အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်
အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်
မြန်မာပြန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ဧကကနိပါတ်
၁-ပဌမပဏ္ဏာသက
ပဌမ သုတ်ငါးဆယ်
၁-ရူပါဒိဝဂ်
֍ ၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟု ခေါ်တော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် “အသျှင်ဘုရား”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထားကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏-
ရဟန်းတို့ ဤမိန်းမ၏ အဆင်းသည် ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍ တည်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍တည်သော အခြားတစ်ခုသော အဆင်းကိုမျှလည်း ငါ မမြင်။ ရဟန်းတို့ မိန်းမ၏ အဆင်းသည် ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍ တည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပထမသုတ်။
֍ ၂။ ရဟန်းတို့ ဤမိန်းမ၏ အသံသည် ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍ တည်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍တည်သော အခြားတစ်ခုသော အသံကိုမျှလည်း ငါ မမြင်။ ရဟန်းတို့ မိန်းမ၏ အသံသည် ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍ တည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
֍ ၃။ ရဟန်းတို့ ဤမိန်းမ၏ အနံ့သည် ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍ တည်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍တည်သော အခြားတစ်ခုသော အနံ့ကိုမျှလည်း ငါ မမြင်။ ရဟန်းတို့ မိန်းမ၏ အနံ့သည် ယောကျ်ား၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးယူငင်၍ တည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
--အင်္ဂုတ္တရနိကာယော
ဧကကနိပါတပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ရူပါဒိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကရူပမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိရူပံ။ ဣတ္ထိရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကသဒ္ဒမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိသဒ္ဒေါ။ ဣတ္ထိသဒ္ဒေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဂန္ဓမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိဂန္ဓော။ ဣတ္ထိဂန္ဓော, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကရသမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိရသော။ ဣတ္ထိရသော, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
(အံ၊၁၊၂။)
မြန်֍ ၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဖောဋ္ဌဗ္ဗမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိဖောဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣတ္ထိဖောဋ္ဌဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဿ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကရူပမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသရူပံ။ ပုရိသရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကသဒ္ဒမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသသဒ္ဒေါ။ ပုရိသသဒ္ဒေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဂန္ဓမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဂန္ဓော။ ပုရိသဂန္ဓော, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကရသမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသရသော။ ပုရိသရသော, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၁၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဖောဋ္ဌဗ္ဗမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသဖောဋ္ဌဗ္ဗော။ ပုရိသဖောဋ္ဌဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, ဣတ္ထိယာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ ဒသမံ။
ရူပါဒိဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နော ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒော ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သုဘနိမိတ္တံ။ သုဘနိမိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသော မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နော စေဝ ကာမစ္ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော စ ကာမစ္ဆန္ဒော ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဌမံ။
(အံ၊၁၊၃။)
မြန်֍ ၁၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နော ဝါ ဗျာပါဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော ဝါ ဗျာပါဒေါ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဃနိမိတ္တံ။ ပဋိဃနိမိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသော မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နော စေဝ ဗျာပါဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော စ ဗျာပါဒေါ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၁၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နံ ဝါ ထိနမိဒ္ဓံ [ထီနမိဒ္ဓံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နံ ဝါ ထိနမိဒ္ဓံ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အရတိ တန္ဒီ [တန္ဒိ (က။)] ဝိဇမ္ဘိတာ [ဝိဇမ္ဘိကာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘတ္တသမ္မဒေါ စေတသော စ လီနတ္တံ။ လီနစိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နဉ္စေဝ ထိနမိဒ္ဓံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နဉ္စ ထိနမိဒ္ဓံ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၁၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နံ ဝါ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နံ ဝါ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စေတသော အဝူပသမော။ အဝူပသန္တစိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နဉ္စေဝ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နဉ္စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၁၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသောမနသိကာရော။ အယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ စ ဝိစိကိစ္ဆာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၁၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နော ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒော နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီယတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အသုဘနိမိတ္တံ။ အသုဘနိမိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နော စေဝ ကာမစ္ဆန္ဒော နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော စ ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီယတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၁၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နော ဝါ ဗျာပါဒေါ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော ဝါ ဗျာပါဒေါ ပဟီယတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ,
(အံ၊၁၊၄။)
မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ။ မေတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, စေတောဝိမုတ္တိံ ယောနိသော မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နော စေဝ ဗျာပါဒေါ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နော စ ဗျာပါဒေါ ပဟီယတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၁၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နံ ဝါ ထိနမိဒ္ဓံ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နံ ဝါ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီယတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အာရမ္ဘဓာတု နိက္ကမဓာတု ပရက္ကမဓာတု။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နဉ္စေဝ ထိနမိဒ္ဓံ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နဉ္စ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီယတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၁၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နံ ဝါ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နံ ဝါ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီယတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စေတသော ဝူပသမော။ ဝူပသန္တစိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နဉ္စေဝ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နဉ္စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီယတီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၂၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆာ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီယတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသောမနသိကာရော။ ယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ဝိစိကိစ္ဆာ နုပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ စ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီယတီ’’တိ။ ဒသမံ။
နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ အကမ္မနိယဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဘာဝိတံ အကမ္မနိယံ ဟောတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ [ယထယိဒံ စိတ္တံ (သီ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ]။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဘာဝိတံ အကမ္မနိယံ ဟောတီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၂၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ကမ္မနိယံ ဟောတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ ကမ္မနိယံ ဟောတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
(အံ၊၁၊၅။)
မြန်֍ ၂၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဘာဝိတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဘာဝိတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၂၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၂၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဘာဝိတံ အပါတုဘူတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဘာဝိတံ အပါတုဘူတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၂၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ပါတုဘူတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ ပါတုဘူတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၂၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဘာဝိတံ အဗဟုလီကတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဘာဝိတံ အဗဟုလီကတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၂၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၂၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဘာဝိတံ အဗဟုလီကတံ ဒုက္ခာဓိဝဟံ ဟောတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဘာဝိတံ အဗဟုလီကတံ ဒုက္ခာဓိဝဟံ ဟောတီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၃၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ သုခါဓိဝဟံ ဟောတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ သုခါဓိဝဟံ ဟောတီ’’တိ။ ဒသမံ။
အကမ္မနိယဝဂ္ဂေါ တတိယော။
(အံ၊၁၊၆။)
၄။ အဒန္တဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၃၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဒန္တံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဒန္တံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၃၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဒန္တံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဒန္တံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၃၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဂုတ္တံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဂုတ္တံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၃၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဂုတ္တံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဂုတ္တံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၃၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အရက္ခိတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အရက္ခိတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၃၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ရက္ခိတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ရက္ခိတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၃၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အသံဝုတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အသံဝုတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၃၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ သံဝုတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, သံဝုတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
(အံ၊၁၊၇။)
မြန်֍ ၃၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ အဒန္တံ အဂုတ္တံ အရက္ခိတံ အသံဝုတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, အဒန္တံ အဂုတ္တံ အရက္ခိတံ အသံဝုတံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၄၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဒန္တံ ဂုတ္တံ ရက္ခိတံ သံဝုတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဒန္တံ ဂုတ္တံ ရက္ခိတံ သံဝုတံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒသမံ။
အဒန္တဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
၅။ ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၄၁။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သာလိသူကံ ဝါ ယဝသူကံ ဝါ မိစ္ဆာပဏိဟိတံ ဟတ္ထေန ဝါ ပါဒေန ဝါ အက္ကန္တံ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ ဘေစ္ဆတိ [ဘိဇ္ဇိဿတိ (သျာ။ ကံ။ က။), ဘေဇ္ဇတိ (သီ။) မောဂ္ဂလ္လာနဗျာကရဏံ ပဿိတဗ္ဗံ] လောဟိတံ ဝါ ဥပ္ပါဒေဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မိစ္ဆာပဏိဟိတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, သူကဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဝတ ဘိက္ခု မိစ္ဆာပဏိဟိတေန စိတ္တေန အဝိဇ္ဇံ ဘေစ္ဆတိ, ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေဿတိ, နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မိစ္ဆာပဏိဟိတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဿာ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၄၂။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သာလိသူကံ ဝါ ယဝသူကံ ဝါ သမ္မာပဏိဟိတံ ဟတ္ထေန ဝါ ပါဒေန ဝါ အက္ကန္တံ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ ဘေစ္ဆတိ လောဟိတံ ဝါ ဥပ္ပါဒေဿတီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သမ္မာပဏိဟိတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, သူကဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဝတ ဘိက္ခု သမ္မာပဏိဟိတေန စိတ္တေန အဝိဇ္ဇံ ဘေစ္ဆတိ, ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေဿတိ, နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရိဿတီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သမ္မာပဏိဟိတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဿာ’’တိ။ ဒုတိယံ။
(အံ၊၁၊၈။)
မြန်֍ ၄၃။ ‘‘ဣဓာဟံ [ဣဒါဟံ (သီ။)], ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ပဒုဋ္ဌစိတ္တံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမမှိ စေ အယံ သမယေ ပုဂ္ဂလော ကာလံ ကရေယျ, ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’။ တံ ကိဿ ဟေတု? စိတ္တံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ပဒုဋ္ဌံ။ ‘‘စေတောပဒေါသဟေတု ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၄၄။ ‘‘ဣဓာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ပသန္နစိတ္တံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမမှိ စေ အယံ သမယေ ပုဂ္ဂလော ကာလံ ကရေယျ, ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ သဂ္ဂေ’။ တံ ကိဿ ဟေတု? စိတ္တံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ပသန္နံ။ ‘‘စေတောပသာဒဟေတု ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧဝမိဓေကစ္စေ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၄၅။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကရဟဒေါ အာဝိလော လုဠိတော ကလလီဘူတော တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော န ပဿေယျ သိပ္ပိသမ္ဗုကမ္ပိ [သိပ္ပိကသမ္ဗုကမ္ပိ (က။)] သက္ခရကဌလမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အာဝိလတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဝတ ဘိက္ခု အာဝိလေန စိတ္တေန အတ္တတ္ထံ ဝါ ဉဿတိ ပရတ္ထံ ဝါ ဉဿတိ ဥဘယတ္ထံ ဝါ ဉဿတိ ဥတ္တရိံ ဝါ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အာဝိလတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဿာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၄၆။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော ပဿေယျ သိပ္ပိသမ္ဗုကမ္ပိ သက္ခရကဌလမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အနာဝိလတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကဿ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဝတ ဘိက္ခု အနာဝိလေန စိတ္တေန အတ္တတ္ထံ ဝါ ဉဿတိ ပရတ္ထံ ဝါ ဉဿတိ ဥဘယတ္ထံ ဝါ ဉဿတိ ဥတ္တရိံ ဝါ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရိဿတီတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အနာဝိလတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တဿာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၄၇။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာနိ ကာနိစိ ရုက္ခဇာတာနံ ဖန္ဒနော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ ယဒိဒံ မုဒုတာယ စေဝ ကမ္မညတာယ စ။ ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ,
(အံ၊၁၊၉။)
ဘိက္ခဝေ, နာညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ မုဒု စ ဟောတိ ကမ္မညဉ္စ ယထယိဒံ စိတ္တံ။ စိတ္တံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ မုဒု စ ဟောတိ ကမ္မညဉ္စ ဟောတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၄၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ လဟုပရိဝတ္တံ ယထယိဒံ စိတ္တံ။ ယာဝဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပမာပိ န သုကရာ ယာဝ လဟုပရိဝတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၄၉။ ‘‘ပဘဿရမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌ’’န္တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၅၀။ ‘‘ပဘဿရမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တ’’န္တိ။ ဒသမံ။
ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
၆။ အစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၅၁။ ‘‘ပဘဿရမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံ။ တံ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တသ္မာ ‘အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ စိတ္တဘာဝနာ နတ္ထီ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၅၂။ ‘‘ပဘဿရမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တံ။ တံ သုတဝါ အရိယသာဝကော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္မာ ‘သုတဝတော အရိယသာဝကဿ စိတ္တဘာဝနာ အတ္ထီ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၅၃။ ‘‘အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မေတ္တာစိတ္တံ [မေတ္တံ စိတ္တံ (သီ။), မေတ္တစိတ္တံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] အာသေဝတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ – ‘ဘိက္ခု အရိတ္တဇ္ဈာနော ဝိဟရတိ သတ္ထုသာသနကရော ဩဝါဒပတိကရော, အမောဃံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ’။ ကော ပန ဝါဒေါ ယေ နံ ဗဟုလီကရောန္တီ’’တိ! တတိယံ။
(အံ၊၁၊၁၀။)
မြန်֍ ၅၄။ ‘‘အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မေတ္တာစိတ္တံ ဘာဝေတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ – ‘ဘိက္ခု အရိတ္တဇ္ဈာနော ဝိဟရတိ သတ္ထုသာသနကရော ဩဝါဒပတိကရော, အမောဃံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ’။ ကော ပန ဝါဒေါ ယေ နံ ဗဟုလီကရောန္တီ’’တိ! စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၅၅။ ‘‘အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မေတ္တာစိတ္တံ မနသိ ကရောတိ၊ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ – ‘ဘိက္ခု အရိတ္တဇ္ဈာနော ဝိဟရတိ သတ္ထုသာသနကရော ဩဝါဒပတိကရော အမောဃံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ’။ ကော ပန ဝါဒေါ ယေ နံ ဗဟုလီကရောန္တီ’’တိ! ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၅၆။ ‘‘ယေ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလဘာဂိယာ အကုသလပက္ခိကာ, သဗ္ဗေ တေ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ မနော တေသံ ဓမ္မာနံ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အနွဒေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၅၇။ ‘‘ယေ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလဘာဂိယာ ကုသလပက္ခိကာ, သဗ္ဗေ တေ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ။ မနော တေသံ ဓမ္မာနံ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အနွဒေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၅၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပမာဒေါ။ ပမတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၅၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဒေါ။ အပ္ပမတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၆၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကောသဇ္ဇံ။ ကုသီတဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။
(အံ၊၁၊၁၁။)
၇။ ဝီရိယာရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၆၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယာရမ္ဘော [ဝိရိယာရမ္ဘော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၆၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မဟိစ္ဆတာ။ မဟိစ္ဆဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၆၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပိစ္ဆတာ။ အပ္ပိစ္ဆဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၆၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အသန္တုဋ္ဌိတာ။ အသန္တုဋ္ဌဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၆၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သန္တုဋ္ဌိတာ။ သန္တုဋ္ဌဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၆၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသောမနသိကာရော။ အယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
(အံ၊၁၊၁၂။)
မြန်֍ ၆၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသောမနသိကာရော။ ယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၆၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္ပဇညံ။ အသမ္ပဇာနဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၆၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပဇညံ။ သမ္ပဇာနဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၇၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပါပမိတ္တတာ။ ပါပမိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။
ဝီရိယာရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
၈။ ကလျာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၇၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကလျာဏမိတ္တတာ။ ကလျာဏမိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၇၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ
(အံ၊၁၊၁၃။)
ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂါ, ဘိက္ခဝေ, အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၇၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂါ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၇၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ န ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသောမနသိကာရော။ အယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ န ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၇၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသောမနသိကာရော။ ယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၇၆။ ‘‘အပ္ပမတ္တိကာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟာနိ ယဒိဒံ ဉာတိပရိဟာနိ။ ဧတံ ပတိကိဋ္ဌံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟာနီနံ ယဒိဒံ ပညာပရိဟာနီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
မြန်֍ ၇၇။ ‘‘အပ္ပမတ္တိကာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဒ္ဓိ ယဒိဒံ ဉာတိဝုဒ္ဓိ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဒ္ဓီနံ ယဒိဒံ ပညာဝုဒ္ဓိ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပညာဝုဒ္ဓိယာ ဝဒ္ဓိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၇၈။ ‘‘အပ္ပမတ္တိကာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟာနိ ယဒိဒံ ဘောဂပရိဟာနိ။ ဧတံ ပတိကိဋ္ဌံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟာနီနံ ယဒိဒံ ပညာပရိဟာနီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
(အံ၊၁၊၁၄။)
မြန်֍ ၇၉။ ‘‘အပ္ပမတ္တိကာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဒ္ဓိ ယဒိဒံ ဘောဂဝုဒ္ဓိ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဒ္ဓီနံ ယဒိဒံ ပညာဝုဒ္ဓိ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပညာဝုဒ္ဓိယာ ဝဒ္ဓိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၈၀။ ‘‘အပ္ပမတ္တိကာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟာနိ ယဒိဒံ ယသောပရိဟာနိ။ ဧတံ ပတိကိဋ္ဌံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟာနီနံ ယဒိဒံ ပညာပရိဟာနီ’’တိ။ ဒသမံ။
ကလျာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။
၉။ ပမာဒါဒိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၈၁။ ‘‘အပ္ပမတ္တိကာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဒ္ဓိ ယဒိဒံ ယသောဝုဒ္ဓိ။ ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဒ္ဓီနံ ယဒိဒံ ပညာဝုဒ္ဓိ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ပညာဝုဒ္ဓိယာ ဝဒ္ဓိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၈၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပမာဒေါ။ ပမာဒေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၈၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဒေါ။ အပ္ပမာဒေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၈၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကောသဇ္ဇံ။ ကောသဇ္ဇံ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
မြန်֍ ၈၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယာရမ္ဘော။ ဝီရိယာရမ္ဘော, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
မြန်֍ ၈၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မဟိစ္ဆတာ။ မဟိစ္ဆတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
(အံ၊၁၊၁၅။)
မြန်֍ ၈၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပိစ္ဆတာ။ အပ္ပိစ္ဆတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သတ္တမံ။
မြန်֍ ၈၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အသန္တုဋ္ဌိတာ။ အသန္တုဋ္ဌိတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
မြန်֍ ၈၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သန္တုဋ္ဌိတာ။ သန္တုဋ္ဌိတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ နဝမံ။
မြန်֍ ၉၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသော မနသိကာရော။ အယောနိသောမနသိကာရော, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒသမံ။
မြန်֍ ၉၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိကာရော။ ယောနိသောမနသိကာရော, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။
မြန်֍ ၉၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္ပဇညံ။ အသမ္ပဇညံ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။
မြန်֍ ၉၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပဇညံ။ သမ္ပဇညံ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တေရသမံ။
မြန်֍ ၉၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပါပမိတ္တတာ။ ပါပမိတ္တတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စုဒ္ဒသမံ။
(အံ၊၁၊၁၆။)
မြန်֍ ၉၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကလျာဏမိတ္တတာ။ ကလျာဏမိတ္တတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပန္နရသမံ။
မြန်֍ ၉၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂေါ, ဘိက္ခဝေ, အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သောဠသမံ။
မြန်֍ ၉၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သတ္တရသမံ။
ပမာဒါဒိဝဂ္ဂေါ နဝမော။
၁၀။ ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၉၈။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပမာဒေါ။ ပမာဒေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၉၉။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဒေါ။ အပ္ပမာဒေါ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ၁၀၀။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကောသဇ္ဇံ။ ကောသဇ္ဇံ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တတိယံ။
မြန်֍ ၁၀၁။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယာရမ္ဘော။ ဝီရိယာရမ္ဘော, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
(အံ၊၁၊၁၇။)
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၂-၁၀၉။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မဟိစ္ဆတာ…ပေ… အပ္ပိစ္ဆတာ… အသန္တုဋ္ဌိတာ… သန္တုဋ္ဌိတာ… အယောနိသောမနသိကာရော… ယောနိသောမနသိကာရော… အသမ္ပဇညံ… သမ္ပဇညံ… ဒွါဒသမံ။
မြန်֍ ၁၁၀။ ‘‘ဗာဟိရံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပါပမိတ္တတာ။ ပါပမိတ္တတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ တေရသမံ။
မြန်֍ ၁၁၁။ ‘‘ဗာဟိရံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကလျာဏမိတ္တတာ။ ကလျာဏမိတ္တတာ, ဘိက္ခဝေ, မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စုဒ္ဒသမံ။
မြန်֍ ၁၁၂။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂေါ, ဘိက္ခဝေ, အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ မဟတော အနတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ပန္နရသမံ။
မြန်֍ ၁၁၃။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကံ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂန္တိ ကရိတွာ နာညံ ဧကင်္ဂမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သောဠသမံ။
မြန်֍ ၁၁၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပမာဒေါ။ ပမာဒေါ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ သတ္တရသမံ။
မြန်֍ ၁၁၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဒေါ။ အပ္ပမာဒေါ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ အဋ္ဌာရသမံ။
(အံ၊၁၊၁၈။)
မြန်֍ ၁၁၆။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကောသဇ္ဇံ။ ကောသဇ္ဇံ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဧကူနဝီသတိမံ။
မြန်֍ ၁၁၇။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယာရမ္ဘော။ ဝီရိယာရမ္ဘော, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဝီသတိမံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၈-၁၂၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မဟိစ္ဆတာ…ပေ… အပ္ပိစ္ဆတာ… အသန္တုဋ္ဌိတာ… သန္တုဋ္ဌိတာ… အယောနိသောမနသိကာရော… ယောနိသောမနသိကာရော… အသမ္ပဇညံ… သမ္ပဇညံ … ပါပမိတ္တတာ… ကလျာဏမိတ္တတာ… အနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂေါ, ဘိက္ခဝေ, အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သဒ္ဓမ္မဿ သမ္မောသာယ အန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ ဧကတ္တိံသတိမံ။
မြန်֍ ၁၂၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အနုယောဂေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ အနုယောဂေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, အနနုယောဂေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သဒ္ဓမ္မဿ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ အနန္တရဓာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။ စတုက္ကောဋိကံ နိဋ္ဌိတံ။ ဗာတ္တိံသတိမံ။
မြန်֍ ၁၃၀။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ [တေပိမံ (သီ။)] သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တီ’’တိ။ တေတ္တိံသတိမံ။
မြန်֍ ၁၃၁။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ
(အံ၊၁၊၁၉။)
အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တီ’’တိ။ စတုတ္တိံသတိမံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၂-၁၃၉။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အပညတ္တံ တထာဂတေန ပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ပညတ္တံ တထာဂတေန အပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တီ’’တိ။ ဒွါစတ္တာလီသတိမံ။
ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂေါ ဒသမော။
၁၁။ အဓမ္မဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၄၀။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ [ထပေန္တီတိ (က။)]။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၁၄၁။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၂-၁၄၉။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ…
(အံ၊၁၊၂၀။)
ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အပညတ္တံ တထာဂတေန အပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ပညတ္တံ တထာဂတေန ပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။
အဓမ္မဝဂ္ဂေါ ဧကာဒသမော။
၁၂။ အနာပတ္တိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၅၀။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အနာပတ္တိံ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တီ’’တိ။ ပဌမံ။
မြန်֍ ၁၅၁။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အာပတ္တိံ အနာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တီ’’တိ။ ဒုတိယံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၂-၁၅၉။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ လဟုကံ အာပတ္တိံ ဂရုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ဂရုကံ အာပတ္တိံ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… သာဝသေသံ အာပတ္တိံ အနဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အနဝသေသံ အာပတ္တိံ သာဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… သပ္ပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ အပ္ပဋိကမ္မာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ…ပေ… အပ္ပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ သပ္ပဋိကမ္မာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။
(အံ၊၁၊၂၁။)
ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ အန္တရဓာပေန္တီ’’တိ။ ဒသမံ။
မြန်֍ ၁၆၀။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အနာပတ္တိံ အနာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။
မြန်֍ ၁၆၁။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အာပတ္တိံ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၂-၁၆၉။ ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ လဟုကံ အာပတ္တိံ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဂရုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… သာဝသေသံ အာပတ္တိံ သာဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… အနဝသေသံ အာပတ္တိံ အနဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… သပ္ပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ သပ္ပဋိကမ္မာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ… အပ္ပဋိကမ္မံ အာပတ္တိံ အပ္ပဋိကမ္မာ အာပတ္တီတိ ဒီပေန္တိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နာ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဗဟုဉ္စ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ပုညံ ပသဝန္တိ, တေ စိမံ သဒ္ဓမ္မံ ဌပေန္တီ’’တိ။ ဝီသတိမံ။
အနာပတ္တိဝဂ္ဂေါ ဒွါဒသမော။
၁၃။ ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၇၀။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမော ဧကပုဂ္ဂလော? တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ
(အံ၊၁၊၂၂။)
ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၇၁။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလဿ, ဘိက္ခဝေ, ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ။ ကတမဿ ဧကပုဂ္ဂလဿ? တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလဿ ပါတုဘာဝေါ ဒုလ္လဘော လောကသ္မိ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၇၂။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အစ္ဆရိယမနုဿော။ ကတမော ဧကပုဂ္ဂလော? တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အစ္ဆရိယမနုဿော’’တိ။
မြန်֍ ၁၇၃။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလဿ, ဘိက္ခဝေ, ကာလကိရိယာ ဗဟုနော ဇနဿ အနုတပ္ပါ [အာနုတပ္ပါ (သီ။)] ဟောတိ။ ကတမဿ ဧကပုဂ္ဂလဿ? တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလဿ ကာလကိရိယာ ဗဟုနော ဇနဿ အနုတပ္ပါ ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၇၄။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဒုတိယော အသဟာယော အပ္ပဋိမော အပ္ပဋိသမော အပ္ပဋိဘာဂေါ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော အသမော အသမသမော ဒွိပဒါနံ အဂ္ဂေါ။ ကတမော ဧကပုဂ္ဂလော? တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဒုတိယော အသဟာယော အပ္ပဋိမော အပ္ပဋိသမော အပ္ပဋိဘာဂေါ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော အသမော အသမသမော ဒွိပဒါနံ အဂ္ဂေါ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၅-၁၈၆။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလဿ, ဘိက္ခဝေ, ပါတုဘာဝါ မဟတော စက္ခုဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, မဟတော အာလောကဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, မဟတော ဩဘာသဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, ဆန္နံ အနုတ္တရိယာနံ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, စတုန္နံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, အနေကဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ, နာနာဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ, ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ,
(အံ၊၁၊၂၃။)
အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ။ ကတမဿ ဧကပုဂ္ဂလဿ? တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလဿ ပါတုဘာဝါ မဟတော စက္ခုဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, မဟတော အာလောကဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, မဟတော ဩဘာသဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, ဆန္နံ အနုတ္တရိယာနံ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ, စတုန္နံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, အနေကဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ, နာနာဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ, ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၈၇။ ‘‘နာဟံ ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကပုဂ္ဂလမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ တထာဂတေန အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော။ သာရိပုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတီ’’တိ။
ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂေါ တေရသမော။
၁၄။ ဧတဒဂ္ဂဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၈၈။ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ရတ္တညူနံ ယဒိဒံ အညာသိကောဏ္ဍညော’’ [အညာတကောဏ္ဍညောတိ (က။), အညာကောဏ္ဍညော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ၁၈၉။ … မဟာပညာနံ ယဒိဒံ သာရိပုတ္တော။
မြန်֍ ၁၉၀။ … ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ယဒိဒံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော။
မြန်֍ ၁၉၁။ … ဓုတဝါဒါနံ [ဓုတင်္ဂဓရာနံ (ကတ္ထစိ)] ယဒိဒံ မဟာကဿပေါ။
မြန်֍ ၁၉၂။ … ဒိဗ္ဗစက္ခုကာနံ ယဒိဒံ အနုရုဒ္ဓေါ။
မြန်֍ ၁၉၃။ … ဥစ္စာကုလိကာနံ ယဒိဒံ ဘဒ္ဒိယော ကာဠိဂေါဓာယပုတ္တော။
မြန်֍ ၁၉၅။ … သီဟနာဒိကာနံ ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇော။
မြန်֍ ၁၉၆။ … ဓမ္မကထိကာနံ ယဒိဒံ ပုဏ္ဏော မန္တာဏိပုတ္တော။
မြန်֍ ၁၉၇။ … သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇန္တာနံ ယဒိဒံ မဟာကစ္စာနောတိ။
ဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၉၈။ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ မနောမယံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနန္တာနံ ယဒိဒံ စူဠပန္ထကော’’ [စုလ္လပန္ထကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ၁၉၉။ … စေတောဝိဝဋ္ဋကုသလာနံ ယဒိဒံ စူဠပန္ထကော။
မြန်֍ ၂၀၀။ … သညာဝိဝဋ္ဋကုသလာနံ ယဒိဒံ မဟာပန္ထကော။
မြန်֍ ၂၀၁။ … အရဏဝိဟာရီနံ ယဒိဒံ သုဘူတိ။
မြန်֍ ၂၀၂။ … ဒက္ခိဏေယျာနံ ယဒိဒံ သုဘူတိ။
မြန်֍ ၂၀၃။ … အာရညကာနံ ယဒိဒံ ရေဝတော ခဒိရဝနိယော။
မြန်֍ ၂၀၄။ … ဈာယီနံ ယဒိဒံ ကင်္ခါရေဝတော။
မြန်֍ ၂၀၅။ … အာရဒ္ဓဝီရိယာနံ ယဒိဒံ သောဏော ကောဠိဝိသော။
မြန်֍ ၂၀၆။ … ကလျာဏဝါက္ကရဏာနံ ယဒိဒံ သောဏော ကုဋိကဏ္ဏော။
မြန်֍ ၂၀၇။ … လာဘီနံ ယဒိဒံ သီဝလိ။
မြန်֍ ၂၁၀။ … သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတာနံ ယဒိဒံ ရဋ္ဌပါလော။
မြန်֍ ၂၁၁။ … ပဌမံ သလာကံ ဂဏှန္တာနံ ယဒိဒံ ကုဏ္ဍဓာနော။
မြန်֍ ၂၁၂။ … ပဋိဘာနဝန္တာနံ ယဒိဒံ ဝင်္ဂီသော။
မြန်֍ ၂၁၃။ … သမန္တပါသာဒိကာနံ ယဒိဒံ ဥပသေနော ဝင်္ဂန္တပုတ္တော။
မြန်֍ ၂၁၄။ … သေနာသနပညာပကာနံ ယဒိဒံ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော။
မြန်֍ ၂၁၅။ … ဒေဝတာနံ ပိယမနာပါနံ ယဒိဒံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော။
မြန်֍ ၂၁၆။ … ခိပ္ပါဘိညာနံ ယဒိဒံ ဗာဟိယော ဒါရုစီရိယော။
မြန်֍ ၂၁၇။ … စိတ္တကထိကာနံ ယဒိဒံ ကုမာရကဿပေါ။
မြန်֍ ၂၁၈။ … ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တာနံ ယဒိဒံ မဟာကောဋ္ဌိတောတိ [မဟာကောဋ္ဌိကောတိ (အညေသု သုတ္တေသု မရမ္မပေါတ္ထကေ)]။
ဝဂ္ဂေါ တတိယော။
၄။ စတုတ္ထဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၁၉။ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟုဿုတာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော’’။
မြန်֍ ၂၂၀။ … သတိမန္တာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော။
မြန်֍ ၂၂၁။ … ဂတိမန္တာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော။
မြန်֍ ၂၂၂။ … ဓိတိမန္တာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော။
မြန်֍ ၂၂၃။ … ဥပဋ္ဌာကာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော။
မြန်֍ ၂၂၄။ … မဟာပရိသာနံ ယဒိဒံ ဥရုဝေလကဿပေါ။
မြန်֍ ၂၂၅။ … ကုလပ္ပသာဒကာနံ ယဒိဒံ ကာဠုဒါယီ။
မြန်֍ ၂၂၆။ … အပ္ပါဗာဓာနံ ယဒိဒံ ဗာကုလော [ဗက္ကုလော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ၂၂၇။ … ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တာနံ ယဒိဒံ သောဘိတော။
မြန်֍ ၂၂၉။ … ဘိက္ခုနောဝါဒကာနံ ယဒိဒံ နန္ဒကော။
မြန်֍ ၂၃၀။ … ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရာနံ ယဒိဒံ နန္ဒော။
မြန်֍ ၂၃၁။ … ဘိက္ခုဩဝါဒကာနံ ယဒိဒံ မဟာကပ္ပိနော။
မြန်֍ ၂၃၂။ … တေဇောဓာတုကုသလာနံ ယဒိဒံ သာဂတော။
မြန်֍ ၂၃၃။ … ပဋိဘာနေယျကာနံ ယဒိဒံ ရာဓော။
မြန်֍ ၂၃၅။ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝိကာနံ ဘိက္ခုနီနံ ရတ္တညူနံ ယဒိဒံ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ’’။
မြန်֍ ၂၃၆။ … မဟာပညာနံ ယဒိဒံ ခေမာ။
မြန်֍ ၂၃၇။ … ဣဒ္ဓိမန္တီနံ ယဒိဒံ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ။
မြန်֍ ၂၃၈။ … ဝိနယဓရာနံ ယဒိဒံ ပဋာစာရာ။
မြန်֍ ၂၃၉။ … ဓမ္မကထိကာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဒိန္နာ။
မြန်֍ ၂၄၀။ … ဈာယီနံ ယဒိဒံ နန္ဒာ။
မြန်֍ ၂၄၁။ … အာရဒ္ဓဝီရိယာနံ ယဒိဒံ သောဏာ။
မြန်֍ ၂၄၂။ … ဒိဗ္ဗစက္ခုကာနံ ယဒိဒံ ဗကုလာ [သကုလာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ၂၄၃။ … ခိပ္ပါဘိညာနံ ယဒိဒံ ဘဒ္ဒါ ကုဏ္ဍလကေသာ။
မြန်֍ ၂၄၄။ … ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တီနံ ယဒိဒံ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ။
မြန်֍ ၂၄၅။ … မဟာဘိညပ္ပတ္တာနံ ယဒိဒံ ဘဒ္ဒကစ္စာနာ။
မြန်֍ ၂၄၆။ … လူခစီဝရဓရာနံ ယဒိဒံ ကိသာဂေါတမီ။
မြန်֍ ၂၄၇။ … သဒ္ဓါဓိမုတ္တာနံ ယဒိဒံ သိင်္ဂါလကမာတာတိ [သိဂါလမာတာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
ဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
(အံ၊၁၊၂၇။)
၆။ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၄၈။ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဥပါသကာနံ ပဌမံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တာနံ ယဒိဒံ တပုဿဘလ္လိကာ [တပဿုဘလ္လိကာ (သီ။ ပီ။)] ဝါဏိဇာ’’။
မြန်֍ ၂၄၉။ … ဒါယကာနံ ယဒိဒံ သုဒတ္တော ဂဟပတိ အနာထပိဏ္ဍိကော။
မြန်֍ ၂၅၀။ … ဓမ္မကထိကာနံ ယဒိဒံ စိတ္တော ဂဟပတိ မစ္ဆိကာသဏ္ဍိကော။
မြန်֍ ၂၅၁။ … စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ ပရိသံ သင်္ဂဏှန္တာနံ ယဒိဒံ ဟတ္ထကော အာဠဝကော။
မြန်֍ ၂၅၂။ … ပဏီတဒါယကာနံ ယဒိဒံ မဟာနာမော သက္ကော။
မြန်֍ ၂၅၃။ … မနာပဒါယကာနံ ယဒိဒံ ဥဂ္ဂေါ ဂဟပတိ ဝေသာလိကော။
မြန်֍ ၂၅၄။ … သံဃုပဋ္ဌာကာနံ ယဒိဒံ ဟတ္ထိဂါမကော ဥဂ္ဂတော ဂဟပတိ။
မြန်֍ ၂၅၅။ … အဝေစ္စပ္ပသန္နာနံ ယဒိဒံ သူရမ္ဗဋ္ဌော [သူရော အမ္ဗဋ္ဌော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) သုရေဗန္ဓော (က။)]။
မြန်֍ ၂၅၆။ … ပုဂ္ဂလပ္ပသန္နာနံ ယဒိဒံ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော။
မြန်֍ ၂၅၈။ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝိကာနံ ဥပါသိကာနံ ပဌမံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တီနံ ယဒိဒံ သုဇာတာ သေနိယဓီတာ’’ [သေနာနီ ဓီတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ၂၅၉။ … ဒါယိကာနံ ယဒိဒံ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ။
မြန်֍ ၂၆၀။ … ဗဟုဿုတာနံ ယဒိဒံ ခုဇ္ဇုတ္တရာ။
မြန်֍ ၂၆၁။ … မေတ္တာဝိဟာရီနံ ယဒိဒံ သာမာဝတီ။
မြန်֍ ၂၆၂။ … ဈာယီနံ ယဒိဒံ ဥတ္တရာနန္ဒမာတာ။
မြန်֍ ၂၆၄။ … ဂိလာနုပဋ္ဌာကီနံ ယဒိဒံ သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ။
မြန်֍ ၂၆၅။ … အဝေစ္စပ္ပသန္နာနံ ယဒိဒံ ကာတိယာနီ။
မြန်֍ ၂၆၆။ … ဝိဿာသိကာနံ ယဒိဒံ နကုလမာတာ ဂဟပတာနီ။
မြန်֍ ၂၆၇။ … အနုဿဝပ္ပသန္နာနံ ယဒိဒံ ကာဠီ ဥပါသိကာ ကုလဃရိကာ [ကုလဃရိကာ (က။)] တိ။
ဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
ဧတဒဂ္ဂဝဂ္ဂေါ စုဒ္ဒသမော။
၁၅။ အဋ္ဌာနပါဠိ
၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၆၈။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က။)] သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂစ္ဆေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၆၉။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော ဥပဂစ္ဆေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၀။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္တတော ဥပဂစ္ဆေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္တတော ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၁။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော မာတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော မာတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
(အံ၊၁၊၂၉။)
မြန်֍ ၂၇၂။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ပိတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ပိတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၃။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အရဟန္တံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော အရဟန္တံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၄။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော တထာဂတဿ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော တထာဂတဿ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၅။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော သံဃံ ဘိန္ဒေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော သံဃံ ဘိန္ဒေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၆။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၇။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဒွေ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဧကောဝ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
ဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၇၈။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဒွေ ရာဇာနော စက္ကဝတ္တီ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ။ နေတံ ဌာနံ
(အံ၊၁၊၃၀။)
ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဧကော ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၉။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဣတ္ထီ အရဟံ အဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ, ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုရိသော အရဟံ အဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၈၀။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဣတ္ထီ ရာဇာ အဿ စက္ကဝတ္တီ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုရိသော ရာဇာ အဿ စက္ကဝတ္တီ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၁-၂၈၃။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဣတ္ထီ သက္ကတ္တံ ကာရေယျ…ပေ… မာရတ္တံ ကာရေယျ…ပေ… ဗြဟ္မတ္တံ ကာရေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုရိသော သက္ကတ္တံ ကာရေယျ…ပေ… မာရတ္တံ ကာရေယျ…ပေ… ဗြဟ္မတ္တံ ကာရေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၈၄။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယဒုစ္စရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၅-၂၈၆။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဝစီဒုစ္စရိတဿ…ပေ… ယံ မနောဒုစ္စရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ မနောဒုစ္စရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
ဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၈၇။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ကာယသုစရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
(အံ၊၁၊၃၁။)
ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယသုစရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၈-၂၈၉။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဝစီသုစရိတဿ…ပေ… မနောသုစရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ မနောသုစရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၀။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ကာယဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၁-၂၉၂။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဝစီဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ…ပေ… ယံ မနောဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ မနောဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၃။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ကာယသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၄-၂၉၅။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ ဝစီသုစရိတသမင်္ဂီ…ပေ… ယံ မနောသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ မနောသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနာ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
ဝဂ္ဂေါ တတိယော။
အဋ္ဌာနပါဠိ ပန္နရသမော။
(အံ၊၁၊၃၂။)
၁၆။ ဧကဓမ္မပါဠိ
၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၉၆။ ‘‘ဧကဓမ္မော, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမော ဧကဓမ္မော? ဗုဒ္ဓါနုဿတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၇။ ‘‘ဧကဓမ္မော, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမော ဧကဓမ္မော? ဓမ္မာနုဿတိ…ပေ… သံဃာနုဿတိ… သီလာနုဿတိ… စာဂါနုဿတိ… ဒေဝတာနုဿတိ… အာနာပါနဿတိ… မရဏဿတိ… ကာယဂတာသတိ… ဥပသမာနုဿတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။
ဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၂၉၈။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၉။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ
(အံ၊၁၊၃၃။)
ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၂။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဝဍ္ဎတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အယောနိသောမနသိကာရော။ အယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန အနုပ္ပန္နာ ဝါ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ ဝါ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပဝဍ္ဎတိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသောမနသိကာရော။ ယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၄။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန [ယေနေဝံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ, ဘိက္ခဝေ, သမန္နာဂတာ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၅။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယေန သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ, ဘိက္ခဝေ, သမန္နာဂတာ သတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၆။ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ…ပေ… ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာယ အကန္တာယ အမနာပါယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ [ဒိဋ္ဌိ ဟိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဘိက္ခဝေ, ပါပိကာ။ သေယျထာပိ,
(အံ၊၁၊၃၄။)
ဘိက္ခဝေ, နိမ္ဗဗီဇံ ဝါ ကောသာတကိဗီဇံ ဝါ တိတ္တကလာဗုဗီဇံ ဝါ အလ္လာယ ပထဝိယာ [ပဌဝိယာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နိက္ခိတ္တံ ယဉ္စေဝ ပထဝိရသံ ဥပါဒိယတိ ယဉ္စ အာပေါရသံ ဥပါဒိယတိ သဗ္ဗံ တံ တိတ္တကတ္တာယ ကဋုကတ္တာယ အသာတတ္တာယ သံဝတ္တတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗီဇံ ဟိဿ [ဝီဇံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဘိက္ခဝေ, ပါပကံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ…ပေ… ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာယ အကန္တာယ အမနာပါယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ပါပိကာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၇။ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ…ပေ… ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ဣဋ္ဌာယ ကန္တာယ မနာပါယ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒိကာ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္ဆုဗီဇံ ဝါ သာလိဗီဇံ ဝါ မုဒ္ဒိကာဗီဇံ ဝါ အလ္လာယ ပထဝိယာ နိက္ခိတ္တံ ယဉ္စေဝ ပထဝိရသံ ဥပါဒိယတိ ယဉ္စ အာပေါရသံ ဥပါဒိယတိ သဗ္ဗံ တံ မဓုရတ္တာယ သာတတ္တာယ အသေစနကတ္တာယ သံဝတ္တတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဗီဇံ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒကံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဒိဋ္ဌိကဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ယဉ္စေဝ ကာယကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယဉ္စ ဝစီကမ္မံ…ပေ… ယဉ္စ မနောကမ္မံ ယထာဒိဋ္ဌိ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ ယာ စ စေတနာ ယာ စ ပတ္ထနာ ယော စ ပဏိဓိ ယေ စ သင်္ခါရာ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ဣဋ္ဌာယ ကန္တာယ မနာပါယ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒိဋ္ဌိ ဟိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒိကာ’’တိ။
ဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ တတိယဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၃၀၈။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဇနအဟိတာယ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ
(အံ၊၁၊၃၅။)
ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမော ဧကပုဂ္ဂလော? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ ဝိပရီတဒဿနော။ သော ဗဟုဇနံ သဒ္ဓမ္မာ ဝုဋ္ဌာပေတွာ အသဒ္ဓမ္မေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဇနအဟိတာယ ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၀၉။ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမော ဧကပုဂ္ဂလော? သမ္မာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အဝိပရီတဒဿနော။ သော ဗဟုဇနံ အသဒ္ဓမ္မာ ဝုဋ္ဌာပေတွာ သဒ္ဓမ္မေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပုဂ္ဂလော လောကေ ဥပပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၁၀။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ မဟာသာဝဇ္ဇံ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာနိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသာဝဇ္ဇာနီ’’တိ [ဝဇ္ဇာနီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)]။
မြန်֍ ၃၁၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကပုဂ္ဂလမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယော ဧဝံ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နော ဗဟုဇနအသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မက္ခလိ မောဃပုရိသော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, နဒီမုခေ ခိပ္ပံ [ခိပံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥဍ္ဍေယျ [ဩဍ္ဍေယျ (သီ။), ဥဇ္ဈေယျ (က။)] ဗဟူနံ မစ္ဆာနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အနယာယ ဗျသနာယ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မက္ခလိ မောဃပုရိသော မနုဿခိပ္ပံ မညေ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဗဟူနံ သတ္တာနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အနယာယ ဗျသနာယာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၂။ ‘‘ဒုရက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော စ သမာဒပေတိ [သမာဒါပေတိ (?)] ယဉ္စ သမာဒပေတိ ယော စ သမာဒပိတော တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇတိ သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ အပုညံ ပသဝန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒုရက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
(အံ၊၁၊၃၆။)
မြန်֍ ၃၁၃။ ‘‘သွာက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော စ သမာဒပေတိ ယဉ္စ သမာဒပေတိ ယော စ သမာဒပိတော တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇတိ သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသဝန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သွာက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၄။ ‘‘ဒုရက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ဒါယကေန မတ္တာ ဇာနိတဗ္ဗာ, နော ပဋိဂ္ဂါဟကေန။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒုရက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၅။ ‘‘သွာက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ပဋိဂ္ဂါဟကေန မတ္တာ ဇာနိတဗ္ဗာ, နော ဒါယကေန။ တံ ကိဿ ဟေတု? သွာက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၆။ ‘‘ဒုရက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော အာရဒ္ဓဝီရိယော သော ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒုရက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၇။ ‘‘သွာက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော ကုသီတော သော ဒုက္ခံ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သွာက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၈။ ‘‘ဒုရက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော ကုသီတော သော သုခံ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒုရက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၉။ ‘‘သွာက္ခာတေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝိနယေ ယော အာရဒ္ဓဝီရိယော သော သုခံ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သွာက္ခာတတ္တာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၀။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမတ္တကောပိ ဂူထော ဒုဂ္ဂန္ဓော ဟောတိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဘဝံ န ဝဏ္ဏေမိ, အန္တမသော အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ’’။
မြန်֍ ၃၂၁။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမတ္တကမ္ပိ မုတ္တံ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ဟောတိ… အပ္ပမတ္တကောပိ ခေဠော ဒုဂ္ဂန္ဓော ဟောတိ… အပ္ပမတ္တကောပိ ပုဗ္ဗော ဒုဂ္ဂန္ဓော ဟောတိ… အပ္ပမတ္တကမ္ပိ လောဟိတံ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဘဝံ န ဝဏ္ဏေမိ, အန္တမသော အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ’’။
ဝဂ္ဂေါ တတိယော။
(အံ၊၁၊၃၇။)
၄။ စတုတ္ထဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၃၂၂။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမတ္တကံ ဣမသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ အာရာမရာမဏေယျကံ ဝနရာမဏေယျကံ ဘူမိရာမဏေယျကံ ပေါက္ခရဏိရာမဏေယျကံ၊ အထ ခေါ ဧတဒေဝ ဗဟုတရံ ယဒိဒံ ဥက္ကူလဝိကူလံ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ခါဏုကဏ္ဋကဋ္ဌာနံ [ခါဏုကဏ္ဍကဓာနံ (သီ။ ပီ။)] ပဗ္ဗတဝိသမံ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ထလဇာ, အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ဩဒကာ’’။
မြန်֍ ၃၂၃။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ အညတြ မနုဿေဟိ ပစ္စာဇာယန္တိ။
… ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာယန္တိ အဝိညာတာရေသု မိလက္ခေသု [မိလက္ခူသု (က။)]။
မြန်֍ ၃၂၄။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ပညဝန္တော အဇဠာ အနေဠမူဂါ ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတဿ အတ္ထမညာတုံ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ဒုပ္ပညာ ဇဠာ ဧဠမူဂါ န ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတဿ အတ္ထမညာတုံ။
မြန်֍ ၃၂၅။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ အရိယေန ပညာစက္ခုနာ သမန္နာဂတာ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ အဝိဇ္ဇာဂတာ သမ္မူဠှာ။
မြန်֍ ၃၂၆။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ လဘန္တိ တထာဂတံ ဒဿနာယ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ န လဘန္တိ တထာဂတံ ဒဿနာယ။
မြန်֍ ၃၂၇။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ လဘန္တိ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ သဝနာယ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ န လဘန္တိ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ သဝနာယ။
(အံ၊၁၊၃၈။)
မြန်֍ ၃၂၈။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ သုတွာ ဓမ္မံ ဓာရေန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ သုတွာ ဓမ္မံ န ဓာရေန္တိ။
မြန်֍ ၃၂၉။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ဓာတာနံ [ဓတာနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ဓာတာနံ ဓမ္မာနံ အတ္ထံ န ဥပပရိက္ခန္တိ။
မြန်֍ ၃၃၀။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မံ န ပဋိပဇ္ဇန္တိ။
မြန်֍ ၃၃၁။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ သံဝေဇနိယေသု ဌာနေသု သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ သံဝေဇနိယေသု ဌာနေသု န သံဝိဇ္ဇန္တိ။
မြန်֍ ၃၃၂။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ သံဝိဂ္ဂါ ယောနိသော ပဒဟန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ သံဝိဂ္ဂါ ယောနိသော န ပဒဟန္တိ။
မြန်֍ ၃၃၃။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ဝဝဿဂ္ဂါရမ္မဏံ ကရိတွာ လဘန္တိ သမာဓိံ [စိတ္တဿ သမာဓိံ (သီ။)] လဘန္တိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ [စိတ္တဿေကဂ္ဂံ (သီ။)]၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ဝဝဿဂ္ဂါရမ္မဏံ ကရိတွာ န လဘန္တိ သမာဓိံ န လဘန္တိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ။
မြန်֍ ၃၃၄။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂါနံ လာဘိနော၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂါနံ န လာဘိနော, ဥဉ္ဆေန ကပါလာဘတေန ယာပေန္တိ။
မြန်֍ ၃၃၅။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ အတ္ထရသဿ ဓမ္မရသဿ ဝိမုတ္တိရသဿ လာဘိနော၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ အတ္ထရသဿ ဓမ္မရသဿ ဝိမုတ္တိရသဿ န လာဘိနော။ တသ္မာတိဟ,
(အံ၊၁၊၃၉။)
ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – အတ္ထရသဿ ဓမ္မရသဿ ဝိမုတ္တိရသဿ လာဘိနော ဘဝိဿာမာတိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၆-၃၃၈။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမတ္တကံ ဣမသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ အာရာမရာမဏေယျကံ ဝနရာမဏေယျကံ ဘူမိရာမဏေယျကံ ပေါက္ခရဏိရာမဏေယျကံ၊ အထ ခေါ ဧတဒေဝ ဗဟုတရံ ယဒိဒံ ဥက္ကူလဝိကူလံ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ခါဏုကဏ္ဋကဋ္ဌာနံ ပဗ္ဗတဝိသမံ။ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ မနုဿာ စုတာ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တိ, အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ မနုဿာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ…ပေ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ…ပေ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ’’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၉-၃၄၁။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ မနုဿာ စုတာ ဒေဝေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ မနုဿာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၂-၃၄၄။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ဒေဝါ စုတာ ဒေဝေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ဒေဝါ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၅-၃၄၇။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ဒေဝါ စုတာ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ဒေဝါ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၈-၃၅၀။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ နိရယာ စုတာ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ နိရယာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၁-၃၅၃။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ နိရယာ စုတာ ဒေဝေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ နိရယာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
(အံ၊၁၊၄၀။)
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၄-၃၅၆။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ တိရစ္ဆာနယောနိယာ စုတာ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ တိရစ္ဆာနယောနိယာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၇-၃၅၉။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ တိရစ္ဆာနယောနိယာ စုတာ ဒေဝေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ တိရစ္ဆာနယောနိယာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆၀-၃၆၂။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ပေတ္တိဝိသယာ စုတာ မနုဿေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ပေတ္တိဝိသယာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆၃-၃၆၅။ … ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပကာ တေ သတ္တာ ယေ ပေတ္တိဝိသယာ စုတာ ဒေဝေသု ပစ္စာဇာယန္တိ၊ အထ ခေါ ဧတေဝ သတ္တာ ဗဟုတရာ ယေ ပေတ္တိဝိသယာ စုတာ နိရယေ ပစ္စာဇာယန္တိ… တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပစ္စာဇာယန္တိ… ပေတ္တိဝိသယေ ပစ္စာဇာယန္တိ။
ဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
ဇမ္ဗုဒီပပေယျာလော နိဋ္ဌိတော။
ဧကဓမ္မပါဠိ သောဠသမော။
၁၇။ ပသာဒကရဓမ္မဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆၆-၃၈၁။ ‘‘အဒ္ဓမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, လာဘာနံ ယဒိဒံ အာရညိကတ္တံ [အရညကတ္တံ (သဗ္ဗတ္ထ)] …ပေ… ပိဏ္ဍပါတိကတ္တံ… ပံသုကူလိကတ္တံ… တေစီဝရိကတ္တံ… ဓမ္မကထိကတ္တံ… ဝိနယဓရတ္တံ [ဝိနယဓရကတ္တံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] … ဗာဟုသစ္စံ… ထာဝရေယျံ… အာကပ္ပသမ္ပဒါ… ပရိဝါရသမ္ပဒါ… မဟာပရိဝါရတာ… ကောလပုတ္တိ… ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာ… ကလျာဏဝါက္ကရဏတာ… အပ္ပိစ္ဆတာ… အပ္ပါဗာဓတာ’’တိ။
သောဠသ ပသာဒကရဓမ္မာ နိဋ္ဌိတာ။
ပသာဒကရဓမ္မဝဂ္ဂေါ သတ္တရသမော။
(အံ၊၁၊၄၁။)
၁၈။ အပရအစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၃၈၂။ ‘‘အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဌမံ ဈာနံ ဘာဝေတိ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ – ‘ဘိက္ခု အရိတ္တဇ္ဈာနော ဝိဟရတိ, သတ္ထုသာသနကရော ဩဝါဒပတိကရော, အမောဃံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ’။ ကော ပန ဝါဒေါ ယေ နံ ဗဟုလီကရောန္တီ’’တိ!
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၈၃-၃၈၉။ ‘‘အစ္ဆရာသံဃာတမတ္တမ္ပိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဒုတိယံ ဈာနံ ဘာဝေတိ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဘာဝေတိ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဘာဝေတိ…ပေ… မေတ္တံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေတိ…ပေ… ကရုဏံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေတိ…ပေ… မုဒိတံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေတိ…ပေ… ဥပေက္ခံ စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေတိ…ပေ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉၀-၃၉၃။ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ…ပေ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ…ပေ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉၄-၃၉၇။ အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ [ဝိရိယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉၈-၄၀၁။ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ… စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ… ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၀၂-၄၀၆။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သတိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သမာဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ပညိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ…။
(အံ၊၁၊၄၂။)
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၀၇-၄၁၁။ သဒ္ဓါဗလံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယဗလံ ဘာဝေတိ… သတိဗလံ ဘာဝေတိ… သမာဓိဗလံ ဘာဝေတိ… ပညာဗလံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၁၂-၄၁၈။ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၁၉-၄၂၆။ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတိ… သမ္မာသင်္ကပ္ပံ ဘာဝေတိ… သမ္မာဝါစံ ဘာဝေတိ… သမ္မာကမ္မန္တံ ဘာဝေတိ… သမ္မာအာဇီဝံ ဘာဝေတိ… သမ္မာဝါယာမံ ဘာဝေတိ… သမ္မာသတိံ ဘာဝေတိ… သမ္မာသမာဓိံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၂၇-၄၃၄။ [ဒီ။ နိ။ ၂။၁၇၃၊ မ။ နိ။ ၂။၂၄၉၊ အ။ နိ။ ၈။၆၅] အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃၅-၄၄၂။ ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ… အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ… သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ
(အံ၊၁၊၄၃။)
အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ… သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ… သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ… သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ… သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၄၃-၄၅၂။ ပထဝီကသိဏံ ဘာဝေတိ… အာပေါကသိဏံ ဘာဝေတိ… တေဇောကသိဏံ ဘာဝေတိ… ဝါယောကသိဏံ ဘာဝေတိ… နီလကသိဏံ ဘာဝေတိ… ပီတကသိဏံ ဘာဝေတိ… လောဟိတကသိဏံ ဘာဝေတိ… ဩဒါတကသိဏံ ဘာဝေတိ… အာကာသကသိဏံ ဘာဝေတိ… ဝိညာဏကသိဏံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၅၃-၄၆၂။ အသုဘသညံ ဘာဝေတိ… မရဏသညံ ဘာဝေတိ… အာဟာရေ ပဋိကူလသညံ ဘာဝေတိ… သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညံ [အနဘိရတသညံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘာဝေတိ… အနိစ္စသညံ ဘာဝေတိ… အနိစ္စေ ဒုက္ခသညံ ဘာဝေတိ… ဒုက္ခေ အနတ္တသညံ ဘာဝေတိ… ပဟာနသညံ ဘာဝေတိ… ဝိရာဂသညံ ဘာဝေတိ… နိရောဓသညံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၆၃-၄၇၂။ အနိစ္စသညံ ဘာဝေတိ… အနတ္တသညံ ဘာဝေတိ… မရဏသညံ ဘာဝေတိ… အာဟာရေ ပဋိကူလသညံ ဘာဝေတိ… သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညံ ဘာဝေတိ… အဋ္ဌိကသညံ ဘာဝေတိ… ပုဠဝကသညံ [ပုဠုဝကသညံ (က။)] ဘာဝေတိ… ဝိနီလကသညံ ဘာဝေတိ… ဝိစ္ဆိဒ္ဒကသညံ ဘာဝေတိ… ဥဒ္ဓုမာတကသညံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၇၃-၄၈၂။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိံ ဘာဝေတိ… ဓမ္မာနုဿတိံ ဘာဝေတိ… သံဃာနုဿတိံ ဘာဝေတိ… သီလာနုဿတိံ ဘာဝေတိ… စာဂါနုဿတိံ ဘာဝေတိ… ဒေဝတာနုဿတိံ ဘာဝေတိ… အာနာပါနဿတိံ ဘာဝေတိ… မရဏဿတိံ ဘာဝေတိ… ကာယဂတာသတိံ ဘာဝေတိ… ဥပသမာနုဿတိံ ဘာဝေတိ…။
(အံ၊၁၊၄၄။)
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၈၃-၄၉၂။ ပဌမဇ္ဈာနသဟဂတံ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သတိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သမာဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ပညိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သဒ္ဓါဗလံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယဗလံ ဘာဝေတိ… သတိဗလံ ဘာဝေတိ… သမာဓိဗလံ ဘာဝေတိ… ပညာဗလံ ဘာဝေတိ…။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၉၃-၅၆၂။ ‘‘ဒုတိယဇ္ဈာနသဟဂတံ…ပေ… တတိယဇ္ဈာနသဟဂတံ…ပေ… စတုတ္ထဇ္ဈာနသဟဂတံ…ပေ… မေတ္တာသဟဂတံ…ပေ… ကရုဏာသဟဂတံ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သတိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သမာဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ပညိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သဒ္ဓါဗလံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယဗလံ ဘာဝေတိ… သတိဗလံ ဘာဝေတိ… သမာဓိဗလံ ဘာဝေတိ… ပညာဗလံ ဘာဝေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ – ‘ဘိက္ခု အရိတ္တဇ္ဈာနော ဝိဟရတိ သတ္ထုသာသနကရော ဩဝါဒပတိကရော, အမောဃံ ရဋ္ဌပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ’။ ကော ပန ဝါဒေါ ယေ နံ ဗဟုလီကရောန္တီ’’တိ!
အပရအစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌာရသမော။
၁၉။ ကာယဂတာသတိဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၅၆၃။ ‘‘ယဿ ကဿစိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ စေတသာ ဖုဋော အန္တောဂဓာ တဿ ကုန္နဒိယော ယာ ကာစိ သမုဒ္ဒင်္ဂမာ၊ ဧဝမေဝံ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ ကဿစိ ကာယဂတာ သတိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အန္တောဂဓာ တဿ ကုသလာ ဓမ္မာ ယေ ကေစိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၆၄-၅၇၀။ ‘‘ဧကဓမ္မော, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော မဟတော သံဝေဂါယ သံဝတ္တတိ… မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ… မဟတော ယောဂက္ခေမာယ သံဝတ္တတိ… သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတိ… ဉာဏဒဿနပ္ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ… ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ… ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမော ဧကဓမ္မော? ကာယဂတာ သတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော မဟတော သံဝေဂါယ သံဝတ္တတိ… မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ… မဟတော ယောဂက္ခေမာယ သံဝတ္တတိ… သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတိ… ဉာဏဒဿနပ္ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ… ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ… ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။
(အံ၊၁၊၄၅။)
မြန်֍ ၅၇၁။ ‘‘ဧကဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ ကာယောပိ ပဿမ္ဘတိ, စိတ္တမ္ပိ ပဿမ္ဘတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာပိ ဝူပသမ္မန္တိ, ကေဝလာပိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? ကာယဂတာယ သတိယာ။ ဣမသ္မိံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မေ ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ ကာယောပိ ပဿမ္ဘတိ, စိတ္တမ္ပိ ပဿမ္ဘတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာပိ ဝူပသမ္မန္တိ, ကေဝလာပိ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာ ဓမ္မာ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၅၇၂။ ‘‘ဧကဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီယန္တိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? ကာယဂတာယ သတိယာ။ ဣမသ္မိံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မေ ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီယန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၅၇၃။ ‘‘ဧကဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? ကာယဂတာယ သတိယာ။ ဣမသ္မိံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မေ ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၅၇၄။ ‘‘ဧကဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အဝိဇ္ဇာ ပဟီယတိ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အသ္မိမာနော ပဟီယတိ, အနုသယာ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆန္တိ, သံယောဇနာ ပဟီယန္တိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? ကာယဂတာယ သတိယာ။ ဣမသ္မိံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မေ ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အဝိဇ္ဇာ ပဟီယတိ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အသ္မိမာနော ပဟီယတိ, အနုသယာ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆန္တိ, သံယောဇနာ ပဟီယန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၇၅-၅၇၆။ ‘‘ဧကဓမ္မော, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ပညာပဘေဒါယ သံဝတ္တတိ… အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမော ဧကဓမ္မော? ကာယဂတာ သတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ပညာပဘေဒါယ သံဝတ္တတိ… အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။
(အံ၊၁၊၄၆။)
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၇၇-၅၇၉။ ‘‘ဧကဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အနေကဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ… နာနာဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ… အနေကဓာတုပဋိသမ္ဘိဒါ ဟောတိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? ကာယဂတာယ သတိယာ။ ဣမသ္မိံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မေ ဘာဝိတေ ဗဟုလီကတေ အနေကဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ… နာနာဓာတုပဋိဝေဓော ဟောတိ… အနေကဓာတုပဋိသမ္ဘိဒါ ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၈၀-၅၈၃။ ‘‘ဧကဓမ္မော, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ… သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ… အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ… အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမော ဧကဓမ္မော? ကာယဂတာ သတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ… သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ… အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတိ… အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၈၄-၅၉၉။ ‘‘ဧကဓမ္မော, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ပညာပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ… ပညာဝုဒ္ဓိယာ သံဝတ္တတိ… ပညာဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ… မဟာပညတာယ သံဝတ္တတိ… ပုထုပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဝိပုလပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဂမ္ဘီရပညတာယ သံဝတ္တတိ… အသာမန္တပညတာယ [အသမတ္ထပညတာယ (သျာ။ ကံ။), အသမတ္တပညတာယ (က။), အသမန္တပညတာယ (ဋီကာ) ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃။၁ ပဿိတဗ္ဗံ] သံဝတ္တတိ… ဘူရိပညတာယ သံဝတ္တတိ… ပညာဗာဟုလ္လာယ သံဝတ္တတိ… သီဃပညတာယ သံဝတ္တတိ… လဟုပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဟာသပညတာယ [ဟာသုပညတာယ (သီ။ ပီ။)] သံဝတ္တတိ… ဇဝနပညတာယ သံဝတ္တတိ… တိက္ခပညတာယ သံဝတ္တတိ… နိဗ္ဗေဓိကပညတာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမော ဧကဓမ္မော? ကာယဂတာ သတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဓမ္မော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော ပညာပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ… ပညာဝုဒ္ဓိယာ သံဝတ္တတိ… ပညာဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တတိ… မဟာပညတာယ သံဝတ္တတိ… ပုထုပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဝိပုလပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဂမ္ဘီရပညတာယ သံဝတ္တတိ… အသာမန္တပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဘူရိပညတာယ သံဝတ္တတိ… ပညာဗာဟုလ္လာယ သံဝတ္တတိ… သီဃပညတာယ သံဝတ္တတိ… လဟုပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဟာသပညတာယ သံဝတ္တတိ… ဇဝနပညတာယ သံဝတ္တတိ… တိက္ခပညတာယ သံဝတ္တတိ… နိဗ္ဗေဓိကပညတာယ သံဝတ္တတီ’’တိ။
ကာယဂတာသတိဝဂ္ဂေါ ဧကူနဝီသတိမော။
(အံ၊၁၊၄၇။)
၂၀။ အမတဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၆၀၀။ ‘‘အမတံ တေ, ဘိက္ခဝေ, န ပရိဘုဉ္ဇန္တိ ယေ ကာယဂတာသတိံ န ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အမတံ တေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇန္တိ ယေ ကာယဂတာသတိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၁။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အပရိဘုတ္တံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အပရိဘုတ္တာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုတ္တံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ပရိဘုတ္တာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၂။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဟီနံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ပရိဟီနာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အပရိဟီနံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အပရိဟီနာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၃။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိရဒ္ဓံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ဝိရဒ္ဓါ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အာရဒ္ဓံ [အဝိရဒ္ဓံ (က။)] ယေသံ ကာယဂတာသတိ အာရဒ္ဓါ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၄။ ‘‘အမတံ တေ, ဘိက္ခဝေ, ပမာဒိံသု ယေ ကာယဂတာသတိံ ပမာဒိံသု။ အမတံ တေ, ဘိက္ခဝေ, န ပမာဒိံသု ယေ ကာယဂတာသတိံ န ပမာဒိံသု’’။
မြန်֍ ၆၀၅။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ပမုဋ္ဌံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ပမုဋ္ဌာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမုဋ္ဌံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အပ္ပမုဋ္ဌာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၆။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အနာသေဝိတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အနာသေဝိတာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အာသေဝိတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အာသေဝိတာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၇။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အဘာဝိတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အဘာဝိတာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ဘာဝိတာ’’တိ။
(အံ၊၁၊၄၈။)
မြန်֍ ၆၀၈။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အဗဟုလီကတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အဗဟုလီကတာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ဗဟုလီကတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ဗဟုလီကတာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀၉။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိညာတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အနဘိညာတာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညာတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အဘိညာတာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၁၀။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အပရိညာတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အပရိညာတာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ ပရိညာတာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၁၁။ ‘‘အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, အသစ္ဆိကတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ အသစ္ဆိကတာ။ အမတံ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သစ္ဆိကတံ ယေသံ ကာယဂတာသတိ သစ္ဆိကတာ’’တိ။ (…။) [(ဧကကနိပါတဿ သုတ္တသဟဿံ သမတ္တံ။) (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]
(ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။) [( ) ဧတ္ထန္တရေ ပါဌော သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ]
အမတဝဂ္ဂေါ ဝီသတိမော။
ဧကကနိပါတပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။
Comments
Post a Comment