထေဝ ကရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ သော မရဏဘယဘီတော ပရိဒေဝမာနော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာဂမာ နူန သော သဒ္ဒေါ, အသံသိ နူန သော တဝ၊
အက္ခာတံ နူန တံ တေန, ယော တံ သာခမကမ္ပယိ။
‘‘ဣဒံ ခေါ တံ သမာဂမ္မ, မမ ဗာလဿ စိန္တိတံ၊
တဒါ ဟိ စလိတာ သာခါ, မနုဿေန မိဂေန ဝါ’’တိ။
တတ္ထ အာဂမာတိ သော သာခသဒ္ဒေါ နူန တံ အာဂတော သမ္ပတ္တော။ အသံသိ နူန သော တဝါတိ သော သဒ္ဒေါ တဝ အာရောစေသိ မညေ။ အက္ခာတံ နူန တံ တေနာတိ ယော သတ္တော တဒါ တံ သာခံ အကမ္ပယိ, တေန ‘‘ဧဝံ တေ ပိတာ မာရိတော’’တိ နူန တံ ကာရဏံ အက္ခာတံ။ သမာဂမ္မာတိ သင်္ဂမ္မ, သမာဂတန္တိ အတ္ထော။ ယံ မမ ဗာလဿ ‘‘တဒါ စလိတာ သာခါ မနုဿေန မိဂေန ဝါ, တတော မေ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ စိန္တိတံ ပရိဝိတက္ကိတံ အဟောသိ, ဣဒံ တယာ သဒ္ဓိံ သမာဂတန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
တတော ကုမာရော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘တထေဝ တွံ အဝေဒေသိ, အဝဉ္စိ ပိတရံ မမ၊
ဟန္တွာ သာခါဟိ ဆာဒေန္တော, အာဂမိဿတိ မေ ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ တထေဝ တွံ အဝေဒေသီတိ တထေဝ တွံ အညာသိ။ အဝဉ္စိ ပိတရံ မမာတိ တွံ မမ ပိတရံ ‘‘နှာယိတုံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝိဿာသေတွာ နှာယန္တံ မာရေတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ဆိန္ဒိတွာ နိခဏိတွာ ‘‘သစေ ကောစိ ဇာနိဿတိ, မယှမ္ပိ ဧဝရူပံ ဘယံ အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ ဝဉ္စေသိ, ဣဒံ ခေါ ပန မရဏဘယံ ဣဒါနိ တဝါဂတန္တိ။
ဣတိ တံ ဝတွာ တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ နိခဏိတွာ သာခါဟိ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ခဂ္ဂံ ဓောဝိတွာ နှတွာ ပဏ္ဏသာလံ ဂန္တွာ တဿ မာရိတဘာဝံ ပုရောဟိတဿ ကထေတွာ မာတရံ ပရိဘာသိတွာ ‘‘ဣဓ ကိံ ကရိဿာမာ’’တိ တယော ဇနာ ဗာရာဏသိမေဝ အဂမံသု။ ဗောဓိသတ္တော ကနိဋ္ဌဿ ဩပရဇ္ဇံ ဒတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပဒံ ပူရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပိတုရာဇာ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ပုရောဟိတော အာနန္ဒော, ပုတ္တရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ပရန္တပဇာတကဝဏ္ဏနာ ဧကာဒသမာ။
ဂန္ဓာရဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
ကုက္ကု မနောဇ သုတနော, ဂိဇ္ဈ ဒဗ္ဘပုပ္ဖ ပဏ္ဏကော၊
သတ္တုဘသ္တ အဋ္ဌိသေနော, ကပိ ဗကဗြဟ္မာ ဒသ။
ဂန္ဓာရော မဟာကပိ စ, ကုမ္ဘကာရော ဒဠှဓမ္မော၊
သောမဒတ္တော သုသီမော စ, ကောဋသိမ္ဗလိ ဓူမကာရီ၊
ဇာဂရော ကုမ္မာသပိဏ္ဍော, ပရန္တပါ ဧကာဒသ။
သတ္တကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အဋ္ဌကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၁၇] ၁။ ကစ္စာနိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဩဒါတဝတ္ထာ သုစိ အလ္လကေသာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ မာတုပေါသကံ ဥပါသကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိယံ ကုလဒါရကော အာစာရသမ္ပန္နော ပိတရိ ကာလကတေ မာတုဒေဝတော ဟုတွာ မုခဓောဝနဒန္တကဋ္ဌဒါနနှာပနပါဒဓောဝနာဒိဝေယျာဝစ္စကမ္မေန စေဝ ယာဂုဘတ္တာဒီဟိ စ မာတရံ ပဋိဇဂ္ဂိ။ အထ နံ မာတာ ‘‘တာတ, တဝ အညာနိပိ ဃရာဝါသကိစ္စာနိ အတ္ထိ, ဧကံ သမဇာတိကံ ကုလကုမာရိကံ ဂဏှာဟိ, သာ မံ ပေါသေဿတိ, တွမ္ပိ အတ္တနော ကမ္မံ ကရိဿသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အမ္မ, အဟံ အတ္တနော ဟိတသုခံ အပစ္စာသီသမာနော တုမှေ ဥပဋ္ဌဟာမိ, ကော အညော ဧဝံ ဥပဋ္ဌဟိဿတီ’’တိ? ‘‘ကုလဝဍ္ဎနကမ္မံ နာမ တာတ, ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘န မယှံ ဃရာဝါသေန အတ္ထော, အဟံ တုမှေ ဥပဋ္ဌဟိတွာ တုမှာကံ ဓူမကာလေ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ အထဿ မာတာ ပုနပ္ပုနံ ယာစိတွာပိ မနံ အလဘမာနာ တဿ ဆန္ဒံ အဂ္ဂဟေတွာ သမဇာတိကံ ကုလကုမာရိကံ အာနေသိ။ သော မာတရံ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ တာယ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေသိ။ သာပိ ‘‘မယှံ သာမိကော မဟန္တေန ဥဿာဟေန မာတရံ ဥပဋ္ဌဟတိ, အဟမ္ပိ နံ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ, ဧဝမဿ ပိယာ ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တံ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌဟိ။ သော ‘‘အယံ မေ မာတရံ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌဟီ’’တိ တတော ပဋ္ဌာယ လဒ္ဓလဒ္ဓါနိ မဓုရခါဒနီယာဒီနိ တဿာယေဝ ဒေတိ။ သာ အပရဘာဂေ စိန္တေသိ ‘‘အယံ လဒ္ဓလဒ္ဓါနိ မဓုရခါဒနီယာဒီနိ မယှညေဝ ဒေတိ, အဒ္ဓါ မာတရံ နီဟရိတုကာမော ဘဝိဿတိ, နီဟရဏူပါယမဿာ ကရိဿာမီ’’တိ ဧဝံ အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဧကံ ဒိဝသံ အာဟ – ‘‘သာမိ, တယိ ဗဟိ နိက္ခမန္တေ တဝ မာတာ မံ အက္ကောသတီ’’တိ။ သော တုဏှီ အဟောသိ။
သာ စိန္တေသိ – ‘‘ဣမံ မဟလ္လိကံ ဥဇ္ဈာပေတွာ ပုတ္တဿ ပဋိကူလံ ကာရေဿာမီ’’တိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ယာဂုံ ဒဒမာနာ အစ္စုဏှံ ဝါ အတိသီတလံ ဝါ အတိလောဏံ ဝါ အလောဏံ ဝါ ဒေတိ။ ‘‘အမ္မ, အစ္စုဏှာ’’တိ ဝါ
‘‘အတိလောဏာ’’တိ ဝါ ဝုတ္တေ ပူရေတွာ သီတောဒကံ ပက္ခိပတိ။ ပုန ‘‘အတိသီတလာ, အလောဏာယေဝါ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဣဒါနေဝ ‘အစ္စုဏှာ, အတိလောဏာ’တိ ဝတွာ ပုန ‘အတိသီတလာ, အလောဏာ’တိ ဝဒသိ, ကာ တံ တောသေတုံ သက္ခိဿတီ’’တိ မဟာသဒ္ဒံ ကရောတိ။ နှာနောဒကမ္ပိ အစ္စုဏှံ ကတွာ ပိဋ္ဌိယံ အာသိဉ္စတိ။ ‘‘အမ္မ, ပိဋ္ဌိ မေ ဒဟတီ’’တိ စ ဝုတ္တေ ပုန ပူရေတွာ သီတောဒကံ ပက္ခိပတိ။ ‘‘အတိသီတံ, အမ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဣဒါနေဝ ‘အစ္စုဏှ’န္တိ ဝတွာ ပုန ‘အတိသီတ’န္တိ ဝဒတိ, ကာ ဧတိဿာ အဝမာနံ သဟိတုံ သက္ခိဿတီ’’တိ ပဋိဝိဿကာနံ ကထေသိ။ ‘‘အမ္မ, မဉ္စကေ မေ ဗဟူ မင်္ဂုလာ’’တိ စ ဝုတ္တာ မဉ္စကံ နီဟရိတွာ တဿ ဥပရိ အတ္တနော မဉ္စကံ ပေါထေတွာ ‘‘ပေါထိတော မေ’’တိ အတိဟရိတွာ ပညပေတိ။ မဟာဥပါသိကာ ဒိဂုဏေဟိ မင်္ဂုလေဟိ ခဇ္ဇမာနာ သဗ္ဗရတ္တိံ နိသိန္နာဝ ဝီတိနာမေတွာ ‘‘အမ္မ, သဗ္ဗရတ္တိံ မင်္ဂုလေဟိ ခါဒိတာမှီ’’တိ ဝဒတိ။ ဣတရာ ‘‘ဟိယျော တေ မဉ္စကော ပေါထိတော, ကာ ဣမိဿာ ကိစ္စံ နိတ္ထရိတုံ သက္ကောတီ’’တိ ပဋိဝတွာ ‘‘ဣဒါနိ နံ ပုတ္တေန ဥဇ္ဈာပေဿာမီ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ ခေဠသိင်္ဃာဏိကာဒီနိ ဝိပ္ပကိရိတွာ ‘‘ကာ ဣမံ သကလဂေဟံ အသုစိံ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မာတာ တေ ဧဝရူပံ ကရောတိ, ‘မာ ကရီ’တိ ဝုစ္စမာနာ ကလဟံ ကရောတိ, အဟံ ဧဝရူပါယ ကာဠကဏ္ဏိယာ သဒ္ဓိံ ဧကဂေဟေ ဝသိတုံ န သက္ကောမိ, ဧတံ ဝါ ဃရေ ဝသာပေဟိ, မံ ဝါ’’တိ အာဟ။
သော တဿာ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွံ တရုဏာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဂန္တွာ ဇီဝိတုံ သက္ကာ, မာတာ ပန မေ ဇရာဒုဗ္ဗလာ, အဟမေဝဿာ ပဋိသရဏံ, တွံ နိက္ခမိတွာ အတ္တနော ကုလဂေဟံ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ အာဟ။ သာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ဘီတာ စိန္တေသိ ‘‘န သက္ကာ ဣမံ မာတု အန္တရေ ဘိန္ဒိတုံ, ဧကံသေနဿ မာတာ ပိယာ, သစေ ပနာဟံ ကုလဃရံ ဂမိဿံ, ဝိဓဝဝါသံ ဝသန္တီ ဒုက္ခိတာ ဘဝိဿာမိ, ပုရိမနယေနေဝ သဿုံ အာရာဓေတွာ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ။ သာ တတော ပဋ္ဌာယ ပုရိမသဒိသမေဝ တံ ပဋိဇဂ္ဂိ။ အထေကဒိဝသံ သော ဥပေါသကော ဓမ္မဿဝနတ္ထာယ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ‘‘ကိံ, ဥပါသက, တွံ ပုညကမ္မေသု န ပမဇ္ဇသိ, မာတုဥပဋ္ဌာနကမ္မံ ပူရေသီ’’တိ စ ဝုတ္တော ‘‘အာမ, ဘန္တေ, သာ ပန မမ မာတာ မယှံ အရုစိယာယေဝ ဧကံ ကုလဒါရိကံ အာနေသိ, သာ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ အနာစာရကမ္မံ အကာသီ’’တိ သဗ္ဗံ သတ္ထု အာစိက္ခိတွာ ‘‘ဣတိ ဘဂဝါ သာ ဣတ္ထီ နေဝ မံ
မာတု အန္တရေ ဘိန္ဒိတုံ သက္ခိ, ဣဒါနိ နံ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌဟတီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘ဣဒါနိ တာဝ တွံ ဥပါသက, တဿာ ဝစနံ န အကာသိ, ပုဗ္ဗေ ပနေတိဿာ ဝစနေန တဝ မာတရံ နိက္ကဍ္ဎိတွာ မံ နိဿာယ ပုန ဂေဟံ အာနေတွာ ပဋိဇဂ္ဂီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ အညတရဿ ကုလဿ ပုတ္တော ပိတရိ ကာလကတေ မာတုဒေဝတော ဟုတွာ ဝုတ္တနိယာမေနေဝ မာတရံ ပဋိဇဂ္ဂီတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ကထိတနယေနေဝ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ‘‘အဟံ ဧဝရူပါယ ကာဠကဏ္ဏိယာ သဒ္ဓိံ ဝသိတုံ န သက္ကောမိ, ဧတံ ဝါ ဃရေ ဝသာပေဟိ, မံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တေ တဿာ ကထံ ဂဟေတွာ ‘‘မာတုယေဝ မေ ဒေါသော’’တိ မာတရံ အာဟ ‘‘အမ္မ, တွံ နိစ္စံ ဣမသ္မိံ ဃရေ ကလဟံ ကရောသိ, ဣတော နိက္ခမိတွာ အညသ္မိံ ယထာရုစိတေ ဌာနေ ဝသာဟီ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓူ’’တိ ရောဒမာနာ နိက္ခမိတွာ ဧကံ သမိဒ္ဓကုလံ နိဿာယ ဘတိံ ကတွာ ဒုက္ခေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ သဿုယာ ဃရာ နိက္ခန္တကာလေ သုဏိသာယ ဂဗ္ဘော ပတိဋ္ဌဟိ။ သာ ‘‘တာယ ကာဠကဏ္ဏိယာ ဂေဟေ ဝသမာနာယ ဂဗ္ဘမ္ပိ န ပဋိလဘိံ, ဣဒါနိ မေ ဂဗ္ဘော လဒ္ဓေါ’’တိ ပတိနော စ ပဋိဝိဿကာနဉ္စ ကထေန္တီ ဝိစရတိ။
အပရဘာဂေ ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ သာမိကံ အာဟ ‘‘တဝ မာတရိ ဂေဟေ ဝသမာနာယ ပုတ္တံ န လဘိံ, ဣဒါနိ မေ လဒ္ဓေါ, ဣမိနာပိ ကာရဏေန တဿာ ကာဠကဏ္ဏိဘာဝံ ဇာနာဟီ’’တိ။ ဣတရာ ‘‘မမ ကိရ နိက္ကဍ္ဎိတကာလေ ပုတ္တံ လဘီ’’တိ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘အဒ္ဓါ ဣမသ္မိံ လောကေ ဓမ္မော မတော ဘဝိဿတိ, သစေ ဟိ ဓမ္မော မတော န ဘဝေယျ, မာတရံ ပေါထေတွာ နိက္ကဍ္ဎန္တာ ပုတ္တံ န လဘေယျုံ, သုခံ န ဇီဝေယျုံ, ဓမ္မဿ မတကဘတ္တံ ဒဿာမီ’’တိ။ သာ ဧကဒိဝသံ တိလပိဋ္ဌဉ္စ တဏ္ဍုလဉ္စ ပစနထာလိဉ္စ ဒဗ္ဗိဉ္စ အာဒါယ အာမကသုသာနံ ဂန္တွာ တီဟိ မနုဿသီသေဟိ ဥဒ္ဓနံ ကတွာ အဂ္ဂိံ ဇာလေတွာ ဥဒကံ ဩရုယှ သသီသံ နှတွာ သာဋကံ နိဝါသေတွာ မုခံ ဝိက္ခာလေတွာ ဥဒ္ဓနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ကေသေ မောစေတွာ တဏ္ဍုလေ ဓောဝိတုံ အာရဘိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော သက္ကော ဒေဝရာဇာ အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တာ စ နာမ အပ္ပမတ္တာ ဟောန္တိ, သော တသ္မိံ ခဏေ လောကံ ဩလောကေန္တော တံ ဒုက္ခပ္ပတ္တံ ‘‘ဓမ္မော မတော’’တိ သညာယ ဓမ္မဿ မတကဘတ္တံ ဒါတုကာမံ ဒိသွာ
‘‘အဇ္ဇ မယှံ ဗလံ ဒဿေဿာမီ’’တိ ဗြာဟ္မဏဝေသေန မဟာမဂ္ဂံ ပဋိပန္နော ဝိယ ဟုတွာ တံ ဒိသွာ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ တဿာ သန္တိကေ ဌတွာ ‘‘အမ္မ, သုသာနေ အာဟာရံ ပစန္တာ နာမ နတ္ထိ, တွံ ဣမိနာ ဣဓ ပက္ကေန တိလောဒနေန ကိံ ကရိဿသီ’’တိ ကထံ သမုဋ္ဌာပေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဩဒါတဝတ္ထာ သုစိ အလ္လကေသာ, ကစ္စာနိ ကိံ ကုမ္ဘိမဓိဿယိတွာ၊
ပိဋ္ဌာ တိလာ ဓောဝသိ တဏ္ဍုလာနိ, တိလောဒနော ဟေဟိတိ ကိဿဟေတူ’’တိ။
တတ္ထ ကစ္စာနီတိ တံ ဂေါတ္တေန အာလပတိ။ ကုမ္ဘိမဓိဿယိတွာတိ ပစနထာလိကံ မနုဿသီသုဒ္ဓနံ အာရောပေတွာ။ ဟေဟိတီတိ အယံ တိလောဒနော ကိဿ ဟေတု ဘဝိဿတိ, ကိံ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇိဿသိ, ဥဒါဟု အညံ ကာရဏမတ္ထီတိ။
အထဿ သာ အာစိက္ခန္တီ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ခေါ အယံ ဗြာဟ္မဏ ဘောဇနတ္ထာ, တိလောဒနော ဟေဟိတိ သာဓုပက္ကော၊
ဓမ္မော မတော တဿ ပဟုတ္တမဇ္ဇ, အဟံ ကရိဿာမိ သုသာနမဇ္ဈေ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မောတိ ဇေဋ္ဌာပစာယနဓမ္မော စေဝ တိဝိဓသုစရိတဓမ္မော စ။ တဿ ပဟုတ္တမဇ္ဇာတိ တဿာဟံ ဓမ္မဿ ဣဒံ မတကဘတ္တံ ကရိဿာမီတိ အတ္ထော။
တတော သက္ကော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနုဝိစ္စ ကစ္စာနိ ကရောဟိ ကိစ္စံ, ဓမ္မော မတော ကော နု တဝေဝ သံသိ၊
သဟဿနေတ္တော အတုလာနုဘာဝေါ, န မိယျတီ ဓမ္မဝရော ကဒါစီ’’တိ။
တတ္ထ အနုဝိစ္စာတိ ဥပပရိက္ခိတွာ ဇာနိတွာ။ ကော နု တဝေဝ သံသီတိ ကော နု တဝ ဧဝံ အာစိက္ခိ။ သဟဿနေတ္တောတိ အတ္တာနံ ဓမ္မဝရံ ဥတ္တမဓမ္မံ ကတွာ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။
တံ ဝစနံ သုတွာ ဣတရာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒဠှပ္ပမာဏံ မမ ဧတ္ထ ဗြဟ္မေ, ဓမ္မော မတော နတ္ထိ မမေတ္ထ ကင်္ခါ၊
ယေ ယေဝ ဒါနိ ပါပါ ဘဝန္တိ, တေ တေဝ ဒါနိ သုခိတာ ဘဝန္တိ။
‘‘သုဏိသာ ဟိ မယှံ ဝဉ္ဈာ အဟောသိ, သာ မံ ဝဓိတွာန ဝိဇာယိ ပုတ္တံ၊
သာ ဒါနိ သဗ္ဗဿ ကုလဿ ဣဿရာ, အဟံ ပနမှိ အပဝိဒ္ဓါ ဧကိကာ’’တိ။
တတ္ထ ဒဠှပ္ပမာဏန္တိ ဒဠှံ ထိရံ နိဿံသယံ ဗြာဟ္မဏ ဧတ္ထ မမ ပမာဏန္တိ ဝဒတိ။ ယေ ယေတိ တဿ မတဘာဝေ ကာရဏံ ဒဿေန္တီ ဧဝမာဟ။ ဝဓိတွာနာတိ ပေါထေတွာ နိက္ကဍ္ဎိတွာ။ အပဝိဒ္ဓါတိ ဆဍ္ဍိတာ အနာထာ ဟုတွာ ဧကိကာ ဝသာမိ။
တတော သက္ကော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဇီဝါမိ ဝေါဟံ န မတောဟမသ္မိ, တဝေဝ အတ္ထာယ ဣဓာဂတောသ္မိ၊
ယာ တံ ဝဓိတွာန ဝိဇာယိ ပုတ္တံ, သဟာဝ ပုတ္တေန ကရောမိ ဘသ္မ’’န္တိ။
ဣတရာ တံ သုတွာ ‘‘ဓီ အဟံ ကိံ ကထေသိံ, မမ နတ္တု အမရဏကာရဏံ ကရိဿာမီ’’တိ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝဉ္စ တေ ရုစ္စတိ ဒေဝရာဇ, မမေဝ အတ္ထာယ ဣဓာဂတောသိ၊
အဟဉ္စ ပုတ္တော သုဏိသာ စ နတ္တာ, သမ္မောဒမာနာ ဃရမာဝသေမာ’’တိ။
‘‘ဧဝဉ္စ တေ ရုစ္စတိ ကာတိယာနိ, ဟတာပိ သန္တာ န ဇဟာသိ ဓမ္မံ၊
တုဝဉ္စ ပုတ္တော သုဏိသာ စ နတ္တာ, သမ္မောဒမာနာ ဃရမာဝသေထာ’’တိ။
တတ္ထ ဟတာပိ သန္တာတိ ယဒိ တွံ ပေါထိတာပိ နိက္ကဍ္ဎိတာပိ သမာနာ တဝ ဒါရကေသု မေတ္တဓမ္မံ န ဇဟာသိ, ဧဝံ သန္တေ ယထာ တွံ ဣစ္ဆသိ, တထာ ဟောတု, အဟံ တေ ဣမသ္မိံ ဂုဏေ ပသန္နောတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ အလင်္ကတပဋိယတ္တော သက္ကော အတ္တနော အာနုဘာဝေန အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ကစ္စာနိ တွံ မာ ဘာယိ, ပုတ္တော စ တေ သုဏိသာ စ မမာနုဘာဝေန အာဂန္တွာ အန္တရာမဂ္ဂေ တံ ခမာပေတွာ အာဒါယ ဂမိဿန္တိ, အပ္ပမတ္တာ ဟောဟီ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော ဌာနမေဝ ဂတော။ တေပိ သက္ကာနုဘာဝေန တဿာ ဂုဏံ အနုဿရိတွာ ‘‘ကဟံ နော မာတာ’’တိ အန္တောဂါမေ မနုဿေ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သုသာနာဘိမုခံ ဂတာ’’တိ သုတွာ ‘‘အမ္မ, အမ္မာ’’တိ သုသာနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိတွာ တံ ဒိသွာဝ ပါဒေသု ပတိတွာ ‘‘အမ္မ, အမှာကံ ဒေါသံ ခမာဟီ’’တိ တံ ခမာပေသုံ။ သာပိ နတ္တာရံ ဂဏှိ။ ဣတိ တေ သမ္မောဒမာနာ ဂေဟံ ဂန္တွာ တတော ပဋ္ဌာယ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသု။
‘‘သာ ကာတိယာနီ သုဏိသာယ သဒ္ဓိံ, သမ္မောဒမာနာ ဃရမာဝသိတ္ထ၊
ပုတ္တော စ နတ္တာ စ ဥပဋ္ဌဟိံသု, ဒေဝါနမိန္ဒေန အဓိဂ္ဂဟီတာ’’တိ။ –
အယံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။
တတ္ထ သာ ကာတိယာနီတိ ဘိက္ခဝေ, သာ ကစ္စာနဂေါတ္တာ။ ဒေဝါနမိန္ဒေန အဓိဂ္ဂဟီတာတိ ဒေဝိန္ဒေန သက္ကေန အနုဂ္ဂဟိတာ ဟုတွာ တဿာနုဘာဝေန သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိံသူတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဥပါသကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ မာတုပေါသကော ဧတရဟိ မာတုပေါသကော
အဟောသိ, ဘရိယာပိဿ တဒါ ဘရိယာယေဝ, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကစ္စာနိဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၁၈] ၂။ အဋ္ဌသဒ္ဒဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဣဒံ ပုရေ နိန္နမာဟူတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော အဍ္ဎရတ္တသမယေ သုတံ ဘိံသနကံ အဝိနိဗ္ဘောဂသဒ္ဒံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ လောဟကုမ္ဘိဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၄။၅၃ အာဒယော) ကထိတသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ ‘‘မယှံ, ဘန္တေ, ဣမေသံ သဒ္ဒါနံ သုတတ္တာ ကိန္တိ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, န တေ ဧတေသံ သုတပစ္စယာ ကောစိ အန္တရာယော ဘဝိဿတိ, န ဟိ, မဟာရာဇ, ဧဝရူပံ ဘယာနကံ အဝိနိဗ္ဘောဂသဒ္ဒံ တွမေဝေကော သုဏိ, ပုဗ္ဗေပိ ရာဇာနော ဧဝရူပံ သဒ္ဒံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏာနံ ကထံ ဂဟေတွာ သဗ္ဗစတုက္ကယညံ ယဇိတုကာမာ ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ သုတွာ ယညဟရဏတ္ထာယ ဂဟိတသတ္တေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ နဂရေ မာဃာတဘေရိံ စရာပေသု’’န္တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ မာတာပိတူနံ အစ္စယေန ရတနဝိလောကနံ ကတွာ သဗ္ဗံ ဝိဘဝဇာတံ ဒါနမုခေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ကာမေ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ အပရဘာဂေ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ မနုဿပထံ စရန္တော ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိ။ တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ သိရိသယနေ နိသိန္နော အဍ္ဎရတ္တသမယေ အဋ္ဌ သဒ္ဒေ အဿောသိ – ပဌမံ ရာဇနိဝေသနသာမန္တာ ဥယျာနေ ဧကော ဗကော သဒ္ဒမကာသိ, ဒုတိယံ တသ္မိံ သဒ္ဒေ အနုပစ္ဆိန္နေယေဝ ဟတ္ထိသာလာယ တောရဏနိဝါသိနီ ကာကီ သဒ္ဒမကာသိ, တတိယံ ရာဇဂေဟေ ကဏ္ဏိကာယံ နိဝုတ္ထဃုဏပါဏကော သဒ္ဒမကာသိ, စတုတ္ထံ ရာဇဂေဟေ ပေါသာဝနိယကောကိလော သဒ္ဒမကာသိ, ပဉ္စမံ တတ္ထေဝ ပေါသာဝနိယမိဂေါ သဒ္ဒမကာသိ, ဆဋ္ဌံ တတ္ထေဝ ပေါသာဝနိယဝါနရော သဒ္ဒမကာသိ, သတ္တမံ တတ္ထေဝ
ပေါသာဝနိယကိန္နရော သဒ္ဒမကာသိ, အဋ္ဌမံ တသ္မိံ သဒ္ဒေ အနုပစ္ဆိန္နေယေဝ ရာဇနိဝေသနမတ္ထကေန ဥယျာနံ ဂစ္ဆန္တော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ဧကံ ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တော သဒ္ဒမကာသိ။
ဗာရာဏသိရာဇာ ဣမေ အဋ္ဌ သဒ္ဒေ သုတွာ ဘီတတသိတော ပုနဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆိ။ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘အန္တရာယော တေ, မဟာရာဇ, ဘဝိဿတိ, သဗ္ဗစတုက္ကယညံ ယဇိဿာမာ’’တိ ဝတွာ ရညာ ‘‘ယထာရုစိတံ ကရောထာ’’တိ အနုညာတာ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌာ ရာဇကုလတော နိက္ခမိတွာ ယညကမ္မံ အာရဘိံသု။ အထ နေသံ ဇေဋ္ဌကဿ ယညကာရဗြာဟ္မဏဿ အန္တေဝါသီ မာဏဝေါ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော အာစရိယံ အာဟ – ‘‘အာစရိယ, ဧဝရူပံ ကက္ခဠံ ဖရုသံ အသာတံ ဗဟူနံ သတ္တာနံ ဝိနာသကမ္မံ မာ ကရီ’’တိ။ ‘‘တာတ, တွံ ကိံ ဇာနာသိ, သစေပိ အညံ ကိဉ္စိ န ဘဝိဿတိ, မစ္ဆမံသံ တာဝ ဗဟုံ ခါဒိတုံ လဘိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အာစရိယ, ကုစ္ဆိံ နိဿာယ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တနကမ္မံ မာ ကရောထာ’’တိ။ တံ သုတွာ သေသဗြာဟ္မဏာ ‘‘အယံ အမှာကံ လာဘန္တရာယံ ကရောတီ’’တိ တဿ ကုဇ္ဈိံသု။ မာဏဝေါ တေသံ ဘယေန ‘‘တေန ဟိ တုမှေဝ မစ္ဆမံသခါဒနူပါယံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ နိက္ခမိတွာ ဗဟိနဂရေ ရာဇာနံ နိဝါရေတုံ သမတ္ထံ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏံ ဥပဓာရေန္တော ရာဇုယျာနံ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ကိံ တုမှာကံ သတ္တေသု အနုကမ္ပာ နတ္ထိ, ရာဇာ ဗဟူ သတ္တေ မာရေတွာ ယညံ ယဇာပေတိ, ကိံ ဝေါ မဟာဇနဿ ဗန္ဓနမောက္ခံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘မာဏဝ, ဧတ္ထ နေဝ ရာဇာ အမှေ ဇာနာတိ, န မယံ ရာဇာနံ ဇာနာမာ’’တိ။ ‘‘ဇာနာထ ပန, ဘန္တေ, ရညာ သုတသဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိ’’န္တိ? ‘‘အာမ, ဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘ဇာနန္တာ ရညော ကသ္မာ န ကထေထာ’’တိ? ‘‘မာဏဝ ကိံ သက္ကာ ‘အဟံ ဇာနာမီ’တိ နလာဋေ သိင်္ဂံ ဗန္ဓိတွာ စရိတုံ, သစေ ဣဓာဂန္တွာ ပုစ္ဆိဿတိ, ကထေဿာမီ’’တိ။
မာဏဝေါ ဝေဂေန ရာဇကုလံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ, တာတာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မဟာရာဇ, တုမှေဟိ သုတသဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ဇာနနကော ဧကော တာပသော တုမှာကံ ဥယျာနေ မင်္ဂလသိလာယံ နိသိန္နော ‘သစေ မံ ပုစ္ဆိဿတိ, ကထေဿာမီ’တိ ဝဒတိ, ဂန္တွာ တံ ပုစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ဝေဂေန တတ္ထ ဂန္တွာ တာပသံ ဝန္ဒိတွာ ကတပဋိသန္ထာရော နိသီဒိတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘန္တေ, တုမှေ မယာ သုတသဒ္ဒါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ဇာနာထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ကထေထ တံ မေ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, တေသံ သုတပစ္စယာ တဝ ကောစိ အန္တရာယော
နတ္ထိ, ပေါရာဏုယျာနေ ပန တေ ဧကော ဗကော အတ္ထိ, သော ဂေါစရံ အလဘန္တော ဇိဃစ္ဆာယ ပရေတော ပဌမံ သဒ္ဒမကာသီ’’တိ တဿ ကိရိယံ အတ္တနော ဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဒံ ပုရေ နိန္နမာဟု, ဗဟုမစ္ဆံ မဟောဒကံ၊
အာဝါသော ဗကရာဇဿ, ပေတ္တိကံ ဘဝနံ မမ၊
တျဇ္ဇ ဘေကေန ယာပေမ, ဩကံ န ဝိဇဟာမသေ’’တိ။
တတ္ထ ဣဒန္တိ မင်္ဂလပေါက္ခရဏိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ သာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဥဒကတုမ္ဗေန ဥဒကေ ပဝိသန္တေ မဟောဒကာ ဗဟုမစ္ဆာ, ဣဒါနိ ပန ဥဒကဿ ပစ္ဆိန္နတ္တာ န မဟောဒကာ ဇာတာ။ တျဇ္ဇ ဘေကေနာတိ တေ မယံ အဇ္ဇ မစ္ဆေ အလဘန္တာ မဏ္ဍူကမတ္တေန ယာပေမ။ ဩကန္တိ ဧဝံ ဇိဃစ္ဆာယ ပီဠိတာပိ ဝသနဋ္ဌာနံ န ဝိဇဟာမ။
ဣတိ, မဟာရာဇ, သော ဗကော ဇိဃစ္ဆာပီဠိတော သဒ္ဒမကာသိ။ သစေပိ တံ ဇိဃစ္ဆာတော မောစေတုကာမော, တံ ဥယျာနံ သောဓာပေတွာ ပေါက္ခရဏိံ ဥဒကဿ ပူရေဟီတိ။ ရာဇာ တထာ ကာရေတုံ ဧကံ အမစ္စံ အာဏာပေသိ။
‘‘ဟတ္ထိသာလတောရဏေ ပန တေ, မဟာရာဇ, ဧကာ ကာကီ ဝသမာနာ အတ္တနော ပုတ္တသောကေန ဒုတိယံ သဒ္ဒမကာသိ, တတောပိ တေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကော ဒုတိယံ အသီလိဿ, ဗန္ဓရဿက္ခိ ဘေစ္ဆတိ၊
ကော မေ ပုတ္တေ ကုလာဝကံ, မဉ္စ သောတ္ထိံ ကရိဿတီ’’တိ။
ဝတွာ စ ပန ‘‘ကော နာမ တေ, မဟာရာဇ, ဟတ္ထိသာလာယ ဟတ္ထိမေဏ္ဍော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဗန္ဓရော နာမ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧကက္ခိကာဏော သော, မဟာရာဇာ’’တိ? ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ။ မဟာရာဇ, ဟတ္ထိသာလာယ တေ ဒွါရတောရဏေ ဧကာ ကာကီ ကုလာဝကံ ကတွာ အဏ္ဍကာနိ နိက္ခိပိ။ တာနိ ပရိဏတာနိ ကာကပေါတကာ နိက္ခန္တာ, ဟတ္ထိမေဏ္ဍော ဟတ္ထိံ အာရုယှ သာလတော နိက္ခမန္တော စ ပဝိသန္တော စ အင်္ကုသကေန ကာကိမ္ပိ ပုတ္တကေပိဿာ ပဟရတိ, ကုလာဝကမ္ပိ ဝိဒ္ဓံသေတိ။ သာ တေန ဒုက္ခေန ပီဠိတာ တဿ အက္ခိဘေဒနံ အာယာစန္တီ ဧဝမာဟ, သစေ တေ ကာကိယာ မေတ္တစိတ္တံ အတ္ထိ, ဧတံ ဗန္ဓရံ ပက္ကောသာပေတွာ ကုလာဝကဝိဒ္ဓံသနတော
ဝါရေဟီတိ။ ရာဇာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ပရိဘာသိတွာ ဟာရေတွာ အညဿ တံ ဟတ္ထိံ အဒါသိ။
‘‘ပါသာဒကဏ္ဏိကာယ ပန တေ, မဟာရာဇ, ဧကော ဃုဏပါဏကော ဝသတိ။ သော တတ္ထ ဖေဂ္ဂုံ ခါဒိတွာ တသ္မိံ ခီဏေ သာရံ ခါဒိတုံ နာသက္ခိ, သော ဘက္ခံ အလဘိတွာ နိက္ခမိတုမ္ပိ အသက္ကောန္တော ပရိဒေဝမာနော တတိယံ သဒ္ဒမကာသိ, တတောပိ တေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ တဿ ကိရိယံ အတ္တနော ဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဗ္ဗာ ပရိက္ခတာ ဖေဂ္ဂု, ယာဝ တဿာ ဂတီ အဟု၊
ခီဏဘက္ခော မဟာရာဇ, သာရေ န ရမတီ ဃုဏော’’တိ။
တတ္ထ ယာဝ တဿာ ဂတီ အဟူတိ ယာဝ တဿာ ဖေဂ္ဂုယာ နိပ္ဖတ္တိ အဟောသိ, သာ သဗ္ဗာ ခါဒိတာ။ န ရမတီတိ ‘‘မဟာရာဇ, သော ပါဏကော တတော နိက္ခမိတွာ ဂမနဋ္ဌာနမ္ပိ အပဿန္တော ပရိဒေဝတိ, နီဟရာပေဟိ န’’န္တိ အာဟ။ ရာဇာ ဧကံ ပုရိသံ အာဏာပေတွာ ဥပါယေန နံ နီဟရာပေသိ။
‘‘နိဝေသနေ ပန တေ, မဟာရာဇ, ဧကာ ပေါသာဝနိယာ ကောကိလာ အတ္ထီ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, သာ အတ္တနာ နိဝုတ္ထပုဗ္ဗံ ဝနသဏ္ဍံ သရိတွာ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ ‘ကဒါ နု ခေါ ဣမမှာ ပဉ္ဇရာ မုစ္စိတွာ ရမဏီယံ ဝနသဏ္ဍံ ဂစ္ဆိဿာမီ’တိ စတုတ္ထံ သဒ္ဒမကာသိ, တတောပိ တေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာ နူနာဟံ ဣတော ဂန္တွာ, ရညော မုတ္တာ နိဝေသနာ၊
အတ္တာနံ ရမယိဿာမိ, ဒုမသာခနိကေတိနီ’’တိ။
တတ္ထ ဒုမသာခနိကေတိနီတိ သုပုပ္ဖိတာသု ရုက္ခသာခါသု သကနိကေတာ ဟုတွာ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတာ, မဟာရာဇ, သာ ကောကိလာ, ဝိဿဇ္ဇေဟိ န’’န္တိ အာဟ။ ရာဇာ တထာ ကာရေသိ။
‘‘နိဝေသနေ ပန တေ, မဟာရာဇ, ဧကော ပေါသာဝနိယော မိဂေါ အတ္ထီ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, သော ဧကော ယူထပတိ အတ္တနော မိဂိံ အနုဿရိတွာ ကိလေသဝသေန ဥက္ကဏ္ဌိတော ပဉ္စမံ သဒ္ဒမကာသိ, တတောပိ တေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သော နူနာဟံ ဣတော ဂန္တွာ, ရညော မုတ္တော နိဝေသနာ၊
အဂ္ဂေါဒကာနိ ပိဿာမိ, ယူထဿ ပုရတော ဝဇ’’န္တိ။
တတ္ထ အဂ္ဂေါဒကာနီတိ အဂ္ဂဥဒကာနိ, အညေဟိ မိဂေဟိ ပဌမတရံ အပီတာနိ အနုစ္ဆိဋ္ဌောဒကာနိ ယူထဿ ပုရတော ဂစ္ဆန္တော ကဒါ နု ခေါ ပိဝိဿာမီတိ။
မဟာသတ္တော တမ္ပိ မိဂံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ ‘‘နိဝေသနေ ပန တေ, မဟာရာဇ, ပေါသာဝနိယော မက္ကဋော အတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သောပိ, မဟာရာဇ, ဟိမဝန္တပဒေသေ ယူထပတိ မက္ကဋီဟိ သဒ္ဓိံ ကာမဂိဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဝိစရန္တော ဘရတေန နာမ လုဒ္ဒေန ဣဓ အာနီတော, ဣဒါနိ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ တတ္ထေဝ ဂန္တုကာမော ဆဋ္ဌံ သဒ္ဒမကာသိ, တတောပိ တေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘တံ မံ ကာမေဟိ သမ္မတ္တံ, ရတ္တံ ကာမေသု မုစ္ဆိတံ၊
အာနယီ ဘရတော လုဒ္ဒေါ, ဗာဟိကော ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ’’တိ။
တတ္ထ ဗာဟိကောတိ ဗာဟိကရဋ္ဌဝါသီ။ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေတိ ဣမမတ္ထံ သော ဝါနရော အာဟ, တုယှံ ပန ဘဒ္ဒမတ္ထု, ဝိဿဇ္ဇေဟိ နန္တိ။
မဟာသတ္တော တံ ဝါနရံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ ‘‘နိဝေသနေ ပန တေ, မဟာရာဇ, ပေါသာဝနိယော ကိန္နရော အတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သော, မဟာရာဇ, အတ္တနော ကိန္နရိယာ ကတဂုဏံ အနုဿရိတွာ ကိလေသာတုရော သဒ္ဒမကာသိ။ သော ဟိ တာယ သဒ္ဓိံ ဧကဒိဝသံ တုင်္ဂပဗ္ဗတသိခရံ အာရုဟိ။ တေ တတ္ထ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသသမ္ပန္နာနိ နာနာပုပ္ဖါနိ ဩစိနန္တာ ပိဠန္ဓန္တာ သူရိယံ အတ္ထင်္ဂတံ န သလ္လက္ခေသုံ, အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဩတရန္တာနံ အန္ဓကာရော အဟောသိ။ တတြ နံ ကိန္နရီ ‘သာမိ, အန္ဓကာရော ဝတ္တတိ, အပက္ခလန္တော အပ္ပမာဒေန ဩတရာဟီ’တိ ဝတွာ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ ဩတာရေသိ, သော တာယ တံ ဝစနံ အနုဿရိတွာ သဒ္ဒမကာသိ, တတောပိ တေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ တံ ကာရဏံ အတ္တနော ဉာဏဗလေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပါကဋံ ကရောန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အန္ဓကာရတိမိသာယံ, တုင်္ဂေ ဥပရိပဗ္ဗတေ၊
သာ မံ သဏှေန မုဒုနာ, မာ ပါဒံ ခလိ ယသ္မနီ’’တိ။
တတ္ထ အန္ဓကာရတိမိသာယန္တိ အန္ဓဘာဝကာရကေ တမေ။ တုင်္ဂေတိ တိခိဏေ။ သဏှေန မုဒုနာတိ မဋ္ဌေန မုဒုကေန ဝစနေန။ မာ ပါဒံ ခလိ ယသ္မနီတိ ယ-ကာရော ဗျဉ္ဇနသန္ဓိဝသေန ဂဟိတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သာ မံ ကိန္နရီ သဏှေန မုဒကေန ဝစနေန ‘‘သာမိ, အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, မာ ပါဒံ ခလိ အသ္မနိ, ယထာ တေ ဥပက္ခလိတွာ ပါဒေါ ပါသာဏသ္မိံ န ခလတိ, တထာ ဩတရာ’’တိ ဝတွာ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ဩတာရေသီတိ။
ဣတိ မဟာသတ္တော ကိန္နရေန ကတသဒ္ဒကာရဏံ ကထေတွာ တံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အဋ္ဌမော ဥဒါနသဒ္ဒေါ အဟောသိ။ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရသ္မိံ ကိရ ဧကော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ အတ္တနော အာယုသင်္ခါရပရိက္ခယံ ဉတွာ ‘မနုဿပထံ ဂန္တွာ ဗာရာဏသိရညော ဥယျာနေ ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ, တဿ မေ မနုဿာ သရီရနိက္ခေပံ ကာရေတွာ သာဓုကီဠံ ကီဠိတွာ ဓာတုပူဇံ ကတွာ သဂ္ဂပထံ ပူရေဿန္တီ’တိ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန အာဂစ္ဆန္တော တဝ ပါသာဒဿ မတ္ထကံ ပတ္တကာလေ ခန္ဓဘာရံ ဩတာရေတွာ နိဗ္ဗာနပုရပဝေသနဒီပနံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီ’’တိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေန ဝုတ္တံ ဂါထမာဟ –
‘‘အသံသယံ ဇာတိခယန္တဒဿီ, န ဂဗ္ဘသေယျံ ပုနရာဝဇိဿံ၊
အယမန္တိမာ ပစ္ဆိမာ ဂဗ္ဘသေယျာ, ခီဏော မေ သံသာရော ပုနဗ္ဘဝါယာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဇာတိယာ ခယန္တသင်္ခါတဿ နိဗ္ဗာနဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ ဇာတိခယန္တဒဿီ အဟံ အသံသယံ ပုန ဂဗ္ဘသေယျံ န အာဝဇိဿံ, အယံ မေ အန္တိမာ ဇာတိ, ပစ္ဆိမာ ဂဗ္ဘသေယျာ, ခီဏော မေ ပုနဗ္ဘဝါယ ခန္ဓပဋိပါဋိသင်္ခါတော သံသာရောတိ။
‘‘ဣဒဉ္စ ပန သော ဥဒါနံ ဝတွာ ဣမံ ဥယျာနဝနံ အာဂမ္မ ဧကဿ သုပုပ္ဖိတဿ သာလဿ မူလေ ပရိနိဗ္ဗုတော, ဧဟိ, မဟာရာဇ, သရီရကိစ္စမဿ ကရိဿာမာ’’တိ မဟာသတ္တော ရာဇာနံ ဂဟေတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ပရိနိဗ္ဗုတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ သရီရံ ဒဿေသိ။ ရာဇာ တဿ သရီရံ ဒိသွာ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေန ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဝစနံ နိဿာယ ယညံ ဟာရေတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဇီဝိတဒါနံ ဒတွာ နဂရေ မာဃာတဘေရိံ စရာပေတွာ သတ္တာဟံ သာဓုကီဠံ ကီဠိတွာ သဗ္ဗဂန္ဓစိတကေ မဟန္တေန သက္ကာရေန
ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ သရီရံ ဈာပေတွာ ဓာတုယော စတုမဟာပထေ ထူပံ ကာရေသိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’’တိ ဩဝဒိတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ပဝိသိတွာ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု ပရိကမ္မံ ကတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘မဟာရာဇ, တဿ သဒ္ဒဿ သုတကာရဏာ တဝ ကောစိ အန္တရာယော နတ္ထီ’’တိ ယညံ ဟရာပေတွာ ‘‘မဟာဇနဿ ဇီဝိတံ ဒေဟီ’’တိ ဇီဝိတဒါနံ ဒါပေတွာ နဂရေ ဓမ္မဘေရိံ စရာပေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, မာဏဝေါ သာရိပုတ္တော, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အဋ္ဌသဒ္ဒဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၁၉] ၃။ သုလသာဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဣဒံ သုဝဏ္ဏကာယူရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဒါသိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာ ကိရ ဧကသ္မိံ ဥဿဝဒိဝသေ ဒါသိဂဏေန သဒ္ဓိံ ဥယျာနံ ဂစ္ဆန္တီ အတ္တနော သာမိနိံ ပုညလက္ခဏဒေဝိံ အာဘရဏံ ယာစိ။ သာ တဿာ သတသဟဿမူလံ အတ္တနော အာဘရဏံ အဒါသိ။ သာ တံ ပိဠန္ဓိတွာ ဒါသိဂဏေန သဒ္ဓိံ ဥယျာနံ ပါဝိသိ။ အထေကော စောရော တဿာ အာဘရဏေ လောဘံ ဥပ္ပါဒေတွာ ‘‘ဣမံ မာရေတွာ အာဘရဏံ ဟရိဿာမီ’’တိ တာယ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဥယျာနံ ဂန္တွာ တဿာ မစ္ဆမံသသုရာဒီနိ အဒါသိ။ သာ ‘‘ကိလေသဝသေန ဒေတိ မညေ’’တိ ဂဟေတွာ ဥယျာနကီဠံ ကီဠိတွာ ဝီမံသနတ္ထာယ သာယနှသမယေ နိပန္နေ ဒါသိဂဏေ ဥဋ္ဌာယ တဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ သော ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဣမံ ဌာနံ အပ္ပဋိစ္ဆန္နံ, ထောကံ ပုရတော ဂစ္ဆာမာ’’တိ အာဟ။ တံ သုတွာ ဣတရာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ သက္ကာ ရဟဿကမ္မံ ကာတုံ, အယံ ပန နိဿံသယံ မံ မာရေတွာ ပိဠန္ဓနဘဏ္ဍံ ဟရိတုကာမော ဘဝိဿတိ, ဟောတု, သိက္ခာပေဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘သာမိ, သုရာမဒေန မေ သုက္ခံ သရီရံ, ပါနီယံ တာဝ မံ ပါယေဟီ’’တိ ဧကံ ကူပံ နေတွာ ‘‘ဣတော မေ ပါနီယံ ဩသိဉ္စာ’’တိ ရဇ္ဇုဉ္စ
ဃဋဉ္စ ဒဿေသိ။ စောရော ရဇ္ဇုံ ကူပေ ဩတာရေသိ, အထ နံ ဩနမိတွာ ဥဒကံ ဩသိဉ္စန္တံ မဟဗ္ဗလဒါသီ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ အာဏိသဒံ ပဟရိတွာ ကူပေ ခိပိတွာ ‘‘န တွံ ဧတ္တကေန မရိဿသီ’’တိ ဧကံ မဟန္တံ ဣဋ္ဌကံ မတ္ထကေ အာသုမ္ဘိ။ သော တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော။ သာပိ နဂရံ ပဝိသိတွာ သာမိနိယာ အာဘရဏံ ဒဒမာနာ ‘‘မနမှိ အဇ္ဇ ဣမံ အာဘရဏံ နိဿာယ မတာ’’တိ သဗ္ဗံ တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေသိ, သာပိ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရောစေသိ, အနာထပိဏ္ဍိကော တထာဂတဿ အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ, ဂဟပတိ, ဣဒါနေဝ သာ ဒါသီ ဌာနုပ္ပတ္တိကာယ ပညာယ သမန္နာဂတာ, ပုဗ္ဗေပိ သမန္နာဂတာဝ, န စ ဣဒါနေဝ တာယ သော မာရိတော, ပုဗ္ဗေပိ နံ မာရေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ သုလသာ နာမ နဂရသောဘိနီ ပဉ္စသတဝဏ္ဏဒါသိပရိဝါရာ အဟောသိ, သဟဿေန ရတ္တိံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္မိံယေဝ နဂရေ သတ္တုကော နာမ စောရော အဟောသိ နာဂဗလော, ရတ္တိဘာဂေ ဣဿရဃရာနိ ပဝိသိတွာ ယထာရုစိံ ဝိလုမ္ပတိ။ နာဂရာ သန္နိပတိတွာ ရညော ဥပက္ကောသိံသု။ ရာဇာ နဂရဂုတ္တိကံ အာဏာပေတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဂုမ္ဗံ ဌပါပေတွာ စောရံ ဂဏှာပေတွာ ‘‘သီသမဿ ဆိန္ဒထာ’’တိ အာဟ။ တံ ပစ္ဆာဗာဟံ ဗန္ဓိတွာ စတုက္ကေ စတုက္ကေ ကသာဟိ တာဠေတွာ အာဃာတနံ နေန္တိ။ ‘‘စောရော ကိရ ဂဟိတော’’တိ သကလနဂရံ သင်္ခုဘိ။ တဒါ သုလသာ ဝါတပါနေ ဌတွာ အန္တရဝီထိံ ဩလောကေန္တီ တံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟုတွာ ‘‘သစေ ဣမံ စောရောတိ ဂဟိတပုရိသံ မောစေတုံ သက္ခိဿာမိ, ဣဒံ ကိလိဋ္ဌကမ္မံ အကတွာ ဣမိနာဝ သဒ္ဓိံ သမဂ္ဂဝါသံ ကပ္ပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဟေဋ္ဌာ ကဏဝေရဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၄။၆၉ အာဒယော) ဝုတ္တနယေနေဝ နဂရဂုတ္တိကဿ သဟဿံ ပေသေတွာ တံ မောစေတွာ တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒမာနာ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိ။ စောရော တိဏ္ဏံ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဣမသ္မိံယေဝ ဌာနေ ဝသိတုံ န သက္ခိဿာမိ, တုစ္ဆဟတ္ထေန ပလာယိတုမ္ပိ န သက္ကာ, သုလသာယ ပိဠန္ဓနဘဏ္ဍံ သတသဟဿံ အဂ္ဃတိ, သုလသံ မာရေတွာ ဣဒံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ။ အထ နံ ဧကဒိဝသံ အာဟ – ‘‘ဘဒ္ဒေ, အဟံ တဒါ ရာဇပုရိသေဟိ နီယမာနော အသုကပဗ္ဗတမတ္ထကေ ရုက္ခဒေဝတာယ ဗလိကမ္မံ ပဋိဿုဏိံ, သာ မံ ဗလိကမ္မံ
အလဘမာနာ ဘာယာပေတိ, ဗလိကမ္မမဿာ ကရောမာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, သာမိ, သဇ္ဇေတွာ ပေသေဟီ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ပေသေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, မယံ ဥဘောပိ သဗ္ဗာဘရဏပဋိမဏ္ဍိတာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဂန္တွာ ဒဿာမာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, သာမိ, တထာ ကရောမာ’’တိ။
အထ နံ တထာ ကာရေတွာ ပဗ္ဗတပါဒံ ဂတကာလေ အာဟ – ‘‘ဘဒ္ဒေ, မဟာဇနံ ဒိသွာ ဒေဝတာ ဗလိကမ္မံ န သမ္ပဋိစ္ဆိဿတိ, မယံ ဥဘောဝ အဘိရုဟိတွာ ဒေမာ’’တိ။ သော တာယ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတော တံ ဗလိပါတိံ ဥက္ခိပါပေတွာ သယံ သန္နဒ္ဓပဉ္စာဝုဓော ဟုတွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကံ အဘိရုဟိတွာ ဧကံ သတပေါရိသပပါတံ နိဿာယ ဇာတရုက္ခမူလေ ဗလိဘာဇနံ ဌပါပေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, နာဟံ ဗလိကမ္မတ္ထာယ အာဂတော, တံ ပန မာရေတွာ ပိဠန္ဓနံ တေ ဂဟေတွာ ဂမိဿာမီတိ အာဂတောမှိ, တဝ ပိဠန္ဓနံ ဩမုဉ္စိတွာ ဥတ္တရသာဋကေန ဘဏ္ဍိကံ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သာမိ, မံ ကသ္မာ မာရေသီ’’တိ? ‘‘ဓနကာရဏာ’’တိ။ ‘‘သာမိ, မယာ ကတဂုဏံ အနုဿရ, အဟံ တံ ဗန္ဓိတွာ နီယမာနံ သေဋ္ဌိပုတ္တေန ပရိဝတ္တေတွာ ဗဟုံ ဓနံ ဒတွာ ဇီဝိတံ လဘာပေသိံ, ဒေဝသိကံ သဟဿံ လဘမာနာပိ အညံ ပုရိသံ န ဩလောကေမိ, ဧဝဉှိ တဝ ဥပကာရိကံ မာ မံ မာရေဟိ, ဗဟုဉ္စ တေ ဓနံ ဒဿာမိ, တဝ ဒါသီ စ ဘဝိဿာမီ’’တိ ယာစန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဒံ သုဝဏ္ဏကာယူရံ, မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ ဗဟူ၊
သဗ္ဗံ ဟရဿု ဘဒ္ဒန္တေ, မဉ္စ ဒါသီတိ သာဝယာ’’တိ။
တတ္ထ ကာယူရန္တိ ဂီဝါယံ ပိဠန္ဓနပသာဓနံ ကာယူရံ။ သာဝယာတိ မဟာဇနမဇ္ဈေ သာဝေတွာ ဒါသိံ ကတွာ ဂဏှာတိ။
တတော သတ္တုကေန –
‘‘ဩရောပယဿု ကလျာဏိ, မာ ဗာဠှံ ပရိဒေဝသိ၊
န စာဟံ အဘိဇာနာမိ, အဟန္တွာ ဓနမာဘတ’’န္တိ။ –
အတ္တနော အဇ္ဈာသယာနုရူပံ ဒုတိယဂါထာယ ဝုတ္တာယ သုလသာ ဌာနုပ္ပတ္တိကာရဏံ ပဋိလဘိတွာ ‘‘အယံ စောရော မယှံ ဇီဝိတံ န ဒဿတိ, ဥပါယေန နံ ပဌမတရံ ပပါတေ ပါတေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ယတော သရာမိ အတ္တာနံ, ယတော ပတ္တာသ္မိ ဝိညုတံ၊
န စာဟံ အဘိဇာနာမိ, အညံ ပိယတရံ တယာ။
‘‘ဧဟိ တံ ဥပဂူဟိဿံ, ကရိဿဉ္စ ပဒက္ခိဏံ၊
န ဟိ ဒါနိ ပုန အတ္ထိ, မမ တုယှဉ္စ သင်္ဂမော’’တိ။
သတ္တုကော တဿာဓိပ္ပါယံ အဇာနန္တော ‘‘သာဓု, ဘဒ္ဒေ, ဧဟိ ဥပဂူဟဿု မ’’န္တိ အာဟ။ သုလသာ တံ တိက္ခတ္တုံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဥပဂူဟိတွာ ‘‘ဣဒါနိ တံ, သာမိ, စတူသု ပဿေသု ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ပါဒပိဋ္ဌိယံ သီသံ ဌပေတွာ ဗာဟုပဿေ ဝန္ဒိတွာ ပစ္ဆိမပဿံ ဂန္တွာ ဝန္ဒမာနာ ဝိယ ဟုတွာ နာဂဗလာ ဂဏိကာ စောရံ ဒွီသု ပစ္ဆာပါဒေသု ဂဟေတွာ ဟေဋ္ဌာ သီသံ ကတွာ သတပေါရိသေ နရကေ ခိပိ။ သော တတ္ထေဝ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ပတွာ မရိ။ တံ ကိရိယံ ဒိသွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ဟိ သဗ္ဗေသု ဌာနေသု, ပုရိသော ဟောတိ ပဏ္ဍိတော၊
ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ ဟောတိ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိစက္ခဏာ။
‘‘န ဟိ သဗ္ဗေသု ဌာနေသု, ပုရိသော ဟောတိ ပဏ္ဍိတော၊
ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ ဟောတိ, လဟုံ အတ္ထံ ဝိစိန္တိကာ။
‘‘လဟုဉ္စ ဝတ ခိပ္ပဉ္စ, နိကဋ္ဌေ သမစေတယိ၊
မိဂံ ပုဏ္ဏာယတေနေဝ, သုလသာ သတ္တုကံ ဝဓိ။
‘‘ယောဓ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, န ခိပ္ပမနုဗုဇ္ဈတိ၊
သော ဟညတိ မန္ဒမတိ, စောရောဝ ဂိရိဂဗ္ဘရေ။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, ခိပ္ပမေဝ နိဗောဓတိ၊
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္ဗာဓာ, သုလသာ သတ္တုကာမိဝါ’’တိ။
တတ္ထ ပဏ္ဍိတာ ဟောတီတိ ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ တတ္ထ တတ္ထ ဝိစက္ခဏာ ဟောတိ, အထ ဝါ ဣတ္ထီ ပဏ္ဍိတာ စေဝ တတ္ထ တတ္ထ ဝိစက္ခဏာ စ ဟောတိ။ လဟုံ အတ္ထံ ဝိစိန္တိကာတိ လဟုံ ခိပ္ပံ အတ္ထံ ဝိစိန္တိကာ။ လဟုဉ္စ ဝတာတိ အဒန္ဓဉ္စ ဝတ။ ခိပ္ပဉ္စာတိ အစိရေနေဝ။ နိကဋ္ဌေ သမစေတယီတိ သန္တိကေ ဌိတာဝ တဿ မရဏူပါယံ စိန္တေသိ။ ပုဏ္ဏာယတေနေဝါတိ ပူရိတဓနုသ္မိံ။
ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ဆေကော မိဂလုဒ္ဒကော သကဏ္ဍပုဏ္ဏဓနုသ္မိံ ခိပ္ပံ မိဂံ ဝဓတိ, ဧဝံ သုလသာ သတ္တုကံ ဝဓီတိ။ ယောဓာတိ ယော ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ။ နိဗောဓတီတိ ဇာနာတိ။ သတ္တုကာမိဝါတိ သတ္တုကာ ဣဝ, ယထာ သုလသာ မုတ္တာ, ဧဝံ မုစ္စတီတိ အတ္ထော။
ဣတိ သုလသာ စောရံ ဝဓိတွာ ပဗ္ဗတာ ဩရုယှ အတ္တနော ပရိဇနဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘အယျပုတ္တော ကဟ’’န္တိ ပုဋ္ဌာ ‘‘မာ တံ ပုစ္ဆထာ’’တိ ဝတွာ ရထံ အဘိရုဟိတွာ နဂရမေဝ ပါဝိသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ တေ ဥဘောပိ ဣမေယေဝ အဟေသုံ, ဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုလသာဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၂၀] ၄။ သုမင်္ဂလဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဘုသမှိ ကုဒ္ဓေါတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ရာဇောဝါဒသုတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ပန သတ္ထာ ရညာ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တော ဝယပ္ပတ္တော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ တဿ သုမင်္ဂလော နာမ ဥယျာနပါလော အဟောသိ။ အထေကော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရာ နိက္ခမိတွာ စာရိကံ စရမာနော ဗာရာဏသိံ ပတွာ ဥယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တမေနံ ရာဇာ ဒိသွာ ပသန္နစိတ္တော ဝန္ဒိတွာ ပါသာဒံ အာရောပေတွာ ရာဇာသနေ နိသီဒါပေတွာ နာနဂ္ဂရသေဟိ ခါဒနီယဘောဇနီယေဟိ ပရိဝိသိတွာ အနုမောဒနံ သုတွာ ပသန္နော အတ္တနော ဥယျာနေ ဝသနတ္ထာယ ပဋိညံ ဂါဟာပေတွာ ဥယျာနံ ပဝေသေတွာ သယမ္ပိ ဘုတ္တပါတရာသော တတ္ထ ဂန္တွာ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနာဒီနိ သံဝိဒဟိတွာ သုမင်္ဂလံ နာမ ဥယျာနပါလံ ဝေယျာဝစ္စကရံ ကတွာ နဂရံ ပါဝိသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ တတော ပဋ္ဌာယ နိဗဒ္ဓံ ရာဇဂေဟေ ဘုဉ္ဇန္တော တတ္ထ စိရံ ဝသိ, သုမင်္ဂလောပိ နံ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌဟိ။
အထေကဒိဝသံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ သုမင်္ဂလံ အာမန္တေတွာ ‘‘အဟံ ကတိပါဟံ အသုကဂါမံ နိဿာယ ဝသိတွာ အာဂစ္ဆိဿာမိ, ရညော အာရောစေဟီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ သုမင်္ဂလောပိ ရညော အာရောစေသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ကတိပါဟံ တတ္ထ ဝသိတွာ သာယံ သူရိယေ အတ္ထင်္ဂတေ တံ ဥယျာနံ ပစ္စာဂမိ။ သုမင်္ဂလော တဿ အာဂတဘာဝံ အဇာနန္တော အတ္တနော ဂေဟံ အဂမာသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါပိ ပတ္တစီဝရံ ပဋိသာမေတွာ ထောကံ စင်္ကမိတွာ ပါသာဏဖလကေ နိသီဒိ။ တံ ဒိဝသံ ပန ဥယျာနပါလဿ ဃရံ ပါဟုနကာ အာဂမိံသု။ သော တေသံ သူပဗျဉ္ဇနတ္ထာယ ‘‘ဥယျာနေ အဘယလဒ္ဓံ မိဂံ မာရေဿာမီ’’တိ ဓနုံ အာဒါယ ဥယျာနံ ဂန္တွာ မိဂံ ဥပဓာရေန္တော ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဒိသွာ ‘‘မဟာမိဂေါ ဘဝိဿတီ’’တိ သညာယ သရံ သန္နယှိတွာ ဝိဇ္ဈိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ သီသံ ဝိဝရိတွာ ‘‘သုမင်္ဂလာ’’တိ အာဟ။ သော သံဝေဂပ္ပတ္တော ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, အဟံ တုမှာကံ အာဂတဘာဝံ အဇာနန္တော ‘မိဂေါ’တိ သညာယ ဝိဇ္ဈိံ, ခမထ မေ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဟောတု ဒါနိ ကိံ ကရိဿသိ, ဧဟိ သရံ လုဉ္စိတွာ ဂဏှာဟီ’’တိ ဝုတ္တေ ဝန္ဒိတွာ သရံ လုဉ္စိ, မဟတီ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ ဥယျာနပါလော ‘‘သစေ ရာဇာ ဇာနိဿတိ, နာသေဿတီ’’တိ ပုတ္တဒါရံ ဂဟေတွာ တတောဝ ပလာယိ။ တာဝဒေဝ ‘‘ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ ဒေဝတာနုဘာဝေန သကလနဂရံ ဧကကောလာဟလံ ဇာတံ။
ပုနဒိဝသေ မနုဿာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဒိသွာ ‘‘ဥယျာနပါလော ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ မာရေတွာ ပလာတော’’တိ ရညော ကထယိံသု။ ရာဇာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥယျာနံ ဂန္တွာ သတ္တာဟံ သရီရပူဇံ ကတွာ မဟန္တေန သက္ကာရေန ဈာပေတွာ ဓာတုယော အာဒါယ စေတိယံ ကတွာ တံ ပူဇေန္တော ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ သုမင်္ဂလောပိ ဧကသံဝစ္ဆရံ ဝီတိနာမေတွာ ‘‘ရညော စိတ္တံ ဇာနိဿာမီ’’တိ အာဂန္တွာ ဧကံ အမစ္စံ ပဿိတွာ ‘‘မယိ ရညော စိတ္တံ ဇာနာဟီ’’တိ အာဟ။ အမစ္စောပိ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ တဿ ဂုဏံ ကထေသိ။ ရာဇာ အသုဏန္တော ဝိယ အဟောသိ။ ပုန ကိဉ္စိ အဝတွာ ရညော အနတ္တမနဘာဝံ သုမင်္ဂလဿ ကထေသိ။ သော ဒုတိယသံဝစ္ဆရေပိ အာဂန္တွာ တထေဝ ရာဇာ တုဏှီ အဟောသိ။ တတိယသံဝစ္ဆရေ အာဂန္တွာ ပုတ္တဒါရံ ဂဟေတွာဝ အာဂမိ။ အမစ္စော ရညော စိတ္တမုဒုဘာဝံ ဉတွာ တံ ရာဇဒွါရေ ဌပေတွာ တဿာဂတဘာဝံ ရညော ကထေသိ။ ရာဇာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ
ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘သုမင်္ဂလ, ကသ္မာ တယာ မမ ပုညက္ခေတ္တံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ မာရိတော’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော ‘‘နာဟံ, ဒေဝ, ‘ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ မာရေမီ’တိ မာရေသိံ, အပိစ ခေါ ဣမိနာ နာမ ကာရဏေန ဣဒံ နာမ အကာသိ’’န္တိ တံ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိ။ အထ နံ ရာဇာ ‘‘တေန ဟိ မာ ဘာယီ’’တိ သမဿာသေတွာ ပုန ဥယျာနပါလမေဝ အကာသိ။
အထ နံ သော အမစ္စော ပုစ္ဆိ ‘‘ဒေဝ, ကသ္မာ တုမှေ ဒွေ ဝါရေ သုမင်္ဂလဿ ဂုဏံ သုတွာပိ ကိဉ္စိ န ကထယိတ္ထ, ကသ္မာ ပန တတိယဝါရေ သုတွာ တံ ပက္ကောသိတွာ အနုကမ္ပိတ္ထာ’’တိ? ရာဇာ ‘‘တာတ, ရညာ နာမ ကုဒ္ဓေန သဟသာ ကိဉ္စိ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တေနာဟံ ပုဗ္ဗေ တုဏှီ ဟုတွာ တတိယဝါရေ သုမင်္ဂလေ မမ စိတ္တဿ မုဒုဘာဝံ ဉတွာ တံ ပက္ကောသာပေသိ’’န္တိ ရာဇဝတ္တံ ကထေန္တော ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ဘုသမှိ ကုဒ္ဓေါတိ အဝေက္ခိယာန, န တာဝ ဒဏ္ဍံ ပဏယေယျ ဣဿရော၊
အဋ္ဌာနသော အပ္ပတိရူပမတ္တနော, ပရဿ ဒုက္ခာနိ ဘုသံ ဥဒီရယေ။
‘‘ယတော စ ဇာနေယျ ပသာဒမတ္တနော, အတ္ထံ နိယုဉ္ဇေယျ ပရဿ ဒုက္ကဋံ၊
တဒါယမတ္ထောတိ သယံ အဝေက္ခိယ, အထဿ ဒဏ္ဍံ သဒိသံ နိဝေသယေ။
‘‘န စာပိ ဈာပေတိ ပရံ န အတ္တနံ, အမုစ္ဆိတော ယော နယတေ နယာနယံ၊
ယော ဒဏ္ဍဓာရော ဘဝတီဓ ဣဿရော, သ ဝဏ္ဏဂုတ္တော သိရိယာ န ဓံသတိ။
‘‘ယေ ခတ္တိယာ သေ အနိသမ္မကာရိနော, ပဏေန္တိ ဒဏ္ဍံ သဟသာ ပမုစ္ဆိတာ၊
အဝဏ္ဏသံယုတာ ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ, ဣတော ဝိမုတ္တာပိ စ ယန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။
‘‘ဓမ္မေ စ ယေ အရိယပ္ပဝေဒိတေ ရတာ, အနုတ္တရာ တေ ဝစသာ မနသာ ကမ္မုနာ စ၊
တေ သန္တိသောရစ္စသမာဓိသဏ္ဌိတာ, ဝဇန္တိ လောကံ ဒုဘယံ တထာဝိဓာ။
‘‘ရာဇာဟမသ္မိ နရပမဒါနမိဿရော, သစေပိ ကုဇ္ဈာမိ ဌပေမိ အတ္တနံ၊
နိသေဓယန္တော ဇနတံ တထာဝိဓံ, ပဏေမိ ဒဏ္ဍံ အနုကမ္ပ ယောနိသော’’တိ။
တတ္ထ အဝေက္ခိယာနာတိ အဝေက္ခိတွာ ဇာနိတွာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တာတ, ပထဝိဿရော ရာဇာ နာမ ‘‘အဟံ ဘုသံ ကုဒ္ဓေါ ဗလဝကောဓာဘိဘူတော’’တိ ဉတွာ အဋ္ဌဝတ္ထုကာဒိဘေဒံ ဒဏ္ဍံ ပရဿ န ပဏယေယျ န ဝတ္တေယျ။ ကိံကာရဏာ? ကုဒ္ဓေါ ဟိ အဋ္ဌဝတ္ထုကံ သောဠသဝတ္ထုကံ ကတွာ အဋ္ဌာနေန အကာရဏေန အတ္တနော ရာဇဘာဝဿ အနနုရူပံ ‘‘ဣမံ ဧတ္တကံ နာမ အာဟရထ, ဣဒဉ္စ တဿ ကရောထာ’’တိ ပရဿ ဘုသံ ဒုက္ခာနိ ဗလဝဒုက္ခာနိ ဥဒီရယေ။
ယတောတိ ယဒါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယဒါ ပန ရာဇာ ပရသ္မိံ ဥပ္ပန္နံ အတ္တနော ပသာဒံ ဇာနေယျ, အထ ပရဿ ဒုက္ကဋံ အတ္ထံ နိယုဉ္ဇေယျ ဥပပရိက္ခေယျ, တဒါ ဧဝံ နိယုဉ္ဇန္တော ‘‘အယံ နာမေတ္ထ အတ္ထော, အယံ ဧတဿ ဒေါသော’’တိ သယံ အတ္တပစ္စက္ခံ ကတွာ အထဿ အပရာဓကာရကဿ အဋ္ဌဝတ္ထုကဟေတု အဋ္ဌေဝ, သောဠသဝတ္ထုကဟေတု သောဠသေဝ ကဟာပဏေ ဂဏှမာနော ဒဏ္ဍံ သဒိသံ ကတဒေါသာနုရူပံ နိဝေသယေ ဌပေယျ ပဝတ္တေယျာတိ။
အမုစ္ဆိတောတိ ဆန္ဒာဒီဟိ အဂတိကိလေသေဟိ အမုစ္ဆိတော အနဘိဘူတော ဟုတွာ ယော နယာနယံ နယတေ ဥပပရိက္ခတိ, သော နေဝ ပရံ ဈာပေတိ, န အတ္တာနံ။ ဆန္ဒာဒိဝသေန ဟိ အဟေတုကံ ဒဏ္ဍံ ပဝတ္တေန္တော ပရမ္ပိ တေန ဒဏ္ဍေန ဈာပေတိ ဒဟတိ ပီဠေတိ, အတ္တာနမ္ပိ တတောနိဒါနေန ပါပေန။ အယံ ပန န ပရံ ဈာပေတိ, န အတ္တာနံ။ ယော ဒဏ္ဍဓာရော ဘဝတီဓ ဣဿရောတိ ယော ဣဓ ပထဝိဿရော ရာဇာ ဣဓ သတ္တလောကေ ဒေါသာနုစ္ဆဝိကံ ဒဏ္ဍံ ပဝတ္တေန္တော ဒဏ္ဍဓာရော ဟောတိ။ သ ဝဏ္ဏဂုတ္တောတိ ဂုဏဝဏ္ဏေန စေဝ ယသဝဏ္ဏေန စ ဂုတ္တော ရက္ခိတော သိရိယာ န ဓံသတိ န
ပရိဟာယတိ။ အဝဏ္ဏသံယုတာ ဇဟန္တီတိ အဓမ္မိကာ လောလရာဇာနော အဝဏ္ဏေန ယုတ္တာ ဟုတွာ ဇီဝိတံ ဇဟန္တိ။
ဓမ္မေ စ ယေ အရိယပ္ပဝေဒိတေတိ ယေ ရာဇာနော အာစာရအရိယေဟိ ဓမ္မိကရာဇူဟိ ပဝေဒိတေ ဒသဝိဓေ ရာဇဓမ္မေ ရတာ။ အနုတ္တရာ တေတိ တေ ဝစသာ မနသာ ကမ္မုနာ စ တီဟိပိ ဧတေဟိ အနုတ္တရာ ဇေဋ္ဌကာ။ တေ သန္တိသောရစ္စသမာဓိသဏ္ဌိတာတိ တေ အဂတိပဟာနေန ကိလေသသန္တိယဉ္စ သုသီလျသင်္ခါတေ သောရစ္စေ စ ဧကဂ္ဂတာသမာဓိမှိ စ သဏ္ဌိတာ ပတိဋ္ဌိတာ ဓမ္မိကရာဇာနော။ ဝဇန္တိ လောကံ ဒုဘယန္တိ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ မနုဿလောကတော ဒေဝလောကံ, ဒေဝလောကတော မနုဿလောကန္တိ ဥဘယလောကမေဝ ဝဇန္တိ, နိရယာဒီသု န နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ နရပမဒါနန္တိ နရာနဉ္စ နာရီနဉ္စ။ ဌပေမိ အတ္တနန္တိ ကုဒ္ဓေါပိ ကောဓဝသေန အဂန္တွာ အတ္တာနံ ပေါရာဏကရာဇူဟိ ဌပိတနယသ္မိံယေဝ ဓမ္မေ ဌပေမိ, ဝိနိစ္ဆယဓမ္မံ န ဘိန္ဒာမီတိ။
ဧဝံ ဆဟိ ဂါထာဟိ ရညာ အတ္တနော ဂုဏေ ကထိတေ သဗ္ဗာပိ ရာဇပရိသာ တုဋ္ဌာ ‘‘အယံ သီလာစာရဂုဏသမ္ပတ္တိ တုမှာကညေဝ အနုရူပါ’’တိ ရညော ဂုဏေ ကထေသုံ။ သုမင်္ဂလော ပန ပရိသာယ ကထိတာဝသာနေ ဥဋ္ဌာယ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ရညော ထုတိံ ကရောန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သိရီ စ လက္ခီ စ တဝေဝ ခတ္တိယ, ဇနာဓိပ မာ ဝိဇဟိ ကုဒါစနံ၊
အက္ကောဓနော နိစ္စပသန္နစိတ္တော, အနီဃော တုဝံ ဝဿသတာနိ ပါလယ။
‘‘ဂုဏေဟိ ဧတေဟိ ဥပေတ ခတ္တိယ, ဌိတမရိယဝတ္တီ သုဝစော အကောဓနော၊
သုခီ အနုပ္ပီဠ ပသာသ မေဒိနိံ, ဣတော ဝိမုတ္တောပိ စ ယာဟိ သုဂ္ဂတိံ။
‘‘ဧဝံ သုနီတေန သုဘာသိတေန, ဓမ္မေန ဉာယေန ဥပါယသော နယံ၊
နိဗ္ဗာပယေ သင်္ခုဘိတံ မဟာဇနံ, မဟာဝ မေဃော သလိလေန မေဒိနိ’’န္တိ။
တတ္ထ သိရီ စ လက္ခီ စာတိ ပရိဝါရသမ္ပတ္တိ စ ပညာ စ။ အနီဃောတိ နိဒ္ဒုက္ခော ဟုတွာ။ ဥပေတ ခတ္တိယာတိ ဥပေတော ခတ္တိယ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဌိတမရိယဝတ္တီတိ ဌိတအရိယဝတ္တိ, အရိယဝတ္တိ နာမ ဒသရာဇဓမ္မသင်္ခါတံ ပေါရာဏရာဇဝတ္တံ, တတ္ထ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ ဌိတရာဇဓမ္မော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ အနုပ္ပီဠ ပသာသ မေဒိနိန္တိ အနုပ္ပီဠံ ပသာသ မေဒိနိဉ္စ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ သုနီတေနာတိ သုနယေန သုဋ္ဌု ကာရဏေန။ ဓမ္မေနာတိ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မေန။ ဉာယေနာတိ ပုရိမပဒဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဥပါယသောတိ ဥပါယကောသလ္လေန။ နယန္တိ နယန္တော ရဇ္ဇံ အနုသာသန္တော ဓမ္မိကရာဇာ။ နိဗ္ဗာပယေတိ ဣမာယ ပဋိပတ္တိယာ ကာယိကစေတသိကဒုက္ခံ ဒရထံ အပနေန္တော ကာယိကစေတသိကဒုက္ခသင်္ခုဘိတမ္ပိ မဟာဇနံ မဟာမေဃော သလိလေန မေဒိနိံ ဝိယ နိဗ္ဗာပေယျ, တွမ္ပိ တထေဝ နိဗ္ဗာပေဟီတိ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။
သတ္ထာ ကောသလရညော ဩဝါဒဝသေန ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ပရိနိဗ္ဗုတော, သုမင်္ဂလော အာနန္ဒော အဟောသိ, ရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုမင်္ဂလဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၂၁] ၅။ ဂင်္ဂမာလဇာတကဝဏ္ဏနာ
အင်္ဂါရဇာတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥပေါသထကမ္မံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကဒိဝသဉှိ သတ္ထာ ဥပေါသထိကေ ဥပါသကေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဥပါသကာ သာဓုရူပံ ဝေါ ကတံ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တေဟိ, ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, သီလံ ရက္ခိတဗ္ဗံ, ကောဓော န ကာတဗ္ဗော, မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဥပေါသထဝါသော ဝသိတဗ္ဗော, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဟိ ဧကံ ဥပဍ္ဎုပေါသထကမ္မံ နိဿာယ မဟာယသံ လဘိံသူ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ တသ္မိံ နဂရေ သုစိပရိဝါရော နာမ သေဋ္ဌိ အဟောသိ အသီတိကောဋိဓနဝိဘဝေါ ဒါနာဒိပုညာဘိရတော။ တဿ ပုတ္တဒါရာပိ ပရိဇနောပိ အန္တမသော တသ္မိံ ဃရေ
ဝစ္ဆပါလကာပိ သဗ္ဗေ မာသဿ ဆ ဒိဝသေ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ဒလိဒ္ဒကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဘတိံ ကတွာ ကိစ္ဆေန ဇီဝတိ။ သော ‘‘ဘတိံ ကရိဿာမီ’’တိ တဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ‘‘ကိံ အာဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တုမှာကံ ဂေဟေ ဘတိယာ ကမ္မကရဏတ္ထ’’န္တိ အာဟ။ သေဋ္ဌိ အညေသံ ဘတိကာနံ အာဂတဒိဝသေယေဝ ‘‘ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ကမ္မံ ကရောန္တာ သီလံ ရက္ခန္တိ, သီလံ ရက္ခိတုံ သက္ကောန္တာ ကမ္မံ ကရောထာ’’တိ ဝဒတိ, ဗောဓိသတ္တဿ ပန သီလရက္ခဏအာစိက္ခဏေ သညံ အကတွာ ‘‘သာဓု, တာတ, အတ္တနော ဘတိံ ဇာနိတွာ ကမ္မံ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ သုဝစော ဟုတွာ ဥရံ ဒတွာ အတ္တနော ကိလမထံ အဂဏေတွာ တဿ သဗ္ဗကိစ္စာနိ ကရောတိ, ပါတောဝ ကမ္မန္တံ ဂန္တွာ သာယံ အာဂစ္ဆတိ။
အထေကဒိဝသံ နဂရေ ဆဏံ ဃောသေသုံ။ မဟာသေဋ္ဌိ ဒါသိံ အာမန္တေတွာ ‘‘အဇ္ဇုပေါသထဒိဝသော, ဂေဟေ ကမ္မကရာနံ ပါတောဝ ဘတ္တံ ပစိတွာ ဒေဟိ, ကာလဿေဝ ဘုဉ္ဇိတွာ ဥပေါသထိကာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ကမ္မန္တံ အဂမာသိ, ‘‘အဇ္ဇုပေါသထိကော ဘဝေယျာသီ’’တိ တဿ ကောစိ နာရောစေသိ။ သေသကမ္မကရာ ပါတောဝ ဘုဉ္ဇိတွာ ဥပေါသထိကာဝ အဟေသုံ။ သေဋ္ဌိပိ သပုတ္တဒါရော သပရိဇနော ဥပေါသထံ အဓိဋ္ဌဟိ, သဗ္ဗေပိ ဥပေါသထိကာ အတ္တနော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ သီလံ အာဝဇ္ဇေန္တာ နိသီဒိံသု။ ဗောဓိသတ္တော သကလဒိဝသံ ကမ္မံ ကတွာ သူရိယတ္ထင်္ဂမနဝေလာယ အာဂတော။ အထဿ ဘတ္တကာရိကာ ဟတ္ထဓောဝနံ ဒတွာ ပါတိယံ ဘတ္တံ ဝဍ္ဎေတွာ ဥပနာမေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘အညေသု ဒိဝသေသု ဣမာယ ဝေလာယ မဟာသဒ္ဒေါ ဟောတိ, အဇ္ဇ ကဟံ ဂတာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သဗ္ဗေ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနာနိ ဂတာ’’တိ။ တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘ဧတ္တကာနံ သီလဝန္တာနံ အန္တရေ အဟံ ဧကော ဒုဿီလော ဟုတွာ န ဝသိဿာမိ, ဣဒါနိ ဥပေါသထင်္ဂေသု အဓိဋ္ဌိတေသု ဟောတိ နု ခေါ ဥပေါသထကမ္မံ, နော’’တိ။ သော ဂန္တွာ သေဋ္ဌိံ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ သေဋ္ဌိ ‘‘တာတ ပါတောဝ အနဓိဋ္ဌိတတ္တာ သကလံ ဥပေါသထကမ္မံ န ဟောတိ, ဥပဍ္ဎုပေါသထကမ္မံ ပန ဟောတီ’’တိ အာဟ။
သော ‘‘ဧတ္တကမ္ပိ ဟောတူ’’တိ သေဋ္ဌိဿ သန္တိကေ သမာဒိန္နသီလော ဟုတွာ ဥပေါသထကမ္မံ အဓိဋ္ဌာယ အတ္တနော ဝသနောကာသံ ပဝိသိတွာ
သီလံ အာဝဇ္ဇေန္တော နိပဇ္ဇိ။ အထဿ သကလဒိဝသံ နိရာဟာရတာယ ပစ္ဆိမယာမသမနန္တရေ သတ္ထကဝါတာ သမုဋ္ဌဟိံသု။ သေဋ္ဌိနာ နာနာဝိဓာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ အာဟရိတွာ ‘‘ဘုဉ္ဇာ’’တိ ဝုစ္စမာနောပိ ‘‘ဥပေါသထံ န ဘိန္ဒိဿာမိ, ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ကတွာ သမာဒိယိ’’န္တိ အာဟ။ ဗလဝဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ, အရုဏုဂ္ဂမနဝေလာယ သတိံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတုံ နာသက္ခိ။ အထ နံ ‘‘ဣဒါနိ မရိဿတီ’’တိ နီဟရိတွာ ‘‘ဩသာရကေ နိပဇ္ဇာပေသုံ။ တသ္မိံ ခဏေ ဗာရာဏသိရာဇာ ရထဝရဂတော မဟန္တေန ပရိဝါရေန နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တော တံ ဌာနံ သမ္ပာပုဏိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿ သိရိံ ဩလောကေတွာ တသ္မိံ လောဘံ ဥပ္ပါဒေတွာ ရဇ္ဇံ ပတ္ထေသိ။ သော စဝိတွာ ဥပဍ္ဎုပေါသထကမ္မနိဿန္ဒေန တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ သာ လဒ္ဓဂဗ္ဘပရိဟာရာ ဒသမာသစ္စယေန ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ‘‘ဥဒယကုမာရော’’တိဿ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော သဗ္ဗသိပ္ပေသု နိပ္ဖတ္တိံ ပါပုဏိ, ဇာတိဿရဉာဏေန အတ္တနော ပုဗ္ဗကမ္မံ သရိတွာ ‘‘အပ္ပကဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမ ဣဒ’’န္တိ အဘိက္ခဏံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။ သော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ပတွာပိ အတ္တနော မဟန္တံ သိရိဝိဘဝံ ဩလောကေတွာ တဒေဝ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။
အထေကဒိဝသံ နဂရေ ဆဏံ သဇ္ဇယိံသု, မဟာဇနော ကီဠာပသုတော အဟောသိ။ တဒါ ဗာရာဏသိယာ ဥတ္တရဒွါရဝါသီ ဧကော ဘတိကော ဥဒကဘတိံ ကတွာ လဒ္ဓံ အဍ္ဎမာသကံ ပါကာရိဋ္ဌကာယ အန္တရေ ဌပေတွာ ဘတိံ ကရောန္တော ဒက္ခိဏဒွါရံ ပတွာ တတ္ထ ဥဒကဘတိမေဝ ကတွာ ဇီဝမာနာယ ဧကာယ ကပဏိတ္ထိယာ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေသိ။ သာ တံ အာဟ – ‘‘သာမိ, နဂရေ ဆဏော ဝတ္တတိ, သစေ တေ ကိဉ္စိ အတ္ထိ, မယမ္ပိ ကီဠေယျာမာ’’တိ? ‘‘အာမ, အတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ကိတ္တကံ, သာမီ’’တိ? ‘‘အဍ္ဎမာသကော’’တိ။ ‘‘ကဟံ သော’’တိ? ‘‘ဥတ္တရဒွါရေ ဣဋ္ဌကဗ္ဘန္တရေ ဌပိတောတိ ဣတော မေ ဒွါဒသယောဇနန္တရေ နိဓာနံ, တဝ ပန ဟတ္ထေ ကိဉ္စိ အတ္ထီ’’တိ? ‘‘အာမ, အတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ကိတ္တက’’န္တိ? ‘‘အဍ္ဎမာသကောဝါ’’တိ။ ‘‘ဣတိ တဝ အဍ္ဎမာသကော, မမ အဍ္ဎမာသကောတိ မာသကောဝ ဟောတိ, တတော ဧကေန ကောဋ္ဌာသေန မာလံ, ဧကေန ကောဋ္ဌာသေန ဂန္ဓံ, ဧကေန ကောဋ္ဌာသေန သုရံ ဂဟေတွာ ကီဠိဿာမ, ဂစ္ဆ တယာ ဌပိတံ အဍ္ဎမာသကံ အာဟရာ’’တိ။ သော ‘‘ဘရိယာယ မေ သန္တိကာ ကထာ လဒ္ဓါ’’တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ‘‘ဘဒ္ဒေ, မာ စိန္တယိ, အာဟရိဿာမိ န’’န္တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ နာဂဗလော ဘတိကော ဆ ယောဇနာနိ
အတိက္ကမ္မ မဇ္ဈနှိကသမယေ ဝီတစ္စိကင်္ဂါရသန္ထတံ ဝိယ ဥဏှံ ဝါလုကံ မဒ္ဒန္တော ဓနလောဘေန ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌော ကသာဝရတ္တနိဝါသနော ကဏ္ဏေ တာလပဏ္ဏံ ပိဠန္ဓိတွာ ဧကေန အာယောဂဝတ္တေန ဂီတံ ဂါယန္တော ရာဇင်္ဂဏေန ပါယာသိ။
ဥဒယရာဇာ သီဟပဉ္ဇရံ ဝိဝရိတွာ ဌိတော တံ တထာ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧသ ဧဝရူပံ ဝါတာတပံ အဂဏေတွာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ဂါယန္တော ဂစ္ဆတိ, ပုစ္ဆိဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ပက္ကောသနတ္ထာယ ဧကံ ပုရိသံ ပဟိဏိ။ တေန ဂန္တွာ ‘‘ရာဇာ တံ ပက္ကောသတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ရာဇာ မယှံ ကိံ ဟောတိ, နာဟံ ရာဇာနံ ဇာနာမီ’’တိ ဝတွာ ဗလက္ကာရေန နီတော ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ရာဇာ ပုစ္ဆန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အင်္ဂါရဇာတာ ပထဝီ, ကုက္ကုဠာနုဂတာ မဟီ၊
အထ ဂါယသိ ဝတ္တာနိ, န တံ တပတိ အာတပေါ။
‘‘ဥဒ္ဓံ တပတိ အာဒိစ္စော, အဓော တပတိ ဝါလုကာ၊
အထ ဂါယသိ ဝတ္တာနိ, န တံ တပတိ အာတပေါ’’တိ။
တတ္ထ အင်္ဂါရဇာတာတိ ဘော ပုရိသ, အယံ ပထဝီ ဝီတစ္စိကင်္ဂါရာ ဝိယ ဥဏှဇာတာ။ ကုက္ကုဠာနုဂတာတိ အာဒိတ္တဆာရိကသင်္ခါတေန ကုက္ကုဠေန ဝိယ ဥဏှဝါလုကာယ အနုဂတာ။ ဝတ္တာနီတိ အာယောဂဝတ္တာနိ အာရောပေတွာ ဂီတံ ဂါယသီတိ။
သော ရညော ကထံ သုတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မံ တပတိ အာတပေါ, အာတပါ တပယန္တိ မံ၊
အတ္ထာ ဟိ ဝိဝိဓာ ရာဇ, တေ တပန္တိ န အာတပေါ’’တိ။
တတ္ထ အာတပါတိ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမာ။ ပုရိသဉှိ တေ အဘိတပန္တိ, တသ္မာ ‘‘အာတပါ’’တိ ဝုတ္တာ။ အတ္ထာ ဟိ ဝိဝိဓာတိ, မဟာရာဇ, မယှံ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေ နိဿာယ ကတ္တဗ္ဗာ နာနာကိစ္စသင်္ခါတာ ဝိဝိဓာ အတ္ထာ အတ္ထိ, တေ မံ တပန္တိ, န အာတပေါတိ။
အထ နံ ရာဇာ ‘‘ကော နာမ တေ အတ္ထော’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော အာဟ ‘‘အဟံ, ဒေဝ, ဒက္ခိဏဒွါရေ ကပဏိတ္ထိယာ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေသိံ, သာ မံ ‘ဆဏံ ကီဠိဿာမ, အတ္ထိ တေ ကိဉ္စိ ဟတ္ထေ’တိ ပုစ္ဆိ, အထ နံ အဟံ ‘မမ နိဓာနံ
ဥတ္တရဒွါရေ ပါကာရန္တရေ ဌပိတ’န္တိ အဝစံ, သာ ‘ဂစ္ဆ တံ အာဟရ, ဥဘောပိ ကီဠိဿာမာ’တိ မံ ပဟိဏိ, သာ မေ တဿာ ကထာ ဟဒယံ န ဝိဇဟတိ, တံ မံ အနုဿရန္တံ ကာမတပေါ တပတိ, အယံ မေ, ဒေဝ, အတ္ထော’’တိ။ အထ ‘‘ဧဝရူပံ ဝါတာတပံ အဂဏေတွာ ကိံ တေ တုဿနကာရဏံ, ယေန ဂါယန္တော ဂစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, တံ နိဓာနံ အာဟရိတွာ ‘တာယ သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿာမီ’တိ ဣမိနာ ကာရဏေန တုဋ္ဌော ဂါယာမီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တေ, ဘော ပုရိသ, ဥတ္တရဒွါရေ ဌပိတနိဓာနံ သတသဟဿမတ္တံ အတ္ထီ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘တေန ဟိ ပညာသ သဟဿာနိ, စတ္တာလီသ, တိံသ, ဝီသ, ဒသ, သဟဿံ, ပဉ္စ သတာနိ, စတ္တာရိ, တီဏိ, ဒွေ, ဧကံ, သတံ, ပညာသံ, စတ္တာလီသံ, တိံသံ, ဝီသံ, ဒသ, ပဉ္စ, စတ္တာရိ, တယော, ဒွေ, ဧကော ကဟာပဏော, အဍ္ဎော, ပါဒေါ, စတ္တာရော မာသကာ, တယော, ဒွေ, ဧကော မာသကော’’တိ ပုစ္ဆိ။ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘အဍ္ဎမာသကော’’တိ ဝုတ္တော ‘‘အာမ, ဒေဝ, ဧတ္တကံ မယှံ ဓနံ, တံ အာဟရိတွာ တာယ သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿာမီတိ ဂစ္ဆာမိ, တာယ ပီတိယာ တေန သောမနဿေန န မံ ဧသ ဝါတာတပေါ တပတီ’’တိ အာဟ။
အထ နံ ရာဇာ ‘‘ဘော ပုရိသ, ဧဝရူပေ အာတပေ တတ္ထ မာ ဂမိ, အဟံ တေ အဍ္ဎမာသကံ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဒေဝ, အဟံ တုမှာကံ ကထာယ ဌတွာ တဉ္စ ဂဏှိဿာမိ, ဣတရဉ္စ ဓနံ န နာသေဿာမိ, မမ ဂမနံ အဟာပေတွာ တမ္ပိ ဂဟေဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဘော ပုရိသ, နိဝတ္တ, မာသကံ တေ ဒဿာမိ, ဒွေ မာသကေဟိ ဧဝံ ဝဍ္ဎေတွာ ကောဋိံ ကောဋိသတံ အပရိမိတံ ဓနံ ဒဿာမိ, နိဝတ္တာ’’တိ ဝုတ္တေပိ ‘‘ဒေဝ, တံ ဂဟေတွာ ဣတရမ္ပိ ဂဏှိဿာမိ’’ဣစ္စေဝ အာဟ။ တတော သေဋ္ဌိဋ္ဌာနာဒီဟိ ဌာနန္တရေဟိ ပလောဘိတော ယာဝ ဥပရဇ္ဇာ တထေဝ ဝတွာ ‘‘ဥပဍ္ဎရဇ္ဇံ တေ ဒဿာမိ, နိဝတ္တာ’’တိ ဝုတ္တေ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ရာဇာ ‘‘ဂစ္ဆထ မမ သဟာယဿ ကေသမဿုံ ကာရေတွာ နှာပေတွာ အလင်္ကရိတွာ အာနေထ န’’န္တိ အမစ္စေ အာဏာပေသိ။ အမစ္စာ တထာ အကံသု။ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ တဿ ဥပဍ္ဎရဇ္ဇံ အဒါသိ။ ‘‘သော ပန တံ ဂဟေတွာပိ အဍ္ဎမာသကပေမေန ဥတ္တရပဿံ ဂတောယေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ သော အဍ္ဎမာသကရာဇာ နာမ အဟောသိ။ တေ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တာ ဧကဒိဝသံ ဥယျာနံ ဂမိံသု။ တတ္ထ ကီဠိတွာ ဥဒယရာဇာ အဍ္ဎမာသကရညော အင်္ကေ သီသံ ကတွာ နိပဇ္ဇိ။ တသ္မိံ နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တေ ပရိဝါရမနုဿာ ကီဠာနုဘဝနဝသေန တတ္ထ တတ္ထ အဂမံသု။
အဍ္ဎမာသကရာဇာ ‘‘ကိံ မေ နိစ္စကာလံ ဥပဍ္ဎရဇ္ဇေန, ဣမံ မာရေတွာ အဟမေဝ သကလရဇ္ဇံ ကာရေဿာမီ’’တိ ခဂ္ဂံ အဗ္ဗာဟိတွာ ‘‘ပဟရိဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ပုန ‘‘အယံ ရာဇာ မံ ဒလိဒ္ဒကပဏံ မနုဿံ အတ္တနာ သမာနံ ကတွာ မဟန္တေ ဣဿရိယေ ပတိဋ္ဌပေသိ, ဧဝရူပံ နာမ ယသဒါယကံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ကာရေဿာမီတိ မမ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပန္နာ, အယုတ္တံ ဝတ မေ ကမ္မ’’န္တိ သတိံ ပဋိလဘိတွာ အသိံ ပဝေသေသိ။ အထဿ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ တထေဝ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တတော စိန္တေသိ ‘‘ဣဒံ စိတ္တံ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ မံ ပါပကမ္မေ နိယောဇေယျာ’’တိ။ သော အသိံ ဘူမိယံ ခိပိတွာ ရာဇာနံ ဥဋ္ဌာပေတွာ ‘‘ခမာဟိ မေ, ဒေဝါ’’တိ ပါဒေသု ပတိ။ ‘‘နနု သမ္မ, တဝ မမန္တရေ ဒေါသော နတ္ထီ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, အဟံ ဣဒံ နာမ အကာသိ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ သမ္မ, ခမာမိ တေ, ဣစ္ဆန္တော ပန ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ, အဟံ ဥပရာဇာ ဟုတွာ တံ ဥပဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ။ သော ‘‘န မေ, ဒေဝ, ရဇ္ဇေန အတ္ထော, အယဉှိ တဏှာ မံ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တာပေဿတိ, တဝ ရဇ္ဇံ တွမေဝ ဂဏှ, အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ဒိဋ္ဌံ မေ ကာမဿ မူလံ, အယဉှိ သင်္ကပ္ပေန ဝဍ္ဎတိ, န ဒါနိ နံ တတော ပဋ္ဌာယ သင်္ကပ္ပေဿာမီ’’တိ ဥဒါနေန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဒသံ ကာမ တေ မူလံ, သင်္ကပ္ပါ ကာမ ဇာယသိ၊
န တံ သင်္ကပ္ပယိဿာမိ, ဧဝံ ကာမ န ဟေဟိသီ’’တိ။
တတ္ထ ဧဝန္တိ ဧဝံ မမန္တရေ။ န ဟေဟိသီတိ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿသီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ပုန ကာမေသု အနုယုဉ္ဇန္တဿ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပ္ပါပိ ကာမာ န အလံ, ဗဟူဟိပိ န တပ္ပတိ၊
အဟဟာ ဗာလလပနာ, ပရိဝဇ္ဇေထ ဇဂ္ဂတော’’တိ။
တတ္ထ အဟဟာတိ သံဝေဂဒီပနံ။ ဇဂ္ဂတောတိ ဇဂ္ဂန္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ, ဣမဿ မဟာဇနဿ အပ္ပကာပိ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမာ န အလံ ပရိယတ္တာဝ, ဗဟူဟိပိ စ တေဟိ န တပ္ပတေဝ, ‘‘အဟော ဣမေ မမ ရူပါ မမ သဒ္ဒါ’’တိ လပနတော ဗာလလပနာ ကာမာ, ဣမေ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဇဂ္ဂန္တော ကုလပုတ္တော ပရိဝဇ္ဇေထ, ပရိညာပဟာနာဘိသမယေဟိ အဘိသမေတွာ ပဇဟေယျာတိ။
ဧဝံ သော မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဥဒယရာဇာနံ ရဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ မဟာဇနံ အဿုမုခံ ရောဒမာနံ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဝိဟာသိ။ တဿ ပဗ္ဗဇိတကာလေ ရာဇာ တံ ဥဒါနံ သကလံ ကတွာ ဥဒါနေန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပ္ပဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒံ, ဥဒယော အဇ္ဈာဂမာ မဟတ္တပတ္တံ၊
သုလဒ္ဓလာဘော ဝတ မာဏဝဿ, ယော ပဗ္ဗဇီ ကာမရာဂံ ပဟာယာ’’တိ။
တတ္ထ ဥဒယောတိ အတ္တာနံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ မဟတ္တပတ္တန္တိ မဟန္တဘာဝပ္ပတ္တံ ဝိပုလံ ဣဿရိယံ အဇ္ဈာဂမာ။ မာဏဝဿာတိ သတ္တဿ မယှံ သဟာယဿ သုလဒ္ဓလာဘော, ယော ကာမရာဂံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတောတိ အဓိပ္ပါယေနေဝမာဟ။
ဣမိဿာ ပန ဂါထာယ န ကောစိ အတ္ထံ ဇာနာတိ။ အထ နံ ဧကဒိဝသံ အဂ္ဂမဟေသီ ဂါထာယ အတ္ထံ ပုစ္ဆိ, ရာဇာ န ကထေသိ။ ဧကော ပနဿ ဂင်္ဂမာလော နာမ မင်္ဂလနှာပိတော, သော ရညော မဿုံ ကရောန္တော ပဌမံ ခုရပရိကမ္မံ ကတွာ ပစ္ဆာ သဏ္ဍာသေန လောမာနိ ဂဏှာတိ, ရညော စ ခုရပရိကမ္မကာလေ သုခံ ဟောတိ, လောမဟရဏကာလေ ဒုက္ခံ။ သော ပဌမံ တဿ ဝရံ ဒါတုကာမော ဟောတိ, ပစ္ဆာ သီသစ္ဆေဒနမာကင်္ခတိ။ အထေကဒိဝသံ ‘‘ဘဒ္ဒေ, အမှာကံ ဂင်္ဂမာလကပ္ပကော ဗာလော’’တိ ဒေဝိယာ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘ကိ ပန, ဒေဝ, ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ပဌမံ သဏ္ဍာသေန လောမာနိ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ ခုရပရိကမ္မ’’န္တိ အာဟ။ သာ တံ ကပ္ပကံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တာတ, ဣဒါနိ ရညော မဿုကရဏဒိဝသေ ပဌမံ လောမာနိ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ ခုရပရိကမ္မံ ကရေယျာသိ, ရညာ စ ‘ဝရံ ဂဏှာဟီ’တိ ဝုတ္တေ ‘အညေန, ဒေဝ, မေ အတ္ထော နတ္ထိ, တုမှာကံ ဥဒါနဂါထာယ အတ္ထံ အာစိက္ခထာ’တိ ဝဒေယျာသိ, အဟံ တေ ဗဟုံ ဓနံ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ မဿုကရဏဒိဝသေ ပဌမံ သဏ္ဍာသံ ဂဏှိ။ ‘‘ကိံ, ဘဏေ ဂင်္ဂမာလ, အပုဗ္ဗံ တေ ကရဏ’’န္တိ ရညာ ဝုတ္တေ ‘‘ဒေဝ, ကပ္ပကာ နာမ အပုဗ္ဗမ္ပိ ကရောန္တီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ လောမာနိ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ ခုရပရိကမ္မံ အကာသိ။ ရာဇာ ‘‘ဝရံ ဂဏှာဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဒေဝ, အညေန
မေ အတ္ထော နတ္ထိ, တုမှာကံ ဥဒါနဂါထာယ အတ္ထံ ကထေထာ’’တိ။ ရာဇာ အတ္တနော ဒလိဒ္ဒကာလေ ကတံ ကထေတုံ လဇ္ဇန္တော ‘‘တာတ, ဣမိနာ တေ ဝရေန ကော အတ္ထော, အညံ ဂဏှာဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဧတမေဝ ဒေဟိ, ဒေဝါ’’တိ။ သော မုသာဝါဒဘယေန ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတကေ ဝုတ္တနယေနေဝ သဗ္ဗံ သံဝိဒဟာပေတွာ ရတနပလ္လင်္ကေ နိသီဒိတွာ ‘‘အဟံ ဂင်္ဂမာလ, ပုရိမဘဝေ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ’’တိ သဗ္ဗံ ပုရိမကိရိယံ အာစိက္ခိတွာ ‘‘ဣမိနာ ကာရဏေန ဥပဍ္ဎဂါထံ, ‘သဟာယော ပန မေ ပဗ္ဗဇိတော, အဟံ ပမတ္တော ဟုတွာ ရဇ္ဇမေဝ ကာရေမီ’တိ ဣမိနာ ကာရဏေန ပစ္ဆာ ဥပဍ္ဎဂါထံ ဝဒါမီ’’တိ ဥဒါနဿ အတ္ထံ ကထေသိ။
တံ သုတွာ ကပ္ပကော ‘‘ဥပဍ္ဎုပေါသထကမ္မေန ကိရ ရညာ အယံ သမ္ပတ္တိ လဒ္ဓါ, ကုသလံ နာမ ကာတဗ္ဗမေဝ, ယံနူနာဟံ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ ကရေယျ’’န္တိ စိန္တေတွာ ဉာတိဘောဂပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ ရာဇာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတွာ ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ တိလက္ခဏံ အာရောပေန္တော ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိံ ပတွာ ဣဒ္ဓိယာ နိဗ္ဗတ္တပတ္တစီဝရဓရော ဂန္ဓမာဒနပဗ္ဗတေ ပဉ္စဆဗ္ဗဿာနိ ဝသိတွာ ‘‘ဗာရာဏသိရာဇာနံ ဩလောကေဿာမီ’’တိ အာကာသေနာဂန္တွာ ဥယျာနေ မင်္ဂလသိလာယံ နိသီဒိ။ ဥယျာနပါလော သဉ္ဇာနိတွာ ဂန္တွာ ရညော အာရောစေသိ ‘‘ဒေဝ, ဂင်္ဂမာလော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ အာကာသေနာဂန္တွာ ဥယျာနေ နိသိန္နော’’တိ။ ရာဇာ တံ သုတွာ ‘‘ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ ဝေဂေန နိက္ခမိ။ ရာဇမာတာ စ ပုတ္တေန သဒ္ဓိံယေဝ နိက္ခမိ။ ရာဇာ ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ တံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ပရိသာယ။ သော ရညာ သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကရောန္တော ‘‘ကိံ, ဗြဟ္မဒတ္တ, အပ္ပမတ္တောသိ, ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောသီ’’တိ ရာဇာနံ ကုလနာမေန အာလပိတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကရောတိ။ တံ သုတွာ ရညော မာတာ ‘‘အယံ ဟီနဇစ္စော မလမဇ္ဇကော နှာပိတပုတ္တော အတ္တာနံ န ဇာနာတိ, မမ ပုတ္တံ ပထဝိဿရံ ဇာတိခတ္တိယံ ‘ဗြဟ္မဒတ္တာ’တိ နာမေနာလပတီ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တပသာ ပဇဟန္တိ ပါပကမ္မံ, တပသာ နှာပိတကုမ္ဘကာရဘာဝံ၊
တပသာ အဘိဘုယျ ဂင်္ဂမာလ, နာမေနာလပသဇ္ဇ ဗြဟ္မဒတ္တာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဣမေ တာဝ သတ္တာ တပသာ အတ္တနာ ကတေန တပေါဂုဏေန ပါပကမ္မံ ဇဟန္တိ, ကိံ ပနေတေ တပသာ နှာပိတကုမ္ဘကာရဘာဝမ္ပိ ဇဟန္တိ, ယံ တွံ ဂင်္ဂမာလ, အတ္တနော တပသာ အဘိဘုယျ မမ ပုတ္တံ ဗြဟ္မဒတ္တံ နာမေနာလပသိ, ပတိရူပံ နု တေ ဧတန္တိ?
ရာဇာ မာတရံ ဝါရေတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ဂုဏံ ပကာသေန္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သန္ဒိဋ္ဌိကမေဝ အမ္မ ပဿထ, ခန္တီသောရစ္စဿ အယံ ဝိပါကော၊
ယော သဗ္ဗဇနဿ ဝန္ဒိတောဟု, တံ ဝန္ဒာမ သရာဇိကာ သမစ္စာ’’တိ။
တတ္ထ ခန္တီသောရစ္စဿာတိ အဓိဝါသနခန္တိယာ စ သောရစ္စဿ စ။ တံ ဝန္ဒာမာတိ တံ ဣဒါနိ မယံ သရာဇိကာ သမစ္စာ သဗ္ဗေ ဝန္ဒာမ, ပဿထ အမ္မ, ခန္တီသောရစ္စာနံ ဝိပါကန္တိ။
ရညာ မာတရိ ဝါရိတာယ သေသမဟာဇနော ဥဋ္ဌဟိတွာ ‘‘အယုတ္တံ ဝတ, ဒေဝ, ဧဝရူပဿ ဟီနဇစ္စဿ တုမှေ နာမေနာလပန’’န္တိ အာဟ။ ရာဇာ မဟာဇနမ္ပိ ပဋိဗာဟိတွာ တဿ ဂုဏကထံ ကထေတုံ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘မာ ကိဉ္စိ အဝစုတ္ထ ဂင်္ဂမာလံ, မုနိနံ မောနပထေသု သိက္ခမာနံ၊
ဧသော ဟိ အတရိ အဏ္ဏဝံ, ယံ တရိတွာ စရန္တိ ဝီတသောကာ’’တိ။
တတ္ထ မုနိနန္တိ အဂါရိကာနဂါရိကသေက္ခာသေက္ခပစ္စေကမုနီသု ပစ္စေကမုနိံ။ မောနပထေသု သိက္ခမာနန္တိ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါဗောဓိပက္ခိယဓမ္မသင်္ခါတေသု မောနပထေသု သိက္ခမာနံ။ အဏ္ဏဝန္တိ သံသာရမဟာသမုဒ္ဒံ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ရာဇာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, မယှံ မာတု ခမထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ခမာမိ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ရာဇပရိသာပိ နံ ခမာပေသိ။ ရာဇာ အတ္တာနံ နိဿာယ ဝသနတ္ထာယ ပဋိညံ ယာစိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ပန ပဋိညံ အဒတွာ
သရာဇိကာယ ပရိသာယ ပဿန္တိယာဝ အာကာသေ ဌတွာ ရညော ဩဝါဒံ ဒတွာ ဂန္ဓမာဒနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝဉ္စ ဥပါသကာ ဥပေါသထဝါသော နာမ ဝသိတဗ္ဗယုတ္တကော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ပရိနိဗ္ဗာယိ, အဍ္ဎမာသကရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ရညော မာတာ မဟာမာယာ, အဂ္ဂမဟေသီ ရာဟုလမာတာ, ဥဒယရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဂင်္ဂမာလဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၂၂] ၆။ စေတိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဓမ္မော ဟဝေ ဟတော ဟန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ပထဝိပဝေသနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တသ္မိဉှိ ဒိဝသေ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော မုသာဝါဒံ ကတွာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော အဝီစိပရာယဏော ဇာတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ပဌမကပ္ပေ မဟာသမ္မတော နာမ ရာဇာ အသင်္ချေယျာယုကော အဟောသိ။ တဿ ပုတ္တော ရောဇော နာမ, တဿ ပုတ္တော ဝရရောဇော နာမ, တဿ ပုတ္တော ကလျာဏော နာမ, ကလျာဏဿ ပုတ္တော ဝရကလျာဏော နာမ, ဝရကလျာဏဿ ပုတ္တော ဥပေါသထော နာမ, ဥပေါသထဿ ပုတ္တော ဝရဥပေါသထော နာမ, ဝရဥပေါသထဿ ပုတ္တော မန္ဓာတာ နာမ, မန္ဓာတုဿ ပုတ္တော ဝရမန္ဓာတာ နာမ, ဝရမန္ဓာတုဿ ပုတ္တော ဝရော နာမ, ဝရဿ ပုတ္တော ဥပဝရော နာမ အဟောသိ, ဥပရိဝရောတိပိ တဿေဝ နာမံ။ သော စေတိယရဋ္ဌေ သောတ္ထိယနဂရေ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတူဟိ ရာဇိဒ္ဓီဟိ သမန္နာဂတော အဟောသိ ဥပရိစရော အာကာသဂါမီ, စတ္တာရော နံ ဒေဝပုတ္တာ စတူသု ဒိသာသု ခဂ္ဂဟတ္ထာ ရက္ခန္တိ, ကာယတော စန္ဒနဂန္ဓော ဝါယတိ, မုခတော ဥပ္ပလဂန္ဓော။ တဿ ကပိလော နာမ
ဗြာဟ္မဏော ပုရောဟိတော အဟောသိ။ ကပိလဗြာဟ္မဏဿ ပန ကနိဋ္ဌော ကောရကလမ္ဗော နာမ ရညာ သဒ္ဓိံ ဧကာစရိယကုလေ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ဗာလသဟာယော။ သော တဿ ကုမာရကာလေယေဝ ‘‘အဟံ ရဇ္ဇံ ပတွာ တုယှံ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ ဒဿာမီ’’တိ ပဋိဇာနိ။ သော ရဇ္ဇံ ပတွာ ပိတု ပုရောဟိတံ ကပိလဗြာဟ္မဏံ ပုရောဟိတဋ္ဌာနတော စာဝေတုံ နာသက္ခိ။ ပုရောဟိတေ ပန အတ္တနော ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တေ တသ္မိံ ဂါရဝေန အပစိတာကာရံ ဒဿေသိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘ရဇ္ဇံ နာမ သမဝယေဟိ သဒ္ဓိံ သုပရိဟာရံ ဟောတိ, အဟံ ရာဇာနံ အာပုစ္ဆိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဒေဝ, အဟံ မဟလ္လကော, ဂေဟေ ကုမာရကော အတ္ထိ, တံ ပုရောဟိတံ ကရောဟိ, အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ရာဇာနံ အနုဇာနာပေတွာ ပုတ္တံ ပုရောဟိတဋ္ဌာနေ ဌပါပေတွာ ရာဇုယျာနံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ပုတ္တံ နိဿာယ တတ္ထေဝ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။
ကောရကလမ္ဗော ‘‘အယံ ပဗ္ဗဇန္တောပိ န မယှံ ဌာနန္တရံ ဒါပေသီ’’တိ ဘာတရိ အာဃာတံ ဗန္ဓိတွာ ဧကဒိဝသံ သုခကထာယ နိသိန္နသမယေ ရညာ ‘‘ကောရကလမ္ဗ ကိံ တွံ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ န ကရောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာမ, ဒေဝ, န ကရောမိ, ဘာတာ မေ ကရောတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘နနု တေ ဘာတာ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ? ‘‘အာမ ပဗ္ဗဇိတော, ဌာနန္တရံ ပန ပုတ္တဿ ဒါပေသီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ ကရောဟီ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, ပဝေဏိယာ အာဂတံ ဌာနန္တရံ မမ ဘာတရံ အပနေတွာ န သက္ကာ မယာ ကာတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ အဟံ တံ မဟလ္လကံ ကတွာ ဘာတရံ တေ ကနိဋ္ဌံ ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ကထံ, ဒေဝါ’’တိ? ‘‘မုသာဝါဒံ ကတွာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ဒေဝ, န ဇာနာထ, ယဒါ မမ ဘာတာ မဟန္တေန အဗ္ဘုတဓမ္မေန သမန္နာဂတော ဝိဇ္ဇာဓရော, သော အဗ္ဘုတဓမ္မေန တုမှေ ဝဉ္စေဿတိ, စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တေ အန္တရဟိတေ ဝိယ ကရိဿတိ, ကာယတော စ မုခတော စ သုဂန္ဓံ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ဝိယ ကရိဿတိ, တုမှေ အာကာသာ ဩတာရေတွာ ဘူမိယံ ဌိတေ ဝိယ ကရိဿတိ, တုမှေ ပထဝိံ ပဝိသန္တာ ဝိယ ဘဝိဿထ, တဒါ တုမှာကံ ကထာယ ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ခိဿထာ’’တိ။ ‘‘တွံ ဧဝံ သညံ မာ ကရိ, အဟံ ကာတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ကဒါ ကရိဿထ, ဒေဝါ’’တိ? ‘‘ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ’’တိ။ သာ ကထာ သကလနဂရေ ပါကဋာ အဟောသိ။ ‘‘ရာဇာ ကိရ မုသာဝါဒံ ကတွာ မဟလ္လကံ ခုဒ္ဒကံ, ခုဒ္ဒကံ မဟလ္လကံ ကရိဿတိ, ဌာနန္တရံ ခုဒ္ဒကဿ ဒါပေဿတိ, ကီဒိသော နု ခေါ မုသာဝါဒေါ နာမ, ကိံ နီလကော,
ဥဒါဟု ပီတကာဒီသု အညတရဝဏ္ဏော’’တိ ဧဝံ မဟာဇနဿ ဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ။ တဒါ ကိရ လောကဿ သစ္စဝါဒီကာလော, ‘‘မုသာဝါဒေါ နာမ ဧဝရူပေါ’’တိ န ဇာနန္တိ။
ပုရောဟိတပုတ္တောပိ တံ ကထံ သုတွာ ပိတု သန္တိကံ ဂန္တွာ ကထေသိ ‘‘တာတ, ရာဇာ ကိရ မုသာဝါဒံ ကတွာ တုမှေ ခုဒ္ဒကေ ကတွာ အမှာကံ ဌာနန္တရံ မမ စူဠပိတုဿ ဒဿတီ’’တိ။ ‘‘တာတ, ရာဇာ မုသာဝါဒံ ကတွာပိ အမှာကံ ဌာနန္တရံ ဟရိတုံ န သက္ခိဿတိ။ ကတရဒိဝသေ ပန ကရိဿတီ’’တိ? ‘‘ဣတော ကိရ သတ္တမေ ဒိဝသေ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တဒါ မယှံ အာရောစေယျာသီ’’တိ။ သတ္တမေ ဒိဝသေ မဟာဇနာ ‘‘မုသာဝါဒံ ပဿိဿာမာ’’တိ ရာဇင်္ဂဏေ သန္နိပတိတွာ မဉ္စာတိမဉ္စေ ဗန္ဓိတွာ အဋ္ဌံသု။ ကုမာရော ဂန္တွာ ပိတု အာရောစေသိ။ ရာဇာ အလင်္ကတပဋိယတ္တော နိက္ခမ္မ မဟာဇနမဇ္ဈေ ရာဇင်္ဂဏေ အာကာသေ အဋ္ဌာသိ။ တာပသော အာကာသေနာဂန္တွာ ရညော ပုရတော နိသီဒနစမ္မံ အတ္ထရိတွာ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ မဟာရာဇ, မုသာဝါဒံ ကတွာ ခုဒ္ဒကံ မဟလ္လကံ ကတွာ တဿ ဌာနန္တရံ ဒါတုကာမောသီ’’တိ? ‘‘အာမ အာစရိယ, ဧဝံ မေ ကထိတ’’န္တိ။ အထ နံ သော ဩဝဒန္တော ‘‘မဟာရာဇ, မုသာဝါဒေါ နာမ ဘာရိယော ဂုဏပရိဓံသကော စတူသု အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တာပေတိ။ ရာဇာ နာမ မုသာဝါဒံ ကရောန္တော ဓမ္မံ ဟနတိ, သော ဓမ္မံ ဟနိတွာ သယမေဝ ဟညတီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ဟတော ဟန္တိ, နာဟတော ဟန္တိ ကိဉ္စနံ၊
တသ္မာ ဟိ ဓမ္မံ န ဟနေ, မာ တွံ ဓမ္မော ဟတော ဟနီ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မောတိ ဇေဋ္ဌာပစာယနဓမ္မော ဣဓာဓိပ္ပေတော။
အထ နံ ဥတ္တရိပိ ဩဝဒန္တော ‘‘သစေ, မဟာရာဇ, မုသာဝါဒံ ကရိဿသိ, စတဿော ဣဒ္ဓိယော အန္တရဓာယိဿန္တီ’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အလိကံ ဘာသမာနဿ, အပက္ကမန္တိ ဒေဝတာ၊
ပူတိကဉ္စ မုခံ ဝါတိ, သကဋ္ဌာနာ စ ဓံသတိ၊
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ, အညထာ နံ ဝိယာကရေ’’တိ။
တတ္ထ အပက္ကမန္တိ ဒေဝတာတိ မဟာရာဇ, သစေ အလိကံ ဘဏိဿသိ, စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တာ အာရက္ခံ ဆဍ္ဍေတွာ အန္တရဓာယိဿန္တီတိ အဓိပ္ပါယေနေတံ ဝဒတိ။ ပူတိကဉ္စ မုခံ ဝါတီတိ မုခဉ္စ တေ ကာယော စ ဥဘော ပူတိဂန္ဓံ ဝါယိဿန္တီတိ သန္ဓာယာဟ။ သကဋ္ဌာနာ စ ဓံသတီတိ အာကာသတော ဘဿိတွာ ပထဝိံ ပဝိသိဿသီတိ ဒီပေန္တော ဧဝမာဟ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဘီတော ကောရကလမ္ဗံ ဩလောကေသိ။ အထ နံ သော ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, နနု မယာ ပဌမမေဝ တုမှာကံ ဧတံ ကထိတ’’န္တိ အာဟ။ ရာဇာ ကပိလဿ ဝစနံ သုတွာပိ အနာဒိယိတွာ အတ္တနာ ကထိတမေဝ ပုရတော ကရောန္တော ‘‘တွံသိ, ဘန္တေ, ကနိဋ္ဌော, ကောရကလမ္ဗော ဇေဋ္ဌော’’တိ အာဟ။ အထဿ သဟ မုသာဝါဒေန စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တာ ‘‘တာဒိသဿ မုသာဝါဒိနော အာရက္ခံ န ဂဏှိဿာမာ’’တိ ခဂ္ဂေ ပါဒမူလေ ဆဍ္ဍေတွာ အန္တရဓာယိံသု, မုခံ ဘိန္နကုက္ကုဋဏ္ဍပူတိ ဝိယ, ကာယော ဝိဝဋဝစ္စကုဋီ ဝိယ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ဝါယိ, အာကာသတော ဘဿိတွာ ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌဟိ, စတဿောပိ ဣဒ္ဓိယော ပရိဟာယိံသု။ အထ နံ မဟာပုရောဟိတော ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, သစေ သစ္စံ ဘဏိဿသိ, သဗ္ဗံ တေ ပါကတိကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစေ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ, ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ၊
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ, ဘူမိယံ တိဋ္ဌ စေတိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဘူမိယံ တိဋ္ဌာတိ ဘူမိယံယေဝ ပတိဋ္ဌ, ပုန အာကာသံ လင်္ဃိတုံ န သက္ခိဿသီတိ အတ္ထော။
သော ‘‘ပဿ, မဟာရာဇ, ပဌမံ မုသာဝါဒေနေဝ တေ စတဿော ဣဒ္ဓိယော အန္တရဟိတာ, သလ္လက္ခေဟိ, ဣဒါနိပိ သက္ကာ ပါကတိကံ ကာတု’’န္တိ ဝုတ္တောပိ ‘‘ဧဝံ ဝတွာ တုမှေ မံ ဝဉ္စေတုကာမာ’’တိ ဒုတိယမ္ပိ မုသာဝါဒံ ဘဏိတွာ ယာဝ ဂေါပ္ဖကာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ အထ နံ ပုနပိ ဗြာဟ္မဏော ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇ, ဣဒါနိပိ သက္ကာ ပါကတိကံ ကာတု’’န္တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘အကာလေ ဝဿတီ တဿ, ကာလေ တဿ န ဝဿတိ၊
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ, အညထာ နံ ဝိယာကရေ’’တိ။
တတ္ထ တဿာတိ ယော ဇာနန္တော ပုစ္ဆိတံ ပဉှံ မုသာဝါဒံ ကတွာ အညထာ ဗျာကရောတိ, တဿ ရညော ဝိဇိတေ ဒေဝေါ ယုတ္တကာလေ အဝဿိတွာ အကာလေ ဝဿတီတိ အတ္ထော။
အထ နံ ပုနပိ မုသာဝါဒဖလေန ယာဝ ဇင်္ဃာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌံ ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစေ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ, ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ၊
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ, ဘူမိံ ပဝိသ စေတိယာ’’တိ။
သော တတိယမ္ပိ ‘‘တွံသိ, ဘန္တေ, ကနိဋ္ဌော, ဇေဋ္ဌော ကောရကလမ္ဗော’’တိ မုသာဝါဒမေဝ ကတွာ ယာဝ ဇာဏုကာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ အထ နံ ပုနပိ ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဇိဝှါ တဿ ဒွိဓာ ဟောတိ, ဥရဂဿေဝ ဒိသမ္ပတိ၊
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ, အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
‘‘သစေ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ, ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ၊
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ, ဘိယျော ပဝိသ စေတိယာ’’တိ။
ဣမာ ဒွေ ဂါထာ ဝတွာ ‘‘ဣဒါနိ သက္ကာ ပါကတိကံ ကာတု’’န္တိ အာဟ။ ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာပိ အနာဒိယိတွာ ‘‘တွံသိ, ဘန္တေ, ကနိဋ္ဌော, ဇေဋ္ဌော ကောရကလမ္ဗော’’တိ စတုတ္ထမ္ပိ မုသာဝါဒံ ကတွာ ယာဝ ကဋိတော ပထဝိံ ပါဝိသိ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏော ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ ပုန ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဇိဝှါ တဿ န ဘဝတိ, မစ္ဆဿေဝ ဒိသမ္ပတိ၊
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ, အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
‘‘သစေ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ, ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ၊
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ, ဘိယျော ပဝိသ စေတိယာ’’တိ။
တတ္ထ မစ္ဆဿေဝါတိ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ မုသာဝါဒိနော မစ္ဆဿ ဝိယ ကထနသမတ္ထာ ဇိဝှါ န ဟောတိ, မူဂေါဝ ဟောတီတိ အတ္ထော။
သော ပဉ္စမမ္ပိ ‘‘တွံသိ ကနိဋ္ဌော, ဇေဋ္ဌော ကောရကလမ္ဗော’’တိ မုသာဝါဒံ ကတွာ ယာဝ နာဘိတော ပထဝိံ ပါဝိသိ။ အထ နံ ဗြာဟ္မဏော ပုနပိ ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ထိယောဝ တဿ ဇာယန္တိ, န ပုမာ ဇာယရေ ကုလေ၊
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ, အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
‘‘သစေ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ, ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ၊
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ, ဘိယျော ပဝိသ စေတိယာ’’တိ။
တတ္ထ ထိယောဝါတိ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ မုသာဝါဒိဿ ဓီတရောဝ ဇာယန္တိ, ပုတ္တာ န ဇာယန္တီတိ အတ္ထော။
ရာဇာ တဿ ဝစနံ အနာဒိယိတွာ ဆဋ္ဌမ္ပိ တထေဝ မုသာဝါဒံ ဘဏိတွာ ယာဝ ထနာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ အထ နံ ပုနပိ ဗြာဟ္မဏော ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပုတ္တာ တဿ န ဘဝန္တိ, ပက္ကမန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ, အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
‘‘သစေ ဟိ သစ္စံ ဘဏသိ, ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ၊
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ, ဘိယျော ပဝိသ စေတိယာ’’တိ။
တတ္ထ ပက္ကမန္တီတိ သစေ မုသာဝါဒိဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ, မာတာပိတူနံ အနုပကာရာ ဟုတွာ ပလာယန္တီတိ အတ္ထော။
သော ပါပမိတ္တသံသဂ္ဂဒေါသေန တဿ ဝစနံ အနာဒိယိတွာ သတ္တမမ္ပိ တထေဝ မုသာဝါဒံ အကာသိ။ အထဿ ပထဝီ ဝိဝရံ အဒါသိ, အဝီစိတော ဇာလာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂဏှိ။
‘‘သ ရာဇာ ဣသိနာ သတ္တော, အန္တလိက္ခစရော ပုရေ၊
ပါဝေက္ခိ ပထဝိံ စေစ္စော, ဟီနတ္တော ပတွ ပရိယာယံ။
တသ္မာ ဟိ ဆန္ဒာဂမနံ, နပ္ပသံသန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊
အဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘာသေယျ, ဂိရံ သစ္စူပသံဟိတ’’န္တိ။ –
ဣမာ ဒွေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဟောန္တိ။
တတ္ထ သ ရာဇာတိ ဘိက္ခဝေ, သော ရာဇာ စေတိယော ပုဗ္ဗေ အန္တလိက္ခစရော ဟုတွာ ပစ္ဆာ ဣသိနာ အဘိသတ္တော ပရိဟီနသဘာဝေါ ဟုတွာ။ ပတွ ပရိယာယန္တိ အတ္တနော ကာလပရိယာယံ ပတွာ ပထဝိံ ပါဝိသီတိ အတ္ထော။
တသ္မာတိ ယသ္မာ စေတိယရာဇာ ဆန္ဒာဂမနေန အဝီစိပရာယဏော ဇာတော, တသ္မာ။ အဒုဋ္ဌစိတ္တောတိ ဆန္ဒာဒီဟိ အဒူသိတစိတ္တော ဟုတွာ သစ္စမေဝ ဘာသေယျ။
မဟာဇနော ‘‘စေတိယရာဇာ ဣသိံ အက္ကောသိတွာ မုသာဝါဒံ ကတွာ အဝီစိံ ပဝိဋ္ဌော’’တိ ဘယပ္ပတ္တော အဟောသိ။ ရညော ပဉ္စ ပုတ္တာ အာဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏဿ ပါဒေသု ပတိတွာ ‘‘အမှာကံ အဝဿယော ဟောဟီ’’တိ ဝဒိံသု။ ဗြာဟ္မဏော ‘‘တာတာ, တုမှာကံ ပိတာ ဓမ္မံ နာသေတွာ မုသာဝါဒံ ကတွာ ဣသိံ အက္ကောသိတွာ အဝီစိံ ဥပပန္နော, ဓမ္မော နာမေသ ဟတော ဟနတိ, တုမှေဟိ န သက္ကာ ဣဓ ဝသိတု’’န္တိ ဝတွာ တေသု သဗ္ဗဇေဋ္ဌကံ ‘‘ဧဟိ တွံ, တာတ, ပါစီနဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဥဇုကံ ဂစ္ဆန္တော သဗ္ဗသေတံ သတ္တပတိဋ္ဌံ ဟတ္ထိရတနံ ပဿိဿသိ, တာယ သညာယ တတ္ထ နဂရံ မာပေတွာ ဝသ, တံ နဂရံ ဟတ္ထိပုရံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ‘‘တွံ, တာတ, ဒက္ခိဏဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဥဇုကမေဝ ဂစ္ဆန္တော သဗ္ဗသေတံ အဿရတနံ ပဿိဿသိ, တာယ သညာယ တတ္ထ နဂရံ မာပေတွာ ဝသ, တံ နဂရံ အဿပုရံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ တတိယံ အာမန္တေတွာ ‘‘တွံ, တာတ, ပစ္ဆိမဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဥဇုကမေဝ ဂစ္ဆန္တော ကေသရသီဟံ ပဿိဿသိ, တာယ သညာယ တတ္ထ နဂရံ မာပေတွာ ဝသ, တံ နဂရံ သီဟပုရံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ စတုတ္ထံ အာမန္တေတွာ ‘‘တွံ, တာတ, ဥတ္တရဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဥဇုကမေဝ ဂစ္ဆန္တော သဗ္ဗရတနမယံ စက္ကပဉ္ဇရံ ပဿိဿသိ, တာယ သညာယ တတ္ထ နဂရံ မာပေတွာ ဝသ, တံ နဂရံ ဥတ္တရပဉ္စာလံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ပဉ္စမံ အာမန္တေတွာ ‘‘တာတ, တယာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဝသိတုံ န သက္ကာ, ဣမသ္မိံ နဂရေ မဟာထူပံ ကတွာ နိက္ခမိတွာ ပစ္ဆိမုတ္တရာယ ဒိသာယ ဥဇုကမေဝ ဂစ္ဆန္တော ဒွေ ပဗ္ဗတေ အညမညံ ပဟရိတွာ ပဟရိတွာ ဒဒ္ဒရသဒ္ဒံ ကရောန္တေ ပဿိဿသိ, တာယ သညာယ တတ္ထ နဂရံ မာပေတွာ ဝသ, တံ နဂရံ ဒဒ္ဒရပုရံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ တေ ပဉ္စပိ ဇနာ တာယ တာယ သညာယ ဂန္တွာ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ နဂရာနိ မာပေတွာ ဝသိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော မုသာဝါဒံ ကတွာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ စေတိယရာဇာ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ကပိလဗြာဟ္မဏော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စေတိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၂၃] ၇။ ဣန္ဒြိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော ဣန္ဒြိယာနန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပုရာဏဒုတိယိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယံ ကိရေကော ကုလပုတ္တော သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ‘‘န သက္ကာ အဂါရမဇ္ဈေ ဝသန္တေန ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ, နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမီ’’တိ ဃရေ ဝိဘဝံ ပုတ္တဒါရဿ နိယျာဒေတွာ နိက္ခမိတွာ သတ္ထာရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ သတ္ထာပိဿ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဒါပေသိ။ တဿ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ သဒ္ဓိံ ပိဏ္ဍာယ စရတော နဝကတ္တာ စေဝ ဘိက္ခူနံ ဗဟုဘာဝေန စ ကုလဃရေ ဝါ အာသနသာလာယ ဝါ အာသနံ န ပါပုဏာတိ, သံဃနဝကာနံ ကောဋိယံ ပီဌကံ ဝါ ဖလကံ ဝါ ပါပုဏာတိ။ အာဟာရောပိ ဥဠုင်္ကပိဋ္ဌေန ဃဋ္ဋိတာ ဘိန္နသိတ္ထကယာဂု ဝါ ပူတိသုက္ခခဇ္ဇကံ ဝါ ဈာမသုက္ခကူရော ဝါ ပါပုဏာတိ, ယာပနပမာဏံ န ဟောတိ။ သော အတ္တနာ လဒ္ဓံ ဂဟေတွာ ပုရာဏဒုတိယိကာယ သန္တိကံ ဂစ္ဆတိ။ အထဿ သာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဝန္ဒိတွာ ပတ္တတော ဘတ္တံ နီဟရိတွာ သုသမ္ပာဒိတာနိ ယာဂုဘတ္တသူပဗျဉ္ဇနာနိ ဒေတိ။ မဟလ္လကော ရသတဏှာယ ဗဇ္ဈိတွာ ပုရာဏဒုတိယိကံ ဇဟိတုံ န သက္ကောတိ။ သာ စိန္တေသိ ‘‘ဗဒ္ဓေါ နု ခေါ, နောတိ ဝီမံသိဿာမိ န’’န္တိ။
အထေကဒိဝသံ ဇနပဒမနုဿံ သေတမတ္တိကာယ နှာပေတွာ ဂေဟေ နိသီဒါပေတွာ အညေပိဿ ကတိပယေ ပရိဝါရမနုဿေ အာဏာပေတွာ ထောကထောကံ ပါနဘောဇနံ ဒါပေသိ။ တေ ခါဒန္တာ ဘုဉ္ဇန္တာ နိသီဒိံသု။ ဂေဟဒွါရေ စ စက္ကေသု ဂေါဏေ ဗန္ဓာပေတွာ ဧကံ သကဋမ္ပိ ဌပါပေသိ, သယံ ပန ပိဋ္ဌိဂဗ္ဘေ နိသီဒိတွာ ပူဝေ ပစိ။ မဟလ္လကော အာဂန္တွာ ဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိသွာ ဧကော မဟလ္လကပုရိသော ‘‘အယျေ, ဧကော ထေရော ဒွါရေ ဌိတော’’တိ အာဟ။ ‘‘ဝန္ဒိတွာ အတိစ္ဆာပေဟီ’’တိ။ သော ‘‘အတိစ္ဆထ, ဘန္တေ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ကထေတွာပိ တံ အဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘အယျေ, ထေရော န ဂစ္ဆတီ’’တိ အာဟ။ သာ အာဂန္တွာ သာဏိံ ဥက္ခိပိတွာ ဩလောကေတွာ ‘‘အမ္ဘော အယံ မမ ဒါရကပိတာ’’တိ ဝတွာ နိက္ခမိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဂေဟံ ပဝေသေတွာ ပရိဝိသိတွာ ဘောဇနပရိယောသာနေ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ ဣဓေဝ ပရိနိဗ္ဗာယထ, မယံ ဧတ္တကံ ကာလံ အညံ ကုလံ န ဂဏှိမှ, အသာမိကေ ပန ဃရေ ဃရာဝါသော န သဏ္ဌာတိ, မယံ အညံ ကုလံ ဂဏှာမ, ဒူရံ ဇနပဒံ ဂစ္ဆိဿာမ, တုမှေ အပ္ပမတ္တာ ဟောထ, သစေ မေ ဒေါသော အတ္ထိ, ခမထာ’’တိ အာဟ။ မဟလ္လကဿ ဟဒယဖာလနကာလော ဝိယ အဟောသိ။ အထ နံ
‘‘အဟံ တံ ဇဟိတုံ န သက္ကောမိ, မာ ဂစ္ဆ, ဝိဗ္ဘမိဿာမိ, အသုကဋ္ဌာနေ မေ သာဋကံ ပေသေဟိ, ပတ္တစီဝရံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ အာဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ အာဟ။ သာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ မဟလ္လကော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေ ပတ္တစီဝရံ ပဋိစ္ဆာပေန္တော ‘‘ကသ္မာ, အာဝုသော, ဧဝံ ကရောသီ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘ပုရာဏဒုတိယိကံ ဇဟိတုံ န သက္ကောမိ ဝိဗ္ဘမိဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ တေ အနိစ္ဆန္တညေဝ သတ္ထု သန္တိကံ နေတွာ ‘‘ကိံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ အနိစ္ဆန္တညေဝ အာနယိတ္ထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘန္တေ, အယံ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ ဝိဗ္ဘမိတုကာမော’’တိ ဝဒိံသု။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကော တံ ဥက္ကဏ္ဌာပေသီ’’တိ? ‘‘ပုရာဏဒုတိယိကာ ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု န ဣဒါနေဝ သာ ဣတ္ထီ တုယှံ အနတ္ထကာရိကာ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ တံ နိဿာယ စတူဟိ ဈာနေဟိ ပရိဟီနော မဟာဒုက္ခံ ပတွာ မံ နိဿာယ တမှာ ဒုက္ခာ မုစ္စိတွာ နဋ္ဌဇ္ဈာနံ ပဋိလဘီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပုရောဟိတံ ပဋိစ္စ တဿ ဗြာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဇာတဒိဝသေ စဿ သကလနဂရေ အာဝုဓာနိ ပဇ္ဇလိံသု, တေနဿ ‘‘ဇောတိပါလကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ရညော သိပ္ပံ ဒဿေတွာ ဣဿရိယံ ပဟာယ ကဉ္စိ အဇာနာပေတွာ အဂ္ဂဒွါရေန နိက္ခမိတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ သက္ကဒတ္တိယေ ကဝိဋ္ဌကအဿမေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေသိ။ တံ တတ္ထ ဝသန္တံ အနေကာနိ ဣသိသတာနိ ပရိဝါရေသုံ, မဟာသမာဂမော အဟောသိ။ သော သရဘင်္ဂသတ္ထာ နာမ အဟောသိ, တဿ သတ္တ အန္တေဝါသိကဇေဋ္ဌကာ အဟေသုံ။ တေသု သာလိဿရော နာမ ဣသိ ကဝိဋ္ဌကအဿမာ နိက္ခမိတွာ သုရဋ္ဌဇနပဒေ ပုရတ္ထိမဇနပဒေ သာတောဒိကာယ နာမ နဒိယာ တီရေ အနေကသဟဿဣသိပရိဝါရော ဝသိ။ မေဏ္ဍိဿရော နာမ ဣသိ ပဇ္ဇောတကပဉ္စာလရညော ဝိဇိတေ ကလဗ္ဗစူဠကံ နာမ နိဂမံ နိဿာယ အနေကသဟဿဣသိပရိဝါရော ဝသိ။ ပဗ္ဗတော နာမ ဣသိ ဧကံ အဋဝိဇနပဒံ နိဿာယ အနေကသဟဿဣသိပရိဝါရော ဝသိ။ ကာဠဒေဝိလော နာမ ဣသိ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ ဧကဂ္ဃနသေလံ နိဿာယ အနေကသဟဿဣသိပရိဝါရော ဝသိ။ ကိသဝစ္ဆော နာမ ဣသိ ဧကကောဝ ဒဏ္ဍကိရညော ကုမ္ဘဝတီနဂရံ နိဿာယ ဥယျာနေ ဝသိ။ အနုပိယတာပသော ပန ဗောဓိသတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကော တဿ
သန္တိကေ ဝသိ။ နာရဒေါ နာမ ဣသိ ကာဠဒေဝိလဿ ကနိဋ္ဌော မဇ္ဈိမဒေသေ အာရဉ္ဇရဂိရိမှိ ပဗ္ဗတဇာလန္တရေ ဧကကောဝ ဧကသ္မိံ ဂုဟာလေဏေ ဝသိ။
အာရဉ္ဇရဂိရိနော နာမ အဝိဒူရေ ဧကော အာကိဏ္ဏမနုဿော နိဂမော အတ္ထိ, တေသံ အန္တရေ မဟတီ နဒီ အတ္ထိ, တံ နဒိံ ဗဟူ မနုဿာ ဩတရန္တိ။ ဥတ္တမရူပဓရာ ဝဏ္ဏဒါသိယောပိ ပုရိသေ ပလောဘယမာနာ တဿာ နဒိယာ တီရေ နိသီဒန္တိ။ နာရဒတာပသော တာသု ဧကံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ ဈာနံ အန္တရဓာပေတွာ နိရာဟာရော ပရိသုဿန္တော ကိလေသဝသံ ဂန္တွာ သတ္တာဟံ ဝသိတွာ နိပဇ္ဇိ။ အထဿ ဘာတာ ကာဠဒေဝိလော အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ကာရဏံ ဉတွာ အာကာသေနာဂန္တွာ လေဏံ ပါဝိသိ။ နာရဒေါ တံ ဒိသွာ ‘‘ကသ္မာ ဘဝံ အာဂတောသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘဝံ ‘အကလ္လကော’တိ ဘဝန္တံ ပဋိဇဂ္ဂိတုံ အာဂတောမှီ’’တိ။ အထ နံ သော ‘‘အဘူတံ ကထံ ကထေသိ, အလိကံ တုစ္ဆံ ကထေသီ’’တိ မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဏှိ။ သော ‘‘နေတံ ပဟာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သာလိဿရံ အာနေသိ, မေဏ္ဍိဿရံ အာနေသိ, ပဗ္ဗတမ္ပိ အာနေသိ။ ဣတရောပိ တေ တယော မုသာဝါဒေန နိဂ္ဂဏှိ။ ကာဠဒေဝိလော ‘‘သရဘင်္ဂသတ္ထာရံ အာနေဿာမီ’’တိ အာကာသေနာဂန္တွာ တံ အာနေသိ။ သော အာဂန္တွာ တံ ဒိသွာ ‘‘ဣန္ဒြိယဝသံ ဂတော’’တိ ဉတွာ ‘‘ကစ္စိ နာရဒ, ဣန္ဒြိယာနံ ဝသံ ဂတော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဣတရေန တံ သုတွာဝ ဥဋ္ဌာယ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အာမ, အာစရိယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘နာရဒ, ဣန္ဒြိယဝသံ ဂတာ နာမ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ သုဿန္တာ ဒုက္ခံ အနုဘဝိတွာ ဒုတိယေ အတ္တဘာဝေ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တန္တီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော ဣန္ဒြိယာနံ ကာမေန, ဝသံ နာရဒ ဂစ္ဆတိ၊
သော ပရိစ္စဇ္ဇုဘော လောကေ, ဇီဝန္တောဝ ဝိသုဿတီ’’တိ။
တတ္ထ ယော ဣန္ဒြိယာနန္တိ နာရဒ, ယော ပုရိသော ရူပါဒီသု သုဘာကာရံ ဂဟေတွာ ကိလေသကာမဝသေန ဆန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသံ ဂစ္ဆတိ။ ပရိစ္စဇ္ဇုဘော လောကေတိ သော မနုဿလောကဉ္စ ဒေဝလောကဉ္စာတိ ဥဘောလောကေ ပရိစ္စဇိတွာ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ ဇီဝန္တောဝ ဝိသုဿတီတိ ဇီဝန္တောယေဝ အတ္တနာ ဣစ္ဆိတံ ကိလေသဝတ္ထုံ အလဘန္တော သောကေန ဝိသုဿတိ, မဟာဒုက္ခံ ပါပုဏာတီတိ။
တံ သုတွာ နာရဒေါ ‘‘အာစရိယ, ကာမသေဝနံ နာမ သုခံ, ဧဝရူပံ သုခံ ကိံ သန္ဓာယ ဒုက္ခန္တိ ဝဒသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အထဿ သရဘင်္ဂေါ ‘‘တေန ဟိ သုဏာဟီ’’တိ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုခဿာနန္တရံ ဒုက္ခံ, ဒုက္ခဿာနန္တရံ သုခံ၊
သောသိ ပတ္တော သုခါ ဒုက္ခံ, ပါဋိကင်္ခ ဝရံ သုခ’’န္တိ။
တတ္ထ သုခဿာနန္တရန္တိ ကာမသုခဿ အနန္တရံ နိရယဒုက္ခံ။ ဒုက္ခဿာတိ သီလရက္ခဏဒုက္ခဿ အနန္တရံ ဒိဗ္ဗမာနုသကသုခဉ္စေဝ နိဗ္ဗာနသုခဉ္စ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – နာရဒ, ဣမေ ဟိ သတ္တာ ကာမသေဝနသမယေ ကာလံ ကတွာ ဧကန္တဒုက္ခေ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ, သီလံ ရက္ခန္တာ ဝိပဿနာယ ကမ္မံ ကရောန္တာ စ ပန ကိလမန္တိ, တေ ဒုက္ခေန သီလံ ရက္ခိတွာ သီလဗလေန ဝုတ္တပ္ပကာရံ သုခံ လဘန္တိ, ဣဒံ ဒုက္ခံ သန္ဓာယာဟံ ဧဝံ ဝဒါမီတိ။ သောသိ ပတ္တောတိ သော တွံ နာရဒ, ဣဒါနိ ဈာနသုခံ နာသေတွာ တတော သုခါ မဟန္တံ ကာမနိဿိတံ စေတသိကဒုက္ခံ ပတ္တော။ ပါဋိကင်္ခါတိ ဣဒံ ကိလေသဒုက္ခံ ဆဍ္ဍေတွာ ပုန တဒေဝ ဝရံ ဥတ္တမံ ဈာနသုခံ ဣစ္ဆ ပတ္ထေဟီတိ။
နာရဒေါ ‘‘ဣဒံ အာစရိယ, ဒုက္ခံ ဒုဿဟံ, န တံ အဓိဝါသေတုံ သက္ကောမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘နာရဒ, ဒုက္ခံ နာမ ဥပ္ပန္နံ အဓိဝါသေတဗ္ဗမေဝါ’’တိ ဝတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိစ္ဆကာလေ ကိစ္ဆသဟော, ယော ကိစ္ဆံ နာတိဝတ္တတိ၊
သ ကိစ္ဆန္တံ သုခံ ဓီရော, ယောဂံ သမဓိဂစ္ဆတီ’’တိ။
တတ္ထ နာတိဝတ္တတီတိ နာနုဝတ္တတိ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – နာရဒ, ယော ကာယိကစေတသိကဒုက္ခသင်္ခါတဿ ကိစ္ဆဿ ဥပ္ပန္နကာလေ အပ္ပမတ္တော တဿ ကိစ္ဆဿ ဟရဏူပါယံ ကရောန္တော ကိစ္ဆသဟော ဟုတွာ တံ ကိစ္ဆံ နာနုဝတ္တတိ, တဿ ဝသေ အဝတ္တိတွာ တေဟိ တေဟိ ဥပါယေဟိ တံ ကိစ္ဆံ အဘိဘဝတိ ဝိနာသေတိ, သော ဓီရော ကိစ္ဆဿ အန္တိမသင်္ခါတံ နိရာမိသသုခသင်္ခါတံ ဈာနသုခံ အဓိဂစ္ဆတိ, တံ ဝါ ကိစ္ဆန္တံ ယောဂသုခံ အဓိဂစ္ဆတိ, အကိလမန္တောဝ ပါပုဏာတီတိ။
သော ‘‘အာစရိယ, ကာမသုခံ နာမ ဥတ္တမသုခံ, န တံ ဇဟိတုံ သက္ကောမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘နာရဒ, ဓမ္မော နာမ န ကေနစိ ကာရဏေန နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဟေဝ ကာမာန ကာမာ, နာနတ္ထာ နာတ္ထကာရဏာ၊
န ကတဉ္စ နိရင်္ကတွာ, ဓမ္မာ စဝိတုမရဟသီ’’တိ။
တတ္ထ ကာမာန ကာမာတိ ကာမာနံ ကာမာ, ဝတ္ထုကာမာနံ ပတ္ထနာယာတိ အတ္ထော။ နာနတ္ထာ နာတ္ထကာရဏာတိ န အနတ္ထတော န အတ္ထကာရဏာ။ န ကတဉ္စ နိရင်္ကတွာတိ ကတဉ္စ နိပ္ဖါဒိတံ ဈာနံ နိရံကတွာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – နာရဒ, န ဟေဝ ဝတ္ထုကာမပတ္ထနာယ ဓမ္မာ စဝိတုမရဟသိ, ဧကသ္မိံ အနတ္ထေ ဥပ္ပန္နေ တံ ပဋိဟနိတုကာမော နာနတ္ထာ န အတ္ထေနပိ ကာရဏဘူတေန ဓမ္မာ စဝိတုမရဟသိ, ‘‘အသုကော နာမ မေ အတ္ထော ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဧဝမ္ပိ အတ္ထကာရဏာပိ န ဓမ္မာ စဝိတုမရဟသိ, ကတံ ပန နိပ္ဖါဒိတံ ဈာနသုခံ နိရံကတွာ ဝိနာသေတွာ နေဝ ဓမ္မာ စဝိတုမရဟသီသိ။
ဧဝံ သရဘင်္ဂေန စတူဟိ ဂါထာဟိ ဓမ္မေ ဒေသိတေ ကာဠဒေဝိလော အတ္တနော ကနိဋ္ဌံ ဩဝဒန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒက္ခံ ဂဟပတီ သာဓု, သံဝိဘဇ္ဇဉ္စ ဘောဇနံ၊
အဟာသော အတ္ထလာဘေသု, အတ္ထဗျာပတ္တိ အဗျထော’’တိ။
တတ္ထ ဒက္ခံ ဂဟပတီတိ နာရဒ ဃရာဝါသံ ဝသန္တာနံ ဂဟပတီနံ ဘောဂုပ္ပါဒနတ္ထာယ အနလသျဆေကကုသလဘာဝသင်္ခါတံ ဒက္ခံ နာမ သာဓု, ဒက္ခဘာဝေါ ဘဒ္ဒကော။ သံဝိဘဇ္ဇဉ္စ ဘောဇနန္တိ ဒုက္ခေန ဥပ္ပါဒိတဘောဂါနံ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတွာ ပရိဘောဂကရဏံ ဒုတိယံ သာဓု။ အဟာသော အတ္ထလာဘေသူတိ မဟန္တေ ဣဿရိယေ ဥပ္ပန္နေ အပ္ပမာဒဝသေန အဟာသော အနုပ္ပိလာဝိတတ္တံ တတိယံ သာဓု။ အတ္ထဗျာပတ္တီတိ ယဒါ ပန အတ္တနော အတ္ထဗျာပတ္တိ ယသဝိနာသော ဟောတိ, တဒါ အဗျထော အကိလမနံ စတုတ္ထံ သာဓု, တသ္မာ တွံ, နာရဒ, ‘‘ဈာနံ မေ အန္တရဟိတ’’န္တိ မာ သောစိ, သစေ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသံ န ဂမိဿသိ, နဋ္ဌမ္ပိ တေ ဈာနံ ပုန ပါကတိကမေဝ ဘဝိဿတီတိ။
တံ ပုန ကာဠဒေဝိလေန နာရဒဿ ဩဝဒိတဘာဝံ ဉတွာ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတ္တာဝတေတံ ပဏ္ဍိစ္စံ, အပိ သော ဒေဝိလော ဗြဝိ၊
န ယိတော ကိဉ္စိ ပါပိယော, ယော ဣန္ဒြိယာနံ ဝသံ ဝဇေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘိက္ခဝေ, ဧတ္တကံ ဧတံ ပဏ္ဍိစ္စံ သောယံ ဒေဝိလော အဗြဝိ။ ယော ပန ကိလေသဝသေန ဣန္ဒြိယာနံ ဝသံ ဝဇတိ, ဣတော အညော ပါပိယော နတ္ထီတိ။
အထ နံ သရဘင်္ဂေါ အာမန္တေတွာ ‘‘နာရဒ, ဣဒံ တာဝ သုဏ, ယော ဟိ ပဌမမေဝ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ န ကရောတိ, သော အရညံ ပဝိဋ္ဌမာဏဝကော ဝိယ သောစတိ ပရိဒေဝတီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဧကသ္မိံ ကာသိနိဂမေ ဧကော ဗြာဟ္မဏမာဏဝေါ အဘိရူပေါ အဟောသိ ထာမသမ္ပန္နော နာဂဗလော။ သော စိန္တေသိ – ‘‘ကိံ မေ ကသိကမ္မာဒီနိ ကတွာ မာတာပိတူဟိ ပုဋ္ဌေဟိ, ကိံ ပုတ္တဒါရေန, ကိံ ဒါနာဒီဟိ ပုညေဟိ ကတေဟိ, ကဉ္စိ အပေါသေတွာ ကိဉ္စိ ပုညံ အကတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ မိဂေ မာရေတွာ အတ္တာနံယေဝ ပေါသေဿာမီ’’တိ? သော ပဉ္စာဝုဓသန္နဒ္ဓေါ ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ နာနာမိဂေ ဝဓိတွာ ခါဒန္တော အန္တောဟိမဝန္တေ ဝိဓဝါယ နာမ နဒိယာ တီရေ ဂိရိပရိက္ခိတ္တံ မဟန္တံ ပဗ္ဗတဇာလံ ပတွာ တတ္ထ မိဂေ ဝဓိတွာ အင်္ဂါရေ ပက္ကမံသံ ခါဒန္တော ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘အဟံ သဗ္ဗဒါ ထာမသမ္ပန္နော န ဘဝိဿာမိ, ဒုဗ္ဗလကာလေ အရညေ စရိတုံ န သက္ခိဿာမိ, ဣဒါနေဝ နာနာဝဏ္ဏေ မိဂေ ပဗ္ဗတဇာလံ ပဝေသေတွာ ဒွါရံ ယောဇေတွာ အရညံ အနာဟိဏ္ဍန္တောဝ ယထာရုစိယာ မိဂေ ဝဓိတွာ ခါဒိဿာမီ’’တိ တထာ အကာသိ။ အထဿ ကာလေ အတိက္ကန္တေ တံ ကမ္မံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဇာတံ, အတ္တနော ဟတ္ထပါဒေဟိ န လဘိ ဂန္တုံ, အပရာပရံ ပရိဝတ္တေတုံ နာသက္ခိ, နေဝ ကိဉ္စိ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ, န ပါနီယံ ပဿိ, သရီရံ မိလာယိ, မနုဿပေတော အဟောသိ, ဂိမှကာလေ ပထဝီ ဝိယ သရီရံ ဘိဇ္ဇိတွာ ရာဇိယော ဒဿေသိ, သော ဒုရူပေါ ဒုဿဏ္ဌိတော မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝိ။
ဧဝံ အဒ္ဓါနေ ဂတေ သိဝိရဋ္ဌေ သိဝိရာဇာ နာမ ‘‘အရညေ အင်္ဂါရပက္ကမံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ အမစ္စာနံ ရဇ္ဇံ နိယျာဒေတွာ ပဉ္စာဝုဓသန္နဒ္ဓေါ အရညံ ပဝိသိတွာ မိဂေ ဝဓိတွာ မံသံ ခါဒမာနော အနုပုဗ္ဗေန တံ ပဒေသံ ပတွာ တံ ပုရိသံ ဒိသွာ ဘီတောပိ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ‘‘ကောသိ တွံ အမ္ဘော ပုရိသာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သာမိ, မနုဿပေတော အဟံ, အတ္တနော ကတကမ္မဿ ဖလံ အနုဘောမိ, တွံ ပန ကောသီ’’တိ? ‘‘သိဝိရာဇာဟမသ္မီ’’တိ။ ‘‘အထ ကသ္မာ ဣဓာဂတောသီ’’တိ? ‘‘မိဂမံသံ ခါဒနတ္ထာယာ’’တိ။ အထဿ သော ‘‘အဟမ္ပိ မဟာရာဇ, ဣမိနာဝ ကာရဏေန အာဂန္တွာ မနုဿပေတော ဇာတော’’တိ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေန ကထေတွာ အတ္တနော ဒုက္ခိတဘာဝံ ရညော အာစိက္ခန္တော သေသဂါထာ အာဟ –
‘‘အမိတ္တာနံဝ ဟတ္ထတ္ထံ, သိဝိ ပပ္ပေါတိ မာမိဝ၊
ကမ္မံ ဝိဇ္ဇဉ္စ ဒက္ခေယျံ, ဝိဝါဟံ သီလမဒ္ဒဝံ၊
ဧတေ စ ယသေ ဟာပေတွာ, နိဗ္ဗတ္တော သေဟိ ကမ္မေဟိ။
‘‘သောဟံ သဟဿဇီနောဝ, အဗန္ဓု အပရာယဏော၊
အရိယဓမ္မာ အပက္ကန္တော, ယထာ ပေတော တထေဝဟံ။
‘‘သုခကာမေ ဒုက္ခာပေတွာ, အာပန္နောသ္မိ ပဒံ ဣမံ၊
သော သုခံ နာဓိဂစ္ဆာမိ, ဌိတော ဘာဏုမတာမိဝါ’’တိ။
တတ္ထ အမိတ္တာနံဝ ဟတ္ထတ္ထန္တိ အမိတ္တာနံ ဟတ္ထေ အတ္ထံ ဝိနာသံ ဝိယ။ သိဝီတိ ရာဇာနံ အာလပတိ။ ပပ္ပေါတိ မာမိဝါတိ မာဒိသော ပါပကမ္မေန ပါပုဏာတိ, အတ္တနောဝ ကမ္မေန ဝိနာသံ ပါပုဏာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကမ္မန္တိ ကသိကမ္မာဒိဘေဒံ အာဇီဝသာဓကံ ကိစ္စံ။ ဝိဇ္ဇန္တိ နာနပ္ပကာရကံ ဟတ္ထိသိပ္ပါဒိကံ သိပ္ပံ။ ဒက္ခေယျန္တိ နာနပ္ပကာရေန ဘောဂုပ္ပါဒနကောသလ္လံ။ ဝိဝါဟန္တိ အာဝါဟဝိဝါဟသမ္ဗန္ဓံ။ သီလမဒ္ဒဝန္တိ ပဉ္စဝိဓသီလဉ္စေဝ မုဒုဝစနံ ဟိတကာမံ ပါပနိဝါရဏံ ကလျာဏမိတ္တတဉ္စ။ သော ဟိ ဣဓ မဒ္ဒဝေါတိ အဓိပ္ပေတော။ ဧတေ စ ယသေ ဟာပေတွာတိ ဧတေ ဧတ္တကေ ယသဒါယကေ ဓမ္မေ ဟာပေတွာ စ။ နိဗ္ဗတ္တော သေဟိ ကမ္မေဟီတိ အတ္တနော ကမ္မေဟိ နိဗ္ဗတ္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အဟံ, မဟာရာဇ, ဣမသ္မိံ လောကေ ဣဿရိယဒါယကံ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ ကမ္မံ အကတွာ သိပ္ပံ အသိက္ခိတွာ ဥပါယေန ဘောဂေ အနုပ္ပါဒေတွာ အာဝါဟဝိဝါဟံ အကတွာ သီလံ အရက္ခိတွာ မံ အကိစ္စံ ကရောန္တံ ပါပနိဝါရဏသမတ္ထေ ကလျာဏမိတ္တေ အဘဇိတွာ ဣမေ ဧတ္တကေ ယသဒါယကတ္တာ ‘‘ယသေ’’တိ သင်္ချံ ဂတေ လောကပ္ပဝတ္တိဓမ္မေ ဟာပေတွာ ဆဍ္ဍေတွာ ဣမံ အရညံ ပဝိသိတွာ သယံ ကတေဟိ ပါပကမ္မေဟိ ဣဒါနိ မနုဿပေတော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တောသ္မီတိ။
သဟဿဇီနောဝါတိ သဟဿဇီနပုရိသော ဝိယာတိ အတ္ထော။ သွာဟံ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဘောဂေ ဥပ္ပါဒေယျံ, တေဟိ အနေကသဟဿေဟိ ဘောဂေဟိ ဇိတောတိပိ အတ္ထော။ အပရာယဏောတိ အသရဏော, နိပ္ပတိဋ္ဌောတိ အတ္ထော။ အရိယဓမ္မာတိ သပ္ပုရိသဓမ္မတော။ ယထာ ပေတောတိ ယထာ မတော ပေတော ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ဇီဝမာနောယေဝ
တထာ မနုဿပေတော ဇာတောသ္မီတိ အတ္ထော။ သုခကာမေ ဒုက္ခာပေတွာတိ သုခကာမေ သတ္တေ ဒုက္ခာပေတွာ။ ‘‘သုခကာမော’’တိပိ ပါဌော, သယံ သုခကာမော ပရံ ဒုက္ခာပေတွာတိ အတ္ထော။ အာပန္နောသ္မိ ပဒံ ဣမန္တိ ဧဝရူပံ ကောဋ္ဌာသံ ပတ္တောသ္မိ။ ပထန္တိပိ ပါဌော, ဣဒံ ဒုက္ခဿ ပထဘူတံ အတ္တဘာဝံ ပတ္တောသ္မီတိ အတ္ထော။ ဌိတော ဘာဏုမတာမိဝါတိ ဘာဏုမာ ဝုစ္စတိ အဂ္ဂိ, ဝီတစ္စိကင်္ဂါရေဟိ သမန္တာ ပရိကိဏ္ဏော ဝိယ သရီရေ ဥဋ္ဌိတေန မဟာဒါဟေန ဒယှန္တော ကာယိကစေတသိကသုခံ န ဝိန္ဒာမီတိ ဝဒတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘အဟံ, မဟာရာဇ, သုခကာမော ပရံ ဒုက္ခာပေတွာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ မနုဿပေတော ဇာတော, တသ္မာ တွံ ပါပံ မာ ကရိ, အတ္တနော နဂရံ ဂန္တွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ တထာ ကတွာ သဂ္ဂပုရံ ပူရေသိ။ သရဘင်္ဂသတ္ထာ ဣမံ ကာရဏံ အာဟရိတွာ တာပသံ သညာပေသိ။ သော တဿ ဓမ္မကထာယ သံဝေဂံ ပဋိလဘိတွာ တံ ဝန္ဒိတွာ ခမာပေတွာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ နဋ္ဌံ ဈာနံ ပဋိပါကတိကံ အကာသိ။ သရဘင်္ဂေါ တဿ တတ္ထ ဝသိတုံ အဒတွာ တံ အာဒါယ အတ္တနော အဿမံ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ နာရဒေါ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အဟောသိ, နဂရသောဘိဏီ ပုရာဏဒုတိယိကာ, သာလိဿရော သာရိပုတ္တော, မေဏ္ဍိဿရော ကဿပေါ, ပဗ္ဗတော အနုရုဒ္ဓေါ, ကာဠဒေဝိလော ကစ္စာယနော, အနုပိယော အာနန္ဒော, ကိသဝစ္ဆော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော, သရဘင်္ဂေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဣန္ဒြိယဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၂၄] ၈။ အာဒိတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
အာဒိတ္တသ္မိန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အသဒိသဒါနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ အသဒိသဒါနံ မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာတော (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၉၆) ဝိတ္ထာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။ တဿ ပန ဒိန္နဒိဝသတော ဒုတိယဒိဝသေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ကောသလရာဇာ ဝိစိနိတွာဝ, ပုညက္ခေတ္တံ ဉတွာ
ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ အရိယသံဃဿ အသဒိသဒါနံ အဒါသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ဝိစိနိတွာ အနုတ္တရေ ပုညက္ခေတ္တေ ဒါနပတိဋ္ဌာပနံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာပိ ဝိစိနိတွာဝ မဟာဒါနံ အဒံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ သိဝိရဋ္ဌေ ရောရုဝနဂရေ ရောရုဝမဟာရာဇာ နာမ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေတွာ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ ဇနံ သင်္ဂဏှန္တော မဟာဇနဿ မာတာပိတုဋ္ဌာနေ ဌတွာ ကပဏဒ္ဓိကဝနိဗ္ဗကယာစကာဒီနံ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ တဿ သမုဒ္ဒဝိဇယာ နာမ အဂ္ဂမဟေသီ အဟောသိ ပဏ္ဍိတာ ဉာဏသမ္ပန္နာ။ သော ဧကဒိဝသံ ဒါနဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ‘‘မယှံ ဒါနံ ဒုဿီလာ လောလသတ္တာ ဘုဉ္ဇန္တိ, တံ မံ န ဟာသေတိ, အဟံ ခေါ ပန သီလဝန္တာနံ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျာနံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဒါတုကာမော, တေ စ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝသန္တိ, ကော နု ခေါ တေ နိမန္တေတွာ အာနေဿတိ, ကံ ပေသေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တမတ္ထံ ဒေဝိယာ အာရောစေသိ။ အထ နံ သာ အာဟ ‘‘မဟာရာဇ, မာ စိန္တယိတ္ထ, အမှာကံ ဒါတဗ္ဗဒါနဗလေန သီလဗလေန သစ္စဗလေန ပုပ္ဖါနိ ပေသေတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေ နိမန္တေတွာ တေသံ အာဂတကာလေ သဗ္ဗပရိက္ခာရသမ္ပန္နဒါနံ ဒဿာမာ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘သကလနဂရဝါသိနော သီလံ သမာဒိယန္တူ’’တိ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ သယမ္ပိ သပရိဇနော ဥပေါသထင်္ဂါနိ အဓိဋ္ဌာယ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ သုမနပုပ္ဖပုဏ္ဏံ သုဝဏ္ဏသမုဂ္ဂံ ဂါဟာပေတွာ ပါသာဒါ ဩရုယှ ရာဇင်္ဂဏေ ဌတွာ ပဉ္စင်္ဂါနိ ပထဝိယံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ပါစီနဒိသာဘိမုခေါ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ပါစီနဒိသာယ အရဟန္တေ ဝန္ဒာမိ, သစေ အမှာကံ ကောစိ ဂုဏော အတ္ထိ, အမှေသု အနုကမ္ပံ ကတွာ အမှာကံ ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’’တိ ဝတွာ သတ္တ ပုပ္ဖမုဋ္ဌိယော ခိပိ။ ပါစီနဒိသာယ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ အဘာဝေန ပုနဒိဝသေ နာဂမိံသု။ ဒုတိယဒိဝသေ ဒက္ခိဏဒိသံ နမဿိ, တတောပိ နာဂတာ။ တတိယဒိဝသေ ပစ္ဆိမဒိသံ နမဿိ, တတောပိ နာဂတာ။ စတုတ္ထဒိဝသေ ဥတ္တရဒိသံ နမဿိ, နမဿိတွာ စ ပန ‘‘ဥတ္တရဟိမဝန္တပဒေသဝါသိနော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အမှာကံ ဘိက္ခံ ဂဏှန္တူ’’တိ သတ္တ ပုပ္ဖမုဋ္ဌိယော ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ပုပ္ဖါနိ ဂန္တွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေ ပဉ္စန္နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓသတာနံ ဥပရိ ပတိံသု။
တေ အာဝဇ္ဇမာနာ ရညာ အတ္တနော နိမန္တိတဘာဝံ ဉတွာ ပုနဒိဝသေ သတ္တ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေ အာမန္တေတွာ ‘‘မာရိသာ, ရာဇာ ဝေါ နိမန္တေတိ, တဿ သင်္ဂဟံ ကရောထာ’’တိ ဝဒိံသု။ သတ္တ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အာကာသေနာဂန္တွာ ရာဇဒွါရေ ဩတရိံသု။ တေ ဒိသွာ ရာဇာ သောမနဿဇာတော ဝန္ဒိတွာ ပါသာဒံ အာရောပေတွာ မဟန္တံ သက္ကာရံ ကတွာ ဒါနံ ဒတွာ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ ပုနဒိဝသတ္ထာယ ပုနဒိဝသတ္ထာယာတိ ဧဝံ ဆ ဒိဝသေ နိမန္တေတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ သဇ္ဇေတွာ သတ္တရတနခစိတာနိ မဉ္စပီဌာဒီနိ ပညပေတွာ တိစီဝရာဒိကေ သဗ္ဗသမဏပရိဘောဂေ သတ္တန္နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ သန္တိကေ ဌပေတွာ ‘‘မယံ ဣမေ ပရိက္ခာရေ တုမှာကံ ဒေမာ’’တိ ဝတွာ တေသံ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ ရာဇာ စ ဒေဝီ စ ဥဘောပိ နမဿမာနာ အဋ္ဌံသု။ အထ နေသံ အနုမောဒနံ ကရောန္တော သံဃတ္ထေရော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာဒိတ္တသ္မိံ အဂါရသ္မိံ, ယံ နီဟရတိ ဘာဇနံ၊
တံ တဿ ဟောတိ အတ္ထာယ, နော စ ယံ တတ္ထ ဍယှတိ။
‘‘ဧဝမာဒီပိတော လောကော, ဇရာယ မရဏေန စ၊
နီဟရေထေဝ ဒါနေန, ဒိန္နံ ဟောတိ သုနီဟတ’’န္တိ။
တတ္ထ အာဒိတ္တသ္မိန္တိ တင်္ခဏေ ပဇ္ဇလိတေ။ ဘာဇနန္တိ ဥပကရဏံ။ နော စ ယံ တတ္ထ ဍယှတီတိ ယံ ပန တတ္ထ ဍယှတိ, အန္တမသော တိဏသန္ထာရောပိ, သဗ္ဗံ တဿ အနုပကရဏမေဝ ဟောတိ။ ဇရာယ မရဏေန စာတိ ဒေသနာသီသမေတံ, အတ္ထတော ပနေသ ဧကာဒသဟိ အဂ္ဂီဟိ အာဒီပိတော နာမ။ နီဟရေထေဝါတိ တတော ဧကာဒသတိ အဂ္ဂီဟိ ပဇ္ဇလိတလောကာ ဒသဝိဓဒါနဝတ္ထုဘေဒံ တံ တံ ပရိက္ခာရဒါနံ စေတနာယ နိက္ကဍ္ဎေထေဝ။ ဒိန္နံ ဟောတီတိ အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ယံ ဒိန္နံ, တဒေဝ သုနီဟတံ နာမ ဟောတီတိ။
ဧဝံ သံဃတ္ထေရော အနုမောဒနံ ကတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ရညော ဩဝါဒံ ဒတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ ပါသာဒကဏ္ဏိကံ ဒွိဓာ ကတွာ ဂန္တွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေယေဝ ဩတရိ။ တဿ ဒိန္နပရိက္ခာရောပိ တေနေဝ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပတိတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေယေဝ ဩတရိ။ ရညော စ ဒေဝိယာ စ သကလသရီရံ ပီတိယာ ပုဏ္ဏံ အဟောသိ။ ဧဝံ တသ္မိံ ဂတေ အဝသေသာပိ –
‘‘ယော ဓမ္မလဒ္ဓဿ ဒဒါတိ ဒါနံ, ဥဋ္ဌာနဝီရိယာဓိဂတဿ ဇန္တု၊
အတိက္ကမ္မ သော ဝေတရဏိံ ယမဿ, ဒိဗ္ဗာနိ ဌာနာနိ ဥပေတိ မစ္စော။
‘‘ဒါနဉ္စ ယုဒ္ဓဉ္စ သမာနမာဟု, အပ္ပါပိ သန္တာ ဗဟုကေ ဇိနန္တိ၊
အပ္ပမ္ပိ စေ သဒ္ဒဟာနော ဒဒါတိ, တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီ ပရတ္ထ။
‘‘ဝိစေယျ ဒါနံ သုဂတပ္ပသတ္ထံ, ယေ ဒက္ခိဏေယျာ ဣဓ ဇီဝလောကေ၊
ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ, ဗီဇာနိ ဝုတ္တာနိ ယထာ သုခေတ္တေ။
‘‘ယော ပါဏဘူတာနိ အဟေဌယံ စရံ, ပရူပဝါဒါ န ကရောတိ ပါပံ၊
ဘီရုံ ပသံသန္တိ န တတ္ထ သူရံ, ဘယာ ဟိ သန္တော န ကရောန္တိ ပါပံ။
‘‘ဟီနေန ဗြဟ္မစရိယေန, ခတ္တိယေ ဥပပဇ္ဇတိ၊
မဇ္ဈိမေန စ ဒေဝတ္တံ, ဥတ္တမေန ဝိသုဇ္ဈတိ။
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ ဒါနံ ဗဟုဓာ ပသတ္ထံ, ဒါနာ စ ခေါ ဓမ္မပဒံဝ သေယျော၊
ပုဗ္ဗေဝ ဟိ ပုဗ္ဗတရေဝ သန္တော, နိဗ္ဗာနမေဝဇ္ဈဂမုံ သပညာ’’တိ။ –
ဧဝမေကေကာယ ဂါထာယ အနုမောဒနံ ကတွာ တထေဝ အဂမိံသု သဒ္ဓိံ ပရိက္ခာရေဟိ။
တတ္ထ ဓမ္မလဒ္ဓဿာတိ ခီဏာသဝံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ သုက္ခဝိပဿကယောဂါဝစရော ပုဂ္ဂလော ဓမ္မဿ လဒ္ဓတ္တာ ဓမ္မလဒ္ဓေါ နာမ။ သွေဝ ဥဋ္ဌာနဝီရိယေန တဿ ဓမ္မဿ အဓိဂတတ္တာ ဥဋ္ဌာနဝီရိယာဓိဂတော နာမ။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ယော ဇန္တု ဒဒါတိ ဒါနန္တိ အတ္ထော, ဓမ္မေန လဒ္ဓဿ ဥဋ္ဌာနသင်္ခါတေန
ဝီရိယေန အဓိဂတဿ ဒေယျဓမ္မဿ အဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ယော ဇန္တု သီလဝန္တေသု ဒါနံ ဒဒါတီတိပိ အတ္ထော။ ဥပယောဂတ္ထေ ဝါ သာမိဝစနံ ကတွာပေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝေတရဏိန္တိ ဒေသနာသီသမေတံ, အဋ္ဌ မဟာနိရယေ သောဠသ စ ဥဿဒေ အတိက္ကမိတွာတိ အတ္ထော။ ဒိဗ္ဗာနိ ဌာနာနိ ဥပေတီတိ ဒေဝလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
သမာနမာဟူတိ သဒိသံ ဝဒန္တိ။ ခယဘီရုကဿ ဟိ ဒါနံ နတ္ထိ, ဘယဘီရုကဿ ယုဒ္ဓံ နတ္ထိ။ ဇီဝိတေ အာလယံ ဝိဇဟိတွာ ယုဇ္ဇန္တောဝ ယုဇ္ဈိတုံ သက္ကောတိ, ဘောဂေသု အာလယံ ဝိဇဟိတွာ ဒါယကော ဒါတုံ သက္ကောတိ, တေနေဝ တံ ဥဘယံ ‘‘သမာန’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အပ္ပါပိ သန္တာတိ ထောကာပိ သမာနာ ပရိစ္စတ္တဇီဝိတာ ဗဟုကေ ဇိနန္တိ, ဧဝမေဝ အပ္ပါပိ မုဉ္စစေတနာ ဗဟုမ္ပိ မစ္ဆေရစိတ္တံ လောဘာဒိံ ဝါ ကိလေသဂဟနံ ဇိနာတိ။ အပ္ပမ္ပိ စေတိ ထောကမ္ပိ စေ ဒေယျဓမ္မံ ကမ္မဉ္စ ဖလဉ္စ သဒ္ဒဟန္တော ဒေတိ။ တေနေဝ သောတိ တေန ပရိတ္တဒေယျဓမ္မဝတ္ထုကေန ပရိတ္တကေနာပိ စာဂေန သော ပရတ္ထ သုခီ ဟောတိ, မဟာရာဇာတိ။
ဝိစေယျ ဒါနန္တိ ဒက္ခိဏဉ္စ ဒက္ခိဏေယျဉ္စ ဝိစိနိတွာ ဒိန္နဒါနံ။ တတ္ထ ယံ ဝါ တံ ဝါ အဒတွာ အဂ္ဂံ ပဏီတံ ဒေယျဓမ္မံ ဝိစိနိတွာ ဒဒန္တော ဒက္ခိဏံ ဝိစိနာတိ နာမ, ယေသံ တေသံ ဝါ အဒတွာ သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နေ ဝိစိနိတွာ တေသံ ဒဒန္တော ဒက္ခိဏေယျံ ဝိစိနာတိ နာမ။ သုဂတပ္ပသတ္ထန္တိ ဧဝရူပံ ဒါနံ ဗုဒ္ဓေဟိ ပသတ္ထံ။ တတ္ထ ဒက္ခိဏေယျဝိစိနနံ ဒဿေတုံ ‘‘ယေ ဒက္ခိဏေယျာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒက္ခိဏေယျာတိ ဒက္ခိဏာယ အနုစ္ဆဝိကာ ဗုဒ္ဓါဒယော။
ပါဏဘူတာနီတိ ပါဏသင်္ခါတာနိ ဘူတာနိ။ အဟေဌယံ စရန္တိ ကာရုညေန အဝိဟေဌယန္တော စရမာနော။ ပရူပဝါဒါတိ ပရူပဝါဒဘယေန ပါပံ န ကရောတိ။ ဘီရုန္တိ ဥပဝါဒဘီရုကံ။ န တတ္ထ သူရန္တိ ယော ပန အယောနိသောမနသိကာရေန တသ္မိံ ဥပဝါဒေ သူရော ဟောတိ, တံ ပဏ္ဍိတာ နပ္ပသံသန္တိ။ ဘယာ ဟီတိ ဥပဝါဒဘယေန ဟိ ပဏ္ဍိတာ ပါပံ န ကရောန္တိ။
ဟီနေန ဗြဟ္မစရိယေနာတိ ဗာဟိရတိတ္ထာယတနေ တာဝ မေထုနဝိရတိသီလမတ္တကံ ဟီနံ ဗြဟ္မစရိယံ နာမ, တေန ခတ္တိယကုလေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဈာနဿ ဥပစာရမတ္တံ မဇ္ဈိမံ, တေန ဒေဝလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော ဥတ္တမံ,
တေန ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တော ဝိသုဇ္ဈတိ နာမ။ သာသနေ ပန သီလဝန္တဿေဝ ဧကံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ ဟီနံ နာမ, ပရိသုဒ္ဓသီလဿေဝ သမာပတ္တိနိဗ္ဗတ္တနံ မဇ္ဈိမံ နာမ, ပရိသုဒ္ဓသီလေ ဌတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တုပ္ပတ္တိ ဥတ္တမံ နာမ။
ဩသာနဂါထာယ အယမတ္ထော – မဟာရာဇ, ကိဉ္စာပိ ဧကံသေနေဝ ဒါနံ ဗဟုဓာ ပသတ္ထံ ဝဏ္ဏိတံ, ဒါနတော ပန သမထဝိပဿနာသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတဉ္စ ဓမ္မကောဋ္ဌာသဘူတံ ဓမ္မပဒမေဝ ဥတ္တရိတရံ။ ကိံကာရဏာ? ပုဗ္ဗေဝ ဟိ ဣမသ္မိံ ကပ္ပေ ကဿပဒသဗလာဒယော ပုဗ္ဗတရေဝ ဝေဿဘူဒသဗလာဒယော သန္တော သပ္ပုရိသာ သပညာ သမထဝိပဿနံ ဘာဝေတွာ နိဗ္ဗာနမေဝ အဇ္ဈဂမုံ အဓိဂတာတိ။
ဧဝံ သတ္တ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အနုမောဒနာယ ရညော အမတမဟာနိဗ္ဗာနံ ဝဏ္ဏေတွာ ရာဇာနံ အပ္ပမာဒေန ဩဝဒိတွာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ဂတာ။ ရာဇာပိ သဒ္ဓိံ အဂ္ဂမဟေသိယာ ဒါနံ ဒတွာ ယာဝဇီဝံ ဌတွာ တတော စဝိတွာ သဂ္ဂပုရံ ပူရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ပုဗ္ဗေပိ ပဏ္ဍိတာ ဝိစေယျ ဒါနံ အဒံသူ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ပရိနိဗ္ဗာယိံသု, သမုဒ္ဒဝိဇယာ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, ရောရုဝမဟာရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အာဒိတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၂၅] ၉။ အဋ္ဌာနဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဂင်္ဂါ ကုမုဒိနီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံကာရဏာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကိလေသဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု မာတုဂါမော နာမ အကတညူ မိတ္တဒုဗ္ဘီ အဝိဿာသနီယော။ အတီတေ ပဏ္ဍိတာ ဒေဝသိကံ သဟဿံ ဒေန္တာပိ မာတုဂါမံ တောသေတုံ နာသက္ခိံသု။ သာ ဧကဒိဝသမတ္တံ သဟဿံ
အလဘိတွာဝ တေ ဂီဝါယံ ဂါဟာပေတွာ နီဟရာပေသိ, ဧဝံ အကတညူ မာတုဂါမော, မာ တဿ ကာရဏာ ကိလေသဝသံ ဂစ္ဆာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ တဿ စ ပုတ္တော ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရော, ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိနော စ ပုတ္တော မဟာဓနကုမာရော နာမ။ တေ ဥဘောပိ သဟပံသုကီဠကာ သဟာယကာ အဟေသုံ, ဧကာစရိယကုလေယေဝ သိပ္ပံ ဂဏှိံသု။ ရာဇကုမာရော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာသိ, သေဋ္ဌိပုတ္တောပိဿ သန္တိကေယေဝ အဟောသိ။ ဗာရာဏသိယဉ္စ ဧကာ နဂရသောဘိဏီ ဝဏ္ဏဒါသီ အဘိရူပါ အဟောသိ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာ။ သေဋ္ဌိပုတ္တော ဒေဝသိကံ သဟဿံ ဒတွာ နိစ္စကာလေ တာယေဝ သဒ္ဓိံ အဘိရမန္တော ပိတု အစ္စယေန သေဋ္ဌိဋ္ဌာနံ လဘိတွာပိ န တံ ဝိဇဟိ, တထေဝ ဒေဝသိကံ သဟဿံ ဒတွာ အဘိရမိ။ သေဋ္ဌိပုတ္တော ဒိဝသဿ တယော ဝါရေ ရာဇုပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆတိ။ အထဿ ဧကဒိဝသံ ရာဇုပဋ္ဌာနံ ဂတဿ ရညာ သဒ္ဓိံ သမုလ္လပန္တဿေဝ သူရိယော အတ္ထင်္ဂမိ, အန္ဓကာရံ ဇာတံ။ သော ရာဇကုလာ နိက္ခမိတွာ ‘‘ဣဒါနိ ဂေဟံ ဂန္တွာ အာဂမနဝေလာ နတ္ထိ, နဂရသောဘိဏိယာယေဝ ဂေဟံ ဂမိဿာမီ’’တိ ဥပဋ္ဌာကေ ဥယျောဇေတွာ ဧကကောဝ တဿာ ဂေဟံ ပါဝိသိ။ အထ နံ သာ ဒိသွာ ‘‘အယျပုတ္တ, သဟဿံ အာဘတ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, အဟံ အဇ္ဇေဝ အတိဝိကာလော ဇာတော, တသ္မာ ဂေဟံ အဂန္တွာ မနုဿေ ဥယျောဇေတွာ ဧကကောဝ ပဝိဋ္ဌောသ္မိ, သွေ ပန တေ ဒွေ သဟဿာနိ ဒဿာမီ’’တိ။
သာ စိန္တေသိ ‘‘သစာဟံ အဇ္ဇ ဩကာသံ ကရိဿာမိ, အညေသုပိ ဒိဝသေသု တုစ္ဆဟတ္ထကောဝ အာဂမိဿတိ, ဧဝံ မေ ဓနံ ပရိဟာယိဿတိ, န ဒါနိဿ ဩကာသံ ကရိဿာမီ’’တိ။ အထ နံ ဧဝမာဟ ‘‘သာမိ, မယံ ဝဏ္ဏဒါသိယော နာမ, အမှာကံ သဟဿံ အဒတွာ ကေဠိ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, သွေ ဒိဂုဏံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ယာစိ။ နဂရသောဘိဏီ ဒါသိယော အာဏာပေသိ ‘‘ဧတဿ ဣဓ ဌတွာ မံ ဩလောကေတုံ မာ အဒတ္ထ, ဂီဝါယံ တံ ဂဟေတွာ နီဟရိတွာ ဒွါရံ ပိဒဟထာ’’တိ။ တံ သုတွာ ဒါသိယော တထာ ကရိံသု။ အထ သော စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဣမာယ သဒ္ဓိံ အသီတိကောဋိဓနံ ခါဒိံ, သာ မံ ဧကဒိဝသံ တုစ္ဆဟတ္ထံ ဒိသွာ ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ နီဟရာပေသိ, အဟော မာတုဂါမော နာမ ပါပေါ နိလ္လဇ္ဇော အကတညူ မိတ္တဒုဗ္ဘီ’’တိ။ သော မာတုဂါမဿ အဂုဏံ အနုဿရန္တောဝ ဝိရဇ္ဇိ, ပဋိကူလသညံ ပဋိလဘိ, ဃရာဝါသေပိ
ဥက္ကဏ္ဌိတော ‘‘ကိံ မေ ဃရာဝါသေန, အဇ္ဇေဝ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ပုန ဂေဟံ အဂန္တွာ ရာဇာနမ္ပိ အဒိသွာဝ နဂရာ နိက္ခမိတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ ဂင်္ဂါတီရေ အဿမံ မာပေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော ဥပ္ပါဒေတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော တတ္ထ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။
ရာဇာ တံ အပဿန္တော ‘‘ကဟံ မမ သဟာယော’’တိ ပုစ္ဆိ။ နဂရသောဘိဏိယာပိ ကတကမ္မံ သကလနဂရေ ပါကဋံ ဇာတံ။ အထဿ တမတ္ထံ အာစိက္ခိတွာ ‘‘ဣတိ တေ ဒေဝ, သဟာယော လဇ္ဇာယ ဃရမ္ပိ အဂန္တွာ အရညံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိတော ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ တံ သုတွာ နဂရသောဘိဏိံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဧကဒိဝသံ သဟဿံ အလဘိတွာ မမ သဟာယံ ဂီဝါယံ ဂါဟာပေတွာ နီဟရာပေသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သစ္စံ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ပါပေ ဇမ္မီ, သီဃံ မမ သဟာယဿ ဂတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တံ အာနေဟိ, နော စေ အာနေဿသိ, ဇီဝိတံ တေ နတ္ထီ’’တိ။ သာ ရညော ဝစနံ သုတွာ ဘီတာ ရထံ အာရုယှ မဟန္တေန ပရိဝါရေန နဂရာ နိက္ခမိတွာ တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ပရိယေသန္တီ သုတဝသေန တံ ဌာနံ သုတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အယျ, မယာ အန္ဓဗာလဘာဝေန ကတံ ဒေါသံ ခမထ, အဟံ န ပုနေဝံ ကရိဿာမီ’’တိ ယာစိတွာ ‘‘သာဓု, ခမာမိ တေ, နတ္ထိ မေ တယိ အာဃာတော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သစေ မေ ခမထ, မယာ သဒ္ဓိံ ရထံ အဘိရုဟထ, နဂရံ ဂစ္ဆိဿာမ, ဂတကာလေ ယံ မမ ဃရေ ဓနံ အတ္ထိ, သဗ္ဗံ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ သော တဿာ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဣဒါနိ တယာ သဒ္ဓိံ ဂန္တုံ န သက္ကာ, ယဒါ ပန ဣမသ္မိံ လောကေ ယေန န ဘဝိတဗ္ဗံ, တံ ဘဝိဿတိ, အပိ နာမ တဒါ ဂစ္ဆေယျ’’န္တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂင်္ဂါ ကုမုဒိနီ သန္တာ, သင်္ခဝဏ္ဏာ စ ကောကိလာ၊
ဇမ္ဗူ တာလဖလံ ဒဇ္ဇာ, အထ နူန တဒါ သိယာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘဒ္ဒေ, ယထာ ဟိ ကုမုဒသရာ ကုမုဒေဟိ သဉ္ဆန္နာ တိဋ္ဌန္တိ, တထေဝ သစေ သကလာပိ မဟာဂင်္ဂါ ကုမုဒိနီ သီဃသောတံ ပဟာယ သန္တာ ဥပသန္တာ သိယာ, သဗ္ဗေ ကောကိလာ စ သင်္ခဝဏ္ဏာ ဘဝေယျုံ, သဗ္ဗော ဇမ္ဗုရုက္ခော စ တာလဖလံ ဒဒေယျ။ အထ နူန တဒါ သိယာတိ အထ တာဒိသေ ကာလေ အမှာကမ္ပိ သမာဂမော နူန သိယာ, ဘဝေယျ နာမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ဧဝဉ္စ ဝတွာ ပုနပိ တာယ ‘‘ဧဟိ, အယျ, ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဂစ္ဆိဿာမာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကသ္မိံ ကာလေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အသုကသ္မိဉ္စ အသုကသ္မိဉ္စာ’’တိ ဝတွာ သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဒါ ကစ္ဆပလောမာနံ, ပါဝါရော တိဝိဓော သိယာ၊
ဟေမန္တိကံ ပါဝုရဏံ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ မကသပါဒါနံ, အဋ္ဋာလော သုကတော သိယာ၊
ဒဠှော စ အဝိကမ္ပီ စ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ သသဝိသာဏာနံ, နိဿေဏီ သုကတာ သိယာ၊
သဂ္ဂဿာရောဟဏတ္ထာယ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ နိဿေဏိမာရုယှ, စန္ဒံ ခါဒေယျု မူသိကာ၊
ရာဟုဉ္စ ပရိပါတေယျုံ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ သုရာဃဋံ ပိတွာ, မက္ခိကာ ဂဏစာရိဏီ၊
အင်္ဂါရေ ဝါသံ ကပ္ပေယျုံ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ ဗိမ္ဗောဋ္ဌသမ္ပန္နော, ဂဒြဘော သုမုခေါ သိယာ၊
ကုသလော နစ္စဂီတဿ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ ကာကာ ဥလူကာ စ, မန္တယေယျုံ ရဟောဂတာ၊
အညမညံ ပိဟယျေယျုံ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ မုဠာလပတ္တာနံ, ဆတ္တံ ထိရတရံ သိယာ၊
ဝဿဿ ပဋိဃာတာယ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ ကုလကော သကုဏော, ပဗ္ဗတံ ဂန္ဓမာဒနံ၊
တုဏ္ဍေနာဒါယ ဂစ္ဆေယျ, အထ နူန တဒါ သိယာ။
‘‘ယဒါ သာမုဒ္ဒိကံ နာဝံ, သယန္တံ သဝဋာကရံ၊
စေဋော အာဒါယ ဂစ္ဆေယျ, အထ နူန တဒါ သိယာ’’တိ။
တတ္ထ တိဝိဓောတိ ဧကော ကစ္ဆပလောမမယေန ပုပ္ဖေန, ဧကော တူလေန, ဧကော ဥဘယေနာတိ ဧဝံ တိပ္ပကာရော။ ဟေမန္တိကံ ပါဝုရဏန္တိ ဟိမပါတသမယေ ပါဝုရဏာယ ဘဝိတုံ သမတ္ထော။ အထ နူန တဒါ သိယာတိ အထ တသ္မိံ ကာလေ မမ တယာ သဒ္ဓိံ ဧကံသေနေဝ သံသဂ္ဂေါ သိယာ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ပစ္ဆိမပဒံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဋ္ဋာလော သုကတောတိ အဘိရုဟိတွာ ယုဇ္ဈန္တံ ပုရိသသတံ ဓာရေတုံ ယထာ သက္ကောတိ, ဧဝံ သုကတော။ ပရိပါတေယျုန္တိ ပလာပေယျုံ။ အင်္ဂါရေတိ ဝီတစ္စိကင်္ဂါရသန္ထရေ။ ဝါသံ ကပ္ပေယျုန္တိ ဧကေကံ သုရာဃဋံ ပိဝိတွာ မတ္တာ ဝသေယျုံ။ ဗိမ္ဗောဋ္ဌသမ္ပန္နောတိ ဗိမ္ဗဖလသဒိသေဟိ ဩဋ္ဌေဟိ သမန္နာဂတော။ သုမုခေါတိ သုဝဏ္ဏအာဒါသသဒိသော မုခေါ။ ပိဟယေယျုန္တိ အညမညဿ သမ္ပတ္တိံ ဣစ္ဆန္တာ ပိဟယေယျုံ ပတ္ထေယျုံ။ မုဠာလပတ္တာနန္တိ သဏှာနံ မုဠာလဂစ္ဆပတ္တာနံ။ ကုလကောတိ ဧကော ခုဒ္ဒကသကုဏော။ သာမုဒ္ဒိကန္တိ သမုဒ္ဒပက္ခန္ဒနမဟာနာဝံ။ သယန္တံ သဝဋာကရန္တိ ယန္တေန စေဝ ဝဋာကရေန စ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗသမ္ဘာရယုတ္တံ။ စေဋော အာဒါယာတိ ယဒါ ဧဝရူပံ နာဝံ ခုဒ္ဒကော ဂါမဒါရကော ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ဂစ္ဆေယျာတိ အတ္ထော။
ဣတိ မဟာသတ္တော ဣမိနာ အဋ္ဌာနပရိကပ္ပေန ဧကာဒသ ဂါထာ အဘာသိ။ တံ သုတွာ နဂရသောဘိဏီ မဟာသတ္တံ ခမာပေတွာ နဂရံ ဂန္တွာ ရညော တံ ကာရဏံ အာရောစေတွာ အတ္တနော ဇီဝိတံ ယာစိတွာ ဂဏှိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခု မာတုဂါမော နာမ အကတညူ မိတ္တဒုဗ္ဘီ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
အဋ္ဌာနဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၂၆] ၁၀။ ဒီပိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ခမနီယံ ယာပနီယန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဧဠိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဂိရိပရိက္ခိတ္တေ ဧကဒွါရေ ဂိရိဗ္ဗဇသေနာသနေ ဝိဟာသိ။ ဒွါရသမီပေယေဝဿ စင်္ကမော အဟောသိ။ တဒါ ဧဠကပါလကာ ‘‘ဧဠကာ ဧတ္ထ စရန္တူ’’တိ ဂိရိဗ္ဗဇံ ပဝေသေတွာ ကီဠန္တာ ဝိဟရန္တိ။ တေသု ဧကဒိဝသံ သာယံ အာဂန္တွာ ဧဠကေ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေသု ဧကာ ဧဠိကာ ဒူရေ စရမာနာ ဧဠကေ နိက္ခမန္တေ အဒိသွာ ဩဟီယိ။ တံ ပစ္ဆာ နိက္ခမန္တိံ ဧကော ဒီပိကော ဒိသွာ ‘‘ခါဒိဿာမိ န’’န္တိ ဂိရိဗ္ဗဇဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ သာပိ ဣတော စိတော စ ဩလောကေန္တီ တံ ဒိသွာ ‘‘ဧသ မံ မာရေတွာ ခါဒိတုကာမတာယ ဌိတော, သစေ နိဝတ္တိတွာ ပလာယိဿာမိ, ဇီဝိတံ မေ နတ္ထိ, အဇ္ဇ မယာ ပုရိသကာရံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ သိင်္ဂါနိ ဥက္ခိပိတွာ တဿ အဘိမုခံ ဝေဂေန ပက္ခန္ဒိတွာ ဒီပိကဿ ‘‘ဣတော ဂဏှိဿာမိ, ဣတော ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဝိပ္ဖန္ဒတောဝ ဂဟဏံ အနုပဂန္တွာ ဝေဂေန ပလာယိတွာ ဧဠကာနံ အန္တရံ ပါဝိသိ။ အထ ထေရော တံ တေသံ ကိရိယံ ဒိသွာ ပုနဒိဝသေ ဂန္တွာ တထာဂတဿ အာရောစေတွာ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ, သာ ဧဠိကာ အတ္တနော ဥပါယကုသလတာယ ပရက္ကမံ ကတွာ ဒီပိကတော မုစ္စီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘မောဂ္ဂလ္လာန, ဣဒါနိ တာဝ သော ဒီပိကော တံ ဂဟေတုံ နာသက္ခိ, ပုဗ္ဗေ ပန နံ ဝိရဝန္တိံ မာရေတွာ ခါဒီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ မဂဓရဋ္ဌေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ဂါမေ မဟာဘောဂကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကာမေ ပဟာယ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ စိရံ ဟိမဝန္တေ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ ဧကသ္မိံယေဝ ဂိရိဗ္ဗဇေ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ တဒါ ဣမိနာဝ နိယာမေန ဧဠကပါလကေသု ဧဠကေ စရန္တေသု ဧကဒိဝသံ ဧဝမေဝ ဧကံ ဧဠိကံ ပစ္ဆာ နိက္ခမန္တိံ ဒိသွာ ဧကော ဒီပိကော ‘‘ခါဒိဿာမိ န’’န္တိ ဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ သာပိ တံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ မယှံ ဇီဝိတံ နတ္ထိ, ဧကေနုပါယေန ဣမိနာ သဒ္ဓိံ မဓုရပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဟဒယမဿ မုဒုကံ ဇနေတွာ ဇီဝိတံ ရက္ခိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒူရတောဝ တေန သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကရောန္တီ အာဂစ္ဆမာနာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ခမနီယံ ယာပနီယံ, ကစ္စိ မာတုလ တေ သုခံ၊
သုခံ တေ အမ္မာ အဝစ, သုခကာမာဝ တေ မယ’’န္တိ။
တတ္ထ သုခံ တေ အမ္မာတိ မယှံ မာတာပိ ‘‘တုမှာကံ သုခံ ပုစ္ဆေယျာသီ’’တိ အဇ္ဇ မံ အဝစာတိ အတ္ထော။ မယန္တိ မာတုလ မယမ္ပိ တုမှာကံ သုခံ ဧဝ ဣစ္ဆာမာတိ။
တံ သုတွာ ဒီပိကော ‘‘အယံ ဓုတ္တိကာ မံ မာတုလဝါဒေန ဝဉ္စေတုကာမာ, န မေ ကက္ခဠဘာဝံ ဇာနာတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နင်္ဂုဋ္ဌံ မေ အဝက္ကမ္မ, ဟေဌယိတွာန ဧဠိကေ၊
သာဇ္ဇ မာတုလဝါဒေန, မုဉ္စိတဗ္ဗာ နု မညသီ’’တိ။
တဿတ္ထော – တွံ မမ နင်္ဂုဋ္ဌမဏ္ဍလံ အက္ကမိတွာ ဟေဌယိတွာ အာဂစ္ဆသိ, သာ တွံ ‘‘အဇ္ဇ မာတုလဝါဒေန မုဉ္စိတဗ္ဗာဟမသ္မီ’’တိ မညသိ နု, ဧဝံ မညသိ မညေတိ။
တံ သုတွာ ဣတရာ ‘‘မာတုလ, မာ ဧဝံ ကရီ’’တိ ဝတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပုရတ္ထာမုခေါ နိသိန္နောသိ, အဟံ တေ မုခမာဂတာ၊
ပစ္ဆတော တုယှံ နင်္ဂုဋ္ဌံ, ကထံ ခွါဟံ အဝက္ကမိ’’န္တိ။
တတ္ထ မုခန္တိ အဘိမုခံ။ ကထံ ခွါဟံ အဝက္ကမိန္တိ တဝ ပစ္ဆတော ဌိတံ အဟံ ကထံ အဝက္ကမိန္တိ အတ္ထော။
အထ နံ သော ‘‘ကိံ ကထေသိ ဧဠိကေ, မမ နင်္ဂုဋ္ဌဿ အဋ္ဌိတဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာဝတာ စတုရော ဒီပါ, သသမုဒ္ဒါ သပဗ္ဗတာ၊
တာဝတာ မယှံ နင်္ဂုဋ္ဌံ, ကထံ ခေါ တံ ဝိဝဇ္ဇယီ’’တိ။
တတ္ထ တာဝတာတိ ဧတ္တကံ ဌာနံ မမ နင်္ဂုဋ္ဌံ ပရိက္ခိပိတွာ ဂတန္တိ ဝဒတိ။
တံ သုတွာ ဧဠိကာ ‘‘အယံ ပါပေါ မဓုရကထာယ န အလ္လီယတိ, ပဋိသတ္တု ဟုတွာ တဿ ကထေဿာမီ’’တိ ဝတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပုဗ္ဗေဝ မေတမက္ခိံသု, မာတာ ပိတာ စ ဘာတရော၊
ဒီဃံ ဒုဋ္ဌဿ နင်္ဂုဋ္ဌံ, သာမှိ ဝေဟာယသာဂတာ’’တိ။
တတ္ထ အက္ခိံသူတိ ပုဗ္ဗေဝ မေ ဧတံ မာတာ စ ပိတာ စ ဘာတရော စ အာစိက္ခိံသု။ သာမှီတိ သာ အဟံ ဉာတကာနံ သန္တိကာ တဝ နင်္ဂုဋ္ဌဿ ဒီဃဘာဝံ သုတွာ တဝ နင်္ဂုဋ္ဌံ ပရိဟရန္တီ ဝေဟာယသာ အာကာသေန အာဂတာတိ။
အထ နံ သော ‘‘ဇာနာမိ တေ အဟံ အာကာသေန အာဂတဘာဝံ, ဧဝံ အာဂစ္ဆန္တီ ပန မယှံ ဘက္ခေ နာသေတွာ အာဂတာသီ’’တိ ဝတွာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘တဉ္စ ဒိသွာန အာယန္တိံ, အန္တလိက္ခသ္မိ ဧဠိကေ၊
မိဂသံဃော ပလာယိတ္ထ, ဘက္ခော မေ နာသိတော တယာ’’တိ။
တံ သုတွာ ဣတရာ မရဏဘယဘီတာ အညံ ကာရဏံ အာဟရိတုံ အသက္ကောန္တီ ‘‘မာတုလ, မာ ဧဝရူပံ ကက္ခဠကမ္မံ ကရိ, ဇီဝိတံ မေ ဒေဟီ’’တိ ဝိလပိ။ ဣတရောပိ နံ ဝိလပန္တိညေဝ ခန္ဓေ ဂဟေတွာ မာရေတွာ ခါဒိ။
‘‘ဣစ္စေဝံ ဝိလပန္တိယာ, ဧဠကိယာ ရုဟဂ္ဃသော၊
ဂလကံ အနွာဝမဒ္ဒိ, နတ္ထိ ဒုဋ္ဌေ သုဘာသိတံ။
‘‘နေဝ ဒုဋ္ဌေ နယော အတ္ထိ, န ဓမ္မော န သုဘာသိတံ၊
နိက္ကမံ ဒုဋ္ဌေ ယုဉ္ဇေထ, သော စ သဗ္ဘိံ န ရဉ္ဇတီ’’တိ။ –
ဣမာ ဒွေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ –
တတ္ထ ရုဟဂ္ဃသောတိ ရုဟိရဘက္ခော လောဟိတပါယီ သာဟသိကဒီပိကော။ ဂလကံ အနွာဝမဒ္ဒီတိ ဂီဝံ မဒ္ဒိ, ဍံသိတွာ ဖာလေသီတိ အတ္ထော။ နယောတိ ကာရဏံ။ ဓမ္မောတိ သဘာဝေါ။ သုဘာသိတန္တိ သုကထိတဝစနံ, သဗ္ဗမေတံ ဒုဋ္ဌေ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ နိက္ကမံ ဒုဋ္ဌေ ယုဉ္ဇေထာတိ ဘိက္ခဝေ, ဒုဋ္ဌပုဂ္ဂလေ ပရက္ကမမေဝ ယုဉ္ဇေယျ။ သော စ သဗ္ဘိံ န ရဉ္ဇတီတိ သော ပန ပုဂ္ဂလော သဗ္ဘိံ သုန္ဒရံ သုဘာသိတံ န ရဉ္ဇတိ, န ပိယာယတီတိ အတ္ထော။ တာပသော တေသံ ကိရိယံ သဗ္ဗံ အဒ္ဒသ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဧဠိကာဝ ဧတရဟိ ဧဠိကာ အဟောသိ, ဒီပိကောပိ ဧတရဟိ ဒီပိကောဝ, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒီပိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
ကစ္စာနီ အဋ္ဌသဒ္ဒဉ္စ, သုလသာ စ သုမင်္ဂလံ၊
ဂင်္ဂမာလဉ္စ စေတိယံ, ဣန္ဒြိယဉ္စေဝ အာဒိတ္တံ၊
အဋ္ဌာနဉ္စေဝ ဒီပိ စ, ဒသ အဋ္ဌနိပါတကေ။
အဋ္ဌကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ နဝကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၂၇] ၁။ ဂိဇ္ဈဇာတကဝဏ္ဏနာ
ပရိသင်္ကုပထော နာမာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဧကော ကုလပုတ္တော နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာပိ အတ္ထကာမေဟိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ စေဝ သဗြဟ္မစာရီဟိ စ ‘‘ဧဝံ တေ အဘိက္ကမိတဗ္ဗံ, ဧဝံ ပဋိက္ကမိတဗ္ဗံ, ဧဝံ အာလောကိတဗ္ဗံ, ဧဝံ ဝိလောကိတဗ္ဗံ, ဧဝံ သမိဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဧဝံ ပသာရိတဗ္ဗံ, ဧဝံ နိဝါသေတဗ္ဗံ, ဧဝံ ပါရုပိတဗ္ဗံ, ဧဝံ ပတ္တော ဂဟေတဗ္ဗော, ယာပနမတ္တံ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရေန ဘောဇနေ မတ္တညုနာ ဇာဂရိယမနုယုတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ဣဒံ အာဂန္တုကဝတ္တံ နာမ ဇာနိတဗ္ဗံ, ဣဒံ ဂမိကဝတ္တံ နာမ, ဣမာနိ စုဒ္ဒသ ခန္ဓကဝတ္တာနိ, အသီတိ မဟာဝတ္တာနိ။ တတ္ထ တေ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ, ဣမေ တေရသ ဓုတင်္ဂဂုဏာ နာမ, ဧတေ သမာဒါယ ဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ ဩဝဒိယမာနော ဒုဗ္ဗစော အဟောသိ အက္ခမော အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ။ ‘‘အဟံ တုမှေ န ဝဒါမိ, တုမှေ ပန မံ ကသ္မာ ဝဒထ, အဟမေဝ အတ္တနော အတ္ထံ ဝါ အနတ္ထံ ဝါ ဇာနိဿာမီ’’တိ အတ္တာနံ အဝစနီယံ အကာသိ။ အထဿ ဒုဗ္ဗစဘာဝံ ဉတွာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ အဂုဏကထံ ကထေန္တာ နိသီဒိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဒုဗ္ဗစောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကသ္မာ ဘိက္ခု ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္ထကာမာနံ ဝစနံ န ကရောသိ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ အကတွာ ဝေရမ္ဘဝါတမုခေ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏော ဇာတော’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ဗောဓိသတ္တော ဂိဇ္ဈယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ။ ပုတ္တော ပနဿ သုပတ္တော နာမ ဂိဇ္ဈရာဇာ အနေကသဟဿဂိဇ္ဈပရိဝါရော ထာမသမ္ပန္နော အဟောသိ။ သော မာတာပိတရော ပေါသေသိ, ထာမသမ္ပန္နတ္တာ ပန အတိဒူရံ ဥပ္ပတတိ။ အထ နံ ပိတာ ‘‘တာတ, ဧတ္တကံ နာမ ဌာနံ အတိက္ကမိတွာ န ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဩဝဒိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာပိ ဧကဒိဝသံ
ပန ဝုဋ္ဌေ ဒေဝေ ဂိဇ္ဈေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပတိတွာ သေသေ ဩဟာယ အတိဘူမိံ ဂန္တွာ ဝေရမ္ဘဝါတမုခံ ပတွာ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဘာဝံ ပါပုဏိ။ သတ္ထာ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပရိသင်္ကုပထော နာမ, ဂိဇ္ဈပန္ထော သနန္တနော၊
တတြာသိ မာတာပိတရော, ဂိဇ္ဈော ပေါသေသိ ဇိဏ္ဏကေ၊
တေသံ အဇဂရမေဒံ, အစ္စဟာသိ ဗဟုတ္တသော။
‘‘ပိတာ စ ပုတ္တံ အဝစ, ဇာနံ ဥစ္စံ ပပါတိနံ၊
သုပတ္တံ ထာမသမ္ပန္နံ, တေဇဿိံ ဒူရဂါမိနံ။
‘‘ပရိပ္လဝန္တံ ပထဝိံ, ယဒါ တာတ ဝိဇာနဟိ၊
သာဂရေန ပရိက္ခိတ္တံ, စက္ကံဝ ပရိမဏ္ဍလံ၊
တတော တာတ နိဝတ္တဿု, မာဿု ဧတ္တော ပရံ ဂမိ။
‘‘ဥဒပတ္တောသိ ဝေဂေန, ဗလီ ပက္ခီ ဒိဇုတ္တမော၊
ဩလောကယန္တော ဝက္ကင်္ဂေါ, ပဗ္ဗတာနိ ဝနာနိ စ။
‘‘အဒ္ဒဿ ပထဝိံ ဂိဇ္ဈော, ယထာသာသိ ပိတုဿုတံ၊
သာဂရေန ပရိက္ခိတ္တံ, စက္ကံဝ ပရိမဏ္ဍလံ။
‘‘တဉ္စ သော သမတိက္ကမ္မ, ပရမေဝစ္စဝတ္တထ၊
တဉ္စ ဝါတသိခါ တိက္ခာ, အစ္စဟာသိ ဗလိံ ဒိဇံ။
‘‘နာသက္ခာတိဂတော ပေါသော, ပုနဒေဝ နိဝတ္တိတုံ၊
ဒိဇော ဗျသနမာပါဒိ, ဝေရမ္ဘာနံ ဝသံ ဂတော။
‘‘တဿ ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ, ယေ စညေ အနုဇီဝိနော၊
သဗ္ဗေ ဗျသနမာပါဒုံ, အနောဝါဒကရေ ဒိဇေ။
‘‘ဧဝမ္ပိ ဣဓ ဝုဍ္ဎာနံ, ယော ဝါကျံ နာဝဗုဇ္ဈတိ၊
အတိသီမစရော ဒိတ္တော, ဂိဇ္ဈောဝါတီတသာသနော၊
သ ဝေ ဗျသနံ ပပ္ပေါတိ, အကတွာ ဝုဍ္ဎသာသန’’န္တိ။
တတ္ထ ပရိသင်္ကုပထောတိ သင်္ကုပထော။ မနုဿာ ဟိရညသုဝဏ္ဏတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တာ တသ္မိံ ပဒေသေ ခါဏုကေ ကောဋ္ဋေတွာ တေသု ရဇ္ဇုယော ဗန္ဓိတွာ ဂစ္ဆန္တိ, တေန သော ဂိဇ္ဈပဗ္ဗတေ ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ‘‘သင်္ကုပထော’’တိ ဝုစ္စတိ။
ဂိဇ္ဈပန္ထောတိ ဂိဇ္ဈပဗ္ဗတမတ္ထကေ မဟာမဂ္ဂေါ။ သနန္တနောတိ ပေါရာဏော။ တတြာသီတိ တသ္မိံ ဂိဇ္ဈပဗ္ဗတမတ္ထကေ သင်္ကုပထေ ဧကော ဂိဇ္ဈော အာသိ, သော ဇိဏ္ဏကေ မာတာပိတရော ပေါသေသိ။ အဇဂရမေဒန္တိ အဇဂရာနံ မေဒံ။ အစ္စဟာသီတိ အတိဝိယ အာဟရိ။ ဗဟုတ္တသောတိ ဗဟုသော။ ဇာနံ ဥစ္စံ ပပါတိနန္တိ ‘‘ပုတ္တော တေ အတိဥစ္စံ ဌာနံ လင်္ဃတီ’’တိ သုတွာ ‘‘ဥစ္စေ ပပါတီ အယ’’န္တိ ဇာနန္တော။ တေဇဿိန္တိ ပုရိသတေဇသမ္ပန္နံ။ ဒူရဂါမိနန္တိ တေနေဝ တေဇေန ဒူရဂါမိံ။ ပရိပ္လဝန္တန္တိ ဥပ္ပလပတ္တံ ဝိယ ဥဒကေ ဥပ္လဝမာနံ။ ဝိဇာနဟီတိ ဝိဇာနာသိ။ စက္ကံဝ ပရိမဏ္ဍလန္တိ ယသ္မိံ တေ ပဒေသေ ဌိတဿ သမုဒ္ဒေန ပရိစ္ဆိန္နော ဇမ္ဗုဒီပေါ စက္ကမဏ္ဍလံဝ ပညာယတိ, တတော တာတ နိဝတ္တာဟီတိ ဩဝဒန္တော ဧဝမာဟ။
ဥဒပတ္တောသီတိ ပိတု ဩဝါဒံ အကတွာ ဧကဒိဝသံ ဂိဇ္ဈေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပတိတော တေ ဩဟာယ ပိတရာ ကထိတဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ ဩလောကယန္တောတိ တံ ဌာနံ ပတွာ ဟေဋ္ဌာ ဩလောကေန္တော။ ဝက္ကင်္ဂေါတိ ဝင်္ကဂီဝေါ။ ယထာသာသိ ပိတုဿုတန္တိ ယထာဿ ပိတု သန္တိကာ သုတံ အာသိ, တထေဝ အဒ္ဒသ, ‘‘ယထာဿာသီ’’တိပိ ပါဌော။ ပရမေဝစ္စဝတ္တထာတိ ပိတရာ အက္ခာတဋ္ဌာနတော ပရံ အတိဝတ္တောဝ။ တဉ္စ ဝါတသိခါ တိက္ခာတိ တံ အနောဝါဒကံ ဗလိမ္ပိ သမာနံ ဒိဇံ တိခိဏဝေရမ္ဘဝါတသိခါ အစ္စဟာသိ အတိဟရိ, စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ အကာသိ။ နာသက္ခာတိဂတောတိ နာသက္ခိ အတိဂတော။ ပေါသောတိ သတ္တော။ အနောဝါဒကရေတိ တသ္မိံ ဒိဇေ ပဏ္ဍိတာနံ ဩဝါဒံ အကရောန္တေ သဗ္ဗေပိ တေ မဟာဒုက္ခံ ပါပုဏိံသု။ အကတွာ ဝုဍ္ဎသာသနန္တိ ဝုဍ္ဎာနံ ဟိတကာမာနံ ဝစနံ အကတွာ ဧဝမေဝ ဗျသနံ မဟာဒုက္ခံ ပါပုဏာတိ။ တသ္မာ တွံ ဘိက္ခု မာ ဂိဇ္ဈသဒိသော ဘဝ, အတ္ထကာမာနံ ဝစနံ ကရောဟီတိ။ သော သတ္ထာရာ ဧဝံ ဩဝဒိတော တတော ပဋ္ဌာယ သုဝစော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဒုဗ္ဗစဂိဇ္ဈော ဧတရဟိ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခု အဟောသိ, ဂိဇ္ဈပိတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဂိဇ္ဈဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၂၈] ၂။ ကောသမ္ဗိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ပုထုသဒ္ဒေါတိ ဣဒံ သတ္ထာ ကောသမ္ဗိံ နိဿာယ ဃောသိတာရာမေ ဝိဟရန္တော ကောသမ္ဗိယံ ဘဏ္ဍနကာရကေ ဘိက္ခူ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၄၅၁ အာဒယော) အာဂတမေဝ, အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ တဒါ ကိရ ဒွေ ဘိက္ခူ ဧကသ္မိံ အာဝါသေ ဝသိံသု ဝိနယဓရော စ သုတ္တန္တိကော စ။ တေသု သုတ္တန္တိကော ဧကဒိဝသံ သရီရဝလဉ္ဇံ ကတွာ ဥဒကကောဋ္ဌကေ အာစမနဥဒကာဝသေသံ ဘာဇနေ ဌပေတွာ နိက္ခမိ။ ပစ္ဆာ ဝိနယဓရော တတ္ထ ပဝိဋ္ဌော တံ ဥဒကံ ဒိသွာ နိက္ခမိတွာ ဣတရံ ပုစ္ဆိ ‘‘အာဝုသော, တယာ ဥဒကံ ဌပိတ’’န္တိ။ ‘‘အာမာဝုသော’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနေတ္ထ အာပတ္တိဘာဝံ န ဇာနာသီ’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော န ဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘ဟောတိ, အာဝုသော, ဧတ္ထ အာပတ္တီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ ပဋိကရိဿာမိ န’’န္တိ။ ‘‘သစေ ပန တေ, အာဝုသော, အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ ကတံ, နတ္ထိ အာပတ္တီ’’တိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ အဟောသိ။ ဝိနယဓရောပိ အတ္တနော နိဿိတကာနံ ‘‘အယံ သုတ္တန္တိကော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇမာနောပိ န ဇာနာတီ’’တိ အာရောစေသိ။ တေ တဿ နိဿိတကေ ဒိသွာ ‘‘တုမှာကံ ဥပဇ္ဈာယော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာပိ အာပတ္တိဘာဝံ န ဇာနာတီ’’တိ အာဟံသု။ တေ ဂန္တွာ အတ္တနော ဥပဇ္ဈာယဿ အာရောစေသုံ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘အယံ ဝိနယဓရော ပုဗ္ဗေ ‘အနာပတ္တီ’တိ ဝတွာ ဣဒါနိ ‘အာပတ္တီ’တိ ဝဒတိ, မုသာဝါဒီ ဧသော’’တိ။ တေ ဂန္တွာ ‘‘တုမှာကံ ဥပဇ္ဈာယော မုသာဝါဒီ’’တိ ဧဝံ အညမညံ ကလဟံ ဝဍ္ဎယိံသု။ တတော ဝိနယဓရော ဩကာသံ လဘိတွာ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေန ဥက္ခေပနီယကမ္မံ အကာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ တေသံ ပစ္စယဒါယကာ ဥပါသကာပိ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ အဟေသုံ။ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟိကာ ဘိက္ခုနိယောပိ အာရက္ခဒေဝတာပိ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ အဟေသုံ။ တာသံ သန္ဒိဋ္ဌသမ္ဘတ္တာ အာကာသဋ္ဌဒေဝတာပိ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ သဗ္ဗေ ပုထုဇ္ဇနာ ဒွေ ပက္ခာ အဟေသုံ။ ယာဝ အကနိဋ္ဌဘဝနာ ပန ဣဒံ ကောလာဟလံ အဂမာသိ။
အထေကော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ခေပကာနံ ‘‘ဓမ္မိကေနေဝ ကမ္မေန အယံ ဥက္ခိတ္တော, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာနံ အဓမ္မိကေန ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော’’တိ လဒ္ဓိံ, ဥက္ခေပကေဟိ ဝါရိယမာနာနမ္ပိ တေသံ တံ အနုပရိဝါရေတွာ စရဏဘာဝဉ္စ သတ္ထု အာရောစေသိ။ ဘဂဝါ ‘‘သမဂ္ဂါ ကိရ ဟောန္တူ’’တိ ဒွေ ဝါရေ ပေသေတွာ ‘‘န ဣစ္ဆန္တိ ဘန္တေ သမဂ္ဂါ ဘဝိတု’’န္တိ
သုတွာ တတိယဝါရေ ‘‘ဘိန္နော ဘိက္ခုသံဃော’’တိ တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဥက္ခေပကာနံ ဥက္ခေပနေ, ဣတရေသဉ္စ အသဉ္စိစ္စ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ အာဒီနဝံ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ ပုန တေသံ တတ္ထေဝ ဧကသီမာယံ ဥပေါသထာဒီနိ ကာရေတွာ ဘတ္တဂ္ဂါဒီသု ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ‘‘အာသနန္တရိကာယ နိသီဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဘတ္တဂ္ဂေ ဝတ္တံ ပညာပေတွာ ‘‘ဣဒါနိပိ ဘဏ္ဍနဇာတာ ဝိဟရန္တီ’’တိ သုတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍန’’န္တိအာဒီနိ ဝတွာ အညတရေန ဘိက္ခုနာ ဓမ္မဝါဒိနာ ဘဂဝတော ဝိဟေသံ အနိစ္ဆန္တေန ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မသာမိ, အပ္ပေါဿုက္ကော ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတု, မယံ တေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝါဒေန ပညာယိဿာမာ’’တိ ဝုတ္တေ –
ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တော နာမ ကာသိရာဇာ အဟောသီတိ ဗြဟ္မဒတ္တေန ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ရဇ္ဇံ အစ္ဆန္ဒိတွာ အညာတကဝေသေန ဝသန္တဿ မာရိတဘာဝဉ္စေဝ ဒီဃာဝုကုမာရေန အတ္တနော ဇီဝိတေ ဒိန္နေ တတော ပဋ္ဌာယ တေသံ သမဂ္ဂဘာဝဉ္စ ကထေတွာ ‘‘တေသဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇူနံ အာဒိန္နဒဏ္ဍာနံ အာဒိန္နသတ္ထာနံ ဧဝရူပံ ခန္တိသောရစ္စံ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သောဘေထ, ယံ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ ခမာ စ ဘဝေယျာထ သောရတာ စာ’’တိ ဩဝဒိတွာ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍန’’န္တိ ဝါရေတွာ အနောရမန္တေ ဒိသွာ ‘‘ပရိယာဒိဏ္ဏရူပါ ခေါ ဣမေ မောဃပုရိသာ, န ယိမေ သုကရာ သညာပေတု’’န္တိ ပက္ကမိတွာ ပုနဒိဝသေ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ဂန္ဓကုဋိယာ ထောကံ ဝိဿမိတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ အတ္တနော ပတ္တစီဝရမာဒါယ သံဃမဇ္ဈေ အာကာသေ ဌတွာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပုထုသဒ္ဒေါ သမဇနော, န ဗာလော ကောစိ မညထ၊
သံဃသ္မိံ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ, နာညံ ဘိယျော အမညရုံ။
‘‘ပရိမုဋ္ဌာ ပဏ္ဍိတာဘာသာ, ဝါစာဂေါစရဘာဏိနော၊
ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခါယာမံ, ယေန နီတာ န တံ ဝိဒူ။
‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ, အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ၊
ယေ စ တံ ဥပနယှန္တိ, ဝေရံ တေသံ န သမ္မတိ။
‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ, အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ၊
ယေ စ တံ နုပနယှန္တိ, ဝေရံ တေသူပသမ္မတိ။
‘‘န ဟိ ဝေရေန ဝေရာနိ, သမ္မန္တီဓ ကုဒါစနံ၊
အဝေရေန စ သမ္မန္တိ, ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော။
‘‘ပရေ စ န ဝိဇာနန္တိ, မယမေတ္ထ ယမာမသေ၊
ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တိ, တတော သမ္မန္တိ မေဓဂါ။
‘‘အဋ္ဌိစ္ဆိန္နာ ပါဏဟရာ, ဂဝါဿဓနဟာရိနော၊
ရဋ္ဌံ ဝိလုမ္ပမာနာနံ, တေသမ္ပိ ဟောတိ သင်္ဂတိ၊
ကသ္မာ တုမှာက နော သိယာ။
‘‘သစေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ, သဒ္ဓိံစရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ၊
အဘိဘုယျ သဗ္ဗာနိ ပရိဿယာနိ, စရေယျ တေနတ္တမနော သတီမာ။
‘‘နော စေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ, သဒ္ဓိံစရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ၊
ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယ, ဧကော စရေ မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ။
‘‘ဧကဿ စရိတံ သေယျော, နတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာ၊
ဧကော စရေ န ပါပါနိ ကယိရာ, အပ္ပေါဿုက္ကော မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ’’တိ။
တတ္ထ ပုထု မဟာသဒ္ဒေါ အဿာတိ ပုထုသဒ္ဒေါ။ သမဇနောတိ သမာနော ဧကသဒိသော ဇနော, သဗ္ဗောဝါယံ ဘဏ္ဍနကာရကဇနော သမန္တတော သဒ္ဒနိစ္ဆာရဏေန ပုထုသဒ္ဒေါ စေဝ သဒိသော စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ န ဗာလော ကောစိ မညထာတိ တတ္ထ ကောစိ ဧကောပိ ‘‘အဟံ
ဗာလော’’တိ န မညိတ္ထ, သဗ္ဗေ ပဏ္ဍိတမာနိနော, သဗ္ဗောဝါယံ ဘဏ္ဍနကာရကော ဇနောယေဝ။ နာညံ ဘိယျော အမညရုန္တိ ကောစိ ဧကောပိ ‘‘အဟံ ဗာလော’’တိ န မညိတ္ထ, ဘိယျော စ သံဃသ္မိံ ဘိဇ္ဇမာနေ အညမ္ပိ ဧကံ ‘‘မယှံ ကာရဏာ သံဃော ဘိဇ္ဇတီ’’တိ ဣဒံ ကာရဏံ န မညိတ္ထာတိ အတ္ထော။
ပရိမုဋ္ဌာတိ မုဋ္ဌဿတိနော။ ပဏ္ဍိတာဘာသာတိ အတ္တနော ပဏ္ဍိတမာနေန ပဏ္ဍိတသဒိသာ။ ဝါစာဂေါစရဘာဏိနောတိ ရာ-ကာရဿ ရဿာဒေသော ကတော, ဝါစာဂေါစရာ စ န သတိပဋ္ဌာနာဒိအရိယဓမ္မဂေါစရာ, ဘာဏိနော စ။ ကထံ ဘာဏိနော? ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခါယာမန္တိ, ယာဝ မုခံ ပသာရေတုံ ဣစ္ဆန္တိ, တာဝ ပသာရေတွာ အဂ္ဂပါဒေဟိ ဌတွာ ဘာဏိနော, ဧကောပိ သံဃဂါရဝေန မုခသင်္ကောစနံ န ကရောတီတိ အတ္ထော။ ယေန နီတာတိ ယေန ဘဏ္ဍနေန ဣမံ နိလ္လဇ္ဇဘာဝံ နီတာ။ န တံ ဝိဒူတိ ဧဝံ ‘‘အာဒီနဝံ ဣဒ’’န္တိ တံ န ဇာနန္တိ။
ယေ စ တံ ဥပနယှန္တီတိ တံ ‘‘အက္ကောစ္ဆိ မ’’န္တိအာဒိကံ အာကာရံ ယေ ဥပနယှန္တိ။ သနန္တနောတိ ပေါရာဏော။ ပရေတိ ပဏ္ဍိတေ ဌပေတွာ တတော အညေ ဘဏ္ဍနကာရကာ ပရေ နာမ။ တေ ဧတ္ထ သံဃမဇ္ဈေ ကောလာဟလံ ကရောန္တာ ‘‘မယံ ယမာမသေ ဥပယမာမ နဿာမ, သတတံ သမိတံ မစ္စုသန္တိကံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ န ဇာနန္တိ။ ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တီတိ ယေ တတ္ထ ပဏ္ဍိတာ ‘‘မယံ မစ္စုသမီပံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝိဇာနန္တိ။ တတော သမ္မန္တိ မေဓဂါတိ ဘိက္ခဝေ, ဧဝဉှိ တေ ဇာနန္တာ ယောနိသောမနသိကာရံ ဥပ္ပါဒေတွာ မေဓဂါနံ ကလဟာနံ ဝူပသမာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။
အဋ္ဌိစ္ဆိန္နာတိ အယံ ဂါထာ ဗြဟ္မဒတ္တဉ္စ ဒီဃာဝုကုမာရဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တေသမ္ပိ ဟောတိ သင်္ဂတိ။ ကသ္မာ တုမှာကံ န ဟောတိ? ယေသံ ဝေါ နေဝ မာတာပိတူနံ အဋ္ဌီနိ ဆိန္နာနိ, န ပါဏာ ဟဋာ, န ဂဝါဿဓနာနိ ဟဋာနိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘိက္ခဝေ, တေသဉှိ နာမ အာဒိန္နဒဏ္ဍာနံ အာဒိန္နသတ္ထာနံ ရာဇူနံ ဧဝရူပါ သင်္ဂတိ သမာဂမော အာဝါဟဝိဝါဟသမ္ဗန္ဓံ ကတွာ ဧကတော ပါနဘောဇနံ ဟောတိ, တုမှေ ဧဝရူပေ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တနော ဝေရမတ္တမ္ပိ ဇဟိတုံ န သက္ကောထ, ကော တုမှာကံ ဘိက္ခုဘာဝေါတိ။
သစေ လဘေထာတိအာဒိဂါထာယော ပဏ္ဍိတသဟာယဿ စ ဗာလသဟာယဿ စ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ အဘိဘုယျ သဗ္ဗာနိ ပရိဿယာနီတိ သဗ္ဗေ ပါကဋပရိဿယေ စ ပဋိစ္ဆန္နပရိဿယေ စ အဘိဘဝိတွာ တေန သဒ္ဓိံ အတ္တမနော သတိမာ စရေယျ။ ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယာတိ ယထာ အတ္တနော ဝိဇိတံ ရဋ္ဌံ မဟာဇနကရာဇာ စ အရိန္ဒမရာဇာ စ ပဟာယ ဧကကောဝ စရိံသု, ဧဝံ စရေယျာတိ အတ္ထော။ မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါတိ မာတင်္ဂေါ အရညေ နာဂေါဝ။ မာတင်္ဂေါတိ ဟတ္ထီ ဝုစ္စတိ, နာဂေါတိ မဟန္တာဓိဝစနမေတံ။ ယထာ ဟိ မာတုပေါသကော မာတင်္ဂနာဂေါ အရညေ ဧကကော စရိ, န စ ပါပါနိ အကာသိ, ယထာ စ သီလဝဟတ္ထိနာဂေါ။ ယထာ စ ပါလိလေယျကော, ဧဝံ ဧကော စရေ, န စ ပါပါနိ ကယိရာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
သတ္ထာ ဧဝံ ကထေတွာပိ တေ ဘိက္ခူ သမဂ္ဂေ ကာတုံ အသက္ကောန္တော ဗာလကလောဏကဂါမံ ဂန္တွာ ဘဂုတ္ထေရဿ ဧကီဘာဝေ အာနိသံသံ ကထေတွာ တတော တိဏ္ဏံ ကုလပုတ္တာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တေသံ သာမဂ္ဂိဝါသေ အာနိသံသံ ကထေတွာ တတော ပါလိလေယျကဝနသဏ္ဍံ ဂန္တွာ တတ္ထ တေမာသံ ဝသိတွာ ပုန ကောသမ္ဗိံ အဂန္တွာ သာဝတ္ထိမေဝ အဂမာသိ။ ကောသမ္ဗိဝါသိနောပိ ဥပါသကာ ‘‘ဣမေ ခေါ အယျာ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဗဟုနော အမှာကံ အနတ္ထဿ ကာရကာ, ဣမေဟိ ဥဗ္ဗာဠှော ဘဂဝါ ပက္ကန္တော, ဣမေသံ နေဝ အဘိဝါဒနာဒီနိ ကရိဿာမ, န ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍပါတံ ဒဿာမ, ဧဝံ ဣမေ ပက္ကမိဿန္တိ ဝါ ဝေရံ ဝိရမိဿန္တိ ဝါ ဘဂဝန္တံ ဝါ ပသာဒေဿန္တီ’’တိ သမ္မန္တယိတွာ တထေဝ အကံသု။ တေ တေန ဒဏ္ဍကမ္မေန ပီဠိတာ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ ခမာပေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘ပိတာ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ အဟောသိ, မာတာ မဟာမာယာ, ဒီဃာဝုကုမာရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကောသမ္ဗိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၂၉] ၃။ မဟာသုဝဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒုမော ယဒါ ဟောတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ကောသလဇနပဒေ အညတရံ ပစ္စန္တဂါမံ ဥပနိဿာယ အရညေ ဝိဟာသိ။ မနုဿာ တဿ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနာနိ သမ္ပာဒေတွာ ဂမနာဂမနသမ္ပန္နေ ဌာနေ သေနာသနံ ကတွာ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ တဿ ဝဿူပဂတဿ ပဌမမာသေယေဝ သော ဂါမော ဈာယိ, မနုဿာနံ ဗီဇမတ္တမ္ပိ အဝသိဋ္ဌံ နာဟောသိ။ တေ တဿ ပဏီတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဒါတုံ နာသက္ခိံသု။ သော သပ္ပါယသေနာသနေပိ ပိဏ္ဍပါတေန ကိလမန္တော မဂ္ဂံ ဝါ ဖလံ ဝါ နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခိ။ အထ နံ တေမာသစ္စယေန သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတုံ အာဂတံ သတ္ထာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ကစ္စိ ဘိက္ခု ပိဏ္ဍပါတေန န ကိလမန္တောသိ, သေနာသနသပ္ပါယဉ္စ အဟောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘တဿ သေနာသနံ သပ္ပါယ’’န္တိ ဉတွာ ‘‘ဘိက္ခု သမဏေန နာမ သေနာသနသပ္ပါယေ သတိ လောလုပ္ပစာရံ ပဟာယ ကိဉ္စိဒေဝ ယထာလဒ္ဓံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ သန္တုဋ္ဌေန သမဏဓမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အတ္တနော နိဝါသသုက္ခရုက္ခေ စုဏ္ဏံ ခါဒန္တာပိ လောလုပ္ပစာရံ ပဟာယ သန္တုဋ္ဌာ မိတ္တဓမ္မံ အဘိန္ဒိတွာ အညတ္ထ န ဂမိံသု, တွံ ပန ကသ္မာ ‘ပိဏ္ဍပါတော ပရိတ္တော လူခေါ’တိ သပ္ပါယသေနာသနံ ပရိစ္စဇီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဟိမဝန္တေ ဂင်္ဂါတီရေ ဧကသ္မိံ ဥဒုမ္ဗရဝနေ အနေကသတသဟဿာ သုကာ ဝသိံသု။ တတြ ဧကော သုဝရာဇာ အတ္တနော နိဝါသရုက္ခဿ ဖလေသု ခီဏေသု ယဒေဝ အဝသိဋ္ဌံ ဟောတိ အင်္ကုရော ဝါ ပတ္တံ ဝါ တစော ဝါ ပပဋိကာ ဝါ, တံ ခါဒိတွာ ဂင်္ဂါယ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ပရမပ္ပိစ္ဆသန္တုဋ္ဌော ဟုတွာ အညတ္ထ န ဂစ္ဆတိ။ တဿ အပ္ပိစ္ဆသန္တုဋ္ဌဘာဝဂုဏေန သက္ကဿ ဘဝနံ ကမ္ပိ။ သက္ကော အာဝဇ္ဇမာနော တံ ဒိသွာ တဿ ဝီမံသနတ္ထံ အတ္တနော အာနုဘာဝေန တံ ရုက္ခံ သုက္ခာပေသိ။ ရုက္ခော ခါဏုကမတ္တော ဟုတွာ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒေါ ဝါတေ ပဟရန္တေ အာကောဋိယမာနော ဝိယ အဋ္ဌာသိ။ တဿ ဆိဒ္ဒေဟိ စုဏ္ဏာနိ နိက္ခမန္တိ။ သုဝရာဇာ တာနိ စုဏ္ဏာနိ ခါဒိတွာ ဂင်္ဂါယ ပါနီယံ ပိဝိတွာ အညတ္ထ အဂန္တွာ ဝါတာတပံ အဂဏေတွာ ဥဒုမ္ဗရခါဏုကေ နိသီဒိ။ သက္ကော တဿ ပရမပ္ပိစ္ဆဘာဝံ ဉတွာ ‘‘မိတ္တဓမ္မဂုဏံ ကထာပေတွာ ဝရမဿ ဒတွာ
ဥဒုမ္ဗရံ အမတဖလံ ကရိတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ ဧကော ဟံသရာဇာ ဟုတွာ သုဇံ အသုရကညံ ပုရတော ကတွာ တံ ဥဒုမ္ဗရဝနံ ဂန္တွာ အဝိဒူရေ ဧကရုက္ခဿ သာခါယ နိသီဒိတွာ တေန သဒ္ဓိံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒုမော ယဒါ ဟောတိ ဖလူပပန္နော, ဘုဉ္ဇန္တိ နံ ဝိဟင်္ဂမာ သမ္ပတန္တာ၊
ခီဏန္တိ ဉတွာန ဒုမံ ဖလစ္စယေ, ဒိသောဒိသံ ယန္တိ တတော ဝိဟင်္ဂမာ’’တိ။
တဿတ္ထော – သုဝရာဇ, ရုက္ခော နာမ ယဒါ ဖလသမ္ပန္နော ဟောတိ, တဒါ တံ သာခတော သာခံ သမ္ပတန္တာဝ ဝိဟင်္ဂမာ ဘုဉ္ဇန္တိ, တံ ပန ခီဏံ ဉတွာ ဖလာနံ အစ္စယေန တတော ရုက္ခတော ဒိသောဒိသံ ဝိဟင်္ဂမာ ဂစ္ဆန္တီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ တတော နံ ဥယျောဇေတုံ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘စရ စာရိကံ လောဟိတတုဏ္ဍ မာ မရိ, ကိံ တွံ သုဝ သုက္ခဒုမမှိ ဈာယသိ၊
တဒိင်္ဃ မံ ဗြူဟိ ဝသန္တသန္နိဘ, ကသ္မာ သုဝ သုက္ခဒုမံ န ရိဉ္စသီ’’တိ။
တတ္ထ ဈာယသီတိ ကိံကာရဏာ သုက္ခခါဏုမတ္ထကေ ဈာယန္တော ပဇ္ဈာယန္တော တိဋ္ဌသိ။ ဣင်္ဃာတိ စောဒနတ္ထေ နိပါတော။ ဝသန္တသန္နိဘာတိ ဝသန္တကာလေ ဝနသဏ္ဍော သုဝဂဏသမောကိဏ္ဏော ဝိယ နီလောဘာသော ဟောတိ, တေန တံ ‘‘ဝသန္တသန္နိဘာ’’တိ အာလပတိ။ န ရိဉ္စသီတိ န ဆဍ္ဍေသိ။
အထ နံ သုဝရာဇာ ‘‘အဟံ ဟံသ အတ္တနော ကတညုကတဝေဒိတာယ ဣမံ ရုက္ခံ န ဇဟာမီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယေ ဝေ သခီနံ သခါရော ဘဝန္တိ, ပါဏစ္စယေ ဒုက္ခသုခေသု ဟံသ၊
ခီဏံ အခီဏမ္ပိ န တံ ဇဟန္တိ, သန္တော သတံ ဓမ္မမနုဿရန္တာ။
‘‘သောဟံ သတံ အညတရောသ္မိ ဟံသ, ဉာတီ စ မေ ဟောတိ သခါ စ ရုက္ခော၊
တံ နုဿဟေ ဇီဝိကတ္ထော ပဟာတုံ, ခီဏန္တိ ဉတွာန န ဟေသ ဓမ္မော’’တိ။
တတ္ထ ယေ ဝေ သခီနံ သခါရော ဘဝန္တီတိ ယေ သဟာယာနံ သဟာယာ ဟောန္တိ။ ခီဏံ အခီဏမ္ပီတိ ပဏ္ဍိတာ နာမ အတ္တနော သဟာယံ ဘောဂပရိက္ခယေန ခီဏမ္ပိ အခီဏမ္ပိ န ဇဟန္တိ။ သတံ ဓမ္မမနုဿရန္တာတိ ပဏ္ဍိတာနံ ပဝေဏိံ အနုဿရမာနာ။ ဉာတီ စ မေတိ ဟံသရာဇ, အယံ ရုက္ခော သမ္ပိယာယနတ္ထေန မယှံ ဉာတိ စ သမာစိဏ္ဏစရဏတာယ သခါ စ။ ဇီဝိကတ္ထောတိ တမဟံ ဇီဝိကာယ အတ္ထိကော ဟုတွာ ပဟာတုံ န သက္ကောမိ။
သက္ကော တဿ ဝစနံ သုတွာ တုဋ္ဌော ပသံသိတွာ ဝရံ ဒါတုကာမော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သာဓု သက္ခိ ကတံ ဟောတိ, မေတ္တိ သံသတိ သန္ထဝေါ၊
သစေတံ ဓမ္မံ ရောစေသိ, ပါသံသောသိ ဝိဇာနတံ။
‘‘သော တေ သုဝ ဝရံ ဒမ္မိ, ပတ္တယာန ဝိဟင်္ဂမ၊
ဝရံ ဝရဿု ဝက္ကင်္ဂ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ သာဓူတိ သမ္ပဟံသနံ။ သက္ခိ ကတံ ဟောတိ, မေတ္တိ သံသတိ သန္ထဝေါတိ သခိဘာဝေါ စ မေတ္တိ စ ပရိသမဇ္ဈေ သန္ထဝေါ စာတိ တယာ မိတ္တံ ကတံ သာဓု ဟောတိ လဒ္ဓကံ ဘဒ္ဒကမေဝ။ သစေတံ ဓမ္မန္တိ သစေ ဧတံ မိတ္တဓမ္မံ။ ဝိဇာနတန္တိ ဧဝံ သန္တေ ဝိညူနံ ပသံသိတဗ္ဗယုတ္တကောသီတိ အတ္ထော။ သော တေတိ သော အဟံ တုယှံ။ ဝရဿူတိ ဣစ္ဆဿု။ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီတိ ယံ ကိဉ္စိ မနသာ ဣစ္ဆသိ, သဗ္ဗံ တံ ဝရံ ဒဒါမိ တေတိ။
တံ သုတွာ သုဝရာဇာ ဝရံ ဂဏှန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝရဉ္စ မေ ဟံသ ဘဝံ ဒဒေယျ, အယဉ္စ ရုက္ခော ပုနရာယုံ လဘေထ၊
သော သာခဝါ ဖလိမာ သံဝိရူဠှော, မဓုတ္ထိကော တိဋ္ဌတု သောဘမာနော’’တိ။
တတ္ထ သာခဝါတိ သာခသမ္ပန္နော။ ဖလိမာတိ ဖလေန ဥပေတော။ သံဝိရူဠှောတိ သမန္တတော ဝိရူဠှပတ္တော တရုဏပတ္တသမ္ပန္နော ဟုတွာ။ မဓုတ္ထိကောတိ သံဝိဇ္ဇမာနမဓုရဖလေသု ပက္ခိတ္တမဓု ဝိယ မဓုရဖလော ဟုတွာတိ အတ္ထော။
အထဿ သက္ကော ဝရံ ဒဒမာနော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တံ ပဿ သမ္မ ဖလိမံ ဥဠာရံ, သဟာဝ တေ ဟောတု ဥဒုမ္ဗရေန၊
သော သာခဝါ ဖလိမာ သံဝိရူဠှော, မဓုတ္ထိကော တိဋ္ဌတု သောဘမာနော’’တိ။
တတ္ထ သဟာဝ တေ ဟောတု ဥဒုမ္ဗရေနာတိ တဝ ဥဒုမ္ဗရေန သဒ္ဓိံ သဟ ဧကတောဝ ဝါသော ဟောတု။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သက္ကော တံ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ အတ္တနော စ သုဇာယ စ အာနုဘာဝံ ဒဿေတွာ ဂင်္ဂါတော ဟတ္ထေန ဥဒကံ ဂဟေတွာ ဥဒုမ္ဗရခါဏုကံ ပဟရိ။ တာဝဒေဝ သာခါဝိဋပသစ္ဆန္နော မဓုရဖလော ရုက္ခော ဥဋ္ဌဟိတွာ မုဏ္ဍမဏိပဗ္ဗတော ဝိယ ဝိလာသသမ္ပန္နော အဋ္ဌာသိ။ သုဝရာဇာ တံ ဒိသွာ သောမနဿပ္ပတ္တော သက္ကဿ ထုတိံ ကရောန္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံ သက္က သုခီ ဟောဟိ, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ယထာဟမဇ္ဇ သုခိတော, ဒိသွာန သဖလံ ဒုမ’’န္တိ။
သက္ကောပိ တဿ ဝရံ ဒတွာ ဥဒုမ္ဗရံ အမတဖလံ ကတွာ သဒ္ဓိံ သုဇာယ အတ္တနော ဌာနမေဝ ဂတော။ တမတ္ထံ ဒီပယမာနာ ဩသာနေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဌပိတာ –
‘‘သုဝဿ စ ဝရံ ဒတွာ, ကတွာန သဖလံ ဒုမံ၊
ပက္ကာမိ သဟ ဘရိယာယ, ဒေဝါနံ နန္ဒနံ ဝန’’န္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခု ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပိ အလောလုပ္ပစာရာ အဟေသုံ။ တွံ ပန ကသ္မာ ဧဝရူပေ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ လောလုပ္ပစာရံ စရသိ, ဂစ္ဆ တတ္ထေဝ ဝသာဟီ’’တိ ကမ္မဋ္ဌာနမဿ ကထေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ။ သော ဘိက္ခု တတ္ထ ဂန္တွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေန္တော အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ တဒါ သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, သုဝရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မဟာသုဝဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၃၀] ၄။ စူဠသုဝဇာတကဝဏ္ဏနာ
သန္တိ ရုက္ခာတိ ဣဒံ သတ္ထာ သာဝတ္ထိယံ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သတ္ထရိ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝဿံ ဝသိတွာ အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, တထာဂတော ခတ္တိယသုခုမာလော ဗုဒ္ဓသုခုမာလော မဟန္တေန ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန သမန္နာဂတောပိ ဝေရဉ္ဇဗြာဟ္မဏေန နိမန္တိတော တေမာသံ ဝသန္တော မာရာဝဋ္ဋနဝသေန တဿ သန္တိကာ ဧကဒိဝသမ္ပိ ဘိက္ခံ အလဘိတွာ လောလုပ္ပစာရံ ပဟာယ တေမာသံ ပတ္ထပုလကပိဋ္ဌောဒကေန ယာပေန္တော အညတ္ထ န အဂမာသိ, အဟော တထာဂတာနံ အပ္ပိစ္ဆသန္တုဋ္ဌဘာဝေါ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ ဣဒါနိ လောလုပ္ပစာရပ္ပဟာနံ, ပုဗ္ဗေပိ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တောပိ လောလုပ္ပစာရံ ပဟာသိ’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။ သဗ္ဗမ္ပိ ဝတ္ထု ပုရိမနယေနေဝ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။
‘‘သန္တိ ရုက္ခာ ဟရိပတ္တာ, ဒုမာ နေကဖလာ ဗဟူ၊
ကသ္မာ နု သုက္ခေ ကောဠာပေ, သုဝဿ နိရတော မနော။
‘‘ဖလဿ ဥပဘုဉ္ဇိမှာ, နေကဝဿဂဏေ ဗဟူ၊
အဖလမ္ပိ ဝိဒိတွာန, သာဝ မေတ္တိ ယထာ ပုရေ။
‘‘သုက္ခဉ္စ ရုက္ခံ ကောဠာပံ, ဩပတ္တမဖလံ ဒုမံ၊
ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ, ကိံ ဒေါသံ ပဿသေ ဒိဇ။
‘‘ယေ ဖလတ္ထာ သမ္ဘဇန္တိ, အဖလောတိ ဇဟန္တိ နံ၊
အတ္တတ္ထပညာ ဒုမ္မေဓာ, တေ ဟောန္တိ ပက္ခပါတိနော။
‘‘သာဓု သက္ခိ ကတံ ဟောတိ, မေတ္တိ သံသတိ သန္ထဝေါ၊
သစေတံ ဓမ္မံ ရောစေသိ, ပါသံသောသိ ဝိဇာနတံ။
‘‘သော တေ သုဝ ဝရံ ဒမ္မိ, ပတ္တယာန ဝိဟင်္ဂမ၊
ဝရံ ဝရဿု ဝက္ကင်္ဂ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘အပိ နာမ နံ ပဿေယျံ, သပတ္တံ သဖလံ ဒုမံ၊
ဒလိဒ္ဒေါဝ နိဓိံ လဒ္ဓါ, နန္ဒေယျာဟံ ပုနပ္ပုနံ။
‘‘တတော အမတမာဒါယ, အဘိသိဉ္စိ မဟီရုဟံ၊
တဿ သာခါ ဝိရူဟိံသု, သီတစ္ဆာယာ မနောရမာ။
‘‘ဧဝံ သက္က သုခီ ဟောဟိ, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ယထာဟမဇ္ဇ သုခိတော, ဒိသွာန သဖလံ ဒုမံ။
‘‘သုဝဿ စ ဝရံ ဒတွာ, ကတွာန သဖလံ ဒုမံ၊
ပက္ကာမိ သဟ ဘရိယာယ, ဒေဝါနံ နန္ဒနံ ဝန’’န္တိ။ –
ပဉှပဋိပဉှာပိ အတ္ထောပိ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ, အနုတ္တာနပဒမေဝ ပန ဝဏ္ဏယိဿာမ။
ဟရိပတ္တာတိ နီလပတ္တသစ္ဆန္နာ။ ကောဠာပေတိ ဝါတေ ပဟရန္တေ အာကောဋိတသဒ္ဒံ ဝိယ မုဉ္စမာနေ နိဿာရေ။ သုဝဿာတိ အာယသ္မတော သုဝရာဇဿ ကသ္မာ ဧဝရူပေ ရုက္ခေ မနော နိရတော။ ဖလဿာတိ ဖလံ အဿ ရုက္ခဿ။ နေကဝဿဂဏေတိ အနေကဝဿဂဏေ။ ဗဟူတိ သမာနေပိ အနေကသတေ န ဒွေ တယော, အထ ခေါ ဗဟူဝ။ ဝိဒိတွာနာတိ ဟံသရာဇ ဣဒါနိ အမှာကံ ဣမံ ရုက္ခံ အဖလံ ဝိဒိတွာပိ ယထာ ပုရေ ဧတေန သဒ္ဓိံ မေတ္တိ, သာဝ မေတ္တိ, တဉှိ မယံ န ဘိန္ဒာမ, မေတ္တိံ ဘိန္ဒန္တာ ဟိ အနရိယာ အသပ္ပုရိသာ နာမ ဟောန္တီတိ ပကာသေန္တော ဧဝမာဟ။
ဩပတ္တန္တိ အဝပတ္တံ နိပ္ပတ္တံ ပတိတပတ္တံ။ ကိံ ဒေါသံ ပဿသေတိ အညေ သကုဏာ ဧတံ ဩဟာယ အညတ္ထ ဂစ္ဆန္တိ, တွံ ဧဝံ ဂမနေ ကိံ နာမ ဒေါသံ ပဿသိ။ ယေ ဖလတ္ထာတိ ယေ ပက္ခိနော ဖလတ္ထာယ ဖလကာရဏာ သမ္ဘဇန္တိ ဥပဂစ္ဆန္တိ, အဖလောတိ ဉတွာ ဧတံ ဇဟန္တိ။ အတ္တတ္ထပညာတိ အတ္တနော အတ္ထာယ ပညာ, ပရံ အနောလောကေတွာ အတ္တနိယေဝ ဝါ ဌိတာ ဧတေသံ ပညာတိ အတ္တတ္ထပညာ။ ပက္ခပါတိနောတိ တေ အတ္တနောယေဝ ဝုဍ္ဎိံ ပစ္စာသီသမာနာ မိတ္တပက္ခံ ပါတေန္တိ နာသေန္တီတိ ပက္ခပါတိနော နာမ ဟောန္တိ။ အတ္တပက္ခေယေဝ ဝါ ပတန္တီတိ ပက္ခပါတိနော။
အပိ နာမ နန္တိ ဟံသရာဇ, သစေ မေ မနောရထော နိပ္ဖဇ္ဇေယျ, တယာ ဒိန္နော ဝရော သမ္ပဇ္ဇေယျ, အပိ နာမ အဟံ ဣမံ ရုက္ခံ သပတ္တံ သဖလံ ပုန ပဿေယျံ, တတော ဒလိဒ္ဒေါ နိဓိံ လဘိတွာဝ ပုနပ္ပုနံ ဧတံ အဘိနန္ဒေယျံ, တံ ဒိသွာဝ ပမောဒေယျံ။ အမတမာဒါယာတိ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ဌိတော ဂင်္ဂေါဒကံ ဂဟေတွာ အဘိသိဉ္စယီတိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ ဇာတကေ ဣမာယ သဒ္ဓိံ ဒွေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဟောန္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, သုဝရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စူဠသုဝဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၃၁] ၅။ ဟရိတစဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုတံ မေတံ မဟာဗြဟ္မေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ ဧကံ အလင်္ကတမာတုဂါမံ ဒိသွာ ဥက္ကဏ္ဌိတံ ဒီဃကေသနခလောမံ ဝိဗ္ဘမိတုကာမံ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ အရုစိယာ အာနီတံ။ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံကာရဏာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အလင်္ကတမာတုဂါမံ ဒိသွာ ကိလေသဝသေန, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ကိလေသော နာမ ဂုဏဝိဒ္ဓံသကော အပ္ပဿာဒေါ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တာပေတိ, ဧသ ပန ကိလေသော ကိံကာရဏာ တံ န ကိလမေဿတိ? န ဟိ သိနေရုံ ပဟရိတွာ ပဟရဏဝါတော ပုရာဏပဏ္ဏဿ လဇ္ဇတိ, ဣမဉှိ ကိလေသံ နိဿာယ ဗောဓိဉာဏဿ အနုပဒံ စရမာနာ ပဉ္စအဘိညအဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော ဝိသုဒ္ဓမဟာပုရိသာပိ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတုံ အသက္ကောန္တာ ဈာနံ အန္တရဓာပေသု’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ နိဂမေ အသီတိကောဋိဝိဘဝေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, ကဉ္စနဆဝိတာယ ပနဿ ‘‘ဟရိတစကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ မာတာပိတူနံ အစ္စယေန ဓနဝိလောကနံ ကတွာ ‘‘ဓနမေဝ ပညာယတိ, ဓနဿ ဥပ္ပါဒကာ န ပညာယန္တိ, မယာပိ မရဏမုခေ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ မရဏဘယဘီတော မဟာဒါနံ
ဒတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ တတ္ထ စိရံ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ပဗ္ဗတာ ဩတရိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ဗာရာဏသိယံ ဘိက္ခာယ စရန္တော ရာဇဒွါရံ သမ္ပာပုဏိ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ ပသန္နစိတ္တော ပက္ကောသာပေတွာ သမုဿိတသေတစ္ဆတ္တေ ရာဇပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဘောဇေတွာ အနုမောဒနာဝသာနေ အတိရေကတရံ ပသီဒိတွာ ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆထာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဝဿာဝါသဋ္ဌာနံ ဥပဓာရေမ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ဘုတ္တပါတရာသော တံ အာဒါယ ဥယျာနံ ဂန္တွာ တတ္ထ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနာဒီနိ ကာရာပေတွာ ဥယျာနပါလံ ပရိစာရကံ ကတွာ ဒတွာ ဝန္ဒိတွာ နိက္ခမိ။ မဟာသတ္တော တတော ပဋ္ဌာယ နိဗဒ္ဓံ ရညော ဂေဟေ ဘုဉ္ဇန္တော ဒွါဒသ ဝဿာနိ တတ္ထ ဝသိ။
အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ပစ္စန္တံ ကုပိတံ ဝူပသမေတုံ ဂစ္ဆန္တော ‘‘အမှာကံ ပုညက္ခေတ္တံ မာ ပမဇ္ဇီ’’တိ မဟာသတ္တံ ဒေဝိယာ နိယျာဒေတွာ အဂမာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သာ မဟာသတ္တံ သဟတ္ထာ ပရိဝိသတိ။ အထေကဒိဝသံ သာ ဘောဇနံ သမ္ပာဒေတွာ တသ္မိံ စိရာယမာနေ ဂန္ဓောဒကေန နှတွာ သဏှံ မဋ္ဌသာဋကံ နိဝါသေတွာ သီဟပဉ္ဇရံ ဝိဝရာပေတွာ သရီရေ ဝါတံ ပဟရာပေန္တီ ခုဒ္ဒကမဉ္စကေ နိပဇ္ဇိ။ မဟာသတ္တောပိ ဒိဝါတရံ သုနိဝတ္ထော သုပါရုတော ဘိက္ခာဘာဇနံ အာဒါယ အာကာသေနာဂန္တွာ သီဟပဉ္ဇရံ ပါပုဏိ။ ဒေဝိယာ တဿ ဝါကစိရသဒ္ဒံ သုတွာ ဝေဂေန ဥဋ္ဌဟန္တိယာ မဋ္ဌသာဋကော ဘဿိ, မဟာသတ္တဿ ဝိသဘာဂါရမ္မဏံ စက္ခုံ ပဋိဟညိ။ အထဿ အနေကဝဿကောဋိသတသဟဿကာလေ အဗ္ဘန္တရေ နိဝုတ္ထကိလေသော ကရဏ္ဍကေ သယိတအာသီဝိသော ဝိယ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဈာနံ အန္တရဓာပေသိ။ သော သတိံ ဥပဋ္ဌာပေတုံ အသက္ကောန္တော ဂန္တွာ ဒေဝိံ ဟတ္ထေ ဂဏှိ, တာဝဒေဝ သာဏိံ ပရိက္ခိပိံသု။ သော တာယ သဒ္ဓိံ လောကဓမ္မံ သေဝိတွာ ဘုဉ္ဇိတွာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဒေဝသိကံ တထေဝ အကာသိ။ တဿ တာယ သဒ္ဓိံ လောကဓမ္မပဋိသေဝနံ သကလနဂရေ ပါကဋံ ဇာတံ။ အမစ္စာ ‘‘ဟရိတစတာပသော ဧဝမကာသီ’’တိ ရညော ပဏ္ဏံ ပဟိဏိံသု။ ရာဇာ ‘‘မံ ဘိန္ဒိတုကာမာ ဧဝံ ဝဒန္တီ’’တိ အသဒ္ဒဟိတွာ ပစ္စန္တံ ဝူပသမေတွာ ဗာရာဏသိံ ပစ္စာဂန္တွာ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဒေဝိယာ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘သစ္စံ, ကိရ မမ
အယျော ဟရိတစတာပသော တယာ သဒ္ဓိံ လောကဓမ္မံ ပဋိသေဝတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သစ္စံ, ဒေဝါ’’တိ။ သော တဿာပိ အသဒ္ဒဟိတွာ ‘‘တမေဝ ပဋိပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုတံ မေတံ မဟာဗြဟ္မေ, ကာမေ ဘုဉ္ဇတိ ဟာရိတော၊
ကစ္စေတံ ဝစနံ တုစ္ဆံ, ကစ္စိ သုဒ္ဓေါ ဣရိယျသီ’’တိ။
တတ္ထ ကစ္စေတန္တိ ကစ္စိ ဧတံ ‘‘ဟာရိတော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ အမှေဟိ သုတံ ဝစနံ တုစ္ဆံ အဘူတံ, ကစ္စိ တွံ သုဒ္ဓေါ ဣရိယျသိ ဝိဟရသီတိ။
သော စိန္တေသိ – ‘‘အယံ ရာဇာ ‘နာဟံ ပရိဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝုတ္တေပိ မမ သဒ္ဒဟိဿတေဝ, ဣမသ္မိံ လောကေ သစ္စသဒိသီ ပတိဋ္ဌာ နာမ နတ္ထိ။ ဥဇ္ဈိတသစ္စာ ဟိ ဗောဓိမူလေ နိသီဒိတွာ ဗောဓိံ ပါပုဏိတုံ န သက္ကောန္တိ, မယာ သစ္စမေဝ ကထေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တဿ ဟိ ဧကစ္စေသု ဌာနေသု ပါဏာတိပါတောပိ အဒိန္နာဒါနမ္ပိ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရောပိ သုရာမေရယမဇ္ဇပါနမ္ပိ ဟောတိယေဝ, အတ္ထဘေဒကဝိသံဝါဒနံ ပုရက္ခတွာ မုသာဝါဒေါ နာမ န ဟောတိ, တသ္မာ သော သစ္စမေဝ ကထေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝမေတံ မဟာရာဇ, ယထာ တေ ဝစနံ သုတံ၊
ကုမ္မဂ္ဂံ ပဋိပန္နောသ္မိ, မောဟနေယျေသု မုစ္ဆိတော’’တိ။
တတ္ထ မောဟနေယျေသူတိ ကာမဂုဏေသု။ ကာမဂုဏေသု ဟိ လောကော မုယှတိ, တေ စ လောကံ မောဟယန္တိ, တသ္မာ တေ ‘‘မောဟနေယျာ’’တိ ဝုစ္စန္တီတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒု ပညာ ကိမတ္ထိယာ, နိပုဏာ သာဓုစိန္တိနီ၊
ယာယ ဥပ္ပတိတံ ရာဂံ, ကိံ မနော န ဝိနောဒယေ’’တိ။
တတ္ထ အဒူတိ နိပါတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘန္တေ, ဂိလာနဿ နာမ ဘေသဇ္ဇံ, ပိပါသိတဿ ပါနီယံ ပဋိသရဏံ, တုမှာကံ ပနေသာ နိပုဏာ သာဓူနံ အတ္ထာနံ စိန္တိနီ ပညာ ကိမတ္ထိယာ, ယာယ ပုန ဥပ္ပတိတံ ရာဂံ ကိံ မနော န ဝိနောဒယေ, ကိံ စိတ္တံ ဝိနောဒေတုံ နာသက္ခီတိ။
အထဿ ကိလေသဗလံ ဒဿေန္တော ဟာရိတော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘စတ္တာရောမေ မဟာရာဇ, လောကေ အတိဗလာ ဘုသာ၊
ရာဂေါ ဒေါသော မဒေါ မောဟော, ယတ္ထ ပညာ န ဂါဓတီ’’တိ။
တတ္ထ ယတ္ထာတိ ယေသု ပရိယုဋ္ဌာနံ ပတ္တေသု မဟောဃေ ပတိတာ ဝိယ ပညာ ဂါဓံ ပတိဋ္ဌံ န လဘတိ။
‘‘အရဟာ သီလသမ္ပန္နော, သုဒ္ဓေါ စရတိ ဟာရိတော၊
မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော စေဝ, ဣတိ နော သမ္မတော ဘဝ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣတိ နော သမ္မတောတိ ဧဝံ အမှာကံ သမ္မတော သမ္ဘာဝိတော ဘဝံ။
တတော ဟာရိတော ဆဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မေဓာဝီနမ္ပိ ဟိံသန္တိ, ဣသိံ ဓမ္မဂုဏေ ရတံ၊
ဝိတက္ကာ ပါပကာ ရာဇ, သုဘာ ရာဂူပသံဟိတာ’’တိ။
တတ္ထ သုဘာတိ သုဘနိမိတ္တဂ္ဂဟဏေန ပဝတ္တာတိ။
အထ နံ ကိလေသပ္ပဟာနေ ဥဿာဟံ ကာရေန္တော ရာဇာ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥပ္ပန္နာယံ သရီရဇော, ရာဂေါ ဝဏ္ဏဝိဒူသနော တဝ၊
တံ ပဇဟ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ, ဗဟုန္နာသိ မေဓာဝိသမ္မတော’’တိ။
တတ္ထ ဝဏ္ဏဝိဒူသနော တဝါတိ တဝ သရီရဝဏ္ဏဿ စ ဂုဏဝဏ္ဏဿ စ ဝိဒူသနော။ ဗဟုန္နာသီတိ ဗဟူနံ အာသိ မေဓာဝီတိ သမ္မတော။
တတော မဟာသတ္တော သတိံ လဘိတွာ ကာမေသု အာဒီနဝံ သလ္လက္ခေတွာ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တေ အန္ဓကာရကေ ကာမေ, ဗဟုဒုက္ခေ မဟာဝိသေ၊
တေသံ မူလံ ဂဝေသိဿံ, ဆေစ္ဆံ ရာဂံ သဗန္ဓန’’န္တိ။
တတ္ထ အန္ဓကာရကေတိ ပညာစက္ခုဝိနာသနတော အန္ဓဘာဝကရေ။ ဗဟုဒုက္ခေတိ ဧတ္ထ ‘‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ’’တိအာဒီနိ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၄၊ ပါစိ။ ၄၁၇၊ စူဠဝ။ ၆၅) သုတ္တာနိ ဟရိတွာ တေသံ ဗဟုဒုက္ခတာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ မဟာဝိသေတိ သမ္ပယုတ္တကိလေသဝိသဿ စေဝ ဝိပါကဝိသဿ စ မဟန္တတာယ မဟာဝိသေ။ တေသံ မူလန္တိ တေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ကာမေ ပဟာတုံ တေသံ မူလံ ဂဝေသိဿံ ပရိယေသိဿာမိ။ ကိံ ပန တေသံ မူလန္တိ? အယောနိသောမနသိကာရော။ ဆေစ္ဆံ ရာဂံ သဗန္ဓနန္တိ မဟာရာဇ, ဣဒါနေဝ ပညာခဂ္ဂေန ပဟရိတွာ သုဘနိမိတ္တဗန္ဓနေန သဗန္ဓနံ ရာဂံ ဆိန္ဒိဿာမီတိ။
ဣဒဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဩကာသံ တာဝ မေ ကရောဟီ’’တိ ဩကာသံ ကာရေတွာ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ ကသိဏမဏ္ဍလံ ဩလောကေတွာ ပုန နဋ္ဌဇ္ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတွာ ပဏ္ဏသာလတော နိက္ခမိတွာ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ အဋ္ဌာနေ ဝုတ္ထကာရဏာ မဟာဇနမဇ္ဈေ ဂရဟပ္ပတ္တော, အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, ပုန ဒါနိ အဟံ အနိတ္ထိဂန္ဓဝနသဏ္ဍမေဝ ဂမိဿာမီ’’တိ ရညော ရောဒန္တဿ ပရိဒေဝန္တဿ ဟိမဝန္တမေဝ ဂန္တွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ တံ ကာရဏံ ဉတွာ –
‘‘ဣဒံ ဝတွာန ဟာရိတော, ဣသိ သစ္စပရက္ကမော၊
ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ, ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟူ’’တိ။ –
အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဣမံ ဂါထံ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဟရိတစတာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဟရိတစဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၃၂] ၆။ ပဒကုသလမာဏဝဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဗဟုဿုတန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဒါရကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိယံ ကုဋုမ္ဗိကပုတ္တော သတ္တဝဿကာလေယေဝ ပဒကုသလော အဟောသိ။ အထဿ ပိတာ ‘‘ဣမံ ဝီမံသိဿာမီ’’တိ တဿ
အဇာနန္တဿေဝ မိတ္တဃရံ အဂမာသိ။ သော ပိတု ဂတဋ္ဌာနံ အပုစ္ဆိတွာဝ တဿ ပဒါနုသာရေန ဂန္တွာ ပိတု သန္တိကေ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ပိတာ ဧကဒိဝသံ ပုစ္ဆိ ‘‘တာတ, တွံ မယိ တံ အဇာနာပေတွာ ဂတေပိ မမ ဂတဋ္ဌာနံ ကိံ ဇာနာသီ’’တိ? ‘‘တာတ, ပဒံ တေ သဉ္ဇာနာမိ, ပဒကုသလော အဟ’’န္တိ။ အထဿ ဝီမံသနတ္ထာယ ပိတာ ဘုတ္တပါတရာသော ဃရာ နိက္ခမိတွာ အနန္တရံ ပဋိဝိဿကဃရံ ဂန္တွာ တတော ဒုတိယံ, တတော တတိယံ ဃရံ ပဝိသိတွာ တတိယဃရာ နိက္ခမိတွာ ပုန အတ္တနော ဃရံ အာဂန္တွာ တတော ဥတ္တရဒွါရေန နိက္ခမိတွာ နဂရံ ဝါမံ ကရောန္တော ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ဓမ္မံ သုဏန္တော နိသီဒိ။ ဒါရကော ‘‘ကဟံ မေ ပိတာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘န ဇာနာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တဿ ပဒါနုသာရေန အနန္တရပဋိဝိဿကဿ ဃရံ အာဒိံ ကတွာ ပိတု ဂတမဂ္ဂေနေဝ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပိတု သန္တိကေ အဋ္ဌာသိ။ ပိတရာ စ ‘‘ကထံ တာတ, မမ ဣဓာဂတဘာဝံ အညာသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘ပဒံ တေ သဉ္ဇာနိတွာ ပဒါနုသာရေန အာဂတောမှီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘ကိံ ကထေသိ ဥပါသကာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဘန္တေ, အယံ ဒါရကော ပဒကုသလော, အဟံ ဣမံ ဝီမံသန္တော ဣမိနာ နာမ ဥပါယေန အာဂတော, အယမ္ပိ မံ ဂေဟေ အဒိသွာ မမ ပဒါနုသာရေန အာဂတော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဥပါသက, ဘူမိယံ ပဒသဉ္ဇာနနံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အာကာသေ ပဒံ သဉ္ဇာနိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ တဿ အဂ္ဂမဟေသီ အတိစရိတွာ ရညာ ပုစ္ဆိတာ ‘‘သစေ အဟံ တုမှေ အတိစရာမိ, အဿမုခီ ယက္ခိနီ ဟောမီ’’တိ သပထံ ကတွာ တတော ကာလံ ကတွာ ဧကသ္မိံ ပဗ္ဗတပါဒေ အဿမုခီ ယက္ခိနီ ဟုတွာ လေဏဂုဟာယံ ဝသမာနာ မဟာအဋဝိယံ ပုဗ္ဗန္တတော အပရန္တံ ဂမနမဂ္ဂေ အနုသဉ္စရန္တေ မနုဿေ ဂဟေတွာ ခါဒတိ။ သာ ကိရ တီဏိ ဝဿာနိ ဝေဿဝဏံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ အာယာမတော တိံသယောဇနေ ဝိတ္ထာရတော ပဉ္စယောဇနေ ဌာနေ မနုဿေ ခါဒိတုံ လဘိ။ အထေကဒိဝသံ ဧကော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ အဘိရူပေါ ဗြာဟ္မဏော ဗဟူဟိ မနုဿေဟိ ပရိဝုတော တံ မဂ္ဂံ အဘိရုဟိ။ တံ ဒိသွာ ယက္ခိနီ တုဿိတွာ ပက္ခန္ဒိ, တံ ဒိသွာ ပရိဝါရမနုဿာ ပလာယိံသု။ သာ ဝါတဝေဂေန ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏံ ဂဟေတွာ ပိဋ္ဌိယာ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဂုဟံ ဂစ္ဆန္တီ ပုရိသသမ္ဖဿံ ပဋိလဘိတွာ ကိလေသဝသေန တသ္မိံ သိနေဟံ ဥပ္ပါဒေတွာ တံ အခါဒိတွာ အတ္တနော သာမိကံ အကာသိ။ တေ ဥဘောပိ သမဂ္ဂသံဝါသံ
ဝသိံသု တတော ပဋ္ဌာယ ယက္ခိနီ မနုဿေ ဂဏှန္တီ ဝတ္ထတဏ္ဍုလတေလာဒီနိပိ ဂဟေတွာ တဿ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဥပနေတွာ အတ္တနာ မနုဿမံသံ ခါဒတိ။ ဂမနကာလေ တဿ ပလာယနဘယေန မဟတိယာ သိလာယ ဂုဟာဒွါရံ ပိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ တေသု သမ္မောဒမာနေသု ဝသန္တေသု ဗောဓိသတ္တော နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနာ စဝိတွာ ဗြာဟ္မဏံ ပဋိစ္စ တဿာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ သာ ဒသမာသစ္စယေန ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ ပုတ္တေ စ ဗြာဟ္မဏေ စ ဗလဝသိနေဟာ ဟုတွာ ဥဘောပိ ပေါသေသိ။ သာ အပရဘာဂေ ပုတ္တေ ဝုဍ္ဎိပ္ပတ္တေ ပုတ္တမ္ပိ ပိတရာ သဒ္ဓိံ အန္တောဂုဟာယံ ပဝေသေတွာ ဒွါရံ ပိဒဟိ။
အထေကဒိဝသံ ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဂတကာလံ ဉတွာ သိလံ အပနေတွာ ပိတရံ ဗဟိ အကာသိ။ သာ အာဂန္တွာ ‘‘ကေန သိလာ အပနီတာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အမ္မ, မယာ အပနီတာ, အန္ဓကာရေ နိသီဒိတုံ န သက္ကောမီ’’တိ ဝုတ္တေ ပုတ္တသိနေဟေန န ကိဉ္စိ အဝေါစ။ အထေကဒိဝသံ ဗောဓိသတ္တော ပိတရံ ပုစ္ဆိ ‘‘တာတ, မယှံ မာတု မုခံ အညာဒိသံ, တုမှာကံ မုခံ အညာဒိသံ, ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ? ‘‘တာတ, တဝ မာတာ မနုဿမံသခါဒိကာ ယက္ခိနီ, မယံ ဥဘော မနုဿာ’’တိ။ ‘‘တာတ, ယဒိ ဧဝံ, ဣဓ ကသ္မာ ဝသာမ, ဧဟိ မနုဿပထံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တာတ, သစေ မယံ ပလာယိဿာမ, ဥဘောပိ အမှေ တဝ မာတာ ခါဒိဿတီ’’တိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မာ ဘာယိ, တာတ, တဝ မနုဿပထသမ္ပာပနံ မမ ဘာရော’’တိ ပိတရံ သမဿာသေတွာ ပုနဒိဝသေ မာတရိ ဂတာယ ပိတရံ ဂဟေတွာ ပလာယိ။ ယက္ခိနီ အာဂန္တွာ တေ အဒိသွာ ဝါတဝေဂေန ပက္ခန္ဒိတွာ တေ ဂဟေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကိံ ပလာယသိ, ကိံ တေ ဣဓ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မာ မယှံ ကုဇ္ဈိ, ပုတ္တော တေ မံ ဂဟေတွာ ပလာယတီ’’တိ ဝုတ္တေ ပုတ္တသိနေဟေန ကိဉ္စိ အဝတွာ တေ အဿာသေတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနညေဝ တေ ဂဟေတွာ ဂန္တွာ ဧဝံ ပုနပိ ကတိပယေ ဒိဝသေ ပလာယန္တေ အာနေသိ။
ဗောဓိသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘မယှံ မာတု ပရိစ္ဆိန္နေန ဩကာသေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ယံနူနာဟံ ဣမိဿာ အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနသီမံ ပုစ္ဆေယျံ, အထ နံ အတိက္ကမိတွာ ပလာယိဿာမာ’’တိ။ သော ဧကဒိဝသံ မာတရံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ‘‘အမ္မ, မာတုသန္တကံ နာမ ပုတ္တာနံ ပါပုဏာတိ, အက္ခာဟိ တာဝ မေ အတ္တနော သန္တကာယ ဘူမိယာ ပရိစ္ဆေဒ’’န္တိ အာဟ။ သာ သဗ္ဗဒိသာသု ပဗ္ဗတနဒီနိမိတ္တာဒီနိ ကထေတွာ အာယာမတော တိံသယောဇနံ, ဝိတ္ထာရတော ပဉ္စယောဇနံ ပုတ္တဿ ကထေတွာ ‘‘ဣဒံ ဧတ္တကံ ဌာနံ သလ္လက္ခေဟိ ပုတ္တာ’’တိ အာဟ။
သော ဒွေ တယော ဒိဝသေ အတိက္ကမိတွာ မာတု အဋဝိဂတကာလေ ပိတရံ ခန္ဓံ အာရောပေတွာ တဿာ ဒိန္နသညာယ ဝါတဝေဂေန ပက္ခန္ဒော ပရိစ္ဆေဒနဒီတီရံ သမ္ပာပုဏိ။ သာပိ အာဂန္တွာ တေ အပဿန္တီ အနုဗန္ဓိ။ ဗောဓိသတ္တော ပိတရံ ဂဟေတွာ နဒီမဇ္ဈံ အဂမာသိ။ သာ အာဂန္တွာ နဒီတီရေ ဌတွာ အတ္တနော ပရိစ္ဆေဒံ အတိက္ကန္တဘာဝံ ဉတွာ တတ္ထေဝ ဌတွာ ‘‘တာတ, ပိတရံ ဂဟေတွာ ဧဟိ, ကော မယှံ ဒေါသော, တုမှာကံ မံ နိဿာယ ကိံ နာမ န သမ္ပဇ္ဇတိ, နိဝတ္တ, သာမီ’’တိ ပုတ္တဉ္စ ပတိဉ္စ ယာစိ။ အထ ဗြာဟ္မဏော နဒိံ ဥတ္တရိ။ သာ ပုတ္တမေဝ ယာစန္တီ ‘‘တာတ, မာ ဧဝံ ကရိ, နိဝတ္တာဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အမ္မ, မယံ မနုဿာ, တွံ ယက္ခိနီ, န သက္ကာ သဗ္ဗကာလံ တဝ သန္တိကေ ဝသိတု’’န္တိ။ ‘‘နေဝ နိဝတ္တိဿသိ, တာတာ’’တိ။ ‘‘အာမ, အမ္မာ’’တိ။ ‘‘တာတ, ယဒိ န နိဝတ္တိဿသိ, မနုဿလောကေ ဇီဝိတံ နာမ ဒုက္ခံ, သိပ္ပံ အဇာနန္တာ ဇီဝိတုံ န သက္ကောန္တိ, အဟံ ဧကံ စိန္တာမဏိံ နာမ ဝိဇ္ဇံ ဇာနာမိ, တဿာနုဘာဝေန ဒွါဒသသံဝစ္ဆရမတ္ထကေ ဟဋဘဏ္ဍမ္ပိ ပဒါနုပဒံ ဂန္တွာ သက္ကာ ဇာနိတုံ။ အယံ တေ ဇီဝိကာ ဘဝိဿတိ, ဥဂ္ဂဏှ, တာတ, အနဂ္ဃံ မန္တ’’န္တိ တထာရူပေန ဒုက္ခေန အဘိဘူတာပိ ပုတ္တသိနေဟေန မန္တံ အဒါသိ။
ဗောဓိသတ္တော နဒိယာ ဌိတကောဝ မာတရံ ဝန္ဒိတွာ အတိသက္ကစ္စံ သုတံ ကတွာ မန္တံ ဂဟေတွာ မာတရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဂစ္ဆထ, အမ္မာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တာတ, တုမှေသု အနိဝတ္တန္တေသု မယှံ ဇီဝိတံ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ –
‘‘ဧဟိ ပုတ္တ နိဝတ္တဿု, မာ အနာထံ ကရောဟိ မေ၊
အဇ္ဇ ပုတ္တံ အပဿန္တီ, ယက္ခိနီ မရဏံ ဂတာ’’တိ။
ယက္ခိနီ ဥရံ ပဟရိ, တာဝဒေဝဿာ ပုတ္တသောကေန ဟဒယံ ဖလိ။ သာ မရိတွာ တတ္ထေဝ ပတိတာ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တဿာ မတဘာဝံ ဉတွာ ပိတရံ ပက္ကောသိတွာ မာတု သန္တိကံ ဂန္တွာ စိတကံ ကတွာ ဈာပေတွာ အာဠာဟနံ နိဗ္ဗာပေတွာ နာနာဝဏ္ဏေဟိ ပုပ္ဖေဟိ ပူဇေတွာ ဝန္ဒိတွာ ရောဒိတွာ ပရိဒေဝိတွာ ပိတရံ အာဒါယ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ရာဇဒွါရေ ဌတွာ ‘‘ပဒကုသလော မာဏဝေါ ဒွါရေ ဌိတော’’တိ ရညော ပဋိဝေဒေတွာ ‘‘တေန ဟိ အာဂစ္ဆတူ’’တိ ဝုတ္တေ ပဝိသိတွာ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘တာတ, ကိံ သိပ္ပံ ဇာနာသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဒေဝ, ဒွါဒသသံဝစ္ဆရမတ္ထကေ ဟဋဘဏ္ဍံ ပဒါနုပဒံ ဂန္တွာ
ဂဏှိတုံ ဇာနာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘တေန ဟိ မံ ဥပဋ္ဌာဟီ’’တိ။ ‘‘ဒေဝ, ဒေဝသိကံ သဟဿံ လဘန္တော ဥပဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု တာတ, ဥပဋ္ဌဟာ’’တိ။ ရာဇာ ဒေဝသိကံ သဟဿံ ဒါပေသိ။
အထေကဒိဝသံ ပုရောဟိတော ရာဇာနံ အာဟ – ‘‘မဟာရာဇ, မယံ တဿ မာဏဝဿ သိပ္ပါနုဘာဝေန ကဿစိ ကမ္မဿ အကတတ္တာ ‘သိပ္ပံ အတ္ထိ ဝါ နတ္ထိ ဝါ’တိ န ဇာနာမ, ဝီမံသိဿာမ တာဝ န’’န္တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဥဘောပိ ဇနာ နာနာရတနဂေါပကာနံ သညံ ဒတွာ ရတနသာရဘဏ္ဍိကံ ဂဟေတွာ ပါသာဒါ ဩရုယှ ရာဇနိဝေသနန္တရေ တိက္ခတ္တုံ အာဝိဇ္ဈိတွာ နိဿေဏိံ အတ္ထရိတွာ ပါကာရမတ္ထကေန ဗဟိ ဩတရိတွာ ဝိနိစ္ဆယသာလံ ပဝိသိတွာ တတ္ထ နိသီဒိတွာ ပုန ဂန္တွာ နိဿေဏိံ အတ္ထရိတွာ ပါကာရမတ္ထကေန ဩတရိတွာ အန္တေပုရေ ပေါက္ခရဏိယာ တီရံ ဂန္တွာ ပေါက္ခရဏိံ တိက္ခတ္တုံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဩတရိတွာ အန္တောပေါက္ခရဏိယံ ဘဏ္ဍိကံ ဌပေတွာ ပါသာဒံ အဘိရုဟိံသု။ ပုနဒိဝသေ ‘‘ရာဇနိဝေသနတော ကိရ ရတနံ ဟရိံသူ’’တိ ဧကကောလာဟလံ အဟောသိ။ ရာဇာ အဇာနန္တော ဝိယ ဟုတွာ ဗောဓိသတ္တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တာတ, ရာဇနိဝေသနတော ဗဟုရတနဘဏ္ဍံ ဟဋံ, ဟန္ဒ နံ အနုဝိစိနိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘မဟာရာဇ, ဒွါဒသသံဝစ္ဆရမတ္ထကေ ဟဋဘဏ္ဍံ စောရာနံ ပဒါနုပဒံ ဂန္တွာ အာဟရဏသမတ္ထဿ မမ အနစ္ဆရိယံ အဇ္ဇ ရတ္တိံ ဟဋဘဏ္ဍံ အာဟရိတုံ, အာဟရိဿာမိ တံ, မာ စိန္တယိတ္ထာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ အာဟရာ’’တိ။ သော ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ ဝတွာ မာတရံ ဝန္ဒိတွာ မန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ မဟာတလေ ဌိတောဝ ‘‘မဟာရာဇ, ဒွိန္နံ စောရာနံ ပဒံ ပညာယတီ’’တိ ဝတွာ ရညော စ ပုရောဟိတဿ စ ပဒါနုသာရေန သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ တတော နိက္ခမိတွာ ပါသာဒါ ဩရုယှ ရာဇနိဝေသနန္တရေ တိက္ခတ္တုံ ပရိဂန္တွာ ပဒါနုသာရေနေဝ ပါကာရသမီပံ ဂန္တွာ ပါကာရေ ဌတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣမသ္မိံ ဌာနေ ပါကာရတော မုစ္စိတွာ အာကာသေ ပဒံ ပညာယတိ, နိဿေဏိံ အတ္ထရာပေတွာ ဒေထာ’’တိ နိဿေဏိံ ပါကာရမတ္ထကေန ဩတရိတွာ ပဒါနုသာရေနေဝ ဝိနိစ္ဆယသာလံ ဂန္တွာ ပုန ရာဇနိဝေသနံ အာဂန္တွာ နိဿေဏိံ အတ္ထရာပေတွာ ပါကာရမတ္ထကေန ဩရုယှ ပေါက္ခရဏိံ ဂန္တွာ တိက္ခတ္တုံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ‘‘မဟာရာဇ, စောရာ ဣမံ ပေါက္ခရဏိံ ဩတိဏ္ဏာ’’တိ ဝတွာ အတ္တနာ ဌပိတံ ဝိယ ဘဏ္ဍိကံ
နီဟရိတွာ ရညော ဒတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣမေ ဒွေ စောရာ အဘိညာတမဟာစောရာ ဣမိနာ မဂ္ဂေန ရာဇနိဝေသနံ အဘိရုဠှာ’’တိ အာဟ။ မဟာဇနာ တုဋ္ဌပဟဋ္ဌာ အင်္ဂုလိယော ဖောဋေသုံ, စေလုက္ခေပါ ပဝတ္တိံသု။
ရာဇာ စိန္တေသိ – ‘‘အယံ မာဏဝေါ ပဒါနုသာရေန ဂန္တွာ စောရေဟိ ဌပိတဘဏ္ဍဋ္ဌာနမေဝ မညေ ဇာနာတိ, စောရေ ပန ဂဏှိတုံ န သက္ကောတီ’’တိ။ အထ နံ အာဟ ‘‘စောရေဟိ ဟဋဘဏ္ဍံ တာဝ နော တယာ အာဟဋံ, စောရာ ပန န အာဟဋာ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ဣဓေဝ စောရာ, န ဒူရေ’’တိ။ ‘‘ကော စ ကော စာ’’တိ။ ‘‘ယော မဟာရာဇ, ဣစ္ဆတိ, သောဝ စောရော ဟောတိ, တတော တုမှာကံ ဘဏ္ဍိကဿ လဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ စောရေဟိ ကော အတ္ထော, မာ ပုစ္ဆိတ္ထာ’’တိ။ ‘‘တာတ, အဟံ တုယှံ ဒေဝသိကံ သဟဿံ ဒမ္မိ, စောရေ မေ ဂဟေတွာ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ဓနေ လဒ္ဓေ ကိံ စောရေဟီ’’တိ။ ‘‘ဓနတောပိ နော, တာတ, စောရေ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, ‘ဣမေ နာမ စောရာ’တိ တုမှာကံ န ကထေဿာမိ, အတီတေ ပဝတ္တကာရဏံ ပန တေ အာဟရိဿာမိ, သစေ တုမှေ ပညဝန္တော, တံ ကာရဏံ ဇာနာထာ’’တိ သော ဧဝံ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိတော အဝိဒူရေ နဒီတီရဂါမကေ ပါဋလိ နာမ ဧကော နဋော ဝသတိ။ သော ဧကသ္မိံ ဥဿဝဒိဝသေ ဘရိယမာဒါယ ဗာရာဏသိံ ပဝိသိတွာ နစ္စိတွာ ဝီဏံ ဝါဒိတွာ ဂါယိတွာ ဓနံ လဘိတွာ ဥဿဝပရိယောသာနေ ဗဟုံ သုရာဘတ္တံ ဂါဟာပေတွာ အတ္တနော ဂါမံ ဂစ္ဆန္တော နဒီတီရံ ပတွာ နဝေါဒကံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တော သုရံ ပိဝန္တော နိသီဒိတွာ မတ္တော ဟုတွာ အတ္တနော ဗလံ အဇာနန္တော ‘‘မဟာဝီဏံ ဂီဝါယ ဗန္ဓိတွာ နဒိံ ဥတ္တရိတွာ ဂမိဿာမီ’’တိ ဘရိယံ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ နဒိံ ဩတရိ။ ဝီဏာဆိဒ္ဒေဟိ ဥဒကံ ပါဝိသိ။ အထ နံ သာ ဝီဏာ ဥဒကေ ဩသီဒါပေသိ။ ဘရိယာ ပနဿ ဩသီဒနဘာဝံ ဉတွာ တံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဥတ္တရိတွာ တီရေ အဋ္ဌာသိ။ နဋပါဋလိ သကိံ ဥမ္မုဇ္ဇတိ, သကိံ နိမုဇ္ဇတိ, ဥဒကံ ပဝိသိတွာ ဥဒ္ဓုမာတဥဒရော အဟောသိ။ အထဿ ဘရိယာ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ သာမိကော ဣဒါနိ မရိဿတိ, ဧကံ နံ ဂီတကံ ယာစိတွာ ပရိသမဇ္ဈေ တံ ဂါယန္တီ ဇီဝိကံ ကပ္ပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘သာမိ, တွံ ဥဒကေ နိမုဇ္ဇသိ, ဧကံ မေ ဂီတကံ ဒေဟိ, တေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗဟုဿုတံ စိတ္တကထိံ, ဂင်္ဂါ ဝဟတိ ပါဋလိံ၊
ဝုယှမာနက ဘဒ္ဒန္တေ, ဧကံ မေ ဒေဟိ ဂါထက’’န္တိ။
တတ္ထ ဂါထကန္တိ ခုဒ္ဒကံ ဂါထံ။
အထ နံ နဋပါဋလိ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ကထံ တဝ ဂီတကံ ဒဿာမိ, ဣဒါနိ မဟာဇနဿ ပဋိသရဏဘူတံ ဥဒကံ မံ မာရေတီ’’တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ယေန သိဉ္စန္တိ ဒုက္ခိတံ, ယေန သိဉ္စန္တိ အာတုရံ၊
တဿ မဇ္ဈေ မရိဿာမိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
ဗောဓိသတ္တော ဣမံ ဂါထံ ဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ယထာ ဥဒကံ မဟာဇနဿ ပဋိသရဏံ, တထာ ရာဇာနောပိ, တေသံ သန္တိကာ ဘယေ ဥပ္ပန္နေ တံ ဘယံ ကော ပဋိဗာဟိဿတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣဒံ ကာရဏံ ပဋိစ္ဆန္နံ, မယာ ပန ပဏ္ဍိတဝေဒနီယံ ကတွာ ကထိတံ, ဇာနာဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ အာဟ။ ‘‘တာတ အဟံ ဧဝရူပံ ပဋိစ္ဆန္နကထံ န ဇာနာမိ, စောရေ မေ ဂဟေတွာ ဒေဟီ’’တိ။ အထဿ မဟာသတ္တော ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, ဣဒံ သုတွာ ဇာနာဟီ’’တိ အပရမ္ပိ ကာရဏံ အာဟရိ။ ဒေဝ, ပုဗ္ဗေ ဣမိဿာဝ ဗာရာဏသိယာ ဒွါရဂါမေ ဧကော ကုမ္ဘကာရော ဘာဇနတ္ထာယ မတ္တိကံ အာဟရန္တော ဧကသ္မိံယေဝ ဌာနေ နိဗဒ္ဓံ ဂဏှိတွာ အန္တောပဗ္ဘာရံ မဟန္တံ အာဝါဋံ ခဏိ။ အထေကဒိဝသံ တဿ မတ္တိကံ ဂဏှန္တဿ အကာလမဟာမေဃော ဥဋ္ဌဟိတွာ မဟာဝုဋ္ဌိံ ပါတေသိ။ ဥဒကံ အဝတ္ထရမာနံ အာဝါဋံ ပါတေသိ, တေနဿ မတ္ထကော ဘိဇ္ဇိ။ သော ပရိဒေဝန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ယတ္ထ ဗီဇာနိ ရူဟန္တိ, သတ္တာ ယတ္ထ ပတိဋ္ဌိတာ၊
သာ မေ သီသံ နိပီဠေတိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ နိပီဠေတီတိ နိပတိတွာ ပီဠေတိ ဘိန္ဒတိ။
ယထာ ဟိ ဒေဝ, မဟာဇနဿ ပဋိသရဏဘူတာ မဟာပထဝီ ကုမ္ဘကာရဿ သီသံ ဘိန္ဒိ, ဧဝမေဝ မဟာပထဝီသမေ သဗ္ဗလောကဿ ပဋိသရဏေ နရိန္ဒေ ဥဋ္ဌာယ စောရကမ္မံ ကရောန္တေ ကော ဗာဟိဿတိ, သက္ခိဿသိ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ကထိတံ စောရံ ဇာနိတုန္တိ။ တာတ, မယှံ ပဋိစ္ဆန္နေန ကာရဏံ နတ္ထိ, အယံ စောရောတိ ဧဝံ မေ စောရံ ဂဟေတွာ ဒေဟီတိ။ သော ရာဇာနံ ရက္ခန္တော ‘‘တွံ စောရော’’တိ အဝတွာ အပရမ္ပိ ဥဒါဟရဏံ အာဟရိ။ မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗေ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ ဧကဿ ပုရိသဿ ဂေဟံ အာဒိတ္တံ။
သော ‘‘အန္တော ပဝိသိတွာ ဘဏ္ဍကံ နီဟရာ’’တိ အညံ အာဏာပေသိ။ တသ္မိံ ပဝိသိတွာ နီဟရန္တေ ဂေဟဒွါရံ ပိဒဟိ။ သော ဓူမန္ဓော ဟုတွာ နိက္ခမနမဂ္ဂံ အလဘန္တော ဥပ္ပန္နဍာဟဒုက္ခော ဟုတွာ အန္တော ဌိတောဝ ပရိဒေဝန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ယေန ဘတ္တာနိ ပစ္စန္တိ, သီတံ ယေန ဝိဟညတိ၊
သော မံ ဍဟတိ ဂတ္တာနိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ သော မံ ဍဟတီတိ သော မေ ဍဟတိ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
‘‘မဟာရာဇ, အဂ္ဂိ ဝိယ မဟာဇနဿ ပဋိသရဏဘူတော ဧကော မနုဿော ရတနဘဏ္ဍိကံ ဟရိ, မာ မံ စောရံ ပုစ္ဆာ’’တိ။ ‘‘တာတ, မယှံ စောရံ ဒေဟိယေဝါ’’တိ။ သော ရာဇာနံ ‘‘တွံ စောရော’’တိ အဝတွာ အပရမ္ပိ ဥဒါဟရဏံ အာဟရိ။ ဒေဝ, ပုဗ္ဗေ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ ဧကော ပုရိသော အတိဗဟုံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဇီရာပေတုံ အသက္ကောန္တော ဝေဒနာပ္ပတ္တော ဟုတွာ ပရိဒေဝန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ယေန ဘုတ္တေန ယာပန္တိ, ပုထူ ဗြာဟ္မဏခတ္တိယာ၊
သော မံ ဘုတ္တော ဗျာပါဒေတိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ သော မံ ဘုတ္တော ဗျာပါဒေတီတိ သော ဩဒနော ဘုတ္တော မံ ဗျာပါဒေတိ မာရေတိ။
‘‘မဟာရာဇ, ဘတ္တံ ဝိယ မဟာဇနဿ ပဋိသရဏဘူတော ဧကော ဘဏ္ဍံ ဟရိ, တသ္မိံ လဒ္ဓေ ကိံ စောရံ ပုစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘တာတ, သက္ကောန္တော စောရံ မေ ဒေဟီ’’တိ။ သော တဿ သညာပနတ္ထံ အပရမ္ပိ ဥဒါဟရဏံ အာဟရိ။ မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗေပိ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ ဧကဿ ဝါတော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂတ္တာနိ ဘဉ္ဇိ။ သော ပရိဒေဝန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဂိမှာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ, ဝါတမိစ္ဆန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊
သော မံ ဘဉ္ဇတိ ဂတ္တာနိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
ဣတိ မဟာရာဇ, သရဏတော ဘယံ ဥပ္ပန္နံ, ဇာနာဟိ တံ ကာရဏန္တိ။ တာတ, စောရံ မေ ဒေဟီတိ။ သော တဿ သညာပနတ္ထံ အပရမ္ပိ ဥဒါဟရဏံ အာဟရိ။ ဒေဝ, အတီတေ ဟိမဝန္တပဒေသေ သာခါဝိဋပသမ္ပန္နော မဟာရုက္ခော အဟောသိ ပုပ္ဖဖလသမ္ပန္နော အနေကသဟဿာနံ သကုဏာနံ
နိဝါသော တဿ ဒွေ သာခါ အညမညံ သံဃဋ္ဋေသုံ, တတော ဓူမော ဥပ္ပဇ္ဇိ, အဂ္ဂိစုဏ္ဏာနိ ပတိံသု။ တံ ဒိသွာ သကုဏဇေဋ္ဌကော ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ နိဿိတာ ဇဂတိရုဟံ, သွာယံ အဂ္ဂိံ ပမုဉ္စတိ၊
ဒိသာ ဘဇထ ဝက္ကင်္ဂါ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ ဇဂတိရုဟန္တိ မဟီရုဟံ။
ယထာ ဟိ, ဒေဝ, ရုက္ခော ပက္ခီနံ ပဋိသရဏံ, ဧဝံ ရာဇာ မဟာဇနဿ ပဋိသရဏံ, တသ္မိံ စောရိကံ ကရောန္တေ ကော ပဋိဗာဟိဿတိ, သလ္လက္ခေဟိ, ဒေဝါတိ။ တာတ, မယှံ စောရမေဝ ဒေဟီတိ။ အထဿ သော အပရမ္ပိ ဥဒါဟရဏံ အာဟရိ။ မဟာရာဇ, ဧကသ္မိံ ကာသိဂါမေ အညတရဿ ကုလဃရဿ ပစ္ဆိမဘာဂေ ကက္ခဠာ သုသုမာရနဒီ အတ္ထိ, တဿ စ ကုလဿ ဧကောဝ ပုတ္တော။ သော ပိတရိ ကာလကတေ မာတရံ ပဋိဇဂ္ဂိ။ တဿ မာတာ အနိစ္ဆမာနဿေဝ ဧကံ ကုလဓီတရံ အာနေသိ။ သာ ပုဗ္ဗဘာဂေ သဿုံ သမ္ပိယာယိတွာ ပစ္ဆာ ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎမာနာ တံ နီဟရိတုကာမာ အဟောသိ။ တဿာ ပန မာတာပိ တသ္မိံယေဝ ဃရေ ဝသတိ။ သာ သာမိကဿ သန္တိကေ သဿုယာ နာနပ္ပကာရံ ဒေါသံ ဝတွာ ပရိဘိန္ဒိတွာ ‘‘အဟံ တေ မာတရံ ပေါသေတုံ န သက္ကောမိ, မာရေဟိ န’’န္တိ ဝတွာ ‘‘မနုဿမာရဏံ နာမ ဘာရိယံ, ကထံ နံ မာရေမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘နိဒ္ဒေါက္ကမနကာလေ နံ မဉ္စကေနေဝ သဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ သုသုမာရနဒိယံ ခိပိဿာမ, အထ နံ သုသမာရာ ခါဒိဿန္တီ’’တိ အာဟ။ ‘‘တုယှံ ပန မာတာ ကဟ’’န္တိ? ‘‘တဿာယေဝ သန္တိကေ သုပတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဂစ္ဆ, တဿာ နိပန္နမဉ္စကေ ရဇ္ဇုံ ဗန္ဓိတွာ သညံ ကရောဟီ’’တိ။ သာ တထာ ကတွာ ‘‘ကတာ မေ သညာ’’တိ အာဟ။ ဣတရော ‘‘ထောကံ အဓိဝါသေဟိ, မနုဿာ တာဝ နိဒ္ဒါယန္တူ’’တိ နိဒ္ဒါယန္တော ဝိယ နိပဇ္ဇိတွာ ဂန္တွာ တံ ရဇ္ဇုကံ ဘရိယာယ မာတု မဉ္စကေ ဗန္ဓိတွာ ဘရိယံ ပဗောဓေတွာ ဥဘောပိ ဂန္တွာ တံ မဉ္စကေနေဝ သဒ္ဓိံ ဥက္ခိပိတွာ နဒိယံ ခိပိံသု။ တတ္ထ နံ နိဒ္ဒါယမာနံ သုသုမာရာ ဝိဒ္ဓံသေတွာ ခါဒိံသု။
သာ ပုနဒိဝသေ မာတု ပရိဝတ္တိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘သာမိ, မမ မာတာဝ မာရိတာ, ဣဒါနိ တဝ မာတရံ မာရေဟီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တေန ဟိ သာဓူ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သုသာနေ စိတကံ ကတွာ အဂ္ဂိမှိ နံ ပက္ခိပိတွာ မာရေဿာမာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ နိဒ္ဒါယမာနံ ဥဘောပိ သုသာနံ နေတွာ ဌပယိံသု။ တတ္ထ
သာမိကော ဘရိယံ အာဟ ‘‘အဂ္ဂိ တေ အာဘတော’’တိ? ‘‘ပမုဋ္ဌာသ္မိ, သာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဂန္တွာ အာနေဟီ’’တိ။ ‘‘န သက္ကောမိ သာမိ, ဂန္တုံ, တယိ ဂတေပိ ဌာတုံ န သက္ခိဿာမိ, ဥဘောပိ မယံ ဂစ္ဆိဿာမာ’’တိ။ တေသု ဂတေသု မဟလ္လိကာ သီတဝါတေန ပဗောဓိတာ သုသာနဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဣမေ မံ မာရေတုကာမာ အဂ္ဂိအတ္ထာယ ဂတာ’’တိ စ ဥပဓာရေတွာ ‘‘န မေ ဗလံ ဇာနန္တီ’’တိ ဧကံ မတကဠေဝရံ ဂဟေတွာ မဉ္စကေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဥပရိ ပိလောတိကာယ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ သယံ ပလာယိတွာ တတ္ထေဝ လေဏဂုဟံ ပါဝိသိ။ ဣတရေ အဂ္ဂိံ အာဟရိတွာ ‘‘မဟလ္လိကာ’’တိ သညာယ ကဠေဝရံ ဈာပေတွာ ပက္ကမိံသု။ ဧကေန စောရေန တသ္မိံ ဂုဟာလေဏေ ပုဗ္ဗေ ဘဏ္ဍိကာ ဌပိတာ, သော ‘‘တံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ အာဂန္တွာ မဟလ္လိကံ ဒိသွာ ‘‘ဧကာ ယက္ခိနီ ဘဝိဿတိ, ဘဏ္ဍိကာ မေ အမနုဿပရိဂ္ဂဟိတာ’’တိ ဧကံ ဘူတဝေဇ္ဇံ အာနေသိ။ ဝေဇ္ဇော မန္တံ ကရောန္တော ဂုဟံ ပါဝိသိ။
အထ နံ သာ အာဟ ‘‘နာဟံ ယက္ခိနီ, ဧဟိ ဥဘောပိ ဣမံ ဓနံ ဘာဇေဿာမာ’’တိ။ ‘‘ကထံ သဒ္ဒဟိတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘တဝ ဇိဝှံ မမ ဇိဝှါယ ဌပေဟီ’’တိ။ သော တထာ အကာသိ။ အထဿ သာ ဇိဝှံ ဍံသိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပါတေသိ။ ဘူတဝေဇ္ဇော ‘‘အဒ္ဓါ ဧသာ ယက္ခိနီ’’တိ ဇိဝှါယ လောဟိတံ ပဂ္ဃရန္တိယာ ဝိရဝမာနော ပလာယိ။ မဟလ္လိကာ ပုနဒိဝသေ မဋ္ဌသာဋကံ နိဝါသေတွာ နာနာရတနဘဏ္ဍိကံ ဂဟေတွာ ဃရံ အဂမာသိ။ သုဏိသာ တံ ဒိသွာ ‘‘ကဟံ တေ, အမ္မ, ဣဒံ လဒ္ဓ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အမ္မ, ဧတသ္မိံ သုသာနေ ဒါရုစိတကာယ ဈာပိတာ ဧဝရူပံ လဘန္တီ’’တိ။ ‘‘အမ္မ, မယာပိ သက္ကာ လဒ္ဓု’’န္တိ။ ‘‘မာဒိသီ ဟုတွာ လဘိဿသီ’’တိ။ သာ လဒ္ဓဘဏ္ဍိကလောဘေန သာမိကဿ ကထေတွာ တတ္ထ အတ္တာနံ ဈာပေသိ။ အထ နံ ပုနဒိဝသေ သာမိကော အပဿန္တော ‘‘အမ္မ, ဣမာယပိ ဝေလာယ တွံ အာဂတာ, သုဏိသာ တေ နာဂစ္ဆတီ’’တိ အာဟ။ သာ တံ သုတွာ ‘‘အရေ ပါပပုရိသ, ကိံ မတာ နာမ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ တံ တဇ္ဇေတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ယမာနယိံ သောမနဿံ, မာလိနိံ စန္ဒနုဿဒံ၊
သာ မံ ဃရာ နိစ္ဆုဘတိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ သောမနဿန္တိ သောမနဿံ ဥပ္ပါဒေတွာ။ ‘‘သောမနဿာ’’တိပိ ပါဌော, သောမနဿဝတီ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယမဟံ
‘‘ဣမံ မေ နိဿာယ ပုတ္တော ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎိဿတိ, မဉ္စ မဟလ္လိကကာလေ ပေါသေဿတီ’’တိ မာလိနိံ စန္ဒနုဿဒံ ကတွာ အလင်္ကရိတွာ သောမနဿဇာတာ အာနေသိံ။ သာ မံ အဇ္ဇ ဃရာ နီဟရတိ, သရဏတောယေဝ မေ ဘယံ ဥပ္ပန္နန္တိ။
‘‘မဟာရာဇ, သုဏိသာ ဝိယ သဿုယာ မဟာဇနဿ ရာဇာ ပဋိသရဏံ, တတော ဘယေ ဥပ္ပန္နေ ကိံ သက္ကာ ကာတုံ, သလ္လက္ခေဟိ, ဒေဝါ’’တိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘တာတ, နာဟံ တယာ အာနီတကာရဏာနိ ဇာနာမိ, စောရမေဝ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘ရာဇာနံ ရက္ခိဿာမီ’’တိ အပရမ္ပိ ဥဒါဟရဏံ အာဟရိ။ ဒေဝ, ပုဗ္ဗေ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ ဧကော ပုရိသော ပတ္ထနံ ကတွာ ပုတ္တံ လဘိ။ သော ပုတ္တဇာတကာလေ ‘‘ပုတ္တော မေ လဒ္ဓေါ’’တိ သောမနဿဇာတော တံ ပေါသေတွာ ဝယပ္ပတ္တကာလေ ဒါရေန သံယောဇေတွာ အပရဘာဂေ ဇရံ ပတွာ ကမ္မံ အဓိဋ္ဌာတုံ နာသက္ခိ။ အထ နံ ပုတ္တော ‘‘တွံ ကမ္မံ ကာတုံ န သက္ကောသိ, ဣတော နိက္ခမာ’’တိ ဂေဟတော နီဟရိ။ သော ကိစ္ဆေန ကသိရေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တော ပရိဒေဝမာနော ဂါထမာဟ –
‘‘ယေန ဇာတေန နန္ဒိဿံ, ယဿ စ ဘဝမိစ္ဆိသံ၊
သော မံ ဃရာ နိစ္ဆုဘတိ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ သော မန္တိ သော ပုတ္တော မံ ဃရတော နိစ္ဆုဘတိ နီဟရတိ။ သွာဟံ ဘိက္ခံ စရိတွာ ဒုက္ခေန ဇီဝါမိ, သရဏတောယေဝ မေ ဘယံ ဥပ္ပန္နန္တိ။
‘‘မဟာရာဇ, ယထာ ပိတာ နာမ မဟလ္လကော ပဋိဗလေန ပုတ္တေန ရက္ခိတဗ္ဗော, ဧဝံ သဗ္ဗောပိ ဇနပဒေါ ရညာ ရက္ခိတဗ္ဗော, ဣဒဉ္စ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ သဗ္ဗသတ္တေ ရက္ခန္တဿ ရညော သန္တိကာ ဥပ္ပန္နံ, ဣမိနာ ကာရဏေန ‘အသုကော နာမ စောရော’တိ ဇာနာဟိ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တာတ, နာဟံ ကာရဏံ ဝါ အကာရဏံ ဝါ ဇာနာမိ, စောရံ ဝါ မေ ဒေဟိ, တွညေဝ ဝါ စောရော ဟောဟီ’’တိ ဧဝံ ရာဇာ ပုနပ္ပုနံ မာဏဝံ အနုယုဉ္ဇိ။ အထ နံ သော ဧဝမာဟ ‘‘ကိံ ပန, မဟာရာဇ, ဧကံသေန စောရဂဟဏံ ရောစေထာ’’တိ? ‘‘အာမ, တာတာ’’တိ။ တေန ဟိ ‘‘အသုကော စ အသုကော စ စောရော’’တိ ပရိသမဇ္ဈေ ပကာသေမီတိ။ ‘‘ဧဝံ ကရောဟိ, တာတာ’’တိ။ သော တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အယံ ရာဇာ အတ္တာနံ ရက္ခိတုံ န ဒေတိ, ဂဏှိဿာမိ ဒါနိ စောရ’’န္တိ သန္နိပတိတေ မဟာဇနေ အာမန္တေတွာ ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘သုဏန္တု မေ ဇာနပဒါ, နေဂမာ စ သမာဂတာ၊
ယတောဒကံ တဒါဒိတ္တံ, ယတော ခေမံ တတော ဘယံ။
‘‘ရာဇာ ဝိလုမ္ပတေ ရဋ္ဌံ, ဗြာဟ္မဏော စ ပုရောဟိတော၊
အတ္တဂုတ္တာ ဝိဟရထ, ဇာတံ သရဏတော ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ ယတောဒကံ တဒါဒိတ္တန္တိ ယံ ဥဒကံ တဒေဝ အာဒိတ္တံ။ ယတော ခေမန္တိ ယတော ရာဇတော ခေမေန ဘဝိတဗ္ဗံ, တတောဝ ဘယံ ဥပ္ပန္နံ။ အတ္ထဂုတ္တာ ဝိဟရထာတိ တုမှေ ဣဒါနိ အနာထာ ဇာတာ, အတ္တာနံ မာ ဝိနာသေထ, အတ္တနာဝ ဂုတ္တာ ဟုတွာ အတ္တနော သန္တကံ ဓနဓညံ ရက္ခထ, ရာဇာ နာမ မဟာဇနဿ ပဋိသရဏံ, တတော တုမှာကံ ဘယံ ဥပ္ပန္နံ, ရာဇာ စ ပုရောဟိတော စ ဝိလောပခါဒကစောရာ, သစေ စောရေ ဂဏှိတုကာမတ္ထ, ဣမေ ဒွေ ဂဟေတွာ ကမ္မကရဏံ ကရောထာတိ။
တေ တဿ ကထံ သုတွာ စိန္တယိံသု ‘‘အယံ ရာဇာ ရက္ခဏာရဟောပိ သမာနော ဣဒါနိ အညဿ ဥပရိ ဒေါသံ အာရောပေတွာ အတ္တနော ဘဏ္ဍိကံ သယမေဝ ပေါက္ခရဏိယံ ဌပေတွာ စောရံ ပရိယေသာပေတိ, ဣတော ဒါနိ ပဋ္ဌာယ ပုန စောရကမ္မဿ အကရဏတ္ထာယ မာရေမ နံ ပါပရာဇာန’’န္တိ။ တေ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရာဒိဟတ္ထာ ဥဋ္ဌာယ တတ္ထေဝ ရာဇာနဉ္စ ပုရောဟိတဉ္စ ပေါထေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ မဟာသတ္တံ အဘိသိဉ္စိတွာ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌပေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဥပါသက, ပထဝိယံ ပဒသဉ္ဇာနနံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဧဝံ အာကာသေ ပဒံ သဉ္ဇာနိံသူ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥပါသကော စ ပုတ္တော စ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌိတာ။ တဒါ ပိတာ ကဿပေါ အဟောသိ, ပဒကုသလမာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပဒကုသလမာဏဝဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၃၃] ၇။ လောမသကဿပဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဿ ဣန္ဒသမော ရာဇာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု သိနေရုကမ္ပနဝါတော
ကိံ ပုရာဏပဏ္ဏာနိ န ကမ္ပေဿတိ, ယသသမင်္ဂိနောပိ သပ္ပုရိသာ အာယသကျံ ပါပုဏန္တိ, ကိလေသာ နာမေတေ ပရိသုဒ္ဓသတ္တေပိ သံကိလိဋ္ဌေ ကရောန္တိ, ပဂေဝ တာဒိသ’’န္တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ပုတ္တော ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရော နာမ ပုရောဟိတပုတ္တော စ ကဿပေါ နာမ ဒွေ သဟာယကာ ဟုတွာ ဧကာစရိယကုလေ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိံသု။ အပရဘာဂေ ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာသိ။ ကဿပေါ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ သဟာယော ရာဇာ ဇာတော, ဣဒါနိ မေ မဟန္တံ ဣဿရိယံ ဒဿတိ, ကိံ မေ ဣဿရိယေန, အဟံ မာတာပိတရော စ ရာဇာနဉ္စ အာပုစ္ဆိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ သော ရာဇာနဉ္စ မာတာပိတရော စ အာပုစ္ဆိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ယာပေန္တော ဝိဟာသိ။ ပဗ္ဗဇိတံ ပန နံ ‘‘လောမသကဿပေါ’’တိ သဉ္ဇာနိံသု။ သော ပရမဇိတိန္ဒြိယော ဃောရတပေါ တာပသော အဟောသိ။ တဿ တေဇေန သက္ကဿ ဘဝနံ ကမ္ပိ။ သက္ကော အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ တာပသော အတိဝိယ ဥဂ္ဂတေဇော သက္ကဘာဝါပိ မံ စာဝေယျ, ဗာရာဏသိရညာ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ တပမဿ ဘိန္ဒိဿာမီ’’တိ။ သော သက္ကာနုဘာဝေန အဍ္ဎရတ္တသမယေ ဗာရာဏသိရညော သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ သကလဂဗ္ဘံ သရီရပ္ပဘာယ ဩဘာသေတွာ ရညော သန္တိကေ အာကာသေ ဌိတော ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ရာဇာနံ ပဗောဓေသိ။ ‘‘ကောသိ တွ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘သက္ကောဟမသ္မီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကိမတ္ထံ အာဂတောသီ’’တိ? ‘‘မဟာရာဇ, သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဧကရဇ္ဇံ ဣစ္ဆသိ, န ဣစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘ကိဿ န ဣစ္ဆာမီ’’တိ? အထ နံ သက္ကော ‘‘တေန ဟိ လောမသကဿပံ အာနေတွာ ပသုဃာတယညံ ယဇာပေဟိ, သက္ကသမော အဇရာမရော ဟုတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ရဇ္ဇံ ကာရေဿသီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဿ ဣန္ဒသမော ရာဇ, အစ္စန္တံ အဇရာမရော၊
သစေ တွံ ယညံ ယာဇေယျ, ဣသိံ လောမသကဿပ’’န္တိ။
တတ္ထ အဿာတိ ဘဝိဿသိ။ ယာဇေယျာတိ သစေ တွံ အရညာယတနတော ဣသိံ လောမသကဿပံ အာနေတွာ ယညံ ယဇေယျာသီတိ။
တဿ ဝစနံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ သက္ကော ‘‘တေန ဟိ မာ ပပဉ္စံ ကရီ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ ရာဇာ ပုနဒိဝသေ သေယျံ နာမ အမစ္စံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သမ္မ, မယှံ ပိယသဟာယကဿ လောမသကဿပဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ မမ ဝစနေန ဧဝံ ဝဒေဟိ ‘ရာဇာ ကိရ တုမှေဟိ ပသုဃာတယညံ ယဇာပေတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဧကရာဇာ ဘဝိဿတိ, တုမှာကမ္ပိ ယတ္တကံ ပဒေသံ ဣစ္ဆထ, တတ္တကံ ဒဿတိ, မယာ သဒ္ဓိံ ယညံ ယဇိတုံ အာဂစ္ဆထာ’’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ တာပသဿ ဝသနောကာသဇာနနတ္ထံ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ ဧကေန ဝနစရကေန ‘‘အဟံ ဇာနာမီ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ပုရတော ကတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန တတ္ထ ဂန္တွာ ဣသိံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော တံ သာသနံ အာရောစေသိ။ အထ နံ သော ‘‘သေယျ ကိံ နာမေတံ ကထေသီ’’တိ ဝတွာ ပဋိက္ခိပန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သသမုဒ္ဒပရိယာယံ, မဟိံ သာဂရကုဏ္ဍလံ၊
န ဣစ္ဆေ သဟ နိန္ဒာယ, ဧဝံ သေယျ ဝိဇာနဟိ။
‘‘ဓိရတ္ထု တံ ယသလာဘံ, ဓနလာဘဉ္စ ဗြာဟ္မဏ၊
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန, အဓမ္မစရဏေန ဝါ။
‘‘အပိ စေ ပတ္တမာဒါယ, အနဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊
သာယေဝ ဇီဝိကာ သေယျော, ယာ စာဓမ္မေန ဧသနာ။
‘‘အပိ စေ ပတ္တမာဒါယ, အနဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊
အညံ အဟိံသယံ လောကေ, အပိ ရဇ္ဇေန တံ ဝရ’’န္တိ။
တတ္ထ သသမုဒ္ဒပရိယာယန္တိ သသမုဒ္ဒပရိက္ခေပံ။ သာဂရကုဏ္ဍလန္တိ စတ္တာရော ဒီပေ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတသာဂရေဟိ ကဏ္ဏဝလိယာ ဌပိတကုဏ္ဍလေဟိ ဝိယ သမန္နာဂတံ။ သဟ နိန္ဒာယာတိ ‘‘ဣမိနာ ပသုဃာတကမ္မံ ကတ’’န္တိ ဣမာယ နိန္ဒာယ သဟ စက္ကဝါဠပရိယန္တံ မဟာပထဝိံ န ဣစ္ဆာမီတိ ဝဒတိ။ ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေနာတိ နရကေ ဝိနိပါတကမ္မေန ယာ စ ဇီဝိတဝုတ္တိ ဟောတိ, တံ ဓိရတ္ထု, ဂရဟာမိ တံ ဝုတ္တိန္တိ ဒီပေတိ။ သာယေဝ ဇီဝိကာတိ ပဗ္ဗဇိတဿ မတ္တိကာပတ္တံ အာဒါယ ပရဃရာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟာရပရိယေသနဇီဝိကာဝ ယသဓနလာဘတော သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန ဝရတရာတိ
အတ္ထော အပိ ရဇ္ဇေန တံ ဝရန္တိ တံ အနဂါရဿ သတော အညံ အဝိဟိံသန္တဿ ပရိဗ္ဗဇနံ သကလဇမ္ဗုဒီပရဇ္ဇေနပိ ဝရန္တိ အတ္ထော။
အမစ္စော တဿ ကထံ သုတွာ ဂန္တွာ ရညော အာရောစေသိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘အနာဂစ္ဆန္တေ ကိံ သက္ကာ ကာတု’’န္တိ တုဏှီ အဟောသိ။ ပုန သက္ကော အဍ္ဎရတ္တသမယေ အာဂန္တွာ အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ကိံ, မဟာရာဇ, လောမသကဿပံ အာနေတွာ ယညံ န ယဇာပေသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘မယာ ပေသိတောပိ နာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, အတ္တနော ဓီတရံ စန္ဒဝတိံ ကုမာရိကံ အလင်္ကရိတွာ သေယျံ တထေဝ ပေသေတွာ ‘သစေ ကိရ အာဂန္တွာ ယညံ ယဇိဿသိ, ရာဇာ တေ ဣမံ ကုမာရိကံ ဒဿတီ’တိ ဝဒါပေဟိ, အဒ္ဓါ သော ကုမာရိကာယ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ပုနဒိဝသေ သေယျဿ ဟတ္ထေ ဓီတရံ အဒါသိ။ သော ရာဇဓီတရံ ဂဟေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဣသိံ ဝန္ဒိတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဒေဝစ္ဆရပဋိဘာဂံ ရာဇဓီတရံ တဿ ဒဿေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ အထ ဣသိ ဣန္ဒြိယာနိ ဘိန္ဒိတွာ တံ ဩလောကေသိ, သဟ ဩလောကနေနေဝ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ ဈာနာ ပရိဟာယိ။ အမစ္စော တဿ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဘန္တေ, သစေ ကိရ ယညံ ယဇိဿထ, ရာဇာ တေ ဣမံ ဒါရိကံ ပါဒပရိစာရိကံ ကတွာ ဒဿတီ’’တိ အာဟ။ သော ကိလေသဝသေန ကမ္ပန္တော ‘‘ဣမံ ကိရ မေ ဒဿတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, ယညံ ယဇန္တဿ တေ ဒဿတီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓု ဣမံ လဘန္တော ယဇိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တံ ဂဟေတွာ သဟေဝ ဇဋာဟိ အလင်္ကတရထံ အဘိရုယှ ဗာရာဏသိံ အဂမာသိ။ ရာဇာပိ ‘‘အာဂစ္ဆတိ ကိရာ’’တိ သုတွာ ယညာဝါဋေ ကမ္မံ ပဋ္ဌပေသိ။ အထ နံ အာဂတံ ဒိသွာ ‘‘သွေ ယညံ ယဇာဟိ, အဟံ ဣန္ဒသမော ဘဝိဿာမိ, ယညပရိယောသာနေ တေ ဓီတရံ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ ကဿပေါ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ အထ နံ ရာဇာ ပုနဒိဝသေ တံ အာဒါယ စန္ဒဝတိယာ သဒ္ဓိံယေဝ ယညာဝါဋံ ဂတော။ တတ္ထ ဟတ္ထိအဿဥသဘာဒိသဗ္ဗစတုပ္ပဒါ ပဋိပါဋိယာ ဌပိတာဝ အဟေသုံ။ ကဿပေါ တေ သဗ္ဗေ ဟနိတွာဝ ဃာတေတွာ ယညံ ယဇိတုံ အာရဘိ။ အထ နံ တတ္ထ သန္နိပတိတော မဟာဇနော ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ တေ လောမသကဿပ အယုတ္တံ အပ္ပတိရူပံ, ကိံ နာမေတံ ကရောသီ’’တိ ဝတွာ ပရိဒေဝန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဗလံ စန္ဒော ဗလံ သုရိယော, ဗလံ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊
ဗလံ ဝေလာ သမုဒ္ဒဿ, ဗလာတိဗလမိတ္ထိယော။
‘‘ယထာ ဥဂ္ဂတပံ သန္တံ, ဣသိံ လောမသကဿပံ၊
ပိတု အတ္ထာ စန္ဒဝတီ, ဝါဇပေယျံ အယာဇယီ’’တိ။
တတ္ထ ဗလံ စန္ဒော ဗလံ သုရိယောတိ မဟန္ဓကာရဝိဓမနေ အညံ ဗလံ နာမ နတ္ထိ, စန္ဒိမသူရိယာဝေတ္ထ ဗလဝန္တောတိ အတ္ထော။ သမဏဗြာဟ္မဏာတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိသယဝေဂသဟနေ ခန္တိဗလဉာဏဗလေန သမန္နာဂတာ သမိတပါပဗာဟိတပါပါ သမဏဗြာဟ္မဏာ။ ဗလံ ဝေလာ သမုဒ္ဒဿာတိ မဟာသမုဒ္ဒဿ ဥတ္တရိတုံ အဒတွာ ဥဒကံ အာဝရိတွာ ဝိနာသေတုံ သမတ္ထတာယ ဝေလာ ဗလံ နာမ။ ဗလာတိဗလမိတ္ထိယောတိ ဣတ္ထိယော ပန ဝိသဒဉာဏေပိ အဝီတရာဂေ အတ္တနော ဝသံ အာနေတွာ ဝိနာသေတုံ သမတ္ထတာယ တေဟိ သဗ္ဗေဟိ ဗလေဟိပိ အတိဗလာ နာမ, သဗ္ဗဗလေဟိ ဣတ္ထိဗလမေဝ မဟန္တန္တိ အတ္ထော။ ယထာတိ ယသ္မာ။ ပိတု အတ္ထာတိ ပိတု ဝုဍ္ဎိအတ္ထာယ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယသ္မာ ဣမံ ဥဂ္ဂတပံ သမာနံ သီလာဒိဂုဏာနံ ဧသိတတ္တာ ဣသိံ အယံ စန္ဒဝတီ နိဿီလံ ကတွာ ပိတု ဝုဍ္ဎိအတ္ထာယ ဝါဇပေယျံ ယညံ ယာဇေတိ, တသ္မာ ဇာနိတဗ္ဗမေတံ ‘‘ဗလာတိဗလမိတ္ထိယော’’တိ။
တသ္မိံ သမယေ ကဿပေါ ယညံ ယဇနတ္ထာယ ‘‘မင်္ဂလဟတ္ထိံ ဂီဝါယံ ပဟရိဿာမီ’’တိ ခဂ္ဂရတနံ ဥက္ခိပိ။ ဟတ္ထီ တံ ဒိသွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတော မဟာရဝံ ရဝိ။ တဿ ရဝံ သုတွာ သေသာပိ ဟတ္ထိအဿဥသဘာဒယော မရဏဘယတဇ္ဇိတာ ဘယေန ဝိရဝိံသု။ မဟာဇနောပိ ဝိရဝိ။ ကဿပေါ တံ မဟာဝိရဝံ သုတွာ သံဝေဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ အတ္တနော ဇဋာဒီနိ ဩလောကေသိ။ အထဿ ဇဋာမဿုကစ္ဆလောမာနိ ပါကဋာနိ အဟေသုံ။ သော ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ‘‘အနနုရူပံ ဝတ မေ ပါပကမ္မံ ကတ’’န္တိ သံဝေဂံ ပကာသေန္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တံ လောဘပကတံ ကမ္မံ, ကဋုကံ ကာမဟေတုကံ၊
တဿ မူလံ ဂဝေသိဿံ, ဆေစ္ဆံ ရာဂံ သဗန္ဓန’’န္တိ။
တဿတ္ထော – မဟာရာဇ, ယံ ဧတံ မယာ စန္ဒဝတိယာ လောဘံ ဥပ္ပါဒေတွာ တေန လောဘေန ပကတံ ကာမဟေတုကံ ပါပကံ, တံ ကဋုကံ တိခိဏဝိပါကံ။ တဿာဟံ အယောနိသောမနသိကာရသင်္ခါတံ မူလံ ဂဝေသိဿံ,
အလံ မေ ဣမိနာ ခဂ္ဂေန, ပညာခဂ္ဂံ နီဟရိတွာ သုဘနိမိတ္တဗန္ဓနေန သဒ္ဓိံ သဗန္ဓနံ ရာဂံ ဆိန္ဒိဿာမီတိ။
အထ နံ ရာဇာ ‘‘မာ ဘာယိ သမ္မ, ဣဒါနိ တေ စန္ဒဝတိံ ကုမာရိဉ္စ ရဋ္ဌဉ္စ သတ္တရတနရာသိဉ္စ ဒဿာမိ, ယဇာဟိ ယည’’န္တိ အာဟ။ တံ သုတွာ ကဿပေါ ‘‘န မေ, မဟာရာဇ, ဣမိနာ ကိလေသေန အတ္ထော’’တိ ဝတွာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဓိရတ္ထု ကာမေ သုဗဟူပိ လောကေ, တပေါဝ သေယျော ကာမဂုဏေဟိ ရာဇ၊
တပေါ ကရိဿာမိ ပဟာယ ကာမေ, တဝေဝ ရဋ္ဌံ စန္ဒဝတီ စ ဟောတူ’’တိ။
တတ္ထ သုဗဟူပီတိ အတိဗဟုကေပိ။ တပေါ ကရိဿာမီတိ သီလသံယမတပမေဝ ကရိဿာမိ။
သော ဧဝံ ဝတွာ ကသိဏံ သမန္နာဟရိတွာ နဋ္ဌံ ဝိသေသံ ဥပ္ပါဒေတွာ အာကာသေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’’တိ ဩဝဒိတွာ ယညာဝါဋံ ဝိဒ္ဓံသာပေတွာ မဟာဇနဿ အဘယဒါနံ ဒါပေတွာ ရညော ယာစန္တဿေဝ ဥပ္ပတိတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ဂန္တွာ ယာဝဇီဝံ ဌတွာ အာယုပရိယောသာနေ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ သေယျော မဟာအမစ္စော သာရိပုတ္တော အဟောသိ, လောမသကဿပေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
လောမသကဿပဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၃၄] ၈။ စက္ကဝါကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာသာယဝတ္ထေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ လောလဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ လောလော အဟောသိ ပစ္စယလုဒ္ဓေါ, အာစရိယုပဇ္ဈာယဝတ္တာဒီနိ ဆဍ္ဍေတွာ ပါတောဝ သာဝတ္ထိံ ပဝိသိတွာ
ဝိသာခါယ ဂေဟေ အနေကခါဒနီယပရိဝါရံ ယာဂုံ ပိဝိတွာ နာနဂ္ဂရသသာလိမံသောဒနံ ဘုဉ္ဇိတွာပိ တေန အတိတ္တော တတော စူဠအနာထပိဏ္ဍိကဿ မဟာအနာထပိဏ္ဍိကဿ ကောသလရညောတိ တေသံ တေသံ နိဝေသနာနိ သန္ဓာယ ဝိစရိ။ အထေကဒိဝသံ တဿ လောလဘာဝံ အာရဗ္ဘ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု လောလော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ကသ္မာ လောလောသိ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ လောလဘာဝေန ဗာရာဏသိယံ ဟတ္ထိကုဏပါဒီနိ ခါဒိတွာ ဝိစရန္တော တေဟိ အတိတ္တော တတော နိက္ခမိတွာ ဂင်္ဂါတီရေ ဝိစရန္တော ဟိမဝန္တံ ပဝဋ္ဌော’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဧကော လောလကာကော ဗာရာဏသိယံ ဟတ္ထိကုဏပါဒီနိ ခါဒိတွာ ဝိစရန္တော တေဟိ အတိတ္တော ‘‘ဂင်္ဂါကူလေ မစ္ဆမတံ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဂန္တွာ တတ္ထ မတမစ္ဆေ ခါဒန္တော ကတိပါဟံ ဝသိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ နာနာဖလာဖလာနိ ခါဒန္တော ဗဟုမစ္ဆကစ္ဆပံ မဟန္တံ ပဒုမသရံ ပတွာ တတ္ထ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေ ဒွေ စက္ကဝါကေ သေဝါလံ ခါဒိတွာ ဝသန္တေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ အတိဝိယ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာ, ဣမေသံ ဘောဇနံ မနာပံ ဘဝိဿတိ, ဣမေသံ ဘောဇနံ ပုစ္ဆိတွာ အဟမ္ပိ တဒေဝ ဘုဉ္ဇိတွာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဧကသ္မိံ သာခပရိယန္တေ နိသီဒိတွာ တေသံ ပသံသနပဋိသံယုတ္တံ ကထံ ကထေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာသာယဝတ္ထေ သကုဏေ ဝဒါမိ, ဒုဝေ ဒုဝေ နန္ဒမနေ စရန္တေ၊
ကံ အဏ္ဍဇံ အဏ္ဍဇာ မာနုသေသု, ဇာတိံ ပသံသန္တိ တဒိင်္ဃ ဗြူထာ’’တိ။
တတ္ထ ကာသာယဝတ္ထေတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေ ကာသာယဝတ္ထေ ဝိယ။ ဒုဝေ ဒုဝေတိ ဒွေ ဒွေ ဟုတွာ။ နန္ဒမနေတိ တုဋ္ဌစိတ္တေ။ ကံ အဏ္ဍဇံ အဏ္ဍဇာ မာနုသေသု ဇာတိံ ပသံသန္တီတိ အမ္ဘော အဏ္ဍဇာ တုမှေ မနုဿေသု ပသံသန္တာ ကံ အဏ္ဍဇံ ဇာတိံ ကတရံ နာမ အဏ္ဍဇန္တိ ဝတွာ ပသံသန္တိ, ကံ
သကုဏံ နာမာတိ ဝတွာ တုမှေ မနုဿာနံ အန္တရေ ဝဏ္ဏေန္တီတိ အတ္ထော။ ‘‘ကံ အဏ္ဍဇံ အဏ္ဍဇမာနုသေသူ’’တိပိ ပါဌော။ တဿတ္ထော – တုမှေ အဏ္ဍဇေသု စ မာနုသေသု စ ကတရံ အဏ္ဍဇန္တိ ဝတွာ ပသံသန္တီတိ။
တံ သုတွာ စက္ကဝါကော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အမှေ မနုဿေသု မနုဿဟိံသ, အနုဗ္ဗတေ စက္ကဝါကေ ဝဒန္တိ၊
ကလျာဏဘာဝမှေ ဒိဇေသု သမ္မတာ, အဘိရူပါ ဝိစရာမ အဏ္ဏဝေ’’တိ။
တတ္ထ မနုဿဟိံသာတိ ကာကော မနုဿေ ဟိံသတိ ဝိဟေဌေတိ, တေန နံ ဧဝံ အာလပတိ။ အနုဗ္ဗတေတိ အညမညံ အနုဂတေ သမ္မောဒမာနေ ဝိယသံဝါသေ။ စက္ကဝါကေတိ စက္ကဝါကာ နာမ သာ အဏ္ဍဇဇာတီတိ ပသံသန္တိ ဝဏ္ဏေန္တိ ကထေန္တိ။ ဒိဇေသူတိ ယတ္တကာ ပက္ခိနော နာမ, တေသု မယံ ‘‘ကလျာဏဘာဝါ’’တိပိ မနုဿေသု သမ္မတာ။ ဒုတိယေ အတ္ထဝိကပ္ပေ မနုဿေသု အမှေ ‘‘စက္ကဝါကာ’’တိပိ ဝဒန္တိ, ဒိဇေသု ပန မယံ ‘‘ကလျာဏဘာဝါ’’တိ သမ္မတာ, ‘‘ကလျာဏဘာဝါ’’တိ နော ဒိဇာ ဝဒန္တီတိ အတ္ထော။ အဏ္ဏဝေတိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ သရော ‘‘အဏ္ဏဝေါ’’တိ ဝုတ္တော, ဣမသ္မိံ ပဒုမသရေ မယမေဝ ဒွေ ဇနာ ပရေသံ အဟိံသနတော အဘိရူပါ ဝိစရာမာတိ အတ္ထော။ ဣမိဿာယ ပန ဂါထာယ စတုတ္ထပဒံ ‘‘န ဃာသဟေတူပိ ကရောမ ပါပ’’န္တိ ပဌန္တိ။ တဿတ္ထော – ယသ္မာ မယံ ဃာသဟေတူပိ ပါပံ န ကရောမ, တသ္မာ ‘‘ကလျာဏဘာဝါ’’တိ အမှေ မနုဿေသု စ ဒိဇေသု စ သမ္မတာ။
တံ သုတွာ ကာကော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ အဏ္ဏဝေ ကာနိ ဖလာနိ ဘုဉ္ဇေ, မံသံ ကုတော ခါဒထ စက္ကဝါကာ၊
ကိံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇထ ဝေါ အနောမာ, ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏော စ အနပ္ပရူပါ’’တိ။
တတ္ထ ကိန္တိ ပုစ္ဆာဝသေန အာလပနံ, ကိံ ဘော စက္ကဝါကာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဏ္ဏဝေတိ ဣမသ္မိံ သရေ။ ဘုဉ္ဇေတိ ဘုဉ္ဇထ, ကိံ ဘုဉ္ဇထာတိ
အတ္ထော မံသံ ကုတော ခါဒထာတိ ကတရပါဏာနံ သရီရတော မံသံ ခါဒထ။ ဘုဉ္ဇထ ဝေါတိ ဝေါကာရော နိပါတမတ္တံ, ပရပဒေန ဝါဿ သမ္ဗန္ဓော ‘‘ဗလဉ္စ ဝါ ဝဏ္ဏော စ အနပ္ပရူပါ’’တိ။
တတော စက္ကဝါကော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န အဏ္ဏဝေ သန္တိ ဖလာနိ ဓင်္က, မံသံ ကုတော ခါဒိတုံ စက္ကဝါကေ၊
သေဝါလဘက္ခမှ အပါဏဘောဇနာ, န ဃာသဟေတူပိ ကရောမ ပါပ’’န္တိ။
တတ္ထ စက္ကဝါကေတိ စက္ကဝါကဿ။ အပါဏဘောဇနာတိ ပါဏကရဟိတဥဒကဘောဇနာ။ အမှာကဉှိ သေဝါလဉ္စေဝ ဥဒကဉ္စ ဘောဇနန္တိ ဒဿေတိ။ န ဃာသဟေတူတိ တုမှာဒိသာ ဝိယ မယံ ဃာသဟေတု ပါပံ န ကရောမာတိ။
တတော ကာကော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န မေ ဣဒံ ရုစ္စတိ စက္ကဝါက, အသ္မိံ ဘဝေ ဘောဇနသန္နိကာသော၊
အဟောသိ ပုဗ္ဗေ တတော မေ အညထာ, ဣစ္စေဝ မေ ဝိမတိ ဧတ္ထ ဇာတာ။
‘‘အဟမ္ပိ မံသာနိ ဖလာနိ ဘုဉ္ဇေ, အန္နာနိ စ လောဏိယတေလိယာနိ၊
ရသံ မနုဿေသု လဘာမိ ဘောတ္တုံ, သူရောဝ သင်္ဂါမမုခံ ဝိဇေတွာ၊
န စ မေ တာဒိသော ဝဏ္ဏော, စက္ကဝါက ယထာ တဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဣဒန္တိ ဣဒံ တုမှာကံ ဘုဉ္ဇနဘောဇနံ မယှံ န ရုစ္စတိ။ အသ္မိံ ဘဝေ ဘောဇနသန္နိကာသောတိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ဘောဇနသန္နိကာသော ယံ ဣမသ္မိံ စက္ကဝါကဘဝေ ဘောဇနံ, တွံ တေန သန္နိကာသော တံသဒိသော တဒနုရူပေါ အဟောသိ, အတိဝိယ ပသန္နသရီရောသီတိ အတ္ထော။
တတော မေ အညထာတိ ယံ မယှံ ပုဗ္ဗေ တုမှေ ဒိသွာဝ ဧတေ ဧတ္ထ နာနာဝိဓာနိ ဖလာနိ စေဝ မစ္ဆမံသဉ္စ ခါဒန္တိ, တေန ဧဝံ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာတိ အဟောသိ, ဣဒါနိ မေ တတော အညထာ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဣစ္စေဝ မေတိ ဧတေနေဝ မေ ကာရဏေန ဧတ္ထ တုမှာကံ သရီရဝဏ္ဏေ ဝိမတိ ဇာတာ ‘‘ကထံ နု ခေါ ဧတေ ဧဝရူပံ လူခဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဇာတာ’’တိ။ အဟမ္ပီတိ အဟဉှိ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဘုဉ္ဇေတိ ဘုဉ္ဇာမိ။ အန္နာနိ စာတိ ဘောဇနာနိ စ။ လောဏိယတေလိယာနီတိ လောဏတေလယုတ္တာနိ။ ရသန္တိ မနုဿေသု ပရိဘောဂံ ပဏီတရသံ။ ဝိဇေတွာတိ ယထာ သူရော ဝီရယောဓော သင်္ဂါမမုခံ ဝိဇေတွာ ဝိလုမ္ပိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, တထာ ဝိလုမ္ပိတွာ ပရိဘုဉ္ဇာမီတိ အတ္ထော။ ယထာ တဝါတိ ဧဝံ ပဏီတံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တဿပိ မမ တာဒိသော ဝဏ္ဏော နတ္ထိ, ယာဒိသော တဝ ဝဏ္ဏော, တေန တဝ ဝစနံ န သဒ္ဒဟာမီတိ ဒီပေတိ။
အထဿ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာ အဘာဝကာရဏံ အတ္တနော စ ဘာဝကာရဏံ ကထေန္တော စက္ကဝါကော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အသုဒ္ဓဘက္ခောသိ ခဏာနုပါတီ, ကိစ္ဆေန တေ လဗ္ဘတိ အန္နပါနံ၊
န တုဿသီ ရုက္ခဖလေဟိ ဓင်္က, မံသာနိ ဝါ ယာနိ သုသာနမဇ္ဈေ။
‘‘ယော သာဟသေန အဓိဂမ္မ ဘောဂေ, ပရိဘုဉ္ဇတိ ဓင်္က ခဏာနုပါတီ၊
တတော ဥပက္ကောသတိ နံ သဘာဝေါ, ဥပက္ကုဋ္ဌော ဝဏ္ဏဗလံ ဇဟာတိ။
‘‘အပ္ပမ္ပိ စေ နိဗ္ဗုတိံ ဘုဉ္ဇတီ ယဒိ, အသာဟသေန အပရူပဃာတီ၊
ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏော စ တဒဿ ဟောတိ, န ဟိ သဗ္ဗော အာဟာရမယေန ဝဏ္ဏော’’တိ။
တတ္ထ အသုဒ္ဓဘက္ခောသီတိ တွံ ထေနေတွာ ဝဉ္စေတွာ ဘက္ခနတော အသုဒ္ဓဘက္ခော အသိ။ ခဏာနုပါတီတိ ပမာဒက္ခဏေ အနုပတနသီလော။
ကိစ္ဆေန တေတိ တယာ ဒုက္ခေန အန္နပါနံ လဗ္ဘတိ။ မံသာနိ ဝါ ယာနီတိ ယာနိ ဝါ သုသာနမဇ္ဈေ မံသာနိ, တေဟိ န တုဿသိ။ တတောတိ ပစ္ဆာ။ ဥပက္ကောသတိ နံ သဘာဝေါတိ အတ္တာဝ တံ ပုဂ္ဂလံ ဂရဟိ။ ဥပက္ကုဋ္ဌောတိ အတ္တနာပိ ပရေဟိပိ ဥပက္ကုဋ္ဌော ဂရဟိတော ဝိပ္ပဋိသာရိတာယ ဝဏ္ဏဉ္စ ဗလဉ္စ ဇဟာသိ။ နိဗ္ဗုတိံ ဘုဉ္ဇတီ ယဒီတိ ယဒိ ပန ပရံ အဝိဟေဌေတွာ အပ္ပကမ္ပိ ဓမ္မလဒ္ဓံ နိဗ္ဗုတိဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ။ တဒဿ ဟောတီတိ တဒါ အဿ ပဏ္ဍိတဿ သရီရေ ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏော စ ဟောတိ။ အာဟာရမယေနာတိ နာနပ္ပကာရေန အာဟာရေနေဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘော ကာက, ဝဏ္ဏော နာမေသ စတုသမုဋ္ဌာနော, သော န အာဟာရမတ္တေနေဝ ဟောတိ, ဥတုစိတ္တကမ္မေဟိပိ ဟောတိယေဝါတိ။
ဧဝံ စက္ကဝါကော အနေကပရိယာယေန ကာကံ ဂရဟိ။ ကာကော ဟရာယိတွာ ‘‘န မယှံ တဝ ဝဏ္ဏေန အတ္ထော, ကာ ကာ’’တိ ဝဿန္တော ပလာယိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ လောလဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ကာကော လောလဘိက္ခု အဟောသိ, စက္ကဝါကီ ရာဟုလမာတာ, စက္ကဝါကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
စက္ကဝါကဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၃၅] ၉။ ဟလိဒ္ဒိရာဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုတိတိက္ခန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ထုလ္လကုမာရိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု တေရသကနိပါတေ စူဠနာရဒဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၃။၄၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ အတီတဝတ္ထုမှိ ပန သာ ကုမာရိကာ တဿ တာပသကုမာရဿ သီလံ ဘိန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝသေ ဌိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ဣမံ ဝဉ္စေတွာ မနုဿပထံ နေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ရူပါဒိကာမဂုဏဝိရဟိတေ အရညေ ရက္ခိတသီလံ နာမ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, မနုဿပထေ ရူပါဒီနံ ပစ္စုပဋ္ဌာနေ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, ဧဟိ မယာ သဒ္ဓိံ တတ္ထ ဂန္တွာ သီလံ ရက္ခာဟိ, ကိံ တေ အရညေနာ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုတိတိက္ခံ အရညမှိ, ပန္တမှိ သယနာသနေ၊
ယေ စ ဂါမေ တိတိက္ခန္တိ, တေ ဥဠာရတရာ တယာ’’တိ။
တတ္ထ သုတိတိက္ခန္တိ သုဋ္ဌု အဓိဝါသနံ။ တိတိက္ခန္တီတိ သီတာဒီနိ အဓိဝါသေန္တိ။
တံ သုတွာ တာပသကုမာရော ‘‘ပိတာ မေ အရညံ ဂတော, တသ္မိံ အာဂတေ တံ အာပုစ္ဆိတွာ ဂမိဿာမီ’’တိ အာဟ။ သာ စိန္တေသိ ‘‘ပိတာ ကိရဿ အတ္ထိ, သစေ မံ သော ပဿိဿတိ, ကာဇကောဋိယာ မံ ပေါထေတွာ ဝိနာသံ ပါပေဿတိ, မယာ ပဌမမေဝ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ။ အထ နံ သာ ‘‘တေန ဟိ အဟံ မဂ္ဂသညံ ကုရုမာနာ ပဌမတရံ ဂမိဿာမိ, တွံ ပစ္ဆာ အာဂစ္ဆာဟီ’’တိ ဝတွာ အဂမာသိ။ သော တဿာ ဂတကာလေ နေဝ ဒါရူနိ အာဟရိ, န ပါနီယံ, န ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေသိ, ကေဝလံ ပဇ္ဈာယန္တောဝ နိသီဒိ, ပိတု အာဂမနကာလေ ပစ္စုဂ္ဂမနံ နာကာသိ။ အထ နံ ပိတာ ‘‘ဣတ္ထီနံ ဝသံ ဂတော ဧသော’’တိ ဉတွာပိ ‘‘ကသ္မာ တာတ, နေဝ ဒါရူနိ အာဟရိ, န ပါနီယံ, န ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေသိ, ပဇ္ဈာယန္တောယေဝ ပန နိသိန္နောသီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ တာပသကုမာရော ‘‘တာတ, အရညေ ကိရ ရက္ခိတသီလံ နာမ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, မနုဿပထေ မဟပ္ဖလံ, အဟံ တတ္ထ ဂန္တွာ သီလံ ရက္ခိဿာမိ, သဟာယော မေ မံ ‘အာဂစ္ဆေယျာသီ’တိ ဝတွာ ပုရတော ဂတော, အဟံ တေနေဝ သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမိ, တတ္ထ ပန ဝသန္တေန မယာ ကတရော ပုရိသော သေဝိတဗ္ဗော’’တိ ပုစ္ဆန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အရညာ ဂါမမာဂမ္မ, ကိံသီလံ ကိံဝတံ အဟံ၊
ပုရိသံ တာတ သေဝေယျံ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
အထဿ ပိတာ ကထေန္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယော တေ ဝိဿာသယေ တာတ, ဝိဿာသဉ္စ ခမေယျ တေ၊
သုဿူသီ စ တိတိက္ခီ စ, တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
‘‘ယဿ ကာယေန ဝါစာယ, မနသာ နတ္ထိ ဒုက္ကဋံ၊
ဥရသီဝ ပတိဋ္ဌာယ, တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
‘‘ယော စ ဓမ္မေန စရတိ, စရန္တောပိ န မညတိ၊
ဝိသုဒ္ဓကာရိံ သပ္ပညံ, တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
‘‘ဟလိဒ္ဒိရာဂံ ကပိစိတ္တံ, ပုရိသံ ရာဂဝိရာဂိနံ၊
တာဒိသံ တာတ မာ သေဝိ, နိမ္မနုဿမ္ပိ စေ သိယာ။
‘‘အာသီဝိသံဝ ကုပိတံ, မီဠှလိတ္တံ မဟာပထံ၊
အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေဟိ, ယာနီဝ ဝိသမံ ပထံ။
‘‘အနတ္ထာ တာတ ဝဍ္ဎန္တိ, ဗာလံ အစ္စုပသေဝတော၊
မာဿု ဗာလေန သံဂစ္ဆိ, အမိတ္တေနေဝ သဗ္ဗဒါ။
‘‘တံ တာဟံ တာတ ယာစာမိ, ကရဿု ဝစနံ မမ၊
မာဿု ဗာလေန သံဂစ္ဆိ, ဒုက္ခော ဗာလေဟိ သင်္ဂမော’’တိ။
တတ္ထ ယော တေ ဝိဿာသယေတိ ယော တဝ ဝိဿာသေယျ။ ခမေယျ တေတိ ယော စ တဝ အတ္တနိ တယာ ကတံ ဝိဿာသံ ခမေယျ။ သုဿူသီ စ တိတိက္ခီ စာတိ တဝ ဝစနံ သုဿူသာယ စေဝ ဝစနာဓိဝါသနေန စ သမန္နာဂတော ဘဝေယျာတိ အတ္ထော။ ဥရသီဝ ပတိဋ္ဌာယာတိ ယထာ မာတု ဥရသိ ပုတ္တော ပတိဋ္ဌာတိ, ဧဝံ ပတိဋ္ဌဟိတွာ အတ္တနော မာတရံ ဝိယ မညမာနော တံ ဘဇေယျာသီတိ ဝဒတိ။ ယော စ ဓမ္မေန စရတီတိ ယော တိဝိဓေန သုစရိတေန ဓမ္မေန ဣရိယတိ။ န မညတီတိ တထာ စရန္တောပိ ‘‘အဟံ ဓမ္မံ စရာမီ’’တိ မာနံ န ကရောတိ။ ဝိသုဒ္ဓကာရိန္တိ ဝိသုဒ္ဓါနံ ဒသကုသလကမ္မပထာနံ ကာရကံ။
ရာဂဝိရာဂိနန္တိ ရာဂိနဉ္စ ဝိရာဂိနဉ္စ ရဇ္ဇိတွာ တံခဏညေဝ ဝိရဇ္ဇနသဘာဝံ။ နိမ္မနုဿမ္ပိ စေ သိယာတိ သစေပိ သကလဇမ္ဗုဒီပတလံ နိမ္မနုဿံ ဟောတိ, သောယေဝ ဧကော မနုဿော တိဋ္ဌတိ, တထာပိ တာဒိသံ မာ သေဝိ။ မဟာပထန္တိ ဂူထမက္ခိတံ မဂ္ဂံ ဝိယ။ ယာနီဝါတိ ယာနေန ဂစ္ဆန္တော ဝိယ။ ဝိသမန္တိ နိန္နဥန္နတခါဏုပါသာဏာဒိဝိသမံ။ ဗာလံ အစ္စုပသေဝတောတိ ဗာလံ အပ္ပညံ အတိသေဝန္တဿ။ သဗ္ဗဒါတိ တာတ, ဗာလေန သဟ သံဝါသော နာမ အမိတ္တသံဝါသော ဝိယ သဗ္ဗဒါ နိစ္စကာလမေဝ ဒုက္ခော။ တံ တာဟန္တိ တေန ကာရဏေန တံ အဟံ။
သော ဧဝံ ပိတရာ ဩဝဒိတော ‘‘တာတ, အဟံ မနုဿပထံ ဂန္တွာ တုမှာဒိသေ ပဏ္ဍိတေ န လဘိဿာမိ, တတ္ထ ဂန္တုံ ဘာယာမိ, ဣဓေဝ တုမှာကံ သန္တိကေ ဝသိဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထဿ ဘိယျောပိ ဩဝါဒံ ဒတွာ
ကသိဏပရိကမ္မံ အာစိက္ခိ။ သော န စိရဿေဝ အဘိညာသမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ သဒ္ဓိံ ပိတရာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ တာပသကုမာရော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အဟောသိ, ကုမာရိကာ ထုလ္လကုမာရိကာဝ, ပိတာ တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဟလိဒ္ဒိရာဂဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၃၆] ၁၀။ သမုဂ္ဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကုတော နု အာဂစ္ဆထာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကသ္မာ ဘိက္ခု မာတုဂါမံ ပတ္ထေသိ, မာတုဂါမော နာမေသ အသဗ္ဘော အကတညူ, ပုဗ္ဗေ ဒါနဝရက္ခသာ ဂိလိတွာ ကုစ္ဆိနာ ပရိဟရန္တာပိ မာတုဂါမံ ရက္ခိတုံ ဧကပုရိသနိဿိတံ ကာတုံ နာသက္ခိံသု, တွံ ကထံ သက္ခိဿသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာမေ ပဟာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဖလာဖလေန ယာပေန္တော ဝိဟာသိ။ တဿ ပဏ္ဏသာလာယ အဝိဒူရေ ဧကော ဒါနဝရက္ခသော ဝသတိ။ သော အန္တရန္တရာ မဟာသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မံ သုဏာတိ, အဋဝိယံ ပန မနုဿာနံ သဉ္စရဏမဂ္ဂေ ဌတွာ အာဂတာဂတေ မနုဿေ ဂဟေတွာ ခါဒတိ။ တသ္မိံ ကာလေ ဧကာ ကာသိရဋ္ဌေ ကုလဓီတာ ဥတ္တမရူပဓရာ အညတရသ္မိံ ပစ္စန္တဂါမေ နိဝုတ္ထာ ဟောတိ။ တဿာ ဧကဒိဝသံ မာတာပိတူနံ ဒဿနတ္ထာယ ဂန္တွာ ပစ္စာဂမနကာလေ ပရိဝါရမနုဿေ ဒိသွာ သော ဒါနဝေါ ဘေရဝရူပေန ပက္ခန္ဒိ။ မနုဿာ ဘီတာ ဂဟိတဂဟိတာဝုဓာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာယိံသု။ ဒါနဝေါ ယာနေ နိသိန္နံ အဘိရူပံ မာတုဂါမံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ တံ အတ္တနော ဂုဟံ နေတွာ ဘရိယံ အကာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သပ္ပိတေလတဏ္ဍုလမစ္ဆမံသာဒီနိ စေဝ မဓုရဖလာဖလာနိ စ အာဟရိတွာ တံ ပေါသေသိ, ဝတ္ထာလင်္ကာရေဟိ စ နံ အလင်္ကရိတွာ ရက္ခဏတ္ထာယ ဧကသ္မိံ ကရဏ္ဍကေ
ပက္ခိပိတွာ ကရဏ္ဍကံ ဂိလိတွာ ကုစ္ဆိနာ ပရိဟရတိ။ သော ဧကဒိဝသံ နှာယိတုကာမတာယ ဧကံ သရံ ဂန္တွာ ကရဏ္ဍကံ ဥဂ္ဂိလိတွာ တံ တတော နီဟရိတွာ နှာပေတွာ ဝိလိမ္ပေတွာ အလင်္ကာရေတွာ ‘‘ထောကံ တဝ သရီရံ ဥတုံ ဂဏှာပေဟီ’’တိ တံ ကရဏ္ဍကသမီပေ ဌပေတွာ သယံ နှာနတိတ္ထံ ဩတရိတွာ တံ အနာသင်္ကမာနော ထောကံ ဒူရံ ဂန္တွာ နှာယိ။
တသ္မိံ သမယေ ဝါယုဿပုတ္တော နာမ ဝိဇ္ဇာဓရော သန္နဒ္ဓခဂ္ဂေါ အာကာသေန ဂစ္ဆတိ။ သာ တံ ဒိသွာ ‘‘ဧဟီ’’တိ ဟတ္ထမုဒ္ဒံ အကာသိ, ဝိဇ္ဇာဓရော ခိပ္ပံ ဩတရိ။ အထ နံ သာ ကရဏ္ဍကေ ပက္ခိပိတွာ ဒါနဝဿ အာဂမနံ ဩလောကေန္တီ ကရဏ္ဍကူပရိ နိသီဒိတွာ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ တဿ အတ္တာနံ ဒဿေတွာ တသ္မိံ ကရဏ္ဍကသမီပံ အသမ္ပတ္တေယေဝ ကရဏ္ဍကံ ဝိဝရိတွာ အန္တော ပဝိသိတွာ ဝိဇ္ဇာဓရဿ ဥပရိ နိပဇ္ဇိတွာ အတ္တနော သာဋကံ ပါရုပိ။ ဒါနဝေါ အာဂန္တွာ ကရဏ္ဍကံ အသောဓေတွာ ‘‘မာတုဂါမောယေဝ မေ’’တိ သညာယ ကရဏ္ဍကံ ဂိလိတွာ အတ္တနော ဂုဟံ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ စိန္တေသိ ‘‘တာပသော မေ စိရံ ဒိဋ္ဌော, အဇ္ဇ တာဝ နံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ။ သော တဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ တာပသောပိ နံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ဒွိန္နံ ဇနာနံ ကုစ္ဆိဂတဘာဝံ ဉတွာ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကုတော နု အာဂစ္ဆထ ဘော တယော ဇနာ, သွာဂတာ ဧထ နိသီဒထာသနေ၊
ကစ္စိတ္ထ, ဘောန္တော ကုသလံ အနာမယံ, စိရဿမဗ္ဘာဂမနဉှိ ဝေါ ဣဓာ’’တိ။
တတ္ထ ဘောတိ အာလပနံ။ ကစ္စိတ္ထာတိ ကစ္စိ ဟောထ ဘဝထ ဝိဇ္ဇထ။ ဘောန္တောတိ ပုန အာလပန္တော အာဟ။ ကုသလံ အနာမယန္တိ ကစ္စိ တုမှာကံ ကုသလံ အာရောဂျံ။ စိရဿမဗ္ဘာဂမနဉှိ ဝေါ ဣဓာတိ အဇ္ဇ တုမှာကံ ဣဓ အဗ္ဘာဂမနဉ္စ စိရံ ဇာတံ။
တံ သုတွာ ဒါနဝေါ ‘‘အဟံ ဣမဿ တာပသဿ သန္တိကံ ဧကကောဝ အာဂတော, အယဉ္စ တာပသော ‘တယော ဇနာ’တိ ဝဒတိ, ကိံ နာမေသ ကထေတိ, ကိံ နု ခေါ သဘာဝံ ဉတွာ ကထေတိ, ဥဒါဟု ဥမ္မတ္တကော ဟုတွာ ဝိလပတီ’’တိ စိန္တေတွာ တာပသံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟမေဝ ဧကော ဣဓ မဇ္ဇ ပတ္တော, န စာပိ မေ ဒုတိယော ကောစိ ဝိဇ္ဇတိ၊
ကိမေဝ သန္ဓာယ တေ ဘာသိတံ ဣသေ, ကုတော နု အာဂစ္ဆထ ဘော တယော ဇနာ’’တိ။
တတ္ထ ဣဓ မဇ္ဇာတိ ဣဓ အဇ္ဇ။ ကိမေဝ သန္ဓာယ တေ ဘာသိတံ ဣသေတိ ဘန္တေ, ဣသိ ကိံ နာမေတံ သန္ဓာယ တယာ ဘာသိတံ, ပါကဋံ တာဝ မေ ကတွာ ကထေဟီတိ။
တာပသော ‘‘ဧကံသေနေဝါဝုသော သောတုကာမောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တေန ဟိ သုဏာဟီ’’တိ ဝတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တုဝဉ္စ ဧကော ဘရိယာ စ တေ ပိယာ, သမုဂ္ဂပက္ခိတ္တနိကိဏ္ဏမန္တရေ၊
သာ ရက္ခိတာ ကုစ္ဆိဂတာဝ တေ သဒါ, ဝါယုဿပုတ္တေန သဟာ တဟိံ ရတာ’’တိ။
တတ္ထ တုဝဉ္စ ဧကောတိ ပဌမံ တာဝ တွံ ဧကော ဇနော။ ပက္ခိတ္တနိကိဏ္ဏမန္တရေတိ ပက္ခိတ္တာနိကိဏ္ဏအန္တရေ တံ တတ္ထ ဘရိယံ ရက္ခိတုကာမေန သဒါ တယာ သမုဂ္ဂေ ပက္ခိတ္တာ သဒ္ဓိံ သမုဂ္ဂေန နိကိဏ္ဏာ အန္တရေ, အန္တောကုစ္ဆိယံ ဌပိတာတိ အတ္ထော။ ဝါယုဿပုတ္တေန သဟာတိ ဧဝံနာမကေန ဝိဇ္ဇာဓရေန သဒ္ဓိံ။ တဟိံ ရတာတိ တတ္ထ တဝ အန္တောကုစ္ဆိယညေဝ ကိလေသရတိယာ ရတာ။ သော ဒါနိ တွံ မာတုဂါမံ ‘‘ဧကံ ပုရိသနိဿိတံ ကရိဿာမီ’’တိ ကုစ္ဆိနာပိ ပရိဟရန္တော တဿာ ဇာရံ ဥက္ခိပိတွာ စရသီတိ။
တံ သုတွာ ဒါနဝေါ ‘‘ဝိဇ္ဇာဓရာ နာမ ဗဟုမာယာ ဟောန္တိ, သစဿ ခဂ္ဂေါ ဟတ္ထဂတော ဘဝိဿတိ, ကုစ္ဆိံ မေ ဖာလေတွာပိ ပလာယိဿတီ’’တိ ဘီတတသိတော ဟုတွာ ခိပ္ပံ ကရဏ္ဍကံ ဥဂ္ဂိလိတွာ ပုရတော ဌပေသိ။ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ တံ ပဝတ္တိံ ပကာသေန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သံဝိဂ္ဂရူပေါ ဣသိနာ ဝိယာကတော, သော ဒါနဝေါ တတ္ထ သမုဂ္ဂမုဂ္ဂိလိ၊
အဒ္ဒက္ခိ ဘရိယံ သုစိမာလဓာရိနိံ, ဝါယုဿပုတ္တေန သဟာ တဟိံ ရတ’’န္တိ။
တတ္ထ အဒ္ဒက္ခီတိ သော ကရဏ္ဍကံ ဝိဝရိတွာ အဒ္ဒသ။
ကရဏ္ဍကေ ပန ဝိဝဋမတ္တေယေဝ ဝိဇ္ဇာဓရော ဝိဇ္ဇံ ဇပ္ပိတွာ ခဂ္ဂံ ဂဟေတွာ အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ။ တံ ဒိသွာ ဒါနဝေါ မဟာသတ္တဿ တုဿိတွာ ထုတိပုဗ္ဗင်္ဂမာ သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သုဒိဋ္ဌရူပမုဂ္ဂတပါနုဝတ္တိနာ, ဟီနာ နရာ ယေ ပမဒါဝသံ ဂတာ၊
ယထာ ဟဝေ ပါဏရိဝေတ္ထ ရက္ခိတာ, ဒုဋ္ဌာ မယီ အညမဘိပ္ပမောဒယိ။
‘‘ဒိဝါ စ ရတ္တော စ မယာ ဥပဋ္ဌိတာ, တပဿိနာ ဇောတိရိဝါ ဝနေ ဝသံ၊
သာ ဓမ္မမုက္ကမ္မ အဓမ္မမာစရိ, အကိရိယရူပေါ ပမဒါဟိ သန္ထဝေါ။
‘‘သရီရမဇ္ဈမှိ ဌိတာတိ မညဟံ, မယှံ အယန္တိ အသတိံ အသညတံ၊
သာ ဓမ္မမုက္ကမ္မ အဓမ္မမာစရိ, အကိရိယရူပေါ ပမဒါဟိ သန္ထဝေါ။
‘‘သုရက္ခိတံ မေတိ ကထံ နု ဝိဿသေ, အနေကစိတ္တာသု န ဟတ္ထိ ရက္ခဏာ၊
ဧတာ ဟိ ပါတာလပပါတသန္နိဘာ, ဧတ္ထပ္ပမတ္တော ဗျသနံ နိဂစ္ဆတိ။
‘‘တသ္မာ ဟိ တေ သုခိနော ဝီတသောကာ, ယေ မာတုဂါမေဟိ စရန္တိ နိဿဋာ၊
ဧတံ သိဝံ ဥတ္တမမာဘိပတ္ထယံ, န မာတုဂါမေဟိ ကရေယျ သန္ထဝ’’န္တိ။
တတ္ထ သုဒိဋ္ဌရူပမုဂ္ဂတပါနုဝတ္တိနာတိ ဘန္တေ, ဣသိ ဥဂ္ဂတပါနုဝတ္တိနာ တယာ သုဒိဋ္ဌရူပံ ဣဒံ ကာရဏံ။ ဟီနာတိ နီစာ။ ယထာ ဟဝေ ပါဏရိဝေတ္ထ ရက္ခိတာတိ အယံ မယာ အတ္တနော ပါဏာ ဝိယ ဧတ္ထ အန္တောကုစ္ဆိယံ ပရိဟရန္တေန ရက္ခိတာ။ ဒုဋ္ဌာ မယီတိ ဣဒါနိ မယိ မိတ္တဒုဗ္ဘိကမ္မံ ကတွာ ဒုဋ္ဌာ အညံ ပုရိသံ အဘိပ္ပမောဒတိ။ ဇောတိရိဝါ ဝနေ ဝသန္တိ ဝနေ ဝသန္တေန တပဿိနာ အဂ္ဂိ ဝိယ မယာ ဥပဋ္ဌိတာ ပရိစရိတာ။ သာ ဓမ္မမုက္ကမ္မာတိ သာ ဧသာ ဓမ္မံ ဩက္ကမိတွာ အတိက္ကမိတွာ။ အကိရိယရူပေါတိ အကတ္တဗ္ဗရူပေါ။ သရီရမဇ္ဈမှိ ဌိတာတိ မညဟံ, မယှံ အယန္တိ အသတိံ အသညတန္တိ ဣမံ အသတိံ အသပ္ပုရိသဓမ္မသမန္နာဂတံ အသညတံ ဒုဿီလံ ‘‘မယှံ သရီရမဇ္ဈမှိ ဌိတာ’’တိ စ ‘‘မယှံ အယ’’န္တိ စ မညာမိ။
သုရက္ခိတံ မေတိ ကထံ နု ဝိဿသေတိ အယံ မယာ သုရက္ခိတာတိ ကထံ ပဏ္ဍိတော ဝိဿာသေယျ, ယတြ ဟိ နာမ မာဒိသောပိ အန္တောကုစ္ဆိယံ ရက္ခန္တော ရက္ခိတုံ နာသက္ခိ။ ပါတာလပပါတသန္နိဘာတိ လောကဿာဒေန ဒုပ္ပူရဏီယတ္တာ မဟာသမုဒ္ဒေ ပါတာလသင်္ခါတေန ပပါတေန သဒိသာ။ ဧတ္ထပ္ပမတ္တောတိ ဧတာသု ဧဝရူပါသု နိဂ္ဂုဏာသု ပမတ္တော ပုရိသော မဟာဗျသနံ ပါပုဏာတိ။ တသ္မာ ဟီတိ ယသ္မာ မာတုဂါမဝသံ ဂတာ မဟာဝိနာသံ ပါပုဏန္တိ, တသ္မာ ယေ မာတုဂါမေဟိ နိဿဋာ ဟုတွာ စရန္တိ, တေ သုခိနော။ ဧတံ သိဝန္တိ ယဒေတံ မာတုဂါမတော နိဿဋာနံ ဝိသံသဋ္ဌာနံ စရဏံ, ဧတံ ဈာနသုခမေဝ သိဝံ ခေမံ ဥတ္တမံ အဘိပတ္ထေတဗ္ဗံ, ဧတံ ပတ္ထယမာနော မာတုဂါမေဟိ သဒ္ဓိံ သန္ထဝံ န ကရေယျာတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဒါနဝေါ မဟာသတ္တဿ ပါဒေသု နိပတိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ နိဿာယ မယာ ဇီဝိတံ လဒ္ဓံ, အဟံ ဣမာယ ပါပဓမ္မာယ ဝိဇ္ဇာဓရေန မာရာပိတော’’တိ မဟာသတ္တံ အဘိတ္ထဝိ။ သောပိဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘ဣမိဿာ မာ ကိဉ္စိ ပါပံ အကာသိ, သီလာနိ ဂဏှာဟီ’’တိ တံ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာပေသိ။ ဒါနဝေါ ‘‘အဟံ ကုစ္ဆိနာ ပရိဟရန္တောပိ တံ ရက္ခိတုံ န သက္ကောမိ, အညော ကော ရက္ခိဿတီ’’တိ တံ ဥယျောဇေတွာ အတ္တနော အရညမေဝ အဂမာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ဒိဗ္ဗစက္ခုကတာပသော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သမုဂ္ဂဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၃၇] ၁၁။ ပူတိမံသဇာတကဝဏ္ဏနာ
န ခေါ မေ ရုစ္စတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဣန္ဒြိယအသံဝရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ ဗဟူ ဘိက္ခူ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရာ အဟေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘ဣမေ ဘိက္ခူ ဩဝဒိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ဝတွာ အနိယမဝသေန ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ အလင်္ကတပလ္လင်္ကဝရမဇ္ဈဂတော ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ နာမ ရူပါဒီသု သုဘနိမိတ္တဝသေန နိမိတ္တံ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ, သစေ ဟိ တသ္မိံ သမယေ ကာလံ ကရောတိ, နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တတိ, တသ္မာ ရူပါဒီသု သုဘနိမိတ္တံ မာ ဂဏှထ။ ဘိက္ခုနာ နာမ ရူပါဒိဂေါစရေန န ဘဝိတဗ္ဗံ, ရူပါဒိဂေါစရာ ဟိ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ မဟာဝိနာသံ ပါပုဏန္တိ, တသ္မာ ဝရံ, ဘိက္ခဝေ, တတ္တာယ အယောသလာကာယ အာဒိတ္တာယ သမ္ပဇ္ဇလိတာယ သဇောတိဘူတာယ စက္ခုန္ဒြိယံ သမ္ပလိမဋ္ဌ’’န္တိ ဝိတ္ထာရေတွာ ‘‘တုမှာကံ ရူပံ ဩလောကနကာလောပိ အတ္ထိ အနောလောကနကာလောပိ။ ဩလောကနကာလေ သုဘဝသေန အနောလောကေတွာ အသုဘဝသေနေဝ ဩလောကေယျာထ, ဧဝံ အတ္တနော ဂေါစရာ န ပရိဟာယိဿထ။ ကော ပန တုမှာကံ ဂေါစရောတိ? စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, နဝ လောကုတ္တရဓမ္မာ။ ဧတသ္မိဉှိ ဝေါ ဂေါစရေ စရန္တာနံ န လစ္ဆတိ မာရော ဩတာရံ, သစေ ပန ကိလေသဝသိကာ ဟုတွာ သုဘနိမိတ္တဝသေန ဩလောကေဿထ, ပူတိမံသသိင်္ဂါလော ဝိယ အတ္တနော ဂေါစရာ ပရိဟာယိဿထာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဟိမဝန္တပဒေသေ အရညာယတနေ ပဗ္ဗတဂုဟာယံ အနေကသတာ ဧဠကာ ဝသန္တိ။ တေသံ ဝသနဋ္ဌာနတော အဝိဒူရေ ဧကိဿာ ဂုဟာယ ပူတိမံသော နာမ သိင်္ဂါလော ဝေဏိယာ နာမ ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ ဝသတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ
ဝိစရန္တော တေ ဧဠကေ ဒိသွာ ‘‘ဧကေန ဥပါယေန ဣမေသံ မံသံ ခါဒိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဥပါယေန ဧကေကံ ဧဠကံ မာရေသိ။ တေ ဥဘောပိ ဧဠကမံသံ ခါဒန္တာ ထာမသမ္ပန္နာ ထူလသရီရာ အဟေသုံ။ အနုပုဗ္ဗေန ဧဠကာ ပရိက္ခယံ အဂမံသု။ တေသံ အန္တရေ မေဏ္ဍမာတာ နာမ ဧကာ ဧဠိကာ ဗျတ္တာ အဟောသိ ဥပါယကုသလာ။ သိင်္ဂါလော တံ မာရေတုံ အသက္ကောန္တော ဧကဒိဝသံ ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ သမ္မန္တေန္တော ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဧဠကာ ခီဏာ, ဣမံ ဧဠိကံ ဧကေန ဥပါယေန ခါဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ, အယံ ပနေတ္ထ ဥပါယော, တွံ ဧကိကာဝ ဂန္တွာ ဧတာယ သဒ္ဓိံ သခီ ဟောဟိ, အထ တေ တာယ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသေ ဥပ္ပန္နေ အဟံ မတာလယံ ကရိတွာ နိပဇ္ဇိဿာမိ, တွံ ဧတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘ဧဠိကေ သာမိကော မေ မတော, အဟဉ္စ အနာထာ, ဌပေတွာ တံ အညော မေ ဉာတကော နတ္ထိ, ဧဟိ ရောဒိတွာ ကန္ဒိတွာ တဿ သရီရကိစ္စံ ကရိဿာမာ’တိ ဝတွာ တံ ဂဟေတွာ အာဂစ္ဆေယျာသိ, အထ နံ အဟံ ဥပ္ပတိတွာ ဂီဝါယ ဍံသိတွာ မာရေဿာမီ’’တိ အာဟ။
သာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တာယ သဒ္ဓိံ သခိဘာဝံ ကတွာ ဝိဿာသေ ဥပ္ပန္နေ ဧဠိကံ တထာ အဝေါစ။ ဧဠိကာ ‘‘အာဠိ သိင်္ဂါလိ တဝ သာမိကေန သဗ္ဗေ မမ ဉာတကာ ခါဒိတာ, ဘာယာမိ န သက္ကောမိ ဂန္တု’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အာဠိ, မာ ဘာယိ, မတကော ကိံ ကရိဿတီ’’တိ? ‘‘ခရမန္တော တေ သာမိကော, ဘာယာမေဝါဟ’’န္တိ သာ ဧဝံ ဝတွာပိ တာယ ပုနပ္ပုနံ ယာစိယမာနာ ‘‘အဒ္ဓါ မတော ဘဝိဿတီ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တာယ သဒ္ဓိံ ပါယာသိ။ ဂစ္ဆန္တီ ပန ‘‘ကော ဇာနာတိ, ကိံ ဘဝိဿတီ’’တိ တသ္မိံ အာသင်္ကာယ သိင်္ဂါလိံ ပုရတော ကတွာ သိင်္ဂါလံ ပရိဂ္ဂဏှန္တီယေဝ ဂစ္ဆတိ။ သိင်္ဂါလော တာသံ ပဒသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အာဂတာ နု ခေါ ဧဠိကာ’’တိ သီသံ ဥက္ခိပိတွာ အက္ခီနိ ပရိဝတ္တေတွာ ဩလောကေသိ။ ဧဠိကာ တံ တထာ ကရောန္တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ပါပဓမ္မော မံ ဝဉ္စေတွာ မာရေတုကာမော မတာလယံ ဒဿေတွာ နိပန္နော’’တိ နိဝတ္တိတွာ ပလာယန္တီ သိင်္ဂါလိယာ ‘‘ကသ္မာ ပလာယသီ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ကာရဏံ ကထေန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ခေါ မေ ရုစ္စတိ အာဠိ, ပူတိမံသဿ ပေက္ခနာ၊
ဧတာဒိသာ သခါရသ္မာ, အာရကာ ပရိဝဇ္ဇယေ’’တိ။
တတ္ထ အာဠီတိ အာလပနံ, သခိ သဟာယိကေတိ အတ္ထော။ ဧတာဒိသာ သခါရသ္မာတိ ဧဝရူပါ သဟာယကာ အပက္ကမိတွာ တံ သဟာယကံ အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေယျာတိ အတ္ထော။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ သာ နိဝတ္တိတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ဂတာ။ သိင်္ဂါလီ တံ နိဝတ္တေတုံ အသက္ကောန္တီ တဿာ ကုဇ္ဈိတွာ အတ္တနော သာမိကဿေဝ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပဇ္ဈာယမာနာ နိသီဒိ။ အထ နံ သိင်္ဂါလော ဂရဟန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥမ္မတ္တိကာ အယံ ဝေဏီ, ဝဏ္ဏေတိ ပတိနော သခိံ၊
ပဇ္ဈာယိ ပဋိဂစ္ဆန္တိံ, အာဂတံ မေဏ္ဍမာတရ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝေဏီတိ တဿာ နာမံ။ ဝဏ္ဏေတိ ပတိနော သခိန္တိ ပဌမမေဝ အတ္တနော သခိံ ဧဠိကံ ‘‘မယိ သိနေဟာ ဝိဿာသိကာ အာဂမိဿတိ နော သန္တိကံ, မတာလယံ ကရောဟီ’’တိ ပတိနော သန္တိကေ ဝဏ္ဏေတိ။ အထ နံ သာ ဣဒါနိ အာဂတံ မမ သန္တိကံ အနာဂန္တွာဝ ပဋိဂစ္ဆန္တိံ မေဏ္ဍမာတရံ ပဇ္ဈာယတိ အနုသောစတီတိ။
တံ သုတွာ သိင်္ဂါလီ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တွံ ခေါသိ သမ္မ ဥမ္မတ္တော, ဒုမ္မေဓော အဝိစက္ခဏော၊
ယော တွံ မတာလယံ ကတွာ, အကာလေန ဝိပေက္ခသီ’’တိ။
တတ္ထ အဝိစက္ခဏောတိ ဝိစာရဏပညာရဟိတော။ အကာလေန ဝိပေက္ခသီတိ ဧဠိကာယ အတ္တနော သန္တိကံ အနာဂတာယေဝ ဩလောကေသီတိ အတ္ထော။
‘‘န အကာလေ ဝိပေက္ခယျ, ကာလေ ပေက္ခေယျ ပဏ္ဍိတော၊
ပူတိမံသောဝ ပဇ္ဈာယိ, ယော အကာလေ ဝိပေက္ခတီ’’တိ။ – အယံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ၊
တတ္ထ အကာလေတိ ကာမဂုဏေ အာရဗ္ဘ သုဘဝသေန စိတ္တုပ္ပါဒကာလေ။ အယဉှိ ဘိက္ခုနော ရူပံ ဩလောကေတုံ အကာလော နာမ။ ကာလေတိ အသုဘဝသေန အနုဿတိဝသေန ကသိဏဝသေန ဝါ ရူပဂ္ဂဟဏကာလေ။
အယဉှိ ဘိက္ခုနော ရူပံ ဩလောကေတုံ ကာလော နာမ။ တတ္ထ အကာလေ သာရတ္တကာလေ ရူပံ ဩလောကေန္တာ မဟာဝိနာသံ ပါပုဏန္တီတိ ဟရိတစဇာတကလောမသကဿပဇာတကာဒီဟိ ဒီပေတဗ္ဗံ။ ကာလေ အသုဘဝသေန ဩလောကေန္တာ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟန္တီတိ အသုဘကမ္မိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုနာ ကထေတဗ္ဗံ။ ပူတိမံသောဝ ပဇ္ဈာယီတိ ဘိက္ခဝေ, ယထာ ပူတိမံသသိင်္ဂါလော အကာလေ ဧဠိကံ ဩလောကေတွာ အတ္တနော ဂေါစရာ ပရိဟီနော ပဇ္ဈာယတိ, ဧဝံ ဘိက္ခု အကာလေ သုဘဝသေန ရူပံ ဩလောကေတွာ သတိပဋ္ဌာနာဒိဂေါစရာ ပရိဟီနော ဒိဋ္ဌဓမ္မေ သမ္ပရာယေပိ သောစတိ ပဇ္ဈာယတိ ကိလမတီတိ။
ဝေဏီပိ ခေါ သိင်္ဂါလီ ပူတိမံသံ အဿာသေတွာ ‘‘သာမိ, မာ စိန္တေသိ, အဟံ တံ ပုနပိ ဥပါယေန အာနေဿာမိ, တွံ အာဂတကာလေ အပ္ပမတ္တော ဂဏှေယျာသီ’’တိ ဝတွာ တဿာ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘အာဠိ, တဝ အာဂတကာလေယေဝ နော အတ္ထော ဇာတော, တဝ အာဂတကာလသ္မိံယေဝ ဟိ မေ သာမိကော သတိံ ပဋိလဘိ, ဣဒါနိ ဇီဝတိ, ဧဟိ တေန သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကရောဟီ’’တိ ဝတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပိယံ ခေါ အာဠိ မေ ဟောတု, ပုဏ္ဏပတ္တံ ဒဒါဟိ မေ၊
ပတိ သဉ္ဇီဝိတော မယှံ, ဧယျာသိ ပိယပုစ္ဆိကာ’’တိ။
တတ္ထ ပုဏ္ဏပတ္တံ ဒဒါဟိ မေတိ ပိယက္ခာနံ အက္ခာယိကာ မယှံ တုဋ္ဌိဒါနံ ဒေဟိ။ ပတိ သဉ္ဇီဝိတော မယှန္တိ မမ သာမိကော သဉ္ဇီဝိတော ဥဋ္ဌိတော အရောဂေါတိ အတ္ထော။ ဧယျာသီတိ မယာ သဒ္ဓိံ အာဂစ္ဆ။
ဧဠိကာ ‘‘အယံ ပါပဓမ္မာ မံ ဝဉ္စေတုကာမာ, အယုတ္တံ ခေါ ပန ပဋိပက္ခကရဏံ, ဥပါယေနေဝ နံ ဝဉ္စေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပိယံ ခေါ အာဠိ တေ ဟောတု, ပုဏ္ဏပတ္တံ ဒဒါမိ တေ၊
မဟတာ ပရိဝါရေန, ဧဿံ ကယိရာဟိ ဘောဇန’’န္တိ။
တတ္ထ ဧဿန္တိ အာဂမိဿာမိ။ အာဂစ္ဆမာနာ စ အတ္တနော အာရက္ခံ ကတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန အာဂမိဿာမီတိ။
အထ နံ သိင်္ဂါလီ ပရိဝါရံ ပုစ္ဆန္တီ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကီဒိသော တုယှံ ပရိဝါရော, ယေသံ ကာဟာမိ ဘောဇနံ၊
ကိံ နာမကာ စ တေ သဗ္ဗေ, တေ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတာ’’တိ။
သာ အာစိက္ခန္တီ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မာလိယော စတုရက္ခော စ, ပိင်္ဂိယော အထ ဇမ္ဗုကော၊
ဧဒိသော မယှံ ပရိဝါရော, တေသံ ကယိရာဟိ ဘောဇန’’န္တိ။
တတ္ထ တေ မေတိ တေ ပရိဝါရေ မယှံ အာစိက္ခိ။ မာလိယောတိအာဒီနိ စတုန္နံ သုနခါနံ နာမာနိ။ ‘‘တတ္ထ ဧကေကဿ ပဉ္စ ပဉ္စ သုနခသတာနိ ပရိဝါရေန္တိ, ဧဝံ ဒွီဟိ သုနခသဟဿေဟိ ပရိဝါရိတာ အာဂမိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘သစေ တေ ဘောဇနံ န လဘိဿန္တိ, တုမှေ ဒွေပိ ဇနေ မာရေတွာ ခါဒိဿန္တီ’’တိ အာဟ။
တံ သုတွာ သိင်္ဂါလီ ဘီတာ ‘‘အလံ ဣမိဿာ တတ္ထ ဂမနေန, ဥပါယေနဿာ အနာဂမနမေဝ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘နိက္ခန္တာယ အဂါရသ္မာ, ဘဏ္ဍကမ္ပိ ဝိနဿတိ၊
အာရောဂျံ အာဠိနော ဝဇ္ဇံ, ဣဓေဝ ဝသ မာဂမာ’’တိ။
တဿတ္ထော – အာဠိ, တဝ ဂေဟေ ဗဟုဘဏ္ဍကံ အတ္ထိ, တံ တေ နိက္ခန္တာယ အဂါရသ္မာ အနာရက္ခံ ဘဏ္ဍကံ ဝိနဿတိ, အဟမေဝ တေ အာဠိနော သဟာယကဿ အာရောဂျံ ဝဇ္ဇံ ဝဒိဿာမိ, တွံ ဣဓေဝ ဝသ မာဂမာတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ မရဏဘယဘီတာ ဝေဂေန သာမိကဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ ဂဟေတွာ ပလာယိ။ တေ ပုန တံ ဌာနံ အာဂန္တုံ နာသက္ခိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ အဟံ တသ္မိံ ဌာနေ ဝနဇေဋ္ဌကရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ အဟောသိ’’န္တိ။
ပူတိမံသဇာတကဝဏ္ဏနာ ဧကာဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၃၈] ၁၂။ ဒဒ္ဒရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော တေ ပုတ္တကေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဂိဇ္ဈကူဋေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ဝဓာယ ပရိသက္ကနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တသ္မိဉှိ သမယေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အဟော အာဝုသော ဒေဝဒတ္တော နိလ္လဇ္ဇော အနရိယော ဧဝံ ဥတ္တမဂုဏဓရဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဇာတသတ္တုနာ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ ဓနုဂ္ဂဟပယောဇနသိလာပဝိဇ္ဈနနာဠာဂိရိဝိဿဇ္ဇနေဟိ ဝဓာယ ဥပါယံ ကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော မယှံ ဝဓာယ ပရိသက္ကိ, ဣဒါနိ ပန မေ တာသမတ္တမ္ပိ ကာတုံ နာသက္ခီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဧကော ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော ပဉ္စသတာနံ မာဏဝကာနံ သိပ္ပံ ဝါစေန္တော ဧကဒိဝသံ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ ဣဓ ဝသန္တဿ ပလိဗောဓော ဟောတိ, မာဏဝကာနမ္ပိ သိပ္ပံ န နိဋ္ဌာတိ, ဟိမဝန္တပဒေသေ အရညာယတနံ ပဝိသိတွာ တတ္ထ ဝသန္တော ဝါစေဿာမီ’’တိ။ သော မာဏဝကာနံ ကထေတွာ တိလတဏ္ဍုလတေလဝတ္ထာဒီနိ ဂါဟာပေတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ မဂ္ဂတော အဝိဒူရေ ဌာနေ ပဏ္ဏသာလံ ကာရေတွာ နိဝါသံ ကပ္ပေသိ, မာဏဝါပိ အတ္တနော ပဏ္ဏသာလံ ကရိံသု။ မာဏဝကာနံ ဉာတကာ တေလတဏ္ဍုလာဒီနိ ပေသေန္တိ။ ရဋ္ဌဝါသိနောပိ ‘‘ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော ကိရ အရညေ အသုကဋ္ဌာနေ နာမ ဝသန္တော သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှာပေတီ’’တိ တဿ တဏ္ဍုလာဒီနိ အဘိဟရန္တိ, ကန္တာရပ္ပဋိပန္နာပိ ဒေန္တိ, အညတရောပိ ပုရိသော ခီရပါနတ္ထာယ သဝစ္ဆံ ဓေနုံ အဒါသိ။ အာစရိယဿ ပဏ္ဏသာလာယ သန္တိကေ ဒွီဟိ ပေါတကေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကာ ဂေါဓာ ဝသတိ, သီဟဗျဂ္ဃါပိဿ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ဧကော တိတ္တိရောပိ တတ္ထ နိဗဒ္ဓဝါသော အဟောသိ။ သော အာစရိယဿ မာဏဝါနံ မန္တေ ဝါစေန္တဿ သဒ္ဒံ သုတွာ တယောပိ ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏှိ။ မာဏဝါ တေန သဒ္ဓိံ အတိဝိဿာသိကာ အဟေသုံ။
အပရဘာဂေ မာဏဝေသု နိပ္ဖတ္တိံ အပ္ပတ္တေသုယေဝ အာစရိယော ကာလမကာသိ။ မာဏဝါ တဿ သရီရံ ဈာပေတွာ ဝါလုကာယ ထူပံ ကတွာ နာနာပုပ္ဖေဟိ ပူဇေတွာ ရောဒန္တိ ပရိဒေဝန္တိ။ အထ နေ တိတ္တိရော
‘‘ကသ္မာ ရောဒထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာစရိယော နော သိပ္ပေ အနိဋ္ဌိတေယေဝ ကာလကတော, တသ္မာ ရောဒါမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ မာ သောစိတ္ထ, အဟံ ဝေါ သိပ္ပံ ဝါစေဿာမီ’’တိ။ ‘‘တွံ ကထံ ဇာနာသီ’’တိ? ‘‘အဟံ အာစရိယေ တုမှာကံ ဝါစေန္တေ သဒ္ဒံ သုတွာ တယော ဝေဒေ ပဂုဏေ အကာသိန္တိ။ တေန ဟိ အတ္တနော ပဂုဏဘာဝံ အမှေ ဇာနာပေဟီ’’တိ။ တိတ္တိရော ‘‘တေန ဟိ သုဏာထာ’’တိ တေသံ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနမေဝ ပဗ္ဗတမတ္ထကာ နဒိံ ဩတရန္တော ဝိယ ဩသာရေသိ။ မာဏဝါ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ဟုတွာ တိတ္တိရပဏ္ဍိတဿ သန္တိကေ သိပ္ပံ ပဋ္ဌပေသုံ။ သောပိ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ ဌာနေ ဌတွာ တေသံ သိပ္ပံ ဝါစေသိ။ မာဏဝါ တဿ သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရံ ကရိတွာ ဥပရိ ဝိတာနံ ဗန္ဓိတွာ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋကေ မဓုလာဇာဒီနိ ဥပဟရန္တာ နာနာဝဏ္ဏေဟိ ပုပ္ဖေဟိ ပူဇေန္တာ မဟန္တံ သက္ကာရံ ကရိံသု။ ‘‘တိတ္တိရော ကိရ အရညာယတနေ ပဉ္စသတေ မာဏဝကေ မန္တံ ဝါစေတီ’’တိ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ပါကဋော အဟောသိ။
တဒါ ဇမ္ဗုဒီပေ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇသဒိသံ မဟန္တံ ဆဏံ ဃောသယိံသု။ မာဏဝါနံ မာတာပိတရော ‘‘ဆဏဒဿနတ္ထာယ အာဂစ္ဆန္တူ’’တိ ပေသေသုံ။ မာဏဝါ တိတ္တိရဿ အာရောစေတွာ တိတ္တိရပဏ္ဍိတံ သဗ္ဗဉ္စ အဿမပဒံ ဂေါဓံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ အတ္တနော အတ္တနော နဂရမေဝ အဂမိံသု။ တဒါ ဧကော နိက္ကာရုဏိကော ဒုဋ္ဌတာပသော တတ္ထ တတ္ထ ဝိစရန္တော တံ ဌာနံ သမ္ပာပုဏိ။ ဂေါဓာ တံ ဒိသွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ တဏ္ဍုလာ, အသုကဋ္ဌာနေ တေလာဒီနိ အတ္ထိ, ဘတ္တံ ပစိတွာ ဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ ဝတွာ ဂေါစရတ္ထာယ ဂတာ။ တာပသော ပါတောဝ ဘတ္တံ ပစိတွာ ဒွေ ဂေါဓာပုတ္တကေ မာရေတွာ ခါဒိ, ဒိဝါ တိတ္တိရပဏ္ဍိတဉ္စ ဝစ္ဆကဉ္စ မာရေတွာ ခါဒိ, သာယံ ဓေနုံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ တမ္ပိ မာရေတွာ မံသံ ခါဒိတွာ ရုက္ခမူလေ နိပဇ္ဇိတွာ ဃုရုဃုရာယန္တော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ ဂေါဓာ သာယံ အာဂန္တွာ ပုတ္တကေ အပဿန္တီ ဥပဓာရယမာနာ ဝိစရိ။ ရုက္ခဒေဝတာ ဂေါဓံ ပုတ္တကေ အဒိသွာ ကမ္ပမာနံ ဩလောကေတွာ ခန္ဓဝိဋပဗ္ဘန္တရေ ဒိဗ္ဗာနုဘာဝေန ဌတွာ ‘‘ဂေါဓေ မာ ကမ္ပိ, ဣမိနာ ပါပပုရိသေန တဝ ပုတ္တကာ စ တိတ္တိရော စ ဝစ္ဆော စ ဓေနု စ မာရိတာ, ဂီဝါယ နံ ဍံသိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေဟီ’’တိ သလ္လပန္တီ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော တေ ပုတ္တကေ အခါဒိ, ဒိန္နဘတ္တော အဒူသကေ၊
တသ္မိံ ဒါဌံ နိပါတေဟိ, မာ တေ မုစ္စိတ္ထ ဇီဝတော’’တိ။
တတ္ထ ဒိန္နဘတ္တောတိ ဘတ္တံ ပစိတွာ ဘုဉ္ဇာဟီတိ တယာ ဒိန္နဘတ္တော။ အဒူသကေတိ နိဒ္ဒေါသေ နိရပရာဓေ။ တသ္မိံ ဒါဌံ နိပါတေဟီတိ တသ္မိံ ပါပပုရိသေ စတဿောပိ ဒါဌာ နိပါတေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ မာ တေ မုစ္စိတ္ထ ဇီဝတောတိ ဇီဝန္တော သဇီဝေါ ဟုတွာ တဝ ဟတ္ထတော ဧသော ပါပဓမ္မော မာ မုစ္စိတ္ထ, မောက္ခံ မာ လဘတု, ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေဟီတိ အတ္ထော။
တတော ဂေါဓာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါ ပုရိသော, ဓာတိစေလံဝ မက္ခိတော၊
ပဒေသံ တံ န ပဿာမိ, ယတ္ထ ဒါဌံ နိပါတယေ။
‘‘အကတညုဿ ပေါသဿ, နိစ္စံ ဝိဝရဒဿိနော၊
သဗ္ဗံ စေ ပထဝိံ ဒဇ္ဇာ, နေဝ နံ အဘိရာဓယေ’’တိ။
တတ္ထ အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါတိ ဂါဠှလုဒ္ဒေါ။ ဝိဝရဒဿိနောတိ ဆိဒ္ဒံ ဩတာရံ ပရိယေသန္တဿ။ နေဝ နံ အဘိရာဓယေတိ ဧဝရူပံ ပုဂ္ဂလံ သကလပထဝိံ ဒေန္တောပိ တောသေတုံ န သက္ကုဏေယျ, ကိမင်္ဂံ ပနာဟံ ဘတ္တမတ္တဒါယိကာတိ ဒဿေတိ။
ဂေါဓာ ဧဝံ ဝတွာ ‘‘အယံ ပဗုဇ္ဈိတွာ မမ္ပိ ခါဒေယျာ’’တိ အတ္တနော ဇီဝိတံ ရက္ခမာနာ ပလာယိ။ တေပိ ပန သီဟဗျဂ္ဃါ တိတ္တိရဿ သဟာယကာဝ, ကဒါစိ တေ အာဂန္တွာ တိတ္တိရံ ပဿန္တိ, ကဒါစိ သော ဂန္တွာ တေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အာဂစ္ဆတိ, တသ္မိံ ပန ဒိဝသေ သီဟော ဗျဂ္ဃံ အာဟ – ‘‘သမ္မ, စိရံ ဒိဋ္ဌော နော တိတ္တိရော, အဇ္ဇ သတ္တဋ္ဌဒိဝသာ ဟောန္တိ, ဂစ္ဆ, တာဝဿ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ဧဟီ’’တိ။ ဗျဂ္ဃေါ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဂေါဓာယ ပလာယနကာလေ တံ ဌာနံ ပတွာ တံ ပါပပုရိသံ နိဒ္ဒါယန္တံ ပဿိ။ တဿ ဇဋန္တရေ တိတ္တိရပဏ္ဍိတဿ လောမာနိ ပညာယန္တိ, ဓေနုယာ စ ဝစ္ဆကဿ စ အဋ္ဌီနိ ပညာယန္တိ။ ဗျဂ္ဃရာဇာ တံ သဗ္ဗံ ဒိသွာ သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရေ စ တိတ္တိရပဏ္ဍိတံ အဒိသွာ ‘‘ဣမိနာ ပါပပုရိသေန ဧတေ မာရိတာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ တံ ပါဒေန ပဟရိတွာ ဥဋ္ဌာပေသိ။ သောပိ တံ ဒိသွာ ဘီတတသိတော အဟောသိ။ အထ နံ ဗျဂ္ဃေါ ‘‘တွံ ဧတေ မာရေတွာ ခါဒသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘နေဝ မာရေမိ, န ခါဒါမီ’’တိ။ ‘‘ပါပဓမ္မ တယိ အမာရေန္တေ အညော ကော မာရေဿတိ, ကထေဟိ တာဝ ကာရဏံ, အကထေန္တဿ ဇီဝိတံ တေ နတ္ထီ’’တိ။ သော မရဏဘယဘီတော ‘‘အာမ, သာမိ, ဂေါဓာပုတ္တကေ စ ဝစ္ဆကဉ္စ ဓေနုဉ္စ မာရေတွာ ခါဒါမိ, တိတ္တိရံ
ပန န မာရေမီ’’တိအာဟ။ သော တဿ ဗဟုံ ကထေန္တဿပိ အသဒ္ဒဟိတွာ ‘‘တွံ ကုတော အာဂတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သာမိ, ကလိင်္ဂရဋ္ဌတော ဝါဏိဇကာနံ ဘဏ္ဍံ ဝဟန္တော ဇီဝိကဟေတု ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ကမ္မံ ကတွာ ဣဒါနိမှိ ဣဓာဂတော’’တိ တေန သဗ္ဗသ္မိံ အတ္တနာ ကတကမ္မေ ကထိတေ ‘‘ပါပဓမ္မ တယိ တိတ္တိရံ အမာရေန္တေ အညော ကော မာရေဿတိ, ဧဟိ သီဟဿ မိဂရညော သန္တိကံ တံ နေဿာမီ’’တိ တံ ပုရတော ကတွာ တာသေန္တော အဂမာသိ။ သီဟရာဇာ တံ အာနေန္တံ ဗျဂ္ဃံ ပုစ္ဆန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ နု သုဗာဟု တရမာနရူပေါ, ပစ္စာဂတောသိ သဟ မာဏဝေန၊
ကိံ ကိစ္စမတ္ထံ ဣဓမတ္ထိ တုယှံ, အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထ’’န္တိ။
တတ္ထ သုဗာဟူတိ ဗျဂ္ဃံ နာမေနာလပတိ။ ဗျဂ္ဃဿ ဟိ ပုရိမကာယော မနာပေါ ဟောတိ, တေန တံ ဧဝမာဟ။ ကိံ ကိစ္စမတ္ထံ ဣဓမတ္ထိ တုယှန္တိ ကိံ ကရဏီယံ အတ္ထသညိတံ ဣမိနာ မာဏဝေန ဣဓ အတ္ထိ။ ‘‘တုယှံ ကိံ ကိစ္စမတ္ထ’’န္တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။
တံ သုတွာ ဗျဂ္ဃေါ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော တေ သခါ ဒဒ္ဒရော သာဓုရူပေါ, တဿ ဝဓံ ပရိသင်္ကာမိ အဇ္ဇ၊
ပုရိသဿ ကမ္မာယတနာနိ သုတွာ, နာဟံ သုခိံ ဒဒ္ဒရံ အဇ္ဇ မညေ’’တိ။
တတ္ထ ဒဒ္ဒရောတိ တိတ္တိရော။ တဿ ဝဓန္တိ တဿ တိတ္တိရပဏ္ဍိတဿ ဣမမှာ ပုရိသမှာ အဇ္ဇ ဝဓံ ပရိသင်္ကာမိ။ နာဟံ သုခိန္တိ အဟံ အဇ္ဇ ဒဒ္ဒရံ သုခိံ အရောဂံ န မညာမိ။
အထ နံ သီဟော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာနိဿ ကမ္မာယတနာနိ အဿု, ပုရိသဿ ဝုတ္တိသမောဓာနတာယ၊
ကံ ဝါ ပဋိညံ ပုရိသဿ သုတွာ, ပရိသင်္ကသိ ဒဒ္ဒရံ မာဏဝေနာ’’တိ။
တတ္ထ အဿူတိ အဿောသိ။ ဝုတ္တိသမောဓာနတာယာတိ ဇီဝိတဝုတ္တိသမောဓာနတာယ, ကာနိ နာမ ဣမိနာ အတ္တနော ကမ္မာနိ တုယှံ ကထိတာနီတိ အတ္ထော။ မာဏဝေနာတိ ကိံ သုတွာ ဣမိနာ မာဏဝေန မာရိတံ ပရိသင်္ကသိ။
အထဿ ကထေန္တော ဗျဂ္ဃရာဇာ သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘စိဏ္ဏာ ကလိင်္ဂါ စရိတာ ဝဏိဇ္ဇာ, ဝေတ္တာစရော သင်္ကုပထောပိ စိဏ္ဏော၊
နဋေဟိ စိဏ္ဏံ သဟ ဝါကုရေဟိ, ဒဏ္ဍေန ယုဒ္ဓမ္ပိ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ။
‘‘ဗဒ္ဓါ ကုလီကာ မိတမာဠကေန, အက္ခာ ဇိတာ သံယမော အဗ္ဘတီတော၊
အဗ္ဗာဟိတံ ပုဗ္ဗကံ အဍ္ဎရတ္တံ, ဟတ္ထာ ဒဍ္ဎာ ပိဏ္ဍပဋိဂ္ဂဟေန။
‘‘တာနိဿ ကမ္မာယတနာနိ အဿု, ပုရိသဿ ဝုတ္တိသမောဓာနတာယ၊
ယထာ အယံ ဒိဿတိ လောမပိဏ္ဍော, ဂါဝေါ ဟတာ ကိံ ပန ဒဒ္ဒရဿာ’’တိ။
တတ္ထ စိဏ္ဏာ ကလိင်္ဂါတိ ဝါဏိဇကာနံ ဘဏ္ဍံ ဝဟန္တေန ကိရ တေန ကလိင်္ဂရဋ္ဌေ စိဏ္ဏာ။ စရိတာ ဝဏိဇ္ဇာတိ ဝဏိဇ္ဇာပိ တေန ကတာ။ ဝေတ္တာစရောတိ ဝေတ္တေဟိ သဉ္စရိတဗ္ဗော။ သင်္ကုပထောပိ စိဏ္ဏောတိ ခါဏုကမဂ္ဂေါပိ ဝလဉ္ဇိတော။ နဋေဟီတိ ဇီဝိကဟေတုယေဝ နဋေဟိပိ သဒ္ဓိံ။ စိဏ္ဏံ သဟ ဝါကုရေဟီတိ ဝါကုရံ ဝဟန္တေန ဝါကုရေဟိ သဒ္ဓိံ စရိတံ။ ဒဏ္ဍေန ယုဒ္ဓန္တိ ဒဏ္ဍေန ယုဒ္ဓမ္ပိ ကိရ တေန ယုဇ္ဈိတံ။
ဗဒ္ဓါ ကုလီကာတိ သကုဏိကာပိ ကိရ တေန ဗဒ္ဓါ။ မိတမာဠကေနာတိ ဓညမာပကကမ္မမ္ပိ ကိရ တေန ကတံ။ အက္ခာ ဇိတာတိ အက္ခဓုတ္တာနံ ဝေယျာဝစ္စံ
ကရောန္တေန အက္ခာ ဟဋာ။ သံယမော အဗ္ဘတီတောတိ ဇီဝိတဝုတ္တိံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇန္တေနေဝ သီလသံယမော အတိက္ကန္တော။ အဗ္ဗာဟိတန္တိ အပဂ္ဃရဏံ ကတံ။ ပုဗ္ဗကန္တိ လောဟိတံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဣမိနာ ကိရ ဇီဝိကံ နိဿာယ ရာဇာပရာဓိကာနံ ဟတ္ထပါဒေ ဆိန္ဒိတွာ တေ အာနေတွာ သာလာယ နိပဇ္ဇာပေတွာ ဝဏမုခေဟိ ပဂ္ဃရန္တံ လောဟိတံ အဍ္ဎရတ္တသမယေ တတ္ထ ဂန္တွာ ကုဏ္ဍကဓူမံ ဒတွာ ဌပိတန္တိ။ ဟတ္ထာ ဒဍ္ဎာတိ အာဇီဝိကပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတကာလေ ဥဏှပိဏ္ဍပါတပဋိဂ္ဂဟဏေ ဟတ္ထာပိ ကိရဿ ဒဍ္ဎာ။
တာနိဿ ကမ္မာယတနာနီတိ တာနိ အဿ ကမ္မာနိ။ အဿူတိ အဿောသိံ။ ယထာ အယန္တိ ယထာ ဧသ ဧတဿ ဇဋန္တရေ တိတ္တိရလောမပိဏ္ဍောပိ ဒိဿတိ, ဣမိနာ ကာရဏေန ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ ‘‘ဧတေနေဝ သော မာရိတော’’တိ။ ဂါဝေါ ဟတာ ကိံ ပန ဒဒ္ဒရဿာတိ ဂါဝေါပိ ဧတေန ဟတာ, ဒဒ္ဒရဿ ပန ကိံ န ဟနိတဗ္ဗံ, ကသ္မာ ဧသ တံ န မာရေဿတီတိ။
သီဟော တံ ပုရိသံ ပုစ္ဆိ ‘‘မာရိတော တေ တိတ္တိရပဏ္ဍိတော’’တိ? ‘‘အာမ, သာမီ’’တိ။ အထဿ သစ္စဝစနံ သုတွာ သီဟော တံ ဝိဿဇ္ဇေတုကာမော အဟောသိ။ ဗျဂ္ဃရာဇာ ပန ‘‘မာရေတဗ္ဗယုတ္တကော ဧသော’’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ နံ ဒါဌာဟိ ပဟရိတွာ မာရေတွာ အာဝါဋံ ခဏိတွာ ပက္ခိပိ။ မာဏဝါ အာဂန္တွာ တိတ္တိရပဏ္ဍိကံ အဒိသွာ ရောဒိတွာ ပရိဒေဝိတွာ နိဝတ္တိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝဒတ္တော ပုဗ္ဗေပိ မယှံ ဝဓာယ ပရိသက္ကီ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကူဋဇဋိလော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ဂေါဓာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ, ဗျဂ္ဃေါ မောဂ္ဂလ္လာနော, သီဟော သာရိပုတ္တော, ဒိသာပါမောက္ခော အာစရိယော မဟာကဿပေါ, တိတ္တိရပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒဒ္ဒရဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒွါဒသမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
ဂိဇ္ဈကောသမ္ဗီ သုဝဉ္စ, စူဠသူဝံ ဟရိတ္တစံ၊
ကုသလံ လောမကဿပံ, စက္ကဝါကံ ဟလိဒ္ဒိ စ။
သမုဂ္ဂံ ပူတိမံသဉ္စ, ဒဒ္ဒရဉ္စေဝ ဒွါဒသ၊
ဇာတကေ နဝနိပါတေ, ဂီယိံသု ဂီတိကာရကာ။
နဝကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
(တတိယော ဘာဂေါ နိဋ္ဌိတော။)
ငါးရာငါးဆယ်ဇာတ်ဝတ္ထု
မင်္ဂလာဘုံကျော် ညောင်ကန်ဆရာတော်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
တတိယတွဲ
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
ပါ*၁။ စူဠကာလိင်္ဂဇာတ်
လူဖြစ် လင်၊ ရဟန်းတွင် တပည့်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဝရထိမာသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ စူဠကာလိင်္ဂဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လေးယောက်ကုန်သော ပရိဗိုဇ်မိန်းမတို့၏ ရဟန်းပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ဝေသာလီပြည်၌ ခုနစ်ထောင့်ခုနစ်ရာ့ ခုနစ်ယောက်ကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းသားတို့သည် နေကုန်သတတ်၊ ထိုခပ်သိမ်းကုန်သော မင်းတို့သည်လည်း မေးခြင်း အတုံ့မေးခြင်းကို နှစ်သက်ကုန်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော ဝါဒငါးရာတို့၌ လိမ္မာသော နိဂဏ္ဌသည် ဝေသာလီသို့ ရောက်၏။ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ထိုနိဂဏ္ဌအား ချီးမြှောက်ကုန်၏။ ဤသို့သဘောရှိသော တယောက်သော နိဂဏ္ဌမသည်လည်း ရောက်လာ၏။ လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် နှစ်ယောက်ကုန်သော နိဂဏ္ဌယောက်ျား နိဂဏ္ဌမိန်းမတို့ကိုလည်း မေးခြင်း အတုံ့မေးခြင်း စကားကို ပြောဆိုစေကုန်၏။ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း အစွမ်းသတ္တိ တူသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ထို့နောင် လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့ကို စွဲ၍ဖြစ်သောသားသည် လိမ္မာသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အကြံသည်ဖြစ်၏။ အကြံဖြစ်၍ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော နိဂဏ္ဌမိန်းမ နိဂဏ္ဌ ယောက်ျားတို့အား ထိမ်းမြားခြင်းကို ပြု၍ အတူနေစေကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုနိဂဏ္ဌတို့အား သံဝါသကိုစွဲ၍ အစဉ်သဖြင့် သ္မီးလေးယောက် သားတယောက် ဖွား၏။ သ္မီးတို့အား သစ္စကာဟူသောအမည် လောလာဟူသောအမည် အဝဓာရိကာ ဟူသောအမည် ပဋိစ္ဆာဒါ ဟူသောအမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ သားအား သစ္စကဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုသားသ္မီး ငါးယောက်တို့သည်လည်း လိမ္မာသောအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန် သည်ရှိသော် အမိအထံမှ ဝါဒငါးရာ, အဘအထံမှ ဝါဒငါးရာအားဖြင့် ဝါဒတထောင်ကို သင်ကုန်၏။ မိဘတို့သည် သ္မီးတို့အား တစုံတယောက်သောသူသည် သင်တို့၏ဝါဒကို အကယ်၍ ဖျက်ဆီးနိုင်အံ့၊ ထိုသူ၏ခြေရင်း၌ အလုပ်အကျွေး ဖြစ်ရစ်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းဖြစ်သောသူသည် သင်တို့၏ဝါဒကို ဖျက်ဆီးနိုင်အံ့ ထိုရဟန်း၏အထံ၌ ရဟန်းပြုရစ်ကြကုန်လောဟု ဆုံးမကုန်၏။
နောက်အဘို့၌ မိဘတို့သည် သေလွန်ကုန်၏။ မိဘတို့သည် သေလွန်ကုန်သည်ရှိသော် သစ္စကနိဂဏ္ဌသည် ထိုဝေသာလီပြည်၌ လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား အတတ်သင်လျက် နေ၏။ နှမလေးယောက်တို့သည်ကား သပြေခက်ကိုကိုင်၍ ပုစ္ဆာမေးခြင်းအကျိုးငှါ တမြို့မှသည် တမြို့သို့ လှည့်လည်ကုန်လတ်သော် သာဝတ္ထိပြည်သို့ရောက်၍ မြို့တံခါး၌ သပြေခက်ကိုစိုက်ထား၍ အကြင်သူသည် ငါတို့၏ပုစ္ဆာကို ဖြေခြင်းငှါ တတ်ကောင်း၏။ လူဖြစ်စေ ရဟန်းဖြစ်စေ ထိုသူတို့သည် မြေမှုန့်ကို ခြေတို့ဖြင့်ကြဲ၍ ခြေတို့ဖြင့်လျှင် သပြေခက်ကို နင်းစေသတည်းဟု သူငယ်တို့အား ဆိုခဲ့၍ ဆွမ်းခံအံ့သောငှါ မြို့သို့ ဝင်ကုန်၏။ ထိုအခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် တံမြက် မလှည်းရသေးသော အရပ်ကို တံမြက်လှည်း၍ ရေမရှိကုန်သော အိုးတို့၌ ရေကိုခပ်၍ နာကုန်သောရဟန်းတို့ကို လုပ်ကျွေး၍ နေမြင့်မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်သည်ရှိသော် ထိုသပြေခက်ကိုမြင်၍ သူငယ်တို့ကိုမေး၍ သူငယ်တို့သည် ထိုအကြောင်းကို ကြားကုန်သည်ရှိသော် အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် ထိုသူငယ်တို့ကိုသာလျှင် ဖျက်ဆီးစေ၍ အကြင်သူတို့သည် သစ်ခက်ကို ထားအပ်၏။ ထိုသူတို့သည် ဆွမ်းစားကုန်ပြီးသည်ရှိသော် လာကုန်၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော် တံခါးမုခ်၌ ငါ့ကို ဖူးမြင်ကြစေကုန်ဟု သူငယ်တို့ကို ဆိုခဲ့ပြီး၍ မြို့သို့ဆွမ်းခံဝင်၍ ဆွမ်းစားပြီးလတ်သော် ကျောင်းတံခါးမုခ်၌ နေတော်မူ၏။
ထိုပရိဗိုဇ်မိန်းမတို့သည်လည်း ဆွမ်းခံရာမှလာလတ်၍ သစ်ခက်ကို နင်းသည်ကိုမြင်၍ အဘယ်သူသည် ဤသစ်ခက်ကို နင်းသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် နင်း၏ဟုဆို၍ သင်တို့သည် မေးသောစကားဖြင့် အကယ်၍ အလိုရှိကုန်အံ့၊ ဇေတဝန်ကျောင်း တံခါးမုခ်သို့ သွားကြကုန်လော့ဟု သူငယ်တို့သည် ဆိုကြကုန်သည်ရှိသော် တဖန် မြို့သို့ ဝင်၍ လူများကိုစည်းဝေး၍ ဇေတဝန်ကျောင်း တံခါးမုခ်သို့သွား၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်အား ဝါဒတထောင်ကို မေးကုန်၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် ဝါဒတထောင်ကိုဖြေ၍ ဤဝါဒမှတပါး တစုံတခုကို သိကြကုန်သလောဟု မေး၏။ အရှင်မသိပါကုန်ဟု ဆို၏။ ငါသည်ကား သင်တို့အား တစုံတခုသောပုစ္ဆာကို မေးအံ့ဟု ဆို၍ အရှင်မေးတော်မူလော့၊ သိကုန်သည်ရှိသော် ဖြေပါကုန်အံ့ဟု ဆို၏။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် တခုမည်သည်ကား အဘယ်နည်းဟုမေး၏။ ထိုပရိဗိုဇ်မတို့သည် မသိကုန်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် ဖြေ၏။ ထိုပရိဗိုဇ်မိန်းမတို့သည် အရှင်အကျွန်ုပ်တို့အား ရှုံးခြင်း၊ အရှင်ဘုရားအား အောင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ယခု အသို့ပြုကုန်လတ္တံ့နည်းဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ မိဘတို့သည် အကြင်သူသည် သင်တို့၏ဝါဒကို အကယ်၍ ဖျက်ဆီးနိုင်အံ့၊ ထိုသူ၏ မယားဖြစ်ရစ်ကြကုန်၊ အကြင် ရဟန်းသည် အကယ်၍ ဖျက်ဆီးနိုင်အံ့၊ ထိုရဟန်း၏ အထံ၌ ရဟန်းပြုရစ်ကြကုန်ဟူ၍ အကျွန်ုပ်တို့အား အဆုံးအမကို ပေးအပ်ကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် ရဟန်းပြုကုန်အံ့ဟု လျှောက်၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် ကောင်းပြီဟုဆို၍ ဥပ္ပလဝဏ်မထေရ်မ၏အထံ၌ ရဟန်းပြုစေ၏။ အလုံးစုံကုန်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည် မကြာမြင့်မီလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် လေးယောက်ကုန်သော ပရိဗိုဇ်မိန်းမတို့၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်၍ လေးယောက်ကုန်သော ပရိဗိုဇ်မိန်းမတို့ကို အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် သာရိပုတ္တရာသည် ထိုမိန်းမတို့၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ထိုမိန်းမတို့ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ဘူး၏။ ယခုအခါ ရဟန်း၏ အဖြစ်ဟူသော အဘိသိက်ကို ပေး၏။ ရှေး၌လည်း မင်းမိဖုယားအရာ၌ ထားဘူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ကာလိင်္ဂတိုင်း ဒန္တပူရမြို့၌ ကာလိင်္ဂမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် အဿကတိုင်း ပါဋလိမြို့၌ အဿကမင်းသည် မင်းပြု၏။ ကာလိင်္ဂမင်းသည် စစ်သည်ဗိုလ်ပါနှင့် ပြည့်စုံ၏။ မိမိသည်လည်း ဆင်ပြောင်အားကို ဆောင်နိုင်၏။ စစ်ထိုးဘက်ကို မမြင်၊ ထိုကာလိင်္ဂမင်းသည် စစ်ထိုးလို၍ အမတ်တို့အား ငါသည် စစ်ထိုးခြင်းငှာ အလိုရှိ၏။ စစ်ထိုးဘက်ကို မမြင်၊ အသို့ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ အမတ်တို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး တခုသော အကြောင်းဥပါယ်သည် ရှိ၏။ ရှင်မင်းကြီး လေးယောက်ကုန်သော သ္မီးတို့သည် မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်ကုန်၏။ ထိုလေးယောက်ကုန်သော သ္မီးတို့ကို တန်ဆာဆင်စေ၍ ယာဉ်ပေါင်းချုပ်စီးစေ၍ ဗိုလ်ပါအများခြံရံလျက် ရွာနိဂုံးမင်းနေပြည်တို့ကို လှည့်လည်စေ၍ အကြင်မင်းသည် ထိုမင်းသ္မီးတို့ကို ယူလိုအံ့၊ ထိုမင်းနှင့်တကွ စစ်ထိုးခြင်းကို ပြုကြကုန်အံ့ဟု ဆိုကြကုန်၏။
ကာလိင်္ဂမင်းသည် အမတ်တို့ဆိုတိုင်း ပြုစေ၏။ မင်းသ္မီးတို့သည် ရောက်တိုင်း ရောက်တိုင်းသောအရပ်၌ မင်းတို့သည် ကြောက်ခြင်းကြောင့် မင်းသ္မီးတို့အား မြို့သို့ဝင်စိမ့်သောငှါ မပေးကုန်၊ လက်ဆောင်ကိုသာ ပို့စေ၍ မြို့ပ၌သာလျှင် နေစေကုန်၏။ ဤသို့ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကို လှည့်လည်၍ အဿကတိုင်း ပါဋလိမြို့သို့ ရောက်ကုန်၏။ အဿကမင်းသည်လည်း မြို့တံခါးတို့ကို ပိတ်စေ၍ လက်ဆောင်ကို ပို့ စေ၏။ အဿကမင်း၏ နန္ဒိသေနအမည်ရှိသော အမတ်သည် ပညာရှိ၏။ လိမ္မာ၏။ အကြောင်း ဥပါယ်ကို သိ၏။ ထိုနန္ဒိသေနအမတ်သည် ဤမင်းသ္မီးတို့သည် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကို လှည့်လည်၍ စစ်ထိုးဘက်ကို မရကုန်၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ဇမ္ဗူဒိပ်သည် အချည်းနှီးမည်သည်ဖြစ်၏။ ငါသည် ကာလိင်္ဂမင်းနှင့်တကွ စစ်ထိုးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုနန္ဒိသေန အမတ်သည် မြို့တံခါးသို့သွား၍ တံခါးစောင့်ကို ခေါ်၍ ထိုမင်းသ္မီးတို့အား တံခါးကို ဖွင့်စိမ့်သောငှာ-
သီဟေန သုသိဋ္ဌေန၊ သုရက္ခိတံ နန္ဒိသေနေန။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁။ ဣမာသံ၊ ဤမင်းသ္မီးတို့အား။ နဂရံ၊ မြို့သို့။ ပဝိသန္တု၊ ဝင်စေကုန်သတည်း။ အရုဏရာဇဿ၊ အရုဏ မည်သောမင်း၏။ သီဟေန၊ ပုရိသသီဟဖြစ်သော။ သုသိဋ္ဌေန၊ ဆရာတို့သည် ကောင်းစွာဆုံးမအပ်ပြီးသော။ နန္ဒိသေနေန၊ နန္ဒိသေနမည်သော။ မယာ၊ ငါသည်။ ပေသိတာ၊ စေအပ်ကုန်သော။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ ဝိဝရထ၊ ဖွင့်ကြကုန်။
ထိုနန္ဒိသေနသည် ဤသို့ဆို၍ တံခါးကို ဖွင့်စေ၍ ထိုမင်းသ္မီးတို့ကို ယူ၍ အဿကမင်းအားပေး၍ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် မကြောက်ကြကုန်လင့်၊ စစ်ထိုးသည်ရှိသော် ကျွန်ုပ်တို့ အောင်စေအံ့၊ ဤမင်းသ္မီးတို့သည် မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်ကုန်၏။ မိဖုယားကြီး ပြုတော်မူပါလောဟု ဆို၍ ထိုမင်းသ္မီးတို့အား အဘိသိက်ကို ပေးစေ၍ မင်းသ္မီးတို့နှင့်တကွ လာကုန်သောသူတို့ကို သင်တို့သည် ပြန်ကြလေကုန်၊ မင်းသ္မီးတို့အား အဿကမင်းသည် မိဖုယားအရာ၌ ထားသောအဖြစ်ကို သင်တို့မင်းအား ကြား လျှောက်ကြလေကုန်ဟု လွှတ်လိုက်၏။ ထိုသူတို့သည် ပြန်သွား၍ ကြား လျှောက်ကုန်၏။ ကာလိင်္ဂမင်းသည် အဿကမင်းကား ငါ့အစွမ်းကို မသိယောင်တကားဟုဆို၍ ထိုခဏ၌လျှင် များစွာသောစစ်သည်ဖြင့် ထွက်၏။ နန္ဒိသေနသည် ကာလိင်္ဂမင်း၏ လာခြင်းကိုသိ၍ မိမိနိုင်ငံအပိုင်းအခြား၌ သာလျှင်နေစေ၊ ငါတိုမင်း၏ နိုင်ငံအပိုင်း အခြားသို့ မကူးစေလင့်၊ မင်းနှစ်ပါးတို့၏ တိုင်းနိုင်ငံအကြား၌ စစ်ထိုးခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု သတင်းစကားကို ပို့စေ၏။
ကာလိင်္ဂမင်းသည် သတင်းစကားကိုကြား၍ မိမိနိုင်ငံအပိုင်း အခြား၌သာလျှင် နေ၏။ အဿကမင်းသည်လည်း မိမိနိုင်ငံအပိုင်းအခြား၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ရသေ့ပြု၍ ထိုမင်းနှစ်ပါးတို့ တိုင်းအကြား၌ ကျောင်းဆောက်၍ နေ၏။ ကာလိင်္ဂမင်းသည် ရဟန်းမည်သည်ကား စိုးစဉ်းသိတတ်ကုန်၏။ အသို့ဖြစ်အံ့သည်ကို အဘယ်သူ သိနိုင်အံ့နည်း၊ အဘယ်မင်း၏ အောင်ခြင်း အဘယ်မင်း၏ ရှုံးခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟု ရသေ့ကို မေးအံ့ဟု မထင်ရှားသောအသွင်ဖြင့် ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်၍ ပဋိသန္ထာရပြု၍ အရှင်ဘုရား ကာလိင်္ဂမင်း အဿကမင်းတို့သည် စစ်ထိုးလိုကုန်၍ မိမိတို့၏ နိုင်ငံအပိုင်း အခြား၌ တည်ကုန်၏။ ထိုမင်းတို့တွင် အဘယ်မင်းသည် အောင်လတ္တံ့နည်း၊ အဘယ်မင်းသည် ရှုံးလတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ ဘုန်းတန်းကြီးသော ဒါယကာ ငါသည် ဤအောင်ခြင်း ရှုံးခြင်းအဖြစ်ကို မသိ၊ စင်စစ်သော်ကား သိကြားမင်းသည် ဤသို့ လာ၏။ ထိုသိကြားမင်းကို ငါမေး၍ ဆိုအံ့၊ နက်ဖြန်မှ လာလောဟုဆို၏။ သိကြားမင်းသည်လည်း ဘုရားလောင်း၏အထံသို့လာ၍ နေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်းအား ထိုအကြောင်းကို မေး၏။ အရှင်ဘုရား ကာလိင်္ဂမင်းသည် အောင်လတ္တံ့၊ အသောကမင်းသည် ရှုံးလတ္တံ့၊ ဤသို့သော ပုဗ္ဗနိမိတ်သည်လည်း ထင်လတ္တံ့ဟု သိကြားဆို၏။
ကာလိင်္ဂမင်းသည် နက်ဖြန် လာလတ်၍ မေး၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ကာလိင်္ဂမင်းအား ကြား၏။ ထိုကာလိင်္ဂမင်းသည် အဘယ်မည်သော ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟု မမေးမူ၍သာလျှင် ငါ အောင်လတ္တံ့ဟု ဝမ်းမြောက်သဖြင့် သွား၏။ ထိုစကားသည် ပြန့်နှံ၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ အဿကမင်းသည် နန္ဒိသေနကိုခေါ်၍ ကာလိင်္ဂမင်းသည် အောင်လတ္တံ့၊ ငါတို့သည် ရှုံးကုန်လတ္တံ့၊ အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်းဟု ဆို၏။ နန္ဒိသေနသည် မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ်မင်း၏ အောင်ခြင်း အဘယ်မင်း၏ ရှုံးခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အဘယ်သူ သိအံ့နည်း၊ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် မစိုးရိမ်ကုန်လင့်ဟု မင်းကိုနှစ်သိမ့်စေ၍ ဘုရားလောင်းအထံသို့ ဆည်းကပ်၍ ရှိခိုးလျှက် တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ အရှင်ဘုရား အဘယ်မင်းသည်အောင်လတ္တံ့ အဘယ်မင်းသည် ရှုံးလတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ ကာလိင်္ဂမင်းသည် အောင်လတ္တံ့ အဿကမင်းသည် ရှုံးလတ္တံ့ဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ အရှင်ဘုရား အောင်အံ့သောမင်း၏ ပုဗ္ဗနိမိတ်သည် အသို့ဖြစ်လတ္တံ့နည်း၊ ရှုံးအံ့သောမင်း၏ ပုဗ္ဗနိမိတ်သည် အသို့ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ ဘုန်းတန်းကြီးသော ဒါယကာ အောင်အံ့သော မင်း၏ အစောင့်အရှောက် ဖြစ်သောနတ်သည် အလုံးစုံသော ဥသဘ ဖြစ်လတ္တံ့၊ ရှုံးအံ့သော မင်း၏ အစောင့်အရှောက် နတ်သည် အလုံးစုံမည်းသော ဥသဘ ဖြစ်လတ္တံ့၊ မင်းနှစ်ပါးတို့၏ အစောင့်အရှောက် နတ်တို့သည် စစ်ထိုး၍ အောင်ခြင်း ရှုံးခြင်းကို ပြုကုန်လတ္တံ့ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။ နန္ဒိသေနသည် ထိုစကားကိုကြားလျှင်ထ၍ သွား၍ မင်း၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်သော တထောင် အတိုင်း အရှည်ရှိကုန်သော သူရဲကြီးတို့ကိုခေါ်၍ အနီးရှိ တောင်သို့တက်၍ အချင်းတို့ သင်တို့သည် ငါတို့မင်းအား အသက်ကို ပေးအံ့သောငှါ တတ်နိုင်ကုန်လတ္တံ့လောဟု မေး၏။ တတ်နိုင်ပါကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့ တပြီးကား ဤတောင်ကမ်းပါးပြတ်၌ ကိုယ်ကို ချကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုသူရဲ တထောင်တို့သည် ချခြင်းငှာ အားထုတ်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုသူရဲတထောင်တို့ကို တားမြစ်၍ ဤတောင်ကမ်းပါးပြတ်၌ ကိုယ်ကိုချသဖြင့် အလိုမရှိပြီဟု ဆို၍ ငါတို့မင်းအား ချစ်သောစိတ်ရှိကုန်လျက် မဆုတ်မနစ်ကုန် သည်ဖြစ်၍ စစ်ထိုးကြကုန်လောဟု ဆို၏။ သူရဲတထောင်တို့သည် ဝန်ခံကုန်၏။
ထိုအခါ စစ်ထိုးခြင်း ဖြစ်လတ်သော် ကာလိင်္ဂမင်းသည် ငါ အောင်အံ့ဟု လုံ့လလျော့သောအဖြစ်သို့ ရောက်၏။ ကာလိင်္ဂမင်း၏ ဗိုလ်ပါတို့သည်လည်းတို့၏မင်းကြီးသည် အောင်အံ့ဟု လုံ့လလျော့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၍ ဖွဲ့ခြင်းကိုမပြုမူ၍ အစုအစုဖြစ်ကုန်၍ အလိုအလျောက် သွားကြကုန်၏။ ဝီရိယကိုပြုအပ်သော ကာလ၌ ဝီရိယကို မပြုကြကုန်၊ မင်းနှစ်ပါးတို့သည် မြင်းစီး၍ စစ်ထိုးကြကုန်အံ့ဟု တဦးသည် တဦးသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ မင်းနှစ်ပါးတို့၏ အစောင့်အရှောက် နတ်တို့သည် ရှေ့မှလာကုန်၍ ကာလိင်္ဂမင်း၏ အစောင့်အရှောက်နက်သည် အလုံးစုံဖြူသော ဥသဘ ဖြစ်၏။ အဿကမင်း၏ အစောင့် အရှောက်နတ်သည် အလုံးစုံမည်းသော ဥသဘ ဖြစ်၏။ ထိုနတ်တို့သည်လည်း တဦးသည် တဦးအား စစ်ထိုးအံ့သောငှါ အခြင်းအရာကို ပြုကုန်လျက် ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ ထိုဥသဘတို့သည်ကား မင်းနှစ်ပါးတို့အားသာလျှင် ထင်၏။ တပါးသူတို့ကား မထင်ကုန်၊ နန္ဒိသေနသည် အဿကမင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးအား အစောင့် အရှောက်နတ်သည် ထင်၏လောဟုမေး၏။ ထင်၏ ဟု ဆို၏။ အဘယ်အခြင်းအရာဖြင့် ထင်သနည်းဟု မေး၏။ ကာလိင်္ဂမင်း၏ အစောင့်အရှောက်နတ်သည် အလုံးစုံဖြူသော ဥသဘဖြစ်၍ ထင်၏။ ငါ၏ အစောင့်အရှောက် နတ်သည် အလုံးစုံမည်းသော ဥသဘဖြစ်၍ ထင်၏။ ဤသို့ထင်၍ ညှိုးနွမ်းသည်ဖြစ်၍ တည်၏ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးတို့သည် မကြောက်ကုန်လင့် အကျွန်ုပ်တို့ အောင်စေကုန်အံ့၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည် ရှုံးလတ္တံ့၊ သင်မင်းကြီးသည် မြင်း၏ကျောက်ကုန်းမှ သက်၍ ဤလှံကိုကိုင်၍ ကောင်းစွာသင်အပ်ပြီးသော သိန္ဓောမြင်းကို ဝမ်း၏နံပါး၌ လက်ဝဲလက်ဖြင့် မြဲစွာဘက်ကိုင်၍ ဤသူရဲတထောင်နှင့်တကွ လျင်မြန်စွာ သွား၍ ကာလိင်္ဂမင်း၏ အစောင့်အရှောက်နတ်ကို လှံဖြင့်ထိုး၍ ကျစေကုန်လော့၊ ထို့နောင်မှ တထောင်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့သည် လှံတထောင်ဖြင့် ထိုးကုန်အံ့၊ ဤသို့ ထိုးအပ်သည်ရှိသော် ကာလိင်္ဂမင်း၏ အစောင့် အရှောက်နတ်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့၊ ထို့နောင်မှ ကာလိင်္ဂမင်းသည် ရှုံးလတ္တံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အောင်ကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ အဿကမင်းသည် ကောင်းပြီဟု နန္ဒိသေနပေးသော အမှတ်ဖြင့်သွား၍ လှံဖြင့်ထိုး၏။ သူရဲတထောင် ဖြစ်ကုန်သော အမတ်တို့သည်လည်း လှံတထောင်တို့ဖြင့် ထိုးကုန်၏။ အစောင့်အရှောက်နတ်သည် ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုခဏ၌ သာလျှင် ကာလိင်္ဂမင်းသည် ရှုံး၍ပြေး၏။ ကာလိင်္ဂမင်း ပြေးသည်ကိုမြင်၍ တထောင်ကုန်သော အမတ်တို့သည် ကာလိင်္ဂမင်း ပြေး၏ဟု ပဲ့တင်ထပ်အောင် ကြေငြာကုန်၏။ ကာလိင်္ဂမင်းသည် သေဘေးဖြင့်ကြောက်၍ ပြေးလတ်သော် ထိုရသေ့ကို ဆဲရေးလိုရကား-
ပရာဇယော အနယော အဿကာနံ။
ဣစ္စေဝ တေ ဘာသိတံ ဗြဟ္မစာရိ၊
န ဥဇ္ဇုဘူတာ ဝိတထံ ဘဏန္တိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂။ ဗြဟ္မစာရိ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိသောရသေ့။ တေ၊ သင်သည်။ အသယှသာဟိနံ၊ သည်းခံနိုင်ခက်သော အရာတို့ကို သည်းခံခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကုန်သော။ ကာလိင်္ဂါနံ၊ ကာလိင်္ဂတိုင်းသားတို့အား။ ဇယော၊ အောင်ခြင်းသည်။ အနယော၊ ရောက်အံ့။ အဿကာနံ၊ အဿကတိုင်းသား တို့အား။ ပရာဇယော၊ ရှုံးခြင်းသည်။ အနယော၊ ရောက်အံ့။ ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့လျှင်။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဇ္ဇာဘူတာ၊ ဖြောင့်ကုန်သော သူတို့သည်။ ဝိတတံ၊ ချွတ် ယွင်းသောစကားကို။ န ဘဏန္တိ၊ မဆိုကုန်။
ဤသို့ ထိုကာလိင်္ဂမင်းသည် ရသေ့ကို ဆဲရေးလျက် ပြေး၍ မိမိမြို့သို့ လျင်စွာသွား၏။ ပြန်၍ကြည့်အံ့သောငှာလည်း မဝံ့၊ ထို့နောင်မှ နှစ်ရက်သုံးရက်လွန်သဖြင့် သိကြားသည် ရသေ့အထံသို့ လာ၏။ ရသေ့သည် သိကြားမင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
သစ္စံ ဓနံ ပရမံ တေသု သက္က။
တံ တေ မုသာ ဘာသိတံ ဒေဝရာဇ။
ကိံ ဝါ ပဋိစ္စ မဃဝါ မဟိန္ဒ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ မုသာဝါဒံ၊ မုသာဝါဒကို။ ဥပါတိဝတ္တာ၊ လွန်ကုန်၏မဟုတ်လော။ တေသု၊ ထိုနတ်တို့၌။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားသည်။ ပရမံ၊ မြတ်သော။ ဓနံ၊ ဥစ္စာမည်၏။ ဒေဝရာဇ၊ နတ်မင်း။ တေ၊ သင်သည်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သဖြင့်။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်၏။ မဃဝါ၊ မဃအနွယ်ဖြစ်သော။ မဟိန္ဒ၊ သိကြားမင်း။ ကိံ ဝါ၊ အဘယ်ကိုမူလည်း။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ မုသာ၊ ချွတ်ယွင်းသောစကား။ တယာ၊ သင်သည်။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ သိကြားသည်-
ဒေဝါ န ဣဿန္တိ ပုရိသပရက္ကမဿ။
ဒမော သမာဓိ မနသော အဘေဇ္ဇော။
အဗျဂ္ဂတာ နိက္ကမနဉ္စ ကာလေ။
ဒဠှဉ္စ ဝီရိယံ ပုရိသပရက္ကမော စ၊
တေနေဝ အာသိ ဝိဇယော အဿကာနံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ အရှင်ရသေ့။ ဘညမာနေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ ပုရိသပရက္ကမဿ၊ ယောက်ျားတို့၏လုံ့လအား။ န ဣဿန္တိ၊ မငြူစူကုန်။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ တေ၊ သင်သည်။ သုတံ နနု၊ ကြားဘူးသည် မဟုတ်လော။ အဿကာနံ၊ အဿကတိုင်းသားတို့အား။ ဒမော စ၊ ကိုယ်ကိုဆုံးမခြင်းသည်၎င်း။ မနသော၊ စိတ်၏။ အဘေဇ္ဇော၊ မကွဲမပြိုသော်။ သမာဓိ စ၊ သမာဓိသည်၎င်း။ ကာလေ၊ အဿကမင်း လုံ့လပြုသော ကာလ၌။ အဗျဂ္ဂတာ၊ ပျံလွင့်ခြင်းမရှိသော အဖြစ်ဖြင့်။ နိက္ကမနဉ္စ၊ ထွက်ခြင်းသည်၎င်း။ ပုရိသပရက္ကမော၊ ယောက်ျားတို့၏ အားထုတ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဒဠှံ၊ မြဲမြံ တည်ကြည်စွာသော။ ဝီရိယဉ္စ၊ ဝီရိယရှိသည်၎င်း။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ အဿကာနံ၊ အဿကမင်းတို့အား။ ဝိဇယော၊ အောင်ခြင်းသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။
ကာလိင်္ဂမင်း ပြေးသည်ရှိသော် အဿကမင်းသည် ပျက်စီးသည်ကို ယူခဲ့စေ၍ မိမိမြို့သို့ သွား၏။ နန္ဒိသေနသည် ဤလေးယောက်ကုန်သော မင်းသ္မတို့၏ အမွေအစုကို ပို့လာစေ၊ အကယ်၍ မပို့စေငြားအံ့၊ ပြုအပ်သောအမှုကိုပြုအံ့ဟု ကာလိင်္ဂမင်းသို့ သတင်းကြားစေ၏။ ကာလိင်္ဂမင်းသည် သတင်းစကားကို ကြား၍ အလွန်ကြောက်လန့်ရကား မင်းသ္မီးတို့သည် ရသင့်သောအမွေကို ပို့စေ၏။ ထိုအခါမှစ၍ မင်းနှစ်ပါးတို့သည် ညီညွတ်စွာ နေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဤရဟန်းမိန်းမငယ်တို့သည် ထိုအခါ ကာလိင်္ဂမင်း၏ သ္မီးတို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါနန္ဒိသေနအမတ်ဖြစ်ဘူးပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဗိုလ်ပါရံရွေ၊ စည်းကမ်းသေ၍၊ စိတ်နေကြံခိုင်၊ သက်စွန့်တိုင်သား၊ လွန် ကြိုးစား၍၊ အောင်သားအောင်သေ၊ သောက်နိုင်ပေရှင့်
ရှေးဦးစွာသော စူဠကာလိင်္ဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၂။ မဟာအဿာရောဟဇာတ်
မင်း နှင့် တောတွင်းသား
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အဒေယျေသု ဒဒံ ဒါနံ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာအဿာရောဟဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက်၌ဆိုအပ်ပြီ) ဤမဟာအဿာရောဟ ဇာတ်၌လည်း ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း မိမိအား ကျေးဇူးပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင် ကျေးဇူးပြုဘူးကုန်၏ ဟောတော်မူ၍ အတိတ်ကိုဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီမင်းဖြစ်၍ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ အလှူပေး၏။ သီလဆောက် တည်၏။ ထိုဗာရာဏသီမင်းသည် ခိုးသူဖျက်ဆီးသော ပစ္စန္တရစ်ကို ငြိမ်းစေအံ့ဟု ဗိုလ်ပါစစ်သည် ခြံရံ၍သွား၏။ စစ်ရှုံးလျှင် မြင်းစီး၍ ပြေးသည်ရှိသော် တခုသော ပစ္စန္တရပ်ရွာသို့ ရောက်၏။ ထိုပစ္စန္တရစ်၌ သုံးကျိပ်ကုန်သော မင်းခစား ယောက်ျားတို့သည် နေကြကုန်၏။ ထိုမင်းခစား ယောက်ျားတို့သည် စောစောကသာလျှင် ရွာလယ်၌ စည်းဝေးကြကုန်၍ ရွာကိစ္စကိုပြုကြကုန်၏။ ထိုခဏ၌မင်းသည် ချပ်မိန်တို့ဖြင့် ဆင်အပ်သော မြင်းကိုစီး၍ တန်ဆာဆင်ယင်လျက် ရွာတံခါးမှ ရွာတွင်းသို့ဝင်၏။ ထိုရွာသားတို့သည် အကြောင်းအသို့တုံနည်းဟု ကြောက်ကုန်ရကား ပြေး၍ မိမိ မိမိတို့၏အိမ်သို့ ဝင်ကြကုန်၏။ ထိုလူတို့တွင် တယောက်သော သူသည်ကား မိမိအိမ်သို့ မသွားမူ၍ မင်းအား ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်းကို ပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့မင်းသည် ပစ္စန္တရစ်သို့သွားသည်ဟု ကြား၏။ အဆွေသည် အဘယ်သူနည်း မင်းချင်းယောက်ျားလော၊ ခိုးသူယောက်ျားလောဟု မေး၏။ အဆွေ အကျွန်ုပ် မင်းချင်း ယောက်ျားတည်းဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား လာကုန်လော့ဟု မင်းကို အိမ်သို့ဆောင်၍ မိမိအင်းပျဉ်၌ နေစေ၍ ရှင်မ လာလော့ အဆွေခင်ပွန်း၏ ခြေတို့ကိုဆေးလော့ဟု မယားကိုဆို၍ မင်း၏ခြေတို့ကို ဆေးစေ၍ မိမိ၏အစွမ်းအား လျောက်ပတ်သဖြင့် အာဟာရကိုပေး၍ အတန်ငယ် ပင်ပန်းဖြေကုန်လော့ဟု အိပ်ရာကို ခင်း၏။ မင်းသည် အိပ်၏။ အိမ်ရှင်သည် မြင်း၏ကိုယ်တန်ဆာတို့ကို ဖြေ၍ ထိုမှ ဤမှ သွားစေ၍ ရေသောက်စေ၍ ကျောက်ကိုဆီလူး၍ မြက်ကို ပေး၏။ ဤသို့ သုံးလေးရက် မင်းကိုလုပ်ကျွေး၍ အဆွေ ကျွန်ုပ် သွားအံ့ဟု ဆိုသော် တဖန် မင်းအား၎င်း မြင်းအား၎င်း ပြုအပ်သော အလုံးစုံသောအမှုကို ပြု၏။ မင်းသည်နှစ်သက်၍ သွားသည်ရှိသော် အဆွေ ကျွန်ုပ်သည် မြင်းစီးကြီး မည်၏။ မြို့လယ်၌ ကျွန်ုပ်အိမ်ရှိ၏။ တစုံတခုသော ကိစ္စကြောင့် မြို့သို့လာသော် တောင်တံခါး၌ရပ်၍ တံခါးစောင့်ကိုမေး၍ တံခါးစောင့်ကိုခေါ်၍ လာလော့ဟု ဆို၍ ဖဲသွား၏။
ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည်လည်း မင်းကိုမတွေ့၍ မြို့ပ၌ သစ်ခက်တပ်တည်၍ နေလျက် မင်းကိုမြင်၍ ခရီးဦး ကြိုဆို၍ ခြံရံ၏။ မင်းသည် မြို့သို့ဝင်လတ်သော် တံခါးကြား၌ရပ်၍ တံခါးစောင့်ကိုခေါ်၍ လူများကိုဖဲစေ၍ အမောင် တယောက်သော ပစ္စန္တရစ်ရွာသားသည် ငါ့ကို မြင်လိုသည်ဟုလာ၍ မြင်းစီးကြီးအိမ် အဘယ်မှာနည်းဟု မေးလတ္တံ့၊ ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာသားကို သင်သည် လက်၌ကိုင်၍ ဆောင်၍ ငါ့ကို ပြလာလှည့်လော့၊ ထိုအခါ သင်သည် တထောင်သော ဥစ္စာကို ရလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာသားသည် မြို့သို့မလာသည်ရှိသော် မင်းသည် ထိုယောက်ျားနေသောရွာ၌ အခွန်ကိုတောင်း၏။ ဤသို့ အခွန်တောင်းသော်လည်း ထိုယောက်ျားသည် မလာ၊ ဤအတူ နှစ်ကြိမ်သုံးကြိမ် အခွန် တောင်းစေ၏။ ထိုယောက်ျားသည်ကား မလာ၊ ထိုအခါ ထိုယောက်ျားကို ရွာသားတို့သည် စည်းဝေး၍ အရှင်သင်၏ အဆွေခင်ပွန်း မြင်းစီးကြီးလာသော ကာလမှစ၍ အခွန်ဖြင့် နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ ငါတို့သည် ဦးခေါင်းကို ချီအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ အရှင်သည် သွားချေ၊ အရှင်၏ အဆွေ ခင်ပွန်း မြင်းစီးကြီးအားဆို၍ ငါတို့အား အခွန်ကို လွှတ်ပါစေလော့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုယောက်ျားသည် ကောင်းပြီ သွားအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် လက်ချည်းသက်သက် သွားခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ အကျွန်ုပ်၏ အဆွေ ခင်ပွန်းအား သားငယ် နှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသားငယ်တို့ကို၎င်း၊ အဆွေခင်ပွန်း၏ မယားကို၎င်း၊ အဆွေခင်ပွန်းကို၎င်း၊ အဝတ်အာရုံ တန်ဆာတို့ကို စီရင်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ကောင်းပြီ စီရင်အံ့ဟု ထိုရွာသားတို့သည် အလုံးစုံသော လက်ဆောင်ကို စီရင်ကြကုန်၏။
ထိုယောက်ျားသည် ထိုလက်ဆောင်ကို၎င်း၊ မိမိအိမ်၌ ကြော်အပ်သောမုံ့ကို၎င်း ယူပြီးလျှင် မြို့သို့သွား၍ တောင်တံခါးသို့ ရောက်၍ တံခါးစောင့်ကို အဆွေ တံခါးစောင့် မြင်းစီးကြီးအိမ် အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ ထိုတံခါးစောင့်သည် လာလော့ ပြအံ့ဟု ထိုယောက်ျားကို လက်၌ကိုင်၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့သွား၍ တံခါးစောင့်သည် တယောက်သော ပစ္စန္တရစ်ရွာသားကိုယူ၍ လာ၏ဟု ကြားလျှောက်စေ၏။ မင်းသည် ထိုစကားကိုကြား၍ နေရာမှထ၍ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည်၎င်း အဆွေခင်ပွန်းနှင့် အတူလာကုန်သော သူတို့သည်၎င်း ဝင်စေကုန်ဟုဆို၍ ခရီးဦးကြိုပြု၍ ချစ်ခြင်းကိုထင်စေ၍ ကျွန်ုပ်၏ အဆွေခင်ပွန်းမသည်၎င်း သူငယ်တို့သည်၎င်း ရောဂါကင်းကြပါကုန်၏လောဟု မေး၍ လက်၌ကိုင်၍ မြတ်သောပြာသာဒ်အပြင်သို့တက်၍ ထီးဖြူအောက် ရာဇပလ္လင်၌နေစေ၍ မိဖုယားကြီးကိုခေါ်စေ၍ ရှင်မိဖုယားကြီး အဆွေခင်ပွန်း၏ ခြေတို့ကို ဆေးလော့ဟုဆို၏။ မိဖုယားသည် ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာသား၏ ခြေတို့ကို ဆေး၏။ မင်းသည် ရွှေကရားဖြင့် ရေသွန်း၏။ မိဖုယားသည်လည်း ခြေတို့ကိုဆေး၍ နံ့သာဆီဖြင့် လိမ်း၏။ မင်းသည် အဆွေ တစုံတခု ငါတို့ကို့ ခဲဘွယ်ပါသလောဟု မေး၏။ ထိုယောက်ျားသည် ပါ၏ဟု အိတ်မှ မုံ့တို့ကိုထုတ်၏။ မင်းသည် ရွှေခွက်ဖြင့်ခံ၍ ထိုယောက်ျားအား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြုလိုသည်ဖြစ်၍ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်း ဆောင်ခဲ့သော ခဲဘွယ်ကို စားပြဟု မိဖုယားကို၎င်း အမတ်တို့ကို၎င်း စားစေ၍ မိမိလည်းစား၏။ ပစ္စန္တရစ် ရွာသားသည် တပါးသော လက်ဆောင်ကိုလည်း ပြ၏။ မင်းသည် ထိုယောက်ျားအား ချီးမြှောက်အံ့သောငှါ ကာသိကအဝတ်တို့ကိုပယ်၍ ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာသားသည် ဆောင်ခဲ့သော ပုဆိုးစုံကို ဝတ်၏။ မိဖုယားသည်လည်း ကာသိကအဝတ်ကို၎င်း တန်ဆာတို့ကို၎င်း ပယ်၍ ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာသားသည် ဆောင်ခဲ့သော အဝတ်ကိုဆင်၏။
ထိုအခါ ပစ္စန္တရစ် ရွာသားကို မင်းသည် မင်းအားထိုက်သော ဘောဇဉ်ကိုစားစေ၍ တယောက်သော အမတ်ကို သွားချေ သင်သည် ဤသူအား ငါ့ကို ပြုပြင်သောနည်းဖြင့် မုတ်ဆိတ်ဆံကို ပြုပြင်စေ၍ နံ့သာရေဖြင့် ရေချိုးစေ၍ တသိန်းထိုက်သော ကာသိကအဝတ်ကို ဝတ်စေ၍ မင်း၏ တန်ဆာဖြင့် တန်ဆာဆင်စေ၍ ဆောင်ခဲ့ဟု စေ၏။ ထိုအမတ်သည် မင်းစေတိုင်းပြု၏။ မင်းသည် စည်လည်စေ၍ အမတ်တို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ထီးဖြူ၏အလယ်၌ ဟင်္သပြဒါးစစ်ဖြင့်ဆိုးသော မျဉ်းကြိုးကိုချစေ၍ ထက်ဝက်သော မင်းအဖြစ်ကို ပေး၏။ ထိုအခါမှစ၍ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော မင်းတို့သည် တကွနက်လျှင် စားသောက်ကြကုန်၏။ အိပ်ကြကုန်၏။ အကျွမ်း ဝင်ခြင်းသည် အလွန်မြဲမြံ၏။ တစုံတယောက်သော သူသည်လည်း မဖျက်ဆီးနိုင်၊ ထိုအခါ ထိုယောက်ျား၏ သားမယားတို့ကိုလည်း ခေါ်စေ၍ မြို့တွင်း၌ အိမ်ကို ဆောက်စေ၍ ပေး၏။ ထိုမင်းနှစ်ယောက်တို့သည် အညီ အညွတ် ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မင်းပြုကုန်၏။
အမတ်တို့သည် အမျက်ထွက်၍ မင်းသားကို အရှင်မင်းသား တယောက်သော သူကြွယ်အား ထက်ဝက်သော မင်းအဖြစ်ကိုပေး၍ ထိုသူကြွယ်နှင့်တကွ စား၏။ သောက်၏။ အိပ်၏။ သူငယ်တို့ကိုလည်း ရှိခိုးစေ၏။ မင်းပြုအပ်သောအမှုကို အကျွန်ုပ်တို့သည် မသိပါကုန်၊ မင်းသည် အသို့ပြုသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှက်ကုန်၏ဟု သင်မင်းသားသည် မင်းအား ဆိုပါလော့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ထိုအလုံးစုံသော စကားကို မင်းအားကြား၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤသို့မပြုလင့်ဟု ဆို၏။ အမောင် ငါစစ်ရုံး၍ အဘယ်၌ နေသနည်းဟု စင်စစ် သိကုန်၏ လောဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး မသိကုန်ဟု မင်းသားဆို၏။ ငါသည် ထိုယောက်ျား၏ အိမ်၌ နေလျက် ရောဂါကင်း၍ လာ၍ မင်းပြုရ၏။ ဤသို့ ငါ့အား ကျေးဇူးပြုသောသူအား အဘယ်ကြောင့်စည်းစိမ်ကို မပေးဘဲရှိရအံ့နည်းဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် အမောင် အကြင်သူသည် မပေးအပ်သောသူအား ပေး၏။ ပေးအပ်သင့်သောသူအား မပေး၊ ထိုသူသည် ဘေးရန်သို့ရောက်၍ တစုံတခုကျေးဇူးပြုသောသူကိုလည်း မရဟု ပြလိုရကား-
အာပါသု ဗျသနံ ပတ္တော၊ သဟာယံ နာဓိဂစ္ဆတိ။
အာပါသု ဗျသနံ ပတ္တော၊ သဟာယမဓိဂစ္ဆတိ။
အနရိယ ဓမ္မေသု သဌေသု နဿတိ။
ကတဉ္စ အရိယေသု စ အဇ္ဇဝေသု၊
မဟပ္ဖလံ ဟောတိ အဏုမ္ပိ တာဒိသု။
အကာ လောကေ သုဒုက္ကရံ။
ပစ္ဆာ ကယိရာ နဝါ ကယိရာ၊
အစ္စန္တံ ပူဇနာရဟော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅။ တာတ၊ အမောင်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အဒေယျေသု၊ မပေးအပ်ကုန်သော သူတို့အား။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဒံ၊ ပေးတတ်၏။ ဒေယျေသု၊ ပေးအပ်သော သူတို့အား။ နပ္ပဝေစ္ဆတိ၊ မပေး။ အာပါသု၊ ဘေးရန်ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်ရှိသော်။ သဟာယံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ နာဓိဂစ္ဆတိ၊ မရ။
၆။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အဒေယျေသု၊ မပေးအပ်ကုန်သော သူတို့အား။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ န ဒဒံ၊ မပေး။ ဒေယျေသု၊ ပေးအပ်ကုန်သော သူတို့အား။ ပဝေစ္ဆတိ၊ ပေး၏။ အာပါသု၊ ဘေးရန်ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်ရှိသော်။ သဟာယံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရ၏။
၇။ အနရိယဓမ္မေသု၊ မသူတော်တို့၏ အကျင့်ရှိကုန်သော။ သဌေသု၊ စဉ်းလဲကုန်သော သူတို့၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ သညောဂ သမ္ဘောဂ ဝိသေသဒဿနံ၊ အတူတကွ ပေါင်းဘော်ခြင်း အတူတကွ သုံးဆောင်ခြင်း၏ ကျေးဇူးအထူးကို မြင်ရခြင်းသည်။ နဿတိ၊ ပျက်စီး၏။ အရိယေသု၊ မြတ်ကုန်သော။ အဇ္ဇဝေသု၊ ဖြောင့်မတ်ကုန်သော။ တာဒိသု၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော သူတို့၌။ အဏုမ္ပိ၊ အနည်းငယ်လည်း ဖြစ်သော။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ကျေးဇူးသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၈။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတကလျာဏော၊ ကျေးဇူးကိုပြု၍။ လောကေ၊ လောက၌။ သုဒုက္ကရံ၊ အလွန်ပြုနြိင်ခဲသောအမှုကို။ အကာ၊ ပြု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ ကယိရာ ဝါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ န ကယိရာ ဝါ၊ ကျေးဇူးမပြုသည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ ပူဇနာရဟော၊ ပူဇော်ခြင်းကို ခံထိုက်၏။
ဤစကားကို ကြား၍ အမတ်တို့သည်၎င်း မင်းသားသည်၎င်း တစုံတခုသော စကားကို မဆို။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပစ္စန္တရစ် ရွာသား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးတုံ့မူ၊ ပြုထိုက်သူအား၊ ပြု၍ထား၊ ရန်ကားကြုံပေ့၊ ကယ်သူတွေ့၏
နှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မဟာအဿာရောဟဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၃။ ဧကရာဇဇာတ်
တရားစောင့်မင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အနုတ္တရေ ကာမဂုဏေ သမိဒ္ဓေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ ဧကရာဇဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကောသလမင်းကို ခစားသော မထင်ရှားသော အမတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက် သေယျဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီ) ဤဧကရာဇဇာတ်၌ကား သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဒါယကာ သင်သည်သာလျှင် အကျိုးမဲ့ခြင်းဖြင့် အကျိုးကို ဆောင်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးပညာ ရှိတို့သည်လည်း မိမိအကျိုးမဲ့ခြင်းဖြင့် အကျိုးကိုဆောင်ဘူးကုန်သည် သလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီ မင်း၏ အမတ်သည် နန်းတွင်း၌ ပြစ်မှား၏။ မင်းသည် ပစ္စက္ခအားဖြင့်သာလျှင် ထိုအမတ်၏အပြစ်ကိုမြင်၍ အမတ်ကို တိုင်းနိုင်ငံမှ နှင်ထုတ်စေ၏။ ထိုအမတ်သည် ဒုဗ္ဘိသေနမည်သော ကောသလမင်းကို ခစား၏။ (အလုံးစုံသော စကားကို မဟာသီလဝဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း) ဤဧကရာဇဇာတ်၌ကား ဒုဗ္ဘိသေနမင်းသည် မြတ်သော ပြာသာဒ်အပြင်ဝယ် အမတ်တို့၏အလယ်၌ နေသော ဗာရာဏသီမင်းကို ဘမ်း၍ ဆိုင်း၌ ထည့်စေ၍ မြောက်တံခါးခုံ၌ ဦးစောက်ဆွဲစေ၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် ခိုးသူမင်းကို အာရုံပြုလျက် မေတ္တာကိုပွားစေ၍ ကသိုဏ်းပရိကံကိုပြု၍ ဈာန်ကိုဖြစ်စေ၏ အနှောင် အဖွဲ့သည် ပြတ်၏။ ထို နောင် မင်းသည် ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဘွဲ့သဖြင့် နေ၏။ ခိုးသူမင်း၏ကိုယ်၌ ပူပြင်းခြင်းသည်ဖြစ်၍ ပူ၏ ပူ၏ ဟု မြေ၌ ထိုမှဤမှ လူးလဲ၍ အဘယ်အမှုနည်းဟု ဆိုလတ်သော် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးတို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော တရား စောင့်သော အပြစ်မရှိသောမင်းကို မြောက်တံခါးခုံ၌ ဦးစောက်ဆွဲစေကုန်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား လျင်စွာသွား၍ လွှတ်ကြကုန်ဟု ဆို၏။ မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် သွား၍ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဘွဲ့သဖြင့် နေသော ဗာရာဏသီမင်းကို မြင်၍ လာ၍ ဒုဗ္ဘိသေနမင်းအား လျှောက်ကုန်၏။ ဒုဗ္ဘိသေနမင်းသည် လျင်မြန်စွာသွား၍ ဗာရာဏသီမင်းကို ရှိခိုး၍ ကန်တော့အံ့သောငှာ-
ဘုတွာန ပုဗ္ဗေ ဝသိ ဧကရာဇ။
သော ဒါနိ ဒုဂ္ဂေ နရကမှိ ခိတ္တော၊
နပ္ပဇ္ဇဟေ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉။ ဧကရာဇ၊ ဧရာဇ်မင်း။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အနုတ္တရေ၊ အလွန်မြတ်ကုန်သော။ သမိဒ္ဓေ၊ ပြည့်စုံကုန်သော။ ကာမဂုဏေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဘုတွာန၊ ခံစား၍။ ဝသိ၊ နေ၏။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဒုဂ္ဂေ၊ မညီညွတ်သော။ နရကမှိ၊ တွင်း၌။ ခိတ္တော၊ ဆွဲထားလျှက်။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏဗလံ၊ အဆင်းအားကို။ နပ္ပဇ္ဇဟေ၊ အဘယ်ကြောင့် မစ္စန့်သနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
သမ္ပတ္ထိတာ ဒုဗ္ဘိသေန အဟောသိ။
တံ ဒါနိ လဒ္ဓါန ကထံ နု ရာဇ၊
ဇဟေ အဟံ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏံ။
ယသဿိနံ ပညဝန္တံ ဝိသယှ။
ယသော စ လဒ္ဓါ ပုရိမံ ဥဠာရံ၊
နပ္ပဇ္ဇဟေ ဝဏ္ဏဗလံ ပုရာဏံ။
သုခေန ဝါ ဒုက္ခ မသယှသာဟီ။
ဥဘယတ္ထ သန္တော အဘိနိဗ္ဗုတတ္တာ၊
သုခေ စ ဒုက္ခ စ ဘဝန္တိ တုလျာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀။ ဒုဗ္ဘိသေန၊ ဒုဗ္ဘိသေနမင်း။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေး၌ သာလျှင်။ မယှံ၊ ငါသည်။ ခန္တီ စ၊ သည်းခံခြင်းကို၎င်း။ တပေါ စ၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်ကို၎င်း။ သမ္ပတ္ထိတာ၊ တောင့်တသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ရာဇ၊ ဒုဗ္ဘိသေနမင်း။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ ထိုတောင့်တအပ်သောသည်းခံခြင်း ခြိုးခြံခြင်းကို။ လဒ္ဓါန၊ ရ၍။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏဗလံ၊ အဆင်းအားကို။ ကထံ နု၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်လျှင်။ ဇဟေ၊ စွန့်ရာအံ့နည်း။
၁၁။ သဗ္ဗာ-သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံကုန်သော ဒါန သီလ ဘာဝနာ ဥပုသ်သုံးခြင်း ကိစ္စတို့သည်။ ဝေ ပရိနိဋ္ဌိတာနိ ကိရ၊ ဤသို့ ပြီးကုန်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သတတ်။ ယသဿိနံ- ယသဿိ၊ အခြံအရံရှိသော။ ပညဝန္တံ-ပညဝါ၊ ပညာရှိသော။ ဝိသယှ၊ သည်းခံနိုင်ခက်သော အရာ၌ သည်းခံနိုင်သောမင်းကြီး။ ယသော စ၊ စည်းစိမ်ရှိသော သူသည်လည်း။ အပုရိမံ၊ ရှေး၌ မရစဘူးသော။ ဥဠာရံ၊ မြတ်သော ချမ်းသာကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏဗလံ၊ အဆင်းအားကို။ နပ္ပဇ္ဇဟေ၊ မစွန့်ရာ။
၁၂။ ဇနိန္ဒ၊ ဒုဗ္ဘိသေနမင်း။ ဒုက္ခေန၊ သင်သည် ဖြစ်စေအပ်သော ဆင်းရဲဖြင့်။ သုခံ၊ မင်းချမ်းသာကို။ ပနုဇ္ဇ၊ ပယ်၍။ သုခေန ဝါ၊ ဈာန်ချမ်းသာဖြင့်လည်း။ ဒုက္ခ၊ သင်သည်ဖြစ်စေအပ်သော ဆင်းရဲကို။ ပနုဇ္ဇ၊ ပယ်၍။ အသယှသာဟီ၊ သည်းခံနိုင်ခက်သောအရာကို သည်းခံ၏။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အဘိနိဗ္ဗုတတ္တာ၊ ငြိမ်းသောသဘောရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော။ သုခေ စ၊ သုခ ၌၎င်း။ ဒုက္ခေ စ၊ ဒုက္ခ၌၎င်း။ တုလျာ၊ တူကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
ဤစကားကို ကြား၍ ဒုဗ္ဘိသေနမင်းသည် ဘုရားလောင်းကို ကန်တော့၍ သင်မင်းကြီးတို့၏ပြည်ကို သင်မင်းကြီးတို့သည်ပင်လျှင် မင်းပြု ကုန်လော့၊ ကျွန်ုပ်သည် သင်မင်းကြီးတို့၏ ခိုးသူတို့ကို ပယ်ဖျောက်အံ့ဟု ဆို၍ ထိုပြစ်မှားသော အမတ်အား မင်းအာဏာကို ပြု၍ သွား၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း မင်းအဖြစ်ကို အမတ်တို့အား အပ်နှင်း၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဒုဗ္ဘိသေနမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဗာရာ ဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တရားစောင့်သူ၊ လှည့်ပြန်ကူ၊ စောင့်ယူတရား၊ ကူပံ့ငြား၏
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဧကရာဇဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၄။ ဒဒ္ဒရဇာတ်
မစင်စွန့်မြေ သုံးနှစ်နေ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဣမာနိ မံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒဒ္ဒရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တပါးသော အမျက်ထွက်တတ်သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက်၌ ဆိုအပ်ပြီ) ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ ထိုရဟန်း၏ အမျက် ထွက်တတ်သော အဖြစ်ကို ပြောဆိုကုန်လတ်သော် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့်စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားလျှောက်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းကို ခေါ်စေ၍ ရဟန်း သင်သည် အမျက်ထွက်တတ်သော ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် အမျက်ထွက်တတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း အမျက်ထွက်တတ် သည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုရဟန်း၏ အမျက်ထွက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် ရှေးပညာရှိတို့သည် စင်ကြယ်သော နဂါးမင်း၏ အဖြစ်၌ တည်ကုန်လျက်လည်း သုံးနှစ်တို့ပတ်လုံး ကျင်ကြီးဖြင့်ပြည့်သော မသန့်သောမြေ၌ နေရဘူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာ အရပ်ဝယ် ဒဒ္ဒရတောင်ခြေရင်း၌ ဒဒ္ဒရမည်သော နဂါးပြည်၌ မင်းပြုသော ဒဒ္ဒရနဂါးမင်း၏ သားမဟာဒဒ္ဒရမည်သော နဂါးဖြစ်၏။ ထိုမဟာဒဒ္ဒရနဂါး၏ ညီသည်ကား စူဠဒဒ္ဒရမည်၏။ စူဠဒဒ္ဒရနဂါးသည် အမျက် ထွက်တတ်၏။ ကြမ်းကြုတ်၏။ နဂါးလုလင်မတို့ကို ဆဲရေး ရိုတ်ပုတ်လျက် သွားတတ်၏။ နဂါးမင်းသည် စူဠဒဒ္ဒရနဂါး၏ ကြမ်းသောအဖြစ်ကိုသိ၍ စူဠဒဒ္ဒရကို နဂါးပြည်မှ နှင်ထုတ်စိမ့်သောငှာ စေ၏။ မဟာဒဒ္ဒရ နဂါးသည်ကား အဘကို သည်းခံစေ၍ တားမြစ်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း နဂါးမင်းသည် စူဠဒဒ္ဒရနဂါးအား အမျက်ထွက်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း သည်းခံစေ၏။ သုံးကြိမ်မြောက်၌ကား သင်သည် ဤယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော နဂါးကို နှင်ထုတ်သည်ကို တားမြစ်၏။ နှစ်ယောက်ကုန်သော သင်တို့သည် နဂါးပြည်မှထွက်၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ မစင်စွန့်ရာမြေ၌ သုံးနှစ်တို့ပတ်လုံး နေကြကုန်ဟု နဂါးပြည်မှ နှင်ထုတ်၏။ ထိုမဟာဒဒ္ဒရ စူဠဒဒ္ဒရနဂါးတို့သည် ထိုအရပ်သို့သွား၍ နေကုန်၏။ ထိုအခါ မစင်စွန့်ရာမြေဝယ် ရေနား၌ အစာရှာကုန်သော ထိုနဂါးတို့ကို ရွာသူသားငယ်တို့ မြင်ကုန်၍ ပုတ်ခတ်ကုန်လျက် လှံတံတို့ကိုပစ်ကုန်လျက် အချင်းတို့ ဖားစိမ်းစား ဖြစ်ကုန်သော ဤရေမြွေတို့သည် ဦးခေါင်းကြီးကုန်၏။ အပ်နှင့်တူသော အမြီးရှိကုန်၏။ ဤသို့အစရှိသော စကားတို့ကိုဆို၍ ဆဲရေးကုန်၏။
စူဠဒဒ္ဒရနဂါးသည် ကြမ်းကြုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုသူတို့၏ မထေမဲ့မြင်ပြုခြင်းကို သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ အစ်ကို ဤသူငယ်တို့သည် ငါတို့ကိုပုတ်ခတ်ကုန်၏။ ငါတို့၏ လျင်သော အဆိပ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို မသိကြကုန်၊ ငါသည် ထိုသူငယ်တို့၏ မထေမဲ့မြင်ပြုခြင်းကို သည်းခံခြင်း ငှာ မတတ်နိုင်၊ ထိုသူငယ်တို့ကို နှာခေါင်းလေဖြင့် ပျက်စီးစေအံ့ဟု အစ်တို့နှင့်တကွ ပြောလိုရကား-
ဝါစာဒုရုတ္တာနိ မနုဿလောကေ။
မဏ္ဍူကဘက္ခာ ဥဒကန္တသေဝီ၊
အာသီဝိသံ မံ အဝိသာ သပန္တိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃။ ဘာတိက ဒဒ္ဒရ၊ အစ်ကိုကြီး ဒဒ္ဒရ။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ ဣမာနိ ဝါစာဒုရုတ္တာနိ၊ ဤမကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်ကုန်သော စကားတို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ တာပယန္တိ၊ ဆင်း ရဲ စေကုန်၏။ အဝိသာ၊ အဆိပ်မရှိကုန်သော ရွာသူသားငယ်တို့သည်။ အာသီဝိသံ၊ လျင်သောအဆိပ်ရှိသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ မဏ္ဍူကဘက္ခာ၊ ဖားစိမ်းစားတို့ ဟူ၍၎င်း။ ဥဒကန္တသေဝီ၊ ရေနားကို မှီကုန်သောမြွေတို့ဟူ၍၎င်း။ ဝဒန်တာ၊ ဆိုကုန်လျှက်။ သပန္တိ၊ ဆဲရေးကုန်၏။
ထိုစူဠဒဒ္ဒရ နဂါး၏ စကားကို ကြား၍ မဟာဒဒ္ဒရ နဂါးသည်-
မဟန္တံ ကောဋ္ဌံ ကယိရာထ၊ ဒုရုတ္တာနံ နိဓေတဝေ။
န တတ္ထ မာနံ ကယိရာထ၊ ဝသ မညာတကေ ဇနေ။
ခမိတဗ္ဗံ သပညေန၊ အပိ ဒါသဿ တဇ္ဇိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄။ သကာ ရဋ္ဌာ၊ မိမိတိုင်းမှ။ ပဗ္ဗာဇိတော၊ နှင်ထုတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အညံဇနပဒံ၊ တပါးသော ဇနပုဒ်သို့။ ဂတော၊ ရောက်သောသူသည်။ ဒုရုတ္တာနံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်ကုန်သော စကားတို့ကို။ နိဓေတဝေ၊ ချထားခြင်းငှါ။ မဟန္တံ၊ ကြီးစွာသော။ ကောဋ္ဌံ၊ ကျီကို။ ကယိရာထ၊ ပြုရာ၏။
၁၅။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ပေါသံ၊ ယောက်ျားကို။ ဇာတိယာ ဝါ၊ အမျိုးအားဖြင့်၎င်း။ ဝိနယေန ဝါ၊ သီလအားဖြင့်၎င်း။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ တတ္တ၊ ထိုအရပ်၌။ မာနံ၊ ငါဟူသော မာန်ကို။ န ကယိရာထ၊ မပြုရာ။ အညာတကေ ဇနေ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မသိသောသူအထံ၌။ ဝသံ၊ နေသောသူသည်။ ခမေယျ၊ သည်းခံရာ၏။
၁၆။ ဝိဒေသဝါသံ၊ အရပ်တပါး၌ နေခြင်းကို။ ဝသတော၊ နေသော။ သပညေန၊ ပညာရှိသည်။ ဒါသဿ အပိ၊ ကျွန်၏လည်း။ ဇာတဝေဒ သမေန ပိ၊ မီးနှင့်တူသဖြင့်လည်း။ တစ္ဆိတံ၊ ခြိမ်းချောက်ခြင်းကို။ ခမိတံ၊ သည်းခံရာ၏။
ဤသို့ ထိုမဟာဒဒ္ဒရ စူဠဒဒ္ဒရ နဂါးတို့သည် ထိုဗာရာ ဏသီပြည်ဝယ် မစင်စွန့်ရာမြေ၌ သုံးနှစ်တို့ပတ်လုံး နေကုန်၏။ သုံးနှစ်ရှိပြီးသောအခါ ထိုနဂါးညီနောင်တို့ကို အဘသည် ခေါ်စေ၏။ ထိုအခါမှစ၍ မာန်ကင်းသည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ အမျက်ထွက်တတ်သော ရဟန်းသည် အနာဂါမိ ဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ အမျက်ထွက်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ စူဠဒဒ္ဒရနဂါး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် သာလျှင် ထိုအခါ မဟာဒဒ္ဒရနဂါး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အမျက်သွမ်းသော့၊ ထင်တိုင်းနော့၊ သွားတော့ မစင်မြေ
လေးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒဒ္ဒရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၅။ သီလဝီမံသနဇာတ်
သီလရှိသူ သ္မီးယူ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် နတ္ထိ လောကေ ရဟော နာမ အစ ရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန် ဆာဆင်အပ်သော ဤသီလဝီမံသနဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကိလေသာကို နှိပ်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် ဧကာဒသကနိပါတ် ပါနီယဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့ ) ဤသီလဝီမံသနဇာတ်၌ကား အကျဉ်းဖြစ်သော စကားကို ဤသို့ သိအပ်၏။ ငါးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်တွင်း၌ နေကုန်လျက် ညဉ့်သုံးယာမ်အတွင်း၌ ကာမဝိတက်ကို ကြံကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်သုံးယာမ် နေ့သုံးယာမ်ဟူကုန်သော ခြောက်ပါးကုန်သော အဘို့၌လည်း မျက်စိ တဘက်သာရှိသောသူသည် မမေ့မလျော့သဖြင့် မျက်စိကို စောင့်သကဲ့သို့။ သားတယောက်သာ ရှိသောသူသည် မမေ့မလျော့ သားတယောက်ကို စောင့်သကဲ့သို့။ စာမရီသည် မမေ့မလျော့သဖြင့် အမြီးကိုစောင့်သကဲ့သို့။ ထို့အတူ အခါ ခပ်သိမ်း ရဟန်းတို့ကို ကြည့်တော်မူ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်အဘို့၌ ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် ဇေတဝန်ကျောင်းကို ကြည့်တော်မူသည်ရှိသော် စကြဝတေးမင်း၏ နန်းတွင်း၌ ဖြစ်သော ခိုးသူတို့ကဲ့သို့ ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူ၍ ဂန္ဓ ကုဋိကို ဖွင့်တော်မူ၍ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်ကို အာနန္ဒာဟု ခေါ်တော်မူ၍ အသပြာ ကုဋေတို့ကိုခင်း၍ ယူအပ်သော ဇေတဝန် ကျောင်းတော်တွင်း၌ နေကုန်သော ရဟန်းတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ဂန္ဓကုဋိတံခါး၌ နေရာကို ခင်းလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်အာနန္ဒာသည် ဘုရား မိန့်တော်မူတိုင်း ပြု၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းအပ်သောနေရာ၌ နေတော်မူ၍ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့ဟု ခေါ်တော်မူ၍ ရှေးပညာရှိတို့သည် မကောင်းမှုကို ပြုရာ၌ ဆိတ်ကွယ်ရာမည်သည် မရှိဟု မကောင်းမှုကို မပြုကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားအမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်သည်ရှိသော် ဗာရာဏသီပြည်၌ သာလျှင် ဒိသာပါမောက္ခဆရာ၏ အထံ၌ ငါးရာကုန်သော လုလင်တို့၏ အကြီးဖြစ်၍ အတတ်ကို သင်၏။ ဆရာ၌ အရွယ်ရောက်သော သ္မီးသည်ရှိ၏။ ထိုဆရာသည် ဤလုလင်တို့၏ သီလကိုစုံစမ်း၍ သီလနှင့်ပြည့်စုံသော လုလင်အား သ္မီးကိုပေးအံ့ဟု ကြံပြီး၍ ထိုဆရာသည် တနေ့သ၌ လုလင်တို့ကို ခေါ်၍ အမောင်တို့ငါ့အား အရွယ် ရောက်သော သ္မီးသည် ရှိ၏။ သ္မီးအား ထိမ်းမြားခြင်းကို ပြုအံ့၊ အဝတ်တန်ဆာကို ရခြင်းငှါသင့်၏။ သွားကြကုန်၊ မိမိ မိမိတို့၏ ဆွေမျိုးတို့၏ မမြင်ကုန်စဉ်လျှင် ခိုး၍ အဝတ်တန်ဆာတို့ကို ဆောင်ကြချေကုန်၊ တစုံတယောက်သောသူသည် မမြင်သော အဝတ်တန်ဆာကိုသာလျှင် ငါယူမည်၊ ပြ၍ယူခဲ့သော အဝတ်တန်ဆာကို ငါမယူဟု ဆို၏။
တပည့်တို့သည် ကောင်းပြီဟုဝန်ခံ၍ ထိုအခါမှစ၍ ဆွေမျိုးတို့၏ မမြင်ကုန်စဉ် ခိုး၍ အဝတ်တန်ဆာအစရှိသည်တို့ကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ဆရာသည် ဆောင်ခဲ့တိုင်း ဆောင်ခဲ့တိုင်းသော အဝတ်တန်ဆာတို့ကို အသီးအသီးသာလျှင် ထားစေ၏။ ဘုရားလောင်းသည်ကား တစုံတခုသော အဝတ်တန်ဆာကို မဆောင် ခဲ့ချေ။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို ဆရာသည် အမောင် သင်သည်ကား တစုံတခုသော ဝတ်စားတန်ဆာကို မဆောင်ခဲ့သလောဟု ဆို၏။ ဆရာ မဆောင်ခဲ့ဟု ဆို၏။ အမောင် အဘယ်ကြောင့် မဆောင်ခဲ့သနည်းဟု မေး၏။ ဆရာ သင်တို့သည် တစုံတယောက်သောသူ မြင်စဉ် ဆောင်ခဲ့ ယူခဲ့သောဝတ်စား တန်ဆာကို မယူကုန်၊ ကျွန်ုပ်သည်ကား မကောင်းမှုကိုပြုခြင်း၌ ဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည်ကို မမြင်၊ ထို့ကြောင့် မဆောင်ခဲ့ဟု ပြလိုရကား-
ပါပကမ္မံ ပကုဗ္ဗတော။
ပဿန္တိ ဝနဘူတာနိ၊
တံ ဗာလော မညတိ ရဟော။
သုညံ ဝါပိ န ဝိဇ္ဇတိ။
ယတ္ထ အညံ န ပဿာမိ၊
အသုညံ ဟောတိ တံ မယာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇။ လောကေ၊ လောက၌။ ပါပကမ္မံ၊ မကောင်းမှုကို။ ပကုဗ္ဗတော၊ ပြုသောသူအား။ ရဟော နာမ၊ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ် မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝနဘူတာနိ၊ တော၌ဖြစ်ကုန်သော နတ်တို့သည်။ ပဿန္တိ၊ မြင်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို ပြု ခြင်းသည်။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ မယာ၊ ငါသည်။ ရဟော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာ၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏ဟူ၍။ မညတိ၊ အောက်မေ့၏။
၁၈။ အဟံ၊ ငါသည်။ ရဟော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာ အရပ် ကို။ န ပဿာမိ၊ မမြင်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ အညံ၊ သတ္တဝါတို့မှ ဆိတ်သော တခြားတပါးကို။ န ပဿာမိ၊ ငါမမြင်။ သုညံ ဝါပိ၊ သတ္တ ဝါတို့မှ ဆိတ်သော အရပ်သည်လည်း။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ မယာ၊ ငါသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ တံ၊ ထိုမကောင်းမှုသည်။ အသုညံ၊ မဆိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ဆရာသည် ဘုရားလောင်းအား ကြည်ညို၍ အမောင် အိမ်၌ ဥစ္စာမရှိသည် မဟုတ်၊ ငါသည်ကား သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူအား သ္မီးကို ပေးအံ့ဟူ၍ လုလင်တို့ကို စုံစမ်းလိုရကား ဤသို့ပြု၏။ သင့်အား သ္မီးသည် လျော်၏ဟု သ္မီးကို တန်ဆာ ဆင်စေ၍ ဘုရားလောင်းအား ပေး၏။ ကြွင်းသော လုလင်တို့ကို သင်တို့သည် ဆောင်ခဲ့တိုင်း ဆောင်ခဲ့တိုင်းသော အဝတ်တန်ဆာတို့ကို သင်တို့၏အိမ်သို့ ဆောင်ကြ ကုန်လော့ဟု ဆို၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ထိုသီလမရှိကုန်သော လုလင်တို့သည် မိမိတို့၏ သီလမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုမိန်းမကို မရကုန်၊ ပညာရှိသောလုလင်သည်ကား သီလနှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ရ၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်၍ -
ဝဇ္ဇော စ အဒ္ဓုဝ သီလော စ၊ တေ ဓမ္မံ ဗဟုမတ္ထိကာ။
ယော ဓမ္မမနုပါလေတိ၊ ဓိတိမာ သစ္စနိက္ကမော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၉။ ဒုဇ္ဇစ္စော စ၊ ဒုဇ္ဇစ္စလုလင်၎င်း။ သုဇစ္စော စ၊ သုဇစ္စလုလင်၎င်း။ နန္ဒော စ၊ နန္ဒလုလင်၎င်း။ သုခဝဍ္ဎိတော စ၊ သုခဝဍ္ဎိတလုလင်၎င်း။ ဝဇ္ဇော စ၊ ဝဇ္ဇလုလင်၎င်း။ အဒ္ဓုဝသီလော စ၊ အဒ္ဓုဝသီလလုလင်၎င်း။ တေ၊ ထိုခပ်သိမ်းကုန်သော လုလင်တို့သည်။ အတ္ထိကာ၊ မိန်းမဖြင့် အလိုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဓမ္မံ၊ မိန်းမကို ရခြင်းသဘောကို။ ဇဟုံ၊ စွန့်ကုန်၏။
၂၀။ ယော ဗြာဟ္မဏော၊ အကြင်ပုဏ္ဏားသည်။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော ပဉ္စသီ ဒသသီ သုံးပါးသော သုစရိုက်ဟူကုန်သော ခပ်သိမ်းသော တရားတို့၏။ ပါရဂူ၊ ကမ်းတဘက်သို့ ရောက်၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ အနုပါလေတိ၊ စောင့်၏။ ဓိတိမာ၊ တည်ကြည်ခြင်းရှိ၏။ သစ္စနိက္ကမော၊ သစ္စာ, ဝီရိယနှင့် ပြည့်စုံ၏။ သော ဗြာဟ္မဏော၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍။ ဓမ္မံ၊ မိန်းမကို ရခြင်းသဘောကို။ ဇဟေ၊ စွန့်အံ့နည်း။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဆရာဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသော လုလင် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့-ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မကောင်းသည့်မှု၊ ပြုဘို့ရှု၊ ဆိတ်မှုကွယ်ရာ မရှိပါ
ငါးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သီလဝီမံသနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၆။ သုဇာတာဇာတ်
ဘာသီးလဲ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိမဏ္ဍကာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုဇာတာဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် မလ္လိကာ မိဖုယားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ တနေ့သ၌ ကောသလမင်းအား မလ္လိကာမိဖုယားနှင့်တကွ ကြက်သရေအရာ၌ အငြင်းအခုံ ဖြစ်သတတ်၊ ( အိပ်ရာ၌ အငြင်းအခုံ ဖြစ်၏ဟူ၍လည်း ဆိုကုန်သလျှင်ကတည်း)၊ ကောသလမင်းသည် အမျက်ထွက်၍ မလ္လိကာ၏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို မသိ၊ မလ္လိကာ မိဖုယားသည်လည်း ငါ၏အပေါ်၌ မင်း၏ အမျက်ထွက်သည်၏ အဖြစ်ကို ဘုရား မသိပါလေဟု ကြံ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း သိတော်မူ၍ ဤသူတို့၏ သင့်တင့် ညီညွတ်သော အဖြစ်ကို ပြုအံ့ဟု နံနက်အခါ၌ သင်းပိုင်တော်ကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်၍ ရဟန်းငါးရာ ခြံရံလျှက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဝင်တော်မူ၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့ ကြွတော်မူ၏။
မင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ သပိတ်ကိုယူ၍ နန်းတွင်းသို့သွင်း၍ ခင်းအပ်သော နေရာ၌နေစေ၍ ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသင်္ဃာတော်တို့အား အလှူရေစက်ကိုချ၍ ယာဂုခဲဘွယ်ကို ဆောင်ခဲ့စေ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လက်တော်ဖြင့် သပိတ်တော်ကို ပိတ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး မိဖုယားကား အဘယ်မှာနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ မင်းသည် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မိမိ၏ စည်းစိမ်အခြံအရံဖြင့် ယစ်သော ထိုမိန်းမဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်းဟု လျောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးပင်လျှင် စည်းစိမ်ကိုပေး၍ မာတုဂါမကို ချီးမြှောက်၍ ထိုမာတုဂါမသည် ပြုအပ်သော အပြစ်ကို သည်းမခံခြင်းသည် မသင့်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ မင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အမိန့်တော်ကို နာရ၍ မလ္လိကာ မိဖုယားကို ခေါ်စေ၏။ မလ္လိကာမိဖုယားသည် ဘုရားကို လုပ်ကျွေး၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အချင်းချင်း သင့်တင့်ညီညွတ်သည် ဖြစ်ရာ၏ဟု သင့်တင့်ညီညွတ်ခြင်း၏ ကျေးဇူးကိုဟော၍ ကြွတော်မူ၏။ ထိုအခါမှစ၍ မင်း မိဖုယားတို့သည် ညီညွတ်စွာ နေကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် တခွန်းတည်းသော စကားဖြင့်ပင်လျှင် မင်း မိဖုယား နှစ်ပါးတို့ကို သင့်တင့် ညီညွတ်အောင်ပြုတော်မူ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြ ကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ငါဘုရားသည် ထိုမင်း မိဖုယားတို့ကို တကြိမ်တည်းဖြင့် သင့်တင့် ညီညွတ်အောင် ပြုသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း တကြိမ်တည်းသော အဆုံးအမဖြင့်ပင်လျှင် သင့်တင့်ညီညွတ်အောင် ပြုဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ် မင်း၏ အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမသော အမတ် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် လေသွန်ပြတင်းကို ဖွင့်၍ မင်းယင်ပြင်ကို ကြည့်လျှက် ရပ်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော အဆင်းလှသော အရွယ်၌ တည်သော သုဇာတာမည်သော ဟင်းရွက်သည်သ္မီးသည် ဆီးသီးတောင်းကို ရွက်၍ ဆီးသီးဝယ်ကြကုန် ဆီးသီးဝယ်ကြကုန်ဟု ဆိုလျှက် မင်းယင်ပြင်သို့ သွား၏။ မင်းသည် သုဇာတာ၏အသံကို ကြား၍ သုဇာတာ၌ တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အရှင်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ ထိုသုဇာတာကိုခေါ်စေ၍ မိဖုယားကြီးအရာ၌ထား၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို ပေး၏။ ထိုသုဇာတာကို မင်းသည် ချစ်မြတ်နိုး၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် ရွှေခွက်၌ထည့်၍ ဆီးသီးတို့ကို စားလျှက် နေ၏။ ထိုအခါ သုဇာကာ မိဖုယားသည် မင်းကြီး ဆီးသီးစားသည်ကို မြင်၍ မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးတို့သည် အဘယ်မည်သော အသီးကို စားကုန်သနည်းဟု မေးလိုရကား -
ဥပလောဟိတကာ ဝဂ္ဂူ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ ဥပလောဟိတကာ၊ နီသော အဆင်းရှိကုန်သော။ ဝဂ္ဂူ၊ အညစ်အကြေးမရှိကုန်ထသော။ ဣမေ ဖလာ၊ ဤအသီးတို့ကို။ ကံသမလ္လကေ၊ ရွှေခွက်၌။ နိက္ခိတ္တာ၊ ထည့်အပ်ကုန်၏။ အဏ္ဍကာ၊ ဥကဲ့သို့လုံးသော အသီးတို့သည်။ ကိံ၊ အဘယ် အသီးတို့နည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော အရှင်မင်းကြီးသည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ တံ ဖလံ၊ ထိုအသီးကို။ အက္ခာဟိ၊ ပြောဆိုပါလော။
မင်းသည် အမျက်ထွက်၍ ဟင်းရွက်သည်အိမ်ရှင်သ္မီး ဆီးသီးသည်မ (ဟင်းရွက်သည်မ) သင်သည်ကား သင့် အဆွေအမျိုးတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ဆီးသီးတို့ကိုလည်း မသိလောဟု ဆို၍-
ဥစ္ဆင်္ဂဟတ္ထာ ပစိနာသိ၊ တဿာ တေ ကောလိယံ ဖလံ။
တတ္ထေဝိမံ ပဋိနေထ၊ ယတ္ထ ကောလံ ပစိဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၂။ ဒေဝိ၊ မိဖုယား။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ပုရေ၊ ရှေး ၌။ ယာနိ၊ အကြင်ဆီးသီးတို့ကို။ ဘဏ္ဍု၊ ဆံကို ဖားရားချသော ဦးခေါင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ နန္တကဝါသိနီ၊ အဝတ်နွမ်းကို ဝတ်၍။ ဥစ္သင်္ဂဟတ္တာ၊ ခါးပိုက် ၌ထည့်သော လက်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပစိနာသိ၊ ဆွတ်ချေ၏။ ဣဒံ၊ ဤငါစားသော အသီးသည် ကား။ တဿာ တေ၊ ထိုသင်၏။ ကောလိယံ ဖလံ၊ အမျိုးပေးသော ဆီးသီးတည်း။
၂၃။ အယံ ဇမ္မီ၊ ဤမိန်းမယုတ်သည်။ ရာဇကုလေ၊ မင်းအိမ်၌။ ဝသမာနာ၊ နေသည်ရှိသော်။ ဥဍ္ဍယှတေ၊ ပူ၏။ န ရမတိ၊ မမွေ့လျော်။ ဘောဂါ၊ မင်း၏ စည်းစိမ်တို့သည်။ တံ၊ ထိုမိန်းမယုတ်ကို။ ဝိပ္ပဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင် အိမ်၌။ ကောလံ၊ ဆီးသီးကို။ ဝိက္ကိဏန္တံ၊ ရောင်းလျှက်။ ပစိဿတိ၊ အသက်မွေးလတ္တံ့။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအိမ်သို့သာ လျှင်။ ဣမံ၊ ဤမိန်းမယုတ်ကို။ ပဋိနေထ၊ ပို့ ဆောင်ကြ ကုန်လော့။
ဘုရားလောင်းသည် ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတပါးသောသူသည် ဤမင်း မိဖုယားတို့ကို သင့်တင့် ညီညွတ်အောင်ပြုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ မင်းကို နှစ်သိမ့်စေ၍ ထိုမိဖုယားအား မနှင်ထုတ်အောင် ပြုအံ့ဟု ကြံ၍-
ခမ ဒေဝ သုဇာတာယ၊ မာဿာ ကုဇ္ဈ ရထေသဘ။
ဟူသော ဤဂါထကို ဆို၏။
၂၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဣဒ္ဓိပ္ပတ္တာယ၊ အခြံအရံကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်သော။ နာရိယာ၊ မိန်းမ၏။ ဧတေ ပမာဒဒေါသာ၊ ထိုမေ့လျော့ခြင်း အပြစ်တို့သည်။ ဟောန္တိ ဟိ၊ ဖြစ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ သုဇာတာယ၊ သုဇာတာ မိဖုယားအား။ ခမ၊ သည်းခံပါလော့။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတို့ထက် မြတ်သော အရှင်မင်းကြီး။ အဿာ၊ ထိုသုဇာတာ မိဖုယားအား။ မာကုဇ္စျ၊ အမျက် မထွက်ပါလင့်။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားဖြင့် မိဖုယား၏ အပြစ်ကို သည်းခံ၍ မိဖုယားကို ထားမြဲတိုင်းသော နေရာ၌ သာလျှင်ထား၏။ ထိုအခါမှစ၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော မင်း မိဖုယားတို့သည် ညီညွတ်စွာနေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ကောသလမင်းသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မလ္လိ ကာသည် ထိုအခါ သုဇာတာမိဖုယား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ အမတ်ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စည်းစိမ်မာန်ယစ်၊ နှုတ်ဆိုလှစ်၊ အပြစ်ရောက်တတ်ပေ
ခြောက်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုဇာတာဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၇။ ပလာသဇာတ်
လုပ်ကျွေးကျိုး
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အစေတနံ ဗြာဟ္မဏ အဿုဏန္တံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ ပလာသဇာတ်ကို ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရာ ညောင် စောင်းတော်၌ လျောင်းတော်မူလျက် အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် မိုးသောက်ထ၌ ဘုရားပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူလတ္တံ့ဟု သိ၍ ငါသည်လည်း ပြုဘွယ်ကိစ္စရှိသော သေက္ခသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ဘုရားသခင်သည်လည်း ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလတ္တံ့၊ သဗ္ဗညူ ဘုရားရှင်အား ငါသည် နှစ်ဆယ် ငါးနှစ်တို့ပတ်လုံး လုပ်ကျွေးခြင်းသည် အကျိုးမရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု သောကနှိပ်စက်၍ ဥယျာဉ်ကျောင်းတိုက်ခန်း၌ တံခါးရွက်အပေါင်ကို ဆွဲ၍ ငိုနေ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အာနန္ဒာကို မြင်တော်မမူသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့အား အာနန္ဒာ အဘယ်မှာနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ခေါ်တော်မူ၍ ဆုံးမလို၍ အာနန္ဒာ သင်သည် ပြုခဲ့ဘူးသော ကောင်းမှုရှိ၏။ မြတ်သော လုံ့လကို အားထုတ်လော့၊ လျင်စွာ ရဟန္တာဖြစ်လတ္တံ့၊ အာနန္ဒာ မစိုးရိမ်လင့်၊ ယခု သင်သည် ငါ့အား ပြုအပ်သော လုပ်ကျွေးခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့် အကျိုးမရှိ ဖြစ်အံ့နည်း၊ ရှေး ရာဂကိလေ သာနှင့် တကွဖြစ်သော ကာလ ၌လည်း ငါ့အား သင်ပြုအပ်သော လုပ်ကျွေးခြင်းသည် သင့်အား အကျိုးမရှိသည် မဖြစ်ဘူးတကားဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီပြည်မှ မနီးလွန်း မဝေးလွန်းသောအရပ်၌ ပေါက်ပင်စောင့် ရုက္ခစိုဝ်းနတ် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီ ပြည်သားတို့သည် နတ်တို့အား ကိုးကွယ်ကုန်၏။ အမြဲ နတ်ပူဇော်ခြင်းတို့၌ လုံ့လပြုကုန်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော ဆင်းရဲသား ပုဏ္ဏားသည် ငါသည်လည်း တပါးသောနတ်ကို လုပ်ကျွေးအံ့ဟု တခုသော မြင့် သောအရပ်၌ တည်သော ကြီးစွာသော ပေါက် ပင်၏ အရင်း၌ ညီညွတ်စွာ မြက်မရှိသည်ကိုပြု၍ သဲကြဲ၍ တံမြက်လှည်း၍ သစ်ပင်ကို နံ့သာလက် ငါးချောင်းရာပေး၍ ပန်းနံ့သာအထုံတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ဆီမီးထွန်း၍ ချမ်းသာစွာ အိပ်ရပါ၏လောဟု ဆို၍ သစ်ပင်ကို လက်ျာရစ်လှည့်၍သွား၏။ နှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ စောစောက သွား၍ ချမ်းသာစွာ အိပ်ခြင်းကို မေး၏။ တနေ့သ၌ ရုက္ခစိုဝ်းနတ်သည် ပုဏ္ဏားကား အလွန် ငါ့ကို လုပ် ကျွေး၏။ ဤပုဏ္ဏားကို စူးစမ်း၍ အကြင်ကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအကြောင်းကို ပေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ရုက္ခစိုဝ်းနတ်သည် ထိုခဏ၌ ပုဏ္ဏားလာ၍ တံမြက် လှည်းသည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားအို၏အသွင်ဖြင့် အနီး၌ ရပ်၍-
ဇာနော အဇာနန္တမိမံ ပလာသံ။
အာရဒ္ဓဝီရိယော ဓုဝံ အပ္ပမတ္တော၊
သုခသေယျံ ပုစ္ဆသိ ကိဿ ဟေတု။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၅။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ကိဿ ဟေတု၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဇာနော၊ သိသောသူဖြစ်လျှက်။ အစေတနံ၊ စိတ်မရှိထသော။ အသုဏန္တံ၊ စိတ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် မကြားတတ်ထသော။ အဇာနန္တံ၊ မသိတတ်ထသော။ ဣမံ ပလာသံ၊ ဤပေါက်ပင်ကို။ အာရဒ္ဓဝီရိယော၊ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍။ ဓုဝံ၊ အမြဲ။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့မလျော့သည်ဖြစ်၍။ သုခသေယျံ၊ ချမ်း သာခွာ အိပ်ရခြင်းကို။ ပုစ္ဆသိ၊ မေးသနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ ပုဏ္ဏားသည်-
ဒေသေ ဌိတော ဘူတနိဝါသရူပေါ။
တသ္မာ နမဿာမိ ဣမံ ပလာသံ၊
ယေ စေတ္ထ ဘူတာ တေ ဓနသ ဟေတု။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ အယံ ရုက္ခော၊ ဤပေါက်ပင်သည်။ ဒူရေ စ၊ အဝေး၌လည်း။ သုတော၊ ထင်ရှား၏။ ဗြဟာ စ၊ ကြီးလည်းကြီး၏။ ဒေသေ၊ မြင့်သော ညီညွတ်သော မြေအရပ်၌။ ဌိတော၊ တည်၏။ ဘူတနိသရူပေါ၊ နတ်တို့၏ နေရာဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣမံ ပလာသံ၊ ဤပေါက်ပင်ကို။ နမဿာမိ၊ ငါ ရှိခိုး၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပေါက်ပင်၌။ ယေ စ ဘူတာ၊ အကြင် ဘုန်း တန်ခိုးကြီးကုန်သော နတ်တို့သည်လည်း။ နိဝုတ္ထာ၊ နေကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုနတ်တို့ကိုလည်း။ ဓနဿ ဟေတု၊ ဥစ္စာ၏အကြောင်းကြောင့်။ နမဿာမိ၊ ငါ ရှိခိုး၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ရုက္ခစိုဝ်းနတ်သည် ပုဏ္ဏားအား ကြည်ညို၍ ပုဏ္ဏား ငါသည် ဤပေါက်ပင်၌ဖြစ်သော နတ်တည်း၊ သင် မကြောက်လင့် သင့်အား ဥစ္စာကို ပေးအံ့ဟု ထိုပုဏ္ဏားကို နှစ်သိမ့်စေ၍ မိမိဗိမာန်တံခါး၌ ကြီးစွာသော နတ်၏အာနုဘော်အားဖြင့် ကောင်းကင်၌ ရပ်၍-
ကတညု တံ ဗြာဟ္မဏ ပေက္ခမာနော။
ကထဉှိ အာဂမ္မ သတံ သကာသေ၊
မောဃာနိ တေ အဿု ပရိဖန္ဒိတာနိ။
ပရိဝါရိတော ပုဗ္ဗယညော ဥဠာရော။
တဿေသမူလသ္မိံ နိဓိ နိခါတော၊
အဒါယာဒေါ ဂစ္ဆ နံ ဥဒ္ဓရာဟိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ကတညုတံ၊ သင်ပြုသောကျေးဇူးကို သိသည် ၏အဖြစ်ကို။ ပေက္ခမာနော၊ ရှုလျက်။ ယထာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းသတ္တိအားလျော်စွာ။ တေ၊ သင်အား။ ကရိဿာမိ၊ ကျေးဇူးပြုအံ့။ ဟိ-သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ သကာသေ၊ အထံ၌။ ကတံ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းသို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ တေ၊ သင်၏။ ပရိဖန္ဒိတာနိ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့် လုံ့လပြုခြင်းတို့သည်။ မောဃာနိ၊ အချည်းနှီး အကျိုးမရှိကုန်သည်။ ကထံ အဿု၊ အသို့ ဖြစ်ကုန်အံ့နည်း။
၂၈။ သမ္မ ဗြာဟ္မဏ၊ အချင်းပုဏ္ဏား။ တိန္ဒုကရုက္ခဿ၊ တည် ပင်၏။ ပရော၊ နောက်၌တည်သော။ ယော ပိလက္ခော၊ အကြင် ညောင် ကြတ်ပင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဿေဝ၊ ထိုညောင် ကြတ်ပင်၏လျှင်။ မူလသ္မိံ၊ အမြစ်ရင်း၌။ ပရိဝါရိတော၊ ညောင်ကြတ်ပင်ကို ဝန်းရံလျှက်။ ပုဗ္ဗယညော၊ ရှေး၌ ယဇ်ဖြစ်ဘူးသော။ ဥဠာရော၊ များစွာသော။ နိခါတော၊ မြှုပ်အပ်သော။ ဧသ- ဧသော နိဓိ၊ ဤရွှေအိုးသည်။ အဒါယာဒေါ၊ ယခု အမွေခံ မရှိပြီ။ ဂစ္ဆ၊ သွားချေ။ နံ၊ ထိုဥစ္စာကို။ ဥဒ္ဓရာဟိ၊ ထုတ်ဘော်၍ ယူချေ။
ဤသို့ ဆိုပြီး၍ ထိုရုက္ခစိုင်းနတ်သည် ပုဏ္ဏား သင်သည် ထိုဥစ္စာအိုးကိုထုတ်၍ ယူသည်ရှိသော် ပင်ပန်းလတ္တံ့၊ သင်သည် သွားလေလော့၊ ငါသည်သာလျှင် ထိုဥစ္စာတို့ကို သင့်အိမ်သို့ ဆောင်၍ ဤမည်သော ဤမည်သော အရပ်၌ မြှုပ်ထားအံ့၊ သင်သည် ထိုဥစ္စာကို အသက်ထက်ဆုံး သုံးဆောင်လျှက် အလှူပေးလော့၊ သီလစောင့်လေလော့ဟု ပုဏ္ဏားအား ဆုံးမ၍ ထိုဥစ္စာကို မိမိအာနုဘော်ဖြင့် ပုဏ္ဏားအိမ်၌ တည်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရုက္ခစိုဝ်းနတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သူ့ကို ကိုယ်ပြု၊ ကိုယ်ပါနု၊ ရှုတော့ လာဘ်မိုဃ်းစွေ
ခုနစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပလာသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၈။ သကုဏဇာတ်
ကျေးစွန့်သောခြင်္သေ့
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အကရမှသ တေ ကိစ္စ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသကုဏဇာတ်ကို ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ ကျေးဇူး မသိတတ်သော အဖြစ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဒေဝ ဒတ်သည် ကျေဇူး မသိတတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကျေးဇူး မသိတတ်သည် သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်း ပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာ၌ သစ်တောက်လောက်ငှက် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ အသားကိုစားသော တခုသော ခြင်္သေ့၏ လည်၌ အရိုးသည် ငြိ၏။ လည်သည် ဖူးဖူးယောင်၏။ အစာကို ယူအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်၊ ကြမ်းတန်းသော ဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ အစာရှာသော ထိုသစ်တောက်လောက် ငှက်သည် ခြင်္သေ့ကိုမြင်၍ သစ်ခက်၌ နားလျက် အဆွေခြင်္သေ့ သင့်အား အဘယ်ဆင်းရဲနည်းဟု မေး၏။ ခြင်္သေ့သည် ထိုအကြောင်းကို ကြား၏။ အဆွေခြင်္သေ့ သင်၏လည်၌ ငြိသော ထိုအရိုးကို ပယ်ငြားအံ့ ငါ့ကိုခဲရာ၏။ သင့်ကို ကြောက်သောကြောင့် သင့်ခံတွင်းကိုဝင်ခြင်းငှာ မဝံ့ဟု သစ်တောက်လောက် ဆို၏။ အဆွေ သစ်တောက်လောက် မကြောက်လင့် သင့်ကို ငါမခဲအံ့၊ ငါ့အား အသက်ကို ပေးလော့ဟု ခြင်္သေ့ ဆို၏။ သစ်တောက်လောက်လည်းကောင်းပြီဟု ခြင်္သေ့ကို လက်ျာနံပါးဖြင့် အိပ်စေ၍ အဘယ်သို့ ဖြစ်အံ့သည်ကို အဘယ်သူ သိနိုင်ချေအံ့နည်းဟု ကြံ၍ ခံတွင်းကို မပိတ်နိုင်အောင် ခြင်္သေ့၏ အောက်နှုတ်ခမ်း၌၎င်း အထက်နှုတ်ခမ်း၌၎င်း လှံတံကို ထောက်၍ ခံတွင်းသို့ဝင်၍ အရိုးစွန်းကို နှုတ်သီးဖြင့် ခတ်၏။ အရိုးသည် ကျ၍ ခြင်္သေ့ခံတွင်းမှ ထွက်လျှက် ထောင်သောလှံတံကို နှုတ်သီးဖြင့် ခတ်၍ ကျစေပြီးသော် ထွက်၍ သစ်ခက်၌ နား၏။ ခြင်္သေ့သည် ရောဂါကင်း၍ တနေ့သ၌ တခုသော တောကျွဲကိုသတ်၍ စား၏။ သစ်တောက်လောက်ငှက်သည် ထိုခြင်္သေ့ကို စုံစမ်းအံ့ဟု ခြင်္သေ့၏ အထက် သစ် ခက်၌ နား၍ ခြင်္သေ့နှင့်တကွ ပြောဟောလိုရ ကား-
မိဂရာဇ နမောတျတ္တု၊ အပိ ကိဉ္စိ လဘာမသေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသောဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉။ မိဂရာဇ၊ ခြင်္သေ့မင်း။ တေ၊ သင်အား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေ သတည်း။ ယံ ဗလံ၊ အကြင် အစွမ်းသည်။ အမှာကံ၊ ငါတို့အား။ အဟုဝမှသေ-အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ တေန ဗလေန၊ ထိုအစွမ်းဖြင့်။ တေ၊ သင်၏။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အကရမှသ၊ ပြုပါကုန်၏။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ကိဉ္စိ အပိ၊ စဉ်းငယ်သော အမဲကိုလည်း။ လဘာမသေ၊ ရပါကုန်အံ့လော။
ထိုစကားကိုကြား၍ ခြင်္သေ့သည်-
ဒန္တန္တရဂတော သန္တော၊ တံ ဗဟုံ ယမ္ပိ ဇီဝသိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၀။ ဘော သကုဏ၊ အိုငှက်။ ဒန္တန္တရဂတော၊ သွားကြားသို့ ရောက်သည်။ သန္တော၊ ဖြစ်လျှက်။ တွံ၊ သင်သည်။ ယမ္ပိ ဇီဝသိ၊ အကြင် အသက်ရှည်ရခြင်းသည် ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုအသက်ရှည်ခြင်းလည်း။ လောဟိတဘက္ခဿ၊ သွေးကို သောက် စားသော။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ လုဒ္ဒါနိ၊ ကြမ်းကြုတ်သောအမှုတို့ကို။ ကုဗ္ဗတော၊ ပြုသော သင်အား။ မမ၊ ငါ၏။ ဗဟုံ၊ များစွာ ပူဇော်ခြင်းတည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ သစ်တောက်လောက်ငှက်သည်-
ယသ္မိံ ကတညုတာ နတ္ထိ၊ နိတ္ထာ တဿ သေဝနာ။
အနုသူယမနက္ကောယံ၊ သဏိကံ တမှာ အပက္ကမေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၁။ ယသ္မိံ၊ အကြင်သူ၌။ ကတညုတာ၊ ကျေးဇူး သိသည်၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တဿ၊ ထိုကျေးဇူး မသိသောသူအား။ သေဝနာ၊ မှီဝဲခြင်းသည်။ နိရတ္ထာ၊ အကျိုးမရှိ။ မိတ္တဓမ္မော၊ ကျေးဇူး ပြုသောသူသည်။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏။ သမ္မုခစိဏ္ဏေန၊ မျက်မှောက်ပြုသော ကျေးဇူးဖြင့်။ နလဗ္ဗတိ၊ အကျိုးကို မရ။ ကတဿ၊ ကျေးဇူးပြုသော သူအား။ အကတညုံ၊ ကျေးဇူးကို မသိသော။ အကတ္တာရံ၊ တစုံတခု မပြုသော။ အပ္ပဋိကာရကံ၊ ကျေးဇူးတုံ့ပြန်ခြင်း မရှိသောသူကို။ အနုသူယံ၊ မငြူစူဘဲ။ အနက္ကောသံ၊ မဆဲရေးဘဲ။ တမှာ၊ ထိုကျေးဇူး မသိသောသူမှ။ သဏိကံ၊ ဖြည်းညှင်းသာယာစွာ။ အပက္ကမေ၊ ဖဲခွါရာ၏။
ဤသို့ဆို၍ သစ်တောက်လောက်ငှက်သည် ဖဲ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ခြင်္သေ့ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ သစ် တောက်လောက်ငှက် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးရှိသူ၊ ကျေးစွန့်မူ၊ ထိုသူယုတ်မာစွ
ရှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သကုဏဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၉။ ဆဝဇာတ်
နေရာကိုရွေး ပညာပေး
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သဗ္ဗမိဒံ စရိမံ ကတံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဆဝဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် ဝိနည်း၌ အကျယ်အားဖြင့် လာသလျှင်ကတည်း) ဤဆဝဇာတ်၌ကား အကျဉ်းကို သိအပ်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းကို သင်တို့သည် နိမ့်သောနေရာ၌ နေကုန်၍ မြင့်သောနေရာ၌ နေသောသူအား တရားဟောကုန်သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ မှန်ပေ၏ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ တရားတော်၌ အရိုအသေ မပြုခြင်းသည် မသင့်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် နိမ့်သောနေရာ၌ နေ၍ ဗေဒင်ကို သင်စေသော သူတို့ကိုလည်း ကဲ့ရဲ့ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် စဏ္ဍာလမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၏။ ဘုရားလောင်း၏ မယားသည် ချင်ခြင်းဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းကို အရှင်အကျွန်ုပ်သည် သရက်သီးကို စားခြင်းငှာအလိုရှိ၏ဟု ဆို၏။ ရှင်မ ဤကာလ၌ သရက်သီးသည် မရှိ၊ တပါးသော တစုံတခုသော ချဉ်သောအသီးကို ဆောင်အံ့ဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ အရှင်သရက်သီးကိုရမှ အသက်ရှင်အံ့၊ မရသော် ငါသေအံ့ဟုဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိန်းမ၌ တပ်စွန်းသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အဘယ်၌လျှင် သရက်သီးကို ရပါအံ့နည်းဟု ကြံ၏။ ထိုအခါ၌ကား ဗာရာဏသီမင်း၏ ဥယျာဉ်၌ သရက်ပင်သည် မပြတ်သီး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသရက်သီးမှည့်ကို ဆောင်ယူ၍ မိန်းမအား ချင်ခြင်းကို ငြိမ်းစေအံ့ဟု ညဉ့်အခါ၌ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ သရက်ပင်ကို တက်၍ပုန်းလျက် အောက်ကိုင်း အထက်ကိုင်း အသီးကိုကြည့်လျက် လှည့်လည်၏။ ဘုရားလောင်း၏ ထိုသို့ပြုစဉ် ညဉ့်သည် လင်းသည်ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ယခုအခါ၌လျှင် ဆင်းသက်၍ သွားသော် ငါ့ကိုမြင်၍ ခိုးသူဟု ဖမ်းကုန်လတ္တံ့။ ညဉ့်အခါမှ သွားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် ထခုသော အခွသို့တက်၍ ပုန်းလျှက်နေ၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် ပုရောဟိတ်၏ အထံ၌ ဗေဒင်တို့ကို သင်အံ့ဟု ဥယျာဉ်သို့ ဝင်၍ သရက်ပင်ရင်းဝယ် မြင့်သော နေရာ၌နေ၍ ဆရာကို နိမ့်သောနေရာ၌ နေစေ၍ ဗေဒင်တို့ကို သင်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အထက်၌ ပုန်းလျှက် အကြင်မင်းသည် မြင့်သောနေရာ၌ နေ၍ ဗေဒင်တို့ကို သင်၏။ ဤမင်းသည် တရားမစောင့်၊ အကြင် ပုဏ္ဏားသည် နိမ့်သောနေရာ၌ နေ၍ ဗေဒင်တို့ကို သင်စေ၏။ ဤပုဏ္ဏားသည်လည်း တရားမစောင့်၊ အကြင် ငါသည် မိန်းမအလိုသို့လိုက်၍ ကိုယ့်အသက်ကို မရေမတွက်ဘဲ သရက်သီးကို ခိုး၏။ ထိုငါသည်လည်း တရားမစောင့်ဟု ကြံ၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် သရက်ပင်မှ သက်လတ်သော် တခုသော တွဲလျားကျသော နိမ့်သောအခက်ကိုကိုင်၍ မင်း ပုဏ္ဏားနှစ်ပါးတို့၏ အလယ်၌ရပ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ကျွန်ုပ်သည် ပျက်၏။ သင်မင်းကြီးသည် တွေဝေ၏။ ပုရောဟိတ်သည် ရမ္မက်ကြီး၏ဟု ဆို၏။ မင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဤသို့ ဆိုသနည်းဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် ထိုဘုရားလောင်းသည်-
ဥဘော ပကတိယာ စုတာ၊ ယောစာယံ မန္တေဇ္စျာပေတိ။
ယော စ မန္တံ အဓီယတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၃။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဣဒံ ကိစ္စံ၊ ဤသုံးယောက်သော ငါတို့ပြုအပ်သော အမှုသည်လည်း။ စရိမံ ကတံ၊ ယုတ်မာသောအမှုဖြစ်၏။ ယော စာယံ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားသည်လည်း။ နီစာသနေ၊ နိမ့်သောနေရာ၌။ နိသီဒိတွာ၊ နေ၍။ မန္တေ၊ ဗေ ဒင်တို့ကို။ အဇ္စျာပေတိ၊ သင်အံစေ၏။ ယော စ၊ အကြင် မင်းသည်လည်း။ ဥစ္ဆေ အာသနေ၊ မြင့်သောနေရာ၌။ နိသီဒိတွာ၊ နေ၍။ မန္တံ၊ ဗေဒင်ကို။ အဓီယတိ၊ သင်အံ၏။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သောမင်း, ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ န ပဿရေ၊ မမြင်ကုန်။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော မင်းပုဏ္ဏားတို့သည်။ ပကတိယာ၊ တရားမှ။ စုတာ၊ ရွေ့လျောကုန်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ပုဏ္ဏားသည်-
တသ္မာ တေ န သေဝါမိ၊ ဓမ္မံ ဣသီဟိ သေဝိတံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄။ အဟံ၊ ငါသည်။ ရညာ၊ မင်း၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ သုစိံ၊ ဖြူစင်စွာသော။ မံသူပသေစနံ၊ သားပြွမ်းဖြစ်သော။ သာလီနံ၊ သလေးတို့၏။ ဩဒနံ၊ ထမင်းကို။ ဘုဉ္ဇေ၊ စားရ၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဣသီဟိ၊ ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်။ သေဝိတံ၊ မှီဝဲအပ်သော။ ဧတံ ဓမ္မံ၊ ထိုတရားကို။ န သေဝါမိ၊ ငါမမှီဝဲ။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
မာ တံ အဓမ္မော အာစရိတော၊ အသ္မာ ကုမ္ဘမိဝါဘိဒါ။
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန၊ အဓမ္မစရဏေန ဝါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၅။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ လောကော နာမ၊ လောက မည်သည်ကား။ မဟာ၊ ကျယ်၏။ ပရိဗ္ဗဇ၊ တပါးသော အရပ်သို့ သွားလေလော့။ အညေပိ ပါဏိနော၊ မင်းမှတပါးသော သတ္တဝါတို့သည်လည်း။ ပစန္တိ၊ ထမင်းချက်ကုန်၏။ အသ္မာ၊ ကျောက်သည်။ ကုမ္ဘံ၊ အိုးကို။ ဘိန္ဒတိ ဣဝ၊ ခွဲသကဲ့သို့။ အာစရိတော၊ ကျင့်အပ်သော။ အဓမ္မော၊ အဓမ္မသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ မာ အဘိဒါ၊ မခွဲစေလင့်။
၃၆။ ဗြဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဝိနိပါတေန ဝါ၊ အပါယ်သို့ ကျစေသဖြင့်၎င်း။ အဓမ္မစရဏေန ဝါ၊ အဓမ္မကို ကျင့်သဖြင့်၎င်း။ ယာ ဝုတ္တိ၊ အကြင်စည်းစိမ် ချမ်း သာကို ရခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ ယသလာဘဉ္စ၊ ထိုစည်းစိမ် ရခြင်းကို၎င်း။ တံ ဓနလာဘဉ္စ၊ ထိုဥစ္စာ ရခြင်းကို၎င်း။ ဓိရတ္ထု-၈ရဟာမ၊ ငါ့တို့ ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ တရားစကား၌ မင်းသည် ကြည်ညို၍ အချင်း ယောက်ျား သင်သည် အဘယ်အမျိုးနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ် စဏ္ဍာလတည်းဟု ဆို၏။ အချင်းယောက်ျား အကယ်၍ သင်သည် အမျိုးနှင့်ပြည့်စုံငြားအံ့၊ သင့်အား ငါသည် မင်းအဖြစ်ကို ပေးရာ၏။ ယခုနေ့မှစ၍ကား ငါသည် နေ့အခါ၌ မင်းဖြစ်အံ့၊ သင်သည် ညဉ့်၌ မင်းဖြစ်လော့ဟု ဆို၍ မိမိလည်၌ဆင်သော ပန်းဆိုင်းကို ဘုရားလောင်း၏ လည်၌ ဆင်စေ၍ ဘုရားလောင်းကို မြို့စောင့်အဖြစ်ကို ပြု၏။ ဤသို့ ပန်းဆိုင်းကို လည်၌ဆင်ခြင်းသည်ကား မြို့စောင့်တို့၏ လည်၌ နီသောပန်းပိုင်းကို ဆင်သောအနွယ် ဖြစ်၏။ ထိုအခါမှစ၍ကား မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ ဆရာအား ရိုသေခြင်းကိုပြု၍ နိမ့်သောနေရာ၌ နေ၍ ဗေဒင်တို့ကို သင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ စဏ္ဍာလသား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တရားဓမ္မ၊ ဟူတုံက၊ မုချရိုသေလေ
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဆဝဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကာလိင်္ဂဝဂ်
၁၀။ သေယျဇာတ်
ရာထူးမမင် တောချောင်ဝင်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သသမုဒ္ဒပရိယာယံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသေယျဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံသွားသည် ရှိသော် တယောက်သော အဆင်းလှသော တန်ဆာဆင်အပ်သော မိန်းမကိုမြင်၍ သာသနာတော်၌ ငြီး ငွေ့၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား လျောက်ကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း အသို့နည်း၊ သင် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ မှန်ပေ၏ဟု လျှောက်၍ အဘယ်သူသည် သင့်ကို ငြီးငွေ့စေသနည်းဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကို ကြား လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ် ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သနည်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ပုရောဟိတ်အရာကို ရကုန်လျှက်လည်း ထိုအရာကို ပယ်၍ ရဟန်းပြုကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုရောဟိတ်၏ ပုဏ္ဏေးမဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေယူ၍ မင်း၏ သားနှင့်တကွ တနေ့ချင်း ဖွား၏။ မင်းသည် ငါ၏သားနှင့်တကွ တနေ့ချင်းဖွားသော သူငယ်ရှိသလောဟု အမတ်တို့ကိုမေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ပုရောဟိတ်သား ရှိ၏ဟု လျှောက်ကုန်၏။ မင်းသည် ပုရောဟိတ်၏သားကို ယူငင်စေ၍ အထိန်းတို့အားပေး၍ မင်းသားနှင့် တကွနက် မွေးမြူစေ၏။ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူငယ်တို့အား ဆင်သော တန်ဆာ အဖျော် ဘောဇဉ် အစရှိသည်တို့သည် ထပ်တူသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသူငယ်တို့သည် အရွယ်သို့ ရောက်ကုန်လတ်သော် တကွနက်သာလျှင် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ခပ်သိမ်း သော အတတ်တို့ကို သင်၍ ပြန်လာကုန်၏။ မင်းသည် သားအား အိမ်ရှေ့မင်း အဖြစ်ကိုပေး၍ အိမ် ရှေ့မင်းသည် များသော စည်းစိမ် အခြံအရံရှိ၏။ ထိုအခါမှစ၍ ဘုရားလောင်းသည် မင်းသားနှင့် တကွနက် စား၏။ သောက်၏။ အိပ်၏။ အချင်းချင်း အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် မြဲမြံ၏။
နောက်အခါ မင်းသားသည် အဘလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို ခံစား၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါ၏ အဆွေ ခင်ပွန်းကား ပြည်ကို ဆုံးမ၏။ သတိရသော ခဏ၌လျှင် ငါ့အား ပုရောဟိတ်အရာကို ပေးလတ္တံ့၊ ငါ့အား အိမ်၌နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ရဟန်းပြု၍ ဝိဝေကကိုပွားစေအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် မိဘတို့ကို ရှိခိုး၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုစေ၍ ကြီးစွာသော စည်း စိမ်ကို စွန့်၍ တယောက်ထည်း သာလျှင် တောထွက်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြေအဘို့၌ ကျောင်းဆောက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဈာန်ကစားခြင်းကို ကစားလျှက် နေ၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ဘုရားလောင်းကို အောက်မေ့၍ ငါ၏အဆွေခင်ပွန်းသည် မထင်။ အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ အမတ်တို့သည် ဘုရားလောင်း၏ ရဟန်းပြုသော အဖြစ်ကို ကြား၍ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော တောအုပ်၌ နေသတတ်ဟု လျောက်ကုန်၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ နေရာအရပ်ကိုမေး၍ သေယျမည်သော အမတ်ကို သင် သွားချေ၊ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်းကို ခေါ်၍ လာခဲ့လော့၊ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်းအား ပုရောဟိတ် အရာကို ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသေယျ အမတ်သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဗာရာဏသီမှထွက်၍ အစဉ်သဖြင့် ပစ္စန္တရစ်သို့ရောက်၍ ထိုရွာ၌ သစ်ခက်တပ် တည်နေ၍ မုဆိုးတို့နှင့်တကွ ဘုရားလောင်း၏ နေရာအရပ်သို့ သွား၍ ကျောင်းတံခါး၌ ရွှေဆင်းတုကဲ့သို့ ထိုင်၍နေသော ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာနေ၍ ပဋိသန္ထာရပြု၍ အရှင်ဘုရား မင်းသည် အရှင်ဘုရားအား ပုရောဟိတ် အရာကို ပေးလို၍ အရှင်ဘုရား၏ လာခြင်းကို အလိုရှိ၏ဟု လျောက်၏။
ဘုရားလောင်းသည်ကား ပုရောဟိတ် အရာကို ထားဘိဦး၊ ကာသိတိုင်း ကောသလတိုင်းနှင့် တကွသော ဇမ္ဗူဒီပါမင်း၏အဖြစ်၊ စကြဝတေး မင်း၏ စည်းစိမ်ကိုပင် ရငြားသော်လည်း ငါ မလိုက်၊ ပညာရှိတို့သည် တကြိမ် စွန့်အပ်ပြီးသော ကိလေသာတို့ကို တဖန် မယူကုန်၊ တကြိမ်စွန့်အပ်ပြီးသော ကိလေသာသည် ထွေးအပ်ပြီးသော တံတွေးပေါက်နှင့် တူ၏ဟု ဆို၍-
န ဣစ္ဆေ သဟ နိန္ဒာယ၊ ဧဝံ သေယျ ဝိဇာနဟိ။
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန၊ အဓမ္မစရဏေန ဝါ။
သာယေဝ ဇီဝိကာ သေယျာ၊ ယာ စာဓမ္မေန ဧသနာ။
အညံ အဟိံ သယံ လောကေ၊ အပိ ရဇ္ဇေန တံ ဝရံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၇။ သေယျံ၊ သေယျအမတ်။ သဟ နိန္ဒာယ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းနှင့်တကွ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သသမုဒ္ဒပရိယာယံ၊ သမုဒ္ဒရာကို ရံ၍တည်သော စကြဝဠာနှင့် တကွသော။ သာဂရကုဏ္ဍလံ၊ သမုဒ္ဒရာ၏ နားဍောင်းသဘွယ်ဖြစ်သော။ မဟိံ၊ မြေကို။ န ဣစ္ဆေ၊ အလိုမရှိ။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဇာနာဟိ၊ သိလော့။
၃၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဝိနိပါတေန၊ အပါယ်သို့ ကျစေသဖြင့်၎င်း။ အဓမ္မစရဏေန ဝါ၊ အဓမ္မကို ကျင့်သဖြင့်၎င်း။ ယာဝုတ္တိ၊ အကြင်စည်းစိမ်ဥစ္စာကို ရခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ ယသလာဘဉ္စ၊ ထိုစည်းစိမ်ရခြင်းကို၎င်း။ တံ ဓနလာဘဉ္စ၊ ထိုဥစ္စာရခြင်းကို၎င်း။ ဓိရတ္ထု-၈ရဟာမ၊ ငါတို့ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။
၃၉။ အဓမ္မန၊ အဓမ္မဖြင့်။ ယာ စ ဧသနာ၊ အကြင်ဥစ္စာရှာခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတော၊ ထို ထက်။ အနာဂါရော၊ နေ ရာမရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇ၊ ရဟန်းပြု၍။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ပရိဗ္ဗဇေ အပိစေ၊ ဆွမ်းခံသွားငြားအံ့။ သာယေဝ ဇီဝိကာ၊ ထိုအသက်မွေးခြင်းသည်သာ လျှင်။ သေယျာ၊ မြတ်၏။
၄၀။ အနာဂါရော၊ နေရာအရပ် မရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇ၊ ရဟန်း ပြု၍။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ လောကေ၊ လောက၌။ အညံ၊ သူတပါးကို။ အဟိံသယံ၊ မညှဉ်းဆဲဘဲ။ ပရိဗ္ဗဇေ အပိ စေ၊ ဆွမ်းခံသွားငြားအံ့။ တံ၊ ထိုအသက်မွေး ခြင်းသည်။ ရဇ္ဇေန အပိ၊ မင်းအဖြစ်ထက်လည်း။ ဝရံ၊ မြတ်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် အဖန် တလဲလဲ တောင်းပန်သော်လည်း ထိုတောင်းပန်ခြင်းကို ပယ်၏။ သေယျအမတ်သည်လည်း ဘုရားလောင်း၏ စိတ်ကို မရ၍ ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ သွား၍ ဘုရားလောင်း၏ မလာသောအဖြစ်ကို မင်းအား ကြားလျှောက်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ တပါးကုန်သော များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း သောတာပတ္တိဖိုလ် အစရှိသည်တို့ကို မျက်မှောက်ပြုကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ သေယျ အမည်ရှိသော အမတ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်သား ရသေ့ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လောကီကိုပယ်၊ လောကုတ်နယ်၊ ကိုးကွယ်ရှာကြသည်
ဆယ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သေယျဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၁။ ပုစိမန္ဒဇာတ်
တမာပင်ရုက္ခစိုဝ်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥဋ္ဌေဟိ စောရ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပုစိမန္ဒဇာတ်ကို ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်မဟာ မောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်သည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ကို အမှီပြု၍ တောကုဋိ၌ သီတင်းသုံးနေသည်ရှိသော် တယောက်သော ခိုးသူသည် မြို့တံခါး ရွာဝယ် တခုသောအိမ်၌ အစပ်ကိုဖြတ်၍ ဥစ္စာနှစ်ကို ယူ၍ပြေး၍ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်၏ ကုဋိပရိဝုဏ် အရံတွင်းသို့ဝင်၍ ဤ၌ ငါ၏ အစောင့် အရှောက်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်၏ ကျောင်းဦး၌ အိပ်၏။ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်သည် ခိုးသူ ကျောင်းဦး၌ အိပ်သောအဖြစ်ကို သိ၍ ထိုခိုးသူ၌ ရွံရွာခြင်းကိုပြု၍ ခိုးသူနှင့်တကွ ရောနှောခြင်းမည်သည်ကား မအပ်ဟု ထွက်၍ ဤကျောင်း၌ မအိပ်လင့်ဟု နှင်ထုတ်၏။ ခိုးသူသည် ထိုကျောင်းမှ ထွက်၍ ခြေရာကိုဖျက်၍ ပြေး၏။ လူတို့သည် မီးရှူးကိုယူ၍ ခိုးသူ၏ခြေရာသို့ လိုက်သဖြင့် ထိုကျောင်းသို့လာ၍ ထိုခိုးသူ၏ လာရာအရပ် ရပ်ရာအပ် ထိုင်ရာအရပ် အိပ်ရာအရပ် အစရှိသည်တို့ကို မြင်၍ ခိုးသူသည် ဤကျောင်းမှ လာ၏။ ဤ၌ ရပ်၏။ ဤ၌ ထိုင်၏။ ဤ၌ အိပ်၏။ ဤအရပ်မှ ပြေး၏။ ငါတို့သည် မမြင်ဟု ထိုမှ ဤမှသွား၍ မမြင်၍လျှင် ပြန်ကုန်၏။ နက်ဖြန် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်သည် နံနက်အခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ဆွမ်းခံ၍ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့သည်ရှိသော် ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်သို့သွား၍ ထိုအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျှောက်၏။ မောဂ္ဂလ္လာန် သင်သည်လျှင် ရွံရှာအပ်သည် နှင့် ယှဉ်သောသူကို ရွံရှာခြင်းပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း ရွံရှာခြင်းကို ပြုဘူးကုန်သည် သလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်မဟာ မောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်သည် တောင်း ပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မြို့၏ သုသာန်တော၌ တမာပင်စောင့်နတ် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မြို့တံခါးရွာ၌ ပြုအပ်ပြီးသော အမှုရှိသော ခိုးသူသည် သုသာန်တောသို့ ဝင်၏။ ထိုအခါ ထိုသုသာန်၌ တမာပင် ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင် ဟူကုန်သော သစ်ပင်ကြီး နှစ်ပင်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ခိုးသူသည် တမာပင်ရင်း၌ ဥစ္စာထုပ်ကိုထား၍ အိပ်၏။ ထိုကာလ၌ ခိုးသူတို့ကို ဖမ်း၍ တမာသားတံကျင်၌ လျှိုကုန်၏။ ထိုအခါ တမာပင်စောင့်နတ်သည် ဤအရပ်သို့ လူတို့သည် လာကုန်၍ ဤခိုးသူကို ဖမ်းကုန်သည်ရှိသော် ဤတမာပင်၏ အခက်ကိုဖြတ်၍ တံကျင်ပြု၍ ထိုခိုးသူကို လျှိုကုန်ရာ၏။ ဤသို့ ပြုသည်ရှိသော် တမာပင်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့၊ ယခုငါသည် ခိုးသူကို ဤတမာပင်မှ နှင်ထုတ်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုတမာပင်စောင့် နတ်သည် ထိုခိုးသူနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ကော အတ္ထော သုပနေန တေ။
မာ တံ ဂဟေသုံ ရာဇာနော၊
ဂါမေ ကိဗ္ဗိသကာရကံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ စောရ၊ ခိုးသူ။ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ထလော့။ ကိံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ သေသိ၊ အိပ်သနည်း။ တေ၊ သင့်အား။ သုပနေန၊ အိပ်ခြင်းဖြင့်။ ကော အတ္ထော၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဂါမေ၊ ရွာ ၌။ ကိဗ္ဗိသကာရကံ၊ ကြမ်းကြုတ်သော အမှုကိုပြုသော။ တံ၊ သင့်ကို။ ရာဇာနော၊ မင်းချင်း ယောက်ျားတို့သည်။ မာ ဂဟေသုံ၊ မဖမ်းစေကုန်လင့်။
ဤသို့ ထိုခိုးသူကိုဆို၍ မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် သင့်ကို မဖမ်းကုန်မီ တပါးသော အရပ်သို့ သွားလေဟု ကြောက်စေ၍ ပြေးစေး၏။ ခိုးသူ ပြေးသည်ရှိသော် ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင်စောင့် နတ်သည်-
ကိံ တတ္ထ ပုစိမန္ဒဿ၊ ဝနေ ဇာတသ တိဋ္ဌတော။
ဟူသော နှစ်ခြမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ ကိဗ္ဗိသကာရကံ၊ ခိုးသောအမှုကို ပြုသော။ စောရံ၊ ခိုးသူကို။ ယံ ဂဟေဿန္တိ၊ အကြင် ဖမ်းခြင်းကို ပြုကုန်လတ္တံ့။ တတ္ထ၊ ထိုခိုးသူကို ဖမ်းသည်ရှိသော်။ ဝနေ၊ တော၌။ ဇာတဿ၊ ဖြစ်ထသော။ တိဋ္ဌတော၊ တည်ထသော။ ပုစိမန္ဒဿ၊ တမာပင်စောင့် နတ်အား။ ကိံ နု၊ အသို့ ဖြစ်သနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ တမာပင်စောင့် နတ်သည် -
စောရံ ဂဟေတွာ ရာဇာနော၊ ဂါမေ ကိဗ္ဗိသကာရကံ။
အပ္ပေန္တိ နိမ္ဗသူလသ္မိံ၊ တသ္မိံ မေ သင်္ကတေ မနော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၃။ အဿတ္ထ၊ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင်စောင့်နတ်။ တွံ၊ သင်သည်။ မမ စ၊ ငါ၏၎င်း။ စောရဿ စ၊ ခိုးသူ၏၎င်း။ အန္တရံ၊ တပေါင်းတည်း မနေသင့်သော အကြောင်းကို။ န ဇာနာသိ၊ မသိ။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ ကိဗ္ဗိသကာရကံ၊ ခိုးမှုကို ပြုသော။ စောရံ၊ ခိုးသူကို။ ရာဇာနော၊ မင်းချင်း ယောက်ျားတို့သည်။ ဂဟေတွာ၊ ဖမ်းကုန်၍။ နိမ္ဗသူလသ္မိံ၊ တမာသား တံကျင်၌။ အပ္ပေန္တိ၊ လျှိုကုန်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုသို့ပြုခြင်း၌။ မေ၊ ငါ၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ သင်္ကတေ၊ ရွံရှာ၏။
ဤသို့ ရုက္ခစိုဝ်းနတ်တို့၏ အချင်းချင်း ပြောဆိုကုန်စဉ်လျှင် ဥစ္စာရှင်တို့သည် မီးရှူးကိုင်ကုန်လျှက် ခြေရာသို့လျှောက်သောအားဖြင့် လာကုန်၍ ခိုးသူ၏အိပ်ရာ အရပ်ကို မြင်ကုန်၍ အချင်းတို့ ယခုပင်လျှင် ခိုးသူထ၍ ပြေး၏။ ငါတို့သည် ခိုးသူကို မရအပ်၊ အကယ်၍ ရကုန်အံ့၊ ဤတမာပင်၏ တံကျင်၌ ခိုးသူကိုလျှို၍ တမာခက်၌ ဆွဲ၍ သွားကြကုန်အံ့ဟု ဆို၍ ထိုမှဤမှလိုက်၍ ခိုးသူကိုမမြင်ရလျှင် သွားကုန်၏။ ထိုသူတို့၏ စကားကိုကြား၍ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင်စောင့်နတ်သည်-
ရက္ခေယျာနာဂတံ ဘယံ။
အနာဂတဘယာ မီရော၊
ဥဘော လောကေ အဝေက္ခတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၄။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ သင်္ကိတဗ္ဗာနိ၊ ရွံရှာအပ်သည်တို့ကို။ သင်္ကေယျ၊ ရွံရှာရာ၏။ အနာဂတံ ဘယံ၊ လာလတ္တံ့သော ဘေးကို။ ရက္ခေယျ၊ ကိုတင်၍ စောင့်ရှောက်ရာ၏။ အနာဂတဘယာ၊ လာလတ္တံ့သော ဘေးဖြင့်။ ဥဘော လောကေ၊ နှစ်ပါးသော လောကတို့ကို။ အဝေက္ခတိ၊ ကြည့် မျှော်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင်စောင့်နတ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ တမာပင်စောင့်နတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရွှံရှာသင့်သူ၊ ရွံရှာမူ၊ ထိုသူဘေး မရောက်
ရှေးဦးစွာသော ပုစိမန္ဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၂။ ကဿပမန္ဒိယဇာတ်
သက်ကြီးသည်းခံ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့် တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အပိ ကဿပ မန္ဒိယာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကဿပမန္ဒိယ ယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တပါးသော အသက် ကြီးသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ သာဝတ္ထိပြည်၌ တယောက်သော အမျိုးကောင်းသားသည် ကာမတို့၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ သဗ္ဗညူဘုရား အထံတော်၌ ရဟန်းပြု၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်သည်ရှိသော် မကြာမြင့်မီလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်၏။ နောက်အဘို့၌ ထိုရဟန်း၏ အမိသည် သေလွန်၏။ ထိုရဟန်းသည် အမိသေလွန်သည်ရှိသော် အဘနှင့် ညီငယ်ကို ရဟန်းပြုစေ၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌နေ၍ ဝါဆိုခါနီးကာလ၌ သင်္ကန်းပစ္စည်း ရလွယ်သည်၏အဖြစ်ကို ကြား၍ တခုသော ရွာ ကျောင်းသို့ သွား၍ သုံးပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း ထိုကျောင်း၌သာလျှင် ဝါဆိုကုန်၍ ဝါကျွတ်ကုန်သော် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့လျှင် လာကုန်၏။ ရဟန်းငယ်သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၏ အနီးဖြစ်သော အရပ်၌ သာမဏေ သင်သည် မထေရ်ကြီးကို အပင်အပန်း ဖြေစေ၍ ဆောင်ခဲ့လော့၊ ငါသည် ရှေး ဦးစွာ သွားလင့်၍ ကျောင်းကို သုတ်သင်ချေအံ့ဟု ဆို၍ ဇေတဝန်ကျောင်းသို့ ဝင်၏။ အသက်ကြီးသော မထေရ်သည် ဖြည်းဖြည်းသွား၏။ သာမဏေသည် အဖန်တလဲလဲ ဦးခေါင်းဖြင့် နှိပ်ဘိသကဲ့သို့ အရှင်ဘုရား သွားလော့၊ အရှင်ဘုရား သွားလော့ဟု ထိုအသက်ကြီးသော မထေရ်ကို နိုင်ထက်မူသဖြင့် ဆောင်၏။ အသက်ကြီး မထေရ်သည် ငါ့ကို သင်သည် ကိုယ့်အလိုအတိုင်း ဆောင်၏ဟု တဖန်ပြန်၍ အစမှစ၍ သွား၏။ ထိုနှစ်ပါးကုန်သော သားအဘတို့၏ အချင်းချင်း ခိုက်ရန်ပြုကုန်စဉ်လျှင် နေဝင်၍ မှောင်မိုက်၏။
ပဉ္စင်းငယ်သည်လည်း ပရိဝုဏ်ကို တံမြက် လှည်း၍ ရေခပ်၍ ထိုသားအဘတို့၏ လာခြင်းကို မမြင်၍ မီးရှူးကိုင်လျက် ခရီးဦးကြို၍ လာလတ်ကုန်သော ထိုသားအဘကို မြင်၍ အဘယ့်ကြောင့် ကြာမြင့်ကြကုန်သနည်းဟု မေး၏။
အသက်ကြီးရဟန်းအိုသည် ထိုအကြောင်းကို ပြောဆို၏။ ရဟန်းငယ်သည် ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းကြီး, သာမဏေတို့ကိုလည်း အပင်ပန်းဖြေစေ၍ ဖြည်းညှင်းစွာ ဆောင်၏။ ထိုနေ့၌ ဘုရားကို ဆည်းကပ်ခွင့်ကို မရ၊ နှစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ ဘုရားအထံတော်သို့ လာ၍ ရှိခိုး၍ နေသော် ထိုရဟန်းကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း သင်သည် အဘယ်အခါ၌ လာရောက်သနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးလှသော မြတ်စွာဘုရား ယမန်နေ့က ရောက်၏ ဟု လျှောက်၏။ ယမန်နေ့က ရောက်လျက် ယနေ့မှ ငါဘုရားအား ဆည်းကပ်ခြင်းကို ပြုသလောဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား မှန်ပေ၏ဟု ဆို၍ ထိုအကြောင်းကို ကြား လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အသက်ကြီးသော မထေရ်ကို ကဲ့ရဲ့၍ ရဟန်း ဤမထေရ်အိုသည် ယခုအခါ ၌သာလျှင် ဤသို့သဘောရှိသောအမှုကို ပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပြုဘူး၏။ ယခုမူကား ထိုရဟန်းအိုသည် သင့်ကို ပင်ပန်းစေ၏။ ရှေး၌ ပညာရှိတို့ကို ပင်ပန်းစေဘူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာသိနိဂုံးဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အရွယ် ရောက်သော ကာလ၌ အမိသည် သေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် အမိ၏အလောင်းကိုသင်္ဂြိုဟ်၍ လခွဲ, တလ လွန်လတ်သော် အိမ်၌ရှိသော ဥစ္စာကို အလှူပေး၍ အဘနှင့်ညီငယ်ကိုယူ၍ ဟိမ ဝန္တာအရပ်၌ နတ်ပေးသော လျှော်တေသင်္ကန်းကိုယူ၍ ရသေ့ရဟန်း ပြု၍ သစ်မြစ် သစ်သီးကြီးငယ်တို့ဖြင့် မျှတလျက် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော တောအုပ်၌ နေ၏။ ဟိမဝန္တာ၌ကား မိုဃ်းကာလ၌ အစဉ်မပြတ် မိုဃ်းရွာသည်ရှိသော် သစ်မြစ်ကို တူးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ သစ်သီးကြီးငယ် သစ်ရွက်တို့သည်လည်း ကြွေကုန်၏။ ရသေ့တို့သည် များသောအားဖြင့် ဟိမဝန္တာမှ ထွက်၍ လူ့ပြည်၌ နေကုန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် အဘနှင့် ညီကိုယူ၍ လူ့ပြည်၌နေ၍ တဖန်လည်း ဟိမဝန္တာ၌ များစွာသော အသီးအပွင့်ရှိလတ်သော် အဘနှင့် ညီနှစ်ယောက်တို့ကို ခေါ်၍ ဟိမ ဝန္တာ၌ မိမိကျောင်းသို့ သွား၍ ကျောင်း၏အနီးဝယ် နေဝင်လတ်သော် သင်တို့သည် ဖြည်းဖြည်း လာကြကုန်လော့၊ ငါသည် ရှေးမှ သွားလင့်၍ ကျောင်းကို သုတ်သင်ချေအံ့ဟုဆို၍ သားအဘ နှစ်ယောက်တို့ကို နောက်၌ထားခဲ့၍ သွား၏။ ရသေ့ငယ်သည် ရသေ့ကြီးနှင့်တကွ ဖြည်းဖြည်း သွားလတ်သော် ရသေ့ကြီးကို နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ် ဦးခေါင်းဖြင့် နှိပ်ဘိသကဲ့သို့ သွား၏။ ရသေ့ကြီးသည် ငါ့ကို သင်သည် မိမိအလိုအားဖြင့် ဆောင် ၏ဟု ပြန်၍ အစမှစ၍ လာ၏။ ဤသို့ ထိုရသေ့ကြီး ရသေ့ငယ်တို့၏ ခိုက်ရန်ပြုကုန်စဉ်လျှင် မှောင်မိုက်၏။
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ကျောင်းကို တံမြက်လှည်း၍ ရေခပ်၍ မီးရှူးကိုင်လျက် ခရီးဦးကြိုလတ်သော် ထိုရသေ့ငယ် ရသေ့ကြီးတို့ကို မြင်၍ ဤမျှလောက်ကြာအောင် အဘယ်ကို ပြုခဲ့ကြကုန်သနည်းဟု ဆို၏။ ရသေ့ငယ်သည် အဘပြုသောအကြောင်းကို ပြောဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် နှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့တို့ကိုလည်း ဖြည်းညှင်းစွာ ဆောင်၍ ပရိက္ခရာကို သိုမှီး၍ အဘကို ရေချိုးစေ၍ ခြေဆေးခြင်း၊ ကျောက်ကိုဆုပ်နယ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို ပြု၍ မီးအိုးကင်းကို ထည့်၍ ပင်ပန်းခြင်းကို ငြိမ်းစေပြီးသော် အဘ၏အနီး၌နေ၍ ခမည်းတော် သူငယ်တို့မည်သည်ကား မြေအိုးနှင့်တူကုန်၏။ တခဏဖြင့်လျှင် ကွဲတတ်ကုန်၏။ ကွဲသောကာလမှစ၍ တဖန် စေ့စပ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ သူငယ်တို့သည် ဆဲဆိုကုန်ငြားသော်လည်း ကြီးသောသူတို့သည် သည်းခံအပ်ကုန်၏ဟုဆို၍ အဘကို ဆုံးမလိုရကား-
သဗ္ဗံ တံ ခမတေ မီရော၊ ပဏ္ဍိတော တံ တိတိက္ခတိ။
ဗာလာ ပတ္တာဝ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ န တေ သမထမဇ္ဈဂူ။
ယော စာဓိပန္နံ ဇာနာတိ၊ ယော စ ဇာနာတိ ဒေသနံ။
ယာ ပရေသောဓိပန္နာနံ၊ သယံ သန္ဓာတုမရဟတိ။
ဟူသော လေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၅။ ကဿပ၊ ကဿပ။ အပိ၊ စင်စစ်။ မန္ဒိယာ၊ ပညာနုန့် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယုဝါ၊ သူငယ်သည်။ သပတိ ဝါ၊ ဆဲမူလည်း ဆဲ၏။ ဟန္တိ ဝါ၊ ပုတ်ခတ်မူလည်း ပုတ်ခတ်၏။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ ခမတေ၊ သည်းခံ၏။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ တံ၊ ထိုဆဲရေးပုတ်ခတ်ခြင်းကို။ တိတိက္ခတိ၊ သည်းခံ၏။
၄၆။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ သစေပိ ဝိဝဒန္တိ၊ အကယ်၍မူလည်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်အံ့။ ပုန၊ တဖန်။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ သန္ဓီယရေ၊ မိတ်ဖြစ်ပြန်ကုန်၏။ ဗာလာ၊ သူငယ်တို့သည်။ ပတ္တာဝ၊ မြေခွက်တို့ကဲ့သို့။ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ကွဲတတ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူငယ်တို့သည်။ သမထံ၊ ပြေငြိမ်းခြင်းသို့။ န အဇ္ဈဂူ၊ မရောက်ကုန်။
၄၇။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ အဓိပန္နံ၊ အပြစ်ကို။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ယော စ၊ အကြင် သူသည်လည်း။ ဒေသနံ၊ အပြစ်ကို ဖြေကြားခြင်းကို။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ဧတေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဘိယျော၊ တဖန်။ သမာယန္တိ၊ စေ့စပ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့၏။ သန္ဓိ၊ ချစ်ခြင်းသည်။ န ဇီရတိ၊ မဆွေးမြည့်။
၄၈။ ယော၊ အကြင် သူသည်။ အဓိပန္နာနံ၊ အပြစ်ကို ပြုကုန်သော။ ပရေသံ၊ သူတပါးတို့အား။ သယံ၊ မိမိသည်။ သန္ဓာတုံ၊ စေစပ်ခြင်းငှါ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏ လုံ့လပြု၏။ ဧသော၊ ထိုသူသည်။ တေဟိ၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော သူတို့ထက်။ ဥတ္တရိတရော၊ လွန်မြတ်သော။ ဘာရဝဟော ဓုရဒ္ဓရော၊ မိတ်ဟူသော ဝန်ကို ရွက်ဆောင်သောသူ ဖြစ်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် အဘအား အဆုံး အမကို ပေး၏။ ထိုအဘသည်လည်း ထိုအခါမှစ၍ ယဉ်ကျေးသည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အိုမင်းသော ရဟန်းသည် ထိုအခါ အဘရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီး။ ယခုအခါ သာမဏေသည် ထိုအခါ ရသေ့ငယ် ဖြစ်ဘူးပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ အဘအား အဆုံးအမကို ပေးသော ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိမိပြုငြား၊ သူတပါး၊ အများဆင်းရဲသည်
နှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကဿပမန္ဒိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၃။ ခန္တီဝါဒီဇာတ်
မတုပနိုင်သောခန္တီ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့် တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယော တေ ဟတ္ထေ စ ပါဒေ စ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤခန္တီဝါဒီဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တပါးသော အမျက် ထွက်တတ်သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက်၌ ဆိုအပ်ပြီ) သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ထိုရဟန်းကို ရဟန်း အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် အမျက်မထွက်အပ်သော ဘုရားသာသနာ၌ ရဟန်းပြု၍ အမျက်ထွက်ခြင်းကို ပြုဘိသနည်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ကိုယ်၌အထောင်မျှလောက်သော ပုတ်ခတ်ခြင်းဖြင့် ပုတ်ခတ်ကုန်သော်၎င်း၊ လက်ခြေနားနှာခေါင်းတို့ကို ဖြတ်ကုန်သော်၎င်း၊ သူတပါးအား အမျက်ထွက်ခြင်းကို မပြုကုန်ဟုဆို၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ကလာဗုမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ ကုဏ္ဍလမည်သော လုလင်ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ခပ်သိမ်းသော အတတ်ပညာတို့ကိုသင်၍ ဥစ္စာကိုဖြစ်စေ၍ မိဘလွန်သဖြင့် ဥစ္စာစုကိုကြည့်၍ ဤဥစ္စာတို့ကို ငါ၏ ဆွေမျိုးတို့သည် မယူမူ၍သာလျှင် သွားကုန်၏။ ငါသည်ကား ထိုဥစ္စာကို ယူ၍သွားခြင်းငှာ သင့် ၏ဟု ခပ်သိမ်းသော ဥစ္စာတို့ကို ရွေးချယ်စီစစ်သော လှူဒါန်းခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် အကြင်သူသည် အကြင်ဥစ္စာကို ဆောင်၏။ ထိုသူအား ထိုဥစ္စာကိုလှူ၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ ရဟန်း ပြု၍ သစ်သီး ကြီးငယ်တို့ဖြင့် မျှတလျက် ကြာမြင့်စွာနေ၍ ချဉ် ဆား မှီဝဲအံ့သောငှါ လူ့ပြည်သို့လာ၍ အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်၌နေ၍ နက်ဖြန် မြို့၌ ဆွမ်းခံလတ်သော် စစ်သူကြီးအိမ်တံခါးသို့ ရောက်၏။ စစ်သူကြီးသည် ဘုရားလောင်း၏ ဣရိယာပုထ်တို့၌ ကြည်ညို၍ အိမ်သို့ပင့်၍ မိမိဘို့စီရင်သော ဘောဇဉ်ကို ကျွေး၍ ဝန်ခံခြင်းကို ယူစေ၍ ထိုမင်း၏ ဥယျာဉ်၌သာလျှင် နေစေ၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ကလာဗုမင်းသည် သုရာယစ်လျက် လိမ္မာကုန်သော ကချေသည်တို့ဖြင့် ခြံရံလျက် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ အိပ်ရာခင်းစေ၍ တယောက်သော ချစ်နှစ်သက်သော မိန်းမ၏ ရင်ခွင်၌ အိပ်၏။ သီချင်း တီးမှုတ်ခြင်း၊ ကခြင်းတို့၌ လိမ္မာကုန်သော ကချေသည် မိန်းမတို့သည် သီချင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သိကြား နတ်မင်း၏ စည်းစိမ်ကဲ့သို့ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်သည် ဖြစ်၏။ မင်းသည် အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမတို့သည် အကြင်မင်း၏အကျိုးငှာ ငါတို့သည် သီချင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ထိုမင်းသည် အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သီချင်း တီးမှုတ်ခြင်းတို့ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်းဟု တီးမှုတ်မျိုးတို့ကို ထိုထိုသော အရပ်၌သာလျင် စွန့်၍ ဥယျာဉ်၌ လှည့်လည်ကုန်လျက် အပွင့်အသီး အရွက်နု အစရှိသည်တို့သည် ဖြားယောင်းအပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ဥယျာဉ်၌ မွေ့ လျော်ကုန်၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုဥယျာဉ်၌ ကောင်းစွာပွင့်သော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ရဟန်းချမ်းသာဖြင့် လွန်စေလျက် အမုန်ယစ်သော ဆင်ကဲ့သို့ နေ၏ ထိုဥယျာဉ်၌ လှည့်လည်ကုန်သော ထိုမိန်းမတို့သည် ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ရှင်မတို့ ထိုသစ်ပင်ရင်း၌ ရဟန်းသည် နေ၏။ မင်းနိုးသည့်တိုင်အောင် ရဟန်းအထံ၌ တစုံတခုသော တရားကိုနာလျက် နေကုန်အံ့ဟု သွား၍ ရှိခိုး၍ ခြံရံလျက် နေကုန်၍ အကျွန်ုပ်တို့အား ဟောအပ်သော တစုံတခုသောတရားကို ဟောပါလောဟု ဆိုကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမိန်းမတို့အား တရားဟော၏။ ထိုအခါ ထိုချစ်နှစ်သက်သော မိန်းမသည် ကိုယ်ကိုလှုပ်၍ မင်းကို နိုးစေ၏။ မင်းသည် နိုးလတ်သော် ထိုမိန်းမတို့ကို မမြင်၍ ထိုအယုတ်မတို့သည် အဘယ်သို့သွားကုန်သနည်းဟုမေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုမိန်းမတို့သည်သွား၍ တယောက်သော ရသေ့ကို ခြံရံ၍ နေကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုကလာဗုမင်းသည် အမျက် ထွက်၍ သန်လျက်ကိုကိုင်၍ ထိုရသေ့စဉ်းလဲကို သတ်အံ့ဟု လျင်မြန်စွာ သွား၏။
ထိုအခါ အမျက်ထွက်လျက် လာလတ်သော မင်းကို မြင်၍ ထိုမိန်းမတို့တွင် အလွန်အကျွမ်း ဝင်ကုန်သော မိန်းမတို့သည် သွား၍ မင်း၏ လက်၌ သန်လျက်ကိုယူ၍ မင်းကို အမျက်ငြိမ်းစေကုန်၏။ ထိုကလာဗုမင်းသည် လာလတ်၍ ဘုရားလောင်း၏အထံ၌ တည်၍ ရဟန်း သင်သည် အဘယ်ဝါဒရှိသနည်းဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ခန္တိဝါဒရှိ၏ဟု ဆို၏။ ထိုခန္တိမည်သည်ကား အဘယ်နည်းဟု မေး၏။ ဆဲရေးကုန်သောသူတို့၌၎င်း ပုတ်ခတ်ကုန်သော သူတို့၌၎င်း အမျက်မထွက်သော အဖြစ်သည် ခန္တိမည်၏ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ယခု သင့်အား ခန္တိရှိသည်၏ အဖြစ်ကို သိအံ့ဟု ဆို၍ ခိုးသူသတ်ကို ခေါ်စေ၏။ ခိုးသူသတ်သည် မိမိစာရိတ္တအားဖြင့် ပုဆိန် အဆူးတပ်သောကြိမ်ကို ယူ၍ ဖန်ရည်ဆိုးအဝတ်ကို ဝတ်လျက် ပန်းနီပန်လျက် လာ၍ မင်းကို ရှိခိုးလျက် အရှင်မင်းကြီး အဘယ်အမှုကို ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ ဤခိုးသူဖြစ်သော ရသေ့ပျက်ကို ဆွဲငင်၍ မြေ၌လဲစေ၍ အဆူးတပ်သောကြိမ်ကို ကိုင်၍ ရှေ့နောက် နံပါးနှစ်ဘက် ဟူကုန်သော လေးမျက်နှာတို့၌ အချက်နှစ်ထောင် ရိုက်ခြင်းတို့ကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ ခိုးသူသတ်သည် မင်းဆိုတိုင်းပြု၏။ ဘုရားလောင်း၏ အပေါ်ရေ အတွင်းရေ စုတ်၏။ အသားသည် ပြတ်၏။ သွေးသည် ယို စီး၏။
မင်းသည် တဖန် ရဟန်း သင်ကား အဘယ်ဝါဒ ရှိသနည်းဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ခန္တီဝါဒရှိ၏။ သင်မင်းကြီးသည် ငါ၏ ခန္တီကား အရေကြား၌ ရှိ၏ဟု ထင်၏။ ငါ၏ခန္တိသည် အရေးကြား၌ ရှိသည်မဟုတ်၊ သင်မင်းကြီးသည် ခန္တိကို မြင်ခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ မြတ်သောမင်းကြီး ငါ၏ခန္တိသည် စိတ်အတွင်း၌ တည်၏ဟု ဆို၏။ ခိုးသူသတ်သည် တဖန် မြတ်သောမင်းကြီး အသို့ ပြုရအံ့နည်းဟု မေး၏။ ဤရသေ့စဉ်းလဲ လက်နှစ်ဘက်တို့ကို ဖြတ်လော့ဟု ဆို၏။ ခိုးသူသတ်သည် ပုဆိန်ကိုယူ၍ စဉ်းတီတုံး၌ လက်နှစ်ဘက်တို့ကို ထားစေ၍ ဖြတ်၏။ ထို့နောက် ခြေတို့ကို ဖြတ်လော့ဟု ဆို၏။ ခြေတို့ကိုလည်း ဖြတ်၏။ ဖြတ်အပ်ကုန်ပြီးသော လက်စွန်း ခြေစွန်းတို့မှ ချိပ်ရည်ကဲ့သို့သော သွေးသည် ယိုစီး၏။ တဖန်လည်း မင်းသည် ရဟန်း သင်သည် အဘယ်ဝါဒ ရှိသနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ငါသည် ခန္တိဝါဒရှိ၏။ သင်မင်းကြီးသည်ကား ငါ၏ခန္တိသည် လက်စွန်း ခြေစွန်းတို့၌ ရှိ၏ဟု ထင်မှတ်၏။ ဤငါ၏ ခန္တိသည် လက်စွန်းခြေစွန်းတို့၌ မရှိ၊ နက်နဲသောအရပ်၌ တည်၏ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ရသေ့၏ နား၊ နှာခေါင်းတို့ကို ဖြတ်လော့ဟု ဆို၏။ ခိုးသူသတ်သည် နား, နှာခေါင်းကို ဖြတ်၏။ ကိုယ်အလုံးမှ သွေးယိုစီး၏။ တဖန် ရဟန်း သင်သည် အဘယ်ဝါဒရှိသနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ခန္တိဝါဒရှိ၏ဟု ဆို၏။ သင်မင်းကြီးသည် ရသေ့၏ ခန္တိကား နား, နှာခေါင်းအစွန်းတို့၌ တည်၏ဟု မမှတ်လင့်၊ ငါ၏ခန္တိသည် နက်နဲသော စိတ်အတွင်း၌ တည် ၏ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ရသေ့စဉ်းလဲ သင့်ခန္တိကို သင်သည်လျှင် ရွက်ဆောင်၍ နေလော့ဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်း၏ရင်ကို ခြေဖြင့်ကျောက်၍ သွား၏။
ထိုမင်းသွားသည်ရှိသော် စစ်သူကြီးသည် ဘုရားလောင်း၏ကိုယ်မှ သွေးကိုသုတ်၍ လက် နား နှာခေါင်းအစွန်းတို့ကို ပုဆိုးအိတ်ထောင်၌ ထည့်၍ ဘုရားလောင်းကို ဖြည်းညှင်းစွာ ထိုင်စေ၍ ရှိခိုးပြီးသော် တင့်အပ်စွာနေ၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် အမျက်ထွက်လိုကုန် သည်ရှိသော် အရှင်ဘုရားတို့၌ အပြစ်ပြုသော မင်းအား သာလျှင် အမျက်ထွက်ပါ ကုန်လော့၊ တပါးသော တိုင်းသားပြည်သူတို့အား အမျက်မထွက်ပါကုန်လင့်ဟု တောင်းပန်လိုရကား-
ကဏ္ဏနာသဉ္စ ဆေဒယိ။
တဿ ကုဇ္ဈ မဟာဝီရ၊
မာ ရဋ္ဌံ ဝိနသာ ဣဒံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၉။ မဟာဝီရ၊ ကြီးသောလုံ့လရှိသော ရှင်ရသေ့။ ယော၊ အကြင်မင်းသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဟတ္ထေ စ၊ လက်တို့ကို၎င်း။ ပါဒေ စ၊ ခြေတို့ကို၎င်း။ ကဏ္ဏနာသဉ္စ၊ နားနှာခေါင်းကို၎င်း။ ဆေဒယိ၊ ဖြတ်၏။ တဿ၊ ထိုမင်းအား။ ကုဇ္စျ၊ အမျက်ထွက်လော့။ ဣဒံ ရဋ္ဌံ၊ ဤတိုင်းကို။ မာ ဝိနသာ၊ မဖျက်ဆီးပါလင့်။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ကဏ္ဏနာသဉ္စ ဆေဒယိ။
စိရံ ဇီဝတု သော ရာဇာ၊
န ဟိ ကုဇ္ဈန္တိ မာဒိသာ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၀။ ယော ရာဇာ၊ အကြင်မင်းသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဟတ္ထေ စ၊ လက်တို့ကို၎င်း။ ပါဒေ စ၊ ခြေတို့ကို၎င်း။ ကဏ္ဏနာသဉ္စ၊ နား, နှာခေါင်းကို၎င်း။ ဆေဒယိ၊ ဖြတ်၏။ သော ရာဇာ၊ ထိုမင်းသည်။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ။ ဇီဝတု၊ အသက်ရှည်စေ သတည်း။ မာဒိသာ၊ ငါနှင့်တူသော ပညာရှိတို့သည်။ န ဟိ ကုဇ္ဈန္တိ၊ အမျက်မထွက်ကုန်သလျှင်ကတည်း။
မင်းသည် ဥယျာဉ်မှထွက်၍ ဘုရားလောင်း၏ မြင်ကောင်းသော အရပ်ကို လွန်သောကာလ၌လျှင် ယူဇနာ နှစ်သိန်းလေးသောင်း အထုရှိသော ဤမြေကြီးသည် ကစီဖြင့်ဖွဲ့အပ်သော ပုဆိုးကဲ့သို့ ကွဲ၍ အဝီစိမှ မီးလျှံသည် ထွက်၍ မင်းကို အမျိုးပေးသော ကမ္ဗလာနီဖြင့် ရုံဘိသကဲ့သို့ရုံ၍ ယူ၏။ ထို ကလာဗုမင်းသည် ဥယျာဉ်တံခါး၌ သာလျှင် မြေသို့ဝင်၍ အဝီစိငရဲကြီး၌ တည်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုနေ့၌ပင်လျှင် သေလွန်၏။ မင်း၏ ပရိသတ်တို့သည်၎င်း၊ ပြည်သားတို့ သည်၎င်း နံ့သာ, ပန်း အခိုး အထုံ လက်စွဲကုန်လျက် လာလတ်ကုန်၍ ဘုရားလောင်း၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ကုန်၏။
အချို့သော ဆရာတို့သည်ကား ဘုရားလောင်းသည် တဖန် ဟိမဝန္တာသို့ သွား၏ဟု ဆို၏။ ထိုစကားသည်ကား မဟုတ်။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
တံ ခန္တိယာယေဝ ဌိတံ၊ ကာသိရာဇာ အဆေဒယိ။
ယံ ကာသိရာဇာ ဝေဒေသိ၊ နိရယမှိ သမပ္ပိတော။
ဟူသော နှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၅၁။ အတီတမဒ္ဓါနံ၊ လွန်လေပြီးသောအခါ၌။ ခန္တိဒီပနော၊ သည်းခံခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ သမဏော၊ ရဟန်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်ပြီ။ ခန္တိယာယေဝ၊ သည်းခံခြင်း၌သာလျှင်။ ဌိတံ၊ တည်သော။ တံ၊ ထိုရဟန်းကို။ ကာသိရာဇာ၊ ကာသိမင်းသည်။ အဆေဒယိ၊ ဖြတ်စေ၏။
၅၂။ ကာသိရာဇာ၊ ကာသိမင်းသည်။ ယံ ကမ္မံ၊ အကြင်မကောင်းမှု ကံကို။ အကာသိ၊ ပြု၏။ တဿ ကမ္မဖရုသဿ၊ ထိုကြမ်းကြုတ်သော မကောင်းမှုကံ၏။ ကဋုကော၊ ဆင်းရဲစွာသော။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ ကာသိရာဇာ၊ ကာသိမင်းသည်။ နိရယမှိ၊ ငရဲ၌။ သမပ္ပိတော၊ တည်၍။ ဝေဒေသိ၊ ဆင်းရဲခံစား၏။
အချို့သော ဆရာတို့သည်ကား ဘုရားလောင်း၏ လက် ခြေ, နား, နှာခေါင်းတို့သည် တဖန် စပ်ပြန်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုစကားသည်လည်း မဟုတ်သလျှင် ကတည်း။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ အမျက်ထွက်တတ်သော ရဟန်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်၏။ တပါးကုန်သော များစွာကုန်သောရဟန်းတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ် အစရှိသည်တို့သို့ ရောက်ကုန်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ကလာဗုမည်သောမင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ စစ်သူကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ခန္တီဝါဒီရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဤသို့ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဒေါသကိုပယ်၊ သည်းခံကွယ်၊ အေးနယ်ရောက်မည်မှတ်
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ခန္တီဝါဒီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၄။ လောဟကုမ္ဘီဇာတ်
ဒု, သ, န, သော
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒုဇ္ဇီဝိတ မဇီဝိမှ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤလောဟ ကုမ္ဘီဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကောသလမင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကောသလမင်းသည် ညဉ့်အဘို့၌ လေးယောက်ကုန်သော ငရဲသားတို့၏ အသံကို ကြားသတတ်၊ တယောက်သော ငရဲသားသည် ဒု- အက္ခရာကိုလျှင်ဆို၏။ တယောက်သော ငရဲသားသည် သ- အက္ခရာကိုလျှင် ဆို၏။ တယောက်သော ငရဲ သားသည် န- အက္ခရာကိုဆို၏။ တယောက်သော ငရဲသားသည် သော-အက္ခရာကိုလျှင်ဆို၏။ ထိုငရဲသူတို့သည် လွန်လေပြီးသောဘဝ၌ သာဝတ္ထိပြည်ဝယ် သူတပါးမယားကို ပြစ်မှားတတ်ကုန်သော မင်းသားတို့ ဖြစ်ဘူးကုန်သတတ်၊ ထိုမင်း သားတို့သည် သူတပါးတို့သည် စောင့်ရှောက် ထိန်းသိမ်းအပ်ကုန်သော မိန်းမတို့၌ ချွတ်ယွင်းကုန်၍ စိတ်ကစားခြင်းကို ကစားကုန်၏။ များစွာသော မကောင်းမှုကိုပြု၍ သေမင်း စက်လက်နက်သည် ဖြတ်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် သာဝတ္ထိပြည်၏အနီး လေးလုံးကုန်သော လောဟကုမ္ဘီငရဲအိုးတို့၌ ဖြစ်ကုန်၍ အနှစ်ခြောက်သောင်းတို့ပတ် လုံး ထိုလောဟ ကုမ္ဘီငရဲအိုးတို့၌ ခံကုန်၍ တက်ကုန်လတ်သော် လောဟကုမ္ဘီငရဲအိုး မျက်နှာဝအရစ်ကို မြင်၍ အဘယ်အခါမှလျှင် ဤဆင်းရဲမှ လွတ်ပါကုန်အံ့နည်းဟု လေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ကြီးစွာသောအသံဖြင့် အစဉ်အတိုင်း ဟစ်ကြွေးကြကုန်၏။ မင်းသည် ထိုငရဲသူတို့၏ အသံကို ကြား၍ သေဘေးမှကြောက်ရကား ထိုင်လျက်သာလျှင် အရုဏ်ကို တက်စေ၏။
အရုဏ်တက်သောအခါ၌ ပုဏ္ဏားတို့သည် လာကုန်၍ မင်းကို ချမ်းသာစွာ အိပ်ရခြင်းကို မေးကုန်၏။ မင်းသည် ဆရာတို့ ငါ့အား အဘယ်မှာ ချမ်းသာစွာသော အိပ်ရခြင်းသည် ဖြစ်အံ့နည်း၊ ယနေ့ ငါသည် ဤသို့ သဘောရှိကုန် ကြောက်မက်ဘွယ်ရှိသော အသံတို့ကို ကြားရ၏ဟုဆို၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် လက်ကိုခါ၍ နေကုန်၏။ ဆရာတို့ အသို့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး ကြမ်းကြုတ်သော အသံတို့တည်းဟု ဆိုကုန်၏။ ကုစားအပ်ကုန်သော အသံတို့လော၊ မကုစားအပ်ကုန်သော အသံတို့လောဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး စင်စစ် မကုစားအပ်သော အသံဖြစ်၏။ ထိုသို့ ဖြစ်ငြားသော်လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည်ကောင်းစွာသင်အပ်သော အတတ်ရှိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ အဘယ်သို့ပြု၍ ပယ်ဖျောက်ကြကုန်အံ့နည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ကုစားသောအမှုကို များစွာပြုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်ကား သဗ္ဗစတုက္က ယဇ်ပူဇော်၍ ကုကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား လျင်စွာ ဆင်လေးစီး မြင်းလေးစီး နွားလေးကောင် လူလေးယောက် ဤသို့စသဖြင့် နှံစုတ်ငှက်တို့ကို အစပြု၍ လေးခု, လေးခုကုန်သော သားတို့ကိုယူ၍ သဗ္ဗစတုက္ကယဇ် ပူဇော်၍ ငါချမ်းသာသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုကြကုန်လောဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ကောင်းပြီဟု ဆိုကုန်၍ အကြင်ဝတ္ထုဖြင့် အလိုရှိ၏။ ထိုဝတ္ထုကိုယူ၍ ယဇ်တွင်းကို ဖြစ်စေကုန်၏။ များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို ယဇ်တိုင်သို့ဆောင်၍ ထားကုန်၏။ များစွာသော ငါးအမဲကို စားရကုန်အံ့၊ များစွာသောဥစ္စာကို ရကုန်အံ့ဟု အားထုတ်ခြင်းသို့ ရောကါကုန် သည်ဖြစ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤဝတ္ထုကိုရခြင်းငှါ သင့်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ဤဝတ္ထုကို ရခြင်းငှါ သင့်၏ဟု အဖန်တလဲလဲ လာကြကုန်၏။
မလ္လိကာ မိဖုယားသည် မင်းသို့ကပ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ့်ကြောင့် ပုဏ္ဏားတို့သည် အလွန်အားထုတ်ကုန်လျက် လှည့်လည်ကြကုန်သနည်းဟု မေး၏။ မိဖုယား ဤအမှုဖြင့် သင့်အား အဘယ်ပြုအံ့နည်း။ သင်သည် မိမိစည်းစိမ်ဖြင့်သာလျှင် ယစ်၍ မေ့၏။ ငါတို့၏ ဆင်းရဲကို မသိဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ်ဆင်းရဲနည်းဟု မေး၏။ မိဖုယား ငါသည် ဤသို့သဘော ရှိသော မကြားဘူးသော အသံတို့ကို ကြားအပ်၏။ ဤအသံတို့ကို ကြားခြင်းကြောင့် ငါ့အား အဘယ်သို့ ဖြစ်အံ့နည်းဟု ပုဏ္ဏားတို့ကို မေး၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးတို့အား မင်းအဖြစ်၏၎င်း, စည်းစိမ်တို့၏၎င်း, အသက်၏၎င်း အန္တရာယ်သည် ထင်၏။ သဗ္ဗစတုက္ကယဇ်ကိုပူဇော်၍ ချမ်းသာသောအဖြစ်ကို ပြုကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ငါသည် ပြုကြကုန်ဟုဆို၏။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် စကားကိုယူ၍ ယဇ်တွင်းကိုပြု၍ အကြင်အကြင်ဝတ္ထုဖြင့် အလိုရှိ၏။ ထို ထိုဝတ္ထု၏ အကြောင်းကြောင့် လာကုန်၏ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ဤအသံတို့၏ဖြစ်ခြင်းကို နတ်နှင့်ကကွသော လောက၌ မြတ်သောပုဏ္ဏားကို အရှင်မင်းကြီးတို့သည် မေးကုန်၏ လောဟု ဆို၏။ မိဖုယား နတ်နှင့်တကွသော လောက၌ မြတ်သော ပုဏ္ဏားမည်သည်ကား အဘယ် သူနည်းဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး မဟာဂေါတမ ဘုရားရှင်တည်းဟု ဆို၏။ မိဖုယား သဗ္ဗညူကို မမေးဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား သွား၍ မေးကုန်လော့ဟု ဆို၏။
မင်းသည် မလ္လိကာ မိဖုယား၏ စကားကိုယူ၍ နံနက်စာ စား၍ ရထားစီး၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့သွား၍ ဘုရားကို ရှိခိုး၍ ဘုန်းတော်ကြီး သော အရှင်ဘုရား ညဉ့်အဘို့၌ အကျွန်ုပ်သည် လေးပါးကုန်သော အသံတို့ကိုကြား၍ ပုဏ္ဏားတို့ကို မေး၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် သဗ္ဗစတုက္ကယဇ်ကို ပူဇော်၍ ချမ်းသာခြင်းကို ပြုကုန်အံ့ဟု ဆို၍ ယဇ်တွင်း၌ အမှုကို ပြုကြကုန်၏။ ထိုအသံတို့ကို ကြားခြင်းကြောင့် အကျွန်ုပ်အား အဘယ်သို့ ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး တစုံတခုသော အန္တရာယ်သည် မဖြစ်၊ ငရဲသားတို့သည် ဆင်းရဲကို ခံကုန်လျက် ဤသို့ ဟစ်ကြွေးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ၌ သင်မင်းကြီးသည်သာလျှင် ဤအသံတို့ကို ကြားအပ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးမင်းတို့သည်လည်း ကြားအပ် ကုန်သလျှင်ကတည်း၊ ထိုရှေးမင်းတို့သည်လည်း ပုဏ္ဏားတို့ကိုမေး၍ သတ္တဝါတို့ကို သတ်သော ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ပြုလိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ပညာရှိတို့၏ စကားကို ကြားရ၍ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို မပြုကုန်၊ ပညာရှိတို့သည် ထိုအသံတို့၏ အကြောင်းကိုဆို၍ များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို လွှတ်စေ၍ ချမ်းသာခြင်းကို ပြုဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောသလမင်းသည် တောင်းပန်အပ် သည်ရှိသော် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မထင်ရှားသော ကာသိရွာဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် ကာမတို့၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ ကာမတို့ကိုစွန့်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဈာန်ကစားခြင်းကို ကစားလျက် ဟိမဝန္တာဝယ် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော တောအုပ်၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် လေးယောက်ကုန်သော ငရဲသားတို့၏ အသံတို့ကိုကြား၍ ကြောက်လန့်ရကား ဤနည်းဖြင့်လျှင် ပုဏ္ဏားတို့သည် သုံးပါးကုန်သော အန္တရာယ်တို့တွင် တပါးပါးသော အန္တရာယ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုအန္တရာယ်ကို သဗ္ဗစတုက္ကယဇ်ဖြင့် ငြိမ်းစေအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဝန်ခံ၏။ ပုရောဟိတ်သည် ပုဏ္ဏားတို့နှင့်တကွ ယဇ်တွင်းကို ဖြစ်စေ၏။ များစွာသော သတ္တဝါအပေါင်းတို့ကို ယဇ်တိုင်သို့ ဆောင်၍ထား၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် မေတ္တာဘာဝနာကိုရှေ့ထား၍ ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် လောကကို ကြည့်လတ်သော် ဤအကြောင်းကို မြင်၍ ယနေ့ ငါသည် သွားခြင်းငှာ သင့်၏။ များစွာသော သတ္တဝါတို့အား ချမ်းသာခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု တန်ခိုးအစွမ်းဖြင့် ကောင်းကင်သို့ပျံ့၍ ဗာရာဏသီမင်း၏ ဥယျာဉ်၌သက်၍ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ ရွှေဆင်းတုကဲ့သို့ နေ၏။ ထိုအခါ ပုရောဟိတ်၏ တပည့်ကြီးသည် ဆရာသို့ ဆည်း ကပ်၍ ဆရာ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဗေဒင်တို့၌ သူတပါးကိုသတ်၍ ချမ်းသာကို ပြုခြင်းမည်သည် မရှိသည် မဟုတ်တုံလောဟုဆို၏ သင်ကား မင်း၏ ဥစ္စာကို စောင့်၏။ များစွာသော ငါး အမဲတို့ကို စားရကုန်အံ့၊ ဥစ္စာကို ရကုန်အံ့၊ ဆိတ်ဆိတ်နေလော့ဟု တပည့်ကို မြစ်၏။
တပည့်သည် ဤအမှု၌ ငါအဘော်မပြုဟု ထွက်၍ မင်းဥယျာဉ်သို့ သွား၍ ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ပုဏ္ဏားသည် ရှိခိုး၍ ပဋိသန္ထာရပြုလျက် တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် လုလင် မင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏ လောဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား မင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ညဉ့်အဘို့၌ကား လေးခုသောသူတို့၏ အသံတို့ကို ကြား၍ ပုဏ္ဏားတို့ကိုမေး၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် သဗ္ဗစတုက္ကယဇ်ကို ပူဇော်၍ ချမ်းသာခြင်းကို ပြုကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် သတ္တဝါသတ်သော အမှုကိုပြု၍ ကိုယ်ချမ်းသာသောအဖြစ်ကို ပြုလိုကား များစွာသော သတ္တဝါကို ယဇ်တိုင်သို့ဆောင်၍ထား၏။ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့ကဲ့သို့ သီလရှိကုန်သော အရှင်တို့အား ထိုအသံတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကိုဆို၍ သတ္တဝါများကို သေခြင်းမှ လွတ်စေခြင်းငှါ သင့်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။ လုလင် မင်းသည် ငါ့ကိုမသိ၊ ငါတို့သည်လည်း မင်းကိုမသိ၊ ဤအသံတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကိုကား ငါတို့သိကုန်၏။ မင်းသည် ငါတို့ကို အကယ်၍ မေးငြားအံ့၊ မင်းကို ယုံမှားမရှိအောင် ပြု၍ ပြောဆိုအံ့ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ထိုသို့တပြီးကား အကျွန်ုပ်သည် မင်းကို ဆောင်ပါအံ့၊ တခဏမျှ ဤ၌နေပါ ကုန်လော့ဟု လျောက်၏။ လုလင် ကောင်းပြီဟု ဆို၏။ ထိုလုလင်သည် သွား၍ မင်းအား ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ မင်းကိုဆောင်၏။
ထိုအခါ မင်းသည် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာ နေလျှက် ရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် အကျွန်ုပ် ကြားအပ်သောအသံတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို သိကုန်သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သိသည် မှန်၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ဆိုတော်မူကုန်လော့ဟု လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသူတို့သည် ရှေးဘဝ၌ လူသားတို့သည် စောင့်ရှောက် ထိန်းသိမ်းအပ်သော မိန်းမတို့၌ သွားလာကုန်၍ ဗာရာဏသီ၏အနီး လေးခုကုန်သော လောဟကုမ္ဘီအိုး၌ ဖြစ်ကုန်၍ ကျိုက်ကျိုက်ဆူ သော ဆားရေဖြင့် အမြှုပ်ထလျက် ကျက်ကုန်၍ အနှစ်သုံးသောင်းတို့ပတ်လုံး အောက်သို့သွား၍ ငရဲအိုး အောက်အခြေသို့ ရောက်၍ အထက်သို့ တက်ကုန်သော် အနှစ်သုံးသောင်းဖြင့်လျှင် ငရဲအိုးမျက်နှာဝကို မြင်၍ အပကိုကြည့်၍ လေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည် လေးဂါထာတို့ကို ပြည့်စုံစွာ ဆိုလိုကုန်လျှက်လည်း ဆိုအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၍ တလုံး, တလုံးသော အက္ခရာကိုသာလျှင် ဆိုကုန်၍ တဖန် လောဟကုမ္ဘီငရဲ၌ သာလျှင် နစ်ပြန်ကုန်၏။ ထိုလေးယောက်ကုန်သော သူတို့တွင် ဒု-အက္ခရာကိုဆို၍ နစ်သော သတ္တဝါသည်-
ဝိဇ္ဇမာနေသု ဘောဂေသု၊ ဒီပံ နာကမှ အတ္တနော။
ဟူ၍ ဆိုလို၏။ ဤဂါထာကို ပြည့်စုံစွာပြု၍ မဆိုနိုင်ဟုဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် မိမိဉာဏ်ဖြင့် ထိုဂါထာကို ပြည့်စုံစွာပြု၍ ဟော၏။
(ကြွင်းသော ဂါထာတို့၌လည်း ဤနည်းအတိုင်းလျှင် သိအပ်၏။ )
ထိုဂါထာတို့တွင်...
သ-အက္ခရာကို ဆိုသောသူ၏ အလိုဖြစ်သော ဂါထာကား-
နိရယေ ပစ္စမာနာနံ၊ ကဒါ အန္တော ဘဝိဿတိ။
ဟူသည်တည်း။
န-အက္ခရာကို ဆိုသောသူ၏ အလိုဖြစ်သော ဂါထာကား-
တဒါ ဟိ ပကတံ ပါပံ၊ မမ တုယှဉ္စ မာရိသ။
ဟူသည်တည်း။
သော-အက္ခရာကို ဆိုသောသူ၏ အလိုဖြစ်သော ဂါထာကား-
ဝဒညူ သီလသမ္ပန္နော၊ ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ။
ဟူသည်တည်း။
၅၃။ ယေ မယံ၊ အကြင် ငါတို့သည်။ သန္တေ၊ လှူဘွယ်ဝတ္ထု အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ ထင်ရှားရှိပါလျက်။ န ဒဒမှသေ၊ မပေးမလှူကုန်။ ဒုဇ္ဇီဝိတံ၊ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းကို။ အဇီဝိမှ၊ အသက်မွေးမိကုန်၏။ ဘောဂေသု၊ စည်းစိမ်တို့သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေသု၊ ရှိကုန်လျက်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဒီပံ၊ မှီခိုရာကို။ နာကမှ၊ မပြုမိခဲ့ကြကုန်။
၅၄။ နိရယေ၊ ငရဲ၌။ ပစ္စမာနာနံ၊ ခံရကုန်သော ငါတို့အား။ သဗ္ဗသော၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ၊ အနှစ်ခြောက်သောင်းတို့သည်။ ပရိပုဏ္ဏာနိ၊ ပြည့်ကုန်၏။ ကဒါ၊ အဘယ်ခါ၌။ အန္တော၊ အဆုံးသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။
၅၅။ မာရိသ၊ ငါနှင့်တူသော အဆွေ။ မမ စ၊ ငါသည်၎င်း။ တုယှဉ္စ၊ သင်သည်၎င်း။ တဒါ ဟိ၊ ထိုအခါ၌ လျှင်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ များစွာပြုအပ်၏။ အန္တာ၊ အဆုံးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကုတော၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်။ အန္တော၊ အဆုံးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိအံ့နည်း။ အန္တော၊ အဆုံးသည်။ န ပဋိဒိဿတိ၊ မထင်။
၅၆။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဣတော၊ ဤငရဲမှ။ ဂန္တွာ၊ လွတ်မြောက်သွား၍။ မာနုသိံ ယောနိံ၊ လူ၌ဖြစ်သော အမျိုးဇာတိကို။ လဒ္ဓါန၊ ရသည်ရှိသော်။ ဝဒညူ၊ ကောင်းသောသူတို့၏စကားကို သိသူသည်။ သီလသမ္ပန္နော၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံသူသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ နူန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်ကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုပေအံ့။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် တခု, တခုစီဖြစ်သော ဂါထာကို ဆို၍ မြတ်သော မင်းကြီး ထိုငရဲသားသတ္တဝါသည် ဤဂါထာကို ပြည့်စုံစွာပြု၍ ဆိုလိုသော်လည်း မိမိမကောင်းမှု ၏ကြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ပြည့်စုံစွာ မဆိုနိုင်၊ ထိုငရဲသား သတ္တဝါသည် မိမိကံအကျိုးကို ခံလျက် မြည်တမ်း၏။ သင်မင်းကြီးတို့အား ထိုအသံကို ကြားခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် အန္တရာယ်မည်သည် မရှိ၊ သင်မင်းကြီးတို့သည် မကြောက်ကုန်လင့်ဟု ဆို၏။ မင်းသည် များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို လွှတ်စေ၍ ရွှေစည်ကိုလည်စေ၍ ယဇ်တွင်းကို ဖျက်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် များစွာသော သတ္တဝါတို့၏ ချမ်းသာကိုပြု၍ ထိုဥယျာဉ်၌ပင်လျှင် နှစ်ရက်သုံးရက်နေ၍ ဟိမဝန္တာသို့သွား၍ မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ယခုအခါသာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်၏တပည့်ကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမေသုမှု၊ လွန်ကြူးပြု၊ ဒု-သ-န-သော မှတ်
လေးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော လောဟကုမ္ဘီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၅။ သဗ္ဗမံသလာဘဇာတ်
ခွန်းချိုကျိုးရ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဖရုသာ ဝတ တေ ဝါစာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာ ဆင်အပ်သော ဤသဗ္ဗမံသလာဘဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် ဝမ်းကျဆေးသောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား ပေးအပ်သော အမဲအရသာဆွမ်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ အချို့ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဝမ်းကျဆေးကို သောက်ကုန်သတတ်၊ ထိုရဟန်းတို့အား အမဲအရသာဆွမ်းဖြင့် အလိုရှိ၏။ သူနာလုပ်ကျွေးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အမဲအရသာဆွမ်းကို ဆောင်ကုန်အံ့ဟု သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဝင်၍ ထမင်းရောင်းသော အိမ်လမ်း၌ ဆွမ်းခံသွား၍ အမဲအရသာဆွမ်းကို မရကုန်၍လျှင် ပြန်လည်ကုန်၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် နေမြင့်မှ ဆွမ်းခံဝင်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်၍ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အလွန်စောစောကလျှင် ပြန် လည် လာကြကုန်သနည်းဟု မေး၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှောက်ကုန်၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် ထိုသို့တပြီးကား လာကြကုန်ဟု ထိုရဟန်းတို့ကို ခေါ်၍ ထိုခရီးလမ်းသို့လျှင် သွား၏။ ထိုလူတို့သည် သပိတ်ကို ပြည့်စေ၍ အမဲအရသာဆွမ်းကို လှူကုန်၏။ သူနာလုပ်ကျွေးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အမဲအရသာဆွမ်းကို ဆောင်၍ သူနာရဟန်းတို့အား ပေးကုန်၏။ သူနာရဟန်းတို့သည် သုံးဆောင်ကုန်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် အမဲအရသာဆွမ်းကို မရကုန်ဘဲ ထွက်လာကုန်သော ဝမ်းကျဆေးသောက်ကုန်သော သူနာရဟန်းတို့၏ အလုပ် အကျွေး ရဟန်းတို့ကိုခေါ်၍ ထမင်းရောင်းသော အိမ်လမ်း၌ ဆွမ်းခံ၍ များစွာသော အမဲအရသာဆွမ်းကို ကျောင်းသို့ဆောင်၍ ပို့ စေ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော် မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော်လျောက်သည် ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည်သာလျှင် အမဲကိုရသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း နူးညံ့သော စကားဖြင့် ချစ်ဘွယ် ဆိုခြင်း၌ လိမ္မာကုန်သော ပညာရှိတို့သည်လည်း ရဘူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သူဌေးသား ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ တယောက်သော မုဆိုးသည် များစွာသော အသားကိုရ၍ ယာဉ်ကိုပြည့်စေ၍ ရောင်းအံ့ဟု မြို့သို့လာ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေကုန်သော လေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသားတို့သည် မြို့မှထွက်၍ တခုသော လမ်း၏ အဆုံ၌ တစုံတခု မြင်ဘူး ကြားဘူးသည်တို့ကို ပြောဆိုကုန်လျက် နေကုန်၏။ ထိုလေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသားတို့တွင် တယောက်သော သူဌေးသားသည် အမဲယာဉ်ကို မြင်၍ ထိုအမဲရောင်းသော မုဆိုးကို အမဲတုံးကိုပေးစေအံ့ဟု ဆို၏။ သွားလော့၊ ဆောင်ချေလော့ဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထို သူဌေးသားသည် မုဆိုးသို့ကပ်၍ ဟယ်... မုဆိုး ငါ့အား အမဲတုံးကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ မုဆိုးသည် အဆွေ သူတပါးကို တစုံတခု တောင်းသောသူမည်သည်ကား ချစ်ဘွယ်သော စကားကို ဆိုရာ၏။ သင်ဆိုသောစကားအား လျှော်သော အမဲတုံးကိုရလတ္တံ့ ဟု ဆို၍-
ကိလောမသဒိသီ ဝါစာ၊ ကိလောမံ သမ္မ ဒမ္မိ တေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၇။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တွံ၊ သင်သည်။ မံသံ၊ အမဲကို။ ယာစနကော၊ တောင်းသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ ဖရုသာ၊ ကြမ်း၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ ကိလောမသဒိသီ၊ အမြှေးနှင့် တူ၏။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေ၊ သင့်အား။ ကိလောမံ၊ အမြှေးကို။ ဒမ္မိ၊ ပေးအံ့။
ဤအမြှေးကိုယူလော့၊ သင်၏စကားနှင့် တူသော အမြှေးကို ငါပေး၏ဟု ဆို၍ အသားအသွေးမရှိသော အမြှေးကိုယူ၍ ပေး၏။ ထိုအခါ တယောက်သော သူဌေးသားသည် ထိုသူဌေးသားကို အဘယ်သို့ဆို၍ သင် တောင်းသနည်းဟု မေး၏။ ဟယ်... ဆို၍တောင်း၏ဟု ဆို၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ငါလည်း မုဆိုးကို တောင်းအံ့ဟု ဆို၍ သွား၍ အစ်ကိုကြီး ငါ့အား အမဲတုံးကိုပေးလော့ဟု ဆို၏။ မုဆိုးသည် သင့်စကားအား လျှော်သော အမဲတုံးကို ရလတ္တံ့ ဟု ဆို၍-
အင်္ဂဿ သဒိသီ ဝါစာ၊ အင်္ဂံ သမ္မ ဒဒါမိ တေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၈။ လောကေ၊ လောက၌။ အင်္ဂံ၊ ကိုယ်တည်း။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ ဘာတာ၊ အစ်ကိုဟူ၍။ မနုဿာနံ၊ လူတို့သည်။ ပဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ အင်္ဂဿ သဒိသီ၊ ကိုယ်နှင့်တူ၏။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေ၊ သင့်အား။ အင်္ဂံ၊ ကိုယ်သားကို။ ဒဒါမိ၊ ပေးအံ့။
ဤသို့ဆို၍ ကိုယ်သားကိုယူ၍ ပေး၏။ ထိုသူဌေးသားကို တယောက်သော သူဌေးသားသည် အဘယ်သို့ဆို၍ သင် တောင်းသနည်းဟု မေး၏။ အစ်ကိုဆို၍ တောင်း၏ဟု ဆို၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ငါလည်း မုဆိုးကို အမဲတောင်းအံ့ဟုဆို၍ အဘ ငါ့အား အမဲတုံးကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ မုဆိုးသည် သင့်စကားအား လျော်သော အမဲတုံးကို ရလတ္တံ့ ဟုဆို၍-
ကမ္ပေတိ ဟဒယံ ပိတု။
ဟဒယဿ သဒိသီ ဝါစာ၊
ဟဒယံ သမ္မ ဒမ္မိ တေ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၉။ တာတာတိ၊ အဘဟူ၍။ ဝဒမာနော၊ ဆိုသော။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ပိတု၊ အဘ၏။ ဟဒယံ၊ နှလုံးကို။ ကမ္ပေတိ၊ တုန်လှုပ်စေ၏။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေ၊ သင်၏။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ ဟဒယဿ သဒိသီ၊ နှလုံးနှင့်တူ၏။ တေ၊ သင့်အား။ ဟဒယံ၊ နှလုံးကို။ ဒမ္မိ၊ ပေးအံ့။
ဤသို့ဆို၍ နှလုံးသားနှင့်တကွ ကောင်းသောအသားကို ယူ၍ ပေး၏။ ထိုသူဌေးသားကို လေးယောက်မြောက်ဖြစ်သော သူဌေးသားသည် အဘယ်သို့ဆို၍ သင် တောင်းသနည်းဟု မေး၏။ အဘဆို၍ တောင်း၏ဟုဆို၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ငါလည်း တောင်းအံ့ဟု ဆို၍ အဆွေ ခင် ပွန်း ငါ့အား အမဲတုံးကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ မုဆိုးသည် သင်၏ စကားအား လျော်သော အမဲတုံးကို ရလတ္တံ့ဟု ဆို၍-
သဗ္ဗဿ သဒိသီ ဝါစာ၊ သဗ္ဗံ သမ္မ ဒဒါမိ တေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၀။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ သခါ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အရညံ ယထာ၊ တောကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထို့အတူသာလျှင်။ ဧတံ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းမရှိသော ရွာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေ၊ သင်၏။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသောကိုယ်နှင့်။ သဒိသီ၊ တူ၏။ တေ၊ သင့်အား။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော အမဲကို။ ဒဒါမိ၊ ပေးအံ့။
ဤသို့ဆို၍ အဆွေ လာလော့၊ အလုံးစုံလျှင်ဖြစ်သော ဤယာဉ်၌တင်သောအမဲကို သင့်အိမ်သို့ ဆောင်အံ့ဟု ဆို၏။ သူဌေးသားသည် မုဆိုးကို ယာဉ်ကိုနှင်စေလျက် မိမိအိမ်သို့ အမဲကို ဆောင်စေခဲ့၍ မုဆိုးအား ပေးကမ်းပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ မုဆိုး၏သားမယားကိုလည်း ခေါ်စေ၍ မုဆိုးအမှုကို ကြဉ်စေ၍ မိမိဥစ္စာအလယ်၌ နေစေလျက် မုဆိုးနှင့်တကွ အဆွေခင်ပွန်းအဖြစ်မှ မကွဲမပျက်သည်ဖြစ်၍ အသက်ထက်ဆုံး ညီညွတ်စွာနေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မုဆိုး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ အလုံးစုံသော အမဲကိုရသော သူဌေးသား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ချစ်ဘွယ်သာယာ၊ ခွန်းကျူလာ၊ များစွာလာဘ်ကြီးတွေ့
ငါးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သဗ္ဗမံသလာဘဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၆။ သသပဏ္ဍိတဇာတ်
သက်စွန့်အလှူ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သတ္တ မေ ရောဟိတာ မစ္ဆာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာ ဆင်အပ်သော ဤသသပဏ္ဍိတဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီ တင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခပ်သိမ်းသော ပရိက္ခရာအလှူကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ သာဝတ္ထိပြည်၌ တဦးသော သူကြွယ်သည် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား ခပ်သိမ်းသော ပရိက္ခရာအလှူကို စီရင်၍ အိမ်တံခါး၌ မဏ္ဍပ် ဆောက်၍ ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကိုဘိတ်၍ ကောင်းစွာစီရင်အပ်သော မဏ္ဍပ်ဝယ် ခင်းအပ်သော မြတ်သော ဘုရားနေရာ၌နေစေ၍ အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော မွန် မြတ်သော အလှူကိုလှူ၍ တဖန် နက်ဖြန်အကျိုးငှါဟု ခုနစ်ရက်ဘိတ်၍ ခုနစ်ရက်မြောက်၌ ဘုရားအမှူးရှိကုန်သော ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား ခပ်သိမ်းသော ပရိက္ခရာတို့ကို လှူ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးသော အဆုံး၌ အနုမောဒနာ ပြုတော်မူသည်ရှိသော် သီတင်းသည် သင်သည် ပီတိသောမနဿကို ပြုခြင်းငှာ သင့်၏။ ဤအလှူမည်သည်ကား ရှေးပညာရှိတို့၏ အနွယ်တည်း၊ ရှေးပညာ ရှိတို့သည် ရောက်လာကုန်သော အလှူခံတို့အား အသက်ကိုစွန့်၍ မိမိ၏အသားကိုလည်း လှူဘူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ယုန်မျိုး၌ဖြစ်၍ တော၌ နေ၏။ ထိုအခါ တော၏ တဘက်မှ တောင်ခြေ, တဘက်မှ မြစ်, တဘက်မှ ပစ္စန္တရစ်ရွာသည် ရှိ၏။ ဘုရားလောင်း ယုန်မင်းအား မျောက်, မြေခွေး, ဖျံဟူကုန်သော သုံးခုကုန်သော အဆွေ ခင်ပွန်းတို့သည်လည်း ရှိကုန်၏။ ထိုပညာ ရှိ လေးယောက်တို့သည် အတူတကွနေကုန်လျက် မိမိ မိမိ၏ ကျက်စားရာအရပ်၌ အစာကိုယူကုန်၍ ညချမ်းသောအခါ၌ တကွနက် စည်း ဝေးကုန်၏။ ယုန်ပညာရှိသည် အလှူကို ပေးအပ်၏။ သီလကို ဆောက်တည်အပ်၏။ ဥပုသ်ကို သုံးအပ်၏ဟု သုံးယောက်ကုန်သော အဆွေ ခင်ပွန်းတို့အား ဆုံးမသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် တရား ဟော၏။ ထိုသုံးယောက်ကုန်သော အဆွေ ခင် ပွန်းတို့သည် ယုန်ပညာရှိ၏ အဆုံးအမကို ခံယူ ကုန်၍ မိမိတို့၏နေရာသို့ဝင်၍ နေကုန်၏။ တနေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် ကောင်းကင်သို့ကြည့်၍ လ, ကိုမြင်၍ နက်ဖြန် ဥပုသ်နေ့ဟုသိ၍ သုံးယောက်ကုန်သော အဆွေ ခင်ပွန်းတို့ကို နက်ဖြန် ဥပုသ်နေ့တည်း သုံးယောက်ကုန်သော သင်တို့သည်လည်း သီလဆောက်တည်၍ ဥပုသ်သုံးခြင်းကို ဖြစ်စေကုန်လော့၊ သီလ၌ တည်၍ လှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးကြီး၏။ ထို့ကြောင့် ရောက်လာကုန်သော အလှူခံတို့အား သင်တို့သည် စားအပ်သော အာဟာ ရမှ အလှူကိုလှူ၍ စားကြကုန်လောဟု ဆို၏။ ထိုသုံးယောက်ကုန်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် ကောင်းပြီဟု ဝန် ခံ၍ မိမိ မိမိ၏နေရာ အရပ်တို့၌ နေကုန်၏။
နောက်တနေ့၌ ထိုအဆွေခင်ပွန်းတို့တွင် ဖျံသည် စောစောကလျှင် အစာရှာအံ့ဟု ထွက်၍ ဂင်္ဂါနားသို့သွား၏။ ထိုအခါ တယောက်သော တံငါသည်သည် ငါးကြင်း ခုနစ်ကောင်တို့ကို ဆယ်၍ နွယ်ဖြင့်သီ၍ ဂင်္ဂါကမ်းနား၌ သဲကိုယက်၍ သဲဖုံးလွှမ်း၍ တဘန်ငါးတို့ကို ဖမ်းအံ့သောငှါ ဂင်္ဂါအကြေသို့ သွား၏။ ဖျံသည် ငါးအနံ့နံ၍ သဲကိုယက်၍ ငါးကိုမြင်၍ ထုတ်၍ ထိုငါးတို့၏ အရှင်သည် ရှိသလောဟု သုံးကြိမ် အသံပြု၍ အရှင်ကို မမြင်လတ်သော် နွယ်ကိုကိုက်၍ မိမိနေရာ ချူံ၌ထား၍ မွန်းမတည့်မီ အချိန်၌သာလျှင် စားအံ့ဟု မိမိသီလကို ဆင်ခြင်လျက် ဝပ်၏။ မြေခွေးသည်လည်း နေရာအရပ်မှထွက်၍ အစာရှာလတ်သော် တယောက်သော လယ်စောင့်၏ တဲငယ်၌ တံစို့ဖြင့် သီအပ်သော အမဲတံစို့နှစ်ခု, ဖွတ်ကင်တစ်ခု, နို့ဓမ်းအိုးတစ်ခုကို မြင်၍ ထိုဝတ္ထုတို့၏ အရှင်သည် ရှိသလောဟု သုံးကြိမ်အသံပြု၍ အရှင်ကိုမမြင်၍ နို့ဓမ်းအိုး၌ ဖွဲ့သောကြိုးကို လည်၌သွင်း၍ အမဲတံစို့ နှစ်ခု, ဖွတ်ကင်ကို နှုတ်သီးဖြင့်ကိုက်လျက် ဆောင်ခဲ့၍ မိမိနေရာချုံ၌သာလျှင်ထား၍ မမါန်းမတည့်မီ အချိန်၌ စားအံ့ဟု မိမိသီလကို ဆင်ခြင်လျက် ဝပ်၏။ မျောက်သည်လည်း နေရာမှထွက်၍ တောအုပ်သို့ဝင်၍ သရက်သီးခိုင်ကိုယူ၍ မိမိနေရာ၌ထား၍ မါန်းမတည့်မီ အချိန်၌သာလျှင် စားအံ့ဟု မိမိသီလကို ဆင်ခြင်လျက်ဝပ်၏။
ဘုရားလောင်းသည်ကား အချိန်၌သာလျင် နေရာမှထွက်၍ နေဇာမြက်ကိုစားအံ့ဟု မိမိနေ ရာ ချူံ၌သာလျှင် ဝပ်၍ မိမိသီလကို ဆင်ခြင်လျက် ငါ့အထံသို့ လာကုန်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မြက်ကို လှူခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းကုန်၊ နှမ်း ဆန် အစရှိသည်တို့သည်လည်း ငါ့အား မရှိကုန်၊ ငါ့အထံသို့ အလှူခံသည် အကယ်၍ လာငြားအံ့၊ ကိုယ့်အသားကို လှူအံ့ ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်း၏ သီလ တန်ခိုးအားဖြင့် သိကြားမင်း၏ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ ကျောက်နေရာသည် ပူသောအခြင်းအရာကို ပြ၏။ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကိုမြင်၍ ယုန်မင်းကို စုံစမ်းအံ့ဟု ရှေးဦးစွာ ဖျံ၏နေရာသို့ သွား၍ ပုဏ္ဏားအသွင်ဖြင့် ရပ်၏။ ပုဏ္ဏား အဘယ်အကျိုးငှာ ရပ်သနည်းဟု မေးလတ်သော် ပညာရှိ တစုံတခုသော အာဟာရကို ရသော် ဥပုသ်ဆောက်တည်၍ နေအံ့ဟု ရပ်၏ဟူ၍ ဆို၏။ ဖျံသည် ကောင်းပြီ၊ သင့်အား အာဟာရကိုပေးအံ့ဟု သိကြားမင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ဣဒံ ဗြာဟ္မဏ မေ အတ္ထိ၊ ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၁။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ့အား။ ဥဒကာ၊ ရေမှ။ ထလံ၊ ကြည်းကုန်းသို့။ ဥဗ္ဘတာ၊ တံငါသည် ဆယ်တင်အပ်ကုန်သော။ သတ္တ၊ ခုနစ်ကောင်ကုန်သော။ ရောဟိတာ မစ္ဆာ၊ ငါးကြင်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ဤဥစ္စာကို။ ဘုတွာ၊ စား၍။ ဝနေ၊ တော၌။ ဝသ၊ နေလော့။
ပုဏ္ဏားသည် ရှိစေဦး စောသေး၏ နောက်မှ သိရအံ့ဟု ဆို၍ မြေခွေး၏ အထံသို့ သွား၏။ မြေခွေးသည်လည်း အဘယ်အကျိုးငှာ ရပ်သနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ထိုရှေးအတူသာလျှင် ဆို၏။ မြေခွေးသည် ကောင်းပြီး လှူအံ့ဟု ထို သိကြားနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
မံသသူလာ စ ဒွေ ဂေါဓာ၊ ဧကဉ္စ ဒဓိဝါရကံ။
ဣဒံ ဗြာဟ္မဏ မေ အတ္ထိ၊ ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဒုဿ၊ ဤအမည်ရှိသော။ ခေတ္တပါလဿ၊ လယ်စောင့်၏။ ရတ္တိဘတ္တံ၊ ညဉ့်စာကို။ မေ၊ ငါသည်။ အပါဘတံ၊ ဆောင်ခဲ့အပ်၏။ ဒွေ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ မံသသူလာ စ၊ အမဲတံစို့တို့၎င်း။ ဂေါဓာ စ၊ ဖွတ်ကင်တို့၎င်း။ ဧကံ၊ တခုသော။ ဒဓိဝါရကဉ္စ၊ နို့ဓမ်းအိုး၎င်း။ ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတံ၊ ထိုဥစ္စာကို။ ဘုတွာ၊ စား၍။ ဝနေ၊ တော၌။ ဝသ၊ နေလော့။
ပုဏ္ဏားသည် ရှိစေဦး၊ စောသေး၏ နောက်မှ သိရအံ့ဟု ဆို၍ မျောက်၏အထံသို့ သွား၏။ မျောက်သည်လည်း အဘယ်အကျိုးငှာ ရပ်လာသနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ထိုရှေးအတူသာလျှင် ဆို၏။ မျောက်သည် ကောင်းပြီ လှူအံ့ဟု သိကြားမင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ဣဒံ ဗြာဟ္မဏ မေ အတ္ထိ၊ ဧတံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ့အား။ အမ္ပပက္ကံ၊ သရက်သီးမှည့်၎င်း။ သီတံ၊ အေးသော။ ဒကံ-ဥဒကံ၊ ဂင်္ဂါရေ၎င်း။ မနောရမာ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော။ သီတစ္ဆာယာ၊ ချမ်းအေးသော အရိပ်၎င်း။ ဣဒံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသော ဥစ္စာသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတံ၊ ထိုသရက်သီးမှည့် ဂင်္ဂါရေကို။ ဘုတွာ၊ စားသောက်၍။ ဝနေ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ် အရိပ်ရှိသော တော၌။ ဝသ၊ နေလော့။
ပုဏ္ဏားသည် ရှိစေဦး၊ စောသေး၏။ နောက်မှ သိရအံ့ဟု ဆို၍ ယုန်ပညာရှိအထံသို့ သွား၏။ ယုန်သည်လည်း အဘယ်အကျိုးငှာ ရပ်လာသနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ထိုရှေးအတူသာလျှင် ဆို၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ရောက်၍ ပုဏ္ဏား အာဟာရအကျိုးငှါ ငါ့အထံသို့ လာလော သင်သည် ကောင်းသည်ကို ပြုအပ်၏။ ယနေ့ ငါသည် မလှူဘူးသော အလှူကို လှူအံ့၊ သင်သည်ကား သီလရှိ၏။ ပါဏာတိပါတကို မပြုလတ္တံ့၊ ပုဏ္ဏား သွားချေ၊ အထူးထူးသော ထင်းတို့ကို စု၍ မီးကျီးပြု၍ ငါ့အား ကြားလော့၊ ငါသည် ကိုယ်ကိုစွန့်၍ မီး ကျီးစု၌ ဆင်းအံ့၊ ငါ၏ကိုယ်သည် ကျက်လတ်သော် သင်သည် အသားကို စား၍ ရဟန်းတရားကို ကျင့်လောဟု သိကြားနှင့်တကွ စကား ပြောလိုရကား-
ဣမိနာ အဂ္ဂိနာ ပက္ကံ၊ မမံ ဘုတွာ ဝနေ ဝသ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ သသဿ၊ ယုန်အား။ တိလာ၊ နှမ်းတို့သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ မုဂ္ဂါ၊ ပဲ နောက်တို့သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ တဏ္ဍုလာ၊ ဆန်တို့သည်။ နပိ အတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ ဣမိနာ အဂ္ဂိနာ၊ ဤမီးဖြင့်။ ပက္ကံ၊ ကျက်သော။ မမံ၊ ငါ့ကို။ ဘုတွာ၊ စား၍။ ဝနေ၊ တော၌။ ဝသ၊ နေလော့။
သိကြားမင်းသည် ယုန်၏စကားကို ကြား၍ မိမိအာနုဘော်ဖြင့် မီးကျီးစုကို ဘန်ဆင်း၍ ဘုရားလောင်းအား ကြား၏။ ဘုရားလောင်းယုန်သည် နေဇာမြက်အိပ်ရာမှထ၍ မီးကျီးစုသွား၍ အမွေးကြားတို့၌ ပိုးငယ်တို့သည် ရှိကုန်ငြားအံ့၊ ထိုပိုးငယ်တို့သည် မသေစေကုန်သတည်းဟု သုံးကြိမ် ကိုယ်ကိုခါ၍ အလုံးစုံသောကိုယ်ကို အလှူ၌ ဦးတည်ထား၍ ခုန်လျက် ကြာကန်၌ ဟင်္သာမင်း ကျသကဲ့သို့ ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မီးကျီးစု၌ ကျ၏။ ထိုမီးသည်ကား ဘုရားလောင်း၏ ကိုယ်၌ အမွေးတွင်းကိုမျှလည်း ပူစေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ဘုရားလောင်းသည် ဆီးနှင်းတိုက်သို့ ဝင်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ သိကြားမင်းကိုခေါ်၍ ပုဏ္ဏား သင်ပြုသောမီးသည် အလွန်အေး၏။ ငါ၏ကိုယ်၌ အမွှေးတွင်းကိုမျှလည်း ပူစေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ ဤသို့ ဖြစ်ခြင်းသည်ကား အကြောင်း အသို့နည်းဟု မေး၏။ ယုန်ပညာရှိ ငါကား ပုဏ္ဏား မဟုတ်၊ သိကြားတည်း၊ ငါသည် သင့်အား စုံစမ်းအံ့သောငှါ လာ၏ ဟု ဆို၏။ သိကြား သင့်ကိုထားဘိဦး၊ အလုံးစုံသော လောကသည်လည်း ငါ့ကို အလှူဖြင့် စုံစမ်းငြားအံ့၊ ငါ၏ မလှူလိုသောအဖြစ်ကို မမြင်ရာသလျှင်ကတည်းဟု ဘုရားလောင်းသည် ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ ရဲရင့်သော စကားကို ဆို၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို သိကြားမင်းသည် ယုန်ပညာရှိ သင်၏ကျေးဇူးဂုဏ်သည် ကမ္ဘာပတ် လုံး ထင်ရှားသည် ဖြစ်စေဟု တောင်ကိုညှစ်၍ တောင်ဆီကိုယူ၍ လဝန်း၌ ယုန်ရုပ်အမှတ်ကိုရေး၍ ဘုရားလောင်းကို ဆောင်၍ ထိုတောအုပ် ထိုချုံ ထိုနေဇာမြက်အပြင်၌ အိပ်စေ၍ မိမိနေရာသို့သာလျှင် သွား၏။ လေးဦးသော ပညာရှိတို့သည်လည်း ညီညွတ်စွာ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကုန်လျက် သီလကိုဖြည့်၍ အလှူကိုပေး၍ ဥပုသ်သုံး၍ ကံအား လျော်စွာ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီး၍လျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ခပ်သိမ်းသော ပရိက္ခရာကို လှူသော သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော် မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဖျံ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလ္လာန်သည် ထိုအခါ မြေခွေး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မျောက် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ယုန်ပညာရှိ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
ဒါနအခင်း၊ ပေးလှူခြင်း၊ ယုန်မင်းဥပမာ
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သသပဏ္ဍိတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၇။ မတရောဒနဇာတ်
လောကဓံ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မတံ မတံ ဧဝ ရောဒထအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမတရောဒနဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီ တင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော သာဝတ္ထိပြည် ၌နေသော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုသူကြွယ်၏ အစ်တို့သည် သေလွန်သတတ်။ ထိုသူကြွယ်သည် အစ်ကိုလွန်သဖြင့် သောကနှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ ရေမချိုး၊ ထမင်းမစား၊ နံ့သာမလိမ်း၊ စောစောကသာလျှင် သုသာန်သို့ သွား၍ သောကနှိပ်စက်လျှက် ငို၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မိုးသောက်ထ၍ လောကကို ကြည့်လတ်သည်ရှိသော် ထိုသူကြွယ်၏ သောတာပတ္တိဖိုလ်၏ ဥပနိဿယကို မြင်တော်မူ၍ ဤသူကြွယ်အား လွန်လေပြီးသောအကြောင်းကို ဆောင်ပြီးလျှင် သောကိုငြိမ်းစေ၍ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ပေးအံ့သောငှါ ငါမှတပါး စွမ်းနိုင်သောသူမည်သည် မရှိ၊ ငါသည် ဤသူကြွယ်၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်ခြင်းငှါ သင့်၏ဟုကြံတော်မူ၍ နက်ဖြန် ဆွမ်းဘုဉ်းပေး ပြီးသည်ရှိသော် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့တော်မူ၍ နောက် လိုက် ရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်၏ အိမ်တံခါးသို့ ကြွတော်မူ၍ ဘုရားကြွတော်မူလာ၏ဟု ကြား၍ နေရာကို ခင်းစေပြီးလျှင် အိမ်သို့ဝင်တော်မူပါကုန်လောဟု သူကြွယ် လျောက်အပ်သည်ရှိသော် ဝင်တော်မူ၍ ခင်းအပ်သော နေရာ၌ နေတော်မူ၏။ သူကြွယ်သည်လည်း လာလတ်၍ ဘုရားကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ ထိုအခါ ထိုသူကြွယ်ကို သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သူကြွယ် စိုးရိမ်သလောဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်အဈကို သေသောအခါမှစ၍ စိုးရိမ်၏ဟု လျှောက်၏။ ဒါယကာ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့သည် အမြဲမရှိကုန်၊ ပျက်စီးအပ်သည်၏ အဖြစ်နှင့်ယှဉ်သော သင်္ခါရတရားသည် ပျက်စီးတတ်၏။ ထိုသင်္ခါရတရား၏ ပျက်စီးခြင်း၌ မစိုးရိမ်အပ်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း အစ်ကို သေသည်ရှိသော် ပျက်စီးအပ်သည်၏ အဖြစ်နှင့်ယှဉ်သော သင်္ခါရတရားသည် ပျက်စီးတတ်၏ဟု မစိုးရိမ်ကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုဒါယကာသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော သူဌေးမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် မိဘတို့သည် သေလွန်၏။ မိဘတို့သည် သေလွန်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်း၏ အစ်တို့သည် ဥစ္စာကိုစီရင်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အစ်ကိုကိုမှီ၍ အသက်မွေး၏။ ဘုရားလောင်း၏ အစ်တို့သည် နောက်အခါ နာ၍ သေလွန်၏။ အဆွေအမျိုး အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ လက်တို့ကိုမြှောက်ခါငိုကြွေးကြကုန်၏။ တယောက်သော သူသည်လည်း မိမိသဘောအားဖြင့် တည်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်၊ ဘုရားလောင်းသည်ကား မငိုကြွေး။ လူတို့သည် အချင်းတို့ ကြည့်ကြကုန်လော့၊ အစ် ကိုသေလတ်သော် ဤသူအား မျက်နှာတွန့်ခြင်းသည်လည်း မရှိ၊ အလွန်လျှင် နှလုံးခိုင်မာ၏။ နှစ်စုသော ဥစ္စာတို့ကို ငါသာလျှင် ခံစားရအံ့ဟု အစ်တို့၏ သေခြင်းကို အလိုရှိယောင်တကားဟု ဘုရားလောင်းကို ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏။ ဆွေမျိုးတို့သည်လည်း သင်သည် အစ်ကိုသေသော် အဘယ်ကြောင့် မငိုသနည်းဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုသူတို့၏ စကားကိုကြား၍ သင်တို့သည် အလွန်မိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ရှစ်ပါးသော လောကဓံတရားကို မသိကုန်၍ အစ်ကိုသေလတ်သော် ငိုကြွေးကြကုန်၏။ ငါသည်လည်း သေရအံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် မငို၊ သင်တို့သည်လည်း သေရကုန်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါတို့သည်လည်း သေရကုန်လတ္တံ့ဟု နှလုံးသွင်းကုန်၍ မငိုကြကုန်လင့်၊ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖြစ်၍ ချုပ်တတ်ကုန်၏။ ထိုသဘောဖြင့် တည်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော တပါးသော သင်္ခါရသည်လည်း မရှိ၊ အလွန်မိုက်ကုန်သော သင်တို့သည် မသိအပ်သော သဘော ရှိသဖြင့် လောကဓံတရား ရှစ်ပါးတို့ကို မသိကုန်၍ ငိုကုန်သော် ငါသည် အဘယ်အကျိုးငှါ ငိုရအံ့နည်းဟု ဆို၍-
န ဟိ တံ ရောဒထ ယော မရိဿတိ။
သဗ္ဗေပိ သရီရဓာရိနော၊
အနုပုဗ္ဗေန ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ။
ပက္ခိဂဏာ ဥရဂါစ ဘောဂိနော။
သမှိ သရီရေ အနိဿရာ၊
ရမမာနာဝ ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ။
သုခဒုက္ခံ မနုဇေသွ ပေက္ခိယ။
ကန္ဒိတရုဒိတံ နိရတ္ထကံ၊
ကိံ ဝေါ သောကဂဏာ ဘိကီရရေ။
ဗာလာ သူရာ အယောဂိနော။
ဓီရံ မညန္တိ ဗာလောတိ၊
ယေ ဓမ္မဿ အကောဝိဒါ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၅။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ မတံ မတံဧဝ၊ သေတိုင်း သေတိုင်းသော သူကိုလျှင်။ ရောဒထ၊ ငိုကြကုန်၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ မရိဿတိ၊ သေလတ္တံ့။ တံ၊ ထိုသေလတ္တံ့သောသူကို။ န ဟိ ရောဒထ၊ မငိုကြကုန်လင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သရီရဓာရိနော၊ ကိုယ်ကိုဆောင်ကုန်သော သူတို့သည်။ အနုပုဗ္ဗေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ရကုန်၏။
၆၆။ ဘောဂိနော၊ စည်းစိမ်နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ ဒေဝါ စ၊ နတ်တို့သည်၎င်း။ မနုဿာ စ၊ လူတို့ သည်၎င်း။ စတုပ္ပဒါ စ၊ သားတို့သည်၎င်း။ ပက္ခိဂဏာ စ၊ ငှက်အပေါင်းတို့သည်၎င်း။ ဥရဂါ စ၊ မြွေနဂါးတို့သည်၎င်း။ သမှိ သရီရေ၊ မိမိ ကိုယ်၌။ အနိဿရာ၊ အစိုးမရကုန်သည်ဖြစ်၍။ ရမမာနာဝ၊ ဖြစ်ရာအရပ်၌ မွေ့လျော်ကုန်၍သာလျှင်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ရကုန်၏။
၆၇။ မနုဇေသု၊ လူတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စလိတံ၊ လှုပ်ထသော။ အသဏ္ဌိတံ၊ မတည်သော သဘောရှိထသော။ သုခဒုက္ခံ၊ ချမ်းသာဆင်းရဲကို။ အပေက္ခိယ၊ ကြည့်၍။ ကန္ဒိတရုဒိတံ၊ ငိုခြင်း မျက်ရည်ယိုခြင်းသည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိ။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဝေါ၊ သင်တို့အား။ သောကဂဏာ၊ စိုးရိမ်ခြင်းအပေါင်းတို့သည်။ အဘိကီရရေ၊ နှိပ် စက်ကုန်ဘိသနည်း။
၆၈။ ဓုတ္တာ စ၊ မိန်းမ ကြွေအန်ကြူးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်ထသော။ သောဏ္ဍာ စ၊ သောက်ကြူး, စားကြူးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်ထသော။ အကတာ၊ အကျင့်ကို မကျင့်ကုန်ထသော။ သူရာ၊ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းတို့၌ ရဲရင့်ကုန်ထသော။ အယောဂိနော၊ အားထုတ်သင့်သော သုစရိုက်တို့၌ အားထုတ်ခြင်း ကင်းကုန်ထသော။ ဓမ္မဿ၊ ရှစ်ပါး အပြားရှိသော လောကဓံတရား ၌။ အကောဝိဒါ၊ မလိမ္မာကုန်ထသော။ ယေ ဗာလာ၊ အကြင်သူမိုက်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ ဗာလာ၊ ထိုသူမိုက်တို့သည်။ ဓီရံ၊ ဆွေ မျိုးတို့၏ သေခြင်း အစရှိသည်တို့၌ မငိုကြွေးသော ငါကဲ့သို့သော ပညာရှိကို။ ဗာလောတိ၊ သူမိုက်ဟူ၍။ မညန္တိ၊ အောက်မေ့ကုန်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသူတို့အား တရားဟော၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော ထိုသူတို့ကိုလည်း သောကကင်းအောင် ပြု၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည် ၏အဆုံး၌ သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ လူများအား တရား ဟော၍ သောကမရှိအောင်ပြုသော ပညာ ရှိ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပျက်စီးတတ်လှ၊ သင်္ခါရ၊ မုချပျက်စီးမည်
ခုနစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မတရောဒနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၈။ ကဏဝေရဇာတ်
ကုလားဇလပ်ပန်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ယံတံ ဝသန္တ သမယေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကဏဝေရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် မဟောင်း ဖြားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် အဋ္ဌကနိပါတ်၊ ဣန္ဒြိယဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့) သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း သင်သည် ရှေး၌လည်း ထိုမိန်းမကို အမှီပြု၍ သန်လျက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ခြင်းကို ခံရဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာသိရွာဝယ် တဦးသော သူကြွယ်၏အိမ်၌ စောရနက္ခတ်ဖြင့်ဖွား၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ခိုးသူတို့၏ အမှုကိုပြုလျက် အသက်မွေး၍ လောက၌ ထင်ရှား၏။ ရဲ ရင့်၏။ ဆင်ပြောင်အားကို ဆောင်၏။ တစုံတယောက်သောသူသည် ဖမ်းအံ့သောငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ထိုဘုရားလောင်းသည် တနေ့သ၌ တဦးသော သူဌေးအိမ်ဝယ် အစပ်ကိုဖြတ်၍ များစွာသော ဥစ္စာကို ခိုး၏။ မြို့သူတို့သည် မင်းအထံသို့ ဆည်း ကပ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး တယောက်သော ခိုးသူကြီးသည် မြို့ကိုလုယက်၏။ ထိုခိုးသူကြီးကို ဖမ်းစေလော့ဟု လျောက်ကုန်၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည် ထိုခိုးသူကြီးကို ဖမ်းစိမ့်သောငှါ မြို့စောင့်ကို စေ၏။ မြို့စောင့်သည် ညဉ့်အခါ ထိုထိုအရပ်၌ အစုဖွဲ့သဖြင့် လူတို့ကိုထား၍ ထိုခိုးသူကြီးကို ဥစ္စာနှင့်တကွ ဖမ်းစေ၍ မင်းအား လျောက်၏။ မင်းသည် ခိုးသူကြီး၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်လော့ဟု မြို့စောင့်ကို စေ၏။ မြို့စောင့်သည် ခိုးသူကြီးကို မြဲစွာ လက် ပြန် နှောင်ဖွဲ့စေ၍ ခိုးသူကြီး၏လည်၌ နီစွာသော ကုလားဇလပ်ပန်းကို ဆွဲပြီးလျှင် ဦးခေါင်း၌ အုတ်မှုန့်ကိုကြဲ၍ ခရီးလေးဆုံတိုင်း ခရီးလေးဆုံတိုင်း ကြိမ်လုံးဖြင့် ရိုက်၍ ကြမ်း သော အသံရှိသောစည်ဖြင့် သတ်ရာသုသာန်သို့ ဆောင်၏။ ဤမြို့၌ ခိုးတတ်သော ခိုးသူကို ဖမ်းမိပြီဟု မြို့အလုံး ချောက်ချား၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ တထောင်သောဥစ္စာကို ယူသော သာမာမည်သော ပြည့်တန်ဆာမသည် ရှိ၏။ မင်းနှင့် အကျွမ်းဝင်၏။ ကျွန်မငါးရာ အခြံအရံရှိ၏။ ထိုပြည့်တန် ဆာမသည် ပြာသာဒ်အပြင်၌ လေသာပြတင်းကို ဘွင့်လှစ်၍ ရပ်လျက် ဆောင်ယူသွားသော ထိုခိုးသူကြီးကိုမြင်၏။ ထိုခိုးသူကြီးသည် အလွန်အဆင်းလှ၏။ ကြည်ညိုဘွယ်ရှိ၏။ အလွန်လျှင် မြတ်သော တင့်တယ်ခြင်းသို့ရောက်၏။ နတ်၏အဆင်းကဲ့သို့ ခပ်သိမ်းသော သူတို့အား အလွန်အမြတ်အားဖြင့် ထင်၏။ သာမာသည် ထိုခိုးသူကြီးကို မြင်၍လျှင် တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အဘယ်မည်သော ဥပါယ်အားဖြင့် ဤယောက်ျားကို ငါ၏ လင် ပြုရအံ့နည်းဟု တောင့်တအပ်သည် ရှိသော် တခုသော ဥပါယ်သည်ရှိ၏ဟု မိမိ၏ အကျိုး စီးပွားကို ဆောင်ရွက်သော တယောက်သော မိန်းမ၏လက်၌ အသပြာတထောင်ကို ပေး၍ မြို့စောင့် ဤခိုးသူသည် သာမာ၏မောင်တည်း။ သာမာကိုထား၍ ထိုခိုးသူအား တပါးသော ကိုး ကွယ်ရာသည် မရှိ၊ သင်တို့သည် ဤအသပြာတထောင်ကို ယူ၍ ထိုခိုးသူကို လွှတ်ပါကုန်လော့ဟု စေ၏။ ထိုမိန်းမသည် သွား၍ သာမာဆိုတိုင်း ပြု၏။ မြို့စောင့်သည် ဤခိုးသူကား မြို့၌ ထင်ရှားသော ခိုးသူတည်း၊ ထိုခိုးသူကို လွှတ်အံ့သောငှါ မတတ်ကောင်း၊ တပါးသော လူကိုရမူကား ဤခိုးသူကို ဖုံးလွှမ်းသော ယာဉ်၌စီးစေ၍ လွှတ်ခြင်းငှါ တတ်ကောင်း ၏ဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမသည် သွား၍ သာမာအား ကြား၏။
ထိုအခါ တယောက်သောသူဌေးသားသည် သာမာ၌ တပ် စွန်းသောစိတ်ရှိ၍ နေ့တိုင်း တထောင်သော ဥစ္စာကိုပေး၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ထိုနေ့၌လည်း နေဝင်သောအခါ တထောင်သော ဥစ္စာကိုယူ၍ သာမာ၏အိမ်သို့ သွား၏။ သာမာသည် အသပြာတထောင်ကို ယူ၍ ပေါင်ပေါ်၌ထား၍ ငိုလျက်နေ၏။ အဘယ်အမှုနည်းဟု မေး သည်ရှိသော် အရှင်ဤခိုးသူသည် ငါ့မောင်တည်း၊ ငါသည် နိမ့်သောအမှုကို ပြု၏ဟု ငါအထံသို့ မလာ၊ မြို့စောင့်အား စေသော် တထောင်သော ဥစ္စာကိုရမှ လွှတ်အံ့ဟု မှာလိုက်၏။ ယခု ဤတထောင်သော ဥစ္စာကိုယူ၍ မြို့စောင့်၏ အထံသို့ သွားမည့်သူကို မရဟုဆို၏။ ထိုသူဌေးသားသည် သာမာ၌ တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိသည် ၏အဖြစ်ကြောင့် ငါသွားအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင်ဆောင်ခဲ့သော ဥစ္စာကိုလျှင် ယူ၍ သွားလော့ဟု ဆို၏။ သူဌေးသားသည် ထိုဥစ္စာကို ယူ၍ မြို့စောင့်၏အိမ်သို့ သွား၏။ မြို့စောင့်သည် သူဌေးသားကို ဖုံးကွယ်ရာအရပ်၌ထား၍ ခိုးသူကို ဖုံးလွှမ်းသောယာဉ်၌ စီးစေ၍ သာမာ၏အထံသို့ ပို့စေ၍ ဤခိုးသူသည် တိုင်းပြည်၌ ထင်ရှားသော ခိုးသူတည်း၊ မှောင်မိုက်စေဦး၊ မှောင်မိုက်၍ လူတို့စကားပြော ဆိတ်သောအခါမှ သတ်အံ့ဟု ယိုးမယ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ တခဏမျှကို လွန်စေ၍ လူတို့သည် စကားပြောဆိတ်ကုန်လတ်သော် သူဌေးသားကို များစွာသော အစောင့်အရှောက်ဖြင့် သုသာန်သို့ ဆောင်ပြီးလျှင် သန်လျက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကိုဖြတ်၍ ကိုယ်ကို တံကျင်ဖြင့်လျှို၍ မြို့သို့ ဝင်၏။
ထိုအခါမှစ၍ သာမာသည် သူတပါးတို့၏ လက်မှ တစုံတခုကိုမယူ၊ ထိုခိုးသူနှင့်လျှင်တကွ မွေ့လျော်လျှက် နေ၏။ ခိုးသူကြီးသည် ဤသာမာကား တပါးယောက်ျား၌ တပ်စွန်းပြန်သည်ရှိသော် ငါ့ကိုလည်း သတ်စေ၍ ထိုတပ်စွန်းသောသူနှင့် မွေ့လျော်ပြန်လတ္တံ့၊ ဤသာမာသည် စင် စစ် အဆွေခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်၏။ ငါသည် သာမာ၏အထံ၌ မနေမူ၍ လျင်မြန်စွာ ပြေးခြင်းငှါ သင့်၏။ ပြေးသည်ရှိသော်ကား လက်ချည်း သက်သက် မသွားမူ၍ သာမာ၌ ဆင်ယင်သော တန်ဆာကို ယူ၍သွားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ တနေ့သ၌ သာမာကို နှမ ငါသည် ဆောင်း၌ လှောင်ထားအပ်သော ကြက်ကဲ့သို့ အမြဲ အိမ်၌လျှင် နေ ရ၏။ တနေ့တရက် ဥယျာဉ်ကစားလို၏ဟု ဆို၏။ သာမာသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ခဲဘွယ်ဘောဇဉ် အစရှိသော အလုံးစုံသော အဆောက် အဦကို စီရင်၍ ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာဖြင့် တန်ဆာဆင်ယင်လျက် ခိုးသူကြီးနှင့်အတူ ဖုံး လွှမ်းသောယာဉ်၌စီး၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၏။ ခိုးသူကြီးသည် ဥယျာဉ်၌ သာမာနှင့်တကွ ကစားလျက် ယခု ငါ့အား ပြေးခြင်းငှာ သင့်၏ဟု သာမာနှင့်တကွ ကိလေသာနှင့် ယှဉ်သော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်လိုဘိသကဲ့သို့ တခုသော ကုလားဇလပ်သို့ ဝင်၍ သာမာကို လည်၌ဘက်သကဲ့သို့ နှိပ်၍ မိန်းမောအောင်ပြု၍ ပုတ်ခတ်၍ ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ကို ချွတ်ယူ၍ သာမာ၏ အပေါ်ရုံအဝတ်ဖြင့် ဖွဲ့၍ အထုပ်ကို ပခုံး၌ ထမ်း၍ ဥယျာဉ်စည်းကို ခုန်လွှား၍ ပြေး၏။
သာမာသည်လည်း သတိသညာ ရလတ်သော် ထ၍ အလုပ်အကျွေးတို့၏ အထံသို့သွား၍ အရှင့်သားကား အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ အရှင်အကျွန်ုပ်တို့ မသိကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ ငါ့ကို သေပြီဟူသော အမှတ်ဖြင့် ကြောက်၍ ပြေးသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု နှလုံးမသာယာသည်ဖြစ်၍ ထိုဥယျာဉ်မှသာလျှင် အိမ်သို့သွား၍ ငါ၏ ချစ်စွာသောလင်ကို မမြင်ရသော ကာလမှစ၍လျှင် တန်ဆာဆင်အပ်သော အိပ်ရာ၌ ငါမအိပ်ဟု မြေ၌အိပ်၏။ ထိုအခါမှစ၍ နှစ်သက်ဘွယ်ရှိသောအဝတ်ကို မဝတ်၊ နှစ်သက်ဘွယ်သောထမင်းကို မစား၊ နံ့သာပန်းအစရှိသည်ကို မမှီဝဲ၊ တစုံတခုသော ဥပါယ်ဖြင့် အရှင့်သားကို ရှာ၍ခေါ်စေအံ့ဟု ကချေသည်တို့ကို ခေါ်စေ၍ တထောင်သော ဥစ္စာကိုပေး၏။ ရှင်မ အသို့ပြုရကုန်အံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် သင်တို့အား မရောက်သော အရပ်မည်သည် မရှိ၊ သင်တို့သည် ရွာနိဂုံး မင်းနေပြည်တို့သို့ လှည့်လည်ကုန်လျက် ပွဲသဘင်ပြု၍ သဘင်အလယ်၌ ရှေးဦးစွာလျှင် ဤသီချင်းကို သီကြကုန်လော့ဟု ကချေသည်တို့ကို သင်လျက် ရှေးဦးစွာသော ဂါထာကိုဆို၍ သင်တို့သည် ဤသီချင်းကို သီသည်ရှိသော် အရှင့် သားသည် ထိုပရိသတ်အတွင်း၌ အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ သင်တို့နှင့်အတူ စကားပြောဆိုလတ္တံ့၊ ထိုအခါ အရှင့်သားအား ငါ၏ရောဂါကင်းသော အဖြစ်ကိုဆို၍ အရှင့်သားကိုခေါ်၍ လာကြကုန်လော့၊ အကယ်၍ မလိုက်လာအံ့၊ သတင်းစကား မှာထားလိုက်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ ရိက္ခာပေး၍ ကချေသည်တို့ကို လွှတ်လိုက်၏။ ကချေသည်တို့သည် ဗာရာဏသီမှ ထွက်၍ ထိုထိုအရပ်၌ ပွဲသဘင်ပြုကုန်လျက် ပစ္စန္တရစ်သို့ သွားကုန်၏။ ခိုးသူကြီးသည်လည်း ပြေး၍ ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာ၌ နေ၏။ ထိုကချေသည်တို့သည် ထိုအရပ်၌ ပွဲသဘင်ပြုလျက်-
သာမံ ဗာဟာယ ပီဠေသိ၊ သာ တံ အာရောဂျမဗြဝိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော သီချင်းကိုလျှင် သီကုန်၏။
၆၉။ ယံ တံ ဝသန္တသမယေ၊ အကြင်ဝသန္တအခါ၌။ ဘာဏုသု၊ နီသော အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ကဏဝေရေသု၊ ကုလားဇလပ်ပန်းတို့၌။ သာမံ၊ သာမာကို။ ဗာဟာယ၊ မောင်းဖြင့်။ ပီဠေသိ၊ နှိပ်၏။ သာ၊ ထိုသာမာသည်။ တံ၊ ထိုအရှင့်သားကို။ အာရောဂျံ၊ အနာကင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ အဗြဝိ၊ ကြား၏။
ခိုးသူကြီးသည် ထိုစကားကို ကြား၍ ကချေ သည်သို့ ကပ်၍ သင်သည် သာမာကား ရှင်သေး ၏ဟု ဆို၏။ ငါမယုံဟု ကချေသည်နှင့် စကား ပြောလိုရကား-
ပဗ္ဗတဉ္စေ ဝဟေ ဝါတော၊ သဗ္ဗမ္ပိ ပထဝိံ ဝဟေ။
ယတ္ထ သာမာ ကာလကတာ၊ သာမံ အာရောဂျမဗြဝိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၀။ အမ္ဘော နဋ၊ အို ကချေသည်။ ယတ္ထ သာမာ-ယာ နာမ သာမာ၊ အကြင်သာမာ အမည်ရှိသော မိန်းမသည်။ ကာလကတာ၊ သေ၏။ သာ၊ ထိုသာမာသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ အာရောဂျံ၊ အနာကင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ အဗြဝိ၊ ကြား၏။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ န သဒ္ဓေယျံ ကိရ၊ မယုံကြည်အပ်သော စကား ဖြစ်သတတ်။ ယံ ဝါတော၊ အကြင်လေသည်။ ပဗ္ဗတံ၊ တောင်ကို။ ဝဟေ၊ ဆောင်ရာ၏။ သော ဝါတော၊ ထိုလေသည်။ ပဗ္ဗတဉ္စဝ၊ တောင်ကို၎င်း။ သဗ္ဗမ္ပိ ပထဝိံ၊ အလုံးစုံသောမြေကို၎င်း။ စေ ဝဟေ၊ အကယ်၍ ဆောင်ရာ၏။ ဧတံ ဝစနံ ယထာ၊ ဤစကားကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ န သဒ္ဓေယျံ ကိရ၊ မယုံကြည်အပ်သော စကားဖြစ်သတတ်။
ခိုးသူကြီး၏ စကားကိုကြား၍ ကချေသည်သည်-
ဧကဘတ္တိကိနီ သာမာ၊ တမေဝ အဘိကင်္ခတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၁။ သာ၊ ထိုသာမာသည်။ န စေဝ ကာလကတာ၊ မသေသာလျှင်ကတည်း။ သာ၊ ထိုသာမာသည်။ အညံ၊ တပါးသော လင်ကို။ န စ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုမရှိ။ သာမာ၊ သာမာသည်။ ဧကဘတ္တိကိနီ၊ တယောက်သောလင်ကို ဝယ်၏။ တမေဝ၊ ထိုဝယ်သောလင်ကိုသာလျှင်။ အဘိကင်္ခတိ၊ အလိုရှိ၏။
ခိုးသူကြီးသည် ထိုစကားကိုကြား၍ သာမာသည် ရှင်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ၊ သေသည်မူလည်းဖြစ်စေ သာမာဖြင့် ငါအလိုမရှိဟု ဆို၍-
နိမီနိ သာမာ အဓုဝံ ဓုဝေန။
မယာပိ သာမာ နိမိနေယျ အညံ၊
ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမိဿံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၂။ သာမာ၊ သာမာသည်။ အသန္ထုတံ၊ မပေါင်းဘူးသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ စိရသန္ထုတေန၊ ကြာမြင့်စွာ ပေါင်းဖော်သော သူဌေးသားဖြင့်။ နိမီနိ၊ လဲလှယ်၍ ယူ၏။ အဓုဝံ၊ မမြဲသော ငါ့ကို။ ဓုဝေန၊ မြဲသောလင်ဖြင့်။ နိမီနိ၊ လဲလှယ်၍ ယူ၏။ သာမာ၊ သာမာသည်။ မယာပိ၊ ငါဖြင့်လည်း။ အညံ၊ တပါးသော လင်ကို။ နိမိနေယျ၊ လဲလှယ်၍ ယူရာ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဒူရတရံ၊ အလွန်ဝေးသော အရပ်သို့။ ဂမိဿံ၊ သွားအံ့။
ငါ၏ တပါးသို့ သွားသောအဖြစ်ကို သာမာအား ပြောဆိုကြကုန်ဟု ဆို၍ ထိုကချေသည်တို့၏ မြင်စဉ်လျှင် အလွန်မြဲစွာ ပုဆိုးကိုဝတ်၍ မြန်စွာသော အဟုန်ဖြင့် ပြေး၏။ ကချေသည်တို့သည် သွား၍ ခိုးသူကြီးပြုသော အမူအရာကို ပြောဆိုကုန်၏။ သာမာသည် နှလုံးမသာ၍ မိမိသဘောဖြင့်လျှင် ကာလကိုလွန်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ သူဌေးသား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဤရဟန်း၏ မယားဟောင်းသည် ထိုအခါ သာမာဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ခိုးသူကြီး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမလိုက်စား၊ ကျင့်ဖောက်ပြား၊ မှောက်မှားဒုက္ခတွေ့
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကဏဝေရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၉။ တိတ္တိရဇာတ်
တယ်-ခါ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သုသုခံ ဝတ ဇီဝါမိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤတိတ္တိရဇာတ်ကို ကောသမ္ဗီပြည်ကို အမှီပြု၍ ဆီးတောကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ရာဟုလာမထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက် တိပလ္လတ္ထဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီ) ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ အရှင်ရာဟုလာသည် သိက္ခာကို အလို ရှိ၏။ ကုက္ကုစ္စ ပြုတတ်၏။ ဆုံးမခြင်းငှာ ခံ့၏ဟု စကားကိုဖြစ်စေကုန်၏။ ထိုအရှင်ရာဟုလာမထေရ်၏ ကျေးဇူးစကားကို ဖြစ်စေလတ်သည်ရှိသော် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်း ဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ရာဟုလာသည် ဆုံးမခြင်းငှာ ခံ့သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဆုံးမခြင်းငှါ ခံ့သည်သာ လျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ တောထွက်၍ ဟိမဝန္တာ၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဈာန်ကစားခြင်းကို ကစားလျက် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော တောအုပ်၌နေ၍ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှါ မထင်ရှားသော ပစ္စန္တရစ်ရွာသို့ သွား၏။ ထိုရွာ၌နေသူ လူတို့သည် ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ မထင်ရှားသောတော၌ ကျောင်းဆောက်၍ ပစ္စည်းတို့ဖြင့် လုပ်ကျွေးကုန်လျက် နေစေကုန်၏။ ထိုအခါ ရွာ၌ တယောက်သော ငှက်မုဆိုးသည် တခုသော တိန်ညင်ခါကိုယူ၍ ကောင်းစွာသင်၍ ချိုင့်၌ထား၍ မွေး၏။ ထိုမုဆိုးသည် ထိုခါကို တောသို့ဆောင်၍ ထိုခါ၏ အသံဖြင့် လာတိုင်းကုန်သော ခါတို့ကိုယူ၍ ရောင်း၍ အသက်မွေး၏။ ခါသည် တခုသော ငါ့ကိုမှီ၍ ငါ၏ဆွေမျိုးတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏။ ဤမကောင်းမှုကား ငါ၏ မကောင်း မှုတည်းဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ အသံမပြု၊ ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ထိုအခါ မုဆိုးသည် ခါ, ဆိတ်ဆိတ်နေသည်၏အဖြစ်ကိုသိ၍ ဝါးခြမ်းစိတ်ဖြင့် ခါကို ဦးခေါင်း၌ ရိုက်၏။ ခါသည် ဆင်းရဲနှိပ်စက်ခြင်းကြောင့် အသံ ပြု၏။ ဤသို့ ထိုမုဆိုးသည် ထိုခါကိုမှီ၍ ခါတို့ကိုယူ၍ အသက်မွေး၏။ ထိုအခါ ထိုခါသည် ဤ ငါ၏ အဆွေအမျိုးတို့သည် သေစေကုန်သတည်းဟု ငါ့အား စေတနာသည် မရှိ၊ ငါ့ကိုစွဲ၍ကား မုဆိုးသည် ပါဏာတိပါတကံကို ရ၏။ ငါသည် အသံမပြုသော် ထိုခါတို့သည် မလာကုန်၊ အသံကို ပြုသော်သာလျှင် လာကုန်၏။ လာတိုင်း လာတိုင်းကုန်သော ခါတို့ကို ဤမုဆိုးသည် ယူ၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။ ဤအရာ၌ ငါ့အား မကောင်းမှုရှိသလော၊ မရှိသလောဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုခါသည် ထိုအခါမှစ၍ အဘယ်သူသည်လျှင် ငါ၏ ဤယုံမှားခြင်းကို ဖျောက်နိုင်အံ့နည်းဟု ထိုသို့ သဘောရှိသော ပညာရှိကို ဆင် ခြင်လျက် သွား၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ထိုငှက် မုဆိုးသည် များစွာကုန်သော ခါတို့ကိုယူ၍ ရေ သောက်အံ့ဟု ဘုရားလောင်း၏ ကျောင်းသို့သွား၍ ထိုချိုင့်ကို ဘုရားလောင်းအထံ၌ထား၍ ရေကိုသောက်၍ သဲအပြင်၌ လျောင်းလျက် အိပ်ပျော်၏။ ခါသည် မုဆိုးအိပ်ပျော်သည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ ငါ၏ယုံမှားခြင်းကို ရသေ့ကို မေးအံ့၊ သိသည်ရှိသော် ငါ့အား ဖြေလတ္တံ့ဟု ချိုင့်၌ နေလျက်လျှင် ဘုရားလောင်းကို မေးလိုရကား-
ပရိပန္ထေ စ တိဋ္ဌာမိ၊ ကာနု ဘန္တေ ဂတီ မမ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၃။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဣဒံ သာကုဏိကံ၊ ဤငှက်မုဆိုးကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝတ၊ စင်စစ်။ သုသုခံ၊ အလွန်ချမ်းသာစွာ။ ဇီဝါမိ၊ အသက်မွေးရ၏။ ဘုဉ္စိတုံ၊ စားခြင်းငှါ။ လဘာမိ စေဝ၊ အလိုအတိုင်းလည်း ရ၏။ အပိ စ ခေါ၊ ထိုသို့ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ပရိပန္ထေ စ၊ ဘေး ရန်၌လည်း။ တိဋ္ဌာမိ၊ တည်ရ၏။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဂတိ၊ လားရာ ဂတိသည်။ ကာနု၊ အသို့ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။
ထိုအခါ ပြဿနာကို ဖြေလိုရကား ဘုရားလောင်းသည်-
အဗျာဝဋဿ ဘဒြဿ၊ န ပါပမုပလိမ္ပတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၄။ ပက္ခိ၊ ငှက်။ ပါပသ ကမ္မုနော၊ မကောင်းမှုအကျိုးငှာ။ တေ၊ သင်၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ စေ နပ္ပဏမတိ၊ အကယ်၍ မညွတ်အံ့။ အဗျာဝဋဿ၊ လုံ့လမပြုသော။ ဘဒြဿ၊ ကောင်းသည်ဖြစ်သော သင့်အား။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုသည်။ န ဥပလိမ္ပတိ၊ မလိမ်းကျံ။
ထိုစကားကိုကြား၍ ခါသည်-
ဗဟု အာဂစ္ဆတေ ဇနော။
ပဋိစ္စ ကမ္မ ဖုသတိ၊
တသ္မိံ မေ သင်္ကတေ မနော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၅။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ နော၊ ငါတို့၏။ ဉာတကော၊ အဆွေအမျိုးသည်။ နိသိန္နောတိ၊ နေ၏ ဟု။ ဗဟုဇနော၊ များစွာသော ခါသည်။ အာဂစ္ဆတေ၊ လာ၏။ ပဋိစ္စ၊ အကျွန်ုပ်ကိုစှဲ၍။ ကမ္မံ၊ ပါဏာတိပါတ ကံကို။ လုဒ္ဒေါ၊ မုဆိုးသည်။ ဖုသတိ၊ ရ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုမုဆိုး၏ မကောင်းမှု၌။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ သင်္ကတေ၊ ငါ၏ မကောင်းမှုပင်လောဟု ယုံမှားမိ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် -
အပ္ပေါသုက္ကဿ ဘဒြဿ၊ န ပါပမုပလိမ္ပတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၆။ ပက္ခိ၊ ငှက်။ တေ၊ သင်၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ စေ နပ္ပဒုသတိ၊ အကယ်၍ မပြစ်မှားအံ့။ ပဋိစ္စ၊ သင့်ကိုစွဲ၍။ ကမ္မံ၊ မုဆိုးပြုသော ပါဏာတိပါတကံသည်။ န ဖုသတိ၊ သင့်ကို မလိမ်းကျံ။ အပ္ပေါဿုက္ကဿ၊ လုံ့လမပြုသော။ ဘဒြဿ၊ ကောင်းသည် ဖြစ်သော သင့်အား။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုသည်။ န ဥပလိမ္မတိ၊ မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိ။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ခါကိုသိစေ၏။ ခါသည်လည်း ဘုရားလောင်းကိုမှီ၍ ကုက္ကစ္စ ကင်း၏။ မုဆိုးသည် နိုးလတ်သော် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ ချိုင့်ကိုယူ၍ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရာဟုလာသည် ထိုအခါ ခါဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စေတနာကံ၊ အရင်းခံ၊ ရှင်းပြန်သံသယ ကုက္ကုစ္စ
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော တိတ္တိရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ပုစိမန္ဒဝဂ်
၁၀။ သုစ္စဇဇာတ်
အေးတူပူမျှ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သစ္စံ ဝတ နစ္စဇိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုစ္စဇဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တယောက်သော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုသူကြွယ်သည် ရွာငယ်၌ ကြွေးမြီကို တောင်းအံ့ဟု မယားနှင့်တကွ ထိုရွာသို့သွား၍ ကြွေးမြီကို ပေးဆပ်စေ၍ ပေးဆပ်ပြီးသော ကြွေးမြီကိုယူ၍ နောက်မှ ဆောင်အံ့ဟု တဦးသော အမျိုးထံ၌ ထားခဲ့၍ တဖန် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ပြန်လတ်သော် ခရီးအကြား၌ တခုသော တောင်ကို မြင်၏။ ထိုအခါ ထိုသူ ကြွယ်ကို မယားသည် အရှင်ဤတောင်သည် ရွှေဖြစ်ခဲ့သော် ကျွန်ုပ်အား စိုးစဉ်း ပေးပါအံ့လောဟု ဆို၏။ ရှင်မ သင်သည် အဘယ်သို့ သဘောရှိသောမိန်းမနည်း၊ တစုံတခုကို ငါမပေးဟု ဆို၏။ ထိုမယားသည် ဤယောက်ျားကား ဤတောင် ရွှေဖြစ်သော်လည်း ငါ့အား တစုံတခုကို မပေးသည့် တိုင်အောင် နှလုံးခိုင်မာ၏ဟု နှလုံး မသာယာ ရှိ၏။ ထိုနှစ်ယောက်သောသူတို့သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၏ အနီးသို့လာ၍ ရေသောက်ကုန်အံ့ဟု ကျောင်းသို့ဝင်၍ ရေသောက်ကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း မိုး သောက်ထ၌လျှင် ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့၏ သောတာပတ္တိဖိုလ်၏ ဥပနိဿယကိုမြင်တော်မူ၍ လာလတ္တံ့သောလမ်းကို မျှော်တော်မူလျက် ဂန္ဓကုဋိပရိဝုဏ်၌ ခြောက်သွယ်သော ရောင်ခြည်တော်တို့ကို လွှတ်လျက် နေတော်မူ၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည်လည်း ရေသောက်ပြီးသော် လာလတ်၍ ဘုရားကို ရှိခိုး၍ နေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့နှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရ ပြုတော်မူ၍ အဘယ်သို့ သွားကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ကြွေးမြီကို သုတ် သင်အံ့သောငှါ ရွာငယ်သို့ သွားကုန်၏ဟု လျောက်ကုန်လတ်သော် သီတင်းသည်မ သင်၏ လင်သည် သင်၏ အစီး အပွားကို အလိုရှိ၏ လော၊ သင့်အား ကျေးဇူးပြု၏လောဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤယောက်ျား၌ ချစ်၏။ ဤယောက်ျားသည်ကား အကျွန်ုပ်၌ မချစ်၊ ယနေ့ အကျွန်ုပ်သည် တောင်ကိုမြင်၍ ဤတောင်သဘ် ရွှေဖြစ်သော် အကျွန်ုပ်အား စိုးစဉ်းပေးပါအံ့လောဟု ဆိုသည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်သို့ သဘောရှိသော မိန်းမနည်း၊ ငါသည် တစုံတခုကို မပေးဟု ဆို၏။ ဤယောက်ျားသည် ဤသို့ ခိုင်မာသောနှလုံးရှိ၏ဟု လျှောက်၏။ သီတင်း သည်မ ဤယောက်ျားသည် ဤသို့ ဆိုငြားသော်လည်း အကြင်အခါ သင်၏ကျေးဇူးကို အောက်မေ့၏။ ထိုအခါ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ကို ပေးဘူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ဟောတော်မူပါဟု ထိုဒါယကာ ဒါယိကာမတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ် မင်း၏ ခပ်သိမ်းသော အမှုကိစ္စကို ဆောင်ရွက်သော အမတ်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် မိမိအား ခစားအံ့သောငှါလာသော သားတော် အိမ်ရှေ့မင်းကို မြင်၍ ဤမင်းသားသည် ငါ၏နန်းတွင်း၌ ပြစ်မှားရာ၏ဟု အိမ်ရှေ့မင်းကိုခေါ်၍ အမောင် သင်သည် ငါအသက်ရှည်သရွေ့ မြို့၌နေခြင်းငှါ မရ၊ တပါး၌နေ၍ ငါလွန်မှ မင်း ပြုလောဟု ဆို၏။ အိမ်ရှေ့မင်းသည် ကောင်းပြီဟု အဘကိုရှိခိုး၍ မယားကြီးနှင့်တကွ ဗာရာဏ သီပြည်မှ ထွက်၍ ပစ္စန္တရစ်သို့သွား၍ တောသို့ဝင်၍ သစ်ရွက်မိုးသော ဇရပ်ကိုဆောက်၍ တော သစ်မြစ် သစ်သီးတို့ဖြင့် မျှတလျှက် နေ၏။ နောက်အဘို့၌ မင်းသည် သေလွန်၏။ အိမ်ရှေ့ မင်းသည် နက္ခတ်ကိုကြည့်၍ မင်းသေလွန်သည် ၏အဖြစ်ကိုသိ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ လာလတ်သော် လမ်းအကြား၌ တခုသောတောင်ကို မြင်၏။ ထိုအခါ ထိုမင်းသားကို မယားသည် ရှင်မင်းကြီး ဤတောင်သည် ရွှေဖြစ်သော် အကျွန်ုပ်အား စိုးစဉ်းပေးပါအံ့လောဟု ဆို၏။ သင်သည် အဘယ်မည်သော မိန်းမနည်း၊ တစုံတခုကို ငါမပေးဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမသည် ငါကား ဤယောကျ်ား၌ ချစ်ခြင်းကို မဖြတ်နိုင်၍ တောသို့ဝင်၏။ ဤယောက်ျားသည် ဤသို့ဆို၏။ အလွန်လျှင် ခိုင်မာ သော နှလုံးရှိ၏။ ဤသူသည် မင်းဖြစ်သော်လည်း ငါ့အား အဘယ်ကောင်းသော အမှုကို ပြုလတ္တံ့နည်းဟု နှလုံးမသာရှိ၏။ ထိုမင်းသားသည် လာလတ်၍ မင်းအဖြစ်၌ တည်လတ်သော် ထိုမိန်းမကို မိဖုယားကြီးအရာ၌ ထားခြင်းဟူသော စည်း စိမ်ကိုသာလျှင် ပေး၏။ ထို ထက် အလွန်မြတ်နိုးခြင်း ပေးကမ်းခြင်းသည် မရှိ၊ ထိုမိန်းမ၏ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုမျှလည်း မသိ။
ဘုရားလောင်းသည် ဤမိဖုယားကား ဤမင်းအား ကျေးဇူးပြု၏။ ဆင်းရဲခံ၍ တော၌နေ၏။ ဤမင်းကား ဤမိဖုယားကို မရေမတွက်မူ၍ တပါးသော မိန်းမတို့နှင့်တကွ မွေ့လျော်၏။ အကြင်သို့ ပြုသည်ရှိသော် ဤမိဖုယားသည် ခပ်သိမ်း သော စည်းစိမ်ကိုရ၏။ ထိုသို့ ငါပြုအံ့ဟု ကြံ၍ တနေ့သ၌ ထိုမိဖုယားသို့ကပ်၍ ရှိခိုး၍ ရှင်မိဖုယား ကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်တို့၏အထံမှ ထမင်းကိုမျှ မရပါကုန်၊ အဘယ့်ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့၌ မေ့လျော့ကုန်သနည်း၊ အလွန်ခိုင်မာသော နှလုံးရှိကုန်သနည်းဟု ဆို၏။ ဘခင် အကျွန်ုပ်သည် အကယ်၍ ရငြားအံ့၊ ဘခင်တို့အားလည်း ပေးပါအံ့၊ မရပါမူကား အဘယ်ကို ပေးရအံ့နည်း၊ မင်းသည်လည်း ကျွန်ုပ်အား ယခု အဘယ်မည်သော ဥစ္စာကို ပေးလတ္တံ့နည်း၊ ထိုမင်းသည် ခရီးအကြား၌ ဤတောင်သည် ရွှေဖြစ်သော် အကျွန်ုပ်အား စိုးစဉ်းပေးပါအံ့လောဟု မေးသည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်မည်သော မိန်းမနည်း၊ ငါသည် တစုံတခုကိုမျှ မပေးဟု ဆို၏။ ထိုမင်းသည် ယခု အဘယ်ကို ကျွန်ုပ်အား ပေးလတ္တံ့နည်းဟု ဆို၏။ ရှင်မိဖုယား သင်တို့သည် မင်း၏ အထံ၌ ဤစကားကို ဆိုခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်ပါကုန်အံ့လောဟု ဘုရားလောင်း ဆို၏။ ဘခင် စွမ်းနိုင်၏ ဟု မိဖုယား ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား အကျွန်ုပ်သည် မင်းအထံ၌နေ၍ မေးအံ့၊ သင်တို့သည် ဆိုကုန်လော့ဟု ဘုရားလောင်း ဆို၏။ မိဖုယားသည် ဘခင် ကောင်းပြီဟု ဆို၏။
ဘုရားလောင်းသည် မင်းအား ခစားအံ့သောငှါ လာ၍ မိဖုယားနေသော ကာလ၌ အရှင်မိဖုယား ကျွန်ုပ်တို့သည် ရှင်မိဖုယားတို့၏ အထံမှ တစုံတခုကို မရပါကုန်ဟု ဆို၏။ ဘခင် ကျွန်ုပ်သည် တစုံတခုကို မရပါဘဲလျက် ဘခင်အား အဘယ်ကို ပေးရပါအံ့နည်း၊ အကြင်မင်းသည် တောမှလာသော ကာလ၌ တခုသော တောင်ကို မြင်၍ ဤတောင်သည် ရွှေဖြစ်သော် ကျွန်ုပ်အား စိုးစဉ်းပေးအံ့လောဟု မေး သည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်မည်သော မိန်းမနည်း၊ ငါသည် တစုံတခုံကိုမျှ မပေးဟု ဆို၍ ပေးလွယ်သော အရာကိုလည်း မပေး၊ ထိုမင်းသည် ယခုအခါ ကျွန်ုပ်အား အဘယ်မည်သော ဥစ္စာကို ပေးလတ္တံ့ နည်း ဟူသော အနက်ကို ပြလို၍-
ကိံ ဟိ တဿ စဇန္တဿ၊ ဝါစာယ အဒဒ ပဗ္ဗတံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၇။ တာတ၊ ဘခင်။ ဂိရိံ၊ တောင်ကို။ ဝါစာယ၊ စကားဖြင့်။ အဒဒံ၊ မပေးသော မင်းသည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ သုစ္စဇံ၊ ပေးစွန့်လွယ်သည့် အရာကို။ နစ္စဇိ၊ မပေး မစွန့်။ မယာ၊ ငါသည်။ ယာစိတဿ၊ တောင်းအပ်သော။ တဿ၊ ထိုအစီးအပွား မဖြစ်သော တောင်ကို။ အစဇန္တဿ၊ မပေးစွန့်ဘဲလျက်။ ကိံ ဟိ စဇေယျ၊ အဘယ်ကိုလျှင် ပေးစွန့်ပါအံ့နည်း။ ပဗ္ဗတံ၊ တောင်ကို။ ဝါစာယ၊ စကားမျှဖြင့်ပင်။ အဒဒံ၊ မပေး။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည်-
အကရောန္တံ ဘာသမာနံ၊ ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၈။ ပဏ္ဍိသော၊ ပညာရှိသည်။ ယဉှိ၊ ကြင်အမှုကိုလျှင်။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ တဉှိ၊ ထိုအမှုကိုလျှင်။ ဝဒေ၊ ဆိုရာ၏။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ တံ၊ ထိုအမှုကို။ န ဝဒေ၊ မဆိုရာ။ ဘာသမာနံ၊ ဆိုလျှက်။ အကရောန္တံ၊ မပြုသောသူကို။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပရိဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ မိဖုယားသည် မင်းအား လက်အုပ်ချီ၍-
ယဿ တေ ဗျသနံ ပတ္တော၊ သစ္စသ္မိံ ရမတေ မနော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၉။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ တေ၊ သင်အား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ သစ္စေ စ၊ သစ္စာ၌၎င်း။ ဓမ္မေ စ၊ တရား၌၎င်း။ ဌိတော၊ တည်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဗျသနံ၊ တိုင်းပြည်မှ နှင်ထုတ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော ပျက်စီးခြင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်လျှက်။ ယဿ တေ၊ အကြင်သင်၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ သစ္စသ္မိံ၊ သစ္စာ၌။ ရမတေ၊ မွေ့လျော်၏။
ဤသို့ မင်း၏ ကျေးဇူးကိုဆိုသော မိဖုယား ၏စကားကို ဘုရားလောင်းကြား၍ မိဖုယား၏ ကျေးဇူးကို ဆိုလိုရကား-
သာ ဟိဿ ပရမာ ဘရိယာ၊
သဟိရညဿ ဣတ္ထိယော။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၀။ ကိတ္တိမ၊ ကျော်စောခြင်းရှိသော မင်းမြတ်။ ယာ ဘရိယာ၊ အကြင်မယားသည်။ ဒလိဒ္ဒဿ၊ လင်ဆင်းရဲသော ကာလ၌။ ဒလိဒ္ဒီ၊ မိမိလည်း ဆင်းရဲ၏။ အဍ္ဎဿ၊ လင်ကြွယ်ဝသော ကာလ၌။ အဍ္ဎာ၊ မိမိလည်း ကြွယ်ဝ၏။ သာ ဟိ ဘရိယာ၊ ထိုမယားသည်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုယောက်ျား၏။ ပရမာ ဘရိယာ၊ မယားမြတ်တည်း။ သဟိရညဿ၊ ရွှေ ငွေ ဥစ္စာရှိသော သူအား။ ဣတ္ထိယော၊ မိန်းမတို့သည်။ ဟောန္တိယေဝ၊ ဖြစ်ကုန်သလျှင်ကတည်း။ အနစ္ဆရိယာ၊ အံ့ဘွယ် မရှိကုန်။
ဘုရားလောင်းသည် ဤသို့ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး မိဖုယားသည် ရှင်မင်းကြီး ဆင်းရဲသောကာလ၌ တော၌ နေလျက် အတူ ဆင်းရဲခံ၏။ ဤမိဖုယားအား ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုသင့်၏ဟု မိဖုယား၏ ကျေးဇူးကိုဆို၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားဖြင့် မိဖုယား၏ ကျေးဇူးကို အောက်မေ့၍ ပညာရှိ သင့်စကားဖြင့် ငါသည် မိဖုယား ကျေးဇူးကို အောက်မေ့မိပြီဟု ဆို၍ မိဖုယားအား ခပ်သိမ်း သော စည်းစိမ်ကို ပေး၏။ သင်ပညာရှိသည် မိဖုယားကျေးဇူးကို ငါ့ကို အောက်မေ့စေ၏ဟု ဘုရားလောင်းအားလည်း များစွာသော စည်းစိမ်ကို ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ နှစ်ယောက်ကုန်သော လင်မယားတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ ဤသူကြွယ်သည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီး၊ ယခုအခါ ဤသီတင်း သည်မသည် ထိုအခါ မိဖုယားဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသောအမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဆင်းရဲချမ်းသာ၊ တူမကွာ၊ ကြင်နာ မယားမြတ်
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုစ္စဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၁။ ကုဋိဒူသကဇာတ်
သိုက်ဖျက် မျောက်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မနုဿဿေဝ တေ သီသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုဋိဒူသကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်မဟာကဿပမထေရ်၏ကုဋိကို မီးတိုက်သော ရဟန်းငယ်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုသည်ကား ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ဖြစ်၏) ထိုအခါ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်သည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ကို အမှီပြု၍ တောကုဋီ၌ နေသတတ်၊ အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်အား နှစ်ယောက်ကုန်သော ရဟန်းငယ်တို့သည် လုပ်ကျွေးကုန်၏။ ထိုရဟန်းငယ်တို့တွင် တယောက်သော ရဟန်းငယ်သည် အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်အား ကျေးဇူးပြု၏။ တယောက်သော ရဟန်းငယ်သည် ဆိုနိုင်ခက်၏။ ကျေးဇူးပြုသော ရဟန်းငယ်သည် ပြုတိုင်း ပြုတိုင်းသောအမှုကို မိမိပြုသည်နှင့်အတူ ပြု၏။ ထိုကျေးဇူးကိုပြုသော ရဟန်းငယ်သည် မျက်နှာသစ်ရေ အစရှိသည်တို့ကို တည်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် မထေရ်အထံသို့သွား၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား ရေကို တည်ထားအပ်ပြီ၊ မျက်နှာ သစ်တော်မူပါလော့၊ ဤသို့ အစရှိသည်တို့ကို ဆို၏။ ကျေးဇူးပြုသော ရဟန်းငယ်သည် စောစောကလျှင်ထ၍ မထေရ်၏ပရိဝုဏ်၌ တံမြက်လှည်းသည်ရှိသော် မထေရ်ထွက်သောကာလ၌ ထိုမှဤမှ လှည်းခတ်လျက် အလုံးစုံသော ပရိဝုဏ်ကို မိမိတံမြက်လှည်းသကဲ့သို့ ပြု၏။ ဝတ်နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းငယ်သည် ဤဆိုနိုင်ခက်သော ရဟန်းကား ငါပြုတိုင်းပြုတိုင်း မိမိပြု သည်နှင့် တူအောင်ပြု၏။ ထိုရဟန်း၏ ဒုဗ္ဗစအမှုကို ထင်ရှားအောင် ပြုအံ့ဟုကြ၏။
ကြံပြီး၍ ထိုသို့ ဆိုနိုင်ခက်သော ရဟန်းငယ်သည် ရွာတွင်းမှ ဆွမ်းစားပြီးသော် လာ၍ အိပ်စဉ်လျှင် ချိုးရေကို နွှေး၍ ရေချိုးအုံမှအပ၌ထား၍ တမှုတ်မျှသော ရေနွေးကို ခုံလောက်၌ တင်သောအိုး၌ထား၏။ ဆိုနိုင်ခက်သော ရဟန်းငယ်သည် နိုးလတ်သော် သွား၍ အငွေ့ထသည်ကိုမြင်၍ ရေကိုနွှေး၍ ရေချိုးအုံ၌ ထားသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မထေရ်အထံသို့သွား၍ အရှင်ဘုရား ရေချိုအုံ၌ ချိုးရေတည်ထားပြီ၊ ရေချိုးတော်မူပါလော့ဟု လျှောက်ထား၏။ မထေရ်သည် ရေချိုးအံ့ဟု ထိုရဟန်းငယ်နှင့်တကွလျှင် လာလတ်၍ ရေချိုးအုံ၌ ရေကိုမမြင်၍ ရေအဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ ထိုရဟန်းငယ်သည် လျင်မြန်စွာ မီးတင်းကုပ်သို့သွား၍ အချည်းနှီးသောအိုး၌ ရေမှုတ်ကို ချ၏။ ရေမှုတ်သည် အချည်းနှီးသော အိုး၏အပြင်၌ ကျ၍ ခေါက်ခေါက်မြည်၏။ ထိုအခါမှစ၍ ထိုရဟန်းငယ်အား ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကဟူသော အမည်သည် ဖြစ်၏။
ထိုခဏ၌ ဝတ်နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းငယ်သည် ရေချိုးအုံ၏ အပြင်မှ ရေကိုဆောင်၍ အရှင်ဘုရား ရေချိုးတော်မူပါဟု လျှောက်၏။ မထေရ်သည် ရေချိုး၍ ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ဥဠုင်္ကသဒ္ဒက ရဟန်းငယ်သည် ဆိုနိုင်ခက်သော အဖြစ်ကိုသိ၍ ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကကို ညချမ်းသောအခါ မထေရ်အား ဆည်းကပ်အံ့သောငှာ လာလတ်သော် ငါ့သျှင် ရဟန်းမည်သည်ကား မိမိပြုသော အမှုကိုသာလျှင် ပြုသောအမှုဟု ဆိုခြင်းငှါ သင့်၏။ မိမိမပြုသော အမှုကို ငါပြုသော အမှုဟုဆိုသည်ရှိသော် မုသာဝါဒဖြစ်၏။ ယနေ့မှစ၍ ဤသို့ သဘောရှိသောအမှုကို မပြုလင့်ဟု ဆုံးမ၏။ ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကသည် မထေရ်အား အမျက်ထွက်၍ နက်ဖြန်နေ့၌ မထေရ်နှင့်တကွ ဆွမ်းခံမဝင်၊ မထေရ်သည် ဝတ်နှင့်ပြည့်စုံသော တပည့်နှင့် အတူတကွ ဆွမ်းခံဝင်၏။ ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကသည်လည်း မထေရ်၏ အလုပ်အကျွေးအိမ်သို့ သွား၍ အရှင်ဘုရား မထေရ်ကား အဘယ်မှာနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် မချမ်းသာ၍ ကျောင်း၌လျှင် နေ၏ဟု ဆို၍ အရှင်ဘုရား အဘယ်အာဟာရကို ရခြင်းငှါ သင့်သနည်းဟု မေး သည်ရှိသော် ဤမည် ဤမည်သော အာဟာရကို ပေးကြကုန်လော့ဟု ယူ၍ မိမိနှစ်သက်သောအရပ်သို့ သွား၍ စားပြီးသော် ကျောင်းသို့သွား၏။
နက်ဖြန် မထေရ်သည် ထိုအိမ်သို့ သွား၍ နေ၏။ လူတို့သည် အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားအား အဘယ်ရောဂါ ဖြစ်ပါသနည်း၊ ယမန်နေ့က ကျောင်း၌လျှင် နေသတတ်၊ ဤမည်သော ရဟန်းငယ်၏လက်၌ အကျွန်ုပ်တို့သည် အာဟာရကို ပေးလိုက်ကုန်၏။ အရှင်ဘုရားသည် သုံးဆောင်တော်မူရ၏လောဟု လျှောက်ကုန်သည်ရှိသော် မထေရ်သည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၍လျှင် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်းကို ပြု၍ ကျောင်းသို့လာ၏။ ညချမ်းအခါ မထေရ်အား ခစားအံ့သောငှါ လာသော ဥဠုင်္ကသဒ္ဒကကို ခေါ်၍ ငါ့သျှင် ဤမည်သောရွာ ဤမည်သောအိမ်၌ မထေရ်ဘို့ ဤမည် ဤမည်သော အာဟာရကို ရခြင်းငှါ သင့်၏ဟု တောင်း၍ သင်သည် ဆွမ်းကို စားသတတ်ဟု ဆို၍ ဝိညတ်မည်သည်ကား မအပ်၊ တဖန် ဤသို့သဘောရှိသော မကျင့်အပ်သော အကျင့်ကို မပြုလင့်ဟု ဆို၏။ ထိုဥဠုင်္ကသဒ္ဒကသည် ဤမျှဖြင့် မထေရ်၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ ဤမထေရ်သည် ယမန်နေ့ကလည်း ရေပူကိုမှီ၍ ငါနှင့်တကွ ခိုက်ရန်ကို ပြု၏။ ယနေ့လည်း ဒါယကာတို့၏အိမ်၌ ငါသည် စားအပ်သော တဆုပ်သောထမင်းကို သည်းမခံနိုင်၍ ခိုက်ရန်ကိုပြု၏။ ပြုအပ်သည်နှင့်ယှဉ်သော အမှုကိုသိအံ့ဟု နက်ဖြန်မထေရ်သည် ဆွမ်းခံဝင်သည်ရှိသော် ဆောက်ပုတ်ကိုကိုင်၍ အသုံး အဆောင်တို့ကိုခွဲ၍ သစ်ရွက်မိုးသော ကုဋိကို မီး တိုက်၍ ပြေး၏။ ထိုဥဠုင်္ကသဒ္ဒကသည် အသက်ရှင်စဉ်လျှင် လူပြိတ္တာဖြစ်၍ ခြောက်တပ်၍ သေလတ်သော် အဝီစိငရဲ၌ ဖြစ်၏။ ထိုဥဠုင်္ကသဒ္ဒကသည် ပြုအပ်သော မကောင်းသော အကျင့်သည် လူများအလယ်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။
ထိုအခါ အချို့ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ အဆွေခင်ပွန်းရှိရာအရပ်၌ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို သိုမှီး၍ ဘုရားအထံတော်သို့ သွား၍ ရှိခိုးလျက် နေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းတို့နှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရပြုတော်မူ၍ အဘယ်မှ လာကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသောအရှင်ဘုရား ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ လာကုန်၏ဟု လျောက်သည်ရှိသော် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ အဆုံးအမပေးသော ဆရာသည် အဘယ် သူနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မဟာကဿပ မထေရ်တည်းဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ကဿပအား ချမ်းသာပါ၏လောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသောအရှ င်ဘုရား မထေရ်အား ချမ်းသာပါ၏။ အတူနေ တပည့်သည်ကား အဆုံးအမ ပေးသည်ရှိသော် အမျက်ထွက်၍ မထေရ်၏ ကုဋိကို မီးတိုက်၍ ပြေး၏ဟု လျှောက်ထားသည်ရှိသော် ထိုစကားကို ကြားတော်မူ၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ကဿပအား ဤသို့ သဘောရှိသော သူမိုက်နှင့် အတူတကွ ကျင့်ရသောထက် တယောက်တည်း ကျင့်ရခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍-
ဧကစရိယံ ဒဠှံ ကယိရာ၊ နတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာ။
ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ စရံ၊ ကျင့်သောသူသည်။ အတ္တနော၊ မိမိထက်။ သေယျံ၊ မြတ်သောသူကို၎င်း။ သဒိသံ၊ တူသောသူကို၎င်း။ စေ နာဓိဂစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍ မရငြားအံ့။ ဧကစရိယံ၊ တယောက်တည်း ကျင့်ခြင်းကို။ ဒဠှံ၊ မြဲစွာ။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ ဗာလေ၊ သူမိုက်၌။ သဟာယတာ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ဤသို့ ဓမ္မပဒ၌လာသော ဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။ ဤသိုမိန့်တော်မူ၍ တဖန်ထိုရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ထိုရဟန်းသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ကုဋိကို ဖျက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကုဋိကို ဖျက်ဘူးသလျှင်ကတည်း၊ ယခုအခါ၌သာလျှင် အဆုံးအမပေးတတ်သော သူအား အမျက်ထွက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း အမျက်ထွက်ဘူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိင်္ဂိလငှက်မျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် နှစ်သက်ဘွယ်ရှိသော မိုဃ်းမယိုသော အသိုက်ကိုပြု၍ ဟိမဝန္တာ၌နေ၏။ ထိုအခါ တခုသောမျောက်သည် မိုဃ်းကာလ၌ အယဉ်မပြက် မိုဃ်းရွာလတ်သော် အချမ်း နှိပ်စက်၍ သွားချင်းချင်းကိုက်လျက် ဘုရားလောင်း၏ အနီး၌ နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပင်ပန်းသော ထိုမျောက်ကို မြင်၍ ထိုမျောက်နှင့်တကွ စကားပြောဆိုလိုရကား-
အထ ကေန နုဝဏ္ဏေန၊ အဂါရံ တေ န ဝိဇ္ဇတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၁။ ဝါနရ၊ မျောက်။ တေ၊ သင်၏။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ မနုဿဿ၊ လူ၏။ သီသံ ဣဝ၊ ဦးခေါင်းကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟတ္ထပါဒါ စ၊ လက်ခြေတို့သည်လည်း။ မနုဿဿ၊ လူ၏။ ဟတ္ထပါဒါ ဣဝ၊ လက်ခြေတို့ကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ အထ၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျက်။ ကေန နုဝဏ္ဏေန၊ အဘယ်မည်သော အကြောင်းကြောင့်။ တေ၊ သင့်အား။ အဂါရံ၊ အိမ်သည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိသနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ မျောက်သည်-
ယာဟုသေဋ္ဌာ မနုဿေသု၊ သာ မေ ပညာ န ဝိဇ္ဇတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၂။ သိင်္ဂိလ၊ သိင်္ဂိလ။ မေ၊ ငါ၏။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ မနုဿဿ၊ လူ၏။ သီသံ ဣဝ၊ ဦးခေါင်းကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟတ္ထပါဒါ စ၊ လက်ခြေတို့သည်လည်း။ မနုဿဿ၊ လူ၏။ ဟတ္ထပါဒါ ဝ၊ လက် ခြေတို့ကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ ယာ ပညာ၊ အကြင်ပညာသည်။ သေဋ္ဌာ၊ မြတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ သာ ပညာ၊ ထိုပညာသည်။ မေ၊ ငါအား။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
နိစ္စံ အဒ္ဓုဝသီလဿ၊ သုခဘာဝေါ န ဝိဇ္ဇတိ။
သီတ ဝါတ ပရိတ္တာဏံ၊ ကရဿု ကုဋဝံ ကပိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၃။ အနဝိတစိတ္တသ၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော။ လဟုစိတ္တဿ၊ ပေါ့သော စိတ်ရှိသော။ ဒုဗ္ဘိနော၊ အဆွေ ခင်ပွန်း ပြစ်မှားတတ်သော။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ အဒ္ဓုဝဘီလဿ၊ မမြဲသော သီလရှိသောသူအား။ သုခဘာဝေါ၊ ချမ်းသာသော အဖြစ်သည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။
၈၄။ ကပိ၊ မျောက်။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ အာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းကို။ ကရဿု၊ ပြုလော့။ သိလိယံ၊ ဒုဿီလအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော အလေ့ကို။ ဝီတိဝတ္တဿု၊ ကျော်လွန်ပါလော့။ သီတဝါတပရိတ္တာဏံ၊ အချမ်းလေကို ကွယ်ကာတတ်သော။ ကုဋဝံ၊ အိမ်ကို။ ကရဿု၊ ပြုပါလော့။
မျောက်သည် ဤငှက်ကား မိမိမိုဃိးမစွတ်ရာ၌ နေ သည်၏အဖြစ်ဖြင့် ငါ့ကို ဆဲရေး၏။ ထိုငှက်ကို ဤအသိုက်၌ မနေစေအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းကို ဖမ်းလိုရကား ပြေးလာ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပျံ၍ တပါးသို့ သွား၏။ မျောက်လည်း အသိုက်ကိုဖျက်၍ မှုန့်မှုန့်ကြေစေ၍ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ကုဋိကိုမီးတိုက်သော ရဟန်းငယ်သည် ထိုအခါ မျောက်ဖြစ်ဘူးပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ သိင်္ဂီလငှက် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဆိုဆုံးမငြား၊ အမျက်ထား၊ ပျက်ပြားဆုံးရှာ ဒုဗ္ဗစာ
လူမိုက်ဆိုလျှင်။ ဆုံးမသင်၊ ကိုယ်ပင်ပျက်စီးမည်
ရှေးဦးစွာသော ကုဋိဒူသကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၂။ ဒုဒ္ဒုဘဇာတ်
မြေပြိုပြီ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒုဒ္ဒုဘာယတိ ဘဒ္ဒန္တေအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒုဒ္ဒဘဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် သာသနာတော်မှ အပဖြစ်သော တိတ္ထိတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ တိတ္ထိတို့သည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၏အနီး ထိုထိုသို့သော အရပ်၌ ခင်းအပ်ကုန်သော ဆူးအခင်းတို့၌ အိပ်ကုန်သတတ်၊ ပဉ္စာတပ အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သတတ်၊ အထူးထူး အပြားပြားသော မိစ္ဆာအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သတတ်၊ ထိုအခါများစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံ၍ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ လာကုန်လတ်သော် ခရီးအကြား၌ မိစ္ဆာအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော တိတ္ထိတို့ကိုမြင်၍ သွား၍ မြတ်စွာဘုရားသို့ ဆည်းကပ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား သာသနာတော်မှ အပဖြစ်ကုန်သော တိတ္ထိတို့သည် ကျင့်အပ်သော အကျင့်၌ အနှစ်သာရရှိသလောဟု မေးလျှောက်ကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ထိုတိတ္ထိတို့သည် ကျင့်အပ်သော အကျင့်၌ အနှစ်သာရသည်၎င်း အကျိုးထူးသည်၎င်း မရှိ၊ ထိုတိတ္ထိတို့၏ အကျင့်သည် ဆင်ခြင်လတ်သည်ရှိသော် မစင်တို့ဖြင့် လိမ်းကပ်သော လမ်းခရီးနှင့် တူ၏။ ယုန်ငယ်၏ ဒုဒ္ဒုဘ အသံနှင့် တူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ယုန်ငယ်၏ ဒုဒ္ဒုဘအသံနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို အကျွန်ုပ်တို့သည် မသိပါကုန်၊ ဟောတော်မူပါကုန်လော့ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ခြင်္သေ့မျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တော၌ နေ၏။ ထိုအခါ အနောက်သမုဒ္ဒရာနား၌ ဥသျှစ်ပင်နှင့် ရောသော ထန်းတောသည် ရှိ၏။ ထိုထန်းတော၌ တခုသော ယုန်ငယ်သည် ဥသျှစ်ပင်၏အနီး တခုသော ထန်းပင်ငယ်၏ ထန်းရွက်အောက်၌ နေ၏။ ထိုယုန်ငယ်သည် တနေ့ပတ်လုံး အစာကိုယူ၍ လာလတ်၍ ထန်းရွက်အောက်၌ ဝပ်လျက် ဤမြေသည် ပြိုငြားအံ့၊ အဘယ် သို့လျှင် သွားရပါအံ့နည်းဟု ကြံ၏။ ထိုအခါ တခုသော ဥသျှစ်သီးမှည့်သည် ထန်းရွက်၏ အထက်၌ကျ၏။ ထိုယုန်ငယ်သည် ထိုဥသျှစ်သီး၏အသံဖြင့် မချွတ်လျှင် ဤမြေကြီးသည် ပြို၏ဟု ခုန်၍ နောက်သို့ မကြည့်မူ၍ သာလျှင် ပြေး၏။ သေဘေးမှ ကြောက်၍ လျင်မြန်စွာပြေးသော ထိုယုန်ငယ်ကို တပါးသောယုန်ငယ်သည် မြင်၍ အရှင်အဘယ့်ကြောင့် အလွန်လျှင် ကြောက်၍ပြေးသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မမေးလင့်ဟု ဆို၏။ ထိုယုန်ငယ်သည် အရှင်အဘယ်နည်း၊ အရှင်အဘယ်နည်းဟု မေးလတ်သော် ပြေးသောယုန်ငယ်သည် ပြန်၍ မကြည့်ဘဲလျက်လျှင် ဤအရပ်၌ မြေပြို၏ဟု ဆို၏။ ထိုမေးသော ယုန်ငယ်သည်လည်း ထိုယုန်ငယ်၏နောက်မှ ပြေး၏။ ဤအတူ ထိုယုန်ကို တပါးသော ယုန်သည်မြင်၏။ ထိုယုန်ကိုလည်း တပါးသောယုန်သည် မြင်၏။ ဤသို့သော နည်းအားဖြင့် ယုန်ငယ်တထောင်သည် တပေါင်းတည်းဖြစ်၍ ပြေး၏။ ထိုယုန်တို့ကို တခုသော သမင်သည်မြင်၍ တပေါင်းတည်းဖြစ်၍ ပြေး၏။ တခုသော ဝက်သည် မြင်၍၊ တခုသော စိုင်သည် မြင်၍၊ တခုသောကျွဲသည် မြင်၍၊ တခုသော နွားနောက်သည် မြင်၍၊ တခုသော ကြံ့သည်မြင်၍၊ တခုသော ကျားသည်မြင်၍၊ တခုသော ခြင်္သေ့သည် မြင်၍၊ တခုသော ဆင်သည် မြင်၍၊ အဘယ်နည်းဟုမေး၍ ဤအရပ်၌ မြေပြို၏ ဟု ဆိုလတ်သော် ပြေး၏။ ဤသို့ အစဉ်သဖြင့် ယူဇနာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော တိရစ္ဆာန်အပေါင်းတို့သည် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ပြေးသောတိရစ္ဆာန်အပေါင်းကို မြင်၍ ဘယ်အမှုတုံနည်းဟု မေး၍ ဤအရပ်၌ မြေပြိုသည်ဟု ကြား၍ မြေပြိုခြင်း မည်သည်ကား တရံတဆစ်မျှ မဖြစ်စဘူး၊ စင်စစ်သဖြင့် ထိုသတ္တဝါတို့သည် တစုံတခုသောအသံကို မကောင်းသဖြင့် ကြားသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည် လုံ့လမပြုသော် ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့သည် ပျက်စီးကုန်လတ္တံ့၊ ထိုသတ္တဝါတို့အား အသက်ကိုပေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ခြင်္သေ့၏ အဟုန်ဖြင့် ရှေ့မှ တောင်ခြေရင်းသို့ သွား၍ သုံးကြိမ် ခြင်္သေ့သံကို ဟောက်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ခြင်္သေ့ဘေးမှ ကြောက်ကုန်ရကား ပြန်၍ပေါင်း၍ တည်ကုန်၏။ ခြင်္သေ့သည် သတ္တဝါတို့၏ အတွင်းသို့ဝင်၍ အဘယ်အကျိုးငှါ ပြေးကြကုန်သနည်းဟု မေး၏။ မြေပြိုသတည်းဟု ဆိုကြကုန်သော် အဘယ်သူသည် မြေပြိုသည်ကို မြင်သနည်းဟု မေး၍ ဆင်တို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆို သည်ရှိသော် ဆင်တို့ကိုမေး၏။ ဆင်တို့သည် ငါတို့ မသိကုန်၊ ခြင်္သေ့တို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ခြင်္သေ့တို့သည်လည်း ငါတို့သည် မသိကုန်၊ ကျားတို့သည် သိကုန်၏ ဟု ဆိုကုန်၏။ ကျားတို့သည်လည်း ကြံ့တို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ကြံတို့သည်လည်း နွားနောက်တို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ နွားနောက်တို့သည်လည်း ကျွဲတို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ကျွဲတို့သည်လည်း စိုင်တို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ စိုင်တို့သည်လည်း ဝက်တို့သည် သိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ဝက်တို့သည်လည်း သမင်တို့သည် သိကုန်၏ဟုဆိုကုန်၏။ သမင်တို့သည်လည်း ငါတို့သည် မသိကုန်၊ ယုန်ငယ်တို့သည် သိကုန်၏ ဟု ဆိုကုန်၏။
ယုန်ငယ်တို့ကို မေးအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ဤယုန်ငယ်သည် ပြောဆို၏ဟု ထိုယုန်ငယ်ကို ပြကြကုန်၏။ ထိုအခါထိုယုန်ကို အချင်း မြေပြိုသတတ် ဟူသည် မှန်သလောဟု မေး၏။ အရှင်မှန်၏။ အကျွန်ုပ် မြင်အပ်၏ဟု ဆို၏။ အဘယ်အရပ်၌ နေလျက် မြင်သနည်းဟု မေး၏။ အရှင်အနောက်သမုဒ္ဒရာအနီး ဥသျှစ်ပင်နှင့်ရောသော ထန်းတော၌ နေလျက် မြင်၏။ အကျွန်ုပ်သည် ထိုတော၌ ဥသျှစ်ပင်ရင်း ထန်းပင်ငယ်၏ အောက်၌ အိပ်လျက် မြေပြိုသော် ငါအဘယ်သို့ ပြေးရပါအံ့နည်းဟု ကြံ၏။ ထိုခဏလျှင် မြေပြိုသံကြား၍ ပြေး၏ဟု ဆို၏။ ခြင်္သေ့သည် စင်စစ်သဖြင့် ထန်းရွက်၏အထက်၌ ဥသျှစ်သီးမှည့် ကျ၍ ဒုဒ်ဒုဒ်ဟူသော အသံကိုပြု၏။ ထိုယုန်ငယ်သည် ထိုအသံကိုကြား၍ မြေပြိုသည်ဟူသော အမှတ်ကိုဖြစ်စေ၍ ပြေးသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အဟုတ်အမှန်အားဖြင့် ထိုအကြောင်းကို သိအောင်ပြုအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ခြင်္သေ့သည် ထိုယုန်ငယ်ကိုယူ၍ သားအပေါင်းကို နှစ်သိမ့်စေ၍ ဤယုန်ငယ် မြင်ရာအရပ်၌ မြေပြိုသည်၏အဖြစ် မပြိုသည်၏အဖြစ်ကို အဟုတ်အမှန်အားဖြင့် ငါသိအောင်ပြု၍ လာသည့်တိုင်အောင် သင်တို့သည် ဤ၌ နေကြကုန်ဦးဟု ဆို၍ ဤယုန်ငယ်ကို ကျောက်ကုန်း၌တင်၍ ခြင်္သေ့၏အဟုန်ဖြင့် ပြေး၍ ထန်းတော၌ ယုန်ငယ်ကိုချ၍ အချင်း လာလော့၊ သင်မြင်သောအရပ်ကို ပြလော့ဟု ဆို၏။ သခင် အကျွန်ုပ် မပြဝံ့ဟု ဆို၏။ အချင်း မကြောက်လင့်ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုယုန်ငယ်သည် ဥသျှစ်ပင်သို့ ချဉ်းကပ်အံ့သောငှာ မဝံ့ရကား မနီးမဝေး၌ရပ်၍ အရှင်ဤအရပ်သည်ကား ဒုတ်ဒုဒ်မြည်ရာ အရပ်တည်းဟု ဆို၍-
အဟမွေတံ န ဇာနာမိ၊ ကိမေတံ ဒုဒ္ဒုဘာယတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၅။ သာမိ၊ အရှင်။ တေ၊ သင်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ယသ္မိံ ဒေသေ၊ အကြင်အရပ်၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝသာမိ၊ နေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဒုဒ္ဒုဘာယတိ၊ ဒုဒ်ဒုဒ်မြည်၏။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဧတံ-ဧတသ္မိံ ပဒေသေ၊ ထိုအရပ်၌။ ဒုဒ္ဒဘာယတိ၊ ဒုဒ်ဒုဒ်မြည် ၏ဟူ၍။ ဧတံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဇာနာမိ၊ မသိ။
ဤသို့ဆိုလတ်သော် ခြင်္သေ့သည် ဥသျှစ်ပင်ရင်းသို့သွား၍ ထန်းပင်အောက်၌ ယုန်ငယ်၏ အိပ်ရာအရပ်ကို၎င်း၊ တန်းရွက်ထက်၌ကျသော ဥသျှစ်သီးမှည့်ကို၎င်း၊ မြင်၍ မြေမပြိုသည်၏ အဖြစ်ကို အမှန်အားဖြင့်သိ၍ ယုန်ငယ်ကို ကျောက်ကုန်း၌တင်၍ ခြင်္သေ့၏ အဟုန်ဖြင့် လျင်မြန်စွာ သားအပေါင်းတို့၏ အထံသို့သွား၍ အလုံးစုံသော အကြောင်းကိုကြား၍ သင်တို့သည် မကြောက်ကြကုန်လင့်ဟု သားအပေါင်းတို့ကို နှစ်သိမ့်စေ၍ လွှတ်လိုက်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း မရှိငြားအံ့၊ ခပ်သိမ်းသော သားတို့သည် သမုဒ္ဒရာသို့ဝင်၍ ပျက်စီးကုန်ရာ၏။ ဘုရားလောင်းကိုမှီ၍ ခပ်သိမ်းသော သားတို့သည် အသက်ကို ရကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်ပြီး၍-
သသဿ ဝစနံ သုတွာ၊ သန္တတ္တာ မိဂဝါဟိနီ။
ပနာဒပရမာ ဗာလာ၊ တေ ဟောန္တိ ပရပတ္တိယာ။
အာရကာ ဝိရတာ မီရာ၊ န ဟောန္တိ ပရပတ္တိယာ။
ဟူကုန်သော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၈၆။ သသော၊ ယုန်သည်။ ဒုဒ္ဒုဘန္တိ၊ ဒုဒ်ဒုဒ်ဟူသော အသံကို ဖြစ်စေလျက်။ ပတိတံ၊ ကျသော။ ဗေလုဝံ၊ ဥသျှစ်သီးမှည့်အသံကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ဇဝိ၊ ပြေး၏။ မိဂဝါဟိနီ၊ သားအပေါင်းသည်။ သသဿ၊ ယုန်ငယ်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ သန္တတ္တာ၊ ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍။ ဇဝိ၊ ပြေး၏။
၈၇။ ယေ ဗာလာ၊ အကြင်သူမိုက်တို့သည်။ ပဒဝိညာဏံ၊ သောတဝိညာဉ်အစုသို့။ အပ္ပတွာ၊ မရောက်မူ၍။ ပရဃောသာနုသာရိနော၊ သူတပါးတို့၏စကားကို အစဉ်မှီးကုန်၏။ ပနာဒပရမာ၊ သူတပါးတို့၏ စကားကို အမြတ်ဟူ၍ ထင်မှတ်ကုန်၏။ တေ ဗာလာ၊ ထိုသူမိုက်တို့သည်။ ပရပတ္တိယာ၊ သူတပါး၏စကားကို ယုံကြည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၈၈။ ယေ ဓီရာ၊ အကြင်ပညာရှိတို့သည်။ သီလေန စ၊ အရိယမဂ်သီလနှင့်လည်း။ သမ္ပန္နာ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ ပညာယ စ၊ အရိယမဂ်ပညာနှင့်လည်း။ သမ္ပန္နာ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ ဥပသမေ၊ ကိလေသာ၏ ငြိမ်းခြင်း၌။ ရတာ၊ မွေ့လျော်ကုန်၏။ အာရကာ၊ မကောင်းမှုကို ပြုခြင်းမှ ဝေးကုန်၏။ ဝိရတာ၊ မကောင်းမှုမှ ကြဉ်ကုန်၏။ တေ ဓီရာ၊ ထိုပညာရှိတို့သည်။ ပရပတ္တိယာ၊ သူတပါးစကားကို ယုံကြည်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ခြင်္သေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပညာကင်းမဲ့၊ တွေးနယ်ချဲ့၊ ကျိုးမဲ့ ဖြစ်တတ်လှ
ယုံသင့်မှယုံ၊ အလုံးစုံ၊ ချင့်ကုန် ဉာဏ်စေား
နှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒုဒ္ဒုဘဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၃။ ဗြဟ္မဒတ္တဇာတ်
တောင်းလျှင်မုန်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒွယံ ယာစနကော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဗြဟ္မဒတ္တဇာတ်ကို အာဠဝီပြည်ကိုမှီ၍ အဂ္ဂါဠဝစတေီ၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူစဉ် ကုဋိကာရသိက္ခာပုဒ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည်ကား အောက် မဏိကဏ္ဌဇာတ်၌လာသလျှင်ကတည်း) ဤဗြဟ္မဒတ္တဇာတ်၌ကား သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် တောင်းခြင်းများကုန်လျှက် ဝိညတ်များကုန်လျက် နေကုန်သောဟူသည် မှန်သလောဟု မိန့်တော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုအာဠဝီရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ရှေးပညာရှိတို့သည် ရေမြေကို အစိုးရသော မင်းသည် ဘိတ်အပ်ကုန်လျှက်လည်း သစ်ရွက်ထီး, တလွှာ ဘိနပ်အစုံကို တောင်းလိုကုန်သည်ရှိသော် ဟိရိဩတ္တပ္ပ ပျက်အံ့သည်မှ ကြောက်ခြင်းကြောင့် လူများအလယ်၌ မဆိုမူ၍ ဆိတ်ကွယ် ရာအရပ်၌ ဆိုကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ကပိလတိုင်း ဥတ္တရပဉ္စာလမြို့၌ ဥတ္တရပဉ္စာလ မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် နိဂုံးရွာဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ နောင်အဘို့၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဟိမဝန္တာ၌ ရှာမှီးအပ်သော တောသစ်မြစ် သစ်သီး ကြီးငယ်ဖြင့် မျှတလျက် ကြာမြင့်စွာနေ၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှါ လူ့ပြည်သို့ လှည့်လည်သည်ရှိသော် ဥတ္တရပဉ္စာလမြို့သို့ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌နေ၍ နက်ဖြန် ဆွမ်းခံသော် မြို့သို့ဝင်၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့ ရောက်၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ ငြိမ်သက်ခြင်း၌ ကြည်ညို၍ မြတ်သောပြာသာဒ်အပြင်၌ နေ။ စေ၍ မင်းအားထိုက်သော ဘောဇဉ်ကို ဘုဉ်းပေးစေ၍ ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ ဥယျာ၌လျှင် နေစေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် တနေ့မပြတ် မင်းအိမ်၌လျှင် စားလျက်နေ၏။ မိုဃ်းကာလ လွန်လတ်သော် ဟိမဝန္တာသို့သွားလို၍ ခရီးသွားသော ငါ့အား တလွှာဘိနပ်နှင့် သစ်ရွက်ထီးကို ရခြင်းငှာ သင့်၏။ မင်းကို တောင်းအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် တနေ့သ၌ ဥယျာဉ်သို့ လာ၍ ရှိခိုး၍ နေသော မင်းကို ဘိနပ်, ထီးကို တောင်းအံ့ဟု ကြံ၍ တဖန် သူတပါးကို ဤဥစ္စာကို ပေးပါဟု တောင်းသောသူသည် ငိုသည် မည်၏။ မရှိဟူ၍ဆိုသော ဥစ္စာရှင်သည်လည်း အတူ ငိုသောသူ မည်၏။ ငိုသောငါ့ကို လူများသည် မမြင်စေလင့်၊ အတူငိုသော မင်းကြီးကိုလည်း လူများသည် မမြင်စေလင့် ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်လည်း ငို၍ ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်ကြ ကုန်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါ မင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး ဆိတ်ကွယ်ခြင်းကို အလိုရှိဟု ဆို၏။
မင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းချင်းယောက်ျားတို့ကို ဖဲစေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါတောင်းသော် မင်းမပေးအံ့၊ ငါ့အား ချစ်ခြင်းသည် ပျက်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါ မတောင်းဟု ထိုနေ့၌ ဘိနပ်၏အမည်ကို ယူခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၍ မြတ်သောမင်းကြီး သွားဦးတော့၊ နောက်တနေ့မှ သိရအံ့ဟု ဆို၏။ နောက်တနေ့ မင်းသည် ဥယျာဉ်သို့ လာသောကာလ၌ ထို့အတူလျှင် ဆိုပြန်၏။ တဖန်လည်း ထို့အတူသာလျှင် ဆိုပြန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဤသို့ တောင်းခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဘဲလျက်လျှင် တဆယ့်နှစ်နှစ်တို့သည် လွန်လေကုန်၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ငါ၏အရှင်ကား မြတ်သောမင်းကြီး ဆိတ်ကွယ် ရာအရပ်ကို လို၏ဟုဆို၍ ပရိသတ်ကို ဖဲစေသော် တစုံတခုကို ဆိုခြင်းငှမဝံ့၊ ဆိုခြင်းငှာ အလိုရှိသော ငါ့အရှင်အား တဆယ့်နှစ်နှစ်တို့သည် လွန်ကုန်၏။ ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သောအရှင်သည် ငြီးငွေ့၍ မင်းစည်းစိမ်တို့ကို ခံစားလို၍ မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တယောင်တကား၊ မင်းအဖြစ်၏ အမည်ကိုကား ထုတ်ဖော်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၍ ဆိတ်ဆိတ် နေလောင်တကား၊ ယနေ့ ငါ၏ အရှင်အား ငါသည် မင်းအဖြစ်ကို အစပြု၍ အကြင်ဝတ္ထုကို အလိုရှိအံ့၊ ထိုဝတ္ထုကို ပေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမင်းသည် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ရှိခိုး၍ နေ၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဆိတ်ကွယ်ရာ အရပ်ကို အလို ရှိ၏ဟု ဆိုလတ်သော် ပရိသတ်ကို ဖဲစေ၍ တစုံတခုကို ဆိုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သော ဘုရားလောင်းကို အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် တဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်ကို အလိုရှိ၏ဟုဆို၍ ဆိတ်ကွယ်ရာကို ရသော်လည်း တစုံတခုကို ဆိုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကုန်၊ အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဘုရားအား မင်းအဖြစ်ကို အစပြု၍ အလုံးစုံကို ဘိတ်၏။ ကြောက်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ အကြင်ဝတ္ထုကို အလိုရှိ၏။ ထိုဝတ္ထုကို တောင်းကုန်လော့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အကြင်ဝတ္ထုကို တောင်းအံ့၊ ထိုဝတ္ထုကို ပေးအံ့လောဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ခရီးသွားသော ငါ့အား တလွှာဘိနပ်ကို၎င်း၊ သစ်ရွက်ထီးကို၎င်း ရခြင်းငှါ သင့်၏။ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် ဤမျှလောက်သောဝတ္ထုကို တဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး တောင်းခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်ကုန်သလောဟုဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး မစွမ်းနိုင်သည် ဟုတ်၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့ပြုကုန်သနည်းဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ဤမည်သောဝတ္ထုကို ပေးပါလော့ဟု တောင်းသောသူသည် ငိုသည်မည်၏။ မရှိဟူ၍ ဆိုသောသူသည် အတူငိုသည် မည်၏။ တောင်းအပ်သော သင်သည် အကယ်၍ မပေးငြားအံ့၊ ထိုငါ၏ငိုခြင်း၊ သင်မင်းကြီး၏ အတုငိုခြင်း မည်သည်ကို လူများသည် မမြင်စေသ တည်းဟု ဆိတ်ကွယ်ရာကို တောင့်တ၏ဟု ပြလိုရကား-
အလာဘံ ဓနလာဘံ ဝါ၊ ဧဝံဓမ္မာ ဟိ ယာစနာ။
ယော ယာစနံ ပစ္စက္ခာတိ၊ တမာဟု ပဋိရောဒနံ။
တုဝံ ဝါ ပဋိရောဒန္တံ၊ တသ္မာ ဣစ္ဆာမဟံ ရဟော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၉။ ဗြဟ္မဒတ္တရာဇ၊ ဗြဟ္မဒတ်မင်း။ ယာစနကော၊ တောင်းသောသူသည်။ အလာဘံ ဝါ၊ ဥစ္စာကိုမရခြင်းကို၎င်း။ ဓနလာဘံ ဝါ၊ ဥစ္စာရခြင်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒွယံ၊ နှစ်ပါးသော သဘောသို့။ နိဂစ္ဆတိ၊ ရောက်တတ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ယာစနာ၊ တောင်းခြင်းတို့သည်။ ဧဝံဓမ္မာ၊ ဤသို့ ရခြင်း, မရခြင်း သဘောရှိကုန်၏။
၉၀။ ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘ၊ ပဉ္စာလတိုင်း၏ အထွတ် အမြတ်ဖြစ်သော မင်းကြီး။ ယာစနံ၊ တောင်းခြင်းကို။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ရောဒနံ၊ ငိုခြင်းဟူ၍။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ယာစနံ၊ တောင်းခြင်းကို။ ပစ္စက္ခာတိ၊ ပယ်၏။ တံ၊ ထိုပယ်ခြင်းကို။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိသည်။ ပဋိရောဒနံ၊ အတူ ငိုခြင်းဟူ၍။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။
၉၁။ ရောဒန္တံ၊ ငိုသော ငါ့ကို၎င်း။ ပဋိရောဒန္တံ၊ အတူငိုသော။ တုဝံ ဝါ၊ သင့်ကို၎င်း။ သုသမာဂတာ၊ အညီအညွှတ် ကောင်းစွာ လာကုန်သော။ ပဉ္စာလာ၊ ပဉ္စာလတိုင်းသူတို့သည်။ မာ အဒ္ဒသံသု၊ မမြင်စေကုန်သတည်းဟု။ မနသိကရောမိ၊ နှလုံးထား၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ရဟော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်ကို။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ ရိုသေခြင်းလက္ခဏာ၌ ကြည်ညို၍ ဆုပေးလိုရကား-
ဂဝံ သဟဿံ သဟ ပုင်္ဂဝေန။
အရိယော ဟိ အရိယဿ ကထံ န ဒဇ္ဇာ၊
သုတွာန ဂါထာ တဝ ဓမ္မယုတ္တာ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုသော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ သင့်အား။ ပုင်္ဂဝေန၊ နွားလားနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ရောဟိဏီနံ ဂဝံ၊ နီသော အဆင်းရှိသော နွားမတို့၏။ သဟဿံ၊ တထောင်ကို။ ဒဒါမိ၊ ပေး၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ တဝ၊ သင်၏။
ဓမ္မယုတ္တာ၊ တရားနှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ ဂါထာ၊ စကားတို့ကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ အရိယော၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည်။ အရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူအား။ ကထံ န ဒဇ္ဇာ၊ အဘယ်ကြောင့် မလှူဘဲ နေအံ့နည်း။
ဘုရားလောင်းသည်ကား မြတ်သောမင်းကြီး ငါသည် ကိလေသာကာမ, ဝတ္ထုကာမတို့၌ အလိုမရှိ၊ အကြင် ထီး, ဘိနပ်ကို ငါသည် တောင်း၏။ ထို ထီး, ဘိနပ်ကိုသာလျှင် ငါ့အား ပေးလော့ဟု ဆို၍ တလွှာဘိနပ် သစ်ရွက်ထီးကိုယူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး မမေ့လျော့ ဖြစ်လော့၊ အလှူပေးလော့၊ သီလစောင့်လော့၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်လော့ဟု မင်းကို ဆုံးမ၍ မင်းတောင်းပန်စဉ်လျှင် ဟိမဝန္တာသို့ သွား၍ ထိုဟိမဝန္တာ၌ အဘိညာဉ်, သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တောင်းသူ, ပယ်သူ၊ ငိုသည်ဟူ၊ တောင်းယူများက မုန်းတတ်လှ
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဗြဟ္မဒတ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၄။ စမ္မသာဋကဇာတ်
သိုးခွေ့ပရိဗိုဇ်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကလျာဏရူပေါ ဝတ ယံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစမ္မသာဋကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူစဉ် စမ္မသာဋကမည်သော ပရိဗိုဇ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုပရိဗိုဇ်အား သားရေဖြင့်ပြီးသော အဝတ်အာရုံသည် ဖြစ်သတတ်၊ ထိုစမ္မသာဋက ပရိဗိုဇ်သည် တနေ့သ၌ ပရိဗိုဇ်အရံမှ ထွက်၍ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် သိုးတို့၏ တိုက်ရာအရပ်သို့ ရောက်၏။ သိုးသည် ပရိဗိုဇ်ကိုမြင်၍ ခတ်လိုရကား နောက်သို့ ဆုတ်၏။ ပရိဗိုဇ်သည် ဤသိုးကား ငါ့အား အရိုအသေ ပြုခြင်းကို ပြ၏ဟု မဆုတ်၊ သိုးသည် လျင်မြန်သောအဟုန်ဖြင့် ပြေးလာ၍ ပေါင်၌ခတ်၍ ပရိဗိုဇ်ကို လဲစေ၏။ စမ္မသာဋက ပရိဗိုဇ်၏ ထိုသူတော်ကောင်း မဟုတ်သော သိုးအား ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုခြင်းအမှုသည် ရဟန်းသံဃာ၌ ထင်ရှားစွာဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ စမ္မသာဋက ပရိဗိုဇ်သည် သူတော်ကောင်း မဟုတ်သော သိုးအား ချီးမြှောက်ခြင်းကိုပြု၍ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော် မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဤစမ္မသာဋကပရိဗိုဇ်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် သူတော်ကောင်း မဟုတ်သော သိုးအား ချီးမြှောက်ခြင်းကိုပြု၍ ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တဦးသော ကုန်သည်မျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ကုန်သွယ်ခြင်းကို ပြု၏။ ထိုအခါ တယောက်သော စမ္မသာဋက ပရိဗိုဇ်သည် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဆွမ်းခံလတ်သော် နောက်သို့ဆုတ်သော သိုးကိုမြင်၍ ဤသိုးသည် ငါ့ကို ပူဇော်၏ဟု နောက်သို့ မဖဲမူ၍ ဤမျှအတိုင်း အရှည် ရှိကုန်သော လူတို့၏အတွင်း၌ တယောက်သော လူသည်လည်း ကျေးဇူးကိုမသိဟု ထိုသိုးအား လက်အုပ်ချီ၍ ရပ်လျက်-
သုဘဒ္ဒကော စေဝ သုပေသလော စ၊
ယော ဗြာဟ္မဏံ ဇာတိမန္တူပပန္နံ၊
အပစာယတိ မေဏ္ဍဝရော ယသဿီ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၃။ ယသဿီ၊ များသောအခြံအရံရှိသော။ ယော မေဏ္ဍဝရော၊ အကြင် သိုးမြတ်သည်။ ဇာတိမန္တူပပန္နံ၊ အမျိုးမြတ်ခြင်း ဗေဒင်တတ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဗြာဟ္မဏံ၊ ပုဏ္ဏားကို။ အပစာယတိ၊ ပူဇော်၏။ စတုပ္ပဒေါ၊ အခြေလေးချောင်း ရှိသော။ ယော မေဏ္ဍဝရော၊ အကြင် သိုးမြတ်သည်။ ကလျာဏရူပါ ဝတ၊ ကောင်းသော သဘောရှိစွတကား။ သုဘဒ္ဒကော စေဝ၊ အလွန်ကောင်းသော ကျေးဇူးလည်းရှိစွတကား။ သုပေသလော စ၊ အလွန် သီလကို ချစ်စွတကား။
ထိုအရပ်၌နေသော ပညာရှိသော ကုန်သည်သည် ထိုပရိဗိုဇ်ကို တားမြစ်လိုရကား-
ဝိသာသမာပဇ္ဇိ စတုပ္ပဒဿ။
ဒဠှပ္ပဟာရံ အဘိကင်္ခမာနော၊
အဝသက္ကတီ ဒဿတိ သုပ္ပဟာရံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား ပရိဗိုဇ်။ ဣတ္တရဒဿနေန၊ ထိုခဏ၌ မြင်သဖြင့်။ စတုပ္ပဒဿ၊ အခြေလေးချောင်းရှိသော သိုး၏။ ဝိသာသံ၊ အကျွမ်းဝင်ခြင်းသို့။ မာ အာပဇ္ဇိ၊ မရောက်လင့်။ ဒဠှပ္ပဟာရံ၊ ပြင်းစွာ တိုက်ခတ်ခြင်းကို။ အဘိကင်္ခမာနော၊ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ အဝသက္ကတိ၊ နောက်သို့ ဆုတ်၏။ သော၊ ထိုသိုးသည်။ သုပ္ပဟာရံ၊ ပြင်းစွာ တိုက်ခတ်ခြင်းကို။ ဒဿတိ၊ ပေးလတ္တံ့။
ထိုပညာရှိကုန်သည် ဆိုစဉ်လျှင် ထိုသိုးသည် လျင်စွာသော အဟုန်ဖြင့် ပြေးလာ၍ ပေါင်၌ တိုက်၍ ထိုပရိဗိုဇ်ကို ထိုအရပ်၌လျှင် ဝေဒနာသို့ ရောက်လတ်သည်ကိုပြု၍ လဲစေ၏။ ထိုပရိဗိုဇ်သည် ဝေဒနာသို့ ရောက်လတ်သော် ငိုလျက်အိပ်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို ပြလိုရကား-
သဗ္ဗဉ္စ ဘဏ္ဍံ ဗြာဟ္မဏဿ ဘိန္နံ။
ဥဘောပိ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒတိ၊
အဘိဓာဝထ ဟညတေ ဗြဟ္မစာရီ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၉၅။ ဗြာဟ္မဏဿ၊ ပရိဗိုဇ်၏။ ဦရုဋ္ဌိ၊ ပေါင်ရိုးသည်။ ဘဂ္ဂံ၊ ကျိုး၏။ ခါရိဘာရော၊ ပရိက္ခရာဖြင့်ပြည့်သော ဝန်ထုပ်သည်။ ဝဋ္ဋိတော၊ ပတ်ချာ လည်လျက် လိမ့်၏။ သဗ္ဗဉ္စ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဘဏ္ဍံ၊ ဘဏ္ဍာသည်။ ဘိန္နံ၊ ကွဲ၏။ ဗြဟ္မစာရီ၊ ပရိဗိုဇ်ကို။ ဟညတေ၊ ထိုးခတ်၍ သတ်၏။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အဘိဓာဝထ၊ ပြေးကြ ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုလျက်။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ဘက်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗာဟာ၊ မောင်းတို့ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ မြှောက်၍။ ကန္ဒတိ၊ မြည် တမ်း၏။
ပရိဗိုဇ်သည်-
ယော အပူဇံ ပသံသတိ။
ယထာဟမဇ္ဇ ပဟတော၊
ဟတော မေဏ္ဍေန ဒုမ္မတီ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၆။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဒုမ္မတီ၊ ပညာမရှိသော။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ မေဏ္ဍေနန၊ သိုးသည်။ ပဟတော၊ တိုက်ခတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဟတော ယထာ၊ သေရသကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အပူဇံ၊ မပူဇော်အပ်သောသူကို။ ပသံသတိ၊ ချီးမွမ်း၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ နိဟတော၊ သေ၍။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
ထိုပရိဗိုဇ်သည် ဤသို့ငိုလျက် ထိုအရပ်၌လျှင် သေလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ စမ္မသာဋကပရိဗိုဇ်သည် ထိုအခါ စမ္မသာဋကပရိဗိုဇ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိ ကုန်သည်ကြီး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မချီးမြှောက်ထိုက်၊ ချီးမြှောက်လိုက်ငြား၊ ပျက်ဆုံးပါး၊ နောက်ကား နောင်တရတတ်စွ
လေးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော စမ္မသာဋကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၅။ ဂေါဓရာဇဇာတ်
ဖွတ်စားရသေ့
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သမဏံ တံ မညမာနော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဂေါဓရာဇဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူစဉ်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ရဟန်းတပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက်၌ အပ်ပြီ ) ဤဂေါဓရာဇဇာတ်၌လည်း ထိုရဟန်းကိုဆောင်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ဤရဟန်းသည်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်၏ဟု ဘုရားသဗ္ဗညူအား ပြကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းသည် ယခုအခါ၌သာလျှင်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်းအံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေသလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဖွတ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ကိုယ်အားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ တော၌နေ၏။ တယောက်သော သီလမရှိသော ရသေ့သည် ထိုဖွတ်၏အနီး၌ ကျောင်းဆောက်၍ နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် အစာရှာထွက်လတ်သော် ထိုရသေ့ကျောင်းကို မြင်၍ သီလရှိသော ရသေ့ကျောင်းဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကျောင်းသို့သွား၍ ရသေ့ကို ရှိခိုး၍ မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ထိုရသေ့စဉ်းလဲသည် အလုပ်အကျွေး ဒါယကာအိမ်၌ ကောင်းစွာစီရင်အပ်သော ကောင်းသော တောဖွတ်သားကိုရ၍ ဤအသားကား အဘယ်အသားနည်းဟု မေး၍ ဖွတ်သားတည်းဟု ကြားရ၍ ရသတဏှာသည် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ငါ၏ ကျောင်းသို့ မပြတ်လာသောဖွတ်ကို သတ်၍ အလိုရှိတိုင်းချက်၍ စားအံ့ဟု ထောပတ် နို့ဓမ်းစသော ဘဏ္ဍာတို့ကိုယူ၍ ကျောင်းသို့သွား၍ ဆောက်ပုတ်တ်ကို ကိုင်၍ သင်္ကန်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်း၍ ဘုရားလောင်း၏ လာခြင်းကိုမျှော်လျှက် ကျောင်းတံခါး၌ အလွန်ငြိမ်သက်သကဲ့သို့ နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် လာလတ်၍ ပျက်သော ဣန္ဒြေရှိသော ထိုရသေ့ကိုမြင်၍ ဤရသေ့သည် ငါတို့၏ ဆွေမျိုးအသားကို စားသည်ဖြစ်လတ္တံ့။ ရသေ့ကို စုံစမ်းအံ့ဟု လေကြေ၌ရပ်၍ ကိုယ်နံ့ကိုရ၍ ဖွတ်သားကို စားလတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ ရသေ့အထံသို့ မချဉ်းကပ်မူ၍ ဆုတ်၍ သွား၏။ ရသေ့သည်လည်း ဘုရားလောင်းမလာသော အဖြစ်ကိုသိ၍ ဆောက်ပုတ်နှင့်ပစ်၏။ ဆောက်ပုတ်တ်သည် ကိုယ်၌မကျမူ၍ အမြီးဖျားသို့ ရောက်၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည် ဟယ်... ဖွတ်၊ သွားလေလော့ လွဲချော်လေ၏ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါ့ကိုကား လွဲချော်လေ၏။ လေးပါးကုန်သော အပါယ်တို့ကိုကား မလွဲဟုဆိုလျက် ပြေး၍ စင်္ကြံဦး၌ရှိသော တောင်ပို့သို့ဝင်၍ တပါးသောအပေါက်မှ ဦးခေါင်းကိုဖေါ်၍ ထိုရသေ့စဉ်းလဲနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
သော မံ ဒဏ္ဍေန ပါဟာသိ၊
ယထာ အဿမဏော တထာ။
ကိံ တေ အဇိနသာဋိယာ။
အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနံ၊ ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသိ။
ဟူကုန်သော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၇။ အဟံ၊ ငါသည်။ အသညတံ၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံးဖြင့် မစောင့်ရှောက်သော။ တံ၊ သင့်ကို။ သမဏံ မညမာနော၊ ရဟန်းထင်၍။ ဥပဂစ္ဆိံ၊ ဆည်းကပ်မိ၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အဿမဏော၊ ရဟန်းမဟုတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဒဏ္ဍေန၊ ဆောက်ပုတ်ဖြင့်။ ပါဟာသိ၊ ပစ်၏။
၉၈။ ဒုမ္မေဓ၊ ပညာမဲ့။ တေ၊ သင့်၏။ ဇဋာဟိ၊ ဆံကျစ်တို့ဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ တေ၊ သင့်အား။ အဇိနသာဋိယာ၊ သစ်နက်ရေဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ တေ၊ သင်၏။ အဗ္ဘန္တရံ၊ အတွင်း၌။ ဂဟနံ၊ ကိလေသာ ဟူသော တောအုပ်ရှိ၏။ ဗာဟိရံ၊ အပသည်ကား။ ပရိမဇ္ဇသိ၊ ပြေပြစ်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ရသေ့သည်-
တေလံ လောဏဉ္စ မေ အတ္ထိ၊ ပဟူတံ မယှ ပိပ္ဖလိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၉။ ဂေါဓ၊ ဖွတ်။ ဧဟိ၊ လာလော့။ နိဝတ္တဿု၊ ပြန်ခဲ့ဦးလော့။ သာလီနံ၊ သလေးတို့၏။ ဩဒနံ၊ ထမင်းကို။ ဘုဉ္စ၊ စားလှည့်လော့။ မေ၊ ငါ့အား။ တေလဉ္စ၊ ဆီသည်၎င်း။ လောဏဉ္စ၊ ဆားသည်၎င်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ မယှံ၊ ငါအား။ ပဟူတံ၊ များစွာသော။ ပိပ္ဖလိ၊ ရှိန်းခို ဇီယာ, ဂျင်း, ကြက်သွန်, ငြုတ်, ပိတ်ချင်းအားဖြင့် စပ်သော ဘဏ္ဍာသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
တေလံ လောဏဉ္စ ကိတ္တေသိ၊ အဟိတံ မယှံ ပိပ္ဖလိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၀။ ဒုဋ္ဌတာပသ၊ ရသေ့ပျက်။ သော အဟံ၊ ဤငါသည်။ သတပေါရိသံ၊ အသူတရာနက်သော။ ဝမ္မိကံ၊ တောင်ပို့သို့။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ ပဝေက္ခာမိ၊ ဝင်အံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ တေလဉ္စ၊ ဆီကို၎င်း။ လောဏဉ္စ၊ ဆားကို၎င်း။ ကိတ္တေသိ၊ ကြား၏။ မယှံ၊ ငါ့အား။ ပိပ္ဖလိ၊ ပိတ်ချင်းအစရှိသော အစပ်ဘဏ္ဍာသည်။ အဟိတံ၊ မလျှောက်ပတ်။
ဤသို့ဆို၍ ရသေ့စဉ်းလဲ သင်သည် အကယ်၍ ဤ၌နေအံ့၊ သင့်ကို ဆွမ်းခံရွာ၌ လူတို့ကို ဤရသေ့ကား ခိုးသူတည်းဟု ဖမ်းစေ၍ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ ရောက်စေအံ့၊ လျင်မြန်စွာ ပြေးလေဟု ခြိမ်းချောက်၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည် ထိုအရပ်မှ ပြေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဤအံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သောရဟန်းသည် ထိုအခါ စဉ်းလဲသော ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဖွတ်မင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စဉ်းလဲကောက်လှ၊ ဒုဿီလကား၊ ရသ, ခင်လတ်၊ ဖွတ်ကိုသတ်၏
ငါးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဂေါဓရာဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၆။ ကက္ကာရုဇာတ်
နတ်ပန်းခိုင်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်ကာယေန ယော နာဝဟရေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကက္ကာရုဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ဒေဝဒတ်သည် သံဃာကိုသင်းခွဲ၍ ပရိသတ်သည် အဂ္ဂသာဝကတို့နှင့်တကွ ဖဲခွါလတ်သည်ရှိသော် ဒေဝဒတ်၏ ခံတွင်းမှ ပူသောသွေးသည် အန်၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် မုသားဆိုခြင်းကိုပြု၍ သံဃာကို သင်းခွဲ၏။ ယခုနာ၍ ကြီးစွာသောဆင်းရဲကို ခံရ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျောက်သည်ရှိသော်
ရဟန်းတို့ ဒေဝဒတ်သည် ယခုသာလျှင် မုသားဆိုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း မုသားဆိုသလျှင်ကတည်း၊ ယခုသာလျှင် မုသားဆို၍ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲကို ခံရသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ခံရဘူးသလျှင် ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ မထင်ရှားသော နတ်သားဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ကြီးစွာသော ပွဲသဘင်သည် ဖြစ်၏။ များစွာကုန်သော နဂါး, ဂဠုန်, ဘုမ္မစိုဝ်းနတ်တို့သည် လာ၍ ပွဲသဘင်ကို ကြည့်ကုန်၏။ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှလည်း လေးယောက်ကုန်သော နတ်သားတို့သည် ကက္ကာရုမည်သော နတ်ပန်းတို့ဖြင့် ပြုအပ်သော ပန်းကုံးတို့ကိုပန်၍ ပွဲသဘင်ကြည့်အံ့သောငှါ လာကုန်၏။ တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီမြို့သည် ထိုပန်းတို့၏အနံ့ဖြင့် တစပ်တည်းသော အနံ့ရှိ၏။ လူတို့သည် ဤပန်းတို့ကို အဘယ်သူသည် ပန်အပ်ကုန်သနည်းဟု ဆင်ခြင်ကုန်လျက် သွားကုန်၏။ ထိုနတ်သားတို့သည် ငါတို့ကို ထိုလူတို့သည် ဆင်ခြင်ကုန်၏ဟု သိ၍ မင်းယင်ပြင်သို့ ပျံ၍ ကြီးစွာသော နတ်တို့၏ အာနုဘော်ဖြင့် ကောင်းကင်၌ တည်ကုန်၏။ လူများသည် စည်းဝေး၏။ မင်းသည်လည်း အိမ်ရှေ့ မင်းအစရှိကုန်သော သူတို့နှင့်တကွ သွား၏။ ထိုအခါ ထိုနတ်သားတို့ကို အရှင်နတ်သားတို့ အရှင်တို့သည် အဘယ်နတ်ပြည်မှ လာကုန်သနည်းဟု မေးကုန်၏။ တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ လာကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ အဘယ်အမှုဖြင့် လာကုန်သနည်းဟု မေးကုန်၏။ ပွဲကြည့်အံ့သောငှါ လာကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ဤပန်းတို့သည်ကား အဘယ်အမည်ရှိကုန်သော ပန်းတို့နည်းဟု မေးကုန်၏။ ကက္ကာရုမည်သော နတ်ပန်းတို့တည်းဟုဆိုကုန်၏။ အရှင်နတ်သားတို့ အရှင်တို့သည် နတ်ပြည်၌ တပါးကုန်သော ပန်းတို့ကို ပန်ဆင်ပါကုန်လော၊ ကျွန်ုပ်တို့အား ဤပန်းတို့ကို ပေးပါကုန်လောဟု တောင်းကုန်၏။ နတ်သားတို့သည် ကက္ကာရုနတ်ပန်းတို့သည်ကား အာနုဘော်ကြီးကုန်၏။ နတ်တို့အားသာလျှင် ထိုက်ကုန်၏။ လူ့ပြည်၌ ယုတ်မာကုန်သော ပညာမရှိကုန်သော ယုတ်မာသော နှလုံးသွင်းရှိကုန်သော သီလမရှိကုန်သော သူတို့အား မထိုက်ကုန်၊ အကြင် လူတို့သည်ကား ဤသို့ သဘောရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော ဤသို့သဘောရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ ထိုသူတို့အား ထိုက်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ဤသို့ဆိုပြီး၍ ထိုနတ်သားတို့တွင် နတ်သားအကြီးသည်-
ဝါစာယ န မုသာ ဘဏေ။
ယသော လဒ္ဓါ န မဇ္ဇေယျ၊
သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၁။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ နာဝဟရေ၊ သူ့ဥစ္စာကိုမခိုး။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ န ဘဏေ၊ မဆို။ ယသော၊ စည်းစိမ်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ န မဇ္ဇေယျ၊ မမေ့မလျော့ရာ။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကက္ကာရုံ၊ ကရုမည်သောနတ်ပန်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ပုရောဟိတ်သည် ငါ့အား ဤကျေးဇူးတို့တွင် တခုသော ကျေးဇူးသည်မျှလည်း မရှိ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကိုဆို၍ ထိုပန်းတို့ကိုယူ၍ ပန်အံ့၊ ဤသို့ ပန်ဆင်သည်ရှိသော် လူများသည် ငါ့ကို ဤပုဏ္ဏားကား ကျေးဇူးဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောသူတည်းဟု သိလတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုပုရောဟိတ်သည် ကျွန်ုပ်သည် ထိုကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏ဟုဆို၍ ထိုကက္ကာရုပန်းတို့ကို ပေးစေ၍ ပန်ဆင်၍ နှစ်ယောက်မြောက်သော နတ်သားကို တောင်း၏။ ထိုနတ်သားသည်လည်း-
န နိကတျာ ဓနံ ဟရေ။
ဘောဂေ လဒ္ဓါ န မဇ္ဇေယျ၊
သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၂။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဓမ္မေန၊ တရားသဖြင့်။ ဝိတ္တံ၊ ဥစ္စာကို။ ဧသေယျ၊ ရှာရာ၏။ နိကတျာ၊ စဉ်းလဲသဖြင့်။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ န ဟရေ၊ မဆောင်ရာ။ ဘောဂေ၊ စည်းစိမ်တို့ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ န မဇ္ဇေယျ၊ မမေ့မလျော့ရာ။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကက္ကာရုံ၊ ကက္ကာရု မည်သော နတ် ပန်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။
ပုရောဟိတ်သည် အကျွန်ုပ်သည် ဤကျေးဇူးတို့နှင့်ပြည့်စုံ၏ဟု ဆို၍ ထိုပန်းတို့ကို ပေးစေ၍ ပန်ဆင်၍ သုံးယောက်မြောက်သော နတ်သားကို တောင်း၏။ သုံးယောက်မြောက်သော နတ်သားသည်လည်း-
သဒ္ဓါ စ အဝိရာဂိနီ။
ဧကော သာဒုံ န ဘုဉ္ဇေယျ၊
သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၃။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ အဟာလိဒ္ဒံ၊ နနွင်းဆိုးသော အရည်ကဲ့သို့ လျင်မြန်စွာ ပြေတတ်သည် မဟုတ်။ သဒ္ဓါ စ၊ ကံ ကံ၏ အကျိုးကို ယုံကြည်ခြင်းသည်လည်း။ အဝိရာဂိနီ၊ အနည်းငယ်ဖြင့်လျှင် ပြေသည်မဟုတ်။ သာဒုံ၊ သာယာအပ်သော ဘောဇဉ်ကို။ ဧကော၊ တယောက်တည်း။ န ဘုဉ္ဇေယျ၊ မစားရာ။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကက္ကာရုံ၊ ကက္ကာရုမည်သောနတ်ပန်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။
ပုရောဟိတ်သည် အကျွန်ုပ်သည် ဤဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံ၏ဟုဆို၍ ထိုပန်းတို့ကို ပေးစေ၍ ပန်ဆင်၍ လေးယောက် မြောက်သော နတ်သားကို တောင်း၏။ ထိုနတ်သားသည်လည်း-
ယော သန္တေ န ပရိဘာသတိ။
ယထာဝါဒီ တထာကာရီ၊
သ ဝေ ကက္ကာရုမရဟတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၄။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သမ္မုခါ ဝါ၊ မျက်မှောက်၌၎င်း။ တိရောက္ခာ ဝါ၊ မျက်ကွယ် ၌၎င်း။ သန္တေ၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို။ န ပရိဘာသတိ၊ မဆဲရေး။ ယထာဝါဒီ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့် ဆို၏။ တထာကာရီ၊ ထိုအခြင်းဖြင့် ပြုလေ ရှိ၏။ ( ယထာဝါဒီ တထာကာရီ၊ အပြောနှင့်အလုပ် ညီညွတ်၏ ) သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကက္ကာရုံ၊ ကက္ကာရုမည်သော နတ်ပန်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။
ပုရောဟိတ်သည် ပေးလော့ အကျွန်ုပ်သည် ဤဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏ဟုဆို၍ ထိုပန်းတို့ကိုပေးစေ၍ ပန်ဆင်၏။ လေးယောက်သော နတ်သားတို့သည် လေးခုသောပန်းကုံးတို့ကို ပုရောဟိတ်အား ပေး၍ နတ်ပြည်သို့လျှင် သွားကုန်၏။ နတ်သားတို့၏ သွားသောကာလ၌ ပုရောဟိတ်၏ ဦးခေါင်း၌ ကြီးစွာသော ဝေဒနာသညါ ဖြစ်၏။ ဦးခေါင်းသည် ထက်စွာသောအသွားဖျားရှိသော ဆောက်ဖြင့် ဖြတ်ဘိသကဲ့ သို့၎င်း သံပြားဖြင့်နှိပ်ဘိသကဲ့သို့၎င်း ဖြစ်၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ဝေဒနာသို့ရောက်၍ ထိုမှဤမှ လူးလဲ၍ ကျယ်စွာသောအသံဖြင့် ဟစ်ကြွေး၏။ ထိုအမှုသည် အဘယ်တုံနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ငါသည် ကိုယ်တွင်း၌ မရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ရှိ၏ဟု မုသားဆို၍ ထိုနတ်သားတို့ကို တောင်း၏။ ထိုငါသည် ဝေဒနာသို့ရောက်၍ ကိုယ်အလုံး တုန်လှုပ်၏။ ထိုပန်းကုံးတို့ကို ငါ၏ ဦးခေါင်းမှ ပယ်ပါလောဟု ဆို၏။ ထိုပန်းကုံးတို့ကို ပယ်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ သံပြားဖြင့် ဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုပုရောဟိတ်ကို ချီ၍ အိမ်သို့ ဆောင်ကုန်၏။ အိမ်၌ ပုရောဟိတ်အား ဟစ်ကြွေးစဉ် ခုနစ်ရက်တို့သည် လွန်ကုန်၏။ မင်းသည် အမတ်တို့ကိုတိုင်ပင်၍ သီလမရှိသော ပုဏ္ဏားသည် သေလတ္တံ့၊ အဘယ်သို့ ပြုကြကုန်အံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး တဖန် ပွဲသဘင်ပြုပြန်သည်ရှိသော် နတ်သားတို့သည် တဖန် လာပြန်ကုန်လတ္တံ့ဟု လျှောက်ကုန်၏။ မင်းသည် ပွဲသဘင်ကိုပြုစေ၍ နတ်သားတို့သည် တဖန်လာပြန်ကုန်၏။ မြိုအလုံးကို ပန်းနံ့ဖြင့် တစပ်တည်းသော အနံ့ရှိသည်ကို ပြု၍ ရှေးအတူသာလျှင် မင်းယင်ပြင်၌ ရပ်ကုန်၏။ လူများသည် စည်းဝေး၍ သီလမရှိသော ပုဏ္ဏားကို ဆောင်၍ နတ်သားတို့၏ရှေ့မှ ပက်လက်အိပ်စေ၏။ သီလမရှိသော ထိုပုဏ္ဏားသည် အရှင်နတ်သားတို့ အရှင်တို့သည် အကျွန်ုပ်အား အသက်ကိုပေးပါကုန်ဟု နတ်သားတို့ကို တောင်းပန်၏။ နတ်သားတို့သည် သီလမရှိသော ယုတ်မာသော သဘောရှိသောသင့်အား ဤပန်းတို့သည် မထိုက်မလျော်ကုန်၊ သင်သည်ကား ငါတို့ကို လှည့်စားအံ့ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ မိမိ၏ မုသာဝါဒအကျိုးကို ရ၏ဟု လူများအလယ်၌ ဒုဿီလပုဏ္ဏားကို ကဲ့ရဲ့၍ ဦးခေါင်းမှပန်းကုံးကိုပယ်၍ လူများအား အဆုံးအမကို ပေး၍ မိမိတို့၏ အရပ်သို့သာလျှင် သွားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏားဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ကဿပသည် ထိုအခါ တယောက်သော နတ်သား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလ္လာန်သည် ထိုအခါ တယောက်သော နတ်သား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ တယောက်သော နတ်သား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ နတ်သားအကြီး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မုသားမနိုင်၊ သင်းနံ့ ကြိုင်၊ ပန်းခိုင်ဆင်မှ ဆင်းရဲရ
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကက္ကာရုဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၇။ ကာကဝတီဇာတ်
မယားခိုး ဂဠုန်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝါတိ စာယံ တတော ဂန္ဓော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကာကဝတီဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော် သီတင်း သုံးနေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းတပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအခါ ထိုရဟန်းကို ရဟန်း သင် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်၏ အစွမ်းဖြင့် ငြီးငွေ့သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ကိလေ သာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ငြီးငွေ့၏ဟု နားတော် လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း မိန်းမမည်သည်ကား စောင့်ရှောက်ခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း မာတုဂါမကို သမုဒ္ဒရာအလယ် လက်ပံပင်ပျိုဗိမာန်၌ နေစေကုန်လျက် စောင့်ရှောက်ကုန်သော်လည်း စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ် မင်း၏ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် အဘလွန်သဖြင့် မင်းပြု၏။ ဘုရားလောင်း၏ မိဖုယားကြီးသည် ကာကဝတီမည်၏။ နတ်သ္မီးကဲ့သို့ အလွန် အဆင်းလှ၏။
(ဤကာကဝတီဇာတ်၌ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော အတိတ်ဝတ္ထု စကားသည် အကျဉ်းစကားတည်း၊ အကျယ်အားဖြင့်ကား အတိတ်ဝတ္ထုသည် ကုဏာလဇာတ်၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့)
ထိုအခါ၌ကား တခုသော ဂဠုန်မင်းသည် လူ၏အသွင်ဖြင့် သွား၍ မင်းနှင့်တကွ ကြွေအန် ကစားလတ်သော် ကာကဝတီမိဖုယား၌ တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကာကဝတီ မိဖုယားကိုယူ၍ ဂဠုန်ပြည်သို့ဆောင်၍ ထိုမိဖုယားနှင့်တကွ မွေ့လျော်၏။ မင်းသည် မိဖုယားကို မမြင်လတ်သော် နဋကုဝေရမည်သော စောင်းသမားကို မိဖုယားကို စုံစမ်းလော့ဟု ဆို၏။ စောင်းသမားသည် စုံစမ်းလတ်သော် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ဂဠုန်မင်းကိုစီး၍ အတောင်ကြားမှ ထွက်၍ တခုသော ရေအိုင်ဝယ် ပြိတ်တော၌အိပ်၍ ထိုပြိတ်တောမှ ဂဠုန်မင်းသွားသည့်ကာလ အတောင်ကြား၌ စီး၍ ဂဠုန်ပြည်သို့ရောက်၍ အတောင်ကြားမှထွက်၍ ထိုကာကဝတီမိဖုယားနှင့်တကွ ကိလေသာကာမ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ရောရှက်ခြင်းကိုပြု၍ တဖန် ဂဠုန်မင်း၏ အတောင်ကြား၌လျှင် စီးလျက်လာ၍ ဂဠုန်မင်းသည် ဗာရာဏသီမင်းနှင့်တကွ ကြွေအန်ကစားသောကာလ၌ စောင်းသမားသည် မိမိစောင်းကိုယူ၍ ကြွေအန်ကစားသောပွဲသို့ သွား၍ မင်း၏အထံ၌ ရပ်လျက် သီချင်း သီသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် -
ယတ္ထ မေ ဝသတီ ပိယာ။
ဒူရေ ဣတော ဟိ ကာကဝတီ၊
ယတ္ထ မေ နိရတော မနော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၅။ ယတ္ထ၊ အကြင်ဂဠုန်ပြည်၌။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယာ၊ မယားသည်။ ဝသတိ၊ နေ၏။ တတော၊ ထိုဂဠုန်ပြည်မှ။ အယံ ဂန္ဓော၊ ဤနတ်နံ့သာကို လိမ်းကျံသော ကာကဝတီ မိဖုယား၏ ကိုယ်နံ့သည်။ ဝါတိ စ၊ လှိုင်သည်သာလျှင်တည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကာကဝတီ မိဖုယား၌။ မေ၊ ငါ၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ နိရတော၊ မွေ့လျော်၏။ သာ ကာကဝတီ၊ ထိုကာကဝတီ မိဖုယားသည်။ ဣတော၊ ဤဗာရာဏသီပြည်မှ။ ဒူရေ၊ ဝေးသော ဂဠုန်ပြည်၌။ ဝသတိ၊ နေ၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဂဠုန်မင်းသည်-
ကထံ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ၊ ကထံ သိမ္ဗလိ မာရုဟိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၆။ တွံ၊ သင်သည်။ သမုဒ္ဒံ၊ သမုဒ္ဒရာကို။ ကထံ အတရိ၊ အဘယ်သို့ ကူးသနည်း။ ကေပုကံ၊ ကေပုကမည်သော မြစ်ကို။ ကထံ အတရိ၊ အဘယ် သို့ကူးသနည်း။ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ၊ သီဒါ သမုဒ္ဒရာ ခုနစ်တန်တို့ကို။ ကထံ အတိက္ကမိတွာ၊ အဘယ်သို့ လွန်၍။ သိမ္ဗလိံ၊ လက်ပံပင်ကို။ ကထံ အာရုဟိ၊ အဘယ်သိုတက်သနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ နဋကုဝေရ စောင်းသမားသည်-
တယာ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ၊ တယာ သိမ္ဗလိ မာရုဟိံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၇။ အဟံ၊ ငါသည်။ တယာ၊ သင်ဖြင့်။ သမုဒ္ဒံ၊ သမုဒ္ဒရာကို။ အတရိံ၊ ကူးပြီ။ တယာ၊ သင်ဖြင့်။ ကေပုကံ၊ ကေပုကမည်သော မြစ်ကို။ အတရိံ၊ ကူးပြီ။ တယာ၊ သင်ဖြင့်။ သတ္တ သမုဒ္ဒါနိ၊ သီဒါသမုဒ္ဒရာ ခုနစ်တန်တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ တယာ၊ သင်ဖြင့်။ သိမ္ဗလိံ၊ လက်ပံပင်ကို။ အာရုဟိံ၊ တက်ပြီ။
ထိုနောက်မှ ဂဠုန်မင်းသည် -
ယတ္ထ ဇာယာယဟံ ဇာရံ၊ အာဝဟာမိ ဝဟာမိ စ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၈။ ယတ္ထ-ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇာယာယ၊ မယား၏။ ဇာရံ၊ လင်ဖြစ်သော စောင်းသမားကို။ အာဝဟာမိ စ၊ ဂဠုန်ပြည်သို့လည်း ယူ၏။ ဝဟာမိ စ၊ လူ့ပြည်သို့လည်း ပို့ဆောင်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မဟာကာယံ၊ ကြီးသောကိုယ်ရှိသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဓီရတ္ထု၊ ငါ ကဲ့ရဲ့၏ အစေတနံ၊ ပေါ့သည်၏အဖြစ် လေးသည်၏အဖြစ်ကို မသိသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဓီရတ္ထု၊ ကဲ့ရဲ့၏။
ထိုဂဠုန်မင်းသည်ကား ကာကဝတီ မိဖုယားကို ဆောင်၍ ဗာရာဏသီမင်းအား ပေး၍ တဖန် ဗာရာဏသီမြို့သို့ မလာပြီ။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ နဋကုဝေရမည်သော စောင်းသမား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စောင့်ရှောက်ခဲလှ၊ ဣတ္ထိယ၊ မိန့်ဟခါခါ မတွယ်တာနှင့်
ခုနစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကာကဝတီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၈။ အနနုသောစိယဇာတ်
မယားသေ စိတ်ထွေ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗဟူနံ ဝိဇ္ဇတိ ဘောတီ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအနနုသောစိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မယားသေသော သူကြွယ်တယောက်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုသူကြွယ်သည် မယားသေလွန်သည် ရှိသော် ရေမချိုး မသောက် မလိမ်းကျံ အစာမစား အမှုမလုပ်၊ စင်စစ်သဖြင့် သောကသည် နှိပ်စက်ရကား သုသာန်သို့သွား၍ ငိုလျက်သာလျှင် လှည့်လည်သတတ်၊ အိုး၌ ဆီမီးထွန်းပသကဲ့သို့ သူကြွယ်၏ ကိုယ်အတွင်း၌ သောတာပတ္တိမဂ်၏ ဥပနိဿယသည် ထွန်းပ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မိုးသောက်ထ ကာလ၌ လောကကို ကြည့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုသူကြွယ်ကို မြင်တော်မူ၍ ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတပါး ဤသူကြွယ်အား သောကကိုပယ်၍ သောတာပတ္တိမဂ်ကို ပေးတတ်သော တစုံတယောက်သောသူသည် မရှိ၊ ငါသည် ထိုသူကြွယ်၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်အံ့ဟု ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး သည်မှနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲတော်မူ၍ နောက်လိုက်ရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်၏ အိမ်တံခါးသို့ ကြွတော်မူ၍ သူကြွယ်သည် ခရီးဦး ကြိုဆို၍ ပူဇော် သက္ကာရကို ပြုလတ်သော် ခင်းအပ်သောနေရာ၌ နေတော်မူ၍ သူကြွယ်သည် လာလတ်၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေလတ်သော် သီတင်းသည် သင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေသလောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အမိန့်တော်အတိုင်း ဟုတ်၏။ အကျွန်ုပ်မယားသည် သေ၏။ အကျွန်ုပ်သည် သေသောမယားကို စိုးရိမ်လျက် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် သီတင်းသည် ပျက်စီးတတ်သော သဘောမည်သည်ကား ပျက်စီးမြဲဖြစ်၏။ ထိုပျက်စီးခြင်း သဘောတရား၌ စိုးရိမ်ခြင်းငှါ မသင့်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း မယားသေလွန်သည်ရှိသော် ပျက်စီးတတ်သော သဘောသည် ပျက်စီး၏ ဟု မစိုးရိမ်ကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
(အတိတ်ဝတ္ထုသည် ဒသကနိပါတ်၊ စူဠဗောဓိဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤအနနုသောစိယဇာတ်၌ ဤသို့ ဆိုလတ္တံ့သော အတိတ်ဝတ္ထုသည်ကား အကျဉ်းတည်း)။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်၍ မိဘတို့၏ အထံသို့ ပြန်လာ၏။ (ဤအနနုသောစိယဇာတ်၌ ဘုရားလောင်းသည် သူငယ်လက်ထက်မှစ၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏။ ) ထိုအခါ မိဘတို့သည် ဘုရားလောင်းအား မယားကို ရှာကုန်အံ့ဟု ကြားကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အိမ်ရာ ထောင်ခြင်းကို ငါအလိုမရှိ၊ ငါသည် မိဘတို့၏ လွန်သောအခါ၌ ရသေ့ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆို၍ တဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် တခုသော ရွှေရုပ်ကိုလုပ်စေ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော သူငယ်မကိုရသော် ယူအံ့ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်း၏ မိဘတို့သည် ထိုရွှေရုပ်ကို ယာဉ် ပေါင်းချုပ်၌ တင်၍ သွားကြကုန်၊ ဇမ္ဗူဒိပ်အပြင်၌ လှည့်လည်ကုန်လျက် အကြင်အိမ်၌ ဤသို့သဘောရှိသော ပုဏ္ဏေးမငယ်ကို မြင်ကုန်အံ့၊ ထိုအိမ်၌ ဤရွှေရုပ်ကိုပေး၍ ထိုပုဏ္ဏေးမငယ်ကို ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့ဟု များစွာသော အခြံအရံဖြင့် လူတို့ကို စေလွှတ်ကုန်၏။
ထိုကာလ၌ကား တယောက်သော ဘုန်းရှိသော သတ္တဝါသည် ဗြဟ္မာပြည်မှစုတေ၍ ကာသိတိုင်း နိဂုံးရွာဝယ် ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော ပုဏ္ဏား၏အိမ်၌ သူငယ်မ၏ အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ထိုသူငယ်မအား သမ္မိလ္လဟာသိနီဟူသော အမည်ကိုမှည့်၏။ ထိုသမ္မိလ္လဟာသိနီသည် တဆဲ့ခြောက်နှစ် ရှိသောကာလ၌ အလွန်အဆင်း လှ၏။ ကြည်ညိုဘွယ်ရှိ၏။ နတ်သ္မီးနှင့်တူ၏။ ခပ်သိမ်းသော လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ထိုသမ္မိလ္လဟာသိနီမည်သော သူငယ်မအားလည်း ကိလေသာစိတ်မည်သည် မဖြစ်စဘူး၊ သမ္မိလ္လဟာသိနီသည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏။ ဤရွှေရုပ်ကိုယူ၍ လှည့်လည်ကုန်သော သူတို့သည် ထိုရွာသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုရွာ၌ လူတို့သည် ထိုရွှေရုပ်ကို မြင်ကုန်၍ ဤအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားသ္မီး သမ္မိလ္လဟာသိနီသည် အဘယ်ကြောင့် ဤ၌နေသနည်းဟု ဆိုကုန်၏။ လူတို့သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဤပုဏ္ဏားအိမ်သို့သွား၍ သမ္မိလ္လဟာသိနီကို တောင်းကုန်၏။ သမ္မိလ္လဟာသိနီသည် မိဘတို့၏ လွန်သောအခါ ကျွန်ုပ် ရဟန်းပြုပါအံ့၊ ကျွန်ုပ် အိမ်ရာထောင်ခြင်းဖြင့် အလိုမရှိဟု မိဘတို့အား သတင်းစကားကို ပို့ စေ၏။ မိဘတို့လည်း သူငယ်မသည် အဘယ်သို့ ပြုလတ္တံ့နည်းဟု ဆို၍ ရွှေရုပ်ကိုယူ၍ သမ္မိလ္လဟာသိနီကို များစွာသော အခြံအရံဖြင့်ပို့ စေကုန်၏။ နှစ်ဦးကုန်သော သတို့သား, သတို့သ္မီးတို့အား အလိုမရှိကုန်ဘဲလျက် မင်္ဂလာ ပြုကုန်၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် တခုသော တိုက်ခန်း တခုသော အိပ်ရာ၌ နေကုန်လျက်လည်း အချင်းချင်း ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် မကြည့်ဘူးကုန်၊ နှစ်ပါးကုန်သောရဟန်း နှစ်ယောက်ကုန်သော ဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့ တနေရာတည်း၌ နေကုန်၏။
နောက်အဘို့၌ ဘုရားလောင်း၏မိဘသည် သေလွန်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိဘတို့ကို သင်္ဂြိုဟ်၍ သမ္မိလ္လဟာသိနီကို ခေါ်၍ ရှင်မ သင်သည် မိဘဥစ္စာ ကုဋေရှစ်ဆယ် သင့်မိဘဥစ္စာ ကုဋေရှစ်ဆယ် ဤမျှလောက်သော ဥစ္စာကိုယူ၍ ဥစ္စာကို ဖြစ်စေလော့၊ ငါသည် ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆို၏။ အရှင့်သား အရှင်သည် ရဟန်းပြုသော် ကျွန်ုပ်လည်း ရဟန်းပြုအံ့၊ အရှင့်သားကို စွန့်ခြင်းငှါ။ မတတ်နိုင်ဟု သမ္မိလ္လဟာသိနီဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား လာလော့ဟု ခပ်သိမ်းသောဥစ္စာတို့ကို အလှူဝ၌စွန့်၍ တံတွေးပေါက်ကဲ့သို့ စည်းစိမ်ကိုပယ်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ရသေ့ ရဟန်းပြု၍ တောသစ်သီး ဟူသော အာဟာရရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာ၌ ကြာမြင့်စွာနေ၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှါ ဟိမဝန္တာမှသက်၍ အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီသို့ ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေကုန်၏။
မင်းဥယျာဉ်၌ နေကုန်သော နှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့တို့တွင် ဩဇာမရှိသော ရောနှောသော ဆွမ်းကို စားရသော ရသေ့မအား နူးညံ့သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဝမ်းသွေးသွန်သော အနာသည် ဖြစ်၏။ ထိုရသေ့မသည် သင့်သောဆေးကို မရ၍ အားနည်း၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဆွမ်းခံသောအချိန်၌ ထိုရသေ့မကို ယူခဲ့၍ မြို့တံခါးသို့ ဆောင်ခဲ့၍ တခုသော ဇရပ်ပျဉ်၌အိပ်စေ၍ မိမိသည် ဆွမ်းခံဝင်၍ ဘုရားလောင်း မြို့မှမထွက်မီလျှင် ရသေ့မသည် သေ လွန်၏။ လူများသည် ရသေ့မ၏ တင့်တယ်စွာသော အဆင်းကိုမြင်၍ ခြံရံလျက် ငိုကြွေး မြည် တမ်း၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဆွမ်းခံ၍ လာလတ်သော် ထိုရသေ့မ၏ သေသောအဖြစ်ကိုသိ၍ ပျက်စီးတတ်သော သဘောသည် ပျက်စီး၏။ ခပ်သိမ်းကုန်သော သင်္ခါရတို့သည် အမြဲမရှိကုန်သလျှင်ကတည်းဟု ဆို၍ ထိုရသေ့မ လျောင်းသော ပျဉ်၌လျှင် ထိုင်၍ ရောနှောသော ဆွမ်းကိုဘုဉ်းပေး၍ ခံတွင်းကို ဆေး၏။ ခြံရံ၍ တည်သော လူများသည် အရှင်ဘုရား ဤရသေ့မသည် အရှင်ဘုရားနှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်းဟု မေး၏။ လူဖြစ်စဉ်က ငါ၏ခြေရင်း၌ အလုပ်အကျွေးတည်းဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည်ပင် သဘောအားဖြင့် မတည်နိုင်ကြကုန်၊ ငိုကြွေးမြည်တမ်းကြကုန်၏။ အရှင်ဘုရားသည် အဘယ့်ကြောင့် မငိုသနည်းဟု မေးကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဤမိန်းမကား အသက်ရှင်စဉ်ကပင်လျှင် ငါနှင့် တစုံတခုတော် စပ်သည်မဟုတ်၊ ယခု တမလွန်သို့သွားသော် အဘယ်သို့တော်စပ်အံ့နည်း။ ဤရဟန်းမိန်းမသည် သေမင်းနိုင်ငံသို့ လိုက်သွားပြီ၊ အဘယ်ကြောင့် ငိုအံ့နည်းဟု လူများအား တရားဟောလိုရကား-
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ၊ ပိယံ သမ္မိလ္လဟာသိနိံ။
အတ္တာန မနုသောစေယျ၊ သဒါ မစ္စုဝသံ ပတံ။
ယာဝ ဗျာတိ နိမိသတိ၊ တတြာပိ ရသတီ ဝယော။
ဘူတံ သေသံ ဒယိတဗ္ဗံ၊ ဝီတံ အနနုသောစိယံ။
ဟူကုန်သော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၉။ ဘောတီ၊ ပုဏ္ဏေးမသည်။ ဗဟူနံ၊ များစွာကုန်သော သူသေတို့၏။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။ တေဟိ၊ ထိုသူသေတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်သော ပုဏ္ဏေးမသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ကိံ၊ အဘယ်သို့တော်စပ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပိယံ၊ မယားဖြစ်သော။ ဧတံ သမ္မိလ္လဟာသိနိံ၊ ထိုသမ္မိလ္လဟာသိနီကို။ န သောစာမိ၊ ငါမစိုးရိမ်။
၁၁၀။ ယံယံ၊ အကြင် အကြင် သေတိုင်း တိုင်းသောသူသည်။ တဿ၊ ထိုစိုးရိမ်သောသူအား။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ တံတံ၊ ထိုသေတိုင်း သေတိုင်းသောသူကို။ စေ အနုသောစေယျ၊ အကယ်၍ စိုးရိမ်ငြားအံ့။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ မစ္စုဝသံ၊ သေမင်းနိုင်ငံသို့။ ပတံ၊ လိုက်ရသော။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ အနုသောစေယျ၊ စိုးရိမ်ရာ၏။
၁၁၁။ ဟေ၊ အို လူများတို့။ ဌိတံဧဝ၊ ရပ်သော သတ္တဝါသို့သာလျှင်။ အာယုသင်္ခါရော၊ အာယုသင်္ခါရသည်။ န၊ လိုက်သည် မဟုတ်သေး။ အာသီနံ ဧဝ၊ ထိုင်သော သတ္တဝါသို့သာလျှင်။ အာယုသင်္ခါရော၊ အာယုသင်္ခါရသည်။ န၊ လိုက်သည်မဟုတ်သေး။ သယာနံဧဝ၊ လျောင်းသော သတ္တဝါသို့ သာလျှင်။ အာယုသင်္ခါရော၊ အာယုသင်္ခါရသည်။ န၊ လိုက်သည်မဟုတ်သေး။ ပဒ္ဓဂုံဧဝ၊ ဘဝါးဖြန့်လှမ်း၍ သွားသောသတ္တဝါသို့သာလျှင်။ အာယုသင်္ခါရော၊ အာယုသင်္ခါရသည်။ န၊ လိုက်သည်မဟုတ်သေး။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဗျာတိ၊ မျက်စိဖွင့်၏။ နိမိသတိ၊ မျက်စိမှိတ်၏။ တတြာပိ၊ ထိုမျက်စိဖွင့်စဉ် မှိတ်စဉ် အချိန်မျှ၌လည်း။ ဝယော၊ သုံးပါးသောအရွယ်သည်။ ရသတိ၊ ဆုတ်ယုတ်၏။
၁၁၂။ တတ္ထ၊ ထိုအရွယ်၏ ဆုတ်ယုတ်သည်ရှိသော်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ အတ္တနိ၊ အတ္တဘောသည်။ ပဒ္ဓေ၊ ချို့တဲ့ခြင်း၌၎င်း။ ဝိနာဘာဝေ၊ ကွေကွင်းခြင်း၌၎င်း။ အသံသယေ၊ ယုံမှားမရှိရာ။ သေသံ၊ မသေပျောက်ဘဲ ကြွင်းကျန်သော။ ဘူတံ၊ သတ္တဝါကို။ ဒယိတဗ္ဗံ၊ သနားချစ်ခင်အပ်၏။ ဝီတံ၊ သေလေပြီးသောသတ္တဝါကို။ အနနုသောစိယံ၊ အဖန်တလဲလဲ မစိုးရိမ်အပ်။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် လေးဂါထာတို့ဖြင့် အနိစ္စအခြင်းအရာကိုပြလျက် တရားကို ဟော၏။ လူများသည် ပရိဗိုဇ်ရဟန်းမိန်းမကို သင်္ဂြိုဟ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် ဝင်၍ ဈာန် အဘိညာဉ်, သမာပတ်တို့ကိုဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ သမ္မိလ္လဟာသိနီ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
အပျက်တရား၊ ပျက်တတ်ငြား၊ အများမှတ်သင့် စိုးရိမ်လင့်
ရှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အနနုသောစိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၉။ ကာဠဗာဟုဇာတ်
တောတွင်း မောင်ညို
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယံ အန္နပါနဿ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကာဠဗာဟုဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပျောက်သော လာဘသက္ကာရ ရှိသော ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏ ဒေဝဒတ်သည် ဘုရားအား အရာမဟုတ်သည်၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ လေးသ္မားတို့ကို စေလွှတ်ခြင်း, နာဠာဂိရိဆင်ကို လွှတ်ခြင်းဖြင့် ဒေဝဒတ်၏ အပြစ်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထိုအခါ လူတို့သည် ဒေဝဒတ်အား အမြဲတည်အပ်သော ဆွမ်းဝတ်တို့ကို မတည်ကုန်၊ မင်းသည်လည်း ထိုဒေဝဒတ်ကို မကြည်ညို၊ ဒေဝဒတ်သည် ပျောက်သော လာဘသက္ကာရရှိသည်ဖြစ်၍ ဒါယကာတို့၌ တောင်း၍ စားလျက် လှည့်လည်၏။ ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် လာဘသက္ကာရကို ဖြစ်စေ၍ ဖြစ်ပြီးသော လာဘသက္ကာရကို အမြဲတည်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်ဟု စကားကိုဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့်စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ပျောက်သော လာဘသက္ကာရရှိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပျောက်သော လာဘသက္ကာရရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဓနဉ္စယမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ရာဓမည်သော ကျေးဖြစ်၏။ ကြီးသော ပြည့်ဖြိုးသော ကိုယ်ရှိ၏။ ညီတော်သည်ကား ပေါဋ္ဌပါဒ မည်၏။ တယောက်သော မုဆိုးသည် ကျေးညီနောင်တို့ကို ဖမ်းယူ၍ တန်ဆာဆင်၍ ဗာရာဏသီမင်းအား ဆက်၏။ မင်းသည် ကျေးညီနောင်တို့ကို ရွှေချိုင့်၌ထား၍ ရွှေခွက်ဖြင့် ပျားရည်, ပေါက်ပေါက်တို့ကို စားစေလျက် သကြားရည်တို့ကို သောက်စေလျက် မွေး၏။ များမြတ်သော ပူဇော်သက္ကာရသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော မုဆိုးသည် ကာဠဗာဟုမည်သော တခုသော မျောက်ညိုကြီးကို ဆောင်၍ ဗာရာဏသီမင်းအား ဆက်၏။ ထိုကာဠဗာဟုမျောက်ညိုကြီးအား နောက်မှလာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အလွန်များသော လာဘသက္ကာရသည် ဖြစ်၏။ ကျေးသားတို့အား လာဘသက္ကာရသည် ပြတ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သည်းခံခြင်းလက္ခဏာနှင့် ယှဉ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တစုံတခုကို မဆို၊ ဘုရားလောင်း၏ ညီသည်ကား သည်းခံခြင်း လက္ခဏာမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် မျောက်အားဖြစ်သော လာဘသက္ကာရကို သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ အစ်ကိုကြီး ဤမင်းအိမ်၌ ကောင်းသော အရသာရှိကုန်သော ခဲဘွယ် အစရှိသည်တို့ကို ရှေး၌ ကျွန်ုပ်တို့အားသာလျှင် ပေးကုန်၏။ ယခု အကျွန်ုပ်တို့သည် မရကုန်၊ ကာဠဗာဟု မျောက်အားသာလျှင် ပေးကုန်၏။ ဓနဉ္စယမင်း၏ အထံမှ လာဘသက္ကာရကို မရကုန်၊ ဤအရပ်၌ ငါတို့သည် အဘယ်သို့ ပြုကုန်အံ့နည်း၊ လာလော့ တောသို့သာလျှင် သွား၍နေကုန်အံ့ဟု ရာဓကျေးနှင့်တကွ စကား ပြောလိုရကား-
တံ ဒါနိ သာခမိဂမေဝ ဂစ္ဆတိ။
ဂစ္ဆာမ ဒါနိ ဝနမဝေ ရာဓ၊
အသက္ကတာ စသ္မ ဓနဉ္စယာယ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၃။ ဘာတိက၊ အစ်ကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဿ၊ ထိုဓနဉ္စယမင်း၏။ သန္တိကာ၊ အထံမှ။ ယံ အန္နပါနံ၊ အကြင် ထမင်းအဖျော်ကို။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ လဘာမ၊ ရကုန်၏။ တံ အန္နပါနံ၊ ထိုထမင်း အဖျော်သည်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သာခါမိဂမေဝ၊ မျောက်သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ရာဓ၊ အစ်ကိုရာဓ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဓနဉ္စယာယ၊ ဓနဉ္စယမင်းမှ။ အသက္ကတာ၊ ပူဇော်သက္ကာရကို မရကုန်သည်။ အသ္မ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ ၌။ ဝနမဝေ၊ တောသို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားကြ ကုန်အံ့။
ထိုစကားကိုကြား၍ ရာဓကျေးသည်-
နိန္ဒာ ပသံသာ စ သုခဉ္စ ဒုက္ခံ။
ဧတေ အနိစ္စာ မနုဇေသု ဓမ္မာ၊
မာ သောစိ ကိံ သောစသိ ပေါဋ္ဌပါဒ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၄။ ပေါဋ္ဌပါဒ၊ ညီထွေး ပေါဋ္ဌပါဒ။ မနုဇေသု၊ လူတို့၌။ လာဘော၊ လာဘ်ရခြင်း။ အလာဘော၊ လာဘ်မရခြင်း။ ယသော၊ စည်းစိမ် အခြံအရံများခြင်း။ အယသော၊ စည်းစိမ်အခြံအရံမရှိခြင်း။ နိန္ဒာ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း။ ပသံသာ စ၊ ချီးမွမ်းခြင်း။ သုခဉ္စ၊ ချမ်းသာခြင်း။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲခြင်း။ ဧတေ ဓမ္မာ၊ ဤလောကဓံတရား ရှစ်ပါးတို့သည်။ အနိစ္စာ၊ အမြဲမရှိကုန်။ မာ သောစိ၊ မစိုးရိမ်လင့်။ ကိံ သောစသိ၊ အဘယ့်ကြောင့် စိုးရိမ်သနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ညီငယ်ပေါဋ္ဌပါဒသည် မျောက်၌ ငြူစူခြင်းကို ပယ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ရကား-
ဇာနာသိ အတ္ထာနိ အနာဂတာနိ။
ကထံနု သာခမိဂံ ဒက္ခိဿာမ၊
နိဒ္ဓါဝိတံ ရာဇကုလတောဝ ဇမ္မံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၅။ ရာဓ၊ အစ်ကို ရာဓ။ တုဝံ၊ သင်သည်။ အဒ္ဓါ၊ စင်စစ်။ ပဏ္ဍိတကော၊ ပညာရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ အနာဂတာနိ၊ မရောက်လာကုန်သေးသော။ အတ္ထာနိ၊ အကျိုးတို့ကို။ ဇာနာသိ၊ သိ၏။ ကထံနု၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်။ ဇမ္မံ၊ ယုတ်မာသော။ သာခမိဂံ၊ မျောက်ကို။ ရာဇကုလတောဝ၊ မင်းအိမ်မှလျှင်။ နိဒ္ဓါဝိတံ၊ နှင်ထုတ်စေအပ်သည်ကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဒက္ခိဿာမ၊ မြင်ရကုန်အံ့နည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ နောင်တော်ရာဓသည်-
မုဟုံ မုဟုံ ဘာယယတေ ကုမာရေ။
သယမေဝ တံ ကာဟတိ ကာဠဗာဟု
ယေနာရကာ ဌဿတိ အန္နပါနာ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ ပေါဋ္ဌပါဒ၊ ပေါဋ္ဌပါဒ။ ကာဠဗာဟု၊ ကာဠဗာဟု မျောက်သည်။ ကဏ္ဏံ၊ နားကို။ စာလေတိ၊ လှုပ် လှက်၏။ ဘကုဋိံ၊ မျက်မှောင် ကြုတ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ မုဟုံ မုဟုံ၊ ရုတ်ချည်း ရုတ်ချည်း။ ကုမာရေ၊ မင်းသားငယ်တို့ကို။ ဘာယယတေ၊ လန့်စေ၏။ ယေန၊ အကြင်အကြောင်းဖြင့်။ အန္နပါနာ၊ ထမင်းအဖျော်မှ။ အာရကာ၊ ဝေးစွာ။ ဌဿတိ၊ တည်လတ္တံ့။ ဧတံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ သယံ၊ မိမိသည်။ ကာဟတိ၊ ပြုလတ္တံ့။
ကာဠဗာဟု မျောက်သည်လည်း နှစ်ရက် သုံးရက်လွန်သဖြင့် မင်းသားငယ်တို့၏ ရှေ့မှ နား, နှာခေါင်း လှုပ်ခြင်းအစရှိသည်တို့ကို ပြုလျက် မင်းသားငယ်တို့ကို ချောက်၏။ မင်းသားငယ်တို့သည်လည်း ထိတ်လန့်ကုန်၍ ဟစ်ကြွေးကုန်၏။ မင်းသည် အဘယ် အကြောင်းနည်းဟု မေး၏။ ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ကာဠဗာဟုမျောက်ကို ထုတ်ကြကုန်ဟု နှင်ထုတ်စေ၏။ ကျေးသားတို့အား တဖန် ပကတိ လာဘသက္ကာရသည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ကာဠဗာဟုမျောက် ဖြစ်ဘူးပြီး၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပေါဋ္ဌပါဒ ကျေးသား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရာဓကျေးသား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ်၏လာဘ်သပ်၊ ဒေဝဒတ်၊ ကိုယ်ဖြတ် လေတော့သည်
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကာဠဗာဟုဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကုဋိဒူသကဝဂ်
၁၀။ သီလဝီမံသဇာတ်
သားတစ်သို့ပုံ ကာမဂုဏ်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သီလံ ကိရေဝ ကလျာဏံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့်တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသီလဝီမံသဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် သီလကို စုံစမ်းတတ်သော ပုဏ္ဏားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (နှစ်ပါးကုန်သော ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု အတိတ်ဝတ္တုတို့ကိုလည်း အောက်၌ ဆိုအပ်ကုန်ပြီ) အထူးကား ဤသီလဝီမံသဇာတ်၌ ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာ ဏသီမင်း၏ ပုရောဟိတ် ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် မိမိသီလကို စုံစမ်းလိုရကား သုံးရက်ပတ်လုံး ရွှေပန်းထိမ်သည်၏ ပျဉ်မှ အသပြာကို ယူ၏။ ဘုရားလောင်းကို ခိုးသူဟု ဖမ်း၍ မင်းအား ပြကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်း၏အထံ၌ တည်လျက် -
သီလံ လောကေ အနုတ္တရံ။
ပဿ ဃောရဝိသော နာဂေါ၊
သီလဝါတိ န ဟညတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ သီလ ဧဝ၊ သီလသည်သာလျှင်။ ကလျာဏံ ကိရ၊ ကောင်းသတတ်။ လောကေ၊ လောက၌။ သီလံ ဧဝ၊ သီလသည်သာလျှင်။ အနုတ္တရံ ကိရ၊ အတူမရှိ မြတ်သတတ်။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။ ဃောရဝိသော၊ ပြင်းသော အဆိပ်ရှိသော။ နာဂေါ၊ မြွေကို။ သီလဝါတိ၊ သီလရှိသော မြွေဟူ၍။ န ဟညတိ၊ မညှဉ်းဆဲအပ်။
ဤဂါထာဖြင့် သီလကို ချီးမွမ်း၍ မင်းကို ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုစေ၍ ရဟန်းပြုအံ့သောငှာ သွား၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ စွန်သည် အမဲဈေးမှ သားတစ်ကိုချီ၍ ကောင်းကင်၌ ပျံ၏။ ထိုစွန်ကို တပါးသော ငှက်တို့သည် ဝန်းရံ၍ ခြေသည်း, နှုတ်သီး အစရှိသည်တို့ဖြင့် ထိုးကုန်၏။ ထိုစွန်ရဲသည် သည်းခံအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်၍ သားတစ်ကို စွန့်၏။ တခုသော စွန်သည် ယူလေ၏။ ထိုသားတစ်ကို ယူသော စွန်သည်လည်း တပါးသော ငှက်တို့သည် ညှဉ်းဆဲအပ်သည်ရှိသော် ရှေးအတူ စွန့်၏။ ထိုအခါ တပါးသော စွန်သည်လည်း ယူပြန်၏။ ထိုငှက်တို့တွင် အကြင် အကြင်ငှက်သည် ယူ၏။ ထိုထိုငှက်ကို တပါးသော ငှက်တို့သည် လိုက်ကုန်၏။ အကြင် အကြင် ငှက်သည် စွန့်၏။ ထိုထိုငှက်သည် ချမ်းသာသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအခြင်းအရာကိုမြင်၍ ဤကာမတို့မည်သည်ကား သားတစ်နှင့် တူကုန်၏။ ဤကာမတို့ကို ယူဆောင်သော သူတို့သာလျှင် ဆင်းရဲဖြစ်၏။ စွန့်သောသူတို့အား ချမ်းသာဖြစ်၏ဟု ကြံလျက်-
သင်္ဂမ္မ ကုလလာ လောကေ၊ န ဟိံသန္တိ အကိဉ္စနံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၈။ ယာဝဒေဝ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံးသာလျှင်။ အဿ၊ ထိုစွန်အား။ ကိဉ္စိ၊ အနည်းငယ်သော နှုတ်သီးဖြင့် ချီအပ်သောသားတစ်သည်။ အဟု၊ ရှိ၏။ တာဝဒေဝ၊ ထိုမျှလောက်သောကာလပတ်လုံးသာလျှင်။ နံ၊ ထိုစွန်ကို။ လောကေ၊ လောက၌။ ကုလလာ၊ စွန်အပေါင်းတို့သည်။ သင်္ဂမ္မ၊ ကပ်၍။ အခါဒိသုံ၊ ထိုးဆိတ်ကုန်၏။ အကိဉ္စနံ၊ သားတစ်မရှိသော စွန်ကို။ ကုလလာ၊ စွန်အပေါင်းတို့သည်။ န ဟိံသန္တိ၊ မညှဉ်းဆဲကုန်။
ထိုဘုရားလောင်းသည် မြို့မှထွက်၍ ခရီးအကြား၌ တခုသော ရွာဝယ် ညချမ်းသောအခါ တယောက်သော သူ၏ အိမ်၌ အိပ်၏။ ထိုအိမ်၌ ပိင်္ဂလာမည်သော ကျွန်မသည် ဤမည်သောအချိန်၌ လာလော့ဟု ယောက်ျား တယောက်နှင့်တကွ ချိန်းချက်ခြင်းကို ပြု၏။ ထိုပိင်္ဂလာမည်သော ကျွန်မသည် အရှင်တို့၏ ခြေတို့ကိုဆေး၍ အရှင်တို့သည် အိပ်ကုန်လတ်သော် ထိုယောက်ျား၏ လာခြင်းကို မျှော်လျှက် တံခါး၌ ထိုင်၍ ယခုလာလတ္တံ့၊ ယခုလာလတ္တံ့ဟု ပဌမယာမ် မဇ္ဈိမယာမ်တို့ကို လွန်စေ၏။ မိုးသောက် ထ၌ကား ယခု ထိုယောက်ျားသည် မလာပြီဟု အာသာပြတ်လက် လျောင်း၍ အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဤအကြောင်းကိုမြင်၍ ဤကျွန်မသည် ထိုယောက်ျားကား ယခု လာလတ္တံ့ဟူသော အမှတ်ဖြင့် ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး ထိုင်လျက် နေ၏။ ယခုအခါ၌ကား ထိုယောက်ျား၏ မလာအံ့သောအဖြစ်ကို သိ၍ အာသာပြတ်ရကား ချမ်းသာစွာ အိပ်၏။ ကိလေသာတို့၌ တောင့်တခြင်း အာသာမည်သည်ကား ဆင်းရဲ၏။ အာသာမရှိသော အဖြစ်သည်သာလျှင်ချမ်းသာ၏ဟု ကြံ၍-
အာသံ နိရာသံ ကတွာန၊ သုခံ သုပတိ ပိင်္ဂလာ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၉။ နိရာသာ၊ အာသာပြတ်၍။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ သုပတိ၊ အိပ်ရ၏။ အာသာ ဖလဝတီ၊ အာသာ၏ အကျိုးကို ရခြင်းသည်။ သုခါ၊ ချမ်းသာ၏။ ပိင်္ဂလာ၊ ပိင်္ဂလာမည်သော ကျွန်မသည်။ အာသံ၊ တောင့်တခြင်း အာသာကို။ နိရာသံ၊ အာသာပြတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ သုပတိ၊ အိပ်ရ၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် နက်ဖြန် ထိုရွာမှ တောသို့ ဝင်လတ်သော် ဈာန်ဝင်စားသော တပါးသော ရသေ့ကို မြင်၍ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၊ တမလွန်လောက၌ ဈာန်ချမ်းသာထက် လွန်သော ချမ်းသာမည်သည် မရှိဟုကြံ၍-
န ပရံ နာပိ အတ္တာနံ၊ ဝိဟိံသတိ သမာဟိတော။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
အသ္မိံ လောကေ စ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌၎င်း။ ပရမှိ စ၊ တမလွန်လောက၌၎င်း။ သမာဓိပရော၊ သမာဓိထက် မြတ်သော သုခတရားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ သမာဟိတော၊ ကောင်းသော တည်ကြည်သော သူသည်။ ပရမ္ပိ၊ သူတပါးကိုလည်း။ န ဝိဟိံသတိ၊ မညှဉ်းဆဲ။ အတ္တာနမ္ပိ၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း။ န ဝိဟိံသတိ၊ မညှဉ်းဆဲ။
၁၂၀။ ထိုဘုရားအလောင်းတော်သည် တောဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်, အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သားတစ်ပုံနှယ်၊ ကာမဝယ်၊ တွယ်လျှင် ဒုက္ခကပ်
ပစ္စည်းဥစ္စာ၊ စွဲအာသာ၊ စွန့်ပါချမ်းသာမည်
ဆယ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သီလဝီမံသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၁။ ကောကိလဇာတ်
နှုတ်စွာသံချဲ့ အကျိုးမဲ့
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယော ဝေ ကာလေ အသမ္ပတ္တေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကောကိလဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကောကာလိကကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို တက္ကာရိယဇာတ်၌ ချဲအပ်ပြီ) သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ် ဖြစ်၏။ မင်းသည် စကားများ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ စကားများသောအဖြစ်ကို တားမြစ်အံ့ဟု တခုသော ဥပမာကို ရှာလျက် သွား၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် ဥယျာဉ်သို့ သွား၍ မင်္ဂလာ ကျောက်ဖျာ၌ နေ၏။ ကျောက်ဖျာ၏ အထက်၌ သရက်ပင်သည် ရှိ၏။ ထိုသရက်ပင်ဝယ် တခုသော ကျီးသိုက်၌ ဥဩမသည် မိမိ၏ဥကိုထား၍ သွား၏။ ကျီးမသည် ဥဩဥကို စောင့်ရှောက်၏။ နောက်ဘို့၌ ထိုဥမှ ဥဩငယ်သည် ပေါက်၏။ ကျီးမသည် ငါ့သားဟူသော အမှတ်ဖြင့် နှုတ်သီးဖြင့် အစာကို ဆောင်၍ ဥဩငယ်ကို မွေး၏။ အတောင်မရောက်သေးသော ထိုဥဩငယ်သည် အခါမဟုတ်မီကလျှင် ဥဩသံကို မြည်၏။ ကျီးမသည် ဤငှက်ငယ်ကား ယခုကပင်လျှင် တပါးသောအသံကို မြည်၏။ ကြီးသော် အသို့ပြုလတ္တံ့နည်းဟု နှုတ်သီးဖြင့် ထိုးသတ်၍ အသိုက်မှ ချ၏။ ထိုဥဩငယ်သည် မင်း၏ ခြေရင်း၌ ကျ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်းကို အဆွေ ဤအကြောင်းကား အသို့နည်းဟု မေး၏။ ဘုရားလောင်းသည်ကား မင်းကို မြစ်အံ့သောငှါ တခုသော ဥပမာကိုရှာ၏။ ယခု ထိုဥပမာကို ရပြီဟု ကြံ၍ မြတ်သောမင်းကြီး အလွန် နှုတ်ကြမ်းကုန်သောအခါမဟုတ်သည်၌ စကားများကုန်သော သူတို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲကို ရကုန်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ကျီးမသည် မွေးမြူအပ်သည်ဖြစ်၍ အတောင်မပေါက်သေးသော ဤဥဩငယ်သည် အခါမဟုတ်မီကလျှင် ဥဩသံကို မြည်၏။ ထို့ကြောင့် ဤဥဩငယ်ကို ကျီးမသည် ဤငှက်ကား သားမဟုတ်ဟု သိ၍ နှုတ်သီးဖြင့် ထိုးသတ်၍ အသိုက်မှ ချ၏။ လူဖြစ်စေ တိရစ္ဆာန် ဖြစ်စေ အခါမဟုတ်သည်၌ စကားများကုန်သော သူတို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲကို ခံရကုန်၏ဟု ဆို၍-
အတိဝေလံ ပဘာသတိ။
ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ၊
ကောကိလာယိဝ အတြဇော။
ဝိသံ ဟလာဟလမိဝ။
ဧဝံ နိကဋ္ဌေ ပါတေတိ၊
ဝါစာ ဒုဗ္ဘသိတာ ယထာ။
ဝါစာ ရက္ခယျ ပဏ္ဍိတော။
နာတိဝေလံ ပဘာသေယျ၊
အပိ အတ္တသမမှိ ဝါ။
မတိပုဗ္ဗော ဝိစက္ခဏော။
သဗ္ဗေ အမိတ္တေ အာဒေတိ၊
သုပဏ္ဏော ဥရဂါမိဝ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကာလေ၊ ပြောသင့်ရာ ကာလသည်။ အသမ္ပတ္တေ၊ မရောက်မီ။ အတိဝေလံ၊ အပိုင်းအခြားကို လွန်၍လည်း။ ပဘာသတိ၊ ဆို၏။ ကောကိလာယ၊ ဥဩမ၏။ အတြဇော၊ သားသည်။ နိဟတော၊ သေ၍။ သေတိ ဣဝ၊ အိပ်ရသကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ သော၊ ထိုသူသည်။ နိဟတော၊ သေ၍။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
၁၂၂။ ဒုဗ္ဘာသိတာ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ နိကဋ္ဌေ၊ ခဏခြင်း။ ပါတေတိ ယထာ၊ သတ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို ယအတူ။ သုနိသိတံ၊ ကောင်းစွာ သွေးအပ်သော။ သတ္ထံ၊ ဓားသည်။ န ပါတေတိ၊ မသတ်တတ်။ ဒုဗ္ဘာသိတာ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ နိကဋ္ဌေ၊ ခဏခြင်း။ ပါတေတိ ဣဝ၊ သတ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ ဟလာဟလံ၊ လတ်တလော သေစေတတ်သော။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ န ပါတေတိ၊ မသတ်တတ်။
၁၂၃။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ကာလေ ဝါ၊ ပြောသင့်ရာ ကာလ၌၎င်း။ အကာလေ ဝါ၊ ကာလမဟုတ်သည်၌၎င်း။ ဝါစံ၊ စကားကို။ ရက္ခေယျ၊ စောင့်ရာ၏။ အပိ၊ စင်စစ်။ အတ္တသမမှိ ဝါ၊ မိမိနှင့်တူသော သူ၌ လည်း။ အတိဝေလံ၊ အပိုင်းအခြားကို လွန်၍။ န ပဘာသေယျ၊ မဆိုရာ။
၁၂၄။ သုပဏ္ဏော၊ ဂဠုန်မင်းသည်။ ဥရဂံ၊ နဂါးကို။ အာဒေတိ ဣဝ၊ ဖမ်းယူသကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ မတိပုဗ္ဗော၊ ပညာရှေ့သွားရှိသော။ ယောစ ဝိစက္ခဏော၊ အကြင် ပညာရှိသည်ကား။ ကာလေ၊ ပြောဖို့ရာ လျောက်ပတ်သောကာလ၌။ မိတံ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်သော စကားကို။ ဘာသေ၊ ဆို၏။ သော ဝိစက္ခဏာ၊ ထိုပညာရှိသည်။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ အမိတ္တေ၊ ရန်သူတို့ကို။ အာဒေတိ၊ ဖမ်းယူနိုင်၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားကိုနာရ၍ ထိုအခါမှစ၍ အတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားကို ပြောဆို၏။ ဘုရားလောင်းအား စည်းစိမ်ကိုလည်း ပွားစေ၍ များစွာပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ကောကာလိကသည် ထိုအခါ ဥဩငှက်ငယ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိ အမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အချိန်မကျ၊ မပြောရ၊ ပြောက ဘေးတွေ့မည်
ရှေးဦးစွာသော ကောကိလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၂။ ရထလဋ္ဌိဇာတ်
ကိုယ့်အမှား, သူများတင်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အပိဟန္တွာ ဟတော ဗြူတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤရထလဋ္ဌိဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ကောသလမင်း၏ ပုရောဟိတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ရထားဖြင့် မိမိစားသောရွာသို့ သွားသည်ရှိသော် ကျဉ်းမြောင်းသောခရီး၌ ရထားနှင်လျှင် တဦးသော လှည်းကုန်သည်မှူးကိုမြင်၍ သင်တို့လှည်းကို ဖယ်လော့ဟု ဆို၍ သွား၏။ လှည်းကို မရှောင်လွှဲသည်ရှိသော် အမျက်ထွက်၍ နှင်တံဖြင့် ရှေးဦးလှည်းဝယ် လှည်းနှင်ယောက်ျားအား ရိုက်ခတ်၏။ ထိုနှင်တံသည် ရထားဦး၌ ထိရကား ပြန်၍ ပုရောဟိတ်၏ နဖူးကိုသာလျှင် ခတ်၏။ ထိုခဏ၌သာလျှင် ပုရောဟိတ်၏ နဖူး၌ ဖူးဖူးရောင်၍ ထ၏ ပုရောဟိတ်သည်ပြန်၍ လှည်းနှင်ယောက်ျားတို့သည် ရိုက်၏ဟု မင်းအား လျှောက်၏။ လှည်းနှင်ယောက်ျားတို့ကိုခေါ်စေ၍ စစ်မေးလတ်သည်ရှိသော် ပုရောဟိတ်၏ အပြစ်ကိုသာလျှင် မြင်ကုန်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ မင်း၏ပုရောဟိတ်သည် လှည်းနှင်ယောက်ျားတို့သည် ရိုက်၏ဟု တရားတွေ့ကြလတ်သော် မိမိသာလျှင် ရှုံးသတတ်ဟူ၍ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်ကဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဤ ပုရောဟိတ်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤသို့ သဘောရှိသော အမှုကို ပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤသို့သဘောရှိသော အမှုကို ပြုသလျှင် ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ တရားဆုံးဖြတ်သော အမတ်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ မင်းပုရောဟိတ်သည် ရထားဖြင့် မိမိစားသော ရွာသို့ သွား၏။ (အလုံးစုံသော စကားသည် ရှေးနှင့်တူပြီ) အထူးကား၏ အတိတ်ဝတ္ထု၌ ပုရောဟိတ် အမတ်သည် မင်းအား ကြားလျှောက်သည်ရှိသော် မင်းသည် ကိုယ်တိုင် တရားဆုံးဖြတ်သောအရာ၌ နေ၍ လှည်းနှင်ယောက်ျားတို့ကို ခေါ်စေ၍ အမှုကို မသုတ်သ င်မစီစစ်မူ၍သာလျှင် သင်တို့သည် ပုရောဟိတ်ကိုရိုက်၍ နဖူး၌ ဖူးဖူးရောင်စေ၏ဟု ဆို၍ ထိုလှည်းနှင့ယောက်ျားတို့၏ အလုံးစုံသော ဥစ္စာတို့ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို ပြုကြကုန်ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမင်းကို ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးတို့သည် အမှုကို မသုတ်သင် မစီစစ်မူ၍ လှည်းနှင်ယောက်ျားတို့၏ အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို ယူစေကုန်၏။ အချို့သောသူတို့သည် မိမိသည် ပင်လျှင် မိမိကိုယ်ကိုသတ်၍ သူတပါးသတ်သည်ဟု ဆိုကုန်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် မစီစစ်မူ၍ ပြုခြင်းငှါ မသင့်၊ မင်းပြုသော သူမည်သည်ကား သုတ်သင်စီစစ်၍ အမှုကို ပြုခြင်းငှါ သင့်၏ ဟု ဆို၍-
ဇေတွာ ဇိတောတိ ဘာသတိ။
ပုဗ္ဗမက္ခာယိနော ရာဇ၊
အညဒတ္ထု န သဒ္ဒဟေ။
သုဏေယျ ဣတရဿပိ။
ဥဘိန္နံ ဝစနံ သုတွာ၊
ယထာ ဓမ္မော တထာ ကရေ။
အသညတော ပဗ္ဗဇိတော န သာဓု။
ရာဇာ န သာဓု အနိသမ္မကာရီ။
ယော ပဏ္ဍိတော ကောဓနော တံ န သာဓု။
နိသမ္မ ကာရိနော ရာဇ၊ ယသော ကိတ္တိ စ ဝဍ္ဎတိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၅။ ရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧကော၊ တယောက်သောသူသည်။ အပိ၊ စင်စစ်။ ဟန္တွာ၊ မိမိကိုယ်ကို မိမိသတ်၍။ ဟတော၊ သူတပါးသတ်၏ ဟု။ ဗြူတိ၊ ဆို၏။ ဇေတွာ၊ မိမိသည် သူတပါးကို အောင်၍။ ဇိနောတိ၊ သူတပါးသည် ငါ့ကို အောင်၏ဟု။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။ ပုဗ္ဗမက္ခာယိနော၊ ရှေးဦးစွာ ဆိုသောသူ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ အညဒတ္တု၊ စင်စစ်သဖြင့်။ န သဒ္ဒဟေ၊ မယုံရာ။
၁၂၆။ တသ္မာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင် ပဏ္ဍိတဇာတိယော၊ ပညာရှိသော အမျိုးသားသည်။ ဣတရဿ ပိ၊ တယောက်သော သူ၏လည်း။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏေယျ၊ နား ထောင်ရာ၏။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ဦးသောသူတို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာ၊ နားထောင်ပြီး၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့် ဓမ္မော၊ တရားသည်။ ဌိတော၊ တည်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ကရေ၊ ပြုရာ၏။
၁၂၇။ အလသော၊ ပျင်းသော။ ကာမဘောဂီ၊ ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားသော။ ဂိဟီ၊ လူသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ အသညတော၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံး မစောင့်စည်းသော။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ အနိသမ္မကာရီ၊ မဆင်ခြင်မူ၍ ပြုလေ့ရှိသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ယော ကောဓနော၊ အကြင် အမျက်ထွက်ခြင်းကို ပြုတတ်၏။ တံ၊ ထိုအမျက် ထွက်ခြင်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။
၁၂၈။ ခတ္တိယော၊ မင်းသည်။ နိသမ္မ၊ ဆင်ခြင်၍။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ ဒိသမ္မတိ၊ မင်းသည်။ အနိသမ္မ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သမ္မကာရိနော၊ ဆင်ခြင်၍ ပြုလေ့ရှိသော မင်းအား။ ယသော စ၊ စည်းစိမ်အခြံအရံသည်၎င်း။ ကိတ္တိ စ၊ အကျော်အစောသည်၎င်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကို ကြား၍ တရားသဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားအားသာလျှင် အပြစ်သည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ပုဏ္ဏားသည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသောအမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိမိအမှား၊ သူတပါး၊ ပြစ်ကား မတင်သင့်
နှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ရထလဋ္ဌိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၃။ ပက္ကဂေါဓဇာတ်
ပြေးပေါ့ ဖွတ်ကင်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သောသဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်တဒေဝ မေ တွံအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပက္ကဂေါဓဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် တယောက်သော သူကြွယ်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုကို အောက်၌ ချဲ့အပ်ပြီ) အထူးကား ဤပက္ကဂေါဓဇာတ်၌ ကြွေးမြီကိုတောင်း၍ လာကုန်သော ထိုသူကြွယ် ဇနီးခင်ပွန်းတို့အား လမ်းအကြား၌ မုဆိုးသည် နှစ်ယောက် စားကြကုန်ဟု တခုသော ဖွတ်ကင်ကို ပေး၏။ ထိုယောက်ျားသည် မယားကို ရေယူစေ၍ အလုံးစုံသော ဖွတ်ကင်ကို စား၍ မယားလာသော ကာလ၌ ရှင်မ ဖွတ်ကင်သည် ပြေး၏ ဟု ဆို၏။ အရှင်ကောင်းပြီ ဖွတ်ကင် ပြေးသော် အဘယ်သို့ ပြုနိုင်တော့အံ့နည်းဟု ဆို၏။ ထိုသို့ ဇနီးခင်ပွန်း နှစ်ယောက်တို့သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ ရေသောက်၍ မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ နေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသည်မ ဤသီတင်းသည်ယောက်ျားသည် သင့်အစီးအပွားကို အလိုရှိ၏ လော၊ သင်အား ချစ်၏ လောဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤယောက်ျား၏ အစီးအပွားကို အလိုရှိ၏။ ဤယောက်ျားအား ချစ်၏။ ဤယောက်ျားသည်ကား အကျွန်ုပ်အား မချစ်ဟု ထိုမိန်းမသည် လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသည်မ သင်ဆိုတိုင်း ဖြစ်စေ၊ မစိုးရိမ်လင့်၊ ဤယောက်ျားသည် အကယ်၍ ထိုသို့ပြု၏။ ပြုငြားသော်လည်း အကြင်အခါ၌ သင်၏ ကျေးဇူးကို အောက်မေ့၏။ ထိုအခါ၌ သင့်အားသာလျှင် အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ကို ပေးဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... (အတိတ်ဝတ္ထုကား အောက်၌ ဆိုအပ်ပြီးသောဝတ္ထုနှင့် တူသည်သာလျှင်တည်း) အထူးကား ဗာရာဏသီပြည်သို့ ပြန်လည်လာကုန်သော မင်းသ္မီး မင်းသားတို့အား လမ်းခရီးအကြား၌ မုဆိုးသည် ပင်ပန်းသောအဖြစ်ကို မြင်၍ နှစ်ယောက်သောသူတို့သည် စားကြကုန်ဟု တခုသော ဖွတ်ကင်ကို ပေး၏။ မင်းသ္မီးသည် ထိုဖွတ်ကင်ကို နွယ်ဖြင့်ဖွဲ့ယူ၍ ခရီးသွား၏။ ထိုမင်းသ္မီး မင်းသားတို့သည် တခုသော ရေကန်ကိုမြင်၍ ခရီးမှဖဲ၍ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင်ရင်း၌ နေကုန်၏။ မင်းသားသည် ရှင်မ သွားချေ၊ ပဒုမာရွက်ဖြင့် ရေဆောင်ချေ၊ ဖွတ်သားကို စားကြကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ မင်းသ္မီးသည် ဖွတ်ကင်ကို ညောင်ခက်၌ဆွဲ၍ ရေယူအံ့သောငှါ သွား၏။
မင်းသားသည် အလုံးစုံသော ဖွတ်ကင်ကိုစား၍ အမြီးဖျားကိုကိုင်၍ မျက်ကွယ်ပြု၍ နေ၏။ မင်းသ္မီးသည် ရေကိုယူ၍ လာလတ်သော် မင်းသားသည် ရှင်မ ဖွတ်သည် ညောင်ခက်မှ ဆင်းသည်ဖြစ်၍ တောင်ပို့သို့ ဝင်၏။ ငါ ပြေး၍ အမြီးဖျားကိုဆွဲ၏။ ဆွဲကိုင်မိရာအရပ်သည် လက်ထဲ၌လျှင် ပြတ်၍ တွင်းသို့ဝင်၏ဟု ဆို၏။ မင်းသ္မီးသည် အရှင်မင်းကြီး ပြေးစေတော့၊ ဖွတ်ကင်ပြေးသော် အဘယ်သို့ပြုနိုင်ကုန်အံ့နည်း၊ လာ သွားကြကုန်အံ့ဟုဆို၍ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည် ရေသောက်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွားကုန်၏။ မင်းသားသည် မင်းအဖြစ်သို့ရောက်၍ ထိုမင်းသ္မီးကို မိဖုယားကြီး အရာမျှ၌သာလျှင်ထား၏။ ထိုမိဖုယားကြီးအား ဆုလာဘ်ပေးခြင်း မြတ်နိုးတနာပြုခြင်းသည်ကား မရှိ၊ ဘုရားလောင်းသည် မိဖုယားကြီးအား ဆုလာဘ်ပေးခြင်း မြတ်နိုးတနာ ပြုစေလို၍ မင်း၏အထံ၌ နေ၍ အရှင်မ အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်မတို့၏ အထံမှ တစုံတခုကို မရပါကုန်၊ အရှင်မတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ကို မကြည့်ကုန်ပြီလောဟု ဆို၏။ ဘခင် ကျွန်ုပ်သည်သာလျှင် မင်း၏အထံမှ တစုံတခုကို မရ၊ ဘခင်အား အဘယ်ကို ပေးပါအံ့နည်း၊ မင်းသည်လည်း ယခု ကျွန်ုပ်အား အဘယ်ကို ပေးလတ္တံ့နည်း၊ တောမှလာသော ကာလ၌ ဖွတ်ကင်ကို တယောက်တည်းသာလျှင် စား၏ဟု ဆို၏။ အရှင်မ ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မင်းသည် ဤသို့မပြုပေရာဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို မိဖုယားသည် ဘခင် ထိုကာလ၌ ဖြစ်သောအမှုသည် ဘခင်အား မထင်ရှား၊ ကျွန်ုပ်နှင့် မင်းအားသာလျှင် ထင်ရှား ၏ဟု ဆို၍-
ယဿ တေ ခဂ္ဂဗဒ္ဓသ၊ သန္နဒ္ဓဿ တိရီဋိနော။
အဿတ္ထဒုမသာခါယ၊ ပက္ကဂေါဓာ ပလာယထ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၉။ ရထေသဘ၊ တိုင်းသူတို့၏ အကြီးအမြတ်ဖြစ်သော ရှင်မင်းကြီး။ ဝနမဇ္ဈေ၊ တော၏အလယ်၌။ ခဂ္ဂဗဒ္ဓဿ၊ သန်လျက်ဖွဲ့ထသော။ သန္နဒ္ဓဿ၊ ချပ်ဝတ်တန်ဆာ ဖွဲ့ထသော။ တိရီဋိနော၊ လျော်တေအဝတ် ဝတ်ထသော။ ယဿ တေ၊ အကြင်မင်းကြီး၏။ တဒေဝ၊ ထိုခရီးလာသောအခါ၌ သာလျှင်။ တွံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား န အဒါသိ၊ မပေး။ အဿတ္ထဒုမသာခါယ၊ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေခက်မှ။ ပက္ကဂေါဓာ၊ ဖွတ်ကင်သည်။ ပလာယထ၊ ပြေး၏ဟူ၍။ ဝဒေသိ၊ ဆို၏။ ဧဝံ၊ ဤအဖြစ်ကို။ တယာ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ ဝိဒိတော၊ သိအပ်၏။
ဤသို့ မင်းပြုသောအပြစ်ကို လူများအလယ်၌ ထင်စွာပြု၍ မိဖုယားဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍ အရှင်မ မင်း၏ မချစ်သော ကာလမှစ၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့၏လည်း မချမ်းသာခြင်းကို ပြု၍ အဘယ့်ကြောင့် ဤ၌ နေသနည်းဟု ဆို၍-
ကိစ္စာနုကုဗ္ဗဿ ကရေယျ ကိစ္စံ။
နာနတ္ထကာမဿ ကရေယျ အတ္ထံ၊
အသမ္ဘဇန္တမ္ပိ န သမ္ဘဇေယျ။
အပေတစိတ္တေန န သမ္ဘဇေယျ။
ဒိဇော ဒုမံ ခီဏဖလန္တိ ဉတွာ၊
အညံ သမေက္ခေယျ မဟာ ဟိ လောကော။
ဟူသော နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၀။ ဒေဝီ၊ မိဖုယား။ နမန္တဿ၊ မိမိသို့ ညွတ်သောသူအား။ နမေ၊ ညွတ်ရာ၏။ ဘဇန္တံ၊ မိမိသို့ ဆည်းကပ်သောသူကို။ ဘဇေ၊ ဆည်းကပ်ရာ၏။ ကိစ္စံ၊ မိမိကိစ္စကို။ အနုကုဗ္ဗဿ၊ အစဉ်ပြုသောသူ၏။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ အနတ္ထကာမဿ၊ မိမိအကျိုးစီးပွားကို အလိုမရှိသောသူ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ န ကရေယျ၊ မပြုရာ။ အသမ္ဘဇန္တမ္ပိ၊ မိမိသို့ မဆည်းကပ်သော သူကိုလည်း။ န သမ္ဘဇေယျ၊ မဆည်းကပ်ရာ။
၁၃၁။ စဇန္တံ၊ မိမိကို စွန့်သောသူကို။ စဇေ၊ စွန့်ရာ၏။ ဝနထံ၊ ချစ်ခြင်းကို။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ အပေတစိတ္တေန၊ တပ်စွန်းခြင်း ကင်းသောစိတ်ဖြင့်။ န သမ္ဘဇေယျ၊ မဆည်း ကပ်ရာ။ ဒိဇော၊ ငှက်သည်။ ဒုမံ၊ သစ်ပင်ကို။ ခီဏဖလန္တိ၊ အသီးကုန်၏ဟု။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အညံ၊ တပါးသောသစ်ပင်ကို။ သမေက္ခေယျ၊ ကြည့်ရာ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ လောကော၊ လူတို့၏ နေရာသည်။ မဟာ၊ ကျယ်ဝန်းလှ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်းဆိုသော်သာလျှင် မိဖုယား၏ ကျေးဇူးကို အောက်မေ့၍ ရှင်မ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး သင့်ကျေးဇူးကို ငါ မအောက်မေ့မိ၊ ပညာရှိ၏စကားဖြင့် အောက်မေ့မိ၏။ ငါ၏အပြစ်ကို သည်းခံသော သင့်အားသာလျှင် အလုံးစုံသော ဤမင်း၏အဖြစ်ကို ပေး၏ ဟု ဆို၍-
ကတညုတံ ခတ္တိယေ ပေက္ခမာနော။
သဗ္ဗဉ္စ တေ ဣဿရိယံ ဒဒါမိ၊
ယဿိစ္ဆသီ တဿ တုဝံ ဒဒါမိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၂။ ဒေဝီ၊ မိဖုယား။ ခတ္တိယေ၊ မင်း၌။ ကတညုတံ၊ ကျေးဇူးကို သိသည်၏အဖြစ်ကို။ ပေက္ခမာနော၊ ရှုသော။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ တေ၊ သင့်အား။ ယထာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းသတ္တိအား လျော်စွာ။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့။ ယဿ၊ အကြင်စည်းစိမ်ကို။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တဿ၊ ထိုစည်းစိမ်ကို။ ဒဒါမိ၊ ငါ ပေး၏။ တေ၊ သင့်အား။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဣဿရိယဉ္စ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဒဒါမိ၊ ငါပေး၏။
ဤသို့ဆို၍ မင်းသည် မိဖုယားအား အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ကို ပေး၏။ ဤပညာရှိသည် မိဖုယား၏ကျေးဇူးကို အောက်မေ့စေ၏ဟု ပညာရှိအားလည်း များစွာသော စည်းစိမ်ကို ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ လင်မယား နှစ်ယောက်တို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ လင်မယားတို့သည် ထိုအခါ လင်မယား ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသောအမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဤသို့ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သူပြုသမျှ၊ သတိရ၊ နှိမ်ချဂုဏ်တင် စည်းစိမ်ရှင်
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပက္ကဂေါဓဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၄။ ရာဇောဝါဒဇာတ်
ခေါင်းဆောင်ကောင်း၊ အပေါင်းချမ်းသာ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂဝံ စေ တရမာနာနံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤရာဇောဝါဒဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မင်းအား ဆုံးမခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုသည် တေသကုဏဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့) အထူးကား ဤရာဇောဝါဒဇာတ်၌ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး ရှေးမင်းတို့သည်လည်း ပညာ ရှိတို့၏ စကားကိုကြား၍ တရားသဖြင့် မင်းပြုကုန်လျက် နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ မင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော ဟိမဝန္တာအရပ်၌ တောသစ်မြစ် သစ်သီးကြီးငယ်ဟူသော အာဟာရရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ကျေးဇူးမဲ့ကို ရှာတတ်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ငါ၏ကျေးမဲ့ကို ပြောဆိုသော တစုံတယောက်သောသူ ရှိသလောဟု ရှာသည်ရှိသော် အတွင်းလူများ၌၎င်း၊ အပြင်လူများ၌၎င်း၊ မြို့တွင်း၌၎င်း၊ မြို့ပ၌၎င်း မိမိ၏ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုသောသူကို မမြင်၍ ဇနပုဒ်သားတို့သည် ဆိုကုန်သလောဟု မထင်ရှားသော အသွင်ဖြင့် ဇနပုဒ်ကို လှည့်လည်၏။ ထိုဇနပုဒ်၌လည်း ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုသောသူကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ မိမိကျေးဇူး
စကားကိုသာလျှင် ကြားရ၍ ဟိမဝန္တာ၌ ကျေးဇူး မဲ့ကို ဆိုကုန်သလောဟု တောသို့ဝင်၍ လှည့်လည်သော် ဘုရားလောင်း၏ ကျောင်းသို့ ရောက်၍ ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ ပြုအပ်သော ပဋိသန္ထာရရှိသည်ဖြစ်၍ တင့်အပ်လျှောက်ပတ်စွာ နေ၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် တောမှ ပညောင်သီးမှည့်တို့ကို ဆောင်၍ သုံးဆောင်၏။ ထိုပညောင်သီးမှည့်တို့သည် ချိုကုန်၏။ ဩဇာရှိကုန်၏။ သကြားမှုန့်နှင့် တူကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကိုခေါ်၍ ဘုန်းကြီးသော ဒါယကာ ဤပညောင်သီးမှည့်ကို စား၍ ရေကို သောက်လောဟု ဆို၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြု၍ ဘုရားလောင်းကို အရှင်ဘုရား ဤပညောင်သီးမှည့်သည် အဘယ့်ကြောင့် အလွန်ချိုသနည်းဟု မေး၏။ ဘုန်းကြီးသော ဒါယကာ မင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ထို့ကြောင့် ထိုပညောင်သီးမှည့်သည် ချို၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား မင်း တရားမစောင့်သောကာလ၌ မချိုခြင်းသည် ဖြစ်သလောဟု မေး၏။ ဘုန်းကြီးသော ဒါယကာ ဆိုတိုင်း ဟုတ်မှန်၏။ မင်းတို့သည် တရားမစောင့်ကုန်သည် ရှိသော် ဆီ, ပျား, တင်လဲ အစရှိသည်တို့သည်၎င်း၊ သစ်မြစ် သစ်သီးတို့သည်၎င်း မချိုကုန်၊ ဩဇာမရှိကုန်၊ အလုံးစုံသော တိုင်းသည်လည်း ဩဇာမရှိသည် ဖြစ်၏။ မင်းတို့သည် တရားစောင့်ကုန်သည်ရှိသော် ခပ်သိမ်းသော အာဟာရတို့သည် ချိုကုန်၏ ဩဇာရှိကုန်၏။ အလုံးစုံသော တိုင်းသည်လည်း ဩဇာရှိသည်ဖြစ်၏ဟု ဆို၏။ မင်းသည် အရှင်ဘုရား အမိန့်တော်ရှိတိုင်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၍ မိမိ၏ မင်းအဖြစ်ကို မသိစေမူ၍သာလျှင် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွား၍ ရသေ့၏စကားကို စုံစမ်းအံ့ဟု အဓမ္မဖြင့် မင်းပြု၍ ယခု သိရအံ့ဟု အနည်းငယ်သောကာလကို လွန်စေ၍ တဘန် ထိုကျောင်းသို့သွား၍ ထိုဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။
ဘုရားလောင်းသည်လည်း မင်းအား ရှေးအတူသာလျှင် ဆို၍ ပညောင်သီးမှည့်ကို ပေး၏။ ထိုပညောင်သီးမှည့်သည် ခါးသော အရသာရှိ၏။ မင်းသည် မချို၊ အရသာမရှိဟု တံတွေးနှင့်တကွ ထွေး၍ အရှင်ဘုရား ခါး၏ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဘုန်းကြီးသော ဒါယကာ မင်းသည် တရားမစောင့်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ မင်းတို့ တရားမစောင့်သောကာလ၌ တော သစ်သီး ကြီးငယ်ကို အစပြု၍ အလုံးစုံသည် မချို၊ ဩဇာမရှိခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟု ဆို၍-
သဗ္ဗာ တာ ဇိမှံ ဂစ္ဆန္တိ၊ နေတ္တေ ဇိမှံ ဂတေ သတိ။
ယော ဟောတိ သေဋ္ဌသမ္မတာ။
သော စေ အဓမ္မံ စရတိ၊ ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာ။
သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ ဒုခံ သေတိ၊
ရာဇာ စေ ဟောတိ အဓမ္မိကော။
သဗ္ဗာ ဂါဝီ ဥဇုံ ယန္တိ၊ နေတ္တေ ဥဇုံ ဂတေ သတိ။
ယော ဟောတိ သေဋ္ဌသမ္မတော။
သော သစေ ဓမ္မံ စရတိ၊ ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာ။
သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ သုခံ သေတိ၊
ရာဇာ စေ ဟောတိ ဓမ္မိကော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၃။ မဟာပုည၊ ဘုန်းကြီးသော ဒါယကာ။ တရမာနာနံ၊ မြစ်ကိုကူးကုန်သော။ ဂဝံ၊ နွားတို့တွင်။ ပုင်္ဂဝေါ၊ ရှေ့ဆောင်နွားလားသည်။ ဇိမှံ၊ ကောက်စွာ။ စေ ဂစ္ဆတိ၊ အကယ်၍ သွားအံ့။ နေတ္တေ၊ ရှေ့ဆောင်နွလားသည်။ ဇိမှံ၊ ကောက်စွာ။ ဂတေ၊ သွားသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သဗ္ဗာ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ တာ၊ ထိုနွားမတို့သည်။ ဇိမှံ၊ ကောက်စွာ။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။
၁၃၄။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူသာလျှင်။ မနုဿေသု၊ လူတို့တွင်။ ယော၊ အကြင်မင်းသည်။ သေဋ္ဌသမ္မတော၊ အမြတ်ဟူ၍ သမုတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုမင်းသည်။ အဓမ္မံ၊ အဓမ္မကို။ စေ စရတိ၊ အကယ်၍ ကျင့်အံ့။ ဣတရာ၊ ဤ မင်းမှ တပါးကုန်သော။ ပဇာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဘွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ အဓမ္မိကော၊ အဂတိတရား လေးပါးသို့ လိုက်သောအားဖြင့် တရားမစောင့်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းသည်။ ဒုခံ၊ ဆင်းရဲစွာ။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။ ဝါ၊ နေထိုင်ရ၏။
၁၃၅။ တရမာနာနံ၊ မြစ်ကိုကူးကုန်သော။ ဂဝံ၊ နွားတို့တွင်။ ပုင်္ဂဝေါ၊ ရှေ့ဆောင်နွားလားသည်။ ဥဇုံ၊ ဖြောင့်စွာ။ စေ ဂစ္ဆတိ၊ အကယ်၍ သွားအံ့။ နေတ္တေ၊ ရှေ့ဆောင်နွားလားသည်။ ဥဇုံ၊ ဖြောင့်စွာ။ ဂတေ၊ သွားသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သဗ္ဗာ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဂါဝီ၊ နွားမတို့သည်။ ဥဇုံ၊ ဖြောင့်စွာ။ ယန္တိ၊ သွားကုန်၏။
၁၃၆။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူသာလျှင်။ မနုဿေသု၊ လူတို့တွင်။ ယော၊ အကြင် မင်းသည်။ သေဋ္ဌသမ္မတော၊ အမြတ်ဟူ၍ သမုတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုမင်းသည်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ သစေ စရတိ၊ အကယ်၍ ကျင့်အံ့။ ဣတရာ၊ မင်းမှတပါးကုန်သော။ ပဇာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ် ဆိုဘွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ဓမ္မိကော၊ တရားစောင့်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းသည်။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။ ဝါ၊ နေထိုင်ရ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ မိမိ၏ မင်း၏အဖြစ်ကို သိစေ၍ အရှင်ဘုရား ရှေး၌ ပညောင်သီးမှည့်ကို အကျွန်ုပ်သည်သာလျှင် ချိုအောင်ပြု၍ ခါးအောင်ပြုပြီ၊ ယခု ချိုအောင်ပြုအံ့ဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ပြည်သို့ သွား၍ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ပညောင်သီးမှည့်သည် ပကတိ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တရားသဖြင့်၊ မင်းပြုလင့်က၊ တိုင်းနှင့်ပြည်သူ၊ ဝပြောဆူ၏
လေးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ရာဇောဝါဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၅။ ဇမ္ဗုကဇာတ်
မာန်ဟုန်ပြင်း ဆင်နင်းသေ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟာ ပဝဍ္ဎကာယော သော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဇမ္ဗုကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ ဘုရားအတုပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် အောက်၌ ချဲ့အပ်ပြီ၊ ) အထူးကား ဤဇမ္ဗုကဇာတ်၌ ဤသို့ အကျဉ်းကိုသိအပ်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သာရိပုတ္တရာ ဒေဝဒတ်သည် သင်တို့ကို မြင်၍ အဘယ်သို့ ပြုသနည်းဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့၏ အတုကိုပြုလျက် အကျွန်ုပ်လကျ၌ ယပ်ကိုပေး၍ အိပ်၏။ ထိုအခါ ဒေဝဒတ်ကို ကောကာလိကသည် ရင်၌ ဒူးပုဆစ်ဖြင့် ခတ်၏။ ဤသို့ ထိုဒေဝဒတ်သည် အရှင်ဘုရားတို့၏ အတုကိုပြု၍ ဆင်းရဲကို ခံရ၏ဟု လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုစကားကို ကြား၍ သာရိပုတ္တရာ ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါ၏အတုကိုပြု၍ ဆင်းရဲကို ခံရသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဆင်းရဲကို ခံရဘူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည် ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ခြင်္သေ့မျိုး၌ ဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာလိုဏ်၌ နေသည်ရှိသော် တနေ့သ၌ ကျွဲကိုသတ်၍ အသားကိုစား၍ ရေသောက်၍ လိုဏ်သို့ လာ၏။ တခုသောမြေခွေးသည် ခြင်္သေ့ကိုမြင်၍ ပြေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ရကား ရင်ဖြင့် ဝပ်၏။ မြေခွေး အသို့ပြုသနည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင့်ကို အကျွန်ုပ် ခစားလို၏ဟု ဆို၏။ ခြင်္သေ့သည် ထိုသို့တပြီးကား လာလော့ဟု ထိုမြေခွေးကို မိမိနေရာအရပ်သို့ ဆောင်၍ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း အမဲကို ဆောင်ယူပေး၍ ကျွေးမွေး၏။ ခြင်္သေ့ စားကြွင်းဖြင့် ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သော် ထိုမြေ ခွေးအား တနေ့သ၌ မာနသည် ဖြစ်၏။ ထိုမြေ ခွေးသည် ခြင်္သေ့ကိုကပ်၍ အရှင်အကျွန်ုပ်သည် အခါခပ်သိမ်း အရှင်တို့၏ အလုပ်အကျွေးကို ခံ၏။ အရှင်တို့သည် အခါခပ်သိမ်း အမဲကို ဆောင်ယူ၍ အကျွန်ုပ်ကို ကျွေးမွေးကုန်၏။ ယနေ့ အရှင်သည် ဤနေရာ၌လျှင် နေလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် တခုသောဆင်ကို သတ်၍ အသားကိုစား၍ အရှင်ဘို့ ဆောင်ခဲ့အံ့ဟုဆို၏။ ခြင်္သေ့သည် မြေခွေး သင်သည် ထိုအမှုကို မနှစ်သက်လင့်၊ သင်သည် ဆင်ကိုသတ်၍ အသားကိုစားသောမျိုး၌ မဖြစ်၊ ငါသည် သင့်အား ဆင်ကိုသတ်၍ ပေးအံ့၊ ဆင်မည်သည်ကား ကြီးသောကိုယ်ရှိ၏။ သင်သည် ဆင်ကို မဖမ်းလင့်၊ ငါ့စကားကို နားထောင်လော့ဟု ဆို၍-
န တွံ တတ္ထ ကုလေ ဇာတော၊ ယတ္ထ ဂဏှန္တိ ကုဉ္စရံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၇။ ဇမ္ဗုက၊ မြေခွေး။ သော ကုဉ္စရော၊ ထိုဆင်သည်။ ဗြဟာ၊ ကြီး၏။ ပဝဍ္ဎကာယော၊ မြင့်သောကိုယ်ရှိ၏။ ဒီဃဒါဌော စ၊ ရှည်သော အစွယ်လည်း ရှိ၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ခြင်္သေ့ မျိုး၌။ ကုဉ္စရံ၊ ဆင်ကို။ ဂဏှန္တိ၊ ဖမ်းကုန်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ တတ္ထ ကုလေ၊ ထိုခြင်္သေ့ မျိုး၌။ န ဇာတော၊ မဖြစ်။
မြေခွေးသည် ခြင်္သေ့တားမြစ်လျက်လျှင် လိုဏ်မှထွက်၍ သုံးကြိမ် ခွေးသံကိုမြည်၍ တောင်ထိပ်၌ ရပ်လျက် တောင်ခြေရင်းကို ကြည့်လတ်သော် တောင်ခြေရင်းဖြင့် လာလတ်သော တခုသော မည်းသော ဆင်ကိုမြင်၍ ထိုဆင်၏ ဦးကင်း၌ ကျအံ့ဟု ခုန်၍ လိမ့်၍ ဆင်၏ ခြေရင်း၌ ကျ၏။ ဆင်သည် ရှေ့ခြေနှစ်ဘက်ကို ကြွ၍ မြေခွေး၏ ဦးခေါင်းကို နင်း၏။ ဦးခေါင်းကွဲ၍ မှုန့်မှုန့်ကြေ၏။ မြေခွေးသည် ထိုအရပ်၌လျှင် ညည်းညူလျက် အိပ်၏။ ဆင်သည် ကြိုးကြာသံနှင့်တူသော အသံကို မြည်လျက် ဖဲသွား၏။ ဘုရားလောင်းသည် သွား၍ တောင်ထိပ်၌ရပ်လျက် ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်သော ထိုမြေခွေးကို မြင်၍ မိမိမာနကို မှီ၍ မြေခွေးသည် ပျက်စီး၏ဟု-
ယော အတ္တာနံ ဝိကုဗ္ဗတိ။
ကောတ္ထူဝ ဂဇမာသဇ္ဇ၊
သေတိ ဘုမျာ အနုတ္ထုနံ။
သဉ္ဇာတခန္ဓဿ မဟဗ္ဗလဿ။
အသမေက္ခိယ ထာမဗလူပပတ္တိံ၊
သ သေတိ နာဂေန ဟတောယံ ဇမ္ဗုကော။
ထာမဗ္ဗလံ အတ္တနိ သံဝိဒိတွာ။
ဇပ္ပေန မန္တေန သုဘာသိတေန၊
ပရိက္ခဝါ သော ဝိပုလံ ဇိနာတိ။
ဟူကုန်သော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၈။ ကောတ္ထု၊ မြေခွေးသည်။ ဂဇံ၊ ဆင်သို့။ အာသဇ္ဇ၊ ရောက်၍။ အနုတ္ထနံ၊ ညည်းညူလျက်။ ဘုမျာ၊ မြေ၌။ သေတိ ဣဝ၊ အိပ်ရသကဲ့သို့။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အသီဟော၊ ခြင်္သေ့ မဟုတ်ဘဲလျက်။ သိဟမာနေန၊ ခြင်္သေ့မာန်ဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ ဝိကုဗ္ဗတိ၊ ဘောက်ပြန်၍ ပြု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဧဝရူပေါ၊ ဤမြေခွေးကဲ့သို့ သဘော ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၁၃၉။ သ-သော အယံ ဇမ္ဗုကော၊ ထိုမြေခွေးသည်။ ယသဿိနော၊ အစိုးရခြင်းရှိသော။ ဥတ္တမပုဂ္ဂလဿ၊ မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သော။ သဉ္ဇာတခန္ဓဿ၊ ကောင်းစွာတည်သော ကြီးသောပခုံးရှိသော။ မဟဗ္ဗလဿ၊ ခွန်အားကြီးသော ခြင်္သေ့မင်း၏။ ထာမဗလူပပတ္တိံ၊ အစွမ်းအား အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကို။ အသမေက္ခိယ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ နာဂေန၊ ဆင်သည်။ ဟတော၊ သတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သေတိ၊ သေလျက် အိပ်ရ၏။
၁၄၀။ ဣဓ လောကေ၊ ဤလောက၌။ ပရိက္ကဝါ၊ ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသော။ ယော စ၊ အကြင် သူသည်လည်း။ ပမာယ၊ နှိုင်းယှဉ်၍။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ ထာမဗ္ဗလံ၊ ကိုယ်အား ဉာဏ်အားကို။ သံဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ ဇပ္ပေန၊ မန္တရားဖြင့်၎င်း။ မန္တေန၊ ပညာရှိတို့နှင့် တိုင်ပင်သဖြင့်၎င်း။ သုဘာသိတေန၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားဖြင့်၎င်း။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ ကုရုတေ၊ ပြု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဝိပုလံ၊ များစွာသော အကျိုးကို။ ဇိနာတိ၊ အောင်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ဤသုံးဂါထာတို့ဖြင့် ဤလောက၌ ပြုအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သော အမှုကို ဆို၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ မြေခွေး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ခြင်္သေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မတူဘဲတု၊ ဘက်ပြိုင်ပြု၊ ဇမ္ဗုကပမာ ပျက်စီးမှာ
ငါးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဇမ္ဗုကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၆။ ဗြဟာဆတ္တဇာတ်
ပညာဆောင်း စီးပွားပြန်ရ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် တိဏံ တိဏန္တိ လပသိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဗြဟာဆတ္တဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ရဟန်းတပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို ဆိုအပ်ပြီ)။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ် မင်း၏ အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ်ဖြစ်၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် များစွာသော စစ်သည်ဖြင့် ကောသလမင်းကို စစ်ထိုးအံ့သောငှာသွား၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ရောက်၍ စစ်ထိုးခြင်းဖြင့် မြို့တွင်းသို့ဝင်၍ မင်းကို ဖမ်း၏။ ကောသလမင်းအားကား ဆတ္တမည်သော သားသည် ရှိ၏။ ထိုသားသည် မထင်ရှားသောအသွင်ဖြင့် ထွက်ပြေး၍ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ဗေဒင်သုံးပုံ တဆယ့်ရှစ်ပါးသော အတတ်တို့ကို သင်၍ တက္ကသိုလ်ပြည်မှ ထွက်ခဲ့၍ ခပ်သိမ်း သော အတတ်ပညာတို့ကိုသင်လျက် တခုသော ပစ္စန္တရစ်ရွာသို့ ရောက်၏။ ထိုပစ္စန္တရစ်ရွာကို မှီ၍ ငါးရာသော ရသေ့တို့သည် တောဝယ် သစ်ရွက်မိုးသော ကျောင်းတို့၌ နေကုန်၏။ ဆတ္တမင်းသား
သည် ငါးရာသော ရသေ့တို့ကို ဆည်းကပ်၍ ဤရသေ့တို့၏ အထံ၌လည်း တစုံတခုသော အတတ်ကို သင်အံ့ဟု ရဟန်းပြု၍ အကြင်အတတ်ကို ရသေ့တို့သည် တတ်ကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံသော အတတ်ကိုသင်၍ နောက်အဘို့၌ ဂိုဏ်းဆရာဖြစ်၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ရသေ့အပေါင်းကို ခေါ်၍ အရှင်ဘုရားတို့ အရှင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မဇ္ဈိမဒေသသို့ မသွားကုန်သနည်းဟု မေး၏။ ငါ့သျှင် မဇ္ဈိမဒေသ၌ လူတို့မည်သည်ကား ပညာရှိကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် ပြဿနာကို မေးကုန်လတ္တံ့၊ အနုမောဒနာကို ပြုစေကုန်လတ္တံ့၊ မင်္ဂလာကို ရွတ်စေကုန်လတ္တံ့၊ မတတ်နိုင်ကုန်သောသူတို့ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုသို့ သဘောရှိသော ဘေးကြောင့် မသွားကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ အရှင်ဘုရားတို့သည် မကြောက်ကြကုန်လင့်၊ ထိုအလုံးစုံကို ကျွန်ုပ်ပြုအံ့ဟု ဆတ္တမင်း သား ဆို၏။ ထိုသို့ဖြစ်လျှင် သွားကြကုန်အံ့ဟု ခပ်သိမ်းသော ရသေ့တို့သည် မိမိ မိမိတို့၏ အထူးထူးသော ပရိက္ခရာကိုယူ၍ အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်ကုန်၏။ ဗာရာဏသီ မင်းသည်လည်း ကောသလ မင်းကို မိမိလက်သို့ ရောက်သည်ကိုပြု၍ သာဝတ္ထိပြည်၌ မင်းချင်းယောက်ျားတို့ကို ထားခဲ့၍ မိမိသည်ကား သာဝတ္ထိပြည်၌ရှိသော ဥစ္စာကိုယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွား၍ ဥယျာဉ်၌ ကြေးအိုးတို့ကိုပြည့်စေ၍ မြှုပ်၍ ထိုဗာရာဏသီ ပြည်၌သာလျင် နေ၏။ ထိုအခါ ရသေ့တို့သည် မင်း၏ ဥယျာဉ်ဝယ် ညဉ့်၌နေ၍ နက်ဖြန်နံနက် ဗာရာဏသီမြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့ ရောက်ကုန်၏။ မင်းသည် ထိုရသေ့တို့၏ ဣရိယာပုထ်တို့၌ ကြည်ညို၍ ပင့်ခေါ်စေ၍ မြတ်သော ပြာသာဒ်အပြင်၌ နေစေ၍ ရသေ့တို့အား ယာဂု ခဲဘွယ်ကိုလှူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးသော ကာလတိုင်အောင် ထိုထိုပြဿနာကိုမေး၏။ ဆတ္တမင်းသားသည်သာလျှင် မင်း၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေလျက် ခပ်သိမ်းသော ပြဿနာတို့ကို ဖြေ၍ ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးပြီးသော အဆုံး၌ ဆန်းကြယ်သော အနုမောဒနာကို ပြု၏။ မင်းသည် အတိုင်းထက် အလွန် ကြည်ညို၍ ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ အလုံးစုံသော ရသေ့တို့ကိုလည်း ဥယျာဉ်၌ နေစေ၏။
ဆတ္တမင်းသားသည် ဥစ္စာအိုးကို ထုတ်အော်သော မန္တရားကို တတ်၏။ ထိုဆတ္တမင်းသားသည် ဥယျာဉ်၌ နေလျက် အဘယ်၌လျှင် ဤဗာရာဏသီမင်းသည် အဘဥစ္စာကို မြှုပ်သနည်းဟု မန္တရားကိုမန်း၍ ကြည့်လတ်သော် ဥယျာဉ်၌ မြှုပ်သည်၏အဖြစ်ကို သိ၍ ဤဥစ္စာကိုယူ၍ ငါ၏ ပြည်ကို ငါယူအံ့ဟုကြံ၍ ရသေ့တို့ကိုခေါ်၍ အရှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်ကား ကောသလမင်း၏ သားတည်း၊ ဗာရာဏသီမင်းသည် အကျွန်ုပ်တို့ပွည်ကို ယူသည်ရှိသော် မထင်ရှားသော အသွင်ဖြင့် ထွက်၍ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး ကိုယ့်အသက်ကို စောင့်ရ၏။ ယခု အကျွန်ုပ် အဘဥစ္စာကို ရအပ်ပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုဥစ္စာကိုယူ၍ သွား၍ ကိုယ့်နိုင်ငံကို ယူအံ့၊ အရှင်ဘုရားတို့သည် အဘယ်သို့ ပြုကြကုန်အံ့နည်းဟု မေး၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အရှင်နှင့် အတူတကွသာလျှင် လိုက်ကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ဆတ္တမင်းသားသည် ကောင်းပြီဟု တိုင်ပင်၍ ကြီးစွာကုန်သော သားရေအိတ်တို့ကို လုပ်စေ၍ ညဉ့်အဘို့၌ မြေကိုတူး၍ ဥစ္စာအိုးတို့ကို ထုတ်ဘော်၍ သားရေအိတ်တို့၌ ထည့်၍ အိုးတို့ကို မြက်ဖြင့် ပြည့်စေ၍ ငါးရာသော ရသေ့တို့ကို၎င်း တပါးကုန်သောလူတို့ကို၎င်း ဥစ္စာကိုဆောင်ယူစေ၍ ပြေးလျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်၍ ခပ်သိမ်းသော မင်းချင်းယောက်ျားတို့ကို ဖမ်းစေ၍ သာဝတ္ထိပြည်ကိုယူ၍ တံတိုင်း ပစ္စင် အစရှိသော အလုံးစုံကို ပြုပြင်စေ၍ တဖန် ရန်သူမင်းသည် စစ်ထိုးသဖြင့် မယူနိုင်အောင်ပြု၍ သာဝတ္ထိပြည်၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းအား ရသေ့တို့သည် ဥယျာဉ်မှ ဥစ္စာကိုယူ၍ ပြေးကုန်၏ဟု ကြား လျှောက်ကုန်၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် ဥယျာဉ်သို့ သွား၍ အိုးတို့ကိုဖွင့်စေ၍ မြက်ကိုသာလျှင် မြင်၏။ ဗာရာဏသီမင်းအား ဥစ္စာကိုအမှီပြု၍ ကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် မြို့သို့သွား၍ မြက်သာ လျှင်တည်း၊ မြက်သာလျှင်တည်းဟု မြည်လျှက်သွား၏။ ထိုမင်း၏ သောကကို ငြိမ်းစိမ့်သောငှါ တစုံတယောက်သောသူသည် မတတ်နိုင်။
ဘုရားလောင်းသည် မင်းကား ကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်းရှိ၍ မြည်တမ်းလျှက် သွား၏။ ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတပါး တစုံတယောက်သောသူသည် ဤမင်း၏ စိုးရိမ်ခြင်းကို ပယ်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်၊ ငါသည် မင်းအား စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည်ကို ပြုအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် တနေ့သ၌ မင်းနှင့်တကွ ချမ်းသာစွာနေလျက် မင်းသည် မြည်တမ်းသောကာလ၌-
ကိံ နု တေ တိဏကိစ္စတ္ထိ၊ တိဏမေဝ ပဘာသသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တိဏံ တိဏန္တိ၊ မြက်သာလျှင်တည်း, မြက်သာလျှင်တည်းဟု။ လပသိ၊ ယောင်ယမ်းမြည်တမ်း၏။ တေ၊ သင်မင်းကြီး၏။ တိဏံ၊ မြက်ကို။ ကော နု၊ အဘယ် သူသည်သာလျှင်။ အာဟရိ၊ ဆောင်သနည်း။ တေ၊ သင်မင်းကြီးအား။ တိဏကိစ္စံ၊ မြက်ဖြင့်ပြုအပ်သောကိစ္စသည်။ အတ္ထိ ကိံ နု၊ ရှိသလော။ တိဏမေဝ၊ မြက်ကိုသာလျှင်။ ပဘာသသိ၊ မြည် တမ်းပြောဆို၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည်-
သော မေ သဗ္ဗံ သမာဒါယ၊ တိဏံ နိက္ခိပ္ပ ဂစ္ဆတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၂။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှိ။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော။ ဗြဟာ၊ မြင့်သော။ ဗဟုဿုတော၊ များသော အကြားအမြင်ရှိသော။ ဆတ္တော၊ ဆတ္တသည်။ ဣဓ၊ ဤဗာရာဏသီသို့။ အာဂမာ၊ လာ၏။ သော၊ ထိုဆတ္တသည်။ မေ၊ ငါ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို။ သမာဒါယ၊ ယူ၍။ တိဏံ၊ မြက်ကို။ နိက္ခိပ္ပ၊ ထည့်၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
သဗ္ဗံ သကဿ အာဒါနံ၊ အနာဒါနံ တိဏဿ စ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အပ္ပေန၊ အနည်းငယ်သော မြက်ဖြင့်။ ဗဟုံ၊ များစွာသော ဥစ္စာကို။ ဣစ္ဆတာ၊ အလိုရှိသော ဆတ္တသည်။ သကဿ၊ မိမိဥစ္စာ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ အာဒါနဉ္စ၊ ယူခြင်းသည်၎င်း။ တိဏဿ၊ မြက်ကို။ စာဋီသု၊ အိုးတို့၌။ ပက္ခိပိတွာန၊ ထည့်၍။ အနာဒါနံ၊ မယူခြင်းသည်၎င်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတံ၊ ထိုအမှုကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအမှုကိုပြုခြင်း၌။ ပရိဒေဝနာ၊ မြည်တမ်းခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။
မင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍-
အနိစ္စသီလံ ဒုဿီလျံ၊ ကိံ ပဏ္ဍိစ္စံ ကရိဿတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၄။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှိ။ သီလဝန္တော၊ သီလရှိကုန်သောသူတို့သည်။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသောအမှုကို။ န ကုဗ္ဗန္တိ၊ မပြုကုန်။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ သီလာနိ၊ မကောင်းသော အလေ့အကျက်တို့ကို။ ကုဗ္ဗတိ၊ ပြု၏။ အနိစ္စသီလံ၊ မမြဲသောသီလရှိသော။ ဒုဿီလျံ၊ သီလမရှိသောသူကို။ ပဏ္ဍိစ္စံ၊ ပညာရှိသောအဖြစ်သည်။ ကိံ ကရိဿတိ၊ အဘယ်သို့ပြုလတ္တံ့နည်း။
ဆတ္တမင်းသားကို ကဲ့ရဲ့လျက်ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် ဆိုအပ်ပြီးသော စကားဖြင့် သောကကင်းသည်ဖြစ်၍ မင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါအံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ဗြဟာဆတ္တ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသော အမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပညာကျွမ်းကျင်၊ စည်းစိမ်ရှင်၊ ပြည်ခွင် သိမ်းတော့သည်
ခြောက်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဗြဟာဆတ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၇။ ပီဌဇာတ်
ကိုယ့်အလွဲ၊ သူ့စွဲ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် န တေ ပီဌ မဒါယိမှ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပီဌဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဇနပုဒ်မှ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို သိုမှီး၍ ဘုရားကို ရှိခိုး၍ သာမဏေ ပဉ္စင်းငယ်တို့ကို သင်တို့ သာဝတ္ထိပြည်၌ အာဂန္တုကရဟန်းတို့အား အဘယ်သူတို့သည် ကျေးဇူးပြုကုန်သနည်းဟုမေး၍ အရှင်ဘုရား အနာထပိဏ်မည်သော သူဌေးကြီး ဝိသာခါ မည်သော သီတင်းသည်မကြီးတို့သည် ရဟန်းသံဃာအား ကျေးဇူးပြုကုန်၏။ ရဟန်းသံဃာတို့၏ မိဘအရာ၌ တည်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ကောင်းပြီဟု နက်ဖြန် နံနက်စောစော တပါးသော ရဟန်း၏လည်း မဝင်မီကလျှင် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အိမ်တံခါးသို့ သွား၏။ အလွန်စောစော လာသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုရဟန်းကို တစုံတယောက်သော သူသည်လည်း မကြည့်၊ ထိုရဟန်းသည် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်မှ တစုံတခုကို မရမူ၍ ဝိသာခါ၏ အိမ်တံခါးသို့သွား၏ ဝိသာခါ၏ အိမ်၌လည်း အလွန်စောစောလာသည်၏အဖြစ်ကြောင့် တစုံတခုကိုမရ၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုထို အိမ်သို့သွားလျှက် တဖန်ပြန်လျှက် ယာဂုကုန်လတ်သော် ရောက်လာ၏။ တဖန်လည်း ထိုထိုအိမ်သို့သွား၍ ဆွမ်းကုန်လတ်သော် ရောက်လာ၏။ ထိုရဟန်းသည် ကျောင်းသို့ သွား၍ နှစ်ပါးကုန်သော အမျိုးတို့သည်လည်း သဒ္ဓါတရား မရှိကုန်၊ ကြည်ညိုခြင်း မရှိကုန်၊ ဤရဟန်းတို့သည် သဒ္ဓါတရားရှိကုန်၏။ ကြည်ညိုခြင်းရှိကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုအမျိုးတို့သည် အဘယ်မူကုန်အံ့နည်းဟု ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့လျက် သွား၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ ဤအမည်ရှိသော ဇနပုဒ်ရဟန်းသည် အလွန်စောစောကလျှင် ဒါယကာတို့၏ အိမ်တံခါးသို့သွား၍ ဆွမ်းကိုမရလတ်သော် ဒါယကာတို့ကို ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့လျက် သွား၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟုမေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်း သင်သည် ဆွမ်းမရ၍ ဒါယကာတို့ကို ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော် လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း အဘယ်ကြောင့် အမျက် ထွက်သနည်း၊ ဘုရားမဖြစ်မီ ရှေး၌ ရသေ့တို့သည်လည်း ဒါယကာ အိမ်တံခါးသို့ ရောက်၍ ဆွမ်းမရ၍ အမျက်မထွက်ကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုလတ်သည် ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ နောက်အဘို့၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဟိမ ဝန္တာ၌ ကြာမြင့်စွာနေ၍ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှါ ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွား၍ ဥယျာဉ်၌ နေ၍ နက်ဖြန် မြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီသူဌေးသည် သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ကြည်ညိုခြင်းရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည် အဘယ်သူ့အိမ်သည် သဒ္ဓါတရား ရှိသနည်းဟု မေး၍ သူဌေးအိမ်သည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏ဟု ကြား၍ သူဌေးအိမ် တံခါးသို့ သွား၏။ ထိုခဏ၌ သူဌေးသည် မင်းခစားအံ့သောငှာ သွား၏။ လူတို့သည်လည်း ဘုရားလောင်းကို မမြင်ကုန်၊ ဘုရားလောင်းသည် ပြန်၍သွား၏။ ထိုအခါ သူဌေးသည် မင်းအိမ်မှ ပြန်လတ်သော် ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ရှိခိုး၍ သပိတ်ကိုယူ၍ အိမ်သို့ ပင့်ဆောင်နေစေ၍ ခြေဆေးခြင်း ဆီလိမ်းခြင်း ယာဂုခဲဘွယ်ကပ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် ရောင့်ရဲစေ၍ ဆွမ်းမဘုဉ်းပေးမီ စိုးစဉ်းသော အကြောင်းကိုမျှ မမေးမူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးသော် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက် ပတ်စွာ နေလျက် အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ အိမ်တံခါးသို့ ရောက်လာကုန်သော သူတောင်း စားတို့သည်၎င်း တရားစောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်၎င်း ပူဇော်သက္ကာရကို မရကုန်မူ၍ သွားရဘူးသော မည်သည်မရှိ၊ အရှင်တို့ကိုကား ယနေ့ အကျွန်ုပ်တို့၏ သူငယ်တို့သည် မမြင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် နေရာကို၎င်း သောက် ရေကို၎င်း ခြေဆေးခြင်းကို၎င်း ယာဂုဆွမ်းကို၎င်း အရှင်ဘုရားတို့သည် မရကုန်မူ၍သာလျှင် သွားကုန်၏။ ဤသို့ မရခြင်းသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ အပြစ်တည်း၊ ထိုအကျွန်ုပ်တို့အပွဈကို သည်းခံတော်မူခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ဆို၍-
ဗြဟ္မစာရီ ခမဿု မေ၊ ဧတံ ပဿာမိ အစ္စယံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၅။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော အရှင်ဘုရား။ တေ၊ အရှင်ဘုရားအား။ ပီဌံ၊ နေရာကို။ န အဒါယိမှ၊ မပေးကုန်။ ပါနံ၊ ရေကို။ န အဒါယိမှ၊ မပေးကုန်။ ဘောဇနံ၊ ဆွမ်းကို။ န အဒါယိမှ၊ မပေးမလှူကုန်။ ဧတံ အစ္စယံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ ပဿာမိ၊ မြင်၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဧတံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ခမဿု၊ သည်းခံတော်မူပါလော။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
န စာပိ မေ အပ္ပိယမာသိ ကိဉ္စိ။
အထောပိ မေ အာသိ မနောဝိတက္ကော၊
ဧတာဒိသော နူနု ကုလဿ ဓမ္မော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၆။ သေဋ္ဌိ၊ သူဌေး။ အဟံ၊ ငါသည်။ နေဝါဘိသဇ္ဇာမိ၊ မငြိမစွန်းသလျှင်ကတည်း။ န စာပိ ကုပ္ပေ၊ အမျက်လည်း မထွက်သလျှင်ကတည်း။ မေ၊ ငါအား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အပ္ပိယံ စာပိ၊ မုန်းခြင်းသည်လည်း။ န အာသိ၊ မဖြစ်။ အထောပိ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ကုလဿ၊ အမျိုး၏။ ဧတာဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဓမ္မော၊ အလေ့သည်။ ဘဝိဿတိ နူန၊ ဖြစ်လေယောင်တကားဟု။ မေ၊ အား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ မနောဝိတက္ကော၊ စိတ်အကြံသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ သူဌေးသည်-
ပိတု ပိတာမဟော သဒါ။
အာသနံ ဥဒကံ ပဇ္ဇံ၊ သဗ္ဗေတံ နိပဒါမသေ။
ပိတု ပိတာမဟော သဒါ။
သက္ကစ္စံ ဥပတိဋ္ဌာမ၊ ဥတ္တမံ ဝိယ ဉာတကံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၇။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော ရှင်ရသေ့။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ အာသနံ၊ နေရာ။ ဥဒကံ၊ ခြေဆေးရေ။ ပဇ္ဇံ၊ ခြေနယ်ဆီ။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ နိပဒါမသေ၊ အလွန်လှူကုန်၏။ ဧသ၊ ဤအလေ့သည်။ အသ္မာကံ၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ သဒါ၊ အခါ ခပ်သိမ်း။ ပိတုပိတာမဟော၊ အဘအဘိုးတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ အလေ့တည်း။
၁၄၈။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော အရှင်ဘုရား။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဉာတကံ ဝိယ၊ မိဘကဲ့သို့။ သမဏဗြာဟ္မဏံ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားကို။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။ ဥပတိဋ္ဌာမ၊ လုပ်ကျွေးကုန်၏။ ဧသ၊ ဤအလေ့သည်။ အသ္မာကံ၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး ၌။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ပိတုပိတာမဟော၊ အဘအဘိုးတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ အလေ့တည်း။
ဘုရားလောင်းသည်ကား နှစ်ရက် သုံးရက် ဗာရာဏသီသူဌေးအား တရားဟောလျက် ဗာရာဏသီ၌နေ၍ တဖန် ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် သွား၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော် မူသည်၏ အဆုံး၌ ထိုရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီသူဌေး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရဟန်းဖြစ်ငြား၊ သူတပါး၊ မျက်ပွား မသင့်ပေ
ခုနစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပီဌဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၈။ ထုသဇာတ်
သက်ပေး ဂါထာ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နက်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဒိတံ ထုသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာအပ်သော ဤထုသဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာတသတ်မင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုအဇာတသတ်မင်းသည် အမိဝေဒေဟီ မိဖုယားဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေ နေသည်ရှိသော် ကောသလမင်း၏ သ္မီးတော်, အဇာတသတ်မင်း၏ မယ်တော် ဝေဒေဟီမိဖုယားအား ဗိမ္မိသာရမင်း၏ လက်ျာပုဆစ်ဒူးသွေးကို သောက်လိုသော ချင်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဖျော့တော့သော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်၏။ ထိုဝေဒေဟီ မိဖုယားသည် အလုပ် အကျွေးတို့သည် မေးအပ်သည်ရှိသော် ထိုအလုပ် အကျွေးတို့အား ထိုအကြောင်းကို ကြား၏။ မင်းသည်လည်း ကြား၍ နိမိတ်ဘတ်တတ်ကုန်သော သူတို့ကို ခေါ်စေ၍ မိဖုယားအား ဤသို့ သဘော ရှိသော ချင်ခြင်းသည် ဖြစ်သတတ်၊ ထိုချင်ခြင်း၏ အကျိုးသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ ထိုနိမိတ်ဘတ်တက်ကုန်သော သူတို့သည် မိဖုယား၏ ဝမ်း၌ဖြစ်သော သားသည် အရှင်မင်းကြီးတို့ကို သတ်၍ မင်းအဖြစ်ကို ယူလတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် ဤငါ၏သားသည် ငါ့ကိုသတ်၍ မင်းအဖြစ်ကို အကယ်၍ ယူငြားအံ့၊ ထိုသို့ယူရာ၌ ငါ့အား အဘယ်အပြစ်ရှိအံ့နည်းဟု လကျ်ာပုဆစ်ကို ဓားဖြင့်ခွဲစေ၍ သွေးကို ရွှေခွက်ဖြင့်ခံယူစေ၍ မိဖုယားကို သောက်စေ၏။ မိဖုယားသည် ဝမ်း၌ဖြစ်သော သားသည် အဘကို အကယ်၍ သတ်ငြားအံ့၊ ထိုသားဖြင့် ငါ့အား အဘယ်ပြုအံ့နည်းဟု ကြံ၍ ကိုယ်ဝန်ကို ကျစိမ့်သောငှါ ဝမ်းကို နယ်စေ၏။
ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် သိ၍ မိဖုယားကို ခေါ်စေ၍ ရှင်မ ငါ၏သားသည် ငါ့ကိုသတ်၍ မင်းအဖြစ်ကို ယူလတ္တံ့၊ ငါသည် မအို မသေပဲ မနေရ၊ သားမျက်နှာကို ကြည့်စိမ့်သောငှါ ငါ့အား ပေးလော့၊ ယနေ့မှစ၍ ဤသို့သဘောရှိသော အမှုကို မပြုလင့်ဟု ဆို၏။ မိဖုယားသည် ထိုအခါမှစ၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ဝမ်းကို နယ်စေ၏။ မင်းသည် သိ၍ ထိုအခါမှစ၍ ဥယျာဉ်သို့ သွားခြင်းကို မြစ်၏။ မိဖုယားသည် ပြည့်သော ကိုယ်ဝန်ရှိသည်ဖြစ်၍ သားကို ဖွား၏။ အမည်မှည့်အံ့သောနေ့၌ မင်းသားအား မဖွားမီကသာလျှင် အဘ၏ရန်သူ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အဇာတသတ်ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ မင်းသည် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို မြတ်သော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ တရားကိုနာလျက် နေ၏။ ထိုအခါ မင်းသားကို တန်ဆာဆင်၍ မင်းအား ပေးကုန်၏။ မင်းသည် အားကြီးစွာသော ချစ်ခြင်းဖြင့် သားကိုယူ၍ ပေါင်ပေါ်၌နေစေ၍ သား၌ဖြစ်သော ချစ်ခြင်းဖြင့် သားကိုသာလျှင် မြတ်နိုးရကား တရားကို မနာနိုင်၊ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မင်း၏ မေ့လျော့သောအဖြစ်ကို သိ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ရှေးမင်းတို့သည် သား၌ ရွံရှာကုန်လတ်သော် ပုန်းကွယ်ရာအရပ်၌ ထားကုန်၍ ငါလွန်မှ ထုတ်ဆောင်၍ မင်းအဖြစ်၌ ထားကြကုန်လောဟု စေကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ဒိသာပါမောက္ခဆရာဖြစ်၍ များစွာကုန်သော မင်းသား ပုဏ္ဏားသားတို့ကို အတတ် သင်၏။ ဗာရာဏသီမင်း၏ သားသည်လည်း တဆယ့်ခြောက်နှစ် ရှိသောကာလ၌ ဘုရားလောင်းအထံသို့သွား၍ ဗေဒင်သုံးပုံ၊ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကို သင်၍ ပြည့်စုံသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆရာကို ပန်၏။ ဆရာသည် အင်္ဂါ ဝိဇ္ဇာ၏အစွမ်းအားဖြင့် မင်းသားကို ကြည့်လတ်သော် ဤမင်းသားအား သားကိုအမှီပြု၍ အန္တရာယ်သည် ထင်၏။ ငါသည် မိမိအာနုဘော်အားဖြင့် ထိုအန္တရာယ်ကို ပယ်အံ့ဟုကြံ၍ လေးဂါထာတို့ကိုဖွဲ့၍ မင်းသားအား ပေး၏။ ဤသို့လည်း ထိုမင်းသားကို မှာ၏။ အမောင် ရှေးဦးစွာသော ဂါထာကို မင်းအဖြစ်၌တည်၍ သင်မင်းသား၏ သားသည် တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသော် ထမင်း စားစဉ်လျှင် ရွတ်လေလော့၊ နှစ်ခုမြောက်သောဂါထာကို ကြီးစွာခစားသော ကာလ၌ ရွတ်လလော့၊ သုံးခုမြောက်သော ဂါထာကို ပြာသာဒ်သို့တက်လတ်သော် စောင်းတန်းဦး၌ ရပ်၍ ရွတ်လေလော့၊ လေးခုမြောက်သော ဂါထာကို အိပ်ရာကျက်သရေတိုက်သို့ ဝင်လတ်သော် တံခါးခုံ၌ရပ်၍ ရွတ်လေလော့ဟု မှာ၏။ မင်းသားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဆရာကို ရှိခိုး၍ သွားသော် အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ်၌ တည်၍ အဘလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၏။ ထိုမင်း၏ သားသည် တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသောကာလ၌ ဥယျာဉ်ကစားခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အကျိုးငှာ ထွက်သွားသော် မင်း၏အသရေ စည်းစိမ်ကို မြင်၍ အဘကိုသတ်၍ မင်းအဖြစ်ကို ယူလိုသည်ဖြစ်၍ မိမိ အလုပ်အကျွေးတို့အား ပြောဆို၏။ ထိုအလုပ်အကျွေးတို့သည် ရှင်မင်းသား ကောင်းပြီ၊ အိုသောကာလ၌ ရအပ်သော စည်းစိမ်ဖြင့် အဘယ် အကျိုးရှိအံ့နည်း တစုံတခုသော ဥပါယ်ဖြင့် မင်းကိုသတ်၍ မင်းအဖြစ်ကိုယူခြင်းငှာ သင့်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသားသည် အဆိပ်ကို စားစေ၍ သေစေအံ့ဟု အဘနှင့် တကွ ညစာစားစဉ် အဆိပ်ကိုကိုင်၍ နေ၏။ မင်းသည် ထမင်းခွက်၌ ထမင်းကို စားအံ့သောငှါ လက်နှင့်မထိမီလျှင်-
ထုသံ ထုသံ ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ တဏ္ဍုလံ ပန ခါဒရေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ရွတ်၏။
၁၄၉။ ဥန္ဒုရာနံ၊ ကြွက်တို့အား။ ထုသံ-ထုသော၊ ဖွဲသည်။ အန္ဓကာရေပိ၊ အမိုက်မှောင်၌လည်း။ ဝိဒိတံ-ဝိဒိတော၊ ဖွဲ၏ အဖြစ်ဖြင့် ထင်ရှား၏။ တဏ္ဍုလံ ပန-တဏ္ဍုလော စ၊ ဆန်သည်လည်း။ ဝိဒိတံ-ဝိဒိတော၊ ဆန်၏အဖြစ်ဖြင့် ထင်ရှား၏။ ထုသံ-ထုသံ၊ ဖွဲတိုင်း ဖွဲတိုင်းကို။ ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ တဏ္ဍုလံ ပန၊ ဆန်ကိုသာလျှင်။ ခါဒရေ၊ စားကုန်၏။
မင်းသားသည် သိချေပြီဟု ကြောက်၍ ထမင်းခွက်၌ အဆိပ်ကို ချအံ့သောငှါ မဝံ့သည်ဖြစ်၍ ထ၍ မင်းကို ရှိခိုး၍ ထိုအရပ်မှ ပြေး၏။ ထိုအကြောင်းကို မိမိအလုပ်အကျွေးတို့အား ကြားလေ၍ ယနေ့ သိချေပြီ၊ ယခုအခါ အဘယ်သို့ သတ်ရအံ့နည်းဟု မေး၏။ ထိုအလုပ်အကျွေးတို့သည် ထိုအခါမှစ၍ ဥယျာဉ်၌ ပုန်းကွယ်ကုန်၍ နားရင်း၌ ပြောဆိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် တိုင်ပင်ကုန်လျက် တခုသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။ သန်လျက်ကိုဖွဲ့၍ ကြီးစွာသော ခစားခြင်းသို့ရောက်သော ကာလ၌ အမတ်တို့၏အတွင်း၌ နေ၍ မင်း၏ မွေ့လျော်သော အဖြစ်ကိုသိ၍ သန်လျက်ဖြင့် သတ်၍ သေစေခြင်းငှါ သင့်၏ဟု မှတ်စေကုန်၏။ မင်းသားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ကြီးစွာခစားသော ကာလ၌ ဖွဲ့အပ်သော သန်လျက်ရှိသည်ဖြစ်၍ သွား၍ ထိုမှဤမှ လှည့်လည်လျက် သတ်ခွင့်ကို စုံစမ်း၏။ ထိုခဏ၌ မင်းသည်-
ယဉ္စေတံ ဣတိ စီတိ စ၊ ဧတမ္ပိ ဝိဒိတံ မယာ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ရွတ်၏။
၁၅၀။ အရညသ္မိံ စ၊ ဥယျာဉ်၌၎င်း။ ဂါမေ စ၊ ရွာ၌၎င်း။ နိကဏ္ဏိကာ၊ နားရင်း၌ တိုင်ပင်ခြင်းဟူသော။ ယာ မန္တနာ စ၊ အကြင် တိုင်ပင်ခြင်းသည်၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့တိုင်ပင်တိုင်း ငါ့အား သတ်အံ့သောငှါ။ ယဉ္စေတံ ဣတိ စီတိ စ၊ ယခုအခါ အကြင်ငါ့ကို ထိုမှဤမှ သတ်အံ့သောအခွင့်ကို ရှာခြင်းသည်၎င်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတမ္ပိ၊ ထိုအလုံးစုံကိုလည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝိဒိတံ၊ သိအပ်၏။
မင်းသားသည် ခမည်းတော်မင်းကား ငါ၏ ရန်သူအဖြစ်ကို သိ၏ဟု ထိုအရပ်မှ ပြေး၍ အလုပ်အကျွေးတို့အား ကြားလေ၏။ အလုပ် အကျွေးတို့သည် ခုနစ်ရက် ရှစ်ရက် လွန်လတ်သော် အရှင်မင်းသား အရှင်မင်းသား၏ ခမည်းတော်သည် အရှင်မင်းသား၏ ရန်သူအဖြစ်ကိုမသိ၊ ကြံခြင်းဖြင့် အရှင်မင်းသားသည် ဤသို့ အမှတ်ရှိ၏။ ခမည်းတော်ကို သတ်လော့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသားသည် တနေ့သ၌ သန်လျက်ကို ကိုင်ယူ၍ စောင်းတန်းဦး၌ ရပ်၏။ မင်းသည် စောင်းတန်းဦး၌ ရပ်လျက်-
ဒဟရဿေဝ သန္တဿ၊ ဒန္တေဟိ ဖလမစ္ဆိဒါ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုရွတ်၏။
၁၅၁။ ပိတာ၊ အဘဖြစ်သော။ မက္ကဋော၊ မျောက်သည်။ ဇာတဿ၊ မိမိမှဖြစ်သော။ ပုတ္တဿ၊ သားမျောက်ငယ်၏။ ဖလံ၊ မျိုးစေ့ကို။ ဓမ္မေန၊ သဘောအားဖြင့်။ ဒဟရဿေဝ၊ ငယ်သည်သာလျှင်။ သန္တဿ၊ ဖြစ်စဉ်။ ဒန္တေဟိ၊ သွားတို့ဖြင့်။ အစ္ဆိဒါ၊ ဖြတ်၍။ ပုရိသဘာဝံ၊ ယောက်ျားအဖြစ်ကို။ နာသေတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။
မင်းသားသည် ငါ့ကို ခမည်းတော် ဖမ်းလို၏ဟု ကြောက်ရကား ပြေး၍ ခမည်းတော်သည် ငါ့ကို ခြိမ်းချောက်၏ဟု အလုပ်အကျွေးတို့အား ကြားလေ၏။ အလုပ်အကျွေးတို့သည် လခွဲလွန်လတ်သော် အရှင်မင်းသား မင်းသည် အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ဤမျှလောက်သောကာလ၌ ဖျက်ဆီးရာ၏။ အကြံအားဖြင့် အရှင့် သားသည် ဆိုအပ်၏။ မင်းကို သတ်လော့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသားသည် တနေ့သ၌ သန်လျက်ကိုယူ၍ ပြာသာဒ်ထက်ဝယ် အသရေရှိသောအိပ်ရာသို့ ဝင်၍လာစဉ်လျှင် ထိုမင်းကို သတ်အံ့ဟု ပလ္လင်အောက်၌ နေ၏။ မင်းသည် ညစာစားပြီးသော် ပရိသတ်ကို လွှတ်လိုက်၍ အိပ်အံ့ဟု အသရေရှိသော တိုက်ခန်းသို့ ဝတ်လတ်သော် တံခါးခုံ၌ ရပ်၍-
ယောပါယံ ဟေဋ္ဌတော သေတိ၊ ဧတမ္ပိ ဝိဒိတံ မယာ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ရွတ်၏။
၁၅၂။ တွံ၊ သင်သည်။ သာသပေ၊ မုန်ညင်းခင်းသို့ ဝင်သောကာလ၌။ အဇကာဏောဝ၊ ဆိတ်ကန်းကဲ့သို့။ ဘယေန၊ ကြောက်ခြင်းကြောင့်။ ယမေတံ ပရိသပ္ပေသိ၊ အကြင် ထိုမှ ဤမှ လှုပ်ရှား၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ မာရေဿာမီတိ၊ သတ်အံ့ဟူ၍။ ဟေဋ္ဌတော၊ ပလ္လင်အောက်၌။ ယော ပါယံ သေတိ၊ အကြင် အိပ်နေခြင်းကိုမူလည်း ပြု၏။ ဧတမ္ပိ၊ ထိုအလုံးစုံကိုလည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝိဒိတံ၊ သိအပ်၏။
ဤသို့ မသိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော မင်း၏ ထိုဂါထာသည် မင်းသားအား ထိုထိုအနက်ကို ပြ၏။ မင်းသားသည် ခမည်းတော် ငါ့ကို သိပြီ၊ ယခု ငါ့ကို ဖျက်ဆီးလတ္တံ့ ဟု ကြောက်၍ ပလ္လင်အောက်မှ ထွက်၍ သန်လျက်ကို မင်း၏
ခြေရင်း၌ချ၍ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်အား သည်းခံပါလော့ဟု ခြေရင်း၌ ရင်ဖြင့်ဝပ်၏။ မင်းသည် သင်ကား ငါ့အမှုကို အဘယ်သူသိအံ့နည်းဟု ကြံ၏ဟု မင်းသားကို ခြိမ်းချောက်၍ သံခြေကျဉ်း အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် ဖွဲ့စေ၍ နှောင်အိမ်သို့ သွင်းစေ၍ အစောင့်အရှောက်ထား၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ ကျေးဇူးကို မှတ်မိ၏။ နောက်အဘို့၌ ထိုမင်းသည် သေလွန်၏။ မင်း၏အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို ပြု၍ မင်းသားကို နှောင်အိမ်မှ ထုတ်၍ မင်းအဖြစ်၌ တည်စေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ဒိသာပါမောက္ခဆရာ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သားမှဖြစ်လတ်၊ ဘေးဥပဒ်ကြောင့်၊ ထိပ်ခတ်နှောင်ထား၊ ငါလွန်ငြား၊ ထင်ရှား စည်းစိမ်နှင်း
ရှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ထုသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၉။ ဗာဝေရုဇာတ်
ကျီး နှင့် ဒေါင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်အဒဿနေန မောရဿအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ ဗာဝေရုဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ပျောက်သော လာဘသက္ကာရ ရှိကုန်သော တိတ္ထိတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုတိတ္ထိတို့သည် ဘုရားမဖြစ်မီ လာဘ်ရကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်တော်မူသည် ရှိသော်ကား ပျောက်သော လာဘသက္ကာရ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေထွက်သောအခါ၌ ပိုးစုန်းကြူးတို့ကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုတိတ္ထိတို့၏ ထိုအကြောင်းကိုစွဲ၍ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဂုဏ်ရှိသောသူတို့သည် မဖြစ်ကုန်မီ ဂုဏ်မရှိသောသူတို့သည် မြတ်သောလာဘ် မြတ်သောအခြံအရံကို ရကုန်၍ ဂုဏ်ရှိသောသူတို့သည် ဖြစ်ကုန်လတ်သော် ပျောက်သော လာဘသက္ကာရရှိကုန်သည် မဟုတ်ကုန်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဂုဏ်ရှိသောသူတို့ မဖြစ်ကုန်မီသာ မြတ်သောလာဘ် မြတ်သောအခြံအရံကို ရကုန်၍ ဂုဏ်ရှိသောသူတို့သည် ဖြစ်ကုန်လတ်သော် ဂုဏ်မရှိကုန်သောသူတို့သည် ပျောက်သော လာဘသက္ကာရရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုလတ်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဥဒေါင်းမျိုး၌ဖြစ်၍ ကြီးခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် မြတ်သော တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ တော၌ ကျက်စား၏။ ထိုအခါ အချို့သော ကုန်သည်တို့သည် ဒိသာကာက (ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာ၌ အရပ်မျက်နှာကို ပြတတ်သော) ကျီးကိုယူ၍ လှေဖြင့် ဗာဝေရုတိုင်းသို့ သွားကုန်၏။ ထိုအခါ ဗာဝေရုတိုင်း၌ ငှက်မည်သည်ကား မရှိသည်ဖြစ်၏။ လာတိုင်းလာတိုင်းကုန်သော တိုင်းသားတို့သည် ချိုင့်၌နေသော ဒိသာကာကကျီးကို မြင်၍ ဤငှက်၏ လည်အဆုံးရှိသော အရောင်အဆင်း၊ နှုတ်သီး၊ ပတ္တမြားလုံးနှင့်တူကုန်သော မျက်စိတို့ကို ကြည့်ပါကုန်လော့ဟု ကျီးကိုလျှင် ချီးမွမ်း၍ ထိုကုန်သည်တို့ကို အရှင်တို့ သင်တို့သည် ဤငှက်ကို ငါတို့အား ပေးကုန်လော့၊ ငါတို့အား ဤငှက်ဖြင့် အလိုရှိ၏။ သင်တို့သည် မိမိတို့၏တိုင်း၌ တပါးသောငှက်ကို ရပါကုန်လတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား အဘိုးဖြင့် ယူကြကုန်လော့ဟု ကုန်သည်တို့သည် ဆိုကုန်၏။ တသပြာဖြင့် ငါတို့အား ပေးကုန်လော့ဟု တိုင်းသားတို့သည် ဆိုကုန်လတ်သော် မပေးကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ အစဉ်သဖြင့် ပွား၍ အသပြာတရာဖြင့် ပေးကုန်လော့ဟု ဆိုလတ်သည်ရှိသော် ဤငှက်သည် ငါတို့အား ကျေးဇူးများ၏။ သင်တို့နှင့် ချစ်ခြင်းသည် ဖြစ်စေသတည်းဟု အသပြာ တရာကိုယူ၍ ပေးကုန်၏။ ရွှေချိုင့်၌ထည့်၍ အထူးထူး အပြားပြားသော ငါး အမဲ သစ်သီး ကြီးငယ်တို့ဖြင့် ကျွေးမွေးကုန်၏။ တပါးကုန်သော ငှက်တို့၏ မရှိရာအရပ်၌ ဆယ်ပါးကုန်သေ မသူတော်တို့၏ အကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော ကျီးသည် မြတ်သောလာဘ် မြတ်သော အခြံအရံ အကျော်အစောကိုရ၏။
နောက်တကြိမ် ထိုကုန်သည်တို့သည် တခုသော ဥဒေါင်းမင်းကို ဖမ်းယူ၍ လက်ဖျစ်တွက်သံဖြင့် တွန်အောင် လက်ခုပ်သံဖြင့် က, အောင် သင်၍ ဗာဝေရုတိုင်းသို့ သွားကုန်၏။ ထိုဥဒေါင်းမင်းသည် လူအများစည်းဝေးလတ်သော် လှေဦး၌ရပ်၍ အတောင်တို့ကိုခါ၍ သာယာသော အသံကို တွန်၍ က, ၏။ လူတို့သည် ဥဒေါင်းမင်းကိုမြင်၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်ကုန်၍ အရှင်တို့ မြတ်သော တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော ဤငှက်မင်းကို ငါတို့အား ပေးပါကုန်လော့ဟု ဆိုကုန်၏။ ငါတို့သည် ရှေးဦးစွာ ကျီးကို ဆောင်အပ်၏။ ထိုကျီးကိုလည်း ယူကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါတို့သည် တခုသော ဥဒေါင်းကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ထိုဥဒေါင်းမင်းကိုလည်း တောင်းပြန်ကုန်၏။ သင်တို့တိုင်းသို့ ငှက်ကိုယူ၍ လာခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဖြစ်ခဲ့ပြီဟု ကုန်သည်တို့သည် ဆိုကုန်၏။ သင်တို့ ဆိုသည့်အတိုင်းဖြစ်စေ၊ မိမိတို့၏တိုင်း၌ တပါးသော ငှက်ကို ရကုန်လတ္တံ့။ ဤငှက်ကို ငါတို့အား ပေးပါကုန်လော့ဟု အဘိုးကိုပွားစေ၍ သပြာတထောင်ဖြင့် ယူကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဥဒေါင်းမင်းကို ရတနာ ခုနစ်ပါးတို့ဖြင့် ဆန်း ကြယ်သော ချိုင့်၌ထား၍ ငါးအမဲ သစ်သီးကြီးငယ် ပျားပေါက်ပေါက် သကြား အဖျော်စသည်တို့ဖြင့် ကျွေးမွေးကုန်၏။ ဥဒေါင်းမင်းသည် မြတ်သောလာဘ် မြတ်သော အခြံအရံ အကျော်အစောနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဥဒေါင်းမင်းသည် ရောက်သောကာလမှစ၍ ကျီးအား လာဘသက္ကာရသည် ယုတ်၏။ တစုံတယောက်သော သူသည်လည်း ထိုကျီးကို ကြည့်ခြင်းငှါ အလိုမရှိ၊ ကျီးသည် ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်ကို မရလတ်သော် ကာကာဟု မြည်လျက် ပျံသွား၍ မစင်စွန့်ရာမြေ၌သက်၍ အစာကိုယူ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်ပါးသော ဝတ္ထုတို့ကိုစပ်၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ကာကံ တတ္ထ အပူဇေသုံ၊ မံသေန စ ဖလေန စ။
အထ လာဘော စ သက္ကာရော၊
ဝါယသဿ အဟာယထ။
တာဝ အညေ အပူဇေသုံ၊ ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ။
အထ လာဘော စ သက္ကာရော၊
တိတ္ထိယာနံ အဟာယထ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၅၃။ သိခိနော၊ ဦးစွန်းနှင့်ပြည့်စုံသော။ မဉ္ဇုဘာဏိနော၊ သာယာသော အသံရှိထသော။ မောရဿ၊ ဥဒေါင်းကို။ အဒဿနေန၊ မမြင်ရခြင်းကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဗာဝေရုတိုင်း၌။ ကာကံ၊ ကျီးကို။ မံသေန စ၊ အမဲဖြင့်၎င်း။ ဖလေန စ၊ သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့်၎င်း။ အပူဇေသုံ၊ ပူဇော်ကုန်၏။
၁၅၄။ ယဒါ စ၊ အကြင်အခါ၌ကား။ သရသမ္ပန္နော၊ အသံနှင့်ပြည့်စုံသော။ မောရော၊ ဥဒေါင်းသည်။ ဗာဝေရုံ၊ ဗာဝေရုတိုင်းသို့။ အာဂမာ၊ ရောက်လာ၏။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဝါယသဿ၊ ကျီးအား။ လာဘော စ၊ လာဘ်သည်၎င်း။ သက္ကာရော စ၊ ပူဇော် သက္ကာရသည်၎င်း။ အဟာယထ၊ ယုတ်၏။
၁၅၅။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ် လုံး။ ဓမ္မရာဇာ၊ ကိုးပါးသော လောကုတ္တရာတရားဖြင့် ပရိသတ်ကို နှစ်သက်စေတတ်သော။ ပဘင်္ကရော၊ လောကသုံးပါးတို့၌ အရောင်အဝါကို ပြုတတ်သော။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားသည်။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်သေး။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ ပုထူ၊ များစွာကုန်သော။ သမဏဗြာဟ္မဏေ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့ကို။ အပူဇေသုံ၊ ပူဇော်ကုန်၏။
၁၅၆။ ယဒါ စ၊ အကြင်အခါ၌ကား။ သရသမ္ပန္နော၊ ဗြဟ္မာမင်း၏အသံနှင့်တူသော အသံနှင့်ပြည့်စုံသော။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားသည်။ ဓမ္မံ၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို။ အဒေသယိ၊ ဟော၏။ အထ၊ ထိုအခါ ၌။ တိတ္ထိယာနံ၊ တိတ္ထိတို့အား။ လာဘော စ၊ လာဘ်သည်၎င်း။ သက္ကာရော စ၊ ပူဇော် သက္ကာရသည်၎င်း။ အဟာယထ၊ ယုတ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဤလေးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူပြီး၍ ယခုအခါ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် ထိုအခါ ကျီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဥဒေါင်းမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဂုဏ်ရှိသူရောက်၊ ဂုဏ်မဲ့ပျောက်၊ ဒေါင်းရောက် ကျီးပမာ
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဗာဝေရုဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - ကောကိလဝဂ်
၁၀။ ဝိသယှဇာတ်
အလှူကြီး
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အဒါသိ ဒါနာနိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ ဝိသယှဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အနာထပိဏ်သူဌေးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုကို အောက် ခဒိရင်္ဂါရဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီ) ဤဝိသယှဇာတ်၌ကား သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အနာထပိဏ်သူဌေးကို ခေါ်တော်မူ၍ သူကြွယ် ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း အလှူကို မလှူလင့်ဟု ကောင်းကင်၌ ရပ်၍ တားမြစ်သော သိကြားမင်းကို ပယ်၍ အလှူကို လှူကုန်သလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အနာထပိဏ် သူဌေးသည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော ဝိသယှမည်သော သူဌေးဖြစ်၍ ပဉ္စသီတို့နှင့်ပြည့်စုံ၏။ အလှူပေးခြင်း၌ အလိုရှိ၏။ အလှူပေးခြင်း၌ မွေ့လျော်၏။ ထိုဝိသယှသူဌေးသည် မြို့တံခါး လေးမျက်နှာ၊ မြို့လယ်၊ မိမိအိမ်တံခါး၊ ဤခြောက်ဌာနတို့၌ အလှူတင်းကုပ်တို့ကို ဆောက်၍ အလှူကို လှူ၏။ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း အသပြာ ခြောက်သိန်းတို့ကို ထုတ်၍ ပေး၏။ ဘုရားလောင်း၏ ထမင်းနှင့် အလှူခံ သူတောင်းစားတို့၏ ထမင်းသည် ထပ်တူမျှသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ဇမ္ဗူဒိပ်ကို လယ်ယာထွန်ခြင်း ပြတ်သည်ကိုပြု၍ အလှူပေးသော ဝိသယှသူဌေး၏ ဒါနအာနုဘော်ကြောင့် သိကြားမင်း၏ ဘုံဗိမာန်သည် တုန်လှုပ်၏။ သိကြားမင်း၏ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာသည် ပူသောအခြင်းအရာကိုပြ၏။ သိကြားမင်းသည် ငါ့ကို အဘယ်သူသည်လျှင် တည်ရာမှ ရွေ့လျောစေလိုသနည်းဟု ဆင်ခြင်လတ်သော် သူဌေးကြီးကိုမြင်၍ ဤဝိသယှသူဌေးသည် အလွန်လျှင် ပြန့်နှံ့စေ၍ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကို လယ်ယာထွန်ခြင်းပြတ်သည်ကို ပြုလျက် အလှူကို ပေး၏။ ဤအလှူဖြင့် ငါ့ကို တည်ရာမှ ရွေ့စေ၍ မိမိသည် သိကြားဖြစ်လိုယောင်တကား၊ ထိုဝိသယှသူဌေး၏ ဥစ္စာကို ဖျက်ဆီး၍ ထိုဝိသယှသူဌေးကို ဆင်းရဲအောင်ပြု၍ အလှူမပေးနိုင်အောင် ပြုအံ့ဟုကြံ၍ အလုံးစုံသော ဥစ္စာ, စပါး, ဆီ, ပျား, တင်လဲ, သကာ, သကြား အစရှိသည်တို့ကို အယုတ်သဖြင့် ကျွန်အမှုလုပ်သော ယောက်ျားအပေါင်းကို ကွယ်စေ၏။
ထိုအခါ အလှူပေးခြင်း၌ လုံ့လပြုကုန်သော သူတို့သည် လာလတ်၍ အရှင်အလှူတင်းကုပ်၌ ပြုအပ်သော ဝတ္ထုအပေါင်းသည် ပြတ်၏။ ထားတိုင်းထားတိုင်းသော အရပ်၌ တစုံတခုသော လှူဘွယ်ဝတ္ထုကို မမြင်ကုန်ဟု ကြား လျှောက်ကုန်၏။ သင်တို့သည် ဤအိမ်မှရိက္ခာကို ဆောင်ကြကုန်၊ အလှူကို မဖြတ်ကုန်လင့်ဟု မယားကိုခေါ်စေ၍ ရှင်မ အလှူကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ မယားသည် အလုံးစုံသောအိမ်၌ ရှာ၍ ပဲဝက်သော ဥစ္စာကိုမျှလည်း မမြင်၍ အရှင်ငါတို့ ၏ကိုယ်၌ ဝတ်သော အဝတ်ကိုထား၍ တပါးသော တစုံတခုသော ဥစ္စာကိုမမြင်၊ အိမ်အလုံးသည် အချည်းနှီးဖြစ်၏ဟု ဆို၏။ ရတနာခုနစ်ပါး ထားသော တိုက်တို့၌ တံခါးကိုဖွင့်စေ၍ ကြည့်သော်လည်း တစုံတခုသောဥစ္စာကို မမြင်၊ သူဌေးကို၎င်း သူဌေးမယားကို၎င်းထား၍ တပါးကုန်သော ကျွန်အမှုလုပ်ယောက်ျားတို့သည်လည်း မထင်ကုန်၊ တဖန် ဘုရားလောင်းသည် မယားကို ခေါ်၍ ရှင်မ အလှူကို ဖြတ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ အလုံးစုံသောအိမ်ကို ရှာ၍ တစုံတခုသော ဥစ္စာကို ကြည့်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုခဏ၌ တယောက်သော မြက်ရိတ်ယောက်ျားသည် တစဉ်, ထမ်းပိုး မြက်စည်းကြိုးကို တံခါးကြား၌ စွန့်ပစ်၍ ပြေး၏။ သူဌေးမယားသည် ထိုတံစဉ် ထမ်းပိုး, မြက်စည်း ကြိုးကို မြင်၍ အရှင်ဤဝတ္ထုကိုထား၍ တပါးသောဥစ္စာကို မမြင်ဟု ယူဆောင်၍ ပေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ရှင်မ ငါသည် ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံးမြက်မည်သည်ကို မရိတ်စဘူး၊ ယနေ့မှစ၍ မြက်ရိတ်၍ ဆောင်၍ ရောင်း၍ ရသည်အားလျော်စွာ အလှူကို ပေးအံ့ဟု ဆို၍ အလှူပြတ်အံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် တံစဉ်, ထမ်းပိုး, ကြိုးကိုယူ၍ မြို့မှထွက်၍ မြက်ခင်းသို့ သွား၍ မြက်ကိုရိတ်၍ ဤမျှလောက်သော မြက်သည် ငါတို့ကို့ ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤမျှလောက်ကို အလှူပေးအံ့ဟု နှစ်စည်းကုန်သော မြက်တို့ကိုဖွဲ့၍ ထမ်းပိုး၌ဆွဲ၍ ထမ်းယူ သွား၍ မြို့တံခါး၌ရောင်း၍ တပဲသော အသပြာတို့ကိုရ၍ တဘို့သောဥစ္စာကို သူတောင်းစားအား လှူ၏။ သူတောင်းစားတို့သည် များကုန်၏။ ငါ့အား ပေးလော့၊ ငါ့အား ပေးလော့ဟု ဆိုကုန်သော သူတောင်းစားတို့အား တပါးသော အဘို့ကိုလည်း ပေး၍ ထိုနေ့ကို မယားနှင့်တကွ အာဟာရကင်းလျက် လွန်စေ၏။ ဤနည်းဖြင့် ခြောက်ရက်တို့သည် လွန်ကုန်၏။
ထို့နောက် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ခုနစ်ရက် အာဟာရပြတ်သော အလွန်သိမ်မွေ့သော မြက်ကိုထမ်းသော ထိုဝိသယှသူဌေး၏ နဖူး၌ နေပူဖြင့် ထိတွေ့ကာမျှ၌ မျက်စိတို့သည် လည်ကုန်၏။ ဝိသယှသူဌေးသည် သတိကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ရကား မြက်ကိုဖိ၍ လဲ၏။ ထိုအခါ သိကြားသည် ထိုသို့ပြုသော သူဌေးကိုစုံစမ်းလိုရကား ထိုခဏ၌လျှင် လာလတ်၍ ကောင်းကင် ၌ရပ်၍-
ဒဒတော စ တေ ခယဓမ္မော အဟောသိ။
ဣတော ပရံ စေ န ဒဒေယျ ဒါနံ၊
တိဋ္ဌေယျုံ တေ သံယမန္တဿ ဘောဂါ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၇။ ဝိသယှ၊ ဝိသယှ သူဌေး။ တွံ၊ သင်သည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ဒါနာနိ၊ အလှူတို့ကို။ အဒါသိ၊ လှူ၏။ ဒဒတော၊ လှူသော။ တေ၊ သင့်အား။ ဘာဂါနဉ္စ၊ စည်းစိမ်တို့၏လည်း။ ခယဓမ္မော၊ ကုန်သော သဘောသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတော၊ ဤကာလမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ စေ န ဒဒေယျ၊ အကယ်၍ မလှူငြားအံ့။ သံယမန္တဿ၊ စောင့်ရှောက်သော။ တေ၊ သင်၏။ ဘောဂါ၊ စည်းစိမ်တို့သည်။ တိဋ္ဌေယျုံ၊ တည်ကုန်ရာ၏။
ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်း၏ စကားကို ကြား၍ သင်သည် အဘယ်သူနည်းဟု မေး၏။ ငါသည် သိကြားတည်းဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်း၏ စကားကို ကြား၍ သိကြားမင်း သိကြားမည်သည်ကား ကိုယ်တိုင် အလှူ ပေး၍ သီလဆောက်တည်၍ ဥပုသ်သုံးခြင်းကို ပြု၍ ခုနစ်ပါးသော ကျင့်ဝတ်ကို ဖြည့်၍ သိကြားအဖြစ်သို့ ရောက်၏။ သင်သည်ကား မိမိ၏ အစိုး ရခြင်းကို ပြုတတ်သော အလှူပေးခြင်းကို တား မြစ်၏။ ယုတ်မာသောအမှုကို ပြု၏ဟုဆိုလို၍-
သုဒုဂ္ဂတေနာပိ အကိစ္စမာဟု။
မာ ဝေါ ဓနံ တံ အဟု ဒေဝရာဇာ၊
ယံ ဘောဂဟေတု ဝိဇဟေမု သဒ္ဓံ။
ယာတိ တေန ပရော ရထော။
ပေါရာဏံ နိဟိတံ ဝတ္တံ၊ ဝတ္တတညေဝ ဝါသဝ။
အသန္တေ ကိံ ဒဒါမသေ။
ဧဝံဘူတာပိ ဒဿာမ၊ မာ ဒါနံ ပမဒမှသေ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၅၈။ သဟဿေနေတ္တ၊ သိကြားမင်း။ အရိယေန၊ စင်ကြယ်သော အကျင့်ရှိသော။ သုဒုဂ္ဂတေနာပိ၊ အလွန်ဆင်းရဲသော သူသည်လည်း။ အနရိယံ၊ ယုတ်မာသော အလှူမပေးခြင်းအမှုကို။ အကိစ္စံ၊ မပြုအပ်ဟူ၍။ အရိယာ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ ဒေဝရာဇ၊ နတ်မင်း။ ယံ ဘောဂဟေတု၊ အကြင် ဥစ္စာစည်းစိမ်၏ အကြောင်းကြောင့်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓါတရားကို။ ဝိဇဟေမု၊ စွန့်ရာကုန်ငြားအံ့။ တံ ဓနံ၊ ထိုဥစ္စာသည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်စေသတည်း။ (ဝေါ-ကား နိပါတ်မျှသာ)
၁၅၉။ ဝါသဝ၊ သိကြားမင်း။ ယေန မဂ္ဂေန၊ အကြင်ခရီးဖြင့်။ ဧကာ ရထော၊ တခုသော ရထားသည်။ ယာတိ၊ သွား၏။ တေန မဂ္ဂေန၊ ထိုခရီးဖြင့်။ အပရော ရထော၊ နောက်ဖြစ်သော ရထားသည်။ ယာတိ၊ သွား၏။ မယာ၊ ငါသည်။ ပေါရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ယံ ဝတ္တံ၊ အကြင်ကျင့်ဝတ်ကို။ နိဟိတံ၊ ဆောက်တည်အပ်၏။ တံဝတ္တံ၊ ထို ငါဆောက်တည်သော ကျင့်ဝတ်သည်။ ဝတ္တတညေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ မာ တိဋ္ဌတု၊ မတည်ပါလင့်။
၁၆၀။ ယဒိ ဟေဿတိ၊ အကယ်၍ ဥစ္စာဖြစ်ငြားအံ့။ ဒဿာမ၊ လူကုန်အံ့။ အသန္တေ၊ ဥစ္စာမရှိသော်။ ကိံ ဒဒါမသေ၊ အဘယ့်ကြောင့် လှူနိုင်ကုန်အံ့နည်း။ ဧဝံဘူတာပိ၊ ဤသို့ မြက်ရိတ်ရကုန် ငြားသော်လည်း။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။ ဒါနံ၊ အလှူပေးခြင်းကို။ မာ ပမဒမှသေ၊ မမေ့ကုန်။
သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်းကို တားမြစ်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်ရကား အဘယ်အကျိုးငှါ အလှူပေးသနည်းဟု မေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါကား သိကြားမင်းအဖြစ်ကို တောင့်တ၍လည်း အလှူမပေး၊ ဗြဟ္မာမင်းအဖြစ်ကို တောင့် တ၍လည်း အလှူမပေး၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကိုကား တောင့်တ၍ အလှူပေး၏ဟု ဆို၏။ သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကို ကြား၍ နှစ်သက်၍ လက်ဖြင့် ကျောက်ကုန်းကို ဆုပ်နယ်၍ ထိုခဏ၌လျှင် စားရဘိသကဲ့သို့ ဘုရားလောင်း၏ ကိုယ်အလုံးသည် ပြည့်၏။ သိကြား အာနုဘော်အားဖြင့်လည်း ဘုရားလောင်း၏ အလုံးစုံသော စည်းစိမ် အခြံအရံသည်လည်း ပကတိသာလျှင် ဖြစ်၏။ သိကြားမင်းသည် သူဌေးကြီး သင်သည် ယနေ့မှစ၍ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း တသန်းနှစ်သိန်းကုန်သော အသပြာတို့ကို စွန့်လျှက် အလှူကို ပေးလောဟုဆို၍ ဘုရားလောင်း၏အိမ်၌ အတိုင်းအရှည်မရှိသော ဥစ္စာကိုပြု၍ ဘုရားလောင်းကို လွှတ်လိုက်၍ မိမိနေရာသို့သာလျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ သူဌေးမယား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဝိသယှသူဌေး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဗောဓိသတ္တ၊ လှူဒါန၊ မုချပြုသည်သာ
ဆယ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဝိသယှဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၁။ ကဏ္ဍရီဇာတ်
နရာန မာရာမကရာသု အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကဏ္ဍရီဇာတ်၏ အကျယ်စကားသည် အသီတိနိပါတ် ကုဏာလဇာတ်၌ ထင်ရှားဖြစ်လတ္တံ့။
ရှေးဦးစွာသော ကဏ္ဍရီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
(ကျမ်းညွှန်းများ အနည်းငယ်လွဲနေသည်)၂။ ဝါနရဇာတ်
နှလုံးသား
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဝါနရဇာတ်ကို ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်သည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား သတ်အံ့သောငှါ လုံ့လပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုကို အောက် သုသုမာရဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီ) သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုလတ်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာဝယ် မျောက်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ဂင်္ဂါနား၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဂင်္ဂါမြစ်အတွင်း၌ တခုသော မိကျောင်းမသည် ဘုရားလောင်း၏ နှလုံးသား၌ ချင်ခြင်းကို ဖြစ်စေ၍ မိကျောင်းဖို ပြောဆို၏။ မိကျောင်းဖိုသည် ဘုရားလောင်းမျောက်ကို ရေ၌ နှစ်သတ်၍ နှလုံး သားကိုယူ၍ မိကျောင်းမအား ပေးအံ့ဟုကြံ၍ ဘုရားလောင်းကို အဆွေ လာလော့၊ မြစ်၏ အလယ် ကျွန်းငယ်၌ သစ်သီးကြီးငယ်တို့ကို စားအံ့သောငှါ သွားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ အဆွေ အသို့သွားရအံ့နည်းဟု ဘုရားလောင်း ဆို၏။ ငါသည် ကျောက်ကုန်း၌ သင့်ကို စီးစေ၍ ဆောင်အံ့ဟု မိကျောင်း ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိကျောင်းစိတ်ကို မသိရကား ခုန်၍ မိကျောင်း ကျောက် ကုန်း၌ စီး၏။ မိကျောင်းသည် အတန်ငယ်သွား၍ ရေ၌ငုပ်အံ့သောငှါ အားထုတ်၏။ ထိုအခါ မိကျောင်းကို ဘုရားလောင်းသည် အဆွေ အဘယ်ကြောင့် ငါ့ကို ရေ၌ နှစ်သနည်းဟု ဆို၏။ ငါသည် သင့်ကိုသတ်၍ သင့်နှလုံးသားကို မယားအား ပေးအံ့ဟု မိကျောင်း ဆို၏။ ပညာနည်းသောမိကျောင်း သင်သည် ငါ့နှလုံးသားသည် ရင်၌ရှိ၏ဟု သင်ထင်မှတ်၏ဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ ရင်၌ နှလုံးမရှိသည်ရှိသော် အဘယ်မှာ သင် ထားသနည်းဟု မိကျောင်းမေး၏။ ရေသဖန်းပင်၌ ဆွဲ၍ ထားအပ်သော ထိုနှလုံးသားကို သင်ညမမြင်လောဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ မြင်၏။ သင် ငါ့အား ပေးလတ္တံ့ လောဟု မိကျောင်း မေး၏။ ပေးအံ့ဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ မိကျောင်းသည် နုန့်နှေးသော ပညာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ဘုရားလောင်းကို ယူ၍ မြစ်ကမ်းနား ရေသဖန်းပင်ရင်းသို့ သွား၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိကျောင်း ကျောက်ကုန်းမှ ခုန်၍ ရေသဖန်းပင်၌ နေလျက်-
န ဒါနာဟံ ပုန တုယှံ၊ ဝသံ ဂစ္ဆာမိ ဝါရိဇ။
ယာနိ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ၊ ဝရံ မယှံ ဥဒုမ္ဗရော။
အမိတ္တဝသ မနွေတိ၊ ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။
မုစ္စတေ သတ္တု သမ္မာဓာ၊ န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
ဟူသော လေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆၁။ ဝါရိဇ၊ မိကျောင်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဥဒကာ၊ ရေမှ။ ထလံ၊ ကြည်းသို့။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ ဥဒ္ဓါတုံ၊ ထုတ်အံ့သောငှါ။ အသက္ခိံ ဝတ၊ မတတ်နိုင်စွတကား။ ဒါနိ၊ ယခု။ ပုန၊ တဖန်။ အဟံ၊ ငါသည်။ တုယှံ၊ သင်၏။ ဝသံ၊ အလိုသို့။ န ဂစ္ဆာမိ၊ မလိုက်အံ့။
၁၆၂။ သမုဒ္ဒဿ၊ မြစ်၏။ ပါရံ၊ တဘက်သို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ခါဒိတဗ္ဗာနိ၊ စားအပ်ကုန်သော။ ယာနိ၊ အကြင် သရက် သပြေ ပိန္နဲသီးတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဧတေဟိ အမ္ဗေဟိ စ၊ ထိုသရက်သီးတို့ဖြင့်၎င်း။ ဧတေဟိ ဇမ္ဗူဟိ စ၊ ထိုသပြေသီးတို့ဖြင့်၎င်း။ ဧတေဟိ ပနသေဟိ စ၊ ထိုပိန္နဲသီးတို့ဖွင့်၎င်း။ မယှံ၊ ငါအား။ အလံ၊ အလိုမရှိ။ မယှံ၊ ငါ့အား။ ဥဒုမ္ဗရော၊ ရေသဖန်းသီးသည်။ ဝရံ၊ မြတ်၏။
၁၆၃။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အမှုကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ န အနုဗုဇ္စျတိ၊ မသိ။ သော၊ ထိုသူသည်။ အမိတ္တဝသံ၊ ရန်သူနိုင်ငံသို့။ အနွေတိ၊ လိုက်ရ၏။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်း။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရမ် ပူပန်ရ၏။
၁၆၄။ ယော စ၊ အကြင် သူသည်လည်း။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အမှုကို။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာသာလျှင်။ နိဗောဓတိ၊ သိ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ သတ္တုသမ္ဗာဓာ၊ ရန်သူတို့၏ နှိပ်စက်ခြင်းမှ။ မုစ္စတေ၊ လွတ်၏။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်း။ န အနုတပ္ပတိ၊ မပူပန်ရ။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် လေးဂါထာတို့ဖြင့် လူ၏ ကိစ္စတို့၏ ပြီးခြင်း၏အကြောင်းကို ဆို၍ တောအုပ်သို့သာလျှင် ဝင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်ဤ ဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ မိကျောင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ မျောက်မင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပညာဉာဏ်သာ၊ အရာရာ၊ သာယာ လွတ်ကြောင်းမှတ်
နှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဝါနရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၃။ ကုန္တိနီဇာတ်
ကြိုးကြာမ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အဝသိမှ တဝါဂါရေအစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုန္တိနီဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလမင်း၏ နန်းတော်၌ နေသော ကြိုးကြာငှက်မကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထို့ကြိုးကြာငှက်မသည် မင်း၏ တမန်အမှုကို ဆောင်ရွက်၏။ ထိုကြိုးကြာမအား သားငယ်နှစ်ခုတို့သည်လည်း ရှိကုန်၏။ မင်းသည် ကြိုးကြာငှက်မကို မင်းတပါး၏အထံသို့ မှာစာကိုဆောင်၍ သွားစေ၏။ ထိုကြိုးကြာမ၏ သွားသောကာလဝယ် မင်း၏အိမ်၌ သူငယ်တို့သည် သားငယ်နှစ်ခုတို့ကို လက်တို့ဖြင့် နှိပ်နယ်ကုန်လျက် သတ်ကုန်၏။ ကြိုးကြာမသည် လာလတ်၍ ထိုသားငယ်တို့ကို မမြင်သည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် ငါ့သားကို သတ်အပ်ကုန်သနည်းဟု မေး၏။ ဤမည်သောသူသည်၎င်း၊ ဤမည်သောသူသည်၎င်း သတ်အပ်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုကာလ မင်း၏အိမ်၌ မွေးသော ကျားသည် ရှိ၏။ ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်း၏။ အနှောင် အဖွဲ့၏ အစွမ်းအားဖြင့် တည်၏။ ထိုအခါ ထိုသူငယ်တို့သည် ထိုကျားကို ကြည့်အံ့သောငှာ သွားကုန်၏။ ထိုကြိုးကြာမသည်လည်း ထိုသူငယ်တို့နှင့် အတူတကွ သွား၍ ဤသူငယ်တို့သည် ငါ့သားတို့ကို သတ်အပ်ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ထိုသူငယ်တို့ကို ငါပြုအံ့ဟု ကြံ၍ ထိုသူငယ်တို့ကို ယူ၍ ကျား၏ခြေရင်း၌ထား၏။ ကျားသည် ကျွပ်ကျွပ်မည်စေ၍ စား၏။ ထိုကြိုးကြာမသည် ဤယခု ငါ၏ နှလုံးအလိုသည် ပြည့်ပြီဟု ပျံ၍ ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် သွား၏။ ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ မင်းအိမ်၌ ဤအမည်ရှိသော ကြိုးကြာမသည် မိမိသားငယ်တို့ကို သတ်ကုန်သော သူငယ်တို့ကို ကျား၏ခြေရင်း၌ထား၍ သေစေ၍ ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် သွား၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤကြိုးကြာမသည် မိမိသားငယ်တို့ကို သတ်ကုန်သော သူငယ်တို့ကို ယူ၍ ကျား၏ ခြေရင်း၌ထား၍ ဟိမဝန္တာသို့ သွားသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤအတူသာလျှင် သွားဘူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဘုရားလောင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ထိုမင်း၏ နန်းတော်၌ တခုသော ကြိုးကြာမသည် တမန်တို့သည် ပြုအပ်သောအမှုကို ရွက်ဆောင်၏။ (အလုံးစုံသောစကားသည် ရှေးနှင့်တူသလျှင်ကတည်း၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အထူးတည်း) ဤကြိုးကြာမသည် ကျားကို သူငယ်တို့ကို သတ်စေပြီး၍ ယခုအခါ ငါသည် ဤအရပ်၌ နေခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ သွားအံ့၊ သွားသော် မင်းအား မကြားမူ၍ မသွားအံ့၊ မင်းအား ကြား၍သာလျှင် သွားအံ့ဟု ကြံပြီး၍ ထိုကြိုးကြာမသည် မင်းကို ဆည်းကပ်၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ ရပ်လျက် အရှင်အရှင်တို့၏ မေ့လျော့သဖြင့် အကျွန်ုပ်၏ သားငယ်တို့ကို သူငယ်တို့သည် သတ်ကုန်ပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် အမျက်ဒေါသ အလိုသို့ လိုက်၍ ထိုသူငယ်တို့ကို တဘန် သတ်စေပြီ၊ ယခု အကျွန်ုပ်သည် ဤအရပ်၌ နေခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းဟု ဆို၍-
တွမေဝ ဒါနိ မကရိ၊ ဟန္ဒ ရာဇ ဝဇာမဟံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၅။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ တဝ၊ သင်မင်းကြီး၏။ အဂါရေ၊ အိမ်၌။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သက္ကတပူဇိတာ၊ အရိုအသေပြုအပ် ပူဇော်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အဝသိမှ၊ နေကုန်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ တွမေဝ၊ သင်မင်းကြီးသည်လျှင်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဒေါမနဿကာရဏံ၊ နှလုံးမသာယာခြင်း၏ အကြောင်းကို။ အကရိ၊ ပြုပြီ။ ဟန္ဒ၊ လွှတ်လော့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝဇာမိ၊ သွားတော့အံ့။
ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည်-
ကိဗ္ဗိသေ ပဋိကိဗ္ဗိသေ။
ဧဝံ တံ သမ္မတိ ဝေရံ၊ ဝသ ကုန္တိနိ မာဂမ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၆။ ကုန္တိနိ၊ ကြိုးကြာမ။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဝေ၊ စစ်စစ်။ ပရေန၊ သူတပါးသည်။ ကိဗ္ဗိသေ၊ သားငယ်ကို သတ်ခြင်းအစရှိသော ကြမ်းကြုတ်သောအမှုကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ပဋိကိဗ္ဗိသေ၊ အစားသတ်ခြင်း အစရှိသော ကြမ်းကြုတ်သောအမှုကို။ ပဋိကတေ၊ အစားပြုအပ်သည်ရှိသော်။ မယာ၊ ငါသည်။ ပဋိကတံ၊ လက်စား ချေအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ဧဝံ၊ ဤမျှဖြင့်။ တံ ဝေရံ၊ ထိုရန်သည်။ သမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝသ၊ နေလော့။ မာဂမ၊ မသွားလင့်။
ထိုစကားကို ကြား၍ ကြိုးကြာမသည်-
ဟဒယံ နာနုဇာနာတိ၊ ဂစ္ဆညေဝ ရထေသဘ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၇။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးခြင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော မင်းကြီး။ ကတဿ စ၊ နှိပ်စက်အပ်သော သူအား၎င်း။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကတ္တာ၊ နှိပ်စက်တတ်၏။ တဿ စ၊ ထိုနှိပ်စက်တတ်သော သူအား၎င်း။ မေတ္တိ၊ ချစ်ခြင်းသည်။ ပုန၊ တဖန်။ န သန္ဓိယတေ၊ မစပ်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟဒယံ၊ စိတ်သည်။ နာနုဇာနာတိ၊ မနှစ်သက်။ ဂစ္ဆညေဝ၊ သွားအံ့သလျှင်ကတည်း။
မင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍-
ဓီရာနံ နောစ ဗာလာနံ၊ ဝသ ကုန္တိနိ မာဂမ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၈။ ကုန္တိနိ၊ ကြိုးကြာမ။ ကတဿ စေဝ၊ နှိပ်စက်အပ်သော သူအား၎င်း။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကတ္တာ၊ နှိပ်စက်တတ်၏။ တဿ စ၊ ထိုနှိပ်စက်တတ်သော သူအား၎င်း။ ဘိန္နာ၊ ကွဲသည်ရှိသော်။ ဓီရာနံ၊ ပညာရှိတို့အား။ ပုန၊ တဖန်။ မေတ္တိ၊ ချစ်ခြင်းသည်။ သန္ဓိယတေ၊ စပ်၏။ ဗာလာနံ၊ သူ မိုက်တို့အား။ နော စ သန္ဓီယတေ၊ မစပ်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝသ၊ နေလော့။ မာဂမ၊ မသွားလင့်။
ကြိုးကြာမသည် အရှင်မင်းကြီး ဤသို့ဖြစ်ငြားသော်လည်း အကျွန်ုပ်သည် ဤအရပ်၌ နေခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းဟု မင်းကို ရှိခိုး၍ ပျံ၍ ဟိမဝန္တာသို့ သာလျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ကြိုးကြာမသည် ထိုအခါ ကြိုးကြာမ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် သာလျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မေတ္တာတုံ့ပြန်၊ တသက်ပန်၊ ဆက်ဆံ နေတော့ပါ
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကုန္တိနီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၄။ အမ္ဗဇာတ်
ရသေ့နှင့် မိန်းမပျိုများ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယော နိလိယံ မဏ္ဍယတိ အစ ရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအမ္ဗဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် သရက်ဥယျာဉ်ကို စောင့်သော
တပါးသော မထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုမထေရ်သည် အိုသောကာလ၌ ရဟန်းပြု၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော် အစွန်းဝယ် သရက်ဥယျာဉ်၌ ကျောင်းဆောက်၍ သရက်ဥယျာဉ်ကို စောင့်လျက် ကြွေကုန်သော သရက်သီးမှည့်တို့ကို စားလျက်နေ၏။ မိမိအထံသို့ ရောက်လာကုန်သော လူတို့အားလည်း သရက်သီးကို ပေး၏။ ထိုမထေရ် ဆွမ်းခံဝင်စဉ် သရက်သီးခိုးသော သူတို့သည် သရက်သီးကို ကြွေစေကုန်၍ စား၍၎င်း ယူ၍၎င်း သွားကုန်၏။ ထိုခဏ၌ လေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသ္မီးတို့သည် အစီရဝတီမြစ်၌ ရေချိုး၍ လှည့်လည်ကုန်လျက် သရက်ဥယျာဉ်သို့လျှင် ဝင်ကုန်၏။ ရဟန်းကြီးသည် ထိုသူဌေးသီးတို့ကို မြင်၍ သင်တို့သည် ငါ၏သရက်သီးတို့ကို စားကုန်၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ယခုပင်လျှင် လာရောက်ကုန်၏။ အရှင်ဘုရားတို့၏ သရက်သီးတို့ကို မစားကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား ကျိန်ကြကုန်လောဟု ရဟန်းကြီးသည် ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ကျိန်ပါကုန်အံ့ဟုဆို၍ သူဌေးသ္မီးတို့သည် ကျိန်ကုန်၏။ ရဟန်းကြီးသည် သူဌေးသ္မီးတို့ကိုကျိန်စေ၍ အရှက်ရစေ၍ လွှတ်လိုက်၏။ ထိုရဟန်းကြီး၏ ထိုအမှုကို ကြားကုန်၍ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းကြီးသည် မိမိနေရာ သရက်ဥယျာဉ်သို့ ဝင်ကုန်သော သူဌေးသ္မီးတို့ကို ကျိန်စေ၍ အရှက်ရစေ၍ လွှတ်လိုက်၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းကြီးသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် သရက်ဥယျာဉ်စောင့်ဖြစ်၍ လေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသ္မီးတို့ကို ကျိန်စေ၍ အရှက်ခွဲ၍ လွှတ်လိုက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကျိန်စေ၍ အရှက်ခွဲ၍ လွှတ်ဘူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိကြားဖြစ်၏။ ထိုအခါ စဉ်းလဲသော ရသေ့သည် ဗာရာဏသီပြည်ကို အမှီပြု၍ မြစ်နား သရက်ဥယျာဉ်၌ ကျောင်းဆောက်၍ သရက်သီးတို့ကို စောင့်လျက် သရက်ပင်မှ ကြွေကုန်သော သရက်သီးမှည့်ကို စားလျက် ရောက်လာကုန်သော လူတို့အား ပေးလျက် အထူးထူးအပြားပြား မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးလျက် နေ၏။ ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် လူ့ပြည်၌ အဘယ်သူသည် အမိအဘတို့ကို လုပ်ကျွေးကုန်သနည်း၊ အမျိုး၌ ကြီးသောသူတို့အား အရို အသေအမှုကို ပြုကုန်သနည်း၊ အလှူပေးကုန်သနည်း၊ သီလစောင့်ကုန်သနည်း၊ ဥပုသ်ကို စောင့်ကုန်သနည်း၊ အဘယ်ရဟန်းတို့သည်ကား မကျင့်အပ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သနည်းဟု လူ့ပြည်ကို ကြည့်လတ်သော် သရက်ဥယျာဉ်ကို စောင့်လျက် မကျင့်အပ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လျက်နေသော ရသေ့စဉ်းလဲကို မြင်၍ ဤရသေ့စဉ်းလဲကား ကသိုဏ်းပရိကံ အစရှိသော မိမိ၏ ရဟန်းတရားကို ပယ်၍ သရက်ဥယျာဉ်ကို စောင့်လျက် နေ၏။ ထိုရသေ့စဉ်းလဲကို ထိတ်လန့်စေအံ့ဟု ရသေ့သည် ရွာသို့ ဆွမ်းခံအံ့သောငှာ ဝင်သောကာလ၌ သိကြား၏အာနုဘော်ဖြင့် သရက်သီးတို့ကို ကြွေစေ၍ ခိုးသူတို့သည် ခိုးဘိသကဲ့သို့ ပြု၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်မှ လေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသ္မီးတို့သည် ထိုသရက်ဥယျာဉ်သို့ ဝင်ကုန်၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည် ထိုသူဌေးသ္မီးတို့ကို မြင်၍ သင်တို့သည် ငါ၏သရက်သီးတို့ကို စားကုန်၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ယခုပင်လျှင် လာပါကုန်၏။ အရှင်ဘုရား၏ အရက်သီးတို့ကို မစားပါကုန်ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ကျိန်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ကျိန်၍ သွားခွင့်ကို ရပါကုန်အံ့လောဟု ဆိုကုန်၏။ အေး၊ ရကုန်လတ္တံ့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား ကောင်းပြီဟု ဆို၍ ထိုသူဌေးသ္မီးတို့တွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သော သူဌေးသ္မီးသည် ကျိန်ဆိုခြင်းကို ပြုလိုရကား-
တဿသာ ဝသမနွေတု၊ ယာ တေ အမ္ဗေ အဝါဟရိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၉။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယာ၊ အကြင်မိန်းမသည်။ တေ၊ အရှင်ဘုရား၏။ အမ္ဗေ၊ သရက်သီးတို့ကို။ အဝါဟရိ၊ ခိုး၏။ သာ၊ ထိုမိန်းမသည်။ ယော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ နီလိယံ၊ ညို သောဆံကို။ မဏ္ဍယတိ၊ တန်ဆာဆင်၏။ ပလိတံ၊ ညိုသောဆံပင်တို့၏အကြား၌ ရောက်သော ဆံဖြူကို။ သဏ္ဍာသေန၊ မွေးညှပ်ဖြင့်။ ဥဒ္ဓရန္တော၊ နုတ်လျက်။ ဝိဟညတိ၊ ပင်ပန်း၏။ တဿ၊ ထိုယောက်ျားအို၏။ ဝသံ၊ အလိုသို့။ အနွေတု၊ လိုက်ရစေသတည်း။
ရသေ့စဉ်းလဲသည် ထိုသူဌေးသ္မီးကို သင်ကား သင့်တင့်ရာအရပ်၌ နေလော့ဟုဆို၍ နှစ်ယောက်မြောက်သော သူဌေးသ္မီးကို ကျိန်စေ၏။ ထိုသူဌေးသ္မီးသည် ကျိန်သည်ရှိသော်-
တာဒိသာ ပတိ မာ လဒ္ဓါ၊ ယာ တေ အမ္ဗေ အဝဟရိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၀။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယာ၊ အကြင်မိန်းမသည်။ တေ၊ အရှင်ဘုရား၏။ အမ္ဗေ၊ သရက်သီးတို့ကို။ အဝဟရိ၊ ခိုး၏။ သာ၊ ထိုမိန်းမသည်။ ဇာတိယာ၊ မွေးဖွားသည်မှ။ ဝီသံ ဝါ၊ နှစ်ဆယ်သို့၎င်း။ ပဉ္စဝီသံ ဝါ၊ နှစ်ဆယ့်ငါးနှစ်သို့၎င်း။ ဦနတိံသံ ဝါ၊ နှစ်ဆယ့်ကိုးနှစ်သို့၎င်း။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ တာဒိသာ၊ ထိုသို့ ရင့်သောအရွယ်သို့ ရောက်သော သဘောရှိလျှက်။ ပတိ၊ လင်ကို။ မာ လဒ္ဓါ၊ မရစေသတည်း။
ထိုသူဌေးသ္မီးသည်လည်း ကျိန်ပြီး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌နေသော် သုံးယောက်မြောက်သော သူဌေးသ္မီးသည်-
သင်္ကတေ ပတိ မာ အဒ္ဒ၊ ယာ တေ အမ္ဗေ အဝဟရိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၁။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယာ၊ အကြင်မိန်းမသည်။ တေ၊ အရှင်ဘုရား၏။ အမ္ဗေ၊ သရက်သီးတို့ကို။ အဝဟရိ၊ ခိုး၏။ သာ၊ ထိုမိန်းမသည်။ အဘိသာရိကာ၊ လင်ကို တောင့်တလျှက် လင်၏ အထံသို့ သွားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အဘိ
သာရိကာမည်သော မိန်းမဖြစ်၍။ ဧကိကာ၊ တယောက်တည်း၊ ဒီယံ၊ ရှည်စွာသော။ အဒ္ဓါနံ၊ တဂါဝုတ် နှစ်ဂါဝုတ်ရှိသောခရီးသို့။ ဂစ္ဆတု၊ သွားရစေသတည်း။ သင်္ကတေ၊ ဤမည်သော အရပ်သို့ လာလော့ဟု လင်ချိန်းချက်ရာ အရပ်၌။ ပတိ၊ လင်ကို။ မာ အဒ္ဒ၊ မမြင်ရစေသတည်း။
ထိုသူဌေးသ္မီးသည်လည်း ကျိန်ပြီး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်ရာ အရပ်၌ နေသည်ရှိသော် လေးယောက်မြောက်သော သူဌေးသ္မီးသည်-
ဧကိကာ သယနေ သေတု၊ ယာ တေ အမ္ဗေ အဝဟရိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၂။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယာ၊ အကြင်မိန်းမသည်။ တေ၊ အရှင်ဘုရား၏။ အမ္ဗေ၊ သရက်သီးတို့ကို။ အဝဟရိ၊ ခိုး၏။ သာ၊ ထိုမိန်းမသည်။ အလင်္ကတာ၊ တန်ဆာဆင်လျက်။ သုဝသနာ၊ ကောင်းစွာဝတ်လျက်။ မာလိနီ၊ ပန်းပန်လျက်။ စန္ဒနုဿဒါ၊ စန္နကူးနံ့သာ လိမ်းကျံလျက်။ ဧကိကာ၊ တယောက်ထီးတည်း။ သယနေ၊ အိပ်ရာ၌။ သေတု၊ အိပ်ရစေသတည်း။
ရသေ့စဉ်းလဲသည် သင်တို့ကား အလွန်ဝန်လေးကုန်သော ကျိန်ဆိုခြင်းတို့ကို ကျိန်၏။ တပါးသော သူတို့သည် သရက်သီးတို့ကို စားသည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ သင်တို့သည် ယခု သွားကြကုန်လော့ဟု သူဌေးသ္မီးတို့ကို လွှတ်လိုက်၏။ သိကြားမင်းသည် ကြောက်မက်ဘွယ်သော အာရုံကိုပြ၍ ရသေ့စဉ်းလဲကို ထိုအရပ်မှ ပြေးစေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ သရက်ဥယျာဉ်စောင့်သော ဤရဟန်းကြီးသည် ထိုအခါ ရသေ့စဉ်းလဲ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ လေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသ္မီးတို့သည်သာလျှင်။ ထိုအခါ လေးယောက်ကုန်သော သူဌေးသ္မီးတို့ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရဟန်းဖြစ်ငြား၊ ကျင့်တရား၊ ထင်ရှား ရှိစေသင့်
လေးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အမ္ဗဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၅။ ရာဇကုမ္ဘဇာတ်
ပျင်းလွန်းသူ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝနံ ယဒဂ္ဂိ ဒဟတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤရာဇကုမ္ဘဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပျင်းရိသော ရဟန်းတပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေသော အမျိုးသားဖြစ်၍ သာသနာတော်၌ အသက်ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြု၍လည်း ပျင်းရိသတတ်၊ ပါဠိသင်ခြင်း အဋ္ဌကထာသင်ခြင်း အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း ဝတ်ကြီး ဝတ်ငယ်ပြုခြင်း အစရှိသည်တို့မှ အပပြု၍ နီဝရဏသည် နှိပ်စက်အပ်၏။ ထိုင်ခြင်း ရပ်ခြင်းအစရှိသော ဣရိယာပုထ်တို့၌ ပျင်းရိသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုရဟန်း၏ ထိုပျင်းရိသည့်အဖြစ်ကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ ဤမည်သော ရဟန်းသည် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ ပျင်းရိလျက် နီဝရဏသည် နှိပ်စက်အပ်လျက် နေ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြ ကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းသည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် ပျင်းရိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပျင်းရိသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ အမတ်ဖြစ်၏။ ဗာရာဏသီ မင်းသည် ပျင်းရိသော သဘောရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို သိစေအံ့ဟု တခုသော ဥပမာကို ရှာလျက် သွား၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ အမတ်အပေါင်းခြံရံလျက် ဥယျာဉ်၌ လှည့်လည်သည်ရှိသော် ရာဇကုမ္ဘမည်သော ပျင်းရိသော သူတယောက်ကို မြင်၏။ တနေ့ပတ်လုံး သွားငြားသော်လည်း လက်တသစ် နှစ်သစ်မျှသာလျှင် သွား၏။ ဤသို့ ပျင်းရိသော သဘောရှိ၏။ မင်းသည် ထိုလူပျင်းကိုမြင်၍ အဆွေ ဤသူကား အဘယ်မည်သော သူနည်းဟု ဘုရားလောင်းကို မေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး ဤသူကား ရာဇကုမ္ဘမည်၏။ ပျင်းရိသော သဘောရှိ၏။ တနေ့ပတ်လုံး သွားသော်လည်း လက်တသစ် နှစ်သစ်မျှသာလျှင် သွား၏။ ဤသို့ ပျင်းရိသော သဘောရှိ၏ဟု ဆို၍ ထိုသူပျင်းနှင့်တကွ စကား ပြောလိုရကား အချင်း ရာဇကုမ္ဘ သင်တို့၏ သွားခြင်းသည် နှေးလှစွာ၏။ ဤတောကို တောမီးလောင်သည်ရှိသော် သင်တို့သည် အဘယ်သို့ ပြုကုန်မည်နည်းဟု ဆို၍-
ကထံ ကရောသိ ပစလက၊ ဧဝံ ဒန္ဓပရက္ကမော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၃။ ပစလက၊ အစဉ်တစိုက် ပျင်းရိသောသူ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒန္ဓပရက္ကမော၊ နုန့်သော လုံ့လရှိ၏။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ပါဝကော၊ ရောက်တတ်သော။ ကဏှဝတ္တနီ၊ မည်းသော သွားရာခရီး ရှိသော။ အဂ္ဂိ၊ မီးသည်။ ဝနံ၊ တောကို။ ဒဟတိ၊ လောင်အံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တွံ၊ သင်သည်။ ကထံ ကရောသိ၊ အသို့ပြုအံ့နည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ရာဇကုမ္ဘသည်-
တာနိ စေ နာဘိသမ္ဘောမ၊
ဟောတိ နော ကာလပရိယာယော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၄။ ဗဟူနိ၊ များစွာကုန်သော။ ရုက္ခဆိဒ္ဒါနိ၊ သစ်ခေါင်းပေါက်တို့သည်၎င်း။ ပထဗျာဝိဝရာနိ စ၊ ထူးတွင်းပေါက်တို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုသစ်ခေါင်းပေါက် ထူးတွင်းပေါက်တို့သို့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ စေ နာဘိသမ္ဘောမ၊ အကယ်၍မရောက်နိုင်ကုန်အံ့။ နော၊ ငါတို့အား။ ကာလပရိယာယော၊ သေခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
သုက္ခပဏ္ဏံဝ အက္ကမ္မ၊ အတ္ထံ ဘဉ္ဇတိ အတ္တနော။
သသီဝ ရတ္တိံ ဝိဘဇံ၊ တဿတ္ထော ပရိပူရတိ။
ဟူသော နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇၅။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဒန္ဓကာလေ၊ ဖြည်းဖြည်းညှင်းညှင်း ပြုအပ်သောကာလ၌။ တရတိ၊ လျင်မြန်စွာပြု၏။ ကရဏီယေ စ၊ လျင်မြန်စွာ ပြုအပ်သော ကာလ၌လည်း။ ဒန္ဓတိ၊ ဖြည်း ညှင်းစွာ ပြု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ သုက္ခပဏ္ဏံ၊ ထန်းရွက်ခြောက်ကို။ အက္ကမ္မ၊ နင်း၍။ ဘဉ္ဇတိ ဣဝ၊ ဖျက်ဆီး သကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။
၁၇၆။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဒန္ဓကာလေ၊ ဖြည်း ညှင်းစွာပြုအပ်သောကာလ၌။ ဒန္ဓတိ၊ ဖြည်းညှင်းစွာပြု၏။ တရဏီယေ စ၊ လျင်မြန်စွာ ပြုအပ်သော ကာလ၌လည်း။ တာရယိ၊ လျင်မြန်စွာပြု၏။ သသီ၊ ဆန်းသစ်သော လ, သည်။ ရတ္တိံ၊ တညဉ့်မှ တညဉ့်သို့။ ဝိဘဇံ-ဝိဘဇန္တော၊ ကပ်ရောက်လျက်။ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း။ ပရိပူရတိ ဣဝ၊ ပြည့်သကဲ့သို့။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ အတ္တော၊ အကျိုး စီးပွားသည်။ ပရိပူရတိ၊ ပြည့်၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်းစကားကို ကြား၍ ထိုအခါမှစ၍ မပျင်းမရှိသည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ပျင်းရိသော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ရာဇကုမ္ဘဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသောအမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အပျင်းမွေးငြား၊ လူအများ၊ ပျက်ပြားလေစွ ကျိုးဖလ
ငါးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ရာဇကုမ္ဘဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၆။ ကေသဝဇာတ်
ကျွမ်းဝင်သူပေး ရောဂါဝေး
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မနုဿိန္ဒံ ဇဟိတွန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကေသဝဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဝိဿာသဘောဇနကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အိမ်၌ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား မပြတ် ဆွမ်းလုပ် ကျွေးသတတ်၊ သူဌေးအိမ်သည် အခါ ခပ်သိမ်း ရဟန်းသံဃာ၏ ရေတွင်းရေကန်သဘွယ် ဖြစ်၏။ သင်္ကန်းရောင်ဖြင့် ပြောင်ပြောင်ထွန်း ပ၏။ ရဟန်းတို့၏ ကွေးခြင်း ဆန့်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်သော လေသည် ခတ်အပ်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် မြို့ကို လက်ျာရစ် လှည့်လတ်သော် သူဌေးအိမ်၌ ရဟန်းသံဃာတို့ကိုမြင်၍ ငါသည်လည်း အရိယာသံဃာအား မပြတ် ဆွမ်းလှူအံ့ဟု ကျောင်းသို့သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား မပြတ် ဆွမ်းလုပ်ကျွေးရခြင်းကို တောင်းပန်၏။ ထိုအခါမှစ၍ မင်းအိမ်၌ မပြတ်လျှင် သုံးနှစ်သိမ်းထားအပ်သော မွှေးသော မွန်မြတ်သော သလေးဘောဇဉ် ဆွမ်းကို လှူ၏။ အကျွမ်းဝင်ခြင်း ချစ်ခင်လေးမြတ်ခြင်းဖြင့် မိမိလက်ဖြင့်လှူသော သူတို့သည်ကား မရှိကုန်၊ မင်းချင်း ယောက်ျားတို့ကို လှူစေကုန်၏။ ရဟန်းတို့ မင်း၏အိမ်၌ နေ၍ စားခြင်းငှာ အလိုမရှိကုန်၊ အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဆွမ်းကိုယူ၍ မိမိတို့၏ အလုပ်အကျွေးအိမ်သို့သွား၍ ထိုဆွမ်းကို အလုပ်အကျွေးတို့အားပေး၍ အလုပ်အကျွေးတို့သည် လှူအပ်သော ရုန့်ရင်းသည်၎င်း မွန်မြတ်သည်၎င်း ဖြစ်သော ဆွမ်းကို စားကုန်၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းအား များစွာသော သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆက်ကုန်၏။ မင်းသည် ထိုသစ်သီးကြီးငယ်ကို သံဃာအား လှူကုန်လော့ဟု ဆို၏။ လူတို့သည် ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးရာ တင်းကုပ်သို့သွား၍ တပါးသော ရဟန်းကိုလည်း မမြင်၍ မရှိဟု မင်းကြားကုန်၏။ အချင်းတို့ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးသောအခါ မဟုတ်လောဟုဆို၏။ ရှင်မင်းကြီး ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးသောအခါ ဟုတ်၏။ ရဟန်းတို့ သည်ကား ရှင်မင်းကြီး၏ နန်းတော်၌ ဆွမ်းကိုယူ၍ မိမိ မိမိတို့၏ အကျွမ်းဝင်ရာ အလုပ် အကျွေးတို့၏ အိမ်သို့သွား၍ အလုပ်အကျွေးတို့အား ပေး၍ ထိုအလုပ်အကျွေးတို့သည် ပေးအပ်သော ရုန့်ရင်းသော ဆွမ်းကို၎င်း မွန်မြတ်သော ဆွမ်းကို၎င်း စားကုန်၏ ဟု လျောက်ကုန်၏။ မင်းကြီးသည် ငါတို့၏ဆွမ်းကား ကောင်းမြတ်၏။ အဘယ်ကြောင့် မစားမူ၍ တပါးသော ဆွမ်းကို စားကုန်သနည်း၊ ဘုရားကို မေးလျှောက်အံ့ဟု ကြံ၍ ကျောင်းသို့သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ မေးလျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး ဘောဇဉ် မည်သည်ကား အကျွမ်းဝင်သောသူတို့သည် ပေးအပ်သောဘောဇဉ်သည် မြတ်၏။ သင်မင်းကြီးတို့၏ အိမ်၌ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကို ဖြစ်စေ၍ ချစ်သောအားဖြင့် ပေးတတ်သောသူတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့် ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းကို ယူ၍ မိမိ မိမိတို့၏ အကျွမ်းဝင်ရာအရပ်၌ စားကုန်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွမ်းဝင်ခြင်းနှင့်တူသော တပါးသော အရသာမည်သည် မရှိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ အကျွမ်းမဝင်သောသူသည် ပေးအပ်သော စတုမဓုသည်လည်း အကျွမ်းဝင်သောသူသည် ပေးအပ်သော မြက်သီးဆန် ဆွမ်းလောက်မျှ မထိုက်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း ရောဂါဖြစ်လတ်သည်ရှိသော် မင်းသည် ငါးယောက်ကုန်သော ဆေးသမားတို့ကို ခေါ်၍ ဆေးကုစေလျက် ရောဂါ မငြိမ်းသည်ရှိသော် အကျွမ်းဝင်သောသူတို့၏ အထံသို့သွား၍ ဆားမခတ်သော ကြိတ်ဆန် မြက်သီးဆန် ယာဂုကို၎င်း ဆားမခတ်သောရေဖြင့် ပြုတ်ဖြောအပ်သော သစ်ရွက်ကို၎င်း စားသုံး၍ ရောဂါ ကင်းဘူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောသလမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာသိတိုင်းဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းအား ကပ္ပသတို့သားဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ကပ္ပလုလင်သည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်၍ နောက်အဘို့၌ ရသေ့ရဟန်း ပြု၏။ ထိုအခါ ကေသဝမည်သော ရသေ့သည် ရသေ့ငါးရာ ခြံရံလျက် ဂိုဏ်းဆရာဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာ၌ နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ကေသဝရသေ့အထံသို့ သွား၍ ငါးရာကုန်သော တပည့်တို့၏ အကြီးတပည့်ဖြစ်၍ နေ၏။ ကေသဝရသေ့သည် ကပ္ပရသေ့၏ အစီးအပွားကို အလိုရှိ၏။ ကပ္ပရသေ့အား ချစ်မြတ်နိုး၏။ ထိုဆရာတပည့် ရသေ့တို့သည် အချင်းချင်း အလွန်လျှင် အကျွမ်းဝင်ကုန်၏။ နောက်အဘို့၌ ကေသဝရသေ့သည် တပည့်တို့ကို ခေါ်၍ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှါ လူ့ပြည်သို့ သွား၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေ၍ နက်ဖြန် မြို့သို့ ဆွမ်းခံအံ့သောငှာ ဝင်၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့ ရောက်၏။ မင်းသည် ရသေ့အပေါင်းကို မြင်၍ ပင့်စေ၍ နန်းတွင်း၌ ဆွမ်းကျွေး၍ ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ ဥယျာဉ်၌ နေစေ၏။ ထိုအခါ မိုးကာလ လွန်သည်ရှိသော် ကေသဝရသေ့သည် မင်းကို ပန်၏။ မင်းသည် အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် အိုမင်းကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့ကို မှီ၍ နေကုန်လော့၊ ရသေငယ်တို့ကိုသာလျှင် ဟိမဝန္တာသို့ စေလွှတ်ကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ကေသဝရသေ့သည် ကောင်းပြီဟု တပည့်ကြီးနှင့်တကွ ထိုရသေ့ငယ်တို့ကို ဟိမဝန္တာသို့ သွားစေ၍ မိမိတယောက်တည်းလျှင် နေရစ်၏။ ကပ္ပရသေ့သည် ဟိမဝန္တာသို့ သွား၍ ရသေ့တို့နှင့်တကွ နေ၏။
ကေသဝရသေ့သည် ကပ္ပရသေ့နှင့် ကင်းကွာသော် ငြီးငွေ့၍ ကပ္ပရသေ့ကို မြင်လိုသည်ဖြစ်၍ အိပ်ပျော်ခြင်းကို မရသည်ရှိသော် အစာအာဟာရသည် ကောင်းစွာ မကျေ၊ ဝမ်းသွေးသွန်သော အနာသည် ဖြစ်၏။ သည်းစွာကုန်သော ဝေဒနာတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ မင်းသည် ငါးယောက်ကုန်သော ဆေးသမားတို့ကိုခေါ်၍ ရသေ့အား ကုစေ၏။ ရောဂါသည် မငြိမ်း၊ ရသေ့သည် မင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးတို့သည် ငါ၏ သေခြင်းကို အလိုရှိကုန်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ ငါ၏ ရောဂါကင်းခြင်းကို အလိုရှိကုန်သလောဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ရောဂါကင်းသော အဖြစ်ကို အလိုရှိကုန်၏ဟု မင်းသည် လျှောက်၏။ ထိုသို့တပြီးကား ငါ့ကို ဟိမဝန္တာသို့ ပို့ကုန်လော့ဟု ရသေ့သည် ဆို၏။ မင်းသည် အရှင်ဘုရား ကောင်းပြီဟု နာရဒမည်သော အမတ်ကိုခေါ်၍ နာရဒ ငါတို့၏ဆရာကို ဆောင်ယူ၍ မုဆိုးတို့နှင့်တကွ ဟိမဝန္တာသို့ သွားလေလော့ဟု စေ၏။
နာရဒသည် ဟိမဝန္တာသို့ ပို့ဆောင်၍ တဖန် ပြန်လာ၏ ကေသဝရသေ့၏ စိတ်ကိုမှီသော ရောဂါသည် ကပ္ပရသေ့ကိုမြင်ကာမျှ၌လျှင် ငြိမ်းကုန်၏။ ငြီးငွေ့ခြင်းသည် ပြေ၏။ ထိုအခါ ကေသဝရသေ့အား ကပ္ပရသေ့သည် ဆားမခတ်သောရေဖြင့် ပြုတ်ဖြောအပ်သော သစ်ရွက်နှင့်တကွ မြက်သီးဆန် ကြိတ်ဆန် ယာဂုကိုပေး၏။ ထိုခဏ၌လျှင် ကေသဝရသေ၏ ဝမ်းသွေးသွန်သော အနာသည် ငြိမ်း၏။
တဖန် မင်းသည် နာရဒအမတ်ကို သင်သွားချေ၊ ကေသဝ ရှင်ရသေ့၏ အကြောင်းကို သိအောင်ပြုချေဟု စေ၏။ နာရဒအမတ်သည် သွား၍ ရောဂါကင်းသော ကေသဝရသေ့ကို မြင်၍ အရှင်ဘုရား ဗာရာဏသီ မင်းသည် ငါးယောက်ကုန်သော ဆေးသမားတို့ကိုယူ၍ ကုမလျက် အရှင်ဘုရားတို့၏ ရောဂါကို ကင်းစိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်၊ ကပ္ပရသေ့သည် အရှင်ဘုရားအား အဘယ်သို့ ကုစားသနည်းဟု ဆို၍ -
ကထံ နု ဘဂဝါ ကေသီ၊ ကပ္ပဿ ရမတိ အဿမေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၇။ ဘဂဝါ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော။ ကေသီ၊ ကေသဝ ရှင်ရသေ့သည်။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ၊ အလုံးစုံသော လိုဘွယ်ဝတ္ထုနှင့် ပြည့်စုံသော။ မနုဿိန္ဒ၊ ဗာရာဏသီမင်းကို။ ဇဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ကပ္ပဿ၊ ကပ္ပရသေ့၏။ အဿမေ၊ ကျောင်း ၌။ ကထံ နု ရမတိ၊ အဘယ်ကြောင့် မွေ့လျော်သနည်း။
ဤသို့ သူတပါးတို့နှင့်တကွ စကားပြောဘိသကဲ့သို့ ကေသဝရသေ့၏ မွေ့လျော်သော အကြောင်းကို မေး၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ ကေသဝ ရသေ့သည်-
သုဘာသိတာနိ ကပ္ပဿ၊ နာရဒ ရမယန္တိ မံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၈။ နာရဒ၊ နာရဒအမတ်။ ကပ္ပဿ၊ ကပ္ပရသေ့၏။ အဿမေ၊ ကျောင်း၌။ သာဒူနိ၊ ကောင်းကုန်သော။ ရမဏီယာနိ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိသည်၎င်း။ မနောရမာ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်သော။ ဝက္ခာ၊ သစ်ပင်တို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ကပ္ပ၊ ကပ္ပရသေ့၏။ သုဘာသိတာနိ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်ကုန်သော စကားတို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ရမယန္တိ၊ မွေ့ လျော်စေကုန်၏။
ဤသို့ဆို၍ ဤသို့ ငါ့ကို မွေ့လျော်စေသော ကပ္ပရသေ့သည် ဆားမခတ်သောရေဖြင့် ပြုတ် ဖြောအပ်သော သစ်ရွက်၊ မြက်သီးဆန် ကြိတ်ကန်ယာဂုကို သောက်စေ၏။ ထိုယာဂုကို သောက်သဖြင့် ငါ၏ကိုယ်၌ ရောဂါသည် ငြိမ်း၏ ဟု ဆို၏ ထိစကားကို ကြား၍ နာရဒအမတ်သည်-
ကထံ သာမာကနီဝါရံ၊ အလောဏံ ဆာဒယန္တိ တံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၉။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ သာလီနံ၊ သလေးတို့၏။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်စွာသော။ မံသူပသေစနံ၊ သားပြွမ်းဖြစ်သော။ ဩဒနံ၊ ဆွမ်းကို။ ဘုဉ္ဇေ၊ စား၏။ ကထံ၊ အသို့မူ၍။ တံ၊ အရှင်ဘုရားကို။ အလောဏံ၊ ဆားမခတ်သော။ သာမာကနီဝါရံ၊ မြက်သီးဆန် ကြိတ်ဆန် အာဟာရသည်။ ဆာဒယန္တိ၊ နှစ်သက်စေကုန်သနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ကေသဝရသေ့သည်-
ဝိဿတ္ထော ယတ္ထ ဘုဉ္ဇေယျ၊ ဝိဿသ ပရမာ ရသာ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၈၀။ နာရဒ၊ နာရဒအမတ်။ ယတ္ထ၊ အကြင်နေရာ၌။ ဝိဿတ္ထော၊ အကျွမ်းဝင်သည်ဖြစ်၍။ သာဒုံ ဝါ၊ သာယာအပ်သော ဘောဇဉ်ကို၎င်း။ ယဒိ၊ ထို့မြို့။ အသာဒုံ ဝါ၊ မသာယာအပ်သော ဘောဇဉ်ကို၎င်း။ အပ္ပံ ဝါ၊ အနည်းငယ်သောဘောဇဉ်ကို၎င်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ ဗဟုံ ဝါ၊ များစွာသော ဘောဇဉ်ကို၎င်း။ ဘုဉ္ဇေယျ၊ စားရာ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနေရာ၌။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဘုတ္တံ၊ စားအပ်သော ဘောဇဉ်သည်။ သာဒု၊ ချိုမြိန်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သာဒု၊ ချိုမြိန်သနည်းဟူမူကား။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ရသာ၊ အရသာသည်။ ဝိဿာသပရမာ၊ အကျွမ်းဝင်ခြင်းလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သာဒု၊ ချို မြိန်၏။
နာရဒအမတ်သည် ကေသဝ ရသေ့၏ စကားကိုကြား၍ မင်း၏အထံသို့သွား၍ ကေသဝရသေ့သည် ဤမည်သော စကားကို ဆို၏ဟု ကြား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ နာရဒအမတ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဗကဗြဟ္မာသည် ထိုအခါ ကေသဝ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ အခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ကပ္ပရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ချစ်သူ ခင်သူ၊ ပြုစုမူ၊ ထိုသူရောဂါပျောက်
ခြောက်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကေသဝဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၇။ အယကူဋဇာတ်
သံတူစွဲ ဘီလူး
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သဗ္ဗာ ယသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအယကူဋဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လောက၏ အကျိုးစီးပွားအလို့ငှါ ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုသည် ဒွါဒသကနိပါတ်၊ မဟာကဏှဇာတ်၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့) သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် သင်အပ်ပြီးသော အလုံးစုံသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အဘလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၍ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ လူတို့သည် နတ်တို့ကို ကိုးကွယ်ကုန်၍ များစွာကုန်သော ဆိတ်မြန်မာ ဆိတ်ကုလား အစရှိသည်တို့ကို သတ်၍ နတ်တို့အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သတ္တဝါကို မသတ်လင့်ဟု စည်လည်စေ၏။ ဘီလူးတို့သည်။ ပူဇော်ခြင်းကို မရကုန်လတ်သော် ဘုရားလောင်းအား အမျက်ထွက်၍ ဟိမဝန္တာ၌ ဘီလူးအစည်းအဝေးသို့သွား၍ ဘုရားလောင်းကို သတ်စိမ့်သောငှာ ကြမ်းကြုတ်သော ဘီလူးတယောက်ကို စေကုန်၏။ ထိုဘီလူးသည် တောင်ထွတ်မျှလောက် ကြီးစွာသော ပြောင်ပြောင်တောက်သော သံတူကိုယူ၍ ဤသံတူဖြင့် ဘုရားလောင်းကို ပုတ်ခတ်၍ သတ်အံ့ဟု လာလတ်၍ မဇ္ဈိမယာမ်၏ အခြားမဲ့၌ ဘုရားလောင်း၏ အိပ်ရာအထက်၌ ရပ်၏။ ထိုခဏ၌ သိကြားမင်း၏ နေရာသည် ပူသော အခြင်းအရာကို ပြ၏။ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ဤအကြောင်းကိုသိ၍ ဝရဇိန်လက်နက်ကို ယူ၍ သွား၍ ဘီလူးအထက်၌ ရပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည်ဘီလူးကိုမြင်၍ ဤဘီလူးသည် ငါ့ကို စောင့်ရှောက် လိုသည်ဖြစ်၍ တည်သလော ထိုသို့မဟုတ်မူ သတ်လိုသည်ဖြစ်၍ တည်သလောဟု ထိုဘီလူးနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ပဂ္ဂယှ ယော တိဋ္ဌသိ အန္တလိက္ခေ။
ရက္ခာယ မေ တွံ ဝိဟိတော နုသဇ္ဇ၊
ဥဒါဟု မေ စေတယသေ ဝဓာယ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၈၁။ ရက္ခသ၊ ရက္ခိုသ်။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ အတိပ္ပမာဏံ၊ အလွန်ဖြစ်သော ပမာဏရှိသော။ သဗ္ဗာယသံ ကူဋံ၊ အလုံးစုံသော သံဖြင့်ပြီးသောတူကို။ ပဂ္ဂယှ၊ ကိုင်၍။ အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ တိဋ္ဌသိ၊ တည်၏။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ရက္ခာယ၊ စောင့်ရှောက်အံ့သောငှါ။ ဝိဟိတော၊ စီရင်သည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝဓာယ၊ သင်အံ့သောငှါ။ စေတယသေ၊ လုံ့လပြုသလော။
ဘုရားလောင်းသည် ဘီလူးကိုသာလျှင် မြင်၏။ သိကြားမင်းကို မမြင်၊ ဘီလူးသည် သိကြားမင်းကို ကြောက်သောကြောင့် ဘုရားလောင်းကို ပုတ်ခတ်ခြင်းငှာ မဝံ့၊ ထိုဘီလူးသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ မြတ်သောမင်းကြီး ကျွန်ုပ်သည် သင်မင်းကြီးကို စောင့်ရှောက်အံ့သောငှါ မတည်။ ဤပြောင်ပြောင် တောက်သော သံတူဖြင့် ပုတ်ခတ်၍ သင်မင်းကြီးကို သတ်အံ့ဟု လာ၏။ သိကြားမင်းကို ကြောက်သောကြောင့် သင်မင်းကြီးကို ပုတ်ခတ်အံ့သောငှါ မဝံ့ဟု အကြောင်းကို ပြလိုရကား-
ဝဓာယ တုယှံ ပဟိတောဟမသိ။
ဣန္ဒော စ တံ ရက္ခတိ ဒေဝရာဇာ၊
တေ နုတ္တမင်္ဂံ န တေ ဖာလယာမိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၈၂။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ရက္ခသာနံ၊ ရက္ခိုသ်တို့၏။ ဒူတော၊ တမန်တည်း။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ဝဓာယ၊ သတ်စိမ့်သောငှါ။ ပဟိတော၊ စေအပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဒေဝရာဇာ၊ နတ်တို့၏မင်းဖြစ်သော။ ဣန္ဒော စ၊ သိကြားမင်းသည်လည်း။ တံ၊ သင်မင်းကြီးကို။ ရက္ခတိ၊ စောင့်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ တေ၊ သင်၏။ ဥတ္တမင်္ဂံ၊ ဦးခေါင်းကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဖာလယာမိ၊ မခွဲ။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ဒေဝါနမိန္ဒော မဃဝါ သုဇမ္ပတိ။
ကာမံ ပိသာစာ ဝိနဒန္တု သဗ္ဗေ
န သန္တသေ ရက္ခသိယာ ပဇာယ။
နာလံ ပိသာစာ ယုဒ္ဓါယ၊ မဟတီသာ ဝိဘိံသိကာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈၃။ ရက္ခသ၊ ဘီလူး။ ဒေဝါနံ၊ နတ်တို့ကို။ ဣန္ဒော၊ အစိုးရသော။ မဃဝါ၊ မဃအနွယ် ဖြစ်သော။ သုဇမ္ပတိ၊ သူဇာ၏ လင်ဖြစ်သော။ ဒေဝရာဇာ စ၊ သိကြားမင်းသည်လည်း။ မံ၊ ကို။ သစေ ရက္ခတိ၊ အကယ့်၍ စောင့်သည်မူလည်းဖြစ်စေ။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ပိသာစာ၊ ဘီလူးတို့သည်။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ကာမံ ဝိနဒန္တု၊ အကယ်၍ ကြော်ငြားကုန်သည် မူလည်းဖြစ်စေ။ ရက္ခသိယာ ပဇာယ၊ ဘီလူးဟူသော သတ္တဝါမှ။ အဟံ၊ ငါသည်။ န သန္တသေ၊ မထိတ်လန့်သလျှင်ကတည်း။
၁၈၄။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ကုမ္ဘဏ္ဍာ၊ အိုး အတိုင်းအရှည်ရှိသော လျှို့ဝှက်အပ်သော အင်္ဂါရှိကုန်သော။ ပံသုပိသာစကာ၊ တံမြက်ခြေးစုရာ အရပ်၌ နေကုန်သော ဘီလူးတို့သည်။ ကာမံ၊ စင်စစ်။ ကန္ဒန္တု၊ ဖြတ်စေကုန်။ ပိသာစာ၊ ဘီးလူးတို့သည်။ ယုဒ္ဓါယ၊ စစ်ထိုးအံ့သော။ နာလံ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ မဟတီ၊ ကြီးစွာသော။ သာ ဝိဘိံသိကာ၊ ထိုကြောက်မက်ဘွယ် ပြုခြင်းသည်သာ လျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဘာယာမိ၊ မကြောက်။
သိကြားမင်းသည် ဘီလူးကိုပြေးစေ၍ ဘုရားလောင်းကို ဆုံးမ၍ မြတ်သောမင်းကြီး မကြောက်လင့်၊ ယနေ့မှစ၍ သင်မင်းကြီးအား ငါတို့ စောင့်ရှောက်ကုန်အံ့ဟု ဆို၍ မိမိနေရာသို့သာလျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် သာလျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လောကအကျိုး၊ သည်ဆောင်ပိုး၊ နတ်မျိုးဣန္ဒ စောင့်ရှောက်ရ
ခုနစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အယကူဋဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၈။ အရညဇာတ်
မိတ်ဆွေစစ်
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည်အရညာ ဂါမမာဂမ္မ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအရညဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အပျိုကြီးဖျားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ဝတ္ထုသည် စူဠနာရဒကဿပဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့) သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မယားသေလွန်လတ်သည်ရှိသော် သားကိုယူ၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဟိမဝန္တာ၌နေလျက် သားကို ကျောင်း၌ ထားခဲ့၍ မိမိသည် သစ်သီးကြီးငယ် အကျိုးငှာ သွား၏။ ထိုအခါ ခိုးသူတို့သည် ပစ္စန္တရစ်ရွာကို လုယက်ကုန်၍ သုံ့ ပန်းတို့ကို ယူငင်၍ သွားကြကုန်သည်ရှိသော် တယောက်သော သတို့သ္မီးသည် ပြေး၍ ထိုကျောင်းသို့ ရောက်လာ၍ ရသေ့ငယ်ကို ဖျားယောင်း၍ သီလပျက်ခြင်းသို့ရောက်စေ၍ လာလော့၊ သွားကြကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ ရသေ့ငယ်သည် အဘ လာစေဦး၊ အဘကို ဖူးမြင်၍လျှင် သွားအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား အဘကိုဖူးမြင်၍ လာကုန်လောဟု ဆို၍ ကျောင်းမှထွက်၍ လမ်းအကြား၌ ငံ့နေ၏။ ရသေ့ငယ်သည်လည်း အဘ လာသည်ရှိသော်-
ပုရိသံ တာတ သေဝေယျံ၊
တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသောဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၈၅။ တာတ၊ ဘခင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အရညာ၊ တောမှ။ ဂါမံ၊ ရွာသို့။ အာဂမ္မ၊ သွား၍။ ကိံ သီလံ၊ အဘယ်သီလရှိသော။ ကိံ ဝတံ၊ အဘယ်သို့အကျင့်ရှိသော။ ပုရိသံ၊ ယောက်ျားကို။ သေဝေယျံ၊ မှီဝဲရအံ့နည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့။
ထိုအခါ ရသေ့ငယ်အား အဘသည် အဆုံး အမကို ပေးလို၍-
ဝိဿာသဉ္စ ခမေယျ တေ။
သုဿူသီစ တိတိက္ခီ စ၊
တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။-
မနသာ နတ္ထိ ဒုက္ကဋံ။
ဥရသီဝ ပတိဋ္ဌာယ၊
တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။-
ပုရိသံ ရာဂဝိရာဂိနံ။
တာဒိသံ တာတ မာ သေဝိ၊
နိမ္မနုဿမ္ပိ စေ သိယာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈၆။ တာတ၊ ချစ်သား။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ဝိသာသယေ၊ အကျွမ်းဝင်ရာ၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝိသာသဉ္စ၊ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကိုလည်း။ ခမေယျ၊ နှစ်သက်ရာ၏။ သုဿူသီ စ၊ အကျွမ်းဝင်သော စကားကို နားထောင်လိုသည်၎င်း။ တိတိက္ခီ စ၊ အပြစ်ကို သည်းခံသည်၎င်း။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂတော၊ သွားသည်ရှိသော်။ တံ ပုရိသံ၊ ထိုယောက်ျားကို။ ဘဇေဟိ၊ မှီဝဲလေလော့။
၁၈၇။ ယဿ ပုရိသဿ၊ အကြင်ယောက်ျားအား။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်၎င်း။ ဝါစာယ၊ စကားဖြင့်၎င်း။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်၎င်း။ ဒုက္ကဋံ၊ မကောင်းမှုကို ပြုခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂတော၊ သွားသည်ရှိသော်။ တံ ပုရိသံ၊ ထိုယောက်ျားကို ဥရသိ၊ ရင်၌။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍။ ဝဍ္ဎိတော ဣဝ၊ ကြီးသောသားကဲ့သို့။ ဘဇေဟိ၊ ဆည်းကပ်လေလော့။
၁၈၈။ တာတ၊ ချစ်သား။ ဟလိဒ္ဒိရာဂံ၊ နနွင်းဆိုး ရည်ကဲ့သို့ မမြဲသောစိတ်ရှိသော။ ကပိစိတ္တံ၊ မျောက်ကဲ့သို့ လျင်မြန်သော စိတ်ရှိသော။ ရာဂဝိရာဂီနံ၊ ခဏခြင်းဖြင့်လျှင် ချစ်ခြင်း မုန်းခြင်းဖြစ်တတ်သော။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော။ ပုရိသံ၊ ယောက်ျားကို။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ ဇမ္ဗူဒီပတလံ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်အပြင်သည်။ နိမ္မနုဿမ္ပိ၊ လူမရှိသည်လည်း။ စေ သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ သေဝိ၊ မမှီဝဲလေလင့်။
ထိုစကားကို ကြား၍ ရသေ့ငယ်သည် ဘခင် ကျွန်ုပ်သည် ဤကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောက်ျားကို အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း၊ မသွားအံ့၊ သင်တို့၏အထံ၌ သာလျှင် နေအံ့ဟု ဆို၍ ရွာသို့ သွားခြင်းမှ နစ်၏။ ထိုအခါ ရသေ့ငယ်အား အဘသည် ကသိုဏ်းပရိကံကို ကြား၏။ သားအဘ နှစ်ယောက်တို့သည်လည်း ဈာန်မှ မယုတ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အပျိုကြီးနှင့် ရဟန်းတို့သည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ငယ် သတို့သ္မီးငယ်တို့သည် ဖြစ်ဘူးကုန်၏။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ အဘရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စိတ်မတည်ငြား၊ လူအများ၊ ရှောင်ရှားလေသင့် မှီဝဲနှင့်
ရှစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အရညဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၉။ သန္ဓိဘေဒဇာတ်
ဂုံးချောမြေခွေး
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်နေဝ ဣတ္ထီသု သာမညံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသန္ဓိဘေဒဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပေသုညသိက္ခာပုဒ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ အခါတပါး၌ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဂုံးတိုက်သောစကားကို ဆောင်ကုန်၏ဟု ကြားတော်မူ၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အငြင်းအခုံ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြကုန်သော အထူးထူးအပြားအပြား ပြောဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့အား ဂုံးတိုက်သော စကားကို ဆောင်ကုန်သတတ်၊ ထို့ကြောင့် မဖြစ်ကုန် သေးသော ခိုက်ရန်အစရှိသည်တို့သည်လည်း ဖြစ်ကုန်၏။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ခိုက်ရန် အစရှိသည်တို့သည်လည်း အတိုင်းထက်အလွန် ပွား များကုန်၏ ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူလျှင် မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဂုံးတိုက်သော စကားမည်သည်ကား ထက်စွာသော သန်လျက်ဖြင့် ထိုးခုတ်သည်နှင့် တူ၏။ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလ၌ဖြစ်သော အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည်လည်း ထိုဂုံးတိုက်သော စကားဖြင့် လျင်မြန်စွာ ပျက်စီးတတ်၏။ ထိုဂုံးတိုက်သောစကားကို ယူ၍ မိမိ၏အချစ်ပျက်ခြင်းကို ပြုတတ်သောသူသည် ခြင်္သေ့ ဥသဘတို့နှင့် တူ၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ သားဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အဘလွန်လတ်သော် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ တယောက်သော နွားကျောင်း သားသည် တောဝယ် နွားခြံတို့၌ နွားတို့ကို စောင့်ရှောက်၍ လာလတ်သော် တခုသော ကိုယ်ဝန်ရှိသော နွားမကို မမှတ်မိရကား စွန့်၍ လာ၏။ ထိုနွားမအား တခုသော ခြင်္သေ့မနှင့်တကွ အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ နှစ်ခုကုန်သား နွားမ, ခြင်္သေ့ မတို့သည်လည်း မြဲမြံစွာ မိတ်ဖြစ်ကုန်၍ အတူတကွ ကျက်စားကုန်၏။ နောက်အဘို့၌ နွားမသည် နွားငယ်ကို မွေးဖွား၏။ ခြင်္သေ့မသည်လည်း ခြင်္သေ့ငယ်ကို မွေးဖွား၏။ ထိုနွား, ခြင်္သေ့နှစ်ခုတို့သည်လည်း အမျိုးမှလာသော မိတ်အားဖြင့် မြဲမြံစွာသော အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်၍ အတူတကွ ကျက်စားကုန်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော မုဆိုးသည် တောသို့ဝင်၍ ထိုနွား, ခြင်္သေ့တို့၏ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကို မြင်၍ တော၌ဖြစ်သော ဘဏ္ဍာကိုယူ၍ ဗာရာဏ သီသို့ သွား၍ မင်းအားဆက်၍ အချင်းမုဆိုး သင်သည် တော၌ တစုံတခုသောအံ့ဘွယ်သရဲကို မြင်ခဲ့သလောဟု မင်းမေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး တပါးသော တစုံတခုသောအံ့ဘွယ်သရဲကိုမမြင်၊ တခုသော ခြင်္သေ့, တခုသော ဥသဘ ဤတိရစ္ဆာန်တို့သည်ကား အချင်းချင်း အကျွမ်းဝင်ကုန်၍ အတူတကွ ကျက်စားကြသည်ကို မြင်၏ဟု လျှောက်၏။ ခြင်္သေ့, ဥသဘတို့အား သုံးယောက်မြောက်သော အဖော်သည် ဖြစ်လတ်သော် ဘေးသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကြင်အခါ၌ ထိုခြင်္သေ့ ဥသဘတို့၏ သုံးယောက်မြောက်သော အဖော်ကို မြင်အံ့၊ ထိုအခါ ငါ့အား ကြားလော့ဟု ဆို၏။ ထိုမုဆိုးသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။
မုဆိုးသည် ဗာရာဏသီသို့ သွားသည်ရှိသော် တခုသောမြေခွေးသည် ခြင်္သေ့ကို၎င်း ဥသဘကို၎င်း ခစား၏။ မုဆိုးသည် တောသို့ သွား၍ ထိုမြေခွေးကိုမြင်၍ သုံးယောက်မြောက်ဖြစ်သော အဘော်၏အဖြစ်ကို မင်းအား လျောက်အံ့ဟု မြို့သို့သွား၏။ မြေခွေးသည်လည်း ငါသည် ခြင်္သေ့ အသားကို၎င်း၊ နွားလားဥသဘအသားကို၎င်း၊ ထား၍ မစားဘူးသော တပါးသော အသားမည်သည် မရှိ၊ ဤခြင်္သေ့ နွားလားတို့ကို အချစ်ပျက်စေ၍ ဤခြင်္သေ့ နွားလားတို့၏ အသားကို စားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမြေခွေးသည် သင့်ကို ဤဥသဘသည် ဤသို့ဆို၏။ သင့်ကို ဤခြင်္သေ့သည် ဤသို့ဆို၏ဟု နှစ်ခုကုန်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို အချင်းချင်း ကွဲစေ၍ မကြာမြင့်မီလျှင် ခိုက်ရန်ပြုစေ၍ သေခြင်းသို့ရောက်အောင် ပြု၏။ မုဆိုးသည်လည်း သွား၍ မင်းအား အရှင်မင်းကြီး ထိုခြင်္သေ့, ဥသဘတို့အား သုံးယောက်မြောက်သော အဆွေခင်ပွန်းသည် ဖြစ်၏ဟု လျှောက်၏။ ထိုအဆွေခင်ပွန်းသည် အဘယ်သူနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး မြေခွေးတည်းဟု လျှောက်၏။ မင်းသည် နှစ်ခုသော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို မြေခွေးသည် အချစ်ပျက်၍ သတ်စေလတ္တံ့၊ ငါတို့သည် ခြင်္သေ့, နွားလားတို့၏ သေသောကာလ၌ ရောက်ကုန်အံ့ဟု ဆို၍ ရထားစီး၍ ခရီးညွှန် မုဆိုးနှင့်တကွ လာလတ်သော် ထိုခြင်္သေ့, နွားလားတို့သည် အချင်းချင်း ခိုက်ရန်ပြု၍ အသက်ကုန်လတ်သော် ရောက်၏။ မြေခွေးသည်ကား ရွှင်လန်းနှစ်သက်စွာ ခြင်္သေ့ သားကို တကြိမ်စား၏။ ဥသဘသားကို တကြိမ်စား၏။ မင်းသည် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်သော ခြင်္သေ့, ဥသဘတို့ကိုမြင်၍ ရထားစီးလျက် ရထားထိန်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား -
အထဿ သန္ဓိဘေဒဿ၊ ပဿ ယာဝ သုစိန္တိတံ။
ယတ္ထူသဘဉ္စ သီဟဉ္စ၊ ဘက္ခယန္တိ မိဂါဓမာ။
ယော ဝါစံ သန္ဓိဘေဒသ၊ ပိသုဏဿ နိဗောဓတိ။
ယေ ဝါစံ သန္ဓိဘေဒဿ၊ နာဝဗောဓန္တိ သာရထိ။
ဟူကုန်သော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈၉။ သာရထိ၊ ရထားထိန်း။ ဣမေသံ၊ ဤခြင်္သေ့, နွားလားတို့အား။ ဣတ္ထိသု၊ မိန်းမတို့၌။ သာမညံ၊ ဆက်ဆံခြင်းသည်။ နေဝ အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ ဘက္ခေသုပိ၊ အစာတို့၌လည်း။ သာမညံ၊ ဆက်ဆံခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ အဿ သန္ဓိဘေဒဿ၊ ထိုမိတ်ကိုဖျက်တတ်သော မြေခွေး၏။ ယာဝ၊ အလွန်လျင်။ သုစိန္တိတံ၊ ကောင်းသောအကြံကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။
၁၉၀။ ယတ္ထ၊ အကြင် ဂုံးတိုက်ခြင်းသည်။ ပရိဝတ္တမာနေ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ အဓမာ၊ ယုတ်မာကုန်သော။ မိဂါ၊ မြေခွေးရှိသည်။ ဥသဘဉ္စ၊ နွားလားကို၎င်း။ သီဟဉ္စ၊ ခြင်္သေ့ကို၎င်း။ ဘက္ခယန္တိ၊ စားကုန်၏။ မံသမှိ၊ အသား၌။ တိက္ခော၊ ထက်သော။ အသိဝ၊ သန်လျက်ကဲ့သို့။ တံ ပေသုညံ၊ ထိုဂုံးတိုက်ခြင်းသည်။ မိတ္တဘာဝံ၊ မိတ်ဆွေ၏ အဖြစ်ကို။ ဆိန္ဒန္တမေဝ၊ ဖြတ်လျက် သာလျှင်။ ပရိဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။
၁၉၁။ သာရထိ၊ ရထားထိန်း။ ယမိမံ၊ အကြင်နှစ်ခုသော သတ္တဝါတို့၏ သေလျက် အိပ်ခြင်းကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သန္ဓိဘေဒဿ၊ မိတ်ကိုဖျက်ဆီးတတ်သော။ ပိသုဏဿ၊ ဂုံးတိုက်တတ်သောသူ၏။ ဝါစံ၊ စကားကို။ နိဗောဓတိ၊ ယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဣမံ သယနံ၊ ဤသေလျက်အိပ်ခြင်းကို။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
၁၉၂။ သာရထိ၊ ရထားထိန်း။ ယေ ဇနာ၊ အကြင်လူတို့သည်။ သန္ဓိဘေဒဿ၊ ဂုံးတိုက်တတ်သောသူ၏။ ဝါစံ၊ စကားကို။ နာဝဗောဓန္တိ၊ မယူကုန်။ တေဇနာ၊ ထိုလူရှိသည်။ သဂ္ဂဂတာ၊ နတ်၏ စည်းစိမ်ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ နရာ ဣဝ၊ လူတို့ကဲ့သို့။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ဧဓန္တိ၊ ရကုန်၏။
မင်းသည် ဤဂါထာတို့ကိုဆို၍ ခြင်္သေ့၏ လည်ဆံ အရေ ခြေသည်း လက်သည်း အစွယ်တို့ကို ယူခဲ့စေ၍ မြို့သို့သာလျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ချစ်ခင်သူများ၊ ဂုံးစကား၊ ယုံစား မုန်းကြမည်
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်ဖြစ်သော သန္ဓိဘေဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
စတုက္ကနိပါတ် - စူဠကုဏာလဝဂ်
၁၀။ ဒေဝတာပဉှဇာတ်
ဟန္တိ ဟတ္ထေဟိ ပါဒေဟိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သောဤ ဒေဝတာပဉှဇာတ်သည် မဟာနိပါတ်၊ ဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့။
ဆယ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒေဝတာပဉှဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၁။ မဏိကုဏ္ဍလဇာတ်
ကောသလနှင့် ဗာရာဏသီမင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွ လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဇိနော ရထဿံ မဏိကုဏ္ဍလေစ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဏိကုဏ္ဍလဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလမင်း၏ နန်းတွင်း၌ ပြစ်မှားအမတ်ကို မကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုကို အောက် ပဗ္ဗတူပတ္ထရဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီ။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဤမဏိကုဏ္ဍလဇာတ်၌လည်း ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီမင်းဖြစ်၏။ ပြစ်မှားသောအမတ်သည် ကောသလမင်းကို ဆောင်၍ ကာသိတိုင်းကို ယူစေ၍ ဗာရာဏသီမင်းကို နှောင်ဖွဲ့စေ၍ နှောင်အိမ်၌ ထားစေ၏။ မင်းသည် ဈာန်ကိုဖြစ်စေ၍ ကော်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေ၏။ ခိုးသူမင်း၏ ကိုယ်၌ ပူခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ခိုးသူမင်းသည် ဗာရာဏသီမင်းအထံသို့ ဆည်းကပ်၍-
ပုတ္တေ စ ဒါရေ စ တဒေဝ ဇီနော။
သဗ္ဗေသု ဘောဂေသု အသေသကေသု၊
ကာ နု သန္တပ္ပသိ သောကကာလေ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဂါထာကို ဆို၏။
၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တွံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ တဒေဝ၊ ထိုအခါ၌လျှင်။ ရထသံ၊ ရထားမြင်းကိုလည်းကောင်း။ မဏ္ဍိကုဏ္ဍလေ စ၊ ပတ္တမြား နားတောင်းတို့ကို လည်းကောင်း။ ဇီနော၊ စွန့်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ပုတ္တေစ၊ သားတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဒါရေ စ၊ မယားတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဇီနော၊ စွန့်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ အသေသကေသု၊ အကြွင်းမရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေသု၊ ခပ်သိမ်းကုန်သေခ။ ဘောဂေသု၊ စည်းစိမ်တို့၌။ ဇီနော၊ ရှုံးသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သောကကာလေ၊ သောက ဖြစ်ကောင်းသော ကာလ၌။ န သန္တပ္ပသိ၊ မပူပန်သနည်း။
သောကကင်းဝေး နေနိုင်ရေး
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်း သည်-
မစ္စော ဝါ တေ ပုဗ္ဗတရံ ဇဟာတိ။
အသဿတာ ဘောဂိနော ကာမကာမိ၊
တသ္မာ န သောစာမဟံ သောကကာလေ။
အန္ဓံ တပေတွာန ပလေတိ သူရှိလား။
ဝိဒိတာ မယာ သတ္တုက လောကဓမ္မာ၊
တသ္မာ န သောစာမဟံ သောကကာလေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂။ ကာမကာမိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို အလိုရှိသောမင်း။ ဘောဂါ၊ စည်းစိမ်တို့သည်မူလည်း။ မစ္စံ၊ သတ္တဝါကို။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေးဦးစွာလျှင်။ ဝိဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ မစ္စော ဝါ၊ သတ္တဝါသည်မူလည်း။ တေ၊ ထိုဥစ္စာတို့ကို။ ပုဗ္ဗတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဇဟာတိ၊ စွန့်၏။ ဘောဂိနော၊ စည်းစိမ်ရှင်တို့သည်။ အသဿတာ၊ မမြဲကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ သောကကာလေ၊ သောကဖြစ်ကောင်းသော ကာလ၌။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။
၃။ သတ္တုက၊ ရန်သူဖြစ်သော ကောသလမင်း။ လောကဓမ္မာ၊ လောကဓံတို့ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝိဒိတ၊ သိအပ်ကုန်၏။ စန္ဒော၊ လသည်။ ဥဒေတိ၊ တက်၏။ အာပူရတိ၊ ပြည့်၏။ ဝေတိ၊ ဝင်၏ -ချုပ်၏-ကုန်၏။ သူရိယော၊ နေသည်။ အန္ဓံ၊ အမိုက်မှောင်ကို။ (ဓမေန္တော၊ ဖျက်စီးလျက်။ ) တပေတွာန၊ ထွန်းတောက်စေ၍။ ပလေတိ၊ ဝင်၏။ (ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ ဘောဂါ၊ စည်းစိမ်တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စ၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်ကုန်၏။ နဿန္တိ စ၊ ပျက်လည်းပျက်ကုန်၏။ ) တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်း။ သောကကာလေ၊ သောကဖြစ်ကောင်းသော ကာလ၌။ န သောစာမိ၊ စိုးရိမ်။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ခိုးသူမင်းအား တရားဟော၍ ယခုအခါ၌ ထိုခိုးသူမင်းကိုလျှင် နာယူစေလိုရကား-
အသညတော ပဗ္ဗဇိတော န သာဓု။
ရာဇာ န သာဓု အနိသမ္မကာရီ၊
ယော ပဏ္ဍိတော ကောဓနော တံ န သာဓု။
နိသမ္မကာရိနော ရာဇ၊ ယသော ကိတ္တိ စ ဝဍ်ဎတိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
မကောင်းသောအရာများ
၄။ ကာမကာမိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို အလိုရှိသောမင်းကြီး။ အလသော၊ ပျင်းသော။ ကာမဘောဂီ၊ ကာမချမ်းသာကို ခံစားသော။ ဂိဟိ၊ လူသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ အသညတော၊ မစောင့်ရှောက်သော။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ အနိသမ္မကာရီ၊ မစုံစမ်း, မဆင်ခြင် ပြုလေ့ရှိသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ယော ကောဓနော၊ အကြင် မျက်ထွက်ခြင်းကို ပြု၏။ တံ၊ ထိုအမျက်ထွက်ခြင်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။
အရာရာမှာဆင်ခြင်ပါ
၅။ ခတ္တိယော၊ မင်းသည်။ နိသမ္မ၊ စုံစမ်း, ဆင်ခြင်၍။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ ဒိသမ္ပတိ၊ မင်းသည်။ အနိသမ္မ၊ မစုံစမ်း, မဆင်ခြင်မူ၍။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ နိမ္မကရိနော၊ စုံစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုလေ့ရှိသော မင်းအား။ ယသော စ၊ စည်းစိမ်အခြံအရံသည်လည်းကောင်း။ ကိတ္တိ စ၊ ကျော် စောခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။
ခိုးသူမင်းသည် ဘုရားလောင်းကို ကန်တော့၍ မင်းအဖြစ်ကို အပ်နှင်း၍ မိမိဇနပုဒ်သို့လျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပါင်း
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ၌ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ကောသလမင်း ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စူးစမ်းဆင်ခြင် ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်၊ မြဲပင်မင်းကျင့်ရာ
ရှေးဦးစွာသော မဏိ ကုဏ္ဍလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၂။ သုဇာတဇာတ်
သားလိမ္မာကြောင့် အဖချမ်းသာ
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကိံ နု သန္တရမာနောဝ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုဇာတဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အသော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုသူကြွယ်သည် အဘသေလွန်လတ်သော် သောကကို ဖျောက်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သဖြင့် ငိုကြွေးလျက် သွားသတတ်။ သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ထိုသူကြွယ်၏ သောတာပတ္တိဖိုလ်၏ ဥပနိဿကို မြင်တော်မူ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံကြွတော်မူ၍ ခင်းအပ်သောနေရာ၌ နေတော်မူလျက် ရှိခိုး၍နေသော ထိုသူကြွယ်ကို ရတနာသုံးပါးသို့ ဆည်းကပ်တတ်သော ဒါယကာ-သင် စိုးရိမ်သလော ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးအရှင်ဘုရား... စိုးရိမ်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ဒါယကာ... ရှေးပညာရှိတို့သည် ပညာရှိတို့၏ စကားကိုကြားရ၍ အဘသေလွန်သည်ရှိသော် မစိုးရိမ်ကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို အောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သူကြွယ်အိမ်၌ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းအား သုဇာတ သတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ သူဇာတသည် အရွယ် ရောက်လတ်သော် အဘိုးသည် သေလွန်၏။ ထိုအခါ သုဇာတ၏ အဖသည် အဖသေလွန်သော ကာလမှစ၍ သောကသည် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ သုသာန်မှ အရိုးတို့ကို ဆောင်၍ မိမိဥယျာဉ်၌ မြေစေတီတည်၍ ထိုးမြေစေတီ၌ ထိုအရိုးတို့ကိုမြှုပ်၍ ရောက်တိုင်း ရောက်တိုင်းသောအခါ၌ စေတီကို ပန်းတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ဆင်ခြင်လျက် ငို၏။ ရေမချိုး၊ မလိမ်းမကျွံ၊ မစားမသောက်၊ အမှုတို့ကို မစီရင်။
သောကကို ဖျောက်ခြင်း
ဘုရားလောင်းသည် ထိုအဘကိုမြင်၍ ငါ့အဖသည် ငါအဘိုးသေသော ကာလမှစ၍ သောကနှိပ်စက်လျက် သွား၏။ ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတစ်ပါး ငါအဖကြိ သိစိမ့်သောငှာ စွမ်းနိုင်သောသူသည် မရှိ၊ ငါသည် ငါ့အဖကို တခုသော ဥပါယ်ဖြင့် သောကကင်းအောင် ပြုအံ့ဟု ရွာပ၌ နွားသေကိုမြင်၍ မြက်ကိုလည်းကေခင်း, ရေကိုလည်းကောင်း ဆောင်၍ ထိုနွားသေ၏ ရှေ့၌ထား၍ စားလော့၊ သောက်လော့ဟု ဆို၏။ လာတိုင်း လာတိုင်းသော သူတို့သည် ထိုဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ အချင်း သုဇာတ သင်သည် နွားသေအား မြက် ရေကို ပေး၏။ အဘယ့်ကြောင့် ရူးသနည်း ဟု ဆိုကုန်၏။ သုဇာတသည် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကို မဆို။ ထိုအခါ သုဇာတ၏ အဘအထံသို့သွား၍ သင့်သားသည် ရူး၏။ နွားသေအား မြက်၊ ရေကို ပေး၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ သူကြွယ်အား အဖ၌ စိုးရိမ်ခြင်းသည် ပြေ၍ သား၌ စိုးရိမ်ခြင်းသည် တည်၏။ သူကြွယ်သည် လျင်မြန်စွာသွား၍ သုဇာတ သင်သည် ပညာရှိမဟုတ်လော၊ အဘယ်ကြောင့် နွားသေအား မြက် ရေကို ပေးသနည်းဟု ဆိုလို၍-
ခါဒ ခါဒတိ လပသိ၊ ဂတသန္တံ ဇရဂ္ဂဝံ။
တွဉ္စ တုစ္ဆံ ဝိလပသိ၊ ယထာ တံ ဒုမ္မတီ တထာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆။ သုဇာတ၊ သုတ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဂတသန္တံ၊ သေပြီးသော။ ဇရဂ္ဂဝံ၊ နွားအိုကို။ သန္တရမာနောဝ၊ အဆောတလျင်ကဲ့သို့ ဖြစ်၍။ ဟရိတံ၊ စိမ်းသော။ တိဏံ၊ မြက်ကို။ လာယိတွာ၊ ရိတ်၍။ ခါဒ ခါဒတိ၊ စားလော့ စားလော့ ဟူ၍။ ကိံ နု လပသိ၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသုနည်း။
၇။ အန္နေန၊ အစာပေးသဖြင့် လည်းကောင်း။ ပါနေန၊ ရေပေးသဖြင့် လည်းကောင်း။ မတော ဂေါဏော၊ သေသည်။ န ဟိ သမုဋ္ဌဟေ၊ မထသလျှင်ကတည်း။ ဒုမ္မတီ၊ ပညာမရှိသောသူသည်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဝိလပေယျ ယထာ၊ ဆိုရာသကဲ့သို့။ တာ၊ ထို့အတူ။ တွဉ္စ၊ သင်သည်လည်း။ တုစ္ဆံ၊ အချည်းနှီးသော စကားကို။ ဝိလပသိ၊ ဆို၏။
ထိုနောက်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
သော တာတ တထေဝ တိဋ္ဌတိ၊
မညေ ဂေါဏော သမုဋ္ဌဟေ။
ရုဒံ မတ္တိကထူပသ္မိံ၊ နနု တွညေဝ ဒုမ္မတီ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈။ တာတ၊ ဖခင်။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ တထေဝ၊ ထိုရှေးအတူ သာလျှင်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဟတ္ထပါဒါ စ၊ လက်ခြေတို့သည်လည်း။ တထေဝ၊ ထို့အတူသာလျှင်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ဝါဠဓိ၊ အမြီးသည်။ တထေဝ၊ ထိုရှေးအတူသာလျှင်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ သော ဂေါဏော၊ ထိုနွားသည်။ တထေဝ၊ ထို့အတူသာလျှင်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့် သော ဂေါဏော၊ ထိုနွားသည်။ သမုဋ္ဌဟေ၊ ထ, ရာ၏ဟူ၍။ မညေ၊ ငါ အောက်မေ့၏။
၉။ အယျကဿ၊ အဘိုး၏။ သီသဉ္စ၊ ဦးခေါင်းသည်လည်းကောင်း။ ဟတ္ထပါဒါ စ၊ လက်ခြေတို့သည်လည်းကောင်း။ နေဝ ဒိဿရ၊ မထင်ကုန်သလျှင်ကတည်း။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ မတ္တိကထူပသ္မိံ၊ မြေစေတီ၌။ ရုဒံ၊ ငိုသော။ တွညေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ ဒုမ္မတိ နနု၊ ပညာမရှိသည်မဟုတ်တုံလော။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်း၏ အဘသည် ငါ့သားကား ပညာရှိ၏။ ပစ္စုပ္ပန်လောက တမလွန်လောက၌ ကိစ္စကို သိ၏။ ငါ့ကိုမှတ်စိမ့်သာငှာ ထိုအမှုကို ပြု၏ဟု ကြံ၍ အမောင် သုဇာတ သင်သည် ပညာရှိ၏။ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့သည် အမြဲမရှိကုန်ဟူ၍ ငါသည် မှတ်မိပြီ၊ ယနေ့မှစ၍ ငါသည် မစိုးရိမ်အံ့၊ အဖ၏ သောကကို ပယ်သော သားမည်သည်ကား သင်ကဲ့သို့ ဖြစ်ရာ၏ဟု ဆို၍ သားအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စိ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပိတု သောကံ အပါနုဒိ။
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန မာဏဝ။
ဝိနိဝတ္တေန္တိ သောကမှာ၊ သုဇာတော ပိတရံ ယထာ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀။ ဃတသိတ္တံ၊ ထောပတ်ဖြင့် သွန်းအပ်သော။ ပါဝကံ၊ မီးကို။ ဝါရိနာ၊ ရေဖြင့်။ ဩသိဉ္စိ ဝိယ၊ သွန်းဘိသကဲ့သို့။ အာဒိတ္တံ၊ သောကမီးဖြင့် ပြောင်ပြောင် တောက်သည်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ (သုဇာတော၊ သုဇာတသည်။) နိဗ္ဗာပယေ ဝတ၊ ငြိမ်းလေစွတကား။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒရံ၊ သောကကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေ၏။
၁၁။ ယော သုဇာတော၊ အကြင်သုဇာတသည်။ သောက ပရေတဿ၊ သောကနှိပ်စက်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ပိတုသောကံ၊ အဖ၌ စိုးရိမ်ခြင်းကို။ အပါနုဒိ၊ ပယ်၏။ မေ၊ ငါ့အား ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံး၌မှီသော။ ယံ သလ္လံ၊ အကြင်သောကငြောင့်သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ တံ သလ္လံ၊ ထိုသောကငြောင့်ကို။ တေန သုဇာတေန၊ ထိုသုဇာတသည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ အဗ္ဘူဠံ၊ နုတ်အပ်၏။ မာဏဝ၊ လုလင်ငယ်။ တဝ၊ သင်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာန၊ ကြား၍လျှင်။ သွာဟံ၊ ထိုငါသည်။ အဗ္ဘူဠသလ္လော၊ နုတ်အပ်ပြီးသောငြောင့်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဝီတသောကော၊ စိုးရိမ်ခြင်းကင်း၏။ အနာဝိလော၊ စိတ်နောက်ခြင်းကင်း၏။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ န ရောဒါမိ၊ မငို။
၁၃။ သုဇာတော၊ သုဇာတသည်။ ပိတရံ၊ အဖကို။ သောကမှာ၊ စိုးရိမ်ခြင်းမှ။ နိဝတ္တေတိ ယထာ၊ နစ်စေသကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ထို့အတူ။ အနုကမ္ပကာ၊ သနားတတ်ကုန်သော။ ယေ နရာ၊ အကြင်လူတို့သည်။ သပ္ပညာ၊ ပညာရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ နရာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဓသာကမှာ၊ သောကမှ။ ဝိနိဝတ္တေန္တိ၊ နစ်စေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကိုပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သုဇာတဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စိုးရိမ်ပူပန်၊ မရှိရန်၊ မြင်မှန်လိုအပ်စွာ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုဇာတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၃။ ဝေနသာခဇာတ်
ကြမ်းကြုတ်သဖြင့် အစိုးရခြင်း၏ ပျက်စီးခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွလောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် န ယိဒံ နိစ္စံ ဘဝိတဗ္ဗံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဝေနသာခဇာတ်ကို ဘဂ္ဂတိုင်း သံသုမာရဂီရိပြည်ကိုမှီ၍ ဘေသကာဠာတော၌ သီတင်းသုံး နေတာ်မူစဉ် ဗောဓိမင်းသားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဗောဓိမင်းသားသည် ဥတေနမင်း၏ သားတည်း။ ထိုကာလ၌ သံသုမာရဂိရိမြို့၌ နေသော ဗောဓိမင်းသားသည် အပြီးတိုင် အတတ်တတ်သော တစ်ယောက်သော လက်သမားကိုခေါ်စေ၍ တစ်ပါးသောမင်းတို့နှင့် မတူသည်ကိုပြု၍ ကောကနဒမည်သော ပြာသာဒ်ကို ဆောက်လုပ်စေ၏။ ဆောက်လုပ်စေပြီး၍ကား ဤလက်သမားသည် တစ်ပါးသော မင်းအား ဤသို့သဘောရှိသော ပြာသာဒ်ကိုလည်း ဆောက်လုပ်ရာ၏ဟု ဝန်တို့သည်ဖြစ်၍ ထိုလက်သမား၏ မျက်စိတို့ကို ထုတ်စေ၏။ ဗောဓိမင်းသားသည် ထိုလက်သမား၏ မျက်စိတို့ကို ထုတ်သောအဖြစ်သည် ရဟန်းသံဃာ၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့... ဗောဓိမင်းသားသည် ထိုသို့သဘောရှိသော လက်သမားတို့၏ မျက်စိကို ထုတ်စေသဘတ်၊ ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်းစွာ နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်စွဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာမူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ဤဗောဓိမင်းသားသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်းသည် နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း မင်းတစ်ထောင်တို့၏ မျက်စိကို ထုတ်စေ၍ သတ်၍ ထိုမင်းတို့၏ အသားတို့ဖြင့် နတ်ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာဖြစ်၏။ ဇမ္ဗူဒိပ်အပြင်၌ မင်းသားလုလင် ပုဏ္ဏားသား လုလင်တို့သည် ဘုရားလောင်း၏ အထံ၌သာလျှင် အတတ်ကို သင်ကုန်၏။ ဗာရာဏသီမင်း၏ ဗြဟ္မဒတ်မည်သော မင်းသားသည် ဘုရားလောင်းထံ၌ ဗေဒင်သုံးပုံကို သင်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသားသည် ပကတိအားဖြင့် ကြမ်းကြုတ် ရုန့်ရင်း၏။ နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်၏။
ပါမောက္ခ၏ ဆုံးမစကား
ဘုရားလောင်းသည် အင်္ဂဝိဇ္ဇာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ထိုမင်းသား၏ ရုန့်ရင်းကြမ်းကြုတ်သော နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်သော အဖြစ်ကို သိ၍ အမောင်... သင်သည် ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်း၏။ နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်၏။ ကြမ်းကြုတ်သဖြင့် ရသောစည်းစိမ်သည် အရှည်မတည်၊ အစိုးရခြင်းသည် ပျက်စီးတတ်၏။ ထိုကြမ်းကြုတ်သော သူသည် သမုဒ္ဒရာ၌ လှေပျက်သောသူကဲ့သို့ တည်ရာကို မရသည် ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် ဤသို့ ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်းသည် မဖြစ်လင့် ဟု ထိုမင်းသားကို ဆုံးမလိုရကား-
ခေမံ သုဘိက္ခံ သုခတာ စ ကာယေ။
အတ္ထစ္စယေ မာ အဟု သမ္ပမူဠော၊
ဘိန္နပ္လဝေါ သာဂရဿေဝ မဇ္ဈေ။
ကလျာဏကာရီ ကလျာဏံ၊ ပါပကာရီ စ ပါပကံ။
ယာဒိသံ ဝပတ ဗီဇံ၊ တာဒိသံ ဟရတေ ဖလံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄။ ဗြဟ္မဒတ္တ၊ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသား။ ခေမံ၊ ဘေးကင်းသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ သုဘိက္ခံ၊ ဝပြောခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သုခတာစ၊ ချမ်းသာခြင်း၏ အဖြစ်သည်လည်းကေဝင်း။ ကာယေ၊ ကိုယ်၌။ ဣဒံသဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံသည်။ နိစ္စံ၊ မြဲသည်။ န ဘဝိတဗ္ဗ၊ မဖြစ်ရာ။ အတ္ထစ္စယေ၊ အစိုးရခြင်း ကင်းသည်ရှိသော်။ သာဂရဿ၊ သမုဒ္ဒရာ၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဘိန္နပ္လဝေါ ဝ၊ လှေပျက်သောသူကဲ့သို့။ သမ္ပမူဠော၊ တွေဝေသည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်လင့်။
၁၅။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ားသည်။ ယာနိ၊ အကြင်အမှုတို့ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ တေသံ၊ ထိုအမှုတို့၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ဝိန္ဒန္ဒော၊ ရသည်ရှိသော်။ တနိ၊ ထိုအမှုတို့ကို။ အတ္တနိ၊ မိမိကိုယ်၌။ ပဿတိ၊ မြင်ရ၏။ ကလျာဏကာရီ၊ ကောင်းမှုကို ပြုလေ့ရှိသော သူသည်။ ကလျာဏံ၊ ကောင်းသည်ကို။ ပဿတိ၊ မြင်ရ၏။ ပါပကာရီ၊ မကောင်းမှုကို ပြုလေ့ရှိသောသူသည်။ ပါပကံ၊ မကောင်းမှုကို။ ပဿတိ၊ မြင်ရ၏။ ယာဒိသံ၊ အကြင်သို့သဘောရှိသော။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့ကို။ ဝပတေ၊ စိုက်ပျိုး၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဖလံ၊ အသီးကို။ ဟရတေ၊ ဆောင်၏။
လောဘကြီးသော ပုရောဟိတ်
ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်းသားသည် ဆရာကိုရှိခိုး၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ အဖအး အတတ်ကိုပြ၍ - အိမ်ရှေ့မင်းသားအဖြစ်၌တည်၍ အဖသေလွန်လတ်သော် မင်းအဖြစ်သို့ ရောက်၏။ ထိုမင်းအား ပိင်္ဂလမည်သော ပုရောဟိတ်သည် ရှိ၏။ ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်းသော နိုင်ထက်ကလူမူတတ်သော ထိုပိင်္ဂလပုရောဟိတ်သည် စည်းစိမ်၌ တပ်မက်သဖြင့် ငါသည် ဤဗြဟ္မဒတ်မင်းကို အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်၌ အလုံးစုံသော မင်းတို့ကို ဖမ်း၍ ယူစေရမူကား။ ကောင်း၏။ ဤသို့ ဖမ်းယူသည်ရှိသော ဤဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် ဧကရာဇ်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း မြတ်သော ပုရောဟိတ် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုပုရောဟိတ်သည် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကို လိုက်နာစေ၍ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် များစွာသော စစ်သည်တို့ဖြင့် မြို့မှထွက်၍ တစ်ယောက်သောမင်း၏ မြို့ကိုဝန်းရံ၍ ထိုမင်းကို ဖမ်း၏။ ဤနည်းဖြင့် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်၌ ပြည်ကိုယူ၍ မင်းတစ်ထောင် ခြံရံလျက် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကို ယူအံ့ဟုသွား၍ ဘုရားလောင်းသည် မြို့ကိုပြုပြင်၍ သူတစ်ပါးတို့ မဖျက်ဆီးနိုင်သည်ကို ပြု၍ထား၏။
မင်းတစ်ထောင်ဖြင့် ယဇ်ပူဇော်
ဗာရာဏသီမင်းသည် ဂင်္ဂါမြစ်နားဝယ် ကြီးစွာသော ပညောင်ပင်၏ အရင်း၌ တင်းတိမ်ကာရံ၍ အထက်၌ ဗိတာန်ကို ကြက်စေ၍ အိပ်ရာကို ခင်းစေ၍ နေ၏။ ထိုဗာရာဏသီမင်းသည် ဇမ္ဗူဒိပ်အပြင်၌ မင်းတစ်ထောင်တို့ကို ယူ၍ စစ်ထိုးငြားသော်လည်း တက္ကသိုလ်ပြည်ကို ယူအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ပုရောဟိတ်ကို ဆရာ... ငါတို့သည် ဤမျှကုန်သော မင်းတို့နှင့် တကွလာ၍လည်း တက္ကသိုလ်ပြည်ကို ယူအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ အဘယ်သို့ ပြုအပ်သနည်း ဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး... မင်းကြီး မင်းတစ်ထောင်တို့၏ မျက်စိတို့ကို ထုတ်၍ သတ်၍ ဝမ်းကိုခွဲ၍ ကောင်းမြတ်သော အသားကိုယူ၍ ဤပညောင်ပင်စောင့်နတ်အား ပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ အူတို့ဖြင့် ပညောင်ပင်ကိုရစ်၍ သွေး လက်ငါးချောင်းရာ ပေးခြင်းတို့ကို ပြုကြကုန်အံ့၊ ဤသို့ပြုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်တို့ အလျင်မြန်လျှင် အောင်ခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ပုရောဟိတ်သည် လျှောက်၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ တင်းတိမ်တွင်း၌ ကြီးကုန်သော လက်ပမ်းသည်တို့ကိုထား၍ တစ်ယောက် တစ်ယောက်သော မင်းကို ခေါ်စေ၍ နှိမ်စေသဖြင့်လျှင် မိန်းမောအောင်ပြုစေ၍ မျက်စိတို့ကို ထုတ်၍ အသားကိုယူ၍ ကိုယ်ကို ဂင်္ဂါမြစ်၌ မျော၍ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော နတ်ပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ စစ်ထိုးစည်ကို တီးစေ၍ စစ်ထိုးအံ့သောငှာ သွား၏
ဗာရာဏသီမင်း မျက်စိပျက်ပြီ
ထိုအခါ ပြအိုးတွင်းမှ တစ်ယောက်သော ဘီလူးသည် လာလတ်၍ ဗာရာဏသီမင်း၏ လက်ယာမျက်စိကို ထုတ်၍ သွား၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းအား ကြီးစွာသော ဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသည် ဝေဒနာသို့ ရောက်လတ်သော် လာလတ်၍ ပညောင်ပင်ရင်းဝယ် ခင်းအပ်သောနေရာ၌ ပက်လက်အိပ်၏။ တစ်ခုသော လင်းတသည် ထက်စွာသော အစွန်းရှိသော တစ်ခုသောအရိုးကိုယူ၍ ထိုညောင်ပင်၌ နားလျက် အသားကိုစား၍ အရိုးကို စွန့်ပစ်၏။ အရိုးစွန်းသည် လာလတ်၍ မင်း၏ လက်ဝဲ မျက်စိ၌ သံတံကျင်တို့ဖြင့် ထိုးဘိသကဲ့သို့ကျ၍ မျက်စိပေါက်၏။ ထိုခဏ၌ ဘုရားလောင်း၏ စကားကို မှတ်မိ၏။
ဗာရာဏသီမင်း ငိုကြွေးခြင်း
ထိုမင်းသည် ဤသတ္တဝါတို့သည် မျိုးစေ့အားလျော်စွာ အသီးဖြစ်သကဲ့သို့ ကံအားလျှော်သော အကျိုးကို ခံစားရကုန်၏ ဟု ဆိုသော ငါတို့ဆရာသည် ဤငါ့ကိုမြင်၍ ဆိုယောင်တကား ဟု ဆို၍ -
မာ သု တွံ အကရိ ပါပံ၊ ယံ တွံ ပစ္ဆာ ကတံ တပေ။
ယမှိ ဃာတယိံ ခတ္တိယာနံ သဟဿံ။
အလင်္ကတေ စန္ဒနသာရာနုလိတ္တေ၊
တမေဝ ဒုက္ခံ ပစ္ဆာဂတံ မမံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆။ ဗြဟ္မဒတ္တ၊ ဗြဟ္မဒတ်။ တယာ၊ သင်သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ယံ ပါပံ၊ အကြင် မကောင်းမှုသည်။ ပစ်ဆာ၊ နောက်၌။ တပေ၊ ပူပန်စေရာ၏။ တံ ပါပံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ သု အကရိ၊ မပြုလင့်။ ဣဒံ တံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ အာစရိယဝစော၊ ဆရာစကားတည်း။ ဣဒံ တံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ ပေါရာဏာစရိယော၊ ရှေးအတီ ထုံးပဝေဏီကို မှတ်မိသော ငါတို့ဆရာသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဗြဝိ၊ ဆိုပြီ။
၁၇။ ယမှိ၊ အကြင် ပညောင်ပင်၌။ ခတ္တိယာနံ၊ မင်းတို့၏။ သဟဿံ၊ တစ်ထောင်ကို။ ဃာတယိံ၊ သတ်ပြီ။ အလင်္ကတေ၊ တန်ဆာဆင်အပ်ကုန်သော။ စန္ဒနသာရာနုလိတ္တေ၊ စန္ဒကူးနှစ်တို့ဖြင့် လိမ်းကျံသော မင်းတို့ကို။ ဃာတယိံ၊ သတ်ပြီ။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ ဝေနသာခေါ၊ ပြန့်သောအခက်ရှိသာ။ သောပိ၊ ထိုပညောင်ပင်သည်လည်း။ အယမေဝ၊ ဤသစ်ပင်သည်ပင်လျှင်တည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ယံ ဒုက္ခံ၊ အကြင်ဆင်းရဲကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီ။ တမေဝ ဒုက္ခံ၊ ထိုဆင်းရဲသည်လျှင်။ မမံ၊ ငါသို့။ ပစ္စာဂတံ၊ တစ်ဖန်ပြန်၍ လာပြန်၏။
မိဖုရားကို တမ်းတပုံ
ထိုမင်းသည် ဤသို့ ငိုကြွေးလျက် မိဖုရားကြီးကိုအောက်မေ့၍-
လဋ္ဌီဝ သောဘဉ္ဇနကဿ ဥဂ္ဂတာ။
အဒိသွာ ကာလံ ကရိဿာမိ ဥဗ္ဗရိံ၊
တံ မေ ဣတော ဒုက္ခတရံ ဘဝိဿတိ-
ဟူသောဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၈။ ဥဗ္ဗရိ၊ ငါ၏မိဖုရားသည်။ သာမာ စ ခေါ၊ ရွှေသောအဆင်း ရှိသလျှင်ကတည်း။ စန္ဒနလိတ္တဂတ္တာ၊ စန္ဒကူးလိမ်းကျံသော ကိုယ်ရှိ၏။ သောဘဉ္ဇနကဿ၊ ဒန့်သလွန်ပင်၏။ ဥဂ္ဂတာ၊ အထက်သို့တက်သော၊ လဋ္ဌီဝ၊ ညင်းညင်းသော လေသည် ခတ်သည်ဖြစ်၍ တုန်လှုပ်သော အခက်ကဲ့သို့။ သောဘတိ၊ တင့်တယ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ ဥဗ္ဗရိံ၊ ထိုမိဖုရားကို။ အဒိသွာ၊ မမြင်မူ၍။ ကာလံ ကရိဿာမိ၊ သေအံ့၊ တံ၊ ထိုမိဖုရားကို မမြင်ရခြင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဣတော၊ ဤသေခြင်းထက်၊ ဒုက္ခတရံ။ အလွန်ဆင်းရဲသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ထိုမင်းသည် ဤသို့ မြည်တမ်းစဉ်လျှင် သေ၍ ငရဲ၌ ဖြစ်၏။ အစိုးရခြင်း၌ မက်မောသော ပုရောဟိတ်သည် ထိုမင်းကို ကွယ်ကာအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ မိမိအစိုးရသော အဖြစ်သည် မိမိကို ကွယ်ကာအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ထိုမင်းသည် သေလတ်သော်လျှင် ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည် ကွဲပြို၍ ပြေးကြ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စုခဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ပိင်္ဂလပုရောဟိတ် ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဒိသာပါမောက္ခဆရာကြီး ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
ကြမ်းကြုတ်မှုများ၊ ပြုသူအား။ စီးပွားပျက်ကြောင်းသာ
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကျောင်းဖြစ်သော ဝေနသခဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၄။ ဥဂရဇာတ်
သေသူကို တ၍ မငိုကြသူငါးဦး
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဥရဂေါဝ တစံ ဇိဏ္ဏံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဥရဂဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သားသေသော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် မယားသေသောသူ၏ ဝတ္ထု၊ အဖသေသော သူ၏ဝတ္တုနှင့် တူသလျှင်ကတည်း၊ ဤဥရဂဇာတ်၌လည်း သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအတူသာလျှင် ထိုသားသေသော သူကြွယ်၏အိမ်သို့ ကြွတော်မူ၍ လာ၍ ရှိခိုးလျက်နေသော ထိုသူကြွယ်ကို ဒါယကာ... သင်သည် စိုးရိမ်သလောဟုမေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... အမိန့်တော်အတိုင်း မှန်ပေ၏။ သားသေသော ကာလမှစ၍ အကျွန်ုပ်စိုးရိမျ၏ဟု လျောက်သည် ရှိသော် ဒါယကာ... ကွဲပြိုတတ်သော သဘောရှိသော ဝတ္ထုမည်သည်ကား ကွဲပြိုသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ပျက်စီးတတ်သော သဘောရှိသော ဝတ္ထုမည်သည်ကား ပျက်စီးတတ် သည်သလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုသို့ ပျက်စီးခြင်းသည်လည်း တစ်အိမ်တည်း၌သာလျှင် ဖြစ်သည်မဟုတ်။ စင်စစ်သဖြင့်ကား အတိုင်းအရှည် မရှိကုန်သော စကြဝဠာတို့ဝယ် ဘုံသုံးပါးတို့၌ မသေတတ်သော သဘောရှိသောသူ မည်သည်မရှိ၊ ထိုသဘောဖြင့်လျှင် တည်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော တစ်ခုသာသင်္ခါရသည်လည်း မရှိ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့သည် သေခြင်း သဘောရှိကုန်၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း သားသေသည်ရှိသော် သေတတ်သော သဘောရှိသော ဝတ္ထုသည် သေမြဲသာလျှင် ဖြစ်၏။ ပျက်စီးတတ်သော သဘောရှိသော ဝတ္ထုသည် ပျက်စီးမြဲသာလျှင် ဖြစ်၏ဟု မစိုးရိမ်ကုန် ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကိုဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီပြည်၏ တံခါးရွာဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၍ လယ်လုပ်သောအမှုဖြင့် အသက်မွေး၏။
အိမ်သား ၆-ယောက်
ဘုရားလောင်းအား သားတစ်ယောက်, သမီးတစ်ယေက် ဤနှစ်ယောက်သော သူငယ်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်ရောက်သော သားအား တူသောအမျိုးမှ သူငယ်မကို ဆောင်၍ ပေး၏။ ဤသို့ ဘုရားလောင်းတစ်ယောက်, မယားတစ်ယောက်, သားတစ်ယောက်, သမီးတစ်ယောက်, ချွေးမတစ်ယောက်, ကျွန်မတစ်ယောက်အားဖြင့် ထိုသူတို့သည် ခြောက်ယောက်ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုခြောက်ယောက်သော သူတို့သည် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ချစ်စွာသော နေခြင်းဖြင့် နေကုန်၏။
သူတော်ကောင်းကျင့်ဝတ်
ဘုရားလောင်းသည် ငါးယောက်ကုန်သော သူတို့အား သင်တို့သည် အကြင် အကြင် ရအပ်သောအမှတ်ဖြင့်လျှင် အလှူကို ပေးကုန်လော့, သီလကို စောင့်ရှောက်ကုန်လော့, ဥပုသ်သုံးသော အမှုကို ပြုကြကုန်လော, သေခြင်း၌ အောက်မေ့ခြင်းကို ပြုကြကုန်လော့၊ သင်တို့၏ သေရအံ့သော အဖြစ်ကို မှတ်တ်ကြကုန်လော့၊ ဤသတ္တဝါ အပေါင်းတို့အား သေရခြင်းသည် မြဲ၏။ အသက်ရှင်ခြင်းသည် မမြဲ၊ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့သည် အနိစ္စဖြစ်ကုန်၏။ ကုန်ခြင်း ပျက်ခြင်း သဘောရှိကုန်၏။ ညဉ့်၌လည်းကောင်း နေ့၌ လည်းကောင်း မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြကုန်လော့ ဟု အဆုံး အမကို ပေး၏။ ထိုငါးယောက်သော သူတို့သည် ကောင်းပြီ ဟု အဆုံးအမကို ဝန်ခံ၍ မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြကုန်လျက် “မရဏဿတိ”ကို ပွားစေကုန်၏။
သားကလေး သေဆုံးပြီ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် သားနှင့်တကွ လယ်သို့သွား၍ ထွန်၏။ ဘုရားလောင်း၏ သားသည် အမှိုက်ကိုစု၍ မီးတိုက်၏။ ထိုအမှိုက်စု၏အနီး တစ်ခုသော တောင်ပို့၌ လျင်သော အဆိပ်ရှိသော မြွေသည် နေ၏။ မီးခိုးသည် ထိုမြွေ၏မျက်စိကိုခတ်၍ ထိုမြွေသည် ဤသူကိုမှီ၍ ငါ့အား ဘေးဖြစ်၏ ဟု အမျက်ထွက်ရကား၊ တောင်ပို့မှထွက်၍ အစွယ်လေးချောင်းတို့ကို လွှတ်၍ ထိုယောက်ျားကို ကိုက်၏။ ထိုယောကျ်ားသည် ပြန်၍လဲ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပြန့၍လဲသော သားကို မြင်၍ နွားတို့ကိုထား၍ လာသည်ရှိသော် သား၏သေသောအဖြစ်ကိုသိ၍ ချီ၍ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ အိပ်စေ၍ မျက်ရည်မယို, မငို။ ပျက်စီးတတ်သော သဘောရှိသော ဝတ္ထုသည်ကား ပျက်စီး၏။ သေတတ်သော သဘောရှိသော ဝတ္ထုသည်ကား သေ၏။ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့သည် အနိစ္စ ဖြစ်ကုန်၏။ သေခြင်းလျှင် အပြီးရှိကုန်၏ ဟု အနိစ္စအဖြစ်ကိုသာလျှင် မှတ်၍ လယ်ထွန်၏။
တစ်အိမ်သားလုံး မငိုကြ
ထိုဘုရားလောင်းသည် လယ်၏အနီးဖြင့် သွားသော တစ်ယောက်သော အိမ်နီးချင်း ယောကျ်ားကိုမြင်၍ အမောင်... သင်သည် အိမ်သို့ သွားအံ့လော ဟု မေး၍ သွားအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား ငါတို့အိမ်သို့လည်း သွား၍ ပုဏ္ဏေးမကို ယနေ့ ရှေး၌ကဲ့သို့ နှစ်ယောက်စာ ထမင်းကို မဆောင်ခဲ့မူ၍ တစ်ယောက်စာထမင်းကိုသာလျှင် ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့၊ ရှေးကဲ့သို့ ကျွန်မတစ်ယောက်တည်းသာလျှင် အာဟာရကိုယူ၍ မလာမူ၍ ယနေ့ လေးယောက်သော သူတို့သည်လည်း စင်ကြယ်သောအဝတ်တို့ကို ဝတ်ကုန်၍ နံ့သာလက်စွဲကုန်၍ လာကုန်လော့ ဟု ပြောဆိုပါလေ ဟူ၍ ဆို၏။ ထိုအိမ်နီးချင်း ယောက်ျားလည်းကောင်းပြီ ဟု သွား၍ ပုဏ္ဏေးမအား ဘုရားလောင်းမှာတိုင်းလျှင် သွား၍ ပြောဆို၏။ အမောင်... အဘယ်သူသည် သင့်အား ဤသတင်းစကားကို မှာလိုက်သနည်း ဟု ပုဏ္ဏေးမသည် မေး၏။ ရှင်မ... ပုဏ္ဏားသည် မှာလိုက်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ပု ဏ္ဏေးမသည် “ငါသား သေပြီ ဟု သိ၏။ ပုဏ္ဏေးမအား တုန်လှုပ်ခြင်းမျှသည်လည်း မဖြစ်။ ဤသို့ ကောင်းစွာ ပွားစေအပ်သောစိတ်ရှိသော စင်ကြယ်သော အဝတ်ကိုဝတ်သော နံ့သာလက်စွဲသော ပုဏ္ဏေးမသည် ကျွန်မကို အာရကို ယူခဲ့စေ၍ ကြွင်းသောသူနှင့်တကွ လယ်သို့သွား၏။ တစ်ယောက်သောသူအားလည်း မျက်ရည်ယိုခြင်းမည်သည် မဖြစ်။ ဘုရားလောင်းသည် သားကို အိပ်စေသော အရိပ်၌လျှင် ထိုင်၍ စား၏။ စားပြီးသော် ခပ်သိမ်းသော သူတို့သည်လည်း ထင်းတို့ကို ယူဆောင်ကုန်၍ သေသောသူကို ထင်းပုံသို့တင်၍ နံ့သာ, ပန်းတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ မီးသင်္ဂြိုဟ်ကုန်၏။ တစ်ယောက်သောသူလည်း တစ်စက်သော မျက်ရည်ပေါက်မျှလည်း မကျ။ ခပ်သိမ်းသော သူတို့သည် ကောင်းစွာ ပွားစေအပ်သော “မရဏဿတိသာ” ရှိကုန်၏။
အဖ မငိုခြင်း အကြောင်း
ထိုသူတို့၏ သီလတန်ခိုးအားဖြင့် သိကြားမင်း၏ နေရာသည် ပူသောအခြင်းအရာကို ပြ၏။ သိကြားမင်းသည် ငါ့ကို အဘယ်သူသည်လျှင် နေရာမှ ရွေ့စေလိုသနည်း ဟု ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုသူတို့၏ ကျေးဇူးတန်ခိုးအားဖြင့် ပူသော အခြင်းအရာကိုပြ၏ ဟု သိ၍ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ငါသည် ထိုသူတို့၏ အထံသို့သွား၍ ခြင်္သေ့သံနှင့်တူသော အသံကိုဆိုစေ၍ ခြင်္သေ့သံနှင့်တူသော အသံကို ဆိုသည်၏ အဆုံး၌ ထိုသူတို့၏ အိမ်ဝယ် ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့် ပြည့်သည်ကိုပြု၍ လာခြင်းငှာ သင့်၏ဟု လျင်မြန်သဖြင့် ထိုသူတို့၏ အထံသို့သွား၍ သုသာန်အနားရပ်၍ အမောင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ်အမှုကို ပြုကုန်သနည်း ဟု ဆို၏။ တစ်ယောက်သော လူကို သင်္ဂြိုဟ်ကုန်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သင်တို့သည် လူကို မသင်္ဂြိုဟ်ကုန်၊ တစ်ခုသော သမင်ကိုသတ်၍ မီးဖုတ်ကုန်ယောင် တကား ဟု ဆို၏။
အရှင်... သမင်ဖုတ်သော အမှုမဟုတ်၊ လူကိုလျှင် ငါတို့ သင်္ဂြိုဟ်ကုန်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော ထိုသို့တပြီးကား သင်တို့၏ရန်သူ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် အရှင်... ရင်၌ဖြစ်သော သားတည်း၊ ရန်သူမဟုတ် ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား၊ သင်တို့သည် မချစ်သောသား ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု သိကြားမင်းသည် ဆိုလေ၏။ အရှင်... အလွန်လျှင် ချစ်သောသားတည်း ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။ ထိုသို့ အလွန်ချစ်သော သားဖြစ်လျှက် အဘယ်ကြောင့် မငိုသနည်း ဟု သိကြားမင်းဆိုသည်ရှိသော် မငိုခြင်း၏ အကြောင်းကို ဆိုလိုသော ဘုရားလောင်းသည် -
ဧဝံ သရီရေ နိဗ္ဘောဂေ၊ ပေတေ ကာလင်္ကတေ သတိ။
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၉။ သာမိ၊ အရှင်။ ဥရဂေါ၊ မြွေသည်။ တစံဇိဏ္ဏံ၊ အရေဟောင်းကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဂစ္ဆတိ ဣဝ၊ သွားသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ မမ ပုတ္တော၊ ငါသားသည်။ သံတနုံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သရီရေ၊ ကိုယ်သည်။ နိဗ္ဘောဂေ၊ ခံစားခြင်း မရှိသည်။ ပေတေ၊ တမလွန်ဘဝသို့ လားသည်။ ကာလင်္ကတေ၊ သေလွန်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဍယှမာနော၊ မီးသင်္ဂြိုဟ်အပ်သော သားသည်။ ဉာတီနံ၊ အဆွေအမျိုးတို့၏။ ပရိဒေဝိတံ၊ ငိုကြွေးခြင်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တဿ၊ ထိုသား၏။ ယာ ဂတိ၊ အကြင်ဂတိသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုဂတိသို့။ သော၊ ထိုသားသည်။ ဂတော၊ သွား၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧတံ၊ ထိုသားကို။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။
အမိ မငိုခြင်း အကြောင်း
သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စားကိုကြား၍ ပုဏ္ဏေးမကို မိခင် သေသောသူသည် သင်နှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်းဟု မေး၏။ အရှင်- ဆယ်လပတ်လုံး ဝမ်းဖြင့်လွယ်၍ နို့တိုက်၍ လက်ခြေတို့ကို ကောင်းစွာပြုပြင်၍ ကြီးစေသော သားတည်း ဟု ပုဏ္ဏေးမ ဆို၏။ မိခင်... အဖသည် ယောက်ျားဖြစ်သောကြောင့် မငိုသည်ဖြစ်စေ၊ အမိနှလုံးသည်ကား နူးညံ့၏။ သင်သည် အဘယ်ကြောင့်မငိုသနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် မငိုခြင်း၏ အကြောင်းကို ဆိုလိုသော ပုဏ္ဏေးမသည်-
ယထာ ဂတော တထာ ဂတော၊ တတ္ထ ကာ ပရိဒေဝနာ။
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၁။ သာမိ၊ အရှင်။ မမ၊ ငါ၏။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ အနဝှိတော၊ မခေါ်ဘဲ။ တတော၊ ထိုဘဝတစ်ပါးမှ။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ဂေဟံ၊ အိမ်သို့။ အာဂါ၊ လာ၏။ နာနုညာတော၊ ခွင့်မလွှတ်ဘဲ။ ဣတော၊ ဤလူ့ပြည်မှ။ ဂတော၊ ဘဝတစ်ပါးသို့ သွား၏။ အာဂတော ယထာ၊ အလိုအလျောက် လာသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဂတော၊ အလို အလျောက် သွား၏။ တတ္ထ၊ ထိုအလိုအလျောက် ဘဝတစ်ပါး လားရာ၌ ပရိဒေဝနာ၊ ငိုကြွေးခြင်းသည်ကား။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။
၂၂။ ဍယှမာနော၊ မီးဖုတ်အပ်သော သားသည်။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏။ ပရိဒေဝိတံ၊ ငိုကြွေးခြင်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတံ၊ ထိုသားကို။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ တဿ၊ ထိုသး၏။ ယာ ဂတိ၊ အကြင်ဂတိသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သော၊ ထိုသားသည်။ တံ၊ ထိုဂတိသို့။ ဂတော၊ လား၏။
နှမ မငိုခြင်း အကြောင်း
သိကြားမင်းသည် ပုဏ္ဏေးမ၏စကားကို ကြား၍ သေသောသူ၏နှမကို မိခင်... သေသောသူသည် သင်နှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်းဟု မေး၏။ အရှင်... သေသောသူသည် အကျွန်ုပ်မောင်တည်း ဟု ဆို၏။ မိခင်... နှမတို့သည်ကား မောင်တို့၌ ချစ်တတ်ကုန်၏။ သင်သည် အဘယ်ကြာင့် မငိုသနည်းဟု သိကြားမင်းသည် မေး၏။ သေသောသူ၏နှမသည် မငိုခြင်း၏အကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
ဉာတိမိတ္တသုဟဇ္ဇာနံ၊ ဘိယျော နော အရတီ သိယာ။
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၃။ သာမိ၊ အရှင်။ သစေ ရောဒေ၊ အကယ်၍ငိုငြားအံ့။ ကိသာ၊ ကြုံလှီသည်။ အဿံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တဿာ မေ၊ ထိုကျွန်ုပ်အား။ ကိံ ဖလံ၊ အဘယ်အကျိုးသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာသနည်း။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ဉာတိမိတ္တသုဟဇ္ဇာနံ၊ အဆွေ အမျိုး, အဆွေခင်ပွန်း, ချစ်ကျွမ်းဝင်ကုန်သောသူတို့အား။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ အရတီ၊ မမွေ့မလျော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၂၄။ ဍယှမာနော၊ မီးဖုတ်အပ်သော မောင်သည်။ ဉာတီနံ၊ အဆွေအမျိုးတို့၏။ ပရိဒေဝိတံ၊ ငိုကြွေးခြင်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတံ၊ ထိုသေသော မောင်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ တဿ၊ ထိုမောင်၏။ ယာ ဂတိ၊ အကြင်ဂတိသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သော၊ ထိုမောင်သည်။ တံ၊ ထိုဂတိသို့။ ဂတော၊ လား၏။
မယား မငိုခြင်း အကြောင်း
သိကြားမင်းသည် နှမစကားကို ကြား၍ မယားကို မိခင်... ထိုသေသောသူသည် သင်နှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်း ဟု မေး၏။ အရှင်... အကျွန်ုပ်၏ လင်တည်း ဟု ဆို၏။ မိခင် မိန်းမတို့သည်ကား လင်သေလတ်သော် ကိုးကွယ်ရာမရှိကုန်၊ မုဆိုးမဖြစ်ကုန်၏။ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မငိုသနည်း ဟု သိကြားမင်းသည် မေး၏။ ထို မယားသည်လည်း သိကြားမင်းအား မငိုခြင်း၏အကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
ဧဝံ သမ္ပဒမေဝေတံ၊ ယော ပေတ မနုသောစတိ။
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၅။ သာမိ၊ အရှင်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပေတံ၊ သေသောသူကို။ အနုသောစတိ၊ စိုးရိမ်၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဧတံ၊ ထိုစိုးရိမ်ခြင်းသည်။ ဒါရကော၊ သူငယ်သည်။ ဂစ္ဆန္တံ၊ သွားသော။ စန္ဒံ၊ လပြည့်ဝန်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အနုရောဒတိ ယထာပိ၊ လကို ပေးလော့, ပေးလော့ဟု ငိုသကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံ သမ္ပဒမေဝ၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၂၆။ ဍယှမာနော၊ မီးဖုတ်အပ်သော လင်သည်။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏။ ပရိဒေဝိတံ၊ ငိုကြွေးခြင်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ၊ ထိုလင်ကို။ အဟံ၊ သည်။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ တဿ၊ ထိုလင်၏။ ယာ ဂတိ၊ အကြင်ဂတိသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုဂတိသို့။ သော၊ ထိုလင်သည်။ ဂတော၊ လား၏။
ကျွန်မ မငိုခြင်း အကြောင်း
သိကြားမင်းသည် မယား၏စကားကိုကြား၍ ကျွန်မကို မိခင် ထိုသေသောသူသည် သင်နှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်းဟု မေး၏။ သခင်... ထိုသေသောသူသည် အကျွန်ုပ်၏ အရှင်တည်း ဟု ဆို၏။ ဤသေသောသူသည် သင့်ကို နှိပ်စက်ရိုက်ပုတ်၍ ညှဉ်းဆဲအပ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုသေသောသူမှ ငါသည် ကောင်းစွာလွတ်ပြီဟု သင် မငိုသည် မဟုတ်လော ဟု သိကြားမင်းသည် ဆို၏။ သခင်-ဤသို့ မဆိုလင့်၊ သခင့်စကားသည် သေသောသူအား မလျောက်ပတ်၊ အကျွန်ုပ် အရှင့်သားသည် ခန္တီ၊ မေတ္တာ၊ ကရုဏာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ရင်၌ကြီးသော သားသကဲ့သို့ ဖြစ်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် သင် မငိုသနည်းဟု သိကြားမင်းသည် မေး၏။ ထိုကျွန်မသည်လည်း မငိုခြင်း၏ အကြောင်းကိုဆိုလိုရကား-
ဧဝံ သမ္ပဒမေဝေတံ၊ ယော ပေတ မနုသောစတိ။
တသ္မာ ဧတံ န သောစာမိ၊ ဂတော သော တဿ ယာ ဂတိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇။ သာမိ၊ အရှင်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပေတံ၊ သေသောသူကို။ အနုသောစတိ၊ စိုးရိမ်၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဧတံ၊ ထိုစိုးရိမ်ခြင်းသည်။ ဘိန္နော၊ ကွဲသော။ ဥဒကကုမ္ဘော၊ ရေအိုးသည်။ အပ္ပဋိသန္ဓိယော ယထာပိ၊ တစ်ဖန် မစပ်ပြန်သကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံ သမ္မဒမေဝ၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၂၈။ ဍယှမာနော၊ မီးဖုတ်အပ်သော အရှင့်သားသည်။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏ ပရိဒေဝိတံ၊ ငိုကြွေးခြင်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတံ၊ ထိုသေသော အရှင့်သားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ တဿ၊ ထိုအရှင့်သား၏။ ယာ ဂတိ၊ အကြင်ဂတိသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုဂတိသို့။ သော၊ ထိုအရှင့်သားသည်။ ဂတော၊ လား၏။
သိကြားမင်း မ, စ, ခြင်း
သိကြားမင်းသည် ထိုအလုံးစုံသော သူတို့၏ တရားစကားကိုကြား၍ ကြည်ညိုခြင်း ရှိသောကြောင့် သင်တို့သည် မမေ့မလျော့ မရဏဿတိကို ပွားစေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် ယနေ့မှစ၍ မိမိလက်ဖြင့် အမှုကို မပြုကုန်လင့်၊ သိကြား နတ်မင်းဖြစ်သော ငါသည် သင်တို့အိမ်၌ ရတနာ ခုနစ်ပါးတို့ကို အတိုင်းအရှည် မရှိသည်တို့ကို ပြုအံ့၊ သင်တို့သည် အလှူကို ပေးကုန်လော့၊ သီလကို စောင့်ကုန်လော့၊ ဥပုသ်သုံးသော အမှုကို ပြုကုန်လော့၊ မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကုန်လော့ ဟု ထိုသူတို့အား အဆုံးအမကိုပေး၍ အိမ်၌ အတိုင်းအရှည်မရှိ ဥစ္စာဖြင့် ပြည့်သည်ကို ပြု၍သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ခုဇ္ဇုတ္တရာသည် ထိုအခါ ကျွန်မဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ သမီး ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာသည် ထိုအခါ သားဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ခေမာသည် ထိုအခါ အမိပုဏ္ဏေးမ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပုဏ္ဏားဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သေခြင်းတရား၊ မပြတ်ပွား၊ စိတ်ထားခိုင်တည်မည်
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဥရဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၅။ ဃဋဇာတ်
မေတ္တာစျာန်ကြောင့် ရန်သူပူပန်ရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အညေ သောစန္တိ ရောဒန္တိ-အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဃဋဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလမင်း၏ တစ်ယောက်သော အမတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုကား အောက်၌ ဆိုအပ်ပြီးသော ဝတ္ထုနှင့်တူသလျှင်ကတည်း။
အရှုံးထဲကအမြတ်
ဤဃဋဇာတ်၌ ကောသလမင်းသည် မိမိအား ကျေးဇူးပြုသော အမတ်အား များသော စည်းစိမ်ကိုပေး၍ ရန်တိုက်တတ်ကုန်သော သူတို့၏ စကားကိုယူ၍ နှောင်ဖွဲ့စေ၍ နှောင်အိမ်၌ သွင်းစေ၏။ ထိုအမတ်သည် နှောင်အိမ်၌ နေလျက်လျှင် သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ဖြစ်စေ၏။ ကောသလမင်းသည် ထိုအမတ်၏ကျေးဇူးကို မှတ်မိ၍ လွှတ်စေ၏။ ထိုအမတ်သည် နံ့သာ, ပန်းကိုယူ၍ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ နေ၏။ ထိုအခါ ထိုအမတ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဒါ ယကာ... သင့်အား အကျိုးမဲ့ ဖြစ်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... အကျိုးမဲ့ဖြစ်၏။ အကျိုးမဲ့ဖြင့်ကား အကျွန်ုပ်အား အကျိုးသည် ရောက်၏။ သောတာပတ္တိမဂ်ကို အကျွန်ုပ်သည် ဖြစ်စေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ဒါယကာ... သင်သည်သာလျှင် အကျိုးမဲဖြင့် အကျိုးကို ဆောင်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း အကျိုးမဲ့ဖြင့် အကျိုးကို ဆောင်ဖူးကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုအမတ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုရားဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ဃဋသတို့သား ဟူသောအမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဃဋမင်းသားသည် နောက်အခါ၌ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ထိုဃဋမင်း၏ နန်းတွင်း၌ တစ်ယောက်သော အမတ်သည် ပြစ်မှား၏။ ဃဋမင်းသည် ထိုအပြစ်ကို မျက်မှောက်အားဖြင့်သိ၍ ထိုအမတ်ကို တိုင်းပြည်နှင်ထုတ်စေ၏။
အာဃာတထားခြင်း
ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဓင်္ကမည်သော မင်းသည်မင်းပြု၏။ ထိုတိုင်းနိုင်ငံမှ နှင်ထုတ်သော အမတ်သည် ဓင်္ကမင်း၏ အထံသို့သွား၍ ခစား၏။ အောက်၌ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ထိုအမတ်သည် ဓင်္ကမင်းကို မိမိစကားကို ယူစေ၍ ဗာရာဏသီပြည်ကို ယူ၏။ ထိုဓင်္ကမင်းသည်လည်း ပြည်ကိုယူ၍ ဘုရားလောင်းကို သံခြေကျဉ်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့စေ၍ နှောင်အိမ်သို့ သွင်းစေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဈာန်ကိုဖြစ်စေ၍ ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေ၏။ ဓင်္ကမင်း၏ ကိုယ်၌ ပူခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အဘယ့်ကြောင့် မစိုးရိမ်သနည်း
ဓင်္ကမင်းသည် သွား၍ ဘုရားလောင်း၏ ရွှေကြေးမုံနှင့်တူသော, ပွင့်သော ပဒုမာကဲ့သို့ အသရေရှိသော မျက်နှာကိုမြင်၍ ဘုရားလောင်းကို မေးလိုရကား-
ပသန္နမုခဝဏ္ဏောသိ၊ ကသ္မာ ဃဋ န သောစသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉။ ဃဋ၊ ဃဋမင်း။ အညေ၊ တစ်ပါးသော သူတို့သည်။ သောစန္တိ၊ စိုးရိမ်ကုန်၏။ ရောဒန္တိ၊ ငိုကုန်၏။ အညာ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ဇနာ၊ လူတို့သည်။ အဿုမုခါ၊ မျက်ရည်စွတ်သော မျက်နှာရှိကုန်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ပသန္နမုခဝဏ္ဏော၊ ကြည်သောမျက်နှာ အဆင်းရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ န သောစသိ၊ မစိုးရိမ်သနည်း။
စိုးရိမ်နေက ကျိုးမရ
ထိုအခါ ဓင်္ကမင်းအား ဘုရားလောင်းသည် မစိုးရိမ်သော အကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
တသ္မာ ဓင်္က န သောစာမိ၊ နတ္ထိ သောကော ဒုတီယတာ။
အမိတ္တာ သုမနာ ဟောန္တိ၊ သလ္လဝိဒ္ဓဿ ရုပ္ပတော။
ဌိတံ မံ နာဂမိဿတိ၊ ဧဝံ ဒိဋ္ဌပဒေါ အဟံ။
သဗ္ဗာပိ ပထဝီ တဿ၊ န သုခံ အာဝဟိဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၀။ ဓင်္က၊ ဓင်္ကမင်း။ သောကော၊ စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ နာဗ္ဘတီတဟရော၊ လွန်လေပြီးသော ချမ်းသာကိုမဆောင်။ နာ နာဂတသုခါဝဟော၊ လာလတ္တံ့သော ချမ်းသာကို မဆောင်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ ဒုတီယတာ၊ ဈာန်ဟူသောအဖော်ကြောင့်။ သော ကော၊ စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
၃၁။ သောစံ၊ စိုးရိမ်သောသူသည်။ ပဏ္ဍု၊ ဖျော့တော့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကိသော၊ ကြုံလှီသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အဿ၊ ထိုစိုးရိမ်သောသူသည်။ ဘတ္တဉ္စ၊ အစာကိုလည်း။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။ သလ္လဝိဒ္ဓဿ၊ စိုးရိမ်ခြင်းတည်းဟူသော ငြောင့်သည် စူးဝင်၍။ ရုပ္ပတော၊ ဖောက်ပြန်သောသူအား။ အမိတ္တာ၊ ရန်သူတို့သည်။ သုမနာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၃၂။ ဂါမေ ဝါ၊ ရွာ၌လည်းကောင်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ အရညေ ဝါ၊ တော၌လည်းကောင်း။ နိန္နေ ဝါ၊ ချိုင့်ဝှမ်းရာ အရပ်၌ လည်းကောင်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ ထလေ ဝါ၊ ကုန်းကြည်း၌ လည်းကောင်း။ ဌိတံ၊ တည်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ( တံ၊ ထိုစိုးရိမ်ခြင်း အရင်းရှိသော ပျက်စီးခြင်းသည်။ ) န အာဂမိဿတိ၊ မလာလတ္တံ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒိဋ္ဌပဒေါ၊ မြင်အပ်သောစျာန်ရှိ၏။
၃၃။ ယဿ၊ အကြင်မင်းအား။ အတ္ထာ၊ အကျိုး စီးပွားကို ဆောင်ကုန်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသု၊ ထိုအဆွေ ခင်ပွန်းတို့တွင်။ ဧကော စ၊ တစ်ယောက်သား အဆွေခင်ပွန်းသည်လည်း။ သဗ္ဗကာမရသာဟရော၊ ဈာန်ချမ်းသာဟု ဆိုအပ်သော အလုံးစုံ လိုအပ်သော အရသာကို ဆောင်ခြင်းငှာ။ အလံ၊ စွမ်းနိုင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ သဗ္ဗာပိ ပထဝီ၊ အလုံးစုံသော မြေသည်လည်း။ တဿ၊ ထိုမင်းအား။ သုခံ၊ ဈာန်ချမ်းသာကို။ န အာဝဟိဿတိ၊ မဆောင်လတ္တံ့။
ဓင်္ကမင်းသည် ဤလေးဂါထာတို့ကို နာရ၍ ဘုရားလောင်းကို ကန်တော့၍ မင်းအဖြစ်ကို အပ်နှင်း၍ သွား၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း အမတ်တို့အား မင်းအဖြစ်ကို အပ်နှင်းခဲ့၍ ဟိမဝန္တာသို့ သွား၍ ရသေ့ရဟန်း ပြု၍ မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဓင်္ကမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဃဋမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စိုးရိမ်ပူဆွေး၊ ဒုက္ခပေး၊ ငိုကြွေးမနေရာ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဃဋဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၆။ ကောရဏ္ဍိယဇာတ်
အလိုမရှိသူကို ပေးခြင်းဖြင့် ပစ္စည်းတန်ဖိုးလျော့ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ဧကော အရညေ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကရဏ္ဍိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဓဓထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် လာတိုင်း လာတိုင်းကုန်သော မုဆိုး တံငါအစရှိကုန်သော ဒုဿီလတို့အား မြင်တိုင်းမြင်တိုင်းလျှင် သီလကိုယူကုန်လော့၊ သီလကို ယူကုန်လော့ ဟု ဆို၍ သီလကိုပေး၏။ ထိုသူတို့သည် မထေရ်အား ခန့်ညားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် စကားကို ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ မဝံ့၍ သီလကိုယူကုန်၏။ ယူပြီး၍ သီလကို မစောင့်ရှောက်ကုန်၊ မိမိတို့၏။ အမှုတို့ကိုသာလျှင် ပြုကုန်၏။ မထေရ်သည် အတူနေတပည့်တို့ကိုခေါ်၍ ငါ့ရှင်တို့... ဤမည်သောလူတို့သည် ငါ့ထံ၌ သီလကို ယူကုန်၏။ ယူပြီး၍ သီလကို မစောင့်ရှောက်ကုန် ဟု ဆို၏။
အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့သည် ထိုလူတို့အား အလိုမရှိဘဲလျက် သီလကို ပေးကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် အရှင်ဘုရားတို့၏ စကားကို ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ မဝံ့၍ သီလကိုယူကုန်၏။ အရှင်ဘုရားတို့သည် ယနေ့မှစ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော သူတို့အား သီလကို မပေးပါကုန်လင့် ဟု တပည့်တို့က လျောက်ကုန်၏။ မထေရ်သည် မနှစ်သက်သည် ဖြစ်၏။ ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့... အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် မြင်တိုင်း မြင်တိုင်းသော လူတို့အားလျှင် သီလကိုပေး၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့- သာရိပုတ္တရာသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် မြင်တိုင်း မြင်တိုင်းသောအရပ်၌ မတောင်းကုန်သော သူတို့အား သီလကို ပေးသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း မြင်တိုင်း မြင်တိုင်းသော အရပ်တို့၌ မတောင်းကုန်သော သူတို့အား သီလကို ပေးဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်ပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားအမျိုး၌ဖြစ်၍ အမည်အားဖြင့် ကောရဏ္ဍိယမည်၏။ ထိုကောရဏ္ဍိယသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ဒိပါမောက္ခဆရာ၏ တပည့်ကြီး ဖြစ်၏။
လူတိုင်းကို သီလပေးခြင်း
ထိုအခါ ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် မြင်တိုင်းမြင်တိုင်းသော အရပ်၌ မတောင်းကုန်သော သူတို့အား သီလကိုယူကုန်လော့၊ သီလကိုယူကုန်လော့ ဟု သီလကို ပေး၏။ ထိုသူတို့သည် ယူပြီး၍လည်း မစောင့်ရှောက်ကုန်။ ဆရာသည် ထိုအကြောင်းကို တပည့်တို့အား ကြားလေ၏။ တပည့်တို့သည် ဆရာ... ဆရာတို့သည် ထိုသူတို့အား အလိုမရှိဘဲလျက် သီလကိုပေးကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ထိုသူတို့သည် ဖျက်ဆီးကုန်၏။ ယနေ့မှစ၍ တောင်းကုန်သော သူတို့အားသာလျှင် သီလကို ပေးကုန်လော့။ မတောင်းကုန်သောသူတို့အား မပေးပါကုန်လင့် ဟု ဆိုကုန်၏။ ဒိသာပါမောက္ခဆရာလည်း နှလုံးမသာခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဤသို့ ဖြစ်သော်လည်း မြင်တိုင်း မြင်တိုင်းသော အရပ်တို့၌ သီလကို ပေးသည်သာလျှင်ဖြစ်၏။
ဆရာ့အကျင့်ကို ပျောက်စေခြင်း
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ လူတို့သည် လာလတ်ကုန်၍ ပုဏ္ဏားတို့အား မင်္ဂလာရွတ်စိမ့်သောငှာ ဆရာကိုပင့်ဖိတ်ကုန်၏။ ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် ကောရဏ္ဍိယ လုလင်ကိုခေါ်၍ အမောင် မင်္ဂလာရွတ်ရာသို့ ငါမသွား၊ သင်သည် ပုဏ္ဏားလုလင် ငါးရာတို့ကိုခေါ်၍ မင်္ဂလာရွတ်ရာသို့သွားလော့၊ မင်္ဂလာရွတ်ခြင်း၏ ပူဇော်သက္ကာရ အလှူဝတ်ကိုခံ၍ ငါတို့၏ အစုကို ဆောင်ခဲ့လော့ ဟု ဆို၏။ ကောရဏ္ဍိယလုလင်သည် ကောင်းပြီ ဟု သွား၍ ပြန်လတ်သော် လမ်းအကြား၌ တစ်ခုသော ချောက်ကိုမြင်၍ ငါတို့ ဆရာသည် မြင်တိုင်းမြင်တိုင်းသော အရပ်တို့၌ မတောင်းကုန်သော သူတို့အား သီလကို ပေး၏။ ယနေ့မှစ၍ တောင်းသော သူတို့အားသာလျှင် သီလကို ပေးအောင် ငါပြုအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုကောရဏ္ဍိယ လုလင်သည် တစ်ပါးသောလုလင်တို့ ချမ်းသာစွာ နေကုန်စဉ် ထ၍ ကြီးစွာသော ကျောက်ကိုချီ၍ ချောက်ထဲသို့ အဖန်တလဲလဲလျှင် ချ၏။
ဆရာတပည့် အချေအတင်
ထိုအခါ ကောရဏ္ဍိယ လုလင်ကို တစ်ပါးသောလုလင်တို့သည် ဆရာ.အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့ပြုသနည်း ဟု ဆို၏။ ကောရဏ္ဍိယ လုလင်သည်။ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားတို့ကို မဆို။ ထိုလုလင်တို့သည် လျင်မြန်စွာသွား၍ ဆရာအား ကြားကုန်၏။ ဆရာသည့ လာလတ်၍ ကောရဏ္ဍိယလုလင်နှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ပဂ္ဂယှ ပဂ္ဂယှ သေလံ ပဝေစ္ဆသိ။
ပုနပ္ပုနံ သန္တရမာနရူပေါ၊
ကောရဏ္ဍိယ ကောနု တဝ ယိဓတ္ထော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကိုဆို၏။
၃၄။ ကောရဏ္ဍိယ၊ ကောရဏ္ဍိယ။ တွံ၊ သင်သည်။ အရညေ၊ တော၌။ ဧကော၊ တစ်ယောက်ထီး တည်း။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ သန္တရမာနရူပေါ၊ လျင်မြန်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ သေလံ၊ ကျောက်ကို။ ပဂ္ဂယှ ပဂ္ဂယှ၊ ယူ၍ ယူ၍။ ဂိရိကန္ဒရာယံ၊ တောင်ချောက်၌။ ပဝေစ္ဆသိ၊ ချ၏။ ဣဓ၊ ဤချောက်ကိုဖို့ရာ၌။ တဝ၊ သင်အား။ ကော အတ္ထော နု၊ အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း။
ကောရဏ္ဍိယ လုလင်သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဆရာကို သိစေလိုရကား-
သမံ ကရိဿာမိ ယထာပိ ပါဏိ။
ဝိကိရိယ သာနူနိ စ ပဗ္ဗတာနိ စ၊
တသ္မာ သေလံ ဒရိယာ ပက္ခိပါမိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၅။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ သာဂရသေဝိတန္တံ၊ မြစ် သမုဒ္ဒရာတို့သည် မှီဝဲရာဖြစ်သော။ ဣမံ ပထဝိံ၊ ဤမြေကို။ သာနူနိ စ၊ မြေတောင်တို့ကို လည်းကောင်း။ ပဗ္ဗတာနိ စ၊ ကျောက်တောင်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝိကိရိယ၊ ဖြို၍။ ပါဏိ ယထာပိ၊ လက်ဝါးပြင်ကဲ့သို့လည်း။ သမံ၊ ညီညွတ်သည်ကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့။ တသ္မာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ သေလံ၊ ကျောက်ကို။ ဒရိယာ၊ ချောက်၌။ ပက္ခိပါမိ၊ ချ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဆရာပုဏ္ဏား သည်-
သမံ မနုဿော ကရဏာယ မေကော။
မညာမိ မညေဝ ဒရိံ ဇိဂီသံ၊
ကောရဏ္ဍိယ ဟဟသိ ဇီဝလောကံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၆။ ကောရဏ္ဍိယ၊ ကောရဏ္ဍိယ။ ဧကော၊ တစ်ယောက်သော။ မနုဿော၊ လူသည်။ ဣမံမဟိံ၊ ဤမြေကြီးကို။ ပါဏိကမ္မံ၊ လက်ဝါးပြင်ကဲ့သို့လုပ်၍။ သမံ၊ ညီညွတ်စွာ။ ကရဏာယ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န အရဟတိ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣမညေဝ ဒရိံဇိဂီသံ၊ ဤချောက်ကို ပြည့်စေခြင်းငှာ ကျောက်တို့ကို ရှာစဉ်လျှင်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဣမံ ဇီဝလောကံ၊ ဤလူ့ပြည်ကို ဟာဟသိ၊ စွန့်ရအံ့ဟူ၍။ မညာမိ၊ ငါ ထင်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ကောရဏ္ဍိယ လုလင်သည်-
သမံ မနုဿော ကရဏာယ မေကော။
ဧဝမေဝ တွံ ဗြဟ္မေ ဣမေ မနုဿေ၊
နာနာဒိဋ္ဌိကေ နာနယိဿသိ တေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၇။ ဗြဟ္မေ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ဧကော၊ တစ်ယောက်သော။ မနုဿော၊ လူဖြစ်သော။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဘူတဓရံ၊ မြေကြီးကို။ သမံကရဏာယ၊ ညီညွတ်စွာပြုခြင်းငှာ။ သစေ န သက္ကာ၊ အကယ်၍ မတတ်နိုင်ငြားအံ့။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ တွံ၊ သင်ဆရာသည်။ နာနာဒိဋ္ဌိကေ၊ အထူးထူးသော အယူရှိကုန်သော။ ဣမေ မနုဿေ၊ ဤလူတို့ကို။ န အာနယိဿသိ၊ မိမိ၏အလိုသို့ ဆောင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဆရာသည် ကောရဏ္ဍိယ... သင်သည်ကား သင့်သောစကားကို ဆို၏။ ငါသည် ဤသို့ သဘောရှိသော အမှုကို မပြုအံ့ ဟု မိမိ ချွတ်ယွင်းသော အဖြစ်ကိုသိ၍-
အက္ခာသိ ကောရဏ္ဍိယ ဧဝမေတံ၊
ယထာ န သက္ကာ ပထဝီ သမာယံ၊
ကတုံ မနုဿေန တထာ မနုဿာ-
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၈။ ကောရဏ္ဍိယ၊ ကောရဏ္ဍိယ လုလင်။ တွံ၊ သင်သည်။ မမ၊ ငါ့အား။ သံခိတ္တရူပေန၊ အကျဉ်းချုံးသော ဥပမာဖြင့်။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ အက္ခာသိ၊ ဆို၏။ ဧတံ၊ ထိုသင့်စကားသည်။ ဧဝံ၊ သင်ဆိုတိုင်းမှန်၏။ အယံ ပထဝီ၊ ဤမြေကို။ သမံ၊ ညီညွတ်စွာ။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ ယထာ၊ မတတ်ကောင်းသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ မနုဿေန၊ လူသည်။ မနုဿာ၊ လူတို့ကို။ သမံ၊ ညီညွတ်သည်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။
ဤသို့ ဆရာသည် လုလင်အား ချီးမွမ်းခြင်းကိုပြု၏။ ပြုပြီး၍ တပည့်ဆိုသောအနက်ကို သိ၍ အိမ်သို့ ဆောင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဟောတော်မူ၍ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဆရာပုဏ္ဏား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ကောရဏ္ဍိယ လုလင် ဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
မြေတိုင်းမညီ၊ လူတိုင်းသည်။ မညီကြနိုင်ပေ
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကောရဏ္ဍိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၇။ လဋုကိကဇာတ်
အားနည်းသောသူကို နိုင်ထက်ကလူ မမူအပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဝန္ဒာမိ တံ ကုဉ္ဇရ သဋ္ဌိဟာယနံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤလဋုကိကဇာတ်ကို ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ “ငါ့ရှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်း၏။ နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်၏။ ဒေဝဒတ်အား သတ္တဝါတို့၌ သနားခြင်းသည်လည်း မရှိ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ... ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် ကရုဏာမရှိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကရုဏာ မရှိသည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားအလောင်းသည် ဆင်မျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏။ ကြီးသောကိုယ် ရှိ၏။ ဆင်ရှစ်သောင်း ခြံရံလျက် ဆင်မင်းဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာ၌ နေ၏။
ငှက်မလေး တောင်းပန်၍လွတ်ပြီ
ထိုအခါ တစ်ခုသော နှံစုတ်ငှက်မသည် ဆင်တို့၏ သွားလာရာ အရပ်၌ အဥတို့ကိုထား၏။ အဥတို့သည် ရင့်ကုန်လတ်သော် ငှက်ငယ်တို့သည် ပေါက်ကုန်၏။ ထိုငှက်ငယ်တို့သည် အတောင်မရောက်ကုန်သေးသည်ဖြစ်၍ ပျံခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်မီလျှင် ဘုရားလောင်းသည် ဆင်ရှစ်သောင်း ခြံရံလျက် အစာရှာအံ့သောငှာ ထိုအရပ်သို့ ရောက်၏။ ထိုဘုရားအလောင်းကို နှံစုတ်ငှက်မသည် မြင်၍ ဤဆင်မင်းသည် ငါ့သားငယ်တို့ကို နင်း၍ သတ်လတ္တံ့၊ ယခု သားငယ်တို့၏ အရံအတားအကျိုးငှာ ဆင်မင်းကို တရားနှင့်ညီလျော်သော အစောင့်အရှောက်ကို တောင်းအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုနှံစုတ်ငှက်မသည် အတောင်နှစ်ဖက်တို့ကို ယှက်၍ ဆင်မင်း၏ရှေ့၌ ရပ်၍ -
အာရညကံ ယူထပတိံ ယသဿိံ။
ပက္ခေဟိ တံ ပဉ္စလိကံ ကရောမိ၊
မာ မေ ဝဓိ ပုတ္တကေ ဒုဗ္ဗလာယ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၉။ ကုဉ္ဇရ၊ ဆင်မင်း။ သဋ္ဌိဟာယနံ၊ အနှစ်ခြောက်ဆယ်ရှိသောကာလ၌ အားယုတ်သော။ အာရညကံ၊ တော၌ကျတ်စားသော။ ယူထပတိံ၊ ဆင်အပေါင်း၏ မင်းဖြစ်သော။ ယသဿိံ၊ များသောအခြံအရံရှိသော။ တံ၊ သင့်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝန္ဒာမိ၊ ရှိခိုးပါ၏။ ပက္ခေဟိ၊ အတောင်တို့ဖြင့်။ ပဉ္ဇလိကံ၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ ဒုဗ္ဗလာယ၊ အားနည်းသော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တကေ၊ သားငယ်တို့ကို။ မာ ဝဓိ၊ မသတ်ပါလင့်။
ဘုရားအလောင်းသည် နှံစုတ်ငှက်မငယ်... သင် မစိုးရိမ်လင့်၊ ငါသည် သင့်သားတို့ကို စောင့်ရှောက်အံ့ ဟုဆို၍ ငှက်ငယ်တို့၏ အထက်၌ ရပ်၍ ရှစ်သောင်းသော ဆင်တို့သည် သွားကုန်ပြီးသော် နှံစုတ်ငှက်မကိုခေါ်၍ နှံစုတ်ငှက်မငယ်... ငါတို့နောက်၌ တစ်စီးတည်းသော ဆင်သည် လာလတ္တံ့၊ ထိုဆင်သည် ငါတို့စကားကို နားမထောင်လတ္တံ့၊ ထိုဆင်လာလတ်သော် ထိုဆင်ကိုလည်း တောင်းပန်၍ သားငယ်တို့၏ ချမ်းသာခြင်းကို ပြုရစ်လော့ ဟု ဆို၍ သွား၏။
တောင်းပန်သော်လည်း ဒုက္ခပေး
နှံစုတ်ငှက်မငယ်သည်လည်း ထိုဆင်မင်းအား ခရီးဦး ကြိုဆို၍ အတောင်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့် လက်အုပ် ချီ၍-
အာရညကံ ပဗ္ဗတသာနုဂေါစရံ။
ပက္ခေဟိ တံ ပဉ္ဇလိကံ ကရောမိ၊
မာ မေ ဝဓိ ပုတ္တကေ ဒုဗ္ဗလာယ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ ကုဉ္ဇရ၊ ဆင်မင်း။ ဧကစာရိံ၊ တစ်စီးတည်းသာ ကျက်စားလေ့ရှိသော။ အာရညကံ၊ တော၌နေသော။ ပဗ္ဗတသာနုဂေါစရံ၊ ကျောက်တောင် မြေတောင်တို့၌ အစာကိုရှာသော။ တံ၊ သင့်ကို ပက္ခေဟိ၊ အတောင်တို့ဖြင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဉ္ဇလိကံ၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ ဒုဗ္ဗလာယ၊ အားနည်းသော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တကေ၊ သားငယ်တို့ကို။ မာ ဝဓိ၊ မသတ်ပါလင့်။
ထိုဆင်သည် နှံစုတ်ငှက်မငယ်၏ စကားကိုကြား၍-
ကိံ မေ တုဝံ ကာဟသိ ဒုဗ္ဗလာသိ။
သတံ သဟဿာနိပိ တာဒိသီနံ၊
ဝါမေန ပါဒေန ပပေါထယေယျံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ လဋုကိကေ၊ နှံစုတ်ငှက်မငယ်။ တေ၊ သင်၏။ ပုတ္တကာနိ၊ သားငယ်တို့ကို။ ဝဓိူာမိ၊ ငါသတ်အံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒုဗ္ဗလာ၊ အားနည်းစွာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ကိံ ကာဟသိ၊ အသို့ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း။ တာဒိသီနံ၊ သင်ကဲ့သို့ သဘောရှိကုန်သော။ သတသဟဿာနိပိ၊ တစ်သိန်းသော ငှက်မတို့ကိုလည်း။ ဝါမေန ပါဒေန၊ လက်ဝဲခြေဖြင့်သာ။ ပပေါထယေယျံ၊ ငါသတ်အံ့။
ဤသို့ဆို၍ ထိုဆင်သည် နှံစုတ်ငှက်မငယ်၏ သားငယ်တို့ကို ခြေဖြင့်နင်းချေ၍ ကျင်ငယ်ဖြင့် မျောစေ၍ မြည်ဟည်းလျက် ဖဲ၏။
နှံပြည်စုတ်ငှက်ကြိမ်းမောင်းသံ
နှံစုတ်ငှက်မငယ်သည် သစ်ခက်၌နား၍ ယခု သင်သည် မြည်ဟည်းလျက် သွား၏။ နှစ်ရက် သုံးရက်ဖြင့် ငါ့အမှုကို မြင်ရလတ္တံ့၊ ကိုယ်အားထက် ဉာဏ်အားကြီးသော အဖြစ်ကို သင်မသိနိုင်သည် ဖြစ်စေဦး၊ သင့်ကို သိစေအံ့ ဟု ခြိမ်းခြောက်၍လျှင်-
ဗလံ ဟိ ဗာလဿ ဝဓာယ ဟောတိ၊
ကရိဿာမိ တေ နာဂရာဇ အနတ္ထံ၊
ယော မေ ဝဓိ ပုတ္တကေ ဒုဗ္ဗလာယ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ နာဂရာဇ၊ ဆင်မင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောအရာ၌။ ဗလေန၊ အားဖြင့်။ ကိစ္စံ၊ ပြုအပ်သည်။ န ဟေဝ၊ မဟုတ်သလျှင်တည်း။ ဟိသစ္စံ၊ မှန်၏။ ဗလံ၊ ကိုယ်အားသည်။ ဗာလဿ၊ လူမိုက်အား။ ဝဓာယ၊ သတ်ခြင်းငှာ။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ ဒုဗ္ဗလာယ၊ အားနည်းသော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တကေ၊ သားငယ်တို့ကို။ ဝဓိ၊ သတ်၏။ တေ၊ သင်၏။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ ကရိဿာမိ၊ ငါပြုအံ့။
မိတ်ဆွေဖွဲ့၍ အကူအညီတောင်းပုံ
နှံစုတ်ငှက်မငယ်သည် ဤသို့ဆို၍ နှစ်ရက်သုံးရက် တစ်ခုသောကျီးကို ခစား၍ ထိုကျီးသည် နှစ်သက်သဖြင့် သင်၏ အဘယ် အမှုကို ငါပြုရအံ့နည်း ဟု မေးလတ်သော် အရှင်... အကျွန်ုပ်အား တပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိ၊ တစ်ခုသော ဧကစာရဆင်၏ မျက်စိတို့ကို အရှင်တို့သည် နှုတ်သီးဖြင့်ထိုး၍ ဖောက်ခြင်းတို့ကို အကျွန်ုပ် တောင့်တ၏ ဟု ဆို၏။ ကျီးသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၏။
တစ်ခုသော ယင်မမဲရိုင်းကို ခစား၏။ ထို ယင်မမဲရိုင်းသည်လည်း ငါသည် အဘယ်မည်သော သင့်ကိစ္စကို ပြုရအံ့နည်း ဟု မေးလတ်သော် ဤအကြောင်းကြောင့် ဧကစာရဆင်၏ မျက်စိတို့သည် ပေါက်ကုန်လတ်သော် ထိုမျက်စိတို့၌ အရှင်တို့သည် ပိုးလောက်ကို ချစိမ့်သောငှာ အကျွန်ုပ်အလိုရှိ၏ ဟု ဆို၍ ထိုယင်မမဲရိုင်းသည်လည်းကောင်းပြီဟု ဆိုလတ်သော် တစ်ခုသေ ဖားသို့ ခစား၍ ဖားသည် သင်၏ အဘယ်အမှုကို ပြုရအံ့နည်း ဟု မေးလတ်သော် အကြင်အခါ၌ ထိုဧကစာရဆင်သည် ကန်းသည်ဖြစ်၍ ရေကို ရှာလတ္တံ့။ ထိုအခါ တောင်ထိပ်၌ နေ၍ အသံပြုလော့။ ထိုဆင်သည် တောင်ထိပ်သို့ တက်လတ်သော် ဆင်းသက်၍ ချောက်ကမ်းပါးပြတ်၌ အသံပြုလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် အရှင်တို့ထံမှ ထိုအမှုကို တောင့်တ၏ ဟု ဆို၏။ ဖားသည် ကောင်းပြီ ဟုဝန်ခံ၏။
ဆင်မိုက်ကြီးသေရပြီ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ကျီးသည် ဆင်၏ မျက်စိနှစ်ဖက်တို့ကို နှုတ်သီးဖြင့် ဖောက်၏။ ယင်မမဲရိုင်းသည် ပိုးလောက်တို့ကို လွှတ်၏။ ဆင်သည် ပိုးလောက်ကိုက်၍ ဝေဒန၁သို့ရောက်လျက် ရေငတ်သည်ဖြစ်၍ ရေရှာသွား၏။ ထိုအခါ ဖားသည် တောင်ထိပ်၌နေ၍ အသံပြု၏။ ဆင်သည် ထိုအရပ်၌ ရေရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု တောင်ထိပ်သို့တက်၏။ ထိုအခါ ဖားသည် ဆင်းသက်၍ တောင်ကမ်းပါး၌ တည်၍ အသံပြု၏။ ဆင်သည် ထိုအရပ်၌ ရေရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ကမ်းပါးပြတ်သို့ ရှေးရှုလာလတ်သော် ကျ၍ သေ၏။
နှံစုတ်ငှက်မငယ်သည့် ဆင်သေသည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ ရန်သူ၏ ပျက်စီးခြင်းကို မြင်ရပြီ ဟု နှစ်သက်ဝမ်းသာ ဆင်ကျောက်ကုန်း၌ လူးလာသွား၍ ကံအားလျော်စွာ လား၏။
ရန်မဖြစ်ကြနှင့်
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ... ရန်မည်သည်ကို တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူနှင့်တကွ မပြုအပ်၊ ဤသို့လျှင် အားနှင့်ပြည့်စုံသောဆင်ကို လေးခုကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏ ဟု ပြတော်မူအံ့သောငှာ-
ဧတေ နာဂံ အဃာတေသုံ၊ ပဿ ဝေရဿ ဝေရိနံ။
တသ္မာ ဟိ ဝေရံ န ကယိရာထ၊ အပ္ပိယေနပိ ကေနစိ-
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
၄၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကာကဉ္စ၊ ကျီးကိုလည်းကောင်း။ လဋုကိကဉ္စ၊ နှံစုတ်ငှက်မကိုလည်းကောင်း။ မဏ္ဍူကဉ္စ၊ ဖားကိုလည်းကောင်း။ နီလမက္ခိကဉ္စ၊ ယင်မမဲရိုင်းကို လည်းကောင်း။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ဧတေ၊ ထိုလေးခုသော သတ္တဝါတို့သည်။ နာဂံ၊ ဆင်ကို။ အဃာတေသုံ၊ သတ်နိုင်ကုန်ပြီ။ ဝေရီနံ၊ ရန်သူတို့၏။ ဝေရဿ၊ ရန်၏။ ဂတိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ တသ္မာဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အပ္ပိယေန၊ မချစ်အပ်သော။ ကေနစိပိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူနှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝေရံ၊ ရန်ကို။ န ကယိရာထ၊ မပြုရာ။
ဇာတ်ပေါင်း... အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ဧကစာရီဆင် ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဆင်မင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျီး, ယင်, ငှက်, ဖား၊ လေးဦးသား၊ စိတ်အားညီနေ ဆင်ကြီးသေ
ခုနစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော လဋုကိကဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၈။ စူဠဓမ္မပါလဇာတ်
လက်ခြေကို ဖြတ်သော်လည်း မငိုကြွေးသော ဘုရားအလောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဟမေဝ ဒူသိယာ ဘူနဟတာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစူဠဓမ္မပါလဇာတ်ကို ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်သည် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားအား သတ်အံ့သောငှာ လုံ့လပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
တစ်ပါးသောဇာတ်တို့၌ ဒေဝဒတ်သည် ဘုရားလောင်းကို ထိတ်လန့်စေခြင်းကိုလည်း ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ဤစူဠဓမ္မပါလဇာတ်၌ကား ဘုရားလောင်း၏ ခုနစ်လရှိသောကာလ၌ လက်ခြေ ဦးခေါင်းတို့ကို ဖြတ်စေ၍ သန်လျက်ပန်း မည်သည်ကို ပြုစေ၏။ ဒဒ္ဒရဇာတ်၌လည်း လည်ကိုကိုင်၍ သတ်၍ ခုံလောက်၌ အသားကို ချက်၍ စား၏။ ခန္တိဝါဒီ ဇာတ်၌လည်း နှစ်ခုသော ကြိမ်တို့ဖြင့် အချက်တစ်ထောင် ရိုက်ခတ်ခြင်းတို့ဖြင့် ရိုက်ခတ်၍ လက် ခြေ, နား နှာခေါင်းတို့ကို ဖြတ်စေ၍ မောင်းတို့၌ ကိုင်စေ၍ ငင်ထုတ်စေ၍ ပက်လက်အိပ်၍ ရင်၌ ခြေဖြင့်ကျောက်၍ သွား၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုနေ့၌ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ရောက်၏။ စူဠနန္ဒိယဇာတ်၌လည်းကောင်း၊ မဟာကပိဇာတ်၌လည်းကောင်း ဘုရားလောင်းကို သေစေ၏။ ဤအတူလျှင် ဘုရားဖြစ်သောကာလ၌လည်း အခါလေးမြင့် သတ်အံ့သောငှာ လုံ့လပြု၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တစ်နေ့သတရားသဘင်ဝယ် ငါ့ရှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် ဘုရားအား သတ်အံ့သောငှာလျှင် လုံ့လပြု၏။ ဘုရားကိုသတ်အံ့ဟု လေးသမားတို့ကို စေ၏။ ကျောက်ကိုလှိမ့်၏။ နာဠာဂိရိဆင်ကို လွှတ်၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် ငါ့အား သတ်အံ့သောငှာ လုံ့လပြုသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း လုံ့လပြုသည်သာလျှင်ကတည်း၊ ယခုအခါ၌ကား ထိတ်လန့်ခြင်းမျှကိုလည်း ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ရှေး ဓမ္မပါလမင်းသား ဖြစ်သောကာလ၌ မိမိသားဖြစ်သော ငါ့ကို အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၍ သန်လျက်ပန်း ပြုဖူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗရာဏသီပြည်၌ မဟာပတာပ မည်သောမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ စန္ဒာဒေဝီအမည်ရှိသော မိဖုရားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ဓမ္မပါလ ဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။ ထိုဓမ္မပါလမင်းသားကို ခုနစ်လရှိသော ကာလ၌ မယ်တော်သည် နံ့သာရေဖြင့် ရေချိုး၍ ကစားစေလျက် နေ၏။ မင်းသည် မိဖုရားနေရာ အရပ်သို့ သွား၏။ မိဖုရားသည် သားကို ကစားစေလျက် သား၌ ချစ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ မင်းကိုမြင်၍လည်း နေရာမှ မထ။ မင်းသည် မိဖုရားကား ယခုကပင်လျှင် သားကိုမှီ၍ မာနကိုပြု၏။ ငါ့ကို တစ်စုံတစ်ခုမျှ မမှတ်၊ သားကြီးသည်ရှိသော်ကား ငါ၌ လူဟူသော အမှတ်ကိုမျှ မပြုလတ္တံ့၊ ယခုပင်လျှင် ထိုမင်းသားကို သတ်အံ့ဟု ကြံပြီး၍ မင်းသည် ပြန်လည်၍ မင်း၏နေရာ၌ နေ၍ မိမိ အစီအရင်ဖြင့် လာစေ ဟု ခိုးသူသတ်ကို ခေါ်စေ၏။
ခိုးသူ သတ်သည် ဖန်ရည်စွန်းသောအဝတ်ကို ဝတ်လျက် နီသောပန်းကို ပန်လျက် ပုဆိန်ကို ပခုံး၌ထား၍ စဉ်းတီတုံးကိုယူ၍ မင်းအထံသို့ လာ၍ မင်းကိုရှိခိုး၍ အရှင်မင်းကြီး အဘယ်ကို ပြုရအံ့နည်းဟုဆို၍ ရပ်၏။ အသရေရှိသော အိပ်ရာတိုက်ခန်းသို့သွား၍ ဓမ္မပါလကို ဆောင်ချေဟု ဆို၏။ မိဖုရားသည်လည်း မင်းသည် အမျက်ထွက်၍ ပြန်လည်သော အဖြစ်ကိုသိ၍ ဘုရားလောင်းကို ရင်၌အိပ်စေ၍ ငိုလျက်နေ၏။ ခိုးသူသတ်သည် သွား၍ မိဖုရားကို ကျောက်၌ ပုတ်ခတ်၍ လက်မှ မင်းသားကိုယူ၍ မင်း၏အထံသို့ သွား၍ အရှင်မင်းကြီး... အဘယ်သို့ ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ မင်းသည် တစ်ခုသောပျဉ်ကို ဆောင်စေ၍ ရှေ့မှချ၍ ပျဉ်၌ ဓမ္မပါလကို အိပ်စေလော့ဟု ဆို၏။ စန္ဒာဒေဝီသည် သား၏နောက်မှ ငိုလျက် လိုက်၏။ တစ်ဖန် ခိုးသူသတ်သည် အရှင်မင်းကြီး... အသို့ပြုရအံ့နည်း ဟု ဆို၏။ ဓမ္မပါလ၏ လက်တို့ကို ဖြတ်လော့ ဟု ဆို၏။ စန္ဒာဒေဝီသည် မြတ်သောမင်းကြီး ခုနစ်လလျှင်ရှိသော ငယ်သေးသော ကျွန်ုပ်သားသည် တစ်စုံတစ်ခုကို မသိ၊ သားအား အပြစ်သည် မရှိ၊ ထိုအပြစ်သည် ဖြစ်လတ်သော် အကျွန်ုပ်သာ ဖြစ်ရာ၏။ ထိုကြောင့် အကျွန်ုပ်၏ လက်တို့ကို ဖြတ်လော့ဟု ပြလိုရကား-
ဧတံ မုဉ္စတု ဓမ္မလံ၊ ဟတ္ထေ မေ ဒေဝ ဆေဒေဟိ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၄။ အဟမေဝ၊ အကျွန်ုပ်သည်သာလျှင် မဟာပတာပဿ ရညော၊ မဟာပတာပမင်း၏။ ဒူသိယာ၊ အပြစ်ကိုပြု၏။ ဘူန ဟတာ၊ အစီးအပွားကို ဖျက်ဆီး၏။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ ဧတံ ဓမ္မပါလံ၊ ဤဓမ္မပါလကို။ မုဉ္စတု၊ လွှတ်လော့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟတ္ထေ၊ လက်တို့ကို။ ဆေဒေဟိ၊ ဖြတ်စေလော့။
မင်းသည် ခိုးသူသတ်ကို ကြည့်၏။ မြတ်သော မင်းကြီး... အဘယ်သို့ ပြုရအံ့နည်း ဟု ခိုးသူသတ်သည် ဆို၏။ ကြာမြင့်ခြင်းကို မပြုမူ၍ လက်တို့ကို ဖြတ်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုခဏ၌ ခိုးသူသတ်သည် ထက်စွာသော ပုဆိန်ကိုယူ၍ မင်းသား၏ လက်နှစ်ဖက်ကို နုစွာသောဝါးမှ ပေါက်သော အညှောက်တို့ကိုကဲ့သို့ ဖြတ်၏။ မင်းသားသည် လက်တို့ကို ဖြတ်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် မျက်ရည်မယို၊ မငိုမူ၍လျှင် ခန္တီမေတ္တာကို ရှေ့ထား၍ သည်းခံ၏။ စန္ဒာဒေဝီသည်ကား ဖြတ်အပ်သော လက်စွန်းကိုယူ၍ ခါးပိုက်၌ထား၍ သွေးလိမ်းသည်ဖြစ်၍ ငိုလျက်သွား၏။ တစ်ဖန် သူသတ်သည် မြတ်သောမင်းကြီး ... အဘယ်သို့ ပြုရအံ့နည်းဟု မေး၏။ ခြေနှစ်ဖက်တို့ကို ဖြတ်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ စန္ဒဒေဝီသည်-
ဧတံ မုဉ္စတု ဓမ္မပါလံ၊ ပါဒေ မေ ဒေဝ ဆေဒေဟိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၅။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ အဟမေဝ၊ အကျွန်ုပ်သည်သာလျှင်။ မဟာပတာပဿ ရညော၊ မဟာပတာပမင်း၏။ ဒူသိယာ၊ အပြစ်ကိုပြု၏။ ဘူနဟတာ၊ အစီးအပွားကို ဖျက်ဆီး၏။ ဧတံ ဓမ္မပါလံ၊ ဤဓမ္မပါလကို။ မုဉ္စတု၊ လွှတ်လော့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဆေဒေဟိ၊ ဖြတ်စေလော့။
မင်းသည်လည်း တစ်ဖန် ခိုးသူသတ်ကို စေ၏။ ခိုးသူ သတ်သည် ခြေနှစ်ဖက်တို့ကိုလည်း ဖြတ်၏။ စန္ဒာဒေဝီသည် ခြေတို့ကိုလည်း ခါးပိုက်၌ထား၍ သွေးလိမ်းကျံသည် ဖြစ်၍ ငိုလျက် အရှင်မဟာတာပမင်း လက်ခြေပြတ်ကုန်သော သားတို့ကို အမိသည် လုပ်ကျွေးအပ်ကုန်၏။ ကျွန်ုပ်သည် အခစားပြု၍ ကျွန်ုပ်သားကို လုပ်ကျွေးအံ့၊ ကျွန်ုပ်အား ဤသားကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ ခိုးသူသတ်သည် မင်းကြီး အကျွန်ုပ်ကိစ်စ ပြီးပြီလောဟု မေး၏။ မပြီးသေး ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး- အဘယ်သို့ ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ ဓမ္မပါလ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ စန္ဒာဒေဝီသည်-
ဧတံ မုဉ္စတု ဓမ္မပါလံ၊ သီသံ မေ ဒေဝ ဆေဒေဟိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ အဟမေဝ၊ အကျွန်ုပ်သည်သာလျှင်။ မဟာပတာပဿ ရညော၊ မဟာပတာပ မင်း၏။ ဒူသိယာ၊ အပြစ်ကိုပြု၏။ ဘူနဟတာ၊ အစီးအပွားကို ဖျက်ဆီး၏။ ဧတံ ဓမ္မပါလံ၊ ဤဓမ္မပါလကို။ မုဉ္စတု၊ လွှတ်လော့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဆေဒေဟိ၊ ဖြတ်စေလော့။
မယ်တော်ငိုပွဲ နှလုံးကွဲ
ဤသို့ဆိုပြီး၍လည်း မိမိ၏ဦးခေါင်းကို ညွှတ်၍ ခံ၏။ တစ်ဖန် ခိုးသူသတ်သည် မြတ်သောမင်းကြီး၊ အဘယ်သို့ ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ သန်လျက်သွားဖြင့် ဓမ္မပါလကို ခံ၍ သန်လျက်ပန်း မည်သည်ကို ပြုလော့ဟု ဆို၏။ ခိုးသူသတ်သည် မင်းသားကိုယ်ကို ကောင်းကင်သို့ပစ်၍ သန်လျက်သွားဖြင့် ခံ၍ သန်လျက်ပန်း မည်သည်ကိုပြု၍ မြတ်သော ပြာသာဒ်အပြင်၌ ဖရိုဖရဲ ကြဲ၏။ စန္ဒာဒေဝီ မိဖုရားသည် ဘုရားလောင်း၏ အသားကို ခါးပိုက်၌ထား၍ မြတ်သောပြာသာဒ်အပြင်၌ ငိုလျက်-
ယေ န ဝဒန်တိ ရာဇာနံ၊ မာ ဃာတယိ ဩရသံ ပုတ္တံ။
ယေ န ဝဒန်တိ ရာဇာနံ၊ မာ ဃာတယိ အတြဇံ ပုတ္တံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၇။ ယေ ဇနာ၊ အကြင် အဆွေခင်ပွန်း အမှူး အမတ် နှလုံးနူးညံ့ကုန်သော သူတို့သည်။ ရာဇာနံ၊ မင်းကို။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ ဩရသံ ပုတ္တံ၊ ရင်၌ ဖြစ်သော သားကို။ မာ ဃာတယိ၊ မသတ်လင့်ဟူ၍။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုမမြစ်ကြကုန်။ ဣမဿ ရညော၊ ဤမဟာပတာပ မင်းအား။ မိတ္တာ၊ မြဲမြံသော အဆွေခင်ပွန်းလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အမစ္စာ စ၊ အမတ်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သုဟဒါ စ၊ နူးညံ့သော နှလုံးရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ဇနာ၊ထိုလူတို့သည်။ န ဟိ ဝိဇ္ဇရေ နူန၊ မရှိကုန်ယောင်တကား။
၄၈။ ယေ ဇနာ၊ အကြင် အဆွေခင်ပွန်း အဆွေ အမျိုး နှလုံးနူးညံ့ကုန်သော သူတို့သည်။ ရာဇာနံ၊ မင်းကို။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး အတြဇံ၊ မိမိမှဖြစ်သော။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ မာ ဃာတယိ၊ မသတ်လင့် ဟူ၍။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုမမြစ်ကြကုန်။ ဣမဿ ရညော၊ ဤ မဟာပတာပမင်းအား။ မိတ္တာ စ၊ အဆွေခင်ပွန်းလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဉာတီ စ၊ အဆွေမျိုးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သုဟဒါ စ၊ နူးညံသော နှလုံးရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ဇနာ၊ ထိုလူတို့သည်။ န ဟိ ဝိဇ္ဇရေ နူန၊ မရှိကုန်ယောင်တကား။
စန္နာဒေဝီသည် ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆိုပြီး၍ လက်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့် ရင်သားကို မ, လျက်-
ဒါယာဒဿ ပထဗျာ။ ပါဏာ မေ ဒေဝ ရုဇ္ဈန္တိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၉။ ပထဗျာ၊ အဘဥစ္စာဖြစ်သော မြေအပြင်၌။ ဒါယာဒဿ၊ အမွေခံဖြစ်သော။ ဓမ္မပါလဿ၊ ဓမ္မပါလ၏။ စန္ဒနသာရာနုလိတ္တာ၊ စန္ဒကူးနှစ်ဖြင့် လိမ်းကျံအပ်ကုန်သော။ ဗာဟာ၊ မောင်းတို့သည်။ ဆိဇ္ဇန္တိ၊ ပြတ်ကုန်၏။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပါဏာ-ပါဏံ၊ အသက်သည်။ ရုဇ္စျန္တိ- ရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်၏။
ဤသို့ ငိုကြွေးသော စန္ဒာဒေဝီမိဖုရား၏ နှလုံးသည် မီးလောင်သော ဝါးတော၌ ဝါးကဲ့သို့ ကွဲ၏။ ထိုမိဖုရားသည် ထိုအရပ်၌ပင်လျင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
မင်းကြီးမြေမျိုခံရ
မင်းသည်လည်း ပြဿဒ်အမြင့်မှ မြေသို့ကျ၏။ ထိုနောက်မှ ယူဇနာ နှစ်သိန်းလေးသောင်း အထုရှိသော မြေသည် မဟာပတာပမင်း၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆောင်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား နှစ်ဖြာကွဲ၍ ဟင်းလင်းအပြင်ကို ပေး၏။ အဝီစိမှ မီးလျှံသည် တက်၍ အမျိုးပေးသော ကမ္ဗလာဖြင့် ခြုံသကဲ့သို့ပြု၍ မဟပတပမင်းကိုယူ၍ အဝီစိ၌ ပစ်ချ၏။
စန္ဒာဒေဝီမိဖုရားနှင့် ဘုရားလောင်း၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ကြကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ မဟာပတာပမင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာပဇာပတိဂေါတမီသည် ထိုအခါ စန္ဒာဒေဝီမိဖုရား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဓမ္မပါလမင်းသား ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမကိုစွဲ၊ သားကိုမဲ၊ အလွဲပြုမိ အဝီစီ
ရှစ်တို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော စူဠဓမ္မပါလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၉။ သုဝဏ္ဏမိဂဇာတ်
လင်၏ အသက်ကို မိမိအသက်နှင့် လဲခြင်း
ဟောတော်မူရာဋ္ဌာန
နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိက္ကမ ရေ ဟရိပါဒ အစရှိသော ဂါထပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုဝဏ္ဏမိဂဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ယောက်သော အမျိုးသမီးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအမျိုးသမီးသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နှစ်ပါးကုန်သော အဂ္ဂသာဝကတို့၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော အမျိုးသမီးဖြစ်သတည်း၊ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ရတနာသုံးပါးအား ကြည်ညို၏။ ဘုရားကို မြတ်နိုး၏။ တရားကို မြတ်နိုး၏။ သံဃာကို မြတ်နိုး၏။ အကျင့်နှင့်ပြည့်စုံ၏။ ပညာရှိ၏။ ဒါန အစရှိသော ကောင်းမှု၌ မွေ့လျော်၏။
ဗုဒ္ဓဘာသာအမျိုးသမီး
ထိုအမျိုးသမီးကို သာဝတ္ထိပြည်၌လျှင် အမျိုးမတူသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအမျိုးသည် တောင်း၏။ ထိုအခါ အမျိုးသမီး၏ မိဘတို့သည် ငါတို့သမီးကား သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ရတနာသုံးပါးအား ကြည်ညို၏။ ရတနသုံးပါးတို့ကိုလည်း မြတ်နိုး၏။ ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှု၌ မွေ့လျော်၏။ သင်တို့သည် မိစ္ဆာ အယူရှိကုန်၏။ ဤသတို့သမီးအား အလိုရှိတိုင်း အလှူပေးစိမ့်သောငှာ လည်းကောင်း၊ တရားနာစိမ့်သောငှာ လည်းကောင်း၊ ကျောင်းသို့ သွားစိမ့်သောငှာ လည်းကောင်း၊ သီလကို စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှာ။ လည်းကောင်း၊ ဥပုသ်သုံးသောအမှုကို ပြုစိမ့်သောငှာ လည်းကောင်း မပေးကုန်လတ္တံ့၊ ငါတို့သည် ငါတို့သမီးကို သင်တို့အား မပေးကုန်။ သင်တို့သည် မိမိတို့အား တူသော မိစ္ဆာအယူရှိသော အမျိုးသမီးကို ယူကြကုန်လော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အမျိုးတို့သည် ပယ်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် သင်တို့၏သမီးသည် ငါတို့အိမ်သို့ရောက်၍ အလိုရှိတိုင်း သင်တို့ဆိုသော အလုံးစုံသောကုသိုလ် ကောင်းမှုကို ပြုစေသတည်း၊ ငါတို့ မမြစ်ပါကုန်၊ သင်တို့သမီးကို ငါတို့အား ပေးကုန်ပါလော့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ယူကြကုန်လော့ဟု ဆိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ကောင်းသောနက္ခတ်ဖြင့် မင်္ဂလာပြု၍ ထိုအမျိုးသမီးကို မိမိတို့၏အိမ်သို့ ဆောင်ကုန်၏။
ဘာသာခြားလင်ကို အယူပြောင်းစေပုံ
ထိုအမျိုးသမီးသည် ဝတ်အကျင့်နှင့် ပြည့်စုံ၏။ လင်ကို နတ်ကဲ့သို့ လုပ်ကျွေး၏။ ယောက္ခမယောကျ်ားသူ, ယောက္ခမမိန်းမသူ, လင်တို့၏ ဝတ်အစရှိသည်တို့ကို ပြု၏။ ထိုအမျိုးသမီးသည် တစ်နေ့သ၌ လင်ကို အရှင့်သား... အကျွန်ုပ်တို့၏ ဆရာမထေရ်တို့အား အလှူ ပေးခြင်းငှာ အကျွန်ုပ် အလိုရှိ၏ ဟု ဆို၏။ ရှင်မ... ကောင်းပြီ အလိုရှိတိုင်း ပေးလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုအမျိုးသမီးသည် မထေရ်တို့ကို ပင့်ဖိတ်စေ၍ ကြီးစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ပြု၍ မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို ဘုဉ်းပေးစေ၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေ၍ အရှင်ဘုရားတို့ မိစ္ဆာအယူ ရှိသော သဒ္ဓါတရားမရှိသောအမြိုးသည် ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မသိ၊ အကျွန်ုပ် တောင်းပန်၏။ အရှင်ကောင်းတို့သည် ဤအမျိုးတို့သည် ရတနာသုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို သိသည့်ကာလတိုင်အောင် ဤအိမ်၌လျှင် ဆွမ်းကို ခံပါကုန်လော့ ဟု လျှောက်၏။ မထေရ်တို့သည် သည်းခံ၍ ထိုအိမ်၌ မပြတ် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကုန်၏။ တစ်ဖန် လင်ကို အရှင့်သား... မထေရ်တို့သည် အိမ်သို့ မပြတ်ကြွလာကုန်၏။ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် မဖူးကုန်သနည်း ဟုဆို၏။ ကောင်းပြီ၊ ဖူးမြင်အံ့ ဟု လင်သည်ဆို၏။ ထိုအမျိုးသမီးသည် နက်ဖြန် မထေရ်တို့သည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးသော် လင်အား အကြောင်းကြား၏။ လင်သည် ဆည်းကပ်၍ မထေရ်တို့နှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရပြု၍ လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။
မဂ်ဖိုလ်ရပြီ
ထိုအခါ ထိုယောကျ်ားအား အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် တရားဟော၏။ ထိုယောက်ျားသည် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တရားစကား၌ လည်းကောင်း, ဣရိယာပုထ်တို့၌လည်းကောင်း ကြည်ညို၍ ထိုအခါမှစ၍ မထေရ်တို့အား နေရာကို ခင်း၏။ သောက်ရေကို စစ်၏။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးစဉ် ကာလအကြား၌ တရားကိုနာ၏။ ထိုယောကျ်ားအား နောက်အဖို့၌ မိစ္ဆာအယူသည်ပျက်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မထေရ်သည် နှစ်ယောက်ကုန်သော လင်မယားတို့အားလည်း တရားဟောလျက် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ နှစ်ယောက်ကုန်သော လင်မယားတို့သည်လည်း သေတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ထိုအခါမှ စ၍ ထိုယောကျ်ား၏ အမိအဘတို့ကို အစပြု၍ အယုတ်သဖြင့် ခပ်သိမ်းကုန်သော ကျွန် အမှုလုပ်ဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း မိစ္ဆာအယူကို ဖျက်၍ ဘုရား, တရား, သံဃာကိုသာလျှင် မြတ်နိုးကုန်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ အမျိုးသမီးသည် လင်ကို အရှင့်သား... အကျွန်ုပ်တို့အား အိမ်၌နေခြင်းဖြင့် အလိုမရှိ၊ ရဟန်းပြုခြင်းငှာ အလိုရှိ၏ ဟု ဆို၏။ ထိုယောက်ျားသည် ရှင်မကောင်းပြီ၊ ငါလည်းပြုအံ့ဟု များစွာသော အခြံအရံဖြင့် အမျိုးသမီးကို ရဟန်းမိန်းမတို့၏ ကျောင်းသို့ပို့၍ မိမိသည်လည်း ဘုရားအထံတော်သို့ ကပ်၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်း၏။ ထိုယောက်ျားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း ပြုစေ၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ မကြာမြင့်မီလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ “ငါ့ရှင်တို့... ဤမည်သော ရဟန်းမိန်းမငယ်သည် မိမိ၏ လည်းကောင်း, လင်၏ လည်းကောင်း အထောက်အပံ့ ဖြစ်၏။ မိမိသည် ရဟန်းပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်၍ လင်ကို နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေ၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ထိုရဟန်းမိန်းမငယ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် လင်ကို ရာဂကျော့ကွင်းမှ လွတ်စေသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးပညာရှိတို့ကိုလည်း သေခြင်းဟူသော ကျော့ကွင်းမှ လွတ်စေဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသို့ပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သမင်မျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် အဆင်းလှ၏။ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏။ ချိပ်ရည်တို့ဖြင့် အပြေအပြစ်ပြအပ်ကုန်သကဲ့သို့သော လက်ခြေတို့နှင့်လည်းကောင်း, ငွေစိုင်နှင့်တူကုန်သော ဦးချိုတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ပတ္တမြားလုံးနှင့်တူကုန်သော မျက်စိတို့နှင့်လည်းကောင်း, ကမ္ဗလာနီ အဆင်းနှင့်တူသော မျက်နှာတို့နှင့် လည်းကောင်း ပြည့်စုံ၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ မယားသည်လည်း ပျိုနု၏။ အဆင်းလှ၏။ ရှုချင်ဖွယ် ရှိ၏။ ထိုလင်မယားတို့သည် သင့်တင့် ညီညွတ်စွာ နေခြင်းဖြင့် နေကုန်၏။ ရှစ်သောင်းကုန်သော ဆန်းကြယ်ကုန်သော သမင်တို့သည် ဘုရားလောင်းကို ခစားကုန်၏။
သမင်မင်း ကျော့ကွင်းမိ
ထိုအခါ မုဆိုးတို့သည် သမင်တို့၏ လမ်းခရီးတို့၌ ကျော့ကွင်းကို ထောင်ကုန်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် သမင်တို့၏ ရှေ့မှ သွားလတ်သော် ခြေ၌ ကျော့ကွင်းမိ၍ ကျော့ကွင်းကို ဖြတ်အံ့ ဟု ငင်၏။ အရေသည် ပြတ်၏။ တစ်ဖန် ငင်လတ်သော် အသားသည် ပြတ်၏။ တစ်ဖန်ငင်လတ်သော် အကြောသည် ပြတ်၏။ ကျော့ကွင်းသည် အရိုးသို့ဆိုက်၍ တည်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ကိုက်ဖြတ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား သေဘေးကိုကြောက်၍ ကျော့ကွင်းမိသော မြည်ခြင်းကို မြည်၏။
ထိုအသံကိုကြား၍ သမင်အပေါင်းသည် ပြေး၏။ ဘုရားလောင်း၏ မယားသည်ကား ပြေးပြီး၍ သမင်တို့၏ အတွင်း၌ ကြည့်လတ်သော် ဘုရားလောင်းကို မမြင်၍ ဤဘေးသည် ငါ၏ ချစ်သော လင်အား ဖြစ်သောဘေးသည် ဖြစ်ရာ၏ ဟု လျင်မြန်သဖြင့် ဘုရားလောင်း၏ အထံသို့ သွား၍ မျက်ရည်စွတ်သော မျက်နှာရှိသည်ဖြစ်၍ ငိုလျက် အရှင်သည်လည်း အားကြီး၏။ ဤကျော့ကွင်းသည် သင့်ကို ခံအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ အဟုန်ကိုဖြစ်စေ၍ ထိုကျော့ကွင်းကိုဖြတ်လော့ဟု အားထုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေလိုရကား -
ဆိန္ဒ ဝါရတ္တိကံ ပါသံ၊ နာဟံ ဧကာ ဝနေ ရမေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၀။ ရေ ဟရိပါဒ၊ အို ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော ခြေရှိသော။ မဟာမိဂ၊ သမင်မြတ်။ ဝိက္ကမ၊ ငင်လော့။ ရေ ဟရိပါဒ၊ အို ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော ခြေရှိသော။ မဟာမိဂ၊ သမင်မြတ်။ ဝိက္ကမ၊ ငင်လော့။ ဝါရတ္တိကံ ပါသံ၊ သားရေလွန် ကျော့ကွင်းကို။ ဆိုန္ဒ၊ ဖြတ်လော့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဧကာ၊ တစ်ယောက်တည်း။ ဝနေ၊ တော၌။ န ရမေ၊ မမွေ့လျော်နိုင်။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသမင်သည်-
ဒဠှော ဝါရတ္တိကော ပါသော။ ပါဒံ မေ ပရိကန္တတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝိက္ကမာမိ၊ ငင်၏။ န ပါရေမိ၊ ကျော့ကွင်းကို ပြတ်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်။ ဝေဂသာ၊ အဟုန်အားဖြင့်။ ဘူမိံ၊ မြေကို။ သုမ္ဘာမိ၊ ကျောက်ကန်၏။ ဝါရတ္တိကော ပါသော၊ သားရေလွန် ကျော့ကွင်းသည်။ ဒဠှော၊ မြဲမြံလှ၏။ မေ၊ ငါ၏။ ပါဒံ၊ ခြေကို။ ပရိကန္တတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်ဖြတ်၏။
မိဖုရားသမင်မ တောင်းပန်
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို သမင်မသည် အရှင်မကြောက်လင့်၊ အကျွန်ုပ်သည် ကိုယ့်အစွမ်းဖြင့် မုဆိုးကို တောင်းပန်၍ အရှင့်အသက်ကို ဆောင်ယူအံ့၊ တောင်းပန်အံ့သောငှာ အကယ်၍ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ အကျွန်ုပ် အသက်ကိုလည်း ပေး၍ အရှင့်အသက်ကို ဆောင်ယူအံ့ ဟု ဘုရားလောင်းကို နှစ်သိမ့်စေ၍ သွေးလိမ်းကျံသော ဘုရားလောင်းကို မိမိကိုယ်၌ မှီစေ၍ ရပ်၏။
မုဆိုးသည်လည်း သန်လျက်, လှံကိုယူ၍ ကမ္ဘာကိုလောင်သော မီးထသကဲ့သို့ လာ၏။ သခင်မသည် မုဆိုးကိုမြင်၍ အရှင်... မုဆိုးသည် လာ၏။ ကျွန်ုပ်သည် ကိုယ့်အစွမ်းကို ပြုအံ့၊ အရှင်သည် မကြောက်လင့် ဟု သမင်မင်းကို နှစ်သိမ့်စေ၍ မုဆိုးအား ခရီးဦးကြို၍ လျောက်ပတ်စွာ ရပ်နေ၍ မုဆိုးကို ရှိခိုး၍ အရှင်... အကျွန်ုပ်၏လင် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော သမင်မင်းသည် အကျင့်သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ရှစ်သောင်းသော သမင်တို့၏ မင်းဖြစ်၏ ဟု ဘုရားလောင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုဆို၍ သမင်မသည် စင်းလျက် မိမိအား သတ်ခြင်းငှာ တောင်းပန်လို၍-
ပဌမံ မံ ဝဓိတွာန၊ ဟန ပစ္ဆာ မဟာမိဂံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၂။ လုဒ္ဒက၊ မုဆိုး။ တွံ၊ သင်သည်။ ပလာသာနိ၊ ပေါက်ဖက်တို့ကို။ အတ္ထရဿု၊ ခင်းလော့။ အသိံ၊ သန်လျက်ကို။ နိဗ္ဗာဟ၊ အိမ်မှုထုတ်လော့။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝဓိတွာန၊ သတ်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ မဟာမိဂံ၊ သမင်ကြီးကို။ ဟန၊ သတ်လော့။
မုဆိုးလွှတ်ပြီး ဆေးကုပေး
ထိုစကားကို ကြား၍ မုဆိုးသည် လူဖြစ်သော မိန်းမသည်လည်း လင်၏အကျိုးငှာ ကိုယ့်အသက်ကို မစွန့်၊ ဤ သမင်မသည်ကား တိရစ္ဆာန်ဖြစ်လျက် အသက်ကို စွန့်၏။ လူ၏ ဘာသာဖြစ်သော သာယာသော အသံဖြင့်လည်း ပြောဆို၏။ ယနေ့ ငါသည် ဤသမင်မအားလည်းကောင်း သမင်မ၏ လင်အားလည်းကောင်း အသက်ကို ပေးအံ့ဟု-
တွဉ္စ ဘဒ္ဒေ သုခီ ဟောဟိ၊ ဧသော စာပိ မဟာမိဂေါ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၃။ ဘဒ္ဒေ၊ ကောင်းမြတ်လိမ္မာသော သခင်မ။ မေ၊ ငါသည်။ ဣတော၊ ဤကာလမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ မာနုသိံ၊ လူ့စကားကို။ ဘာသန္တိံ၊ ဆိုသော။ မိဂိံ၊ သမင်မကို။ သုတံ ဝါ၊ ကြားဖူးခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌံ ဝါ၊ မြင်ဖူးခြင်းသည်လည်းကောင်း။ န၊ မရှိ။ တွဉ္စ၊ သင်သည်လည်း။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ ဧသော စာပိ မဟာမိဂေါ၊ ဤသမင်ကြီးသည်လည်း။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ထိုသို့ သမင်မကို နှစ်သိမ့်စေ၍ မုဆိုးသည် ဘုရားလောင်း၏ အထံသို့သွား၍ သားရေလွန်ကို ပဲခွပ်ဖြင့်ဖြတ်၍ ခြေ၌ငြိသော သားရေလွန်ကို ဖြည်းညင်းသာယာစွာ ထုတ်၍ အကြောကို အကြောချင်း, အသားကို အသားချင်း, အရေကို အရေချင်း စပ်၍ ခြေကို လက်ဖြင့် ဆုပ်၏။ ထိုခဏ၌ ဘုရားလောင်း၏ ဖြည့်အပ်သော ပါရမီ အာနုဘော်အားဖြင့် လည်းကောင်း, မုဆိုး၏ မေတ္တာ အာနုဘော်အားဖြင့် လည်းကောင်း၊ သခင်မ၏ အဆွေခင်ပွန်း၌ စောင့်ရှောက်သော တရား၏ အာနုဘော်အားဖြင့် လည်းကောင်း အကြော အသားအရေတို့သည် အချင်းချင်းစပ်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ချမ်းသာလျက် ဆင်းရဲကင်းလျက် ရပ်၏။
သမင်မ ဆုပေး
သမင်မသည် ချမ်းသာသော ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြစ်၍ မုဆိုးအား အနုမောဒနာပြုလို၍-
ယထာဟ မဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသွာ မဟာမိဂံ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၄။ လုဒ္ဒက၊ မုဆိုး။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ မုတ္တံ၊ လွတ်သော။ မဟာမိဂံ၊ သမင်မင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ နန္ဒာမိ ယထာ၊ နှစ်သက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေ အမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နန္ဒဿု၊ နှစ်သက်စေသတည်း။
သမင်မင်း တရားဟောခြင်း
ဘုရားလောင်းသည် ဤမုဆိုးကား ငါ၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ပြီ၊ ငါသည်လည်း မုဆိုး၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်သင့်၏ ဟုကျက်စားရာမြေ၌ မြင်အပ်သော တစ်ခုသော ပတ္တမြားတုံးကို မုဆိုးအားပေး၍ အဆွေ... ယနေ့မှစ၍ ပါဏာတိပါတ အစရှိသည်ကို မပြုလင့်၊ ဤပတ္တမြားဖြင့် ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၍ သား မယားတို့ကို မွေးလျှက် ဒါန သီလအစရှိကုန်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလော့ ဟု မုဆိုးအား အဆုံးအမကို ပေး၍ တောသို့ဝင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဆန္နသည် ထိုအခါ မုဆိုးဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ရဟန်းမိန်းမငယ်သည် ထိုအခါ သမင်မ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သမင်မင်း ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လိမ္မာမယား၊ ရတုံငြား၊ လင်အား ချမ်းသာရာ
ကိုးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုဝဏ္ဏမိဂဇာတ် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - မဏိကုဏ္ဍလဝဂ်
၁၀။ သုယောနန္ဒီဇာတ်
မိန်းမကို စောင့်ရှောက် ထိန်သိမ်းခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဝါတိ ဂန္ဓော တိမိရာနံအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့်တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုယောနန္ဒီဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း... သင်သည် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ မှန်ပေ၏နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်ကို မြင်၍ ငြီးငွေ့သနည်း မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား တန်ဆာဆင်အပ်သော မိန်းမကို မြင်၍ ငြီးငွေ့၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... မိန်းမတို့ကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဂဠုန်ပြည်၌ မိန်းမကိုထား၍ စောင့်ရှောက်ကုန်သော်လည်း စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန် ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ တမ္ဗမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမင်းအား သုယောနန္ဒီမည်သော မိဖုရားကြီးသည် ရှိ၏။ ထိုမိဖုရားသည် မြတ်သောအ ဆင်းကို ဆောင်၏။
ဂဠုန်မင်း မိဖုရားကို ခိုးပြေးခြင်း
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုကာလ၌ နာဂဒီပကျွန်းသည် သေဒုမကျွန်း မည်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သေဒုမကျွန်း ဂဠုန်ပြည်၌ နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီသို့သွား၍ တမ္ဗမင်းနှင့်တကွ လုလင်၏ အသွင်ဖြင့် ကြွေအန်ကစား၏။ ဘုရားလောင်း၏ ရုပ်သဏ္ဌာန်ကို မြင်၍ အလုပ်အကျွေးတို့သည် အကျွန်ုပ်တို့၏ မင်းနှင့်တကွ ဤသို့ သဘောရှိသော လုလင်ငယ်သည် ကြွေအန်ကစာ၏ ဟု သုယောနန္ဒီ မိဖုရားအား လျှောက်ကုန်၏။ ထိုမိဖုရားသည် ထိုလုလင်ကို မြင်လို၍ တစ်နေ့သ၌ တန်ဆာဆင်၍ ကစားရာ ပွဲအပြင်သို့သွား၍ အလုပ်အကျွေးတို့၏ အတွင်း၌ ရပ်လျက် ထိုဘုရားလောင်းကို ကြည့်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း မိဖုရားကိုကြည့်၏။ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည်လည်း အချင်းချင်း တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိကုန်၏။ ဂဠုန်မင်းသည် မိမိ၏ အာနုဘော်အားဖြင့် ဗာရာဏသီမြို့၌ လေလာခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ နန်းပြိုအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် မင်းအိမ်မှ လူတို့သည် ထွက်ကုန်၏။ ဂဠုန်မင်းသည် မိမိအာနုဘော်အားဖြင့် အမိုက်မှောင်ကိုပြု၍ မိဖုရားကိုယူ၍ ကောင်းကင်ဖြင့် သေဒုမကျွန်းဝယ် မိမိဗိမာန်သို့ ဝင်၏။ သုယောနန္ဒီမိဖုရား ရောက်ရာအရပ်ကို သိသောသူတို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုဂဠုန်မင်းသည် သုယောနန္ဒီမိဖုရားနှင့်တကွ မွေ့လျော်လျက် ဗာရာဏသီသို့သွား၍ မင်းနှင့်တကွ ကြွေအန် ကစား၏။
စောင်းသမားသဂ္ဂ ဂဠုန်ပြည်ရောက်ပြီ
တမ္ဗမင်းအား သဂ္ဂမည်သော စောင်းသမားသည် ရှိ၏။ တမ္ဗမင်းသည် မိဖုရား၏ ရောက်ရာအရပ်ကို မသိရကား ထိုစောင်းသမားကို ခေါ်၍ အမောင်... သွားချေ၊ အလုံးစုံသော ကြည်းကြောင်းခရီး ရေကြောင်းခရီးသို့ သွား၍ မိဖုရား၏ ရောက်ရာအရပ်ကို ကြည့်ချေ ဟု စေလွှတ်၏။
ထိုစောင်းသမားသည် ရိက္ခတို့ကိုယူ၍ ရွာတံခါးမှစ၍ စုံစမ်းလျက် ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်သို့ရောက်၏။ ထိုအခါ ကုန်သည်တို့သည် ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်မှ လှေဖြင့် သုဝဏ္ဏဘူမိသို့ သွားကုန်၏။ ထိုစောင်းသမားသည် ထိုကုန်သည်တို့ကို ကပ်၍ အရှင်တို့... အကျွန်ုပ်သည် စောင်းသမားတည်း၊ လှေခပိုင်းခြား၍ အရှင်တို့အား စောင်းတီးခြင်းကို ပြုပါအံ့၊ အကျွန်ုပ်ကိုလည်း ဆောင်ပါကုန် ဟု ဆို၏။ ကုန်သည်တို့သည် ကောင်းပြီဟု လှေသို့တင်၍ လှေကို လွှတ်ကုန်၏။ ထိုကုန်သည်တို့သည် လှေ၌ နားထောင်လိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ထိုစောင်းသမားကို ခေါ်၍ ငါတို့ နားထောင်ကုန်အံ့၊ စောင်းတီးလော့ဟု ဆိုကုန်၏။ အကျွန်ုပ်သည် အကယ်၍ စောင်းကို တီးငြားအံ့၊ ငါးတို့သည် လှုပ်ကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ သင်တို့၏ လှေသည် ပျက်စီးလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ လူတို့၏ အထံ၌ စောင်းတီးသည်ရှိသော် ငါးတို့၏ လှုပ်ခြင်းမည်သည်မရှိ၊ စောင်းတီးခြင်းကို ပြုလော့ဟု ကုန်သည်တို့သည် ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား အကျွန်ုပ်အား သင်တို့သည် အမျက်မထွက်ကြလင့် ဟု ဆို၍ စောင်းကိုလွှတ်၍ စောင်းသံနှင့်သီချင်းသံ, သီချင်းသံနှင့် စောင်းသံကို မလွန်စေမူ၍ စောင်းကိုတီး၏။ ထိုအသံဖြင့် လွန်စွာယစ်ကုန်၍ ငါးတို့သည် လှုပ်ကုန်၏။ ထိုအခါ တစ်ခုသော မကာရ်းသည် ခုန်၍ လှေတွင်းသို့ ကျရကား လေသည် ကွဲပျက်၏။ သဂ္ဂမည်သော စောင်းသမားသည် ပျဉ်ချပ်၌ အိပ်၍ လေအားလျော်စွာ သွားသည်ရှိသော် သေဒုမကျွန်း၌ ဂဠုန်မင်း၏ ဗိမန်ဖြစ်သော ပညောင်ပင်၏ အနီးသို့ ရောက်၏။
စောင်းသမားနှင့်သုဿာနန္ဒီ
သုယောနန္ဒီမိဖုရားသည် ဂဠုန်မင်း ကြွေအန် ကစားအံ့သောငှာ သွားသောကာလ ဗိမာန်မှဆင်းသက်၍ ကမ်းနား၌ လှည့်လည်လတ်သော် သဂ္ဂမည်သော စောင်းသမားကိုမြင်၍ ထိုစောင်းသမားကို သိ၍ သင် အဘယ်သို့ လာသနည်း ဟု မေး၏။ စောင်းသမားသည် အလုံးစုံသောအကြောင်းကို ပြော၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင် မကြောက်လင့် ဟု စောင်းသမားကို နှစ်သိမ့်စေ၍ လက်မောင်းနှစ်ဖက်တို့ဖြင့် ပိုက်ချီ၍ ဗိမာန်သို့တင်၍ အိပ်ရာအပြင်၌ အိပ်စေ၍ အပင်အပန်း ပြေသော ကာလ၌ နတ်တို့၏ဘောဇဉ်ကို ပေး၍ နတ်နံ့သာရေဖြင့် ရေချိုးစေ၍ နတ်၌ဖြစ်သော အဝတ်ကို ဝတ်စေ၍ နံ့သာပန်းတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်၍ တစ်ဖန် နတ်အိပ်ရာ၌ အိပ်စေ၏။ ဤသို့ နေ့၌ ချီးမြှောက်၍ ဂဠုန်မင်းလာသောကာလ၌ ဖုံးလွှမ်း၍၊ သွားသောကာလ၌ စောင်းသမားနှင့်တကွ ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် မွေ့လျော်၏။
မိဖုရားကြီးကိုတွေ့ခဲ့ပြီ
ထို့နောင်မှ လခွဲတစ်လ လွန်လတ်သော် ဗာရာဏသီ၌ နေကုန်သော ကုန်သည်တို့သည် ထင်းရေယူအံ့သောငှာ ထိုသေဒုမကျွန်း ပညောင်ပင်ရင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုစောင်းသမားသည် ကုန်သည်တို့နှင့်တကွ လှေစီး၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွား၍ မင်းကိုမြင်၍ ကြွေအန်ကစားသော ကာလ၌ စောင်းကိုယူ၍ မင်း၏အထံ၌ စောင်းတီးလျက် -
ဒူရေ ဣတော သုယောနန္ဒီ၊ တမ္ဗ ကာမာ တုဒန္တိ မံ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၅။ တမ္ဗ၊ တမ္ဗမင်းကြီး။ ဣတော၊ ဤဗာရာဏသီပြည်မှ။ ဒူရေ၊ ဝေးသော ဂဠုန်ပြည်၌။ သုယောနန္ဒီ၊ သုယောနန္ဒီ မိဖုရားသည်။ ဝသတိ၊ နေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမိဖုရားနေရာ အရပ်၌။ တိမိရာနံ၊ ပညောင်ပင်ကို ခြံရံ၍ ပေါက်ကုန်သော ကြည်းပန်းတို့၏။ ဂန္ဓော၊ အနံ့သည်။ ဝါတိ၊ လှိုင်၏။ ကု သမုဒ္ဒေါ စ၊ သမုဒ္ဒရာငယ်သည်လည်း။ ဃောသဝါ၊ သည်းစွာမြည်၏။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ကာမာ၊ ကာမတို့သည်။ တုဒန္တိ၊ ထိုးကျင့်ကုန်၏။
ဂဠုန်မင်းနှင့် စောင်းသမား
ထိုစကားကိုကြား၍ ဂဠုန်မင်းသည်-
ကထံ တဿာ စ တုယှဉ္စ၊ အဟု သဂ္ဂသမာဂမော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၆။ သဂ္ဂ၊ သဂ္ဂ။ တွံ၊ သင်သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ သမုဒ္ဒံ၊ သမုဒြာကို။ အတရိ၊ ကူးသနည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ သေဒုမံ၊ သေဒုမကျွန်းကို။ အဒ္ဒက္ခိ၊ မြင်သနည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ တဿာ စ၊ ထိုသုယောနန္ဒီ၏ လည်းကောင်း။ တုယှဉ္စ၊ သင်၏လည်းကောင်း။ သမာဂမော၊ ပေါင်းဖော်ရခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်သနည်း။
ထိုဘနောင်မှ သဂ္ဂမည်သော စောင်းသမားသည်-
မကရေဟိ အဘိဒါ နာဝါ၊ ဖလကေနာဟမပ္လဝိံ။
အင်္ဂေန ဥဒ္ဓရိ ဘဒ္ဒါ၊ မာတာ ပုတ္တံဝ ဩရသံ။
အတ္တနာပိ စ မန္ဒက္ခီ၊ ဧဝံ တမ္မ ဝိဇာနာဟိ။
ဟူကုန်သော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၇။ တမ္ဗ၊ တမ္ဗမင်းကြီး။ ကုရုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စကိုရှာကုန်သော။ ဝါဏိဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါ၊ လှေသည်။ မက ရေဟိ၊ မကာရ်းတို့ကြောင့်။ အဘိဒါ၊ ကွဲ၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဖလကေန၊ ပျဉ်ချပ်ဖြင့်။ အပ္လဝိံ၊ ကူး၏။
၅၈။ တမ္ဗ၊ တမ္မမင်းကြီး။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ စန္ဒနဂန္ဓိနီ၊ စန္ဒကူးနံ့သာလိမ်းသော။ ဘဒ္ဒါ၊ ရှုဖွယ် ကြည်ညိုဖွယ်သော။ သုယောနန္ဒီ၊ ထိုသုယောနန္ဒီ မိဖုရားသည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ သဏှေန၊ သိမ်မွေ့သော။ မုဒုနာ၊ နူးညံ့သောစကားဖြင့်။ သမဿာသေတွာ၊ နှစ်သိမ့်စေ၍။ မာတာ၊ အမိသည်။ ဩရသံ၊ ရင်၌ ဖြစ်သော။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဥဒ္ဓရိ ဣဝ၊ ချီသကဲ့သို့။ အင်္ဂေန၊ လက်မောင်းနှစ်ဖက်ဖြင့်။ ဥဒ္ဓရိ၊ ချီ၏။
၅၉။ တမ္ဗ၊ တမ္ဗမင်းကြီး။ မန္ဒက္ခီ၊ နူးညံ့သော အခြင်းအရာဖြင့် ကြည့်လေ့ရှိသော။ သာ၊ ထိုသုယောနန္ဒီ မိဖုရားသည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အန္နေန စ၊ ထမင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ပါနေန စ၊ အဖျော်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝတ္ထေန စ၊ အဝတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ သယနေန စ၊ အိပ်ရာဖြင့် လည်းကောင်း။ အတ္တနာပိ စ၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ သန္တပ္ပေသိ၊ ရောင့်ရဲစေ၏။ တွံ၊ သင် မင်းကြီးသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဇာနာဟိ၊ သိလော့။
မိဖုရားကိုပြန်ပို့ခြင်း
ဂဠုန်မင်းသည် စောင်းသမားဆိုစဉ်လျှင် နှလုံးမသာယာသည်ဖြစ်၍ ငါသည် ဂဠုန်ပြည်၌ နေလျက်လည်း ထိုမိန်းမကို စောင့်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ သီလမရှိသော ထိုမိန်းမဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း ဟု ထိုမိန်းမကို ဆောင်၍ မင်းအား ပေး၍ ဖဲသွား၏။ ထိုအခါမှစ၍ တစ်ဖန် မလာပြီ။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဂဠန်မင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိန်းမတို့အား၊ ထိန်းသိမ်းငြား၊ ဖောက်ပြားဓမ္မတာ
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုယောနန္ဒီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၁။ ဝဏ္ဏာရောဟဇာတ်
ကုန်းချောသော မြေခွေးအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝဏ္ဏာရောဟေန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဝဏ္ဏာရောဟဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နှစ်ပါးကုန်သော အဂ္ဂသာဝကတို့ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
မထေရ်နှစ်ပါး ကုန်းချောခံရပုံ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... အခါတစ်ပါး၌ နှစ်ပါးကုန်သော မထေရ်တို့သည် ဤဝါတွင်းကာလပတ်လုံး ဆိုတ်ငြိမ်ရာ အရပ်၌ စီးဖြန်းအပ်သော ဘာဝနာကို ပွားစေကုန်အံ့ ဟု သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားကိုပန်၍ အခြံအရံကို ပယ်၍ ကိုယ်တိုင်လျှင် သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကိုယူ၍ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ ထွက်၍ တစ်ခုသော ပစ္စန္တရစ်ရွာကိုမှီ၍ တစ်ခုသောတော၌ နေကုန်၏။ တစ်ယောက်သော စားကြွင်းစားသည် မထေရ်တို့ထံ ခစားလျက် ထိုတောဝယ် တင့်အပ်ရာ အရပ်၌ နေ၏။ ထိုစားကြွင်းစားသည် မထေရ်တို့၏ ညီညွတ်သော နေခြင်းကိုမြင်၍ ဤမထေရ်တို့သည် အလွန်လျှင် ညီညွတ်ကုန်လျက် နေကုန်၏။ ဤမထေရ်တို့ကို အချင်းချင်း ကွဲပြားစိမ့်သောငှာ တတ်ကောင်းအံ့ဟု ကြံ၍ ရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်၏ အထံသို့ ဆည်းကပ်၍ အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့အား အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ်နှင့် တစ်စုံ တစ်ခု ရန်ဖြစ်ဖူးခြင်းသည် ရှိသလော ဟု မေး၏။ ဒါယကာ အသို့နည်းဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဆို၏။ အရှင်ဘုရား... အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည် အကျွန်ုပ်လာသောကာလ၌ သာရိပုတ္တရာသည် ဇာတ်, အရွယ်, အမျိုး, အဆက်ဆက်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း၊ အကြား အမြင်၊ ကျမ်းဂန်အသင် အကြား၊ တရားကို သိခြင်း၊ တန်ခိုးဈာန်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း၊ အဘယ်မှာ ထူးအံ့နည်း ဟု အရှင်ဘုရားတို့၏ ကျေးဇူးမဲ့ ကိုလျှင် ဆို၏။ ဟု ဆို၏။ အရှင်သာရိပုတ္တာမထေရ်သည် ပြုံး၍ ဒါယကာ... သင်သွားလော့ ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ကုန်းတိုက်သူ ပြေးရပြီ
နောက်အခါ တစ်နေ့သ၌ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်၏ အထံသို့ ဆည်းကပ်၍ ထို့အတူလျှင် ဆို၏။ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည်လည်း ပြုံး၍ ဒါယကာ- သင်သွားလော့” ဟု ဆို၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်၏ အထံသို့ ဆည်းကပ်၍ ငါ့ရှင် ဤစားကြွင်းစားသည် အရှင်ဘုရားတို့၏ အထံ၌ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကို ဆိုသလော ဟု မေး၏။ ငါ့ရှင် ဆို၏ ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အကျွန်ုပ် အထံ၌လည်း ဆို၏။ ဤစားကြွင်းစားကို နှင်ထုတ်ခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည် မိန့်တော်မူ၍ ငါ့ရှင် ကောင်းပြီ၊ နှင်ထုတ်လော့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ်သည် ဒါယကာ... သင်သည် ဤ၌မနေလင့် ဟု လက်ဖျစ် တီး၍ စားကြွင်းစားကို နှင်ထုတ်၏။
နှစ်ပါးကုန်သော မထေရ်တို့သည်လည်း ညီညွတ်စွာနေ၍ မြတ်စွာဘုရားအထံတော်သို့ သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ နေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ပဋိသန္ထာရ ပြုတော်မူ၍ ချမ်းသာသဖြင့် နေရကုန်၏လော ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီး အရှင်ဘုရား... တစ်ယောက်သော စားကြွင်းစားသည် အကျွန်ုပ်တို့ကို ကွဲပြားစေလိုသည်ဖြစ်၍ ကွဲပြားစိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်၍ ပြေး၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် သာရိပုတ္တရာ... ထိုစားကြွင်းစားသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် သင်တို့ကို ကွဲပြားစေအံ့ ဟု ကွဲပြားစိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ပြေးသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပြေးဖူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တော၌ ရုက္ခစိုးနတ်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ခြင်္သေ့, ကျားတို့သည် ထိုတောဝယ် တောင်လိုဏ်၌ နေကုန်၏။
ကျားနှင့်ခြင်္သေ့ ကုန်းတိုက်ခံရပုံ
တစ်ခုသောမြေခွေးသည် ထိုခြင်္သေ့, ကျားတို့ကို ခစားလျက် ခြင်္သေ့, ကျားတို့၏ စားကြွင်းကိုစား၍ ကြီးသောကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်နေ့သ၌ ငါသည် ခြင်္သေ့, ကျား၏ အသားကို မစားရစဖူး၊ ငါသည် ဤခြင်္သေ့, ကျားတို့ကို အချစ်ပျက်စိမ့်သောငှာ သင့်၏။ အချစ်ပျက်ခြင်းကြောင့် ခိုက်ရန်ပြု၍ သေကုန်သော ခြင်္သေ့, ကျားတို့၏ အသားကို စားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမြေခွေးသည် ခြင်္သေ့အထံသို့ကပ်၍ အရှင်... အရှင့်အား ကျားနှင့် တစ်စုံတစ်ခု ခိုက်ရန်ဖြစ်ဖူးခြင်းသည် ရှိသလောဟု မေး၏။ အချင်းမြေခွေး... ခိုက်ရန်မဖြစ်စဖူး ဟု ခြင်္သေ့သည် ဆို၏။ အရှင်... ဤကျားသည် အကျွန်ုပ်လာသော ကာလ၌ ခြင်္သေ့သည် ကိုယ်အဆင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အလုံး အရပ်အားဖြင့် လည်းကောင်း၊ အမျိုးအား, လုံ့လဝီရိယအားဖြင့်လည်းကောင်း ငါ၏ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ်တွင် တစ်စိတ်သော အဖိုကိုမျှလည်း မမီဟု အရှင်တို့၏ ကျေးဇူးမဲ့ကိုလျှင် ဆို၏ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါမြေခွေးကို ခြင်္သေ့သည် သင် သွားတော့၊ ထိုကျားသည် ဤသို့ မဆိုထိုက်တန်ဟု ဆို၏။ ကျားအထံသို့ ဆည်းကပ်၍ ဤနည်းဖြင့်လျှင် ဆို၏။
ကျားနှင့်ခြင်္သေ့ တိုင်ပင်ကြပြီ
ထိုစကားကိုကြား၍ ကျားသည်လည်း ခြင်္သေ့အထံသို့ ဆည်းကပ်၍ အဆွေခင်ပွန်း... သင်သည် ဤသို့ ဆိုသလောဟု မေးလိုရကား-
သုဗာဟု န မယာ သေယျော၊ သုဒါဌ ဣတိ ဘာသသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၀။ သုဒါဌ၊ ခြင်္သေ့မင်း။ သုဗာဟု၊ ကျားသည်။ ဝဏ္ဏာရောဟေန၊ အဆင်း, အလုံး, အရပ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇာတိယာ၊ အမျိုးဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗလနိက္ကမနေန စ၊ အား, လုံ့လအားဖြင့် လည်းကောင်း။ မယာ၊ ငါ့ထက်။ န သေယျော၊ မလွန် မမြတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တွံ၊ သင်သည် ဘာသသိ၊ ဆိုသလော။
ထိုစကားကို ကြား၍ခြင်္သေ့သည်-
သုဒါဌော န မယာ သေယျော၊ သုဗာဟု ဣတိ ဘာသသိ။
န ဒါနာဟံ တယာ သဒ္ဓိံ၊ သံဝါသ မဘိရောစယေ။
ခိပ္ပံ ဘိဇ္ဇေထ မိတ္တသ္မိံ၊ ဝေရဉ္ဇ ပသဝေ ဗဟုံ။
ဘေဒါသင်္ကီ ရန္ဓမေဝါနုပဿီ။
ယသ္မိံ စ သေတီ ဥရသီဝ ပုတ္တော
သ ဝေ မိတ္တော ယော အဘေဇ္ဇော ပရေဟိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၁။ သုဒါဌော၊ ခြင်္သေ့သည်။ ဝဏ္ဏာရာဟေန၊ အဆင်း အလုံး အရပ်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဇာတိယာ၊ အမျိုးအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗလနိက္ကမနေန စ၊ အား လုံ့လအားဖြင့်လည်းကောင်း။ မယာ၊ ငါ့ထက်။ န သေယျော၊ မလွန်မမြတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သုဗာဟု၊ ကျားမင်းသည်။ ဘာသသိ၊ ဆိုသလော။
၆၂။ သမ္မ သုဗာဟု၊ အရွယ်တူဖြစ်သော အဆွေကျား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဟရန္တံ၊ သင်နှင့် အညီ အညွတ် နေသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ သိင်္ဂါလဿ၊ မြေခွေး၏။ ကထံ၊ စကားကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တွံ၊ သင်သည်။ စေ ဒုဗ္ဘသိ၊ အကယ်၍ ပြစ်မှားအံ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သံဝါသံ၊ နေခြင်းကို။ နာဘိရောစယေ၊ မနှစ်သက်။
၆၃။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပရေသံ၊ သူတစ်ပါးတို့၏။ ဝစနာနိ၊ စကားတို့ကို။ ယထာတထံ၊ အဟုတ်အမှန်အားဖြင့်။ သဒ္ဒဟေယျ၊ ယုံကြည်ရာ၏။ အသ္မိံ၊ ထိုသူမိုက်၌။ မိတ္တံ၊ မိတ်သည်။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ ဘိဇ္ဇေထ၊ ပျက်ရာ၏။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဝေရဉ္ဇ၊ ရန်သည်လည်း။ ပသဝေ၊ ပွားရာ၏။
၆၄။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့မလျော့သည် ဖြစ်၍။ မိတ္တဿ၊ မိတ်၏။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ န ဒေတိ၊ မပေး။ ဘေဒါသင်္ကီ၊ မိတ်၏ ပျက်စီးခြင်းကိုလျှင် ရွံရှာ၏။ ရန္ဓမေဝ၊ အခွင့်အပေါက်ကိုလျှင်။ အနုပဿီ၊ အစဉ်ရှု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ မိတ္တော၊ မိတ်မည်၏။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥရသိ၊ အမိရင်ခွင်၌။ သေတိဝ၊ ရွံရှာခြင်းကင်းလျက် အိပ်သကဲ့သို့။ ယသ္မိံ စ၊ အကြင် သူ၌လည်း။ သေတိ၊ ရွံရှာခြင်းကင်းလျက် အိပ်၏။ ယော စ၊ အကြင် သူသည်လည်း။ ပရေဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့ကြောင့်။ အဘေဇ္ဇော၊ မကွဲမပြား။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ မိတ္တော၊ မိတ်မည်၏။
မြေခွေး ထွက်ပြေးရပြီ
ဤသို့ လေးဂါထာတို့ဖြင့် ခြင်္သေ့သည် မိတ်၏ ကျေးဇူးကို ဆိုသည်ရှိသော် ကျားသည် ငါ့အား အပြစ်ရှိ၏ ဟု ခြင်္သေ့ကို ကန်တော့၏။ ထိုကျား, ခြင်္သေ့တို့သည် ရှေးအတူသာလျှင် ညီညွတ်သော နေခြင်းဖြင့် နေကုန်၏။ မြေခွေးသည်ကား ပြေး၍ တစ်ပါးသို့သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ စားကြွင်းစားသည် ထိုအခါ မြေခွေး ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ခြင်္သေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ ကျား ဖြစ်ဖူးပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ထိုအကြောင်းကို မျက်မှောက်အားဖြင့် မြင်သော ထိုတော၌ ရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကုန်းတိုက်ပြောဆို၊ မိတ်ဆွေကို။ ကြည်ညိုမပျက်ရာ
ရှေးဦးစွာသော ဝဏ္ဏာရောဟဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၂။ သီလဝီမံသဇာတ်
ဗဟုသုတပညာထက် သီလကမြတ်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သီလံ သေယျော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသီလဝီမံသဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သီလကို စုံစမ်းသော တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... မင်းသည် ဤပုဏ္ဏားကား သီလနှင့် ပြည့်စုံ ၏ဟု ထိုပုဏ္ဏားကို တစ်ပါးကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ထက် မြတ်သည်ကိုပြု၍ ကြည့်၏။ ထိုပုဏ္ဏားသည် မင်းကား သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏ဟု ငါ့ကို တစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားတို့ထက် မြတ်သည်ကို ပြု၍ ကြည့်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ အကြားအမြင်ကို ဆောင်ခြင်းနှင့် ယှဉ်၏ဟူ၍ ငါ့ကို တစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားတို့ထက် မြတ်သည်ကိုပြု၍ ကြည့်သလော၊ သီလ၏ လည်းကောင်း၊ အကြားအမြင်၏ လည်းကောင်း မြတ်သောအဖြစ်ကို စုံစမ်းဦးအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ တစ်နေ့သ၌ ရွှေပန်းထိမ်သည်၏ အထံမှ အသပြာကိုယူ၏။ ရွှေပန်းထိမ်
သည်လည်း အလေးအမြတ် ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကိုမဆို၊ နှစ်ကြိမ်ယူသော်လည်း တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကိုမဆို၊ သုံးကြိမ်မြောက်၌ကား လုယက်၍ စားသူတည်း ဟု ဖမ်းယူစေ၍ မင်းအား ပြ၏။
ဗဟုသုတထက် သီလမြတ်ကြောင်း
ပုဏ္ဏားသည် အဘယ်ကို ပြုသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် ဥစ္စာကို လုယက်၏ ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား... မှန်သလော ဟု မေးသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် ဥစ္စာကို မလုယက်၊ အကျွန်ုပ်အားကား သီလသည်တည်း မြတ်သလော, အကြားအမြင်သည်တည်း မြတ်သလောဟု ကုက္ကုစ္စသည်ဖြစ်၏။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် သီလ, အကြားအမြင်၊ ဤနှစ်ပါးတို့တွင် အဘယ်သည်လျှင် မြတ်သနည်း ဟု စုံစမ်းလို၍ သုံးကြိမ် အသပြာကို ယူ၏။ ထိုအကျွန်ုပ်ကို ရွှေပန်းထိမ်သည်သည် နှောင်ဖွဲ့၍ အရှင်မင်းကြီးတို့အား ပြ၏။ ယခု အကျွန်ုပ်သည် အကြား အမြင်ထက် သီလ၏ မြတ်သည်၏အဖြစ်ကို သိအပ်ပြီ၊ အကျွန်ုပ်အား အိမ်၌နေခြင်းဖြင့် အလိုမရှိ၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းပြုအံ့ ဟု ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုစေ၍ အိမ်တံခါးကို မကြည့်မူ၍လျှင် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွားပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားအား ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်း၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုပုဏ္ဏားအား သာမဏေအဖြစ် ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ပေးတော်မူ၏။ ထိုပုဏ္ဏားသည် ပဉ္စင်းဖြစ်၍ မကြမြင့်မီ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်၏။ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ ဤမည်သော ပုဏ္ဏားသည် မိမိ၏သီလကို စုံစမ်း၍ ရဟန်း ပြု၍ ဝိပဿနာကို စီးဖြန်း၍ အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်၏ ဟု စကားကိုဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ ဤပုဏ္ဏားသည်သာလျှင် သီလကိုစုံစမ်း၍ ရဟန်း ပြု၍ မိမိ၏တည်ရာကို ပြုသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌ ပညာရှိတို့သည်လည်း သီလကို စုံစမ်း၍ ရဟန်းပြု၍ မိမိ၏ တည်ရာကို ပြုဖူးကုန်သလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ အတတ်သင်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့လာ၍ မင်းကို ဖူးမြင်၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းအား ပုရောဟိတ်အရာကို ပေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပဉ္စသီတို့ကို စောင့်ရှောက်၏။ မင်းသည်လည်း ဘုရားလောင်းကို သီလရှိသော သူတည်းဟု အလေးအမြတ်ပြု၍ ကြည့်၏။ ဘုရားလောင်းသည်ကား သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏ဟု ငါ့ကို ကြည့်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ အကြားအမြင်ကို ဆောင်ခြင်းနှင့်ယှဉ်သော သူတည်းဟု အလေးအမြတ်ပြု၍ ငါ့ကို ကြည့်သလော ဟု ကြံ၏။ အလုံးစုံသော စကားသည် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုနှင့် တူသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။
သီလ မွန်မြတ်ပုံ
ဤသီလဝီမံသဇာတ်၌ကား ပုဏ္ဏားသည် ယခု အကျွန်ုပ်သည် အကြားအမြင်ထက် သီလ၏ မြတ်သောအဖြစ်ကို သိအပ်ပြီဟု ဆို၍ -
ဣတိ မေ သံသယော အဟု။
သီသမေဝ သုတာ သေယျော၊
ဣတိ မေ နတ္ထိ သံသယော။
သီလေန အနုပေတဿ၊ သုတေနတ္ထော န ဝိဇ္ဇတိ၊
တေ ပရိစ္စဇ္ဇုဘော လောကေ၊ ဥပပဇ္ဇန္တိ ဒုဂ္ဂတိံ။
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ဘဝန္တိ တိဒိဝေ သမာ။
သကဉ္စ သီလံ သံသုဒ္ဓံ၊ သမ္ပရာယာယ သုခါယ စ။
ဟူသော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ သီလံ၊ သီလသည်တည်း။ သေယျော၊ မြတ်သလော။ သုတံ၊ သုတသည်တည်း။ သေယျော၊ မြတ်သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သံသယော၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သီလမေဝ၊ သီလသည်လျှင်။ သုတာ၊ အကြား အမြင်ထက်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဉာတော၊ သိအပ်ပြီ။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ သံသယော၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
သီလမရှိ အသုံးမဝင်
၆၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဇာတိ စ၊ အမျိုးသည်လည်းကောင်း။ ဝဏ္ဏော စ၊ အဆင်းသည်လည်းကောင်း။ မောဃာ၊ အကျိုးမရှိကုန်။ သီလမေဝ၊ သီလသာလျှင်။ ဥတ္တမံ ကိရ၊ မြတ်သတတ်။ သီလေန၊ သီလနှင့်။ အနုပေတဿ၊ မပြည့်စုံသောသူအား။ သုတေန၊ အကြားအမြင်ဖြင့်။ အတ္ထော၊ အကျိုးသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။
၆၇။ အဓမ္မဋ္ဌော၊ တရားနှင့်မပြည့်စုံသော။ ခတ္တိယော စ၊ မင်းလည်းကောင်း။ အဓမ္မနိဿိတော၊ အဓမ္မကို မှီသော။ ဝေဿော စ၊ ကုန်သည်လည်းကောင်း။ တေ ဥဘော၊ ထို နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်။ လောကေ၊ လူ့ပြည် နတ်ပြည်တို့ကို။ ပရိစ္စဇ္ဇ၊ စွန့်ကုန်၍။ ဒုဂ္ဂတိံ၊ ဒုဂ္ဂတိ၌။ ဥပပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
သီလရှိမူ အတူတူ
၆၈။ ခတ္တိယာ စ၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဗြာဟ္မဏာ စ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း။ ဝေဿာ စ၊ ကုန်သည်တို့သည်လည်းကောင်း။ သုဒ္ဓါ စ၊ သူဆင်းရဲတို့သည်လည်းကောင်း။ စဏ္ဍာလ ပက္ကုသာစ၊ သူသေကောင်ကို စွန့်သော စဏ္ဍာလ, ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့သည်လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဣဓ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ တိဒိဝေ၊ နတ် ပြည်၌။ သမာ၊ တူကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
နောင်ဘဝတွက်သာ သီလသာ
၆၉။ ဝေဒါ၊ ဗေဒင်တို့သည်။ သမ္ပရာယာယ၊ တမ လွန်၌ စည်းစိမ်ချမ်းသာ ပေးခြင်းငှာ။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဇာတိပိ၊ အမျိုးတို့သည်လည်း။ သမ္ပရာယာယ၊ တမလွန်ဘဝ၌ စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ပေးခြင်းငှာ။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဗန္ဓဝါပိ၊ အဆွေအမျိုးတို့သည်လည်း။ သမ္ပရာယာယ၊ တမလွန်၌ စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ပေးခြင်းငှာ။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ သံသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်သော။ သကဉ္စ သီလံ၊ မိမိသီလသည်သာလျှင်။ သမ္ပရာယာယ သုခါယ၊ တမလွန်၌ ဖြစ်သော ချမ်းသာအကျိုးငှာ။ ဟောတိ စ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် သီလကျေးဇူးတို့ကို ချီးမွမ်း၍ မင်းကိုပြော၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုစေ၍ ထိုနေ့၌လျှင် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ သီလကို စုံစမ်းသော ရသေ့ရဟန်းပြုသော ပုဏ္ဏားဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဗဟုသုတ၊ မြောက်များစွာ့၊ သီလ ထို့ထက်သာ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သီလဝီမံသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၃။ ဟိရီဇာတ်
အဆွေခင်ပွန်းယုတ် အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟိရိံ တရန္တံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဟိရီဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော ပစ္စန္တရစ်နေ သူဌေးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နှစ်ပါးကုန်သော ဝတ္ထုတို့ကိုလည်း ဧကကနိပါတ်၊ နဝမဝဂ်၏ အဆုံးဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ကုန်ပြီးသလျှင်ကတည်း။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဤ ဟိရီဇာတ်၌ကား-ပစ္စန္တရစ်အရပ်နေ သူဌေး၏ လူတို့သည် လုယက်အပ်သော အလုံးစုံသော ဥစ္စာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ပြေးကုန်၏ဟု ဗာရာဏသီသူဌေးအား ကြား လျှောက်သည် ရှိသော် ဗာရာဏသီသူဌေးသည် မိမိအထံသို့ လာကုန်သောသူတို့အား ပြုအပ်သောအမှုကို မပြုကုန်သော သူတို့မည်သည်ကား ကျေးဇူးတုံ့ပြန်တတ်သော သူတို့ကို မရကုန်ဟု ဆို၍-
တဝါဟမသ္မိ ဣတိ ဘာသမာနံ။
သေယျာနိ ကမ္မာနိ အနာဒိယန္တံ၊
နေသော မမန္တိ ဣတိ နံ ဝိဇညာ။
အကရောန္တံ ဘာသမာနံ၊ ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
ဘေဒါသင်္ကီ ရန္ဓမေဝါနုပဿီ။
ယသ္မိံ စ သေတိ ဥရသီဝ ပုတ္တော၊
သ ဝေ မိတ္တော ယော အဘေဇ္ဇော ပရေဘိ။
ဖာနိသံသော ဘာဝေတိ၊ ဝဟန္တော ပေါရိသံ ဓုရံ။
နိဒ္ဒရော ဟောတိ နိပ္ပါပေါ၊ ဓမ္မပ္ပီတိရသံ ပိဝံ။
ဟူသော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
နှုတ်သက်သက်ကား မိတ်ဆွေမဟုတ်
၇၀။ ဟိရိံ၊ ရှက်ခြင်းကို။ တရန္တံ၊ လွန်သော။ ဝိဇိဂုစ္ဆမာနံ၊ မိတ်ဆွေခင်ပွန်း၏ အဖြစ်ကို စက်ဆုပ်အပ်သော။ အဟံ၊ ငါကား။ တဝ၊ သင်၏။ မိတ္တော၊ အဆွေခင်ပွန်းသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤ သို့။ ဘာသမာနံ၊ စကားမျှကိုသာလျှင် ဆိုသော။ သေယျာနိ၊ မြတ်ကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ အမှုတို့ကို အနာဒိယန္တံ၊ မပြုသော နံ၊ ထိုသူကို။ ဧသော၊ ဤသူသည်။ မမ၊ ငါ၏။ န မိတ္တော၊ အဆွေ ခင်ပွန်းမဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိဇညာ၊ သိရာ၏။
၇၁။ ယံ ဟိ၊ အကြင်အမှုကိုလျှင်။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ တံဟိ၊ ထိုအမှုကိုလျှင်။ ဝဒေ၊ ဆိုရာ၏။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ တံ၊ ထိုအမှုကို။ န ဝဒေ၊ မဆိုရာ။ ဘာသမာနံ၊ ဆိုလျက်။ အကရောန္တံ၊ မပြုသောသူကို။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပရိဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။
လက်ပါပါမှ မိတ်ဆွေစစ်
၇၂။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့လျော့သည်ဖြစ်၍။ မိတ္တဿ၊ မိတ်၏။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ န ဒေတိ၊ မပေး။ ဘေဒါသင်္ကီ၊ မိတ်၏ ပျက်စီးခြင်းကိုလျှင် ရွံရှာ၏။ ရန္ဓမေဝ၊ မိတ်ပျက်ခြင်း၏ အကြောင်းကိုလျှင်။ အနုပဿီ၊ အစဉ်ရှု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ မိတ္တော၊ မိတ်မည်၏။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥရသိ၊ အမိရင်ခွင်၌။ နိရာသင်္ကော၊ ရွံရှာခြင်းကင်းလျက်။ သေတိဣဝ၊ အိပ်သကဲ့သို့။ ယသ္မိံ စ၊ အကြင်သူ၌လည်း။ မိတ္တော၊ အဆွေခင်ပွန်းသည်။ နိရာသင်္ကော၊ ရွံရှာခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍။ သေတိ၊ အိပ်၏။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ပရေဘိ၊ သူတစ်ပါးတို့ကြောင့်။ အဘေဇ္ဇော၊ မကွဲမပြား။ သ-သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ မိတ္တော၊ အဆွေခင်ပွန်း မည်၏။
မိတ်ဆွေ တာဝန် ၄-ပါး
၇၃။ ဖလာနိသံသော၊ အကျိုးအာနိသင်ကို မြင်သော။ ပေါရိသံ၊ ယောကျ်ားတို့သည်ဆောင်အပ်သော။ ဓုရံ၊ ဒါန သီလ ဘာဝနာ မိတ်ဖွဲ့သည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော လေးပါး အပြားရှိသော ဝန်ကို။ ဝဟန္တော၊ ရွက်ဆောင်သောသူသည်။ ပါမောဇ္ဇကရဏံ၊ မိတ်ဖွဲ့သည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ပြုတတ်သော။ ဌာနံ၊ အကြောင်းကို လည်းကောင်း။ ပသံသာဝဟနံ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို ရွက်ဆောင်တတ်သော။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို လည်းကောင်း။ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေ၏။
အမြိုက်ရသာ ၃-ပါး
၇၄။ ပဝိဝေကံရသံ၊ ကာယဝိဝေက, စိတ္တဝိဝေက, ဥပဓိဝိဝေကတို့ကို မှီ၍ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာခြင်းဟူသော ရသကို။ ပိတွာ၊ သောက်၍။ ဥပသမဿ၊ ကိလေသာ ငြိမ်းခြင်း၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ ရသံ ဝါ၊ ဝမ်း မြောက် ဝမ်းသာခြင်းဟူသော ရသကိုလည်း။ ပိတွာ၊ သောက်၍။ ဓမ္မပ္ပီတိရသံ၊ ဓမ္မပီတိဟု ဆိုအပ်သော ဝိမုတ္တိရသကို။ ပိဝံ၊ သောက်သောသူသည်။ နိဒ္ဒရော၊ ကိလေသာဟူသော ပူပန်ခြင်းမရှိသည်။ နိပ္ပါပေါ၊ အကုသိုလ်မရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ယုတ်မာသော အဆွေ ခင်ပွန်းနှင့် ပေါင်းမိခြင်းကြောင့် ထိတ် လန့်ခြင်းဖြစ်၍ ပဝိဝေက၏ အစွမ်းအားဖြင့် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေ၍ ဒေသနာ၏ အထွတ်ကို ယူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏ သီသူဌေး ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိတ်ဆွေ ယုတ်မြတ်၊ ခွဲခြားမှတ်၊ ပေါင်းအပ်သင့်ပေသည်
သုံးခုတို့၏ ပြည့် ဖြစ်သော ဟိရီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၄။ ခဇ္ဇောပနကဇာတ်
ကော နု သန္တမှိ ပဇ္ဇောတေ - အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ခဇ္ဇောပနကပဉှာသည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ အကျယ်အားဖြင့် ဖြစ်လတ္တံ့။
လေးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ခဇ္ဇောပနကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၅။ အဟိတုဏ္ဍိကဇာတ်
မျောက်ကိုမွေးသော အလမ္ပာယ်အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် “ဓုတ္တောမှိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအဟိတုဏ္ဍိကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ယောက်သော ရဟန်းကြီးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုကို အောက် သာလူကဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီ။ ဤအဟိတုဏ္ဍိကဇာတ်၌လည်း ထိုရဟန်းကြီးသည် ဤမည်သော ရွာသူသားငယ်ကို ရဟန်းပြု၍ ဆဲရေး ရိုက်ပုတ်၏။ သာမဏေငယ်သည် ပြေး၍ လူထွက်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုသူငယ်ကို ရှင်ပြုစေ၍ ရှေးအတူလျှင် ပြု၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း လူထွက်၍ တစ်ဖန် တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် ကြည့်ခြင်းငှာလည်း အလိုမရှိ၊ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့- ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းကြီးသည် မိမိသာမဏေနှင့် အတူတကွ နေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ကင်း၍ နေခြင်းငှာလည်း မတတ်နိုင်၊ သာမဏေသည် ထိုရဟန်းကြီး၏ အပြစ်ကိုမြင်၍ ပြန်၍ ကြည့်ခြင်းငှာလည်း အလိုမရှိ၊ သာမဏေသည် စိတ်လိမ္မာ၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်းတို့... ယခုအခါ၌ သာလျှင်ဤသာမဏေငယ်သည် စိတ်လိမ္မာသည်ဖြစ်၍ တစ်ကြိမ်တစ်ခါ အပြစ်ကိုမြင်၍ တစ်ဖန်ပြန်၍ ကြည့်အံ့သောငှာ အလိုရှိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း အလိုမရှိသည် သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ် မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် စပါးရောင်းသော ကုန်သည်မျိုး၌ ဖြစ်၍ စပါးရောင်းသဖြင့် အသက်မွေး၏။
အလမ္ပာယ်မျောက်
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော အလမ္ပာယ်သည် မျောက်ကိုယူ၍ အတတ်သင်၍ မြွေကို ကစားစေ၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ ပွဲသဘင် ကြွေးကြော်လတ်သော် ထိုမျောက်ကို စပါးရောင်းကုန်သည်၏ အထံ၌ထား၍ မြွေကိုကစားလျက် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး လှည့်လည်၏။ ထိုကုန်သည်သည်လည်း မျောက်အား ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေး၏။ အလမ္ပာယ်သည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ပွဲသဘင်ကစားရာမှ လာ၍ ထိုမျောက်ကို ဝါးခြမ်းစိတ်ဖြင့် သုံးကြိမ်ရိုက်၍ မျောက်ကိုယူ၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ နှောင်ဖွဲ့၍ အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ရောက်၏။
မျောက်ထွက်ပြေးပြီ
မျောက်သည် အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြေ၍ သရက်ပင်သို့တက်၍ သရက်သီးတို့ကို စား၍နေ၏။
မြှောက်ပင့်ခေါ်ခြင်း
အလမ္ပာယ်လည်း နိုး၍ သရက်ပင်၌ မျောက်ကို မြင်၍ ထိုမျောက်ကို ငါသည် ဖျားယောင်း၍ ယူခြင်းငှာ သင့်၏။ ဟု ထိုမျောက်နှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ဟရေဟိ အမ္ဗပက္ကာနိ၊ ဝီရိယံ တေ ဘက္ခယာမသေ။
ဟူ သော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၀။ သမ္မ သုခုမ၊ ကောင်းသော မျက်နှာရှိသော အချင်းမျောက်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇူတေ၊ ကြွေ အန်ကစားခြင်း၌။ ဓုတ္တော၊ ကြူးသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ အက္ခပရာဇိတော၊ ကြွေအန်တို့မှ ရှုံး၏။ အမ္ဗပက္ကာနိ၊ သရက်သီးမှည့်တို့ကို။ ဟရေဟိ၊ ချလော့။ တေ၊ သင်၏။ ဝီရိယံ၊ ဝီရိယနှင့်ဖြစ်သော သရက်သီးမှည့်ကို။ ဘက္ခယာမသေ၊ စားကုန်အံ့၊
ရန်သူမိတ်ဆွေ သိပြီလေ
ထိုစကားကိုကြား၍ မျောက်သည်-
ကော တေ သုတော ဝါ ဒိဋ္ဌော ဝါ၊ သုမုခေါ နာမ မက္ကဋော။-
ဓညာပဏံ ပဝိသိတွာ၊ မုတ္တော ဆာတံ ဟနာသိ မံ၊-
နေဝါဟံ ယာစိတော ဒဇ္ဇံ၊ တထာ ဟိ ဘယတဇ္ဇိတော။-
တေန သခိဉ္စ မိတ္တဉ္စ၊ ဓီရော သန္ဓာတုမရဟတိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၁။ သမ္မ အဟိတုဏ္ဍိက၊ အချင်း အလမ္ပာယ်။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဘူတေန၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့်။ ပသံသသိ၊ ချီးမွမ်း၏။ တဝ၊ သင်၏။ ဝစနံ၊ စကားသည်။ အလီကံ ဝတ၊ ချွတ် ယွင်းစွတကား။ တေ၊ သင်သည်။ ကော၊ အဘယ် ၌။ သုမုခေါ နာမ၊ ကောင်းသောမျက်နှာရှိသည်မည်သော။ မက္ကဋေယ၊ မျောက်ကို။ သုတော ဝါ၊ ကြားမူလည်း ကြဖူးပါသနည်း။ ဒိဋ္ဌော ဝါ၊ မြင်မူလည်း မြင်ဖူးပါသနည်း။
၈၂။ အဟိတုဏ္ဍိက၊ အလမ္ပာယ်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဓညာပဏံ၊ စပါးဈေးသို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ မံ၊ ငါ့ကို။ မုတ္တော၊ လွှတ်၍။ ဆာတံ၊ ငတ်မွတ်ဆာ လောင်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ယံ ဟနာသိ၊ အကြင် ရိုက်ခြင်းကိုပြု၏။ တေ၊ သင်၏။ ဣမံ၊ ဤရိုက်ခြင်းကို။ တွံ၊ သင်သည်။ အဇ္ဇာပိ၊ ယခုလည်း။ သရသိ၊ အောက်မေ့လော့။
၈၃။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ ဒုက္ခသေယျံ၊ ထိုဆင်းရဲသဖြင့် အိပ်ရခြင်းကို။ သရံ၊ အောက်မေ့၏။ တယာ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဘယတဇ္ဇိတော၊ ဘေးဖြင့် ခြိမ်းခြောက်၏။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ရဇ္ဇမ္ပိ၊ မင်း အဖြစ်သို့လည်း။ ကာရယေ အပိ၊ ပြုငြားအံ့။ ယာစိတော၊ သင်တောင်းအပ်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင့်အား။ နေဝ ဒဇ္ဇံ၊ မပေးသလျှင်ကတည်း။
၈၄။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သော။ ဂဗ္ဘေ၊ ကိုယ်ဝန်၌။ တိတ္တံ၊ ရောင့်ရဲသော။ အမစ္ဆရိံ၊ ဝန်မတိုသော။ ယဉ္စ၊ အကြင်သူကိုလည်း။ ဇညာ၊ သိရာ၏။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ တေန၊ ထိုသူနှင့်။ သခိဉ္စ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ မိတ္တဉ္စ၊ မိတ်၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာတုံ၊ စေ့စပ်အံ့သောငှာ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဤသို့လျှင်ဆို၍ မျောက်သည် တောသို့ လျင်မြန်စွာ ဝင်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရဟန်းကြီးသည် ထိုအခါ အလမ္ပာယ် ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာမဏေသည် ထိုအခါ မျောက်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ စပါးကုန်ရောင်းသောသူဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မြှောက်စားခြောက်စား၊ ထိုသူအား၊ ရှောင်ရှားဝေးဝေးခွာ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အဟိတုဏ္ဍိကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၆။ ဂုမ္ဗိယဇာတ်
အဆိပ်ခတ်သော ဘီလူးအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် မဓုဝဏ္ဏံ မဓုရသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဂုမ္ဗိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီး သော အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် အဘယ်ကိုမြင်၍ သင်ငြီးငွေ့သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... တန်ဆာဆင်သော မိန်းမကိုမြင်၍ ငြီးငွေ့၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... ဤငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့မည်သည်ကား ဂုမ္ဗိယမည်သော တစ်ယောက်သော ဘီလူးသည် လတ်တလော သေတတ်သော အဆိပ်ကိုထည့်၍ ခရီး၌ထားအပ်သော ပျားအရသာနှင့် တူကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် လှည်းကုန်သည် အမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် ဗာရာဏသီပြည်မှ လှည်းငါးရာတို့ဖြင့် ဘဏ္ဍာကိုယူ၍ ကုန်ရောင်းအံ့သောငှာ သွား၍ တောအုပ်ကြီးအဝသို့ ရောက်၍ လှည်းကုန်သည်တို့ကို စည်းဝေးစေ၍ အချင်းတို့... ဤခရီး၌ အဆိပ်ရှိကုန်သော အရွက် အပွင့် အသီး အစရှိသည်တို့ ရှိကုန်၏။ ဘီလူးတို့သည်လည်း အဆိပ်ကိုထည့်၍ ထမင်းထုပ်, ပျား, သစ်သီးတို့ကို ခရီး၌ ထားအပ်ကုန်၏။ ထိုအရွက် အပွင့် အသီး အစရှိသည်တို့ကို မစားဘူးဘဲ စားလိုသည်ရှိသော် ငါ့ကို မပန်မူ၍ မစားကြ ကုန်လင့် ဟု ဆုံးမ၍ ခရီးသို့သွား၏။
အစာကို အရမ်းမစားရ
ထိုအခါ ဂုမ္ဗိယမည်သော တစ်ယောက်သော ဘီလူးသည် တောအုပ်၏ အလယ်ခရီး၌ သစ်ရွက်တို့ကိုခင်း၍ လတ်တလော သေစေတတ်သော အဆိပ်နှင့်ယှဉ်ကုန်သော ပျားလပို့ခဲတို့ကိုထား၍ မိမိသည် ခရီး၏အနီး၌ ပျားကို ယူသကဲ့သို့လည်းကောင်း, သစ်ပင်တို့ကို ပေါက်သကဲ့သို့ လည်းကောင်း လှည့်လည်၏။ မသိကုန်သော သူတို့သည် ကောင်းမှုအကျိုးငှာ ထားအပ် ကုန်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု စား၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဘီလူးတို့သည် လာလတ်ကုန်၍ ထိုလူသေတို့ကို စားကုန်၏။
ဘုရားလောင်း၏ လှည်းကုန်သည်တို့သည် ထားအပ်သော ပျားတို့ကိုမြင်၍ လျှပ်ပေါ်သော သဘောရှိကုန်သော အချို့သောသူတို့သည် သည်းခံအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၍ စားကုန်၏။ ပညာရှိကုန်သောသူတို့သည် ဘုရားအလောင်းကို မေး၍ စားကုန်အံ့ ဟု ယူ၍ ရပ်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုလူတို့ကိုမြင်၍ လက်၌ရှိကုန်သော ပျားတို့ကို စွန့်စေ၏။ အကြင် သူတို့သည် ရှေးဦး စားကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် သေကုန်၏။ အကြင်သူတို့သည်လည်း ထက်ဝက်စားကုန်၏။ ထိုသူတို့အား အော့အန်စေတတ်သော ဆေးတို့ကိုပေး၍ အော့အန်သော ကာလ၌ စတုမဓုကို ပေး၏။ ဤသို့ ထိုသူတို့သည် ဘုရားလောင်း၏ အာနုဘော်အားဖြင့် အသက်ကို ရကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ချမ်းသာသဖြင့် လိုရာအရပ်သို့ သွား၍ ဘဏ္ဍာကိုရောင်း၍ မိမိအိမ်သို့လျှင် သွား၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအတိတ်ကိုဆောင်တော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ဂုမ္ဗိယော ဃာသမေသာနော၊ အရညေ ဩဒဟီ ဝိသံ။
တေသံ တံ ကဋုကံ အာသိ၊ မဏဏံ တေနုပါဂမုံ။
တေ အာတုရေသု သုခိတာ၊ ဍယုမာနေသု နိဗ္ဗုတာ။
အာမိသံ ဗန္ဓနဉ္စေတံ၊ မစ္စုဝေသော ဂုဟာသယော။
ယေ သဒါ ပရိဝဇ္ဇန္တိ၊ သင်္ဂံ လောကေ ဥပစ္စဂုံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကိုတော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
၈၅။ မဓုဝဏ္ဏံ၊ ပျားအဆင်းရှိသော။ မဓုရသံ၊ ပျားအရသအရှိသော။ မဓုဂန္ဓံ၊ ပျားအနံ့ရှိသော။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ ဃာသံ၊ အစာကို။ ဧသာနော၊ ရှာသော။ ဂုမ္ဗိယော၊ ဂုမ္ဗိယဘီလူးသည်။ အရညေ၊ တော၌။ ဝိသံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အဆိပ်ကို။ ဩဒဟိ၊ ထား၏။
၈၆။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ တံ ဝိသံ၊ ထိုအဆိပ်ကို။ မဓု ဣတိ မညမာနာ၊ ပျားဟုထင်မှတ်သည်ဖြစ်၍။ အခါဒိသုံ၊ စားကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ တံ၊ ထိုအဆိပ်သည်။ ကဋုကံ၊ ထက်သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပါဂမုံ၊ ရောက်ကုန်၏။
၈၇။ ယေ စ ခေါ၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း။ ပဋိသင်္ခါယ၊ ဆင်ခြင်၍။ တံ ဝိသံ၊ ထိုအဆိပ်ကို။ ပရိဝဇ္ဇယုံ၊ ကြဉ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ အာတုရေသု၊ သေကုန်သောသူတို့၌။ သုခိတာ၊ ချမ်းသာကုန်၏။ ဍယှမာနေသု၊ အဆိပ်လောင်ကုန်သော သူတို့၌။ နိဗ္ဗုတာ၊ ငြိမ်းကုန်၏။
ကာမဂုဏ် အဆိပ်များကို ရှောင်
၈၈။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ ကာမာသမောဟိတာ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၏ အပေါင်းတို့သည်။ ဝိသံ၊ အဆိပ်မည်၏။ ဧတံ၊ ထိုထာမဂုဏ်ငါးပါးဟူသော အဆိပ်သည်။ အာမိသဉ္စ၊ အာမိသသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဗန္ဓနဉ္စ၊ အနှောင်အဖွဲ့သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဂုဟာသယော၊ ကိုယ်တည်းဟူသော လိုဏ်၌ အောင်းတတ်သော။ မစ္စုဝေသော၊ သေမင်းအသွင်သည်။ ဝါ၊ သေမင်းနှင့် တူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏
၈၉။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ပရိစာရိကေ၊ ကိလေသာဖြင့် လုပ်ကျွေးတတ်ကုန်သော။ ဣမေ ကာမေ၊ ဤကာမတို့ကို။ အာတုရာ၊ ကြင်နာကြောက်ရွံ့ခြင်း ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ပရိဝဇ္ဇန္တိ၊ ကြဉ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ လောကေ၊ လောက၌။ သင်္ဂံ၊ ကိလေသာကို။ ဥပစ္စဂုံ၊ လွန်ကုန်၏။
သစ္စာကို ပြသည်၏အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သေရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ လှည်းကုန်သည်ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမဂုဏ်ငါး၊ အဆိပ်လား၊ လျဉ်လျား သေတတ်စွာ
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဂုမ္ဗိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၇။ သာဠိယဇာတ်
သူများမနာလို ကိုယ့်အကျိုးမရှိကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နှင့် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု
နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ယွာယံ သာဠိယဆာပေါ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသာဠိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ငါ့ရှင်တို့... ဒေဝဒတ်သည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား ထိတ်လန့်ခြင်းကို ဖြစ်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင် ဟူသော ရဟန်းတို့၏စကားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ရွာငယ်၌ သူကြွယ်မျိုး၌ဖြစ်၍ ငယ်သောကာလ မြေမှုန့်ကစားဖက်ဖြစ်သော သူငယ်တို့နှင့်တကွ ရွာတံခါး၏အနီး ပညောင်ပင်ရင်း၌ ကစား၏။
သူ့မကောင်းကြံ ကိုယ်ဘေးဒဏ်ထိ
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော အားနည်းသော ဆေးသမားသည် ရွာ၌ တစ်စုံ စ်ခုသောအမှုကို မရဘဲ ထွက်လတ်သော် ထိုအရပ်သို့ ရောက်၍ သစ်ခွကြားမှ ဦးခေါင်းကိုထုတ်၍ အိပ်သော မြွေကိုမြင်၍ ငါသည် တစ်ခုသာရွာ၌လည်း တစ်စုံ တစ်ခုကို မရ၊ ဤသူငယ်တို့ကို လှည့်စား၍ မြွေကိုက်စေ၍ ဆေးကု၍ တစ်စုံတစ်ခုကိုလျှင် ယူအံ့ ဟု ကြံ၍ ဘုရားလောင်းကို အမောင်... ဆက်ရက်ငယ်ကို မြင်သော် ယူအံ့လော့ဟု ဆို၏။ ယူအံ့ဟု ဆိုလတ်သော် ကြည့်လော့၊ ထိုဆက်ရက်ငယ်သည် သစ်ခွကြား၌ အိပ်၏ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် မြွေ၏အဖြစ်ကို မသိရကား သစ်ပင်သို့ တက်၍ ထိုမြွေကို လည်၌ ဆုပ်ကိုင်၍ မြွေ ဟုသိ၍ ဆုတ်နစ်စိမ့်သောငှာ မပေးမူ၍ ကောင်းစွာကိုင်၍ လျင်မြန်သော အဟုန်ဖြင့်ပစ်၏။ ထိုမြွေသည် ဆေးသမား၏ လည်၌ ကျ၍ လည်ကိုရစ်၍ ကရ ကရ ဟု ခဲ၍ ထိုအရပ်၌လျှင် ထိုဆေးသများကို လဲစေ၍ ပြေး၏။ လူတို့သည် ခြံရံကုန်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ရောက်လာသော ပရိသတ်အား တရားဟောလိုရကား-
တေန သပ္ပေနယံ ဒဋ္ဌော၊ ဟတော ပါပါနုသာသကော။
ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ၊ ယထာယံ ပုရိသော ဟတော။
ဧဝံ သော နိဟတော သေတိ၊ ယထာယံ ပုရိသာ ဟတော။
တမေဝ သော ရဇော ဟန္တိ၊ တထာယံ ပုရိသော ဟတော။
သုဒ္ဓဿ ပေါသဿ အနင်္ဂဏဿ။
တမေဝ ဗာလံ ပစ္စေတိ ပါပံ၊
သုခုမော ရဇော ပဋိဝါတံဝ ခိတ္တော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၀။ ယွာယံ၊ အကြင်ဆေးသမားသည်။ ကဏှသပ္ပံ၊ မြွေ ဟောက်ကို။ သာဠိယဆာပေါတိ၊ ဆက်ရက်ငယ်ဟူ၍။ အဂါဟယိ၊ ယူစေ၏။ ပါပါနုသာသကော၊ မကောင်းသည်ကို ဆုံးမတတ်သော။ အယံ၊ ဤဆေးသမားသည်။ တေန သပွေန၊ ထိုမြွေဟောက်သည်။ ဒဋ္ဌော၊ ခဲအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဟတော၊ သေ၏။
၉၁။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ အဟန္တာရံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းငှာ မထိုက်သော။ အဟန္တာရံ၊ သတ်ခြင်းငှာ မထိုက်သောသူကို။ ဟန္တုံ၊ သတ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ အယံ ပုရိသော၊ ဤဆေး သမားယောက်ျားသည်။ ဟတော ယထာ၊ သေ၍ အိပ်ရသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ သော နရော၊ ထိုသူသည်။ နိဟတော၊ သေ၍။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
၉၂။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ အဟန္တာရံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းငှာမထိုက်သော။ အဃာတေန္တံ၊ သတ်ခြင်းငှာ မထိုက်သောသူကို။ ဟန္တုံ၊ ညှဉ်းဆဲသတ်ဖြတ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ အလို ရှိ၏။ အယံ ပုရိသော၊ ဤဆေးသမား ယောက်ျားသည်။ ဟတော ယထာ၊ သေ၍ အိပ်ရသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ သော နရော၊ ထိုသူသည်။ နိဟတော၊ သေ၍။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
၉၃။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားသည်။ ပသုမုဋ္ဌိံ၊ မြေမှုန့်ဆုပ်ကို။ ပဋိဝါတံ၊ လေညာသို့။ ပဋိက္ခိပေ၊ ပစ်လွှတ်ငြားအံ့။ သောရဇော၊ ထိုမြူသည်။ တမေဝ၊ ထိုယောကျ်ားကိုသာလျှင်။ ဟန္တိ ယထာ၊ ညှဉ်းဆဲသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အယံ ပုရိသော၊ ဤဆေးသမားယောက်ျားသည်။ ဟတော၊ မိမိသည်လျှင် မိမိကိုယ်ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
၉၄။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ အပ္ပဒုဋ္ဌဿ၊ မပြစ်မှားအပ်သော။ သုဒ္ဓဿ၊ စင်ကြယ်သော။ ပေါသဿ၊ သတ္တဝါဖြစ်သော။ အနင်္ဂဏဿ၊ အပြစ်မရှိသော။ နရဿ၊ လူ အား။ ဒုဿတိ၊ ပြစ်မှား၏။ ပဋိဝါတံ၊ လေညာသို့။ ခိတ္တော၊ ပစ်အပ်သော။ သုခုမော ရဇော ဣဝ၊ သိမ်မွေ့သော မြူကဲ့သို့။ တမေဝ ဗာလံ၊ ထိုလူမိုက်သို့သာလျှင်။ ပါပံ၊ မကောင်း မှုသည်။ ပစ္စေတိ၊ တစ်ဖန်လာ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ဆေးသမားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသောသူငယ် ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ့်ရှူးအတတ်၊ ကိုယ့်ကိုခတ်၊ ကိုယ့်ပတ်စူးတတ်သည်
ခုနစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သာဠိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၈။ တစသာရဇာတ်
သေဘေးနှင့်တွေ့သော်လည်း မစိုးရိမ်အပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် “အမိတ္တဟတ္ထတ္ထဂတာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤတစသာရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပညာပါရမီကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့... ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရားသည် ပညာရှိသည် ဥပါယ်၌ လိမ္မာသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပညာရှိသည်, ဥပါယ်၌ လိမ္မာသည်သာလျှင် ဖြစ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ရွာငယ်၌ သူကြွယ်အမျိုး၌ ဖြစ်၏။ အလုံးစုံသောစကားကို ရှေး သာဠိယဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်လျှင် ဆိုအပ်၏။ ဤတစသာရဇာတ်၌ကား- ဆေးသမား သေသည်ရှိသော် ရွာ၌ နေကုန်သော လူတို့သည် ထိုသူငယ်တို့ကို လူသတ်လူငယ်တို့ဟူ၍ တောက်တို့ဖြင့် နှောင် ဖွဲ့၍ မင်းအား ပြကုန်အံ့ ဟု ဗာရာဏသီသို့ ဆောင်ကုန်၊ ဘုရားလောင်းသည် ခရီးအကြား၌ သာလျှင် ကြွင်းသော သူငယ်တို့အား သင်တို့သည် မကြောက်ကုန်လင့်၊ မင်းကိုမြင်၍တည်း မကြောက်ကုန်ဘဲ နှစ်သက်ဖွယ်သော ဣန္ဒြေရှိကုန်သည် ဖြစ်ကုန်လော့၊ မင်းသည် သင်တို့နှင့်တကွ ရှေးဦးစွာ စကားကို ဆိုလတ္တံ့။ ထိုအခါမှစ၍ ငါသည် ပြောအံ့ဟု အဆုံးအမကို ပေး၏။ ထိုသူငယ်တို့သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြုကြကုန်၏။
ဘာကြောင့် မကြောက်ကြသလဲ
မင်းသည် မကြောက်ကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ်သော ဣန္ဒြေရှိကုန်သော ထိုသူငယ်တို့ကိုမြင်၍ ဤသူငယ်တို့သည် စက်ဆုပ်ဖွယ်သော တောက်ဖြင့်ဖွဲ့ကုန်၍ ဆောင်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲသို့ ရောက်ကုန်လျက်လည်း မကြောက်ကုန်၊ နှစ်သက်ဖွယ် ဣန္ဒြေရှိသည်လျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသူငယ်တို့၏ မစိုးရိမ်သော အကြောင်းသည် အသို့နည်းဟု ထိုသူငယ်တို့ကို မေးလိုရကား-
ပသန္ဒမုခဝဏ္ဏာတ္ထ၊ ကသ္မာ တုမှေ န သောစထ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၅။ ဒါရကာ၊ သူငယ်တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အမိတ္တဟတ္ထတ္ထဂတာ၊ ရန်သူတို့၏လက်သို့ ရောက်ကုန်လျက်။ တစသာရ သမပ္ပိတာ၊ ဝါးလုံးတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့အပ်ကုန်လျက်။ ပသန္နမုခဝဏ္ဏာ၊ ကြည်လင်သော မျက်နှာအဆင်းရှိကုန်သည်။ အတ္ထ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ န သောစထ၊ မစိုးရိမ်ကြကုန်သနည်း။
စိုးရိမ်ငိုကြွေး ဒုက္ခပေး
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် -
အတ္ထောဝ လဗ္ဘော အပိ အပ္ပကောပိ။
သောစန္တမေနံ ဒုခိတံ ဝိဒိတွာ၊
ပစ္စတ္ထိကာ အတ္တမနာ ဘဝန္တိ။
န ဝေဓတိ အတ္ထဝိနိစ္ဆယညူ။
ပစ္စတ္ထိကာဿ ဒုခိတာ ဘဝန္တိ၊
ဒိသွာ မုခံ အဝိကာရံ ပုရာဏံ။
အနုပ္ပဒါနေန ပဝေဏိယာ ဝါ။
ယထာ ယထာ ယတ္ထ လဘေထ အတ္တံ၊
တထာ တထာ တတ္ထ ပရက္ကမေယျ။
မယာ ဝ အညေန ဝါ ဧသ အတ္ထော။
အသာစမာနော အဓိဝါသယေယျ၊
ကမ္မံ ဒဠှံ ကိန္တိ ကရောမိ ဒ့နိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ သောစနာယ စ၊ စိုးရိမ်သဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရိဒေဝနာယ စ၊ ငိုကြွေးသဖြင့် လည်းကောင်း။ အပ္ပကောပိ အတ္ထော၊ အနည်းငယ်သော အကျိုးကိုလည်း။ အပိ၊ စင်စစ်။ န လဗ္ဘော၊ မရအပ်။ ဧနံ၊ ထိုသူကို။ သောစန္တံ၊ စိုးရိမ်သည်ကို။ ဒုခိတံ၊ ဆင်းရဲသည်ကို ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ ပစ္စတ္ထိကာ၊ ရန်သူတို့သည်။ အတ္တမနာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၉၇။ ယတော စ၊ အကြင်အခါ၌လည်း။ အာပဒါသု၊ ဘေးရန်တို့သည်။ ဥပ္ပန္နာသု၊ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော်။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယညူ၊ အကျိုး၏အဆုံးအဖြတ်ကို သိသော။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ န ဝေဓတိ၊ မတုန်လှုပ်။ အဝိကာရံ၊ ဖောက် ပြန်ခြင်း မရှိသော။ ပုရာဏံ၊ ရှေးအတိုင်း ဖြစ်သော။ မုခံ၊ မျက်နှာကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ တေ ပစ္စတ္ထိကာ၊ ထိုရန်သူတို့သည်။ ဒုခိတာ၊ ဆင်းရဲကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
ပြဿနာပြေကြောင်း ၅-ပါး
၉၈။ ဇပ္ပေန၊ မန္တရားမန်းသဖြင့်လည်းကောင်း။ မန္တေန စ၊ ပညာရှိတို့နှင့် တိုင်ပင်သဖြင့မလည်းကောင်း။ သုဘာသိတေန၊ ကောင်းစွာဆိုသော စကားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုပ္ပဒါနေန၊ တရား စီရင်သော အမတ်တို့အား တံစိုးပေးသဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဝေဏိယ ဝါ၊ ဆွေမျိုးစဉ်ဆက်ကို ပြဆိုသဖြင့်လည်းကောင်း။ ပစ္စတ္ထိကာ၊ ရန်သူတို့ကို။ ဇိနိတဗ္ဗာ၊ အောင်အပ်ကုန်၏။ ဣမေသု ပဉ္စသု ကာရဏေသု၊ ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့တွင်။ ယထာ ယထာ၊ အကြင်အကြင် အကြောင်းဖြင့်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အမှု၌။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ လဘေထ၊ ရရာ၏။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုအကြောင်းဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအမှု၌။ ပရက္ကမေယျ၊ လုံ့လပြုရာ၏။
၉၉။ ယတော စ၊ အကြင်အခါ၌လည်း။ ဧသ အတ္ထော၊ ဤအကျိုးကို။ မယာ စ၊ ငါသည်လည်းကောင်း။ အညေန ဝါ၊ တစ်ပါးသော သူသည်လည်းကောင်း။ အလဗ္ဘနေယျော၊ မရအပ်ဟူ၍။ ဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ တတော၊ ထိုအခါ၌။ အသောစမာနော၊ မစိုးရိမ်သည်ဖြစ်၍။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဒဠှံ၊ မြဲမြံ၏။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ ကိန္တိ ကရောမိ၊ အသို့ ပြုနိုင်အံ့နည်းဟု။ အဓိဝါသယေယျ၊ သည်းခံရာ၏။
ခရီးသွားယောက်ျား ရာထူးရ
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို ကြား၍ အမှုကို သုတ်သင်၍ အပြစ်မရှိသော အဖြစ်ကိုသိ၍ တောက်တို့ကို ပယ်စေ၍ ဘုရားလောင်းအား ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကိုပေး၍ မိမိ၏ အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ်အရာကို ပေး၏။ ကြွင်းသော သူငယ်တို့အားလည်း စည်းစိမ်ကိုပေး၍ အရာအထူးကို ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ထေရ်ကြီး ထေရ်ငယ်တို့သည် ထိုအခါ သူငယ်များ ဖြစ်ကုန်ပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသော သူငယ် ဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတတ်၏။
ဘေးရန်နှင့်ကြိမ်၊ မစိုးရိမ်၊ တည်ငြိမ်ဖြေရှင်းရာ
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော တစသာရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၉။ မိတ္တဝိန္ဒကဇာတ်
အလိုရမ္မက်ကြီးသဖြင့် သင်ခုန်စက်သို့ ရောက်ရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကျာဟံ ဒေဝါန မကရံအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမိတ္တဝိန္ဒကဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆိုနိုင်ခက်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုသည် မဟာမိတ္တဝိန္ဒကဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဤမိတ္တဝိန္ဒကသည် သမုဒ္ဒရာ၌ ပစ်ချအပ်သည်ရှိသော် အလွန် အလိုရမ္မက်ကြီးသည်ဖြစ်၍ ငရဲသူ သတ္တဝါတို့၏ ကျက်ရာ ဥဿဒငရဲကို တစ်ခုသော မြို့တည်းဟူသော အမှတ်ဖြင့်ဝင်၍ သင်ဓုန်းစက်သို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် နတ်သားဖြစ်၍ ဥဿဒငရဲကို လှည့်လည်၏။
ဘာကြောင့် သင်ဓုန်းစက်အောက်ရောက်
မိတ္တဝိန္ဒကသည် ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ မေးလိုရကား-
ယံ မေ သိရသ္မိံ ဩဟစ္စ၊ စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၀။ သာမိ ဒေဝပုတ္တ၊ အရှင်နတ်သား။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဒေဝါနံ၊ နတ်တို့အား။ ကိံ၊ အဘယ့အမှုကို။ အကရံ၊ ပြုမိသနည်း။ ယံ ယေန ပါပေန၊ အကြင်မကောင်းမှုဖြင့်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ သိရသ္မိံ၊ ဦးခေါင်းထက်၌။ ဩဟစ္စ၊ နှိပ်၍။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သည်။ မတ္ထကေ၊ ဦးခေါင်းထက်၌။ ဘမတိ၊ လည်၏။ မယာ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ကိံ ပါပံ၊ အဘယ်မည်သော မကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုအပ်သနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ဗြဟ္မတ္တရဉ္စ ပါသာဒံ၊ ကေနတ္ထေန ဣဓာဂတော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀၁။ မိတ္တဝိန္ဒက၊ မိတ္တဝိန္ဒက။ တွံ၊ သင်သည်။ ရမဏကံ၊ ဖလ်ဖြင့်ပြီးသော။ ပါသာဒံ၊ ပြာသာဒ်ကိုလည်းကောင်း။ သဒါမတ္တံ၊ ငွေဖြင့်ပြီးသော။ ပါသာဒံ၊ ပြာသာဒ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒူဘကံ၊ ပတ္တမြားဖြင့်ပြီးသော။ ပါသာဒဉ္စ၊ ပြာသာဒ်ကိုလည်းကောင်း။ ဗြဟ္မတ္တရံ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ ပါသာဒဉ္စ၊ ပြာသာဒ်ကိုလည်းကောင်း။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ကေနတ္ထေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤငရဲသို့။ အာဂတော၊ လာသနည်း။
ပိုများကောင်းမလား
မိတ္တဝိတသည် -
ဣတိ ဧတာယ သညာယ၊ ပဿ မံ ဗျသနံ ဂတံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀၂။ သာမိ ဒေဝပုတ္တ၊ အရှင်နတ်သား။ ဣတော၊ ဤလေးခုသော ပြာသာဒ်တို့၌ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့ထက်။ အတြ၊ ထိုအရပ်၌။ ဗဟုတရာ၊ အလွန်များကုန်သော။ ဘောဂါ၊ စည်း စိမ်တို့သည်။ ဘဝိဿရေ မညေ၊ ရှိကုန်ယောင်တကား။ ဣတိ ဧတယ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ဂတံ၊ ရောက်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။
လောဘက တို့အရဆိုး
ထိုနောင်မူ ဘုရားလောင်းသည် -
သောဠသာဟိစ ဗာတ္တိံသ၊ အတြိစ္ဆံ စက္ကမာသဒေါ။
ဣစ္ဆာဟတဿ ပေါသဿ၊ စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ။
ယေ စ တံ အနုဂိဇ္ဈန္တိ၊ တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၃။ မိတ္တဝိန္ဒက၊ မိတ္တဝိန္ဒက။ တွံ၊ သင်သည်။ စတဗ္ဘိ၊ လေးယောက်သော နတ်သမီးတို့မှ။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ယောက်သော နတ်သမီးတို့ကို။ အဇ္ဈဂမာ၊ ရ၏။ အဋ္ဌာဟိပိ စ၊ ရှစ်ယောက်သေ နတ်သ္မီးတို့မှလည်း။ သောဠသ၊ တစ်ကျိပ်ခြောက်ယောက်သော နတ်သမီးတို့ကို။ အဇ္စျဂမာ၊ ရ၏။ သောဠသာဟိ စ၊ တစ်ကျိပ်ခြောက်ယောက်သော နတ်သမီးတိုမှလည်း။ ဗာတ္တိံသ၊ သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်သော နတ်သမီးတို့ကို။ အဇ္စျဂမာ၊ ရ၏။ အတြိစ္ဆံ၊ အလွန် အလိုကြီးသော သင်သည်။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သို့။ အသဒေါ၊ ရောက်၏။ ဣစ္ဆာဟတဿ၊ အထိုရမ္မက်သည် နှိပ်စက်အပ်သော။ ပေါသဿ၊ ယောက်ျားဖြစ်သော သင်၏။ မတ္ထကေ၊ ထိပ်ထက်၌။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သည်။ ဘမတိ၊ လည်၏။
၁၀၄။ မိတ္တဝိန္ဒက၊ မိတ္တဝိန္ဒက။ ဣစ္ဆာ၊ တဏှာသည်။ ဥပရိဝိသာလာ၊ အထက်၌ ကျယ်ခြင်းသို့။ ဒုပ္ပူရာ၊ ပြည့်စုံနိုင်ခဲခြင်းသို့။ ဂတာ၊ ရောက်၏။ ဝိသဋဂါမိနီ၊ ပြန့်ခြင်းသို့ရောက်၏။ ယေ စ၊ အကြင်ယောက်ျားတို့သည်လည်း။ တံ၊ ထိုတဏှာကို။ အနုဂိဇ္ဈန္တိ၊ အဖန်တလဲလဲ တပ်စွန်း၍ယူကုန်၏။ တေ၊ ထိုယောက်ျားတို့သည်။ စက္ကဓာရိနော၊ သင်ဓုန်းစက်ကို ဆောင်ရကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
မိတ္တဝိန္ဒကကို စကားပြောစဉ်လျှင် ကြိတ်သော ထိုသင်ဓုန်းစက်သည် လည်လျက် လှည့်၏။ ထို့ကြောင့် မိတ္တဝိန္ဒကသည် တစ်ဖန် ပြောဆိုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ နတ်သားသည် မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဆိုနိုင်ခက်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒက ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ နတ်သားဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အလိုရမ္မက်၊ ကြီးသူတွက်၊ အပျက်နှင့်သာ တွေ့ရမည်
ကိုးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ် မိတ္တဝိန္ဒကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - ဝဏ္ဏာရောဟဝဂ်
၁၀။ ပလာသဇာတ်
ရွံရှာအပ်သည်ကို မရွံရှာခြင်းကြောင့် ဘေးတွေ့ရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ဟံသော ပလာသမဝစ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပလာသဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကိလေသာကို နှိပ်စက်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုသည် ပညာသဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ ဤပလာသဇာတ်၌ကား-သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့... ကိလေသာမည်သည်ကို အနည်းငယ် ဖြစ်ငြားသော်လည်း ရွံရှာအပ်၏။ ကိလေသာ မည်သည်ကား ပညာင်ပင်ကဲ့သို့ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း ရွံရှာအပ်သည်တို့ကို ရွံရှာကုန်သလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ရွှေဟင်္သာမျိုး၌ ဖြစ်၍ စိတ္တကုဋ်တောင်ဝယ် ရွှေဂူ၌နေလျက် ဟိမဝန္တာဝယ် ဇာတဿရအိုင်၌ အလိုလိုဖြစ်သော သလေးကိုစား၍ သွားလာ၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ သွားလာရာခရီး၌ ပေါက်ပင်ကြီးသည် ရှိ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ပေါက်ပင်ကြီး၌ နား၍ သွား၏။ လာသော်လည်း ပေါက်ပင်ကြီး၌ နား၍ လာ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား ထိုပေါက်ပင်၌ ရုက္ခစိုးနတ်နှင့် အကျွမ်းဝင်သည်ဖြစ်၍ နောက်အခါ တစ်ခုသောငှက်မသည် တစ်ခုသော ပညောင်ပင်၌ ပညောင်သီးမှည့်ကို စား၍ ထိုပေါက်ပင်သို့ သွား၍ နား၏။ အခွ၌ ကျင်ကြီးကို ချ၏။ ထိုပေါက်ပင်၌ ပညောင်ပင်ငယ်သည် ပေါက်၏။ ပညောင်ပင်ငယ်သည်လည်း လက် လေးသစ်မျှ ရှိသောကာလ၌ နီသော အညွန့်အရွက်ရှိသောအားဖြင့် တင့်တယ်၏။
အန္တရာယ် လွယ်မထားနှင့်
ဟင်္သာမင်းသည် ထိုပညောင်ပင်ငယ်ကို မြင်၍ ရုက္ခစိုးနတ်ကို ခေါ်၍ အဆွေပေါက်ပင်စောင့်နတ် ပညောင်ပင်မည်သည်ကားကြီးသည်ရှိသော် ရောက်ရာသစ်ပင်ကို ဖျက်ဆီးလေ၏။ ဤပညောင်ပင်ငယ်ကို ကြီးစိမ့်သောငှာ မပေးလင့်၊ သင့်ဗိမာန်ကို ဖျက်ဆီးလတ္တံ့၊ မဆွကလျှင် ပညောင်ပင်ကိုနုတ်၍ စွန့်ပစ်လော့၊ ရွံရှာအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သော ဝတ္ထုမည်သည်ကို ရွံရှာခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ပေါက်ပင်စောင့် နတ်နှင့်တကွ သိစေလိုရကား-
အင်္ကသ္မိံ တေ နိသိန္နောဝ၊ သော တေ မမ္မာနိ ဆေဇ္ဇတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၅။ ဟံသော၊ ရွှေဟင်္သာသည်။ ပသာသံ၊ ပေါက် ပင်စောင့်နတ်ကို။ အဝစ၊ ဆို၏။ ကိံ အဝစ၊ အဘယ်သို့ ဆိုသနည်းဟူမူကား။ သမ္မ၊ အဆွေပေါက်ပင်စောင့်နတ်။ တေ၊ သင်၏။ အင်္ကသ္မိံ၊ အခွ၌။ နိသိန္နောဝ၊ တည်လျက်လျှင်။ နိဂြောဓော၊ ပညောင်ပင်သည်။ ဇာယတိ၊ ပေါက်၏။ သော၊ ထိုပညောင်ပင်သည်။ တေ၊ သင်၏။ မမ္မာနိ၊ အသက်တို့ကို။ ဆေဇ္ဇတိ၊ ဖြတ်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဝေါစ၊ ဆို၏။
ညောင်ပင်ကြီး လဲနေလိုက်ရုံပေါ့
ထိုစကားကိုကြား၍ ရွှေဟင်္သာ၏စကားကို မယူလိုသည်ဖြစ်၍ ပေါက်ပင်စောင့်နတ်သည်-
ယထာ ပိတာစ မာတာစ၊ ဧဝံ မေ သော ဘဝိဿတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၆။ နိဂြောဓော၊ ပညောင်ပင်သည်။ ဝဍ္ဎတာမေဝ၊ ကြီးခြင်းသို့လျှင်။ ဂစ္ဆတု၊ ရောက်စေ။ ပိတာ စ၊ အဖသည်လည်းကောင်း။ မာတာ စ၊ အမိသည်လည်းကောင်း။ ပုတ္တာနံ၊ သားတို့၏။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာတို့သည်။ ဟောန္တိ ယထာ၊ ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာသည်။ ဘဝါမိ၊ ဖြစ်အံ့။ ဧသော၊ ဤပညောင်ပင်သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ဟင်္သာမင်းသွားပြီ
ထို့နောင်မှု ဟင်္သာမင်းသည် -
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမ၊ ဝုဍ္ဎိမဿ န ရုစ္စတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၇။ ဒေဝ၊ နတ်။ ယံ-ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဘယာနကံ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသော။ ခီရရုက္ခံ၊ ပညောင်ပင်ငယ်ကို။ အင်္ကသ္မိံ၊ သစ်ခွ၌။ ဝဍ္ဎေသိ၊ ကြီးပွားစေ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြေနာင့်။ တံ၊ သင့်ကို။ အာမန္တ ခေါ၊ သိစေ၍လျှင်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားကုန်အံ့။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ဝုဍ္ဎိံ၊ ကြီးပွားခြင်းကို။ အမှေဟိ၊ ငါတို့သည်။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။
ဤသို့ဆို၍ ဟင်္သာမင်းသည် အတောင်တို့ကို ဖြန့်၍ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့သာလျှင် သွား၏။ ထိုမှစ၍ တစ်ဖန် မလာ။
ညောင်ပင်စောင့်နတ်
နောက်အဖို့၌ ပညောင်ပင်သည်ကြီး၏။ ထိုပညောင် ပင်၌ တစ်ဦးသော ရုက္ခစိုးသည် ဖြစ်၏။
ရုက္ခစိုး ငိုရပြီ
ပညောင်ပင်သည် ကြီးလတ်သော် ပေါက်ပင်ကို ဖျက်ဆီး၏။ အခက်တို့နှင့် တကွလျှင် ရုက္ခစိုး နတ်၏ ဗိမာန်သည် ကျ၏။ ရုက္ခစိုးနတ်သည် ထိုကာလမှ ဟင်္သာမင်း၏ စကားကို မှတ်၍ ဤလာလတ္တံ့သော ဘေးကိုမြင်၍ ဟင်္သာမင်းသည် ဆို၏။ ငါသည် ဟင်္သာမင်း၏ စကားကို မလိုက်နာမိ ဟု ငိုကြွေးလိုရကား-
ဟံသဿ အနဘိညာယ၊ မဟာ မေ ဘယမာဂတံ။
ဟူသော လေးခုမြေဇက်လေ။ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၈။ ဣဒါနိ ခေါ၊ ယခုအခါ၌လျှင်။ မံ၊ ငါ့ကို။ နိဂြောဓော၊ ပညောင်ပင်သည်။ ဘာယေတိ၊ ကြောက်စေ၏။ ဟံသဿ၊ ဟင်္သာမင်း၏။ မဟာနေရုနိဒဿနံ၊ မြင်းမိုရ်တောင်နှင့်တူသော။ ဝစနံ၊ စကားကို။ အနဘိညာယ၊ မသိ၍။ မေ၊ ငါ့အား။ မဟာဘယံ၊ ကြီးစွာသောဘေးသည်။ အဂတံ၊ လာ၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူ၍-
ယော ဝဍ္ဎမာနော ဃသတေ ပတိဋ္ဌံ။
တဿူပရောဓံ ပရိသင်္ကမာနော၊
ပတာရယိ မူလဝဓာယ ဓီရော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၀၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ယော ဓမ္မော၊ အကြင်တရားသည်။ ဝဍ္ဎမာနော၊ ပွားသည်ရှိသော်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ ဃသတေ၊ ဖျက်ဆီး၏။ တဿ၊ ထိုတရား၏။ ဝုဍ္ဎိ၊ ပွားခြင်းကို။ န ကုသလပ္ပသတ္ထာ၊ ပညာရှိတို့သည် မချီးမွမ်းအပ်။ တဿ၊ ထိုတရား၏။ ဥပရောဓံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းကို။ ပရိသင်္ကမာနော၊ ရွံရှာသော။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ မူလဝဓာယ၊ အမြစ်ကိုဖြတ်အံ့သောငှာ။ ပတာရယိ၊ လုံ့လပြု၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကိုပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စတို့ကို ပြသည်၏ အဆုံး၌ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ကုန်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရွှေဟင်္သာမင်း ဖြစ်ပြီ ဟု ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ညောင်ပင်ငယ်များ၊ ကပ်လာငြား၊ ပယ်ရှားပစ်ရမည်
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပလာသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - အဒ္ဓဝဂ်
၁။ ဒီဃီတိကောသလဇာတ်
မိဘတို့၏ စကားကို နားထောင်အပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဋ္ဌာန
နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဧဝံ ဘူတဿ တေ ရာဇ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒီဃီတိကောသလဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတဉ်မူစဉ် ကောသမ္ဗီပြည်သား ဖြစ်ကုန်သော ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုကောသမ္ဗီရဟန်းတို့သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ လာ၍ ကန်တော့သောကာလ၌ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောသမ္ဗီရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့... သင်တို့သည် ငါ၏ရင်မှဖြစ်သော သားဖြစ်ကုန်၏။ သားတို့မည်သည်ကား အဖသည် ပေးအပ်သော အဆုံး အမကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ မသင့်၊ သင်တို့သည်ကား ငါ၏ အဆုံးအမကို မလိုက်နာကုန်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် မိမိ၏ မိဘတို့ကို သတ်၍ ပြည်ကိုယူ၍ တည်ကုန်သော, တော၌ မိမိလက်သို့ ရောက်သော ရန်သူတို့ကိုလည်း မိဘတို့သည် ပေးအပ်သော အဆုံးအမကို ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ မသင့်၊ အဆုံး အမကို မဖျက်ဆီးကုန်အံ့ဟု နှလုံးသွင်း၍ မဖျက်ဆီးကုန် ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... (ဤဒီသီတိာသူလဇာတ်၌ကား နှစ်ပါးကုန်သော ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု, အတိတ်ဝတ္ထုတို့သည်လည်း သံဃဘေဒကက္ခန္ဓက၌ အကျယ်အားဖြင့် ထင်ဖြစ်လတ္တံ့)
မိဘစကား နားထောင်ပုံ
ထိုဒီဃာဝုမင်းသားသည် တော၌ မိမိပေါင်ပေါ်၌ အိပ်သော ဗာရာဏသီမင်း၏ ဦးသျှောင်ကိုကိုင်၍ ယခု မိဘကိုသတ်သော ရန်သူ၏ ဥသျှောင်၌ ဆွဲကိုင်၍ အပိုင်းပိုင်းပြု၍ ဖြတ်အံ့ ဟု သန်လျက်ကို မိုးလတ်သော် ထိုခဏ၌ မိဘတို့သည် ပေးအပ်သော အဆုံးအမကို အောက်မေ့၍ အသက်ကို စွန့်ရသော်လည်း မိဘတို့၏ အဆုံးအမကို မဖျက်အံ့၊ စင်စစ်မူကား မင်းကို ခြိမ်းခြောက်အံ့ ဟု ကြံ၍-
အတ္ထိ နု ကောစိ ပရိယာယော၊ ယော တံ ဒုက္ခာ ပမောစယေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၀။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ မမ၊ ငါ၏။ ဝသေ-ဝသံ၊ နိုင်ငံလက်တွင်းသို့။ အာဂတဿ၊ ရောက်သော။ ဧဝံ ဘူတဿ၊ ဤသို့ဖြစ်သော။ တေ၊ သင်မင်းကြီးအား။ ယော၊ အကြင်အကြောင်းသည်။ တံ၊ သင်မင်းကြီးကို။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ ပမောစယေ၊ လွတ်စေရာ၏။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ သော ပရိယာယော၊ ထိုအကြောင်းသည်။ အတ္တိ နု၊ ရှိသလော။
ထို့နောင်မှ မင်းသည် -
နတ္ထိ နော ကောစိ ပရိယာယော၊ ယော မံ ဒုက္ခာ ပမောစယေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၁။ တာတ၊ အမောင်။ တဝ၊ သင်၏။ ဝသေ- ဝသံ၊ နိုင်ငံလက်တွင်းသို့။ အာဂတဿ၊ ရောက်သော။ ဧဝံ ဘူတဿ၊ ဤသို့ဖြစ်သော။ မေ၊ ငါ့အား။ ယော၊ အကြင်အကြောင်းသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ ပမောစယေ၊ လွတ်စေရာ၏။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ သော ပရိယာယော၊ ထိုအကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ရန်ကိုရန်ချင်း မတုံ့နှင်းလင့်
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
တာယတေ မရဏကာလေ၊ ဧဝမေဝိတရံ ဓနံ။
ယေ စ တံ ဥပနယှန္တိ၊ ဝေရံ တေသံ န သမ္မတိ။
ယေ စ တံ နုပနယှန္တိ၊ ဝေရံ တေသူပသမ္မတိ။
အဝေရေန စ သမ္မန္တိ၊ ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၁၂။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ မရဏာလေ၊ သေအံ့သော ကာလ၌။ ဧဝမေဝ၊ ဤသို့လျှင်။ ဣတရံ၊ ဤအဆုံးအမမှ တစ်ပါးသော။ ဓနံ၊ ဥစ္စာသည်။ တာယတေ၊ စောင့်၏။ သုစရိတံ၊ မိဘတို့သည် ပေးအပ်သော အဆုံးအမဟူသော သုစရိုက်ကို။ ထပေတွာ၊ ထား၍။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ တံ ဓနံ၊ ထိုဥစ္စာကို။ န ပဿာမိ၊ ငါ မမြင်။ သုဘာသိတံ၊ မိဘတို့သည် ပေးအပ်သော အဆုံးအမဟူသော ကောင်းသော စကားကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ တံ ဓနံ၊ ထိုဥစ္စာကို။ န ပဿာမိ၊ ငါမမြင်။
၁၁၃။ မံ၊ ငါ့ကို။ အက္ကောစ္ဆိ၊ ဆဲရေးပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဝဓိ၊ ညှဉ်းဆဲပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဇိနိ၊ အောင်ပြီ။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ အဟာသိ၊ ဆောင်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယေ စ၊ အကြင် သူတို့သည်လည်း။ တံ ဝေရံ၊ ထိုရန်ကို။ ဥပနယှန္တိ၊ ဖွဲ့ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ဝေရံ၊ ရန်သည်။ န သမ္မတိ၊ မငြိမ်း။
၁၁၄။ မံ၊ ငါ့ကို။ အက္ကောစ္ဆိ၊ ဆဲရေးပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဝဓိ၊ ညှဉ်း ဆဲပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဇိနိ၊ အောင်ပြီ။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ အဟာသိ၊ ဆောင်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယေစ၊ အကြင် သူတို့သည်လည်း။ တံ၊ ထိုရန်ကို။ န ဥပနယှန္တိ၊ မဖွဲ့ကုန်။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ဝေရံ၊ ရန်သည်။ ဥပသမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။
၁၁၅။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဣဓ လောကေ၊ ဤလောက၌။ ဝေရေန၊ ရန်တုံ့မူသဖြင့်။ ဝေရာနိ၊ ရန်တို့သည်။ ကုဒါစနံ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ။ န သမ္မတိ၊ မငြိမ်းကုန်။ အဝေရေန စ၊ ရန်တုံ့ မပြုသဖြင့်ကား။ ဝေရာနိ၊ ရန်တို့သည်။ သမ္မန္တိ၊ ငြိမ်းကုန်၏။ ဧသဓမ္မော၊ ဤရန်မပြုသဖြင့်လည်း ရန်ငြိမ်းခြင်း သဘောသည်။ သနန္တနော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော သဘောတည်း။
သမီးပေး၍ မင်းမြှောက်ပြီ
ဘုရားလောင်းသည် ဤသို့ဆိုပြီး၍ မြတ်သော မင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် သင်မင်းကြီး၌ မပြစ်မှား၊ သင်မင်းကြီးသည် အကျွန်ုပ်ကို သတ်မည်လောဟု မေး၍ သန်လျက်ကို ပေး၏။ မင်းသည်လည်း အမောင်... ငါသည်လည်း သင်၌ မပြစ်မှားအံ့ ဟု ကျိန်စာရွက်ခြင်းကိုပြု၍ ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ မြို့သို့သွား၍ အမတ်တို့အားပြ၍ ဤသူသည် သေလေသော ကောလမင်း၏သား ဒီဃာဝုမင်းသား မည်၏။ ဤဒီဃာဝုမင်းသားသည် ငါ့အား အသက်ကို ပေး၏။ ဤဒီဃာဝုမင်းသားအား တစ်စုံတစ်ခုပြုခြင်းငှာ မရအပ်ဟု ဆို၍ မိမိသမီးကိုပေး၍ အဖဥစ္စာဖြစ်သော မင်းအဖြစ်၌ တည်စေ၏။ ထိုအခါမှစ၍ နှစ်ပါးကုန်သော မင်းတို့သည်လည်း ညီညွတ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မင်းအဖြစ်ကို ပြုကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ မြတ်သော မင်းမျိုးတို့သည် ထိုအခါ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဒီဃာဝုမင်းသား ဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရန်ကို ရန်ချင်း၊ မတုံနှင်း၊ ငြိမ်းခြင်း ရမြဲသာ
ရှေးဦးစွာသော ဒီဃီတိကောသလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - အဒ္ဓဝဂ်
၂။ မိဂပေါတကဇာတ်
သေခြင်းတရားကို အောက်မေ့သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် “အဂါရာ ပစ္စုပေတဿ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမိဂပေါတကဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ပါးသော ရဟန်းကြီးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းကြီးသည် တစ်ယောက်သော သူငယ်ကို သာမဏေ ပြုသတတ်။ သာမဏေသည် ထိုရဟန်းကြီးကို ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေး၍ နောက်အဖို့၌ မချမ်းသာသဖြင့် သေ၏။ သာမဏေ သေလွန်လတ်သော် ရဟန်းကြီးသည် သောက၌ တည်သည်ဖြစ်၍ သည်းစွာသောအသံဖြင့် ငိုကြွေးလျက် လှည့်လည်၏။
ရဟန်းတို့သည် မှတ်စိမ့်သော မတတ်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ တရားသဘင်ဝယ် ငါ့ရှင်တို့ ... ဤမည်သော ရဟန်းကြီးသည် သာမဏေသည် သေခြင်းကြောင့် ငိုကြွေးလျက် လှည့်လည်၏။ ဤရဟန်းကြီးသည် မရဏဿတိကို ပွားစေခြင်းမှ အပဖြစ်သော ရဟန်းဖြစ်လတ္တံ့ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော။ စကားဖြင့် စည်းဝေပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည် ရှိသော် ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤရဟန်းသည် သာမဏေ သေလွန်လတ်သော် ငိုကြွေးလျက်သွားသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤရဟန်းသည် ဤသာမဏေ သေလွန်လတ်သော် ငိုကြွေးလျက် သွားဖူးသလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိကြားဖြစ်၏။
ရသေ့ သမင်လေးသေ၍ ငိုခြင်း
ထိုအခါ တစ်ယောက်သာ ကာသိတိုင်း၌ နေသော ပုဏ္ဏားသည် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ သစ်သီး ကြီးငယ်တို့ဖြင့် မျှတ၏။ ထိုရသေ့သည် တစ်နေ့သ၌ တောဝယ် အမိသေသော တစ်ခုသော သမင်ငယ်ကို မြင်၍ ကျောင်းသို့ဆောင်၍ အစာကိုပေး၍ မွေး၏။ သမင်ငယ်သည် ကြီးလတ်သော် အဆင်းလှ၏။ မြတ်သော တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ထိုသမင်ငယ်ကို ရသေ့သည် မိမိသားပြု၍ ဆောင်၏။ တစ်နေ့သ၌ သမင်ငယ်သည် များစွာသောမြက်ကိုစား၍ အစာမကျေသဖြင့် သေ၏။ ရသေ့သည် သားသေ၏ဟု ငိုကြွေးလျက် လှည့်လည်၏။
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် လောကကိုကြည့်လတ်သော် ထိုရသေ့ကိုမြင်၍ ထိုရသေ့ကို သံဝေဂ ရစေအံ့ ဟု လာလတ်၍ ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက်-
သမဏဿ န တံ သ-ဓု၊ ယံ ပေတ မနုသောစသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ပေတံ၊ သေသောသူကို။ ယံ အနုသောစသိ၊ အကြင်စိုးရိမ်ခြင်းကို ပြု၏။ တံ၊ ထိုစိုးရိမ်ခြင်းသည်။ အဂါရာ၊ အိမ်မှ။ ပစ္စုပေတဿ၊ ကင်း၍။ အနာဂါရဿ၊ အိမ်ရာထောင်သော လူတို့၏ ကိစ္စမရှိသော။ သမဏဿ၊ ရဟန်းသည်။ သတော၊ ဖြစ်သော။ တေ၊ သင့်အား။ န သာဓု၊ မကောင်း။
အောက်မေ့လှပါသည်
ထိုစကားကိုကြား၍ ရသေ့သည်-
ဟဒယေ ဇာယတေ ပေမံ၊ နတံ သက္ကာ အသောစိတုံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ သက္က၊ သိကြား။ သံဝါသေန၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကြောင့်။ မနုဿဿ ဝါ၊ လူ၏လည်းကောင်း။ မိဂဿ ဝါ၊ သား၏ လည်းကောင်း။ ဟဒယေ၊ နှလုံး၌။ ပေမံ၊ ချစ်ခြင်းသည်။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ဇာယတေ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုချစ်အပ်သောသူကို။ အသောစိတုံ၊ မစိုးရိမ်အံ့သောငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း၊
သေမှ ငို၍မရပြီ
ထို့နောင်မှ သိကြားမင်းသည်-
တသ္မာ တွံ ဣသိ မာ ရောဒိ၊ ရောဒိတံ မောဃ မာဟု သန္တော။
သဗ္ဗေ သင်္ဂမ္မ ရောဒါမ၊ အညမညဿ ဉာတကေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါတို့ကို ဆို၏။
၁၁၈။ ဣသိ၊ ရသေ့။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ မတံ စ၊ သေပြီးသော သူကိုလည်းကောင်း။ မရိဿံ စ၊ သေအံ့သောသူကိုလည်းကောင်း။ ရောဒန္တိ၊ မျက် ရည် ယိုကုန်၏။ လပန္တိ၊ ဆိုမြည်တမ်းကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့ အား။ အဿုပစ္ဆိဇ္ဇဒိဝသော နာမ၊ မျက်ရည်ပြတ်သာ နေ့မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ ရောဒိ၊ မငိုလင့်။ ရောဒိတံ၊ ငိုခြင်းကို။ အမောဃံ၊ အကျိုးမရှိဟူ၍။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ ရောဒိ၊ မလင့်။
၁၁၉။ ဗြဟ္မေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ရောဒိတေန၊ ငိုသဖြင့်။ ပေတော၊ ပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှကင်းသော။ မတော၊ သေသောသူသည်။ သမုဋ္ဌဟေ၊ ထငြားအံ့။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ငါတို့သည်။ သင်္ဂမ္မ၊ စည်းဝေး၍။ အညမညဿ၊ အချင်းချင်း၏။ ဉာတကေ၊ ဆွေမျိုးတို့ကို။ ရောဒါမ၊ ငိုကုန်အံ့။
ကျေးဇူးတင်ပါသည်
ရသေ့သည် ဤသို့ သိကြားမင်းဆိုစဉ် ငိုခြင်းသည် အကျိုးမရှိဟု မှတ်၍ သိကြားအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန ဝါသဝ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၀။ ဃတသိတ္တံ၊ ထောပတ်ဖြင့် သွန်းလောင်းအပ်သော။ ပါဝကံ၊ မီးကို။ ဝါရိနာ၊ ရေဖြင့်။ ဩသိဉ္စံ ဝိယ၊ သွန်းလောင်း ဘိသကဲ့သို့။ ဝတ၊ စင်စစ်။ အာဒိတ္တံ၊ သောကမီးဖြင့် ပြောင်ပြောင် တောက်သည်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒရံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေ၏။
၁၂၁။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သိကြားမင်းသည်။ သောကပရေတဿ၊ သောကဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တ သောကံ၊ သား၌စိုးရိမ်ခြင်းကို။ အပါနုဒိ၊ ပယ်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံး၌မှီသော။ ယံ သလ္လံ၊ အကြင်သောကတည်းဟူသော ငြောင့်သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ တံ သလ္လံ၊ ထိုသောကတည်းဟူသော ငြောင့်ကို။ တေ- တယာ၊ သင်သည်။ အဗ္ဗဟိ ဝတ၊ နုတ်အပ်စွတကား။
၁၂၂။ ဝါသဝ၊ သိကြားမင်း။ တဝ၊ သင်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အဗ္ဗူဠှသလ္လော၊ နုတ်အပ်ပြီးသော သောကတည်းဟူသော ငြောင့်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဝီတသောကော၊ ကင်းသော စိုးရိမ်ခြင်းရှိ၏။ အနာဝိလော၊ စိတ် နောက်ခြင်းမရှိပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ န ရောဒါမိ၊ မငိုကြွေး။
သိကြားမင်းသည် ရသေ့အား ဆုံးမ၍ မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရဟန်းကြီးသည် ထိုအခါ ရသေ့ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာမဏေငယ်သည် ထိုအခါ သမင်ဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြားဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သေပြီးသောသူ၊ တ, ငိုမူ၊ ထိုသူ ပြန်မလာ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မိဂပေါတကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - အဒ္ဓဝဂ်
၃။ မူသိကဇာတ်
ဆရာ့စကားနားထောင်၍ သေဘေးမှလွတ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတောမူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကုဟိံ ဂတာ ကတ္ထ ဂတာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမူသိကဇာတ်ကို ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဇာတသတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုကို အောက် ထုသဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ ဤမူသိကဇာတ်၌လည်း သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအတူသာလျှင် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကို တစ်ကြိမ် သားနှင့်တကွ ကစားလျက်, တစ်ကြိမ် တရားနာလျက်နေသည်ကို မြင်တော်မူ၍ သားကိုအမှီပြု၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းအား ဘေးဖြစ်အံ့သည်ကို သိတော်မူ၍ မြတ်သော မင်းကြီး ရှေးမင်းကြီးတို့သည် ရွံရှာအပ်ကုန်သည်ကို ရွံရှာကုန်လျှက် မိမိ သားကို ငါသေသောကာလ မင်း ပြုရစ်စေ ဟု တင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ထားဖူးကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တက္ကသိုလ်ပြည်ဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ ဒိသာပါမောက္ခဆရာ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်း၏ အထံ၌ ဗာရာဏသီမင်း၏ ယဝမည်သော မင်းသားသည် ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်၍ စိစစ်ခြင်းကိုပေး၍ သွားလိုသည်ဖြစ်၍ ဆရာကို ပန်၏။ ဆရာသည် သားကို အမှီပြု၍ ယဝမင်းသားအား အန္တရာယ်ဖြစ်အံ့သည်ကို အင်္ဂါ ဝိဇ္ဇာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သိ၍ ယဝမင်းသား၏ ထိုအန္တရာယ်ကို ပယ်အံ့ဟု တစ်ခုသော ဥပမာကို ဆောင်အံ့သောငှာ အားထုတ်၏။
အသက်ကယ် ပထမဂါထာ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား တစ်ခုသောမြင်းသည် ရှိ၏။ ထိုမြင်း၏ခြေ၌ အမာသည် ပေါက်၏။ ထိုအမာကို စောင့်ရှောက်အံ့သောငှာ မြင်းကို အိမ်၌ထားကုန်၏။ ထိုအခါ တစ်ခုသောကြွက်သည် အိမ်မှထွက်၍ မြင်း၏ ခြေ၌ အမာကိုခဲ၏။ ၊ မြင်းသည် သည်းခံအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ တစ်နေ့သ၌ ဝေဒနာကို သည်းခံအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သော ထိုမြင်းသည် ခဲအံ့သောငှာ လာသော ထိုကြွက်ကို ခြေဖြင့်ခတ်၍ ရေတွင်း၌ ကျစေ၏။ မြင်းထိန်းတို့သည် ကြွက်ကို မမြင်ကုန် သည်ရှိတစ်ပါးသော နေ့တို့၌ ကြွက်သည် လာလတ်၍ အမာကိုခဲ၏။ ယခုမထင်၊ အဘယ်သို့ သွားသနည်း ဟု ဆိုကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအကြောင်းကို မျက်မှောက်ပြု၍ တစ်ပါးသောသူတို့သည် မသိရကား ကြွက်သည် အဘယ်သို့ သွားသနည်းဟု ဆိုကုန်၏။ ကြွက်ကိုသတ်၍ ရေတွင်း၌ချသည်၏အဖြစ်ကို ငါသာ လျှင်သိ၏ဟု ကြံ၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် ယခု ဤအကြောင်းကိုလျှင် ဥပမာပြု၍ ပထမဂါထာကိုဖွဲ့၍ မင်းသားအား ပေးအံ့ဟု ဂါထာဖွဲ့၍ ပေး၏။
ဒုတိယဂါထာ
ထိုဘုရားလောင်းသည် တစ်ပါးသော ဥပမာကိုလည်း ရှာလတ်သော် အမာသည် အသားနု တက်၍ ထွက်၍ တစ်ခုသော မုယောင်းသို့သွား၍ မုယောကို စားအံ့ဟု စောင်ရန်းပေါက်ဖြင့် နှုတ်သီးကို သွင်းကာ ထိုမြင်းကိုလျှင် မြင်၍ ထိုအကြောင်းကိုလျှင် ဥပမာပြု၍ ဒုတိယဂါထာကို ဖွဲ့၍ ယဝမင်းသားအား ပေး၏။
တတိယဂါထာ
တတိယဂါထာကား မိမိပညာအစွမ်းဖြင့်လျှင် ဖွဲ့၍ပေး၏။ အမောင် သင်သည် မင်းအဖြစ်၌ တည်၍ ညအခါ ရေချိုအံ့သောငှာ ရေကန်သို့ သွားလတ်သော် စောင်းတန်းဦးတိုင်အောင် ပထမဂါထာကို ရွတ်လျက် သွားလေလော့၊ သင်၏ နေရာပြာသာဒ်သို့ ဝင်သည်ရှိသော် စောင်းတန်း ခြေရင်းတိုင်အောင် ဒုတိယဂါထာကို ရွတ်လျက် သွားလေလော့ဟု မှာ၍ လွှတ် လိုက်၏။
သားကသတ်ရန်ကြံ
မင်းသားသည် သွား၍ အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်၍ အဖလွန်သဖြင့် မင်းပြု၍ ထိုယဝမင်း တစ်ယောက်သော သားသည် ဖွား၏။ ထိုသားသည် တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသော ကာလ၌ မင်းအဖြစ်၌ တပ်စွန်းသဖြင့် အဖကို သတ်အံ့ဟုကြံ၍ အလုပ် အကျွေးတို့ကို ငါ၏အဖသည် ပျို၏။ ငါသည် အဖသေသော ကာလကို မျှော်လျက် နေသည်ရှိသော် အိုမင်းအံ့၊ အိုမင်းသော ကာလ၌ ရအပ်သော မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း ဟု ဆို၏။ ထိုအလုပ်အကျွေးတို့သည် အရှင်မင်းသား.ပစ္စန္တရစ်သို့ သွား၍ ခိုးသူတို့၏ အမှုကို ပြုအံ့သောငှာ မတတ်ကောင်း၊ အရှင်မင်းသား၏ ခမည်းတော်ကို တစ်စုံတစ်ခုသော ဥပါယ်ဖြင့် သတ်၍ မင်းအဖြစ်ကိုယူလော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုမင်းသားသည် “ကောင်းပြီ ဟု နန်းတွင်းတွင် ညအခါ မင်း၏ ရေချိုးရာ ရေကန်အနီးသို့ သွား၍ ထိုအရပ်၌ မင်းကိုသတ်အံ့ဟု သန်လျက်ကို ကိုင်၍ ရပ်၏။
မင်းသည် ညချမ်းအခါ၌ မူသိကာမည်သော ကျွန်မကို သင် သွား၍ ရေကန်အပြင်၌ သုတ်သင်၍ လာလော့၊ ငါ ရေချိုအံ့ ဟု သန် လျက်ကို ကိုင်၍ သွားစေ၏။ မူသိကာသည် သွား၍ ရေကန် အပြင်၌ သုတ်သင်သည်ရှိသော် မင်းသားကို မြင်၏။ မင်းသားသည် မိမိအမှု ထင်ရှားဖြစ်အံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် မူသိကာကို နှစ်ပိုင်းဖြတ်၍ ရေကန်၌ ချ၏။
ပထမဂါထာကို ရွတ်ပြီ
မင်းသည် ရေချိုအံ့သောငှာ သွား၏။ ကြွင်းသော သူအပေါင်းသည် ယနေ့ မူသိကာမည်သော ကျွန်မသည် တစ်ဖန် မလာ၊ အဘယ်သို့ သွားသနည်း ဟု ဆို၏။ မင်းသည်-
အဟမေဝေကော ဇာနာမိ၊ ဥဒပါနေ မူသိကာ ဟတာ။
ဟူသော ပထမဂါထာကို ရွတ်လျက် ရေကန်နားသို့ သွား၏။
၁၂၃။ မူသိကာ၊ မူသိကာသည်။ ကုဟိံ၊ အဘယ်သို့။ ဂတာ၊ သွားသနည်း။ ကတ္ထ၊ အဘယ်၌။ ဂတာ၊ သွားသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇနော၊ လူများသည်။ လာလပ္ပတိ၊ မြည်တမ်း၏။ မူသိကာ၊ မူသိကာကို။ ဥဒပါနေ၊ ရေကန်၌။ ဟတာ၊ သတ်၍ ချအပ်၏ဟု။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း။ အဟမေဝ၊ ငါသည်လျှင်။ ဇာနာမိ၊ သိ၏။
မင်းသားသည် ငါပြုသော အမှုကို ငါ၏ အဖသည် သိအပ်ပြီဟု ပြေး၍ ထိုအကြောင်းကို အလုပ်အကျွေးတို့အား ကြား၏။
ဒုတိယဂါထာကို ရွတ်ပြီ
ထိုအလုပ်အကျွေးတို့သည် ခုနစ်ရက်လွန်လတ်သော် တစ်ဖန် ထိုမင်းသားကို “ရှင်မင်းသား... မင်းသည် အကယ်၍ သိအံ့၊ ဆိတ်ဆိတ်မနေရာ၊ သင်မင်းသားအား ကြံ၍ ဆိုသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ခမည်းတော်ကို သတ်လော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသားသည် တစ်ဖန် တစ်နေ့သ၌ သန်လျက်ကိုစွဲလျက် စောင်းတန်းခြေရင်း၌ ရပ်၍ မင်းသည် လာသောကာလ၌ ထိုမှဤမှ သတ်ခွင့်ကို ကြည့်၏။ မင်းသည်-
ဥဒပါနေ မူသိကံ ဟန္တွာ၊ ယဝံ ဘက္ခေတု မိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ရွတ်လျက် သွား၏။
၁၂၄။ တွံ၊ သင်သည်။ ယဝေ၊ ယဝမင်း၌။ ဣတိစီတိ စ၊ ထိုမှဤမှ သတ်ခွင့်ကို ကြည့်လျက်လည်း။ ယဝေ၊ မုယောခင်း၌။ ဂဒြဘောဝ၊ မြည်းကဲ့သို့။ နိဝတ္တသိ၊ ထိုမှဤမှ ကြည့်၏။ ဥဒပါနေ၊ ရေကန်။ ၌။ မူသိကံ၊ မူသိကာကို။ ဟန္တွာ၊ သတ်၍။ ယဝံ၊ ယဝမင်းကို။ ဘက္ခေတုံ၊ သတ်အံ့သောငှာ။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။
တတိယဂါထာကို ရွတ်ပြီ
မင်းသားသည် ခမည်းတော်သည် ငါ့ကို မြင်ပြီ ဟု ထိတ်လန့်၍ ပြေး၏။ မင်းသားသည် တစ်ဖန် လခွဲကို လွန်စေ၍ မင်းကို ယောက်မဖြင့် ရိုက်သတ်အံ့ ဟု ရှည်သော အရိုးရှိသော တစ်ခုသော ယောက်မကို ကိုင်၍ ရပ်၏။ မင်းသည် -
ဒီဃဉ္စေတံ သမာသဇ္ဇ၊ န တေ ဒဿာမိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤ တတိယဂါထာကို ရွတ်လျက် စောင်းတန်းထိပ်သို့ ထွက်၏။
၁၂၅။ ဒုမ္မေဓ၊ ပညာမရှိသော မင်းသား။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒဟရော၊ ငယ်သည်။ ပဌမုပ္ပတ္တိကော၊ ပထမအရွယ်၌ တည်သည်။ သုသု၊ ပျိုသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဒီယံ၊ ရှည်သော အရိုးရှိသော။ ဧတဉ္စ၊ ထိုယောက်မကိုလည်း။ သမာသဇ္ဇ-၈ဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဩလမ္ဗေတွာ၊ ထောက်၍။ ဋ္ဌိတော၊ တည်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင်အား။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ န ဒဿာမိ၊ ငါ မပေးအံ့။
မင်းသား တောင်းပန်ရပြီ
ထိုမင်းသားသည် ထိုနေ့၌ ပြေးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၍ မြတ်သောမင်းကြီး၊ အကျွန်ုပ်အား အသက်ကို ပေးပါလော့ ဟု မင်း၏ ခြေရင်း၌ ဝပ်၏။ မင်းသည် မင်းသားကို ခြိမ်းခြောက်၍ သံခြေကျဉ်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ပြီးလျှင် နှောင် အိမ်၌ သွင်းစေ၍ ထီးဖြူအောက်ဝယ် တန်ဆာဆင်အပ် မင်း၏နေရာ၌ နေ၍ ငါတို့ဆရာ ဒိသာပါမောက္ခ ပုဏ္ဏားသည် ငါ၏ အန္တရာယ်ကိုမြင်၍ ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏ဟု ရွှင်လန်းနှစ်သက်၍ ဥဒါန်းကြူးလိုကား-
ပုတ္တေန ဟိ ပတ္ထယိတော၊ သိလောကေဟိ ပမောစိတော။
သဗ္ဗဿ အတ္ထံ ဇာနေယျ၊ န စ သဗ္ဗံ ပယောဇယေ။
ဟောတိ တာဒိသကော ကလော၊ ယတ္ထ အတ္ထာဝဟံ သုတံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာခွဲတို့ကို ဆို၏။
၁၂၆။ ပုတ္တေန ဟိ၊ သားသည်လျှင်။ ပတ္ထပိတော၊ သတ်အံ့သောငှာ တောင့်တအပ်သော ငါသည်။ အန္တလိက္ခဘဝနေန၊ ကောင်းကင် ဗိမာန်၌ နေသဖြင့်။ မရဏတော၊ သေဘေးမှ။ န ပမောစိတော၊ မလွတ်။ အင်္ဂပုတ္တပီနေန ဝါ၊ ကိုယ်အင်္ဂါနှင့်တူသော သား၏ နှစ်သက်ခြင်းဖြင့်လည်း။ န ပမောစိတော၊ မလွတ်။ သိလောကေဟိ၊ ဆရာဖွဲ့၍ ပေးအပ်ကုန်သော ဂါထာတို့ဖြင့်။ ပမောစိတော၊ သုံးဘေးမှ လွတ်၏။
၁၂၇။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမံ၊ အယုတ် အလတ် အမြတ် ဖြစ်သော။ သုတံ၊ သုတကို။ အဓီယေထ၊ သင်ရာ၏။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော သုတ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ သဗ္ဗံ၊ အယုတ် အလတ် အမြတ် ဖြစ်သော အလုံးစုံသော သုတကို။ န စ ပယောဇယေ၊ မယှဉ်ရာသလျှင်ကတည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကာလ ၌။ သုတံ၊ သုတသည်။ အတ္ထာဝဟံ၊ အကျိုးကိုဆောင်၏။ တာဒိသကော၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော။ ကာလော၊ ကာလသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
နောက်အဖို့၌ မင်းလွန်သည်ရှိသော် မင်းသားသည် မင်းအဖြစ်၌ တည်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဒိသာ ပါမောက္ခဆရာ ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပညာရှိလျှင်။ ဉာဏ်မြော်မြင်၊ ကြိုတင်သိကြသည်
သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မူသိကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - အဒ္ဓဝဂ်
၄။ စူဠဓနုဂ္ဂဟဇာတ်
သူခိုး ဓားရိုးကမ်းခြင်း အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဋ္ဌာန
နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သဗ္ဗံ ဘဏ္ဍံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော စူဠဓနုဂ္ဂဟ ဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မယားဟောင်း ဖြားယောင်းသောရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား၊ မယားဟောင်းသည် အကျွန်ုပ်ကို ငြီးငွေ့စေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... ဤမိန်းမသည် သင်၏အကျိုးမဲ့ကို ပြုလေ့ရှိ၏။ ရှေး၌လည်း ဤမိန်းမှုကို မှီ၍ သေဖူးပြီ၊ ဦးခေါင်းကို သန်လျက်ဖြင့် ဖြတ်ဖူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိကြား ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဗာရာ ဏသီပြည်၌ နေသော တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားသည် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်း သော အတတ်တို့ကို သင်၍ လေးအမှု၌ အပြီးသို့ ရောက်၏။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိ ဟူသော အမည်သည် ဖြစ်၏။
ပါမောက္ခမှ သမီးပေး
ထိုအခါ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိအား ဤသူသည် ငါနှင့်တူစွာ အတတ်ကို သင်၏ ဟု ဆို၍ ဆရာသည် မိမိသမီးကို ပေး၏။ စူဠနုဂ္ဂဟသည် ထို သတို့သမီးကိုယူ၍ ဗာရာဏ သီပြည်သို့ သွားအံ့ ဟု ခရီးသို့သွား၏။
သူခိုး ဓားရိုးကမ်း
လမ်းအကြား၌ တစ်ခုသော ဆင်သည် တစ်ခုသော အရပ်ကို ဆိတ်ညံ့သည်ကို ပြု၏။ ထိုအရပ်ကို တစ်စုံ တစ်ယောက် သောသူသည် သွားအံ့သောငှာ မဝံ့။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိသည် လူတို့သည် မြစ်ကုန်စဉ်လျှင် မယားကိုယူ၍ ထိုတောအုပ်သို့ သွား၏။ ထိုအခါ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိအား တောအုပ်အလယ်၌ ဆင်သည် လိုက်၏။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိသည် ထိုဆင်ကို ဦးကင်း၌ မြားဖြင့်ပစ်၏။ မြားသည် ဖောက်ထွင်း၍ နောက်အဖို့၌ ထွက်၏။ ဆင်သည် ထိုအရပ်၌လျှင် လဲ၏။
စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိသည် ထိုအရပ်ကို ဘေးမရှိသည်ကိုပြု၍ ရှေ့မှု တစ်ခုသော တောအုပ်သို့ ရောက်၏။ ထိုတောအုပ်၌လည်း ငါးကျိပ်ကုန်သော ခိုးသူတို့သည် ခရီးသွား လူများကို လုယက်နှိပ်စက်ကုန်၏။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိကို လူတို့သည် တားမြစ်အပ်လျက် ထိုတောအုပ်သို့လည်း သက်ဝင်၍ သားတို့ကိုသတ်၍ ခရီးအနီး၌ အသားကို ကင်၍ စားကုန်သော ခိုးသူတို့၏ တည်ရာ အရပ်သို့ ရောက်၏။
ခိုးသူတို့သည် တန်ဆာဆင်အပ်သော မယားနှင့်တကွ လာသော ထိုစူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိကို မြင်၍ ထိုသူကို ဖမ်းကုန်အံ့ဟု အားထုတ်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ခိုးသူကြီးသည် ပုရိသလက္ခဏာ၌ လိမ္မာ၏။ ထိုခိုးသူကြီးသည် စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိကိုကြည့်၍လျှင် ဤယောကျ်ားကား မြတ်သော ယောက်ျားတည်းဟု သိ၍ တစ်ယေက်သော သူအားလည်း ထစိမ့်သောငှာ မပေး။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိသည် သွားချေ၊ ငါတို့ဖို့ တစ်ခုသော အမဲတံစို့ကို ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၍ အမဲကို ဆောင်ချေဟု ခိုးသူတို့၏အထံသို့ မယားကို စေ၏။ မယားသည် သွား၍ တစ်ခုသော အမဲတံစို့ကို ပေးကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ခိုးသူကြီးသည် အနဂ္ဃ ယောက်ျားတည်းဟု အမဲတံစို့ကို ပေးစေ၏။ ခိုးသူတို့သည် ငါတို့ကား ကျက်သောအမဲကို စားကုန်အံ့ဟု မကျက်သော အမဲတံစို့ကို ပေးကုန်၏။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိသည် မိမိကိုယ်ကို ချီးမွမ်း၍ ငါ့အား မကျက်သော အမတံစို့ကို ပေးကုန်၏ဟု ခိုးသူတို့အား အမျက်ထွက်၏။ ခိုးသူတို့သည် ဤယောက်ျားကား တစ်ယောက်တည်းသာလျှင်တည်း၊ အဘယ်သို့ ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ ငါတို့သည် မိန်းမ မဟုတ်ကုန်ဟု ခြိမ်း၍ ထကုန်၏။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိသည် လေးဆယ့်ကိုးစင်းသော မြားတို့ဖြင့်ပစ်၍ လဲစေ၏။ ခိုးသူကြီးကို ပစ်အံ့သောငှာ မြားမရှိသည်ဖြစ်၏။ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိ၏ မြားကျည်၌ ငါးဆယ်ကုန်သော မြားတို့သည်သာလျှင် ရှိကုန်၏။ ထိုမြားတို့တွင် တစ်စင်းသောမြားဖြင့် ဆင်ကို ပစ်၏။ ကြွင်းသောမြားတို့ဖြင့် လေးကျိပ်ကိုးယောက်ကုန်သော ခိုးသူတို့ကို ပစ်ပြီးလျှင် ခိုးသူကြီးကို လဲစေ၍ ခိုးသူကြီး၏ရင်၌ တက်စီးလျက် ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်အံ့ဟု မယား၏လက်မှ သန် လျက်ကို ပေးစေ၏။ မယားသည် ထိုခဏ၌လျှင် မြင်သော ခိုးသူကြီးကို တပ်စွန်း၍ ခိုးသူလက်၌ အရိုးကို, လင်၏လက်၌ အသွားကိုထား၏။ ခိုးသူသည် သန်လျက်ရိုးကိုကိုင်၍ သန်လျက်ကို ထုတ်၍ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်၏။
လင်ပစ်မ၏ သောက
ခိုးသူကြီးသည် စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိကို သတ်၍ မိန်းမကိုယူသည်ရှိသော် အမျိုးကို မေး၏။ ထိုမိန်းမသည် ကျွန်ုပ်က တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ဒိသာ ပါမောက္ခဆရာ၏ သမီးတည်းဟုဆို၏။ သင့်ကို ဤယောက်ျားသည် ဘယ်အကြောင်းအားဖြင့် ရသနည်းဟု မေး၏။ ကျွန်ုပ်၏အဖသည် ဤယောက်ျားကား ငါနှင့်တူစွာ အတတ်ကို သင်၏ ဟု နှစ်သက်၍ ဤယောက်ျားအား အကျွန်ုပ်ကို ပေး၏။ ကနွြုပဩညြ သင်၌ချစ်၍ တစ်ဖန် ပေးစားသော လင်ကို သတ်စေ၏ဟု ဆို၏။ ခိုးသူကြီးသည်ဤမိန်းမကား အဖပေးစားသော လင်ကိုစင်လျက် သတ်သေး၏။ တစ်ပါးသောလင်ကိုမြင်၍ ငါ့ကိုလည်း ဤအတူလျှင် ပြုလတ္တံ့၊ ဤမိန်းမကို စွန့်ခြင်းငှာ သင့်၏ဟု ကြံ၍ သွားလတ်သော် လမ်းအကြားတွင် ထိုခဏ၌ လာ၍ ရေပြည့်သော တိမ်သော တစ်ခုသော မြစ်ကိုမြင်၍ ရှင်မ ဤမြစ်၌ မိကျောင်းရဲ၏။ ကြမ်းကြုတ်၏။ အသို့ပြုရကုန်အံ့နည်းဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမသည်လည်း အရှင်... အလုံးစုံသော တန်ဆာဥစ္စာကို ကွှနြုပအြပေါရြုံဖှင့ြ ထုပ်၍ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ပို့ဆောင်၍ တစ်ဖန်လာ၍ ကျွန်ုပ်ကိုယူ၍ သွားလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုခိုးသူကြီးသည် ကောင်းပြီဟု အလုံးစုံသော တန်ဆာဥစ္စာကိုယူ၍ မြစ်သို့ဆင်း၍ ကူးသကဲ့သို့ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၍ ထိုမိန်းမကို စွန့်ပစ်၍ သွား၏။ ထိုမိန်းမသည် ထိုခိုးသူကြီးကိုမြင်၍ အရှင်... အဘယ့်ကြောင့် ငါ့ကို စွန့်ပစ်၍ သွားသနည်း၊ အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့ပြုသနည်း၊ လာလော့၊ ငါ့ကိုလည်း ယူ၍သွားလော့ဟု ထိုခိုးသူကြီးနှင့်တကွ စကား ပြောလိုရကား-
ပစ္စာဂစ္ဆ လဟုံ ခိပ္ပံ၊ မမ္ပိ တာရေဟိ ဒါနိတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တွံ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဘဏ္ဍံ၊ ဥစ္စာကို။ သာမာဒါယ၊ ယူ၍ ပါရံ၊ ကမ်းတစ်ဖက်သို့။ တိဏ္ဏော၊ ကူးသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ လဟုံ၊ လျင်စွာ။ ပစ္စာဂစ္ဆ၊ တစ်ဖန်လာလော့။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ ဣတော၊ ဤဘက်မှ။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ မမ္ပိ၊ ငါ့ကိုလည်း။ တာရေဟိ၊ ဆောင်လော့။
ခိုးသူသည် ထိုစကားကိုကြား၍ တစ်ဖန် ကမ်းနား၌ ရပ်လျက်ပင်-
နိမီနိ ဘောတီ အဒ္ဓုဝံ ဓုဝေန။
မယာပိ ဘောတီ နိမိနေယျ အညံ၊
ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမဿံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၉။ ဘောတီ၊ ပုဏ္ဏေးမ။ တွံ၊ သင်သည်။ စီရသန္ထုတေန၊ ကြာမြင့်စွာပေါင်းသော လင်ဖြင့်။ အသန္ထုတံ၊ မပေါင်းဖော်ဖူးသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ နိမီနိ၊ လဲ လှယ်၍ ယူ၏။ ဓုဝေန၊ အမြဲဖြစ်သော လင်ဖြင့်။ အဒ္ဓုဝံ၊ မမြဲသော ငါ့ကို။ နိမီနိ၊ လဲလှယ်၍ ယူ၏။ ဘောတီ၊ ပုဏ္ဏေးမ။ တွံ၊ သင်သည်။ မယာပိ၊ ငါဖြင့်လည်း။ အညံ၊ တစ်ပါးသောလင်ကို။ နိမိနေယျ၊ လဲလှယ်၍ ယူရာ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဒူရတရံ၊ အလွန်ဝေးသောအရပ်သို့။ ဂမိဿံ၊ ပြေးသွားတော့အံ့။
ခိုးသူကြီးသည်ကား သင် နေရစ်လော့ ဟုဆို၍ ထိုမိန်းမ ငိုကြွေးစဉ်လျှင် ထမ်းဆောင်သော ဘဏ္ဍာထုပ်ကိုယူ၍ ပြေး၏။
ငါးစိမ်းမြင် ငါးကင်ပစ်
မိုက်စွာသော ထိုမိန်းမသည် အလွန် အလိုကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤသို့ သဘောရှိသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်လျက် ကိုးကွယ်ရာမရှိ၍ အနီး၌ တစ်ခုသော သမန်း မြက်ချုံသို့ ကပ်၍ ငိုလျက်နေ၏။ ထိုခဏ၌ သိကြားမင်းသည် လူ့ပြည်ကို ကြည့်လတ်သော် အလွန် အလိုကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လင်မှယုတ်၍ ငိုသော ထိုမိန်းမကိုမြင်၍ ထိုမိန်းမကိုနှိပ်၍ ရှက်စေ၍ လာအံ့ဟု မာတလိနတ်သား ပဉ္စသီခ နတ်သားတို့ကို ခေါ်၍ ထိုအရပ်သို့သွား၍ မြစ်နား၌ရပ်၍ မာတလိ သင်သည် ငါးဖြစ်လော့၊ ပဉ္စသီခ သင်သည် ငှက်ဖြစ်လော့၊ ငါကား မြေခွေးဖြစ်၍ နှုတ်သီးဖြင့် အမဲတုံးကိုချီ၍ ထိုမိန်းမ၏ ရှေးရှုဖြစ်သော အရပ်သို့ ရောက်လတ်သော် သင်သည် ရေမှခုန်၍ ငါ၏ရှေ့၌ ကျလော့၊ ငါသည် နှုတ်သီးဖြင့်ချီသော အမဲတုံးကိုစွန့်၍ ဖမ်းအံ့သောငှာ ပြေးလာအံ့၊ ထိုခဏ၌ ပဉ္စသီခ- သင်သည် ထိုအမဲတုံးကို ချီ၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံလော့၊ မာတလိ- သင်သည် ရေသို့ကျလော့ဟု စေ၏။
ရှင်မင်းကြီး... ကောင်းပြီ ဟု မာတလိသည် ငါးဖန်ဆင်း၏။ ပဉ္စသီခသည် ငှက်ဖန်ဆင်း၏။ သိကြားမင်းသည် မြေခွေး ဖန်ဆင်း၍ အမဲတုံးကို နှုတ်သီးဖြင့်ချီ၍ ထိုမိန်း၏ ရှေးရှုအရပ်သို့ လာ၏။ ငါးသည် ရေမှခုန်တက်၍ မြေခွေး၏ရှေ့၌ ကျ၏။ မြေခွေးသည် နှုတ်သီးဖြင့်ချီသော အမဲတုံးကိုစွန့်၍ ငါးကိုဖမ်းအံ့သောငှာ ပြေး၏။ ငါးသည် ခုန်၍ ရေသို့ကျ၏။ ငှက်သည် အမဲတုံးကိုချီ၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံ၏။ မြေခွေးသည် ငါး, အမဲတုံး နှစ်ခုတို့ကိုလည်း မရ၍ သမန်းမြက်ချုံကိုကြည့်လျက် မျက်နှာမသာသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
လင်ပစ်မလေး ငိုရာမှ ရယ်ခြင်း
ထိုမြေခွေးကို မြင်၍ လွန်စွာသော အလို ရမ္မက်သည် နှိပ်စက်အပ်သော ဤမြေခွေးသည် အမဲတုံးလည်းမရ၊ ငါးလည်းမရ ဟု အိုးကို ခွဲဘိသကဲ့သို့ သည်းစွာသော ရယ်ခြင်းကို ရယ်၏။
ဟဲ့- ဘယ်သူ ရယ်သလဲ
ထိုရယ်သံကိုကြား၍ မြေခွေးသည်-
နယီဓ နစ္စဂီတံ ဝါ၊ တာဠံ ဝါ သုသမာဟိတံ။
အနမှကာလေ သုသောဏိ၊ ကိံနု ဇဂ္ဃသိ သောဘနေ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၀။ ဧဠဂဏဂုမ္ဗေ၊ သမန်းမြက်ချုံ၌။ အယံ၊ ဤမိန်းမသည်။ ဟာသိယံ၊ ကြီးစွာသော ရယ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ကာ၊ အဘယ်မိန်းမသည်။ အဟု၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ နိစ္စဂီတံ ဝါ၊ ကခြင်းသီခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သုသမာဟိတံ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သော။ တာဠံ ဝါ၊ တီးမှုတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ န၊ မရှိခဲ့။ သုသောဏိ၊ ကောင်းသော ခါးရှိသော။ သောဘနေ၊ တင့်တယ်သော ရှင်မ။ တွံ၊ သင်သည်။ အနမှိကာလေ၊ ငိုသင့်သော ကာလ၌။ ကိံနု၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဇဂ္ဃသိ၊ သည်းစွာ ရယ်ဘိသနည်း။
မိုက်လှချည်လား
ထိုစကားကိုကြား၍ ထိုမိန်းမသည်-
ဇီနော မစ္ဆဉ္စ ပေသိဉ္စ၊ ကပဏေ ဝိယ ဈာယသိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၁။ ဗာလ၊ မိုက်သော။ ဒုမ္မေဓ၊ ပညာမရှိသော။ ဇမ္ဗုက၊ အစားကြီးသော။ သိင်္ဂါလ၊ မြေခွေး။ တွံ၊ သင်သည်။ အပ္ပပညော၊ ပညာမရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ မစ္ဆဉ္စ၊ ငါးကိုလည်းကောင်း။ ပေသိဉ္စ၊ အမဲကိုလည်းကောင်း။ ဇီနော၊ ရှုံးသည် ဖြစ်၍။ ကပဏော ဝိယ၊ ဥစ္စာတစ်ထောင်ရှုံးသော အထီး ကျန်သောသူကဲ့သို့။ ဈာယသိ၊ မှိုင်၏။
သင်က ပိုမိုက်သည်
ထို့နောင်မှ မြေခွေးသည်-
ဇီနာ ပတိဉ္စ ဇာရဉ္စ၊ မညေ တွညေဝ ဈာယသိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက် ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၂။ ပါပဓမ္မေ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော။ ဒုဿီလေ၊ သီလမရှိသော မိန်းမ။ အညေသံ၊ သူတစ်ပါး၏။ ဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်ကို။ သုဒဿံ၊ မြင်လွယ်၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝဇ္ဇံ ပန၊ အပြစ်ကိုမူကား။ ဒုဒ္ဒသံ၊ မြင်ခဲ၏။ တွညေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ ပတိဉ္စ၊ အဖပေးစားသော လင်ကိုလည်းကောင်း။ ဇာရဉ္စ၊ သယောက်လင်ကိုလည်းကောင်း။ ဇီနာ၊ ရှုံးသည်ဖြစ်၍။ ဈယသိ မညေ၊ ငါ့ထက် မှိုင်ယောင်တကား။
နောင်တရပါပြီ
ထိုမိန်းမသည် မြေခွေးစကားကို ကြား၍-
ယံနူနာဟံ ဣတော ဂန္တွာ၊ ဘတ္တု ဟေဿံ ဝသာနုဂါ။
ဟူသော ဤဆဋ္ဌဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၃။ မိဂရာဇ၊ သားတို့၏ မင်းဖြစ်သော။ ဇမ္ဗုက၊ မြေခွေးမင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဘာသသိ ယထာ၊ ဆိုသကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူသာလျှင်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်ချေ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ပုန၊ တဖန်။ ယံ ဘတ္တာရံ၊ အကြင်လင်ကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ နူန-ဧကန္တေနေဝ၊ စင်စစ်သဖြင့်လျှင်။ တဿ ဘတ္တု၊ ထိုလင်၏။ ဝသာနုဂါ၊ အလိုသို့လိုက်၍ ကျင့်သည်။ ဟေဿံ၊ ဖြစ်အံ့။
ခြံခုန်စရှိ ခုန်တော့မှာပဲ
ထိုအခါ သီလမရှိသော ထိုမိန်းမ၏ စကားကို ကြား၍ သိကြားမင်းသည်-
ကတံ စေဝ တယာ ပါပံ၊ ပုနပေဝံ ကရိဿသိ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၄။ အနာစာရေ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော မိန်းမ။ တွံ၊ သင်သည်။ ကိံ ကထေသိ၊ အသို့ဆိုသနည်း။ ယော၊ အကြင် သူသည်။ မတ္တိကံ ထာလံ၊ မြေခွက်ကို။ ဟရေ၊ ခိုး၏။ သော၊ ထိုမြေခွက်ကိုမျှ ခိုးတတ်သောသူသည်။ ကံသထာလမ္ပိ၊ ရွှေခွက် ငွေခွက် အစရှိသော ခွက်ကိုလည်း။ ဟရေ၊ ခိုးအံ့စင်းစင်းတည်း။ တယာ၊ သင်သည်။ ဣဒံ ပါပံ၊ ဤမကောင်းမှုကို။ ကတဉ္စေဝ၊ ပြုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ကရိဿသိ၊ ပြုပြန်လတ္တံ့။
ဤသို့ သိကြားမင်းသည် ထိုမိန်းမကို ရှက်စေ၍ ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာသို့ ရောက်စေ၍ မိမိနေရာသို့ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ရဟန်း၏ မယားဟောင်းသည် ထိုအခါ စူဠဓနုဂ္ဂဟ ပညာရှိ၏ မယား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ချောင်းကိုပစ်၍၊ မြစ်ကိုရှာ၊ ရေသာများ၍ ငါးမတွေ့
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြင်းဖြစ်သော စူဠဓနုဂ္ဂဟဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပဉ္စကနိပါတ် - အဒ္ဓဝဂ်
၅။ ကပေါတဇာတ်
လျှပ်ပေါ်လော်လည်ခြင်းကြောင့် ပျက်စီးရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒါနိ ခေါမှိအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကပေါတဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ယောက်သော လျှပ်ပေါ်သောရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းဝတ္ထုကို များစွာ ချဲ့အပ်ပြီးသလျှင်တည်း။ ထိုရဟန်းကိုကား သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... သင်သည် လျှပ်ပေါ်သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... သင်သည် ယခုအခါ၌သာ လျှပ်ပေါ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း လျှပ်ပေါ်သည်သလျှင်ကတည်း၊ လျှပ်ပေါ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်ဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ခိုမျိုး၌ ဖြစ်၍ ဗာရာဏသီ သူဌေး၏ စားဖိုအိမ် အသိုက်တောင်း၌ နေ၏။
ဟင်းခိုးစားသော ကျီးမိုက်ဒုက္ခ
ထိုအခါ တစ်ခုသော ကျီးသည် ငါးအမဲ၌ တပ် စွန်း၍ ထိုခိုနှင့် မိတ်ဖွဲ့၍ ထိုအသိုက်တောင်း၌လျှင် နေ၏။ ထိုကျီးသည် တစ်နေ့သ၌ များစွာသော ငါးအမဲကိုမြင်၍ ငါးအမဲကို စားအံ့ ဟု အလွန်ညည်းညူလျက် အသိုက်တောင်း၌လျှင် အိပ်နေ၏။ ခိုသည် အဆွေကျီး... လာလော့၊ အစာရှာအံ့သောငှာ သွားကုန်အံ့ ဟု ဆိုသော်လည်း ငါသည် အစာမကျေခြင်းကြောင့် အိပ်၏။ သင်သည် သွားလေလော့ ဟု ဆို၍ အစာရှာ မသွားမူ၍ ထိုခိုသွားသည်ရှိသော် ငါ၏ ဆူးငြောင့်ဖြစ်သော ရန်သူသည် သွားပြီ၊ ယခုအခါ ငါသည် အလိုရှိတိုင်း ငါးအမဲကို စားအံ့ ဟု ကြံလျက်-
နိက္ကဏ္ဋကော နိပ္ပတိတော ကပေါတော။
ကာဟာမိ ဒါနိ ဟဒယဿ တုဋ္ဌိံ၊
တထာဟိ မံ မံသသာကံ ဗလေတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၅။ အဟံ၊ သည်။ ဣဒါနိ ခေါ၊ ယခုအခါ၌လျှင်။ သုခိတော၊ ချမ်းသာသည်။ အရောဂေါ၊ ရောဂါမရှိသည်။ နိက္ကဏ္ဋကော၊ ဆူးငြောင့်မရှိသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ကပေါတော၊ ခိုသည်။ နိပ္ပတိတော၊ ထွက်သွားလေပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဟဒယဿ၊ နှလုံး၏။ တုဋ္ဌိံ၊ နှစ်သက်သော အမှုကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုအံ့။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ မံသသာကံ၊ အမဲ, အမဲဟင်းမှ ကြွင်းသော ဟင်းသည်။ မံ၊ ငါ၏။ ဗလေတိ-ဗလံ ကရောတိ၊ အား, လုံ့လကိုပြု၏။
စားဖိုသည်သည် ငါးအမဲကိုချက်၍ စားဖိုအိမ်မှထွက်၍ ကိုယ်မှချွေးကို သုတ်လျက်နေ၏။ ကျီးသည် တောင်းမှထွက်၍ အမဲကို ဝမ်းပြည့်အောင်စား၍ အမဲကိုထားသော တောင်း၌နား၍ ကိရိ ကိရိ ဟု အသံကို ပြု၏။ စားဖိုသည်သည် လျင် မြန်သဖြင့် လာလတ်၍ ကျီးကိုဖမ်း၍ အလုံးစုံသော အတောင်တို့ကို နုတ်၍ စိုသော ချင်း၊ မုန်ညင်းစေ့တို့ကိုရော၍ ပုပ်သော ရက်တက်ရည်ဖြင့် နယ်၍ အလုံးစုံသောကိုယ်ကို လိမ်း၍ တစ်ခုသော အိုးခြမ်းကို သွေး၍ ချည်ကြိုးဖြင့် ထိုကျီး၏ လည်၌ ဖွဲ့ဆွဲ၍ အသိုက်တောင်း၌လျှင်ထား၍ သွား၏။
ခို၏လှောင်ပြောင်သံ
ခိုသည်လာလတ်၍ ထိုကျီးကိုမြင်၍ ဗျိုင်းသည် အဆွေ ကျီး၏ တောင်း၌အိပ်၏။ အဘယ်ဗျိုင်းနည်း၊ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော ကျီးသည် ကြမ်းကြုတ်၏။ လာလတ်၍ သင့်ကို ညှဉ်းဆဲရာ၏ ဟု ပြက်ရယ်ပြုလိုရကား-
ဩရံ ဗလာကေ အာဂစ္ဆ၊ စဏ္ဍော မေ ဝါယသော သခါ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၆။ သိခိနီ၊ ဦးစွန်းရှိသော။ စောရီ၊ နေရာတောင်းကို ခိုးသော။ လင်္ဃီ ပိတာမဟာ၊ မိုးဟူသော အဘိုးရှိသော။ အယံ ဗလာကာ၊ ဤဗျိုင်းအောက်မသည်။ ကာ၊ အဘယ်ဗျိုင်းအောက်မနည်း။ ဗလာကေ၊ ဗျိုင်းအောက်မ။ ဩရံ၊ ဤအတွင်းသို့။ အာဂစ္ဆ၊ လာလော့။ မေ၊ ငါ၏။ သခါ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော။ ဝါယသော၊ ကျီးသည်။ စဏ္ဍော၊ ကြမ်း၏။
မလှောင်ပါနဲ့ ခိုလေးရယ်
ထိုစကားကိုကြား၍ ကျီးသည်-
ဝိလူနံ သူဒပုတ္တေန၊ ပိဋ္ဌမဏ္ဍေန မက္ခိတံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၇။ သမ္မ၊ အဆွေ။ သူဒပုတ္တေန၊ စားဖိုသည်သည်။ ဝိလူနံ၊ အမွှေးအတောင်ကို နုတ်၍။ ပိဋ္ဌမဏ္ဍေန၊ ချင်း, မုန်ညင်းမှုန့်ဖျော်သော ရက်တက်ရည်ကြည်ဖြင့်။ မက္ခိတံ၊ လိမ်းကျံအပ်သော။ ဧဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲခြင်းရှိသော။ မမံ၊ ငါ့ကို။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ တေ၊ သင့်အား။ ဇဂ္ဃိတာယေ၊ ပြက်ရယ်ပြုခြင်းငှာ။ အလံ၊ မသင့်သလျှင်ကတည်း။
သင့်မှာလဲ ပြင်လို့ ဆင်လို့
ခိုသည် ပြက်ရယ်ပြုလို၍လျှင် တဖန်-
ကဏ္ဌေစ တေ ဝေဠုရိယော၊ အဂမာ နု ကဇင်္ဂလံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၃၈။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တွံ၊ သင်သည်။ သုနှာတော၊ ကောင်းစွာ သုတ်သင်အပ်သည်။ သုဝိလိတ္တော၊ ကေင်းစွာ လိမ်းကျံအပ်သည်။ အန္နပါနေန၊ ထမင်း အဖျော်ဖြင့်။ တပ္ပိတော၊ ရောင့်ရဲသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင်၏။ ကဏ္ဌေ စ၊ လည်၌ လည်း။ ဝေဠုရိယော၊ ဝေဠုရိယပတ္တမြားကို ဆင်ယင်အပ်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ကဇင်္ဂလံ၊ ဗာရာဏသီပြည်တွင်းသို့။ အဂမာ နု၊ သွားချေသလော။
ထိုနောက်မှ ကျီးသည်-
ပိဉ္ဆာနိ တတ္ထ လာယိတွာ၊ ကဏ္ဌေ ဗန္ဓန္တိ ဝဋ္ဋနံ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
ငါဒုက္ခရောက်ပြီ
၁၃၉။ ပါရာဝတ၊ ခို။ တေ၊ သင်၏။ မိတ္တော ဝါ၊ အဆွေခင်ပွန်းသည်လည်းကောင်း။ အမိတ္တော ဝါ၊ အဆွေခင်ပွန်းမဟုတ်သော ငှက်သည်လည်းကောင်း။ ကဇင်္ဂလံ၊ ဗာရာဏသီမြို့တွင်းသို့။ မာ အဂမာသိ၊ မသွားစေလင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဗာရာဏသီမြို့တွင်း၌။ ပိဉ္ဆာနိ၊ အမွေးအတောင်တို့ကို။ လာယိတွာ၊ နုတ်၍။ ကဏ္ဌေ၊ လည်၌။ ဝဋ္ဋနံ၊ အိုးခြမ်းကို။ ဗန္ဓန္တိ၊ ဖွဲ့ချည်တတ်ကုန်၏။
အကောင်းစားချင်ဦး
ထိုစကားကိုကြား၍ ခိုသည်-
န ဟိ မနုသကာ ဘောဂါ၊ သုဘုဉ္ဇာ ဟောန္တိ ပက္ခနော။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၀။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တွံ၊ သင်သည်။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲသို့။ အာပဇ္ဇသိ၊ ရောက်လတ္တံ့။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တဝ၊ သင်၏။ သီလံ၊ အလေ့သည်။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိ၏။ မနုသကာ ဘောဂါ၊ လူ၌ဖြစ်ကုန်သော အသုံးအဆောင်တို့သည်။ ပက္ခိနော၊ ငှက်အား။ သုဘုဉ္ဇာ၊ သုံးဆောင်လွယ်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သလျှင်ကတည်း။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကျီးကိုဆုံးမ၍ ထိုအိမ်၌ မနေမူ၍ အတောင်တို့ကိုဖြန့်၍ တစ်ပါးသောအရပ်သို့ ပျံ သွား၏။ ကျီးသည်လည်း ထိုအိမ်၌ပင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြသည်၏ အဆုံး၌ လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းသည် အနာဂါမိ ဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ကျီးဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ခိုဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ်နှင့်မထိုက်၊ လိုချင်လိုက်၊ ကျီးမိုက် သေရပြီ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကပေါတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၁။ အဝါရိယဇာတ်
လူကို ယုတ်မြတ် မသိတတ်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မာသု ကုဇ္ဈ ဘူမိပတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ အဝါရိယဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းဘော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကူးတို့ဆိပ်၌ တစ်ယောက်သော ကူးတို့သည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုကူးတို့သည်သည် မိုက်သည် ဖြစ်သတတ်၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော ရတနာတို့၏ ကျေးဇူးကိုလည်း မသိ၊ တစ်ပါးကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ကျေးဇူးကိုလည်း မသိ၊ ကြမ်းတမ်း ရုန့်ရင်း၏။ နိုင်ထက်မူတတ်၏။
ရဟန်းကို ညှဉ်းဆဲပုံ
ထိုအခါ ဇနပုဒ်၌နေသော ရဟန်းတစ်ပါးသည် ဘုရားကို ဖူးမြင်အံ့ ဟု လာလတ်သော် ညဉ့်အခါ၌ အစိရဝတီ မြစ်ဆိပ်သို့ ရောက်၍ ထိုကူးတို့သည်ကို ဒါယကာ ထိုမှာဘက်သို့ သွားအံ့၊ ငါ့အား လှေကိုပေးပါလော့ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား... ယခု အချိန်မဟုတ်ပြီ၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ နေဦးလော့ ဟု ဆို၏။ ဒါယကာ ဤအရပ်တွင် အဘယ်၌ နေရအံ့နည်း၊ ငါ့ကို ယူ၍ သွားလော့ ဟု ဆို၏။ ကူးတို့သည်သည် အမျက် ထွက်၍ အချင်းရဟန်း... လာလော့ ဟု မထေရ်ကို လှေသို့တင်၍ ဖြောင့်စွာမသွားမှု၍ လှေကို အောက်သို့ဆောင်၍ မြစ်၌ လှေကိုလှုပ်၍ ထိုရဟန်း၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို စွတ်စိုစေ၍ ပင်ပန်းစေ၍ မှောင်မိုက်သောအခါမှ လွှတ်လိုက်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ကျောင်းသို့သွား၍ ထိုနေ့၌ ဘုရားအား ခစားခြင်း၏ အခွင့်ကို မရ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ မြတ်စွာဘုရားသို့ ကပ်၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ပြုအပ်သော ပဋိသန္ထာရရှိသည်ဖြစ်၍ “အဘယ်အခါ၌ လာသနည်း ဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် “အရှင်ဘုရား... ယမန်နေ့က လာ၏ နားတော်လျှောက်၏။ ယမန်နေ့က လာသည်ဖြစ်လျက် အဘယ်ကြောင့် ယနေ့မှ ငါဘုရားအား ဖူးမြင်အံ့သောငှာ လာသနည်း ဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကို လျှောက်၏။ ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... ဤကူးတို့သည်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် ကြမ်းတမ်းရုန့်ရင်းသည်။ နိုင်ထက်မူတတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤကူးတို့ သည်သည် ပညာရှိတို့ကို ပင်ပန်းစေ၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းကုန်သော အတတ်တို့ကိုသင်၍ ရသေ့ရဟန်း ပြု၍ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ဟိမဝန္တာ၌ သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့် မျှ၍ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှာ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်၌ နေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ ဆွမ်းခံအံ့ငှာ မြို့သို့ဝင်၏။
မင်းကိုးကွယ်သော ရသေ့
ထိုအခါ မင်းသည် မင်းရင်ပြင်သို့ ရောက်လာသော ထိုရသေ့ကို မြင်၍ ထိုရသေ့၏ ဣရိယာပုထ်၌ ကြည်ညို၍ နန်းတွင်းသို့ပင့်၍ ဆွမ်းကျွေး၍ ဝန်ခံခြင်းကို ယူ၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်၌ နေစေ၍ တစ်နေ့ တစ်ကြိမ် ခစားအံ့သောငှာ လာ၏။ ဘုရားလောင်းရသေ့သည် ထိုမင်းကို မြတ်သော
မင်းကြီး... မင်းမည်သည် လေးပါးသော အဂတိသို့ လိုက်ခြင်းတို့ကို ကြဉ်၍ မမေ့မလျော့သာလျှင် သည်းခံခြင်း, မေတ္တာ, ကရုဏာနှင့် ပြည့်စုံ သည်ဖြစ်၍ မင်းပြုအပ်၏ ဟု ဆို၍ နေ့တိုင်း ဆုံးမလိုကား -
ကုဒ္ဓံ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော၊ ရာဇာ ရဋ္ဌဿ ပူဇိတော။
သဗ္ဗတ္ထ အနုသာသာမိ၊ မာသု ကုဇ္ဈ ရထေသဘ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟော၏။
၁။ ဘူမိပတိ၊ မြေကို အစိုးရသော မင်းကြီး။ တွံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ မာသု ကုဇ္စျ၊ အမျက်မထွက်လင့်။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတို့ထက် မြတ်သော မင်းကြီး။ တွံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ မာသု ကုဇ္စျ၊ အမျက်မထွက်လင့်။ ကုဒ္ဓံ၊ အမျက် ထွက်သောသူကို။ အပ္ပဋိကုဇ္ဈန္တော၊ အတုံ အမျက် မထွက်သော။ ရာဇာ၊ မင်းကို။ ရဋ္ဌဿ၊ တိုင်းနိုင်ငံသူသည်။ ပူဇိတော၊ ပူဇော်အပ်၏။
၂။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတို့ထက် မြတ်သော မင်းကြီး။ ဂါမေ ဝါ၊ ရွာ၌လည်းကောင်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ အရညေ ဝါ၊ တော၌လည်းကောင်း။ နိန္နေ ဝါ၊ ချိုင့်ဝှမ်းရာအရပ်၌ လည်းကောင်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ ထလေ ဝါ၊ ကြည်း၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရပ်၌။ မာသု ကုဇ္စျ၊ အမျက်မထွက်လင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အနုသာသာမိ၊ ငါ ဆုံးမ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မင်းအား လာတိုင်း လာတိုင်းသောနေ့၌ ဤဂါထာတို့ကိုဆို၏။ မင်းသည် ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား အခွန်တစ်သိန်းထွက်သော ရွာမြတ်ကို ပေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပယ်၏။
ကူးတို့သူကြီးမိုက်
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ ဥယျာဉ်၌လျှင် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး နေ၍ အလွန်ကြာမြင့်စွာ နေအပ်ပြီ ဟု ဇနပုဒ်သို့ လှည့်လည်ခြင်းကို ရှေးဦးစွာ လှည့်လည်၍ လာအံ့ ဟု မင်း မပြောမဆိုမူ၍ ဥယျာဉ်စောင့်ကို ခေါ်၍ ဒါယကာ... ငါသည် ငြီးငွေ့သော သဘော ရှိ၏။ ဇနပုဒ်ကို လှည့်လည်၍ လာအံ့၊ သင်သည် သွား၍ မင်းအား ပြောဆိုချေ ဟု ဆို၍ ဖဲသည်ရှိသော် ဂင်္ဂါကူးတို့ဆိပ်သို့ ရောက်၏။ ထိုကူးတို့ ဆိပ်၌ ကူးတို့သည်သည် အဝါရိယ၏ အဖမည်၏။ ထိုကူးတို့သည်သည် မိုက်၏။ ကျေးဇူးရှိကုန်သော သူတို့၏ ကျေးဇူးကို မသိ၊ မိမိ၏ အကြောင်း ဥပါယ်ကို မသိ၊ ဂင်္ဂါသို့ ကူးလိုသော လူတို့ကို ရှေးဦးစွာ ကူးစေ၍ နောက်မှ အခကို တောင်းလေ့ရှိ၏။ အခကို မပေးကုန်သော သူတို့နှင့်တကွ ခိုက်ရန်ပြုလျက် ဆဲရေးခြင်း သတ် ပုတ်ခြင်းသာလျှင် အလွန်များ၏။ နည်းသော လာဘ်ရှိ၏။
ဤသို့ သဘောရှိသော အလွန်မိုက်သော ကူးတို့သည်ကို ရည်၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ပုဗ္ဗေ ဇနံ တာရေတွာန၊ ပစ္ဆာ ယာစတိ ဝေတနံ။
တနဿ ဘဏ္ဍနံ ဟောတိ၊ န စ ဘောဂေဟိ ဝဍ္ဎတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထဒကို ဟောတော်မူ၏။
၃။ ဂင်္ဂါယ၊ ဂင်္ဂါ၌။ နာဝိကော၊ ကူးတို့သည်သည်။ အဝါရိယ ပိတာ နာမ၊ အာရိယ၏ အဖမည်သည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုကူးတို့သည်သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးဦး၌။ ဇနံ၊ ကူးတို့စီးသူ လူအပေါင်းကို။ တာရေတွာန၊ ကူးစေ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက် မှ။ ဝေတနံ၊ အခကို။ ယာစတိ၊ တောင်း၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ အဿ၊ ထိုသူအား။ ဘဏ္ဍနံ၊ ခိုက်ရန်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဘောဂေဟိ၊ စည်းစိမ်တို့ဖြင့်။ န စ ဝဍ္ဎတိ၊ မပွားသလျှင်ကတည်း။
ကူးတို့ပိုပြီး အခတောင်းသော်
ဘုရားလောင်းသည် ထိုကူးတို့သူကြီးကို ကပ်၍ ဒါယာ ငါ့ကို ထိုမှာဘက်သို့ ပို့လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ ထိုကူးတို့သည်သည် ရဟန်း... ငါ့အား အခပေးလတ္တံ့လောဟု ဆို၏။ ဒါယကာ စည်းစိမ်၏ ပွားများခြင်းအကြောင်းမည်သော စကားကို သင့်အား ငါဆိုအံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ ကူးတို့သည်သည် ဤဟန်းသည် ငါ့အား တစ်စုံတစ်ခုကို မချွတ်ပေးလတ္တံ့ ဟု ထိုရသေ့ကို ထိုမှာဘက်သို့ဆောင်၍ “ငါ့အား အခပေးလော့ ဟု ဆို၏။
စည်းစိမ်ပွားကြောင်းတရား
ထိုရသေ့သည် ဒါယကာ... ကောင်းပြီ ဟု ဆို၍ ရှေးဦးစွာ စည်းစိမ်၏ ပွားများခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော စကားကို ဆိုလိုရကား-
အညော ဟိ တိဏ္ဏဿ မနော၊ အညော ဟောတိ ပါရေသိနော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄။ တာတ နာဝိက၊ အမောင် ကူးတို့သူကြီး။ အပါရံ၊ ကမ်းတစ်ဖက်သို့။ အတိဏ္ဏံယေဝ၊ မကူးမီလျှင်။ ယာစဿု၊ အခကိုတောင်းလော့။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တိဏ္ဏဿ၊ ကူးပြီးသောသူ၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ အညော၊ တပါးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပါရေသိနော၊ ကူးလိုသော သူ၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ အညော၊ တပါးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
လူမှုရေးတရား
ထိုစကားကိုကြား၍ ကူးတို့သည်သည် ဤရသေ့ကား ငါ့အား ရှေးဦးစွာ အဆုံးအမပေးသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ယခုအခါ၌ ဤအဆုံးအမမှတပါး တစ်စုံတစ်ခုကို ငါ့အား ပေးလတ္တံ့ ဟု ကြံ၏။ ထို့နောင် ဘုရားလောင်းသည် ထိုကူးတို့သည်ကို ဒါယကာ- သင့်အား စည်းစိမ်၏ ပွားများခြင်း၊ အကြောင်းဖြစ်သော ဤစကားကို ဆိုအပ်ပြီ၊ ယခုအခါ အကျိုးအကြောင်း၏ ပွားများခြင်း အကြောင်းဖြစ်သော စကားကို နာလော့ ဟု ဆို၍ ဆုံးမလိုကား-
သဗ္ဗတ္ထ အနုသာသာမိ၊ မာသု ကုဇ္ဈိတ္ထ နာဝိက-
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅။ နာဝိက၊ ကူးတို့သူကြီး။ ဂါမေ ဝါ၊ ရွာ၌လည်းကောင်း။ ယဒိ၊ ထို့မြို့။ အရညေ ဝါ၊ တော၌ လည်းကောင်း။ နိန္နေ ဝါ၊ ချိုင့်ဝှမ်းရာ အရပ်၌ လည်းကောင်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ ထလေ ဝါ၊ ကြည်း ၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောအရပ်၌။ မာသု ကုဇ္စျိတ္ထ၊ အမျက်မထွက်လင့်။ ဣတိ၊ ဤ သို့။ အနုသာသာမိ၊ ငါ ဆုံးမ၏။
ရဟန်းကို ရိုက်နှက်ပြီ
ဤသို့ ကူးတို့သည်အား ဤဂါထာဖြင့် အကျိုး အကြောင်း၏ ပွားများခြင်း အကြောင်းဖြစ်သော စကားကို ဆို၍ သင့်အား ဆိုအပ်သော ဤစကားသည် အကြောင်းအကျိုးကို ပွားစေတတ်သော စကားတည်း ဟု ဆို၏။
ထိုယုတ်မာသော ယောက်ျားသည် ထိုအဆုံး အမကို တစ်စုံတစ်ခု အရိုအသေ ပြုအပ်သည်ကို မအောက်မေ့သည်ဖြစ်၍ ရဟန်း-ဤသည်ကား သင်သည် ငါ့အား ပေးအပ်သော လှေခလော ဟု ဆို၏။ ဒါယကာ- ဟုတ်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဤစကားဖြင့် ငါ့အား အလိုမရှိ၊ ငါ့အား တပါးသော ဝတ္ထုကို ပေးလော့ ဟု ဆို၏။ ဒါယကာ... ငါ့အား တပါးသော ဝတ္ထုသည် မရှိ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ မရှိဘဲလျက် အဘယ့်ကြောင့် လှေကို စီးသနည်း ဟု ရသေ့ကို ဂင်္ဂါနား၌ လှဲ၍ ရင်၌ ကိုင်၍ ထိုရသေ့၏ မျက်နှာကိုလျှင် ပုတ်ခတ်၏။
လူတိုင်းကို မဆုံးမအပ်
သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် အကြင်ဆုံးမခြင်းကို ထိုရသေ့သည် ပေး၍ မင်း၏အထံမှ ရွာမြတ်ကို ရ၏။ ထိုအဆုံးအမကိုလျှင် အလွန်မိုက်သော ကူးတို့သည်အား ဆို၍ မျက်နှာ၌ ပုတ်ခတ်ခြင်းကို ရ၏။ ထိုကြောင့် အဆုံးအမပေးသောသူသည် သင့်သောသူအားသာလျှင် ပေးအပ်၏။ မသင့်သောသူအား မပေးအပ် ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ထိုဂါထာကို ဟောတော်မူသည်၏ အခြား မဲ့၌-
တာယေဝါနုသာသနိယာ၊ နာဝိကော ပဟရိ မုခံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၆။ ယာယေဝါနုသာသနိယာ၊ အကြင် အဆုံးအမဖြင့်လျှင်။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ဂါမဝရံ၊ ရွာမြတ်ကို။ အဒါ၊ ပေး၏။ တာယေဝါနုသာသနိယာ၊ ထိုအဆုံးအမဖြင့်လျှင်။ နာဝိကော၊ ကူးတို့သည်သည်။ မုခံ၊ မျက်နှာကို။ ပဟရိ၊ ပုတ်ခတ်၏။
မင်းဒဏ်ခံရပြီ
ကူးတို့သည်သည် ရသေ့ကို ပုတ်ခတ်စဉ်လျှင် ကူးတို့သည်၏ မယားသည် ထမင်းယူ၍ လာလတ်သော် ထိုယုတ်မာသော ယောက်ျားကို မြင်၍ အရှင်.ဤရသေ့သည်ကား မင်း၏ ဆရာဖြစ်၏။ မသတ်ပုတ်လင့်ဟု ဆို၏။ ကူးတို့သည်သည် တစ်ဖန် အမျက်ထွက်၍လျှင် သင်သည် ငါ့အား ဤရသေ့စဉ်းလဲကို သတ်ပုတ်စိမ့်သောငှာ မပေး ဟု ထ၍ ထိုမိန်းမကို သတ်ပုတ်၍ လဲစေ၏။ ထိုအခါ ထမင်းခွက်သည် ကျ၍ကွဲ၏။ မိန်းမ၏လည်း လေးသော ကိုယ်ဝန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကိုယ်ဝန်သည် မြေ၌ ကျ၏။ ထိုအခါ ထိုယောကျ်ားကို လူတို့သည် ခြံရံ၍ သူသတ်၊ ခိုးသူတည်းဟု ဖမ်း၍ နှောင်ဖွဲ့၍ မင်းအား ပြကုန်၏။ မင်းသည် ဆုံးဖြတ်၍ ထိုကူးတို့သည်အား မင်းဒဏ်ကို ပြုစေ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ထို အကြောင်းကို ပြတော်မူလိုရကား-
မိဂေါဝ ဇာတရူပေန၊ န တေနတ္ထံ အဗန္ဓိသု။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၇။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းခွက်သည်။ ဘိန္နံ၊ ကွဲ၏။ ဘရိယာ၊ မယားကို။ ဟတာ၊ သတ်ပုတ်အပ်၏။ ဂဗ္ဘော စ၊ ကိုယ်ဝန်သည်လည်း။ ဆမာ၊ မြေ၌။ ပတိတော၊ ကျ၏။ မိဂေါ၊ သမင်သည်။ ဇာတရူပေန၊ ရွှေ ငွေဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထံ၊ ကျိုးစီးပွားကို။ နိဗ္ဗတ္တေတုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ ဣဝ၊ မစွမ်းနိုင်သကဲ့သို့။ သော ဗာလော၊ ထိုသူမိုက်သည်။ တေန၊ ထိုအဆုံးအမဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုး စီးပွားကို။ န အဗန္ဓိ၊ မဖြစ်စေနိုင်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူ ယခုအခါ ကူးတို့သည်ပင်လျှင် ထိုအခါ ကူးတို့သည်ပင်ဖြစ်၏။ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဆိုးသွမ်းယုတ်မာ၊ ဆုံးမပါ၊ ကိုယ့်မှာအကျိုးယုတ်
ရှေးဦးစွာသော အဝါရိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၂။ သေတကေတုဇာတ်
မမှန်သောအကျင့်ဖြင့်အံ့ဖွယ်ကိုဖြစ်စေခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မာ တာတ ကုဇ္ဈိ၊ န ဟိ သာဓု ကောဓော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသေတကေတုဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်အံ့ဖွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် ဥဒ္ဒါလဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ )
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ၌ကား ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ် မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဒိသာ ပါမောက္ခဆရာဖြစ်၍ ငါးရာကုန်သော လုလင်တို့ကို ဗေဒင်သင်၏။
မာနကြီးသောလုလင်
ထိုလုလင်တို့၏ အကြီးဖြစ်သော သေတကေတုမည်သော လုလင်သည် ဥဒိစ္စပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အမျိုးကိုမှီ၍ ထိုသေတကေတု လုလင်အား မာနကြီး၏။ ထိုသေတကေတု လုလင်သည် တစ်နေ့သ၌ တစ်ပါးကုန်သော လုလင်တို့နှင့်အတူ မြို့မှထွက်၍ မြို့သို့ဝင်သော စဏ္ဍာလကိုမြင်၍ သင်သည် အဘယ်သူနည်း ဟု မေး၍ စဏ္ဍာလတည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုစဏ္ဍာလ၏ ကိုယ်၌ ခတ်၍လာသော လေသည် မိမိကိုယ်၌ ခတ်မိသည်မှ ကြောက်သောကြောင့် သင်သည် စဏ္ဍာလယုတ်တည်း၊ လေညာ၌ မနေလင့် ဟု ဆို၍ လျင်စွာ ထိုသူ၏ လေညာသို့သွား၏။ စဏ္ဍာလသည် လျင်မြန်စွာသွား၍ သေတကေတု၏ လေညာ၌ ရပ်၏။ ထိုအခါ ထိုစဏ္ဍာလကို သူယုတ် ပျက်စီးလေလော့ဟု လွန်စွာဆဲရေး၏။
စဏ္ဍာလအောက် ကျရပြီ
စဏ္ဍာလသည် “သင်ကား အဘယ် အမည်ရှိသနည်း ဟု မေး၏။ ငါသည် ပုဏ္ဏားလုလင် ဖြစ်၏ ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားလုလင် ဖြစ်စေ၊ ငါမေးသော ပြဿနာကို ဖြေနိုင်လတ္တံ့လောဟု မေး၏။ ဖြေနိုင်၏ဟု ဆို၏။ သေတကေတုသည် မိမိကိုယ်ကို ကြံ၍ လှည့်လော့ ဟု ဆို၏။ စဏ္ဍာလသားသည် သေတကေတု၏ စကားကို ပရိသတ်ကို မှတ်စေ၍ ပုဏ္ဏားလုလင် အရပ်မည်သည် အဘယ်နည်း ဟု မေး၏။ အရပ်မည်သည် အရှေ့အရပ် အစရှိကုန်သော အရပ်လေးမျက်နှာတည်း ဟု ဆို၏။ စဏ္ဍာလသားသည် ငါသည် ဤအရပ်ကို မမေး၊ သင်သည် ဤမျှလောက်ကိုမျှ မသိဘဲလျက် ငါ၏ ကိုယ်၌ ခတ်အပ်သောလေကို စက်ဆုပ်၏ ဟု ပုဏ္ဏားလုလင်ကို လည်ကုပ်၌ကိုင်၍ မိမိခြေကြား၌ ထားသဖြင့် လှည့်၏။
လုလင်တို့သည် ထိုအကြောင်းကို ဆရာအား ကြားကုန်၏။ ဆရာသည် အမောင်သေတကေတု စဏ္ဍာလသားသည် ခြေကြား၌ထား၍ လှည့်၏ဟူသည် မှန်သလော ဟုမေး၏။ ဆရာ... မှန်၏ ထိုစဏ္ဍာလသားသည် အကျွန်ုပ်ကို အရပ်မျက်နှာမျှကိုလည်း မသိဟု မိမိခြေကြား၌ထား၍ လှည့်၏။ ကျွန်ုပ်သည် ယခုမြင်၍ ပြုအပ်သည်ကို သိအံ့ ဟု ဆို၍ အမျက်ထွက်၍ စဏ္ဍာလသားကို ဆဲရေး၏။
အရပ်မျက်နှာများ
ထိုအခါ သေတကေတုကို ဆရာသည် “အမောင် သေတကေတု-ထိုစဏ္ဍာလသားအား အမျက်မထွက်လင့်၊ စဏ္ဍာလသားသည် ပညာ ရှိ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော အရှေ့ အရပ် အစရှိသော အရပ်ကိုမမေး၊ တစ်ပါးသော အရပ်ကို မေး၏။ သင်သည် မြင်အပ် ကြားအပ် သိအပ်သောတရားထက် မမြင်အပ် မကြားအပ်သော တရားသာလျှင် အလွန်များ၏ ဟု ဆို၍ ဆုံးမလိုကား-
ဗဟုံပိ တေ အဒိဋ္ဌ မဿုတဉ္စ။
မာတပိတာ ဒိသတာ သေတကေတု၊
အာစရိယမာဟု ဒိသတံ ပသတ္ထာ။
အဝှါယိကာ တမ္ပိ ဒိသံ ဝဒန်တိ။
ဧတဒိသာ ပရမာ သေတကေတု၊
ယံ ပတွာ ဒုက္ခီ သုခိနော ဘဝန္တိ။
ဟူသော ဤနှစ်တို့ကို ဆို၏။
၈။ တာတ သေတကေတု၊ အမောင်သေတကေတု။ မာ ကုဇ္စျိ၊ အမျက်မထွက်လင့်။ ကောဓော၊ အမျက်သည်။ န ဟိ သာဓု၊ မကောင်း။ တေ၊ သင်သည်။ အဒိဋ္ဌဉ္စ၊ မမြင်အပ်သော တရားသည်လည်းကောင်း။ အဿုတဉ္စ၊ မကြားအပ်သော တရားသည်လည်းကေင်း။ ဗဟုံပိ-ဗဟုတရံ၊ များစွာ၏။ မာတာပိတာ၊ မိဘတို့သည်။ ဒီသတာ၊ အရှေ့အရပ်မျက်နှာမည်ကုန်၏။ အာစရိယံ၊ ဆရာကို။ ဒီသတံ၊ တောင်အရပ်မျက်နှာဟူ၍။ ပသတ္ထာ၊ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရိယာတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။
၉။ အန္နပါနဝတ္ထဒါ၊ ထမင်း အဖျော် အဝတ်ကို လှူတတ်ကုန်သော။ အဂါရိနော၊ အိမ်၌နေကုန်သော လူတို့သည်။ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏံ၊ တရားစောင့်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားကို။ အဝှါယိကာ၊ ပင့်ခေါ်ကုန်၏။ တံပိ၊ ထိုဓမ္မိကသမဏ ဗြဟ္မဏကိုလည်း။ ဒိသံ၊ အထက်အရပ်မျက်နှာဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ သေတကေတု၊ သေတကေတု။ ယံ၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်သို့။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ ဒုက္ခီ၊ ဆင်းရဲကုန်သော သူတို့သည်။ သုခိနော၊ ချမ်းသာခြင်းရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဧတာ ဒိသာ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော နိဗ္ဗာန် အရပ်သည်သာလျှင်။ ပရမာ၊ လွန်မြတ်သော။ ဒိသာ၊ အရပ်မည်၏။
သေတကေတု ရသေ့ပြုပြီ
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် သေတကေတုလုလင်အား အရပ်မျက်နှာကို ပြောဆို၍ သေတကေတုသည်ကား စဏ္ဍာလသည် ခြေကြားဖြင့် လှည့်အပ်၏ဟု ထိုအရပ်၌ မနေမူ၍ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ဒိသာပါမောက္ခဆရာ့အထံ၌ ခပ်သိမ်းသောအတတ်တို့ကို သင်၍ ဆရာသည် ခွင့်ပြုအပ်သဖြင့် တက္ကသိုလ်ပြည်မှထွက်၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော အတတ်တို့ကိုသင်လျက် လှည့်လည်၏။ ထိုသေတကေတုသည် တစ်ခုသော ပစ္စန္တရစ်ကိုမှီ၍ နေကုန်သော ငါးရာကုန်သော ရသေ့တို့ကိုမြင်၍ ထိုရသေ့တို့၏အထံ၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ထိုရသေ့တို့သည် အကြင်ဗေဒင်ကိုလည်းကောင်း, အကြင်မန္တရားကျမ်းကို လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုဗေဒင်, မန္တရားကျမ်းကို သင်၍ ဂိုဏ်း၏ဆရာဖြစ်၍ ထိုရသေ့တို့ဖြင့် ခြံရံလျက် ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်၏။ နက်ဖြန်နေ့၌ ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် မင်းရင်ပြင်သို့ရောက်၏။
ရသေ့တို့ အချင်းများ
မင်းသည် ရသေ့တို့၏ ဣရိယာပုထ်၌ ကြည်ညို၍ နန်းတွင်း၌ ဆွမ်းကျွေး၍ ရသေ့တို့ကို မိမိဥယျာဉ်၌ နေစေ၏။ မင်းသည် တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့ကို ဆွမ်းလုပ်ကျွေး၍ ယနေ့ ညနေချမ်းအခါ၌ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ အရှင်တို့ကို ရှိခိုးအံ့ ဟု ဆို၏။ သေတကေတု ရသေ့သည် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ရသေ့တို့ကို စည်းဝေးစေလျက် အချင်းရသေ့တို့... ယနေ့ မင်းလာလတ္တံ့၊ မင်းမည်သည်ကို တစ်ကြိမ်နှစ်သက်စေ၍ အသက် ထက်ဆုံး ချမ်းသစွာ အသက်မွေးခြင်းငှာ တတ်ကောင်း၏။ ယနေ့ အချို့ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ဆူးပေါ်၌ခင်းသော သားရေ၌ အိပ်ခြင်းကို ပြုကြကုန်လော့၊ အချို့ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်း လုံ့လကို အားထုတ်ကြကုန်လော့။ အချို့ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ရေ၌ဆင်းသောအမှုကို ပြုကြကုန်လော့၊ အချို့ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈာယ်ကြကုန်လော့ ဟု စီရင်၍ မိမိသည် ကျောင်းတံခါးဝယ် အမှီရှိသော အင်းပျဉ်၌နေ၍ ငါးပါးသော အဆင်းရှိသော ဆိုးရည်ဖြင့် ထွန်းပသော တစ်တောင် အတိုင်းအရှည်ရှိသော တစ်ခုသော ပုရပိုက်ကို ဆန်းကြယ်သော အဆင်းရှိသောအခင်း၌ထား၍ ကောင်းစွာသင်ပြီးသော လေးယောက်ကုန် လုလင်တို့သည် မေးအပ်ကုန်သော အနက်တို့ကို ပြောဆို၏။
မင်းမကြည်ညိုပြီ
ထိုခဏ၌ မင်းသည် လာလတ်၍ မိစ္ဆာအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ထိုရသေ့တို့ကို မနှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ သေတကေတု ရသေ့ကိုကပ်၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သော အရပ်၌ နေလျက် ပုရောဟိတ်နှင့်တကွ စကားပြောလိုသည်ဖြစ်၍-
ဒုမ္မက္ခရူပါ ယေ မေ ဇပ္ပန္တိ မန္တေ။
ကစ္စိ နု တေ မာနုသကေ ပယောဂေ၊
ဣဒံ ဝိဒူ ပရိမုတ္တာ အပါယာ။
ဟူသော သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ခရာဇိနာ၊ ခွါနှင့်တကွသော သစ်နက်ရေကို ဆောင်ကုန်သော။ ဇဋိလာ၊ ဆန်ကျစ်ထုံးကုန်သော။ ပင်္ကဒန္တာ၊ အညစ် အကြေး ကပ်ငြိသော သွားရှိကုန်သော။ ဒုမ္မက္ခရူပါ၊ ညစ်နွမ်းသော သဘောရှိကုန်သော။ ယေ ဣမေ၊ အကြင်ရသေ့တို့သည်။ မန္တေ၊ ဗေဒင်တို့ကို။ ဇပ္ပန္တိ၊ သရဇ္စျာယ်ကုန်၏။ မာနုသကေ၊ လူတို့သည် ပြု အပ်ကုန်သော။ ပယောဂေ၊ ပယောဂ၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ ဧတေ ဣသယော၊ ထိုရသေ့တို့သည်။ ဣဒံ၊ ဤလောကကို။ ဝိဒူ၊ သိကုန်၍။ အပါယာ၊ အပါယ်မှ။ ပရိမုတ္တာ ကစ္စိ နု၊ လွတ်ကုန်သလော။
ထိုစကားကိုကြား၍ ပုရောဟိတ်သည်-
ဗဟုဿုတော စေ န စရေယျ ဓမ္မံ။
သဟဿဝေဒေါပိ န တံ ပဋိစ္စ၊
ဒုက္ခာ ပမုဉ္စေ စရဏံ အပတွာ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ ကတွာန၊ ပြု၍။ ဗဟုဿုတော၊ များသော အကြားအမြင်ရှိသော သူသည်လည်း။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စေ န ကရေယျ၊ အကယ်၍ မကျင့်ငြားအံ့။ တံ၊ ထိုဗေဒင်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ စရဏံ၊ သီလသမာပတ်သို့။ အပတွာ၊ မရောက်မူ၍။ သဟဿဝေဒေါပိ၊ ဗေဒင်တစ်ထောင်တတ်သော သူသည်လည်း။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ န ပမုဉ္စေ၊ မလွတ်ရာ။
ဗေင်တို့သာမြတ်သည်
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် ရသေ့တို့၌ ကြည်ညိုခြင်းကို ပယ်၏။ ထို့နောင်မှ သေတကေတု ရသ့သည် ဤမင်းအား ရသေ့တို့၌ ကြည်ညိုခြင်းကို ဖြစ်စေ၍ ထိုကြည်ညိုခြင်းကို ပုရောဟိတ်သည် ပဲခွပ်ဖြင့်ခုတ်၍ ဖြတ်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ငါသည် ထိုပုဏ္ဏားနှင့်တကွ စကားကို ဆိုခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု သေတကေတုသည် ပုဏ္ဏားနှင့်တကွ ပြောဆိုလိုသည်ဖြစ်၍-
ဒုက္ခာ ပမုဉ္စေ စရဏံ အပတွာ။
မညာမိ ဝေဒါ အဖလာ ဘဝန္တိ၊
သသံယမံ စရဏမေဝ သစ္စံ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂။ သဟဿဝေဒေါပိ၊ ဗေဒင်တစ်ထောင်ကို တတ်သောသူသည်လည်း။ တံ၊ ထိုဗေဒင်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ စရဏံ၊ သီလ သမာပတ်သို့။ အပတွာ၊ မရောက်မူ၍။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ န ပမုဉ္စေ၊ မလွတ်နိုင်စေငြားအံ့။ သသံယမံ၊ သီလနှင့်တကွသော။ စရဏမေဝ၊ သမာပတ်သည်သာလျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်သည်။ စေ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ဝေဒါ၊ ဗေဒင်တို့သည်။ အဖလာ၊ အကျိုးမရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မညာမိ၊ အောက်မေ့၏။
သမာပတ်သည်သာမြတ်၏
ထိုစကားကိုကြား၍ ပုရောဟိတ်သည်-
သသံယမံ စရဏမေဝ သစ္စံ။
ကိတ္တိံ ဟိ ပပ္ပေါတိ အဓိစ္စ ဝေဒေ၊
သန္တိံ ပုဏေတိ စရဏေန ဒန္တော။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃။ ဝေဒါ၊ ဗေဒင်တို့သည်။ အဖလာ၊ အကျိုးမရှိကုန်သည်။ န ဟေဝ ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သလျှင်ကတည်း။ သသံယမံ၊ သီလနှင့်တကွသော။ စရဏမေဝ၊ သမာပတ်သည်သာလျှင် သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဝေဒေ၊ ဗေဒင်တို့ကို။ အဓိစ္စ၊ စွဲ၍။ ကိတ္တိံဟိ၊ ကျော် စောခြင်းသို့လျှင်။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏။ စရဏေန၊ သီလ သမာပတ်ဖြင့်။ ဒန္တော၊ ဆုံးမအပ်သော သူသည်။ သန္တိံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့။ ပုဏေတိ၊ ရောက်၏။
ရသေ့တို့ လူထွက်ကြရပြီ
ဤသို့ ပုရောဟိတ်သည် သေတကေတု၏ ဝါဒကို ဖျက်၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရသေ့တို့ကို လူထွက်စေ၍ ဓားလက်နက်တို့ကို ကိုင်စေ၍ မဟန္တ တရကမည်သော မင်းခစားတို့ကို ပြုစေ၍ မင်း၏ အလုပ်အကျွေးတို့ကို ပြုစေ၏။ ဤအနွယ်သည် မဟန္တတရကတို့၏ အနွယ်ဖြစ်သတတ်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါအံ့ဖွယ်သရဲကို ဖြစ်စေသော ရဟန်းသည် ထိုအခါ သေတကေတု ရသေ့ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ စဏ္ဍာလဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပုရောဟိတ် ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သိက္ခာသီလ၊ စရဏ၊ ရောက်ရ နိဗ္ဗာန်တိုင်
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သေတကေတုဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၃။ ဒရီမုခဇာတ်
သူတော်ကောင်းတို့၏ ဆုံးမခြင်းကို နာယူခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ပင်္ကော စ ကာမာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒရီမုခဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မြတ်သော တောထွက်တော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... (ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို ဆိုအပ်ပြီး သလျှင်ကတည်း)
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ မဂဓမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမဂဓမင်း၏ မိဖုရားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ ဖွားသောနေ့၌လျှင် ပုရောဟိတ်အားလည်း သားသည် ဖွား၏။ ပုရောဟိတ်သား၏ မျက်နှာသည် ရွှေအဆင်းကဲ့သို့ တင့် တယ်၏။ ထို့ကြောင့် ပုရောဟိတ်သားအား ဒရီမုခဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော မင်းသား ပုရောဟိတ်သားတို့သည်လည်း မင်းအိမ်၌သာလျှင် ကြီးကုန်၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သောသူတို့သည် အချင်းချင်း ချစ်သော အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ကုန်၏။
မင်းသား မင်းဖြစ်ပြီ
တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော အတတ်တို့ကိုသင်၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော သမယအတတ်ပညာကိုလည်း သင်ကုန်အံ့၊ ဒေသအကျင့်ကိုလည်း သိရကုန်အံ့ဟု နိဂုံးအစရှိသည်တို့၌ လှည့်လည်ကုန်သည်ရှိသော် ဗာရာ ဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ နတ်ကွန်း၌နေ၍ နက် ဖြန်နေ့၌ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကုန်၏။ ထိုဗာရာဏသီပြည်၌ တစ်ဦးသောအမျိုး၌ ပုဏ္ဏားတို့ကို ဆွမ်းကျွေး၍ မင်္ဂလာရွတ်သောအလှူကို လှူကုန်အံ့ဟု ဃနာဆွမ်းကိုချက်၍ နေရာတို့ကို ခင်းကုန်၏။ လူတို့သည် ဆွမ်းအလို့ငှာ သွားကုန်သော နှစ်ယောက်ကုန်သော ထိုသူတို့ကိုမြင်၍ ပုဏ္ဏားတို့သည် လာကုန်၏။ အိမ်သို့သွင်း၍ နေကြကုန်လော့ ဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်း၏နေရာ၌ ဖြူစင်သော အဝတ်ကို ခင်းကုန်၏။ ဒရီမုခနေရာ၌ ကမ္ဗလာနီကို ခင်းကုန်၏။ ဒရီမုခသည် ထိုနိမိတ်ကိုမြင်၍ ယနေ့ ငါ၏ အဆွေ ခင်ပွန်းသည် ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည် စစ်သူကြီးဖြစ်လတ္တံ့ ဟု သိ၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည် ထိုအိမ်၌ ဆွမ်းစား၍ မင်္ဂလာရွတ်သော အလှူ ဝတ်ကိုယူ၍ မင်္ဂလာကိုရွတ်၍ ထွက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်သို့ သွားကုန်၏။ ထိုဥယျာဉ်၌ ဘုရားလောင်းသည် မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ အိပ်၏။ ဒရီမုခသည်ကား ဘုရားလောင်း၏ ခြေတို့ကို ဆုပ်နယ်လျက်နေ၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် သေ၍ ခုနစ်ရက်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပုရောဟိတ်သည်၎င်း၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုပြု၍ သားမရှိသောပြည်၌ ခုနှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ဖုဿရထားကို လွှတ်၏။ (ဖုဿရထား၏ ကိစ္စသည် မဟာဇနကဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ ) ဖုဿရထားသည် မြို့မှထွက်၍ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ဖြင့် ခြံရံကုန်လျက် များစွာသော အတီးအမှုတ်တို့ဖြင့် တီးမှုတ်ကုန်သဖြင့် ဥယျာဉ်တံခါးသို့ ရောက်၏။ ဒရီမုခသည် တူရိယာသံကိုကြား၍ အဆွေဖို့ ဖုဿရထားသည် ရောက်လာ၏။ ဤအဆွေသည် ယနေ့ မင်းဖြစ်၍ ငါ့အား စစ်သူကြီးအရာကို ပေးလတ္တံ့၊ ငါ့အား အိမ်၌နေ၍ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ တောထွက်၍ ရဟန်းပြုအံ့ ဟု ဘုရားလောင်းကို မတိုင်ပင်မူ၍ တင့်အပ်သောအရပ်သို့သွား၍ ပုန်းကွယ်ရာ၌နေ၏။
ပုရောဟိတ်သည် ဥယျာဉ်တံခါး၌ ရထားကိုထား၍ ဥယျာဉ်သို့ဝင်သည်ရှိသော် မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ အိပ်သော ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ခြေတို့၌ လက္ခဏာတို့ကို ကြည့်ရှု၍ ဤသူသည် ဘုန်းရှိသောသူတည်း။ ကျွန်းငယ် နှစ်ထောင် အခြံအရံရှိကုန်သော ကျွန်းကြီး လေးကျွန်းတို့၌ မင်းအဖြစ်ကိုပြုခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏။ တဖန် ထိုသူ၏ တည်ကြည်ခြင်းသည်ကား အသို့သဘောရှိအံ့နည်း ဟု ခပ်သိမ်းသော အတီး အမှုတ်မျိုးကို တီးမှုတ်စေ၏။
ဘုရားလောင်းသည် နိုး၍ မျက်နှာမှ ပုဆိုးကိုပယ်၍ လူများကိုကြည့်ရှု၍ တဖန် ပုဆိုးဖြင့် မျက်နှာကိုဖုံးလွှမ်း၍ အတန်ငယ်အိပ်၍ ငြိမ်းသော ပူပန်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ထ၍ ကျောက်ဖျာ၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့လျက် နေ၏။ ပုရောဟိတ်သည် ပုဆစ်ဖြင့်ရပ်၍ ရှင်မင်းကြီး ရှင်မင်းကြီးတို့အား မင်း အဖြစ်သည် ရောက်၏ ဟု ဆို၏။ အချင်း. မင်း၏သားသည် မရှိသလော ဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး မရှိ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဘုရားလောင်းအား ဥယျာဉ်၌လျှင် အဘိသိက် သွန်းကြ ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အခြံအရံများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဒရီမုခကို မအောက်မေ့မူ၍လျှင် ရထားကိုစီးလျက် လူအပေါင်းခြံရံလျက် မြို့သို့ဝင်၍ လက်ယာရစ် လှည့်သည်ကိုပြု၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ ရပ်လျက်လျှင် အမတ်တို့အား အရာ အထူးတို့ကိုစီရင်၍ ပြာသာဒ်သို့ တက်၏။
ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဖြစ်ပြီ
ထိုခဏ၌ ဒရီမုခသည် ယခု ဥယျာဉ်သည် ဆိတ်ပြီဟု လာလတ်၍ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဒရီမုခ၏ရှေ့၌ ဖက်ရွက်လျော်သည် ကျ၏။ ဒရီမုခသည် ထိုဖက်ရွက်လျော်၌လျှင် ကုန်ခြင်း ပျက်ခြင်းသဘောကို နှလုံးထား၍ လက္ခဏာယဉ်သုံးပါးကို သုံးသပ်၍ မြေကို ပဲ့တင် ထပ်စေလျက် ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုဒရီမုခအား ထိုခဏ၌လျှင် လူ့အသွင်ကွယ်၍ တန်ခိုးဖြင့်ပြီးသော သပိတ်သင်္ကန်းသည် ကောင်းကင်မှကျ၍ ကိုယ်၌ ရောက်၏။ ထိုခဏ ၌လျှင် ရှစ်ပါးသော ပရိက္ခရာကို ဆောင်သော ဣရိယာပုထ်ဖြင့် ပြည့်စုံသော ဝါခြောက်ဆယ် ရပြီးသော မထေရ်ကဲ့သို့ဖြစ်၍ တန်ခိုးဖြင့် ကောင်းကင်သို့ ပျံ၍ ဟိမဝန္တာအရပ်၌ နန္ဒမူလိုဏ်သို့ သွား၏။
မိတ်ဆွေကိုသတိရပြီ
ဘုရားလောင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြု၍ အခြံအရံများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ကား အခြံအရံဖြင့် မွေ့လျော် သည်ဖြစ်၍ အနှစ်လေးဆယ်တို့ပတ်လုံး ဒရီမုခကို မအောက်မေ့မိ။ အနှစ်လေးဆယ် လွန်သောအခါ၌ ဘုရားလောင်းသည် ဒရီမုခကို အောက်မေ့၍ ငါ၏ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော ဒရီမုခသည် ရှိ၏။ ထိုဒရီမုခသည် အဘယ်မှာနည်း၊ ထိုဒရီမုခကို မြင်လိုသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ နန်းတွင်း၌လည်းကောင်း။ ပရိသတ်၏အလယ်၌ လည်းကောင်း။ အဘယ်မှာလျှင် ငါ၏ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော ဒရီမုခသည် ရှိသနည်း၊ ယခု ငါ့အား ဒရီမုခ၏ နေရာအရပ်ကို ဆိုသောသူအား ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို ပေးအံ့ ဟု ဆို၏။ ဤသို့ ထိုဒရီမုခကို အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့စဉ်လျှင် ထိုမင်းအား တပါးကုန်သော ဆယ်နှစ်တို့သည် လွန်ကုန်၏။
မိတ်ဆွေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ဖူးမြင်ရပြီ
ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်လည်း အနှစ်ငါးဆယ် လွန်သဖြင့် ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် “ငါ့ကို အဆွေသည် အောက်မေ့၏ ဟု သိ၍ ယခု အဆွေသည် အိုပြီ၊ သား သမီး အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပွားခြင်းသို့ ရောက်ပြီ၊ သွား၍ တရားဟော၍ အဆွေကို ရဟန်းပြုစေအံ့ ဟု ဒရီခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် တန်ခိုးဖြင့် ကောင်းကင်မှ ဥယျာဉ်သို့သက်၍ ရွှေဆင်းတုကဲ့သို့ ကျောက်ဖျာ၌ နေ၏။ ဥယျာဉ်စောင့်သည် ဒရီမုခကို မြင်၍ ကပ်၍ အရှင်ဘုရားသည် အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်း ဟု မေး၏။ နန္ဒမူလိုဏ်မှ လာသည် ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရားတို့သည် အဘယ် အမည်ရှိသနည်း ဟု မေး၏။ ဒါယကာ... ငါသည် ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါမည်၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ မင်းကို သိကုန်သလော ဟုမေး၏။ လူဖြစ်သောကာလ၌ ငါတို့၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်၍ သိ၏ ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား မင်းသည် ဖူးမြင်ခြင်းငှာ အလို ရှိ၏။ အရှင်ဘုရား လာသောအဖြစ်ကို မင်းအား ကြားအံ့ဟု ဆို၏။ သွား၍ ပြောဆိုချေ ဟု ဆို၏။ ထိုဥယျာဉ်စောင့်သည် သွား၍ ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ကျောက်ဖျာ၌ နေသောအဖြစ်ကို မင်းအား ပြောဆို၏။ မင်းသည် ငါ၏ အဆွေ ခင်ပွန်းကို ဖူးမြင်ရအံ့ ဟု ရထားစီး၍ များသောအခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိခိုး၍ ပဋိသန္ထာရကိုပြု၍ လျောက်ပတ်စွာနေ၏။
ရဟန်းပြုရန် တိုက်တွန်းပုံ
ထိုအခါ မင်းကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဗြဟ္မဒတ် မင်းသည် တရားသဖြင့် မင်းပြုပါ၏လော၊ အဂ တိသို့ လားခြင်းသို့ မလိုက်သလော၊ ဥစ္စာ၏ အကျိုးငှာ လူတို့ကို မနှိပ်စက်သလော၊ အလှူ အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုပါ၏လော ဤသို့ အစရှိသည်တို့ကို ဆိုလျှက် ပဋိသန္ထာရပြု၍ ဗြဟ္မဒတ်မင်း ယခုအခါ၌ အသက်ကြီးပြီ၊ သင်မင်းကြီးသည် ကာမတို့ကိုစွန့်၍ ရဟန်းပြုချိန်တန်ပြီ ဟု ဆို၍ မင်းအား တရားဟောလိုရကား-
ဘယဉ္စ မေတံ တိမူလံ ပဝုတ္တံ။
ရဇော စ ဓူမော စ မယာ ပကာသိတာ၊
ဟိတွာ တုဝံ ပဗ္ဗဇ ဗြဟ္မဒတ္တ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄။ ဗြဟ္မဒတ္တ၊ ဗြဟ္မဒတ်မင်း။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ပင်္ကော စ၊ မြက်, မှော်, ကြာ အစရှိသည်နှင့်လည်း တူ၏။ ကမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ပလိပေါ စ၊ ကြီးစွာသော ညွန်နှင့်လည်းတူ၏။ ဧတံ၊ ဤကာမကို။ တိမူလံ၊ အမြစ်သုံးခု ရှိသကဲ့သို့သော။ ဘယဉ္စ၊ ဘေးဟူ၍လည်း။ ပဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ရဇော စ၊ မြူဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဓူမော စ၊ အခိုးဟူ၍လည်းကောင်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ပကာသိတော၊ ပြအပ်၏။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဟိတွာ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကိုစွန့်၍။ ပဗ္ဗဇ၊ ရဟန်းပြုလော့။
ရဟန်းမပြုနိုင်သေးပါ
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် မိမိအား ကိလေသာတို့သည် နှောင်ဖွဲ့သည်၏အဖြစ်ကို ဆိုလို၍-
ကာမေသွဟံ ဗြဟ္မဏ ဘိံသရူပံ။
တံ နုဿဟေ ဇီဝိကတ္ထော ပဟာတုံ၊
ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅။ ဗြဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုသော ရှင်ရဟန်း။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ကာမေသု၊ ကာမ ဂုဏ်တို့၌။ ဂဓိတော စ၊ ကပ်ငြိသည်လည်း။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။ ရတ္တော စ၊ တပ်စွန်းသည်လည်း။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။ အဓိမုစ္ဆိတော စ၊ အလွန် မက်မောသည်လည်း။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။ ဇီဝိကတ္ထော၊ ဤသို့ သဘောရှိသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အလိုရှိသော။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဘိံသရူပံ၊ ကြောက်မက်ဖွယ် အလွန်အားသန်သော သဘောရှိသော။ တံ၊ ထိုကာမကို။ ပဟာတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ အနုဿဟေ၊ မစွမ်းနိုင်။ အနပ္ပကာနိ၊ များစွာကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်းမှုတို့ကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုပါအံ့။
သန္ဓေယူရသော ဆင်းရဲ
ဒရီမုခပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဘုရားလောင်းသည် ရဟန်း ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင် ဟူ၍ ဆိုသည်ရှိသော်လည်း ဝန်ချခြင်းကိုမပြု၍ အလွန်လျှင်လည်း ဆုံးမလို၍-
ဩဝဇ္ဇမာနော န ကရာတိ သာသနံ။
ဣဒမေဝ သေယျော ဣတိ မညမာနော၊
ပုနပ္ပုနံ ဂဗ္ဘမုပေတိ မန္ဒော။
သုဘာသုဘံ မုတ္တကရီသပူရံ။
သတ္တာ သကာယေ န ဇဟန္တိ ဂိဒ္ဓါ၊
ယေ ဟောန္တိ ကာမေသူ အဝီတရာဂါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အတ္ထကာမဿ၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော။ ဟိတာနုကမ္ပိနော၊ အစီးအပွားကို စောင့်ရှောက်သောသူသည်။ ဩဝဇ္ဇမာနော၊ ဆုံးမသည်ရှိသော်။ သာသနံ၊ အဆုံးအမကို။ န ကရောတိ၊ မလိုက်နာ။ ဣဒမေဝ၊ ဤငါ၏ အယူသည်သာလျှင်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ညမာနော၊ အောက်မေ့၏။ သော မန္ဒော၊ ထိုပညာနည်းသောသူသည်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဂဗ္ဘံ၊ ပဋိသန္ဓေ နေရခြင်းသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏။
၁၇။ သော၊ ထိုပဋိသန္ဓေနေခြင်းသို့ ရောက်သောသူသည်။ ဃောရရူပံ၊ ကြမ်းကြုတ်သော သဘော ရှိသော။ သုဘာသုဘံ၊ သူတော်ကောင်းဖြစ်သော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အသုဘဟူ၍ ရှုအပ်သော။ မုတ္တကရီသပူရံ၊ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ဖြင့် ပြည့်သော။ နိရယံ၊ အမိဝမ်းဟူသော ငရဲသို့။ ဥပေတိ၊ ကပ်ရ၏။ ယေ သတ္တာ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည်။ သကာယေ၊ မိမိကိုယ်၌။ ဂိဒ္ဓါ၊ မက်မောကုန်သည်ဖြစ်၍။ နဇဟန္တိ၊ မစွန့်နိုင်ကုန်။ တေ သတ္တာ၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်။ ကာမေသု၊ ကာမဂုဏ်တို့၌။ အဝီတရာဂါ၊ ရာဂမကင်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
ဤသို့လျှင် ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် အမိဝမ်းသို့ သက်ခြင်း အရင်းရှိသော ဆင်းရဲကိုလည်းကောင်း၊ အမိသည် ဝမ်းဖြင့်ဆောင်ခြင်း အရင်းရှိသော ဆင်းရဲကိုလည်းကောင်း ပြပြီး၍ ယခုအခါ ကိုယ်ဝန်ဖွားခြင်း အရင်းရှိသော ဆင်းရဲကို ပြအံ့သောငှာ-
သမှေနေ လိတ္တာ ဥပနိက္ခမန္တိ။
ယံ ယံ ဟိ ကာယနေ ဖုသန္တိ တာဝဒေ၊
သဗ္ဗံ အသာတံ ဒုခမဝေ ကဝေလံ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဗဟုကံ သရာမိ။
ဟူသော အခွဲနှင့်တကွ ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဣမေ သတ္တာ၊ ဤသတ္တဝါတို့သည်။ မီဠေန၊ ကျင်ကြီးဖြင့်။ လိတ္တာ၊ လိမ်းကျံ အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ ရုဟိရေန၊ သွေးဖြင့်။ မက္ခိတာ၊ လိမ်းကျံအပ်သည်ဖြစ်၍။ သေမှေန၊ သလိပ်ဖြင့်။ လိတ္တာ၊ လိမ်းကျံအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဥပနိက္ခမန္တိ၊ ဖွားရကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တာဝဒေ၊ ထိုအခါ၌။ ယံ၊ အကြင် ကျင်ကြီးအစရှိသောဝတ္တုကို။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဖုသန္တိ၊ ထိကုန်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ကျင်ကြီးအစရှိသော ဝတ္ထုသည်။ အသာတံ၊ မသာယာအပ်သည်ဖြစ်၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဒုခမေဝ၊ ဆင်းရဲသော သဘော ရှိသလျှင်ကတည်း။
၁၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားကို။ ဒိသွာ၊ ကိုယ်တိုင် မြင်၍။ ဝဒါမိ၊ ဟော၏။ အညတော၊ တစ်ပါးသောသူ၏ အထံမှ။ သဝံ၊ ကြားရ၍။ န ဝဒါမိ၊ ငါ မဟော။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဗဟုကံ၊ များစွာသော။ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်ကို။ သရာမိ၊ အောက်မေ့နိုင်၏။
မိတ်ဆွေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ပြန်ကြွပြီ
ယခုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်ပြီး၍ ဤသို့ ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် မင်းကို ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သောစကားဖြင့် ချီးမြှောက်၍ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အဆုံး၌-
ဒရီမုခေါ နိဇ္စျာပယိ သုမေဓံ။
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၉။ ဒရီမုခေါ၊ ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်။ သုဘာသိတာဟိ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်ကုန်သော။ စိတြာဟိ၊ ဆန်းကြယ်ကုန်သော။ ဂါထာဟိ၊ ဂါထာတို့ဖြင့်။ သုမေဓံ၊ ကောင်းသောပညာရှိသော မင်းကို။ နိဇ္ဈာပယိ၊ သိစေ၏။
ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ကာမတို့၌ အပြစ်ကိုပြ၍ မိမိစကားကို ယူစေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ယခုအခါ၌လျှင် ရဟန်းပြုသည် မူလည်းဖြစ်စေ၊ မပြုသည်မူလည်းဖြစ်စေ ငါသည်ကား သင့်အား ကာမတို့၌ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ရဟန်းပြုခြင်း၌ အကျိုးကိုလည်းကောင်း။ ဟောအပ်ပြီ၊ သင်သည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်ရစ်လော့ ဟု ဆို၍ ရွှေဟင်္သာမင်းကဲ့သို့ ကောင်းကင်၌ ပျံ၍ တိမ် တိုက်ကို နင်းလျက် နန္ဒမူလိုဏ်သို့သာလျှင် သွား၏။
မင်းကြီးရဟန်းပြုခြင်း
ဘုရားလောင်းသည် ဆယ်ခုသော လက်သည်းအပေါင်းတို့၏ အရောင်ဖြင့် ထွန်းပသော လက်အုပ်ကို ဦးခေါင်း၌ထား၍ ရှိခိုးလျှက်လျှင် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် မြင်ကောင်းသော အရပ်ကို လွန်သည်ရှိသော် သားတော်အကြီးကိုခေါ်၍ ပြည်ကိုအပ်နှင်း၍ လူများ၏ ငိုကြွေးစဉ် ကာမတို့ကိုစွန့်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ကျောင်းဆောက်၍ မကြာမြင့်မီလျှင် အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ အသက်၏အဆုံး၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ များကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သောတာပန် အစရှိသည်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား-ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တရားကိုနာ၊ ကျင့်ကောင်းစွာ၊ ချမ်းသာကြရပြီ
သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒရီမုခဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၄။ နေရုဇာတ်
ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မသိရာအရပ်၌ မနေအပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်ကာကောလာ ကာကသံဃာစ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤနေရုဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုဟန်းသည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုယူ၍ တစ်ခုသော ပစ္စန္တရစ်အရပ်သို့ သွား၏။ လူတို့သည် ထိုရဟန်း၏ ဣရိယာပုထ်၌ ကြည်ညိုကုန်၍ ထိုရဟန်းကို ဆွမ်း လုပ်ကျွေး၍ ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ တော၌ ကျောင်းဆောက်၍ ထိုကျောင်း၌ နေစေကုန်၏။ ထိုရဟန်းအား ပူဇော်သက္ကာရကို အလွန်လျှင် ပြုကြကုန်၏။ ထိုအခါ သဿတ အယူရှိကုန်သော သူတို့သည် လာကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် သဿတအယူရှိကုန်သော သူတို့၏ စကားကိုကြား၍ မထေရ်ကို စွန့်ကုန်၍ သဿတအယူတို့ကို ယူကုန်၍ ထိုသဿတ အယူရှိသော သူတို့အားလျှင် ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုကုန်၏။ ထို့နောင်မှ ဥစ္ဆေဒ အယူရှိကုန်သော သူတို့သည် လာကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် သဿတဝါဒကို စွန့်ကုန်၍ ဥစ္ဆေဒဝါဒကိုလျှင် ယူကုန်၏။ ထို့နောင်မှ တစ်ပါးကုန်သော အစေလကတို့သည် လာကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် ဥစ္ဆေဒဝါဒကို စွန့်ကုန်၍ အစေလက ဝါဒကို ယူကုန်၏။
ထိုရဟန်းသည် ကျေးဇူးရှိ-မရှိကို မသိကုန်သော ထိုလူတို့၏ အထံ၌ ဆင်းရဲသဖြင့်နေ၍ ဝါကျွတ်သည်ရှိသော် ပဝါရဏာပြု၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ သွား၍ ပြုအပ်သောပဋိသန္ထာရ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်း အဘယ် အရပ်၌ ဝါဆိုသနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား... ပစ္စန္တရစ်ရွာကိုမှီ၍ ဝါဆိုပါ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ချမ်းသာစွာ နေရ ၏လော ဟု မေးတော်မူအပ်သည်ဖြစ်၍ အရှင်ဘုရား... ကျေးဇူး ရှိ-မရှိကို မသိကုန်သော သူတို့၏ အထံ၌ ဆင်းရဲစွာ နေရ၏ ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း ရှေးပညာရှိတို့သည် တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း ကျေးဇူး ရှိ-မရှိ မသိကုန်သော သူတို့နှင့်တကွ တစ်နေ့မျှလည်း မနေကုန်။ သင်သည် မိမိ၏ ကျေးဇူး ရှိ-မရှိကို မသိရာအရပ်၌ အဘယ်ကြောင့် နေသနည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တင်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသေယ် ဘုရားလောင်းသည် ရွှေဟင်္သာမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းအား ညီသည်လည်းရှိ၏။ ထိုဟင်္သာ ညီနောင်တို့သည် စိတ္တကုဋ်တောင်၌ နေကုန်လျက် ဟိမဝန္တာအရပ်၌ အလိုလိုဖြစ်သော သလေးကို စားကုန်၏။ ထိုဟင်္သာညီနောင်တို့သည် တစ်နေ့သ၌ ထိုအရပ်၌ ကျက်စား၍ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့ လာကုန်လတ်သော် လမ်းအကြား၌ တစ်ခုသော နေရုအမည်ရှိသော ရွှေတောင်ကိုမြင်၍ ထိုတောင်ထိပ်၌ နားကုန်၏။
ရွှေတောင်နား ရွှေကျေး
ထိုတောင်ကိုမှီ၍ နေကုန်သော ငှက်အပေါင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ အခြေလေးချောင်းရှိကုန်သော သားတို့သည်လည်းကောင်း။ ကျက်စားရာမြေ၌ အထူးထူးသော အဆင်းရှိကုန်၏။ တောင်သို့ဝင်သော ကာလမှစ၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့သည် တောင်၏အရောင်နှင့် ရွှေအဆင်းရှိကုန်၏။ ထိုအဆင်းကို မြင်၍ ဘုရားလောင်း၏ ညီသည် အကြောင်းကို မသိ၍ ဤတောင်၌ အကြောင်း အသို့နည်း ဟု အစ်တို့နှင့်တကွ ပြောဟောလိုသည်ဖြစ်၍-
သဗ္ဗေဝ သဒိသာ ဟောမ၊ ဣမံ အာဂမ္မ ပဗ္ဗတံ၊
သဗ္ဗေဝ သဒိသာ ဟောန္တိ၊ အယံ ကောနာမ ပဗ္ဗတော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၀။ ဘာတိက၊ နောင်တော် ဟင်္သာမင်း။ ဣမံ ပဗ္ဗတံ၊ ဤတောင်သို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်ကုန်၍။ ကာကောလာ စ၊ တောကျီးတို့သည်လည်းကောင်း။ ကာကသံဃာ စ၊ ပကတိ ကျီးအပေါင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ပတတံ၊ ငှက်တို့တွင်။ ဝရာ၊ မြတ်ကုန်သော။ မယဉ္စ၊ ငါတို့သည်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော ငှက်တို့သည်။ သူဒိသာ၊ အဆင်းတူမျှကုန်သည်။ ဟောမ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၂၁။ ဣဓ၊ ဤတောင်၌။ သီဟာ စ၊ ခြင်္သေ့တို့သည်လည်းကောင်း။ ဗြဂ္ဃါစ၊ ကျားတို့သည်လည်းကောင်း။ မိဂါဓမာ၊ သားတကာတို့အောက် အယုတ်ဆုံး ဖြစ်ကုန်သော။ သိင်္ဂါလာ စ၊ မြေခွေးတို့သည်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံကုန်သော သားတို့သည်လျှင်။ သဒိသာ၊ အဆင်းတူမျှကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ အယံ ပဗ္ဗတော၊ ဤတောင်သည်။ ကော နာမ၊ အဘယ်အမည်ရှိသော တောင်နည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ဣဓ ဝဏ္ဏေန သမ္ပန္နာ၊ ဝသန္တိ သဗ္ဗပါဏိနော
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၂။ ဣဓ၊ ဤတောင်၌။ သဗ္ဗပါဏိနော၊ ခပ်သိမ်း သော သတ္တဝါတို့သည်။ ဝဏ္ဏေန၊ ရွှေအဆင်းနှင့်။ သမ္ပန္နာ၊ ပြည့်စုံကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဣမံ ပဗ္ဗတံ၊ ဤတောင်ကို။ နေရူတိ၊ နေရုတောင်ဟူ၍။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။
မနေအပ်သော နေရာများ
ထိုစကားကိုကြား၍ ညီတော် ဟင်္သာမင်းသည်-
ဟီနသမ္မာနနာ ဝါပိ၊ န တတ္ထ ဝသတိံ ဝသေ။
န တတ္ထ သန္တော ဝသန္တိ၊ အဝိသေသကရေ နရေ။
အဝိသေသကရော နေရု၊ ဟန္ဒ နေရုံ ဇဟာမသေ။
ဟူကုန်လော ကြွင်းသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၃။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ သန္တာနံ ဝါ၊ သူတော်ကောင်းတို့အားလည်း။ အမာနနာ၊ ရိုသေခြင်း ပူဇော်မြတ်နိုးခြင်း မရှိသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝိမာနနာ၊ မထီမဲ့မြင်ပြုခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဟီနသမ္မာနနာ ဝါပိ၊ ယုတ်မာသောသူတို့အား ရိုသေခြင်း ပူဇော်မြတ်နိုးခြင်းရှိသည်လည်း။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တတ္ထ ဝသတိံ- အသ္မိံ နိဝါသေ၊ ထိုအရပ်၌။ န ဝသေ၊ မနေရာ။
၂၄။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ အလသော စ၊ ပျင်းသော အတတ်ပညာမရှိသော သူသည်လည်းကောင်း။ ဒက္ခော စ၊ လိမ္မာသောသူသည်လည်းကောင်း။ သူရော စ၊ ရဲရင့်သောသူသည်လည်းကောင်း။ ဘီရု စ၊ ကြောက်တတ်သော သူသည်လည်းကောင်း။ ပူဇိယာ၊ တူမျှသော ပူဇော်ခြင်းကို ရကုန်၏။ နရေ၊ လူတို့ကို။ အဝိသေသကရေ၊ အထူးကို မပြု တတ်ကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ် ၌။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည် န ဝသန္တိ၊ မနေကုန်။
၂၅။ အယံ နေရု၊ ဤနေရုတောင်သည်။ ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေ၊ အယုတ်အမြတ် အလတ်ဖြစ်ကုန်သော သူတို့ကို။ န ဝိဘဇတိ၊ အထူးမပြု။ နေရု၊ နေရုအမည်ရှိသော တောင်သည်။ အဝိသေသကရော၊ အထူးပြုခြင်းမှ ကင်း၏။ နေရုံ၊ နေရုတောင်ကို။ ဟန္ဒ၊ လွတ်လွတ်။ ဇဟာမသေ၊ စွန့်ကြကုန်အံ့။
ဤသို့ဆို၍ ဟင်္သာညီနောင်တို့သည် ပျံ၍ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့လျှင် သွားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ထိုရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ညီဟင်္သာ ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ အစ်ကိုဟင်္သာ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ခွဲခြားမမြင်၊ ထိုရပ်တွင်၊ ခုပင်မနေရာ
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော နေရုဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၅။ အာသင်္ကာဇာတ်
ကာမဂုဏ်ကြောင့် ဆင်းရဲရခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နက်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အာသာဝတီ နာမ လတာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအာသင်္ကာဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတေမူစဉ် မယားဟောင်း ဖြားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... (ပစ္စုပ္ပန်တ္ထုသည် ဣန္ဒြိယဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ )
ဤအာသင်္ကာဇာတ်၌ကား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်း... သင်သည် ငြီးငွေ့၏ ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူလတ်၍ အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် ငြီးငွေ့စေသနည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်ဘုရား... မယားဟောင်းသည် ငြီးငွေ့စေအပ်၏ ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... ဤမိန်းမသည် သင်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလေ့ရှိ၏။ သင်သည် ရှေး၌လည်း ဤမိန်းမကိုမှီ၍ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ယှဉ်၍ ဟိမဝန္တာအရပ်၌ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲကို ခံလျက် သုံးနှစ်ပတ်လုံး နေရဖူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာသိရွာဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ တောသစ်မြစ် သစ်သီး အာဟာရရှိသည်ဖြစ်၍ အဘိညာဉ်တို့ကို လည်းကောင်း၊ သမာပတ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဖြစ်စေ၍ ဟိမဝန္တာအရပ်၌နေ၏။
သံသေဒဇမယ်
ထိုအခါ ဘုန်းနှင့်ပြည့်စုံသော တစ်ယောက်သော သတ္တဝါသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ထိုဟိမဝန္တာအရပ်၌ ပဒုမာကန်ဝယ် တစ်ခုသော ပဒုမာတိုက်၌ သူငယ်မအဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ကြွင်းကုန်သော ပဒုမာတို့သည် ဟောင်းသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်၍ ကြွေကုန်သော်လည်း ဤပဒုမာသည် ကြီးသောအငုံဖြစ်၍ တည်သည်သာတည်း၊ ရသေ့သည် ဤအကြောင်းကား အသို့နည်း ဟု ကြံ၍ ရေသနုပ်ကိုဝတ်၍ ကူးသွားပြီးလျှင် ထိုပဒုမာကိုဖွင့်၍ ထိုသူငယ်မကို မြင်လတ်သော် သမီး ဟူသောအမှတ်ကို ဖြစ်စေ၍ ကျောင်းသို့ဆောင်၍ မွေး၏။ ထိုသူငယ်မသည် နောက်အဖို့၌ တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အလွန်အဆင်းလှ၏။ မြတ်သော အဆင်းကို ဆောင်၏။ လူတို့၏ အဆင်းကို လွန်၏။ နတ်တို့၏အဆင်းကိုကား မမီတတ်။
ဖလ်ပြာသာဒ်ပေါ် နေရပြီ
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်းအား ခစားအံ့သောငှာ လာ၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုသတို့သမီးကိုမြင်၍ ဤ သတို့သမီးကို အဘယ်မှရသနည်း ဟု မေး၏။ ငါသည် ပဒုမာအိုင်မှ ရ၏ ဟူသော စကားကို ကြား၏။ ဤမိန်းမအား အဘယ်ကိုရခြင်း သင့်သနည်း ဟု မေး၏။ နေရာကိုလည်းကောင်း, အဝတ်တန်ဆာ ဘောဇဉ်အစီအရင်ကိုလည်းကောင်း ရခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ဆို၏။ သိကြားမင်းသည် အရှင်ဘုရား... ကောင်းပြီ ဟု ထိုရသေ့၏ ကျောင်းအနီး၌ ဖလ်ပြာဿဒ်ကို ဖန်ဆင်း၍ နတ်၌ဖြစ်သော အဝတ်တန်ဆာ နတ်၌ဖြစ်သော ထမင်း အဖျော်တို့ကို ဖန်ဆင်း၏။ ထိုပြာဿဒ်သည် ထိုသတို့သမီး၏ ကိုယ်လက်သုတ်သင်သော ကာလ၌ သက်၍ မြေ၌ တည်၏။ တက်သောကာလ၌ ပျံတက်၍ ကောင်းကင်၌ တည်၏။
မုဆိုးတွေ့၍ မင်းအားလျှောက်သော်
ထိုသတို့သမီးသည် ဘုရားလောင်းအား ဝတ်ကြီး ဝတ်ငယ်ကို ပြုလျက် ပြာသာဒ်၌ နေ၏။ ထိုသတို့သမီးကို တစ်ယောက်သော တောသွားမုဆိုးသည်မြင်၍ အရှင်ဘုရား... ဤသတို့သမီးသည် အရှင်ဘုရားနှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်း ဟု မေး၍ ငါ၏ သမီးတည်း ဟူသော စကားကိုကြား၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ အရှင်မင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် ဟိမဝန္တာအရပ်၌ ဤသို့သဘောရှိသော တစ်ယောက်သော ရသေ့သမီးကို မြင်ခဲ့၏ဟု မင်းအား ကြား၏။
မင်းကြီးလာ၍တောင်းခြင်း
ဗာရာဏသီမင်းသည် ကြားခြင်းဟူသော နှီးနှောခြင်းဖြင့်ဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍ မုဆိုးကို ခရီးညွှန်ပြု၍ စစ်အင်္ဂါ လေးပါးဖြင့် ထိုအရပ်သို့သွား၍ သစ်တပ်တည်၍ မုဆိုးကိုခေါ်၍ အမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် ကျောင်းသို့ဝင်၍ ရဟန်းတို့အား ဝတ်ကိုပြု၍ အရှင်ဘုရား မိန်းမတို့ မည်သည်ကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော ရသေ့ရဟန်းအား မလျောက်ပတ်၊ အရှင်ဘုရားတို့၏ သမီးကို အကျွန်ုပ် လုပ်အံ့ ဟုဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည်ကား ဤပဒုမာ၌ အဘယ်နည်းဟု တွေးတောခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေသို့သက်၍ ဆောင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သတို့သမီးအား အာသင်္ကာ ဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။
နာမည်ကို ပြောနိုင်လျှင် ယူသွားလေ
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော မင်းကြီး. ဤသတို့ သမီးကို ယူ၍သွားလော့ ဟု ဖြောင့်စွာ မဆိုမူ၍ မြတ်သော မင်းကြီး ဤသတို့သမီးအား လျှို့ဝှက်အပ်သော သိမ်မွေ့သော အမည်ရှိ၏။ အမည်ကို သိသည်ရှိသော် ယူသွားလေလော့ ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့သည် ဆိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် သိရကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ ငါသည် သင်မင်းကြီးအားမဆို၊ သင်မင်းကြီးသည် အမည်ကိုသိလျှင် ယူ၍ သွားလေလော့ ဟု ဆို၏။ ဗာရာဏသီ မင်းသည်လည်းကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ ထိုနေ့မှစ၍ အမတ်တို့နှင့်တကွ ဤသတို့သမီးသည် ဘယ်အမည် ရှိသနည်း ဟု အမည်ကို ဆင်ခြင်၏။ ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် သိနိုင်ခဲကုန်သော အကြင်အမည်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုအမည်တို့ကို ကြား၍ ဤအမည်ရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဤအမည်မဟုတ် ဟု ဆို၏။ မင်းအားလည်း အမည်ကို ဆင်ခြင်စဉ် တစ်နှစ်လွန်၏။ ဆင် မြင်း လူ သူတို့ကို ခြင်္သေ့ အစရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ဖမ်းကုန်၏။ မြွေတို့သည် နှိပ်စက်ကုန်၏။ များစွာကုန်သော လူတို့သည် ပင်ပန်းကုန်သည်ဖြစ်၍ သေကုန်၏။ မင်းသည် ဤမိန်းမဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း ဟု ဘုရားလောင်းအား ဆို၍ သွား၏။ အာသင်္ကာ သတို့သမီးသည် ဖလ်လေသာပြတင်းကို ဖွင့်၍ ရပ်၏။
နတ်မိမယ် စကားကိုဆို
မင်းသည် ထိုအာသင်္ကာ သတို့သမီးကို မြင်၍ ငါတို့သည် သင်၏အမည်ကို သိအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ သင်သည် ဟိမဝန္တာအရပ်၌ သာလျှင် နေရစ်လော့၊ ငါတို့သည် သွားကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သွားသည်ရှိသော် ငါကဲ့သို့သော မိန်းမကို အဘယ်မှာ ရလတ္တံ့နည်း၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ စိတ္တလတာဥယျာဉ်၌ အာသာဝတီမည်သော နွယ်သည်ရှိ၏။ ထိုအာသာဝတီနွယ်၏ အသီး၏ အတွင်း၌ နတ်အဖျော်သည် ဖြစ်၏။ ထိုနတ်အဖျော်ကို တစ်ကြိမ် သောက်သည်ရှိသော် လေးလတို့ပတ်လုံး ယစ်ကုန်၍ နတ်၏အိပ်ရာ၌ အိပ်ကုန်၏။ ထိုအာသာဝတီနွယ်၏ အသီးသည်ကား အနှစ်တစ်ထောင် ရှိသဖြင့် သီး၏။ သူရာကြူးကုန်သော နတ်သားတို့သည် ဤအာသာဝတီနွယ်မှ နတ်၏ အဖျော်ဖြစ်သော အသီးကို ရလတ္တံ့ဟု ချင်ခြင်းကိုသည်းခံ၍ အနှစ်တစ်ထောင်ပတ်လုံး မပြတ်သွား၍ ထိုအာသာဝတီနွယ်ကို ရောဂါကင်းပါ၏လောဟု ကြည့်ကုန်၏။ သင်မင်းကြီးသည် တစ်နှစ်ဖြင့်သာလျှင် ငြီးငွေ့၏။ တောင့်တ ခြင်း၏ အကျိုးကို ရခြင်းမည်သည် ချမ်းသာ၏။ မငြီးငွေ့ လင့် ဟု ဆို၍-
တဿာ ဝဿသဟဿေန၊ ဧကံ နိဗ္ဗတ္တတေ ဖလံ။
အာသိသေဝ တုဝံ ရာဇ၊ အာသာ ဖလဝတီ သုခါ။
ဟူကုန်သော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ စိတ္တလတာဝနေ၊ စိတ္တလတာဥယျာဉ်၌။ အာသာဝတီ နာမ၊ အာသာဝတီမည်သော။ လတာ၊ နွယ်သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်၍။ တဿာ၊ ထိုအာသာဝတီနွယ်အား။ ဝဿသဟဿေန၊ အနှစ်တစ်ထောင်ရှိသဖြင့်။ ဧကံ၊ တစ်လုံးသော။ ဖလံ၊ အသီးသည်။ နိဗ္ဗတ္တတေ၊ ဖြစ်၏။
၂၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တာဝ၊ ရှေး ဦးစွာ။ ဒုရဖလံ သတိံ၊ ဝေးသာ အသီးရှိသည်ဖြစ်လျက်။ တံ၊ ထိုအာသာဝတီနွယ်ကို။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ ပယိရုပါသန္တိ၊ အကြိမ်များစွာ အဖန် တလဲလဲ ဆည်းကပ်ကုန်၏။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ တုဝံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ အာသိသေဝ၊ တောင့် တ, ရာသလျှင်ကတည်း။ အာသာဖလဝတီ၊ တောင့်တ ခြင်း၏ အကျိုးကို ရခြင်းသည်။ သုခါ၊ ချမ်းသာ၏။
မင်းကြီး စိတ်ပျက်ပြန်
မင်းသည် ထိုအာသင်္ကာ မင်း သမီး၏ စကားဖြင့်ကပ်ငြိ၍ တဖန် အမတ်တို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ဖွဲ့ခြင်းကို ပြုစေ၍ အမည်ကိုရှာလျက် တဖန် တစ်နှစ်ပတ်လုံးလည်း နေ၏။ ထိုသတို့သမီး၏ အမည်ကား အဘယ်သို့နည်းဟု မေး၍ ဤအမည်ရှိဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည်ပယ်သလျှင်ကတည်း။ တဖန် မင်းသည် ငါ့အား ဤမိန်းမဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း ဟု ဆို၍ သွား၏။ ထိုသတို့ သမီးသည်လည်း ပြတင်း၌ ရပ်၍ ကိုယ်ကို ပြ၏။ ဗာရာဏ သီမင်းသည် သင်သည် နေရစ်လော့ ငါတို့သည် သွားကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။
နတ်မိမယ်စကားဆို
မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ်ကြောင့် သွားအံ့နည်းဟု ဆို၏။ သင်၏အမည်ကို သိခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ့်ကြောင့် အမည်ကို မသိလတ္တံ့နည်း၊ တောင့် တခြင်း ဟူသည်ကား မပြည့်စုံသောမည်သည် မရှိ၊ တစ်ခုသောဗျိုင်းသည် တောင်ထိပ်၌တည်လျက် မိမိတောင့်တအပ်သည်ကို ရ၏။ သင်မင်းကြီးသည် အဘယ့်ကြောင့် မရလတ္တံ့ ရှိအံ့နည်း။ မြတ်သောမင်းကြီး... သည်းခံဦးလော့ ဟုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး တစ်ခုသောဗျိုင်းသည် တစ်ခုသော ပဒုမာအိုင်၌ အစာကိုယူ၍ တောင် ထိပ်၌ နား၏။ ထိုဗျိုင်းသည် တစ်နေ့သ၌ ထို တောင်ထိပ်၌လျှင် နေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ ငါသည် ဤတောင်ထိပ်၌ ချမ်းသာစွာ နေလျက် ဤတောင်ထိပ်မှ မသက်မူ၍ ဤအရပ်၌ နေလျက်လျှင် အစာကိုယူ၍ ရေကိုသောက်၍ ဤနေ့ပတ်လုံး နေရမူကား ကောင်း၏ဟု ကြံ၏။ ထိုအခါ ထိုနေ့၌လျင် သိကြားမင်းသည် အသုရာတို့ကို နှိပ်နင်း၍ တာတိံသာနတ်ပြည်၌ နတ်စည်း စိမ်ကို ခံစားလျက် ငါ၏ နှလုံးအလိုသည် အပြီးသို့ ရောက်ပြီ။ တစ်ပါးသော တစ်စုံ တစ်ယောက်သော နှလုံးအလိုမပြည့်သော သူသည် ရှိလေသေးသလောဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ထိုဗျိုင်းကိုမြင်၍ ဤဗျိုင်း၏ နှလုံးအလိုကို အပြီးသို့ရောက်စေအံ့ဟု ဗျိုင်း၏နေရာမှ မနီးမဝေးသော အရပ်၌ မြစ်တစ်ခုသည် ရှိ၏။ ထိုမြစ်ကို သိကြားသည် ရေအလျဉ်ဖြင့် ပြည့်သည်ကိုပြု၍ တောင်ထိပ်သို့ စီးစေ၏။ ဗျိုင်းသည် ထိုတောင်ထိပ်သို့ စီးသောမြစ်၌ နေလျက်လျင် ငါးတို့ကိုစား၍ ရေကိုသောက်၍ ထိုနေ့ပတ်လုံး ထိုတောင်ထိပ်သို့ စီးသော မြစ်၌လျှင် နေ၏။ ရေသည်လည်း လျှောကျ၍ သွား၏။ မြတ်သောမင်းကြီး.ဤသို့ ဗျိုင်းသည်လျက်လည်း ရှေးဦးစွာ တောင့်တခြင်း အကျိုးကို ရ၏။ သင် မင်းကြီးသည် အဘယ့်ကြောင့် မရလတ္တံ့နည်း ဟု ဆို၍-
တဿ စာသာ သမိဇ္စျတိ၊ တာဝ ဒူရဂတာ သတိ၊
အာသိသေဝ တုဂဝံ ရာဇ၊ အာသာ ဖလဝတီ သုခံ
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တာဝ၊ ရှေး ဦးစွာ။ ဒုရဂတာ သတိ၊ ဝေးစွာသော အဖြစ်သည် ဖြစ်လျက်။ သော ပက္ခီ၊ ထိုဗျိုင်းငှက်သည်။ အာသိသေတေဝ၊ တောင့်တသလျင်ကတည်း။ သော ဒိဇော၊ ထိုဗျိုင်းငှက်သည်။ အာသိသေတေဝ၊ တောင့်တသလျှင်ကတည်း။ တဿ စ၊ ထိုဗျိုင်းငှက်အားလည်း။ အာသာ၊ တောင့်တခြင်း၏ အကျိုးသည်။ သမိဇ္စျတိ၊ ပြည့်စုံသေး၏။ ရာဇ၊ မင်းကြီး တုဝံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ အာသိသေဝ၊ တောင့်တရာသလျှင်ကတည်း။ အာသာဖလဝတီ၊ တောင့်တခြင်း၏ အကျိုးကို ရခြင်းသည်။ သုခါ၊ ချမ်းသာ၏။
မင်းကြီးစိတ်ပျက်ပြန်ခြင်း
မင်းသည် သတို့သမီး၏ စကားကိုကြား၍ အဆင်း၌ တပ်စွန်း၍ စကားဖြင့်ကပ်ငြိ၍ သွားအံ့ငှာ မတတ်နိုင်၍ အမတ်တို့ကို စည်းဝေးစေ၍ အမည်တစ်ရာကို ပြုစေ၏။ အမည်တစ်ရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ရှာလျက်လည်း မင်းအား တစ်ဖန် တစ်နှစ်သည် လွန်ပြန်၏။ မင်းသည် သုံးနှစ်လွန်သဖြင့် ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်၍ အမည်တစ်ရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဤအမည်ရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သင်သည် မသိဟု ဆို၏။ မင်းသည် ယခု ငါတို့သည် သွားကုန်အံ့ဟု ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ သွား၏။
အာသင်္ကာ သတို့သမီးသည်လည်း ဖလ်လေသာပြတင်းကိုမှီ၍ ရပ်၏။ မင်းသည် ထိုသတို့သမီးကိုမြင်၍ သင်သည် နေရစ်တော့၊ ငါတို့သည် သွားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ်ကြောင့်သွားအံ့နည်းဟု ဆို၏။ သင်သည် ငါ့အား စကားဖြင့်သာလျှင် ရောင့်ရဲစေ၏။ ကာမနှင့်ယှဉ်သော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲစေ၊ သင်၏ သာယာသော စကားဖြင့် ကပ်ငြိ၍နေသော ငါ့အား သုံးနှစ်တို့သည် လွန်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ သွားအံ့ဟု ဆို၍-
မာလာ သေရေယျကဿေဝ၊ ဝဏ္ဏဝန္တာ အဂန္ဓိကာ။
အဒဒံ အဝိဿဇံ ဘေါဂံ၊ သန္ဓိ တေနဿ ဇီရတိ။
အကရောန္တံ ဘာသမာနံ၊ ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
သင်္ကေ ပါဏူပရောဓာယ၊ ဟန္ဒ ဒါနိ ဝဇာမဟံ။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၉။ ဘဒ္ဒ၊ ရှင်မ။ သေရေယျကဿ၊ လိပ်ဆူးရွှေ၏။ ဝဏ္ဏဝန္တာ၊ အဆင်းရှိသော။ အာဂန္ဓိကာ၊ အနံ့ မရှိသော။ မာလာ ဣဝ၊ ပန်းကဲ့သို့။ တွံ၊ ရှင်မသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝါစယ ခေါ၊ စကားဖြင့်သာလျှင်။ သမ္ပေသိ၊ ရောင့်ရဲစေ၏။ ကမ္မုနာ၊ အမှုဖြင့်ကား။ နေဝ သမ္ပေသိ၊ မရောင့်ရဲစေ။
၃၀။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ မိတ္တေသု၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၌။ ဘောဂံ၊ စည်းစိမ်ကို။ အဒဒံ၊ မပေးဘဲလျက်။ အဝိဿဇံ၊ မစွန့်လွှတ်ပဲလျှက်။ အဖလံ၊ အကျိုးမရှိသော။ မဓုရံ၊ သာယာသော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ ပကုဗ္ဗတိ၊ ပြောဆို၏။ တေန၊ ထိုသူနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ၊ အဿ၊ ထိုအဆွေ ခင်ပွန်း၏။ သန္ဓိ၊ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းသည်။ ဇီရတိ၊ ပျက်၏။
၃၁။ ဘဒ္ဒ၊ ရှင်မ။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ တံ ဟိ၊ ထိုအမှုကိုလျှင်။ ဝဒေ၊ ဆိုရာ၏။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ တံ၊ ထိုအမှုကို။ န ဝဒေ၊ မဆိုရာ။ ဘာသမာနံ၊ ဆိုလျက်။ အကရောန္တံ၊ ပြုသောသူကို။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပရိဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။
၃၂။ ဘဒ္ဒ၊ ရှင်မ။ ဝတ၊ စင်စစ်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဗလဉ္စ၊ ဗိုလ်ပါသည်လည်း။ ခီဏံ၊ ကုန်ပြီ။ ပါထေယျဉ္စ၊ ရိက္ခာသည်လည်း။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ပါဏူပရောဓာယ၊ အသက်၏ ပျက်စီးခြင်း၌။ သင်္ကေ၊ ယုံမှား၏။ ဟန္ဒ ဒါနိ၊ ယခု။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝဇာမိ၊ သွားအံ့။
နတ်မိမယ် နာမည်ကိုပြောပြီ
အသင်္ကာ သတို့သမီးသည် မင်း၏စကားကို ကြား၍ မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးသည် ငါအမည်ကို မသိဟုဆို၏။ သင်မင်းကြီးသည် ငါ၏ အမည်ကို ဆိုအပ်သလျှင်ကတည်း၊ ဤအမည်သည်ကား ငါ၏အမည်တည်း၊ အဘအား ပြောဆို၍ ငါ့ကိုယူသွားလော့ ဟု ဆို၍ မင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
အာဂမေဟိ မဟာရာဇ၊ ပိတရံ အာမန္တ ယာမဟံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၃။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ယံနာမံ၊ အကြင်အာသင်္ကာဟူသော အမည်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတဒေဝ ဟိ နာမံ၊ ထိုအာသင်္ကာဟူသော အကျွန်ုပ်၏ အမည်ကိုလျှင်။ တုဝံ၊ သင် မင်းကြီးသည်။ ဝဒသိ၊ ဆို၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အာဂမေဟိ၊ ငံ့ဦးလော့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပိတရံ၊ အဖကို။ အာမန္တယာမိ၊ တိုင်ပင်ဦးအံ့။
အာသင်္ကာကို ရပေပြီ
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ အထံသို့ သွား၍ အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့၏သမီးသည် အာသင်္ကာမည်၏ ဟုဆို၏ မြတ်သောမင်းကြီး အမည်ကိုသိသော ကာလမှစ၍ ယူ၍သွားလော့ ဟုဆို၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ ဖလ်ဗိမာန်တံခါးသို့သွား၍ ရှင်မ... သင့်အဖသည် ငါ့အား သင့်ကိုပေးအပ်ပြီ၊ လာလော့ ယခုသွားအံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းကြီး ငံ့ဦးလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် အဘကို တိုင်ပင်ဦးအံ့ ဟု ပြာသာဒ်မှ သက်၍ ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ ကန်တော့၍ မင်း၏အထံသို့ လာ၏။ မင်းသည် အာသင်္ကာ သတို့သမီးကိုယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ သားသမီးတို့ဖြင့် ပွားလတ်၍ ချစ်စွာသော နေခြင်းဖြင့်နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ယခုအခါ မယားဟောင်းသည် ထိုအခါ အာသင်္ကာသတို့သမီး ဖြစ်ဖူးပြီ။ ယခုအခါ ငြီးငွေ့သောရဟန်းသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိန်းမတို့မှာ၊ ချစ်သောခါ၊ လိုရာပေးတတ်သည်
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အာသင်္ကာဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၆။ မိဂါလောပဇာတ်
ပညာရှိတို့စကားကိုမနာယူ၍ ပျက်စီးရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် န မေ ရုစ္စိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမိဂါလောပဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆိုနိုင်ခက် သော တစ်ယောက်သော ရဟန်းကို အကြာင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်း... သင်သည် ဆိုနိုင်ခက်သတတ်ဟူသည် မှန် သလော ဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... သင်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဆိုနိုင်ခက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဆိုနိုင်ခက်ဖူးပြီ၊ ဆိုနိုင်ခက်သည်၏ အဖြစ်ကို မှီ၍ ပညာရှိတို့စကားကို နားမထောင်မူ၍ ဝေရမ္ဘလေဝ၌ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဖူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် လင်းတမျိုး၌ဖြစ်၍ အပနန္ဒအမည်ရှိ၏။ ထိုအပနန္ဒ လင်တမင်းသည် လင်းတအပေါင်း ခြံရံလျက် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ နေ၏။
အလွန်မြင့်စွာ ပျံလျှင်
ထိုအပနန္ဒ လင်းတမင်း၏သားသည် မိဂါလောပ မည်၏။ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ထိုမိဂါလောပ လင်းတသည် တစ်ပါးကုန်သော လင်းတတို့၏ အပိုင်းအခြားကို လွန်၍ အလွန်မြင့်စွာပျံ၏။ လင်းတတို့သည် သင်၏ သားသည် အလွန်မြင့်စွာပျံ၏ ဟု လင်းတမင်းအား ကြားကုန်၏။
ပျက်စီးတတ်သည်
လင်းတမင်းသည် သားကိုခေါ်၍ အမောင် သင်သည် အလွန်မြင့်စွာ ပျံသတတ်၊ အလွန်မြင့်စွာပျံသော လင်းတသည် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်လတ္တံ့ ဟု ဆိုလို၍ -
အတုစ္စံ တာတ ပတသိ၊ အဘူမိံ တာတ သေဝသိ။
တတော တာတ နိဝတ္တဿု၊ မာဿု ဧတ္တော ပရံ ဂမိ။
အက္ခိတ္တာ ဝါတဝေဂေန၊ နဋ္ဌာ တေ သဿတီသမာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၄။ တာတ မိဂါလောပ၊ ချစ်သား မိဂါလောပ။ တွံ၊ သင်သည်။ အတုစ္စံ၊ အလွန်မြင့်စွာ။ ပတတိ၊ ပျံ၏။ တာတ မိဂါလောပ၊ ချစ်သား မိဂါလောပ။ တွံ၊ သင်သည်။ အဘူမိံ၊ အရာမဟုတ်သည်ကို။ သေဝသိ၊ မှီဝဲ၏။ ယဿ တေ၊ အကြင်သင်၏။ တာဒိသီ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဂတီ၊ အလွန်မြင့်စွာ ပျံခြင်းကို။ မေ၊ ငါသည်။ န ရုစ္စိ၊ မနှစ်သက်။
၃၅။ တာတ မိဂါလောပ၊ ချစ်သားမိဂါလောပ။ ယဒါ၊ အကြင် အခါ၌။ တေ၊ သင့်အား။ ပထဝီ၊ မြေသည်။ စတုက္ကဏ္ဏံ၊ လေးထောင့်ရှိသော။ ကေဒါရံဝ၊ လယ်ကဲ့သို့။ သိယာ၊ ထင် သည်ဖြစ်အံ့။ တတော၊ ထိုအရပ်မှ။ နိဝတ္တဿု၊ ပြန်ခဲ့လော့။ ဧတ္တော၊ ဤထက်။ ပရံ၊ လွန်စွာ။ မာဿု ဂမိ၊ မပျံလင့်။ အညေပိ၊ သင်မှတစ်ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိဟင်္ဂမာ၊ ကောင်းကင်သို့ ပျံကုန်သော။ ပတ္တယာနာ၊ အတောင်ဟူသော ယာဉ်ရှိကုန်သော။ သကုဏာ၊ လင်းတတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သဿတီသမာ၊ မိမိကိုယ်ကို အမြဲတည်သော မြေ တောင် အစရှိသည်တို့နှင့်အတူ ထင်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုလင်းတတို့သည်။ ဝါတဝေဂေန၊ လေ၏အဟုန်ဖြင့်။ အက္ခိတ္တာ၊ လွှင့်အပ် ကုန်သည်ဖြစ်၍။ နဋ္ဌာ၊ မိမိ အနှစ်တစ်ထောင်ရှိသော အသက် အတိုင်းအရှည်ကို မပြည့်စေမူ၍ ပျက်စီးကုန်၏။
တန်ဆေးလွန်ဘေး
မိဂါလောပ လင်းတသည် အဆုံးအမကို မခံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အဖစကားကို နားမထောင်မူ၍ ပျံသဖြင့် အဖသည် ကြားအပ်သော အပိုင်းအခြားကိုမြင်၍ ထိုအပိုင်းအခြားကို လွန်၍ ကာလလေသို့ ရောက်၏။ ထိုကာလလေကိုလည်း လွန်၍ ပျံသည်ရှိသော် ဝေရမ္ဘ လေဝသို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ ထိုမိဂါလောပ လင်းတကို ဝေရမ္ဘလေတို့သည် ခတ်ကုန်၏။ မိဂါလောပ လင်းတသည် ဝေရမ္ဘ လေတို့သည် ခတ်ကာမျှ ၌လျှင် အပိုင်းအပိုင်းပြတ်၍ ကင်းကင်၌ ကွယ် ပျောက်လေ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ကာလဝါတေ အတိက္ကမ္မ၊ ဝေရမ္ဘာနံ ဝသံ အဂါ။
သဗ္ဗေ ဗျသနမာပါဒုံ၊ အနောဝါဒကရေ ဒိဇေ။
အတိသီမစရော ဒိတ္တော၊ ဂိဇ္ဈောဝါတီတသာသနော။
သဗ္ဗေ ဗျသနံ ပပ္ပေါန္တိ၊ အကတွာ ဝုဒ္ဓသာသနံ။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၃၇။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ မိဂါလောပေါ၊ မိဂါလောပ လင်းတသည်။ ဝုဒ္ဓဿ၊ ကြီးသော။ ပိတု၊ အဖဖြစ်သော။ အပနန္ဒဿ၊ အပနန္ဒ၏။ သာသနံ၊ အဆုံးအမကို။ အကတွာ၊ နားမထောင်မူ၍။ ကာလဝါတေ၊ ကာလလေတို့ကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ဝေရမ္ဘာနံ၊ ဝေရမ္ဘလေတို့၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံသို့။ အဂါ၊ ရောက်၏။
၃၈။ တဿ၊ ထိုမိဂါလောပ လင်းတ၏။ ပုတ္တာ စ၊ သားတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒါရာ စ၊ မယားတို့သည်လည်းကောင်း။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ အနုဇီဝိနော၊ မိဂါလောပ လင်းတကိုမှီ၍ အသက်မွေးကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ယေ စ၊ အကြင်လင်းတတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒိဇေ၊ မိဂါလောပ လင်းတသည်။ အနောဝါဒကရေ၊ အဆုံးအမကို နားမထောင်သည်ရှိသော်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ အာပါဒုံ၊ ရောက်ကုန်၏။
၃၉။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူလည်း။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဝုဒ္ဓါနံ၊ ကြီးသောသူတို့၏။ ဝါကျံ၊ စကားကို။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ နာဝ ဗုဇ္စျတိ၊ မသိသလျှင်ကတည်း။ အတိသီမစရော၊ အပိုင်း အခြားကို လွန်၍ ကျင့်၏။ ဒိတ္တော၊ ကြမ်း တမ်း၏။ အတီတသာသနော၊ အဆုံးအမကို လွန်၏။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဝုဒ္ဓသာသနံ၊ ကြီးသောသူတို့၏ အဆုံးအမကို။ အကတွာ၊ နားမထောင်မူ၍။ ဂိဇ္ဈောဝ၊ မိဂါလောပ လင်းတကဲ့သို့။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ပပ္ပေါန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ အပနန္ဒမည်သော လင်းတမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကြီးသူဆုံးမ၊ လွန်ပါက၊ မုချပျက်စီးရာ
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မိဂါလောပဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၇။ သိရီကာဠကဏ္ဏီဇာတ်
ကောင်းသောအကျင့်သီလသည် ကျက်သရေမည်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာနု ကာဠေန ဝဏ္ဏေန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသိရီကာဠကဏ္ဏီဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အနထပိဏ်သူဌေးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအနာထပိဏ်သူဌေးသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်သောကာလမှစ၍ ပဉ္စသီတို့ကို မကျိုးမပျက်သည်တို့ကိုပြု၍ စောင့်၏။ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ မယားသည်လည်းကောင်း၊ သားသမီးတို့သည်လည်းကောင်း၊ အခကိုယူ၍ အမှုတို့ကိုလုပ်ကုန်သော ခပ်သိမ်းကုန်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း စောင့်ကုန်သလျှင်တည်း။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် စင်ကြယ်၏။ စင်ကြယ်သော အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍ သွား၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ ပညာရှိတို့သည်သာလျှင် စင်ကြယ်ကုန်သည် စင်ကြယ်သော အခြံအရံရှိကုန်သည် မဟုတ်ကုန်သေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း စင်ကြယ်ကုန်သည် စင် ကြယ်သော အခြံအရံရှိကုန်သည် ဖြစ်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သူဌေးဖြစ်၍ အလှူပေး၏။ သီလဆောက်တည်၏။ ဥပုသ်ဆောက်တည်၏။ ထိုသူဌေး၏ မယားသည်လည်းကောင်း၊ သားသမီးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကျွန်အမှုလုပ်ယောက်ျားတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပဉ္စသီတို့ကို စောင့်ကုန်၏။ ထိုသူဌေးသည် သုစိပရိဝါရ သူဌေးဟူ၍ ထင်ရှား၏။
သီလရှိသူကို ကိုးကွယ်မည်
ထိုသူဌေးသည် ငါ့ထက် သီလဖြင့်စင်ကြယ်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် အကယ်၍ လာသည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုသူအား ငါ၏ပလ္လင်၌ အိပ်ရာနေရာကို ပေးအံ့သောငှာ မလျော်၊ မသုံးဆောင်သေးသော နေရာကို ငါသည် ပေးခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု မိမိနေရာ အရပ်၌လျှင် နံပါးတစ်ဖက်၌ မသုံးဆောင်သေးသော ပလ္လင်ကိုလည်းကောင်း၊ မသုံး ဆောင်သေးသော အိပ်ရာကိုလည်းကောင်း ခင်းစေ၏။
အနဝတတ်အိုင်
ထိုအခါ စတုမဟာရာဇ်နတ်ပြည်မှ ဝိရူပက္ခနတ်မင်းကြီး၏ ကာဠကဏ္ဏီ မည်သော သမီးသည်လည်းကောင်း၊ ဓတရဋ္ဌနတ်မင်းကြီး၏ သိရီမည်သော သမီးသည်လည်းကောင်း၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော နတ်သမီးတို့သည် များစွာကုန်သော ပန်းတို့ကို ယူကုန်၍ အနဝတတ် အိုင်၌ ကစားကုန်အံ့ ဟု အနဝတတ်အိုင်သို့ သွားကြကုန်၏။ ထိုအနဝတက်အိုင်၌ များစွာကုန်သော ရေဆိပ်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုဆိပ်တို့တွင် သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားတို့၏ဆိပ်၌ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားတို့သည်သာလျှင် ရေချိုးကုန်၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ဆိပ်၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်သာလျှင် ရေချိုးကုန်၏။ ရဟန်းတို့၏ဆိပ်၌ ရဟန်းတို့သည်သာလျှင် ရေချိုးကုန်၏။ ရသေ့တို့၏ဆိပ်၌ ရသေ့တို့သည်သာလျှင် ရေချိုးကုန်၏။ စာတုမဟာရာဇ် အစရှိကုန်သော ကာမာဝစရနတ်ပြည် ခြောက်ထပ်၌ နေကုန်သော နတ်သားတတို့၏ဆိပ်၌ နတ်သားတို့သည်သာလျှင် ရေချိုးကုန်၏။ နတ်သမီးတို့၏ ဆိပ်၌ နတ်သမီးတို့သည်သာလျှင် ရေချိုးကုန်၏။
နတ်သမီး၂-ပါး အငြင်းပွားပုံ
ထိုဆိပ်သို့ လာလတ်၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော နတ် သမီးတို့သည် ငါသည် ရှေးဦးစွာ ရေချိုးအံ့၊ ငါသည် ရှေးဦး ရေချိုးအံ့ ဟု ရေချိုးဆိပ်၌ ငြင်း ခုံခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ကာဠကဏ္ဏီ နတ်သမီးသည် ငါသည် လောကကို စီရင်၏။ ထိုကြောင့် ငါသည် ရှေးဦးစွာ ရေချိုးခြင်းငှာ သင့်၏ ဟုဆို၏။ သိရီနတ်သမီးသည် ငါသည် လူအများအား အစိုးရခြင်းကို ပေးတတ်သောအကျင့်၌ တည်၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် ရှေးဦးစွာ ရေချိုးအံ့သောငှာ သင့်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုနတ်သမီးတို့သည် ငါတို့သည် ရှေးဦးစွာ ရေချိုအံ့သောငှာ သင့်သောသဘောကို နတ်မင်းကြီးလေးယောက်တို့သည် သိကုန်လတ္တံ့ ဟု ထိုနတ်မင်းကြီးတို့၏ အထံသို့ သွား၍ ငါတို့တွင် အဘယ်သူသည် ရှေးဦးစွာ အနဝတတ်အိုင်၌ ရေချိုးခြင်းငှာ သင့်သော သဘောရှိသနည်း ဟု မေးကုန်၏။ ဓတရဋ္ဌနတ်မင်း ဝိရူပက္ခနတ်မင်းတို့သည် ငါတို့သည် ဆုံးဖြတ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန် ဟု ဝိရူဠက
နတ်မင်း, ကုဝေရ နတ်မင်းတို့၏ ဝန်ကို ပြုကုန်၏။ ဝိရူဠကနတ်မင်း ကုဝေရနတ်မင်းတို့သည်လည်း မတတ်နိုင်ကုန်၊ သိကြားမင်း၏ ခြေရင်းသို့ စေကုန်အံ့ဟု ထိုနတ်သမီးတို့ကို သိကြားမင်းအထံသို့ စေကုန်၏။ သိကြားမင်းသည် နတ်သမီးတို့၏ စကားကို ကြား၍ ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော နတ်သမီးတို့၏ တရားကို ငါဆုံးဖြတ်ခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဟု ကြံ၏။
သိကြမင်း ညွှန်ကြားပုံ
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ သုစိပရိဝါရသူဌေးသည် ရှိ၏။ အိမ်၌ မသုံး ဆောင်သေးသော နေရာကို ခင်းအပ်၏။ အကြင် နတ်သမီးသည် ထိုအိမ်၌ ထိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း အိပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ရ၏။ ထိုနတ်သမီးသည် ရှေးဦး ရေချိုးခြင်းငှာ သင့်သော သဘောရှိ၏ ဟု ဆို၏။
ကဠကဏ္ဏီ သူဌေးအိမ် သွားပြီ
ထိုစကားကိုကြား၍ ထိုကာဠကဏ္ဏီ နတ်သမီးသည် ထိုခဏ၌လျှင် ညိုသော အဝတ်ကိုဝတ်၍ ညိုသော နံ့သာ ပျောင်းကို လိမ်း၍ ညိုသော ပတ္တမြားတန်ဆာကိုဆင်၍ ယန္တရား၌ ထားအပ်သော ကျောက်ကဲ့သို့ နတ်ပြည်မှ သက်၍ မဇ္ဈိမယာမ်၏ အတွင်း၌ သူဌေးပြာသာဒ်၏ ထွက်ဝင်ရာ တံခါး၌ အိပ်ရာ၏ အနီးဖြစ်သော အရပ်၌ ညိုသောအရောင်ကိုလွှတ်၍ ကောင်းကင်၌ တည်၏။
သင် ဘယ်သူလဲ
သူဌေးသည် ကြည့်လတ်သော် ထိုနတ်သမီးကို မြင်၏။ မြင်ကာမျှဖြင့်လျှင် ထိုနတ်သမီးအား မချစ်မနှစ်သက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ သူဌေးသည် ထိုနတ်သမီးနှင့်တကွ စကား ပြောလိုရကား-
ကာ ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ဓီတာ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ တွံ၊ ရှင်မသည်။ ကာဠေန၊ မည်းသော။ ဝဏ္ဏေန၊ အဆင်းဖြင့်။ ပိယဒဿနာ၊ ချစ်အပ်သော အဆင်းရှိသည်။ န စာပိ အသိ၊ မဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ကာ နု၊ အဘယ်အမည်ရှိသနည်း။ ကာ ဝါ၊ အဘယ် သူနည်း။ ကဿ ဝါ၊ အဘယ်သူ၏မူလည်း။ ဓီတာ၊ သမီးနည်း။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍။ တံ၊ သင့်ကို။ ဇာနေမု၊ သိရကုန်အံ့နည်း။
ကာဠကဏ္ဏီ နတ်သမီးပါ
ထိုစကားကိုကြား၍ ကာဠကဏ္ဏီ နတ်သမီးသည်-
အဟံ ကာဠီ အလက္ခိကာ၊ ကာဠကဏ္ဏီတိ မံ ဝိဒူ။
ဩကာသံ ယာစိတော ဒေဟိ၊ ဝသေမု တဝ သန္တိကေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝိရူပက္ခဿ၊ ဝိရူပက္ခ အမည်ရှိသော။ မဟာရာဇဿ၊ မဟာရာဇ်နတ်မင်း၏။ စဏ္ဍိယာ၊ ကြမ်းသော။ ဓီတာ၊ သမီးတည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ အလက္ခိကာ၊ သီလ, ပညာ မရှိသော။ ကာဠီ၊ ကာဠီမည်သော နတ်သမီးတည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ ကာဠကဏ္ဏီတိ၊ ကာဠကဏ္ဏီဟူ၍။ ဝိဒူ၊ သိကုန်၏။ တဝ၊ သင်၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဝသေမု၊ နေလိုကုန်၏။ ယာစိတော၊ တောင်းပန်အပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဩကာသံ၊ နေခွင့်ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။
ဘယ်လိုယောက်ျားကို သဘောကျသနည်း
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
ပုဋ္ဌာ မေ ကာဠိ အက္ခာဟိ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ ကာဠိ၊ ကာဠီနတ်သမီး။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ကိံသီလေ၊ အဘယ်သီလရှိသော။ ကိံသမာစာရေ၊ အဘယ်အကျင့်ရှိသော။ ပုရိုသေ၊ ယောက်ျား၌။ နိဝိသသေ၊ စိတ်ဖြင့်ဝင်၍ နေသနည်း။ ပုဋ္ဌာ၊ မေးအပ်သော သင်နတ်သမီးသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍။ တံ၊ သင့်ကို။ ဇာနေမှ၊ သိရကုန်အံ့နည်း။
လူမိုက်ကို သဘောကျသည်
ထို့နောင်မှ ကာဠီနတ်သမီးသည် မိမိ၏ ကျေးဇူးကို ဆိုလိုရကား-
သော မယှံ ပုရိသော ကန္တော၊ လဒ္ဓံ ယဿ ဝိနဿတိ။
ကဏ္ဍကဝါစော ဖရုသော၊ သော မေ ကန္တတရော တတော။
ဩဝဇ္ဇမာနော ကုပ္ပတိ၊ သေယျံ သော အတိမညတိ။
သော မယှံ ပုရိသော ကန္တော၊ တသ္မိံ ဟောမိ အနာမယာ။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၃။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ မက္ခီ၊ ကျေးဇူးကို ချေတတ်၏။ ပဠာသီ၊ အပြိုင်ပြုတတ်၏။ သာရမ္ဘီ၊ အလွန်ကိုပြုတတ်၏။ ဣဿုကီ၊ ငြူစူတတ်၏။ မစ္ဆရီ၊ ဝန်တိုတတ်၏။ သဌော၊ စဉ်းလဲတတ်၏။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာကို။ ဝိနဿတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ သော ပုရိသော၊ ထိုယောက်ျားကို။ မယှံ၊ ငါသည်။ ကန္တော၊ နှစ်သက်၏။
၄၄။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ ကောဓနော၊ အမျက်ထွက်တတ်၏။ ဥပနာဟီ စ၊ ရန်ငြိုးလည်း ဖွဲ့တတ်၏။ ပိသုဏော၊ ချောပစ်သောစကားကို ဆိုတတ်၏။ ဝိဘေဒကော၊ အဆွေခင်ပွန်းကိုလည်း ဖျက်တတ်၏။ ကဏ္ဍက ဝါစော၊ ဒေါသရှိသော စကားကို ဆိုတတ်၏။ ဖရုသော၊ ကြမ်းကြုတ်၏။ သော ပုရိသော၊ ထိုယောက်ျားကို။ မေ၊ ငါသည်။ တတော၊ ထိုရှေးဆိုအပ်ပြီးသော ယောက်ျားထက်။ ကန္တတရော၊ လွန်၍ချစ်၏။
၄၅။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့ပြုအပ်သော အမှု။ သုဝေ၊ နက်ဖြန်ပြုအပ်သောအမှု။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သဒတ္ထံ၊ မိမိကိစ္စကို။ နာဝ ဗုဇ္စျတိ၊ မသိသလျှင်ကတည်း။ ဩဝဇ္ဇမာနော၊ ဆိုဆုံးမအပ်သည်ရှိသော်။ ကုပ္ပတိ၊ အမျက်ထွက်၏။ သောပုရိသော၊ ထိုယောကျ်ားသည်။ သေယျံ၊ မြတ်သောသူကို။ အတိမညတိ၊ မထီမဲ့မြင် ပြုတတ်၏။
၄၆။ ဒဝပ္ပလုဒ္ဓေါ၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မပြတ် မက်မောတတ်၏။ သဗ္ဗမိတ္တေဟိ၊ ခပ်သိမ်းသော အဆွေ ခင်ပွန်းတို့မှ။ ဓံသတိ၊ ယုတ်၏။ မယှံ၊ ငါသည်။ သော ပုရိသော၊ ထိုယောက်ျားကို။ ကန္တော၊ ချစ်၏။ တသ္မိံ ပုရိသေ၊ ထိုယောကျ်ား၌။ အနာမယာ၊ ဆင်းရဲခြင်း စိုးရိမ်ခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။
နင်ပြန်တော့
ထိုအခါ နတ်သမီးကို ကဲ့ရဲလိုသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းသည်-
အညံ ဇနပဒံ ဂစ္ဆ၊ နိဂမေ ရာဇဓာနိယော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၇။ ကာဠိ၊ ကာဠီအမည်ရှိသော နတ်သမီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧတ္တော၊ ဤအရပ်မှ။ အပေဟိ၊ ဖဲလေလော့။ အမှေသု၊ ငါတို့၌။ ဧတံ၊ ဤကျေးဇူးချေခြင်း အစရှိသောအမှုသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ တွံ၊ သင်သည်။ နိဂမေ စ၊ နိဂုံး၌လည်းကောင်း။ ရာဇဓာနိယေ စ၊ မင်းနေပြည်၌ လည်းကောင်း။ အညံ၊ တပါးသော။ ဇနပဒံ၊ ဇနပုဒ်သို့။ ဂစ္ဆ၊ သွားလေလော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ကာဠကဏ္ဏီနတ်သမီးသည် ရှက်နိုးသည်ဖြစ်၍-
သန္တိ လောကေ အလက္ခိကာ၊ သင်္ဃရန္တိ ဗဟုံ ဓနံ။
အဟံ ဒေဝေါ စ မေ ဘာတာ၊ ဥဘော နံ ဝိဓမာမသေ။
ဟူသော အခြားမဲ့သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၈။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ အဟမ္ပိ ခေါ၊ ငါသည်လည်း။ တုမှေသု၊ သင်တို့၌။ ဧတံ၊ ထိုကျေးဇူးချေခြင်း အစရှိသောအမှုသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိဟူ၍။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဇာနာမိ၊ သိ၏။ လောကေ၊ လောက၌။ အလက္ခိကာ၊ သီလ ပညာ မရှိကုန်သော သူတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်လည်း။ ဗဟုံဓနံ၊ များစွာသော ဥစ္စာကို။ သင်္ဃရန္တိ၊ ပေါင်းစုကုန်၏။ နံ၊ ထိုဥစ္စာကို။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်းကောင်း။ မေ၊ ငါ၏။ ဘာတာ၊ မောင်ဖြစ်သော။ ဒေဝေါ စ၊ ဒေဝအမည်ရှိသော နတ်သားသည်လည်းကောင်း။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော မောင်နှမဖြစ်ကုန်သော ငါတို့သည်။ ဝိဓမာမသေ၊ ဖျက်ဆီးကုန်၏။
သိရီနတ်သမီး သူဌေးအိမ်ရောက်ခြင်း
ဤသို့ဆို၍ ဖဲ့လေ၏။ ထိုကဠကဏ္ဏီ နတ် သမီး ဖဲသောကာလ၌ သိရီနတ်သမီးသည် ရွှေအဆင်းရှိကုန်သော အဝတ်, နံ့သာပျောင်းတို့ဖြင့် ရွှေသောအဆင်းရှိသော တန်ဆာဖြင့်လျှင် တန်ဆာဆင်လျက် သွား၍ ထွက်ဝင်ရာ တံခါး၌ ရွှေသောအရောင်ကို လွှတ်လျက် ညီညွတ်သော
ခြေတို့ဖြင့် ညီညွတ်စွာ မြေ၌တည်၍ ရိုသေခြင်းနှင့်တကွ ရပ်၏။
သင်ဘယ်သူလဲ
ထိုသိရီနတ်သမီးကို မြင်၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ကာ ဝါ တွံ ကဿ ဝါ ဓီဘာ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၉။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒိဗ္ဗေန၊ နတ်၌ ဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏေန၊ အဆင်းဖြင့်။ ပထဗျာ၊ မြေ၌။ သုပတိဋ္ဌိတော၊ ကောင်းစွာ တည်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ကာ နု၊ အဘယ် အမည်ရှိသနည်း။ ကာ ဝါ၊ အဘယ်သူနည်း။ ကဿ ဝါ၊ အဘယ်သူ၏မူလည်း။ ဓီတာ၊ သမီးနည်း။ မယှံ၊ ငါတို့သည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ ဇာနေမု၊ သိရကုန်အံ့နည်း။
ဘုရားလောင်း၏စကားကို ကြား၍ သိရီနတ်သမီး သည်-
အဟံ သိရီ စ လက္ခီ စ၊ ဘူရိပညာတိ မံ ဝိဒူ။
ဩကာသံ ယာစိဆော ဒေဟိ၊ ဝသေမု တဝ သန္တိကေ။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၅၀။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ အဟံ၊ ငါသည်။ သိရီမတော၊ ပညာရှိသော။ ဓတရဋ္ဌဿ၊ ဓတရဋ္ဌအမည်ရှိသော။ မဟာရာဇဿ၊ မဟာရာဇ်နတ်မင်း၏။ ဓိတာ၊ သမီးတည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ သိရီ စ၊ သိရီလည်းမည်၏။ လက္ခီ စ၊ လက္ခီလည်း မည်၏။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဘူရိပညာတိ၊ မြေကြီးနှင့်တူသော ကြီးသော ပညာရှိသော နတ်သမီးဟူ၍။ ဝိဒူ၊ သိကုန်၏။ တဝ၊ သင်၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဝသေမု၊ နေလိုကုန်၏။ ယာစိတော၊ တောင်းပန်အပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဩကာသံ၊ အခွင့်ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။
သင် ဘယ်လိုယောကျ်ားကို သဘောကျသနည်း
နတ်သမီး၏ စကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် -
ပုဋ္ဌာ မေ လက္ခီ အက္ခာဟိ၊ ကထံ ဇာနေမု တံ မယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ လက္ခီ၊ လက္ခီမည်သော နတ်သမီး။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ကိံသီလေ၊ အဘယ်သို့ သီလရှိသော။ ကိံသမာစာရေ၊ အဘယ်သို့ အကျင့်ရှိသော။ ပုရိသေ၊ ယောကျ်ား၌။ နိဝိသေ၊ စိတ် နှလုံး သက်ဝင်၍ နေသနည်း။ ပုဋ္ဌာ၊ မေးအပ်သော သင်နတ် သမီးသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ ဇာနေမု၊ သိရကုန်အံ့နည်း။
သူတော်ကောင်းကို သဘောကျသည်
ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ သိရီနတ်သမီးသည်-
ဝါတာတပေ ဍံသသရီသပေစ။
ခုဓံ ပိပါသံ အဘိဘုယျ သဗ္ဗံ၊
ရတ္တိန္ဒိဝံ ယော သတံ နိယုတ္တော။
သောမေ မနာပေါ နိဝိသေ စ တမှိ။
အက္ကောဓနော မိတ္တ ဝါ စာဂဝါ စ၊
သီလူပပန္နော အသဌော ဇုဘူတော။
မဟတ္တပတ္တောပိ နိဝါတဝုတ္တိ။
တသ္မိံဟံ ပေါသ ဝိပုလာ ဘဝါမိ၊
ဦမိ သမုဒ္ဒဿ ယထာပိ အဏ္ဏဝံ။
သေဋ္ဌေ သရိက္ခေ အထဝါပိ ဟီနေ။
အတ္ထံ စရန္တံ အထဝါ အနတ္ထံ၊
အာဝီ ရဟော သင်္ဂဟမေဝ ဝတ္တေ။
မတဿ ဇီဝဿ စ တဿ ဟောမိ။
ဧတေသံ ယော အညတရံ လဘိတွာ၊
ကန္တာ သိရီ မဇ္ဈတိ အပ္ပပညော။
တံ ဒိတ္တရူပံ ဝိသမံ စရန္တံ၊ ကရီသဌာနံဝ ဝိဝဇ္ဇယာမိ။
န ဟိ လက္ခိံ အလက္ခိံ ဝါ။ အညော အညဿ ကာရကော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၂။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ သီတေ စာပိ၊ ချမ်းသော်လည်းကောင်း။ အထ၊ ထို မြို့။ ဥဏှေ စာပိ၊ ပူသော်လည်းကောင်း။ ဝါတာတပေ စ၊ လေ, နေပူရှိသော်လည်းကောင်း။ ဍံသသရီသပေ စ၊ မှက်, ခြင် မြွေ ကင်း သန်းရှိသော်လည်းကောင်း။ နိယုတ္တော၊ လုံ့လပြု၏။ ယော စ ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်လည်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ခုဓံ ပိပါသံ၊ ဆာလောင် ငတ်မွတ်ခြင်းကို။ အဘိဘုယျ၊ နှိပ်စက်၍။ ရတ္တိန္ဒိံဝံ၊ ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး။ သတတံ၊ မပြတ်။ နိယုတ္တော၊ လုံ့လ ပြု၏။
၅၃။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ ကာလာဂတံ၊ ကာလ၌ရောက်သော။ အတ္ထဉ္စ၊ အကျိုးကိုလည်း။ န ဟာပေတိ၊ မယုတ်စေ။ သော ပုရိသာ၊ ထိုယောကျ်ားကို။ မေ၊ ငါသည်။ မနာပေါ၊ နှစ်သက်၏။ တမှိ၊ ထိုယောကျ်ား၌။ အဟံ၊ သည်။ နိဝိသေ စ၊ စိတ်ဖြင့်ဝင်၍ နေသလျှင်ကတည်း။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောကျ်ားသည်။ အက္ကောဓနော၊ အမျက်မထွက်တတ်။ မိတ္တဝါ စ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းကောင်းလည်း ရှိ၏။ စာဂဝါ စ၊ စွန့်ကြဲခြင်းလည်းရှိ၏။ သီလူပပန္နော၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏။ အသဌော၊ မစဉ်းလဲ။ ဥဇုဘူတော၊ ဖြောင့်စွာဖြစ်၏။
၅၄။ သင်္ဂါဟကော၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြုတတ်၏။ သခိလော၊ ပြေပြစ်၏။ သဏှဝါစော၊ သိမ်မွေ့သော စကားရှိ၏။ မဟတ္တပတ္တောပိ၊ ကြီးမြတ်သော အဖြစ်သို့ ရောက်သော်လည်း။ နိဝါတဝုတ္တိ၊ နှိမ့်ချသော ဖြစ်ခြင်းရှိ၏။ သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒ္ဒရာ၏။ ဝဏ္ဏံ၊ အဆင်းကို။ ဩလောကေန္တီ၊ ကြည့် သည်ရှိသော်။ ဦမိ၊ အဆင့်ဆင့်သော လှိုင်းတံပိုးသည်။ ပညာယတိ ယထာပိ၊ ထင်သကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဟံ၊ ငါသည်။ တသ္မိံ ပေါသေ၊ ထိုယောက်ျား၌။ ဝိပုလာ၊ ပီတိအဟုန်ဖြင့် ပြန့်ပြောသည်။ ဘဝါမိ၊ ဖြစ်၏။
၅၅။ ယော စာပိ၊ အကြင်ယောကျ်ားသည်လည်း။ မိတ္တေ စ၊ အဆွေခင်ပွန်း၌ လည်းကောင်း။ အထဝါ၊ ထိုမြို့။ အမိတ္တေ စာပိ၊ အဆွေခင်ပွန်း မဟုတ်သော သူ၌လည်းကောင်း။ သေဋ္ဌေ စ၊ မြတ်သောသူ၌ လည်းကောင်း။ အထဝါ၊ ထိုမြို့။ သရိက္ခေ စ၊ တူသောသူ၌လည်းကောင်း။ ဟီနေပိ၊ ယုတ်သော သူ၌လည်းကောင်း။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ စရန္တံ၊ ကျင့်သောသူ၌ လည်းကောင်း။ အာဝိ၊ မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း။ ရဟော၊ မျက်ကွယ်၌ လည်းကောင်း။ သင်္ဂဟမေဝ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝတ္တေ၊ ကျင့်၏။
၅၆။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်၌။ ဖရုသံ၊ ကြမ်းသော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ န ဝဇ္ဇာ၊ မဆို။ မတဿ စ၊ သေသော်လည်းကောင်း။ ဇီဝဿ စ၊ အသက်ရှင်သော်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ မိတ္တံ၊ အဆွေခင်ပွန်းသည်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတေသု၊ ထိုသို့ဆိုအပ်ပြီးသော ယောကျ်ားတို့တွင်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကန္တိံ၊ နှစ်သက်ဖွယ်သော။ သိရိံ၊ အသရေကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ အညတရံ၊ တစ်ပါးပါးသော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံစေ၏။ တဿ ပုရိသဿ၊ ထိုယောကျ်ား၏။ မိတ္တံ၊ အဆွေခင်ပွန်းသည်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ အပ္ပပညော၊ နည်းသောပညာရှိ၏။ ဒိတ္တရူပံ၊ ကြမ်းကြုတ်သော သဘောရှိသော။ ဝိသမံ၊ မညီမညွတ်သော အကျင့်ကို။ စရန္တံ၊ ကျင့်သော။ တံ ပုရိသံ၊ ထိုယောက်ျားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကရီသဌာနံဝ၊ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ အရပ်ကိုကဲ့သို့။ ဝိဝဇ္ဇယာမိ၊ ကြဉ်၏။
၅၇။ လက္ခိံ၊ သီလပညာကို။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ကုရုတေ၊ ပြု၏။ အလက္ခိံ၊ သီလပညာ မရှိခြင်းကို။ အတ္တနာ၊ မိမိသည် ကုရုတေ၊ ပြု၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အညော၊ တစ်ယေက်သောသူသည်။ အညဿ၊ တစ်ယောက်သောသူ၏။ လက္ခိံ ဝါ၊ သီလပညာကိုလည်းကောင်း။ အလက္ခိံ ဝါ၊ သီလပညာမရှိခြင်းကိုလည်းကောင်း။ န ကာရကော၊ မပြုနိုင်။
ဤနေရာတွင်ထိုင်လေ
ဤသို့ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည်လည်း သိရီ နတ်သမီး၏ စကားကို နှစ်သက်၍ မသုံးဆောင်သေးသော ဤနေရာသည် သင်သာလျှင် လျှောက်ပတ်၏။ နိသီဒိုင်၌ ထိုင် ဟု ဆို၏။
သိရီနတ်သမီးသည် ထိုအိပ်ရာ၌နေ၍ မိုး သောက်ကာလ၌ ထွက်၍ စာတုမဟာရဇ် နတ်ပြည်သို့သွား၍ အနဝတတ်အိုင်၌ ရှေးဦးစွာ ရေချိုးခြင်းကိုလည်း ရ၏။ အိပ်ရာသည် သိရီနတ်သမီးသည် သုံးဆောင်သည်၏ အဖြစ်နှင့် သိရီသယန မည်၏။ ဤအနွယ်သည် သိရီသယန၏ အနွယ်တည်း၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့် ယနေ့ထက်တိုင်အောင်လည်း သိရီသယန ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... မြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ သိရီနတ်သမီး ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သုစိပရိဝါရ သူဌေးဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အကျင့်သိက္ခာ၊ ရှိသူသာ၊ သင့်ရာ မြတ်နေရာ
ခုနစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သိရီကာဠကဏ္ဏီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၈။ ကုက္ကုဋဇာတ်
မိန်းမတို့၏ ဖျားယောင်းခြင်းသို့ မလိုက်ပါသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သုစိတ္တပတ္တဆဒန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုက္ကုဋဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း... အဘယ့်ကြောင့် ငြီးငွေ့သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ အရှင်ဘုရား တန်ဆာဆင်အပ်သော မိန်းမတစ်ယောက်ကိုမြင်၍ ကိလေ သာ၏ အစွမ်းဖြင့် ငြီးငွေ့၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... မိန်းမတို့သည် လှည့်ပတ်ဖြားယောင်း၍ မိမိအလိုသို့ ရောက်သောကာလ၌ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏။ လျှပ်ပေါ်သော ကြောင်မကဲ့သို့ဖြစ်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကြက် အမျိုး၌ဖြစ်၍ များစွာသော ကြက်အပေါင်းခြံရံလျက် တော၌ နေ၏။ အနီး၌ တစ်ခုသော ကြောင်မသည်လည်း နေ၏။ ထိုကြောင်မသည် ဘုရားလောင်းကိုထား၍ ကြွင်းသော ကြက်တို့ကို ဥပါယ်ဖြင့် လှည့်ပတ်၍ စား၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကြောင်မ၏ လာခြင်းကို အလိုမရှိ။
ကြောင်မ သွေးဆောင်ပုံ
ထိုကြောင်မသည် ဤကြက်သည် အလွန်လျှင် လိမ္မာ၏။ ငါ၏ ဥပါယ်၌ လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်ကို မသိ၊ ငါသည် ဤကြက်ကို “သင်၏ မယားဖြစ်အံ့” ဟု ဖျားယောင်း၍ မိမိအလိုသို့ လိုက်သောကာလ၌ စားခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ထိုကြောင်မသည် ဘုရားလောင်းနေသော သစ်ပင်ရင်း သို့သွား၍ ချီးမွမ်းခြင်း၊ ရှေးရှိသော စကားဖြင့် ဘုရားလောင်းကိုတောင်းပန်လိုရကား-
ဩရောဟ ဒုခသာခါယ၊ မုဓာ ဘရိယာ ဘဝါမိ တေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၈။ သုစိတ္တပတ္တဆဒန၊ အလွန်ဆန်းကြယ်သော အတောင်တို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော။ တမ္ဗစူဠဝိဟင်္ဂမ၊ နီသော ဦးစွန်းရှိသောငှက်။ ဒုမသယခါယ၊ သစ်ခက်မှ။ ဩရောဟ၊ သက်ခဲ့လော့။ မုဓာ၊ အချည်းနှီးဖြင့်သာ။ တေ၊ သင်၏။ ဘရိယာ၊ မယားသည်။ ဘဝါမိ၊ ဖြစ်အံ့။
မျိုးတူလင်ကိုရှာလော့
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ဤကြောင်မသည် ငါ၏ ခပ်သိမ်းကုန်သော အဆွေအမျိုးတို့ကို စားအပ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါ့ကို ဖြားယောင်း၍ စားလို၏။ ထိုကြောင်မကို လွှတ် လိုက်အံ့ ဟု ကြံ၍-
မိဂီ ပက္ခီ အသညုတ္တာ၊ အညံ ပရိယေသ သာမိကံ။
ဟူသော နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဤဂါထာ ကိုဆို၏။
၅၉။ ကလျာဏိ၊ ကောင်းသော။ မနောရမေ၊ နှလုံးကို မွေ့လျော်စေတတ်သော။ မိဂီ၊ ကြောင်မ။ တွံ၊ သင်သည်။ စတုပ္ပဒီ၊ အခြေလေးချောင်းရှိ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒွိပဒေါ၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိ၏။ တွံ၊ သင်သည်။ မိဂီ၊ ကြောင်မတည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပက္ခီ၊ ကြက်တည်း။ တေသံ၊ ထိုကြောင်, ကြက်တို့၏။ အသညုတ္တာ၊ လင်မယားဖြစ်ခြင်းငှာ မလျော်။ အညံ၊ တစ်ပါးသော၊ သာမိကံ၊ လင်ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလေလော့။
ကျွန်ခံပါ့မယ်
ထိုစကားကိုကြား၍ ထိုကြောင်မသည် ဤကြက်သည် အလွန်လိမ္မာ၏။ တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့် လှည့်ပတ်၍ စားအံ့ဟု ကြံ၍-
ဝိန္ဒ မံ အရိယေန ဝေဒေန၊ သာဝယ မံ ယဒိစ္ဆသိ။
ဟူသော သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၀။ ကုက္ကုဋ၊ ကြက်။ အဟံ၊ ငါသည် တေ၊ သင်၏။ ကောမာရိကာ၊ သူငယ်မစင်စစ် အပျိုကညာစင်ဖြစ်သော။ မဉ္ဇုကာ၊ သာယာသော အသံရှိသော။ ပိယဘာဏိနီ၊ ချစ်ဖွယ် သော စကားကို ဆိုတတ်သောမယားသည်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်အံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ အရိယေန၊ အပြစ်ကင်းသော။ ဝေဒေန၊ ရခြင်းဖြင့်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝိန္ဒ၊ ရလော့။ မံ၊ ငါ့ကို။ ယဒိစ္ဆသိ၊ ကျွန်အဖြစ်ဖြင့် ကြားခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ဖြစ်အံ့။ သာဝယ၊ တစ်ဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသာ ဗာရာဏသီပြည်၌ ကျွန်အဖြစ်ကို ကြားလော့။
ဟဲ့-ကြက်သူခိုး
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် ကြောင်မကို ခြိမ်းခြောက်၍ ပြေးစိမ့်သောငှာ သင့်၏ ဟု ကြံ၍-
န တွံ အရိယေန ဝေဒေန၊ မမံ ဘတ္တာရ မိစ္ဆသိ။
ဟူသော လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၁။ ကုဏပါဒီနိ၊ အကောင်ပုပ် အစရှိသည်တို့ကို စားလေ့ရှိသော။ လောဟိတပေ၊ သွေးကို သောက်တတ်သော။ ကုက္ကူပေါထိနိ၊ ကြက်တို့ကို သတ်တတ်သော။ စောရိ၊ ခိုးသူမ။ တွံ၊ သင်သည်။ အရိယေန၊ အပြစ်ကင်းသော။ ဝေဒေန၊ ရခြင်းဖြင့်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဘတ္တာရံ၊ မိမိလင်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုအံ့သောငှာ။ န ဣစ္ဆသိ၊ အလိုမရှိလင့်။
နှုတ်ချိုသူကို သတိထား
ထိုကြောင်မသည် ပြေး၍လျှင် သွား၏။ တဖန် ပြန်၍ ကြည့်အံ့သောငှာ မဝံ့။ ဤအတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
နေန္တိ သဏှာဟိ ဝါစာဟိ၊ ဗိဠာရီ ဝိယ ကုက္ကုဋံ၊
အမိတ္တဝသမနွေတိ၊ ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္မာဓာ၊ ကုက္ကုဋောဝ ဗိဠာရိယာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၆၂။ ကုက္ကုဋံ၊ ကြက်ကို။ နေန္တီ၊ ဆောင်သော။ ဗိဠာရီ ဝိယ၊ ကြောင်မကဲ့သို့။ ဧဝံပိ၊ ဤအတူလည်းကောင်း။ စာတုရာ၊ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ နာရီ၊ မိန်းမတို့သည်။ သဓနံ၊ ဥစ္စာကုံလုံသော။ နရံ၊ ယောကျ်ားကို။ ဒိသာန၊ မြင်၍။ သဏှာဟိ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ကုန်သော။ ဝါစာဟိ၊ စကားတို့ဖြင့်။ နေန္တိ၊ ဆောင်ကုန်၏။
၆၃။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်လာသော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ န အနုဗုဇ္စျတိ၊ မသိ။ သော၊ ထိုသူသည်။ အမိတ္တဝသံ၊ ရန်သူ့နိုင်ငံသို့။ အနွေတိ၊ လိုက်ရ၏။ ပစ္ဆာ စ၊ နောင်မှလည်း။ အနုတပ္ပတိ၊ ပူပန်ရ၏။
၆၄။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်လာသော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာလျှင်။ နိဗောဓတိ၊ သိ၏။ ဗိဠာရိယာ၊ ကြောင် မမှ။ မုတ္တော၊ လွတ်သော။ ကုက္ကုဋောဝ၊ ကြက်မင်းကဲ့သို့။ သတ္တုသမ္ဗာဓာ၊ ရန်တို့သည် ဖြစ်စေအပ်သော ကျဉ်းမြောင်းခြင်းမှ။ မုစ္စတေ၊ လွတ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောပတ္တိဖိုလ်၌တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကြက်မင်းဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
နှုတ်ချိုသူအား၊ သတိထား၊ စဉ်းစားပြုသင့်ပါ
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကုက္ကုဋဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၉။ ဓမ္မဓဇဇာတ်
သူတော်ယောင် ကျီးမိုက်အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဓမ္မံ စရထ ဉာတယော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဓမ္မဓဇဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်အံ့ဖွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ရဟန်းကိုအကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ရဟန်းတို့... ဤရဟန်းသည် ယခုအခါ၌သာလျှင်အံ့ဖွယ် သရဲကို ဖြစ်စေသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်းအံ့ဖွယ်သရဲကို ဖြစ်စေသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ငှက်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်သည်ရှိသော် ငှက်အပေါင်းခြံရံလျက် သမုဒ္ဒရာ၏ အလယ် ကျွန်းငယ်၌ နေ၏။ ထိုအခါ ကာသိတိုင်း၌ နေကုန်သော ကုန်သည်တို့သည် ဒိသာကာက ကျီးကိုယူ၍ လှေဖြင့် သမုဒ္ဒရာသို့ သွားကုန်၏။
ကျီးငှက်သူတော်ယောင်ဆောင်၍
သမုဒ္ဒရာအလယ်၌ လှေပျက်သည်ရှိသော် ဒိသာကာကကျီးသည် ထိုကျွန်းငယ်၌ ရောက်၍ ဤငှက်အပေါင်းသည် များ၏။ ငါသည်အံ့ဖွယ် သရဲသော အမှုကိုပြု၍ ထိုငှက်တို့၏ အဥတို့ကိုလည်းကောင်း, သားငှက်တို့ကိုလည်းကောင်း စားခြင်းငှာသင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုကျီးသည် သက်၍ ငှက်အပေါင်း၏ အလယ်၌ ခံတွင်းကိုဖွင့်၍ ခြေတစ်ဖက်ဖြင့်သာ မြေ၌ရပ်၏။ အရှင်အရှင်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်းဟု ငှက်တို့သည် မေးအပ်သည်ရှိသော် “ငါသည် ဓမ္မိကမည်၏”ဟု ဆို၏။ အဘယ်ကြောင့် ခြေတစ်ဖက်ဖြင့်သာ ရပ်သနည်း ဟု မေး၏။ ငါသည် နှစ်ခုမြောက် ခြေတို့ကို ချသည်ရှိသော် မြေသည် ဆောင်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ အဘယ့်ကြောင့် ခံတွင်းကို ဖွင့်၍ ရပ်သနည်းဟု မေး၏။ ငါသည် တစ်ပါးသော အစာကို မစား၊ လေကိုသာလျှင် စား၏ ဟု ဆို၏။
ဤသို့ဆိုပြီးသော ထိုငှက်တို့ကို ခေါ်၍ သင်တို့အား အဆုံးအမကို ပေးအံ့။ ထိုအဆုံးအမကို နားထောင်ကြကုန်လော့ဟု အဆုံးအမကို ပေးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်-
ဓမ္မစာရီ သုခံ သေတိ၊ အသ္မိံ လောကေ ပရမှိစ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၅။ ဉာတယော၊ အဆွေအမျိုးဖြစ်ကုန်သော ငှက်တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဓမ္မံ၊ ကာယသုစရိုက် အစရှိသော တရားကို။ စရထ၊ ကျင့်ကြကုန်လော့။ ဓမ္မံ၊ ကာယသုစရိုက် အစရှိသော တရားကို။ စရထ၊ အဖန်တလဲလဲ ကျင့်ကြကုန်လော့။ ဝေါ၊ သင်တို့အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဓမ္မစာရီ၊ တရားကို ကျင့်သောသူသည်။ အသ္မိံ လောကေ စ၊ ဤလောက၌ လည်းကောင်း။ ပရမှိ လောကေ စ၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ သေတိ၊ အိပ်ရ၏။
ငှက်တို့ ယုံကြည်ကြပြီ
ငှက်တို့သည် ဤကျီးသည်အံ့ဖွယ်သရဲကို ပြုသဖြင့် အဥတို့ကို စားအံ့သောငှာ ဤသို့ဆို၏ဟု မသိ၍ ထိုကျီးကို ချီးမွမ်းကြကုန်သည်ဖြစ်၍-
ဧကပါဒေန တိဋ္ဌန္တော၊ ဓမ္မမေဝါနူသာသတိ။
ဟူသော နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၆။ ဒိဇော၊ နှစ်ကြိမ်ဖြစ်သော။ အယံ ပက္ခီ၊ ဤကျီးသည်။ ဘဒ္ဒကောဝ တ၊ ကောင်းစွတကား။ ပရမ ဓမ္မိကော၊ မြတ်သော အကျင့်သဘောရှိစွတကား။ ဧကပါဒေန၊ ခြေတစ်ဖက်ဖြင့်။ တိဋ္ဌန္တော၊ ရပ်လျက်။ ဓမ္မမေဝ၊ တရားကိုသာလျှင်။ အနုသာသတိ၊ ပြောဆို ဆုံးမပေ၏။
ကျီးယုတ် ငှက်ဥတို့ကိုစားခြင်း
ငှက်တို့သည် သီလမရှိသော ထိုကျီအား ယုံကြည်၍ ထိုကျီးကို အရှင်... အရှင်သည် တပါးသော အစာကို မယူသတတ်၊ လေကိုသာလျှင် စားသတတ်။ ထို့ကြောင့် ငါတို့၏ အဥကိုလည်းကောင်း၊ သားငယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရစ်လော ဟူ၍ အစာရှာ သွားကုန်၏။ ယုတ်မာသောကျီးသည် ငှက်တို့သွားသောကာလ၌ အဥတို့ကိုလည်းကောင်း, သားငယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဝမ်းပြည့်အောင်စား၍ ထိုငှက်တို့ လာသောကာလ၌ ငြိမ်သက်သည်ဖြစ်၍ ခံတွင်းကိုဖွင့်၍ ခြေတစ်ဖက်ဖြင့် ရပ်၏။ ငှက်တို့သည် လာကုန်၍ သားငယ်ကို မမြင်ကုန်လတ်သော် အဘယ်သူ စားသနည်းဟု ကျယ်သော အသံဖြင့် မြည်ကုန်၏။ ဤကျီးသည် တရားစောင့်၏ ဟု တွေးတောခြင်းကိုမျှလည်း မပြုကုန်။
ငှက်မင်း တွေးပြီ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် ဤအရပ်ဝယ် ရှေး၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ဘေးရန်သည် မရှိ၊ ဤကျီး၏ လာသောကာလမှစ၍ ဖြစ်၏။ ထိုကျီးကို စုံစမ်းခြင်းငှာ သင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် ငှက်တို့နှင့်အတူ အစာရှာအံ့သောငှာ သွားသကဲ့သို့ ပြု၍ ပြန်၍ ပုန်းကွယ်ရာ အရပ်၌ တည်၏။ ကျီးသည်လည်း ငှက်တို့ကို ရွံရှားခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ အဥတို့ကိုလည်းကောင်း, သားငယ်တို့ကို လည်းကောင်း စား၍ တစ်ဖန်သွား၍ ခံတွင်းဝကိုဖွင့်၍ ခြေတစ်ဖက်ဖြင့် ရပ်၏။
ကျီးယုတ်ကို ထိုးသတ်ကြ
ငှက်မင်းသည် ငှက်တို့ လာကုန်လတ်သော် ခပ်သိမ်းကုန်သော ငှက်တို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ငါသည် သင်တို့ သားငယ်တို့၏ ရန်သူကို စုံစမ်း သည်ရှိသော် ဤယုတ်မာသော ကျီးသည် စားသည်ကို မြင်၏။ ထိုကျီးကို သတ်ကြကုန်လော့ ဟု ငှက်အပေါင်းတို့ကို ခေါ်၍ ထိုကျီးကို ခြံရံစေ၍ အကယ်၍ ပြေးအံ့၊ ထိုကျီးကို ဖမ်းကြကုန် ဟု ဆို၍-
ဘုတွာ အဏ္ဍဉ္စ ပေါတဉ္စ၊ ဓမ္မောဓမ္မောတိ ဘာသတိ။
ဝါစာယ နော စ ကာယေန၊ န တံ ဓမ္မံ အဓိဋ္ဌိတော။
ဆန္နော ကူပသယောဝ ကဏှသပ္ပေါ။
ဓမ္မဓဇော ဂါမနိဂမာသု သာဓု၊
ဒုဇ္ဇာနော ပုရိသေန ဗာလိသေန။
ဆဝဉှိမံ ဝိနာသေထ၊ နာယံ သံဝါသနာရဟော။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၇။ ဘော သကုဏာ၊ အိုငှက်တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အဿ၊ ထိုကျီး၏။ သီလံ၊ သီလကို။ န ဝိဇာနာထ၊ မသိကြကုန်။ အနညာယ၊ မသိသည်ဖြစ်၍။ ပသံသထ၊ ချီးမွမ်းကြကုန်၏။ အဏ္ဍဉ္စ၊ အဥကိုလည်းကောင်း။ ပေါတဉ္စ၊ သားငယ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘုတွာ၊ စား၍။ ဓမ္မောဓမ္မောတိ၊ တရား တရားဟူ၍။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။
၆၈။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ အညံ၊ တစ်ပါးကို။ ဘဏတိ၊ ဆို၏။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ အညံ၊ တစ်ပါးကို။ ကုဗ္ဗတိ၊ ပြု၏။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ကရောတိ၊ ကျင့်၏။ ကာယေန စ၊ ကိုယ်ဖြင့်ကား။ နော စ ကရောတိ၊ မကျင့်။ တံ ဓမ္မံ-တသ္မိံ ဓမ္မေ၊ ထိုတရား၌။ န အဓိဋ္ဌိတော၊ မတည်။
၆၉။ ဝါစာယ၊ စကားဖြင့်။ သခိလော၊ ပြေပြစ်၏။ မနော၊ စိတ်ဖြင့်။ ဝိဒုဂ္ဂေါ၊ ဝင်နိုင်ခက်၏။ ဆန္နော၊ တွင်းသည် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော။ ကူပသယော၊ တွင်း၌တည်သော။ ကဏှသပ္ပေါဝ၊ မြွေဟောက်ကဲ့သို့။ ဓမ္မဓဇော၊ ဓမ္မဓဇသည်။ ဂါမနိဂမာသု၊ ရွာ နိဂုံး အစရှိသည်တို့၌။ သာဓု၊ သူတော်ကောင်း ဟူ၍။ သမ္ဘာဝိတော၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ အယံ၊ ယုတ်မာသော ဤငှက်ကို။ ဗာလိသေန၊ မိုက်သော။ ပုရိသေန၊ ယောကျ်သည်။ ဒုဇ္ဇာနော၊ သိနိုင်ခဲ၏။
၇၀။ ဣမံ၊ ဤကျီးကို။ တုဏ္ဍေဟိ စ၊ နှုတ်သီးတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပက္ခေဟိ စ၊ အတောင်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပါဒါ စ၊ မိမိ ခြေတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိဟေဌထ၊ ညှဉ်းဆဲကြကုန်လော့။ ဣမံ ဆဝံ၊ ဤယုတ်မာသော ကျီးကို။ ဝိနာသေထ၊ ဖျက်ဆီးကြကုန်လော့ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အယံ၊ ဤကျီးသည်။ သံဝါသံ၊ ငါတို့နှင့် အတူတကွ နေခြင်းကို၊ န အရဟော၊ မထိုက်။
ကျီးယုတ် သေရပြီ
ဤသို့ဆို၍လည်း ငှက်မင်းသည် မိမိသည်လျှင် ခုန်၍ ထိုကျီး၏ ဦးခေါင်ကို နှုတ်သီးဖြင့် ထိုး၏။ ကြွင်းကုန်သာ ငှက်တို့သည် နှုတ်သီး ခြေ အတောင်တို့ဖြင့် ခတ်ကုန်၏။ ထိုကျီးသည် ထိုအရပ်၌လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါအံ့ဖွယ်သရဲကို ဖြစ်စေသော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ကျီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ငှက်မင်းဖြစ် ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
နှုတ်ကတရား၊ လက်ကားရား၊ မှောက်မှားပျက်တတ်သည်
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဓမ္မဓဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - အဝါရိယဝဂ်
၁၀။ နန္ဒိယမိဂရာဇဇာတ်
မိဘကို အသက်နှင့်လဲ၍ လုပ်ကြွေးခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်သစေ ဗြာဟ္မဏ ဂစ္ဆသိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤနန္ဒိယမိဂရာဇဇတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... သင်သည် လူတို့ကို လုပ်ကျွေးသတတ်ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူလတ်၍ အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်သူတို့ကို လုပ်ကျွေးသနည်း ဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... အမိအဘတို့ကို လုပ်ကျွေးပါ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... ကောင်းစွ၊ ကောင်းစွ၊ ရှေးပညာရှိတို့၏ အနွယ်ကို စောင့်ပေ၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည် တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်၍လည်း မိဘတို့အား အသက်ကို ပေးဖူးကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ကောသလတိုင်း သာကေတမြို့၌ ကောသလမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သမင်အမျိုး၌ ဖြစ်၏။ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် နန္ဒိယမိဂဟူသော အမည်ရှိသည်ဖြစ်၍ သီလ အကျင့်နှင့်ပြည့်စုံ သည်ဖြစ်၍ မိဘတို့ကိုမွေး၏။ ထိုအခါ ကောသလမင်းသည် သမင်ကို နှစ်သက်တတ်၏။ လူတို့အား လယ်လုပ်ခြင်းအမှု အစရှိသည်တို့ကို ပြုစိမ့်သောငှာ မပေးမူ၍ များစွာသော အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍ နေ့တိုင်း သမင်သတ်အံ့သောငှာ သွား၏။
သမင်တို့ကို ခြံသွင်းခြင်း
လူတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ အရှင်တို့ ဤမင်းသည်တို့အား အမှုပြတ်ခြင်းကိုပြု၏။ အိမ်၌ အမှုသည် ပျက်စီး၏။ ငါတို့သည် ဖောက်ကြံ့တော ဥယျာဉ်ကိုခြံရံ၍ တံခါးကိုယှဉ်၍ ရေကန်တူး၍ မြက်တို့ကို ရောက်စေ၍ လှံတံ ဆောက် ပုတ် အစရှိသည်ကို လက်စွဲကုန်လျက် တောသို့ဝင်၍ ချုံတို့ကိုခတ်ကုန်၍ သမင်တို့ကိုထုတ်ကုန်၍ နွားတို့ကို ခြံသို့သွင်းကုန်သကဲ့သို့ ဥယျာဉ်သို့သွင်း၍ တံခါးကိုပိတ်၍ မင်း အားကြား၍ မိမိတို့အမှုကို အကယ်၍ ပြုရကုန်ငြားအံ့၊ ကောင်း၏ ဟု တိုင်ပင်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ခပ်သိမ်းကုန်သော လူတို့သည် အလိုတူကြကုန်၍ ဥယျာဉ်ကို စီရင်၍ တောသို့ဝင်၍ တစ်ယူဇနာ အတိုင်း အရှည်ရှိသော အရပ်ကို ခြံရံကုန်၏။ ထိုခဏ၌ နန္ဒိယသမင်သည် တစ်ခုသောချုံ၌ မိဘတို့ကိုယူ၍ မြေ၌ဝပ်၏။ လူတို့သည် အထူးထူးသော ကာ, လက်နက် စွဲကိုင်ကုန်လျက် များစွာ နှိပ်စက်ကုန်၍ ချုံတို့ကိုရိုက်ကုန်၏။ ထိုအခါ အချို့ကုန်သော သူတို့သည် သမင်ကိုလျှင် ကြည့် ကုန်လျက် ထိုချုံသို့ ဝင်ကုန်၏။ နန္ဒိယသမင်မင်းသည် လူကိုမြင်၍ ယနေ့ ငါသည် အသက်ကိုစွန့်၍ မိဘတို့အား အသက်ကို ပေးအံ့သောငှာ သင့်၏ ဟု ကြံ၍ ထ၍ အမိအဘတို့ကို ရှိခိုးလျက် မိခင်ဖခင်တို့ လူတို့သည် ဤချုံသို့ဝင်၍ သုံးခုကုန်သော ငါတို့ကို သတ်ကုန်လတ္တံ့၊ သင်တို့သည် တစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့် အသက်ရှည်ခြင်းသည် မြတ်၏။ ငါသည် သင်တို့အား အသက်အလှူကို လှူ၍ လူတို့သည် ချုံစွန်း၌ ရပ်၍ ဤချုံတို့၌ ခတ်ကုန်သည်ရှိသော်လျှင် ထွက်အံ့၊ ထိုအခါ လူတို့သည် ဤချုံငယ်၌ သမင်တစ်ခုသည်သာလျှင် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အောက်မေ့ကုန်၍ ချုံသို့ မဝင်ကုန်လတ္တံ့၊ သင်တို့သည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြကုန်လော့ ဟုမိဘတို့ကို ကန်တော့၍ သွားအံ့သောငှာ အစီအရင်ရှိလျက် ရပ်၏။ ထိုနန္ဒိယသမင်သည် လူတို့သည် ချုံစွန်း၌ရပ်၍ ပဲ့တင်ထပ်စေ၍ ချုံကိုခတ်ခါမျှ၌လျှင် ချုံမှထွက်၏။ လူတို့သည် ဤချုံ၌ သခင်တစ်ခုတည်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ချုံသို့ မဝင်ကုန်။ ထိုအခါ နန္ဒိယသမင်သည် သွား၍ သမင်တို့၏ အတွင်းသို့ဝင်၏။ လူတို့သည် ခြံရံ၍ ခပ်သိမ်း သော သမင်တို့ကို ဥယျာဉ်သို့သွင်း၍ တံခါးကိုပိတ်၍ မင်းအားကြား၍ မိမိနေရာတို့ကို သွားကုန်၏။
မိဘတို့ သားကို တွေ့လိုကြောင်း
ထိုအခါမှစ၍ မင်းသည် ကိုယ်တိုင်မှူလည်းသွား၍ တစ်ခုသော သမင်ကိုပစ်၍ ယူ၍ သွား၏။ စေ၍မူလည်း ယူစေ၏။ သမင်တို့သည် အလှည့်ကို ထားကုန်၏။ အလှည့်ရောက်သော သမင်သည် သင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေ၏။ ထိုသမင်ကို ပစ်၍ယူ၏။ နန္ဒိယ သမင်သည် ရေကန်၌ ရေကိုသောက်၏။ မြက်တို့ကို စား၏။ ထိုနန္ဒိယ သမင်သည် အလှည့်မရောက်သေး၊ ထိုအခါ များစွာကုန်သော နေ့တို့သည် လွန်သဖြင့် ထိုနန္ဒိယ သမင်မင်း၏ မိဘတို့သည် ထိုနန္ဒိယသမင်မင်းကို မြင်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ငါတို့၏ သားဖြစ်သော ဆင်ပြောင်နှင့်တူသော အားရှိသောအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသော နန္ဒိယသမင်သည် အကယ်၍ အသက်ရှင်သည်ဖြစ်အံ့၊ စောင်ရန်းကိုခုန်၍ ငါတို့အား ဖူးမြင်အံ့သောငှာ မချွတ်လာလတ္တံ့၊ ထိုနန္ဒိယ သမင်အား သတင်း စကားကို စေကုန်အံ့ ဟု ကြံ၍ ခရီး၏အနီး၌ ရပ်၍ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်ကိုမြင်၍ အရှင်အဘယ်သို့သွားအံ့နည်းဟု လူတို့၏စကားဖြင့် မေး၍ သာကေတမြို့သို့ သွားအံ့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သားအား သတင်းစကားကို မှာလိုသည်ဖြစ်၍-
ဝဇ္ဇာသိ နန္ဒိယံ နာမ၊ ပုတ္တံ အသ္မာကမောရသံ။
မာတာ ပိတာ စ တေ ဝုဒ္ဓါ၊ တေ တံ ဣစ္ဆန္တိ ပဿိတုံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၁။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တွံ၊ သင်သည်။ သာကေတံ၊ သာကေတမြို့သို့။ သစေ ဂစ္ဆေသိ၊ အကယ်၍ သွားသည် ဖြစ်အံ့။ သာကေတေ၊ သာကေတမြို့ ၌။ အဇ္ဇုနံ ဝနံ၊ ဖောက်ကြံ့တော ဥယျာဉ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥယျာဉ်၌။ အသ္မာကံ၊ ငါတို့၏။ ဩရသံ၊ ရင်၌ဖြစ်သော။ နန္ဒိယံ နာမ၊ နန္ဒိယမည်သော။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ တေ၊ သင်၏။ မာတာပိတာ စ၊ မိဘတို့သည်လည်း။ ဝုဒ္ဓါ၊ ကြီးကုန်ပြီ။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ပဿိတုံ၊ မြင်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆန္တိ၊ အလို ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဇ္ဇာသိ၊ ဆိုပါလေ။
အားလုံးချမ်းသာမှ လာမည်
ထိုပုဏ္ဏားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ သာကေတမြို့သို့ရောက်၍ နက်ဖြန်နေ့၌ ဥယျာဉ်သို့ဝင်၍ နန္ဒိယမည်သော သမင်သည် အဘယ်သမင်နည်းဟု မေး၏။ နန္ဒိယသမင်သည် ထိုပုဏ္ဏား၏ အနီး၌ရပ်၍ ငါတည်း ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားသည် ထိုအကြောင်းကို ကြား၏။ နန္ဒိယသမင်သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ပုဏ္ဏား ငါသည် စောင်ရမ်းကို ခုန်၍ မသွားနိုင်သည် မဟုတ်၊ သွားနိုင်သည်သာလျှင်တည်း၊ ငါသည်ကား မင်း၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ရိက္ခာ အစာရေစာကို စား၏။ ထိုအခါ ငါ့အား မြီအရာ၌ တည်၏။ ဤသမင်အပေါင်းတို့၏ အလယ်၌ ကြာမြင့်စွာ နေသည်ဖြစ်၏။ မင်း၏လည်းကောင်း။ ထိုသမင်တို့၏ လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာသောအဖြစ်ကို မပြုမူ၍ မိမိအစွမ်းကိုပြ၍ သွားခြင်းမည်သည် ငါ့အားမသင့်၊ မိမိလည်း အလှည့်ရောက်သည်ရှိသော် ငါသည် ထိုသမင်တို့အား ချမ်းသာသော အဖြစ်ကိုပြု၍ ချမ်းသာစွာ လာရအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုအကြောင်းကို ပြလိုသည်ဖြစ်ရကား-
တံ ရာဇပိဏ္ဍံ အဝဘောတ္တုံ၊ နာဟံ ဗြာဟ္မဏ မုဿဟေ။
တဒါဟံ သုခိတော မုတ္တာ၊ အပိ ပဿေယျ မာတရံ။
ဟူသောဤနှစ်ဂါထာတို့ကိုဆို၏။
၇၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မယာ၊ ငါသည်။ ရာဇိနော၊ မင်း၏။ နိဝါပါနိ၊ ရိက္ခာတို့ကို။ ဘုတ္တာ၊ စားအပ်ကုန်၏။ ပါနဘောဇနံ၊ ရေမြက်အစာကို။ ဘုတ္တံ၊ စားအပ်၏။ ရာဇပိဏ္ဍံ၊ မင်းသည် စုအပ်သော။ တံ၊ ထိုအစာကို။ အဝဘောတ္တုံ၊ မကောင်းသဖြင့် စားခြင်းကို ပြုခြင်းငှာ။ န ဥဿဟေ၊ မဝံ့။
၇၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ အဿ ရာဇိနော၊ ထိုမင်း၏။ ခုရပ္ပါနိ၊ စဉ်းသွားတို့ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဿံ-ပဿေန၊ လက် ယာနံပါးဖြင့်။ ဩဒဟိဿာမိ၊ ခံအံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုခိတော၊ ချမ်းသာသည်ဖြစ်၍။ မုတ္တော၊ သေ ဘေးမှ လွတ်သည်ဖြစ်၍။ မာတရံ၊ အမိကို။ အပိ ပဿေယျံ၊ ဖူးမြင်ရအံ့လည်း မသိ။
သမင်မင်းကို မြားမထိ
ထိုစကားကိုကြား၍ ပုဏ္ဏားသည် သွား၏။ နောက်အဖို့၌ ထိုနန္ဒိယသမင်မင်း၏ အလှည့်ရောက်သောနေ့၌ မင်းသည် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်သို့ လာ၏။ ဘုရားလောင်းသည် တင့်အပ်သော နေရာ၌နေ၏။ မင်းသည် သမင်ကို ပစ်အံ့ဟု စဉ်းကိုဖွဲ့၏။ ဘုရားလောင်းသည် တစ်ပါးကုန်သော သမင်တို့သည် သေဘေးဖြင့်ကြောက်၍ ပြေးကုန်သကဲ့သို့ မပြေးမူ၍ ကြောက်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ မေတ္တာကို ရှေ့ထားသည်ကိုပြု၍ လက်ယာနံပါးဖြင့်ခံ၍ မတုန်မလှုပ်လျှက်လျှင် နေ၏။ မင်းသည် ထိုသမင်မင်း၏ မေတ္တာ အာနုဘော်ကြောင့် မြားကိုလွှတ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော မင်းကြီး မြားကို အဘယ်ကြောင့် မလွှတ်သနည်း၊ လွှတ်လော့ ဟု ဆို၏။ သမင်မင်း၊ ငါသည် မြားကို လွှတ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင် ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား ဂုဏ်ရှိကုန်သော သူတို့၏ ကျေးဇူးကို သိလော့ ဟု ဆို၏။
ဘေးမဲ့ ပေးရပြီ
ထိုအခါ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၌ ကြည်ညို၍ လေးကိုစွန့်၍ စိတ်မရှိသော ဤမြားသည်လျက် ရှေးဦးစွာ သင်၏ ကျေးဇူးကို သိ၏။ ငါသည် စိတ်ရှိသောလူ ဖြစ်လျက်လည်း သင်၏ ကျေးဇူးကိုမသိ၊ သမင် ငါ့အား သည်းခံပါလော့၊ သင့်အား ဘေးမဲ့ကို ပေး၏ဟု ဆို၏။ မြတ်သော မင်းကြီး... ငါ့အား ရှေးဦးစွာ ဘေးမဲ့ပေး၏။ ဥယျာဉ်၌ သမင်အပေါင်းတို့ကိုကား အသို့ပြုလတ္တံ့နည်း ဟု ဆို၏။ ထိုသမင်အပေါင်းတို့အားလည်း ဘေးမဲ့ကို ပေး၏ဟု ဆို၏။
တရားဟောခြင်း
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် နိဂြောဓဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ခပ်သိမ်းကုန်သော တော၌နေကုန်သော သားအပေါင်းကိုအားလည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ သွားကုန်သော ငှက်အပေါင်းတို့အားလည်းကောင်း, ရေ၌ နေကုန်သော ငါးအပေါင်းတို့အားလည်းကောင်း ဘေးမဲ့ကိုပေးစေ၍ မင်းကို ပဉ္စသီတို့၌ တည်စေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး- မင်းမည်သည် အဂတိလိုက်ခြင်းကိုပယ်၍ ဆယ်ပါးသော မင်းကျင့်တရားနှင့်ညီစွာ မင်းပြုခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ဆိုလို၍... -
အက်က်ကောဓံ အဝိဟိံသဉ္စ၊ ခန္တိံ စ အဝိရောဓနံ။
ဣစ္ဆေတေ ကုသလေဓမ္မေ၊ ဌိတေ ပဿာမိ အတ္တနိ။
တတော မေ ဇာယတေ ပီတိ၊ သောမနသဉ္စနပ္ပကံ။
မိဘတို့ထံ ဖူးမြင်လာ
ဤသို့ ဟောအပ်ကုန်သော မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးတို့ကို သမင်မင်းသည် ဂါထာဖွဲ့သဖြင့်သာလျှင် ပြ၍ နှစ်ရက်သုံးရက် မင်း၏ အထံ၌ နေ၍ မြို့၌ ခပ်သိမ်းကုန်သော သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ပေးခြင်းကို ပြုအံ့သောငှာ ရွှေစည်ကိုလှည့်စေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး... မမေ့မလျော့သည် ဖြစ်လော့ ဟုဆို၍ မိဘတို့အား ဖူးမြင်အံ့သောငှာ သွား၏။
ဤအတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
နန္ဒိယောနာမ နာမေန၊ အဘိရူပေါ စတုပ္ပဒေါ။
ဓနုံ အာရဇ္ဇံ ကတွာန၊ ဥသုံ သန္နယှ ကောသလော။
တဒါဟံ သုခိတော မုတ္တော၊ မာတရံ ဒဋ္ဌုမာဂတော။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၇၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ကောသလဿ၊ ကောသလမင်း၏။ နိကေတနေ၊ နေပြည်၌။ အဘိရူပေါ၊ အလွန်အဆင်းလှသော။ စတုပ္ပဒေါ၊ အခြေလေးချောင်းရှိသော။ နာမေန၊ အမည်အားဖြင့်။ နန္ဒိယော နာမ၊ နန္ဒိယအမည်ရှိသော။ မိဂရာဇာ၊ သမင်မင်းသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်ဖူးပြီ။
၇၅။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကောသလော၊ ကောသလမင်းသည်။ အဇ္ဇုနေ ဝနေ၊ ဖောက်ကြံ့ ပင်များသည်ဖြစ်၍ အဇ္ဇုနဝန် အမည်ရှိသော။ ဒါယသ္မိံ၊ ဥယျာဉ်၌။ တံ မံ၊ ထိုငါ့ကို။ ဝဓိတုံ၊ သတ်အံ့သောငှာ။ ဓနုံ၊ လေးကို။ အာရဇ္ဇံ၊ ညှို့နှင့်တကွ ဖွဲ့သည်ကို။ ကတွာန၊ ပြု၍။ ဥသုံ၊ မြားကို။ သန္နယှ၊ ဖွဲ့၍။ အာဂစ္ဆိ၊ လာ၏။
၇၆။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဿ၊ ထိုကောသလမင်းအား။ ပဿံ၊ လက်ယာနံပါးကို။ ဩဒဟိံ၊ ခံ၏။ အဿ ရာဇိနော၊ ထိုကောသလမင်း၏။ ခုရပ္ပါနိ၊ စဉ်းသွားတို့ကို။ ဩဒဟိံ၊ ခံ၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုခိတော၊ ချမ်းသာသည်ဖြစ်၍။ မုတ္တော၊ သေဘေးမှ လွတ်သည်ဖြစ်၍။ မာတရံ၊ အမိကို။ ဒဋ္ဌုံ၊ ဖူးမြင်အံ့သောငှာ။ အာဂတော၊ လာ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ အမိကို လုပ် ကျွေးသော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ မြတ်သော မင်းမျိုးတို့သည် ထိုအခါ မိဘတို့သည် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ နန္ဒိယ သမင်မင်း ဖြစ်ပြီ ဟု ဤသို့ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
တိရစ္ဆာန်လျက်၊ မိဘတွက်၊ အသက်စွန့်ဖူးရှာ
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော နန္ဒိယမိဂရာဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၁။ ခရပုတ္တဇာတ်
မိန်းမအလိုသို့ မလိုက်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သစ္စံ ကိရေဝ မာဟံသု အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤခရပုတ္တဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မယားဟောင်း ဖြားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သတတ်ဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူလတ်၍ အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် ငြီးငွေ့စေအပ်သနည်း။ “ ဟု မေးတော်မူလတ်၍ “ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မယားဟောင်းသည် ငြီးငွေ့စေအပ်၏ ဟု နားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်း ဤမိန်းမသည် သင်၏အကျိုးမဲ့ကို ပြုတတ်၏။ ရှေး၌လည်း သင်သည် ဤမိန်းမကိုမှီ၍ မီးသို့ဝင်၍ သေအံ့သည်ရှိသော် ပညာရှိတို့ကိုမှီ၍ အသက်ကိုရဖူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ သေနကမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိကြားဖြစ်၏။ ထိုအခါ သေနကမင်းသည် တစ်ယောက်သော နဂါးမင်းနှင့်တကွ အဆွေခင်ပွန်း ဖွဲ့၏။ ထိုနဂါးမင်းသည် နဂါးပြည်မှထွက်၍ ကြည်း၌ အစာရှာလျက် သွား၏။
နဂါးမင်းကိုကယ်ခြင်း
ထိုအခါ ထိုနဂါးမင်းကို ရွာသူသားငယ်တို့သည် မြင်ကုန်၍ ဤသည်ကား မြွေတည်း ဟု ခဲ စသည်တို့ဖြင့် ပစ်ခတ်ကုန်၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ဥယျာဉ်ကစားအံ့သောငှာ သွားသည်ရှိသော် ဤသူငယ်တို့သည် အဘယ်ကိုပြုကြကုန်သနည်း ဟု မေး၍ တစ်ခုသော မြွေကို ပစ်ခတ်ကြကုန်၏ ဟု ကြား၍ ပစ်ခတ်ခြင်းကို မပေးကြကုန်လင့်၊ ထိုလူငယ်တို့ကို ပြေးစေကုန်ဟု ထိုသူငယ်တို့ကို ပြေးစေ၏။
ကျေးဇူးဆပ်ပြီ
နဂါးမင်းသည် အသက်ကိုရ၍ နဂါးပြည်သို့သွား၍ များစွာကုန်သော ရတနာတို့ကိုယူ၍ သန်းခေါင်ယံအခါ၌ မင်း၏ တိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ ထိုရတနာတို့ကိုပြ၍ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အရှင်မင်းကြီးတို့ကိုမှီ၍ အသက်ကို ရပေ၏ ဟု မင်းနှင့်တကွ အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့၍ အဖန်တလဲလဲ၍ မင်းကိုဖူးမြင်၏။ ထိုနဂါးမင်းသည် မိမိ၏နဂါးလုလင်မငယ်တို့တွင် ကာမဂုဏ်တို့၌ ရောင့်ရဲခြင်းမရှိသော နဂါးလုလင်မငယ် တစ်ယောက်ကို စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှာ သေနကမင်း၏ အထံ၌ထား၍ အကြင်အခါ၌ ထိုနဂါးမကို မမြင်၊ ထိုအခါ ဤမန္တရားကို ရွတ်လော့ ဟု ဆို၍ တစ်ခုသော မန္တရားကိုပေး၏။
နဂါးမ ဖောက်ပြားခြင်း
သေနကမင်းသည် တစ်နေ့သ၌ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ နဂါးလုလင်မငယ်နှင့်တကွ ရေကန်၌ ရေကစား၏။ နဂါးမငယ်သည် တစ်ခုသော ရေမြွေကိုမြင်၍ အတ္တဘောကိုစွန့်၍ ထိုရေမြွေနှင့်တကွ မေထုန်မှီဝဲ၏။ မင်းသည် နဂါးမငယ်ကို မမြင်၍ အဘယ်သို့သွားသနည်းဟု မန္တရားကို မန်းလတ်သော် မေထုန်အကျင့်ကို ကျင့်သည်ကို မြင်၍ ဝါးခြမ်းစိတ်ဖြင့်ရိုက်၏။
နဂါးမ ကုန်းတိုက်ပြီ
နဂါးလုလင်မငယ်သည် အမျက်ထွက်၍ ထိုဥယျာဉ်မှ နဂါးပြည်သို့သွား၍ အဘယ့်ကြောင့် လာသနည်း ဟု မေးလတ်သော် “သင်မင်းကြီးတို့၏ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော မင်းသည် “မိမိ၏ စကားကို မယူ” ဟု ငါ့ကို ကျောက်ကုန်း၌ ရိုက်၏ ဟု ရိုက်ရာကိုပြ၏။
နဂါးမင်းစိတ်ဆိုး
နဂါးမင်းသည် အဟုတ် အမှန်ဖြင့် မသိ၍လျှင် လေးယောက်ကုန်သော နဂါးလုလင်တို့ကိုခေါ်၍ သွားကြကုန်လော့၊ သေနကမင်း၏ အိပ်ရာတိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ နှာခေါင်းလေဖြင့် ဖွဲကိုကဲ့သို့ ဖျက်ဆီးကြချေကုန်လော့ ဟုဆို၏။ ထိုနဂါးလုလင်တို့သည် သွား၍ မင်း၏ ကျက်သရေရှိသော အိပ်ရာတိုက်ခန်း၌ အိပ်သောကာလ ဝင်ကုန်၏။
မန္တရား ရခြင်း
ထိုနဂါးလုလင်တို့၏ ဝင်သောကာလ၌လျှင် မင်းသည် မိဖုရားကို ရှင်မိဖုရား. နဂါးလုလင်မငယ်၏ အရပ်ကို သိ၏လော ဟု ဆို၏။ ရှင်မင်းကြီး မသိ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ယနေ့ ထိုနဂါးမငယ်သည် ငါတို့၏ ရေကန်၌ ရေကစားသောကာလ၌ အတ္တဘောကိုစွန့်၍ တစ်ခုသော ရေမြွေနှင့်တကွ မေထုန်အကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် ထိုနဂါးမငယ်ကို ဤသို့မပြုလင့်ဟု မှတ်စိမ့်သောငှာ ဝါးခြမ်းစိတ်ဖြင့် ရိုက်၏။ ထိုနဂါးမငယ်သည် နဂါးပြည်သို့သွား၍ အဆွေ ခင်ပွန်းအား တစ်စုံတစ်ခုသောစကားကို ဆို၍ ချစ်ခြင်းကိုဖျက်ရာ၏။ ဤသို့ ချစ်ခြင်းပျက်လတ်သော် ငါ့အား တစ်စုံတစ်ခုသော ဘေးဖြစ်လတ္တံ့ ဟုဆို၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ နဂါးလုလင်တို့သည် ထိုသေနကမင်း၏ တိုက်ခန်းမှပြန်၍ နဂါးပြည်သို့သွား၍ နဂါးမင်းအား ထိုအကြောင်းကို ကြားကုန်၏။ နဂါးမင်းသည် ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ထိုခဏ၌လျှင် မင်း၏ အိပ်ရာတိုက် ခန်းသို့ သွား၍ ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ကန် တော့၍ ဤအမှုသည် အကျွန်ုပ်၏ ဒဏ်အမှုတည်း ဟု “သဗ္ဗရုတညု ဇာနန” မည်သော မန္တရားကိုပေး၍ မြတ်သေမင်းကြီး... ဤမန္တရားသည် အဖိုးမဖြတ်နိုင်၊ ဤမန္တရားကို တစ်ပါးသောသူအား အကယ်၍ပေးအံ့၊ ပေးပြီးလျှင် မီးသို့ဆင်း၍ သေရအံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ ထိုသေနကမင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ ပိုးရွတို့၏အသံကိုလည်းသိ၏။ ထိုသေနကမင်းသည် တစ်နေ့သ၌ ပြာသာဒ်အပြင်၌ နေ၍ တင်လဲတို့ဖြင့် ခဲဖွယ်မုန့်ကိုစားစဉ် တစ်ခုသော ပျားပေါက်, တစ်ခုသော တင်လဲပေါက်, တစ်ခုသော မုန့်ပိုင်းသည် မြေ၌ကျ၏။ တစ်ခုသောပိုးရွသည် ပျားတင်လဲ မုန့်ပိုင်းကို မြင်၍ မင်း၏ ပြာသာဒ်အပြင်၌ ပျားအိုးသည်လည်း ကွဲ၏။ တင်လဲလှည်း, မုန့်လှည်းသည်လည်း မှောက်၏။ တင်လဲကိုလည်းကောင်း၊ မုန့်ကိုလည်းကောင်း စားလှည့်ကြကုန်လော့ ဟု မြည်လျက်သွား၏။
တိရစ္ဆာန်တို့စားကိုသိခြင်း
ထိုအခါ မင်းသည် ထိုပိုးရွ၏ အသံကိုကြား၍ ရယ်၏။ မင်း၏အနီး၌ တည်သော မိဖုရားသည် အဘယ်ကိုမြင်၍လျှင် မင်းသည် ရယ်သနည်းဟု ကြံ၏။ မင်းကြီးသည် ခဲဖွယ်ကိုစား၍ ရေချိုး၍ ပလ္လင်၌ နေသည်ရှိသော် တစ်ခုသော ယင်ဖိုသည် ရှင်မ လာလော့၊ မွေ့လျော်ကြကုန်အံ့ ဟု ယင်မကိုဆို၏။ ထိုအခါ ယင်ဖိုကို ယင်မသည် သခင် သည်းခံဦးလော့၊ ယခုမင်းအား နံ့သာတို့ကို ပို့လာကုန်လတ္တံ့၊ မင်းသည် နံ့သာလိမ်းသည်ရှိသော် ခြေရင်း၌ နံ့သာမှုန့်သည် ကျလတ္တံ့၊ ငါသည် ထိုနံ့သာမှုန့်၌ လူးလည်း၍ နံ့သာ အနံ့ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ထို့နောင်မှ မင်၏ကျောက်၌ မွေ့လျော်အံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ထိုအသံကိုကြား၍လည်း ရယ်၏။ မိဖုရားသည် အဘယ်ကိုမြင်၍ ရယ်သနည်းဟု ကြံ၏။ တစ်ဖန် မင်းသည် ညစာစားစဉ် ထမင်းတစ်လုံးသည် မြေ၌ ကျ၏။ ပိုးရွသည် မင်းအိမ်၌ ထမင်းလှည်း ကျိုး၏။ လာ၍ စားကြကုန်လော့ ဟု မြည်၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် တစ်ဖန်လည်း ရယ်ပြန်၏။
မိဖုရားအား ဝန်ခံမိပြီ
မိဖုရားသည် ရွှေယောက်မကိုကိုင်၍ လုပ် ကျွေးသော ငါ့ကိုမြင်၍ မင်းသည် ရယ်သလောဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ မိဖုရားသည် မင်းနှင့်တကွ အိပ်ရာသို့တက်၍ အိပ်သောကာလ၌ အရှင်မင်းကြီး... အဘယ်ကြောင့်ရယ်သနည်း ဟု မေး၏။ မင်းသည် ငါရယ်သောအကြောင်းဖြင့် သင့်အား အဘယ်ပြုအံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုမိဖုရားသည် အဖန်တလဲလဲ နှိပ်၍မေး၏။ မင်းသည် ပြောဆို၏။ ထိုအခါ မင်းကို မိဖုရားသည် သင်တို့သိသော မန္တရားကို ငါ့အား ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ပေးအံ့သောငှာ မတတ်
ကောင်း ဟု ပယ်သည်ကိုသာလျှင် အဖန် တလဲလဲ နှိပ်၍ တောင်း၏။ ငါသည် မန္တရားကို သင့်အားပေးသည်ရှိသော် သေအံ့ဟု မင်းကြီး ဆို၏။ ရှင်မင်းကြီး... သေသော်လည်း အကျွန်ုပ်အား ပေးလော့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် မာတုဂါမ၏ နိုင်ငံသို့လိုက်၍ ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ မိဖုရားအား မန္တရားကိုပေး၍ မီးသို့ဝင်အံ့ဟု ရထားဖြင့် ဥယျာဉ်သို့သွား၏။
သိကြားမင်း ဆုံးမခြင်း
ထိုခဏ၌ သိကြားမင်းသည် လောကကိုကြည့်လတ်သော် ဤအကြောင်းကိုမြင်၍ ဤမင်းမိုက်သည် မာတု ဂါမကို မှီ၍ မီးသို့ဝင်အံ့ဟု သွား၏။ ထိုမင်းအား အသက် အလှူကို ပေးအံ့ ဟု သုဇာတာမည်သော အသုရာနတ်မင်းကြီး၏ သမီးကိုခေါ်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ ထိုသုဇာတာကို ဆိတ်မပြု၍ မိမိသည် ဆိတ်ဖိုပြု၍ လူများသည် မမြင်စေသတည်း ဟု အဓိဋ္ဌာန်၍ မင်း၏ရှေ့၌ တည်၏။ ထိုဆိတ်ကို မင်းသည်လည်းကောင်း၊ ရထား၌ကသော သိန္ဓောမြင်းတို့သည်လည်းကောင်း မြင်ကုန်၏။ တစ်ပါးသော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်ကား မမြင်။ ထိုဆိတ်သည် စကားဖြစ်စိမ့်သောငှာ ရထားရှေ့မှ ဆိတ်မနှင့်တကွ မေထုန်မှီဝဲသကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုဆိတ်ကို ရထား၌ကသော တစ်ခုသော သိန္ဓောမြင်းသည် မြင်၍... အဆွေဆိတ်မင်း... ဆိတ်တို့သည် မိုက်ကုန်သ တတ်၊ အရှက်မရှိကုန်သတတ်ဟု ငါတို့သည် ရှေး၌ ကြားဖူးကုန်၏။ ယခုမှလျှင် ကိုယ်တိုင်မြင်ရကုန်၏။ သင်သည်ကား ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ပြုအပ်သော မေထုန်အကျင့်ကို ဤမျှလောက်သော ငါတို့၏ မြင်ကုန်စဉ်လျှင်ပြု၏။ အရှက်မရှိဟု ငါ့တို့ရှေး၌ ကြားဖူးသောစကားသည် ဤမြင်ခြင်းနှင့် ညီသလျှင်ကတည်းဟု ဆိုလို၍ -
ပဿ ဗာလာ ရဟောကမ္မံ၊ အာဝိ ကုဗ္ဗံ န ဗုဇ္ဈတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၇။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ဝသ္တံ-အဇံ၊ ဆိတ်ကို။ ဗာလောတိ၊ မိုက်၏ဟူ၍။ အာဟံသု၊ ဆိုကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဆိုခြင်းသည်။ သစ္စာ ကရ၊ မှန်ပေသတတ်။ ပဿ၊ ရှုလော့။ အာဝိ၊ မျက်မှောက်၌။ ကုဗ္ဗံ-ကုဗ္ဗန္တော၊ ပြုသော။ ဗာလော၊ ဆိတ်မိုက်သည်။ ဧတံ၊ ထိုအမှုကို။ ရဟော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌။ ကမ္မံ၊ ပြုအပ်သော အမှုဟူ၍။ န ဗုဇ္စျတိ၊ မသိ။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဆိတ်သည်-
ရဇ္ဇုယာဟိ ပရိက္ခိတ္တော၊ ဝင်္ကောဋ္ဌော ဩဟိတော မုခေါ။
သော စ ဗာလတရော သမ္မ၊ ယံ တွံ ဝဟသိ သေနကံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၈။ ခရပုတ္တ၊ မြည်း၏သားဖြစ်သော။ သမ္မ သိန္ဓဝ၊ အဆွေ သိန္ဓောမြင်း။ ရဇ္ဇုယာဟိ၊ ကြိုးတို့ဖြင့်။ ပရိက္ခိတ္တော၊ ထမ်းပိုးနှင့်တကွ လည်၌ရစ်အပ်သော။ ဝင်္ကောဋ္ဌော၊ ကောက်သော နှုတ်ခမ်းရှိသော။ ဩဟိတော မုခေါ၊ အောက်သို့ချသော မျက်နှာရှိသော။ တွံ ခေါ၊ သင်သည်သာလျှင်။ မယာပိ၊ ငါ့ထက်လည်း။ ဗာလော၊ မိုက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိဇာနာဟိ၊ သိလေလော့။
၇၉။ သမ္မ သိန္ဓဝ၊ အဆွေ သိန္ဓောမြင်း။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ မုတ္တော၊ ရထားမှုလွတ်သည် ရှိသော်။ န ပလာယသိ၊ မပြေး။ အယမ္ပိ၊ ဤမပြေးခြင်းသည်လည်း။ တေ၊ သင်၏။ ဗာလျံ၊ မိုက်သောအဖြစ်တည်း။ သမ္မသိန္ဓဝ၊ အဆွေ သိန္ဓောမြင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ယံ သေနကံ၊ အကြင် သေနကမင်းကို။ ဝဟသိ၊ ရွက်ဆောင်၏။ သောဝ၊ ထိုသေနကမင်းသည်လျှင်။ ဗာလတရော၊ သင်ထက် အလွန်မိုက်၏။
မင်းသည် မြင်း ဆိတ်တို့၏စကားကို သိ၏။ ထို့ကြောင့် ထိုစကားကို နားထောင်လျက် ရထားကို ဖြည်းဖြည်း နှင်စေ၏။ သိန္ဓောမြင်းသည်လည်း ထိုဆိတ်၏ စကားကို ကြား၍-
အထ ကေန သေနကော ဗာလော၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၀။ သမ္မ အဇရာဇ၊ အဆွေဆိတ်မင်း။ နု၊ ကြားရသည်ကား။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယံ၊ အကြင်တိရစ္ဆာန် ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဗာလော၊ မိုက်၏ဟူ၍။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိဇာနဟိ၊ သိခြင်းငှာ တတ်ကောင်းပေ၏။ ကေန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ အယံ သေနကော၊ ဤသေနကမင်းသည်။ ဗာလော၊ မိုက်သနည်း။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဆိတ်မင်းသည် ကြားလိုရကား-
တေန ဇဟိဿတတ္တာနံ၊ သာ စေဝဿ န ဟေဿတိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၁။ ယော၊ အကြင် သေနကမင်းသည်။ ဥတ္တမတ္ထံ၊ မြတ်သော အကျိုးရှိသော သဗ္ဗရုတညုဇာနနမန္တန်ကို။ လဘိတွာန၊ ရ၍။ ဘရိယာယ၊ မယားအား။ ပဒဿတိ၊ ပေးလတ္တံ့။ တေန၊ ထိုပေးခြင်းကြောင့်။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ ဇဟိဿတိ၊ စွန့်ရလတ္တံ့။ သာစေဝ၊ ထိုမိဖုရားသည်လည်း။ တဿ၊ ထိုသေနကမင်း၏။ ဘရိယာ၊ မယားသည်။ န ဟေဿတိ၊ မဖြစ်ရလတ္တံ့။
မိမိကိုယ်သာ ချစ်အပ်စွာ
ထို့နောင်မှ မင်းသည် ဆိတ်၏စကားကို ကြား၍ ဆိတ်မင်း... ငါတို့၏ ချမ်းသာကို ပြုသည်ရှိသော် သင်သည်လျှင် ပြုလတ္တံ့၊ ရှေးဦးစွာ ငါတို့အား ပြုအပ်သည်နှင့်ယှဉ်သော အမှုကို ဆိုပါလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ သေနကမင်းကို ဆိတ်မင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး... ဤသတ္တဝါတို့အား ကိုယ်ထက် တစ်ပါးသော ချစ်သောသူမည်သည် မရှိ၊ တစ်ခုသော ချစ်အပ်သော ဘဏ္ဍာကိုမှီ၍ ကိုယ်ကို ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ ရအပ်သော စည်းစိမ်ကို စွန့်အံ့သောငှာ မသင့်ဟု ဆို၍-
အတ္တံ နိရံကတွာ ပိယာနိ သေဝတိ။
အတ္တာဝ သေယျော ပရမာစ သေယျော၊
လဗ္ဘာ ပိယာ ဩစိတတ္ထေန ပစ္ဆာ၊
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၂။ ဇနိန္ဒ၊ လူတို့ကို အစိုးရသောမင်းကြီး။ တာဒိသော၊ သင်ကဲ့သို့ သဘောရှိသော သူသည်။ မေ၊ ငါသည်။ ဣဒံ ဘဏ္ဍံ၊ ဤဘဏ္ဍာကို။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အတ္တံ-အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ နိရံကတွာ၊ စွန့်၍။ ပိယာနိ၊ ချစ်အပ်ကုန်သော ဘဏ္ဍာတို့ကို။ န သေဝတိ၊ မမှီဝဲရာ။ အတ္တာဝ၊ ကိုယ်သည်သာလျှင်။ သေယျော၊ မြတ်ဘ၏။ ပရမာ စ သေယျော၊ အလွန်မြတ်၏။ ဩစိတတ္ထေန၊ ဥစ္စာစည်းစိမ်နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ပိယာ၊ မယားကို။ လဗ္ဘာ စ၊ ရသလျှင်ကတည်း။
ကြိမ်ဒဏ်ခံမှ သင်ပေးမည်
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မင်းအား အဆုံး အမကို ပေး၏။ မင်းသည် နှစ်သက်၍ ဆိတ်မင်း အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သော မင်းကြီး။ ငါသည် သိကြားတည်း၊ သင်မင်းကြီးအား သနားသဖြင့် သင်မင်းကြီးကို သေဘေးမှ လွတ်စိမ့်သောငှာ လာ၏ ဟု ဆို၏။ သိကြားမင်း... ထိုမိန်းမအား မန္တရားကို ပေးအံ့ ဟု ဆို၏ အဘယ်ကဲ့သို့ ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး နှစ်ယောက်ကုန်သော သင်မင်းကြီးတို့အား ပျက်စီးခြင်းဖြင့် ကိစ္စမရှိ၊ အတတ်၏ ပူဇော်ခြင်းကို ပြုအံ့ဆို၍ ထိုမိဖုရားကို နှစ်ချက်သုံးချက် ရိုက်လော့၊ ဤသို့သောအကြောင်းဖြင့် မယူလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းအား ဆုံးမပြီး၍ မိမိနေရာ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်သို့လျှင် သွား၏။ သေနကမင်းသည် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ မိဖုရားကို ခေါ်စေ၍ ရှင်မိဖုရား... မန္တန်ကို ယူလတ္တံ့လောဟု မေး၏။ ရှင်မင်းကြီး ယူအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုလော့ဟု ဆို၏။ ပူဇော်ခြင်းသည် အဘယ်သို့နည်းဟု မေး၏။ ကျောက် ကုန်း၌ အချက်တစ်ရာ ရိုက်သည်ရှိသော်လည်း အသံပြုခြင်းငှာ မသင့်ဟု ဆို၏။ မိဖုရားသည် မန္တန်၌ တပ်စွန်းသဖြင့် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၏။ မင်းသည် ခိုးသူသတ်တို့ကို ခေါ်စေ၍ ကြိမ်တို့ကို ယူစ၍ နံပါးနှစ်ဖက်တို့၌ ရိုက်စေ၏။ မိဖုရားသည် နှစ်ချက်သုံးချက် ရိုက်ခြင်းတို့ကို သည်းခံ၍ ထိုထက်အလွန် ရိုက် သည်ရှိသော် မန္တန်ဖြင့် အလိုရှိ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ မိဖုရားကို မင်းသည် သင်သည် ငါ့ကိုသတ်၍ မန္တန်ကို ယူလို၏ ဟု ကျောက်၌ အရေမရှိသည်ကိုပြု၍ လွှတ်စေ၏။ မိဖုရားသည် ထိုအခါမှစ၍ တဖန်ဆိုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ဆုရဟန်းသည် ထိုအခါ သေနကမင်း ဖြစ်ပြီ။ ယခုအခါ မယားဟောင်းသည် ထိုအခါ မိဖုရားဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မြင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ သိကြားဖြစ်ပြီ။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကတိဝန်ခံ၊ မြဲမြဲမြံ၊ တရံတဆစ် မဖျက်ရာ
ရှေးဦးစွာသော ခရပုတ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၂။ သူစိဇာတ်
ပညာ၏အစွမ်းဖြင့် အလိုဆန္ဒပြည့်ဝခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် အကက္ကသံ အဖရုသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသူစိဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပညာပါရမီကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ ထိုအခါ၌ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရားသည် ပညာရှိ၍ အကြောင်း၌ လိမ္မာသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် ပညာရှိသည်ဖြစ်၍ အကြောင်း၌ လိမ္မာသည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာသိတိုင်း၌ ပန်းပဲအမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် အပြီးတိုင် တတ်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ မိဘတို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏။ ထိုပန်းပဲတို့၏ ရွာမှ အနီး၌ အိမ်ခြေတစ်ထောင်ရှိသော ပန်းပဲရွာသည် ရှိ၏။
ပန်းပဲကြီးသမီး အလှမယ်
ထိုရွာ၌ ပန်းပဲတစ်ထောင်တို့၏ အကြီးဖြစ်သော ပန်းပဲသူကြီးသည် မင်းနှင့် အကျွမ်းဝင်၏။ ကြွယ်ဝ၏။ များသောဥစ္စာရှိ၏။ ထိုပန်းပဲသူကြီး ၏သမီးသည် မြတ်သော အဆင်းကို ဆောင်၏။ နတ်သမီးနှင့်တူ၏။ ဇနပဒကလျာဏီ၏ လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ ထက်ဝန်းကျင်သော ရွာတို့၌ လူတို့သည် ပဲခွပ် ပုဆိန် ခက်ရင်း ထွန်သွား အစရှိသည်တို့ကို ပြုအံ့သောငှာ ထိုရွာသို့သွား၍ များသောအားဖြင့် သတို့ သမီးကို မြင်ကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် မိမိတို့ရွာသို့ သွားကုန်၍ နေရာအရပ် အစရှိသည်တို့၌ ထိုသတို့သမီး၏ အဆင်းကို ချီးမွမ်းကုန်၏
ပန်းပဲလုလင် အပ်ရောင်း
ဘုရားလောင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍လျှင် ကြားချင်းဟူသော နှီးနှောခြင်းဖြင့် ဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍ သတို့ သမီးကို အလုပ်အကျွေးပြုအံ့ ဟု အမျိုးမြတ်သော သံကိုယူ၍ တစ်ခုသော သိမ်မွေ့စွာသော အပ်ကိုပြု၍ နားတို့ကို ထွင်း၍ ရေပေါ်အောင်ပြု၍ ထိုသို့သဘောရှိသည်လျှင်ဖြစ်သော တစ်ပါးလည်းဖြစ်သော အပ်အိမ်ကိုပြု၍ နားကိုထွင်း၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် ထိုအပ်၏ ခုနစ်ခုကုန်သော အိမ်တို့ကို ပြု၏။
အသို့ပြုခြင်းငှာ တတ်နိုင်လတ္တံ့နည်းဟု ဆိုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ ဘုရားလောင်းတို့အား ဉာဏ်ကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပြုခြင်းသည် ပြည့်စုံသလျှင်ကတည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုအပ်ကို အပ်ကျည်၌ ထည့်၍ ခါးပိုက်၌ထား၍ ထိုရွာသို့သွား၍ ပန်းပဲသူကြီး၏နေရာ အိမ်လမ်းကိုမေး၍ ထိုအိမ်သို့သွား၍ တံခါး၌ရပ်၍ ငါ၏လက်မှ ဤသို့သဘောရှိသော အပ်ကို အဖိုးဖြင့် အဘယ်သူသည် ဝယ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသနည်း ဟု အပ်ကို ချီးမွမ်းလျက် ပန်းပဲသူကြီး၏ အိမ်တံခါးသို့ သွား၍-
သုခုမံ တိခိဏဂ္ဂဉ္စ၊ ကော သူစိံ ကေတုမိစ္ဆတိ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၃။ အကက္ကသံ၊ အကာမရှိထသော။ အဖရုသံ၊ မကြမ်းထသော။ ခရဓောတံ၊ သွေးကျောက်ဖြင့် ပွတ်အပ်ထသော။ သုပါသိယံ၊ ကောင်းစွာ နဖား ထွင်းအပ်သော။ သုခုမံ၊ သိမ် မွေ့ထသော။ တိလိဏဂ္ဂဉ္စ၊ ထက်သော အဖျားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သူစိံ၊ အပ်ကို။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ကေတုံ၊ ဝယ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိသနည်း။
ဤသို့ဆို၍လည်း တစ်ဖန် ထိုအပ်ကို ချီးမွမ်းပြန်လိုရကား-
ဃနဃာတိမံ ပဋိထဒ္ဓံ၊ ကော သုစိံ ကေတုမိစ္ဆတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၄။ သုမဇ္ဇဉ္စ၊ ကုရုဝိန္ဒကမည်သော ကျောက်မှုန့်ဖြင့် ကောင်းစွာ ပွတ်အပ်သည်လည်း ဖြစ်ထသော။ သုပါသဉ္စ၊ ကောင်းစွာနဖားထွင်းအပ်သည်လည်း ဖြစ်ထသော။ အနုပုဗ္ဗံ၊ အစဉ်သဖြင့်။ သုဝဋ္ဋိတံ၊ ကောင်းစွာ လုံးသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဃနဃာတိမံ၊ တူဖြင့်ခတ်အပ်သည်ရှိသော် ပေကို ထုတ် ချင်း ထွင်းထသော။ ပဋိထဒ္ဓံ၊ အလွန်မာသော။ သူစိံ၊ အပ်ကို။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ကေတုံ၊ ဝယ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိသနည်း။
ပန်းပဲရွာ အပ်လာမရောင်းနှင့်
ထိုခဏ၌ သတို့သမီးသည် နံနက်စာစားပြီးသော် ပူပန်ခြင်းကို ငြိမ်းစေခြင်းငှာ အိပ်ရာငယ်မှာ လျောင်းသော အဖကို ထန်းရွက်ယပ်ဖြင့် ယပ်ခတ်လျက် ဘုရားလောင်း၏ သာယာသော အသံကိုကြား၍ စိုသောအသားစိုင်ဖြင့် နှလုံး၌ ခတ်ဘိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ရေအိုးတစ်ထောင်ဖြင့် ရေကိုသွန်းလောင်း၍ ငြိမ်းစေအပ်သော ပူပန်ခြင်းရှိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း ဖြစ်၍ ဤသူသည် သာယာသောအသံဖြင့် ပန်းပဲ၏ရွာ၌ အပ်ကိုရောင်း၏။ အဘယ်သူနည်း၊ အဘယ် အမှုဖြင့် လာသနည်း၊ ထိုသူကို မေးအံ့ ဟု ထန်းရွက်ယပ်ကိုချ၍ အိမ်မှထွက်၍ အပဖြစ်သော အိမ်ဦး၌ ရပ်၍ သင်သည် တစ်နေ့ပတ်လုံး အပ်၏ ကျေးဇူးကို အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့၊ သင်၏ လက်မှ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် အပ်ကိုမဝယ်လတ္တံ့ ဟု ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ ပြောဆို၏။ ဘုရားလောင်းတို့အား တောင့်တခြင်းမည်သည် ပြည့်စုံ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသတို့သမီး၏ အကျိုးငှာသာလျှင် ထိုရွာသို့ လာ၏။ ထိုသတို့သမီးသည်လည်း ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ စကားပြောဆို၍ လုလင်... တိုင်းအလုံး၌ နေကုန်သော သူတို့သည် အပ်အစရှိသည်တို့၏ အကျိုးငှာ ဤရွာသို့လာကုန်၏။ သင်သည် မိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပန်းပဲတို့၏ရွာ၌ အပ်ကိုရောင်းခြင်းငှာ အလို ရှိ၏။ တစ်နေ့ပတ်လုံးလည်း အပ်၏ကျေးဇူးကို အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့၊ တစ်စုံတစ် ယောက်သောသူသည် သင်၏လက်မှအပ်ကို မဝယ်လတ္တံ့၊ သင်သည် အဖိုးကိုရခြင်းငှာ အကယ်၍ အလိုရှိအံ့၊ တစ်ပါးသော ရွာသို့ သွားလေလော့ ဟု ဆိုလို၍-
ကောယံ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ၊ သူစိံ ဝိက္ကေတုမိစ္ဆတိ။
ကောယံ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ၊ သူစိံ ဝိက္ကေတုမိစ္ဆတိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါတို့ကို ဆို၏။
၈၅။ မာဏဝ၊ လုလင်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဣတော၊ ဤရွာမှ။ သူစိယော၊ အပ်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဗဠိသာနိ စ၊ သံကောက်တို့သည်လည်းကောင်း။ ပတာယန္တိ၊ ထွက်ကုန်၏။ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပန်းပဲတို့ရွာ၌။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သူစိံ၊ အပ်ကို။ ဝိက္ကေတုံ၊ ရောင်းအံ့သောငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ လိုရှိ၏။ အယံ၊ ဤသူကား။ ကော၊ အဘယ်သို့သော သူနည်း။
၈၆။ မာဏဝ၊ လုလင်။ ဣတော၊ ဤရွာမှ။ သတ္ထာနိ စ၊ တစည်း, စူး, ဆောက်စသော ဘဏ္ဍာအပေါင်း ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားသော ကုန်သည်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဝိဝိဓာ၊ အထူးထူး အပြားပြားရှိကုန်သော။ ကမ္မန္တာ၊ အမှုလုပ်ကုန်သော။ ပုထူ၊ များစွာကုန်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ နိဂစ္ဆန္တိ၊ ထွက်ကုန်၏။ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပန်းပဲတို့ရွာ၌။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သူစိံ၊ အပ်ကို။ ဝိက္ကေတုံ၊ ရောင်းအံ့သောငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ အလို ရှိ၏။ အယံ၊ ဤသူကား။ ကော၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသောသူနည်း။
ပန်းပဲမှ ပိုသိကုန်တော့မပေါ့
ဘုရားလောင်းသည် သတို့သမီး၏ စကားကို ကြား၍ နှမ- သင်သည် မသိ၊ မသိသော အကြောင်းကြောင့် ဤသို့ဆို၏ ဟူ ဆို၍-
အာစရိယာဝ ဇာနန္တိ၊ ကမ္မံ သုကတဒုက္ကဋံ။
တယာ စ မံ နိမန္တေယျ၊ ယဉ္စတ္ထညံ ဃရေ ဓနံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၇။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ပဇာနတာ၊ ပညာရှိသော ယောက်ျားသည်။ သူစိံ၊ အပ်ကို။ ကမ္မာရဂါမသ္မိံ၊ ပန်းပဲတို့၏ ရွာ၌သာလျှင်။ ဝိက္ကေတဗ္ဗာ၊ ရောင်းအပ်၏။ သုကတဒုက္ကဋံ ကမ္မံ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သော အမှု၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်သောအမှုကို။ အာစရိယာဝ၊ ပန်းပဲဆရာတို့သည်သာလျှင်။ ဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။
၈၈။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ မယာ၊ ငါသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ဣမံ သူစိံ၊ သတ္တိအထူးရှိသော ဤအပ်ကို။ တေ၊ သင်၏။ ပတာ၊ အဖသည်။ စေ ဇာ၊ အကယ်၍ သိငြားအံ့။ တယာ စ၊ သင်ဖြင့်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ နိမန္တေယျ၊ ဖိတ်ရာ၏။ ဧတ္ထ ဃရေ၊ ဤအိမ်၌။ အညံ၊ သင်မှ တစ်ပါးသော။ ယံ ဓနံ၊ အကြင်ဥစ္စာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တေန စ၊ ထိုဥစ္စာဖြင့်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ နိမန္တေယျ၊ ဖိတ်ရာ၏။
ပန်းပဲများ လက်ဖျားခါကြရပြီ
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာဖြင့် မိမိကျေးဇူးကို ချီးမွမ်း၏။ ပန်းပဲသူကြီးသည် ထိုသူတို့၏ အလုံးစုံသောစကားကိုကြား၍ အမိ ဟု သမီးကိုခေါ်၍ အဘယ်သူနှင့် စကားပြောသနည်း ဟု မေး၏။ ဖခင်... တစ်ယောက်သောသူသည် အပ်ရောင်းလာ၏။ ထိုသူနှင့် စကား ပြော၏ ဟု ဆို၏။ ထိုအပ်ရောင်းသော ယောက်ျားကို ခေါ်ခဲ့လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုသတို့ သမီးသည် သွား၍ခေါ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အိမ်သို့ဝင်၍ ပန်းပဲသူကြီးကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို အဘယ်သားနည်းဟု မေး၏။ ဤမည်သော ရွာသား ဟုဆို၏။ အဘယ် သူ၏သားနည်းဟု မေး၏။ ဤမည်သောသူ၏ သားဟု ဆို၏။ အဘယ်ကြောင့် ဤအရပ်ကို လာသနည်းဟု မေး၏။ အပ်ရောင်းအံ့သောငှာ လာ၏ ဟု ဆို၏။ သင့်အပ်ကို ကြည့်အံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မိမိ၏ ကျေးဇူးကို ခပ်သိမ်းကုန်သော လူတို့၏ အလယ်၌ ပြလိုသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်တည်းသာ မကြည့်အပ်၊ တစ်ယောက်တည်း ကြည့်ခြင်းထက် ခပ်သိမ်းကုန်သော လူတို့၏ အလယ်၌ ကြည့်ခြင်းသည် အလွန်မြတ်၏ဟု ဆို၏။ ပန်းပဲသူကြီးသည် အမောင် ကောင်းပြီ ဟု ခပ်သိမ်း သော ပန်းပဲတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ထိုပန်းပဲတို့ဖြင့် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍ ငါတို့သည် ကြည့်ကုန်အံ့၊ သင်၏အပ်ကို ထုတ်လော့ ဟု ဆို၏။ ဆရာ တစ်ခုသော ပေကိုလည်းကောင်း ရေဖြင့်ပြည့်သော ကြေးခွက်ကိုလည်းကောင်း ဆောင်စေကုန်လော့ ဟုဆို၏။ ပန်းပဲသူကြီးသည် ဆောင်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ခါးပိုက်မှ အပ်ကျည်ကိုထုတ်၍ ပေး၏။ ပန်းပဲသူကြီးသည် အပ်ကျည်မှ အပ်ကိုထုတ်၍ အမောင် ဤကား အပ်လော” ဟု မေး၏။ ဤကား အပ်မဟုတ်၊ အပ်ကျည်တည်း ဟု ဆို၏။ ပန်းပဲသူကြီးသည် စုံစမ်း သည်ရှိသော် အဆုံးကိုလည်းကောင်။ အစွန်းကိုလည်းကောင်း မမြင်သလျှင်ကတည်း။ ဘုရားလောင်းသည် ယူ၍ အစဉ်သဖြင့် လက်သည်းဖြင့် အပ်အိမ်ကိုပယ်၍ ဤကား အပ်အိမ်တည်း ဟု လူများအားပြ၍ အပ်အိမ်ကို ဆရာခြေရင်း၌ထား၏။ တစ်ဖန် ပန်းပဲသူကြီးသည် “ဤကား အပ်ဖြစ်ယောင်တကားဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဤလည်း အပ်အိမ်တည်း ဆို၍ လက်သည်းဖြင့်ခွာလျက် အစဉ်သဖြင့် ခြောက်ခုကုန်သော အပ်အိမ်တို့ကို ပန်းပဲသူကြီး၏ ခြေရင်း၌ထား၍ ဤကား အပ်တည်း ဟု ပန်းပဲသူကြီး၏လက်၌ထား၏။ ပန်းပဲတစ်ထောင်တို့သည် လက် ချောင်းကို ခါကုန်၏။ ပုဆိုးဦးရစ် ပစ်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။
အပ်၏ စွမ်းအင်ကြီးလှပုံ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို ပန်းပဲသူကြီးသည် အမောင် ဤအပ်ဖြင့် အဘယ်အစွမ်းသတ္တိ ရှိသနည်းဟု မေး၏။ ဆရာ... အားရှိသော ယောကျ်ားကို ပေကိုချီစေ၍ ပေအောက်၌ ရေဖြင့်ပြည့်သော ကြေးခွက်ကိုထား၍ ပေ၏ အလယ်၌ ဤအပ်ကိုခတ်ကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ပန်းပဲသူကြီးသည် ဘုရားလောင်း ဆိုတိုင်းပြုစေ၍ ပေ၏ အလယ်၌ အပ်ဖျားဖြင့် ခတ်၏။ ထိုအပ်သည် ပေကိုဖောက်၍ ရေအပြင်၌ ဆံခြည်ဖျားမျှလည်း အထက်သို့လည်း မတက်၊ အောက်သို့လည်း မနစ်သည်ဖြစ်၍ ဖီလာတည်၏။ ခပ်သိမ်းကုန်သော ပန်းပဲတို့သည် ငါတို့သည် ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး ပန်းပဲတို့မည်သည် ဤသို့သဘောရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏ဟု စကားကိုမျှလည်း မကြားစဘူးကုန် ဟု လက်ချောင်းတို့ကို ခါကုန်၏။ ဦးရစ် ပစ်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။
အမျိုးသမီးကိုရပြီ
ပန်းပဲသူကြီးသည် သမီးကိုခေါ်၍ ထိုပရိသတ် အလယ်၌လျှင် သတို့သမီးသည် သင့်အားသာလျှင် လျောက်ပတ်၏ ဟု ရေသို့ သွန်ချ၍ ပေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် နောက်အခါ ပန်းပဲသူကြီး ကွယ်လွန်သဖြင့် ထိုရွာ၌သာလျှင် ပန်းပဲသူကြီးဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ ပန်းပဲသူကြီး၏ သမီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပန်းပဲသမား ပညာရှိ ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပဏ္ဍိတ်ကိုမှ၊ ပညာပြ၊ မုချထင်ပေါ်မည်
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သူစိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၃။ တုဏ္ဍိလဇာတ်
ရဲရင့်ခြင်းကြောင့် သေဘေးမှလွတ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် နဝဆန္နကေ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤတုဏ္ဍိလဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သေဘေးကို ကြောက်တတ်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် သာဝတ္ထိပြည်၌နေသော အမျိုးသားသည် ဖြစ်သတတ်။ ထိုအမျိုးသားသည် ရဟန်းပြု၍ သေဘေးကို ကြောက်တတ်၏။ အနည်းငယ်လည်းဖြစ်သော သစ်ခက်လှုပ်ခြင်း လှင်ကန်ကျခြင်းကိုလည်းကောင်း, ငှက်သံ အခြေလေးချောင်းရှိသော သားတို့၏အသံကိုလည်းကောင်း၊ ထိုသို့သဘောရှိသော တစ်ပါးသောအသံကိုလည်းကောင်း ကြား၍ သေဘေးကို ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းသို့ဝင်သကဲ့ကို တုန်လှုပ်လျက် သွား၏။ ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ ဤမည်သော ရဟန်းသည် အနည်းငယ်လည်းဖြစ်သော အသံကိုကြား၍ မြည်တမ်းလျက် ပြေး၏။ ဤသတ္တဝါတို့အား သေခြင်းသည်သာလျှင် မြဲ၏။ အသက်သည် မမြဲ၊ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုအပ်သည် မဟုတ်တုံလော ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာလတ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤ မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်း သင်သည် သေဘေးကို ကြောက်တတ်သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု ထိုရဟန်းသည် ဝန်ခံသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ဤရဟန်းသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် သေဘေးကို ကြောက်တတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သေဘေးကို ကြောက်တတ်သည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဝက်မဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေယူ၍ ဝက်မသည် ကိုယ်ဝန်ရင့်လတ်သော် နှစ်ခုကုန်သော ဝက်ငယ်တို့ကို ဖွား၏။ ထိုဝက်မသည် တစ်နေ့သ၌ သားငယ်တို့ကိုယူ၍ တစ်ခုသော ချုံအတွင်း၌ ဝပ်၏။
ဝက်ငယ် နှစ်ကောင်
ထိုအခါ ဗာရာဏသီ မြို့တံခါး၌နေသော တစ်ယောက်သော မိန်းမအိုသည် ဝါခင်းမှ တောင်းပြည့်အောင် ဝါကိုယူ၍ တောင်ဝှေးဖြင့် မြေကိုထောက်၍ လာ၏။ ဝက်မသည် ထိုအသံကိုကြား၍ သေဘေးကိုကြောက်သဖြင့် သားငယ်နှစ်ခုတို့ကို စွန့်၍ပြေး၏။ မိန်းမအိုသည် ဝက်ငယ်တို့ကိုမြင်၍ သားအမှတ်ကိုပြု၍ တောင်း၌ထည့်၍ အိမ်သို့ ဆောင်၍ အကြီးအား မဟတုဏ္ဍိလ ဟူသော အမည်, အငယ်အား စူဠတုဏ္ဍိလ ဟူသောအမည်ကို မှည့်၍ ထိုဝက်ငယ်တို့ကို သားငယ်ကဲ့သို့ မွေး၏။ ထိုဝက်ငယ်တို့သည် နောက်အဖို့၌ ကြီးကုန်၍ ပြည့်ဖြိုးသော ကိုယ်ရှိကုန်၏။
ဝက်ငယ်ကို ရောင်းပြီ
ဤဝက်တို့ကို ငါတို့အား အဖိုးဖြင့် ပေးကုန်လော့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မိန်းမအိုသည် ဤဝက်တို့သည် ငါ၏သားငယ်တို့တည်းဟု ဆို၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူအား မပေး။ ထိုအခါ တစ်ခုသော ပွဲသဘင်ကာလ၌ သေသောက် ကြူးသူတို့သည် သေကိုသောက်ကုန်၏။ အသားကုန်သည်ရှိသော် အသားကို ဘယ်မှာရှာရလတ္တံ့နည်းဟု စုံစမ်းကုန်လတ်သော် သူအိုမ၏အိမ်၌ ဝက်တို့ရှိသောအဖြစ်ကို သိ၍ အဖိုးကိုယူ၍ အိမ်သို့သွား၍ မိခင် အဖိုးကိုယူ၍ ငါတို့အား တစ်ခုသောဝက်ကို ပေးပါ ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသူအိုမသည် အမောင်တို့ ဤဝက်တို့သည် ငါ့သားတို့တည်း။ အဖိုးဖြင့် အလိုမရှိ ဟု ပယ်၏။ သေ သောက် ကြူးတို့သည် မိခင် ဝက်တို့မည်သည်ကား လူတို့၏သား မဖြစ်ကုန်၊ ထိုဝက်တို့ကို ပေးလော့ ဟု အဖန်တလဲလဲ တောင်းသော်လည်း မရ၍ သူအိုမကို သေသောက်စေ၍ ယစ်သောကာလ၌ မိခင်... ဝက်တို့ဖြင့် အသို့ပြုအံ့နည်း၊ အဖိုးကိုယူ၍ ရိက္ခာပြုလော့ ဟု သူအိုမ၏ လက်၌ အသပြာတို့ကို ထားကုန်၏။ သူအိုမသည် အသပြာတို့ကိုယူ၍ အမောင်တို့ မဟာတုဏ္ဍိလကို ပေးခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ စူဠတုဏ္ဍိလကို ယူကြကုန်လော့ ဟု ဆို၏။
ကြောက်၍ အဖမ်းမခံ
ထိုစူဠတုဏ္ဍိလသည် အဘယ်မှာနည်း ဟု မေး၏။ တစ်ခုသော ချုံ၌ ရှိ၏ ဟု ဆို၍ သေ သောက်ကြူးသူတို့သည် အဖိုးဖြင့် ထမင်းခွက်ကို ဆောင်စေကုန်၏။ သူအိုမသည် အဖိုးဖြင့် ထမင်းကို ယူ၍ တံခါးဝ၌ တည်သော ဝက်စားကျင်းကို ပြည့်စေ၍ စားကျင်းအနီး၌ တည်၏။ သုံးကျိပ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော သေသောက်ကြူးတို့သည်လည်း ကျော့ကွင်းလက်စွဲကုန်လျက် ထိုအရပ်၌လျှင် တည်ကုန်၏။ သူအိုမသည် ချစ်သားစူဠတုဏ္ဍိလ၊ လာလော့ဟု စူဠတုဏ္ဍိလအား အသံပြု၏။ မဟာတုဏ္ဍိလသည် ထိုအသံကြား၍ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး ငါ၏ အမိသည် စူဠတုဏ္ဍိလအား အသံမပေးစဖူး၊ ငါ့ကိုသာလျှင် ရှေးဦးစွာ ခေါ်၏။ ယနေ့ ငါတို့အား မချွတ် သေဘေးဖြစ်လတ္တဟု သိ၍ မဟာတုဏ္ဍိလသည် ညီကိုခေါ်၍ ညီထွေး စူဠတုဏ္ဍိလ... အမိသည် သင့်ကိုခေါ်၏။ သွားချေ။ ရှေးဦးစွာ စုံစမ်းချေလော့ ဆို၏။ စူဠတုဏ္ဍိလသည် ချုံမှထွက်၍ ထမင်းစားကျင်း၏ အနီး၌ လူတို့၏ တည်သောအဖြစ်ကို သိ၍ ယနေ့ ငါ့အား သေဘေး ရောက်ပြီဟု ဘေးဖြင့် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ တုန်လှုပ်လျက် အစ်ကိုအထံသို့ လာ၍ ခိုင်ခံ့စွာ တည်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၍ တုန်လှုပ်လျက်လဲ၏။ မဟာတုဏ္ဍိလသည် စူဠတုဏ္ဍိလကိုမြင်၍ ညီထွေး စူဠတုဏ္ဍိလ... သင်သည် ယခု လဲ၏။ ပြေးဝင်ရာအရပ်ကို ကြည့်၏။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ထိုအမှုကို ပြုသနည်း ဟု မေး၏။ စူဠတုဏ္ဍိလသည် မိမိမြင်သော အကြောင်းကို ဆိုလို၍-
ပုဏ္ဏာ ယံ ဒေါဏိ သုဝါမိနီ ဌိတာ။
ဗဟုကေ ဇနေ ပါသပါဏိကေ၊
နော စ ခေါ မေ ပဋိဘာတိ ဘုဉ္ဇိတုံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၉။ ဘာတိက၊ နောင်တော်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ နဝဆန္နကေ၊ သစ်သော အစာတို့ဖြင့်ပြည့်သော ဝက်စားကျင်းကို။ ဒိယျတိ၊ ပေးအပ်၏။ အယံ ဒေါဏိ၊ ဤစားကျင်းသည်။ ပုဏ္ဏာ၊ စင်ကြယ်သော အစာတို့ဖြင့်ပြည့်၏။ သုဝါမိနီ၊ ငါတို့၏ အမိသည်လည်း။ ဌိတာ၊ စားကျင်း၏အနီး၌ တည်၏။ ပါသပါဏိကေ၊ လက်၌ ကျော့ကွင်းရှိသော။ ဗဟုကေ၊ များစွာသော။ ဇနေ၊ လူအပေါင်းသည်လည်း။ ဌိတော၊ စားကျင်း၏ အနီး၌ တည်၏။ ဣဒံ ဘတ္တံ၊ ဤအစာကို။ ဝါ၊ ဤအစာသည်။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ မေ၊ ငါအား။ နော စ ခေါ ပဋိဘာတိ၊ နှစ်သက်ခြင်းကို မဖြစ်စေ။
သီလကို ဆောက်တည်ပါ
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ညီထွေး စူဠတုဏ္ဍိလ ဤအရပ်၌လျှင် ဝက်တို့ကိုမွေးသော ငါတို့၏ အမိသည် အကြင်အကျိုးငှာ မွေး၏။ ထိုအကျိုးသည် ယနေ့ အပြီးသို့ ရောက်ပြီ၊ သင်သည် မစိုးရိမ်လင့် ဟု သာယာသော အသံဖြင့် ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် တရားဟောလိုသည်ဖြစ်၍-
အတ္တာဏောသိ ကုဟိံ ဂမိဿသိ။
အပ္ပေါသုက္ကော ဘုဉ္ဇ တုဏ္ဍိလ၊
မံသတ္ထာယ ဟိ ပေါသိတာမှသေ။
သဗ္ဗံ သေဒမလံ ပဝါဟယ။
ဂဏှာဟိ နဝံ ဝိလေပနံ၊
ယဿ ဂန္ဓော န ကဒါစိ ဆိဇ္ဇတိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၀။ တာတ တုဏ္ဍိလ၊ ညီထွေး စူဠတုဏ္ဍိလ။ တွံ၊ သင်သည်။ တသသိ၊ လန့်၏။ ဘမသိ၊ လည်၏။ လေဏံ၊ ပုန်းအောင်းရာကို။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ အတ္တာဏော၊ ကိုးကွယ်ရာမရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ကုဟိံ၊ အဘယ်သို့။ ဂမိဿသိ၊ သွားလတ္တံ့နည်း။ အပ္ပေါသုက္ကော၊ ကြောင့်ကြမဲ့။ ဘုဉ္ဇ၊ စားလော့။ မံသတ္ထာယ ဟိ၊ အသား၏အကျိုးငှာသာလျှင်။ ပေါသိတာမှသေ၊ မွေးအပ်ကုန်၏။
၉၁။ အကဒ္ဒမံ၊ ညွန်မရှိသော။ ရဟဒံ၊ ရေကန်သို့။ ဩဂဟ၊ သက်လော့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသာ။ သေဒမလံ၊ အညစ်အကြေးကို။ ပဝါဟယ၊ ဆေးလော့။ ယဿ၊ အကြင် နံ့သာပျောင်း၏။ ဂန္ဓော၊ အနံ့သည်။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်၌။ န ဆိဇ္ဇတိ၊ မပြတ်။ နဝံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ တံ ဝိလေပနံ၊ ထိုနံ့သာပျောင်းကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
ဆယ်ပါးသော ပါရမီတို့ကို ဆင်ခြင်၍ မေတ္တာပါရမီကို ရှေ့ထား၍ ရှေးဦးစွာ ဂါထာပုဒ်ဖြင့် ရွတ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော ဘုရားလောင်း၏ အသံသည် အလုံးစုံ တစ်ဆယ့်နှစ်ယူဇာရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ကို လွှမ်း၍သွား၏။ ကြားတိုင်း ကြားတိုင်သော ခဏပင်လျှင် အိမ်ရှေ့မင်း အစရှိကုန်သော သူတို့ကို အစပြု၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေကုန်သော သူတို့သည် လာကုန်၏။ မလာကုန်သော သူတို့သည်လည်း အိမ်၌နေလျက်သာလျှင် နာကုန်၏။ မင်း၏ ပရိသတ်တို့သည် ချုံတို့ကို ဖျက်ဆီး၍ မြေကိုညီညွတ်စွာပြု၍ သဲတို့ကို ကြဲကုန်၏။ သေသောက်ကြူးတို့အား သုရာယဇ်ခြင်းသည် ပြေ၏။ ကျော့ကွင်းတို့ကို စွန့်ကုန်၍ တရားနာကုန်လျက်သာလျှင် တည်ကုန်၏။ သူအိုမအားလည်း သုရာယစ်ခြင်းသည် ပြေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် လူအပေါင်း၏ အလယ်၌ စူဠတုဏ္ဍိလအား ဓမ္မဒေသနာကို အားထုတ်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ စူလတုဏ္ဍိလသည် ငါ့အစ်တို့သည် ဤသို့ဆို၏။ ငါတို့၏အနွယ်၌ ရေကန်သို့သက်၍ ကိုယ်မှ ချွေးအညစ်အကြေးကို လျှော်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ နံ့သစ်ကို ယူခြင်းသည်လည်းကောင်း တစ်စုံ တစ်ခုသော ကာလသည် မရှိ၊ အဘယ်ကိုရည်၍ အစ်တို့သည် ငါ့ကို ဤသို့ ဆိုသနည်းဟု မေးလိုရကား-
ကိံသု သေဒမလန္တိ ဝုစ္စတိ။
ကတမဉ္စ နဝံ ဝိလေပနံ၊
ယဿ ဂန္ဓော န ကဒါစိ ဆိဇ္ဇတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၂။ အကဒ္ဒမော၊ ညွန်မရှိသော။ ရဟဒေါ၊ ရေကန်ဟူသည်။ ကတမော၊ အဘယ်နည်း။ ကိံသု၊ အဘယ်ကိုလျှင်။ သေဒမလန္တိ၊ ချွေး အညစ်အကြေး ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ ယဿ၊ အကြင်နံ့သာပျောင်း၏။ ဂန္ဓော၊ အနံ့သည်။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်၌။ န ဆိဇ္ဇတိ၊ မပြတ်။ နဝံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ တံ ဝိလေပနံ၊ ထိုနံသာပျေားင်းသည်။ ကတမံ၊ အဘယ်နည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ညီထွေး စူဠတုဏ္ဍိလ... ထိုသို့တပြီးကား ချသော နားရှိသည်ဖြစ်၍ နာလော့ ဟု ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် တရားဟောလိုရကား-
ပါပံ သေဒမလန္တိ ဝုစ္စတိ။
သီလဉ္စ နဝံ ဝိလေပနံ၊
တဿ ဂန္ဓော န ကဒါစိ ဆိဇ္ဇတိ။
န စ နန္ဒန္တိ သရီရဓာရိနော။
ပုဏ္ဏယ စ ပုဏ္ဏမာသိယာ၊
ရမမာနာဝ ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟော၏။
၉၃။ တာတ စူဠတုဏ္ဍိလ၊ ညီထွေး စူဠတုဏ္ဍိလ။ ဓမ္မော၊ နိဗ္ဗာန်တရားကို။ အကဒ္ဒမော၊ ကိလေသာ ညွန်မရှိသော။ ရဟဒေါ၊ ရေကန်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ သေဒမလန္တိ၊ ချွေး အညစ်အကြေး ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ သီလဉ္စ၊ သီလကိုလည်း။ နဝံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ ဝိလေပနံ၊ နံ့သာပျောင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တဿ၊ ထိုသီလ၏။ ဂန္ဓော၊ အနံ့သည်။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်၌။ န ဆိဇ္ဇတိ၊ မပြတ်။
၉၄။ သရီရဃာတိနော၊ သတ္တဝါကို သတ်ကုန်သော သူတို့သည်။ နန္ဒန္တိ၊ နှစ်သက်ကုန်၏။ သရီရဓာရိနော၊ ကိုယ်ကို ဆောင်ကုန်သော သူတို့သည်။ န စ န္ဒန္တိ၊ မနှစ်သက်ကုန်။ ပုဏ္ဏာယ၊ ပြည့်ထသော။ ပုဏ္ဏမာသိယာ၊ လပြည့်နေ့၌။ ရမမနာဝ၊ မွေ့လျော် ကုန်လျက်လျှင်။ သီလာစာရသမ္ပန္နာ၊ သီလအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့သည်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် သာယာသော အသံဖြင့် သဗ္ဗညူ ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် တရားဟော၏။ လူအပေါင်းတို့သည် လက်ချောင်းတို့ကို ခါကုန်၏။ ပုဆိုး ဦးရစ်ပစ်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ကောင်းချီးပေးသော အသံသည် ကောင်းကင်၌ ပြည့်၏။
မင်းကြီး ကယ်မပြီ
ဗာရာဏသီမင်းသည် ဘုရားလောင်းအား မင်းအဖြစ်ဖြင့် ပူဇော်၍ သူအိုမအား စည်းစိမ်ကိုပေး၍ ဝက်နှစ်ခုတို့ကိုလည်း ယူ၍ နံ့သာရေဖြင့်ချိုး၍ နံ့သာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် လိမ်း၍ လည်တို့၌ ပတ္တမြားရတနာတို့ကို ဆင်၍ မြို့သို့ ဆောင်၍ သားအရာ၌ထား၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် လုပ်ကျွေး၏။ ဘုရားလောင်းဝက်မင်းသည် ပဉ္စသီတို့ကိုပေး၏။ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဗာရာဏသီပြည်၌ နေကုန်သော သူတို့သည်လည်း ပဉ္စသီတို့ကို စောင့်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုသူတို့အား ပက္ခနေ့တို့၌ တရား ဟော၏။ တရားဆုံးဖြတ်ရာ အရပ်၌နေ၍ တရားဆုံးဖြတ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထင်ရှားရှိစဉ် ကောက်ကျစ် စဉ်းလဲသော တရားကို ပြုသောသူတို့မည်သည် မဖြစ်ကုန်။ နောက်အဖို့၌ မင်းသည် သေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ အလောင်းကို ပူဇော်ခြင်း၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြုစေ၍ အဆုံးအဖြတ်တို့ကို ပေ၌ရေးစေ၍ ဤစာကိုကြည့်၍ တရား ဆုံးဖြတ်ကြလော့ ဟု ဆို၍ လူအများအား တရား ဟော၍ မမေ့မလျော့ခြင်းဖြင့် ဆုံးမ၍ ခပ်သိမ်းကုန်သောလူတို့၏ ငိုကုန်စဉ် စူဠတုဏ္ဍိလနှင့်တကွ တောသို့ ဝင်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမသည် အနှစ်ခြောက်သောင်း တည်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ သေဘေးကို ကြောက်တတ်သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သေဘေးကို ကြောက်တတ်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ စူဠတုဏ္ဍိလဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ပရိသတ် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မဟာတုဏ္ဍိလ ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ညွန်မရှိမှန်၊ ထိုရေကန်၊ နိဗ္ဗာန်အမည်သာ
သုံးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော တုဏ္ဍိလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၄။ သုဝဏ္ဏကက္ကဋကဇာတ်
ကျေးဇူးသိသော ရွှေပုစွန်အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သိင်္ဂီ မိဂေါအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုဝဏ္ဏကက္ကဋကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား၏ အကျိုးငှာ အသက်ကိုစွန့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို လေးသမားတို့ကို လွှတ်သည့်တိုင်အောင် ခဏ္ဍဟာလဇာတ်၌ ဆိုအပ်၏။ ဓနပါလဆင်ကို လွှတ်ခြင်းကို စူဠဟံသ မဟာဟံသဇာတ်၌ ဆိုအပ်၏။ ထိုအခါ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့... တရားဘဏ္ဍာစိုးဖြစ်သော အာနန္ဒာမထေရ်သည် ပဋိသမ္ဘိဒါသို့ ရောက်သော သေက္ခဖြစ်၍ ဓနပါလဆင် လာသည်ရှိသော် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားအား အသက်ကို စွန့်၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကြကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားလည်း ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤ မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... အာနန္ဒာသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါ့အား အသက်ကို စွန့်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါ့အား အသက်ကို စွန့်ဖူးသည်သာလျှင် ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူလတ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ သေနကမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ထိုဗာရာ ဏသီပြည်၏ အရှေ့မျက်နှာ၌ သာလိဒ္ဒိယမည်သော ပုဏ္ဏားရွာသည် ရှိ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုရွာ၌ လယ်လုပ်သော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်သည်ရှိသော် ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၍ ထိုရွာ၏ အရှေ့မြောက်အရပ်ဖြစ်သော တစ်ခုသော ဂါမခေတ်၌ ပယ်တစ်ထောင် အတိုင်းအရှည်ရှိသော လယ်ကို ထွန်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် တစ်နေ့သ၌ လူတို့နှင့်တကွ လယ်တောသို့သွား၍ အမှုကို ပြုကြကုန်လော့ ဟုစေ၍ မျက်နှာသစ်အံ့သောငှာ လယ်၏ အစွန်း၌ ကြီးစွာသော ထုံးအိုင်သို့ ကပ်၏။
ပုစွန်နှင့် မိတ်ဆွေဖြစ်ပုံ
ထိုထုံးအိုင်၌ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော တစ်ခုသော ပုစွန်သည် နေ၏။ အလွန် အဆင်းလှ၏။ ကြည်ညိုဖွယ် ရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည် တံပူစား၍ ထိုထုံးအိုင်သို့ သက်၏။ ဘုရားလောင်းမျက်နှာသစ်သော ကာလ၌ ပုစွန်သည် ဘုရားလောင်း အထံသို့ လာ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ပုစွန်ကိုချီ၍ မိမိ၏ အပေါ်ရုံပုဆိုးကြား၌ အိပ်စေ၍ ယူ၍ လယ်၌ပြုအပ်သော ကိစ္စကိုပြု၍ သွားသော် ထိုထုံးအိုင်၌ ပုစွန်ကိုထား၍ အိမ်သို့သွား၏။
ထိုအခါမှစ၍ လယ်သို့လာသည်ရှိသော် ရှေး ဦးစွာ ထိုထုံးအိုင်သို့သွား၍ ပုစွန်ကို အပေါ်ရုံပုဆိုး၌ အိပ်စေ၍ နောက်မှ အမှုကို စီရင်၏။ ဤသို့လျှင် ထိုသူတို့အား အချင်းချင်း အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် မြဲ၏။ ဘုရားလောင်းသည် လယ်သို့ မပြတ်လာ၏။ ဘုရားလောင်း၏ မျက်စိတို့သည် ငါးပါးသောကြည်ခြင်း ရှိ၏။ သုံးပါးသော အဝန်းရှိ၏။ စင်ကြယ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်ကုန်၏။
ပုဏ္ဏားမျက်စိကို စားချင်
ထိုအခါ လယ်၏အစွန်း၌ တစ်ခုသော ထန်း ပင်ဖျား၌ ကျီးသိုက်ဝယ်နေသော ကျီးမသည် ထိုပုဏ္ဏားမျက်စိတို့ကို မြင်၍ စားလိုသည်ဖြစ်၍ ကျီးဖိုကို သခင်... ချင်ခြင်းသည်ဖြစ်၏ဟု ပြော၏။ အဘယ်မည်သော ချင်ခြင်းနည်းဟု မေး၍ ထိုပုဏ္ဏား၏ မျက်စိတို့ကို စားလို၏ ဟု ဆို၏။ သင်၏ချင်ခြင်းသည် ခက်ခဲသော ချင်ခြင်းတည်း၊ ထိုမျက်စိတို့ကို အဘယ်သူသည် ဆောင်ခြင်းငှာ တတ်နိုင်လတ္တံ့နည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သင် မတတ်နိုင်သလော ဟု မေး၏။ မတတ်နိုင် ဟု ဆို၏။ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို သိ၏။ ထန်းပင်၏အနီးဖြစ်သော ဤတောင် ပို့၌ အကြင်မြွေဟောက်သည် နေ၏။ ထိုမြွေ ဟောက်ကို ခစားလော့၊ ထိုမြွေဟောက်သည် ထိုပုဏ္ဏားကို ကိုက်၍ သတ်စေလတ္တံ့။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏား၏မျက်စိတို့ကို ထုတ်၍ ဆောင်ခဲ့လော့ ဟု ဆို၏။ ကျီးဖိုသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ ထိုအခါမှစ၍ မြွေဟောက်ကို ခစား၏။
မြွေကိုကိုက်စေ
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ပျိုးသော ကောက်တို့၏ ဖုံးလုံးသောကာလ၌ ပုစွန်သည်ကြီး၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မြွေသည် ကျီးကို အဆွေကျီး သင်သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် မပြတ် ငါ့ကို ခစားသနည်း၊ သင်၏ အဘယ်ကိစ္စကို ပြုရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ အရှင်... သင်တို့၏ ကျွန်မအား တစ်ယောက်သော လယ်ရှင်၏ မျက်စိတို့၌ ချင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် သင်တို့၏ အာနုဘော်အားဖြင့် ထိုပုဏ္ဏား၏ မျက်စိတို့ကို ရလို၏ ဟု ဆို၏။ မြွေသည် ထိုသို့ဖြစ်စေ၊ ဤအမှုသည် ဝန်မလေး၊ ရလတ္တံ့ဟု ထိုကျီးအား သက်သာရာရစေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ ပုဏ္ဏားလာရာလမ်း၌ လယ်ကန်သင်းကိုမှီ၍ မြက်တို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်း၍ ပုဏ္ဏား၏လာခြင်းကို မျှော်လျက်အိပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် လာလတ်သော် ရှေးဦးစွာ ထုံးအိုင်သို့သက်၍ မျက်နှာ သစ်၍ ချင်ခြင်းကိုဖြစ်စေ၍ ရွှေပုစွန်ကိုခေါ်၍ အပေါ်ရုံပုဆိုးကြား၌ အိပ်စေ၍ လယ်သို့ဝင်၏။ မြွေသည် လာသော ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ လငွစြါာပှေး၍ ဖနောင့်သား၌ ကိုက်၍ ထိုအရပ်၌လျှင် လဲစေ၍ တောင်ပို့ကိုရည်၍ ပြေး၏။
ကျီးလာ၍ မျက်စိဖောက်
ဘုရားလောင်း၏ လဲကျခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပုစွန်၏ ပုဆိုးကြားမှ ခုန်ချခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ကျီးလာ၍ ဘုရားလောင်း၏ရင်၌ နားခြင်းသည်လည်းကောင်း မရှေးမနှောင်းဖြစ်၏။ ကျီးသည်နား၍ မျက်စိတို့ကို နှုတ်သီးဖြင့် ထိုး၏။
ပုစွန်က ကျီး၏လည်ပင်းညှပ်
ပုစွန်သည် ဤကျီးကိုမှီ၍ အဆွေခင်ပွန်းအား ဘေးဖြစ်၏။ ထိုကျီးကို ဖမ်းသည်ရှိသော် မြွေသည် လာလတ္တံ့ဟု ညှပ်ဖြင့်ညှပ်သကဲ့သို့ ကျီး၏ လည်၌ လက်မဖြင့် မြဲစွာညှပ်၍ ပင်ပန်းစေ၍ အတန်ငယ် လျှော့၏။
မြွေကိုခေါ်
ကျီးသည်အဆွေမြွေ... ငါ့ကိုစွန့်၍ အဘယ်ကြောင့် ပြေးသနည်း၊ တစ်ခုသော ပုစွန်သည် ငါ့ကို လွန်စွာညှဉ်းဆဲ၏။ အကြင်မျှလောက် မသေသေး၊ ထိုမျှလောက်လျှင် လာလော့ဟု မြွေကို ခေါ်လိုရကား-
အဋ္ဌိတ္တစော ဝါရိသယော အလောမော။
တေနာဘိဘူတော ကပဏံ ရုဒါမိ၊
ဟရေ သခါ ကိဿ နု မံ ဇဟာသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၅။ ဟရေ သခါ၊ အိုအဆွေ။ အာယတစက္ခုနေတ္တော၊ ပြူးပြူး ရှည်စွာထွက်သော စက္ခုဟုဆိုအပ်သော မျက်စိရှိသော။ အဋ္ဌိတ္တစော၊ အရိုးဟူ သော အရေရှိသော။ ဝါရိသယော၊ ရေ၌အိပ်သော။ အလောမော၊ အမွေးမရှိသော။ သိင်္ဂီမိဂေါ၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ပုစွန်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တေန၊ ထိုပုစွန်သည်။ အဘိဘူတော၊ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကပဏံ၊ ဆင်းရဲစွာ အထီးကျန်၍။ ရုဒါမိ၊ ငိုရ၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ကိဿ နု၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဇဟာသိ၊ စွန့်ဘိသနည်း။
မြွေကိုပါ ဖမ်းပြီ
မြွေသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ကြီးစွာသော ပါးပျဉ်းကိုပြု၍ ကျီးကို သက်သာရာ ရစေ၍ လာ၏။ ထိုအကြောင်းကို ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်ပြီး၍-
ဘုဇင်္ဂမော ကက္ကဋမဇ္စျပတ္တော။
သခါ သခါရံ ပရိတာယမာနော၊
ဘုဇင်္ဂမံ ကက္ကဋကော ဂဟေသိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၉၆။ သော ဘုဇင်္ဂမော၊ ထိုမြွေသည်။ မဟာတာ၊ ကြီးစွာသော။ ဖဏေန၊ ပါးပျဉ်းဖြင့်။ ပဿသန္တော၊ ထွက်သက်ကိုဖြစ်စေ၍။ ကက္ကဋကံ၊ ပုစွန်ထံသို့။ အဇ္ဈပတ္တော၊ ရောက်လာ၏။ သခါ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော။ ကက္ကဋကော၊ ပုစွန်သည်။ သခါရံ၊ မိမိ၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော ဘုရားလောင်းကို။ ပရိတာယမာနော၊ စောင့်ရှောက်လိုသော။ ဘုဇင်္ဂမံ၊ မြွေကို။ ဂဟေသိ၊ ဖမ်း၏
အဘယ်ကြောင့် ဖမ်းသနည်း
ထိုအခါ မြွေသည် ပုစွန်တို့မည်သည်ကား ကျီးသားကိုလည်း မစားကုန်သလျှင်ကတည်း၊ မြွေသားကိုလည်း မစားကုန်သလျှင်ကတည်း၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် ငါတို့ကို ဤပုစွန်သည် ဖမ်သနည်း ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ပုစွန်ကို မေးလိုရကား-
ဃာသတ္ထိကော ကက္ကဋကော အဒေယျ။
ပုစ္ဆာမိ တံ အာယတစက္ခုနေတ္တ၊
အထ ကိဿ ဟေတုမှ ဥဘော ဂဟိတာ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၇။ အာယတစက္ခုနေတ္တ၊ ရှည်သော စက္ခုဟု ဆိုအပ်သော မျက်စိရှိသော ပုစွန်။ ကက္ကဋကော၊ ပုစွန်မည်သည်။ ဃာသတ္ထိကော၊ စားလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါယသံ၊ ကျီးကို။ န အဒေယျ၊ မဖမ်းရာ။ ကဏှသပ္ပံ၊ မြွေဟောက်ကို။ နော ပန အဒေယျ၊ မယူရာသလျှင်ကတည်း။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကိဿ ဟေတု၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ဥဘော၊ နှစ်ခုကုန်သော ငါတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ဖမ်းအပ်ကုန်သနည်း။ တံ၊ သင့်ကို။ ပုစ္ဆမိ၊ ငါမေး၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ပုစွန်သည် ဖမ်းအပ်သော အကြောင်းကို ဆိုလို၍-
ယော မံ ဂဟေတွာန ဒကာယ နေတိ။
တသ္မိံ မတေ ဒုက္ခမနပ္ပကံ မေ၊
အဟဉ္စ ဧသော စ ဥဘော န ဟောမ။
သဗ္ဗော ဇနော ဟိံသိတုမေဝ မိစ္ဆေ။
သာဒုဉ္စ ထူလဉ္စ မုဒုဉ္စ မံသံ၊
ကာကာပိမံ ဒိသွာန ဝိဟေဌယေယျံ။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
ပုဏ္ဏားကို ဆေးကုပါ
၉၈။ ကဏှသပ္ပ၊ မြွေဟောက်။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဂဟေတွန၊ ယူ၍။ ဒကာယ၊ ရေအိုင်သို့။ နေတိ၊ ဆောင်၏။ အယံ ပုရိသော၊ ဤယောက်ျားသည်။ မမ၊ ငါ၏ အတ္ထကာမော၊ အကျိုးကို အလိုရှိ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုယောက်ျားသည်။ မတေ၊ သေသည်ရှိသော်။ မေ၊ ငါ့အား။ အနပ္ပကံ၊ များစွာသော၊ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်းကောင်း။ ဧသော စ၊ ဤယောက်ျားသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်။ န ဟောမ၊ မဖြစ်ကုန်အံ့။
၉၉။ ပဝဒ္ဓကာယံ၊ ကြီးသောကိုယ်ရှိသော။ မမဉ္စ၊ ငါ့ကိုလည်း။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ သဗ္ဗော၊ ခပ်သိမ်းသော။ ဇနော၊ လူသည်။ ဟိံသိတုမေဝ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းငှာသာလျှင်။ ဣစ္ဆေ၊ အလိုရှိရာ၏။ သာဒုဉ္စ မံသံ၊ ကောင်းသောအသား ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ထူလဉ္စ မံသံ၊ ဆူသော အသားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ မုဒုဉ္စ မံသံ၊ နူးညံ့သော အသားရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ကာကာပိ၊ ကျီးတို့သည်လည်း။ ဒိသွာ၊ မြင်ကုန်၍။ ဝိဟေဌယယျံ၊ ညှဉ်းဆဲကုန်ရာ၏။
ငါတို့နှစ်ဦးကို လွှတ်ပါ
ထိုစကားကိုကြား၍ မြွေသည် တစ်ခုသော ဥပါယ်ဖြင့်ဤပုစွန်ကိုလှည့်စား၍ ကျီးကိုလည်းကောင်း၊ ငါ့ကိုလည်းကောင်း လွှတ်စေအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ပုစွန်ကို လှည့် စားအံ့သောငှာ-
ဥဋ္ဌာတု ပေါသော ဝိသမာဝမာမိ။
မမဉ္စ ကာကဉ္စ ပမုဉ္စ ခိပ္ပံ၊
ပုရေ ဝိသံ ဂါဠှမုပေတိ မစ္စံ။
ဟူသော ခြေက်ခုမြောက် ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၀။ တဿ၊ ထိုယောကျ်ား၏။ ဟေတုမှိ၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဥဘော၊ နှစ်ခုကုန်သော ငါတို့ကို။ သစေ ဂဟိတာ၊ အကယ်၍ ဖမ်းကုန်သည် ဖြစ်အံ့။ ပေါသော၊ ယောက်ျားသည်။ ဥဋ္ဌာတု၊ ထစေသတည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝိသံ၊ အဆိပ်ကို။ အဝမာမိ၊ ငင်အံ့။ မစ္စံ၊ ယောက်ျားကို။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ ဂါဠှံ၊ ပြင်းစွာ။ ပုရေ ဥပေတိ၊ မရောက်မီ။ မမဉ္စ၊ ငါ့ကို လည်းကောင်း။ ကာကဉ္စ၊ ကျီးကိုလည်းကောင်း။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ ပမုဉ္စ၊ လွှတ်လော့။
မြွေဆိပ်ကို စုပ်ရပြီ
ထိုစကားကို ကြား၍ ပုစွန်သည် ဤမြွေသည် တစ်ခုသောအကြောင်းဖြင့် နှစ်ခုကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို လွှတ်စေ၍ ပြေးလို၏။ ငါ၏ ဥပါယ်၌ လိမ္မာသောအဖြစ်ကို မသိ၊ ယခု ဤမြွေသည် အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ပြုသည်ရှိသော် ငင်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏။ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် လက်မကို လျှော့အံ့၊ ကျီးကိုလည်း မလွှတ်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍-
ပဋိဗန္ဓကော ဟောဟိတိ တာဝ ကာကော။
ပုရိသဉ္စ ဒိသွာန သုခိံ အရောဂံ၊
ကာကံ ပမောက္ခာမိ ယထေဝ သပ္ပံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၁။ သပ္ပံ၊ မြွေကို။ ပမောက္ခာမိ၊ လွှတ်အံ့။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကာကံ၊ ကျီးကို။ န ပမောက္ခာမိ၊ မလွှတ်သေး။ ကာကော၊ ကျီးသည်။ တာဝ၊ ရှေး ဦးစွာ။ ပဋိဗန္ဓကော၊ ဝန်ခံသူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပုရိသဉ္စ၊ ယောက်ျားကိုလည်း။ သုခိံ၊ ချမ်း သာသည်ကို။ အရောဂံ၊ အနာမရှိသည်ကို။ ဒိသွာန၊ မြင်ရသည်ရှိသော်။ သပ္ပံ၊ မြွေကို။ ပမောက္ခာမိ ယထေဝ၊ လွှတ်သကဲ့သို့လျှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကာကံ၊ ကျီးကို။ ပမောက္ခာမိ၊ လွှတ်အံ့။
ပုစွန်က မြွေနှင့်ကျီးကို သတ်လိုက်ခြင်း
ဤသို့ဆို၍ အဆိပ်ကို ငင်စိမ့်သောငှာ မြွေကိုညှပ်သော လက်မကို လျော့စွာပြု၏။ မြွေသည် အဆိပ်ကို ငင်၍ ဘုရားလောင်း၏ ကိုယ်ကို အဆိပ်မရှိသည်ကို ပြု၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဆင်းရဲကင်းလတ်သော် ထ၍ ပကတိသော အဆင်းဖြင့်လျှင် ရပ်၏။ ပုစွန့်သည် ဤနှစ်ခုကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်လည်း အကယ်၍ ရောဂါကင်းသည် ဖြစ်အံ့၊ ငါ့အဆွေအား အစီး အပွားမည်သည် မဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုသတ္တဝါတို့ကို ဖျက်ဆီးအံ့ဟု ကြံ၍ ကတ်ကြေးဖြင့် ကြာငုံကို ဖြတ်သကဲ့သို့ နှစ်ခုကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ ဦးခေါင်းကို လက်မဖြင့်ဖြတ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။ ကျီးမသည်လည်း ထိုအရပ်မှ ပြေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် မြွေ၏ကိုယ်ကို လှံကန်ဖြင့်ရစ်၍ တောင်ပို့သို့ချ၏။ ရွှေပုစွန်ကို ထိုအိုင်၌လွှတ်၍ ညအခါ ရွာသို့လျှင် သွား၏။ ထိုအခါမှစ၍ ရွှေပုစွန်နှင့်တကွ အတိုင်းထက် အလွန် အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဇာတ်တ်ကို ပေါင်းတော်မူလိုရကား-
မာရော ပန ကဏှသပ္ပေါ အဟောသိ။
အာနန္ဒော ဘဒြော ကက္ကဋကော အဟောသိ။
အဟံ တဒါ ဗြာဟ္မဏော ဟောမိ သတ္ထာ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၀၂။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ ဒေဝဒတ္တော၊ ဒေဝဒတ်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကာကော၊ ကျီးသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ မာရော၊ မာရ်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှသပ္ပေါ၊ မြွေဟောက်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ အာနန္ဒော၊ အာနန္ဒာသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဘဒြော၊ ကောင်းသော။ ကက္ကဋကော၊ ပုစွန်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ သတ္ထာ၊ နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားသည်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်ပြီ။
သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် သောတာပန် အစရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏။ ကျီးမကိုကား ဤဂါထာ၌ မဆိုအပ်၊ ထိုကျီးမသည် စိဉ္စမာဏဝိကာ ဖြစ်၏။ ဤသို့ မှတ်အပ်၏။
ချစ်သောမိတ်ဆွေ၊ ကူညီလေ၊ မိတ်ဆွေကပ်ပါးအလကား
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုဝဏ္ဏကက္ကဋကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၅။ မယှကဇာတ်
လှူသောအခါ စေတနာသုံးတန် ညီသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သကုဏော မယှကော နာမ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ် ဤမယှကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အာဂန္တုက သူဌေးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သာဝတ္ထိပြည်၌ အာဂန္တုကမည်သော သူဌေးသည် ကြွယ်ဝ၏။ များစွာသော ဥစ္စာရှိ၏။ ထိုသူဌေးသည် ထိုဥစ္စာတို့ကို မိမိလည်း မသုံး ဆောင်၊ သူတစ်ပါးတို့အားလည်း မပေး။ အထူး ထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်တို့ကို ဆောင်အပ်သည်ရှိသော် ထိုမြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မသုံးဆောင်၊ ပအုန်းရည်လျှင် အဖော်ရှိသော ဆန်ကွဲထမင်းကိုသာလျှင် စား၏။ အမွှေးအကြိုင်ဖြင့် ထုံအပ်သော ကာသိတိုင်း၌ ဖြစ်သော အဝတ်ကို ဆောင်အပ်သည်ရှိသော် ထိုအဝတ်တို့ကိုပယ်၍ ရုန့်ရင်းသော အဝတ်တို့ကိုသာလျှင်ဝတ်၏။ အာဇာနည်မြင်းကသော ပတ္တမြား, ရွှေတို့ဖြင့် ဆန်းကြယ်သော ရထားကို ဆောင်အပ်သည်ရှိသော် ထိုရထားကိုပယ်၍ သစ်သားရထားဖြင့် သွား၏။ ရွှေထီးတို့ကို ဆောင်းအပ်သည်ရှိသော် ထိုရွှေထီးကိုပယ်၍ သစ်ရွက်ထီးကို ဆောင်းသဖြင့် သွား၏။
ထိုအာဂန္တုက သူဌေးသည် အသက်ထက်ဆုံး အလှူ အစရှိသော ကောင်းမှုတို့တွင် တစ်ခုသော ကောင်းမှုမျှကိုလည်း မပြုဘဲ သေ၍ ရောရုဝငရဲ၌ ဖြစ်၏။ ထိုသူဌေး၏ ဥစ္စာသည် သားမရှိသောဥစ္စာတည်းဟု မင်းအိမ်သို့ ခုနစ်နေ့ ခုနစ်ရက်တို့ဖြင့် သွင်း၏။ ထိုဥစ္စာကို သွင်းပြီးသည်ရှိသော် မင်းသည် နံနက်စာ စားပြီးသောအခါ၌ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ ဘုရားကို ရှိခိုးလျက်နေ၏။ မြတ်သောမင်းကြီး... ငါဘုရားအား ခစားခြင်းကို အဘယ့်ကြောင့်မပြုသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား သာဝတ္ထိမြို့၌ အာဂန္တုက အမည်ရှိသော သူဌေးသည်သေ၍ အရှင်မရှိသော ဥစ္စာတို့ကို အကျွန်ုပ်တို့၏အိမ်သို့ ဆောင်သော အကျွန်ုပ်အား ခုနစ်နေ့ ခုနစ်ရက်တို့သည် လွန်ကုန်၏။ ထိုသူဌေးသည် ဤဥစ္စာတို့ကိုရ၍ မိမိလည်း မသုံး ဆောင်၊ သူတစ်ပါးအားလည်း မပေး၊ ထိုသူဌေး၏ ဥစ္စာသည် ရက္ခိုသ်စောင့်သော ရေကန်နှင့် တူ၏။ ထိုသူဌေးသည် တစ်နေ့မှလည်း မြတ်သော ဘောဇဉ် အစရှိသည်တို့၏ အရသာကို မခံစားမူ၍လျှင် သေမင်း၏ ခံတွင်းသို့ဝင်၏။ ဤသို့ ဝန်တိုသော, နည်းသော ဘုန်းရှိသော သတ္တဝါသည် အဘယ်ကို ပြု၍လျှင် ဤမျှလောက်သော ဥစ္စာကို ရသနည်း၊ အဘယ်ကြောင့်ကား ထိုသူဌေး၏ စိတ်သည် စည်းစိမ်တို့၌ မမွေ့လျော်သနည်း ဟု မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး... ဥစ္စာရခြင်းကိုလည်းကောင်း, ဥစ္စာရ၍ မသုံးဆောင်ရသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ထိုသူဌေးသည်လျှင် ပြု၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောသလမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ၁
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗာရာ ဏသီသူဌေးသည် သဒ္ဓါခြင်းမရှိ၊ ဝန်တို့၏။ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူအား တစ်စုံ တစ်ခုသော ဝတ္ထုကိုမပေး၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူ၏ အလိုကို မလိုက်။
ဗုဗ္ဗ မုဉ္စစေတနာ
ထိုသူဌေးသည် မင်းအား ခစားအံ့သောငှာ သွားသည်ရှိသော် ဆွမ်းအလို့ငှာ လာသော တဂ္ဂရသိခီမည်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မြင်၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား... ဆွမ်းရပါ၏လော ဟု မေး၍ သူဌေးကြီး ရလတ္တံ့ဟူ၍ လှည့်လည်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အချင်းယောက်ျားကို သွားစေ၍ ဤပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ငါတို့ အိမ်သို့ပင့်၍ ငါ၏ ပလ္လင်၌ နေစေ၍ ငါတို့ဖို့ စီရင်အပ်သော ထမင်းဖြင့် သပိတ်ကိုပြည့်စေ၍ လှူချေလော့ ဟု စေလေ၏။ ထိုယောက်ျားသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ထိုအိမ်သို့ပင့်၍ နေစေ၍ သူဌေးမယားအား ကြား၏။ သူဌမယားသည် အထူးထူး မြတ်သော အရသာရှိသော ဆွမ်းဖြင့် သပိတ်ကိုပြည့်စေ၍ တဂ္ဂရသိခီ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအားလှူ၏။
အပရစေတနာ
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဆွမ်းကိုယူ၍ သူဌေးအိမ်မှထွက်၍ ခရီးအလယ်၌ သွား၏။ သူဌေးသည် မင်းအိမ်မှ ပြန်သည်ရှိသော် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကိုမြင်၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား... ဆွမ်းရပါ၏လောဟု လျှောက်၏။ သူဌေးကြီး ရ၏ ဟု ဆို၏။ သူဌေးကြီးသည် ဆွမ်းကိုကြည့်၍ စိတ်ကို ကြည်ညိုစေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ ငါသည် ဤထမင်းကို ကျွန်တို့ကို လည်းကောင်း, အမှုလုပ်သောသူတို့ကို လည်းကောင်း စားစေရသည်ရှိသော် ခဲခက်သော အမှုကိုလည်း ပြုကုန်ရာ၏။ ငါ့အား ရှုံးစွတကား ဟု အပရစေတနာကို ပြည့်စုံစွာ ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။
စေတနာသုံးတန် ပြည့်ဝမှ
ထိုစကားသည် မှန်၏။ အလှူမည်သည်ကား သုံးပါးသော စေတနာကို ပြုအံ့သောငှာ တတ်နိုင်သောသူအားသာလျှင် အကျိုးကြီး၏။ အလှူကို မလှူမီ ရှေး၌လျှင် ကောင်းသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်ည၍ လှူရာ၏။ လှူစဉ် စိတ်ကို ကြည်ညိုခြင်းကို ဖြစ်စေရာ၏။ လှူပြီး၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေရာ၏။ ဤသည်ကား ကောင်းမှု၏ ပြည့်စုံခြင်းတည်း။
စေတနာမစုံ၍ အကျိုးမစုံ
မြတ်သောမင်းကြီး အာဂန္တုကသူဌေးသည် တဂ်ဂရသိခီပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား လှူသော အကြောင်းကြောင့် များသောဥစ္စာကိုရ၏။ အပရစေတနာကို ပြုအံ့သောငှာ မစွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်နှင့် စည်းစိမ်ကို သုံးဆောင်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင် ဟု ဟောတော်မူ၏။
ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရားသားကိုကား အဘယ့်ကြောင့် မရသနည်း ဟု လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သားမရခြင်း၏ အကြောင်းကိုလည်း ထိုသူပင်လျှင် ပြုအပ်၏ မိန့်တော်မူ၍ ကောသလမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု ၂...
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော သူဌေးမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်သည်ရှိသော် မိဘတို့လွန်သဖြင့် ညီကို သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ၍ ဥစ္စာကိုစီရင်၍ အိမ်တံခါး၌ အလှူတင်းကုပ် ဆောက်၍ အလှူကို ဖြစ်စေလျက် အိမ်၌ နေ၏။
အစ်ကိုတောထွက်ပြီ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား တစ်ယောက်သော သားကို ဖွား၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသား ခြေဖြင့်သွားတတ်သောကာလ၌ ကာမတို့၏ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ တောထွက်ခြင်း၌ အကျိုးကိုလည်းကောင်း မြင်၍ သား, မယားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အလုံးစုံသော အိမ်၌ရှိသော ဥစ္စာတို့ကိုလည်းကောင်း ဆောင်နှင်း၍ မမေ့မလျော့ အလှူကို ဖြစ်စေလော့ဟု ဆုံးမ၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ်တို့ကို လည်းကောင်း၊ သမာပတ်တို့ကို လည်းကောင်း ဖြစ်စေ၍ ဟိမ ဝန္တာ အရပ်၌နေ၏။
ညီက တူကိုသတ်ခြင်း
ဘုရားလောင်း၏ ညီသည်လည်း သားတစ်ယောက်ကိုရ၏။ ထိုသူဌေးသည် သားကြီးသည်ကိုမြင်၍ ငါ့အစ်ကိုသားသည် အသက်ရှည်သည်ရှိသော် ဥစ္စာကို နှစ်စုခွဲရသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အစ်ကို၏ သားကို သတ်အံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ အစ်ကို၏ သားကို တစ်နေ့သ၌ မြစ်၌ နှစ်၍ သတ်၏။ ရေချိုးလာသော ထိုသူဋ္ဌေးကို အစ်ကို့မယားသည် ငါ့သား အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ မြစ်၌ ရေကစား၏။ ထိုအခါ သူငယ်ကို ရှာသည်ရှိသော် မမြင် ဟု ဆို၏။ အစ်တို့၏ မယားသည် ငိုကြွေးမြည်တမ်း၍ ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။
အစ်ကိုရသေ့ကြီး တရားပြ
ဘုရားလောင်းသည် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ ဤအမှုကို ထင်စွာပြုအံ့ဟု ကောင်းကင်ဖြင့် လာ၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ သက်၍ ကောင်းစွာ ဝတ်ရုံအပ်သည်ဖြစ်၍ ထိုသူဌေးအိမ်တံခါး၌ ရပ်၍ အလှူတင်းကုပ်ကိုလည်း ဤသူယုတ်သည် ဖျက်ဆီးအပ်၏ ဟု ကြံ၏။ ညီသည်လည်း ဘုရားလောင်း လာသောအဖြစ်ကို သိ၍ လာလတ်၍ ဘုရားလောင်းကိုရှိခိုး၍ ပြာသာဒ်သို့တင်၍ ကောင်းသော ဘောဇဉ်ကို ကျွေး၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဆွမ်းစားပြီးသော ကိစ္စအဆုံး၌ ချမ်းသာသော စကားဖြင့် နေလျက် သူငယ်သည် မထင်၊ သူငယ်သည် အဘယ်သို့ သွားသနည်း ဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား... သေ၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သေသနည်းဟု မေး၏။ ရေကစားရာ၌ ဤမည်သော အကြောင်းကြောင့် သေသည်ဟူ၍ မသိ ဟု ဆို၏။ ယုတ်မာသော ယောက်ျား... သင်သည် အဘယ်မှာ သိလတ္တံ့နည်း၊ သင်ပြုအပ်သော အမှုသည် ငါ့အား ထင်သည်မဟုတ်လော၊ သင်သည် ဤမည်သော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူငယ်ကို သတ်သည်မဟုတ်လော၊ သင်သည် မင်းအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဖျက်ဆီးအပ်သော ဥစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ တတ် နိုင်လတ္တံ့လော၊ မယှကငှက်၏ လည်းကောင်း၊ သင်၏လည်းကောင်း ထူးသော အကြောင်းသည် အသို့ရှိသနည်းဟု ဆို၍ ထိုနောက်မှ ဘုရားလောင်းသည် ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် ထိုသူဋ္ဌေးအား တရားဟောလိုသည်ဖြစ်၍-
ပက္ကံ ပိပ္ဖလိ မာရုယှ၊ မယှံ မယှန္တိ ကန္ဒတိ။
ဘုတွာန ပိပ္ဖလိံ ယန္တိ၊ ဝိလပတွေဝ သော ဒိဇော၊
နေဝတ္တနော န ဉာတီနံ၊ ယထောဓိံ ပဋိပဇ္ဇတိ။
နာနုဘောတိ သကိံ ကိဉ္စိ၊ န သင်္ဂဏှာတိ ဉာတကေ။
ရာဇာနော အထဝါ စောရာ၊ ဒါယာဒါယေဝ အပ္ပိယာ။
ဓနမာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ၊ ဝိလပတွေဝ သော နရော။
တေန သော ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ၊ ပေစ္စသဂ္ဂေ ပမောဒတိ။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၃။ ဂိရိသာနုဒရီစရော၊ တောင်လျဉ် တောင်ဝှမ်းချောက်ကြား၌ ကျက်စားသော။ မယှကော နာမ၊ မယှက အမည်ရှိသော။ သကုဏော၊ ငှက်သည်။ ပက္ကံ၊ မှည့်သော။ ပိပ္ဖလိံ၊ ညောင်ကြတ်ပင်သို့။ အာရုယှ၊ တက်၍။ မယှံ မယှန္တိ၊ ငါ့ဥစ္စာ - ငါ့ဥစ္စာ ဟူ၍။ ကန္ဒတိ၊ မြည်၏။
၁၀၄။ တဿ၊ ထိုငှက်၏။ ဝိလပန္တဿ ဧဝ၊ မြည် တမ်းစဉ်လျှင်။ ဒိဇသံဃာ၊ ငှက်အပေါင်းတို့သည်။ သမာဂတာ၊ စည်းဝေးကုန်၍။ ပိပ္ဖလိံ၊ ညောင် ကြတ်သီးကို။ ဘုတွာ၊ စား၍။ ယန္တိ၊ ပျံကြကုန်၏။ သော ဒိဇော၊ ထိုငှက်သည်။ ဝိလပတွေဝ၊ မြည် တမ်းသလျှင်ကတည်း။
၁၀၅။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စော၊ အချို့သော သူသည်။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ သင်္ဃရိတွာ၊ စုရုံး၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ နေဝ ဟောတိ၊ မဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့အား။ ယထောဓိံ၊ အစုအလျှောက်။ န ပဋိပဇ္ဇတိ၊ မကျင့်။
၁၀၆။ သော၊ ထိုသူသည်။ အစ္ဆာဒနံ၊ အဝတ်အာရုံကို။ နာနုဘောတိ၊ မသုံးဆောင်။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းကို။ နာနုဘောတိ၊ မသုံးဆောင်။ မာလံ၊ ပန်းကို။ နာနုဘောတိ၊ မသုံးဆောင်။ ဝိလေပနံ၊ နံ့သာပျောင်းကို။ နာနုဘောတိ၊ မသုံးဆောင်။ သကိံ၊ တစ်ကြိမ်မျှလည်း။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခုကို။ န အနုဘောတိ၊ မသုံးဆောင်။ ဉာတကေ၊ ဆွေမျိုးတို့ကို။ န သင်္ဂဏှာတိ၊ မထောက်ပံ့။
၁၀၇။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ မယှံ မယှန္တိ၊ ငါ့ဥစ္စာ ငါ့ဥစ္စာ ဟူ၍။ ဝိပန္တ ဿ၊ မြည်တမ်းလျက်။ ရက္ခတော၊ စောင့်သော။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ အပ္ပိယာ၊ မချစ်အပ်ကုန်သော။ ယေဝါ ဒါယာဒါ၊ အကြင်အမွေခံတို့သည်လည်းကောင်း။ ရာဇာနော ဝါ၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ အထ၊ ထိုမြို့။ စောရာ ဝါ၊ ခိုးသူတို့သည်ထည်းကောင်း။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ သော နရော၊ ထိုသူသည်။ ဝိလပတွေဝ၊ မြည် တမ်းရုံသာလျှင်ကတည်း။
၁၀၈။ ဓီရော၊ ပညာရှိသော။ နရော၊ လူသည်။ ဘောဂေ၊ ဥစ္စာတို့ကို။ အဓိဂမ္မ၊ ရ၍။ ဉာတကေ စ၊ ဆွေမျိုးတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ထောက်ပံ့၏။ တေန၊ ထိုထောက်ပံ့ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ သော၊ ထိုပညာရှိသည်။ ကိတ္တိံ၊ ကျော် စောခြင်းသို့။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏။ ပေစ္စ၊ တမ လွန် ဘဝ၌။ သဂ္ဂေ၊ နည်ပြည်၌။ ပမောဒတိ၊ မွေ့လျော်ရ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် သူဌေးအား တရားဟော၍ အလှူကို ပကတိရှိသည်ကို ပြုစေ၍ ဟိမဝန္တာ အရပ်သို့သာလျှင် သွား၍ မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး... ဤသို့လျှင် အာဂန္တုကသူဌေးသည် အစ်တို့၏ သားအား သတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး သားသမီးကို မရ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာဂန္တုကသူဌေးသည် ထိုအခါ ညီဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အစ်ကိုဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မယှကငှက်၊ မပေးရက်၊ ကိုယ့်တွက်ကျိုးမထင်
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မယှကဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၆။ ဝိဇ္ဇာဓရဇာတ်
မှားသောအယူကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဝိဇ္ဇာဓရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လောက၏ အကျိုးငှာ ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် မဟာကဏှဇာတ်၌ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်လတ္တံ့။ ထိုအခါ၌ သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ရဟန်းတို့... ငါဘုရားသည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် လောက၏ အကျိုးငှာ ကျင့်ခြင်းကို ကျင့်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် လောက၏အကျိုးငှာ ကျင့်ခြင်းကို ကျင့်ဖူးသလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိကြားဖြစ်၏။
ဝိဇ္ဇာဓိုရ် မတရားကျင့်
ထိုအခါ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တစ်ယောက်သည် မန္တရားကိုမန်း၍ သန်းခေါင်ယံ၌ လာလတ်၍ ဗာရာဏသီမင်း၏ မိဖုရားနှင့်တကွ မွေ့လျော်၏။ မိဖုရား၏ အလုပ်အကျွေးတို့သည် သိကုန်၏။ ထိုမိဖုရားသည် မိမိအလိုလိုသာလျှင် မင်းသို့ကပ်၍ အရှင်မင်းကြီး... တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် သန်းခေါင်ယံအခါ၌ ကျက်သရေတိုက်ခန်းသို့ ဝင်၍ အကျွန်ုပ်ကို ဖျက်ဆီး၏ ဟု ဆို၏။ တစ်စုံတစ်ခုသော အမှတ်ကို ပြုအံ့သောငှာ တတ်နိုင်လတ္တံ့လောဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး တတ်နိုင်၏ ဟု ဆို၍ ထိုမိဖုရားလည်း ဟင်းသပြဒါးစစ်ခွက်ကို ဆောင်စေ၍ ညဉ့်အခါ၌လာ၍ မွေ့လျော်၍ သွားသော ယောက်ျား၏ကျော၌ လက်ငါးချောင်းရာပေး၍ စောစောကလျှင် မင်းကိုကြား၏။ မင်းသည် လူတို့အား သွားကြကုန်လော့၊ အရပ်တို့၌ကြည့်၍ ဟင်းသပြဒါး လက်ငါးချောင်းရာရှိသော ယောက်ျားကို ဖမ်းကြကုန်လော့ဟူ စေ၏။
ရဟန်းယောင်ဆောင်
ဝိဇ္ဇာဓိုရ်သည်လည်း ညဉ့်အခါ၌ လွန်ကျူးသော အကျင့်ကိုကျင့်၍ နေ့အခါ၌ သုသာန်၌ နေကိုရှိခိုးလျက် ခြေတစ်ဖက်ဖြင့် ရပ်၍ နေ၏။ မင်းချင်းတို့သည် ထိုဝိဇ္ဇာရ်ကိုမြင်၍ ခြံရံကုန်၏။ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်သည် ငါ၏ အမှုသည် ထင်သည် ဖြစ်၏ ဟု မန္တရားကိုမန်း၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံ့၍ သွား၏။ မင်းသည် ထိုလူတို့ကို မြင်၍ ရောက်လာသော ယောက်ျားတို့ကို မြင်ကြကုန်၏လောဟု မေး၏။ မြင်ကုန်၏ဟု ဆို၏။ ထိုသူကား အဘယ်အမည်ရှိသော သူနည်းဟု မေး၏။ ရှင်မင်းကြီး ရဟန်းတည်း၊ ထိုရဟန်းသည် ညဉ့်အခါ၌ လွန်ကျူးသော အကျင့်ကို ကျင့်၍ နေ့အခါ ရဟန်းအသွင်ဖြင့် နေ၏ ဟု ဆို၏။
ရဟန်းများကို နိုင်ငံမှနှင်
မင်းသည် ရဟန်းတို့သည် နေ့အခါ ရဟန်းအသွင်ဖြင့်ကျင့်၍ ညဉ့်အခါ လွန်ကျူးသောအကျင့်ကို ကျင့်ကြကုန်၏ ဟု ရဟန်းတို့အား အမျက်ထွက်၍ မှားသော အယူကိုယူ၍ ငါ၏ နိုင်ငံမှ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဤရဟန်းတို့သည် ပြေးစေကုန်သတည်း၊ မြင်တိုင်း မြင်တိုင်းသော အရပ်၌ မင်းဒဏ်ပြုကုန်လတ္တံ့ ဟု စည်လည်စေ၏။ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ယူဇနာသုံးရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော ကာသိတိုင်းမှ ပြေးကုန်၍ တစ်ပါးသော မင်းနေပြည်သို့ သွားကြကုန်၏။ အလုံးစုံသော ကာသိတိုင်း၌ နေကုန်သော လူတို့အား အဆုံးအမကို ပေးတတ်သော၊ တရားစောင့်သော၊ တစ်ယောက်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားမျှလည်း မရှိသည်ဖြစ်၏။ အဆုံး အမကို မခံကုန်သောလူတို့သည် ကြမ်း ကြုတ်ကုန်သည် ဖြစ်ကုန်၏။ အလှူ, သီလတို့မှ လွတ်ကုန်၏။ သေတိုင်း သေတိုင်းကုန်သော လူတို့သည် များသောအားဖြင့် အပါယ်တို့၌ ဖြစ်ကုန်၏။
သိကြားမင်း ရဟန်းနှင့်လာ
နတ်ပြည်၌ဖြစ်သော သူတို့မည်သည် မရှိကုန်။ သိကြားမင်းသည် အသစ်ဖြစ်ကုန်သော နတ်သားတို့ကို မမြင်၍ အကြောင်း အသို့နည်း ဟု ဆင်ခြင်လတ်သော် ဝိဇ္ဇာဓိုရ်ကို မှီ၍ ဗာရာ ဏသီမင်းသည် အမျက်ထွက်သဖြင့် မှားသောအယူကို ယူ၍ ရဟန်းတို့အား တိုင်းနိုင်ငံမှ နှင် ထုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတစ်ပါး ဤမင်း၏ မှားသောအယူကို ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ စွမ်းနိုင်သောသူ မည်သည်ညမရှိ၊ မင်း၏လည်းကောင်း၊ တိုင်းနိုင်ငံသူတို့၏လည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဖြစ်အံ့ဟု ကြံ၍ နန္ဒမူ လိုဏ်၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ အထံသို့သွား၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရားတို့... အကျွန်ုပ်အား တစ်ပါးသော သံဃာ့ထေရ်ဖြစ်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓကို ပေးပါကုန်လော့၊ ကာသိတိုင်းကို ကြည်ညိုစေအံ့ ဟု ဆို၍ သိကြားမင်းသည် သံဃာ့ထေရ်ကိုလျှင်ရ၍ သွား၏။ ထိုအခါ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ သပိတ်သင်္ကန်းကိုယူ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှေ့မှကြွစေ၍ မိမိသည် နောက်မှလိုက်၍ ဦးခေါင်း၌ လက်အုပ်ကိုထား၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိခိုးလျက် မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်သော လုလင်ငယ်ဖြစ်၍ မြို့၏ထိပ်ဖြင့် သုံးကြိမ်လှည့်၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့ သွား၍ ကောင်းကင်၌ရပ်၏။
သင်မည်သူနည်း
အမတ်တို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး... အလွန်အဆင်း လှသော လုလင်ငယ်သည် ရဟန်းတစ်ပါးကိုပင့်၍ မင်းအိမ်တံခါးဝယ် ကောင်းကင်၌ ရပ်၏ ဟု မင်းအား ကြားကုန်၏။ မင်းသည် နေရာမှထ၍ ခြင်္သေ့ခံသော ပြတင်း၌ရပ်၍ လုလင် သင်သည် အလွန် အဆင်းလှသည်ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် အဆင်းမလှသော ထိုရဟန်း၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ ရှိခိုးလျက် တည်သနည်း ဟု သိကြားမင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ပုရက္ခတွာ ပဉ္ဇလိကော နမဿသိ။
သေယျော နု တေ သော ဥဒဝါ သရိက္ခော၊
နာမံ ပရဿတ္တနော စာပိ ဗြူဟိ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၉။ မာဏဝ၊ လုလင်။ တွံ၊ သင်သည်။ အရိယဝဏ္ဏီ၊ ကောင်းသော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်လျက်။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပံ၊ အဆင်းမလှသော ရဟန်းကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့ထား၍။ ပဉ္ဇလိကော၊ လက်အုပ်ချီလျက်။ နမဿသိ၊ ရှိခိုး၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တေ၊ သင့်ထက်။ သေယျာ နု၊ မြတ်သလော။ ဥဒဝါ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား။ သရိက္ခကော နု၊ တူသလော။ ပရဿ စာပိ၊ တစ်ပါးသော ရဟန်း၏ လည်းကောင်း။ အတ္တနော စာပိ၊ မိမိ၏လည်းကောင်း။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ဗြူဟိ၊ ဆိုပါလော့။
ငါသိကြားမင်း
ထိုအခါ ထိုမင်းကြီးကို သိကြားမင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး ရဟန်းမည်သည်ကား အရို အသေပြုအပ်သော အရာ၌ တည်၏။ အကြင် အမည်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းငှာ မရ၊ ငါ့အား အကြင်အမည်သည် ရှိ၏။ ထိုအမည်ကို သင့်အားဆိုအံ့ ဟု ဆိုလို၍-
သမ္မဂ္ဂတာနုဇ္ဇုဂတာန ဒေဝ။
အဟဉ္စ တေ နာမဓေယျံ ဝဒါမိ၊
သက္ကော ဟမသ္မိံ တိဒသာနမိန္ဒော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၀။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သမ္မဂ္ဂတာနံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ကုန်ပြီးသော။ ဥဇ္ဇုဂတာနံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ ဖြောင့်စွာ ရောက်ကုန်ပြီးသော ဝိသုဒ္ဓိနတ်တို့၏။ နာမဂေါတ္တံ၊ အမည် အနွယ်ကို။ ဒေဝါ၊ ဥပပတ္တိနတ်တို့သည်။ န ဂဏှန္တိ၊ မယူကုန်။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ နာမဓေယျံ၊ ငါ၏ အမည်ကို။ တေ၊ သင့်အား။ ဝဒါမိ၊ ဆိုအံ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ တိဒသာနံ၊ တာဝတိံသာနတ်တို့ကို။ ဣန္ဒော၊ အစိုးရသော။ သက္ကော၊ သိကြားသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားရှိခိုး ဘာအကျိုးရှိ
ပုရက္ခတွာ ပဉ္ဇလိကော နမဿတိ။
ပုစ္ဆာမိ တံ ဒေဝရာဇေတမတ္တံ၊
ဣတော စုတော ကိံ လဘတေ သုခံ သော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ရှိခိုးခြင်း၏ အကျိုးကို မေး၏။
၁၁၁။ ဒေဝရာဇ၊ သိကြားမင်း။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ စရဏူပပန္နံ၊ သီလအကျင့်နှင့်ပြည့်စုံသော။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့ထား၍။ ပဉ္ဇလိကော၊ လက် အုပ်ချီလျက်။ နမဿတိ၊ ရှိခိုး၏။ သော၊ ထိုသူသည် ဣတော၊ ဤဘဝမှ။ စုတော၊ စုတေသည်ရှိသော်။ ကိံ သုခံ၊ အဘယ်ချမ်းသာကို။ လဘတေ၊ ရသနည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧတမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ တံ၊ သင့်ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေး၏။
မျက်မှောက် ချီးမွမ်းခံ၊ သေလွန် နတ်ပြည်ရောက်
သိကြားမင်းသည်-
ပုရက္ခတွာ ပဉ္ဇလိကော နမဿတိ။
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ လဘတေ ပသံသံ၊
သဂ္ဂဉ္စ သော ယာတိ သရီရဘေဒါ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာဖြင့် ရှိခိုးခြင်း၏ အကျိုးကို ဆို၏။
၁၁၂။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ စရဏူပပန္နံ၊ သီလအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့ထား၍။ ပဉ္ဇလိကော၊ လက်အုပ်ချီလျက်။ နမဿတိ၊ ရှိခိုး၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌လျှင်။ ပသံသံ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို။ လဘတေ၊ ရ၏။ သရီရဘေဒါ၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ သဂ္ဂဉ္စ၊ နတ်ပြည်သို့လည်း။ ယာတိ၊ ရောက်၏။
ကောင်းမှုပြုတော့မည်
(ကျမ်းညွှန်းများ အနည်းငယ်လွဲနေသည်)မင်းသည် သိကြားမင်း၏စကားကို ကြား၍ မိမိ၏ မှားသောအယူကို ဖျက်၍ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိရကား-
ယံ ဝါသဝံ ဘူတပတိဒ္ဒသာမ။
ဘိက္ခုဉ္စ ဒိသွာန တုဝဉ္စ သက္က၊
ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၂။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဝတ၊ စင်စစ်။ မေ၊ ငါ့အား။ လက္ခီ၊ ဘုန်းကျက်သရေသည်။ ဥဒပါဒိ၊ ရှားဖြစ်၏။ ဘူတပတိံ၊ နတ်တို့ကို အစိုးရသော။ ယံ ဝါသဝဉ္စ၊ အကြင်သိကြားမင်းကိုလည်း။ အဒ္ဒဿာမ၊ မြင်ရကုန်၏။ ဘိက္ခုဉ္စ၊ ရဟန်းကို လည်းကောင်း။ တုဝဉ္စ၊ သင်သိကြားမင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒိသာန၊ မြင်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ အနပ္ပကာနိ၊ များစွာကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်း မှုတို့ကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုအံ့။
ဘုရင်ချီးမွမ်းခံရ
ထိုစကားကိုကြား၍ သိကြားမင်းသည် ပညာရှိသော မင်းကို ချီးမွမ်းလိုရကား-
ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော။
ဘိက္ခုဉ္စ ဒိသွာန မမဉ္စ ရာဇ၊
ကရောဟိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၃။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓါခြင်း ရှိကုန်သော။ သပ္ပညာ၊ ပညာရှိကုန်သော။ ဗဟုဿုတာ၊ များစွာသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊ များစွာကုန်သော အကြောင်းတို့ကို ကြံခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်ကုန်သော သူတို့ကို။ သေဝိတဗ္ဗာ၊ မှီဝဲအပ်ကုန်၏။ ဘိက္ခုဉ္စ၊ ရဟန်းကိုလည်းကောင်း။ မမဉ္စ၊ ငါ့ကိလည်းကောင်း။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ အနပ္ပကာနိ၊ များစွာကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်း မှုတို့ကို။ ကရောဟိ၊ ပြုလော့။
ကိုးကွယ်ပါမည်
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည်-
သဗ္ဗာတိထီ ယာစယောဂေါ ဘဝိတွာ။
နိဟစ္စ မာနံ အဘိဝါဒယိဿံ၊
သုတွာန ဒေဝိန္ဒ သုဘာသိတာနိ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၄။ ဒေဝိန္ဒ၊ သိကြားမင်း။ သုဘာသိတာနိ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်ကုန်သော သိကြားမင်း၏ စကားတို့ကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ အက္ကောဓနော၊ အမျက်မထွက်သည် ဖြစ်၍။ နိစ္စပသန္နစိတ္တော၊ အမြဲ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သဗ္ဗာတိထီယာစယောဂေါ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဧည့်သည် အာဂန္တုတို့၏ တောင်းအပ်သောအဖြစ်နှင့် ယှဉ်သည်။ ဘဝိတွာ၊ ဖြစ်၍။ နိဟစ္စ မာနံ၊ မထိပါးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တနည်းကား။ မာနံ၊ မာနကို။ နိဟစ္စ၊ ချ၍။ အဘိဝါဒယိဿံ၊ ရှိခိုးအံ့။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ဩဝါဒ
ဤသို့ဆို၍လည်း ပြာသဒ်မှသက်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေ၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့်နေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး... ညဉ့်အခါ သင်၏နန်းတွင်း၌ ဖြစ်ပွားသောသူသည် ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တည်း၊ ရဟန်းမဟုတ်၊ သင်သည် ဤနေ့မှစ၍ လောကသည် အချည်းနှီးမဟုတ်၊ တရားစောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကုန်၏ဟု သိ၍ အလှူဘပေးလော့၊ သီလ ဆောက်တည်လော့၊ ဥပုသ်သုံးလော့ ဟု မင်းကို ဆို၏။
အားလုံး ကောင်းပြီ
သိကြားမင်းသည်လည်း သိကြား၏ အာနုဘော်ဖြင့် ကောင်းကင်၌ ရပ်၍ ဤနေ့မှစ၍ မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြ ကုန်လော့ဟု မြို့သူတို့အား အဆုံးအမကိုပေး၍ ပြေးကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့အား လာစေကုန်သတည်းဟု စည် လည်စေ၏။ ထိုအခါ နှစ်ပါးကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သိကြားတို့သည်လည်း မိမိနေရာသို့လျှင် သွားကုန်၏။ မင်းသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ အဆုံး အမ၌တည်၍ အလှူအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြု၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ထိုအခါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူပြီ။ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြားမင်းဖြစ်ပြီ ဟု ဇတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
ရဟန်းသံဃာ၊ စိစစ်ကာ၊ ကောင်းစွာ ကိုးကွယ်သင့်
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဝိဇ္ဇာဓရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၇။ သိင်္ဃာပုပ္ဖဇာတ်
ဆုံးမလွယ်သော သူကိုသာ ဆုံးမထိုက်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယမေတံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသိင်္ဃပုပ္ဖဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ ထွက်၍ ကောသလတိုင်း၌ တစ်ခုသော တောကိုမှီ၍ နေသည်ရှိသော် တစ်နေ့သ၌ ပဒုမာအိုင်သို့သက်၍ ကောင်းစွာပွင့်သော ပဒုမာကိုမြင်၍ လေကြေ၌ရပ်၍ အနံ့ကိုခံ၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းကို ထိုတော၌စောင့်သော နတ်သမီးသည် ဆင်းရဲကင်းသော ရှင်ရဟန်း... ဤသို့သော အကျင့်သည် အနံ့ကိုခိုးသော အကျင့်တည်း ဟု ထိတ်ဘလန့်စေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုနတ်သမီးသည် ထိတ်လန့်စေအပ်သည်ရှိသော် တစ်ဖန် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့လာ၍ သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားကို ရှိခိုး၍ နေလျက် ရဟန်း- အဘယ်၌ နေသနည်း ဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် ဤအမည်သော အရပ်၌ နေ၏။ ထိုအရပ်၌လျှင် နတ်သမီးသည် ဤသို့ ထိတ်လန့်စေ၏ ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း ပန်းကိုနမ်းသော သင်ရဟန်းကိုသာလျှင် နတ်သမီးသည် ထိတ် လန့်စေသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးပညာရှိတို့ကိုလည်း ထိတ်လန့်စေဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသော ကာသိကရွာဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နောက်အဖို့၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ တစ်ခုသော ပဒုမာအိုင်ကိုမှီ၍ နေသည်ရှိသော် တစ်နေ့သ၌ ရေအိုင်သို့သက်၍ ကောင်းစွာပွင့်သော ပဒုမာကို နမ်းလျက် ရပ်၏။
နံ့သာခိုး ရဟန်း
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို တစ်ယောက်သော နတ်သမီးသည် သစ်ပင် ပင်စည်၏အကြား၌ ရပ်လျက် ထိတ်လန့်စေလိုသည်ဖြစ်၍-
ဧကင်္ဂမေတံ ထေယျာနံ၊ ဂန္ဓထေနောသိ မာရိသ။
ဟူထော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၅။ မာရိသ၊ ရှင်ရဟန်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝါရိဇံ၊ ရေ၌ဖြစ်သော။ ဧတံ ပုပ္ဖံ၊ ဤကြာပန်းကို။ အဒိန္နံ၊ အရှင်မပေးဘဲ။ ယံ ဥပသိင်္ဃသိ၊ အကြင် နမ်းခြင်းကိုပြု၏။ ဧတံ၊ ဤသို့ အရှင်မပေးသော ကြာပန်းကို နမ်းခြင်းသည်။ ထေယျာနံ၊ ခိုးခြင်းတို့တွင်။ ဧကင်္ဂံ၊ တစ်ခုသော အဖို့အစုတည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဂန္ဓထေနော၊ နံ့သာခိုးသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
ငါလည်း မချိုး မခိုးရပါလား
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန၊ ဂန္ဓထေနောတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ ဒေဝမီတေ၊ နတ်သမီး။ တေ၊ သင်၏။ ဝါရိဇံ၊ ကြာပန်းကို။ န ဟရာမိ၊ မဆောင်။ န ဘဉ္ဇာမိ၊ မချိုး။ အာရာ၊ အဝေးမှ။ သိင်္ဃာမိ၊ နမ်း၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ အဘယ် အကြောင်းကြောင့်။ ဂန္ဓထေနောတိ၊ နံ့သာခိုးဟူ၍။ ဝုစ္စတိ နု၊ ဆိုအပ်သနည်း။
ဟိုလူကို မဆိုဘူးလား
ထိုခဏ၌ တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအိုင်၌ ကြာစွယ်တို့ကိုလည်း တူး၏။ ပုဏ္ဍရိက်တို့ကိုလည်း ချိုး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုယောကျ်ားကိုမြင်၍ မယူမူ၍ အဝေးမှ ရပ်လျက် နမ်းသော ငါ့ကို ခိုးသူဟူ၍ သင်သည်ဆို၏။ ထိုယောက်ျားကို အဘယ်ကြောင့် မဆိုသနည်း ဟု ထိုနတ်သမီးနှင့်တကွ ပြောဆိုလို သည်ဖြစ်၍-
ဧဝံ အာကိဏ္ဏကမ္မန္တော၊ ကသ္မာ ဧသော န ဝုစ္စတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ ဒေဝဓီတေ၊ နတ်သမီး။ ယော အယံ ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ ဘိသာနိ၊ ကြာဘစွယ်တို့ကို။ ခဏသိ၊ တူး၏။ ပုဏ္ဍရိကာနိ၊ ပုဏ္ဍရိက်တို့ကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ချိုး၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာကိဏ္ဏကမ္မန္တော၊ ကြမ်းကြုတ်သော အမှုကို ပြုသော။ ဧသော ပုရိသော၊ ထိုယောကျ်ားကို။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တယာ၊ သင်သည်။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုသနည်း။
ပြောဖို့မလိုပါဘူးဘုရား
ထိုယောကျ်ားအား မဆိုသော အကြောင်းကို ကြလိုသော နတ်သမီးသည်-
တသ္မိံ မေ ဝစနံ နတ္ထိ၊ တဉ္စာရဟာမိ ဝတ္တဝေ။
ဝါလဂ္ဂမတ္တံ ပါပဿ၊ အဗ္ဘာမတ္တံဝ ခါယတိ။
ဟူကုန်သော စတုတ္ထဂါထာ ပဉ္စမဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၁၁၈။ မာရိသ၊ ရှင်ရဟန်း။ အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါ၊ ကြမ်းဘကြုတ်သောအမှုဖြင့်ပြွမ်းသော။ ပုရိသာ၊ ယောကျ်ားသည်။ ဓာတိစေလံဝ၊ တံတွေးနှင့် ကျင်ငယ်ကျင်ကြီးဖြင့် လိမ်းကျံသော နို့ထိန်းကျွန်မ ဝတ်သော အဝတ်ကဲ့သို့။ မက္ခိတော၊ မကောင်းမှုဖြင့် လိမ်းကျံ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုသူ၌။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ ဆိုဖွယ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တဉ္စ၊ သင့်ကိုကား။ ဝတ္တဝေ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ အရဟာမိ၊ ထိုက်၏။
၁၁၉။ အနင်္ဂဏဿ၊ အပြစ်မရှိသော။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သုစိ ဂဝေသိနော၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို ရှာလေ့ရှိသော။ ပေါသဿ၊ ယောကျ်ားအား။ ပါပဿ၊ မကောင်း မှု၏။ ဝါလဂ္ဂမတ္တံ၊ သားမြီးဖျားမျှသည်လည်း။ အဗ္ဘာမတ္တံဝ၊ တိမ်တိုက်ပမာဏရှိသကဲ့ သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။
နောက်လည်းပြောပါ
ထိုနတ်သမီးသည် ထိတ်လန့်စေအပ်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍-
ပုနပိ ယက္ခ ဝဇ္ဇာသိ၊ ယဒါ ပဿသိ ဧဒိသံ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၀။ ယက္ခ၊ နတ်သမီး။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဇာနာသိ၊ သိ၏။ အထော၊ ထိုသို့ သိသည်သာမက။ မံ၊ ငါ့ကို။ အနုကမ္ပသိ၊ ရင်ဝယ်သားကဲ့သို့ သနားသဖြင့် စောင့်ရှောက် မ, စပေ၏။ ယက္ခ၊ နတ်သမီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဧဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော အပြစ်ကို။ ပဿသိ၊ မြင်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ပုနပိ၊ တစ်ဖန်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝဇ္ဇာသိ၊ ဆိုပါလော့။
ကိုယ့်အလုပ် ကိုယ်ကြည့်လုပ်
ထို့နောင်မှု ဘုရားလောင်းအား နတ်သမီးသည်-
တွမေဝ ဘိက္ခု ဇာနေယျ၊ ယေန ဂစ္ဆေယျ သုဂ္ဂတိံ။
ဟူးသာ ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၁။ မာရိသ၊ ရှင်ရဟန်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ နေဝ ဥပဇီဝါမိ၊ မှီ၍ အသက်မမွေး။ တေ၊ သင်၏။ နပိ ဘတကာမှသေ၊ သူရင်းငှား အမှုလုပ်လည်း မဟုတ်။ ယေန၊ အကြင်ကောင်းမှုဖြင့်။ သုတိံ၊ သုဂတိသျု့။ ဂစ္ဆေယျ၊ လားရာ၏။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်း။ တံ၊ ထိုကောင်းမှုကို။ တွမေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ ဇာနေယျ၊ သိလော့။
ဤသို့ နတ်သမီးသည် ဘုရားလောင်းအား အဆုံးအမကို ပေး၍ မိမိဗိမာန်၌လျှင် တည်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ဈာန်ကိုဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ထိုရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ နတ်သမီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်သာ၊ အားကိုးပါ၊ ဆရာမရှာနှင့်
ခုနစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သိင်္ဃာပုပ္ဖဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၈။ ဝိဃာသာဒဇာတ်
လှူပြီးမှ စားသုံးခြင်းသည် နတ်ရွာသုဂတိလားကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သုသုခံဝတ ဇီဝန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ ဝိဃာသာဒဇာတ်ကို ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကစားလေ့ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းတို့ကို ရှင်မောဂ္ဂလာန်မထေရ်သည် ပြာသာဒ်ကို လှုပ်၍ ထိတ်လန့်စေအပ်သည်ရှိသော် တရားသဘင်၌ ထိုရဟန်းတို့၏ ကျေးဇူးမဲ့စကားကို ပြောဆိုလျက် နေကြကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြ ကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ဤရဟန်းတို့သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ကစားလေ့ရှိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကစားလေ့ ရှိသလျင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်း ဖြစ်၏။ မထင်ရှားသော ကာသိရွာ၌ ခုနစ်ယေက်ကုန်သော ညီ နောင်တို့သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ တောထွက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ တော၏အလယ်၌ နေလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းခြင်း၌ လုံလကိုမပြုမူ၍ ကိုယ်ဆူဖြိုးခြင်းကို ပြုခြင်းများကုန်သည်ဖြစ်၍ အထူးထူး အပြားပြားသော ကစားခြင်းတို့ကို ကစားလျက် သွားကုန်၏။
စားကြွင်းစားက မွန်မြတ်
သိကြားမင်းသည် ဤရသေ့တို့ကို ထိတ်လန့်စေအံ့ ဟု ကျေးသားယောင်ဆောင်၍ ထိုသူတို့နေရာအရပ်သို့ သွား၍ တစ်ခုသော သစ်ပင်၌ နား၍ ရသေ့တို့ကို ထိတ်လန့်စေလိုရကား-
ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ ပါသံသာ၊ သမ္ပရာယေ စ သုဂ္ဂတိံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၂။ ယေ ဇနာ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ဝိဃာသဒိနော၊ စားကြွင်းစား ဖြစ်ကုန်၍။ သုသုခံ ဝတ၊ ချမ်းသာစွာလျှင်။ ဇီဝန္တိ၊ အသက်မွေးကုန်၏။ တေ ဇနာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ၊ မျက်မှောက် ကိုယ်၏အဖြစ်၌လည်း။ ပါသံသာ၊ ချီး မွမ်းထိုက်ကုန်၏။ သမ္ပရာယေ စ၊ တမလွန်၌ လည်း။ သုဂ္ဂတိံ၊ သုဂတိ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်။
တို့တစ်တွေကို ချီးမွမ်းနေ
ထိုအခါ ရသေ့တို့တွင် တစ်ယောက်သော ရသေ့သည် ကျေးသား၏ စကားကို ကြား၍ ကြွင်းသော ရသေ့တို့ကို ခေါ်၍-
ဣဒံ သုဏာထ သောဒရိယာ၊ အမှေဝါယံ ပသံသတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၃။ သောဒရိယာ၊ တမိဝမ်းပေါက်ဖြစ်ကုန်သော။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့။ ဘာသမာနဿ၊ လူ၏ ဘာသာဖြင့်ဆိုသော။ သုကဿ၊ ကျေးသား၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ န နိသာမေထ၊ မကြားကြကုန်သလော။ ဣဒံ၊ ဤကျေးသားစကားကို။ သုဏာထ၊ နာကြကုန်လော့။ အယံ၊ ဤကျေးသားသည်။ အမှေဝ၊ ငါတို့ကိုသာလျှင်။ ပသံသတိ၊ ချီးမွမ်း၏။
စွန့်သော စားကြွင်းကို
ထိုအခါ ရသေ့တို့ကို ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍ ကျေးသားသည်-
ဥစ္ဆိဋ္ဌဘောဇိနော တုမှေ၊ န တုမှေ ဝိဃာသာဒိနော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၄။ အဟံ၊ ငါသည်။ တုမှေ၊ သင်တို့ကို။ န ပသံသာမိ၊ မချီးမွမ်း။ ကုဏပါဒါ၊ သားကောင်ပုပ်တို့ကို စားကုန်သော ရသေ့တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏာထ၊ နား ထောင်ကြကုန်လော့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဥစ္ဆိဋ္ဌဘောဇိနော၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့ စားကြွင်းကို စားကုန်၏။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ န ဝိဃာသာဒိနော၊ ဝိဃာသာဒ မဟုတ်ကုန်။
စားနေသူများ
အလုံးစုံဖြစ်ကုန်သော ထိုရသေ့တို့သည် ကျေးသား၏ စကားကို ကြားကုန်၍-
ဝိဃာသေနေဝ ယာပေန္တာ၊ မယဉ္စေ ဘောတော ဂါရယှာ။
ကေ နု ဘောတော ပသံသိယာ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၅။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြုကုန်၍။ သတ္တဝဿာ၊ ခုနစ်နှစ်ရှိကုန်သော။ သိခဏ္ဍိနော၊ ဦးစွန်းရှိကုန်သော ငါတို့သည်။ မဇ္စျာရညေ၊ တော၏အလယ် ၌။ ဝိဃာသေနေဝ၊ ခြင်္သေ့၏ စားကြွင်း ကျားစားကြွင်းဖြင့်သာလျှင်။ ယာပေန္တာ၊ မျှကုန်၏။ ဘောတော၊ အရှင်သည်။ မယံ၊ ငါတို့ကို။ စေ ဂါရယှာ၊ အကယ်၍ ကဲ့ရဲ့ကုန်ငြားအံ့။ ဘောတော၊ အရှင်သည်။ ကေ၊ အဘယ်သူတို့ကို။ ပသံသိယာ နု၊ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သနည်း။
မမွန်မြတ်ပေ
ထိုရသေ့တို့ကို ရှက်စေလိုသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ဥစ္ဆိဋ္ဌေနေဝ ယာပေန္တာ၊ မညိဝေါ ဝိဃာသာဒိနော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၆။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ သီဟာနဉ္စ၊ ခြင်္သေ့တို့၏ လည်းကောင်း။ ဗြဂ္ဃါနဉ္စ၊ ကျားတို့၏လည်းကောင်း။ ဝါဠာနဉ္စ၊ ကြွင်းသော သားရဲတို့၏ လည်းကောင်း။ အဝသိဋ္ဌကံ၊ စားကြွင်းကို။ ဘုဉ္ဇန္တာ၊ စားကုန်လျက်။ ဥစ္ဆိဋ္ဌေနေဝ၊ သုံးအပ်ပြီးသော အစာဖြင့်လျှင်။ ယာပေန္တာ၊ မျှကုန်လျက်။ ဝိဃာသာဒိနော၊ စားကြွင်းကို စားကုန်၏ဟူ၍။ မညိဝှေါ၊ မှတ်ကြကုန်သလော။
လှူပြီး အကြံကိုစားမှ မြတ်သည်
ထိုစကားကိုကြား၍ ရသေ့တို့သည် ငါတို့သည် စားကြွင်းစား မဟုတ်ကုန်သော် အဘယ်သူတို့သည် စားကြွင်းစား ဖြစ်ကုန်သနည်း ဟု မေးကုန်၏။ ထို့နောင်မှ ရသေ့တို့အား ထိုအကြောင်းကို ကြားလိုသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ဒတွာန သေသံ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ တေ ဇနာ ဝိဃာသာဒိနော။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၇။ ယေ ဇနာ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ၊ ပုဏ္ဏားအားလည်းကောင်း။ သမဏဿ ဝါ၊ ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ အညဿ၊ တစ်ပါးသော။ ဝနိဗ္ဗိနော ဝါ၊ တောင်းစားသော သူအားလည်းကောင်း။ ဒတွာန၊ ပေးလှူ၍။ သေသံ၊ အကြွင်းကို။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ တေ ဇနာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဝိဃာသာဒိနော၊ စားကြွင်းစားမည်ကုန်၏။
ဤသို့ ရသေ့တို့ကို ရှက်စေ၍ ဘုရားလောင်းသည် မိမိနေရာ တာဝတိံသာသို့လျှင် သွား၏
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ကစားတတ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ထိုအခါ ညီနောင်ခုနစ်ယောက်တို့ ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြားဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လှူပြီးမှသာ၊ စားအစာ၊ စားပါ မွန်မြတ်သည်
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဝိဃာသာဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၉။ ဝဋ္ဋကဇာတ်
ရသမျှနှင့် ရောင့်ရဲခြင်းသည် ချမ်းသာကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ပဏီတံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဝဋ္ဋကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... သင်သည် လျှပ်ပေါ်တတ်၏ဟူသည် မှန်သ လော ဟု မေးတော်မူလတ်၍ မြတ်စွာဘုရား... မှန်ပါ၏ ဟု လျှောက်ထားသည်ရှိသော်ရဟန်း. သင်သည် ယခုအခါ၌သာ လျှပ်ပေါ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သင်သည် လျှပ်ပေါ်ဖူးသလျှင်ကတည်း၊ လျှပ်ပေါ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ဆင်ကောင် နွားကောင် လူကောင်တို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ဤထက်အလွန်ကို ရလတ္တံ့ဟု တောသို့ဝင်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ငုံးမျိုး၌ ဖြစ်၍ တော၌ ခြောက် သော မြက်သီးအာဟာရ ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ တစ်ခုသော လျှပ်ပေါ်သောကျီးသည် ဆင်ကောင် အစရှိသည်တို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ဤထက်အလွန်ကို ရလတ္တံ့ဟု တောသို့ဝင်၍ သစ်သီးကြီးငယ်တို့ကို စားလျက် ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ဤငုံးသည် အလွန်လျှင် ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိ၏။ ကောင်းသော အစာကိုမေး၍ ထိုအစာကိုစား၍ ဆူဖြိုးသောကိုယ် ရှိသည်ဖြစ်အံ့ ဟုကြံ၍ ဘုရားလောင်း၏ အထက်သစ်ခက်၌ နား၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကျီးနှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရကို ပြုလိုရကား-
အဘယ်ကြောင့် ပိန်နေသနည်း
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန၊ ကိသော တွမသိ ဝါယသ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၂၈။ မာတုလ၊ ဦးရီးဖြစ်သော။ ဝါယသ၊ ကျီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ပဏီတံ၊ မွန်မြတ်သော။ ဘောဇနံ၊ လူတို့အစာဖြစ်သော။ ဘတ္တဉ္စ၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း။ သပ္ပိတေလဉ္စ၊ ထောပတ်ဆီကိုလည်းကောင်း။ ဘုဉ္စသေ၊ စားရသည်မဟုတ်လော။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ကိသော၊ ကြုံလှီသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သနည်း။
အမြဲထိတ်လန့်နေရ၍
ဘုရားလောင်း၏စကားကို ကြား၍ ကျီးသည် -
နိစ္စံ ဥဗ္ဗိဂ္ဂဟဒယဿ၊ ကုတော ကာကဿ ဒဠှိယံ။
လဒ္ဓေါ ပိဏ္ဍော န ပီဏေတိ၊ ကိသော တေနသ္မိ ဝဋ္ဋက။
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန၊ ထူလော တွမသိ ဝဋ္ဋက။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၉။ ဝဋ္ဋက၊ ငုံး။ အမိတ္တမဇ္ဈေ၊ ရန်သူတို့၏ အလယ်၌။ ဝသတော၊ နေရသော။ တေသု၊ ထိုရန်သူတို့၌။ အာမိသံ၊ အာမိသကို။ ဧသတော၊ ရှာရသော။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ဥဗ္ဗိဂ္ဂဟဒယဿ၊ ထိတ်လန့်သော နှလုံးရှိသော။ ကာကဿ၊ ကျီးဖြစ်သော ငါ့အား။ ဒဠှိယံ၊ ဆူဖြိုးသော အဖြစ်သည်။ ကုတော အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။
၁၃၀။ ဝဋ္ဋက၊ ငုံး။ ဓင်္ကာ၊ ဓင်္ကမည်ကုန်သော။ ကာကာ၊ ကျီးတို့သည်။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ဥဗ္ဗေဂိနော၊ ထိတ် လန့်သောစိတ် ရှိကုန်၏။ ပါပေန၊ ယုတ်မာသော။ ကမ္မုနာ၊ လူတို့ အစာကိုလုယက်သော အမှုဖြင့်။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်သော။ ပိဏ္ဍော၊ အစာသည်။ န ပီဏေတိ၊ မနှစ်သက် မရောင့်ရဲစေ။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ကိသော၊ ကြုံလှီသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
အဘယ့်ကြောင့် ဝနေသနည်း
၁၃၁။ ဝဋ္ဋက၊ ငုံး။ တွံ၊ သင်သည်။ လူခါနိ၊ ခြောက်ကုန်သော။ အပ္ပသ္နေဟာနိ၊ နုံ့သော အဆီဩဇာရှိကုန်သော။ တိဏ ဗီဇာနိ၊ မြက်သီးတို့ကို။ ဘုဉ္ဇသိ၊ စား၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ အဘယ် အကြောင်းကြောင့်။ ထူလော၊ ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သနည်း။
ရရသမျှနှင့် ရောင့်ရဲ၍
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် မိမိဆူဖြိုးသောအကြောင်းကို ဆိုလို၍-
လဒ္ဓါလဒ်ဓနေ ယာပေန္တော၊ ထူလော တေနသ္မိ ဝါယသ။
သုသင်္ဂဟိတမာနဿ၊ ဝုတ္တိ သုသမုဒါနယာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၂။ ဝါယသ၊ ကျီး။ အပ္ပိစ္ဆာ စ၊ အလိုနည်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အပ္ပစိန္တာယ စ၊ အာဟာ ရ၌ အကြံနည်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဒူရဂမနေန စ၊ အဝေးသို့ မသွားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ လဒ္ဓါလဒ်ဓနေ၊ ရတိုင်း ရတိုင်းသော အာဟာရဖြင့်။ ယာပေန္တော၊ မျှစေ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ထူလော၊ ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၁၃၃။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အပ္ပိစ္ဆဿ၊ အလိုနည်းသော။ အပ္ပစိန္တသုခဿ၊ နည်းသောအကြံရှိသဖြင့် ချမ်း သာခြင်းရှိသော။ သုသင်္ဂဟိတမာနဿ၊ ကောင်းစွာ သိမ်းဆည်းဆင်ခြင်အပ်သော အစာအာဟာရ အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ပေါသဿ၊ ယောက်ျား၏။ ဝုတ္တိ၊ အသက်မွေးခြင်းသည်။ သုသမုဒါနယာ၊ ချမ်းသာသဖြင့် ဖြစ်လွယ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ လျှပ်ပေါ်သောရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား... ယခုအခါ လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ကျီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ငုံးဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
ရရသမျှ၊ တင်းတိမ်မှ၊ သုခမည်သာ
ကိုးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဝဋ္ဋကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဆက္ကနိပါတ် - ခရပုတ္တဝဂ်
၁၀။ ပါရာဝတဇာတ်
ရသမျှနှင့် မရောင့်ရဲ မတင်းတိမ်၍ ကျက်စီးရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် စိရဿံ ဝတ ပဿာမိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန် ဆာဆင်အပ်သော ဤပါရာဝတဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် အောက်၌ ဆိုအပ်သော နည်းရှိသည် ဖြစ်၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ခိုမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ဗာရာဏသီသူဌေး၏ စားဖိုအိမ်ဝယ် အသိုက်တောင်း၌ နေ၏။ ကျီးသည်လည်း ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကိုပြု၍ ထိုတောင်း၌လျှင်နေ၏။ အလုံးစုံသောစကားကို အောက်၌ ချဲ့အပ်၏။
ကျီးမိုက် ဖမ်းခံရ
စားဖိုသည်သည် ကျီးတောင်တို့ကိုနုတ်၍ မုန့်ညက်ဖြင့် ကျီးကို လိမ်းကျံ၍ တစ်ခုသာ အိုးခြမ်းကိုဖောက်၍ လည်၌ ဆွဲ၍ တောင်း၌ ထည့်၏။
မုတ်ဆိတ်ကျင်စွယ် ပယ်လို့ပါလား
ဘုရားလောင်းသည် တောမှလာသည်ရှိသော် ကျီးကိုမြင်၍ ပြက်ရယ်ပြုလိုရကား-
သုကတာ မဿု ကုတ္တိယာ၊ သောဘတေ ဝတ မေ သခါ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၃၄။ သမ္မ ဝါယသ၊ အဆွေကျီး။ သဟာယံ၊ အဆွေကို။ မဏိဓာရိနံ၊ ပတ္တမြားလည်ဆွဲ ရွဲဆွဲသည်ကို။ စိရဿံ ဝတ၊ ကြာမြင့်မှလျှင်။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။ မဿု ကုတ္တိယာ၊ မုတ်ဆိတ်ကို ပြုပြင်ခြင်းဖြင့်။ သုကတာ၊ ကောင်းစွာပြုပြင်အပ်သော။ မေ၊ ငါ၏။ သခါ၊ ခင်ပွန်းသည်။ သောဘတေ ဝတ၊ တင့်တယ်ပေစွတကား။
ခုမှပဲ ဆတ္တာသည်တွေ့ရ
ထိုစကားကိုကြား၍ ကျီးသည်-
စိရဿံ နှာပိတံ လဒ္ဓါ၊ လောမံ တံ အဇ္ဇ ဟာရယိံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၃၅။ သမ္မ ပါရာဝတ၊ အဆွေခို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကမ္မေသု၊ အမှုတို့၌။ ဗျာဝဋော၊ လုံ့လပြုရသည်ဖြစ်၍။ ဩကာသံ၊ အခွင့်ကို။ အလဘန္တေန၊ မရသဖြင့်။ ပရူဠှဂစ္ဆာ၊ ချုံကဲ့သို့ စည်ပင်သာ။ နခါ လောမာ၊ ခြေသည်းအမွေးရှိသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ စိရဿံ၊ ကြာမြင့်မှ။ နှာပိတံ၊ ဆေတ္တာ သည်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ တံလောမံ၊ ထိုအမွေးကို။ ဟာရယိံ၊ နုတ်စေရ၏။
လည်ဆွဲနဲ့ပါလား
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
အထ ကိဉ္စရဟိ တေ သမ္မ၊ ကဏ္ဌေ ကိဏိကိဏာယတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၆။ သမ္မ ဝါယသ၊ အဆွေကျီး။ နု၊ စင်စစ်။ ဒုလ္လဘံ၊ ရခဲစွာသော။ ယံ ကပ္ပကံ၊ အကြင်ဆတ္တာ သည်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ လောမံ၊ အမွေးကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဟာရေသိ၊ နုတ်စေ၏။ အထ၊ ထိုမှ တစ်ပါး။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေ၊ သင်၏။ ကဏ္ဌေ၊ လည်၌။ ဣဒံ၊ ဤပတ္တမြားသည်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ကိဏိကိဏာယတိ၊ ကိဏ်ကိဏ်မြည်သနည်း။
လည်ဆွဲ လိုချင်လို့လား
ထို့နောင်မှ ကျီးသည်-
တေသာဟံ အနုသိက္ခာမိ၊ မာ တွံ မညိ ဒဝါ ကတံ။
ကာရယိဿာမိ တေ သမ္မ၊ မဏိဉ္စာပိ ဒဒါမိ တေ။
ဟူသော နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၇။ သမ္မ ပါရာဝတ၊ အဆွေခို။ မနုဿသုခုမာလာနံ၊ သိမ်မွေ့ နူးညံ့ကုန်သောလူတို့၏။ ကဏ္ဌေသု၊ လည်တို့၌။ မဏိံ၊ ပတ္တမြားကို။ လမ္ဗတိ၊ ဆွဲ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေသံ၊ ထိုလူတို့၏။ အနုသိက္ခာမိ၊ အတုပြု၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ မညိ၊ မအောက်မေ့လင့်။ မနုဿေဟိ၊ လူသရော်တို့သည်။ ဒဝါ၊ ရယ်မြူးလိုသဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။
၁၃၈။ သမ္မ ပါရာဝတ၊ အဆွေခို။ တွံ၊ သင်သည်။ ဣမံ မဿုကုတ္တိံ သုကာရိတံ၊ ဤမုတ်ဆိတ်, ဆံကို အတူပြုပြင်ခြင်းဖြင့် ကောင်းစွာ ပြုပြင်ခြင်းကို။ သစေပိ ပိဟာယသိ၊ အကယ်၍ နှစ်သက်မြတ်နိုးသည် ဖြစ်အံ့။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေ၊ သင့်အား။ ကာရယိဿာမိ၊ ပြုပြင်စေအံ့။ တေ၊ သင့်အား။ မဏိဉ္စာပိ၊ ပတ္တမြားကိုလည်။ ဒဒါမိ၊ ငါပေးအံ့။
ရှိပါစေ အဆွေ
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် -
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမိ၊ ပိယံ မေ တဝ ဒဿနံ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၉။ သမ္မ ဝါယသ၊ အဆွေကျီး။ မဏိနာ စ၊ ပတ္တ မြားအားလည်း။ တွညေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ ဆန္နော၊ လျောက်ပတ်၏။ သုကတာယ၊ ကောင်းစွာ ပြုပြင်အပ်သော။ မဿုယာ စ၊ မုတ်ဆိတ်အားလည်း။ တွညေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ ဆန္နော၊ လျောက်ပတ်၏။ မေ၊ ငါသည်။ တဝ၊ သင့်အား။ ဒဿနံ ဧဝ၊ ကြည့်ခြင်းမျှကိုလျှင်။ ပိယံ၊ ချစ်မြတ်နိုးအပ်လှပေပြီ။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ အာမန္တ ခေါ၊ သိစေ၍လျှင် ပန်ကြား၍ လျှင်။ ဂစ္ဆာမိ၊ သွားအံ့။
ဤသို့ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် ပျံ၍ တစ်ပါးသော အရပ်သို့ သွား၍ ကျီးသည် ထိုအရပ်၌လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူ- လျှပ်ပေါ်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ကျီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ ခိုဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လောလည်လျှပ်ပေါ်၊ သူပျက်ချော်၊ မလျော် ပျက်စီးရာ
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပါရာဝတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၁။ ကုက္ကုဇာတ်
တရားသဖြင့်သာ မင်းပြုအပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒိယဍ္ဎ ကုက္ကု အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုက္ကုဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မင်းအား ဆုံးမခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် တေသကုဏဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ အကျိုး အကြောင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ် ဖြစ်၏။
မင်းကြီး မိုက်မှားနေ၍
ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မလားအပ်သော အရာ၌ တည်၍ မတရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ ဇနပုဒ်ကိုနှိပ်စက်၍ ဥစ္စာကိုသာလျှင် ယူ၏။
အထွတ်က ဘာလို့ မြဲနေသလဲ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို ဆုံးမလိုသည်ဖြစ်၍ တစ်ခုသောဥပမာကို စုံစမ်းလျက် သွား၏။ မင်းဥယျာဉ်၌ နေရာအိမ်သည် မပြီးသေးသည်ဖြစ်၏။ မပြီးသေးသော အမိုးရှိသည် ဖြစ်၏။ အထွတ်ကိုတင်၍ အခြင်တို့ကို သွင်းကာမျှသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ မင်းသည်လည်း ကစားအံ့သောငှာ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ထိုဥယျာဉ်၌ လှည့်လည်၍ ထိုအိမ်သို့ဝင်၍ မော်၍ကြည့်လတ်သော် အထွတ်ဝန်းကိုမြင်၍ မိမိအထက်၌ကျအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် ထွက်၍ အပ၌ရပ်လျက် တစ်ဖန်ကြည့်၍ အဘယ်ကိုမှီ၍ အထွတ်သည် တည်သနည်း။ အဘယ်ကိုမှီ၍ အခြင်တို့သည် တည်သနည်း ဟု ကြံ၍ ဘုရားလောင်းကို မေးလိုရကား-
ဝိဒတ္ထိယော အဋ္ဌ ပရိက္ခိပန္တိ နံ။
သာ သိံသပါ သာရမယာ အဖေဂ္ဂုကာ၊
ကုဟိံ ဌိတာ ဥပရိတော န ဓံသတိ-
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထကို ဆို၏။
၁။ ဘော သဟာယ၊ အိုအဆွေ။ ယာ ကဏ္ဏိကာ၊ အကြင်ထွတ်သည်။ ဥဒယေန၊ အစောက်အား ဖြင့်။ ယဍ္ဎကုက္ကူ၊ တစ်ထောင့်ထွာ အတိုင်းရှည်ရှိ၏။ နံ၊ ထိုအထွတ်ကို။ အဋ္ဌဝိဒတ္ထိယော၊ ရှစ်ထွာသော အပြင်တို့သည်။ ပရိက္ခိပန္တိ၊ ထက် ဝန်းကျင် ရံကုန်၏။ သာရမယာ၊ အနှစ်ဖြင့်ပြီးသော။ အဖေဂ္ဂုကာ၊ အကာမရှိသော။ သိံသပ၊ ရင်းတိုက်နှစ်ဖြင့် ပြုအပ်သော။ သာ ကဏ္ဏိကာ၊ ထိုအထွတ်သည်။ ကုဟိံ၊ အဘယ်၌။ ဌိတာ၊ တည်သည်ဖြစ်၍။ ဥပရိတော၊ အထက်မှ။ န ဓံသတိ၊ မကျသနည်း။
အသိုင်းအဝိုင်းကြောင့်
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ယခု ငါသည် မင်းအား ဆုံးမအံ့သောငှာ ဥပမာကို ရပြီဟု ကြံ၍-
ပရိကိရိယ ဂေါပါနသိယော သမံ ဌိတာ။
တာဟိ သုသင်္ဂဟိတာ ဗလသာ ပီဠိတာ၊
သမံ ဌိတာ ဥပ္ပရိတော န ဓံသတိ။
အဘေဇ္ဇရူပေဟိ သုစီဟိ မန္တိဘိ။
သုသင်္ဂဟိတော သိရိယာ န ဓံသတိ၊
ဂေါပါနသီ ဘာရဝဟာဝ ကဏ္ဏိကာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တိံသတိ၊ သုံးဆယ်ကုန်သော။ သာရမယာ၊ အနှစ်ဖြင့်ပြီးကုန်သော။ အနုဇ္ဇုကာ၊ အကာမရှိကုန်သော။ ယာ ဂေါပါနသိယော၊ အကြင်အခြင်တို့သည်။ ပရိကိရိယ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ရံကုန်သည်ဖြစ်၍။ သမံ ဌိတာ၊ မျှသောအဖို့ဖြင့် တည်ကုန်၏။ ဗလသာ၊ အားအစွမ်းဖြင့်။ ပီဠိတာ၊ ညှပ်နှိပ်၍။ သုသင်္ဂဟိတာ၊ ကောင်းစွာ ထောက်ပံ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ သာ ကဏ္ဏိကာ၊ ထိုအထွတ်သည်။ သမံဌိတာ၊ မျှသောအဖို့ဖြင့် တည်သည်ဖြစ်၍။ ဥပရိတော၊ အထက်မှ။ န ဓံသတိ၊ မကျ။
၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူလည်း။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော မင်းသည်။ ဒဠှေဟိ၊ မြဲမြံကုန်သော။ အဘေဇ္ဇရူပေဟိ၊ မကွဲသော သဘောရှိကုန်သော။ သုစီဟိ၊ စင် ကြယ်ကုန်သော။ မန္တိဘိ၊ တိုင်ပင်ခြင်း၌ လိမ္မာကုန်သော။ မိတ္တေဟိ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ သုသင်္ဂဟိတော၊ ကောင်းစွာ ထောက်ပံ့သည်ဖြစ်၍။ ဂေါပါနသီဘာရဝဟာ၊ အခြင်ဟူသော ဝန်ကို ရွက်ဆောင်သော။ ကဏ္ဏိကာဝ၊ အထွတ်ကဲ့သို့။ သိရိယာ၊ အသရေမှ။ န ဓံသတိ၊ မကျ။
မင်းသည် ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်းလျှင် မိမိအမူအရာကို မှတ်၍ အထွတ်မရှိသော် အခြင်တို့သည် မတည်ကုန်၊ အခြင်တို့သည် မထောက် ပံ့ အပ်ကုန်သည်ရှိသော် အထွတ်သည် မတည်။ အခြင်တို့သည် ပျက်စီးကုန်သည်ရှိသော် အထွတ်သည် ကျ၏။ ဤအတူလျှင် တရားမစောင့်သော မင်းသည် မိမိအဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ကုန်သော အမတ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဗိုလ်ပါတို့ကိုလည်းကောင်း ပုဏ္ဏား သူကြွယ်တို့ကိုလည်းကောင်း မထောက်ပံ့သည်ရှိသော် ထိုသူတို့ ပျက်စီးလတ်သော် ထိုသူတို့မထောက်ပံအပ်သည်ဖြစ်၍ အစိုး ရခြင်းမှ ယုတ်ရာ၏။ မင်းမည်သည်တရားစောင့်သည် ဖြစ်ရာ၏ ဟု ကြံ၏။
ရွှောက်သီးကို မခါးစေနှင့်
ထိုအခါ မင်းအား ထိုခဏ၌ လက်ဆောင်အကျိုးငှာ ရှောက်သီးကို ဆက်ကုန်၏။ မင်းသည် အဆွေ... ဤရှောက်သီးကို စားလော့ ဟု ဘုရားလောင်းအား ပေး၏။
ဘုရားလောင်းသည် ရှောက်သီးကို ယူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤရှောက်သီးကို စားအံ့သောငှာ မသိကုန်သော သူတို့သည် ခါးသည်ကိုမူလည်း ပြုကုန်၏။ ချဉ်သည်ကိုမူလည်း ပြုကုန်၏။ သိကုန်သော ပညာရှိတို့သည်မူကား အခါးကိုပယ်၍ အချဉ်ကို မထုတ်မှု၍ ရှောက်သီး၏ အရ သာကို မပျက်စီးစေမူ၍လျှင် စားကုန်၏ ဟု ဆို၍ မင်းအား ဥပမာဖြင့် ဥစ္စာစုခြင်း၏ အကြောင်းကို ပြလို၍ -
အနာမသန္တောပိ ကရောတိ တိတ္တကံ။
သမာဟရံ သာဒုံ ကရောတိ ပတ္ထိဝ၊
အသာဒုံ ကယိရာ တနုဗန္ဓမုဒ္ဓရံ။
အသာဟသံ ရာဇဓနာနိ သင်္ဃရံ။
ဓမ္မာနုဝတ္တီ ပဋိပဇ္ဇမာနော၊
သ ဖာတိ ကယိရာ အဝိဟေဌယံ ပရံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄။ ပတ္ထိဝ၊ မင်းမြတ်။ သတ္ထဝါ၊ ဓားငယ်လက်၌ ရှိသောသူသည်။ ခရတ္တစံ၊ ကြမ်းသောအခွံရှိသော။ ဗေလ္လံ၊ ရှောက်သီးကို။ အနာမသန္တောပိ၊ အခွံမနွှေး (နွှာ)မူ၍လည်း။ တိတ္တကံ၊ ခါးသည်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဗန္ဓံ၊ အခွံကို။ တနု၊ ပါးစွာ။ ဥဒ္ဓရံ-ဥဒ္ဓရန္တော၊ နွှေး (နွှာ) သောသူသည်။ အသာဒုံ၊ မကောင်းသည်ကို။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ သမာဟရံ၊ ကောင်းစွာ အခွံနွှေးသောသူသည်။ သာဒုံ၊ ကောင်းသည်ကို။ ကရောတိ ယထာပိ၊ ပြုသကဲ့ သို့လည်း။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူလည်း။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသောမင်းသည်။ ဂါမနိဂမေသု၊ ရွာနိဂုံးတို့၌။ အသာဟသံ၊ တဏှာ၏အလိုသို့ မလိုက်သည်ဖြစ်၍။ ဓမ္မာနုဝတ္တီ ပဋိပဇ္ဇမာနော၊ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးသို့ လိုက်လျက်ကျင့်၍။ ဓနာနိ၊ ဥစ္စာတို့ကို။ သင်္ဃရံ-သင်္ဃရန္တော၊ စုလျက်။
၅။ သ- သော ရာဇာ၊ ထိုမင်းသည်။ ပရံ၊ သူတစ်ပါးကို။ အဝိဟေဌယံ-အဝိဟေဌယန္တော၊ မညှဉ်းဆဲမူ၍။ ဖာတိံ၊ ပွားခြင်းအမှုကို။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။
ကြာပွင့်မှာ ညွန်မရှိ
မင်းသည် ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ တိုင်ပင်လျက် ရေကန်နားသို့ သွား၍ ရေကန်၌ ကောင်းစွာပွင့်သော နေလုလင်ကဲ့သို့သော အဆင်းရှိသော ရေဖြင့်မလိမ်းကျံသော ပဒုမာကိုမြင်၍ အဆွေ.ဤပဒုမာသည် ရေ၌ဖြစ်လျက်လျှင် ရေမလိမ်းကျံသည်ဖြစ်၍ တည်၏ ဟု ဆို၏။
အကုသိုလ်ကို ရှောင်ပါ
ထိုအခါ မင်းကို ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော မင်းကြီး... မင်းမည်သည် ဤသို့ သဘောရှိသည် ဖြစ်ရာ၏ ဟု ဆုံးမလိုရကား... -
ဇာတံ ယထာ ပေါက္ခရဏီသု အမ္ဗုဇံ။
ပဒုမံ ယထာ အဂ္ဂိနိကာသိဖာလိမံ၊
န ကဒ္ဒမော န ရဇော န ဝါရိ လိမပတိ။
ဝိသုဒ္ဓကမ္မန္တ မပေတပါပကံ
န လိမ္ပတိ ကမ္မကိလေသ တာဒိသော၊
ဇာတံ ယထာ ပေါက္ခရဏီသု အမ္ဗုဇံ။
ဟူသော ဤဂါထတို့ကို ဆို၏။
၆။ ပေါက္ခရဏီသု၊ ရေကန်တို့၌။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သော။ ဩဒ တမူလံ၊ ဖြူစင်သောအမြစ်ရှိသော။ သုစိဝါရိသမ္ဘဝံ၊ စင်ကြယ်သော ရေ၌ဖြစ်သော။ အမ္ဗုဇံ၊ အမ္ဗုဇမည်သော။ အဂ္ဂိနိကာသိဖာလိမံ၊ နေအရောင်ကြောင့် ပွင့်သော။ ပဒုမံ၊ ပဒုမာသည်။ ကဒ္ဒမော-ကဒ္ဒမေ၊ ညွန်၌။ န လိမ္ပတိ ယထာ၊ မလိမ်းကျံသကဲ့သို့။ ရဇော-ရဇေ၊ မြူ၌။ န လိမ္ပတိ ယထာ၊ မလိမ်းကျံသကဲ့သို့။ ဝါရိ-ဝါရိမှိ၊ ရေ၌။ န လိမ္ပတိ ယထာ၊ မလိမ်းကျံသကဲ့သို့။
၇။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူလည်း။ ဝေါဟာရသုစိံ၊ တရား စောင့်ကုန်သော ရှေးမင်းတို့သည် ထားအပ်သော တရားတို့၌ စင်ကြယ်ထသော။ အသာဟသံ၊ နိုင်ထက်မူခြင်း ကင်းထသော။ ဝိသုဒ္ဓကမ္မန္တံ၊ စင် ကြယ်သော အမှုရှိသော။ အပေတပါပကံ၊ မ ကောင်းမှုမှ ကင်းထသော။ တံ၊ ထိုမင်းကို။ ကမ္မကိလေသော၊ ပါဏာတိပါတ, အဒိန္နာဒါန, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ, မုသာဝါဒ ဟူသော ဤကမ္မကိလေသမည်သော အကုသိုလ်တရားသည်။ န လိမ္ပတိ၊ မလိမ်းကျံ။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော မင်းသည်။ ပေါက္ခရဏီသု၊ ရေကန်တို့၌။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သော။ အမ္ဗုဇံ၊ ကြာသည်။ အနုပလိတ္တံ ယထာ၊ ရေ အစရှိသည်တို့ဖြင့် မလိမ်းကျံသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ အနုပလိတ္တော နာမ၊ ကမ္မကိလေသမည်သော အကုသိုလ်တို့သည် မလိမ်းကျံသော မင်းမည်၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ ထိုအခါမှစ၍ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးဖြင့် မင်းပြု၍ အလှူအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပညာရှိ အမတ်ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အဂတိရှောင်ရှား၊ မင်းကျင့်အား၊ မင်းများကျင့်အပ်စွာ
ရှေးဦးစွာသော ကုက္ကုဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၂။ မနောဇဇာတ်
ယုတ်မာသောမိတ်ဆွေကို ပေါင်းမိ၍ ပျက်စီးရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ယထာ စာပေါ နိန္နမတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမနောဇဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကိုကား အောက် မဟိလာမုခဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့... ယခုအခါ၌သာလျှင် ဤရဟန်းသည် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤရဟန်းသည် ဆန့်ကျင် ဘက်ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲဖူးသလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ခြင်္သေ့ဖြစ်၍ ခြင်္သေ့မနှင့်တကွ နေလျက် သားသမီးနှစ်ခုကို ရ၏။ သားအား မနောဇ ဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။ ထိုမနောဇသည် အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် တစ်ခုသော ခြင်္သေ့မငယ်ကို ယူ၏။ ဤသို့ ထိုခြင်္သေ့တို့သည် ငါးခု ဖြစ်ကုန်၏။ မနောဇသည်ကား ကျွဲအစရှိသည်တို့ကို သတ်၍ အသားကို ဆောင်၍ မိဘတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နှမကိုလည်းကောင်း၊ မယားကိုလည်းကောင်း မွေး၏။
မြေခွေးကို မွေးစားခြင်း
ထိုမနာဇသည် တစ်နေ့သ၌ ကျက်စားရာမြေ၌ ပြေးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ရင်ဖြင့်ဝပ်သော ဂိရိယမည်သော မြခွေးကိုမြင်၍ အဆွေ အသို့နည်း ဟု မေး၍ သခင်... ခစားလို၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ကောင်းပြီ... ခစားလော့ ဟု ဆို၍ ထိုမြေခွေးကို မိမိနေရာဂူသို့ ဆောင်၏။
မြေခွေးကို မပေါင်းနှင့်
ဘုရားလောင်းသည် မြေခွေးကိုမြင်၍ ချစ်သား မနောဇ မြေခွေးတို့မည်သည် သီလမရှိကုန်၊ ယုတ်မာသောအကျင့် ရှိကုန်၏။ ကိစ္စမဟုတ်သည်၌ ယှဉ်စေတတ်ကုန်၏။ ထိုမြေခွေးကို မိမိအထံ၌ မနေစေလင့် ဟု မြစ်သော်လည်း မြစ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုအခါ တစ်နေ့၌ မြေခွေးသည် မြင်းသားကို စားလိုသည်ဖြစ်၍ မနောဇကို သခင်... ငါတို့သည် မြင်းသားကိုထား၍ မစားဘူးသော အသားမည်သည် မရှိ၊ မြင်းကို ဖမ်းကြ ကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ အဆွေ ထိုသို့တပြီးကား မြင်းတို့သည် အဘယ်မှာ ရှိကုန်သနည်း ဟု မေး၏။ ဗာရာဏသီပြည် မြစ်နား၌ ရှိကုန်၏ ဟု ဆို၏။ မနောဇသည် မြေခွေး၏ စကားကိုယူ၍ မြေခွေးနှင့်တကွ မြစ်၌ မြင်းတို့ကို ရေချိုးသောအခါ၌ သွား၍ တစ်ခုသော မြင်းကိုဖမ်း၍ ကျောက်၌တင်၍ လျစွာ မိမိ၏လိုဏ်သို့လျှင် လာ၏။
မြင်းကို မဖမ်းနှင့်
ထိုအခါ မနောဇ၏အဖသည် မြင်းသားကိုစား၍ ချစ်သား မနောဇ မြင်းတို့မည်သည် မင်း၏ ယာဉ်တည်း၊ မင်းတို့သည်လည်း များသောမာယာတို့၌ လိမ္မာကုန်သော လေးသမားတို့ကို ပစ်စေတတ်ကုန်၏။ မြင်းသားကို စားသော ခြင်္သေ့တို့မည်သည် အသက်မရှည်ကုန်၊ ဤနေ့မှစ၍ မြင်းကို မဖမ်းလင့် ဟု ဆို၏။ မနောဇသည် အဖစကားကို နားမထောင်မူ၍ ဖမ်းသည်သာ လျှင်တည်း၊ ခြင်္သေ့သည် မြင်းကိုဖမ်း၏ဟု ကြား၍ မြို့တွင်း၌လျှင် ရေကန်ကို တူးစေ၏။ ထိုရေကန်မှလည်း လာ၍ ယူသလျှင်ကတည်း။ မင်းသည် မြင်းတင်းကုပ်ကို ပြုစေ၍ မြင်းတင်း ကုပ်၏ အတွင်း၌လျှင် မြက် ရေတို့ကို ပေးစေ၏။ ခြင်္သေ့သည် တံတိုင်းထိပ်ဖြင့် သွား၍ မြင်းတင်း ကုပ်တွင်း၌လည်း ယူသလျှင်ကတည်။
မြားပစ်ခံရပြီ
မင်းသည် တစ်ယောက်သော အက္ခဏဝေဓိ လေးသမားကို ခေါ်၍ ခြင်္သေ့ကို ပစ်အံ့သောငှာ တတ်နိုင်လတ္တံ့လော ဟု မေး၏။ လေးသမားသည် တတ်နိုင်၏ဟု ဆို၍ တံတိုင်းကိုမှီ၍ ခြင်္သေ့လာရာခရီး၌ စင်ဆောက်၍တည်၏။ ခြင်္သေ့သည် လာ၍ အပသုသာန်၌ မြေခွေးကို ထားခဲ့၍ မြင်းကို ယူအံ့သောငှာ မြို့သို့ပြေးဝင်၏။ လေးသမားသည် လာသောကာလ၌ အဟုန်သည် အလွန်လျင်မြန်၏ ဟု ခြင်္သေ့ကို မပစ်မူ၍ မြင်းကိုယူ၍ လာသောကာလ၌ ဝန်လေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နှေးသော အဟုန်ရှိသော ကာလ၌ ခြင်္သေ့ကို ထက်သောမြားဖြင့် နောက်အဖို့၌ ပစ်၏။ မြားသည် ရှေ့ကိုယ်ဖြင့်ထွက်၍ ကောင်းကင်သို့ ပြေး၏။ ခြင်္သေ့သည် ငါ့ကို မြားစူး၏ဟု မြည်၏။ လေး သမားသည် ခြင်္သေ့ကိုပစ်၍ မိုးကြိုးသံကဲ့သို့ လေးညှို့ကို ခတ်၏။
မြေခွေး ထွက်ပြေးခြင်း
မြေခွေးသည် ခြင်္သေ့၏လည်းကောင်း၊ လေးညှို့၏ လည်းကောင်း အသံကိုကြား၍ ငါ့အဆွေခင်ပွန်းသည် လေးသမားသည် ပစ်၍ သေသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ သူသေနှင့်တကွ အကျွမ်းဝင်ခြင်းမည်သည် မရှိ၊ ယခု ငါသည် ပကတိအစွမ်းအားဖြင့် နေရာတောအရပ်သို့လျှင် သွားအံ့ ဟု
မိမိဘာသာပင်လျှင် စကားပြောလိုသည်ဖြစ်၍-
ဟညတေ နူန မနောဇော၊ မိဂရာဇာ သခါ မမ။
နေ တာဒိသာ သခါ ဟောန္တိ၊ လဗ္ဘာ မေ ဇီဝတော သခါ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ စာပေါ၊ လေးသည်။ နိန္နမတိ၊ ညွတ်၏။ ဇိယာဝါပိ၊ လေးညှို့သည်လည်း။ နိကူဇတိ၊ မည်၏။ မမ၊ ငါ၏။ သခါ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော။ မနာဇော၊ မနာဇအမည်ရှိသော။ မိဂရာဇာ၊ သားမင်းကို။ ဟညတေ နူန၊ သတ်ယောင်တကား။
၉။ ဟန္ဒဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယထာသုခံ၊ အလိုအလျောက်။ ဝနန္တာနိ၊ တောတို့သို့။ ပက္ကမာမိ၊ သွားအံ့။ ဧတာဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော သူသေတို့မည်သည်။ သခါ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဇီဝတော၊ အသက် ရှင်သော။ မေ၊ ငါသည်။ သခါ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းတို့ကို။ လဗ္ဘာ၊ ရရာ၏။
ဆွေမျိုးတို့ ငိုကြရပြီ
ခြင်္သေ့သည် တစ်ဟုန်တည်းဖြင့် သွား၍ မြင်းကို လိုဏ်တံခါး၌ချ၍ မိမိသည်လည်း လဲ၍ သေ၏။ ထိုအခါ မနောဇ၏ အဆွေအမျိုးတို့သည် ထွက်ကုန်၍ မြားမှန်ရာအဝမှ ယိုသောသွေးရှိသော သွေးအလိမ်းလိမ်း ကပ်သော မနောဇကို မြင်၍ ယုတ်မာသော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲခြင်းကြောင့် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ရောက်သော မနောဇကို မြင်ကုန်၏။ မြင်ကုန်၍လည်း မနာဇ၏ အမိအဘ နှမ မယားတို့သည်-
မနောဇံ ပဿ သေမာနံ၊ ဂိရိယဿာနုသာသနီ။
မနောဇံ ပဿ သေမာနံ၊ အစ္ဆန္နံ သမှိ လောဟိတေ။
ယော ဝေ ဟိတာနံ ဝစနံ၊ န ကရောတိ အတ္ထဒဿိနံ။
ယော ဥတ္တမော အဓမဇနူပသေဝီ၊
ပဿုတ္တမံ အဓမဇနူပသေဝိတံ၊
မိဂါဓိပံ သရဝရဝေဂနိဒ္ဓုတံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို အစဉ်သဖြင့် ဆိုကုန်၏။
၁၀။ ပါပဇနသံသေဝီ၊ ယုတ်မာသော အဆွေ ခင်ပွန်းကို မှီဝဲသော သူသည်။ အစ္စန္တံသုခံ၊ စင်စစ် ချမ်းသာကို။ န ဧဓတိ၊ မရ။ ဂိရိယဿ၊ ဂိရိယမည်သော မြေခွေး၏။ အနုသာသနီ၊ အဆုံးအမကိုယူ၍။ သေမာနံ၊ အိပ်သော။ မနောဇံ၊ မနောဇကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။
မိတ်ဆွေယုတ်အကျိုး
၁၁။ ပါပသမ္ပဝင်္ကေန၊ ယုတ်မာသော အဆွေ ခင်ပွန်းကို မှီဝဲခြင်းကြောင့်။ မာတာ၊ အမိသည်။ ပုတ္တေန၊ သားဖြင့်။ န နန္ဒတိ၊ မနှစ်သက်ရ။ သမှိ လောဟိတေ၊ မိမိသွေး၌။ အစ္ဆန္နံ နိမုဂ္ဂံ၊ နစ်မွန်းလျက်။ သေမာနံ၊ အိပ်သော။ မနောဇံ၊ မနောဇကို။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။
မိဘစကား နားမထောင်၍
၁၂။ ယော ပေါသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ အတ္ထဒဿီနံ၊ အကျိုးကိုမြင်ကုန်သော။ ဟိတာနံ၊ အကျိုး စီးပွားကို အလိုရှိကုန်သောသူတို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ န ကရောတိ၊ နားမထောင်။ သော ပေါသော၊ ထိုယောက်ျားသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆင်းရဲခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇတေ၊ ရောက်၏။ ပါပိယော စ၊ ပါဏာတိပါတ စသော ယုတ်မာသော မကောင်းမှုကိုလည်း။ နိဂစ္ဆတိ-ဝိန္ဒတိ၊ ရလေ၏။
၁၃။ ဥတ္တမော၊ မြတ်သော။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောကျ်ားသည်။ အဓမဇနူပသေဝီ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော သူကို မှီဝဲ၏။ သော ပုရိသော၊ ထိုယောကျ်ားသည်။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့ ဆင်းရဲခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော စ၊ ထို့ထက်လည်း။ ပါပိယော၊ ယုတ်မာ၏။ ဥတ္တမံ၊ ကြီးမြတ်သော ခွန်အားရှိသော။ အဓမဇနူပသေဝိတံ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသောသူကို မှီဝဲသော။ သရဝရဝေဂနိဒ္ဓုတံ၊ မြား၏အဟုန်သည် ဖောက်ထွင်းသော။ တံ မိဂါဓိပံ၊ ထိုမနောဇခြင်္သေ့ကို။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။
မိမိထက် သာသူကိုပေါင်းပါ
ဘုရားသခင်သည် ယုတ်မာသောသူတို့နှင့် ပေါင်းဖက်၍ ပျက်စီးတတ်ကြောင်း၊ ပညာရှိတို့ကို ပေါင်းဖော်ဆည်းကပ် အပ်လှသည်၏ အဖြစ်ကို ဟောတော်မူလိုရကား-
န စ ဟာယေထ ကဒါစိ တုလျသေဝီ။
သေဋ္ဌမုပဂမံ ဥဒေတိ ခိပ္ပံ။
တသ္မာတ္တနော ဥတ္တရိတရံ ဘဇေထ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ နိဟီနသေဝီ၊ ယုတ်မာသောသူကို မှီဝဲသော။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ားသည်။ နိဟီယတိ၊ ယုတ်မာ၏။ တုလျသေဝီ၊ တူသော သူကိုမှီဝဲသော။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားသည်။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်၌။ န စ ဟာယေထ၊ မယုတ်မာရာ။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်သောသူကို။ ဥပဂမံ-ဥပဂမန္တော၊ ဆည်းကပ်သော သူသည်။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ ဥဒေတိ၊ သီလအစရှိသော ကျေးဇူးတို့ဖြင့် ပွား၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိထက်။ ဥတ္တရိတရံ၊ သီလစသည်ဖြင့် လွန်မြတ်သောသူကို။ ဘဇေထ၊ ဆည်းကပ်မှီဝဲကြကုန်လော့။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အပေါင်း အဖော်ကို မှီဝဲသော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား... ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ မြေခွေးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲသော ရဟန်းသည် ထိုအခါ မနောဇခြင်္သေ့ ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ နှမဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ခေမာဘိက္ခုနီမသည် ထိုအခါ မယားဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ အမိဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အဖခြင်္သေ့မင်းဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ယုတ်မာသောသူ၊ ပေါင်းသင်းမူ၊ ထိုသူပျက်စီးရာ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မနောဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၃။ သုတနုဇာတ်
မိဘကို လုပ်ကျွေးသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇာ တေ ဘတ္တံအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုတနုဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် သာမဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဆင်းရဲသော အမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား သုတနု ဟူသော အမည်ကို မည့်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် သူရင်းငှား လုပ်၍ မိဘတို့ကို မွေး၍ အဖသည် သေသည်ရှိသော် အမိကို မွေး၏။
မင်းကြီးတာကထွက်
ထိုအခါ၌ကား ဗာရာဏသီမင်းသည် သမင်သတ်ခြင်းကို အလိုရှိ၏။ တစ်နေ့သ၌ များစွာသောအခြံအရံဖြင့် ယူဇနာတစ်ရာ အတိုင်း အရှည်ရှိသော တောသို့ဝင်၍ အကြင်သူ၏ တည်ရာအရပ်၌ သမင်ပြေး၏။ ထိုသူအား ဤ မည်သောဒဏ်သည် ဖြစ်စေ ဟု ခပ်သိမ်းကုန်သော သူတို့အား ကြားစေ၏။ အမတ်တို့သည် မင်းဆိုတိုင်းသော ခရီးဖြင့် အစုကိုဝေ၍ ပေးကုန်၏။ လူတို့သည် သားတို့၏ နေရာအရပ်တို့ကို ခြံရံ၍ ပဲ့တင်ထပ်ကုန်သဖြင့် ထစေအပ်ကုန်သော သားတို့တွင် တစ်ခုသော ဧဏီမည်သော သားသည် မင်း၏ နေရာအရပ်သို့ ပြေး၏။ မင်းသည် ထိုဧဏီမည်သောသားကို ပစ်အံ့ ဟု မြားကိုလွှတ်၏။ သင်အပ်ပြီးသော မာယာရှိသော သားသည် မြား လက်ယာနံပါးသို့ ရှေးရှုလာသည်ကိုသိ၍ ပြန်၍ မြားစူးသကဲ့သို့ လဲ၏။ မင်းသည် သမင်ကိုစူးပြီ ဟု ဖမ်းအံ့သောငှာ ပြေး၏။ သမင်သည် ထ၍ လေကဲ့သို့ လျင်မြန်သော အဟုန်ဖြင့် ပြေး၏။ အမတ်အစရှိသော သူတို့သည် မင်းကို ပြက်ရယ် ပြုကုန်၏။
ဘီလူးဖမ်းခံရပြီ
မင်းသည် သမင်ကိုလိုက်၍ ပင်ပန်းသောကာလ၌ သန်လျက်ဖြင့်ပိုင်း၍ တစ်ခုသော လှံကန်၌ဆွဲ၍ ထမ်းပိုး၌ ဆောင်၍ လာလတ်သော် အတန်ငယ် အပင်ပန်းဖြေအံ့ ဟု ခရီး၏ အနီး၌ တည်သော ပညောင်ပင်သို့ဝင်၍ လျောင်းလတ်သော် အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ရောက်၏။ ထိုပညောင်ပင်၌ စောင့်သော မဃဒေဝမည်သော ဘီလူးသည် ထိုပညောင်ပင်သို့ ဝင်ကုန်သောသူတို့ကို ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အထံမှ စားခြင်းငှာ ရ၏။ ထိုဘီလူးသည် ထ၍ သွားသော မင်းကြီးကိုမြင်၍ ရပ်လော့၊ ငါ့အစာဖြစ်ပြီဟု လက်၌ကိုင်၏။ သင်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း ဟု မေး၏။ ငါသည် ပညောင်ပင်၌ စောင့်သော ဘီလူးတည်း၊ ဤအရပ်သို့ ဝင်သောသူတို့ကို စားအံ့သောငှာ ရ၏ ဟု ဆို၏။
နေ့တိုင်း ထမင်းထုပ်ပို့ပါမည်
မင်းသည် သတိကိုဖြစ်စေ၍ သင်သည် ယနေ့လျှင် စားလတ္တံ့လော၊ မပြတ် စားလတ္တံ့လော ဟု မေး၏။ ရသော် မပြတ်စားအံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ယနေ့ ဤသမင်ကိုစား၍ ငါ့ကိုလွှတ်လော့၊ ငါသည် သင့်ဖို့ နက်ဖြန်မှစ၍ တစ်ခုသောထမင်းချက်နှင့်တကွ တစ်ယောက်သောသူကို ပို့စေအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား မမေ့မလျော့ဖြစ်လော့၊ မပို့လာသောနေ့၌ သင့်ကို လာ၍စားအံ့ ဟု ဆို၏။ ငါသည် ဗာရာဏသီ မင်းတည်း၊ ငါ မရှိသောမည်သည် မရှိ ဟု ဆို၏။ ဘီလူးသည် ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ မင်းကို လွှတ်၏။
ထမင်းပို့ ဆင်းရဲသားသွားပုံ
မင်းသည် မြို့သို့ဝင်၍ ထိုအကြောင်းကို အမတ်တစ်ယောက်အား ကြား၍ ယခု အသို့ပြုအံ့နည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် ရှင်မင်းကြီး နေ့အပိုင်းအခြားကို ပြုခဲ့၏လော ဟု မေး၏။ မပြုခဲ့ဟု ဆို၏။ သင်မင်းကြီးသည် မသင့်သည်ကို ပြုသော်လည်း မကြံလင့်၊ နှောင်အိမ်တို့၌ လူတို့သည် များစွာ ရှိကုန်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင်သည် ဤအမှုကိုပြုလော့၊ ငါ့အား အသက်ကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။ အမတ်သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ နေ့တိုင်း နှောင်အိမ်မှ လူကိုထုတ်၍ ထမင်းခွက်ကို ယူစေ၍ ဘီလူးထံသို့ ပို့စေ၏။ ဘီလူးသည် ထမင်းကို စားပြီးသော် လူကိုစား၏။ နောက်အဖို့၌ နှောင်အိမ်၌ လူတို့သည် ကုန်ကုန်၏။ မင်းသည် ထမင်းပိုအံ့သောသူကို မရ၍ သေဘေးဖြင့် တုန်လှုပ်၏။ ထိုအခါ မင်းကို အမတ်သည် နှစ်သိမ့်စေ၍ အရှင်မင်းကြီး... အသက်၌ တပ်စွန်းခြင်းထက် ဥစ္စာ၌ တပ် စွန်းခြင်းသည် အလွန်အားရှိ၏။ ဆင်ကျောက် ကုန်း၌ ဥစ္စာထောင်ထုပ်ကိုတင်၍ “အဘယ်သူသည် ဤဥစ္စာကိုယူ၍ ဘီလူးသို့ ထမင်းပို့လတ္တံ့နည်း” ဟု စည်လည်စေလော့ ဟု ဆို၍ အမတ်ကြီးဆိုတိုင်း ပြုစေ၏။ ထိုအခါ ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် အခစားလုပ်သဖြင့် ပဲဝက် ပဲဝက်သော ဥစ္စာကို စုရုံး၍ ငြိုငြင်သဖြင့် အမိကိုမွေးရ၏။ ဤဥစ္စာကိုယူ၍ အမိအားပေး၍ ဘီလူးအထံသို့ သွားအံ့၊ ဘီလူးကို ဆုံးမခြင်းငှာ အကယ်၍ စွမ်းနိုင်အံ့၊ ဤသို့ စွမ်းနိုင်သည်ရှိသော် အပြစ်မရှိ။ အကယ်၍ မတတ်နိုင်အံ့၊ ငါ့အမိသည် ချမ်းသာစွာ အသက်မွေးရလတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအကြောင်းကို အမိအား ကြား၍ အမောင် မသင့်၊ ငါ့အား ဥစ္စာဖြင့် အလိုမရှိ ဟု နှစ်ကြိမ်မြောက်ပယ်၍ သုံးကြိမ်မြောက်၌ အမိကို မပန်မူ၍လျှင် အရှင်တို့ ဥစ္စာတစ်ထောင်ကို ဆောင်ခဲ့ကြကုန်လော့၊ ငါ ထမင်းကို ပို့အံ့ ဟု ဥစ္စာတစ်ထောင်ကို ယူ၍ အမိအားပေး၍ မိခင် မကြံလင့်၊ ငါသည် ဘီလူးကိုဆုံးမ၍ လူအများအား ချမ်းသာခြင်းကို ပြုအံ့၊ ယနေ့လျှင် မျက်ရည်စွတ်သော မျက်နှာကို ရွှင်စေလျက် လာအံ့ ဟု ဆို၍ အမိကိုရှိခိုး၍ မင်းချင်းယောကျ်ားနှင့်တကွ မင်း၏အထံသို့ သွား၍ ရှိခိုး၍ ရပ်၏။
ထို့နောင်မှ မင်းသည် မောင် သင်သည် ထမင်းကိုပိုလတ္တံ့လော ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး ပို့ပါမည် ဟု ဆို၏။ သင့်အား အဘယ်ကိုရခြင်းငှာ သင့်သနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး... အရှင်မင်းကြီးတို့၏ ရွှေခြေနင်းကိုရခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ဆို၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟုမေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး ထိုဘီလူးသည် သစ်ပင်ရင်း၌ရပ်သော သူတို့ကိုသာ စားခြင်းငှာ ရ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဘီလူး၏ ဥစ္စာဖြစ်သာမြေ၌ မရပ်မူ၍ ခြေနင်းတို့၌သာ ရပ်အံ့ ဟုဆို၏။
ဤမှတစ်ပါး အဘယ်ကို ရခြင်းငှာ သင့်သနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးတို့၏ထီးကို ရခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ဆို၏။ ဤထီးကို အဘယ်အကျိုးငှာနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး - ဘီလူးသည် မိမိသစ်ပင်ရိပ်၌ တည်သော သူတို့ကိုသာ စားခြင်းငှာ ရ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ထိုဘီလူး၏ သစ် ပင်ရိပ်၌ မရပ်မူ၍ ထီးရိပ်၌ရပ်အံ့ ဟုဆို၏။ ဤမှတစ်ပါး အဘယ်ကို ရခြင်းငှာ သင့်သနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော အရှင်မင်းကြီးတို့၏ သန်လျက်ကို ရခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ဆို၏။ ဤသန်လျက်ဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် “အရှင်မင်းကြီး ဘီလူးတို့လည်း လက်နက်စွဲကုန်သော သူတို့အား ကြောက်တတ်ကုန်သလျှင်ကတည်း ဟု ဆို၏ ဤမှတစ်ပါး အဘယ်ကို အလိုရှိသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး... အရှင်မင်းကြီးတို့၏ ရွှေခွက်ကိုယူ၍ အရှင်မင်းကြီး၏ စားတော်ထမင်းကို ပြည့်စေ၍ ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ အမောင်... အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး... အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့ ပညာရှိသော ယောကျ်ားအား မြေခွက်ဖြင့် ရုန့်ရင်းသော ဘောဇဉ်ကို ဆောင်အံ့သောငှာ မလျောက်ပတ်ဟု ဆို၏။ အမောင် ကောင်းပြီ ဟု မင်းသည် အလုံးစုံကိုပေး၍ ဘုရားလောင်းကို ဝေယျာဝစ္စပြုသော သူတို့ကို စီရင်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး ကြောက်တော်မမူလင့်၊ ယနေ့ အကျွန်ုပ်သည် ဘီလူးကိုဆုံးမ၍ အရှင်မင်းကြီးတို့အား ချမ်းသာခြင်းကိုပြု၍ လာအံ့ ဟုဆို၍ မင်းကိုရှိခိုး၍ အဆောက်အဦကို ကိုင်ခဲ့စေ၍ ထိုအရပ်သို့သွား၍ လူတို့ကို သစ်ပင်၏အနီး၌ ထားခဲ့၍ ရွှေခြေနင်း ကိုစီး၍ သန်လျက်ကိုဖွဲ့၍ ထီးဖြူကိုဆောင်း၍ ရွှေခွက်ဖြင့် ထမင်းကိုယူ၍ ဘီလူးအထံသို့ သွား၏။ ဘီလူးသည် ခရီးကို ကြည့်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ဤယောကျ်ားသည် တစ်ပါးကုန်သောနေ့တို့၌ လာသောနည်းဖြင့် မလာ၊ အကြောင်းကား ဘယ်သို့နည်း ဟု ကြံ၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း သစ်ပင်အနီးသို့ သွား၍ သန်လျက်နှင့် ထမင်းခွက်ကို အရိပ်အတွင်း၌ထား၍ အရိပ်အစွန်း၌ ရပ်လျက်-
မဃဒေဝသ္မိံ အဓိဝတ္တေ၊ ဧဟိ နိက္ခမ ဘုဉ္ဇဿု။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅။ မဃဒေဝသ္မိံ၊ ပညောင်ပင်၌။ အဓိဝတ္တေ၊ စောင့်သောနတ်။ တေ၊ သင့်ဖို့။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်သော။ မံသူပသေစနံ၊ သားပြွမ်းဖြစ်သော။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းကို။ ပါဟေသိ၊ ပို့စေ၏။ ဧဟိ၊ လာလော့။ နိက္ခမ၊ ထွက်လော့။ ဘုဉ္ဇဿု၊ စားလော့။
ဘီလူးခေါ်သံ
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘီလူးသည် လှည့်စား၍ အရိပ်အတွင်းသို့ဝင်သော ဤယောကျ်ားကို စာအံ့ဟု ကြံ၍-
တွဉ္စ မာဏဝ ဘိက္ခာစ၊ ဥဘော ဘက္ခာ ဘဝိဿထ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆။ မာဏဝ၊ လုလင်။ သူပိတံ၊ ဟင်းနှင့်ပြည့်စုံသော။ ဘိက္ခံ၊ ငါ့အား အမြဲ ဝတ်တည်သော ထမင်းကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဩရေန၊ ဤမှာဘက်သို့။ ဧဟိ၊ လာလော့။ မာဏဝ၊ လု လင်။ တွဉ္စ၊ သင်သည်လည်း။ ဘိက္ခာ စ၊ ငါ့အစာပင် မဟုတ်လော။ ဥဘော၊ ထမင်းနှင့်သင် နှစ်ပါးတို့သည်။ ဘက္ခာ၊ ငါ့အစာတို့သည်။ ဘဝိဿထ၊ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
အကျိုးအကြောင်း ရှင်းပြ
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
ဘိက္ခံ တေ နာဟရိဿန္တိ၊ ဇနာ မရဏသညိနော။
သုစိံ ပဏီတံ ရသသာ ဥပေတံ။
ဘိက္ခဉ္စ တေ အာဟရိယော နရော ဣဓ၊
သုဒုလ္လဘော ဟေဟိတိ ဘက္ခိတေ မယိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇။ ယက္ခ၊ ဘီလူး။ တွံ၊ သင်သည်။ အပ္ပကေန၊ အနည်းငယ်သော အကြောင်းဖြင့်။ ထုလ္လံ၊ ကြီးစွာသော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ဇဟိဿသိ၊ စွန့်ရလတ္တံ့။ ဇနာ၊ လူတို့သည်။ မရဏသညိနော၊ သေရအံ့ဟု အမှတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ တေ၊ သင့်အား။ ဘိက္ခံ၊ ထမင်းကို။ နာဟရိဿန္တိ၊ မပို့ဆောင်ကုန်လတ္တံ့။
၁၈။ ယက္ခ၊ ဘီလူး။ တဝ၊ သင့်ဖို။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်သော။ ပဏီတံ၊ မြတ်သော။ ရသသာ၊ အရသာနှင့်။ ဥပတံ၊ ပြည့်စုံသော။ နိစ္စဘတ္တံ၊ အမြဲဝတ်တည်သော ထမင်းကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ အယံ၊ ဤ ငါ၏ လာခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မယိ၊ ငါ့ကို။ ဘက္ခိတေ၊ စားသည်ရှိသော်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိက္ခဉ္စ၊ ထမင်းကိုလည်း။ အာဟရိယော၊ ဆောင်ဝံ့သော။ နရော၊ လူကို။ ဣဓ၊ ဤဗာရာဏသီပြည် ၌။ သုဒုလ္လဘော၊ အလွန်ရခဲသည်။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ငါ့မှာ သန်လျက်သည်
အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟူမူကား- ဗာရာဏသီပြည်၌ ငါနှင့်တူသော ပညာရှိသောသူမည်သည် မရှိ၊ ငါ့ကိုစားသည်ရှိသော် သုတနုကိုစင်လျက်လည်း ဘီလူးသည် စားအပ်၏။ တစ်ပါးသော တစ်စုံတစ်ယောက်သူအား ထိုဘီလူးသည် အဘယ်မှာ ရှက်လတ္တံ့နည်းဟု ထမင်းပို့အပ်သော သူကို မရလတ္တံ့၊ ထိုသို့ဖြစ် သည်ရှိသော် သင့်အား ဤနေ့မှစ၍ ထမင်းကို ရခဲသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါတို့၏မင်းကိုလည်း ဖမ်းအံ့သောငှာ မရလတ္တံ့၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူကား. သစ်ပင်မှ အပဖြစ်သောကြောင့်တည်း၊ ဤထမင်းကိုစား၍ ငါ့ကို အကယ်၍ လွှတ်လိုက်အံ့၊ ငါသည် မင်းအားပြောဆို၍ အမြဲဖြစ်သော ထမင်းကို ပို့လာစေအံ့၊ သင့်အား ငါ့ကိုလည်း စားအံ့သောငှာ မပေးလတ္တံ့၊ ငါသည် သင်၏ ဥစ္စာ ဖြစ်သော အရပ်၌ မရပ်၊ ခြေနင်းတို့၌ ရပ်၏။ သင်၏ သစ်ပင်ရိပ်၌လည်း မရပ်၊ ထီးရိပ်၌လျှင် ရပ်၏။ ငါနှင့်တကွ အကယ်၍ စစ်ထိုးအံ့၊ သင့်ကို သန်လျက်နှင့် နှစ်ပိုင်းဖြတ်အံ့။ ငါသည် ထိုအကျိုးငှာလျှင် စီရင်၍ လာ၏ ဟု ဘီလူးကို ဘုရားလောင်းသည် ခြိမ်းခြောက်၏။
မင်းတော်တယ် ပြန်နိုင်ပြီ
ဘီလူးသည် ဤလုလင်ကား သင့်သော သဘောကို ဆို၏ ဟု မှတ်၍ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍-
မယာ တွံ သမနုညာတော၊ သောတ္ထိံ ပဿာဟိ မာတရံ။
သောတ္ထိံ ပဿတု တေ မာတာ၊ တွဉ္စ ပဿာဟိ မာတရံ-
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၉။ သုတနော၊ သုတနမည်သော။ မာဏဝ၊ လုလင်။ တွံ၊ သင်သည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဘာသသိ၊ ဆို၏။ တထာ၊ ထိုသို့ဆိုသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဘာသိတော၊ ဆိုအပ်သော။ အတ္ထော၊ အကျိုးသည်။ မမေဝ၊ ငါ၏သာလျှင်။ အတ္ထော၊ အကျိုးတည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ တွံ၊ သင့်ကို။ သမနုညာတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာစွာ။ မာတရံ၊ အမိကို။ ပဿာဟိ၊ ရှုလေလော့။
၂၀။ မာဏဝ၊ လုလင်။ ခဂ္ဂဉ္စ၊ သန်လျက်ကိုလည်းကောင်း။ ဆတ္တဉ္စ၊ ထီးကိုလည်းကောင်း။ ပါတိဉ္စ၊ ရွှေခွက်ကိုလည်းကောင်း။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဂစ္ဆ၊ သွားလျှင်းလေလော့။ တေ၊ သင်၏။ မာတာ၊ အမိသည်။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာစွာ။ ပဿတု၊ ရှုစေ သတည်း။ တွဉ္စ၊ သင်သည်လည်း။ မာတရံ၊ အမိကို။ ပဿာဟိ၊ ရှုလေလော့။
ဘီလူးကို ပသခံစေပြီ
ဘီလူးစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် “ငါ၏ အမှုသည် ပြီးပြီ။ ငါသည် ဘီလူးကို ဆုံးမအပ်ပြီ၊ များစွာသော ဥစ္စာကိုလည်း ရအပ်ပြီ၊ မင်း၏စကားကို ပြုအပ်ပြီ ဟု နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဘီလူးအား အနုမောဒနာကို ပြုလိုရကား-
ဓနဉ္စ မေ အဓိဂတံ၊ ရညော စ ဝစနံ ကတံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၂၁။ ယက္ခ၊ ဘီလူး။ မေ၊ ငါသည်။ ဓနဉ္စ၊ ဥစ္စာကိုလည်း။ အဓိဂတံ၊ ရပြီ။ ရညော၊ မင်း၏။ ဝစနဉ္စ၊ စကားကိုလည်း။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီ။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေအမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သုခီ၊ ချမ်းသာခြင်းသည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။
ဤသို့ဆို၍ ဘီလူးကိုခေါ်၍ အဆွေ... သင်သည် ရှေး၌ အကုသိုလ်ကံကို ပြု၍ ရုန့်ရင်းကြမ်းကြုတ်သည်။ သူတပါးတို့၏ အသားအသွေးကို စားတတ်သည်ဖြစ်၏။ ဤနေ့မှစ၍ ပါဏာတိပါတ အစရှိသည်တို့ကို မပြုလင့် ဟု သီလ၏ အကျိုးကိုလည်းကောင်း။ သီလမရှိခြင်း၌ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း ဆို၍ ပဉ္စသီတို့၌ တည်စေ၍ သင့်အား ဟောနေသဖြင့် ဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ လာလော့၊ မြို့တံခါး၌ သင့်ကိုနေစေ၍ ထမင်းဦးရခြင်းကို ပြုအံ့ ဟု ဘီလူးနှင့်တကွ ထွက်၍ သန်လျက် အစရှိသည်တို့ကို ဘီလူးကို ကိုင်စေ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ လာ၏။
စစ်သူကြီးဖြစ်ရခြင်း
သုတနုလုလင်သည် ဘီလူးကိုခေါ်၍ လာ၏ ဟု မင်းအား ကြားကုန်၏။ မင်းသည် အမတ်အပေါင်းခြံရံလျက် ဘုရားလောင်းအား ခရီးဦးကြို၍ ဘီလူးကို မြို့တံခါး၌ နေစေ၍ ထမင်းဦး အစရှိသည်တို့ကို ရခြင်းကိုပြု၍ မြို့သို့ဝင်၍ စည်လည်စေ၍ မြို့သူမြို့သားတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ဘုရားလောင်း၏ ကျေးဇူးကိုဆို၍ စစ်သူ ကြီးအရာကို ပေး၏။ မိမိလည်း ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ အလှူအစရှိသော ကောင်း မှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဤဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အင်္ဂုလိမာလသည် ထိုအခါ မဃဒေဝဘီလူးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ သုတနုလုလင်ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိဘအရေး၊ အသက်ပေး၊ ကျွေးမွေးပြုစုရာ
သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုတနုဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၄။ ဂိဇ္ဈဇာတ်
မိဘတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကြောင့် သေဘေးမှလွတ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသခင်သည် တေ ကထံ နု ကရိဿန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဂိဇ္စျဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် သာမဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် လင်းတမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် ကြီးကုန်သော ယုတ်သော မျက်စိရှိကုန်သော မိဘတို့ကို လင်းတဂူ၌ထား၍ နွားသား အစရှိသည်တို့ကို ဆောင်ယူ၍ မွေး၏။
မိဘကျေးမွေးသော လင်းတ
ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၏အနီး သုသာန်၌ တစမယောက်သော မုဆိုးသည် မမှတ်မူ၍ လင်းတတို့၏ ကျရာအရပ်၌ ကျော့ကွင်းကို ထောင်၏။
ကျော့ကွင်းမိ၍ ငိုပုံ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် နွားသား အစရှိသည်တို့ကို ရှာလျက် သုသာန်သို့ ဝင်သည်ရှိသော် ကျော့ကွင်း၌မိ၍ မိမိအကျိုးငှာ မအောက်မေ့။ ကြီးကုန်သော ယုတ်သော မျက်စိရှိကုန်သော မိဘတို့ကိုသာ အောက်မေ့၍ ငါ၏ မိဘတို့သည် အသို့လျှင် မျှကုန်လတ္တံ့နည်း၊ ငါ့အား ကျော့ကွင်းမိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း မသိကုန်၊ ကိုးကွယ်ရာ အထောက်အပံ့ မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ တောင်လိုဏ်၌လျှင် ခြောက်၍ သေကုန်ယောင်တကား ဟု မြည်တမ်းလိုရကား-
အဟံ ဗဒ္ဓေါသ္မိ ပါသေန၊ နိလီယဿ ဝသံ ဂတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကိုဆို၏။
၂၂။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ ပါခသန၊ ကျော့ကွင်းသည်။ ဗဒ္ဓေါ၊ မိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ နိလီယဿ၊ နိလီယမည်သော မုဆိုး၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံ့သို့။ ဂတော၊ လိုက်ရ၏။ ဝုဒ္ဓါ၊ ကြီးကုန်သော။ ဂိရိဒရီသယာ၊ တောင်လိုဏ်၌ နေကုန်သော။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ ကထံ နု၊ အသို့လျှင်။ ကရိဿန္တိ၊ ပြုကုန်လတ္တံ့နည်း။
ငှက်ငိုတာ မမြင်ဘူးပါ
ထိုအခါ မုဆိုးသည် လင်းတမင်းငိုသံကို ကြား၍-
န မေ သုတော ဝါ ဒိဋ္ဌော ဝါ၊ ဘာသန္တော မာနုသိံ ဒိဇော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၂၃။ ဂိဇ္ဈ၊ လင်းတ။ တွံ၊ သင်သည်။ ကိံ၊ အသို့။ ပရိဒေဝေသိ၊ ငိုကြွေးသနည်း။ တေ၊ သင်၏။ ပရိဒေဝနာ၊ ငိုကြွေးခြင်းသည်။ ကာ နု၊ အသို့နည်း။ မာနုသိံ၊ လူတို့၏စကားကို။ ဘာသန္တော၊ ဆိုသော။ ဒိဇော၊ ငှက်ကို။ မေ၊ ငါသည်။ န ဒိဋ္ဌော ဝါ၊ မြင်လည်းမမြင်စဘူး။ န သုတော ဝါ၊ ကြားလည်း မကြားစဘူး။
မိဘတို့အတွက် စိုးရိမ်ပါသည်
ထို နောင်မှ လင်တမင်းသည် -
တေ ကထံ နု ကရိဿန္တိ၊ အဟံ ဝသံ ဂတော တဝ။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၂၄။ နေသာဒ၊ မုဆိုး။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝုဒ္ဓေ၊ ကြီးကုန်သော။ ဂိရိဒရီသယေ၊ တောင်လိုဏ်၌နေကုန်သော။ မာတာပိတရော၊ မိဘတို့ကို။ ဘရာမိ၊ မွေး၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဝ၊ သင်၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံသို့။ ဂတော၊ လိုက်ရသည်ရှိသော်။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ ကထံ နု၊ အသို့လျှင်။ ကရိဿန္တိ၊ ပြုကုန်လတ္တံ့နည်း။
ကျော့ကွင်းကို မမြင်ဘူးလား
ထို့နောင်မှ မုဆိုးသည်-
ကသ္မာ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ၊ အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈသိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၅။ ဂိဇ္ဈော၊ လင်းတသည်။ ယောဇနသတံ၊ ယူဇနာ တစ်ရာကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ ကုဏပါနီ၊ အကောင်တို့ကို။ အဝေက္ခတိ၊ မြင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယံ နု ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ လောကေ၊ လောက၌။ ကထီယတိ၊ ဆိုအပ်၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇာလဉ္စ၊ ကွန်သို့လည်းကောင်း။ ပါသဉ္စ၊ ကျော့ကွင်းသို့လည်းကောင်း။ အာသဇ္ဇာပိ၊ ရောက်၍လည်း။ န ဗုဇ္စျသိ၊ မသိသနည်း။
ပျက်စီးလိုလျှင် ဘာမှမမြင်
ထို နောင်မှ လင်းတမင်းသည် -
အထ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ၊ အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆။ နေသာဒ၊ မုဆိုး။ ပေါသော၊ သတ္တဝါသည်။ ဇီဝိတသင်္ခယေ၊ အသက်ကုန်လိုခြင်းကြောင့်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ပရာဘဝေါ၊ ပျက်စီးလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဇာလဉ္စ၊ ကွန်သို့လည်းကောင်း။ ပါသဉ္စ၊ ကျော့ ကွင်းသို့လည်းကောင်း။ အာသဇ္ဇာပိ၊ ရောက်၍လည်း။ န ဗုဇ္စျတိ၊ မသိ။
ငါပြန်လွှတ်ပါတယ်
မုဆိုးသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို နာရ၍ ပညာရှိသော လင်းတမင်းသည် ငိုကြွေးသော်လည်း မိမိအကျိုးငှာ မငိုကြွေး၊ မိဘတို့၏ အကျိုးငှာသာ ငိုကြွေး၏။ ဤလင်းတမင်းကို သတ်အံ့သောငှာ မသင့်ဟု လင်းတမင်းအား နှစ်သက်၍ -
မယာ တွံ သမနုညာတော၊ သောတ္ထိံ ပဿာဟိ ဉာတကေ။
ဟူသော ဤခြောက်ခုမြောက်သော ဂါထာကို ဆို၏။
၂၇။ ဂိဇ္စျရာဇ၊ လင်းတမင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝုဒ္ဓေ၊ ကြီးကုန်သော။ ဂိရိဒရီသယေ၊ တောင်လိုဏ်၌နေကုန်သော။ မာတာပိတရော၊ မိဘတို့ကို။ ဘရဿု၊ မွေးလေလော့။ မယာ၊ ငါသည်။ တွံ၊ သင့်ကို။ သမနု ညာတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဉာတကေ၊ ဆွေမျိုးတို့ကို။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာစွာ။ ပဿာဟိ၊ ရှုလေလော့။
မုဆိုးကြီး ချမ်းသာပါစေ
ဤသို့ဆို၍ ချစ်သောစိတ်၊ နူးညံ့သောစိတ်ဖြင့် ကျော့ကွင်းကို ဖြေ၏။ သေမင်းခံတွင်းမှ လွတ်၍ ချမ်းသာခြင်းရှိသော ဘုရားလောင်းသည် မုဆိုးအား အနုမောဒနာ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍-
ဘရိဿံ မာတာပိတရော၊ ဝုဒ္ဓေ ဂိရိဒရီသယေ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၈။ လုဒ္ဒက၊ မုဆိုး။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေ အမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နန္ဒဿု၊ နှစ်သက်လေလော့။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝုဒ္ဓေ၊ ကြီးကုန်သော။ ဂိရိဒရီသယေ၊ တောင်လိုဏ်၌ နေကုန်သော။ မာတာ ပိဘရော၊ မိဘတို့ကို။ ဘရိဿံ၊ မွေးပါအံ့။
ဤသို့ဆို၍ ခံတွင်းပြည့်အောင် အသားကိုယူ၍ မိဘတို့အား ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ အမိကို လုပ်ကျွေးသော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား... ယခုအခါ ဆန္နသည် ထိုအခါ မုဆိုးဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ မြတ်သောမင်းမျိုးတို့သည် ထိုအခါ မိဘတို့ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ လင်းတမင်း ဖြစ်ပြီ။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပျက်စီးဖို့ဖန်၊ သေချိန်တန်၊ ဘေးရန်မမြင်ရာ
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဂိဇ္ဈဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၅။ ဒဗ္ဘပုပ္ဖဇာတ်
ငြင်းခုံခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးရခြင်းအကြာင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသခင်သည် အနုတီရစာရိ ဘဒ္ဒန္တေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒဗ္ဘပုပ္ဖဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော ဥပနန်မထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ရှင်ဥပနန် လောဘကြီးပုံ
ထိုဥပနန်မထေရ်သည် သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ အပ္ပိစ္ဆတာ- အစရှိသော ကျေးဇူးတို့ကိုပယ်၍ တပ်စွန်းကြီးကြီးသည်ဖြစ်၏။ ဝါဆိုသောအခါ၌ နှစ်ကျောင်း သုံးကျောင်းတို့ကို သိမ်း ဆည်း၍ တစ်ကျောင်း၌ ထီးကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ကျောင်း၌ ဖိနပ်ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ကျောင်း၌ သပိတ်ကိုလည်းကောင်း တစ်ကျောင်း၌ တောင်ဝှေးကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ကျောင်း၌ ရေဘူးကိုလည်းကောင်းထား၍ တစ်ကျောင်း၌ မိမိနေ၏။ ထိုဥပနန်မထေရ်သည် တစ်ခုသော ဇနပုဒ်ကျောင်း၌ ဝါကပ်၍ ရဟန်းတို့မည်သည် အလိုနည်းသည်ဖြစ်အပ်၏ဟု ကောင်းကင်၌ လ-ကိုထင်စေဘိသကဲ့သို့ ရဟန်းတို့အား ပစ္စည်းရောင့်ရဲခြင်းကို ပြုတတ်သော အရိယဝံသပဋိပတ်ကို ဟော၏။ ရဟန်းတို့သည် ထိုတရားကိုကြား၍ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိကုန်သော သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို စွန့်၍ မြေသပိတ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပံ့သကူသင်္ကန်းတို့ကိုလည်းကောင်း ယူကုန်၏။
ဝိနည်းဓိုရ် အကောင်းယူ
အရှင်ဥပနန်သည် တစ်ပါးသောဝတ္ထုတို့ကို မိမိနေရာအရပ်၌ထား၍ ဝါကျွတ်သည်ရှိသော် ပဝါရဏာပြု၍ ယာဉ်ငယ်ကိုပြည့်စေ၍ ဇေတဝန်ကျောင်းသို့ သွားသည်ရှိသော် ခရီးအကြား၌ တစ်ခုသောကျောင်း၏နောက်၌ ခြေ၌ နွယ်သည် ငြိ၏။ စင်စစ် ဤကျောင်း၌ တစ်စုံတစ်ခုကို ရအပ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ထိုကျောင်းသို့ဝင်၏။ ထိုကျောင်း၌ နှစ်ပါးကုန်သော အသက်ကြီးရဟန်းတို့သည် ဝါဆိုကုန်၏။ ထိုရဟန်းကြီးတို့သည် နှစ်ထည်ကုန်သော ရုန့်ရင်းသော သင်္ကန်းလျာ ပုဆိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ခုသော သိမ်မွေ့သော ကမ္ဗလာကိုလည်းကောင်းရ၍ ခွဲဝေအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အရှင်ဥပနန်ကိုမြင်၍ မထေရ်သည် ငါတို့အား ခွဲဝေလတ္တံ့ ဟု နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ အရှင်ဘုရား၊ အကုန်ုပျတို့သည် ဝါဆိုသင်္ကန်းကို ခွဲဝေအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ဤသင်္ကန်းကိုမှီ၍ အကျွန်ုပ်တို့အား ငြင်းခုံခြင်းသည် ဖြစ်၏ ဤသင်္ကန်းကို အကျွန်ုပ်တို့အား ခွဲဝေ၍ ပေးပါလော့ ဟု ဆို၏။ အရှင်ဥပနန်သည် ကောင်းပြီ ခွဲဝေအံ့ ဟု ရုန့် ရင်းကုန်သော နှစ်ထည်ကုန်သော သင်္ကန်းလျာ ပုဆိုးတို့ကို နှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းကြီးတို့အားပေး၍ ဤကမ္ဗလာသည်ကား ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်သော ငါ့အား လျောက်ပတ်၏ဟု ကမ္ဗလာကိုယူ၍ ဖဲ၏။
ရဟန်းတို့ ကဲ့ရဲကြခြင်း
ထိုရဟန်းကြီးတို့သည်လည်း ကမ္ဗလာ၌ တပ်စွန်းကုန်သည်ဖြစ်၍ အရှင်ဥပနန်နှင့်တကွ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား အကြောင်းကိုကြား၍ အရှင်ဘုရားတို့. ဝိနည်းကို ဆောင်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား ဤသို့ လု ယက်၍ စားခြင်းငှာ အပ်သလော ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ဥပနန်မထေရ်သည် ဆောင်ခဲ့အပ်ကုန်သော သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို မြင်၍ အရှင်ဥပနန်ကို ငါ့ရှင်... သင်သည် ဘုန်း တန်ခိုးကြီး၏။ များစွာကုန်သော သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ရ၏ဟု ဆိုကုန်၏။ အရှင်ဥပနန်သည် ငါ့ရှင်တို့ အဘယ်မှာ ဘုန်းတန်ခိုးရှိအံ့နည်း၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့် ဤသပိတ်သင်္ကန်းကို ရ၏ ဟု အလုံးစုံသောအကြောင်းကို ပြောဆို၏။ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော အရှင်ဥပနန်သည် ကြီးသော တပ်စွန်းခြင်းရှိ၏။ ကြီးသော လောဘရှိ၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကြကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်း ဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤ မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ဥပနန်သည် အကျင့်အား လျောက်ပတ်သည်ကို မိမိမပြု၊ သူတစ်ပါးအား အကျင့်ကို ဟောသော ရဟန်းမည်သည်ကား ရှေးဦးစွာ မိမိသည် လျောက်ပတ်စွာ ကျင့်၍ နောက်မှ သူတပါးကို ဆုံးမရာ၏။-
အထညမနုသာသေယျ၊ န ကိလိဿေယျ ပဏ္ဍိတော။
ဟူသော ဓမ္မပဒ၌လာသော ဤဂါထာပုဒ်ဖြင့် တရားဟော၍ ရဟန်းတို့ ဥပနန်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ကြီးသော တပ်စွန်းခြင်းရှိသည် ကြီးသောလောဘ ရှိသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကြီးသော တပ်စွန်းခြင်း ကြီးသော လောဘ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ယခုအခါ၌သာလျင် ဤရဟန်းတို့၏ဥစ္စာကို လုယက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း လုယက်ဖူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မြစ်နား၌ ရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်၏။
ဖျံ ငါးကိုမဆွဲနိုင်
ထိုအခါ တစ်ခုသော မြေခွေးသည် မာယာဝီမည်သော မယားကိုယူ၍ မြစ်နား၌ တစ်ခုသောအရပ်၌နေ၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မြေခွေးမသည် သခင် ငါ့အား ချင်ခြင်း ဖြစ်၏။ စိုသော ငါးကြင်းသားကို စားခြင်းငှာ အလိုရှိ၏ ဟု မြေခွေးဖိုကို ဆို၏။ မြေခွေးဖိုသည်ကြောင့် ကြမဲ့သည်ဖြစ်လော့၊ သင့်ဖို့ ဆောင်ချေအံ့ ဟု ဆို၍ မြစ်နားသို့လှည့်လည်သည်ရှိသော် ခြေ၌ နွယ်ငြိ၍ မြစ်နားသို့လျှောက်၍ သွား၏။ ထိုခဏ၌ ရေနက်သို့သွားသော ဖျံ, မြစ်နားသို့ လျှောက်၍ သွားသောဖျံ, ဤနှစ်ခုကုန်သော ဖျံတို့သည် ငါးတို့ကို ရှာကုန်လျက် ကမ်းနား၌ ရပ်ကုန်၏။ နှစ်ခုကုန်သော ဖျံတို့တွင် ရေနက်သို့သွားသော ဖျံသည် ကြီးစွာသော ငါးကြင်းကိုမြင်၍ လျင်စွာ ရေသို့ငုပ်၍ အမြီး၌ ကိုက်၏။ အားကြီးသော ငါးသည် ငင်လျက် သွား၏။
အကူအညီ ဖျံကိုခေါ်
ရေနက်သို့သွားသော ဖျံသည် အဆွေခင်ပွန်း ဖျံ ငါးသည်ကြီး၏။ နှစ်ခုကုန်သော ငါတို့၏အဖို့သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ လာလော့၊ ငါ၏အဖော် ဖြစ်လော့ ဟု မြစ်နားသို့လျှောက်၍ သွားသော ဖျံနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
မဟာ မေ ဂဟိတော မစ္ဆော၊ သော မံ ဝဟရတိ ဝေဂသာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉။ အနုတီရစာရီ၊ ကမ်းနားသို့ လျှောက်၍သွားသော ဖျံ။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မေ၊ ငါသည်။ ဂဟိတော၊ ယော မစ္ဆော၊ အကြင် ငါးကြင်းသည်။ မဟာ၊ ကြီး၏။ သော၊ ထိုငါးကြင်းသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝေဂသာ၊ အဟုန်ဖြင့်။ ဟရတိ၊ ဆောင်၏။ သဟာယံ၊ အဆွေဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ အနုဓာဝ၊ အမြီး၌ကိုင်၍ ငင်လော့။
ကူညီဆွဲတင်ပေးမယ်
ထိုစကားကိုကြား၍ မြစ်နားသို့လျှောက်သွားသော ဖျံသည်-
အဟံ တံ ဥဒ္ဓရိဿာမိ၊ သုပဏ္ဏော ဥရဂမိဝ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၀။ ဂမ္ဘီရစာရီ၊ ရေနက်သို့သွားတတ်သော ဖျံ။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ထာမသာ၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒဠှံ၊ မြဲစွာ။ ဂဏှာဟိ၊ ကိုင်လော့။ သုပဏ္ဏော၊ ဂဠုန်သည်။ ဥရဂံ၊ နဂါးကို။ ဥဒ္ဓရတိ ဣဝ၊ ထုတ်ဆောင်သကဲ့သို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ဥဒ္ဓရိဿာမိ၊ ထုတ်ဆောင်အံ့။
အဝေမတည့်ကြ
ထိုအခါ ထိုဖျံနှစ်ခုတို့သည်လည်း တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်၍ ငါးကြင်းကို ထုတ်၍ ကမ်းနား၌ထား၍ သတ်၍ သင် ဝေလော့၊ သင် ဝေလော့ ဟု ငြင်းခုံခြင်းကိုပြု၍ ဝေအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ရှိသော် ထား၍နေကြကုန်၏။
မြေခွေးကို ဆရာတင်
ထိုအခါ မြေခွေးသည် ထိုအရပ်သို့ရောက်သည် ရှိသော် ဖျံတို့သည် မြေခွေးကိုမြင်၍ ခရီးဦး ကြိုဆို၍ အဆွေ မြေခွေး ဤငါးကြင်းကို ငါတို့ တပေါင်းတည်းဖြစ်ကုန်၍ ထုတ်ဆောင်အပ်ကုန်၏။ ထိုငါးကို ဝေအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ငါတို့အား ငြင်းခုံခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ငါတို့အား အဖို့ကို တူမျှစွာ ဝေ၍ပေးလော့ ဟု ဆိုလို၍-
သမေဟိ မေဓဂံ သမ္မာ၊ ဝိဝါဒေါ ဝူပသမ္မတံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၁။ ဒဗ္ဘပုပ္ဖ၊ သမန်းမြက်ပွင့် အဆင်းရှိသော အဆွေမြေခွေး။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏောဟိ၊ နားလော့။ နော၊ ငါတို့အား။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းသည်။ သမုပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ မေဓဂံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ သမေဟိ၊ ငြိမ်းစေလော့။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းသည်။ ဝူပသမ္မတံ-ဝူပသမ္မတု၊ ငြိမ်းစေသတည်း။
ငါ ဝေပေးမယ်
ထိုစကားကို ကြား၍ မြေခွေးသည် မိမိ၏ အစွမ်းကိုပြလိုရကား -
သမေမိ မေဓဂံ သမ္မာ၊ ဝိဝါဒေါ ဝူပသမ္မတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
သမ္မ၊ အဆွေဖျံ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ဓမ္မဋ္ဌော၊ တရားဆုံးဖြတ်သော အမတ်ကြီးသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်ပြီ။ မေ၊ ငါသည်။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ အဍ္ဍာ၊ တရားတို့ကို။ တီရိတာ၊ ဆုံးဖြတ်အပ် ကုန်ပြီ။ ဝေါ၊ သင်တို့၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ မေဓဂံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ သမေမိ၊ ငြိမ်းစေအံ့။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းသည်။ ဝူပသမ္မတံ-ဝူပသမ္မတု၊ ငြိမ်းစေသတည်း။
ငါ့အဖို့ အလယ်သား
ဤဂါထာကို ဆို၍ ဝေလိုရကား-
အစ္စာယံ မဇ္ဈိမော ခဏ္ဍော၊ ဓမ္မဋ္ဌဿ ဘဝိဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၃။ အနုတီရစာရီ၊ ရေနားသို့ လျှောက်၍သွားသော ဖျံ။ တွံ၊ သင်သည်။ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ အမြီးပိုင်းကို။ ဂဏှ၊ ယူလော့။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းပိုင်းကို။ ဂမ္ဘီရစာရိနော၊ ရေနက်သို့ လျှောက်၍ သွားသော ဖျံအား။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ အစ္စ၊ ခေါင်း, အမြီးနှစ်ပိုင်းကို လွန်၍ တည်သော။ အယံ မဇ္ဈိမော ခဏ္ဍော၊ ဤအလယ်ပိုင်းသည်။ ဓမ္မဋ္ဌဿ၊ တရားဆုံးဖြတ်သော ငါ့အား။ ဘဝိဿတိ၊ ဉာဏ်ပူဇော်ခ ဖြစ်လတ္တံ့။
ဤသို့ဆို၍ ထိုငါးကိုဝေ၍ သင်တို့သည် ငြင်းခုံခြင်းကို မပြုမူ၍ အမြီးကိုလည်းကောင်း, ဦးခေါင်းကိုလည်းကောင်း စားကြကုန်လော့ ဟု ဆို၍ အလယ်ပိုင်းကို ထိုဖျံတို့ မြင်ကုန်စဉ်လျှင် ချီ၍ပြေး၏။ ဖျံနှစ်ခုတို့သည် ဥစ္စာတစ်ထောင်
ရှုံးသော ယောက်ျားကဲ့သို့ မျက်နှာမသာ နေကြကုန်၍-
ငါတို့ငြင်းနေကြလို့
အသီသကံ အနင်္ဂုဋ္ဌံ၊ သိင်္ဂါလော ဟရတိ ရောဟိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ သစေ န ဝိဝဒေမသေ၊ အကယ်၍ ငြင်းခုံခြင်းကို မပြုကုန်ငြားအံ့။ စိရမ္ပိ၊ နှစ်ရက်သုံးရက်လည်း။ ဘက္ခော၊ စားရသည်။ အဘဝိဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အသီသကံ၊ ဦးခေါင်းမဟုတ်သော။ အနင်္ဂုဋ္ဌံ၊ အမြီးမဟုတ်သော။ ရောဟိတံ၊ အလယ်ဝမ်းပျဉ်းနှင့်တကွသော ငါးကြင်းသားကို။ သိင်္ဂါလော၊ မြေခွေးသည်။ ဟရတိ၊ ဆောင်လေ၏။
မြေခွေးမယား ဝမ်းသာခြင်း
မြေခွေးသည်လည်း ယနေ့ မယားအား ငါးကြင်းသားကို စားစေအံ့ဟု နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မြေခွေးမ၏အထံသို့ သွား၏။ မြေခွေးမသည် လာသော မြေခွေးဖိုကိုမြင်၍ နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍-
ဧဝါဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ ဒိသွာ ပုဏ္ဏမုခံ ပတိံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၅။ ခတ္တိယော ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ရဇ္ဇံ၊ မင်းအဖြစ်ကို။ လဒ္ဓါန၊ ရ၍။ နန္ဒေယျ ယထာ၊ နှစ်သက်ရာသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဟံပိ၊ ငါသည်လည်း။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ပုဏ္ဏမုခံ၊ ခံတွင်းပြည့်သော။ ပတိံ၊ လင်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ နန္ဒာမိ၊ နှစ်သက်၏။
ငါးကြီးဘယ်လိုရခဲ့သလဲ
ဤဂါထာကိုဆို၍ ရခြင်း၏အကြောင်းကို မေးလိုရကား-
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ၊ ကထံ အဓိကတံ တယာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၆။ သမ္မ၊ သခင်မြေခွေး။ ထလဇော သန္တော၊ ကြည်း၌ နေသည်ဖြစ်လျက်။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ မစ္ဆံ၊ ငါးကို။ ကထံ နု၊ အသို့လျှင်။ ပရာမသိ၊ ယူသနည်း။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။ တယာ၊ သင်သည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍။ အဓိဂတံ၊ ရဘိသနည်း။
ဝေပေးလို့ ရခဲ့သည်
မြေခွေးဖိုသည် မြေခွေးမအား ရခြင်း၏ အကြောင်းကို ကြားလိုသည် ဖြစ်၍-
ဇီနာ ဥဒ္ဒါ ဝိဝါဒေန၊ ဘုဉ္စ မာယာဝိ ရောဟိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၇။ မာယာဝိ၊ မာယာဝီ။ ဝိဝါဒေန၊ ငြင်းခုံခြင်းကြောင့်။ ကိသာ၊ ကြုံလှီကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဝိဝါဒေန၊ ငြင်းခုံခြင်းကြောင့်။ ဓနက္ခယာ၊ ဥစ္စာကုန်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဥဒ္ဒါ၊ နှစ်ခုကုန်သော ဖျံတို့သည်။ ဝိဝါဒေန၊ ငြင်းခုံခြင်းကြောင့်။ ဇီနာ၊ ငါးကြင်း အလယ်ပိုင်းမှ ရှုံးကုန်၏။ မာယာဝိ၊ မာယာဝီ။ ရောဟိတံ၊ ဤငါးကြင်းသားကို။ ဘုဉ္ဇ၊ စားလော့။
ဤသို့ အတိတ်ကို ဆောတော်မူ၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ဓမ္မဋ္ဌံ ပဋိဓာဝန္တိ၊ သော ဟိ နေသံ ဝိနာယကော။
ဓနာပိ တတ္ထ ဇီယန္တိ၊ ရာဇကေသာ ပဝဍ္ဎတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၃၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူသာလျှင်။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းသည်။ ဇာယတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဓမ္မဋ္ဌံ၊ တရားဆုံးဖြတ်သော သူကို။ ပဋိဓာဝန္တိ၊ ဆည်းကပ်ရကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ သော၊ ထိုတရားဆုံးဖြတ်သော သူသည်။ နေသံ၊ ထိုငြင်းခုံခြင်းကို ပြုကုန်သော သူတို့၏။ ဝိနာယကော၊ အငြင်းအခုံကို ငြိမ်းစေတတ်သော ကိုးကွယ်ရာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတရားဆုံးဖြတ် သူ၏အထံ၌။ ဓနာပိ၊ ဥစ္စာမှလည်း။ ဇီယန္တိ၊ ရှုံးကုန်၏။ ရာဇကောသော၊ မင်း၏ ဥစ္စာတိုက်သည်။ ပဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဥပနန်သည် ထိုအခါ မြေခွေးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ရဟန်းကြီးနှစ်ပါးတို့သည် ထိုအခါ နှစ်ခုသော ဖျံတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အကြောင်းကို မျက်မှောက်ပြုရသော ရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အချင်းချင်းလျှင်။ မခံချင်၊ ပြင်သူအကျိုးရှိ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒဗ္ဘပုပ္ဖဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၆။ ပဏ္ဏကဇာတ်
ကြီးကျယ်သောရောဂါကို ပညာဖြင့်ကုစားခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ပဏ္ဏကံ တိခိဏဓာရံ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပဏ္ဏကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မယားဟောင်း ဖြားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သတတ်ဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် “အဘယ်သူသည် ငြီးငွေ့စေအပ်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ မယားဟောင်းသည် ငြီးငွေ့စေအပ်၏ ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် “ရဟန်း... ဤမိန်းမသည် သင်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုတတ်၏။ ရှေး၌လည်း သင်သည် ဤမိန်းမကိုမှီ၍ စိတ်၌မှီသော ရောဂါသည် နှိပ်စက်အပ်သည်ရှိသော် ပညာရှိတို့ကိုမှီ၍ အသက်ကိုရအပ်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ မဒ္ဒဝမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား သေနကကုမာရဟူသော အမည်ကိုမည့်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းကုန်သော အတတ်တို့ကို သင်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ တစ်ဖန်ပြန်၍ မဒ္ဒဝမင်း၏ အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ်ဖြစ်၏။ သေနကပညာရှိသည် ပညာရှိ၏ ဟူ၍ မြို့အလုံး၌ လ, ကဲ့သို့လည်းကောင်း နေ, ကဲ့သို့လည်းကောင်း ထင်ရှား၏။
မိဖုရားကိုပေးလိုက်ပြီ
ထိုအခါ မဒ္ဒဝမင်း၏ ပုရောဟိတ်သားသည် မင်းအား ခစားအံ့သောငှာ လာလတ်သော် ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်သော မင်း၏ မိဖုရားကိုမြင်၍ တပ်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အိမ်သို့သွား၍ အာဟာရကို ဖြတ်၍ အိပ်၏။ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် မေးအပ်သည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကိုကြား၏။ မင်းသည်လည်း ပုရောဟိတ်သားသည် မထင်၊ ထိုပုရောဟိတ်သားသည် အဘယ်မှာနည်း ဟု မေးလတ်သော် ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ပုရောဟိတ်သားကို ခေါ်စေ၍ ငါသည် သင့်အား ဤမိဖုရားကို ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ပေးအံ့။ ခုနစ်ရက် သင့်အိမ်၌ထား၍ ရှစ်ရက်မြောက်၌ ဆောင်ခဲ့လော့ဟု ဆို၏။ ပုရောဟိတ်သားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ မိဖုရားကို အိမ်သို့ဆောင်၍ ထိုမိဖုရားနှင့်တကွ မွေ့လျော်၍ အချင်းချင်း တပ်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူကို မသိစေမူ၍ မြတ်သောတံခါးဖြင့် ပြေး၍ တစ်ပါးသောမင်း၏ နိုင်ငံသို့ သွားကြကုန်၏။ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် သွားရာအရပ်ကိုမသိ၊ လှေသွားသော လမ်းကဲ့သို့ဖြစ်၏။
ဘုရင်ရောဂါရ
မင်းသည် မြို့၌ စည်လည်စေ၍ အထူးထူး အပြားပြားသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရှာစေသော်လည်း မိဖုရား၏ သွားရာအရပ်ကို မသိ။ ထိုအခါ ထိုမင်းအား မိဖုရားကိုမှီ၍ စိုးရိမ်ခြင်း ကြီးစွာဖြစ်၏။ ပူသောနှလုံး ရှိသည်ဖြစ်၍ သွေးယို၏။ ထိုအခါမှစ၍ ထိုမင်း၏ဝမ်းမှ သွေးထွက်၏။ ကြီးစွာသော အနာဖြစ်၏။ ကြီးမြတ်ကုန်သော မင်း၏ ဆေးသမားတို့သည် ဆေးကုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။
ဇာတ်လမ်းဖြင့်ဆေးကုပုံ
ဘုရားလောင်းသည် ဤမင်းအား အနာမရှိ၊ မယားကို မမြင်ရခြင်းကြောင့် စိတ်၌မှီသော ရောဂါသည် ဖြစ်၏။ ထိုမင်းကို ဥပါယ်ဖြင့်ကုအံ့ ဟု အာယုရမည်သော အမတ်, ပုက္ကုသမည်သော အမတ်ပညာရှိတို့ကိုခေါ်၍ မင်းအား မိဖုရားကို မမြင်ရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော စိတ်၌မှီသော ရောဂါကိုထား၍ တစ်ပါးသောရောဂါသည် မရှိ။ စင်စစ် ငါတို့အား ကျေးဇူးများ၏။ ထို့ကြောင့် ထိုမင်းကို ကုကြကုန်အံ့၊ မင်းရင်ပြင်၌ ပွဲသဘင်ပြု၍ သန်လျက်ကို မျိုခြင်းငှာ တတ်ကုန်သော သူတို့ကို သန်လျက်မျိုစေ၍ မင်းကို ခြင်္သေ့ခံသော လေသာပြတင်း၌ထား၍ ပွဲကိုကြည့်စေကုန်အံ့၊ မင်းသည် သန်လျက်မျိုးသောသူကို မြင်၍ သန် လျက်မျိုခြင်းထက် တစ်ပါးသော အလွန်ခက်ခဲသော အမှုသည် ရှိသေးသလောဟု ပြဿနာကို မေးလတ္တံ့။ အဆွေအာယုရ... သင်သည် ဤအမည်ရှိသာဥစ္စာကိုပေအံ့ဟု ဆိုခြင်းသည် ဤသန်လျက်ကို မျိုခြင်းထက် ခဲခက်၏ဟု ဖြေလော့၊ ထို့နောင်မှ အဆွေပုက္ကုသ... သင့်ကိုမေးလတ္တံ့၊ ထိုအခါ မင်းအား မြတ်သောမင်းကြီး ထိုဥစ္စာကို ပေးအံ့ဟုဆို၍ မပေးသောသူ၏ ထိုစကားသည် အကျိုးမရှိသည် ဖြစ်၏။ အချို့ကုန်သော သူတို့သည် ထိုစကားကိုမှီ၍ အသက်မမွေးကုန်၊ အကြင်သူတို့သည် ထိုစကားအား လျောက် ပတ်သည်ကို ပြုကုန်၏။ ဝန်ခံတိုင်းသော ဥစ္စာကို ပေးကုန်၏။ ဤသို့ပေးခြင်းသည် ထိုပေးအံ့ဟု ဆိုသောစကားထက် အလွန်ခက်ခဲ၏ ဟု ဖြေလော့၊ ဤထက်အလွန် ပြုအပ်သောအမှုကို ငါသိအံ့ဟု ဆို၍ သဘင်ကိုပြုစေ၏။
ဘုရင်ပွဲတော်ကြည့်
ထိုနောက်မှ ထိုသုံးယောက်ကုန်သော ပညာရှိတို့သည်လည်း မင်း၏အထံသို့ သွား၍ မြတ်သော မင်းကြီး... မင်းရင်ပြင်၌ ပွဲသဘင်သည် ဖြစ်၏။ ထိုပွဲသဘင်ကို ကြည့်ကုန်သော သူတို့အား ဒုက္ခသည်လည်း သုခဖြစ်၏။ ကြွတော်မူလော့၊ သွားကုန်အံ့ ဟု မင်းကိုဆောင်၍ ခြင်္သေ့ခံသော လေသာပြတင်းကိုဖွင့်၍ ပွဲသဘင်ကို ကြည့်စေကုန်၏။ များစွာကုန်သော လူတို့သည် မိမိတို့သည် တတ်သောအတတ်ကို ပြကုန်၏။ တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည်ကား သုံးဆယ့်သုံးလက်သစ်ရှိသော ထက်စွာသော အသွားရှိသော သန်လျက်ကို မျို၏။
သန်လျက်ကို မျိုဖိုခက်
မင်းသည် ထိုယောက်ျားကိုမြင်၍ ဤယောက်ျားသည် သန်လျက်ကိုမျို၏။ ဤသန်လျက်ကို မျိုခြင်းထက် ခက်ခဲသော အမှုသည် ရှိသေးသလောဟု ပညာရှိတို့ကို မေးအံ့ ဟု ကြံ၍ အာယုရကို မေးလိုရကား-
ပရိသာယံ ပုရိသော ဂိလတိ၊ ကိံ ဒုက္ကရတရံ တတော။
ယဒညံ ဒုက္ကရံ ဌာနံ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၉။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှိ။ ပဏ္ဏကံ၊ ပဏ္ဏကတိုင်း၌ဖြစ်သော။ တိခိဏဓာရံ၊ ထက်စွာသော အသွားရှိသော။ သမ္ပန္နပါယိနံ၊ သူတစ်ပါတို့၏သွေးကို သောက်တတ်သော။ အသိံ၊ သန်လျက်ကို။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားသည်။ ပရိသာယံ၊ ပရိသတ်တို့၏ အလယ်၌။ ဂိလတိ၊ မျို၏။ တတော၊ ထိုသန်လျက်ကို မျိုခြင်းထက်။ ဒုက္ကရတရံ၊ အလွန်ခက်ခဲသော အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ ကိံ၊ ရှိသလော။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ ဒုက္ကရံ၊ ခက်ခဲသော။ ယံဌာနံ၊ အကြင်အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိအံ့။ တံဌာနံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့၊
ပေးမယ်ပြောတာ ပိုခက်
ထိုအခါ မင်းအား အာယုရအမတ်သည် ထိုအကြောင်းကို ဖြေလိုသည်ဖြစ်၍-
ယော စ ဝဇ္ဇာ ဒဒါမီတိ၊ တံ ဒုက္ကတရံ တတော။
သဗ္ဗညံ သုကရံ ဌာနံ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ မဒ္ဒဝ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ မဒ္ဒဝ၊ မဒ္ဒဝ အနွယ်ဖြစ်သော မင်းကြီး။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ားသည်။ လောဘာ၊ လောဘကြောင့်။ သမ္ပန္နပါယိနံ၊ သူတစ်ပါးတို့၏သွေးကို သောက်တတ်သော။ အသိံ၊ သန်လျက်ကို။ ဂိလေယျ၊ မျိုရာ၏။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဒဒါမီတိ၊ ပေးအံ့ဟူ၍။ ဝဇ္ဇာ၊ ဆိုရာ၏။ တံ၊ ထိုပေးအံ့ဟုဆိုသောစကားသည်။ တတော၊ ထိုသန်လျက်ကို မျိုခြင်းထက်။ ဒုက္ကရတရံ၊ အလွန်ခက်ခဲ၏။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဌာနံ၊ အကြောင်းသည်။ သုကရံ၊ လွယ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာနာဟိ၊ သိတော်မူလော့။
အာယုရ ပညာရှိ စကားကိုကြား၍ သန် လျက်ကို မျိုခြင်းထက် ဤအမည်ရှိသော ဥစ္စာကို ပေးအံ့ ဟု ဆိုခြင်းသည် ခဲခက်၏။ ငါသည်လည်း ပုရောဟိတ်သားအား မိဖုရားကို ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ စင်စစ် ငါသည် အလွန် ခဲခက်သည်ကို ပြုအပ်၏ ဟု စုံစမ်းဆင်ခြင်လျှင် မင်း၏နှလုံး၌ စိုးရိမ်ခြင်းသည် အတန်ငယ် ခေါင်းပါးခြင်းသို့ ရောက်၏။
မင်းသည် ထို့နောင်မှ သူတစ်ပါးအား ဤဥစ္စာကို ပေးအံ့ဟု ဆိုသောစကားထက် အလွန် ခဲခက်သော တစ်ပါးသော အမှု ရှိသေးသလောဟုကြံ၍ ပုက္ကုသ ပညာရှိနှင့် တကွ စကားပြောလိုရကား-
ပုက္ကုသံ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ၊ ကိံ ဒုက္ကရတရံ တတော။
ယဒညံ ဒုက္ကရံ ဌာနံ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ ဓမ္မဿ၊ တရား၌။ ကောဝိဒေါ၊ လိမ္မာသော။ အာယုရော၊ အာယုရသည်။ ပဉှံ-ပဉှဿ၊ ပြဿနာ၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဗျာကာသိ၊ ဖြေ၏။ ဒါနိ၊ ယခု။ ပုက္ကုသံ၊ ပုက္ကုသကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးအံ့။ တတော၊ ထိုပေးအံ့ဟုဆိုအပ်သော စကားထက်။ ဒုက္ကရတရံ၊ အလွန်ခဲ့ခက်သော အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ ကိံ၊ ရှိသလော။ အညံ၊ တပါးသော။ ဒုက္ကရံ၊ ခဲခက်သော။ ယံ ဌာနံ၊ အကြင် အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိအံ့။ တံ ဌာနံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
အပိုင်ပေးတာ သာပြီးခက်
ထိုအခါ မင်းအားဖြေလိုသည်ဖြစ်၍ ပုက္ကုသ ပညာရှိသည်-
ယော စ ဒတွာ အဝါကယိရာ၊ တံ ဒုက္ကရတရံ တတော။
သဗ္ဗညံ သုကရံ ဌာနံ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ မဒ္ဒဝ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ မဒ္ဒဝ၊ မဒ္ဒဝအနွယ်ဖြစ်သော မင်းကြီး။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ အဖလံ၊ အကျိုးမရှိသော ဂိရံ၊ မြွက်အပ်သော။ ဥဒီရိတံ၊ ဆိုအပ်သော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ န ဥပဇီဝန္တိ၊ မှီ၍ အ သက်မမွေးကုန်။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဒတွာ၊ ပေးပြီး၍။ အဝါကယိရာ၊ မတပ်စွန်းရာ။ တံ၊ ထိုပေးခြင်းသည်။ တတော၊ ထိုဥစ္စာကို ပေးအံ့ဟု ဆိုသော စကားထက်။ ဒုက္ကရတရံ၊ အလွန်ခဲခက်၏။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဌာနံ၊ အကြောင်းသည်။ သုကရံ၊ လွယ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာနာဟိ၊ သိတော်မူလော့။
ထိုစကားကိုကြား၍ ငါသည် ပုရောဟိတ်သားအား မိဖုရားကို ပေးအံ့ဟု ရှေးဦးစွာ ဆိုသည်နှင့်လျော်စွာ မိဖုရားကို ပေး၏။ စင်စစ် ငါသည် အလွန် ခက်ခဲသည်ကို ပြု၏ ဟု ကြံသောမင်းအား စိုးရိမ်ခြင်းသည် အလွန်ခေါင်းပါး၏။
ဘယ်ကိစ္စ ခဲယဉ်းသလဲ
ထို့နောင်မှ သေနက သုခမိန်မှတစ်ပါး အလွန် ပညာရှိသောသူမည်သည် မရှိ၊ ဤပြဿနာကို သေနတသုခမိန်အား မေးအံ့ဟု မင်းအား အကြံသည် ဖြစ်၏။ ထို နောင်မှ သေနကသုခမိန်ကို မေးလိုရကား-
သေနကံ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ၊ ကိံ ဒုက္ကရတရံ တတော။
ယဒညံ ဒုက္ကရံ ဌာနံ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၃။ ဓမ္မဿ၊ တရား၌။ ကောဝိဒေါ၊ လိမ္မာသော။ ပုက္ကုသော၊ ပုက္ကုသသည်။ ပဉှံ-ပဉှဿ၊ ပြဿနာ၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဗျာကာသိ၊ ဖြေ၏။ ဒါနိ၊ ယခု။ သေနကံ၊ သေနကကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေးအံ့။ တတော၊ ထိုသန်လျက်ကိုမျိုခြင်း, ပေးအံ့ဆိုခြင်း, ပေးခြင်းထက်။ ဒုက္ကရတရံ၊ အလွန်ခဲခက်သော အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ ကိံ၊ ရှိသလော။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ ဒုက္ကရံ၊ ခက်ခဲသော။ ယံ ဌာနံ၊ အကြင်အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိအံ့။ တံ ဌာနံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
ပေးပြီးမှ နောင်တမဖြစ်စေလင့်
ထိုအခါ မင်းအား ဖြေလိုသည်ဖြစ်၍ သေနကအမတ်သည်-
ယော စ ဒတွာ နာနုတပ္ပေ၊ တံ ဒုက္ကရတရံ တတော။
သဗ္ဗညံ သုကရံ ဌာနံ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ မဒ္ဒဝ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၄။ မဒ္ဒဝ၊ မဒ္ဒဝအနွယ်ဖြစ်သောမင်းကြီး။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ားသည်။ အပ္ပံ ဝါ၊ နည်းသည်လည်းဖြစ်သော။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ ဗဟုံ ဝါ၊ များသည်လည်းဖြစ်သော။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဒေယျ၊ လှူရာ၏။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဒတွာ၊ လှူပြီး၍။ နာနုတပ္ပေ၊ နောင်တ တစ်ဖန် မပူပန်။ တံ၊ ထိုနောင်တတစ်ဖန် မပူပန်ခြင်းသည်။ တတော၊ ထိုပေးခြင်းထက်။ ဒုက္ကရတရံ၊ အလွန်ခဲခက်၏။ အညံ၊ တစ်ပါးသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဌာနံ၊ အကြောင်းသည်။ သုကရံ၊ လွယ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာနာဟိ၊ သိတော်မူလော့။
မင်းကြီးရောဂါ ပျောက်လေပြီ
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏စကားကိုကြား၍ “ငါသည် မိမိစိတ်ဖြင့်လျှင် ပုရောဟိတ်သားအား မိဖုရားကိုပေးပြီး၍ မိမိစိတ်ကို ခိုင်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်၊ စိုးရိမ်ပင်ပန်း၏။ ငါ့အား ဤသို့ စိုးရိမ်ပင်ပန်းခြင်းသည် မလျောက်ပတ်၊ ထိုမိဖုရားသည် ငါ၌ ချစ်ခြင်းသည် အကယ်၍ဖြစ်အံ့၊ ဤစည်းစိမ်ကို စွန့်၍မပြေးရာ၊ ငါ၌ ချစ်ခြင်းကိုမပြုမူ၍ ပြေးသော မိဖုရားဖြင့် ငါ့အား အဘယ်ပြုအံ့နည်းဟု ကြံသော မင်းအား ပဒုမာရွက်မှ ရေပေါက်ကဲ့သို့ အလုံးစုံသော စိုးရိမ်ခြင်းသည် လျှောကျ၍ကင်း၏။ ထိုခဏ၌လျှင် မင်း၏ ဝမ်းသွေးသွန်ခြင်းသည် ရပ်၏။ မင်းသည် ရောဂါမရှိ ချမ်းသာသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား ချီးမွမ်းလိုသည်ဖြစ်၍-
သဗ္ဗေ ပဉှေ အတိဘောတိ၊ ယထာ ဘာသတိ သေနကော။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၅။ အာယုရော၊ အာယုရ အမတ်သည်။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ဗျာကာသိ၊ ဖြေ၏။ အထော၊ ထို့နောင်မှ။ ပုက္ကုသပေါရိသော၊ ပုက္ကုသယောက်ျားသည်။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ဗျာကာသိ၊ ဖြေ၏။ ဘာသိတော၊ သေနကပညာရှိဆိုသောစကားသည်။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ပဉှေ၊ ပြဿနာတို့ကို။ အတိဘောတိ၊ လွှမ်းမိုး၍တည်၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ သေနကော၊ သေနက ပညာရှိသည်။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။ တထေဝ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းအား ဤဂါထာဖြင့် ချီးမွမ်း၍ နှစ်သက်သည် ဖြစ်၍ များစွာသော ဥစ္စာကို ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ထိုရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းဆောင်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ မယားဟောင်းသည် ထိုအခါ မိဖုရားကြီး ဖြစ်ပြီ။ ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ အာယုရ ပညာရှိဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ပုက္ကုသပညာရှိ ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သေနက ပညာရှိဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စိတ်ကြောင့်ဖြစ်လာ၊ ထိုရောဂါ၊ ကုပါ စိတ်နှင့်ပင်
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပဏ္ဏကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၇။ သတ္တုဘသ္တဇာတ်
သူတစ်ပါး၏အသက်ကို ပညာဖြင့် ကယ်ဆယ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဗ္ဘန္တ စိတ္တော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသတ္တုဘသ္တဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပညာပါရမီကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်ရှားစွာဖြစ်လတ္တံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုလေ၏။
သေနကအမတ်
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား သေနက သတို့သားဟူသော အမည်ကို မှည့်ကြကုန်၏။ ထိုသေနက သတို့သားသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသောအတတ်တို့ကို သင်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ တဖန်ပြန်၍ မင်းကို ဖူးမြင်၏။ မင်းသည် သေနက သတို့သားကို အမတ် အရာ၌ထား၏။ ထိုသေနက အမတ်အား ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို ပေး၏။ ထိုသေနက အမတ်သည် မင်းအား အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမ၏။ သာယာသော စကားရှိ၏။ ဓမ္မကထိက ဖြစ်၍ မင်းကို ပဉ္စသီတို့၌တည်စေ၍ အလှူပေးခြင်း၌လည်းကောင်း, ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်း၌ လည်းကောင်း၊ ဆယ်ပါးသော ကုသလ ကမ္မပထတို့၌လည်းကောင်း ဤသို့ ကောင်းသော အကျင့်၌ တည်စေ၏။ တိုင်းအလုံး၌ ဘုရားပွင့်သော ကာလကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ပက္ခနေ့တို့၌ မင်းသည်လည်းကောင်း အိမ်ရှေ့မင်း အစရှိသော ခပ်သိမ်း သော မင်းတို့သည်လည်းကောင်း စည်းဝေစေ၍ တရားသဘင်ကို စီရင်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် စီရင်အပ်သော တရားသဘင်ဝယ် ရတနာပလ္လင်ထက်၌ နေ၍ ဘုရာကဲ့သို့သော တင့် တယ်ခြင်းဖြင့် တရားဟော၏။ ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားသည် သဗ္ဗညူ ဘုရားတို့၏ တရားစကားနှင့်တူ၏။
မယားလင်ငယ်နေ
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားအိုသည် ဥစ္စာကို အလှူခံသွားသည်ရှိသော် ဥစ္စာတစ်ထောင်ကိုရ၍ တစ်ဦးသော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ အပ်ထား၍ တစ်ဖန် အလှူခံသွားအံ့ ဟု သွား၏။ ထိုပုဏ္ဏားကြီး သွားသောကာလ၌ ထိုပုဏ္ဏားသည် အသပြာတို့ကို သုံးဆောင်၏။ ထိုပုဏ္ဏားကြီးသည် လာလတ်၍ အသပြာတို့ကို ဆောင်စေ၏။ ပုဏ္ဏားသည် အသပြာတို့ကို ပေးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ မိမိတို့သမီးကို ပုဏ္ဏားကြီး ခြေရင်း၌ အလုပ်အကျွေးပြု၍ ပေး၏။ ပုဏ္ဏားကြီးသည် ထိုသူတို့၏သမီးကိုယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်မှ အနီးဖြစ်သော တစ်ခုသော ပုဏ္ဏားရွာ၌ နေ၏။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားကြီး၏ မယားသည် ငယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကာမတို့၌ မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားနှင့်တကွ လွန်ကျူးသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။
မရောင့်ရဲသော ပုဂ္ဂိုလ် ၁၆-ဦး
မရောင့်ရဲသော ဝတ္ထုတို့မည်သည်ကား တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးတို့တည်း၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူကား-
၁။ မုဒ္ဒရာသည် ခပ်သိမ်းသော မြစ်ရေတို့ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း။
၂။ မီးသည် မီးစာဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၃။ မင်းသည် တိုင်းပြည်ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၄။ မိုက်သောသူသည် ယုတ်မာသောအကျင့်ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၅။ မိန်းမသည် မေထုန်အကျင့်ဖြင့် လည်းကောင်း, တန်ဆာဆင်ခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း, သားဖွားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း မရောင့်ရဲခြင်း၊
၆။ ပုဏ္ဏားသည် ဗေဒင်ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၇။ ဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် သမာပတ်ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၈။ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်သည် နိဗ္ဗာန်ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၉။ အလိုနည်းသပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓုတင်ကျေးဇူးဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၀။ အားထုတ်ခြင်း လုံလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် လုံလဖြင့်မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၁။ တရားဟေးပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆွေးနွေးခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၂။ ရဲရင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပရိသတ်ဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၃။ သဒ္ဓါတရားရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သံဃာကို လုပ်ကျွေးခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၄။ အလှူပေးတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် စွန့်ကြဲခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၅။ ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တရားနာခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
၁၆။ လေးပါးကုန်သော ပရိသတ်တို့သည် မြတ်ဘုရားကိုဖူးမြင်ခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲခြင်း၊
ဤတစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးတို့တည်း။
ပုဏ္ဏားကြီး ကျွန်ရှာသွား
ထိုပုဏ္ဏေးမငယ်သည်လည်း မေထုန်အကျင့်ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ထိုပုဏ္ဏားကြီးကို ထုတ်၍ လွတ်လွတ် ယုတ်မာသောအကျင့်ကို ကျင့်လိုသည်ဖြစ်၍ တစ်နေ့သ၌ မျက်နှာမသာသဖြင့် အိပ်သည်ရှိသော် ရှင်မ အဘယ်နည်း ဟု မေးလတ်၍ ပုဏ္ဏား ငါသည် သင့်အိမ်၌ အမှုကို ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျားကို ဆောင်ချေလော့ ဟု ဆို၏။ ရှင်မ ငါ့အား ဥစ္စာသည် မရှိ၊ အဘယ်ကိုပေး၍ ဆောင်ရအံ့နည်းဟု ဆို၏။ အလှူခံလှည့်လည်၍ ဥစ္စာကိုရှာ၍ ဆောင်ခဲ့လော့ ဟု ဆို၏။ ရှင်မ ထိုသို့တပြီးကား ငါ့ဖို့ ရိက္ခာကို ဖွဲ့စီရင်လော့ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏေးမသည် ပုဏ္ဏားအို၏ သားရေအိတ်၌ အဆုပ်ဖွဲ့အပ်သော မုန့်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဆုပ်မဖွဲ့အပ်သော မုန့်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း ပြည့်စေ၍ ပေး၏။ ပုဏ္ဏားသည် ရွာ, နိဂုံး မင်းနေပြည်တို့၌ လှည့်လည်သည်ရှိသော် အသပြာ ခုနစ်ရာတို့ကိုရ၍ ဤမျှသော ဥစ္စာသည် ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောကျ်ားအဖို့ လောက်ပြီ ဟု ပြန်၍ မိမိရွာသို့ လာလတ်သော် တစ်ခုသော ရေချမ်းသာရာအရပ်၌ အိတ်ကိုဖြေ၍ မုန့်ကိုစားပြီးလျှင် အိတ်ကိုမဖွဲ့မူ၍ ရေသောက်အံ့သောငှာ သက်၏။
သင်နှင့်မယား သေလိမ့်မည်
ထိုအခါ တစ်ခုသော သစ်ပင်ခေါင်း၌ မြွေ ဟောက်သည် မုန့်နံ့ နံ၍ အိတ်၌ဝင်၍ ခွေလျက် မုန့်ကိုစားလျက် အိပ်၏။ ပုဏ္ဏားသည် လာ၍ အိတ်၏အတွင်းကို မကြညှိမူ၍လျင် အိတိကိုဖွဲ့၍ ပခုံး၌ထား၍ သွား၏။ တစ်ခုသော သစ်ပင်၌ ရုက္ခစိုးနတ်သည် သစ်ခွ၌တည်၍ ပုဏ္ဏား... ခရီးအကြား၌ အကယ်၍နေအံ့၊ သင်သည် သေလတ္တံ့၊ ယနေ့ အိမ်သို့ ရောက်အောင်သွားအံ့၊ မယား သေလတ္တံ့ဟု ဆို၍ ကွယ်၏။
ပုဏ္ဏားကြီး တရားနာလိုက်သွား
ထိုပုဏ္ဏားသည် ကြည့်လတ်သော် နတ်ကိုမမြင်မူ၍ ကြောက်သည်ဖြစ်၍ သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍ ငို ကြွေးလျက် ဗာရာဏသီပြည် တံခါးသို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ၌လည်း ပန္နရသီဥပုသ်နေ့သည်ဖြစ်၏။ တန်ဆာဆင်အပ်သော တရားဟောပလ္လင်၌နေ၍ တရားဟောအပ်သော သေနက သုခမိန်ထံ၌ တရားနာခြင်းငှာ သွားသောသူတို့ကိုမြင်၍ အဘယ်သို့ သွားကြကုန်အံ့နည်းဟု မေး၍ ပုဏ္ဏား... ယနေ့ သေနက ပညာရှိသည် သာယာသော အသံဖြင့် ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် တရားဟော၏။ သင်သည် မသိသလောဟု ဆိုသည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားလည်း ပညာရှိသည် တရားဟောသ တတ်၊ ငါသည်လည်း သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်၏။ ပညာရှိတို့သည်ကား ကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်းကို ပယ်အံ့သောငှာ တတ်နိုင်၏။ ငါသည် ထိုပညာရှိအထံသို့ သွား၍ တရားနာအံ့သောငှာ သင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ပုဏ္ဏားသည် ထိုသူတို့နှင့်တကွ ပညာရှိအထံသို့သွား၍ ဘုရားအလောင်းကို ခြံရံ၍နေသော မင်းနှင့်တကွသော ပရိသတ်အစွန်း၌ ပခုံး၌ အိတ်ကို လွယ်လျက် တရား ဟောပလ္လင်အနီး၌ သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်သည် ဖြစ်၍ ငိုလျက်ရပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ရေတံခွန်ကျသကဲ့သို့ တရားကိုဟော၏။ လူများသည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကုန်လျက် ကောင်းချီးပေး၍ တရားကို နာ၏။
ဘာဖြစ်လို့
ပညာရှိတို့မည်သည် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို ဖွင့်၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပရိသတ်ကို ကြည့်မြဲဖြစ်၍ ကြည့်လတ်သော် ထိုပုဏ္ဏားကိုမြင်၍ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော ပရိသတ်တို့သည် ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိကုန်၍ ကောင်းချီး ပေးကုန်၍ တရားကို နာကုန်၏။ တစ်ယောက်သော ဤပုဏ္ဏားသည် နှလုံးမသာယာခြင်းသို့ ရောက် သည်ဖြစ်၍ ငို၏။ ဤပုဏ္ဏား၏ ကိုယ်တွင်း၌ မျက်ရည်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော စိုးရိမ်ခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏။ ကြေးနီ၏ အညစ် အကြေးကို ချဉ်ဖြင့် ပယ်ပစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပဒုမာရွက်မှ ရေပေါက်ကို ကျစေဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ထို့အတူသောကကိုနစ်စေ၍ သောကမရှိ နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ကိုပြု၍ တရားဟောအံ့ ဟု ထိုပုဏ္ဏားကိုခေါ်၍ ပုဏ္ဏား... သေနက ပညာရှိမည်သည် ငါပင်တည်း၊ ယခု သင့်အား စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည်ကို ပြုအံ့၊ ရွံရှာခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍ ဆိုလော့ ဟု ပုဏ္ဏားနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
နေတ္တေဟိ တေ ဝါရိဂဏာ သဝန္တိ။
ကိန္တေ နဋ္ဌံ ကိံ ပန ပတ္ထယာနော၊
ဣဓာဂမာ ဗြာဟ္မေ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တံ၊ သင့်ကို။ ဣင်္ဃ၊ ငါတိုက်တွန်း၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော၊ မတည်မတံ့ တုန်လှုပ်သော စိတ်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ကုပိတိန္ဒြိယော၊ ပျက်သောမျက်စိ ဣန္ဒြေရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင်၏။ နေတ္တေဟိ၊ မျက်စိတို့မှ။ ဝါရိဂဏာ၊ မျက်ရည်ပေါက်တို့သည်။ သဝန္တိ၊ ယိုကုန်၏ တေ၊ သင့်အား။ ကိံ၊ အဘယ်ဥစ္စာသည်။ နဋ္ဌံ၊ ပျောက်သည်ဖြစ်၍။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယာနော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂမာ၊ လာသနည်း။ ဗြူဟိ၊ ဆိုလော့။
နတ်က သေမည်ဆိုလို့
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား မိမိ၏ စိုးရိမ်ခြင်း၏ အကြောင်းကို ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍ ပုဏ္ဏားသည်-
အဂစ္ဆတော မရဏမာဟ ယက္ခော
ဧတေန ဒုက္ခေန ပဝေဓိတောသ္မိ။
အက္ခာဟိ မေ သေနက ဧတမတ္ထံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ မိယျေထ၊ သေကုန်ရာ၏။ ဝဇတော၊ အိမ်သို့သွားသည်ရှိသော်။ ဘရိယာ၊ မယား၏။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ အဂစ္ဆတော၊ မသွားသည်ရှိသော်။ မမ၊ ငါ၏။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယက္ခော၊ ရုက္ခစိုး နတ်သည်။ အာဟ၊ ဆို၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေန ဒုက္ခေန၊ ထိုဆင်းရဲဖြင့်။ ပဝေဓိတော၊ တုန်လှုပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ သေနက၊ သေနကပညာရှိ။ မေ၊ ငါ့အား။ ဧတမတ္ထံ၊ ထို အကြောင်းကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့။
သေနကအမတ် စဉ်းစားပုံ
ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏား၏စကားကို ကြား၍ သမုဒ္ဒရာ၏ အထက်၌ ကွန်ရက်ကို။ ဖြန့်သကဲ့သို့ ဉာဏ်ကွန်ရက်ကို ဖြန့်၍ သတ္တဝါတို့အား သေခြင်း၏အကြောင်းသည် များကုန်၏။ သမုဒ္ဒရာ၌ ငုပ်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း သေရကုန်၏။ ထိုသမုဒ္ဒရာ၌ ငါးရဲတို့သည် ဖမ်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း သေရကုန်၏။ ထိုဂင်္ဂါ၌ ကူးကုန်၍လည်း သေရကုန်၏။ ထိုဂင်္ဂါ၌ မိကျောင်းသည် ဖမ်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း သေရကုန်၏။ သစ်ပင်မှကျ၍လည်း သေရကုန်၏။ ဆူးစူး၍လည်းကောင်း, အထူး ထူးသော လက်နက်တို့ဖြင့် သတ်ပုတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ လည်းကောင်း၊ အဆိပ်ကိုစား၍ လည်းကောင်း, သေဆွဲမူ၍လည်းကောင်း, ကမ်းပါးပြတ်မှကျ၍ လည်းကောင်း၊ အချမ်းအစရှိကုန်သော အထူးထူး အပြားပြားကုန်သော ရော ဂါတို့သည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ လည်းကောင်း၊ သေရကုန်သလျှင်ကတည်း၊ ဤသို့ များစွာကုန်သော သေခြင်းတို့တွင် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ယနေ့ ဤပုဏ္ဏားသည် ခရီးအကြား၌ နေသည်ရှိသော် မိမိသေလတ္တံ့နည်း၊ အိမ်သို့သွားသည်ရှိသော် မသေအံ့နည်း ဟု ကြံ၏။ ကြံစဉ်လျှင် ပုဏ္ဏား၏ပခုံး၌ အိတ်ကိုမြင်၍ ဤအိတ်၌ တစ်ခုသောမြွေသည် ဝင်သည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ပုဏ္ဏားသည်လည်း ရေသောက်၍ လာသည်ရှိသော် မြွေဝင်သည်၏အဖြစ်ကို မသိ၍ အိတ်ကိုဖွဲ့၍ ယူ သွားသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ မိမိသည် ခရီးအကြား၌ နေလတ်သော် အိတ်၌ မုန့်ကိုစားအံ့ဟု အိတ်ကိုဖြေ၍ လက်ကိုသွင်းလတ္တံ့၊ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားကို မြွေသည် လက်ကိုကိုက်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေလတ္တံ့၊ ဤအကြောင်းသည်ကား ခရီးအကြား၌နေသော ပုဏ္ဏားသေခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ အနမ်သို့ အကယ်၍ သွားငြားအံ့၊ အိတ်သည် မယားလက်သို့ ရောက်လတ္တံ့၊ မယားသည် အိတ်တွင်း၌ ဥစ္စာကို ကြည့်အံ့ဟု အိတ်ကိုဖြေ၍ လက်ကိုသွင်းလတ္တံ့၊ ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏေးမကို မြွေသည် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေလတ္တံ့၊ ဤအကြောင်းသည်ကား ယနေ့ ပုဏ္ဏားအိမ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် မယားသေခြင်း၏ အကြောင်းတည်းဟု အကြောင်းဥပါယ်၌ လိမ္မာသော ဉာဏ်ဖြင့်လျှင် သိ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား ဤမြွေဟောက်သည် ရဲရင့်သည် ကြောက်ခြင်းမရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ဤမြွေသည် နံပါးကြီးကို
ထိခိုက်သော်လည်း အိတ်၌ မိမိ၏ စဉ်းငယ်လှုပ်ခြင်းကိုမျှ မပြု၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပရိသတ်၏ အလယ်၌ မိမိရှိသည်၏အဖြစ်ကို မပြ၊ ထို့ကြောင့် ဤမြွေသည် ရဲရင့်သည်။ ကြောက်ခြင်းမရှိသည်ဖြစ်ရာ၏ ဟု ကြံ၏။
သင့်အိတ်ထဲ မြွေရှိနေပြီ
ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် ဥပါယ်၌ လိမ္မာသော ဉာဏ်ဖြင့်လျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် မြင်သကဲ့သို့ ဤမြွေကိုသိ၍ ဤသို့ မင်းနှင့်တကွသော ပရိသတ်၏ အလယ်၌ အိတ်သို့ဝင်သောမြွေကို မြင်၍ တည်သောယောကျ်ားကဲ့သို့ ဘုရားလောင်းသည် အကြောင်းဥပါယ်၌ လိမ္မာသော ဉာဏ်ဖြင့်လျှင် ပိုင်းခြား၍ ပုဏ္ဏား၏ပြဿနာကို ဖြေလိုရကား-
ယမေတ္ထ ဝက္ခာမိ တဒေဝ သစ္စံ။
မညာမိ တေ ဗြာဟ္မဏ သတ္တုဘသ္တံဖ
အဇာနတော ကဏှသပ္ပေါ ပဝိဋ္ဌော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဗဟူနိ၊ များစွာကုန်သော။ ဌာနာနိ၊ အကြောင်းတို့ကို။ ဝိစိန္တယိတွာ၊ ကြံ၍။ ဧတ္ထ၊ ဤအကြောင်းတို့တွင်။ ယံ၊ အကြင်အကြောင်းကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝက္ခာမိ၊ ဆိုအံ့။ တဒေဝ၊ ထိုငါဆိုသော အကြောင်းသည်လျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်၏ဟူ၍။ မညာမိ၊ အောက်မေ့၏။ အဇာနတော၊ မသိစဉ်။ တေ၊ သင်၏။ သတ္တုဘသ္တံ၊ မုန့်အိတ်သို့။ ကဏှသပ္ပေါ၊ မြွေဟောက်သည်။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်၏ဟူ၍။ မညာမိ၊ အောက်မေ့၏။
ဤသို့ဆိုပြီးလျှင် ပုဏ္ဏား... သင့်အိတ်၌ မုန့်ရှိသလော မေး၏။ ပညာရှိ ရှိ၏ ယနေ့နံနက်စာ စားသောအခါ၌ မုန့်ကိုစားသလော ဟု မေး၏။ ပညာရှိ စား၏ဟု ဆို၏။ အဘယ်အရပ်၌နေ၍ စားသနည်း ဟု မေး၏။ ပညာရှိ... တော၌ သစ်ပင်ရင်း၌နေ၍ စား၏ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား မုန့်စားပြီး၍ ရေသောက်သွားသည်ရှိသော် အိတ်ဝကို ဖွဲ့သလော၊ မဖွဲ့သလော ဟု မေး၏။ ပညာရှိ... မဖွဲ့မိ ဟု ဆို၏။ ရေသောက်၍ လာလတ်သော် အိတ်ကို ကြည့်၍ ဖွဲ့၏လော” ဟု မေး၏။ ပညာရှိ မကြည့်မူ၍ ဖွဲ့၏ ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား သင် ရေသောက်သွားသော ကာလ၌ မသိစဉ်လျှင် မုန့်နံ့နံခြင်းကြောင့် အိတ်တွင်းသို့ မြွေဝင်နေသည် ဟု ငါထင်၏။
အိတ်ကိုဖွင့်၍မြွေကိုရှာ
ဤအရာ၌ ထိုထင်ခြင်းသည်ကား မှန်၏။ ထို့ကြောင့် အိတ်ကိုချ၍ ပရိသတ်တို့၏ အလယ်၌ထား၍ အိတ်ဝကို ဖြေ၍ ဖဲ၍ တည်စေလျက် တစ်ခုသော လှံကန်ကိုကိုင်၍ အိတ်ကို ပုတ်ခတ်လော့၊ ထို့နောင်မှ ပါးပျဉ်းထောင်၍ ရှူးရှူးဟူသော အသုံပြု၍ ထွက်သော မြွေ ဟောက်ကိုမြင်၍ ယုံမှားကင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့-
ဆိန္ဒဇ္ဇ ကင်္ခံ ဝိစိကိစ္ဆိတာနိ၊ ဘုဇင်္ဂမံ ပဿ ပမုဉ္စ ဘသ္တံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၉။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဒဏ္ဍံ၊ လှံကန်ကို။ အာဒါယ၊ ကိုင်၍။ ဘသ္တံ၊ မုန့်အိတ်ကို။ ပရိသုမ္ဘ၊ ပုတ် ခတ်လော့။ ဧဠမူဂံ၊ တံတွေးထွေးသော ခံတွင်းရှိသော။ ပ။ ဒုဇိဝှံ၊ လျှာနှစ်ခွရှိသော။ ဥရဂံ၊ မြွေကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ကင်္ခံ၊ ယုံမှားခြင်းကို။ ဝိစိကိစ္ဆိတာနိ၊ အဖန်တလဲလဲသော ယုံမှားခြင်းတို့ကို။ ဆိန္ဒ၊ ဖြတ်လော့။ ဘသ္တံ၊ မုန့်အိတ်ကို။ ပမုဉ္စ၊ ဖြေလော့။ ဘုဇင်္ဂမံ၊ မြွေကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။
မြွေဟောက်ထွက်လာပြီ
ပုဏ္ဏားသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ ထိတ် လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၍ ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြု၏။ မြွေသည်လည်း အိတ်ကို လှံကန်ဖြင့် ခတ်သည်ရှိသော် အိတ်ဝမှထွက်၍ လူများကို ကြည့်လျက် တည်၏။ ထိုအကြောင်းကို ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
သော ဗြာဟ္မဏော သတ္တုဘသ္တံ ပမုဉ္စိ။
အထ နိက္ခမိ ဥရဂေါ ဥဂ္ဂတေဇော၊
အာသီဝိသော သပ္ပေါ ဖဏံ ကရိတွာ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၅၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သံဝိဂ္ဂရူပေါ၊ ထိတ်လန့်သော သဘောရှိသော။ သော ဗြာဟ္မဏော၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်။ ပရိသာယ မဇ္ဈေ၊ ပရိသတ်၏ အလယ်၌။ သတ္တု ဘသ္တံ၊ မုန့်အိတ်ကို။ ပမုဉ္စိ၊ ဖြေ၏။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဥရဂေါ၊ ရင်ဖြင့် သွားတတ်သော။ ဥဂ္ဂတေဇော၊ ထက်သာတန်ခိုးရှိသော။ အာသီဝိသော၊ လျင်သော အဆိပ်ရှိသော။ သပ္ပေါ၊ မြွေသည်။ ဖဏံ၊ ပါးပျဉ်းကို။ ကရိတွာ၊ ထောင်၍။ နိက္ခမိ၊ ထွက်၏။
ပညာစွမ်းအင်
ပါးပျဉ်းကိုထောင်၍ မြွေထွက်သောကာလ၌ ဘုရားလောင်း၏ ဖြေခြင်းသည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား၏ ဖြေခြင်းကဲ့သို့ ဖြစ်၏ဟု ဘုရားလောင်းအား လူများသည် ပုဆိုး ဦးရစ်ပစ်ခြင်း အထောင်တို့ကို ဖြစ်စေ၏။ လက်ချောင်း ခါခြင်း အထောင်တို့ကိုလည်း ခါကုန်၏။ တခဲနက်သော မိုးသည်ရွာသကဲ့သို့ ရတနာ ခုနှစ်ပါးမိုးသည် ရွာ၏။ ကောင်းချီးပေးခြင်း အထောင်တို့သည်ဖြစ်ကုန်၏။ မြေကြီးကွဲသော အသံကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် ဤပြဿနာကို ဖြေခြင်းမည်သည်ကား အမျိုး၏ အစွမ်းလည်းမဟုတ်၊ အနွယ်အဆက်၏ အစွမ်းလည်းမဟုတ်၊ ဤပြဿနာကို ဖြေခြင်းသည် အဘယ် အစွမ်းနည်းဟူမူကား ပညာ၏ အစွမ်းတည်း။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ပညရှိသောယောက်ျားသည် ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ အရိယမဂ်တံခါးကိုဖွင့်၍ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ ဝင်၏။ သာဝကပါရမီဉာဏ် ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ် သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၌ သိ၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော တရားတို့တွင် ပညာသည်လျှင် မြတ်၏။ ကြွင်းကုန်သောတရားတို့သည် ပညာ၏အခြံအရံတို့သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်-
ပညာဟိ သေဋ္ဌာ ကုသလာ ဝဒန္တိ၊ နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာနံ။
သီလံ သိရီစာပိ သတဉ္စ ဓမ္မော၊ အနွာယိကာ ပညဝတော ဘဝန္တိ
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်း ပြဿနာကို ဖြေသည်ရှိသော် တစ်ယောက်သော အလမ္ပာယ်သည် မြွေ၏ခံတွင်းကို ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ မြွေကိုယူ၍ တော၌လွှတ်၏။ ပုဏ္ဏားသည် မင်းသို့ကပ်၍ အောင်စေသတည်း ဟု လက်အုပ်ချီ၍
မင်းအား ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ယော ပဿတီ သေနကံ သာဓုပညံ။
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ ယော၊ အကြင်ဇနကမင်းသည်။ သာဓုပညံ၊ ကောင်းသော ပညာရှိသော။ သေနကံ၊ သေနကအမတ်ကို။ ပသတိ၊ ဖူးမြင်ရ၏။ ဇနကဿ၊ ဇနကမည်သော။ တဿ ရညော၊ ထိုမင်း၏။ လာဘော၊ ပညာရှိအား ဖူးမြင်ခြင်းကို ရခြင်းသည်။ သုလဒ္ဓလာဘော၊ ကောင်းသောရခြင်းမည်၏။
ပုဏ္ဏားကြီး ကန်တော့ခြင်း
ပုဏ္ဏားသည် မင်းအား ချီးမွမ်းပြီး၍ အိတ်မှ အသပြာ ခုနစ်ရာတို့ကိုယူ၍ ဘုရားလောင်းအား ချီးမွမ်း၍ နှစ်သက်သော ပေးကမ်းခြင်းကို ပေးလိုရကား-
ဉာဏံ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပံ။
ဣမာနိ မေ သတ္တသတာနိ အတ္ထိ၊
ဂဏှာဟိ သဗ္ဗာနိ ဒဒါမိ တုယံ။
တယာ ဟိ မေ ဇီဝိတမဇ္ဇ လဒ္ဓံ၊
အထောပိ ဘရိယာယ မကာသိ သောတ္ထိံ။
ဟူသော အခွဲနှင့်တကွ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၂။ ဗြဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိဝဋ္ဋဆဒ္ဒေါ၊ ကိလေသာဟူသော အဖုံးအလွှမ်းကင်းသော။ သဗ္ဗဒဿီ၊ ခပ်သိမ်းသောတရားကို မြင်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသခင်သည်။ အသိနု၊ ဖြစ်သလော။ တေ၊ သင်၏။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်သည်။ ဘိံသရူပံ၊ အလွန်လျှင်အံ့ဖွယ်သရဲ ရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကဲ့သို့ အားရှိသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော။ မေ၊ ငါ့အား။ သတ္တသတနိ၊ ခုနစ်ရာကုန်သော။ ဣမာနိ၊ ဤဥစ္စာတို့သည်။ အတ္ထိ-သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။ သဗ္ဗာနိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဥစ္စာတို့ကို။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ဒဒါမိ၊ ပေး၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တယာ၊ သင်သည်။ ဒိန္နတ္တာ၊ ပေးအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်၏။ အထောပိ၊ ထိုမြို့လည်း။ ဘရိယာယ၊ မယား၏။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာခြင်းကို။ တွမေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ အကာသိ၊ ပြုပေ၏။
ပုဏ္ဏားသည် ဤသို့ဆို၍ အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဖန် အလှူ ခံပြန်ငြားအံ့၊ ဤမျှသောဥစ္စာသည် ကျွန်ုပ်အား ဖြစ်ရာ၏။ ကျွန်ုပ်သည် ဤဥစ္စာကို ပေးသလျှင်ကတည်း၊ ကျွန်ုပ်၏ ခုနစ်ရာသော ဥစ္စာတို့ကို ယူပါ ဟု အဖန်တလဲလဲ ဘုရားလောင်းကို တောင်းပန်၏။
ငွေသုံးရာ လက်ဆောင်
စိတြာဟိ ကထာဟိ သုဘာသိတာဟိ၊
ဣတောပိ တေ ဗြာဟ္မေ ဒဒန္တု ဝိတ္တံ၊
အာဒါယ တွံ ဂစ္ဆ သကံ နိကေတံ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ စိတြာဟိ၊ ဆန်းကြယ်ကုန်သော။ သုဘာသိတာဟိ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ကထာဟိ၊ စကားတို့ဖြင့်။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာ ရှိတို့သည်။ ဝေတနံ၊ အခကို။ န အာဒိယန္တိ၊ မယူကုန်။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ တေ၊ သင့်အား။ ဣတော၊ ဤငါ၏ခြေရင်းမှလည်း။ ဝိတ္တံ၊ သုံးရာသော ဥစ္စာကို။ ဒဒန္တု၊ ပေးအပ်ကုန်သတည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ သကံ နိကေတံ၊ မိမိအိမ်သို့။ ဂစ္ဆ၊ သွားလော့။
အိမ်ဝင် အမှာ
ဤသို့ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားအား တစ်ထောင်ကို ပြည့်စေ၍ အသပြာတို့ကို ပေး၍ ပုဏ္ဏား... အဘယ်သူသည် သင့်ကို ဥစ္စာရှာစေအပ်သနည်းဟု မေး၏။ ပညာရှိ မယားသည် ရှာစေအပ်၏ဟု ဆို၏။ မယားသည်ကား အသက်ကြီးသလော၊ ငယ်သလော ဟု မေး၏။ ပညာရှိ ငယ်၏ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ပုဏ္ဏေးမငယ်သည် တစ်ပါးသောသူနှင့် လွန်ကျူးခြင်းကို ပြုသည်ရှိသော် ကြောက်ခြင်းမရှိသဖြင့် ပြုအံ့ဟုကြံ၍ သင့်ကို စေ၏။ ဤအသပြာတို့ကို အကယ်၍ ဆောင်အံ့၊ ထိုပုဏ္ဏေးမငယ်သည် ဆင်းရဲသဖြင့် ရအပ်သော အသပြာတို့ကို မိမိသယောက်လင်အား ပေးလတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ထိုဥစ္စာကို ဖြောင့်စွာ အိမ်သို့မယူဘဲ သစ်ပင်ရင်း၌ လည်းကောင်း၊ အမှတ်မရှိ တစ်ခုသောအရပ်၌ လည်းကောင်း အသပြာတို့ကိုထား၍ ဝင်လေလော့ ဟု ဆို၍ ပုဏ္ဏားကို လွှတ်လိုက်၏။
ငွေတစ်ထောင် ပျောက်ပြီ
ပုဏ္ဏားသည် ရွာ၏အနီးသို့ရောက်၍ တစ်ခုသောသစ်ပင်ရင်း၌ အသပြာတို့ကိုထား၍ ညအခါ၌ အိမ်သို့ သွား၏။ ပုဏ္ဏား၏မယားသည်လည်း ထိုခဏ၌ သယောက် လင်နှင့်တကွ နေ၏။ ပုဏ္ဏားသည် တံခါး၌ရပ်၍ ရှင်မဟု ခေါ်၏။ ပုဏ္ဏေးမငယ်သည် ပုဏ္ဏားအသံကိုမှတ်၍ ဆီမီးတိုင်ကို ငြိမ်းစေ၍ တံခါးကိုဖွင့်၍ ပုဏ္ဏား အိမ်တွင်းသို့ဝင်သည်ရှိသော် သယောက် လင်ကို ထုတ်လျက် တံခါးရင်း၌ထား၍ အိမ်သို့ဝင်၍ အိတ်၌ တစ်စုံတစ်ခုကို မမြင်၍ ပုဏ္ဏား သင်သည် အလှူခံ၍ အဘယ်မျှသော ဥစ္စာကို ရခဲ့သနည်း ဟု မေး၏။ ရှင်... ငါသည် တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ရခဲ့၏ ဟု ဆို၏။ ထိုဥစ္စာသည် အဘယ်မှာနည်း ဟု မေးလတ်သော် ဤမည်သော အရပ်၌ ထားခဲ့၏။ ထိုဥစ္စာကို နက်ဖြန်နံနက်လျှင် ဆောင်ချေအံ့၊ မကြောင့်ကြလင့် ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏေးမငယ်သည် သွား၍ သယောက်လင်အား ကြား၍ ထိုသယောက်လင်သည် ထွက်၍ မိမိထားသော ဥစ္စာကဲ့သို့ ယူ၏။
တိုင်ကြားခြင်း
ပုဏ္ဏားသည် နက်ဖြန်နေ့၌ သွား၍ အသပြာတို့ကို မမြင်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်း အထံသို့ သွား၍ ပုဏ္ဏား... အဘယ်နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ပညာရှိ... အသပြာတို့ကို မမြင် ဟု ဆို၏။ သင်သည် မယားအား ကြားသလော ဟု မေး၏။ ပညာရှိ ကုယး၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းလည် မယားသည် သယောက် လင်အား ကြားသောအဖြစ်ကိုသိ၍ ပုဏ္ဏား သင့်မယားအား ဆရာပုဏ္ဏားသည် ရှိသလော ဟု မေး၏။ ပညာရှိ... ရှိ၏ဟု ဆို၏။
စစ်ဆေးပုံ
ထိုအခါ ပုဏ္ဏားအား ဘုရားလောင်းသည် ခုနှစ်ရက် ရိက္ခာကိုပေး၍ သွားလော့၊ ရှေးဦးစွာသောနေ့၌ သင်၏ ဆရာပုဏ္ဏားခုနစ်ယောက် သင့်မယား၏ ဆရာပုဏ္ဏားခုနစ်ယောက် ဤတစ်ဆယ့်လေးယောက်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို ဖိတ်၍ ကျွေးလေလော့၊ နက်ဖြန်မှစ၍ တစ်ယောက်တစ်ယောက်ကို ယုတ်စေ၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ သင်၏ဆရာ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက် သင်၏ မယားဆရာ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက် ဤနှစ်ယောက်တို့ကိုဖိတ်၍ သင်၏ မယားသည် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ဖိတ်အပ်သော ပုဏ္ဏား၏ မပြတ်လာသည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ ငါ့အား ကြားလော့ဟု ဆို၏။ ထိုပုဏ္ဏားသည် ဘုရားလောင်း ဆိုတိုင်းပြု၍ ပညာရှိ အကျွန်ုပ်သည် မပြတ်လာ၍ စားသော ပုဏ္ဏားကို မှတ်အပ်၏ ဟု ဘုရားလောင်းအား ကြား၏။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုပုဏ္ဏားနှင့်တကွ မင်းချင်းတို့ကိုစေ၍ ထိုပုဏ္ဏားကို ဆောင်စေ၍ ဤမည်သော သစ်ပင်ရင်းမှ သင်သည် ဤမည်သောပုဏ္ဏား၏ ဥစ္စာဖြစ်သော အသပြာတစ်ထောင်ကို ယူသလောဟု မေး၏။ ပညာရှိ... မယူ ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏား ငါ့အား သေနက သုခမိန်ဖြစ်သည့်အဖြစ်ကို မသိသလော၊ ထိုအသပြာကို ဆောင်စေအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုပုဏ္ဏားသည် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်သည် ယူအပ်၏ ဟု ဝန်ခံ၏။ သင်သည် အဘယ်မှာ ထားသနည်း ဟု မေး၏။ ပညာရှိ ထိုအရပ်၌လျှင် ထားအပ်၏ ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားကြီးကို ပုဏ္ဏားကြီး... သင်သည် ထိုပုဏ္ဏေးမကိုပင်လျှင် မယားဖြစ်စေလိုသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား တစ်ပါးသောမိန်းမကို ယူလိုသလော ဟု မေး၏ ပညာရှိ... ထိုပုဏ္ဏမငယ်သည်ပင်လျှင် အကျွန်ုပ်၏မယား ဖြစ်စေလိုသည် ဟု ဆို၏။
လင်ငယ်ကို ထိန်းသိမ်းထားပြီ
ဘုရားလောင်းသည် လူတို့ကိုစေ၍ ပုဏ္ဏား၏ အသပြာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏေးမငယ်ကိုလည်းကောင်း ဆောင်စေ၍ ခိုးသူပုဏ္ဏား၏လက်မှ အသပြာတို့ကို ပုဏ္ဏားကြီးအား ပေးစေ၍ ခိုးသူပုဏ္ဏားအား မင်းဒဏ်ကို ပြုစေ၍ မြို့၌ စည်လည်စေ၍ ပုဏ္ဏေးမအားလည်း မင်းအာဏာကို ပြစေ၍ ပုဏ္ဏားအား ကြီးစွာသော အခြံအရံတို့ကိုပေး၍ မိမိအထံ၌လျှင် နေစေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ် အစရှိသည်တို့ကို မျက်မှောက်ပြုကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ရုက္ခစိုးနတ်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ပရိသတ် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သေနက ပညာရှိဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပညာရှိအား၊ ပေါင်းသင်းငြား၊ အများချမ်းသာမည်
ခုနှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သတ္တုဘသ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၈။ အဋ္ဌိသေနဇာတ်
သူတော်ကောင်းတို့သည် မတောင်းအပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသခင်သည် “ယေ မေ အဟံ န ဇာနာမိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ အဋ္ဌိသေနဇာတ်ကို အာဠဝီပြည်ကိုမှီ၍ အဂ္ဂါဠဝစတေီ၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူစဉ် ကုဋိကာရသိက္ခာပုဒ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက် မဏိကဏ္ဌဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။ အထူးကား- သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့... ဘုရား မဖြစ်မီ သာသနာပ၌ ရဟန်းပြုကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဖိတ်ကုန်လျက်လည်း တောင်းခြင်းမည်သည်ကား သူတစ်ပါးတို့သည် မချစ် မနှစ်သက်အပ်ဟု နှလုံးပြု၍ မတောင်းကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသောနိဂုံးဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား အဋ္ဌိသေန သတို့သား ဟူသောအမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
ရသေ့ဝတ်ခြင်း
ထိုသတို့သားသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်၍ နောက်အဖို့၌ ကာမတို့၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ အိမ်မှထွက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဟိမဝန္တာအရပ်၌ ကြာမြင့်စွာနေ၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှာ လူ့ပြည်သို့သက်၍ အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ မင်းဥယျဉ်၌နေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် မင်းရင်ပြင်သို့ ရောက်၏။
မင်းကိုးကွယ်ခြင်း
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ အကျင့်ဣရိယာပုထ်တို့၌ ကြည်ညို၍ ဘုရားလောင်းကိုဖိတ်၍ ပြာသာဒ်အပြင်၌ ခင်းအပ်သော ပလ္လင်၌ နေစေ၍ ကောင်းသော ဘောဇဉ်ကိုကျွေး၍ ဆွမ်းစားပြီးသောအဆုံး၌ အနုမောဒနာကို နာရ၍ ကြည်ညို သည်ဖြစ်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ အမြဲနေစိမ့်သောငှာ တောင်းပန်၍ မင်းသည် ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ ဘုရားလောင်းကို မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေစေ၍ နေ့တိုင်းလည်း နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ် ခစားအံ့သော သွား၏။ မင်းသည် တစ်နေ့သ၌ တရားစကားဖြင့် ကြည်ညို၍ မင်းအဖြစ်ကို အစပြု၍ အရှင်ဘုရားအား အကြင်ဝတ္ထုဖြင့် အလိုရှိ၏။ ထိုဝတ္ထုကို အရှင်ဘုရားသည် ဆိုပါလော့ဟု ဖိတ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ငါ့အား ဤဝတ္ထုကို ပေးလော့မဆို၊ တစ်ပါးကုန်သော သူတောင်းစားတို့ သည်ကား ဤဝတ္ထုကိုပေးလော့၊ ဤဝတ္ထုကိုပေးလော့ဟု အလိုရှိတိုင်း အလိုရှိတိုင်းသော ဝတ္ထုကို တောင်းကုန်၏။ မင်းသည် ငြိတွယ်ခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ ပေးသလျှင်ကတည်း။
အဘယ့်ကြောင့် မတောင်းသနည်း
မင်းသည် တစ်နေ့သ၌ တစ်ပါးကုန်သော သူတောင်းစားတို့သည် ဤမည်သော ဝတ္ထုကို ငါတို့အား ပေးလော့ဟု တောင်းကုန်၏။ အရှင်အဋ္ဌိသေနသည်ကား ဖိတ်သောကာလမှစ၍ တစ်စုံ တစ်ခုသော ဝတ္ထုကိုမျှ မတောင်း၊ ဤအရှင်ဘုရားကား ပညာရှိသလျှင်ကတည်း၊ ဥပါယ်၌ လိမ္မာသလျှင်ကတည်း၊ ထိုအကြောင်းကို မေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ မင်းသည် တစ်နေ့သ၌ နံနက်စာစားပြီးသော် သွား၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေလျက် တစ်ပါးကုန်သော သူတို့၏ တောင်းသော အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ ရှင်ရသေ့၏ မတောင်းသော အကြောင်းကိုလည်းကောင်း မေးလိုသည်ဖြစ်၍-
တေ မံ သင်္ဂမ္မ ယာစန္တိ၊ ကသ္မာ မံ တွံ န ယာစသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၄။ အဋ္ဌိသေန၊ အရှင်အဋ္ဌိသေန။ ယေမေ ဝနိဗ္ဗကေ၊ အကြင် သူတောင်းစားတို့ကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဇာနာမိ၊ မသိ။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်သို့။ သင်္ဂမ္မ၊ အညီအညွှတ် လာလတ်၍။ ယာစန္တိ၊ တောင်းကုန်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ န ယာစသိ၊ မတောင်းသနည်း။
တောင်းလျှင် မုန်းတတ်သည်
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
တသ္မာဟံ တံ န ယာစာမိ၊ မာ မေ ဝိဒဿနာ အဟု။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယာစကော၊ တောင်းတတ်သောသူကို။ ဒါယကဿ၊ ပေးတတ်သောသူသည်။ အပ္ပိယော၊ မချစ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယာစံ၊ တောင်းသောဝတ္ထုကို။ အဒဒံ၊ မပေးသောသူကို။ ယာစကဿ၊ တောင်းသောသူသည်။ အပ္ပိယော၊ မချစ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝိဒေဿနာ၊ မုန်းခြင်းသည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်စေသတည်းဟု၊ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင်မင်းကြီးကို။ န ယာစာမိ၊ မတောင်း၊
အလိုရှိရာ တောင်းပါ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ မင်းသည်-
ပရဉ္စ ပုညံ ဓံသေတိ၊ အတ္တနာပိ န ဇီဝတိ။
ပရဉ္စ ပုညံ လဗ္ဘေတိ၊ အတ္တနာပိ စ ဇီဝတိ။
ဗြဟ္မစာရီ ပိယော မေသိ၊ ဝဒ တွံ ဘညမိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၆။ အယျအဋ္ဌိသေန၊ အရှင်အဋ္ဌိသေန။ ယာစနဇီဝါနော၊ တောင်း၍ အသက်မွေးသော။ ယော စ၊ အကြင်ရဟန်းပုဏ္ဏားသည်လည်း။ ကာလေ၊ တောင်းသင့်သောကာလ၌။ ယာစံ၊ တောင်းအပ်သော ဝတ္ထုကို။ န ယာစတိ၊ မတောင်း။ သော၊ ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားည်။ ပရဉ္စ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း။ ပုညံ၊ ကောင်းမှုကို။ ဓံသတိ၊ ယုတ်စေ၏။ အတ္တနာပိ၊ မိမိသည်လည်း။ န ဇီဝတိ၊ ချမ်းသာစွာ အသက်မမွေးရ။
၅၇။ အယျအဋ္ဌိသေန၊ အရှင်အဋ္ဌိသေန။ ယာစနဇီဝါနော၊ တောင်း၍ အသက်မွေးသော။ ယော စ၊ အကြင်ရဟန်း ပုဏ္ဏားသည်လည်း။ ကာလေ၊ တောင်းသင့်သောကာလ၌။ ယာစနံ၊ တောင်းအပ်သော ဝတ္ထုကို။ ယာစတိ၊ တောင်း၏။ သော၊ ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားသည်။ ပရဉ္စ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း။ ပုညံ၊ ကောင်းမှုကို။ လဗ္ဘေတိ၊ ရစေ၏။ အတ္တနာပိ စ၊ မိမိသည်လည်း။ ဇီဝတိ၊ ချမ်းသာစွာ အသက်မွေးရ၏။
၅၈။ အယျ အဋ္ဌိသေန၊ အရှင်အဋ္ဌိသေန။ သပ္ပညာ၊ ဒါန ဒါနဖလကို သိကုန်သော ပညာရှိတို့သည်။ ယာစက မာဂတေ၊ လာကုန်သော ယာစကာတို့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ န ဝိဒေဿန္တိ၊ အမျက်မထွက် ကုန်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သောအကျင့်ရှိသော အရှင်ဘုရားကို။ ပိယော၊ ချစ်အပ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ဘညံ-ဘဏိတဗ္ဗဝစနံ ယံကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ တစ်စုံ တစ်ခု ဆိုဖွယ်စကားကို။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိအံ့။ ဝဒ၊ ဆိုသာဆိုတော်မူ။ သဗ္ဗဉ္စ ရဇ္ဇမ္ပိ၊ ပြည်အလုံးကိုလည်း။ တေ၊ အရှင်ဘုရားအား။ တံ၊ ထိုဆုကို။ ဒဿမိယေဝ၊ ပေးအံ့မချွတ်တည်း။
ဤသို့ မင်းသည် မင်းအဖြစ်ဖြင့် ဖိတ်အပ်သော်လည်း တစ်စုံတစ်ခုသော ဝတ္ထုကို မတောင်းသလျှင်ကတည်း။
မြတ်သော တောင်းခြင်း
မင်းသည် ဤသို့ မိမိအလိုကို ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ရဟန်းတို့၏အကျင့်ကို ပြအံ့သောငှာ မြတ်သောမင်းကြီး ဤတောင်းခြင်းမည်သည်ကား ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားကုန်သောလူတို့၏ အလေ့အကျင့်တည်း၊ ရဟန်းပြုကုန်သော သူတို့၏ အလေ့အကျင့်မဟုတ်၊ ရဟန်းသည် ရဟန်းပြုသော ကာလမှစ၍ လူတို့နှင့်မတူသော စင်ကြယ်သော အသက်မွေးခြင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏ ဟု ရဟန်း၏အကျင့်ကို ပြလိုရကား-
ဥဒ္ဒိဿ အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ၊ ဧသာ အရိယာန ယာစနာ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သပ္ပညာ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော ပညာရှိတို့သည်။ န ယာစန္တိ၊ မတောင်းကုန်။ စ၊ ထိုသို့ပင် မတောင်းငြားသော်လည်း။ ဓီရော၊ ပညာရှိသော ဒါယကာသည်။ ဝေဒိတုံ၊ အလိုလိုသာလျှင် သိခြင်းငှာ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ အရိယာ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာသူတော်ကောင်းတို့သည်။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ တိဋ္ဌန္တိ၊ ရပ်ကုန်၏။ ဧသာ၊ ဤသိုရည်၍ ရပ်ခြင်းသည်။ အရိယာနံ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော အရိယာတို့၏။ ယာစနာ၊ တောင်းခြင်းမည်၏။
နွားအုပ်တစ်ထောင်ကို လှူခြင်း
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏စကားကိုကြား၍ အရှင်ဘုရား... ပညာရှိသော အလုပ်အကျွေးသည် မိမိသည်လျှင် သိ၍ ဆရာအား လှူအပ်သော ဝတ္ထုကို အကယ်၍ လှူငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း အရှင်ဘုရားတို့အား ဤမည်သောဝတ္ထုကို လှူအံ့ဟု ဆိုလိုရကား-
ဂဝံ သဟဿံ သဟ ပုင်္ဂဝေန။
အရိယော ဟိ အရိယဿ ကထံ န ဒဇ္ဇာ၊
သုတွာန ဂါထာ တဝ ဓမ္မယုတ္တာ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၀။ ဗြာဟ္မဏ၊ ရှင်ရဟန်း။ တေ၊ အရှင်ဘုရားအား။ ပုင်္ဂဝေန၊ နွားလားနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ရောဟိဏိနံ၊ နီသောအဆင်းရှိကုန်သော။ ဂဝံ၊ နွားမတို့၏။ သဟဿံ၊ တစ်ထောင်ကို။ ဒဒါမိ၊ ပေးအံ့။ တဝ၊ အရှင်ဘုရား၏။ ဓမ္မယုတ္တာ၊ တရားနှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ ဂါထာ၊ ဂါထာတို့ကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ အရိယော၊ မြတ်သော အကျင့်ရှိသော အကျွန်ုပ်သည်။ အရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်ရှိသော အရှင်ဘုရား။ ကထံ န ဒဇ္ဇာ၊ အဘယ့်ကြောင့် မလှူဘဲရှိအံ့နည်း။
ရသေ့ အလှူမခံ
ဤသို့ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး... ငါသည် ပလိဗောဓမရှိသော ရဟန်းတည်း၊ ငါ့အား နွားမတို့ဖြင့် အလိုမရှိဟု ပယ်၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမ၌တည်၍ အလှူအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်သို့ လား၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သောပတ္တိဖိုလ် အစရှိသည်တို့၌ တည်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အဋ္ဌိသေန ရသေ့ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တောင်းလျှင်လည်းမုန်း၊ မပေးမုန်း၊ နောက်ဆုံးမိတ်ဆွေပျက်
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အဋ္ဌိသေနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၉။ ကပိဇာတ်
ပညာရှိစကားကို နားမထောင်၍ ပျက်စီးရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နှင့် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု
နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်ယတ္ထ ဝေရီ နိဝိသတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကပိဇာတ်ကို ဇေတဝန်။ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်ကို မြေမျိုသည်ရှိသော် တရားသဘင်၌ “ငါ့ရှင်တို့... ဒေဝဒတ်သည် ပရိသတ်နှင့်တကွ ပျက်စီး၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြ ကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့.ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ပရိသတ်နှင့်တကွ ပျက်စီးသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပျက်စီးဖူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မျောက်မျိုး၌ဖြစ်၍ မျောက်အပေါင်းငါးရာ ခြံရံလျက် မင်း၏ ဥယျာဉ်၌ နေ၏။ ဒေဝဒတ် အလောင်းသည်လည်း မျောက် အမျိုး၌ဖြစ်၍ မျောက်အပေါင်းငါးရာ ခြံရံလျက် ထိုဥယျာဉ်၌ပင် နေ၏။
မျောက်၏ မိုက်မဲမှု
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ပုရောဟိတ်သည် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ရေချိုး၍ တန်ဆာဆင်၍ ထွက်လတ်သော် လျှပ်ပေါ်သော မျောက်တစ်ခုသည် ရှေးဦးစွာ သွားလင့်၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်တံခါး တုရိုင်တိုင်ထိပ်၌ နေ၍ ပုဏ္ဏား၏ ထိပ်၌ ကျင်ကြီးတို့ကို ချ၍ တစ်ဖန် မော်၍ကြည့်သော ပုဏ္ဏား၏ မျက်နှာ၌ ချပြန်၏။
ပုဏ္ဏား ရန်ငြိုးဖွဲ့ပြီ
ပုဏ္ဏားသည် ပြန်၍ သို့ဖြစ်စေဦး၊ သင်တို့အား ပြုအပ်သော အမှုကို သိအံ့ဟု မျောက်တို့ကို ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ ခြိမ်းခြောက်၍ တစ်ဖန် ရေချိုး၍ ဖဲ၏။
မျောက်လိမ္မာတို့ ပြောင်းရွှေ့ကြ
ပုဏ္ဏားသည် ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ ခြိမ်းခြောက်သည်၏ အဖြစ်ကို ဘုရားလောင်းအား ကြားကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ရန်သူတို့၏ နေရာအရပ်၌ နေခြင်းမည်သည် မသင့်၊ အလုံးစုံသော မျောက်အပေါင်းသည်လည်း တစ်ပါးသောအရပ်သို့ သွားစေသတည်းဟု မျောက်တစ်ထောင်တို့အား ကြားစေကုန်၏။ ဆိုနိုင်ခက်သော မျောက်သည် မိမိအခြံအရံမျောက်တို့ကိုယူ၍ နောက်မှ သိအံ့ဟု ထိုဥယျာဉ်၌လျှင် နေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိမိအခြံအရံကိုယူ၍ တောသို့ဝင်၏။
ဆင်တို့ အနာပေါက်
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ စပါးထောင်းသော ကျွန်မတစ်ယောက်သည် နေပူလှန်းအပ်သော စပါးကိုစားသော တစ်ခုသော ဆိတ်သည် မီးစဖြင့် ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုရ၍ မီးလောင်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြေးလျက် ဆင်တင်းကုပ်ကို မှီ၍ တည်သော တစ်ခုသော မြက်ကုဋီ၏နံရံ၌ ကိုယ်ကို ပွတ်၏။ ထိုမီးသည် မြက်ကုဋိကို လောင်၏။ ထိုမြက်ကုဋိမှ ဆင်တင်းကုပ်ကို လောင်၏။ ဆင်တင်းကုပ်ကို လောင်လတ်သော် ဆင်တို့၏။ ကျောက်ကုန်းကို လောင်၏။ ဆင်ဆရာတို့သည် ဆင်တို့အား ကုစားအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ ပုရောဟိတ်သည်လည်း မျောက်တို့ကို ဖမ်းအံ့သောငှာ အကြောင်းကိုစုံစမ်းလျက် သွား၏။
မျောက်မိုက်များ သေကြရ
ထိုအခါ မင်းအား ခစားအံ့သောငှာ လာသော ပုဏ္ဏားကိုမြင်၍ မင်းသည် ဆရာ များစွာကုန်သော ဆင်အပေါင်းကတို့သည် အနာပေါက်ကုန်၏။ ဆင်ဆရာတို့သည် ကုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ တစ်စုံတစ်ခုသောဆေးကို သိသလောဟု မေး၏။ ပုရောဟိတ်သည်လည်း အရှင်မင်းကြီး... မျောက်မှဖြစ်ကုန်သော ဆေးတို့သည် ရှိကုန်၏ ဟု ဆို၏။ ဆရာ... မျောက်မှဖြစ်သော ဆေးဟူသည် အဘယ်နည်း ဟု မေး၏။ ရှင်မင်းကြီး မျောက်ဆီတည်း ဟု ဆို၏။ ဆရာ အဘယ်မှာ ရအံ့နည်း ဆိုသော် ရှင်မင်းကြီး၏ ဥယျာဉ်၌ များစွာကုန်သော မျောက်တို့သည် ရှိသည်မဟုတ်လော ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ဥယျာဉ်၌ မျောက်တို့ကိုသတ်၍ အဆီကို ဆောင်ကြကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ လေးသမားတို့သည် ငါးရာသော မျောက်တို့ကို ပစ်စေ၍ သတ်ကုန်၏။
မျောက်လိမ္မာ၏ တရားစကား
တစ်ခုသော မျောက်အကြီးအကဲသည်ကား ပြေးသည်ရှိသော် ပစ်ချက်ဒဏ်ကို ရ၍လည်း ထိုအရပ်၌လျှင် မလဲမူ၍ ဘုရားလောင်း၏ နေရာအရပ်သို့ရောက်၍ လဲ၏။ မျောက်တို့သည် ငါတို့၏ နေရာအရပ်သို့ရောက်၍ သေ၏ဟု ထိုမျောက်၏ ပစ်ချက်ဒဏ်ကို ရသည်၏အဖြစ်ကို လည်းကောင်း၊ သေသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ဘုရားလောင်းအား ကြားကုန်၏။
ဘုရားလောင်းသည် သွား၍ မျောက်အပေါင်း၏ အလယ်၌နေလျက် ပညာရှိတို့ အဆုံးအမကို နားမထောင်မူ၍ ရန်သူတို့၏ အရပ်၌နေသော သူတို့မည်သည် ဤသို့ ပျက်စီးကုန်၏ဟု မျောက်အပေါင်းတို့အား ဆုံးမလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် -
ဧကရတ္တံ ဒွိရတ္တံ ဝါ၊ ဒုက္ခံ ဝသတိ ဝေရိသု။
ဧကဿ ကပိနော ဟေတု၊ ယူထဿ အနယော ကတော။
သစိတ္တဿ ဝသံ ဂန္တွာ၊ သယေထာယံ ယထာ ကပိ။
အဟိတော ဘဝတိ ဉာတီနံ၊ သကုဏာနံဝ စေတကော။
ဟိတော ဘဝတိ ဉာတီနံ၊ တိဒသာနံဝ ဝါသဝေါ။
ဥဘိန္နမတ္ထံ စရတိ၊ အတ္တနော စ ပရဿ စ။
ဂဏံ ဝါ ပရိဟရေ ဓီရော၊ ဧကော ဝါပိ ပရိဗ္ဗဇေ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
ရန်သူရှိရာ မနေအပ်
၆၁။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဝေရီ၊ ရန်သူသည်။ နိဝိသတိ၊ နေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ဧကရတ္တံ ဝါ၊ တစ်ရက်မျှလည်းကောင်း။ ဒွိရတ္တံ ဝါ၊ နှစ်ရက်မျှ လည်းကောင်း။ န ဝသေ၊ မနေရာ။ ဝေရီသု၊ ရန်သူဘောင်တို့၌။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲစွာ။ ဝသတိ၊ နေရ၏။
၆၂။ ဝေ၊ စင်စစ်။ လဟုစိတ္တဿ၊ ပေါ့သောစိတ်ရှိသော။ အနုဝိဓီယတော၊ ပေါ့သော စိတ်ရှိသောသူ၏ အတုကိုကျင့်သော။ ပေါသဿ၊ ယောက်ျားအား။ ဒိသော၊ ရန်သူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧကဿ၊ တစ်ခုသော။ ကပိနော၊ မျောက်၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်။ ယူထဿ၊ မျောက်အပေါင်းအား။ အနယော၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။
၆၃။ ဗာလောဝ၊ မိုက်သည်ဖြစ်လျှက်။ ပဏ္ဍိတမာနီ၊ ပညာရှိဟု ထင်မှတ်၍။ ယူထဿ၊ မျောက်အပေါင်းကို။ ပရိဟာရကော၊ ဆောင်သောသူသည်။ သစိတ္တဿ၊ မိမိစိတ်၏။ ဝသံ၊ အလိုသို့။ ဂန္တွာ၊ လိုက်၍။ မတသယန၊ သေ၍ အိပ်ရသည်ကို။ သယိတော ယထာ၊ အိပ်ရသကဲ့သို့။ အယံ ကပိ၊ ဤမျောက်သည်။ မတော၊ သေသည်ဖြစ်၍။ သယေထ၊ အိပ်ရ၏။
လူမိုက်ခေါင်းဆောင်လျှင် ပျက်မည်
၆၄။ ဗလဝါ၊ အားရှိသော။ ယူထဿ၊ မျောက်အပေါင်းကို။ ပရိဟာရကော၊ ဆောင်သော။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ သကုဏာနံ၊ ငှက်တို့၏။ စေတကောဝ၊ တိမ်ညင်ကဲ့ သို့။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏။ အဟိတော၊ အစီးအားကို မဆောင်သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။
၆၅။ ဗလဝါ၊ အားရှိသော။ ယူထဿ၊ မျောက်အပေါင်းကို။ ပရိဟာရကော၊ ဆောင်သော။ ဓီရောဝ၊ ပညာရှိသည်သာလျှင်။ သာဓု၊ ကောင်း၏။ တိဒသာနံ၊ တာဝတိံသာ နတ်တို့၏။ ဝါသဝေါဝ၊ သိကြားကဲ့သို့။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုး၏။ ဟိတော၊ အစီးအပွားကို ဆောင်သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။
သီလ-ပညာ-ဗဟုသုတ
၆၆။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ အတ္တနိ၊ မိမိ ၌။ သီလဉ္စ၊ သီလကို ယလည်းကောင်း။ ပညဉ္စ၊ ပညာကိုလည်းကောင်း။ သုတဉ္စ၊ အကြား အမြင်ကိုလည်းကောင်း။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ အတ္တနော စ၊ မိမိ၏ လည်းကောင်း။ ပရဿ စ၊ သူတစ်ပါး၏လည်းကောင်း။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သောသူတို့၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ စရတိ၊ ကျင့်နိုင်၏။
၆၇။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သီလပညာသုတာ ဣဝ၊ သီလပညာသုတတို့ကဲ့သို့။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ သီလံ-သီလေစ၊ သီလ၌လည်းကောင်း။ ပညာ-ပညေ စ၊ ပညာ၌ လည်းကောင်း။ သုတာ- သုတေ စ၊ အကြားအမြင်၌ လည်းကောင်း။ တုလေယျ၊ နှိုင်းချိန်ပြီး၍။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ ဂဏံ ဝါ၊ အပေါင်းကိုလည်း။ ပရိဟရေ၊ ဆောင်ရာ၏။ ဧကော ဝါပိ၊ တစ်ယောက်တည်းလည်း။ ပရိဗ္ဗဇေ၊ ကျင့်ရာ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မျောက်မင်းဖြစ်လျက်လည်း ဝိနည်းပရိယာယဖြင့် ဟော၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ဆိုနိုင်ခက်သော မျောက်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်၏ ပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ဆိုနိုင်ခက်သောမျောက်၏ ပရိသတ်တို့သည် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ပညာရှိမျောက်မင်း၏ ပရိသတ်ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပညာရှိမျောက်မင်း ဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လူမိုက်ခေါင်းဆောင်၊ ဤလူ့ဘောင်၊ များမြောင်ပျက်စီးမည်
ကိုးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကပိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ကုက္ကုဝဂ်
၁၀။ ဗကဇာတ်
သူတစ်ပါးအသက်ကို ကယ်ခြင်းကြောင့် အသက်ရှည်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒွါသတ္တတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဗကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗကဗြဟ္မာကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုဗကဗြဟ္မာအား ဤတရားသည် မြဲ၏။ စုတေခြင်း သဘောမရှိ၊ ဤတရားမှ တစ်ပါးသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်မည်သည် မရှိ ဟု ဤသို့စသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ထိုဗကဗြဟ္မာသည် အောက်ဈာန်ဖြင့် ဖြစ်ခြင်း၌ ယှဉ်၏။ ဤဗကဗြဟ္မာသည် ရှေး၌ ဈာန်ကိုပွားစေ၍ ဝေဟပ္ဖိုလ်ဘုံ၌ ဖြစ်၏။ ထိုဝေဟပ္ဖိုလ်ဘုံ၌ မဟာကပ်ငါးရာ အတိုင်း အရှည်ရှိသော အသက်ကိုကုန်စေ၍ သုဘကိဏ်ဘုံ၌ ဖြစ်၏။ ခြောက်ဆယ့်လေးကပ်တို့ကို ကုန်စေ၍ သုဘကိဏ်ဘုံမှ စုတေ၍ မဟာကပ် ရှစ်ကပ် အသက်ရှည်ကုန်သော အာဘဿရဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်၏။
အယူမမှန်နိုင်ပုံ
ထိုအာဘဿရဘုံ၌ ထိုဗြဟ္မာအား ဤသို့သဘောရှိသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ထိုဗကဗြဟ္မာသည် အထက်ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ စုတိကို မအောက်မေ့နိုင်၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပဋိသန္ဓေကို မအောက်မေ့နိုင်၊ ထိုနှစ်ပါးသော စုတိ, ပဋိသန္ဓေကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ ဤသို့သဘောရှိသော အယူကို ယူ၏။
ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ဘုရားကြွပြီ
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဗကဗြဟ္မာ၏ စိတ်အကြံကို သိ၍ ဥပမာမည်သည်ကား အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ခွေသောမောင်းကို ဆန်သကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ဆန့်သောမောင်းကို ခွေသကဲ့သို့ လည်းကောင်း ထို့အတူလျှင် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်မှ ကွယ်၍ ဗြဟ္မာပြည်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။
ခရီးဦးကြို ဝါဒကိုလျှောက်
ဗကဗြဟ္မာသည် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ ဆင်းရဲကင်းသော အရှင်ဘုရား ကြွတော်မူပါလော့၊ ဆင်းရဲကင်းသော အရှင်ဘုရား၏ လာခြင်းသည် ကောင်းသော လာခြင်းတည်း။ ဆင်းရဲကင်းသော အရှင်ဘုရား ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လာခြင်း၏ အကြင်အလှည့်သည် ရှိ၏။ ထိုအလှည့်ကို ကြမြင့်မှလျှင် အရှင်ဘုရားသည် ပြု၏။ ဆင်းရဲကင်းသော အရှင်ဘုရား... ဤတရားသည် မြဲ၏။ ဤတရားသည် မချွတ်မလွဲ တည်၏။ ဤတရားသည် အမြဲတည်၏။ ဤတရားသည် ခိုင်ခံ၏။ ဤတရားသည် မအို၊ ဤတရားသည် မစုတေ၊ ဤတရားသည် တစ်ဖန်မဖြစ်၊ ဤတရားထက် တစ်ပါးသော အလွန်ဖြစ်သော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော တရားသည် မရှိ ဟု ဆို၏။
မိုက်လုံးကြီးလှဘိ
ဤသို့ဆိုလတ်သော် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗကဗြဟ္မာကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏။ အချင်းတို့-ဗကဗြဟ္မာသည် အဝိဇ္ဇာနှင့် ပြည့်စုံစွတကား။ အချင်းတို့ ဗကဗြဟ္မာသည် အဝိဇ္ဇာနှင့် ပြည့်စုံစွတကား၊ အကြင်ဗကဗြဟ္မာသည် အနိစ္စသာလျှင်ဖြစ်လျက် နိစ္စဟု ဆို၏။ တစ်ပါးသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော တရားရှိသည်ဖြစ်လျက် တစ်ပါးသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော တရားမရှိဟု ဆို၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ကျွန်ုပ်အသက်ရှည်၏
ထိုစကားကိုကြား၍ ဗကဗြဟ္မာသည် သင်သည် ဤသို့ဆို၏။ သင်သည် ဤသို့ ဆို၏ ဟုဆို၍ ငါ့ကို ရဟန်းဂေါတမသည် စိစစ်လျက် လိုက်အံ့ ဟု ကြံ၍ ဥပမာ မည်သည်ကားအား နည်းသော ခိုးသူသည် နှစ်ချက်သုံးချက်သော ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုရ၍ ငါသည်သာလျှင် ခိုးသူလော၊ ဤမည်သောသူသည်လည်း ခိုးသူတည်း၊ ဤအမည်ရှိသော သူသည်လည်း ခိုးသူတည်းဟု ခပ်သိမ်းသော အဖော်တို့ကိုလည်း ကြားသကဲ့သို့ ထို့အတူလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ စိစစ်ခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့် တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော မိမိအပေါင်း အဖော်တို့ကို ကြားလိုရကား-
ဝသဝတ္တိနော ဇာတိဇရံ အတီတာ။
အယမန္တိမာ ဝေဒဂူ ဗြဟ္မပတ္တိ၊
အသ္မာဘိဇပ္ပန္တိ ဇနာ အနေကာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၈။ ဂေါတမ၊ အို ရှင်ဂေါတမ။ ဒွါသတ္တတိ၊ ခုနစ်ကျိပ် နှစ်ယောက်ကုန်သော။ ပုညကမ္မာ၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုရှိကုန်သော ငါတို့သည်။ ဝသဝတ္တိနော၊ မိမိအလိုကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ဇာတိဇရံ၊ ပဋိသန္ဓေ နေခြင်း အိုခြင်းကို။ အတီတာ၊ လွန်ကုန်၏။ ဝေဒဂူ၊ ပညာရှိတို့သည် ရောက်အပ်သော။ အယံဗြဟ္မပတ္တိ၊ ဤဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အန္တိမာ၊ အဆုံးဖြစ်သော ဖြစ်ခြင်းတည်း။ အသ္မာ-အမှေ၊ ငါတို့ကို။ အနေကာ၊ များစွာကုန်သော။ ဇနာ၊ လူတို့သည်။ အဘိဇပ္ပန္တိ၊ တောင့်တကုန်၏။
ဒါ မပြောစလောက်
ထိုဗြဟ္မာမင်း၏ စကားကို ကြား၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ယံ တွံ ဗက မညသိ ဒီဃမာယုံ။
သတံ သဟဿာနိ နိရဗ္ဗုဒါနံ၊
အာယုံ ပဇာနာမိ တဝါဟ ဗြဟ္မေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၉။ ဗက၊ ဗကဗြဟ္မာ။ တွံ၊ သင်သည်။ ယံ အာယုံ၊ အကြင်အသက်ကို။ ဒီဃံ၊ ရှည်၏ဟူ၍။ မညသိ၊ အောက်မေ့၏။ ဧတံ အာယု၊ ထိုအသက်သည်။ အပ္ပံ၊ နည်းသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဒီဃံ၊ ရှည်သည်။ န ဟိ၊ မဟုတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဗြဟ္မေထ၊ ဗြဟ္မာ။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဝ၊ သင်၏။ အာယုံ၊ အသက်ကို။ နိရဗ္ဗုဒါနံ၊ နိရဗ္ဗုဒဟု ဆိုအပ်သော ဂဏန်းတို့၏။ သတံ သဟဿာနိ၊ တစ်သိန်း အတိုင်း အရှည်ရှိသော ဂဏန်းသည်။ အဟဟံ နာမ၊ အဟဟမည်၏။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှ အသက်အတိုင်းအရှည်သာ ကြွင်း၏ဟူ၍။ ပဇာနာမိ၊ သိ၏။
ကျွန်ုပ်၏ရှေးဘဝ ပြောပါ
ထိုစကားကိုကြား၍ ဗကဗြဟ္မာသည်-
ဇာတိဇ္ဇရံ သောက မုပါတိဝတ္တော။
ကိံ မေ ပုရာဏံ ဝတ သီလဝတ္တံ၊
အာစိက္ခ မေ တံ ယမယံ ဝိဇညံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၀။ ဂေါတမ၊ အိုရှင်ဂေါတမ။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အဟံ၊ ငါကား။ အနန္တဒဿီ၊ အဆုံးမရှိသော တရားကိုမြင်သော။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဇာတိဇ္ဇရဉ္စ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သောကဉ္စ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဥပါတိဝတ္တော၊ လွန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဧဝံသန္တေ၊ ဤသို့ ဖြစ်လတ်သော်။ မေ၊ ငါ၏။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ ဖြစ်သော။ တံ ဝတ သီလဝတ္တံ၊ ထိုအကျင့်သီလဝတ်သည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ယံ၊ အကြင် အကျင့်သီလဝတ်ကို။ အဟံ၊ သည်။ ဝိဇညံ၊ သိရာ၏။ တံ၊ ထိုအကျင့်သီလဝတ်ကို။ မေ၊ ငါ့အား။ အာစိက္ခ၊ ကြားလော့။
အတိတ်ဝတ္ထု... ထိုအခါ ဗကဗြဟ္မာအား မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ဝတ္ထုကို ဆောင်၍ ကြားလိုရကား-
ပိပါသိတေ ဃမ္မနိ သမ္ပရေတေ။
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ၊
သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၁။ ဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မာ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ပိပါသိတေ၊ ရေငတ်ကုန်သော။ ဃမ္မနိသမ္ပရေတေ၊ အလွန်လျှင် နှိပ်စက်အပ်သော နေပူ၌ပင်ပန်းကုန်သော။ မနုဿေ၊ လူတို့ကို။ ယံ အပါယေသိ၊ အကြင်ရေသောက်စေ၏။ တေ၊ သင်၏။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ တံ ဝတသီလဝတ္တံ၊ ထိုအကျင့်သီလဝတ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ၊ နံနက်အခါ၌ အိပ်မက်မြင်၍ အိပ်ရာမှနိုးသော ယောက်ျားကဲ့သို့။ အနုဿရာမိ၊ အောက်မေ့နိုင်၏။
ရေလှူခဲ့ခြင်း
ထိုဗကဗြဟ္မာသည် တစ်ခုသောကမ္ဘာ၌ ရသေ့ဖြစ်၍ သဲကန္တာရ၌ နေလျက် သဲကန္တာရသို့ သွားကုန်သော များစွာကုန်သော သူတို့အား ရေကိုဆောင်၍ ပေး၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ တစ်ဦးသော လှည်းကုန်သည်သည် ငါးရာကုန်သော လှည်းတို့ဖြင့် သဲကန္တာရသို့ သွား၏။ လူတို့သည် အရပ်မျက်နှာတို့ကို မှတ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ခုနစ်ရက်တို့ပတ်လုံး အာဟာရပြတ်ကုန်၍ အပူဖြင့် နှိပ်စက်ကုန်၍ ယခု ငါတို့အား အသက်သည် မရှိ ဟု လှည်းတို့ကိုလည်၍ နွားတို့ကို ချွတ်၍ လှည်းအောက်တို့၌ အိပ်ကုန်၏။ ထိုအခါ ရသေ့သည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုလှည်းကုန်သည်တို့ကို မြင်၍ ငါ၏မြင်စဉ်ဝယ် မပျက်စီးစေကုန်သတည်းဟု မိမိ၏ တန်ခိုး အာနုဘော်အားဖြင့် ဂင်္ဂါ ရေအပေါ်သို့ ပြန်စေ၍ လှည်းကုန်သည်တို့သို့ ရှေးရှုပြု၏။ အနီး၌လည်း တစ်ခုသော တောအုပ်ကို ဖန်ဆင်း၏။ လူတို့သည် ရေကို သောက်ချိုး၍ နွားတို့ကို ရောင့်ရဲစေ၍ တောအုပ်မှ မြက်တို့ကို ရိတ်၍ ထင်းတို့ကိုယူ၍ အရပ်ကိုမှတ်၍ ရောဂါကင်းကုန်သည် ဖြစ်၍ ကန္တာရကို လွန်ကုန်၏။
ဓားပြများရန်မှ ကယ်တင်ခြင်း
ထို့နောက် အတိတ်ဝတ္ထု တစ်ခုကို ရည်၍-
အမောစယိ ဂယှက နိယျမာနံ၊
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ၊
သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၂။ ဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မာ။ ဧဏိကူလသ္မိံ၊ ဧဏီမြစ်နား၌။ ဂဟိတံ၊ ဖမ်းအပ်သော။ ဂယှက နိယျမာနံ၊ သုံ့ရဖမ်းယူ၍ ဆောင်အပ်သော။ ဇနံ၊ လူကို။ ယံ အမောစယိ၊ အကြင်လွတ်စေပြီ။ တေ၊ သင်၏ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ တံ ဝတသီလဝတ္တံ၊ ထိုအကျင့်သီလဝတ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုတ္တပ္ပ ဗုဒ္ဓေါဝ၊ အိပ်မက်မြင်၍ အိပ်ရာမှနိုးသော ယောက်ျားကဲ့သို့။ အနုဿရာမိ၊ အောက်မေ့နိုင်၏။
ထိုရသေ့သည် နောက်ကာလ၌ တစ်ခုသော ပစ္စန္တရစ်ကို မှီ၍ မြစ်နားဝယ် တောအုပ်၌ နေ၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ တောင်မှ ခိုးသူတို့သည် သက်ကုန်၍ ထိုရွာကို လုယက်၍ လူများကို ဖမ်း၍ တောင်သို့တက်စေ၍ ခရီးအကြား၌ သူလျှိုတို့ကိုထား၍ တောင်ခေါင်းသို့ဝင်၍ ထမင်းကို ချက်ကုန်လျက် နေကုန်၏။ ရသေ့သည် နွား ကျွဲ အစရှိသည်တို့၏ လည်းကောင်း၊ သူငယ်ယောကျ်ား သူငယ်မိန်းမ အစရှိသည်တို့၏ ကြီးစွာသော ညည်းညူးသံကို လည်းကောင်းကြား၍ ငါမြင်စဉ် မပျက်စီးစေသတည်း ဟု တန်ခိုး အာနုဘော်ဖြင့် အတ္တဘောကို စွန့်၍ အင်္ဂါလေးပါး ရှိသော
စစ်သည်ဖြင့် ခြံရံလျက် မင်းဖြစ်၍ စစ်ထိုးစည်ကို တီးစေလျက် ထိုအရပ်သို့သွား၏။ သူလျှိုတို့သည် မြင်ကုန်၍ ခိုးသူတို့အား ကြားကုန်၏။ ခိုးသူတို့သည် မင်းနှင့်တကွ စစ်ထိုးခြင်းမည်သည် မသင့် ဟု အလုံးစုံ ယူတိုင်းသော ဥစ္စာကိုစွန့်၍ ထမင်းကိုမစားဘဲလျှင် ပြေးကုန်၏။ ရသေ့သည် ထိုအလုံးစုံသော သူတို့ကိုဆောင်၍ မိမိတို့ရွာ၌လျှင် တည်စေ၏။
နဂါးရန်မှ ကာကွယ်ခြင်း
ထို့နောင် အတိတ်ဝတ္ထု တစ်ခုကို ရည်၍-
လုဒ္ဒေန နာဂေန မနုူကပျပါ။
အမောစယိ တွံ ဗလသာ ပသယှ၊
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ။
သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၇၃။ ဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မာ။ ဂင်္ဂါယ၊ ဂင်္ဂါ၏။ သောတသ္မိံ၊ အယဉ်၌။ လုဒ္ဒေန၊ ကြမ်းသော။ နာဂေန၊ နဂါးသည်။ မနုူကပျပါ၊ လူတို့ကို ပျက်စီးစေလိုခြင်းကြောင့်။ ဗလသာ၊ အားဖြင့်။ ပသယှ၊ နှိပ်စက်၍။ ဂဟိတနာဝံ၊ ဖမ်းအံ့သောလှေကို။ အမောစယိ၊ လွတ်စေပြီ။ တေ၊ သင်၏။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ တံ ဝတသီလဝတ္တံ၊ ထို အကျင့်သီလဝတ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ၊ နံနက်အခါ၌ အိပ်မက်မြင်၍ နိုးသော ယောက်ျားကဲ့သို့။ အနုဿရာမိ၊ အောက်မေ့နိုင်၏။
ထိုအခါ ဤရသေ့သည် ဂင်္ဂါမြစ်နား၌ နေ၏။ ထိုအခါ လူတို့သည် နှစ်စင်းသုံးစင်းကုန်သော လှေဖောင်တို့ကို ဖွဲ့၍ ဖောင်အထက်၌ ပန်းမဏ္ဍပ်ကိုပြု၍ ဖောင်၌နေ၍ သေအရက် ထမင်းငါး အမဲ စသည်တို့ကို ခဲကုန်သောက်ကုန်လျက် ကမ်းတစ်ဖက်သို့ သွားကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် သောက်ကြွင်းဖြစ်သော သေကိုလည်းကောင်း၊ စားကြွင်းဖြစ်သော ထမင်း ငါး အမဲ ကွမ်းအစရှိသည်တို့ကို လည်းကောင်း ဂင်္ဂါ၌လျှင် ချကုန်၏။ ဂင်္ဂါ၌နေသော နဂါးမင်းသည် ဤလူတို့သည် စားကြွင်းတို့ကို ငါ၏အထက်၌ ချကုန်၏ ဟု အမျက်ထွက်၍ ခပ်သိမ်းသော လူတို့ကို ဖမ်း၍ ဂင်္ဂါ၌နှစ်အံ့ဟု ပိန်းကောကြီး ပမာဏရှိသော အတ္တဘောကို ဖန်ဆင်း၍ ရေကိုခွဲ၍ ပါးပျဉ်းကိုထောင်လျက် ထိုလူတို့သို့ ရှေးရှုသွား၏။ လူတို့သည် နဂါးမင်းကို မြင်၍ သေအံ့သောဘေးမှု ကြောက်၍ တစ်ပြိုင်နက်ပင်လျှင် သည်းစွာသောအသံကို ပြုကုန်၏။ ရသေ့သည် ထိုသူတို့၏ ငိုကြွေးသံကိုကြား၍ နဂါးမင်း၏ အမျက်ထွက်သည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ ငါသည် မြင်စဉ် မပျက်စီးစေကုန်သတည်းဟု အလွန်လျင်မြန်စွာ ဈာန်အာရုံကိုရှုသဖြင့် မိမိအာနုဘော်ဖြင့် လျင်စွာ ဂဠုန်သဏ္ဌာန် ကိုယ်ကိုဖန်ဆင်း၍ သွား၏။ နဂါးသည် ဂဠုန်ကိုမြင်၍ သေဘေးမှ ကြောက် သည်ဖြစ်၍ ရေ၌ငုပ်၏။ လူတို့သည် ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်၍ သွားကုန်၏။
ရှင်ရသေ့ ပြုခဲ့ခြင်း
ထို့နောင် အတိတ်ဝတ္ထု တစ်ခုကို ရည်၍-
သမ္ဗုဒ္ဓိမန္တံ ဝတိနံ အမညံ။
တံ တေ ပုရာဏံ ဝတသီလဝတ္တံ၊
သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ အနုဿရာမိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၇၄။ ဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မာ။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ကပ္ပေါ၊ ကပ္ပမည်သော။ ပဒ္ဓစရော၊ တပည့်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ သမ္ဗုဒ္ဓိမန္တံ၊ ပညာနှင့်ပြည့်စုံသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝတိနံ၊ အကျင့်နှင့်ပြည့်စုံသည်လည်းဖြစ်သော။ တာပသော၊ ရသေ့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တံ၊ သင့်ကို။ အမညံ၊ မအောက်မေ့မိ။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ပုရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ တံ ဝတသီလဝတ္တံ၊ ထိုအကျင့်သီလဝတ်ကို။ သုတ္တပ္ပဗုဒ္ဓေါဝ၊ အိပ်မက် မြင်၍ အိပ်ရာနိုးသော ယောကျ်ားကဲ့သို့။ အနုဿရာမိ၊ အောက်မေ့နိုင်၏။
ဤစကားဖြင့် အဘယ်ကို ပြသနည်းဟူမူကား-ဗြဟ္မာကြီး... ငါသည် သင်ကေသဝရသေ့ ဖြစ်သောကာလ၌ ကပ္ပမည်သော အမှုကြီးငယ်ကို ရွက်ဆောင်သော တပည့်ဖြစ်၍ နာရဒမည်သော အမတ်သည် ဗာရာဏသီပြည်မှ ဟိမဝန္တာသို့ ဆောင်အပ်သော သင့်အား ရောဂါကို ငြိမ်းစေ၏။ ထိုအခါ ကေသဝရသေ့ကို နာဒအမတ်သည် နှစ်ကြိမ်မြောက် လာလတ်၍ ရောဂါကင်းသည်ကို မြင်၍-
ကထံ နု ဘဂဝါ ကေသိ၊ ကပ္ပဿ ရမတိ အဿမေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
ဘဂဝါ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော။ ကေသိ၊ ကေသီရှင်ရသေ့၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ၊ အလုံးစုံ လိုဖွယ်ဝတ္ထုနှင့်ပြည့်စုံသော။ မနုဿိန္ဒံ၊ လူမင်းကို။ ဇဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ကထံ နု၊ အဘယ်ကြောင့်လျှင်။ ကပ္ပသ၊ ကပ္ပရှင်ရသေ့၏။ အဿမေ၊ ကျောင်း၌၊ ရမတိ၊ မွေ့လျော်လနည်း။
ထိုအခါ နာရဒအမတ်ကို ကေသဝရသေ့သည် -
သုဘာသိတာနိ ကပ္ပဿ၊ နာရဒ ရမယန္တိ မံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
နာရဒ၊ နာရဒအမတ်။ ကပ္ပသ၊ ကပ္ပရသေ့၏။ အဿမေ၊ ကျောင်း၌။ သာဒူနိ၊ ကောင်းကုန်သော။ ရမဏီယာနိ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ မနောရမာ၊ နှလုံး မွေ့လျော်ဖွယ် ရှိကုန်သော။ ဝက္ခာ၊ ပြောဆိုခြင်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ကပ္ပဿ၊ ကပ္ပရသေ့၏။ သုဘာသိတာနိ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားတို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ရမယန္တိ၊ မွေ့လျော်စေကုန်၏။
ဤသို့ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိသည် ကေသဝရသေ့၏ တပည့်ဖြစ်၍ ရောဂါကို ငြိမ်းစေသည်၏အဖြစ်ကို ပြတော်မူ၏။ ဤသို့ ပြတော်မူသော သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ထိုဗကဗြဟ္မာသည် လူ့ပြည်၌ ပြုအပ်သော အလုံးစုံသောကောင်းမှုကံကို ဗကဗြဟ္မာကြီးကို မှတ်စေလျက် ဟော၏။
အသိတရားရပြီ
ဗကဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား စတားတော်ဖြင့် မိမိသည် ပြုအပ်သော ကောင်းမှုကို အောက်မေ့၍ မြတ်စွာဘုရားအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
အညမ္ပိ ဇာနာသိ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓေါ။
တထာဟိ တာယံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊
ဩဘာသယံ တိဋ္ဌတိ ဗြဟ္မလောကံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၅။ ဘောဂါတမ၊ အို အရှင်ဂေါတမ။ တွံ၊ သင်သည်။ မမ၊ ငါ၏။ ဧတံ အာယုံ၊ ထိုအသက် အတိုင်းအရှည်ကို။ အဒ္ဓါ၊ စင်စစ်။ ပဇာနာသိ၊ သိ၏။ အညမ္ပိ၊ တစ်ပါးသော တရားကိုလည်း။ ဇာနာသိ၊ သိ၏။ တထာဟိ၊ ထိုသို့ သိသောကြောင့်လျှင်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားဖြစ်တော်မူ၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုသို့ ဘုရားဖြစ်တော်မူသောကြောင့်လျှင်။ တေ၊ အရှင်ဘုရား၏။ အယံ ဇလိတာနုဘာဝေါ၊ ဤထွန်းပသော ကိုယ်ရောင်အာနုဘော်သည်။ ဗြဟ္မလောကံ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်ကို။ ဩဘာသယံ-ဩဘာသယန္တော၊ ထွန်းပစေလျက်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။
ဤသို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်၏ ကျေးဇူးကို သိစေလျက် တရားဟော၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ရောက်လာကုန်သော တစ်သောင်းကုန်သော ဗြဟ္မာတို့၏ စိတ်တို့သည် တဏှာမာနဒိဋ္ဌိတို့သည် မစွဲလမ်းအပ်သည်ဖြစ်၍ အာသဝတို့မှ လွတ်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဤသို့ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာကုန်သော ဗြဟ္မာတို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ဇေတဝန်တော်သို့ ကြွတော်မူ၍ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဟောတော်မူသော နည်းဖြင့်လျှင် ထိုဓမ္မဒေသနာကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူ၍ “ယခုအခါ ဗကဗြဟ္မာသည် ထိုအခါ ကေသဝရသေ့ဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ
ကပ္ပရသေ့ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဗကဗြဟ္မာ၊ ယူမိစ္ဆာ၊ မြတ်စွာ ပယ်ဖျောက်ရှင်း
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဗကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၁။ ဂန္ဓာရဇာတ်
ရသေ့ရဟန်းတို့သည် ပစ္စည်းကို မသိုမှီးအပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟိတွာ ဂါမသဟဿာနိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဂန္ဓာရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘေသဇ္ဇသန္နိဓိကာရ သိက္ခာပုဒ်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုသည်ကား ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ဖြစ်၏။ အရှင်ပိလိန္ဒဝစ္ဆမထေရ်သည် အာရာမ်စောင့်အမျိုးကို လွတ်စိမ့်သောငှာ မင်း၏ နန်းတော်သို့သွား၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ပြာသာဒ်ကို တန်ခိုးအစွမ်းဖြင့် ရွှေဖြင့်ပြီးသည်ကို ပြုသည်ရှိသော် လူတို့သည် ကြည်ညို၍ ပိလိန္ဒဝစ္ဆမထေရ်အား ငါးပါးသောဆေးတို့ကို လှူကုန်၏။ ပိလိန္ဒဝစ္ဆ မထေရ်သည် ထိုဆေးတို့ကို ပရိသတ်အား စွန့်၏။ ထိုအရှင်ပိလိန္ဒဝစ္ဆမထေရ်၏ ပရိသတ်သည်ကား များသောပစ္စည်းပရိက္ခရာရှိ၏။ ရတိုင်းရတိုင်းသော ဆေးကို ဖျဉ်းအိုး၌လည်းကောင်း၊ အိုးစရည်း၌ လည်းကောင်း၊ သပိတ်အိတ်၌ လည်းကောင်း ပြည့်စေ၍ သိုမှီး၏။ လူတို့သည် မြင်ကုန်၍ သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်ကုန်သော ဤရဟန်းတို့သည် အလိုကြီးကုန်၏။ အတွင်း၌ ကျီကျရှိကုန်၏ ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ယာနိ ခေါပန တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ အစရှိသော သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်၍ ရဟန်းတို့ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဘုရားမဖြစ်မီ သာသနာတော်ပ၌ ရသေ့ရဟန်း ပြုကုန်၍ ပဉ္စသီမျှကို စောင့်ကုန်လျက်လည်း ဆားမျှကို နက်ဖြန်အကျိုးငှာ သိုမှီးသည်ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ သင်တို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက် မြောက်စေတတ်သော ဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ နက်ဖြန် သန်ဘက် အစရှိသော နေ့ အကျိုးငှာ သိုမှီးခြင်းကို ပြုကုန်လျက် မသင့်သည်တို့ကို ပြုကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဂန္ဓာရတိုင်း၌ ဘုရားလောင်းသည် ဂန္ဓာရမင်းသားဖြစ်၍ အဖလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၍ တရားသဖြင့် မင်း ပြု၏။ မဇ္ဈိမဒေသ ဝိဒေဟတိုင်း ၌လည်း ဝိဒေဟမည်သောမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော မင်းတို့သည်လည်း မမြင်ဘူးသော အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်၍ အချင်းချင်း အကျွမ်း ဝင်ကုန်သည်ဖြစ်ကုန်သတတ်။ ထိုအခါ လူတို့သည် အသက်ရှည်ကုန်၏။ အနှစ်သုံးသောင်း အသက်ရှည်ကုန်၏။
လကြတ်ခြင်း
ထိုအခါ ရံခါ ဂန္ဓာရမင်းသည်လည်း လပြည့်ဥပုသ်နေ့၌ ဆောက်တည်သော သီလရှိသည်ဖြစ်၍ ပြာသာဒ်အပြင်ဝယ် ခင်းအပ်သော မြတ်သော ပလ္လင်အလယ်၌ နေလျက် ဖွင့်အပ်သော လေသာပြတင်းဖြင့် အရှေ့လောကဓာတ်ကို ကြည့်လျက် အမတ်တို့အား တရားနှင့်ယှဉ်သော စကားကို ပြောဆိုလျက် နေ၏။ ထိုခဏ၌ ကောင်းကင်အပြင်ကို ခုန်ဘိသကဲ့သို့ ပြည့်သောလဝန်းကို ရာဟုဖမ်း၏။ လရောင်သည် ကွယ်၏။ အမတ်တို့သည် လရောင်ကို မမြင်ကုန် သည်ရှိသော် ရာဟုဖမ်းသည်၏အဖြစ်ကို မင်းအား ကြားကုန်၏။
ဂန္ဓာရမင်း ရသေ့ဝတ်
မင်းသည် လကိုကြည့်စဉ်၌ ဤလသည် အာဂန္တုကဖြစ်သော အညစ်အကြေးဖြင့် ညစ်နွမ်း၍ အရောင်မရှိသည်ဖြစ်၏။ ငါ့အားလည်း ဤမင်း၏အခြံအရံသည် အညစ် အကြေးဖြစ်၏။ ထိုငါသည် ရာဟုဖမ်းသော လကဲ့သို့ အရောင်မရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့အား ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် မလျှောက်ပတ်၊ စင်ကြယ်သော ကောင်းကင်ပြင်၌ ထွန်းပလော လဝန်းကဲ့သို့ မင်းအဖြစ်ကိုစွန့်၍ ရဟန်းပြုအံ့၊ ငါ့အား သူတစ်ပါးတို့ကို ဆုံးမသဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ အမျိုး၌လည်းကောင်း၊ အခြွေအရံ၌လည်းကောင်း ငြိတွယ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ ကိုယ်ကိုသာလျှင် ဆုံးမလျက် သွားအံ့၊ ဤအကျင့်သည် ငါ့အား လျောက်ပတ်၏ ဟု ကြံ၍ အကြင်သူကို အလိုရှိကုန်၏။ ထိုသူကို မင်းမြှောက်ကြကုန်လော့ ဟု မင်းအဖြစ်ကို အမတ်တို့အား အပ်နှင်း၏။ အပ်ပြီး၍ ထိုမင်းသည် နှစ်ပါးကုန်သော ကသ္မီရ ဂန္ဓာရတိုင်းတို့၌လည်း မြတ်သော မင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဈာန်၌ မွေ့လျော်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာအရပ်၌ နေ၏။
ဝိဒေဟမင်း ရသေ့ဝတ်
ဝိဒေဟမင်းသည်လည်း ငါ့အဆွေခင်ပွန်း ချမ်းသာပါ၏လော ဟု ကုန်သည်တို့ကိုမေး၍ ဂန္ဓာရမင်း၏ ရဟန်းပြုသည်၏ဘအဖြစ်ကို ကြား၍ အဆွေ ရဟန်းပြုသည်ရှိသော် ငါသည်လည်း မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း ဟု ခုနစ်ယူဇနာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော မိထိလာပြည် ယူဇနာသုံးရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော ဝိဒေဟတိုင်း၌ တစ်သောင်း ခြောက်ထောင်သော ရွာတို့၌ ပြည့်ကုန်သော ကျီတို့ကို လည်းကောင်း တစ်သောင်း ခြောက်ထောင်သော ကချေသည် မိန်းမတို့ကိုလည်းကောင်း စွန့်၍ သားသမီးတို့ကို နှလုံးမထားမူ၍ ဟိမန္တေသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်း ပြု၍ အလိုလိုဖြစ်သော သစ်သီးအစာရှိသည်ဖြစ်၍ ကောင်းစွာဖြစ်သော နေခြင်းကို နေလျက် ကျင့်၏။
အချင်းချင်းမသိကြ
ထိုနှစ်ပါးသော ရသေ့တို့သည် ကောင်းစွာကျင့်သော အကျင့်ကို ကျင့်လျက် နောက်အဖို့၌ ပေါင်းမိကြကုန်၏။ အချင်းချင်းကား မသိကုန်၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ တစ်ပေါင်းတည်းသာလျှင် ကောင်းစွာဖြစ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်၏။
ထိုအခါ ဝိဒေဟ ရသေ့သည် ဂန္ဓာရရသေ့အား ခစား၏။ ထိုရသေ့တို့၏ တစ်ခုသော လပြည့်နေ့၌ မထင်ရှားသော သစ်ပင်ရင်း၌ နေ၍ အကြောင်းအကျိုးနှင့်ယှဉ်သော စကားကို ပြောညဆိုကုန်စဉ် ကောင်းကင်ပြင်၌ ထွန်းပသော လဝန်းကို ရာဟုဖမ်း၏။ ဝိဒေဟ ရသေ့သည် အဘယ့်ကြောင့် လရောင် ပျောက်သနည်း ဟု ကြည့်လတ်သော် ရာဟုဖမ်းသော လကို မြင်၍ ဆရာ ဤသူသည် လကိုဖမ်း၍ အရောင်မရှိသည်ကို ပြု၏။ အဘယ်သူနည်း ဟု မေး၏။ တပည့်- ဤသူသည် ရာဟုမည်၏။ လ၏ တစ်ခုသော အညစ်အကြေးတည်း၊ လအား ထွန်းပစိမ့်သောငှာ မပေး၊ ငါသည်လည်း ရာဟုဖမ်းသော လဝန်းကို မြင်၍ စင်ကြယ်သော လဝန်းအား အာဂန္တုကဖြစ်သော အညစ်အကြေးဖြင့် အရောင်မရှိခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ငါအားလည်း ဤမင်းအဖြစ်သည် အညစ်အကြေးဖြစ်၏။ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး လကို ရာဟုဖမ်းသကဲ့သို့ ငါ့ကိုယ်၌ ဤအညစ်အကြေးသည် အရောင်မရှိသည်ကို မပြုသေး၊ ထိုမျှလောက်သော ကာလ၌ ရဟန်းပြုအံ့ ဟု ကြံ၍ ထိုခဏလျှင် ဤမင်းအဖြစ်ကား အရောင်အဝါမဲ့ကို ပြုတတ်၏ဟု ရာဟုဖမ်းသော လဝန်းကို အာရုံပြု၍ မြတ်သောမင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြု၏ဟု ဆို၏။
ခင်မင်ကြပြီ
ဆရာ... သင်သည် ဂန္ဓာရမင်းလော ဟု မေး၏။ ငါဂန္ဓာရမင်း ဟုတ်၏ ဟု ဆိုလတ်သော် ဆရာ... အကျွန်ုပ်သည် ဝိဒေဟတိုင်း မိထိလာပြည်၌ ဝိဒေဟမင်းတည်း။ အကျွန်ုပ်တို့သည် အချင်းချင်း မမြင်ဖူးသော အဆွေခင်ပွန်း မဟုတ်လောဟု ဆို၏။ သင်သည် အဘယ်ကို အာရုံပြုသနည်း ဟု မေး၏။ အကျွန်ုပ်သည် အရှင်တို့သည် ရဟန်းပြုကုန်ကြပြီဟု ကြား၍ စင်စစ် ရဟန်းအဖြစ်၌ ကြီးစွာသော ကျေးဇူးကို မြင်၏ဟု အရှင်တို့ကိုသလျှင် အာရုံပြု၍ မင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြု၏ဟု ဆို၏။ ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ရသေ့တို့သည် ထိုအခါမှစ၍ အလွန်လျှင် ညီညွတ်ကုန်သည် ဝမ်းမြောက်ကုန်သည် အလိုလိုဖြစ်သော သစ်သီးအစာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ကျင့်၏။
ဝိဒေဟရသေ့ ဆားကိုဆောင်ထားခြင်း
ဟိမဝန္တာ၌ ရှည်မြင့်စွာနေ၍ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှာ ဟိမဝန္တာမှသက်၍ တစ်ခုသော ပစ္စန္တရစ်ရွာသို့ ရောက်ကုန်၏။ လူတို့သည် ထိုရသေ့တို့၏ ဣရိယာပု၌ ကြည်ညို၍ ဆွမ်းလှူအံ့ဟု ဝန်ခံခြင်းကို ယူစေ၍ တော၌ ညဉ့်သန့်ရာ နေသရာအရပ် အစရှိသည်တို့ကို ဖန်ဆင်း၍ နေစေကုန်၏။ ခရီးအကြား၌လည်း ထိုရသေ့တို့အား ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စကို ပြုစိမ့်သောငှာ ချမ်းသာရာအရပ်၌ ဇရပ်ကို ဆောက်ကုန်၏။ ထိုရသေ့တို့သည် ပစ္စန္တရစ်ရွာ၌ ဆွမ်းခံ၍ ထိုဇရပ်၌ နေ၍ ဆွမ်းစား၍ မိမိတို့၏ နေရာအရပ်သို့ သွားကုန်၏။ ထိုလူတို့သည်လည်း ရသေ့တို့အား အာဟာရကို လှူကုန်သည်ရှိသော် ရံခါ ခွက်၌ ဆားကိုထည့်၍ လှူကုန်၏။ ရံခါ သစ်ရွက်၌ ဆားကိုထုပ်၍ လှူကုန်၏။ ရံခါ ဆားမရှိသော အာဟာရကိုလျှင် လှူကုန်၏။ လူတို့သည် တစ်နေ့သ၌ သစ်ရွက်ထုပ်၌ များစွာသော ဆားကိုယူ၍ လှူကုန်၏။ ဝိဒေဟရသေ့သည် ဆားကိုယူ၍ လာလတ်၍ ဘုရားလောင်းအား ဆွမ်းအား လျောက်ပတ်သော ဆားကို ပေး၍ မိမိဖို့လည်း အတိုင်းအရှည်နှင့် ယှဉ်သော ဆားကိုယူ၍ ကြွင်းသောဆားကို သစ်ရွက်ဖြင့်ထုပ်၍ ဆားမရှိသောနေ့တို့၌ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု သက်ကယ်မိုးအကြား၌ထား၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဆားမရှိသော အာဟာရကို ရသည်ရှိသော် ဝိဒေဟရသေ့သည် ဂန္ဓာရရသေ့အား ခွက်ကိုပေး၍ သက်ကယ်မိုးအကြားမှ ဆားကိုဆောင်၍ ဆရာဆားယူလော့ဟု ဆို၏။ ယနေ့ လူတို့သည် ဆားမလှူအပ်၊ အဘယ်မှာ ရသနည်းဟု မေး၏။ ဆရာ... ရှေးနေ့၌ လူတို့သည် များစွာသောဆားကို လှူကုန်၏။ ထိုအခါ အကျွန်ုပ်သည် ဆားမရှိသော နေ့တို့၌ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြွင်းသောဆားကိုထား၏ ဟု ဆို၏။
ဆာကို မက်မောသလား
ထိုအခါ ဝိဒေဟရသေ့ကို ဘုရားလောင်းသည် မဂ်ဖိုလ်မှ အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျား ယူဇနာသုံးရာရှိသော ဝိဒေဟတိုင်းကြီးကို စွန့်၍ ရဟန်းပြု၍ ပလိဗောဓ မရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်လျက် ယခုအခါ၌ ဆားကို တပ်စွန်းခြင်းကို ဖြစ်စေ၏ ဟု ခြိမ်းခြောက်၍ ဆုံးမလိုရကား-
ကောဋ္ဌာဂါရာနိ ဖီတာနိ၊ သန္နိဓိံ ဒါနိ ကုဗ္ဗသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၆။ ဝိဒေဟ၊ ဝိဒေဟရသေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ပရိပုဏ္ဏာနိ၊ ပြည့်ကုန်သော။ သောဠသဂါမသဟဿာနိ စ၊ ရွာမ တစ်သောင်းခြောက်ထောင်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဖီတာနိ၊ ပြည့်ကုန်သော။ ကောဋ္ဌာဂါရာနိ စ၊ ရတနာကျီ ပုဆိုးကျီ စပါးကျီတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ လောဏမတ္တံ၊ ဆားမျှကို။ သန္နိဓိံ၊ သိုမှီးခြင်းကို။ ကုဗ္ဗသိ၊ ပြု၏။
ဆုံးမစရာမလိုဘူး
ဝိဒေဟရသေ့သည် ဤကဲ့သို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သည်ရှိသော် ကဲ့ရဲ့ခြင်းကို သည်းမခံနိုင်၍ ဆန့်ကျင် ဘက်ဖြစ်၍ ဆရာ... သင်တို့သည် မိမိအပြစ်ကို မမြင်မူ၍ ကျွန်ုပ်၏ အပြစ်ကိုသာလျှင် မြင်ကုန်ဘ၏။ ဆရာတို့သည် ငါ့အား သူတစ်ပါးတို့ကို ဆုံးမခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ကိုယ့်ကိုသာလျှင် ဆုံးမအံ့ဟု မင်းအဖြစ်ကိုစွန့်၍ ရဟန်း ပြုသည်မဟုတ်လော၊ ယခုအခါ အဘယ့်ကြောင့် အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမကုန်သနည်းဟု စောဒနာ လိုရကား -
ပသာသနတော နိက္ခန္တော၊ ဣဓ ဒါနိ ပသာသသိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၇။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ ပဟူတဓနဓာရိယံ၊ များသောဥစ္စာကိုဆောင်သော။ ဂန္ဓာရဝိသယံ၊ ဂန္ဓာရတိုင်းကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ပသာသနတော၊ သူ တစ်ပါးကို ဆုံးမခြင်းမှ။ နိက္ခန္တော၊ ထွက်ပြီးလျက်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဣဓ၊ ဤတော အရပ်၌။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ပသာသသိ၊ ဆုံးမပြန်သနည်း။
တရားသဘော ပြောခြင်းသာ
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် -
ဓမ္မံ မေ ဘာသမာနဿ၊ န ပါပ မုပလိမ္ပတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၈။ ဝေဒေဟ၊ ဝိဒေဟ ရှင်ရသေ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဓမ္မံ၊ တရားသဘောကိုသာလျှင်။ ဘဏာမိ၊ ဆို၏။ မယာ၊ ငါသည်။ အဓမ္မော၊ တရားသဘော မဟုတ်သည်ကို။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။ ဓမ္မံ၊ တရားသဘော ဟုတ်သည်ကို။ ဘာသမာနဿ၊ ဆိုသော။ မေ၊ ငါ့အား။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုသည်။ န ဥပလိမ္ပတိ၊ မလိမ်းကျံ။
အပြောကြမ်းက မခံသာ
ဝိဒေဟ ရသေ့သည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ ဆရာ အကျိုးကိုမှီသော စကားကို ဆိုသောသူသည်လည်း သူတစ်ပါးကို ထိခိုက်ချုပ်ချယ်၍ ဆိုခြင်းငှာ မသင့်၊ ငါ့ကိုထက်သော ဓားငယ်ဖြင့် ဖြတ်ဘိသကဲ့သို့ အလွန်ကြမ်းသောစကားကို ဆို၏ဟု ဆိုလို၍-
မဟတ္ထိယမ္ပိ စေ ဝါစံ၊ န တံ ဘာသေယျ ပဏ္ဍိတော။
ဟူသော လေးခုမြောက်ခု ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၉။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ ယေန ကေနစိ ဝဏ္ဏေန၊ တစ်စုံ တစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့်။ ပရော၊ သူတစ်ပါးသည်။ ရုပ္ပနံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ စေ၊ အကယ်၍။ မဟတ္ထိယမ္ပိ၊ များစွာသော အကျိုးကို မှီငြားသော်လည်း။ တံ ဝါစံ၊ ထိုစကားကို။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ န ဘာသေယျ၊ မဆိုရာ။
အကျိုးရှိရာ နားထောင်
ထိုအခါ ဝိဒေဟရသေ့အား ဘုရားလောင်းသည်-
ဓမ္မံ မေ ဘဏမာနဿ၊ န ပါပ မုပလိမ္ပတိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၀။ ဝိဒေဟ၊ ဝိဒေဟ ရှင်ရသေ့။ ဩဝဒိယမာနော၊ ဆုံးမအပ်သောသူသည်။ ကာမံ၊ စစ်စစ်။ ရုပ္ပတု ဝါ၊ အမျက်ထွက် သည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ မာ ဝါ၊ အမျက်မထွက်သည်မူလည်းဖြစ်စေ။ ဘုသံဝ၊ ဖွဲကဲ့သို့။ ဝိကိရိယျတု ဝါ၊ လွှင့်သည်မူလည်းဖြစ်စေ။ ဓမ္မံ၊ တရားသဘောကို။ ဘဏမာနဿ၊ ဆိုသော။ မေ၊ ငါ့အား။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုသည်။ န ဥပလိမ္ပတိ၊ မလိမ်းကျံ။
ဤသို့ဆို၍လည်း အာနန္ဒာ... အိုးထိန်းသည်သည် စိုကုန်သောမြေတို့ကို နှိပ်၍ လုံ့လပြုသကဲ့သို့ ထို့အတူ ငါသည် လုံ့လပြုအံ့၊ အာနန္ဒာ ငါဘုရားသည် ဆိုအံ့-အကြင်အနှစ်သည် ရှိ၏။ ထိုအနှစ်သည် တည်လတ္တံ့၊ ဤသို့လာသော မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမလျော်သော အကျင့်၌ တည်၍ အိုးထိန်းသည်သည် အိုးတို့၌ အဖန် တလဲလဲခတ်၍ စိမ်းသောအိုးတို့ကို မယူမူ၍ ကောင်းစွာ ကျက်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော အိုးကို ယူသကဲ့သို့ ထို့အတူ အဖန် တလဲလဲ ဆုံးမ၍ နှိပ်၍ ကျက်သောအိုးနှင့်တူသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ယူအပ်၏ဟု ပြအံ့သောငှာ ဝိဒေဟ ရသေ့ကို တစ်ဖန် ဆုံးမလိုကကား-
ဝနေ အန္ဓမဟိံသောဝ၊ စရေယျ ဗဟုကော ဇနော။
တသ္မာ ဝိနီတဝိနယာ၊ စရန္တိ သုသမာဟိတာ။
ဟူသော ဤနှစ် ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၁။ ဝေဒေဟ၊ ဝိဒေဟ ရှင်ရသေ့။ ဣမေသံ သတ္တာနံ၊ ဤသတ္တဝါတို့အား။ သကာဗုဒ္ဓိ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော ပညာသည်လည်းကောင်း။ ဝိနယော၊ ဆုံးမတတ်သော ပညာရှိကိုမှီ၍ သင်အပ်သော။ သုသိက္ခိတော ဝါ၊ ကောင်းသော အကျင့်သည်လည်းကောင်း။ နော စေ အဿ၊ ကယ်၍ မရှိသည်ဖြစ်ငြားအံ့။ ဗဟုကော၊ များစွာသော။ ဇနော၊ လူအပေါင်းသည်။ ဝနေ၊ တော၌။ အန္ဓမဟိံသော ဝ၊ ကန်းသော ကျွဲကဲ့သို့။ စရေယျ၊ ဖောက်လွဲဖောက်ပြန် ကျင့်ရာ၏။
၈၂။ ယသ္မာ စ ပန၊ အကြင်ကြောင့်ကား။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စေ၊ အချို့ကုန်သော သူတို့သည်။ အာစေရမှိ၊ ဆရာ့အထံ၌။ သုသိက္ခိတာ၊ ကောင်းစွာ သင်အပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိနီတဝိနယာ၊ ဆုံးမအပြီးသော ဝိနည်းရှိကုန် သည်ဖြစ်၍။ သုသမာဟိတာ၊ ကောင်းစွာ တည် ကြည်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ စရန္တိ၊ မတိမ်းမစောင်း ကောင်းစွာ ကျင့်နိုင်ကုန်၏။
ကျွန်ုပ်မှားပါပြီ
ထိုစကားကိုကြား၍ ဝိဒဟရသေ့သည် ဆရာ ဤနေ့မှ စ၍ အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမပါလော့၊ အဖန်တလဲလဲ ဆုံးမပါလော့၊ ကျွန်ုပ်သည် သည်းမခံတတ်သော သဘောရှိသည် အဖြစ်ဖြင့် ဆရာတို့နှင့်တကွ ဆိုမိ၏။ အကျွန်ုပ်၏ ထိုအပြစ်ကို သည်းခံပါလော့ဟု ရှိခိုး၍ ဘုရားလောင်းကို ကန်တော့၏။
ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ရသေ့တို့သည် ညီညွတ်စွာနေ၍ တစ်ဖန် ဟိမဝန္တာသို့လျှင် သွားကုန်၏။ ထိုဟိမဝန္တာ၌ ဘုရားလောင်းသည် ဝိဒေဟရသေ့အား ကသိုဏ်းပရိကံကို ဟော၏။ ထိုဝိဒေဟ ရသေ့သည် ထိုပရိကံကိုပြု၍ အဘိ ညာဉ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ သမာပတ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဖြစ်စ၏။ ဤသို့ ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ရသေ့တို့သည်လည်း မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဝိဒေဟမင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဂန္ဓာရမင်းဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပစ္စည်းပစ္စယ၊ သိမ်းဆည်းကြ၊ သောကရောက်ကြောင်းသာ
ရှေးဦးစွာသော ဂန္ဓာရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၂။ မဟာကပိဇာတ်
အမျိုးသားတို့အတွက် အသက်ကိုမငဲ့ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အတ္တာနံ သင်္ကမံ ကတွာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ မဟာကပိဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့၏ အကျိုးငှာ ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် ဘဒ္ဒသာလဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ ထိုအခါ၌ကား တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့၏ အကျိုးကို ကျင့်တော်မူ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြ ကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရားသည် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့၏ အကျိုးကို ကျင့်သည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့၏ အကျိုးကို ကျင့်ဖူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မျောက်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် အလုံး အရပ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။ အစွမ်းနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဆင်ငါးစီးအားကို ဆောင်၏။ မျောက်ရှစ်သောင်း အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာ၌ နေ၏။
အဗ္ဘန္တရ သရက်သီး
ထိုဟိမဝန္တာ၌ ဂင်္ဂါကမ်းနားကိုမှီ၍ အခက်အခွနှင့် ပြည့်စုံသော အေးမြသော အရိပ်ရှိသော ထူသောအရွက်ရှိသော တောင်ထွတ်ကဲ့သို့သော ကောငြးစွာတကဩော သရက်ပင်သည် ရှိ၏။ (ပညောင်ပင်ဟူ၍လည်း ဆိုကုန်၏။ ) ထိုသရက်ပင်အား နတ်၌ဖြစ်သော အနံ့အရသာ နှင့် တူကုန်သော အနံ့အရသာ ရှိကုန်သော ကြီးကုန်သော အိုးစရည်းပမာဏ ရှိကုန်သော ချိုကုန်သော အသီးတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသရက်ပင်၏ တစ်ခုသောအခက်မှ အသီးတို့သည် ကြည်း၌ ကျကုန်၏။ တစ်ခုသော အခက်မှ အသီးတို့သည် ဂင်္ဂါရေ၌ ကျကုန်၏။ နှစ်ကုန်သော အကိုင်းတို့၏ အလယ်ဖြစ်သော အသီးတို့သည် သစ်ပင်ရင်း၌ ကျကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မျောက်အပေါင်းကို ယူ၍ ထိုသရက်ပင်၌ အသီးတို့ကိုစားလျက် တစ်ခုသောကာလ၌ ဤသရက်ပင်၏ ရေ၌ကျသော အသီးကိုမှီ၍ ငါတို့အား ဘေးဖြစ်လတ္တံ ဟု ရေအထက်၌ အခက်မှ တစ်လုံးသော အသီးကိုမျှလည်း မကြွင်းစေမူ၍ ပွင့်သောကာလမှစ၍ စားလည်း စားစေ၏။ ချလည်း ချစေ၏။
ဘုရင်သိပြီ
ဤသို့ ပြုငြားသော်လည်း ရှစ်သောင်းကုန်သော မျောက်တို့သည် မမြင်သော ပိုးရွတို့သည် ပြုပ်သော သစ်ရွက်ထုပ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော တစ်လုံးသော သရက်သီးမှည့်သည် မြစ်၌ကျ၍ ဂင်္ဂါမြစ်၏ အကြေသို့ အစဉ်လျှောက်၍ မျောလေသော အထက်၌လည်းကောင်း၊ အောက်၌ လည်းကေင်း ကွန်ကိုဖွဲ့၍ ရေ စားခြင်းကို ကစားသော ဗာရာဏသီမင်း၏ အထက်ကွန်၌ ငြိ၏။ မင်းသည် တစ်နေ့ပတ်လုံး ကစား၍ ညဉ့်အခါ၌ တံငါတို့သည် ကွန်ကို ချီကုန်သည်ရှိသော် ထိုသရက်သီးကိုမြင်၍ ဤမည်သော အသီးဟု မသိကုန်သည်ဖြစ်၍ မင်းအား ပြကုန်၏။ မင်းသည် ဤအသီးကား အဘယ်အသီးနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး... မသိကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ အဘယ် သူတို့သည် သိကုန်လတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး မုဆိုးတို့သည် သိကုန်လတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် မုဆိုးတို့ကို ခေါ်စေ၍ မေး၍ မုဆိုးတိုအထံမှ သရက်သီးမှည့်ဟု ကြား၍ ဓားငယ်ဖြင့်ခွဲ၍ ရှေးဦးစွာ မုဆိုးတို့ကို စားစေ၍ နောက်မှ မိမိသည် စား၏။ မောင်းမအပေါင်းကိုလည်းကောင်း အမတ်တို့ကိုလည်းကောင်း စားစေ၏။ သရက်သီးမှည့်၏ အရသာသည် မင်း၏ ကိုယ်အလုံး နှံ့၍ တည်၏။ မင်းသည် ရသတဏှာဖြင့် ဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍ ထိုသရက်ပင်တည်ရာ အရပ်ကို မုဆိုးတို့အား မေး၏။ မုဆိုးတို့သည် ဟိမဝန္တာအရပ်ဝယ် မြစ်နား၌ရှိ၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် များစွာသော လှေဖောင်တို့ကို ဖွဲ့စေ၍ မုဆိုးတို့သည် ညန့်အပ်သောခရီးဖြင့် အညာသို့ သွား၏။ ဤမျှသော နေ့တို့ပတ်လုံး သွား၏ဟု အပိုင်းအခြားကို မဆိုအပ်။ အစဉ်သဖြင့်ကား ထိုအရပ်သို့ရောက်၍ အရှင်မင်းကြီး ဤသစ်ပင်တည်းဟု မုဆိုးတို့သည် မင်းအား ကြားကုန်၏။
မင်းသည် လှေတို့ကို မြစ်၌ထားခဲ့၍ များစွာသော လူအပေါင်း ခြံရံလျက် ခြေဖြင့် ထိုအရပ်သို့ သွား၍ သရက်ပင်၌ အိပ်ရာကိုခင်းစေ၍ သရက်သီးမှည့်တို့ကို စား၍ အထူးထူးသော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကိုစား၍ အိပ်၏။
မျောက်များကို သတ်စေ
ခပ်သိမ်းသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ အစောင့် အရှောက်ထား၍ မီးကိုညှိကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် လူတို့သည် အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လတ်သော် သန်းခေါင်းအခါ၌ ပရိသတ်နှင့်တကွ သွား၏။ ရှစ်သောင်းကုန်သော မျောက်တို့သည် သစ်ခက်တစ်ခုမှ သစ်ခက်တစ်ခုသို့ သွားကုန်လျက် သရက်သီးတို့ကို စားကုန်၏။ မင်းသည် နိုး၍ မျောက်အပေါင်းကို မြင်၍ လူတို့ကိုထစေ၍ လေးသမားတို့ကို ခေါ်စေ၍ အကြင် အခြင်းဖြင့် ဝန်းရံသည်ရှိသော် သရက်သီးကို စားကုန်သော ထိုမျောက်တို့သည် မပြေးကုန်၊ ထိုအခြင်းဖြင့် ထိုအရပ်ကို ခြံရံ၍ နက်ဖြန် သရက်သီးတို့ကိုလည်းကောင်း မျောက်သားတို့ကို လည်းကောင်း စားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ လေးသမားတို့သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ သရက်ပင်ကို ခြံရံ၍ မြားတို့ကိုဖွဲ့၍ တည်ကုန်၏။ ထိုမျောက်တို့သည် မြင်ကုန်၍ သေဘေးမှ ကြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ပြေးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်ရကား ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်ကုန်၍ အရှင်... ပြေးကုန်သော မျောက်တို့ကို ပစ်အံ့ဟု သရက်ပင်ကိုခြံရံ၍ လေးသမားတို့သည် တည်ကုန်၏။ အသို့ ပြုကုန်အံ့နည်းဟု မေး၍ တုန်လှုပ်ကုန်လျက် တည်ကုန်၏။
မျောက်မင်း ကယ်ဆယ်ပုံ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် မကြောက်ကြကုန်လင့်၊ ငါသည် သင်တို့အား အသက်ကိုပေးအံ့ ဟု မျောက် အပေါင်းတို့ကို နှစ်သိမ့်စေ၍ ဖြောင့်စွာတက်သော သစ်ပင်သစ်ခက်ကို တက်၍ ဂင်္ဂါသို့ ရှေးရှုသွား၍ ထိုသစ်ခက်စွန်းမှခုန်၍ လေးအပြန်တစ်ရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်ကို လွန်၍ ဂင်္ဂါနား၌ တစ်ခုသော ချုံအထက်၌ ကျ၍ ထိုချုံမှသက်၍ ငါ၏ လာရာအရပ်သည် ဤမျှရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ကောင်ကင်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ တစ်ခုသော ကြိမ်နွယ်ကိုဖြတ်၍ ဤမျှသော အရပ်သည် သစ်ပင်၌ ဖွဲ့သည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤမျှသောအရပ်သည် ကောင်းကင်၌တည်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု နှစ်ပါးသော အရပ်တို့ကို မှတ်၍ မိမိခါး၌ ဖွဲ့ရာအရပ်ကိုကား မမှတ်မိ၊ ဘုရားလောင်းသည် ထိုနွယ်ကိုယူ၍ တစ်ခုသော အစွန်းကို ဂင်္ဂါနားဝယ် တည်သောသစ်ပင်၌ ဖွဲ့၍ တစ်ခုသော အခွန်းကို မိမိခါး၌ဖွဲ့၍ လေကြောင့်ပြတ်သော တိမ်ကဲ့သို့ လေအဟုန်ဖြင့် လေးအပြန်တစ်ရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်ကိုခုန်၍ ခါး၌ ဖွဲ့ရာအရပ်ကို မမှတ်မိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သစ်ပင်သို့ ရောက်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ လက်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့် သရက်ခက်ကို မြဲစွာကိုင်၍ မျောက်အပေါင်းအား အမှတ် ပေး၏။ လျင်စွာ ငါ၏ကျောက်ကို နင်းကုန်လျက် ကြိမ်နွယ်ဖြင့် ချမ်းသာစွာ သွားခြင်းကို သွားကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ရှစ်သောင်းကုန်သော မျောက်တို့သည် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုးကုန်၍ ကန်တော့ကုန်၍ ဘုရားလောင်း ဆိုတိုင်း သွားကြကုန်၏။
မျောက်ယုတ်မာ
ထိုအခါ ဒေဝဒတ်သည်လည်း မျောက်ဖြစ်၍ ထိုမျောက်တို့၏ အတွင်း၌ ဖြစ်၏။ ဒေဝဒတ်အလောင်း မျောက်သည် ဤအခါသည်ကား ငါ၏ရန်သူ ပျက်စီးခြင်းကို မြင်ရအံ့သောအခါတည်းဟု မြင့်သော အကိုင်းသို့ တက်၍ အဟုန်ကို ဖြစ်စေ၍ ဘုရားလောင်း၏ ကျောက်၌ ကျစေ၏။ ဘုရားလောင်း၏ နှလုံးသည် ကွဲ၏။ ပြင်းစွာသောဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ ထိုဒေဝဒတ်အလောင်း မျောက်သည်လည်း ဘုရားလောင်းကို ဝေဒနာသို့ ရောက်သည်ကို ပြု၍ ဖဲ၏။ ဘုရားလောင်းသည် အဖော်မရှိသည်လျှင် ဖြစ်၏။
မင်းကြီး မေးခြင်း
ဗာရာဏသီမင်းသည် မအိပ်ဘဲ မျောက်တို့သည်လည်းကောင်း ဘုရားလောင်းသည်လည်းကောင်း ပြုအပ်သော အလုံးစုံသော အမူအရာကိုမြင်၍ ဤမျောက်သည် တိရစ္ဆာန်ဖြစ်လျက် မိမိအသက်ကို မရေတွက်မူ၍ ပရိသတ်၏ ချမ်းသာ သော အဖြစ်ကိုသာလျှင် ပြု၏ ဟု ကြံလျက် အိပ်၏။ မင်းသည် နံနက်လင်းလတ်သော် ဘုရားလောင်းကို နှစ်သက်၍ မျောက်မင်းကို ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ မသင့်၊ ဥပါယ်ဖြင့် ထိုမျောက်ကို သက်စေ၍ လုပ်ကျွေးအံ့ဟု ဂင်္ဂါအတွင်း၌ လှေဖောင်ကိုထား၍ ထိုဖောင်၌ ငြမ်းဖွဲ့၍ ဖြည်းညင်းသာယာစွာ ဘုရားလောင်းကို သက်စေ၍ ကျောက်၌ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဖြန့်စေ၍ ဂင်္ဂါရေဖြင့် ချိုးစေ၍ တင်လဲရေကို သောက်စေ၍ ခြောက်သောကိုယ်ကို အကြိမ်တစ်ထောင်ချက်သော ဆီဖြင့်နယ်၍ အိပ်ရာအပြင်၌ သိုးရေကို ခင်းစေ၍ ဖြည်းညင်းသာယာစွာ သိုးရေအခင်း၌ အိပ်စေ၍ မိမိသည် နိမ့်သောနေရာ၌နေ၍ -
ယော သောတ္ထိံ သမတာရယိ။
ကိံ တွံ တေသံ ကိမေ တုယှံ၊
ဟောန္တိ ဧတေ မဟာကပိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၃။ မဟာကပိ၊ မျောက်ကြီး။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ သင်္ကမံ ကတွာ၊ တံတားပြု၍။ ဣမေ ဝါနရေ၊ ဤမျောက်တို့ကို။ သောတ္ထိံ သမတာရယိ၊ ဘေးမရှိသည်ကို ပြု၍ ကူးစေ၏။ တွံ၊ သင်သည်။ တေသံ၊ ထိုမျောက်တို့အား။ ကိံ အဟောသိ၊ အသို့တော်သနည်း။ ဧတေ၊ ထိုမျောက်တို့သည်လည်း။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ကိံ ဟောန္တိ၊ အသို့တော်ကုန်သနည်း။
မျောက်မင်း အဖြေတရား
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို ဆုံးမလိုသည်ဖြစ်၍-
ယူထဿ ပရိဟာရကော။
တေသံ သောကပရေတာနံ၊
ဘီတာနံ တေ အရိန္ဒမ။
တတော အပရပါဒေသု၊ ဒဠှံ ဗန္ဓံ လတာဂုဏံ။
သောဟံ အပ္ပဘဝံ တတ္ထ၊
သာခံ ဟတ္ထေဟိ အဂ္ဂဟိံ။
သမနုက္ကမန္တာ ပါဒေဟိ၊ သောတ္ထိံ သာခါမိဂါ ဂတာ။
မတော မေ န တပေဿတိ။
သုခမာဟရိတံ တေသံ၊ ယေသံ ရဇ္ဇမကာရယိံ။
ရညာ ရဋ္ဌဿ ယောဂ္ဂဿ၊ ဗလဿ နိဂမဿ စ။
သဗ္ဗေသံ သုခမေဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ခတ္တိယေန ပဇာနတော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၄။ အရိန္ဒမ၊ ရန်သူတို့ကို ဆုံးမတတ်သော မင်းကြီး။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယူထဿ၊ မျောက်အပေါင်းကို။ ပရိဟာရကော၊ ဆောင်သော။ ဣဿရော၊ အစိုးရသော။ တေသံ၊ ထိုရှစ်သောင်းသော မျောက်တို့၏။ ရာဇာ၊ မင်းတည်း။ တေ- တယာ၊ သင်မင်းကြီးမှ။ ဘီတာနံ၊ ကြောက်ကုန်သော။ သောကပရေတာနံ၊ သောကသည် နှိပ် စက်အပ်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုမျောက်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။
၈၅။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဝိဿဋ္ဌဓနုနော၊ ညှို့မှလွှတ်သောလေး၏။ သတံ၊ အပြန်တစ်ရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်ကို။ ဥလ္လိင်္ဃယိတွာ၊ ကောင်းစွာခုန်၍။ တတော၊ ထိုအရပ်မှ။ အပရပါဒေသု၊ နောက်ခြေတို့၌။ လတာဂုဏံ၊ ယူအပ်သော နွယ်ကို။ ဒဠှံ၊ မြဲစွာ။ ဗန္ဓံ၊ ဖွဲ့၍။
၈၆။ ဆိန္နဗ္ဘမိဝ၊ လေကြောင့်ပြတ်သော တိမ်ကဲ့သို့။ ဝါတေန၊ မိမိအဟုန်ကြောင့်ဖြစ်သောလေသည်။ နုဏ္ဏော၊ လွှင့်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ရုက္ခံ၊ သရက်ပင်သို့။ ဥပါဂမိ၊ ကပ်၏။ သောဟံ၊ ထိုငါသည်။ တတ္ထ၊ ထိုကောင်းကင်ပြင်၌။ အပ္ပဘဝံ၊ ဤသရက်ပင်သို့ ရောက်အံ့သောငှာ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ သာခံ၊ သရက်ခက်ကို။ ဟတ္တေဟိ၊ လက်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့်။ အဂ္ဂဟိံ၊ ကိုင်ဆွဲ၏။
၈၇။ အာယတံ ဝိယ၊ စောင်း၌ သီအပ်သော စောင်းညှို့ကဲ့သို့။ သာခါယ စ၊ သရက်ခက်သည်လည်းကောင်း။ လတာယ စ၊ နွယ်သည်လည်းကောင်း။ အယတံ၊ ငင်အပ်သည်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ တံ မံ၊ ထိုငါ့ကို။ သာခါမိဂါ၊ မျောက်အပေါင်းတို့သည်။ ပါဒေဟိ၊ ခြေတို့ဖြင့်။ သမနုက္ကမန္တာ၊ ရိုသေစွာ နင်းကုန်လျက်။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာစွာ။ ဂတာ၊ သွားကုန်၏။
၈၈။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယေယံ၊ အကြင်မျောက်တို့၏။ ရဇ္ဇံ၊ မင်းအဖြစ်ကို။ အကာရယိံ၊ ပြု၏။ မယာ၊ ငါသည်။ တေသံ၊ ထိုမျောက်တို့၏။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ အာဟရိတံ၊ ဆောင်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဗန္ဓော၊ ကြိမ်နွယ်ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခြင်းသည်။ တံ မံ၊ ထိုငါ့ကို။ န တပတေ၊ မပူပန်စေ။ မေ၊ ငါ့အား။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ န တပေဿတိ၊ မပူပန် စေလတ္တံ့။
၈၉။ အရိန္ဒမ၊ ရန်သူတို့ကို ဆုံးမတတ်သော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ တေ၊ သင်မင်းမြတ်အား။ ဧသာဥပမာ၊ ဤဥပမာကို။ ကထိတာ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုဥပမာဖြင့် နှီးနှော၍ဆိုသော စကားကို။ သုဏောဟိ၊ နာလော့။ ရညာ၊ မင်းသည်။ ရဋ္ဌဿ စ၊ တိုင်းနိုင်ငံသူ၏လည်းကောင်း။ ယောဂ္ဂဿ စ၊ ရထား အစရှိသော ယာဉ်စီသူရဲ၏လည်းကောင်း။ ဗလဿ စ၊ ဗိုလ်ပါ၏လည်းကောင်း။ နိဂမဿ စ၊ နိဂုံးသူ အပေါင်း၏ လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော သူတို့၏။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ဧတဗ္ဗံ၊ ရှာအပ်၏။ ခတ္တိယေန၊ မင်းမည်သည်။ ပဇာနတာ၊ ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။
မီးသင်္ဂြိုဟ် ပူဇော်ခြင်း
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကိုဆုံးမလျက်လျှင် သေ၏။ မင်းသည် အမတ်တို့ကိုခေါ်စေ၍ ဤမျောက်မင်း၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို မင်းတို့၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်သကဲ့သို့ ပြုကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ မင်းမောင်းမအပေါင်းကိုလည်း သင်တို့သည် နီသောအဝတ်ကို ဝတ်ကုန်လျက် ဖရိုဖရဲကြဲသော ဆံရှိကုန် သည်ဖြစ်၍ ဆီမီးတိုင် လက်စွဲကုန်လျက် မျောက်မင်းကို ခြံရံ၍ သုသာန်သို့ လိုက်ကြကုန်လော့ ဟု စေ၏။ အမတ်တို့သည် ထင်းအစည်းတစ်ရာတို့ဖြင့် ထင်းပုံကို ပြုကုန်၏။ ဘုရားလောင်း၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို မင်းတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြုအပ်သောနည်းဖြင့်လျှင် ပြု၍ ဦးခေါင်းခွံကို ယူ၍ မင်း၏အထံသို့ သွားကုန်၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ သင်္ချိုင်း၌ စေတီတည်၍ ဆီမီးညှိထွန်း၍ နံ့သာပန်း စသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ဦးခေါင်းခွံကို ရွှေမွမ်းမံ၍ လှံဖျား၌ထား၍ ရှေ့မှဆောင်စေ၍ နံ့သာပန်း စသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်လျက် ဗာရာဏသီသို့ရောက်၍ လှံကို မင်းအိမ်တံခါး၌ထား၍ မြို့အလုံးကို တန်ဆာဆင်စေ၍ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး (အရိုး)ဓာတ်အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြု၍ ထို့နောင်မှ ထိုဓာတ်ကိုယူ၍ စေတီတည်၍ အသက်ထက်ဆုံး ပန်း နံ့သာတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ဘုရားလောင်း အဆုံးအမ၌ တည်၍ အလှူအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ တရားသဖြင့် မင်းပြု၍ နတ်ပြည်သို့လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ပြစ်မှားသော မျောက်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ မျောက်မင်း၏ ပရိသတ်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မျောက်မင်းဖြစ်ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မင်းမည်သည်ကား၊ လူအများ၊ စီးပွားဆောင်ရွက်ရာ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မဟာကပိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၃။ ကုမ္ဘကာရဇာတ်
ကိလေသာတို့၏ အလိုသို့ မလိုက်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အမ္ဗာဟမဒ္ဒံ ဝနမန္တရသ္မိံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုမ္ဘကာရဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကိလေသာအား နှိပ်စက်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် ပညာသဇာတ်၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့။ ထိုအခါ၌ကား သာဝတ္ထိပြည်၌ ငါးရာကုန်သော အဆွေ ခင်ပွန်းတို့သည် ရဟန်းပြုကုန်၍ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် အတွင်း၌ နေကုန်လျက် သန်းခေါင်ယံအခါ၌ ကာမဝိတက်ကို ကြံကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်၏ သာဝကတို့ကို ညဉ့်သုံးကြိမ် နေ့သုံးကြိမ် ဤသို့ ညဉ့်နေ့ ခြောက်ကြိမ် သာဝကတို့ကို ကြည့်လျက် ယစ်မသည် အဥကို စောင့်သကဲ့သို့။ စာမရီသည် အမြီးကို စောင့်သကဲ့သို့။ အမိသည် ချစ်စွာသောသားကို စောင့်သကဲ့သို့။ မျက်စိတစ်ဖက်သာ ရှိသော ယောက်ျားသည် မျက်စိတစ်ဖက်ကို စောင့်သကဲ့သို့ ထိုခဏ၌ဖြစ်သော ကိလေသာရှိသော ရဟန်းတို့ကို နှိပ်၏။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနေ့ သန်းခေါင်ယံ အခါ၌ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်ကို စုံစမ်းလျက် ထိုရဟန်းတို့၏ အတွင်း၌ ဤကိလေသာသည် ပွားသည်ရှိသော် အရဟတ္တဖိုလ်၏ အကြောင်းကို ဖျက်လတ္တံ့၊ ယခုအခါ၌လျှင် ထိုရဟန်းတို့အား ကိလေသာကိုနှိပ်၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးအံ့ ဟု ဂန္ဓကုဋိမှ ထွက်တော်မူ၍ အာနန္ဒာမထေရ်ကို ခေါ်တော်မူ၍ အာနန္ဒာ- ဇေတဝန် ကျောင်းတော်အတွင်း၌ နေကုန်သော ရဟန်းတို့ကို စည်းဝေးစေလော့ ဟု စည်းဝေးစေ၍ ခင်းအပ်သော ဘုရားနေရာ၌ နေတော်မူ၍ အတွင်း၌ဖြစ်သော ကိလေသာတို့၏ အလိုသို့ လိုက်ခြင်းငှာ မသင့်၊ ကိလေသာသည် ပွားလတ်သော် ရန်သူကဲ့သို့ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်၏။ ရဟန်းမည်သည် အနည်းငယ်လည်းဖြစ်သော ကိလေသာကို နှိပ်ခြင်းငှာ သင့်၏။ ပညာရှိတို့သည် အနည်းငယ်သောအာရုံကိုမြင်၍ အတွင်း၌ဖြစ်သော ကိလေသာကိုနှိပ်၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗာရာဏသီ မြို့တံခါးရွာ၌ အိုးထိန်းသည်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် ဥစ္စာကိုဖြစ်စေ၍ တစ်ယောက်သော သားနှင့် သမီးကိုရ၍ အိုးထိန်းသည်တို့၏ အမှုကိုမှီ၍ သားမယားတို့ကို မွေး၏။
ကလိင်္ဂမင်း သရက်ပင် သံဝေဂ
ထိုအခါ ကလိင်္ဂတိုင်း ဒန္တပူရမြို့၌ ကရဏ္ဍကမည်သောမင်းသည် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်သို့ သွားသည်ရှိသော် ဥယျာဉ်တံခါး၌ အသီးဝန်ကိုဆောင်သော ချိုသော အသီးရှိသော သရက်ပင်ကိုမြင်၍ မြတ်သော ဆင်ကျောက် ကုန်းထက်၌ နေလျက်လျှင် လက်ကိုဆန့်၍ သရက်ခိုင်ကို ဆွတ်၍ ဥယျာဉ်သို့ဝင်၍ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ နေလျက် ပေးအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သောသူတို့ပေး၍ သရက်သီးကို စား၏။ မင်းသည် ယူအပ်သော ကာလမှ စ၍ ကြွင်းသောသူတို့မည်သည် ယူအပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အမတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားသူကြွယ် အစရှိသော သူတို့သည်လည်းကောင်း သရက်သီးတို့ကို ကျစေ၍ စားကုန်၏။ နောက်မှ လာကုန်သောသူတို့သည် သစ်ပင်သို့တက်၍ ဆောက်ပုတ်တို့ဖြင့် ချွေ၍ အခက်စနောင့်စနင်းရှိသည်ကိုပြု၍ စိမ်းသော သရက်သီးကိုလည်း မကြွင်းမကျန်စေမူ၍ စားကုန်၏။
မင်းသည် တစ်နေ့ပတ်လုံး ဥယျာဉ်၌ကစား၍ ညအခါ တန်ဆဆင်သော မြတ်သော ဆင်ကျောက်ကုန်း၌ နေ၍ သွားသည်ရှိသော် ထိုသရက်ပင်ကို မြင်၍ ဆင်းသက်၍ သရက်ပင်ရင်းသို့ သွား၍ သရက်ပင်ကို ကြည့်၍ ဤသရက်ပင်သည် နံနက် အခါ၌လျှင် ကြည့်ကုန်သော သူတို့အား မရောင့်ရဲခြင်းကို ပြု၏။ အသီးဝန်ကို ဆောင်၏။ တင့်တယ်စွာ တည်၏။ ယခုအခါ ယူအပ်သော အသီးရှိသည်ဖြစ်၍ အခက် စနောင့် စနင်း ရှိ၏။ မတင့်တယ်သည်ဖြစ်၍ တည်၏ ဟု ကြံ၍ တစ်ဖန် တစ်ပါးသောအရပ်သို့ ကြည့်လတ်သော် အသီးမရှိသော သရက်ပင်ကိုမြင်၍ ဤသရက်ပင်သည် မိမိ၏ အသီးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပတ္တမြားတောင်ကဲ့သို့ တင့်တယ်စွာတည်၏။ ဤသရက်ပင်သည် အသီးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤသို့ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ရ၏။ ဤအိမ်၏အလယ်၌ နေခြင်းသည်လည်း အသီးရှိသော သရက်ပင်နှင့် တူ၏။ ရဟန်းအဖြစ်သည် အသီးမရှိသော သရက်ပင်နှင့် တူ၏။ ဥစ္စာရှိသော သူအားသာလျှင် ဘေးရှိ၏။ ဥစ္စာမရှိသောသူကား ဘေးမရှိ။ ငါသည်လည်း အသီးမရှိသော သရက်ပင်ကဲ့သို့ ဖြစ်ရာ၏ ဟု အသီးရှိသော သရက်ပင်ကို အာရုံပြု၍ သရက်ပင်ရင်း၌ တည်လျက်လျှင် လက္ခဏာရေး သုံးပါးတို့ကို မှတ်၍ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၍ ယခု ငါသည် အမိဝမ်းဟူသော ကုဋိကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီ၊ ဘုံသုံးပါးတို့၌ ပဋိသန္ဓေကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီ၊ သံသရာဟူသော မစင်မြေကို သုတ်သင်အပ်ပြီ၊ ငါသည် မျက်ရည်သမုဒ္ဒရာကို ခြောက်စေအပ်ပြီ၊ အရိုးတံတိုင်းကို ချိုးဖျက်အပ်ပြီ၊ ငါအား တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေသည် မရှိ ဟု ဆင်ခြင်လျက် ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်လျက် တည်၏။
ထိုအခါ မင်းကို အမတ်တို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး ရပ်နေတော်မူသည်ကား ကြာမြင့်ပြီ ဟု ဆိုကုန်၏။ အမတ်တို... ငါသည် မင်းမဟုတ်ပြီ၊ ငါတို့သည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ မည်ကုန်၏ ဟု ဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး... ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့မည်သည် သင်မင်းကြီးတို့ကဲ့သို့ မဖြစ်ကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့ မဖြစ်ကုန်သော် အဘယ်သို့ သဘောရှိကုန်သနည်း ဟု ဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး... ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ချအပ်သော ဆံမုတ်ဆိတ်ရှိကုန်၏။ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဝတ်ကုန်၏။ အမျိုး ၌လည်းကောင်း အခြွေအရံ၌ လည်းကောင်း ငြိတွယ်ခြင်း မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ လေကြောင့်ပြတ်သော တိမ်နှင့်တူကုန်၏။ ရာဟုခံတွင်းမှ လွတ်သော လနှင့် တူကုန်၏။ ဟိမဝန္တာဝယ် နန္ဒမူ လိုဏ်၌ နေကုန်၏။ အရှင်မင်းကြီး ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဤသို့ သဘောရှိကုန်၏ ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုခဏ၌ မင်းသည် လက်ကိုချီ၍ ဦးခေါင်းကို သုံးသပ်၏။ ထိုခဏ၌ မင်းအား လူ့အသွင်သည် ကွယ်၏။ ရဟန်းအသွင်သည် ထင်ရှား ဖြစ်၏။ သင်္ကန်းသုံးထည် သပိတ် ပဲခွပ် အပ် ခါးပန်း ရေစစ်နှင့်တကွ ရှစ်ပါးကုန်သော ထိုပရိက္ခရာတို့သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းခြင်းနှင့်ယှဉ်သော ရဟန်းအား လျောက်ပတ်ကုန်၏။ ဤသို့ ဆိုအပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ပရိက္ခရာတို့သည် ကိုယ်၌ ရောက်ကုန်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ကောင်းကင်၌ရပ်၍ လူအများအား အဆုံး အမကိုပေး၍ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် ဟိမဝန္တာဝယ် နန္ဒမူ လိုဏ်သို့လျှင် သွား၏။
ဂန္ဓာရမင်း လက်ကောက်သံ သံဝေဂ
ဂန္ဓာရတိုင်း တက္ကသိုလ်ပြည်၌လည်း နဂ္ဂဇိမည်သော မင်းသည် အထက်ပြာသာဒ်ဝယ် မြတ်သော ပလ္လင်အလယ်၌ နေလျက် လက်တစ်ဖက် တစ်ဖက်၌ တစ်ခုတစ်ခုသော ပတ္တမြားလက်ကောက်ကို ဝတ်၍ အနီး၌နေ၍ နံ့သာသွေးသော မိန်းမတစ်ယောက်ကိုမြင်၍ ဤလက် ကောက်တို့သည် တစ်ခုတစ်ခုစီ၏ အဖြစ်ဖြင့် အချင်းချင်း မထိကုန်၊ မမြည်ကုန် ဟု ကြည့်လျက်နေ၏။ ထို့နောင်မှ ထိုမိန်းမသည် လက် ယာလက်မှ လက်ကောက်ကို လက်ဝဲ၌လျင် ဝတ်၍ လက်ယာလက်ဖြင့် နံ့သာကိုငင်၍ သွေးအံ့သောငှာ အားထုတ်၏။ လက်ဝဲလက်၌ ပတ္တ မြားလက်ကောက်သည် အဖော်ကိုစွဲ၍ ထိခိုက်လျက် အသံကိုပြု၏။ မင်းသည် ထိုလက် ကောက် နှစ်ခုတို့သည် အချင်းချင်းထိကုန်၍ မြည်ကုန်သည်တို့ကို မြင်၍ ဤလက်ကောက်သည် တစ်ခုတစ်ခုသော ကာလ၌ မထိ၊ အဖော်ကိုစွဲ၍ ထိ၏။ အသံကိုပြု၏။ ဤအတူလျှင် သတ္တဝါတို့သည် တစ်ယောက်အထီးတည်း နေကုန်သော် မထိကုန်၊ ခိုက်ရန် မဖြစ်ကုန်၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်ဖြစ်ကုန်၍ အချင်းချင်းထိကုန်၏။ ငါသည် ဤဂန္ဓာရတိုင်း၌ နှစ်ပြည် ထောင်တို့၌ နေကုန်သော သူတို့ကို စီရင်၏။ ငါသည်လည်း တစ်ခုသောလက်ကောက်နှင့် တူသည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကို မစီရင်မူ၍ မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင် စီရင်သဖြင့် နေခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ထိသော လက်ကောက်ကို အာရုံပြု၍ ထိုင်မြဲတိုင်းဖြင့်သာလျှင် လက္ခဏာရေး သုံးပါးတို့ကိုမှတ်၍ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (ကြွင်းသောစကားသည် ရှေးနှင့် တူသလျှင်တည်း။ )
ဝိဒေဟမင်း သားတစ်သံဝေဂ
ဝိဒေဟတိုင်း မိထိလာပြည်၌ နိမိမည်သောမင်းသည် နံနက်စာစားပြီးသော် အမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် ဖွင့်သော လေသာပြတင်းဖြင့် ခရီးအကြားကို ကြည့်လျက် ရပ်၏။ ထိုအခါ တစ်ခုသောစွန်သည် အမဲဈေးမှ သားတစ်ကိုယူ၍ ကောင်းကင်သို့ပျံ၏။ ထိုစွန်ကို ထိုမှဤမှ လင်းတ အစရှိကုန်သော ငှက်တို့သည် ခြံရံ၍ အာဟာရဟူသော အကြောင်းကြောင့် နှုတ်သီးဖြင့် ထိုးကုန်လျက် အတောင်တို့ဖြင့် ခတ်ကုန်လျက် ခြေဖြင့် နင်းကုန်လျက် လိုက်ကုန်၏။ ထိုသားတစ်ကိုယူသော စွန်သည် မိမိအား ညှဉ်းဆဲခြင်းကို သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ ထိုသားတစ်ကို စွန့်၏။ တစ်ခုသော ငှက်သည် ယူ၏။ ထိုငှက်တို့သည် သားတစ်ကိုစွန့်သော ငှက်ကို လွှတ်၍ သားတစ်ကိုယူသော ငှက်ကို လိုက်ကုန်၏။ ထိုငှက်သည် စွန့်အပ်သော သားတစ်ကို တစ်ပါးသောငှက်သည် ယူပြန်၏။ ထိုငှက်တို့သည်လည်း ထို့အတူလျှင် ညှဉ်းဆဲကုန်၏။ မင်းသည် ထိုငှက်တို့ကို မြင်၍ အကြင်ငှက်သည် သားတစ်ကိုယူ၏။ ထိုငှက်အားသာလျှင် ဆင်းရဲ၏။ အကြင် အကြင်ငှက်သည် လွှတ်၏။ ထိုထိုငှက်အားသာလျှင် ချမ်းသာ၏။ ဤငါးပါးကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကိုလည်း အကြင်အကြင်သူသည် ယူ၏။ ထိုထိုသူသည် ဆင်းရဲ၏။ မယူသော သူအားသာလျှင် ချမ်းသာ၏။ ဤကာမဂုဏ်တို့သည် များစွာကုန်သော သူတို့အား ဆက်ဆံကုန်၏။ ငါ့အားကား တစ်သောင်း ခြောက်ထောင်ကုန်သော မောင်းမတို့သည် ရှိကုန်၏။ စွန်သည် နှုတ်သီးမှ သားတစ်ကို လွှတ်သကဲ့သို့ ငါသည် ငါးပါးကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို စွန့်၍ ချမ်းသာစွာ ပြုခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ မင်းသည် အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းလျက် တည်မြဲတိုင်းလျှင် လက္ခဏာရေး သုံးပါးတို့ကို မှတ်၍ ဝိပဿနာကိုပွားစေ၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (ကြွင်းသောစကားသည် ရှေးဝတ္ထုနှင့် တူသလျှင်တည်း။ )
ပဉ္စာလမင်း ကိလေသာသံဝေဂ
ဥတ္တရပဉ္စာလတိုင်း ကပိလမြို့၌ ဒုမ္မုခ မည်သောမင်းသည် နံနက်စာ စားပြီးသော် ခပ်သိမ်း သော တန်ဆာတို့ဖြင့်တန်ဆာဆင်ပြီးလျှင် အမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် ဖွင့်အပ်သော လေသာပြတင်းဖြင့် မင်းရင်ပြင်ကို ကြည့်လျက်တည်၏။ ထိုခဏ၌ နွားခြံတံခါးကို ဖွင့်ကုန်၏။ ဥသဘတို့သည် ခြံမှထွက်ကုန်၍ ကိလေသာ၏ အစွမ်းဖြင့် တစ်ခုသော နွားမသို့ လိုက်ကုန်၏။ ထိုဥသဘတို့တွင် တစ်ခုသော ထက်သော ဦးချိုရှိသော ဥသဘကြီးသည် လာလတ်သော် တစ်ပါးသော ဥသဘကိုမြင်၍ ကိလေသာ၌ ဝန်တိုခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ ထက်သော ဦးချိုဖြင့် ပေါင်ကြား၌ ဝှေ့၏။ ထိုဥသဘအား ဝှေ့ရာမှ အအူတို့သည် ထွက်ကုန်၏။ ထိုဥသဘသည် ထိုအရပ်၌လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ မင်းသည် ထိုဥသဘကိုမြင်၍ ဤသတ္တဝါတို့သည် တိရစ္ဆာန်တို့ကို အစပြု၍ ကိလေသာ၏ အစွမ်းဖြင့် ဆင်းရဲခြင်းသို့ရောက်၏။ ဤဥသဘသည် ကိလေသာကိုမှီ၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့သည်လည်း ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် တုန်လှုပ်၏။ ငါသည် ဤသတ္တဝါတို့ကို တုန်လှုပ်စေတတ်သော ကိလေသာတို့ကို ပယ်အံ့သောငှာ သင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ မင်းသည် ရပ်လျက်လျှင် လက္ခဏာရေး သုံးပါးတို့ကို မှတ်၍ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၏။ (ကြွင်းစကားသည် ရှေးနှင့် တူသလျှင်ကတည်း။ )
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ လေးဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဆွမ်းခံအခါကို မှတ်၍ နန္ဒမူလိုဏ်မှ ထွက်၍ အနဝတတ်အိုင်၌ နာဂလတာ မည်သော တံပူကိုစား၍ ပြု အပ်ပြီးသော ကိုယ်လက်သုတ်သင်ခြင်း ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ဆေးဒန်း မြင်းသီလာဖြင့်ပြီးသော ကျောက်ဖျာအပြင်၌ သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ တန်ခိုးဖြင့် ကောင်းကင်သို့ ပျံ၍ ငါးပါးသော အဆင်းရှိသော တိမ်တိုက်တိုက် နင်းကုန်လျက် သွားကုန်၍ ဗာရာဏသီမြို့ တံခါးရွာ၏ အနီး၌ သက်၍ တစ်ခုသော ချမ်းသာရာအရပ်၌ သင်္ကန်းရုံ၍ သပိတ်ကိုယူ၍ ရွာသို့ဝင်၍ ဆွမ်းအလို့ငှာ သွားကုန်လတ်သော် ဘုရားလောင်း၏ အိမ်တံခါးသို့ ရောက်ကုန်၏။
အိုးထိန်းသည် တရားနာရပုံ
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို မြင်၍ နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အိမ်သို့သွား၍ ခင်းအပ်သော နေရာ၌ နေစေ၍ အလှူရေစက်ကို လှူ၍ မြတ်သောခဲဖွယ်ဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေ၍ သံဃာ့ထေရ်ကို ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့၏ ရဟန်း
အဖြစ်သည် အလွန်လျှင် တင့်တယ်၏။ အရှင်ဘုရားတို့၏ ဣန္ဒြေသည် အထူးသဖြင့် ကြည် လင်ကုန်၏။ အရေအဆင်းတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ အဘယ်အာရုံကို မြင်၍လျှင် အရှင်ဘုရားတို့သည် ဤဆွမ်းခံသော အကျင့်ရှိသော ရဟန်းအဖြစ်သို့ ကပ်ကုန်သနည်း ဟု မေး၏။ သံဃာ့ထေရ်ကိုသကဲ့သို့ ထို့အတူ ကြွင်းကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သို့ ကပ်၍လည်း မေး၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား ထိုလေးဆူကုန်းသာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဤမည်သောမြို့၌ ဤမည်သောတိုင်း၌ ဤမည်သော မင်းဖြစ်၏ ဤသို့ အစရှိသော နည်းဖြင့် မိမိတို့၏ တောထွက်ခြင်း ဝတ္ထုတို့ကို ဆိုလို၍ အစဉ်သဖြင့်-
နီလောဘာသံ ဖလိတံ သံဝိရူဠှံ။
တမဒ္ဓသံ ဖလဟေတု ဝိဘဂ္ဂံ၊
တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
နာရီ ယုဂံ ဓာရယိ အပ္ပသဒ္ဒံ။
ဒုတိယဉ္စ အာဂမ္မ အဟောသိ သဒ္ဒေါ၊
တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
ဧကံ သမာနံ ဗဟုကာ သမေစ္စ။
အာဟာရဟေတု ပရိပါတယိံသု၊
တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
စလက္ကကုံ ဝဏ္ဏဗလူပပန္နံ။
တမဒ္ဒသံ ကာမဟေတု ဝိတုန္နံ၊
တံ ဒိသွာ ဘိက္ခာစရိယံ စရာမိ။
ဟူသော ဤတစ်ဂါထာ တစ်ဂါထာစီတို့ကို ရွတ်ကုန်၏။
၉၀။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝနမန္တရသ္မိံ၊ သရက်တာ၏ အလယ်၌။ နီလောဘာသံ၊ ညိုသောအရောင်ရှိသော။ ဖလိတံ၊ အသီးနှင့်ပြည့်စုံသော။ သံဝိရူဠှံ၊ စည်ပင်ပြန့်ပွားသော။ အမ္ဗံ၊ သရက်ပင်ကို။ အဒ္ဒံ၊ ဥယျာဉ်သို့အဝင် လက်ဦးမြင်၏။ ဖလဟေတု၊ အသီးဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝိဘဂ္ဂံ၊ ပျက်စီးသော။ တံ၊ ထိုသရက်ပင်ကိုပင်။ အဒ္ဒသံ၊ အထွက်၌ တစ်ဖန် မြင်ပြန်၏။ တံ၊ ထိုသရက်ပင်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဘိက္ခာစရိယံ၊ ဆွမ်းခံသော အကျင့်ကို။ စရာမိ၊ ကျင့်၏။
၉၁။ နာရီ၊ မိန်းမသည်။ သေလံ၊ ပတ္တမြားဖြင့်ပြီးသော။ သုမဋ္ဌံ၊ အလွန်ပြေပြစ်သော။ နရဝီရနိဋ္ဌိတံ၊ ပညာရှိသော လူတို့သည် စီရင်အပ်သော။ အပ္ပသဒ္ဒံ၊ အသံမရှိသော။ ယုဂံ၊ တစ်ဖက်တစ်ဖက်၌ တစ်ခုတစ်ခုသော လက်ကောက်အစုံကို။ ဓာရယိ၊ ဆောင်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုအံ့။ ဒုတိယံ၊ လက် ယာဘက်မှ လက်ဝဲဘက်သို့ ပေါင်း၍ ဆင်ယင်သော နှစ်ခုမြောက် အဖော်ဖြစ်သော လက် ကောက်ကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ သဒ္ဒေါ၊ အသံသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုလက် ကောက်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အဟံ၊ သည်။ ဘိက္ခာစရိယံ၊ ဆွမ်းခံသော အကျင့်ကို။ စရာမိ၊ ကျင့်၏။
၉၂။ ကုဏပံ၊ သားတစ်ကို။ အာဟရန္တံ၊ ဆောင်သည်။ သမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ဧကံ ဒိဇံ၊ ငှက်တစ်ခုကို။ ဗဟုကာ၊ များကုန်သော။ ဒိဇာ၊ ငှက်တို့သည်။ သမေစ္စ၊ အညီအညွတ် စည်းဝေး၍။ အာဟာရဟေတု၊ အာဟာရဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပရိပါတယိံသု၊ ထိုးဆွ၍ လိုက်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုငှက်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဘိက္ခာစရိယံ၊ ဆွမ်းခံသောအကျင့်ကို။ စရာမိ၊ ကျင့်၏။
၉၃။ ယူထဿ၊ နွားအပေါင်း၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ စလက္ကကုံ၊ လှုပ်သော လဘို့ရှိသော။ ဝဏ္ဏဗလူပပန္နံ၊ အဆင်းအားဖြင့်ပြည့်စုံသော။ ဥသဘံ၊ ဥသဘကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဒ္ဒံ၊ မြင်၏။ ကာမဟေတု၊ ကာမဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝိတုန္နံ၊ နှိပ်စက်အပ်သော။ တံ၊ ထိုဥသဘကို။ အဒ္ဒသံ၊ မြင်ပြန်၏။ တံ၊ ထိုဥသဘကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဘိက္ခာစရိယံ၊ ဆွမ်းခံသောအကျင့်ကို။ စရာမိ၊ ကျင့်၏။
ရဟန်းပြုလို၍ မယားကို မှာပြီ
ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုတစ်ခုသော ဂါထာကို နာရ၍ အရှင်ဘုရားတို့- ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ ထိုအာရုံသည် အရှင်ဘုရားတို့အားသာလျှင် လျှောက်ပတ်၏ ဟု တစ်ဆူ တစ်ဆူသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား ချီးမွမ်းခြင်းကိုပြု၏။ လေးဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဟောအပ်သော ထိုဓမ္မဒေသနာကို နာရ၍ အိမ်၌နေခြင်းဖြင့် အလိုမရှိသည်ဖြစ်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဖဲကုန်လတ်သော် နံနက်စာစားပြီး၍ ချမ်း သာစွာနေလျက် မယားကို ခေါ်၍ ရှင်မ ဤလေးဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် မင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြု၍ ပလိဗောဓ မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ချမ်းသာသဖြင့် လွန်စေကုန်၏။ ငါသည်ကား အခစားသဖြင့် အသက်ကို မွေး၏။ ငါ့အား အိမ်၌နေသဖြင့် အဘယ်မူအံ့နည်း။ သင်သည် သားငယ်တို့ကို သင်္ဂြိုဟ်၍သာ အိမ်၌ နေရစ်လော့ ဟု ဆိုလို၍-
နိမိရာဇာ ဝိဒေဟာနံ၊ ပဉ္စာလာနဉ္စ ဒုမ္မုခေါ။
ဧတေ ရဋ္ဌာနိ ဟိတွာန၊ ပဗ္ဗဇိံသု အကိဉ္စနာ။
အဂ္ဂိယထာ ပဇ္ဇလိတော တထေဝိမေ။
အဟမ္ပိ ဧကော စရိဿာမိ ဘဂ္ဂဝိ၊
ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၄။ ဘဂ္ဂဝိ၊ အိုးထိန်းသည်မ။ ကာလိင်္ဂါနံ၊ ကလိင်္ဂတိုင်းသူတို့၏။ ကရဏ္ဍကော၊ ကရဏ္ဍကမင်းလည်းကောင်း။ ဂန္ဓာရာနံ၊ ဂန္ဓာရတိုင်းသူတို့၏။ နဂ္ဂဇိ စ၊ နဂ္ဂဇိမင်းလည်းကောင်း။ ဝိဒေဟာနံ၊ ဝိဒေဟတိုင်းသူတို့၏။ နိမိရာဇာ စ၊ နိမိမင်းလည်းကောင်း။ ပဉ္စာလာနံ၊ ပဉ္စာလတိုင်းသူတို့၏။ ဒုမ္မုခေါ စ၊ ဒုမ္မုခမင်းလည်းကောင်း။ ဧတေ၊ ထိုလေးပါးကုန်သော မင်းတို့သည်။ ရဋ္ဌာနိ၊ တိုင်းတို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ အကိဉ္စနာ၊ ပလိဗောဓ မရှိကုန် သည်ဖြစ်၍။ ပဗ္ဗဇိံသု၊ ရဟန်းပြုကုန်၏။
၉၅။ ဘဂ္ဂဝိ၊ အိုးထိန်းသည်မ။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဣမေ၊ ဤပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်။ ဒေဝသမာ၊ ဝိသုဒ္ဓိနတ်ဖြစ်ကုန်သော ရှေးပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့နှင့် တူကုန်၏။ သမာဂတာ၊ ရှေးပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့နှင့် အတူတကွလာကုန်၏။ အဂ္ဂိ၊ မီးသည်။ ပဇ္ဇလိတော ယထာ၊ တောက်ပသကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ ဣမေ၊ ဤပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်။ ပဇ္ဇလန္တိ၊ တောက်ပကုန်၏။ ဘဂ္ဂဝိ၊ အိုးထိန်းသည်မ။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ ယထောဓိကာနိ၊ အကြင် အကြင် ရူပါရုံ အစရှိသော အပိုင်းအခြားအားဖြင့် တည်ကုန်သော။ ကာမာနိ၊ ဝတ္ထုကာမတို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်း ပြုပြီး၍။ ဧကော၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
မယား ရသေ့မဝတ်
မယားသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ သခင် ကျွန်ုပ်၏လည်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ တရားစကားကို နာရသော ကာလမှစ၍ အိမ်၌ စိတ်သည် မတည် ဟု ဆိုလို၍-
အနုသာသိတာ မေ န ဘဝေယျ ပစ္ဆာ။
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ ဘဂ္ဂဝ၊
သကုဏီဝ မုတ္တာ ပုရိသဿ ဟတ္ထာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၆။ ဘဂ္ဂဝ၊ အိုးထိန်းသည်။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ မေ၊ ငါ့အား။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ အနုသာသိတာ၊ ဆုံးမအပ်သည်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အယမေဝ၊ ဤအခါသည်သာလျှင်။ ကာလော၊ ရဟန်းပြုအံ့သောအခါတည်း။ အညော၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းပြုအံ့သော ကာလသည်။ န ဟိ အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ ပုရိသဿ၊ ငှက်ခတ်သော ယောကျ်ား၏။ ဟတ္ထာ၊ လက်မှ။ မုတ္တော၊ လွတ်သော။ သကုဏီဝ၊ ငှက်မကဲ့သို့။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ ဧကာ၊ တစ်ယောက်ထီတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
အိုးထိန်းသည် ရသေ့ဝတ်
ဘုရားလောင်းသည် မယား၏စကားကိုကြား၍ ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ထိုမယားသည်ကား ဘုရားလောင်းကို လှည့်စား၍ ရှေးဦးစွာ ရဟန်းပြုလိုသည်ဖြစ်၍ သခင်ရေခပ်ဆိပ်သို့ သွားအံ့၊ သူငယ်တို့ကို ကြည့်ရစ်လော့ ဟု အိုးကိုယူ၍ ရေခပ်သွားသကဲ့သို့ ပြုလျက် ပြေး၍ မြို့အနီးဝယ် ရသေ့မတို့၏ ကျောင်းသို့သွား၍ ရဟန်း ပြု၏။ ဘုရားလောင်းသည် မယား၏ မလာခြင်းကိုသိ၍ မိမိသည် သူငယ်တို့ကို မွေး၏။ နောက်အဖို့၌ ထိုသူငယ်တို့သည် အတန်ငယ်ကြီး၍ မိမိတို့၏ ချမ်းသာဆင်းရဲကို သိခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော အရွယ်သို့ ရောက်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုသူငယ်တို့ကို စုံစမ်းအံ့သောငှာ တစ်နေ့သ၌ ထမင်းကို ချက်သည်ရှိသော် အနည်းငယ် မနပ်သည်ကိုပြု၍ ချက်၏။ တစ်နေ့သ၌ အတန်ငယ် ပျော့သည်ကိုပြု၍ ချက်၏။ တစ်နေ့သ၌ ကောင်းစွာ ကျက်သည်ကိုပြု၍ ချက်၏။ တစ်နေ့သ၌ အလွန်ပျော့စွာပြု၍ ချက်၏။ တစ်နေ့သ၌ ဆားပေါ့သည်ကို ပြု၍ ချက်၏။ တစ်နေ့သ၌ ဆားငန်သည်ကို ပြု၍ ချက်၏။
သူငယ်တို့သည် ဖခင်... ယနေ့ ထမင်းသည် မနပ်၊ ယနေ့ ထမင်းသည် ပျော့၏။ ယနေ့ ကျက်၏။ ယနေ့ ထမင်းသည် အလွန်ပျော့၏။ ယနေ့ ဆားပေါ့၏။ ယနေ့ ဆားငန်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် အမောင်တို့ ဟုတ်ပေ၏ ဟု ဆို၍ သူငယ်တို့သည် ယခုအခါ၌ စိမ်းကုန် ကျက်ကုန် ငန်ကုန် ပေါ့ကုန် သည်တို့ကို သိကုန်၏။ မိမိတို့၏ ဓမ္မတာအားဖြင့် အသက်ရှည်အံ့သောငှာ တတ်နိုင်ကုန်လတ္တံ့၊ ငါသည် ရဟန်းပြုခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသူငယ်တို့ကို ဆွေမျိုးတို့အား ပေး၍ အပ်နှင်း၍ အို မိခင် ဖခင်တို့... ဤသူငယ်တို့ကို ကောင်းစွာ မွေးကျွေးလော့ ဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် ဆွေမျိုးတို့၏ ငိုကြွေးကုန်စဉ်လျှင် မြို့မှထွက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ မြို့အနီး၌လျှင် နေ၏။
ရသေ့မကို ဆုံးမခြင်း
တစ်နေ့သ၌ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဆွမ်းခံသွားသော ထိုဘုရားလောင်းကို ပရိဗိုဇ်မသည်မြင်၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား သူငယ်တို့ကို အရှင်ဘုရားသည် ဖျက်ဆီးအပ်ကုန်ယောင်တကား ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါသည် ဤသူငယ်တို့ကို မဖျက်ဆီး၊ ထိုသူငယ်တို့သည် မိမိတို့၏ ချမ်းသာဆင်းရဲကို သိသောကာလ၌ ရဟန်း ပြု၏။ သင်သည် ထိုသူငယ်တို့အား မအောက်မေ့မူ၍ ရဟန်းအဖြစ်၌ မွေ့လျော်လော့ ဟုဆိုလို၍-
တမဟံ ဒိသွာန ပဗ္ဗဇိံ၊ စရေဝ တွံ စရာမဟံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၇။ ဘဂိနိ၊ နှမ။ အာမံပက္ကဉ္စ၊ အစိမ်း အကျက်ကို လည်းကောင်း။ အထော၊ ထိုမြို့။ လောဏဉ္စ၊ ဆားငန်သည်ကို လည်းကောင်း။ အလောဏကဉ္စ၊ ဆားပေါ့သည်ကိုလည်းကောင်း။ ဒရာ၊ သူငယ်တို့သည်။ ဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ ထိုသူငယ်တို့၏ အမူအရာကို။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇိံ၊ ရဟန်းပြု၏။ တွံ၊ သင်သည်။ စရေဝ၊ ဆွမ်းခံအပ်သောအကျင့်ကိုသာလျှင် ကျင့်လော့။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့၊
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ပရိဗိုဇ်မကို ဆုံးမ၍ လွှတ်လိုက်၏။ ပရိဗိုင်မသည်လည်း အဆုံးအမကိုယူ၍ ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ အလိုရှိရာအရပ်သို့ သွား၏။ ထိုနေ့ကိုထား၍ တစ်ဖန် ထိုရဟန်းယောက်ျား, ရဟန်းမိန်းမတို့သည် အချင်းချင်း မမြင်ကုန်။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ဈာန် အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ထိုငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်ကဲ့သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ သမီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာသည် ထိုအခါ သားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ ပရိဗိုဇ် ရဟန်းမ ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပရိဗိုဇ်ရဟန်းဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သံဝေဂယူ၊ တောထွက်မူ၊ ထိုသူ ချမ်းသာရာ
သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကုမ္ဘကာရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၄။ ဒဠှဓမ္မဇာတ်
ပြုဖူးသောကျေးဇူးကို သိသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သာ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသခင်သည် အဟံ စေ ဒဠှဓမ္မဿ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒဠှဓမ္မဇာတ်ကို ကောသမ္ဗီပြည်ကိုမှီ၍ ဃောသိဘာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဥတေနမင်း၏ ဘဒ္ဒဝတီ ဆင်မကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုဆင်မ၏ ရအပ်သော အစီအရင်သည်လည်းကောင်း၊ ဥတေနမင်း၏ မင်းနွယ်သည်လည်းကောင်း မာတင်္ဂဇာတ်၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့။
ဘဒ္ဒဝတီဆင်မ လျှောက်ပုံ
တစ်နေ့သ၌ ထိုဆင်မသည် နံနက် အခါ၌လျှင် အရိယာအပေါင်း ခြံရံလျက် နှိုင်းယှဥ်စရာ ဥပမာမရှိသော ဘုရားအသရေတော်ဖြင့် မြို့သို့ ဆွမ်းအလို့ငှာ ဝင်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်ရင်း၌ ဝပ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော ခပ်သိမ်းသောတရားကို သိတော်မူသော လောကကို ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်တော်မူသော အရှင်ဘုရား ဥတေနမင်းသည် အကျွန်ုပ်ကို ပျိုသောကာလ အမှုကို လုပ် ဆောင်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သောကာလ၌ ဤဆင်မကိုမှီ၍ ငါသည် အသက်ကိုလည်းကောင်း၊ ပြည်ကိုလည်းကောင်း, မိဖုရားကိုလည်းကောင်း ရအပ်၏ ဟု ချစ်သနား၍ ကြီးစွာသော ပူဇော် သက္ကာရကို ပေး၏။ ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်၍ တည်ရာအရပ်၌ နံ့သာဖြင့် လိမ်းကျံ၍ အထက်၌ ရွှေကြယ်ဗိတာန်ကိုဖွဲ့၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဆန်းကြယ်သော တင်းတိမ်ကို ကာ၍ ဆီမီးကိုထွန်း၍ အခိုး အထုံအိုးကိုထား၍ ကျင်ကြီးစွန့်ရာအရပ်၌ ရွှေအိုးကိုတည်စေ၍ အကျွန်ုပ်ကို ဆန်းကြယ်သော အခင်းရှိသော အင်းပျဉ်၌ထား၏။ အကျွန်ုပ်အား မင်းအားသာထိုက်သော အထူးထူးသော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကို ပေး၏။ ယခုအခါ အကျွန်ုပ်အား အိုသောကာလ၌ အမှုကို လုပ်ဆောင်အံ့သောငှာ မစွဲမ်းနိုင်သော ကာလ၌ အလုံးစုံသော ပူဇော် သက္ကာရကို ဖြတ်၏။ ကိုးကွယ်ရာ ထောက်ပံ့ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍ တော၌ ဆတ်သွားတို့ကို စားလျက် အသက်မွေးရ၏။ အကျွန်ုပ်အား တစ်ပါးသော ကိုးကွယ်ရာသည် မရှိ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့သည် ဥတေနမင်းအား အကျွန်ုပ်၏ကြေးဇူးကို မှတ်စေ၍ ရှေး၌ဖြစ်သော ပူဇော်သက္ကာရကို ပကတိရှိသည်ကို ပြုတော်မူပါကုန်လော့ဟု ငိုကြွေးလျက် မြတ်စွာဘုရားကို တောင်းပန်၏။
မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမခြင်း
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သင်သွားလော့၊ ငါသည် ဥတေနမင်းအား သင်၏ကျေးဇူးကို ဟော၍ စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပကတိရှိသည်ကိုပြုအံ့ ဟု ဆို၍ မင်း၏ နန်းတော်တံခါးသို့ ကြွတော်မူ၍ မင်းသည် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားကို နန်းတော်တွင်းသို့ သွင်း၍ ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား အလှူကိုဖြစ်စေ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းစားပြီးသော ကိစ္စအဆုံး၌ အနုမောဒနာကိုပြု၍ မြတ်သော မင်းကြီး... ဘဒ္ဒဝတီသည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား... မသိ ဟု လျှောက်လတ်သော် မြတ်သောမင်းကြီး... ကျေးဇူးများကုန်သော သူတို့အား အခြံအရံကိုပေး၍ အိုသောကာလ၌ အခြံအရံကို သိမ်းယူသောမည်သည် မသင့်၊ သူ့ကျေးဇူးကို သိတတ်သည် ဆပ်တတ်သည် ဖြစ်ခြင်းငှာ သင့်၏။ ဘဒ္ဒဝတီသည် ယခုအခါ ကြီးရင့်အိုမင်းပြီ၊ ကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍ တော၌ ဆတ်သွားတို့ကိုစားလျက် အသက်ကို မွေးရ၏။ အိုသောကာလ၌ ကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ကို ပြုအံ့သောငှာ သင်မင်းကြီးတို့အား မသင့်ဟု ဘဒ္ဒဝတီ၏ ကျေးဇူးကို ဟော၍ ရှေး၌ဖြစ်သော အလုံးစုံသော ပူဇော်သက္ကာရကို ပကတိရှိသည်ကို ပြုလော့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဖဲတော်မူ၏။
ဥတေနမင်းသည် မြတ်စွာဘုရား မိန့်တော်မူတိုင်း ပြု၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဒ္ဒဝတီ၏ကျေးဇူးကို ဟောတော်မူ၍ ရှေး၌ဖြစ်သော စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပကတိရှိသည်ကို ပြုတော်မူ၏ ဟု မြို့အလုံးသည် နှံ၏။ ရဟန်း သံဃာ၌လည်း ထိုအကြောင်းသည် ထင်ရှား၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဘဒ္ဒဝတီ၏ကျေးဇူးကို ဟောတော်မူ၍ ရှေး၌ဖြစ်သော စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပကတိရှိသည်ကို ဖြစ်စေ၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရားသည် ဤဆင်မ၏ ကျေးဇူးကို ဖော်၍ ပြောလတ်ပြီးသော် စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပကတိအတိုင်း ရစေသည်ကို ပြုသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပြုဖူး သလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဒဠှဓမ္မမင်းသည် မင်းပြုလတ်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏အထံမှ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကိုရ၍ အမတ်အရာ၌ တည်၏။
ဆင်မတော်
ဒဠှဓမ္မမင်းအား အစွမ်းအားနှင့်ပြည့်စုံသော ခွန်အားကြီးသော တစ်ခုသော ဩဋ္ဌဗျာဓိမည်သော ဆင်မသည် ရှိ၏။ တစ်နေ့ချင်း ယူဇနာတစ်ရာကို သွားနိုင်၏။ တမန်သည်တို့ ဆောင်အပ်သော ကိစ္စကို ပြု၏။ စစ်ထိုးရာ၌ စစ်ထိုးခြင်းကို ပြု၏။ ရန်သူတို့ကို နှိမ်နင်းခြင်းကို ပြု၏။ မင်းသည် ဤဩဋ္ဌဗျာဓိသည် ငါ့အား ကျေးဇူးများ၏ဟု ဩဋ္ဌဗျာဓိအား အလုံးစုံသော တန်ဆာကို ပေး၍ ဥတေနမင်းကြီးသည် ဘဒ္ဒဝတီ ဆင်မင်းအား ပေးအပ်သည်နှင့်တူသော အလုံးစုံသော စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပေး၏။
အရာကျပြီ
ထိုအခါ ထိုဩဋ္ဌဗျာဓိ၏ အိုသော အားနည်းသောကာလ၌ မင်းသည် အလုံးစုံသော စည်းစိမ်အခြံအရံကို ယူ၏။ ထိုဩဋ္ဌဗျာဓိသည် ထိုအခါမှစ၍ ကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍ တော၌ မြက်သစ်ရွက်တို့ကို စားလျက် အသက်ကို မွေးရ၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မင်းအိမ်၌ အိုးတို့သည် မလောက်ကုန်သည်ရှိသော် မင်းကြီးသည် အိုးထိန်းကို ခေါ်စေ၍ အိုးတို့သည် မလောက်ကုန်သတတ် ဟု ဆိုလေ၏။ အရှင်မင်းကြီး နွားချေးဆောင်သော ယာဉ်၌ ကအံ့သောငှာ နွားတို့ကို မရဟု ဆို၏။ မင်းသည် အိုးထိန်း၏ စကားကို ကြား၍ ငါ၏ ဩဋ္ဌဗျာဓိသည် အဘယ်မှာနည်းဟုမေး၏။ အရှင်မင်းကြီး... မိမိဓမ္မတာအားဖြင့် လှည့်လည်၏ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ဤနေ့မှစ၍ ဩဋ္ဌဗျာဓိကို က၍ နွားချေးတို့ကို ဆောင်လော့ဟု ဩဋ္ဌဗျာဓိကို အိုးထိန်းသည်အား ပေး၏။ အိုးထိန်းသည်လည်း အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီဟု ဆို၍ မင်းဆိုတိုင်း ပြု၏။
ပညာရှိအမတ်ကို တိုင်ပုံ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဩဋ္ဌဗျာဓိသည် မြို့မှထွက်၍ ညအခါ မြို့သို့ဝင်သော ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ရှိခိုး၍ ဘုရားလောင်း၏ ခြေရင်း၌ ဝပ်၍ ငိုကြွေးလျက် အရှင်မင်းကြီးသည် အကျွန်ုပ်ကို ပျိုသောကာလ၌ ကျေးဇူးများ၏ ဟု မှတ်၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ် အခြံအရံကို ပေး၍ ယခု အိုသောကာလ၌ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်အခြံအရံကို ဖြတ်၍ အကျွန်ုပ်၌ စိတ်ကိုမျှတည်း မပြု၊ အကျွန်ုပ်သည် ကိုးကွယ်ရာ မရှိဖြစ်၍ တော၌ မြက်သစ်ရွက်တို့ကို စားလျက် အသက်မွေးရ၏။ ဤသို့ ဆရဲခြင်းသို့ရောက်သော အကျွန်ုပ်ကို ယခုအခါ ယာဉ်၌ ကစိမ့်သောငှာ အိုးထိန်းသည်အား ပေးပြန်၏။ အရှင်တို့ကိုထား၍ အကျွန်ုပ်အား တစ်ပါးသော ကိုးကွယ်ရာသည် မရှိ။ မင်းအား အကျွန်ုပ်ပြုသော ကျေးဇူးကို အရှင်တို့သည် သိပါစေကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ် တောင်းပန်ပါ၏။ ယခုအခါ အကျွန်ုပ်အား ပျောက်သောစည်းစိမ်ကို ပကတိရှိသည်ကို ပြုကုန်လော့ဟု ဆို၍-
ဓရန္တိ ဥရသိ သလ္လံ၊ ယုဒ္ဓေ ဝိက္ကန္တစာရိနီ။
သင်္ဂါမေ သုကတန္တာနိ၊ ဒူတ ဝိပ္ပဟိတာနိ စ။
တဒါ ဟိ ကုမ္ဘကာရဿ၊ ဒိန္နာ ဆကဏဟာရိကာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၈။ သာမိ၊ အရှင်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝဟန္တီ၊ ထိုထိုကိစ္စကို ရွက်ဆောင်လျက်။ ဥရသိ၊ ရင်၌။ သလ္လံ၊ ဖွဲ့အပ်သော သန်လျက်ကို။ ဓရန္တီ၊ ရှေးရှုဆောင်လျက်။ ယုဒ္ဓေ၊ စစ်ထိုးရာ၌။ ဝိက္ကန္တစာရိနီ၊ အောင်စေတတ်သော စစ်ထိုးခြင်းဖြင့် လုံလကို ဆောင်သွားလျက်။ ဒဠှဓမ္မဿ၊ ဒဠှဓမ္မမင်း၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ စေ နာဘိရာဓယိံ၊ အကယ်၍ မနှစ်သက်စေနိုင်သည် ဖြစ်အံ့။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ တဿ၊ ထိုမင်း၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ အာရာဓယိဿတိ၊ နှစ်သက်စေလတ္တံ့နည်း။
၉၉။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဝိက္ကမပေါရိသံ၊ အားထုတ်ခြင်းဟူသော ယောကျ်ားတို့၏ အမှုကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂါမေ၊ စစ်ထိုးရာ၌။ သုကတန္တာနိ၊ ကောင်းစွာ ပြုအပ်ကုန်သော ကိစ္စတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဒုတဝိပ္ပဟိတာနိ စ၊ လည်၌ စာခွေကိုဖွဲ့၍ ဤမည်သောမင်းအား ပေးလော့ဟု စေအပ်သည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် တစ်နေ့ချင်းလျှင် ယူဇနာ တစ်ရာရှိသော အရပ်သို့သွား၍ တမန်သည်တို့ ဆောင်အပ်သော အမှုကို ဆောင်ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ရာဇာ၊ ဒဠှဓမ္မမင်းသည်။ န ဇာနာတိ နူန၊ မသိယောင်တကား။
၁၀၀။ သာ အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ အဗန္ဓု၊ အဆွေ ခင်ပွန်း မရှိသည်ဖြစ်၍။ အပရာယိနီ၊ ကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍။ မရိဿာမိ နူန၊ သေရယောင်တကား။ တဒါ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဆကဏဟာရိကာ၊ နွားချေးဆောင်သော အမူကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ရဇာ၊ မင်းသည်။ ကမ္ဘကာရဿ၊ အိုးထိန်းအား။ ဒိန္နာ၊ ငါ့ကို ပေးအပ်၏။
မင်းကြီးအား လျှောက်ခြင်း
ဘုရားလောင်းသည် ဩဋ္ဌဗျာဓိ၏ စကားကိုကြား၍ သင်သည် မစိုးရိပ်လင့်၊ ငါသည် မင်းအားဆို၍ သင့်အား စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပကတိရှိသည်ကို ပြုအံ့ ဟု ဩဋ္ဌဗျာဓိကို နှစ်သိမ့်စေ၍ မြို့သို့ဝင်၍ နံနက်စာ စားပြီးသော် မင်း၏အထံသို့ သွား၍ စကားကို ဖြစ်စေ၍ မြတ်သော မင်းကြီး... ဤအမည်ရှိသော ဩဋ္ဌဗျာဓိသည် ဤမည်သော အရပ်၌, ရင်၌ မြား လှံကိုဖွဲ့၍ စစ်ထိုးခြင်းအမှုကို ထုတ်ဆောင်၏။ ဤမည်သော နေ့၌ကား လည်၌ စာကိုဖွဲ့၍ စေလွှတ်၍ ယူဇနာတစ်ရာရှိသော အရပ်သို့ သွား၏။ အရှင်မင်းကြီးတို့သည်လည်း ထိုဩဋ္ဌဗျာဓိအား ကြီးစွာသော စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပေးကုန်၏။ ထိုဩဋ္ဌဗျာဓိသည် ယခု အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ ထိုဩဋ္ဌဗျာဓိကို ငါသည် နွားချေးဆောင်စိမ့်သောငှာ အိုးထိန်းသည်အား ပေး၏ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ မင်းကို ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော မင်းကြီး ရှင်မင်းကြီးတို့သည် ပြုအပ်သော အမှုသည် မလျောက်ပတ်၊ အိုးထိန်းအား ယာဉ်၌ က, စိမ့်သောငှာ ပေးတော်မူခြင်းသည် မလျောက် ပတ်သည်သာလျှင်ကတည်းဟု ဆို၍ မင်းအား ဆုံးမလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်-
အတ္ထာပါယေ ဇဟန္တိ နံ၊ ဩဋ္ဌဗျာဓိံဝ ခတ္တိယော။
အတ္ထာ တဿ ပလုဇ္ဇန္တိ၊ ယေ ဟောန္တိ အဘိပတ္ထိတာ။
အတ္ထာ တဿ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ ယေ ဟောန္တိ အဘိပတ္ထိတာ။
သဗ္ဗ ကတညုနော ဟောထ၊ စိရံ သဂ္ဂမှိ ဌဿထ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၁။ ပေါသော၊ ယောက်ျားသည်။ ယံ ပုရိသံ၊ အကြင်ယောက်ျားကို။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး အာသီသတိ၊ တောင့်တ၏။ တာဝဒေဝ၊ ထိုမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံးလျှင်။ တံ ပုရိသံ၊ ထိုယောက်ျားကို။ ပဝီဏတိ၊ ဆည်းကပ်၏။ ခတ္တိယော၊ မင်းသည်။ ဩဋ္ဌဗျာဓိံ၊ ဩဋ္ဌဗျာဓိမည်သော ဆင်မကို။ ဇဟတိ ဣဝ၊ စွန့်သကဲ့သို့။ အတ္ထာပါယေ၊ အကျိုး စီးပွား ကင်းသည်ရှိသော်။ နံ၊ ထိုယောကျ်ားကို။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။
ကျေးဇူးမသိ ပျက်စီးတတ်
၁၀၂။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတကလျာဏော၊ ပြုအပ်သော ကျေးဇူးရှိသည်ဖြစ်၍။ ကတတ္ထော၊ သူတစ်ပါးပြီးစေအပ်သော အမှုကိစ္စရှိသည် ဖြစ်လျက်။ နာဝ ဗုဇ္စျတိ၊ မသိတတ်။ တဿ၊ ထိုသူသည်။ ယေ အတ္ထာ၊ အကြင် ကျိုးတို့ကို။ အဘိပတ္ထိတာ၊ တောင့်တအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ အတ္ထာ၊ ထိုအကျိုးတို့သည်။ ပလုဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်စီးကုန်၏။
၁၀၃။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတကလျာဏော၊ ပြုအပ်သော ကျေးဇူးရှိသည်ဖြစ်၍။ ကတတ္ထော၊ သူတစ်ပါးပြီးစေအပ်သော အမှုကိစ္စရှိသည်ဖြစ်၍။ အနုဗုဇ္စျတိ၊ ကျေးဇူးသိ၏။ တဿ၊ ထိုသူသည်။ ယေ အတ္ထာ၊ အကြင်အကျိုးတို့ကို။ အဘိပတ္တိတာ၊ တောင့်တအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ အတ္ထာ၊ ထိုအကျိုးတို့သည်။ ပဝဍ္ဎန္တိ၊ ပွားကုန်၏
၁၀၄။ ဘဒ္ဒန္တေ၊ အရှင်တို့။ တံ-တေန ကာရဏေန၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ဝဒါမိ၊ ဆို၏။ ဧတ္ထ။ ဤအရပ်၌။ ယာဝန္တာ၊ အကြင်မျှလောက်ကုန်သော။ သမာဂတာ၊ စည်းဝေးကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ကတညုနော၊ သူ့ကျေးဇူးကို သိကုန်သည်။ ဟောထ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ၊ သဂ္ဂမှိ၊ နတ်ပြည်၌။ ဌဿထ၊ နေရကုန်အံ့။
ရာထူးပြန်ခန့်
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို အစပြုကုန်၍ စည်းဝေးကုန်သော ခပ်သိမ်ကုန်သော သူတို့အား အဆုံးအမကို ပေး၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည် ဩဋ္ဌဗျာဓိအား စည်းစိမ်အခြံအရံကို ပကတိ ရှိသည်ကို ပြု၏။ ဘုရားလောင်း၏ အဆုံး အမ၌လည်း တည်၍ ကြာမြင့်စွာ အလှူအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဘဒ္ဒဝတီသည် ထိုအခါ ဩဋ္ဌဗျာဓိ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အမတ်ဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးရှိငြား၊ သိသူအား၊ ကျိုးများဖြစ်ထွန်းရာ
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒဠှဓမ္မဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၅။ သောမဒတ္တဇာတ်
သေ၍ငိုခြင်းသည် အကျိုးမရှိကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ယော မံ ပုရေ ပစ္စုဋ္ဌေတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသောမဒတ္တဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတေဉ်မူစဉ် မထင်ရှားသော ရဟန်းကြီးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းကြီးသည် တစ်ယောက်သော သာမဏေကို ရှင်ပြုစေသတတ်။ ထိုသာမဏေသည် ထိုရဟန်းကြီးအား ကျေးဇူးပြုသည်ဖြစ်၍ ထိုသို့သဘောရှိသော ရောဂါဖြင့် သေ၏။ ထိုရဟန်းကြီးသည် ထိုသာမဏေ သေသည်ရှိသော် ငိုကြွေးမြည်တမ်းလျက်သွား၏။ ထိုရဟန်းကြီးကို မြင်၍ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းကြီးသည် သာမဏေ၏ သေခြင်းနှင့် ငိုကြွေး မြည်တမ်းလျက် သွား၏။ မရဏဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းမှ ကင်းယောင်တကားဟု စကားကိုဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဤရဟန်းထည် ဤသာမဏေ သေသည်ရှိသော် ငိုကြွေး သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငိုဖူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ သိကြားဖြစ်၏။
ပုဏ္ဏား ရသေ့ဝတ်ခြင်း
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ကာသိနိဂုံးရွာ၌ နေသော ပုဏ္ဏားသည် များသော ဥစ္စာရှိ၏။ ကာမကိုစွန့်၍ ဟိမဝန္တာသို့ ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဆွမ်းခံသွားသဖြင့်လည်းကောင်း၊ တောသစ်မြစ် သစ်သီးတို့ဖြင့်လည်းကောင်း မျှလျက် နေခြင်းကို ပြု၏။
ဆင်ငယ်ကို မွေးစား၍
တစ်နေ့သ၌ သစ်သီးကြီးငယ် အကျိုးငှာ သွားသည်ရှိသော် တစ်ခုသော ဆင်ငယ်ကို မြင်၍ မိမိကျောင်းသို့ ဆောင်၍ သားအရာ၌ထား၍ ထိုဆင်အား သောမဒတ် ဟူသော အမည်ကိုမှည့်၍ မြက်သစ်ရွက်တို့ကို စားစေလျက် မွေး၏။ ထိုဆင်သည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် ကြီးသောကိုယ် ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်နေ့သ၌ များသောအစာကိုယူ၍ အစာမကျေခြင်းကြောင့် အားနည်းသည် ဖြစ်၏။ ရသေ့သည် ထိုဆင်ကို ကျောင်း၌ထား၍ သစ်သီးကြီးငယ် အလို့ငှာ သွား၏။ ထိုရသေ့မရောက်မီလျှင် ဆင်ငယ်သည် သေ၏။
သေသောအခါ ငိုကြွေးပုံ
ရသေ့သည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ယူ၍ လာလတ်သော် တစ်ပါးကုန်သော နေ့တို့၌ ငါတို့၏ သားသည် ခရီးဦး ကြိုဆိုခြင်းကို ပြု၏။ ယနေ့မထင်၊ အဘယ်သို့လျှင် သွားသနည်း ဟု ငိုကြွေးလိုသည်ဖြစ်၍-
အရညေ ဒူရမာယတော။
သော န ဒိဿတိ မာတသင်္ဂေါ၊
သောမဒတ္တော ကုဟိံ ဂတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၅။ အာယတော၊ အလုံးအရပ်နှင့် ပြည့်စုံသော။ သောမဒတ္တော၊ သောမဒတ္တ အမည်ရှိသော။ ယော မာတင်္ဂေါ၊ အကြင်ဆင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ပုရေ၊ ရှေးကာလ၌။ အရညေ၊ တော၌။ ဒူရံ၊ ဝေးစွာ။ ပစ္စုဋ္ဌေတိ၊ ခရီးဦးကြိုဆို၏။ သော မာတင်္ဂေါ၊ ထိုဆင်သည်။ န ဒိဿတိ၊ ယခုမထင်ခဲ့။ ကုဟိံ၊ အဘယ်သို့။ ဂတော၊ သွားသနည်း။
ဤသို့ ငိုကြွေးလျက် လာလတ်သော် စင်္ကြံဦး၌ လဲသော ဆင်ကိုမြင်၍ လည်၌ဖက်၍ ငိုကြွေးလျက်-
ဘူမျာ နိပတိတော သေတိ၊ အမရာ ဝတ ကုဉ္ဇရော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀၆။ ယော ကုဉ္ဇရော၊ အကြင်ဆင်သည်။ မတော သေတိ၊ သေ၍ အိပ်၏။ ဧသော ကုဉ္ဇရော၊ ထိုဆင်သည်။ အယံ၊ ဤ သောမဒတ္တ ဆင်လျှင်တည်း။ အညော၊ တစ်ပါးသော ဆင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အလ္လသိင်္ဂံ၊ မာလောနွယ်၏ ကြီးသော အညွန့်ကို။ ဝစ္ဆိတော၊ လက်သည်းဖြင့်ဖြတ်၍။ ဘူမျာ၊ မြေ၌။ နိပတိတော ယထာ၊ ချသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို အတူ။ ကုဉ္ဇရော၊ သောမဒတ္တဆင်သည်။ ဘူမျာ၊ မြေ၌။ သေတိ၊ အိပ်၏။ အမရာ ဝတ၊ ဪ-သေလေပြီတကား။
သိကြားမင်းသတိပေးခြင်း
သိကြားမင်းသည် ထိုခဏ၌ လောကကိုကြည့်လတ်သော် ထိုရသေ့ကိုမြင်၍ ဤရသေ့သည် သားမယားကို စွန့်၍ ရဟန်းပြု၏။ ယခုအခါ ဆင်ငယ်၌ သားအမှတ်ကိုပြု၍ ငိုကြွေး၏။ ထိုရသေ့ကို သံဝေဂကို ဖြစ်စေ၍ သတိကို ရစေအံ့ဟု ထိုရသေ့၏ ကျောင်းသို့သွား၍ ကေင်းကင်၌ တည်လျက်လျှင်-
သမဏဿ န တံ သာဓု၊ ယံ ပေတ မနုသောစသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာ ကိုဆို၏။
၁၀၇။ ပေတံ၊ သေသော သတ္တဝါကို။ ယံ အနုသောစသိ၊ အကြင် စိုးရိမ်၏။ တံ၊ ထိုသို့စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ အနဂါရိယုပေတဿ၊ ရဟန်းအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံသော။ ဝိပ္ပမုတ္တဿ၊ လူ့ အဖြစ်မှလွတ်သော။ သမဏဿ၊ ရဟန်းသည်။ သတော၊ ဖြစ်သော။ တေ၊ သင်အား။ န သာဓု၊ မကောင်း။
ချစ်၍စိုးရိမ်မိသည်
ထိုအခါ သိကြားမင်း၏စကားကို ကြား၍ ရသေ့သည်-
ဟဒယေ ဇာယတေ ပေမံ၊ တံ န သက္ကာ အသောစိတုံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀၈။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ မနုဿဿ ဝါ၊ လူ၏လည်းကောင်း။ မိဂဿ ဝါ၊ တိရစ္ဆာန်၏ လည်းကောင်း။ သံဝါသေန၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းနှင့်။ ဟဒယေ၊ နှလုံး၌။ ပေမံ၊ ချစ်ခြင်းသည်။ ဇာယတေ၊ ဖြစ်၏။ တံ ပိယံ၊ ထိုချစ်သော သတ္တဝါကို။ အသောစိတုံ၊ မစိုးရိမ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။
အမြဲငိုနေရလိမ့်မယ်
ထို့နောင်မှ ရသေ့ကို ဆုံးမလိုသည်ဖြစ်၍ သိကြားမင်းသည်၁-
တသ္မာ တွံ ဣသိ မာ ရောဒိ၊
ရောဒိတံ မောဃ မာဟု သန္တာ။-
သဗ္ဗေ သင်္ဂမ္မ ရောဒါမ၊ အညမညဿ ဉာတကေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၉။ ဣသိ၊ ရသေ့။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ မတံ စ၊ သေဆဲသေပြီးသူကိုလည်းကောင်း။ မရိဿံ စ၊ သေအံ့သောသူကိုလည်းကောင်း။ ရောဒန္တိ၊ ငိုကုန်၏။ ရုဒန္တိ၊ မျက်ရည်ယိုကုန်၏။ လပန္တိ၊ မြည် တမ်းကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ အဿုပစ္ဆိဇ္ဇဒိဝသော နာမ၊ မျက်ရည်ပြတ်သော နေ့မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ရောဒိတံ၊ ငိုခြင်းကို။ မောဃံ၊ အကျိုး မရှိဟူ၍။ သတ္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ ရောဒိ၊ မငိုလင့်။
၁၁၀။ ဗြဟ္မေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကန္ဒိတေန၊ ငိုသဖြင့်။ ပေတော၊ ပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှ ကင်းကွာသော။ မတော၊ သေသောသူသည်။ သမုဋ္ဌဟေ၊ ရှင်ပြန်သဖြင့် ထငြားအံ့။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ငါတို့သည်။ သင်္ဂမ္မ၊ စည်းဝေး၍။ အညမညဿ၊ အချင်းချင်း၏။ ဉာတကေ၊ ဆွေမျိုးတို့ကို။ ရောဒါမ၊ ငိုကုန်အံ့။
ကျေးဇူးတင်ပါတယ် အရှင်
ရသေ့သည် သိကြားမင်း၏စကားကို ကြား၍ သတိရ၍ ကင်းသော သောကရှိသည်ဖြစ်၍ မျက်ရည်တို့ကို သုတ်၍ သိကြားမင်းအား ချီးမွှမ်းလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်-
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တသောကံ အနုဒိ။
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန ဝါသဝ။
ဟူသော ကြွင်းကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၁၁။ ဃတသိတ္တံ၊ ထောပတ်ဖြင့် သွန်းလောင်းသော။ ပါဝကံ၊ မီးကို။ ဝါရိနာ၊ ရေဖြင့်။ ဩသိဉ္စံ ဝိယ၊ သွန်းလောင်းဘိသကဲ့သို့။ ဝတ၊ စင်စစ်။ အာဒိတ္တံ၊ သောကမီးဖြင့် ပြောင်ပြောင်တောက်သည်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒရံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေ၏။
၁၁၂။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ သောကပရေတဿ၊ သောကသည် နှိပ်စက်အပ်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တသောကံ၊ သား၌စိုးရိမ်ခြင်းကို။ အပါနုဒိ၊ ပယ်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံး၌မှီသော။ ယံ သလ္လံ၊ အကြင်သောကတည်းဟူသော ငြောင့်သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ တံ သလ္လံ၊ ထိုသောက တည်းဟူသော ငြောင့်ကို။ တေ-တယာ၊ သင်သည်။ အဗ္ဗဟီဝတ၊ နုတ်အပ်စွတကား။
၁၁၃။ ဝါသဝ၊ သိကြားမင်း။ တဝ၊ သင်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အဗ္ဗူဠသလ္လော၊ နုတ်အပ်သော မြားငြောင့်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဝီတသောကော၊ ကင်းသော စိုးရိမ်ခြင်းရှိ၏။ အနာဝိလော၊ စိတ်နောက်ခြင်း မရှိ။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ န ရောဒါမိ၊ မငိုကြွေး။
ဤသို့ သိကြားမင်းသည် ရသေ့အား ဆုံးမ၍ မိမိနေရာသို့ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ သာမဏေသည် ထိုအခါ ဆင်ငယ်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ရဟန်းကြီးသည် ထိုအခါ ရသေ့ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြားဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သေသူတမ်းတ၊ ငိုကြွေးကြ၊ သောက ဖြစ်ရုံသာ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သောမဒတ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၆။ သုသီမဇာတ်
မင်းစည်းစိမ်ကိုစွန့်၍ ထွက်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာဠာနိ ကေသာနိ ပုရေ အဟေသုံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုသီမဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌နေ၍ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် ယခုအခါ၌ များစွာကုန်သော ကမ္ဘာ ကုဋေအသိန်းတို့ပတ်လုံး ဖြည့်အပ်ပြီးသော ပါရမီရှိသည်ဖြစ်၍ မြတ်သော တောထွက်ခြင်းဖြင့် တောထွက်တော်မူသည်ကို မအံ့အပ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် သုံးယူဇနာရှိသော ကာတိုင်း၌ မင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ တောထွက်ဖူးသည်သာလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ပုရောဟိတ်၏ မယားဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ ဖွားနေ့၌လျှင် ဗာရာဏသီမင်းအားလည်း သား ဖွား၏။ ထိုသူငယ်တို့၏ အမည်မှည့်အံ့သောနေ့၌ ဘုရားလောင်းအား သုသီမ သတို့သားဟူသာ အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ မင်းသားအားလည်း ဗြဟ္မဒတ္တသတို့သားဟူ သော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် သားနှင့်အတူတကွ တစ်နေ့တည်း ဖွား၏ဟု ဘုရားလောင်းကို ယူစေ၍ နိုထိန်းတို့ကိုပေး၍ သားနှင့်အတူတကွ ကြီးစေ၏။
သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက်
ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူငယ်တို့သည်လည်း အရွယ်ရောက်လတ်သော် အလွန် အဆင်း လှကုန်၏။ နတ်အဆင်း နှင့် တူသည်ဖြစ်ကုန်၍ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်ကုန်၍ တစ်ဖန် ပြန်လာကုန်၏။ မင်းသားသည် အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းနှင့် တကွ
တစ်ပေါင်းတည်း စားလျက် နေလျက်, အိပ်လျက် အဘလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်သို့ ရောက်၍ ဘုရားလောင်းအား ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကိုပေး၍ ပုရောဟိတ်အရာ၌ထား၏။ တစ်နေ့သ၌ မြို့ကို တန်ဆာဆင်စေ၍ သိကြားမင်းကဲ့သို့ တန်ဆာဆင်ခြင်းဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဧရာဝဏ်ဆင်နှင့်တူသော အမုန်ယစ်သော မြတ်သော ဆင်ကျောက်ကုန်း၌နေ၍ ဘုရားလောင်းကို နောက်၌ ခင်းအပ်သော ဆင်ကျောက်ကုန်း၌ နေစေ၍ မြို့ကို လက်ယာရစ် လည်သည်ကို ပြု၏။
မယ်တော် ချစ်နာကျ
အမိသည် ချစ်စွာသော သားကိုကြည့်အံ့ဟု ခြင်္သေ့ခံသော လေသာပြတင်း၌ ရပ်သည်ရှိသော် မြို့ကို လက်ယာရစ် လည်၍လာသော မင်း၏ နောက်မှ နေသော ပုရောဟိတ်သားကိုမြင်၍ တပ်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာတိုက်ခန်းသို့ ဝင်၍ ဤပုရောဟိတ်သားကို မရသည်ရှိသော် အိပ်ရာ၌လျှင် သေအံ့ ဟု အာဟာရကို ဖြတ်၍ အိပ်၏။ မင်းသည် မယ်တော်ကို မမြင်သည်ရှိသော် ငါ၏ မယ်တော်သည် အဘယ်မှာနည်း ဟု မေး၍ နာ၏ ဟု ကြား၍ မယ်တော်အထံသို့ သွား၍ ရှိခိုး၍ မိခင်... အဘယ်မည်သော ရောဂါ ဖြစ်သနည်းဟု မေးလတ်သော် ထိုမယ်တော်သည် ရှက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုစကားကို မဆို။ မင်းသည် သွား၍ မင်း၏ ပလ္လင်၌နေ၌ မိမိ၏ မိဖုရားကြီးကို ခေါ်၍ သွားချေ၊ မယ်တော်၏ မချမ်းသာခြင်းကို သိအောင်ပြုချေ ဟု စေ၏။ မိဖုရားသည်လည်း သွား၍ ကျောက်ကို ဆုပ်နယ်လျက် မေး၏။ မိန်းမတို့မည်သည် မိန်းမတို့အား လျှို့ဝှက်အပ်သောအမှုတို့ကို မလျှို့ဝှက်ကုန်၊ ထိုမယ်တော်သည် မိဖုရားအား ထိုအကြောင်းကို ကြား၏။ မိဖုရားသည်လည်း ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းအား ကြား၏။ မင်းသည် ထိုသို့ဖြစ်စေ၊ သွားချေ၊ မယ်တော်ကို နှစ်သိမ့်စေလော့ ဟု ပုရောဟိတ်ကို မင်းပြု၍ မယ်တော်ကို ပုရောဟိတ်၏ မိဖုရား ပြုအံ့ဟု ဆို၏။ မိဖုရားလည်း လာလတ်၍ မယ်တော်ကို နှစ်သိမ့်စေ၏။
နိုင်ငံအပ်၍ မယ်တော်နှင့် ထိမ်းမြား
မင်းသည်လည်း ပုရောဟိတ်ကိုခေါ်စေ၍ ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ အဆွေပုရောဟိတ်... ငါ့အမိအား အသက်ကို ပေးလော့၊ သင်သည် မင်းဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုအမိသည် မိဖုရားဖြစ်လတ္တံ၊ ငါသည် အိမ်ရှေ့မင်း ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ဤသို့ ပြုအံ့သောငှာ မတတ်ကောင်းဟု ပယ်၍ အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်အပ်သော် ဝန်ခံ၏။ မင်းသည် ပုရောဟိတ်ကို မင်းပြု၍ မိမိသည် အိမ်ရှေ့မင်းပြု၏။ ထိုသူတို့၏ ညီညွတ်စွာနေကုန်စဉ် နောက်အဖို့၌ ဘုရားလောင်းသည် အိမ်ရှေ့အလယ်၌ ငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍ ကာမတို့ကို စွန့်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုအံ့သောငှာ ညွတ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကိလေသာနှင့်ယှဉ်သော မွေ့လျော်ခြင်း၌ မတပ်စွန်းသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်တည်းသာလျှင် ရပ်၏။ ထိုင်၏။ အိပ်၏။ နှောင်အိမ်၌ နှောင်ဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့ လည်းကောင်း ချိုင့်၌ ထားအပ်သော ကြက်ကဲ့သို့ လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
သူငယ်ချင်းမင်း သံဝေဂရပုံ
ထိုအခါ ထိုမင်း၏ မိဖုရားကြီးသည် ဤမင်းသည် ငါနှင့်တကွ မမွေ့လျော်၊ တစ်ယောက် တည်းသာလျှင် ရပ်၏။ ထိုင်၏။ အိပ်ခြင်းကို ပြု၏။ ဤမင်းသည်ကား ငယ်၏။ နုပျို၏။ ငါကား ကြီးရင့်၏။ ငါ၏ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူတို့သည် ထင်ကုန်၏။ အကယ်၍ ငါသည် ရှင်မင်းကြီး၏ ဦးခေါင်း၌ တစ်ခုသောဆံဖြူသည် ထင်၍ဟု မုသားဆို၍ တစ်ခုသော ဥပါယ်ဖြင့် မင်းကိုသိစေ၍ ငါနှင့်တကွ မွေ့လျော်ရစေမူကား ကောင်းစွ ဟု ကြံ၍ တစ်နေ့သ၌ မင်း၏ဦးခေါင်း၌ သန်းတို့ကို ရှာသကဲ့သို့ပြု၍ အရှင်မင်းကြီး- သင်မင်းကြီးသည် အိုပြီ၊ အရှင်မင်းကြီး၏ဦးခေါင်း၌ တစ်ခုသော ဆံဖြူသည် ထင်၏ဟု ဆို၏။ ရှင်မ ထိုသို့တပြီးကား ထိုဆံဖြူကို နုတ်၍ ငါ၏ လက်၌လျှင် ထားလော့ဟု ဆို၏။ မိဖုရားသည် မင်း၏ဦးခေါင်းမှ တစ်ခုသော မည်းသောဆံပင်ကို နုတ်၏။ ထိုဆံပင်ကိုစွန့်၍ မိမိဦးခေါင်းမှ ဆံဖြူကိုယူ၍ အရှင်မင်းကြီး ဤသည်ကား ရှင်မင်းကြီး၏ ဆံတည်းဟု မင်း၏လက်၌ထား၏။ ထိုဆံဖြူကို မြင်၍ ထိတ်လန့်သော စိတ်ရှိသော ဘုရားလောင်း၏ ရွှေပြားနှင့်တူသောနဖူးမှ ချွေးတို့သည် ထွက်ကုန်၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် မိမိကိုယ်ကို ဆုံးမလျက် သုသီမ... သင်သည် အိုပြီ၊ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး မစင်ညွန်၌ ငုပ်သော ဝက်ကဲ့သို့ ကာမညွန်၌ငုပ်၍ ထိုကာမညွန်ကို စွန်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ကာမတို့ကိုစွန့်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရဟန်းပြု၍ သင့်အား မြတ်သောအကျင့်ဖြင့် နေအပ်သောအခါတည်းဟု ကြံ၍-
ဇာတာနိ သီသမှိ ယထာပဒေသေ။
တာနဇ္ဇ သေတာနိ သုသီမ ဒိသွာ၊
ဓမ္မံ စရ ဗြဟ္မစရိယဿ ကာလော။
ဟူ သော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၄။ သုသီမ၊ သုသီမ။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ သီသမှိ၊ ဦး ခေါင်း၌။ ယထာပဒေသေ၊ လျော်သောအရပ်၌။ ဇာတာနိ၊ ရောက်ကုန်သော။ ကာဠာနိ၊ မည်းညိုသောအဆင်း ရှိကုန်သော။ ကေသာနိ၊ ဆံတို့သည်။ အဟေသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ သေတာနိ၊ ဖွေးဖွေးဖြူကုန်သော။ တာနိ၊ ထိုဆံတို့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဓမ္မံ၊ ကုသလကမ္မပထ တရားဆယ်ပါးကို။ စရ၊ ကျင့်လော့။ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း၏။ ကလော၊ အခါတန်ပြီ။
မအိုသေးပါဘုရား
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောအကျင့်ဖြင့် နေခြင်း၏ ကျေးဇူးတို့ကို ချီးမွမ်းသည်ရှိသော် မိဖုရားသည် ငါသည် ဤမင်းအား ငြိစွန်းခြင်းကို ပြုအံ့ဟုကြံလျက် ငြိစွန်းခြင်း၏ ပြေခြင်းကိုလျှင် ပြုမိ၏ ဟု ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍ ယခုအခါ ထိုမင်းအား ရဟန်းမပြုစိမ့်သောငှာ ကိုယ်အဆင်းကို ချီးမွမ်းအံ့ဟု ကြံ၍-
မမေဝ သီသံ မမ ဥတ္တမင်္ဂံ၊
အတ္ထံ ကရိဿန္တိ မုသာ အဘာဏိံ၊
ဧကာပရာဓံ ခမ ရာဇသေဋ္ဌ။
ပဌမုဂ္ဂတော ဟောတိ ယထာ ကဠီရော၊
ရဇ္ဇဉ္စ ကာရေဟိ မမဉ္စ ပဿ၊
မာ ကာလိကံ အနုဓာဝိ ဇနိန္ဒ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါတို့ကို ဆို၏။
၁၁၅။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ မမေဝ၊ အကျွန်ုပ်၏ လျှင်။ ပလိတံ၊ ဆံဖြူတည်း။ တုယှံ၊ သင်မင်းကြီး၏။ ပလိတံ၊ ဆံဖြူသည်။ န၊ မဟုတ်။ မမေဝ၊ အကျွန်ုပ်၏လျှင်။ သီသံ၊ ဦးခေါင်း၌ ရောက်သော ဆံဖြူတည်း။ မမ၊ ကျွန်ုပ်၏။ ဥတ္တမင်္ဂံ၊ ဦးခေါင်း ၌ရောက်သော ဆံဖြူတည်း။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ကရိဿန္တိ၊ ပြုကုန်အံ့ဟု။ မုသာ၊ မုသားသို့။ အဘာဏိံ၊ ဆိုမှား၏။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ ဧကာပရာဓံ၊ အကျွန်ုပ်၏ တစ်ခုသော အပြစ်ကို။ ခမ၊ သည်းခံပါလော့။
၁၁၆။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ပဌမုဂ္ဂတော၊ ပေါက်သစ်စဖြစ်သော။ ကဠီရော၊ အညှောက်သည်။ ဒဿနီယော၊ ရှုချင်ဖွယ်ရှိသည်။ ဟောတိယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ တုဝံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ ဒဟရော၊ ပျိုနုသည်ဖြစ်၍။ ဒဿနီယော၊ ရှုချင်ဖွယ်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ရဇ္ဇဉ္စ၊ မင်းအဖြစ်ကိုလည်း။ ကာရေဟိ၊ ပြုလော့။ မမဉ္စ၊ အကျွန်ုပ်ကိုလည်း။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းကြီး။ ကာလိကံ၊ နောက်မှ အကျိုးကိုပေးတတ်သော ရဟန်းအဖြစ်သို့။ မာ အနုဓာဝိ၊ မကပ်လင့်။
နောက်တော့ အိုကြရမှာပဲ
ဘုရားလောင်းသည် မိဖုရားစကားကို ကြား၍ ရှင်မ... သင်ဆိုတိုင်းဖြစ်ရာ သလျှင်ကတည်း၊ ငါ၏ အရွယ်ရင့်သည်ရှိသော် ဤမည်းညိုသော ဆံတို့သည် ဖောက်ပြန်၍ ပိုက်ဆန်လျှော်တို့ကဲ့သို့ ဖြူကုန်သည် ဖြစ်ရာ၏။ အရွယ်ရင့် အိုခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော် ကြာညိုအစရှိကုန်သော ပန်းဆိုင်းနှင့်တူကုန်သော သူငယ်တို့ကို လည်းကောင်း၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူကုန်သော မြတ်သောအရွယ် တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော မင်းသမီး အစရှိသည်တို့၏ လည်းကောင်း၊ အဆင်းဖောက်ပြန်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်၏ ပျက်စီးခြင်းကိုလည်းကောင်း ငါသည် မြင်ရ၏။ ရှင်မ... ဤသို့ ဤသတ္တလောကသည် ပျက်စီးခြင်း အဆုံးရှိ၏ ဟု ဆို၍ ဘုရားကဲ့သို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် ဟောလိုရကား-
သာမဋ္ဌ ပဿံ သုတနုံ သုမဇ္စျံ၊
ကာဠပ္ပဝါဠာဝ ပဝေလ္လမာနာ။
ပလောဘယန္တီဝ နရေသု ဂစ္ဆတိ။
အာသီတိကံ နာဝုတိကံဝ ဇစ္စာ။
ဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာန ပဝေဓမာနံ၊
ဂေါပါနသီ ဘောဂ္ဂသမံ စရန္တိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့၏အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၁၇။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ အဟံ၊ ငါသည်။ သာမဋ္ဌပဿံ၊ အလုံးစုံ အပြင်တို့၌ ပြေပြစ်သော အရောင်အဆင်းရှိသော။ သုတနုံ၊ ကောင်းသော ကိုယ်ရှိသော။ သုမဇ္စျံ၊ ကောင်းသော ခါးရှိသော။ ဒဟရိံ၊ ပျိုနုသော။ ကုမာရိံ၊ သတို့သမီးကို။ ပဿာမိ၊ မြင်၏။ ပဝေလ္လမာနာ၊ ညှင်းညှင်းသော လေသည် ခတ်အပ်သည်ရှိသော် ထိုမှဤမှတုန်လှုပ်သော။ ကာဠပ္ပဝါဠာဝ၊ သန္တာနက်ကဲ့သို့ အရွက်ရှိသော မည်းသောနွယ်ကဲ့သို့။ သာဣတ္ထီ၊ ထိုမိန်းမသည်။ နရေသု၊ ယောကျ်ားတို့၏အနီး၌။ ပလောဘယန္တိဝ၊ ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဖြားယောင်းသကဲ့သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။
၁၁၈။ အပရေန သမယေန၊ နောက်အခါ၌။ ဇစ္စာ၊ မွေးဖွားသည်မှ။ အသီတိကဉ္စ၊ အသက်ရှစ်ဆယ်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ နာဝုတိကဉ္စ၊ အသက်ကိုးဆယ်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ တမေနံ နာရိံ၊ ထိုမိန်းမကို။ ဒဏ္ဍံ၊ တောင်ဝှေးကို။ ဂဟေတွာန၊ ကိုင်၍။ ပဝေဓမာနံ၊ တုန်လှုပ်လျက်။ ဂေါပါနသီဘောဂ္ဂသမံ၊ အခြင်ကဲ့သို့ ကိုင်းညွှတ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ စရန္တိံ၊ သွားသည်ကို။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။
မောင်တော် တောထွက်တော့မည်
ဘုရားလောင်းသည် ပထမဂါထာဖြင့် ရုပ်၌ အဿာဒကိုဆိုပြီး၍ ဒုတိယဂါထာဖြင့် ရုပ်၏ အပြစ်ကို ပြပြီး၍ ယခုအခါ အိမ်၏အလယ်၌ မိမိ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ပြလိုသည်ဖြစ်၍-
ဧကော ပဿာမိ သာနဿ မဇ္ဈေ။
အဟမ္ပိ ဧဝံ ဣတိ ပေက္ခမာနော၊
န ဂေဟေ ရမေ ဗြဟ္မစရိယဿ အကာလော။
ယာ ဂေဟေ ဝသတော ရတိ။
ဧတမ္ပိ ဆေတွာန ဝဇန္တိ ဓီရာ၊
အနပေက္ခိနော ကာသုခံ ပဟာယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၁၉။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ တမေဝ၊ ထိုရုပ်တို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝကိုလျှင်။ အနုဝိစိန္တယန္တော၊ အဖန်ဖန်ကြံလျက်။ သယနဿ၊ အိပ်ရာ၏။ မဇ္ဈ၊ အလယ်၌။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း။ ပဿာမိ၊ ရှု၏။ အဟံ၊ ငါသည်လည်း။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဘဝိဿာမိ၊ ဖြစ်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပေက္ခမာနော၊ ရှုလျက်။ ဂေဟေ၊ အိမ်၌။ န ရမေ၊ မမွေ့လျော်။ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း၏။ ကလော၊ အခါတည်း။
၁၂၀။ ဂေဟ၊ အိမ်၌။ ဝသတော၊ နေသောသူ၏။ ယာ ရတိ၊ အကြင်မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧသာ ရတိ၊ ထိုမွေ့လျော်ခြင်းသည်။ အာလမ္ဗနီ၊ ဆွဲလှမ်းရာဖြစ်သော။ ရဇ္ဇုဝ၊ ကြိုးကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဓိရာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ဧတမ္ပိ၊ ဤကာမတို့၌ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်း။ ဆေတွာန၊ ဖြတ်၍။ ကာမသုခံ၊ ကာမချမ်းသာကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ အနပေက္ခိနော၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝဇန္တိ၊ သွားကုန်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ကာမတို့၌ အဿာဒကို လည်းကောင်း၊ အာဒီနဝကိုလည်းကောင်း ပြလျက် ဘုရားကဲသို့သော တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် တရားဟော၍ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော ဗြဟ္မဒတ်မင်းကို ခေါ်စေ၍ မင်းအဖြစ်ကို အပ်နှင်း၍ အဆွေအမျိုး အဆွေခင်ပွန်း နှလုံး အကျွမ်းဝင်ကုန်သော သူတို့၏ ငိုကြွေးကုန်စဉ်လျှင် အသရေစည်းစိမ်ကိုစွန့်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ်ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ များစွာကုန်သော လူတို့ကို အမြိုက်အဖျော်တို့ကို တိုက်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ မိဖုရားကြီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ အဆွေခင်ပွန်း မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သုသီမမင်းဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဆံဖြူကိုမြင်၊ သံဝေတင်၊ တောတွင်ပျော်မွေ့မည်
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုသီမဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၇။ ကောဋသိမ္ဗလိဇာတ်
အရာရာ၌ သည်းမခံသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဟံ ဒသသတံ ဗျာမံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကောဋသိမ္ဗလိဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကိလေသာကို နှိပ်စက်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည်ကား ပညာသဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ ဤကောဋသိမ္ဗလိဇာတ်၌လည်း သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်အတွင်း၌ ကာမဝိတက်တို့သည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သော ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူ၍ ရဟန်းသံဃာကို စည်းဝေးစေ၍ ရဟန်းတို့ ရွံရှာအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သည်ကို ရွံရှာခြင်းငှာ သင့်၏။ ကိလေသာတို့မည်သည် ပွားကုန်သည်ရှိသော် ပညောင်ပင် အစရှိသည်တို့သည် သစ်ပင်ကို လွှမ်းမိုးသကဲ့သို့ လွှမ်းမိုးတတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်လျှင် ရှေး၌လည်း ကြီးစွာသော လက်ပံပင်၌ဖြစ်သော နတ်သည် ပညောင်စေ့တို့ကို စား၍ မိမိသစ်ပင်၏ အခွကြား၌ ကျင်ကြီးကိုချသော တစ်ခုသောငှက်ကို မြင်၍ ဤကျင်ကြီးမှ ငါဗိမာန်၏ ပျက်စီးခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကြီးစွာသော လက်ပံပင်စောင့် နတ်အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။
နဂါးကို ဂဠုန်သုတ်
ထိုအခါ တစ်ခုသော ဂဠုန်သည် ယူဇနာ တစ်ရာ့ငါးဆယ်ရှိသော အတ္တဘောကိုဖန်ဆင်း၍ အတောင်လေတို့ဖြင့် မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေကို နှစ်ဖြာပြု၍ တစ်ခုသော အလံတစ်ထောင် အလျားရှည်သော နဂါးမင်းကို အမြီး၌ယူ၍ ထိုနဂါးအား ခံတွင်းဖြင့် ယူအပ်သော အစာကို စွန့်စေ၍ ကြီးစွာသော လက်ပံပင်ကို ရည်၍ တောအထက်ဖြင့် သွား၏။ နဂါးမင်းသည် တွဲလျားဆွဲလျက် ကိုယ်ကိုလွတ်အံ့ဟု ပညောင်ပင်၌ အခွေကိုသွင်း၍ ပညောင်ပင်ကို ရစ်၍ဆွဲ၏။ ဂဠုန်မင်း၏ အားရှိသည်၏အဖြစ်နှင့် ပညောင်ပင်သည် ကျွတ်၍ ပါ၏။ နဂါးမင်းသည် မလွတ်သလျှင်ကတည်း၊ ဂဠုန်မင်းသည် ပညောင်ပင်နှင့်တကွ နဂါးမင်းကိုယူ၍ ကြီးစွာသော လက်ပံပင်သို့ရောက်၍ နဂါးမင်းကို ပင်စည် အပြင်၌ အိပ်စေ၍ ဝမ်းကိုခွဲ၍ နဂါးဆီကိုစား၍ ကြွင်းသောအကောင်ကို သမုဒ္ဒရာ၌ စွန့်၏။
နတ်မင်းတုန်လှုပ်
ထိုပညောပင်၌ကား တစ်ခုသော ငှက်မသည် ရှိ၏။ ထိုငှက်မသည် ပညောင်ပင်ကို လွတ်သည်ရှိသော် ပျံ၍ လက်ပံပင်၏ အခွကြား၌ နေ၏။ လက်ပံပင်စောင့်နတ်သည် ထိုငှက်မကိုမြင်၍ ဤငှက်မသည် ငါ၏သစ်ပင်ခွ၌ ကျင်ကြီးကိုချလတ္တံ့၊ ထိုကျင်ကြီးမှ ပညောင်ပင်ငယ်သည်လည်းကောင်း, ညောင်ကြတ်ပင်ငယ်သည်လည်းကောင်း အလုံးစုံသော လက်ပံပင်ကို လွှမ်း၍ ဖျက်ဆီးလတ္တံ့။ ထိုအခါ ငါ၏ဗိမာန်သည် ပျက်စီးလတ္တံဟု ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍ တုန်လှုပ်၏။ ထိုနတ်၏ တုန်လှုပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကြီးစွာသော လက်ပံပင်သည် အမြစ်တိုင်အောင် လှုပ်၏။
အဘယ်ကြောင့် တုန်လှုပ်သနည်း
ဂဠုန်မင်းသည် တုန်လှုပ်သော နတ်ကိုမြင်၍ အကြောင်းကို မေးလိုရကား-
တဉ္စ မဉ္စ မဟာကာယံ၊ ဓာရယံ နပ္ပဝေဓသိ။
ဓာရယံ ဗျာထသိ ဘီတာ၊ ကမတ္ထံ ကောဋသိမ္ဗလိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၁။ ကောဋသိမ္ဗလိ၊ ကြီးသော လက်ပံပင်ကိုစောင့်သောနတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒသသတံဗျာမံ၊ အလံ တစ်ထောင်ရှိသော။ ဥရဂံ၊ နဂါးကို။ အာဒါယ၊ သုတ်ယူ၍။ အာဂတော၊ လာ၏။ မဟာကာယံ၊ ကြီးစွာသော ကိုယ်ရှိသော။ တဉ္စ၊ ထိုနဂါးကိုလည်းကောင်း။ ဓာရယံ၊ ဆောင်ခဲ့သော။ မဉ္စ၊ ငါ့ကိုလည်းကောင်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ တွံ၊ သင်သည်။ နပ္ပဝေဓသိ၊ မတုန်လှုပ်။
၁၂၂။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ မယာ၊ ငါသည်။ ဓာရယံ၊ ဆောင်ခဲ့သော။ အပ္ပမံသတရံ၊ အလွန်နည်းသော အသားရှိသော။ ဣမံ ခုဒ္ဒကံ ပက္ခိံ၊ ဤငှက်မငယ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ကမတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးကို။ သမ္ပဿမာနာဝ၊ မြင်၍လျှင်။ ဘီတာ၊ ကြက်လျက်။ ဗျာဟသိ၊ တုန်လှုပ်သနည်း။
သူက ငါဗိမာန်ကို ဖျက်ဆီးမှာ
ထိုအခါ ဂဠုန်မင်းအား အကြောင်းကိုဆိုလို၍ ရုက္ခစိုးနတ်သည်-
အယံ နိဂြောဓဗီဇာနိ၊ ပိလက္ခုဒုမ္ဗရာနိ စ။
အသတ္ထာနိ စ ဘက္ခိတွာ၊ ခန္ဓေ မေ ဩဟဒိဿတိ။
တေ မံ ပရိသောနန္ဓိဿန္တိ၊ အရုက္ခံ မံ ကရိဿရေ။
ဣမိနာ သကုဏဇာတေန၊ ဗီဇမာဟရိတာ ဟတာ၊
တသ္မာ ရာဇ ပဝေဓာမိ၊ သမ္ပဿံနာဂတံ ဘယံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၃။ ရာဇ၊ ဂဠုန်မင်း။ တုဝံ၊ သင်သည်။ မံသဘက္ထော၊ အသားကို စား၏။ အယံ ဒိဇော၊ ဤငှက်သည်။ ဖလဘက္ခော၊ အသီးကိုစား၏။ အယံ၊ ဤငှက်သည် နိဂြောဓဗီဇာနိ စ၊ ပညောင်စေ့တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပိလက္ခုဒုမ္ဗရာနိ စ၊ ညောင်ကြတ်စေ့, ရေသဖန်းစေ့တို့ကိုလည်းကောင်း။ အသတ္ထာနိ စ၊ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေစေ့တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဘက္ခိတွာ၊ စား၍။ မေ၊ ငါ၏။ ခန္ဓေ၊ ပင်စည်၌။ ဩဟဒိဿတိ၊ ကျင်ကြီးစွန့်လတ္တံ့။
၁၂၄။ မမ၊ ငါ၏။ ပဿေ၊ အနီး၌။ နိဝါတဇာ၊ လေတိတ်ရာအရပ်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ရုက္ခာ၊ ထိုသစ်ပင်တို့သည်။ သံဝိရူဟန္တိ၊ ကြီးပွားကုန်အံ့။ တေ ရုက္ခာ၊ ထိုပညောင်ပင်အစရှိသော သစ်ပင်ရှိသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ပရိယောနန္ဓိဿန္တိ၊ မြှေးယှက်ကုန်လတ္တံ့။ မံ၊ ငါ့ကို။ အရုက္ခံ၊ သစ်ပင်မရှိသည်ကို။ ကရိဿရေ၊ ပြုကုန်ရာ၏။
၁၂၅။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့ကို။ အာဟရိတာ၊ ဆောင်ကုန်၍။ ဣမိနာ သကုဏဇာတေန၊ ဤငှက်မှဖြစ်သော ပညောင်ပင် အစရှိသော သစ်ပင်သည်။ ဟတာ၊ သတ်အပ်ကုန်သော။ ရုက္ခာသေ၊ တောင်မြေအစရှိသည်တို့၌ ရောက်ကုန်သော။ အညေပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ မူလိနော၊ အမြစ်နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ ခန္ဓိနော၊ ပင်စည်နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ဒုမာ၊ သစ်ပင်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။
၁၂၆။ အဇ္စျာရူဟာ၊ အခက်အခွ၌ ရောက်သော ပညောင်ပင် အစရှိကုန်သော သစ်ပင်တို့သည်။ ဗြဟန္တံ၊ ကြီးစွာသော။ ဝနပ္ပတိံပိစ၊ တောစိုး သစ်ပင်ကိုလည်း။ အဘိဝဍ္ဎန္တိ၊ လွန်၍ ကြီးကုန်၏။ ရာဇ၊ ဂဠုန်မင်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အနာဂတံ၊ လာလတ္တံ့သော။ ဘယံ၊ ဘေးကို။ သမ္ပဿံ၊ မြင်သည်ဖြစ်၍။ ပဝေဓာမိ၊ တုန်လှုပ်၏။
ငှက်မကို ပြေးစေပြီ
ရုက္ခစိုးနတ်မင်း၏ စကားကို ကြား၍ ဂဠုန်မင်းသည်-
အနာဂတဘယာ ဓီရော၊ ဥဘော လောကေ အဝေက္ခတိ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၇။ သင်္ကိတဗ္ဗာနိ၊ ရွံရှာအပ်သည်တို့ကို။ သင်္ကေယျ၊ ရွံရှားရာ၏။ အနာဂတံ၊ လာလတ္တံ့သော။ ဘယံ၊ ဘေးကို။ ရက္ခေယျ၊ စောင့်ရာ၏။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ အနာဂတဘယာ၊ လာလတ္တံ့သော ဘေးအားဖြင့်။ ဥဘောကေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ပစ္စုပ္ပန်လောက, တမလွန်လောကတို့ကို။ အဝေက္ခတိ၊ ရှု၏။
ဤသို့ဆို၍လည်း ဂဠုန်မင်းသည် မိမိ၏ အာနုဘော်အားဖြင့် ထိုငှက်မကို ထိုလက်ပံပင်မှ ပြေးစေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရွံရှာအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သည်ကို ရွံရှားခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဂဠုန်မင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရုက္ခစိုးနတ်ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လာလတ္တံ့ဘေး၊ ရှုမျှော်တွေး၊ ကြောက်ရေးပြုအပ်စွာ
ခုနစ်ခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကောဋသိမ္ဗလိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၈။ ဓူမကာရီဇာတ်
မိတ်ဟောင်းကိုပစ်၍ မိတ်သစ်ကို မချီးမြှောက်သင့်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇာ အပုစ္ဆိ ဝိဓူရံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဓူမကာရီဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလမင်း၏ အာဂန္တုကတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုကောသလမင်းသည် တစ်ပါးသောအခါ၌ အစဉ်အဆက် လာကုန်သော သူရဲဟောင်းတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို မပြုမူ၍ အသစ်ရောက်လာကုန်သော အာဂန္တုကတို့အားသာလျှင် ပူဇော်မြတ်နိုးခြင်းကို ပြု၏။ ထိုအခါ ကောသလမင်း၏ ပစ္စန္တရစ်ရွာကို ခိုးယူဖျက်ဆီးသည်ရှိသော် စစ်ထိုးအံ့သောငှာ သွားသော ကောသလမင်းအား အာဂန္တုက သူရဲတို့သည် ရအပ်သော ပူဇော် သက္ကာရ ရရှိကုန်၍ စစ်ထိုးလတ္တံ့ ဟု သူရဲဟောင်းတို့သည် စစ်မထိုးကုန်။ သူရဲဟောင်းတို့သည် စစ်ထိုးကုန်လတ္တံ့ ဟု အာဂန္တုကသူရဲတို့သည်လည်း စစ်မထိုးကုန်။ ခိုးသူတို့သည် မင်းကို အောင်ကုန်၏။ အာဂန္တုက သူရဲတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း၏ အပြစ်ကြောင့် မိမိရှုံးသည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ပြန်၍ ငါသည်သာလျှင် ဤသို့ပြု၍ ရှုံးသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား တစ်ပါးကုန်သော မင်းတို့သည်လည်း ရှုံးသလော ဟု သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားကို လျှောက်အံ့ ဟု နံနက်စာ စားပြီးသော် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ ထိုအကြောင်းကို လျှောက်၏။ မြတ်သော မင်းကြီး... သင်မင်းကြီးသာလျှင် အာဂန္တုကတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုပြု၍ ရှုံးသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးမင်းတို့သည်လည်း အာဂန္တုကတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုပြု၍ ရှုံးကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောသလမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ကုရုတိုင်း ဣန္ဒပတ္ထနဂိုရ်မြို့၌ ယုဓိဋ္ဌိလ အနွယ်ဖြစ်သော ဓနဉ္စယမည်သော ကောရဗျမင်းသည် မင်းပြု၏
ဝိဓုရ ပညာရှိ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ပုရောဟိတ်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ ဣန္ဒပတ္ထနဂိုရ်မြို့သို့ တစ်ဖန်ပြန်၍ အဖလွန်သဖြင့် ပုရောဟိတ်အရာကိုရ၍ မင်း၏ အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ်ဖြစ်၏။ ထိုအမတ်အား။ ဝိဓုရပညာရှိဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
အပြင်လူကို ချီးမြှောက်၍ စစ်ရှုး
ထိုအခါ နေဉ္စယမင်းသည် သူရဲဟောင်းတို့ကို မရေတွက်မူ၍ အာဂန္တုက သူရဲတို့အားသာလျှင် သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြု၏။ ထိုကောရဗျမင်း၏ ပစ္စန္တရစ်ရွာကို ခိုးသူ လုယက် သည်ရှိသော် စစ်ထိုးအံ့သောငှာ သွားသော ကောရဗျမင်းအား အာဂန္တုက သူရဲကောင်းတို့သည် သိကုန်လတ္တံ့ ဟု သူရဲဟောင်းတို့သည် စစ်မထိုးကုန်။ သူရဲဟောင်းတို့သည် သိကုန်လတ္တံ့ဟု အာဂန္တုက သူရဲတို့သည်လည်း စစ်မထိုးကုန်။ မင်းသည် ရှုံး၍ ဣန္ဒပတ္ထနဂိုရ်မြို့သို့လျှင် ပြန်၍ အာဂန္တုကတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြုသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ရှုံး၏ဟု ကြံ၏။ ထိုကောရဗျမင်းသည် တစ်နေ့သ၌ ငါသည်သာလျှင် အာဂန္တုကတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြု၍ ရှုံးသလော၊ ထိုသို့ မဟုတ်မူကား ရှုံးဖူးကုန်သော တစ်ပါးကုန်သော မင်းတို့သည် ဤသို့ ရှိကုန်သလောဟု ဝိဓုရပညာရှိကို မေးအံ့ဟု ကြံ၍ မင်းအား ခစားအံ့သောငှာ လာ၍နေသော ထိုဝိဓုရပညာရှိကို ထိုအကြောင်းကိုမေး၏။
ဝိဓုရ ဖြေကြားပုံ ဘုရားဟော
ထိုအခါ၌ ထိုကောရဗျမင်း၏ မေးသော အခြင်းအရာကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
အပိ ဗြာဟ္မဏ ဇာနာသိ၊ ကော ဧကော ဗဟုသောစတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၂၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဧကော၊ တစ်ယောက်သော။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ဗဟု၊ များစွာ။ သောစတိ၊ စိုးရိမ်ရသနည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇာနာသိ အပိ၊ သိ၏လော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယုဓိဋ္ဌိလော၊ ယုဓိဋ္ဌိလအနွယ်ရှိသော။ ဓမ္မကာမော၊ သုစရိုက်တရားကိုချစ်သော။ ရာဇာ၊ ကောရဗျမင်းသည်။ ဝိဓုရံ၊ ဝိဓူရပညာရှိကို။ အပုစ္ဆိ၊ မေး၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးတို့၏ စိုးရိမ်ခြင်းသည် အဘယ်စိုးရိမ်ခြင်း မည်သနည်။ ရှေး၌ ဓူမကာရီ အမည်ရှိသော ဆိတ်ထိန်းပုဏ္ဏားသည် ဆိတ်အပေါင်းကို ယူ၍ တော၌ ခြံကိုပြု၍ ထိုခြံ၌ ဆိတ်တို့ကိုထား၍ မီးကိုလည်းကောင်း အခိုးကိုလည်းကောင်း ပြု၍ ဆိတ်အပေါင်းကို ကျောင်းလျက် နို့ရည် အစရှိသည်တို့ကို သုံးဆောင်၍ နေ၏။ ထိုဓူမကာရီ ပုဏ္ဏားသည် ထိုအရပ်သို့ လာကုန်သော ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိကုန်သော သရဘမည်ကုန်သော သားတို့ကိုမြင်၍ ထိုသားတို့၌ ချစ်ခြင်းကိုပြု၍ ဆိတ်တို့ကို မရေတွက်မူ၍ ဆိတ်တို့အား ချီးမြှောက်ခြင်းကို သရဘမည်သော သားတို့အားပြု၍ တန်ဆောင် မုန်းလ အခါ၌ သရဘမည်သော သားတို့သည် ပြေးကုန်၍ ဟိမဝန္တာသို့ သွားကုန်လတ်သော် ဆိတ်တို့သည်လည်း ပျက်စီးကုန်လတ်သော် သရဘမည်သော သားတို့ကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် ဖျော့တော့သော အနာရှိသည်ဖြစ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဤဓူမကာရီ ပုဏ္ဏားသည် အာဂန္တုကအား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုပြု၍ သင်တို့ထက် အဆ အရာအားဖြင့် လည်းကောင်း, အဆ အထောင်အားဖြင့် လည်းကောင်း စိုးရိမ်ပင်ပန်း၍ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏ ဟု ဥဒါဟရုဏ်ကို ဆောင်၍ ပြလိုရကား-
ဓူမံ အကာသိ ဝါသေဋ္ဌော၊ ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော။
ဝဿာဝါသံ ဥပဂစ္ဆုံ၊ ဓူမကာရိဿ သန္တိကေ။
အာဂစ္ဆန္တီ ဝဇန္တီ ဝါ၊ တဿ တာ ဝိနသုံ အဇာ၊
ပါဝိသုံ ဂိရိဒုဂ္ဂါနိ၊ နဒီနိ ပဘဝါနိ စ။
ကိသော စ ဝိဝဏ္ဏော စာသိ၊ ပဏ္ဍုရောဂီ စ ဗြာဟ္မဏော။
သော ဧကော ဗဟု သောစတိ၊ ဓူမကာရီဝ ဗြဟ္မဏော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဝါသေဋ္ဌော၊ ဝါသေဋ္ဌအနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြဟ္မဏော၊ ဓူမကာရီပုဏ္ဏားသည်။ အဇယူထေန၊ ဆိတ်အပေါင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပဟုတေဇော၊ များစွာသော မီးစာရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝနေ၊ တော၌။ ဝသံ၊ နေလျက်။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး။ အတန္ဒိတော၊ မပျင်းမရိသည်ဖြစ်၍။ ဓူမံ၊ အခိုးကို။ အကာသိ၊ ပြု၏။
၁၃၀။ တဿ၊ ထိုဓူမကာရီပုဏ္ဏား၏။ တေန ဓူမဂန္ဓေန၊ ထိုအခိုးအနံ့ကြောင့်။ မကသဍ္ဍိတာ၊ မှက်ခြင်တို့သည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သရဘာ၊ သရဘမည်ကုန်သော သားတို့သည်။ ဓူမကာရိဿ၊ ဓူမကာရီပုဏ္ဏား၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဝဿာဝါသံ၊ မိုးလပတ်လုံး နေခြင်းသို့။ ဥပဂစ္ဆုံ၊ ကပ်ကုန်၏။
၁၃၁။ သော၊ ထိုဓူမကာရီပုဏ္ဏားသည်။ သရဘေသု၊ သရဘမည်သော သားတို့၌။ မနံ၊ ချစ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အဇာ၊ ဆိတ်တို့သည်။ အာဂစ္ဆန္တီ ဝါ၊ လာကုန်သည်တို့ကို လည်းကောင်း။ ဝဇန္တီ ဝါ၊ သွားကုန်သည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ နာဝ ဗုဇ္ဈထ၊ မသိသလျှင်ကတည်း။ တဿ၊ ထိုဓူမကာရီ ပုဏ္ဏား၏။ တာ အဇာ၊ ထိုဆိတ်တို့သည်။ ဝိနသုံ၊ ပျက်စီးကုန်၏။
၁၃၂။ သရဘာ၊ သရဘအမည်ရှိကုန်သော သားရှိသည်။ သရဒေ ကာလေ၊ တန်ဆောင်မုန်းလအခါ၌။ ဝနေ၊ တောသည်။ ပဟီနမကသေ၊ ခြင်မှက် ကင်းသည်ရှိသော်။ ဂိရိဒုဂ္ဂါနိ စ၊ တောင်ဟူသော ခဲယဉ်းသဖြင့် သွားအပ်သော အရပ်တို့ကို လည်းကောင်း။ နဒီနဉ္စ၊ မြစ်တို့၏လည်းကောင်း။ ပဘဝါနိ၊ အမွန်အဦးတို့သို့။ ပါဝိသုံ၊ ဝင်ကုန်၏။
၁၃၃။ ဗြာဟ္မဏော၊ ဓူမကာရီ ပုဏ္ဏားသည်။ ဂတေ၊ သွားကုန်သော။ သရဘေ စ၊ သရဘမည်သော သားတို့ကို လည်းကောင်း။ ဝိဘဝံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ဂတာ၊ ရောက်ကုန်သော။ အဇာ စ၊ ဆိတ်တို့ကို လည်းကောင်း။ ဒိသွာ-ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ ကိသော စ၊ ကြုံလှီသည်လည်းကောင်း။ ဝိဝဏ္ဏော စ၊ အဆင်းမရှိသည်လည်းကောင်း။ ပဏ္ဍုရောဂီ စ၊ ဖျော့တော့သော ရောဂါရှိသည်လည်းကောင်း။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။
၁၃၄။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သံ- သကံ-အဇ္ဈတ္တိကံ ဇနံ၊ အတွင်းသားကို။ နိရံကတွာ၊ အပပြု၍။ အာဂန္တုံ၊ အာဂန္တုကို။ ပိယံ၊ ချစ်သည်ကို။ ကုရုတေ၊ ပြု၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ အယံ- ဓူမကာရီ ဗြာဟ္မဏောဝ၊ ဤ ဓူမကာရီ ပုဏ္ဏားကဲ့သို့။ ဧကော၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း။ ဗဟူ၊ များစွာ။ သောစတိ၊ စိုးရိမ်ရ၏။
အတွင်းလူသို့ ချီးမြှောက်ပြီ
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို မှတ်စေလျက် ဆို၏။ ထိုမင်းသည်လည်းကောင်းစွာ သိသောအဖြစ်သို့ ရောက်၍ ဝိဓုရပညာရှိအား များစွာသော ဥစ္စာကိုပေး၏။ ထိုအခါမှစ၍ အတွင်း သားကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုလျှင် ပြုလျက် အလှူအစရှိကုန်သော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာန္ဒာသည် ထိုအခါ ကောရဗျမင်း ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် ထိုအခါ ဓူမကာရီပုဏ္ဏား ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဝိဓုရ ပညာရှိဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အတွင်းလူအား၊ ချီးမြှောက်စား၊ ကျိုးများဖြစ်ထွန်းမည်
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဓူမကာရီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၉။ ဇာဂရဇာတ်
နိုးကြားထကြွ လုံ့လကိုပြုသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောဓ ဇာဂရတံ သုတ္တော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဇာဂရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော သီတင်းသည်ကို အကြောင်း ပြု၍တော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သောတာပန်ဖြစ်သော ဘုရားတပည့်ဖြစ်သော ထိုသီတင်းသည်သည် သာဝတ္ထိပြည်မှ လှည်းငါးရာနှင့်တကွ ကန္တရခရီးသို့ သွား၏။ လှည်းကုန်သည်တို့သည် ထိုကန္တာရဝယ် တစ်ခုသော ရေချမ်းသာရာအရပ်၌ လှည်းငါးရာတို့ကို ချွတ်စေ၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို စီရင်၍ နေ၏။ လူတို့သည် ထိုထိုအရပ်၌ လျောင်း၍အိပ်ကုန်၏။ သီတင်းသည်သည်ကား လှည်းအပေါင်း၏အနီး တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ စင်္ကြံသွားခြင်းကို ဆောက်တည်၏။
နိုးကြားခြင်းအကျိုး
ထိုအခါ ထိုလှည်းတို့ကို လုယက်လိုကုန်သော ငါးရာသော ခိုးသူတို့သည် အထူးထူးကုန်သော လက်နက်တို့ကိုယူ၍ လှည်းကို ခြံရံ၍ တည်ကုန်၏။ ထိုခိုးသူတို့သည် စင်္ကြံသွားသော ထိုသီတင်းသည်ကို မြင်ကုန်၍ ဤသူ၏ အိပ်သောလ၌ လုယက်ကုန်အံ့ဟု ထိုအရပ်၌ တည်ကုန်၏။ ထိုသီတင်းသည်လည်း ညဉ့်သုံးယံပတ်လုံး စင်္ကြံသွားသလျှင်ကတည်း၊ ခိုးသူတို့သည် မိုးသောက်သောကာလ၌ ကိုင်တိုင်းကိုင်တိုင်းသော ကျောက်ဆောက်ပုတ် အစရှိသည်တို့ကို စွန့်ကုန်၍ အို လှည်းကုန်သည် ... မမေ့
မလျော့သဖြင့် စောင့်ရှောက်သော ဤယောက်ျားကိုမှီ၍ အသက်ကိုရ၍ သင်သည် မိမိ၏ ဥစ္စာရှင်ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုလော့ဟုဆို၍ ဖဲကုန်၏။ လူတို့သည် စောစောကလျှင် ထ၍ ခိုးသူတို့သည် စွန့်အပ်ကုန်သော ကျောက်ဆောက်ပုတ် အစရှိသည်တို့ကို မြင်ကုန်၍ ဤသူကိုမှီ၍ ငါတို့သည် အသက်ကို ရအပ်၏ဟု သီတင်းသည်အား ပူဇော်သက္ကာရကို ပေးကုန်၏။ သီတင်းသည်သည်လည်း အလိုရှိရာ အရပ်သို့သွား၍ ပြုအပ်သောကိစ္စ ပြီးလတ်သော် တစ်ဖန် သာဝတ္ထိပြည်သို့ပြန်၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ မြတ်ဘုရားကို ရှိခိုးပူဇော်၍ နေလျက် သီတင်းသည် အဘယ့်ကြောင့် မထင်သနည်း ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကို လျှောက်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသည်... သင်သည်သာလျှင် မအိပ်ဘဲ စောင့်ရှောက်၍ ကျေးဇူးအထူးကို ရသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း နိုးကြားကုန်သည်ဖြစ်၍ ထူးသော ကျေးဇူးကို ရဖူးကုန်ပြီ” ဟု မိန့်တော်မူ၍ သီတင်းသည်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်ကိုသင်၍ တစ်ဖန်ပြန်၍ အိမ်၏ အလယ်၌ နေလျက် နောက်အဖို့၌ တောထွက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုလျက် မကြမြင့်မီလျှင် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဟိမဝန္တာအရပ်၌ ရပ်ခြင်း သွားခြင်း ဣရိယာပုတ်နှင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ နေလျက် မအိပ်မူ၍ အလုံးစုံသော ညဉ့်ပတ်လုံး စင်္ကြံသွား၏။
နိုးကြားသူနှင့် အိပ်မောကျသူ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ စင်္ကြံဦး၌ဖြစ်သော ရုက္ခစိုး နတ်သမီးသည် နှစ်သက်၍ သစ်ပင်ခွ၌ ရပ်၍ ပြသနာကို မေးလိုရကား-
ကော မမေတံ ဝိဇာနာတိ၊ ကော တံ ပဋိဘဏာတိ မေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၅။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ဇာဂရတံ၊ နိုးကုန်သော သူတို့၏။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ သုတ္တော၊ အိပ်သောသူ မည်သနည်း။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ သုတ္တေသု၊ အိပ်သော သူတို့၌။ ဇာဂရော၊ နိုးသောသူ မည်သနည်း။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ မမ၊ ငါ၏။ ဧတံ၊ ထိုပြသနာကို။ ပဋိဘဏာတိ၊ ဖြေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သနည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ရုက္ခစိုးနတ် စကားကို ကြား၍-
အဟမေတံ ဝိဇာနာမိ၊ အဟံ ပဋိဘဏာမိ တေ။
ဟူသော ဤဒုတိယဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၆။ ဒေဝဓီတေ၊ ရုက္ခစိုးနတ်သမီး။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇာဂရတံ၊ နိုးကုန်သော ရဟန္တကြီးတို့၏။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ သုတ္တော၊ အိပ်သောသူ မည်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုတ္တေသု၊ အိပ်သောသူတို့၌။ ဇာဂရော၊ နိုးသော သူမည်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧတံ၊ ထိုပြဿနာကို ဝိဇာနာမိ၊ သိ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ပဋိဘဏာမိ၊ ဖြေခြင်းငှာစွမ်းနိုင်၏။
ဤဂါထာကို ဆိုသည်ရှိသော် နတ်သမီးသည် တစ်ဖန် မေးပြန်လို၍-
ကထံ ဧတံ ဝိဇာနာသိ၊ ကထံ ပဋိဘဏာသိ မေ။
ဟူသော ဤတတိယဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၇။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇာဂရတံ၊ နိုးကုန်သောသူတို့၏။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ ထထံ၊ အသို့လျှင်။ သုတ္တော၊ အိပ်သောသူ မည်သနည်း။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ သုတ္တေသု၊ အိပ်သော သူတို့၌။ ဇာဂရော၊ နိုးသောသူ မည်သနည်း။ တပသ၊ ရှင်ရသေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ မေ၊ ငါ၏။ ဧတံ၊ ထိုပြဿနာကို။ ဝိဇာနာသိ၊ သိသနည်း။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ မေ၊ ငါ၏။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ပဋိဘဏာသိ၊ ဖြေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သနည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုအနက်ကို ဖြေလိုသည်ဖြစ်၍-
တေသု သုပ္ပမာနေသု၊ အဟံ ဇဂ္ဂါမိ ဒေဝတေ။
တေသု ဇာဂရမာနေသု၊ အဟံ သုတ္တောသ္မိ ဒေဝတေ။
ဧဝမေတံ ဝိဇာနာမိ၊ ဧဝံ ပဋိဘဏာမိ တေ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၈။ ဒေဝတ၊ နတ်သမီး။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ သံယမောတိ စ၊ မဂ်ဖြင့်လာသော သီလဟူ၍လည်းကောင်း။ ဒမောတိ စ၊ ဣန္ဒြိယ သံဝရသီလဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဓမ္မံ၊ ကိုးပါးသော လောကုတ္တရာတရားကို။ နပ္ပဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ သုပ္ပမာနေသု၊ ကိလေသာဟူသော အိပ်ပျော်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် မေ့လျော့ကုန်သော။ တေသု၊ ထိုသူတို့၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇဂ္ဂါမိ၊ နိုး၏။
၁၃၉။ ယေသံ၊ အကြင်ရဟန္တာတို့အား။ ရာဂေါ စ၊ ရာဂသည်လည်းကောင်း။ ဒေါသော စ၊ ဒေါသသည်လည်းကောင်း။ အဝိဇ္ဇာ စ၊ အဝိဇ္ဇာသည်လည်းကောင်း။ ဝိရာဇိတာ၊ ကင်းကုန်၏။ ဇာဂရမာနေသု၊ နိုးအပ်ကုန်သော။ တေသု၊ ထိုရဟန္တာကြီးတို့၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုတ္တော၊ အိပ်ပျော်သော သူမည်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၁၄၀။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာဂရတံ၊ နိုးကုန်သော ရဟန္တာကြီးတို့၏။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုတ္တော၊ အိပ်ပျော်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သုတ္တေသု၊ အိပ်ပျော်သူတို့၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇာဂရော၊ နိုး၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတံ၊ ထိုပြဿနာကို။ ဝိဇာနာမိ၊ သိ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ပဉှံ၊ ပြသနာကို။ ပဋိဘဏာမိ၊ ဖြေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ပြဿနာကို ဖြေသည်ရှိသော် ရုက္ခစိုး နတ်သမီးသည် နှစ်သက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
သာဓု မေတံ ဝိဇာနသိ၊ သာဓု ပဋိဘဏာသိ မေ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၁။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ သာဓု၊ ကောင်းပေစွ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇာဂရတံ၊ နိုးကုန်သော ရဟန္တာကြီးတို့၏။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ သုတ္တော၊ အိပ်ပျော်၏။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ သာဓု၊ ကောင်းပေစွ။ တွံ၊ သင်သည်။ သုတ္တေသု၊ အိပ်သောသူတို့၌။ ဇာဂရော၊ နိုးသူမည်၏။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ သာဓု၊ ကောင်းစွ။ မေ၊ ငါ၏။ ဧတံ၊ ထိုပြဿနာကို။ ဝိဇာနာသိ၊ သိ၏။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ သာဓု၊ ကောင်းစွ။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ပဉှံ၊ ပြသနာကို။ ပဋိဘဏာသိ၊ ဖြေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏။
ဤသို့ နတ်သမီးသည် ဘုရားလောင်းအား ချီးမွှမ်းခြင်းကိုပြု၍ ဗိမာန်သို့လျှင် ဝင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ နတ်သမီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရသေ့ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ထကြွနိုးကြား၊ ရှိသူကား၊ ကောင်းစားရမည်မှတ်
ကိုးခုတို့၏ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဇာဂရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၁၀။ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတ်
အနည်းငယ်ကို စွန့်လှူရုံဖြင့် ဘုရင့်စည်းစိမ်ကို ရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် န ကိရတ္ထိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မလ္လိကာမိဖုရားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုမလ္လိကာမိဖုရားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ တစ်ဦးသော ပန်းသည်ကြီး၏ သမီးတည်း။ မြတ်သော အဆင်းကို ဆောင်၏။ ပညာကြီး၏။ တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်။ ရှိသောအခါ တစ်နေ့သ၌ သူငယ်မတို့နှင့်တကွ ပန်းဥယျာဉ်သို့ သွားလတ်သော် သုံးဆုပ်သော မုယောမုန့်တို့ကို ယူ၍ ပန်းတောင်း၌ ထည့်၍ သွား၏။ ထိုမလ္လိကာသည် မြို့မှ ထွက်သာကာလ၌ ကိုယ်ရောင်ကိုလွှတ်လျက် ရဟန်းအ ပေါင်း ခြံရံလျက် မြို့သို့ဝင်သော မြတ်စွာဘုရားကိုမြင်၍ မုယောမုန့်တို့ကို လှူ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် စာတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းတို့သည် လှူအပ်သော သပိတ်တော်ကို ညွတ်၍ ခံတော်မူ၏။ ထိုမလ္လိကာသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားခြေတော်ကို ဦးဖြင့်ရှိခိုး၍ ဘုရားလျှင် အာရုံရှိသော ပီတိကိုယူ၍ လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ တည်၏။
ဘုရားအား မုန့်လှူ၍
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမလ္လိကာကိုကြည့်၍ ပြုံးခြင်းကို ပြု၏။ အရှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ပြုံးတော်မူခြင်း၌ အကြောင်းကား အဘယ်နည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်နည်းဟု ကြံ၍ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်၏။ ထိုအခါ အာနန္ဒာမထေရ်အား သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အာနန္ဒာ-ဤသတို့သမီးသည် ဤမုယောမုန့်တို့ကို လှူခြင်း၏ အကျိုးအားဖြင့် ယနေ့လျှင် ကောသလမင်း၏ မိဖုရားကြီး ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ပြုံးတော်မူသော အကြောင်းကို မိန့်တော်မူ၏။ သတို့သမီးသည်လည်း ပန်းအာရာမ်သို့ သွား၏။
မိဖုရားကြီးဖြစ်ပြီ
ထိုနေ့၌လျှင် ကောသလမင်းသည် အဇာ တသတ်မင်းနှင့်တကွ စစ်ထိုး၍ စစ်ရှုံးသည်ရှိသော် ပြေး၍ မြင်းကို စီး၍ လာလတ်သော် ထိုမလ္လိကာ၏ သီချင်းသံကို ကြား၍ တပ်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ မြင်းကို ဥယျာဉ်သို့ ရှေးရှုနှင်၏။ ဘုန်းနှင့်ပြည့်စုံသော သတို့သမီးသည် မင်းကိုမြင်၍ မပြေးမူ၍လျှင် လာလတ်၍ မြင်းကို နှာခေါင်း၌ ကိုင်၏။ မင်းသည် မြင်းကျောက်ကုန်း၌ နေ၍လျှင် အရှင်ရှိသလောဟု မေး၏။ အရှင်မရှိသည်၏အဖြစ်ကို သိ၍ မြင်းမှသက်၍ လေ, နေပူကြောင့် ပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍ ထိုမလ္လိကာ၏ ရင်ခွင်၌ အိပ်လျက် တစ်ခဏမျှ အပန်းဖြေ၍ ထိုမလ္လိကာကို မြင်းကျောက်ကုန်း၌ နေစေ၍ ဗိုလ်ပါအပေါင်း ခြံရံလျက် မြို့သို့ဝင်၍ မလ္လိကာကို မိမိ၏ မိဘအိမ်သို့ဝင်စေ၍ ညဉ့်အခါ ယာဉ်ကို က, စေ၍ များစွာသော ပူဇော်မြတ်နိုးခြင်းဖြင့် မိဘအိမ်မှယူစေ၍ ရတနာအစု၌ထား၍ အဘိသိက် ပေး၍ မိဖုရားကြီးပြု၏။
ထိုအခါမှစ၍ မင်းသည် ချစ်နှစ်သက်၏။ ရှေးဦး ထခြင်း အစရှိသော ကောင်းသော ကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ လင်ကို နတ်ကဲ့သို့ လုပ်ကျွေး၏။ ဘုရားတို့အားလည်း အကျွမ်းဝင်၏။ ထိုမလ္လိကာသည် မြတ်စွာဘုရားအား သုံးဆုပ်သော မုန့်တို့ကိုလှူ၍ ထိုစည်းစိမ်ကို ရသောအဖြစ်သည် မြို့အလုံးနှံ့၍ သွား၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့ မလ္လိကာဒေဝီသည် မြတ်စွာဘုရားအား သုံးဆုပ်သော မုယောမုန့်တို့ကိုလှူ၍ ထိုကုသိုလ်၏ အကျိုးအားဖြင့် ထိုနေ့၌လျှင် အဘိသိက် သွန်းခြင်းကိုရ၏။ ဘုရားရှင်၏ မြတ်သောကျေးဇူး ရှိသည်၏အဖြစ်သည်အံ့ဖွယ်ရှိစွဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ယခုအခါ၌ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ မလ္လိကာသည် တစ်ဆူသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား သုံးဆုပ်ကုန်သော မုယောမုန့်တို့ကို လှူ၍ ကောသလမင်း၏ မိဖုရားကြီးအဖြစ်ကို ရခြင်းသည် မအံ့လောက်သေး၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူကား သဗ္ဗညူ ဘုရားရှင်တို့၏ ကျေးဇူး များမြတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ရှေးပညာရှိတို့သည်ကား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့အားတင်လဲ မခတ်သော အစေးမရှိသော မုယာမုန့်တို့ကိုလှူ၍ ထိုအလှူ၏အကျိုးဖြင့် နှစ်ခုမြောက်သော အတ္တဘော၌ ယူဇနာ သုံးရာရှိသော ကာသိတိုင်း၌ မင်း၏စည်းစိမ် အသရေကို ရဖူးကုန်၏ ဟုမိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ် မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သူဆင်းရဲမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ် ရောက်လတ်သော် တစ်ဦးတည်းသော သူဌေးကိုမှီ၍ အခဖြင့် အမှုကိုပြုလျက် အသက်မွေး၏။
မုယောမုန့်အလှူ
ထိုဘုရားလောင်းသည် တစ်နေ့သ၌ ငါအား နံနက်စာ အကျိုးငှာ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အိမ်ဈေးမှု လေးဆုပ်သော မုယောမုန့်တို့ကို ယူ၍ အမှုလုပ်ရာသို့ သွားသည်ရှိသော် ဆွမ်းခံအံ့သောငှာ ဗာရာဏသီသို့ ရှေးရှုလာကုန်သော လေးဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကိုမြင်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဆွမ်းကိုရည်၍ ဗာရာဏသီသို့ သွားကုန်၏။ ငါ့အားလည်း လေးဆုပ်သော မုယောမုန့်တို့သည် ရှိကုန်၏။ အကယ်၍ ဤမုယောမုန့်တို့ကို လှူရသော်ကား ကောင်းစွဟု ကြံ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို ကပ်၍ အရှင်ဘုရားတို့... အကျွန်ုပ်၏လကျ၌ လေးဆုပ်သော မုယောမုန့်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤမုန့်တို့ကို အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဘုရားတို့အား လှူအံ့၊ အရှင်ဘုရားတို့ကို တောင်းပန်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်၏မုန့ျတို့ကို ခံပါကုန်လော့။ ဤသို့ခံသည်ရှိသော် ဤကောင်းမှုသည် အကျွန်ုပ်အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာ အကျိုးငှာ ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု လျှောက်၍ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ သည်းခံခြင်းကို သိ၍ သဲကိုစု၍ နေရာလေးခုတို့ကိုခင်း၍ ထိုသဲစုတို့၏ အထက်၌ ချိုးအပ်ကုန်သော သစ်ရွက်တို့ကိုခင်း၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို အစဉ်သဖြင့်နေစေ၍ သစ်ရွက်တို့ဖြင့် ရေကိုဆောင်၍ အလှူရေစက်ကို ကျစေ၍ လေလုံးကုန်သော သပိတ်တို့၌ လေးဆုပ်ကုန်သော မုန့်တို့ကိုထည့်ပြီး၍ ရှိခိုး၍ အရှင်တို့... ထိုမုယောမုန့်တို့၏ အကျိုးဆက်ဖြင့် ကျွန်ုပ်အား သူဆင်းရဲအိမ်၌ ဖြစ်ခြင်းမည်သည် မဖြစ်စေသတည်း၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို သိခြင်း၏ အကြောင်းသည် ဖြစ်စေသတည်းဟု ဆို၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေး၍ ဘုဉ်းပေးပြီးသော အဆုံး၌ အနုမောဒနာကိုပြု၍ နန္ဒမူ လိုဏ်သို့လျှင် ကြွကုန်၏။
ဘုရင်ဖြစ်ရခြင်း
ဘုရားလောင်းသည် လက်အုပ်ချီ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၌ဖြစ်သော ပီတိကိုယူ၍ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် မျက်စိဖြင့် မြင်ကောင်းသော ခရီးကို လွန်ကုန်သော် မိမိ၏ အမှုလုပ်ရာသို့ သွား၍ အသက်ထက်ဆုံး အောက်မေ့၍ စုတေ၍ ထိုကောင်းမှု၏အကျိုးဖြင့် ဗာရာဏသီမင်း၏ မိဖုရားကြီး ဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသားအား ဗြဟ္မဒတ္တသတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဗြဟ္မဒတ္တမင်းသားသည် မိမိခြေဖြင့် သွားတတ်သော ကာလမှစ၍ ငါသည် ဤဗာရာဏသီမြို့၌လျှင် သူရင်းငှားဖြစ်၍ အမှုလုပ်အံ့သောငှာ သွားသည်ရှိသော် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့အား လေးဆုပ်ကုန်သော မုခယာမုန့်တို့ကို လှူ၍ ထိုအလှူ၏အကျိုးဖြင့် မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၏ဟု ကြည် သော ကြေးမုံ၌ မျက်နှာရိပ်ကဲ့သို့ ရှေးဘဝ၌ဖြစ်သော အလုံးစုံသော အမူအရာကို ဇာတိဿရဉာဏ်ဖြင့် ထင်သည်ဖြစ်၍ ရှု၏။ ဗြဟ္မဒတ် မင်း သားသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္က သိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကို သင်၍ တစ်ဖန် ပြန်၍ သင်အပ်သော အတတ်တို့ကို အဖအားပြ၍ အဖသည် နှစ်သက်သဖြင့် အိမ်ရှေ့အရာ၌ထား၍ အဖလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မဒတ်မင်းအား ကောသလမင်း၏ မြတ်သောအဆင်းရှိသော သမီးကိုဆောင်၍ မိဖုရားကြီးပြုကုန်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ထီးဖြူမင်္ဂလာပြုသောနေ့၌ မြို့ အလုံးကို နတ်မြို့ကဲ့သို့ တန်ဆာဆင်ကုန်၏။
စည်းစိမ်ကိုရကြောင်းသီချင်း
ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မြို့ကို လက်ယာရစ် လှည့်သည်ကိုပြု၍ တန်ဆာဆင်သော ပြာသာဒ်သို့တက်၍ ပြာသာဒ်အပြင်၏ အလယ်၌ ကောင်းစွာ ဆောက်အပ်သော ထီးဖြူရှိသော ပလ္လင်သို့ တက်၍နေလတ်သော် ခြံရံ၍ တည်ကုန်သော တစ်ဖက်မှ အမတ်တို့ကို, တစ်ဖက်မှ အထူးထူးသော စည်းစိမ်ရှိကုန်သော အသရေ၏ တင့် တယ်ခြင်းဖြင့် ထွန်းပကုန်သော ပုဏ္ဏား သူကြွယ် အစရှိကုန်သော သူတို့ကို, တစ်ဖက်မှ အထူးထူး အပြားပြား လက်ဆောင် လက်စွဲကုန်သော မြို့သူတို့ကို, တစ်ဖက်မှ တန်ဆာဆင်ကုန်သော နတ် သမီးနှင့်တူကုန်သော တစ်သောင်း ခြောက်ထောင်ကုန်သော ကချေသည် မိန်းမအပေါင်းတို့ကို ဤသို့ အလွန် နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော ဤအသရေ စည်းစိမ်ကို ကြည့်လျက် မိမိ၏ ရှေးကောင်းမှုကံကို အောက်မေ့၍ ရွှေအချက်ရှိသော ရွှေပန်းရှိသော ဤထီးဖြူသည်လည်းကောင်း၊ အထောင်မကသော ဤဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပတ္တမြားပုလဲ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပြည့်ကုန်သော တိုက်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အထူးထူးသော စပါးမျိုးဖြင့်ပြည့်သော မြေကြီးသည်လည်းကောင်း၊ နတ်သမီးနှင့်တူကုန်သော မိန်းမတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဤသို့ အလုံးစုံသော ငါ၏ အသရေစည်းစိမ်သည် တစ်ပါးသောသူ၏ဥစ္စာမဟုတ်၊ လေးဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့အား လှူအပ်သော လေးဆုပ်သော မုယောမုန့်အလှူ၏သာလျှင် ဥစ္စာတည်း။ ထိုမုယာမုန့်အလှူကို မှီ၍ ဤစည်းစိမ်ကိုရ၏ ဟု ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ ကျေးဇူးကို အောက်မေ့၍ မိမိကုသိုလ်ကံကို ထင်သည်ကိုပြု၍ ထိုကောင်းမှုကို အောက်မေ့သော ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ကိုယ်အလုံးသည် ပီတိဖြင့်စွတ်သော နှလုံးရှိသည်ဖြစ်၍ လူအပေါင်း၏ အလယ်၌ ဝမ်း မြောက်သော သီချင်းတို့ သီလိုသည်ဖြစ်၍-
ပါရိစရိယာ ဗုဒ္ဓေသု အပ္ပိကာ။
သုက္ခာယ အလောဏိကာယ စ၊
ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ။
ဓနဓညံ ပထဝီ စ ကေဝလာ။
နာရိယော စိမာ အစ္ဆရူပမာ၊
ပဿ ဖလံ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၂။ မနောမဒဿီသု၊ မြတ်သော ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ် အမြင်ရှိကုန်သော။ ဗုဒ္ဓေသု၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၌။ ပါရိစရိယာ၊ ရှိခိုးခြင်း ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း အစရှိသည် အပြားရှိသော အရိုအသေပြုခြင်း တစ်လုံးသော သစ်သီး တစ်နပ်သောဆွမ်းကို ပေးလှူခြင်းသည်။ အပ္ပိကာ၊ နည်းသော အကျိုးရှိသောမည်သည်။ န အတ္ထိ ကိရ၊ မရှိသတတ်။ သုက္ခာယ၊ အစေးမရှိသော။ အလောဏိကာယ၊ တင်လဲမခတ်သော။ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ၊ မုယောမုန့်စိုင်၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။
၁၄၃။ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိယာ၊ မုယောမုန့်စိုင်၏။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ဣမေ ဟတ္ထိဂဝါဿာ စ၊ ဤဆင်နွားမြင်းတို့လည်းကောင်း။ ဓနဓညဉ္စ၊ ပတ္တမြား အစရှိသောဥစ္စာ, ခုနစ်ပါးသော စပါးမျိုးလည်းကောင်း။ ကေဝလာ၊ အလုံးစုံသော။ ပထဝီ စ၊ မြေကြီးလည်းကောင်း။ အစ္ဆရူပမာ၊ နတ်သမီးနှင့်တူကုန်သော။ ဣမာ နာရိယော စ၊ ဤမိန်းမတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣဒံ ဖလံ၊ ဤအကျိုးကို။ ပဿ၊ ရှုပါလော့။
နန်းတွင်းသူများ ဆိုကြပြီ
ဘုရားလောင်းသည်လည်း မိမိ၏ ထီးဖြူမင်္ဂလာ ပြုသောနေ့၌ ဖြစ်သော ပီတိပါမောဇ္ဇ ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤဂါထာတို့ဖြင့် ဥဒါန်းသီချင်းကို သီ၏။ ထိုနေ့မှစ၍ မင်းသည် ချစ်သော သီချင်းတည်း ဟု ဘုရားလောင်း၏ မောင်းမအပေါင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကချေသည် သဘင်သည် စသော နန်းတွင်းသူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မြို့တွင်းမြို့ပ၌ နေကုန်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပွဲသဘင်မဏ္ဍပ်တို့၌လည်းကောင်း၊ ငါတို့ အရှင်မင်းကြီးသည် ချစ်အပ်သော သီချင်းတည်း ဟု ထိုသီချင်းကိုသာလျှင် သီကုန်၏။
သီချင်းအဓိပ္ပာယ်ကိုမေးသော်
ဤသို့ ရှည်စွာသောကာလသည် ရောက်လတ်သော် မိဖုရားကြီးသည် ထိုဂါထာ၏အနက်ကို သိလိုသည်ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းကို မေးအံ့သေးငှာ မဝံ့။ ထိုအခါ မိဖုရားအား တစ်ခုသောကျေးဇူး၌ ကြည်ညို၍ တစ်နေ့သ၌ မင်းလည်း ရှင်မ... သင့်အား ငါသည် ဆုကိုပေးအံ့၊ ဆုကို ယူလော့ဟု ဆို၏။ မိဖုရားသည် အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီ၊ ဆုကိုယူအံ့ ဟု ဆို၏။ သင့်အား ဆင်မြင်း အစရှိသည်တို့တွင် အဘယ်ကို ပေးရအံ့နည်း ဟု ဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး... အရှင်မင်းကြီးတို့ကို မှီ၍ အကျွန်ုပ်အား မပြည့်စုံခြင်းမည်သည် မရှိ၊ အကျွန်ုပ်အား ထိုဆင်မြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် အလိုမရှိ။ အကယ်၍ ပေးလိုကုန်အံ့၊ သင်မင်းကြီးတို့သည် သီအပ်သော သီချင်း၏ အနက်ကို ဆို၍ ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ရှင်မ... ရှင်မအား ဤဆုဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ တစ်ပါးသောဆုကို ယူလော့ဟု ဆို၏။ ရှင်မင်းကြီး... ကျွန်ုပ်အား တစ်ပါးသောဆုဖြင့် အလိုမရှိ၊ ထိုဆုကိုသာ ယူအံ့ဟု ဆို၏။ ရှင်မကောင်းပြီ ဆိုအံ့၊ တစ်ယောက်တည်းသော သင့်အား ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ မဆိုအံ့၊ တစ်ဆယ့် နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာဆဏသီမြို့၌ စည်လည်စေ၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ ရတနာမဏ္ဍပ်ကို ပြုစေ၍ ရတနာပလ္လင်ကို ခင်းစေ၍ အမတ်ပုဏ္ဏား အစရှိကုန်သော မြို့သူတို့ဖြင့်လည်းကေင်း၊ တစ်သောင်းခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ခြံရံလျက် ထိုသူတို့၏ အလယ် ရတနာပလ္လင်၌နေ၍ ဟောအံ့ ဟု ဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၏။ မင်းသည် ထိုသို့ဆိုတိုင်းပြုစေ၍ အမတ် အပေါင်းခြံရံသော သိကြားနတ်မင်းကဲ့သို့ များစွာသော လူအပေါင်းခြံရံလျက် ရတနာပလ္လင်၌ နေ၏။ မိဖုရားသည်လည်း ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာဖြင့် ဆင်အပ်သည်ဖြစ်၍ ရွှေအင်းပျဉ်ကို ခင်းစေ၍ တင့်အပ်သော အရပ်၌ မျက်စောင်းဖြင့်ကြည့်၍ ထိုသို့သဘောရှိသော အရပ်၌နေ၍ သင်မင်းကြီးတို့သည် နှစ်သက်၍ သီအပ်သော မင်္ဂလာသီချင်းကိုသီ၍ အနက်ကို အကျွန်ုပ်အား ရှေးဦးစွာ ကောင်းကင်ပြင်၌ လပြည့်ဝန်းကို ထင်စေဘိသကဲ့သို့ ထင်သည်ကိုပြု၍ ဟောပါကုန်ဟု ဆိုလို၍-
ဂါထာ ဘာသသိ ကောသလာဓိပ။
ပုစ္ဆာမိ တံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ ဗာဠံ ပီတိမနော ပဘာသသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၄။ ကောသလာဓိပ၊ ကောသလတိုင်းကို အစိုးရသော။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ တိုင်းနိုင်ငံကို ပွားစေတတ်သော။ ရာဇကုဉ္ဇရ၊ မင်းမြတ်။ အဘိက္ခဏံ၊ မပြတ်။ ဂါထာ၊ ဂါထာတို့ကို။ တွံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ ဘာသသိ၊ ဆို၏။ ဗာဠှံ ပီတိမနော၊ အလွန်လျှင် ပီတိနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဘာသသိ၊ ဆို၏။ တံ၊ ထိုဂါထာ၏ အနက်ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေး၏။
ဘုရင်မင်းကြီး ဖြေကြားပြီ
ထိုအခါ မိဖုရားအား ဂါထာတို့၏အနက်ကို ထင်စွာပြလိုသော ဘုရားလောင်းသည်-
ပရကမ္မက ကရော အာသိံ၊ ဘတကော သီလသံဝုတော။
အာစာရသီလသမ္ပန္နေ၊ သီတိဘူတေ အနာသဝေ။
အဒံ ဗုဒ္ဓါနံ ကုမ္မာသံ၊ ပသန္နော သေဟိ ပါဏိဘိ။
အနုဘောမိ ဣဒံ ရဇ္ဇံ၊ ဖီတံ ဓရဏိမုတ္တမံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၅။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣမသ္မိံယေဝ နဂရေ၊ ဤဗာရာဏသီမြို့၌လျှင်။ အညတရေ၊ မထင်ရှားသော။ ကုလေ၊ သူဆင်းရဲအမျိုး၌။ အဟုံ၊ ဖြစ်ပြီ။ ပရကမ္မကရော၊ သူတစ်ပါးအလုပ်ကိုလုပ်သော။ ဘတကော၊ သူရင်းငှားဖြစ်လျက်။ သီလသံဝုတော၊ သီလကိုစောင့်သည်။ အသိံ၊ ဖြစ်ပြီ။
၁၄၆။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကမ္မာယ၊ အမှုလုပ်အံ့သောငှာ။ နိက္ခမန္တော၊ ထွက်သည်ရှိသော်။ အာစာရသီလသမ္ပန္နေ၊ မဂ်ဖိုလ်တို့မှ လာသော အကျင့်သီလ အာစာရနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ သီတိဘူတေ၊ ငြိမ်းသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ အနာသဝေ၊ ကာမာသဝ အစရှိကုန်သော အာသဝမရှိကုန်သော။ စတုရော၊ လေးပါးကုန်သော။ သမဏေ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို။ အဒ္ဒသံ၊ မြင်၏။
၁၄၇။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေသု၊ လေးဆူကုန်သော ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၌။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ပသာဒေတွာ၊ ကြည်စေ၍။ ပဏ္ဏသန္ထတေ၊ သစ်ရွက်အခင်း၌။ နိသီဒေတွာ၊ နေစေ၍။ ပသန္နော၊ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သေဟိ ပါဏိဘိ၊ မိမိလက်တို့ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့အား။ ကုမ္မာသံ၊ မုယောမုန့်ကို။ အဒံ၊ လှူဖူး၏။
၁၄၈။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ မေ၊ ငါ၏။ ဧဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဣဒံဖလံ၊ ဤအကျိုးသည်။ ကုသလဿ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော။ တသ ကမ္မဿ၊ ထိုကံ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးတည်း။ ဖီတံ၊ ပြည့်စုံသော။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဓရဏိံ၊ မြေကိုအစိုးရသော။ ဣမံ ရဇ္ဇံ၊ ဤမင်းအဖြစ်ကို။ အနုဘောမိ၊ ခံစားရ၏။
မိဖုရား ကျေနပ်ခြင်း
ဤသို့လည်း မိမိကောင်းမှုကို ချဲ့၍ဟောသော ဘုရားလောင်း၏ စကားကို ကြား၍ ကြည်ညို၍ မိဖုရားသည်လည်း မြတ်သောမင်းကြီး ဤသို့ ပစ္စက္ခအားဖြင့် ဒါနအကျိုးကို သိကုန်၏။ ဤနေ့မှစ၍ တစ်ခုသော ထမင်းဆုပ်ကိုရ၍ တရားစောင့်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့အား လှူ၍လျှင် သုံးဆောင်ကုန်ရာ၏။ မမေ့မလျော့ကုန်ရာဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်းအား ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
မာ ရာဇ အဓမ္မိကော အဟု၊ ဓမ္မံ ပါလယ ကောသလာဓိပ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၉။ ကောသလာဓိပ၊ ကုသိုလ်ကိုအလိုရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဒဒံ၊ လှူ၍သာလျှင်။ ဘုဉ္ဇ၊ စားလော့။ မာ ပမာဒေါ၊ ဒါနအစရှိသည်၌ မမေ့လျော့လင့်။ စက္ကံ၊ ပဋိရူပဒေသဝါသ အစရှိသော စက်လေးပါးကို။ ဝတ္တယ၊ ဖြစ်စေလော့။ ကောသလာဓိပ၊ ကုသိုလ်ကို အလိုရှိသောမင်း။ အဓမ္မော၊ တရားမစောင့်သည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်လင့်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ပါလယ၊ စောင့်လော့။
မင်းကြီး ဝန်ခံပုံ
ဘုရားလောင်းသည် မိဖုရားစကားကို ဝန်ခံလိုသည်ဖြစ်၍-
ဝဋ္ဋုမံ အာစရိဿာမိ သောဘနေ။
အရိယာစရိတံ သုကောသလေ၊
အရဟန္တော မေ မနာပါဝ ပဿိတုံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၀။ သောဘနေ၊ တင့်တယ်သော။ သုကောသလေ၊ ကောင်းသော ကောသလမင်း၏သမီး။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အရိယာစရိတံ၊ အရိယာတို့သည် လေ့ကျက်အပ်သော။ တဒေဝ ဝဋ္ဋုမံ၊ ထိုဒါနဟူသော လမ်းခရီးကိုလျှင်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ အာစရိဿမိ၊ သွားအံ့။ မေ၊ ငါသည်။ အရဟန္တော၊ ရဟန္တာတို့ကို။ ပဿိတုံ၊ ဖူးမြင်အံ့သောငှာ။ မနာပါဝ၊ နှစ်သက်သလျှင်ကတည်း။
မိဖုရား၏ ရှေးဘဝ
ဤသို့ဆို၍လည်း မင်းသည် မိဖုရား၏ စည်းစိမ်ကို ကြည့်၍ ရှင်မ... ငါသည် ရှေးဘဝ၌ မိမိ၏ ကုသိုလ်ကံကို ချဲ့၍ ဆိုအပ်ပြီ၊ ဤမိန်းမတို့၏ အလယ်၌ အဆင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ တင့်တယ် စံပယ်ခြင်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း သင်နှင့်တူသော တစ်ယောက်သော မိန်းမသည် မရှိ၊ ထိုသင်သည် အဘယ်ကောင်းမှုကို ပြု၍ ဤစည်းစိမ်ကို ရသနည်းဟု မေးလိုရကား-
မဇ္ဈေ နာရိဂဏဿ သောဘတိ။
ကိံ ကမ္မမကာသိ ဘဒ္ဒကံ၊
ကေနာသိ ဝဏ္ဏဝတီ သုကောသလေ။
ဟူသောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၁။ သုကောသလေ၊ ကောင်းသော ကောသလ မင်း၏သမီး။ တွံ၊ သင်သည်။ အစ္ဆရူပမာ၊ နတ် သမီးနှင့် တူ၏။ နာရီဂဏဿ၊ မိန်းမအပေါင်း၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဒေဝီ ဝိယ၊ သိကြားမင်း၏ မိဖုရားကဲ့သို့။ သောဘတိ၊ တင့်တယ်၏။ ကိံ ကမ္မံ ဘဒ္ဒကံ၊ အဘယ်ကောင်းမှုကံကို။ အကာသိ၊ ပြုဖူးသနည်း။ ကေန၊ အဘယ်ကောင်းမှုကြောင့်။ ဝဏ္ဏဝတီ၊ ကောင်းသော အဆင်းရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်သနည်း။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား မိဖုရားသည် ရှေးဘဝ၌ ပြုအပ်သော ကောင်းမှုကံကို ဆိုလို သည်ဖြစ်၍-
ဒါသျာဟံ ပရပေသိယာ အဟုံ။
သညတာ စ ဓမ္မဇီဝိနီ၊
သီလဝတီ စ အပါပဒဿနာ။
စရမာနဿ အဒါသိ ဘိက္ခုနော။
ဝိတ္တာ သုမနာ သယံ အဟံ၊
တဿ ကမ္မဿ ဖလံ မမေဒိသံ။
ဟူသော ကြွင်းသော ဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
(ထိုမိဖုရားသည်လည်း ရှေးအဖြစ်ကို အောက်မေ့နိုင်သည်သာလျှင် ဖြစ်သတတ်၊ ထိုကြောင့် မိမိ၏ ဇာတိဿရဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍လျှင် ဆို၏။ )
၁၅၂။ ခတ္ထိယ၊ မင်းမြတ်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အမ္ဗဋ္ဌကုလဿ၊ သူကြွယ်မျိုး၏။ ဒါသီ၊ ကျွန်မဖြစ်၏။ ပရပေသိယာ၊ သူတစ်ပါးတို့၏ အစေအပါးဖြစ်လျက်။ သညတာ စ၊ စောင့်ရှောက်သည်လည်းကောင်း။ ဓမ္မဇီဝိနီ စ၊ တရားနှင့်ယှဉ်သော အသက်မွေးခြင်းရှိသည်လည်းကောင်း။ သီလဝတီ စ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံသည်လည်းကောင်း။ အပါပဒဿနာ စ၊ မြတ်သော ရှုဖွယ်ရှိသည်လည်းကောင်း။ အဟုံ၊ ဖြစ်၏။
၁၅၃။ ခတ္တိယ၊ မင်းမြတ်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ စရမာနဿ၊ ဆွမ်းခံသွားသော။ ဘိက္ခုနော၊ ဖျက်ဆီးပြီးသော ကိလေသာရှိသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား။ ဥဒ္ဓဋဘတ္တံ၊ ဝေ၍ အဖို့ရအပ်သော ထမင်းကို။ အဒါသိံ၊ လှူဖူး၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဝိတ္တာ-တုဋ္ဌာ၊ နှစ်သက်၏။ သုမနာ၊ ဝမ်းမြောက်၏။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ တဿ ကမ္မဿ၊ ထိုကောင်း မှုကံ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးတည်း။
ကုသိုလ်ကို ပြုကြပြီ
ဤသို့ ဤမင်းမိဖုရား နှစ်ပါးတို့သည်လည်း မိမိတို့၏ ကောင်းမှုကံကို အကျယ်အားဖြင့် ဆိုပြီး၍ ထိုအခါမှစ၍ မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌လည်းကောင်း၊ မြို့လယ်၌လည်းကောင်း၊ နန်းတော်တံခါး၌ လည်းကောင်း ဤခြောက်ဌာနတို့၌ ခြောက်ဆောင်သော အလှူတင်းကုပ်တို့ကို ဆောက်၍ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းကို ထွန်ပလပ်သည်ကို ပြု၍ ကြီးစွာသော အလှူကိုဖြစ်စေ၍ သီလကိုစောင့်၍ ဥပုသ်သုံးခြင်း အမှုကို ပြု၍ အသက်၏အဆုံး၌ နတ်ပြည်သို့ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ မိဖုရားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
နည်းများမဟူ၊ ပေးလှူမူ၊ ထိုသူ ချမ်းသာရာ
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
သတ္တကနိပါတ် - ဂန္ဓာရဝဂ်
၁၁။ ပရန္တပဇာတ်
မကောင်းမှုသည် မကောင်းကျိုးကို ပေးတတ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အာဂမိဿတိ မေ ပါပံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပရန္တပဇာတ်ကို ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား သတ်အံ့သောငှာ လုံ့လပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား သတ်အံ့သောငှာသာလျှင် လုံ့လပြု၏။ လေးသမားတို့ကို လွှတ်၍ ကျောက်ကို လှိမ့်၏။ နာဠာဂီရိဆင်ကို လွှတ်စေ၏။ မြတ်စွာဘုရား၏ ပျက်စီးခြင်းငှာသာလျှင် အကြောင်းကိုပြု၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဤဒေဝဒတ်သည် ငါ့အား သတ်အံ့သောင်ာ လုံ့လပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤဒေဝဒတ်သည် ငါ့အား သတ်အံ့သောငှာ လုံ့လပြုဖူး၏။ ထိတ်လန့်ခြင်းကိုလည်း ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ မိမိသည်လျှင် ဆင်းရဲခြင်းကို ခံရ၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုရားကြီးဝမ်း၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်၏။ သဗ္ဗရုတဇာနန မန္တရားကိုလည်း သင်၏။
အိမ်ရှေ့မင်းကို သေစေလို
ဘုရားလောင်းသည် ဆရာအား ထိုက်သော အဖိုးကိုပေး၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ပြန့၍ အဖသည် ထိုဘုရားလောင်းကို အိမ်ရှေ့အရာ၌ထား၏။ အိမ်ရှေ့အရာ၌ အကယ်၍ ထားသော်လည်း ထိုဘုရားလောင်းကို သတ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ မြင်ခြင်းငှာလည်း အလိုမရှိ။
မြေခွေးမ၏ ဆိုစကား
ထိုအခါ တစ်ခုသော မြေခွေးမသည် နှစ်ခုကုန်သော သားငယ်တို့ကို ယူ၍ ညဉ့်၌ လူတို့ အိပ်ကုန်စဉ် ပြွန်ပေါက်ဖြင့် မြို့သို့ဝင်၏။ ဘုရားလောင်း၏ ပြာသာဒ် အိပ်ရာတိုက်ခန်း အနီး၌ တစ်ခုသော ဇရပ်သည် ရှိ၏။ ထိုဇရပ်၌
တစ်ယောက်သော ခရီးသွားလူသည် ဖိနပ်ကိုချွတ်၍ ခြေရင်းဝယ် မြေ၌ထား၍ တစ်ခုသောပျဉ်၌ အိပ်၏။ အိပ်၍မပျော်မီ မြေခွေးမ၏ သားငယ်တို့သည် ငတ်မွတ်ကုန်ရကား မြည်ကုန်၏။ ထိုအခါ အမိ မြေခွေးမသည် အမောင်တို... အသံကို မပြုကြကုန်လင့်၊ ထိုဇရပ်၌ တစ်ဦးသောလူသည် ဖိနပ်တို့ကိုချွတ်၍ မြေ၌ထား၍ ပျဉ်၌ အိပ်၏။ မပျော်သေး၊ ထိုသူ၏ ပျော်သောကာလ၌ ထိုဖိနပ်တို့ကို ဆောင်၍ သင်တို့ကို စားစေကုန်အံ့ ဟု မိမိဘာသာဖြင့် ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် မန္တရား၏ အာနုဘော်အားဖြင့် ထိုမြေခွေးမ၏ ဘာသာကိုသိ၍ အိပ်ရာ တိုက်ခန်းမှထွက်၍ ပြတင်းကို ဖွင့်၍ ဤအရပ်၌ အဘယ် သူနည်း ဟု မေး၏။ ခရီးသွားသွားသည် ရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ် ခရီးသွားလူတည်း ဟု ဆို၏။ သင်၏ ဖိနပ်တို့သည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ “အရှင်မင်းကြီး မြေ၌ထား၏ ဟုဆို၏။ မြှောက်၍ ဆွဲထားလော့ဟု ဆို၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ မြေခွေးမသည် ဘုရားလောင်းအား အမျက်ထွက်၏။
တစ်ဖန် တစ်နေ့သ၌ ထိုမြေခွေးမသည် ထို့အတူလျှင် မြို့သို့ ဝင်၏။ ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ယစ်သောလူသည် ရေသောက်အံ့ဟု ရေကန်သို့ သက်သည်ရှိသော် ရေ၌ နစ်မွန်း၍ ထွက်သက်ဝင်သက်ပြတ်၍ သေ၏။ ထိုယောက်ျားအား ဝတ်ကုန်သော နှစ်ထည်ကုန်သော ပုဆိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဆိုး၌ အသပြာတစ်ထောင်တို့သည်လည်းကောင်း၊ လက်ချောင်း၌ လက်စွပ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုအခါ၌၎င်းမြေခွေးမသည် ငတ်မွတ်ကုန်၏ဟု မြည်ကုန်သော သားငယ်တို့ကို အမောင်တို့ အသံကို မပြုကြကုန်လင့်၊ ထိုရေကန်၌ လူသည် သေ၏။ ဤမည်သော ဥစ္စာသည်လည်း ရှိ၏။ ထိုလူသည် သေ၍ စောင်း တန်း၌လျှင် အိပ်၏။ သင်တို့အား ထိုလူကို စားစေအံ့ဟု ဆို၏ ဘုရားလောင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍ လေသွန်ပြတင်းကို ဖွင့်၍ ဇရပ်၌ အဘယ်သူရှိသနည်း ဟု ဆို၍ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ထ၍ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်ရှိ၏ဟု ဆိုလတ်သော် သွားချေ၊ ထိုရေကန်၌ သေသောသူ၏ ပုဆိုးတို့ကိုလည်းကောင်း, အသပြာ တစ်ထောင်တို့ကိုလည်းကောင်း, လက်စွပ်ကိုလည်းကောင်း ယူ၍ ထိုသူ၏အလောင်းကို အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ပြုသည်ရှိသော် ရေ၌မပေါ်၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရေ၌နှစ်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုယောက်ျားသည် ဘုရားလောင်း ဆိုတိုင်း ပြု၏။
ထိုမြေခွေးမသည် တစ်ဖန်လည်း အမျက် ထွက်၏။ ရှေ့နေ့၌ သားငယ်တို့အား ဖိနပ်ကို စားစိမ့်သောငှာ မပေး၊ ယနေ့လည်း သူသေကို စားစိမ့်သောငှာ မပေး၊ ထိုသို့ဖြစ်စေ၊ ဤနေ့မှ သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌ တစ်ယောက်သော ပြည်နီးချင်းမင်းသည် လာလတ်၍ မြို့ကို ခြံရံလတ္တံ့။ ထိုအခါ သင့်ကို အဖသည် စစ်ထိုးစိမ့်သောငှာ စေလတ္တံ့၊ ထိုစစ်ထိုးရာ၌ သင်၏ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်လတ္တံ့၊ ထိုအခါ သင်၏ လည်ချောင်းသွေးကို သောက်၍ ရန်တုံ့ကို ဖြေအံ့၊ သင်သည် ငါနှင့်တကွ ရန်ကိုဖွဲ့၏။ သိရအံ့ဟု မြည်၍ ဘုရားလောင်းကို ခြိမ်းခြောက်၍ သားငယ်တို့ကိုယူ၍ ထွက်၏။
စစ်တိုက်သွားခိုင်းပုံ
သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌ တစ်ယောက်သော ပြည်နီးချင်းမင်းသည် လာလတ်၍ မြို့ကိုရံ၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းကို အမောင် သွားချေ။ ထိုမင်းနှင့်တကွ စစ်ထိုးချေလော့ဟု ဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် မြင်အပ်သော နိမိတ်ရှိ၏။ သွားအံ့သောငှာမဝံ့၊ အသက်၏ အန္တရာယ်ကို ကြောက်၏ ဟု ဆို၏။ သင် သေသော်လည်းကောင်း၊ မသေသော်လည်းကောင်း ငါ့အား အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ သင်သည် သွားလေလော့ဟု ဆို၏။ ရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီဟု ထိုဘုရားလောင်းသည် ပရိသတ်ကိုယူ၍ ပြည်နီးချင်းမင်း၏ တည်ရာတံခါးဖြင့် မထွက်မူ၍ တစ်ပါးသော တံခါးကိုဖွင့်၍ ထွက်၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် ထွက်သည်ရှိသော် မြို့အလုံးသည် အချည်းနှီးကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ခပ်သိမ်းကုန်သော လူတို့သည် ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ ထွက်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသော သင့်တင့်ရာ အရပ်၌ သစ်တပ်တည်၍ နေ၏။
မင်းကြီးထွက်ပြေး
မင်းသည် အိမ်ရှေ့မင်းကား မြို့ကို အချည်း နှီးပြု၍ ဗိုလ်ပါကိုယူ၍ ပြေး၏။ ပြည်နီးချင်း မင်းသည်လည်း မြို့ကိုခြံရံ၍ တည်၏။ ယခု ငါ၏ အသက်ကို စောင့်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ မိဖုရားကိုလည်းကောင်း ပုရောဟိတ်ကိုလည်းကောင်း, ပရန္တပမည်သော တစ်ယောက်သော ခြေရင်း၌ မြဲစွဲသော ကျွန်ကိုလည်းကောင်း ယူ၍ ညဉ့်အဖို့၌ မထင်ရှားသော အသွင်ဖြင့် ပြေး၍ တောသို့ ဝင်ဘ၏။
နိုင်ငံသိမ်း
ဘုရားလောင်းသည် မင်းပြေးသော အဖြစ်ကိုသိ၍ မြို့သို့ဝင်၍ ရန်သူကိုပြေးစေ၍ ပြည်ကို ယူ၏။
မိဖုရားကြီး လင်ငယ်နေ
ဘုရားလောင်း၏ အဖသည်လည်း တစ်ခုသော မြစ်နား၌ သစ်ရွက်မိုးသော ဇရပ်ကိုဆောက်၍ သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့် မျှတလျက် နေ၏။ မင်းသည်လည်းကောင်း, ပုရောဟိတ်သည်လည်းကောင်း၊ သစ်သီကြီးငယ် အကျိုးငှာ သွားသည်ရှိသော် ပရန္တပကျွန်သည် မိဖုရားနှင့်တကွ သစ်ရွက်မိုးဇရပ်၌လျှင် နေ၏။ ထိုတော၌လည်း မင်းကိုစွဲ၍ မိဖုရား၏ဝမ်း၌ ကိုယ်ဝန်သည် တည်၏။ ထိုမိဖုရားသည် မပြတ် ပေါင်းဖော် သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ပရန္တပကျွန်နှင့်တကွ အလွန် အကျွမ်းဝင်၏။ မိဖုရားသည် တစ်နေ့သ၌
မင်းသည် သိသည်ရှိသော သင်၏အသက်သည် မရှိရာသလျှင်ကတည်း၊ ငါ၏အသက်လည်း မရှိရာသလျှင်ကတည်း၊ ထို့ကြောင့် ထိုမင်းကို သတ်လော့ဟု ဆို၏။ အသို့ သတ်ရအံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဤမင်းသည် သင့်အား သန်လျက်ကိုလည်း ပေး၍ ရေသနုပ်ကိုလည်း ယူစေ၍ ရေချိုးအံ့သောငှာ သွား၏။ ထိုရေချိုးအိမ်၌ ထိုမင်း၏ မေ့လျော့ခြင်းကို သိ၍ သန် လျက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကိုဖြတ်၍ ကိုယ်ကို အပိုင်း ပိုင်းပြု၍ မြေ၌မြုပ်လော့ဟု ဆို၏။ ပရန္တပသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ပုရောဟိတ်သည်သာလျှင် သစ်သီးကြီးငယ် အကျိုးငှာ သွား၍ မင်း၏ ရေချိုးဆိပ်၏ အနီးဖြစ်သော အရပ်၌ တစ်ခုသော သစ်ပင်သို့တက်၍ သစ်သီးကြီးငယ်ကို ယူ၏။ မင်းသည် ရေချိုအံ့ဟု ပရန္တပကို သန်လျက်ကိုလည်းကောင်း, ရေသနုပ်ကိုလည်းကောင်း ယူစေ၍ မြစ်နားသို့ သွား၏။ ထိုမြစ်နား၌ ရေချိုးသော ကာလ၌ မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် မင်းကိုသတ်အံ့ဟု ပရန္တပသည် လည်ကိုကိုင်၍ သန်လျက်ကို ချီ၏။
မင်းအား သတ်ဖြတ်
ထိုမင်းသည် သေခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့် ဟစ်ကြွေး၏။ ပုရောဟိတ်သည် ထိုအသံကိုကြား၍ ကြည့်လတ်သော် မင်းကိုသတ်သော ပရန္တပကို မြင်၍ ထိတ်လန့်သည် ဖြစ်၍ သစ်ခက်ကိုလွှတ်၍ ဆင်းသက်၍ တစ်ခုသော ချုံသို့ဝင်၍ ပုန်း၏။ ပရန္တပသည် ပုရောဟိတ်လွှတ်သော သစ်ခက်သံကို ကြား၍ မင်းကိုသတ်၍ မြေ၌မြှုပ်၍ ဤအရပ်၌ သစ်ခက်ကိုလွှတ်သော အသံသည် ဖြစ်၏။ ဤအရပ်၌ အဘယ်နည်းဟု စုံစမ်းသည်ရှိသော် တစ်စုံတစ်ခုကို မမြင်၍ ရေချိုး၍ သွား၏။ ထိုပရန္တပ၏ လာသော ကာလ၌ ပုရောဟိတ်သည် ပုန်းရာအရပ်မှထွက်၍ မင်းအား အပိုင်းပိုင်းဖြတ်၍ တွင်း၌မြှုပ်သော အဖြစ်ကိုသိ၍ ရေချိုး၍ မိမိအား သတ်ခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့် သူကန်း၏ အသွင်ကိုယူ၍ သစ်ရွက်မိုးသော ဇရပ်သို့သွား၏။ ထိုပုဏ္ဏားကိုမြင်၍ ပရန္တပသည် ပုဏ္ဏား သင့်အား အဘယ်အန္တရာယ် ဖြစ်သနည်းဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားသည် မသိသကဲ့သို့ “အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်၏ မျက်စိတို့သည် ပျက်စီး၍ လာ၏။ အဆိပ်ပြန့်ပြောသော မြွေရှိသောတော၌ တစ်ခုသော တောင်ပို့နား၌ နေ၏။ ထိုတောင်ပို့၌ တစ်ခုသော မြွေဟောက်သည် နှာခေါင်းလေကို လွှတ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ပရန္တပသည်ပုဏ္ဏားသည် ငါ့ကို မသိသည်ဖြစ်၍ မင်းကြီးဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားကို နှစ်သိမ့်စေအံ့ဟု ကြံ၍ ပုဏ္ဏား... မစိုးရိမ်လင့်၊ ငါသည် သင့်ကို လုပ်ကျွေးအံ့ဟု နှစ်သိမ့်စေ၍ သစ်သီးကြီးငယ်တို့ကိုပေး၍ ရောင့်ရဲစေ၏။
ထိုအခါမှစ၍ ပရန္တပကျွန်သည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်၏။ မိဖုရားသည်လည်း သား ဖွား၏။ မိဖုရားအား သားသည် ကြီးလတ်သော် တစ်နေ့သ၌ မိုးသောက်ထသောအခါ ချမ်းသာစွာနေလျက် ဖြည်းညင်းစွာ ပရန္တပကျွန်ကို မင်းကိုသတ်သော သင့်ကို တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မြင်သလောဟု မေး၏။ ငါ့ကို တစ်စုံ တစ်ယောက်သော သူသည် မမြင်၊ စင်စစ်သော်ကား သစ်ခက်ကိုလွှတ်သော အသံကို ကြား၏။ ထိုသစ်ခက်ကို လူသည်လည်းကောင်း တိရစ္ဆာန်သည်လည်းကောင်း လွှတ်သည်၏ အဖြစ်ကို မသိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ် ငါအား ဘေးရောက်လတ္တံ့၊ အကြင်သူ သစ်ခက်ကို လွှတ်၍ သွား၏။ ထိုသူမှ ရောက်လတ္တံ့ဟု ထိုမိဖုရားနှင့် ပြောလိုရကား-
မိဖုရားနှင့် စကားပြောဆို
တဒါဟိ စလိတာ သာခါ၊ မနုဿေန မိဂေနဝါ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၄။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ သာခါ၊ သစ်ခက်သည်။ စလိတာ၊ လှုပ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ ၌။ မနုဿေန ဝါ၊ လူကြောင့်လည်းကောင်း။ မိဂေန ဝါ၊ သားကြောင့်လည်းကောင်း။ စလိတာ၊ လှုပ်၏ဟူ၍။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တတော၊ ထိုသစ်ခက်လှုပ်ရာမှ။ မေ၊ ငါ၏။ ပါပံ၊ မကောင်းကျိုးသည်။ အာဂမိဿတိ၊ ရောက်လတ္တံ့။ မေ၊ ငါ့အား။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ရောက်လတ္တံ့၊
ထိုပရန္တပကျွန်နှင့် မိဖုရားတို့သည် ပုရောဟိတ် အိပ်ပျော်၏ဟူ၍ အောက်မေ့ကုန်၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် မပျော်သည်ဖြစ်၍ ထိုသူတို့၏ စကားကိုကြား၏။ တစ်နေ့ သ၌ ပုရောဟိတ်သည် ပရန္တပကျွန်သည် သစ်သီးကြီးငယ် အကျိုးငှာ သွားသည်ရှိသော် မိမိပုဏ္ဏေးမကို အောက်မေ့၍ မြည်တမ်းသကဲ့သို့-
ပုရောဟိတ် မြည်တမ်း
ကရိဿတိ ကိသံ ပဏ္ဍုံ၊ သာဝ သာခါ ပရန္တပံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၅။ သာ သာခါ၊ ထိုသစ်ခက်သည်။ ပရန္တပံ၊ ပရန္တပကျွန်ကို။ ကိသံ၊ ကြုံလှီသည်ကို။ ပဏ္ဍုံ၊ ဖျော့တော့သည်ကို။ ကရောတိ ဣဝ၊ ပြုသကဲ့သို့။ အဝိဒူရေ၊ နှစ်ယူဇနာ သုံးယူဇနာ အထက်ဟူသော မဝေးလွန်းသောအရပ်၌။ ဝသန္တိယာ၊ နေသော။ ဘီရုယာ၊ ပုဏ္ဏေးမ၌။ မေ၊ ငါ၏။ ကာမော၊ တပ် စွန်းခြင်း ကာမသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ကိသံ၊ ကြုံလှီသည်ကို။ ပဏ္ဍုံ၊ ဖျော့တော့သည်ကို။ ကရိဿတိ နူန၊ ပြုလတ္တံ့ ယောင်တကား။
ပုဏ္ဏားသည် ဂါထာကိုသာလျှင် ဆို၏။ အနက်ကိုကား မဆို။ ထို့ကြောင့် ဤဂါထာ၏ ကိစ္စသည် မိဖုရားအား မထင်။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားကို ပုဏ္ဏား... အသို့ ဆိုသနည်းဟု ဆိုသည်။ ပုဏ္ဏားသည် ထိုအနက်ကို ချွတ်ယွင်းသဖြင့် မှတ်စေ၏။ တစ်ဖန် တစ်နေ့သ၌-
ကရိဿတိ ကိသံ ပဏ္ဍုံ၊ သာဝ သာခါ ပရန္တပံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက် ဂါထာကိုဆို၏။
၁၅၆။ သာ သာခါ၊ ထိုသစ်ခက်သည်။ ပရန္တပံ၊ ပရန္တပကို။ ကိသံ၊ ကြုံလှီသည်ကို။ ပဏ္ဍုံ၊ ဖျော့တော့သည်ကို။ ကရောတိဣဝ၊ ပြုသကဲ့သို့။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ ဝသံ၊ နေသော။ အနိန္ဒိတာ၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သော မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်သော။ ကန္တာ၊ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသော မယားသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ သောစယိဿတိ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကို ဖြစ်စေသဖြင့် ခြောက်ကပ်စေလတ္တံ့။ ကိသံ၊ ကြုံလှီသည်ကို။ ပဏ္ဍုံ၊ ဖျော့တော့သောအဆင်းရှိသည်ကို။ ကရိဿတိ၊ ပြုလတ္တံ့။
တစ်နေ့သ၌-
ကိသံ ပဏ္ဍုံ ကရိဿန္တိ၊ သာဝ သာခါ ပရန္တပံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၇။ သာ သာခါ၊ ထိုသစ်ခက်သည်။ ပရန္တပံ၊ ပရန္တပကို။ ကိသံ၊ ကြုံလှီသည်ကို။ ပဏ္ဍုံ၊ ဖျော့တော့သည်ကို။ ကရိဿတိ ဣဝ၊ ပြုသကဲ့သို့။ အသိတာပင်္ဂိ၊ မျက်စဉ်းတို့ဖြင့် သားအပ်သော မည်းညိုသောမျက်တောင်ရှိသောရှင်မ တယာ၊ သင်ပုဏ္ဏေးမသည်။ ပဝတ္တိတာနိ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ သိတာနိ စ၊ ပြုံးခြင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဘဏိတာနိ စ၊ သာယာသော စကားတို့သည်လည်းကောင်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ ကိသံ၊ ကြုံလှီသည်ကို။ ပဏ္ဍုံ၊ ဖျော့တော့သည်ကို။ ကရိဿန္တိ၊ ပြုကုန်လတ္တံ့။
ဖခင်အမှန် သိရဟန်
နောက်အဖို့၌ မင်းသားသည် အရွယ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ် အရွယ် ရှိ၏။ ထိုအခါ မင်းသားကို ပုဏ္ဏားသည် တောင် ဝှေးကို ကိုင်စေ၍ ရေချိုးဆိပ်သို့ သွား၍ မျက်စိတို့ကိုဖွင့်၍ ကြည့်၏။ မင်းသားသည် ပုဏ္ဏား သင်သည် ကန်းသည်မဟုတ်လောဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားသည် ငါသည် မကန်း၊ ဤအမည်ရှိသော အကြောင်းကြောင့် အသက်ကိုစောင့်၏ဟု ဆို၍ သင့်အဖကို သိ၏လောဟု ဆို၏။ ဤပရန္တပသည် ငါ၏အဖဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဤပရန္တပသည် သင့်အဖမဟုတ်၊ သင့်အဖသည်ကား ဗာရာဏသီမင်းတည်း၊ ဤပရန္တပသည် သင်တို့ကျွန်တည်း၊ သင့်အမိသည် ချွတ်ယွင်း၍ ဤ အရပ်၌ သင်၏အဖကို သတ်၍ မြှုပ်စေ၏ဟု အရိုးတို့ကို ထုတ်၍ပြ၏။ မင်းသားအား ကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားကို ယခု အသို့ ပြုအံ့နည်းဟု မေး၏။
သန်လျက်ကိုင်စေ လက်စားချေ
ထိုပရန္တပသည် ဤဆိပ်၌လျှင် သင့်အဖအား အကြင်အမှုကို ပြု၏။ ထိုအမှုကို ပြုလော့ဟု အလုံးစုံသော အကြောင်းကိုကြား၍ မင်းသားကို နှစ်ရက် သုံးရက် သန်လျက်ကိုင်ခြင်းကို သင်စေ၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ သန်လျက်ကိုလည်းကောင်း ရေသနုပ်ကိုလည်းကောင်း ယူ၍ ရေချိုးအံ့သောငှာ သွားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ ပရန္တပသည် ချစ်သား ကောင်းပြီဟု မင်းသားနှင့်တကွ သွား၏။ ထိုပရန္တပ၏ ရေချိုးအံ့သောငှာ သက်သောကာလ၌ လက်ယာလက်ဖြင့် သန် လျက်ကို လက်ဝဲလက်ဖြင့် ဥသျှောင်ကိုကိုင်၍ သင်သည် ဤဆိပ်၌လျှင် ငါ့အဖကို ဦးသျှောင်ကို ကိုင်၍ ဟစ်ကြွေးစဉ် သတ်သတတ်၊ ငါသည်လည်း သင့်ကို ထို့အတူပြုအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုပရန္တပသည် သေဘေးမှ ကြောက်ရကား ငိုကြွေးလျက်-
အက္ခာတံနူန တံ တေန၊ ယော တံ သာခမကမ္ပယိ။
တဒါဟိ စလိတာ သာခါ၊ မနုဿေန မိဂေန ဝါ။
ဟူကုန်သော နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၅၈။ သော သဒ္ဒေါ၊ ထိုသစ်ခက်ကို လှုပ်သော အသံသည်။ အာဂမာ နူန၊ သင်သို့ လာချေပြီတကား။ သော သဒ္ဒေါ၊ ထိုသစ်ခက် လှုပ်သောအသံသည်။ တဝ၊ သင့်အား။ အသံသိ နူန၊ ကြားယောင်တကား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တံ သာခံ၊ ထိုသစ်ခက်ကို။ အကမ္ပယိ၊ လှုပ်၏။ တေန၊ ထိုလှုပ်သောသူသည်။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာတံ နူန၊ ကြားယောင်တကား။
၁၅၉။ ဟိ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ သာခါ၊ သစ်ခက်သည်။ စလိတာ၊ လှုပ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မနုဿေန ဝါ၊ လူကြောင့်လည်းကောင်း။ မိဂေန ဝါ၊ သားကြောင့်လည်းကောင်း။ စလိတာတိ၊ လှုပ်၏ဟူ၍။ န ပညာယတိ၊ ငါမထင်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဗာလဿ၊ မိုက်သော။ မမ၊ ငါ့အား။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စိန္တိတံ၊ အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဒံ ခေါ၊ ဤဘေးသည်လျှင်။ တံသမာဂမ္မ-တယာသမာဂတံ၊ သင်နှင့်တကွ လာ၏။
ထို့နောင်မှ မင်းသားသည်-
ဟန္တွာ သာခါဟိ ဆာဒေန္တော၊ အာဂမိဿတိ တေ ဘယံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၀။ ပရန္တပ၊ ပရန္တပ။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ တွံ၊ သင်သည်။ အဝေဒေသိ၊ သိ၏။ မမ၊ ငါ၏။ ပိတရံ၊ အဖကို။ အ ဝဇ္ဈိ၊ သတ်ပြီ။ ဟန္တွာ၊ သတ်ပြီး၍။ သာခါဟိ၊ သစ်ခက်တို့ဖြင့်။ ဆာဒေန္တော၊ ဖုံးလွှမ်း၏။ တေ၊ သင်အား။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ အာဂမိဿတိ၊ ရောက်လတ္တံ့။
ဤသို့ဆို၍ ထိုအရပ်၌လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၍ မြှုပ်၍ သစ်ခက်တို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်း၍ သန်လျက်ကိုဆေး၍ ရေချိုး၍ သစ်ရွက်မိုးသော ဇရပ်သို့သွား၍ ထိုပရန္တပအား သတ်သောအဖြစ်ကို ပုရောဟိတ်အားကြား၍ အမိကိုဆဲရေး၍ ဤအရပ်၌ အဘယ်ပြုကြကုန်အံ့နည်းဟု သုံးယောက်သော သူတို့သည် ဗာရာဏသီပြည်သို့သာလျှင် ပြန်ကြကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ညီအား အိမ်ရှေ့အဖြစ်ကို ပေး၍ အလှူအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြု၍ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ အဖမင်းဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မင်း ဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တစ်ဆယ့်တစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပရန္တပဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၁။ ကစ္စာနီဇာတ်
မိဘတို့အား လုပ်ကျွေးသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသခင်သည် ဩဒါတဝတ္ထာ သုစိ အလ္လကေသာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကစ္စာနီဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော အမိကိုလုပ်ကျွေးသော သီတင်းသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုသီတင်းသည်သည် သာဝတ္ထိပြည် ၌နေသော အကျင့်နှင့်ပြည့်စုံသော အမျိုးသားငယ် ဖြစ်သတတ်။ ထိုအမျိုးသားငယ်သည် အဖသေလွန်သော် အမိအား နတ်ကဲ့သို့ လုပ်ကျွေးသောသူ ဖြစ်ရကား မျက်နှာသစ်ရေပေးခြင်း တံပူပေးခြင်း ချိုးရေတည်ခြင်း ခြေဆေးရေပေးခြင်း အစရှိသော ဝေယျာဝစ္စအမှုဖြင့်လည်းကောင်း၊ ယာဂု ထမင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း အမိကိုလုပ်ကျွေး၏။ ထိုအခါ ထိုအမျိုးသားငယ်ကို အမိသည် အမောင် သင့်အား တစ်ပါးကုန်သော ဃရာဝါသ ကိစ္စတို့သည်လည်း ရှိကုန်၏။ သင်သည် တစ်ယောက်သော အမျိုးသမီးကိုယူလော့။ ထိုသတို့သမီးသည် ငါ့ကို လုပ်ကျွေးလတ္တံ့။ သင်သည်လည်း မိမိအမှုကို ပြုရလတ္တံ့ဟုဆို၏။ မိခင် အကျွန်ုပ်သည် မိမိကိုယ်၏ စီးပွားချမ်းသာကို မတောင့်တ၊ မိခင်တို့ကိုသာ လုပ်ကျွေးလို၏။ ငါမှတစ်ပါးသော အဘယ် သူသည် ဤသို့ လုပ်ကျွေးလတ္တံ့နည်းဟုဆို၏။ အမောင် အမျိုးကိုပွားစေသော အမှုမည်သည်ကို ပြုခြင်းငှာ သင့်၏ဟု အမိသည်ဆို၏။ မိခင် အကျွန်ုပ်အား ဃရာဝါသဖြင့် အလိုမရှိ၊ အကျွန်ုပ်သည် သင်တို့ကိုလုပ်ကျွေး၍ သင်တို့သည် သေလွန်သောကာလ၌ ရဟန်းပြုအံ့ ဟု သားသည် ဆို၏။ ထိုအခါ အမိသည် သားအား အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်သော်လည်း သား၏စိတ်ကို မရလတ်သော် သား၏စကားကို မယူမူ၍ အမျိုးတူဖြစ်သော သတို့သမီးကို ဆောင်၏။ ထိုသတို့သားသည် အမိကိုလုပ်ကျွေး၍ ထိုအမျိုးသမီးနှင့်တကွ နေ၏။ ထိုအမျိုးသူမီးသည်လည်း ငါ၏လင်သည် ကြီးစွာသော အားထုတ်ခြင်းဖြင့် အမိကိုလုပ်ကျွေး၏။ ငါသည်လည်း လင်၏အမိကို လုပ်ကျေးအံ့။ ဤသို့ လုပ် ကျွေးသော် ငါ့ကို လင်သည် ချစ်လတ္တံ့ ဟုကြံ၍ လင်၏အမိကို ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေး၏။
အထင်လွဲမြင်
ထိုသီတင်းသည်သည် ဤမိန်းမကား ငါ၏ အမိကို ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေး၏ဟု ထိုကာလမှစ၍ ရတိုင်း ရတိုင်းကုန်သော ကောင်းသော ခဲဖွယ် အစရှိသည်တို့ကို မယားအားသာလျှင် ပေး၏။ ထိုမယားသည် နောက်အဖို့၌ ဤယောက်ျားကား ရတိုင်း ရတိုင်းကုန်သော ခဲဖွယ် အစရှိသည်တို့ကို ငါအားသာလျှင် ပေး၏။ မချွတ် အမိကို နှင်ထုတ်လိုသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ငါသည် လင်အား အမိကိုနှင်ထုတ်ခြင်းအကြောင်းကို ပြုအံ့ဟု မသင့်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍ တစ်နေ့သ၌ လင်ကို အရှင်သင်သည် အပသို့ထွက်သည်ရှိ သင်၏အမိသည် ငါ့ကို ဆဲရေး၏ဟုဆို၏။ ထိုသီတင်းသည်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏။ ထိုမိန်းမသည် ဤသက်ကြီးအိုမကို သားကို အယုတ်အားဖြင့် အောက်မေ့စေ၍ သား၏ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်အောင် ပြုအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါမှစ၍ ယာဂုကို ပေးသည်ရှိသော် အလွန်ပူသည်ကိုလည်းကောင်း အလွန်အေးသည်ကိုလည်းကောင်း အလွန်ဆားငန်သည်ကိုလည်းကောင်း မခတ်သည်ကို လည်းကောင်း ပြု၍ ပေး၏။ ချစ်သမီး အလွန်ပူ၏ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ အလွန်ဆားငန်၏ဟူ၍ လည်းကောင်း ဆိုသည်ရှိသော် ခွက်ကိုပြည့်စေ၍ ရေချမ်းကိုခပ်၍ လောင်း၏။ တစ်ဖန် ချစ်သမီး အလွန်အေး၏ မခတ်ဟု ဆို သည်ရှိသော် ယခုပင်လျှင် အလွန်ပူ၏။ အလွန် ဆားငန်၏ဟု ဆို၍ တစ်ဖန် အလွန်အေး၏ ဆားမခတ်ဟု ဆိုပြန်၏။ အဘယ်သူသည် သင့်ကို နှစ်သိမ့်စေအံ့သောငှာ တတ်နိုင်အံ့နည်းဟု ကျယ်စွာသောအသံကို ပြု၏။ ချိုးရေကိုလည်း ပူသည်ကိုပြု၍ ကျောက်ကုန်း၌ လောင်း၏။ ချစ်သမီး ငါ၏ ကျောက်ကုန်းသည် ပူလောင်၏ဟူ၍ ဆိုသည်ရှိသော် တစ်ဖန် ပြည့်စေ၍ အလွန်အေးသော ရေကိုထည့်၏။ ချစ်သမီး အလွန်အေးဟု ဆိုသည်ရှိသော် ယခုပင်လျှင် အလွန်ပူ၏ဟု ဆို၍ ယခုပင်လျှင် အလွန်အေး၏ဟု ဆိုပြန်၏။
အဘယ်သူသည် ဤသက်ကြီးအိုမ၏ မထီ မဲ့မြင် ပြုခြင်းကို သည်းခံအံ့သောငှာ တတ်နိုင်အံ့နည်း ဟု အိမ်နီးချင်းတို့အား ပြောဆို၏။ ချစ်သမီး ညောင်စောင်း၌ ကြမ်းပိုးတို့သည် များကုန်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ညောင်စောင်းကိုထုတ်၍ ထိုညောင်စောင်းအထက်၌ မိမိ ညောင် စောင်းကို ခါ၍ ငါသည် ညောင်စောင်းကို ခါအပ်ပြီဟု သွင်း၍ ခင်း၏။ ထိုသီတင်းသည်၏ အမိသည် ကြမ်းပိုးတို့သည် ကိုက်ခဲအပ်သည်ဖြစ်၍ ခပ်သိမ်းသော ညဉ့်ကို ထိုင်လျက်သာလျှင် လွန်စေ၍ ချစ်သမီး တစ်ညဉ့်ပတ်လုံး ငါ့ကို ကြမ်းပိုးတို့သည် ကိုက်ခဲကုန်၏ဟု ဆို၏။ ချွေးမသည် ယမန်နေ့ကပင် သင်တို့၏ ညောင်စောင်းကို ခါအပ်ပြီ၊ အဘယ်သူသည် သက်ကြီးအိုမ၏ကိစ္စကို ဆောင်ရွက်အံ့သောငှာ တတ်နိုင်အံ့နည်း ဟုဆို၍ ယခု သက်ကြီးအိုမအား သားကို ကဲ့ရဲစေအံ့ဟု ထိုထိုသောအရပ်၌ တံတွေး နှပ် အစရှိသည်တို့ကို ကြဲ၍ အလုံးစုံသော ဤအိမ်ကို မသန့်ရှင်းအောင်ပြု၏ဟု သီတင်းသည် ဆိုသည်ရှိသော် သင့်အမိသည် ဤသို့ပြု၏။ မပြုလင့်ဟု ဆို သည်ရှိသော် ခိုက်ရန်ပြု၏။
အမေကိုချစ်၍ မယားကိုနှင်
အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့သဘောရှိသော သူယုတ်မာနှင့် အတူတကူ တစ်အိမ်တည်း၌ နေအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ဤသက်ကြီးအိုမကိုမူလည်း အိမ်၌မနေစေလင့်၊ ငါ့ကိုမူလည်း အိမ်၌ မနေစေလင့်ဟု ဆို၏။ ထိုသီတင်းသည်သည် မယား၏ စကားကိုကြား၍ ရှင်မ... သင်သည် ငယ်သေး၏။ အမှတ်မရှိသော အရပ်သို့သွား၍ အသက်မွေးခြင်းငှာ တတ်နိုင်၏။ ငါ၏ အမိသည်ကား အားနည်း၏။ ငါသည်သာလျှင် အမိ၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်၏။ သင်သည် ထွက်၍ မိမိ၏ မိဘအိမ်သို့ သွားလော့ဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမသည် လင်၏စကားကို ကြား၍ ငါသည် ဤယောက်ျားကို အမိ၏အတွင်း၌ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကောင်း၊ စင်စစ်သဖြင့် ဤယောက်ျားသည် အမိကို ချစ်၏။ ငါသည် မိဘအိမ်သို့ အကယ်၍ သွားအံ့၊ မုဆိုးမ၏ နေခြင်းကို နေရ၍ ဆင်းရဲသည်ဖြစ်အံ့၊ ရှေးနည်းဖြင့်သာလျှင် ယောက္ခမအား နှစ်သက်စေ၍ လုပ်ကျွေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမိန်းမသည် ထိုအခါမှစ၍ ရှေးနည်းအတူသာလျှင် ထိုယောက္ခမကို လုပ် ကျွေး၏။
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ထိုသီတင်းသည်သည် တရားနာအံ့သောငှာ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ သီတင်းသည် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မမေ့မလျော့ ဖြစ်၏လော၊ အမိကို လုပ်ကျွေးသော အမှုကို ဖြည့်၏လော ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အမိန့်အတိုင်း ဖြည့်ပါ၏။ အမိသည်ကား အကျွန်ုပ်ကို အလိုမရှိဘဲလျှင် တစ်ယောက်သော အမျိုးသမီးကို ဆောင်၏။ ထိုမိန်းမသည်ကား ဤသို့ ဤသို့ မကျင့်အပ်သော အမှုကိုပြု၏ ဟု အလုံးစုံသော အကြောင်းကို ဘုရားသခင်အား ကြားလျှောက်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... ထိုမိန်းမသည် အကျွန်ုပ်ကို အမိ၏အတွင်း၌ ဖျက်ဆီးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၍ ယခု အကျွန်ုပ်၏အမိကို ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေးပြန်၏ဟု လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ထိုသီတင်းသည်၏ စကားကို ကြား၍ သီတင်းသည် ယခု သင်သည် ထိုမိန်းမ၏စကားကို မလိုက်နာ၊ ရှေး၌ကား ထိုမိန်းမ၏စကားဖြင့် သင်၏အမိကို နှင်ထုတ်၍ ငါ့ကိုမှီ၍ တစ်ဖန် အိမ်သို့ဆောင်၍ လုပ်ကျွေးဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထို သီတင်းသည်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် မထင်ရှားသော အမျိုး၏သားသည် အဖလွန်သည်ရှိသော် အမိအား နတ်ကဲ့သို့ လုပ်ကျွေးသောသူဖြစ်၍ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်လျှင် အမိကို လုပ်ကျွေး၏။ (အလုံးစုံသောစကားကို ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်လျှင် ချဲ့အပ်၏။ )
မိန်းမစကားအရ အမေကိုနှင်ချ
အရှင်... အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့သဘောရှိသော သူယုတ်မနှင့် အတူတကွ နေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ဤသက်ကြီးအိုကိုမူလည်း အိမ်၌ မနေစေလင့်၊ အကျွန့်ကိုမူလည်း အိမ်၌ မနေစေလင့် ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုမိန်းမ၏ စကားကို ယူ၍ အမိအားသာလျှင် အပြစ်ရှိ၏ဟူ၍ အမိကို မိခင်... သင်သည် ဤအိမ်၌ အမြဲလျှင် ခိုက်ရန်ကိုပြု၏။ အိမ်မှထွက်၍ အလိုရှိရာအရပ်၌ နေလော့ ဟု ဆို၏။
အမေ သုသာန်သွား
ထိုအမိသည် ကောင်းပြီဟု ငိုကြွေးလျက် ထွက်သွား၍ တစ်ဦးသော ကြွယ်ဝသောအမျိုးတို့၏ အခစားအမှုကိုပြု၍ ဆင်းရဲသဖြင့် အသက် မွေး၏။ ယောက္ခမသည် အိမ်မှထွက်သော ကာလ၌ ချွေးမအား ကိုယ်ဝန်သည် တည်၏။ ထိုချွေးမသည် သူယုတ်ဖြစ်သော သက်ကြီးအိုမသည် အိမ်၌နေသည်ရှိသော် ငါ၌ ကိုယ်ဝန်ကိုလည်း မရ၊ ယခု ငါသည် ကိုယ်ဝန်ကို ရပြီဟု လင်အားလည်းကောင်း၊ အိမ်နီးချင်းအားလည်းကောင်း ပြောဆိုလျက် သွား၏။ နောက်အဖို့၌ သားကိုဖွား၍ လင်ကို အရှင်သင့်အမိသည် အိမ်၌နေသည်ရှိသော် သားကိုမရ၊ ယခု ငါသည် သားကို ရအပ်ပြီ၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသက်ကြီးအိုမ၏ သူယုတ်မာ၏ အဖြစ်ကို သိလော့ဟု ဆို၏။
ယောက္ခမသည် ငါ့ကို အိမ်မှ နှင်ထုတ်သော ကာလ၌ သားကို ရ၏ဟု ကြား၍ မချွတ်လျှင် ဤလောက၌ တရားသေသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ တရားသည် အကယ်၍ မသေအံ့၊ အမိကို သတ်ပုတ် ငင်ထုတ်၍ သားကို မရရာ၊ ချမ်းသာသည်ဖြစ်၍ အသက်မရှည်ရာ၊ ငါသည် တရားသေဆွမ်းကို လှူအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုယောက္ခမသည် တစ်နေ့သ၌ နှမ်းမှုန့်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆန်ကို လည်းကောင်း၊ ချက်ရန် အိုးကို လည်းကောင်း၊ ထင်းကို လည်းကောင်း၊ ယောက်မကိုလည်းကောင်း ယူ၍ သုသာန်သို့သွား၍ သုံးခုကုန်သော လူဦးခေါင်းခွံတို့ကို ခုံလောက် ပြု၍ မီးညှိ၍ မြေသို့ ဆင်းသက်၍ ဦးခေါင်းလျှော်၍ အဝတ်ကိုဝတ်၍ ခုံလောက်တည်ရာ အရပ်သို့လာ၍ ဆံထုံးကို ဖြေ၍ ဆန်ကို ဆေးအံ့သောငှာ အားထုတ်၏။
သိကြားမင်း ပုဏ္ဏားမေး
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်း ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းတို့မည်သည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသိကြားမင်းသည် ထိုခဏ၌ လောကကို ကြည့်လတ်သော် တရားသေပြီ ဟူသော အမှတ်ဖြင့် တရားသေဆွမ်းကို လှူလိုသော ဆင်းရဲခြင်းသို့ရောက်သော ထိုမိန်းမကို မြင်၍ ယနေ့ ငါသည် ငါ၏ အစွမ်းကို ပြအံ့ဟု ပုဏ္ဏားအသွင်ဖြင့် ခရီးမကို သွားသောသူကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ထိုမိန်းမကိုမြင်၍ ခရီးမှဖဲ၍ ထိုမိန်းမ၏ အထံ၌ ရပ်၍ မိခင် သုသာန်၌ အာဟာရကို ချက်သောသူသည် မရှိ၊ သင်သည် ဤသုသာန်၌ ချက်အပ်သော နှမ်းထမင်းဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း ဟု စကားကို ဖြစ်စေလိုရကား-
ကစ္စာနိ ကိံ ကုမ္ဘိမဓိဿယိတွာ။
ပိဋ္ဌာ တိလာ ဓောဝသိ တဏ္ဍုလာနိ၊
တိလောဒနော ဟေဟိတိ ကိဿဟေတု။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁။ ကစ္စာနီ၊ ကစ္စည်း အနွယ်ယ်ဖြစ်သော ရှင်မ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဩဒါတဝတ္ထာ၊ ဖြူသောအဝတ်ကို ဝတ်လျက်။ သုစိ၊ စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍။ အလ္လကေသာ၊ စွတ်စိုသော ဆံရှိလျက်။ ကုမ္ဘိံ၊ ထမင်း အိုးကို။ အဓိဿယိတွာ၊ လူတို့၏ ဦးခေါင်းခွံ ဖြစ်သော ခုံလောက်သို့တင်၍။ တိလာ ပိဋ္ဌာ၊ နှမ်းမှုန့်တို့ကိုယူလျက်။ တဏ္ဍုလာနိ၊ ဆန်တို့ကို။ ကိံ ဓောဝသိ၊ အဘယ့်ကြောင့် ဆေးသနည်း။ ကိဿ ဟေတု၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ တိလောဒနော၊ နှမ်းထမင်းသည်။ ဟောဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း။
တရားသေလို့ သပိတ်သွတ်မယ်
ထိုအခါ သိကြားမင်းအား ထိုမိန်းမသည် ကြားလို၍-
တိလောဒနော၊ ဟေဟိတိ သာဓုပက္ကော။
ဓမ္မော မတော တဿ ပဟုတ္တမဇ္ဇ၊
အဟံ ကရိဿာမိ သုသာနမဇ္ဈေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ သာဓုပက္ကော၊ ကောင်းစွာ ချက်အပ်သော။ အယံ ခေါ တိလောဒနော၊ ဤနှမ်းထမင်းသည်။ ဘောဇနတ္ထာယ၊ စားအံ့သောငှာ။ န ဟေဟိတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ မတော၊ သေ၏။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုသာနမဇ္ဈေ၊ သုသာန်အလယ်၌။ တဿ၊ ထိုတရား၏။ ပဟုတ္တံ၊ သေဆွမ်းကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့။
ငါ မသေပါလား
ထို့နောင်မှ သိကြားမင်းသည်-
ဓမ္မော မတော ကော နု တဝေဝ သံသိ။
သဟဿေနေတ္တော အတုလာနုဘာဝေါ၊
န မီယတိ ဓမ္မဝရော ကဒါစိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃။ ကစ္စာနိ၊ ကစ္စည်း အနွယ်ဖြစ်သော ရှင်မ။ တွံ၊ သင်သည်။ အနုဝိစ္စ၊ စိစစ်၍။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ ကရောဟိ၊ ပြုလော့။ ဓမ္မော၊ ဇေဋ္ဌပစာယနတရား သုစရိတတရားသည်။ မတော၊ သေ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တဝ၊ သင်အား။ ကော နု၊ အဘယ်သူသည်လျှင် သံသိ၊ ပြောကြားသနည်း။ အတုလာနုဘာဝေါ၊ အတုမရှိသော အာနုဘော်ရှိသော။ ဓမ္မဝရော၊ တရားမင်းမြတ် ဖြစ်သော။ သဟဿေနေတ္တော၊ မျက်စိတစ်ထောင် အမြင်ဆောင်သော သိကြားသည်။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံ တစ်ဆစ်၌။ န မီယတိ၊ မသေ။
တရားသူ ဒုက္ခရောက်
ထိုစကားကို ကြား၍ ထိုမိန်းမသည်-
ဓမ္မော မတော နတ္ထိ မမေတ္ထ ကင်္ခါ။
ယေ ယေဝ ဒါနိ ပါပါ ဘဝန္တိ၊
တေ တေဝ ဒါနိ သုခိတာ ဘဝန္တိ။
သာ မံ ဝဓိတွာန ဝိဇာယိ ပုတ္တံ။
သာ ဒါနိ သဗ္ဗဿ ကုလဿ ဣဿရာ။
အဟံ ပနမှိ အပဝိဒ္ဓါ ဧကိကာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏားကြီး။ ဧတ္ထ၊ ဤတရားသေရာ၌။ မမ၊ ငါ၏။ ပမာဏံ၊ ယုံမှာကင်းခြင်းသည်။ ဒဠှံ၊ မြဲ၏။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ မတော၊ သေပြီ။ ဧတ္ထ၊ ဤတရားသေရာ၌။ မမ၊ ငါ့အား။ ကင်္ခါ၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ယေ ယေဝ၊ အကြင်အကြင်သူတို့သည်သာလျှင်။ ပါပါ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တေ တေဝ၊ ထိုထိုသူတို့သည်သာလျှင်။ သုခိတာ၊ ချမ်းသာကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၅။ ဟိ သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ မယံ၊ ငါ၏။ သူဏိသာ၊ ချွေးမသည်။ ဝဉ္ဈာ၊ မြုံသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ သာ၊ ထိုချွေးမသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝဓိတွာန၊ ရိုက်ပုတ်ငင်ထုတ်၍။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဝိဇာယိ၊ ဖွား၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သာ၊ ထိုချွေးမသည်။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော။ ကုလဿ၊ အမျိုးကို။ ဣသရာ၊ အစိုးရ၏။ အဟံ ပန၊ ငါသည်ကား။ အပဝိဒ္ဓါ၊ စွန့်ပစ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဧကိကာ၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။
နင့်ချွေးမနှင့်သားကို သတ်လိုက်မယ်
ထို့နောင်မှ သိကြားမင်းသည်-
တဝေဝ အတ္ထာယ ဣဓာဂတောသ္မိ။
ယာ တံ ဝဓိတွာန ဝိဇာယိ ပုတ္တံ၊
သဟာဝ ပုတ္တေန ကရောမိ ဘသ္မံ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆။ ကစ္စာနိ၊ ကစ္စည်း အနွယ်ဖြစ်သော ရှင်မ။ အဟံ၊ သည်။ ဇီဝါမိ၊ ရှင်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ မတော၊ သေသည်။ န အသ္မိ၊ မဖြစ်။ တဝေဝ၊ သင်၏သာလျှင်။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ယာ၊ အကြင်ချွေးမသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ဝဓိတွာန၊ ရိုက်ပုတ်ငင်ထုတ်၍။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဝိဇာယိ၊ ဖွားသည်ဖြစ်အံ့။ သာ၊ ထိုချွေးမကို။ ပုတ္တေန၊ သားနှင့်။ သဟာဝ၊ တကွသာလျှင်။ ဘသ္မံ၊ ပြာကဲ့သို့ လွင့်ပျောက်ပျက်စီးသည်ကို။ ကရောမိ၊ ငါပြုအံ့။
မြေးကို မသေစေချင်
ထိုမိန်းမသည် ထိုစကားကိုကြား၍ မျက်စိတစ်ထောင် အမြင်ဆောင်သော သိကြားမင်း အဘယ်သို့ ဆိုသနည်း။ ငါ့မြေး မသေခြင်းအကြောင်းကို ပြုအံ့ ဟု-
မမေဝ အတ္ထာယ ဣဓာဂတောသိ။
အဟဉ္စ ပုတ္တော သုဏိသာ စ နတ္တာ၊
သမ္မောဒမာနာ ဃရမာဝသေမ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇။ ဒေဝရာဇ၊ နတ်မင်း။ တေ၊ သင်နတ်မင်းသည်။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့လည်း။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်သည် ဖြစ်အံ့။ မမေဝ၊ ငါ၏လျှင်။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပါအံ့။ အဟဉ္စ၊ ငါလည်းကောင်း။ ပုတ္တော စ၊ သားလည်းကောင်း။ သုဏိသာ စ၊ ချွေးမလည်းကောင်း။ နတ္တာ စ၊ မြေးလည်းကောင်း။ ဧတေ မယံ၊ ထိုငါတို့သည်။ သမ္မောဒမာနာ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကုန်၍။ ဃရံ၊ အိမ်၌။ အာဝသေမ၊ နေလိုကုန်၏။
ချွေးမနှင့် သင့်အောင်လုပ်ပေးမယ်
ထိုအခါ ထိုမိန်းမအား သိကြားမင်းသည်-
ဟတာပိ သန္တော န ဇဟာသိ ဓမ္မံ။
တုဝဉ္စ ပုတ္တော သုဏိသာ စ နတ္တာ၊
သမ္မောဒမာနာ ဃရမာသေထ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈။ ကာတိယာနိ၊ ကစ္စည်းအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်မ။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့လျှင်။ တေ၊ သင်သည်။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်အံ့။ ဟတာ၊ ရိုက်ပုတ်နှင်ထုတ်အပ်သည်။ သန္တာပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဓမ္မံ၊ သူငယ်တို့၌ မေတ္တာတရားကို။ တွံ၊ သင်သည်။ န ဇဟာသိ၊ မစွန့်အံ့။ တုဝဉ္စ၊ သင်လည်းကေင်း။ ပုတ္တော စ၊ သားလည်းကောင်း။ သုဏိသာ စ၊ ချွေးမလည်းကောင်း။ နတ္တာ စ၊ မြေးလည်းကောင်း။ တေ တုမှေ၊ ထိုသင်တို့သည်။ သမ္မောဒမာနာ၊ ဝမ်း မြောက် ဝမ်းသာကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဃရံ၊ အိမ်၌။ အာဝသေထ၊ နေကြကုန်လော့။
သားနှင့်ချွေးမတို့ ကန်တော့ခြင်း
ဤသို့ဆို၍ တန်ဆာဆင်အပ်သော သိကြားမင်းသည် မိမိ၏ အာနုဘော်အားဖြင့် ကောင်းကင်၌ ရပ်၍ ကစ္စည်းအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်မ၊ သင် မကြောက်လင့်၊ သား, ချွေးမတို့သည် ငါ၏ အာနုဘော်အားဖြင့် လာလတ်ကုန်၍ ခရီးအကြား၌ သင့်ကို ကန်တော့၍ ယူ၍ သွားကုန်လတ္တံ့၊ မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ ဟု ဆို၍ မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၏။ ထိုသား, ချွေးမတို့သည်လည်း သိကြားမင်း၏ အာနုဘော်အားဖြင့် အမိကျေးဇူးကို အောက်မေ့၍ ငါတို့အမိသည် အဘယ်မှာနည်းဟု ရွာတွင်း၌ လူတို့ကိုမေး၍ သုသာန်သို့ သွား၏ဟူသော စကားကိုကြား၍ မိခင် မိခင် ဟု ခေါ်၍ သုသန်ခရီးသို့သွား၍ အမိကို မြင်၍ ခြေရင်း၌ဝပ်၍ မိခင် သင်သည် ငါတို့၏ အပြစ်ကို သည်းခံပါလော့ဟု ကန်တော့ကုန်၏။ အမိသည်လည်း မြေးကို ချီ၏။ ဤသို့ ထိုသူတို့သည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကုန်၍ အိမ်သို့သွား၍ ထိုအခါမှစ၍ ညီညွတ်စွာ နေခြင်းကို နေကုန်၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
သမ္မောဒမာနာ ဃရမာဝသိတ္ထ။
ပုတ္တော စ နတ္တာစ ဥပဋ္ဌဟိံသု၊
ဒေဝါနမိန္ဒေန အဓိဂ္ဂဟိတာ။
ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။
၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သာ ကာတိယာနိ၊ ထိုကစ္စည်းအနွယ်ဖြစ်သော မိန်းမသည် သုတိသာယ၊ ချွေးမနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သမ္မောဒမာနာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဃရံ၊ အိမ်၌။ အာဝသိတ္ထ၊ နေ၏။ ဒေဝါနမိန္ဒေန၊ သိကြားမင်းသည်။ အဓိဂ္ဂဟိတာ၊ ချီးမြှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ပုတ္တော စ၊ သားသည်လည်းကောင်း။ နတ္တာ စ၊ မြေးသည်လည်းကောင်း။ တေ ဥဘော၊ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်။ ဥပဋ္ဌဟိံသု၊ လုပ်ကျွေးကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ထိုသီတင်းသည်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အမိကို လုပ်ကျွေးသော သီတင်းသည်သည် ထိုအခါ အမိကို လုပ်ကျွေးသောသူ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သီတင်းသည်၏ မယားသည် ထိုအခါ အမိကို လုပ်ကျွေးသောသူ၏ မယားဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးသိငြား၊ သမီးသား၊ ကြီးပွားချမ်းသာရာ
ရှေးဦးစွာသော ကစ္စာနီ ဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၂။ အဋ္ဌသဒ္ဒဇာတ်
အရာရာ၌ အကြောင်းအကျိုးကို ဆင်ခြင်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒံ ပုရေ နိန္ဒမာဟုအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအဋ္ဌသဒ္ဒဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလမင်းသည် သန်းခေါင်ယံ၌ ကြားအပ်သော ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသော မခွဲခြမ်း မဝေဖန်နိုင်သော အသံကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုသည်ကား အောက် လောဟကုမ္ဘီဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသော ဝတ္ထုနှင့် တူသလျှင်ကတည်း။
ဤအဋ္ဌသဒ္ဒဇာတ်၌ကား ကောသလမင်းကြီးသည် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရားဤအသံတို့ကို ကြားခြင်းကြောင့် အကျွန်ုပ်အား အဘယ်သို့ ဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး... မကြောက်လင့်၊ ဤအသံတို့ကို ကြားခြင်းကြောင့် သင်မင်းကြီးအား တစ်စုံတစ်ခုသော အန္တရာယ်သည် မဖြစ်လတ္တံ့၊ မြတ်သောမင်းကြီး ဤသို့ သဘောရှိသော ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသော မခွဲခြား မဝေဖန်နိုင်သော အသံကို သင်မင်းကြီး တစ်ယောက်တည်းသာလျှင် ကြားသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေးမင်းတို့သည်လည်း ဤသို့ သဘောရှိသော အသံကိုကြား၍ ပုဏ္ဏားတို့၏ စကားကိုယူ၍ သဗ္ဗစတုက္ကယဇ်ကို ပူဇော်လိုကုန်၏။ နောက်မှ ပညာရှိတို့၏ စကားကို နာရ၍ ယဇ် ပူဇော်ခြင်းကို ပယ်အံ့သောငှာ ဖမ်းယူန်သော သတ္တဝါတို့ကို လွှတ်စေ၍ မြို့၌ အသက်မသတ်ကုန်လင့်ဟူသော စည်ကို လည်စေကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မိဘလွန်လတ်သော် ရတနာတို့ကိုကြည့်၍ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ဥစ္စာကို အကုန်စွန့်လှူ၍ ကာမကိုပယ်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန် အဘိဉာဏ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ နောက်အဖို့၌ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှာ လူ့ပြည်သို့ သွားလတ်သော် ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်၍ မင်းဥယျာဉ်၌ နေ၏။
အသံကြီး ဂ-ခုကြားရ
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် အသရေရှိသော အိပ်ရာ၌ နေလျက် သန်းခေါင်ယံ၌ ရှစ်ခွန်းသော အသံတို့ကို ကြား၏။ ရှေးဦးစွာ မင်း၏ အိမ်အနီး ဥယျာဉ်၌ တစ်ခုသော ဗျိုင်းသည် အသံကိုပြု၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက် ထိုအသံပြုစဉ်လျှင် ဆင်တင်းကုပ် တုရိုဏ်တိုင်ဝယ်နေသော တစ်ခုသော ကျီးမသည် အသံကိုပြု၏။ သုံးကြိမ်မြောက် မင်းအိမ်ဝယ် အထွတ်၌ နေသော ဃုဏမည်သော ပိုးသည် အသံကိုပြု၏။
လေးကြိမ်မြောက်သော် မင်းအိမ်၌ မွေးထားသော ဥဩမသည် အသံကိုပြု၏။ ငါးကြိမ်မြောက် မင်းအိမ်၌ မွေးထားသော သမင်သည် အသံကိုပြု၏။ ခြောက်ကြိမ်မြောက် မင်းအိမ်၌ မွေးထားသော မျောက်သည် အသံကို ပြု၏။ ခုနစ်ကြိမ်မြောက် မင်းအိမ်၌ မွေးထားသော ကိန္နရာသည် အသံကို ပြု၏။ ရှစ်ကြိမ်မြောက် ထိုအသံသည် မပြတ်စဲစဉ်လျှင် မင်းအိမ်၏အထက်ဖြင့် ဥယျာဉ်သို့ ကြွသွားသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် တစ်ခုသော ဥဒါန်းကို ကျူးရင့်လျက် အသံကို ပြု၏။
ယဇ်နတ်ပူဇော်ရမည်
ဗာရာဏသီမင်းသည် ရှစ်ခွန်းကုန်သော အသံတို့ကို ကြား၍ အလွန် ထိတ်လန့်ရကားး နက်ဖြန်နေ့၌ ပုဏ္ဏားတို့ကို မေး၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးအား အန္တ ရာယ်ဖြစ်လတ္တံ့၊ သဗ္ဗစတုက္ကယဇ်ကို ပူဇော်ကုန်အံ့ ဟုဆို၍ မင်းသည် အလိုအတိုင်း ပြုကြကုန်လော့ ဟု ခွင့်ပြုအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အလွန် ရွှင်လန်းကုန်လျက် မင်းအိမ်မှထွက်၍ ယဇ်အမှုကို အားထုတ်ကုန်၏။
တပည့်လုလင် တားမြစ်
ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားတို့၏ အကြီးဖြစ်သော ယဇ်အမှုကိုစီရင်သော ပုဏ္ဏား၏တပည့် လုလင်သည် ပညာရှိ၏။ လိမ္မာ၏။ ထိုလုလင်သည် ဆရာ... ဤသို့ သဘောရှိသော ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်းသော မသာယာအပ်သော များစွာကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ ပျက်စီးခြင်းကို ပြုတတ်သောအမှုကို မပြုလင့် ဟု ဆရာကို ဆို၏။ ဆရာသည် အမောင် သင်သည် အဘယ်ကို သိသနည်း၊ ယဇ်သည် တစ်စုံတစ်ခု အကျိုးမရှိသော်လည်း ငါးအမဲကို များစွာ စားရလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ တပည့်သည် ဆရာ... သင်တို့လည်း ဝမ်းကိုမှီ၍ ငရဲ၌ ဖြစ်စေတတ်သော အမှုကို မပြုကုန်လင့်ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဤလုလင်သည် ငါတို့၏လာဘ် အန္တ ရာယ်ကို ပြု၏ဟု ထိုလုလင်အား အမျက်ထွက်ကုန်၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတွေ့
လုလင်သည် ပုဏ္ဏားတို့မှ ကြောက်ခြင်းကြောင့် ထိုသို့တပြီးကား သင်တို့သည်သာလျှင် ငါး၊ အမဲ စားရခြင်း၏ အကြောင်းကို ပြုကုန်လော့ ဟု ထွက်၍ မြို့ပ၌ မင်းကို တားမြစ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော တရားစောင့်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့ကို ရှာလျက် မင်း၏ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ဘုရားလောင်းကိုမြင်လျှင် ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့အား သတ္တဝါတို့၌ သနားခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့် မရှိသနည်း၊ မင်းသည် များစွာကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သတ်၍ ယဇ် ပူဇော်စေ၏ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် လုလင် မင်းသည် ငါတို့ကို မသိကုန်၊ ငါတို့သည်လည်း မင်းကို မသိကုန် အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့သည် ကြားအပ်သော အသံတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို သိပါကုန်၏လော ဟု မေး၏။ သိကုန်၏ ဟု ဘုရားလောင်းဆို၏။ သိပါကုန်လျက် မင်အား အဘယ့်ကြောင့် မဆိုကုန်သနည်း ဟု လုလင်သည် ဆို၏။ လုလင်... ငါသိ၏ဟု နဖူး၌ ဦးချိုဖွဲ့၍ လှည့်လည်ခြင်းငှာ အဘယ်မှာ စွမ်းနိုင်အံ့နည်း၊ အကယ်၍ မင်းသည် ဤဥယျာဉ်သို့လာ၍ ငါ့အားမေးသော် ဖြေအံ့ ဟု ဆို၏။
ရှင်းပြဟောကြား
လုလင်သည်လည်း လျင်မြန်သဖြင့် မင်းအိမ်သို့သွား၍ အမောင်... အဘယ်သို့နည်း ဟု ဆို သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်တို့သည် ကြားအပ်ကုန်သော အသံတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကိုသိသော ရသေ့သည် သင်မင်းကြီး၏ ဥယျာဉ်ဝယ် မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ နေ၏။ ငါ့ကိုမေးသော် ငါဖြေအံ့ဟု ဆို၏။ သွား၍ ထိုရသေ့ကို မေးခြင်းငှာ သင့်၏ဟု ဆို၏။ မင်းကြီးသည် လျင်မြန်သဖြင့် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ရသေ့ကိုရှိခိုး၍ ပဋိသန္ခာရပြုလျက် ထိုင်၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကြားအပ်ကုန်သော အသံတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို အရှင်ဘုရားတို့သည် သိကုန်သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေး၏။ မြတ်သော မင်းကြီး... မှန်၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား... ထိုသို့တပြီးကား အကျွန်ုပ်အား ပြောပါလော့ဟု ဆို၏။
ဗျိုင်းသံနိမိတ်
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် မင်းသည် ကြားသော အသံတို့ကို ပြောလို၍ မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးအား ထိုအသံတို့ကို ကြားခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အန္တရာယ်သည် မရှိ၊ သင်မင်းကြီး၏ ဥယျာဉ်ဟောင်း၌ကား တစ်ခုသောဗျိုင်းသည် ရှိ၏။ ထိုဗျိုင်းသည် အစာကို မရရကား ဆာမွတ်ခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ရှေးဦးစွာသော အသံကို ပြု၏ ဟု ဗျိုင်း၏ ကိရိယာကို မိမိဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍-
အာဝါသော ဗကရာဇဿ၊ ပေတ္တိကံ ဘဝနံ မမ။
တျဇ္ဇ ဘေကေန ယာပေမ၊ ဩကံ န ဝိဇဟာမသေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀။ ဣဒံ၊ ဤမင်္ဂလာရေကန်သည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ နိန္နံ၊ ချိုင့်ဝှမ်းသည်။ အာဟု၊ ဖြစ်၏။ ဗဟုမစ္ဆံ၊ များသောငါး ရှိ၏။ မဟောဒကံ၊ ရေပြွန်ဖြင့် ရေသွင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ များသော ရေရှိ၏။ ဗကရာဇဿ၊ ဗျိုင်းမင်း၏။ အာဝါသော၊ နေရာဖြစ်၏။ မမ၊ ငါ၏။ ပေတ္တိကံ၊ အဖဥစ္စာ ဖြစ်သော။ ဘဝနံ၊ နေရာဖြစ်၏။ တေမယံ၊ ထိုငါတို့သည်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဘေကေန၊ ဖားမျှဖြင့်။ ယာပေမ၊ မျှရကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ငတ်မွတ်အပ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်ကုန်သော်လည်း။ ဩကံ၊ နေရာကို။ န ဝိဇဟာမသေ၊ မစွန့်နိုင်ကုန်။
မြတ်သောမင်းကြီး ထိုဗျိုင်းသည် ငတ်မွတ်ခြင်း နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဤသို့သောအသံကို ပြု၏။ ငတ်မွတ်ခြင်းမှ လွတ်စေလိုငြားအံ့၊ ထိုဥယျာဉ်ကို သုတ်သင်၍ ရေကန်ကို ရေဖြင့်ပြည့်စေ၍ ထားလော့ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြုစိမ့်သောငှာ တစ်ယောက်သော အမတ်ကို စေ၏။
ကျီးသံနိမိတ်
မြတ်သောမင်းကြီး... ဆင်တင်းကုပ်၏ တုရိုဏ်တိုင်၌ တစ်ခုသော ကျီးမသည် နေ၏။ ထိုကျီးမသည် မိမိသား၌ စိုးရိမ်ခြင်းကြောင့် နှစ်ခုမြောက်သော အသံကိုပြု၏။ ထိုအသံကြောင့်လည်း သင်မင်းကြီးအား ဘေးသည် မရှိဟု ဆို လို၍ ဘုရားလောင်းသည် -
ကော မေ ပုတ္တေ ကုလာဝကံ၊ မဉ္စ သောတ္ထိံ ကရိဿတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁။ အသီလိဿ၊ သီလမရှိသော။ ဗန္ဓရဿ၊ ဗန္ဓရ၏။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော။ အက္ခိ၊ မျက်စိကို။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ဘေစ္ဆတိ၊ ဖောက်ပါအံ့နည်း။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တေ စ၊ သားတို့ကိုလည်းကောင်း။ ကုလာဝကဉ္စ၊ အသိုက်ကိုလည်းကောင်း။ မဉ္စ၊ ငါ့ကိုလည်းကောင်း။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာခြင်းကို။ ကရိဿတိ၊ ပြုပါအံ့နည်း။
ဆင်သံနိမိတ်
ဤသို့ဆိုပြီး၍ မြတ်သော မင်းကြီး- သင်မင်းကြီး၏ ဆင်တင်းကုပ်၌ ဆင်ထိန်းသည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား ဗန္ဓရမည်၏ဟု မင်းသည် လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုဗန္ဓရသည် မျက်စိတစ်ဖက်သာ ရှိသလောဟု ဘုရားလောင်းသည် မေး၏။ အရှင်ဘုရား... အမိန့်တော်အတိုင်း မှန်ပေ၏ ဟု မင်းသည် လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး- သင်မင်းကြီး၏ ဆင်တင်းကုပ်တံခါး တုရိုဏ် တိုင်၌ တစ်ခုသော ကျီးမသည် အသိုက်လုပ်၍ အဥတို့ကို ထားအပ်ကုန်၏။ အဥတို့သည် ရင့်ကုန်၍ အကောင်ငယ်တို့သည် ပေါက်ကုန်၏။ ဆင်ထိန်းသည် ဆင်ကိုစီး၍ ဆင်တင်းကုပ်မှ ထွက်သော်လည်းကောင်း, ဆင်တင်းကုပ်သို့ ဝင်သော်လည်းကောင်း ကျီးမတို့၏ သားတို့ကိုလည်းကောင်း အသိုက်ကို လည်းကောင်း ပုတ် ခတ်၏။ ထိုကျီးမသည် ထိုဆင်းရဲခြင်းဖြင့် ပင်ပန်း၍ ထိုဆင်ထိန်း ဗန္ဓရ၏မျက်စိ ပျက်စီးခြင်းကို တောင့်တလျက် ဤသို့ ဆို၏။ ကျီးမ၌ သင်မင်းကြီးသည် မေတ္တာစိတ်သည် ရှိအံ့၊ ထိုဗန္ဓရကို ခေါ်စေ၍ အသိုက်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းမှ မြစ်လော့ဟု ဘုရားလောင်းသည်ဆို၏။ မင်းသည် ထိုဗန္ဓရကို ခေါ်စေ၍ ဆဲရေး ရိုက်ပုတ်၍ တစ်ပါးသောသူအား ဆင်ကို ပေး၏။
ပိုးကောင်သံနိမိတ်
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီး၏ ပြသာဒ်အထွတ်၌ တစ်ခုသော ဃုဏမည်သော ပိုးသည် နေ၏။ ထိုပိုးသည် ထိုထိုအရပ်၌လျှင် အကာကိုစား၍ အကာကုန်လတ်သည်ရှိသော် အနှစ်ကို စားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုပိုးသည် အစာကိုမရ၍ ထွက်အံ့သောငှာလည်း မတတ်နိုင်ရကား ငိုကြွေးလျက် သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော အသံကို ပြု၏။ ထိုအသံကြောင့်လည်း သင်မင်းကြီးအား ဘေးသည် မရှိဟု ဆို၍ ထိုပိုး၏ ကိရိယာကို မိမိဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍-
ခီဏဘက္ခော မဟာရာဇ၊ သာရေ နရမတေ ဃုဏော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တဿာ၊ ထိုအကာ၏။ ယဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်သော။ ဂတိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အဟု၊ ထင်၏။ သဗ္ဗာ၊ ခပ်သိမ်းသော။ ဖေဂ္ဂု၊ အကာသည်။ ပရိက္ခယာ၊ စား၍ကုန်လေပြီ။ ခီဏဘက္ထော၊ ကုန်ပြီးသော အစာရှိသော။ ဃဏာ ဃ, ဃုဏမည်သော ပိုးသည်။ သာရေ၊ အနှစ်၌။ န ရမတေ၊ မမွေ့လျော်။
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး ထိုပိုးသည်ကား ထိုအရပ်မှထွက်၍ သွားရာအရပ်သို့လည်း မမြင်ရကား ငိုကြွေး၏။ ထိုပိုးကို ထုတ်စေလော့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် တစ်ယောက်သော ယောက်ျားကိုစေ၍ ဥပါယ်အားဖြင့် ထိုပိုးကို ထုတ်စေ၏။
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီး၏ အိမ်၌ မွေးအပ်သော တစ်ခုသော ဥဩမသည် ရှိသလော ဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား ရှိ၏ဟု လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုဥဩမသည် မိမိနေဖူးသော တော အုပ်ကို အောက်မေ့ရကား ငြီးငွေ့၍ အဘယ်နံရောအခါလျှင် ဤချိုင့်မှလွတ်၍ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော တောအုပ်သို့ သွားရပါအံ့နည်းဟု လေးခုမြောက်သော အသံကို ပြု၏။ ထိုအသံကြောင့်လည်း သင်မင်းကြီးအား ဘေးသည်မရှိ ဟု ဆိုလို၍-
အတ္တာနံ ကမယိဿာမိ၊ ဒုမသာခနိ ကေတိနီ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃။ သာ အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ရညော၊ သင်မင်းကြီး၏။ ဣတော နိဝေသနာ၊ ဤနန်းတော်မှ။ မုတ္တာ၊ လွတ်လျက်။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ဒုမသာခနိကေတိနီ၊ သစ်ခက်တို့၌ မိမိအသိုက်လျှင် နေရာရှိသည်ဖြစ်၍။ အတ္တာနံ၊ ငါ၏ကိုယ်ကို။ ရမယိဿာမိ နူန၊ အဘယ်နံရောအခါမှ မွေ့လျော်စေရအံ့နည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ဤသို့ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး... ဥဩမသည် ငြီးငွေ့၏။ ထိုဥဩမကို လွှတ်လော့ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြုစေ၏။
သမင်သံနိမိတ်
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီး၏ နန်းတော်၌ မွေးအပ်သော တစ်ခုသော သမင်သည် ရှိသလောဟု မေး၏။ “အရှင်ဘုရား ရှိ၏ဟု လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသမင်ကား မိမိ၏မယား သမင်မကို အောက်မေ့၍ ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ငြီးငွေ့၍ ငါးခုမြောက်သော အသံကို ပြု၏။ ထိုအသံကြောင့်လည်း သင်မင်းကြီးအား ဘေးမရှိဟု ဆိုလို၍-
အဂ္ဂေါဒကနိ ပိဿာမိ၊ ယူထဿ ပုရတော ဝဇံ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ရညော၊ မင်း၏။ ဣတော နိဝေသနာ၊ ဤနန်းတော်မှ။ မုတ္တော၊ လွတ်လျက်။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ယူထဿ၊ သမင်အပေါင်း၏။ ပုရတော၊ ရှေ့မှ။ ဝဇံ၊ သွားလျက်။ အဂ္ဂေါဒကာနိ၊ ရေဦးတို့ကို။ ပိဿာမိ နူန၊ အဘယ်နံရောအခါမှ သောက်ရပါအံ့နည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုသမင်ကိုလည်း လွှတ်စေ၏။
မျောက်သံနိမိတ်
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီး၏ နန်းတော်၌ မွေးသော မျောက်သည် ရှိသလော ဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား ရှိ၏ဟု မင်းသည် လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး- ထိုမျောက်သည်လည်း ဟိမဝန္တာ၌ မျောက်မနှင့်တကွ ကာမ၌ မက်မောသည်ဖြစ်၍ သွားစဉ် ဘဒ္ဒကမည်သော မုဆိုးသည် ဤအရပ်သို့ ဆောင်ခဲ့၏။ ယခု ငြီးငွေ့၍ ထိုဟိမဝန္တာသို့လျှင် သွားလို၍ ခြောက်ခုမြောက်သောအသံကို ပြု၏။ ထိုအသံကြောင့်လည်း သင်မင်းကြီးအား ဘေးသည် မရှိဟု ဆိုလို၍-
အာနယိ ဝနတော လုဒ္ဒေါ၊ ဗာဟိကော ဘဒ္ဒ မတ္ထု တေ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၅။ ကာမေဟိ၊ ကာမတို့ဖြင့်။ သမ္မတ္တံ၊ လွန်စွာယစ်သော။ ကာမေသု၊ ကာမတို့၌။ ရတ္တံ၊ တပ် စွန်းသော။ ကာမေသု၊ ကာမတို့၌။ မုစ္ဆိတံ၊ တွေဝေသော။ တံ မံ၊ ထိုငါ့ကို။ ဗာဟိကော၊ တိုင်းပသားဖြစ်သော။ လုဒ္ဒေါ၊ မုဆိုးသည်။ ဝနတော၊ တောအရပ်မှ။ အာနယိ၊ ဆောင်ခဲ့၏။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ မင်္ဂလာသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုမျောက်ကိုလည်း လွှတ်စေ၏။
ကိန္နရာသံနိမိတ်
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီး၏ နန်းတော်၌ မွေးသော ကိန္နရာသည် ရှိသလော ဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား ရှိ၏ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး ထိုကိန္နရာသည် မိမိ၏မယား ကိန္နရီမသည် ပြုအပ်သောကျေးဇူးကို အောက်မေ့၍ ကိလေသာဖြင့် နာကျင်သည်ဖြစ်၍ အသံကိုပြု၏။ ထိုကိန္နရာသည် ထိုကိန္နရီမနှင့်တကွ တစ်နေ့သ၌ မြင့်သောတောင်ထွတ်သို့ တက်၍ ထိုတောင်ထွတ်၌ ထိုကိန္နရာတို့သည် အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့်ပြည့်စုံသော အထူးထူးသော ပန်းတို့ကို ဆွတ်ကုန် ပန်ကုန်, ပျော်မြူးကုန် သည်ဖြစ်၍ နေဝင်သည်ကို မမှတ်ကုန်။ နေဝင်လတ်သော် ဆင်းသက်ကုန်သော ကိန္နရာတို့အား အမိုက်မှောင်သည် ဖြစ်၍ ထိုအခါ ကိန္နရီမသည် အရှင်... အမိုက်မှောင်သည်ဖြစ်၏။ မချော်မချွတ်စေဘဲ မမေ့မလျော့သဖြင့် ဆင်းသက်လော့ဟု ဆို၍ လက်ဖြင့် ကိုင်၍ ဆင်းသက်စေ၏။ ထိုကိန္နရာသည် ထိုကိန္နရီမ၏ စကားကို အောက်မေ့၍ အသံကိုပြု၏။ ထိုအသံကြောင့်လည်း သင်မင်းကြီးအား ဘေးမရှိဟုဆို၍ ထိုအကြောင်းကို မိမိဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ ထင်စွာပြုလျက် -
သာ မံ သဏှေန မုဒုနာ၊ မာ ပါဒံ ခလိ ယသ္မနိ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆။ သာ၊ ထိုကိန္နရီမသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ အန္ဓကာရတိမိသာယံ၊ မမြင်သည်၏အဖြစ်ကို ပြုတတ်သော အမိုက်မှောင်၌။ တုင်္ဂေ၊ ထက်သော။ ဥပရိပဗ္ဗတေ၊ တောင်ထွတ်၌။ သဏှေန၊ သိမ်မွေ့သော။ မုဒုနာ၊ နူးညံ့သော။ ဝစနေန၊ စကားဖြင့်။ သာမိ၊ သခင်။ အသ္မနိ၊ ကျောက်၌။ ပါဒံ၊ ခြေကို။ မာခလိ၊ မချော်စေလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဩတာရေသိ၊ သက်စေ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ကိန္နရာဆိုသော အကြောင်းကို ဆို၍ ကိန္နရာကို လွှတ်စေ၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ဥဒါန်းနိမိတ်
မြတ်သောမင်းကြီး... ရှစ်ခုမြောက်သော အသံသည် ဥဒါန်းကျူးရင့်သော အသံတည်း။ နန္ဒမူလိုဏ်၌ တစ်ဆူသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် မိမိ၏ အာယုသင်္ခါရကုန်ခြင်းကို သိ၍ လပြည့်နေ့၌ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ကြွလာ၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုအံ့၊ လူတို့သည် ငါ၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုပြု၍ သာဓုကီဠနမည်သော ကစားခြင်းကို ကစား၍ ပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ နတ် ပြည်ကို ပြည့်စေကုန်လတ္တံ့ဟု အာနုဘော်ဖြင့် ကောင်းကင်၌ သွားလျက် သင်မင်းကြီး၏ ပြာသာဒ် အထက်သို့ ရောက်သောကာလ၌ ခန္ဓာ ဝန်ကိုချ၍ နိဗ္ဗာန်ပြည်သို့ ဝင်ခြင်းကို ပြတတ်သော ဥဒါန်းကို ကျူးရင့်၏ဟု ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဆိုအပ်သော-
န ဂဗ္ဘသေယျံ ပုနရာဝဇိဿံ။
အယမန္တိမာ ပစ္ဆိမာ ဂဗ္ဗသေယျာ၊
ခီဏော မေ သံသာရော ပုနဗ္ဘဝါယ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇။ ဇာတိခယန္တဒဿီ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ အသံသယံ၊ မချွတ်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ဂဗ္ဘသေယျံ၊ အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းသို့။ န အဝဇိဿံ၊ မရောက်ရအံ့။ အယံဇာတိ၊ ဤအဖြစ်သည်။ အန္တိမာ၊ အဆုံးစွန်သော။ ဇာတိ၊ အဖြစ်တည်း။ အယံ၊ ဤပဋိသန္ဓေ နေခြင်းသည်။ ပစ္ဆိမာ ဂဗ္ဘသေယျာ၊ အဆုံးစွန်ဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းတည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ပုနဗ္ဘဝါယ၊ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ဖြစ်ခြင်းငှာ။ သံသာရော၊ ခန္ဓာအစဉ်သည်။ ခီဏော၊ ကုန်ပြီ။
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး ထို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဥဒါန်းကိုရွတ်၍ ဤပြည်၌ ဥယျဉ်သို့လာ၍ ကောင်းစွာပွင့်သော တစ်ခုသော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏။ လာလော့၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ အလောင်းအား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို ပြုကြကုန်အံ့ဟု မင်းကို ခေါ်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုရာအရပ်သို့ ဆောင်၍ ထိုအလောင်းကို ပြ၏။
မင်းသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ အလောင်းတော်ကို ဗိုလ်ပါနှင့်တကွ နံ့သာပန်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုမှီ၍ ယဇ် ပူဇော်ခြင်းကို ပယ်၍ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့အား အသက်အလှူကိုပေး၍ သူ့အသက်ကို မသတ်စေလင့် ဟူသော စည်ကို လည်စေ၍
ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သာဓုကီဠနမည်သော ကစားခြင်းကို ကစား၍ အလုံးစုံ နံ့သာဖြင့်ပြီးသော ထင်းပုံသို့တင်၍ ကြီးစွာသော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏အလောင်းတော်ကို သင်္ဂြိုဟ်၍ ခရီးမလေးဆုံ၌ ဓာတ်တော်တို့ကို ဌာပနာ၍ စေတီ တည်စေ၏။
ဘုရားလောင်းသည်လည်း မင်းအား တရား ဟော၍ မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးသည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ဟု ဆုံး၍ ဟိမဝန္တာသို့လျှင် ဝင်၍ ဗြဟ္မဝိဟာရတို့၌ လုံ့လပြု၍ မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးအား ထိုအသံကို ကြားခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အန္တရာယ်သည် မရှိ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကိုပယ်၍ များစွာသော သတ္တဝါတို့၏အသက်ကို ပေးလော့ဟု ဇီဝိတ ဒါနကို ပေးစေ၍ မြို့၌ တရားစည်ကို လည်စေ၍ တရားဟောတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား-"ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ လုလင်ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ယဇ်နတ်ရှင်ကိုး၊ ပူဇော်မျိုး၊ အကျိုးမရှိပြီ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အဋ္ဌသဒ္ဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၃။ သုလသာဇာတ်
ယောကျ်ားသာမဟုတ် မိန်းမလည်း ပညာရှိကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒံ သုဝဏ္ဏ ကာယူရံ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုလသာဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ တစ်ယောက်သော ကျွန်မကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုကျွန်မသည် ပွဲသဘင်ခံသော် တစ်နေ့သ၌ ကျွန်မအပေါင်းနှင့်တကွ ဥယျာဉ်သို့ သွားလိုရကား မိမိ၏ ပုညလက္ခဏဒဝီ အမည်ရှိသော သခင်မကို ဆင်ယင်သော တန်ဆာကို တောင်း၏။ ပုညလက္ခဏဒေဝီမည်သော သူဌေးမသည် ထိုကျွန်မအား အဖိုးတစ်သိန်းထိုက်သော တန် ဆာကို ပေး၏။ ထိုကျွန်မသည် အဖိုးတစ်သိန်းထိုက်သော ထိုတန်ဆာကို ဆင်ယင်၍ ကျွန်မအပေါင်းနှင့်တကွ ဥယျာဉ်သို့ ဝင်၏။
သူခိုး အကြံ
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ခိုးသူသည် ထိုကျွန်မ၏ တန်ဆာ၌ တပ်စွန်းခြင်း လောဘကို ဖြစ်စေ၍ ဤကျွန်မကိုသတ်၍ တန်ဆာကို ဆောင်အံ့ဟု ထိုကျွန်မနှင့်တကွ စကားပြောလျက် ဥယျာဉ်သို့ သွား၍ ထိုကျွန်မအား ငါး အမဲ သုရာ အစရှိသည်တို့ကို ပေး၏။ ထိုကျွန်မသည် ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ပေး၏ဟု ထင် မှတ်၍ ငါးအမဲ သုရာ အစရှိသည်တို့ကို ယူလေ၍ ဥယျာဉ်ကစားခြင်းကို ကစား၍ စုံစမ်းအံ့သောငှာ ညချမ်းအခါ၌ ကျွန်မအပေါင်း အိပ်သည်ရှိသော် ထ၍ ခိုးသူ၏အထံသို့ ကပ်၏။ ခိုးသူသည် ရှင်မ ဤအရပ်ကား ပုန်းကွယ်သော အရပ်မဟုတ်၊ အတန်ငယ် ရှေ့သို့ သွားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။
ကျွန်မ ပညာ
ကျွန်မသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဤအရပ်၌ လျှို့ဝှက်သောအမှုကို ပြုခြင်းငှာ တတ်ကောင်း၏။ ဤယောက်ျားကား မချွတ်လျှင် ငါ့ကိုသတ်၍ တန်ဆာကို ဆောင်လိုသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုသို့ဖြစ်စေကာမူ ထိုယောက်ျားကို ဆုံးမအံ့ ဟု ကြံ၍ အရှင်... သူရာယဇ်ခြင်းကြောင့် ငါ၏ ကိုယ်သည် ချောက်ချား၏။ ငါ ရေသောက်ပါရစေလော့ ဟုဆို၍ တစ်ခုသော ရေတွင်းသို့ဆောင်၍ ဤရေတွင်းမှ ငါ့ဖို့ သောက်ရေကို ဆောင်လော့ ဟု ကြိုးနှင့်အိုးကို ပေး၏။ ခိုးသူသည် ကြိုးကို တွင်း၌ချ၏။ ထိုအခါ ကိုယ်ကိုညွတ်၍ ရေကိုငင်သော် ထိုခိုးသူကို ခွန်အားကြီးသော ထိုကျွန်မသည် လက်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့် တင်သား၌ တွန်း၍ တွင်း၌ကျစေ၍ သင်သည် ဤမျှဖြင့် သေလတ္တံ့ဟု တစ်ခုသော ကြီးစွာသော အုတ်ခဲကို ခိုးသူ၏ ဦးခေါင်းပေါ်၌ ချ၏။ ခိုးသူသည် ထိုတွင်း၌လျင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုကျွန်မသည်လည်း မြို့သို့ဝင်၍ အရှင်အား တန် ဆာကိုပေး၍ ယနေ့ ကျွန်ုပ်သည် ထိုတန်ဆာကိုမှီ၍ သေလု၏ဟုဆို၍ အလုံးစုံသော အကြောင်းကို ကြား၏။
အနာထပိဏ်သူဌေးသည် မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သူကြွယ် ထိုကျွန်မသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ခဏချင်းဖြစ်သော ပညာနှင့် ပြည်စုံဖူးသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ခဏချင်းဖြစ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံဖူးသလျှင်ကတည်း၊ ထိုခိုးသူကို ယခုအခါ၌သာလျင် ထိုကျွန်မသည် သတ်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သတ်ဖူးသလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အနာထပိဏ် သူဌေးသည် တောင်းပန် အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ပြည့် တန်ဆာမငါးရာ အခြံအရံရှိသော သုလသာ အမည်ရှိသော ပြည့်တန်ဆာမသည် ဖြစ်၏။ အသပြာတစ်ထောင်ဖြင့် ညဉ့်၌ သွားရကုန်၏။
သတ္တုက ခိုးသူ
ဗာရာဏသီပြည်၌ပင်လျှင် ဆင်ပြောင်အားကို ဆောင်သော သတ္တုကမည်သော ခိုးသူသည် ဖြစ်၏။ ထိုခိုးသူသည် ညဉ့်အဖို့၌ မင်းတို့၏ အိမ်သို့ဝင်၍ အလိုရှိတိုင်း ခိုးယူ၏။ ပြည်သူတို့သည် စည်းဝေး၍ မင်းအား ကြားလျှောက်ကုန်၏။
သုလာ၏ လင်ဖြစ်ရ
မင်းသည် မြို့ကို စောင့်စေ၍ ထိုထိုအရပ်၌ လူစုကိုထား၍ ခိုးသူကိုဖမ်း၍ ခိုးသူ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ မြို့စောင့်သည် ထိုခိုးသူကိုဖမ်း၍ လက်ပြန်နှောင်ဖွဲ့၍ ခရီးလေးဆုံတိုင်း ကြိမ်လုံးဖြင့်ခတ်၍ ထိုခိုးသူကို သုသာန်သို့ ဆောင်၏။ ထိုခိုးသူကို ဖမ်းမိ၏ဟု မြို့အလုံးသည် ချောက်ချား၏။ ထိုအခါ သုလသာသည် လေသွန်ပြတင်း၌ ရပ်၍ ခရီးအလယ်ကို ကြည့်လတ်သော် ထိုခိုးသူကို မြင်၍ တပ်စွန်းသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ခိုးသူဟု ဆိုအပ်သော ဤယောက်ျားကို ငါသည် အကယ်၍ လွှတ်နိုင်စေအံ့၊ ဤပြည့်တန်ဆာမတို့၏ အမူအရာဟူ သော ညစ်ညူးသောအမှုကို မပြုမူ၍ ဤခိုးသူနှင့်တကွလျှင် ညီညွတ်သောနေခြင်းကို နေအံ့ဟု ကြံ၍ အောက် ကဏဝေရ ဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်လျှင် မြို့စောင့်အား တစ်ထောင်သော အသပြာကို ပို့စေ၍ ခိုးသူကို လွှတ်စေ၍ ခိုးသူနှင့်တကွ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ အညီအညွတ် နေခြင်းကို နေ၏။ ခိုးသူသည် သုံးရက် လေးရက် လွန်လတ်သော် ဤအရပ်၌ နေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ လက်ချည်း သက်သက် ပြေးအံ့သောငှာလည်း မတတ်နိုင်၊ သုလာ၏ တန်ဆာသည် အဖိုး တစ်သိန်းထိုက်၏။
ခိုးသူ၏ အလှည့်အပတ်
သုလာကို သတ္တုကမည်သော ခိုးသူသည် ရှင်မ ထိုအခါ၌ မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် သတ်အံ့သောငှာ ဆောင်အပ်သော ငါသည် ဤအမည်ရှိသော တောင်၌ ရုက္ခစိုးနတ်အား ပူဇော်အံ့ဟု ဝန်ခံ၏။ ထိုရုက္ခစိုးသည် ပူဇော်ခြင်းကို မရ၍ ငါ့ကို ခြိမ်းခြောက်၏။ ထိုရုက္ခစိုးနတ်အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုအံ့ဟု ဆို၏။ သုလသာသည် အရှင်ကောင်းပြီ၊ ပူဇော်ဖွယ်ကို စီရင်၍ ပို့စေလော့ဟု ဆို၏။ ရှင်မ-ပို့စေခြင်းငှာ မသင့်။ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်လည်း ခပ်သိမ်းကုန်သော တန်ဆာတို့ဖြင့် ဆင်ယင်ကုန်လျက် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် သွား၍ ပူဇော်ဖွယ်ကို ပေးကုန်အံ့ဟု သတ္တုကမည်သော ခိုးသူသည် ဆို၏။ သုလသာသည် အရှင်ကောင်းပြီ၊ အရှင်ဆိုတိုင်းပြုလော့ဟု ဆို၏။
သုလသာ ခံရပြီ
ထိုအခါ သုလသာကို သတ္တုကမည်သော ခိုးသူသည် မိမိဆိုတိုင်း ပြုစေ၍ တောင်ခြေရင်းသို့ ရောက်သောကာလ၌ ရှင်မ... ရုက္ခစိုးနတ်သည် လူများကိုမြင်သော် ပူဇော်သက္ကာရကို မခံကုန်၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်သာ တက်၍ ပူဇော်သက္ကာရကို ပေးကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ သုလသာသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံလတ်သော ပူဇော်ဖွယ်ခွက်ကို ရွက်စေ၍ မိမိသည်ကား ငါးပါးသော လက်နက်တို့ဖြင့် ဖွဲ့အပ်လျက် တောင် ထိပ်သို့ တက်လျက် အသူတစ်ရာနက်သော တောင်ကမ်းပါးပြတ်ကိုမှီ၍ ရောက်သော သစ်ပင်ရင်း၌ ပူဇော်ခွက်ကို ချစ၍ ရှင်မ... ငါသည် နတ်ကိုပူဇော်အံ့သောငှာ မလာ၊ သင့်ကို သတ်၍ သင့်တန်ဆာကိုယူ၍ သွားအံ့သောငှာ လာ၏။ သင့်တန်ဆာကိုချွတ်၍ အပေါ်ရုံပုဆိုးဖြင့် ထုပ်လော့ ဟု ဆို၏။
တောင်းပန်ခြင်း
အရှင်... အဘယ်ကြောင့် အကျွန်ုပ်ကို သတ်အံ့နည်း ဟု ဆိုလတ်သော် ဥစ္စာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သတ်အံ့ဟု ဆို၏။ အရှင်... အကျွန်ုပ်သည် ပြုအပ်သော ကျေးဇူးကို အရှင်သည် အောက်မေ့လော့၊ နှောင်ဖွဲ့၍ ဆောင်အပ်သော အရှင့်ကို အကျွန်ုပ်သည် သူဌေးသားဖြင့်လဲ၍ များစွာသော ဥစ္စာတို့ကိုပေး၍ အသက်ကို ရစေပြီ၊ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း တစ်ထောင်သော အသပြာကို ရလျက်လည်း တစ်ပါးသော ယောကျ်ားတို့ကို အကျွန်သည် မကြည့်၊ အရှင့်အား အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကျေးဇူးကိုပြု၏။ အကျွန်ုပ်ကို မသတ်လင့်၊ အရှင့်အား အကျွန်ုပ်သည် များသော ဥစ္စာကိုလည်း ပေးအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် သင်၏ ကျွန်မိန်းမလည်း ဖြစ်အံ့ဟု တောင်းပန်လိုရကား-
သဗ္ဗံ ဟုရဿု ဘဒ္ဒန္တေ၊ မဉ္စ ဒါသီတိ သာဝယ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၈။ သာမိ၊ အရှင်။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်း မြတ်သော မင်္ဂလာသည်။ ဘဝတု၊ ဖြစ်ပါစေ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဣဒံ သုဝဏ္ဏကာယူရံ၊ ဤရွှေဖြင့်ပြီးသော လည်ရွဲတန်ဆာကိုလည်းကောင်း။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ၊ ပုလဲ ကြောင်မျက်ရွဲတို့ကိုလည်းကောင်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော တန်ဆာကို။ ဟရဿု၊ ဆောင်ယူလော့။ မဉ္စ၊ အ ကျွန်ုပ်ကိုလည်း။ ဒါသီတိ၊ ကျွန်းမိန်းမတည်းဟု။ မဟာဇနမဇ္ဈေ၊ လူများအလယ်၌။ သာဝယ၊ သိကြားစေ၍။ ဂဏှ၊ ယူလော့။
အဝတ်အစား အကုန်ချွတ်
ထိုနောက်မှ သတ္တုကသည်-
န စာဟံ အဘိဇာနာမိ၊ အဟန္တွာ ဓနမာဘတံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၉။ ကလျာဏိ၊ ကောင်းသော လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ရှင်မ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဩရောပယဿု၊ ဆင်ယင်သော တန်ဆာတို့ကို ချွတ်လော့။ ဗာဠှံ၊ ပြင်းစွာ။ မာ ပရိဒေဝသိ၊ မငိုကြွေးလင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဟန္တွာ၊ ဥစ္စာရှင်ကို မသတ်မူ၍။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကိုသာ။ အာဘတံ၊ ဆောင် ယူဖူးသည်ကို။ န စ အဘိဇာနာမိ၊ မသိစဖူး။
ချစ်ပူဇော်ပါရစေ
သုလသာသည် ခဏခြင်းဖြစ်သော သတ်ရန်နည်းကိုရ၍ ဤခိုးသူသည် ငါ့အား အသက်ကို မပေးလတ္တံ့၊ ထိုသူကို ရှေးဦးစွာ ကမ်းပါး ပြတ်၌ ကျစေ၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေအံ့ဟု ကြံ၍-
န စာဟံ အဘိဇာနာမိ၊ အညံ ပိယတရံ တယာ။
န ဟိ ဒါနိ ပုန အတ္ထိ၊ မမ တုယှဉ္စ သင်္ဂမော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၀။ သာမိ၊ အရှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယတော၊ အကြင်အခါမှ စ၍။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ သရာမိ၊ အောက်မေ့၏။ ယတာ၊ အကြင်အခါမှစ၍။ ဝိညုတံ၊ လိမ္မာသောအဖြစ်သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုအခါမှစ၍။ တယာ၊ သင့်ထက်။ ပိယတရံ၊ အလွန်ချစ်သော။ အညံ၊ တစ်ပါးသော လင်ကို။ န စ အဘိဇာနာမိ၊ မသိစဘူး။
၂၁။ သာမိ၊ အရှင်။ ဧဟိ၊ လာလော့။ တံ၊ သင့်ကို။ ဥပဂုဟိဿံ၊ ပွေ့ပိုက် ဖက်ရမ်းပါအံ့။ ပဒက္ခိဏဉ္စ၊ လက်ယာရစ် လှည့်ခြင်းကိုလည်း။ ကရိဿံ၊ ပြုအံ့။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ မမ စ၊ ငါ၏ လည်းကောင်း။ တုယှဉ္စ၊ သင်၏ လည်းကောင်း။ သင်္ဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ န ဟိ အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။
သူခိုးကို တွန်းချပြီ
သတ္တုကသည် သုလသာ၏အလိုကို မသိ၍ ရှင်မ ကောင်းပြီ၊ လာလော့၊ ငါ့ကို ဖက်လော့ ဟု ဆို၏။ သုလသာသည် သတ္တုကကို သုံးကြိမ် လက်ယာရစ်လှည့်၍ ပွေ့ဖက်၍ အရှင်... ယခု သင့်ကို နံပါးလေးဖက်တို့၌ ရှိခိုးအံ့ ဟုဆို၍ ခြေဖမိုး၌ ဦးတင်၍ သတ္တုက၏ မောင်းတို့ကို ရှိခိုး၍ နောက်သို့သွား၍ ရှိခိုးသကဲ့သို့ပြု၍ ဆင်ပြောင်အားကို ဆောင်သော ပြည့်တန်ဆာမသည် ခိုးသူနောက်မှ ခြေနှစ်ဖက်တို့ကို ကိုင်၍ ဦးစောက်ထား၍ အသူတစ်ရာနက်သော ချောက်၌ ချ၏။ ခိုးသူသည် ချောက်၌လျှင် မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေ၍ သေ၏။
တောစောင့်နတ် ချီးမွမ်းခြင်း
ထိုအမူအရာကိုမြင်၍ တောင်ထိပ်၌နေသော နတ်သည်-
ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ ဟောတိ၊ တတ္ထ တတ္ထ ဝိစက္ခဏာ။
ဣတ္ထီပိ ပဏ္ဍိတာ ဟောတိ၊ လဟုံ အတ္ထံ ဝိစိန္တိကာ။
မိဂံ ပုဏ္ဏာယတေနေဝ၊ သုလသာ သတ္တုကံ ဝဓိ။
သော ဟညတိ မန္ဒမတိ၊ စောရောဝ ဂိရိဂဗ္ဘရေ။
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္ဗာဓာ၊ သုလသာ သတ္တုကာမိဝ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၂။ သဗ္ဗေသု၊ ခပ်သိမ်းသော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ားသည်သာလျှင်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ န ဟိ ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတ္ထီပိ၊ မိန်းမသည်လည်း။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရာ၌။ ဝိစက္ခဏာ၊ အထူးသဖြင့် မြင်တတ်၏။
မိန်းမ ပညာရှိ
၂၃။ သဗ္ဗေသု၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားသည်သာလျှင်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ န ဟိ ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတ္ထီပိ၊ မိန်းမသည်လည်း။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ လဟုံ၊ လျင်မြန်စွာ။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ဝိစိန္တိကာ၊ ကြံနိုင်၏။
ဖြတ်ထိုးဉာဏ်သုံးရန်
၂၄။ နိကဋ္ဌေ၊ သေခြင်း၏အနီး၌။ ဌိတာဝ၊ တည်လျက်လျှင်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ တဿ၊ ထိုသူခိုး၏။ မရဏူပါယံ၊ သေခြင်း၏ အကြောင်းကို။ လဟုဉ္စ၊ လျင်စွာလည်းကောင်း။ ခိပ္ပဉ္စ၊ မြန်စွာလည်းကောင်း။ သမစေတယိ၊ ကြံနိုင်၏။ ပုဏ္ဏာယတေန၊ မြားပြည့်သော လေးဖြင့်။ မိဂံ၊ သမင်ကို။ ဝဓိ ဣဝ၊ သတ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ သုလသာ၊ သုလာသည်။ သတ္တုကံ၊ သတ္တုကို။ ဝဓိ၊ သတ်၏။
အ, ရင် ခံရမည်
၂၅။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကိစ္စကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ န အနုဗုဇ္စျတိ၊ မသိ။ မန္ဒမတီ၊ နုံသောပညာ ရှိသော။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဂိရိဂဗ္ဘရေ၊ တောင်ကမ်းပါးပြတ်၌။ စောရောဝ၊ ခိုးသူကဲ့သို့။ ဟညတိ၊ သတ်၏။
၂၆။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကိစ္စကို။ ဓိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာသာလျှင်။ နိဗောဓတိ၊ သိ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ သတ္တုကာ၊ သတ္တုကမှ။ သုလသာ၊ သုလသာသည်။ မုစ္စတိ ဣဝ၊ လွတ်သကဲ့သို့။ သတ္တုသမ္ဗာဓာ၊ ရန်သူဘေးမှ။ မုစ္စတေ၊ လွတ်၏။
ဤသို့ သုလသာသည် ခိုးသူကိုသတ်၍ တောင်မှဆင်း၍ မိမိပရိသတ်၏ အထံသို့ သွား၍ “အရှင့်သား အဘယ်မှာနည်းဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် အရှင့်သားကို မမေးကြကုန်လင့် ဟုဆို၍ ရထားစီး၍ မြို့သို့လျှင် ဝင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ထိုအခါ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့လျှင် ဖြစ်ကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ တောင်စောင့်နတ် ဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဖြစ်မည့်အရေး၊ ဉာဏ်မြင်သေး၊ သေဘေးကြုံမည်သာ
သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုလသာဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၄။ သုမင်္ဂလဇာတ်
အစိုးရမင်းသည် အမျက်ကို သိမ်းဆည်းသင့်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုသမ္ပိ ကုဒ္ဓေါ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုမင်္ဂလဇာတ်ကို ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ရာဇောဝါဒသုတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ၌ကား သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသခင်သည်ကောသလမင်း တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုရားကြီးဝမ်း၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် အဖလွန်သဖြင့် မင်းပြု၏။ အလှူကြီးကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်းအား သုမင်္ဂလမည်သော ဥယျာဉ်စောင့်သည် ဖြစ်၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ကိုးကွယ်
ထိုအခါ တစ်ဦးသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် နန္ဒမူ လိုဏ်မှထွက်၍ ဒေသစာရီ ကြွသွားသည်ရှိသော် ဗရာဏသီပြည်သို့ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေ၍ မြို့သို့ ဆွမ်းခံအံ့သောငှာ ဝင်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မင်းသည် မြင်၍ ကြည်ညိုသောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြာသာဒ်သို့တင်၍ မင်းအိမ်၌ နေစေ၍ အထူးထူးသော မြတ်သောအရသာရှိသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ အနုမောဒနာကို နာရ၍ ကြည်ညိုသည်ဖြစ်၍ မိမိဥယျာဉ်၌ နေစိမ့်သောငှာ ပဋိညာဉ်ကိုယူ၍ ဥယျာဉ်သို့ ပို့စေ၍ မိမိသည်လည်း နံနက်စာ စားပြီးသော် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ညဉ့်သန့်ရာ နေ့သန့်ရာအရပ် အစရှိသည်တို့ကို စီရင်၍ သုမင်္ဂလမည်သော ဥယျာဉ်စောင့်ကို အမှုကြီးငယ် ရွက်ဆောင်တတ်သောသူကို ပြု၍ မြို့တွင်းသို့ ဝင်၏။
ဥယျာဉ်မှူး လေးဖြင့်ပစ်ပုံ
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ထိုအခါမှစ၍ မပြတ် မင်းအိမ်၌ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးလျက် ထိုဥယျာဉ်၌ ကြာမြင့်စွာ နေ၏ သုမင်္ဂလသည်လည်း ရိုသေစွာ လုပ် ကျွေး၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် သုမင်္ဂလကိုခေါ်၍ ငါသည် နှစ်ရက် သုံးရက် ဤအမည်ရှိသော ရွာကို အမှီပြု၍ နေလျက် ပြန်လာအံ့။ မင်းအား လျှောက်လော့ ဟုဆို၍ ကြွ၏။ သုမင်္ဂလသည် မင်းအား လျှောက်၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် နှစ်ရက် သုံးရက် ထိုရွာ၌ နေ၍ ညချမ်းအခါ နေဝင်လတ်သော် ထိုဥယျာဉ်သို့ တစ်ဖန် ရောက်လာ၏။ သုမင်္ဂလသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ လာသောအဖြစ်ကို မသိသည်ဖြစ်၍ မိမိအိမ်သို့ သွား၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်လည်း သင်္ကန်းကို သိုမှီ၍ အတန်ငယ် စင်္ကြံသွား၍ ကျောက်ဖျာ၌ ထိုင်၏။ ထိုနေ့၌ ဥယျာဉ်စောင့်၏ အိမ်သို့ ဧည့်သည်တို့သည် ရောက်ကုန်၏။ ဥယျာဉ်စောင့်သည် ဧည့်သည်တို့၏ ဟင်းလျာအကျိုးငှာ ဥယျာဉ်၌ ဘေးမဲ့ကိုရသော သမင်ကို သတ်အံ့ ဟု လေးကိုယူ၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ သမင်ကို ကြည့်လတ်သော် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မြင်၍ သမင်ကြီး ဖြစ်လတ္တံ့ ဟူသော အမှတ်ဖြင့် မြားကိုဖွဲ့၍ ပစ်၏ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဦးခေါင်းကိုဖွင့်၍ သုမင်္ဂလဟု ခေါ်၏။ သုမင်္ဂလသည် ကြောက်ခြင်းသို့ ရောက်၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား... အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဘုရား၏ လာသောအဖြစ်ကို မသိရကား သမင်ဟူသော အမှတ်ဖြင့် ပစ်၏။ အရှင်ဘုရားတို့သည် အကျွန်ုပ်အား သည်းခံတော်မူပါကုန်လော့ဟု ဆို၍ သုမင်္ဂလ ပစ်မိသည်ဖြစ်စေ၊ ယခု အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်း၊ လာလော့၊ မြားကို နုတ်၍ ယူလော့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သုမင်္ဂလသည် ရှိခိုး၍ မြားကို နုတ်၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား အားကြီးသော ဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ထိုအရပ်၌လျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏။
ဥယျာဉ်မှူးထွက်ပြေး
ဥယျာဉ်စောင့်သည် အကယ်၍ မင်း သိငြားအံ့၊ ပျက်စီးလတ္တံ့ဟု သားမယားကို ယူ၍ ထိုအရပ်မှ ထွက်ပြေး၏။ ထိုခဏ၌လျှင် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ၏ ဟု နတ်တို့၏ အာနုဘော်အားဖြင့် မြို့အလုံးသည် တစ်ပြိုင်နက် အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် ဖြစ်၏။ နက်ဖြန် လူတို့သည် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကိုမြင်၍ ဥယျာဉ်စောင့်သည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓကို သတ်၍ ပြေး၏ဟု မင်းအား ကြားလျှောက်ကုန်၏။
သုံးနှစ်ကြာသော်
မင်းသည် များသော အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး အလောင်းအား ပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ ကြီးစွာသော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် မီးသင်္ဂြိုဟ်၏။ ဓာတ်တော်တို့ကိုယူ၍ စေတီတည်ထား ပူဇော်ပြီးလျှင် တရားသဖြင့် မင်းပြု၏။ သုမင်္ဂလသည်လည်း တစ်နှစ်ကို လွန်စေ၍
မင်း၏စိတ်ကို သိအံ့ဟု လာလတ်၍ တစ်ယောက်လော အမတ်ကိုစေ၍ အမတ်သည် မင်း၏အထံ၌ သုမင်္ဂလ ကျေးဇူးကို ဆို၏။ မင်းသည် မကြားသကဲ့သို့ နေ၏။ အမတ်သည် တစ်စုံတစ်ခုသောစကားကို မဆိုမူ၍ မင်း၏
မနှစ်သက်သောအဖြစ်ကို သုမင်္ဂလအား ပြောဆို၏။ သုမင်္ဂလသည် နှစ်နှစ်မြောက်၌ လာ၍ စုံစမ်းစေ၏။ မင်းသည် ရှေးအတူသာလျှင် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ သုံးနှစ်မြောက်၌ လာလတ်သော် သားမယားကို ယူ၍လျှင် လာ၏။ အမတ်သည် မင်း၏ စိတ်နူးညံ့သော အဖြစ်ကို သိ၍ သုမင်္ဂလကို မင်းအိမ်တံခါး၌ ထားခဲ့၍ သုမင်္ဂလ၏ လာသော အဖြစ်ကို မင်းအား လျှောက်၏။ မင်းသည် သုမင်္ဂလကို ခေါ်စေ၍ ပဋိသန္ထာရပြု၍ သုမင်္ဂလ အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ငါ၏ ကောင်းမှုစိုက်ရာ လယ်ယာဖြစ်သော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို သတ်သနည်း ဟု မေး၏။ သုမင်္ဂလသည် မြတ်သောမင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မသတ်၊ စင်စစ်သဖြင့်ကား ဤမည်သော အကြောင်းကြောင့် ဤမည်သောအမှုကို ပြု၏ ဟု ထို အကြောင်းကို လျှောက်၏။ ထိုအခါ သုမင်္ဂလကို မင်းသည် ထိုသို့တပြီးကား သင်သည် မကြောက်လင့်ဟု နှစ်သိမ့်စေ၍ တစ်ဖန် ဥယျာဉ်စောင့် ပြုမြဲပြုစေ၏။
မင်းကျင့်တရားများ
ထိုအခါ ထိုမင်းကို ထိုအမတ်သည် မြတ်သောမင်းကြီး... အဘယ့်ကြောင့် သင်မင်းကြီးတို့သည် နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် သုမင်္ဂလ၏ သတင်း စကားကို ကြား၍ တစ်စုံတစ်ခုသောစကားကို မဆိုကုန်သနည်း၊ သုံးကြိမ်မြောက်၌ အဘယ့်ကြောင့် သုမင်္ဂလ၏ သတင်းစကားကို ကြား၍ ခေါ်စေ၍ သနားတော်မူကုန်သနည်း ဟု မေး၏။ မင်းသည် အမောင် မင်းမည်သည်ကား အမျက်ထွက်သဖြင့် အဆောတလျင် တစ်စုံ တစ်ခုသော အမှုကို ပြုခြင်းငှာ မသင့်၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် ရှေး၌ ဆိတ်ဆိတ်နေ၍ သုံးကြိမ်မြောက်၌ သုမင်္ဂလအား ငါ၏ စိတ်နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ သုမင်္ဂလကို ခေါ်စေ၏ဟု ဆိုလိုရကား-
န တာဝ ဒဏ္ဍံ ပဏယေယျ ဣဿရော။
အဋ္ဌာနသော အပ္ပတိရူပမတ္တနော။
ပရဿ ဒုက္ခာနိ ဘုသံ ဥဒီရယေ။
အတ္ထံ နိယုဉ္ဇေယျ ပရဿ ဒုက္ကဋံ။
တဒါယမတ္ထောတိ သယံ အဝေက္ခိယ၊
အထဿ ဒဏ္ဍံ သဒိသံ နိဝေသယေ။
အမုစ္ဆိတော ယော နယတေ နယာနယံ။
ယော ဒဏ္ဍဓာရော ဘဝတီဓ ဣဿရော။
သဝဏ္ဏဂုတ္တော သိရိယာ န ဓံသတိ၊
ပဏေန္တိ ဒဏ္ဍံ သဟသာ ပမုစ္ဆိတာ။
အဝဏ္ဏသံယုတာ ဇဟန္တိ ဇီဝိတံ။
ဣတော ဝိမုတ္တာပိ စ ယန္တိ ဒုဂ္ဂတိ။
အနုတ္တရာ တေ ဝစသာ မနသာ ကမ္မုနာ စ။
တေ သန္တိ သောရစ္စသမာဓိသဏ္ဌိတာ၊
ဝဇန္တိ လောကံ ဒုဘယံ တထာဝိဓာ။
သစေပိ ကုဇ္စျာမိ ဌပေမိ အတ္တနံ။
နိသေဓယန္တော ဇနတံ တထဝိဓံ၊
ပဏေမိ ဒဏ္ဍံ အနုကမ္ပ ယောနိသော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇။ တာတ၊ အမောင်။ ဣဿရော၊ မင်းမည်သည်။ အဟံ၊ ငါကား။ ဘုသံပိ၊ ပြင်းစွာလည်း။ ကုဒ္ဓေါ၊ အမျက်ထွက်သည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဝေက္ခိယာန၊ သိ၍။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဒဏ္ဍံ၊ ဒဏ်ကို။ န ပဏယေယျ-နပ္ပဝတ္တေယျ၊ မဖြစ်စေရာ။ အဋ္ဌာနသော၊ အကြောင်းမဟုတ်သောအား ဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ အပ္ပတိရူပံ၊ မလျောက် ပတ်သော ဒဏ်ကို။ ကရောထ၊ ပြုကြကုန်လော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပရဿ၊ သူတစ်ပါး၏။ ဘုသံ၊ ပြင်း ပြစွာ။ ဒုက္ခာနိ၊ ဆင်းရဲခြင်းတို့ကို။ ဥဒီရယေ၊ ဆိုရာ၏။
၂၈။ ယတော စ၊ အကြင်အခါ၌လည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပသာဒံ၊ ကြည်ခြင်းကို။ ဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ ပရဿ၊ သူတစ်ပါး၏။ ဒုက္ကဋံ၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကိုလည်းကောင်း။ နိယုဉ္ဇေယျ၊ ဆင်ခြင်ရာ၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အယံ အတ္တော၊ ဤမည်သော အကျိုးတည်း။ အယံ ဒေါသော၊ ဤမည်သောအပြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အဝေက္ခိယ၊ ရှု၍။ အထ၊ ထို နောင်မှ။ အဿ၊ ထိုအပြစ်ကို ပြုသောသူအား။ ဒဏ္ဍံ သဒိသံ၊ အပြစ်အားလျော်သော ဒဏ်ကို။ နိဝေသယေ၊ ဖြစ်စေရာ၏။
၂၉။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ယော ဣဿရော၊ အကြင်မင်းသည်။ အမုစ္ဆိတော၊ ဆန္ဒာဂတိ အစရှိသော ကိလေသာတို့သည် မနှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ နယာနယံ၊ သင့်-မသင့်ကို။ နယတေ၊ ဆင်ခြင်၏။ သော ဣဿရော၊ ထိုမင်းသည်။ ပရံပိ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း။ အတ္တာနံပိ၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း။ န ဈာပေတိ၊ မလောင်စေ။ ယော ဣဿရော၊ အကြင်မင်းသည်။ ဒဏ္ဍဓာရော၊ အပြစ်အားလျော်သော ဒဏ်ကိုဆောင်သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ သော ဣဿရော၊ ထိုမင်းသည်။ သဝဏ္ဏဂုတ္တော၊ ကျေးဇူးအခြံအရံ အကျော်အစောသည် စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သိရိယာ၊ အသရေမှ။ န ဓံသတိ၊ မယုတ်။
၃၀။ ယေ ခတ္တိယာ၊ အကြင်မင်းတို့သည်။ အနိသမ္မကာရိနော၊ မဆင်မခြင် ပြုလေ့ရှိကုန်၏။ ပမုစ္ဆိတာ၊ ဆန္ဒာဂတိ အစရှိသော ကိလေသာတို့သည် နှိပ်စက် အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သဟသာ၊ အဆော တလျင်။ ဒဏ္ဍံ၊ ဒဏ်ကို။ ပဏေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ တေ ခတ္တိယာ၊ ထိုမင်းတို့သည်။ အဝဏ္ဏသံယုတာ၊ ကျေးဇူးမဲ့နှင့် ယှဉ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ရကုန်၏။ ဣတော၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှ။ ဝိမုတ္တာပိ စ၊ လွတ်ကင်းကုန်သော်လည်း။ ဒုဂ္ဂတိံ၊ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့။ ယန္တိ၊ လားရကုန်၏။
၃၁။ ယေ ခတ္တိယာ၊ အကြင်မင်းတို့သည်။ အရိယပ္ပဝေဒိတေ၊ ကောင်းသော အကျင့်ရှိသော ရှေးမင်းတို့သည် သိအပ်သော။ ဓမ္မေ၊ ဆယ်ပါးအပြားရှိသော မင်းကျင့်တရား၌။ ရတာ၊ မွေ့လျော်ကုန်၏။ တေ ခတ္တိယာ၊ ထိုမင်းတို့သည်။ ဝစသာ စ၊ ဝစီဒွါရဖြင့်လည်းကောင်း။ မနသာ စ၊ မနောဒွါရဖြင့်လည်းကောင်း။ ကမ္မုနာ စ၊ ကာယဒွါရဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုတ္တရာ၊ ကြီးမြတ်ကုန်၏။ သန္တိသောရစ္စသမာဓိသဏ္ဌိတာ၊ ငြိမ်းချမ်းခြင်း, သီလ, သမာဓိ၌ တည်ကုန်သော။ တထာဝိဓာ၊ ထိုသဘောရှိကုန်သော။ တေ ခတ္တိယာ၊ ထိုမင်းတို့သည်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးသော။ လောကံ၊ လူ့ ပြည် နတ်ပြည်သို့။ ဝဇန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။
၃၂။ အဟံ၊ ငါသည်။ နရပမဒါနံ၊ ယောက်ျားမိန်းမတို့ကို။ ဣဿရော၊ အစိုးရသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ သစေ ကုဇ္စျာမိ၊ အကယ်၍ တစိုးတစိ အမျက်ထွက်မိအံ့။ အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ နိသေဓယန္တော၊ မြစ်လျက်။ ဌပေမိ၊ ထားအံ့။ ယောနိသော၊ အသင့်အားဖြင့်။ တထာဝိဓံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဇနတံ၊ လူအပေါင်းကို။ အနုကမ္ပ၊ သနား၍။ ဒဏ္ဍံ၊ ဒဏ်ကို။ ပဏေမိ၊ ဖြစ်စေ၏။
ဤသို့ ခြောက်ဂါထာတို့ဖြင့် မင်းသည် မိမိကျေးဇူးကို ဆိုလတ်သော် ခပ်သိမ်းသော မင်း၏ ပရိသတ်သည်လည်း နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ သီလအကျင့်ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် အရှင်မင်းကြီးတို့အားသာလျှင် လျောက်ပတ်၏ ဟု မင်း၏ ကျေးဇူးကိုကို ဆို၏။
ဥယျာဉ်မှူး ကန်တော့ခြင်း
သုမင်္ဂလသည်ကား မင်း၏ကျေးဇူးတို့ကို ဆိုသည်၏ အဆုံး၌ ထ၍ မင်းကို ရှိခိုး၍ လက် အုပ် ချီ၍ မင်းကို ချီးမွမ်းလိုရကား-
ဇနာဓိပ မာ ဝိဇဟိ ကုဒါစနံ။
အက္ကောဓနော နိစ္စပသန္နစိတ္တော၊
အနီဃော တုဝံ ဝဿသတာနိ ပါလယ။
ဌိတမရိယဝတ္တီ သုဝစော အကောဓနော။
သုခီ အနုပ္ပီဠ ပသာသ မေဒနိံ၊
ဣတော ဝိမုတ္တောပိ စ ယာဟိ သုဂ္ဂတိံ။
ဓမ္မေန ဉာယေန ဥပါယသော နယံ။
နိဗ္ဗာပယေ သင်္ခုဘိတံ မဟာဇနံ၊
မဟာဝ မေဃော သလိလေန မေဒနိံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၃။ ဇနာဓိပ၊ လူတို့ကို အစိုးရသော။ ခတ္တိယ၊ မင်းမြတ်။ တဝေဝ၊ သင်မင်းကြီးကိုသာလျှင်။ သိရီ စ၊ အခြံအရံ၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်လည်းကောင်း။ လက္ခီ စ၊ ဘုန်းပညာသည်လည်းကောင်း။ ကုဒါစနံ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်။ မာ ဝိဇဟိ၊ မစွန့်စေသတည်း။ တုဝံ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ အက္ကောဓနော၊ အမျက်မထွက်သည်ဖြစ်၍။ နစ္စပသန္နစိတ္တော၊ အမြဲ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အနီဃော၊ ဆင်းရဲမရှိသည် ဖြစ်၍။ ဝဿသတာနိ၊ အနှစ်တစ်ရာတို့ပတ်လုံး။ ပါလယ၊ စောင့်စေသတည်း။
၃၄။ ခတ္တိယ၊ မင်းမြတ်။ တုဝံ၊ သင်မင်းမြတ်သည်။ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ၊ ထိုအထူးထူးကျေးဇူးတို့နှင့်။ ဥပေတာ၊ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဌိတမရိယဝတ္တီ၊ တည်သော မင်းကျင့်တရား ရှိသည်ဖြစ်၍။ သုဝစော၊ ဆိုလွယ်သည်ဖြစ်၍။ အကောဓနော၊ အမျက် မထွက်သည် ဖြစ်၍။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်ဖြစ်၍။ ပသာသမေဒိနိံ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော မြေနှင့်တကွသော သတ္တဝါကို။ အနုပ္ပီဠ၊ မနှိပ်စက်မူ၍။ ဣတော၊ ဤဘဝမှ။ ဝိမုတ္တောပိ စ၊ လွတ်ကင်းသော်လည်း။ သုဂ္ဂတိံ၊ သုဂတိသို့။ ယာဟိ၊ လားလော့။
၃၅။ မဟာမေဃော၊ ကြီးစွာသော မိုးသည်။ သလိလေန၊ ရေဖြင့်။ မေဒိနိံ၊ မြေကို။ နိဗ္ဗာပေတိ ဣဝ၊ ငြိမ်းစေသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ သုနီတေန၊ ကောင်းစွာ ဆောင်အပ်သော အကြောင်းဖြင့်။ သုဘာသိတေန၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားဖြင့်။ ဓမ္မေန၊ ဆယ်ပါးသော ကုသလကမ္မပထ တရားဖြင့်။ ဉာယေန၊ အသင့်အားဖြင့်။ ဥပါယသော၊ အကြောင်း၌ လိမ္မာသဖြင့်။ နယံ-နယန္တော၊ ဆုံးမလျက်။ သင်္ခုဘိတံ၊ ကာယိကဒုက္ခ, စေတသိကဒုက္ခဖြင့် ချောက်ချားလောက်သည်ဖြစ်သော။ မဟာဇနံ၊ လူများကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေလော့၊
ဇာတ်ပေါင်း... ကောသလမင်းအား ဆုံးမသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ထိုအခါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ သုမင်္ဂလ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မင်းကျင့်တရား၊ ကျင့်ပါငြား၊ မင်းကားကြီးပွားမည်
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သုမင်္ဂလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၅။ ဂင်္ဂမာလဇာတ်
တဏှာလောဘ၏ အလိုသို့ မလိုက်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အင်္ဂါရဇာတာ အစရှိသော ဂါထပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဂင်္ဂမာလဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပုသ်သုံးသောအမှုကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တစ်နေ့သ၌ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဥပုသ်သုံးကုန်သော သီတင်းသည်တို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ သီတင်းသည်တို့ သင်တို့ ဥပုသ်သုံးကုန်သဖြင့် ကောင်းသောသဘောကို ပြုအပ်၏။ အလှူကို ပေးအပ်၏။ သီလကို စောင့်ရှောက်အပ်၏။ အမျက်ထွက်ခြင်းကို မပြုအပ်၊ မေတ္တာကို ပွားစေအပ်၏။ ဥပုသ်ကို သုံးအပ်သော ရှေးပညာရှိတို့သည် ဥပုသ်သီလကိုအမှီပြု၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို ရဖူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသီတင်းသည်တို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗာရာ ဏသီမြို့၌ သုစိပရိဝါရမည်သော ကုဋေရှစ်ဆယ်ကြွယ်ဝသော ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှု၌ မွေ့ လျော်သော သူဌေးသည် ဖြစ်၏။
ဥပုသ်စောင့်သော သူဌေးအိမ်
ထိုသူဌေး၏ သားမယားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အယုတ်သဖြင့် ထိုအိမ်၌ နွားကျောင်း သားတို့သည်လည်းကောင်း ခပ်သိမ်းသော သူတို့သည် အမာဝါသီ, အဋ္ဌမီ, ဧကဒသီဟူ၍ သုက္ကပက္ခ၌ သုံးရက်။ ထို့အတူ ကဏှပက္ခ၌ သုံးရက်အားဖြင့် တစ်လ၌ ခြောက်ရက်သော ဥပုသ်သီလကို ဆောက်တည်ကုန်၏။
ဆင်းရဲသား အလုပ်ရ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် တစ်ဦးသော သူဆင်းရဲမျိုး၌ ဖြစ်၍ အခစားပြု၍ ဆင်းရဲငြိုငြင်သဖြင့် အသက်မွေးရ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် သူရင်းငှားအမှုကို လုပ်အံ့ဟု ထိုသူဌေး၏ အိမ်သို့သွား၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ အဘယ်အကျိုးငှာ လာသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်တို့... ဤအိမ်၌ အခဖြင့် အမှုလုပ်အံ့သောငှာ လာ၏ဟု ဆို၏။ သူဌေးသည် တစ်ပါးသော သူရင်းငှားတို့အား လာသော နေ့၌လျှင် အမှုကိုလုပ်ကုန်လျက် သီလကို စောင့်ရှောက်စေ၏။ သီလကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်ရှိသော် အမှုကို လုပ်ကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းအားကား သူဌေးသည် သီလကို စောင့်ရှောက်ခြင်း၌ အမှတ်သညာပေးခြင်းကို မပြုမူ၍ အမောင် ကောင်းပြီ၊ မိမိအခကိုသိ၍ အမှုကိုပြုလော့ ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ ဆိုဆုံးမလွယ်သည်ဖြစ်၍ အသက်ကိုစွန့်၍ မိမိ၏ ပင်ပန်းခြင်းကို မရေတွက်မူ၍ ထိုသူဌေး၏ အလုံးစုံသော ကိစ္စတို့ကိုပြု၏။ စောစောကလျှင် အမှုလုပ်ရာသွား၍ ညမှပြန်၏။
အိမ်သားတို့ ဥပုသ်စောင့်
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မြို့ဝယ် ပွဲသဘင်ကို ကြွေးကြော်ကုန်၏။ သူဌေးကြီးသည် ကျွန်မကိုခေါ်၍ ယနေ့ ဥပုသ်နေ့တည်း၊ အိမ်၌ အမှုလုပ်ကုန်သော သူတို့အား စောစောကလျှင် ထမင်း ချက်၍ပေးလော့၊ စောစောကလျှင် စား၍ ဥပုသ်ဆောက်တည်ကုန်ကြကုန်လတ္တံ့ ဟုဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် စောစေကလျှင် ထ၍ အမှုလုပ်ရာသို့ သွား၏။ ယနေ့ ဥပုသ်ဆောက်တည်ရာ၏ ဟု ဘုရားလောင်းအား တစ်စုံတစ်ယောက်သာသူသည် မဆိုမကြား၊ ကြွင်းသောအမှုလုပ်တို့သည် စောစောကလျှင် စား၍ ဥပုသ် ဆောက် တည်ကုန်၏။
သူဌေးသည်လည်း သားမယားအခြံအရံနှင့်တကွ ဥပုသ်သီလကို ဆောက်တည်လေ၏။ ဤသို့ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လည်း ဥပုသ်ဆောက်တည်ကုန်လျက် မိမိ မိမိတို့၏ နေရာသို့သွား၍ သီလကို ဆင်ခြင်ကုန်လျက် နေ၏။
သူရင်းငှား သေ၍
ဘုရားလောင်းသည် တစ်နေ့ပတ်လုံး အမှုလုပ်၍ နေဝင်သောအခါ အိမ်သို့ပြန်၍ ယနေ့ အသံမရှိ၊ အဘယ်သို့ သွားကြကုန်သနည်းဟူ မေး၏။ ခပ်သိမ်းသောသူတို့သည် ဥပုသ်ဆောက်တည်၍ မိမိ မိမိတို့၏ နေရာအရပ်သို့ သွားကုန်၏ ဟူသော စကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ဤမျှ သီလရှိကုန်သော သူတို့၏ အတွင်း၌ ငါသည် တစ်ယောက်တည်း သီလမရှိသည်ဖြစ်၍ မနေအံ့၊ ယခု ဥပုသ်အင်္ဂါတို့ကို ဆောက်တည်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် ငါ့အား ဥပုသ်သုံးသော အမှုသည် ဖြစ်အံ့လော၊ မဖြစ်အံ့လော ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် သွား၍ သူဌေးကို မေး၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို သူဌေးသည် အမောင်... စောစောကလျှင် မဆောက်တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အလုံးစုံသော နေ့တို့ပတ်လုံး ဥပုသ်သုံးသော အမှုသည် မဖြစ်၊ ထက်ဝက်သောနေ့၌ ဥပုသ်သုံးသော အမှု သည်ကား ဖြစ်၏ ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဤမျှသော ဥပုသ်သီလသည်လည်း ဖြစ်စေသတည်း ဟု သူဌေး၏အထံ၌ ကောင်းစွာယူအပ်သော သီလရှိသည်ဖြစ်၍ ဥပုသ်သုံးသောအမှုကို ပြု၍ မိမိနေရာအရပ်သို့ ဝင်၍ သီလကို ဆင်ခြင်လျက်အိပ်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့ပတ်လုံး အာဟာရကို မသုံးဆောင်ရသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပစ္ဆိမယာမ်အတွင်း၌ ထိုဘုရားလောင်းအား သတ္ထကလေတို့သည် ထကုန်၏။ သူဌေးသည် အထူးထူးသော ဆေးတို့ကို ဆောင်၍ စားလော့ ဟု ဆိုငြားသော်လည်း ဥပုသ်ကို မဖျက်အံ့ဟု အသက် အဆုံးရှိသည်ကို ပြု၍ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်၏ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းအား သည်းစွာသော ဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ အရုဏ် တက်သောအခါ၌ သတိကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို ယခု သေလတ္တံ့ဟု နေရာမှထုတ်၍ အိမ်၏အပ၌ အိပ်စေကုန်၏။
ဥဒယမင်းကြီးဖြစ်
ထိုခဏ၌ ဗာရာဏသီမင်းသည် မြတ်သောရထားကို စီးလျက် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် မြို့ကို လက်ယာရစ် လှည့်ပတ်သော် ထိုအရပ်သို့ရောက်၍ ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗာရာဏသီမင်း၏ အသရေကို မြင်၍ လောဘကို ဖြစ်စေ၍ မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် စုတေ၍ ထက်ဝက်သော ကာလ၌ သုံးအပ်သော ဥပုသ်သီလ၏ အကျိုးဆက်အားဖြင့် ဗာရာ ဏသီမင်း၏ မိဖုရားကြီးဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေကိုယူ၏။ ထိုမိဖုရားသည် ကိုယ်ဝန် အစောင့်အရှောက်ကို ရလျက် ဆယ်လလွန်သဖြင့် သားကိုဖွား၏။ ထိုမင်းသားအား ဥဒယကုမာရ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဥဒယမင်းသားသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သည်ရှိသော် ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့၌ အပြီးသို့ရောက်၏။ ဇာတိဿရဉာဏ်ဖြင့် ရှေးကောင်းမှုတို့ကို အောက်မေ့၍ ဤအကျိုးသည်ကား၏ အနည်းငယ်သော ကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးတည်းဟု မပြတ်လျှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်၏။ ထိုဥဒယမင်းသားသည် အဖလွန်လတ်သော် မင်းအဖြစ်သို့ ရောက်၍လည်း မိမိ၏ ကြီးစွာသော အသရေစည်းစိမ်ကိုကြည့်၍ ထိုဥဒါန်းကိုသာလျှင် ကျူးရင့်၏။
ရေသည်
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မြို့ဝယ် ပွဲသဘင်ခံကုန်၏။ လူအများသည် ကစားခြင်း၌ အားထုတ်၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၏ မြောက်တံခါး၌နေသော တစ်ယောက်သော အခစား ယောက်ျားသည် ရေခပ်အခစားအမှုကို ပြု၍ ရအပ်သော ပဲဝက်သော အသပြာကို တံတိုင်းအုတ်ကြား၌ထား၍ ရေခပ်အခစားအမှုကိုပြု၍ အသက်မွေးသော ဆင်းရဲသော မိန်းမတစ်ယောက်နှင့်တကွ သင့်နေခြင်းကို ပြု၏။
မိန်းမခိုင်း၍
ထိုမိန်းမသည် ထိုယောက်ျားကို အရှင်မြို့၌ ပွဲသဘင် ခံ၏။ သင့်အား တစ်စုံတစ်ခုသော ဥစ္စာသည်ရှိအံ့၊ ငါတို့သည်လည်း ပွဲသဘင် ကစားကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ ရှိ၏ဟု လင်သည် ဆို၏။ အရှင်အဘယ်မျှ ရှိသနည်းဟု မယားသည် မေး၏။ ပဲဝက်ရှိ၏ဟု ဆို၏။ ထိုဥစ္စာသည် အဘယ်မှာနည်းဟု မယားသည် မေး၏။ မြောက်တံခါး၏ တံတိုင်းအုတ်ကြား၌ ထားအပ်၏။ ဤအရပ်မှ တစ်ဆယ်နှစ်ယူဇနာ အတွင်း၌ ပဲဝက်သော ဥစ္စာကိုထားအပ်၏။ ရှင်မ၏ လက်၌ကား တစ်စုံတစ်ခု ရှိသလော ဟု လင်သည် ဆို၏။ ရှိ၏ ဟု မယားသည်ဆို၏။ အဘယ်မျှ ရှိသနည်း ဟု မေး၏။ ပဲဝက်လျှင် ရှိ၏ဟု ဆို၏။ ဤသို့ သင်၏ဥစ္စာပဲဝက် ငါ၏ဥစ္စာ ပဲဝက်အားဖြင့် တစ်ပဲသောဥစ္စာသည်လျှင် ရှိ၏။ ထိုဥစ္စာမှ တစ်ဖို့ဖြင့် ပန်းကို, တစ်ဖို့ဖြင့် နံ့သာကို, တစ်ဖို့ဖြင့် သေကို, ဝယ်၍ ပွဲသဘင် ကစားကုန်အံ့၊ ထိုပဲဝက် ဥစ္စာကို ယူချေလော့ဟု မယားသည် ဆို၏။
နေပူထဲသွားသော်
ထိုရေထမ်းယောက်ျားသည် “ငါသည်ကား မယား၏ အထံမှ စကားကိုရပေ၏ ဟု အလွန် ရွှင်လန်းသည်ဖြစ်၍ ရှင်မ မစိုးရိမ်လင့်၊ ထိုဥစ္စာကို ဆောင်ချေအံ့ဟု ဆို၍ သွား၏။ ဆင်ပြောင်နှင့်တူသော အားရှိသော ရေထမ်းယောကျ်ားသည် ခြောက်ယူဇနာကိုလွန်၍ မွန်းတည့်သောအခါ၌ မီးကျီးအခင်းကဲ့သို့ ပူသော သဲကို နင်းလျက် ဥစ္စာလောဘဖြင့် အလွန် ရွှင်လန်းလျက် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်ကို ဝတ်လျက် နား၌ ထန်းရွက်နားတောင်းကို ဝတ်လျက် တစ်ခုသော အပေါ်ရုံပုဆိုးဖြင့် သီချင်း သီဆိုလျက် မင်းရင်ပြင်ဖြင့် သွား၏။
မင်းကမေးပြီ
ဥဒယမင်းသည်လည်း ခြင်္သေ့ခံသော လေ သွန်ပြတင်းဖြင့် ဖွင့်၍ရပ်လျက် ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် သွားသော ထိုရေထမ်းယောက်ျားကို မြင်၍ ဤယောက်ျားသည် ဤသို့သဘောရှိသော သဲပူကို မရေတွက်မူ၍ နှစ်သက်ရွှင်လန်းစွာ အဘယ်ကြောင့် သီချင်းသီလျက် သွားသနည်းဟု ယောက်ျားကို မေးအံ့ဟု ခေါ်၍ မေးအံ့သောငှာ တစ်ယောက်သော မင်းချင်းယောက်ျားကို စေ၏။ ထိုယောက်ျားသည် သွား၍ သင့်ကို မင်းခေါ်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မင်းသည် ငါနှင့် အဘယ်သို့တော်သနည်။ ငါသည် မင်းကိုမသိဟု ဆို၍ သွား၏။ ဗလက္ကာရအားဖြင့် ဆောင်အပ်သည်ဖြစ်၍ မင်း၏အထံ၌ တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ထိုရေထမ်းယောကျ်ားကို မေးလိုရကား-
အထ ဂါယသိ ဝတ္ထာနိ၊ န တံ တပတိ အာတပေါ။
အထ ဂါယသိ ဝတ္ထာနိ၊ န တံ တပတိ အာတပေါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
သင်မပူဘူးလား
၃၆။ အမ္ဘော ပုရိသ၊ အိုယောက်ျား။ ပထဝီ၊ မြေကြီးသည်။ အင်္ဂါရဇာတာ၊ မီးကျီးကဲ့သို့ ပူသည်ဖြစ်၏။ မဟီ၊ မြေကြီးသည်။ ကုက္ကုဠာနုဂတာ၊ ပြာပူသဖွယ်ဖြစ်သော သဲပူနှင့်တကွ ဖြစ်၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝတ္ထာနိ၊ အာယောဂပတ် ပုဆိုးတို့ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဂါယသိ၊ သီ၏။ တံ၊ သင့်ကို။ အာတပေါ၊ အပူသည်။ န တပတိ၊ မပူလောင်သလော။
၃၇။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ အာဒိစ္စော၊ နေသည်။ တပတိ၊ ပူ၏။ အဓော၊ အောက်၌။ ဝါလုကာ၊ သဲသည်။ တပတိ၊ ပူပြင်း၏။ အထ၊ ထိုသို့ပူလျက်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝတ္ထာနိ၊ အာယောဂပတ် ပုဆိုးတို့ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဂါယသိ၊ သီ၏။ တံ၊ သင့်ကို။ အာတပေါ၊ အပူသည်။ န တပတိ၊ မပူလောင်သလော။
ကိုယ်တွင်းပူကြောင့် မပူပါ
ထိုရေထမ်းယောက်ျားသည် မင်း၏စကားကိုကြား၍-
အတ္ထာ ဟိ ဝိဝိဓာ ရာဇ၊ တေ တပန္တိ န အတပေါ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၈။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အာတပေါ၊ နေပူမြေပူသည်။ န တပတိ၊ မပူစေ။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အာတပါ၊ ဝတ္ထု မ, ကိလေသာကာမတို့သည်။ တပယန္တိ၊ ပူစေကုန်၏။ အတ္ထာ၊ ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမတို့ကိုမှီ၍ ဖြစ်ကုန်သော အမှုကိစ္စတို့သည်။ ဝိဝိဓာ၊ အထူးထူး အပြားပြားများကုန်၏။ တေ၊ ထိုကိစ္စတို့သည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ တပန္တိ၊ ပူစေကုန်၏။ အာတပေါ၊ နေပူမြေပူသည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ န တပတိ၊ မပူစေ။
ဘာကိစ္စသွားတာလဲ
ထိုအခါ ထိုရေထမ်းယောက်ျားကို မင်းသည် သင်၏ အမှုကိစ္စကား အဘယ်ကိစ္စနည်း ဟု မေး၏။ ထိုရေထမ်းယောက်ျားသည် မြတ်သောမင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် တောင်တံခါး၌ ဆင်းရဲစွာသော မိန်းမနှင့် သင့်၍နေ၏။ ထိုမိန်းမသည် အကျွန်ုပ်ကို ပွဲသဘင်ကစားကုန်အံ့၊ သင်၏ လက်၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော ဟု မေး၏။
ဥစ္စာယူရန်
ထိုအခါ ထိုမိန်းမကို အကျွန်ုပ်သည် မြောက်တံခါး တံတိုင်းအုတ်ကြား၌ ထားအပ်သော ဥစ္စာသည် ရှိ၏ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် အကျွန်ုပ်ကို သင်သည် သွား၍ ထိုဥစ္စာကို ဆောင်ချေ။ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်လည်း ပွဲသဘင်ကစားကုန်အံ့ဟု စေ၏။ ထိုမိန်းမ၏ ထိုစကားသည် အကျွန်ုပ်၏ နှလုံးကို မစွန့်၊ အောက်မေ့သော ထိုကာမအပူပြင်းသည် အကျွန်ုပ်ကိုပူ၏။ အကျွန်ုပ်၏ အမှုကိစ္စကား ထိုအမှုကိစ္စတည်းဟု ဆိုလေ၏။
ပျော်ရွှင်နေသောအကြောင်း
ထိုအခါ ဤသို့သဘောရှိသော လေနေပူတို့ကို မရေတွက်မူ၍ အကြင်နှစ်သက်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြင့် သင်သည် သီလျက်သွား၏။ သင်၏ ထိုနှစ်သက်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်နည်းဟု ရေထမ်းယောကျ်ားကို မင်းသည် မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး... သိုမှီး၍ထားအပ်သော ထိုဥစ္စာကို ဆောင်ယူ၍ ထိုမိန်းမနှင့် မွေ့ လျော်ရအံ့၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့် အကျွန်ုပ်သည် နှစ်သက် ရွှင်လန်းသည်ဖြစ်၍ သီ၏ဟု ရေထမ်း ယောက်ျားသည် လျှောက်၏။
ဥစ္စာဘယ်လောက်များသလဲ
အချင်းယောက်ျား သင့်အား မြောက်တံခါး၌ ထားအပ်သော တစ်သိန်းမျှသော ဥစ္စာသည် ရှိသလောဟ မင်းသည် မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး... မရှိဟု ဆို၏။ မင်းသည် ထိုသို့တပြီးကား ငါးသောင်းသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ လေးသောင်းသော ဥစ္စာသည်ရှိသလော၊ သုံးသောင်းသော ဥစ္စာသည်ရှိသလော၊ နှစ်သောင်းသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ တစ်သောင်းသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ တစ်ထောင်သော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ ငါးရာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ လေးရာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ သုံးရာသောဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ နှစ်ရာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ တစ်ရာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ ငါးဆယ်သော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ လေးဆယ်သော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ သုံးဆယ်သောဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ နှစ်ဆယ်သောဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ တစ်ဆယ်သောဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ ငါးသပြာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ လေးသပြာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ သုံးသပြာသောဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ နှစ်သပြာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ တစ်သပြာသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ သပြာဝက်သော ဥစ္စာသည်ရှိသလော၊ တစ်မတ်သော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ လေးပဲသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ သုံးပဲသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ နှစ်ပဲသော ဥစ္စာသည် ရှိသလော၊ တစ်ပဲသောဥစ္စာသည် ရှိသလော ဟု မေး၏။
၂-ပြားသော ပိုက်ဆံ
အလုံးစုံသော အမေးကို ပယ်၍ ပဲဝက်သောဥစ္စာသည် ရှိသလောဟု မေးသည်ရှိသော် မြတ်သော မင်းကြီး အမိန့်တော်အတိုင်း မှန်၏။ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော အကျွန်ုပ်၏ ထိုဥစ္စာကို အကျွန်ုပ်သည် ဆောင်၍ ထိုမိန်းမနှင့်တကွ မွေ့လျော်အံ့ဟု အကျွန်ုပ်သည် သွား၏။ ထိုပီတိသောမနဿကြောင့် အကျွန်ုပ်ကို ဤလေပူနေပူသည် မပူ ဟု ရေထမ်းယောက်ျားသည် လျှောက်၏။
မသွားလင့် နိုင်ငံထက်ဝက်ယူ
ထိုအခါ ထိုယောက်ျားကို မင်းသည် အချင်းယောကျ်ား ဤသိုသဘောရှိသော နေပူ၌ ထိုအရပ်သို့ မသွားလေလင့်၊ ငါသည် သင့်အား ပဲဝက်သောဥစ္စာတို့ကို ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အရှင်မင်းကြီးတို့၏ အမိန့်တော်၌ တည်၍ ပေးတော်မူအပ်သော ဥစ္စာကိုလည်း ယူပါအံ့၊ ထိုဥစ္စာကိုလည်း မစွန့်ပါ။ အကျွန်ုပ်၏ သွားခြင်းကို မယုတ်စေမူ၍ ထိုအရပ်သို့လည်း သွားပါအံ့ဟုဆို၏။ အချင်းယောကျ်ား မသွားလေလင့်၊ သင့်အား တစ်ပဲသောဥစ္စာကို ငါ ပေးအံ့၊ နှစ်ပဲသောဥစ္စာကိုလည်း ပေးအံ့၊ ဤသို့၍ ကုဋေအရာတိုင်အောင် မရေ တွက်နိုင်သော ဥစ္စာကို ပေးအံ့၊ မသွားလေလင့် ဟု ဆိုသော်လည်း မြတ်သောမင်းကြီး ပေးတော်မူသော ဥစ္စာကိုယူ၍ ထိုဥစ္စာကိုလည်း ယူပါအံ့ ဟု ဆို၏။ ထို့နောင်မှ သူဌေးအရာ အစရှိသော အရာထူးတို့ဖြင့် ဖြားယောင်း၍ အိမ်ရှေ့ မင်းအရာ တိုင်အောင် ပေးသော်လည်း ထို့အတူသာလျှင် ဆို၍ သင့်အား ထက်ဝက်သော မင်းအဖြစ်ကို ပေးအံ့၊ မသွားလေလင့်ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဝန်ခံ၏။ မင်းသည် သွားကြကုန်၊ အဆွေ ခင်ပွန်းအား ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ကို ပြုပြင်၍ ရေချိုး၍ တန်ဆာဆင်၍ အဆွေခင်ပွန်းကို ဆောင်ခဲ့ကြကုန်လော့ဟု အမတ်တို့ကို စေ၏။ အမတ်တို့သည် မင်းဆိုတိုင်း ပြုကြကုန်၏။ မင်းသည် ပြည်ကို ထက်ဝက်ခွဲ၍ ထိုယောက်ျားအား ထက် ဝက်သာ မင်းအဖြစ်ကို ပေး၏။
ထိုယောကျ်ားသည်ကား ထက်ဝက်သော ပြည်ကိုယူ၍လည်း ပဲဝက်သော အသပြာရှိသော မြောက်မျက်နှာသို့လျှင် သွား၍ ယူသည်သာတည်း ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုမင်းသည် အဍ္ဎမာသကမင်း မည်၏။
အဍ္ဎမာသက ဘုရင်ကြီးမလုပ်လို
ထိုမင်းနှစ်ပါးတို့သည် ညီညွတ်စွာ ဝမ်း မြောက် ဝမ်းသာ ဖြစ်ကုန်လျက် မင်းပြုစဉ် တစ်နေ့သ၌ ဥယျာဉ်သို့ သွားကုန်၏။ ဥယျာဉ်ကစား၍ ဥဒယမင်းသည် အဍ္ဎမာသကမင်း၏ ပေါင်ပေါ်၌ ဦးခေါင်းအုံး၍ အိပ်၏။ ဥဒယမင်းသည် အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အခြံအရံ လူတို့သည် ကစားလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ထိုထိုအရပ်သို့ သွားကုန်၏။ အဍ္ဎမာသကမင်းသည် ငါ့အား အခါခပ်သိမ်း ထက်ဝက်သော မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ ဥဒယမင်းကို သတ်၍ ငါသည်သာလျှင် အလုံးစုံသော မင်းအဖြစ်ကို ပြုအံ့ ဟု သန်လျက်ကိုထုတ်၍ ဥဒယမင်းကို သတ်အံ့ဟု ကြံ၍ ဤမင်းသည် အလွန်ဆင်းရဲသောသူ ဖြစ်သော ငါ့ကို မိမိနှင့်အတူပြု၍ ကြီးစွာသောစည်းစိမ်၌ တည်စေ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော စည်းစိမ်ကို ပေးတတ်သော မင်းကို သတ်၍ မင်းပြုအံ့ဟု ငါ့အား အလိုရမ္မက်သည် ဖြစ်၏။ ငါ၏အမှုသည် စင်စစ်မသင့်ဟု သတိရ၍ သန်လျက်ကို အိမ်သို့ သွင်း၏။ ထိုအခါ အဍ္ဎမာသကမင်းအား နှစ်ကြိမ်မြောက် လည်းကောင်း သုံးကြိမ်မြောက် လည်းကောင်း ထို့အတူလျှင် စိတ်သည်ဖြစ်၏။ ထို့နောင်မှ ဤစိတ်သည် အဖန်တလဲလဲ ဖြစ်လတ်သော် ငါ့ကို မကောင်းမှု၌ ယှဉ်လေရာ၏ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအဍ္ဎမာသကမင်းသည် သန်လျက်ကို မြေသို့ချ၍ ဥဒယမင်းကို ထစေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးသည် သည်းခံလော့ဟု ခြေ၌ ဝပ်၏။ ယခု ငါ၏ အတွင်း၌ သင့်အား အပြစ်မရှိသည် မဟုတ်လော ဟု ဥဒယမင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ရှိ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤမည်သောအမှုကို ပြု၏ဟု အဍ္ဎမာသကမင်းသည် ဆို၏။ အဆွေ ထိုသို့တပြီး သင့်အား ငါသည် သည်းခံ၏။ သင် အလိုရှိသော် မင်းပြုလော့၊ ငါသည် အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်၍ သင့်ကို ခစားအံ့ ဟု ဆို၏။
ဥဒါန်းကျူး၍
အဍ္ဎမာသကမင်းသည်မြတ်သောမင်းကြီး... အကျွန်ုပ်အား မင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိ၊ ဤတဏှာသည် အကျွန်ုပ်ကို အပါယ်တို့၌ ဖြစ်စေလတ္တံ့၊ သင်မင်းကြီး၏ မင်းအဖြစ်ကို သင်မင်းကြီးသာလျှင် ယူလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် ရသေ့ရဟန်း ပြုအံ့၊ ကာမ၏အပြစ်ကို အကျွန်ုပ်သည် မြင်အပ်ပြီ၊ ဤကမသည် ကြံသောသူအား အကြံအားဖြင့် ပွား၏။ ယခုအခါမှစ၍ ထိုကမကို မကြံအံ့ ဟု ဥဒါန်းကျူးလို၍ -
န တံ သင်္ကပ္ပယိဿာမိ၊ ဧဝံ ကာမ န ဟေဟိသိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၉။ ကာမ၊ ကာမ။ တေ၊ သင်၏။ မူလံ၊ အမြစ်ကို။ အဒ္ဒသံ၊ ငါမြင်ပြီ။ ကာမ၊ ကာမ။ တွံ၊ သင်သည်။ သင်္ကပ္ပါ၊ ကြံခြင်းကြောင့်။ ဇာယသိ၊ ဖြစ်၏။ ကာမ၊ ကာမ။ တံ၊ သင့်ကို။ န သင်္ကပ္ပယိဿာမိ၊ မကြံတော့အံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ မကြံသည်ရှိသော်။ မမန္တရေ၊ ငါ၏ အတွင်း၌။ တွံ၊ သင်သည်။ န ဟေဟိသိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
တရားဟောခြင်း
ဤသို့ဆို၍ တစ်ဖန် ကာမတို့၌ လုံ့လပြုသော လူများအား တရားဟောလိုရကား-
အသာတာ ဗာလလပနာ၊ ပရိဝဇ္ဇေထ ဇဂ္ဂတော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အပ္ပါပိ ကာမာ၊ အနည်းငယ်ဖြစ်ကုန်သော ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမတို့သည်လည်း။ မဟာဇနဿ၊ လူများအား။ န အလံ၊ မလောက်ကုန်။ ဗဟူဟိပိ၊ များစွာကုန်သော ကာမတို့ဖြင့်လည်း။ မဟာဇနော၊ လူများသည်။ န တပ္ပတိ၊ မရောင့်ရဲ။ ကာမာ၊ ကာမတို့သည်။ အသာတာ၊ မသာယာအပ်ကုန်။ ကာမာ၊ ကာမတို့သည်။ ဗာလလပနာ၊ သူမိုက်တို့ကို ငါ့ဥစ္စာ, ငါ့ဥစ္စာဟု ဆိုစေတတ်ကုန်၏။ ဣမေ၊ ဤကာမတို့ကို။ ဇဂ္ဂတော-ဇဂ္ဂန္တော၊ ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့၌ ပွားခြင်းကို လုံ့လပြုသော အမျိုးသားတို့သည်။ ပရိဝဇ္ဇေထ၊ ပယ်နိုင်ရာ၏။
ရသေ့ရဟန်းပြုသွားပြီ
ဤသို့ ဤအဍ္ဎမာသကမင်းသည် လူများအား တရားဟော၍ ဥဒယမင်းအား မင်းအဖြစ်ကို အပ်နှင်း၍ မျက်ရည်စွတ်သော မျက်နှာရှိလျက် ငိုသောလူများကိုစွန့်လျက် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ နေ၏။
ဥဒယမင်း၏ ဥဒါန်း
အဍ္ဎမာသကမင်း၏ ရဟန်းဖြစ်သော ကာလ၌ ဥဒယမင်းသည် ဥဒါန်းကို အပြည့်အစုံပြု၍ ကျူးရင့်လိုရကား-
ဥဒယော အဇ္စျာဂမာ မဟတ္တပတ္တံ။
သူလဒ္ဓလာဘော ဝတ မာဏဝဿ၊
ယော ပဗ္ဗဇိ ကာမရာဂံ ပဟာယ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ မမ၊ ငါ၏။ ဣဒံ ဖလံ၊ ဤအကျိုးသည်။ အပ္ပဿ ကမ္မဿ၊ အနည်းငယ်သော ကောင်းမှုကံ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးတည်း။ ဥဒယော၊ ဥဒယမင်းသည်။ မဟတ္တပတ္တံ၊ မြတ်သောအဖြစ်သို့ ရောက်သော စည်းစိမ်ကို။ အဇ္စျာဂမာ၊ ရ၏။ ယော မာဏဝေါ၊ အကြင်လုလင်သည်။ ကာမရာဂံ၊ ကာမရာဂကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ ပဗ္ဗဇိ၊ ရဟန်း ပြု၏။ တဿ မာဏဝဿ၊ ထိုလုလင်အား။ ဝတ၊ စင်စစ်။ သုလဒ္ဓလာဘော၊ လူ့အဖြစ်ကို ရခြင်းသည် ကောင်းသောရခြင်း ဖြစ်၏။
ဆတ္တာသည်အား ဆုပေးလို
ဤဂါထာ၏ အနက်ကို တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မသိ။ ထိုအခါ ဥဒယမင်းကို မိဖုရားကြီးသည် တစ်နေ့သ၌ ဂါထာ၏အနက်ကို မေး၏။ မင်းသည် မပြောမဆို။ ဥဒယမင်းအား ဂင်္ဂမာလမည်သော မင်္ဂလာဆတ္တာသည်သည် ရှိ၏။ ထိုဆတ္တာသည်သည် မင်း၏ ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ကို ပြုပြင်သည်ရှိသော် ရှေးဦးစွာ ဆံရိတ်ခြင်း အမှုကိုပြု၍ နောက်မှ ညှပ်ဖြင့် မုတ်ဆိတ်တို့ကို နှုတ်၏။ ဆံရိတ်ခြင်းအမှုကို ပြုသောအခါ မင်းအား ချမ်းသာရခြင်းသည် ဖြစ်၏။ မုတ်ဆိတ်နုတ်သောကာလ၌ ဆင်းရဲခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဥဒယမင်းသည် ဆတ္တာသည်အား ရှေးဦးစွာ ဆုပေးလို၏။ နောက်၌ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်လို၏။
မိဖုရား ဥဒါန်းအဓိပ္ပာယ် သိလို
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မင်းသည် မိဖုရားအား ရှင်မ... ဂင်္ဂမာလ ဆတ္တာသည်သည် မိုက်၏ ဟု ထိုအကြောင်းကို ပြောဆိုလေ၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ်သို့ ပြုခြင်းငှာ သင့်သနည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ရှေးဦးစွာ ညှပ်ဖြင့် မုတ်ဆိတ်တို့ကို နုတ်၍ နောက်၌ ဆံရိတ်သော အမှုတို့ကိုပြုသင့်၏ ဟု ဆို၏။ မိဖုရားသည် ဆတ္တာသည်ကိုခေါ်၍ အမောင်... ယခု မင်း၏ ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ကို ပြုပြင်သောနေ့၌ ရှေးဦးစွာ မုတ်ဆိတ်တို့ကို နုတ်၍ နောက်မှ ဆံရိတ်သော အမှုကိုပြုလော့ မင်းသည်လည်း ဆုကိုယူလော့ဟု ဆို သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး. အကျွန်ုပ်အား တစ်ပါးသောဆုဖြင့် အလိုမရှိ၊ အရှင်မင်းကြီး၏ ဥဒါန်းဂါထာ၏ အနက်ကို ကြားပါကုန်လော့ဟု ဆိုပါလော့၊ ငါသည် သင့်အား များစွာသော ဥစ္စာတို့ကိုပေးအံ့ဟု ဆိုလေ၏။
ထိုဆတ္တာသည်သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ကို ပြုပြင်သောနေ့၌ ရှေးဦးစွာ ညှပ်ကိုကိုင်၏။ အချင်းဂင်္ဂမာလ... အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် မပြုဘူးသော အသစ်ဖြစ်သော အမှုကို ပြုသနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး.ဆတ္တာသည်တို့ မည်သည်ကား မပြုဘူးသော အမှုတို့ကိုလည်း ပြုကုန်၏ ဟု ဆို၍ ရှေးဦးစွာ မုတ်ဆိတ်တို့ကိုနုတ်၍ နောက်မှ ဆံရိတ်သော အမှုကို ပြုကုန်၏။ မင်းသည် ဆုကို ယူလော့ ဟု ဆို၏။ မြတ်သော မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် တစ်ပါးသောဆုကို အလိုမရှိ၊ အရှင်မင်းကြီး၏ ဥဒါန်းဂါထာ၏ အနက်ကို ဟောပါကုန်လော့ဟု ဆို၏။ မင်းသည် မိမိဆင်းရဲသောကာလ၌ ပြုအပ်သည်ကို ဆိုအံ့သောငှာ ရှက်ရကား အမောင်... သင့်အား ဤဆုဖြင့် အဘယ် အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ တစ်ပါးသောဆုကို ယူလော့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုဆုကိုသာလျှင် ပေးတော်မူလော့ ဟု ဆတ္တာသည်သည် ဆို၏။
ဥဒယမင်းသည် မုသာဝါဒမှ ကြောက်သောကြောင့် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ကုမ္မာသပိဏ္ဍိဇာတ်၌ ဆိုအပ်သောနည်းဖြင့် အလုံးစုံကိုလည်း မယုတ်စေမူ၍ ရတပလ္လင်၌ နေ၍ ဂင်္ဂမာလ... ငါသည် ရှေးဘဝ၌ ဤဗာရာဏသီပြည်၌လျှင် ဖြစ်၏ ဤသို့ အစရှိသော အလုံးစုံသောစကားကို ရှေးနည်းဖြင့် ကြား၍ ဤအကြောင်းဖြင့် ထက်ဝက်သော ဂါထာကိုဆို၍ အဆွေ ခင်ပွန်းသည်ကား ရဟန်းပြု၏။ ငါသည်ကား မေ့လျော့၍ မင်းပြု၍နေ၏။ ဤအကြောင်းဖြင့် နောက်မှ ထက်ဝက်သော ဂါထာကို ဆို၏ဟု ဥဒါန်းဂါထာ၏ အနက်ကို ဟော၏။
ဆတ္တာသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဖြစ်
ထိုစကားကိုကြား၍ ဆတ္တာသည်သည် ထက်ဝက်သောကာလ၌ စောင့်ရှောက်အပ်သော ဥပုသ်ကုသိုလ်ကံဖြင့် မင်းသည် ဤစည်းစိမ်ကို ရ၏။ ကုသိုလ်မည်သည်ကို ပြုအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်၏။ ငါသည် ရဟန်းပြု၍ မိမိ၏ တည်ရာကို ပြုရကား ကောင်း၏ ဟု ကြံ၍ ဆွေမျိုးစဉ်ဆက်မှလာသော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကိုစွန့်၍ မင်းကို ရဟန်းပြုခြင်းကို ခွင့်ပြုစေ၍ ဟိမ ဝန္တာသို့ သွား၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ လက္ခဏာယာဉ် သုံးပါးသို့ တင်၍ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအဖြစ်သို့ ရောက်၍ တန်ခိုးဖြင့် ဖြစ်သော သပိတ်သင်္ကန်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ဂန္ဓမာဒန တောင်၌ ငါးနှစ်ခြောက်နှစ် နေ၍ ဗာရာဏသီမင်းကို ကြည့်အံ့ဟု ကောင်းကင်ဖြင့် လာ၍ ဥယျာဉ်ဝယ် မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ နေ၏။ ဥယျာဉ်စောင့်သည် မင်းအိမ်သို့သွား၍ မြတ်သောမင်းကြီး... ဂင်္ဂမာလသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဖြစ်၍ ကောင်းကင်ဖြင့် လာ၍ နေ၏ဟု မင်းအား ကြားလျှောက်၏။ မင်းသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိခိုးအံ့ဟု လျင်မြန်စွာ ထွက်၏။ မင်း၏ မယ်တော်သည်လည်း သားနှင့်တကွ ထွက်၏။ မင်းသည် ဥယျာဉ်သို့ ဝင်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိခိုး၍ ပရိသတ်နှင့်တကွ တင့်အပ်လျှောက်ပတ်စွာ နေ၏။
မင်းကိုဆုံးမသော်
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် မင်းနှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရ ပြုသည်ရှိသော် ဗြဟ္မဒတ် သင် မမေ့မလျော့မူ၍ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏လော၊ ဒါန အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလော့ ဟု မင်းကို အမျိုးအမည်အားဖြင့် ခေါ်၍ ပဋိသန္ထာရကို ပြု၏။
မယ်တော် ဒေါသဖြစ်
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်း၏မယ်တော်သည် ဤ အမျိုးယုတ်သော အညစ်အကြေးကို သုတ် သင်သော ဆတ္တာသည့်သားသည် ကိုယ်ကိုမသိ၊ ရေမြေ့ရှင်ဖြစ်သော ငါ့သားကို ဗြဟ္မဒတ်ဟု အမည်အားဖြင့် ခေါ်၏ ဟု အမျက် ထွက်၍-
တပသာ နှာပိတကုမ္ဘကာရဘာဝံ။
တပသာ အဘိဘုယျ ဂင်္ဂမာလ၊
နာမေနာလပသဇ္ဇ ဗြဟ္မဒတ္တ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ ဂင်္ဂမာလ၊ ဂင်္ဂမာလ။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ တပသာ၊ အကျင့်ဖြင့်။ ပါပကမ္မံ၊ ယုတ်မာသောအမှုကို။ ပဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ တပသာ၊ အကျင့်ဖြင့်။ နှာပိတကုမ္ဘကာရဘာဝံ၊ ဆတ္တာသည်, အိုးလုပ်သည်ကို ပြုတတ်သောအဖြစ်ကို။ ပဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ ဂင်္ဂမာလ၊ ဂင်္ဂမာလ။ တွံ၊ သင်သည်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ တပသာ၊ အကျင့်ဖြင့်။ မမပုတ္တံ၊ ငါ့သားကို။ အဘိဘုယျ၊ နှိပ်စက်၍။ ဗြဟ္မဒတ္တ၊ ဗြဟ္မဒတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နာမေန၊ အမည်အားဖြင့်။ အာလပသိ၊ ခေါ်သင့်သလော။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးများ
မင်းသည် မယ်တော်ကိုမြစ်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြလိုရကား-
ခန္တိသောရစ္စဿ အယံ ဝိပါကော။
ယော သဗ္ဗဇနဿ ဝန္ဒိတောဟု၊
တံ ဝန္ဒာမ သရာဇိကာ သမစ္စာ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၃။ အမ္မ၊ မိခင်။ ယော ဝိပါကော၊ အကြင်ခန္တိ, သီလ၏ အကျိုးသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ သော ဝိပါကော၊ ထိုအကျိုးသည်။ သဗ္ဗဇနဿ၊ ခပ်သိမ်း သောသူ၏။ ဝန္ဒိတော၊ ရှိခိုးခြင်းကို ခံရသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ သရာဇိကာ၊ မင်းနှင့်တကွကုန်သော။ သမစ္စာ၊ အမတ်နှင့်တကွကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ တံ၊ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို။ ဝန္ဒာမ၊ ရှိခိုးကုန်အံ့။ ခန္တိသောရစ္စဿ၊ သည်းခံခြင်းတရား သီလတရား၏။ သန္ဒိဋ္ဌိကမေဝ၊ မျက်မှောက်၌လျှင် ဖြစ်သောအကျိုးကို။ တုမှ၊ သင်တို့သည်။ ပသထ၊ ရှုကုန်လော့။
မင်းသည် မယ်တော်ကို မြစ်သည်ရှိသော် ကြွင်းသော လူများသည် ထ၍ “အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးအား ဤသို့သဘောရှိသော အမျိုးယုတ်သော သူသည် အမည်အားဖြင့် ခေါ်ခြင်းသည် မသင့် ဟု ဆို၏။ မင်းသည် လူများကိုလည်း မြစ်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ကျေးဇူးစကား ဆိုအံ့သောငှာ-
မုနိနံ မောနပထေသု သိက္ခမာနံ။
ဧသော ဟိ အတရိ အဏ္ဏဝံ၊
ယံ တရိတွာ စရန္တိ ဝိတသောကာ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၄။ အမ္ဘော၊ အချင်းတို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ မုနီနံ၊ အဂါရိက အနဂါရိက သေက္ခ အသေက္ခ, ပစ္စေက မုနိတို့၏။ မောနပထေသု၊ သုံးပါးသောသိက္ခာ သုံးဆယ့်ခုနစ်ပါးသော ဗောဓိပက္ခိယတရားဟု ဆိုအပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏ အကျင့်တို့၌။ သိက္ခမာနံ၊ ကျင့်သော။ ဂင်္ဂမာလံ၊ ဂင်္ဂမာလကို။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကိုမျှ။ မာ အဝစုတ္ထ၊ မဆိုကြကုန်လင့်။ ဝီတသောကာ၊ စိုးရိမ်ခြင်း ကင်းကုန်သော အရိယာတို့သည်။ ယံ၊ အကြင်သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာကို။ တရိတွာ၊ ကူး၍။ စရန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ဧသော၊ ဤဂင်္ဂမာလသည်။ တံ အဏ္ဏဝံ၊ ထိုသံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာကို။ အတရိ ဟိ၊ ကူးပြီးသလျှင်ကတည်း။
ဂန္ဓမာဒနတောင်သို့ ကြွသွားပြီ
ဤသို့ဆိုပြီး၍ မင်းသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အမိအား အရှင်ဘုရားတို့သည် သည်းခံပါကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သည်းခံ၏ ဟု ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဆို၏။ မင်းသည် ပရိသတ်တို့ကို ကန် တော့စေ၏။ မင်းသည် မိမိကိုမှီ၍ နေစိမ့်သောငှာ ပဋိညာဉ်ကို တောင်း၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် မပေးမူ၍ မင်းနှင့်တကွ ပရိသတ်မြင်စဉ်လျှင် ကောင်းကင်၌ ရပ်၍ မင်းအား အဆုံးအမကိုပေး၍ ဂန္ဒမာဒနတောင်သို့လျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သီတင်းသည်တို့ ဤသို့လျှင် ဥပုသ်သုံးခြင်းမည်သည်ကို သုံးခြင်းငှာ သင့်သလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုအခါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ အဍ္ဎမာသကမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလမယ်တော်သည် ထိုအခါ မိဖုရားကြီးဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဥဒယမင်းဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဥပုသ်နေ့ဝက်၊ စောင့်သည့်တွက်၊ ကျိုးဆက်မင်းဖြစ်လာ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဂင်္ဂမာလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၆။ စေတိယဇာတ်
မမှန်သောစကားကိုပြော၍ မြေမျိုခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဓမ္မော ဟဝေ ဟတော ဟန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစေတိယဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်အား မြေမျိုခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ဒေဝဒတ်သည် မုသာဝါဒကိုဆို၍ မြေမျို၏။ ဒေဝဒတ်သည် အဝီစိသို့ လားရ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဒေဝဒုတ်ကို မြေမျိုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်ကို မြေမျိုဖူးသလျှင်ကတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ကမ္ဘာဦး၌ အသင်္ချေယျ အသက်ရှည်သော မဟာသမ္မတမည်သော မင်းသည်ရှိ၏။ ထိုမင်း၏သားကား ရောဇမည်၏။ ထိုမင်း၏သားကား ဝရရော ဇမည်၏။ ထိုမင်း၏ သားကား ကလျာဏ မည်၏။ ထိုမင်း၏ သားကား ဝရကလျာဏ မည်၏။ ထိုမင်း၏သားကား ဥပေါသထမည်၏။ ထိုမင်း၏သားကား ဝရဥပေါ
သထမည်၏။ ထိုမင်း၏သားက မန္ဓာတုမည်၏။ ထိုမင်း၏သားကား ဝရမန္ဓာတုမည်၏။ ထိုမင်း၏ သားကား ဝရ မည်၏။ ထိုမင်း၏သားကား ဥပဝရ မည်၏။ ဥပရိဝရ ဟူသော အမည်သည်လည်း ထိုဥပဝရမင်း၏ အမည်လျှင်ကတည်း။
စေတိယမင်း
ထိုဥပဝရမင်းသည် စေတိယတိုင်း သောတ္ထိယမြို့၌ မင်းပြု၏။ လေးပါးကုန်သော မင်း၏ တန်ခိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ ကောင်းကင်သို့ သွားနိုင်၏။ လေးယောက်ကုန်သော နတ်သားတို့သည် လေးမျက်နှာတို့၌ သန်လျက်ကို လက်၌စွဲကုန်လျက် စောင့်ကုန်၏။ ကိုယ်မှ စန္ဒကူးနံ့ လှိုင်၏။ ခံတွင်းမှ ကြာညိုနံ့ လှိုင်၏။
ထိုမင်းအား ကပိလမည်သော ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် ဖြစ်၏။ ကပိလပုဏ္ဏား၏ ညီကား ကောရကလမ္ဗ မည်၏။ မင်းနှင့်တကွ တစ်ဦးသော ဆရာမျိုး၌ အတတ်သင်ဘက် သူငယ်ချင်း အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသည် ကောရကလမ္ဗအား ငယ်စဉ်ကာလ၌လျှင် ငါသည် မင်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော် သင့်အား ပုရောဟိတ်အရာကို ပေးအံ့ဟု ဝန်ခံလေ၏။
ပုရောဟိတ် ရသေ့ဝတ်
ထိုမင်းသည် မင်းအဖြစ်သို့ရောက်၍ အဖ၏ ပုရောဟိတ်ဖြစ်သော ကပိလပုဏ္ဏားကို ပုရောဟိတ်အရာမှ ရွေ့စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်။ မင်းသည် မိမိအား ခစားအံ့သောငှာ လာသည်ရှိသော် ထိုပုရောဟိတ်၌ ရိုသသဖြင့် ပူဇော်သော အခြင်းအရာကို ပြ၏။ ပုဏ္ဏားသည် ထိုအခြင်းအရာကို မှတ်၍ မင်းသည်ကား အရွယ်တူတို့နှင့် တကွ ချမ်းသာကို ဆောင်လျက် တင့်တယ်၏။ ငါသည် မင်းကိုပန်၍ ရဟန်းပြုအံ့ဟု ကြံ၍ မြတ်သော မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အိုပြီ၊ အိမ်၌ သားသူငယ်သည် ရှိ၏။ ထိုသားကို ပုရောဟိတ် ပြုလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းပြုအံ့ဟု မင်းကိုခွင့်တောင်း၍ သားကို ပုရောဟိတ်အရာ၌ တည်စေ၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်သို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ သားကိုမှီ၍ ထိုဥယျာဉ်၌လျှင် နေ၏။
ရာထူးပေးချင်၍
ကောရကလမ္ဗ ပုဏ္ဏားသည်လည်း ဤကပိလပုဏ္ဏားကား ရဟန်းပြုသော်လည်း ငါ့အား အရာထူးကို မပေး ဟု အစ်ကို၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ တစ်နေ့သ၌ ချမ်းသာသော စကားဖြင့် နေသောအခါ မင်းသည်ကောရကလမ္ဗ သင်သည် ပုရောဟိတ်အရာကို မပြုလာဟု မေးသည်ရှိသော် အမိန့်တော်အတိုင်း အကျွန်ုပ်သည် ပုရောဟိတ်အရာကို မပြုရ ဟု ဆို၏။ အဘယ့်ကြောင့် မပြုရသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး... အကျွန်ုပ်အဈတို့သည် ပုရောဟိတ် ပြု၏ ဟု ဆို၏။ သင့်အစ်တို့သည် ရဟန်းပြုပြီ မဟူတ်လော ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အမိန့်တော်အတိုင်း ရဟန်းပြု၏။ အရာအထူးကို သားအား ပေး၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင်သည် ပုရောဟိတ်ပြုလော့ ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အနွယ်အဆက်မှ လာသော အရာအထူးကိုခံသော အကျွန်ုပ်အဈကိုကို ပယ်၍ အကျွန်ုပ်သည် ပုရောဟိတ်ပြုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဟု ကောရကလမ္ဗသည် ဆို၏။ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ငါသည် သင့်ကို အစ်ကိုပြု၍ သင်အစ်ကိုကို ညီပြုအံ့ဟု မင်းသည်ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ်အကြောင်းဖြင့် ပြုအံ့နည်းဟု ကောရကလမ္ဗသည် ဆို၏။ မုသာဝါဒကိုဆို၍ ပြုအံ့ဟု မင်းသည် ဆို၏။
မုသားဆိုမည်
မြတ်သော မင်းကြီး... အရှင်မင်းကြီးတို့သည် သိတော်မမူကုန်သလော၊ အကျွန်ုပ် အစ်တို့သည် ကြီးစွာသောအံ့ဖွယ်သရဲ ကျေးဇူးနှင့် ပြည့် စုံ၏။ အတတ်ကိုဆောင်၍ ထိုအစ်တို့သည်အံ့ဖွယ်သရဲဖြစ်သော ကျေးဇူးဖြင့် အရှင်မင်းကြီးတို့ကို လှည့်စားလတ္တံ့၊ နတ်သားလေးယောက်တို့ကို ကွယ်သကဲ့သို့ ပြုအံ့၊ ကိုယ်မှလည်းကောင်း ခံတွင်းမှလည်းကောင်း ကောင်းသောအနံ့ကို မကောင်းအနံ့ကဲ့သို့ ပြုလတ္တံ့၊ ကောင်းကင်မှကျ၍ မြေ၌တည်သကဲ့သို့ ရှင်မင်းကြီးတို့ကို ပြုလတ္တံ့၊ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် မြေသို့ ဝင်ကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် အရှင်မင်းကြီးတို့၏ စကား၌ တည်းခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်လတ္တံ့ ဟု ကောရကလမ္မသည် ဆို၏။ သင်သည် ဤသို့သော အမှတ်ကိုမပြုလင့်၊ ငါသည် ပြုခြင်းငှာ တတ်နိုင်လတ္တံ့ဟု မင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သော မင်းကြီး... အရှင်မင်းကြီးတို့သည် အဘယ်အခါ၌ ပြုကုန်လတ္တံ့နည်းဟု ကောရကလမ္ဗသည် မေ၏။ ယနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ပြုကုန်အံ့ဟု မင်းသည် ဆို၏။ ထိုစကားသည် မြို့အလုံး၌ ထင်ရှား၏။
လူအများ ကြည့်နေကြ
မင်းသည် မုသားဆို၍ အကြီးကို အငယ်၊ အငယ်ကို အကြီးပြုလတ္တံ့၊ အရာအထူးကို အငယ်အား ပေးလတ္တံ့၊ မုသာဝါဒမည်သည်ကား အဘယ်သို့ သဘောရှိသနည်း၊ ညိုသော အဆင် ရှိသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ ရွှေသော အဆင်း အစရှိသည်တို့တွင် တစ်ပါးပါးသော အဆင်းရှနသလော။ ဤသို့ လူများအား အကြံသည် ဖြစ်သတတ်။ ထိုအခါ လူများအပေါင်းသည် မှန်သော စကားကိုသာ ဆိုသောကာလ ဖြစ်သတတ်။ လူတို့သည် မုသာဝါဒကား ဤသို့သဘော ရှိကုန်၏ဟု မသိကုန်၊ ပုရောဟိတ်၏
သားသည်လည်း ထိုစကားကိုကြား၍ အဖထံသို့ သွား၍ ခမည်းတော်... မင်းသည် မုသာဝါဒကိုဆို၍ သင့်ကို အငယ်ပြု၍ သင်တို့၏ အရာအထူးကို အကျွန်ုပ်၏ ဘထွေးအား ပေးလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ အမောင်... မင်းသည် မုသာဝါဒကို ဆို၍လည်း ငါတို့၏ အရာအထူးကို ပေးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ အဘယ်နေ့၌ကား မုသာဝါဒကို ဆိုခြင်းကိုပြုလတ္တံ့နည်းဟု ကပိလရသေ့သည် မေး၏။ ယနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက် ဖြစ်သောနေ့၌ ပြုလတ္တံ့ဟု သားသည် ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား- ထိုအခါ ငါ့အား အမြန်လာ၍ ကြားလော့ ဟု ကပိလရသေ့သည် ဆို၏။ ခုနစ်ရက်မြောက် ဖြစ်သောနေ့၌ လူတို့သည် မုသာဝါဒကို ကြည့်ကုန်အံ့ဟု မင်းရင်ပြင်၌ စည်းဝေး၍ ညောင်စောင်း အဆင့်ဆင့်တို့ကို ဖွဲ့၍ တည်ကုန်၏။ ပုရောဟိတ်သားသည် အဖအား ကြား၏။
မုသား မဆိုလင့်
မင်းသည် တန်ဆာဆင်ယင်လျက် ထွက်၍ လူများအလယ် မင်းရင်ပြင်ကောင်းကင်၌ ရပ်၏။ ရသေ့သည် ကောင်းကင်ဖြင့်လာ၍ မင်း၏ရှေ့မှ နိသီဒိုင် သားရေကိုခင်း၍ ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး... သင်သည် မုသာဝါဒကို ဆို၍ အငယ်ကို အကြီးပြု၍ အငယ်အား အရာအထူးကို ပေးလိုသောဟူသည် မှန်သလာဟု ဆို၏။ ဆရာ-မှန်၏။ ဤသို့ ငါဆို၏ ဟု မင်းသည် ဆို၏။ ထိုအခါ ရသေ့သည် ထိုမင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး-မုသဝါဒ မည်သည်ကား အပြစ်လေး၏။ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဖျက်ဆီးတတ်၏။ အပယ်လေးပါးတို့၌ ဖြစ်စေတတ်၏။ မင်းမည်သည်ကား မုသာဝါဒကို ဆိုသည်ရှိသော် တရားကို သတ်သည်မည်၏။ တရားကိုသတ်သော် မိမိသည်လျှင် မိမိကိုယ်ကို သတ်သည်မည်၏ ဟု ဆုံးမလိုရကား-
တသ္မာဟိ ဓမ္မံ န ဟနေ၊ မာ တွံ ဓမ္မော ဟတော ဟနိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဟဝေ၊ စင် စစ်။ ဟတော၊ သတ်အပ်သော။ ဓမ္မော၊ ကြီးသောသူတို့အား အရိုအသေပြုခြင်း တရားသည်။ ဟန္တိ၊ မိမိကိုယ်ကို သတ်၏။ အဟတော၊ မသတ်အပ်သော တရားသည်။ ကိဉ္စနံ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူကို။ န ဟန္တိ၊ မသတ်။ တသ္မာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ န ဟနေ၊ မသတ်ရာ။ ဟတော၊ သတ်အပ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ တွံ၊ သင့်ကို။ မာ ဟနိ၊ မသတ်စေလင့်။
ပါးစပ် ပုပ်တတ်သည်
ထို့နောင်မှာ ထိုမင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးသည် မုသားဆိုခြင်းကို အကယ်၍ ပြုလတ္တံ့၊ သင်မင်းကြီး၏ လေးပါးကုန်သော တန်ခိုးတို့သည် ကွယ်ကုန်လတ္တံ့ဟုဆို၍ အလွန်အားဖြင့် ဆုံးမလိုရကား-
ပူတိကဉ္စ မုခံ ဝါတိ၊ သကဋ္ဌာနာ စ ဓံသတိ။
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်ာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ ယော၊ အကြင်မင်းသည်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ နံ၊ ထိုပြဿနာကို။ အညထာ၊ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝိယာကရေ၊ ဖြေ၏။ အလိကံ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဘာသမာနဿ၊ ဆိုသော။ တဿ၊ ထိုမင်း။ ဒေဝတာ၊ စောင့်ကုန်သော နတ်သားလေးယောက်တို့သည်။ အပက္ကမန္တိ၊ ဖဲကုန်၏။ မုခဉ္စ၊ ခံတွင်းသည်လည်း။ ပူတိကံ၊ အပုပ်အတိလျှင်။ ဝါတိ၊ လှိုင်၏။ သကဋ္ဌာနာ စ၊ မိမိ တည်ရာ ကောင်းကင်မှလည်း။ ဓံသတိ၊ မြေသို့ကျ၏။
ပထမ မုသားဆို
ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည် ကြောက်ရကား ကောရကလမ္ဗကို ကြည့်၏။ ထိုအခါ မင်းကို ကောရကလမ္ဗသည် မြတ်သောမင်းကြီး မကြောက်လင့်၊ အကျွန်ုပ်သည် ရှေးမဆွကလျှင် အရှင်မင်းကြီးတို့အား ထိုစကားကို ဆိုအပ်ပြီ မဟုတ်လောဟု ဆို၏။ မင်းသည် ကပိလရသေ့စကားကို ကြားရသော်လည်း မယူမူ၍ မိမိသည် ဆိုအပ်သော စကားကိုသာလျှင် ရှေးရှုပြု၍ ဆိုလိုရကား အရှင်ဘုရား... သင်သည် ညီတည်း၊ ကောရကလမ္ဗသည် အစ်ကိုတည်း ဟူ၍ ဆို၏။
ထိုမုသာဝါဒကို ဆိုခြင်းကြောင့် လေးယောက်ကုန်သော နတ်သားတို့သည် ထိုသို့သဘောရှိသော မုသာဝါဒကို ဆိုသော မင်းအား စောင့်ရှောက်ခြင်းကို မပြုကုန်အံ့ ဟု သန်လျက်တို့ကို ထိုမင်း၏ ခြေရင်း၌ စွန့်ပစ်၍ ကွယ်ကုန်၏။ ခံတွင်းသည် ကြက်ဥပုပ်ကဲ့သို့ ကိုယ်သည် ဖွင့်အပ်သော ဝစ္စကုဋိကဲ့သို့ မကောင်းသော အနံ့သည် လှိုင်၏။ ကောင်းကင်မှလည်း ကျ၍ မြေ၌ တည်၏။ ဤလေးပါးကုန်သော တန်ခိုးတို့သည်လည်း ကွယ်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုမင်းကို မဟာပုရောဟိတ်သည် မြတ်သော မင်းကြီး မကြောက်လင့်၊ မှန်သောစကားကို အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့၊ အသင်မင်းကြီးအား ထိုအလုံးစုံသော တန်ခိုးတို့ကို ပတိပြုအံ့ ဟု ဆိုလို၍-
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ၊ ဘူမိယံ တိဋ္ဌ စေတိယ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၇။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ သစေ ဟိ ဘဏသိ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ပုရေယထာ၊ ရှေး၌ ကဲ့သို့။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ စေတိယ၊ စေတိယမည်သော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မုသာ၊ မမှန်သောစကားကို။ စေ ဘာသသေ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ တိဋ္ဌ၊ တည်လော့။
ဒုတိယမုသားဆို
ထိုပုရောဟိတ်သည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်သည် ရှုလော့၊ ရှေးဦးစွာ မုသားဆိုခြင်းကြောင့်လျှင် သင်မင်းကြီး၏ တန်ခိုးလေးပါးတို့သည် ကွယ်ကုန်၏။ မှတ်လော့၊ ယခုလည်း ပကတိပြုအံ့သောငှာ တတ်ကောင်း၏ ဟု ရှင်ရသေ့သည် ဆိုသော်လည်း ဆိုတိုင်းမပြုမူ၍ သင်တို့သည် ငါ့ကို လှည့်စားလိုကုန်၏ ဟု နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မုသာဝါဒကိုဆို၍ ဖမျက်တိုင် အောင် မြေသို့ဝင်၏။
မိုးမကောင်းတတ်
ထိုအခါ ထိုမင်းကို တစ်ဖန်လည်း ပုဏ္ဏားကြီးသည် မြတ်သောမင်းကြီး မှတ်လော့၊ ယခုလည်း ပကတိ ပြုအံ့သောငှာ တတ်ကောင်းသေး၏ ဟု ပြလို၍-
ကာလ တဿ န ဝဿတိ။
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်မင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပဉှံ၊ ပြသနာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ နံ၊ ထိုပြသနာကို။ အညထာ၊ တစ်ပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဝိယာကရေ၊ ဖြေ၏။ တဿ၊ ထိုမင်း၏။ ရဋ္ဌေ၊ တိုင်းနိုင်ငံ၌။ အကာလေ၊ အကာလ၌။ ဝဿတိ၊ မိုးရွာ၏။ တဿ၊ ထိုမင်း၏။ ရဋ္ဌေ၊ တိုင်းနိုင်ငံ၌။ ကာလေ၊ ကာလ၌။ န ဝဿတိ၊ မိုးမရွာ။
ထိုအခါ ထိုမင်းကို တစ်ဖန်လည်း မုသာဝါဒ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဖမျက်တိုင်အောင် မြေမျို။ ပုရောဟိတ်ကြီးသည် မြတ်သောမင်းကြီး... မှတ်လော့ ဟု ဆို၍-
ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ။
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ၊ ဘူမိံ ပဝိသ စေတိယ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၉။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ သစေ ဟိ ဘဏသိ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ပုရေ ယထာ၊ ရှေး၌ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်လော့။ စေတိယ၊ စေတိယ အမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မုသာ၊ မမှန်စကားကို။ စေ ဘာသသေ၊ အကယ်၍ဆိုအံ့။ ဘူမိံ၊ မြေသို့။ ပဝိသ၊ ဝင်လော့။
တတိယမုသား
ထိုမင်းသည် သုံးကြိမ်မြောက်လည်း အရှင်ဘုရား... သင်ကား ညီတည်း၊ ကောရကလမ္မကား အစ်ကိုတည်း ဟု မုသာဝါဒကိုလျှင် ဆို၍ ပုဆစ်တိုင်အောင် မြေသို့ဝင်၏။
လျှာနှစ်ခွဖြစ်တတ်
ထိုအခါ ထိုမင်းကို တစ်ဖန်လည်း ပုရောဟိတ်ကြီးသည် မြတ်သောမင်းကြီး မှတ်လော့ ဟု ဆို၍-
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
ဟောတိ ရာဇ ယထာ ပုရေ။
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ၊ ဘိယျော ပဝိသ စေတိယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၍ ယခု ပကတိပြုအံ့သောငှာ တတ်ကောင်းသေး၏ ဟု ဆို၏။
၅၀။ ယော၊ အကြင်မင်းသည်။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ နံ၊ ထိုပြဿနာကို။ အညထာ၊ တစ်ပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဝိယာကရေ၊ ဖြေ၏။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာတို့ကို အစိုးရသော အရှင်မင်းကြီး။ ဥရဂဿ၊ မြွေ၏။ ဇိဝှါ ဣဝ၊ လျှာကဲ့သို့။ တဿ၊ ထိုမုသားဆိုသော မင်း၏။ ဇိဝှာ၊ လျှာသည်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ခွ။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၅၁။ စေတိယ၊ စေတီယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ သစေ ဘဏသိ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ပုရေ ယထာ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မုသာ၊ မမှန်သောစကားကို။ စေ ဘာသသေ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ဘိယျော၊ အလွန်။ ပဝိသ၊ မြေသို့ဝင်လော့။
စတုတ္ထမုသားဆို
မင်းသည် ထိုပုရောဟိတ်ကြီး၏စကားကို ကြားလျက် မယူမူ၍ အရှင်ဘုရား. သင်ကား ညီတည်း၊ ကောရကလမ္ဗက အစ်ကိုတည်း ဟု လေးကြိမ်မြောက်လည်း မုသာဝါဒကိုဆို၍ ခါး တိုင်အောင် မြေသို့ဝင်၏။
လျှာပြတ်ကျတတ်
ထိုအခါ ထိုမင်းကို ပုရောဟိတ်ကြီးသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်သည် မှတ်လော့ဟု ဆို၍-
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ။
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ၊ ဘိယျော ပဝိသ စေတိယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၂။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာတို့၏ အရှင်ဖြစ်သော မင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်မင်းကြီးသည်။ ပဉှံ၊ ပြ ဿနာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ နံ၊ ထိုပြဿနာကို။ အညထာ၊ တစ် ပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဝိယာကရေ၊ ဖြေ၏။ မစ္ဆဿ၊ ငါးအား။ ဇိဝှာ၊ လျှာသည်။ န ဘဝတိ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ တဿ၊ ထိုမုသားဆိုသော မင်းအား။ ဇိဝှာ၊ လျှာသည်။ န ဘဝတိ၊ မဖြစ်။
၅၃။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော မြတ်သောမင်းကြီး။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ သစေ ဘဏသိ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ပုရေယထာ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်လော့။ စေတိယ၊ စေတိယ အမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မုသာ၊ မမှန်သောစကားကို။ စေ ဘာသသေ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ဘိယျော၊ အလွန်။ ပဝိသ၊ မြေသို့ဝင်လော့။
ပဉ္စမမုသားဆို
ထိုမင်းသည် ငါးကြိမ်မြောက်လည်း အရှင်ဘုရား... သင်ကား ညီတည်း၊ ကောရကလမ္ဗကား အစ်ကိုတည်း ဟု ဆို၍ ချက်တိုင်အောင် မြေသို့ ဝင်၏။
သားယောက်ျားမရတတ်
ထိုအခါ ထိုမင်းကို ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် တစ်ဖန်လည်း မြတ်သောမင်းကြီး မှတ်လော့ ဟု ဆို၍-
န ပုမာ ဇာယရေ ကုလေ။
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ။
မုသာ စေ ဟာသသေ ရာဇ၊ ဘိယျာ ပဝိသ စေတိယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကိုဆို၏။
၅၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်မင်းသည်။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ နံ၊ ထိုပြဿနာကို။ အညထာ၊ တစ်ပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဝိယာကရေ၊ ဖြေ၏။ တဿ၊ ထိုမုဆိုသောမင်း၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ထိယောဝ၊ သမီးမိန်းမတို့သည်သာလျှင်။ ဇာယန္တိ၊ ဖွားကုန်၏။ ပုမာ၊ သားယောကျ်ားတို့သည်။ န ဇာယရေ၊ မဖွားကုန်။
၅၅။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ သစေ ဟိ ဘဏသိ၊ အကယ်၍ ဆိုသည်ဖြစ်အံ့။ ပုရယထာ၊ ရှေး၌ ကဲ့သို့။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မုသာ၊ မမှန်သောစကားကို။ စေ ဘာသသေ၊ အကယ်၍ ဆိုသည်ဖြစ်အံ့။ ဘိယျာ၊ လွန်စွာ။ ပဝိသ၊ မြေသို့ဝင်လော့။
ဆဋ္ဌမမုသားဆို
မင်းသည် ထိုပုရောဟိတ်စကားကို မယူမူ၍ ခြောက်ကြိမ်မြောက် ရှေးအတူလျှင် မုသားဆို၍ သားမြတ်တိုင်အောင် မြေသို့ဝင်၏။ ထိုအခါ ထိုမင်းကို တစ်ဖန်လည်း ပုရောဟိတ်ကြီးသည် မြတ်သောမင်းကြီး... မှတ်လော့ ဟု ဆို၍ -
ယော ဇာနံ ပုစ္ဆိတော ပဉှံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရေ။
ဟောဟိ ရာဇ ယထာ ပုရေ။
မုသာ စေ ဘာသသေ ရာဇ၊ ဘိယျာ ပဝိသ စေတိယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်မင်းသည်။ ပဉှံ၊ ပြဿနာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ နံ၊ ထိုပြဿနာကို။ အညထာ၊ တစ်ပါးသော အပြားဖြင့်။ ဝိယာကရေ၊ ဖြေ၏။ တဿ၊ ထိုမုသားဆိုသော မင်းအား။ ပုတ္တာ၊ သားတို့သည်။ န ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဘဝန္တာပိ၊ ဖြစ်ကုန်ငြားသော်လည်း။ မာတာပိတူနံ၊ မိဘတို့အား။ အနုပကာရကာ၊ ကျေးဇူးမပြုကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဒိသောဒိသံ၊ ထိုထိုအရပ်မျက်နှာသို့။ ပက္ကမန္တိ၊ ပြေးကုန်၏။
၅၇။ စေတိယ၊ စေတိယအမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ သစေ ဟိ ဘဏသိ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ပုရေ ယထာ၊ ရှေး၌ ကဲ့သို့။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ စေတိယ၊ စေတိယ အမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မုသာ၊ မမှန်သော စကားကို။ စေ ဘာသသေ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ဘိယျာ၊ အလွန်။ ပဝိသ၊ မြေသို့ဝင်လော့။
သတ္တမ မုသားဆို
ထိုမင်းသည် ယုတ်မာသော အဆွေခင်ပွန်းနှင့် ပေါင်းဖက်ခြင်းဟူသော အပြစ်ကြောင့် ပုရောဟိတ်၏ စကားကို မယူမူ၍ ခုနစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ရှေးအတူလျှင် မုသားဆို၏။
မြေမျိုခံရပြီ
ထိုအခါ ထိုမင်းအား မြေသည် ဟင်းလင်းသော အပြင်ကို ပေး၏။ အဝီစိမှ မီးလျံသည် တက်၍ယူ၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ပါဝေက္ခိ ပထိံ ဇစ္စော၊ ဟီနတ္ထော ပတွပရိယာယံ။
အဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘာသေယျ၊ ဂိရံ သစ္စူပသံဟိတံ။
၅၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဇစ္စော၊ အမျိုးမြတ်သော။ သ သော ရာဇာ၊ ထိုစေတိယမင်းသည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ အန္တလိက္ခစရော၊ ကောင်းကင်၌ သွားသည်ဖြစ်လျက်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဣသိနာ၊ ရသေ့ကို။ သတ္တော-အဘိသတ္တော၊ ဆဲရေး၍။ ဟီနတ္တော၊ ယုတ်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ ပတ္တပရိယာယံ၊ မိမိသေလှည့်ရောက်၍။ ပထဝိံ၊ မြေသို့။ ပါဝေက္ခိ၊ ဝင်ဖူးပြီ။
အဂတိ မလိုက်စားအပ်
၅၉။ တသ္မာဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာ ရှိတို့သည်။ ဆန္ဒာဂမနံ၊ ဆန္ဒာဂတိလားခြင်းကို။ နပ္ပသံသန္တိ၊ မချီးမွမ်းကုန်။ အဒုဋ္ဌစိတ္တော၊ ဆန္ဒာဂတိ အစရှိသည်သည် မဖျက်ဆီးအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သစ္စူပသံဟိတံ၊ သစ္စာနှင့်စပ်သော။ ဂိရံ၊ စာကို။ ဘသေယျ၊ ဆိုရာ၏။
မြို့သစ်များ တည်ခြင်း
လူများသည် စေတိယမင်းကား ရသေ့ကို ဆဲရေး၍ မုသာဝါဒကို ဆို၍ အဝီစိသို့ရောက်၏ ဟု ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ မင်း၏ သားငါးယောက်တို့သည် လာ၍ ဘုရားလောင်း၏ ခြေတို့၌ဝပ်၍ အကျွန်ုပ်တို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ပါလော့ဟု ဆိုကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အမောင်တို့ သင်တို့အဖသည် တရားကို ဖျက် ဆီး၍ မုသားဆို၍ ရသေ့ကို ဆဲရေး၍ အဝီစိ၌ ဖြစ်၏။ ဤတရားမည်သည်ကား မိမိကို သတ်သောသူကို သတ်တတ်၏။ သင်တို့သည် ဤအရပ်၌ နေခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဟု ဆို၍ ထိုမင်းသားတို့တွင်-
အကြီးဆုံးဖြစ်သော မင်းသားကို အမောင်... သင်သည် လာလော့၊ အရှေ့တံခါးဖြင့်ထွက်၍ ဖြောင့်စွာသွား၍ အလုံးစုံဖြူသော ဆင်ရတနာကို မြင်လတ္တံ့၊ ထိုအမှတ်ဖြင့် ထိုအရပ်၌ မြို့တည်၍ နေလော့၊ ထိုမြို့သည် ဟတ္ထိပုရမြို့ ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။
နှစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော မင်းသားကို ခေါ်၍ အမောင်... သင်သည် တောင်တံခါးဖြင့်ထွက်၍ ဖြောင့်စွာသွားသည်ရှိသော် အလုံးစုံသော မြင်းရတနာကို မြင်ရလတ္တံ့၊ ထိုအမှတ်ဖြင့် ထိုအရပ်၌ မြို့တည်၍ နေလော့၊ ထိုမြို့သည် အဿပုရမည်သောမြို့ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။
သုံးယောက်မြောက်သော မင်းသားကိုခေါ်၍ အမောင်... သင်သည် အနောက်တံခါးဖြင့် ထွက်၍ ဖြောင့်စွာ သွားသည်ရှိသော် ကေသရရာဇာ ခြင်္သေ့ကို မြင်လတ္တံ့၊ ထိုအမှတ်ဖြင့် ထိုအရပ်၌ မြို့တည်၍ နေလော့။ ထိုမြို့သည် သီဟပုရ မည်သောမြို့ ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။
လေးယောက်မြောက်ဖြစ်သော မင်းသားကို ခေါ်၍ အမောင် သင်သည် မြောက်တံခါးဖြင့် ထွက်၍ ဖြောင့်စွာ သွားသည်ရှိသော် အလုံးစုံသော ရတနာဖြင့်ပြည့်သော ရထားလှည်းအိမ်ကို မြင်လတ္တံ့၊ ထိုအမှတ်ဖြင့် ထိုအရပ်၌ မြို့တည်၍ နေလော့၊ ထိုမြို့သည် ဥတ္တရပဉ္စာလမည်သောမြို့ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။
ငါးယောက်မြောက်ဖြစ်သော မင်းသားကို ခေါ်၍ အမောင်... သင်သည် ဤအရပ်၌ နေခြင်းငှာ မတတ် ကောင်း၊ ဤမြို့၌ ကြီးစွာသော စေတီကို တည်၍ ဤမြို့မှထွက်၍ အနောက် မြောက် အရပ်သို့ ဖြောင့်စွာ သွားသည်ရှိသော် အချင်းချင်း ခတ်၍ ခတ်၍ ဒဒ္ဒရဟူသော အသံကို ပြုကုန်သော တောင်နှစ်ခုကို့ကို မြင်လတ္တံ့၊ ထိုအမှတ်ဖြင့် ထိုအရပ်၌ မြို့တည်၍ နေလော့၊ ထိုမြို့သည် ဒဒ္ဒပုရ မည်သောမြို့ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။
ထိုငါးယောက်ကုန်သော မင်းသားတို့သည် ထိုအမှတ်သညာဖြင့် သွား၍ ထိုထိုအရပ်၌ မြို့တို့ကို တည်၍ နေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ... ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် မုသားဆို၍ မြေမျိုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း မုသားဆို၍ မြေမျိုးဖူးသလျှင်ကတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ စေတိယမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကပိလပုဏ္ဏားဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ်နှင့်ခံတွင်း၊ ပုပ်နံခြင်း၊ လိမ်ခြင်း မုသားအကျိုးတည်း
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော စေတိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၇။ ဣန္ဒြိယဇာတ်
ကာမဂုဏ်တို့၏ အလိုသို့ မလိုက်သင့်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ယော ဣန္ဒြိယာနံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဣန္ဒြိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မယားဟောင်း ဖျားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သာဝတ္ထိပြည်၌ တစ်ယောက်သော အမျိုး သားသည် သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရား၏ တရားတော်ကို နာရ၍ စင်စစ် ပြည့်စုံသော, စင်စစ် ဖြူစင်သော မြတ်သော အကျင့်ကို အိမ်ရာထောင်သော လူ၏ဘောင်၌နေသဖြင့် ကျင့်အံ့သောငှာ မတတ် ကောင်း၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကိုပြုအံ့ဟု အိမ်ရာ စည်းစိမ် ဥစ္စာကို သားမယားတို့အား ဆောင်နှင်း၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းသတတ်။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ထိုအမျိုးသားအား ရဟန်းအဖြစ်ကို ပေးစေတော်မူ၏။
ဆွမ်းခံမရ၍
ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့နှင့်တကွ ဆွမ်းခံအပ်သော ထိုရဟန်းအား သီတင်းသိက္ခာ ငယ်သည်အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း ဒါယကာတို့၏ အိမ် ၌လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားဇရပ်၌လည်းကောင်း နေရာသို့ မရောက်။ သံဃာတို့၏ အစွန်၌ အင်း ပျဉ်သို့လည်းကောင်း၊ ပျဉ်ချပ်သို့လည်းကောင်း ရောက်၏။ အာဟာရ၌လည်း ယောက်မအပြင်ဖြင့် ခပ်အပ်သော ကြေကွဲသော ထမင်းလုံးရှိသော ပအုံးရည်သည်လည်းကောင်း၊ ယာဂုသည်လည်းကောင်း ပုပ်သိုးသော ခြောက်သော ခဲဖွယ်သည်လည်းကောင်း၊ ချိုးကပ်သော ခြောက်သော ဆွမ်းသည်လည်းကောင်း ရောက်၏။ မျှလောက် ရုံမျှလျှင် မရောက်။
မယားဟောင်းထံသွား
ထိုရဟန်းသည် မိမိရသော အာဟာရကိုယူ၍ မယားဟောင်း အထံသို့သွား၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်း၏ သပိတ်ကို မယားဟောင်းသည် ယူ၍ ရှိခိုး၍ သပိတ်မှဆွမ်းကို ထုတ်၍ ကောင်းစွာ စီရင်အပ်ကုန်သော ယာဂု ဆွမ်း ဟင်းလျာတို့ကို ပေး၏။ ရဟန်းကြီးသည် ရသတဏှာဖြင့် ဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍ မယားဟောင်းကို စွန့်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုမိန်းမသည် ဤရဟန်းကို နှောင်ဖွဲ့အပ်သည်လော၊ မဖွဲ့အပ်သည်လော၊ စုံစမ်းအံ့ဟု တစ်နေ့သ၌ ဇနပုဒ်သား လူကို မြေဖြူ၊ မြေညက်ဖြင့် ရေချိုးစေ၍ အိမ်၌နေစေ၍ ထိုလူ၏ အခြံအရံဖြစ်ကုန်သော နှစ်ယောက် သုံးယောက်ကုန်သော လူတို့ကို ခေါ်စေ၍ အတန် ငယ် အတန်ငယ် သောက်ဖွယ် စားဖွယ်တို့ကို ပေးစေ၏။ ထိုလူတို့သည် ခဲကုန် စားကုန်လျက် နေကုန်၏။ အိမ်တံခါးဝယ် လှည်းတို့၌ နွားတို့ကို က, စေ၍ တစ်ခုသော လှည်းကိုလည်း ထားစေ၏။ မိမိသည်ကား အိမ်မှ နောက်ဖြစ်သော တိုက်ခန်း၌နေ၍ မုန့်တို့ကို ကြော်၏။ ရဟန်းကြီးသည် လာ၍ အိမ်တံခါး၌ ရပ်၏။
လှည့်စားခံရ
ထိုရဟန်းကြီးကိုမြင်၍ တစ်ယောက်သော ကြီးသော ယောက်ျားသည် ရှင်မ မဟာထေရ်တစ်ပါးသည် အိမ်တံခါး၌ ရပ်၏ ဟု ဆို၏။ ရှိခိုး၍ ကျွန်ုပ်တို့၏ အိမ်မှထွက်၍ တစ်ပါးသောအိမ်၌ ဆွမ်းခံပါလော ဟု လျောက်လော့ဟု မိန်းမသည် ဆို၏။ အရှင်ဘုရား တစ်ပါးသော
အိမ်၌ ဆွမ်းကို ခံပါဟု အဖန်တလဲလဲ ဆို၍လည်း မသွားသော ထိုရဟန်းကြီးကို ယောကျ်ားအိုသည် မြင်၍ ရှင်မမထေရ်သည် တစ်ပါးသို့ မကြွဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမသည် လာလတ်၍ တင်းတိမ်ကို ပင့်၍ ကြည့်လျက် အိုဖခင်... ငါတို့၏ လင်တည်းဟု ဆို၍ ထွက်၍ သပိတ်ကိုယူ၍ အိမ်သို့သွင်း၍ ဆွမ်းကိုလုပ်ကျွေး၍ ဆွမ်းစားပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ရှိခိုး၍ အရှင်... အရှင်ဘုရားတို့သည် ဤသာဝတ္ထိပြည်၌လျှင် ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုရစ်ကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ဤမျှသောကာလ၌ တစ်ပါးသောအမျိုးကို ယူကုန်အံ့၊ လင်မရှိသောအိမ်၌ အိမ်ထောင်သည် မတည်နိုင်၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် တစ်ပါးသော အမျိုးကို ကုန်အံ့၊ ဝေးသေဇနပုဒ်သို့ သွားကုန်အံ့၊ အရှင်ဘုရားတို့သည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်ရစ်ကြကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်အား အပြစ်ဒေါသသည် အကယ်၍ ရှိငြားအံ့၊ ထိုအပြစ်ကို သည်းခံပါကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ရဟန်းကြီး၏ နှလုံးသည် ကွဲသော ကာလကဲ့သို့ ဖြစ်၏။
လူထွက်တော့မည်
ထိုအခါ ထိုရဟန်းကြီးသည် ထိုမိန်းမကို ငါသည် သင့်ကိုစွန့်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ မသွားလေလင့် လူထွက်အံ့၊ ဤမည်သောအရပ်၌ ငါ့အား ပုဆိုးကို ပေးလာလော့၊ ငါသည် သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့အားအပ်၍ လာအံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။
ဘုရားရှင်ထံရောက်
ရဟန်းကြီးသည် ကျောင်းသို့သွား၍ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့အား သပိတ်သင်္ကန်းကို အပ်၏။ ငါ့ရှင် အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့ပြုသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် မယားဟောင်းကို စွန့်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ လူထွက်အံ့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းကြီးကို အလိုမရှိဘဲလျက်လျှင် ဆရာဥပဇ္စျာယ်တို့သည် ဘုရားအထံသို့ ဆောင်၍ ရဟန်းတို့. အဘယ့်ကြောင့် အလိုမရှိသည်လျှင်ဖြစ်သော ဤရဟန်းကို ဆောင်ခဲ့ကုန်သနည်း ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... ဤရဟန်းကြီးသည် ငြီးငွေ့၍ လူထွက်လို၏ ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းကြီးကို သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... ငြီးငွေ့သော ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်၏။ အဘယ်သူသည် သင့်ကို ငြီးငွေ့စေသနည်း ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မယား၊ ဟောင်းသည် ငြီးငွေ့စေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် ရဟန်း... ထိုမိန်းမသည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် သင်၏ အကျိုးမဲ့ကိုပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သင်၏အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးသလျှင်ကတည်း၊ သင်သည် ထိုမိန်းမကိုမှီ၍ လေးပါးသောဈာန်မှ ယုတ်၍ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲသို့ရောက်၍ ငါ့ကိုမှီ၍ ထိုဆင်းရဲမှလွတ်၍ ပျောက်သောဈာန်ကို တစ်ဖန် ရဖူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ပုရောဟိတ်ကို စွဲ၍ ပုရောဟိတ်၏ ပုဏ္ဏေးမဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်း၏ ဖွားသောနေ့၌လည်း မြို့အလုံး၌ လက်နက်တို့သည် ထွန်းပကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ဘုရားလောင်းအား ဇောတိပါလဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
သရဘင်္ဂရသေ့
ထိုဇောတိပါလ လုလင်သည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်း သော အတတ်တို့ကို သင်၍ မင်းအား အတတ်ကိုပြ၍ စည်းစိမ်ကိုပယ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူကို မသိစေမူ၍ မြတ်သော တံခါးဖြင့်ထွက်၍ တောသို့ဝင်၍ သိကြားပေးသော ကဝိဋ္ဌကမည်သော ကျောင်း၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၏ ထိုကဝိဋ္ဌကကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေသော ဘုရားအလောင်းကို များစွာကုန်သော ရသေ့အရာတို့သည် ခြံရံကုန်၏။ များစွာသော အစည်းအဝေးသည်ဖြစ်၏။ တပည့်ကြီး ခုနစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။
တပည့်ရသေ့များ
ထိုတပည့်ကြီးတို့တွင် သာလိဿရမည်သော ရသေ့သည် မိမိကျောင်းမှထွက်၍ အရှေ့ဇနပုဒ်၌ သတောဒိကမည်သော မြစ်၏အနား၌ အထောင်မကသော ရသေ့တို့သည် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍ နေ၏။
မေဏ္ဍိဿရမည်သော ရသ့သည် ပဉ္စာလမင်းနိုင်ငံ၌ ကလဗ္ဗစူဠကမည်သော နိဂုံးကိုမှီ၍ အထောင်မကသော ရသေ့တို့သည် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍နေ၏။
ပဗ္ဗတအမည်ရှိသော ရသေ့သည် တစ်ခုသော တောအုပ် ဇနပုဒ်ကိုမှီ၍ အထောင်မကသော ရသေ့တို့သည် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍နေ၏။
ကာဠဒေဝိလမည်သော ရသေ့သည် အဝန္တိဒက္ခိဏာပထ၌ တစ်ခဲနက်သော တောင်ကို အမှီ ပြု၍ အထောင်မကသော ရသေ့တို့သည် ခြံရံအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ နေ၏
ကိသဝစ္ဆမည်သော ရသေ့သည် တစ်ယောက် တည်းသာလျှင် ဒဏ္ဍကီမင်း၏ ကုမ္ဘဝတီမြို့ကိုမှီ၍ ဥယျာဉ်၌ နေ၏။
အနုပိယရသေ့သည်ကား ဘုရားလောင်းအား လုပ်ကျွေးလျက် ဘုရားလောင်း၏အထံ၌ နေ၏။
နာရဒရသေ့ ငြီးငွေ့
ကာဒေဝိလရသေ့၏ ညီဖြစ်သော နာရဒရသေ့သည်ကား မဇ္ဈိမဒေသ၌ အာရဉ္ဇရဂိရိမည်သော တောင်ကွန်ရက်အကြား၌ တစ်ပါးတည်းသာလျင် တစ်ခုသာလိုဏ်၌ နေ၏။ အာရဉ္ဇရဂိရိတောင်၏ အနီး၌ တစ်ခုသော ပြွမ်းသော လူရှိသော နိဂုံးသည် ရှိ၏။ အာရဉ္ဇရဂိရိတောင်နိဂုံး၏ အကြား၌ ကြီးသောမြစ်သည် ရှိ၏။ ထိုမြစ်ကို များစွာကုန်သော လူတို့သည် ကူးကုန်၏။ မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်ကုန်သော ပြည့်တန်ဆာမတို့သည်လည်း ယောက်ျားတို့ကို ဖျားယောင်းကုန်လျက် ထိုမြစ်ကမ်း၌ နေကုန်၏။ နာရဒရသေ့သည် ထိုပြည့်တန်ဆာမတို့တွင် တစ်ယောက်သော ပြည့်တန်ဆာမကိုမြင်၍ တပ်စွန်းသေးစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ဈာန်ကိုကွယ်စေ၍ အာဟာရကို မသုံးဆောင်ဘဲ ခြောက်ကပ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကိလေသာ၏ အလိုသို့လိုက်၍ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး လျောင်း၍ အိပ်၏။ ထိုနာရဒရသေ့၏ အစ်ကိုဖြစ်သော ကာဠဒေဝိလရသေ့သည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကို သိလေ၍ ကောင်းကင်ဖြင့်လာ၍ လိုဏ်သို့ဝင်၏။ နာရဒရသေ့သည် ကာဠဒေဝီလရသေ့ကို မြင်၍ အဘယ်ကြောင့် အရှင်လာသနည်း ဟု မေး၏။ အရှင်သည် မချမ်းသာ၊ အရှင့်ကို ကုစားအံ့သောငှာ လာ၏ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ကာဠဒေဝီလရသေ့ကို နာရဒရသေ့သည် အရှင်သည် မဟုတ်မမှန်သောစကားကို ဆို၏ဟု မုသာဝါဒဖြင့် နှိပ်လေ၏။ ကာဠဒေဝိလ ရသေ့သည် နာရဒရသေ့ကို စွန့်ခြင်းငှာ မသင့်ဟု သာလိဿရ ရသေ့ကို ပင့်ဆောင်၏။ မဏ္ဍိဿရ ရသေ့ကိုလည်း ပင့်ဆောင်၏။ ပဗ္ဗတ ရသေ့ကိုလည်း ပင့်ဆောင်လေ၏။ သုံးပါးကုန်သော ရသေ့တို့ကိုလည်း မုသာဝါဒဖြင့် နှိပ်လေ၏။ ကာဠဒေဝိလ ရသေ့သည် သရဘင်္ဂဆရာကို ပင့်ဆောင်အံ့ဟု ကောင်းကင်ဖြင့် သွားပြီး၍ သရဘင်္ဂဆရာကို ပင့်ဆောင်၏။
ကာမသည် ဆင်းရဲစေ၏
သရဘင်္ဂဆရာသည် လာလတ်၍လျှင် နာရဒရသေ့ကိုမြင်၍ ဣန္ဒြေတို့၏ အလိုသို့ လိုက်၏ ဟု သိ၍ နာရဒ... သင်သည် ဣန္ဒြေ၏အလိုသို့ လိုက်သလောဟု မေး၏။ နာရဒရသေ့သည် ထိုစကားကို ကြား၍လျှင် ထ၍ ရှိခိုး၍ ဆရာ... အကျွန်ုပ်သည် ဣန္ဒြေတို့၏အလိုသို့ လိုက်၏ဟုဆိုသည်ရှိသော် နာရဒ ဣန္ဒြေတို့၏ အလိုသို့ လိုက်သောသူမည်သည်ကား ဤကိုယ်၏အဖြစ်၌ ခြောက်ကပ်ကုန်လျက် ဆင်းရဲကိုခံရကုန်၍ နှစ်ခုမြောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ ငရဲ၌ဖြစ်ကုန်၏ ဟု ဆိုလို၍ -
သော ပရိစ္စဇ္ဇုဘော လောကေ၊ ဇိဝန္တောဝ ဝိသုဿတိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၀။ နာရဒ၊ နာရဒ။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ယောက်ျားသည်။ ကာမေန၊ ကိလေသာကာမ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ ဣန္ဒြေတို့၏။ ဝသံ၊ အလိုသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ လိုက်မှား၏။ သော၊ ထိုယောကျ်ားသည်။ ဥဘော လောကေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော လူ့ပြည်နတ်ပြည်တို့ကို။ ပရိစ္စဇ္ဇ၊ စွန့်၍။ နိရယာဒီသု၊ ငရဲအစရှိသည်တို့၌။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဇီဝန္တောဝ၊ အသက်ရှင်စဉ်လျှင်။ ဝိသုဿတိ၊ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲခြင်းသို့ရောက်၏။
ကာမဆင်းရဲပုံ
ထိုစကားကိုကြား၍ နာရဒရသေ့သည် ဆရာ ကာမကို မှီဝဲခြင်းမည်သည်ကား ချမ်း သာ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာကို ဆရာသည် အဘယ်ကိုရည်၍ ဆင်းရဲ၏ဟု ဆိုသနည်း ဟု မေး၏။ ထိုအခါ နာရဒရသေ့အား သရဘင်္ဂဆရာသည် နာရဒ ထိုသို့ထးတပြီးကား နာလော့ဟု -
သောသိ ပတ္တော၊ သုခံဒုက္ခံ၊ ပါဋိကင်္ခ ဝရံ သုခံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၁။ နာရဒ၊ နာရဒ။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ သုခဿ၊ ကာမသုခ၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဒုက္ခံ၊ ငရဲအစရှိသည်တို့၌ ဆင်းရဲခြင်းသို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဒုက္ခဿ၊ သီလကိုစောင့်ရှောက်သော ဆင်းရဲ၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ သုခံ၊ လူ့ပြည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာ, နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာသို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ သတ္တော၊ သတ္တဝါဖြစ်သော။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ ဈာနသုခံ၊ ဈာန်ချမ်းသာကို။ နာသေတွာ၊ ဖျက်ဆီး၍။ သုခါ၊ ဈာန်ချမ်းသာမှ။ ဒုက္ခံ၊ ကာမကိုမှီသော စိတ်၏ဆင်းရဲခြင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဝရံ၊ မြတ်သော။ သုခံ၊ ဈာန်ချမ်းသာကို။ ပါဋိကင်္ခ၊ အလိုရှိလော့။ တောင့်တလော့။
ဆင်းရဲကိုသည်းခံ
နာရဒရသေ့သည် ဆရာ ဤဆင်းရဲကား သည်းခံနိုင်ခဲ၏။ အကျွန်ုပ် သည်းခံအံ့သောငှာ မတတ်နိုင် ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ နာရဒရသေ့ကို ဘုရားလောင်းသည် နာရဒ ဖြစ်လာသော ဆင်းရဲမည်သည်ကို သည်းခံအပ်သလျှင်ကတည်းဟု ဆိုလို၍-
သ ကိစ္ဆန္တံ သုခံ ဓီရော၊ ယောဂံ သမဓိဂစ္ဆတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၂။ နာရဒ၊ နာရဒ။ ယော ဓီရော၊ အကြင်ပညာရှိသည်။ ကိစ္ဆကာလေ၊ ဆင်းရဲဖြစ်သောကာလ၌။ ကိစ္စသဟော၊ ဆင်းရဲကိုပယ်ခြင်း၏ အကြောင်းကိုပြုလျက် ဆင်းရဲကို သည်းခံသည်ဖြစ်၍ ကိစ္ဆံ၊ ဆင်းရဲကို။ နာတိဝတ္တတိ၊ အလိုမလိုက်။ သော ဓီရော၊ ထိုပညာရှိသည်။ ကိစ္ဆန္တံ၊ ဆင်းရဲ၏အဆုံးဟု ဆိုအပ်သော။ ယောဂံ၊ ယောဂဟု ဆိုအပ်သော။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ သမဓိဂစ္ဆတိ၊ ရ၏။
တရားကို မဖျက်ဆီးအပ်
နာရဒ ရသေ့သည် ဆရာ... ကာမသုခ မည်သည်ကား မြတ်သော ချမ်းသာဖြစ်၏။ ထိုမြတ်သောချမ်းသာကို အကျွန်ုပ်သည် စွန့်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ နာရဒရသေ့ကို ဘုရားလောင်းသည် နာရဒ တရားမည်သည်ကို တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့် မဖျက်ဆီးအပ်ဟု ဆို၍-
န ကတဉ္စ နိရင်္ကတွာ၊ ဓမ္မာ စဝိတု မရဟသိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၃။ နာရဒ၊ နာရဒ။ ကာမာနံ၊ ဝတ္ထုကာမတို့ကို။ ကာမာ၊ တောင့်တသဖြင့်။ ဓမ္မာ၊ တရားမှ။ စဝိတုံ၊ ရွေ့လျှောခြင်းငှာ။ န အရဟသိ၊ မထိုက်။ အနတ္ထာ၊ အကျိုးမဲ့ဖြစ်သဖြင့်။ ဓမ္မာ၊ တရားမှ။ စဝိတုံ၊ ရွေ့လျှောခြင်းငှာ၊ န အရဟသိ၊ မထိုက်။ အတ္ထကာရဏာ၊ ဤမည်သောအကျိုးသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အကျိုးစီးပွားကို လိုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ ဓမ္မာ၊ တရားမှ။ စဝိတုံ၊ ရွေ့လျှောခြင်းငှာ။ န အရဟသိ၊ မထိုက်။ ကတဉ္စ၊ ဖြစ်စေအပ်ပြီးသော ဈာန်ကိုလည်း။ နိရင်္ကတွာ၊ ဖျက်ဆီး၍။ ဓမ္မာ၊ တရားမှ။ စဝိတုံ၊ ရွေ့ လျှောခြင်းငှာ၊ န အရဟသိ၊ မထိုက်။
အကောင်း ၄-ချက်
ဤသို့ သရဘင်္ဂဆရာသည် လေးဂါထာတို့ဖြင့် တရားဟောပြီးသည်ရှိသော် ကာဠဒေဝိလရသေ့သည် မိမိ ညီကို ဆုံးမလိုရကား-
အဟာသော အတ္ထလာဘေသု၊ အတ္ထဗျာပတ္ထိ အဗျာထော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၄။ နာရဒ၊ နာရဒ။ ဂဟပတီ-ဂဟပတီနံ၊ အိမ်ရှင်တို့၏။ ဒက်ခံ၊ မပျင်းမရိ လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်သည်။ သာဓု၊ ကောင်း၏။ သံဝိဘဇ္ဇဉ္စ၊ တရား စောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့နှင့်တကွ ဝေဖန်၍။ ဘောဇနဉ္စ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည်လည်း။ သာဓု၊ ကောင်း၏။ အတ္ထလာဘေသု၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရသောကာလတို့၌။ အဟာသော၊ မမေ့မလျော့သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် မပေါ်မလွင် မရွှင်မလန်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ သာဓု၊ ကောင်း၏။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ အတ္ထဗျာပတ္တိ၊ အကျိုးစီးပွား၏ ပျက်စီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အဗျာထော၊ မပင်မပန်းခြင်းသည်။ သာဓု၊ ကောင်း၏။
ကာဠဒေဝိလရသေ့သည် နာရဒရသေ့အား ဆိုဆုံးမ သည်၏ အဖြစ်ကို သိတော်မူ၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသခင်သည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ တစ်ဖန်-
န ယိတော ကိဉ္စိ ပါပိယော၊ ဣနြိယာနံ ဝသံ ဝဇေ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၆၅။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှဖြင့်။ ဧတံ ပဏ္ဍိစ္စံ၊ ထိုပညာရှိကို။ အပိ၊ စင်စစ်။ သော ဒေဝိလော၊ ထိုဒေဝီလရသေ့သည်။ အဗြဝိ၊ ဆို၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ ဣန္ဒြေတို့၏။ ဝသံ၊ အလိုသို့။ ဝဇေ၊ လိုက်၏။ ဣတော၊ ဤသူ့အောက်။ ပါပိယော၊ အထူးသဖြင့် ယုတ်မာသော။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ထိုအခါ နာရဒရသေ့ကို သရဘင်္ဂဆရာရသေ့သည် ခေါ်၍ နာရဒ... ရှေးဦးစွာသော ဤစကားကို နားထောင်ဦးလော့၊ အကြင်သူသည် မဆွကပင်လျှင် ပြုအပ်သည်နှင့်ယှဉ်သော အမှုကို မပြု၊ ထိုသူသည် တောသို့ ဝင်သော လု သကဲ့သို့ စိုးရိမ်ရ၏။ ငိုကြွေးရ၏ ဟု ဆို၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
သက်သေဝတ္ထု
လွန်လေပြီးသောအခါ တစ်ခုသော ကာသိနိဂုံး၌ အဆင်းလှသော တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားလုလင်သည် ဖြစ်၏။ အားနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဆင်ပြောင်းကို ဆောင်နိုင်၏။
လူပြိတ္တာကြီး
ထိုလုလင်သည် ငါအား လယ်လုပ်ခြင်းအမှု အစရှိသည်တို့ကို ပြု၍ မိဘတို့အား လုပ်ကျွေးခြင်းတို့ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ သားမယားဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ ဒါန အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူကို မမွေးမူ၍ တစ်စုံတစ်ခုသော ကောင်းမှုကို မပြုမူ၍ တောသို့ဝင်၍ သမင်တို့ကိုသတ်၍ ကိုယ်ကိုသာလျှင် မွေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုလုလင်သည် ငါးပါးသော လက်နက်တို့ကို ဖွဲ့လျက် ဟိမဝန္တာသို့ သွား၍ အထူးထူးသော သားတို့ကို သတ်၍ စားလျက် ဟိမဝန္တာဝယ် ဝိဓဝါမည်သော မြစ်ကမ်းနား၌ တောင်တို့သည် ခြံရံအပ်သော ကြီးသော တောင်ကွန်ရက်သို့ ရောက်၍ တောင်ကွန်ရက်၌ သားတို့ကိုသတ်၍ မီးကျီး၌ ကင်အပ်သော အသားတို့ကို စားလျက်နေ၏။ ထိုလုလင်သည် ငါကား အခါခပ်သိမ်း ခွန်အားနှင့်ပြည့်စုံသည် မဖြစ်လတ္တံ့၊ အားနည်းသောကာလဝယ် တော၌ လှည့်လည်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ယခုလျှင် အထူးထူးသော အမျိုးရှိကုန်သော သားတို့ကို တောင်ကွန်ရက်သို့ သွင်း၍ တံခါးကိုယှဉ်၍ တော၌ မလှည့်လည်မူ၍ အလိုအတိုင်း သားတို့ကိုသတ်၍ စားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ကြံတိုင်းပြု၏။
ထိုအခါ လုလင်အား ကာလလွန်သည်ရှိသော် ထိုမကောင်းမှုကံသည် အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ အကျိုးကိုပေး၏။ ထိုလုလင်သည် မိမိ၏လက်ခြေတို့ကို မရ၊ ထိုမှဤမှ ရွေ့ရှားအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် သောက်ရေကို မမြင်၊ ကိုယ်သည် ညှိုး၏။ လူပြိတ္တာဖြစ်၏။ နွေအခါ မြေကြီးကဲ့သို့ ကိုယ်သည် ကွဲ၍ အရေးတို့သည် ထင်၏။ ထိုလုလင်သည် မကောင်းသောအဆင်း မကောင်းသောသဏ္ဌာန် ရှိလျက် ကြီးစွာသော ဆင်းရဲကို ခံရ၏။
သိဝိမင်းကြီး တောလိုက်ထွက်
ဤသို့ မြင့်ရှည်ကာလသို့ ရောက်သည်ရှိသော် သိဝိတိုင်း၌ သိဝိမည်သောမင်းသည် တောဝယ် မီးကျီး၌ကင်အပ်သော အမဲကို စားအံ့ ဟု အမတ်တို့အား ပြည်ကို ဆောက်ခဲ့၍ ငါးပါးသောလက်နက်တို့ကို ဖွဲ့လျက် တောသို့ဝင်၍ သားတို့ကိုသတ်၍ အသားကိုစားလျက် အစဉ်သဖြင့် ထိုတောင်ကွန်ရက် အရပ်သို့ရောက်၍ ထိုယောက်ျားကိုမြင်၍ ကြေက်လျက်လျှင် သတိကိုဖြစ်စေ၍ အချင်းယောက်ျား သင်သည် အဘယ် အမည်ရှိသော သူနည်းဟု မေး၏။ အရှင်... အကျွန်ုပ်သည် လူပြိတ္တာတည်း၊ မိမိမကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးကို ခံစားရ၏။ အရှင်သည် အဘယ် သူနည်းဟု မေး၏။ ငါသည် သိဝိမင်းတည်း ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ မင်းဖြစ်လျက် အဘယ်ကြောင့် ဤအရပ်သို့ လာသနည်း ဟု မေး၏။ သမင်သားကို စားအံ့သောငှာ လာ၏ဟု ဆို၏။
လူပြိတ္တာ၏ ဖြစ်အင်
ထိုအခါ သိဝိမင်းအား လူပြိတ္တာသည် မြတ်သော မင်းကြီး... အကျွန်ုပ်သည် ဤသမင်သားကို စားလိုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်လျှင် လာလတ်၍ လူပြိတ္တာ ဖြစ်ရ၏ဟု အလုံးစုံသော အကြောင်းကို အကျယ်အားဖြင့်ဆို၍ မိမိ၏ ဆင်းရဲသောအဖြစ်ကို မင်းအား ကြားလိုရကား-
ကမ္မံ ဝိဇ္ဇဉ္စ ဒက္ခေယျံ၊ ဝိဝါဟံ သီလမဒ္ဒဝံ။
ဧတေစ ယသေ ဟာပေတွာ၊ နိဗ္ဗတ္တော သေဟိ ကမ္မေဟိ။
အရိယဓမ္မာ အပက္ကန္တော၊ ယထာ ပေတော တထေဝ ဟံ။
သော သုခံ နာဓိဂစ္ဆာမိ၊ ဌိတော ဘာကုမတာမိဝ။
ဟူသော ကြွင်းသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
စည်းစိမ်ရကြောင်းများ
၆၆။ သိဝိ၊ သိဝိမင်းကြီး။ မာမိဝ၊ ငါကဲ့သို့သောသူသည်။ အမိတ္တာနံ၊ ရန်သူတို့၏။ ဟတ္ထတ္ထံ၊ လက်၌ ပျက်စီးခြင်းကို။ ပပ္ပေါတိ ဣဝ၊ ရောက်သကဲ့သို့။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။ ကမ္မဉ္စ၊ လယ်လုပ်ခြင်း အစရှိသော အသက်မွေးခြင်းကို ပြီးစေတတ်သော အမှုလည်းကောင်း။ ဝိဇ္ဇဉ္စ၊ ဆင်စီးခြင်း အစရှိသော အတတ်လည်းကောင်း။ ဒက္ခေယျဉ္စ၊ စည်းစိမ်ကိုဖြစ်စေခြင်း၌ လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ ဝိဝါဟဉ္စ၊ ထိမ်းမြားခြင်း လည်းကောင်း။ သီလမဒ္ဒဝဉ္စ၊ ငါးပါးသောသီလ နူးညံ့သောစကားကို ဆိုတတ်သော အဆွေခင်ပွန်းကို ပေါင်းဖော်ရခြင်း လည်းကောင်း။ ဧတေ စ ယသေ၊ ဤစည်းစိမ်ကိုပေးတတ်ကုန်သော သဘာတို့ကို။ ဟာပေတွာ၊ ယုတ်စေ၍။
၆၇။ သေဟိ ကမ္မေဟိ၊ မိမိဥစ္စာ ဖြစ်ကုန်သော မကောင်းမှုကံတို့ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တော၊ လုပြိတ္တာ ဖြစ်၏။ သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ သဟဿဇီနောဝ၊ ဥစ္စာတစ်ထောင် ရှုံးသောသူကဲ့သို့။ အဗန္ဓု၊ အဆွေခင်ပွန်း မရှိသည်။ အပရာယဏော၊ လဲလျောင်းရာ မရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အရိယဓမ္မာ၊ သူမြတ်တို့၏ အကျင့်မှ။ အပက္ကန္တော၊ ဖဲခဲ့၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ မတော၊ သေသောသူသည်။ ပေတော၊ ပြိတ္တာဖြစ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တထေဝ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်လျှင်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပေတော၊ ရှင်လျှက် လူပြိတ္တာဖြစ်၏။
၆၈။ သုခကာမေ၊ ချမ်းသာကို အလိုရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို။ ဒုက္ခာပေတွာ၊ ဆင်းရဲစေ၍။ ဣမံ ပဒံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲအစုသို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ ဘာဏုမတာမိဝ၊ မီးကျီးတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင်မှ ရံဘိသကဲ့သို့။ ဌိတော၊ အပူလောင်သဖြင့် တည်လျက်။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ နာဓိဂစ္ဆာမိ၊ မရ။
ဤသို့ဆို၍ မြတ်သေမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် ချမ်းသာကို လိုလျက် သူတစ်ပါးကို ဆင်းရဲစေ၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌လျှင် လူပြိတ္တာ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် သင်မင်းကြီးသည် မကောင်းမှုကို မပြုလင့်၊ မိမိမြို့သို့ သွား၍ ဒါန အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလော့ဟု ဆို၏။
မင်းသည် မြို့သို့ ပြန်၍ လူပြိတ္တာ ဆိုတိုင်းပြု၍ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။ သရဘင်္ဂဆရာသည် ဤအကြောင်းကိုဆောင်၍ နာရဒရသေ့ကို မှတ်စေ၏။
နာရဒရသေ့ သံဝေဂရပြီ
နာရဒရသေ့သည် သရဘင်္ဂဆရာ၏ တရားစကားဖြင့် သံဝေဂရ၍ သရဘင်္ဂဆရာကို ရှိခိုး၍ ကန်တော့၍ ကသိုဏ်းပရိကံကို စီးဖြန်း၍ ပျောက်သောဈာန်ကို တစ်ဖန် ပကတိ ရှိအောင်ပြု၏။ သရဘင်္ဂဆရာသည် နာရဒ ရသေ့အား ထိုလိုဏ်၌ နေစိမ့်သောငှာ မပေးမူ၍ နာရဒရသေ့ကိုခေါ်၍ မိမိကျောင်းသို့ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သောရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ နာရဒရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ မယားဟောင်းသည် ထိုအခါ ပြည့်တန်ဆာမ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ သာလိဿရ ရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ကဿပသည် ထိုအခါ မဏ္ဍိဿရရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ ပဗ္ဗတရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ကစ္စည်းမထေရ်သည် ထိုအခါ ကာဠဒေဝီလရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ အနုပိယရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ ကိသဝစ္ဆရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သရဘင်္ဂဆရာရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဣန္ဒြေလိုလိုက်၊ ငရဲဆိုက်၊ လူ၌ ဆင်းရဲစွာ
ခုနှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဣန္ဒြိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၈။ အာဒိတ္တဇာတ်
အလှူဒါနကို ရွေးချယ်၍ လှူသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အာဒိတ္တသ္မိံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအာဒိတ္တဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အသဒိသဒါနကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအသဒိသဒါနကို မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ် အဋ္ဌကထာအားဖြင့် အကျယ်ချဲ့၍ ဆိုအပ်၏။
ထိုအသဒိသဒါနကို လှူသောနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ ... ကောသလမင်းသည် စိစစ် ရွေးချယ်၍လျှင် ကောင်းမှု၏ စိုက်ပျိုးရာလယ်မြေကိုသိ၍ ဘုရားအမှူးရှိသော အရိယာသံဃာအား အသဒိသ ဒါနကို လှူ၏ဟု စကားကို ဖြစ်ကြကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ... ကောသလမင်းသည် စိစစ်ရွေး ချယ်၍ အတုမရှိ မြတ်သော ကောင်းမှုမှာ စိုက်ပျိုးရာ လယ်ယာမြေသဖွယ် ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာ၌ အလှူပေးခြင်းသည်အံ့ဖွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်လည်း စိစစ်ရွေးချယ်၍ အလှူကြီးကို ပေးလှူကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ သိဝိတိုင်း ရောရုဝမည်သော မင်းကြီးသည် ဆယ်ပါးသော မင်းကျင့်တရားတို့ကို မပျက်စေမှူ၍ လေးပါးကုန်သော သင်္ဂဟဝတ္ထုတို့ဖြင့် လူများကို သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့လျက် လူများ၏ မိဘအရာ၌တည်၍ ဆင်းရဲသောသူ ခရီးသွား ဖုန်းတောင်းယာစကာတို့အား အလှူကြီးပေးခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုရောရုဝမင်းကြီး၏ မိဖုရားသည် သမုဒ္ဒဝိဇယာမည်၏။ ပညာရှိ၏။ ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။ ထိုရောရုဝမင်းကြီးသည် တစ်နေ့သ၌ အလှူ တင်းကုပ်ကို ကြည့်လျက် ငါ၏အလှူကို သီလမရှိကုန်သော လျှပ်ပေါ်လော်လည်ကုန်သော သူတို့သည် စားကုန်၏။ ထိုအလှူသည် ငါ့ကို မနှစ်သက်စေ၊ ငါသည်ကား သီလရှိကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့အား အလှူကို ပေးလို၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်လည်း ဟိမဝန္တာ အရပ်၌ နေကုန်၏။ အဘယ်သူသည် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို ပင့်ဖိတ်၍ ဆောင်ပါလတ္တံ့နည်း၊ အဘယ်သူ့ကို စေရအံ့နည်း ဟု ကြံ၍ ထိုအကြောင်းကို မိဖုရားအား ကြား၏။ ထိုအခါ ထိုရောရုဝမင်းကို မိဖုရားသည် မြတ်သော မင်းကြီး.စိုးရိမ်တော်မမူပါလင့်၊ အကျွန်ုပ်တို့၏ လှူအပ်သော အလှူ၏အာနုဘော် သီလ၏အာနုဘော် သစ္စာ၏ အာနုဘော်ဖြင့် ပန်းတို့ကိုစေ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို ပင့်ဖိတ်စေ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ့တို့သည် ကြွရောက်လာသောအခါ အလုံးစုံသောအလှူကို ပေးကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို ပင့်ဖိတ်ပုံ
မင်းသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ အလုံးစုံသောမြို့၌ နေကုန်သော သူတို့သည် သီလကို ဆောက်တည်စေကုန် ဟု မြို့၌ စည်လည်စေ၍ မိမိသည်လည်း ပရိသတ်နှင့်တကွ ဥပုသ်ဆောက် တည်၍ ကြီးစွာသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို ဖြစ်စေ၍ မုလေးပန်းတို့ဖြင့်ပြည့်သော ရွှေအုပ်ကို ယူစေ၍ ပြာသာဒ်မှသက်၍ မင်းရင်ပြင်၌ရပ်၍ ငါးပါးသော အင်္ဂါတို့ကို မြေ၌တည်စေ၍ အရှေ့ မျက်နှာသို့ ရှေးရှုရှိခိုး၍ အရှေ့မျက်နှာ၌ ရဟန္တာတို့ကို ရှိခိုး၍ အကျွန်ုပ်တို့၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ကျေးဇူးသည် အကယ်၍ ရှိငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့၌ သနားတော်မူ၍ အကျွန်ုပ်တို့ ဆွမ်းကို ခံပါကုန်လော့ ဟုဆို၍ အရှေ့အရပ်မျက်နှာသို့ ပန်းခုနစ်ဆုပ်တို့ကို ပစ်၏။ အရှေ့အရပ်မျက်နှာ၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့် နက်ဖြန်နေ့၌ မကြွလာကုန်၊ နှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ တောင်အရပ် မျက်နှာကို ရှိခိုး၏။ ထိုအရပ်မှလည်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် မကြွလာကုန်။ သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌ အနောက်အရပ်မျက်နှာကို ရှိခိုး၏။ ထိုအနောက် အရပ်မျက်နှာမှလည်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓတို့သည် မကြွလာကုန်၊ လေးရက်မြောက်သော နေ့၌ မြောက်အရပ်မျက်နှာကို ရှိခိုး၏။ ရှိခိုးပြီး၍လည်း မြောက်ဟိမဝန္တာအရပ်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် အကျွန်ုပ်တို့၏ ဆွမ်းကို ခံတော်မူစေကုန်သတည်းဟု ပန်းခုနှစ်ဆုပ်တို့ကို ပစ်လွှတ်၏။ ပန်းတို့သည် သွား၍ နန္ဒမူလိုဏ်၌ ခုနစ်ဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ အပါး၌ ကျကုန်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဆင်ခြင်ကုန်လတ်သော် မင်းသည် မိမိတို့အား ပင့်ဖိတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ နက်ဖြန် သံဃာ့ထေရ်သည် ထိုပဈစကဗေုဒျဓါတို့ကိုခေါြ၍ ဆင်းရဲကင်းသော အရှင်တို့ အရှင်တို့အား ရောရုဝ မင်းသည် ပင့်ဖိတ်၏။ အရှင်တို့သည် ရောရုဝမင်းအား သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့ခြင်းကို ပြုကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ခုနစ်ဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓတို့သည် ကောင်းကင်ဖြင့်ကြွလာ၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ ဆင်းသက်ကုန်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို မင်းသည်မြင်၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြစ်လျက် ရှိခိုး၍ ပြာသာဒ်သို့တင်၍ ကြီးစွာသော ပူဇော် သက္ကာရကို ပြု၍ အလှူပေး၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး အဆုံး၌ နက်ဖြန်အကျိုးငှာ, နက်ဖြန်အကျိုးငှာဟူ၍ ဤသို့ ခြောက်ရက်ပတ်လုံး ပင့်ဖိတ်၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာအလှူကို စီရင်၍ ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့်စီရင်အပ်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ် အစရှိသည်တို့ကို ခင်းစေ၍ သင်္ကန်း ထီး အစရှိကုန်သော ခပ်သိမ်းသော ရဟန်း အသုံးအဆောင်တို့ကို ခုနစ်ပါးကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ အထံတော်၌ထား၍ အကျွန်ုပ်တို့သည် ဤအလုံးစုံသော ပရိက္ခရာတို့ကို အရှင်ဘုရားတို့အား လှူပါကုန်၏ ဟု ဆို၍ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးပြီးသည်၏ အဆုံး၌ မင်းမိဖုရား နှစ်ပါးတို့သည် ရှိခိုးကုန်လျက် တည်ကုန်၏။
သံဃာ့ထေရ်တရားဟော
ထိုအခါ မင်းမိဖုရားနှစ်ပါးတို့အား အနုမောဒနာ ပြုလိုရကား သံဃာ့ထေရ်သည်-
တံ တဿ ဟောတိ အတ္ထာယ၊ နော စ ယံ တတ္ထ ဍယှတိ။
နီဟရထေဝ ဒါနေန၊ ဒိန္နံ ဟောတိ သုနီဟတံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၆၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အာဒိတ္တသ္မိံ၊ မီးလောင်၍ ပြောင်ပြောင်တောက်သော။ အဂါရသ္မိံ၊ အိမ်၌။ ယံ ဘာဇနံ၊ အကြင်အသုံးအဆောင်ကို။ နီဟရတိ၊ ထုတ်ဆောင်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအိမ်၌။ ယံ ဘာဇနံ၊ အကြင် အသုံးအဆောင်ကို။ နေဝ ဍယှတိ၊ မီးမလောင်။ တံ ဘာဇနံ၊ ထိုအသုံး အဆောင်သည်။ တဿ၊ ထိုအိမ်ရှင်၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။
၇၀။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ လောကေ၊ လောက၌။ ဇရာယ စ၊ အိုခြင်းမီးသည်လည်းကောင်း။ မရဏေန စ၊ သေခြင်းမီးသည်လည်းကောင်း။ အာဒီပိတော၊ ပြောင်ပြောင်တောက်လောင်၏။ ဒါနေန၊ ဒါနစေတနာဖြင့်။ နီဟရထေဝ၊ အသုံး အဆောင်ကို ထုတ်ဆောင်ရာ သလျှင်ကတည်း။ ယံ ဒါနံ၊ အကြင်အလှူဝတ္ထုကို။ ဒိန္နံ၊ လှူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုအလှူဝတ္ထုသည်သာလျှင်။ သုနီဟတံ၊ ကောင်းစွာ ထုတ်ဆောင်အပ်သော ဥစ္စာမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ဤသို့ သံဃာ့မထေရ်သည် အနုမောဒနာပြု၍ မြတ်သောမင်းကြီး... မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ ဟု မင်းအား အဆုံးအမကို ပေး၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံ၍ ပြာသာဒ်အထွတ်ကို နှစ်ဖြာခွဲ၍ နန္ဒမူလိုဏ်၌ သက်၏။ ထိုသံဃာ့ထေရ်၏ ပရိက္ခရာတို့သည် သံဃာ့ထေရ်နှင့်တကွ ပျံ၍နန္ဒမူ လိုဏ်၌လျှင် သက်၏။ မင်းနှင့် မိဖုရား၏ ကိုယ်အလုံးသည် ပီတိဖြင့်ပြည့်၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ တရားတော်
ဤသို့ သံဃာ့ထေရ် ကြွပြီးသည်ရှိသော် ကြွင်းသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်-
ဥဋ္ဌာနဝီရိယာဓိဂတဿ ဇန္တု။
အတိက္ကမ္မ သော ဝေတ္တရဏိံ ယမဿ၊
ဒိဗ္ဗာနိ ဌာနာနိ ဥပေတိ မစ္စော။
အပ္ပါပိ သန္တာ ဗဟုကေ ဇိနန္တိ။
အပ္ပမ္ပိ စေ သဒ္ဒဟာနော ဒဒါတိ၊
တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီပရတ္ထ။
ယေ ဒက္ခိဏေယျာ ဣဓ ဇီဝလောကေ။
ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ၊
ဗီဇာနီ ဝုတ္တာနိ ယထာ သုခေတ္တေ။
ပရူပဝါဒါ န ကရောတိ ပါပံ။
ဘီရုံ ပသံသန္တိ န တတ္ထ သူရံ၊
ဘယာဟိ သန္တော ကရောတိ ပါပံ။
မဇ္ဈိမေန စ ဒေဝတ္တံ၊ ဥတ္တမေန ဝိသုဇ္စျတိ။
ဒါနာ စ ခေါ ဓမ္မပဒံဝ သေယျော။
ပုဗ္ဗေဝ ဟိ ပုဗ္ဗတရေဝ သန္တော၊
နိဗ္ဗာနမေဝဇ္စျဂမုံ သပညာ။
ဟူကုန်သော ဤဂါထာတို့ဖြင့် အနုမောဒနာပြု၍ သံဃာ့ထေရ်ကဲ့သို့လျှင် ပရိက္ခရာတို့နှင့်တကွ ကြွကုန်၏။
၇၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဇန္တု၊ သတ္တဝါဖြစ်သော။ ယော မစ္စော၊ အကြင်သူသည်။ ဓမ္မလဒ္ဓဿ၊ ရဟန္တာကို အစပြု၍ ဝိပဿနာ စီးဖြန်းသော ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်အောင် ရအပ်ပြီးသော တရားရှိသောသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥဋ္ဌာနဝီရိယာဓိဂတဿ၊ လုံ့လပြုသဖြင့် ရအပ်သော ဝတ္ထု၏။ အဂ္ဂံ၊ အဦးကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဒါတိ၊ လှူ၏။ သော မစ္စော၊ ထိုသူသည်။ ယမဿ၊ ယမမင်း၏။ ဝေတရဏိံ၊ ငရဲကြီးရှစ်ထပ် ဥဿဒငရဲ တစ်ဆယ့်ခြောက်ထပ်ကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ဒိဗ္ဗာနိ၊ နတ်တို့၏ နေရာဖြစ်ကုန်သော။ ဌာနာနိ၊ အရပ်တို့သို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏။
အလှူနှင့် စစ်
၇၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဒါနဉ္စ၊ အလှူ ပေးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ယုဒ္ဓဉ္စ၊ စစ်ထိုးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သမာနံ၊ တူ၏ဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ အပ္ပါပိ၊ အနည်းငယ်သော စစ်သည်တို့သည်လည်း။ သန္တာ၊ ဖြစ်ကုန်လျက်။ ဗဟုကေ၊ များစွာကုန်သော စစ်သည်တို့ကို။ ဇိနန္တိ ယထာ၊ အောင်ကုန်၏သို့။ အပ္ပါပိ၊ အနည်းငယ်ဖြစ်ကုန်သော မုဉ္စစေတနာတို့သည်လည်း။ သန္တာ၊ ဖြစ်ကုန်လျက်။ ဗဟုကေ၊ များစွာကုန်သော ဝန်တိုခြင်း အစရှိကုန်သော ကိလေသာတို့ကို။ ဇိနန္တိ၊ အောင်ကုန်၏။ အပ္ပမ္ပိ၊ အနည်းငယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း။ သဒ္ဒဟာနော၊ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်လျက်။ စေ ဒဒါတိ၊ အကယ်၍ လှူအံ့။ တေနေဝ၊ ထိုအလှူကြောင့်လျှင်။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပရတ္ထ၊ တမလွန်ဘဝ၌။ သုခီ၊ ချမ်းသာခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
စိစစ်၍လှူ
၇၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဝိစေယျ၊ အလှူဝတ္ထု အလှူခံတို့ကို စိစစ်ရွေးချယ်၍။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ သုဂတပ္ပသတ္ထံ၊ ဘုရားတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်၏။ ဣဓ ဇီဝလောကေ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဒက္ခိဏေယျာ၊ အကြင်ဘုရား အစရှိကုန်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဧတေသု၊ ထိုဘုရား အစရှိကုန်သော အလှူ ခံတို့၌။ ဒိန္နာနိ၊ လှူအပ်ကုန်သော အလှူတို့သည်။ သုခေတ္တေ၊ ကောင်းသော လယ်ယာ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ပျိုးအပ်ကုန်သော။ ဗီဇာနိ ယထာ၊ မျိုးစေ့တို့ကဲ့သို့။ မဟပ္ဖလာနိ၊ အကျိုး ကြီးကုန်၏။
၇၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပါဏဘူတာနိ၊ ပါဏဟု ဆိုအပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို။ အဟေဌယံ၊ သနားသဖြင့် မညှဉ်းဆဲဘဲ။ စရံ၊ ကျင့်သော သူသည်။ ပရူပဝါဒါ၊ သူစွပ်စွဲအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဘီရုံ၊ သူစွပ်စွဲခြင်းမှ ကြောက်သောသူကို။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ပသံသန္တိ၊ ချီးမွမ်းကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသူတစ်ပါး၏ စွပ်စွဲခြင်း၌။ သူရံ၊ ရဲရင့်သောသူကို။ နပ္ပသံသန္တိ၊ မချီးမွမ်းကုန်။ ဘယာဟိ၊ သူတစ်ပါးတို့၏ စွပ်စွဲခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်သာလျှင်။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ န ကရာန္တိ၊ မပြုကုန်။
ဒါန ၃-မျိုး၊ အကျိုး ၃-ရပ်
၇၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဟီနေန၊ ယုတ်သော။ ဗြဟ္မစရိယေန၊ တိတ္ထိတို့၏ ကျောင်း၌ မေထုန်မှကြဉ်ခြင်း, သီလသာသနာတော်၌ ကာမချမ်းသာကို တောင့်တ၍ ကျင့်သော သီလရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ သီလဟူသော ဗြဟ္မစရိယဖြင့်။ ခတ္တိယေ၊ မင်းမျိုး၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ မဇ္စျိမေန၊ တိတ္ထိတို့၏ကျောင်း၌ ဈာန်၏ ဥပစာရ, သာသနာတော်၌ စင်ကြယ်သော သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဈာန်သမာပတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းဟုဆိုအပ်သော အလတ်ဖြစ်သော ဗြဟ္မစရိယဖြင့်။ ဒေဝတ္တံ၊ နတ်ဗြဟ္မာတို့၏အဖြစ်သို့။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဥတ္တမေန၊ တိတ္ထိတို့၏ကျောင်း၌ ရှစ်ပါးသော သမာပတ်, သာသနာတော်၌ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုဖြစ်စေခြင်း ဟူသော မြတ်သော ဗြဟ္မစရိယဖြင့်။ ဝိသုဇ္စျတိ၊ ကာမမှ စင်ကြယ်ခြင်း, ဝဋ်ဆင်းရဲမှ စင်ကြယ်ခြင်း ဖြစ်၏။
သမထဝိပဿနာ
၇၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဒါနံ၊ ဒါနကို။ အဒ္ဓါဟိ၊ စင်စစ်သဖြင့်လျှင်။ ဗဟုဓာ၊ များသောအပြားဖြင့်လျှင်။ ပသတ္ထံ၊ ချီးမွမ်းအပ်၏။ ဒါနာ စခေါ၊ ဒါနထက်လျှင်။ ဓမ္မပဒံဝ၊ သမထ ဝိပဿနာဟု ဆိုအပ်သော တရားအစုသည်သာလျှင်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ထိုစကားသည်မှန်၏။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာ၏ ရှေးဦး၌လျှင်။ သန္တော၊ ကဿပဘုရား အစရှိကုန်သော သူတော်ကောင်းဖြစ်ကုန်သော။ သပညာ၊ ပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗတရေဝ၊ ရှေးထက်ရှေး၌လျှင်။ သန္တော၊ ဝေဿဘူဘုရား အစရှိကုန်သော သူတော်ကောင်း ဖြစ်ကုန်သော။ သပညာ စ၊ ပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း။ တေ၊ ထိုပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ သမထဝိပဿနံ၊ သမထဝိပဿနာကို။ ဘာဝေတွာ၊ ပွားစေ၍။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ နိဗ္ဗာန်သို့သာလျှင်။ အဇ္စျဂမုံ၊ ရောက်ကုန်ပြီ။
ဤသို့ ခုနစ်ဆူကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် မင်းအား မြတ်သော အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို ဟော၍ မင်းကို မမေ့မလျော့ခြင်းကို ဆုံးမ၍ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်လျှင် မိမိတို့၏ နေရာသို့ ကြွကုန်၏။ မင်းသည်လည်း မိဖုရားနှင့်တကွ အလှူ ပေး၍ အသက်ထက်ဆုံးတည်၍ မင်းအဖြစ်မှ စုတေ၍ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ... ဤသို့လျှင် ရှေး၌လည်း ပညာရှိတို့သည် စိစစ်ရွေးချယ်၍ အလှူပေးဖူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ထိုအခါ ပရိနိဗ္ဗာန်ကို ပြုကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလမယ်တော်သည် ထိုအခါ သမုဒ္ဒဝိဇယာမိဖုရား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မဟာရောရုဝမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အလှူခံမြတ်၊ ပေးလှူလတ်၊ ရောက်အပ်နတ်တို့ရွာ
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အာဒိတ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၉။ အဋ္ဌာနဇာတ်
မိန်းမတို့ ကျေးဇူးမသိတတ်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဂင်္ဂါ ကုမုဒိနီ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအဋ္ဌာနဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းကို သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်ကြောင့် ငြီးငွေ့သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ငြီးငွေ့၏ ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... မိန်းမတို့မည်သည်ကား ကျေးဇူးကို မသိတတ်၊ အဆွေ ခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်၏။ အကျွမ်းမဝင်အပ်။ လွန်လေပြီးသောအခါ ပညာရှိတို့သည် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း အသပြာတစ်ထောင်ကို ပေးကုန်လျက် မာတုဂါမကို နှစ်သက်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ ထိုမိန်းမသည် တစ်နေ့မျှ၌ အသပြာတစ်ထောင်ကို မရ၍ လည်၌ကိုင်စေ၍ ငင်ထုတ်စေဖူး၏။ ဤသို့ မိန်းမသည် ကျေးဇူးကို မသိတတ်၊ ထိုမိန်းမ၏အကြောင်းနှင့် ကိလေသာ၏ အလိုသို့ မလိုက်လင့် ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗြဟ္မ ဒတ်မင်း၏ ဗြဟ္မဒတ္တမည်သော သတို့သား, ဗာရာ ဏသီ သူဌေး၏ မဟာဓနမညမသော သတို့သား, ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော သူငယ်တို့သည် တကွ မြေမှုန့်ကစားဘက် အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကြ ကုန်၏။ တစ်ဦးသော ဆရာမျိုး၌လျှင် အတတ်ကိုသင်ကြကုန်၏။ မင်းသားသည် အဖလွန်လတ် မင်းအဖြစ်၌ တည်၏။ သူဌေးသားသည်လည်း မင်း၏အထံ၌သာလျှင် နေ၏။
သူဌေးသားနှင့် ပြည့်တန်ဆာမ
ဗာရာဏသီပြည်၌လည်း တစ်ယောက်သော အဆင်းလှသော ပြည့်တန်ဆာမသည် ရှိ၏။ ထိုပြည့်တန်ဆာမသည် မြတ်သော တင့်တယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သူဌေးသားသည် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း တစ်ထောင်သော အသပြာကိုပေး၍ ထိုပြည့်တန်ဆာမနှင့် တကွလျှင် မွေ့လျော်လျက် အဖလွန်သဖြင့် သူဌေးအရာကို ရ၍လည်း ထိုပြည့်တန်ဆာမကို မစွန့်၊ ရှေးအတူသာလျှင် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း တစ်ထောင်သော အသပြာကို ပေး၍ မွေ့လျော်၏။
သူဌေးသား နှင်ထုတ်ခံရ
သူဌေးသားသည် တစ်နေ့သုံးကြိမ် မင်းခစားအံ့သောငှာ သွား၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မင်း၏ အထံသို့ သွားသော ထိုသူဌေးသားအား မင်းနှင့်တကွ စကားပြောစဉ်လျှင် နေဝင်၍ အမိုက်သည် ဖြစ်၏။ သူဌေးသားသည် မင်းအိမ်မှထွက်၍ ယခု အိမ်သို့သွား၍ လာအံ့သော အချိန်မရှိပြီ၊ ပြည့်တန်ဆာမအိမ်သို့ သွားအံ့ဟု အလုပ် အကျွေးတို့ကို လွှတ်လိုက်၍ တစ်ယောက်တည်းသာလျှင် ပြည့်တန်ဆာမအိမ်သို့ ဝင်၏။ ထိုအခါ သူဌေးသားကို ပြည့်တန်ဆာမသည် မြင်၍ အရှင့်သား... သင်သည် အသပြာတစ်ထောင်ကို ဆောင်ခဲ့၏လော ဟု မေး၏။ ရှင်မ ယနေ့သည်လျှင် အလွန်မိုးချုပ်၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် အိမ်သို့မသွားမူ၍လျှင် လူတို့ကို လွှတ်လိုက်၍ တစ်ယောက်တည်းသာလျှင် ရှင်မအိမ်သို့ဝင်၏။ နက်ဖြန်မှ သင့်အား အသပြာနှစ်ထောင်ကို ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ ပြည့်တန်ဆာမသည် ယနေ့ ငါသည် အကယ်၍ အခွင့်ပြုအံ့၊ သူဌေးသားသည် တစ်ပါးသော နေ့တို့၌လည်း လက်ချည်း သက်သက်လျှင် လာလတ္တံ့၊ ဤသို့လာလတ်သော် ငါ့အား ဥစ္စာယုတ်လတ္တံ့၊ ယခု ဤသူဌေးသားအား ငါသည် အခွင့်မပြုအံ့ဟု ကြံပြီး၍ ထိုအခါ သူဌေးသားကို အရှင်... အကျွန်ုပ်တို့သည် ပြည့်တန်ဆာမ မည်ကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့အား အသပြာတစ်ထောင် မပေးမူ၍ မွေ့လျော်ခြင်းမည်သည် မရှိ၊ အသပြာ တစ်ထောင်ကို ဆောင်ချေလော့ဟု ဆို၏။ ရှင်မ နက်ဖြန် အသပြာနှစ်ထောင်ကို ဆောင်ခဲ့အံ့ဟု အဖန် တလဲလဲ သူဌေးသားသည် တောင်းပန်၏။ ပြည့်တန်ဆာမသည် ကျွန်မတို့ကို ထိုသူဌေးသားအား ဤအိမ်၌ ရပ်၍ ကြည့်စိမ့်သောငှာ ခွင့်မပေးလင့်၊ လည်၌ကိုင်၍ ငင်ထုတ်ပြီးလျှင် တ့ခါးကို ပိတ်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ ကျွန်မတို့သည် ပြည့်တန်ဆာမဆိုတိုင်း ပြုကြကုန်၏။
ရသေ့ဝတ်သွားပြီ
ထိုအခါ သူဌေးသားသည် ငါသည် ဤမိန်းမနှင့်တကွ ကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာကို စားပြီ၊ ဤမိန်းမသည် ငါ့ကို တစ်နေ့မျှ လက်ချည်းလာသည်ကို မြင်၍ လည်၌ကိုင်၍ ငင်ထုတ်စေ၏။ မိန်းမမည်သည်ကား ယုတ်မာစွ၊ အရှက်မရှိ၊ ကျေးဇူးကို မသိ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်၏ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ သူဌေးသားသည် မိန်းမ၏ ကြေးဇူးမွဲကို အောက်မေ့လျက် တပ်ခွန်းခြင်းကင်း၏။ စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ဟူသော သညာကို ရ၏။ အိမ်ရာထောင်ခြင်း၌လည်း ငြီးငွေ့၏။ ငါ့အား အိမ်ရာထောင်ခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ ယနေ့လျှင် တောထွက်၍ ရဟန်းပြုအံ့ ဟု တစ်ဖန် အိမ်သို့မသွားမူ၍ မင်းကို မဖူးမြင်မူ၍ မြို့မှထွက်၍ တောသို့ဝင်၏။ ဂင်္ဂါနား၌ ကျောင်းဆောက်၍ ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ တောသစ်မြစ် တောသစ်သီးဟူ သော အာဟာရရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ နေ၏။
ပြည့်တန်ဆာမ လိုက်ပင့်ခြင်း
မင်းသည် သူဌေးသားကို မမြင်သည်ရှိသော် အဆွေ ခင်ပွန်းသည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ ပြည့်တန်ဆာမသည် ပြုအပ်သော အမှုသည် မြို့အလုံး၌ ထင်ရှား၏။ ထိုကြောင့် ထိုအခါ ထိုမင်းအား ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီး၏ အဆွေ ခင်ပွန်းသည် ရှက်ခြင်းနှင့် အိမ်သို့လည်း မလာမူ၍ တောသို့ဝင်၍ ရဟန်းပြုသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ပြည့်တန်ဆာမကို ခေါ်စေ၍ သင်သည် တစ်နေ့သ၌ တစ်ထောင်သော အသပြာကိုမရ၍ အဆွေ ခင်ပွန်းကို လည်၌ငင်၍ ထုတ်စေသာဟူသည် မှန်သလော ဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး မှန်ပေ၏ဟု လျှောက်၏။ ယုတ်မာစွာသော ကျွန်မ... လျင်မြန်စွာ အဆွေခင်ပွန်း ရှိရာအရပ်သို့ သွား၍ အဆွေခင်ပွန်းကို ဆောင်ချေ။ အကယ်၍ သင်မဆောင်အံ့၊ သင်၏ အသက်သည် မရှိရာ ဟု မင်းသည် ဆို၏။ ပြည့်တန်ဆာမသည် မင်းစကားကိုကြား၍ ကြောက်ရကား ရထားစီး၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် မြို့မှထွက်၍ သူဌေး၏ နေရာအရပ်ကိုရှာလျက် နားထောင်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် နေရာအရပ်ကို ကြား၍ ထိုအရပ်သို့သွား၍ ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အလွန်မိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပြုအပ်သော အပြစ်ကို အရှင်ဘုရားတို့သည် သည်းခံတော်မူပါကုန်၊ အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဖန် ဤကဲ့သို့မပြုပါဟု တောင်းပန်လျှင် ကောင်းပြီ သင့်အား သည်းခံ၏။ သင်၌ ငါသည် ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်းသည် မရှိဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရာ... အရှင်ဘုရားတို့သည် အကယ်၍ သည်းခံတော်မူကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်နှင့်တကွ ရထားစီး၍ ကြွတော်မူကုန်လော့၊ မြို့သို့ရောက်သောကာလ အကျွန်ုပ်အိမ်၌ရှိသော အလုံးစုံသောဥစ္စာကို အရှင်ဘုရားတို့အား ပေးအံ့ ဟုဆို၏။
ရသေ့ မလိုက်ပြီ
သူဌေးသားသည် ထိုပြည့်တန်ဆာမ၏ စကားကို ကြား၍ ရှင်မ ယခု ငါသည် သင်နှင့်တကွ သွားအံ့သောငှာ မတတ်ကောင်း၊ အကြင်အခါ၌ ဤလောက၌ မဖြစ်ရာသော ဝတ္ထုသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုအခါ လာနိုင်အံ့လည်း မသိ ဟု ဆိုလို၍-
ဇမ္ဗူ တာလဖလံ ဒဇ္ဇာ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၇။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဂင်္ဂါ၊ မြစ်တို့သည်။ ကုမုဒိနီ၊ ကုမုဒြာကြာတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းကုန်လျက်။ သန္တာ၊ မစီးမသွား ငြိမ်သက်စွာ တည်ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ကောကိလာစ၊ ဥဩတို့သည်လည်း။ သင်္ခဝဏ္ဏာ၊ ခရုသင်းကဲ့သို့ ဖြူသောအဆင်း ရှိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ဇမ္ဗူ စ၊ သပြေပင်သည်လည်း။ တာလဖလံ ဒဇ္ဇာ၊ ထန်းသီး သီးရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ ဖြစ်လတ်သော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ သမာဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ နူနု၊ ဖြစ်ငြားအံ့လည်းမသိ။
ဘယ်တော့မှ မလိုက်ပြီ
ဤသို့ ဆို၍လည်း တစ်ဖန် ပြည့်တန်ဆာမသည် အရှင်ဘုရား လာလော့၊ သွားကုန်အံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သွားကုန်အံ့ဟု ဆို၍ အဘယ်အခါ၌ သွားကုန်အံ့နည်း ဟု မေးသောအခါ “ဤ မည်သောအခါ၌ သွားကုန်အံ့ ဟု ဆိုလို၍ -
ဟေမန္တိကံ ပါဝုရဏံ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
ဒဠှော စ အဝိကမ္ပိ စ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
သဂ္ဂဿာရောဟနတ္ထာယ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
ရာဟုဉ္စ ပရိပါတေယျုံ၊ အထ နူန တဒ့သိယာ။
အင်္ဂါရေ ဝါသံ ကပ္ပယျုံ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
ကုသလော နိစ္စဂီတဿ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
အညမညံ ပိဟယေယျုံ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
ဝဿဿ ပဋိဃာတာယ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
တုဏ္ဍေနာဒါယ ဂစ္ဆေယျ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
စေဋော အာဒါယ ဂစ္ဆေယျ၊ အထ နူန တဒါ သိယာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၈။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ကစ္ဆပလောမာနံ၊ လိပ်မွေးတို့၏။ တိဝိဓော၊ သုံးပါးအပြားရှိသော။ ပါဝါရော၊ လိပ်မွေးပန်းပွင့်ဖြင့် ရက်အပ်သောအာရုံ, လိပ်မွေးသက်သက်ဖြင့်သာ ရက်အပ်သောအာရုံ, ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နှစ်ပါးစုံဖြင့် ရက်အပ်သော အာရုံသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဟေမန္တိကံ ပါဝုရဏံ၊ ဆောင်းကာလ၌ ခြုံခြင်းငှာ တက်ကောင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၇၉။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ မကသပါဒါနံ၊ မှက်ခြင်တို့၏ခြေတို့ဖြင့်။ သုကတော၊ တက်၍စစ်ထိုးခြင်းငှာ ခံအောင် ကောင်းစွာပြုအပ်သော။ အဋ္ဋာလော၊ ပြအိုးပစ္စင်သည်။ ဒဠှော စ၊ ခိုင်ခံ့သည်လည်းကောင်း။ အဝိကမ္ပိ စ၊ မတုန်မလှုပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၀။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ သဂ္ဂဿ၊ နတ်ပြည်သို့။ အာရောဟနတ္ထာယ၊ တက်အံ့သောငှာ။ သသဝိသာဏာနံ၊ ယုန်ချိုတို့ဖြင့်။ နိဿေဏီ၊ စောင်းတန်းလှေကားကို။ သုကတာ၊ ကောင်းစွာ ပြုအပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၁။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ မူသိကာ၊ ကြွက်တို့သည်။ နိဿေဏိံ၊ ယုန်ချို စောင်းတန်း လှေကားသို့။ အာရုယှ၊ တက်၍။ စန္ဒံ၊ လကို။ ခါဒေယျုံ၊ ခဲကုန်ရာ၏။ ရာဟု၊ ရာဟုကိုလည်း။ ပရိပါတေယျုံ၊ ပြေးစေကုန်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၂။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဂဏစာရိနီ၊ တစ်ပေါင်းတစ်စုတည်း ကျက်စားကုန်သော။ မက္ခိကာ၊ ယင်တို့သည်။ သုရာဃဋံ၊ တစ်လုံးတစ်လုံးစီသော သေအိုးကို။ ပိတွာ၊ သောက်၍။ မဒ္ဒါ၊ ယစ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အင်္ဂါရေ၊ မီးကျီး၌။ ဝါသံ၊ နေခြင်းကို ကပ္ပေယျုံ၊ ပြုနိုင်ကုန်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၃။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဗိမ္မောဋ္ဌသမ္ပန္နော၊ ကျီးအာသီးမှည့်နှင့်တူသော နှုတ်ခမ်းနှင့်ပြည့်စုံသော။ သုမုခေါ၊ ကောင်းသော မျက်နှာရှိသော။ ဂဒြဘော၊ မြည်းသည်။ နစ္စဂီတဿ၊ ကခြင်းသီခြင်း၌။ ကုသလော၊ လိမ္မာသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၄။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ကာကာ စ၊ ကျီးတို့သည်လည်းကောင်း။ ဥလူကာ စ၊ ခင်ပုပ်တို့သည်လည်းကောင်း။ ရဟောဂတာ၊ ဆိတ် ကွယ်ရာအရပ်သို့ ကပ်ကုန်၍။ မန္တယေယျုံ၊ တိုင် ပင်ကုန်ရာ၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ပိဟယေယျ၊ ချစ်ကုန်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖောင်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၅။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဝဿဿ၊ မိုးကို။ ပဋိဃာတာယ၊ ကွယ်အံ့သောငှာ။ မူဠာလပတ္တာနံ၊ ကြာရွက်တို့၏။ ဆတ္တံ၊ ထီးသည်။ ထိရတရံ၊ အလွန်ခိုင်ခံ့သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ၊ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၆။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ကုလကော၊ အမျိုးငယ်သော။ သကုဏော၊ ငှက်သည်။ ဂန္ဓမာဒနပဗ္ဗတံ၊ ဂန္ဓမာဒနတောင်ကို။ တုဏ္ဍေန၊ နှုတ်သီးဖြင့်။ အာဒါယ၊ ချီ၍။ ဂစ္ဆေယျ၊ ပျံသွားရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူန ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၈၇။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ စေဋော၊ သူငယ်သည်။ သာမုဒ္ဒိကံ၊ သမုဒ္ဒရာ၌ပြေးသော။ သယန္တံ၊ ယန္တရားနှင့် တကွသော။ သဝဋာကရံ၊ တံခွန်နှင့်တကွ ခပ်သိမ်းသော အဆောက်အဦနှင့် ယှဉ်သော။ နာဝံ၊ လှေကြီးကို။ အာဒါယ၊ လက်ဖြင့်ယူ၍။ ဂစ္ဆေယျ၊ သွားနိုင်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မမ၊ ငါ၏။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နူနံ ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သံသဂ္ဂေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မဖြစ်နိုင်ရာသည်ကို ကြံ၍ ဤတစ်ဆယ့်တစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ ပြည့်တန်ဆာမသည် ဘုရားလောင်းကို ကန်တော့၍ မြို့သို့သွား၍ မင်းအား ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ မိမိ၏ အသက်ကို တောင်းယူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့.မာတုဂါမတို့မည်သည်ကား ဤသို့ ကျေးဇူးကို မသိဘတ်၊ အဆွေခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည် အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သောရဟန်းသည် သောတာတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ဖြစ်ဖူးပြီ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဝိပဿနာ၊ တရားသာ၊ ရောက်ရာနိဗ္ဗူတာ
ကိုးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော အဋ္ဌာနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
အဋ္ဌကနိပါတ် - ကစ္စာနီဝဂ်
၁၀။ ဒီပိဇာတ်
အပြစ်ရှာသူတို့ထံ၌ သာယာသောစကားသည် အကျိုးမရှိ
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ခမနီယံ ယာပနီယံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန် ဆာဆင်အပ်သော ဤဒီပိဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တစ်ခုသော ဆိတ်ကုလားမကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တစ်ပါးသောအခါ၌ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည် တောင်တို့သည် ခြံရံအပ်သော တစ်ခုသောတံခါးရှိသော ဂိရိဗ္ဗဇကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တံခါး၏ အနီး၌ စင်္ကြံသည် ရှိ၏။
ယောက်ျားတို့အမှုဖြင့်
ထိုအခါ ဆွတ်ကုလားတို့သည် ဤအရပ်၌ ကျက်စားကုန်၏ဟု ဆိတ်ကျောင်းတို့သည် ဆိုတ်ကုလားအပေါင်းကို တောင်ခြံအတွင်းသို့ သွင်း၍ ကစားလျက် နေကုန်၏။ ထိုဆိတ်ကျောင်းတို့သည် တစ်နေ့သ၌ ညချမ်းအခါ လာလတ်၍ ဆိတ်ကုလားတို့ကိုလိုက်၍ သွားကုန် သည်ရှိသော် တစ်ခုသော ဆိတ်ကုလားမသည် အဝေး၌ ကျက်စားရကား ထွက်ကုန်သော ဆိတ်ကုလားတို့ကို မမြင်၍ ကျန်ရစ်၏။ နောက် မှ ထွက်သော ထိုဆိတ်ကုလားမကို တစ်ခုသော သစ်သည် မြင်၍ ထိုဆိတ်ကုလားမကို စားအံ့ ဟု တောင်ခြံတံခါး၌ ရပ်၏။ ထိုဆိတ်ကုလားမသည်လည်း ထိုမှဤမှ ကြည့်လတ်သော် ထိုသစ်ကိုမြင်၍ ဤသစ်သည် ငါ့ကိုသတ်၍ စားလိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ရပ်၏။ ငါသည်လည်း ပြေးအံ့၊ ငါ၏အသက်သည် မရှိပြီ၊ ယနေ့ ငါသည် ယောကျ်ားတို့ပြုအပ်သောအမှုကို ပြုခြင်းငှာ သင့်၏ဟု ကြံ၍ ဦးချိုတို့ကို ချီမြောက်၍ သစ်ရှိရာသို့ ရှေးရှု လျင်မြန်သော အဟုန်ဖြင့် ပြေး၍ သစ်သည် ဤမှ ဖမ်းအံ့၊ ဤမှ ဖမ်းအံ့ဟု လုံ့လ ပြုစဉ်လျင် တောသို့ဝင်၍ လျင်မြန်သောအဟုန်ဖြင့် ပြေး၍ ဆိတ်ကုလားတို့၏ အတွင်းသို့ ဝင်၏။
အန္တရာယ်ကင်းပြီ
ထိုအခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည် ထိုဆိတ်ကု လားမ သစ်တို့၏အမှုကို မြင်၍ နက်ဖြန်သွား၍ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား လျောက်၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသောအရှင်ဘုရား ဤသို့ ထိုဆိတ်ကုလားမသည် အကြောင်း၌ လိမ္မာသည်၏အဖြစ်ကြောင့် သစ်မှ လွတ်၏ ဟု ဆို၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မောဂ္ဂလာန် ထိုသစ်သည် ယခုအခါ၌ကား ထိုဆိတ်ကုလားမကို ဖမ်းအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ ရှေး၌ကား မြည်တမ်းစဉ်လျှင် စားဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည် တောင်း ပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ မဂဓတိုင်း၌ ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသော ရွာဝယ် များသော စည်းစိမ်ရှိသောအမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ကာမတို့ကိုပယ်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန်အဘိညာဉ်ကို ဖြစ်စေ၍ ကြာမြင့်စွာ ဟိမ ဝန္တာ၌နေ၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှာ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့သွား၍ ထိုဂိရိဗ္ဗဇ၌လျှင် သစ်ရွက်မိုးသောကျောင်းကို ဆောက်၍ နေ၏။ ရှေးနည်းဖြင့်လျှင် ဆိတ်ကျောင်းသားတို့သည် ဆိတ်ကုလားတို့ကို ကျောင်းကုန်လတ်သော် တစ်နေ့သ၌ ဤအတူလျှင် နောက်မှ ထွက်လာသော တစ်ခုသော ဆိတ်ကုလားမကို သစ်သည် စားအံ့ ဟု တံခါး၌ ရပ်၏။
ရန်သူကို ချော့မော့
ထိုဆိတ်ကုလားမသည် ထိုသစ်ကိုမြင်၍ ယနေ့ ငါ့ အသက်သည် မရှိရာ။ စင်စစ် ငါသည် အသက်အကျိုးငှာ လုံ့လပြုခြင်းငှာ သင့်၏။ တစ်ခုသောဥပါယ်ဖြင့် ဤသစ်နှင့်လျှင် သာယာစွာသော ပဋိသန္ထာရကို ပြု၍ ထိုသစ်၏ နှလုံးနူးညံ့ခြင်းကို ဖြစ်စေ၍ အသက်ကို စောင့်ရှောက်အံ့ ဟု ကြံ၍ အဝေးမှလျှင် ထိုသစ်နှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရကို ပြုလျက်လာ၍ -
သုခံ တေ အမ္မာ အဝစ၊ သုခကာမာဝ တေ မယံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၈။ မာတုလ၊ ဦရီး။ တေ၊ သင့်အား။ ခမနီယံ ကစ္စိ၊ ကျန်းခံ့၏လော။ ယာပနိယံ ကစ္စိ၊ မျှတ၏လော။ သုခံ ကစ္စိ၊ ချမ်းသာ၏လော။ အမ္မာ၊ အကျွန်ုပ်အမိသည်။ တေ၊ သင်၏။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ဣစ္ဆေယျာမိ၊ အလိုရှိ၏ဟူ၍။ အဝစ၊ ဆို၏။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ တေ၊ သင်၏။ သုခကာမာဝ၊ ချမ်းသာကို အလိုရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။
အပြစ်ရှာ
ထိုစကားကိုကြား၍ သစ်သည် ဤဆိတ် ကုလားမသည် ငါ့ကို ဦးရီးဟူသော စကားဖြင့် လှည့်စားလို၏။ ငါ၏ ကြမ်းကြုတ်သော အဖြစ်ကို မသိ ဟု ကြံ၍-
သာဇ္ဇ မာတုလဝါဒေန၊ မုဉ္စိတဗ္ဗာ နု မညသိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၉။ ဧဠိကေ၊ ဆိတ်ကုလားမ။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ၏။ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ အမြီးကို။ အဝက္ကမ္မ၊ နင်း၍။ ဟေဌယိတွာန၊ ပုတ်ခတ်၍။ အာဂစ္ဆသိ၊ လာ၏။ သာ တွံ၊ ထိုသင်သည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ မာတုလဝါဒေန၊ ဦးရီးဟု ခေါ်ဝေါ်သဖြင့်။ မုဉ္စိတဗ္ဗာ၊ လွတ်ရာ၏ ဟူ၍။ မညသိ နု၊ အောက်မေ့သလော။
သင့်အမြီး ငါမနင်း
ထိုစကားကိုကြား၍ ဆိတ်ကုလားမသည် ဦးရီး ဤသို့ မဆိုလင့် ဟု-
ပစ္ဆတော တုယှံ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ ကထံ ခွါဟံ အဝက္ကမိံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၉၀။ မာတုလ၊ ဦးရီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ပုရတ္ထာမုခေါ၊ အရှေ့သို့ မျက်နှာပြု၍။ နိသိန္နော၊ နေသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ မုခံ၊ ရှေ့မျက်နှာသို့။ အဂတာ၊ လာ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တုယှံ၊ သင်၏။ ပစ္ဆတော၊ နောက်မှ။ ဌိတံ၊ တည်သော။ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ အမြီးကို။ ကထံ ခေါ အဝက္ကမိံ၊ အသို့လျှင် နင်းအံ့နည်း။
ငါ့အမြီး အလွန်ရှည်
ထိုအခါ ထိုဆိတ်ကုလားမကို သစ်သည် ဆိတ်ကုလားမ သင်သည် အဘယ်သို့ ဆိုသနည်း၊ ငါ့အမြီး၏ မတည်ရာ အရပ်မည်သည်ကား မရှိဟု ဆိုလို၍-
တာဝတာ မယှံ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ ကထံ ခေါ တွံ ဝိဝဇ္ဇယိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၁။ ဧဠိကေ၊ ဆိတ်ကုလားမ။ ယာဝတာ၊ အကြင် မျှလောက်ကုန်သော။ သသမုဒ္ဒါ၊ သမုဒ္ဒရာနှင့် တကွကုန်သော။ သပဗ္ဗတာ၊ တောင်နှင့်တကွကုန်သော။ စတုရော ဒီပါ၊ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာဝတာ တတ္တကံ ဌာနံ၊ ထိုမျှလောက်သော အရပ်ကို။ မယှံ၊ ငါ၏။ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ အမြီးသည်။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ရံ၍။ ဂတံ၊ တည်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ကထံ ခေါ၊ အသို့လျှင်။ ဝိဝဇ္ဇယိ၊ ရှောင်ကြဉ်အံ့နည်း။
ငါက ကောင်းကင်ကလာတာ
ဆိတ်ကူလားမသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ယုတ်မာစွာသော ဤသစ်သည် သာယာသော စကား၌ မကပ်ငြိ၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်၍ ထိုသစ်အား ဆိုအံ့ဟု-
ဒီဃံ ဒုဋ္ဌဿ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ သာမှိ ဝေဟာယသာ ဂတာ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၂။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေး၌လျှင်။ မာတာ စ၊ အမိသည်လည်းကောင်း။ ပိတာ စ၊ အဘသည်လည်းကောင်း။ ဘာတရော စ၊ မောင်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဒုဋ္ဌဿ၊ ပြစ်မှားသောသစ်၏။ နင်္ဂုဋ္ဌံ၊ အမြီးသည်။ ဒီဃံ၊ ရှည်၏ဟူ၍။ ဧတံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ မေ၊ ငါအား။ အက္ခိံသု၊ ပြောကြားဖူးကုန်၏။ သာ အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဝေဟာယသံ၊ ဝေဟာယသေန၊ ကောင်းကင်ဖြင့်။ အာဂတာ၊ လာသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။
ငါ့အစာတွေ ထွက်ပြေးကြ
ထိုအခါ ဆိတ်ကုလားမ ကောင်းကင်ဖြင့်လာသော သင့်ကိုမြင်၍ သားအပေါင်းတို့သည် ပြေးလေပြီ၊ သင်သည် ငါ၏ အစာကို ဖျက်ဆီးအပ်၏ဟု-
မိဂသံဃော ပလာယိတ္ထ၊ ဘက္ခော မေ နာသိတော တယာ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၉၃။ ဧဠိကေ၊ ဆိတ်ကုလားမ။ အန္တလိက္ခသ္မိံ၊ ကေင်းကင်၌။ အာယန္တိံ၊ လာသာ။ တဉ္စ၊ သင့်ကိုလျှင်။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ မိဂသံဃော၊ သားအပေါင်းသည်။ ပလာယိတ္ထ၊ ပြေးပြီ။ တယာ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘက္ခော၊ အစာကို။ နာသိတော၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။
အစားခံရပြီ
ဆိတ်ကုလားမသည် ထိုစကားကိုကြား၍ သေဘေးဖြင့် ကြောက်၍ တစ်ပါးသော အကြောင်းကို ဆောင်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား
ဦးရီး... ဤသို့သဘောရှိသော ကြမ်းကြုတ်သော အမှုကို မပြုလင့်၊ ငါ့အား အသက်ကိုပေးလော့ဟု မြည်တမ်း၏။ သစ်သည်လည်း ထိုဆိတ်ကုလားမ မြည်တမ်းစဉ်လျှင် လည်၌ ကိုက်သတ်၍ စား၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ရဟန်းတို့အား ဆုံးမလိုရကား-
ဂလကံ အနွာဝမဒ္ဒိ၊ နတ္ထိ ဒုဋ္ဌေ သုဘာသိတံ။
နိက္ကမံ ဒုဋ္ဌေ ယုဉ္ဇေထ၊ သော စ သဗ္ဘိံ န ရဉ္ဇတိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၉၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ရုဟဂ္ဃသော၊ သတ္တဝါတို့၏ အသွေးအသားကို သောက်စားတတ်သော။ ဒီပိ၊ သစ်သည်။ ဣစ္စေဝံ၊ ဤသို့။ ဝိလပန္တိယာ၊ မြည်တမ်းစဉ်။ ဧဠကိယာ၊ ဆိတ်ကုလားမ၏။ ဂလကံ၊ လည်ကို။ အနွာဝမဒ္ဒိ၊ ကိုက်ဝါး၏။ ဒုဋ္ဌေ၊ ပြစ်မှားတတ်သောသူ၌။ သုဘာသိတံ၊ စကားဆိုကျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
၉၅။ ဒုဋ္ဌေ၊ ပြစ်များတတ်သောသူ၌။ နယော၊ အကြောင်းသည်။ နေဝ အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ ဓမ္မော၊ သဘောသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ သုဘာသိတံ၊ စကားကောင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ ဒုဋ္ဌေ၊ ပြစ်မှာတတ်သောသူ၌။ နိက္ကမံ၊ လုံ့လကို။ ယုဉ္ဇေထ၊ အားထုတ်ရာ၏။ သော စ၊ ထိုပြစ်မှားတတ်သော သူသည်ကား။ သဗ္ဘိံ၊ စကားကောင်းကို။ န ရဉ္ဇတိ၊ မချစ်။
ရသေ့သည် ထိုဆိတ်ကုလားမ သစ်တို့၏ အမူအရာအလုံးစုံကို မြင်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဆိတ်ကုလားမသည် ထိုအခါ ဆိတ်ကုလားမ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သစ်သည် ထိုအခါ သစ်ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အပြစ်ရှာနေ၊ သူ့ထံဖြေ၊ ဆင်ခြေမဆိုရာ
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဒီပိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၁။ ဂိဇ္စျဇာတ်
မိဘစကားကို နားမထောင်၍ ပျက်စီးရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိသင်္ကုပထော နာမ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဂိဇ္စျဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆိုနိုင်ခက်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တစ်ဦးသော အမျိုးသားဖြစ်သော ရဟန်းသည် ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့သည်လည်းကောင်း သင်သည် ဤသို့ တက်အပ်၏။ ဤသို့ ဆုတ်အပ်၏။ ဤသို့ တူရူကြည့်အပ်၏။ ဤသို့ တစောင်းကြည့်အပ်၏။ ဤသို့ ကွေးအပ်၏။ ဤသို့ ဆန့်အပ်၏။ ဤသို့ ဝတ်အပ်၏။ ဤသို့ ရုံအပ်၏။ ဤသို့ သပိတ်ကို ကိုင်အပ်၏။ မျှလောက် ရုံသော ဆွမ်းကိုခံ၍ ပစ္စဝေက္ခဏာ ဆင်ခြင်၍။ လျှင် သုံးဆောင်အပ်၏။ ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်ရှောက်သော ဒွါရရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသည်ဖြစ်ရာ၏။ နိုးခြင်း၌ လုံ့လပြုသည် ဖြစ်ရာ၏။ ဧည့်သည် အာဂန္တုကဝတ် မည်သည်ကို သိရာ၏။ ဓမ္မိကဝတ် မည်သည်ကို သိရာ၏။ ဤဝတ်တို့သည်ကား တစ်ဆယ့်လေးပါးကုန်သော ခန္ဓာကဝတ် ရှစ်ဆယ်ကုန်သော ဝတ်ကြီးတို့တည်း၊ ထိုဝတ်တို့၌ သင်သည် ကောင်းစွာကျင့်အပ်၏။ ဤဓုတင်တို့မည်သည် တစ်ဆယ့်သုံးပါးတို့တည်း၊ ထိုတစ်ဆယ့်သုံးပါးသော ဓုတင်တို့ကို ကောင်းစွာ ဆောက် တည်၍ ကျင့်အပ်၏ ဟု ဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် ဆိုနိုင်ခက်၏။ သည်းမခံ၊ အဆုံးအမကို ရိုသေသဖြင့် မယူ။ ငါသည် သင်တို့ကို မဆို၊ ငါ့ကို သင်တို့သည် မဆိုကုန်လင့်။ ငါသည်သာလျှင် ငါ၏ အကျိုးစီးပွားကိုလည်းကောင်း၊ အကျိုးမဲ့ကိုလည်းကောင်း ပြုအံ့ဟု မိမိကိုယ်ကို ဆုံးမအပ်သည်ကိုပြု၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်း၏ ဆုံးမခက်သည်၏အဖြစ်ကို သိ၍ ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ ထိုရဟန်း ကျေးဇူးမဲ့စကားကို ဆိုလျက် နေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူစေ၍ ရဟန်း... သင်သည် ဆိုနိုင်ခက်သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ မှန်ပေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိကုန်သော သူတို့၏စကားကို နားမထောင်လေသနည်း၊ သင်သည် ရှေး၌လည်း ပညာရှိတို့၏ စကားကို နားမထောင်မူ၍ ဝေရမ္ဘလေဦး၌ မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေဖူး၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ ဘုရားလောင်းသည် လင်းတမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်း၏ သားသည် သုပတ္တမည်သော လင်းတမင်းတည်း။ ထိုလင်းတမင်းသည် အထောင်မကသော လင်းတအခြံအရံ ရှိ၏။ အားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ မိဘတို့ကို မွေး၏။ အားနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အလွန်ဝေးသောအရပ်သို့ ပျံ၏။
မိဘစကား နားမထောင်
ထိုအခါ သုပတ္တလင်းတကို အဘသည် အမောင် ဤမည်သော အရပ်ကိုလွန်၍ မသွားအပ်ဟု ဆုံးမ၏။ ထို သုပတ္တလင်းတသည်လည်းကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ တစ်နေ့သ၌ မိုးရွာပြီးသည်ရှိသော် လင်းတတို့နှင့်တကွ ပျံ၍ ကြွင်းသောလင်းတတို့ကိုထား၍ အလွန်မြင့်သော အရပ်သို့ ပျံသွား၍ ဝေရမ္ဘလေဦးသို့ ရောက်၍ မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို ပြတော်မူလိုရကား ဘုရား ဖြစ်တော်မူပြီး၍ -
တတြာသိ မာတာပိတရော၊ ဂိဇ္ဈော ပေါသေသိ ဇိဏ္ဏကေ။
တေသံ အဇဂရမေဒံ၊ အစ္စဟာသိ ဗဟုတ္တသော။
သုပတ္တံ ထာမသမ္ပန္နံ၊ တေဇဿိံ ဒူရဂါမိနံ။
သာဂရေန ပရိက္ခိတ္တံ၊ စက္ကံဝ ပရိမဏ္ဍလံ။
တတော တာတ နိဝတ္တဿု၊ မာဿု ဧတ္တော ပရံ ဂမိ။
ဩလောကယန္တော ဝက္ကင်္ဂေါ၊ ပဗ္ဗတာနိ ဝနာနိ စ။
သာဂရေန ပရိက္ခတ္တံ၊ စက္ကံဝ ပရိမဏ္ဍလံ။
တဉ္စ ဝါတသိခါ တိက္ခာ၊ အစ္စဟာသိ ဗလိံ ဒိဇံ။
ဒိဇော ဗျသနမာပါဒိ၊ ဝေရမ္ဘာနံ ဝသံ ဂတော။
သဗ္ဗေ ဗျသနမာပါဒုံ၊ အနောဝါဒကရေ ဒိဇေ။
အတိသီမစရော ဒိတ္တော၊ ဂိဇ္ဈော ဝါတီတသာသနော။
သ ဝေ ဗျသနံ ပပ္ပေါတိ၊ အကတွာ ဝုဍ္ဎသာသနံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁။ သနန္တနော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ပရိသင်္ကုပထော နာမ၊ ပရိသင်္ကုပထ မည်သော။ ဂိဇ္ဈပန္ထော၊ ဂိဇ္ဈတောင်ထိပ်၌ ခရီးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတြ၊ ထိုဂိဇ္ဈာင်ထိပ် သင်္ကုမည်သော ခရီး၌။ ဂိဇ္ဈော၊ တစ်ခုသောလင်းတသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုလင်းတသည်။ ဇိဏ္ဏကေ၊ အိုကုန်သော။ မာတာပိတရော၊ မိဘတို့ကို။ ပေါပေသိ၊ မွေး၏။ သော၊ ထိုလင်းတသည်။ တေသံ၊ ထိုမိဘတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ အဇဂရမေဒံ၊ စပါးကြီးမြွေအဆီကို။ ဗဟုတ္တသော၊ များသောအားဖြင့်။ အစ္စာဟာသိ၊ အလွန်ဆောင်၏။
၂။ ပိတာ စ၊ အဖသည်လည်း။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဥစ္စံ ပပါတိနံ၊ မြင့်စွာ ပျံသည်ကို။ ဇာနံ၊ သိလတ်၍။ သုပတ္တံ၊ သုပတ္တမည်သော။ ထာမသမ္ပန္နံ၊ အားနှင့်ပြည့်စုံသော။ တေဇဿိံ၊ ယောက်ျားတို့၏ အစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဒုရဂါမိနံ၊ အဝေးသို့ သွားတတ်သော သားကို။
၃။ တာတ၊ အမောင်။ တွံ၊ သင်သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ပထဝိံ၊ မြေကြီးကို။ ပရိပ္လဝန္တံ၊ ကြံရွက်ကဲ့သို့ ရေ၌ပေါ်သည်ကို။ ဝိဇာနာဟိ၊ သိအံ့။ သာဂရေန၊ သမုဒ္ဒရာသည်။ ပရိက္ခိတ္တံ၊ ထက်ဝန်း ကျင်မှ ခြံရံအပ်သော မြေကြီးကို။ ပရိမဏ္ဍလံ၊ ဝန်းသော။ စက္ကံဝ၊ စက်ကဲ့သို့။ ဝိဇာနဟိ၊ သိအံ့။ တတ၊ အမောင်။ တတော၊ ထိုအရပ်မှ။ နိဝတ္တ ဿု၊ ပြန်ခဲ့လော့။ ဧတ္တော၊ ထိုအရပ်ထက်။ ပရံ၊ အလွန်။ မာဿု ဂမိ၊ မပျံလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ဆို၏။
၄။ ဗလီ၊ အားနှင့်ပြည့်စုံသော။ ပက္ခီ၊ အတောင်ရှိသော။ ဒိဇုတ္တမော၊ လင်းတငှက်မင်းသည်။ ဝေဂေန၊ လျင်သောအဟုန်ဖြင့်။ ဥဒပတ္တော၊ အဖသည် ကြားအပ်သော အရပ်သို့ ရောက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဝက္ကင်္ဂေါ၊ လင်းတငှက်မင်းသည်။ ဩလောကယန္တော၊ အောက်သို့ ကြည့်လတ်သော် ပဗ္ဗတာနိ စ၊ တောင်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝနာနိ စ၊ တောတို့ကိုလည်းကောင်း။ အဒ္ဒသ၊ မြင်၏။
၅။ ဂိဇ္ဈော၊ လင်းတသည်။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပိတုဿုတံ၊ အဖ၏ ဥစ္စာဖြစ်သော အဆုံးအမစကားကို ကြားသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သာဂရေန၊ သမုဒ္ဒရာသည်။ ပရိက္ခိတ္တံ၊ ခြံရံအပ်သော။ ပထဝိ့။ မြေကြီးကို။ ပရိမဏ္ဍလံ၊ ဝန်းသော၊ စက္ကဝ၊ စက်ကဲ့သို့။ အဒ္ဒသ၊ မြင်၏။
ဝေရမ္ဘလေ
၆။ သော၊ ထိုလင်းတမင်းသည်။ တဉ္စ၊ ထိုအရပ်ကိုလည်း။ သမတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ ပရမေဝ၊ အထက်သို့သာလျှင်။ ပဝတ္တထ၊ ပျံ၏။ ဗလိံ၊ အားနှင့်ပြည့်စုံသော။ တဉ္စ ဒိဇံ၊ ထိုလင်းတငှက်မင်းကို။ တိက္ခာ၊ ထက်စွာသော။ ဝါတသိခါ၊ ဝေရမ္ဘလေညွန့်သည်။ အစ္စဟာသိ၊ မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေစေလျက် ဆောင်၏။
၇။ အတိဂတော၊ အလွန်ပျံသွားသော။ ပေါသော၊ လင်းတငှက်မင်းသည်။ ပုနဒေဝ၊ တစ်ဖန်လျှင်။ နိဝတ္တိတုံ၊ ပြန့်လာအံ့သောငှာ။ နာသက္ခိ၊ မတတ်နိုင်။ ဝေရမ္ဘာနံ၊ ဝေရမ္ဘလေတို့၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံသို့။ ဂတော၊ ရောက်သော။ ဒိဇော၊ လင်းတငှက်မင်းသည်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ အာပါဒိ၊ ရောက်၏။
၈။ ဒိဇေ၊ လင်းတငှက်မင်းသည်။ အနောဝါဒကရေ၊ အဆုံးအမကို မလိုက်နာသည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုလင်းတငှက်မင်း၏။ ပုတ္တာ စ၊ သားတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒါရာ စ၊ မယားတို့သည်လည်းကောင်း။ အနုဇီဝိနော၊ မှီ၍ အသက်မွေးကုန်းသော။ အညေ၊ တစ်ပါးကုန်သော။ ယေ စ၊ အကြင်လင်းတတို့သည်လည်းကောင်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော လင်းတတို့သည်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ အာပါဒုံ၊ ရောက်ကုန်၏။
၉။ အတီတသာသနော၊ အဆုံးအမကို လွန်သော။ ဂိဇ္ဈောဝ၊ လင်းတကဲ့သို့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူလည်း။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အတိသီမစရော၊ အပိုင်းအခြားကို လွန်လျက် ကျင့်သည်ဖြစ်၍။ ဒိတ္တော၊ ကြမ်း ကြုတ်သည်ဖြစ်၍။ ဝုဍ္ဎာနံ၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိကုန်သော ကြီးသာသူတို့၏။ ဝါကျံ၊ ဆုံးမစကားကို။ နာဝ ဗုဇ္စျတိ၊ မသိ။ သ-သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဝုဍ္ဎသာသနံ၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိကုန်သော ကြီးသောသူတို့၏ အဆုံးအမကို။ အကတွာ၊ မလိုက်နာမူ၍။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏။
ဆုံးမစကား လိုက်နာကြ
ရဟန်း... ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် လင်းတနှင့်တူသည် မဖြစ်လင့်၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိကုန်သော သူတို့၏ စကားကို နားထောင်လော့ဟု သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဆုံးမတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဘုရားဆုံးမတော်မူသော ကာလမှစ၍ ဆိုဆုံးမလွယ်သည်ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ထိုဆုံးမခက်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ဆုံးမခက်သော လင်းတဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဆုံးမခက်သော လင်းတ၏အဖ ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အကျိုးလိုလား၊ ဆုံးမငြား၊ မှတ်သားလိုက်နာပါ
ရှေးဦးစွာသော ဂိဇ္စျဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၂။ ကောသမ္ဗိယဇာတ်
ငြင်းခုံခိုက်ရန် မပြုသင့်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ပုထုသဒ္ဒေါ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကောသမ္ဗိယဇာတ်ကို ကောသမ္ဗီပြည်ကို အမှီပြု၍ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကောသမ္ဗီပြည်၌ ခိုက် ရန်ဖြစ်ခြင်းကို ပြုကုန်သော ရဟန်းတို့ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုသည်ကား ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓက၌ လာသလျှင်ကတည်း။
အာပတ်သင့်မသင့်
ဤကောသမ္ဗီဇာတ်၌ကား အကျဉ်းကို ဤသို့သိအပ်၏။ ထိုအခါ ဝိနည်းကိုဆောင်သောရဟန်း၊ သုတ္တန်ကိုဆောင်သောရဟန်း ဤရဟန်းနှစ်ပါးတို့သည်လည်း တစ်ခုသောကျောင်း၌ နေကုန်သတတ်။ ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းတို့တွင် သုတ္တန်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် တစ်နေ့သ၌ ကိုယ်လက်သုတ်သင်ခြင်းကိုပြု၍ သန့်သက်အိမ်ဝယ် သန့်သက်ကြွင်းကို သန့်သက်ခွက်၌ထား၏။ နောက်မှ ဝိနည်းကို ဆောင်သောရဟန်းသည် သန့်သက်အိမ်သို့ဝင်၍ ထိုရေကိုမြင်၍ ထိုအိမ်မှထွက်၍ သုတ္တန်ကို ဆောင်သော ရဟန်းကို ငါ့ရှင်... သင်သည် သန့်သက်ရေကြွင်းကို ထားခဲ့သလောဟု မေး၏။ ငါ့ရှင် ထားခဲ့၏ဟု သုတ္တန်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆို၏။ ငါ့ ရှင် သင်သည် ဤ သန့်သက်ခွက်ဝယ် သန့်သက် ရေကြွင်းကို ထားရာ၌ အာပတ်သင့်သည်၏ အဖြစ်ကို မသိသလောဟု ဝိနည်းကို ဆောင်သောရဟန်းသည် မေး၏။ ငါ့ရှင်ငါသည် မသိ ဟု သုတ္တန်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆို၏။ ငါ့ရှင် မ သိသည်ဖြစ်စေ၊ ဤသန့်သက် ရေကြွင်း ထားရာ၌ အာပတ်သည် ရှိ၏ဟု ဝိနည်းကို ဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆို၏။ ငါ့ရှင်... ထိုသို့တပြီးကား ထိုအာပတ်ကို ငါကုအံ့ဟု သုတ္တန်ကို ဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆို၏။ ငါ့ရှင်... သင့်အား စေတနာမရှိသည်ဖြစ်၍ သတိလွတ်သဖြင့် ပြုငြားအံ့၊ အာပတ်သည် မရှိ ဟု ဝိနည်းကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆို၏။
ရဟန်းတို့ ကွဲကြပြီ
သုတ္တန်ကိုဆောင်သော ရဟန်းသည် ထိုအာပတ်၌ အနာပတ္တိဟု အယူရှိ၏။ ဝိနည်းကိုဆောင်သော ရဟန်းသည်လည်း မိမိတပည့်တို့အား ဤသုတ္တန္တိကရဟန်းသည် အာပတ်သင့်လျက်လည်း မသိ ဟု ပြောဆို၏။ ဝိည်းကိုဆောင်သော ရဟန်း၏ တပည့်တို့သည် သုတ္တန်ကို ဆောင်သော ရဟန်း၏ တပည့်တို့ကိုမြင်၍ သင်တို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်သည် အာပတ်သင့်၍ အာပတ်သင့်မှန်း မသိဟု ဆိုကုန်၏။ သုတ္တန်ကိုဆောင်သော ရဟန်း၏ တပည့်တို့သည် မိမိတို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်အား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ သုတ္တန်ကို ဆောင်သော ရဟန်းသည် ဤဝိနည်းဓိုရိကား ရှေး၌ အနာပတ္တိဟုဆို၍ ယခုမှ အာပတ်ဟု ဆိုပြန်၏။ ဝိနည်းဓိုရ်သည် မုသားဆို၏ဟု တပည့်တို့အား ကြား၏။ သုတ္တန်ကိုဆောင်သော ရဟန်း၏ တပည့်တို့သည် သွား၍ သင်တို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်သည် မုသားဆို၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ဤသို့ အချင်းချင်း ခိုက်ရန်ပြုကုန်၏။ ထို့နောင်မှ ဝိနည်းဓိုရ်သည် အခွင့်ကိုရ၍ သုတ္တန္တိက ရဟန်းအား အာပတ်ကို မရှုသောအားဖြင့် ဥက္ခေပနီယကံကို ပြု၏။ ထိုအခါမှစ၍ ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ပစ္စည်း ဒါယကာတို့သည်လည်း နှစ်စုကွဲကုန်၏။ အဆုံးအမကို ခံကုန်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း နှစ်စုကွဲကုန်၏။ စောင့်ရှောက်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်း နှစ်စုကွဲကုန်၏။ ထိုနတ်တို့၏ သန္ဒိဋ္ဌ သမ္ဘတ္တ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာပြည့်တိုင်အောင် ကောင်းကင်၌ တည်ကုန်သော ပုထုဇဉ်ဖြစ်သော အလုံးစုံသော နတ်တို့သည်လည်း နှစ်စုကွဲကုန်၏။ အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင် ဤကောလာ ဟလသည်လည်း ရောက်၏။
ဘုရားသော်မှ ဟောမရ
ထိုအခါ တစ်ပါးသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ဆည်းကပ်၍ ဥက္ခေပနီယကံကို ပြုကုန်သော ရဟန်းတို့၏ ဤသုတ္တန္တိက ရဟန်းတို့ကို ဓမ္မိကဖြစ်သော ကံဖြင့်သာလျှင် ဥက္ခိတ္တကံ ပြုအပ်၏ ဟူသောအယူ၊ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တက ရဟန်းတို့၏ သုတ္တန္တိက ရဟန်းတို့ကို အဓမ္မိကကံဖြင့် ဥက္ခိတ္တကံ ပြုအပ်၏ဟူသော အယူ၊ ဥက္ခေပနီယကံကိုပြုကုန်သော ရဟန်းတို့သည် တားမြစ်အပ်ကုန်လျက်လည်း ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တက ရဟန်းတို့ ခြံရံ၍ သွားသည်၏အဖြစ်ကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျှောက်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ညီညွတ် သင့် တင့်ကြကုန် ဟု နှစ်ကြိမ်စေတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... ညီညွတ်ခြင်းငှာ အလိုမရှိကြကုန်ဟူသော စကားကိုကြား၍ သုံးကြိမ်မြောက်၌ သံဃာကွဲ၏ဟု ထိုရဟန်းတို့၏ အထံသို့ ကြွတော်မူ၍ ဥက္ခေနီယကံကို ပြုကုန်သောရဟန်းတို့အား ကံပြုခြင်း၌ အပြစ်ကို။ ဥက္ခိတ္တက ရဟန်းတို့အား အာပတ်ကိုမရှုခြင်း၌ အပြစ်ကို ဟောတော်မူ၍ ဖဲတော်မူ၏။ တစ်ဖန် ထိုကာသမ္ဗီပြည်၌လျှင် တစ်ခုတည်းသော သိမ်၌ ဥပုသ်အစရှိသည်တို့ကို ပြုကုန်၍ ယခုအခါ၌လည်း ငြင်းခုံကုန်လျက် နေကုန်၏ ဟု ကြား၍ ထိုအရပ်သို့ သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ကြွတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ မသင့်၊ ခိုက်ရန် မဖြစ်စေလင့် ဤသို့ အစရှိကုန်သော စကားတို့ကို မိန့်တော်မူ၍ ဓမ္မဝါဒီဖြစ်သော မထင်ရှားသော ရဟန်းတစ်ပါးသည် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ပင်ပန်းခြင်းကို အလိုမရှိသဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား တရားအရှင်ဖြစ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ငံ့တော်မူပါဦးလော့၊ အရှင်ဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရားသည် ကြောင့်ကြမဲ့ နေတော်မူပါလော့၊ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းသစွာနေခြင်းကို အားထုတ်တော်မူလျက် နေတော်မူပါ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုခိုက်ရန် အငြင်းအခုံဖြင့် ထင်ရှားပါကုန်လတ္တံ့ ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသည်ကို ငါဟောအံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မည်သော ကာသိကမင်းသည် ဖြစ်ဖူး၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် ပြည်ကိုလုယူ၍ မထင်ရှားသော အသွင်ဖြင့်နေသော ဒီဃီတိ ကောသလမင်းအား သတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း, ဒီဃာဝုမင်းသားသည် မိမိအား အသက်ကို ပေးသည်ရှိသော် ထိုအခါမှစ၍ ဗြဟ္မဒတ်မင်း ဒီဃာဝုမင်းသားတို့၏ သင့် တင့် ညီညွတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ စွဲကိုင်သော လက် နက်ရှိကုန်သော ထိုမင်းတို့အား စဉ်လျက်လည်း ဤသို့သဘောရှိသော သည်းခံခြင်းနှင့် မွေ့လျော်ခြင်းသည် ဖြစ်တုံသေး၏။ သင်တို့သည်ကား ဤသို့ ကောင်းစွာဟောအပ်သော ဤသာသနာတော်၌ အကြင့်ကြောင့် ရဟန်းပြုကုန်၏။ ထိုကြောင့် စင်စစ်သဖြင့် နားထောင်ရာ၏ဟု ဆုံးမတော်မူ၏။
ငြိမ်းချမ်းရေးတရားတော်
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း, သုံးကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း ရဟန်းတို့ မသင့်၊ ခိုက် ရန် မဖြစ်စေလင့် ဟု မြစ်တော်မူ၍ မကျင့်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူ၍ ဤမဂ်ဖိုလ်မှ အချည်းနှီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အကု သိုလ်စိတ်ရှိကုန်သော သဘောရှိကုန်၏။ ဤမဂ်ဖိုလ်မှ အချည်းနှီးဖြစ်ကုန်သော ယောကျ်ားတို့သည် မှတ်စိမ့်သောငှာ မလွယ်ကုန် ဟု ဖဲတော်မူ၍ နက်ဖြန် ဆွမ်းခံရွာမှ ကြွတော်မူ၍ ဂန္ဓကုဋိတော်၌ အတန်ငယ် အပင်အပန်း ဖြေတော်မူ၍ ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာကို သိုမှီးတော်မူ၍ ကိုယ်တော်၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူတော်မူ၍ သံဃာ့အလယ် ကောင်းကင်၌ ရပ်တော်မူ၍ -
သံဃသ္မိံ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ၊ နာညံ ဘိယျော အမညရုံ။
ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခါယာမံ၊ ယေန နီတာ န တံ ဝိဒူ။
ယေ စ တံ ဥပနယှန္တိ၊ ဝေရံ တေသံ န သမ္မတိ။
ယေ စ တံ နုပနယှန္တိ၊ ဝေရံ တေသူပသမ္မတိ။
အဝေရေန စ သမ္မန္တိ၊ ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော။
ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တိ၊ တတော သမ္မန္တိ မေဓဂါ။
ရဋ္ဌံ ဝိလုမ္ပမာနာနံ၊ တေသမ္ပိ ဟောတိ သင်္ဂတိ။
ကသ္မာ တုမှာက နော သိယာ။
သဒ္ဓိံစရံ သာဓုဝိဟာရိ ဓီရံ။
အဘိဘုယျ သဗ္ဗာနိ ပရိဿယာနိ၊
စရေယျ တေနတ္တမနော သတိမာ။
သဒ္ဓိံစရံ သာဓုဝိဟာရိ ဓီရီ။
ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယ၊
ဧကော စရေ မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ။
နတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာ။
ဧကော စရေ န ပါပါနိ ကယိရာ၊
အပ္ပေါသုက္ကော မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၀။ သမဇနော၊ သဘော ထပ်တူထပ်မျှ ဖြစ်သော ရဟန်းအပေါင်း။ သည်။ ပုထုသဒ္ဒေါ၊ ကျယ်သောအသံ ရှိ၏။ ကောစိ၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်သော ရဟန်းသည်လည်း။ ဗာလော၊ ငါမိုက်၏ဟူ၍။ န မညထ၊ မအောက်မေ့။ သံဃသ္မိံ၊ သံဃာသည်။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ၊ ကွဲသည်ရှိသော်။ အညံ၊ ငါ့ကြောင့် သံဃာကွဲ၏ဟူသော တစ်ပါးသော အကြောင်းကို။ န အမညရုံ၊ မအောက်မေ့တတ်။
၁၁။ ပရိမုဋ္ဌာ၊ လွတ်သော သတိရှိကုန်သော။ ပဏ္ဍိတာဘာသာ၊ ပညာရှိယောင်ပြုကုန်သော။ ဝါစာဂေါစရာ၊ သတိပဋ္ဌာန်စသော အရိယာဓမ္မကို အာရုံပြုသော စကားကိုသာ အာရုံပြုသော ရဟန်းတို့သည်။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ မုခါယာမံ၊ ခံတွင်းဆန့်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုရှိကုန်၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ပသာရေတွာ၊ ဆန့်၍။ ဘာဏိနော၊ ဆိုကုန်၏။ ယေန၊ အကြင်ခိုက်ရန်သည်။ နီတာ၊ အရှက်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ဆောင်တတ်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုခိုက်ရန်ကို။ န ဝိဒူ၊ ဤသို့ အပြစ်ရှိ၏ဟု မသိကုန်။
ရန်တုံ့မမူသင့်
၁၂။ ယေ စ၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ အက္ကောစ္ဆိ၊ ဆဲရေးပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဝဓိ၊ ညှဉ်းဆဲပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဇိနိ၊ အောင်ပြီ။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ အဟာသိ၊ ဆောင်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တံ အာကာရံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဥပနယှန္တိ၊ အငြိုး ဖွဲ့ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ဝေရံ၊ ရန်သည်။ န သမ္မတိ၊ မငြိမ်း၊
ရန်မလို ရန်ပြို
၁၃။ ယေ စ၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ အက္ကောစ္ဆိ၊ ဆဲရေပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဝဓိ၊ ညှဉ်းဆဲပြီ။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဇိနိ၊ အောင်ပြီ။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ အဟာသိ၊ ဆောင်ပြီး။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တံ အာကာရံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ နုပနယှန္တိ၊ မဖွဲ့ကုန်။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ဝေရံ၊ ရန်သည်။ ဥပသမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။
၁၄။ ဟိသစ္စံ၊ မှန်၏။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဝေရေန၊ ရန်တုံ့မူသဖြင့်။ ဝေရာနိ၊ ရန်တို့သည်။ ကုဒါစနံ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်။ န သမ္မန္တိ၊ မငြိမ်းကုန်။ အဝေရေန စ၊ ရန်တုံ့မမူသဖြင့်ကား။ သမ္မန္တိ၊ ငြိမ်းကုန်၏။ ဧသဓမ္မော၊ ဤတရားသည်။ သနန္တနော၊ ရှေး၌ဖြစ်၏။
၁၅။ ပရေ၊ သူမိုက်တို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသံဃာ့အလယ်၌။ ကလဟံ၊ ခိုက်ရန်တွေ့ခြင်းကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုကုန်လျက်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ယမာမသေ၊ ယမမင်းနိုင်ငံသို့ လိုက်ရအံ့ဟု။ န စ ဝိဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုရဟန်းတို့တွင်။ ယေ စ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်ကား။ ဝိဇာနန္တိ၊ ယမမင်းနိုင်ငံသို့ လိုက်ရကုန်အံ့ဟု သိကုန်၏။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ မေဓဂါ၊ ရန်တို့သည်။ သမ္မန္တိ၊ ငြိမ်းကုန်၏။
၁၆။ ယေ ရာဇာနာ၊ အကြင်မင်းရှိသည်။ အဋ္ဌိစ္ဆိန္နာ၊ ဖြတ်အပ်သော မိဘတို့၏ အရိုးရှိကုန်၏။ ပါဏဟရာ၊ သတ်အပ်သော မိဘတို့၏ အသက်ရှိကုန်၏။ ဂဝါဿဓနဟာရိနော၊ ဆောင်အပ်သော နွား, မြင်း, ဥစ္စာ ရှိကုန်၏။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းနိုင်ငံကို။ ဝိလုမ္ပမာနာနံ၊ လုယက်ကုန်သော။ တေသမ္ပိ၊ ထိုမင်းတို့အားလည်း။ သင်္ဂတိ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ တုမှာကံ၊ သင်တို့အား။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သင်္ဂတိ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ နော သိယာ၊ မဖြစ်သနည်း။
၁၇။ နိပကံ၊ ပညာရှိသော။ သဒ္ဓိံစရံ၊ အတူတကွ ကျင့်ဘက်ဖြစ်သော။ သာဓုဝိဟာရိ၊ ကောင်းစွာ နေလေ့ရှိသော။ ဓီရံ၊ တည်ကြည်သော။ သဟာယံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ သစေ လဘေထ၊ အကယ်၍ရငြားအံ့။ သဗ္ဗာနိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ပရိဿယာနိ၊ ဘေးရန်တို့ကို။ အဘိဘုယျ၊ နှိပ် စက်၍။ တေန၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အတ္တမနော၊ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာသည်ဖြစ်၍။ သတိမာ၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ စရေယျ၊ ကျင့်ရာ၏။
၁၈။ နိပကံ၊ ပညာရှိသော။ သဒ္ဓိံစရံ၊ တကွ ကျင့်ဘက်ဖြစ်သော။ သာဓုဝိဟာရိံ၊ ကောင်းစွာနေလေ့ရှိသော။ ဓီရံ၊ တည်ကြည်သော။ သဟာယံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ နော စေ လဘေထ၊ အကယ်၍ မရငြားအံ့။ ရာဇာ၊ မာဇနကမင်း, အရိန္ဒမမင်းသည်။ ဝိဇိတံ၊ အောင်မြင်ရာ ဖြစ်သော။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းနိုင်ငံကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ဧကော၊ တစ် ယောက်တည်း။ စရေ ဣဝ၊ ကျင့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ မာတင်္ဂနာဂေါ၊ အမိကို လုပ်ကျွေးသော သီလဝဆင်ပြောင်ကြီး, ပါလိလေယျက ဆင်ပြောင်ကြီးသည်။ အရညေ၊ တော၌။ ဧကော၊ တစ်စီးတည်း။ စရေ ဣဝ၊ ကျင့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း။ စရေ၊ ကျင့်ရာ၏။
လူမိုက်နှင့် မပေါင်းရာ
၁၉။ ဧကဿ စရိတံ၊ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ခြင်းသည်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ ဗာလေ၊ သူမိုက်၌။ သဟာယတာ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အရညေ၊ တော၌။ မာတင်္ဂနာဂေါဝ၊ ဆင်ပြောင်ကြီးကဲ့သို့။ အပ္ပေါသုက္ကော၊ ကြောင့်ကြမဲ့။ ဧကော၊ တစ်ယောက် တည်း။ စရေ၊ ကျင့်ရာ၏။ ပါပါနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းတို့ကို ညီညွတ်စွာ ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား ပါလိလေယျကရွာသို့ ကြွတော်မူ၍ ဘဂုမထေရ်အား တစ်ယောက်တည်း နေ သည်၏အဖြစ်၌ အကျိုးဆက်ကို ဟောတော်မူပြီး၍ ထိုရွာမှ သုံးယောက်ကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့၏ နေရာအရပ်သို့သွား၍ အမျိုးကောင်းသားတို့အား ညီညွတ်သင့်တင့်သည်၏ အဖြစ်၌ အကျိုးဆက်ကို ဟောတော်မူ၍ ထိုအရပ်မှ ပါလိလေယျက တောအုပ်သို့ ကြွတော်မူ၍ ထိုတောအုပ်၌ သုံးလပတ်လုံးနေတော်မူ၍ တစ်ဖန် ကောသမ္ဗီပြည်သို့ မကြွမူ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့လျှင် ကြွတော်မူ၏။ ကောသမ္ဗီပြည်သား သီတင်းသည်တို့သည် ဤ ကောသမ္ဗီပြည်သား ရဟန်းဖြစ်ကုန်သော အရှင်တို့ကား ငါတို့၏ များစွာသော အကျိုးမဲ့ကို ပြုကုန်၏။ အရှင်တို့သည် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားသဗ္ဗညူသည် ကြွသွားတော်မူ၏။ ဤကောသမ္ဗီပြည်သားရဟန်းဖြစ်ကုန်သော အရှင်တို့အား ရှိခိုးခြင်းအစရှိသည်တို့ကို မပြုကုန်အံ့၊ ဆွမ်းကို မလှကြကုန်အံ့၊ ဤသို့ ပြုသည်ရှိသော် ဤရဟန်းတို့သည် ဖဲမူလည်း ဖဲကုန်လတ္တံ့၊ ရန်ဖြစ်ခြင်းမှမူလည်း ကြဉ်ကုန်လတ္တံ့။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားကို ဤရဟန်းတို့သည် ကြည်ညိုစေကုန်လတ္တ ဤသို့ တိုင်ပင်၍ တိုင်ပင်တိုင်း ပြုကုန်၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုဒဏ်အမှုဖြင့် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့သွား၍ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားအား ကန်တော့ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဇာတ်ကို ပေါင်းမူ၏။ အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ သိရီသုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် ထိုအခါ အဖဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ မဟာမာယာသည် ထိုအခါ အမိဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဒီဃာဝုမင်းသားဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရဟန်းများစွာ၊ ကွဲပြားရာ၊ ဒကာစောင့်ထိန်းရာ
နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ကောသမ္ဗိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၃။ မဟာသုဝဇာတ်
ဆင်းရဲသော်လည်း အဆွေခင်ပွန်းကို မစွန့်ထိုက်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဒုမော ယဒါ ဟောတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာသုဝဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မထင်ရှားသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုယူ၍ ကောသလဇနပုဒ်၌ မထင်ရှားသော ပစ္စန္တရွာကို အမှီပြု၍ တော၌ နေသတတ်။ ထိုပစ္စန္တရွာသားတို့သည် ထိုရဟန်းအား မွန်မြတ်သော ဆွမ်းကိုလှူခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုရဟန်းအား လျောက်ပတ်သော ကျောင်းကို ရလျက်လည်း ဆွမ်းဖြင့် ပင်ပန်းရကား မဂ်ကိုလည်းကောင်း, ဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း ဖြစ်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုအခါ သုံးလလွန်သဖြင့် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးအံ့သောငှာ လာသော ထိုရဟန်းကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ပဋိသန္ထာရကို ပြုတော်မူ၍ ရဟန်း-ဆွမ်းဖြင့် မပင်မပန်းဘဲ ရှိပါ၏လော၊ လျောက်ပတ်သော ကျောင်းကို ရ၏လောဟု မေးတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှောက်၏။
ရသမျှဖြင့် ရောင့်ရဲလေ
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းအား လျောက်ပတ်သော ကျောင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကို သိတော်မူ၍ ရဟန်း ရဟန်းမည်သည်ကား လျှောက်ပတ်သော ကျောင်းကို ရသည်ရှိသော် လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းကိုပယ်၍ တစ်စုံတစ်ခု ရတိုင်းသော ပစ္စည်းကိုသာလျှင် သုံးဆောင်၍ ရောင့်ရဲခြင်းဖြင့် ရဟန်းတရားကို ပြုသင့်၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည် တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း မိမိနေရာ သစ်ပင်ခြောက်လတ်သော် အမှုန့်ကိုစားကုန်လျက် လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းကိုပယ်၍ ရောင့်ရဲကုန်သည်ဖြစ်၍ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ တရားကို မဖျက်ဆီးမူ၍ တစ်ပါးသို့ မသွားကုန်။ သင်သည်ကား အဘယ့်ကြောင့် ဆွမ်းကို သုံးဆောင်လျက် ထိုဆွမ်းကိုကြမ်း၏ဟူ၍ လျောက်ပတ်သောကျောင်းကို စွန့်ဘိသနည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဟိမဝန္တာဝယ် ဂင်္ဂါနား၌ တစ်ခုသော ရေသဖန်းပင်ဝယ် အရာမကကုန်သော ကျေးတို့သည် နေကြကုန်၏။ ထိုကျေးတို့တွင် တစ်ခုသာ ကျေးမင်းသည် မိမိနေသော ရေသဖန်းပင်၏ အသီးတို့သည် ကုန်ကုန်လတ်သော် အကြင် အညွန့် အရွက် အခွံ အပွေးသည် ကြွင်း၏။ ထိုအကြွင်းကိုစား၍ ဂင်္ဂါ၌ ရေကိုသောက်၍ အလွန်မြတ်သော အလိုနည်းခြင်းဖြင့် ရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ တစ်ပါးသော အရပ်သို့ မသွား။ ထိုကျေးမင်း၏ အလိုနည်းသည်၏အဖြစ် ရောင့်ရဲလွယ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော ဂုဏ်ကျေးဇူးကြောင့် သိကြားမင်း၏ နေရာသည် တုန်လှုပ်၏။
ရောင့်ရဲလွယ်သောကျေး
သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုကျေးမင်းကို မြင်၍ ထိုကျေးမင်းအား စုံစမ်းအံ့သောငှာ မိမိ၏အာနုဘော်ဖြင့် ထိုသစ်ပင်ကို ခြောက်စေ၏။ ရေသဖန်းပင်သည် အငုတ်မျှသာ ရှိ၏။ အပေါက်ကြီး အပေါက်ငယ် ရှိလျက် လေခတ်အပ်သည်ရှိသော် တီးမှုတ်ဘိသကဲ့သို့ မြည်၏။ ထိုရေသဖန်းပင် အပေါက်တို့မှ အမှုန့်တို့သည် ထွက်ကုန်၏။ ကျေးမင်းသည် ထိုအမှုန့်တို့ကိုစား၍ ဂင်္ဂါ၌ ရေသောက်၍ တစ်ပါးသောအရပ်သို့ မသွားမူ၍ လေနေပူတို့ကို မရေမတွက်မူ၍ ရေသဖန်းပင်ငုတ်၌ နေ၏။
သစ်ပင်သေနေပြီ
သိကြားမင်းသည် ထိုကျေးမင်း၏ အလိုနည်းသောအဖြစ်ကို သိ၍ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ တရားကျေးဇူးကို ဟေစေ၍ ကျေးမင်းအား ဆုပေး၍ ရေသဖန်းပင်ကို အမြိုက်အသီး ရှိသည်ကိုပြု၍ လာအံ့ဟု တစ်ခုသော ဟင်္သာမင်းဖြစ်၍ သုဇာမည်သော အသုရာနတ်၏သမီးကို ရှေ့၌ထား၍ ရေသဖန်းပင်တောသို့ သွား၍ အနီး၌ တစ်ခုသောသစ်ပင်၏ အခက်၌နား၍ ထိုကျေးမင်းနှင့်တကွ စကားကို ဖြစ်စေလိုရကား-
ဘုဉ္ဇန္တိ နံ ဝိဟင်္ဂမာ သမ္ပတန္တာ။
ခီဏန္တိ ဉတွာန ဒုမံ ဖလစ္စယေန၊
ဒိသောဒိသံ ယန္တိ တတော ဝိဟင်္ဂမာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၂၀။ သုဝရာဇ၊ ကျေးမင်း။ ဒုမော၊ သစ်ပင်သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဖလူပပန္နော၊ အသီးနှင့်ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဝိဟင်္ဂမာ၊ ငှက်တို့သည်။ နံ၊ ထိုသစ်ပင်ကို။ သမ္ပတန္တာ၊ တစ်ခက်မှသည် တစ်ခက်သို့ ပြောင်းသွားကုန်လျက်။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ ခီဏန္တိ၊ အသီးကုန်၏ဟူ၍။ ဉတွာန၊ သိ၍။ ဒုမံ ဖလစ္စယေန၊ သစ်ပင် အသီးကုန်သဖြင့်။ ဝိဟင်္ဂမာ၊ ငှက်တို့သည်။ တတော၊ ထိုသစ်ပင်မှ။ ဒိသောဒိသံ၊ ထိုထိုအရပ်သို့။ ယန္တိ၊ ပျံသွားကုန်၏။
ဤသို့ဆိုပြီး၍ ထို့နောင်မှ ထိုကျေးမင်းကို တိုက်တွန်းအံ့သောငှာ-
ကိံ တွံ သုဝခ သုက္ခဒုမမှိ ဈာယသိ။
တဒိင်္ဃ မံ ဗြူဟိ ဝသန္တ သန္နိဘ၊
ကသ္မာ သုဝ သုက္ခဒုမံ န ရိဉ္ဇသိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁။ လောဟိတတုဏ္ဍ၊ နီသော နှုတ်သီးရှိသော။ သုဝ၊ ကျေးသား။ စာရိကံ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားခြင်းကို။ စရ၊ သွားလော့။ မာ မရိ၊ မသေလင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သုက္ခဒုမမှိ၊ ခြောက်သော သစ်ပင်၌။ ဈာယသိ၊ မှိုင်သနည်း။ ဝသန္တသန္နိဘ၊ မိုးတွင်းကာလ၌ စိမ်းညိုသော တောအုပ်နှင့်တူသော အဆင်းရှိသော။ သုဝ၊ ကျေးသား။ တံ၊ သင့်ကို။ ဣင်္ဃ၊ တိုက်တွန်း၏။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဗြူဟိ၊ ဆိုလော့။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သုက္ခဒုမံ၊ ခြောက်သော သစ်ပင်ကို။ န ရိဉ္ဇသိ၊ မစွန့်သနည်း။
မိတ်ဆွေကို မစွန့်ကောင်း
ထို့နောင်မှ သိကြားကို ကျေးမင်းသည် ငါကား ကျေးဇူးကို သိတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤသစ်ပင်ကို မစွန့် ဟု ဆိုလို၍-
ပါဏစ္စဇေ ဒုက္ခသုခေသု ဟံသ။
ခီဏံ အခီဏမ္ပိ န တံ ဇဟန္တိ၊
သန္တော သတံ ဓမ္မမနုဿရန္တော။
ဉာတီ စ မေ ဟောတိ သခါ စ ရုက္ခော။
တံ နုဿဟေ ဇီဝိကတ္ထော ပဟာတုံ၊
ခီဏန္တိ ဉတွာန န ဟေသ ဓမ္မော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၂။ ဟံသ၊ ဟင်္သာမင်း။ သခီနံ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏။ ယေ သခါရော၊ အကြင်အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သော၊ ထိုအဆွေ ခင်ပွန်းသည်။ ဒုက္ခသုခေသု၊ ဆင်းရဲချမ်းသာတို့၌။ ပါဏစ္စဇေ၊ အသက်ကို စွန့်ရာ၏။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ အနုဿရန္တာ၊ အောက်မေ့ကုန်လျက်။ သန္တာ၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ တံ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းကို။ ခီဏမ္ပိ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာ ကုန်ပြီဟူ၍လည်းကောင်း။ အခိဏမ္ပိ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာ မကုန်သေးဟူ၍လည်းကောင်း။ န ဇဟန္တိ၊ မစွန့်ကုန်။
၂၃။ ဟံသ၊ ဟင်္သာမင်း။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းတို့တွင်။ အညတရော၊ တစ်ယောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ရုက္ခော၊ ရေသဖန်းပင်သည်။ မမ၊ ငါ၏။ ဉာတီ စ၊ အဆွေ အမျိုးသည်လည်းကောင်း။ သခါ စ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဇီဝိကတ္ထော၊ အသက်မွေးခြင်းကို အလိုရှိသော ငါသည်။ ခီဏန္တိ၊ အသီးကုန်ပြီဟူ။ ဉတွာန၊ သိ၍။ တံ၊ ထိုရေသဖန်းပင်ကို ပဟာတုံ၊ စွန့်အံ့သောငှာ။ နုဿဟေ၊ မတတ်နိုင်။ ဧသ- ဧသော၊ ထိုစွန့်ခြင်းသည်။ န ဓမ္နော၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရား မဟုတ်။
ငါဆုပေးမည်
သိကြားမင်းသည် ကျေး၏ စကားကိုကြား၍ နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ ချီးမွမ်း၍ ဆုပေးလိုရကား-
သစေ တံ ဓမ္မံ ရောစေသိ၊ ပါသံသောသိ ဝိဇာနတံ။
ဝရံ ဝရဿု ဝက္ကင်္ဂ၊ ယံကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၄။ သုဝ၊ ကျေးမင်း။ သက္ခိ ကတံ၊ အဆွေ ခင်ပွန်း၏ အဖြစ်သည်။ သာဓု၊ ကောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မေတ္တိသံသတိ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်၍ တကွ နေခြင်းသည်။ သန္ထဝေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သမဓု၊ ကောင်းသည်။ ဟေတိ၊ ဖြစ်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ တံ ဓမ္မံ၊ ထိုချစ်ခင်လေးမြတ် ပေါင်းဖက်အပ်သော မိတ်ဆွေ ခင်ပွန်းသဘောကို။ သစေ ရောစေသိ၊ အကယ်၍ နှစ်သက်အံ့။ ဝိဇာနတံ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပါသံသော၊ ချီးမွမ်းထိုက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
၂၅။ ပတ္တယာန၊ အတောင်ဟူသော ယာဉ်ရှိသော။ ဝိဟင်္ဂမ၊ ကောင်းကင်ဖြင့် သွားတတ်သော။ ဝက္ကင်္ဂ၊ ကောက်သော လည်ရှိသော။ သုဝ၊ ကျေး သား။ တွံ၊ သင်သည်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိအံ့။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ တေ၊ သင့်အား။ ဒမ္မိ၊ ပေးအံ့။ ဝရံ၊ လိုသောဆုကို။ ဝရဿု၊ တောင်းလော့။
ဤသစ်ပင် ပြန်ရှင်ပါစေ
ထိုစကားကိုကြား၍ ကျေးမင်းသည် ဆုယူလိုရကား-
အယဉ္စ ရုင်ခော ပုနရာယုံ လဘေထ။
သော သာခဝါ ဖလိမာ သံဝိရူဠှော၊
မဓုတ္ထိကော တိဋ္ဌတု သောဘမာနော။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆။ ဟံသ၊ ဟင်္သာမင်း။ ဘဝံ၊ အရှင်သည်။ မေ၊ အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ ဒဒေယျ၊ အကယ်၍ ပေးငြအံ့။ အယဉ္စ ရုက္ခော၊ ဤရေသဖန်းပင်သည်လည်း။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ အာယုံ၊ အသက်ကို။ လဘေထ၊ ရစေသတည်း။ သော၊ ထိုရေသဖန်းပင်သည်။ သာခဝါ၊ အခက်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဖလိမာ၊ အသီးနှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ သံဓိရူဠှော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ စည်ပင်ပေါက် ရောက်သော အရွက်နုရှိသည် ဖြစ်၍။ မဓုတ္ထိကော၊ ယင်ပျငယ်ကဲ့သို့ ချိုသော အသီးရှိသည်ဖြစ်၍။ သောဘမာနော၊ တင့်တယ်သည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတု၊ တည်စေသတည်း။
ရေသဖန်းပင် ပြန်စည်ပင်
ထိုအခါ ထိုကျေးမင်းအား သိကြားမင်းသည် ဆုပေးလိုရကား-
သဟာဝ တေ ဟောတု ဥဒုမ္ဗရေန။
သော သာခဝါ ဖလိမာ သံဝိရူဠှော။
မဓုတ္ထိကော တိဋ္ဌတု သောဘမာနော။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇။ သမ္မ သုဝရာဇ၊ ကောင်းသော ကျေးမင်း။ ဖလိမံ၊ အသီးနှင့်ပြည့်စုံသော။ ဥဠာရံ၊ မြတ်သော။ တံ၊ ထိုရေသဖန်းပင်ကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ပဿ၊ ရှုလော့။ တေ၊ သင့်အား။ ဥဒုမ္ဗရေန၊ ရေသဖန်း ပင်နှင့်။ သဟာဝ၊ တကွလျင်။ ဝါသော၊ နေခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ သော၊ ထိုရေသဖန်းပင်သည်။ သာခဝါ၊ အခက်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဖလိမာ၊ အသီးနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ သံဝိရူဠှော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ စည်ပင်ပေါက်ရောက်သော အရွက်နုရှိသည်ဖြစ်၍။ မဓုတ္ထိကော၊ ယင်ပျားငယ်ကဲ့သို့ ချိုသော အသီးရှိသည်ဖြစ်၍။ သောဘမာနော၊ တင့်တယ်သည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတု၊ တည်စေသတည်း။
ဤသို့ဆို၍ ထိုဟင်္သာမင်း၏ အတ္တဘောကိုစွန့်၍ မိမိ၏ လည်းကောင်း၊ သုဇာ၏လည်းကောင်း အာနုဘော်ကိုပြ၍ ဂင်္ဂါမှ လက်ဖြင့်ရေကိုယူ၍ ရေသဖန်းပင်ငုတ်ကို သွန်းလောင်း၍ သုံးသပ်၏။ ထိုခဏ၌လျှင် အခက်အခွတို့ဖြင့် ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းလျက် ချိုသော အသီးရှိသော သဖန်းပင်သည် တက်၍ အတွယ်မရှိသော ပတ္တမြားတောင်ကဲ့သို့ တင့်တယ်ခြင်းနှင့် ပြည့် စုံသည်ဖြစ်၍ တည်၏။
ချမ်းသာကြပါစေ
ကျေးမင်းသည် ထိုရေသဖန်းပင်ကိုမြင်၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သိကြားမင်းအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
ယထာဟမဇ္ဇ သုခိတော၊ ဒိသွာန သဖလံ ဒုမံ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၈။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ သဖလံ၊ အသီးနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဒုမံ၊ သဖန်းပင်ကို။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ သုခိတော ယထာ၊ ချမ်းသာသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ ဆွေမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်စေသတည်း။
သိကြားမင်းသည်လည်း ဆုပေး၍ ရေသဖန်း ပင်ကို အမြိုက်အသီးနှင့် ပြည့်စုံသည်ကို ပြု၍ သုဇာနှင့်တကွ မိမိနေရာသို့သာလျှင် သွား၏။ ထိုအနက်ကို ပြုအံ့သောငှာ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ပက္ကာမိ သဟ ဘရိယာယ၊ ဒေဝါနံ နန္ဒနံ ဝနံ။
ဟူသော ဤအဆုံးဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၂၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သက္ကော၊ သိကြားသည်။ သုဝဿ စ၊ ကျေးအားလည်း။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ဒုမံ၊ ရေသဖန်းပင်ကို။ သဖလံ၊ အသီးရှိသည်ကို။ ကတွာန၊ ပြု၍။ ဘရိယာယ၊ မယားနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဒေဝါနံ၊ တာဝတိံသာနတ်တို့၏။ နန္ဒနံ ဝနံ၊ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်သို့။ ပက္ကာမိ၊ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်း ရှေးပညာရှိတို့သည် ဤတိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်လျှက်လည်း လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် သွားခြင်းမရှိကုန်သည် ဖြစ်ကုန်၏။ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့သဘောရှိသော သာသနာတော်၌ ရဟန်း ပြု၍ လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် သွားခြင်းကို သွားဘိသနည်း၊ သွားလေ... ထိုအရပ်၌လျှင် နေလော့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းအား ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုအရပ်သို့သွား၍ ဝိပဿနာ စီးဖြန်းလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်လေ၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကျေးမင်းဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရောင့်ရဲသည်းခံ၊ ချမ်းသာမှန်၊ ဧကန်ရမည်သာ
သုံးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော မဟာသုဝဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၄။ စူဠသုဝဇာတ်
လောဘနိုင်ငံသို့ မလိုက်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သန္တိ ရုက္ခာအစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစူဠသုဝဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဝေရဉ္ဇာ၌ ဝါဆိုတော်မူ၍ အစဉ်သဖြင့် သာဝတ္ထိမြို့သို့ ရောက်တော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့သည် တရား သဘင်၌ “ငါ့ရှင်တို့... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် နူးညံ့သိမ်မွေ့သော မင်းမျိုးဖြစ်လျက် နူးညံ့သိမ်မွေ့သော ဘုရားဖြစ်လျက် ကြီးစွာသော တန်ခိုး အာနုဘော်အားဖြင့် ပြည့်စုံတော်မူလျက် ဝေရဉ္ဇပုဏ္ဏားသည် ဖိတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး မာရမသည် မြှေးယှက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဝေရဉ္ဇပုဏ္ဏား၏ အထံ၌ တစ်ရက်မျှလည်း ဆွမ်းကိုမရမူ၍ လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် သွားခြင်းကို ပယ်တော်မူ၍ ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး တစ်ကွမ်းစားသော ကြိတ်အပ်သော မုယောဆွမ်းဖြင့် မျှတစေတော်မူလျက် တစ်ပါးသောအရပ်ကို ကြွသွားတော်မူ၊ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အလိုတော် နည်းသည်၏ အဖြစ် ရောင့်ရဲလွယ်သည်၏ အဖြစ်သည်အံ့ဖွယ်ရှိစွဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ယခုအခါ၌ ငါဘုရား၏ လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် သွားခြင်းကို ပယ်ခြင်းသည်အံ့ဖွယ်မရှိသေး၊ တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်လျက်လည်း ငါသည် လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် သွားခြင်းကို ပယ်ဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... အလုံးစုံသောဝတ္ထုကို ရှေးနည်းဖြင့်လျှင် ဆိုအပ်၏။-
ကသ္မာ နံ သုက္ခေ ကောဠာပေ၊ သုဝဿ နိရတော မနော။
အဖလမ္ပိ ဝိဒိတွာန၊ သာဝ မေတ္တိ ယထာ ပုရေ။
ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ၊ ကိံဒေါသံ ပဿသေ ဒိဇ။
အတ္တတ္ထပညာ ဒုမ္မေဓာ၊ တေ ဟောန္တိ ပက္ခပါတိနော။
သစေတံ ဓမ္မံ ရောစေသိ၊ ပါသံသောသိ ဝိဇာနတံ။
ဝရံ ဝံရဿု ဝက္ကင်္ဂ၊ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဒလိဒ္ဒေါဝ နိဓိံ လဒ္ဓါ၊ နန္ဒေယျာဟံ ပုနပ္ပုနံ။
တဿ သာခါ ဝိရူဟိံသု၊ သီတစ္ဆာယာ မနောရမာ။
ယထာဟမဇ္ဇ သုခိတော၊ ဒိသွာန သဖလံ ဒုမံ၊
ပက္ကာမိ သဟ ဘရိယာယ၊ ဒေဝါနံ နန္ဒနံ ဝနံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၀။ ဟရိပတ္တာ၊ စိမ်းညိုသော အရွက်တို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော။ ဒုမာ၊ မြေတောင်တို့၌ ရောက်ကုန်သော။ အနေကဖလာ၊ များသော အသီးရှိကုန်သော။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ရုက္ခာ၊ သစ်ပင်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်လျက်။ သုက္ခေ၊ ခြောက်သော။ ကောဠာပေ၊ လေခတ်သည်ရှိသော် တီးမှုတ်သော အသံကဲ့သို့ မြည်သော။ ရုက္ခေ၊ ရေသဖန်းပင်၌။ သုဝဿ၊ ကျေး၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ နိရတော နု၊ အမြဲမွေ့လျော်သနည်း။
၃၁။ နေကဝဿဂဏေ၊ တစ်ပါးမက ရေတွက်အပ်သော နှစ်ရှိကုန်သော။ ဗဟု၊ မြားစွာကုန်သော ကာလပတ်လုံး။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဿ၊ ထိုရေသဖန်းပင်၏။ ဖလံ၊ အသီးကို။ ဥပဘုဉ္ဇိမှာ၊ စားကုန်ပြီ။ အဖလမ္ပိ၊ အသီးမရှိပြီဟူ၍လည်း။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ ပုရေ ယထာ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ သာဝ မေတ္တိ၊ ထိုချစ်ခြင်းသည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၂။ သုက္ခဉ္စ၊ ခြောက်သည်လည်းဖြစ်သော။ ကောဠာပံ၊ လေခတ်သည်ရှိသော် တီးမှုတ်သော အသံကဲ့သို့ မြည်သော။ ဩပတ္တံ၊ အရွက်မရှိသော။ ဖလံ၊ အသီးမရှိသော။ ဒုမံ၊ မြေ၌ရောက်သော။ ရုက္ခံ၊ ရေသဖန်းပင်ကို။ ဒီဇာ၊ နှစ်ကြိမ်ဖြစ်ကုန်သော။ သကုဏာ၊ ငှက်တို့သည်။ ဩဟာယ၊ စွန့်၍။ ယန္တိ၊ သွားကုန်၏။ သုဝရာဇ၊ ကျေးမင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဂမနေ၊ စွန့်၍သွားခြင်း၌။ ကိံဒေါသံ၊ အဘယ်အပြစ်ကို။ ပဿသေ၊ မြင်သနည်း။
၃၃။ ဟံသရာဇ၊ ဟင်္သာမင်း။ ယေ၊ အကြင်ငှက်တို့သည်။ ဖလတ္ထာ၊ အသီးဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ သမ္ဘဇန္တိ၊ ထိုအရပ်သို့ ဆည်းကပ်ကုန်၏။ နံ၊ ထိုရေသဖန်းပင်ကို။ အဖလောတိ၊ အသီး မရှိဟု။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ တေ သကုဏာ၊ ထိုငှက်တို့သည်။ အတ္တတ္ထပညာ၊ မိမိအကျိုးငှာသာ ပညာရှိကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဒုမ္မေဓာ၊ သူတစ်ပါးတို့၏ အကျိုးငှာ ပညာမရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ပက္ခပါတိနော၊ မိမိကိုယ်အဖို့၌သာ ကျကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
အဆွေခင်ပွန်းကို မစွန့်၍
၃၄။ သုဝရာဇ၊ ကျေးမင်း။ သက္ခိကတံ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းတို့၌ဖြစ်သော မေတ္တာသည်။ သာဓု၊ ကောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မေတ္တိသံသတိ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏အဖြစ်ဖြင့် ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သန္တဝေါ၊ မိတ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ သာဓု၊ ကောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ ဓမ္မံ၊ ထိုတရားကို။ သစေ ရောစေသိ၊ အကယ်၍နှစ်သက်အံ့။ ဝိဇာနတံ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပါသံသော၊ ချီးမွမ်းအပ်သည်သာလျှင်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
ဆုပေးမည်
၃၅။ ပတ္တယာန၊ အတောင်ဟူသော ယာဉ်ရှိသော။ ဝိဟင်္ဂမ၊ ကောင်းကင်ဖြင့်သွားသော။ ဝက္ကင်္ဂ၊ ကောက်သော လည်ရှိသော။ သုဝ၊ ကျေးမင်း။ တေ၊ သင်အား။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ပေးအံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိအံ့။ တံ ဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဝရဿု၊ တောင်းလော့။
သစ်ပင် ရှင်ပါစေ
၃၆။ ဟံသရာဇ၊ ဟင်္သာမင်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ နံ ဒုမံ၊ ထိုရေသဖန်းပင်ကို။ သပတ္တံ၊ အရွက်ရှိသည်ကို။ သဖလံ၊ အသီးရှိသည်ကို။ အပိ နာမ ပဿေယျံ၊ အကယ်၍ မြင်ရငြားအံ့။ ဒလိဒ္ဒေါ၊ သူဆင်းရဲသည်။ နိဓိံ၊ ရွှေအိုးကို။ လဒ္ဓါ၊ ရသည်ဖြစ်၍။ နန္ဒတိ ဣဝ၊ နှစ်သက်သကဲ့သို့။ နံ၊ ထိုရေသဖန်းပင်ကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ အဟံ၊ ငါသည်။ နန္ဒေယျံ၊ နှစ်သက်ရာ၏။
၃၇။ တတော၊ ထို့နောင်မှ။ သက္ကော၊ သိကြားသည်။ အမတံ၊ အမြိုက်ရေကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ မဟီရုဟံ၊ ရေသဖန်းပင်ကို။ အဘိသိဉ္စိ၊ သွန်း၏။ တဿ၊ ထိုရေသဖန်းပင်၏။ သာခါ၊ အခက်တို့သည်။ ဝိရူဟိံသု၊ စည်ပင်ကုန်၏။ သီတစ္ဆာယာ၊ အေးသော အရိပ်ရှိ၏။ မနောရမာ၊ နှလုံးမွေ့ လျော်ဖွယ်ရှိ၏။
အသင်လည်း ချမ်းသာပါစေ
၃၈။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ သဖလံ၊ အသီးရှိသော။ ဒုမံ၊ ရေသဖန်းပင်ကို။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ သုခိတော ယထာ၊ ချမ်းသာသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေ အမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်စေသတည်း။
၃၉။ သက္ကော၊ သိကြားသည်။ သုဝဿ စ၊ ကျေး သားအားလည်း။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ဒုမံ၊ ရေသဖန်းပင်ကို။ သဖလံ၊ အသီးရှိသည်ကို။ ကတွာန၊ ပြု၍။ ဘရိယာယ၊ မယားနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဒေဝါနံ၊ တာဝတိံသာနတ်တို့၏။ နန္ဒနံ ဝနံ၊ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်သို့။ ပက္ကာမိ၊ သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကျေးမင်းဖြစ်ပြီ ဟူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးကြီးမား၊ နေရာများ၊ ရှောင်ရှားပြုရာ
လေးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော စူဠသုဝဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၅။ ဟရိတစဇာတ်
ကာမသည် ပညာရှိကို ဖျက်ဆီးတတ်သည်
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သုတမေတံ မဟာဗြဟ္မေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဟရိတစဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တန်ဆာဆင်သော မာတုဂါမကိုမြင်၍ ငြီးငွေ့ရကား ရှည်သော ဆံ, လက်သည်း ခြေသည်း, အမွေးရှိသော လူထွက်လိုသော ထိုရဟန်းကို ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့သည် အလိုမရှိဘဲလျက်လျှင် ဘုရားအထံတော်သို့ ဆောင်အပ်သည်ရှိသော် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... သင် ငြီးငွေ့သတတ်ဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော် အလွန်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ့်ကြောင့် ငြီးငွေ့သနည်း ဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား တန်ဆာဆင်အပ်သော မိန်းမကိုမြင်၍ ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ငြီးငွေ့၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း ကိလေသာမည်သည်ကား ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဖျက်ဆီးတတ်၏။ ကြည်ညိုဖွယ်မရှိ၊ ငရဲ၌ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဤကိလေသာသည် သင်ကဲ့သို့သော သူကို အဘယ့်ကြောင့် မညစ်ညူးစေဘဲ ရှိလတ္တံ့နည်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်ကို လဲအောင်တိုက်သော လေကြီးသည် ဟောင်းလေပြီးသော သစ်ရွက်ခြောက်အား မရှက်သည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ဤကိလေသာကို အမှီပြု၍ သဗ္ဗညုတဟူသော အကျိုးငှာ ရှေးဘုရားလောင်းတို့၏ လမ်းဟောင်းအစဉ်ကို သွားကုန်သော ငါးပါးသော အဘိညာဉ် ရှစ်ပါးသော သမာပတ်ကို ရကုန်သော ယောက်ျားမြတ်တို့သည်လည်း သတိကိုဖြစ်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ဈာန်ကို ကွယ်စေကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာဆုဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသော နိဂုံးဝယ် ကုဋေရှစ်ဆယ်ကြွယ်ဝသော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။
ဟရိတစရသေ့
ရွှေနှင့်တူသော အဆင်းအသရေရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဘုရားလောင်းအား ဟရီတစ သတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဟရိတစ သတို့သားသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ အတတ်တို့ကိုသင်၍ ဥစ္စာတို့ကိုဖြစ်စေ၍ အမိအဘတို့၏ လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ဥစ္စာကိုကြည့်၍ ဥစ္စာသည်သာလျှင် ထင်၏။ ဥစ္စာကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော သူတို့သည် မထင်ကုန်၊ ငါသည်လည်း သေမင်းခံတွင်း၌ မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေသည်ဖြစ်ရာ၏ ဟု သေဘေးမှကြောက်၍ အလှူကြီးကိုပေး၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ခုနစ်ရက်မြောက်လတ်သော် ငါးပါးသောအဘိညာဉ် ရှစ်ပါးသော သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဟိမဝန္တာ၌ ကြာမြင့်စွာ သစ်မြစ်သစ်သီး အာဟာရရှိလျက် မျှ၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှာ တောင်မှသက်၍ အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီသို့ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေ၍ နက်ဖြန် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဆွမ်းခံလတ်သော် မင်းအိမ်တ့ခါးသို့ ရောက်၏။
မင်းကိုးကွယ်ခံရ
မင်းသည် ထိုဟရိတစ ရသေ့ကိုမြင်၍ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ပင့်ခေါ်စေ၍ ကောင်းစွာ ဆောက်အပ်သော ထီးဖြူရှိသော မင်း၏ပလ္လင်၌ နေစေ၍ အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကိုဘုဉ်းပေးစေ၍ တရားအနုမောဒနာ ပြုသည်၏အဆုံး၌ အတိုင်း ထက်အလွန် ကြည်ညို၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် အဘယ်အရပ်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသနည်း ဟု မေးတော်မူ၏။ မြတ်သောမင်းကြီး နေရာအရပ်ကို ရှာကုန်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား ကောင်းပြီ ဟု နံနက်စာ စားပြီးသော် ထိုဟရိတစ အရှင်ရသေ့ကို ပင့်ဆောင်၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ညဉ့်သန့်ရာနေရာ နေ့သန့်ရာနေရာတို့ကို ပြုစေ၍ ဥယျာဉ်စောင့်ကို အလုပ်အကျွေး ပြုစေ၍ ရှိခိုး၍ ထွက်ခဲ့၏။
မိဖုရားနှင့် မှားယွင်းပြီ
ဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ အမြဲ မင်းအိမ်၌ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးလျက် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပတ်လုံး ထိုဥယျာဉ်၌ နေ၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မင်းသည် ခိုးသူဖျက်ဆီးသော ပစ္စန္တရစ်ကို ငြိမ်းစိမ့်သောငှာ သွားသည်ရှိသော် ငါတို့၏ ကောင်းမှု၏ စိုက်ပျိုးရာလယ်မြေကို မမေ့မလျော့လင့် ဟုဆို၍ မိဖုရားအား ဘုရားလောင်းကို အပ်၍သွား၏။ ထိုအခါမှစ၍ မိဖုရားသည် ဘုရားလောင်းကို မိမိလက်ဖြင့် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မိဖုရားသည် ဘောဇဉ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ ဘုရားလောင်း ကြာမြင့်လတ်သော် နံ့သာရေဖြင့် ချိုး၍ သိမ်မွေ့ပြေပြစ်သော အဝတ်ကိုဝတ်၍ ခြင်္သေ့ခံသော လေသွန်နန်းတံခါးတို့ကို ဖွင့်၍ ကိုယ်၌ လေကိုခတ်စေလျက် ညောင် စောင်း ငယ်၌ လျောင်း၏။
ဘုရားလောင်းသည် ကောင်းစွာ ဝတ်ရုံလျက် သပိတ်ကို ပိုက်လျက် ကောင်းကင်ဖြင့်လာ၍ ခြင်္သေ့ခံသော လေသွန်နန်းတံခါးသို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ မိဖုရားသည် ဘုရားလောင်း၏ လျှော် တေသင်္ကန်းသံကို ကြား၍ ထလိုက်သော် မိဖုရားမှ သိမ်မွေ့ပြေပြစ်သော ကိုယ်ဝတ်သည် လျှော ကျ၏။ ဝိသဘာဂ အာရုံသည် ဘုရားလောင်း၏ မျက်စိအား ထင်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ များလှစွာသော နှစ်ကုဋေအသိန်း အရေအတွက်ရှိသော ကာလဝယ် ကိုယ်တွင်း၌ ငြိမ်ဝပ်စွာနေသော ကိလေသာသည် ကြုတ်၌အိပ်သော မြွေဟောက်ကဲ့သို့ ထ၍ ဘုရားလောင်း၏ ဈာန်ကို ကွယ်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် သတိကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ရကား မိဖုရားလက်ကို ဆွဲကိုင်၏။ ထိုခဏ၌လျှင် တင်းတိမ်ကို ကာရံကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိဖုရားနှင့်တကွ လူတို့၏အကျင့်ကို မှီဝဲ၍ ဆွမ်းစား၍ ဥယျာဉ်သို့ သွား၏။ ထိုအခါမှစ၍ နေ့တိုင်း ထို့အတူလျှင် ပြု၏။ ဟရိတစရသေ့၏ မိဖုရားနှင့်တကွ လူတို့၏ အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းသည် မြို့အလုံး၌ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်၏။
အမတ်တို့ တိုင်ခြင်း
အမတ်တို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး ဟရိတစ ရသေ့သည် ဤသို့ပြု၏ဟု မင်းအား လျှောက် စာ ဆက်ကုန်၏။
မင်းကြီးမေးခြင်း
မင်းသည် ဟရိတစရသေ့ကို ဖျက်ဆီးလိုကုန်၍ ဤသို့ ဆို၏ဟု မယုံကြည်၍ ပစ္စန္တရစ်ကို ငြိမ်းစေ၍ ဗာရာဏသီမြို့သို့ ပြန်၍ မြို့ကို လက်ယာရစ်လည်၍ မိဖုရား၏အထံသို့သွား၍ ငါ၏ ဟရိတစ ရသေ့သည် သင်နှင့်တကွ လူတို့၏ အကျင့်ကို မှီဝဲဟူသည် မှန်သလောဟု မေး၏။ မြတ်မင်းကြီး မှန်ပေ၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မင်းသည် မိဖုရား၏စကားကိုလည်း မယုံကြည်၍ ရသေ့ကိုလျှင် မေးဦးအံ့ဟု ဥယျာဉ်သို့သွား၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေ၍ ဟရိတစ ရသေ့ကို မေးလိုရကား-
ကစ္စေတံ ဝစနံ တုစ္ဆံ၊ ကစ္စိ သုဒ္ဓေါ ဣရိယျသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာအား ဆို၏။
၄၀။ မဟာဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မာကြီးသဖွယ်ဖြစ်သော အရှင်ဘုရား။ ဟာရိတော၊ ဟရိတစ ရှင်ရသေ့သည်။ သုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍။ ဣရိယျသိ၊ နေ၏လော။ ကာမေ၊ ကာမတို့ကို။ ဘုဉ္ဇတိ၊ ခံစား၏။ ဧတံဝစနံ၊ ဤစကားကို။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ သုတံ၊ ကြားအပ်၏။ တံဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ တုစ္ဆံ ကစ္စိ၊ မမှန်သော စကားလော။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ သုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍။ ဣရိယျသိ၊ နေ၏လော။
ဟုတ်ကြောင်းဝန်ခံ
ဟရိတစ ရသေ့သည် ငါကား ကာမကို မခံစားဟု ဆိုအပ်သည်ရှိသော်လည်း ဤမင်းသည် ငါ၏စကားကို ယုံအံ့သလျှင်ကတည်း၊ ဤလော က၌ သစ္စာနှင့်တူသော ကိုးကွယ်ရာမည်သည် မရှိ၊ သစ္စာကို စွန့်ကုန်သော သူတို့သည် ဗောဓိပင်ရင်း၌ နေ၍လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်သို့ ရောက်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ငါသည် မှန်သောစကားကို ဆိုခြင်းငှာသာလျှင် သင့်၏ ဟု ကြံ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဘုရားလောင်းအား အချို့ကုန်သော ပါဏာတိပါတ, အဒိန္နာဒါန်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရသည်လည်း ဖြစ်၏။ သုရာမေရယမဇ္ဇပါနသည်လည်း ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ အကျိုးစီးပွားကို ပျက်စီးစေတတ်သော ချွတ်ယွင်းခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော စေတနာကို အကြီးပြု၍ မုသားဆိုခြင်းမည်သည်ကား မဖြစ်။ ထို့ကြောင့် မှန်သောစကားကိုသာလျှင် ဆိုလိုရကား-
ကုမ္မဂ္ဂံ ပဋိပန္နောသ္မိ၊ မောဟနေယျသု မုစ္ဆိတော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတံ ယထာ၊ ကြားသကဲ့သို့။ ဧတံ၊ ထိုစကားသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ကြားတိုင်းမှန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ မောဟနေယျသု၊ မိုက်စေတတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့၌။ မုစ္ဆိတော၊ မက်မောသည်ဖြစ်၍။ ကုမ္မဂ္ဂံ၊ မှားသော ခရီးသို့။ ပဋိပန္နော၊ ရောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ရာဂကိုငြိမ်းစေလော့
မင်းသည် ထိုစကားကို ကြား၍-
ယာယ ဥပ္ပတိတံ ရာဂံ၊ ကိံ မနော န ဝိနောဒယေ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယာယ၊ အကြင်ပညာဖြင့်။ မနော၊ စိတ်သည်။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်သော။ ရာဂံ၊ ရာဂကို။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ န ဝိနောဒယေ၊ ဖျောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သနည်း။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖျောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ရှိသော်။ နိပုဏာ၊ သိမ်မွေ့သော။ သာဓုစိန္တိနီ၊ ကောင်းသောအကျိုးတို့ကို ကြံတတ်သော။ ပညာ၊ ပညာသည်။ ကိမတ္ထိယာ၊ အဘယ် အကျိုးရှိအံ့နည်း။
ထိုအခါ ဟရိတစ ရသေ့သည် မင်းအား ကိလေသာ၏ အစွမ်းကို ပြလို၍ -
ရာဂေါ ဒေါသော မဒေါ မောဟော၊ ယတ္ထ ပညာ န ဂါဓတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
အားကြီးသော တရား ၄-ပါး
၄၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ လောကေ၊ လောက၌။ ယတ္ထ၊ အကြင်ရာဂ အစရှိကုန်သော လေးပါးကုန်သော တရားတို့၌။ ပညာ၊ ပညာသည်။ န ဂါဓတိ၊ တည်ရာကို မရ။ ရာဂေါ၊ ရာဂလည်းကောင်း။ ဒေါသော၊ ဒေါသလည်းကောင်း။ မဒေါ၊ ယစ်ခြင်းလည်းကောင်း။ မောဟော၊ မောဟလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စတ္တာရော၊ လေးပါးကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့သည်။ အတိဗလာ၊ အလွန် အားကြီးကုန်၏။ ဘုသာ၊ ပြင်းထန်ကုန်၏။
မင်းကြီးသည် ထိုစကားကို ကြား၍-
မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော စေဝ၊ ဣတိ နော သမ္မတော ဘဝံ။
ဟူသော ငါးခုမြောက် ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၄။ ဟာရိတော၊ ဟရိတစ ရှင်ရသေ့သည်။ အရဟာ၊ ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့် ပူဇော်ခြင်းကို ခံထိုက်၏။ သီလသမ္ပန္နော၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏။ သုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်စွာ။ စရတိ၊ ကျင့်၏။ မေဓာဝီ၊ ကိလေသာတို့ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ပညာလည်း ရှိ၏။ ပဏ္ဍိတော စေဝ၊ အကျိုးအကြောင်းကို သိသော ပညာလည်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နော၊ ငါတို့သည်။ ဘဝံ၊ အရှင့်ကို။ သမ္မတော၊ သမုတ်အပ်၏။
ထို့နောင်မှ ပရိတစ ရှင်ရသေ့သည်-
ဝိတက္ကာ ပါပကာ ရာဇ၊ သုဘာ ရာဂူပသံဟိတာ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၅။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ ပါပကာ၊ ယုတ်မာကုန်သော။ သုဘာ၊ တင့်တယ်၏ဟု အာရုံကို ယူခြင်း၌ဖြစ်ကုန်သော။ ရဂူပသ့ဟိတာ၊ ရာဂနှင့်စပ်ကုန်သော။ ဝိတက္ကာ၊ ဝိတက်တို့သည်။ ဣသိံ ဓမ္မဂုဏေ၊ ရသေ့တို့ တရားကျေးဇူး၌။ ရတံ၊ မွေ့လျော်ကုန်သော။ မေဓာဝီနမ္ပိ၊ ပညာရှိတို့အားလည်း။ ဟိံသန္တိ၊ ညှဉ်းဆဲကုန်၏။
ထိုအခါ မင်းသည် ဟရိတစ ရှင်ရသေ့ကို ကိလေသာကို ပယ်ခြင်၌ အားထုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေလို၍-
တံ ပဇဟ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ၊ ဗဟုန္နာသိ မေဓာဝိသမ္မတော။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ ဘန္တော၊ အရှင်ဘုရား။ တဝ၊ အရှင်ဘုရားအား။ သရီရဇော၊ ကိုယ်မှဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏဝိဒူသနော၊ အဆင်းကျေးဇူးကို ဖျက်ဆီးတတ်သော။ အယံ ရာဂေါ၊ ဤရာဂသည်။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုရာဂကို။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ပဇဟ၊ ပယ်လော့။ တေ၊ အရှင်ဘုရားအား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားကို။ ဗဟုန္နံ၊ မြားစွာကုန်သော လူအပေါင်းတို့သည်။ မေဓာဝိသမ္မတော၊ ပညာရှိ၏ ဟူ၍ သမုတ်အပ်သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။
သတိရ၍ တရားကျင့်ပြီ
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် သတိရ၍ ကာမတို့၌ အပြစ်ကိုမှတ်၍-
တေသံ မူလံ ဂဝေသိဿံ၊ ဆေစ္ဆံ ရာဂံ သဗန္ဓနံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၇။ မဟာ ရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အန္ဓကာရကေ၊ ကန်းသည်၏အဖြစ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဗဟုဒုက္ခေ၊ များစွာသော ဆင်းရဲရှိကုန်သော။ မဟာဝိသေ၊ ကိလေသာဟူသော များစွာသော အဆိပ်ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ကာမေ၊ ထိုကာမတို့ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဇပာာမိ၊ ပယ်အံ့။ တေသံ၊ ထိုကာမတို့၏။ မူလံ၊ မသင့်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းဟူသော အမြစ်ကို။ ဂဝေသိဿံ၊ ရှာအံ့။ သဗန္ဓနံ၊ အနှောင်အဖွဲ့နှင့် တကွသော။ ရာဂံ၊ ရာဂကို။ ဆေစ္ဆံ၊ ဖြတ်အံ့။
ဤစကားကိုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး ငါ့အား ခွင့်ပြုဦးလော့ ဟု အခွင့်ပြုစေ၍ ကျောင်းသို့ဝင်၍ ကသိုဏ်းဝန်းကိုကြည့်၍ တစ်ဖန် ပျောက်သာဈာန်ကို ဖြစ်စေ၍ ကျောင်းမှထွက်၍ ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေ၍ မင်းအား တရားဟော၍ မြတ်သောမင်းကြီး ငါသည် မနေအပ်သောအရပ်၌ နေခြင်းကြောင့် လူများအလယ်၌ ကဲ့ရဲ့အပ်သော အဖြစ်သို့ ရောက်၏။ သင်မင်းကြီးသည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်ရစ်လော့၊ ငါသည်ကား ယခုတစ်ဖန် မိန်းမနံ့ မနံသော တော အုပ်သို့လျှင် သွားအံ့ ဟု ဆို၍ မင်းသည် ငိုကြွေးစဉ်လျှင် ဟိမဝန္တာသို့သွား၍ မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ထိုအကြောင်းကို ပြအံ့သောငှာ-
ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ၊ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟု။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၄၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သစ္စပရက္ကမော၊ မှန် သောစကားကို ဆိုခြင်း၌ အားထုတ်သော။ ဟာရိတော ဣသိ၊ ဟရိတစ ရသေ့သည်။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝတွာန၊ ဆို၍။ ကာမရာဂံ၊ ကာမရာဂကို။ ဝိရာဇေတွာ၊ ခွာ၍။ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သောရဟန်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဟရိတစရသေ့ ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမဂုဏ်များ၊ မက်မောငြား၊ လမ်းမှားရောက်တတ်စွ
ငါးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဟရိတစဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၆။ ပဒကုသလမာဏဝဇာတ်
သူတစ်ပါးပညာကို လှည့်စားခြင်းကြောင့်သေရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဗဟုသုတံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပဒကုသလမာဏဝဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တစ်ယောက်သော သူငယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သာဝတ္ထိပြည်၌ သူကြွယ်သားဖြစ်သော ထိုသူငယ်သည် ခုနစ်နှစ်ရှိသော ကာလ၌လျှင် ခြေရာ၌ လိမ္မာသည် ဖြစ်သတတ်။
ခြေရာခံအတတ်
ထိုအခါ ထိုသူငယ်၏အဖသည် ဤသူငယ်ကို စုံစမ်းအံ့ဟု ထိုသူငယ်သည် မသိစဉ်လျှင် အဆွေခင်ပွန်းအိမ်သို့ သွား၏။ သူငယ်သည် အဖသွားရာ အရပ်ကို မမေးမူ၍လျှင် ထိုအဖ၏ခြေရာကို အစဉ်မှီးသဖြင့်သွား၍ အဖအထံ၌ နေ၏။ ထိုအခါ ထိုသူငယ်ကို အဖသည် တစ်နေ့သ၌
အမောင်... ငါသည် သင့်ကို မသိစေမူ၍လျက်လည်း ငါ၏ နေရာအရပ်ကို သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် သိသနည်း ဟု မေး၏။ ကျွန်ုပ်သည် အဖ၏ခြေရာကို သိ၏။ ခြေရာ၌ လိမ္မာ၏ဟု သူငယ်သည် ဆို၏။ ထိုအခါ သူငယ်အား အဖသည် စုံစမ်းအံ့သောငှာ နံနက်စာစားပြီးတော် အိမ်မှထွက်၍ အခြားမဲ့ဖြစ်သော အိမ်နီးချင်း အိမ်သို့သွား၍ ထိုအိမ်မှ နှစ်ခုမြောက် ထိုအိမ်မှ သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော အိမ်သို့ဝင်၍ သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော အိမ်မှထွက်၍ တစ်ဖန် မိမိအိမ်သို့လာ၍ မိမိအိမ်မှ မြောက်တံခါးမှထွက်၍ ဇေတဝန်ကျောင်းသို့သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ တရားတော်ကိုနာလျက် နေ၏။ သူငယ်သည် အဖသည် အဘယ်သို့သွားသနည်း ဟု မေး၏။ ငါတို့မသိကုန် ဟု ဆိုလတ်သော် အဖ၏ ခြေရာကို အစဉ်လျောက်သဖြင့် အိမ်နီးချင်း၏အိမ်ကို အစပြု၍ အဖသွားသောခရီးဖြင့်လျှင် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ ဘုရားကိုရှိခိုး၍ အဖအထံ၌ နေ၏။
အဖသည် အမောင် ငါသည် ဤသို့လာသောအဖြစ်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် အဖ၏ခြေရာကိုသိ၍ ခြေရာကို လျောက်သဖြင့် လာ၏ဟု ဆို၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသည် သင် အဘယ်သို့ဆိုသနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ဤသူငယ်သည် ခြေရာ၌ လိမ္မာ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသူငယ်ကို စုံစမ်းလို၍ ဤမည်သော အကြောင်းဖြင့် လာ၏။ ဤသူငယ်သည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ခွရောကို လျှောက်သဖြင့် လာ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် သီတင်းသည်... မြေ၌ ခြေရာကိုသိခြင်းသည်အံ့ဖွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ကောင်းကင်၌ ခြေရာကိုသိဖူးကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသီတင်းသည်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုရားသည် လွန်ကျူးသော အကျင့်ကိုကျင့်၍ မင်းသည် မေးအပ်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အကယ်၍ အရှင်မင်းကြီးတို့ကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်အံ့၊ အဿမုခီ ဘီလူးမ ဖြစ်စေသတည်း ဟု ကျိန်၍ ထိုကိုယ်၏အဖြစ်မှ စုတေသေလွန်၍ တစ်ခုသောတောင်ခြေရင်း၌ အဿမုခီ ဘီလူးမဖြစ်၍ တည်သောလိုဏ်ဂူ၌ နေလျက် တောအုပ်ကြီး၌ အရှေ့ အစွန်းမှသည် အနောက်သို့ သွားကုန်သော လူတို့ကို ဖမ်း၍စားကုန်၏။
ဘီလူးမနှင့်လူသားလင်
ထိုအဿမုခီဘီလူးမသည် သုံးနှစ်ပတ်လုံး ဝေဿဝဏ် နတ်မင်းကို ခစား၍ အများအားဖြင့် ယူဇနာသုံးဆယ် အနံအားဖြင့် ငါးယူဇနာရှိသော အရပ်၌ လူကိုစားခြင်းငှာ အခွင့်ရသတတ်၊ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ကြွယ်ဝသော များသော ဥစ္စာစည်းစိမ်ရှိသော အဆင်းလှသော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် များစွာသောလူတို့ဖြင့် ခြံရံလျက် ထိုခရီးသို့ထွက်သွား၏။ အဿမုခီဘီလူးမသည် ထိုပုဏ္ဏားကိုမြင်၍ နှစ်သက်၍ ပြေးလာ၏။ ထိုအဿမုခီဘီလူးမကိုမြင်၍ ပုဏ္ဏား၏အခြံအရံဖြစ်သော လူတို့သည် ထွက်ပြေးကုန်၏။ အဿမုဘီလူးမသည် လေကဲ့သို့ လျင်မြန်သော အဟုန်ဖြင့် လာလတ်၍ ပုဏ္ဏားကို ဖမ်းယူ၍ ကျောက်၌ တင်၍ အိပ်စေ၍ လိုဏ်သို့သွားလတ်သော် ယောကျ်ား၏အတွေ့ကိုရ၍ ကိလေသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ထိုပုဏ္ဏားကို ချစ်ခြင်းကိုဖြစ်စေ၍ ထိုပုဏ္ဏားကို မစားမူ၍ မိမိလင်ပြု၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည်လည်း ညီညွတ်သင့်တင့်စွာ နေခြင်းကို နေကုန်၏။ ထိုအခါမှစ၍ ဘီလူးမသည် လူတို့ကိုဖမ်း၍ ယူလတ်သော် အဝတ် ဆန် ဆီ အစရှိသည်တို့ကိုယူ၍ ပုဏ္ဏားအား အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်တို့ကိုပေး၍ မိမိသည် လူသားကို စား၏။ သွားသောကာလ ပုဏ္ဏားပြေးအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် ကြီးစွာသောကျောက်ဖြင့် လိုဏ်တံခါးကို ပိတ်၍သွား၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နေကုန်လတ်သော် ဘုရားလောင်းသည် ဖြစ်ရာအရပ်မှ စုတေ၍ ပုဏ္ဏားကိုစွဲ၍ အဿမုခီဘီလူးမဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေ နေ၏။
သားတစ်ယောက်ရပြီ
အဿမုခိဘီလူးမသည် ဆယ်လလွန်သဖြင့် သားကိုဖွား၍ သား၌လည်းကောင်း, ပုဏ္ဏား၌ လည်းကောင်း ကြီးစွာသော ချစ်ခြင်းသည်ဖြစ်၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့ကိုလည်း မွေးမြု၏။ အဿမုခီ ဘီလူးမသည် နောက်အဖို့၌ သားသည် ကြီးခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အဖနှင့်တကွ လိုဏ်တွင်းသို့သွင်း၍ တံခါးကိုပိတ်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် ဘီလူးမ၏ သွားသောကာလကိုသိ၍ ကျောက်ဖျာကိုပယ်၍ အဖကို လိုဏ်အပ၌ထား၏။ ထိုဘီလူးမသည် လာလတ်၍ အဘယ်သူသည် ဤ ကျောက်ဖျာကို ပယ်သနည်း ဟု ဆို၍ မိခင် ကျွန်ုပ်သည် ပယ်၏။ အမိုက်၌နေခြင်းငှာ မတတ်နိုင် ဟု သားက ဆိုသည်ရှိသော် သားကိုချစ်ခြင်းဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသောစကားကို မဆို။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် အဖအား ဖခင် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ကျွန်ုပ်အမိ၏ မျက်နှာသည် အခြားတစ်ပါး၊ သင်၏ မျက်နှာသည် အခြားတစ်ပါးဖြစ်သနည်းဟု မေး၏။ အမောင် သင့်အမိသည် လူသားစား ဘီလူးမတည်း၊ ငါတို့နှစ်ယောက်မူကား လူတည်း ဟု အဘသည် ပြောဆို၏။
ထွက်ပြေးကြခြင်း
ဖခင် အဘယ့်ကြောင့် ဤအရပ်၌ နေကုန်အံ့နည်း၊ လာလော့၊ လူ့ပြည်သို့ သွားကြကုန်အံ့ ဟု သားသည် ဆို၏။ အမောင်... ငါတို့သည် အကယ်၍ ပြေးကုန်အံ့၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့ကိုလည်း သင်၏အမိသည် စားလတ္တံ့ ဟု အဖသည် ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဖခင်... မကြောက်လင့်၊ လူ့ပြည်သို့ဆောင်ခြင်းသည် အကျွန်ုပ်ဝန်တည်း ဟု အဘကို နှစ်သိမ့်စေ၍ နက်ဖြန် အမိသည်သွားလတ်သော် အဖကိုယူ၍ ပြေး၏။ ဘီလူးမသည် လာလတ်၍ ထိုသားအဖတို့ကို မမြင်၍ လေကဲ့သိုသော လျင်မြန်ခြင်းအဟုန်ဖြင့် ပြေး၍ ထိုသားအဖတို့ကို ဖမ်း၍ ပုဏ္ဏား... အဘယ့်ကြောင့် ပြေးသနည်း၊ ဤအရပ်၌ အဘယ်ဝတ္ထုသည် မရှိသနည်းဟု ဆို၍ ရှင်မ... ကျွန်ုပ်ကို မမေးလင့်၊ သင့်သားသည် ကျွန်ုပ်ကိုယူ၍ ပြေး၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သား၌ချစ်ခြင်းဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကိုမဆိုမူ၍ ထိုသားအဖတို့ကို နှစ်သိမ့်စေ၍ မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၍ ထို့အတူ တစ်ဖန်လည်း နှစ်ရက်သုံးရက် ရောက်လတ်သော် ပြေးကုန်သော သားအဖတို့ကို ဆောင်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါ့အမိ၏ အရပ်သည် အပိုင်းအခြားရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါသည် အမိ၏အာဏာဖြစ်ရာ အရပ်ကို အမိကိုမေး၍ ထို့နောင်မှ ထိုအာဏာဖြစ်ရာအရပ်ကို လွန်၍ ပြေးရမူကား ကောင်း၏ဟု ကြံ၏ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် တစ်နေ့သ၌ အမိကိုခေါ်၍ တင့်အပ်လျှောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေလတ်သော် မိခင် အမိ၏ ဥစ္စာမည်သည် သားတို့အား ရောက်၏။ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော မြေ၏ အပိုင်းအခြားကို မိခင်သည် ကျွန်ုပ်အား ကြားလော့ ဟုဆို၏။
ဘီလူးမသည် ခပ်သိမ်းသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ တောင်, မြစ်, အပိုင်းအခြား အမှတ်အသား အစရှိသည်တို့ကိုဆို၍ အလျားအားဖြင့် ယူဇနာသုံးဆယ်, အနံအားဖြင့် ငါးယူဇနာရှိသော အရပ်ကို သားအားပြောဆို၍ ချစ်သား... ဤအရပ်ကို အမောင် မှတ်လော့ ဟု ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် နှစ်ရက် သုံးရက်တို့ကို လွန်စေ၍ အမိသည် တောအရပ်သို့သွားသော ကာလ၌ အဖကို ပခုံး၌ တင်၍ အမိသည် ပေးအပ်သော အမှတ်အားဖြင့် လေကဲ့သို့သော လျင်မြန်ခြင်းအဟုန်ဖြင့် ပြေးလျက် အပိုင်းအခြားဖြစ်သော မြစ်ကမ်းနားသို့ ရောက်၏။ အဿမုခိဘီလူးမသည်လည်း လာလတ်၍ ထိုသားအဖတိုညကို မမြင်လတ်သော် လိုက်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အဖကိုယူ၍ မြစ်လယ်သို့သွား၏။ အဿမုခိဘီလူးမသည် လာလတ်၍ မြစ်ကမ်းနား၌ရပ်၍ မိမိ အပိုင်း အခြားကို လွန်သည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ ထိုမြစ် ကမ်းနား၌လျှင် ရပ်၍ အမောင် အဖကိုယူ၍ လာလော့၊ ငါ့အား အဘယ်အပြစ်ရှိသနည်း၊ ငါ့ကိုမှီ၍ အဘယ်အလိုသည် မပြည့်စုံသနည်း၊ အရှင်တို့သည် ပြန်ခဲ့ကြကုန်လော့ ဟု သားကိုလည်းကောင်း လင်ကိုလည်းကောင်း တောင်းပန်၏။
မန္တရားသင်ပေးခြင်း
ထိုအခါ ပုဏ္ဏားသည် မြစ်ကိုကူး၏။ အဿမုခီဘီလူးမသည် သားကိုသာလျှင် တောင်းပန်လျက် အမောင်... ဤသို့မပြုသင့်၊ ပြန်ခဲ့လော့ ဟုဆို၏။ မိခင်... ကျွန်ုပ်တို့သည် လူဖြစ်ကုန်၏။ မိခင်သည်ကား ဘီလူးမဖြစ်၏။ အခါခပ်သိမ်း သင်၏အထံ၌ နေခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဟု သားသည် ဆိုလေ၏။ အမောင် သင်သည် မပြန်ပြီလော ဟု ဘီလူးမသည် မေး၏။ မိခင်... ကျွန်ုပ်မပြန်ပြီ ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။ အမောင်... သင် အကယ်၍ မပြန်ငြားအံ့၊ လူ့ ပြည်၌ အသက်မွေးခြင်းမည် သည်ကား ဆင်းရဲ ငြိုငြင်၏။ အတတ်ကို မတတ်ကုန်သော သူတို့သည် အသက်မွေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ငါသည် စိန္တာမဏိမည်သော မန္တရားကို တတ်၏။ ထိုမန္တရား၏ အာနုဘော်ဖြင့် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် အထက်၌ ခိုးဆောင်သော ဥစ္စာကိုလည်း ခြေရာအစဉ်ကို လျှောက်၍ သိခြင်းငှာ တတ်နိုင်၏။ ဤစိန္တာမဏိ မန္တရားသည် သင့်အား အသက်မွေးဖို့ ဖြစ်လတ္တံ့၊ အမောင် သင်သည် အနဂ္ဃဖြစ်သော ဤမန္တရားကို သင်လော့ ဟု ဆို၍ ထိုသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲသည် နှိပ်စက်ငြားသော်လည်း သား၌ချစ်ခြင်းဖြင့် မန္တရားကိုပေးလေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မြစ်၌ရပ်လျက်လျှင် အမိကိုရှိခိုး၍ အလွန်ရိုသေစွာ နာ၍ မန္တရားကို သင်၍ အမိကိုရှိခိုး၍ မိခင်... သင်သွားလော့ဟု ဆို၏။
ဘီလူးမ သေပြီ
အမောင်... သင်တို့သည် မပြန်ကုန်သည်ရှိသော် ငါ့အား အသက်မရှိပြီ ဟု ဆိုလို၍-
ဧဟိ ပုတ္တ နိဝတ္တဿု၊ မာ အနာထံ ကရောဟိ မေ။
အဇ္ဇပုတ္တံ အပဿန္တီ၊ ယက္ခိနီ မရဏံ ဂတာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧဟိ၊ လာလော့။ နိဝတ္တဿု၊ ပြန်ခဲ့လော့။ မေ၊ ငါ့အား။ အနာထံ၊ ကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ကို။ မာ ကရောဟိ၊ မပြုလင့်။ ယက္ခိနီ၊ ဘီလူးမသည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်ရသည်ရှိသော်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဂတာ၊ ရောက်အံ့။
သားအဖ မင်းထံခစား
ဘီလူးမလည်း ရင်ကိုခတ်၍ ထိုခဏ၌လျှင် သား၌ စိုးရိမ်သဖြင့် နှလုံးကွဲ၏။ ထိုဘီလူးမသည် သေ၍ ထိုအရပ်၌လျှင် လဲ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဘီလူးမ၏ သေသော အဖြစ်ကိုသိ၍ အဖကိုခေါ်၍ အမိအထံသို့သွား၍ ထင်းပုံကိုပြု၍ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိုပြု၍ အထူးထူးသော အဆင်းရှိကုန်သော ပန်းတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ရှိခိုး၍ ငိုကြွေး၍ အဖကိုယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ ရပ်၍ ခြေရာ၌ လိမ္မာသော လုလင်သည် တံခါး၌ရပ်၏ ဟု မင်းအား လျှောက်စေ၍ ထိုသို့တပြီးကား လာစေသတည်း ဟု မင်းသည် ဆိုသည်ရှိသော် လုလင်သည် ဝင်၍ မင်းကိုရှိခိုး၍ အမောင် သင်သည် အဘယ်အတတ်ကို တတ်သနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် အထက်၌ ခိုးယူအပ်သော ဥစ္စာကို ခြေရာအစဉ်ကိုလျှောက်၍ ယူခြင်းကို သိ၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ငါ့ကို လုပ်ကျွေးလော့ ဟု မင်းကြီးက ဆိုသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ရသည်ရှိသော် လုပ်ကျွေးအံ့ ဟု ဘုရားလောင်း သည်ဆိုလေ၏။ အမောင် ကောင်းပြီ၊ လုပ် ကျွေးလော့ ဟု ဆို၍ မင်းသည် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း တစ်ထေင်သောဥစ္စာကို ပေး၏။
ခြေရာခံအတတ်ကို စမ်းကြည့်သော်
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ပုရောဟိတ်သည် မင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး... အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုလုလင်၏ အတတ်အာနုဘော်အားဖြင့် တစ်စုံ တစ်ခုသော အမှုကို မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုအတတ်ရှိသည်ကိုလည်းကောင်း မရှိသည်ကိုလည်းကောင်း မသိကုန်၊ ထိုလုလင်ကို စုံစမ်းကြကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည်လည်း ရတနာကို စောင့်ကုန်သော သူတို့အား အမှတ်သညာကို ပေး၍ ရတနာဥစ္စာနှစ်ကို ယူ၍ ပြာသာဒ်မှ ဆင်းသက်၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ သုံးကြိမ်လှည့်၍ လှေကားထောင်၍ တံတိုင်း အထက်ဖြင့် အပသို့ ဆင်းသက်၍ တရားစီရင်ရာ တင်းကုပ်ဝင်၍ ထိုတင်းကုပ်၌နေ၍ တစ်ဖန်သွား၍ လှေကား ထောင်၍ တံတိုင်းအထက်ဖြင့် ဆင်းသက်၍ နန်းတွင်း ရေကန်နားသို့ သွား၍ ရေကန်ကို သုံးကြိမ် လက်ယာနရစ်လည်၍ ဆင်းသက်၍ ရေကန်တွင်း၌ ဥစ္စာထုပ်ကိုထား၍ ပြာသာဒ်သို့ တက်ကုန်၏။ နက်ဖြန်နေ့၌ မင်းအိမ်မှ ရတနာကို ခိုးကုန်၏ဟု တစ်ပြိုင်နက် အုတ်အုတ် ကျက်ကျက်သည် ဖြစ်၏။ မင်းသည် မသိသကဲ့သို့ပြု၍ ဘုရားလောင်းကို ခေါ်စေ၍ အမောင် မင်းအိမ်မှ များစွာသော ရတနဥစ္စာကို ခိုးယူလေ၏။ ယခု ထိုဥစ္စာကို ရှာခြင်းငှာ သင့်၏ ဟုဆိုလျှင် မြတ်သောမင်းကြီး တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် အထက်၌ ခိုးယူအပ်သော ဥစ္စာကို ခြေရာအစဉ်သို့လိုက်၍ ဆောင်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော အကျွန်ုပ်အား ယနေ့ခိုးယူသော ဥစ္စာကို ဆောင်ခြင်းဖြင့် ခဲယဉ်းဖွယ်မရှိ၊ အကျွန်ုပ် တတ်နိုင်လတ္တံ့၊ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် စိုးရိမ်တော်မမူ လင့်ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ဆောင်လော့ဟု မင်းသည် ဆို၏။
အားလုံးကိုဖော်ထုတ်နိုင်၍
ဘုရားလောင်းသည် မြတ်မင်းကြီး ကောင်းပြီဟု ဆို၍ အမိကိုရှိခိုး၍ မန္တရားကိုမန်း၍ ပြသာဒ်အပြင်၌ ရပ်လျက်လျှင် မြတ်သောမင်းကြီး နှစ်ယောက်သော ခိုးသူတို့၏ ခြေရာသည် ထင်၏ ဟု ဆို၍ မင်း၏လည်းကောင်း, ပုရောဟိတ်၏လည်းကောင်း, ခြေရာကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့် အသရေရှိသော တိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ ထိုတိုက်ခန်းမှထွက်၍ ပြာသာဒ်မှသက်၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ သုံးကြိမ်လှည့်လည်၍ ခြေရာသို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင်လျှင် တံတိုင်းအနီးသို့သွား၍ တံတိုင်း၌ရပ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤအရပ်၌ တံတိုင်းမှလွတ်၍ ကောင်းကင်၌ ခြေရာသည် ထင်၏။ စောင်းတန်းလှေကားကို ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၍ လှေကားကို ထောင်စေ၍ တံတိုင်းအထက်ဖြင့် ဆင်းသက်၍ ခြေရာကို လျှောက်သဖြင့်သာလျှင် တရားစီရင်ရာ တင်း ကုပ်သို့သွား၍ တစ်ဖန် မင်းအိမ်သို့လာ၍ လှေကားကို ထောင်စေ၍ တံတိုင်းအထက်ဖြင့် ဆင်းသက်၍ ရေကန်သို့သွား၍ သုံးကြိမ်လက်ယာရစ် လှည့်၍ မြတ်မင်းကြီး ခိုးသူတို့သည် ဤရေကန်သို့ ဆင်းသက်ကုန်၏ ဟု ဆို၍ မိမိသည် ထားအပ်သော ဘဏ္ဍာကဲ့သို့ ဥစ္စာထုပ်ကိုယူ၍ မင်းအားပေး၍ မြတ်သောမင်းကြီး... ဤခိုးသူနှစ်ယောက်တို့သည် ထင်ရှားကုန်သော ခိုးသူကြီးတို့တည်း၊ ဤခိုးသူတို့သည် ဤခရီးဖြင့် မင်းအိမ်သို့ တက်ကုန်၏ ဟု ဆို၏။
လူများဝမ်းမြောက်ကြပြီ
လူများတို့သည် အလွန်နှစ်သက်ကုန်၍ လက်ချောင်းတို့ကို ခါကုန်၏။ ပုဆိုး, ဦးရစ်ပစ်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။
သူခိုးကိုဖမ်းစေခြင်း
မင်းသည် ဤလုလင် ခြေရာသို့လျှောက်သဖြင့် သွား၍ ခိုးသူတို့သည် ထားအပ်သော ဥစ္စာရှိရာအရပ်ကိုလျှင် သိ၏။ ခိုးသူတို့ကား ဖမ်းခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါ ထိုလုလင်ကိုက မောင် သင်သည် ခိုးသူတို့သည် ခိုးယူအပ်သော ဥစ္စာကို ငါတို့အား ဆောင်ယူ၍ ပေးအပ်ပြီ။ ခိုးသူတို့ကိုကား မဆောင်အပ်သေး ဟူ၍ ဆို၏။
မပြောရက်၍ ပရိယာယ်ဆိုပုံ
မြတ်သောမင်းကြီး ခိုးသူတို့ကိုဆောင်သဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ ခိုးသူတို့သည် ဤအရပ်၌ ရှိကုန်၏။ အဝေး၌ မရှိကုန် ဟု ဆို၏။ အမောင် အဘယ်သူသည်လည်းကောင်း, အဘယ် သူသည်လည်းကောင်း ဥစ္စာခိုးသူတို့တည်းဟု ညွှန်လော့ ဟု မင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အကြင်သူသည် အလိုရှိ၏။ ထိုသူသည်လျှင် ခိုးသူဖြစ်၏။ အရှင်မင်းကြီးတို့အား ဥစ္စာကိုရသော ကာလမှစ၍ ခိုးသူကို ဖမ်းယူသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ရှင်မင်းကြီးတို့သည် မမေ့ကုန်လင့် ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။ အမောင် ငါသည် သင့်အား နေ့တိုင်း ယနေ့တိုင်း တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ပေး၏။ ခိုးသူကိုဖမ်း၍ ပေးလော့ဟု မင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သော မင်းကြီး... ဥစ္စာကိုရပြီးသော် ခိုးသူတို့ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း ဟု ဘုရားလောင်းသည်ဆို၏။ အမောင် ဥစ္စာထက်လည်း ခိုးသူတို့ကို ရခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု မင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား ဤသူတို့တည်း ဟု ရှင်မင်းကြီးတို့အား အကျွန်ုပ်သည် မဆိုအံ့၊ လွန်လေပြီးသောအခါ၌ဖြစ်သော အကြောင်း ဥဒါဟရုဏ်ကို အရှင်မင်းကြီးအား အကျွန်ုပ်သည်ဆောင်အံ့၊ ရှင်မင်းကြီးတို့သည် အကယ်၍ ပညာရှိကုန်အံ့၊ ထိုအကြောင်းကို သိကုန်လော့ ဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် အတိတ် ဥဒါ ဟရုဏ်ကို ဆောင်၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု- ၁
လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်မှ မနီးမဝေးသော မြစ်နား၌ ပါဋလိမည်သော သဘင်သည်သည် နေ၏။ ထိုသဘင်သည်သည် ပွဲသဘင်ခံသောနေ့၌ မယားကိုယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် က, ၍ စောင်းတီး၍ သီ၍ ဥစ္စာကိုရလျက် ပွဲသဘင်ပြီးလတ်သော် များစွာသော သုရာ, ထမင်းကိုယူ၍ မိမိရွာသို့ သွားလတ်သော် မြစ်ကမ်းနားသို့ ရောက်၍ ရေအသစ်တိုးပွား၍ လာသည်ကို မြင်လျှင် ထမင်းစားလျက် နေ၍ သေကိုသောက်၍ ယစ်လတ်သော် မိမိအစွမ်းကို မသိရကား စောင်းကြီးကို လည်၌ ဖွဲ့၍ မြစ်သို့ ဆင်းသက်၍ သါားအံ့ဟု မယားကိုယူ၍ မြစ်သို့ သက်၏။ စောင်းပေါက်တို့ကို ရေသည် ဝင်၏။ ထိုအခါ ထိုစောင်းသည် ထိုသဘင်သည်ကို ရေ၌နစ်စေ၏။ သဘင်သည်၏ မယားသည် လင်, ရေ၌နစ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ လင်ကိုလွှတ်၍ မြစ်မှတက်၍ ကမ်းနား၌ ရပ်၏။ သဘင်သည် ပါဋလိသည် တစ်ကြိမ်ပေါ်၍ တစ်ကြိမ်နစ်၏။ ရေသည် ဝင်၍ ဖူးဖူးရောင်သော ဝမ်းသည် ရှိ၏။ ထိုအခါ သဘင်သည်၏ မယားသည် ငါ၏လင်ကား ယခု သေလတ္တံ့၊ တစ်ခုသော သီချင်းကိုတောင်း၍ ပရိသတ်အလယ်၌ ထိုသီချင်းကို သီလျက် အသက်မွေးခြင်းကို ငါပြုအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ အရှင်သင်သည် ရေ၌ နစ်မွန်း၏။ ငါ့အား တစ်ခုသော သီချင်းဖြင့် သက်မွေးခြင်းကို ပြုအံ့၊ သီချင်းကို ပေးလော့ဟု ဆိုလို၍ -
ဝုယှမာနက ဘဒ္ဒန္တေ၊ ဧကံ မေ ဒေဟိ ဂါထကံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၉။ ဗဟုဿုတံ၊ များသော အကြားအမြင်ရှိသော။ စိတ္တကထံ၊ ဆန်းကြယ်သော စကားကိုဆိုတတ်သော။ ပါဋလိံ၊ ပါဋလိကို။ ဂင်္ဂါ၊ ဂင်္ဂါရေသည်။ ဝဟတိ၊ မျှော၏။ ဝုယှမာနက၊ မြစ်၌မျှောအပ်သော။ ပါဋလိ၊ ပါဋလိ။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဧကံ၊ တစ်ခုသော။ ဂါထကံ၊ သီချင်းငယ်ကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။
ထိုအခါ မယားကို ပါဋလိမည်သော သဘင် သည်သည် ရှင်မ ငါသည် သင့်အား အဘယ်သို့ သီချင်းကို ပေးရအံ့နည်း၊ ယခု ငါ့ကို လူအများတို့၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော ရေသည် သတ်၏ ဟု ဆိုလို၍-
တဿ မဇ္ဈေ မရိဿာမိ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤဒုတိယဂါထာကို ဆို၏။
၅၀။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မ။ ဒုက္ခိတံ၊ ဆင်းရဲသောသူကို။ ယေန၊ အကြင်ရေဖြင့်။ သိဉ္စန္တိ၊ သွန်းလောင်းကုန်၏။ အာတုရံ၊ ကျင်နာသော သူကို။ ယေန၊ အကြင်ရေဖြင့်။ သိဉ္စန္တိ၊ သွန်းလောင်းကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဿ၊ ထိုရေ၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ မရိဿာမိ၊ သေအံ့။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော ရေမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကို ရွတ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ရေသည် လူများ၏ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မင်းတို့သည်လည်း လူများ၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ကုန်၏။ မင်း၏အထံမှ ဘေးသည် ဖြစ်လတ်သော် ထိုဘေးကို အဘယ် သူသည် ကွယ်လတ္တံ့နည်း ဟုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤဖုံးလွှမ်းသော အကြောင်းကို အကျွန်ုပ်သည် ပညာရှိတို့ သိအပ်သည်ကို ပြု၍ ဆိုအပ်ပြီ၊ မြတ်သောရှင်မင်းကြီး သင်မင်းကြီးသည် သိတော်မူလော့ ဟု ဆို၏။ အမောင်... ငါသည် ဤသို့ သဘောရှိသော ဖုံးလွှမ်းအပ်သော စကားကို မသိ၊ ငါ့အား ခိုးသူတို့ကို ဖမ်း၍ ပေးလော့ ဟု မင်းသည် ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု-၂
ထိုအခါ မင်းအား ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား ဤအကြောင်းကို သိတော်မူလော့ ဟု ဆို၍ တစ်ပါးသော အကြောင်းကိုလည်း ဆောင်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး... လွန်လေပြီးသောအခါ ဤဗာရာဏသီပြည် တံခါးရွာ၌လျှင် တစ်ယောက်သော အိုးထိန်းသည်သည် အိုးလုပ်အံ့သောငှာ မြေကို ယူသည်ရှိသော် တစ်ခုသော အရပ်၌သာလျှင် မပြတ်ယူ၍ အတွင်း၌ လိုဏ် ခေါင်းရှိသော ကြီးစွာသော တွင်းကိုတူး၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ထိုအိုးထိန်းသည်သည် မြေကိုတူးစဉ် အခါမဲ့မိုးကြီးသည် တက်လတ်၍ မိုးကြီးသည်းစွာ ရွာ၏။ လွှမ်းမှီး၍လာသော ရေသည် ထိုတွင်းကို ပြိုစေ၏။ အိုးထိန်းသည်၏ ဦးခေါင်းကို မြေသည် ဖောက်ခွဲ၏။ အိုးထိန်း သည်သည် ငိုကြွေးလျက်-
သာ မေ သီသံ နိပီဠေတိ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤတတိယဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ ယတ္ထ၊ အကြင်မြေကြီး၌။ ဗီဇာနိ၊ မျိုးစေ့တို့သည်။ ရူဟန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်မြေကြီး၌။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ သာ၊ ထိုမြေကြီးသည်။ မေ၊ ငါ၏။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ နိပီဠေတိ၊ ဖောက်ခွဲဘိ၏။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော မြေကြီးမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကိုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး လူများ၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော မြေကြီးသည် အိုးထိန်းသည်၏ ဦးခေါင်းကို ဖောက်ခွဲသကဲ့သို့ ထို့အတူ မြေကြီးသဖွယ်ဖြစ်သော ခပ်သိမ်းသော လူအပေါင်း၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော မင်းကြီးသည် ထ၍ ခိုးမှုပြုသည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် တားမြစ်နိုင်လတ္တံ့နည်း ဟုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤသို့ ဖုံးလွှမ်း၍ ဆိုအပ်သော ခိုးသူကို သင်မင်းကြီးသည် သိခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် အမောင် ငါ့အား ဖုံးကွယ်သော စကားဖြင့် အလိုမရှိ၊ ဤသူသည် ခိုး သူတည်းဟု ခိုးသူကိုဖမ်း၍ ငါ့အား ပေးလော့ဟု ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု- ၃
ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို စောင့်ရှောက်လိုရကား သင်မင်းကြီးသည် ခိုးသူတည်းဟု မဆိုမူ၍ တစ်ပါးသော ဥဒါဟရုဏ်ကိုလည်း ဆောင်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး... ဤဗာရာဏသီပြည်၌လျှင် တစ်ယောက်သော ယောက်ျား၏ အိမ်ကို မီးလောင်၏။ ထိုယောက်ျားသည် အိမ်တွင်းသို့ဝင်၍ ဥစ္စာကို ထုတ်လော့ဟု တစ်ပါးသောသူကို စေ၏။ ထိုယောက်ျားသည် ဝင်၍ ဥစ္စာကိုထုတ်ယူသည်ရှိသော် အိမ်တံခါးသည် ပိတ်၏။ ထိုယောက်ျားသည် မီးခိုးမွှန်၍ ထွက်ရာလမ်းကို မရရကား ကြီးစွာသော ဆင်းရဲဖြစ်၍ အိမ်တွင်း၌ ရပ်၍ ငိုကြွေးလျက်-
သော မံ ဍဟတိ ဂတ္တာနိ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤစတုတ္ထဂါထာကို ဆို၏။
၅၂။ ဘတ္တာနိ၊ ထမင်းတို့ကို။ ယေန၊ အကြင်မီးဖြင့်။ ပစ္စန္တိ၊ ချက်ကုန်၏။ သီတံ၊ အချမ်းကို။ ယေန၊ အကြင်မီးဖြင့်။ ဝိဟညတိ၊ ဖျောက်၏။ သော၊ ထိုမီးသည်။ မံ-မမ၊ ငါ၏။ ဂတ္တာနိ၊ ကိုယ်တို့ကို။ ဍဟတိ၊ လောင်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော မီးမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကို ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး... မီးကဲ့သို့ လူအများ၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော တစ်ယောက်သောသူသည် ရတနာထုပ်ကို ခိုး၏။ အကျွန်ုပ်ကို သင်မင်းကြီးသည် ခိုးသူကို မမေးလင့် ဟု ဆို၏။ မင်းသည် အမောင် ငါ့အား ခိုးသူကို ပေးလောဟု ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု-၄
ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို သင်မင်းကြီးပင် ခိုးသူတည်းဟု မဆိုမူ၍ တစ်ပါးသော ဥဒါဟ ရုဏ်ကို ဆောင်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌လျှင် တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အလွန် များစွာစား၍ အစာကြေစိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား ဝေဒနာသို့ရောက်၍ ငိုကြွေးလျက်-
သော မံ ဘုတ္တော ဗျာပါဒေတိ၊ ဇာတံ သရဏတာ ဘယံ။
ဟူသော ဤပဉ္စမ ဂါထာကို ဆို၏။
၅၃။ ပုထူ၊ များစွာကုန်သော။ ဗြဟ္မဏခတ္တိယာ၊ ပုဏ္ဏားမင်းတို့သည်။ ယေန ဘတ္တန၊ အကြင်ထမင်းဖြင့်။ ယာပေန္တိ၊ မျှကုန်၏။ ဘုတ္တော၊ စားအပ်သော။ သော၊ ထိုထမင်းသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဗျာပါဒေတိ၊ သတ်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော ထမင်းမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကို ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး ထမင်းကဲ့သို့ လူများ၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော တစ်ယောက်သော သူသည် ဥစ္စာကိုခိုး၏။ သင်မင်းကြီးသည် ထိုဥစ္စာကို ရပြီးသော် ထိုခိုးသူကို အဘယ့်ကြောင့် တောင့် တသနည်း ဟု ဆို၏။ မင်းသည် “အမောင် သင်သည် စွမ်းနိုင်သော် ငါ့အား ခိုးသူကို ပေးလော့”ဟု ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု-၅
ဘုရားလောင်းသည် တစ်ပါးသော ဥဒါဟ ရုဏ်ကိုလည်း ဆောင်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး... လွန်လေပြီးသောအခါ၌လည်း ဤဗာရာဏသီပြည်၌လျှင် တစ်ယောက်သောသူ၏ ကိုယ်ကို လေသည် ထ၍ ဖျက်ဆီး၏။ ထိုသူသည် ငိုကြွေးလျက်-
သော မံ ဘဉ္စတိ ဂတ္တာနိ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤဆဋ္ဌမ ဂါထာကို ဆို၏။
၅၄။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ဂိမှာနံ၊ နွေဥတုတို့၏။ ပစ္ဆိမေ၊ နောက်ဖြစ်သော။ မာသေ၊ လ၌။ ဝါတံ၊ လေကို။ ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုရှိကုန်၏။ သော၊ ထိုလေသည်။ မံ-မမ၊ ငါ၏။ ဂတ္တာနိ၊ ကိုယ်တို့ကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ချိုးဖျက်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာလေမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကို ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး ကိုးကွယ်ရာမှ ဘေးသည်ဖြစ်၏ဟု အကြောင်းကို သိလော့ဟု ဆို၏။ မင်းသည် အမောင် ငါ့အား ခိုးသူကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု-၆
ဘုရားလောင်းသည် မင်းကြီးအား သိစိမ့်သောငှာ တစ်ပါးသာ ဥဒါဟရုဏ်ကိုလည်း ဆောင်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး လွန်လေပြီးသောအခါ ဟိမဝန္တာ အရပ်၌ အခက်အခွနှင့် ပြည့်စုံသော သစ်ပင်ကြီးသည် ဖြစ်၏။ ထိုသစ်ပင်ကြီးသည် အပွင့်အသီးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ငှက်တို့၏နေရာ ဖြစ်၏။ ထိုသစ်ပင်ကြီး၏ နှစ်ခုသော အခက်တို့သည် အချင်းချင်း ကြိတ်ကုန်၏။ ထိုသစ်ခက်တို့မှ မီးခိုးသည်ထွက်၏။ မီးမှုန်တို့သည် ကျကုန်၏။ ထိုမီးကိုမြင်၍ ငှက်မင်းသည်-
ဒိသာ ဘဇထ ဝက္ကင်္ဂါ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤသတ္တမဂါထာကို ဆို၏။
၅၅။ ယံ ဇဂတိရုဟံ၊ အကြင်သစ်ပင်ကို။ နိဿိတာ၊ ငှက်တို့သည် မှီကုန်၏။ သွာယံ၊ ထိုသစ်ပင်သည်။ အဂ္ဂိံ၊ မီးကို။ ပမုဉ္ဇတိ၊ လွှတ်၏။ ဝက္ကင်္ဂါ၊ ငှက်တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဒိသာ၊ အရပ်မျက်နှာတို့သို့။ ဘဇထ၊ ဆည်းကပ်ကြကုန်လော့။ နော၊ ငါတို့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကို ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး... သစ်ပင်သည် ငှက်တို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မင်းသည်လည်း လူအများ၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသည် ခိုးမှုကို ပြုသည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် တားနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ မြတ်သောမင်းကြီ... မှတ်တော်မူလော့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် အမောင် ငါ့အား ခိုးသူကိုသာ ပေးလော့ဟု ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု-၇
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်းအား တစ်ပါးသော ဥဒါဟရုဏ်ကို ဆောင်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး တစ်ခုသော ကာသိကရွာ၌ တစ်ဦးသောအမျိုး၏ အိမ်၏အနောက်၌ ကြမ်းကြုတ်သော မိကျောင်းသည် ရှိ၏။ ထိုအမျိုးအား တစ်ယောက်တည်းသာ ဖြစ်သော သားသည် ရှိလေ၏။ ထိုသား၏ အဖသည် သေ လွန်လတ်သော် ထိုသားသည် အမိကို လုပ်ကျွေး၍ နေ၏။ ထိုသား၏ အမိသည် သား၏ အလိုမရှိဘဲလျက်လျှင် တစ်ယောက်သော အမျိုးသမီးကို သားဖို့ဆောင်၏။ ထိုချွေးမသည် ရှေးအဖို့၌ ယောက္ခမကို ချစ်၍ နောက်အဖို့၌ သားသမီးတို့ဖြင့် ပွားများလတ်သည်ရှိသော် ထိုယောက္ခမကို နှင်ထုတ်လို၏။ ထိုချွေးမ၏ အမိသည်လည်း ထိုအိမ်၌လျှင် နေ၏။ ထိုချွေးမသည် လင်၏အထံ၌ ယောက္ခမ၏ အထူးထူး အပြားပြားသော အပြစ်ကိုဆို၍ ဖျက်ဆီး၍ ငါသည် သင်၏ အမိကို မွေးအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ သင့်အမိကို သတ်လော့ ဟု ဆို၍ ရှင်မ လူကို သတ်ခြင်းမည်သည် ဝန်လေးလှ၏။ အဘယ်သို့ ငါသတ်အံ့နည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် “အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်သောအခါကာလ၌ သင့်အမိကို ညောင်စောင်းငယ်ဖြင့်လျှင် ယူ၍ မိကျောင်းရဲသော မြစ်၌ ပစ်ချကုန်အံ့၊ ထိုအခါ သင့်အမိကို မိကျောင်းတို့သည် ခဲကုန်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ လင်သည် သင့်အမိ အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ မယားသည် သင့်အမိ၏ အထံ၌လျှင် ငါ့အမိသည် အိပ်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင် သွားချေ၊ အမိ၏ အိပ်ရာ ညောင်စောင်း၌ ကြိုးဖွဲ့၍ အမှတ်သညာကို ပြုချေလော့ ဟု ဆို၏။
ထိုမိန်းမသည် လင်ဆိုတိုင်းပြု၍ ငါသည် အမှတ်ကို ပြုအပ်ပြီဟု ဆို၏။ လင်သည် အတန်ငယ် နေဦးလော့၊ လူတို့သည် အိပ်စေကုန်ဦးလော့ဟု ဆို၍ အိပ်ပျော်သကဲ့သို့ လျောင်း၍ ထသွား၍ ထိုကြိုးကို မယား၏ အမိအိပ်ရာညောင်စောင်း၌ ဖွဲ့၍ မယားကိုနှိုး၍ လင်မယား နှစ်ယောက်တို့သည်လည်း သွား၍ ထိုမယား၏အမိကို ညောင်စောင်းနှင့် တကွလျင် ချီ၍ မြစ်နား၌ ပစ်ချကုန်၏။ ထိုမြစ်တွင်း၌ ပစ်ချအပ်သော မယာ၏ အမိကို မိကျောင်းတို့သည် စားကုန်၏။ ထိုမယားသည် မနက်ဖြန်၌ အမိအား လဲလှယ်၍ သတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသိ၍ အရှင်ငါ့အမိကိုသတ်ပြီး၍ ယခု သင့်အမိကိုသတ်ဦးလော့ ဟု ဆို၍ ထိုလင်သည် ကောင်းပြီ ဟု ဆိုလတ်သော် သုသာန်၌ ထင်းပုံပြီးလျှင် မီးတိုက်၍ သတ်ကြကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ လင်၏အမိကို လင်မယား နှစ်ယောက်တို့သည်လည်း သုသာန်သို့ဆောင်၍ ထားကုန်၏။ သုသာန်၌ လင်သည် မယားကို “ရှင်မ... သင်သည် မီးကို ဆောင်ခဲ့၏လော”ဟု မေး၏။ အရှင်ငါသည် မေ့၏ ဟု မယားသည် ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား သွား၍ ဆောင်ချေလော့ ဟု လင်သည် ဆို၏။ အရှင်ငါသည် သွားအံ့သောငှာလည်း မတတ်နိုင်၊ သင်သွားသည်ရှိသော် နေရစ်အံ့သောငှာလည်း မတတ်နိုင်၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည် သွားကြကုန်အံ့ ဟု မယားသည် ဆိုလေ၏။ ထိုလင်မယားနှစ်ယောက်တို့သည် မီးယူအံ့သောငှာ သွားကြကုန်သည်ရှိသော် အမိအိုသည်လည်း ချမ်းသောလေသည် ခတ်၍ နိုးသဖြင့် သုသာန်၏အဖြစ်ကိုသိ၍ ဤသူတို့သည် ငါ့ကို သတ်လိုကုန်၍ မီးယူအံ့သော သွားကုန်၏ဟု ဆင်ခြင်၍ ဤသူတို့သည် ငါ၏အစွမ်းကို မသိကုန်ဟု တစ်ခုသော ထင်းတုံးကိုယူ၍ အပေါ်၌ ပုဆိုးနွမ်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းခဲ့ပြီးလျှင် ပြေးသွား၍ ထိုသုသာန်၌ တစ်ခုသာလိုဏ်သို့ ဝင်၏။ လင်မယားတို့သည်လည်း မီးကိုဆောင်ခဲ့၍ သက်ကြီးအိုမတည်းဟူသော အမှတ်ဖြင့် ထင်းတုံးကို မီးတိုက်၍ သွားကုန်၏။ တစ်ယောက်သော ခိုးသူသည် ထိုလိုဏ်၌ ဥစ္စာထုပ်ကိုထား၍ ထိုခိုးသူသည် ထိုဥစ္စာထုပ်ကို ယူအံ့ဟု လာ၍ သက်ကြီးအိုမကို မြင်၍ တစ်ယောက်သော ဘီလူးမသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါ၏ ဥစ္စာထုပ်ကို ဘီလူးမသည် သိမ်းဆည်း၏ဟု တစ်ယောက်သော ဆေးသမားကို ခေါ်၍ လာ၏။ ဆေးသမားသည် မန္တရားမန်းလျက် လိုဏ်သို့ဝင်၏။ ထိုအခါ ထိုဆေးသမားကို ထိုသက်ကြီးအိုမသည် ငါ ဘီလူးမ မဟုတ်၊ သင် လာလော့၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်လည်း ဤဥစ္စာထုပ်ကို ဝေဖန်ကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။
ဆေးသမားသည် အဘယ်သို့လျှင် သင့်စကားကိုယုံကြည်ရအံ့နည်းဟု ဆိုလတ်သော် သင်၏လျှာကို ငါ့လျှာပေါ်၌ တင်ထားလော့ ဟု သက်ကြီးအိုမသည် ဆို၏။ ဆေးသမားသည် ဆိုတိုင်းပြု၏။ ထိုအခါ သက်ကြီးအိုမသည် ဆေးသမား၏ လျှာကို ကိုက်၍ လဲစေ၏။ ဆေး သမားသည် စင်စစ်လျှင် ဤမိန်းမကား ဘီလူးမသာတည်း ဟု သွေးယိုစီးသော လျှာဖြင့် ဟစ်ကြွေး၍ ပြေး၏။ သက်ကြီးအိုမသည်လည်း မိုးသောက်လတ်သော် သိမ်မွေ့ပြေပြစ်သော အဝတ်ကိုဝတ်၍ အထူးထူးသော ရတနာကို ထုတ်ယူ၍ ထိုအိမ်သို့လျှင် သွား၏။ ချွေးမသည် ထိုယောက္ခမကိုမြင်၍ မိခင် သင်သည် အဘယ် သို့ပြုသဖြင့် ဥစ္စာကို ရအပ်သနည်းဟု မေး၍ သမီး ထိုသုသာန်ဝယ် ထင်းပုံ၌ မီးတိုက်သဖြင့် ဤသို့သဘောရှိသော ဥစ္စာကိုရ၏ ဟု ယောက္ခမသည် ဆို၏။ မိခင် အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရခြင်းငှာ တတ်ကောင်း၏ ဟု မေး၏။ သမီး... ငါကဲ့သို့ဖြစ်သော် ရလတ္တံ့ဟု ယောက္ခမသည် ဆို၏။ ထိုချွေးမသည် ဥစ္စာရခြင်း၌ တပ်သောလောဘဖြင့် လင်အားဆို၍ သုသာန်၌ မိမိကိုယ်ကို မီးတိုက်စေ၏။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမကို နက်ဖြန်နေ့၌ လင်သည် မမြင်လတ်သော် မိခင် ဤအခါ၌လည်း သင့်ချွေးမသည် မလာဟု ဆို၏။ အမိသည် ဟယ် ယောကျ်ားယုတ် သေသောမိန်းမမည်သည် အဘယ့်ကြောင့် လာလတ္တံ့နည်း ဟု ခြိမ်းခြောက်လို၍-
သာ မံ ဃရာ နိစ္ဆုဘတိ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၆။ ယံ၊ အကြင်မိန်းမကို။ သောမနဿံ၊ ဝမ်း မြောက်ခြင်းကို။ ဥပ္ပါဒတွော၊ ဖြစ်စေ၍။ မာလိနိံ၊ ပန်းပန်၍။ စန္ဒနုဿဒံ၊ စန္ဒကူးလိမ်းကျံ၍။ အာနယိံ၊ ဆောင်၏။ သာ၊ ထိုမိန်းမသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဃရာ၊ အိမ်မှ။ နိစ္ဆုဘတိ-နီဟရတိ၊ နှင်ထုတ်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကိုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး... ချွေးမသည် ယောက္ခမ၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မင်းသည် လူအများ၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်၏။ မင်းမှ ဘေးဖြစ်သည်ရှိသော် မြစ်အံ့သောငှာ အဘယ်သူ တတ်နိုင်အံ့နည်း၊ ဤသို့ မှတ်တော်မူလော့ဟုဆို၏။ မင်းသည် အမောင် ငါသည် သင်ဆောင်အပ်သော အကြောင်းတို့ကို မသိ၊ ငါ့အား ခိုးသူကို ပေးလော့ဟု ဆို၏။
ပုံပြင်ဝတ္ထု-၈
ဘုရားလောင်းသည် မင်းကို စောင့်ရှောက်အံ့ဟု တစ်ပါးသော ဥဒါဟရုဏ်ကိုလည်း ဆောင်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး... လွန်လေပြီးသောအခါ ဤဗာရာဏသီပြည်၌လျှင် တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ဆုတောင်းခြင်းကိုပြု၍ သားကိုရ၏။ ထိုယောက်ျားသည် သားဖွားသော ကာလ၌ ငါသည် သားကိုရပြီ ဟု ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်၏။ ထိုယောက်ျားသည် ထိုသားကိုမွေး၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သောကာလ၌ မယားနှင့် ယှဉ်စေ၍ နောက်အဖို့၌ အိုခြင်းသို့ရောက်၍ အမှုလုပ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုအခါ ထိုအဖကို သားသည် အဖ သင်သည် အမှုလုပ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၊ ဤအိမ်မှ ထွက်လော့ ဟု အိမ်မှ နှင်ထုတ်၏။ ထိုအဖသည် ဆင်းရဲငြိုငြင်သဖြင့် အသက်မွေးရကား ငိုကြွေးလျက်-
သော မံ ဃရာ နိစ္ဆုဘတိ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၇။ ဇာတေန၊ ဖွားသော။ ယေန၊ အကြင်သားဖြင့်။ နန္ဒိဿံ၊ နှစ်သက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ယဿ စ၊ အကြင်သား၏လည်း။ ဘဝံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆိသံ၊ အလိုရှိ၏။ သော၊ ထိုသားသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဃရာ၊ အိမ်မှ။ နိစ္ဆုဘတိ-နီဟရတိ၊ နှင်ထုတ်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာကို ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီးသူအိုကို စွမ်းနိုင်သောသားသည် စောင့်ရှောက် အပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ခပ်သိမ်းသော ဇနပုဒ်တို့ကို မင်းသည်လည်း။ ကောင်း, ပုရောဟိတ်သည်လည်းကောင်း စောင့်ရှောက်အပ်ကုန်၏။ ဤဘေးသည် သတ္တဝါတို့ကို စောင့်ရှောက်သော မင်း၏အထံမှ ဖြစ်၏။ ဤအကြောင်းဖြင့် ဤအမည်ရှိသော သူသည် ခိုးသူတည်းဟု ရှင်မင်းကြီးသည် သိတော်မူလော့ ဟု ဆို၏။ အမောင်... ငါသည် အကြောင်းကို မသိ၊ ခိုးသူကိုလျှင် ငါ့အား ပေးလော့ ဟု ဆို၍ မင်းသည် အဖန်ဖန်တလဲလဲ လုလင်ကို တိုက်တွန်း၏။
ပရိသတ်ရှေ့မှာ သူခိုးဖမ်းပုံ
ထိုအခါ ထိုမင်းကို ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးသည် စင်စစ်သဖြင့် ခိုးသူကို ဖမ်းပေးခြင်းကို နှစ်သက်တော်မူပါသလောဟု ဆို၏။ အမောင်ဆိုတိုင်း ဟုတ်မှန်၏ ဟု မင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သော မင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား ဤမည်သော သူသည် ခိုးသူတည်းဟု ပရိသတ်အလယ်၌ ပြအံ့ ဟု ဆို၏။ အမောင်... ဤသို့ ပြလော့ဟု မင်းသည် ဆို၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကြီး၏ စကားကိုကြား၍ ဤမင်းသည် မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှာ မပေး၊ ခိုးသူကို ဖမ်းအံ့ဟု စည်းဝေးကုန်သော ဇနပုဒ်သားတို့ကို တိုင်ကြားလို၍-
ယတောဒကံ တဒါဒိတ္တံ၊ ယတော ခေမံ တတော ဘယံ။
အတ္တဂုတ္တာ ဝိဟရထ၊ ဇာတံ သရဏတော ဘယံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၈။ သမာဂတာ၊ စည်းဝေးကုန်သော။ ဇနပဒါ စ၊ ဇနပုဒ်သူတို့သည်လည်းကောင်း။ နေဂမာ စ၊ နိဂုံးသူတို့သည်လည်းကောင်။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏန္တု၊ နားထောင်ကုန်လော့။ ယတောဒကံ၊ အကြင်ရေသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုရေသည်။ အာဒိတ္တံ၊ မီးတောက်၏။ ယတော၊ အကြင်မင်းမှ။ ခေမံ၊ ဘေးမရှိ။ တတော၊ ထိုမင်းမှ။ ဘယံ၊ ဘေးဖြစ်၏။
၅၉။ ရာဇာ စ၊ မင်းသည်လည်းကောင်း။ ပုရောဟိတော၊ ပုရောဟိတ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏော စ၊ ပုဏ္ဏားသည်လည်းကောင်း။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းနိုင်ငံကို။ ဝိလုမ္ပတေ၊ လုယက်၏။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အတ္တဂုတ္တာ၊ ကိုယ်ကိုစောင့်ကုန်၍။ ဝိဟရထ၊ နေကြကုန်လော့။ သရဏတော၊ ကိုးကွယ်ရာမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။
မင်းသည်ကား လူများ၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်၏။ ထိုမင်းမှ သင်တို့အား ဘေးသည်ဖြစ်၏။ မင်းသည်လည်းကောင်း, ပုရောဟိတ်သည်လည်းကောင်း ခိုးယူ၏။ သင်တို့သည် ခိုးသူတို့ကို ဖမ်းလိုကုန်အံ့၊ ဤမင်း, ပုဏ္ဏားတို့ကိုဖမ်း၍ ပြုအပ်သော အမှုကို ပြုကြကုန်လော့ဟု ဘုရားလောင်းသည် ဆို၏။
မင်းနှင့်ပုရောဟိတ်တို့ သေကြရပြီ
စည်းဝေးကုန်သော သူတို့သည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကိုကြား၍ ဤမင်းသည် စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်လျက်လည်း ယခု သူတစ်ပါး၏အပေါ်၌ အပြစ်ကို တင်၍ မိမိဥစ္စာတို့ကို မိမိသည်လျှင် ရေကန်၌ထား၍ ခိုးသူကို ရှာစေ၏။ ယခုအခါမှစ၍ တစ်ဖန် ခိုးမှုကို မပြုစိမ့်သောငှာ ဤမင်းယုတ်ကို သတ်ကြကုန်အံ့ ဟု ကြံကုန်၍ စည်းဝေးသောသူတို့သည် တောင်ဝှေး ဆောက်ပုတ် အစရှိသည်တို့ကို ကိုင်လျက် ထကုန်၍ မင်းကိုလည်းကောင်း, ပုရောဟိတ်ကိုလည်းကောင်း ဖမ်း၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏။ ဘုရားလောင်းကို အဘိသိက် သွန်းကုန်၍ မင်းအဖြစ်၌ တည်စေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သီတင်းသည်... မြေ၌ ခြေရာကိုသိခြင်းသည်အံ့ဖွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ကောင်းကင်၌ ခြေရာကို သိဖူးကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ သီတင်းသည်သည်လည်းကောင်း၊ သီတင်းသည်၏ သားသည်လည်းကောင်းသောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ကဿပသည် ထိုအခါ ပဒကုသလ လုလင်၏ အဘဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပဒကုသလ လုလင်ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုးကွယ်ရာမှ၊ ဘေးဖြစ်က၊ မုချကြောက်ဖွယ်ရာ
ခြောက်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပဒကုသလမာဏဝ ဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၇။ လောမသကဿပဇာတ်
ဘုရားလောင်းများပင် မိန်းမကြောင့် မေ့လျော့ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသခင်သည် အဿ ဣန္ဒသမော ရာဇ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤလောမသကဿပဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း... သင်သည် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ “မှန်ပေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း မြင်းမိုရ်တောင်ကို လှုပ်စေနိုင်သော လေကြီးသည် အဘယ်မူ၍ ဟောင်းလေပြီးဖြစ်သော သစ်ရွက်တို့ကို မလှုပ်စေနိုင်ဘဲ ရှိလတ္တံ့နည်း၊ အကျော်အစောနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော သူတို့သည် ကိလေသာကို အမှီပြု၍ အကျော်အစော မရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။ ကိလေသာတို့မည်သည်ကား စင်ကြယ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း ညစ်ညူးခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏။ သင်ကဲ့သို့သော သူကိုကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိုတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသောအခါ ဗြဟ္မဒတ် မင်း၏သား ဗြဟ္မဒတ္တ, ပုရောဟိတ်၏သား လောမသကဿပ၊ ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်၍ တစ်ဦးသော ဆရာအမျိုး၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်ကုန်၏။ နောက်အဖို့၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသားသည် အဖလွန်သဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၏။
ပုရောဟိတ်သား ရသေ့ဝတ်
ကဿပသည် ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် မင်းဖြစ်၏။ ယခုအခါ ငါ့အား များစွာသော စည်း စိမ်တို့ကို ပေးလတ္တံ့၊ ငါ့အား စည်းစိမ်ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ ငါသည် မိဘတို့ကိုလည်းကောင်း၊ မင်းကိုလည်းကောင်း ပန်၍ ရဟန်းပြုအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုကဿပသည် မင်းကိုလည်းကောင်း၊ မိဘတို့ကိုလည်းကောင်း ပန်၍ ဟိမဝန္တာသို့ ဝင်ပြီးလျှင် ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ငါးပါးသော အဘိညာဏ် ရှစ်ပါးသော သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၏။ ဆွမ်းခံသွားသဖြင့် မျှလျက်နေ၏။ ရသေ့အမည်ကိုကား လောမသကဿပဟူ၍ သိကုန်၏။
ရသေ့ကို ပျက်စီးစေရန်
လောမသကဿပသည် ငြိမ်းချမ်းသော ဣန္ဒြေရှိ၏။ ပြင်းထန်သာ အကျင့်ရှိ၏။ ထိုအကျင့်၏ တန်ခိုးကြောင့် သိကြားမင်း၏ နေရာသည် တုန်လှုပ်၏။ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုလောမသကဿပကို မြင်၍ ထိုရသေ့သည် အလွန်လျှင် ပြင်းထန်သော အကျင့်ရှိ၏။ သိကြားနေရာကိုလည်း တုန်လှုပ်စေနိုင်၏။ ငါသည် ဗာရာဏသီမင်းနှင့်တကွ တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်စေ၍ ရသေ့၏ သီလကို ဖျက်ဆီးအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသိကြားသည် သိကြား၏ အနုဘော်ဖြင့် သန်းခေါင်ယံအခါ ဗာရာဏသီမင်း၏ ကျက်သရေတိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ အလုံးစုံသော တိုက်ခန်းကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းစေ၍ မင်း၏အထက် ကောင်းကင်၌ တည်လျက် မြတ်သောမင်းကြီး ထလော့ ဟု မင်းကိုနှိုး၏။ သင်သည် အဘယ်သူနည်း ဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် သိကြားတည်း ဟု ဆို၏။ အဘယ်အကျိုးငှာ လာသနည်းဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးသည် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်၌ ဧကရာဇ်အဖြစ်ကို အလိုရှိ၏လော ဟု မေး၏။ အဘယ်ကြောင့် အလိုမရှိအံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအခါ၌ ဗာရာဏသီမင်းကို သိကြားသည် မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား လောမသကဿပကို ပင့်ဆောင်၍ အခြေလေးချောင်းတို့ကို သတ်၍ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ပူဇော်စေလော့၊ သိကြားနှင့် တူသည်ဖြစ်၍ မအိုမသေ နေရသည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်မင်းအဖြစ်ကို ပြုရလတ္တံ့ ဟု ဆိုလို၍-
သစေ တွံ ယညံ ယာဇေယျ၊ ဣသိံ လောမသကဿပံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၀။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ တွံ၊ သင်သည်။ လောမသကဿပံ ဣသိံ၊ လောမသကဿပ ရသေ့ကို။ အာနေတွာ၊ တောမှ ပင့်ဆောင်၍။ ယညံ၊ ယဇ်ကို။ သစေယျ ယာဇေယျ၊ အကယ်၍ ပူဇော်စေငြားအံ့။ အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ ဣန္ဒသမော၊ သိကြားနှင့်တူသည် ဖြစ်၍။ အဇရာ၊ မအိုသည်။ အမရော၊ မသေသည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။
ယဇ်ပူဇော်ဖို့ ပင့်ခြင်း
သိကြား၏စကားကို ကြား၍ မင်းသည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၏။ သိကြားသည် ထိုသို့တပြီးကား ကြာမြင့်ခြင်းကို မပြုလင့် ဟု ဆို၏။ မင်းသည် နက်ဖြန်နေ့၌ သေယျမည်သော အမတ်ကို ခေါ်၍ အချင်းအမတ် ငါ၏ ချစ်စွာသော အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော လောမသကဿပ ရသေ့၏အထံသို့ သွား၍ ငါ့စကားဖြင့် ဗာရာဏသီမင်းသည် သင့်ကို အခြေလေးချောင်းတို့ကို သတ်စေ၍ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ပူဇော်စေ၍ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်၌ ဧကရာဇ်ဖြစ်လတ္တံ့၊ သင်တို့အားလည်း အလိုရှိတိုင်းသော အရပ်ကို ပေးကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်နှင့်တကွ ယဇ်ပူဇော်အံ့သောငှာ လာကုန်လော့ ဟု ဆိုချေ၏ ဟု စေ၏။ သေယျ အမတ်သည် မြတ်သောမင်းကြီး... ကောင်းပြီ ဟု ရသေ့နေရာ အရပ်ကို သိအံ့သောငှာ မြို့၌ စည်လည်စေ၍ တစ်ယောက်သော မုဆိုးသည် ငါသိ၏ ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုမုဆိုးကို ရှေ့သွားပြု၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ထိုအရပ်သို့သွား၍ ရသေ့ကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေလျက် ထိုသတင်းစကားကို ကြား၏။
ရသေ့ငြင်းပယ်သော်
ထိုအခါ သေယျအမတ်ကို လောမသကဿပ ရသေ့သည် ငါ့အား အဘယ်မည်သော အမှုကို သင်ပြုသနည်း ဟု ဆို၍ ပယ်လိုရကား-
န ဣစ္ဆေ သဟ နိန္ဒာယ၊ ဧဝံ သေယျ ဝိဇာနဟိ။
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန၊ အဓမ္မ စရဏေန ဝါ။
သာယေဝ ဇီဝိကာ သေယျော၊ ယာစာဓမ္မန ဧသနာ။
အညံ အဟိံသယံ လောကေ၊ အပိ ရဇ္ဇေန တံ ဝရံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၁။ သေယျ၊ သေယျ။ အဟံ၊ ငါသည်။ နိန္ဒာယ၊ ကဲ့ရဲခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ သသမုဒ္ဒ ပရိယာယံ၊ သမုဒ္ဒရာအခြံအရံနှင့် တကွသော။ သာဂရကုဏ္ဍလံ၊ သမုဒ္ဒရာဟူသော နားတောင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ မဟိံ၊ မြေကို။ န ဣစ္ဆေ၊ အလိုမရှိ။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိဇာနာဟိ၊ သိလော့။
၆၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဝိနိပါတေန ဝါ၊ ငရဲသို့ ကျစေတတ်သောအမှုဖြင့် လည်းကောင်း။ အဓမ္မစရဏေန ဝါ၊ အဓမ္မကို ကျင့်သဖြင့်လည်းကောင်း။ ဓနလာဘဉ္စ၊ ဥစ္စာရခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ယသလာဘဉ္စ၊ အကျော်အစောရခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ယာ ဝုတ္တိ၊ အကြင်ပွားများခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ ဓီရတ္ထု၊ စက် ဆုပ်၏။
၆၃။ အဓမ္မေန၊ အဓမ္မဖြင့်။ ယာ စ ဧသနာ၊ အကြင်ဥစ္စာရှာခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တတော၊ ထို့ထက်။ အနာရော၊ ရဟန်းသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ အပိ စေ ပရိဗ္ဗဇေ၊ အကယ်၍ ဆွမ်းခံသွားလျက် ရဟန်းတရားကို ကျင့်ငြားအံ့။ သာယေဝ ဇီဝိကာ၊ ထိုအသက်မွေးခြင်းသည်သာလျှင်။ သေယျော၊ မြတ်၏။
၆၄။ လောကေ၊ လောက၌။ အညံ၊ တစ်ပါးသောသူကို။ အဟိံသယံ၊ မညှဉ်းဆဲဘဲ။ အနဂါရော၊ ရဟန်းသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ အပိ စေ ပရိဗ္ဗဇေ၊ အကယ်၍ ဆွမ်းခံသွားလျက် ရဟန်းတရားကို ကျင့်ငြားအံ့။ တံ၊ ထိုဆွမ်းခံသွားလျက် ရဟန်းတရားကို ကျင့်ခြင်းသည်။ ရဇ္ဇေန အပိ၊ မင်းအဖြစ်ထက်လည်း။ ဝရံ၊ မြတ်၏။
မင်းသမီးနှင့်မျှား၍ ယဇ်ပူဇော်စေခြင်း
သေယျအမတ်သည် လောမသကဿပ ရသေ့၏ စကားကို ကြား၍ ဗာရာဏသီသို့ သွား၍ မင်းအား ကြားလျှောက်၏။ မင်းသည် မလာသော် အဘယ်ပြုနိုင်အံ့နည်း ဟု ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ သိကြားသည် တစ်ဖန် သန်းခေါင်ယံအခါ၌ လာလတ်၍ ကောင်းကင်၌ရပ်၍ မြတ်သော မင်းကြီး လောမသကဿပ ရသေ့ကို ပင့်ဆောင်၍ ယင်ပူဇော်စေ၏လော ဟု မေး၏။ ကျွန်ုပ်စေ၍လည်း လောမသကဿပ ရသေ့သည် မလာဟု မင်းသည် ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သမီးတော် စန္ဒဝတီကို တန်ဆာဆင်ယင်၍ သေယျအမတ်ကို ရှေးအတူလျှင်စေ၍ ရှင်သေ့ သင်သည် သွား၍ ယဇ်ပူဇော်အံ့၊ မင်းသည် သင့်အား ဤသမီးကိုပေးလတ္တံဟု ဆိုစေလော့၊ မချွတ်လျှင် လောမသကဿပ ရသေ့သည် မင်းသမီး၌ တပ်စွန်း၍ လာလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ နက်ဖန်နေ့၌ သေယျအမတ်၏လက်၌ မင်းသမီးကို ပေးအပ်၍ သေယျအမတ်သည် မင်းသမီးကိုယူ၍ ထိုအရပ်သို့သွား၍ ရသေ့ကိုရှိခိုး၍ ပဋိသန္ထာရပြု၍ နတ်သမီးနှင့်တူသော မင်းသမီးကို လောမသကဿပ ရသေ့အားပြ၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေ၏။ ရသေ့သည် ဣန္ဒြေတို့ကို ဖျက်၍ မင်းသမီးကို ကြည့်သည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက်လျှင် တပ်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ဈာန်မှယုတ်၏။
အမတ်သည် ရသေ့၏ တပ်သောစိတ် ရှိသည် ၏အဖြစ်ကို သိ၍ အရှင်ဘုရား- အရှင်ဘုရားတို့သည် အကယ်၍ ယဇ်ပူဇော်ကုန်အံ့၊ မင်းသည် အရှင်ဘုရားအား ဤမင်းသမီးကို အလုပ်အကျွေး ပြု၍ ပေးလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ လောမသကဿပသည် ကိလေသ၏အစွမ်းအားဖြင့် တုန်လှုပ်လျက် ငါ့အား ဤမင်းသမီးကို မင်းသည် ပေးအံ့လော ဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားသည် ယဇ်ပူဇော်ငြားအံ့၊ မင်းသည် အရှင်ဘုရားအား ဤမင်းသမီးကို ပေးလတ္တံ့ ဟု အမတ်သည် ဆို၏။ ရသေ့သည် ကောင်းပြီ၊ မင်းသမီးကိုရသော် ယဇ်ပူဇော်အံ့ဟု ဆို၍ အမတ်ကိုခေါ်၍ ဆံကျစ်တို့နှင့်တကွ တန်ဆာဆင်သော ရထားသို့ တက်၍ ဗရာဏသီသို့ လိုက်၏။ မင်းသည်လည်း ရသေ့ လာပြီဟု ကြား၍ ယဇ်တွင်း၌ အမှုကိုဖြစ်စေ၏။
ထိုအခါ လာလတ်သော လောမသကဿပကို မြင်၍ ယဇ်ပူဇော်လော့၊ ယင်ပူဇော်သည်ရှိသော် ငါသည် သိကြားနှင့်တူသည် ဖြစ်အံ့၊ ယဇ် ပူဇော်သည်၏ အဆုံး၌ သင့်အား သမီးကိုပေးအံ့ဟု ဆို၏။ လောမသကဿပ ရသေ့သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။ ထိုအခါ လောမသကဿပ ရသေ့ကို မင်းသည် နက်ဖြန်နေ့၌ ခေါ်၌ စန္ဒဝတီမင်းသမီးနှင့် တကွလျှင် ယဇ်တွင်းသို့ သွား၏။ ထိုယဇ်တွင်း၌ ဆင် မြင်း ဥသဘ အစရှိကုန်သော ခပ်သိမ်းကုန်သော အခြေလေးချောင်းတို့ကို အစဉ်သဖြင့် ထားအပ်ကုန်၏။ ထိုလောမသကဿပ ရသေ့သည် ခပ်သိမ်းသော အခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ကို ဆောင်၍ သတ်၍ ယဇ်ပူဇော်အံ့သောငှာ အားထုတ်၏။
လူအများ တားမြစ်ကြပြီ
ထိုအခါ လောမသကဿပ ရသေ့အား စည်း ဝေးသော လူများသည် ငိုကြွေးလျက် လောမသကဿပ သင်သည် မသင့်လျော်သော ထိုအမှုကို အဘယ်မူ၍ ပြုသနည်း ဟု ဆို၍ ငိုကြွေးလိုရကား-
ဗလံ ဝေလာ သမုဒ္ဒဿ၊ ဗလာတိဗလမိတ္ထိယော။
ပိတု အတ္ထာ စန္ဒဝတီ၊ ဝါဇပေယျံ အယာဇသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
အင်အားရှိသော ဝတ္ထုများ
၆၅။ စန္ဒော၊ လသည်။ ဗလံ၊ အားရှိ၏။ သူရိယော၊ နေသည်။ ဗလံ၊ အားရှိ၏။ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဗလံ၊ အားရှိ၏။ သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒ္ဒရာ၏။ ဝေလာ၊ ကမ်းသည်။ ဗလံ၊ အားရှိ၏။ ယထာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ စန္ဒဝတီ၊ စန္ဒဝတီမင်းသမီးသည်။ ပိတုအတ္ထာ၊ အဖ၏အကျိုးကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ဥဂ္ဂတပံ၊ ပြင်းထန်သော အကျင့်ရှိသော။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်သော။ လောမသကဿပံ ဣသိံ၊ လောမသကဿပ ရသေ့ကို။ ဝါဇပေယျံ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို။ အယာဇသိ၊ ပူဇော်စေ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣတ္ထိယော၊ မိန်းမတို့သည်။ ဗလာတိဗလံ၊ အားတကာတို့ထက် အလွန်အားရှိကုန်၏။
သတ္တဝါများ အော်ကြခြင်း
ထိုအခါ လောမသကဿပ ရသေသည် ယစ်ပူဇော်အံ့သောငှာ မင်္ဂလာဆင်၏ လည်ကို ဖြတ်အံ့ ဟု ရတနာသန်လျက်ကို ချီ၏။ ဆင်သည်လည်း သန်လျက်ချီသော လောမသကဿပ ရသေ့ကိုမြင်၍ သေဘေးဖြင့်ကြောက်၍ ကြီးစွာသော မြည်ခြင်းကို မြည်၏။ ဆင်၏အသံကို ကြား၍ ကြွင်းကုန်သော ဆင် မြင်း ဥသဘ အစရှိသည်တို့လည်း သေဘေးဖြင့် ကြောက်ကုန်၍ မြည်ကြကုန်၏။ လူများသည်လည်း မြည်တမ်းကြကုန်၏။
ရသေ၏ သံဝေဂ
လောမသကဿပ ရသေ့သည် အုတ်အုတ် ကျက်ကျက် သည်းစွာသော ဟစ်ကြွေးသံကိုကြား၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ မိမိဆံကျစ် အစရှိသည်တို့ကို ကြည့်၏။ ထိုအခါ ရသေ့အား ဆံကျစ် မုတ်ဆိတ် လက်ကတီးမွေးတို့သည် ထင်ကုန်၏။ ထိုလောမသကဿပ ရသေ့သည် နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ငါသည် စင်စစ်သဖြင့် မလျောက်ပတ်သော ယုတ်မာသောအမှုကို ပြု၏ ဟု သံဝေဂကို ပြုလိုရကား-
တဿ မူလံ ဂဝေသိဿံ၊ ဆေဇ္ဇံ ရာဂံ သဗန္ဓနံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မယာ၊ ငါသည်။ ကဋုကံ၊ ထက်သော အကျိုးရှိသော။ ကာမဟေတုကံ၊ ကာမလျှင် အကြောင်းရှိသော။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုအမှုကို။ လောဘပကတံ၊ လောဘလျှင် ပြုအပ်၏ဟု။ တဿ၊ ထိုလောဘ၏။ မူလံ၊ မသင့်သော နှလုံးသွင်းခြင်း၏ အမြစ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဂဝေသိဿံ၊ ရှာအံ့။ သဗန္ဓနံ၊ အနှောင် အဖွဲ့နှင့်တကွသော။ ရာဂံ၊ ရာဂကို။ ဆေဇ္ဇံ၊ ဖြတ်အံ့။
မင်းကြီးကိုယ်တိုင် တိုက်တွန်း
ထိုအခါ လောမသကဿပ ရသေ့ကို မင်းသည် ရှင်ရသေ့ မကြောက်လင်၊ ယခု သင့်အား စန္ဒဝတီမင်းသမီးကို လည်းကောင်း၊ ရတနာ ခုနစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ပေးအံ့၊ ယဇ်ပူဇော်လော့ ဟု ဆို၏။
ယင်တွင်းကို ဖျက်စေပြီ
ထိုစကားကို ကြား၍ လောမသကဿပ ရသေ့သည် မြတ်သောမင်းကြီး ငါ့အား ကိလေသာဖြင့် အလိုမရှိ ဟု ဆို၍ -
တပေါဝ သေယျော ကာမဂုဏေဟိ ရာဇ။
တပေါ ကရိဿာမိ ပဟာယ ကာမေ၊
တဝေဝ ရဋ္ဌံ စန္ဒဝတီ စ ဟောတု။
ဟူသာ အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၈။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ လောကေ၊ လောက၌။ သုဗဟူပိ၊ အလွန်များသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမေ၊ ကာမတို့ကို။ ဓီရတ္ထု၊ ငါစက်ဆုပ်၏။ ကာမဂုဏေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ထက်။ တပေါဝ၊ သီလသည်လျှင်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကာမေ၊ ကာမတို့ကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ တပေါ၊ သီလစောင့်ရှောက်ခြင်းကို။ ကရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ရဋ္ဌဉ္စ၊ တိုင်းသည်လည်းကောင်း။ စန္ဒဝတီ စ၊ စန္ဒဝတီ မင်း သမီးသည်လည်းကောင်း။ တဝေဝ၊ သင်၏သာလျှင်။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ထိုလောမသကဿပ ရသေ့သည် ဤသို့ဆို၍ ကသိုဏ်းကို နှလုံးသွင်း၍ ပျောက်သောဈာန်ကို ဖြစ်စေ၍ ကောင်းကင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့်နေ၍ မင်းအား မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ဟု ဆုံးမ၍ ယဇ်တွင်းကိုဖျက်စေ၍ လူများအား ဘေးမဲ့ကို ပေးစေ၍ မင်းတောင်းပန်စဉ်လျှင် ပြန်၍ မိမိနေရာသို့ သွား၍ အသက်ထက်ဆုံးတည်၍ အသက်၏ အဆုံး၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကိုပြသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ သေယျအမတ် ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ လောမသ ကဿပ ရသေ့ ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အားတကာတွင်၊ မိန်းမလျှင်။ အားအင်ကြီးလှစွာ
ခုနစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော လောမသကဿပ ဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၈။ စက္ကဝါကဇာတ်
အစားအစာ၌ လျှပ်ပေါ်သော ကျီးမိုက်အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကာသာယဝတ္ထေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန် ဆာ ဆင်အပ်သော ဤစက္ကဝါကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လော်လည်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် လော်လည်သတတ်၊ ပစ္စည်း၌ မက်မောသတတ်။ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့၏ ဝတ်အစရှိသည်တို့ကိုစွန့်၍ စောစောကလျှင် သာဝတ္ထိမြို့သို့ဝင်၍ ဝိသာခါ ဒါယိကာမ၏ အိမ်၌ များစွာသော ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း, ယာဂု အစရှိသည်ကို လည်းကောင်း စား၍ သောက်၍ အထူးထူးသော အရသာရှိသော သလေးဆွမ်း, အမဲဟင်းလျာ အစရှိသည်တို့ကို စား၍လည်း ထိုအာဟာရဖြင့် မရောင့်ရဲရကား စူဠအနာထပိဏ်၏အိမ်, မဟာအနာထပိဏ်၏အိမ် ကောသလမင်း၏ နန်းတော်ကို ရည်၍ သွား၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ထိုရဟန်း၏ လော်လည်သောအဖြစ်ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်း ဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူစေ၍ ရဟန်း... သင်သည် လော်လည်သော ဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... အဘယ့်ကြောင့် လော်လည်သနည်း၊ ရှေး၌လည်း သင်သည် လော်လည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ဗာရာဏ သီပြည်၌ ဆင်ကောင်ပုပ် အစရှိသည်တို့ကို စား၍ လှည့်လည်သော် ထိုဆင်ကောင်ပုပ် အစရှိသည်တို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည် ဖြစ်၍ ဗာရာဏသီပြည်မှထွက်၍ ဂင်္ဂါနား၌ ကျက်စားလျက် ဟိမဝန္တာသို့ ဝင်ဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် တစ်ခုသော လော်လည်သော ကျီးသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဆင်ကောင်ပုပ် အစရှိသည်တို့ကို စားလျက် ထိုဆင်ကောင်ပုပ် အစရှိသည်တို့ဖြင့် မရောင့်ရဲရကား ဂင်္ဂါကမ်းနား၌ ငါးသေတို့ကို စားအံ့ဟု သွား၍ ထိုဂင်္ဂါ၌ သေသောငါးတို့ကိုစားလျက် နှစ်ရက်သုံးရက်နေ၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ အထူးထူးသော သစ်သီးကြီးငယ်တို့ကိုစားလျက် များစွာသော ငါးလိပ်ရှိသော ကြီးစွာသော ပဒုမာအိုင်သို့ရောက်၍ ထိုအိုင်၌ ရွှေအဆင်းနှင့် တူသော အဆင်းရှိကုန်သော မှော်ကိုစား၍ နေကုန်သော နှစ်ခုကုန်သော စက္ကဝါက်တို့ကိုမြင်၍ ဤငှက်တို့သည် အလွန်လျှင် အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ တင့်တယ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဤငှက်တို့၏အစာသည် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤငှက်တို့၏ အစာကိုမေး၍ ငါသည်လည်း ထို့အတူလျှင် စား၍ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်း ရှိသည် ဖြစ်အံ့ဟု ကြံ၍ စက္ကဝါက်တို့၏ အထံသို့သွား၍ ပဋိသန္ထာရပြု၍ တစ်ခုသောသစ်ခက်စွန်း၌ နား၍-
ဒုဝေ ဒုဝေ နန္ဒမနေ စရန္တေ။
ကံ အဏ္ဍဇံ အဏ္ဍဇာ မာနုသေသု၊
ဇာတိံ ပသံသန္တိ တဒိင်္ဃ ဗြူထ။
ဟူသော ချီးမွမ်းခြင်းနှင့်ယှဉ်သော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၉။ ကာသာယဝတ္ထေ၊ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဝတ်သကဲ့သို့ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသောအဆင်း ရှိကုန်သော။ ဒုဝေ ဒုဝေ၊ အစုံ အစုံ ဖြစ်ကုန်၍။ စရန္တေ၊ သွားကုန်လျက်။ နန္ဒမနေ၊ နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကုန်သော။ သကုဏေ၊ ငှက်တို့ကို။ ဝဒါမိ၊ ငါဆို၏။ အဏ္ဍဇာ၊ အိုငှက်တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့ကို။ မာနုသေသု၊ လူတို့၌။ ပသံသန္တော၊ ချီးမွမ်းကုန်သော သူတို့သည်။ ကံ အဏ္ဍဇံ၊ အဘယ်ငှက်မည်၏ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ပသံသန္တိ၊ ချီးမွမ်းကြကုန်သနည်း။ ဣင်္ဃ၊ ငါတိုက်တွန်း၏။ တံ ဇာတိံ၊ ထိုအမျိုးကို။ ဗြုထ၊ ဆိုကြကုန်လော့။
စက္ကဝါက်တို့ လှကြသည်
ထိုစကားကိုကြား၍ စက္ကဝါက်ငှက်သည်-
အနုဗ္ဗတေ စက္ကဝါကေ ဝဒန်တိ။
ကလျာဏဘာဝမှေ ဒိဇေသု သမ္မတာ၊
အဘိရူပ ဝိစရာမ အဏ္ဏဝေ။
န ဃာသဟေတူပိ ကရောမ ပါပံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၀။ မနုဿဟိံသ၊ လူတို့ကို ညှဉ်းဆဲတတ်သော ယောကျ်ား။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ အမှေ၊ ငါတို့ကို။ အနုဗ္ဗတေ၊ အချင်းချင်း အစဉ်လိုက်၍ ချစ်သောအားဖြင့်သာ ပေါင်းဖက်တတ်ကုန်သော။ စက္ကဝါကေ၊ စက္ကဝါက်တို့ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဒိဇေသု၊ ငှက်တို့၌။ အမှေ၊ ငါတို့ကို။ ကလျာဏဘာဝါ၊ ကောင်းသော သဘောရှိကုန်သော ငှက်တို့ဟူ၍။ သမ္မတာ၊ သမုတ်အပ်ကုန်၏။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဃာသဟေတူပိ၊ အစာဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ န ကရောမ၊ မပြုကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဏ္ဏဝေ၊ ပဒုမာအိုင်၌။ အဘိရူပါ၊ အလွန် အဆင်းလှကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိစရာမ၊ သွားလာ ကျက်စားကုန်၏။
သင်တို့ ဘာကိုစားကြသနည်း
ထိုစကားကိုကြား၍ ကျီးသည်-
မံသံ ကုတော ခါဒထ စက္ကဝါကာ။
ကိံ ဘောဇနံ ဘုဉ္စထ ဝေါ အနောမာ၊
ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏော စ အနပ္ပရူပါ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၁။ စက္ကဝါကာ၊ စက္ကဝါက်တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အဏ္ဏဝေ၊ ပဒုမာအိုင်၌။ ကာနိ ဖလာနိ၊ အဘယ် အသီးတို့ကို။ ဘုဉ္ဇေ ကိံ၊ စားကြကုန်သနည်း။ ကုတော မံသံ၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့၏ အသားကို။ ခါဒထ ကိံ၊ စားကြကုန်သနည်း။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ကိံ ဘောဇနံ၊ အဘယ်ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇထ၊ စားကြကုန်သနည်း။ ဝေါ၊ သင်တိုက်။ ဗလဉ္စ၊ အားသည်လည်းကောင်း။ ဝဏ္ဏော စ၊ အဆင်းသည်လည်းကောင်း။ အနောမာ၊ မယုတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အနပ္ပရူပါ၊ များသော သဘောရှိကုန်၏။
အသားမစားကြပါ
ထို့နောင်မှ စက္ကဝါက်သည်-
မံသံ ကုတော ခါဒိတုံ စက္ကဝါကေ။
သေဝါလံ ဘက္ခမှ အပါဏဘောဇနာ၊
န ဃာသဟေတူပိ ကရောမ ပါပံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၂။ ဓင်္က၊ ကျီး။ အဏ္ဏဝေ၊ ပဒုမာအိုင်၌။ ဖလာနိ၊ သစ်သီးတို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ စက္ကဝါကေ၊ စက္ကဝါက်တို့အား။ ခါဒိတုံ မံသံ၊ စားအံ့သော အသားသည်။ ကုတော အတ္တိ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ သေဝါလံ၊ မှော်ကို။ ဘက္ခမှ၊ စားကုန်၏။ အပါဏဘောဇနာ၊ အသက်ကင်းသော ရေမှော်ဟူသော အစာရှိကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဃာသဟေတူပိ၊ အစာဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ န ကရောမ၊ မပြုကုန်။
အသားစားငါ သင့်လိုမလှ
ထို့နောင်မှ ကျီးသည် -
အသ္မိံ ဘဝေ ဘောဇနသန္နိကာသော။
အဟောသိ ပုဗ္ဗေ တတော မေ အညထာ၊
ဣစ္စေဝ မေ ဝိမတိ ဧတ္ထ ဇာတာ။
အန္နာနိ စ လောဏိယတေလိယာနိ။
ရသံ မနုဿေသု လဘာမိ ဘောတ္တုံ၊
သူရောဝ သင်္ဂါမမုခံ ဝိဇေတွာ။
န စ မေ တာဒိသော ဝဏ္ဏော၊
စက္ကဝါက ယထာ တဝ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာခွဲကို ဆို၏။
၇၃။ စက္ကဝါက၊ စက္ကဝါက်။ မေ၊ ငါသည်။ ဣဒံ၊ ဤအစာကို။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။ အသ္မိံ ဘဝေ၊ ထိုစက္ကဝါက်ဘဝ၌။ ဘောဇနသန္နိကာသော၊ အစာနှင့်တူသော အဆင်းရှိသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏ ဟူ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝိတက္ကံ၊ အကြံသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုငါကြံသောအစာမှ။ အညထာ၊ တစ်ပါးသောအားဖြင့်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣစ္စေဝ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသင်တို့၏ အဆင်း၌။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝိမတိ၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်၏။
၇၄။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ လောဏိယတေလိယာနိ၊ ဆား ဆီတို့နှင့် စပ်ကုန်သော။ မံသာနိ စ၊ အသားတို့ကိုလည်းကောင်း ဖလာနိ စ၊ အသီးတို့ကိုလည်းကောင်း။ အန္နာနိ စ၊ ထမင်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဘုဉ္ဇေ၊ စားရ၏။ သူရော၊ သူရဲသည်။ သင်္ဂါမမုခံ၊ စစ်မြေဦးကို။ ဝိဇေတွာ၊ အောင်မြင်၍။ ဘုဉ္ဇတိ ဣဝ၊ စားရသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဟံ၊ ငါသည်။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ ရသံ၊ အရသာကို။ ဘောတ္တုံ၊ စားခြင်းငှာ။ လဘာမိ၊ ရ၏။ စက္ကဝါက၊ စက္ကဝါက်။ တဝ ယထာ၊ သင်ကဲ့သို့။ မေ၊ ငါ့အား။ တာဒိသော၊ ထိုသို့တူသော သဘောရှိသော။ ဝဏ္ဏော၊ အဆင်းသည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။
ကျိန်စာစား၍ မလှ
ထိုအခါ ကျီး၏ အဆင်းမပြည့်စုံခြင်းအကြောင်းကို လည်းကောင်း၊ မိမိ၏ အဆင်းပြည့်စုံခြင်းအကြောင်းကို လည်းကောင်း ဆိုလိုရကား စက္ကဝါက်သည်-
ကိစ္ဆေန တေ လဗ္ဘတိ အန္နပါနံ။
န တုဿသိ ရုက္ခဖလေဟိ ဓင်္က၊
မံသာနိ ဝါ ယာနိ သုသာနမဇ္ဈေ။
ပရိဘုဉ္ဇတိ ဓင်္က ခဏာနုပါတီ။
တတော ဥပက္ကောသတိ နံ သဘာဝေါ၊
ဥပက္ကုဋ္ဌော ဝဏ္ဏဗလံ ဇဟာတိ။
အသာဟသေန အပရူပဃာတီ။
ဗလဉ္စ ဝဏ္ဏော စ တဒဿ ဟောတိ၊
န ဟိ သဗ္ဗော အာဟာရမယေန ဝဏ္ဏော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၅။ ခဏာနုပါတီ၊ မေ့လျော့သော ခဏ၌ ကျနားလေ့ရှိသော။ ဓင်္က၊ ကျီး။ တွံ၊ သင်သည်။ အသုဒ္ဓဘက္ခော၊ မသန့်ရှင်းသော အစာကို စားသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင်သည်။ ကိစ္ဆေန၊ ငြိုငြင်သဖြင့်။ အန္နပါနံ၊ ထမင်း အဖျော်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ရုက္ခဖလေဟိ၊ သစ်သီးတို့ဖြင့်။ န တုသသိ၊ မနှစ်သက်။ တေ၊ သင်သည်။ သုသာနမဇ္ဈေ၊ သုသာန်အလယ်၌။ ယာနိ ဝါ မံသာနိ၊ အကြင် အသားတို့သည်လည်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုအသားတို့ဖြင့်လည်း။ န တုဿသိ၊ မနှစ်သက်။
၇၆။ ခဏာနုပါတီ၊ မေ့လျော့သော ခဏ၌ ကျနားလေ့ ရှိသော။ ဓင်္က၊ ကျီး။ ယော၊ အကြင်သတ္တဝါသည်။ သာဟသေန၊ သူတစ်ပါးကို နှိပ်စက် နိုင်ထက်မူသဖြင့်။ ဘောဂေ၊ စည်းစိမ်တို့ကို။ အဓိဂမ္မ၊ ရ၍။ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ သုံးဆင်း၏။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ နံ၊ ထိုသတ္တဝါကို။ သဘာဝေါ၊ သဘောသည်။ ဥပက္ကောသတိ၊ ဆဲရေး၏။ ဥပက္ကုဋ္ဌော၊ ဆဲရေးကဲ့ရဲ့ခြင်းကိုခံရသော သတ္တဝါသည်။ ဝဏ္ဏဗလံ၊ အဆင်းအားကို။ ဇဟာတိ၊ စွန့်၏။
၇၇။ ယော၊ အကြင်ပညာရှိသည်။ အပ္ပမ္ပိ စေ၊ နည်းငြားသော်လည်း။ အသာဟသေန၊ သူတစ်ပါးကို မနှိပ်စက်သဖြင့်။ နိဗ္ဗုတိံ၊ ငြိမ်းချမ်းသော အစာကို။ ယဒိ ဘုဉ္ဇတိ၊ အကယ်၍ စားငြားအံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အပရူပဃာတီ၊ သူတစ်ပါးကိုမညှဉ်းဆဲသော။ အဿ၊ ထိုပညာရှိအား။ ဗလဉ္စ၊ အားသည်လည်းကောင်း။ ဝဏ္ဏော စ၊ အဆင်းသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ သဗ္ဗော ဝဏ္ဏော၊ အလုံးစုံသော အဆင်းသည်။ အာဟာရမယေန၊ အထူးထူး အပြားပြားသော အာဟာရဖြင့်သာလျှင် ပြီးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
အိုကျီး... ဤအဆင်းမည်သည်ကား အာဟာရဟူသော အကြောင်းကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်သည်မဟုတ်၊ ဥတု စိတ် ကံတို့ကြောင့်လည်း ဖြစ်၏။ စက္ကဝါက်သည် များစွာသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ကျီးကို ကဲ့ရဲ၏။ ကျီးသည် ရှက်၍ ငါ့အား သင့်အဆင်းဖြင့် အလိုမရှိ ဟု ဆို၍ ကာ, ကာ မြည်၍ ပြေးလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ လော်လည်သော ရဟန်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား... ယခုအခါ လော်လည်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ကျီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ စက္ကဝါက်ငှက်မဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ စက္ကဝါက်ငှက်ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အဝတ်အစား၊ လော်လည်ငြား၊ နွမ်းပါးဆင်းရဲရာ
ရှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော စက္ကဝါကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၉။ ဟလိဒ္ဒိရာဂဇာတ်
ချစ်လွယ်မုန်းလွယ်သူကို ရှောင်ကြဉ်အပ်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သုတိတိက်ခံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဟလိဒ္ဒိရာဂဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အပျို ကြီးဖျားယောင်းသော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် တေရသကနိပါတ် စူဠနာရဒဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
အတိတ်ဝတ္ထု... အတိတ်ဝတ္ထုကိုကား ဤသို့သိအပ်၏။
ရသေ့ငယ်ကို လူ့ပြည်ခေါ်
ရှေးသောအခါ ထိုသူငယ်မသည် ထိုရသေ့ငယ်၏ သီလကို ဖျက်၍ မိမိအလို၌ တည်သည် ၏အဖြစ်ကို သိ၍ ရသေ့ငယ်ကို လှည့်စား၍ လူ့ပြည်သို့ ဆောင်အံ့ဟု ကြံ၍ ရူပါရုံအစရှိသော ကာမဂုဏ်တို့မှကင်းသော တော၌ စောင့်ရှောက်အပ်သော သီလမည်သည်ကား အကျိုးမကြီး။ လူ့ပြည်၌ ရူပါရုံအစရှိသော ကာမဂုဏ်တို့၏ ဖြစ်ရာ အရပ်၌ စောင့်ရှောက်အပ်သော သီလသည် အကျိုးကြီး၏။ လာလော့၊ ငါနှင့်တကွ လူ့ပြည်သို့သွား၍ သီလကိုစောင့်လော့၊ သင့်အား တောအရပ်ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း ဟု ဆိုလို၍-
ယေ စ ဂါမေ တိတိက္ခန္တိ၊ တေ ဥဠာရတရာ တယာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၈။ တာပသ မာဏဝ၊ ရသေလုလင်။ အရညမှိ၊ တော၌။ ပန္တမှိ၊ ရွာမှဝေးသော။ သယနာသနေ၊ ကျောင်း၌။ သုတိတိက်ခံ၊ သည်းခံလွယ်၏။ ယေ၊ အကြင်ရသေ့တို့သည်။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ တိတိက္ခန္တိ၊ သည်းခံကုန်၏။ တေ၊ ထိုရသေ့တို့သည်။ တယာ၊ သင့်ထက်။ ဥဠာရတရာ၊ အထူးသဖြင့် မြတ်ကုန်၏။
အဖလာမှ သွားကြစို့
ထိုစကားကိုကြား၍ ရသေ့ငယ်သည် ငါ၏ အဖကား တောသို့သွား၏။ ထိုအဖလာသည်ရှိသော် အဖကို ပန်၍လျှင် သွားအံ့ ဟုဆို၏။ ထိုသတို့သမီးသည်လည်း ရသေ့ငယ်အား အဖရှိ၏။ ထိုအဖသည် အကယ်၍ ငါ့ကိုမြင်အံ့၊ ထမ်းပိုးစွန်းဖြင့် ပုတ်ခတ်၍ ငါ့ကို ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေလတ္တံ့။ ငါသည် ရှေးဦးစွာလျှင် သွားအပ်၏ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါ ရသေ့ငယ်ကို အရှင်ထိုသို့တပြီးကား ငါသည် ခရီးအမှတ်ကိုပြုလျက် ရှေးဦးစွာ သွားလင့်အံ့၊ သင်သည် နောက်မှ လာလော့ ဟု ဆို၍ သွား၏။
အဖကို ပန်ကြား၍
ရသေ့ငယ်သည် မိန်းမသွားသော ကာလ၌ ထင်းတို့ကို မဆောင်၊ သောက်ရေကိုလည်း မခပ်၊ သက်သက် မှိုင်လျက်သာလျှင် နေလေ၏။ အဖလာသောအခါ ခရီးဦး ကြိုဆိုခြင်းကို မပြု။ ထိုအခါ ရသေ့ငယ်ကို အဖသည် ဤငါ့သားကား မိန်းမတို့၏အလိုသို့ လိုက်၏ ဟု သိ၍ ချစ်သား... သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ထင်းတို့ကို မဆောင်သနည်း၊ သောက်ရေ သုံးဆောင်ရေကို မခပ်သနည်း၊ မှိုင်လျက်သာလျှင် အဘယ့်ကြောင့် နေသနည်း ဟု ဆို၏။ ရသေ့ငယ်သည် ဖခင်... တော၌ စောင့်ရှောက်အပ်သော သီလသည် အကျိုးမကြီး၊ လူ့ပြည်၌ စောင့်ရှောက်အပ်သော သီလသည် အကျိုးကြီး၏။ အကျွန်ုပ်သည် လူ့ပြည်သို့ သွား၍ သီလကိုစောင့်အံ့၊ အကွှနြုပအြဖောဩညြ အကျွန်ုပ်ကို လာလော့ ဟု ဆို၍ ရှေ့မှ သွားလင့်၏။ ထိုအဖော်နှင့်တကွ လိုက်အံ့၊ လူ့ပြည်၌နေသော ကျွန်ုပ်သည် အဘယ်သို့သော သူကို မှီဝဲအပ်သနည်းဟု မေးလိုရကား-
ပုရိသံ တာတ သေဝေယျံ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၉။ တာတ၊ ဖခင်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အရညာ၊ တောမှ။ ဂါမံ၊ ရွာသို့။ အာဂမ္မ၊ လာလတ်၍။ ကိံသီလံ၊ အဘယ်သို့ သီလရှိသော။ ကိံ ဝတံ၊ အဘယ်သို့အကျင့်ရှိသော။ ပုရိသံ၊ ယောက်ျားကို။ သေဝေယျံ၊ မှီဝဲရအံ့နည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ တွံ၊ သင်ဖခင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ တံ ကာရဏံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
အဖရသေ့ မှာကြားပြီ
ထိုအခါ ရသေ့ငယ်အား အဖသည် ကြားလို၍-
ဝိဿာသဉ္စ ခမေယျ တေ။
သုဿူသီ စ တိတိက္ခီ စ၊
တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
ဥရသီဝ ပတိဋ္ဌာယ၊ တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
ဝိသုဒ္ဓကာရိံ သပ္ပညံ၊ တံ ဘဇေဟိ ဣတော ဂတော။
တာဒိသံ တာတ်မာ သေဝိ၊ နိမ္မနုဿမ္ပိ စေ သိယာ။
အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေဟိ၊ ယာနီဝ ဝိသမံ ပထံ။
မာဿု ဗာလေန သံဂစ္ဆိ၊ အမိတ္တေနေဝ သဗ္ဗဒါ။
မာဿု ဗာလေန သံဂစ္ဆိ၊ ဒုက္ခော ဗာလေဟိ သင်္ဂမော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
ချစ်ကျွမ်းဝင်သူ ဆည်းကပ်
၈၀။ တာတ၊ ချစ်သား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင့်အား။ ဝိသာသယေ၊ အကျွမ်းဝင်၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝိဿာ သဉ္စ၊ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကိုလည်း။ ခမေယျ၊ နှစ်သက်၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဿူသီ စ၊ နားလည်းထောင်၏။ တိတိက္ခီ စ၊ သည်းလည်းခံ၏။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂတော၊ သွားသော။ တွံ၊ သင်သည်။ တံ၊ ထိုသူကို။ ဘဇေဟိ၊ ဆည်းကပ်လေလော့။
မကောင်းမှုမရှိသူ ဆည်းကပ်
၈၁။ တာတ၊ ချစ်သား။ ယဿ၊ အကြင်သူအား ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋံ၊ မကောင်းမှုကိုပြုခြင်းမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂတော၊ သွားသော။ တွံ၊ သင်သည်။ တံ၊ ထိုသူကို။ ဥရသိဝ၊ အမိရင်ခွင်၌တည်၏သို့။ ပတိဋ္ဌာယ၊ အမိကဲ့သို့ ထင်မှတ်၍ ထိုသူ့ရင်ခွင်၌ တည်၍။ ဘဇေဟိ၊ ဆည်းကပ်လေလော့။
မာနမရှိသူ ဆည်းကပ်
၈၂။ တာတ၊ ချစ်သား။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဓမ္မေန၊ သုစရိုက်တရားဖြင့်။ စရတိ၊ ဣရိယာပုထ်ကို ဖြစ်စေ၏။ စရန္တောပိ၊ တရားကျင့်ငြားသော်လည်း။ န မညတိ၊ ငါသာလျှင် တရားကျင့်၏ဟူ၍ မာနကို မပြု။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂတော၊ သွားသော။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိသုဒ္ဓကာရိံ၊ စင်ကြင်စွာသော ကုသလကမ္မပထကို ပြုလေ့ရှိသော။ သပ္ပညံ၊ ပညာရှိသော။ တံ၊ ထိုသူကို။ ဘဇေဟိ၊ ဆည်းကပ်လေလော့။
ချစ်လွယ်မုန်းလွယ် ရှောင်
၈၃။ တာတ၊ ချစ်သား။ ဟလိဒ္ဒိရာဂံ၊ နနွင်းဆိုးရေကဲ့သို့ သဘောရှိသော။ ကပိစိတ္တံ၊ မျောက်ကဲ့သို့ စိတ်ရှိသော။ ရာဂဝိရာဂိနံ၊ ချစ်လွယ်မုန်လွယ်သော။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ပုရိသံ၊ ယောက်ျားကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇမ္ဗုဒီပတလံ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်အပြင်သည်။ နိမ္မနုဿပိ၊ ထိုသူမှ တစ်ပါး အခြားလူမရှိသည်လည်း။ စေ သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်စေကာမူ။ မာ သေဝိ၊ မမှီဝဲလေ့လင့်။
ဒေါသကြီးသူ ရှောင်
၈၄။ ကုပိတံ၊ အမျက်ထွက်သော။ အာသီဝိသံဝ၊ မြွေဟောက်ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ မီဠလိတ္တံ၊ မစင်ဖြင့် လိမ်းကျံအပ်သော။ မဟာပထံဝ၊ ကြီးစွာသော ခရီးကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ယာနီ၊ ယာဉ်ဖြင့် သွားသောသူသည်။ ဝိသမံ၊ မညီညွတ်သော။ ပထံ၊ ခရီးကို။ ပရိဝဇ္ဇတိ ဣဝ၊ ကြဉ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထို့အတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ တဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောသူကို။ အာရကာ၊ အဝေးမှ။ ပရိဝဇ္ဇေဟိ၊ ကြဉ်လေလော့။
လူမိုက်နှင့်မပေါင်းနှင့်
၈၅။ တာတ၊ ချိစ်သား။ ဗာလံ၊ သူမိုက်ကို။ ပစ္စူပသေဝတော၊ အလွန်မှီဝဲသောသူအား။ အနတ္ထာ၊ အကျိုးမဲ့တို့သည်။ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ပွားကုန်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ဗာလေန၊ သူမိုက်နှင့်။ မာဿု သံဂစ္ဆိ၊ မပေါင်းဖော်လေလင့်။ ဗာလေန၊ သူမိုက်နှင့်။ သင်္ဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သဗ္ဗဒါ၊ အခါ ခပ်သိမ်း။ အမိတ္တေန၊ ရန်သူနှင့်။ သင်္ဂမော ဣဝ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၈၆။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်လျှင်။ တာတ၊ ချစ်သား။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ယာစာမိ၊ တောင်းပန်၏။ မမ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ ကရဿု၊ လိုက်နာလော့။ တွံ၊ သင်သည်။ ဗာလေန၊ သူမိုက်နှင့်။ မာဿု သံဂစ္ဆိ၊ မပေါင်းဖော်လေလင့်။ ဗာလေဟိ၊ သူမိုက်တို့နှင့်။ သင်္ဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ ဒုက္ထော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်စေတတ်၏။
ထိုရသေ့ငယ်သည် အဖ မြည်ဆို ဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် ဖခင်... ကျွန်ုပ် လူ့ပြည်သို့သွား၍ ဖခင်တို့နှင့်တူကုန်သောပညာရှိတို့ကို မရလတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် လူ့ပြည်သို့သွားခြင်းငှာ ကြောက်၏။ ဤဖခင်တို့၏ အထံ၌သာလျှင် နေအံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ရသေ့ငယ်အား အဖရသေ့သည် အလွန်လည်း ဆုံးမ၍ ကသိုဏ်းပရိကံကို ကြား၏။ ရသေ့ငယ်သည် မကြာမြင့်မီလျှင် အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ အဖနှင့်တကွ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်လေ၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငြီးငွေ့သောရဟန်းသည် ထိုအခါ ရသေ့ငယ်ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ အပျိုကြီးသည် ထိုအခါ သတို့သမီးဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အဖရသေ့ဖြစ်ပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သူမိုက်နှင့်လွဲ၊ ရန်သူနည်း၊ ဆင်းရဲလွတ်ကင်းရား
ကိုးခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ဟလိဒ္ဒိရာဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၁၀။ သမုဂ္ဂဇာတ်
မိန်းမကို စောင့်ရှောက်နိုင်ခဲခြင်း အကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကုတာ နု အာဂစ္ဆထ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသမုဂ္ဂဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... အဘယ့်ကြောင့် မာတုဂါမကို တောင့်တသနည်း၊ ဤမာတုဂါမမည်သည်ကား ပေါင်းဖော်ခြင်းငှာ မထိုက်၊ ကျေးဇူးကို မသိတတ်၊ ရှေး၌ ဒါနောရက္ခိုသ်တို့သည်လည်း မျို၍ ဝမ်းဖြင့်ဆောင်၍လည်း မာတုဂါမကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားကိုသာ မှီသည်ကို ပြုအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ သင်သည် အဘယ်သို့ တတ်နိုင်လတ္တံ့နည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာမတို့ကို ပယ်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၏။ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့် မျှလျက်နေ၏။
ဒါနောနာရက္ခသ် လူမိန်းမယူ
ဘုရားလောင်း၏ ကျောင်းအနီး၌ တစ်ယောက်သော ဒါနောရက္ခိုသ်သည် နေ၏။ ထိုရက္ခိုသ်သည် ရံဖန်ရံခါ ဘုရားလောင်းသို့ ဆည်း ကပ်၍ တရားကို နာ၏။ တောအုပ်၌ လူတို့၏ သွားရာလမ်းမ၌ တည်၍ လာတိုင်းလာတိုင်းသော လူတို့ကို ဖမ်း၍စား၏။
ထိုကာလ၌ မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်သော ကာသိတိုင်းဝယ် တစ်ယောက်သော အမျိုးသမီးသည် မထင်ရှားသော ပစ္စန္တရွာ၌ ဖြစ်၏။ ထိုအမျိုးသမီးသည် တစ်နေ့သ၌ အမိအဘတို့အားဖူးမြင်အံ့သောငှာ သွား၍ ပြန်လာသောကာလ၌ အခြံအရံဖြစ်ကုန်သော လူတို့ကိုမြင်၍ ထိုဒါနောရက္ခိုသ်သည် ကြောက်မက်ဖွယ်သော အဆင်းဖြင့် ပြေးလာ၏။ လူတို့သည် ကြောက်ကုန်ရကား ကိုင်တိုင်းကိုင်တိုင်းသော လက်နက်တို့ကို စွန့်ပစ်၍ ပြေးကုန်၏။ ဒါနောရက္ခိုသ်သည် ယာဉ်၌နေသော အဆင်းလှသော မာတုဂါမကိုမြင်၍ တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုမာတုဂါမကို မိမိဂူသို့ ဆောင်၍ မယားပြု၏။
ကြုတ်ထဲထည့် စောင့်ရှောက်
ထိုအခါမှစ၍ ထောပတ်, ဆား, ငါး, အမဲ အစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ချိုကုန်သော သစ်သီး ကြီးငယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဆောင်ခဲ့၍ ထိုမိန်းမကို မွေး၏။ အဝတ်တန်ဆာဖြင့် ထိုမိန်းမကို တန်ဆာဆင်၍ စောင့်ရှောက်အံ့သောငှာ ကြုတ်၌အိပ်စေ၍ ကြုတ်ကိုမျို၍ ဝမ်းဖြင့် လွယ်၏။ ထိုဒါနောရက္ခိုသ်သည် တနေ့သ၌ ရေချိုးလိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တစ်ခုသော ရေကန်သို့သွား၍ ကြုတ်ကိုအန်၍ ထိုမိန်းမကို ကြုတ်မှထုတ်၍ ရေချိုးစေ၍ နံ့သာလိမ်းကျံစေ၍ တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်စေ၏။ အတန်ငယ် သင်၏ကိုယ်ကို အငွေ့ယူစေလော့ ဟု ထိုကြုတ်၏ အနီး၌ထား၍ မိမိသည် ရေဆိပ်သို့သက်၍ ထိုမိန်းမကို သင်္ကာခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ အတန်ငယ် အဝေးသို့သွား၍ ရေချိုး၏။
ဝိဇ္ဇာဓိုရ်နှင့် ပြစ်မှား
ထိုကာလ၌ ဝါယုဿပုတ္တမည်သော ဝိဇ္ဇာဓိုရ်သည် သန်လျက်ကိုလွယ်၍ ကောင်းကင်ဖြင့် သွား၏။ ထိုမိန်းမသည် ထိုဝါယုဿပုတ္တ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်ကိုမြင်၍ လာလော့ဟု လက်အမှတ်ကို ပြု၏။ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်သည် လျင်မြန်စွာ ဆင်းသက်၏။ ထိုဝိဇ္ဇာဓိုရ်ကို ထိုမိန်းမသည် ကြုတ်၌ထည့်၍ ဒါနောရက္ခိုသ်၏ လာခြင်းကို မျှော်လျက် ကြုတ်၏ အနား၌ ထိုင်၍နေ၏။ လာလတ်သော ထိုဒါနောရက္ခိုသ်ကို မြင်လတ်၍ ဒါနောရက္ခိုသ်အား မိမိကိုယ်ကိုပြ၍ ဒါနောရက္ခိုသ်သည် ကြုတ်၏အနီးသို့ မရောက်မီလျှင် ကြုတ်ကိုဖွင့်၍ ကြုတ်တွင်းသို့ဝင်၍ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်၏ အပေါ်၌အိပ်၍ အဝတ်ကို ခြုံ၏။ ဒါနောရက္ခိုသ်သည် လာလတ်၍ ကြုတ်ကို မသုတ်သင်မူ၍ ငါ၏ မာတုဂါမသာလျှင် ရှိ၏ ဟူသော အမှတ်ဖြင့် ကြုတ်ကိုမျို၍ မိမိလိုဏ်သို့ သွားလတ်သော် ခရီးအကြား၌ ငါသည် ရှင်ရသေ့ကို မဖူးမြင်ရသည်မှာ ကြာပြီ၊ ယနေ့ သွား၍ ရှင်ရသေ့ကို ရှိခိုးအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ရှင်ရသေ့ထံသို့ သွား၏။
၃-ယောက်သား လာကြသကိုး
ရှင်ရသေ့သည်လည်း အဝေးမှ လာလတ်သော ဒါနောရက္ခိုသ်ကိုမြင်၍ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည် ဒါနောရက္ခိာသ်၏ ဝမ်း၌ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ စကားပြောလိုရကား-
သွာဂတာ ဧထ နိသီဒထာသနေ။
ကစ္စတ္ထ ဘောန္တော ကုသလံ အနာမယံ၊
စိရဿမမ္ဘာဂမနံ ဟိ ဝေါ ဣဓ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၇။ ဘော တယေဇနာ၊ အို သုံးယောက်သောသူတို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ကုတာ၊ အဘယ်အရပ်မှ။ အာဂစ္ဆထ နု၊ လာကြကုန်သနည်း။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ အာဂတာ၊ လာခြင်းတို့သည်။ သွာဂတာ၊ ကောင်းသော လာခြင်းတို့တည်း။ ဧထ၊ လာကြကုန်လော့ အာသနေ၊ နေရာ၌။ နိသီဒထ၊ နေကြကုန်လော။ ဘောန္တော၊ အရှင်တို့။ တုမှာကံ၊ သင်တို့အား။ ကုသလံ အနာမယံ၊ ရောဂါကင်းခြင်းသည်။ ကစ္စိ အတ္ထ၊ ဖြစ်ကုန်၏လော။ ဣဓ၊ ဤငါ၏ အထံသို့။ ဝေါ၊ သင်တို့၏။ အဗ္ဘာဂမနံ၊ လာခြင်းသည်။ စိရဿံ ဟိ၊ ကြာမြင့်သလျှင်ကတည်း။
ဘယ့်နှယ် သုံးယောက်တုန်း
ဒါနောရက္ခိုသ်သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ရသေ့၏ အထံသို့ တစ်ယောက်တည်းသာလျှင် လာ၏။ ဤရသေ့သည်လည်း သုံးယောက်ဟူ၍ ဆို၏။ အဘယ်မူ၍ ဤရသေ့သည် ဤသို့ ဆိုလေသနည်း၊ သဘောကိုသိ၍ ဆိုသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ ရူး၍ ဆိုသလော ဟု ကြံ၍ ရှင်ရသေ့၏ အထံသို့ ဆည်းကပ်၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေ၍ ရသေ့နှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
န စာပိ မေ ဒုတိယော ကောစိ ဝိဇ္ဇတိ။
ကိမေဝ သန္ဓာယ တေ ဘာသိတံ ဣသေ၊
ကုတော နု အာဂစ္ဆထ ဘော တယော ဇနာ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၈။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဣဓ၊ ရှင်ရသေ့ထံသို့။ အဟမေဝ ဧကော၊ အကျွန်ုပ်တဈယောကျ တည်းသာလျှင်။ ပတ္တော၊ ရောက်လာ၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော။ ဒုတိယော စာပိ၊ အဖော်သည်လည်း။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ဘော တယော ဇနာ၊ အို သုံးယောက်သော သူတို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှ။ အာဂစ္ဆထ နု၊ လာကုန်သနည်းဟူ၍။ ကိမေဝ၊ အဘယ်ကိုလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ တေ၊ သင်သည်။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။
သင်တို့ ၃-ယောက်
ရသေ့သည် အသင် ဒါနောရက္ခိုသ် ... စင်စစ်သဖြင့် သင်အား မာတုဂါမရှိသည် မဟုတ်လော ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား ရှိသည် မှန်၏ဟု ဒါ နောရက္ခိုသ်သည် ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား နားထောင်လော့ဟု ဆို၍-
သမုဂ္ဂပက္ခိတ္တနိကိဏ္ဏမန္တရေ။
သာ ရက္ခိတာ ကုစ္ဆိဂတာဝ တေ သဒါ။
ဝါယုဿ ပုတ္တေန သဟ တဟိံ ရတော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၉။ အမ္ဘော ဒါနဝ၊ အို... ဒါနောရက္ခိုသ်။ တုဝဉ္စ၊ သင်သည်လည်း။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း။ တေ၊ သင်သည်။ ပိယာ၊ ချစ်စွာသော။ ဘရိယာ စ၊ မယားကိုလည်း။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ သမုဂ္ဂပက္ခတ္တာနိကဏ္ဏံ၊ ကြုတ်၌ထည့်၍ မျိုထားအပ်၏။ တေ၊ သင်သည်။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ရက္ခိတာ၊ စောင့်ရှောက်အပ်သော။ ကုစ္ဆိဂတာ စ၊ ဝမ်းတွင်း၌ ထားအပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ သာ ဘရိယာ၊ ထိုမယားသည်။ တဟိံ၊ ထိုသင့်ဝမ်းတွင်း၌။ ဝါယုဿပုတ္တေန၊ ဝါယုဿပုတ္တဝိဇ္ဇာဓိုရ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ရတော၊ မွေ့လျော်ပျော်ပါး၏။
(ဟရိဿ ပုတ္တေန- ဟူ၍လည်း ပါဌ်အချို့ ရှိ၏။ )
ဒါနောရက္ခိုသ် သင်သည် မတုဂါမကို တစ်ယောက် သော ယောကျ်ားနှင့်သာ ဆက်ဆံသည်ကို ပြုအံ့ ဟု ဝမ်းဖြင့်လည်းလွယ်လျက် မာတုဂါမ၏ သယောက်လင်ကိုလည်း လွယ်၍ သွား၏ဟု ရှင်ရသေ့သည် ဆို၏။
ကြုတ်ကိုအန်၍ ဖွင့်သော်
ဒါနောရက္ခိုသ်သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တို့သည်ကား မာယာများကုန်၏။ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်အား လက်၌ သန်လျက်ရှိခဲ့ငြားအံ့၊ ငါ၏ ဝမ်းကိုခွဲ၍ ပြေးလတ္တံ့ ဟု အလွန် ကြောက် သည်ဖြစ်၍ လျင်မြန်စွာ ကြုတ်ကိုအန်၍ ရှေ့မှာထား၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ထိုအကြောင်းကို ပြတော်မူအံ့သောငှာ-
သော ဒါနဝေါ တတ္ထ သမုဂ္ဂမုဂ္ဂိလိ။
အဒ္ဒက္ခိ ဘရိယံ သုစိမာလဓာရိနိံ၊
ဝါယုဿပုတ္တေန သဟ တဟိံ ရတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၉၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဣသိနာ၊ ရသေ့သည်။ ဝိယာကတော၊ ဟောကြားအပ်သည်ရှိသော်။ သော ဒါနဝေါ၊ ထိုဒါနောရက္ခိုသ်သည်။ သံဝိဂ္ဂရူပေါ၊ ထိတ်လန့်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ တတ္ထ၊ ထိုရသေ့အထံ၌။ သမုဂ္ဂံ၊ ကြုတ်ကို။ ဥဂ္ဂိလိ၊ အန်၏။ တဟိံ၊ ထိုကြုတ်၌။ ဝါယုဿပုတ္တေန၊ ဝါယုဿပုတ္တ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ရတံ၊ မွေ့လျော်သော။ သုစိမာလဓာရိနိံ၊ စင်ကြယ်စွာသော ပန်းတို့ကိုပန်သော။ ဘရိယံ၊ မယားကို။ အဒ္ဒက္ခိ၊ မြင်၏။
ဝိဇ္ဇာဓိုရ် ထွက်ပြေးပြီ
ဝိဇ္ဇာဓိုရ်သည် ကြုတ်ကို ဖွင့်တည့်ခြင်းလျှင် မန္တရားကိုမန်း၍ သန်လျက်ကိုကိုင်၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံ၏။
ဒါနောရက္ခသ်သည် ထိုဝိဇ္ဇာဓိုရ်ကိုမြင်၍ ဘုရားလောင်းအား နှစ်သက်၍-
ဟီနာ နရာ ယေ ပမဒါဝသံ ဂတာ။
ယထာ ဟဝေ ပါဏရိဝေတ္ထ ရက္ခိတာ၊
ဒုဋ္ဌာ မယိ အညမဘိပ္ပမောဒယိ။
တပဿိနာ ဇောတိရိဝါ ဝနေ ဝံသံ။
သာ ဓမ္မမုက္ကမ္မ အဓမ္မမာစရိ၊
အကိရိယရူပေါ ပမဒါဟိ သန္ထဝေါ။
မယှံ အယန္တိ အသတံ အသညတံ။
သာ ဓမ္မမုက္ကမ္မ အဓမ္မမာစရိ၊
အကိရိယရူပေါ ပမဒါဟိ သန္ထဝေါ။
အနေကစိတ္တာသု နဟတ္ထိ ရက္ခဏာ။
ဧတာဟိ ပါတာလပပါတသန္နိဘာ၊
ဧတ္ထပ္ပမတ္တေ ဗျသနံ နိဂစ္ဆတိ၊
ယေ မာတုဂါမေဟိ စရန္တိ နိဿဋာ။
ဧတံ သိဝံ ဥတ္တမမာဘိပတ္ထယံ၊
န မာတုဂါမေဟိ ကရေယျ သန္ထဝံ။
ဟူသော ချီးမွမ်းခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိကုန်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၁။ ဘန္တေ ဣသိ၊ အရှင်ရသေ့။ ဥဂ္ဂတပါနုဝတ္တိနာ၊ ခြိုးခြံသောအကျင့်သို့ အစဉ်လိုက်သော။ တယာ၊ သင်ရှင်ရသေ့သည်။ ဣဒံ ကာရဏံ၊ ဤအကြောင်းကို။ သုဒိဋ္ဌရူပံ၊ ကောင်းစွာ မြင်အပ်သော သဘောရှိ၏။ ပမဒါဝသံ၊ မိန်းမနိုင်ငံသို့။ ဂတာ၊ လိုက်ကုန်သော။ နရာ၊ လူတို့သည်။ ဟီနာ၊ ယုတ်မာကုန်၏။ ယထာ ယာ ဣတ္ထီ၊ အကြင်မိန်းမကို။ မယာ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ပါဏရိဝ၊ အသက်ကဲ့သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤဝမ်းတွင်း၌။ ရက္ခိတာ၊ စောင့်ရှောက် အပ်၏။ သာ ဣတ္ထီ၊ ထိုမိန်းမသည်။ မယိ၊ အကျွန်ုပ်၌။ ဒုဋ္ဌာ၊ ပြစ်မှား၍။ အညံ၊ တစ်ပါးသော ယောကျ်ားကို။ အဘိပ္ပမောဒယိ၊ မွေ့လျော်စေ၏။
၉၂။ ဝနေ၊ တော၌။ ဝသံ- ဝသန္တေန၊ နေသော။ တပဿိနာ၊ ရသေ့သည်။ ဇောတိံ၊ မီးကို။ ဥပဋ္ဌိတာ ဣဝ၊ လုပ်ကျွေး သကဲ့သို့။ မယာ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ယာ ဣတ္ထီ၊ အကြင်မိန်းမကို။ ဒိဝါစ၊ နေ့၌ လည်းကောင်း။ ရတ္တော စ၊ ညဉ့်၌ လည်းကောင်း။ ဥပဋ္ဌိတာ၊ လုပ်ကျွေး၏။ သာ ဣတ္ထီ၊ ထိုမိန်းမသည်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဩက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ အဓမ္မံ၊ တရားမဟုတ်သည်ကို။ အစရိ၊ ကျင့်၏။ ပမဒါဟိ၊ မိန်းမတို့နှင့်။ သန္ထဝေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို။ အကိရိယရူပေါ၊ မပြုအပ်သော သဘောရှိ၏။
၉၃။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အသတိံ၊ မသူတော်သဘောနှင့် ပြည့်စုံသော။ အသညတံ၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံးကို မစောင့်ရှောက်သော မိန်းမကို။ အယံ၊ ဤမိန်းမသည်။ မယှံ၊ ငါ၏။ သရီရမဇ္ဈမှိ၊ ကိုယ်၏ အလယ်၌။ ဌိတာတိ၊ တည်၏ဟူ၍။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်။ မညေ၊ ထင်မှတ်မိ၏။ သာ ဣတ္ထီ၊ ထိုမိန်းမသည်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဩက္ကမ္မ၊ လွန်ကျူး၍။ အဓမ္မံ၊ တရားမဟုတ်သည်ကို။ အစရိ၊ ကျင့်၏။ ပမဒါဟိ၊ မိန်းမတို့နှင့်။ သန္ထဝေါ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို။ အကိရိယရူပေါ၊ မပြုအပ်သော သဘောရှိ၏။
၉၄။ မေ၊ ငါသည်။ သုရက္ခိတံ၊ ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်ခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မာတုဂါမေ၊ မာတုဂါမ၌။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ကထံ နု ဝိဿသေ၊ အဘယ်သို့လျှင် အကျွမ်းဝင်အံ့နည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤမာတုဂါမ၌။ အနေကစိတ္တာသု၊ များသော ဆန်းကြယ်ခြင်းရှိကုန်သော မိန်းမတို့၌။ ရက္ခဏာ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းသည်။ န ဟိ အတ္ထိ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတာ၊ ထိုမိန်းမတို့သည်။ ပါတာလပပါတသန္နိဘာ၊ သမုဒ္ဒရာ၌ ဗလဝါမုခဟု ဆိုအပ်သာ ချောက်နှင့်တူကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤမာတုဂါမ၌။ ပမတ္တော၊ မေ့လျောသော သူသည်။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ နိဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။
၉၅။ တသ္မာဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ယေ၊ အကြင်ပညာရှိတို့သည်။ မာတုဂါမေဟိ၊ မိန်းမတို့မှ။ နိဿဋာ၊ ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ စရန္တိ၊ ကျင့်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုပညာရှိတို့သည်။ သုခိနော၊ ချမ်းသာကုန်၏။ ဝီတသောကာ၊ စိုးရိမ်ခြင်း ကင်းကုန်၏။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ သိဝံ၊ ငြိမ်းချမ်းသော။ ဧတံ၊ ထိုဈာန်ချမ်းသာကို။ အဘိပတ္ထယံ၊ တောင့်တသော သူသည်။ မာတုဂါမေဟိ၊ မာတုဂါမတို့နှင့်။ သန္ထဝံ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို။ န ကရေ၊ မပြုရာ။
ဤသို့ဆို၍ ဒါနောရက္ခိုသ်သည် ဘုရားလောင်း၏ ခြေတို့၌ ရှိခိုး၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားကိုမှီ၍ အကျွန်ုပ်သည် အသက်ကို ရအပ်၏။ ဤယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော မိန်းမသည် အကျွန်ုပ်အား ဝိဇ္ဇာဓိုရ်ကို သတ်စေ၏ ဟု ဆို၍ ဘုရားလောင်းအား ချီးမွမ်း၏။
မိန်းမကို ပြန်လွှတ်ပြီ
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ဒါနောရက္ခိုသ်အား တရားဟော၍ ဤမိန်းမအား တစ်စုံတစ်ခုသော မကောင်းမှုကို သင် မပြုလင့်၊ သင်သည် သီလကို ယူလော့ ဟု ဆို၍ ပဉ္စသီတို့၌ တည်စေ၏။
ဒါနောရက္ခိုသ်သည် ငါကား ဝမ်းဖြင့်လွယ်ငြားသော်လည်း ထိုမိန်းမကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ငါမှတစ်ပါးသော အဘယ်သူသည် စောင့်ရှောက်နိုင်လတ္တံ့နည်း ဟု ထိုမိန်းမကို လွှတ်လိုက်၍ မိမိတောသို့လျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ဒိဗ္ဗစက္ခုရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စောင့်ရှောက်လျက်ပင်၊ ယုတ်မာချင်၊ များပင်မိန်းမတွေ
ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော သမုဂ္ဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၁၁။ ပူတိမံသဇာတ်
မကြည့်သင့်သောအခါ၌ ကြည့်၍ ဆုံးရှုံးခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် န ခေါ မေ ရုစ္စတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပူတိမံသဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဣန္ဒြေတို့ကို မစောင့်ရှောက်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... အခါတစ်ပါး၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဣန္ဒြေတို့၌ မစောင့်ရှောက်သော ဒွါရရှိကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤရဟန်းတို့ကို ဆုံးမခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား မိန့်တော်မူပြီး အသီးအခြား မမှတ်ဘဲ ရဟန်းသံဃာကို စည်းဝေးစေ၍ တန် ဆာဆင်အပ်သော မြတ်သောနေရာ အလယ်၌ နေတော်မူလျက် များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့... ရဟန်းမည်သည်ကား ရူပါရုံ အစရှိသည်တို့၌ တင့်တယ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် အာရုံကိုယူခြင်းငှာ မအပ်၊ တင့်တယ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် အာရုံကို ယူသောအခါ၌ အကယ်၍ သေငြားအံ့၊ ငရဲအစရှိသည်တို့၌ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ရူပါရုံအစရှိသည်တို့၌ တင့်တယ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် အာရုံကို မယူကုန်လင့်၊ ရဟန်းတို့ မည်သည်ကား ရူပါရုံအစရှိသည်တို့၌ အာရုံကို ယူတတ်သည် မဖြစ်ရာ။ ရူပါရုံ အစရှိသည်တို့၌ အာရုံကို ယူကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌လျှင် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုကြောင့် ရဟန်းတို့... ဤသာသနာတော်၌ ပြောင်ပြောင်တောက်သော သံချောင်းဖြင့် စက္ခုပသာဒကို ထိုးခြင်းသည် မြတ်၏ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့် ချဲ့တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ... သင်တို့အား ရူပါရုံကို ကြည့်သောကာလသည်လည်း ရှိ၏။ မကြည့်သော ကာလသည်လည်း ရှိ၏။ ကြည့်သောကာလ၌ အသုဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကြည့်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ အသုဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကြည့်ကြကုန်သည်ရှိသော် မိမိ၏အာရုံကို မယုတ်စေလတ္တံ့၊ သင်တို့၏ အာရုံတို့သည် အဘယ်သည်တို့နည်းဟူမူကား- သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး, သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး, ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး, မြတ်သော အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂင်, ကိုးပါးသော လောကုတ္တရာတရား ဤသည်တို့ကား သင်တို့၏ အာရုံတို့တည်း၊ ဤအာရုံ၌ ကျက်စားကုန်သော သင်တို့အား မာရ်သည် အခွင့်ကို မရလတ္တံ့၊ ကိလေသာ၏ အလိုသို့ လိုက်သည်ဖြစ်၍ သုဘအာရုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့် အကယ်၍ ကြည့်ကုန်အံ့၊ ပူတိမုသမည်သော မြေခွေးကဲ့သို့ မိမိအာရုံမှ ယုတ်ကုန်လတ္တံ့ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗဒရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ် မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဟိမဝန္တာအရပ်ဝယ် တော၌ တောင်လိုဏ်ဝယ် အရာမက များစွာကုန်သော ဆိတ်တို့သည် နေကုန်၏။
မြေခွေးတို့ ဆိတ်သားစားကြ
ထိုဆိတ်တို့၏ နေရာအရပ်မှ မနီးမဝေးသော အရပ်ဝယ် တစ်ခုသောလိုဏ်၌ ပူတိမံသမည်သော မြေခွေးသည် ဝေဏီမည်သော မယားနှင့်တကွပင် ကျက်စားလတ်သော် ထိုဆိတ်တို့ကို မြင်၍ တစ်ခုသော ဥပါယ်ဖြင့် ဤဆိတ်တို့၏ အသားကို စားခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ကြံ၍ ဥပါယ်အားဖြင့် တစ်ခုသော ဆိတ်ကို သတ်၏။
ပညာရှိ ဆိတ်မကိုစားရန်
ထိုမြေခွေးလင်မယား နှစ်ခုတို့သည်လည်း ဆိတ်သားကို စားကုန်လျက် အားနှင့်ပြည့်စုံကုန်၏။ ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိကုန်၏။ အစဉ်သဖြင့် ဆိတ်တို့သည် ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုဆိတ်တို့၏ အတွင်း၌ မေဏ္ဍကမာတာ မည်သော တစ်ခုသော ဆိတ်မသည် ပညာရှိ၏။ ဥပါယ်၌ လိမ္မာ၏။ ပူတိမံသ မြေခွေးသည် ထိုမေဏ္ဍကမာတာ မည်သော ဆွတ်မကို သတ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား တစ်နေ့သ၌ မယားနှင့်တကွ တိုင်ပင်လတ်သော် ရှင်မ ဆိတ်တို့သည် ကုန်ကုန်ပြီ၊ ဤမေဏ္ဍကမာတာ မည်သော ဆိတ်မကို တစ်ခုသော ဥပါယ်ဖြင့် စားခြင်းကို ပြုအံ့သောငှာ သင့်၏။ ဤဆိတ်မကို သတ်ရာ၌ အကြောင်း ဤသို့ ရှိ၏။ သင်သည် တစ်ခုတည်းလျှင် သွား၍ ထိုဆိတ်မနှင့်တကွ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်လော့၊ သင်သည် ထိုဆိတ်မနှင့် အကျွမ်းဝင်လတ်သော် ငါသည် သေဟန်ပြု၍ အိပ်အံ့၊ သင်သည် ဆိတ်မ၏ အထံသို့ ဆည်း ကပ်၍ မေဏ္ဍကမာတာ မည်သော အဆွေ ခင်ပွန်း ဆိတ်မ ငါ့လင်သည် သေ၏။ ငါသည် ကိုးကွယ်ရာမရှိ ဖြစ်၏။ သင့်ကိုထား၍ ငါ့အား တပါးသော အဆွေအမျိုးသည် မရှိ။ လာလော့၊ လာလော့ဟု ဆို၍ ငို၍ ငါ့လင်၏အကောင်ကို သင်္ဂြိုဟ်ကိစ္စကို ပြုကုန်အံ့ဟု ဆို၍ ထိုမေဏ္ဍကမာတာ ဆိတ်မကိုခေါ်၍ လာလော့၊ ထိုအခါ ငါသည် ခုန်၍ လည်၌ကိုက်၍ သတ်အံ့ဟု ဆို၏။
ဝေဏီမည်သော မြေခွေးမသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ မေဏ္ဍကမာတာမည်သော ဆိတ်မနှင့်တကွ အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့၍ အကျွမ်းဝင်လတ်သော် ဆိတ်မကို လင်မှာတိုင်း ဆို၏။ ဆိတ်မသည် အဆွေခင်ပွန်း မြေခွေးမ သင်၏လင်သည် ငါ၏ခပ်သိမ်းသော အဆွေအမျိုးတို့ကို စားအပ်ကုန်ပြီ၊ ငါသည် ကြောက်၏။ သွားခြင်းငှာ မဝံ့ ဟု ဆို၏။
သတိနှင့်လိုက်ခဲ့၍ သိ
ဝေဏီမည်သော မြေခွေးမသည် အဆွေဆိတ်မ သင်သည် မကြောက်လင့်၊ သေပြီးသော မြေခွေးသည် သင့်ကို အဘယ်သို့ ပြုလတ္တံ့နည်းဟု ဆို၏။ အဆွေခင်ပွန်း မြေခွေးမ သင်၏လင်သည် ထက်သော အတိုင်အပင်ရှိ၏။ ငါသည် ကြောက်၏ဟု ဆိတ်မသည်ဆို၍ မြေခွေးမသည် အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော် စင်စစ် သေသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မြေခွေးနှင့်တကွ သွား၏။ သွားသည်ရှိသော်ကား အဘယ်သို့ ပြုလတ္တံ့သည်ကို အဘယ်သူ သိနိုင်အံ့နည်းဟု ထိုမြေခွေး၌ ရွံရှားရကား မြေခွေးမကို ရှေ့ကထား၍ မြေခွေးကို ဆင်ခြင်လျက် သွား၏။ မြေခွေးသည် ဆိတ်မ မြေခွေးမတို့၏ ခြေသံကိုကြား၍ ဆိတ်မသည် လာပြီလောဟု ဦးခေါင်းကို ထောင်၍ပြန်၍ ကြည့်၏။ ဆိတ်မသည် ထိုသို့ပြုသော မြေခွေးကိုမြင်၍ ဤယုတ်မာစွာသော သဘောရှိသော မြေခွေးမသည် ငါ့ကိုလှည့်စား၍ သတ်လို၏။ ထို့ကြောင့် ထိုမြေခွေးမ၏လင်သည် သေဟန်ပြု၍ အိပ်၏ဟု ပြန်၏။
မြေခွေးမသည် အဆွေခင်ပွန်းဆိတ်မ အဘယ့်ကြောင့် ပြန်သနည်းဟု ဆိုလတ်သော် ထိုအကြောင်းကို ဆိုလို၍-
ဧတာဒိသာ သခါရသ္မာ၊ အာရကာ ပရိဝဇ္ဇယေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၉၆။ အာဠိ၊ အဆွေခင်ပွန်းမ။ ပူတိမံသဿ၊ ပူတိမံသမြေခွေး၏။ က္ခေနာ၊ ကြည့်ခြင်းကို။ မေ၊ ငါသည်။ န ခေါ ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။ ဧတာဒိသာ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သခါရသ္မာ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းမှ။ အာရကာ၊ ဝေးစွာ။ ပရိဝဇ္ဇယေ၊ ကြဉ်ရာ၏။
ဤသို့ဆိုပြီး၍ ထိုဆိတ်မသည် ပြန်လျှင်၍ မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၏။ မြေခွေးမသည် ဆိတ်မကို ပြန်လည်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်ရကား ဆိတ်မအား အမျက်ထွက်၍ မိမိလင်၏ အထံသို့လျှင် သွား၍ မှိုင်လျက် နေ၏။ ထိုအခါ မြေခွေးမကို ပူတိမံသမြေခွေးသည် ကဲ့ရဲ့လိုရကား-
ပဇ္ဈာယိ ပဋိဂစ္ဆန္တိံ၊ အာဂတံ မေဏ္ဍကမာတရံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၉၇။ အယံ ဝေဏီ၊ ဤဝေဏီမည်သော မြေခွေးမသည်။ ဥမ္မတ္တိကာ၊ ရူး၏။ ပတိနော၊ လင်၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သခိံ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော ဆိတ်မကို။ ဝဏ္ဏေတိ၊ ချီးမွမ်း၏။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ အာဂတံ၊ လာလျက်။ ပဋိဂစ္ဆန္တိံ၊ တဖန် ပြန်သွားသော။ မေဏ္ဍကမာတရံ၊ မေဏ္ဍကမာတာမည်သော ဆိတ်မကို။ ပဇ္ဈာယိ၊ စိုးရိမ်၏။
မြေခွေးမသည် ထိုစကားကို ကြား၍-
ယောတွံ မတာလယံ ကတွာ၊ အကာလေန ဝိပေက္ခသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၈။ သမ္မ ပူတိမံသ၊ အမောင်ပူတိမံသ။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ မတာလယံ၊ သေဟန်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အကာလေန၊ အခါမဟုတ်သည်၌။ ဝိပေက္ခသိ၊ ကြည့်၏။ သော တွံ ခေါ၊ ထိုသင်သည်သာလျှင်။ ဥမ္မတ္တော၊ ရူးသည်။ ဒုမ္မေဓော၊ ပညာမရှိသည်။ အဝိစက္ခဏော၊ အမြော်အမြင်မရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
ကြည့်သင့်မှကြည့်
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ကာလေ ပေက္ခေယျ ပဏ္ဍိတာ။
ပူတိမံသောဝ ပဇ္စျာယိ၊ ယော အကာလေ ဝိပေက္ခတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၉၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ အကာလေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို အာရုံပြု၍ တင့်တယ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် စိတ်ဖြစ်သော ကာလ၌။ န ဝိပက္ခေယျ၊ မကြည့်ရာ။ ကာလေ၊ အသုဘ၏အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း, အနုဿတိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း, ကသိုဏ်း၏အစွမ်းဖြင့် လည်းကောင်း, အာရုံကိုယူသော ကာလ၌။ ပေက္ခေယျ၊ ကြည့်ရာ၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အကာလေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို အာရုံပြု၍ သုဘ၏အစွမ်းအားဖြင့် စိတ်ဖြစ်သော ကာလ၌။ ဝိပေက္ခတိ၊ ကြည့်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပူတိမံသောဝ၊ ပူတိမံသ မြေခွေးကဲ့သို့။ ပဇ္စျာယိ၊ စိုးရိမ်ပင်ပန်းရ၏။
နောက်ထပ်လှည့်စားခေါ်
ဝေဏီမည်သော မြေခွေးမသည်လည်း ပူတိမံသကိုနှစ်သိမ့်စေ၍ အရှင်သင်မစိုးရိမ်လင့်၊ ငါသည် မေဏ္ဍက မာတာကို တစ်ဖန်လည်း ဥပါယ်အားဖြင့် ဆောင်အံ့၊ လာသောကာလ၌ မမေ့မလျော့ ဖမ်းလော့ ဟု ဆို၍ မေဏ္ဍက မာတာ၏ အထံသို့သွား၍ အဆွေခင်ပွန်းမ သင်လာသော ကာလ၌လျှင် ငါတို့အား အကျိုးစီးပွားသည် ဖြစ်၏။ သင်လာသော ကာလ၌လျှင် ငါ့လင်သည် သတိရ၏။ ယခု ရှင်မ၏ ငါ့လင်နှင့်တကွ ပဋိသန္ထာရကို သင် မပြုရသေး ဟု ဆိုလို၍-
ပတိ သဉ္ဇီဝိတော မယှံ၊ ဧယျာသိ ပိယ ပုစ္ဆိကာ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၀။ အာဠိ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော ရှင်မ။ မေ၊ ငါ့အား။ ပိယံ၊ ချစ်ခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မေ၊ ငါ၏။ ပုဏ္ဏပတ္တံ၊ နှစ်သက်သော ပေးကမ်းခြင်းကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒဒါဟိ၊ ပေးလော့။ မယှံ၊ ငါ၏။ ပတိ၊ လင်သည်။ သဉ္ဇီဝိတော၊ အသက်ရှင်၍ထ၏။ ပိယပုစ္ဆိကာ၊ ငါ၏ လင်ကို မေးအံ့သောငှာ။ ဧယျာသိ၊ ငါနှင့်တကွ လိုက်လော့။
အပေါင်းအသင်းနဲ့ လာခဲ့မယ်
ဆိတ်မသည် ယုတ်မာစွာသော သဘောရှိသော ဤမြေခွေးမကား ငါ့ကို လှည့်စားလို၏။ ဆန့်ကျင်ဘက်ကို ပြုခြင်းသည်ကား ငါ့အား မလျောက်ပတ်၊ ဥပါယ်အားဖြင့် မြေခွေးမကို ငါ လှည့်စားအံ့ ဟု ကြံ၍-
မဟတာ ပရိဝါရေန၊ ဧဿံ ကယိရာဟိ ဘောဇနံ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၁။ အာဠိ၊ အဆွေခင်ပွန်းမ။ တေ၊ သင့်အား။ ပိယံ ခေါ၊ ချစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ တေ၊ သင်အား။ ပုဏ္ဏပတ္တံ၊ နှစ်သက်သော ပေးကမ်းခြင်းကို။ ဒဒါမိ၊ ငါပေးအံ့။ မဟတာ၊ များစွာသော။ ပရိဝါရေန၊ အခြံအရံဖြင့်။ ဧဿံ၊ ငါလာအံ့။ ဘောဇနံ၊ အစာကို။ ကယိရာဟိ၊ ပြုလင့်လော့။
အပေါင်းအသင်းက ဘယ်သူတွေလဲ
ထိုအခါ မေဏ္ဍကမာတာကို ဝေဏီမည်သော မြေခွေးမသည် အခြံအရံကို မေးလို၍-
ယေသံ ကာဟာမိ ဘောဇနံ။
ကိံနာမကာ စ တေ သဗ္ဗေ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆတာ။
ဟူသာ ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၂။ အာဠိ၊ အဆွေခင်ပွန်းမ။ ယေသံ၊ အကြင် အခြံအရံတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဘောဇနံ၊ အစာကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုရအံ့။ တုယှံ၊ သင်၏။ သော ပရိဝါရော၊ ထိုအခြံအရံသည်။ ကီဒိသော၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသနည်း။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ တေ၊ ထိုအခြံအရံတို့သည်။ ကိံနာမကာ စ၊ အဘယ် အမည်လည်း ရှိကုန်သနည်း။ ပုစ္ဆိတာ၊ မေးအပ်သော ရှင်မသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ တံ၊ ထိုအခြံအရံကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့ာ
ဆိတ်မသည် အခြံအရံကို ကြားလိုရကား-
ပိင်္ဂိယော အထ ဇမ္ဗုကော။
ဧဒိသော မယှံ ပရိဝါရော၊
တေသံ ကယိရာဟိ ဘောဇနံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၃။ အာဠိ၊ အဆွေခင်ပွန်းမ။ မာလိယော၊ မာလိယမြေခွေးလည်းကောင်း။ စတုရက္ခော စ၊ စတုရက္ခမြေခွေးလည်းကောင်း။ ပိင်္ဂိယော၊ ပိင်္ဂိယမြေခွေးလည်းကောင်း။ ဧဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော မြေခွေးအပေါင်းသည်။ မယှံ၊ ငါ၏။ ပရိဝါရော၊ အခြံအရံတည်း။ တေသံ၊ ထို အခြံအရံတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဘောဇနံ၊ အစာကို။ ကယိရာဟိ၊ ပြုလင့်လော့။
မြေခွေး ၂၀၀၀
မာလိယ အစရှိကုန်သော မြေခွေးလေးကောင်တို့တွင် တစ်ကောင်တစ်ကောင်သော မြေခွေးတို့အား ငါးရာ, ငါးရာစီ အခြံအရံ ရှိကုန်၏။ ဤမြေခွေးနှစ်ထောင်တို့ဖြင့် ခြံရံလျက် ငါလာအံ့ ဟု ဆိုပြီး ထိုမြေခွေးတို့သည် အစာကို မရကုန်အံ့၊ သင်တို့ လင်မယားနှစ်ယောက်တို့ကို သတ်၍ စားကုန်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ မြေခွေးမသည် ကြောက်ရကား ဤဆိတ်မ၏ ငါတို့နေရာသို့ လာခြင်းဖြင့် အကျိုးမရှိ၊ ဥပါယ်အားဖြင့် ဆိတ်မကို ငါသည် မလာအေင် ပြုအံ့ ဟု ကြံလို၍-
တော်ပါပြီ၊ သွားမယ်
အာရောဂျံ အာဠိနော ဝဇ္ဇံ၊ ဣဓေဝ ဝသမာဂမာ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၄။ အာဠိ၊ အဆွေခင်ပွန်းမ။ တယာ၊ သင်သည်။ အဂါရသ္မာ၊ အိမ်မှ။ နိက္ခန္တာယ၊ ထွက်သည်ရှိသော်။ ဘဏ္ဍကမ္ပိ၊ ဥစ္စာဘဏ္ဍာအပေါင်းသည်လည်း။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီးရာ၏။ အာဠိနော၊ အဆွေခင်ပွန်းမ၏။ အာရောဂျံ၊ အနာကင်းသော အဖြစ်ကို။ ဝဇ္ဇံ၊ ငါ ပြောဆိုအံ့။ တွံ၊ သင်အဆွေ ခင်ပွန်းသည်။ ဣဓေဝ၊ ဤအရပ်၌သာလျှင်။ ဝသ၊ နေလော့။ မာ ဂမာ၊ မလာလင့်။
ဤသို့ဆို၍ သေဘေးမှကြောက်ရကား လျင်မြန်သော အဟုန်ဖြင့် လင်၏အထံသို့ သွား၍ ထိုလင်ကိုခေါ်၍ ပြေး၏။ ထိုမြေခွေးလင်မယားတို့သည် တစ်ဖန် ထိုအရပ်သို့ သွားအံ့သောငှာ မဝံကုန်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအရပ်ဝယ် တောစိုး သစ်ပင်၌ ရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စဉ်းလဲသူအား၊ ပြန်လှည့်စား၊ ကင်းပါးကြရာသည်
တစ်ဆယ့်တစ်တို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော ပူတိမံသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
နဝကနိပါတ်
၁၂။ တိတ္တိရဇာတ်
သနားကရုဏာကင်းသော ရသေ့စဉ်းလဲအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ယော တေ ပုတ္တကေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤတိတ္တိရဇာတ်ကို ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်သည် သတ်အံ့ငှာ လုံ့လပြုခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့ရှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် အရှက်မရှိ၊ သူတော်ကောင်းမဟုတ်၊ ဤသို့ မြတ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုဆောင်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားအား အဇာတသတ်နှင့်တကွ တပေါင်းတည်းပြု၍ လေးသမားတို့ကို စေလွှတ်ခြင်း ကျောက်ကိုလှိမ့်ခြင်း, နာဠာဂိရိဆင်ကို လွှတ်ခြင်းတို့ဖြင့် သတ်အံ့သောငှာ အားထုတ်၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့... ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့်စည်းဝေးကြကုန် နည်းဟုမေးတော်မူလတ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါ့အား သတ်အံ့သောငှာ လုံ့လပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း လုံ့လပြုသည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် တစ်ယောက်သော ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာသည် လုလင်ငါးရာတို့အား အတတ်သင်လျက် တစ်နေ့သ၌ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေသော ငါ့အား ပလိဗောဓသည် ရှိ၏ ဟု ထိုလုလင်တို့အား အတတ်သည် အပြီးသို့မရောက်မီ ဟိမဝန္တာတောအရပ်သို့ ဝင်၍ ခရီးမှ မနီးမဝေးသော အရပ်ဝယ် ကျောင်းဆောက်၍နေအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ကြံတိုင်းနေ၏။ လုလင်တို့သည်လည်း မိမိ မိမိတို့အဖို့ ကျောင်းကို ဆောက်ကုန်၏။
တောထဲမှာ ပညာသင်
လုလင်တို့၏ ဆွေမျိုးတို့သည် လုလင်တို့အား ဆန်အစရှိသည်တို့ကို ပို့ကုန်၏။ တိုင်း၌နေကုန်သော သူတို့သည်လည်း ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် တောဝယ် ဤအမည်ရှိသော အရပ်၌ နေလျက် လုလင်တို့အား အတတ်ကို သင်စေ၏ ဟု ထိုဒိပါမောက္ခဆရာအား ဆန်အစရှိသည်တို့ကို ပို့ကုန်၏။ ကန္တာရခရီးသွားတို့သည်လည်း ဒိသာပါမောက္ခဆရာအား လှူဒါန်းကုန်၏။ မထင်ရှားသော ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် နို့ရည်သောက်စိမ့်သောငှာ သားငယ်နှင့်တကွ နွားမကို လှူ၏။
ဆရာသေဆုံး
ဆရာ၏ ကျောင်းအနီး၌ နှစ်ခုသော သားငယ်တို့နှင့်တကွ တစ်ခုသော ဖွတ်မသည် နေ၏။ ခြင်္သေ့, ကျားတို့သည်လည်း ဒိသာပါမောက္ခဆရာအား ခစားအံ့သောငှာ လာကုန်၏။ တစ်ခုသော ခါသည်လည်း ထိုအရပ်၌ အမြဲနေ၏။ ထိုခါသည် ဒိသာပါမောက္ခဆရာ၏လည်းကောင်း တပည့်လုလင်တို့၏လည်းကောင်း ဗေဒင်ရွတ်အံ့သရဇ္စျာယ်သံကို နာ၍ ဗေဒင်သုံးပုံကိုလည်း တတ်၏။ လုလင်တို့သည် ခါနှင့်တကွ အလွန်အကျွမ်းဝင်ကုန်၏။ နောက်အဖို့၌ လုလင်တို့သည် အတတ်၏ အပြီးသို့ မရောက်ကုန်မီလျှင် ဆရာသည် သေလွန်၏။ လုလင်တို့သည် ဆရာ၏ အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်၍ သဲဖြင့် စေတီတည်၍ အထူးထူးသော ပန်းတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ငိုကြွေးကုန်၏။
ခါက ပညာဆက်သင်
ထိုအခါ ထိုလုလင်တို့ကို ခါသည် လုလင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုကြွေးကုန်ပါသနည်း ဟု ဆို၏။ ဆရာသည် ငါတို့၏ အတတ်သည် အပြီးသို့မရောက်မီလျှင် သေလွန်၏။ ထို့ကြောင့် ငါတို့သည် ငိုကုန်၏ ဟု လုလင်တို့သည် ဆိုကုန်၏။ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် သင်တို့သည် မစိုးရိမ်ကုန်လင့်၊ ငါသည် သင်တို့အား ဗေဒင်ကို သင်ကြားအံ့ ဟု ခါသည် ဆို၏။ သင်သည် အဘယ်သို့ပြု၍ ဗေဒင်ကိုတတ်သနည်း ဟု လုလင်တို့သည် မေးကုန်၏။ ငါသည် သင်တို့အား ဆရာသင်သည်ရှိသော် နာ၍ ဗေဒင်သုံးပုံတို့ကို တတ်၏ ဟု ခါသည်ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား မိမိ၏ လေ့လာပွန်းတီးသော အဖြစ်ကို ငါတို့ကို သိစေလော့ ဟု လုလင်တို့သည် ဆိုကုန်၏။ ခါသည် ထိုသို့တပြီးကား နားထောင်ကြကုန်လော့ ဟု ဆို၍ ထိုလုလင်တို့၏ ခက်ခဲသော အရာကိုလျှင် တောင်ထိပ်မှ မြစ်ရေသည် စီးသကဲ့သို့ ရွတ်၏။ လုလင်တို့သည် အလွန်နှစ်သက်ကုန်၍ ခါပညာရှိ၏ အထံ၌ အတတ်ကို သင်ကုန်၏။ ခါသည်လည်း ဒိသာပါမောက္ခဆရာ၏ အရာ၌တည်၍ ထိုလုလင်တို့အား အတတ်ကိုသင်၏။ လုလင်တို့သည် ခါအား ရွှေချိုင့်ကိုလုပ်၍ အထက်၌ ဗိတာန်ကြက်၍ ရွှေခွက်၌ ပျားရည်ပေါက်ပေါက် အစရှိသည်တို့ကို ထည့်၍ ပေးကုန်လျက် အထူးထူးသော အဆင်းရှိသော ပန်းတို့ဖြင့် ပူဇော်၍ ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ခါသည် တောအရပ်၌ လုလင်ငါးရာတို့ကို ဗေဒင်သင်၏ ဟု အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်၌ ကျော်စောထင်ရှား၏။
လုံလင်တို့ မြို့ရွာပြန်ကြ
ထိုအခါ ဇမ္ဗူဒိပ်၌ တောင်ထိပ်သဘင်နေ့ဝယ် ကြီးစွာသော ပွဲသဘင်ကို ကြွေးကြော်ကုန်၏။ လုံလင်တို့၏ မိဘတို့သည် ပွဲသဘင်ကို ကြည့်အံ့သောငှာ လုလင်တို့သည် လာစေကုန်သတည်း ဟု စေကုန်၏။ လုလင်တို့သည် ခါပညာရှိအား အခကြာင်းကိုကြား၍ ခါပညာရှိကို အလုံးစုံသော ကျောင်းကိုအပ်၍ မိမိ မိမိတို့၏ မြို့သို့လျှင် သွားကြကုန်၏။
ရသေ့ပျက် ဖျက်ဆီးပြီ
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ကရုဏာမရှိသော ရသေ့ပျက်သည် ထိုအရပ်၌ လှည့်လည်လတ်သော် ထိုကျောင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုရသေ့ပျက်ကို ဖွတ်မသည် မြင်၍ ပဋိသန္ထာရပြု၍ ဤမည်သော အရပ်၌ ဆန်ရှိ၏။ ဤမည်သော အရပ်၌ ဆီအစရှိသည်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထမင်းချက်၍ စားလော့ဟု ဆို၍ အစာရှာအံ့သောငှာ သွား၏။ ရသေ့သည် စောစောကလျှင် ထမင်းချက်၍ ဖွတ်မ၏ သားငယ်နှစ်ခုတို့ကို သတ်၍ စား၏။ နေ့၌ ခါပညာရှိကိုလည်းကောင်း, နွားငယ်ကိုလည်းကောင်း သတ်၍ စား၏။ ညချမ်း၌ လာလတ်သော နွားမကိုမြင်၍ ထိုနွားမကိုလည်း သတ်၍ အသားကိုစား၍ သစ်ပင်ရင်း၌ လျောင်း၍ ခြုတ်ခြုတ်မြည်သော ထွက်သက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေလျက် အိပ်ပျော်၏။ ဖွတ်မသည် ညချမ်းအခါ၌ သားငယ်တို့ကို မမြင်လတ်သော် ရှာလျက်သွား၏။
နတ်က ပြောပြ
ရုက္ခစိုးနတ်သည် သားငယ်တို့ကို မမြင်၍ တုန်လှုပ်သော ဖွတ်မကိုကြည့်၍ နတ်၏ အာနုဘော်အားဖြင့် ရပ်၍ ဖွတ်မ သင်သည် မတုန်လှုပ်လင့်၊ ဤယောကျ်ားယုတ်မာသည် သင်၏ သားငယ်တို့ကို လည်းကောင်း, ခါကိုလည်းကောင်း, နွားငယ် နွားမတို့ကို သတ်အပ် ကုန်ပြီ၊ ထိုယောက်ျားယုတ်ကို လည်၌ ကိုက်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေလော့ ဟု ဆိုလို၍-
တသ္မိံ ဒါဌံ နိပါတေဟိ၊ မာ တေ မုစ္စိတ္ထ ဇီဝကော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၅။ ဂေါဓေ၊ ဖွတ်မ။ ဒိန္နဘတ္တော၊ သင်သည် ထမင်းပေးအပ်သော။ ယော ပါပပုရိသော၊ အကြင် ယောက်ျားယုတ်သည်။ အဒူသကေ၊ အပြစ်မရှိကုန်သော။ တေ၊ သင်၏။ ပုတ္တကေ၊ သားငယ်တို့ကို အခါဒိ၊ စားပြီ။ တသ္မိံ၊ ထိုယောက်ျားယုတ်၌။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒါဌံ၊ အစွယ်လေးချောင်းကို။ နိပါတေဟိ၊ ကျစေလော့။ ဧသော၊ ဤယောက်ျားယုတ်သည်။ ဇီဝကော၊ အသက်ရှည်သည်ဖြစ်၍။ တေ၊ သင်၏။ ဟတ္ထာ၊ လက်မှ။ မာ မုစ္စိတ္ထ၊ မလွတ်စေလင့်။
ဖွတ်မ မသတ်လိုကြောင်း
ထို့နောင်မှ ဖွတ်မသည်-
ပဒေသံ တံ န ပဿာမိ၊ ယတ္ထ ဒါဌံ နိပါတယေ။
သဗ္ဗံ စေ ပထဝိံ ဒဇ္ဇာ၊ နေဝ နံ အဘိရာဓယေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၆။ ဒေဝတေ၊ နတ်။ ယတ္ထ၊ အကြင်ယုတ်မာသော ယောက်ျား၌။ ဒါဌံ၊ အစွယ်ကို။ နိပါတယေ၊ ချခြင်းငှာ။ တံပဒေသံ၊ ထိုအရပ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ပဿာမိ၊ မမြင်။ သော ပုရိသာ၊ ထိုယောက်ျားသည်။ အာကိဏ္ဏလုဒ္ဒေါ၊ ပြွမ်းသော မကောင်းမှုရှိ၏။ ဓာတိစေလံဝ၊ သားထိန်းမ၏ အ ဝတ်ကဲ့သို့။ မက္ခိတော၊ မကောင်းမှုဖြင့် လိမ်းကျံအပ်၏။
၁၀၇။ အကတညုဿ၊ ကျေးဇူးမသိသော။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ဝိဝရဒဿိနော၊ အခွင့်အပေါက်ကို ရှုလေ့ရှိသော။ ပေါသဿ၊ ယောကျ်ားအား။ သဗ္ဗံ ပထဝိံ၊ အလုံးစုံသောမြေကို။ စေ ဒဇ္ဇာ၊ အကယ်၍ ပေးငြားအံ့။ နံ၊ ထိုယောကျ်ားကို။ နေဝ အဘိရာဓယေ၊ မနှစ်သက်စေနိုင်ရာသလျှင်ကတည်း။
ဖွတ်မသည် ဤသို့ဆို၍ ဤသူနိုးသော် ငါ့ကိုလည်း စားရာ၏ ဟု မိမိအသက်ကို စောင့်ရှောက်လို၍ ပြေး၏။
ကျားလာပြီ
ထိုခြင်္သေ့, ကျားတို့သည်လည်း ခါ၏ အဆွေ ခင်ပွန်း ဖြစ်ကုန်၏။ ရံခါ ခြင်္သေ့, ကျားတို့သည်လည်း လာ၍ ခါကို ဖူးမြင်ကုန်၏။ ရံခါ ခါသည် သွား၍ ခြင်္သေ့, ကျားတို့အား တရားဟော၍ လာ၏။ ထိုနေ့၌ကား ခြင်္သေ့သည် ကျားကို အဆွေ ခါပညာရှိကို မမြင်ရသည် ကြာမြင့်ပြီ၊ ယနေ့ ခုနစ်ရက် ရှစ်စ်ရက်ရှိပြီ၊ သွား၍ ခါပညာရှိ၏ အကြောင်းကိုသိ၍ လာလော့ ဟု ဆို၏။ ကျားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဖွတ်မပြေးသော ကာလ၌ ထိုအရပ်သို့ရောက်၍ အိပ်ပျော်သော ထိုယောကျ်ားယုတ်ကို မြင်၍ ထိုယောက်ျာယုတ်၏ ဆံကျစ်ကား၌ ခါပညာရှိ၏ အမွှေးတို့သည် ထင်ကုန်၏။ နွားမ၏အရိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ နွားငယ်တို့၏ အရိုးတို့သည်လည်းကောင်း ထင်ကုန်၏။ ကျားမင်းသည်
ထိုအလုံးစုံကိုမြင်၍ ရွှေချိုင့်၌ ခါပညာရှိကို မမြင်၍ ဤယောက်ျားယုတ်သည် ဤသတ္တဝါတို့ကို သတ်ကုန်၏ ဟု ထိုယောကျ်ားယုတ်ကို ခြေဖြင့်ခတ်၍ ထစေ၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည်လည်း ကျားကိုမြင်၍ အလွန်ကြောက်၏။
ကျားက ခြင်္သေ့ထံခေါ်သွား
ထိုအခါ ရသေ့ပျက်ကို ကျားသည် ဟယ် ယောကျ်ားယုတ်... သင်သည် ထိုသတ္တဝါတို့ကို သတ်၍ စားသလော ဟု မေး၏။ အရှင်... အကျွန်ုပ် မစားရဟု ရသေ့ပျက်သည် ဆိုလေ၏။ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော ယောက်ျား... သင်မသတ်သည်ရှိသော် သင်မှတစ်ပါး အဘယ်သူသည်သတ်သနည်း၊ မှန်သည်ကို မပြောဆိုသည်ရှိသော် သင့်အား အသက်မရှိရာဟု ကျားသည်ဆို၏။ ရသေ့ပျက်သည် သေဘေးဖြင့် ကြောက်လန့်၍ အရှင်ဖွတ်မ၏သားတို့ကို လည်းကောင်း, နွားငယ်တို့ကိုလည်းကောင်း နွားမကို လည်းကောင်း သတ်၍ အကျွန်ုပ် စားပေ၏။ ခါကိုကားအကျွန်ုပ်မသတ် ဟု ဆို၏။ ကျားသည် များစွာဆိုငြားသော်လည်း ရသေ့ပျက်စကားကို မယုံကြည်၍ သင်သည် အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်းဟု မေး၏။ ရသေ့ပျက်သည် ကလိင်္ဂတိုင်းမှ ကုန်သည်တို့၏ဥစ္စာကို ရွက်ဆောင်လျက် အသက်မွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဤမည်သော အမှုကိုလည်းကောင်း၊ ဤမည်သောအမှုကို လည်းကောင်း ပြု၍ ယခုအခါ၌ ဤအရပ်သို့ရောက်၏ဟု ဆို၏။ ဤသို့ ထိုရသေ့ပျက်သည် မိမိသည် ပြုအပ်သော အလုံးစုံသောအမှုကို ဆိုသည်ရှိသော် ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသောယောက်ျား သင်သည် ခါကိုမသတ်သော် သင်မှတစ်ပါး အဘယ်သူသည် သတ်လတ္တံ့နည်း၊ လာလော့၊ ငါ့အဆွေ ခင်ပွန်း သားမင်းအထံသို့ သင့်ကိုဆောင်အံ့ ဟုဆို၍ ထိုရသေ့ပျက်ကို ရှေ့ထား၍ ခြိမ်းခြေက်လျက် လိုက်၏။
ဒီလူဘာကိစ္စ
ခြင်္သေ့မင်းသည် ရသေ့ပျက်ကိုဆောင်ခဲ့သော ကျားကို မေးလိုရကား-
ပစ္စာဂတောသိ သဟ မာဏဝေန။
ကိံ ကိစ္စမတ္ထံ ဣဓမတ္ထိ တုယှံ၊
အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၈။ သုဗာဟု၊ ကောင်းသော ခေါင်းရှိသော အဆွေကျား။ တွံ၊ သင်သည်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ မာဏဝေန၊ လုလင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ တရမာနရူပေါ၊ လျင်မြန်သော သဘော ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပစ္စာဂတော၊ ပြန်လည်လာသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သနည်း။ တုယှံ၊ သင်အား။ ဣဓ၊ ဤငါ၏ အထံ ၌။ ကိံ ကိစ္စမတ္ထံ၊ အဘယ်မည်သော အကျိုးရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်သော ကိစ္စသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသနည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဧတေမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့
ကျားသည် ထိုစကားကိုကြား၍-
တဿ ဝဓံ ပရိသင်္ကာမိ အဇ္ဇ။
ပုရိသဿ ကမ္မာယတနာနိ သုတွာ၊
နာဟံ သုခိံ ဒဒ္ဒရံ အဇ္ဇ မညေ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
ခါကိုသတ်သူထင်
၁၀၉။ မိဂရာဇ၊ သားမင်း။ တေ၊ သင်၏။ သခါ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော။ သာဓုရူပေါ၊ ကောင်းသော သဘောရှိသော။ ဒဒ္ဒရော၊ အကြင်ခါသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုရိသဿ၊ ယောက်ျား၏။ ကမ္မာယတနာနိ၊ အသက်မွေးခြင်းဖြစ်ကုန်သော အမှုတို့ကို။ သုတွာ၊ ကြားရ၍။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ တဿ၊ ထိုခါ၏။ ဣမမှာ ပုရိသာ၊ ဤယောက်ျားကြောင့်။ ဝဓံ၊ သေခြင်းကို။ ပရိသင်္ကာမိ၊ တွေးတော၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဒဒ္ဒရံ၊ ခါကို။ သုခိံ၊ ချမ်းသာ၏ဟူ၍။ န မညေ၊ မအောက်မေ့။
ဘာ့ကြောင့် ထင်သနည်း
ထိုအခါ ကျားမင်းကို ခြင်္သေ့သည် -
ပုရိသဿ ဝုတ္တိ သမောဓာနတာယ။
ကံ ဝါ ပဋိညံ ပုရိသဿ သုတွာ၊
ပရိသင်္ကာသိ ဒဒ္ဒရံ မာဏဝေန။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၀။ သုဗာဟု၊ ကောင်းသော မောင်းရှိသော အဆွေကျား။ အဿ ပုရိသဿ၊ ထိုယောကျ်ား၏။ ကာနိ ကမ္မာယတနာနိ၊ အဘယ်မည်ကုန်သော အသက်မွေးကြောင်း အမှုတို့ကို။ တွံ၊ သင်သည်။ အဿု- အဿောသိ၊ ကြားသနည်း။ ဝုတ္တိသမောဓာနတာယ၊ အသက်မွေးခြင်း အပေါင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပုရိသဿ၊ ယောကျ်ား၏။ ကံ ဝါ ပဋိညံ၊ အဘယ်မည်သော ဝန်ခံခြင်းကိုမူလည်း။ သုတွာ၊ ကြား၍။ မာဏဝေန၊ လုလင်ကြောင့်။ ဒဒ္ဒရံ၊ ခါကို။ ဝဓံ၊ သေ၏ဟူ၍။ ပရိသင်္ကာသိ၊ တွေးတောသနည်း။
သူ့ အမူအကျင့်အရ
ထိုအခါ ခြင်္သေ့မင်းအား ကျားမင်းသည် ဆိုလို၍-
ဝေတ္တာစရော သင်္ကုပထောပိ စိဏ္ဏော။
နဋေဟိ စိဏ္ဏံ သဟ ဝါကုရေဟိ၊
ဒဏ္ဍေန ယုဒ္ဓမ္ပိ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ။
အက္ခာ ဇိတာ သံယမော အဗ္ဘတီတော။
အဗ္ဘာဟိတံ ပုဗ္ဗကံ အဍ္ဎရတ္တံ။
ဟတ္ထာ ဒဍ္ဎာ ပိဏ္ဍပဋိဂ္ဂဟေန။
ပုရိသဿ ဝုတ္တိသမောဓာနတာယ။
ယထာ အယံ ဒိဿတိ လောမပိဏ္ဍော၊
ဂါဝေါ ဟတာ ကိံ ပန ဒဒ္ဒရဿ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၁၁။ မိဂရာဇ၊ သားမင်း။ တေန၊ ထိုယောကျ်ားသည်။ ကလိင်္ဂါ၊ ကလိင်္ဂတိုင်းမှ။ စိဏ္ဏာ၊ ကုန် သည်တို့၏ ဘဏ္ဍာကို ရွက်ဆောင်သဖြင့်။ ဝဏိဇ္ဇာ-ဝဏိဇ္ဇာနိပိ၊ ကုန်သွယ်ခြင်းတို့ကိုလည်း။ စရိတာ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ ဝေတ္တာစရော၊ ကြိမ်နွယ်တို့ဖြင့် လှည့်လည်အပ်၏။ သင်္ကုပထော၊ သစ်ငုတ် ငြောင့်ရှိသော ခရီးကို။ စိဏ္ဏော၊ သုံးဆောင်အပ်၏။ နဋေဟိ၊ ကချေသည်တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ စိဏ္ဏံ၊ လေ့ကျက်ဖူး၏။ ဝါကုရေဟိပိ၊ မုဆိုး တံငါတို့နှင့်လည်း။ သဟ၊ တကွ။ စိဏ္ဏံ၊ လေ့ကျက်ဖူး၏။ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ၊ အထူးထူးသော ပွဲသဘင်၏ အလယ်၌။ ဒဏ္ဍေန၊ ဆောက်ပုတ်ဖြင့်။ ယုဒ္ဓံ၊ ထိုးအပ်၏။
၁၁၂။ ကုလိကာ၊ ငှက်တို့ကို။ တေန၊ ထိုယောကျ်သည်။ ဗဒ္ဓါ၊ နှောင်ဖွဲ့အပ်ကုန်၏။ မိတမာဠကေန၊ စပါးခြင်ခြင်း အမှုကို ပြုခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အက္ခာ၊ ကြွေအန်တို့ကို။ ဇိတာ၊ သိမ်းထားအပ်ကုန်၏။ သံယမော၊ သီလ စောင့်ရှောက်ခြင်းကို။ အဗ္ဘတီတော၊ လွန်ကျူး၏။ အဗ္ဗာဟိတံ၊ မင်းပြစ်သင့်ကုန်သော သူတို့၏ လက်ခြေတို့ကိုဖြတ်၍ ထိုသူတို့ကို ဆောင်၍ ဇရပ်၌ အိပ်စေ၍ အနာဝတို့မှ ယိုစီးသော။ ပုဗ္ဗကံ၊ သွေးကို။ အဍ္ဎရတ္တံ၊ သန်းခေါင်ယံအခါ၌ ထိုအရပ်သို့သွား၍ အခစားပြု၍ ထားအပ်၏။ ပိဏ္ဍပဋိဂ္ဂဟေန၊ ဆွမ်းပူကို ခံသဖြင့်။ ဟတ္ထာ၊ လက်တို့ကို။ ဒဍ္ဎာ၊ အပူသည် လောင်ဖူးလှလေပြီ။
၁၁၃။ အဿ ပုရိသဿ၊ ထိုယောက်ျား၏။ ဝုတ္တိသမောဓာနတာယ၊ အသက်မွေးခြင်းကို ပေါင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တာနိ ကမ္မာယတနာနိ၊ ထိုအသက်မွေးကြောင်းအမှုတို့ကို။ အဿု၊ ကြားရ၏။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဧတဿ၊ ထိုယောကျိုးယုတ်၏။ ဇဋန္တရေ၊ ဆံကျစ်ကြား၌။ အယံ လောမပိဏ္ဍော၊ ဤခါ၏ အမွေးစုသည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤယောကျ်ားယုတ်သည်သာလျှင် ထိုခါကို သတ်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဣမိနာ၊ ဤယောက်ျားယုတ်သည်။ ဂါဝေါ၊ နွားတို့ကို။ ဟတာ၊ သတ်အပ်ကုန်လျက်။ ဒဒ္ဒရဿ၊ ခါကို။ န ဟနိတဗ္ဗံ၊ မသတ်သော အဖြစ်သည်။ ကိံ ပန အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာ ရှိအံ့နည်း။
ခြင်္သေ့မေး၍ အဖြေပေါ်
အဘယ်ကြောင့် ခါကို မသတ်လတ္တံ့နည်း ဟု ကျားမင်းသည် ဆို၏။ ခြင်္သေ့မင်းသည် ထိုယောက်ျားကို အို-ယောက်ျား... သင်သည် ခါပညာရှိကို သတ်သလော ဟု မေး၏။ အရှင်သတ်ပေ၏ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုရသေ့ပျက်၏ မှန်သောစကားကိုကြား၍ ခြင်္သေ့မင်းသည် ထိုယောင်္ကျားကို လွှတ်လို၏။
ရသေ့ယုတ် သေရပြီ
ကျားမင်းသည် ဤသူကို သတ်အပ်၏ဟု ဆို၍ ထိုအရပ်၌လျှင် ထိုရသေ့ပျက်ကို အစွယ်တို့ဖြင့် ကိုက်ဖြတ် သတ်ပြီးလျှင် တွင်းတူး၍ မြှုပ်၏။ လုလင်တို့သည် လာလတ်၍ ခါပညာရှိကို မမြင်၍ ငိုကြွေး၍ ပြန်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဒေဝဒတ်သည် ရှေး၌ ငါ့အား သတ်ခြင်းငှာ လုံ့လပြု၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ စဉ်းလဲသော ရသေ့ဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ ဖွတ်မဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ ကျားဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ခြင်္သေ့ ဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ကဿပသည် ထိုအခါ ဒိသာပါမောက္ခဆရာ ဖြစ်ပြီး၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ ခါပညာရှိဖြစ်ပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျင့်စဉ်ယုတ်မာ၊ ရှိသူမှာ၊ ကြုံလာဘေးရန်တည်း
တစ်ဆယ့်နှစ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းဖြစ်သော တိတ္တိရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
Comments
Post a Comment