ဝိနည်းပိဋက
ပါစိတ်ပါဠိတော်
မြန်မာပြန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
၅-ဘိက္ခုပါစိတ်အခန်း
၁-မုသာဝါဒဝဂ်
၁-မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်
အသျှင်တို့ ဤကိုးဆယ့်နှစ်ပါးသော ပါစိတ်အာပတ် ၁ တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကရဟန်းသည် အနိုင်ယူ၍ ပြောဆိုတတ်၏။ ထိုဟတ္ထကရဟန်းသည် တိတ္ထိတို့နှင့် အတူတကွ စကားပြောဆိုသောအခါ ပယ်ပြီးမှ ဝန်ခံ၏၊ ဝန်ခံပြီးမှ ပယ်၏၊ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏၊ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆို၏၊ ချိန်းဆိုပြီးမှ ပျက်ကွက်၏။တိတ္ထိတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကရဟန်းသည် ငါတို့နှင့်အတူ စကားပြောဆိုသောအခါ ပယ်ပြီးမှ ဝန်ခံဘိသနည်း၊ ဝန်ခံပြီးမှ ပယ်ဘိသနည်း၊ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုဘိသနည်း၊ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆိုဘိသနည်း၊ ချိန်းဆိုပြီးမှ ပျက်ကွက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ထိုတိတ္ထိတို့၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကရဟန်းအား “ငါ့သျှင်ဟတ္ထက သင်သည် တိတ္ထိတို့နှင့်အတူ စကားပြောဆိုသောအခါ ပယ်ပြီးမှ ဝန်ခံ၏၊ ဝန်ခံပြီးမှ ပယ်၏၊ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏၊ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆို၏၊ ချိန်းဆိုပြီးမှ ပျက်ကွက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု မေးမြန်းကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ထိုတိတ္ထိတို့ကို မည်သည့်နည်းနှင့်မဆို အနိုင်ယူအပ်ကုန်၏။ ထိုတိတ္ထိတို့အား အောင်မြင်မှုကို မပေးသင့်ချေဟု (ဆို၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကရဟန်းသည် တိတ္ထိတို့နှင့် အတူ စကားပြောဆိုသောအခါ ပယ်ပြီးမှ ဝန်ခံဘိသနည်း၊ ဝန်ခံပြီးမှ ပယ်ဘိသနည်း၊ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုဘိသနည်း၊ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆိုဘိသနည်း၊ ချိန်းဆိုပြီးမှ ပျက်ကွက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
--ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းသံဃာကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် သာကီဝင်မင်းသား ဟတ္ထကရဟန်းကို-
"ဟတ္ထက သင်သည် တိတ္ထိတို့နှင့်အတူ စကားပြောဆိုသောအခါ ပယ်ပြီးမှ ဝန်ခံ၏၊ ဝန်ခံပြီးမှ ပယ်၏၊ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏၊ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆို၏၊ ချိန်းဆိုပြီးမှ ပျက်ကွက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် တိတ္ထိတို့နှင့်အတူ စကားပြောဆိုသောအခါ ပယ်ပြီးမှ ဝန်ခံဘိသနည်း၊ ဝန်ခံပြီးမှ ပယ်ဘိသနည်း၊ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုဘိသနည်း၊ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆိုဘိသနည်း၊ ချိန်းဆိုပြီးမှ ပျက်ကွက်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂
။ “သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃
။ သိလျက် မဟုတ်မမှန်ကို ပြောဆိုခြင်း မည်သည် မမှန်မကန် ပြောဆိုခြင်းကို ရှေးရှုသော ရဟန်း၏စကားအသံ၊ စကားအကြောင်း၊ နှုတ်မြွက်မှု၊ နှုတ်၌ ဖြစ်သော သိစေမှုတည်း။မမြင်သည်ကို ငါမြင်၏ဟူ၍၊ မကြားသည်ကို ငါကြား၏ဟူ၍၊ မတွေ့သည်ကို ငါတွေ့၏ဟူ၍၊ မသိသည်ကို ငါသိ၏ဟူ၍၊ မြင်သည်ကို ငါမမြင်ဟူ၍၊ ကြားသည်ကို ငါမကြားဟူ၍၊ တွေ့သည်ကိုငါမတွေ့ဟူ၍၊ သိသည်ကို ငါမသိဟူ၍ ပုထုဇဉ်တို့၏ ပြောဆိုမှုသည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။
မမြင် မည်သည်ကား မျက်စိဖြင့် မမြင်။
မကြား မည်သည်ကား နားဖြင့် မကြား။
မတွေ့ မည်သည်ကား နှာခေါင်းဖြင့် မနံ၊ လျှာဖြင့် မလျက်၊ ကိုယ်ဖြင့် မတွေ့ထိ။
မသိ မည်သည်ကား စိတ်ဖြင့် မသိ။
မြင် မည်သည်ကား မျက်စိဖြင့် မြင်၏။
ကြား မည်သည်ကား နားဖြင့် ကြား၏။
တွေ့ မည်သည်ကား နှာခေါင်းဖြင့် နမ်း၏၊ လျှာဖြင့် လျက်၏၊ ကိုယ်ဖြင့် တွေ့ထိ၏။
သိ မည်သည်ကား စိတ်ဖြင့် သိ၏။
֍ ၄
။ မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီးရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ ဤအကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါမြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည်မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ မိမိ၏အယူအဆကို ဖုံးထားလျက် ဤအကြောင်းလေးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါမြင်၏ဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည်မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ မိမိ၏အယူအဆကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သိမ့်သဘောတူညီမှုကို ဖုံးထားလျက် ဤအကြောင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့်မမြင်သည်ကို ငါမြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည်မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ မိမိ၏အယူအဆကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သိမ့်သဘောတူညီမှုကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သက်ကျေနပ်မှုကိုဖုံးထားလျက် ဤအကြောင်းခြောက်မျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါမြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆို့သော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည်မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ မိမိ၏အယူအဆကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သိမ့်သဘောတူညီမှုကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သက်ကျေနပ်မှုကိုဖုံးထားလျက် မိမိ၏ ရည်မှန်းချက်ကို ဖုံးထားလျက် ဤအကြောင်းခုနစ်မျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါမြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၅
။ မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည်မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါမဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ ဤအကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားအပ်သည်ကို ငါကြား၏ဟု။ပ။ နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့် မတွေ့သည်ကို ငါတွေ့၏ဟု။ပ။ မသိသည်ကို ငါ သိ၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အကြောင်းလေးမျိုးတို့ဖြင့်။ပ။ အကြောင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့်။ပ။ အကြောင်းခြောက်မျိုးတို့ဖြင့်။ပ။
မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန်ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန်ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ မိမိ၏ အယူအဆကိုဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သိမ့်သဘောတူညီမှုကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သက်ကျေနပ်မှုကို ဖုံးထားလျက်မိမိ၏ ရည်မှန်းချက်ကို ဖုံးထားလျက် ဤအကြောင်းခုနစ်မျိုးတို့ဖြင့် မသိအပ်သည်ကို ငါ သိ၏ဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၆
။ အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟုသိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ သိလည်း သိ၏ဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်းလျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ သိလည်းသိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မမြင်သည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်းလျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ သိလည်း သိ၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားသည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားသည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏ သိလည်း သိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားသည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားသည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားသည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်)့တွေ့လည်း တွေ့၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မကြားသည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
--အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) မတွေ့သည်ကို ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) မတွေ့သည်ကို ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) မတွေ့သည်ကို ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) မတွေ့သည်ကို ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) မတွေ့သည်ကို ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) မတွေ့သည်ကို ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မသိသည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မသိသည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မသိသည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မသိသည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်းကြား၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မသိသည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ (နှာခေါင်း လျှာကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မသိသည်ကို ငါသည် သိလည်းသိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်းကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
֍ ၇
။ အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို ငါသည် မမြင်။ပ။ ကြားသည်ကို ငါသည် မကြား။ပ။ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် မတွေ့။ပ။ သိသည်ကို ငါသည် မသိဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။֍ ၈
။ အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို ငါသည် ကြား၏ဟု။ပ။အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) ငါသည် တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို ငါသည် သိ၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ သိလည်းသိ၏ဟု။ပ။
--အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်ကို ငါသည် ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်းသိ၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ကြားသည်ကို (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) ငါသည် တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ကြားသည်ကို ငါသည် သိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ကြားသည်ကို ငါသည် မြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ကြားသည်ကို (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ကြားသည်ကို (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ကြားသည်ကို (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) ငါသည် တွေ့လည်း တွေ့၏၊ သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် သိ၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် ကြား၏၊ သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို ငါသည် မြင်၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို ငါသည် ကြား၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) ငါသည် တွေ့၏ဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်းကြား၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။
အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို ငါသည် မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်းလျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
--֍ ၉
။ အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် မြင်သည်၌ ယုံမှားရှိ၏။ မြင်သည်ကို မယုံကြည်။ မြင်သည်ကိုမအောက်မေ့မိ။ မြင်သည်ကို မေ့လျော့၏။ပ။ကြားသည်၌ ယုံမှားရှိ၏။ ကြားသည်ကို မယုံကြည်။ ကြားသည်ကို မအောက်မေ့မိ။ ကြားသည်ကို မေ့လျော့၏။ပ။
(နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်၌ ယုံမှားရှိ၏။ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည် ကိုမယုံကြည်။ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို မအောက်မေ့မိ။ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့သည်ကို မေ့လျော့၏။ပ။
သိသည်၌ ယုံမှားရှိ၏။ သိသည်ကို မယုံကြည်။ သိသည်ကို မအောက်မေ့မိ။ သိသည်ကို မေ့လျော့၏။
(သိသည်ကို) ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏။ပ။ သိသည်ကို မေ့လျော့၏၊ (သိသည်ကို) ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု။ပ။ သိသည်ကို မေ့လျော့၏၊ (သိသည်ကို) ငါသည်သိလည်း သိ၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။ သိသည်ကို မေ့လျော့၏၊ (သိသည်ကို) ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏ဟု။ပ။ သိသည်ကိုမေ့လျော့၏၊ (သိသည်ကို) ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု။ပ။ သိသည်ကို မေ့လျော့၏၊ (သိသည်ကို) ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်းမြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု သိလျက်မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀
။ အကြောင်း လေးမျိုးတို့ဖြင့်။ပ။အကြောင်း ငါးမျိုးတို့ဖြင့်။ပ။
အကြောင်း ခြောက်မျိုးတို့ဖြင့်။ပ။
မပြောမီ ရှေးမဆွကပင် ထိုရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောမည်ဟု သိ၏၊ ပြောဆဲရဟန်းသည် မဟုတ်မမှန် ပြောသည်ဟု သိ၏၊ ပြောပြီး ရဟန်းသည် ငါ မဟုတ်မမှန် ပြောမိပြီဟု သိ၏၊ မိမိ၏အယူအဆကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သိမ့်သဘောတူညီမှုကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ နှစ်သက်ကျေနပ်မှုကို ဖုံးထားလျက် မိမိ၏ ရည်မှန်းချက်ကို ဖုံးထားလျက် ဤအကြောင်းခုနစ်မျိုးတို့ဖြင့် သိသည်ကို မေ့လျော့၏၊ (သိသည်ကို) ငါသည် သိလည်း သိ၏၊ မြင်လည်း မြင်၏၊ ကြားလည်း ကြား၏၊ (နှာခေါင်း လျှာ ကိုယ်တို့ဖြင့်) တွေ့လည်း တွေ့၏ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁
။ အဆောတလျင် ပြောဆိုအံ့၊ ချွတ်ယွင်းပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။အဆောတလျင် ပြောဆိုအံ့ မည်သည် အလျင်အမြန် ပြောဆိုအံ့။
ချွတ်ယွင်းပြောဆိုအံ့ မည်သည် ‘အကြောင်းတစ်ခုကို ပြောအံ့ဟု ရည်ရွယ်လျက် အခြားအကြောင်းတစ်ခုကို ပြောဆိုမိအံ့’။
ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ကုသိုလ်စိတ်ကို လျှောကျစေတတ်သောကြောင့် ပါစိတ် မည်၏။
--၁-မုသာဝါဒဝဂ်
၂-ဩမသဝါဒသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်း၁တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သောရဟန်းတို့နှင့်အတူ ငြင်းခုံကြသည်ရှိသော် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့ကို နှုတ်လှံထိုးကုန်၏၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အမည်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အနွယ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အမှု ‘အလုပ်အကိုင်'အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အတတ်ပညာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အနာရောဂါအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ညစ်ညမ်းမှု ကိလေသာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အာပတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့သော ဆဲရေးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဆဲရေးကြကုန်၏၊ ရှုတ်ချကြကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ငြင်းခုံကြသည်ရှိသော် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့ကို အဘယ့်ကြောင့် နှုတ်လှံထိုးကုန်ဘိသနည်း၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အမည်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အနွယ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အမှုအားဖြင့်လည်းကောင်း၊အတတ်ပညာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အနာရောဂါအားဖြင့်လည်း ကောင်း၊ အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ညစ်ညမ်းမှုကိလေသာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အာပတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့သောဆဲရေးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဆဲရေးကုန်ဘိသနည်း၊ ရှုတ်ချကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်ကြပြီး လျှင်မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သီလကိုချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ငြင်းခုံကြသည်ရှိသော် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့ကို နှုတ်လှံထိုးကုန်၏၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ပ။ ယုတ်ညံ့သော ဆဲရေးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဆဲရေးကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ငြင်းခုံကြသည် ရှိသော်သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့ကို အဘယ့်ကြောင့် နှုတ်လှံထိုးကုန်ဘိသနည်း၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ပ။ ယုတ်ညံ့သော ဆဲရေးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဆဲရေးကုန်ဘိသနည်း၊ ရှုတ်ချကုန်ဘိသနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့အား မိန့်တော်မူ၏။
֍ ၁၃
။ ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား တက္ကသိုလ်မြို့၂၌ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်အား နန္ဒိဝိသာလအမည်ရှိသော နွားလားသည် ရှိ၏။ ထိုအခါ နန္ဒိဝိသာလနွားလားသည် ထိုပုဏ္ဏားအား “ပုဏ္ဏား အသင်သွားချေ၊ ငါ၏ နွားလားသည် တစ်စပ်တည်း ချည်နှောင်ထားသည့် ဝန်အပြည့်တင်သော လှည်းတစ်ရာကိုလိမ့်စေနိုင်၏”ဟု သူဌေးနှင့်အတူ အသပြာတစ်ထောင် အလောင်းအစား ပြုလေလော့ဟု ဆို၏။ --ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် ငါ၏ နွားလားသည် တစ်စပ်တည်း ချည်နှောင်ထားသည့် ဝန်အပြည့်တင်သော လှည်းတစ်ရာကို လိမ့်စေနိုင်၏ဟု သူဌေးနှင့်အတူ အသပြာတစ်ထောင် အလောင်းအစား ပြုလေ၏။
ထို့နောက် ထိုပုဏ္ဏားသည် လှည်းတစ်ရာကို မြဲမြံစွာနှောင်ဖွဲ့၍ နန္ဒိဝိသာလ၃နွားလားကို ကပြီးလျှင် “စဉ်းလဲ ကောက်ကျစ်သော နွား သွားလော့၊ စဉ်းလဲကောက်ကျစ်သော နွား ရုန်းလော့”ဟု ဆို၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နန္ဒိဝိသာလနွားလားသည် ထိုကသော နေရာ၌ပင် ရပ်တန့်နေလေ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်လည်း အသပြာတစ်ထောင် ဆုံးရှုံးသောကြောင့် မှိုင်တွေ၍ နေ၏။
ထိုအခါ နန္ဒိဝိသာလနွားလားသည် ထိုပုဏ္ဏားအား “ပုဏ္ဏား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မှိုင်တွေနေသနည်း”ဟု ဆို၏။
နွားလား သင်သည် ငါ့ကို အသပြာတစ်ထောင် ဆုံးရှုံးစေသောကြောင့် မှိုင်တွေနေ၏ဟု (ဆို၏)။
ပုဏ္ဏား သင်သည် မကောက်ကျစ်သော ငါ့ကို ကောက်ကျစ်သော နွားဟု အဘယ့်ကြောင့် ပြောဆိုဘိသနည်း၊ ပုဏ္ဏား သင် သွားချေဦး၊ “ငါ၏ နွားသည် တစ်စပ်တည်း ချည်နှောင်ထားသည့် ဝန်အပြည့်တင်သော လှည်းတစ်ရာကို လိမ့်စေနိုင်၏”ဟု သူဌေးနှင့်အတူ အသပြာနှစ်ထောင် အလောင်းအစား ပြုလေဦးလော့၊ “မကောက်ကျစ်သော ငါ့ကိုလည်း ကောက်ကျစ်၏”ဟု မဆိုလင့်ဟု ဆို၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားသည် “ငါ၏ နွားလားသည် တစ်စပ်တည်း ချည်နှောင်ထားသည့်ဝန်အပြည့်တင်သော လှည်းတစ်ရာကို လိမ့်စေနိုင်၏”ဟု သူဌေးနှင့်အတူ အသပြာနှစ်ထောင် အလောင်းအစား ပြုလေ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားသည် ဝန်အပြည့်တင်သော လှည်းတစ်ရာကို ခိုင်မြဲစွာဖွဲ့နှောင်၍ နန္ဒိဝိသာလနွားလားကို ကပြီးလျှင် “ကောင်းသော နွားလား သွားပါလော့၊ ကောင်းသော နွားလား ရုန်းပါလော့”ဟု ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နန္ဒိဝိသာလနွားလားသည် ဝန်အပြည့်တင်သော လှည်းပေါင်းတစ်ရာကို လိမ့်စေ၏။
နှစ်သက်ဖွယ်စကားကိုသာ ပြောဆိုရာ၏၊ မနှစ်သက်ဖွယ်စကားကို တစ်ရံတစ်ခါမျှ မပြောဆိုရာ၊ (နန္ဒိဝိသာလနွားလားသည်) နှစ်သက်ဖွယ်ကို ပြောဆိုသော ပုဏ္ဏား၏ လေးလံသော (လှည်းပေါင်းတစ်ရာ) ဝန်ကိုလည်း ရွက်ဆောင်နိုင်၏၊ ထိုပုဏ္ဏားအား ဥစ္စာကိုလည်း ရစေ၏၊ ထို့ကြောင့်လည်းဝမ်းမြောက်လေ၏။
ရဟန်းတို့ နွားတိရစ္ဆာန်ဖြစ်စဉ်အခါ၌ပင် ငါဘုရားသည် ဆဲရေးခြင်း ရှုတ်ချခြင်းကို မနှစ်သက်ခဲ့ပေ၊ ယခုအခါ၌မူကား ဆဲရေးခြင်း ရှုတ်ချခြင်းကို အဘယ်မှာ နှစ်သက်ပါအံ့နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၄
။ “ထိခိုက် နာကျင်အောင် ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဩမသဝါဒသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၅
။ ထိခိုက်နာကျင်အောင် ပြောဆိုခြင်း မည်သည် အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အမည်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အနွယ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အတတ်ပညာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အနာရောဂါအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်'အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ညစ်ညမ်းမှု ကိလေသာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အာပတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆဲရေးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်းဆယ်ပါးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ထိခိုက်နာကျင်အောင် ပြောဆို၏။အမျိုးဇာတ် မည်သည် ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် မြတ်သော အမျိုးဇာတ်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် မည်သည် ဒွန်းစဏ္ဍားအမျိုးဇာတ် ဒေါင်းရွေသမား ‘နှီးသမား’ အမျိုး ဇာတ်မုဆိုး တံငါအမျိုးဇာတ် သားရေနယ်သမားအမျိုးဇာတ် ပန်းမှိုက်သွန်အမျိုးဇာတ်တည်း၊ ဤကားယုတ်သော အမျိုးဇာတ် မည်၏။
မြတ်သော အမျိုးဇာတ် မည်သည် မင်းမျိုးဇာတ် ပုဏ္ဏားမျိုးဇာတ်တည်း၊ ဤကား မြတ်သောအမျိုးဇာတ် မည်၏။
အမည် နာမ မည်သည် ယုတ်သော အမည် မြတ်သော အမည်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိကုန်၏။
ယုတ်သော အမည် မည်သည် ငနားရှည်အမည် ငနားပဲ့အမည် ငနားလုံးအမည် ငနားကျယ်အမည် ငမျိုးပွားအမည်၊ ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့် သိအပ်သော အမည် မထီမဲ့မြင်ပြုအပ်သော အမည် စက်ဆုပ်အပ်သော အမည် နှိပ်စက်အပ်သော အမည် အလေးအမြတ်မပြုအပ်သောအမည်တည်း၊ ဤကား ယုတ်သောအမည် မည်၏။
မြတ်သောအမည် မည်သည် ဘုရားနှင့်စပ်သော အမည် တရားနှင့်စပ်သော အမည် သံဃာနှင့် စပ်သော အမည်၊ ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့် မသိအပ်သော အမည် မထီမဲ့မြင်မပြုအပ်သော အမည် မစက်ဆုပ်အပ်သော အမည် အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော အမည်တည်း၊ ဤကားမြတ်သောအမည် မည်၏။
အနွယ် မည်သည် ယုတ်သောအနွယ် မြတ်သောအနွယ်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သောအနွယ် မည်သည် ကောသိယအနွယ် ဘာရဒွါဇအနွယ် ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့် သိအပ်သောအနွယ် မထီမဲ့မြင်ပြုအပ်သောအနွယ် စက်ဆုပ်အပ်သောအနွယ် နှိပ်စက်အပ်သောအနွယ် အလေးအမြတ်မပြုအပ်သောအနွယ်တည်း၊ ဤကား ယုတ်သောအနွယ် မည်၏။
မြတ်သောအနွယ် မည်သည် ဂေါတမအနွယ် မောဂ္ဂလာနအနွယ် ကစ္စာနအနွယ် ဝါသိဋ္ဌအနွယ်ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့် မသိအပ်သောအနွယ် မထီမဲ့မြင်မပြုအပ်သောအနွယ် မစက်ဆုပ်အပ်သောအနွယ် မနှိပ်စက်အပ်သောအနွယ် အလေးအမြတ်ပြုအပ်သောအနွယ်တည်း၊ ဤကား မြတ်သောအနွယ် မည်၏။
အလုပ် မည်သည် ယုတ်သော အလုပ် မြတ်သော အလုပ်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သော အလုပ် မည်သည် ကျီစောင့်အလုပ် ပန်းမအလုပ် စက်ဆုပ်အပ်သော အလုပ် နှိပ်စက်အပ်သော အလုပ် အလေးအမြတ်မပြုအပ်သော အလုပ်တည်း၊ ဤကား ယုတ်သော အလုပ်မည်၏။
မြတ်သောအလုပ် မည်သည် လယ်ထွန်ခြင်းအလုပ် ကုန်သွယ်ခြင်းအလုပ် ကျွဲနွားမွေးမြူခြင်းအလုပ်၊ ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့် မသိအပ်သော အလုပ် မထီမဲ့မြင်မပြုအပ်သောအလုပ် မစက်ဆုပ်အပ်သော အလုပ် မနှိပ်စက်အပ်သော အလုပ် အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော အလုပ်တည်း၊ ဤကား မြတ်သော အလုပ်မည်၏။
--အတတ် မည်သည် ယုတ်သောအတတ် မြတ်သောအတတ်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သောအတတ် မည်သည် ကျူထရံသည်အတတ် အိုးထိန်းသည်အတတ် ရက်ကန်းသည်အတတ် သားရေနယ်သမားအတတ် ဆတ္တာသည်အတတ်၊ ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့်သိအပ်သောအတတ် မထီမဲ့မြင်ပြုအပ်သောအတတ် စက်ဆုပ်အပ်သောအတတ် နှိပ်စက်အပ်သောအတတ် အရိုအသေမပြုအပ်သောအတတ်တည်း။ ဤကား ယုတ်သောအတတ် မည်၏။
မြတ်သောအတတ် မည်သည် လက်ချိုးရေခြင်းအတတ် ဂဏန်းဖြင့် ရေးခြင်းအတတ် စာရေးအတတ်၊ ထိုမှတစ်ပါး ထိုထိုဇနပုဒ်တို့၌ အမြတ်အားဖြင့် သိအပ်သောအတတ် မထီမဲ့မြင်မပြုအပ်သောအတတ်မစက်ဆုပ်အပ်သောအတတ် မနှိပ်စက်အပ်သောအတတ် အရိုအသေပြုအပ်သောအတတ်တည်း၊ ဤကား မြတ်သောအတတ် မည်၏။
အလုံးစုံသော အနာတို့သည် ယုတ်ကုန်၏၊ သို့ရာတွင် ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ် (ကျင်ငယ်) ကို ယိုစေတတ်သော အနာ (တူလာ သရောနာ-ဆီးချိုနာ) သည် မြတ်၏။
အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ မည်သည် ယုတ်သော အသွင် မြတ်သော အသွင်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သော အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ မည်သည် အလွန်ရှည်ခြင်း အလွန်တိုခြင်း ‘အလွန်ပုခြင်း’ အလွန်မည်းခြင်း အလွန်ဖြူခြင်းတည်း၊ ဤကား ယုတ်သော အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ မည်၏။
မြတ်သော အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ မည်သည် မရှည်လွန်း မတိုလွန်း မမည်းလွန်း မဖြူလွန်းခြင်း တည်း၊ ဤကား မြတ်သော အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်’ မည်၏။
အလုံးစုံသော ညစ်ညမ်းမှုကိလေသာတို့သည် ယုတ်ကုန်၏။
အလုံးစုံသော အာပတ်တို့သည် ယုတ်ကုန်၏၊ သို့ရာတွင် သောတာပတ္တိသမာပတ်သည် မြတ်၏။
ဆဲရေးခြင်း မည်သည် ယုတ်သော ဆဲရေးခြင်း မြတ်သော ဆဲရေးခြင်းဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သော ဆဲရေးခြင်း မည်သည် သင်သည် ကုလားအုပ်ဖြစ်၏၊ သိုးဖြစ်၏၊ နွားဖြစ်၏၊ မြည်းဖြစ်၏၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်၏၊ ငရဲသူဖြစ်၏၊ သင့်အား ကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ မကောင်းသော လားရာဂတိကိုသာလျှင် သင် အလိုရှိထိုက်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယအက္ခရာ ဘအက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားနိမိတ် မိန်းမနိမိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း (ဆဲရေးခြင်းတည်း) ဤကား ယုတ်သော ဆဲရေးခြင်းမည်၏။
မြတ်သော ဆဲရေခြင်း မည်သည် သင်သည် ဉာဏ်ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထက်မြက်သောပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူ ဖြစ်၏၊ တရားဟောပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်း သောလားရာဂတိ မရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိကိုသာလျှင် သင် အလိုရှိထိုက်၏ဟု (ဆဲရေးခြင်းတည်း)၊ ဤကား မြတ်သော ဆဲရေးခြင်း မည်၏။
--အမျိုးဇာတ်ဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၁၆
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော ဇာတ်ဖြင့် ယုတ်သော ဇာတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဒွန်းစဏ္ဍားကို ဒေါင်းရွေသမား ‘နှီးသမား'ကို မုဆိုးတံငါကို သားရေနယ်သမားကို ပန်းမှိုက်သွန်ကို “သင်သည် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဖြစ်၏၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး ဖြစ်၏၊ မုဆိုးတံငါမျိုး ဖြစ်၏၊ သားရေနယ်သမားမျိုး ဖြစ်၏၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော ဇာတ်အားဖြင့် မြတ်သောဇာတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးကို မင်းမျိုးကို “သင်သည် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဖြစ်၏၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး ဖြစ်၏၊ မုဆိုး တံငါမျိုး ဖြစ်၏၊ သားရေနယ်သမားမျိုး ဖြစ်၏၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော ဇာတ်ဖြင့်ယုတ်သော ဇာတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဒွန်းစဏ္ဍားကို ဒေါင်းရွေသမားကို မုဆိုးတံငါကို သားရေနယ်သမားကို ပန်းမှိုက်သွန်ကို “သင်သည် မင်းမျိုး ဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော ဇာတ်ဖြင့်မြတ်သော ဇာတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ မင်းမျိုးကို ပုဏ္ဏားမျိုးကို “သင်သည် မင်းမျိုး ဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အမည်နာမဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၁၇
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်ညံ့သောအမည်အားဖြင့် ယုတ်ညံ့သော အမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ငနားရှည်မည်သောသူကို ငနားပဲ့မည်သောသူကိုငနားလုံးမည်သောသူကို ငနားကျယ်မည်သောသူကို ငမျိုးပွားမည်သောသူကို “သင်သည် ငနားရှည်ဖြစ်၏၊ ငနားပဲ့ ဖြစ်၏၊ ငနားလုံး ဖြစ်၏၊ ငနားကျယ် ဖြစ်၏၊ ငမျိုးပွား ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အမည်အားဖြင့် မြတ်သော အမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဗုဒ္ဓရက္ခိတမည်သောသူကို ဓမ္မရက္ခိတမည်သောသူကို သံဃရက္ခိတမည်သောသူကို “သင်သည် ငနားရှည် ဖြစ်၏၊ ငနားပဲ့ ဖြစ်၏၊ ငနားလုံး ဖြစ်၏၊ ငနားကျယ်ဖြစ်၏၊ ငမျိုးပွား ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အမည်အားဖြင့်ယုတ်သော အမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ငနားရှည်မည်သောသူကို ငနားပဲ့မည်သောသူကို ငနားလုံးမည်သောသူကို ငနားကျယ်မည်သောသူကို ငမျိုးပွားမည်သောသူကို “သင်သည် ဗုဒ္ဓရက္ခိတဖြစ်၏၊ ဓမ္မရက္ခိတ ဖြစ်၏၊ သံဃရက္ခိတ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အမည်အားဖြင့် မြတ်သောအမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဗုဒ္ဓရက္ခိတမည်သောသူကို ဓမ္မရက္ခိတမည်သောသူကို သံဃရက္ခိတမည်သော သူကို “သင်သည် ဗုဒ္ဓရက္ခိတ ဖြစ်၏၊ ဓမ္မရက္ခိတ ဖြစ်၏၊ သံဃရက္ခိတ ဖြစ်၏”ဟုပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အနွယ်ဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၁၈
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအနွယ်အားဖြင့် ယုတ်သောအနွယ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ကောသိယအနွယ်ရှိသူကို ဘာရဒွါဇအနွယ်ရှိသူကို “သင်သည် ကောသိယအနွယ် ဖြစ်၏၊ ဘာရဒွါဇအနွယ် ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအနွယ်အားဖြင့် မြတ်သောအနွယ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဂေါတမအနွယ်ရှိသောသူကို မောဂ္ဂလာနအနွယ်ရှိသောသူကို ကစ္စာနအနွယ်ရှိသောသူကို ဝါသိဋ္ဌအနွယ်ရှိသောသူကို “သင်သည် ကောသိယအနွယ် ဖြစ်၏၊ ဘာရဒွါဇအနွယ် ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သောအနွယ် အားဖြင့်ယုတ်သောအနွယ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ကောသိယအနွယ်ရှိသူကို ဘာရဒွါဇအနွယ်ရှိသူကို “သင်သည်ဂေါတမအနွယ် ဖြစ်၏၊ မောဂ္ဂလာနအနွယ် ဖြစ်၏၊ ကစ္စာနအနွယ် ဖြစ်၏၊ ဝါသိဋ္ဌအနွယ် ဖြစ်၏”ဟုပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သောအနွယ် အားဖြင့်မြတ်သောအနွယ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဂေါတမအနွယ်ရှိသူကို မောဂ္ဂလာနအနွယ်ရှိသူကို ကစ္စာနအနွယ်ရှိသူကို ဝါသိဋ္ဌအနွယ်ရှိသူကို “သင်သည် ဂေါတမအနွယ်ဖြစ်၏၊ မောဂ္ဂလာနအနွယ်ဖြစ်၏၊ ကစ္စာနအနွယ်ဖြစ်၏၊ ဝါသိဋ္ဌအနွယ်ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အလုပ်အကိုင်ဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၁၉
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အလုပ်ဖြင့်ယုတ်သော အလုပ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ကျီစောင့်၄ ကို ပန်းမှိုက်သွန်ကို “သင်သည် ကျီစောင့် ဖြစ်၏၊ ပန်းမှိုက်သွန် ဖြစ်၏၊”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အလုပ်အားဖြင့် မြတ်သော အလုပ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ လယ်သမားကို ကုန်သည်ကို နွားမွေးမြူသူကို “သင်သည်ကျီစောင့်ဖြစ်၏၊ ပန်းမှိုက်သွန်ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အလုပ်ဖြင့်ယုတ်သော အလုပ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ကျီစောင့်ကို ပန်းမှိုက်သွန်ကို “သင်သည် လယ်သမား ဖြစ်၏၊ ကုန်သည် ဖြစ်၏၊ နွားမွေးမြူသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အလုပ်ဖြင့်မြတ်သော အလုပ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ လယ်သမားကို ကုန်သည်ကို နွားမွေးမြူသူကို “သင်သည်လယ်သမား ဖြစ်၏၊ ကုန်သည် ဖြစ်၏၊ နွားမွေးမြူသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်းပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အတတ်ပညာဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၂၀
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအတတ်အားဖြင့် ယုတ်သောအတတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ကျူထရံသည်ကို အိုးထိန်းသည်ကို ရက်ကန်းသည်ကို သားရေနယ်သမားကို ဆတ္တာသည်ကို “သင်သည် ကျူထရံသည် ဖြစ်၏၊ အိုးထိန်းသည် ဖြစ်၏၊ ရက်ကန်းသည် ဖြစ်၏၊ သားရေနယ်သမား ဖြစ်၏၊ ဆတ္တာသည် ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအတတ်အားဖြင့် မြတ်သောအတတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ လက်ချိုးရေတွက်သူကို ဂဏန်းဖြင့် ရေတွက်သူကိုစာရေးတတ်သူကို “သင်သည် ကျူထရံသည် ဖြစ်၏၊ အိုးထိန်းသည် ဖြစ်၏၊ ရက်ကန်းသည် ဖြစ်၏၊ သားရေနယ်သမား ဖြစ်၏၊ ဆတ္တာသည် ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သောအတတ်အားဖြင့် ယုတ်သောအတတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ကျူထရံသည်ကို အိုးထိန်းသည်ကို ရက်ကန်းသည်ကို သားရေနယ်သမားကို ဆတ္တာသည်ကို “သင်သည် လက်ချိုးရေတွက်သူ ဖြစ်၏၊ ဂဏန်းဖြင့် ရေတွက်သူဖြစ်၏၊ စာရေး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သောအတတ်အားဖြင့် မြတ်သောအတတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ လက်ချိုးရေတွက်သူကို ဂဏန်းဖြင့် ရေတွက်သူကိုစာရေးကို “သင်သည် လက်ချိုးရေတွက်သူ ဖြစ်၏၊ ဂဏန်းဖြင့် ရေတွက်သူဖြစ်၏၊ စာရေး ဖြစ်၏”ဟုပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အနာရောဂါဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၂၁
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအနာအားဖြင့် ယုတ်သော အနာရှိသူကို ပြောဆို၏၊ နူနာရှိသူကို အိုင်းအမာနာရှိသူကို (ပွေးညှင်းတင်းတိပ်စသော) အရေပြားနာရှိသူကို ချောင်းဆိုးနာရှိသူကို ဝက်ရူးနာရှိသူကို “သင်သည် နူနာရှိသူဖြစ်၏၊ အိုင်းအမာနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ (ပွေးညှင်း တင်းတိပ်စသော) အရေပြားနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ ချောင်းဆိုးနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ ဝက်ရူးနာရှိသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အနာဖြင့်မြတ်သော အနာရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ်ယိုနာ (ဆီးချိုနာ) ရှိသူကို “သင်သည်နူနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အိုင်းအမာနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ (ပွေးညှင်းတင်းတိပ်စသော) အရေပြားနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ ချောင်းဆိုးနာရှိသူ ဖြစ်၏၊ ဝက်ရူးနာရှိသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အနာဖြင့်ယုတ်သော အနာရှိသူကို ပြောဆို၏၊ နူနာရှိသူကို အိုင်းအမာနာရှိသူကို (ပွေး ညှင်း တင်းတိပ် စသော) အရေပြားနာရှိသူကို ချောင်းဆိုးနာရှိသူကို ဝက်ရူးနာရှိသူကို “သင်သည် ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ်ယိုနာ (ဆီးချိုနာ) ရှိသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကိုဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အနာဖြင့်မြတ်သော အနာရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ်ယိုနာ (ဆီးချိုနာ) ရှိသူကို “သင်သည်ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ်ယိုနာ (ဆီးချိုနာ) ရှိသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်းပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်'ဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၂၂
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အသွင်ဖြင့်ယုတ်သော အသွင်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ အလွန်ရှည်သောသူကို အလွန်တိုသောသူကို အလွန်မည်းသောသူကို အလွန်ဖြူသောသူကို “သင်သည် ရှည်လွန်းသူ ဖြစ်၏၊ တိုလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မည်းလွန်းသူဖြစ်၏၊ ဖြူလွန်းသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အသွင်ဖြင့်မြတ်သော အသွင်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ မရှည်လွန်းသူကို မတိုလွန်းသူကို မမည်းလွန်းသူကို မဖြူလွန်းသူကို “သင်သည် ရှည်လွန်းသူ ဖြစ်၏၊ တိုလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မည်းလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ ဖြူလွန်းသူ ဖြစ်၏”ဟုပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အသွင်ဖြင့်ယုတ်သော အသွင်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ အလွန်ရှည်သူကို အလွန်တိုသူကို အလွန်မည်းသူကို အလွန်ဖြူသူကို “သင်သည် မရှည်လွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မတိုလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မမည်းလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မဖြူလွန်းသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော အသွင်ဖြင့်မြတ်သော အသွင်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ မရှည်လွန်းသူကို မတိုလွန်းသူကို မမည်းလွန်းသူကို မဖြူလွန်းသူကို “သင်သည် မရှည်လွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မတိုလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မမည်းလွန်းသူ ဖြစ်၏၊ မဖြူလွန်းသူ ဖြစ်၏”ဟုပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ကိလေသာဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၂၃
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောရာဂစသည်ဖြင့် ယုတ်သော ရာဂစသည် ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ရာဂထကြွသူကို ဒေါသထကြွသူကို မောဟထကြွသူကို “သင်သည် ရာဂထကြွသူ ဖြစ်၏၊ ဒေါသထကြွသူ ဖြစ်၏၊ မောဟထကြွသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော ရာဂ စသည်ဖြင့်ကိလေသာ မရှိ၍ မြတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ရာဂကင်းသူကို ဒေါသကင်းသူကို မောဟကင်း သူကို “သင်သည် ရာဂထကြွသူ ဖြစ်၏၊ ဒေါသထကြွသူ ဖြစ်၏၊ မောဟထကြွသူ ဖြစ်၏၊”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော စကားဖြင့်ယုတ်သော ရာဂစသည် ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ရာဂထကြွသူကို ဒေါသထကြွသူကို မောဟထကြွသူကို “သင်သည် ရာဂကင်းသူ ဖြစ်၏၊ ဒေါသကင်းသူ ဖြစ်၏၊ မောဟကင်းသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော စကားဖြင့်ကိလေသာ မရှိ၍ မြတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ရာဂကင်းသူကို ဒေါသကင်းသူကို မောဟကင်းသူကို “သင်သည် ရာဂကင်းသူ ဖြစ်၏၊ ဒေါသကင်းသူ ဖြစ်၏၊ မောဟကင်းသူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အာပတ်ဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၂၄
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအာပတ်ဖြင့် ယုတ်သော အာပတ်သင့်သူကို ပြောဆို၏၊ ပါရာဇိကအာပတ်သင့်သူကို သံဃာဒိသိသ်အာပတ့်သင့်သူကို ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်သင့်သူကို ပါစိတ်အာပတ်သင့်သူကို ပါဋိဒေသနီအာပတ်သင့်သူကို ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်သူကို ဒုဗ္ဘာသီအာပတ်သင့်သူကို “သင်သည် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သူ ဖြစ်၏၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သင့်သူ ဖြစ်၏၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်သူ ဖြစ်၏၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်သူ ဖြစ်၏၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ်သင့်သူ ဖြစ်၏၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်သူ ဖြစ်၏၊ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်သူ ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော အာပတ်ဖြင့် (အာပတ် မရှိ၍) မြတ်သူကို ပြောဆို၏၊ သောတာပန်ကို “သင်သည် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သူဖြစ်၏။ပ။ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်သူဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ (အာပတ် မရှိ၍) မြတ်သော စကားဖြင့် (အာပတ်သင့်၍) ယုတ်သူကို ပြောဆို၏၊ ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သူကို။ပ။ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်သူကို “သင်သည် သောတာပန် ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ (အာပတ်မရှိ၍) မြတ်သောစကားဖြင့် (အာပတ်မရှိ၍) မြတ်သူကို ပြောဆို၏၊ သောတာပန်ကို “သင်သည် သောတာပန် ဖြစ်၏”ဟုပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အယုတ် အမြတ်ဆဲရေးခြင်းမျိုးဖြင့် ဆဲရေးခြင်း
֍ ၂၅
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောဆဲရေးခြင်းဖြင့် ယုတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ကုလားအုပ်ကို ဆိတ်ကို နွားကို မြည်းကို တိရစ္ဆာန်ကိုငရဲသူကို “သင်သည် ကုလားအုပ်ဖြစ်၏၊ ဆိတ်ဖြစ်၏၊ နွားဖြစ်၏၊ မြည်းဖြစ်၏၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်၏၊ ငရဲသူဖြစ်၏၊ သင့်အား ကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ မကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင်ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သော ဆဲရေး ခြင်းဖြင့်မြတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ပညာရှိသူကို လိမ္မာသူကို ထက်မြက်သော ပညာရှိသူကို အကြားအမြင်များသူကို တရားဟောတတ်သူကို “သင်သည် ကုလားအုပ်ဖြစ်၏၊ ဆိတ်ဖြစ်၏၊ နွားဖြစ်၏၊ မြည်းဖြစ်၏၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်၏၊ ငရဲသူဖြစ်၏၊ သင့်အား ကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ မကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင်ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော ဆဲရေး ခြင်းဖြင့်ယုတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ကုလားအုပ်ကို ဆိတ်ကို နွားကို မြည်းကို တိရစ္ဆာန်ကို ငရဲသူကို “သင်သည်ပညာရှိ ဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူ ဖြစ်၏၊ တရားဟောတတ်သူ ဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင် ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ မြတ်သော ဆဲရေ ခြင်းဖြင့်မြတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ပညာရှိသူကို လိမ္မာသူကို ထက်မြက်သော ပညာရှိသူကို အကြားအမြင်များသူကို တရားဟောတတ်သူကို “သင်သည် ပညာရှိ ဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထက်မြက်သောပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူ ဖြစ်၏၊ တရားဟောတတ်သူ ဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်းသောလားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင် ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၆
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ “ဤအရပ်၌ အချို့သော ဒွန်းစဏ္ဍား ဒေါင်းရွေသမား မုဆိုး တံငါ သားရေနယ်သမား ပန်းမှိုက်သွန်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ “ဤအရပ်၌ အချို့သော မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၇
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ “ဤအရပ်၌ အချို့သော ငနားရှည်မည်သောသူ ငနားပဲ့မည်သောသူ ငနားလုံးမည်သောသူ ငနားကျယ်မည်သောသူငမျိုးပွားမည်သောသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။"ဤအရပ်၌ အချို့သော ဗုဒ္ဓရက္ခိတမည်သောသူ ဓမ္မရက္ခိတမည်သောသူ သံဃရက္ခိတမည်သောသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ကောသိယအနွယ် ဘာရဒွါဇအနွယ်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။ “ဤအရပ်၌ အချို့သော ဂေါတမအနွယ် မောဂ္ဂလာနအနွယ် ကစ္စာနအနွယ် ဝါသိဋ္ဌအနွယ်တို့သည်ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
--"ဤအရပ်၌ အချို့သော ကျီစောင့် ပန်းမှိုက်သွန်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော လယ်သမား ကုန်သည် နွားမွေးမြူသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြော ဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ကျူထရံသည် အိုးထိန်းသည် ရက်ကန်းသည် သားရေနယ်သမား ဆတ္တာသည်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော လက်ချိုးရေတွက်တတ်သူ ဂဏန်းဖြင့် ရေတွက်တတ်သူ စာရေးတတ်သူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော နူနာရှိသူ အိုင်းအမာနာရှိသူ (ပွေးညှင်းတင်းတိပ်စသော) အရေပြားနာ ရှိသူချောင်းဆိုးနာရှိသူ ဝက်ရူးနာရှိသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ်ယိုနာ ‘ဆီးချိုနာ’ ရှိသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ရှည်လွန်းသူ တိုလွန်းသူ မည်းလွန်းသူ ဖြူလွန်းသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော မရှည်လွန်းသူ မတိုလွန်းသူ မမည်းလွန်းသူ မဖြူလွန်းသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ရာဂထကြွသူ ဒေါသထကြွသူ မောဟထကြွသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ရာဂကင်းသူ ဒေါသကင်းသူ မောဟကင်းသူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ပါရာဇိကအာပတ်သင့်သူ။ပ။ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်သူတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော သောတာပန်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ကုလားအုပ် ဆိတ် နွား မြည်း တိရစ္ဆာန် ငရဲသားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား ကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ မကောင်းသော လားရာဂတိကိုသာလျှင် ထိုသူတို့အလိုရှိထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၈
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ “ဤအရပ်၌့အချို့သော ပညာရှိသူ လိမ္မာသူ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ အကြားအမြင်များသူ တရားဟောတတ်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုသူတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။֍ ၂၉
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ဤသို့ ပြောဆို၏၊ “အကြင်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဒေါင်းရွေသမား မျိုးမုဆိုးတံငါမျိုး သားရေနယ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့တည်း”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ပ။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ဤသို့ ပြောဆို၏၊ “အကြင်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ပညာရှိသူ လိမ္မာသူ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ အကြားအမြင်များသူ တရားဟောတတ်သူတို့တည်း”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၃၀
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ဤသို့ ပြောဆို၏၊ “ငါတို့ကား ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ မုဆိုးတံငါမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ သားရေနယ်သမားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုး မဟုတ်ကုန်”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။"ငါတို့ကား ပညာရှိ မဟုတ်ကုန်၊ လိမ္မာသူ မဟုတ်ကုန်၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိ မဟုတ်ကုန်၊ အကြားအမြင်များသူ မဟုတ်ကုန်၊ တရားဟောတတ်သူ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ငါတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၁
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ယုတ်သောအမည်ဖြင့် ယုတ်သော အမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏။ပ။ ယုတ်သော အမည်ဖြင့် မြတ်သော အမည်ရှိသူကိုပြောဆို၏။ပ။ မြတ်သော အမည်ဖြင့် ယုတ်သော အမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏။ပ။ မြတ်သော အမည်ဖြင့်မြတ်သော အမည်ရှိသူကို ပြောဆို၏။ပ။ ပညာရှိသူကို လိမ္မာသူကို ထက်မြက်သော ပညာ ရှိသူကိုအကြားအမြင်များသူကို တရားဟောတတ်သူကို “သင်သည် ပညာရှိဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူဖြစ်၏၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူဖြစ်၏၊ တရားဟောတတ်သူဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင် ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ဤသို့ ပြောဆို၏၊ “ဤအရပ်၌ အချို့သော ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဒေါင်းရွေသမားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး သားရေနယ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ပညာရှိသူ လိမ္မာသူ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ အကြားအမြင်များသူတရားဟောတတ်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ ကောင်းသောလားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုသူတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ဤသို့ ပြောဆို၏၊ “အကြင်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဒေါင်းရွေ သမားမျိုးမုဆိုးတံငါမျိုး၊ သားရေနယ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့တည်း”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"အကြင်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ပညာရှိသူ လိမ္မာသူ ထက်မြက်သောပညာရှိသူ အကြားအမြင်များသူ တရားဟောတတ်သူတို့တည်း”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်းဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို ဆဲရေးလို ရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို ပြုလုပ်လို၍ ဤသို့ ပြောဆို၏၊ “ငါတို့ကား ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ မုဆိုးတံငါမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ သားရေနယ်သမားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုး မဟုတ်ကုန်”ဟု ပြောဆိုအံ့။ ပ
"ငါတို့ကား ပညာရှိ မဟုတ်ကုန်၊ လိမ္မာသူ မဟုတ်ကုန်၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ မဟုတ်ကုန်၊ အကြားအမြင်များသူ မဟုတ်ကုန်၊ တရားဟောတတ်သူ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ငါတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၃၂
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူးလိုသဖြင့် ယုတ်သော အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုးကို ဒေါင်းရွေသမားမျိုးကို မုဆိုးတံငါမျိုးကို သားရေနယ်သမားမျိုးကို ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးကို “သင်သည် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဖြစ်၏၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး ဖြစ်၏၊ မုဆိုးတံငါမျိုး ဖြစ်၏၊ သားရေနယ်သမားမျိုး ဖြစ်၏၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူးလိုသဖြင့်ယုတ်သော အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် မြတ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ မင်းမျိုးကို ပုဏ္ဏားမျိုးကို “သင်သည် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဖြစ်၏၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး ဖြစ်၏၊ မုဆိုးတံငါမျိုး ဖြစ်၏၊ သားရေနယ်သမားမျိုး ဖြစ်၏၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ်သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူး လိုသဖြင့်မြတ်သော အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုးကို ဒေါင်းရွေသမားမျိုးကို မုဆိုးတံငါမျိုးကို သားရေနယ်သမားမျိုးကို ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးကို “သင်သည် မင်းမျိုးဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူးလိုသဖြင့်မြတ်သော အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် မြတ်သော အမျိုးဇာတ်ရှိသူကို ပြောဆို၏၊ မင်းမျိုးကို ပုဏ္ဏားမျိုးကို “သင်သည် မင်းမျိုး ဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုး ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူးလိုသဖြင့် အယုတ်ဖြင့် ယုတ်သောသူကို ပြောဆို၏။ပ။ အယုတ်ဖြင့် မြတ်သောသူကို ပြောဆို၏။ပ။ အမြတ်ဖြင့်ယုတ်သောသူကို ပြောဆို၏။ပ။ အမြတ်ဖြင့် မြတ်သောသူကို ပြောဆို၏၊ ပညာရှိသူကို လိမ္မာ သူကိုထက်မြက်သော ပညာရှိသူကို အကြားအမြင်များသူကို တရားဟောတတ်သူကို “သင်သည် ပညာရှိသူဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူ ဖြစ်၏၊ တရားဟောတတ်သူ ဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင်သင် ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၃
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူးလိုသဖြင့် ဤသို့ ဆို၏ “ဤအရပ်၌ အချို့သော ဒွန်းစဏ္ဍား ဒေါင်းရွေသမား မုဆိုးတံငါ သားရေနယ်သမား ပန်းမှိုက်သွန်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။"ဤအရပ်၌ အချို့သော ပညာရှိသူ လိမ္မာသူ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူ အကြားအမြင်များသူ တရားဟောတတ်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုသူတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူး လိုသဖြင့်ဤသို့ ဆို၏ “အကြင်သူတို့သည် ရှိကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ဒွန်းစဏ္ဍား ဒေါင်းရွေသမား မုဆိုးတံငါ သားရေနယ်သမား ပန်းမှိုက်သွန်တို့တည်း”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"အကြင်သူတို့သည် ရှိကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ပညာရှိသူ လိမ္မာသူ ထက်မြက် သောပညာရှိသူ အကြားအမြင်များသူ တရားဟောတတ်သူတို့တည်း”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
--ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲ ရယ်မြူးလိုသဖြင့်ဤသို့ ဆို၏ “ငါတို့ကား ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဒေါင်းရွေသမားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး သားရေနယ်သမား မျိုးပန်းမှိုက်သွန်မျိုး မဟုတ်ကုန်”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ငါတို့ကား ပညာရှိများ လိမ္မာသူများ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူများ အကြားအမြင်များသူများတရားဟောတတ်သူများ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသောလားရာဂတိသို့သာလျှင် ငါတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၄
။ ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲရယ်မြူးလိုသဖြင့် အယုတ်ဖြင့် ယုတ်သောသူကို ပြောဆိုအံ့။ပ။အယုတ်ဖြင့် မြတ်သောသူကို ပြောဆိုအံ့။ပ။ အမြတ်ဖြင့် ယုတ်သောသူကို ပြောဆိုအံ့။ပ။ အမြတ်ဖြင့်မြတ်သောသူကို ပြောဆိုအံ့၊ ပညာရှိသူကို လိမ္မာသူကို ထက်မြက်သော ပညာရှိသူကို အကြားအမြင်များသူကို တရားဟောတတ်သူကို “သင်သည် ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထက်မြက်သောပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူ ဖြစ်၏၊ တရားဟောတတ်သူ ဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်းသောလားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင်ရောက်ထိုက်၏”ဟူ၍ ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲရယ်မြူးလိုသဖြင့် ဤသို့ပြောဆို၏၊ “ဤအရပ်၌ အချို့ကုန်သော ဒွန်းစဏ္ဍားများ ဒေါင်းရွေသမားများမုဆိုးတံငါများ သားရေနယ်သမားများ ပန်းမှိုက်သွန်များ ရှိကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ဤအရပ်၌ အချို့သော ပညာရှိသူများ လိမ္မာသူများ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူများ အကြားအမြင်များသူများ တရားဟောတတ်သူများ ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုသူတို့ ရောက်ထိုက်ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲရယ်မြူးလိုသဖြင့် ဤသို့ပြောဆို၏၊ “အကြင်သူတို့သည် ရှိကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ဒွန်းစဏ္ဍားများ ဒေါင်းရွေသမားများ မုဆိုးတံငါများ သားရေနယ်သမားများ ပန်းမှိုက်သွန်များတည်း”ဟုပြောဆိုအံ့။ပ။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲရယ်မြူးလိုသဖြင့် ဤသို့ပြောဆို၏၊ “အကြင်သူတို့သည် ရှိကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား ပညာရှိသူများလိမ္မာသူများ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူများ အကြားအမြင်များသူများ တရားဟောတတ်သူများတည်း၊ ထိုသူတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုသူတို့ ရောက့်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူကို မဆဲရေးလို မရှုတ်ချလို အရှိန်အစော်မဲ့ကို မပြုလုပ်လိုဘဲရယ်မြူးလိုသဖြင့် ဤသို့ပြောဆို၏၊ “ငါတို့ကား ဒွန်းစဏ္ဍားများ ဒေါင်းရွေသမားများ မုဆိုးတံငါများသားရေနယ်သမားများ ပန်းမှိုက်သွန်များ မဟုတ်ကြကုန်”ဟု ပြောဆိုအံ့။ပ။
"ငါတို့ကား ပညာရှိသူများ လိမ္မာသူများ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူများ အကြားအမြင်များသူများတရားဟောတတ်သူများ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိ မရှိ၊ ကောင်းသောလားရာဂတိသို့သာလျှင် ငါတို့ ရောက်ထိုက်၏”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်၏။
--֍ ၃၅
။ အနက်ကို ရှေးရှုသော ရဟန်း၊ ပါဠိကို ရှေးရှုသော ရဟန်း၊ ဆုံးမခြင်းကို ရှေးရှုသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ ဩမသဝါဒသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၁။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းခြောက်ပါး စတင်တည်ထောင်သော အသင်းဝင်ရဟန်းတို့ကို ဆိုသည်။
၂။ တက္ကသိုလ်= အတတ်ပညာအထူးထူးကို ကြံဆလေ့ ရှိသောသူတို့၏ နေထိုင်ရာမြို့တော်ဖြစ်သည်။
၃။ နန္ဒိဝိသာလ= နှစ်သက်ဖွယ် ဦးချိုခံ့ညားခြင်းရှိသောနွား
၄။ ကောဋ္ဋကကမ္မံ ရှိလျှင် သစ်ရွှေသမား လက်သမားအလုပ် ကျောက်ဆစ်သမားအလုပ်ဟု ပြန်ဆိုရမည်။
--၁- မုသာဝါဒဝဂ်
၃- ပေသုညသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြ ငြင်းခုံကြ ဝါဒကွဲပြားခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့ထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပို့ဆောင်ကြကုန်၏။ဤရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ဤရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ထိုရဟန်းကို ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ထိုရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ဤရဟန်းကို ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုသို့ပြောကြားခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း ဖြစ်ပွားကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း အတိုင်းထက်အလွန် ပွားများခြင်း ကျယ်ပြန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြ ငြင်းခုံကြ ဝါဒကွဲပြား ခြင်းသို့ရောက်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့ထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကို အဘယ့်ကြောင့်ပို့ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ ဤရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ဤရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ထိုရဟန်းကို ပြောကြားကုန်ဘိသနည်း၊ ထိုရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ထိုရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ဤရဟန်းကို ပြောကြားကုန်ဘိသနည်း၊ ထိုသို့ ပြောကြားခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း ဖြစ်ပွားကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း အတိုင်းထက်အလွန် ပွားများခြင်း ကျယ်ပြန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသောအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ခိုက်ရန် ဖြစ်ကြငြင်းခုံကြ ဝါဒကွဲပြားခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့အထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကိုပို့ဆောင်ကုန်၏၊ ဤရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ဤရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ထိုရဟန်းကို ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ထိုရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ဤရဟန်းကို ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုသို့ ပြောကြားခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း ဖြစ်ပွားကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း အတိုင်းထက်အလွန် ပွားများခြင်း ကျယ်ပြန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ဟူသည်မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြ ငြင်းခုံကြ ဝါဒကွဲပြားခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့ထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကို အဘယ့်ကြောင့် ပို့ဆောင်ကြကုန်ဘိသနည်း၊ ဤရဟန်း၏စကားကို နားထောင်၍ ဤရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ထိုရဟန်းကို ပြောကြားကုန်ဘိသနည်း၊ ထိုရဟန်း၏စကားကို နားထောင်၍ ထိုရဟန်းနှင့် ကွဲပြားအောင် ဤရဟန်းကို ပြောကြားကုန်ဘိသနည်း၊ ထိုသို့ ပြောကြားခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း ဖြစ်ပွားကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ခိုက်ရန်တို့သည်လည်း အတိုင်းထက်အလွန် ပွားများခြင်း ကျယ်ပြန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကြည်ညိုပြီးသော သူတို့အား တိုး၍ ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၇
။ “ရဟန်းတို့အား ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်း ကြောင့်ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃- ပေသုညသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၈
။ ချောပစ်ကုန်းတိုက်ခြင်း မည်သည် မိမိအား ချစ်ခင်စေလိုသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ကွဲပြားစေလိုသောကြောင့်လည်းကောင်း ဤအကြောင်းနှစ်ပါးတို့ဖြင့် ချောပစ်ကုန်းတိုက်၏။အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အမည်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အနွယ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊အတတ်ပညာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အနာရောဂါအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အသွင် ‘ပုံသဏ္ဌာန်'အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ညစ်ညမ်းမှု ကိလေသာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အာပတ်အားဖြင့် လည်းကောင်း၊ ဆဲရေးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဆယ်ပါးသောအကြောင်းတို့ဖြင့်ချောပစ်ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပို့ဆောင်၏။
အမျိုးဇာတ် မည်သည် ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် မြတ်သော အမျိုးဇာတ်ဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် မည်သည် ဒွန်းစဏ္ဍားအမျိုးဇာတ် ဒေါင်းရွေသမားအမျိုးဇာတ် မုဆိုး တံငါအမျိုးဇာတ် သားရေနယ်သမားအမျိုးဇာတ် ပန်းမှိုက်သွန်အမျိုးဇာတ်တည်း၊ ဤကား ယုတ်သော အမျိုးဇာတ် မည်၏။
မြတ်သော အမျိုးဇာတ် မည်သည် မင်းမျိုးဇာတ် ပုဏ္ဏားမျိုးဇာတ်တည်း၊ ဤကား မြတ်သောအမျိုးဇာတ် မည်၏။ပ။
ဆဲရေးခြင်း မည်သည် ယုတ်သော ဆဲရေးခြင်း မြတ်သော ဆဲရေးခြင်းဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ယုတ်သော ဆဲရေးခြင်း မည်သည် (သင်သည်) ကုလားအုပ်ဖြစ်၏၊ သိုးဖြစ်၏၊ နွားဖြစ်၏၊ မြည်းဖြစ်၏၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်၏၊ ငရဲသူဖြစ်၏၊ သင့်အား ကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ မကောင်းသောလားရာဂတိသို့သာလျှင် သင်ရောက်ထိုက်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယအက္ခရာ ဘအက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားနိမိတ် မိန်းမနိမိတ်ဖြင့် လည်းကောင်း (ဆဲရေးခြင်းတည်း)။ ဤကား ယုတ်သော ဆဲရေးခြင်းမည်၏။
မြတ်သော ဆဲရေးခြင်း မည်သည်ကား သင်သည် ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထက်မြက့်သော ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ အကြားအမြင်များသူ ဖြစ်၏၊ တရားဟောတတ်သူ ဖြစ်၏၊ သင့်အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် သင် ရောက်ထိုက်၏ဟု ဆဲရေးခြင်းတည်း၊ ဤကား မြတ်သော ဆဲရေးခြင်း မည်၏။
֍ ၃၉
။ ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤ မည်သောရဟန်းက ‘ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုးတည်း၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုးတည်း၊ မုဆိုးတံငါမျိုးတည်း၊ သားရေနယ်သမားမျိုးတည်း၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတည်း’ဟူ၍ ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘မင်းမျိုးတည်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကိုပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ငနားရှည်မည်၏၊ ငနားပဲ့မည်၏၊ ငနားလုံးမည်၏၊ ငနားကျယ်မည်၏၊ ငမျိုးပွားမည်၏’ဟူ၍ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။
--ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတမည်၏၊ ဓမ္မရက္ခိတမည်၏၊ သံဃရက္ခိတမည်၏’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ကောသိယအနွယ်တည်း၊ ဘာရဒွါဇအနွယ်တည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ဂေါတမအနွယ်တည်း၊ မောဂ္ဂလာနအနွယ်တည်း၊ ကစ္စာနအနွယ်တည်း၊ ဝါသိဋ္ဌအနွယ်တည်း’ဟူ၍ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ကျီစောင့်တည်း၊ ပန်းမှိုက်သွန်တည်း’ဟု ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကိုပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက လယ်သမားတည်း၊ ကုန်သည်တည်း၊ နွားမွေးမြူသူတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ကျူထရံသည်တည်း၊ အိုးထိန်းသည်တည်း၊ ရက်ကန်းသည်တည်း၊ သားရေနယ်သမားတည်း၊ ဆတ္တာသည်တည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်းခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘လက်ချိုးရေတွက်တတ်သူတည်း၊ ဂဏန်းဖြင့် ရေတွက်တတ်သူတည်း၊ စာရေးတတ်သူတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။
֍ ၄၀
။ ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤ မည်သောရဟန်းက ‘နူနာရှိသူတည်း၊ အိုင်းအမာရှိသူတည်း၊ (ပွေးညှင်း တင်းတိပ်စသော) အရေပြား နာရှိသူတည်း၊ ချောင်းဆိုးနာရှိသူတည်း၊ ဝက်ရူးနာရှိသူတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက် စကားကိုပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ပျားရည်နှင့်တူသော မုတ်ယိုနာ ‘ဆီးချိုနာ’ ရှိသူတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘အလွန်ရှည်၏၊ အလွန်တို၏၊ အလွန်မည်း၏၊ အလွန်ဖြူ၏’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘မရှည်လွန်း၊ မတိုလွန်း၊ မမည်းလွန်း၊ မဖြူလွန်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ရာဂထကြွသူ ဒေါသထကြွသူ မောဟထကြွသူ’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ရာဂကင်းသူတည်း၊ ဒေါသကင်းသူတည်း၊ မောဟကင်းသူတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက် စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သူတည်း၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သူတည်း၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်သင့်သူတည်း၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်သူတည်း၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်သူတည်း၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်သူတည်း၊ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ် သင့်သူတည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘သောတာပန်တည်း’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ကုလားအုပ်တည်း၊ သိုးတည်း၊ နွားတည်း၊ မြည်းတည်း၊ တိရစ္ဆာန်တည်း၊ ငရဲသူတည်း၊ ထိုရဟန်းအား ကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ မကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုရဟန်း ရောက်ထိုက်၏’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်းပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “သင့်ကို ဤမည်သောရဟန်းက ‘ပညာရှိသူတည်း၊ လိမ္မာသူတည်း၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူတည်း၊ အကြားအမြင်များသူတည်း၊ တရားဟောတတ်သူတည်း၊ ထိုရဟန်းအား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသောလားရာ ဂတိသို့သာလျှင် ထိုရဟန်းရောက်ထိုက်၏’ဟူ၍ ပြောဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကိုပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၁
။ ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်းသည် ‘ဤအရပ်၌ အချို့သော ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဒေါင်းရွေသမားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး သားရေနယ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်းသည် အခြားသူကို ဆိုသည်မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်းဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်းသည် ‘ဤအရပ်၌ အချို့သော မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်း သည်အခြားသူကို ဆိုသည် မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်း သည် ‘ဤအရပ်၌ အချို့သော ပညာရှိသူများ လိမ္မာသူများ ထက်မြက်သော ပညာရှိသူများ အကြားအမြင်များသူများ တရားဟောတတ်သူများ ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့အား မကောင်းသော လားရာဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ထိုသူတို့ ရောက်ထိုက်၏’ဟူ၍ ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်းသည်အခြားသူကို ဆိုသည် မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။
--ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်းသည် ‘အကြင်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဒေါင်းရွေ သမားမျိုးမုဆိုးတံငါမျိုး သားရေနယ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန်မျိုးတို့တည်း’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်း သည်အခြားသူကို ဆိုသည် မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်းသည် ‘အကြင်သူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကား စင်စစ်အားဖြင့် ပညာရှိသူများ လိမ္မာသူများ ထက်မြက်သောပညာရှိသူများ အကြားအမြင်များသူများ တရားဟောတတ်သူများတည်း’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်းသည်အခြားသူကို ဆိုသည် မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်း သည် ‘ငါတို့ကား ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ ဒေါင်းရွေသမားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ မုဆိုးတံငါမျိုး မဟုတ် ကုန်၊ သားရေနယ်သမားမျိုး မဟုတ်ကုန်၊ ပန်းမှိုက်သွန်မျိုး မဟုတ်ကုန်’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်း သည်အခြားသူကို ဆိုသည် မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ “ဤမည်သော ရဟန်းသည် ‘ငါတို့ကား ပညာရှိသူတို့ မဟုတ်ကုန်၊ လိမ္မာသူတို့ မဟုတ်ကုန်၊ ထက်မြက်သော ပညာ ရှိသူတို့မဟုတ်ကုန်၊ အကြားအမြင်များသူတို့ မဟုတ်ကုန်၊ တရားဟောတတ်သူတို့ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့ အားမကောင်းသော လားရာ ဂတိမရှိ၊ ကောင်းသော လားရာဂတိသို့သာလျှင် ငါတို့ ရောက်ထိုက်၏’ဟူ၍ပြောဆို၏၊ ထိုရဟန်းသည် အခြားသူကို ဆိုသည် မဟုတ်၊ သင့်ကိုသာလျှင် ဆို၏”ဟု ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၂
။ ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ စကားခွန်းတိုင်း ခွန်းတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ စကားကို နားထောင်၍ ရဟန်းမဟုတ်သူ အထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက် စကားကို့ပို့ဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူတို့၏ စကားကို နားထောင်၍ (အခြား) ရဟန်းအထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သူ၏ စကားကို နားထောင်၍ ရဟန်းမဟုတ်သူအထံသို့ ချောပစ်ကုန်းတိုက်စကားကို ပို့ဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၃
။ မိမိအား မချစ်ခင်စေလိုသော ရဟန်း၊ မကွဲပြားစေလိုသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။တတိယ ပေသုညသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁- မုသာဝါဒဝဂ်
၄-ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝထ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဥပါသကာတို့အား တရားကိုပုဒ်ပြိုင် ပို့ချကုန်၏၊ ဥပါသကာတို့သည် ရဟန်းတို့၌ မရိုသေကုန်၊ မတုတ်ဝပ်ကုန်၊ တူသော အသက်မွေးခြင်းမရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဥပါသကာတို့အား တရားကိုပုဒ်ပြိုင် ပို့ချကုန်ဘိသနည်း၊ ဥပါသကာတို့သည် ရဟန်းတို့၌ မရိုသေကုန်၊ မတုတ်ဝပ်ကုန်၊ တူသောအသက်မွေးခြင်းမရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဥပါသကာတို့အားတရားကို ပုဒ်ပြိုင် ပို့ချကုန်၏၊ ဥပါသကာတို့သည် ရဟန်းတို့၌ မရိုသေကုန်၊ မတုတ်ဝပ်ကုန်၊ တူသောအသက်မွေးခြင်းမရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် ဥပါသကာတို့အား တရားကို ပုဒ်ပြိုင် အဘယ့်ကြောင့် ပို့ချကုန်ဘိသနည်း၊ ဥပါသကာတို့သည်လည်း ရဟန်းတို့၌ မရိုသေကုန်၊ မတုပ်ဝပ်ကုန်၊ တူသော အသက်မွေးခြင်းမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည်မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကြည်ညိုပြီးသော သူတို့အား တိုး၍ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သော သူအား တရားကို ပုဒ်ပြိုင် ပို့ချ ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၄- ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သောသူ မည်သည် ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမကို ချန်ထား၍ ကြွင်းကျန်သောသူသည် ရဟန်းမဟုတ်သောသူ မည်၏။
ပုဒ်ပြိုင် မည်သည် ပုဒ်ပြိုင်၊ နောက်ပုဒ်ပြိုင်၊ အက္ခရာတစ်လုံးချင်းပြိုင်၊ သဒ္ဒါအပေါင်းပြိုင်တည်း။
ပုဒ်ပြိုင် မည်သည် တစ်ပြိုင်နက် ရွတ်ဆို၍ တစ်ပြိုင်နက် ပြီးဆုံးစေ၏ ‘အချီအချ ပြိုင်တူကျ၏’။
--နောက်ပုဒ်ပြိုင် မည်သည် အသီးအခြား ရွတ်ဆိုပြီးမှ တစ်ပြိုင်နက် ပြီးဆုံးစေ၏ ‘အချီမမျှ ပြိုင်တူချ၏’။
အက္ခရာတစ်လုံးချင်းပြိုင် မည်သည် “ရူပံ အနိစ္စံ”ဟူ၍ ဆိုသောအခါ ရူဟူ၍ အကြား၌ ကျစေ၏ ‘ရူအက္ခရာတစ်လုံးသာ သံပြိုင်ရွတ်ဆို၏’။
သဒ္ဒါအပေါင်းပြိုင် မည်သည် (ဆရာက) ‘ရူပံ အနိစ္စံ’ဟူ၍ ဆိုစဉ် (လူသာမဏေက) ‘ဝေဒနာ အနိစ္စာ’ဟူ၍ အသံမြွက်ဆို၏ ‘အနိစ္စပုဒ်ချင်း ပြိုင်တူ ကျ၏’။
အကြင် ပုဒ်ပြိုင်သည်လည်းကောင်း၊ နောက်ပုဒ်ပြိုင်သည်လည်းကောင်း၊ အက္ခရာတစ်လုံးချင်းပြိုင်သည်လည်းကောင်း၊ သဒ္ဒါအပေါင်းပြိုင်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ဤအလုံးစုံသည် ပုဒ်ပြိုင် မည်၏။
တရား မည်သည် ဘုရားဟောတရား သာဝကဟောတရား ရသေ့ဟောတရား နတ်ဟောတရားအဋ္ဌကထာနှင့်စပ်သောတရား ပါဠိတော်နှင့်စပ်သော တရားတည်း။
ပို့ချငြားအံ့ဟူသည် ပုဒ်ဖြင့် ပို့ချအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အက္ခရာဖြင့် ပို့ချအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၇
။ ရဟန်းမဟုတ်သူကို ရဟန်းမဟုတ်သူဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တရားကို ပုဒ်ပြိုင် ပို့ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သူကို ယုံမှားရှိလျက် တရားကို ပုဒ်ပြိုင် ပို့ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူကို ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တရားကို ပုဒ်ပြိုင် ပို့ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းကို ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းကို ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းကို ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၈
။ (လူ သာမဏေနှင့်) တစ်ပြိုင်နက် ပါဠိသင်ယူအံ့၊ အာပတ် မသင့်။(လူ သာမဏေနှင့်) တစ်ပြိုင်နက် သရဇ္ဈာယ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။
အများအားဖြင့် လေ့လာပြီးသော ကျမ်းဂန်ကို ရွတ်ဆိုသော လူသာမဏေအား ထောက်ပေးအံ့၊ အာပတ်မသင့်။
ကြောက်ရွံ့စွာ ပါဠိကို ရွတ်ဆိုနေဆဲ လူသာမဏေအား ထောက်ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ရူးသောရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-မုသာဝါဒဝဂ်
၅-သဟသေယျ သိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဥပါသကာတို့သည် တရားနာအံ့သောငှါ ကျောင်းအရံသို့ လာကုန်၏၊ တရားဟောပြီးသောအခါမထေရ်ကြီး ရဟန်းတို့သည် မိမိတို့နေရာကျောင်းသို့ ကြွသွားကုန်၏၊ ရဟန်းငယ်တို့မှာမူကား ထိုတရားဟောရာ ဇရပ်၌ပင်လျှင် ဥပါသကာတို့နှင့်အတူ သတိလွတ်ကင်းလျက် ပညာအဆင်အခြင်မရှိဘဲ အဝတ်ကိုယ်၌ မကပ်မူ၍ ယောင်ယမ်း မြည်တမ်းကာ ကျီးသံကဲ့သို့ ဟောက်လျက် အိပ်ကုန်၏။ဥပါသကာတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ကောင်းတို့သည် သတိလွတ်ကင်းလျက် ပညာအဆင်အခြင်မရှိဘဲ အဝတ်ကိုယ်၌ မကပ်မူ၍ ယောင်ယမ်း မြည်တမ်းကာ ကျီးသံကဲ့သို့ ဟောက်ကုန်လျက်အိပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏၊
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုဥပါသကာတို့၏ စကားကို ကြားကြ့သည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် ရဟန်း မဟုတ်သော သူနှင့်အတူ အိပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ရဟန်းငယ်တို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမဟုတ်သော သူနှင့်အတူ အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းမဟုတ်သူတို့နှင့်အတူ အိပ်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ရဟန်းတို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ပင်လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သော သူနှင့်အတူ အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၀
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည်၌ မွေ့လျော်တော်မူသရွေ့ သီတင်းသုံးနေတော်မူပြီး လျှင်ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၏၊ အစဉ်အတိုင်း ခရီးဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူသည် ရှိသော်ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောသမ္ဗီပြည် ဗဒရိကာရုံကျောင်း တိုက်၌သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ --ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ရာဟုလာကို “ငါ့သျှင်ရာဟုလာ မြတ်စွာဘုရားသည် ‘ရဟန်းမဟုတ်သောသူနှင့်အတူ မအိပ်ရ’ဟု သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏၊ ငါ့သျှင်ရာဟုလာ အိပ်ရန်နေရာကို သိလော့”ဟုဆိုကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရာဟုလာသည် အိပ်ရန် နေရာကို မရသည် ဖြစ်၍ ကျင်ကြီးစွန့်ရာ ဝစ္စကုဋီ၌အိပ်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံအခါ၌ ထတော်မူ၍ ဝစ္စကုဋီသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ချောင်းဟန့်တော်မူ၏၊ အသျှင်ရာဟုလာသည်လည်း ချောင်းဟန့်လေ၏။
"ဤနေရာ၌ မည်သူနည်း”ဟု (မေးတော်မူရာ)။
"မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ် ရာဟုလာပါတည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
"ရာဟုလာ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဤနေရာ၌ နေဘိသနည်း”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
ထိုအခါ အသျှင်ရာဟုလာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ထား၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းမဟုတ်သော သူနှင့် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့် အတူတကွ အိပ်ခြင်းကို ပြုခြင်းငှါခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၁
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သော သူနှင့် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် အလွန် (တစ်မိုးတစ်ရံတည်းသော ကျောင်း၌) အတူတကွ အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-သဟသေယျသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သော သူ မည်သည် ရဟန်းကို ချန်ထား၍ ကြွင်းသော သူသည် ရဟန်းမဟုတ်သော သူမည်၏။
နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် အလွန်ဟူသည် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် ပိုလွန်၍။
အတူတကွဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
အိပ်ရာ နေရာ မည်သည် အလုံးစုံအမိုး ရှိသော အလုံးစုံအကာအရံ ရှိသော၊ အများအားဖြင့် အမိုးရှိသော အများအားဖြင့် အကာအရံ ရှိသော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတည်း။
အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ
ဟူသည် လေးရက်မြောက်သောနေ့၌ နေဝင်သောအခါ ရဟန်းမဟုတ်သူအိပ်သည်ရှိသော် ရဟန်းသည် အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် အိပ်သည်ရှိသော် ရဟန်းမဟုတ်သူသည် လျောင်းအိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ဦးလုံးမူလည်း အိပ်ကြကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထ၍ အဖန်တလဲလဲ အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၃
။ ရဟန်းမဟုတ်သူကို ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် အလွန်အတူတကွ အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သူကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် အလွန် အတူတကွ အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူကို ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် အလွန် အတူတကွအိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အမိုးထက်ဝက် အကာအရံထက်ဝက် ရှိသော နေရာ၌ (အတူတကွ အိပ်ငြားအံ့)၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းကို ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းကို ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၄
။ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့် နေအံ့၊ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်အောက် ယုတ်လျော့၍ နေအံ့၊ နှစ်ညဉ့်နေပြီး၍သုံးညဉ့်မြောက်၌ အရုဏ်မတက်မီ ထ၍ တစ်ဖန် နေအံ့၊ အမိုးအလုံးစုံရှိသော်လည်း အကာအရံ လုံးလုံးမရှိသော နေရာ၌ နေအံ့၊ အကာအရံအလုံးစုံ ရှိသော်လည်း အမိုးလုံးလုံး မရှိသော နေရာ၌ နေအံ့၊ အများအားဖြင့် အမိုးမရှိသော, အများအားဖြင့် အကာအရံမရှိသော နေရာ၌ နေအံ့၊ ရဟန်းမဟုတ်သူသည်အိပ်နေ၍ ရဟန်းသည် ထိုင်အံ့၊ ရဟန်းသည် အိပ်နေ၍ ရဟန်းမဟုတ်သူသည် ထိုင်အံ့၊ နှစ်ဦးစလုံးသော်လည်း ထိုင်နေကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသောရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမ သဟသေယျသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-မုသာဝါဒဝဂ်
၆-ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ကြွသွားရာညနေချမ်းအချိန်တွင် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်ရွာတစ်ရွာသို့ ရောက်၏။ထိုအခါ ထိုရွာ၌ မိန်းမတစ်ယောက်သည် ဧည့်သည်တည်းခိုရန် အိမ်ကို ပြုလုပ်ထား၏။ ထိုအခါအသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုမိန်းမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုမိန်းမကို “နှမ အကယ်၍ ဝန်မလေးပါမူကားဧည့်သည်တည်းခိုရန် အိမ်၌ တစ်ညဉ့်နေလို၏”ဟု ပြောဆို၏။
အသျှင်ဘုရား နေတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ အခြားခရီးသည်တို့လည်း ထိုမိန်းမထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုမိန်းမကို “အရှင်မ သင့်အား အကယ်၍ ဝန်မလေးပါမူကား ဧည့်သည်တည်းခိုရန်အိမ်၌ တစ်ညဉ့်မျှ တည်းခိုကြပါရစေ”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
အမောင်တို့ ဤရဟန်းသည် ရှေ့ဦးစွာ ကြွလာ၏၊ ထိုရဟန်း ခွင့်ပြုပါက နေကုန်လော့ဟု (ဆို၏)။ ထိုအခါ ထိုခရီးသည်တို့သည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို “အသျှင်ဘုရားအသျှင်အား အကယ်၍ ဝန်မလေးပါမူကား ဧည့်သည်တည်းခိုရန် အိမ်၌ တစ်ညဉ့်မျှတည်းခိုကြပါရစေ”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
ဒါယကာတို့ နေကုန်လော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို မြင်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် တပ်မက်စိတ် ဖြစ်နေ၏။ ထိုအခါထိုမိန်းမသည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို “အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည်ဤလူတို့နှင့်ရောပြွန်းသောကြောင့် ချမ်းသာစွာ နေရမည် မဟုတ်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါသည်၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရား၏ ညောင်စောင်း ‘ခုတင်’ ကို အိမ်တွင်း၌ ခင်းပေးပါအံ့”ဟု လျှောက်၏။
အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ ဆိတ်ဆိတ်နေ၍ လက်ခံလေ၏။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ ညောင်စောင်းကို အိမ်တွင်း၌ ခင်း၍ အဝတ်တန်ဆာကောင်းစွာ ဝတ်စားဆင်ယင်ပြီးလျှင် သင်းပျံ့မွှေးကြိုင်သော နံ့သာအနံ့တို့ဖြင့် ကြိုင်လှိုင်စေလျက် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို “အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် အလွန်အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်စဖွယ် ရှိ၏၊ ကြည်ညိုဖွယ် ကောင်းလှ၏။ အကျွန်ုပ်သည်လည်း အဆင်းလှပါသည်။ ရှုချင်စဖွယ်ရှိပါသည်၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကောင်းပါသည်။ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါသည်၊ တပည့်တော်မသည် အသျှင်ဘုရား၏ မယားဖြစ်လိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ဤသို့ လျှောက်သောအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်သည်ဆိတ်ဆိတ် နေ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုမိန်းမသည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို “အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် အလွန်အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်စဖွယ် ရှိ၏၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကောင်းလှ၏၊ အကျွန်ုပ် သည်လည်း အလွန်အဆင်းလှပါသည်၊ ရှုချင်စဖွယ် ရှိပါသည်၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကောင်းပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန် ပါသည်၊ အသျှင်သည် တပည့်တော်မနှင့် ဥစ္စာပစ္စည်းအားလုံးကို သိမ်းပိုက်ခံယူတော်မူပါ”ဟုလျောက်၏။
အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။
--ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် အဝတ်ထဘီကို ချွတ်၍ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ ရှေ့မှ စင်္ကြံလည်း လျှောက်၏၊ ရပ်လည်း ရပ်၏၊ ထိုင်လည်း ထိုင်၏၊ အိပ်လည်း အိပ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် (မျက်စိအစရှိသော) ဣနြေတို့ကို အောက်သို့ချ၍ ထိုမိန်းမကို ကြည့်လည်း မကြည့်၊ စကားလည်း မပြော (နေတော်မူ၏)။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် “အချင်းတို့ အံ့ဖွယ် ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ များစွာသော လူတို့သည် ငါ့ကို အရာအထောင်သော ဥစ္စာပစ္စည်းဖြင့် စေလွှတ်၍ တောင်းရမ်းကုန်၏၊ (စေ့စပ်ကြောင်းလမ်းကြကုန်၏)။ ဤရဟန်းသည်ကား ငါကိုယ်တိုင် တောင်းပန်ပါလျက် ငါနှင့်ဥစ္စာပစ္စည်းအားလုံးကို သိမ်းပိုက်ခံယူဖို့ရန် အလိုမရှိ”ဟု ဆို၍ ထဘီကို ဝတ်ပြီးလျှင် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ ခြေတို့၌ဦးခေါင်းဖြင့် ဝပ်လျှိုးလျက် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို “အသျှင်ဘုရား မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ်သည် တပည့်တော်မကို လွှမ်းမိုးကျရောက်ခဲ့ပါပြီ။ တပည့်တော်မသည် ဤသို့ မတော်မလျော်သော အမှုကို ပြုမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် တပည့်တော်မ၏အပြစ်ကို အပြစ်အားဖြင့် နောင်အခါ စောင့်စည်းပါရခြင်းငှါ သည်းခံတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။
"နှမ ကောင်းပါပြီ၊ မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ့်သည် သင့်ကို လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ခဲ့၏၊ သင်သည် ဤသို့ မတော်မလျော်သော အမှုကို ပြုမိ၏၊ နှမ သင်သည် အကြင်ကြောင့် အပြစ်ကို အပြစ်အားဖြင့် မြင်၍ တရားနှင့်လျော်စွာ ကုစား၏၊ ထို့ကြောင့် သင်၏ထိုအပြစ်ကို ငါတို့ သည်းခံကုန်၏။ နှမ အကြင်သူသည် အပြစ်ကို အပြစ်အားဖြင့် မြင်၍ တရားနှင့်လျော်စွာ ကုစား၏၊ နောင်အခါ၌လည်း စောင့်စည်း၏၊ ဤသို့ ပြုခြင်းသည် ဘုရား၏အဆုံးအမ၌ ကြီးပွားကြောင်းသာလျှင် ဖြစ်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဖြင့်ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် ကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေးလျက် ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှလက်ဖယ်ပြီးသောအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ထိုမိန်းမကို အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေ၏။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါက တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွါးကို သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေအပ်ပြီးဖြစ်ရကား အသျှင် အနုရုဒ္ဓါအား-
"အသျှင်ဘုရား တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရား တရားတော်သည်အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား “မှောက်ထားသည်ကို လှန်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအားလမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင်အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုတပည့်တော်မသည် ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်သည်တပည့်တော်မကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသိကာမဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏။
--ထိုအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏၊ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ အိပ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို များစွာသောအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “အနုရုဒ္ဓါ သင်သည် မာတုဂါမနှင့်အတူအိပ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ အနုရုဒ္ဓါ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့်မာတုဂါမနှင့်အတူ အိပ်ဘိသနည်း။ အနုရုဒ္ဓါ ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည်မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၆
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဒုတိယ သဟသေယျသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍အလိုရှိအပ်၏။
မာတုဂါမဟူသည် လူမိန်းမတည်း၊ ဘီလူး (နတ်) မ မဟုတ်၊ ပြိတ္တာမ မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်မ မဟုတ်၊ အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် ယနေ့မွေးဖွားသော သူငယ်မပင် ဖြစ်စေကာမူ မာတုဂါမ မည်၏၊ ထို့ထက်ကြီးသော မိန်းမဖြစ်မူကား ဆိုဖွယ်ရာမရှိ။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
အိပ်ရာနေရာ မည်သည် အမိုးအလုံးစုံ ရှိသော အကာအရံ အလုံးစုံရှိသော နေရာ၊ အများအားဖြင့်အမိုးရှိသော အများအားဖြင့် အကာအရံရှိသော နေရာတည်း။
အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့ဟူသည် နေဝင်သောအခါ၌ မာတုဂါမအိပ်နေသော် ရဟန်းသည် အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းအိပ်နေသော် မာတုဂါမသည် အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ဦးလုံးမူလည်း အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထ၍ အဖန်တလဲလဲ အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။
֍ ၅၈
။ မာတုဂါမကို မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အတူအိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အတူအိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟုအမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အတူအိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အမိုးတစ်ဝက် အကာအရံတစ်ဝက် ရှိသော ကျောင်း၌ (အိပ်အံ့)၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘီလူးမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပဏ္ဍုက်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ တိရစ္ဆာန်မနှင့်သော်လည်းကောင်း အတူအိပ်ငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၉
။ အမိုးအလုံးစုံ ရှိ၍ အကာအရံလုံးဝ မရှိသော နေရာ၊ အကာအရံအလုံးစုံ ရှိ၍ အမိုးလုံးဝမရှိသော နေရာ၊ အများအားဖြင့် အမိုးမရှိသော အများအားဖြင့် အကာအရံမရှိသော နေရာ၌ အာပတ်မသင့်။မာတုဂါမအိပ်သော် ရဟန်းသည် ထိုင်နေအံ့၊ ရဟန်းအိပ်သော် မာတုဂါမ ထိုင်နေအံ့၊ နှစ်ဦးလုံးမူ လည်းထိုင်နေကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အား လည်းအာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-မုသာဝါဒဝဂ်
၇-ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဥဒါယီသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ အိမ်သို့ ကပ်တက်သော ရဟန်းဖြစ်၏၊ အိမ်ပေါင်းများစွာသို့ ချဉ်းကပ်၏။အသျှင်ဥဒါယီသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် အိမ်တစ်အိမ် သို့ချဉ်းကပ်၏။ ထိုအခါ အိမ်ရှင်မသည် အိမ်တံခါးဝ၌ နေ၏၊ အိမ်ရှင်မ၏ ချွေးမကား အခန်းတံခါးဝ၌နေ၏။ ထို့နောက် အသျှင်ဥဒါယီသည် အိမ်ရှင်မထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အိမ်ရှင်မ၏ နားရင်းသို့ ကပ်၍တရားဟော၏။ ထိုအခါ ချွေးမဖြစ်သူအား “အသို့နည်း ထိုရဟန်းသည် ငါ့ယောက္ခမ၏ သယောက်လင် ‘လင်ငယ်’ လေလော၊ သို့မဟုတ် ပြက်ရယ်ပြောဆိုလေသလော”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဥဒါယီ့သည် အိမ်ရှင်မ၏ နားရင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ တရားဟောပြီးလျှင် အိမ်ရှင်မ၏ ချွေးမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ချွေးမ၏ နားရင်းသို့ ကပ်၍ တရားဟော၏။ ထိုအခါ အိမ်ရှင်မအား “အသို့နည်း ထိုရဟန်းသည်ငါ့ချွေးမ၏ သယောက်လင် ‘လင်ငယ်'လေလော၊ သို့မဟုတ် ပြက်ရယ်ပြောဆိုလေသလော”ဟုအကြံဖြစ်၏။ ထို့နောက် အသျှင်ဥဒါယီသည် ချွေးမဖြစ်သူ၏ နားရင်းသို့ ကပ်၍ တရားဟောပြီးလျှင်ပြန်ကြွသွား၏။
ထိုအခါ အိမ် ရှင်မသည် ချွေးမကို “ဟယ် ချွေးမ ဤရဟန်းသည် သင့်အား အဘယ်စကားကိုပြောဆိုဘိသနည်း”ဟု မေး၏။
အရှင်မ အကျွန်ုပ်အား တရားကို ဟောပါ၏၊ အရှင်မကိုမူကား အဘယ်စကားကို ပြောဆိုပါသ နည်းဟု (ပြန်မေး၏)။
ငြါ့ကိုလည်း တရားဟော၏”ဟု (ဆို၏)။
ထိုမိန်းမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥဒါယီသည် နားရင်းသို့ ကပ်၍ တရားဟောဘိသနည်း၊ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း တရားဟောသင့်သည် မဟုတ်ပါလော”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုမိန်းမတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥဒါယီသည် မာတုဂါမအား တရားဟောဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည်အသျှင်ဥဒါယီကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ဥဒါယီ သင်သည် မာတုဂါမအား တရားဟော၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟုစိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားအဘယ့်ကြောင့် သင်သည် မာတုဂါမအား တရားဟောဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သောယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် မာတုဂါမအား တရားကို ဟောငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၆၁
။ ထိုအခါ ဥပါသိကာမတို့သည် ရဟန်းတို့ကို တွေ့မြင်လျှင် “အသျှင်ဘုရားတို့ တောင်းပန်ပါ သည်တရားဟောကြပါကုန်လော”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။နှမ မာတုဂါမအား တရားဟောခြင်းငှါ မအပ်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အသျှင်တို့ တောင်းပန်ပါ၏၊ ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းသော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောကြပါကုန်လော့၊ ဤမျှလောက်ဖြင့် တရားကို သိခြင်းငှါ တတ်ကောင်းပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
"နှမ မာတုဂါမအား တရားဟောခြင်းငှါ မအပ်”ဟု (ပြောဆိုပြီး) တွေးတောမူ ‘သံသယကုကု္ကစ္စ'ရှိကြကုန်၍ တရားမဟောကြကုန်။
ဥပါသိကာမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်တို့သည် ငါတို့က တောင်းပန် တိုက်တွန်းအပ်ကုန် လျက်တရားကို မဟောကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ဥပါသိကာမတို့၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော စကားတို့ကို ကြားကြ့သည်သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့မာတုဂါမအားငါးခွန်းခြောက်ခွန်းသော စကားတို့ဖြင့်တရားဟောခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ရဟန်းသည် မာတုဂါမအား ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားကိုဟောငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၆၂
။ ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် မာတုဂါမအား ငါးခွန်းခြောက်ခွန်းသောစကားတို့ဖြင့် တရားဟောခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မသိမလိမ္မာသော ယောက်ျားကို အနီး၌ နေစေ၍ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် မာတုဂါမအား တရားဟောကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မသိမလိမ္မာသောယောက်ျားကို အနီး၌ နေစေ၍ မာတုဂါမအား ငါးခွန်းခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအားဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မသိမလိမ္မာသော ယောက်ျားကိုအနီး၌ နေစေ၍ မာတုဂါမအား ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
--မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မသိမလိမ္မာသော ယောက်ျားကို အနီး၌ နေစေ၍ မာတုဂါမအား ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အားကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၆၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားကို ကြဉ်၍ မာတုဂါမအားငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားကို ဟော ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၇-ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍အလိုရှိအပ်၏။
မာတုဂါမ မည်သည် လူမိန်းမတည်း၊ ဘီလူး (နတ်) မ မဟုတ်၊ ပြိတ္တာမ မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်မ မဟုတ်၊ ကောင်းသောစကား မကောင်းသောစကား၊ ရုန့်ရင်းသောစကား မရုန့်ရင်းသောစကားကို သိခြင်းငှါစွမ်းနိုင်သူ လူမိန်းမတည်း။
ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့်ဟူသည် ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းထက် အပိုအလွန်စကားတို့ဖြင့်။
တရား မည်သည် ဘုရားဟောတရား သာဝကဟောတရား ရသေ့ဟောတရား နတ်ဟောတရားအဋ္ဌကထာနှင့်စပ်သောတရား ပါဠိတော်နှင့်စပ်သော တရားတည်း။
ဟောငြားအံ့ဟူသည် ပုဒ်ဖြင့် ဟောအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အက္ခရာဖြင့်ဟောအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားကို ကြဉ်၍ဟူသည် သိကြားလိမ္မာသော လူယောက်ျားကို ဖယ်ထား၍။
သိကြားလိမ္မာသူ မည်သည် ကောင်းသောစကား မကောင်းသောစကား၊ ရုန့်ရင်းသောစကားမရုန့်ရင်းသော စကားကို သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သူ လူယောက်ျားတည်း။
֍ ၆၅
။ မာတုဂါမကို မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားကို ကြဉ်၍ ငါးခွန်းခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မာတုဂါမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားကို ကြဉ်၍ ငါးခွန်းခြောက်ခွန်းထက်ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားကို ကြဉ်၍ ငါးခွန်းခြောက်ခွန်းထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘီလူးမအားလည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာမအားလည်းကောင်း၊ ပဏ္ဍုက်အားလည်းကောင်း၊ လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်မအားလည်းကောင်း သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားကို ကြဉ်၍ ငါးခွန်းခြောက်ခွန်း ထက် ပိုလွန်သော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူကို မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူကို မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၆၆
။ သိကြားလိမ္မာသောသူ လူယောက်ျား အနားမှာ ရှိသည်ဖြစ်၍ တရားဟောအံ့၊ ငါးခွန်းခြောက်ခွန်းသော စကားတို့ဖြင့် တရားဟောအံ့၊ ငါးခွန်း ခြောက်ခွန်းအောက် ယုတ်လျော့၍တရားဟောအံ့၊ ထပြီး တစ်ဖန် ထိုင်၍ တရားဟောအံ့၊ ထပြီး တစ်ဖန် ပြန်ထိုင်သော မာတုဂါမအားတရားဟောအံ့၊ တစ်ပါးသော မာတုဂါမအား တရားဟောအံ့၊ အမေးပုစ္ဆာကို မေးအံ့၊ အမေးပုစ္ဆာမေးသည်ကို ဖြေဆိုအံ့၊ သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ပြောဆိုသည်ကို မာတုဂါမ ကြားနာအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-မုသာဝါဒဝဂ်
ဂ-ဘူတာရောစနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တောတွင် ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မြင်ဖူးခါမျှ မိတ်ဆွေ အတူနေ အတူစားမိတ်ဆွေဖြစ်သော များစွာသော ရဟန်းတို့သည် ဝဂ္ဂုမုဒါ မြစ်ကမ်းနား၌ ဝါကပ်နေထိုင်ကြကုန်၏။ထိုအခါ ဝဇ္ဇီတိုင်းသည် အစာခေါင်းပါး၏၊ အသက်မွေးရန်ခဲယဉ်း၏၊ ဖွေးဖွေးဖြူသော အရိုး ရှိ၏၊ စာရေးတံလက်မှတ်ဖြင့် အသက်မွေးရ၏။ သပိတ်စွဲ၍ ဆွမ်းခံခြင်းဖြင့် မျှတရန် မလွယ်ကူချေ။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့အား-
"ယခုအခါ ဝဇ္ဇီတိုင်းသည် အစာခေါင်းပါး၏၊ အသက်မွေးရန်၁ ခဲယဉ်း၏၊ ဖွေးဖွေးဖြူသော အရိုး ရှိ၏၊ စာရေးတံလက်မှတ်ဖြင့် အသက်မွေးရ၏။ သပိတ်စွဲ၍ ဆွမ်းခံခြင်းဖြင့် မျှတရန် မလွယ်ကူချေ။ ငါတို့သည်အဘယ်နည်းဖြင့် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မငြင်းခုံကြဘဲ ချမ်းသာစွာ ဝါကပ်ကြရပါအံ့နည်း၊ ဆွမ်းဖြင့်လည်း မပင်ပန်းဘဲ ရှိပါကုန်အံနည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။ အချို့သော ရဟန်းတို့က-
"ငါ့သျှင်တို့ ယခု ငါတို့သည် လူတို့၏ အမှုကြီးငယ်ကို စီရင်ကြကုန်အံ့၊ ဤသို့ စီရင်လျှင်ထိုလူတို့သည် ငါတို့အား ပေးလှူကြဖို့ရာ အမှတ်ရကြပေလိမ့်မည်၊ ဤသို့ လှူဒါန်းကြလျှင် ငါတို့ သည်အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မငြင်းခုံကြဘဲ ချမ်းသာစွာ ဝါကပ်ကြရပေလိမ့်မည်၊ ဆွမ်းအတွက်လည်း မပင်ပန်းဘဲ ရှိကြရပေလိမ့်မည်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ အချို့သော ရဟန်းတို့က-
"ငါ့သျှင်တို့ လူတို့၏ အမှုကြီးငယ်ကို စီရင်ကြခြင်းဖြင့် အကျိုး မရှိကြပါ၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခု ငါတို့သည်လူတို့၏ တမန်မှုကို ဆောင်ကုန်အံ့၊ ဤသို့ဆောင်လျှင် လူတို့သည် ငါတို့အား ပေးလှူ ကြဖို့ရာအမှတ်ရကြပေလိမ့်မည်၊ ဤသို့ လှူဒါန်းကြလျှင် ငါတို့သည် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာမငြင်းခုံကြဘဲ ချမ်းသာစွာ ဝါကပ်ကြရပေလိမ့်မည်၊ ဆွမ်းအတွက်လည်း မပင်ပန်းဘဲရှိကြရပေလိမ့်မည်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ အချို့သော ရဟန်းတို့က-
"ငါ့သျှင်တို့ မသင့်လျော်ပါ၊ လူတို့၏ အမှုကြီးငယ်ကို စီရင်ကြခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိပါမည်နည်း။ လူတို့၏ တမန်မှုကို ဆောင်ခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိကြပါမည်နည်း၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခု ငါတို့သည်လူတို့အား အချင်းချင်း၏ လူတို့ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ် သောဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုကုန်အံ့၊ “ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် ပဌမဈာန်ကို ရ၏၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် ဒုတိယဈာန်ကို ရ၏၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်း သည် တတိယဈာန်ကိုရ၏။ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏၊ ဤအမည် ရှိသော ရဟန်းသည်သောတာပန်တည်း၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် သကဒါဂါမ်တည်း၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည်အနာဂါမ်တည်း၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် ရဟန္တာတည်း၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည်ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရ၏၊ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် အဘိညာဉ် ခြောက်ပါးကို ရ၏”ဟု ပြောဆိုကုန်အံ့၊ ဤသို့ ပြောဆိုကြလျှင် ထိုလူတို့သည် ငါတို့အား ပေးလှူ သင့်သည်ဟု မှတ်ထင်ကြပေလိမ့်မည်။ ဤသို့လှူဒါန်းကြလျှင် ငါတို့သည် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မငြင်းခုံကြဘဲ ချမ်းသာစွာဝါကပ်ကြရပေလိမ့်မည်၊ ဆွမ်းအတွက်လည်း မပင်ပန်းဘဲ ရှိကြရပေလိမ့်မည်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
--ငါ့သျှင်တို့ လူတို့အား အချင်းချင်း၏ လူတို့ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သောဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏ဟု သဘောတူညီကြလေ၏။
ထို့နောက် ထိုရဟန်းတို့သည် လူတို့အား အချင်းချင်း၏ လူတို့ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး ထက်လွန်မြတ်သော ဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ “ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည်ပဌမဈာန်ကို ရ၏။ပ။ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် အဘိညာဉ်ခြောက်ပါးကို ရ၏”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုလူတို့သည် “ငါတို့အား အရတော်ကြလေစွတကား၊ ငါတို့သည် ကောင်းစွာ ရကြပေစွတကား၊ အကြင်ငါတို့၏ အထံ၌ ဤကဲ့သို့သော ရဟန်းတော်များသည် ဝါကပ်တော်မူကြပေသည်တကား၊ အကျင့်သီလနှင့် ကောင်းသော တရားဓမ္မ ရှိကုန်သော ဤရဟန်းတို့ကဲ့သို့သော ရဟန်းတို့သည် ဤအခါမှ ရှေးက ငါတို့၏ အထံ၌ ဝါကပ်တော်မမူကြဖူးပေတကား”ဟု အကြင် ဘောဇဉ် ခဲဖွယ် လျက်ဖွယ်သောက်ဖွယ်မျိုးတို့ကို မိမိတို့ မသုံးဆောင်ကြ မခဲကြ မလျက်ကြ မသောက်ကြကုန်၊ မိဘ သားမယားကျွန်အမှုလုပ် မိတ်ဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုး သားချင်းတို့အား မပေးကြကုန်၊ ထိုဘောဇဉ် ခဲဖွယ် လျက်ဖွယ်သောက်ဖွယ်တို့ကို ရဟန်းတို့အားသာ ပေးလှူကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့အား အဆင်းလှခြင်း ဣန္ဒြေပြည့်ဖြိုးခြင်း မျက်နှာအဆင်း ကြည်လင်ခြင်းကိုယ်ရေအဆင်း အထူးကြည်လင်ခြင်း ရှိကြကုန်၏။
֍ ၆၈
။ ဝါမှထကုန်သော ရဟန်းတို့၏ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမျှော်ကန်တော့ရန် ချဉ်းကပ်ကြခြင်းသည်အလေ့အထပင် ဖြစ်၏။ထိုအခါ သုံးလလွန်မြောက်၍ ဝါမှထကုန်သော ထိုရဟန်းတို့သည် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို သိုမှီးပြီးလျှင်သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ ဝေသာလီပြည်သို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ အစဉ်သဖြင့် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တောပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ နေကြကုန်၏။
ထိုအခါ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ ဝါမှထကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ပိန်ကြုံကြကုန်၏၊ အသွေး အသားခေါင်းပါးကြကုန်၏။ မလှသော ရုပ်အဆင်း ရှိကြကုန်၏။ (ဖက်ရွက်ရော်ကဲ့သို့) ဖျော့တော့သော အဆင်းရှိကြကုန်၏၊ (ကွန်ရွက်ဖြန့်ခင်းသကဲ့သို့) အကြောပြိုင်းပြိုင်းထသောကိုယ် ရှိကြကုန်၏၊ ဝဂ္ဂုမုဒါမြစ်ကမ်းနေ ရဟန်းတို့သည်ကား လှပသော အဆင်း ရှိကြကုန်၏၊ ပြည့်ဖြိုးသော ဣန္ဒြေရှိကြကုန်၏၊ ကြည်လင်သော မျက်နှာအဆင်း ရှိကြကုန်၏၊ အထူးကြည်လင်သော ကိုယ်ရေအဆင်းရှိကြကုန်၏။
အာဂန္တုရဟန်းတို့နှင့် အတူတကွ ဝမ်းမြောက်စွာ နှုတ်ဆက်စကား ပြောကြားတော်မူခြင်းသည်ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အလေ့အထပင် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝဂ္ဂုမုဒါမြစ်ကမ်းနေ ရဟန်းတို့အား-
"ရဟန်းတို့ ကျန်းမာကြကုန်၏လော၊ မျှတကြကုန်၏လော၊ အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာမငြင်းမခုံဘဲ ချမ်းသာစွာ ဝါကပ်ခဲ့ကြရကုန်၏လော၊ ဆွမ်းအတွက်လည်း မပင်မပန်းဘဲ ရှိကြကုန်၏လော”ဟု မေးတော်မူရာ-
ကျန်းမာကြပါသည် မြတ်စွာဘုရား၊ မျှတကြပါသည် မြတ်စွာဘုရား၊ တပည့်တော်တို့သည် အညီ အညွတ်ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မငြင်းမခုံဘဲ ချမ်းသာစွာ ဝါကပ်ခဲ့ကြရပါသည် မြတ်စွာဘုရား၊ ဆွမ်း အတွက်လည်းမပင်မပန်းဘဲ ရှိကြပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုရားသျှင်တို့သည် သိလျက်လည်း မေးတော်မူကုန်၏၊ သိလျက်လည်း မေးတော်မမူကုန်။ အချိန်အခါကို သိ၍ မေးတော်မူကုန်၏၊ အချိန်အခါကို သိ၍ မေးတော်မမူကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည်အကျိုးနှင့်စပ်သည်ကို မေးတော်မူကုန်၏၊ အကျိုးနှင့်မစပ်သည်ကို မေးတော်မမူကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အကျိုးနှင့်မစပ်သည်တို့ကို မဂ်ဖြင့် ပယ်တော်မူပြီးဖြစ်ကုန်၏။ “တရားကိုသော်လည်း ဟောကုန်အံ့၊ တပည့်သာဝကတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကိုသော်လည်း ပညတ်ကုန်အံ့”ဟူသော အကြောင်းနှစ်မျိုးတို့ဖြင့် ဘုန်းတော်ကြီးကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ရဟန်းတို့ကို မေးတော်မူကုန်၏။ ထို့နောက်မြတ်စွာဘုရားသည် ဝဂ္ဂုမုဒါမြစ်ကမ်းနေ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အဘယ်သို့လျှင် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မငြင်းမခုံဘဲ ချမ်းသာစွာ ဝါကပ်ခဲ့ကြကုန်သနည်း၊ ဆွမ်းအတွက်လည်းမပင်ပန်းဘဲ ရှိကြကုန်သနည်း”ဟု မေးတော်မူသောအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရား) ထင်ရှား ရှိကြပါ၏လောဟု (မေးတော်မူရာ) -
ထင်ရှားရှိပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဝမ်းရေး အတွက်လူတို့အား အချင်းချင်း၏ လူတို့ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော ဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အဘယ့်ကြောင့် ပြောဆိုကြကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၆၉
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမဟုတ်သော သူအား လူတို့၏ ကုသိုလ် ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော ဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရားကို ပြောကြားငြား အံ့၊ ပြောတိုင်းဟုတ်မှန်သော် (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-ဘူတာရောစနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သောသူ မည်သည် ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမကို ချန်ထား၍ ကြွင်းသော သူသည်ရဟန်းမဟုတ်သောသူ မည်၏။
လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော ဈာန်မဂ်ဖိုလ်တရား မည်သည် ဈာန်၊ ဝိမောက္ခ၊ သမာဓိ၊ သမာပတ်၊ ဉာဏ်အမြင်၊ မဂ်ကို ပွားများခြင်း၊ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ ကိလေသာကို ပယ်ခြင်း၊ စိတ်၏ အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ မှကင်းခြင်း၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌မွေ့လျော်ခြင်းတည်း။
ဈာန်ဟူသည် ပဌမဈာန် ဒုတိယဈာန် တတိယဈာန် စတုတ္ထဈာန်တည်း။
ဝိမောက္ခဟူသည် ကိလေသာ ဆိတ်သုဉ်း၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘သုညတဝိမောက္ခ’၊ ကိလေသာအကြောင်းနိမိတ် မရှိ၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘အနိမိတ္တဝိမောက္ခ’၊ ကိလေသာ တောင့်တမှုမရှိ၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ'တည်း။
သမာဓိဟူသည် ကိလေသာ ဆိတ်သုဉ်း၍ တည်ကြည်ခြင်း ‘သုညတသမာဓိ’၊ ကိလေသာအကြောင်းနိမိတ် မရှိ၍ တည်ကြည်ခြင်း ‘အနိမိတ္တသမာဓိ’၊ ကိလေသာ တောင့်တမှုမရှိ၍ တည်ကြည်ခြင်း ‘အပ္ပဏိဟိတသမာဓိ’ တည်း။
သမာပတ်ဟူသည် ကိလေသာ ဆိတ်သုဉ်း၍ ဝင်စားခြင်း ‘သုညတသမာပတ်’၊ ကိလေသာအကြောင်းနိမိတ် မရှိ၍ ဝင်စားခြင်း ‘အနိမိတ္တသမာပတ်’၊ ကိလေသာ တောင့်တမှုမရှိ၍ ဝင်စားခြင်း ‘အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်’ တည်း။
ဉာဏ်အမြင်ဟူသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတည်း။
မဂ်ကို ပွါးများခြင်းဟူသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ဣန္ဒြေငါးပါးဗိုလ်ငါးပါး ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတည်း။
ဖိုလ်ကိုမျက်မှောက်ပြုခြင်းဟူသည် သောတာပထ္ထိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုမျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ ၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းတည်း။
ကိလေသာကိုပယ်ခြင်းဟူသည် ရာဂကို ပယ်ခြင်း၊ ဒေါသကို ပယ်ခြင်း၊ မောဟကို ပယ်ခြင်းတည်း။
စိတ်၏ အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ မှ ကင်းခြင်းဟူသည် ရာဂမှ စိတ်၏ အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ'ကင်းခြင်း၊ ဒေါသမှ စိတ်၏ အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ ကင်းခြင်း၊ မောဟမှ စိတ်၏ အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ'ကင်းခြင်းတည်း။
ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းဟူသည် ပဌမဈာန်ဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌မွေ့လျော်ခြင်း၊ ဒုတိယဈာန်ဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ မွေ့လျော်ခြင်း၊ တတိယဈာန်ဖြင့်ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ မွေ့လျော်ခြင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းတည်း။
֍ ၇၁
။ ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ --ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ဝင်စား၏ဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားနေ၏ဟု ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ရ၏ဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို လေ့လာ၏ဟု ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆို သောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကို။ပ။ တတိယဈာန်ကို။ စတုတ္ထ ဈာန်ကိုဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ကိလေသာ ဆိတ်သုဉ်း၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘သုညတဝိမောက္ခ'ကို။ပ။ ကိလေသာ အကြောင်းနိမိတ် မရှိ၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘အနိမိတ္တဝိမောက္ခ'ကို။ ကိလေသာ တောင့်တမှု မရှိ၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခ'ကို။ ကိလေသာဆိတ်သုဉ်း၍တည်ကြည်ခြင်း ‘သုညတသမာဓိ'ကို။ ကိလေသာ အကြောင်းနိမိတ် မရှိ၍ တည်ကြည်ခြင်း ‘အနိမိတ္တသမာဓိ'ကို။ ကိလေသာ တောင့်တခြင်း မရှိ၍ တည်ကြည်ခြင်း ‘အပ္ပဏိဟိတသမာဓိ'ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ‘အပ္ပဏိဟိတသမာဓိ'ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကိုငါမျက်မှောက် ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ကိလေသာ ဆိတ်သုဉ်း၍ ဝင်စားခြင်း ‘သုညတသမာပတ်’ ကို။ပ။ ကိလေသာ အကြောင်းနိမိတ် မရှိ၍ ဝင်စားခြင်း ‘အနိမိတ္တသမာပတ်'ကို။ ကိလေသာ တောင့်တခြင်း မရှိ၍ လွတ်မြောက်ခြင်း ‘အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်'ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ‘အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်'ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို။ပ။ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့ကို။ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကိုရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို။ပ။ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို ဝင်စား ခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ငါ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို။ပ။ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကို။ အနာဂါမိဖိုလ်ကို။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ငါမျက်မှောက် ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ငါသည် ရာဂကို စွန့်ပြီ။ပ။ ငါသည် ဒေါသကို စွန့်ပြီ၊ ငါသည် မောဟကို စွန့်ပြီ၊ ထွေးအန်ပြီ၊ လွှတ်ပြီ၊ ပယ်ပြီ၊ စွန့်ပစ်ပြီ၊ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ကောင်းစွာထိတ်လန့်စေပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ငါ၏ စိတ်သည် ရာဂမှ အပိတ်အပင်ကင်း၏။ပ။ ငါ၏စိတ်သည် ဒေါသမှ အပိတ်အပင်ကင်း၏၊ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင်ကင်း၏ဟု ပြောဆိုသောရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ ပဌမဈာန်ကို။ပ။ ဒုတိယဈာန်ကို။ တတိယဈာန်ကို။ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကိုရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၂
။ ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ မျက်မှောက်ပြု အပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ တတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ သုညတဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း။ပ။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း။ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း။ သုညတသမာဓိကိုလည်းကောင်း။ အနိမိတ္တသမာဓိကိုလည်းကောင်း။ အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟုပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ သုညတသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း။ပ။ အနိမိတ္တသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း။ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကိုလည်းကောင်းရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်းဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်းရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုလည်းကောင်းငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း။ပ။ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း။ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း။ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်းငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ပ။ ရာဂကိုလည်း ငါစွန့်ပြီ၊ ဒေါသကိုလည်း ငါစွန့်ပြီ၊ မောဟကိုလည်း ငါစွန့်ပြီ၊ ထွေးအန်ပြီ၊ လွှတ်ပြီ၊ ပယ်ပြီ၊ စွန့်ပစ်ပြီ၊ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ကောင်းစွာထိတ်လန့်စေပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ပ။ ငါ၏ စိတ်သည် ရာဂမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်းပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည် ဒေါသမှလည်းအပိတ်အပင်ကင်းပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၃
။ ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ၊ တတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်း အား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ သုညတဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း။ပ။ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်းရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟုပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
[မူကို အကျဉ်းချုံးအပ်ပြီ]။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်း၏။ ပဌမဈာန်ကိုလည်း ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှလည်းအပိတ်အပင်ကင်း၏။ ပဌမဈာန်ကိုလည်း ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်း၏။ ပဌမဈာန်ကိုလည်း ငါမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ပ။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်း၏။ ငါ၏ စိတ်သည် ဒေါသမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်း၏ဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ တတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ သုညတဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း။ပ။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခကိုလည်းကောင်း၊ သုညတသမာဓိကိုလည်းကောင်း၊ အနိမိတ္တသမာဓိကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကိုလည်းကောင်း၊ သုညတသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အနိမိတ္တသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကိုလည်းကောင်း၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်းဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်။ပ။ ရာဂကိုလည်း ငါစွန့်ပြီ၊ ဒေါသကိုလည်း ငါစွန့်ပြီ၊ မောဟကိုလည်း ငါစွန့်ပြီ၊ ထွေးအန်ပြီ၊ လွှတ်ပြီ၊ ပယ်ပြီ၊ စွန့်ပစ်ပြီ၊ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ကောင်းစွာ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည်ရာဂမှလည်း အပိတ်အပင်ကင်းပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည် ဒေါသမှလည်း အပိတ်အပင် ကင်းပြီ ငါ၏ စိတ်သည်မောဟမှလည်း အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၇၄
။ ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုလိုလျက်ဒုတိယဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော် ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုလိုလျက်တတိယဈာန်ကို။ပ။ စတုတ္ထဈာန်ကို သုညတဝိမောက္ခကို အနိမိတ္တဝိမောက္ခကို အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခကိုသုညတသမာဓိကို အနိမိတ္တသမာဓိကို အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကို သုညတသမာပတ်ကို အနိမိတ္တသမာပတ်ကိုအပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကို ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့ကို ဣဒ္ဓိပါဒ့်လေးပါးတို့ကို ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကိုသောတာပတ္တိဖိုလ်ကို သကဒါဂါမိဖိုလ်ကို အနာဂါမိဖိုလ်ကို အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ။ပ။ ရာဂကိုငါစွန့်ပြီ၊ ဒေါသကို ငါစွန့်ပြီ၊ မောဟကို ငါစွန့်ပြီ၊ ထွေးအန်ပြီ၊ လွှတ်ပြီ၊ ပယ်ပြီ၊ စွန့်ပစ်ပြီ၊ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ကောင်းစွာ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည် ရာဂမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည် ဒေါသမှအပိတ်အပင် ကင်းပြီ၊ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော်ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုလိုလျက်။ပ။ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုလိုလျက်ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော် ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
[မူကို အကျဉ်းချုံးအပ်ပြီ]။
--ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟုပြောဆိုလိုလျက် ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော်ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟုပြောဆိုလိုလျက် ငါ၏ စိတ်သည် ဒေါသမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော်ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ပ။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပဌမဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ တတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ငါ၏ စိတ်သည် ဒေါသမှအပိတ်အပင်ကင်းပြီဟု ပြောဆိုလိုလျက် ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟုပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိ နားမလည် သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား ဒုတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ တတိယဈာန်ကိုလည်းကောင်း၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ငါ၏ စိတ်သည် မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟုပြောဆိုလိုလျက် ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား (နားထောင်သူ) သိနားလည်သော်ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ (နားထောင်သူ) မသိနားမလည်သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၅
။ ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည်ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ပဌမဈာန်ကို ရ၏။ လေ့လာ၏။ ထိုရဟန်းသည် ပဌမဈာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည်ဒုတိယဈာန်ကို။ပ။ တတိယဈာန်ကို။ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏။ လေ့လာ၏။ ထိုရဟန်းသည် စတုတ္ထဈာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည်သုညတဝိမောက္ခကို။ပ။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခကို အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခကို သုညတသမာဓိကို အနိမိတ္တသမာဓိကို အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကို ရ၏။ လေ့လာ၏။ ထိုရဟန်းသည် အပ္ပဏိဟိတသမာဓိကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟုပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည်သုညတသမာပတ်ကို။ပ။ အနိမိတ္တသမာပတ်ကို။ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကို ရ၏။ လေ့လာ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အပ္ပဏိဟိတသမာပတ်ကိုမျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ကို။ပ။ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို။ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့ကို။ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို။ ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို။ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို။ မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို။ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို။ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကို။ အနာဂါမိဖိုလ်ကို။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရာဂကို စွန့်ပြီ၊ ဒေါသကို စွန့်ပြီ၊ မောဟကို စွန့်ပြီ၊ ထွေးအန်ပြီ၊ လွှတ်ပြီ၊ ပယ်ပြီ၊ စွန့်ပစ်ပြီ၊ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ကောင်းစွာ ထိတ်လန့်စေပြီ၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ရာဂမှ အပိတ်အပင်ကင်းပြီ၊ ဒေါသမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီ၊ မောဟမှ အပိတ်အပင် ကင်းပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအားဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းသည်ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ ပဌမဈာန်ကို။ပ။ ဒုတိယဈာန်ကို။ တတိယဈာန်ကို။ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏။ လေ့လာ၏။ ထိုရဟန်းသည်ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ သင်္ကန်းကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည်၊ သင်၏ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည်၊ သင်၏ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို သုံးဆောင်သောရဟန်းသည်၊ သင်၏ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ဖြစ်သော ဆေးအသုံးအဆောင်ကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏။ လေ့လာ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၆
။ ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်၏ ကျောင်းကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည်၊ ။ပ။ သင်၏ သင်္ကန်းကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည်၊ သင်၏ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်သောရဟန်းသည်၊ သင်၏ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည်၊ သင်၏ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ကို သုံးဆောင်သော ရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏။ လေ့လာ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမဟုတ်သူအား သင်သည် အကြင်ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ကျောင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ သင်္ကန်းကို ပေးလှူ၏၊ ဆွမ်းကို ပေးလှူ၏။ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို ပေးလှူ၏၊ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ကို ပေးလှူ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ၊ ဝင်စားသည်၊ ဝင်စားနေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို ရ၏၊ လေ့လာ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ စတုတ္ထဈာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီဟု ပြောဆိုသောရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၇
။ ရဟန်းဖြစ်သူအား အမှန်ကို ပြောကြားငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသောရဟန်းအားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ ဘူတာရောစနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ဒွီဟိတိကာ- နေ့သေရအံ့လော၊ ညဉ့်သေရအံ့လောဟု နှလုံးနှစ်ခွ ရှိခြင်း။
--၁-မုသာဝါဒဝဂ်
၉- ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစန သိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့နှင့် ခိုက်ရန်ဖြစ်၏။ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒသည် စေတနာနှင့် တကွဖြစ်သော သုက်လွှတ်မှုအာပတ်သို့ ရောက်၍ သံဃာအားထိုအာပတ်၏ ပရိဝါသ်၁ကို တောင်း၏၊ သံဃာသည် ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒအား ထိုအာပတ်၏ ပရိဝါသ်ကိုပေး၏။
ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်တွင် မထင်ရှားသော အသင်းတစ်ခု၌ သံဃဘတ် ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒသည်ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးနေစဉ်ဖြစ်၍ ဆွမ်းစားဇရပ်၌ အစွန်ဆုံးနေရာတွင် ထိုင်နေ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည်ထိုဥပါသကာတို့ကို “ဥပါသကာတို့ သင်တို့ ချီးမွမ်းအပ်သော အိမ်သို့ ကပ်တတ်သော သာကီဝင်မင်းသားအသျှင်ဥပနန္ဒ ရဟန်းသည် အကြင်လက်ဖြင့်ပင် သဒ္ဓါကြည်ညို၍ လှူအပ်သော ဆွမ်းကို သုံးဆောင်၏။ ထိုလက်ဖြင့်ပင် လုံ့လပြု၍ သုက်ကို လွတ်စေ၏။ ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒသည် စေတနာနှင့်တကွ ဖြစ်သော သုတ်လွှတ်မှု အာပတ်သို့ ရောက်၍ သံဃာအား ထိုအာပတ်၏ ပရိဝါသ်ကို တောင်း၏။ သံဃာသည် ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒအား ထိုအာပတ်၏ ပရိဝါသ်ကို ပေး၏။ ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒသည် ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးနေရသော ကြောင့် အစွန်ဆုံးနေရာမှာ နေရ၏”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပြောကြားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ရဟန်းမဟုတ်သူ အား ပြောကြားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပြောကြားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၇၉
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိ၂ မရဘဲ ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပြောကြားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်း အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်း၏ဟူသည် အခြားသော ရဟန်း၏။
ရုန့်ရင်းသော အာပတ် မည်သည် ပါရာဇိကလေးပါး သံဃာဒိသိသ် တစ်ဆယ့်သုံးပါးတို့တည်း။
ရဟန်းမဟုတ်သူ မည်သည် ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမကို ချန်ထား၍ ကြွင်းကျန်သော သူသည် ရဟန်းမဟုတ်သောသူ မည်၏။
ပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် မိန်းမအားလည်းကောင်း၊ ယောက်ျားအားလည်းကောင်း၊ လူအားလည်း ကောင်း၊ ရဟန်းအားလည်းကောင်း ပြောကြားငြားအံ့။
ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိ မရဘဲဟူသည် ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိကို ချန်ထား၍။
အာပတ်အပိုင်းအခြားရှိ၍ အမျိုး ‘ဒါယကာ’ အပိုင်းအခြား မရှိသော ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိသည် ရှိ၏။
အမျိုး ‘ဒါယကာ’ အပိုင်းအခြားရှိ၍ အာပတ်အပိုင်းအခြား မရှိသော ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိသည် ရှိ၏။
အာပတ်အပိုင်းအခြားလည်းရှိ အမျိုးအပိုင်းအခြားလည်း ရှိသော ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိသည် ရှိ၏။
အာပတ်အပိုင်းအခြားလည်းမရှိ အမျိုးအပိုင်းအခြားလည်း မရှိသော ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိသည် ရှိ၏။
အာပတ်အပိုင်းအခြား မည်သည် ဤမျှသော အာပတ်တို့ဖြင့် ပြောကြားအပ်၏ဟု အာပတ်တို့ကို ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ထားခြင်းတည်း။
အမျိုးအပိုင်းအခြား မည်သည် ဤမျှသော အမျိုးတို့၌ ပြောကြားအပ်၏ဟု အမျိုးတို့ကို ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ထားခြင်းတည်း။
အာပတ်အပိုင်းအခြားလည်းရှိ အမျိုးအပိုင်းအခြားလည်းရှိ မည်သည် ဤမျှသော အာပတ် တို့ဖြင့် ဤမျှလောက်ကုန်သော အမျိုးတို့၌ ပြောကြားအပ်၏ဟု အာပတ်တို့ကိုလည်း ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ထားခြင်း အမျိုးတို့ကိုလည်း ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ထားခြင်းတည်း။
အာပတ်အပိုင်းအခြားလည်းမရှိ အမျိုးအပိုင်းအခြားလည်းမရှိ မည်သည် ဤမျှသော အာပတ်တို့ဖြင့် ဤမျှသော အမျိုးတို့၌ ပြောကြားအပ်၏ဟု အာပတ်တို့ကိုလည်း မပိုင်းခြားခြင်း အမျိုးတို့ကို လည်း မပိုင်းခြားခြင်းတည်း။
֍ ၈၁
။ အာပတ်အပိုင်းအခြားရှိရာ၌ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်၍ ထားအပ်ကုန်သော အာပတ်တို့ကို ကြဉ်၍ တစ်ပါးသော အာပတ်တို့ဖြင့် ပြောကြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အမျိုးအပိုင်းအခြားရှိရာ၌ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်၍် ထားအပ်ကုန်သော အမျိုးတို့ကို ကြဉ်၍ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့၌ ပြောကြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အာပတ်အပိုင်းအခြားလည်းရှိ အမျိုးအပိုင်းအခြားလည်းရှိရာ၌ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်၍ ထားသော အာပတ် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်၍ ထားသော အမျိုးတို့ကို ကြဉ်၍ တစ်ပါးသော အာပတ်တို့ဖြင့် တစ်ပါးသော အမျိုးတို့၌ ပြောကြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အာပတ်အပိုင်းအခြားလည်းမရှိ အမျိုးအပိုင်းအခြားလည်းမရှိရာ၌ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၂
။ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပြောကြားအံ့၊ ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိကို ချန်ထား၍ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပြောကြားအံ့၊ ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိကို ချန်ထား၍ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းမဟုတ်သူအား ပြောကြားအံ့၊ ရဟန်းတို့၏ သမ္မုတိကို ချန်ထား၍ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ပြောကြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သာမဏေ၏ ရုန့်ရင်းသော လွန်ကျူးခြင်း မရုန့်ရင်းသော လွန်ကျူးခြင်းကို ပြောကြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၃
။ ဝတ္ထု (သုတ်လွှတ်မှု) ကို ပြောကြား၍ အာပတ်ကို မပြောကြားသော်လည်းကောင်း၊ အာပတ် (သံဃာဒိသိသ်) ကို ပြောကြား၍ ဝတ္ထုကို မပြောကြားသော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။ သမ္မုတိရသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ပရိဝါသ်= ကျူးလွန်သောအပြစ် ဖုံးလွှမ်းသော ရက်အပိုင်းအခြား အားလျော်စွာ ဆောက်တည် နေထိုင်ရသော အကျင့်။
၂။ သမ္မုတိ= အာပတ်မပြတ်သင့်သော ရဟန်းအား နောင်အခါ စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှါ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ပန်ကြား၍ သံဃာ က ပြောကြားရန် သမုတ်ခြင်း။
--၁-မုသာဝါဒဂ်
၁၀-ပထဝီခဏန သိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ သောအခါ အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့သည် အမှုသစ်ကို ပြုလုပ်ကုန်သော် မြေကို ကိုယ်တိုင်လည်း တူးဆွကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း တူးဆွစေကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် မြေကြီးကို ကိုယ်တိုင် တူးဆွကုန်ဘိသနည်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း တူးဆွစေကုန်ဘိသနည်း၊ သာကီဝင် မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် တစ်ခုသော ဣန္ဒြေရှိသော အသက်ကို ညှဉ်းဆဲကုန် ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ ရှုတ်ချကုန်၏။ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ထိုလူတို့၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော စကားတို့ကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့သည် မြေကြီး ကို ကိုယ်တိုင် တူးဆွကုန်ဘိသနည်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကို တူးဆွစေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မြေကြီးကို ကိုယ်တိုင် တူးဆွကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း တူးဆွစေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏။)
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မြေကြီးကို ကိုယ်တိုင် တူးဆွကုန်ဘိသနည်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကို တူးဆွစေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျားတို့ လူတို့သည် မြေကြီး၌ အသက် ရှိ၏ဟု ထင်မှတ်ကုန်၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၈၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မြေကို တူးမူလည်း တူးငြားအံ့၊ တူးစေမူလည်း တူးစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ပထဝီခဏနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မြေ မည်သည် မြေစစ် မြေတုဟူ၍ နှစ်မျိုး ရှိ၏။
မြေစစ် မည်သည် မြေမှုန့်သက်သက် မြေညက်သက်သက် ကျောက်ခဲအနည်းငယ် ရှိသောမြေ ကျောက်စရစ်အနည်းငယ် ရှိသောမြေ အိုးခြမ်းကွဲအနည်းငယ် ရှိသောမြေ ကျောက်ပြုတ်အနည်းငယ် ရှိသောမြေ သဲအနည်းငယ် ရှိသောမြေ မြေမှုန့်များသောမြေ မြေညက်များသောမြေတည်း၊ မီးမလောင် သော မြေကိုလည်း မြေစစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ လေးလထက် လွန်၍ မိုးစွတ်စိုသော မြေမှုန့်အစုအပုံ မြေညက်အစုအပုံကိုလည်း မြေစစ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
မြေတု မည်သည် ကျောက်ခဲသက်သက် ကျောက်စရစ်သက်သက် အိုးခြမ်းကွဲသက်သက် ကျောက် ပြုတ်သက်သက် သဲသက်သက် မြေမှုန့်အနည်းငယ်ရှိသောမြေ မြေညက်အနည်းငယ်ရှိသောမြေ ကျောက်ခဲ များသောမြေ ကျောက်စရစ်များသောမြေ အိုးခြမ်းကွဲများသောမြေ ကျောက်ပြုတ်များသောမြေ သဲများသော မြေတည်း၊ မီးလောင်သော မြေကိုလည်း မြေတုဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ လေးလအောက် ယုတ်လျော့၍ မိုးစွတ်စို သော မြေမှုန့်အစုအပုံ မြေညက်အစုအပုံကိုလည်း မြေတုဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
တူးငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင်တူးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တူးစေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို တူးစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ကြိမ်စေခိုင်းအပ်လျက် အကြိမ်များစွာ တူးငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၇
။ မြေကြီး၌ မြေကြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တူးသော်လည်းကောင်း၊ တူးစေသော်လည်းကောင်း၊ ခွဲဖျက်သော်လည်းကောင်း၊ ခွဲဖျက်စေသော်လည်းကောင်း၊ မီးတိုက်သော်လည်းကောင်း၊ မီးတိုက်စေသော် လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မြေကြီး၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တူးသော်လည်းကောင်း၊ တူးစေသော်လည်းကောင်း၊ ခွဲဖျက်သော် လည်းကောင်း၊ ခွဲဖျက်စေသော်လည်းကောင်း၊ မီးတိုက်သော်လည်းကောင်း၊ မီးတိုက်စေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မြေကြီး၌ မြေကြီးမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ တူးသော်လည်းကောင်း၊ တူးစေသော်လည်း ကောင်း၊ ခွဲဖျက်သော်လည်းကောင်း၊ ခွဲဖျက်စေသော်လည်းကောင်း၊ မီးတိုက်သော်လည်းကောင်း၊ မီးတိုက်စေ သော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။
မြေကြီးမဟုတ်သည်၌ မြေကြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မြေကြီးမဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မြေကြီးမဟုတ်သည်၌ မြေကြီးမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၈
။ “ဤမြေကို သိလော့၊ ဤမြေကို ပေးလော့၊ ဤမြေကို ဆောင်ခဲ့လော့၊ ဤမြေဖြင့် အလိုရှိ၏၊ ဤမြေကို အပ်စပ်အောင် ပြုလော့”ဟု ဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။စေတနာ မရှိဘဲ တူးအံ့၊ သတိမေ့လျော့၍ တူးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--မသိသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမ ပထဝီခဏနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ပဌမ မုသာဝါဒဝဂ် ပြီး၏။
--မုသာဝါဒဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
မဟုတ်မမှန်ရာကိုပြောသော မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်၊ နှုတ်လှံထိုးသော စကားကို ဆိုသော ဩမသဝါဒသိက္ခာပုဒ်၊ ရဟန်းတို့ကို ကုန်းတိုက်သော ဘိက္ခုပေသုည သိက္ခာပုဒ်၊ ပုဒ်ပြိုင်တရားကို ပို့ချသော ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပုဒ်၊ အတူအိပ်သော သဟ သေယျသိက္ခာပုဒ်နှစ်ပါး၊ မာတုဂါမအား တရားဟောသော ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပုဒ်၊ဟုတ် မှန်ရာ ပြောကြားသော ဘူတာရောစနသိက္ခာပုဒ်၊ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ပြော ကြားသော ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိရောစနသိက္ခာပုဒ်၊ မြေကိုတူးသော ပထဝီခဏနသိက္ခာပုဒ်တို့။
ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၁-ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော် မူသောအခါ အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့သည် အမှုသစ်ကို ပြုလုပ်ကုန်သော် သစ်ပင်ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ခုတ်ဖြတ်ကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ခုတ်ဖြတ်စေကုန်၏။အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း သစ်ပင်ကို ခုတ်ဖြတ်ရာ ထိုသစ်ပင်ကို စိုးအုပ်၍ နေသော နတ်သမီးသည် ထိုရဟန်းအား “အသျှင်ဘုရား မိမိ၏ ဗိမာန်ကို ပြုလုပ်လို၍ အကျွန်ုပ်၏ ဗိမာန်ကို မခုတ်ဖြတ်ပါလင့်”ဟု ဆို၏။ ထိုရဟန်းသည် (ထိုနတ်သမီး၏စကားကို) နားမထောင်မူ၍ ခုတ်ဖြတ်မြဲ ခုတ်ဖြတ်လေရာ ထိုနတ်သမီး၏ ကလေးလက်မောင်းကို ခုတ်ဖြတ်မိ၏။ ထိုအခါ ထိုနတ်သမီးအား “ငါသည် ဤရဟန်းကို ဤနေရာ၌ပင် သတ်ဖြတ်လိုက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။
ထို့နောက် ထိုနတ်သမီးအား “ငါသည် ဤရဟန်းကို ဤနေရာ၌ပင် သတ်ဖြတ်ခြင်းသည် မသင့် လျော်ချေ၊ စင်စစ်သော်ကား မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။
ထိုအခါ ထိုနတ်သမီးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤ အကြောင်းကို လျှောက်၏။ နတ်သမီး ကောင်းလေစွ ကောင်းလေစွ၊ နတ်သမီး သင်သည် ထိုရဟန်းကို မသတ်ဖြတ်ခြင်းသည် ကောင်းမွန်လှပေစွ၊ နတ်သမီး သင်သည် ထိုရဟန်းကို အကယ်၍ သတ်ဖြတ်မိပါမူ သင့်အား မကောင်းမှု တိုးပွားလေရာ၏။ နတ်သမီး သင် သွားချေလော့၊ ဤမည်သော အရပ်၌ ရှိသော သစ်ပင်သည် (အုပ်စိုးသူ နတ်မှ) ကင်းဆိတ်၏။ ထိုသစ်ပင်ကို စွဲမှီ၍ နေလေလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် သစ်ပင်ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ခုတ်ဖြတ်ကုန်ဘိသနည်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ခုတ်ဖြတ်စေကုန်ဘိသနည်း။ သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် တစ်ခုသော ဣန္ဒြေရှိသော အသက်ကို အဘယ့်ကြောင့် ညှဉ်းဆဲကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားတို့ကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့သည် သစ်ပင်ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ခုတ်ဖြတ်ကုန်ဘိသနည်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ခုတ်ဖြတ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သစ်ပင်ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ခုတ်ဖြတ်ကုန်၏။ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ခုတ်ဖြတ်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
--(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သစ်ပင်ကို ကိုယ် တိုင်လည်း ခုတ်ဖြတ်ကုန်ဘိသနည်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ခုတ်ဖြတ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ လူတို့သည် သစ်ပင်၌ အသက်ရှိ၏ဟု မှတ်ထင်ကြကုန်၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၉၀
။ “ကြီးပွားပြီး ကြီးပွားဆဲဖြစ်သော မျိုးစေ့ မြက်သစ်ပင် အပေါင်းကို ခုတ်ဖြတ် ဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၁
။ ကြီးပွါးပြီး ကြီးပွါးဆဲဖြစ်သော မျိုးစေ့မြက်သစ်ပင်အပေါင်း မည်သည် အမြစ်မျိုးစေ့ ပင်စည်မျိုးစေ့ အဆစ်မျိုးစေ့ အညွန့်မျိုးစေ့ ငါးခုမြောက် အစေ့မျိုးစေ့ဟူ၍ မျိုးစေ့ငါးမျိုးတည်း။အမြစ်မျိုးစေ့ မည်သည် နနွင်း ချင်းစိမ်း လင်းလေ ဆိတ်ဖူး ဓိဝုတ် ကုလားဆောင်းမေခါး ပန်းရင်း နွားမြေရင်းတည်း၊ ထိုမှတစ်ပါး အမြစ်၌ ဖြစ်ကုန်သော အမြစ်ကို စိုက်၍ ကောင်းစွာ ပေါက်ရောက်ကုန် သော အပင်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤအလုံးစုံသည် အမြစ်မျိုးစေ့ မည်၏။
ပင်စည်မျိုးစေ့ မည်သည် ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင် ပညောင်ပင် ညောင်ကြတ်ပင် သဖန်းပင် ခအောင်းပင် ညောင်ချဉ်ပင်တည်း၊ ထိုမှတစ်ပါး ပင်စည်အကိုင်းအခက်၌ ဖြစ်ကုန်သော အကိုင်းအခက်ကို စိုက်၍ ကောင်းစွာ ပေါက်ရောက်ကုန်သော အပင်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤအလုံးစုံသည် ပင်စည်မျိုးစေ့ မည်၏။
အဆစ်မျိုးစေ့ မည်သည် ကြံပင် ဝါးပင် ကျူပင်တည်း၊ ထိုမှတစ်ပါး အဆစ်၌ ဖြစ်ကုန်သော အဆစ်ကို စိုက်၍ ကောင်းစွာ ပေါက်ရောက်ကုန်သော အပင်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤအလုံးစုံသည် အဆစ် မျိုးစေ့ မည်၏။
အညွန့်မျိုးစေ့ မည်သည် ကညို့ပင် ရုံးရိုင်းပင် (တောရုံးဖြူပင်) ပန်းမပင် (ခေါင်ရမ်းကြီးပင်) တည်း၊ ထိုမှတစ်ပါး အညွန့်၌ ဖြစ်ကုန်သော အညွန့်ကို စိုက်၍ ကောင်းစွာ ပေါက်ရောက်ကုန်သော အပင် တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤအလုံးစုံသည် အညွန့်မျိုးစေ့ မည်၏။
အစေ့မျိုးစေ့ မည်သည် ကောက်စပါး ပဲတည်း၊ ထိုမှတစ်ပါး အစေ့၌ ဖြစ်ကုန်သော အစေ့ကို စိုက်၍ ကောင်းစွာ ပေါက်ရောက်ကုန်သော အပင်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤအလုံးစုံသည် အစေ့မျိုးစေ့ မည်၏။
֍ ၉၂
။ မျိုးစေ့၌ မျိုးစေ့ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြတ်မူလည်း ဖြတ်အံ့၊ ဖြတ်စေမူလည်း ဖြတ်စေအံ့၊ ခွဲဖျက်မူလည်း ခွဲဖျက်အံ့၊ ခွဲဖျက်စေမူလည်း ခွဲဖျက်စေအံ့၊ ချက်မူလည်း ချက်အံ့၊ ချက်စေမူလည်း ချက်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မျိုးစေ့၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြတ်မူလည်း ဖြတ်အံ့၊ ဖြတ်စေမူလည်း ဖြတ်စေအံ့၊ ခွဲဖျက်မူလည်း ခွဲဖျက်အံ့၊ ခွဲဖျက်စေမူလည်း ခွဲဖျက်စေအံ့၊ ချက်မူလည်း ချက်အံ့၊ ချက်စေမူလည်း ချက်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
မျိုးစေ့၌ မျိုးစေ့မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြတ်မူလည်း ဖြတ်အံ့၊ ဖြတ်စေမူလည်း ဖြတ်စေအံ့၊ ခွဲဖျက်မူလည်း ခွဲဖျက်အံ့၊ ခွဲဖျက်စေမူလည်း ခွဲဖျက်စေအံ့၊ ချက်မူလည်း ချက်အံ့၊ ချက်စေမူလည်း ချက်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
မျိုးစေ့မဟုတ်သည်၌ မျိုးစေ့ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မျိုးစေ့မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မျိုးစေ့မဟုတ်သည်၌ မျိုးစေ့မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၉၃
။ “ဤမျိုးစေ့ကို သိလော့၊ ဤမျိုးစေ့ကို ပေးလော့၊ ဤမျိုးစေ့ကို ဆောင်ယူခဲ့လော့၊ ဤ မျိုးစေ့ဖြင့် အလိုရှိ၏။ ဤမျိုးစေ့ကို အပ်အောင်ပြုလော့”ဟု ဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့၍ ပြုမိသော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမ ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၂-အညဝါဒကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဆန္နသည် မပြုကျင့်သင့်သော အရာကို ပြုကျင့်၍ သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ “အဘယ်သူသည် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ် အကြောင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆိုကုန်သနည်း”ဟု အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်း တစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အသျှင်ဆန္နသည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ အဘယ်သူသည် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်း ကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆိုကုန်သနည်းဟူ၍ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို အဘယ့်ကြောင့် ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဆန္န သင်သည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ အဘယ်သူသည် အာပတ် သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ် သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆို ကုန်သနည်း”ဟု အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ “အဘယ်သူသည် အာပတ် သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ် သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆို ကုန်သနည်း”ဟု အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို အဘယ့်ကြောင့် ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ဟု ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောကြား တော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား အညဝါဒကကံ၁ သို့ တင်လော့ ‘မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုတတ်သူ အဖြစ်၌ တည်စေလော့’။ ရဟန်းတို့ ဤဆိုလတ္တံ့သော အတိုင်း တင်အပ်၏။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၉၅
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤဆန္နရဟန်းသည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို့ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား အညဝါဒကကံသို့ တင်ရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။ --အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤဆန္န ရဟန်းသည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်း ပြောဆို၏။ သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား အညဝါကကံသို့ တင်၏ ‘မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုတတ်သူအဖြစ်၌ တည်စေ၏’။ ဆန္နရဟန်းအား အညဝါဒကကံသို့ တင်ခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား အညဝါကကံသို့ တင်အပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရ ပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဆန္နကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော်မူပြီး လျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၉၆
။ ထိုအခါ အသျှင်ဆန္နသည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ “အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုသော် အာပတ် သင့်၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲ၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အသျှင်ဆန္နသည် သံဃာ၏ အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ ဆိတ်ဆိတ် နေ၍ သံဃာကို အဘယ့်ကြောင့် ညှဉ်းဆဲဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဆန္န သင်သည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ ဆိတ်ဆိတ် နေ၍ သံဃာကို ညှဉ်းဆဲ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ ဆိတ်ဆိတ် နေ၍ သံဃာကို အဘယ့်ကြောင့် ညှဉ်းဆဲဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရား စကားကို ဟောကြားတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား ဝိဟေသကကံ၂ သို့ တင်လော့ ‘ညှဉ်းဆဲတတ် သောသူ အဖြစ်၌ တည်စေလော့’။ ရဟန်းတို့ ဤဆိုလတ္တံ့သောအတိုင်း တင်အပ်၏။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၉၇
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤဆန္န ရဟန်းသည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲ၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား ဝိဟေသကကံသို့ တင်ရာ၏ ‘ညှဉ်းဆဲတတ်သူအဖြစ်၌ တည်စေရာ၏’၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။ --"အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤဆန္နရဟန်းသည် သံဃာ့အလယ်၌ အာပတ်ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲ၏၊ သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား ဝိဟေသကကံသို့ တင်၏။ ဆန္နရဟန်းအား ဝိဟေသက ကံသို့ တင်ခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏။ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဆန္နရဟန်းအား ဝိဟေသကကံသို့ တင်အပ်ပြီ ‘ညှဉ်းဆဲတတ်သော သူအဖြစ်၌ တည်စေပြီ’၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဆန္နကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၉၈
။ “မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-အညဝါဒကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၉
။ မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း မည်သည် သံဃာ့အလယ်၌ ဝတ္ထု (အကြောင်း) ၌သော်လည်းကောင်း၊ အာပတ် (အပြစ်) ၌သော်လည်းကောင်း မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မဖြေဆိုလို၊ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မထင်ရှားစေလို၍ အကြောင်း တစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆို၏။ “အဘယ်သူသည် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆိုကုန်သနည်း”ဟု ပြောဆို၏၊ ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း မည်၏။သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်း မည်သည် သံဃာ့အလယ်၌ ဝတ္ထု၌သော်လည်းကောင်း၊ အာပတ်၌သော် လည်းကောင်း မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မဖြေဆိုလို၊ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မထင်ရှားစေလို၍ ဆိတ်ဆိတ် နေလျက် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲ၏၊ ဤဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းသည် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်းမည်၏။
֍ ၁၀၀
။ အညဝါဒကကံသို့ မတင်အပ်မီ သံဃာ့အလယ်၌ ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အာပတ်ကို သော်လည်းကောင်း မေးမြန်း စိစစ်သောအခါ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မဖြေဆိုလို၊ ထိုအကြောင်း ဝတ္ထု, အာပတ်ကို မထင်ရှားစေလို၍ “အဘယ်သူသည် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆိုကုန်သနည်း”ဟု အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ဝိဟေသကကံသို့ မတင်အပ်မီ သံဃာ့အလယ်၌ ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အာပတ်ကိုသော်လည်း ကောင်း မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မဖြေဆိုလို၊ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ် ကို မထင်ရှားစေလို၍ ဆိတ်ဆိတ်နေလျက် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အညဝါဒကကံသို့ တင်ပြီးမှ သံဃာ့အလယ်၌ ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အာပတ်ကိုသော်လည်း ကောင်း မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ ထိုအကြောင်းဝတ္ထု, အာပတ်ကို မဖြေဆိုလို၊ ထိုအကြောင်း ဝတ္ထု, အာပတ်ကို မထင်ရှားစေလို၍ “အဘယ်သူသည် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အာပတ်သင့်သနည်း၊ အဘယ်သူကို ပြောဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်ကို ပြောဆိုကုန်သနည်း”ဟု အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်း တစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်းပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဝိဟေသကကံသို့ တင်ပြီးမှ သံဃာ့အလယ်၌ ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အာပတ်ကိုသော် လည်းကောင်း မေးမြန်းစိစစ်သောအခါ ထိုအကြောင်း, ဝတ္ထုအာပတ်ကို မဖြေဆိုလို၊ ထိုအကြောင်း, ဝတ္ထု အာပတ်ကို မထင်ရှားစေလို၍ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၁
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရ်ှိသည်ဖြစ်၍ မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် သံဃာကို ညှဉ်းဆဲခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၂
။ မသိ၍ မေးအံ့၊ (ခံတွင်း) နာ၍လည်း မပြောဆိုအံ့၊ “သံဃာ၏ ခိုက်ရန်ဖြစ်မှု ငြင်းခုံမှု ဆန့်ကျင်သော အယူကိုယူမှု ဆန့်ကျင်သော စကားကို ပြောဆိုမှု ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (သိ၍) မပြောဆိုအံ့၊ သံဃာကွဲပြားခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ သံဃာအရေးအခင်းသည်လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (သိ၍) မပြောဆိုအံ့၊ “မတရားသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှစ်ပါးသုံးပါးအစုဖြင့်လည်းကောင်း ကံမပြုထိုက်ဘဲလျက် ကံပြုလတ္တံ့”ဟု (သိ၍) မပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ အညဝါဒကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ မေးသည်မှ တစ်ပါးသော စကားကို ပြောဆိုသောကြောင့် ပြုအပ်သောကံကို အညဝါဒကံဟု ခေါ်ဆိုသည်။
၂။ သံဃာအား စကားတုံ့ မပြန်ဘဲ ဆိတ်ဆိတ်နေ၍ ညှဉ်းဆဲသောကြောင့် ပြုအပ်သောကံကို ဝိဟေသကကံဟု ခေါ်ဆိုသည်။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၃-ဥဇ္ဈုာပနကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မလ္လမင်း၏သား အသျှင်ဒဗ္ဗသည် သံဃာ၏ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကိုလည်း ခင်း၏၊ ဆွမ်းတို့ကိုလည်း ညွှန်ကြား၏။ထိုအခါ မေတ္တိယ ဘုမ္မဇကရဟန်း၁ တို့သည် သီတင်းငယ်လည်း ဖြစ်ကုန်၏။ ဘုန်းကံလည်း နည်းပါးကုန်၏၊ သံဃာ၏ ယုတ်ညံ့သော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ၊ ယုတ်ညံ့ကုန်သော ဆွမ်းတို့သည် ထိုရဟန်း တို့အား ရောက်ကုန်၏။ ထိုမေတ္တိယ ဘုမ္မဇကရဟန်းတို့သည် မလ္လမင်း၏သား အသျှင်ဒဗ္ဗကို “မလ္လမင်း၏ သား ဒဗ္ဗသည် ချစ်သဖြင့် (ဆန္ဒာဂတိသို့ လိုက်၍) ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို ခင်း၏၊ ချစ်သဖြင့် (ဆန္ဒာ ဂတိသို့ လိုက်၍) ဆွမ်းတို့ကို ညွှန်ကြား၏”ဟု ရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့စေကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် မေတ္တိယ ဘုမ္မဇကရဟန်းတို့သည် မလ္လမင်း၏ သားအသျှင်ဒဗ္ဗကို ရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ ရှုတ်ချကုန်၏။ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မလ္လမင်း၏သား ဒဗ္ဗကို ရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မလ္လမင်း၏သား ဒဗ္ဗကို ရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့စေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “ကဲ့ရဲ့စေခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏၊
֍ ၁၀၄
။ ထိုအခါ မေတ္တိယ ဘုမ္မဇကရဟန်းတို့သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့စေခြင်းကို ပယ်တော် မူ၏ဟူသော ဤစကားတော်အရဖြင့် ရဟန်းတို့သည် နှိပ်စက်ကုန်လိမ့်မည်”ဟု ရဟန်းတို့၏ အနီးအနား၌ မလ္လမင်း၏သား အသျှင်ဒဗ္ဗကို “မလ္လမင်း၏သား အသျှင်ဒဗ္ဗသည် ချစ်သဖြင့် (ဆန္ဒာဂတိသို့ လိုက်၍) ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို ခင်း၏၊ ချစ်သဖြင့် (ဆန္ဒာဂတိသို့လိုက်၍) ဆွမ်းတို့ကို ညွှန်ကြား၏”ဟု ရှုတ်ချ ပြောဆိုကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် မေတ္တိယ ဘုမ္မဇကရဟန်းတို့သည် မလ္လမင်း၏ သား အသျှင်ဒဗ္ဗကို ရှုတ်ချပြောဆိုကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မလ္လမင်း၏သား ဒဗ္ဗကို ရှုတ်ချပြောဆိုကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
--မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းအနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မလ္လမင်း၏သား ဒဗ္ဗကို ရှုတ်ချပြောဆိုကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့၊
֍ ၁၀၅
။ “ကဲ့ရဲ့စေခြင်း, ရှုတ်ချပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၆
။ ကဲ့ရဲ့စေခြင်း မည်သည် သံဃာသည် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာခင်းခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဆွမ်း ညွှန်းခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယာဂုဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ သစ်သီးဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ် ဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ အနည်းငယ်ကို စွန့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း သမုတ်ထားသော ရဟန်းကို ကျေးဇူးမဲ့ ပြုလို၍ အကျော်အစောမဲ့ကို ပြုလို၍ မျက်နှာမသာမှုကို ပြုလို၍ ရဟန်းဖြစ်သော သူကို ကဲ့ရဲ့ စေငြားအံ့၊ ရှုတ်ချပြောဆိုငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စေခြင်း ရှုတ်ချပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ယုံမှား၍ ကဲ့ရဲ့စေခြင်း ရှုတ်ချပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စေခြင်း ရှုတ်ချပြောဆိုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊
ရဟန်းမဟုတ်သူကို ကဲ့ရဲ့စေငြားအံ့၊ ရှုတ်ချပြောဆိုငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃာသည် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာခင်းခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဆွမ်းညွှန်းခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယာဂု ဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ သစ်သီးဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ်ဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ အနည်း ငယ်ကို စွန့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း မသမုတ်အပ်သော ရဟန်းကို ကျေးဇူးမဲ့ ပြုလို၍ အကျော်အစောမဲ့ကို ပြုလို၍ မျက်နှာမသာမှုကို ပြုလို၍ ရဟန်းကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းမဟုတ်သူကိုလည်းကောင်း ကဲ့ရဲ့စေ ငြားအံ့၊ ရှုတ်ချပြောဆိုငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃာသည် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာခင်းခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဆွမ်းညွှန်းခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယာဂု ဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ သစ်သီးဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ်ဝေဖန်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ အနည်း ငယ်ကို စွန့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ သမုတ်ထားသည်လည်းဖြစ်သော သမုတ်မထားသည်လည်းဖြစ်သော ရဟန်း မဟုတ်သူကို ကျေးဇူးမဲ့ ပြုလို၍ အကျော်အစောမဲ့ကို ပြုလို၍ မျက်နှာမသာမှုကို ပြုလို၍ ရဟန်း ကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းမဟုတ်သူကိုလည်းကောင်း ကဲ့ရဲ့စေငြားအံ့၊ ရှုတ်ချပြောဆိုငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊
֍ ၁၀၇
။ ပကတိသဘောအားဖြင့် ချစ်ခြင်း (ဆန္ဒာဂတိ) ကြောင့် အမျက်ထွက်ခြင်း (ဒေါသာဂတိ) ကြောင့် တွေဝေ မိုက်မှားခြင်း (မောဟာဂတိ) ကြောင့် ကြောက်ခြင်း (ဘယာဂတိ) ကြောင့် ပြုသော ရဟန်းကို ကဲ့ရဲ့စေငြားအံ့၊ ရှုတ်ချပြောဆိုငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းခြောက်ပါးတို့တွင် အပါအဝင်ဖြစ်သော မေတ္တိယမည်သောရဟန်း ဘုမ္မဇကမည်သော ရဟန်းနှစ်ပါးတို့တည်း။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၄-ပဌမသေနာသနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့သည် ဆောင်းဥတုအခါ လွင်တီးခေါင်၌ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ ကိုယ်ကို ပူနွေးစေကုန်လျက် ‘နေဆာလှုံကုန်လျက်’ အချိန်ကာလကို ပြောကြားသော အခါ ဖဲသွားကုန်သော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းဆည်းကုန်၊ မသိမ်းဆည်းစေကုန်၊ မပန်ကြားမူ၍လည်း ဖဲသွားကုန်၏၊ အိပ်ရာနေရာသည် (မိုးနှင်း) စိုစွတ်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် လွင်တီးခေါင်၌ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းဆည်းကုန်ဘိသနည်း၊ မသိမ်းဆည်းစေကုန်ဘိသနည်း၊ မပန်ကြားမူ၍လည်း ဖဲသွားကုန်ဘိသနည်း၊ အိပ်ရာနေရာသည် (မိုးနှင်း) စိုစွတ်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် လွင်တီးခေါင်၌။ပ။ မပန်ကြားမူ၍လည်း ဖဲသွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၀၉
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သံဃာ၏ဥစ္စာ ‘သံဃိက’ ဖြစ်သော ညောင်စောင်း ‘ခုတင်’ ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ် ‘ခုံရှည်’ ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဘုံလျှို ‘ဖုံ’ ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဖျာအခင်း၁ကိုသော် လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်၌ ခင်း၍လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍လည်း ကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုသံဃိကညောင်စောင်း အင်းပျဉ်စသည်ကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေ ငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍လည်း ဖဲသွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏"ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၁၀
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် လွင်တီးခေါင်၌ နေ၍ စောစောကပင်လျှင် အိပ်ရာနေရာကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ဆောင်ကုန်၏ ‘သိမ်းဆည်းကုန်၏’။ မြတ်စွာဘုရားသည် စောစောကပင် အိပ်ရာနေရာကို တစ်ဖန်ပြန်၍ ဆောင်ကုန်သော ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူသဖြင့် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရား စကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား “ရဟန်းတို့ (မိုးနှင်း) မစိုစွတ်ဟု မှတ်အပ်သော မဏ္ဍပ်၌ သော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်းကောင်း၊ ကျီးငှက် သိမ်းစွန်တို့ ကျင်ကြီးမစွန့်သော အရပ်၌ သော်လည်းကောင်း ရှစ်လတို့ပတ်လုံး အိပ်ရာနေရာကို ထားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ --၄-ပဌမသေနာသနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သံဃာ၏ဥစ္စာ ‘သံဃိက’ မည်သည် သံဃာအား ပေးလှူအပ်သော ပစ္စည်း စွန့်လှူအပ်သော ပစ္စည်းတည်း။
ညောင်စောင်း ‘ခုတင်’ မည်သည် အခြေ၌ အပေါင်စွပ်သော ညောင်စောင်း၊ ထုပ်လျောက်ဖွဲ့သော ‘အခြေနှင့် တစ်စပ်တည်း အပေါင်ရှိသော’ ညောင်စောင်း၊ ပုစွန်ခြေသဏ္ဌာန် ကောက်သော အခြေရှိသော ညောင်စောင်း၊ အပေါင်၌ အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းဟူ၍ ညောင်စောင်းလေးမျိုးတို့တည်း။
အင်းပျဉ် ‘ခုံရှည်’ မည်သည် အခြေ၌ အပေါင်စွပ်သော အင်းပျဉ်၊ ထုပ်လျောက်ဖွဲ့သော ‘အခြေနှင့် တစ်စပ်တည်း အပေါင်ရှိသော’ အင်းပျဉ်၊ ပုစွန်ခြေသဏ္ဌာန် ကောက်သော အခြေရှိသော အင်းပျဉ်၊ အပေါင်၌ အခြေတပ်သော အင်းပျဉ်ဟူ၍ အင်းပျဉ်လေးမျိုးတို့တည်း။
ဘုံလျှို ‘ဖုံ’ မည်သည် သားမွေးအစာသွပ်သော ဘုံလျှို၊ အဝတ်အစာသွပ်သော ဘုံလျှို၊ လျှော် အစာသွပ်သော ဘုံလျှို၊ မြက်အစာသွပ်သော ဘုံလျှို၊ သစ်ရွက်အစာသွပ်သော ဘုံလျှိုဟူ၍ ဘုံလျှိုငါးမျိုး တို့တည်း။
ဖျာအခင်း မည်သည် လျှော်ဖြင့် ပြုလုပ်သောဖျာ၊ ပန်းရင်းဖြင့် ပြုလုပ်သောဖျာ၊ ဖြူဆံမြက်ဖြင့် ပြုလုပ်သော ဖျာ၊ ပြိတ်မြက်ဖြင့် ပြုလုပ်သောဖျာတည်း၊ (ထိုဖျာအားလုံးသည်) အတွင်း၌ ခေါက်သွင်း၍ ဖွဲ့ချုပ်သည်ချည်းတည်း။
ခင်း၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ခင်း၍။
ခင်းစေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို ခင်းစေ၍။ ရဟန်းမဟုတ်သူကို ခင်းစေအံ့၊ စေခိုင်းသော ရဟန်း၏့တာဝန်ဖြစ်၏၊ ရဟန်းကို ခင်းစေအံ့၊ ခင်းသော ရဟန်း၏ တာဝန်ဖြစ်၏။
ဖဲသွားသော် ထိုသံဃိက ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်စသည်ကို မသိမ်းငြားအံဟူသည် ကိုယ်တိုင် မသိမ်းဆည်း ငြားအံ့။
မသိမ်းစေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မသိမ်းဆည်းစေငြားအံ့။
မပန်ကြားမူ၍လည်း ဖဲသွားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သာမဏေကိုသော်လည်း ကောင်း၊ အရံစောင့်ကိုသော်လည်းကောင်း မပန်ကြားဘဲ အားအလတ်ရှိသော ယောက်ျား၏ ခဲတစ်ကျကို လွန်စေသော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၂
။ သံဃိက ‘သံဃာပိုင်’ ပစ္စည်း၌ သံဃိက ‘သံဃာပိုင်’ ပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိ၍ လွင်တီးခေါင်၌ ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုပစ္စည်းကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်း စေငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သံဃိက ‘သံဃာပိုင်’ ပစ္စည်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍။ပ။ သံဃိက ‘သံဃာပိုင်’ ပစ္စည်း၌ ပုဂ္ဂလိက ‘ပုဂ္ဂိုလ်ပိုင်’ ပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လွင်တီးခေါင်၌ ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော် လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုပစ္စည်းကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ပုဆိုးအခင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အပေါ်လွှမ်းအခင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ မြေအခင်းကိုသော်လည်း ကောင်း၊ ကတ်ကျစ် (ဖျာ) အခင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သားရေပိုင်းအခင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ခြေသုတ် ကြိုးဝန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပျဉ်ချပ်အင်းပျဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်၌ ခင်း၍သော်လည်း ကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုအခင်းစသည်ကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်း၌ သံဃိကပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်းကို ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိရာ၌ တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပစ္စည်းဖြစ်မူ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
မိမိကိုယ်ပိုင်ပစ္စည်းဖြစ်မူ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၁၃
။ သိမ်း၍ သွားအံ့၊ သိမ်းစေ၍ သွားအံ့၊ ပန်ကြား၍ သွားအံ့၊ သွေ့ခြောက်စေလို၍ သွားအံ့၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ဘေးရန်နှိပ်စက်၍ မသိမ်းဘဲ သွားအံ့၊ ဘေးရန်ဥပဒ် ဖြစ်ပေါ်လတ်သဖြင့် မသိမ်းဘဲ သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ရှေးဆရာကြီးများသည် ကတ်ကျစ်အခင်း ခတ်အခင်းဟု မြန်မာပြန်သည်၊ နေရာထိုင်ရာ အခင်းအထူးပင်တည်း။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၅-ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ကုန် ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် နေသောအခါလည်း အတူသာလျှင် နေကုန်၏၊ ဖဲသွားသောအခါလည်း အတူသာ့လျှင် ဖဲသွားကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မထင်ရှားသော သံဃိကကျောင်းတစ်ကျောင်း၌ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ ဖဲသွားကုန်သော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းကုန်၊ မသိမ်းစေကုန်၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားကုန်၏၊ အိပ်ရာနေရာကို ခြတို့သည် ကိုက်ခဲကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သံဃိကကျောင်း၌ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ ဖဲသွားကုန်သော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို အဘယ့်ကြောင့် မသိမ်းကုန်ဘိသနည်း၊ မသိမ်းစေကုန်ဘိသနည်း၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားကုန်ဘိသနည်း၊ အိပ်ရာနေရာကို ခြတို့သည် ကိုက်ခဲကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင် ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သံဃိကကျောင်း၌ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ ဖဲသွားကုန် သော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းကုန် မသိမ်းစေကုန် မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားကုန်၏၊ အိပ်ရာ နေရာကို ခြတို့သည် ကိုက်ခဲကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ထို (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့သည် သံဃိကကျောင်း၌ အိပ်ရာ နေရာကို ခင်း၍ ဖဲသွားကုန်သော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို အဘယ့်ကြောင့် မသိမ်းကုန်ဘိသနည်း၊ မသိမ်းစေ ကုန်ဘိသနည်း၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားကုန်ဘိသနည်း၊ အိပ်ရာနေရာကို ခြတို့သည် ကိုက်ခဲကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေ ခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၁၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သံဃိကကျောင်း၌ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေ ငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားငြားအံ့၊ (ထို ရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သံဃိကကျောင်း မည်သည် သံဃာအား ပေးလှူအပ် စွန့်လှူအပ်သော ကျောင်းတည်း။
အိပ်ရာနေရာ မည်သည် ဘုံလျှို ပုဆိုးအခင်း အပေါ်လွှမ်းအခင်း မြေအခင်း ဖျာကြမ်းအခင်း သားရေပိုင်းအခင်း နေရာထိုင် နိသီဒိုင်အခင်း အိပ်ရာအခင်း မြက်အခင်း သစ်ရွက်အခင်းတည်း။
ခင်း၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ခင်း၍။
ခင်းစေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို ခင်းစေ၍။
ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာ နေရာကို မသိမ်းငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် မသိမ်းငြားအံ့။
မသိမ်းစေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မသိမ်းစေငြားအံ့။
မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သာမဏေ ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရံစောင့်ကိုသော်လည်းကောင်း မပန်ကြားမူ၍ ဝင်းခြံရှိသော ကျောင်းအရံ၌ ဝင်းခြံကို လွန်သော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဝင်းခြံမရှိသော ကျောင်းအရံ၌ ကျောင်းဥပစာကို လွန်သော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃိကပစ္စည်း၌ သံဃိကပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကိုခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြားအံ့၊ မပန်ကြား မူ၍သော်လည်း ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃိကပစ္စည်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ကိုယ်တိုင်ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြား အံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃိကပစ္စည်း၌ ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ကိုယ်တိုင်ခင်း၍သော် လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာနေရာကို မသိမ်း ငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၇
။ ကျောင်း၏ ဥပစာ၌သော်လည်းကောင်း၊ စည်းဝေးရာ ဇရပ်၌သော်လည်းကောင်း၊ မဏ္ဍပ်၌ သော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုအိပ်ရာ နေရာကို မသိမ်းငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ကျောင်း၌သော်လည်းကောင်း၊ ကျောင်း၏ ဥပစာ၌သော်လည်းကောင်း၊ စည်းဝေးရာ ဇရပ်၌သော် လည်းကောင်း၊ မဏ္ဍပ်၌သော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်းကောင်း၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ဖဲသွားသော် ထိုညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို မသိမ်း ငြားအံ့၊ မသိမ်းစေငြားအံ့၊ မပန်ကြားမူ၍သော်လည်း ဖဲသွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်း၌ သံဃိကပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်းကို ပုဂ္ဂလိကပစ္စည်းဟု အမှတ်ရှိရာ၌ သူတစ်ပါး၏ ပုဂ္ဂလိက ‘သူတစ်ပါးပိုင်’ ပစ္စည်း ဖြစ်မူ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မိမိ၏ ပုဂ္ဂလိက ‘ကိုယ်ပိုင်’ ပစ္စည်းဖြစ်မူ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၁၈
။ သိမ်းဆည်း၍ ဖဲသွားအံ့၊ သိမ်းဆည်းစေ၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပန်ကြား၍ ဖဲသွားအံ့၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ဘေးရန်အနှောက်အယှက် ရှိအံ့၊ (ယနေ့လာပြီး သိမ်းဆည်းအံ့ဟု) ငဲ့ကွက်ခြင်းဖြင့် သွား၍ ထိုရောက်ရာ အရပ်၌ (ခရီးဆက်လိုပြန်သဖြင့်) ရပ်လျက် (တစ်စုံတစ်ယောက်ကို စေလွှတ်၍) ပန်ကြားအံ့၊ တစ်စုံ တစ်ရာသော ဘေးဥပဒ် အနှောင့်အယှက် ရှိအံ့ ‘ပြန်မလာနိုင်အံ့’၊ ဘေးရန်ဥပဒ်ဖြစ်ပေါ်လာသဖြင့် မရုပ်သိမ်းဘဲ သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၆-အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မြတ်သော အိပ်ရာနေရာတို့ကို နှောင့်ယှက်ကုန်၏၊ မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့သည် (ထိုဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို) ထစေကုန်၏၊ ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းတို့အား “ငါတို့သည် အဘယ်သို့သော အကြောင်းဥပါယ်ဖြင့် ဤကျောင်း၌သာလျှင် ဝါတွင်း (သုံးလ) ပတ်လုံးနေရပါကုန်အံ့နည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထို့နောက် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “ကျဉ်းမြောင်း ကျပ်တည်းသော ရဟန်းသည် ဖဲသွားလတ္တံ့”ဟု (ကြံ၍) မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို တိုးဝှေ့၍ အိပ်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို တိုးဝှေ့၍ အိပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို တိုးဝှေ့၍ အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မထေရ်ကြီးရဟန်း တို့ကို တိုးဝှေ့၍ အိပ်ကုန်ဘိသနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိ သော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၂၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သံဃိကကျောင်း၌ ရှေးဦးနေလင့်သော ရဟန်းကို သိလျက် တိုးဝှေ့၍ ‘အကြင်ရဟန်းအား ကျဉ်းမြောင်း ကျပ်တည်းလတ္တံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ဖဲသွား လတ္တံ့’ဟု အကြောင်းတစ်ပါးမရှိဘဲ ဖဲသွားစေလိုခြင်းကိုသာ အကြောင်းပြု၍ အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သံဃိကကျောင်း မည်သည် သံဃာအား ပေးလှူအပ် စွန့်လှူအပ်သော ကျောင်းတည်း။
သိ၏ မည်သည် သီတင်းကြီး ‘သိက္ခာဝါကြီးသူ’ဟူ၍ သိ၏၊ သူနာဟူ၍ သိ၏၊ သံဃာသည် ပေးအပ်သူဟူ၍ သိ၏။
တိုးဝှေ့၍ဟူသည် အနီးသို့ တိုးဝင်၍။
အိပ်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့ဟူသည် ညောင်စောင်း၏သော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်၏သော် လည်းကောင်း၊ ဝင်သော ရဟန်း၏သော်လည်းကောင်း၊ ထွက်သော ရဟန်း၏သော်လည်းကောင်း၊ အနီးဥပစာ၌ အိပ်ရာ နေရာကို ခင်းသော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုင်မူလည်း ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အကြောင်းတစ်ပါးမရှိဘဲ ဖဲသွားစေလိုခြင်းကိုသာ အကြောင်းပြု၍ဟူသည် တိုးဝှေ့၍ အိပ်ခြင်းငှါ တစ်ပါးသော အကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာမရှိ။
֍ ၁၂၂
။ သံဃိကကျောင်း၌ သံဃိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိလျက် တိုးဝှေ့၍ အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သံဃိကကျောင်း၌ ယုံမှားရှိ၍ တိုးဝှေ့၍ အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃိကကျောင်း၌ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိလျက် တိုးဝှေ့၍ အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ညောင်စောင်း၏သော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်၏သော်လည်းကောင်း၊ ဝင်သော ရဟန်း၏သော်လည်း ကောင်း၊ ထွက်သော ရဟန်း၏သော်လည်းကောင်း၊ အနီးဥပစာကို ‘ပတ်ဝန်းကျင် တစ်တောင့်ထွာကို’ ထား၍ အိပ်ရာနေရာကို ခင်းသော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုင်သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်သော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကျောင်း၏ ဥပစာ၌သော်လည်းကောင်း၊ စည်းဝေးရာဇရပ်၌သော်လည်းကောင်း၊ မဏ္ဍပ်၌သော်လည်း ကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်၌သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်ရာနေရာကို ခင်းသော် လည်းကောင်း၊ ခင်းစေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုင်သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်သော် လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ သံဃိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းကို ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိရာ၌ သူတစ်ပါး၏ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဖြစ်မူ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိ၏ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဖြစ်မူ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၂၃
။ နာဖျား၍ ဝင်နေအံ့၊ အချမ်းအပူနှိပ်စက်၍ ဝင်နေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ဘေးရန်များကြောင့် ဝင်နေသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်း တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၇-နိက္ကဎ်ဍနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အစွန်အဖျားကျသော ကျောင်းကြီးတစ်ကျောင်းကို “ဤကျောင်းကြီး၌ ငါတို့သည် ဝါကပ်နေကုန်အံ့”ဟု ပြုပြင်ကြကုန်၏။ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ ကျောင်းပြုပြင်သည်ကို မြင်၍ “ငါ့သျှင်တို့ ဤ သတ္တရသဝဂ္ဂီ ရဟန်းတို့သည် ကျောင်းကို ပြုပြင်ကုန်၏။ ယခု ထိုရဟန်းတို့ကို ထွက်သွားစေကုန်အံ့”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ အချို့သော ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့က “ငါ့သျှင်တို့ ပြုပြင်၍ ပြီးသည်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ကုန်ဦး လော့၊ ပြုပြင်ပြီးမှ ထွက်သွားစေကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ ထွက်သွားကြလော့၊ ကျောင်းသည် ငါတို့အတွက် ဖြစ်၏"၁ဟု ဆိုကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ စောစောကပင် ပြောကြားသင့်သည် မဟုတ်ပါလော၊ ငါတို့သည်လည်း တစ်ပါးသော ကျောင်းကို ပြုပြင်နိုင်ကုန်ရာ၏ဟု (ဆိုကုန်လတ်သော်) -
ငါ့သျှင်တို့ သံဃိကကျောင်းမဟုတ်ပါလောဟု (မေးကုန်၏)။
ငါ့သျှင်တို့ သံဃိကကျောင်းဟုတ်ပေ၏ဟု (ဆိုကုန်လတ်သော်) -
ငါ့သျှင်တို့ ထွက်သွားကြလော့၊ ကျောင်းသည် ငါတို့အတွက် ဖြစ်၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
ငါ့သျှင်တို့ ကျောင်းသည် ကြီးမား၏၊ သင်တို့လည်း နေကုန်လော့၊ ငါတို့လည်း နေကုန်အံ့ဟု (ဆိုကြပြန်သော်) -
"ငါ့သျှင်တို့ ထွက်သွားကြလော့၊ ကျောင်းသည် ငါတို့အတွက် ဖြစ်၏”ဟု ဆို၍ အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် လည်ပင်းကို ကိုင်ပြီးလျှင် နှင်ထုတ်ကုန်၏။ ထိုသတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နှင်ထုတ်ခံရ သောကြောင့် ငိုယိုကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုယိုကုန်သနည်း”ဟု မေးကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ငါတို့ကို သံဃိကကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ကုန်၏ဟု (ပြန်ပြောကြကုန်၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ရဟန်းတို့ကို သံဃိကကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချ့ကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ရဟန်းတို့ကို သံဃိကကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
--မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ရဟန်းတို့ကို သံဃိကကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၂၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် (တစ်ပါးသော) ရဟန်းကို အမျက်ထွက်ကာ နှလုံး မသာသဖြင့် သံဃိကကျောင်းမှ နှင်ထုတ်ငြားအံ့၊ နှင်ထုတ်စေငြားအံ့၊ (ထို ရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-နိက္ကဎ်ဍနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းကိုဟူသည် (မိမိမှ) တစ်ပါးသော ရဟန်းကို။
အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့်ဟူသည် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ ထိပါးလိုသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ငြောင့်ကဲ့သို့ဖြစ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။
သံဃိကကျောင်း မည်သည် သံဃာအား လှူအပ် စွန့်အပ်သော ကျောင်းတည်း။
နှင်ထုတ်ငြားအံ့ဟူသည် တိုက်ခန်းထဲ၌ လက်စသည်ကို ကိုင်၍ ကျောင်းဦးသို့ နှင်ထုတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကျောင်းဦး၌ လက်စသည်ကို ကိုင်၍ အပသို့ နှင်ထုတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ကြိမ်သော လုံ့လပယောဂဖြင့် တံခါးများစွာတို့ကိုလည်း လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှင်ထုတ်စေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ကြိမ်စေခိုင်း ခြင်းဖြင့် တံခါးများစွာတို့ကိုလည်း လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၇
။ သံဃိကကျောင်း၌ သံဃိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိလျက် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ကိုယ်တိုင် နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သံဃိကကျောင်း၌ ယုံမှားရှိလျက် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ကိုယ်တိုင် နှင်ထုတ်သော် လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃိကကျောင်း၌ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိလျက် အမျက်ထွက်ကာ နှလုံးမသာသဖြင့် ကိုယ်တိုင် နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုရဟန်း၏ ပရိက္ခရာကို ကိုယ်တိုင် ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို ဆွဲထုတ်စေသော် လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကျောင်း၏ ဥပစာမှသော်လည်းကောင်း၊ စည်းဝေးရာဇရပ်မှသော်လည်းကောင်း၊ မဏ္ဍပ်မှသော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းမှသော်လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်မှသော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုရဟန်း၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သော လူသာမဏေကို ကျောင်းမှသော်လည်းကောင်း၊ ကျောင်း၏ ဥပစာမှသော် လည်းကောင်း၊ စည်းဝေးရာဇရပ်မှသော်လည်းကောင်း၊ မဏ္ဍပ်မှသော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းမှသော် လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်မှသော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်စေသော်လည်း ကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရဟန်းမဟုတ်သူ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ် စေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ သံဃိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းကို ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိရာ၌ တစ်ပါးသော ရဟန်း၏ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဖြစ်မူ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင် ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဖြစ်မူ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၁၂၈
။ အလဇ္ဇီ ‘မကောင်းမှုမှ မရှက်သော’ ပုဂ္ဂိုလ်ကို နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်စေ သော်လည်းကောင်း၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ရူးသောသူကို နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ထိုရူးသူ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။ရန်ဖြစ်တတ် ငြင်းခုံတတ် ဆန့်ကျင်ဘက်စကားကို ပြောတတ် စကားများတတ် သံဃာ၌ အဓိကရုဏ်းကို ပြုစေတတ်သော ရဟန်းကို နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ထိုရဟန်း၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။
ဆရာဥပဇ္ဈာယ်၏ ဝတ်ကို ကောင်းစွာ မပြုကျင့်သော အနီးနေ ‘အန္တေဝါသိက’ တပည့်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ အတူနေ ‘သဒ္ဓိဝိဟာရိက’ တပည့်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ နှင်ထုတ်သော်လည်းကောင်း နှင်ထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ထိုရဟန်း၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော် လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊
ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမ နိက္ကဎ်ဍနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ဥဋ္ဌေထာဝုသော အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတိ (ပါဠိတော်)။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၈-ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းနှစ်ပါးတို့သည် သံဃိကကျောင်း အထက်ဆင့် တွင် ပျဉ်မခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋီ၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် အောက်၌ နေ၍ ရဟန်းတစ်ပါးသည် အထက်၌ နေ၏။အထက်၌ နေသော ရဟန်းသည် အပေါင်၌ အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကို အဆောတလျင် ဖိ၍ ထိုင်၏၊ ညောင်စောင်း၏ ခြေသည် ကျွတ်ကျ၍ အောက်၌ နေသော ရဟန်း၏ ဦးခေါင်းကို ထိခိုက်မိလေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ကျယ်လောင်စွာ ဟစ်အော်၏ ‘ဖောက်ပြန်သော အသံကို ပြု၏’။
ရဟန်းတို့သည် ပြေးလာကုန်၍ “ငါ့သျှင် သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ကျယ်လောင်စွာ ဟစ်အော်ဘိသနည်း”ဟု မေးမြန်းကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် သံဃိကကျောင်း အထက်ဆင့်တွင် ပျဉ်မခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋီ၌ အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကို အဆောတလျင် ဖိ၍ ထိုင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်း သင်သည် သံဃိကကျောင်း အထက် ဆင့်တွင် ပျဉ်မခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋီ၌ အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကို အဆောတလျင် ဖိ၍ ထိုင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် သံဃိကကျောင်း အထက်ဆင့်တွင် ပျဉ်မခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင် ရှိသော ကုဋီ၌ အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကို အဆောတလျင် ဖိ၍ ထိုင်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၃၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သံဃိကကျောင်း အထက်ဆင့်တွင် ပျဉ်မ ခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋီ၌ အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကို သော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ဖိ၍မူလည်း ထိုင်ငြားအံ့၊ ဖိ၍ မူလည်း အိပ်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၃၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သံဃိကကျောင်း မည်သည် သံဃာအား ပေးလှူအပ် စွန့်လှူအပ်သော ကျောင်းတည်း။
ဟင်းလင်းအပြင် ရှိသောကုဋီ မည်သည် အလယ်အလတ်ဖြစ်သော ယောက်ျား ‘မဇ္ဈိမပုရိသ’ ၏ ဦးခေါင်းမထိသော ကုဋီတည်း။
အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်း မည်သည် အပေါင်၌ ထွင်းဖောက်၍ တည်၏။
အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော အင်းပျဉ် မည်သည် အပေါင်၌ ထွင်းဖောက်၍ တည်၏။
ဖိ၍ ထိုင်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုညောင်စောင်းကို ဖိ၍ ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဖိ၍ အိပ်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုညောင်စောင်းကို ဖိ၍ အိပ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၃၂
။ သံဃိကကျောင်း၌ သံဃိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အထက်ဆင့်တွင် ပျဉ်မခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋီ၌ အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ် ကိုသော်လည်းကောင်း ဖိ၍သော်လည်း ထိုင်အံ့၊ ဖိ၍သော်လည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သံဃိကကျောင်း၌ ယုံမှားရှိအံ့။ပ။ သံဃိကကျောင်း၌ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အထက်ဆင့်တွင် ပျဉ်မခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင်ရှိသော ကုဋီ၌ အပေါင်တွင် အခြေတပ်သော ညောင်စောင်းကို သော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ဖိ၍သော်လည်း ထိုင်အံ့၊ ဖိ၍သော်လည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ သံဃိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂလိကကျောင်း၌ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဟု အမှတ်ရှိရာ၌ တစ်ပါးသော ရဟန်း၏ ပုဂ္ဂလိကကျောင်း ဖြစ်မူ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိ၏ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းဖြစ်မူ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၃၃
။ အထက်ဆင့်တွင် ပျဉ်ခင်း၍ ဟင်းလင်းအပြင် မရှိသော ကုဋီ၌သော်လည်းကောင်း၊ အလယ် အလတ်ဖြစ်သော ယောက်ျား ‘မဇ္ဈိ မပုရိသ'၏ ဦးခေါင်းမလွတ် ထိခိုက်နိုင်သော ကုဋီ၌သော်လည်းကောင်း အာပတ်မသင့်၊ အောက်ဆင့် ‘အောက်ထပ်’၌ မသုံးဆောင်အံ့၊ ပျဉ်ချပ်စီခင်းထားအံ့၊ စို့ ‘မယ်န’ နှက် ထားအံ့၊ ထိုညောင်စောင်း အင်းပျဉ်၌ ရပ်လျက် (တစ်စုံတစ်ခုကို) ယူသော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲချိတ်သော် လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၉-မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၃၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဆန္န၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော အမတ်ကြီးသည် အသျှင်ဆန္န၏ ကျောင်း ကို ဆောက်လုပ်စေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဆန္နသည် ပြုလုပ်ပြီးဖြစ်သော ကျောင်းကို အထပ်ထပ် မိုးစေ၍ အထပ်ထပ် လိမ်းကျံစေ၍ ကျောင်းသည် အလွန်လေးလံသောကြောင့် ပြိုကျလေ၏။ထိုအခါ အသျှင်ဆန္နသည် မြက်ကိုလည်းကောင်း၊ သစ်ကိုလည်းကောင်း စုရုံးသော် ပုဏ္ဏား တစ်ယောက်၏ မုယောခင်းသည် ပျက်စီး၏။ ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ကောင်း တို့သည် ငါ၏ မုယောခင်းကို ဖျက်ဆီးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြပြောဆိုသော ထိုပုဏ္ဏား၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဆန္နသည် ဆောက်လုပ်ပြီးဖြစ်သော ကျောင်းကို အထပ်ထပ် မိုးစေဘိသနည်း၊ အထပ်ထပ် လိမ်းကျံစေဘိသနည်း၊ ကျောင်းသည် အလွန် လေးလံသောကြောင့် ပြိုကျ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဆန္နကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ဆန္န သင်သည် ဆောက်လုပ်ပြီးဖြစ်သော ကျောင်းကို အထပ်ထပ် မိုးစေ၏၊ အထပ်ထပ်လိမ်း ကျံစေ၏၊ ကျောင်းသည် အလွန်လေးလံသောကြောင့် ပြိုကျ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဆောက်လုပ်ပြီးဖြစ်သော ကျောင်းကို အထပ်ထပ် မိုးစေဘိသနည်း၊ အထပ်ထပ် လိမ်းကျံစေဘိသနည်း၊ ကျောင်းသည် လေးလံသောကြောင့် ပြိုကျ၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၃၅
။ “ကြီးသောကျောင်းကို ဆောက်လုပ်စေလိုသော ရဟန်းသည် တံခါး အိမ်တိုင် အောင်တံခါးရွက်ကို ထားခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ တံခါးပေါင်နှင့် တံခါးရွက်ကို မတုန်လှုပ်စေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ လေသာတံခါးရွက်ကို အပြေအပြစ်ပြုခြင်းငှါ လည်းကောင်း အထပ်ထပ် လိမ်းကျံ အပ်၏၊ အထပ်ထပ် လိမ်းကျံစေအပ်၏၊ အမိုး နှစ်ထပ်သုံးထပ် ‘နှစ်စဉ်သုံးစဉ်’ မိုးခြင်းကို စိမ်း သော ကောက်ပဲမရှိရာ အရပ်၌ ရပ်၍ စီရင်အပ်၏၊ ထိုနှစ်ထပ်သုံးထပ် မိုးခြင်းထက်အလွန် စိမ်းသော ကောက်ပဲ မရှိရာ အရပ်၌လည်း ရပ်၍ စီရင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉- မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၃၆
။ ကြီးသောကျောင်း မည်သည် ဆောက်လုပ်သူ ဒါယကာရှိသော ကျောင်းကို ဆိုအပ်၏။ကျောင်း မည်သည် အတွင်း၌ လိမ်းကျံအပ်သော ကျောင်းသည်သော်လည်းကောင်း၊ အပ၌ လိမ်း ကျံအပ်သော ကျောင်းသည်သော်လည်းကောင်း၊ အတွင်းအပ၌ လိမ်းကျံအပ်သော ကျောင်းသည်သော်လည်း ကောင်းတည်း။
ဆောက်လုပ်စေလိုသောဟူသည် ဆောက်လုပ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆောက်လုပ်စေသော်လည်း ကောင်း။
တံခါးအိမ်တိုင်အောင်ဟူသည် တံခါးပေါင်၏ ထက်ဝန်းကျင်မှ နှစ်တောင့်ထွာ ဟတ္တပါသ်တိုင်အောင်။
တံခါးရွက်ကိုထားခြင်းငှါဟူသည် တံခါးရွက်နှင့်တကွ တံခါးဖွဲ့ကို ထားခြင်းငှါ ‘တံခါးရွက်နှင့်တကွ တံခါးဖွဲ့၏ မတုန်မလှုပ်စေခြင်းငှါ’။
လေသာတံခါးရွက်ကို အပြေအပြစ်ပြုခြင်းဟူသည် လေသာ တံခါးရွက်ကို အပြေအပြစ်ပြုခြင်းငှါ ဖြူသောအဆင်း မည်းသောအဆင်း ဂွေ့နီဖြင့် အပြေအပြစ်ပြုခြင်း ခြူးပန်း ခြူးနွယ် မကန်းသွား လက် ငါးချောင်းရာ ပြုလုပ်ခြင်းတို့တည်း။
အမိုးနှစ်ထပ်သုံးထပ် မိုးခြင်းကို စိမ်းသော ကောက်ပဲ မရှိရာအရပ်၌ ရပ်၍ စီရင်အပ်၏ဟူရာ၌ စိမ်းသော ကောက်ပဲ မည်သည် စပါးမျိုး ပဲမျိုးတည်း၊ စိမ်းသော ကောက်ပဲရှိသော အရပ်၌ ရပ်လျက် စီရင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဖြောင့်သော အကြောင်းဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား အကြောင်းနှစ်ခုတို့ကို စီရင်၍ သုံးခုမြောက် အကြောင်းကို (ဤသို့ပြုလော့ဟု) စေခိုင်း၍ ဖဲသွားအပ်၏။ ဝန်းဝိုင်းသော အစဉ် ‘အထပ်’ ဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား ဝန်းဝိုင်းသော အစဉ် ‘အထပ်’ နှစ်ခုတို့ကို စီရင်၍ သုံးခုမြောက် ဝန်းဝိုင်းသော အစဉ် ‘အထပ်’ ကို (ဤသို့ပြုလော့ဟု) စေခိုင်း၍ ဖဲသွားအပ်၏။
֍ ၁၃၇
။ ထိုနှစ်ထပ်သုံးထပ် မိုးခြင်းထက်အလွန် စိမ်းသော ကောက်ပဲမ ရှိရာ အရပ်၌လည်း ရပ်၍ စီရင်ငြားအံ့ဟူသည် အုတ်ဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား အုတ်ချပ်တိုင်း အုတ်ချပ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကျောက်ဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား ကျောက်ချပ်တိုင်း ကျောက်ချပ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အင်္ဂတေဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား အင်္ဂတေ အစိုင်အခဲတိုင်း အစိုင်အခဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မြက်ဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား မြက်ဆုပ်တိုင်း မြက်ဆုပ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သစ်ရွက်ဖြင့် မိုးသော ရဟန်းအား သစ်ရွက်တိုင်း သစ်ရွက်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နှစ်ထပ်သုံးထပ် လွန်ရာ၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စီရင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ထပ် သုံးထပ်ထက် လွန်ရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စီရင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ထပ် သုံးထပ်ထက် လွန်ရာ၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စီရင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ထပ်သုံးထပ်အောက် ယုတ်ရာ၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ထပ် သုံးထပ် အောက် ယုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ထပ်သုံးထပ်အောက် ယုတ်ရာ၌ ယုတ်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၃၈
။ နှစ်ထပ်သုံးထပ် မိုးခြင်း၌ နှစ်ထပ်သုံးထပ်အောက် ယုတ်၍ မိုးခြင်း၌ လိုဏ်၌ ဂူ၌ မြက်မိုး ကျောင်း၌ အာပတ် မသင့်၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ပြုသော ရဟန်း မိမိဥစ္စာဖြင့် ပြုသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ နေစရာ ကျောင်းကို ဖယ်ထား၍ အလုံးစုံသော ဥပုသ်အိမ် စသည်၌ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမ မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဘူတဂါမဝဂ်
၁၀-သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၃၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော် မူသောအခါ အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့သည် အမှုသစ်ကို ပြုလုပ်ကုန်သော် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်းလည်း သွန်းလောင်းကုန်၏၊ သွန်းလောင်းမူ လည်း သွန်းလောင်းစေကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့သည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်းလောင်းလည်း သွန်းလောင်း ကုန်ဘိသနည်း၊ သွန်းလောင်းမူလည်း သွန်းလောင်းစေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် အာဠဝီပြည်သား ရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်းလောင်းကုန်၏၊ သွန်းလောင်းစေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်းလောင်းလည်း သွန်းလောင်း ကုန်ဘိသနည်း၊ သွန်းလောင်းမူလည်း သွန်းလောင်းစေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၄၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို မြက်၌ သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်းလောင်းလည်း သွန်းလောင်း ငြားအံ့၊ သွန်းလောင်းမူလည်း သွန်းလောင်းစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၄၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သည်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏။
သွန်းလောင်းငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် သွန်းလောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သွန်းလောင်းစေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ကြိမ်စေခိုင်း၍ များစွာလည်း သွန်းလောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၄၂
။ ပိုးရှိသော ရေကို ပိုးရှိသော ရေဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌ သော်လည်းကောင်း သွန်းလောင်းလည်း သွန်းလောင်းအံ့၊ သွန်းလောင်းမူလည်း သွန်းလောင်းစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပိုးရှိသော ရေ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်း လောင်းလည်း သွန်းလောင်းအံ့၊ သွန်းလောင်းမူလည်း သွန်းလောင်းစေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပိုးရှိသော ရေကို ပိုးမရှိသော ရေဟု မှတ်ထင်၍ မြက်၌သော်လည်းကောင်း၊ မြေ၌သော်လည်းကောင်း သွန်းလောင်းလည်း သွန်းလောင်းအံ့၊ သွန်းလောင်းမူလည်း သွန်းလောင်းစေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ပိုးမရှိသော ရေကို ပိုးရှိသော ရေဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပိုးမရှိသော ရေ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပိုးမရှိသော ရေကို ပိုးမရှိသော ရေဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၄၃
။ သေစေလိုသော စေတနာမရှိဘဲ သွန်းလောင်းသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့၍ သွန်းလောင်း သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ဒုတိယ ဘူတဂါမဝဂ် ပြီး၏။
--ထို ဘူတဝါမဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
အညဝါဒကသိက္ခာပုဒ်နှင့်တကွ ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ်၊ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပုဒ်၊ အခင်း တို့ကို မသိမ်းဘဲ ဖဲသွားသော ပဌမသေနာသန ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပုဒ် နှစ်ပါး၊ ရှေးဦးနေ ရဟန်းကို တိုးဝှေ့နေသော အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်၊ နှင်ထုတ်သော နိက္ကဎ်ဍန သိက္ခာပုဒ်၊ အပေါင်တွင် အခြေစွပ်သော ညောင်စောင်း၌ ဖိထိုင်သော ဝေဟာသကုဋိ သိက္ခာပုဒ်၊ သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ်နှင့် တကွ တံခါးခုံတိုင်အောင် လိမ်းကျံသော မဟလ္လက ဝိဟာရသိက္ခာပုဒ်၊
ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၁-ဩဝါဒသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၄၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်း မိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်သည်ရှိသော် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေး အသုံးအဆောင်တို့ကို ရကုန်၏။ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား “ငါ့သျှင်တို့ ယခုအခါ၌ မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်သည်ရှိသော် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက် အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ကို ရကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခုအခါ ငါတို့သည်လည်း ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမ ကုန်အံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “နှမတို့ ငါတို့ထံသို့လည်း ချဉ်းကပ်ကုန်လော့၊ ငါတို့သည်လည်း ဆုံးမကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန့်၏။ ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်သော တရားစကားကို ပြောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံးမဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားတို့ဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေလျက် “နှမတို့ သွားကုန်လော့”ဟု ဆို၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ တည်နေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ တည်နေကုန်သော ထိုရဟန်းမိန်းမတို့အား “ရဟန်းမတို့ အဆုံးအမဩဝါဒသည် ပြည့်စုံပြီ မဟုတ်လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား အဘယ်မှာလျှင် အဆုံးအမဩဝါဒသည် ပြည့်စုံနိုင်ပါအံ့နည်း၊ အသျှင်ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်း တို့သည် အနည်းငယ်မျှသာလျှင်ဖြစ်သော တရားစကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားတို့ဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေ၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းမိန်းမတို့အား တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပါွးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် မြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရို အသေပြုကာ ဖဲခွါသွားကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေ၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား အနည်းငယ်မျှသာလျှင်ဖြစ်သော တရားစကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေလျက် လွှတ်လိုက်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းမိန်းမတို့အား အနည်းငယ်မျှသာလျှင်ဖြစ်သော တရား စကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေ၍ လွှတ်လိုက်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရား စကားကို ဟောကြားတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းကို သမုတ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သမုတ်အပ်၏၊ ရှေးဦးစွာ ရဟန်းကို တောင်းပန်အပ်၏၊ တောင်းပန်ပြီး နောက် ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာကို သိစေအပ်၏။
֍ ၁၄၅
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟု သမုတ်ရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်း တည်း။အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ သံဃာသည် ဤ မည်သော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟု သမုတ်၏၊ ဤမည်သော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟု သမုတ်ခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏၊
အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ သံဃာသည် ဤ မည်သော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟု သမုတ်၏။ ဤမည်သော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟု သမုတ်ခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟု သမုတ်၏၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင် တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၄၆
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သမ္မုတိမရဘဲ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၄၇
။ ထိုအခါ သမ္မုတိရသော မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမ ကုန်လတ်သော် ထို့အတူပင် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေး အသုံးအဆောင်တို့ကို ရကုန်၏။ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား-
--"ငါ့သျှင်တို့ ယခုအခါ၌ သမ္မုတိရသော မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်း မိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်လတ်သော် ထို့အတူပင်လျှင် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ကို ရကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ယခုအခါ ငါတို့သည်လည်း သိမ်အပြင်သို့ သွား၍ အချင်းချင်း ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သောရဟန်းဟု သမုတ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်အံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိမ်အပြင်သို့ သွား၍ အချင်းချင်း ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ် သော ရဟန်းဟု သမုတ်ကြပြီးလျှင် ရဟန်းမိန်းမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “နှမတို့ ငါတို့သည်လည်း သမ္မုတိရကုန်ပြီ၊ ငါတို့ထံသို့လည်း ချဉ်းကပ်ကုန်လော့၊ ငါတို့သည်လည်း ဆုံးမကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။ ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား အနည်းငယ်မျှသာလျှင် ဖြစ်သော တရားစကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားတို့ဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေလျက် “နှမတို့ သွားကုန်လော့”ဟု ဆို၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ တည်နေကုန်၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ တည်နေကုန်သော ထိုရဟန်းမိန်းမတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် “ရဟန်းမတို့ အဆုံးအမဩဝါဒသည် ပြည့်စုံပြီ မဟုတ်လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား အဆုံးအမသည် အဘယ်မှာ ပြည့်စုံပါအံ့နည်း၊ အသျှင်ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အနည်း ငယ်မျှသာလျှင်ဖြစ်သော တရားစကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကား ဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေ၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းမိန်းမတို့ကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) ကောင်းစွာ ပြတော်မူ၏။ပ။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် မြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပါွးကို)့သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းသံဃာကို စည်းဝေးစေ၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား အနည်းငယ်မျှသာလျှင်ဖြစ်သော တရားစကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေလျက် လွှတ် လိုက်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား အနည်းငယ်မျှသာလျှင်ဖြစ်သော တရား စကားကို ဟောကြား၍ တစ်နေ့ပတ်လုံး မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားဖြင့် (အချိန်ကို) ကုန်လွန်စေ၍ လွှတ်လိုက်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရား စကားကို ဟောကြားတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
--ဘိက္ခုနောဝါဒကအင်္ဂါ (၈) ပါး
ရဟန်းတို့ အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းဟူ၍ သမုတ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏။
(၁) သီလ ရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ ‘ရဟန်းတို့၏ သိက္ခာပုဒ်ကို စောင့်ရှောက်သော အလေ့အကျင့်'ကို စောင့်စည်းလျက် နေ၏၊ အကျင့် ကျက်စားရာအရပ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော အပြစ် တို့၌ ဘေးဟု ရှုလေ့ရှိ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။
(၂) အကြားအမြင် ‘ဗဟုဿုတ’ များ၏၊ အကြားအမြင်ကို ဆောင်၏၊ အကြားအမြင်ကို ဆည်းပူး၏၊ အကြင်တရားတို့သည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော အလုံးစုံထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံသော ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ် သော မြတ်သောအကျင့်ကို ဟောကြားကုန်၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော တရားတို့၌ ထိုရဟန်းသည် အကြား အမြင်များ၏၊ ဆောင်၏၊ နှုတ်ဖြင့် လေ့ကျက်၏ ‘လေ့လာ၏’၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်တလဲလဲ ရှုမှတ်ဆင်ခြင်၏၊ ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိ၏။
(၃) ထိုရဟန်းအား ပါတိမောက်နှစ်ပါးတို့သည် အကျယ်အားဖြင့် နှုတ်၌ လာကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ဝေဖန်အပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ဖြစ်ခြင်း ရှိကုန်၏၊ ပါဠိတော်အဋ္ဌကထာအားဖြင့် ကောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်ကုန်၏။
(၄) ကောင်းသော စကား ရှိ၏၊ ကောင်းသော အသံ ရှိ၏။
(၅) အများအားဖြင့် ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ချစ်ခင်အပ် နှစ်လိုအပ်၏။
(၆) ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။
(၇) ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ရည်မှတ်၍ ရဟန်းပြုသော ဖန်ရည်ဆိုးအဝတ်ကို ဝတ်သော မိန်းမ၌ ကြီးလေးသော အာပတ်ကို မလွန်ကျူးဖူးချေ။
(၈) ဝါနှစ်ဆယ်သော်လည်းကောင်း၊ ဝါနှစ်ဆယ်ထက် အလွန်သော်လည်းကောင်း ရ၏။
ရဟန်းတို့ ဤအင်္ဂါရှစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းကို ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမသော ရဟန်းဟူ၍ သမုတ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ။
--၁-ဩဝါဒသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၄၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သမ္မုတိ မရဘဲ မည်သည် ဉတ်လျှင် လေးကြိမ်မြောက်သော ကံဖြင့် မသမုတ်အပ်ဘဲ။
ရဟန်းမိန်းမတို့ မည်သည် ဘိက္ခုသံဃာ ‘ရဟန်းသံဃာ’ ဘိက္ခုနီသံဃာ ‘ရဟန်းမိန်းမသံဃာ’ နှစ်ဖက်တို့၌ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းမိန်းမတို့တည်း။
ဆုံးမငြားအံ့ဟူသည် ဂရုဓံ ‘အလေးအမြတ်ပြုအပ်သောတရား’ ရှစ်ပါးတို့ဖြင့် ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ပါးသော တရားဖြင့် ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမကို ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၄၉
။ သမ္မုတိရသော ထိုရဟန်းသည် ပရိဝုဏ်ကျောင်းဝင်းကို တံမြက်လှည်း၍ သောက်ရေ သုံးဆောင်ရေကို တည်ထားပြီးလျှင် နေရာကို ခင်းလျက် အဖော်ကို ခေါ်၍ နေထိုင်အပ်၏။ ရဟန်းမိန်းမ တို့သည် ထိုပရိဝုဏ်သို့ သွား၍ သမ္မုတိရသော ထိုရဟန်းကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်သော အရပ်၌ နေထိုင်အပ်၏။ သမ္မုတိရသော ထိုရဟန်းသည် “နှမတို့ ညီညွတ်ကုန်၏လော”ဟု မေးအပ်၏၊ “အသျှင် ညီညွတ်ပါကုန်၏”ဟု အကယ်၍ ဆိုကုန်အံ့၊ နှမတို့ ဂရုဓံတရားရှစ်ပါးတို့သည် နှုတ်၌ လာကုန်၏လော ‘နှုတ်တက်ကုန်၏လော’ဟု မေးအပ်၏၊ “အသျှင် နှုတ်၌လာပါကုန်၏”ဟု အကယ်၍ ဆိုကုန်အံ့၊ “နှမတို့ ဤဂရုဓံသည် အဆုံးအမပင်တည်း”ဟု ဆို၍ ဆောက်နှင်းအပ်၏။ “အသျှင် နှုတ်၌ မလာပါကုန် ‘နှုတ်မတက်ပါကုန်’ဟု အကယ်၍ ဆိုကုန်အံ့၊ ဂရုဓံ ‘အလေးအမြတ်ပြုအပ်သောတရား’ ပါဠိကို ရွတ်ဆို အပ်၏။ --ဂရုဓံတရား (၈) ပါး
(၁) “ပဉ္စင်းခံ၍ ဝါတစ်ရာရပြီးသော ရဟန်းမိန်းမသည် ထိုနေ့ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းအား ရှိးခိုးခြင်း ခရီးဦးကြိုပြုခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း အရိုအသေပြုခြင်းကို ပြုအပ်၏၊ ဤတရားကိုလည်း အရိုအသေပြု၍ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုး၍ ပူဇော်၍ အသက်ထက်ဆုံး မလွန်ကျူးအပ်။
(၂) ရဟန်းမိန်းမသည် ရဟန်းယောက်ျားမရှိသော ကျောင်း၌ ဝါမကပ်အပ်၊ ဤတရားကိုလည်း အရိုအသေပြု၍ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုး၍ ပူဇော်၍ အသက်ထက်ဆုံး မလွန် ကျူးအပ်။
(၃) လခွဲတစ်ကြိမ် ရဟန်းမိန်းမသည် ဘိက္ခုသံဃာမှ ဥပုသ်မေးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အဆုံးအမခံ ယူခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို တောင့်တ အပ်ကုန်၏၊ ဤတရားကိုလည်း။ပ။
(၄) ဝါမှထပြီးသော ရဟန်းမိန်းမသည် ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ ‘ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ’ နှစ်ဖက်သော သံဃာ၌ မြင်သဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကြားသဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ယုံမှားသဖြင့်သော် လည်းကောင်း ဤသုံးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ဖိတ်ကြားအပ်၏၊ ဤတရားကိုလည်း။ပ။
(၅) သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်သော ရဟန်းမိန်းမသည် ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ ‘ရဟန်း ရဟန်း မိန်းမ’ နှစ်ဖက်သော သံဃာ၌ ပက္ခမာနတ်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ဤတရားကိုလည်း။ပ။
(၆) ခြောက်ပါးသော တရားတို့၌ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ကျင့်ပြီးသော သိက္ခာရှိသော သိက္ခမာန်၏ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ ‘ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ’ နှစ်ဖက်သော သံဃာ၌ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရှာအပ်၏၊ ဤတရားကိုလည်း။ပ။
(၇) ရဟန်းမိန်းမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းနှင့်မျှ ရဟန်းယောက်ျားကို မဆဲရေး ‘မမြည်တွန်’ အပ်၊ မရေရွတ်အပ်၊ ဤတရားကိုလည်း။ပ။
(၈) ယနေ့မှအစပြု၍ ရဟန်းမိန်းမတို့အား ရဟန်းယောက်ျားတို့၌ ပြောဆိုခြင်း အကြောင်းကို ပိတ်ပင်တားမြစ်အပ်၏၊ ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ရဟန်းမိန်းမတို့၌ ပြောဆိုခြင်း အကြောင်းကို မပိတ်ပင် မတားမြစ်အပ်၊ ဤတရားကိုလည်း အရိုအသေပြု၍ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုး၍ ပူဇော်၍ အသက်ထက်ဆုံး မလွန်ကျူးအပ်”ဟု (ရွတ်ဆိုအပ်၏)။
--အသျှင် ညီညွတ်ပါကုန်၏ဟု ဆိုသော ရဟန်းမိန်းမအား (ဂရုဓံမှ) တစ်ပါးသော တရားကို အကယ်၍ ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အသျှင် မညီညွတ်ပါကုန်ဟု ဆိုသော ရဟန်းမိန်းမအား ဂရုဓံတရားရှစ်ပါးတို့ကို အကယ်၍ ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
(အသျှင်ဂရုဓံသည် နှုတ်၌ လာပါ၏ဟု ဆိုသော ရဟန်းမိန်းမအား) အဆုံးအမကို မဆောက်နှင်းမူ၍ ‘မအပ်နှံမူ၍’ တစ်ပါးသော တရားကို အကယ်၍ ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၅၀
။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီ ညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍့ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၅၁
။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် မညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့။ပ။ ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို မညီညွတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိလျက် ညီညွတ်သော ရဟန်းမိန်းမသံဃာကို ညီညွတ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆုံးမအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၅၂
။ (ဂရုဓံ) ပါဠိကို သင်ပေးအံ့၊ (ဂရုဓံ) ပါဠိ၏ အနက် ‘အဋ္ဌကထာ’ ကို သင်ပေးအံ့၊ အသျှင် ရွတ်ပါလော့ဟု ဆိုသောကြောင့် ရွတ်ဆိုအံ့၊ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ပြဿနာကို မေးသောကြောင့် ဖြေအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ဟောသော တရားကို ရဟန်းမိန်းမတို့သည် နာကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ သိက္ခမာန် သာမဏေမအား ဆုံးမအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ ဩဝါဒသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၂-အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၅၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အလှည့် အားဖြင့် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏။ထိုအခါ၌ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမခြင်းငှါ အသျှင်စူဠပန်၏ အလှည့်ဖြစ်၏။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “ယခုအခါ၌ ယနေ့အဆုံးအမသည် မပြည့်စုံလတ္တံ့၊ ယခုအခါ၌ ထိုဥဒါန်းကိုသာလျှင် အသျှင်စူဠပန်သည် အဖန်တလဲလဲ ရွတ်ဆိုလတ္တံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် အသျှင်စူဠပန်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်စူဠပန်ကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်သော ထိုရဟန်းမိန်းမတို့ကို အသျှင်စူဠပန် သည်-
"နှမတို့ ညီညွတ်ကုန်၏လော”ဟု မေး၏။
ညီညွတ်ပါကုန်၏ အသျှင်ဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
နှမတို့ ဂရုဓမ္မရှစ်ပါးတို့သည် နှုတ်၌ လာကုန်၏လောဟု (မေးပြန်၏)။
ဂရုဓမ္မရှစ်ပါးတို့သည် နှုတ်၌ လာပါကုန်၏ အသျှင်ဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
"နှမတို့ ဤသည်ကား အဆုံးအမပေတည်း”ဟု ဆောက်နှင်း၍ ‘အပ်နှံ၍’ ဤဥဒါန်းကို အဖန် တလဲလဲ ရွတ်ဆို၏-
"လွန်ကဲသော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်ရှိသော မမေ့မလျော့သော (အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်) ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော (ဗောဓိပက္ခိယ) တရားတို့၌ ကျင့်သော တာဒိဂုဏ် ‘သည်းခံခြင်းစသော မတုန်လှုပ်သော ဂုဏ်'နှင့် ပြည့်စုံသော (ရာဂ စသည်မှ) ငြိမ်းပြီးသော အခါခပ်သိမ်း သတိရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား စိုးရိမ်ခြင်း တို့သည် မဖြစ်ကုန်”ဟု (ဤဥဒါန်းကို အဖန်တလဲလဲ ရွတ်ဆို၏)။
ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “ယခုအခါ၌ ယနေ့အဆုံးအမသည် မပြည့်စုံလတ္တံ့၊ ယခုအခါ၌ ထိုဥဒါန်းကိုသာ လျှင် အသျှင်စူဠပန်သည် အဖန်တလဲလဲ ရွတ်ဆိုလတ္တံ့ဟု ဆိုခဲ့သည် မဟုတ်ပါလော”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
အသျှင်စူဠပန်သည် ထိုရဟန်းမိန်းမတို့၏ ဤသို့သော စကားပြောဆိုခြင်းကို ကြားလေ၏။
ထိုအခါ အသျှင်စူဠပန်သည် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ ဟင်းလင်းပြင်ဟုဆိုအပ်သော ကောင်းကင်၌ စကြံလည်း သွား၏၊ ရပ်လည်း ရပ်၏၊ ထိုင်လည်း ထိုင်၏၊ အိပ်လည်း အိပ်၏၊ အခိုးလည်း လွှတ်၏၊ အလျှံလည်း လွှတ်၏၊ အကြား၌လည်း ကွယ်၏၊ ထိုဥဒါန်းကိုလည်း ရွတ်ဆို၏၊ တစ်ပါးသော ဘုရား စကားတော်များစွာကိုလည်း ရွတ်ဆို၏။
ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “အံ့ဖွယ် ရှိပေစွ အချင်းတို့၊ မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ပေစွ အချင်းတို့၊ အသျှင်စူဠပန်၏့အဆုံးအမသည် ပြည့်စုံသကဲ့သို့ ထို့အတူ ငါတို့အား ဤအခါမှ ရှေးကာလ၌ အဆုံးအမသည် မပြည့်စုံ စဖူးချေ”ဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်စူဠပန်သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို မှောင်မိုက်သည့်တိုင်အောင် အဆုံးအမပေး၍ “နှမတို့ သွားကုန်လော့”ဟု လွှတ်လိုက်၏။
--ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် မြို့တံခါးပိတ်ထားသောကြောင့် မြို့၏အပ၌ နေ၍ နံနက်စောစော ကလျှင် မြို့တွင်းသို့ ဝင်ကုန်၏။ လူတို့သည် “မမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ဤရဟန်းမိန်းမတို့ သည် ကျောင်းအရံ၌ ရဟန်းယောက်ျားတို့နှင့်အတူ နေ၍ ယခုအခါ မြို့တွင်းသို့ ဝင်ကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်စူဠပန်သည် နေဝင်သည့်တိုင်အောင် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ “စူဠပန် သင်သည် နေဝင်သည့်တိုင်အောင် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ စူဠပန် အဘယ့်ကြောင့် နေဝင်သည့် တိုင်အောင် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို အဆုံးအမပေးဘိသနည်း။ ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၅၄
။ “သမ္မုတိရသော ရဟန်းသည်လည်း နေဝင်သည့်တိုင်အောင် ရဟန်း မိန်းမတို့ကို အကယ်၍ ဆုံးမငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၅၅
။ သမ္မုတိရသော ရဟန်း မည်သည် ဉတ်လျှင် လေးကြိမ်မြောက်သော ကံဖြင့် သမုတ် အပ်သော ရဟန်းတည်း။နေဝင်သည့်တိုင်အောင်ဟူသည် နေသည် ကွယ်ပျောက်သည့်တိုင်အောင်။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ ‘ရဟန်းယောက်ျားသံဃာ ရဟန်းမိန်းမသံဃာ နှစ်ပါးစုံ’ ၌ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
ဆုံးမငြားအံ့ဟူသည် ဂရုဓံတရားရှစ်ပါးတို့ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော တရားဖြင့်သော် လည်းကောင်း ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၅၆
။ နေဝင်သည်၌ နေဝင်သည်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နေဝင်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နေဝင်သည်၌ နေမဝင်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဖက်သံဃာ၌သာ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်းမိန်းမကို ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နေမဝင်ဘဲလျက် နေဝင်သည်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နေမဝင်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နေမဝင်ရာ၌ နေမဝင်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၅၇
။ (ဂရုဓံ) ရှစ်ပါးပါဠိကို သင်ပေးအံ့၊ (ဂရုဓံ) ရှစ်ပါးပါဠိ၏အနက်ကို သင်ပေးအံ့၊ အသျှင် ဂရုဓံပါဠိကို ရွတ်ပါလော့ဟု ဆိုသောကြောင့် ရွတ်အံ့၊ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ပြဿနာမေးသည်ကို ဖြေအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ဟောပြောစဉ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည် နာကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ သိက္ခမာန် သာမဏေမအား ဆုံးမအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၃-ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၅၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းမိန်းမတို့အား “အသျှင်မတို့ လာကြ ကုန်လော့၊ အဆုံးအမကို ခံယူခြင်းငှါ သွားကြကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် အဆုံးအမခံယူခြင်း၏ အကြောင်းကြောင့် အကြင်အရပ်သို့ သွားကုန် ရာ၏၊ (ထိုသွားဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့ပြီ)။ အသျှင်ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည်ကား ဤအရပ်၌ပင် အကျွန်ုပ်တို့ကို ဆုံးမကုန်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကြကုန်၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်း မိန်းမတို့ကို ဆုံးမငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၅၉
။ ထိုအခါ၌ မဟာပဇာပတိဂေါတမီသည် ဖျားနာ၏၊ မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မဟာပဇာပတိဂေါတမီထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မဟာပဇာပတိဂေါတမီကို “ဂေါတမီ ခံ့ကျန်းပါ၏လော မျှတပါ၏လော”ဟု မေးမြန်းကြကုန်၏။အသျှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်သည် မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ တောင်းပန်တိုက်တွန်းပါ၏၊ အသျှင်တို့သည် တရားကို ဟောပါကုန်လော့ဟု (လျှောက်၏)။
"နှမ ရဟန်းမိန်းမတို့ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့အား တရားဟောခြင်းငှါ မအပ်”ဟု (ပြောဆိုပြီး) တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မဟောကုန်။
--ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် မဟာပဇာပတိဂေါတမီထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူပြီးလျှင် မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီကို “ဂေါတမီ ခံ့ကျန်း၏လော၊ မျှတ၏လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ရှေးအခါက မထေရ်ကြီးဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည်လာ၍ အကျွန်ုပ်အား တရားကို ဟောကုန်၏၊ ထိုသို့ တရားဟောခြင်းဖြင့် အကျွန်ုပ် ချမ်းသာပါ၏၊ ယခုအခါ၌မူကား “မြတ်စွာဘုရားသည် (ထိုသို့ တရားဟောခြင်းကို) ပယ်တော်မူ၏”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ (တရားကို) မဟောကုန်၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်အား မချမ်းမသာ ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာပဇာပတိဂေါတမီကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင် စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေပြီးသော်နေရာမှ ထကာ ဖဲခွါသွားတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ ရဟန်းမိန်းမတို့ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ နာဖျားသော ရဟန်းမိန်းမကို ဆုံးမခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၆၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့ ကျောင်းသို့ သွား၍ ဆုံးမရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ ရဟန်းမိန်းမသည် ဖျားနာ၏၊ ဤကား ထိုရဟန်း မိန်းမတို့ကျောင်းသို့ သွား၍ ဆုံးမရာ၌ အချိန် အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၆၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤ ဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းမိန်းမကျောင်း မည်သည် အကြင်ကျောင်း၌ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် တစ်ညဉ့်မျှလည်း နေကုန်၏ (ထိုကျောင်းသည် ရဟန်းမိန်းမကျောင်း မည်၏)။
ချဉ်းကပ်၍ဟူသည် ထိုအရပ်သို့ သွား၍။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ ‘ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီသံဃာ နှစ်ပါးစုံ’၌ ပဉ္စင်းခံသော ရဟန်း မိန်းမတည်း။
ဆုံးမငြားအံ့ဟူသည် ဂရုဓံတရားရှစ်ပါးတို့ဖြင့် ဆုံးမအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အချိန်အခါကိုကြဉ်၍ဟူသည် အချိန်အခါကို ထား၍။
ဖျားနာသော ရဟန်းမိန်းမဟူသည် အဆုံးအမခံယူရန်သော်လည်းကောင်း၊ ကံကြီးကံငယ်ဆောင် ရန်သော်လည်းကောင်း သွားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော (ရဟန်းမိန်းမတည်း)။
֍ ၁၆၂
။ ရဟန်းမိန်းမ၌ ရဟန်းမိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ အချိန်အခါမှတစ်ပါး ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမိန်းမ၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ အချိန်အခါမှတစ်ပါး ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမိန်းမ၌ ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ အချိန်အခါမှတစ်ပါး ဆုံးမငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဂရုဓံရှစ်ပါးမှ တစ်ပါးသော တရားဖြင့် ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းခံသော မိန်းမကို ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်သောသူ၌ ရဟန်းမိန်းမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်သောသူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်သောသူ၌ ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၆၃
။ အချိန်အခါ၌ (ဆုံးမအံ့)၊ ဂရုဓံရှစ်ပါး ပါဠိကို သင်ပေးအံ့၊ ဂရုဓံရှစ်ပါးပါဠိ၏ အနက်ကို သင်ပေးအံ့၊ အသျှင် ဂရုဓံပါဠိကို ရွတ်ပါလော့ဟု ဆိုသောကြောင့် ရွတ်အံ့၊ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ပြဿနာ မေးသည်ကို ဖြေဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ဟောပြောစဉ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည် နာကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ သိက္ခမာန် သာမဏေမအား ဆုံးမအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယ ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၄-အာမိသသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၆၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်း မိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်သော် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံး အဆောင်တို့ကို ရကုန်၏။ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမခြင်းငှါ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းကို မပြုကုန်၊ (သင်္ကန်းစသော) အာမိသဟူသော အကြောင်းကြောင့် မထေရ်ကြီး ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမခြင်းငှါ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းကို မပြုကုန်၊ (သင်္ကန်းစသော) အာမိသဟူသော အကြောင်းကြောင့် မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏ဟု ဆိုကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ‘မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမ ခြင်းငှါ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းကို မပြုကုန်၊ (သင်္ကန်းစသော) အာမိသဟူသော အကြောင်းကြောင့် မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏’ဟု ဆိုကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် “မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမ တို့ကို ဆုံးမခြင်းငှါ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းကို မပြုကုန်၊ (သင်္ကန်းစသော) အာမိသဟူသော အကြောင်း ကြောင့် မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏”ဟု ပြောဆိုကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည် ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၆၅
။ “အကြင် ရဟန်းသည် (သင်္ကန်းစသော) အာမိသဟူသော အကြောင်းကြောင့် မထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏ဟု ဆိုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-အာမိသသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၆၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍့အလိုရှိအပ်၏။
အာမိသဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဟူသည် သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆွမ်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံး အဆောင်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အရိုအသေပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် အလေးအမြတ်ပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် မြတ်နိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ရှိခိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပူဇော်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့်။
ဆိုငြားအံ့ဟူသည် သံဃာသည် သမုတ်အပ်သော ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းကို ကျေးဇူးမဲ့ကို ပြုလို၍ အကျော်အစောမဲ့ကို ပြုလို၍ နှလုံးမသာခြင်းကို ပြုလို၍။
"သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆွမ်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အရို အသေပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် အလေးအမြတ်ပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် မြတ်နိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ရှိခိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပူဇော်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆုံးမ၏”ဟု ဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၆၇
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃာသည် မသမုတ်အပ်သော ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းကို ကျေးဇူးမဲ့ကို ပြုလို၍ အကျော်အစောမဲ့ကို ပြုလို၍ နှလုံးမသာမှုကို ပြုလို၍ “သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ပ။ ပူဇော်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆုံးမ၏”ဟု ဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃာသည် သမုတ်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော မသမုတ်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းမဟုတ်သော သူကို ကျေးဇူးမဲ့ကို ပြုလို၍ အကျော်အစောမဲ့ကို ပြုလို၍ နှလုံးမသာမှုကို ပြုလို၍ “သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆွမ်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကျောင်း အိပ်ရာနေရာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သူနာ၏အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် အရိုအသေပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် အလေးအမြတ်ပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် မြတ်နိုး မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ရှိခိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပူဇော်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆုံးမ၏”ဟု ဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၆၈
။ ပကတိသဘောအားဖြင့် သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆွမ်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အရိုအသေပြုမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် အလေးအမြတ်ပြုမှုဟူသော အကြောင်း ကြောင့် မြတ်နိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ရှိခိုးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပူဇော်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆုံးမသော ရဟန်းကို ဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ အာမိသသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၅-စီဝရဒါနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၆၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် သာဝတ္ထိပြည်တွင် ခရီးလမ်းမ တစ်ခု၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၏၊ တစ်ပါးသော ရဟန်းမိန်းမသည်လည်း ထိုခရီးလမ်းမ၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ထိုရဟန်းမိန်းမအား “နှမ သွားချေ၊ ဤမည်သော အရပ်၌ ဆွမ်း လောင်းလှူ၏”ဟု ဆို၏။ ထိုရဟန်းမိန်းမသည်လည်း “အသျှင်ဘုရား သွားပါချေ၊ ဤမည်သော အရပ်၌ ဆွမ်းလောင်းလှူ၏”ဟု ဆို၏၊ ထိုရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမတို့သည် မပြတ်တွေ့မြင်သဖြင့် မြင်ဖူး တွေ့ဖူးသော အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ကြကုန်၏။ထိုအခါ သံဃာသည် သင်္ကန်းကို ဝေဖန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် အဆုံးအမခံရာသို့ သွား၍ ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်သော ထိုရဟန်းမိန်မကို ထိုရဟန်းသည် “နှမ ငါ၏ အဖို့ ‘ဝေစု’ ဖြစ်သော သင်္ကန်းကို သာယာလတ္တံ့လော”ဟု ဆို၏၊ အသျှင်ဘုရား သာယာပါအံ့၊ တပည့်တော်မသည် ညစ်နွမ်းသော သင်္ကန်း ရှိပါ၏ဟု ဆို၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ထိုရဟန်းမိန်းမအား သင်္ကန်းကို ပေး၏၊ ထိုရဟန်းသည်လည်း ညစ်နွမ်း သော သင်္ကန်း ရှိ၏။ ရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းကို “ငါ့သျှင် ယခုအခါ၌ သင်၏ သင်္ကန်းကို ပြုလော့”ဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်မအား သင်္ကန်းကို ပေးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်း သင်သည် ရဟန်းမိန်းမအား သင်္ကန်းကို ပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်း သင်နှင့် ဆွေမျိုးတော်စပ်သလော၊ ဆွေမျိုးမတော်စပ်သလောဟု (မေးတော်မူရာ) -
ဆွေမျိုးမတော်စပ်ပါ မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းသည် ဆွေမျိုး မတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမအား သင်္ကန်းကို ပေးသဖြင့် သင့်တော်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ မသင့်တော် သည်ကိုလည်းကောင်း၊ ထင်ရှားရှိသည်ကိုလည်းကောင်း၊ ထင်ရှားမရှိသည်ကိုလည်းကောင်း မသိချေ၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်း မိန်းမအား သင်္ကန်းကို ပေးဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမအား သင်္ကန်းကို ပေးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၁၇၀
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ရဟန်းမိန်းမ တို့အား လဲလှယ်သော သင်္ကန်းကို မပေးကုန် ‘သင်္ကန်းချင်း မလဲလှယ်ကုန်’။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ကောင်းတို့သည် ငါတို့အား လဲလှယ်သော သင်္ကန်းကို မပေးကုန်သနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြသော ထိုရဟန်းမိန်းမတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းအရာကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို ရဟန်းတို့ရဟန်းယောက်ျားအားလည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမအားလည်းကောင်း၊ သိက္ခမာန်အားလည်းကောင်း၊ သာမဏေယောက်ျားအားလည်းကောင်း၊ သာမဏေမိန်းမအားလည်းကောင်း သီတင်းသုံးဖော်ငါးယောက် တို့အား လဲလှယ်သော သင်္ကန်းကို ပေးခြင်းငှါ ‘သင်္ကန်းချင်း လဲလှယ်ခြင်းငှါ’ ခွင့်ပြုတော်မူ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသီတင်းသုံးဖော်ငါးယောက်တို့အား သင်္ကန်းချင်းလဲလှယ်ခြင်းကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၇၁
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်း မိန်းမအား လဲလှယ်ခြင်းကို ကြဉ်၍ သင်္ကန်းကို ပေးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏"ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-စီဝရဒါနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၇၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည် ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော မည်သည် အမိဘက်မှသော်လည်းကောင်း၊ အဖဘက်မှသော်လည်းကောင်း ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် နောက်ဆုံး ဝိကပ္ပနာပြုလောက်သော တစ်ထည် ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
လဲလှယ်ခြင်းကို ကြဉ်၍ဟူသည် လဲလှယ်ခြင်းကို ထား၍ ‘လဲလှယ်သည်မှတစ်ပါး’ သင်္ကန်းကို ပေးငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၇၃
။ ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမ၌ ဆွေမျိုးမတော်စပ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လဲလှယ်ခြင်းကို ကြဉ်၍ သင်္ကန်းကို ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ လဲလှယ်ခြင်းကို ကြဉ်၍ သင်္ကန်းကို ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမ၌ ဆွေမျိုးတော်စပ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လဲလှယ်ခြင်းကို ကြဉ်၍ သင်္ကန်းကို ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဖက်သော သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမအား လဲလှယ်ခြင်းကို ကြဉ်၍ သင်္ကန်းကို ပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမ၌ ဆွေမျိုးမတော်စပ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမ၌ ဆွေမျိုးတော်စပ်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၇၄
။ ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ဘိက္ခုနီမအား (ပေးအံ့)၊ အဖိုးအနည်းငယ်ထိုက်သော ဝတ္ထုဖြင့် အဖိုး အများထိုက်သော ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း၊ အဖိုးအများထိုက်သော ဝတ္ထုဖြင့် အဖိုးအနည်းငယ် ထိုက်သော ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း လဲလှယ်အံ့၊ ရဟန်းမိန်းမသည် အကျွမ်းဝင်၍ ယူအံ့၊ အခိုက်အတန့် ခေတ္တမျှယူအံ့၊ သင်္ကန်းကို ထား၍ တစ်ပါးသော ပရိက္ခရာကို ပေးအံ့၊ သိက္ခမာန်အား ပေးအံ့၊ သာမဏေမအား ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။ပဉ္စမ စီဝရဒါနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၆-စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၇၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဥဒါယီသည် သင်္ကန်းချုပ်ခြင်းအမှုကို ပြုခြင်းငှါ တတ်ကျွမ်းလိမ္မာ၏။ ရဟန်းမိန်းမတစ်ပါးသည် အသျှင် ဥဒါယီထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်ဥဒါယီကို “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်ပေးပါလော့”ဟု လျှောက်၏။ထိုအခါ အသျှင်ဥဒါယီသည် ထိုရဟန်းမိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်၍ ကောင်းစွာဆိုး ကောင်းစွာ အပြေအပြစ် ပြုပြီးလျှင် အလယ်၌ မိမိဉာဏ်အထင်ဖြင့် ပြုလုပ်သော ဆန်းကြယ်သော (မိန်းမ ယောက်ျား) အရုပ်ကို ကောင်းစွာ ထင်စေ၍ ခေါက်ထား၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် အသျှင်ဥဒါယီထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်ဥဒါယီကို “အသျှင်ဘုရား ထို သင်္ကန်းသည် အဘယ်မှာနည်း”ဟု လျှောက်၏။ “နှမ ယူလော့ ဤသင်္ကန်းကို ခေါက်ထားသည့်အတိုင်း ဆောင် ယူသိမ်းထား၍ ရဟန်းမိန်းမသံဃာသည် အဆုံးအမခံရာ အရပ်သို့ လာသောအခါ ဤသင်္ကန်းကို ရုံ၍ ရဟန်းမိန်းမသံဃာ၏ နောက်မှ နောက်မှ လိုက်၍ လာလော့”ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် ထိုသင်္ကန်းကို ခေါက်ထားသည့်အတိုင်း ဆောင်ယူသိမ်းထား၍ ရဟန်း မိန်းမသံဃာသည် အဆုံးအမကို ခံယူရန် လာသောအခါ ထိုသင်္ကန်းကို ရုံ၍ ရဟန်းမိန်းမသံဃာ၏ နောက်မှ နောက်မှ လိုက်လာ၏။
လူတို့သည် “ဤရဟန်းမိန်းမတို့သည် အလွန် အကြောက်အလန့် ကင်းပြတ်ကုန်၏၊ အပျော် အပါးကြူးကုန်၏၊ အရှက်မရှိကုန်၊ အကြင်ရဟန်းမိန်းမတို့စင်လျက် သင်္ကန်း၌ ဆန်းကြယ်သော မိန်းမရုပ် ယောက်ျားရုပ်ကို ထင်စေကုန်ဘိ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “ဤအမှုသည် အဘယ်သူ၏ အမှုနည်း”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အသျှင်ဥဒါယီ၏ အမှုတည်းဟု ဆိုလတ်သော် အကြောက်အလန့် ကင်းပြတ်ကုန် အပျော်အပါးကြူးကုန် အရှက်မရှိကုန် သော သူတို့အားသော်မှလည်း ဤသို့သော အမှုသည် မတင့်တယ်ရာ၊ အသျှင်ဥဒါယီအားမူကား အဘယ်မှာ တင့်တယ်ရာပါအံ့နည်းဟု (ဆိုကုန်၏)။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကုန်၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥဒါယီသည် ရဟန်းမိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်လုပ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥဒါယီ သင်သည် ရဟန်းမိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ သင်နှင့် ဆွေမျိုးတော်စပ်သလော၊ ဆွေမျိုးမတော်စပ်သလောဟု (မေးတော်မူရာ) -
ဆွေမျိုးမတော်စပ်ပါ မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
--(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော သူသည် ဆွေမျိုး မတော်စပ် သော ရဟန်းမိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်သဖြင့် သင့်တော်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ မသင့်တော်သည်ကိုလည်း ကောင်း၊ ကြည်ညိုဖွယ်ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ ကြည်ညိုဖွယ်မဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း မသိ၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်း မိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၇၆
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင်မူလည်း ချုပ်ငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးကိုမူလည်း ချုပ်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ့်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၇၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော မည်သည် အမိဘက်မှသော်လည်းကောင်း၊ အဖဘက်မှသော်လည်းကောင်း ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် တစ်ထည်ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
ချုပ်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင်ချုပ်အံ့၊ အပ်နုတ်တိုင်း အပ်နုတ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ချုပ်စေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ကြိမ်စေခိုင်းရာ များစွာလည်း ချုပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၇၈
။ ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုးမတော်စပ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်း ကို ချုပ်မူလည်း ချုပ်အံ့၊ ချုပ်စေမူလည်း ချုပ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို ချုပ်မူလည်း ချုပ်အံ့၊ ချုပ်စေမူလည်း ချုပ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုးတော်စပ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ချုပ်မူလည်း ချုပ်အံ့၊ ချုပ်စေမူလည်း ချုပ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်မူလည်း ချုပ်အံ့၊ ချုပ်စေမူလည်း ချုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုးမတော်စပ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ရဟန်း မိန်းမ၌ ဆွေမျိုးတော်စပ်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၇၉
။ ဆွေမျိုးတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ (သင်္ကန်းကို ချုပ်အံ့)၊ သင်္ကန်းကို ထား၍ တစ်ပါး သော ပရိက္ခရာကို ချုပ်မူလည်း ချုပ်အံ့၊ ချုပ်စေမူလည်း ချုပ်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ သိက္ခမာန်၏ သာမဏေမ၏ (သင်္ကန်းကို ချုပ်အံ့)၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၇-သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၈၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့် အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ ‘ချိန်းဆို၍’ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးကို သွားကုန်၏။ လူတို့က “ငါတို့သည် မယားနှင့်တကွ လှည့်လည်သွားလာကုန်သကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ဤရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်အတူ လှည့်လည်သွားလာကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားတို့ကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးကို သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့် ရှည်သော ခရီးသို့ သွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့် အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်း တည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမနှင့် အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားငြားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၈၁
။ တစ်ရံရောအခါ များစွာကုန်သော ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမတို့သည် သာကေတမြို့မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ အဓွန့်ရှည်သော ခရီးကို သွားကုန်၏။ ထိုအခါ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ထိုရဟန်း ယောက်ျားတို့ကို “အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အသျှင်ဘုရားတို့နှင့်အတူ သွားပါကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။ နှမတို့ ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားခြင်းငှါ မအပ်၊ သင်တို့သော်လည်း ရှေးဦးစွာ သွားကုန်လော့၊ ငါတို့သော်လည်း သွားကုန်အံ့ဟု (ဆိုကုန်၏)။ အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်တို့သည် ယောက်ျားမြတ်တို့ပါတည်း အသျှင်ဘုရားတို့သာလျှင် ရှေးဦးစွာ ကြွတော်မူပါကုန်လော့ဟု (ဆိုကုန်၏)။ --ထိုအခါ နောက်မှ သွားကြကုန်သော ထိုရဟန်းမိန်းမတို့အား လမ်းခရီး၌ ခိုးသူတို့သည် လုလည်း လုယက်ကုန်၏၊ ဖျက်လည်း ဖျက်ဆီးကုန်၏။ ထိုအခါ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကုန်၏။ ရဟန်းယောက်ျားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ အဖော်ကုန်သည်နှင့် သွားအပ်သော၊ ရွံရှာဖွယ် ‘ယုံမှားတွေးတောဖွယ်’ ရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်သော၊ ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွဖြစ်သော ‘ဘေးအန္တရာယ်များသော’ ခရီး၌ ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၈၂
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမနှင့် အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ (သွားသင့်သော) အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ သွားငြားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့လည်း သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုတိုင်ပင်ညီညွတ်၍ သွားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ လမ်းခရီးသည် အဖော်ကုန်သည်နှင့်အတူ သွားအပ်၏၊ ရွံရှာဖွယ် ‘ယုံမှားတွေးတောဖွယ်’ ရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်၏၊ ဘေးဘျမ်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏ ‘ဘေးရန်အန္တရာယ် ရှိ၏’၊ ဤကား ထိုတိုင်ပင်ညီညွတ်၍ သွားရာ၌့အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၈၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။ပ။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တိုင်ပင်ညီညွှတ်၍ဟူသည် “နှမ သွားကုန်အံ့၊ အသျှင်ဘုရား သွားပါကုန်အံ့။ အသျှင်ဘုရား သွားကြကုန်အံ့၊ နှမ သွားကုန်အံ့။ ယနေ့သော်လည်းကောင်း၊ နက်ဖြန်သော်လည်းကောင်း၊ သန်ဘက်သော် လည်းကောင်း သွားကုန်အံ့”ဟု တိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့လည်းဟူသည် ကြက်ပျံတစ်ကျဝေးသော ရွာ၌ ရွာတစ်ပါးတိုင်း ရွာတစ်ပါးတိုင်း ‘တခြားရွာတိုင်း တခြားရွာတိုင်း’ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရွာမဟုတ်သော တော၌ ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ဟူသည် အချိန်အခါကာလကို ကြဉ်၍။
အဖော်ကုန်သည်နှင့်သွားအပ်သော ခရီး မည်သည် လမ်းခရီးသည် အဖော်ကုန်သည်နှင့် ကင်း၍ သွားခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း။
ရွံရှာဖွယ် ‘ယုံမှားတွေးတောဖွယ်’ ရှိ၏ မည်သည် ထိုခရီးလမ်း၌ ခိုးသူတို့၏ ဝင်ရာ အရပ်သည် ထင်၏၊ စားရာအရပ်သည် ထင်၏၊ တည်ရာအရပ်သည် ထင်၏၊ နေရာအရပ်သည် ထင်၏၊ အိပ်ရာ အရပ်သည် ထင်၏။
ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်၏ ‘ဘေးရန်အန္တရာယ် ရှိ၏’ မည်သည် ထိုခရီးလမ်း၌ ခိုးသူတို့သည် လူတို့ကို သတ်သည်တို့ကို မြင်ကုန်၏၊ လုယက်သည်တို့ကို မြင်ကုန်၏၊ ရိုက်ပုတ်သည်တို့ကို မြင်ကုန်၏၊ ဘေးရန်ရှိသော လမ်းခရီးကို အတူသွား၍ ဘေးရန်မရှိသော လမ်ခရီးကို ပြ၍ “နှမတို့ သွားကုန် လော့”ဟု (ဆို၍) လွှတ်အပ်ကုန်၏။
֍ ၁၈၄
။ တိုင်ပင်ရာ၌ တိုင်ပင်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးကို သွားငြားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တိုင်ပင်ရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးကို သွားငြားအံ့၊ အယုတ် သဖြင့် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တိုင်ပင်ရာ၌ မတိုင်ပင်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးကို သွားငြားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းယောက်ျားသည် တိုင်ပင်၏၊ ရဟန်းမိန်းမသည် မတိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မတိုင်ပင်ရာ၌ တိုင်ပင်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မတိုင်ပင်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ မတိုင်ပင်ရာ၌ မတိုင်ပင်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၈၅
။ အချိန်အခါ၌ (သွားအံ့)၊ မတိုင်ပင်မူ၍ သွားအံ့၊ ရဟန်းမိန်းမသည် တိုင်ပင်၏၊ ရဟန်းယောက်ျားသည် မတိုင်ပင်အံ့၊ ချိန်းဆိုမှု ချွတ်ယွင်း၍ သွားကုန်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမ သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၈-နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၈၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ လှေတစ်စင်းတည်းကို စီးကုန်၏။လူတို့က “ငါတို့သည် မယားနှင့်အတူတကွ လှေဖြင့် ကစားကုန်ဘိသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ဤရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်အတူ တိုင်ပင် ညီညွတ်၍ လှေဖြင့် ကစားကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့် အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့် အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်စင်းတည်း သော လှေကို စီးကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ အထက်သို့ ဆန်တက် သည်လည်းဖြစ်သော အောက်သို့ စုန်ဆင်းသည်လည်းဖြစ်သော တစ်စင်း တည်းသော လှေကို စီးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၈၇
။ တစ်ရံရောအခါ များစွာသော ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမတို့သည် သာကေတမြို့မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားကုန်၏။ လမ်းခရီးအကြား၌ မြစ်ကို ကူးရ၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် ထိုရဟန်းယောက်ျားတို့ကို “အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း အသျှင်ဘုရားတို့နှင့်အတူ ကူးကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။ နှမတို့ ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးခြင်းငှါ မအပ်ချေ၊ သင်တို့သော်လည်း ရှေးဦးစွာ ကူးကုန်လော့၊ ငါတို့သော်လည်း ကူးကုန်အံ့ဟု (ဆိုကုန်၏)။အသျှင်ဘုရား အသျှင်တို့သည် ယောက်ျားမြတ်တို့ပါတည်း၊ အသျှင်တို့သည်သာလျှင် ရှေးဦးစွာ ကူးကုန်လော့ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ထိုအခါ နောက်မှကူးကုန်သော ထိုရဟန်းမိန်းမတို့အား ခိုးသူတို့သည် လုလည်း လုယက်ကုန်၏၊ ဖျက်လည်း ဖျက်ဆီးကုန်၏။
--ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကုန်၏၊ ရဟန်းယောက်ျားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်း တို့ကို “ရဟန်းတို့ မြစ်ကို ဖီလာကန့်လန့်ဖြတ်၍ ကူးသည်ရှိသော် ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တိုင်ပင် ညီညွတ်၍ တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၈၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ ဖီလာ ‘ကန့်လန့်’ ဖြတ်ကူးခြင်းကို ကြဉ်၍ အထက်သို့ ဆန်တက်သည်လည်းဖြစ်သော အောက်သို့ စုန်ဆင်းသည်လည်း ဖြစ်သော တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၈၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ဟူသည် “နှမ စီးကုန်အံ့၊ အသျှင်ဘုရား စီးကုန်အံ့။ အသျှင်ဘုရား စီးကုန်အံ့၊ နှမ စီးကုန်အံ့။ ယနေ့သော်လည်းကောင်း၊ နက်ဖြန်သော်လည်းကောင်း၊ သန်ဘက်သော်လည်းကောင်း စီးကုန်အံ့”ဟု တိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမိန်းမစီးရာ၌ ရဟန်းယောက်ျား စီးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းယောက်ျားစီးရာ၌ ရဟန်းမိန်းမ စီးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ဦးလုံးသော်လည်း စီးကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အထက်သို့ ဆန်တက်သောဟူသည် အထက်အညာသို့ ဆန်တက်သော လှေဖြင့်။
အောက်သို့ စုန်ဆင်းသောဟူသည် အောက်အကြေသို့ စုန်ဆင်းသော လှေဖြင့်။
ဖီလာကန့်လန့် ကူးခြင်းကို ကြဉ်၍ဟူသည် ဖီလာ ‘ကန့်လန့်’ မြစ်ကို ကူးခြင်းကို ကြဉ်၍။
ကြက်ပျံတစ်ကျဝေးသော ရွာ၌ ရွာတစ်ပါးတိုင်း ရွာတစ်ပါးတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရွာမဟုတ် သော တော၌ ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၉၀
။ တိုင်ပင်ရာ၌ တိုင်ပင်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖီလာကန့်လန့် ဖြတ်ကူးခြင်းကို ကြဉ်၍ အထက်သို့ ဆန်တက်သည်လည်း ဖြစ်သော အောက်သို့ စုန်ဆင်းသည်လည်း ဖြစ်သော တစ်စင်းတည်း သော လှေကို စီးငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တိုင်ပင်ရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဖီလာကန့်လန့်ဖြတ်ကူးခြင်းကို ကြဉ်၍ အထက်သို့ ဆန်တက် သည်လည်း ဖြစ်သော အောက်သို့ စုန်ဆင်းသည်လည်း ဖြစ်သော တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တိုင်ပင်ရာ၌ မတိုင်ပင်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖီလာကန့်လန့် ဖြတ်ကူးခြင်းကို ကြဉ်၍ အထက်သို့ ဆန်တက်သည်လည်းဖြစ်သော အောက်သို့ စုန်ဆင်းသည်လည်းဖြစ်သော တစ်စင်းတည်းသော လှေကို စီးငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းယောက်ျားသည် တိုင်ပင်၏၊ ရဟန်းမိန်းမသည် မတိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မတိုင်ပင်ရာ၌ တိုင်ပင်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မတိုင်ပင်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မတိုင်ပင်ရာ၌ မတိုင်ပင်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၉၁
။ မြစ်ကို ဖီလာ ‘ကန့်လန့်’ ဖြတ်ကူးခြင်းဖြင့် ကူးအံ့၊ မတိုင်ပင်မူ၍ စီးကုန်အံ့၊ ရဟန်းမိန်းမ သည် တိုင်ပင်၏၊ ရဟန်းယောက်ျားကား မတိုင်ပင်အံ့၊ ချိန်းဆိုခြင်း ချွတ်ယွင်းသဖြင့် စီးကုန်အံ့၊ ဘေးရန် ရှိ၍ စီးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၉-ပရိပါစိတသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၉၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာရဟန်းမိန်းမသည် တစ်ဦးသော အမျိုး၏ အိမ်သို့ ကပ်ရောက်သော ဆရာဖြစ်၍ အမြဲဆွမ်းခံ (ဆွမ်းစား) လေ့ရှိ၏၊ ထိုသူကြွယ်သည် လည်း မထေရ်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို ပင့်ဖိတ်ထားကုန်၏။ထိုအခါ ထုလ္လနန္ဒာရဟန်းမိန်းမသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ထိုအမျိုးအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ ထိုသူကြွယ်ကို-
"သူကြွယ် ဤများစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို အဘယ်အကျိုးငှါ စီရင်ထားသနည်း”ဟု မေး၏။
အသျှင်မ အကျွန်ုပ်သည် မထေရ်ကြီးတို့ကို ပင့်ဖိတ်ထားပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ထိုမထေရ်ကြီးတို့ဟူသည် အဘယ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့နည်းဟု (မေးပြန်ရာ) -
အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် အသျှင်မဟာကစ္စည်း အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိက အသျှင် မဟာကပ္ပိန အသျှင်မဟာစုန္ဒ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ အသျှင်ရေဝတ အသျှင်ဥပါလိ အသျှင်အာနန္ဒာ အသျှင် ရာဟုလာတို့တည်းဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတို့သည် ထင်ရှားတည်ရှိပါကုန်လျက် အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ရဟန်းငယ်တို့ကို ပင့်ဖိတ်ဘိသနည်းဟု (ဆိုပြန်ရာ) -
အသျှင်မ သင်၏ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။
သူကြွယ် အသျှင်ဒေဝဒတ် အသျှင်ကောကာလိက အသျှင်ကဋမောဒကတိဿက အသျှင်ခဏ္ဍဒေဝိပုတ္တ အသျှင်သမုဒ္ဒဒတ္တတို့တည်းဟု (ဆို၏)။
ထုလ္လနန္ဒာရဟန်းမိန်းမ၏ ဤစကားသည် မပြီးဆုံးမီ ထိုမထေရ်ကြီး ရဟန်းတို့သည် ဝင်လာကုန်၏။ သူကြွယ် သင်ပင့်ဖိတ်ထားသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရဟန္တာကြီးတို့ မှန်ကြပါ၏ဟု (ဆိုပြန်ရာ) -
"သင်သည် ယခုပင်လျှင် အသျှင်တို့ကို ရဟန်းငယ်ပြု၍ ယခုတစ်ဖန် ရဟန္တာကြီးတို့ဟု ဆိုပြန်၏”ဟု (ပြောဆိုလျက်) ထုလ္လနန္ဒာကို အိမ်မှ နှင်ထုတ်၏၊ နိစ္စဘတ်ဆွမ်းဝတ်ကိုလည်း ဖြတ်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဒေဝဒတ်သည် ရဟန်းမိန်းမ တိုက်တွန်း စီရင် အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ “ဒေဝဒတ် သင်သည် ရဟန်းမိန်းမ တိုက်တွန်း စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ရဟန်းမိန်းမ တိုက်တွန်း စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမတို့ တိုက်တွန်း စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၉၃
။ တစ်ရံရောအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ ရဟန်းပြု၍ အဆွေအမျိုးတို့ထံသို့ သွား၏။ လူတို့သည် “အသျှင်ကောင်းသည် ကြာမြင့်မှ ကြွလာ၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ရိုသေစွာ ဆွမ်းကို့စီရင်ကုန်၏။ ထိုအမျိုး၏ အိမ်သို့ ကပ်ရောက်သော ရဟန်းမိန်းမသည် ထိုလူတို့ကို “ဒါယကာတို့ အသျှင့်အား ဆွမ်းကို ပေးလှူကြကုန်လော့”ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် “ရဟန်းမိန်းမ တိုက်တွန်း စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်ခြင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်တော်မူ၏”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူ ဆွမ်းခံသွားခြင်းငှါလည်း မတတ်နိုင်ချေ၊ ဆွမ်းပြတ်လေ၏ ‘ဆွမ်းမစားရ’။ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ကျောင်းအရံသို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ရှေး၌ လူတို့စီမံအပ်ပြီးသည် ရှိသော် ရဟန်းမိန်းမ စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၉၄
။ “အကြင်ရဟန်းသည် (ရဟန်းမိန်းမ စီရင်သည်မှ) ရှေး၌ လူတို့ စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ ရဟန်းမိန်းမ စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို သိလျက် သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-ပရိပါစိတသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၉၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကသော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြော ကြားကုန်၏၊ ထိုရဟန်းမိန်းမကသော်လည်း ပြောကြား၏။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
စီရင်၏ မည်သည် ရှေး၌ မလှူလိုကုန်သော မပြုလိုကုန်သော သူတို့အား အသျှင်သည် နိကာယ် ငါးပါးကို ဆောင်၏၊ အသျှင်သည် ဗဟုသုတ ရှိ၏၊ အသျှင်သည် သုတ္တန်ကို ဆောင်နိုင်၏၊ အသျှင်သည် ဝိနည်းကို ဆောင်၏၊ အသျှင်သည် တရားဟောပုဂ္ဂိုလ်တည်း၊ အသျှင့်အား ပေးလှူကုန်လော့၊ အသျှင့်အား ပြုစုကုန်လော့ဟု (ဆို၏)၊ ဤကား စီမံသည် မည်၏။
ဆွမ်း မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်တည်း။
ရှေး၌ လူတို့စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ဟူသည် လူတို့ စီရင်သော ဆွမ်းကို ထား၍။
လူတို့စီရင်သည် မည်သည် ဆွေမျိုးတို့သော်လည်းကောင်း၊ ဖိတ်မန်သောသူတို့သော်လည်းကောင်း၊ ပကတိစီရင်သော သူတို့သော်လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်၏။
֍ ၁၉၆
။ ရှေး၌ လူတို့စီရင်အပ်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့ဟု အကယ်၍ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမိန်းမ စီရင်သည်၌ စီရင်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရှေး၌ လူတို့စီရင်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမိန်းမ စီရင်သည်၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ရှေး၌ လူတို့စီရင်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊
ရဟန်းမိန်းမ စီရင်သည်၌ မစီရင်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရှေး၌ လူတို့စီရင်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ရှေး၌ လူတို့စီရင်သော ဆွမ်းကို ကြဉ်၍ တစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်မိန်းမသည် စီရင်သော ဆွမ်းကို သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မစီရင်ရာ၌ စီရင်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မစီရင်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မစီရင်ရာ၌ မစီရင်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၉၇
။ ရှေး၌ လူတို့စီရင်သော ဆွမ်း၌ အာပတ် မသင့်၊ သိက္ခမာန်သည် စီရင်အံ့၊ သာမဏေမသည် စီရင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ကြဉ်ထား၍ အလုံးစုံသော ခဲဖွယ်တို့၌ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ ပရိပါစိတသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-ဩဝါဒဝဂ်
၁၀-ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၉၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဥဒါယီ၏ မယားဟောင်းသည် ရဟန်းမိန်းမ တို့ထံ၌ ရဟန်းပြု၏။ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် အသျှင်ဥဒါယီထံသို့ မပြတ်လာ၏၊ အသျှင်ဥဒါယီသည်လည်း ထိုရဟန်းမိန်းမ၏ အထံသို့ မပြတ်သွား၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဥဒါယီသည် ထိုရဟန်းမိန်းမနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာ အရပ်၌ နေထိုင်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥဒါယီသည် ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ နေထိုင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥဒါယီ သင်သည် ရဟန်းမိန်းမနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ နေထိုင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ရဟန်းမိန်းမနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ နေထိုင်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၁၉၉
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာ အရပ်၌ နေထိုင်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၀၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏၊
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် ဥဘတောသံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ရဟန်းယောက်ျားသည်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမသည် လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ် မည်သည် မျက်စိဆိတ်ကွယ်ရာအရပ် နားဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်တည်း။
မျက်စိဆိတ်ကွယ်ရာအရပ် မည်သည် မျက်စိကို ဖွင့်သော်လည်းကောင်း၊ မျက်မှောင်ကို ချီသော့်လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်းကို မော့သော်လည်းကောင်း မြင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော အရပ်တည်း။
နားဆိတ်ကွယ်ရာအရပ် မည်သည် ပကတိသော စကားပြောခြင်းကို ကြားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော အရပ်တည်း။
နေထိုင်ခြင်းကို ပြုငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းမိန်းမသည် ထိုင်နေသော် ရဟန်းယောက်ျားသည် ကပ်၍ ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ ကပ်၍ အိပ်သော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းယောက်ျား ထိုင်နေသော် ရဟန်းမိန်းမသည် ကပ်၍ ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ ကပ်၍ အိပ်သော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ယောက်လုံး ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ နှစ်ယောက်လုံး အိပ်နေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၀၁
။ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ဆိတ်ကွယ်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ထိုင်နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ထိုင်နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ မဆိတ်ကွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ထိုင်နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ဆိတ်ကွယ်ရာဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ မဆိတ်ကွယ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၀၂
။ အမှတ်မရှိ သိကြားလိမ္မာသောသူ အဖော်ရှိအံ့၊ ရပ်သော်လည်း မထိုင်အံ့၊ ဆိတ်ကွယ်ခြင်းကို မငဲ့အံ့၊ တစ်ပါးကို အာရုံပြု၍ ထိုင်နေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
တတိယ ဩဝါဒဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုဩဝါဒဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
သမ္မုတိမရဘဲ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ဆုံးမသော သိက္ခာပုဒ်၊ နေဝင်မှ ဆုံးမသော သိက္ခာပုဒ်၊ ရဟန်းမိန်းမ ကျောင်းသို့သွား၍ ဆုံးမသော သိက္ခာပုဒ်၊ အာမိသကြောင့် ဆုံးမ၏ဟုဆိုသော သိက္ခာပုဒ်၊ ရဟန်းမိန်းမအား သင်္ကန်းပေးသော သိက္ခာပုဒ်၊ ရဟန်း မိန်းမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်သော သိက္ခာပုဒ်၊ ရဟန်းမိန်းမနှင့် တိုင်ပင်ညီညွတ်၍ ခရီးသွားသော သိက္ခာပုဒ်၊ တိုင်ပင် ညီညွတ်၍ လှေစီးသော သိက္ခာပုဒ်၊ ရဟန်းမိန်းမ စီရင်သော ဆွမ်းကို စားသော သိက္ခာပုဒ်၊ တစ်ယောက်ချင်းချင်း နေထိုင်သော သိက္ခာပုဒ်၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့သည် ဆယ်ပါးတို့တည်း။
ဤကားအကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၁-အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၀၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသင်းတစ်ခုသည် သာဝတ္ထိပြည်အနီး၌ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်ဆောက်၍ ဧည့်သည်တို့အား ထမင်း ဟင်း စသည်တို့ဖြင့် ကြိုဆို ဧည့်ခံ၍ နေ၏။ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိ ပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်သည် ရှိသော် ဆွမ်းမရသောကြောင့် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့တည်းခိုရန် ဇရပ်သို့သွားကုန်၏။ “အသျှင်ကောင်းတို့သည် ကြာမြင့်မှလည်း ကြွလာကုန်၏”ဟု လူတို့သည် ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေးကုန်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဒုတိယနေ့၌လည်း။ပ။ တတိယနေ့၌လည်း နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်သည် ရှိသော် ဆွမ်းမရသောကြောင့် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်သို့ သွား၍ သုံးဆောင်ကုန်၏။ ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းတို့အား “ငါတို့သည် ကျောင်းအရံသို့ ပြန်သွားသဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ နက်ဖြန်လည်း ဤဇရပ်သို့ပင် လာသင့်၏”ဟု အကြံ ဖြစ်၍ ထိုဇရပ်၌ပင် နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ကုန်၏။ တိတ္ထိတို့သည် ဆုတ်ခွါ ဖဲသွားကုန်၏။
လူတို့သည်- “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော် ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင် ကုန်ဘိသနည်း၊ ဤရဟန်းတို့ အလို့ငှါသာလျှင် ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းဝတ်တည်ထား သည် မဟုတ်၊ ခပ်သိမ်းသော သူတို့ အလို့ငှါသာလျှင် ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းဝတ် တည်ထား၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့ သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “တစ်ကြိမ်သာလျှင် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်အပ်၏၊ ထိုတစ်ကြိမ်ထက် အလွန် အကယ်၍ သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၀၄
။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားသော် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်၌ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်တစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ “မထေရ်သည် ကြာမြင့်မှလည်း လာ၏”ဟု လူတို့သည် ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေးကုန်၏။ ထိုအခါ ဆွမ်းစားပြီးသော အသျှင်သာရိပုတြာအား ကြမ်းတမ်းသော အနာရောဂါ၁ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန်ဖြစ်သော ထိုဇရပ်မှ ဖဲသွားခြင်းငှါ မတတ်နိုင်။ထိုအခါ ထိုလူတို့သည် ဒုတိယနေ့၌လည်း အသျှင်သာရိပုတြာအား “အသျှင်ဘုရား သုံးဆောင် တော်မူပါကုန်လော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် “နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းသုံးဆောင်ခြင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူသဖြင့်ဆွမ်းပြတ်၏ ‘ဆွမ်းမစားရချေ’။
ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော အကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းသည် နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း နေ၍ လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၀၅
။ “မနာမဖျားသော ရဟန်းသည် တစ်ကြိမ်သာလျှင် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန်ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်အပ်၏၊ ထိုတစ်ကြိမ်ထက် အလွန် အကယ်၍ သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)၊ --၁-အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၀၆
။ မနာမဖျားသော ရဟန်း မည်သည် ထိုလာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်မှ ဖဲသွားခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သော ရဟန်းတည်း။နာဖျားသော ရဟန်း မည်သည် ထိုလာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်မှ ဖဲသွားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော ရဟန်းတည်း။
လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်း မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါး ပါးသော ဘောဇဉ်ကို ဇရပ်၌သော်လည်းကောင်း၊ မဏ္ဍပ်၌သော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်း ကောင်း၊ လွင်ပြင်၌သော်လည်းကောင်း မရည်ညွှန်းမူ၍ အလိုရှိတိုင်း ဝတ်တည်ထားအပ်သော ဆွမ်းတည်း။
မနာမဖျားသော ရဟန်းသည် တစ်ကြိမ် သုံးဆောင်အပ်၏၊ ထိုတစ်ကြိမ်ထက် အလွန် သုံးဆောင်အံ့ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၀၇
။ မနာမဖျားဘဲ မနာမဖျားဟု အမှတ်မရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုတစ်ကြိမ်ထက် အလွန် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ မနာမဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ထိုတစ်ကြိမ်ထက် အလွန် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မနာမဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုတစ်ကြိမ်ထက် အလွန် လာလာသမျှ ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုရန် ဇရပ်၌ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၀၈
။ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ မနာမဖျားဘဲ တစ်ကြိမ်သာ သုံးဆောင်အံ့၊ သွား လျက်လည်းကောင်း၊ လာလျက်လည်းကောင်း သုံးဆောင်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့သည် ပင့်ဖိတ်၍ ကျွေးမွေး ကုန်အံ့၊ (ရဟန်းတို့အားသာလျှင်) ရည်ညွှန်း၍ ဝတ်တည်ထားအံ့၊ အလိုရှိတိုင်း ဝတ်တည်ထားသည် မဟုတ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထား၍ အလုံးစုံသော ခဲဖွယ်တို့၌ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမ အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ အသျှင်သာရိပုတြာအား ပြင်းထန်သောလေနာရောဂါ ခဏခဏ ဖြစ်လေ့ရှိသောကြောင့် ဤနေရာ၌လည်း လေရောဂါဟု ယူဆသင့်၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၂-ဂဏဘောဇနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၀၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဒေဝဒတ်သည် လာဘ်ပူဇော်သကာမှ ဆုတ်ယုတ်သည်ဖြစ်၍ ပရိသတ်နှင့်တကွ ဒါယကာတို့ထံ၌ တောင်း၍ တောင်း၍ သုံးဆောင်၏။လူတို့သည် “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဒါယကာတို့ထံ၌ တောင်း၍ တောင်း၍ အဘယ့်ကြောင့် သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ချိုမြိန်သော အရသာကို မကြိုက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် ကောင်းသော အရသာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဒေဝဒတ်သည် ပရိသတ်နှင့်တကွ ဒါယကာတို့ထံ၌ တောင်း၍ တောင်း၍ သုံးဆောင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဒေဝဒတ် သင်သည် ပရိသတ်နှင့်တကွ ဒါယကာတို့ထံ၌ တောင်း၍ တောင်း၍ သုံးဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် ပရိသတ်နှင့်တကွ ဒါယကာတို့ထံ၌ တောင်း၍ တောင်း၍ အဘယ့်ကြောင့် သုံးဆောင် ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၁၀
။ ထိုအခါ၌ လူတို့သည် နာဖျားသော ရဟန်းတို့ကို ဆွမ်းဖြင့် ဖိတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရားပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မခံယူကုန်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းအား ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ၊ ဤကား ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၁၁
။ ထိုအခါ လူတို့သည် သင်္ကန်းလှူသော အခါ၌ သင်္ကန်းနှင့်တကွ ဆွမ်းစီရင်၍ ဆွမ်းကျွေး ပြီးလျှင် သင်္ကန်းလှူဒါန်းကုန်အံ့ဟု ရဟန်းတို့ကို ပင့်ဖိတ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူကုန်။သင်္ကန်းအရနည်း၏၊ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်္ကန်းလှူသောအခါ၌ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဂ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ, သင်္ကန်းလှူသောအခါ၊ ဤကား ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၁၂
။ ထိုအခါ လူတို့သည် သင်္ကန်းချုပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို ဆွမ်းဖြင့် ပင့်ဖိတ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ၌ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဃ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသော အခါ, သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ၊ ဤကား ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၁၃
။ ထိုအခါ၌ ရဟန်းတို့သည် လူ ‘ဒါယကာ’ တို့နှင့်အတူ အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုလူတို့ကို “ဒါယကာတို့ တစ်ခဏမျှ ဆိုင်းငံ့ကုန်ဦးလော့၊ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်ကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် “အသျှင်ဘုရားတို့ ဤအရပ်၌ပင် သုံးဆောင်တော်မူပါ ကုန်လော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသော ကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူကုန်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤ အကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ --"ရဟန်းတို့ အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားသောအခါ၌ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(င) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ, သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ, အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားသောအခါ၊ ဤကား ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အချိန်အခါ တည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၁၄
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် လူဒါယကာတို့နှင့်အတူ လှေဖြင့် သွားကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုလူတို့ကို “ဒါယကာတို့ တစ်ခဏမျှ ကမ်းသို့ ကပ်ကုန်လော့၊ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်ကုန်အံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုလူတို့သည် “အသျှင်ဘုရားတို့ ဤ (လှေ) ၌ပင် သုံးဆောင် တော်မူပါကုန်လော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော့်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူကုန်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ လှေစီးသောအခါ၌ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(စ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ, သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ, အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားသောအခါ, လှေစီးသောအခါ၊ ဤကား ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင် ရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၁၅
။ ထိုအခါ အရပ်မျက်နှာတို့၌ ဝါမှထကုန်သော ‘ဝါကျွတ်ကုန်သော’ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာ ဘုရားကို ဖူးမြော်ခြင်းငှါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ လာကုန်၏။ လူတို့သည် အထူးထူးသော တိုင်းပြည်တို့၌ နေကုန်သော ရဟန်းတို့ကို တွေ့မြင်၍ ဆွမ်းဖြင့် ပင့်ဖိတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူ ကုန်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ အခါကြီး၌ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဆ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသော အခါ, သင်္ကန်း လှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သော အခါ, အဓွန့်ရှည်သောခရီးသို့ သွားသောအခါ, လှေစီးသောအခါ, အခါကြီး၊ ဤကား ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၂၁၆
။ ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ဆွေမျိုးတော်သူ တစ်ယောက် သည် အာဇီဝက ‘တက္ကတွန်း'တို့ထံ၌ ရဟန်းပြု၏။ ထိုအခါ ထိုအာဇီဝက ‘တက္ကတွန်း’ သည် မဂဓတိုင်း ရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရ မင်းကြီးအား “မင်းကြီး ငါသည် ပါသဏ္ဍအယူရှိသူ အားလုံးတို့အား ထမင်းကျွေးလို၏”ဟု ပြော၏။အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် အကယ်၍ မြတ်စွာဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို ရှေးဦးစွာ ကျွေးမွေးပါမူကား အသျှင်ပြောသောအတိုင်း ပြုပါအံ့ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ ထိုအာဇီဝက ‘တက္ကတွန်း'သည် ရဟန်းတို့ထံသို့ “ရဟန်းတို့သည် နက်ဖြန်အဖို့ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို ခံယူပါကုန်”ဟု တမန်စေလွှတ်လိုက်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ဂဏဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူကုန်။
ထိုအခါ ထိုအာဇီဝက ‘တက္ကတွန်း’ သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ (နှုတ်ဆက်) ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုအာဇီဝက ‘တက္ကတွန်း’ သည် မြတ်စွာဘုရားအား-
"အသျှင်ဂေါတမသည်လည်း ရဟန်းဖြစ်၏၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရဟန်းဖြစ်၏၊ ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ ဆွမ်းကို ခံယူခြင်းငှါထိုက်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ နက်ဖြန် အဖို့ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ထိုအာဇီဝက ‘တက္ကတွန်း’ သည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံတော်မူသည်ကို သိ၍ ဖဲခွါသွား၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်း တို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းက ဆွမ်းကျွေးသောအခါ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၁၇
။ “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဂဏဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါ တည်း၊ နာဖျားသောအခါ, သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ, အဓွန့်ရှည်သောခရီးသို့ သွားသောအခါ, လှေစီးသောအခါ, အခါကြီး, ရဟန်းကဆွမ်းလှူသောအခါ၊ ဤကား ထိုဂဏ ဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဂဏဘောဇနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၁၈
။ ဂဏဘောဇဉ် မည်သည် အကြင်အရပ်၌ ရဟန်းလေးပါးတို့ကို ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ဖြင့် ပင့်ဖိတ်သောကြောင့် သုံးဆောင်ကုန်၏၊ ဤသည်လျှင် ဂဏဘောဇဉ် မည်၏။အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ဟူသည် အချိန်အခါကို ကြဉ်ထား၍။
နာဖျားသောအခါ မည်သည် အယုတ်သဖြင့် ခြေတို့သော်လည်း ကွဲပြဲကုန်အံ့၊ နာဖျားသောအခါဟူ၍ သုံးဆောင်အပ်၏။
သင်္ကန်းလှူသောအခါ မည်သည် ကထိန်မခင်းသော် မိုးဥတု၏ နောက်ဆုံးဖြစ်သော လပတ်လုံး လည်းကောင်း၊ ကထိန်ခင်းသော် ငါးလတို့ပတ်လုံးလည်းကောင်း သင်္ကန်းလှူသောအခါဟူ၍ သုံးဆောင် အပ်၏။
သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ မည်သည် သင်္ကန်းကိုချုပ်သော် သင်္ကန်းချုပ်သောအခါဟူ၍ သုံးဆောင် အပ်၏။
အဓွန့်ရှည်သောခရီးသို့ သွားသောအခါ မည်သည် ယူဇနာခွဲခရီးသို့ သွားအံ့ဟု သုံးဆောင် အပ်၏၊ သွားဆဲ ရဟန်းသည် သုံးဆောင်အပ်၏၊ သွားပြီးရဟန်းသည် သုံးဆောင်အပ်၏။
လှေစီးသောအခါ မည်သည် လှေကိုစီးအံ့ဟု သုံးဆောင်အပ်၏၊ စီးဆဲရဟန်းသည် သုံးဆောင်အပ်၏၊ လှေမှဆင်းသော ရဟန်းသည် သုံးဆောင်အပ်၏။
အခါကြီး ‘မဟာသမယ’ မည်သည် အကြင်အရပ်၌ ရဟန်း နှစ်ပါး သုံးပါးတို့သည် ဆွမ်းခံလှည့် လည်၍ မျှတကုန်၏၊ လေးပါးမြောက် ရဟန်းလာသည် ရှိသော် မမျှတကုန်၊ (ထိုအရပ်၌) (ထိုအခါမျိုးကို) အခါကြီးဟူ၍ သုံးဆောင်အပ်၏။
ရဟန်းက ဆွမ်းလှူသောအခါ မည်သည် တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် ပရိဗိုဇ်အဖြစ်သို့ ရောက်၍ ဆွမ်းကို ပြုလုပ်စီရင်၏၊ (ထိုအခါမျိုးကို) ရဟန်းက ဆွမ်းလှူသောအခါဟူ၍ သုံးဆောင်အပ်၏။
အခါကာလကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့ဟု ခံ့ယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၁၉
။ ဂဏဘောဇဉ်ကို ဂဏဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဂဏဘောဇဉ်၌ ယုံမှားလျက် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဂဏဘောဇဉ်၌ ဂဏဘောဇဉ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိလျက် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဂဏဘောဇဉ် မဟုတ်ရာ၌ ဂဏဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဂဏဘောဇဉ် မဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဂဏဘောဇဉ် မဟုတ်ရာ၌ ဂဏဘောဇဉ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၂၂၀
။ အချိန်အခါ၌ အာပတ် မသင့်၊ ရဟန်း နှစ်ပါး သုံးပါးတို့သည် တစ်ပေါင်းတည်း အတူ သုံးဆောင်ကုန်အံ့၊ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်ပြီးလျှင် တစ်ပေါင်းတည်း စုဝေး၍ သုံးဆောင်ကုန်အံ့၊ အမြဲလှူသော ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ စာရေးတံချ၍ လှူသော ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ လဆန်းလဆုတ်၌ လှူသော ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ ဥပုသ်နေ့၌ လှူသော ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ အထွက်တစ်ရက်နေ့၌ လှူသော ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထား၍ (ခဲဖွယ်စသည်) အလုံးစုံတို့၌ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစ လက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၃-ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၂၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင် ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသောအခါ ဝေသာလီပြည်၌ မွန်မြတ်သော ဆွမ်းအလှည့် ကို တည်ထား၏။ ထိုအခါ အလုပ်သမား ဆင်းရဲသားတစ်ယောက်အား-"အကြင်အမှတ်ဖြင့် ဤလူအပေါင်းတို့သည် ဆွမ်းကို ရိုသေစွာ ပြုပြင်ကုန်၏၊ ထိုအမှတ်ဖြင့် ဆွမ်းကို ရိုသေစွာ ပြုပြင်ခြင်းသည် မယုတ်ညံ့သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း ဆွမ်းကို ပြုပြင်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ အလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် ‘ကိရပတိက’ အမည်ရှိသူထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုကိရပတိက အမည်ရှိသောသူအား “အရှင့်သား အကျွန်ုပ်သည် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား ဆွမ်းကျွေးလို၏၊ အကျွန်ုပ်အား အခရိက္ခာကို ပေးပါလော့”ဟု ဆို၏။ ထိုကိရပတိက အမည်ရှိသော သူသည်လည်း သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ ကြည်ညိုတတ်၏၊ ထိုကိရပတိက အမည်ရှိသောသူသည် ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားအား ပိုလွန်သော အခရိက္ခာကို ပေး၏။
ထိုအခါ ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ နက်ဖြန် အဖို့ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။
"ဒါယကာ ရဟန်းသံဃာသည် များလှ၏၊ စဉ်းစားဦးလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
"အသျှင်ဘုရား ရဟန်းသံဃာသည် များသည် ဖြစ်စေကာမူ အကျွန်ုပ်သည် များစွာသော ဆီးယို တို့ကို စီရင်ထားပါကုန်၏၊ ဆီးယိုနှင့်ရောသော ခဲဖွယ်နှင့်တကွ သောက်ဖွယ်တို့သည် ပြည့်စုံပါကုန် လတ္တံ့”ဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
ထိုအခါ ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံတော်မူသည်ကို သိ၍ နေရာမှ ထပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။
"အလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် နက်ဖြန်အလို့ငှါ ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို ပင့်ဖိတ် ထားသတတ်၊ ဆီးယိုနှင့်ရောသော ခဲဖွယ်နှင့်တကွ သောက်ဖွယ်တို့သည် ပြည့်စုံကုန်လတ္တံ့”ဟု ရဟန်းတို့သည် ကြားကြသည်သာတည်း။ ထိုရဟန်းတို့သည် နံနက်စောစောကပင်လျှင် ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ကုန်၏။
"အလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် မြတ်စွာဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို ဆွမ်းဖြင့် ပင့်ဖိတ်၏”ဟု လူအပေါင်းတို့သည် ကြားကြသည်သာတည်း။ ထိုလူအပေါင်းတို့သည် အလုပ်သမား ဆင်းရဲသားအထံသို့ များစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပို့ဆောင် (ကူညီ)ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက်ပြီးနောက် မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်စေ၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အချိန်တန်ပါပြီ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ”ဟု (အချိန်တန်ကြောင်းကို) လျှောက်စေ၏။
--ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပြီးလျှင် ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် ဆွမ်းစားရာ၌ ရဟန်းတို့ကို လုပ်ကျွေး၏။
ရဟန်းတို့သည် “ဒါယကာ အနည်းငယ်သာ လှူလော့၊ အနည်းငယ်သာ လှူလော့”ဟု ဆိုကုန်၏။
အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်တို့သည် ဤသူကား အလုပ်သမား ဆင်းရဲသားတည်းဟု (အောက်မေ့၍) အနည်းငယ် အနည်းငယ် မခံယူပါကုန်လင့်၊ အကျွန်ုပ်သည် များစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်ထားပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားတို့ အလိုရှိတိုင်း ခံယူတော်မူပါကုန်လော့ဟု (လျှောက်၏)။
ဒါယကာ ဤအကြောင်းကြောင့် ငါတို့သည် အနည်းငယ် အနည်းငယ်သာ ခံယူကုန်သည် မဟုတ်၊ စင်စစ်သော်ကား ငါတို့သည် နံနက်စောစောကပင်လျှင် ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ သုံးဆောင်ခဲ့ကုန်ပြီ၊ ထို့ကြောင့် ငါတို့သည် အနည်းငယ် အနည်းငယ်သာ ခံယူကုန်၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
ထိုအခါ ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသားသည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ကောင်းတို့သည် ငါသည် ပင့်ဖိတ်ထားပါလျက် တစ်ပါးသော အရပ်၌ သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ ငါသည် အလိုရှိတိုင်း ပေးလှူခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည် မဟုတ်ပါလော”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ထိုကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုအလုပ်သမား ဆင်းရဲသား၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် တစ်ပါး သော အရပ်၌ ပင့်ဖိတ်ထားပါလျက် တစ်ပါးသော အရပ်၌ သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် တစ်ပါးသော အရပ်၌ ပင့်ဖိတ်ထားပါလျက် တစ်ပါးသော အရပ်၌ သုံးဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ထို (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် တစ်ပါးသော အရပ်၌ ပင့်ဖိတ်ထားပါလျက် တစ်ပါးသော အရပ်၌ သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၂၂
။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် နာဖျား၏။ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ဆွမ်းကို ယူဆောင်၍ ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းအား “ငါ့သျှင် သုံးဆောင်လော့”ဟု ဆို၏။ငါ့သျှင် တန်ပြီ ငါ့အား ဆွမ်းကို ရနိုးခြင်း ရှိ၏ဟု ဆို၏။ ထိုရဟန်း၏ ဆွမ်းကို နေမြင့်မှ့ယူဆောင်ခဲ့၏၊ ထိုရဟန်းသည် စိတ်သဘောရှိတိုင်း မစားနိုင်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
--"ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းသည် ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထို ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ၊ ဤကား ထိုပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၂၃
။ ထိုအခါ လူတို့သည် သင်္ကန်းလှူသောအခါ၌ သင်္ကန်းနှင့်တကွသော ဆွမ်းကို စီရင်စေ၍ “ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် သင်္ကန်းလှူဒါန်းကုန်အံ့”ဟု ရဟန်းတို့ကို ပင့်ဖိတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ပရမ္ပရဘောဇဉ်စားခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူကြကုန်။ သင်္ကန်းအရနည်းပါး၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်္ကန်းလှူသောအခါ၌ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဂ) “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထို ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ, သင်္ကန်း လှူသောအခါ၊ ဤကား ထိုပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၂၄
။ ထိုအခါ လူတို့သည် သင်္ကန်းချုပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို ဆွမ်းဖြင့် ဖိတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ သည် “ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည် ဖြစ်၍ မခံယူကြကုန်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်္ကန်းချုပ်သော အခါ၌ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော် မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၂၅
။ “အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နာဖျားသောအခါ, သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ၊ ဤကား ထိုပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားရာ၌ အချိန်အခါ တည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၂၂၆
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် နောက်ပါရဟန်းဖြစ်သော အသျှင်အာနန္ဒာနှင့်အတူ တစ်ဦးသော ဒါယကာအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထား အပ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ထိုလူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအားလည်းကောင်း၊ အသျှင်အာနန္ဒာအားလည်းကောင်း ဘောဇဉ်ကို လှူဒါန်းကုန်၏။အသျှင်အာနန္ဒာသည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူချေ၊ မြတ်စွာ့ဘုရားသည် အာနန္ဒာ ခံယူလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရား တန်ပါပြီ အကျွန်ုပ်အား ဆွမ်းကို ရနိုးခြင်းသည် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ အာနန္ဒာ သို့ဖြစ်လျှင် ဝိကပ္ပနာပြု၍ ခံယူလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ဝိကပ္ပနာပြု၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဝိကပ္ပနာ၁ ပြုအပ်၏။
"ငါ၏ ရနိုးသော ဆွမ်းကို ဤမည်သော ရဟန်းအား လှူဒါန်းပါ၏”ဟု (ဝိကပ္ပနာ ပြုအပ်၏)။
--၃-ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၂၇
။ ပရမ္ပရဘောဇဉ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်တို့ဖြင့် ပင့်ဖိတ်လတ်သော် ထိုဘောဇဉ်ကို ထား၍ အခြားသော ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ် ကို စားငြားအံ့၊ ဤဘောဇဉ်သည် ပရမ္ပရဘောဇဉ် မည်၏။အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ဟူသည် အခါကာလကို ကြဉ်ထား၍။
နာဖျားသောအခါ မည်သည် နေရာတစ်ခုတည်း၌ နေလျက် အလိုရှိတိုင်း သုံးဆောင် စားသောက်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်အံ့၊ နာဖျားသောအခါဟူ၍ သုံးဆောင်အပ်၏။
သင်္ကန်းလှူသောအခါ မည်သည် ကထိန်မခင်းသော် မိုးဥတု၏ နောက်ဆုံးလပတ်လုံးလည်းကောင်း၊ ကထိန်ခင်းသော် ငါးလတို့ပတ်လုံးလည်းကောင်း သင်္ကန်းလှူသောအခါဟူ၍ သုံးဆောင်အပ်၏။
သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ မည်သည် သင်္ကန်းကို ချုပ်သော် သင်္ကန်းချုပ်သောအခါဟူ၍ သုံးဆောင် အပ်၏။
အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ သုံးဆောင်အံ့ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၂၈
။ အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်၌ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ပရမ္ပရဘောဇဉ်၌ ပရမ္ပရဘောဇဉ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပရမ္ပရဘောဇဉ် မဟုတ်ရာ၌ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပရမ္ပရဘောဇဉ် မဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပရမ္ပရဘောဇဉ် မဟုတ်ရာ၌ ပရမ္ပရဘောဇဉ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၂၉
။ အခါကာလ၌ သုံးဆောင်အံ့၊ ဝိကပ္ပနာပြု၍ သုံးဆောင်အံ့၊ နှစ်ဦး သုံးဦး ပင့်ဖိတ်ရာ၌ တစ်ပေါင်းတည်း အတူသုံးဆောင်အံ့၊ ပင့်ဖိတ်အပ်သော အစဉ်ဖြင့် သုံးဆောင်အံ့၊ အလုံးစုံသောရွာ ‘ရွာသူအားလုံး’ သည် ပင့်ဖိတ်လတ်သော် ထိုရွာဝယ် အမှတ်မရှိသော အိမ်၌ သုံးဆောင်အံ့၊ အလုံးစုံသော အသင်း ‘အသင်းဝင်အားလုံး’ သည် ပင့်ဖိတ်လတ်သော် ထိုအသင်းတွင် အမှတ်မရှိသော အိမ်၌ သုံးဆောင် အံ့၊ (ဆွမ်းဖြင့်) ပင့်ဖိတ်လတ်သော် ဆွမ်းကို ခံယူအံ့ဟူ၍ ဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။အမြဲလှူသော ဆွမ်း၌ လည်းကောင်၊ စာရေးတံဆွမ်း၌လည်းကောင်း၊ လဆန်း လဆုတ်ပက္ခဝယ် လှူသော ဆွမ်း၌လည်းကောင်း၊ ဥပုသ်နေ့လှူသော ဆွမ်း၌လည်းကောင်း၊ အထွက်တစ်ရက်နေ့လှူသော ဆွမ်း၌လည်းကောင်း သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထား၍ (ခဲဖွယ်စသည်) အလုံးစုံ၌ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ဆွမ်းစားရန် ကိုယ်စားထည့်ခြင်းကို ဆိုသည်။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၄-ကာဏမာတုသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၃၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမသည် သဒ္ဓါတရား ရှိ၏၊ ကြည်ညိုတတ်၏၊ ကာဏာ ‘အမည်ရှိသော သူငယ်မ'ကို ရွာငယ်တစ်ခု၌ ယောက်ျားတစ်ယောက်အား ထိမ်းမြားပေးစား၏။ ထိုအခါ ကာဏာသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် မိခင်၏ နေအိမ်သို့ သွား၏။ ထိုအခါ ကာဏာ၏ လင်ယောက်ျားသည် ကာဏာ၏ထံသို့ “ကာဏာ ပြန်လာခဲ့ပါလော့၊ ကာဏာ ၏ ပြန်လာခြင်းကို အလိုရှိပါ၏”ဟု တမန်ကို စေလွှတ်၏။ထိုအခါ ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမသည် “လက်ချည်း သွားခြင်းသည် အသရေပျက် ရှက်ဖွယ် ကဲ့သို့ ဖြစ်၏”ဟု မုန့်ကို ကြော်၏။ မုန့်ကျက်လတ်သော် ဆွမ်းခံသော ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမ၏ နေအိမ်သို့ ဝင်၏။ ထိုအခါ ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမသည် ထိုရဟန်းအား မုန့်ကို လှူစေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထွက်သွားပြီးလျှင် ရဟန်းတစ်ပါးအား ပြောကြား၏၊ ထိုရဟန်းအားလည်း မုန့်ကို ပေးလှူစေ၏၊ ထို (နှစ်ကြိမ်မြောက်လာသော) ရဟန်းသည် ထွက်သွား၍ ရဟန်းတစ်ပါးအား ပြောကြား၏၊ (သုံးကြိမ်မြောက်လာသော) ထိုရဟန်းအားလည်း မုန့်ကို ပေးလှူစေ၏၊ စီရင်တိုင်းသော မုန့်သည် ကုန်လေ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ကာဏာ၏ လင်ယောက်ျားသည် ကာဏာ၏ အထံသို့ “ကာဏာ ပြန်လာခဲ့ပါလော့၊ ကာဏာ၏ ပြန်လာခြင်းကို အလိုရှိပါ၏၊ အကယ်၍ ကာဏာပြန် မလာခဲ့သော် အခြားသော မယားကို ယူတော့အံ့”ဟု တမန်ကို စေလွှတ်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ စီရင်တိုင်းသော မုန့်သည် ကုန်လေ၏။ ထိုအခါ ကာဏာ၏ လင်ယောက်ျားသည် အခြားမယားကို ယူလေ၏။ “ထိုယောက်ျားသည် အခြားမယားကို ယူသတတ်”ဟု ကာဏာသည် ကြား၏။ ထိုသူငယ်မ သည် ငိုကြွေးမြည်တမ်းလျက် နေရှာ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီး လျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမကို မြတ်စွာဘုရားသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဤကာဏာသည် ငိုကြွေးဘိသနည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာဏာ၏ အမိ ဥပါသိကာမကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ၍ ရွှင်လန်းစေပြီးလျှင် နေရာမှထ၍ ဖဲခွါကြွသွားတော်မူ၏။
--֍ ၂၃၁
။ ထိုအခါ ကုန်သည်အုပ်စုတစ်စုသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ အနောက်မျက်နှာအရပ်သို့ ကုန်ရောင်း သွားလို၏။ ဆွမ်းခံရဟန်းတစ်ပါးသည် ထိုကုန်သည်အုပ်စုရှိရာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်၏။ ဥပါသကာ (ကုန်သည်) တစ်ယောက်သည် ထိုရဟန်းအား မုန့်လုံးကို လှူစေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထွက်သွား၍ တစ်ပါးသော ရဟန်းအား ပြောကြား၏၊ ထိုရဟန်းအားလည်း မုန့်လုံးကို လှူစေ၏။ ထို (နှစ်ကြိမ်မြောက် ရောက်လာသော) ရဟန်းသည် ထွက်သွားပြီးလျှင် တစ်ပါးသော ရဟန်းအား ပြောကြား၏၊ (သုံးကြိမ် မြောက်ရောက်လာသော) ထိုရဟန်းအားလည်း မုန့်လုံးကို လှူစေ၏၊ စီရင်တိုင်းသော ရိက္ခာသည့်ကုန်လေ၏။ထိုအခါ ထိုဥပါသကာသည် ထိုအဖေါ်ကုန်သည်လူအပေါင်းတို့ကို “အမောင်တို့ ယနေ့တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ကုန်ဦးလော့၊ စီရင်တိုင်းသော ရိက္ခာကို အသျှင်ကောင်းတို့အား လှူဒါန်းလိုက်ပြီ၊ ရိက္ခာကို စီရင်ဦးအံ့”ဟု ဆို၏။ “အရှင် ဆိုင်းငံ့ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ အဖော်ဖြစ်သော ကုန်သည်တစ်စုသည် ထွက် သွားနှင့်ပြီ”ဟု ဆို၍ သွားကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဥပါသကာသည် ရိက္ခာကို စီရင်ပြီး၍ နောက်ကျမှ ထွက်သွားလတ်သော် ခိုးသူတို့သည် လုယက်ကုန်၏။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိကုန်မူ၍ ခံယူကုန်ဘိသနည်း၊ ဤကုန်သည် ဥပါသကာသည် ဤရဟန်းတို့အား လှူပြီး၍ နောက်မှ ထွက်သွားသောကြောင့် ခိုးသူတို့သည် လုယက်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကား တို့ကို ကြားကြသည်သာတည်း။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန် သံဃာတော်များ ချမ်းသာစေရန်။ပ။ ဝိနည်း ‘စည်းမျဉ်းဥပဒေ'ကို ချီးမြှောက်ရန်ဟူသော အကျိုးထူးဆယ်ပါးတို့ကို အစွဲပြု ၍ ရဟန်းတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူမည်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၃၂
။ “အမျိုးအိမ်သို့ ကပ်သော ရဟန်းကိုသာလျှင် မုန့်ကြော် မုန့်ရှက်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မုန့်ကြွက်ကျစ် ‘မုန့်ဆုပ် နှမ်း ဆန် စသည်’ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရှေးရှုဆောင်၍ ပင့်ဖိတ်ငြားအံ့၊ အလိုရှိသော ရဟန်းသည် နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ပြည့်အောင် မုန့်တို့ကို ခံယူအပ်ကုန်၏၊ ထိုနှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ထက် အလွန် အကယ်၍ ခံယူငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ပြည့်အောင် မုန့်တို့ကို ခံယူပြီး၍ ထိုခံယူရာအရပ်မှ ဆောင်ပြီးလျှင် ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ခွဲဝေသုံးဆောင်အပ်၏၊ ဤသို့ ခွဲဝေသုံးဆောင်ခြင်းသည် ထိုနှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်အောင် မုန့်ကို ခံယူရာ၌ ကျင့်ဝတ်တည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-ကာဏမာတုသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၃၃
။ အမျိုးအိမ်သို့ ကပ်သော ရဟန်းကိုသာလျှင်ဟူရာ၌ အမျိုးမည်သည် မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး ကုန်သည်မျိုး သူဆင်းရဲမျိုးဟူ၍ အမျိုးလေးပါးတို့တည်း။ကပ်သောဟူသည် ထိုအမျိုးအိမ်သို့ ရောက်သော။
မုန့်ကြော် မုန့်ရှက် မည်သည် လက်ဆောင်အကျိုးငှါ စီရင်အပ်သော အလုံးစုံသော မုန့်တည်း။
မုန့်ကြွက်ကျစ် မည်သည် ရိက္ခာအလို့ငှါ စီရင်အပ်သော အလုံးစုံသော မုန့်တည်း။
ရှေးရှုဆောင်၍ ပင့်ဖိတ်ငြားအံ့ဟူသည် အလိုရှိတိုင်း ခံယူပါလော့ဟု ပင့်ဖိတ်ငြားအံ့။
အလိုရှိသော ရဟန်းဟူသည် တောင့်တလိုလားသော ရဟန်းတည်း။
နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ပြည့်အောင် မုန့်တို့ကို ခံယူအပ်ကုန်၏ဟူသည် သပိတ်နှစ်လုံး သုံးလုံးပြည့် အောင် မုန့်တို့ကို ခံယူအပ်ကုန်၏။
ထို့ထက်အလွန် ခံယူငြားအံ့ဟူသည် ထိုနှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ထက်အလွန် ခံယူငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ပြည့်အောင် မုန့်တို့ကို ခံယူပြီး၍ ထိုအိမ်မှထွက်သော ရဟန်းသည် ရဟန်းကို မြင်လျှင်၊ “ငါသည် ဤအိမ်၌ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ပြည့်အောင် မုန့်တို့ကို ခံယူအပ်ကုန်ပြီ၊ ထိုအိမ်မှ့မခံယူလေလင့်”ဟု ပြောကြားအပ်၏။ အကယ်၍ မြင်လျက် မပြောကြားငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပြောကြားပါလျက် အကယ်၍ ခံယူငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုခံယူရာအရပ်မှ ဆောင်ပြီးလျှင် ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ခွဲဝေသုံးဆောင်အပ်၏ဟူသည် ဆွမ်းစား ဇရပ်သို့ ထုတ်ဆောင်၍ ခွဲဝေသုံးဆောင်အပ်၏။
ဤသို့ ခွဲဝေ သုံးဆောင်ခြင်းသည် ထိုနှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်သော မုန့်တို့ကို ခံယူရာ၌ ကျင့်ဝတ်တည်းဟူသည် ဤသို့ ခွဲဝေသုံးဆောင်ခြင်းသည် မုန့်တို့ကို ခံယူရာ၌ တရားနှင့်လျော်သော ကျင့်ဝတ်တည်း။
֍ ၂၃၄
။ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်သည်ထက် ပိုလွန်သော မုန့်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ခံယူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်သည်ထက် ပိုလွန်သော မုန့်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ခံယူအံ့၊ ပါစိတ်အာပါတ် သင့်၏။
နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်သည်ထက် ပိုလွန်သော မုန့်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခံယူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် မပြည့် ယုတ်လျော့သော မုန့်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် မပြည့် ယုတ်လျော့သော မုန့်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် မပြည့် ယုတ်လျော့သော မုန့်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၂၃၅
။ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ်ပြည့်သော မုန့်တို့ကို ခံယူအံ့၊ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် မပြည့် ယုတ် လျော့သော မုန့်တို့ကို ခံယူအံ့၊ လက်ဆောင်အကျိုးငှါ မစီရင်သော မုန့်, ရိက္ခာအလို့ငှါ မစီရင်သော မုန့်ကို ပေးလှူကုန်အံ့၊ လက်ဆောင်အကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ ရိက္ခာအလို့ငှါလည်းကောင်း စီရင်အပ်သော မုန့်တို့မှ ကြွင်းကျန်သောမုန့်ကို ပေးလှူကုန်အံ့၊ ခရီးသွားမှုငြိမ်းသော် လှူကုန်အံ့၊ ဆွေမျိုးတို့၏ မုန့်ကိုလည်း ကောင်း၊ ပင့်ဖိတ်သူတို့၏ မုန့်ကိုလည်းကောင်း ခံယူအံ့၊ သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ခံယူအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် (ပြုလုပ်သော မုန့်အစရှိသည်တို့ကို) ခံယူအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစ လက်ဦးလွန်ကျူး သော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ ကာဏမာတုသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၅-ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၃၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် ရဟန်းတို့ကို ပင့်ဖိတ်၍ ဆွမ်းကျွေး၏။ ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် (တော်ပြီ, တန်ပြီဟု) တားမြစ်၍ အမျိုးအိမ်တို့သို့ သွားလျက် အချို့က စား၍ အချို့က ဆွမ်းကို ယူ၍ သွားကုန်၏။ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် အိမ်နီးချင်းတို့ကို “အမောင်တို့ ငါသည် အသျှင်ရဟန်းတို့ကို (ဆွမ်းဖြင့်) ရောင့်ရဲစေအပ်ကုန်ပြီ၊ လာကုန်လော့၊ သင်တို့ကိုလည်း (ကျွေးမွေး) ရောင့်ရဲစေအံ့”ဟု ဆို၏။ ထိုသူတို့ သည်-
"အသျှင်ပုဏ္ဏားသည် အဘယ်သို့လျှင် အကျွန်ုပ်တို့ကို ရောင့်ရဲစေမည်နည်း၊ သင်ပင့်ဖိတ်အပ် သော ရဟန်းတို့သည် ငါတို့၏ အိမ်သို့ လာ၍ အချို့သော ရဟန်းတို့သည် သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းကို ယူ၍ သွားကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် “အသျှင်ကောင်းတို့သည် ငါတို့၏ အိမ်၌ ဆွမ်းစားပြီး၍ တစ်ပါးသော အရပ်၌ အဘယ့်ကြောင့် စားကုန်ဘိသနည်း၊ ငါသည် အလိုရှိတိုင်း လှူဒါန်းခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည့်မဟုတ်ပါလော”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုပုဏ္ဏား၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် (တော်ပြီ, တန်ပြီဟု) တားမြစ်၍ တစ်ပါးသော အရပ်၌ သုံးဆောင် စားသောက်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် (တော်ပြီ, တန်ပြီဟု) တားမြစ်၍ တစ်ပါးသော အရပ်၌ သုံးဆောင် စားသောက်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ထို (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် (တော်ပြီ, တန်ပြီဟု) တားမြစ်၍ တစ်ပါးသော အရပ်၌ အဘယ့်ကြောင့် သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားစဉ် (တော်ပြီ, တန်ပြီဟု) တားမြစ်လျက် ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပါတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၂၃၇
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် နာဖျားကုန်သော ရဟန်းတို့၏ (အလို့ငှါ) မွန်မြတ်သော ဆွမ်းတို့ကို ဆောင်ယူကုန်၏၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့သည် စိတ်သဘောရှိတိုင်း မစားနိုင်ကုန်၊ ထိုဆွမ်းတို့ကို ရဟန်းတို့သည် စွန့်ကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ပြင်းပြကျယ်လောင်သောအသံ ကျီးအုပ်တို့၏ အော်သံကို ကြားတော်မူ၍ “အာနန္ဒာ ထိုပြင်းပြကျယ်လောင်သောအသံ ကျီးအုပ်တို့၏ အော်သံသည် အဘယ် အကြောင်းကြောင့်နည်း”ဟု အာနန္ဒာကို မေးတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။ အာနန္ဒာ ရဟန်းတို့သည် သူနာ၏ ပိုလွန်ကြွင်းကျန်သော ဆွမ်းကို စားကြသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရား မစားကြပါကုန်ဟု (လျှောက်၏)။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်း၏လည်းကောင်း၊ မနာမဖျားသော ရဟန်း၏လည်းကောင်း ပိုလွန်ကြွင်းကျန်သော ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် “ဤအလုံးစုံကို ငါတန်ပြီ (ဤခွက်ထဲ၌ ရှိသော အလုံးစုံကို ငါတော်ပြီ)”ဟု အတိရိက်ဝိနည်းကံ ‘ပိုလွန်ကြွင်းကျန်မှု’ ကို ပြုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၃၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားစဉ် (တော်ပြီ, တန်ပြီဟု) တားမြစ်၍ အတိရိက်ဝိနည်းကံ ‘ပိုလွန်ကြွင်းကျန်မှု’ မပြုသော ခဲဖွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်းခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၃၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဆွမ်းစားစဉ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ကို အယုတ်သဖြင့် သမန်းမြက်ဖျားမျှဖြင့်သော်လည်း စားပြီးဖြစ်၏။
မြစ်ခြင်း မည်သည် စားဆဲသည် ထင်ရှား၏၊ ဘောဇဉ်သည် ထင်ရှား၏၊ (ရဟန်း၏ နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်အတွင်း၌ ရပ်တည်လျက် ရှေးရှုဆောင်၏၊ မြစ်ပယ်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏။
အတိရိက်ဝိနည်းကံ ‘ပိုလွန်ကြွင်းကျန်မှု'မပြုသော မည်သည် မကပ္ပိဘဲ ‘မအပ်သည်ကို’ ပြုအပ်၏၊ အကပ်မခံဘဲ ပြုအပ်၏၊ မချီမကြွဘဲ ပြုအပ်၏၊ ဟတ္ထပါသ် ‘နှစ်တောင့်ထွာ’ ၌ မတည်ဘဲ ပြုအပ်၏၊ မစားဘဲ ပြုအပ်၏၊ ဆွမ်းစားစဉ် တားမြစ်မိ၍ နေရာမှ ထသော ရဟန်းသည် ပြုအပ်၏၊ “ဤအလုံးစုံကို ငါတန်ပြီ”ဟု မဆိုအပ်၊ သူနာ၏ အကြွင်းအကျန်မဟုတ်၊ ဤအလုံးစုံသည် အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသည် မည်၏။
အတိရိက်ဝိနည်းကံပြုသည် မည်သည် ကပ္ပိ၍ ‘အပ်သည်ကို’ ပြုအပ်၏၊ အကပ်ခံ၍ ပြုအပ်၏၊ ချီမ၍ ပြုအပ်၏၊ ဟတ္ထပါသ်၌ ပြုအပ်၏၊ ဆွမ်းစားစဉ် ပြုအပ်၏၊ ဆွမ်းစားစဉ် တားမြစ်မိသော ရဟန်းသည် နေရာမှ မထမီ ပြုအပ်၏၊ “ဤအလုံးစုံကို ငါတန်ပြီ”ဟု ဆိုအပ်၏၊ သူနာ၏ အကြွင်း ဖြစ်၏၊ ဤအလုံးစုံသည် အတိရိက်ဝိနည်းကံပြုသည် မည်၏။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ယာမကာလိက၁ကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟ ကာလိက၂ကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိက၃ကိုလည်းကောင်း ထား၍ အကြွင်းသည်၄ ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ စမဲဟင်းလျာဟူ၍ ဤဘောဇဉ်ငါးပါး တို့တည်း။
"ခဲအံ့ သုံးဆောင်အံ့”ဟူ၍ ယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၄၀
။ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုလည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ ယုံမှား ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုလည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြား အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အတိရိက်ဝိနည်းကံပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုလည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း အာဟာရ အလို့ငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အတိရိက်ဝိနည်းကံ ပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အတိရိက်ဝိနည်းကံ ပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ အတိရိက်ဝိနည်းကံပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အတိရိက်ဝိနည်းကံ ပြုသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၂၄၁
။ အတိရိက်ဝိနည်းကံကို ပြုစေ၍ စားအံ့၊ “အတိရိက်ဝိနည်းကံ ပြုစေ၍ စားအံ့”ဟု ခံယူအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ယူဆောင်၍ သွားအံ့၊ နာသော ရဟန်း၏ အကြွင်းအကျန်ကို စားအံ့၊ ယာမကာလိက ‘ဖျော်ရည်စသည်'ကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟကာလိက ‘စတုမဓုစသည်'ကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိက ‘ဆားစသည်'ကိုလည်းကောင်း (ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း, အနာဟူသော) အကြောင်းရှိလတ်သော် သုံးဆောင် အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမ ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ယာမကာလိက= တစ်အရုဏ် (၂၄နာရီ) အတွင်း သုံးဆောင်အပ်သော အဖျော်ရှစ်ပါး
၂။ သတ္တာဟကာလိက= အကပ်ခံပြီး ခုနှစ်ရက်အတွင်း သုံးဆောင်အပ်သော ထောပတ်ပျားစသည်
၃။ ယာဝဇီဝိက= အကပ်ခံပြီးလျှင် မကုန်မချင်း သုံးဆောင်အပ်သော ဆေးများ
၄။ ကြွင်းကျန်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့သည် ယာဝကာလိက ဖြစ်ကုန်၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၆-ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၄၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းနှစ်ပါးတို့သည် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်၌ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ခရီးရှည် ကြွသွားကုန်၏၊ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မကျင့်သင့်သည်ကို ကျင့်၏၊ အဖော်ဖြစ် သော ရဟန်းသည် ထိုရဟန်းကို “ငါ့သျှင် ဤသို့ သဘောရှိသော အမှုကို မပြုကျင့်ပါလင့်၊ ဤအမှုသည် မအပ်”ဟု ဆို၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုဆုံးမသော ရဟန်း၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ ထို့နောက် ထိုရဟန်းတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားကုန်၏။ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ အသင်းတစ်ခုသည် သံဃာအား ဆွမ်းလှူ၏၊ အဖော်ဖြစ်သော ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားစဉ် တန်ပြီဟု မြစ်ပယ်မိ၏၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့သော ရဟန်းသည် ဆွေမျိုးအိမ်သို့ သွား၍ ဆွမ်းကို ယူလျက် ထိုရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းအား “ငါ့သျှင် စားလော့”ဟု ဆို၏။
ငါ့သျှင် တန်ပြီ ပြည့်စုံပြီဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင် ဆွမ်းသည် ကောင်းမွန်လှ၏၊ စားပါလော့ဟု (ဆိုပြန်၏)။
ထိုအခါ ရဟန်းသည် ထိုရန်ငြိုးဖွဲ့သော ရဟန်းက အတင်းအကြပ် ခိုင်းသောကြောင့် ထိုဆွမ်းကို စားရ၏။
ရန်ငြိုးဖွဲ့သော ရဟန်းသည် ထိုရဟန်းအား-
"ငါ့သျှင် သင်ကဲ့သို့သောသူသည် ငါ့ကို ဆိုဆုံးမအပ်၏ဟု မှတ်ထင်ဘိ၏၊ သင်သည် ဆွမ်းစားစဉ် တန်ပြီဟု မြစ်ပယ်ပြီးပါလျက် အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ဘောဇဉ်ကို စားဘိ၏”ဟု ဆို၏။
ငါ့သျှင် ပြောကြားသင့်သည် မဟုတ်လောဟု (ပဌမရဟန်းက ဆို၏)။
ငါ့သျှင် မေးမြန်းသင့်သေးသည် မဟုတ်လောဟု (ဒုတိယရဟန်းက ဆို၏)။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားစဉ် တန်ပြီဟု မြစ်ပယ် သော ရဟန်းကို အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ဘောဇဉ်ဖြင့် ရှေးရှုဆောင်၍ ဖိတ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် ဆွမ်စားစဉ် (တန်ပြီဟု) မြစ်သော ရဟန်းကို အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ဘောဇဉ်ဖြင့် ရှေးရှုဆောင်၍ ဖိတ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဆွမ်းစားစဉ် (တန်ပြီဟု) မြစ်သော ရဟန်းကို အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုအပ်သော ဘောဇဉ်ဖြင့် ရှေးရှုဆောင်၍ ဖိတ်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၄၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားစဉ် (တန်ပြီဟု) မြစ်သော ရဟန်းကို အတိရိက်ဝိနည်းကံမပြုသော ခဲဖွယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ဖြင့် သော်လည်းကောင်းရှေးရှုဆောင်ယူ၍ ‘ရဟန်း ခဲမူလည်း ခဲလော့ စားမူလည်း စားလော့’ဟု (ပဝါရိက်သင့်မှန်း) သိလျက် အရှိန်အစော်မဲ့ ‘ဂုဏ်သတင်း ပျက်စေခြင်း'ကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ ဖိတ်ငြားအံ့၊ စားသည်ရှိသော် ထို (ဖိတ်သော ရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၄၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းကိုဟူသည် အခြားသော ရဟန်းကို။
ဆွမ်စားစဉ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ကို အယုတ်သဖြင့် သမန်း မြက်ဖျားမျှဖြင့်သော်လည်း စားပြီးဖြစ်၏။
မြစ်ခြင်း မည်သည် စားခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ဘောဇဉ်သည် ထင်ရှား၏၊ (ရဟန်း၏ နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်အတွင်း၌ ရပ်တည်လျက် ရှေးရှုဆောင်၏၊ မြစ်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏။
အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော မည်သည် မကပ္ပိဘဲ ‘မအပ်သည်ကို’ ပြုအပ်၏၊ အကပ်မခံဘဲ ပြုအပ်၏၊ မချီမကြွဘဲ ပြုအပ်၏၊ ဟတ္ထပါသ် ‘နှစ်တောင့်ထွာ’ ၌ မတည်ဘဲ ပြုအပ်၏၊ မစားဘဲ ပြုအပ်၏၊ ဆွမ်းစားစဉ် တားမြစ်မိ၍ နေရာမှ ထသော ရဟန်းသည် ပြုအပ်၏၊ “ဤအလုံးစုံကို ငါတန်ပြီ”ဟု မဆိုအပ်၊ သူနာ၏ အကြွင်းအကျန်မဟုတ်၊ ဤအလုံးစုံသည် အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုအပ် သည် မည်၏။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟ ကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ စမဲဟင်းလျာဟူသော ဘောဇဉ်ငါးပါး တို့တည်း။
ရှေးရှုဆောင်၍ ဖိတ်ငြားအံ့ဟူသည် အလိုရှိသလောက် ယူလော့ဟု ဆိုငြားအံ့။ သိ၏ မည်သည် မိမိကိုယ်တိုင်မူလည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သည်လည်း ထိုသူအား ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုသူသည်လည်း ပြောကြား၏။
အရှိန်အစော်မဲ့ ‘ဂုဏ်သတင်းပျက်စေခြင်း'ကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဤဝတ္ထုဖြင့် ဤရဟန်းကို “စောဒနာအံ့ အောက်မေ့စေအံ့၊ တစ်ဖန် စောဒနာအံ့ တစ်ဖန် အောက်မေ့စေအံ့၊ မျက်နှာမလှ ဖြစ်စေအံ့”ဟူ၍ ရှေးရှုဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရဟန်း၏ စကားဖြင့် “ခဲအံ့ စားအံ့”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စားပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၄၅
။ တန်ပြီဟု မြစ်ပြီးသော ရဟန်း၌ တန်ပြီဟု မြစ်ပြီးသော ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း ရှေးရှု ဆောင်၍ ဖိတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တန်ပြီဟု မြစ်ပြီးသော ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း ရှေးရှု ဆောင်၍ ဖိတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တန်ပြီဟု မြစ်ပြီးသော ရဟန်း၌ တန်ပြီဟု မြစ်ပြီးသော ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အတိရိက်ဝိနည်းကံ မပြုသော ခဲဖွယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ဖြင့် သော်လည်းကောင်း ရှေးရှုဆောင်၍ ဖိတ်အံ့ အာပတ် မသင့်။ --ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟ ကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း အာဟာရအလို့ငှါ ရှေးရှုဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရဟန်း၏ စကားဖြင့် “ခဲအံ့ စားအံ့”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏၊ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တန်ပြီဟု မမြစ်သော ရဟန်း၌ တန်ပြီဟု မြစ်သော ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တန်ပြီဟု မမြစ်သော ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တန်ပြီဟု မမြစ်သော ရဟန်း၌ တန်ပြီဟု မမြစ်သော ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၄၆
။ အတိရိက်ဝိနည်းကံ ပြုစေ၍ ပေးအံ့၊ အတိရိက်ဝိနည်းကံ ပြုစေ၍ စားလော့ဟု ပေးအံ့၊ သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ဆောင်၍ သွားလော့ဟု ပေးအံ့၊ နာဖျားသော ရဟန်း၏ အကြွင်း အကျန်ကို ပေးအံ့၊ ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း (ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း, အနာဟူသော) အကြောင်းရှိသော် သုံးဆောင်လော့ဟု ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၇-ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၄၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ တောင်ထိပ်ပွဲသဘင်သည် ဖြစ်၏။ သတ္တရသဝဂ္ဂီ ‘ဆယ့်ခုနစ်ပါးအဖွဲ့’ ရဟန်း (ကလေး) တို့သည် တောင်ထိပ်ပွဲသဘင်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကြကုန်၏။ လူတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်း (ကလေး) တို့ကို မြင်၍ ရေချိုးစေ (နံ့သာတို့ကို) လိမ်းကျံစေ၍ ဆွမ်းကျွေးပြီးသော် ခဲဖွယ်တို့ကို လှူဒါန်းကုန်၏။ သတ္တရသဝဂ္ဂီ ရဟန်း (ကလေး) တို့သည် ခဲဖွယ်ကို ယူ၍ (ကျောင်းတိုက်) အရံသို့ သွား၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ ယူကုန်လော့၊ ခဲဖွယ်ကို ခဲကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ခဲဖွယ်ကို အဘယ်အရပ်မှ ရသနည်းဟု (မေးကုန်သော်) သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်း (ကလေး) တို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ထိုအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ အသို့နည်း၊ သင်တို့သည် မွန်းလွဲသော အခါ၌ ဘောဇဉ်ကို စားကုန်သလောဟု (မေးကုန်၏)။ ငါ့သျှင်တို့ စားကုန်၏ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သတ္တရသ ဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ဘောဇဉ်ကို စားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ဘောဇဉ်ကို စားကုန် ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ဘောဇဉ်ကို စားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ဘောဇဉ်ကို စားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၄၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ခွဲဖွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၇-ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၄၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မွန်းလွဲသောအခါ မည်သည် နေမွန်းတည့်ချိန် လွန်သည်မှ အရုဏ်တက်သည့်တိုင်အောင် (အခါတည်း)။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟ ကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ်မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ စမဲဟင်းလျာဟူသော ဘောဇဉ်ငါးပါး တို့တည်း။
"ခဲအံ့ စားအံ့”ဟူ၍ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၅၀
။ မွန်းလွဲသောအခါ၌ မွန်းလွဲသောအခါဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မွန်းလွဲသောအခါ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မွန်းလွဲသောအခါ၌ မွန်းမလွဲဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော် လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း အာဟာရအလို့ငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မွန်းမလွဲသည်၌ မွန်းလွဲ၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မွန်းမလွဲသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မွန်းမလွဲသည်၌ မွန်းမလွဲဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၅၁
။ ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်း ကောင်း (ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း, အနာဟူသော) အကြောင်းရှိခဲ့သော် စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၈-သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၅၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်အာနန္ဒာ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်သော အသျှင် ဗေလဋ္ဌသီသသည် တော၌နေ၏၊ ထိုဗေလဋ္ဌသီသသည် ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်ပြီး၍ (ဟင်းလွတ် ကင်းသော) ထမင်းသက်သက်ကို အရံသို့ယူဆောင်၍ ခြောက်သွေ့စေလျက် (သိုမှီးသိမ်းဆည်း) ထား၏၊ အာဟာရအလိုရှိသော အခါ၌ ရေဖြင့် ဆွတ်၍ ဆွတ်၍ သုံးဆောင်၏၊ ကြာမြင့်မှ ရွာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်၏။ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဗေလဋ္ဌသီသကို “ငါ့သျှင် အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ကြာမြင့်မှ ရွာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်ဘိသနည်း”ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဗေလဋ္ဌသီသသည် ရဟန်းတို့အား ဤ အကြောင်းကို ပြောကြား၏။ ငါ့သျှင် အသို့နည်း သင်သည် သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်းကို ပြု၍ ဘောဇဉ်ကို စားသလောဟု (မေးကြကုန် ၏)။
မှန်ပေသည် ငါ့သျှင်တို့ဟု (ဆို၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဗေလဋ္ဌသီသသည် သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်းကို ပြု၍ ဘောဇဉ်ကို စားဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဗေလဋ္ဌသီသ သင်သည် သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်းကို ပြု၍ ဘောဇဉ်ကို စား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ဗေလဋ္ဌသီသ အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်းကို ပြု၍ ဆွမ်းကို စားဘိသနည်း။ ဗေလဋ္ဌသီသ ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၅၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်းကို ပြု၍ ခဲဖွယ်ကို သော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၅၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်းကိုပြုခြင်း မည်သည် ယနေ့အကပ်ခံထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို တစ်ပါးသော နေ့၌ ခဲ၏။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟ ကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ်မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ စမဲဟင်းလျာဟူသော ဘောဇဉ်ငါးပါး တို့တည်း။
"ခဲအံ့ စားအံ့”ဟူ၍ ခံယူငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၅၅
။ သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ယာမကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ သတ္တာဟကာလိကကိုလည်းကောင်း၊ ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း အာဟာရအလို့ငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် မဟုတ်သည်၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် မဟုတ်သည်၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၅၆
။ ယာဝကာလိကကို မွန်းမလွဲမီအခါ၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်း၍ စားငြားအံ့၊ ယာမကာလိကကို ယာမ်၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်း၍ စားငြားအံ့၊ သတ္တာဟကာလိကကို ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သိုမှီးသိမ်းဆည်း၍ စားငြားအံ့၊ ယာဝဇီဝိကကို (အနာဟူသော) အကြောင်းရှိခဲ့သော် စားငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၉-ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၅၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိ၏အကျိုးငှါ တောင်း၍ စားသောက်ကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိ၏အကျိုးငှါ တောင်း၍ စားသောက်ကုန်ဘိသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ချိုမြိန်သော အရသာကို မကြိုက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် ကောင်းမြတ်သော အရသာကို မနှစ် သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ် တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုဘောဇဉ်တို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း၊ ထောပတ် ဆီဦး ‘ထောပေး’ ဆီ ပျားရည် တင်လဲ ငါး စမဲ ဟင်းလျာ နို့ရည် နို့ဓမ်း (ဤသည်တို့ပင်တည်း)၊ အကြင်ရဟန်းသည် ဤသို့ သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိ၏ အကျိုးငှါ တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။
--ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၅၈
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် နာဖျားကြကုန်၏။ သူနာမေးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် နာဖျား သော ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ ခန့်ကျန်း၏လော မျှတ၏လော”ဟု မေးကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ရှေးအခါ၌ မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ငါတို့အား ကျန်းမာခြင်းဖြစ်၏၊ ယခုအခါ၌ကား “မြတ်စွာဘုရားသည် မြစ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ'ရှိသည် ဖြစ်၍ မတောင်းယူကြကုန်၊ ထို့ကြောင့် ငါတို့အား ကျန်းမာခြင်း မဖြစ်ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာ ဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား “ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းသည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၅၉
။ “အကြင် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုဘောဇဉ်တို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း၊ ထောပတ် ဆီဦး ‘ထောပေး’ ဆီ ပျားရည် တင်လဲ ငါး စမဲဟင်းလျာ နို့ရည် နို့ဓမ်း (ဤသည်တို့ပင်တည်း)၊ အကြင်ရဟန်း သည် ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မနာဖျားဘဲ မိမိ၏ အကျိုးငှါ တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၆၀
။ အကြင်မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ဟူရာ၌ ထောပတ် မည်သည် နွားထောပတ် ဆိတ် ထောပတ် ကျွဲထောပတ် အသားအပ်သော သတ္တဝါတို့မှ ဖြစ်သော ထောပတ်တည်း။
ဆီဦး ‘ထောပေး’ မည်သည် ထိုအသားအပ်သော သတ္တဝါတို့မှသာလျှင် ဖြစ်သော ဆီဦးတည်း။
ဆီ မည်သည် နှမ်းဆီ မုန်းညင်းဆီ မယ်ဇယ်ဆီ ကြက်ဆူဆီ အသားဆီတည်း။
ပျားရည် မည်သည် ပျားငယ်သည် ပြုအပ်သော ပျားရည်တည်း။
တင်လဲ မည်သည် ကြံမှ ဖြစ်သော တင်လဲတည်း။
ငါး မည်သည် ရေ၌ ကျက်စားသော သတ္တဝါကို ဆို၏။
စမဲဟင်းလျာ မည်သည် အသားအပ်သော သတ္တဝါတို့၏ အသားတည်း။
နို့ရည် မည်သည် နွားနို့ရည် ဆိတ်နို့ရည် ကျွဲနို့ရည် အသားအပ်သော သတ္တဝါတို့မှ ဖြစ်သော နို့ရည်တည်း။
နို့ဓမ်း မည်သည် ထိုအသားအပ်သော သတ္တဝါတို့မှသာလျှင် ဖြစ်သော နို့ဓမ်းတည်း။
အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။
ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်ဟူသည် ထိုသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့တည်း။
မနာဖျားသော ရဟန်း မည်သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့နှင့် ကင်း၍ ကျန်းမာသော ရဟန်း တည်း။
နာဖျားသော ရဟန်း မည်သည် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့နှင့် ကင်း၍ မကျန်းမာသော ရဟန်း တည်း။
မနာဖျားဘဲ မိမိအကျိုးငှါ တောင်းငြားအံ့၊ အားထုတ်တိုင်း အားထုတ်တိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ “ရသည်ရှိသော် စားအံ့”ဟူ၍ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၆၁
။ မနာဖျားဘဲ မနာဖျားဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မနာဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မနာဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် မနာဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၂၆၂
။ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ နာဖျား၍ တောင်းပြီးလျှင် မနာဖျားဘဲ စားအံ့၊ နာဖျားသော ရဟန်း၏ အကြွင်းအကျန်ကို စားအံ့၊ ဆွေမျိုးတော်စပ်သူ ပင့်ဖိတ်ထားသူတို့၏ (အထံမှ တောင်းစားအံ့)၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ (တောင်းစားအံ့)၊ မိမိ၏ ဥစ္စာဖြင့် (ဝယ်စားအံ့)၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျုးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-ဘောဇနဝဂ်
၁၀-ဒန္တပေါနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၆၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တောတွင် ပြာသာဒ် ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် (ပစ္စည်း) အလုံးစုံ ပံ့သကူဓူတင်ကို ဆောင်၍ သုသာန်၌ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် လူတို့ပေးလှူသည်ကို ခံယူခြင်းငှါ အလိုမရှိ၊ သုသာန်၌လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်း၌လည်းကောင်း၊ တံခါးခုံ၌လည်းကောင်း သေလွန်သော မိဘဘိုးဘွား စသည်တို့၏ အကျိုးငှါ စွန့်ထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ကိုယ်တိုင်ယူ၍ စား၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဤရဟန်းသည် ငါတို့၏ သေလွန်သော မိဘဘိုးဘွားစသည်တို့၏ အကျိုးငှါ စွန့်ထားသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ကိုယ်တိုင် ယူ၍ စားဘိသနည်း၊ ဤရဟန်းသည် ဆူဖြိုး၏၊ လူသားကို စားလေယောင်တကား”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်း တို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် မပေးအပ်သော ‘အကပ်မခံရ သေးသော’ အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် မပေးအပ်သော ‘အကပ်မခံရသေးသော’ အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် မပေးအပ်သော ‘အကပ်မခံရသေးသော’ အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။ (က) “အကြင်ရဟန်းသည် မပေးအပ်သော ‘အကပ်မခံရသေးသော’ အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၆၄
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ရေ, ဒန်ပူတို့ကို မအပ်ဟု တွေးတောမှု “သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ “ရဟန်းတို့ ရေ, ဒန်ပူကို ကိုယ်တိုင် ယူ၍ သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၆၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရေ, ဒန်ပူကို ကြဉ်၍ မပေးအပ်သော ‘အကပ်မခံရသေးသော’ အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒန္တပေါနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၆၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မပေးအပ် မည်သည် အကပ်မခံအပ်သော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကို ဆို၏။
ပေးအပ် မည်သည် ကိုယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပစ်လွှင့်သောအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပေးသည်ရှိသော် ဟတ္တပါသ် ‘နှစ်တောင့်ထွာ’ အတွင်း၌ ရပ်တည်လျက် ကိုယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်သော်လည်းကောင်း ခံယူအံ့၊ ဤကား ပေးအပ်သည် မည်၏။
အဟာရ မည်သည် ရေ, ဒန်ပူကို ဖယ်ထား၍ အလုံးစုံသော မျိုအပ်သောဝတ္ထုသည် အာဟာရ မည်၏။
ရေ ဒန်ပူကို ကြဉ်၍ဟူသည် ရေ, ဒန်ပူကို ကြဉ်ထား၍။
"ခဲအံ့ စားအံ့”ဟူ၍ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၆၇
။ အကပ်မခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အကပ်မခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရေ, ဒန်ပူကို ကြဉ်၍ မပေးအပ်သော ‘အကပ်မခံအပ်သော’ အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အကပ်မခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရေ, ဒန်ပူကိုကြဉ်၍ မပေးအပ်သော အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အကပ်မခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အကပ်ခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေ, ဒန်ပူကို ကြဉ်၍ မပေးအပ်သော အာဟာရကို ခံတွင်းဝသို့ ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အကပ်ခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အကပ်မခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
အကပ်ခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အကပ်ခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အကပ်ခံအပ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၆၈
။ ရေ, ဒန်ပူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ (ကျင်ကြီး၊ ကျင်ငယ်၊ ပြာ၊ မြေညက်ဟု ဆိုအပ်သော) ဆေးကြီး လေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း (မြွေခဲခြင်းဟူသော) အကြောင်းရှိခဲ့သော် ကပ္ပိယကာရက ‘အပ်အောင်ပြုသူ’ မရှိခဲ့လျှင် ကိုယ်တိုင်ယူ၍ သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ အာပတ်မသင့်။ ရူးသောရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ ဒန္တပေါနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
စတုတ္ထ ဘောဇနဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုဘောဇနဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပုဒ်၊ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပုဒ်၊ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပုဒ်၊ ကာဏမာတုသိက္ခာပုဒ်၊ စားစဉ် မြစ်မိသော ပဝါရဏာသိက္ခာပုဒ်နှစ်ပါး၊ ဝိကာလ ဘောဇနသိက္ခာပုဒ်၊ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပုဒ်၊ နို့ရည်ရောသော ပဏီတဘောဇန သိက္ခာပုဒ်၊ ဒန္တပေါနသိက္ခာပုဒ်နှင့် တကွ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့သည် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၅-အစေလကဝဂ်
၁-အစေလကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၆၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တောတွင် ပြာသာဒ်ဆောင် ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သံဃာတော်အား ခဲဖွယ်သည် ပေါများ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်၏။အာနန္ဒာ သို့ဖြစ်လျှင် စားကြွင်းစားတို့အား မုန့်ကို ပေးလော့ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်အာနန္ဒာသည့် “ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီးလျှင် စားကြွင်းစားတို့ကို အစဉ်အတိုင်း နေစေ၍ တစ်ခုတစ်ခုစီ မုန့်ကိုပေးသော် ပရိဗိုဇ်မတစ်ယောက်အား တစ်ခုဟု မှတ်ထင်၍ မုန့်နှစ်ခုပေးမိ၏။ အနီးအနားမှ ပရိဗိုဇ်မတို့သည် ထိုပရိဗိုဇ်မကို “ဤရဟန်းသည် သင်၏ သယောက်လင်တည်း”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ ဤရဟန်းသည် ငါ၏ သယောက်လင် မဟုတ်၊ တစ်ခုမှတ်ထင်၍ မုန့်နှစ်ခု ပေးမိ၏ဟု (ဆို၏)။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်အာနန္ဒာသည် တစ်ခုတစ်ခုစီ မုန့်ကို ပေးသော် ထိုပရိဗိုဇ်မအားသာလျှင် တစ်ခုမှတ်ထင်၍ မုန့်နှစ်ခုပေးမိ၏။ အနီးအနားမှ ပရိဗိုဇ်မတို့သည် ထိုပရိဗိုဇ်မကို “ဤ ရဟန်းသည် သင်၏ သယောက်လင်တည်း”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ ဤရဟန်းသည် ငါ၏ သယောက်လင်မဟုတ်၊ တစ်ခုဟု မှတ်ထင်၍ မုန့်နှစ်ခု ပေးမိ၏ဟု (ဆို၏)။ “သယောက်လင်၊ သယောက် လင် မဟုတ်”ဟု ငြင်းခုံကြကုန်၏။
အာဇီဝကတစ်ယောက်သည်လည်း ကျောင်းအရံသို့ သွား၏။ ရဟန်းတစ်ပါးသည် များစွာသော ထောပတ်ဖြင့် ထမင်းကို နယ်၍ ထိုအာဇီဝကအား ထမင်းခဲကြီးကို ပေးလေ၏။ ထိုအခါ ထိုအာဇီဝကသည် ထမင်းခဲကြီးကို ယူ၍ သွားလေ၏။ အာဇီဝကတစ်ယောက်သည် ထမင်းခဲကြီး ယူလာသော ထိုအာဇီဝကကို “ငါ့သျှင် သင်သည် အဘယ်အရပ်မှ ထမင်းခဲကြီးကို ရသနည်း”ဟု ဆို၏။ ငါ့သျှင် ခေါင်းတုံး ‘ဦးပြည်း’ သူကြွယ်ဖြစ်သော ထိုရဟန်းဂေါတမ၏ ကျောင်းပရိဝုဏ်မှ ရခဲ့၏”ဟု ပြောဆို၏။
ဥပါသကာတို့သည် ထိုအာဇီဝကတို့၏ စကားပြောဆိုသည်ကို ကြားကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဥပါသကာ တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုဥပါသကာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် ဘုရား ဤတိတ္ထိတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို အလိုရှိကုန်၏၊ တရားတော်၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို အလိုရှိကုန်၏၊ သံဃာတော်၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို အလိုရှိကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင် တို့သည် တိတ္ထိတို့အား မိမိလက်ဖြင့် (ကိုယ်တိုင်) မပေးပါစေကုန်လင့်”ဟု လျှောက်ကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဥပါသကာတို့ကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ထိုဥပါသကာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ၍ ရွှင်လန်းစေပြီးသော် နေရာမှ ထလျက် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီး ဖဲခွါသွားကုန်၏။
--ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်း တို့အား-
"ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန် သံဃာတော်များ ချမ်းသာစေရန်။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား ‘သာသနာသုံးရပ်’ တည်တန့်ရန် ဝိနည်း ‘စည်းမျဉ်းဥပဒေ’ ကို ချီးမြောက်ရန်ဟူသော အကျိုးထူးဆယ်ပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ ရဟန်းတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ် တော်မူမည်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၇၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် တက္ကတွန်းအားလည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ် ယောက်ျားအားလည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ်မအားလည်းကောင်း၊ မိမိလက်ဖြင့် (ကိုယ်တိုင်) ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်ကောင်း ပေးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်း အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-အစေလကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၇၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တက္ကတွန်း မည်သည် အမှတ်မရှိသော ပရိဗိုဇ်အဖြစ်သို့ ရောက်သော (အဝတ်မဆီး) အချည်းနှီး သော သူတည်း။
ပရိဗိုဇ် မည်သည် ရဟန်းသာမဏေကို ဖယ်ထား၍ အမှတ်မရှိ ပရိဗိုဇ်အဖြစ်သို့ ရောက်သော ယောက်ျားတည်း။
ပရိဗိုဇ်မ မည်သည် ရဟန်းမိန်းမ သိက္ခမာန် သာမဏေမကို ဖယ်ထား၍ အမှတ်မရှိ ပရိဗိုဇ်မ အဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမတည်း။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးနှင့် ရေ, ဒန်ပူကို ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ စမဲဟင်းလျာဟူသော ဘောဇဉ်ငါးပါး တို့တည်း။
ပေးငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်လည်းကောင်း၊ စွန့်လွှတ် လိုက်သဖြင့်လည်းကောင်း ပေးငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၇၂
။ တိတ္ထိ၌ တိတ္ထိဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တိတ္ထိ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်း ကောင်း ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တိတ္ထိ၌ တိတ္ထိမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရေ, ဒန်ပူကို ပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တိတ္ထိမဟုတ်သူ၌ တိတ္ထိဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တိတ္ထိမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တိတ္ထိမဟုတ်သူ၌ တိတ္ထိမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၇၃
။ သူတစ်ပါးကို ပေးစေ၏၊ (ကိုယ်တိုင်) မပေးအံ့၊ အနီး၌ ချထား၍ ပေးအံ့၊ (ဝမ်းစာမှ) အပ ကိုယ်၌ လိမ်းကျံစရာကို ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ အစေလကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၂-ဥယျောဇနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၇၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော အသျှင်ဥပနန္ဒသည် အစ်ကို၏ အတူနေတပည့်ဖြစ်သော ရဟန်းအား “ငါ့သျှင် လာလော့၊ ရွာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်ကုန်အံ့”ဟု ဆို၍ ထိုရဟန်းအား အာမိသ (တစ်စုံတစ်ရာ) ကို မပေးဘဲ “ငါ့သျှင် သွားပေတော့၊ ငါ့အား သင်နှင့်အတူ စကားပြောရခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ နေထိုင်ရခြင်းသည်လည်းကောင်း မချမ်းသာ၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း သော ငါ့အား စကားပြောရခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ နေထိုင်ရခြင်းသည်လည်းကောင်း ချမ်းသာ၏”ဟု (ဆို၍) လွှတ်လိုက်၏။ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် မွန်းလွဲခါနီးကပ်လတ်သော် ဆွမ်းခံခြင်းငှါလည်း မတတ်နိုင်၊ ဆွမ်းစားဇရပ်၌လည်း ဆွမ်းစားမမှီ၊ ဆွမ်းပြတ်၏ ‘ဆွမ်းမစားရတော့ချေ’။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် အရံသို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ရဟန်းကို ‘ငါ့သျှင်လာလော့၊ ရွာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်ကုန်အံ့’ဟု ဆို၍ ထိုရဟန်းအား အာမိသကို မပေးဘဲ လွှတ်လိုက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် ရဟန်းကို ‘ငါ့သျှင်လာလော့၊ ရွာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်ကုန်အံ့’ဟု ဆို၍ ထိုရဟန်းအား အာမိသကို မပေးဘဲ လွှတ်လိုက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ရဟန်းကို “ငါ့သျှင် လာလော့၊ ရွာတွင်းသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်ကုန် အံ့”ဟု ဆို၍ ထိုရဟန်းအား အာမိသကို မပေးဘဲ လွှတ်လိုက်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ် သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်း ငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၇၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းအား ‘ငါ့သျှင် လာလော့၊ ရွာသို့သော် လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့သော်လည်းကောင်း ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်ကုန်အံ့’ဟု (ဆို၍) ထိုရဟန်းအား အာမိသကို ပေးစေ၍သော်လည်းကောင်း၊ မပေးစေမူ၍သော် လည်းကောင်း၊ “ငါ့သျှင် သွားပေတော့၊ ငါ့အား သင်နှင့်အတူ စကားပြောရခြင်းသည် လည်းကောင်း၊ နေထိုင်ရခြင်းသည်လည်းကောင်း မချမ်းသာ၊ တစ်ယောက်ထီး တည်းသော ငါ့အား စကားပြောရခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ နေထိုင် ရခြင်းသည် လည်းကောင်း ချမ်းသာ၏”ဟု ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အကြောင်း တစ်ပါးမရှိဘဲ လွှတ်လိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဥယျောဇနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၇၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းကိုဟူသည် မိမိမှ တစ်ပါးသော ရဟန်းကို။
ငါ့သျှင် လာလော့၊ ရွာသို့သော်လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့သော်လည်းကောင်းဟူသည် ရွာသည် လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသည်လည်းကောင်း၊ မြို့သည်လည်းကောင်း ရွာလည်း မည်၏ နိဂုံးလည်း မည်၏။
ထိုရဟန်းအား အာမိသကိုပေးစေ၍ဟူသည် ယာဂုကိုသော်လည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်း ကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ပေးစေ၍။
မပေးစေမူ၍ဟူသည် တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ မပေးစေမူ၍။
လွှတ်လိုက်ငြားအံ့ဟူသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ ရယ်ရွှင်လို၍ မြူးထူးလို၍ ဆိတ်ကွယ်ရာ၌ နေလို၍ မကျင့်အပ်သော အကျင့်ကို ကျင့်လို၍ “ငါ့သျှင် သွားပေတော့၊ ငါ့အား သင်နှင့်အတူ စကားပြောရခြင်း သည်လည်းကောင်း၊ နေထိုင်ရခြင်းသည်လည်းကောင်း မချမ်းသာ၊ တစ်ယောက်ထီးတည်းသော ငါ့အား စကားပြောရခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ နေထိုင်ရခြင်းသည်လည်းကောင်း ချမ်းသာ၏”ဟု ဆို၍ လွှတ်လိုက် ငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်လောက်သော ဥပစာကိုလည်းကောင်း၊ ကြားလောက်သော ဥပစာကို လည်းကောင်း စွန့်စဉ် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ပြီးသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အကြောင်းတစ်ပါးမရှိဘဲဟူသည် စေလွှတ်ခြင်းငှါ အခြားသော အကြောင်း တစ်စုံတစ်ရာမရှိ။
֍ ၂၇၇
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လွှတ်လိုက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ လွှတ်လိုက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လွှတ်လိုက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အမျက်ထွက်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သော သူကို လွှတ်လိုက်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အမျက်ထွက်၍ ဆုံးမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူကို ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း မဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူကို ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၇၈
။ “ရဟန်းနှစ်ပါးတို့သည် တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်မူ မမျှတကုန်လတ္တံ့”ဟု လွှတ်လိုက်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ “အဖိုးထိုက်တန်သော ဘဏ္ဍာကို တွေ့မြင်၍ လောဘတရား ဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု လွှတ်လိုက်အံ့၊ “မာတုဂါမကို တွေ့မြင်၍ (သာသနာတော်၌) မမွေ့လျော်ခြင်းဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု လွှတ်လိုက်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ “နာဖျားလာသောရဟန်း ကျန်ရစ်သောရဟန်း ကျောင်းစောင့်ရဟန်းအား ယာဂု ထမင်း ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကို ပို့ဆောင်လော့”ဟု စေလွှတ်အံ့၊ မကျင့်အပ်သော အကျင့်ကို မကျင့်လိုဘဲ အကြောင်းရှိ၍ လွှတ်လိုက်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသောရဟန်း အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ ဥယျောဇနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၃-သဘောဇနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၇၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မိတ်ဆွေ၏ အိမ်သို့ သွား၍ ထိုမိတ်ဆွေ၏ မယားနှင့်အတူ အိပ်ခန်း၌ ထိုင်နေ၏။ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင် ဥပနန္ဒကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုယောက်ျားသည် “အသျှင့်အား ဆွမ်းကို ပေးလှူလော့”ဟု မယားကို ပြောဆို၏။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒအား ဆွမ်းကို ပေးလှူ၏။ ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒအား “အသျှင်ဘုရား ကြွတော်မူပါလော့၊ အသျှင့်အား ဆွမ်းလှူပြီးပါပြီ”ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် ‘ဤယောက်ျားကား ရာဂစိတ်ထကြွ၏’ဟု အမှတ်ပြု မိ၍ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒအား “အသျှင်ဘုရား မကြွပါနှင့်ဦး၊ ထိုင်နေတော်မူပါဦး”ဟု ပြောဆို၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုယောက်ျားသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုယောက်ျားသည် သာကီဝင် မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒအား “အသျှင်ဘုရား ကြွတော်မူပါလော့၊ အသျှင့်အား ဆွမ်းကို ပေးလှူပြီးပါပြီ”ဟု ဆို၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုမိန်းမသည် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒအား “အသျှင်ဘုရား မကြွပါနှင့်ဦး၊ ထိုင်နေတော်မူပါဦး”ဟု ပြောဆို၏။
ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် ထွက်သွား၍ ရဟန်းတို့ကို- “အသျှင်ဘုရားတို့ ဤအသျှင်ဥပနန္ဒသည် အကျွန်ုပ်၏ မယားနှင့်အတူ အိပ်ခန်း၌ နေပါ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အကျွန်ုပ်က နှင်ထုတ်အပ်ပါသော်လည်း သွားခြင်းငှါ အလိုမရှိ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စရှိပါကုန်၏၊ များသောပြုဖွယ်ရှိပါကုန်၏”ဟု စောင်း မြောင်းစေ၏ ‘ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချစေ၏’။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည့်လင်မယားနှစ်ယောက်သာရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ ထိုင်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ် ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် လင်မယားနှစ်ယောက်သာရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ ထိုင်နေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် လင်မယားနှစ်ယောက်သာရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ ထိုင်နေဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
--֍ ၂၈၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် လင်မယားနှစ်ယောက်သာရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ ထိုင်နေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၃-သဘောဇနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၈၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လင်မယား နှစ်ယောက်သာရှိသောအိမ် မည်သည် မိန်းမသည်လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားသည် လည်းကောင်း ရှိ၏၊ မိန်းမသည်လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားသည်လည်းကောင်း နှစ်ယောက်လုံး (အပြင်သို့) မထွက်ကုန်၊ နှစ်ဦးသော သူတို့သည် တပ်မက်ခြင်း မကင်းကုန်။
ဝင်၍ဟူသည် အတွင်းသို့ ဝင်၍။
ထိုင်နေငြားအံ့ဟူသည် ကြီးသော အိမ်၌ တံခါးပေါင်၏ နှစ်တောင့်ထွာ ‘ဟတ္ထပါသ်’ ကို စွန့်၍ နေ ငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ငယ်သော အိမ်၌ ခေါင်လျောက်ကို လွန်၍ ထိုင်နေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၈၂
။ အိပ်ခန်း၌ အိပ်ခန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လင်မယား နှစ်ယောက်သာရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ နေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အိပ်ခန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ လင်မယားနှစ်ယောက်သာ ရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ နေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အိပ်ခန်း၌ အိပ်ခန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လင်မယားနှစ်ယောက်သာ ရှိသော အိမ်၌ ဝင်၍ နေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အိပ်ခန်းမဟုတ်သည်၌ အိပ်ခန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အိပ်ခန်းမဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အိပ်ခန်းမဟုတ်သည်၌ အိပ်ခန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ်မသင့်။
֍ ၂၈၃
။ ကြီးသော အိမ်၌ တံခါးပေါင်၏ နှစ်တောင့်ထွာ ‘ဟတ္ထပါသ်’ ကို မစွန့်မူ၍ နေအံ့၊ ငယ်သော အိမ်၌ ခေါင်လျောက်ကို မလွန်မူ၍ နေအံ့၊ အဖော်ရဟန်း ရှိအံ့၊ မိန်းမယောက်ျားနှစ်ယောက်လုံး အပြင်သို့ ထွက်ကုန်အံ့၊ နှစ်ယောက်လုံး ရာဂကင်းကုန်အံ့၊ အိပ်ခန်းမဟုတ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။တတိယ သဘောဇနသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၄-ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၈၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မိတ်ဆွေ၏ အိမ်သို့ သွား၍ ထိုမိတ်ဆွေ၏ မယားနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ငါ၏ မယားနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ် ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုယောက်ျား၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မာတုဂါမနှင့် အတူ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် မာတုဂါမနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မာတုဂါမနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေဘိသ နည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၈၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၄-ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၈၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မာတုဂါမ မည်သည် လူမိန်းမတည်း၊ ဘီလူး (နတ်) မ မဟုတ်၊ ပြိတ္တာမ မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်မ မဟုတ်၊ အယုတ်သဖြင့် ထိုနေ့မွေးဖွားသော သူငယ်မသည်လည်း (မာတုဂါမ မည်၏)၊ ကြီးသောမိန်းမမူကား အဘယ်ဆို ဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။
အတူဟူသည် အတူတကွတည်း။
ဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည် မျက်စိ၏ ဆိတ်ကွယ်ရာ၊ နား၏ ဆိတ်ကွယ်ရာတည်း။
မျက်စိဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည် မျက်စိကို မှိတ်သော်လည်းကောင်း၊ မျက်မှောင်ကို ချီသော်လည်း ကောင်း၊ ဦးခေါင်းကို မော့သော်လည်းကောင်း မြင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော နေရာတည်း။
နား၏ ဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည် ပကတိပြောသော စကားကို ကြားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော နေရာ တည်း။
ဖုံးလွှမ်းသောနေရာ မည်သည် နေရာကို နံရံဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ တံခါးရွက်ဖြင့်သော်လည်း ကောင်း၊ ဖျာဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ တင်းတိမ် ကန့်လန့်ကာဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ဖြင့်သော် လည်းကောင်း၊ တိုင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ရိုင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း အမှတ်မရှိ တစ်ခုခုသော အရာ ဝတ္ထုဖြင့် ဖုံးကွယ်သော နေရာတည်း။
ထိုင်နေငြားအံ့ဟူသည် မာတုဂါမသည် ထိုင်နေစဉ် ရဟန်းသည် အနီး၌ ထိုင်နေသော် လည်းကောင်း၊ အနီး၌ အိပ်နေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ထိုင်နေစဉ် မာတုဂါမသည် အနီး၌ ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ အနီး၌ အိပ်နေ့သော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ယောက်လုံး ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ နှစ်ယောက်လုံး အိပ်နေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၈၇
။ မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေ ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေ ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆိတ်ကွယ်ဖုံးလွှမ်း သော နေရာ၌ ထိုင်နေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘီလူးမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပဏ္ဍုက်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ တိရစ္ဆာန်မနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ လူယောင်ဖန်ဆင်းသော တိရစ္ဆာန်မနှင့်သော်လည်းကောင်း အတူ ဆိတ် ကွယ်ဖုံးလွှမ်းသော နေရာ၌ ထိုင်နေငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၈၈
။ အမှတ်မရှိ သိကြားလိမ္မာသော အဖော်ယောက်ျား ရှိအံ့၊ ရပ်သာရပ်၍ မထိုင်အံ့၊ ဆိတ်ကွယ် သည်ကို မငဲ့အံ့၊ အခြားအာရုံကို နှလုံးသွင်းလျက် ထိုင်နေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ ရဟောပဋိ စ္ဆန္နသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅- အစေလကဝဂ်
၅-ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၈၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မိတ်ဆွေ၏ အိမ်သို့ သွား၍ ထိုမိတ်ဆွေ၏ မယားနှင့်အတူ တစ်ယောက်အချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေ၏။ထိုအခါ ထိုယောက်ျားက “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မာတုဂါမနှင့် အတူ တစ်ယောက် ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုယောက်ျား၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် မာတုဂါမနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မာတုဂါမနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၉၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာ အရပ်၌ ထိုင်နေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၂၉၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မာတုဂါမ မည်သည် ကောင်းစွာ ဆိုသောစကား မကောင်းသဖြင့် ဆိုသောစကား၊ ရုန့်ရင်းသော စကား မရုန့်ရင်းသော စကားကို သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော သိကြားလိမ္မာသော လူမိန်းမတည်း၊ ဘီလူး (နတ်) မ မဟုတ်၊ ပြိတ္တာမ မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်မ မဟုတ်။
အတူဟူသည် အတူတကွတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ရဟန်းတစ်ပါးနှင့် မာတုဂါမတစ်ယောက်ပင် ဖြစ်၏။
ဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည် မျက်စိ၏ ဆိတ်ကွယ်ရာ၊ နား၏ ဆိတ်ကွယ်ရာတည်း။
မျက်စိ၏ ဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည် မျက်စိကို မှိတ်သော်လည်းကောင်း၊ မျက်မှောင်ကို ချီသော်လည်း ကောင်း၊ ဦးခေါင်းကို မော့သော်လည်းကောင်း မြင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော နေရာတည်း။
နား၏ ဆိတ်ကွယ်ရာ မည်သည် ပကတိပြောသော စကားကို ကြားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော နေရာ တည်း။
ထိုင်နေငြားအံ့ဟူသည် မာတုဂါမသည် ထိုင်နေစဉ် ရဟန်းသည် အနီး၌ ထိုင်နေသော် လည်းကောင်း၊ အနီး၌ အိပ်နေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ထိုင်နေစဉ် မာတုဂါမသည် အနီး၌ ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ အနီး၌ အိပ်နေသော် လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ယောက်လုံး ထိုင်နေသော်လည်းကောင်း၊ နှစ်ယောက်လုံး အိပ်နေသော်လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၂၉၂
။ မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ် ရာ အရပ်၌ ထိုင်နေငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘီလူးမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပဏ္ဍုက်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ တိရစ္ဆာန်မနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ လူယောင်ဖန်ဆင်းသော တိရစ္ဆာန်မနှင့်သော်လည်းကောင်း အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ မဟုတ်သူ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၂၉၃
။ အမှတ်မရှိ သိကြားလိမ္မာသော အဖော်ယောက်ျား ရှိအံ့၊ ရပ်သာရပ်၍ မထိုင်အံ့၊ ဆိတ်ကွယ် သည်ကို မငဲ့အံ့၊ အခြားအာရုံကို နှလုံးသွင်းလျက် ထိုင်နေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၆-စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ်
֍ ၂၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒ၏ အလုပ် အကျွေး ဒါယကာသည် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒကို ဆွမ်းစားပင့်၏။ တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့ကို လည်း ဆွမ်းစားပင့်၏။ ထိုအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၏။ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုလူတို့ကို “ဒါယကာတို့ ဆွမ်းကို လှူကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။ အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်ဥပနန္ဒ ကြွလာသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့တော်မူကုန်လော့ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုရဟန်းတို့သည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုလူတို့ကို “ဒါယကာတို့ ဆွမ်းလှူကုန်လော့ နံနက်ဆွမ်းစားချိန် ကုန်လွန်ပြီ”ဟု ဆိုကုန်၏။ အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်ဥပနန္ဒ၏ အကြောင်းကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့သည် ဆွမ်းကို ပြုစီရင်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင် ဥပနန္ဒ ကြွလာသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့တော်မူပါကုန်လော့ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ထိုအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ဆွမ်းမစားမီ နံနက်အချိန်တွင် (အခြားသော) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ နေမြင့်မှ ကြွလာ၏။ ရဟန်းတို့သည် စိတ်သဘောရှိတိုင်း မသုံးဆောင် ရကုန်။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ဆွမ်းစား ပင့်ထားပြီးဖြစ်လျက် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် ဆွမ်းစားပင့်ထားပြီးဖြစ်လျက် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ် တို့သို့ လှည့်လည်သွားလာ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဆွမ်းစားပင့်ထားပြီးဖြစ်လျက် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ဘိသနည်း” (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြု မိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပင့်ထား၍ ဆွမ်းထင်ရှား ရှိလျက် ဆွမ်း မစားမီ ရှေးအဖို့၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်း အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၉၅
။ ထိုအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒ၏ အလုပ်အကျွေး ဒါယကာသည် သံဃာ၏ အလို့ငှါ ခဲဖွယ်ကို “အသျှင်ဥပနန္ဒအား ပြ၍ သံဃာအား ပေးလှူလော့”ဟု ပို့စေ၏။ ထိုအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ရွာသို့ ဆွမ်းခံဝင်နေခိုက် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ လူတို့သည် အရံသို့ သွား၍ ရဟန်းတို့ကို “အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်ဥပနန္ဒသည် အဘယ်မှာနည်း”ဟု မေးကုန်၏။ ဒါယကာတို့ သာကီဝင်မင်းသား ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒသည် ရွာသို့ ဆွမ်းခံဝင်နေ၏ဟု ဆိုကုန်၏။ အသျှင်ဘုရားတို့ ဤခဲဖွယ်ကို အသျှင် ဥပနန္ဒအား ပြ၍ သံဃာအား လှူလိုက်ပါဟု (လျှောက်ကုန်၏)။မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်း အရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် အကပ်ခံ၍ ဥပနန္ဒလာသည့်တိုင်အောင် ထားကုန်လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် “ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ (အခြား) ဒါယကာ အိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ခြင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်တော်မူ၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ဆွမ်းစားပြီးနောက်မှ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ သွား၍ နေမြင့်မှ ပြန်လာ၏၊ ခဲဖွယ်ကို (အိမ်သို့) တစ်ဖန် ပြန်၍ ဆောင်ယူရကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ဆွမ်းစားပြီးနောက်မှ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် ဆွမ်းစားပြီးနောက်မှ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဆွမ်းစားပြီးနောက်မှ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ဘိသနည်း” (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပင့်ထား၍ ဆွမ်းထင်ရှားရှိလျက် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက်၌သော်လည်းကောင်း (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၉၆
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းလှူသောအခါ၌ မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ မချဉ်းကပ်ကုန်၊ သင်္ကန်းအရ နည်းပါး၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်္ကန်းလှူသောအခါ၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ --ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဂ) “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပင့်ထား၍ ဆွမ်းထင်ရှားရှိလျက် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက်၌သော်လည်းကောင်း (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လှည့်လည်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ ထိုအိမ်တစ်ပါးသို့ သွားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ သင်္ကန်းလှူသောအခါ၊ ဤကား ထိုအိမ်တစ်ပါးသို့ သွားရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၉၇
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းချုပ်ကြသောကြောင့် အပ်ချည် ဓားငယ်တို့ကို အလိုရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ (အခြား) ဒါယကာ အိမ်တို့သို့ မချဉ်းကပ်ကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ သင်္ကန်းချုပ်သော အခါ၌ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဃ) “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပင့်ထား၍ ဆွမ်းထင်ရှားရှိလျက် ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက်၌သော်လည်းကောင်း (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လှည့်လည်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ ထိုအိမ်တစ်ပါးသို့ သွားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန် အခါတည်း၊ သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ ဤကား ထိုအိမ်တစ်ပါးသို့ သွားရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၂၉၈
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် နာဖျားကြသောကြောင့် ဆေးတို့ကို အလိုရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ မချဉ်းကပ်ကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၂၉၉
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ဆွမ်းစားပင့်ထား၍ ဆွမ်းထင်ရှား ရှိလျက် ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားမူ၍ ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌ သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့် နောက်၌သော်လည်းကောင်း (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လှည့်လည်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ ထိုအိမ်တစ်ပါးသို့ သွားရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန် အခါတည်း၊ သင်္ကန်းလှူသောအခါ, သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ, နာဖျားသောအခါ၊ ဤကား ထိုအိမ်တစ်ပါးသို့ သွားရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၀၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဆွမ်းစားပင့်ထား၍ မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ဖြင့် ဆွမ်းစားပင့် ထားပြီးဖြစ်၏။
ဆွမ်းထင်ရှားရှိ မည်သည် ပင့်ဖိတ်ထားအပ်သော ဆွမ်းဖြင့် ဆွမ်းထင်ရှားရှိ၏။
ထင်ရှားရှိသော မည်သည် ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ဝင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။
ထင်ရှားမရှိ မည်သည် ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ဝင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။
ဆွမ်းမစားမီ ရှေ့အဖို့ မည်သည် ပင့်ဖိတ်ထားသော ဆွမ်းကို မစားရသေးမီ။
ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက် မည်သည် ပင့်ဖိတ်ထားသော ဆွမ်းကို အယုတ်သဖြင့် သမန်းမြက်ဖျား မျှဖြင့်သော်လည်း စားပြီးဖြစ်၏။
ဒါယကာအိမ် မည်သည် မင်းမျိုးအိမ်၊ ပုဏ္ဏားမျိုးအိမ်၊ ကုန်သည်မျိုးအိမ်၊ သူဆင်းရဲမျိုးအိမ်ဟူ၍ ဒါယကာအိမ်တို့သည် လေးမျိုးတို့တည်း။
(အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါး၏ အိမ်ဥပစာသို့ သက်သော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပဌမခြေလှမ်းသည် တံခါးခုံကို လွန်ငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဒုတိယခြေလှမ်းသည် လွန်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ဟူသည် အခါကာလကို ဖယ်ထား၍။
သင်္ကန်းလှူသောအခါ မည်သည် ကထိန်မခင်းသည် ရှိသော် မိုးလတို့၏ အဆုံးဖြစ်သော လတို့ ပတ်လုံးလည်းကောင်း၊ ကထိန်ခင်းသည် ရှိသော် ငါးလတို့ပတ်လုံးလည်းကောင်းတည်း။
သင်္ကန်းချုပ်သောအခါ မည်သည် သင်္ကန်းကို ချုပ်သည် ရှိသော်။
֍ ၃၀၁
။ ပင့်ဖိတ်ထားသည်၌ ပင့်ဖိတ်ထားသည်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့် နောက်၌သော်လည်းကောင်း အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပင့်ဖိတ်ထားသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက်၌သော်လည်းကောင်း အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပင့်ဖိတ်ထားသည်၌ မပင့်ဖိတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဆွမ်းမစားမီ ရှေးအဖို့၌သော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့် နောက်၌သော်လည်းကောင်း အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ (အခြား) ဒါယကာအိမ်တို့သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပင့်ဖိတ်သည်၌ ပင့်ဖိတ်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မပင့်ဖိတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မပင့်ဖိတ်သည်၌ မပင့်ဖိတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၃၀၂
။ အချိန်အခါ၌ အာပတ် မသင့်၊ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ဝင်အံ့၊ ထင်ရှားမရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဝင်အံ့၊ သူတစ်ပါး၏ ဖြတ်သန်းသွားရသော လမ်းဖြစ်အံ့၊ အိမ်ဥပစာဖြင့် ဖြတ်သန်းသွားရသော လမ်းဖြစ်အံ့၊ ရွာတွင်းကျောင်းသို့ သွားအံ့၊ ရဟန်းမိန်းမကျောင်းသို့ သွားအံ့၊ တိတ္ထိတို့ (နေရာ) ကျောင်းသို့ သွားအံ့၊ ဆွမ်းစားဇရပ်သို့ သွားအံ့၊ ဆွမ်းချက်ရာ စဖိုအိမ်သို့ သွားအံ့၊ ဘေးရန်ရှိသောကြောင့် သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၇-မဟာနာမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၀၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား ဆေးပေါများ၏။ ထိုအခါ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သံဃာကို လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေး ဖြင့် ဖိတ်ကြားလိုပါ၏။”ဟု လျှောက်၏။ မဟာနာမ် ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ မဟာနာမ် သို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် သံဃာကို လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ရဟန်းတို့သည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ လက်မခံကုန်။ မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားခြင်းကို သာယာ (လက်ခံ) ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော် မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
֍ ၃၀၄
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား အနည်းငယ်သော ဆေးကိုသာ တောင်းကုန်၏။ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား ဆေးပေါများမြဲ ပေါများ၏။ နှစ်ကြိမ် မြောက်လည်း မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခု သော နေရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သံဃာကို နောက်ထပ် လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားလိုပါ၏”ဟု လျှောက်ပြန်၏။ မဟာနာမ် ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ မဟာနာမ် သို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် သံဃာကို နောက်ထပ် လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားဦးလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ရဟန်းတို့သည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည် ဖြစ်၍ လက်မခံကုန်။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ နောက်ထပ် ဖိတ်ကြားခြင်းကို သာယာ (လက်ခံ) ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
֍ ၃၀၅
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား အနည်းငယ်မျှသော ဆေး ကိုသာ တောင်းကုန်၏။ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား ရှေးအတူပင် ဆေးသည် ပေါများမြဲ ပေါများနေပြန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သံဃာကို အသက်ထက်ဆုံးဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ မဟာနာမ် ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ မဟာနာမ် သို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် သံဃာကို အသက်ထက်ဆုံးပင် ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြား လော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ရဟန်းတို့သည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ လက်မခံကုန်။ မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ အမြဲဖိတ်ကြားခြင်းကို လက်ခံ (သာယာ) ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မကောင်းသဖြင့် ဝတ်ဆင်ကုန်၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဝတ်ရုံကုန်၏၊ (ရဟန်း၏) အသွင်နှင့် မပြည့်စုံကုန်။ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းသည် “အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင် တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မကောင်းသဖြင့် ဝတ်ဆင်ကုန်ဘိသနည်း၊ မကောင်းသဖြင့် ဝတ်ရုံကုန်ဘိသနည်း၊ (ရဟန်း၏) အသွင်နှင့် မပြည့်စုံကုန်ဘိသနည်း၊ ရဟန်းဖြစ်သော သူသည် ကောင်းစွာ ဝတ်ဆင် သင့်သည် ကောင်းစွာ ဝတ်ရုံသင့်သည် (ရဟန်း၏) အသွင်နှင့် ပြည့်စုံသင့်သည် မဟုတ်ပါလော”ဟု ပြောဆိုလေ့ ရှိ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မဟာနာမ်အမည်ရှိသော သာကီဝင်မင်း၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့ကုန်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား “ငါတို့သည် အဘယ်သို့သော အကြောင်းဥပါယ်ဖြင့် မဟာနာမ် မည်သော သာကီဝင်မင်းကို မျက်နှာမလှအောင် ပြုရပါကုန်အံ့နည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား “ငါ့သျှင်တို့ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းသည် သံဃာကို ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြား၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခုပင်လျှင် ငါတို့သည် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား ထောပတ်ကို တောင်းကြကုန်အံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထို့နောက် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “ဒါယကာ တစ်စိတ် (လေးပြည်ဝင်) ထောပတ် အလိုရှိ၏”ဟု မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား ပြောဆိုကုန်၏။ အသျှင်ဘုရားတို့ ယနေ့တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ပါကုန်ဦးလော့၊ လူတို့သည် ထောပတ်ဆောင်ယူရန် နွားခြံသို့ သွားပါကုန်၏ အချိန်တန်လျှင် ဆောင်ယူလာပါကုန်လတ္တံ့ဟု (ဆို၏)။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “ဒါယကာ တစ်စိတ် (လေးပြည်ဝင်) ထောပတ် အလိုရှိ၏”ဟု မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းအား ပြောဆိုကုန်၏။ အသျှင် ဘုရားတို့ ယနေ့ တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ပါကုန်ဦးလော့၊ လူတို့သည် ထောပတ်ဆောင်ယူရန် နွားခြံသို့ သွားပါကုန်၏၊ အချိန်တန်လျှင် ဆောင်ယူလာပါကုန်လတ္တံ့ဟု (ဆို၏)။ ဒါယကာ သင်သည် မပေးလှူလိုဘဲ ဖိတ်ကြားခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ သင်သည် (ဟုတ်လေယောင်ယောင်) ဖိတ်ကြား၍ မပေး လှူဘဲ နေဘိ၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
ထိုအခါ မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းသည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ကောင်းတို့သည် ‘ယနေ့ တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ကုန်ဦးလော့’ဟု ဆိုအပ်ပါလျက် မဆိုင်းငံ့ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်း၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းက ‘အသျှင်ဘုရားတို့ ယနေ့တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ပါကုန်ဦးလော့’ဟု ဆိုပါလျက် မဆိုင်းငံ့ ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းက ‘အသျှင်ဘုရားတို့ ယနေ့ တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ပါကုန်ဦးလော့’ဟု ဆိုပါလျက် မဆိုင်းငံ့ကြကုန်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မဟာနာမ်မည်သော သာကီဝင်မင်းက ‘အသျှင်ဘုရားတို့ ယနေ့တစ်ရက်မျှ ဆိုင်းငံ့ကုန်ဦးလော့’ဟု ဆိုပါလျက် မဆိုင်းငံ့ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၀၆
။ “မနာမဖျားသော ရဟန်းသည် နောက်ထပ်ဖိတ်ကြားခြင်းနှင့် အမြဲဖိတ်ကြားခြင်းကို ကြဉ်၍ လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားခြင်းကို သာယာ (လက်ခံ) အပ်၏၊ ထိုလေးလထက် အလွန် သာယာငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-မဟာနာမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၀၇
။ မနာမဖျားသော ရဟန်းသည် လေးလတို့ပတ်လုံး ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားခြင်းကို သာယာအပ်၏ဟူသည် သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးဖြင့် ဖိတ်ကြားသည်ကို သာယာအပ်၏။နောက်ထပ်ဖိတ်ကြားခြင်းကို သာယာအပ်၏ဟူသည် အကြင်အခါ နာဖျားအံ့၊ ထိုအခါ တောင်းအံ့ဟု သာယာအပ်၏။
အမြဲဖိတ်ကြားခြင်းကို သာယာအပ်၏ဟူသည် အကြင်အခါ နာဖျားအံ့၊ ထိုအခါ တောင်းအံ့ဟု သာယာအပ်၏။
ထိုလေးလထက်အလွန် သာယာငြားအံ့ဟူသည် ဆေးအပိုင်းအခြားသာ ရှိ၍ ညဉ့်အပိုင်းအခြားမ ရှိသော ဖိတ်ကြားခြင်းသည် ရှိ၏၊ ညဉ့်အပိုင်းအခြားသာ ရှိ၍ ဆေးအပိုင်းအခြား မရှိသော ဖိတ်ကြားခြင်း သည် ရှိ၏၊ ဆေးအပိုင်းအခြားလည်းရှိ ညဉ့်အပိုင်းအခြားလည်း ရှိသော ဖိတ်ကြားခြင်းသည် ရှိ၏၊ ဆေးအပိုင်းအခြားလည်း မရှိ ညဉ့်အပိုင်းအခြားလည်း မရှိသော ဖိတ်ကြားခြင်းသည် ရှိ၏၊
ဆေးအပိုင်းအခြား ရှိသော မည်သည် “ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော ဆေးတို့ဖြင့် ဖိတ်ကြား၏”ဟု ဆေးတို့ကို သိမ်းဆည်း (သတ်မှတ်) အပ်ကုန်၏။
ညဉ့်အပိုင်းအခြား ရှိသော မည်သည် “ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော ညဉ့်တို့၌ ဖိတ်ကြား၏”ဟု ညဉ့်တို့ကို သိမ်းဆည်း (သတ်မှတ်) အပ်ကုန်၏။
ဆေးအပိုင်းအခြားလည်းရှိ ညဉ့်အပိုင်းအခြားလည်းရှိ မည်သည် “ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော ဆေးတို့ဖြင့် ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော ညဉ့်တို့၌ ဖိတ်ကြား၏”ဟု ဆေးတို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်း (သတ်မှတ်) အပ်ကုန်၏၊ ညဉ့်တို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်း (သတ်မှတ်) အပ်ကုန်၏။
ဆေးအပိုင်းအခြားလည်းမရှိ ညဉ့်အပိုင်းအခြားလည်းမရှိ မည်သည် ဆေးတို့ကိုလည်း မသိမ်းဆည်း (မသတ်မှတ်) အပ်ကုန်၊ ညဉ့်တို့ကိုလည်း မသိမ်းဆည်း (မသတ်မှတ်) အပ်ကုန်။
֍ ၃၀၈
။ ဆေးအပိုင်းအခြား ရှိရာ၌ ဖိတ်ကြားထားသော ဆေးတို့ကို ဖယ်ထား၍ တစ်ပါးသော ဆေး တို့ကို တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ညဉ့်အပိုင်းအခြား ရှိရာ၌ ဖိတ်ကြားထားသော ညဉ့်တို့ကို ဖယ်ထား၍ တစ်ပါးသော ညဉ့်တို့၌ တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆေးအပိုင်းအခြားလည်း ရှိ၍ ညဉ့်အပိုင်းအခြားလည်း ရှိရာ၌ ဖိတ်ကြားထားသော ဆေးဖိတ်ကြား ထားသော ညဉ့်တို့ကို ဖယ်ထား၍ တစ်ပါးသော ဆေးတို့ကို တစ်ပါးသော ညဉ့်တို့၌ တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆေးအပိုင်းအခြား မရှိ ညဉ့်အပိုင်းအခြား မရှိရာ၌ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၀၉
။ ဆေးဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိဘဲ ဆေးကို တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ပါးသော ဆေးဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိလျက် ထိုမှတစ်ပါးသော ဆေးကို တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် လွန်သည်၌ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆေးကို တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် လွန်သည်၌ ယုံမှားရှိ၍ ဆေးကို တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် လွန်ရာ၌ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် မလွန်ဟု အမှတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ ဆေးကို တောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် မလွန်ရာ၌ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် မလွန်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် မလွန်ရာ၌ ထိုဆေး ထိုညဉ့်ထက် မလွန်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၁၀
။ ဖိတ်ကြားထားသော ဆေးတို့ကို တောင်းအံ့၊ ဖိတ်ကြားထားသော ညဉ့်တို့၌ တောင်းအံ့၊ “သင်သည် ဤဆေးတို့ဖြင့် ဖိတ်ကြားထား၏၊ ငါတို့သည်ကား ဤမည် ဤမည်သော ဆေးကို အလိုရှိ၏”ဟု ပြောကြား၍ တောင်းအံ့၊ “သင်ဖိတ်ကြားထားသော ညဉ့်တို့သည် လွန်ကုန်ပြီ၊ ငါတို့သည်လည်း ဆေးကို အလိုရှိ၏”ဟု ပြောကြား၍ တောင်းအံ့၊ ဆွေမျိုးတော်စပ်သူတို့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဖိတ်ကြား သော သူတို့ကိုသော်လည်းကောင်း တောင်းအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် တောင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ --၅-အစေလကဝဂ်
၈- ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၁၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် စစ်တပ်ဖြင့် ချီတက်၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုရန် သွားကုန်၏။ ပသေနဒီကောသလ မင်းကြီးသည် အဝေးမှ လာကုန်သော ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို မြင်၍ ပင့်ခေါ်စေပြီးလျှင် “အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် လာကုန်သနည်း”ဟု လျှောက်၏။မင်းကြီး ငါတို့သည် မင်းကြီးကို တွေ့မြင်လိုကုန်၏ဟု (ဆိုကုန်၏)။
အသျှင်ဘုရားတို့ စစ်ထိုးခြင်းကို နှစ်သက်သော အကျွန်ုပ်ကို တွေ့မြင်သဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိပါ အံ့နည်း။ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်သင့်သည် မဟုတ်ပါလောဟု (လျှောက်၏)။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ လာကုန်ဘိသနည်း၊ အကြင် ငါတို့သည် အသက်မွေးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် သားမယား (မွေးမှု)ဟူသော အကြောင်းကြောင့် စစ်ထိုးခြင်းငှါ လာရကုန်၏၊ ထိုငါတို့ အားလည်း လူအဖြစ်ကို အရတော်သည်မဟုတ်၊ ထိုငါတို့သည် ဤလူ့အဖြစ်ကို မကောင်းသဖြင့် ရအပ်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း၊ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၁၂
။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါး၏ ဦးရီးသည် စစ်တပ်ထဲ၌ နာဖျားနေ၏။ ထိုသူက “အကျွန်ုပ်သည် စစ်တပ်ထဲ၌ နာဖျားနေပါ၍ ကြွခဲ့ပါလော့၊ အသျှင်၏ ကြွလာခြင်းကို အလိုရှိပါ၏”ဟု ထိုရဟန်းထံသို့ တမန်ကို စေလွှတ်၏။ ထိုအခါ တိုရဟန်းအား “မြတ်စွာဘုရားသည် ‘ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့် ရှုခြင်းငှါ မသွားအပ်’ဟု သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏၊ ဤငါ၏ ဦးရီးသည်လည်း စစ်တပ်ထဲ၌ နာဖျား နေ၏။ ငါသည် အဘယ်သို့ ပြုကျင့်ရပါမည်နည်း”ဟု အကြံဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို -"ရဟန်းတို့ ထိုသို့သဘော ရှိသော (သွားသင့်သော) အကြောင်း ရှိခဲ့သော် စစ်တပ်သို့ သွားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၁၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘောရှိသော (သွားသင့်သော) အကြောင်းကို ကြဉ်၍ ချီတက်သော စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၁၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ချီတက် မည်သည် စစ်တပ်သည် မြို့ပြပြည်ရွာမှ ထွက်၍ ဝင်လည်း ဝင်၏၊ သွားလည်း သွား၏။
စစ်တပ် မည်သည် ဆင် မြင်း ရထား ခြေသည်သူရဲတို့တည်း။ ယောက်ျားတစ်ကျိပ်နှစ်ယောက် ရှိသော ဆင်သည် ဆင်မည်၏၊ ယောက်ျားသုံးယောက်ရှိသော မြင်းသည် မြင်းမည်၏၊ ယောက်ျား လေးယောက်ရှိသော ရထားသည် ရထားမည်၏၊ မြားလက်၌ စွဲသော ယောက်ျားလေးယောက်တို့သည် ခြေသည်သူရဲ မည်၏။
ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ အကြင် မြင်လောက်သော အရပ်၌ ရပ်လျက် ကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်လောက်သော ဥပစာကို စွန့်၍ အဖန်တလဲလဲကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုသို့ သဘောရှိသော (သွားသင့်သော) အကြောင်းကို ကြဉ်၍ဟူသည် ထိုသို့ သဘောရှိသော (သွားသင့်သော) အကြောင်းကို ကြဉ်ထား၍။
֍ ၃၁၅
။ ချီတက်ရာ၌ ချီတက်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုသို့သဘော ရှိသော အကြောင်းကို ကြဉ်၍ ကြည့်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ချီတက်ရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုသို့ သဘောရှိသော အကြောင်းကို ကြဉ်၍ ကြည့်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ချီတက်ရာ၌ မချီတက်ဟု အမှတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ ထိုသို့ သဘောရှိသော အကြောင်းကို ကြဉ်၍ ကြည့်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တစ်ခုသော စစ်အင်္ဂါကို ကြည့်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ အကြင် မြင်လောက်သော အရပ်၌ ရပ်လျက် ကြည့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်လောက်သော ဥပစာကို စွန့်၍ အဖန်တလဲလဲ ကြည့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မချီတက်ရာ၌ ချီတက်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မချီတက်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မချီတက်ရာ၌ မချီတက်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၁၆
။ အရံ၌ ရပ်တည်လျက် ကြည့်အံ့၊ ရဟန်း၏ ရပ်သော နေရာသို့သော်လည်းကောင်း၊ ထိုင် သောနေရာသို့သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်သောနေရာသို့သော်လည်းကောင်း လာအံ့၊ ခရီးရင်ဆိုင်သွားစဉ် မြင်အံ့၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော (သွားသင့်သော) အကြောင်းကြောင့် သွားအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် သွားအံ့။ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၉- သေနာဝါသသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၁၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိ၍ စစ်တပ်ထဲသို့ သွားပြီးလျှင် သုံးညဉ့်ထက်အလွန် စစ်တပ်ထဲ၌ နေကုန်၏။လူတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် စစ်တပ်ထဲ၌ နေကုန်ဘိသနည်း၊ အကြင် ငါတို့သည် အသက်မွေးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် သားမယား (မွေးမှု)ဟူသော အကြောင်းကြောင့် စစ်တပ်ထဲ၌ နေရကုန်၏။ ထိုငါတို့အားလည်း လူ့အဖြစ်ကို အရ တော်သည် မဟုတ်၊ ထိုငါတို့သည် လူ့အဖြစ်ကို မကောင်းသဖြင့် ရအပ်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သုံးညဉ့်ထက် အလွန် စစ်တပ်ထဲ၌ နေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သုံးညဉ့်ထက်အလွန် စစ်တပ်ထဲ၌ နေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် သုံးညဉ့်ထက်အလွန် စစ်တပ်ထဲ၌ နေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၁၈
။ “ထိုရဟန်းအား စစ်တပ်သို့ သွားခြင်းငှါ အကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာ ရှိငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် နှစ်ညဉ့်သုံးညဉ့်တို့ပတ်လုံး စစ်တပ်၌ နေအပ်၏၊ ထိုနှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက် အလွန်နေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” (ဤသို့ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၉-သေနာဝါသ သိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၃၁၉
။ ထိုရဟန်းအား စစ်တပ်သို့သွားခြင်းငှါ အကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာ ရှိငြားအံ့ဟူသည် အကြောင်းသည် ရှိငြားအံ့၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စသည် ရှိငြားအံ့။ထိုရဟန်းသည် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်တို့ပတ်လုံး စစ်တပ်၌ နေအပ်၏ဟူသည် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်တို့ ပတ်လုံး နေနိုင်၏။
ထိုနှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ထက်အလွန် နေငြားအံ့ဟူသည် လေးရက်မြောက်သော နေ့၌ နေဝင်သည့် တိုင်အောင် စစ်တပ်၌ နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၂၀
။ သုံးညဉ့်လွန်ရာ၌ သုံးညဉ့်လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စစ်တပ်၌ နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သုံးညဉ့်လွန်ရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စစ်တပ်၌ နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သုံးညဉ့်လွန်ရာ၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စစ်တပ်၌ နေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သုံးညဉ့်အောက် ယုတ်ရာ၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သုံးညဉ့်အောက် ယုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သုံးညဉ့်အောက် ယုတ်ရာ၌ ယုတ်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၂၁
။ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်တို့ပတ်လုံး နေအံ့၊ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်အောက်ယုတ်လျော့၍ နေအံ့၊ နှစ်ညဉ့် နေပြီး၍ တတိယညဉ့်၌ အရုဏ်မတက်မီ ထွက်၍ တစ်ဖန် နေအံ့၊ နာဖျား၍ နေအံ့၊ သူနာ၏ ပြုဖွယ် ကိစ္စကြောင့် နေအံ့၊ မိမိနေသော စစ်တပ်ကိုမူလည်း အခြားသော စစ်တပ်က ဝိုင်းထားအံ့၊ တစ်စုံ တစ်ရာသော ဘေးရန်သည် နှောင့်ယှက်အံ့၊ ဘေးရန်ရှိသောကြောင့် နေအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ သေနာဝါသသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-အစေလကဝဂ်
၁၀-ဥယျောဓိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၂၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ပတ်လုံး စစ်တပ်၌ နေကုန်လျက် စစ်ထိုးပွဲသို့လည်းကောင်း၊ စစ်သည်စစ်ဆေးပွဲသို့လည်းကောင်း၊ စစ်ဆင်ပွဲသို့ လည်းကောင်း၊ စစ်အင်ကျင်းပွဲသို့လည်းကောင်း သွားကုန်၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတစ်ပါးသည်လည်း စစ်ထိုးပွဲ သို့ သွားသောကြောင့် မြားမှန်၏။လူတို့သည် ထိုရဟန်းကို “အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ပါနည်း ကောင်းစွာ စစ်ထိုးရပါ၏လော၊ အသျှင်သည် အဘယ်မျှသော အဖိုးအခတို့ကို ရပါသနည်း”ဟု ပြက်ရယ်ပြုကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုလူတို့က ပြက်ရယ်ပြုသောကြောင့် နှလုံးမသာ ဖြစ်၏၊ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင် မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် စစ်ထိုးပွဲကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ လာကုန်ဘိသ နည်း၊ အကြင်ငါတို့သည် အသက်မွေးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် သားမယား (မွေးမှု)ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် စစ်ထိုးပွဲသို့ လာရကုန်၏၊ ထိုငါတို့အားလည်း လူ့အဖြစ်ကို အရတော်သည်မဟုတ်၊ ထိုငါတို့သည် ဤလူ့အဖြစ်ကို မကောင်းသဖြင့် ရအပ်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း၊ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် စစ်ထိုးပွဲကို ကြည့် ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် စစ်ထိုးပွဲကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် စစ်ထိုးပွဲကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၂၃
။ “နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ပတ်လုံး စစ်တပ်၌ နေသော ရဟန်းသည် စစ်ထိုးပွဲသို့လည်းကောင်း၊ စစ်သည်စစ်ဆေးပွဲသို့လည်းကောင်း၊ စစ်ဆင်ပွဲသို့ လည်းကောင်း၊ စစ်အင်ကျင်းပွဲသို့ လည်းကောင်း သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤုသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဥယျောဓိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၂၄
။ နှစ်ညဉ့်သုံး ညဉ့်ပတ်လုံး စစ်တပ်၌ နေသော ရဟန်းဟူသည် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်တို့ ပတ်လုံး နေသော ရဟန်းတည်း။စစ်ထိုးပွဲ မည်သည် ထိုးပစ် တိုက်ခိုက်ရာ အရပ်တည်း။
စစ်သည်စစ်ဆေးပွဲ မည်သည် ဆင်တို့သည် ဤမျှ ရှိကုန်၏၊ မြင်းတို့သည် ဤမျှ ရှိကုန်၏၊ ရထားတို့သည် ဤမျှ ရှိကုန်၏၊ ခြေသည်သူရဲတို့သည် ဤမျှ ရှိကုန်၏ဟု ရေတွက်ခြင်းတည်း။
စစ်ဆင်ပွဲ မည်သည် ဤအရပ်မှ ဆင်တို့နေစေကုန်၊ ဤအရပ်မှ မြင်းတို့နေစေကုန်၊ ဤအရပ်မှ ရထားတို့ နေစေကုန်၊ ဤအရပ်မှ ခြေသည်သူရဲတို့ နေစေကုန်ဟု ခင်းကျင်းစီစဉ်ခြင်းတည်း။
စစ်အင်္ဂါ မည်သည် ဆင်အပေါင်း မြင်းအပေါင်း ရထားအပေါင်း ခြေသည်သူရဲအပေါင်းတည်း။
သုံးစီးသော ဆင်တို့သည် အယုတ်ဆုံး ဆင်တပ် မည်၏၊ သုံးစီးသော မြင်းတို့သည် အယုတ်ဆုံး မြင်းတပ် မည်၏၊ သုံးစီးသော ရထားတို့သည် အယုတ်ဆုံး ရထားတပ် မည်၏၊ မြားလက်စွဲသော ယောက်ျားလေးယောက်တို့သည် အယုတ်ဆုံး ခြေလျင်တပ် မည်၏။
ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အကြင်မြင်လောက်သော အရပ်၌ ရပ်၍ ကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ မြင်လောက်သော ဥပစာကို စွန့်၍ အဖန်တလဲလဲကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ခုတစ်ခုသော စစ်အင်္ဂါကို ကြည့်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အကြင်မြင်လောက်သော အရပ်၌ ရပ်၍ ကြည့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်လောက်သော ဥပစာကို စွန့်၍ အဖန်တလဲလဲကြည့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၂၅
။ အရံ၌ ရပ်တည်လျက် ကြည့်အံ့၊ ရဟန်း၏ ရပ်သော နေရာသို့သော်လည်းကောင်း၊ ထိုင်သောနေရာသို့သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်သောနေရာသို့လည်းကောင်း လာရောက်၍ စစ်ထိုးသည်ကို ကြည့်အံ့၊ ခရီးရင်ဆိုင်သွားစဉ် တွေ့မြင်အံ့၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၍ သွားရာ တွေ့မြင်အံ့၊ ဘေးရန်ရှိသောအခါ တို့၌ တွေ့မြင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသောရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ ဥယျောဓိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ပဉ္စမ အစေလကဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုအစေလကဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
မုန့်ပေးသောသိက္ခာပုဒ်၊ ဥပနန္ဒ၏စကားနှင့်စပ်ဆိုင်သော သိက္ခာပုဒ်၊ သုံးပါးသော သိက္ခာပုဒ်၊ အလုပ်အကျွေးနှင့်စပ်သော သိက္ခာပုဒ်၊ မဟာနာမသိက္ခာပုဒ်၊ ပသေနဒီ သိက္ခာပုဒ်၊ စစ်တပ်၌ နေသော သိက္ခာပုဒ်၊ မြားမှန်သော သိက္ခာပုဒ်၊ ဤဆယ်ပါးတို့ တည်း။ ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၁-သုရာပါနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၂၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် စေတီယတိုင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သည် ရှိသော် ဘဒ္ဒဝတိကာရွာသို့ ရောက်တော်မူ၏။ နွားကျောင်းသား ဆိတ်ကျောင်းသား လယ်ထွန်သမား ခရီးသွား သော သူတို့သည် အဝေးကပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူသည်ကို မြင်၍ “အသျှင်ဘုရား သရက်ပင်ဆိပ်သို့ ကြွတော်မမူပါလင့်၊ သရက်ပင်ဆိပ်ရသေ့၏ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ လျင်သော ကြမ်းသော အဆိပ်ရှိသည့် တန်ခိုးနှင့် ပြည့်စုံသော နဂါးသည် နေပါ၏ဘုရား၊ ထိုနဂါးသည် မြတ်စွာဘုရားကို မညှဉ်း ဆဲပါစေလင့်”ဟု လျှောက်ကုန်၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည် ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေတော် မူ၏။နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း နွားကျောင်းသား ဆိတ်ကျောင်းသား လယ်ထွန် သမား ခရီးသွားသော သူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား သရက်ပင်ဆိပ်သို့ ကြွတော်မမူ ပါလင့်၊ အသျှင်ဘုရား သရက်ပင်ဆိပ် ရသေ့၏ ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ လျင်သော ကြမ်းသော အဆိပ်ရှိသည့် တန်ခိုးနှင့် ပြည့်စုံသော နဂါးသည် နေပါ၏ဘုရား၊ ထိုနဂါးသည် မြတ်စွာဘုရားကို မညှဉ်းဆဲပါစေလင့်”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည်သည်ရှိသော် ဘဒ္ဒဝတိကာရွာသို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူ၍ ထိုဘဒ္ဒဝတိကာရွာ၌ပင် သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
ထိုအခါ အသျှင်သာဂတသည် သရက်ပင်ဆိပ်ရသေ့ ကျောင်းသင်္ခမ်းသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မီးတင်း ကုတ်သို့ ဝင်၍ မြက်ဖျာကို ခင်းပြီးလျှင် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေနေကာ ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေ၍ ထိုင်၏။
ထိုအခါ နဂါးသည် အသျှင်သာဂတ ဝင်လာသည်ကို မြင်၍ နှလုံးမသာယာသဖြင့် အခိုးလွှတ်၏၊ အသျှင်သာဂတသည်လည်း အခိုးလွှတ်၏၊ ထိုအခါ နဂါးသည် အမျက်ဒေါသကို သည်းမခံနိုင်၍ အလျှံ လွှတ်၏၊ အသျှင်သာဂတသည်လည်း တေဇောကသိုဏ်းကို ဝင်စား၍ အလျှံလွှတ်၏၊ ထိုအခါ အသျှင် သာဂတသည် နဂါး၏ တန်ခိုးကို (မိမိ၏) တန်ခိုးဖြင့် ကုန်စေ၍ ဘဒ္ဒဝတိကာရွာသို့ ချဉ်းကပ်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဒ္ဒဝတိကာရွာ၌ မွေ့လျော်တော်မူသရွေ့ သီတင်းသုံးနေတော်မူပြီးလျှင် ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ကြွသွားတော်မူ၏။ ကောသမ္ဗီပြည်သား ဥပါသကာတို့သည် “သရက်ပင်ဆိပ်၌ နေသော နဂါးနှင့်အတူ အသျှင်သာဂတသည် စစ်ထိုးသတက်”ဟု ကြားကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူသည် ရှိသော် ကောသမ္ဗီ ပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကောသမ္ဗီပြည်သား ဥပါသကာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ခရီးဦးကြိုဆို၍ အသျှင်သာဂတထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် အသျှင်သာဂတကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ကုန်လျက် “အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားတို့အား အဘယ်ဝတ္ထုပစ္စည်းသည် ရခဲပါသနည်း၊ နှစ်ခြိုက်ဖွယ်လည်း ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်ဝတ္ထုပစ္စည်းကို စီရင်ရပါကုန်အံ့နည်း”ဟု လျှောက်ကုန်၏။
--ဤသို့ လျှောက်သည် ရှိသော် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကောသမ္ဗီပြည်သား ဥပါသကာတို့ကို “ဒါယကာတို့ ကာပေါတိက အမည်ရှိသော ‘ခိုခြေအဆင်းနှင့်တူသည့် နီသော အဆင်းရှိသော’ ကြည်လင် သော သေအရက်သည် ရဟန်းတို့အား ရလည်း ရခဲ၏၊ နှစ်ခြိုက်ဖွယ်လည်း ဖြစ်၏၊ ထိုသေအရက်ကို စီရင်ကုန်လော့”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ကောသမ္ဗီပြည်သား ဥပါသကာတို့သည် အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်း၌ ကာပေါတိကမည်သော ကြည်လင်သော သေအရက်ကို စီရင်ပြီးလျှင် ဆွမ်းခံဝင်လာသော အသျှင်သာဂတကို မြင်၍ “အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာဂတသည် ကာပေါတိကမည်သော ကြည်လင်သော သေအရက်ကို သောက်တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာဂတသည် ကာပေါတိကမည်သော ကြည်လင်သော သေအရက်ကို သောက်တော် မူပါလော့”ဟု အသျှင်သာဂတကို လျှောက်ကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာဂတသည် အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်း၌ ကာပေါတိကမည်သော ကြည်လင်သော သေအရက်ကို သောက်၍ မြို့မှ ထွက်လာသည် ရှိသော် မြို့တံခါး ဝ၌ လဲကျ ‘တိမ်းလဲ’ လေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ မြို့မှ ထွက်ကြွလာသည် ရှိသော် မြို့တံခါးဝ၌ လဲနေသော အသျှင်သာဂတကို မြင်၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ သာဂတကို ယူဆောင်ခဲ့ကုန့်လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် “ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံပြီးကြလျှင် အသျှင်သာဂတကို ကျောင်းအရံသို့ ဆောင်ယူခဲ့၍ မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာ အရပ်သို့ ခေါင်းပြုလျက် အိပ်စေကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာဂတသည် ပြန်လှန်၍ မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာ အရပ်ကို ခြေရင်းပြုလျက် အိပ်လေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ ရှေးအခါ၌ သာဂတသည် ငါဘုရား၌ ရိုသေခြင်း တုံ့ဝပ်ခြင်းရှိသည် မဟုတ်ပါလော”ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ရိုသေခြင်း တုံ့ဝပ်ခြင်း ရှိသည် မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သာဂတသည် ယခုအခါ ငါဘုရား၌ ရိုသေခြင်း တုံ့ဝပ်ခြင် ရှိသေး၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ရိုသေခြင်း တုံ့ဝပ်ခြင်း မရှိတော့ပါဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သာဂတသည် သရက်ပင်ဆိပ်၌ နေသော နဂါးနှင့်အတူ စစ်ထိုးသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ဤသို့ စစ်ထိုးသည် မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ သာဂတ သည် နဂါးနှင့်အတူ စစ်ထိုးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါဦးမည်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မစွမ်းနိုင်တော့ပါဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ အကြင်သေအရက်ကို သောက်၍ (မူးယစ်သောကြောင့်) အမှတ်သညာ ကင်းရာ၏ ‘မိန်းမော တွေဝေရာ၏’၊ ထိုသေအရက်ကို သောက်သင့်ပါ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မသောက်သင့်ပါဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သာဂတအား မလျောက်ပတ်၊ မလျော်ကန်၊ မသင့်တင့်၊ ရဟန်းတို့၏ အပြုအမူမဟုတ်၊ မအပ်၊ မပြုသင့်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်ကြောင့် သာဂတသည် သေအရက်ကို သောက်ဘိသနည်း။ ရဟန်း တို့ ဤ (သာဂတပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၂၇
။ “သေအရက်ကို သောက်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၁-သုရာပါနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၂၈
။ သေ မည်သည် မုန့်ညက်ဖြင့်ပြုသောသေ မုန့်ဖြင့်ပြုသောသေ ထမင်းဖြင့်ပြုသောသေ တဆေး ခပ်၍ ပြုသောသေ အထူးထူးသော အရာဝတ္ထုတို့နှင့်ယှဉ်စေ၍ ပြုသော သေတည်း။အရက် မည်သည် အပွင့်ဖြင့်ပြုသောအရက် အသီးဖြင့်ပြုသောအရက် ပျားရည်ဖြင့်ပြုသောအရက် ထန်းလျက် တင်လဲဖြင့်ပြုသောအရက် အထူးထူးသော အရာဝတ္ထုတို့နှင့်ယှဉ်စေ၍ ပြုသော အရက်တည်း။
သောက်ငြားအံ့ဟူသည် အယုတ်သဖြင့် သမန်းမြက်ဖျားဖြင့်သော်လည်း သောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သေအရက်၌ သေအရက်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏၊ သေအရက်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သေအရက်၌ သေအရက် မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ သောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
သေအရက်မဟုတ်သည်၌ သေအရက်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သေအရက် မဟုတ် သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သေအရက်မဟုတ်သည်၌ သေအရက်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၂၉
။ သေအရက်မဟုတ်ဘဲ သေအရက်၏ အဆင်း သေအရက်၏ အနံ့ သေအရက်၏ အရသာ ရှိသော အဖျော်ကို သောက်အံ့၊ ဟင်းချက်ရာ၌လည်းကောင်း၊ စမဲဟင်းလျာချက်ရာ၌လည်းကောင်း၊ ဆီချက့်ရာ၌လည်းကောင်း၊ သျှိသျှား (ဖန်ခါး) တင်လဲ၌လည်းကောင်း (အနံ့ကောင်းစိမ့်သောငှါ သေအရက် အနည်းငယ် ထည့်ချက်၍ စားအံ့)၊ သေအရက်မဟုတ်သော အရိဋ္ဌမည်သော (ဆေးနက်ရေ) အဖျော်ကို သောက်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ သုရာပါနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၂-အဂုင်္လိပတောဒကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၃၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီဂိုဏ်းသား ရဟန်းကို လက်ချောင်းထိုးသဖြင့် ‘ကလိထိုးသဖြင့်’ ရယ်ရွှင်စေကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍ ထွက်သက် ဝင်သက် ပြတ်သောကြောင့် သေလေ၏၊ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းကို လက်ချောင်းထိုးသဖြင့် ‘ကလိထိုးသဖြင့်’ ရယ်ရွှင်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းကို လက်ချောင်းထိုးသဖြင့် ‘ကလိထိုးသဖြင့်’ ရယ်ရွှင်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းကို လက်ချောင်းထိုးသဖြင့် ‘ကလိထိုးသဖြင့်’ ရယ်ရွှင် စေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၃၁
။ “လက်ချောင်းထိုး ‘ကလိထိုး’ ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-အဂုင်္လိပတောဒကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၃၂
။ လက်ချောင်းထိုး မည်သည် ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ရယ်ရွှင်စေလိုသည် ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ဖြင့် သူတစ်ပါးကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လက် ချောင်းထိုးသဖြင့် ရွှင်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ လက်ချောင်းထိုးသဖြင့် ရွှင်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ လက်ချောင်းထိုး သဖြင့် ရွှင်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ်သင့်၏၊
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထု ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ် အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊
֍ ၃၃၃
။ ရဟန်းမဟုတ်သူကို ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့် စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏၊ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏၊ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏၊
֍ ၃၃၄
။ ရယ်ရွှင်စေလိုသော သဘောမရှိဘဲ သုံးသပ်အံ့၊ အကြောင်း ရှိ၍ သုံးသပ်အံ့၊ အာပတ်မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။
ဒုတိယ အဂုင်္လိပတောဒကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၃-ဟသဓမ္မသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၃၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အစိရဝတီမြစ်ရေ၌ (မြူးထူးပျော်ပါး) ကစားကုန်၏။ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် မလ္လိကာမိဖုရားနှင့် အတူ မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်၌ စံနေ၏၊ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် အစိရဝတီမြစ်ရေ၌ (မြူးထူးပျော်ပါး) ကစားနေကုန်သော သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို မြင်၍ မလ္လိကာမိဖုရားကို “မလ္လိကာ သင်၏ ဤရဟန္တာတို့သည် ရေ၌ (မြူးထူးပျော်ပါး) ကစား၍ နေကုန်၏”ဟု ပြောဆို၏။
မင်းကြီး စင်စစ် မြတ်စွာဘုရားသည် သိက္ခာပုဒ်တော်ကို မပညတ်ရသေး၍သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏။ ထိုရဟန်းတို့က (သိက္ခာပုဒ်တော်ကို) မသိသေး၍သော်လည်း ဖြစ်ကုန်ရာ၏ဟု (ပြောဆို၏)။
ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား “ငါကလည်း မြတ်စွာဘုရားအား (တိုက်ရိုက်) မလျှောက် ထားဘဲ မြတ်စွာဘုရားကလည်း ဤရဟန်းတို့သည် ရေ၌ (မြူးထူးပျော်ပါး) ကစားကုန်၏ဟု အဘယ် နည်းဖြင့် သိတော်မူရာအံ့နည်း”ဟူ၍ အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ပင့်စေပြီးလျှင် ကြီးစွာသော တင်လဲခဲကို လှူ၍ “အသျှင်ဘုရားတို့ ဤတင်လဲခဲကို မြတ်စွာဘုရားအား လှူပါကုန်လော့”ဟု (လျှောက်၏)။
သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် တင်လဲခဲကို ယူ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင် ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤတင်လဲခဲကို လှူလိုက်ပါ၏”ဟု လျှောက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် အဘယ်အရပ်မှာ သင်တို့ကို မြင်သနည်းဟု (မေးတော်မူရာ)
အသျှင်ဘုရား အစိရဝတီမြစ်ရေ၌ (မြူးထူးပျော်ပါး) ကစားနေကြစဉ် မြင်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရေ၌ (မြူးထူးပျော်ပါး) ကစားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၃၆
။ “ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစားခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-ဟသဓမ္မသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၃၇
။ ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါးကစားခြင်း မည်သည် ဖမျက်၏ အထက် (နက်သော) ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါးကစားလိုသည် ဖြစ်၍ ငုပ်မူလည်း ငုပ်အံ့၊ ပေါ်မူလည်း ပေါ်အံ့၊ ကူးသွားမူလည်း ကူးသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။֍ ၃၃၈
။ ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစားခြင်း၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစားခြင်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစားခြင်း၌ မြူးထူးပျော်ပါး မကစားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဖမျက်အောက် (တိမ်သော) ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရေ၌ လှေဖြင့် ကစားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ လက်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ခြေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ သစ်သားဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ အိုးခြမ်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း ရေကို ပုတ်ခတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊
အိုးခွက်၌ ရှိသော ရေကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဆန်ပုံးရည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ နို့ရည်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ရက်တက်ရည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဆိုးရည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ရွှံ့ရည်ကိုသော်လည်းကောင်း မြူးထူးပျော်ပါးကစားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး မကစားသည်၌ မြူးထူးပျော်ပါး ကစား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး မကစားသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရေ၌ မြူးထူးပျော်ပါး မကစားသည်၌ မြူးထူးပျော်ပါး မကစားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၃၉
။ မြူးထူးပျော်ပါး မကစားလိုသော သဘောဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ အကြောင်းကိစ္စ ရှိခဲ့သော် လည်းကောင်း ရေသို့သက်ဆင်း၍ ငုပ်မူလည်း ငုပ်အံ့၊ ပေါ်မူလည်း ပေါ်အံ့၊ ကူးသွားမူလည်း ကူးသွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ သွားလိုသောကြောင့် ငုပ်သော်လည်းကောင်း၊ ပေါ်သော်လည်းကောင်း၊ ကူးသွားသော်လည်းကောင်း အာပတ်မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ်မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။တတိယ ဟသဓမ္မသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၄-အနာဒရိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၄၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဆန္နသည် မကျင့်အပ်သော အကျင့်ကို ပြုကျင့်၏၊ ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်ဆန္န္ဒ ဤသို့သဘောရှိသော အမှုကို မပြုပါလင့်၊ ဤအမှုသည် ရဟန်းတို့အား မအပ်”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ ထိုအသျှင်ဆန္နသည် မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ပြုကျင့်မြဲ ပြုကျင့်သည်သာလျှင်တည်း။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဆန္နသည် မရိုသေခြင်းကို ပြုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဆန္န သင်သည် မရိုသေခြင်းကို ပြု၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မရိုသေခြင်းကို ပြုဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၄၁
။ “မရိုသေခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-အနာဒရိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၄၂
။ မရိုသေခြင်း မည်သည် ပုဂ္ဂိုလ်၌ မရိုသေခြင်း၊ တရားတော်၌ မရိုသေခြင်းဟူ၍ မရိုသေခြင်း နှစ်မျိုး ရှိ၏။ပုဂ္ဂိုလ်၌ မရိုသေခြင်း မည်သည် ရဟန်းတစ်ပါးက ပညတ်တော်ဖြင့် ပြောဆိုလာသည် ရှိသော် (အပြောခံရသော ရဟန်းက) “ဤ (ပြောဆိုလာသူ) ရဟန်းသည် နှင်ထုတ်အပ်သူတည်း၊ ရှုတ်ချအပ်သူ တည်း၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သူတည်း၊ ဤ (ပြောဆိုလာသူ) ရဟန်း၏ စကားကို လိုက်နာသင့်သည် မဟုတ်”ဟု မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တရားတော်၌ မရိုသေခြင်း မည်သည် ရဟန်းတစ်ပါးက ပညတ်တော်ဖြင့် ပြောဆိုလာသည် ရှိသော် ဤတရားသည် အဘယ်သို့လျှင် ပျောက်မူလည်း ပျောက်ရာအံ့နည်း ပျက်စီးမူလည်း ပျက်စီးရာအံ့နည်း ကွယ်မူလည်း ကွယ်ရာအံ့နည်းဟုသော်လည်းကောင်း၊ ထိုပညတ်တော်ကို မကျင့်လို၍ သော်လည်းကောင်း မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၄၃
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပညတ်တော် မဟုတ်သော စကားဖြင့် ပြောဆိုလာသည် ရှိသော် “ဤစကားသည် ခေါင်းပါးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကိလေသာကို ခါထုတ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ လုံ့လကို အားထုတ်ခြင်းငှါ မဖြစ်”ဟု မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သောသူသည် ပညတ်တော်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပညတ်တော်မဟုတ်သော စကား ဖြင့်သော်လည်းကောင်း ပြောဆိုလာသည် ရှိသော် “ဤစကားသည် ခေါင်းပါးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကိလေသာကို ခါထုတ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ လုံ့လကို အားထုတ်ခြင်းငှါ မဖြစ်”ဟု မရိုသေခြင်းကို ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သောသူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရဟန်းမဟုတ်သောသူ၌ ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၄၄
။ “ငါတို့ ဆရာများ၏ ပါဠိသင်ခြင်းသည် ဤသို့ ဖြစ်၏၊ အဋ္ဌကထာသင်ခြင်းသည် ဤသို့ ဖြစ်၏”ဟု ဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ အနာဒရိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၅-ဘိံသာပနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၄၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို ခြောက်လှန့်ကုန်၏၊ ခြောက်လှန့်ခံရသော ထိုသတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငိုကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် “ငါသျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုကုန်သနည်း”ဟု မေးကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါတို့ကို ခြောက်လှန့်ကုန်၏ဟု (ဆိုကုန်၏)။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့ သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းကို ခြောက်လှန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းကို ခြောက်လှန့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းကို ခြောက်လှန့်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၄၆
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းကို ခြောက်လှန့်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား)၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ဘိံသာပနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၄၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းကိုဟူသည် အခြားသော ရဟန်းကို။
ခြောက်လှန့်ငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းသည် အခြားရဟန်းကို ခြောက်လှန့်လိုသည်ဖြစ်၍ အဆင်းကို သော်လည်းကောင်း၊ အသံကိုသော်လည်းကောင်း၊ အနံ့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရသာကိုသော်လည်း ကောင်း၊ အတွေ့ကိုသော်လည်းကောင်း အနီးသို့ ဆောင်အံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ကြောက်သည်မူလည်းဖြစ်စေ မကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ခိုးသူရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း၊ သားရဲရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း၊ မြေဖုတ် ဘီလူးရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း ပြောကြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ မကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၄၈
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခြောက်လှန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ခြောက်လှန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ ခြောက်လှန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သူကို ခြောက်လှန့်လိုသည်ဖြစ်၍ အဆင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အသံကိုသော်လည်း ကောင်း၊ အနံ့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရသာကိုသော်လည်းကောင်း၊ အတွေ့ကိုသော်လည်းကောင်း အနီးသို့ ဆောင်အံ့၊ ထိုသူသည် ကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ မကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ခိုးသူရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း၊ သားရဲရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း၊ မြေဖုတ် ဘီလူးရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း ပြောကြားအံ့၊ ထိုသူသည် ကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ မကြောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူကို ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူကို ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၄၉
။ ခြောက်လှန့်လိုသော သဘောမရှိဘဲ အဆင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အသံကိုသော်လည်း ကောင်း၊ အနံ့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရသာကိုသော်လည်းကောင်း၊ အတွေ့ကိုသော်လည်းကောင်း အနီး သို့ ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ခိုးသူရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း၊ သားရဲရှိသော ခရီးခဲကိုသော် လည်းကောင်း၊ မြေဖုတ်ဘီလူးရှိသော ခရီးခဲကိုသော်လည်းကောင်း ပြောကြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမ ဘိံသာပနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၆-ဇောတိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၅၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သံသုမာရဂိရိမြို့ သမင်စသော သားကောင်တို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာ ပဲစင်းငုံတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့သည် ဆောင်းတွင်း ၌ ကြီးမားသော အခေါင်းရှိသော သစ်တုံးတစ်ခုကို မီးမွှေး၍ လှုံကုန်၏။ ထိုသစ်ခေါင်း၌ မြွေဟောက်သည် မီးပူသောကြောင့် အပြင်သို့ ထွက်၍ ရဟန်းတို့ကို လိုက်၏။ ရဟန်းတို့သည် ထိုထိုအရပ်တို့သို့ ပြေးကြကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် မီးမွှေး၍ လှုံကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မီးမွှေး၍ လှုံကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ထိုယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မီးမွှေး၍ လှုံကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထိုရဟန်းတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် မီးလှုံလို၍ မီးကို မွှေးမူလည်း မွှေးငြားအံ့၊ မွှေးစေမူ လည်း မွှေးစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့)ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၅၁
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် နာဖျားကုန်၏၊ သူနာမေးသော ရဟန်းတို့သည် နာဖျားသော ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ ခံ့ကျန်းပါ၏လော၊ မျှတပါ၏လော”ဟု မေးကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ရှေးက မီးမွှေး၍ လှုံကုန်၏၊ ထိုမီးလှုံခြင်းဖြင့် ငါတို့အား ချမ်းသာကုန်၏၊ ယခုမူကား “မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မီးမလှုံရကုန်၊ ထို့ကြောင့် ငါတို့အား ချမ်းသာမှု မဖြစ်ဟု ဆိုကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းသည် မီးကို မွှေး၍သော်လည်းကောင်း၊ မွှေးစေ၍သော်လည်း ကောင်း လှုံစိမ့်သောငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ရဟန်းသည် မနာမဖျားဘဲ မီးလှုံလို၍ မီးကို မွှေးမူလည်း မွှေးငြားအံ့၊ မွှေးစေမူလည်း မွှေးစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့)ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၅၂
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ဆီမီးထွန်းရာ၌လည်းကောင်း၊ (သပိတ်ဖုတ်ရန်စသည်အလို့ငှါ) မီးမွှေးရာ၌လည်းကောင်း၊ မီးဇရုံးအိမ်၌လည်းကောင်း မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။"ရဟန်းတို့ ထိုသို့ သဘောရှိသော (ဆီမီးထွန်းခြင်းစသော) အကြောင်းကြောင့် မီးကို မွှေးခြင်းငှါ လည်းကောင်း၊ မွှေးစေခြင်းငှါလည်းကောင်း ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၅၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မနာမဖျားဘဲ မီးလှုံလို၍ ထိုသို့ သဘောရှိသော (ဆီမီးထွန်းခြင်းစသော) အကြောင်းကို ကြဉ့်၍ မီးကို မွှေးမူလည်း မွှေးငြားအံ့၊ မွှေးစေမူလည်း မွှေးစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့)ဟု မိန့်တော်မူ၏။ --၆-ဇောတိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၅၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မနာမဖျားသူ မည်သည် မီးနှင့်ကင်း၍ ချမ်းသာသော ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
နာဖျားသူ မည်သည် မီးနှင့်ကင်း၍ မချမ်းသာသော ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
လှုံလို၍ဟူသည် ပူနွေးစေလို၍။
မီး မည်သည် မီးကိုပင် ဆိုအပ်၏။
မွှေးငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင်မွှေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မွှေးစေငြားအံ့ဟူသည် အခြားသူကို စေခိုင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ကြိမ်သာ စေခိုင်းပါလျက် အကြိမ်များစွာ မွှေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်းကို ကြဉ်၍ဟူသည် ထိုသို့သဘောရှိသော (ဆီမီးညှိထွန်းခြင်း စသော) အကြောင်းကို ဖယ်ထား၍။
֍ ၃၅၅
။ မနာမဖျားဘဲ မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လှုံလိုသောကြောင့် ထိုသို့သဘောရှိသော (ဆီမီးထွန်းခြင်းစသော) အကြောင်းကို ဖယ်ထား၍ မီးကို မွှေးမူလည်း မွှေးငြားအံ့၊ မွှေးစေမူလည်း မွှေးစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မနာမဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ လှုံလိုသောကြောင့် ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်းကို ဖယ် ထား၍ မီးကို မွှေးမူလည်း မွှေးငြားအံ့၊ မွှေးစေမူလည်း မွှေးစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မနာမဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လှုံလိုသောကြောင့် ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်းကို ဖယ်ထား၍ မီးကို မွှေးမူလည်း မွှေးငြားအံ့၊ မွှေးစေမူလည်း မွှေးစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မီးစကို ချီမအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားသည်ကို မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားသည်ကို ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားသည်ကို နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၅၆
။ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ သူတစ်ပါး ပြုလုပ်ပေးအပ်သော မီးကို လှုံအံ့၊ အလျှံကင်းသော မီးကျီးခဲကို လှုံအံ့၊ အာပတ်မသင့်။ ဆီမီးထွန်းရာ၌လည်းကောင်း၊ (သပိတ်ဖုတ်ရန် စသည်အလို့ငှါ) မီးမွှေးရာ၌လည်းကောင်း၊ မီးဇရုံးအိမ်၌လည်းကောင်း ထိုသို့သဘောရှိသော အကြောင်း ကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်းကောင်း မီးမွှေးအံ့ မီးမွှေးစေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။
ဆဋ္ဌ ဇောတိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၇-နှာနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၅၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့သည် တပေါဒါမြစ်၌ ရေချိုးကြကုန်၏။ ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် “ဦးခေါင်းနှင့်တကွ ရေချိုးအံ့ ‘ခေါင်းဆေးမင်္ဂလာပြုအံ့"’ဟု တပေါဒါမြစ်သို့ သွား၍ “အသျှင်တို့သည် ရေချိုး၍ မပြီးကုန်သေး”ဟု တစ်ခုသော အရပ်၌ ငံ့လင့်၍ နေ၏၊ ရဟန်းတို့သည် မိုးချုပ်သည်တိုင်အောင် ရေချိုးနေကုန်၏။ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် အခါမဲ့ ‘မိုးချုပ်မှ’ ဦးခေါင်းနှင့်တကွ ရေချိုး ‘ခေါင်းဆေးမင်္ဂလာ’ ပြုပြီးလျှင် မြို့တံခါး ပိတ်ထားနှင့်သောကြောင့် မြို့၏ အပ၌ နေ၍ လိမ်းကျံ့ထားသော နံ့သာပျောင်း မပျက်သေးဘဲ နံနက်စောစော၌ပင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေစဉ် မြတ်စွာဘုရားသည်-
"မင်းကြီး သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် လိမ်းကျံထားသော နံ့သာပျောင်း မပျက်သေးဘဲလျက် နံနက် စောစော၌ပင် လာသနည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးအား (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေပြီးသော် မဂဓတိုင်းရှင် သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာ ဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေ၍ ရဟန်းတို့ကို- “ရဟန်းတို့ မင်းကို မြင်လျက်လည်း အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ ရဟန်းများ ရေချိုးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ထိုယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် မင်းကို မြင်လျက်လည်း အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထိုရဟန်းတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်'အတွင်း၌ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့)ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၅၈
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ပူသောအခါ အိုက်သောအခါ၌ မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေမချိုးကုန်၊ ချွေးယိုစီးသော ကိုယ်ဖြင့် အိပ်သောကြောင့် သင်္ကန်းနှင့် အိပ်ရာ နေရာတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏။ --မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ ပူသောအခါ အိုက်သော အခါဝယ် လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးစိမ့်သောငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ရဟန်းသည် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရေချိုးရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နွေလတို့၏ ကြွင်းသော တစ်လခွဲ၊၁ မိုးဥတု၏ ရှေးဦးစွာ သော တစ်လ၊၂ ထိုနှစ်လခွဲတည်းဟူသော ပူသောအခါ, အိုက်သောအခါ၊ ဤကား ထိုရေချိုးရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၅၉
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် နာဖျားကုန်၏၊ သူနာမေးသော ရဟန်းတို့သည် နာဖျားသော ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ ခံ့ကျန်းပါ၏လော၊ မျှတပါ၏လော”ဟု မေးကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ရှေးအခါက လခွဲအတွင်း၌ ရေချိုးရကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ငါတို့အား ချမ်းသာ၏၊ ယခုအခါ၌ကား “မြတ်စွာဘုရားသည် ရေချိုးခြင်းကို တားမြစ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေမချိုးကြကုန်၊ ထို့ကြောင့် ငါတို့အား မချမ်းသာပါဟု ပြောဆိုကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းအား လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဂ) “အကြင်ရဟန်းသည် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရေချိုးရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နွေလတို့၏ ကြွင်းသော တစ်လခွဲ၊ မိုးဥတု၏ ရှေးဦးစွာ သော တစ်လ၊ ထိုနှစ်လခွဲတည်းဟူသော ပူသော အခါ, အိုက်သောအခါ, နာဖျားသော အခါ၊ ဤကား ထိုရေချိုးရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၆၀
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် အလုပ်သစ်ကို ပြုလုပ်ပြီးနောက် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေမချိုးကြကုန်။ ထိုရဟန်းတို့သည် ချွေးယိုစီးသော ကိုယ်ဖြင့် အိပ်ကြသောကြောင့် သင်္ကန်းနှင့် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက် ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ အလုပ်လုပ်သောအခါ လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဃ) “အကြင်ရဟန်းသည် လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရေချိုးရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နွေလတို့၏ ကြွင်းသော တစ်လခွဲ၊ မိုးဥတု၏ ရှေးဦးစွာ သော တစ်လ၊ ထိုနှစ်လခွဲတည်းဟူသော ပူသောအခါ, အိုက်သောအခါ, နာဖျားသော အခါ, အလုပ်လုပ်သောအခါ၊ ဤကား ထိုရေချိုးရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၆၁
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ခရီ်းရှည်သွားပြီးနောက် မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေမချိုးကြကုန်။ ထိုရဟန်းတို့သည် ချွေးယိုစီးသော ကိုယ်ဖြင့် အိပ်ကြသောကြောင့် သင်္ကန်းနှင့် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက် ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ ခရီးရှည်သွားသော အခါဝယ် လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ --ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(င) “အကြင်ရဟန်းသည် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရေချိုးရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နွေလတို့၏ ကြွင်းသော တစ်လခွဲ မိုးဥတု၏ ရှေးဦးစွာ သော တစ်လ ထိုနှစ်လခွဲ တည်းဟူသော ပူသောအခါ, အိုက်သောအခါ, နာဖျားသော အခါ, အလုပ်လုပ်သောအခါ, ခရီးရှည် သွားသောအခါ၊ ဤကား ထိုရေချိုးရာ၌ အချိန်အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၃၆၂
။ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် လွင်ပြင်၌ သင်္ကန်းချုပ်ကုန်သည် ရှိသော် မြူနှင့်တကွ သော လေဖြင့် ပြွမ်းကုန်၏။ မိုးသည်လည်း အနည်းငယ် အနည်းငယ် စွတ်၏။ ရဟန်းတို့သည် မအပ်ဟု တွေးတောမှု သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရေမချိုးကြကုန်။ စွတ်စိုသော ကိုယ်ဖြင့် အိပ်ကြသောကြောင့် သင်္ကန်းနှင့် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက် ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ လေပြင်းထ၍ မိုးကျသော အခါဝယ် လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌့ရေချိုး ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၆၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ လခွဲ ‘တစ်ဆယ့်ငါးရက်’ အတွင်း၌ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုရေချိုးရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အချိန်အခါတည်း၊ နွေလတို့၏ ကြွင်းသော တစ်လခွဲ၊ မိုးဥတု၏ ရှေးဦးစွာသော တစ်လ၊ ထိုနှစ်လခွဲတည်းဟူသော ပူသောအခါ, အိုက်သောအခါ, နာဖျားသောအခါ, အလုပ်လုပ်သော အခါ, ခရီးရှည်သွားသောအခါ, လေပြင်းထ၍ မိုးကျသောအခါ၊ ဤကား ထိုရေချိုးရာ၌ အချိန် အခါတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-နှာနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၆၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လခွဲအတွင်း၌ဟူသည် လဝက်အောက် ယုတ်လျော့သည်၌။
ရေချိုးငြားအံ့ဟူသည် ကသယ်မှုန့်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မြေညက်ဖြင့်လည်းကောင်း ရေချိုးအံ့၊ လုံ့လ ပြုတိုင်း လုံ့လပြုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရေချိုးပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အချိန်အခါကို ကြဉ်၍ဟူသည် အချိန်အခါကို ဖယ်ထား၍။
ပူသောအခါ မည်သည် နွေလတို့၏ ကြွင်းသော တစ်လခွဲတည်း။
အိုက်သောအခါ မည်သည် မိုးဥတု၏ ရှေးဦးစွာ တစ်လတည်း၊ ထိုနှစ်လခွဲတို့သည် “ပူသောအခါ, အိုက်သောအခါ မည်၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ရေချိုးအပ်၏။
နာဖျားသောအခါ မည်သည် အကြင်ရဟန်းအား ရေချိုးခြင်းနှင့် ကင်း၍ ချမ်းသာမှု မဖြစ်အံ့၊ “နာဖျားသောအခါ”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ရေချိုးအပ်၏။
အလုပ်လုပ်သောအခါ မည်သည် အယုတ်သဖြင့် ပရိဝုဏ်ကိုသော်လည်း တံမြက်လှည်းအံ့၊ “အလုပ် လုပ်သောအခါ”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ရေချိုးအပ်၏။
ခရီးရှည်သွားသောအခါ မည်သည် ယူဇနာဝက် ခရီးသွားအံ့ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ရေချိုးအပ်၏၊ သွားဆဲ သွားပြီးသော ရဟန်းသည် ရေချိုးအပ်၏။
လေပြင်းထ၍ မိုးကျသောအခါ မည်သည် ရဟန်းတို့သည် မြူနှင့်တကွသော လေဖြင့် ပြွမ်းကုန်အံ့ နှစ်ခုသုံးခုသော မိုးရေပေါက်တို့သည် ကိုယ်၌ ကျကုန်အံ့၊ “လေပြင်းထ၍ မိုးကျသောအခါ”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ရေချိုးအပ်၏။
֍ ၃၆၅
။ လဝက်အောက် ယုတ်လျော့သည်၌ လဝက်အောက် ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခါကို ဖယ်ထားလျက် ရေချိုးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ လဝက်အောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ယုံမှား ရှိသည် ဖြစ်၍ အခါကို ဖယ်ထားလျက် ရေချိုးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ လဝက်အောက် ယုတ်လျော့ သည်၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခါကို ဖယ်ထားလျက် ရေချိုးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။လဝက်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ လဝက်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ လဝက်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၆၆
။ အချိန်အခါ၌ ရေချိုးအံ့၊ လဝက်၌ ရေချိုးအံ့၊ လဝက်လွန်မှ ရေချိုးအံ့၊ မြစ်ကမ်းတစ်ဖက်သို့ သွားသောကြောင့် ရေချိုးအံ့၊ အလုံးစုံသော ပစ္စန္တရစ် ဇနပုဒ်တို့၌ ရေချိုးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ ကြောင့် ရေချိုးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်းအာပတ် မသင့်။သတ္တမ နှာနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ တစ်လခွဲ = ကဆုန်လကွယ်နေ့မှ ဝါဆိုလပြည့်နေ့အထိ။
၂။ တစ်လ = ဝါဆိုလပြည့်ကျော်တစ်ရက်မှ ဝါခေါင်လပြည့်နေ့အထိ။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၈-ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၆၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အခါ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ်တို့သည်လည်းကောင်း သာကေတမြို့မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ခရီးရှည် သွားကြကုန်၏။ ခရီးအကြား၌ ခိုးသူတို့သည် ထွက်၍ ထိုရဟန်းနှင့် ပရိဗိုဇ်တို့ကို လုယက်ကုန်၏။ သာဝတ္ထိပြည်မှ မင်းမှုထမ်းတို့သည် ထွက်လာ၍ ထိုခိုးသူတို့ကို ပစ္စည်းနှင့်တကွ ဖမ်းယူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့အထံသို့ “အသျှင်တို့သည် ကြွလာ ကုန်လော့၊ မိမိ မိမိတို့၏ သင်္ကန်းကို မှတ်သား၍ (မမှားအောင် ရွေးချယ်၍်) ယူကြကုန်လော့”ဟု တမန် ကို စေလွှတ်လိုက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည်ကား (ရွေးချယ်ဖို့ရန်) ကောင်းစွာ မမှတ်မိကုန်။ထိုသူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်တို့သည် မိမိ မိမိတို့၏ သင်္ကန်းတို့ကို မသိကုန်ကြ ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေ၍ ရဟန်းတို့အား ထိုအမှုနှင့် လျောက်ပတ်သော ထိုအမှုနှင့်လျော်သော တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို -
"ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန် သံဃာတော်များ ချမ်းသာစေရန်။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား ‘သာသနာသုံးရပ်’ တည်တံ့ရန် ဝိနည်း ‘စည်းမျဉ်းဥပဒေ’ ကို ချီးမြှောက်ရန်ဟူသော အကျိုးထူးဆယ်ပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ ရဟန်းတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော် မူမည်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၆၈
။ “သင်္ကန်းအသစ်ကို ရသော ရဟန်းသည် ညိုသော အဆင်းကို သော်လည်းကောင်း၊ ညွန်အဆင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ မည်းနက်သော အဆင်းကို သော်လည်းကောင်း၊ (ဤ) အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းသုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုသော အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းကို ယူအပ်၏၊ အကယ်၍ ရဟန်းသည် အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းသုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုသော အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းကို မယူမူ၍ သင်္ကန်းအသစ်ကို ဝတ်ရုံသုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၆၉
။ အသစ်ဟူသည် ကပ္ပဗိန္ဒု မထိုးရသေးသော သင်္ကန်းကို ဆို၏။သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် တစ်ထည်ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်း သုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုသော အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းကို ယူအပ်၏ဟူသည် အယုတ်သဖြင့် သမန်းမြက်ဖျားမျှဖြင့်သော်လည်း (အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းကို) ယူအပ်၏။
ညိုသောအဆင်း မည်သည် ကြေးညိုအဆင်း သစ်ရွက်ညိုအဆင်းဟူ၍ ညိုသော အဆင်း နှစ်မျိုး ရှိ၏။
ညွန်အဆင်း မည်သည် ရေနှင့်ရောသော ညွန်ကို ဆို၏။
မည်းနက်သော အဆင်း မည်သည် အမှတ်မရှိ တစ်စုံတစ်ခု အမည်းအရွှေရောသော အဆင်းတည်း။
အကယ်၍ ရဟန်းသည် အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းသုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုသော အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းကို မယူမူ၍ဟူသည် အဆင်းပျက်အောင် ပြုခြင်းသုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုသော အဆင်းပျက် အောင်ပြုခြင်းကို အယုတ်သဖြင့် သမန်းမြက်ဖျားမျှဖြင့်သော်လည်း (အဆင်းပျက်အောင်ပြုခြင်းကို) မယူမူ၍ သင်္ကန်းအသစ်ကို ဝတ်ရုံသုံးဆောင်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၇၀
။ မယူအပ်သေးသည်၌ မယူအပ်သေး ‘ကပ္ပဗိန္ဒု၁ မထိုးအပ်သေးသည်၌ မထိုးအပ်သေး’ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မယူအပ်သေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မယူအပ်သေးသည်၌ ယူအပ်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင် အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ယူအပ်ပြီးသည်၌ မယူအပ်သေး ‘ကပ္ပဗိန္ဒု ထိုးအပ်ပြီးသည်၌ မထိုးအပ်သေး’ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ယူအပ်ပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ယူအပ်ပြီးသည်၌ ယူအပ်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၇၁
။ ယူပြီး၍ ‘ကပ္ပဗိန္ဒုထိုး၍’ သုံးဆောင်အံ့၊ ကပ္ပဗိန္ဒုသည် ပျက်အံ့၊ ကပ္ပဗိန္ဒုထိုးရာ အရပ်သည် ဆွေးမြေ့အံ့၊ ကပ္ပဗိန္ဒုထိုးပြီးသော သင်္ကန်းနှင့် ကပ္ပဗိန္ဒုမထိုးသေးသော သင်္ကန်းကို စပ်၍ ချုပ်အံ့၊ အပေါ်လွှာ၌လည်းကောင်း၊ အလျားအနားပတ်၌လည်းကောင်း၊ အနံအနားပတ်၌လည်းကောင်း ကပ္ပဗိန္ဒု ထိုးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ အပ်စပ်အောင်ပြုသော အမှတ်အသား အပြောက်။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၉-ဝိကပ္ပနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၇၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် အစ်ကို၏ အတူနေတပည့်ဖြစ်သော ရဟန်းအား သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြုပြီး၍ ‘မိမိဥစ္စာအဖြစ်မှ ကင်းအောင် ပြုလုပ်ပြီး၍'ပစ္စုဒ္ဓိုရ် ‘တစ်ဖန်ဆောက်နှင်းခြင်း’ မပြုဘဲ သုံးဆောင်၏။ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းတို့အား- “ငါ့သျှင်တို့ ဤသာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် အကျွန်ုပ်အား သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြုပြီး၍ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုဘဲ သုံးဆောင်၏”ဟု ပြောကြား၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် ရဟန်း အား သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြုပြီး၍ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုဘဲ သုံးဆောင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥပနန္ဒ သင်သည် ရဟန်းအား သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြု၍ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုဘဲ သုံးဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားသင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းအား သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြုပြီး၍ ပစ္စုဒ္ဓိုရ် မပြုဘဲ သုံးဆောင်ဘိသနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၇၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းအားလည်းကောင်း၊ ရဟန်း မိန်းမအားလည်းကောင်း၊ သိက္ခမာန်အားလည်းကောင်း၊ သာမဏေအား လည်းကောင်း၊ သာမဏေမအားလည်းကောင်း သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြုပြီး၍ ‘မိမိဥစ္စာ အဖြစ်မှ ကင်းအောင် ပြုလုပ်ပြီး၍’ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုဘဲ ‘တစ်ဖန် ဆောက်နှင်းခြင်း’ မပြုဘဲ သုံးဆောင်အံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉- ဝိကပ္ပနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၇၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းအားဟူသည် တစ်ပါးသော ရဟန်းအား။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် (ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမဟူသော) နှစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော မိန်းမတည်း။
သိက္ခမာန် မည်သည် နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ပြီးသော မိန်းမတည်း။ သာမဏေ မည်သည် သိက္ခာပုဒ်ဆယ်ပါး၁ ရှိသောသူတည်း။
သာမဏေမ မည်သည် သိက္ခာပုဒ်ဆယ်ပါးရှိသော သူမတည်း။
ကိုယ်တိုင်ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ဝိကပ္ပနာပြုပြီး၍။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် အယုတ်ဆုံး ဝိကပ္ပနာလောက်သော တစ်ထည် ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
ဝိကပ္ပနာ မည်သည် မျက်မှောက် ဝိကပ္ပနာ၊ မျက်ကွယ် ဝိကပ္ပနာ ပြုခြင်းဟူ၍ ဝိကပ္ပနာနှစ်မျိုး ရှိ၏။
မျက်မှောက် ဝိကပ္ပနာပြုခြင်း မည်သည် ဤသင်္ကန်းကို သင့်အား ဝိကပ္ပနာပြု၏၊ သို့မဟုတ် ဤမည်သော ရဟန်းအား ဝိကပ္ပနာပြု၏ဟု ပြုခြင်းတည်း။
မျက်ကွယ် ဝိကပ္ပနာပြုခြင်း မည်သည် ဤသင်္ကန်းကို ဝိကပ္ပနာပြုခြင်းငှါ သင့်အား ပေးပါ၏၊ဟု ဆိုရမည်။
ထို (သင်္ကန်းလက်ခံသူ) ရဟန်းက “သင်၏ အကျွမ်းဝင်သော မိတ်ဆွေ၊ သို့မဟုတ် မြင်ဖူးကာ မျှသော မိတ်ဆွေသည် အဘယ်သူနည်း”ဟု မေးရမည်။
ဤမည် ဤမည်သော ရဟန်းသည် (အကျွန်ုပ်၏) အကျွမ်းဝင်သော မိတ်ဆွေ၊ သို့မဟုတ် မြင်ဖူး ကာမျှသော မိတ်ဆွေတည်းဟု ဆိုရမည်။
ထို (သင်္ကန်းလက်ခံသူ) ရဟန်းက “အကျွန်ုပ်သည် ထို (သင်ပြောသော) ရဟန်းတို့အား ပေးပါ၏ဟု (ဆို၍ တစ်ဖန်) ထိုသူတို့၏ ဥစ္စာကို သုံးဆောင်မူလည်း သုံးဆောင်လော့၊ စွန့်မူလည်း စွန့်လော့၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ ပြုမူလည်း ပြုလော့”ဟု ဆိုရမည်။
ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုခြင်း မည်သည် ထိုရဟန်းအားလည်း မပေး၊ ထိုရဟန်းနှင့်လည်း အကျွမ်းမဝင်ဘဲ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၇၅
။ ပစ္စဒ္ဓိုရ်မပြုရာ၌ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုရာ၌ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြု၏့ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊အဓိဋ္ဌာန်တင်သော်လည်းကောင်း၊ စွန့်သော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြုပြီး သည်၌ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြုပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြုပြီးသည်၌ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြု၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၇၆
။ ထို (သင်္ကန်းလက်ခံသော ဝိနည်းဓိုရ်) ရဟန်းကသော်လည်း ပေးအံ့၊ ထိုရဟန်းနှင့်သော်လည်း အကျွမ်းဝင်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ ဝိကပ္ပနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ဆယ်ပါးဆိုသော်လည်း လိင် ဒဏ် သေခိယစသည်လာသော ကျင့်ဝတ်များစွာ ရှိသေး၏။
--၆-သုရာပါနဝဂ်
၁၀-စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၇၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းစသော ပရိက္ခရာ ‘အသုံးအဆောင်’ တို့ကို မသိမ်းဆည်းကုန်။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့၏ သပိတ် သင်္ကန်းတို့ကို ဝှက်ထားကုန်၏။သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ အကျွန်ုပ်တို့၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ပေးကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရယ်ကုန်၏၊ ထိုသတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငိုကုန်၏၊ ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုကုန်ဘိသနည်း”ဟု မေးကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အကျွန်ုပ်တို့၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝှက်ထားကုန်၏ဟု ဖြေဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းတို့၏ သပိတ် သင်္ကန်းတို့ကို ဝှက်ထားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းတို့၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဝှက်ထားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝှက်ထားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း”။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၇၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ နိသီဒိုင်အခင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အပ်ကျည် ‘အပ်ဘူး'ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ခါးပန်းကြိုးကိုသော်လည်းကောင်း ဝှက်မူလည်း ဝှက်ထားငြားအံ့၊ ဝှက်ထားစေ မူလည်း ဝှက်ထားစေငြားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရယ်မြူး လိုသည်ဖြစ်၍လည်း ဝှက်ထားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၇၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်သည်။
ရဟန်း၏ဟူသည် တစ်ပါးသော ရဟန်း၏။
သပိတ် မည်သည် သံသပိတ်၊ မြေသပိတ်ဟူ၍ သပိတ်နှစ်မျိုးရှိ၏။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် အယုတ်ဆုံး ဝိကပ္ပနာလောက်သော တစ်ထည် ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
နိသီဒိုင်အခင်း မည်သည် အမြိတ်အဆာရှိသော အခင်းကို ဆို၏။
အပ်ကျည် မည်သည် အပ်ရှိသော အပ်ကျည်၊ အပ် မရှိသော အပ်ကျည်တည်း။
ခါးပန်းကြိုး မည်သည် ပုဆိုးဖြင့် ပြုအပ်သော ခါးပန်းကြိုးပြား၊ ဝက်အူခါးပန်းကြိုးလုံးဟူ၍ ခါးပန်းကြိုး နှစ်မျိုးရှိ၏။
ဝှက်ထားငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ဝှက်ထားငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊
ဝှက်ထားစေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ တစ်ကြိမ်သာ စေခိုင်းပါလျက် အကြိမ်များစွာ ဝှက်ထားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အယုတ်သဖြင့် ရယ်မြူးလိုသည် ဖြစ်၍လည်းဟူသည် မြူးတူးပျော်ပါး ကစားလို၍။
֍ ၃၈၀
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သပိတ်သင်္ကန်း နိသီဒိုင်အခင်း အပ်ကျည် ခါးပန်းကြိုး (တစ်ခုခု) ကို အယုတ်သဖြင့် ရယ်မြူးလိုသည်ဖြစ်၍သော်လည်း ဝှက်ထားမူလည်း ဝှက်ထားအံ့၊ ဝှက်ထားစေမူလည်း ဝှက်ထားစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်း၌ ယုံမှားသည် ဖြစ်၍။ပ။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သပိတ်သင်္ကန်း နိသီဒိုင်အခင်း အပ်ကျည် ခါးပန်းကြိုး (တစ်ခုခု) ကို ရယ်မြူးလိုသည်ဖြစ်၍သော်လည်း ဝှက်ထားမူလည်း ဝှက်ထားအံ့၊ ဝှက်ထားစေမူလည်း ဝှက်ထားစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားသော ပရိက္ခရာ ‘အသုံးအဆောင်'ကို အယုတ်သဖြင့် ရယ်မြူးလိုသည်ဖြစ်၍သော်လည်း ဝှက် ထားမူလည်း ဝှက်ထားအံ့၊ ဝှက်ထားစေမူလည်း ဝှက်ထားစေငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူ၏ သပိတ်ကိုဖြစ်စေ၊ သင်္ကန်းကိုဖြစ်စေ၊ အခြားပရိက္ခရာကိုဖြစ်စေ အယုတ်သဖြင့် ရယ်မြူးလိုသည်ဖြစ်၍သော်လည်း ဝှက်ထားမူလည်း ဝှက်ထားအံ့၊ ဝှက်ထားစေမူလည်း ဝှက်ထားစေငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၈၁
။ ရယ်မြူးလိုသော သဘောမရှိဘဲ သိမ်းဆည်းထားအံ့၊ မကောင်းသဖြင့် ထားသည်ကို သိမ်းဆည်းထားအံ့၊ “တရားဟောပြီးမှ ပေးအံ့”ဟု နှလုံးပိုက်၍ သိမ်းဆည်းထားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ဆဋ္ဌ သုရာပါနဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုသုရာပါနဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
သုရာပါနသိက္ခာပုဒ်၊ အဂုင်္လိပတောဒကသိက္ခာပုဒ်၊ ဥဒကဟသဓမ္မသိက္ခာပုဒ်၊ အနာ ဒရိယသိက္ခာပုဒ်၊ ဘိံသာပနသိက္ခာပုဒ်၊ ဇောတိသမာဒဟနသိက္ခာပုဒ်၊ နှာနသိက္ခာပုဒ်၊ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏ သိက္ခာပုဒ်၊ အပနိဓာနသိက္ခာပုဒ်နှင့် ကိုယ်တိုင်ဝိကပ္ပနာပြု၍ ပစ္စုဒ္ဓိုရ် မပြုဘဲ သုံးဆောင်သော သိက္ခာပုဒ်။ ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၁-သဉ္စိစ္စသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၈၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ လေးသမားဖြစ်ခဲ့ဖူးသော အသျှင်ဥဒါယီသည် ကျီးတို့ကို မနှစ်သက်သောကြောင့် ပစ်၍ ပစ်၍ ခေါင်းကို ဖြတ်ပြီးလျှင် တံစို့၌ အစဉ်အတိုင်း ထိုးသီ၍ ထား၏။ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင် ဤကျီးတို့ကို အဘယ်သူသည် သတ်ဖြတ်သနည်း”ဟု မေးကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ငါသတ်သည်၊ ဤကျီးတို့ကို ငါမနှစ်သက်ဟု ဆို၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဥဒါယီသည် သေစေလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဥဒါယီ သင်သည် သေစေလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် သေစေလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၈၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သေစေလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-သဉ္စိစ္စသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၈၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သေစေလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ဟူသည် သိလျက် ကောင်းစွာ သိလျက် စေ့ဆော်၍ လွှမ်းမိုး ၍ လွန်ကျူးခြင်းတည်း။
သတ္တဝါ မည်သည် တိရစ္ဆာန်ဖြစ်သော သတ္တဝါကို ဆို၏။
သတ်ဖြတ်ငြားအံ့ဟူသည် ဇီဝိတိန္ဒြေ ‘အသက်'ကို ဖြတ်အံ့၊ ကင်းစေအံ့၊ အစဉ်ကို ပျက်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၈၅
။ သတ္တဝါ၌ သတ္တဝါဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ သတ်ဖြတ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သတ္တဝါ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သတ္တဝါ၌ သတ္တဝါမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။သတ္တဝါမဟုတ်သည်၌ သတ္တဝါဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သတ္တဝါမဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သတ္တဝါမဟုတ်သည်၌ သတ္တဝါ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ်မသင့်။
֍ ၃၈၆
။ သေစေလိုသော စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမထားမိသော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ သေစေလိုသော သဘောမရှိသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၂-သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၈၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို သုံးဆောင်ကုန်၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို သုံးဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို အဘယ့်ကြောင့် သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၈၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် ပိုးရှိသော ရေကို သုံးဆောင်ငြား အံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၈၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ အခြားသော သူတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြော ကြားကုန်၏။
ပိုးရှိ၏ဟု သိလျက် သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့် သေကုန်လတ္တံ့ဟု သိလျက် သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၉၀
။ ပိုးရှိသော ရေကို ပိုးရှိ၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပိုးရှိသော ရေ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပိုးရှိသော ရေ၌ ပိုးမရှိဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ပိုးမရှိသော ရေ၌ ပိုးရှိ၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပိုးမရှိသော ရေ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပိုးမရှိသော ရေ၌ ပိုးမရှိဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၉၁
။ ပိုးရှိ၏ဟု မသိ၍သော်လည်းကောင်း၊ ပိုးမရှိဟု သိ၍သော်လည်းကောင်း၊ သုံးဆောင်ခြင်း ကြောင့် သေလိမ့်မည်မဟုတ်ဟု သိ၍သော်လည်းကောင်း သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ သပ္ပါဏကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၃-ဥက္ကောဋနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၉၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် တရားအားလျော်စွာ ငြိမ်းလေပြီးသော အဓိကရုဏ်းကို တစ်ဖန် ကံဖြစ်စေခြင်းငှါ “ကံကို မပြုရသေး၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုထားသော ကံတည်း၊ တစ်ဖန်ပြန်၍ ပြုထိုက်၏၊ မငြိမ်းစေရသေး၊ မကောင်းသဖြင့် ငြိမ်းထားသော ကံတည်း၊ တစ်ဖန်ပြန်၍ ငြိမ်းစေထိုက်၏”ဟု လှုံ့ဆော်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် တရားအား လျော်စွာ ငြိမ်းလေပြီးသော အဓိကရုဏ်းကို တစ်ဖန် ကံဖြစ်စေခြင်းငှါ လှုံ့ဆော်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သိလျက် တရားအားလျော်စွာ ငြိမ်းလေပြီးသော အဓိကရုဏ်းကို တစ်ဖန် ကံဖြစ်စေခြင်းငှါ လှုံ့ဆော်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် သိလျက် တရားအားလျော်စွာ ငြိမ်းလေပြီးသော အဓိကရုဏ်းကို တစ်ဖန် ကံဖြစ်စေခြင်းငှါ လှုံ့ဆော်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၉၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် တရားအားလျော်စွာ ငြိမ်းလေပြီးသော အဓိကရုဏ်းကို တစ်ဖန် ကံဖြစ်စေခြင်းငှါ လှုံ့ဆော်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်း အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဥက္ကောဋနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၉၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏။ ထိုရဟန်းကမူလည်း ပြောကြား၏။
တရားအားလျော်စွာ မည်သည်ဟုတ်မှန်သော တရားသဘောဖြင့်, ဝိနည်းဖြင့်, မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော် (ဉတ်ကမ္မဝါစာ) ဖြင့် ပြုလုပ်ထား၏၊ ဤသို့ ပြုလုပ်ခြင်းသည် တရားအားလျော်သည် မည်၏။
အဓိကရုဏ်း မည်သည် ငြင်းခုံမှု ‘ဝိဝါဒ'အဓိကရုဏ်း၊ စွပ်စွဲမှု ‘အနုဝါဒ'အဓိကရုဏ်း၊ အာပတ် ခုနစ်ဖုံဟူသော ‘အာပတ္တိ'အဓိကရုဏ်း၊ ကံပြုမှု ‘ကိစ္စ'အဓိကရုဏ်းဟူ၍ အဓိကရုဏ်းလေးမျိုး ရှိ၏။
တစ်ဖန် ကံဖြစ်စေခြင်းငှါ လှုံ့ဆော်ငြားအံ့ဟူသည် “ကံကို မပြုရသေး၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုထား သော ကံတည်း၊ ကံကို တစ်ဖန် ပြန်၍ ပြုထိုက်၏၊ မငြိမ်းစေရသေး၊ မကောင်းသဖြင့် ငြိမ်းစေထားသော ကံတည်း၊ တစ်ဖန် ပြန်၍ ငြိမ်းစေထိုက်၏”ဟု လှုံ့ဆော်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၃၉၅
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လှုံ့ဆော်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ လှုံ့ဆော်ငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လှုံ့ဆော်ငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၃၉၆
။ “မဟုတ်မမှန်သော သဘောဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဝဂ် ‘တစ်သိမ်တည်း၌ တစ်စုစီ’ ဖြစ်သဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကံမထိုက်သော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း ကံပြု၏”ဟု သိ၍ လှုံ့ဆော်ငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယ ဥက္ကောဋနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၄-ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပုဒ်
֍ ၃၉၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် စေတနာ ထင်ရှားရှိသော သုက်လွှတ်ခြင်း သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သောကြောင့် အစ်ကို၏ အတူနေတပည့်ဖြစ် သော ရဟန်းအား “ငါ့သျှင် ငါသည် စေတနာထင်ရှားရှိသော သုက်လွှတ်ခြင်း သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းအား မပြောပါလင့်”ဟု ပြောကြား၏။ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် စေတနာထင်ရှားရှိသော သုက်လွှတ်ခြင်း သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သောကြောင့် သံဃာတော်အား ထိုအာပတ်နှင့် သက်ဆိုင်သော ပရိဝါသ်ကို တောင်း၏၊ သံဃာတော် သည် ထိုရဟန်းအား ထိုအာပတ်နှင့် သက်ဆိုင်သော ပရိဝါသ်ကို ပေး၏၊ ထိုရဟန်းသည် ပရိဝါသ်နေသည် ရှိသော် ထိုရဟန်းကို တွေ့မြင်၍ “ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် စေတနာထင်ရှားရှိသော သုက်လွှတ်ခြင်း သံဃာ ဒိသိသ်အာပတ် သင့်သောကြောင့် သံဃာတော်အား ထိုအာပတ်နှင့် သက်ဆိုင်သော ပရိဝါသ်ကို တောင်း၏၊ သံဃာတော်သည် ထိုအကျွန်ုပ်အား ထိုအာပတ်နှင့် သက်ဆိုင်သော ပရိဝါသ်ကို ပေး၏၊ ထိုငါသည်လည်း ပရိဝါသ်နေ၏၊ ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်သည် ပရိဝါသ်ကို ကြားပါ၏၊ အကျွန်ုပ်ကို ပရိဝါသ်ကြားသောသူဟူ၍ အသျှင်သည် မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု ဆို၏။
ငါ့သျှင် အသို့ပါနည်း အကြင် အခြားသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဤသံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဤသို့ပင် ပြုရသလောဟု မေး၏၊ “ငါ့သျှင် ဤသို့ပင် ပြုရ၏”ဟု ပြောဆို၏၊ ငါ့သျှင် သာကီဝင်မင်းသား ဤအသျှင်ဥပနန္ဒသည် စေတနာထင်ရှားရှိသော သုက်လွှတ်ခြင်း သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သင့်သောကြောင့် ထိုအသျှင်ဥပနန္ဒသည် အကျွန်ုပ်အား “တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူကိုမျှ မပြောပါလင့်”ဟု ပြောကြား၏ဟူ၍ ဆို၏။
"ငါ့သျှင် အသို့နည်း၊ သင်သည် ဖုံးလွှမ်းထားလေသလော”ဟု မေး၏၊ ငါ့သျှင် ဖုံးလွှမ်းထားသည် မှန်၏ဟု ဆို၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏၊ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို သိလျက် ဖုံးလွှမ်းဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို သိလျက် ဖုံးလွှမ်းထား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် သိလျက် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို အဘယ့်ကြောင့် ဖုံးလွှမ်းဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၃၉၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် ရဟန်း၏ ရုန့်ရင်းသော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၃၉၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်း၏ဟူသည် တစ်ပါးသော ရဟန်း၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏။ ထိုရဟန်းကမူလည်း ပြောကြား၏။
ရုန့်ရင်းသော အာပတ် မည်သည် ပါရာဇိကအာပတ် လေးပါး၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် တစ်ဆယ့် သုံးပါးတို့တည်း။
ဖုံးလွှမ်းငြားအံ့ဟူသည် “ဤရဟန်းကို (သူတစ်ပါးတို့က) သိလျှင် စောဒနာကုန်လတ္တံ့၊ အောက်မေ့စေ ကုန်လတ္တံ့၊ ဆဲရေးကုန်လတ္တံ့၊ ရှုတ်ချကုန်လတ္တံ့၊ မျက်နှာမလှ ဖြစ်စေကုန်လတ္တံ့၊ (ငါ) မပြောကြားတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှနှင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၀၀
။ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၏ ရုန့်ရင်း သည်လည်း ဖြစ်သော မရုန့်ရင်းသည်လည်းဖြစ်သော လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းကို ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မရုန့်ရင်း သော အာပတ်၌ ယုံမှားရှိအံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မရုန့်ရင်းသော အာပတ်၌ မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၀၁
။ “သံဃာတော်၏ ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း ငြင်းခုံခြင်း ဆန့်ကျင်သော စကားကို ယူခြင်း ဆန့်ကျင် သော စကားကို ဆိုခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု အောက်မေ့၍ မပြောကြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။"သံဃာ၏ ကွဲပြားခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ သံဃာ၏ အရေး ‘အက်ကြောင်း’ သော်လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု နှလုံးပိုက်၍ မပြောကြားအံ့၊ “ဤရဟန်းသည် ခက်ထန်၏၊ ကြမ်းတမ်း၏၊ အသက်၏ အန္တရာယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်၏ အန္တရာယ်ကိုသော်လည်းကောင်း ပြုလတ္တံ့ဟု” (နှလုံးသွင်း၍) မပြောကြားအံ့၊ လျောက်ပတ်သော အခြားရဟန်းတို့ကို မမြင်သောကြောင့် မပြောကြားအံ့၊ ဖုံးလွှမ်းရန် အလိုမရှိဘဲ မပြောကြားအံ့၊ “မိမိအမှုဖြင့် ထင်ရှားလတ္တံ့”ဟု (အောက်မေ့၍) မပြောကြားအံ့။ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၅-ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၀၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ (ဆယ့်ခုနစ်ယောက်အစု ရှိသောကြောင့်) သတ္တရသဝဂ္ဂီအမည်ရှိသော သူငယ်တို့သည် အပေါင်းအသင်း မိတ်ဆွေ ဖြစ်ကုန်၏။ ထို သူငယ်တို့တွင် ဥပါလိအမည်ရှိသော သူငယ်သည် အကြီးအမှူးဖြစ်၏။ထိုအခါ ဥပါလိသူငယ်၏ အမိအဖတို့အား
"ဥပါလိသည် ငါတို့ သေလွန်သောအခါ၌ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့် ချမ်းသာစွာ အသက်ရှည်၍့မပင်မပန်းဘဲလည်း ရှိရာအံ့နည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထို့နောက် ဥပါလိ၏ အမိအဖတို့အား
"ဥပါလိသည် စာရေးအတတ်ကို သင်သည် ရှိသော် ငါတို့သေလွန်သောအခါ ချမ်းသာစွာ အသက်ရှည်ရာ၏၊ ပင်လည်း မပင်ပန်းရာ”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထို့နောက် ဥပါလိ၏ အမိအဖတို့အား
"ဥပါလိသည် စာရေးအတတ်ကို သင်ငြားအံ့ လက်ချောင်းတို့သည် နာကျင်ကုန်လတ္တံ့၊ ဥပါလိသည် ဂဏန်းအတတ်ကို သင်မှသာလျှင် ငါတို့သေလွန်သောအခါ ချမ်းသာစွာ အသက်ရှည် ရာ၏၊ ပင်လည်း မပင်ပန်းရာ”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။ ထို့နောက် ဥပါလိ၏ အမိအဖတို့အား
"ဥပါလိသည် ဂဏန်းအတတ်ကို သင်ငြားအံ့ ရင်ပတ်အောင့် (ဆင်းရဲ) ရာ၏၊ ဥပါလိသည် ငွေစာရင်းအတတ်ကို သင်မှသာလျှင် ငါတို့သေလွန်သောအခါ ချမ်းသာစွာ အသက်ရှည်ရာ၏၊ ပင်လည်း မပင်ပန်းရာ”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။ ထို့နောက် ဥပါလိ၏ အမိအဖတို့အား
"ဥပါလိသည် ငွေစာရင်းအတတ်ကို သင်သည် ရှိသော် မျက်စိကျိန်းစပ်ရာ၏၊ ဤသာကီဝင် မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ချမ်းသာသော အလေ့ရှိကုန်၏၊ ချမ်းသာ သော အကျင့်ရှိကုန်၏၊ ကောင်းသော စားဖွယ်တို့ကို စား၍ လေမိုးလုံသော အိပ်ရာနေရာတို့၌ သာလျှင် အိပ်ရကုန်၏၊ ဥပါလိသည် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်း တို့၏ အထံ၌ ရဟန်းပြုမှသာလျှင် ငါတို့ သေလွန်သောအခါ ချမ်းသာစွာ အသက်ရှည်ရာ၏၊ ပင်လည်း မပင်ပန်းရာ”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။
ဥပါလိသူငယ်သည် အမိအဖတို့၏ ကြံစည် ပြောဆိုခြင်းကို ကြားလေ၏။ ထိုအခါ ဥပါလိသူငယ်သည် အပေါင်းအဖော်သူငယ်တို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုသူငယ်တို့ကို “အချင်းတို့ လာကုန်လော့ ငါတို့သည် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏ အထံ၌ ရဟန်းပြုကြကုန်အံ့”ဟု ဆို၏၊ အမောင် သင်ရဟန်းပြုလျှင် အကျွန်ုပ်တို့လည်း ရဟန်းပြုပါကုန်အံ့ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုသူငယ်တို့သည် အမိအဖအသီးသီးတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခြင်းငှါ အကျွန်ုပ်တို့ကို ခွင့်လွှတ်ပါကုန်လော့”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုသူငယ်တို့၏ အမိအဖတို့သည် “ဤသူငယ်အားလုံးတို့သည် တူမျှသော ဆန္ဒရှိကုန်၏၊ ကောင်းသော အလိုရှိကုန်၏”ဟု ခွင့်ပြုကုန်၏။ ထိုသူငယ်တို့သည် ရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှင်အဖြစ်ကို တောင်းကုန်၏၊ ရဟန်းတို့သည် ထိုသူငယ်တို့ကို ရှင်လည်း ပြုပေးကုန်၏၊ ရဟန်းလည်း ခံပေးကုန်၏။
--ထိုသူငယ်တို့သည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံအခါ၌ စောစောထ၍ “ယာဂုကို ပေးကုန်လော့၊ ထမင်းကို ပေးကုန်လော့၊ ခဲဖွယ်ကို ပေးကုန်လော့”ဟု ငိုကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ မိုးလင်းရုံမျှ ငံ့လင့်ကုန်ဦးလော့၊ အကယ်၍ ယာဂုရှိပါမူ သောက်ရကုန်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ ဆွမ်းရှိပါမူ စားရကုန်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ ခဲဖွယ်ရှိပါမူ ခဲရကုန်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ ယာဂု ထမင်း ခဲဖွယ်မရှိမူ ဆွမ်းခံ၍ စားရကုန် လတ္တံ့”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထိုသူငယ်ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းတို့က ဤသို့ပြောဆိုသော်လည်း “ယာဂုကို ပေးကုန်လော့၊ ထမင်းကို ပေးကုန်လော့၊ ခဲဖွယ်ကို ပေးကုန်လော့”ဟု ဆို၍ ငိုကြွေးမြဲ ငိုကြွေးကြကုန်သည်သာလျှင်တည်း၊ အိပ်ရာနေရာတို့သည် ကျင်ကြီးလည်း လူးကုန်၏၊ ကျင်ငယ်လည်း လူးကုန်၏၊
မြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ယံအခါ၌ စောစောထတော်မူသော် သူငယ်တို့၏ ငိုကြွေးသံကို ကြားတော်မူ၍ “အာနန္ဒာ ထိုသူငယ်တို့ ငိုသံသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာကို မေး တော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် သိလျက် အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရဟန်းခံပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ထိုယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သိလျက် အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပဉ္စင်းခံပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အချမ်း အပူ ဆာလောင်ခြင်း မွတ်သိပ်ခြင်း မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်းတို့၏ အတွေ့တို့ကို သည်းမခံနိုင်၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ် မကောင်းသဖြင့် ရောက်လာသော စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်၌ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ် ခါးစပ် ကျင်နာ မသာယာဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံနိုင်ခြင်းသဘော မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ရဟန်းတို့ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင် အချမ်းအပူစသော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကို သည်းခံနိုင်ခြင်းသဘော ရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၀၃
။ အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက်နှင့် အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့၊ ထို (အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသော) ပုဂ္ဂိုလ်သည် လည်း ရဟန်းမဖြစ်၊ ထိုပဉ္စင်းခံပေးသော ရဟန်းတို့သည်လည်း ကဲ့ရဲ့ထိုက်ကုန်၏ (ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်ကုန်၏)၊ ထိုဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ ပဉ္စင်းခံပေးသော ရဟန်းအား ဤပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၀၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏။ ထိုရဟန်း (လောင်း) ကမူလည်း ပြောကြား၏။
အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေး မည်သည် အသက်နှစ်ဆယ်သို့ မရောက်သေးသော သူတည်း။
ပဉ္စင်းခံအံ့ဟူ၍ ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာဆရာကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာအံ့၊ သိမ်ကိုလည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်ဖြင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့ဖြင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ်တို့ သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာအဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းအားလည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာဆရာအားလည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၀၅
။ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသည်၌ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပဉ္စင်းခံအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ပဉ္စင်းခံအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသည်၌ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပဉ္စင်းခံအံ့၊ အာပတ့်မသင့်။
အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သည်၌ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သည်၌ အသက် နှစ်ဆယ်ပြည့်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၀၆
။ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သော သူကို အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်၏ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပဉ္စင်းခံအံ့၊ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သော သူကို အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သော သူဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပဉ္စင်း ခံအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၆-ထေယျသတ္တသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၀၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ လှည်းကုန်သည် တစ်ဦးသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ အနောက်မျက်နှာ အရပ်သို့ (ကုန်ရောင်း) သွားလို၏။ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ထိုလူတို့ကို “ငါသည်လည်း ဒါယကာတို့နှင့်အတူ သွားလို၏”ဟု ဆို၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည်ကား ကင်းကို ရှောင်လွှဲ ကုန်အံ့ဟု ဆိုသောအခါ ဒါယကာတို့ သိကုန်လော့ (နားလည်ကြပါကုန်လော့)ဟု (ပြောဆို၏)။ကင်းစောင့်တို့သည် “ကုန်သည်သည် ကင်းခွန်ကို ရှောင်လွှဲလတ္တံ့”ဟု ကြားကုန်၏။ ထိုကင်း စောင့်တို့သည် ခရီး၌ အစောင့်အရှောက် ထားကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုကင်းစောင့်တို့သည် ကုန်သည်ကို ဖမ်းယူ လုယက်၍ ထိုရဟန်းအား
"အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် သိလျက် အဘယ့်ကြောင့် ထိုခိုးသူကုန်သည်နှင့်အတူ သွားသ နည်း”ဟု နှောင့်ယှက်၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် သိလျက် ခိုးသူကုန်သည်နှင့် အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် သိလျက် ခိုးသူကုန်သည်နှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် သိလျက် ခိုးသူကုန်သည်နှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိ သော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၀၈
။ အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် ခိုးသူကုန်သည်နှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားငြားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါး သို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ထေယျသတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၀၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍့အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ အခြားသော သူတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုကုန်သည်ကမူလည်း ပြောကြား၏။
ခိုးသူကုန်သည် မည်သည် ခိုးမှုကို ပြုပြီး, မပြုရသေးသော ခိုးသူတို့သည် မင်းကို (မင်း၏ ဥစ္စာကို) သော်လည်း ခိုး၍ သွားကုန်၏၊ ကင်းခွန်ကိုသော်လည်း ရှောင်လွှဲကုန်၏။
အတူဟူသည် အတူတကွတည်း။
တိုင်ပင်၍ဟူသည် “ဒါယကာ သွားကုန်အံ့၊ အသျှင်ဘုရား သွားပါကုန်အံ့။ အသျှင်ဘုရား သွားကုန်အံ့၊ ဒါယကာ သွားကုန်အံ့။ ယနေ့သော်လည်းကောင်း၊ နက်ဖြန်သော်လည်းကောင်း၊ သန်ဘက်ခါသော် လည်းကောင်း သွားကုန်အံ့”ဟု တိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်းဟူသည် ကြက်ပျံတစ်ကျဖြစ်သော ရွာ၌ ရွာအကြား တိုင်း ရွာအကြားတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရွာမရှိသော တောခရီးဖြစ်မူကား ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၁၀
။ ခိုးသူကုန်သည်ကို ခိုးသူကုန်သည်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တိုင်ပင်လျက် တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ခိုးသူကုန်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တိုင်ပင်လျက် တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ခိုးသူကုန်သည်ကို ခိုးသူကုန်သည်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တိုင်ပင်လျက် တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ရဟန်းသည် တိုင်ပင်၏ လူတို့သည် မတိုင်ပင်ကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူကုန်သည် မဟုတ်သော သူ၌ ခိုးသူကုန်သည်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူကုန်သည် မဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူကုန်သည် မဟုတ်သော သူ၌ ခိုးသူကုန်သည်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၁၁
။ မတိုင်ပင်မူ၍ သွားကုန်အံ့၊ လူတို့သည် တိုင်ပင်၍ ရဟန်းတို့သည် မတိုင်ပင်အံ့၊ အချိန်း အချက် လွှဲ၍ သွားကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစ လက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၇-သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၁၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်တို့၌ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားသည်ရှိသော် မထင်ရှားသော ရွာတံခါးကို လွန်သွားလေ၏။မိန်းမတစ်ယောက်သည်လည်း လင်နှင့် ခိုက်ရန်ဖြစ်၍ ရွာမှ ထွက်လာရာ ထိုရဟန်းကို မြင်၍ “အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် အဘယ်အရပ်သို့ သွားမည်နည်း”ဟု လျှောက်၏။
"နှမ ငါသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားအံ့”ဟု ဆိုသည် ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်နှင့်အတူ လိုက်လိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
"နှမ (လိုက်ခဲ့) သွားမည်”ဟု (ပြောဆို၍ သွားလေ၏)။
ထိုအခါ ထိုမိန်းမ၏ လင်သည် ရွာမှ ထွက်၍ လူတို့ကို “အမောင်တို့ ဤသို့သဘောရှိသော မိန်းမကို့မြင်ကြပါသလော”ဟု မေး၏။
အမောင် ဤမိန်းမသည် ရဟန်းနှင့်အတူ သွား၏ဟု (ဆိုကုန်၏)။
ထိုယောက်ျားသည် အစဉ်လိုက်၍ ထိုရဟန်းကို ဖမ်းပြီးလျှင် ထောင်းထု၍ လွှတ်လိုက်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ကြံမှိုင်လျက် ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် ထိုယောက်ျား ကို “အမောင် ထိုရဟန်းသည် အကျွန်ုပ်ကို ခေါ်၍ မသွားပေ၊ စင်စစ်မူကား ငါသာလျှင် ထိုရဟန်းနှင့်အတူ သွား၏၊ ထိုရဟန်းအား အပြစ်မရှိပေ၊ သွားချေ၊ ထိုရဟန်းကို ဝန်ချတောင်းပန်ချေလော့”ဟု ပြောဆို လေ၏။ ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် ထိုရဟန်းကို ဝန်ချတောင်းပန်၏ ‘သည်းခံစေ၏’။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် သာဝထ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်း တည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် မာတုဂါမနှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မာတုဂါမနှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤ သိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၁၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မာတုဂါမနှင့်အတူ တိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်း တည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားငြားအံ့ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့ သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၇-သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၁၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏၊
မာတုဂါမ မည်သည် ဘီလူးမ မဟုတ်၊ ပြိတ္တာမ မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်မ မဟုတ်၊ ကောင်းစွာ ဆိုသောစကား မကောင်းသဖြင့် ဆိုသောစကားကိုလည်းကောင်း၊ ရုန့်ရင်းသောစကား မရုန့်ရင်းသော စကားကိုလည်းကောင်း သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော လူမိန်းမတည်း။
အတူဟူသည် အတူတကွတည်း။
တိုင်ပင်၍ဟူသည် “နှမ သွားကုန်အံ့၊ အသျှင်ဘုရား သွားပါကုန်အံ့။ အသျှင်ဘုရား သွားကုန်အံ့၊ နှမ သွားကုန်အံ့။ ယနေ့သော်လည်းကောင်း၊ နက်ဖြန်သော်လည်းကောင်း၊ သန်ဘက်ခါသော်လည်းကောင်း သွားကုန်အံ့”ဟု တိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်းဟူသည် ကြက်ပျံတစ်ကျဖြစ်သော ရွာ၌ ရွာအကြား တိုင်း ရွာအကြားတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရွာမရှိသော တောလမ်းခရီးဖြစ်မူကား ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာ ခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၁၅
။ မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တိုင်ပင်လျက် တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည် သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မာတုဂါမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တိုင်ပင်လျက် တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တိုင်ပင်လျက် တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည် သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ အယုတ်သဖြင့် ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် တိုင်ပင်၏၊ မာတုဂါမသည် မတိုင်ပင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘီလူးမနှင့်သော် လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာမနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပဏ္ဍုက်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်မနှင့်သော်လည်းကောင်း အတူတိုင်ပင်၍ တစ်ကြောင်းတည်း အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မာတုဂါမ မဟုတ်သည်၌ မာတုဂါမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မာတုဂါမ မဟုတ်သည်၌ မာတုဂါမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၁၆
။ မတိုင်ပင်ဘဲ သွားအံ့၊ မာတုဂါမသည် တိုင်ပင်၍ ရဟန်းက မတိုင်ပင်အံ့၊ အချိန်းအချက် လွဲသဖြင့် သွားအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမ သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၈-အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၁၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌမည်သော ရဟန်းအား “(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရား တို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်”ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏။များစွာသော ရဟန်းတို့သည် လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌမည်သော ရဟန်းအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟော ထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်”ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏ဟူ၍ ကြားကုန်၏။
ထိုအခါ၌ ထိုရဟန်းတို့သည် လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌမည်သော ရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌမည်သော ရဟန်းအား-
"ငါ့သျှင်အရိဋ္ဌ သင့်အား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသောသူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု ယုတ်မာသော အယူရှိ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု မေးကြကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ကြားသည့်အတိုင်း မှန်ပေ၏၊ (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာ ဘုရားဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင်အရိဋ္ဌ ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာ ဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ။
ငါ့သျှင်အရိဋ္ဌ များစွာသော အကြောင်းဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို့ပြုတတ်ကုန်သော တရားတို့ကို (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင်တည်း။
--မြတ်စွာဘုရားသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို သာယာဖွယ်နည်းကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်း များကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာမဂုဏ် တို့ကို အသားမကပ်သော အရိုးနှင့် တူကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်း များကုန်၏၊ ဤကာမ ဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များ၏ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။ သားတစ်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မြက်မီးရှူးနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မီးကျီးတွင်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အိပ်မက်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အငှါးပစ္စည်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသီးရှိသော အပင်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ စဉ်းတီတုံးနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လှံတံကျင်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်း ကောင်း၊ မြွေဦးခေါင်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဟောတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာမဂုဏ် တို့ကို ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ၊ ပူဆွေးခြင်းများကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟူ၍ ဟောတော် မူ၏ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။
လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌရဟန်းသည် ဤသို့ ထိုရဟန်းတို့က ပြောဆိုပါသော်လည်း “ငါ့သျှင်တို့ ကြားသည်အတိုင်း မှန်ပေ၏၊ (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာ ဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါ”ဟု ထိုရှေးအတူသာလျှင် ထိုယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူကို အစွမ်းကုန် မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်ကာ စွဲစွဲမြဲမြဲ ပြောဆို၏။
ထိုရဟန်းတို့သည် လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌရဟန်းအား ယုတ်မာသော ထိုမိစ္ဆာ အယူမှ လွတ်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကြသောအခါ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေ၍ လင်းတသတ်အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသော အရိဋ္ဌရဟန်းအား-
"အရိဋ္ဌ သင့်အား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း မှန်ပါ၏၊ (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း သိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ငါသည် အဘယ်သူအား ဤသို့ တရားဟောတော်မူ သည်ကို သင်သိသနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ငါသည် များစွာသောအကြောင်းဖြင့် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော တရားတို့ကို (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟူ၍ ဟောတော်မူသည် မဟုတ်ပါလော၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင်တည်း။
--ငါဘုရားသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို သာယာဖွယ်နည်းကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်းများကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။ ငါဘုရားသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို အသားမကပ် သော အရိုးနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ သားတစ်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း မြက်မီးရှူးနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မီးကျီးတွင်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အိပ်မက်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍့လည်းကောင်း၊ အငှါးပစ္စည်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသီးရှိသော အပင်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ စဉ်းတီတုံးနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လှံတံကျင်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မြွေဦးခေါင်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဟောတော်မူ၏၊ ငါဘုရားသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို သာယာဖွယ် နည်းကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်းများကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟူ၍ ဟော တော်မူသည် မဟုတ်ပါလော။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ထိုသို့ ငါဟောထားပါလျက် သင်သည် မိမိ၏ မကောင်းသော စွဲယူခြင်းဖြင့် ငါတို့ကိုလည်း စွပ်စွဲဘိ၏၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း တူးဖြိုဖျက်ဆီးဘိ၏၊ အကုသိုလ်တရားကိုလည်း များစွာ ပွါးစေဘိ၏၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင့်အား ထိုယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူသည် ကာလရှည်မြင့်စွာ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၁၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ‘(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို မှီဝဲသောသူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်’ဟု ပြောဆိုငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းကို အခြားသော ရဟန်းတို့က ‘အသျှင်သည် ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ၊ ငါ့သျှင် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကို (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏၊ ထိုတရားတို့ကို မှီဝဲသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင်တည်း’ဟု ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုရဟန်းကို ရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမပါလျက် ထိုရှေးအတူသာလျှင် ဆက်လက် ယူငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းကို ရဟန်းတို့သည် သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ထိုအယူကို စွန့်စိမ့်သောငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ဉတ် ကမ္မဝါဖြင့် ဆိုဆုံးမသဖြင့် ထိုမိစ္ဆာအယူကို အကယ်၍ စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၁၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဟု ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု (ပြောဆိုငြားအံ့)။
ထိုရဟန်းကိုဟူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလေ့ရှိသော ရဟန်းကို။
ရဟန်းတို့သည်ဟူသည် အခြားသော ရဟန်းတို့တည်း၊ မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ရဟန်းတို့သည် “အသျှင်သည် ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်း သည် မကောင်းချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ၊ ငါ့သျှင် များစွာသော အကြောင်း ဖြင့် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော တရားတို့ကို အန္တရာယ်ပြုတတ်သော တရားတို့ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား သည် ဟောတော်မူ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည် သာလျှင်တည်း”ဟု ပြောဆို ဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆို ဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆို ဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြားပါလျက် မပြောဆိုကုန်ငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုရဟန်းကို သံဃာ၏အလယ်သို့လည်း ဆွဲငင်၍ “အသျှင်သည် ဤသို့မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ၊ ငါ့သျှင် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကို အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏၊ ထိုတရား တို့သည် မှီဝဲသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင်တည်း”ဟု ပြောဆို ဆုံးမ ရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ အယူကို စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုရဟန်းကို ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမ ရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာတော်ကို သိစေရမည်။
֍ ၄၂၀
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့။ ဤမည် သော ရဟန်းအား ‘(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထား သော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်’ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏။ထိုရဟန်းသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။
အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ရဟန်းအား ‘(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်’ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏။
--ထိုရဟန်းသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ ဤမည်သော ရဟန်းအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်းရှိ၏၊ ထိုအသျှင် သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။
အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ု်ပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ရဟန်းအား ‘(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်’ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏၊ ထိုရဟန်း သည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ ဤမည်သော ရဟန်းအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိအံ့၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ့ဆိုဆုံးမအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်ဖြင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့ဖြင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် နှစ်ချက် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာအဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၂၁
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ (မိစ္ဆာအယူကို) မစွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ (မိစ္ဆာအယူကို) မစွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ (မိစ္ဆာအယူကို) မစွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၂၂
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆို မဆုံးမအပ်သော ရဟန်း၊ အယူကို စွန့်သော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ (အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့) အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၉-ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၂၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူ ရှိခြင်း ဝိနည်းတရားနှင့်အညီ မပြုရသေးခြင်း ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ခြင်းမရှိသေးသော အရိဋ္ဌရဟန်းနှင့် အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အတူလည်း နေကုန်၏၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် ထိုသို့ မိစ္ဆာ အယူရှိခြင်း ဝိနည်းတရားနှင့်အညီ မပြုရသေးခြင်း ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ခြင်းမရှိသော အရိဋ္ဌရဟန်းနှင့် အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း နေကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သိလျက် ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူ ရှိခြင်း ဝိနည်းတရားနှင့်အညီ မပြုရသေးခြင်း ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ခြင်းမရှိသော အရိဋ္ဌရဟန်းနှင့် အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အတူလည်း နေကုန်၏၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် သိလျက် အဘယ့်ကြောင့် ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူရှိခြင်း ဝိနည်းတရားနှင့်အညီ မပြုရသေးခြင်း ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ခြင်းမရှိသော အရိဋ္ဌရဟန်းနှင့် အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း နေကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၂၄
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူရှိခြင်း ဝိနည်းတရားနှင့်အညီ မပြုရသေးခြင်း ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ခြင်းမရှိသော ရဟန်းနှင့် အတူလည်း သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ အတူလည်း နေငြားအံ့၊ အတူလည်း အိပ်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၂၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုရဟန်းကမူလည်း ပြောကြား၏။
ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူရှိခြင်းဟူသည် “(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိပါ၏၊ ထိုတရား တို့သည် မှီဝဲသောသူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်”ဟု မိစ္ဆာအယူရှိခြင်း တည်း။
ဝိနည်းတရားနှင့်အညီ မပြုရသေးခြင်း မည်သည် ထုတ်ပယ် နှင်ထုတ်ထားခြင်း, မထည့်သွင်း ခြင်းတည်း။
ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ခြင်းမရှိသော ရဟန်းနှင့်အတူဟူသည် ဤမှားသောအယူကို မစွန့်သော ရဟန်းနှင့်အတူ။
အတူသုံးဆောင်ငြားအံ့ဟူရာ၌ အတူသုံးဆောင်ခြင်း မည်သည် ပစ္စည်းအတူ သုံးဆောင်ခြင်း ‘အာမိသသမ္ဘောဂ’၊ တရားအတူ သုံးဆောင်ခြင်း ‘ဓမ္မသမ္ဘောဂ’ဟူ၍ သုံးဆောင်ခြင်း နှစ်မျိုးရှိ၏။
ပစ္စည်းသုံးအတူဆောင်ခြင်း ‘အာမိသသမ္ဘောဂ’ မည်သည် ဆွမ်းစသော အာမိသကို ပေးမူလည်း ပေးအံ့၊ ယူမူလည်း ယူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တရားအတူသုံးဆောင်ခြင်း ‘ဓမ္မသမ္ဘောဂ’ မည်သည် သင်မူလည်း သင်အံ့ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ ပုဒ်ဖြင့် သင်မူလည်း သင်အံ့ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အက္ခရာဖြင့် သင်မူလည်း သင်အံ့ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အတူလည်း နေငြားအံ့ဟူသည် နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းနှင့်အတူ ဥပုသ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပဝါရဏာကိုသော်လည်းကောင်း၊ သံဃကံကိုသော်လည်းကောင်း ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အတူလည်း အိပ်ငြားအံ့ဟူသည် အမိုးတစ်ခုတည်းရှိသော ကျောင်း၌ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း အိပ်သည် ရှိသော် (အခြား) ရဟန်းသည် အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
(အခြား) ရဟန်း အိပ်သည် ရှိသော် နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်ယောက်လုံးပင် အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထ၍ အဖန်ဖန် အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၄၂၆
။ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း၌ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အတူလည်း သုံးဆောင်အံ့၊ အတူလည်း နေအံ့၊ အတူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း၌ ယုံမှားသည် ရှိသည်ဖြစ်၍ အတူလည်း သုံးဆောင်အံ့၊ အတူလည်း နေအံ့၊ အတူလည်း အိပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း၌ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အတူလည်း သုံးဆောင်အံ့၊ အတူလည်း နေအံ့၊ အတူလည်း အိပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။
နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း မဟုတ်ရာ၌ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း မဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းမဟုတ်ရာ၌ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၂၇
။ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း မဟုတ်ဟု သိအံ့၊ နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းကို သံဃာဘောင် သို့ သွင်းပြီဟု သိအံ့၊ ထိုအယူကို စွန့်ပြီဟု သိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-သပ္ပါဏကဝဂ်
၁၀-ကဏ္ဍကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၂၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ကဏ္ဍကမည်သော သာမဏေအား “(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့် အတိုင်း ငါ သိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်”ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏။များစွာသော ရဟန်းတို့သည် “ကဏ္ဍကမည်သော သာမဏေအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏”ဟူ၍ ကြားကြသည်သာတည်း။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ကဏ္ဍကမည်သော သာမဏေထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ကဏ္ဍကမည်သော သာမဏေကို “ငါ့သျှင်ကဏ္ဍက သင့်အား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုစေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု မေးကြကုန်၏။
အသျှင်ဘုရားတို့ကြားသည့်အတိုင်း မှန်ပေ၏၊ (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း အကျွန်ုပ် သိပါ၏၊ ထိုတရား တို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
ငါ့သျှင်ကဏ္ဍက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ။
ငါ့သျှင်ကဏ္ဍက များစွာသော အကြောင်းဖြင့် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကို အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာတည်း၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို သာယာဖွယ်နည်းကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်းများကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။ပ။
ဤသို့လျှင် ကဏ္ဍကသာမဏေသည် ထိုရဟန်းတို့က ပြောဆို ဆုံးမပါလျက်-
"အသျှင်ဘုရားတို့ကြားသည့်အတိုင်း မှန်ပါသည်။ (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း အကျွန်ုပ် သိပါ၏၊ ထိုတရား တို့သည် မှီဝဲသောသူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါဟု ထိုရှေးအတူသာလျှင် ထိုယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူကို အစွမ်းကုန် မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်ကာ စွဲစွဲမြဲမြဲ ပြောဆို၏။
--ထိုရဟန်းတို့သည် ကဏ္ဍကသာမဏေကို ထိုယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူမှ လွတ်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင် ကြသောအခါ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာ ဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေ၍ ကဏ္ဍကသာမဏေကို-
"ကဏ္ဍက သင့်အား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထား သော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါ သိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါဟု ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူ ရှိ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း မှန်ပါသည် အသျှင်ဘုရား၊ (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း တပည့်တော် သိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကိုပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ငါသည် အဘယ်သူအား ဤသို့ တရားဟောတော် မူသည်ကို သင် သိသနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ငါသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော တရားတို့ကို အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟူ၍ ဟော တော်မူသည် မဟုတ်ပါလော၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသောသူအား အန္တရာယ်ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည် သာတည်းဟု (ဟောတော်မူသည် မဟုတ်လော)။
ငါသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို သာယာဖွယ်နည်းကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်းများကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။ ငါသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို အသားမကပ်သော အရိုးနှင့် တူကုန်၏။ပ။ မြွေဦးခေါင်းနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဟောတော်မူ၏၊ ငါသည် ကာမဂုဏ် တို့ကို သာယာဖွယ် နည်းကုန်၏၊ ဆင်းရဲများကုန်၏၊ ပူဆွေးခြင်းများကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှ၏ဟူ၍ ဟောထားသည် မဟုတ်လော။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ထိုသို့ ဟောထားပါလျက် သင်သည် မိမိ၏ မကောင်း သော စွဲယူခြင်းဖြင့် ငါတို့ကိုလည်း စွပ်စွဲဘိ၏၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း တူးဖြိုဖျက်ဆီးဘိ၏၊ အကုသိုလ် တရားတို့ကိုလည်း များစွာ ပွါးများစေဘိ၏၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင့်အား ထိုယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူသည် ကာလရှည်မြင့်စွာ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကြည်ညိုပြီးသော အချို့သူတို့အားလည်း အကြည်အညို ပျက်စေခြင်းငှါလည်းကောင်း ဖြစ်၏ဟု ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောကြားပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်သည် ကဏ္ဍကမည်သော သာမဏေကို ဖျက်ဆီးလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဖျက်ဆီးရမည်။
"ငါ့သျှင်ကဏ္ဍက သင်သည် ယနေ့မှ စ၍ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဆရာဟူ၍လည်း မညွှန်ကြားနှင့် တော့၊ သင်မှ တစ်ပါးသော သာမဏေတို့သည် ရဟန်းတို့နှင့် အတူ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ပတ်လုံး အတူ အိပ်ခြင်းကိုလည်း ရကုန်၏၊ ထိုအတူအိပ်ခြင်းသည်လည်း သင့်အား မရှိတော့ပြီ၊ မမြတ်နိုးအပ်သော သာမဏေ သွားလေတော့၊ ပျောက်ပျက်လေတော့”ဟု (ဆို၍ ဖျက်ဆီးရမည်)။
ထိုအခါ၌ သံဃာသည် ကဏ္ဍကသာမဏေကို ဖျက်ဆီး၏။
--ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် ထိုသို့ဖျက်ဆီးထားပြီးသော ကဏ္ဍကသာမဏေကို ဖြားယောင်းလည်း ဖြားယောင်းကုန်၏၊ လုပ်ကျွေးလည်း လုပ်ကျွေးစေကုန်၏၊ အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် ထိုသို့ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော ကဏ္ဍကသာမဏေကို ဖြားယောင်းလည်း ဖြားယောင်းကုန်ဘိသနည်း လုပ်ကျွေး လည်း လုပ်ကျွေးစေကုန်ဘိသနည်း အတူလည်း သုံးဆောင်ကြကုန်ဘိသနည်း အတူလည်း အိပ်ကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သိလျက် ထိုသို့ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော ကဏ္ဍကသာမဏေကို့ဖြားယောင်းလည်း ဖြားယောင်းကုန်၏၊ လုပ်ကျွေးလည်း လုပ်ကျွေးစေကုန်၏၊ အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်၏၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သိလျက် ထိုသို့ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော ကဏ္ဍကသာမဏေကို ဖြားယောင်းလည်း ဖြားယောင်းကုန်ဘိသနည်း၊ လုပ်ကျွေး လည်း လုပ်ကျွေးစေကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း အိပ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၂၉
။ “သာမဏေသည်လည်း အကယ်၍ ‘(ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ် ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသောသူအား (ဈာန် မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်’ဟု ဆိုငြားအံ့။ထိုသာမဏေကို ရဟန်းတို့သည် ‘ငါ့သျှင်သာမဏေ ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း ချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော် မမူရာ၊ ငါ့သျှင်သာမဏေ များစွာသော အကြောင်းဖြင့် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကို (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ဟူ၍ မြတ်စွာ ဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော ရဟန်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင်တည်း’ဟူ၍ ပြောဆို ဆုံးမရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုသာမဏေ သည် ရဟန်းတို့က ဆုံးမပါလျက် ရှေးအတူသာလျှင် ဆက်လက်ယူငြားအံ့၊ ထိုသာမဏေကို ရဟန်းတို့သည် ‘ငါ့သျှင် သာမဏေ ယနေ့မှ အစပြု၍ သင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဆရာဟူ၍ မညွှန်းနှင့်တော့၊ သင်မှ တစ်ပါးသော သာမဏေတို့သည် ရဟန်းနှင့်အတူ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ပတ်လုံး အတူ အိပ်ခြင်းကို ရကြကုန်၏၊ ထိုအတူ အိပ်ခြင်းသည်လည်း သင့်အား မရှိတော့ချေ၊ မမြတ်နိုးအပ်သော သာမဏေ သွားလေတော့၊ ပျောက်ပျက်လေတော့’ဟု ပြောဆိုရာ၏။
အကြင် ရဟန်းသည် သိလျက် ထိုသို့ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေကို ဖြားယောင်းမူလည်း ဖြားယောင်းငြားအံ့၊ လုပ်ကျွေးမူလည်း လုပ်ကျွေးစေငြားအံ့၊ အတူမူလည်း သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ အတူမူလည်း အိပ်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--၁၀-ကဏ္ဍကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၃၀
။ သာမဏေ မည်သည် ရှင်သာမဏေကိုပင် ဆို၏။ဟု ဆိုငြားအံ့ဟူသည် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထား သော တရားတို့ကို ဟောထားတော်မူသည့်အတိုင်း ငါသိပါ၏၊ ထိုတရားတို့သည် မှီဝဲသော သူအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု ဆိုငြားအံ့။
ထိုသာမဏေသည်ဟူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလေ့ရှိသော သာမဏေတည်း။
ရဟန်းတို့သည်ဟူသည် အခြားသော ရဟန်းတို့သည်။
မြင်ကုန်ကြားကုန်သော ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်သာမဏေ ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားအား စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းချေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ဟောတော်မမူရာ၊ ငါ့သျှင်သာမဏေ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကို (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ဟူ၍ ဟောထားတော်မူ၏၊ ထိုတရားတို့ကို မှီဝဲသော ရဟန်းအား (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင်တည်း”ဟု ဆုံးမရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆို ဆုံးမရာ၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆို ဆုံးမရာ၏။ပ။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏။ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ထိုသာမဏေကို ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်သာမဏေ သင့်အား ယနေ့မှ အစပြု၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဆရာဟူ၍ မညွှန်း နှင့်တော့၊ သင်မှ တစ်ပါးသော သာမဏေတို့သည် ရဟန်းတို့နှင့် အတူ နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်ပတ်လုံး အတူတကွ အိပ်ခြင်းကို ရကုန်၏၊ ထို့အတူ အိပ်ခြင်းသည်လည်း သင့်၌ မရှိတော့ပြီ၊ မမြတ်နိုးအပ်သော သာမဏေ သွားလေတော့၊ ပျောက်ပျက်လေတော့”ဟု ပြောဆိုရာ၏။
အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။
ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့သော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုသူ (သာမဏေ) ကသော်လည်း ပြောကြား၏။
ထိုသို့ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေဟူသည် ဤသို့ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေတည်း။
သာမဏေ မည်သည် ရှင်သာမဏေ (ကိုရင်) ကိုပင် ဆို၏။
ဖြားယောင်းမူလည်း ဖြားယောင်းငြားအံ့ဟူသည် ထိုသာမဏေအား သပိတ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပါဠိသင်ခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အဋ္ဌကထာသင်ခြင်းကို သော်လည်းကောင်း ပေးမည်ဟု ဖြားယောင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လုပ်ကျွေးမူလည်း လုပ်ကျွေးစေငြားအံ့ဟူသည် ထိုသာမဏေ၏ ကသယ်မှုန့်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ မြေညက်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဒန်ပူကိုသော်လည်းကောင်း၊ မျက်နှာသစ်ရေကိုသော် လည်းကောင်း သာယာအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အတူမူလည်း သုံးဆောင်ငြားအံ့ဟူရာ၌ အတူသုံးဆောင်ခြင်း မည်သည် ပစ္စည်းအတူ သုံးဆောင် ခြင်း ‘အာမိသသမ္ဘောဂ’၊ တရားအတူ သုံးဆောင်ခြင်း ‘ဓမ္မသမ္ဘောဂ’ဟူ၍ နှစ်ပါး ရှိ၏။
ပစ္စည်းအတူ သုံးဆောင်ခြင်း ‘အာမိသသမ္ဘောဂ’ မည်သည် ဆွမ်းစသော အာမိသကို ပေးမူလည်း ပေးအံ့ ယူမူလည်း ယူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--တရားအတူ သုံးဆောင်ခြင်း ‘ဓမ္မသမ္ဘောဂ’ မည်သည် သင်မူလည်း သင်အံ့၊ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ ပုဒ်အားဖြင့် သင်မူလည်း သင်အံ့၊ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အက္ခရာအားဖြင့် သင်မူလည်း သင်အံ့၊ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အတူမူလည်း အိပ်ငြားအံ့ဟူသည် တစ်မိုးတစ်ရံတည်းသော ကျောင်း၌ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေအိပ်သည် ရှိသော် ရဟန်းသည် အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းအိပ်သည် ရှိသော် ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေသည် အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ယောက်လုံး အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထပြီး၍ အဖန်ဖန် အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၃၁
။ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေ၌ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြားယောင်းမူလည်း ဖြားယောင်းအံ့၊ လုပ်ကျွေးမူလည်း လုပ်ကျွေးစေအံ့၊ အတူမူလည်း သုံးဆောင်အံ့၊ အတူမူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြားယောင်းမူလည်း ဖြားယောင်းအံ့၊ လုပ်ကျွေးမူလည်း လုပ်ကျွေးစေအံ့၊ အတူမူလည်း သုံးဆောင်အံ့၊ အတူမူလည်း အိပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေ၌ ဖျက်ဆီးထားပြီးသော သာမဏေမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြားယောင်းမူလည်း ဖြားယောင်းအံ့၊ လုပ်ကျွေးမူလည်း လုပ်ကျွေးစေအံ့၊ အတူမူလည်း သုံးဆောင်အံ့၊ အတူမူလည်း အိပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ဖျက်ဆီးမထားသော သာမဏေ၌ ဖျက်ဆီးထားသော သာမဏေဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဖျက်ဆီးမထားသော သာမဏေ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဖျက်ဆီးမထားသော သာမဏေ၌ ဖျက်ဆီးမထားသော သာမဏေဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၃၂
။ ဖျက်ဆီးမထားသော သာမဏေဟု သိအံ့၊ ထိုမိစ္ဆာအယူကို စွန့်ပြီဟု သိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမ ကဏ္ဍကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
သတ္တမ သပ္ပါဏကဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုသပ္ပါဏကဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တိရစ္ဆာန်သတ္တဝါကို သတ်သော သိက္ခာပုဒ်၊ သပ္ပါဏက သိက္ခာပုဒ်၊ ဥက္ကောဋနသိက္ခာပုဒ်၊ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းသော သိက္ခာပုဒ်၊ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်မီ ရဟန်းခံသော သိက္ခာပုဒ်၊ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပုဒ်၊ မာတုဂါမ သံဝိဓာနသိက္ခာပုဒ်၊ အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၊ ဥက္ခိတ္တသိက္ခာပုဒ်၊ ကဏ္ဍကသိက္ခာပုဒ်၊ ဤဆယ်ပါး တို့တည်း။ ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၁-သဟဓမ္မိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၃၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဆန္နသည် မကျင့်ထိုက်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်ဆန္န ဤသို့သဘော ရှိသော အမှုကို မပြုပါလင့် ဤအမှုသည် မအပ်”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထိုဆန္နသည် “ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု ပြောဆို၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဆန္နသည် ရဟန်းတို့က သိက္ခာပုဒ် တော်နှင့် လျော်ညီစွာ ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်ဟူ၍ ဆိုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ဆန္န သင်သည် ရဟန်းတို့က သိက္ခာပုဒ်တော်နှင့် လျော်ညီစွာ ဆုံးမသည် ရှိသော် ‘ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင် လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤ သိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်’ဟု ပြောဆို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားသင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့က သိက္ခာပုဒ်တော်နှင့် လျော်ညီစွာ ဆိုဆုံးမသည် ရှိသော် “ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု ပြောဆိုဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၃၄
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းတို့က တရားနှင့်လျော်ညီစွာ ပြောဆိုဆုံးမသည် ရှိသော် ‘ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်’ဟု ပြောဆိုငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းတို့ ကျင့်လိုသော ရဟန်းသည် သိအောင် ပြုရမည်၊ အဖန်တလဲလဲ မေးမြန်းရမည်၊ အဖန်တလဲလဲ စုံစမ်းဆင်ခြင်ရမည်၊ ဤသို့ ပြုခြင်းသည် ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို ကျင့်လိုရာ၌ ကျင့်ဝတ်တည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-သဟဓမ္မိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၃၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းတို့ကဟူသည် အခြားသော ရဟန်းတို့သည်။
တရားနှင့်လျော်ညီစွာ မည်သည် မြတ်စွာဘုရားပညတ်တော်မူသော သိက္ခာပုဒ်တော်သည် တရားနှင့် လျော်သည် မည်၏။
ထိုသိက္ခာပုဒ်တော်ဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်ဟူသည် ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်၌ ကျွမ်းကျင်ထက်မြက်သော၊ အကြားအမြင်များသော၊ တရားစကားကို ပြောဆိုတတ် သော ပညာရှိရဟန်းကို မေးဦးအံ့ဟု ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၃၆
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပညတ်တော်မဟုတ်သော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် “ဤသိက္ခာပုဒ်သည် ကိလေသာကို မခေါင်းပါးစေနိုင်၊ ကိလေသာကို မခါတွက်စေနိုင်၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကို မဆောင်စေနိုင်၊ ကိလေသာကို မပယ် စေနိုင်၊ လုံ့လထုတ်ခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်”ဟု ပြောဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ကျွမ်းကျင် ထက်မြက်သော အကြားအမြင်များသော တရားစကားကို ပြောဆိုတတ်သော ပညာရှိရဟန်းကို မေးဦးအံ့”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သော သူသည် ပညတ်တော်ဟုတ်, မဟုတ်သော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် “ဤသိက္ခာပုဒ်သည် ကိလေသာကို မခေါင်းပါးစေနိုင်၊ ကိလေသာကို မခါတွက်စေနိုင်၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကို မဆောင်စေနိုင်၊ ကိလေသာကို မပယ်စေနိုင်၊ လုံ့လထုတ်ခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်”ဟု ပြောဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော အခြား ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းကို မမေးရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး ငါသည် ဤ သိက္ခာပုဒ်၌ ကျင့်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်၌ ကျွမ်းကျင်ထက်မြက်သော အကြားအမြင်များသော တရားစကားကို ပြောဆိုတတ်သော ပညာရှိရဟန်းကို မေးဦးအံ့”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--ကျင့်လိုသောဟူသည် ကျင့်ခြင်းငှါ အလိုရှိသော သူတည်း။
သိအောင် ပြုရမည်ဟူသည် သိရမည်။
အဖန်တလဲလဲ မေးမြန်းရမည်ဟူသည် အသျှင်ဘုရား ဤသိက္ခာပုဒ်သည် အဘယ်အခြင်းအရာဖြင့် ပြီးသနည်း၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၏ အနက်ကား အဘယ်ပါနည်းဟု မေးမြန်းရမည်။
အဖန်တလဲလဲ စုံစမ်း ဆင်ခြင်ရမည်ဟူသည် ကြံစည်ရမည် နှိုင်းချိန်ရမည်။
ဤသို့ ပြုခြင်းသည် ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို ကျင့်လိုရာ၌ ကျင့်ဝတ်တည်းဟူသည် ဤသို့ ပြုခြင်းသည် ထိုသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ကျင့်လိုရာ၌ တရားနှင့်လျော်သော အကျင့်တည်း။
֍ ၄၃၇
။ “သိအံ့ ကျင့်အံ့”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၂-ဝိလေခနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၃၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့အား များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ဝိနည်း နှင့်စပ်သော စကားကို ဟောတော်မူ၏။ ဝိနည်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဟောတော်မူ၏၊ ဝိနည်းသင်ခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဟောတော်မူ၏၊ ရည်ညွှန်း၍ ရည်ညွှန်း၍ အသျှင်ဥပါလိ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆို တော်မူ၏။ရဟန်းတို့သည် “မြတ်စွာဘုရားကား များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ဝိနည်းနှင့်စပ်သော စကားကို ဟောတော်မူ၏၊ ဝိနည်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဟောတော်မူ၏၊ ဝိနည်းသင်ခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဟော တော်မူ၏၊ ရည်ညွှန်း၍ ရည်ညွှန်း၍ အသျှင်ဥပါလိ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုတော်မူ၏။
"ငါ့သျှင်တို့ ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဥပါလိ၏ အထံ၌ ဝိနည်းတရားတော်ကို သင်ကြ ကုန်အံ့”ဟု ပြောဆို၍ မထေရ်ကြီး မထေရ်လတ် မထေရ်ငယ်ဖြစ်ကြသော များစွာသော ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဥပါလိ၏ အထံ၌ ဝိနည်းတရားတော်ကို သင်ကုန်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား-
"ငါ့သျှင်တို့ ယခုအခါ မထေရ်ကြီး မထေရ်လတ် မထေရ်ငယ် ဖြစ်ကြသော များစွာသော ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဥပါလိ၏ အထံ၌ ဝိနည်းကို သင်ကုန်၏၊ ဤရဟန်းတို့သည် ဝိနည်း၌ လိမ္မာသည် ရှိသော် ငါတို့ကို သူတို့အလိုကျ သူတို့အလိုရှိသောအခါ သူတို့အလိုရှိတိုင်း တိုက်ရိုက် ဆွဲဆောင်ကုန်လတ္တံ့၊ သွယ်ဝိုက်၍ ဆွဲဆောင်ကုန်လတ္တံ့၊ ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ယခုအခါ၌ ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချကုန်အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းတို့အထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “ငယ်ကုန် အလွန်ငယ်ကုန်သော ဤ သိက္ခာပုဒ်တို့ကို ပြဆိုခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ အတိုင်းထက်အလွန် တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ဖြစ်ရုံမျှသာ စိတ်နှလုံး ပင်ပန်းရုံမျှသာ စိတ်နှလုံးကို ရေးခြစ် ရှုပ်ထွေးစေရုံမျှသာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၃၉
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ပါတိမောက် ‘ရဟန်းတို့၏ သိက္ခာပုဒ်’ ကို ပြဆိုသည်ရှိသော် ‘ငယ်ကုန် အလွန်ငယ်ကုန်သော ဤသိက္ခာပုဒ်တို့ကို ပြဆိုခြင်း ကြောင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ အတိုင်းထက်အလွန် တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ဖြစ်ရုံမျှသာ စိတ်နှလုံး ပင်ပန်းရုံမျှသာ စိတ်နှလုံးကို ရေးခြစ် ရှုပ်ထွေးစေရုံမျှသာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုငြားအံ့၊ သိက္ခာ ပုဒ်တော်ကို ကဲ့ရဲ့ခြင်းကြောင့် (ထိုရဟန်း အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၂-ဝိလေခနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၄၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ပါတိမောက်ကို ပြဆိုသည်ရှိသော်ဟူသည် ပြသော်လည်းကောင်း၊ ပြစေသော်လည်းကောင်း၊ သရဇ္ဈာယ်သော်လည်းကောင်းတည်း။
ဟု ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် ငယ်ကုန် အလွန်ငယ်ကုန်သော ဤသိက္ခာပုဒ်တို့ကို ပြဆိုခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ အတိုင်းထက်အလွန် တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ဖြစ်ရုံမျှသာ စိတ်နှလုံး ပင်ပန်းရုံမျှသာ စိတ်နှလုံးကို ရေးခြစ် ရှုပ်ထွေးစေရုံမျှသာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု (ပြောဆိုငြားအံ့)။
"ပါတိမောက်ကို သင်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ဖြစ်၏၊ စိတ်နှလုံး ပင်ပန်းခြင်း ဖြစ်၏၊ စိတ်နှလုံးကို ရေးခြစ် ရှုပ်ထွေးစေခြင်း ဖြစ်၏၊ ပါတိမောက်ကို မသင်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ မဖြစ်၊ စိတ်နှလုံးပင်ပန်းခြင်း မဖြစ်၊ စိတ်နှလုံးကို ရေးခြစ် ရှုပ်ထွေးစေခြင်း မဖြစ်။ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို မပြခြင်းသည် မြတ်၏၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို မယူခြင်းသည် မြတ်၏၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို မသင်ခြင်းသည် မြတ်၏၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို မဆောင်ခြင်းသည် မြတ်၏၊ ဝိနည်းတရားသည် လည်း ကွယ်ပျောက်စေသတည်း၊ ဤ ရဟန်းတို့သည် ဝိနည်း၌ မလိမ္မာစေကုန်သတည်း”ဟု ရဟန်း၏ အထံ၌ ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၄၁
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝိနည်းကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။(ဝိနည်းမှ) တစ်ပါးသော တရားကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၏ (အထံ၌) ဝိနည်းကိုလည်းကောင်း၊ အခြားသော တရားကိုလည်းကောင်း ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၄၂
။ “တိုက်တွန်းပါ၏ သင်သည် သုတ္တန်တို့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဂါထာတို့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အဘိဓမ္မ္မာကိုသော်လည်းကောင်း သင်ဦးလော့၊ နောက်မှ ဝိနည်းတရားကို သင်ရအံ့”ဟု မကဲ့ရဲ့လိုဘဲ ပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ ဝိလေခနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၃-မောဟနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၄၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မကျင့်ထိုက်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပြီးလျှင် “မသိခြင်းကြောင့် အာပတ် သင့်ကုန်၏”ဟု သိစေလို၍ ပါတိမောက်ပြသည်ရှိသော် “ငါတို့ သည် ယခုမှသာလျှင် သိကုန်၏၊ ဤတရားသည်လည်း ပါတိမောက်၌ လာသတတ်၊ ပါတိမောက်၌ အကျုံး ဝင်သတတ်၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း အကျဉ်းပြခြင်းသို့ ရောက်သတတ်”ဟု ဆိုကုန်၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ပါတိမောက်ကို ပြသည် ရှိသော် ငါတို့သည် ယခုမှသာလျှင် သိကုန်၏၊ ဤတရားသည်လည်း ပါတိမောက်၌ လာသတတ်၊ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်သတတ်၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း အကျဉ်းပြခြင်းသို့ ရောက်သတတ်ဟူ၍ ဆိုကြ ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ပါတိမောက်ကို ပြသည်ရှိသော် ‘ငါတို့သည် ယခုမှသာလျှင် သိကုန်၏၊ ဤတရားသည်လည်း ပါတိမောက်၌ လာသတတ်၊ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်သတတ်၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း အကျဉ်းပြခြင်းသို့ ရောက်သတတ်’ဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ပါတိမောက်ကို ပြသည်ရှိသော် ငါတို့သည် ယခုမှသာလျှင် သိကုန်၏၊ ဤတရားသည်လည်း ပါတိမောက်၌ လာသတတ်၊ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်သတတ်၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း အကျဉ်းပြခြင်းသို့ ရောက်သတတ်ဟူ၍ ဆိုကုန်ဘိသနည်း”။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၄၄
။ “အကြင်ရဟန်းသည် လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း ပါတိမောက် ပြသည်ရှိသော် ‘ငါသည် ယခုမှသာလျှင် သိ၏၊ ဤတရားသည်လည်း ပါတိမောက်၌ လာသတတ်၊ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်သတတ်၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း အကျဉ်းပြခြင်း သို့ ရောက်သတတ်’ဟု ဆိုငြားအံ့၊ ဤရဟန်းသည် နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ် ပါတိမောက် ပြရာ၌ နေဖူး၏ဟူ၍ ထိုရဟန်းကို တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က သိငြားအံ့၊ ထို့ထက်အလွန် နေဖူးသည်ကိုကား ဆိုဖွယ်ရာမရှိ၊ ထိုရဟန်းအား မသိယောင်ဆောင် သဖြင့် အာပတ်မှ မလွတ်နိုင်၊ ထိုမသိယောင်ဆောင်ခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ် ကိုလည်း တရားအားလျော်စွာ ဆုံးဖြတ်ရမည်၊ ထို့ထက် အလွန်လည်း ထိုရဟန်းအား မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ (ဉတ္တိဒုတိယကံဖြင့်) တင်ရမည်၊ ‘ငါ့သျှင် အကြင် သင်သည် ပါတိမောက်ကို ပြသည်ရှိသော် ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ရိုရိုသေသေ နှလုံးမသွင်း၊ ထိုသင့်အား ရဟန်း၏အဖြစ်ကို အရမတော်၊ ထိုသင်သည် ရဟန်းဘဝကို မကောင်းသဖြင့် ရအပ်၏’ဟု (ကဲ့ရဲ့၍ မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်ရမည်)၊ မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်ပြီးသည် ရှိသော် ထိုမသိယောင်ဆောင်သော ရဟန်း၌ ဤပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၃-မောဟနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၄၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်းဟူသည် (လပြည့် လကွယ်) ဥပုသ်နေ့တိုင်း ဥပုသ်နေ့တိုင်း။
ပါတိမောက်ကို ပြသည်ရှိသော်ဟူသည် ပြနေစဉ်။
ဟု ဆိုငြားအံ့ဟူသည် မကျင့်ထိုက်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပြီးလျှင် “မသိခြင်းကြောင့် အာပတ် သင့်၏”ဟု သိစေလို၍ ပါတိမောက်ပြရာ၌ “ငါသည် ယခုမှသာလျှင် သိ၏၊ ဤတရားသည်လည်း ပါတိမောက်၌ လာသတတ်၊ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်သတတ်၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း အကျဉ်းပြခြင်းသို့ ရောက်သတတ်”ဟု ဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဤရဟန်းကား နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ် ပါတိမောက်ပြရာ၌ နေဖူး၏ဟု ထိုရဟန်းကို တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က သိငြားအံ့၊ ထို့ထက်အလွန် နေဖူးရာ၌ကား ဆိုဖွယ်ရာမရှိ၊ ထိုရဟန်းအား မသိယောင် ဆောင်ခြင်းဖြင့် အာပတ်မှ မလွတ်နိုင်၊ ထိုမသိယောင်ဆောင်ခြင်းကြောင့် သင့်သော အာပတ်ကိုလည်း တရားအားလျော်စွာ ဆုံးဖြတ်ရမည်၊ ထို့ထက်အလွန်လည်း ထိုရဟန်းအား မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်ရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် (မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့) တင်ရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၄၄၆
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ရဟန်းသည် ပါတိမောက်ကို ပြသည်ရှိသော် ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ရိုရိုသေသေ နှလုံးမသွင်း၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်ရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ရဟန်းသည် ပါတိမောက်ကို ပြသည်ရှိသော် ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ရိုရိုသေသေ နှလုံးမသွင်း၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်၏၊ ဤမည်သော ရဟန်းအား မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်ခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဤမည်သော ရဟန်းအား မိုက်မဲတွေဝေသော အဖြစ်သို့ တင်အပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤ နှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
မိုက်မဲတွေဝေခြင်းသို့ မတင်မီ မိုက်ယောင်မူအံ့ ‘မသိယောင်ဆောင်အံ့’၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မိုက်မဲတွေဝေခြင်းသို့ တင်ပြီးမှ မိုက်ယောင်မူအံ့ ‘မသိယောင်ဆောင်အံ့’၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၄၄၇
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ မိုက်ယောင်မူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ မိုက်ယောင်မူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ မိုက်ယောင်မူအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မိုက်ယောင်မူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ မိုက်ယောင်မူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၄၈
။ အကျယ်အားဖြင့် မကြားနာဖူးမူ အာပတ် မသင့်၊ နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်အောက် ယုတ်လျော့၍ အကျယ်အားဖြင့် ကြားနာဖူးမူ အာပတ် မသင့်။ မိုက်ယောင်မူခြင်းကို အလိုမရှိသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယ မောဟနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၄-ပဟာရသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၄၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံး မသာသည်ဖြစ်၍ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ပုတ်ခတ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ငိုကြွေးကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ငိုကြွေးကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု မေးကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ငါတို့အား ပုတ်ခတ်ကုန်၏ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းတို့အား ပုတ်ခတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းတို့အား ပုတ်ခတ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းတို့ အား ပုတ်ခတ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၅၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းအား အမျက်ထွက်သည် ဖြစ်၍ နှလုံး မသာသည် ဖြစ်၍ ပုတ်ခတ်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-ပဟာရသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၅၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းအားဟူသည် အခြားသော ရဟန်းအား။
အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ဟူသည် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ ထိခိုက်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ငြောင့်ကဲ့သို့ ဖြစ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။
ပုတ်ခတ်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်သော်လည်း ကောင်း၊ လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်သော်လည်းကောင်း အယုတ်သဖြင့် ကြာရွက်ဖြင့်လည်း ပုတ်ခတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၅၂
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ပုတ်ခတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာ သည်ဖြစ်၍ ပုတ်ခတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အမျက် ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ပုတ်ခတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သော သူအား အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ပုတ်ခတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း မဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ် ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၅၃
။ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူက ညှဉ်းဆဲသောကြောင့် လွတ်စေလိုသော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ပုတ်ခတ်ငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ ပဟာရသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၅-တလသတ္တိက သိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၅၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံး မသာသည်ဖြစ်၍ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်ကုန်၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ပုတ်ခတ်ခြင်း ခံရဖန်များသောကြောင့် ငိုကြွေးကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုကြွေးကုန်သနည်း”ဟု မေးကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ငါတို့အား လက်ဝါး ဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်ကုန်၏ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ သတ္တရသဝဂ္ဂီ ရဟန်းတို့အား လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၅၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းအား အမျက်ထွက်သည် ဖြစ်၍ နှလုံး မသာသည် ဖြစ်၍ လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-တလသတ္တိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၅၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းအားဟူသည် အခြားသော ရဟန်းအား။
အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ဟူသည် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ ထိခိုက်သော စိတ်ရှိ့သည်ဖြစ်၍ ငြောင့်ကဲ့သို့ ဖြစ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။
လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့ဟူသည် ကိုယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း အယုတ်အားဖြင့် ကြာရွက်ကိုသော်လည်း မြှောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၅၇
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သော သူအား အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၅၈
။ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ညှဉ်းဆဲသောကြောင့် လွတ်စေလိုသော သဘောရှိသည် ဖြစ်၍ လက်ဝါးဖြင့် (ပုတ်ခတ်ရန်) ရွယ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမ တလသတ္တိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၆-အမူလကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၅၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် (အခြားသော) ရဟန်းကို (မြင်ခြင်း ကြားခြင်း ရွံရှာခြင်း) အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းကို (မြင်ခြင်း ကြားခြင်း ရွံရှာခြင်း) အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းကို (မြင်ခြင်း ကြားခြင်း ရွံရှာခြင်း) အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းကို (မြင်ခြင်း ကြားခြင်း ရွံရှာခြင်း) အကြောင်းရင်း မရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၆၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းကို (မြင်ခြင်း ကြားခြင်း ရွံရှာခြင်း) အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲငြားအံ့ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-အမူလကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၆၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းကိုဟူသည် အခြားသော ရဟန်းကို။
အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ မည်သည် မြင်လည်း မမြင်၊ ကြားလည်း မကြား၊ ရွံရှာလည်း မရွံရှာ။
သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့်ဟူသည် သံဃာဒိသိသ်အာပတ် တစ်ဆယ့်သုံးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော အာပတ်ဖြင့်။
စွပ်စွဲငြားအံ့ဟူသည် စောဒနာမူလည်း စောဒနာအံ့ စောဒနာစေမူလည်း စောဒနာစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၆၂
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ် အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အကြောင်း ရင်း မရှိဘဲ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်ဖြင့် စွပ်စွဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အကျင့်၏ ပျက်စီးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အယူ၏ ပျက်စီးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း စွပ်စွဲအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူကို စွပ်စွဲအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့။ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၆၃
။ ထိုသို့ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စောဒနာမူလည်း စောဒနာအံ့၊ စောဒနာစေမူလည်း စောဒနာစေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ အမူလကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၇-သဥ္စိစ္စသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၆၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား -"ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ‘အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သော သူကို ပဥွင်းမခံရ’ဟု သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ထားတော်မူ၏၊ သင်တို့သည်လည်း အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်ဘဲ ပဉ္စင်းခံကုန်၏၊ သင်တို့သည် သာမဏေတို့လော”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ထိုသတ္တရသဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငိုကြွေးကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုကြွေးကုန်ဘိသနည်”ဟု မေးကုန်၏ ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါတို့အား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေကုန်၏ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းတို့အား စေတနာ ရှိသည် ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေကုန်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းတို့အား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့အား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၆၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရဟန်းအား ‘ဤသို့ ပြောဆိုလျှင် တစ်ခဏမျှလည်း မချမ်းသာခြင်းဖြစ်လတ္တံ့’ဟု ထိုမချမ်းသာခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အကြောင်းတစ်ပါးမရှိဘဲ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သဥ္စိစ္စသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၆၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းအားဟူသည် အခြားသော ရဟန်းအား။
စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ဟူသည် သိလျက် အသေအချာသိလျက် စေ့ဆော်လျက် လွှမ်းမိုး၍ လွန်ကျုး ခြင်းတည်း။
တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေငြားအံ့ဟူသည် “သင်သည် အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်ဘဲ ပဉ္စင်းခံလေယောင်တကား၊ သင်သည် နေလွဲသောအခါ၌ စားလေယောင်တကား၊ သင်သည် သေအရက်ကို သောက်လေယောင်တကား၊ သင်သည် မိန်းမနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေယောင် တကား”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုမချမ်းသာခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အကြောင်း တစ်ပါး မရှိဘဲဟူသည် တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ဖြစ်စေခြင်းငှါ တစ်စုံတစ်ခုသော အခြား အကြောင်းသည် မရှိ။
֍ ၄၆၇
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ'ကို ဖြစ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သော သူအား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့။ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း မဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ် ရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၆၈
။ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ အလိုမရှိမူ၍ “သင်သည် အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်ဘဲ ပဉ္စင်းခံလေယောင်တကား၊ သင်သည် နေလွဲသောအခါ၌ စားလေယောင်တကား၊ သင်သည် သေအရက်ကို သောက်လေယောင်တကား၊ သင်သည် မိန်းမနှင့်အတူ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေယောင် တကား၊ တိုက်တွန်း၏ သိလော့၊ သင့်အား နောက်မှ တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ သည် မဖြစ်ပါ စေလင့်”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၈-ဥပဿုတိသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၆၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့နှင့်အတူ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်၏။ သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အရှက်မရှိကုန်၊ ဤရဟန်းတို့နှင့် အတူ ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်းငှါ မသင့်”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ငါတို့ကို အရှက်မရှိ”ဟု ဆိုကုန်ဘိသနည်းဟူ၍ ပြောဆိုကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ကြားကုန်သနည်းဟု (ဆိုသည်ရှိသော်) ငါတို့သည် အသျှင်တို့၏ စကားသံကို ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်နေကုန်၏ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်သော ငြင်းခုံကုန်သော ဆန့်ကျင်သော စကားကို ပြောဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့၏ စကားသံကို ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်နေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်သော ငြင်းခုံကုန်သော ဆန့်ကျင်သော စကားကို ပြောဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့၏ စကားသံကို ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်နေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။ပ။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်သော ငြင်းခုံကုန်သော ဆန့်ကျင်သော စကားကို ပြောဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့၏ စကားသံကို ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်နေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၇၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်သော ငြင်းခုံကုန်သော ဆန့်ကျင်သော စကားကို ဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့၏ စကားသံကို ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ ‘ဤရဟန်းတို့ ပြောဆိုလတ္တံ့သော စကားကို နားထောင်အံ့’ဟု ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အခြားအကြောင်း မရှိဘဲ ရပ်တည်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-ဥပဿုတိသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၇၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းတို့၏ဟူသည် အခြားသော ရဟန်းတို့၏။
ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်သော ငြင်းခုံကုန်သော ဆန့်ကျင်သော စကားကို ပြောဆိုကုန်သောဟူသည် အဓိကရုဏ်း ဖြစ်ကုန်သော။
စကားသံကို ကြားလောက်ရာအနီးအရပ်၌ ရပ်တည်ငြားအံ့ဟူသည် “ဤရဟန်းတို့၏ (စကားကို) ကြား၍ စောဒနာအံ့ အောက်မေ့စေအံ့ တစ်ဖန် ပြန်၍ စောဒနာအံ့ တစ်ဖန်ပြန်၍ အောက်မေ့စေအံ့ မျက်နှာမလှအောင် ပြုအံ့”ဟု သွားအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အကြင်အရပ်၌ ရပ်တည်လျက့်နာကြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နောက်မှ သွားသော ရဟန်းသည် နာကြားအံ့ဟု နှလုံးပိုက်၍ လျင်လျင်မြန်မြန် သွားအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အကြင်အရပ်၌ ရပ်လျက် နားထောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရှေ့မှ သွားသော ရဟန်းသည် နာကြားအံ့ဟု နှလုံးပိုက်၍ ချန်နေရစ်အံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အကြင်အရပ်၌ ရပ်တည်၍ နာကြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၏ တည်ရာအရပ်သို့လည်းကောင်း၊ နေရာ အရပ်သို့လည်းကောင်း၊ အိပ်ရာအရပ်သို့လည်းကောင်း လာ၍ တိုင်ပင်သည်ရှိသော် ချောင်းဟန့်ရမည်၊ သိစေရမည်၊ အကယ်၍မူလည်း ချောင်းမဟန့်ငြားအံ့ အကယ်၍မူလည်း မသိစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အခြားအကြောင်း မရှိဘဲဟူသည် စကားသံကို ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်နေခြင်းငှါ တစ်စုံတစ်ခုသော အခြားအကြောင်းသည် မရှိ။
֍ ၄၇၂
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၏ ကြားလောက်ရာ အနီးအရပ်၌ တည်အံ့ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း မဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့။ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၇၃
။ “ဤရဟန်းတို့၏ စကားကို ကြား၍ ရှောင်ကြဉ်အံ့ အထူးရှောင်ကြဉ်အံ့ ငြိမ်းစေအံ့ မိမိကိုယ် ကို လွတ်စေအံ့”ဟု နှလုံးသွင်း၍ သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ ဥပဿုတိသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၉-ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၇၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မကျင့်ထိုက်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ ကံပြုခံရသည်ရှိသော် အချင်းချင်းအတွက် တားမြစ်ကြကုန်၏။ထိုအခါ သံဃာသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် စည်းဝေး၏၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းချုပ်နေဆဲ ဖြစ်၍ ရဟန်းတစ်ပါးအား ဆန္ဒ ‘အလိုတူမှု’ ပေးလိုက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ သံဃာသည် “ငါ့သျှင်တို့ ဤဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းသည် တစ်ပါးတည်းလာ၏၊ ယခုအခါ ငါတို့သည် ထိုရဟန်းအား ကံကို ပြုကြကုန်အံ့”ဟု ဆို၍ ထိုရဟန်းအား ကံပြု၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းကို “ငါ့သျှင် သံဃာသည် အဘယ်ကို ပြုလုပ်သနည်း”ဟု မေးကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်အား ကံပြု၏ဟု (ပြောဆို၏)၊ ငါ့သျှင် ငါတို့သည် “သင့်အား ကံပြုလတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ထိုကံပြုခြင်း အကျိုးငှါ ဆန္ဒပေးသည် မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့သည် “သင့်အား ကံပြုလတ္တံ့”ဟု အကယ်၍ သိကုန်အံ့၊ ဆန္ဒ မပေးကုန်ရာဟု ပြောဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် တရားနှင့်လျော်သော ကံတို့အား ဆန္ဒပေးပြီးနောက် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ကုန်ဘိသနည်”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် တရားနှင့်လျော်သော ကံတို့အား ဆန္ဒပေးပြီးနောက် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် တရားနှင့်လျော်သော ကံကို ဆန္ဒပေးပြီးနောက် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ ခြင်းသဘောသို့ ရောက်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၇၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် တရားနှင့်လျော်သော ကံတို့အား ဆန္ဒ ပေးပြီးနောက် ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၇၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တရားနှင့်လျော်သော ကံ မည်သည်ဟုတ်မှန်သောသဘောဖြင့်, ဝိနည်းဖြင့်, မြတ်စွာဘုရား အဆုံး အမဖြင့် ပြုအပ်သော အပလောကနကံ၊ ဉတ္တိကံ၊ ဉတ္တိဒုတိယကံ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထကံသည် တရားနှင့် လျော်သော ကံ မည်၏။ ဆန္ဒပေးပြီးမှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၇၇
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆန္ဒပေးပြီးမှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆန္ဒပေးပြီးမှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆန္ဒပေးပြီးမှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ အာပတ် မသင့်။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၇၈
။ “မဟုတ်မမှန်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဝဂ် ‘တစ်သိမ်တည်း၌ တစ်စုစီ’ ဖြစ်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကံမထိုက်သော ရဟန်းအားလည်းကောင်း ကံပြုသည်”ဟု သိသောကြောင့် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၁၀-ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၇၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သံဃာသည် ကိစ္စတစ်စုံတစ်ခုဖြင့် စည်းဝေး၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းချုပ်နေဆဲဖြစ်၍ ရဟန်းတစ်ပါးအား ဆန္ဒ ‘အလိုတူမှု’ ပေးလိုက်ကုန်၏။ထိုအခါ သံဃာသည် “အကြင်ကံ၏ အကျိုးငှါ စည်းဝေး၏၊ ထိုကံကို ပြုအံ့”ဟု ဉတ်ကို ထား၏။ ထိုအခါ ထိုဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းသည် “ဤသို့လျှင် ဤရဟန်းတို့သည် တစ်ပါးတစ်ပါးသော ရဟန်းအား ကံကို ပြုကုန်၏၊ သင်တို့သည် အဘယ်ရဟန်းအား ကံကို ပြုကုန်ဘိသနည်း”ဟု ဆို၍ ဆန္ဒကို မပေးဘဲ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွား၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် သံဃာ၌ အဆုံးအဖြတ်စကား ဖြစ်နေစဉ် ဆန္ဒကို မပေးမူ၍ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွားဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် သံဃာ၌ အဆုံးအဖြတ်စကား ဖြစ်နေစဉ် ဆန္ဒကို မပေးမူ၍ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် သံဃာ၌ အဆုံးအဖြတ်စကား ဖြစ်နေစဉ် ဆန္ဒကို မပေးဘဲ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွားဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၈၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သံဃာ၌ အဆုံးအဖြတ်စကားသည် ဖြစ်လတ်သော် ဆန္ဒု မပေးမူ၍ နေရာမှ ထကာ ဖဲသွားငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဆန္ဒံ အဒတွာ ဂမနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၈၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သံဃာ၌ အဆုံးအဖြတ်စကား မည်သည် ဝတ္ထုကိုလည်း ပြောကြား၏၊ မဆုံးဖြတ်သေး။ ဉတ်ကိုလည်း ထား၏၊ ကမ္မဝါစာသည်လည်း မပြီးဆုံးသေး။
ဆန္ဒမပေးမူ၍ နေရာမှ ထကာ ဖဲသွားငြားအံ့ဟူသည် “အဘယ်သို့လျှင် ဤကံသည် ပျက်ရာသနည်း၊ အစုကွဲဖြစ်ရာသနည်း၊ မပြုပါအံ့နည်း”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပရိသတ်၏ ဟတ္တပါသ်ကို စွန့်စဉ် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ပြီးသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၈၂
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဆန္ဒကို မပေးဘဲ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ဆန္ဒကို မပေးဘဲ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆန္ဒကို မပေးဘဲ နေရာမှ ထ၍ ဖဲသွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၈၃
။ “သံဃာအား ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ ငြင်းခုံခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ ဆန့်ကျင် သော အယူကို ယူခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ ဆန့်ကျင်သော စကားကို ဆိုခြင်းသော်လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) သွားအံ့၊ “သံဃာ၏ ကွဲပြားခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ သံဃာ၏ အရေးသော် လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ဖဲသွားအံ့၊ “မတရားသဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ အစုကွဲ၍ သော်လည်းကောင်း ကံပြုလတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) သွားအံ့၊ ဖျားနာ၍ သွားအံ့၊ ဖျားနာသော ရဟန်း၏ ပြုဖွယ်ကိစ္စကြောင့် သွားအံ့၊ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် နှိပ်စက်သောကြောင့် သွားအံ့၊ “ကံမပျက်စေလိုဘဲ တစ်ဖန် ပြန်လာအံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမ ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၁၁-ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၈၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ့ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မလ္လမင်း၏သား အသျှင်ဒဗ္ဗသည် သံဃာအား ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို ခင်း၏၊ ဆွမ်းတို့ကိုလည်း ညွှန်း၏။ ထိုအသျှင်ဒဗ္ဗသည်ကား ညစ်နွမ်းသော သင်္ကန်းရှိ၏။ ထိုအခါ သံဃာအား သင်္ကန်းတစ်ထည် ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုအခါ သံဃာသည် ထိုသင်္ကန်းကို မလ္လမင်း၏သား အသျှင်ဒဗ္ဗအား ပေးလှူ၏။ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “အကြင် အကြင် ချစ်ကျွမ်းဝင်သူအား ရဟန်းတို့သည် သံဃိကဖြစ်သော လာဘ်ကို ညွှတ်စေကုန်ဘိ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ညီညွတ်သော သံဃာက သင်္ကန်းကို ပေးပြီးနောက် ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ညီညွတ်သော သံဃာက သင်္ကန်းကို ပေးပြီးနောက် ရှုတ်ချခြင်း သဘောသို့ ရောက်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ညီညွတ်သော သံဃာက သင်္ကန်းကို ပေးပြီးနောက် ရှုတ်ချ ခြင်းသဘောသို့ ရောက်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၈၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ညီညွတ်သော သံဃာက သင်္ကန်းကို ပေးပြီးနောက် ‘ရဟန်းတို့သည် ချစ်ကျွမ်းဝင်သည်အားလျော်စွာ သံဃိကဖြစ်သော လာဘ်ကို ညွှတ်စေကုန်၏’ဟု နောက်မှ ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၁-ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၈၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ညီညွတ်သောသံဃာ မည်သည် တူသော ပေါင်းဖော်ခြင်းရှိသော, သိမ်တစ်ခုတည်း၌ တည်သော သံဃာတည်း။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် ဝိကပ္ပနာလောက်သော တစ်ထည်ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
ပေးပြီးနောက်ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ပေးပြီး၍။
ချစ်ကျွမ်းဝင်သည်အားလျော်စွာ မည်သည် အဆွေခင်ပွန်း၏အဖြစ်၊ မြင်ဖူးကာမျှသော အဆွေ ခင်ပွန်း၏အဖြစ်၊ သုံးဆောင်စားသောက်ဖက်ဖြစ်သော အဆွေခင်ပွန်း၏အဖြစ်နှင့်တကွ ဥပဇ္ဈာယ်တူသော သူ၏အဖြစ်၊ ဆရာတူသော သူ၏ အဖြစ်တည်း။
သံဃိကဖြစ်သော မည်သည် သံဃာအား လှူအပ် စွန့်အပ်သော ဝတ္ထုတည်း။
လာဘ် မည်သည် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံး အဆောင်တို့တည်း၊ အယုတ်အားဖြင့် အမှုန့်ခဲ ‘ဆပ်ပြာခဲ’ သည်လည်းကောင်း၊ ဒန်ပူသည်လည်းကောင်း၊ မြိတ်ဆာချည်မျှင်သည်လည်းကောင်း (လာဘ် မည်၏)။
နောက်မှ ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ငြားအံ့ဟူသည် သံဃာသည် သမုတ်အပ်သော နေရာခင်းသော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဆွမ်းညွှန်းသော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ယာဂု ဝေငှသော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း၊ သစ်သီးဝေငှသော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ် ဝေငှသော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း၊ အနည်းငယ်မျှကို စွန့် ‘ဝေငှ'သော ရဟန်းအားသော်လည်းကောင်း သင်္ကန်း ကို ပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၈၇
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ သင်္ကန်းပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တစ်ပါးသော ပရိက္ခရာကို ပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နေရာခင်း ဆွမ်းညွှန်း ယာဂုဝေ သစ်သီးဝေ ခဲဖွယ်ဝေ အနည်းငယ်မျှကို စွန့်သော၊ သံဃာသည် မသမုတ်အပ်သော ရဟန်းအား သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အခြားသော ပရိက္ခရာကိုသော်လည်း ကောင်း ပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နေရာခင်း ဆွမ်းညွှန်း ယာဂုဝေ သစ်သီးဝေ ခဲဖွယ်ဝေ အနည်းငယ်မျှကို စွန့်သော၊ သံဃာသည် သမုတ်အပ်သော ရဟန်းမဟုတ်သူအားသော်လည်းကောင်း၊ မသမုတ်အပ်သော ရဟန်းမဟုတ်သူအားသော် လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ အခြားပရိက္ခရာကိုသော်လည်းကောင်း ပေးလှူသည် ရှိသော် ရှုတ်ချအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
--֍ ၄၈၈
။ ပကတိသဘောအားဖြင့် ချစ်ခြင်းကြောင့် မုန်းခြင်းကြောင့် တွေဝေခြင်းကြောင့် ကြောက်ခြင်း ကြောင့် ပြုသည်ကို “ထိုရဟန်းအား ပေးလှူသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ရသော်လည်း ဖျက်ဆီး လတ္တံ့၊ ကောင်းစွာ မဆောင်လတ္တံ့”ဟု ရှုတ်ချအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဧကာဒသမ ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-သဟဓမ္မိကဝဂ်
၁၂-ပရိဏာမနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၈၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ မထင်ရှားသော အသင်းတစ်ခုသည် သံဃာအား - “ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် သင်္ကန်းကို လှူအံ့”ဟု သင်္ကန်းနှင့်တကွ ဆွမ်းကို စီရင်ထား၏။ထိုအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုအသင်းသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုအသင်းကို “ဒါယကာတို့ ဤသင်္ကန်းတို့ကို ဤရဟန်းတို့အား ပေးလှူကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။
အသျှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် မပေးမလှူနိုင်ကြပါ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် သံဃာအား နှစ်စဉ် နှစ်တိုင်း သင်္ကန်းနှင့်တကွ ဆွမ်းကို ဝတ်တည်ကြပါသည်ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဒါယကာတို့ သံဃာအား အလှူရှင်တို့သည် ပေါများပါကုန်၏၊ သံဃာအား လှူအပ်သော ဆွမ်းတို့ သည် ပေါများပါကုန်၏၊ ဤရဟန်းတို့သည်ကား သင်တို့ကိုသာ အမှီပြု၍ သင်တို့ကို မျှော်မြင်ကုန်၍ ဤအရပ်၌ နေကြပါသည်၊ ဤရဟန်းတို့အား သင်တို့သည် အကယ်၍ မလှူကုန်အံ့၊ ထိုသို့မလှူကုန်သည် ရှိသော် ဤရဟန်းတို့အား အဘယ်သူသည် လှူတော့အံ့နည်း၊ ဒါယကာတို့ ဤရဟန်းတို့အား ဤသင်္ကန်း တို့ကို ပေးလှူကုန်လော့ဟု (ပြောဆိုကုန်၏)။
ထိုအခါ ထိုအသင်းသည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့က အတင်းအကြပ်ပြောဆိုအပ်သဖြင့် စီရင်တိုင်းသော သင်္ကန်းကို ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ပေးလှူပြီးနောက် သံဃာတော်ကို ဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေး၏။
အကြင်ရဟန်းတို့သည် “သံဃာအား သင်္ကန်းနှင့်တကွ ဆွမ်းကို စီရင်သည်ဟု သိကုန်၏၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းတို့အား လှူအပ်ပြီ”ဟုကား မသိကုန်၊ ထိုရဟန်းတို့သည် “ဒါယကာတို့ သံဃာအား သင်္ကန်းကို လှူကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။
"အသျှင်ဘုရားတို့ မရှိတော့ပါ၊ စီရင်တိုင်းသော သင်္ကန်းကို အသျှင်ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အသျှင် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ညွတ်စေကြပါသည်”ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သိလျက် သံဃာသို့ ညွတ်ပြီးသော သံဃိကလာဘ်ကို ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် သိလျက် သံဃာသို့ ညွတ်ပြီးသော သံဃိကလာဘ်ကို ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သိလျက် သံဃာသို့ ညွတ်ပြီးသော သံဃိကလာဘ်ကို ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၉၀
။ “အကြင်ရဟန်းသည် သိလျက် သံဃာသို့ ညွတ်ပြီးသော သံဃိက လာဘ်ကို ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၂-ပရိဏာမနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၉၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ အခြားသူတို့ကသော်လည်း ထိုရဟန်းအား ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုအသင်းကသော်လည်း ပြောကြား၏။
သံဃိက မည်သည် သံဃာအား လှူအပ် စွန့်အပ်သော ဝတ္ထုတည်း။
လာဘ် မည်သည် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးပစ္စည်း တို့တည်း၊ အယုတ်သဖြင့် အမှုန့်ခဲ ‘ဆပ်ပြာခဲ’ သည်လည်းကောင်း၊ ဒန်ပူသည်လည်းကောင်း၊ မြိတ်ဆာ ချည်မျှင်သည်လည်းကောင်း (လာဘ် မည်၏)။
ညွတ်ပြီး မည်သည် “ပေးလှူကုန်အံ့၊ ပြုကုန်အံ့”ဟု နှုတ်မြွက်၏၊ ထိုအလှူဝတ္ထုကို ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၄၉၂
။ ညွတ်ပြီးသော အလှူဝတ္ထု၌ ညွတ်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ညွတ်ပြီးသော အလှူဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ညွတ်ပြီးသော အလှူဝတ္ထု၌ မညွတ်သေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်အား ညွတ်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
သံဃာသို့ ညွတ်ပြီးသော အလှူဝတ္ထုကို အခြားသံဃာအားလည်းကောင်း၊ စေတီအားလည်းကောင်းညွတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတီသို့ ညွတ်ပြီးသော အလှူဝတ္ထုကို အခြားစေတီအားလည်းကောင်း၊ သံဃာအားလည်းကောင်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း ညွတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပုဂ္ဂိုလ်သို့ ညွတ်ပြီးသော အလှူဝတ္ထုကို အခြားပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း၊ သံဃာအားလည်းကောင်း၊ စေတီအားလည်းကောင်း ညွတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မညွတ်သေးသည်၌ ညွတ်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မညွတ်သေးသည်၌ ယုံမှား ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မညွတ်သေးသည်၌ မညွတ်သေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၄၉၃
။ “အဘယ်အရပ်၌ လှူရပါကုန်အံ့နည်း”ဟု မေးသည် ရှိသော် “အကြင်အရပ်၌ သင်တို့ လှူသော ဝတ္ထုသည် သုံးဆောင်ခြင်းကိုလည်း ရရာ၏၊ ပြုပြင်စီရင်ခြင်းကိုလည်း ရရာ၏၊ ကြာမြင့်စွာ လည်း တည်တံ့ရာ၏၊ သို့မဟုတ် အကြင်အရပ်၌ သင်တို့၏ စိတ်သည် ကြည်လင်ကုန်၏၊ ထိုအရပ်၌ လှူကုန်လော့”ဟု ပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒွါဒသမ ပရိဏာမနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
အဋ္ဌမ သဟဓမ္မိကဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုသဟဓမ္မိကဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
သဟဓမ္မိကသိက္ခာပုဒ်၊ ဝိနယဝိဝဏ္ဏနသိက္ခာပုဒ်၊ မောဟာရောပနသိက္ခာပုဒ်၊ ပဟာရ ဒိန္နသိက္ခာပုဒ်၊ တလသတ္တိ (ဥဂ္ဂိရဏ) သိက္ခာပုဒ်၊ အမူလကသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်၊ သဉ္စိစ္စဥပဒဟနသိက္ခာပုဒ်၊ ဥပဿုတိတိဋ္ဌနသိက္ခာပုဒ်၊ ပဋိဗာဟနကမ္မသိက္ခာပုဒ်၊ ဆန္ဒ အဒါနသိက္ခာပုဒ်၊ ဒဗ္ဗသိက္ခာပုဒ်၊ သံဃိကလာဘပရိဏာမနသိက္ခာပုဒ်။ ဤကားအကျဉ်းချုပ်တည်း။
--၉-ရတနဝဂ်
၁-အန္တေပုရသိက္ခာပုဒ်
֍ ၄၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် “အချင်း သွားချေ၊ ဥယျာဉ်ကို သုတ်သင် ရှင်းလင်းလေလော့၊ ဥယျာဉ်သို့ သွားကြအံ့”ဟု ဥယျာဉ်စောင့်ကို စေခိုင်း၏။"ကောင်းပါပြီ အသျှင်မင်းကြီး”ဟု ထိုဥယျာဉ်စောင့်သည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား ဝန်ခံပြီး လျှင် ဥယျာဉ်ကို သုတ်သင်သည်ရှိသော် တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော မြတ်စွာ ဘုရားကို တွေ့မြင်သောကြောင့် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင်မင်းကြီး ဥယျာဉ်သည်ကား သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ပါပြီ၊ သို့ရာတွင် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဥယျာဉ်၌ နေတော်မူပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ အချင်း ရှိပါစေ၊ ငါတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်ကုန်အံ့ဟု (ပြောဆို၏)။
ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် ဥယျာဉ်သို့ သွား၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏။ ထိုစဉ်အခါ ဥပါသကာတစ်ယောက်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်၍ နေ၏၊ ပသေနဒီကောသလ မင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်၍နေသော ထိုဥပါသကာကို မြင်၍ ကြောက်ရွံ့သဖြင့် ရပ်နေ၏။ ထို့နောက် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား “ဤယောက်ျားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်၍ နေသူတစ်ယောက်ဖြစ်ရကား ယုတ်ညံ့သူ မဖြစ်တန်ရာ”ဟု အကြံဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး လျှင် ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
ထိုအခါ ထိုဥပါသကာသည် မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေသောအားဖြင့် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးကို ရှိလည်း မခိုး၊ ခရီးဦးလည်း မကြိုဆိုဘဲ ရှိရကား ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား “ဤယောက်ျားသည် ငါလာသောအခါ၌ အဘယ့်ကြောင့် ရှိမခိုးလေဘိသနည်း၊ ခရီးဦးလည်း မကြိုဆိုဘိသနည်း”ဟု နှလုံးမသာ ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး နှလုံးမသာသည်ကို သိတော်မူ၍ “မင်းကြီး ဤဥပါသကာသည် အကြားအမြင်လည်း များ၏၊ အာဂုံ (ပါဠိ) နှုတ်၌ လာပြီးသူလည်း ဖြစ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်နှစ်သက်ခြင်းလည်း ကင်း၏”ဟု ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား “ဤဥပါသကာသည် ယုတ်ညံ့သူ မဖြစ်တန်ရာ မြတ်စွာ ဘုရားသည်လည်း ဤဥပါသကာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းတော်မူ၏”ဟု အကြံဖြစ်၍ ထိုဥပါသကာကို “ဥပါသကာ သင် အလိုရှိရာကို ပြောကြားလော့”ဟု ဆို၏။
ကောင်းလှပါပြီ အသျှင်မင်းကြီး၏ဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါ သွားလေ၏။
--֍ ၄၉၅
။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်၌ စံနေစဉ် လမ်းခရီး၌ ထီးကိုင်စွဲလျက် သွားနေသော ထိုဥပါသကာကို မြင်၍ ခေါ်စေပြီးလျှင် “ဥပါသကာ သင်သည် အကြား အမြင်များစွာ ရှိသတတ်၊ အာဂုံ (ပါဠိ) နှုတ်၌ လာပြီးသူ ဖြစ်သတတ်၊ ဥပါသကာ တောင်းပန်ပါ၏၊ ငါတို့၏ မောင်းမအပေါင်းအား တရားတော်ကို ပို့ချ သင်ပြပါလော့”ဟု ဆို၏။ အသျှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ် သည် အသျှင်ကောင်းတို့၏ အကြောင်းကြောင့် တရားတော်ကို သိပါ၏၊ ထိုတရားတော်ကို အသျှင်ကောင်း တို့သည်သာလျှင် အသျှင်မင်းကြီး၏ မောင်းမအပေါင်းကို သင်ပြ ပို့ချစေကုန်လတ္တံ့ဟု (ပြောဆို၏)။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် “ဥပါသကာသည်ကား အမှန်ကို ပြောဆိုပေ၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကာ “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ မောင်းမအပေါင်းတို့အား တရား တော်ကို သင်ပြပို့ချနိုင်မည့် ရဟန်းတစ်ပါးကို စေလွှတ်တော်မူပါ”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်၏။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါး) ကို သိမြင်စေ၏။ပ။ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည်။ပ။ အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွား၏။
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို “အာနန္ဒာ တိုက်တွန်း၏၊ မင်းကြီး၏ မောင်းမ မိဿံအပေါင်းအား တရားတော်ကို သင်ပြပို့ချချေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံလျက် အခါကာလအားလျော်စွာ နန်းတော်တွင်းသို့ ဝင်၍ မင်းကြီး၏ မောင်းမမိဿံအပေါင်းအား တရားတော်ကို သင်ပြပို့ချလေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး၏ နန်းတော်သို့ ချဉ်းကပ်၏။
֍ ၄၉၆
။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် မလ္လိကာမိဖုရားကြီးနှင့်အတူ အိပ်ရာတိုက်ခန်း၌ စံနေ၏၊ မလ္လိကာမိဖုရားကြီးသည် အဝေးကပင်လျှင် အသျှင်အာနန္ဒာ လာနေသည်ကို မြင်၍ အဆော တလျင် ထ၏၊ ဝါဝင်းချောမွေ့သော အဝတ်သည် လျှောကျ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ထိုအရပ်မှ သာလျှင် ပြန်လှည့်ကာ အရံသို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်အာနန္ဒာသည် လာသော အကြောင်းကို ရှေးဦးစွာ မသိစေဘဲ မင်း၏ နန်းတော်တွင်းသို့ ဝင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"အာနန္ဒာ သင်သည် လာသော အကြောင်းကို ရှေးဦးစွာ မသိစေဘဲ မင်း၏ နန်းတော်တွင်းသို့ ဝင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ အာနန္ဒာ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် လာသော အကြောင်းကို ရှေးဦးစွာ မသိစေဘဲ နန်းတော်တွင်းသို့ ဝင်ဘိသနည်း။ အာနန္ဒာ ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။
--နန်းတော်ဝင်ခြင်း အပြစ် ၁၀-ပါး
֍ ၄၉၇
။ ရဟန်းတို့ နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤဆယ်ပါးတို့တည်း၊ အဘယ် ဆယ်ပါး တို့နည်းဟူမူ-(၁) ရဟန်းတို့ မင်းနှင့်မိဖုရား အတူနေရာသို့ ရဟန်းဝင်သောအခါ မိဖုရားကသော်လည်း ရဟန်းကို မြင်၍ ပြုံးရယ်မိတတ်၏၊ ရဟန်းကသော်လည်း မိဖုရားကို မြင်၍ ပြုံးရယ်မိတတ်၏၊ ထိုသို့ ပြုံးရယ်မိရာ၌ မင်းကြီးအား “ဤရဟန်းနှင့် မိဖုရားတို့သည် လွန်ကျူးပြီးသော် လည်းကောင်း၊ လွန်ကျူးလတ္တံ့သော်လည်းကောင်း မချွတ်ဖြစ်ရာ၏”ဟု အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ ပဌမအပြစ်တည်း။
(၂) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း မင်းမည်သည်ကား များသော ကိစ္စ ရှိ၏၊ များသော ပြုဖွယ် ရှိ၏၊ မိန်းမ ‘မိဖုရားငယ်’ တစ်ယောက်ကို သွားလာပြီးနောက် အမှတ်မရ၊ ထိုမိန်းမသည် ထိုမင်းသွားလာခြင်းကြောင့် ကိုယ်ဝန်စွဲယူရာ၌ “ဤအရပ်၌ ရဟန်းမှတစ်ပါး အခြားသူ တစ်စုံ တစ်ယောက်မျှ မဝင်၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေသလော”ဟု မင်းအား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ ဒုတိယအပြစ်တည်း။
(၃) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း နန်းတော်တွင်း၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ရတနာပျောက် သောအခါ “ဤအရပ်၌ ရဟန်းမှတစ်ပါး အခြားသူ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မဝင်၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေ သလော”ဟု မင်းအား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ တတိယအပြစ်တည်း။
(၄) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း နန်းတော်တွင်း၌ လျို့ဝှက်ထားသော တိုင်ပင်ချက် နန်းတွင်းရေးသည် အပြင်ဘက်တွင် ပျံ့နှံ့သောအခါ “ဤအရပ်၌ ရဟန်းမှတစ်ပါး အခြားသူ တစ်စုံ တစ်ယောက်မျှ မဝင်၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေသလော”ဟု မင်းအား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ စတုတ္ထအပြစ်တည်း။
(၅) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း နန်းတော်တွင်း၌ သားကသော်လည်း အဖကို (သတ်ခြင်းငှါ) အလိုရှိတတ်၏၊ အဖကသော်လည်း သားကို (သတ်ခြင်းငှါ) အလိုရှိတတ်၏၊ “ဤအရပ်၌ ရဟန်းမှတစ်ပါး အခြားသူ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မဝင်၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေသလော”ဟု ထိုသူတို့အား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ ပဉ္စမအပြစ်တည်း။
(၆) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း မင်းသည် နိမ့်သော ရာထူး ရှိသူကို မြင့်သော ရာထူး၌ ထားသောအခါ “မင်းသည် ရဟန်းနှင့် ရောနှော၏၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေသလော”ဟု ထို (ရာထူး ပြောင်းလွှဲခြင်းကို မနှစ်သက်) သူတို့အား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ ဆဋ္ဌအပြစ်တည်း။
(၇) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း မင်းသည် မြင့်သော ရာထူး ရှိသူ ‘ရာထူးကြီးသူ’ ကို နိမ့်သော ရာထူး၌ ထားသောအခါ “မင်းသည် ရဟန်းနှင့် ရောနှော၏၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေ သလော”ဟု ထို (ရာထူးပြောင်းလွှဲခြင်းကို မနှစ်သက်) သူတို့အား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ သတ္တမအပြစ်တည်း။
(၈) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း မင်းသည် အခါမဟုတ်သည်၌ စစ်တပ်ကို လွှတ်လိုက် သောအခါ “မင်းသည် ရဟန်းနှင့် ရောနှော၏၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေသလော”ဟု ထို (အခါမဲ့ စစ်တပ်လွှတ်ခြင်းကို မနှစ်သက်) သူတို့အား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ အဋ္ဌမအပြစ်တည်း။
--(၉) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း မင်းသည် လွှတ်သင့်သောအခါ၌ စစ်တပ်ကို လွှတ်လိုက် ပြီးနောက် ခရီးအကြားမှ တစ်ဖန် ပြန်လာစေသောအခါ “မင်းသည် ရဟန်းနှင့် ရောနှော၏၊ ရဟန်း၏ အမှုပင် ဖြစ်လေသလော”ဟု ထို (စစ်ပြန်ခြင်းကို မနှစ်သက်) သူတို့အား အထင်မှားခြင်း ဖြစ်တတ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ နဝမအပြစ်တည်း။
(၁၀) ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း မင်း၏ နန်းတော်သည် ဆင် မြင်း ရထားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်း ကြပ်တည်း၏၊ တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ လည်း ရှိကုန်၏၊ ယင်းအာရုံတို့သည် ရဟန်းအား မလျောက်ပတ်ကုန်၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ ဒသမအပြစ်တည်း။ ရဟန်းတို့ နန်းတော်သို့ ဝင်ခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤဆယ်ပါးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင် တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၄၉၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်ပြီးသော မင်းမျိုးဖြစ်သော မင်း၏ မင်းနှင့်မိဖုရားရတနာ မထွက်သေးသော အိပ်ရာ တိုက်ခန်း၌ (မိမိလာကြောင်းကို) ရှေးက တင်ကြို၍ အသိမပေးဘဲ တံခါးခုံကို လွန်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-အန္တေပုရသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၄၉၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မင်းမျိုး မည်သည် အမိဘက် အဖဘက် နှစ်ဖက်လုံးတို့မှ ကောင်းသော ဇာတ် ရှိ၏၊ ဘိုးဘေး ခုနစ်ဆက် တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်း ရှိ၏၊ ဇာတ်နှင့်စပ်သော စကားဖြင့် အပယ်မခံခဲ့ရ, အကဲ့ရဲ့မခံခဲ့ရသောသူတည်း။
ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်ပြီးသော မည်သည် မင်း၏ အဘိသိက်ဖြင့် ဦးထိပ်၌ သွန်းအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
မင်းမထွက်သေးဟူသည် မင်းသည် အိပ်ရာ တိုက်ခန်းမှ မထွက်သေးသည်ပင် ဖြစ်၏။
မိဖုရားရတနာ မထွက်သေးဟူသည် မိဖုရားသည် အိပ်ရာ တိုက်ခန်းမှ မထွက်သေးသည်ပင် ဖြစ်၏၊ နှစ်ယောက်လုံးတို့သော်လည်း မထွက်ကြသေးကုန်။
(မိမိလာကြောင်းကို) ရှေးက တင်ကြို၍ အသိမပေးဘဲဟူသည် ရှေးဦးစွာ မပန်ကြားမူ၍ ‘အကြောင်းမကြားမူ၍’။
တံခါးခုံ မည်သည် အိပ်ရာ တိုက်ခန်း၏ တံခါးခုံကို ဆို၏။
အိပ်ရာတိုက်ခန်း မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော နေရာ၌ မင်း၏ အိပ်ရာကို ခင်းထား၏၊ အယုတ် သဖြင့် တင်းတိမ် ‘ကန့်လန့်ကာ’ ကို ကာရံထားသော နေရာသည်လည်း အိပ်ရာတိုက်ခန်း မည်၏။
တံခါးခုံကို လွန်စေငြားအံ့ဟူသည် ပဌမခြေလှမ်းကို တံခါးခုံကို လွန်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ဒုတိယခြေလှမ်းကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၀၀
။ (မိမိလာကြောင်းကို) အသိမပေးသည်၌ အသိမပေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တံခါးခုံကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အသိမပေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တံခါးခုံကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အသိမပေးသည်၌ အသိပေးပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တံခါးခုံကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အသိပေးပြီးသည်၌ အသိမပေးသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အသိပေးပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အသိပေးပြီးသည်၌ အသိပေးပြီးပြီဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၀၁
။ အသိပေးပြီးသည် ရှိသော် အာပတ် မသင့်၊ မင်းမျိုး မဟုတ်အံ့၊ မင်း၏ အဘိသိက်ဖြင့် မသွန်းလောင်းအပ်သေးသူ ဖြစ်အံ့၊ မင်းသည် အိပ်ရာတိုက်ခန်းမှ ထွက်အံ့၊ မိဖုရားသည် အိပ်ရာ တိုက်ခန်းမှ ထွက်အံ့၊ မင်းမိဖုရား နှစ်ပါးလုံးတို့သော်လည်း အိပ်ရာတိုက်ခန်းမှ ထွက်ကုန်အံ့၊ အိပ်ရာ တိုက်ခန်း၌ မဟုတ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ အန္တေပုရသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၂-ရတနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၀၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် အစိရဝတီမြစ်၌ ရေချိုး၏။ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည်လည်း (အသပြာ) ငါးရာအိတ်ကို ကုန်းပေါ်၌ ချထား၍ အစိရဝတီမြစ်၌ ရေချိုးပြီး သော် မေ့လျော့ကာ ဖဲသွား၏။ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် “ဤပုဏ္ဏား၏ ဥစ္စာအိတ်သည် ဤနေရာ၌ မပျောက်ပါစေလင့်”ဟု နှလုံး သွင်း၍ ယူထားလေ၏။ ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် သတိရ၍ အဆောတလျင် ပြေးလာပြီးလျှင် ထိုရဟန်းကို “ရဟန်း အကျွန်ုပ်၏ အိတ်ကို မြင်ပါသလော”ဟု မေး၏။ “ပုဏ္ဏား ယူလော့”ဟု ဆို၍ ပေးလိုက်၏။ ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် “ငါသည် အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့် ဤရဟန်းအား ဆုလာဘ်မပေးဘဲ နေရအံ့နည်း”ဟု ကြံ၍ “ရဟန်း အကျွန်ုပ်၏ ဥစ္စာသည် ငါးရာမဟုတ်၊ အကျွန်ုပ်၏ ဥစ္စာသည် တစ်ထောင်ပါတည်း”ဟု ဆိုကာ နှောင့်ယှက်၍ လွှတ်လိုက်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ကျောင်းအရံသို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် ရတနာကို ကောက်ယူထားဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် ရတနာကို ကောက်ယူထား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ရတနာကို ကောက်ယူထားဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်း ငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် ရတနာကိုလည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို လည်းကောင်း ကောက်ယူမူလည်း ကောက်ယူငြားအံ့၊ ကောက်ယူစေမူလည်း ကောက်ယူစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၀၃
။ ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ ပွဲသဘင် ဖြစ်၏၊ လူတို့သည် တန်ဆာဆင်ကုန်လျက် ဥယျာဉ်သို့ သွားကုန်၏၊ မိဂါရမာတာမည်သော ဝိသာခါသည်လည်း တန်ဆာဆင်၍ “ဥယျာဉ်သို့ သွားအံ့”ဟု ရွာမှ ထွက်သည် ရှိသော် “ငါသည် ဥယျာဉ်သို့ သွား၍ အသို့ပြုရအံ့နည်း၊ ငါသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်ရပါမူကား ကောင်းလိမ့်မည်”ဟု ကြံ၍ (မဟလ္လတာ) တန်ဆာကို ချွတ်၍ အပေါ်ရုံဖြင့် အထုပ် ထုပ်၍ ကျွန်မအား “ဟယ် ကျွန်မ ဤတန်ဆာထုပ်ကို ယခု ယူခဲ့လော့”ဟု ဆို၍ ပေးလိုက်၏။ --ထိုအခါ မိဂါရမာတာမည်သော ဝိသာခါသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီး၍ တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်ပြီးသော မိဂါရမာတာ မည်သော ဝိသာခါကို မြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေ၍ (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီးသော် မိဂါရမာတာမည်သော ဝိသာခါ သည် နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွား၏။
ထိုအခါ ကျွန်မသည် ဥစ္စာထုပ်ကို သတိမေ့လျော့၍ ဖဲသွား၏။ ရဟန်းတို့ မြင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏၊ “ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် ကောက်ယူ၍ သိမ်းထားကုန်လော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ရတနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကျောင်းအရံတွင်း၌ ကောက်ယူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ကောက်ယူစေ၍သော်လည်းကောင်း ‘ဥစ္စာရှင်သည် ယူလတ္တံ့’ဟု နှလုံးပိုက်၍ သိမ်းထားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ရဟန်းသည် ရတနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သော်လည်းကောင်း ကျောင်းအရံတွင်းကို ဖယ်ထား၍ ကောက်ယူမူလည်း ကောက်ယူငြားအံ့၊ ကောက်ယူစေမူလည်း ကောက်ယူစေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၀၄
။ ထိုအခါ ကာသိတိုင်း ဇနပုဒ်တို့၌ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အလုပ်သမားရွာ ရှိ၏၊ ထိုသူဌေး သည် “အကယ်၍ အသျှင်ကောင်းတို့ လာကုန်အံ့၊ ဆွမ်းလုပ်ကျွေးလော့”ဟု တပည့်ကို စေခိုင်း၏။ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် ကာသိတိုင်း ဇနပုဒ်တို့၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်သောအခါ အနာထပိဏ် သူဌေး၏ အလုပ်သမားရွာသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၏၊ ထိုယောက်ျားသည် အဝေးမှ ကြွလာကုန်သော ထိုရဟန်း တို့ကို မြင်၍ ထိုရဟန်းတို့အထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုးလျက် “အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်တို့သည် နက်ဖြန်အလို့ငှါ သူဌေး၏ ဆွမ်းကို ခံယူတော်မူပါကုန်လော့”ဟု လျှောက်၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ၌ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို စီရင်စေပြီးနောက် အချိန်ကာလကို ကြားလျှောက်စေ၍ လက်စွပ်ကို ချွတ်ကာ ထိုရဟန်းတို့အား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးပြီးလျှင် “အသျှင်ကောင်းတို့သည် ဆွမ်းစားပြီးသော် ကြွတော်မူပါကုန်၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း အလုပ်ခွင်သို့ သွားပါအံ့”ဟု လျှောက်ကာ လက်စွပ်ကို မေ့လျော့၍ ဖဲခွါသွား၏။ရဟန်းတို့ မြင်လေလျှင် “ဤလက်စွပ်သည် ငါတို့သွားလျှင် ပျောက်လတ္တံ့”ဟု နှလုံးသွင်း၍ ထိုအရပ်၌့သာလျှင် နေကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် အလုပ်ခွင်မှ ပြန်လာသောအခါ ထိုရဟန်း တို့ကို မြင်၍ “အသျှင်ဘုရားတို့ အသျှင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ဤအရပ်၌ နေကုန်ဘိသနည်း”ဟု လျှောက်လေသော် ရဟန်းတို့သည် ထိုယောက်ျားအား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားပြီးနောက် သာဝတ္ထိပြည် သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အားလည်း ဤအကြောင်းကိုပင် ပြောကြားကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည်လည်း မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
--ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ကို-
"ရဟန်းတို့ ရတနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရံတွင်း၌ဖြစ်စေ တည်းခိုရာ အိမ်တွင်း၌ဖြစ်စေ ကောက်ယူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ကောက်ယူစေ၍သော် လည်းကောင်း ‘ဥစ္စာရှင်သည် ဆောင်ယူလတ္တံ့’ဟု နှလုံးသွင်း၍ သိမ်းထားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၀၅
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရတနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရံအတွင်းနှင့် တည်းခိုရာ ဌာနအတွင်းမှတစ်ပါး (အခြားနေရာတို့၌) ကောက်ယူမူလည်း ကောက်ယူငြားအံ့၊ ကောက်ယူစေမူလည်း ကောက်ယူစေ ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ ရဟန်းသည် ရတနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသော် လည်းကောင်း၊ အရံအတွင်းနှင့် တည်းခိုရာဌာနအတွင်း၌ ကောက်ယူ၍သော် လည်းကောင်း၊ ကောက်ယူစေ၍သော်လည်းကောင်း ‘ဥစ္စာရှင်သည် ဆောင်ယူ လတ္တံ့’ဟု နှလုံးသွင်း၍ သိမ်းထားရမည်၊ ဤကား ထိုဥစ္စာကို မေ့ကျန်ရာ၌ ပြုရာသော ဝတ်တည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ရတနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၀၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရတနာ မည်သည် ပုလဲ မြ ကျောက်မျက်ရွဲ ခရုသင်း ကျောက်သလင်း သန္တာ ငွေ ရွှေ ပတ္တမြားနီ ပတ္တမြားပြောက်တည်း။
ရတနာဟု သမုတ်အပ်သောဝတ္ထု မည်သည် လူတို့၏ အတွင်းအသုံးအဆောင် အပအသုံးအဆောင် တည်း၊ ဤကား ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုမည်၏။
အရံအတွင်းနှင့် တည်းခိုရာဌာနအတွင်းမှ တစ်ပါးဟူသည် အရံတွင်းကို တည်းခိုရာ အိမ်တွင်းကို ချန်ထား၍။
အရံတွင်း မည်သည် အရံအတားရှိလျှင် ကျောင်း၏ အရံတွင်းတည်း၊ အရံမရှိလျှင် (ကျောင်း၏) ဥပစာတည်း။
တည်းခိုရာဌာနအတွင်း မည်သည် အရံရှိလျှင် တည်းခိုရာအိမ်၏ အရံတွင်းတည်း၊ အရံအတားမ ရှိလျှင် (တည်းခိုရာအိမ်၏) ဥပစာတည်း။
ကောက်ယူငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ကောက်ယူငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ကောက်ယူစေငြားအံ့ဟူသည် အခြားသူကို ကောက်ယူစေငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းသည် ရတနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရံအတွင်းနှင့် တည်းခိုရာဌာနအတွင်း၌ ကောက်ယူ၍သော် လည်းကောင်း၊ ကောက်ယူစေ၍သော်လည်းကောင်း သိမ်းထားရမည်ဟူသည် အဆင်းဖြင့်သော် လည်းကောင်း၊ အမှတ်အသားဖြင့်သော်လည်း ကောင်း အမှတ်ပြု၍ သိမ်းထားပြီးလျှင် “ဥစ္စာပျောက်သော သူသည် လာစေသတည်း”ဟု ပြောကြားရ မည်။ ထိုအရပ်သို့ အကယ်၍ လာအံ့၊ ထိုသူကို “ဒါယကာ သင်၏ ဥစ္စာသည် အဘယ်သို့ သဘော ရှိသနည်း”ဟု မေးမြန်းရမည်။ အဆင်းနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ အမှတ်အသားနှင့်သော်လည်းကောင်း အကယ်၍ ညီညွတ်ပြည့်စုံအံ့၊ ပေးရမည်။ အကယ်၍ မညီညွတ် မပြည့်စုံအံ့၊ “ဒါယကာ ရှာပါဦးလော့”ဟု ပြောဆိုရမည်။
ထိုကျောင်းမှ ဖဲသွားလိုသော ရဟန်းသည် ထိုကျောင်း၌ သင့်လျော်သော ရဟန်းတို့၏ လက်၌ ထား၍ ဖဲသွားရမည်။ သင့်လျော်သော ရဟန်းတို့ အကယ်၍ မရှိမူ ထိုကျောင်း၌ သင့်လျော်သော လူတို့၏ လက်၌ ထား၍ ဖဲသွားရမည်။
ဤကား ထိုဥစ္စာကို မေ့ကျန်ရစ်ရာ၌ ပြုရာသော ဝတ်တည်းဟူသည် ဤသို့ သိမ်းထားခြင်းသည် ထိုဥစ္စာကို မေ့ကျန်ရစ်ရာ၌ တရားနှင့်လျော်သော အကျင့်တည်း။
֍ ၅၀၇
။ ရတနာ (ဆယ်ပါး) ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ကောင်း၊ အရံတွင်းနှင့်တည်းခိုရာဌာနအတွင်း၌ ကောက်ယူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ကောက်ယူစေ၍သော်လည်း ကောင်း “ဥစ္စာရှင်သည် လာ၍ ဆောင်ယူလတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) သိမ်းထားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော အသုံးအဆောင်ကို အကျွမ်းဝင်၍ ကောက်ယူထားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ခေတ္တခဏယူထားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ပံ့သကူဟု အမှတ်ရှိသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယ ရတနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၃-ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၀၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နေလွဲသောအခါ ရွာသို့ဝင်၍ ပွဲသဘင်၌ ထိုင်နေပြီးလျှင် မဂ်ဖိုလ်နှင့် ဖီလာဖြစ်သော စကားအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုကုန်၏။
ဤသည်ကား အဘယ်နည်း-
မင်းနှင့် စပ်သောစကား၊ ခိုးသူနှင့် စပ်သောစကား၊ မှူးမတ်နှင့် စပ်သောစကား၊ စစ်သည်နှင့် စပ်သောစကား၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးနှင့် စပ်သောစကား၊ စစ်နှင့် စပ်သောစကား၊ အစားနှင့် စပ်သောစကား၊ အသောက်နှင့် စပ်သောစကား၊ အဝတ်နှင့် စပ်သောစကား၊ နေရာနှင့် စပ်သောစကား၊ ပန်းနှင့် စပ်သော စကား၊ နံ့သာနှင့် စပ်သောစကား၊ ဆွေမျိုးနှင့် စပ်သောစကား၊ ယာဉ်နှင့် စပ်သောစကား၊ ရွာနှင့် စပ်သောစကား၊ နိဂုံးနှင့် စပ်သောစကား၊ မြို့နှင့် စပ်သောစကား၊ နယ်နှင့် စပ်သောစကား၊ မိန်းမနှင့် စပ်သောစကား၊ ယောက်ျားနှင့် စပ်သောစကား၊ သူရဲကောင်းနှင့် စပ်သောစကား၊ ခရီးဆုံနှင့် စပ်သော စကား၊ ရေခပ်ဆိပ်နှင့် စပ်သောစကား၊ သေလွန်သူနှင့် စပ်သောစကား၊ အထွေထွေနှင့် စပ်သောစကား၊ လောက (အကြောင်း) နှင့် စပ်သောစကား၊ သမုဒ္ဒရာ (အကြောင်း) နှင့် စပ်သောစကား၊ ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့် စပ်သောစကားတို့တည်း။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် နေလွဲသောအခါ ရွာသို့ဝင်၍ ပွဲသဘင်၌ ထိုင်နေပြီးလျှင် ကာမဂုဏ်ခံစားသော လူတို့ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်နှင့် ဖီလာဖြစ်သော ထွေရာလေးပါး စကားအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုကုန်ဘိသနည်း၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်းဟူမူ မင်းနှင့် စပ်သောစကား၊ ခိုးသူနှင့် စပ်သောစကား။ပ။ ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့် စပ်သော စကားတို့တည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည့်ထိုလူတို့၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော စကားတို့ကို ကြားကြသည်သာတည်း။
အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နေလွဲသောအခါ ရွာသို့ ဝင်၍ ပွဲသဘင်၌ ထိုင်ပြီးလျှင် မဂ်ဖိုလ်နှင့် ဖီလာဖြစ်သော ထွေရာလေးပါး စကားအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုကုန် ဘိသနည်း၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်းဟူမူ မင်းနှင့် စပ်သောစကား၊ ခိုးသူနှင့် စပ်သောစကား။ပ။ ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့် စပ်သောစကားတို့တည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် နေလွဲသောအခါ၌ ရွာသို့ ဝင်၍ ပွဲသဘင်၌ ထိုင်ပြီးလျှင် မဂ်ဖိုလ်နှင့် ဖီလာဖြစ်သော ထွေရာလေးပါး စကားအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် နေလွဲသောအခါ ရွာသို့ ဝင်၍ ပွဲသဘင်၌ ထိုင်နေပြီးလျှင် မဂ်ဖိုလ်နှင့် ဖီလာဖြစ်သော ထွေရာလေးပါး စကားအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “အကြင်ရဟန်းသည် နေလွဲသောအခါ၌ ရွာသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၀၉
။ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်တို့၌ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားသည် ရှိသော် ညချမ်းအခါ ရွာတစ်ရွာသို့ ရောက်ကုန်၏။ လူတို့သည် ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်၍ “အသျှင်ဘုရားတို့ ရွာသို့ ဝင်တော်မူကုန်လော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် “မြတ်စွာ ဘုရားသည် နေလွဲသောအခါ ရွာသို့ ဝင်ခြင်းကို တားမြစ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မဝင်ကုန်၊ ခိုးသူတို့သည် ထိုရဟန်းတို့ကို လုယက်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ နေလွဲသော အခါ ပန်ကြား၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ရဟန်းသည် နေလွဲသောအခါ မပန်ကြားမူ၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၁၀
။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်တို့၌ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားသည်ရှိသော် ညချမ်းအခါ ရွာတစ်ရွာသို့ ရောက်လေ၏။ လူတို့သည် ထိုရဟန်းကို မြင်၍ “အသျှင်ဘုရား ရွာတွင်းသို့ ဝင်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် နေလွဲသောအခါ မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ခြင်းကို တားမြစ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည် ဖြစ်၍ မဝင်ဘဲနေ၏။ ခိုးသူတို့သည် ထိုရဟန်းကို လုယက် ယူကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ ရဟန်းတို့သည့်မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်း အရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-"ရဟန်းတို့ နေလွဲသောအခါ၌ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ဂ) “အကြင်ရဟန်းသည် နေလွဲသောအခါ၌ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားမူ၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၅၁၁
။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးကို မြွေကိုက်၏၊ အခြားရဟန်းတစ်ပါးသည် “မီးကို ဆောင်ယူအံ့”ဟု ရွာသို့ သွား၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် နေလွဲသောအခါ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ခြင်းကို ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မဝင်ဘဲ နေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-"ရဟန်းတို့ ထိုသို့သဘောရှိသော အဆောတလျင် ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိမူ နေလွဲသောအခါ၌ ထင်ရှား ရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ဝင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၁၂
။ “အကြင် ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘောရှိသော အဆောတလျင် ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ကြဉ်၍ နေလွဲသောအခါ၌ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၁၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ထင်ရှားရှိသော ရဟန်း မည်သည် ဝင်ခြင်းငှါ ပန်ကြားထိုက်သော ရဟန်းတည်း။
ထင်ရှားမရှိသော ရဟန်း မည်သည် ဝင်ခြင်းငှါ မပန်ကြားထိုက်သော ရဟန်းတည်း။
နေလွဲသောအခါ မည်သည် မွန်းလွဲပြီးသည်မှ နံနက်အရုဏ်တက်တိုင်အောင် အခါတည်း။
ရွာတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့ဟူသည် အရံအတားရှိသော ရွာ၏ အရံအတားကိုလွန်သော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အရံအတားမရှိသော ရွာ၏ ဥပစာသို့ သက်ရောက်သော ရဟန်းအား ပါစိတ်အာပတ် သင့် ၏။
ထိုသို့သဘော ရှိသော အဆောတလျင် ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ကြဉ်၍ဟူသည် ထိုသို့သဘော ရှိသော အဆောတလျင် ပြုခြင်းကိစ္စကို ဖယ်ထား၍။
֍ ၅၁၄
။ နေလွဲသောအခါ၌ နေလွဲသောအခါဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုသို့သဘောရှိသော အဆော တလျင် ပြုအပ်သော ကိစ္စကို ဖယ်ထား၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ ဝင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နေလွဲသောအခါ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အဆောတလျင် ပြုအပ်သော ကိစ္စကို ဖယ်ထား၍ ထင်ရှား ရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ ဝင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ နေလွဲသော အခါ၌ နံနက် အခါဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုသို့သဘောရှိသော အဆောတလျင်ပြုအပ်သော ကိစ္စကို ဖယ်ထား၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ရွာတွင်းသို့ ဝင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နံနက်အခါ၌ နေလွဲသောအခါဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နံနက်အခါ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နံနက်အခါ၌ နံနက်အခါဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၁၅
။ ထိုသို့သဘောရှိသော အဆောတလျင် ပြုအပ်သော အကြောင်းကိစ္စ ရှိခဲ့သော် ရွာတွင်းသို့ ဝင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ဝင်အံ့၊ ထင်ရှားမရှိ၍ ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဝင်အံ့၊ ရွာအကြားသို့ သွားအံ့၊ ရဟန်းမိန်းမ ကျောင်းသို့ သွားအံ့၊ တိတ္ထိတို့နေရာသို့ သွားအံ့၊ တစ်ဖန် ပြန်လာအံ့၊ ရွာ လယ် (ဖြင့်သွားရသော) လမ်းခရီးဖြစ်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် (ရွာသို့ ဝင်အံ့)၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယ ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၄-သူစိဃရသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၁၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆင်စွယ်ပန်းပုသမားတစ်ယောက်သည် “အပ်ကျည် ‘အပ်ဘူး’ ကို အလိုရှိ သော အသျှင်တို့အား အကျွန်ုပ်သည် အပ်ကျည် ‘အပ်ဘူး’ ဖြင့် ဖိတ်ကြားပါ၏”ဟု ရဟန်းတို့ကို ဖိတ်ကြား ထား၏။ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် များစွာသော အပ်ကျည်တို့ကို တောင်းကုန်၏၊ အပ်ကျည်အငယ်ရှိသော ရဟန်းတို့သည် အပ်ကျည်အကြီးတို့ကို တောင်းကုန်၏၊ အပ်ကျည်အကြီးရှိသော ရဟန်းတို့သည် အပ်ကျည်အငယ်တို့ကို တောင်းကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဆင်စွယ်ပန်းပုသမားသည် ရဟန်းတို့၏ အကျိုးငှါ အပ်ကျည်များစွာတို့ကို ပြုလုပ်နေရသောကြောင့် အခြားအရောင်းအဝယ်ဆိုင်ရာ ဘဏ္ဍာကို ပြုလုပ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်လေ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မမျှတ၊ ထိုသူ၏ သားမယားတို့သည်လည်း ပင်ပန်းကြကုန်၏။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိကြဘဲ များစွာသော အပ်ကျည်တို့ကို တောင်းကုန်ဘိသနည်း၊ ဤဆင်စွယ်ပန်းပု သမားသည် ဤရဟန်းတို့၏ အကျိုးငှါ များစွာသော အပ်ကျည်တို့ကို ပြုလုပ်နေရ၍ အခြားအရောင်း အဝယ်ဆိုင်ရာ ဘဏ္ဍာကို ပြုလုပ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်လေ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မမျှတ၊ ထိုသူ၏ သားမယား တို့သည်လည်း ပင်ပန်းကြကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် လူတို့၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော အပ်ကျည်တို့ကို တောင်းကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆို ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော အပ်ကျည်တို့ကို တောင်းကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ထို (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အတိုင်းအရှည်ကိုမသိဘဲ များစွာသော အပ်ကျည်တို့ကို တောင်းကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ရဟန်းတို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၁၇
။ “အကြင်ရဟန်းသည် အရိုး အစွယ် ဦးချိုတို့ဖြင့်ပြီးသော အပ်ကျည်ကို ပြုလုပ်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ခွဲပစ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-သူစိဃရသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၁၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အရိုး မည်သည် အမှတ်မရှိ တစုံတစ်ခုသော အရိုးတည်း။
အစွယ် မည်သည် ဆင်၏ အစွယ်ကို ဆိုအပ်၏။
ဦးချို မည်သည် အမှတ်မရှိ တစ်စုံတစ်ခုသော ဦးချိုတည်း။
ပြုလုပ်စေငြားအံ့ဟူသည် ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ပယောဂ တိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (အပ်ကျည်ကို) ခွဲဖျက်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာ ကြားအပ်၏။
֍ ၅၁၉
။ မိမိကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အပ်ကျည်ကို မိမိကိုယ်တိုင်ပင် ပြုလုပ်၍ ပြီးဆုံး စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အပ်ကျည်ကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြုလုပ်၍ ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အပ်ကျည်ကို မိမိကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်၍ ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အပ်ကျည်ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင် ပြုလုပ်၍ ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါး ပြုလုပ်သော အပ်ကျည်ကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၂၀
။ အနားပတ်သီး မီးပွတ်လေး ခါးပန်းသီး မျက်စဉ်းကျည် မျက်စဉ်းတံ ပဲခွပ်ရိုး ရေသုတ်တို့၌ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ သူစိဃရသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၅-မဉ္စပီဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၂၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မြင့်သော ညောင်စောင်း၌ အိပ်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းများစွာတို့နှင့်အတူ ကျောင်းစဉ် ဒေသစာရီ လှည့်လည်သည် ရှိသော် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒ၏ ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူသည်ကို အဝေးကပင်လျှင် မြင်၍ “အသျှင်ဘုရား ကြွလာတော်မူပါ၊ အကျွန်ုပ်၏ အိပ်ရာကို ကြည့်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအရပ်ကပင်လျှင် ပြန်လှည့်တော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ နေထိုင်ပုံ (အမူအရာ) အားဖြင့် (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားဟု သိထိုက်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာ ဘုရားသည် သာကီဝင်မင်းသား အသျှင်ဥပနန္ဒကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တော်မူ ပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၂၂
။ “ညောင်စောင်းသစ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်သစ်ကိုသော် လည်းကောင်း ပြုလုပ်လိုသော ရဟန်းသည် အပေါင် ‘ဘောင်’ အောက်စွန်းကို ကြဉ်၍ မြတ်စွာဘုရား လက်သစ်တော်ဖြင့် ရှစ်သစ်အခြေရှိသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ပြုလုပ်စေရမည်၊ ထိုလက် ရှစ်သစ်အခြေထက် လွန်စေသော ရဟန်းအား ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-မဉ္စပီဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၂၃
။ အသစ် မည်သည် ပြုလုပ်ခြင်းကို စွဲ၍ ဆို၏။ညောင်စောင်း မည်သည် အခြေ၌ အပေါင်စွပ်သော ညောင်စောင်း၊ ထုပ်လျောက်ဖွဲ့သော ညောင် စောင်း၊ ကောက်သော အခြေရှိသော ညောင်စောင်း၊ အပေါင်၌ အခြေစွပ်သော ညောင်စောင်းဟူ၍ ညောင် စောင်း လေးမျိုးရှိ၏။
အင်းပျဉ် ‘ခုံရှည်’ မည်သည် အခြေ၌ အပေါင်စွပ်သော အင်းပျဉ်၊ ထုပ်လျောက်ဖွဲ့သော အင်းပျဉ်၊ ကောက်သော အခြေရှိသော အင်းပျဉ်၊ အပေါင်၌ အခြေစွပ်သော အင်းပျဉ်ဟူ၍ အင်းပျဉ် လေးမျိုးရှိ၏။
ပြုလုပ်လိုသောရဟန်းဟူသည် ပြုသောရဟန်းသော်လည်းကောင်း၊ ပြုစေသောရဟန်းသော်လည်း ကောင်း။
အပေါင် ‘ဘောင်’ အောက်စွန်းကို ကြဉ်၍ မြတ်စွာဘုရား လက်သစ်တော်ဖြင့် ရှစ်သစ် အရှည် ရှိသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ပြုလုပ်စေရမည်ဟူသည် အပေါင်အောက်ဆုံးစွန်းကို ဖယ်ထား၍။
ထိုလက် ရှစ်သစ်အခြေထက် လွန်စေ၍ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်ငြားအံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေ ငြားအံ့၊ ပယောဂတိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို) ဖြတ်တောက်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာ ကြားအပ်၏။
֍ ၅၂၄
။ ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ကိုယ်တိုင်ပင် ပြုလုပ် ပြီးဆုံး စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို သူတစ်ပါး တို့ကို ပြုလုပ် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင် ပြုလုပ်ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါး ပြုလုပ်ထားသော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၂၅
။ အတိုင်းအရှည်ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ပြုလုပ်အံ့၊ အတိုင်းအရှည် အောက် ယုတ်လျော့သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ပြုလုပ်အံ့၊ သူတစ်ပါးပြုလုပ်သော အတိုင်းအရှည် ထက် ပိုလွန်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ရသောအခါ ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမ မဉ္စပီဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၆-တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၂၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ညောင်စောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုလည်းကောင်း လဲဖြင့် ဖွဲ့ရှက်ကာ ပြုလုပ်စေကုန်၏။ ကျောင်းစဉ် လှည့်လည်သော လူတို့သည် မြင်သဖြင့် “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ကာမဂုဏ်ခံစားသော လူတို့ကဲ့သို့ အဘယ့်ကြောင့် ညောင်စောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုလည်းကောင်း လဲဖြင့် ဖွဲ့ရှက်၍ ပြုလုပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည့်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ညောင်စောင်းကို လည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုလည်းကောင်း လဲဖြင့် ဖွဲ့ရှက်၍ ပြုလုပ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ညောင်စောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုလည်းကောင်း လဲဖြင့် ဖွဲ့ယှက်၍ ပြုလုပ်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ညောင်စောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကိုလည်းကောင်း လဲဖြင့် ဖွဲ့ရှက်၍ ပြုလုပ်စေကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၂၇
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ညောင်စောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အင်းပျဉ်ကို လည်းကောင်း လဲဖြင့် ဖွဲ့ရှက်၍ ပြုလုပ်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) လဲကိုထုတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၂၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ညောင်းစောင်း မည်သည် အခြေ၌ အပေါင်စွပ်သော ညောင်စောင်း၊ ထုပ်လျောက်ဖွဲ့သော ညောင်စောင်း၊ ကောက်သော အခြေရှိသော ညောင်စောင်း၊ အပေါင်၌ အခြေစွပ်သော ညောင်စောင်းဟူ၍ ညောင်စောင်း လေးမျိုး ရှိ၏။
အင်းပျဉ် မည်သည် အခြေ၌ အပေါင်စွပ်သော အင်းပျဉ်၊ ထုပ်လျောက်ဖွဲ့သော အင်းပျဉ်၊ ကောက်သော အခြေရှိသော အင်းပျဉ်၊ အပေါင်၌ အခြေစွပ်သော အင်းပျဉ်ဟူ၍ အင်းပျဉ်လေးမျိုး ရှိ၏။
လဲ မည်သည် သစ်ပင်လဲ၊ နွယ်လဲ၊ ဖောင်းခါးမြက်လဲဟူ၍ လဲသုံးမျိုး ရှိ၏။
ပြုလုပ်စေငြားအံ့ဟူသည် ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ပယောဂ တိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (လဲကို) ထုတ်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာ ကြားအပ်၏။
֍ ၅၂၉
။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်ကို မိမိသည်ပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်ကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်ကို မိမိသည် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၃၀
။ အာယောဂပတ်၌လည်းကောင်း၊ ခါးပန်း၌လည်းကောင်း၊ အံသကိုဋ်၌လည်းကောင်း၊ သပိတ်အိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရေစစ်၌လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ခေါင်းအုံးကို ပြုလုပ်အံ့၊ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို ရသဖြင့် လဲကို ထုတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၇-နိသီဒနသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၃၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား နိသီဒိုင်ကို ခွင့်ပြု တော်မူ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “နိသီဒိုင်ကို မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုအပ်ပြီ”ဟု အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော နိသီဒိုင်တို့ကို ဆောင်ကြကုန်၏၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်တို့၏ရှေ့မှသော်လည်းကောင်း၊ နောက်မှ သော်လည်းကောင်း တွဲရရွဲ ဆွဲကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိဘဲ နိသီဒိုင်ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိကုန်သော နိသီဒိုင်တို့ကို ဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော နိသီဒိုင်တို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်လိုသော ရဟန်းသည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်ရမည်၊ ထိုနိသီဒိုင်၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား အထွာတော်ဖြင့် အလျားနှစ်ထွာ၊ အနံ တစ်ထွာခွဲတည်း။ ထိုပမာဏကို လွန်စေသော ရဟန်းအား ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၃၂
။ ထိုအခါ၌ အသျှင်ဥဒါယီသည် ကြီးသော ကိုယ်ကာယ ရှိ၏။ ထိုဥဒါယီသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့မှ နိသီဒိုင်ကို ခင်း၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဆွဲဖြန့်လျက် ထိုင်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင် ဥဒါယီကို “ဥဒါယီ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် နိသီဒိုင်ကို ထက်ဝန်းကျင်မှ ဆွဲဖြန့်ဘိသနည်း၊ ရှေးဟောင်း သားရေသမားကဲ့သို့တည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်ငယ်သော နိသီဒိုင်ကို ခွင့်ပြုထားတော်မူသောကြောင့် ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို- “ရဟန်းတို့ နိသီဒိုင်၌ တစ်ထွာရှိသော အဆာအမြိတ်ကို ခွင့်ပြုတော် မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၃၃
။ “နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်လိုသော ရဟန်းသည် အတိုင်းအရှည် ပမာဏ နှင့်ယှဉ်သော နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်ရမည်၊ ထိုနိသီဒိုင်၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာ ဘုရားအထွာတော်ဖြင့် အလျား နှစ်ထွာ၊ အနံ တစ်ထွာခွဲ၊ အဆာအမြိတ်ကား တစ်ထွာတည်း။ ထိုပမာဏကို လွန်စေသော ရဟန်းအား ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၇-နိသီဒနသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၃၄
။ နိသီဒိုင် မည်သည် အဆာအမြိတ်ရှိသော နိသီဒိုင်အခင်းကို ဆိုအပ်၏။ပြုလုပ်လိုသော ရဟန်းဟူသည် ပြုသော်လည်းကောင်း၊ ပြုစေသော်လည်းကောင်း အတိုင်းအရှည် ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်အပ်၏။
ထိုနိသီဒိုင်၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အတိုင်းအရှည်ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရားအထွာတော်ဖြင့် အလျားမှ နှစ်ထွာတို့တည်း၊ အနံကား တစ်ထွာခွဲတည်း၊ အဆာအမြိတ်ကား တစ်ထွာတည်း၊ ထိုအတိုင်း အရှည် ပမာဏကို လွန်စေ၍ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ပယောဂတိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (ပမာဏထက်လွန်သည်ကို) ဖြတ်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာကြားအပ်၏။
֍ ၅၃၅
။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော နိသီဒိုင်ကို မိမိသည်ပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော နိသီဒိုင်ကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော နိသီဒိုင်ကို မိမိသည် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော နိသီဒိုင်ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါး ပြုလုပ်သော နိသီဒိုင်ကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၃၆
။ အတိုင်းအရှည်ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်အံ့၊ အတိုင်းအရှည်ပမာဏအောက် ယုတ်လျော့သော နိသီဒိုင်ကို ပြုလုပ်အံ့၊ သူတစ်ပါးပြုလုပ်ထားသော ပမာဏထက် ပိုလွန်သော နိသီဒိုင်ကို ရသော် ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဗိတာန်မျက်နှာကြက်ကိုလည်းကောင်း၊ မြေအခင်းကိုလည်းကောင်း၊ တင်း တိမ်အကာကိုလည်းကောင်း၊ ဘုံလျို ‘ဖုံ'ကိုလည်းကောင်း၊ ခေါင်းအုံးကိုလည်းကောင်း ပြုလုပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမ နိသီဒနသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
-ကဏ္ဍုပ္ပဋိ စ္ဆာဒိ သိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၃၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား အမာလွှမ်း ‘အနာဖုံးလွှမ်းသော’ သင်္ကန်းကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “အမာလွှမ်း သင်္ကန်းကို မြတ်စွာ ဘုရား ခွင့်ပြုအပ်ပြီ”ဟု အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော အမာလွှမ်း သင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်၏၊ ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း (တရွတ်တိုက်) ဆွဲငင်ကုန်လျက် လှည့်လည်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏမ ရှိသော အမာလွှမ်း သင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော အမာလွှမ်း သင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အတိုင်းအရှည်ပမာဏမ ရှိသော အမာလွှမ်း သင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၃၈
။ “အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်လိုသော ရဟန်းသည် အတိုင်းအရှည် ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်ရမည်၊ ထိုအမာလွှမ်းသင်္ကန်း၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား အထွာတော်ဖြင့် အလျား လေးထွာ၊ အနံ နှစ်ထွာတို့တည်း။ ထိုပမာဏကို လွန်စေသော ရဟန်းအား ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-ကဏ္ဍုပ္ပဋိ စ္ဆာဒိသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၃၉
။ အမာလွှမ်းသင်္ကန်း မည်သည် အကြင်ရဟန်း၏ ချက်မှအောက် ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှ အထက်၌ ရှိသော ဝဲနာ အိုင်းအနာ အရိယိုသောအနာ ဝဲကြီးနာတို့ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှါ ပြုလုပ်ထားသော သင်္ကန်း တည်း။ပြုလုပ်လိုသောရဟန်းဟူသည် ပြုသော်လည်းကောင်း၊ ပြုစေသော်လည်းကောင်း အတိုင်းအရှည် ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်ရမည်။ ထိုအမာလွှမ်းသင်္ကန်း၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အတိုင်းအရှည် ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အထွာတော်ဖြင့် အလျားလေးထွာ၊ အနံနှစ်ထွာတို့ တည်း၊ ထိုအတိုင်းအရှည်ကို လွန်စေ၍ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ပယောဂတိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (ပမာဏထက် လွန်သည်ကို) ဖြတ်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာကြားအပ်၏။
֍ ၅၄၀
။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို မိမိသည်ပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို မိမိသည် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို သူတစ်ပါး တို့ကိုပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ပြုလုပ်သော်လည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်စေသော်လည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးပြုလုပ်ပြီးသော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၄၁
။ အတိုင်းအရှည်ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်အံ့၊ အတိုင်းအရှည် ပမာဏအောက် ယုတ်လျော့သော အမာလွှမ်းသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်အံ့၊ သူတစ်ပါးပြုလုပ်သော ပမာဏထက် ပိုလွန်သော အမာလွှမ်း သင်္ကန်းကို ရသော် ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဗိတာန်မျက်နှာကြက်ကိုလည်းကောင်း၊ မြေအခင်းကိုလည်းကောင်း၊ တင်းတိမ်အကာအရံကိုလည်းကောင်း၊ ဘုံလျိုကိုလည်းကောင်း၊ ခေါင်းအုံး ကိုလည်းကောင်း ပြုလုပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမ ကဏ္ဍုပ္ပဋိ စ္ဆာဒိသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၉-ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၄၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် “မိုးရေခံသင်္ကန်းကို မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုအပ်ပြီ”ဟု အတိုင်း အရှည်ပမာဏ မရှိသော မိုးရေခံသင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်၏၊ ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်း ကောင်း (တရွတ်တိုက်) ဆွဲငင်ကုန်လျက် လှည့်လည်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော မိုးရေခံသင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော မိုးရေခံသင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိသော မိုးရေခံသင်္ကန်းတို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၄၃
။ “မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်လိုသော ရဟန်းသည် အတိုင်းအရှည် ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်ရမည်၊ ထိုမိုးရေခံ သင်္ကန်း၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အတိုင်းအရှည် ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အထွာတော်ဖြင့် အလျား ခြောက်ထွာ၊ အနံ နှစ်ထွာခွဲတို့တည်း။ ထိုအတိုင်းအရှည် ပမာဏကို လွန်စေသော ရဟန်းအား ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၄၄
။ မိုးရေခံသင်္ကန်း မည်သည် မိုးလေးလအကျိုးငှါ ပြုလုပ်ထားသော သင်္ကန်းတည်း။ပြုလုပ်လိုသောရဟန်းဟူသည် ပြုသော်လည်းကောင်း၊ ပြုစေသော်လည်းကောင်း အတိုင်းအရှည် ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်ရမည်၊ ထိုမိုးရေခံသင်္ကန်း၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အတိုင်း အရှည် ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏အထွာတော်အားဖြင့် အလျား ခြောက်ထွာ၊ အနံ နှစ်ထွာခွဲတို့ တည်း။ ထိုအတိုင်းအရှည်ပမာဏကို လွန်စေ၍ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ် စေအံ့၊ ပယောဂတိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (ပမာဏထက် ပိုလွန်သည်ကို) ဖြတ်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာကြားအပ်၏။
֍ ၅၄၅
။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို မိမိသည်ပင်လျှင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို မိမိသည် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါး၏ အကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးပြုလုပ်သော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၄၆
။ အတိုင်းအရှည်ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်အံ့၊ အတိုင်းအရှည် ပမာဏ အောက် ယုတ်လျော့သော မိုးရေခံသင်္ကန်းကို ပြုလုပ်အံ့၊ သူတစ်ပါးပြုလုပ်ထားသော အတိုင်းအရှည် ပမာဏထက် ပိုလွန်သော မိုးရေခံသင်္ကန်းက ရသော် ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဗိတာန်မျက်နှာကြက်ကို လည်းကောင်း၊ မြေအခင်းကိုလည်းကောင်း၊ တင်းတိမ်အကာအရံကိုလည်းကောင်း၊ ဘုံလျိုကိုလည်းကောင်း၊ ခေါင်းအုံးကိုလည်းကောင်း ပြုလုပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ရတနဝဂ်
၁၀-နန္ဒသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၄၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ မိထွေးတော်၏ သားဖြစ်သော အသျှင်နန္ဒသည် သာလွန်သော အဆင်း ရှိ၏၊ ရှုချင်ဖွယ် ရှိ၏၊ ကြည်ညိုဖွယ် ရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရားအောက် လက်လေးသစ် ယုတ်လျော့၏၊ ထိုအသျှင်နန္ဒသည် မြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော် ပမာဏရှိသော သင်္ကန်းကို ဆောင်၏။မထေရ်ကြီးဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် အသျှင်နန္ဒ လာနေသည်ကို အဝေးကပင် မြင်၍ “မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူ၏”ဟု နေရာမှ ထကုန်၏။ ထိုမထေရ်ကြီးတို့သည် အနီးသို့ ရောက်လာသည် ရှိသော် သိကုန်၍ “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်နန္ဒသည် မြတ်စွာဘုရား၏ သင်္ကန်းတော် ပမာဏရှိသော သင်္ကန်းကို ဆောင်ဘိနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"နန္ဒ သင်သည် မြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော်ပမာဏရှိသော သင်္ကန်းကို ဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ နန္ဒ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော် ပမာဏရှိသော သင်္ကန်းကို ဆောင်ဘိသနည်း။ နန္ဒ ဤ (သင်ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၄၈
။ “အကြင်ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ သင်္ကန်းတော်ပမာဏ ရှိသော သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း၊ ထိုထက်လွန်သော သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း ပြုလုပ်စေငြားအံ့၊ (ထိုရဟန်းအား) ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော် ပမာဏရှိသော သင်္ကန်းဟူရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား မြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော် ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏အထွာတော်ဖြင့် အလျားမှ ကိုးထွာ၊ အနံမှ ခြောက်ထွာတို့တည်း။ ဤကား မြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော် ပမာဏတည်း” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-နန္ဒသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၄၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မြတ်စွာဘုရား၏ သင်္ကန်းတော် ပမာဏ မည်သည် မြတ်စွာဘုရားအထွာတော်ဖြင့် အလျား ကိုးထွာ၊ အနံ ခြောက်ထွာတို့တည်း။
ပြုလုပ်စေငြားအံ့ဟူသည် ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ပယောဂ တိုင်း ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် (ပမာဏထက်လွန်သည်ကို) ဖြတ်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာကြားအပ်၏။
֍ ၅၅၀
။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော သင်္ကန်းကို မိမိသည်ပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော သင်္ကန်းကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော သင်္ကန်းကို မိမိသည် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ပြုလုပ်၍ မပြီးသေးသော သင်္ကန်းကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သူတစ်ပါးပြုလုပ်ထားသော သင်္ကန်းကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၅၁
။ မြတ်စွာဘုရား၏ သင်္ကန်းတော်အောက် ယုတ်လျော့သော သင်္ကန်းကို ပြုလုပ်အံ့၊ သူတစ်ပါး ပြုလုပ်ထားသော သင်္ကန်းကို ရသော် ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဗိတာန်မျက်နှာကြက်ကိုလည်းကောင်း၊ မြေ အခင်းကိုလည်းကောင်း၊ တင်းတိမ် အကာအရံကိုလည်းကောင်း၊ ဘုံလျို ‘ဖုံ'ကိုလည်းကောင်း၊ ခေါင်းအုံး ကိုလည်းကောင်း ပြုလုပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်း တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ နန္ဒသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ရတနဝဂ် ပြီး၏။
--ထိုရတနဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
မင်းနှင့်စပ်သောသိက္ခာပုဒ်၊ ရတနာကို ကောက်ယူသောသိက္ခာပုဒ်၊ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ဝင်သောသိက္ခာပုဒ်၊ အပ်ကျည် ‘အပ်ဗူး'သိက္ခာပုဒ်၊ ပမာဏ လွန်သော ညောင်စောင်းသိက္ခာပုဒ်၊ လဲသွတ်သောသိက္ခာပုဒ်၊ နိသီဒိုင်သိက္ခာပုဒ်၊ အမာလွှမ်းသိက္ခာပုဒ်၊ မိုးရေခံသင်္ကန်း သိက္ခာပုဒ်၊ မြတ်စွာဘုရား သင်္ကန်းတော် ပမာဏသိက္ခာပုဒ်၊ ဤကား အကျဉ်းချုပ်တည်း။
အသျှင်ဘုရားတို့ ကိုးဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော ပါစိတ်အာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ထိုပါစိတ်အာပတ်တို့၌ အသျှင်တို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက် လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်တို့သည် ဤကိုးဆယ့်နှစ်ပါးသော ပါစိတ်အာပတ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤပါစိတ်အာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
ဘိက္ခုပါစိတ်အခန်း ပြီး၏။
--၆-ပါဋိဒေသနီအခန်း
၁-ပဌမပါဋိဒေသနီ သိက္ခာပုဒ်
အသျှင်ဘုရားတို့ ဤပါဋိဒေသနီ ‘သီးခြားပြောကြားရသော’ အာပတ်လေးပါးတို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၅၅၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းမိန်းမတစ်ဦးသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံ လှည့်လည်ပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့သောအခါ ရဟန်းတစ်ပါးကို မြင်လျှင် “အသျှင် ဆွမ်းကို ယခု ခံယူပါလော့”ဟု ပြောဆိုသဖြင့် “ကောင်းပြီ နှမ”ဟု ဆိုကာ ဆွမ်းကို အကုန်လုံး ခံယူလေ၏။ ထိုရဟန်း မိန်းမသည် မွန်းတည့်အချိန် နီးလတ်ရကား ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သဖြင့် ဆွမ်းပြတ်လေ၏။ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် နှစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌လည်း။ပ။ သုံးရက်မြောက်သော နေ့၌လည်း သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့သောအခါ ထိုရဟန်းကို မြင်လျှင် “အသျှင် ဆွမ်းကို ယခု ခံယူပါလော့”ဟု ပြောဆိုပြန်သဖြင့် “ကောင်းပြီ နှမ”ဟု ဆိုကာ ဆွမ်းကို အကုန်လုံး ခံယူပြန်လေ၏၊ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် မွန်းတည့်အချိန် နီးလတ်ရကား ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင် သဖြင့် ဆွမ်းပြတ်လေ၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် လေးရက်မြောက်သော နေ့၌ (ခရီး) လမ်းမတွင် တုန်တုန်ရီရီ သွားနေ၏၊ အိမ့်ရှင်သူဌေးသည် ရထားဖြင့် ခရီးရင်ဆိုင်လာသည် ရှိသော် “အသျှင်မ ဖယ်ရှားပါလော့”ဟု ထိုရဟန်း မိန်းမအား ဆို၏။ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် လမ်းဘေးသို့ သက်ဆင်းသည် ရှိသော် ခရီးလမ်းမ၌ပင်လျှင် တိမ်းလဲလေ၏။ အိမ့်ရှင်သူဌေးသည် ထိုရဟန်းမိန်းမအား “အသျှင်မ သည်းခံပါလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် (အသျှင်မကို) တိမ်းလဲစေအပ်ပါပြီ ‘အကျွန်ုပ်ကြောင့် အသျှင်မ လဲကျပါသည်"’ဟု ဆို၏။ အိမ့်ရှင် သူဌေး သင်သည် ငါ့ကို တိမ်းလဲစေအပ်သည် မဟုတ်ပါ၊ စင်စစ်သော်ကား ငါသည်သာလျှင် အားနည်းသူ ဖြစ်ပါ၏ဟု ပြောဆိုသဖြင့် အသျှင်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် အားနည်းသူ ဖြစ်ရပါသနည်းဟု မေးလေ၏။ ထိုအခါ ရဟန်းမိန်းမသည် အိမ့်ရှင်သူဌေးအား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားလေ၏။
အိမ့်ရှင်သူဌေးသည် ထိုရဟန်းမိန်းမကို အိမ်သို့ ပင့်ဆောင်၍ ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် “အသျှင်ကောင်း တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ (ဆွမ်းစသော) အာမိသကို ခံယူကုန်ဘိသနည်း၊ မိန်းမတို့ မည်သည်ကား ဆင်းရဲငြိုငြင်သော လာဘ် ရှိ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြပြောဆို၏။
ရဟန်းတို့သည် ထိုအိမ့်ရှင်သူဌေး၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ (ဆွမ်းစသော) အာမိသကို ခံယူဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ (ဆွမ်းစသော) အာမိသကို ခံယူ၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်း သင်နှင့် ဆွေမျိုးတော်စပ်သလော၊ ဆွေမျိုးမတော်စပ်သလောဟု (မေးတော်မူရာ) -
ဆွေမျိုးမတော်စပ်ပါ မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
--(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော သူသည် ဆွေမျိုး မတော်စပ် သူ၌ သင့် မသင့်ကိုလည်းကောင်း၊ ရှိ မရှိကိုလည်းကောင်း မသိနိုင်၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ (ဆွမ်းစသော) အာမိသကို ခံယူဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၅၃
။ “အကြင်ရဟန်းသည် ရွာတွင်းသို့ ဝင်သော ဆွေမျိုး မတော်စပ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင်တို့ အကျွန်ုပ်သည် ကဲ့ရဲ့အပ်, မလျောက်ပတ် သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုပါဋိဒေသနီအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၅၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဆွေမျိုးမတော်စပ်သော မည်သည် အမိဘက်မှလည်းကောင်း၊ အဖဘက်မှလည်းကောင်း အဘိုး အဘွား ခုနစ်ဆက်မြောက်တိုင်အောင် မတော်စပ်သောသူတည်း။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် နှစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော မိန်းမတည်း။
ရွာတွင်း မည်သည် ခရီးလမ်းမ ထုတ်ချင်းမထွင်းသောခရီး ခရီးဆုံအိမ်တည်း။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါး ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲအားဖြင့် ငါးပါးသော ဘောဇဉ်တို့တည်း။
"ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၅၅
။ ဆွေမျိုးမတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုးမတော်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိ လက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။ဆွေမျိုးမတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးမတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုးတော်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်းသို့ ဝင်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကကို အာဟာရအကျိုးငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမ၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွေမျိုးတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုးမတော်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဆွေမျိုး တော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဆွေမျိုးတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ ဆွေမျိုး တော်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၅၆
။ ဆွေမျိုးတော်သော ရဟန်းမိန်းမ၌ အာပတ် မသင့်၊ အပေးခိုင်းသော်လည်း မပေးအံ့၊ အနီး၌ ချထား၍ ပေးအံ့၊ အရံတွင်း, ရဟန်းမိန်းမတို့၏ကျောင်း, တိတ္ထိတို့နေရာ, ဆွမ်းစားဇရပ်၌ ပေးအံ့၊ ရွာမှ ထုတ်ဆောင်၍ ပေးအံ့၊ ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကကို “အကြောင်းရှိသော် သုံးဆောင် လော့”ဟု ပေးအံ့၊ သိက္ခမာန်နှင့် သာမဏေမတို့၌ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစ လက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဒုတိယ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၅၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့သည် ပင့်ဖိတ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဒါယကာတို့၏ အိမ်၌ ဆွမ်းစားကုန်၏၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းမိန်းမတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အတွက် “ဤ (သပိတ်) ၌ ဟင်းကို ထည့်ပေးကုန်လော့၊ ဤ (သပိတ်) ၌ ဆွမ်းကို ထည့်ပေးကုန်လော့”ဟု စီမံလျက် တည်နေကုန်၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အလိုရှိတိုင်း စားရကုန်၏၊ အခြားသော ရဟန်းတို့သည်ကား စိတ်တိုင်းကျ မစားရကုန်။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ စီမံသည် တို့ကို မတားမြစ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့ စီမံသည်တို့ကို မတားမြစ်ကြကုန်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းမိန်းမတို့ စီမံသည်တို့ကို မတားမြစ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၅၈
။ “ရဟန်းတို့သည်သာလျှင် ပင့်ဖိတ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဒါယကာတို့ အိမ်၌ ဆွမ်းစားကုန်၏၊ ထိုသို့စားရာ၌ ထိုရဟန်းမိန်းမသည် ‘ဤ (သပိတ်) ၌ ဟင်းကို ထည့်ပေးကုန်လော့၊ ဤ (သပိတ်) ၌ ဆွမ်းကို ထည့်ပေးကုန်လော့’ဟု စီမံသော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ တည် နေငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းမိန်းမ ကို ‘နှမ ရဟန်းတို့ ဆွမ်းစားနေသမျှ ဖယ်ရှား လေဦး’ဟု ပြစ်တင်မောင်းမဲရမည်၊ ‘နှမ ရဟန်းတို့ ဆွမ်းစားနေသမျှ ဖယ်ရှားလေဦး’ဟု ထိုရဟန်းမိန်းမကို ပြစ်တင် မောင်းမဲခြင်းငှါ တစ်ပါးသော ရဟန်းကမျှလည်း မဆိုငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ကဲ့ရဲ့အပ်, မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ကုန်ပြီ၊ ထိုပါဋိဒေသနီအာပတ်ကို ပြောကြားပါကုန်၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၅၉
။ ရဟန်းတို့သည်သာလျှင် ပင့်ဖိတ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဒါယကာတို့အိမ်၌ ဆွမ်းစားကုန်၏ဟူရာ၌ ဒါယကာမည်သည် မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ ကုန်သည်မျိုး၊ သူဆင်းရဲမျိုးဟူ၍ ဒါယကာ လေးမျိုး ရှိ၏။ပင့်ဖိတ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဆွမ်းစားကုန်၏ဟူသည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ဖြင့် ပင့်ဖိတ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ စားကုန်၏။
ရဟန်းမိန်းမ မည်သည် နှစ်ဖက်သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော မိန်းမတည်း။
စီမံသော မည်သည် အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သည်အားလျော်စွာ ကောင်းစွာသိကျွမ်းသည်အားလျော်စွာ အတူ စားသောက်ဖော်ဖြစ်သည်အားလျော်စွာ ဥပဇ္ဈာယ်တူဖြစ်သည်အားလျော်စွာ ဆရာတူဖြစ်သည်အား လျော်စွာ “ဤ (သပိတ်) ၌ ဟင်းကို ထည့်ပေးကုန်လော့၊ ဤ (သပိတ်) ၌ ဆွမ်းကို ထည့်ပေးကုန်လော့”ဟု ပြောဆိုခြင်းသည်ပင် စီမံသည် မည်၏။
ထိုရဟန်းတို့သည်ဟူသည် ဆွမ်းစားဆဲ ရဟန်းတို့သည်။
ထိုရဟန်းမိန်းမကိုဟူသည် စီမံတတ်သော ရဟန်းမိန်းမကို။
ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းမိန်းမကို “နှမ ရဟန်းတို့ ဆွမ်းစားနေသမျှ ဆုတ်ခွါဖယ်ရှား လေဦး”ဟု ပြစ်တင်မောင်းမဲရမည်၊ ရဟန်းတစ်ပါးကမျှလည်း မမောင်းမဲမူ၍ “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၆၀
။ ရဟန်းမိန်းမ၌ ရဟန်းမိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စီမံသည်ကို မတားမြစ်အံ့၊ ပါဋိဒေသ နီအာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမိန်းမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စီမံသည်ကို မတားမြစ်အံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမိန်းမ၌ ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စီမံသည်ကို မတားမြစ်အံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။တစ်ဖက် (ဘိက္ခုနီ) သံဃာ၌ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမ စီမံသည်ကို မတားမြစ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော မိန်းမ၌ ရဟန်းမိန်းမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း မဟုတ်သော မိန်းမ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သော မိန်းမ၌ ရဟန်းမိန်းမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၆၁
။ မိမိ၏ ဆွမ်းကို (သူတစ်ပါးကိုသာ) ပေးစေ၍ ကိုယ်တိုင်မပေးအံ့၊ သူတစ်ပါးတို့၏ ဆွမ်းကို ကိုယ်တိုင်သာ ပေး၍ သူတစ်ပါးကို မပေးစေအံ့၊ မပေးရသော ဝတ္ထုကို ပေးစေအံ့၊ မထည့်ပေးရသေးသော သပိတ်၌ ထည့်ပေးစေအံ့၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့အား အညီအမျှ ပေးစေအံ့၊ သိက္ခမာန် စီမံအံ့၊ သာမဏေမ စီမံအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘောဇဉ်ငါးပါးမှတစ်ပါး အလုံးစုံသော အရာတို့၌ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစ လက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-တတိယ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၆၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာဝတ္ထိပြည်တွင် တစ်ဦးသော အမျိုးသည် လင်ဘက် မယားဘက် နှစ်ဖက်လုံးမှပင် ကြည်ညို၏။ သဒ္ဓါတရားအားဖြင့် ပွါးများ၏၊ ပစ္စည်းဥစ္စာအားဖြင့်ကား ဆုတ်ယုတ်၏၊ ထိုအမျိုး၌ နံနက်အခါ ဖြစ်ပေါ်သမျှသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ် အလုံးစုံကို ရဟန်းတို့အား စွန့်လှူသဖြင့် တစ်ရံတစ်ခါ မစားဘဲ နေရကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် အတိုင်းအရှည်မသိဘဲ ခံယူကုန်ဘိသနည်း၊ ဤသူတို့သည် ဤရဟန်းတို့အား ပေးလှူရသောကြောင့် တစ်ရံတစ်ခါ မစားဘဲ နေရကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ အကြင်အမျိုးသည် သဒ္ဓါတရားအားဖြင့် ပွါးများ၏၊ ပစ္စည်းဥစ္စာအားဖြင့်ကား ဆုတ် ယုတ်၏၊ ဤသို့ သဘောရှိသော အမျိုးအား ဉတ္တိဒုတိယကံဖြင့် သေက္ခသမ္မုတိ ‘သေက္ခဟု သမုတ်ခြင်း'ကို ပေးခြင်းငှါခွင့် ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည် ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၅၆၃
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အမျိုးသည် သဒ္ဓါတရားအားဖြင့် ပွါးများ၏၊ ပစ္စည်းဥစ္စာအားဖြင့်ကား ဆုတ်ယုတ်၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော အမျိုးအား သေက္ခ ‘အရိယာပုဂ္ဂိုလ်’ဟု သမုတ်ခြင်းကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အမျိုးသည် သဒ္ဓါတရားအားဖြင့် ပွါးများ၏၊ ပစ္စည်းဥစ္စာအားဖြင့်ကား ဆုတ်ယုတ်၏၊ သံဃာသည် ဤမည်သော အမျိုးအား သေက္ခဟု သမုတ်ခြင်းကို ပေး၏ ‘သေက္ခဟု သမုတ်’ ၏၊ ဤမည်သော အမျိုးအား သေက္ခသမ္မုတိပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဤမည်သော အမျိုးအား သေက္ခသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော အကြင်အမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကြင်ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုးတို့၌ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ကဲ့ရဲ့အပ်, မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီ အာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၆၄
။ ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ ပွဲသဘင် ဖြစ်၏။ လူတို့သည် ရဟန်းတို့ကို ပင့်ဖိတ်၍ ဆွမ်းကျွေးကုန်၏၊ ထိုအမျိုးသည်လည်း ရဟန်းတို့ကို ပင့်ဖိတ်လေ၏၊ ရဟန်းတို့သည် “သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီး သော အမျိုးတို့၌ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲခြင်း စားခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား မြစ်ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ'ရှိ သည်ဖြစ်၍ လက်မခံကုန်၊ ထိုအမျိုးတို့သည် “အသျှင်တို့သည် ငါတို့၏ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို မခံယူကုန်၊ ငါတို့အား အသက်ရှည်သဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိတော့အံ့နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြား ကြသည်သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော အမျိုးတို့၌ ပင့်ဖိတ်သဖြင့် ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲခြင်း စားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(ခ) “သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော အကြင် အမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကြင်ရဟန်းသည် ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုးတို့၌ ရှေးအခါက မပင့်ဖိတ်ဘဲ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ကဲ့ရဲ့အပ်, မလျောက် ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၆၅
။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် ထိုအမျိုး၏အိမ်သို့ ကပ်ရောက်သော ဆရာဖြစ်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ထိုအမျိုးသို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ၌ ထိုရဟန်းသည် နာဖျားနေ၏၊ ထိုအခါ လူတို့သည် “အသျှင်ဘုရား ဘုဉ်းပေးတော်မူပါလော့”ဟု ထိုရဟန်းအား လျှောက်ကုန်၏။ထို့နောက် ရဟန်းသည် “သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုးတို့၌ မပင့်ဖိတ်ဘဲ ခဲဖွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲခြင်း စားခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား မြစ်ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူဘဲ နေ၏၊ ဆွမ်းခံသွားခြင်းငှါလည်း မတတ်နိုင်သောကြောင့် ဆွမ်းပြတ်လေ၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ကျောင်းအရံ သို့ သွား၍ ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏၊ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤ အကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းသည် သေက္ခဟု သမုတ်ထားသော အမျိုးတို့၌ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲခြင်း စားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
--֍ ၅၆၆
။ “သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော အကြင်အမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကြင်ရဟန်းသည် ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော သေက္ခဟု သမုတ်အပ် ပြီးသော အမျိုးတို့၌ ရှေးအခါက မပင့်ဖိတ်ဘဲ မနာမဖျားမူ၍ ခဲဖွယ်ကို သော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်း ကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ကဲ့ရဲ့အပ်, မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၆၇
။ သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော အကြင်အမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏ဟူရာ၌ သေက္ခဟု သမုတ် အပ်ကုန်သော အမျိုး မည်သည် သဒ္ဓါတရားအားဖြင့် ပွါးများ၍ ပစ္စည်းဥစ္စာအားဖြင့်ကား ဆုတ်ယုတ်သော အမျိုးအား ဉတ္တိဒုတိယကံဖြင့် သေက္ခသမ္မုတိကို ပေးအပ်၏။အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။
ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုးတို့၌ဟူသည် ဤသို့သဘော ရှိသော သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုးတို့၌။
မပင့်ဖိတ်ဘဲ မည်သည် ယနေ့အလို့ငှါသော်လည်းကောင်း၊ နက်ဖြန်အလို့ငှါသော်လည်းကောင်း မပင့်ဖိတ်ဘဲ အိမ်ဥပစာသို့ သက်ရောက်မှ ပင့်ဖိတ်၏၊ ဤသို့ ပင့်ဖိတ်ခြင်းသည် ပင့်ဖိတ်သည် မမည်။
ပင့်ဖိတ်ခြင်း မည်သည် ယနေ့အလို့ငှါသော်လည်းကောင်း၊ နက်ဖြန်အလို့ငှါသော်လည်းကောင်း ပင့်ဖိတ်ထား၏၊ အိမ်ဥပစာသို့ မသက်မရောက်မီ ပင့်ဖိတ်၏၊ ဤသို့ ပင့်ဖိတ်ခြင်းသည် ပင့်ဖိတ်သည် မည်၏။
မနာမဖျားမူ၍ မည်သည် ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။
နာဖျားသော မည်သည် ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါး ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကကို ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ်မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲအားဖြင့် ငါးပါးသော ဘောဇဉ်တို့ တည်း။
"မပင့်ဖိတ်ဘဲ မနာမဖျားမူ၍ ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၆၈
။ သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုး၌ သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မပင့်ဖိတ်ဘဲ မနာမဖျားမူ၍ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုး၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍။ပ။ သေက္ခဟု သမုတ်အပ်ပြီးသော အမျိုး၌ သေက္ခဟု မသမုတ်ရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မပင့်ဖိတ်ဘဲ မနာမဖျားမူ၍ ခဲဖွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို အာဟာရအလို့ငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သေက္ခဟု မသမုတ်ရသေးသော အမျိုး၌ သေက္ခဟု သမုတ်ထားပြီဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သေက္ခဟု မသမုတ်ရသေးသော အမျိုး၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သေက္ခဟု မသမုတ်ရသေးသော အမျိုး၌ သေက္ခဟု မသမုတ်ရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၆၉
။ ပင့်ဖိတ်သော ရဟန်းအားလည်းကောင်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ပင့်ဖိတ်သောရဟန်း နာဖျားသော ရဟန်းတို့၏ စားကြွင်းကို စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ အခြားသော အမျိုး၏ ထမင်းကို ထိုသေက္ခဟု သမုတ်ထားသော အမျိုးအိမ်၌ ခင်းကျင်းစီမံတည်ထားအံ့၊ အိမ်မှ ထုတ်ဆောင်၍ ပေးလှူကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ --အမြဲဆွမ်းလှူခြင်း၊ စာရေးတံချ၍ ဆွမ်းလှူခြင်း၊ ပက္ခိကဘတ် ‘လဆန်းပက္ခ လဆုတ် ပက္ခလှူသော ဆွမ်း’၊ ဥပေါသထိကဘတ် ‘ဥပုသ်နေ့လှူသောဆွမ်း’၊ ပါဋိပဒိကဘတ် ‘အထွက်တစ်ရက်နေ့လှူသောဆွမ်း’ တို့၌ အာပတ် မသင့်။
ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို “အကြောင်းရှိခဲ့သော် စားပါလော့”ဟု ပေးလှူအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-စတုတ္ထ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၇၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သာကီဝင်မင်းတို့၏ ကျွန်တို့သည် (ခရီးလမ်းကို) ပိတ်ဆို့ထားကုန်၏။သာကီဝင်မင်းသမီးတို့သည် တောကျောင်းတို့၌ ဆွမ်းလုပ်ကျွေးခြင်းငှါ အလိုရှိကုန်၏။ သာကီဝင် မင်းတို့၏ ကျွန်တို့သည် “သာကီဝင်မင်းသမီးတို့သည် တောကျောင်းတို့၌ ဆွမ်းကျွေးခြင်းငှါ အလိုရှိကုန် သတတ်”ဟု ကြား၍ လမ်းခရီး၌ ထကြွသောင်းကျန်းကုန်၏။ သာကီဝင်မင်းသမီးတို့သည် မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ယူ၍ တောကျောင်းတို့သို့ သွားကုန်သည် ရှိသော် သာကီဝင်မင်းတို့၏ ကျွန်တို့သည် ထွက်လတ်၍ သာကီဝင်မင်းသမီးတို့ကို လုလည်း လုယက်ကုန်၏၊ ဖျက်လည်း ဖျက်ဆီးကုန်၏။ သာကီဝင် မင်းတို့သည် ထွက်၍ ထိုခိုးသူတို့ကို ခိုးရာပါပစ္စည်းနှင့်တကွ ဖမ်းယူပြီးလျှင် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင် ကောင်းတို့သည် ကျောင်းအရံ၌ ခိုးသူတို့ နေကြသည်ကို မပြောကြားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် သာကီဝင်မင်းတို့၏ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော စကားကို ကြားကြ သည်သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်း တို့ကို “ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန်။ပ။ အကျိုးထူး ဆယ်ပါး တို့ကို အစွဲပြု၍ ရဟန်းတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူမည်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့် တကွဖြစ်သော အကြင် တောကျောင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကြင်ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘော ရှိသော ကျောင်းတို့၌ ရှေးက မကြားမသိစေအပ်ဘဲ ခဲဖွယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကို သော်လည်းကောင်း အရံ၏ အတွင်း၌ မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ကဲ့ရဲ့အပ်, မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၅၇၁
။ ထိုအခါ၌ ရဟန်းတစ်ပါးသည် တောကျောင်းတို့၌ နာဖျား၏၊ လူတို့သည် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် တို့ကို ယူ၍ တောကျောင်းသို့ သွားပြီးလျှင် “အသျှင်ဘုရား ဘုဉ်းပေးတော်မူပါလော့”ဟု ထိုရဟန်းအားလျှောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် “တောကျောင်းတို့၌ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲခြင်းစားခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား မြစ်ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မခံယူဘဲ နေ၏၊ ဆွမ်းခံဝင်ခြင်းငှါလည်း မတတ်နိုင်သဖြင့် ဆွမ်းပြတ်၏။ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရား စကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ တောကျောင်းတို့၌ နာဖျားသော ရဟန်းသည် ရှေးက မကြား မသိစေအပ်ဘဲ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲခြင်း စားခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
֍ ၅၇၂
။ “ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့် တကွဖြစ်သော အကြင်တောကျောင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကြင်ရဟန်းသည် ထိုသို့ သဘောရှိသော ကျောင်းတို့၌ ရှေးက မကြားမသိစေအပ်ဘဲ ခဲဖွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဘောဇဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း အရံ၏ အတွင်း၌ မိမိ လက်ဖြင့် ခံယူ၍ မနာမဖျားဘဲ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူ လည်း စားငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါသည် ကဲ့ရဲ့အပ် မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီ အာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထ ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၅၇၃
။ အကြင်တောကျောင်းတို့သည် ရှိကုန်၏ဟူရာ၌ တောကျောင်း မည်သည် အယုတ်အားဖြင့် ကုပ်လုပ်လေးတာ အပြန်ငါးရာကွာသော ကျောင်းတည်း။ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည် မည်သည် အရံ၌လည်းကောင်း၊ အရံ၏ ဥပစာ၌လည်းကောင်း ခိုးသူတို့ ဝင်ရာ အရပ်သည် ထင်ရှား၏၊ စားရာအရပ်သည် ထင်ရှား၏၊ တည်ရာအရပ်သည် ထင်ရှား၏၊ နေရာ အရပ်သည် ထင်ရှား၏၊ အိပ်ရာအရပ်သည် ထင်ရှား၏။
ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော မည်သည် အရံ၌လည်းကောင်း၊ အရံ၏ဥပစာ၌လည်းကောင်း လူတို့ကို ခိုးသူတို့ သတ်ခြင်းတို့လည်း ထင်ရှားကုန်၏၊ လုယက်ခြင်းတို့လည်း ထင်ရှားကုန်၏၊ ရိုက်နှက်ခြင်း တို့လည်း ထင်ရှားကုန်၏။
အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။
ရဟန်းဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သူကို “ရဟန်း”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ထိုသို့သဘော ရှိသော ကျောင်းတို့၌ဟူသည် ဤသို့သဘောရှိသော ကျောင်းတို့၌။
မကြားမသိစေအပ်ဘဲ မည်သည် သီတင်းသုံးဖော် ငါးယောက်တို့အား ကြားသိစေအံ့၊ ဤသို့ သိစေခြင်းသည် မကြားမသိစေအပ်သည်ပင် မည်၏၊ အရံကိုလည်းကောင်း၊ အရံ၏ ဥပစာကိုလည်းကောင်း ဖယ်ထား၍ ကြားသိစေအံ့၊ ဤသို့သိစေခြင်းသည်လည်း မကြားမသိစေအပ်သည်ပင် မည်၏။
ကြားသိစေအပ်သော မည်သည် အမှတ်မရှိ တစ်စုံတစ်ယောက်သော မိန်းမယောက်ျားသည် အရံသို့ လည်းကောင်း၊ အရံ၏ ဥပစာသို့လည်းကောင်း လာပြီးလျှင် “အသျှင်ဘုရား ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ဤမည် သော ရဟန်းအတွက် ယူဆောင်လာကြပါလိမ့်မည်”ဟု ပြောကြားအံ့၊ အကယ်၍ ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိမူ “ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိ၏”ဟု ပြောကြားရမည်၊ အကယ်၍ ဘေးရန်ရှိမူ “ဘေးရန်ရှိ၏”ဟု ပြောကြား ရမည်။
"အသျှင်ဘုရား ရှိပါစေ ယူဆောင်လာကြပါလိမ့်မည်”ဟု ဆိုအံ့၊ “လူတို့သည် ဤအနီးအနား၌ သွားလာနေကြသဖြင့် ရှောင်ဖယ်နေကုန်ဦးလော့”ဟု ခိုးသူတို့ကို ပြောဆိုထိုက်၏။
ယာဂုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြားသိစေရာ၌ ထိုယာဂု၏ အခြံအရံ (အပိုပါလာသမျှ) ကိုလည်း ဆောင်ယူခဲ့အံ့၊ ဤအလုံးစုံသည် ကြားသိစေအပ်သည် မည်၏။
ထမင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြားသိစေရာ၌ ထိုထမင်း၏ အခြံအရံ (အပိုပါလာသမျှ) ကိုလည်း ဆောင် ယူခဲ့အံ့၊ ဤအလုံးစုံသည် ကြားသိစေအပ်သည် မည်၏။
ခဲဖွယ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြားသိစေရာ၌ ထိုခဲဖွယ်၏ အခြံအရံ (အပိုပါလာသမျှ) ကိုလည်း ဆောင် ယူခဲ့အံ့၊ ဤအလုံးစုံသည် ကြားသိစေအပ်သည် မည်၏။
အမျိုးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြားသိစေရာ၌ ထိုအမျိုး၌ အကြင်သူသည် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ဆောင်ယူ လာခဲ့အံ့၊ ဤအလုံးစုံသည် ကြားသိစေအပ်သည် မည်၏၊ ရွာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြားသိစေရာ၌ ထိုရွာ၌ အကြင်သူသည် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ဆောင်ယူလာခဲ့အံ့၊ ဤအလုံးစုံသည် ကြားသိစေအပ်သည် မည်၏၊ အသင်းအဖွဲ့နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြားသိစေရာ၌ ထိုအသင်းအဖွဲ့၌ အကြင်သူသည် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို ဆောင်ယူလာခဲ့အံ့၊ ဤအလုံးစုံသည် ကြားသိစေအပ်သည် မည်၏။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါး ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကကို ဖယ်ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲအားဖြင့် ငါးပါးသော ဘောဇဉ်တို့ တည်း။
--အရံတွင်း မည်သည် အကာအရံ ရှိသော ကျောင်း၏ အရံ၏ အတွင်းတည်း၊ အကာအရံမရှိသော ကျောင်း၏ ဥပစာတည်း။
မနာမဖျားဘဲ မည်သည် ဆွမ်းခံသွားခြင်းငှါ တတ်နိုင်၏။
နာဖျားသော မည်သည် ဆွမ်းခံသွားခြင်းငှါ မတတ်နိုင်။
မကြားမသိစေအပ်ဘဲ မနာမဖျားမူ၍ “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၅၇၄
။ မကြားမသိစေရာ၌ မကြားမသိစေအပ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို အရံတွင်း၌ မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ မနာမဖျားဘဲ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။မကြားမသိစေရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို အရံတွင်း၌ မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ မနာ မဖျားဘဲ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
မကြားမသိစေရာ၌ ကြားသိစေအပ်ပြီဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို အရံတွင်း၌ မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ မနာမဖျားဘဲ ခဲမူလည်း ခဲအံ့၊ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို အာဟာရအလို့ငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကြားသိစေပြီးရာ၌ မကြားမသိစေရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြားသိစေပြီးရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြားသိစေပြီးရာ၌ ကြားသိစေအပ်ပြီဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၅၇၅
။ ကြားသိစေရာ၌လည်းကောင်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ကြားသိစေသောရဟန်း နာဖျားသော ရဟန်းတို့၏ စားကြွင်းကို စားအံ့၊ အရံပ၌ ခံယူခဲ့၍ အရံတွင်း၌ စားအံ့၊ ထိုအရံ၌ဖြစ်သော အမြစ် အခေါက် အရွက် အပွင့် အသီးတို့ကို စားအံ့၊ ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို အကြောင်းရှိခဲ့သော် စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ ပါဋိဒေသနီ သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
အသျှင်တို့ လေးပါးကုန်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်တို့ကို အကျဉ်းအားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ။
ထိုအာပတ်တို့၌ အသျှင်တို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြ ပါကုန်၏လော၊ အသျှင်တို့သည် ဤပါဋိဒေသနီအာပတ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤပါဋိဒေသနီအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ် ရပါသည်။
ပါဋိဒေသနီအခန်း ပြီး၏။
--၇-သေခိယအခန်း
၁- ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၁- ပဌမသိက္ခာပုဒ်
အသျှင်တို့ သေခိယအမည် ရှိကုန်သော ‘သင်အပ် ကျင့်အပ် အားထုတ်အပ်ကုန်သော’ ဤ သိက္ခာပုဒ်တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၅၇၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှ လည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်၏။ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူတို့ကဲ့သို့ ရှေ့မှလည်း ကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော လူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် ဝတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းသံဃာကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ရဟန်းတို့ကို -
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၁၄၆။ ၁- “ထက်ဝန်းကျင်မှ အဝန်းညီစွာ သင်းပိုင်ကို ဝတ်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ချက်အဝန်း ပုဆစ်ဒူးဝန်းတို့ကို ဖုံးလွှမ်း၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ အဝန်းညီစွာ ဝတ်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ရှေ့မှသော်လည်းကောင်း၊ နောက်မှသော် လည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် ဝတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း အားအာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၇၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှ လည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် ရုံကုန်၏။ပ။၁၄၇။ ၂- “ထက်ဝန်းကျင်မှ အဝန်းညီစွာ ကိုယ်ဝတ်သင်္ကန်းကို ရုံအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ရှေ့နောက် အစွန်းနှစ်ခုတို့ကို အညီအညွတ်ပြု၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ အဝန်းညီစွာ ရုံအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ရှေ့မှသော်လည်းကောင်း၊ နောက်မှသော် လည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် ရုံအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ ၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၇၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကိုယ်ကို ဖော်လျက် ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၄၈။ ၃- “(လည် လက်ကောက်ဝတ်တို့ကို) ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းလျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားလာအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကိုယ်ကို ဖော်လျက် ရွာတွင်း၌ သွားလာအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ ၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၇၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကိုယ်ကို ဖော်လျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၄၉။ ၄- “(လည် လက်ကောက်ဝတ်တို့ကို) ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကိုယ်ကို ဖော်လျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါကပ်သောရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသော ရဟန်း’ အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန် တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်ခြေတို့ကို ကစားလျက် ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၅၀။ ၅- “ဣန္ဒြေကို ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်လျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဣန္ဒြေကို ကောင်းစွာ စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်ခြေတို့ကို ကစားလျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ် ၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်ခြေတို့ကို ကစားလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၅၁။ ၆- “ဣန္ဒြေကို ကောင်းစွာ စောင့်စည်းလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဣန္ဒြေကို ကောင်းစွာ စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်ခြေတို့ကို ကစားလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်ရှုကုန့်လျက် ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၅၂။ ၇- “မျက်လွှာချလျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
မျက်လွှာချလျက် ထမ်းပိုးတစ်ပြန် ‘လေးတောင်ခန့်’ မျှကို ကြည့်သည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်လျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့် ရှုကုန်လျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၅၃။ ၈- “မျက်လွှာချလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
မျက်လွှာချလျက် ထမ်းပိုးတစ်ပြန် ‘လေးတောင်ခန့်’ မျှကို ကြည့်သည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင် အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်ရှုလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းကို ပင့်လျက် ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၅၄။ ၉- “သင်္ကန်းကို ပင့်လျက် ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
သင်္ကန်းကို ပင့်လျက် ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ တစ်ဖက်မှဖြစ်စေ နှစ်ဖက်လုံးမှဖြစ်စေ၊ သင်္ကန်းကို မ၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းကို ပင့်လျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၅၅။ ၁၀- “သင်္ကန်းကို ပင့်လျက် ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
သင်္ကန်းကို ပင့်လျက် ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ တစ်ဖက်မှဖြစ်စေ နှစ်ဖက်လုံးမှဖြစ်စေ၊ သင်္ကန်းကို ပင့်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသော ရဟန်း’ အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန် တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ပဌမပရိမဏ္ဍလဝဂ် ပြီး၏။
--၂-ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၅၆။ ၁၁ “ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ် မှုကို ပြုရ မည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ ပြင်းစွာ ရယ်မောဖွယ် အကြောင်းရှိခဲ့သော် ပြုံးရုံမျှ ပြုံးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၂-ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၅၇။ ၁၂- “ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ပြင်းစွာ ရယ်မောလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ပြင်းစွာ ရယ်မောဖွယ် အကြောင်းရှိခဲ့သော် ပြုံးရုံမျှပြုံးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန် တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၃-တတိယ သိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် စူးရှကျယ်လောင်သော အသံကို ပြုလျက် ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၅၈။ ၁၃- “ငယ်သော ‘ဖြည်းညှင်းသော’ အသံ ရှိသည် ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ငယ်သော ‘ဖြည်းညှင်းသော’ အသံ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ စူးရှကျယ်လောင်သော အသံကိုပြုလျက် ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၄-စတုတ္တသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၈၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် စူးရှကျယ်လောင်သော အသံကို ပြုလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၅၉။ ၁၄- “ငယ်သော ‘ဖြည်းညှင်းသော’ အသံ ရှိသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ငယ်သော ‘ဖြည်းညှင်းသော’ အသံရှိသည်ဖြစ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ စူးရှကျယ်လောင်သော အသံကိုပြုလျက် ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကိုယ်ကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၆၀။ ၁၅- “ကိုယ်ကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ကိုယ်ကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်။
ကိုယ်ကို ထိန်းသိမ်း၍ ‘ဖြောင့်စွာထား၍’ သွားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကိုယ်ကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကိုယ်ကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၆၁။ ၁၆- “ကိုယ်ကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ကိုယ်ကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်။ ကိုယ်ကို ထိန်းသိမ်း၍ ‘ဖြောင့်စွာထား၍’ နေထိုင်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကိုယ်ကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသောရဟန်း’ အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်မောင်းကို ဝှေ့ယမ်းကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၆၂။ ၁၇- “လက်မောင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
လက်မောင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်၊ လက်မောင်းကို ထိန်းသိမ်း၍ ‘မလှုပ် မရှက်ထား၍’ သွားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်မောင်းကို ဝှေ့ယမ်းကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်မောင်းကို ဝှေ့ယမ်းကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၆၃။ ၁၈- “လက်မောင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
လက်မောင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်၊ လက်မောင်းကို ထိန်းသိမ်း၍ ‘မလှုပ် မရှက်ထား၍’ နေထိုင်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်မောင်းကို ဝှေ့ယမ်းကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသောရဟန်း'အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဦးခေါင်းကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၆၄။ ၁၉- “ဦးခေါင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဦးခေါင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်၊ ဦးခေါင်းကို ထိန်းသိမ်း၍ ‘မလှုပ်မရှက် ဖြောင့်စွာထား၍’ သွားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဦးခေါင်းကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၂-ဥ ဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဦးခေါင်းကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၆၅။ ၂၀- “ဦးခေါင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဦးခေါင်းကို လှုပ်၍ လှုပ်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်၊ ဦးခေါင်းကို ထိန်းသိမ်း၍ ‘မလှုပ်မရှက် ဖြောင့်စွာထား၍’ နေထိုင်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဦးခေါင်းကို ယိမ်းယိုင်ကာ လှုပ်၍ လှုပ်၍့ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသောရဟန်း၊ နေခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသော ရဟန်း’ အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
ဒုတိယ ဥဇ္ဇ ဂ္ဃိကဝဂ်ပြီး၏။
--၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၆၆။ ၂၁- “ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ တစ်ဖက်ဖြင့် ဖြစ်စေ နှစ်ဖက်လုံးဖြင့် ဖြစ်စေ ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၆၇။ ၂၂- “ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ တစ်ဖက်ဖြင့် ဖြစ်စေ နှစ်ဖက်လုံးဖြင့် ဖြစ်စေ ခါးထောက်၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသောရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသော ရဟန်း’ အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၆၈။ ၂၃- “ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၄-စတုတ္တသိက္ခာပုဒ်
֍ ၅၉၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၆၉။ ၂၄- “ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ခေါင်းမြီးခြုံ၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသော ရဟန်း'အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဖဝါးစွန်းဖြင့် နင်း၍ ရွာတွင်း၌ သွားကုန်၏။ပ။၁၇၀။ ၂၅- “ဖဝါးစွန်းဖြင့် နင်း၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဖဝါးစွန်းဖြင့်နင်း၍ ရွာတွင်း၌ မသွားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဖဝါးစွန်းဖြင့် နင်း၍ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အာယောဂပတ်ဖွဲ့၍ ရွာတွင်း၌ နေထိုင်ကုန်၏။ပ။၁၇၁။ ၂၆- “အာယောဂပတ်ဖွဲ့၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
အာယောဂပတ်ဖွဲ့၍ ရွာတွင်း၌ မနေထိုင်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ (ဒူးကို သိုင်းလျက် လက်ခြင်းယှက်သော) လက် အာယောဂပတ်ဖွဲ့သဖြင့်လည်းကောင်း၊ (မြင်းခေါင်း ကျောက်ဆစ် အဝတ်ရစ်သော) ပုဆိုးအာယောဂ ပတ်ဖွဲ့သဖြင့်လည်းကောင်း ရွာတွင်း၌ နေထိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ နေခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်သော ရဟန်း ‘ရွာတွင်း၌ ခေတ္တတည်းခိုနေသော ရဟန်း’ အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် စွန့်ပစ်လိုသကဲ့သို့ ဆွမ်းကို မရိုမသေခံယူကုန်၏။ပ။၁၇၂။ ၂၇- “ဆွမ်းကို ရိုသေစွာ ခံယူအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းကို ရိုသေစွာ ခံယူအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ စွန့်ပစ်လိုသကဲ့သို့ ဆွမ်းကို မရိုမသေ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်ရှုလျက် ဆွမ်းကို ခံယူသဖြင့် လောင်းသည်တို့ကိုလည်း မသိလိုက်ကုန်၊ လွန်စေသည် ‘ကန်တော့သည်'တို့ကိုလည်း မသိလိုက်ကုန်။ပ။၁၇၃။ ၂၈- “သပိတ်၌ အမှတ်ထားသည်ဖြစ်၍ ဆွမ်းကို ခံယူအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
သပိတ်၌ အမှတ်ထားသည် ဖြစ်၍သာလျှင် ဆွမ်းကို ခံယူအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်ရှုလျက် ဆွမ်းကို ခံယူအံ့ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းခံဝင်ရာတွင် ဟင်းလျာကို သာလျှင် များစွာ ခံယူကုန်၏။ပ။၁၇၄။ ၂၉- “ဟင်းနှင့်ညီမျှသော ဆွမ်းကိုခံယူအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဟင်း မည်သည် လက်ကော်ရ ပဲနောက်ဟင်း၊ လက်ကော်ရ ပဲကြီးဟင်းဟူသော ဟင်းနှစ်မျိုး တို့တည်း။ (ပဲနောက် ပဲကြီး) ဟင်းနှင့်ညီမျှသော ဆွမ်းကိုသာလျှင် ခံယူအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဟင်းကိုသာလျှင် များစွာ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ အရသာရှိသော ငါး, အမဲစသော ဟင်းရည်၌ အာပတ် မသင့်။
ဆွေမျိုးတော်သူ ပင့်ဖိတ်သောသူတို့၏ ဟင်းကို ခံယူသော ရဟန်း၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ခံယူသော ရဟန်း၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ခံယူသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၃-ခမ္ဘကတဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းကို မောက်တက်လာအောင် ခံယူကုန်၏။ပ။၁၇၅။ ၃၀- “ဆွမ်းကို သပိတ်အတွင်း အနားရေးနှင့် ညီမျှရုံ ခံယူအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းကို သပိတ်အတွင်း အနားရေးနှင့် ညီမျှရုံ ခံယူအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းကို မောက်တက်လာအောင် ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
တတိယခမ္ဘကတဝဂ် ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းကို မစားလိုသကဲ့သို့ မရိုမသေ စားကုန်၏။ပ။၁၇၆။ ၃၁- “ဆွမ်းကို ရိုသေစွာ စားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းကို ရိုသေစွာ စားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းကို မရိုမသေ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်လျက် ဆွမ်းစားသဖြင့်လောင်းသည်တို့ကိုလည်း မသိလိုက်ကုန်၊ လွန်စေသည် ‘ကန်တော့သည်’ တို့ကိုလည်း မသိလိုက်ကုန်။ပ။၁၇၇။ ၃၂- “သပိတ်၌ အမှတ်ထားသည်ဖြစ်၍ ဆွမ်းကို စားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
သပိတ်၌ အမှတ်ထားသည်ဖြစ်၍ ဆွမ်းကို စားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထိုထိုအရပ်သို့ ကြည့်ရှုလျက် ဆွမ်းကို စားအံ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုထိုအရပ်၌ သုံးသပ်၍ ‘ဟိုတစ်စ သည်တစ်စ ယူလျက်’ ဆွမ်းကို စားကုန်၏။ပ။၁၇၈။ ၃၃- “ဆွမ်းကို အစဉ်အတိုင်းစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းကို အစဉ်အတိုင်း စားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထိုထိုအရပ်၌ သုံးသပ်၍ ‘ဟိုတစ်စ သည်တစ်စ ယူလျက်’ ဆွမ်းကို စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်။ သူတစ်ပါးတို့အား ပေးလို၍ သုံးသပ်အံ့၊ သူတစ်ပါး၏ သပိတ်ခွက်၌ လောင်းထည့်လို၍ သုံးသပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ လက်သုပ်ဟင်းလျာ၌လည်းကောင်း၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၄-စတုတ္တသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၀၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစားကုန်သည် ရှိသော် ဟင်းကိုသာလျှင် များစွာ စားကုန်၏။ပ။၁၇၉။ ၃၄- “ဆွမ်းကို ဟင်းနှင့် ညီမျှရုံသာလျှင် စားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဟင်းမည်သည် လက်ကော်ရ ပဲနောက်ဟင်း၊ လက်ကော်ရ ပဲကြီးဟင်းဟူသော ဟင်းနှစ်မျိုး တို့တည်း၊ ဆွမ်းကို ဟင်းနှင့် ညီမျှရုံသာလျှင် စားအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဟင်းကိုသာလျှင် များစွာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ အရသာရှိသော ငါး အမဲစသော ဟင်းရည်၌ အာပတ် မသင့်။
ဆွေမျိုးတော်သူ ပင့်ဖိတ်သောသူတို့၏ ဟင်းကို များစွာ စားအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ဟင်းကို များစွာ စားအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းကို အလယ်ထိပ်မှ နှိပ်၍ စားကုန်၏။ပ။၁၈၀။ ၃၅- “ဆွမ်းကို အလယ်ထိပ်မှ နှိပ်၍ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းကို အလယ်ထိပ်မှ နှိပ်၍ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းကို အလယ်ထိပ်မှ နှိပ်၍ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ စားကြွင်းအနည်းငယ်ကို တစ်ပေါင်းတည်းစုရုံးလျက် နှိပ်၍ စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဟင်းရိုးရိုးကိုလည်းကောင်း၊ သားငါးဟင်းကိုလည်းကောင်း များစွာ အလိုရှိသောကြောင့် ဆွမ်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းကုန်၏။ပ။၁၈၁။ ၃၆- “ဟင်းရိုးရိုးကိုလည်းကောင်း၊ သားငါးဟင်းကိုလည်းကောင်း များစွာ အလိုရှိသောကြောင့် ဆွမ်းဖြင့် မဖုံးလွှမ်းအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဟင်းရိုးရိုးကိုလည်းကောင်း၊ သားငါးဟင်းကိုလည်းကောင်း များစွာ အလိုရှိသောကြောင့် ဆွမ်းဖြင့်မဖုံးလွှမ်းအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဟင်းရိုးရိုးကိုလည်းကောင်း၊ သားငါးဟင်းကို လည်းကောင်း များစွာ အလိုရှိသောကြောင့် ဆွမ်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ပစ္စ္စည်းရှင်တို့သည် ဖုံးလွှမ်း၍ ပေးကုန်အံ့၊ များစွာ အလိုမရှိဘဲ ဖုံးလွှမ်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်း ကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ချိုမြိန်ကောင်းမြတ်သော အရသာကို မနှစ်ခြိုက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် သာယာဖွယ် အရသာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း၊ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဟင်းကိုလည်း ကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်၏ဟူသည်မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၆၁၃
။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် နာဖျားကုန်၏၊ သူနာမေးသော ရဟန်းတို့သည် “ငါ့ရှင်တို့ ကျန်းမာကြပါ၏လော၊ မျှတကြပါ၏လော”ဟု နာဖျားသောရဟန်းတို့အား မေးကုန်၏၊ ငါ့ရှင်တို့ ငါတို့ သည် ရှေးအခါ၌ ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားကြရသဖြင့် ကျန်းမာကြပါ၏၊ သို့ရာတွင် ယခုအခါ၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် မြစ်ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မတောင်းကြရသဖြင့် မကျန်းမာကြပါဟု ဆိုကုန်၏။ မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ နာဖျားသောရဟန်းအား ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မိမိအတွက် တောင်း၍ စားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
--၁၈၂။ ၃၇- (ခ) “ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ မိမိ အကျိုးငှါ (ငါ) တောင်း၍ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားသော ရဟန်းသည် မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဟင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုလည်း ကောင်း မနာမဖျားဘဲ မိမိအကျိုးငှါ တောင်း၍ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း၊ ဆွေမျိုးတော်သူ ပင့်ဖိတ်သောသူတို့၏ ထမင်းဟင်းကို တောင်းစားသော ရဟန်း၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ တောင်းသော ရဟန်း၊ မိမိကပ္ပိယဥစ္စာဖြင့် လဲလှယ်၍ စားသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူး သော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျုးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်လိုသဖြင့် သူတစ်ပါးတို့၏ သပိတ်ကို ကြည့်ကုန်၏။ပ။၁၈၃။ ၃၈- “ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်လိုသဖြင့် သူတစ်ပါးတို့၏ သပိတ်ကို (ငါ) မကြည့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်လိုသဖြင့် သူတစ်ပါးတို့၏ သပိတ်ကို မကြည့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်လိုသဖြင့် သူတစ်ပါးတို့၏ သပိတ်ကို ကြည့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်းအား အာပတ် မသင့်၊ ပေးလှူအံ့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပေးလှူစေအံ့ဟူ၍လည်းကောင်း ကြည့်ရှုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်ခြင်းကို အလိုမရှိသော ရဟန်းအား အာပတ်မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကြီးစွာသော ဆွမ်းလုတ်ကို ပြုကုန်၏။ပ။၁၈၄။ ၃၉- “မကြီးလွန်းသော ဆွမ်းလုတ်ကို ပြုအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
မကြီးလွန်းသော ဆွမ်းလုတ်ကို ပြုအပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကြီးစွာသော ဆွမ်းလုတ်ကို ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့အား၊ အာပတ် မသင့်၊ ခဲဖွယ်၌လည်းကောင်း၊ သစ်သီးကြီးငယ်၌လည်းကောင်း၊ လက်သုပ် ဟင်းလျာ၌လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၄-သက္ကစ္စဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရှည်သော ဆွမ်းလုတ်ကို ပြုကုန်၏။ပ။၁၈၅။ ၄၀- “ဆွမ်းလုတ်ကို ဝိုင်းဝန်းညီညွတ်စွာ ပြုအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုတ်ကို ဝိုင်းဝန်းညီညွတ်စွာ ပြုလုပ်အပ်၏။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ရှည်သော ဆွမ်းလုတ်ကို ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်၊ ခဲဖွယ် သစ်သီးကြီးငယ် လက်သုပ်ဟင်းလျာတို့၌လည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
စတုတ္ထသက္ကစ္စဝဂ် ပြီး၏။
--၅-ကဗဠဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုတ်မရောက်မီ ခံတွင်းကို ဖွင့်ဟကုန်၏။ပ။၁၈၆။ ၄၁- “ဆွမ်းလုတ်မရောက်မီ ခံတွင်းကို မဖွင့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုတ်မရောက်မီ ခံတွင်းကို မဖွင့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းလုတ်မရောက်မီ ခံတွင်းကို ဖွင့်ဟအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၅-ကဗဠဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစားသည်ရှိသော် လက် အားလုံးကို ခံတွင်း ‘ပါးစပ်’၌ ထည့်ကုန်၏။ပ။၁၈၇။ ၄၂- “ဆွမ်းစားသည်ရှိသော် လက်အားလုံးကို ခံတွင်း၌ မထည့်အံ့ ‘ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းစားသော ရဟန်းသည် လက်အားလုံးကို ခံတွင်း၌ မထည့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းစားသည်ရှိသော် လက်အားလုံးကို ခံတွင်း၌ ထည့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၅-ကဗဠဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၁၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုတ်နှင့်တကွသော ခံတွင်း ဖြင့် စကားပြောဆိုကုန်၏။ပ။၁၈၈။ ၄၃- “ဆွမ်းလုတ်နှင့်တကွသော ခံတွင်းဖြင့် စကားမဆိုအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မူကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုတ်နှင့်တကွသော ခံတွင်းဖြင့် စကားမပြောမဆိုအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းလုတ်နှင့်တကွသော ခံတွင်းဖြင့် စကားပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၅-ကဗဠဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုတ်ကို မြှောက်ကာ မြှောက်ကာ စားကုန်၏။ပ။၁၈၉။ ၄၄- “ဆွမ်းလုတ်ကို မြှောက်ကာ မြှောက်ကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လောဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုတ်ကို မြှောက်ကာ မြှောက်ကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းလုတ်ကို မြှောက်ကာ မြှောက်ကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်၊ ခဲဖွယ် သစ်သီးကြီးငယ်တို့၌လည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-ကဗဠဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုတ်ကို ကိုက်ဖြတ်ကာ ကိုက်ဖြတ်ကာ စားကုန်၏။ပ။၁၉၀။ ၄၅- “ဆွမ်းလုတ်ကို ကိုက်ဖြတ်ကာ ကိုက်ဖြတ်ကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လောဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုတ်ကို ကိုက်ဖြတ်ကာ ကိုက်ဖြတ်ကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းလုတ်ကို ကိုက်ဖြတ်ကာ ကိုက်ဖြတ်ကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း မသိသောရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ခဲဖွယ် သစ်သီးကြီးငယ် လက်သုပ်ဟင်းလျာတို့၌လည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၅-ကဗဠဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် (မျောက်ကဲ့သို့) ပါးစောင်၌ ထား၍ စားကုန်၏။ပ။၁၉၁။ ၄၆- “(မျောက်ကဲ့သို့) ပါးစောင်၌ ထား၍ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှု ကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
(မြောက်ကဲ့သို့) ပါးစောင်၌ ထား၍ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ (မြောက်ကဲ့သို့) ပါးစောင်တစ်ဖက်၌ဖြစ်စေ ပါးစောင်နှစ်ဖက်လုံး၌ဖြစ်စေ ထားလျက် စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့အား အာပတ် မသင့်၊ သစ်သီးကြီးငယ်တို့၌လည်း အာပတ်မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-ကဗဠဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်ကို ခါလျက် ခါလျက် စားကုန်၏။ပ။၁၉၂။ ၄၇- “လက်ကို ခါလျက် ခါလျက် မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
လက်ကို ခါလျက် ခါလျက် မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်ကို ခါလျက် ခါလျက် စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်၊ အမှိုက်ကို စွန့်လို၍ လက်ကို ခါအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် လက်ကို ခါအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၅-ကဗဠဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုံးကို ကြဲကာ ကြဲကာ စားကုန်၏။ပ။၁၉၃။ ၄၈- “ဆွမ်းလုံးကို ကြဲကာ ကြဲကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုံးကို ကြဲကာ ကြဲကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းလုံးကို ကြဲကာ ကြဲကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်၊ အမှိုက်ကို စွန့်လို၍ ဆွမ်းလုံးကို ကြဲစွန့်မိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-ကဗဠဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လျှာကို ထုတ်ကာ ထုတ်ကာ စားကုန်၏။ပ။၁၉၄။ ၄၉- “လျှာကို ထုတ်ကာ ထုတ်ကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
လျှာကို ထုတ်ကာ ထုတ်ကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လျှာကို ထုတ်ကာ ထုတ်ကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၅-ကဗဠဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ပျတ်ပျတ်အသံပြု၍ စားကုန်၏။ပ။၁၉၅။ ၅၀- “ပျတ်ပျတ်အသံပြု၍ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ပျတ်ပျတ်အသံကို ပြု၍ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ပျတ်ပျတ်အသံ ပြု၍ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ပဉ္စမ ကဗဠဝဂ် ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်း သုံးနေတော်မူသောအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် သံဃာအလို့ငှါ သောက်ဖွယ်နို့ရည် ‘နို့အေး'ကို စီရင် ထားလေ၏။ ရဟန်းတို့သည် ရှုတ်ရှုတ်အသံပြု၍ နို့အေးကို သောက်ကုန်၏၊ ကချေသည် ဖြစ်ဖူးသော ရဟန်းတစ်ပါးက “ဤသံဃာအားလုံးသည် အအေးဒဏ်၁ ထိခိုက်နေယောင်တကား”ဟု ပြောဆို၏။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းသည် သံဃာကို အကြောင်းပြု၍ ရယ်ရွှင်ဖွယ်ကို ပြုဘိသနည်”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကုန်၏။ပ။
"ရဟန်း သင်သည် သံဃာကို အကြောင်းပြု၍ ရယ်ရွှင်ဖွယ်ကို ပြု၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် သံဃာကို အကြောင်းပြု၍ ရယ်ရွှင်ဖွယ်ကို ပြုဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျား ဤ (သင်ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူပြီးလျှင် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
"ရဟန်းတို့ ဘုရား တရား သံဃာနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ရယ်ရွှင်ဖွယ်ကို မပြုအပ်၊ ပြုသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို များစွာသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော် မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၁၉၆။ ၅၁- “ရှုတ်ရှုတ်အသံပြု၍ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ရှုတ်ရှုတ်အသံပြု၍ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ရှုတ်ရှုတ်အသံပြု၍ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ သီတိကတောတိ သီတပီဠိတော (ဝိမတိဋီကာ)
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်ကို လျက်ကာ လျက်ကာ စားကုန်၏။ပ။၁၉၇။ ၅၂- “လက်ကို လျက်ကာ လျက်ကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
လက်ကို လျက်ကာ လျက်ကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်ကို လျက်ကာ လျက်ကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၆-သုရုသုရုဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၂၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် သပိတ်ကို ခြစ်ကာ ခြစ်ကာ စားကုန်၏။ပ။၁၉၈။ ၅၃- “သပိတ်ကို ခြစ်ကာ ခြစ်ကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
သပိတ်ကို ခြစ်ကာ ခြစ်ကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ သပိတ်ကို ခြစ်ကာ ခြစ်ကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့အား အာပတ် မသင့်။ အနည်းငယ်သော စားကြွင်းကို တစ်ပေါင်းတည်း စုရုံးကာ ခြစ်၍ စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နှုတ်ခမ်းကို လျက်ကာလျက် ကာ စားကုန်၏။ပ။၁၉၉။ ၅၄- “နှုတ်ခမ်းကို လျက်ကာ လျက်ကာ မစားအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
နှုတ်ခမ်းကို လျက်ကာ လျက်ကာ မစားအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ နှုတ်ခမ်းကို လျက်ကာ လျက်ကာ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
/၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သံသုမာရဂီရိမြို့ သားသမင်တို့အား ဘေးမဲ့ပေးရာ ဘေသကဠတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကောကနဒမည်သော ပြာသာဒ်၌ ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို ကိုင်ကုန်၏။လူတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည့်ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူတို့ကဲ့သို့ ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို ကိုင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော လူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို ကိုင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို ကိုင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ထိုယောက်ျားတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို ကိုင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ရဟန်းတို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၂၀၀။ ၅၅- “ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို မကိုင်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအား ထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို မကိုင်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းစသည် ပေကျံသော လက်ဖြင့် သောက်ရေခွက်ကို ကိုင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့အား အာပတ် မသင့်။ ဆေးကြောအံ့ဟူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ဆေးကြောစေအံ့ဟူ၍သော်လည်း ကောင်း ကိုင်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ကိုင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရရုဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သံသုမာရဂီရိမြို့ သားသမင်တို့အား ဘေးမဲ့ပေးရာ ဘေသကဠတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကောကနဒမည်သော ပြာသာဒ်၌ ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ စွန့်ကုန်၏။လူတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူတို့ကဲ့သို့ ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ စွန့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီး ဖြစ်သော ထိုယောက်ျားတို့သည် ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို အဘယ့်ကြောင့် ရွာတွင်း၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ရဟန်းတို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၂၀၁။ ၅၆- “ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ မစွန့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဆွမ်းလုံးနှင့်တကွသော သပိတ်ဆေးရေကို ရွာတွင်း၌ စွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်။ (ဆွမ်းလုံးကို) ထုတ်ယူ၍လည်းကောင်း၊ (ဆွမ်းလုံးကို) ချေခွဲ၍လည်းကောင်း၊ (ထွေးခံ လက်ဆေးခံဖြင့်) ခံယူ၍လည်းကောင်း၊ (ရွာပသို့) ထုတ်ဆောင်၍လည်းကောင်း စွန့်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထီးကိုင်ထားသူအား တရား ဟောကုန်၏။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထီးကိုင်ထား သူအား တရားဟောကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ထီးကိုင်ထားသူအား တရားဟောကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ထီးကိုင်ထားသူအား တရားဟောကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) - “ထီးကိုင်ထားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၆၃၄
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ရဟန်းတို့သည် ထီးကိုင်ထားသော နာဖျားသူအား တရားဟောခြင်းငှါ မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကြကုန်၏။ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော် ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ထီးကိုင်ထားသော နာဖျားသောသူအား တရားမဟော ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည့်သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ ထီးကိုင်ထားသော နာဖျားသူအား တရားဟောခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၂၀၂။ ၅၇- (ခ) “ထီးကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှု ကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ထီး မည်သည် ဝါးခြမ်းစိတ်တို့ဖြင့် ဝန်းဝိုင်းစွာ ခရိုင်ဖွဲ့ထားသော ထီးဖြူ၊ ဖျာထီး၊ သစ်ရွက်ထီး အားဖြင့် သုံးမျိုးရှိ၏။
တရား မည်သည် ဘုရားဟောတရား သာဝကဟောတရား ရသေ့ဟောတရား နတ်ဟောတရား အဋ္ဌကထာနှင့်စပ်သောတရား ပါဠိတော်နှင့်စပ်သော တရားတည်း။
--ဟောငြားအံ့ဟူသည် ပုဒ်ဖြင့် ဟောအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အက္ခရာဖြင့် ဟောအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထီးကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို မဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထီးကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် တုတ်ကိုင်ထားသော သူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၀၃။ ၅၈ - “တုတ်ကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
တုတ် မည်သည် အလယ်အလတ်ဖြစ်သော ယောက်ျား၏ လေးတောင်ရှိသော တုတ်တည်း။ ထိုလေးတောင်ထက် ရှည်လျှင် တုတ်မမည်၊ လေးတောင်အောက် တိုလျှင်လည်း တုတ်မမည်၊ တုတ်ကိုင် ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ တုတ်ကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၆-သုရုသုရုဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဓားကိုင်ထားသူအား တရား ဟောကုန်၏။ပ။၂၀၄။ ၅၉ - “ဓားကိုင်ထားသော မနာဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ် မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဓား မည်သည် ထိုးခုတ်ရန်ဖြစ်သော တစ်ဖက်အသွားရှိသော ဓား၊ နှစ်ဖက်အသွားရှိသော ဓားတည်း။
ဓားကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဓားကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၆-သုရုသုရုဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်နက်ကိုင်ထားသော သူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၀၅။ ၆၀ - “လက်နက်ကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
လက်နက် မည်သည် မြားညှို့ရှိသော လေးလက်နက် (အလယ်ကောက်သော ထမ်းပိုးတံနှင့်တူသော လင်းလေး) မြားညှို့မရှိသော လေးလက်နက် (အရိုးဖောက်ထွင်းသော ဒူးလေး) တည်း။
လက်နက်ကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်နက်ကိုင်ထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
ဆဋ္ဌသုရုသုရုဝဂ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခြေနင်းစီးထားသော သူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၀၆။ ၆၁ - “ခြေနင်းစီးထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ခြေနင်းစီးထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ နင်းသောသူအားဖြစ်စေ စွပ်သောသူအား ဖြစ်စေ (ဖနှောင့်ပိုင်းမျှ) ချွတ်သောသူအားဖြစ်စေ မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၇-ပါဒုကဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၃၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဖိနပ်စီးထားသောသူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၀၇။ ၆၂ - “ဖိနပ်စီးထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဖိနပ်စီးထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ နင်းသောသူအားဖြစ်စေ စွပ်သောသူအား ဖြစ်စေ (ဖနှောင့်ပိုင်းမျှ) ချွတ်သောသူအားဖြစ်စေ မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ယာဉ်စီးသောသူအား တရား ဟောကုန်၏။ပ။၂၀၈။ ၆၃ - “ယာဉ်စီးသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ယာဉ် မည်သည် ပေါင်းချုပ် ရထား လှည်း သံလျင်း ထမ်းစင် ပုဆိုးသံလျင်းတည်း။
ယာဉ်စီးသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ယာဉ်စီးသော မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၇-ပါဒုကဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အိပ်ယာ၌အိပ်နေသော သူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၀၉။ ၆၄- “အိပ်ယာ၌အိပ်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
အိပ်ယာ၌ အိပ်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ အယုတ်သဖြင့် မြေ၌သော်လည်း အိပ်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လက်အာယောဂပတ် ပုဆိုး အာယောဂပတ်ဖွဲ့လျက် ထိုင်နေသောသူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၁၀။ ၆၅- “အာယောဂပတ်ဖွဲ့လျက် ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား တရား မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
အာယောဂပတ်ဖွဲ့လျက် ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ လက်အာယောဂပတ်ဖွဲ့လျက်လည်းကောင်း၊ ပုဆိုးအာယောဂပတ်ဖွဲ့လျက်လည်းကောင်း ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၇-ပါဒုကဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဦးရစ်ပေါင်းသော သူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၁၁။ ၆၆ - “ဦးရစ်ပေါင်းသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဦးရစ်ပေါင်းသူ မည်သည် ဆံစကို မမြင်စေမူ၍ (ဦးခေါင်းကို) ရစ်ပတ်ထားသူတည်း။
ဦးရစ်ပေါင်းသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဦးရစ်ပေါင်းသော မနာမဖျားသူအား တရား ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်၊ ဆံစကို ဖော်စေ၍ ဟောအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဦးခေါင်းခြုံထားသော သူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၁၂။ ၆၇ - “ဦးခေါင်းခြုံထားသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဦးခေါင်းခြုံထားသူ မည်သည် ခေါင်းနှင့်တကွ ခြုံထားသူကို ဆို၏။ ဦးခေါင်းခြုံထားသော မနာ မဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ဦးခေါင်းခြုံထားသော မနာမဖျားသူအား တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်၊ ဦးခေါင်းကို ဖော်စေ၍ ဟောအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၇-ပါဒုကဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မြေ၌ ထိုင်နေ၍ နေရာ၌ ထိုင်နေသူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၁၃။ ၆၈ - “မြေ၌ ထိုင်နေ၍ နေရာ၌ ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
မြေ၌ ထိုင်နေ၍ နေရာ၌ ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ မြေ၌ ထိုင်နေ၍ နေရာ၌ ထိုင်နေသော မနာ မဖျားသူအား တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေသူအား တရားဟောကုန်၏။ပ။အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေသူအား တရားဟောကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေသော သူအား တရားဟောကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေသူ အား တရားဟောကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။
֍ ၆၄၇
။ ရဟန်းတို့ “ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား ဗာရာဏသီပြည်၌ ဒွန်းစဏ္ဍားတစ်ယောက်၏ မယား သည် ကိုယ်ဝန်ရှိလေ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဒွန်းစဏ္ဍားမသည် ‘အရှင့်သား အကျွန်ုပ်သည် ကိုယ်ဝန် ရှိသဖြင့် သရက်သီးကို စားလိုပါ၏’ဟု ထိုဒွန်းစဏ္ဍားယောက်ျားအား ပြောဆို၏။ သရက်သီးမရှိ၊ သရက်သီးချိန်ကာလ မဟုတ်ဟု (ဆိုလေသော်) ‘သရက်သီးကို မစားရလျှင် သေရလိမ့်မည်’ဟု (ပြောဆို၏)။ထိုစဉ်အခါ၌ မင်း၏ သရက်ပင်သည် အမြဲသီးလျက် နေ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဒွန်းစဏ္ဍားသည် သရက်ပင်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တက်၍ ပုန်းအောင်းနေ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းသည် ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏားနှင့် အတူ သရက်ပင်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြင့်သော နေရာ၌ နေလျက် မန္တန်ကို သင်ယူ၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဒွန်းစဏ္ဍားအား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏။
'မင်းသည် မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်၍ မန္တန်ကို သင်ယူဘိ၏၊ ဤမင်းကား အလွန်လျှင် တရားကင်းမဲ့လေစွ။ ပုဏ္ဏားသည် နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်သော မင်းအားမန္တန်ကို သင်ဘိ၏၊ ဤပုဏ္ဏားသည်လည်း တရားမဲ့လေစွ။ ငါသည် မိန်းမကြောင့် မင်း၏ သရက်သီးကို ခိုးယူမိ၏၊ ငါသည်လည်း တရားမဲ့သူ ဖြစ်ခဲ့၏။ ဤလူအားလုံး၁သည် စည်းကမ်းမဲ့သူတွေ ချည်းသာတည်း’။
ဤသို့ ကြံစည်ပြီးနောက် (ထိုဒွန်းစဏ္ဍားသည်) မင်းနှင့် ပုဏ္ဏားကြား၌သာလျှင် သစ်ပင်မှ လျှောချ၏။
--ပုဏ္ဏားသည် မတရားသဖြင့် မန္တန်ကို ပို့ချ၏၊ မင်းသည်လည်း မတရားသဖြင့် မန္တန်ကို သင်ယူ၏၊ ဤမင်း ပုဏ္ဏား နှစ်ဦးလုံးတို့သည်ပင်လျှင် အကျိုးကို မသိကုန်။ ဤမင်း ပုဏ္ဏား နှစ်ဦးလုံးတို့သည်ပင်လျှင် အကြောင်းကို မမြင်ကြကုန်ဟု (ဒွန်းစဏ္ဍား က ဆို၏)။
(ဟယ် ဒွန်းစဏ္ဍား) ငါသည် အမဲဟင်းလျာဖြင့် ပြွမ်းသော စင်ကြယ်သည့် သလေး ထမင်းကို စားနေရ၏။ ထို့ကြောင့် အရိယာတို့ ချီးမွမ်းအပ်သော တရား၌ ငါမကျင့် သတည်းဟု (ပုဏ္ဏားက ဆို၏)။
ပုဏ္ဏား (သင်) ရရှိထားသော ဥစ္စာ, (သင်) ရရှိထားသော အခြံအရံတို့သည် စက်ဆုပ်ဖွယ်သာ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရရှိထားသော ဥစ္စာ အခြံအရံတို့သည် (နောင် သံသရာ၌လည်း) အပါယ်ကျကြောင်း အသက်မွေးမှုဖြစ်၍ (ယခုဘဝ၌လည်း) မတရား ကျင့်ကြောင်း အသက်မွေးမှုတို့သာ ဖြစ်ကုန်၏။
ပုဏ္ဏားကြီး (ဤအရပ်မှ) ထွက်ပြေးလေလော့၊ သင်တို့မှတစ်ပါးသော အခြားသော သတ္တဝါတို့သည်လည်း ချက်ပြုတ် (စားသောက်ကြကုန်၏)။ ကျောက်ခဲသည် အိုးကို ခွဲသကဲ့သို့ သင် ကျင့်လျက်ရှိသော တရားမဲ့အကျင့်သည် အသင့်ကို မခွဲပါစေလင့်”ဟု (ဒွန်းစဏ္ဍားက ဆို၏)။
ရဟန်းတို့ ငါသည် ဒွန်းစဏ္ဍားဖြစ်သော ထိုအခါ၌လည်း နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြင့်သောနေရာ၌ ထိုင်နေသူအား မန္တန်ကို ပို့ချခြင်းကို မနှစ်သက်။ ယခုအခါ၌ကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိတော့အံ့နည်း၊ နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်သူအား တရားဟောခြင်းသည် မနှစ်သက်ဖွယ်သာ ဖြစ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၂၁၄။ ၆၉ - “နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေသော မနာ မဖျားသူအား တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
နိမ့်သောနေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြင့်သောနေရာ၌ ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ နိမ့်သော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်နေသော မနာမဖျားသော သူအား တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၁။ သဗ္ဗမိဒံ စရိမံ ကတန္တိ တတ္တေဝ ပရိပတီတိ သဗ္ဗော အယံလောကော သင်္ကရံကတော နိမရိယာဒေါ စသည်ဖြင့် ဖွင့်ပြသော အဋ္ဌကထာနှင့် အညီတည်း။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ထိုင်နေသော သူအား ရပ်လျက် တရားဟောကုန်၏။ပ။၂၁၅။ ၇၀- “ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား ရပ်လျက် တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား ရပ်လျက် တရားကို မဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ထိုင်နေသော မနာမဖျားသူအား ရပ်လျက် တရားကို ဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၇-ပါဒုကဝဂ်
၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၄၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ရှေ့ကသွားသောသူအား နောက်ကလိုက်လျက် တရားကို ဟောကုန်၏။ပ။၂၁၆။ ၇၁ - “ရှေ့ကသွားသော မနာမဖျားသူအား နောက်ကလိုက်လျက် တရားကို မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ရှေ့ကသွားသော မနာမဖျားသူအား နောက်ကလိုက်၍ တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ရှေ့ကသွားသော မနာမဖျားသူအား နောက်ကလိုက်လျက် တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၅၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ခရီးလမ်းအတိုင်း သွားသော သူအား ခရီးလမ်း မဟုတ်ဘဲ သွားလျက် တရားကို ဟောကုန်၏။ပ။၂၁၇။ ၇၂ - “ခရီးလမ်းအတိုင်း သွားသော မနာမဖျားသူအား ခရီးလမ်းမဟုတ်ဘဲ သွားလျက် တရား မဟောအံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ခရီးလမ်းဖြင့် သွားသော မနာမဖျားသူအား ခရီးလမ်းမဟုတ်ဘဲ သွားလျက် တရားမဟောအပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ခရီးလမ်းဖြင့် သွားသော မနာမဖျားသူအား ခရီးလမ်း မဟုတ်ဘဲ သွားလျက် တရားဟောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
၇-ပါဒုကဝဂ်
၁၃-တေရသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၅၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း ရပ်လျက် စွန့်ကုန်၏။ပ။၂၁၈။ ၇၃ - “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ ရပ်လျက် မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ ရပ်လျက် မစွန့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကို လည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ ရပ်လျက် စွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တေရသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၁၄-စုဒ္ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၅၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် စိမ်းသော မြက်သစ်ပင်ရှိရာ၌ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း စွန့်ကုန်၏။ပ။၂၁၉။ ၇၄- “စိမ်းသော မြက်သစ်ပင် ရှိရာ၌ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကို လည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
စိမ်းသော မြက်သစ်ပင် ရှိရာ၌ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေး ကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ မစွန့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ စိမ်းသော မြက်သစ်ပင်ရှိရာ၌ ကျင်ကြီးကို လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ စွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်း တို့အား အာပတ် မသင့်။
စိမ်းသော မြက်သစ်ပင် မရှိရာ၌ စွန့်သော ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် တံတွေးသည် စိမ်းသော မြက် သစ်ပင်ရှိရာသို့ လွှမ်းမိုးသွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စုဒ္ဒသမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၇-ပါဒုကဝဂ်
၁၅-ပန္နရသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၅၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့်သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားအနွယ်တော်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ကာမ စည်းစိမ်ကို ခံစားသော သူတို့ကဲ့သို့ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေး ကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်း ကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်း ကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောက်ျားတို့ ဤ (သင်တို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
(က) “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကို လည်းကောင်း ရေ၌ မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၆၅၄
။ ထိုစဉ်အခါ၌ နာဖျားသော ရဟန်းတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်း ကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ခြင်းငှါ မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည် ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ အကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ရဟန်းသည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟုမိန့်တော်မူ၏။ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြကုန်လော့။
၂၂၀။ ၇၅- (ခ) “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကို လည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ ရေ၌ မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--မနာမဖျားဘဲ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ မစွန့်အပ်။
အကြင်ရဟန်းသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ မနာမဖျားဘဲ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ရဟန်း၊ သတိမေ့လျော့သော ရဟန်း၊ မသိသော ရဟန်း၊ နာဖျားသော ရဟန်းတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ကြည်းကုန်း၌ စွန့်သော ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် တံတွေးသည် ရေသို့ သက်ဆင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ရဟန်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သော ရဟန်း၊ ဝေဒနာနှိပ်စက်သော ရဟန်း၊ အလက်ဦး လွန်ကျူးသော ရဟန်းတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပန္နရသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
သတ္တမပါဒုကဝဂ် ပြီး၏။
အသျှင်တို့ သေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ထိုသေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌ အသျှင်တို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်တို့သည် ဤသေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
သေခိယအခန်းပြီး၏။
--၈-အဓိကရဏသမထ
အသျှင်တို့ အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းစေနိုင်သော ဤတရားခုနစ်ပါးတို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၆၅၅
။ ဖြစ်တိုင်း ဖြစ်တိုင်းသော (လေးပါးသော) အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်းငှါ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းစေခြင်းငှါ သမ္မုခါဝိနည်း ‘မျက်မှောက်အဓိကရုဏ်းငြိမ်းစေကြောင်းတရား’ ကို ပေးရ မည်။၂၂၂။ ၂-သတိဝိနည်း ‘ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား သတိပေးရသော ဝိနည်း’ ကို ပေးရမည်။
၂၂၃။ ၃-အမူဠှဝိနည်း ‘ရူးသွပ်သော ရဟန်းတို့အား သတိရခိုက် ပေးရသော ဝိနည်း'ကို ပေးရမည်။
၂၂၄။ ၄-ပဋိညာယကာရေတဗ္ဗသမထ ‘ဝန်ခံသဖြင့် ပြုအပ်သော သမထ’ ကို ပြုရမည်။
၂၂၅။ ၅-ယေဘုယျသိကသမထ ‘ဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂိုလ်များရာသို့ လိုက်၍ ဆုံးဖြတ်ရသော သမထဓမ္မ'ကို ပြုရမည်။
၂၂၆။ ၆-တဿပါပိယသိကသမထ ‘ယုတ်မာသော ရဟန်းအား ပြုရသော ဝိနည်း'ကို ပြုရမည်။
၂၂၇။ ၇-တိဏဝတ္ထာရကသမထ ‘မစင်ကို မြက်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသကဲ့သို့ အာပတ်ကို ဖုံးဖိထားရသော ဝိနည်း ကံ’ ကို ပြုရမည်။
အသျှင်တို့ အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းစေနိုင်သော တရားခုနစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါ ကုန်ပြီ၊ ထိုအဓိကရဏသမထတို့၌ အသျှင်တို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်းမေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်တို့သည် အဓိကရဏသမထတို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြ ပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
အဓိကရဏသမထအခန်းပြီး၏။
--အသျှင်တို့ နိဒါန်းကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ပါရာဇိကအာပတ် လေးပါးတို့ကို သရုပ် အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် တစ်ဆယ့်သုံးပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါ ကုန်ပြီ၊ အနိယတအာပတ် နှစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သုံးဆယ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ သုဒ္ဓပါစိတ်အာပတ် ကိုးဆယ့်နှစ်ပါးတို့ကို သရုပ် အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ်လေးပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ သေခိယအာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ အဓိကရုဏ်းငြိမ်းကြောင်း တရားခုနစ်ပါး တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော သိက္ခာပုဒ်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား ၏ ပါတိမောက်၌ လာ၍ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်၏၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း သရုပ်အားဖြင့် ပြခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုနှစ်ရာ့နှစ်ဆယ်ခုနစ်သွယ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ခိုက်ရန်ငြင်းခုံခြင်း မရှိကြကုန်ဘဲ ကျင့်အပ်သတည်း။
မဟာဝိဘင်းပြီး၏။
ဘိက္ခုဝိဘင်းပါဠိတော် မြန်မာပြန် ပြီးပြီ။
--ဘိက္ခုနီဝိဘင်း
၁-ပါရာဇိကအခန်း
၅-ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၅၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မိဂါရသူဌေး၏ မြေးဖြစ်သော သာဠှသည် ဘိက္ခုနီ ‘ရဟန်းမိန်းမ’ သံဃာ၏ ကျောင်းကို ဆောက်လုပ်လို၍ ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် -“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဘိက္ခုနီသံဃာ၏ ကျောင်းကို ဆောက်လုပ်လိုပါ၏၊ အကျွန်ုပ်အား အမှုသစ်ကို စီမံတတ်သော ဘိက္ခုနီမကို ပေးပါကုန်လော့”ဟု လျှောက်၏။
ထိုစဉ်အခါ၌ နန္ဒာ နန္ဒဝတီ သုန္ဒရီနန္ဒာ ထုလ္လနန္ဒ္ဒာ ဤညီအစ်မလေးယောက်တို့သည် ဘိက္ခုနီမ တို့ထံ၌ ရဟန်းဖြစ်ကြကုန်၏။ ထိုလေးယောက်တို့တွင် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ငယ်စဉ်က ရဟန်း ဖြစ်၏၊ အဆင်းလှ၍ ရှုချင်ဖွယ် ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏၊ ပညာရှိ၍ စွမ်းရည်သတ္တိနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ထက်မြက်သော ဉာဏ်ပညာလည်း ရှိ၏၊ လိမ္မာဖျတ်လတ်၍ ပျင်းရိခြင်းလည်း မရှိ၊ ထိုထိုအမှု၌ အကြောင်းကို စုံစမ်းခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၍ ပြုလုပ်စီမံခြင်းငှါလည်း စွမ်းနိုင်၏၊ ထိုအခါ ဘိက္ခုနီသံဃာသည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို သမုတ်ပြီးလျှင် မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှအား အမှုသစ်ပြုလုပ်မည့် ဘိက္ခုနီမကို ပေး၏။
ထိုအခါ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ပဲခွပ်ကို ပေးလော့၊ ပုဆိန်ကို ပေးလော့၊ ဓားမကို ပေးလော့၊ ပေါက်တူးကို ပေးလော့၊ ဆောက်ကို ပေးလော့”ဟု (တောင်းရန်) မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှ၏ အိမ်သို့ မကြာ မကြာပင် သွား၏။ မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည်လည်း ပြုပြီးသော အရာ, မပြုရသေးသော အရာကို သိရန် ဘိက္ခုနီမတို့ ကျောင်းသို့ မကြာ မကြာပင် သွား၏၊ ထိုသုန္ဒရီနန္ဒာနှင့် သာဠှတို့သည် မပြတ်တွေ့မြင်ရခြင်းကြောင့် နှောင်ဖွဲ့သော (အချစ်) စိတ်ရှိကြကုန်၏။
ထို့နောက် မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို ဖျက်ဆီးရန် အခွင့်မရသဖြင့် ထိုဖျက်ဆီးရေးအလို့ငှါသာလျှင် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ဆွမ်းလုပ်ကျွေး၏။
ထိုအခါ မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် ဆွမ်းစားဇရပ်၌ နေရာခင်းသည် ရှိသော် “ဤမျှ လောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာထက် ကြီးကုန်၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ တစ်ခုသော အရပ်၌ နေရာခင်းထား၏၊ “ဤမျှလောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာအောက် ငယ်ကုန်၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ တစ်ခုသော အရပ်၌ နေရာခင်းထား၏။ ဖုံးကွယ်သော ထောင့်ကြားနေရာ တစ်ခု၌ကား သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမအတွက် နေရာခင်းထား၏၊ “ဘိက္ခုနီမကြီးတို့က ဘိက္ခုနီမငယ်တို့ထံ (သုန္ဒရီနန္ဒာ) ထိုင်နေ၏”ဟု သိနိုင်လောက်သော အခြင်းအရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ “ဘိက္ခုနီမငယ်တို့ကလည်း ဘိက္ခုနီမကြီး တို့အထံ၌ (သုန္ဒရီနန္ဒာ) ထိုင်နေ၏”ဟု သိနိုင်လောက်သော အခြင်းအရာဖြင့်လည်းကောင်း သာဠှသည် နေရာခင်းထား၏။
--ထို့နောက် မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် “အသျှင်မတို့ ဆွမ်းစားချိန်တန်ပါပြီ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ”ဟု ဘိက္ခုနီသံဃာအား အခါကို လျှောက်ကြားစေ၏။
သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည်ကား “မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို များစွာ လိုလား တောင့်တ၍ ဘိက္ခုနီသံဃာအား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးသည် မဟုတ်၊ ထိုသာဠှသည် ငါ့ကို ဖျက်ဆီးလို၏၊ အကယ်၍ ငါသွားအံ့၊ ငါ့အား ဖောက်ပြန်သောအသံ ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (ဆင်ခြင်၍) အနီးနေတပည့်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမကို “သွားချေ၊ ငါ့အတွက် ဆွမ်းကို ဆောင်ယူခဲ့လော့၊ ထိုသာဠှသည် ငါ့ကို မေးခဲ့လျှင် ‘နာဖျား နေ၏’ဟူ၍ ပြောကြားလော့”ဟု (စေလွှတ်လိုက်၏)။ “ကောင်းပါပြီ အသျှင်မ”ဟု ဆို၍ ထိုဘိက္ခုနီမ သည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ဝန်ခံ၏။
ထိုအခါ မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် တံခါးမုခ်အပြင်၌ ရပ်လျက် “အသျှင်မတို့ အသျှင်မ သုန္ဒရီနန္ဒာသည် အဘယ်မှာနည်း၊ အသျှင်မတို့ အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာသည် အဘယ်မှာနည်း”ဟု သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမကိုသာ တမေးတည်းမေးသည်ရှိသော် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ အနီးနေတပည့်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမက “ဒါယကာ နာဖျားနေပါ၏၊ ဆွမ်းကိုသာလျှင် ဆောင်ယူသွားပါအံ့”ဟု မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှအား ပြော၏။
ထိုအခါ မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် “အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာ လာခြင်းအကျိုးငှါသာ ဘိက္ခုနီသံဃာအား ငါ ဆွမ်းလုပ်ကျွေးခြင်း ဖြစ်သည်”ဟု (နှလုံးပိုက်၍) “ဘိက္ခုနီမအပေါင်းတို့အား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးကြကုန်လော့”ဟု လူတို့ကို စေခိုင်းပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၏။
ထိုအခိုက် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှကို မျှော်လင့်လျက် အရံဝ တံခါးမုခ်၌ ရပ်နေ၏၊ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှ လာနေသည်ကို အဝေးကပင် မြင်၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်ပြီးလျင် ခေါင်းမြီးခြုံလျက် ညောင်စောင်းပေါ်၌ လျောင်းစက်နေ၏။
ထိုအခါ မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှသည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင်မ သင်၏ မချမ်းသာခြင်းသည် အဘယ်ပါနည်း၊ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် လျောင်းစက်နေဘိသနည်း”ဟု သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား မေး၏၊ “ဒါယကာ မလိုလားမနှစ်သက်သူကို လိုလားနှစ်သက်နေရသော မိန်းမအား ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်တတ်ပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။
“အသျှင်မ အကျွန်ုပ်သည် သင့်ကို အဘယ့်ကြောင့် မလိုလားမနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ သို့ရာတွင် အကျွန်ုပ်သည် သင့်ကို ဖျက်ဆီးရန် အခွင့်မရခဲ့ပါ”ဟု (ဆိုကာ) (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသဖြင့် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းသို့ ရောက်၏။
ထိုစဉ်အခါ၌ အိုမင်းမစွမ်းသော ဘိက္ခုနီမကြီး တစ်ပါးသည် ခြေနာသောကြောင့် သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ၏ အနီး၌ လျောင်းနေ၏။ ထိုဘိက္ခုနီမအိုကြီးသည် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော မိဂါရ သူဌေး၏ မြေးသာဠှကို (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ ကိုယ်လက် နှီးနှောခြင်းသို့ ရောက်နေသည်ကို တွေ့မြင်၍ “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာသည် (ကာယ သံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းကို သာယာနှစ်သက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမအိုကြီးသည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်း ကုန်သော ရောင့်ရဲလွယ်ကုန်သော ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိကုန်သော သိက္ခာသုံးပါးကို လိုလားကုန်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာသည် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည်ဖြစ်၍ (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းကို သာယာနှစ်သက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
--ထို့နောက် ထိုရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ အလိုနည်းကုန်သော ရောင့်ရဲလွယ်ကုန်သော ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိကုန်သော သိက္ခာသုံးပါးကို လိုလားကုန်သော ထိုရဟန်းယောက်ျားတို့သည်လည်း “အဘယ့်ကြောင့် သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် (ကာယ သံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းကို သာယာနှစ်သက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ကြပြီး လျှင် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ)့စွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းကို သာယာနှစ်သက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏၊ “ရဟန်းတို့ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ ဤ (ပြုမိသောအမှု) သည် ဘိက္ခုနီမတို့အား မလျောက်ပတ်၊ မလျော်ကန်၊ မသင့်တင့်၊ ဘိက္ခုနီမတို့၏ အပြု အမူမဟုတ်၊ မအပ်၊ မပြုသင့်။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီသည် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းကို သာယာဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သုန္ဒရီနန္ဒာပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကြည်ညိုပြီးသောသူတို့အားလည်း တိုး၍ ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း မဖြစ် နိုင်ပေ။
ရဟန်းတို့ အမှန်စင်စစ် ဤ (သုန္ဒရီနန္ဒာပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား လည်း မကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကြည်ညိုပြီးသော အချို့သူတို့အားလည်း အကြည်ညိုပျက်စေ ခြင်းငှါလည်းကောင်း ဖြစ်ပေ၏ဟု (ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို များစွာသောအကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင် တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင်ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း၊ သူတစ်ပါးတို့က ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း၊ အလိုကြီးခြင်း၊ မရောင့်ရဲခြင်း၊ အပေါင်းအဖော်၌ မက်မောခြင်း၊ ပျင်းရိခြင်းတို့၏ ကျေးဇူးမဲ့စကားကို မိန့်တော်မူ၍ များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူလွယ်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးတို့က ပြုစုမွေးမြူ လွယ်ခြင်း၊ အလိုနည်းခြင်း၊ ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း၊ ကိလေသာကို ခေါင်းပါးစေခြင်း၊ ကိလေသာကို ခါထုတ်ခြင်း၊ ကြည်ညိုဖွယ် ရှိခြင်း၊ ကိလေသာကို မဆည်းပူးခြင်း၊ ဝီရိယဖြင့် အားထုတ်ခြင်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မိန့်တော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့အား ထိုအဖြစ်အပျက်နှင့် လျောက်ပတ်လျော်ညီသော တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် ရဟန်းတို့ကို-
--ဝိနည်းပညတ်ကြောင်း ၁၀-ပါး
“ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင်-
(၁) ဘိက္ခုနီမတို့အတွက် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန်၊
(၂) သံဃာတော်များ ချမ်းသာစေရန်၊
(၃) အကျင့်သီလ ဖောက်ဖျက်သူတို့ကို နှိမ်နင်းရန်၊
(၄) အကျင့်သီလကို ချစ်မြတ်နိုးသော ဘိက္ခုနီမတို့ ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ရန်၊
(၅) မျက်မှောက်၌ ဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲအထူးတို့ကို စောင့်စည်းရန်၊
(၆) နောင်ဖြစ်လတ္တံ့သော ဆင်းရဲအထူးတို့ကို ပယ်ရှားရန်၊
(၇) မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ကို ကြည်ညိုစေရန်၊
(၈) ကြည်ညိုပြီးသော သူတို့ကို တိုး၍ ကြည်ညိုစေရန်၊
(၉) သူတော်ကောင်းတရား ‘သာသနာ သုံးရပ်’ တည်တံ့ရန်၊
(၁၀) ဝိနည်း ‘စည်းမျဉ်းဥပဒေ’ ကို ချီးမြှောက်ရန်ဟူသော အကျိုးထူး ဆယ်ပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူမည်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၅၇
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသော ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ်၏ (မိမိ၏) ညှပ်ရိုးအောက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းအထက်၌ ရှေးရှုသုံးသပ်ခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ထိုမှ ဤမှ သုံးသပ်ခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကိုင်ခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ တို့ထိခြင်းကို သော်လည်းကောင်း၊ ဖိညှပ်ခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း သာယာငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမ သည်လည်း ပုဆစ်ဒူးဝန်းအထက်၌ သုံးသပ်သည်ကို သာယာသည် ဖြစ်၍ (ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကာမည်သော) ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်းမရှိ” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၅-ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၆၅၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သော အသွင် ပုံသဏ္ဌာန် သဘော အမှုကိစ္စ အမျိုး ဇာတ် အမည်အနွယ် အလေ့အကျင့် အနေအထိုင် ကျက်စားရာရှိသော ဆယ်ဝါရပြီးသော ဘိက္ခုနီမကြီးဖြစ်စေ ငါးဝါမရသေးသော ဘိက္ခုနီမငယ်ဖြစ်စေ ငါးဝါရ၍ ဆယ်ဝါမပြည့်သော ဘိက္ခုနီမအလတ်ဖြစ်စေ ဤအလုံးစုံ သော ဘိက္ခုနီမမျိုးကို အကြင်ဟု ဆိုအပ်၏။ --ဘိက္ခုနီ ‘ရဟန်းမိန်းမ’ ခေါ်နိုင်ခြင်း ၁၂-ပါး
ဘိက္ခုနီမဟူသည်-
(၁) (အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တောင်းခြင်းဖြင့်) တောင်းတတ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၂) ဆွမ်းခံခြင်း အကျင့်သို့ ကပ်ရောက်တတ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၃) ဆုတ်ဖြတ်ပြီးသော အဝတ်ကို ဝတ်ရုံတတ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၄) ဘိက္ခုနီဟု သမုတ်ခြင်းကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၅) ဘိက္ခုနီဟု ဝန်ခံခြင်းကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၆) ဘိက္ခုနီမ လာလော့ ‘ဧဟိ ဘိက္ခုနီ’ဟူသော ဘုရားစကားတော်ဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်
ဘိက္ခုနီမ၊
(၇) သရဏဂုံသုံးပါးတို့ဖြင့် ပဉ္စင်းဖြစ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၈) ကောင်းသော (သီလ စသည်နှင့် ပြည့်စုံသော) ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၉) (သီလစသော) အနှစ်သာရ ရှိသောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၁၀) (သိက္ခာသုံးပါးကို) ကျင့်ဆဲဖြစ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၁၁) (သိက္ခာသုံးပါးကို) ကျင့်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ၊
(၁၂) ညီညွတ်သော နှစ်ဖက်သံဃာသည် သိစေခြင်း ‘ဉတ်’ လျှင် လေးကြိမ်မြောက်သော ကံဖြင့် မပျက်မကွက် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမအား ထိုက်တန်စွာ ပဉ္စင်းဖြစ်စေအပ်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ မည်၏။
ထိုတစ်ဆယ့်နှစ်မျိုးသော ဘိက္ခုနီမတို့တွင် အကြင်ဘိက္ခုနီမကို ညီညွတ်သော နှစ်ဖက်သံဃာသည် သိစေခြင်း ‘ဉတ်’ လျှင် လေးကြိမ်မြောက်သော ကံဖြင့် မပျက်မကွက် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမအား ထိုက်တန်စွာ ပဉ္စင်းဖြစ်စေအပ်၏၊ ဤဘိက္ခုနီမကို ဤ (ပါရာဇိက) အရာ၌ “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိ အပ်၏။
စွတ်စိုသည်ဖြစ်၍ မည်သည် တပ်မက်နှစ်သက်ခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ငဲ့ကွက်ခြင်း ရှိသည် ဖြစ်၍ ရာဂနှောင်ဖွဲ့သော အချစ်စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍။
စွတ်စိုသော မည်သည် တပ်မက်နှစ်သက်ခြင်း ရှိသော ငဲ့ကွက်ခြင်း ရှိသော ရာဂနှောင်ဖွဲ့သော အချစ်စိတ် ရှိသော။
ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ် မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ လူယောင် ဖန်ဆင်းထားသော တိရစ္ဆာန်ယောက်ျား မဟုတ်၊ ကိုယ်လက်နှီးနှောမှုကို ပြုကျင့်ခြင်းငှါ သိကြားလိမ္မာ စွမ်းနိုင်သော လူယောက်ျားသာတည်း။
ညှပ်ရိုးအောက်ဟူသည် ညှပ်ရိုးမှ အောက်ပင်တည်း။
ပုဆစ်ဒူးဝန်းအထက်ဟူသည် ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှ အထက်ပင်တည်း။
ရှေးရှုသုံးသပ်ခြင်း မည်သည် သုံးသပ်ကာမျှတည်း။
ထိုမှဤမှသုံးသပ်ခြင်း မည်သည် ထိုမှ ဤမှ ရွေ့ရှားခြင်းတည်း။
--ကိုင်ခြင်း မည်သည် ကိုင်တွယ်ကာမျှတည်း။
တို့ထိခြင်း မည်သည် ထိကာမျှတည်း။
ဖိညှပ်ခြင်းကိုလည်း သာယာငြားအံ့ဟူသည် အင်္ဂါကြီးငယ်ကို ဆုပ်ကိုင်၍ ဖိညှပ်ခြင်းကို သာယာနှစ် သက်၏၊
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးဖြစ်သော မေထုန်ပါရာဇိကစသည်တို့သို့ ရောက်သော ရဟန်းမိန်းမကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏ဟူသည် ဥပမာအားဖြင့် ဦးခေါင်းပြတ်ပြီးသော ယောက်ျားသည် ထိုဦးခေါင်းနှင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်၍ ဆက်စပ်သော်လည်း အသက်ရှင်ဖို့ရာ မဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ ဤအတူ ဤ ဘိက္ခုနီမသည် ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသည်ဖြစ်၍ ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ညှပ်ရိုးမှ အောက် ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှအထက်ကို ရှေးရှုသုံးသပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထိုမှဤမှ သုံးသပ်ခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ ကိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ တို့ထိခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဖိညှပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း သာယာ နှစ်သက်သောကြောင့် ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်တော့ပေ၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော် မဟုတ်တော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် သာသနာတော်မှ ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု ဆိုရ၏။
ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်းမရှိဟူရာ၌ ပေါင်းသင်းခြင်း မည်သည် အတူ တကွ ဝိနည်းကံပြုမှု၊ အတူတကွ ပါတိမောက်ရွတ်ပြမှု၊ တူမျှသော ကျင့်ကြံနေထိုင်မှုတည်း၊ ဤအလုံးစုံ သည် ပေါင်းသင်းခြင်းမည်၏။ ထိုပေါင်းသင်းခြင်းသည် ထို (ပါရာဇိကကျသော) ဘိက္ခုနီမနှင့် အတူမ ရှိတော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိဟု ဆိုရ၏။
֍ ၆၅၉
။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်လုံး (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည်ရှိသော် ညှပ်ရိုးအောက်နှင့် ပုဆစ် ဒူးဝန်းအထက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ကိုယ်နှင့်စပ်သောဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သောဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ် အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ညှပ်ရိုးမှ အထက် ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှ အောက်ကို ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်နှင့်စပ်သောဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သောဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သောဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၆၆၀
။ တစ်ဦး တစ်ဖက်သာလျှင် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ရှိသော် ညှပ်ရိုးအောက် ပုဆစ် ဒူးဝန်း အထက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ညှပ်ရိုးအထက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းအောက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၆၆၁
။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်လုံးပင်လျှင် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ရှိသော် ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် နှင့် လူယောင်ဖန်ဆင်းသော တိရစ္ဆာန်တို့၏ ညှပ်ရိုးအောက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှ အထက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ် ကို သုံးသပ်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ညှပ်ရိုးအထက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းအောက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၆၆၂
။ တစ်ဦးတစ်ဖက်သာလျှင် (ကာယသံသဂ္ဂရာဂ) စွတ်စိုသည် ရှိသော် ညှပ်ရိုးအောက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်း အထက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့် စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ညှပ်ရိုးအထက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းအောက်၌ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုဖြင့်ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်ကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုဖြင့် စွန့်လွှတ်အပ်သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၆၆၃
။ စိတ်စေတနာမရှိသော ဘိက္ခုနီမ၊ သတိမေ့လျော့သော ဘိက္ခုနီမ၊ မသိသော ဘိက္ခုနီမ၊ မသာယာသော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ဝေဒနာနှိပ်စက်သော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ်မသင့်။ပဌမ ပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
֍ ၁
။ ဘိက္ခုနီ အသာဓာရဏ ပါရာဇိကအတွက် ပဌမပင်ဖြစ်သော်လည်း သာဓာရဏ အသာဓာရဏ ပါရာဇိက (၈) ပါးတွင် (၅) ခုမြောက်ဖြစ်၍ သိက္ခာပုဒ်တွင် (၅) ဂဏန်းထိုးသည်၊ နောက်၌လည်း ဤအတူ မှတ်ပါ။ --၆-ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၆၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မိဂါရသူဌေး၏မြေး သာဠှ ကြောင့် ကိုယ်ဝန်ရှိ၏၊ ကိုယ်ဝန်နုစဉ် ကာလပတ်လုံး ဖုံးကွယ်၍ ထားပြီးနောက် ကိုယ်ဝန်ရင့်သောအခါ လူထွက်၍ သားဖွား၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်မ သုန္ဒရီနန္ဒာသည်ကား လူထွက်၍ မကြာမြင့်မီပင်လျှင် သားဖွား၏၊ အသို့နည်း၊ ထိုသုန္ဒရီနန္ဒာသည် ဘိက္ခုနီမဖြစ်စဉ်ကပင်လျှင် ကိုယ်ဝန်ရှိလေသလော”ဟု ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမကို မေးကြကုန်၏။
အသျှင်မတို့ ဤသို့ ထင်တိုင်း မှန်ပေ၏ဟု (ဆို၏)။
အသျှင်မ သင်သည် သိပါလျက် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို အဘယ့်ကြောင့် ကိုယ်တိုင်လည်း မစောဒနာဘိသနည်း၊ အပေါင်းအသင်း ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားဘိသနည်းဟု (ဆိုကုန်၏)။
ထိုသုန္ဒရီနန္ဒာ၏ ကျေးဇူးမဲ့သည် အကျွန်ုပ်၏ ကျေးဇူးမဲ့သာတည်း၊ ထိုသုန္ဒရီနန္ဒာ၏ အကျော် အစောမဲ့သည် အကျွန်ုပ်၏ အကျော်အစောမဲ့သာတည်း၊ ထိုသုန္ဒရီနန္ဒာ၏ အခြံအရံမဲ့သည် အကျွန်ုပ်၏ အခြံအရံမဲ့သာတည်း၊ ထိုသုန္ဒရီနန္ဒာ၏ လာဘ်မဲ့မှုသည် အကျွန်ုပ်၏ လာဘ်မဲ့မှုသာတည်း၊ အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် မိမိ၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို မိမိ၏ အကျော်အစောမဲ့ကို မိမိ၏ အခြံအရံမဲ့ကို မိမိ၏ လာဘ်မဲ့မှုကို သူတစ်ပါးတို့အား အဘယ်မှာ ပြောကြားနိုင်ပါအံ့နည်းဟု (ဆို၏)။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမ ကို သိလျက် အဘယ့်ကြောင့် ကိုယ်တိုင်မူလည်း မစောဒနာဘိသနည်း၊ အပေါင်းအသင်းဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် ရဟန်းအပေါင်းကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သိလျက် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို မိမိ ကိုယ်တိုင်လည်း မစောဒနာ၊ ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် သိလျက် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို ကိုယ်တိုင်လည်း မစောဒနာ, ဂိုဏ်း အားလည်း မပြောကြားဘိသနည်း။
--ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
၆ - ၆၆၅။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သိလျက် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို ကိုယ်တိုင်လည်း မစောဒနာငြားအံ့၊ ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားငြားအံ့၊ အကြင်အခါ၌ ထိုပါရာဇိက ကျပြီးသော ဘိက္ခုနီမသည် (မိမိအသွင်၌) တည်နေသည် သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ စုတေသည်သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဖျက်ဆီးအပ်သည် သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ တိတ္တိကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့သည်သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုအခါ ထိုသိသော ဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မတို့ ထိုညီမသည် ဤသို့ သဘောလည်း ရှိ၏၊ ဤသို့ သဘောလည်း ရှိ၏ဟု ရှေးဦးကပင် အကျွန်ုပ် သိခဲ့ပါ၏၊ သို့သော် လည်း ကိုယ်တိုင် မစောဒနာမိပါ၊ ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားမိပါ’ဟု နောက်မှ ပြောဆိုငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍ (ဝဇ္ဇ ပဋိစ္ဆာဒိကာမည်သော) ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိ” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--၆-ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၆၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကသော်လည်း ထိုဘိက္ခုနီမအား ပြော ကြားကုန်၏၊ ထို (ပါရာဇိကကျသော) ဘိက္ခုနီမကသော်လည်း ပြောကြား၏။
ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သောဟူသည် ပါရာဇိကအာပတ် ရှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ပါရာဇိက အာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်တိုင်လည်း မစောဒနာငြားအံ့ဟူသည် မိမိသည် မစောဒနာငြားအံ့။
ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားငြားအံ့ဟူသည် တစ်ပါးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား မပြောကြား ငြားအံ့။
အကြင်အခါ၌ ထိုပါရာဇိကကျပြီးသော ဘိက္ခုနီမသည် (မိမိအသွင်၌) တည်နေသည် သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ စုတေသည်သော်လည်း ဖြစ်ရာ၏ဟူရာ၌ တည်နေသည် မည်သည် မိမိအသွင်၌ တည်နေသည်ကို ဆို၏။
စုတေသည် မည်သည် သေလွန်ခြင်းကို ဆို၏။
ဖျက်ဆီးအပ်သည် မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း လူထွက်၏၊ သူတစ်ပါးတို့သည်မူလည်း ဖျက်ဆီးအပ်၏ ‘လူထွက်စေအပ်၏’။
တိတ္ထိကျောင်းသို့ပြောင်းရွှေ့သည် မည်သည် တိတ္ထိကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခြင်းကို ဆို၏။
ထိုသိသော ဘိက္ခုနီမ မည်သည် “အသျှင်မတို့ ထိုညီမသည် ဤသို့သဘောလည်း ရှိ၏၊ ဤသို့ သဘောလည်း ရှိ၏”ဟု ရှေးဦးကပင် ကျွန်ုပ် သိခဲ့ပါ၏ဟု နောက်မှ ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။
သို့သော်လည်း ကိုယ်တိုင် မစောဒနာမိပါဟူသည် ကိုယ်တိုင်လည်း မစောဒနာငြားအံ့။
ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားမိပါဟူသည် တစ်ပါးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား မပြောကြားမိပါ။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးပါရာဇိကကျသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ပါရာဇိက အာပတ်သင့်၏ဟူသည် ဥပမာအားဖြင့် အညှာမှကြွေကျသော သစ်ရွက်ရော်သည် တစ်ဖန် ပြန်၍ စိမ်းရှင်ခြင်းငှါ မထိုက်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ ဘိက္ခုနီမသည် ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို သိလျက် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း မစောဒနာအံ့၊ ဂိုဏ်းအားလည်း မပြောကြားအံ့ဟု ဝန်ချကာ မျှ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်တော့ပေ၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော် မဟုတ်တော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် သာသနာတော်မှ ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု ဆိုရ၏။
ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိဟူရာ၌ ပေါင်းသင်းခြင်း မည်သည် အတူတကွ ဝိနည်းကံပြုမှု၊ အတူတကွ ပါတိမောက်ရွတ်ပြမှု၊ တူမျှသော ကျင့်ကြံနေထိုင်မှုတည်း၊ ဤ အလုံးစုံသည် ပေါင်းသင်းခြင်းမည်၏။ ထိုပေါင်းသင်းခြင်းသည် ထိုဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ မရှိတော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိဟု ဆိုရ၏။
--֍ ၆၆၇
။ “သံဃာ၏ ခိုက်ရန်ဖြစ်မှုသော်လည်းကောင်း၊ ငြင်းခုံမှုသော်လည်းကောင်း၊ စကားအမျိုးမျိုးကို ယူခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ စကားအမျိုးမျိုး ပြောဆိုမှုသော်လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) မပြောကြားငြားအံ့၊ “သံဃာ၏ ကွဲပြားမှုသော်လည်းကောင်း၊ သံဃာ၏ (ကွဲပြားရန်) အရေးသော် လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) မပြောကြားငြားအံ့၊ “ဤဘိက္ခုနီမသည် ခက်ထန်၏၊ ကြမ်းတမ်း၏၊ အသက်အန္တရာယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်၏အန္တရာယ်ကိုသော်လည်းကောင်း ပြုလတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) မပြောကြားအံ့၊ သင့်လျော်သော အခြားဘိက္ခုနီမတို့ကို မမြင်၍ မပြော ကြားအံ့၊ မဖုံးမကွယ်လိုဘဲ မပြောကြားအံ့၊ မိမိ၏အမှုဖြင့် သာလျှင် ထင်ရှားလတ္တံ့ဟု (နှလုံးသွင်း၍) မပြောကြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမအား အာပတ်မသင့်။ဒုတိယ ပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၆၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာက နှင်ထုတ်ထားသော လင်းတသတ်မျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသည့် အရိဋ္ဌရဟန်းသို့ အစဉ်လိုက်၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ညီညွတ်သော သံဃာက နှင်ထုတ်ထားသော လင်းတသတ်မျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသည့် အရိဋ္ဌရဟန်းသို့ အစဉ်လိုက်လေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာက နှင်ထုတ်ထားသော လင်းတသတ် မျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသည့် အရိဋ္ဌရဟန်းသို့ အစဉ်လိုက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အဘယ့်ကြောင့် ညီညွတ်သော သံဃာက နှင်ထုတ်ထားသော လင်းတသတ်မျိုး၌ ဖြစ်ဖူးသည့် အရိဋ္ဌ ရဟန်းသို့ အစဉ်လိုက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၆၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သော သဘော, ဝိနည်း, မြတ်စွာဘုရား အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ'ဖြင့် နှင်ထုတ်ထားသော ရိုသေခြင်း မရှိသော မသွင်းရသေးသော အပေါင်းအဖော်မပြုရသေးသော ထိုရဟန်း သို့ အတုလိုက်၍ ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို အခြားဘိက္ခုနီမတို့က ‘အသျှင်မ ဤရဟန်းကို ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သော သဘော, ဝိနည်း, မြတ်စွာဘုရား အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ်ထား၏၊ ဤ ရဟန်းသည် ရိုသေခြင်း မရှိ၊ ဤ ရဟန်းကို (သံဃာ့ဘောင်သို့) မသွင်းရသေး၊ အပေါင်းအဖော် မပြုရသေး၊ အသျှင်မ ဤရဟန်းကို အတုလိုက်၍ မကျင့်ပါလင့်’ဟု ပြောဆိုရာ၏။ ဤသို့လျှင် ထိုဘိက္ခုနီမသည် (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့က ပြောဆို ထားပါလျက် ရှေးနည်း အတူသာလျှင် ချီးမြှောက်ငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့က ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ သုံးကြိမ် တိုင်အောင် ဆိုဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် ထိုအယူကို အကယ်၍ စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းသို့ အတုလိုက်ကျင့်သည် ဖြစ်၍ (ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာ မည်သော) ပါရာဇိက အာပတ်သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိ” ဤသို့ (ပြကြ စေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၇၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို ‘ဘိက္ခုနီမ’ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ညီညွတ်သော သံဃာ မည်သည် တူသော ပေါင်းသင်းခြင်းရှိသော, တစ်သိမ်တည်း၌ တည်သော သံဃာတည်း။
နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်း မည်သည် အာပတ်ကို မရှုခြင်း၊ မကုစားခြင်း၊ မိစ္ဆာအယူကို မစွန့်ခြင်း တို့ကြောင့် နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းတည်း။
ဟုတ်မှန်သော သဘော, ဝိနည်းဖြင့်ဟူသည် အကြင်ဟုတ်မှန်သော တရားသဘောဖြင့်, အကြင် စောဒနာ သာရဏာဝိနည်းဖြင့်။
မြတ်စွာဘုရား အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ'ဖြင့်ဟူသည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော်ဟူသော ဉတ်ကမ္မဝါစာ၊ သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ၏ အာဏာတော်ဟူသော ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့်။
ရိုသေခြင်းမရှိ မည်သည် သံဃာကိုလည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းကိုလည်းကောင်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကံကိုလည်းကောင်း မရိုသေ။
မသွင်းရသေးသော မည်သည် ဥက္ခေပနီယကံဖြင့် နှင်ထုတ်ထား၍ သံဃာ့ဘောင်သို့ မသွင်းအပ် သေးသော ရဟန်းတည်း။
အပေါင်းအဖော် မပြုရသေးသော မည်သည် အတူပေါင်းသင်းနေထိုင်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို အပေါင်းအဖော်ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏၊ ထိုပေါင်းဖော်ခြင်းသည် ထိုရဟန်းတို့နှင့် အတူတကွ (ထိုရဟန်းအား) မရှိ။ ထို့ကြောင့် အပေါင်းအဖော်မပြုရသေးဟု ဆိုရ၏။
ထိုရဟန်းသို့ အတုလိုက်၍ ကျင့်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုနှင်ထုတ်ခံရသော ရဟန်းသည် အကြင်သို့သော အယူရှိ၏၊ အကြင်သို့သော နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ အကြင်သို့သော အလိုရှိ၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်လည်း ထိုသို့သော အယူရှိ၏၊ ထိုသို့သော နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုသို့သော အလိုရှိ၏။
ထိုဘိက္ခုနီမသည်ဟူသည် အကြင်ဥက္ခေပနီယကံဖြင့် နှင်ထုတ်ထားသော ရဟန်းသို့ အတုလိုက်၍ ကျင့်သော ဘိက္ခုနီမတည်း။
ဘိက္ခုနီမတို့သည်ဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။
မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်မ ဤရဟန်းကို ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သောသဘော, ဝိနည်း, မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ်ထား၏၊ ဤရဟန်းသည် ရိုသေခြင်းမရှိ၊ မသွင်းအပ်သေး၊ အပေါင်းအဖော်မလုပ်ရသေး၊ အသျှင်မ ဤရဟန်းသို့ အတုလိုက်၍ မကျင့်ပါလင့်”ဟု ပြောဆိုရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်၊ အကယ်၍ စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြား၍ မပြောဆိုကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--ထိုဘိက္ခုနီမကို သံဃာ့အလယ်သို့လည်း ဆွဲငင်၍ “အသျှင်မ ဤရဟန်းကို ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သောသဘော, ဝိနည်း, မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ်ထား၏၊ ဤရဟန်းသည် ရိုသေခြင်းမရှိ၊ ဤရဟန်းကို မသွင်းရသေး၊ အပေါင်းအဖော်မပြုရသေး၊ အသျှင်မသည် ထိုရဟန်းသို့ အတုလိုက်၍ မကျင့်ပါလင့်”ဟု ပြောဆိုရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်၊ အကယ်၍ စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကို ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ ကျွမ်းကျင် လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၆၇၁
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သောသဘော, ဝိနည်း, မြတ်စွာဘုရား အာဏာ တော်ဟူသော ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ်ထားသော ရိုသေခြင်းမရှိသော မသွင်းရသေးသော အပေါင်းအဖော် မပြုရသေးသော ထိုရဟန်းသို့ အတုလိုက်၍ ကျင့်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုဝတ္ထုကို မစွန့်၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုဝတ္ထုကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သောသဘော, ဝိနည်း, မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော်ဟူသော ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ်ထားသော ရိုသေခြင်းမရှိသော မသွင်းရသေး သော အပေါင်းအဖော် မပြုလုပ်ရသေးသော ထိုရဟန်းသို့ အတုလိုက်၍ ကျင့်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမ သည် ထိုဝတ္ထုကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုဝတ္ထုကို စွန့်စေခြင်းငှါ ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထို ဝတ္ထုကို စွန့်ခြင်းငှါ ဆိုဆုံးမခြင်းကို နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။
သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုဝတ္ထုကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤ နှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္က္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာအဆုံး၌ကား ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးဖြစ်သော ပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို ထောက် ၍ ဆိုအပ်၏။
ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏ဟူသည် ဥပမာအားဖြင့် ထူထဲကြီးမားသော ကျောက်ဖျာကြီးသည် နှစ်ဖျာနှစ်စိတ် ကွဲသည်ရှိသော် တစ်ဖန်ပြန်၍ မစပ်နိုင်သကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင် ဘိက္ခုနီမသည် သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ် တော့ပေ၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော် မဟုတ်တော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် သာသနာတော်မှ ဆုံးရှုံးခြင်း သို့ ရောက်၏ဟု ဆိုရ၏။
--ဘိက္ခုနီမ ကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိဟူရာ၌ ပေါင်းသင်းခြင်း မည်သည် အတူတကွ ဝိနည်းကံပြုမှု၊ အတူတကွ ပါတိမောက်ရွတ်ပြမှု၊ တူမျှသော ကျင့်ကြံနေထိုင်မှုတည်း၊ ဤ အလုံးစုံသည် ပေါင်းသင်းခြင်းမည်၏။ ထိုပေါင်းသင်းခြင်းသည် ထိုဘိက္ခုနီမနှင့် အတူ မရှိတော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိဟု ဆိုရ၏။
֍ ၆၇၂
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၆၇၃
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆုံးမရသေးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အယူကို စွန့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ ။ပ။ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်။တတိယ ပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၇၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ထိုမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းအကျိုးငှါ လက်ကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်၏၊ သင်္ကန်းစွန်းကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်၏၊ အတူလည်း ရပ်ကုန်၏၊ အတူလည်း စကားပြောကုန်၏၊ ချိန်းချက်ရာ အရပ်သို့လည်း သွားကုန်၏၊ ယောက်ျား၏ ရှေးရှုလာခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်၏၊ ဖုံးကွယ်ရာသို့လည်း လိုက်၍ ဝင်ကုန်၏၊ ကိုယ်ကိုလည်း အနီး သို့ ဆောင်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာယသံသဂ္ဂရာဂ စွတ်စိုသည်ဖြစ်၍ ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ထိုမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းအကျိုးငှါ လက်ကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်ဘိသနည်း၊ သင်္ကန်းစွန်းကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း ရပ်ကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း ပြောဆိုကုန်ဘိသနည်း၊ ချိန်းချက်ရာ အရပ်သို့ လည်း သွားကုန်ဘိသနည်း၊ ယောက်ျား၏ ရှေးရှုလာခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်ဘိသနည်း၊ ဖုံးကွယ်ရာ အရပ်သို့လည်း လိုက်၍ ဝင်ကုန်ဘိသနည်း၊ ကိုယ်ကိုလည်း အနီးသို့ ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ ကာယသံသဂ္ဂရာဂ စွတ်စိုသော ထိုယောက်ျား၏ ထိုမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ လက်ကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်၏၊ သင်္ကန်းစွန်းကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်၏၊ အတူလည်း ရပ်ကုန်၏၊ အတူလည်း စကားပြောကုန်၏၊ ချိန်းချက်ရာ အရပ်သို့လည်း သွားကုန်၏၊ ယောက်ျား၏ ရှေးရှုလာခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်၏၊ ဖုံးကွယ်ရာအရပ်သို့လည်း လိုက်၍ ဝင်ကုန်၏၊ ကိုယ်ကိုလည်း အနီးသို့ ဆောင်ကုန်၏ဟူသည့်မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မှု၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ထိုမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းအကျိုးငှါ လက်ကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်ဘိသနည်း၊ သင်္ကန်းစွန်း ကို ကိုင်ခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း ရပ်ကုန်ဘိသနည်း၊ အတူလည်း စကားပြော ကုန်ဘိသနည်း၊ ချိန်းချက်ရာ အရပ်သို့လည်း သွားကုန်ဘိသနည်း၊ ယောက်ျား၏ ရှေးရှုလာခြင်းကိုလည်း သာယာကုန်ဘိသနည်း၊ ဖုံးကွယ်ရာ အရပ်သို့လည်း လိုက်၍ ဝင်ကုန်ဘိသနည်း၊ ကိုယ်ကိုလည်း အနီးသို့ ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၇၅
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ကာယသံသဂ္ဂရာဂစွတ်စိုသည် ဖြစ်၍ ကာယ သံသဂ္ဂရာဂဖြင့် စွတ်စိုသော ယောက်ျား၏ ထိုမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ လက်ကို ကိုင်ခြင်းကိုမူလည်း သာယာငြားအံ့၊ သင်္ကန်းစွန်းကို ကိုင်ခြင်းကိုမူလည်း သာယာငြား အံ့၊ အတူမူလည်း ရပ်ငြားအံ့၊ အတူမူလည်း စကားပြောငြားအံ့၊ ချိန်းချက်ရာ အရပ်သို့မူလည်း သွားငြားအံ့၊ ယောက်ျား၏ ရှေး ရှုလာခြင်းကိုမူလည်း သာယာငြား အံ့၊ ဖုံးကွယ်ရာ အရပ်သို့မူလည်း လိုက်၍ ဝင်ငြားအံ့၊ ကိုယ်ကိုမူလည်း အနီးသို့ ဆောင်ငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း အကြောင်းရှစ်ပါးရှိသည် ဖြစ်၍ (အဋ္ဌဝတ္ထုကာ မည်သော) ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်း သင်းရခြင်း မရှိ” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-စတုတ္ထပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၇၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို ‘ဘိက္ခုနီမ’ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကာယသံသဂ္ဂရာဂ စွတ်စိုသည်ဖြစ်၍ မည်သည် တပ်နှစ်သက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ရာဂနှောင်ဖွဲ့သော အချစ်စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍။
ကာယသံသဂ္ဂရာဂဖြင့် စွတ်စိုသော မည်သည် တပ်နှစ်သက်ခြင်းရှိသော ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသော ရာဂ နှောင်ဖွဲ့သော အချစ်စိတ်ရှိသော။
ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ် မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ လူယောင် ဖန်ဆင်းသော တိရစ္ဆာန်ယောက်ျား မဟုတ်၊ ကိုယ်လက်နှီးနှောမှုကို ပြုကျင့်ခြင်းငှါ သိကြားလိမ္မာစွမ်းနိုင် သော လူယောက်ျားသာတည်း။
လက်ကို ကိုင်ခြင်းကိုမူလည်း သာယာငြားအံ့ဟူရာ၌ လက် မည်သည်ကား တံတောင်ဆစ်ကို အစပြု၍ လက်သည်းဖျားတိုင်အောင်သော ကိုယ်၏ အစိတ်အပိုင်းတည်း၊ ဤမသူတော်တို့၏ အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ညှပ်ရိုး အထက်နှင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းအောက်၌ ကိုင်ခြင်းကို သာယာအံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
သင်္ကန်းစွန်းကို ကိုင်ခြင်းကိုမူလည်း သာယာငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ကိုယ်ဝတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်ရုံကိုလည်းကောင်း ကိုင်ခြင်းကို သာယာအံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
အတူမူလည်း ရပ်ငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ယောက်ျား၏ နှစ်တောင့်ထွာ အတွင်း၌ ရပ်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
အတူမူလည်း ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ယောက်ျား၏ နှစ်တောင့် ထွာ့အတွင်း၌ ရပ်လျက် စကားပြောဆိုငြားအံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
ချိန်းချက်ရာအရပ်သို့မူလည်း သွားငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ယောက်ျားက “ဤမည်သော အရပ်သို့ လာပါလော့”ဟု ချိန်းချက်၍ သွားအံ့၊ ခြေလှမ်းတိုင်း ခြေလှမ်းတိုင်း ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ယောက်ျား၏ နှစ်တောင့်ထွာအတွင်းသို့ ရောက်သည်ရှိသော် ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
ယောက်ျား၏ ရှေးရှုလာခြင်းကိုမူလည်း သာယာငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ယောက်ျား၏ ရှေးရှုလာခြင်းကို သာယာအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နှစ်တောင့်ထွာအတွင်းသို့ ဝင်သည် ရှိသော် ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
ဖုံးကွယ်ရာ အရပ်သို့မူလည်း လိုက်၍ ဝင်ငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ တစ်စုံတစ်ခုဖုံးကွယ်သော နေရာသို့ ဝင်ကာမျှ၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်ကိုမူလည်း အနီးသို့ ဆောင်ငြားအံ့ဟူသည် ဤမသူတော်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ ယောက်ျား၏ နှစ်တောင့်ထွာအတွင်း၌ ရပ်လျက် ကိုယ်ကို (ယောက်ျား၏) အနီးသို့ဆောင်အံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးပါရာဇိကအာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
--ပါရာဇိကအာပတ် သင့်၏ဟူသည် ဥပမာအားဖြင့် လည်ဆစ်ပြတ်ပြီးသော ထန်းပင်သည် တစ်ဖန် စည်ပင်ပြန့်ပွါးခြင်းငှါ မထိုက်သကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင် ရဟန်းမိန်းမသည် ရှစ်ခုမြောက်သော အကြောင်း ဝတ္ထုကို ပြည့်စေသော် ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်တော့ပေ၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော် မဟုတ်တော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် သာသနာတော်မှ ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု ဆိုရ၏။
ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းရခြင်းမရှိဟူရာ၌ အတူတကွပေါင်းသင်းခြင်း မည်သည် အတူတကွ ဝိနည်းကံ ပြုမှု၊ အတူတကွ ပါတိမောက်ရွတ်ပြမှု၊ တူမျှသော ကျင့်ကြံနေထိုင်မှုတည်း၊ ဤအလုံးစုံသည် ပေါင်းသင်းခြင်း မည်၏၊ ထိုပေါင်းသင်းခြင်းသည် ထိုဘိက္ခုနီမနှင့် အတူတကွ မရှိတော့ပေ၊ ထို့ကြောင့် ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူတကွပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိဟု ဆိုရ၏။
֍ ၆၇၇
။ စိတ်စေတနာမရှိသော ဘိက္ခုနီမ၊ သတိမေ့လျော့သော ဘိက္ခုနီမ၊ မသိသော ဘိက္ခုနီမ၊ မသာယာသော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ဝေဒနာနှိပ်စက်သော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ ပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
အသျှင်မတို့ ပါရာဇိကအာပတ်ရှစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ယင်းပါရာဇိကအာပတ် ရှစ်ပါးတို့တွင် အာပတ်တစ်ပါးပါးသို့ ရောက်သော် ရှေး (လူ သာမဏေမ သိက္ခမာန်ဖြစ်စဉ်) အခါ၌ ဘိက္ခုနီမတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုကို မရသကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ထိုဘိက္ခုနီမသည် (ပါရာဇိက ကျပြီးသော) နောက်အခါ၌လည်း ဘိက္ခုနီမတို့နှင့် အတူတကွ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုကို မရ၊ သာသနာတော်မှ ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ဘိက္ခုနီမကောင်းတို့နှင့် အတူ တကွ ပေါင်းသင်းရခြင်း မရှိတော့ပေ။
ထိုပါရာဇိကအာပတ်ရှစ်ပါးတို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်မတို့သည် ဤပါရာဇိကအာပတ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြ ပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေကြကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်း၌ ပါရာဇိကအခန်း ပြီး၏။
--၂-သံဃာဒိသိသ်အခန်း
၁-ပဌမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
အသျှင်မတို့ တစ်ဆယ့်ခုနစ်ပါးကုန်သော ဤသံဃာဒိသိသ်အာပတ်တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ် သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၆၇၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဥပါသကာတစ်ယောက်သည် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ဘဏ္ဍာတိုက်ကို ပေးလှူပြီးနောက် ကွယ်လွန်သွားလေ၏၊ ထိုဥပါသကာအား သားနှစ်ယောက်ရှိသည့် အနက် တစ်ယောက်သည် သဒ္ဓါတရားမရှိ မကြည်ညို၊ တစ်ယောက်ကား သဒ္ဓါတရားရှိ၏ ကြည်ညို၏၊ ထိုသားနှစ်ယောက်တို့သည် အဖမှ လာသော ဥစ္စာနှစ်ကို ခွဲဝေကုန်၏။ ထိုအခါ သဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသော သူက သဒ္ဓါတရားရှိသော ကြည်ညိုသော သူကို “ငါတို့အား ဘဏ္ဍာတိုက်သည် ရှိ၏၊ ထိုဘဏ္ဍာတိုက်ကို ခွဲဝေကြစို့”ဟု ပြောဆိုလာသည်ရှိသော် ထိုသဒ္ဓါတရားရှိသော ကြည်ညိုသောသူက ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသောသူကို “အမောင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ငါတို့၏ အဖသည် ဘိက္ခုနီ သံဃာအား ပေးလှူထားပြီ”ဟု ပြောဆို၏။နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသော သူက ထိုသဒ္ဓါတရားရှိသော ကြည်ညိုသော သူကို “ငါတို့အား ဘဏ္ဍာတိုက်သည် ရှိ၏၊ ထိုဘဏ္ဍာတိုက်ကို ခွဲဝေကြစို့”ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ သဒ္ဓါတရားရှိသော ကြည်ညိုသောသူက ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသောသူကို “အမောင် ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ ငါတို့၏ အဖသည် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ပေးလှူထားပြီ”ဟု ပြောဆို၏။
သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသော သူက ထိုသဒ္ဓါတရားရှိသော ကြည်ညိုသော သူကို “ငါတို့အား ဘဏ္ဍာတိုက်သည် ရှိ၏၊ ထိုဘဏ္ဍာတိုက်ကို ခွဲဝေကြစို့”ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ သဒ္ဓါတရားရှိသော ကြည်ညိုသောသူက “အကယ်၍ ငါပိုင်ဖြစ်ခဲ့ပါမူ ငါသည်လည်း ဘိက္ခုနီ သံဃာအား ပေးလှူအံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) “ခွဲဝေကြစို့”ဟု ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသော သူအား ပြောဆိုပြီးနောက် ခွဲဝေသောအခါ (ထိုဘဏ္ဍာတိုက်သည်) ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသော သူထံသို့ ရောက်ခဲ့၏။
ထိုအခါ ထိုသဒ္ဓါတရားမရှိသော မကြည်ညိုသော သူသည် ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်မတို့ ထွက်ကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်၏ ဘဏ္ဍာတိုက်တည်း”ဟု စကားဆိုသည်ရှိသော် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် “အမောင် ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ သင်တို့၏ အဖသည် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ပေးလှူထားပြီး ဖြစ်ပါသည်”ဟု ထိုယောက်ျားအား ပြောဆို၏။ ‘လှူပြီး မလှူရသေး’ဟု ငြင်းခုံလျက် တရားဆုံးဖြတ်သော အမတ်ကြီးတို့ကို မေးသဖြင့် “အသျှင်မတို့ ဘိက္ခုနီသံဃာအား ပေးလှူထားပြီးဟု အဘယ်သူသည် သိသနည်း”ဟု အမတ်ကြီးတို့က မေးကုန်၏။
ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “အမောင်တို့ အသိသက်သေထား၍ ပေးလှူ စွန့်ကြဲသော အလှူကို သင်အမတ်ကြီးတို့သည် မြင်လည်း မြင်ဖူးသလော ကြားလည်း ကြားဖူးသလော”ဟု ထိုအမတ်ကြီးတို့အား ပြောဆို၏။
--ထိုအခါ အမတ်ကြီးတို့က “အသျှင်မတို့သည် မှန်ကန်သော စကားကို ဆိုကုန်၏”ဟု ထိုဘဏ္ဍာ တိုက်ကို ဘိက္ခုနီသံဃာပိုင် ပြုကြကုန်၏။ ထိုယောက်ျားသည် ရှုံးသောကြောင့် ဤခေါင်းတုံးဦးပြည်း အမျိုးယုတ်မတို့သည် ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ကုန်၊ “အဘယ့်ကြောင့် ငါတို့၏ ဘဏ္ဍာတိုက်ကို လုယက်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အမတ်ကြီးတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားသဖြင့် အမတ်ကြီးတို့က ထိုယောက်ျားကို ဒဏ်ထားကုန်၏။ ထိုအခါ ဒဏ်ထားခံရသော ထိုယောက်ျားသည် ဘိက္ခုနီမတို့ ကျောင်းအနီး၌ တက္ကတွန်းကျောင်းကို ဆောက်လုပ်စေ၍ တက္ကတွန်းတို့အား “ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို ဆဲရေးတိုင်းထွာ ကြကုန်လော့”ဟု တိုက်တွန်း၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အမတ်ကြီးတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား ပြန်သဖြင့် အမတ်ကြီးတို့က ထိုယောက်ျားကို နှောင်ဖွဲ့စေကုန်၏။
လူအပေါင်းတို့က “ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရှေးဦးစွာ ဘဏ္ဍာတိုက်ကို လုယက်ကုန်၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက် ဒဏ်ထားစေကုန်၏၊ သုံးကြိမ်မြောက် နှောင်ဖွဲ့စေကုန်၏၊ ယခုအခါ၌မူကား သတ်စေကုန်လတ္တံ့”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကုန်၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ငြင်းခုံရန်ပွါး (တရား တွေ့လျက်) နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ငြင်းခုံရန်ပွါး (တရားတွေ့) လျက်နေ၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့်ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ငြင်းခုံရန်ပွါး (တရားတွေ့)လျက် နေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၇၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သူကြွယ်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သား နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကျွန်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ အမှုလုပ်နှင့်သော်လည်း ကောင်း၊ အယုတ်အားဖြင့် ရဟန်းပရိဗိုဇ်နှင့်သော်လည်းကောင်း ငြင်းခုံရန်ပွား (တရားတွေ့၍) နေငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည် ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည် ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၈၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို ‘ဘိက္ခုနီမ’ဟု အလိုရှိအပ်၏။
ငြင်းခုံရန်ပွါး (တရားတွေ့လျက်) မည်သည် တရားတွေ့ခြင်းကို ဆို၏။
သူကြွယ် မည်သည် အိမ်၌ အုပ်စိုး၍ နေသော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူတည်း။
သူကြွယ်၏သား မည်သည် တစ်စုံတစ်ယောက်သော သား ညီ အစ်ကိုတို့တည်း။
ကျွန် မည်သည် အိမ်၌ပေါက်ဖွားသောကျွန်၊ ငွေဝယ်ကျွန်၊ သုံ့ရကျွန်တည်း။
အမှုလုပ် မည်သည် သူရင်းငှါးဟု ဝန်ခံသော သူတည်း။
ရဟန်းပရိဗိုဇ် မည်သည် ရဟန်းယောက်ျား ရဟန်းမိန်းမ သိက္ခမာန် သာမဏေ သာမဏေမိန်းမမှ တစ်ပါး တစ်စုံတစ်ယောက် ပရိဗိုဇ်၌ အကျုံးဝင်သော သူတည်း။
“တရားတွေ့အံ့”ဟူ၍ အဖော်ကိုလည်း ရှာအံ့၊ သွားမူလည်း သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တစ် ယောက်သော သူအား ပြောကြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဖော်အား ပြောကြားအံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ တရားတွေ့ခြင်း အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲ ခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဝတ္ထုကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်သည်နှင့် တစ်ပြိုင် နက် အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်ဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်၏။
သံဃာဒိသိသ် အာပတ်ဟူသည် သံဃာသည်သာလျှင် ထိုအာပတ်၏ မာနတ်ကို ပေးရ၏၊ အရင်းသို့ ငင်ရ၏၊ အဗ္ဘာန်သွင်းရ၏၊ ဘိက္ခုနီမနှစ်ပါး သုံးပါးသည်လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသည်လည်း ကောင်း မာနတ်ကို မပေးရ၊ အရင်းသို့ မငင်ရ၊ အဗ္ဘာန်မသွင်းရ၊ ထို့ကြောင့် သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ (သံဃာဒိသိသ်ဟူသော အမည်သည်) ထိုအာပတ်အပေါင်း၏ အမည်သာလျှင်တည်း၊ ထို့ကြောင့်လည်း “သံဃာဒိသိသ်”ဟု ဆိုအပ်၏။
֍ ၆၈၁
။ လူအပေါင်းတို့က တရားသူကြီးထံသို့ ဆွဲငင်သောကြောင့် သွားအံ့၊ အစောင့်အရှောက်ကို တောင်းအံ့၊ မရည်စူးဘဲ ပြောကြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဒုတိယသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၈၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဝေသာလီပြည်၌ လိစ္ဆဝီမင်းတစ်ဦး၏ မယားသည် လင်ကို လွန်၍ ကျင့်လေ၏ ‘လင်မြှောင်ထား၍ ပျော်ပါးပြုကျင့်နေ၏’။ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းက “ထိုအမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ပါလော့၊ သင်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုရလိမ့်မည်”ဟု ထိုမိန်းမအား ဆို၏။ ဤသို့ ပြောဆိုပါသော် လည်း မနာယူချေ။ထိုစဉ်အခါ ဝေသာလီပြည်၌ လိစ္ဆဝီမင်းအပေါင်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် စည်းဝေး၏။ ထိုအခါ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းသည် ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့အား “အမောင်တို့ အကျွန်ုပ်အား တစ်ယောက်သော မိန်းမကို ခွင့်ပြုကုန်လော့”ဟု ဆို၏။
ထိုမိန်းမသည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်းဟု (မေးကြကုန်၏)။
အကျွန်ုပ်၏ မယားသည် (အကျွန်ုပ်ကို) လွန်၍ ကျင့်နေပါ၏၊ ထိုမိန်းမကို သတ်ပါအံ့ဟု (ဆို၏)။ (သင့်မယားကို သင်ပင်) သိလော့ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
ထိုမိန်းမသည် “ငါ့လင်က ငါ့ကို သတ်လိုသတတ်”ဟု ကြားသောကြောင့် အဖိုးတန်ဥစ္စာဘဏ္ဍာကို ယူ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားပြီးလျှင် တိတ္ထိတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းလေ၏။ တိတ္ထိတို့သည် ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါ အလိုမရှိကုန်။ ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်း၏။ ဘိက္ခုနီမတို့ကလည်း ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါ အလိုမရှိကုန်။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဥစ္စာဘဏ္ဍာကို ပြကာ ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းပြန်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည်ကား ဥစ္စာ ဘဏ္ဍာကို ယူ၍ ရဟန်းပြုပေးလေ၏။
ထိုအခိုက်တွင် လိစ္ဆဝီမင်းသည် ထိုမိန်းမကို ရှာဖွေသည်ရှိသော် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ဘိက္ခုနီမ တို့ထံ၌ ရဟန်းပြုနေသည်ကို မြင်သောအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ပသေနဒီ ကောသလမင်းကြီးအား -
“မင်းမြတ် အကျွန်ုပ်၏ မယားသည် အဖိုးတန်ဥစ္စာဘဏ္ဍာကို ယူ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်နေပါ၏၊ မင်းမြတ်သည် ထိုမိန်းမကို ခွင့်ပြုတော်မူပါလော့”ဟု သံတော်ဦးတင်၏။
အချင်း သို့ဖြစ်လျှင် စုံစမ်းရှာဖွေ၍ ပြောကြားလော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။
“မင်းမြတ် ဘိက္ခုနီမတို့ထံ၌ ရဟန်းပြု၍ နေသည်ကို တွေ့မြင်ပါ၏”ဟု (လျှောက်ဆို၏)။
အချင်း အကယ်၍ ဘိက္ခုနီမတို့ထံ၌ ရဟန်းပြုနေပါမူ ထိုမိန်းမကို တစ်စုံတစ်ခု ပြုလုပ်ခွင့် မရတော့ပြီ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူအပ်၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုဖို့ရန့်မြတ်သော အကျင့်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်ပါစေဟု (ဆို၏)။
--ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ခိုးသူမကို ရဟန်းပြုပေးဘိသ နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆို သော ထိုလိစ္ဆဝီမင်း၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ခိုးသူမကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤ အကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ခိုးသူမကို ရဟန်းပြုပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။ပ။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ခိုးသူမကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၈၃
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သတ်ထိုက်သူဟု ထင်ရှားသော ခိုးသူမကို သိလျက် မင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သံဃာကိုသော်လည်းကောင်း၊ (အတတ်သည်) ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကောင်းမှုပြုသူ) လူအသင်းအဖွဲ့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကုန်သည်) အစည်းအရုံးကို သော်လည်းကောင်း မပန်ကြားမူ၍ ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမကို ဖယ်ထား၍ ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲ ခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေ တတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၈၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို ‘ဘိက္ခုနီမ’ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကသော်လည်း ထိုရဟန်းမိန်းမအား ပြောကြားကြကုန်၏၊ ထိုခိုးသူမကသော်လည်း ပြောကြား၏။
ခိုးသူမ မည်သည် ငါးပဲ ငါးပဲထက်အလွန် ထိုက်တန်သော အရှင်မပေးသည့် ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ခိုးယူသော မိန်းမသည် ခိုးသူမ မည်၏။
သတ်ထိုက်သူ မည်သည် အကြင်အမှုကို ပြုသောကြောင့် သတ်ထိုက်သော အဖြစ်သို့ ရောက်သူ တည်း။
ထင်ရှားသော မည်သည် အခြားသော လူတို့ထက် “ဤမိန်းမသည် သတ်ထိုက်၏”ဟု ထင်ရှား၏။
မပန်ကြားမူ၍ဟူသည် မပြောမကြားမူ၍။
မင်း မည်သည် အကြင်အရပ်၌ မင်းသည် ဆုံးမအုပ်ချုပ်၏၊ ထိုအရပ်၌ မင်းကို ပန်ကြားရမည်။
သံဃာ မည်သည် ဘိက္ခုနီမသံဃာကို ဆိုအပ်၏၊ ဘိက္ခုနီသံဃာကို ပန်ကြားရမည်။
ဂိုဏ်း မည်သည် အကြင်အရပ်၌ ဂိုဏ်းသည် ဆုံးမအုပ်ချုပ်၏၊ ထိုအရပ်၌ ဂိုဏ်းကို ပန်ကြား ရမည်။
အသင်းအဖွဲ့ မည်သည် အကြင်အရပ်၌ အသင်းအဖွဲ့သည် ဆုံးမအုပ်ချုပ်၏၊ ထိုအရပ်၌ အသင်း အဖွဲ့ကို ပန်ကြားရမည်။
အစည်းအရုံး မည်သည် အကြင်အရပ်၌ အစည်းအရုံးသည် အုပ်ချုပ်၏၊ ထိုအရပ်၌ အစည်းအရုံးကို ပန်ကြားရမည်။
ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမကို ဖယ်ထား၍ဟူသည် ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမကို ကြဉ်၍။
ရဟန်းပြုဖူးသောမိန်းမ မည်သည် တိတ္ထိတို့ဘောင်၌ ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမ၊ အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့ ဘောင်၌ ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမအားဖြင့် နှစ်ပါးတို့တည်း။
ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမကို ကြဉ်၍ “ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်ထားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာမအား သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းအားလည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာဆရာမအားလည်းကောင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးသံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲ ခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမသောကြောင့် အာပတ်သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်၏။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
--֍ ၆၈၅
။ ခိုးသူမ၌ ခိုးသူမဟု အမှတ်ရှိလျက် ရဟန်းပြုဖူးသူကို ထား၍ ပဉ္စင်းခံပေးအံ့၊ သံဃာဒိသိသ် အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူမ၌ ယုံမှားရှိလျက် ရဟန်းပြုဖူးသူကို ထား၍ ပဉ္စင်းခံပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူမ၌ ခိုးသူမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိလျက် ရဟန်းပြုဖူးသူကို ထား၍ ပဉ္စင်းခံပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ခိုးသူမ မဟုတ်သည်၌ ခိုးသူမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူမ မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခိုးသူမ မဟုတ်သည်၌ ခိုးသူမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိလျက် ပဉ္စင်းခံပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၆၈၆
။ မသိ၍ ပဉ္စင်းခံပေးအံ့၊ ပန်ကြား၍ ပဉ္စင်းခံပေးအံ့၊ ရဟန်းပြုဖူးသော မိန်းမကို ပဉ္စင်းခံ ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-တတိယသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၈၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ၏ အနီးနေတပည့်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမ သည် အခြားဘိက္ခုနီမနှင့် ခိုက်ရန်ငြင်းခုံ၍ ဆွေမျိုးရှိရာ ရွာသို့ သွားလေ၏။ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် ထိုဘိက္ခုနီမကို မမြင်သဖြင့် “ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် အဘယ်မှာနည်း မမြင်ပါတကား”ဟု ဘိက္ခုနီမတို့အား မေးလေ၏။ အသျှင်မ (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့နှင့် ခိုက်ရန် ငြင်းခုံပြီး နောက် မမြင်တော့ပါဟု ဆိုသည်ရှိသော် အမိတို့ ဤမည်သော ရွာ၌ ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ဆွေမျိုး ရှိ၏၊ ထိုရွာသို့ သွား၍ စုံစမ်းရှာ ဖွေကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုရွာသို့ သွား၍ ထိုဘိက္ခုနီမကို တွေ့မြင်သောအခါ “အသျှင်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် တစ်ယောက်ထီးတည်း လာဘိသနည်း၊ အသို့နည်း ဖျက်ဆီးမခံရလေသလော”ဟု မေးကုန်၏။
အသျှင်မတို့ ဖျက်ဆီးခံရပါ၏ဟု (ဆို၏)။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့ သွားလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချ့ကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့ သွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့ သွားဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
--(က) “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့ သွားငြားအံ့၊ ဤ ဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းမိန်းမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၆၈၈
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် သာကေတမြို့မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ခရီးရှည် သွားကုန်၏၊ လမ်းခရီး၏ အကြား၌ မြစ်ကို ဖြတ်ကူးရသဖြင့် လှေသမားတို့သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ဒါယကာတို့ တောင်းပန်ပါ၏၊ ငါတို့ကို ကူးတို့ပို့ပါကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။“အသျှင်မတို့ တစ်ကြိမ်တည်း နှစ်ဦးလုံးပို့ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ပါ”ဟု ဆို၍ တစ်ယောက်သော လှေသမားသည် တစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမကို ကူးတို့ပို့၏၊ ကူးပြီးသော လှေသမားက ကူးပြီးသော ဘိက္ခုနီမကို ဖျက်ဆီး၍ မကူးရသေးသော လှေသမားက မကူးရသေးသော ဘိက္ခုနီမကို ဖျက်ဆီး၏။
ထိုဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် နောက်၌ အတူသွား၍ (ဤသို့ အချင်းချင်း) မေးကြကုန်၏။
“အသျှင်မ ဖျက်ဆီးမခံရပါသလော”ဟု မေး၏။
အသျှင်မ ဖျက်ဆီးခံရပါသည်ဟု (ဆို၏)။
“အသျှင်မ သင့်ကိုလည်း မဖျက်ဆီးပါသလော”ဟု (မေး၏)။
အသျှင်မ ဖျက်ဆီးပါ၏ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီး တည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့ ကူးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ ရဟန်း ယောက်ျားတို့သည် ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့ ကူး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။ပ။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် တစ်ယောက်ထီးတည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့ ကူးဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့သော်လည်း ကူးငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲ ခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၆၈၉
။ ထိုစဉ်အခါ၌ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကောသလတိုင်း သာဝတ္ထိပြည် ဇနပုဒ်တို့၌ သွားသည်ရှိသော် ညချမ်းအခါ၌ ရွာတစ်ရွာသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမတို့တွင် တစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမသည် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏၊ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏၊ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ထိုဘိက္ခုနီမကို မြင်သည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် နှောင်ဖွဲ့သော (အချစ်) စိတ်ဖြစ်ပေါ်လာသဖြင့် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ အတွက် အိပ်ရာခင်းပေးသည်ရှိသော် ထိုအဆင်းလှသူ ဘိက္ခုနီမအတွက်မူကား တစ်ခုသော နေရာ၌ အိပ်ရာကို ခင်းပေး၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် “ဤယောက်ျားကား ရာဂထိုးကျင့်နှိပ်စက်၏၊ ညဉ့်အခါ အကယ်၍ လာငြားအံ့၊ ငါ့အား ဖောက်ပြန်သော အသံဖြစ်လတ္တံ့”ဟု မှတ်သား၍ ဘိက္ခုနီမတို့ကို မပန် ကြားဘဲ ဒါယကာတစ်ဦးအိမ်သို့ သွား၍ အိပ်၏။ထို့နောက် ထိုယောက်ျားသည် ညဉ့်အခါ လာ၍ ထိုအဆင်းလှသူ ဘိက္ခုနီမကို ရှာသည်ရှိသော် (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထိခိုက်မိလေ၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုအဆင်းလှသူ ဘိက္ခုနီမကို မမြင်ကြ သောကြောင့် “ထိုဘိက္ခုနီမသည် မချွတ်ဧကန် ယောက်ျားနှင့်အတူ ထွက်သွားလေပြီ”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ (အဖော်) ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်လာရာ (အဖော်) ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မ အဘယ့်ကြောင့် ယောက်ျားနှင့်အတူ ထွက်သွားသနည်း”ဟု ထိုအဆင်းလှသူ ဘိက္ခုနီမအား ပြောဆိုကုန်၏။ “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည်ကား ယောက်ျားနှင့်အတူ ထွက်သွားသည် မဟုတ်ပါ”ဟု ဆို၍ (အဖော်) ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ညဉ့်အခါ၌ တစ်ယောက်ထီး တည်း အဖော်နှင့် ကင်းကွာ၍ နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ညဉ့်အခါ၌ တစ်ယောက်ထီးတည်း အဖော်နှင့် ကင်းကွာ၍ နေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။ပ။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ညဉ့်အခါ၌ တစ်ယောက်ထီးတည်း အဖော်နှင့် ကင်းကွာ၍ နေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီ မပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(ဂ) “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့သော်လည်း ကူးငြားအံ့၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း ညဉ့်အခါ၌ အဖော်နှင့် ကင်း၍မူလည်း နေငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမ သည်လည်း ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ် စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--֍ ၆၉၀
။ ထိုစဉ်အခါ၌ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကောသလတိုင်း သာဝတ္ထိပြည် ဇနပုဒ်တို့၌ ခရီးရှည်သွားကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမတို့တွင် ဘိက္ခုနီမ တစ်ပါးသည် ကျင်ကြီးနှိပ်စက်လျက်ရှိသောကြောင့် တစ်ယောက်ထီးတည်း ကျန်ရစ်၍ နောက်မှ လိုက်လာ၏။ လူတို့သည် ထိုဘိက္ခုနီမကို တွေ့မြင်၍ ဖျက်ဆီး ကြကုန်၏။ ထိုအခါ၌ ထိုဘိက္ခုနီမသည် (အဖော်) ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်လာရာ (အဖော်) ဘိက္ခုနီမ တို့က “အသျှင်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် တစ်ယောက်ထီးတည်း နောက်ချန်၍ နေသနည်း၊ သင်သည် ဖျက်ဆီးမခံရပါသလော”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမအား မေးကုန်၏။ အသျှင်မတို့ ဖျက်ဆီးခံရပါ၏ဟု (ဆို၏)။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း အပေါင်းအသင်းမှ ချန်ရစ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း အပေါင်းအသင်းမှ ချန်ရစ်၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် တစ်ယောက်ထီးတည်း အပေါင်းအသင်းမှ ချန်ရစ်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၉၁
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့ သော်လည်း သွားငြားအံ့၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့သော်လည်း ကူးငြားအံ့၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း ညဉ့်အခါ၌ အဖော်နှင့်ကင်း၍မူလည်း နေငြားအံ့၊ တစ်ယောက်ထီးတည်း အပေါင်းအသင်းမှသော်လည်း နောက်ချန်ရစ်ငြားအံ့၊ ဤ ဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ် စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၉၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို ‘ဘိက္ခုနီမ’ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်ယောက်ထီးတည်း ရွာတစ်ပါးသို့သော်လည်း သွားငြားအံ့ဟူသည် အရံအတားရှိသော ရွာ၏ အရံအတားကို ပဌမခြေလှမ်းကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ဒုတိယခြေလှမ်း ကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ အရံအတားမရှိသော ရွာ၏ ဥပစာကို ပဌမခြေလှမ်းကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ဒုတိယခြေလှမ်းကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ယောက်ထီးတည်း မြစ်တစ်ဖက်သို့သော်လည်း ကူးငြားအံ့ဟူရာ၌ မြစ်မည်သည်ကား အဝန်းသုံးပါးညီစွာ ဖုံးလွှမ်း၍ တစ်နေရာရာမှ ကူးသော ဘိက္ခုနီမ၏ ကိုယ်ဝတ်သင်းပိုင်သည် ရေစွတ်၏ (ဤအရာသည် မြစ်မည်၏)။ ပဌမခြေတစ်ဖက်ဖြင့် ကူးသော ဘိက္ခုနီမအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ဒုတိယ ခြေတစ်ဖက်ဖြင့် ကူးသော ဘိက္ခုနီမအား သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ယောက်ထီးတည်း ညဉ့်အခါ၌ အဖော်နှင့်ကင်း၍မူလည်း နေငြားအံ့ဟူသည် အဖော်ဘိက္ခုနီမ၏ နှစ်တောင့်ထွာအရပ်ကို စွန့်ဆဲဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမအား အရုဏ်တက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ထုလ္လစ္စဉ်း အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ပြီးဖြစ်လျှင် သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ယောက်ထီးတည်း အပေါင်းအသင်းမှသော်လည်း နောက်ချန်ရစ်ငြားအံ့ဟူသည် ရွာမရှိသော တော၌ အဖော်ဘိက္ခုနီမ မြင်နိုင် ကြားနိုင်လောက်သော အရပ်ကို စွန့်ဆဲဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ စွန့်ပြီးဖြစ်လျှင် သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အာပတ့်သင့်၏။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် အာပတ်သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၆၉၃
။ အဖော်ဘိက္ခုနီမသည် ဖဲသွားသော်လည်းကောင်း၊ လူထွက်သော်လည်းကောင်း၊ သေသော် လည်းကောင်း၊ တိတ္ထိကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့သော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-စတုတ္ထသံဃာဒိသိသ် သိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ငြင်းခုံ ရန်ပွါး ဆန့်ကျင်ဘက် စကားကို ဆိုတတ်သည့်ပြင် စကားများ၍ သံဃာ့အဓိကရုဏ်းကိုလည်း ပြုတတ်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ သည် ထိုဘိက္ခုနီမအား ကံပြုသည်ရှိသော် ကန့်ကွက်တားမြစ်၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် ရွာငယ်သို့ သွားခိုက် ဘိက္ခုနီသံဃာသည် “ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ဖဲသွားလေပြီ”ဟု စဏ္ဍာကာဠီဘိက္ခုနီမအား အာပတ်ကို မရှု ခြင်းကြောင့် နှင်ထုတ်လေ၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ရွာငယ်၌ ထိုပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြီးဆုံးစေကာ တစ်ဖန် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ပြန်လာလေ၏။
စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ပြန်လာသော ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား နေရာကိုလည်း ခင်းမပေး၊ ခြေဆေးရေ ခြေဆေးအင်းပျဉ် ခြေပွတ်အိုးခြမ်းကိုလည်း အနီး၌ ယူမထား၊ ခရီးဦးကြိုဆို၍ သပိတ် သင်္ကန်းကိုလည်း လှမ်းမယူ၊ သောက်ရေဖြင့်လည်း မမေးမြန်း၊ သောက်ရေကိုလည်း မဆက်ကပ်၊ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမအား-
“အသျှင်မ သင်သည် ငါလာနေပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် နေရာကို မခင်းပါသနည်း၊ ခြေဆေးရေ ခြေဆေး အင်းပျဉ် ခြေပွတ်အိုးခြမ်းကို မထားပါသနည်း၊ ခရီးဦးကြိုဆို၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို လှမ်းမယူပါသနည်း၊ သောက်ရေဖြင့်လည်း မမေးမြန်းပါသနည်း၊ သောက်ရေကိုလည်း မဆက်ကပ်ပါသနည်း”ဟု မေး၏။
အသျှင်မ အကျွန်ုပ်အား ကိုးကွယ်ရာမဲ့ရန် အကြောင်းဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အသျှင်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ကိုးကွယ်ရာမဲ့ ဖြစ်ရပါသနည်းဟု (မေးသောအခါ) အသျှင်မ အကျွန်ုပ်အား ဤဘိက္ခုနီမတို့က “ဤစဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ကိုးကွယ်ရာမရှိ၊ ထင်ရှားသူမဟုတ်၊ ဤစဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမအတွက် တားမြစ်ကန့်ကွက်မည့် ဘိက္ခုနီမ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မရှိတော့ပြီ”ဟု (နှလုံးပိုက်၍) အာပတ်ကို မရှုခြင်းကြောင့် နှင်ထုတ်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမက “ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မလိမ္မာကုန်၊ ကံကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပျက်စီးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပြည့်စုံခြင်း ကိုလည်းကောင်း မသိကြကုန်၊ ငါတို့သည်ကား ကံကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ ပျက်စီးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပြည့်စုံခြင်းကိုလည်းကောင်း သိကုန်၏၊ ငါတို့သည် မပြုရသေးသော ကံကိုလည်း ပြုစေကုန်အံ့၊ ပြုထားပြီး ကံကိုလည်း ပျက်စေကုန်အံ့”ဟု ပြောဆို၍ အလျင်အမြန် ဘိက္ခုနီ သံဃာကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမကို သွင်းလေ၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ညီညွတ်သော သံဃာက့ဟုတ်မှန်သောသဘော ဝိနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ် ထားသော ဘိက္ခုနီမကို ကံပြုသော သံဃာအား မပန်ကြားမူ၍ ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင် မပြုဘဲ သွင်းလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
--“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သောသဘော ဝိနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ'ဖြင့် နှင်ထုတ်ထားသော ဘိက္ခုနီမကို ကံပြုသော သံဃာ အား မပန်ကြားမူ၍ ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင် မပြုဘဲ သွင်း၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သောသဘော ဝိနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ်ထားသော ဘိက္ခုနီမကို ကံပြုသော သံဃာအား မပန်ကြားမူ၍ ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင် မပြုဘဲ သွင်းလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၆၉၅
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ညီညွတ်သော သံဃာကဟုတ်မှန်သော သဘော ဝိနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့် နှင်ထုတ် ထားသော ဘိက္ခုနီမကို ကာရက သံဃာအား မပန်မကြားမူ၍ ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင် မပြုဘဲ သွင်းငြားအံ့၊ ဤ ဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာ ဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၆၉၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ညီညွတ်သောသံဃာ မည်သည် အတူပေါင်းဖော်ခြင်း ရှိသော, တစ်သိမ်တည်း၌ တည်သော သံဃာ တည်း။
နှင်ထုတ်ထားသော မည်သည် အာပတ်ကို မရှုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ မကုစားခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်း၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း နှင်ထုတ်ထားသော။
ဟုတ်မှန်သောသဘော, ဝိနည်းဟူသည် အကြင်ဟုတ်မှန်သော သဘောဖြင့်, အကြင်စောဒနာ သာရဏာ ဝိနည်းဖြင့်။
မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့်ဟူသည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အာဏာတော် ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာ’ ဖြင့်။
ကာရကသံဃာအား မပန်မကြားမူ၍ဟူသည် ကံပြုသော သံဃာအား မပန်ကြားဘဲ။
ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင် မပြုဘဲဟူသည် ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင်မပြုဘဲ။
သွင်းအံ့ဟု အပေါင်းအသင်းကိုလည်း ရှာအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အာပတ် သင့်၏၊ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် အာပတ် သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၆၉၇
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သွင်းအံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သွင်းအံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သွင်းအံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၆၉၈
။ ကံပြုသော သံဃာကို ပန်ကြား၍ သွင်းအံ့၊ ဂိုဏ်း၏ အလိုကို သိအောင် ပြု၍ သွင်းအံ့၊ ဝတ်ကျင့်ဆဲ ဘိက္ခုနီမကို သွင်းအံ့၊ ကံပြုသော သံဃာ ထင်ရှားမရှိ၍ သွင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-ပဉ္စမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၆၉၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အဆင်းလှ၍ ရှုချင်ဖွယ် ကြည်ညိုဖွယ် ရှိ၏။ လူတို့သည် ဆွမ်းစားဇရပ်၌ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို မြင်၍ ရာဂစိုစွတ်သည် ဖြစ်၍ ရာဂစိုစွတ်သော သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား အလွန်ကောင်းမွန်သော ဘောဇဉ်တို့ကို ပေးလှူကုန်၏။ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အလိုရှိသလောက် သုံးဆောင်ရ၍ အခြားဘိက္ခုနီမတို့ကား စိတ်တိုင်းကျ မရကုန်။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မသုန္ဒရီနန္ဒာသည် ရာဂစိုစွတ်လျက် ရာဂစိုစွတ်သော ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ်၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲလေဘိသနည်း စားလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ရာဂစိုစွတ်လျက် ရာဂစိုစွတ်သော ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ်၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲ၏ စား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် သုန္ဒာရီ နန္ဒာသည် ရာဂစိုစွတ်လျက် ရာဂစိုစွတ်သော ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ်၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲလေဘိသနည်း၊ စားလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သုန္ဒရီနန္ဒာပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၀၀
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ရာဂစိုစွတ်သည်ဖြစ်၍ ရာဂစိုစွတ်သော ယောက်ျား ပုဂ္ဂိုလ်၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်း စားငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ် စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခ္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၀၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို့ “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရာဂစိုစွတ်သည် ဖြစ်၍ မည်သည် တပ်နှစ်သက်သည် ဖြစ်၍ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ ရာဂ နှောင်ဖွဲ့သော အချစ်စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍။
ရာဂစိုစွတ်သော မည်သည် တပ်နှစ်သက်သော ငဲ့ကွက်ခြင်း ရှိသော ရာဂနှောင်ဖွဲ့သော အချစ်စိတ် ရှိသော။
ယောက်ျားပုဂ္ဂိုလ် မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန် ယောက်ျား မဟုတ်၊ တပ်နှစ်သက်ခြင်းငှါ သိကြားလိမ္မာစွမ်းနိုင်သော လူယောက်ျားတည်း။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ် ငါးပါးနှင့် ရေဒန်ပူတို့ကို ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲဟူသော ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တည်း။
“ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အာပတ် သင့်၏၊ ဉတ်ကမ္မစာဝါဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် အာပတ် သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၇၀၂
။ ရေဒန်ပူကို ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ဦးတစ်ဖက်မှ ရာဂစိုစွတ်ရာ၌ “ခဲမည် စား မည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ရေဒန်ပူကို ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။နှစ်ဦးလုံး ရာဂစိုစွတ်ရာ၌ ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်တို့၏ လက်မှ “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ထုလ္လစ္စဉ်း အာပတ် သင့်၏။ ရေဒန်ပူကို ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ဦးတစ်ဖက်မှ ရာဂစိုစွတ်ရာ၌ “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရေဒန်ပူကို ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၀၃
။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်မှ ရာဂမစိုစွတ်ကုန်အံ့၊ ရာဂမစိုစွတ်ဟု သိသည်ဖြစ်၍ ခံယူအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-ဆဋ္ဌသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၀၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အဆင်းလှ၍ ရှုချင်ဖွယ် ကြည်ညိုဖွယ် ရှိ၏။ လူတို့သည် ဆွမ်းစားဇရပ်၌ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို မြင်၍ ရာဂစိုစွတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား အလွန်ကောင်းမွန်သော ဘောဇဉ်တို့ကို ပေးလှူကုန်၏။ သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကား မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိသည် ဖြစ်၍ မခံယူချေ။(အနီး၌) ကပ်လျက် ရှိနေသော ဘိက္ခုနီမသည် သုန္ဒရီနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား “အသျှင်မသည် အဘယ့် ကြောင့် မခံယူဘိသနည်း”ဟု ပြောဆို၏။
အသျှင်မ ရာဂစိုစွတ်သော သူတို့ပါတည်းဟု (ဆို၏)။
“အသျှင်မ သင်သည်လည်း ရာဂစိုစွတ်ပါသလော”ဟု (မေးသောအခါ)
ငါသည်ကား ရာဂမစိုစွတ်ပါဟု (ဆို၏)။
“အသျှင်မ ဤယောက်ျားသည် ရာဂစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ မစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ သင့်အား အဘယ်သို့ ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်မ ငါ တိုက်တွန်းပါ၏၊ သင်သည် ရာဂမစိုစွတ်သောကြောင့် ဤယောက်ျားက သင့်အား လှူဒါန်းသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲလော့၊ စားမူလည်း စား လော့”ဟု (ဆို၏)။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် အသျှင်မ ဤယောက်ျားသည် ရာဂစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ မစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ သင့်အား အဘယ်သို့ ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်မ ငါ တိုက်တွန်းပါ၏၊ သင်သည် ရာဂမစိုစွတ်သောကြောင့် ဤယောက်ျားက သင့်အား လှူဒါန်းသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲလော့၊ စားမူလည်း စားလော့”ဟု ဆိုဘိသနည်းဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မ ဤယောက်ျားသည် ရာဂစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ မစိုစွတ်သည် ဖြစ်စေ သင့်အား အဘယ်သို့ ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်မ ငါ တိုက်တွန်းပါ၏၊ သင်သည် ရာဂ မစိုစွတ် သောကြောင့် ဤယောက်ျားက သင့်အား လှူဒါန်းသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲလော့၊ စားမူလည်း စားလော့’ဟု ပြောဆို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် အဘယ့် ကြောင့် “အသျှင်မ ဤယောက်ျားသည် ရာဂစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ မစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ သင့်အား အဘယ်သို့ ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်မ ငါ တိုက်တွန်းပါ၏၊ သင်သည် ရာဂမစိုစွတ်သောကြောင့် ဤယောက်ျားက သင့်အား လှူဒါန်းသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲလော့၊ စားမူလည်း စားလော့”ဟု ပြောဆိုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၀၅
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မ ဤယောက်ျားသည် ရာဂ စိုစွတ်သည် ဖြစ်စေ မစိုစွတ်သည်ဖြစ်စေ သင့်အား အဘယ်သို့ ပြုနိုင် လတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်မ ငါ တိုက်တွန်း ပါ၏၊ သင်သည် ရာဂမစိုစွတ်သောကြောင့် ဤယောက်ျားက သင့်အား လှူဒါန်းသော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲလော့၊ စားမူလည်း စားလော့’ဟု ပြောဆိုငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း ရှေးဦး လွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည် ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၀၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဤသို့ ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် “အသျှင်မ ဤယောက်ျားသည် ရာဂစိုစွတ်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ မစိုစွတ်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ အသင့်အား အဘယ်သို့ ပြုနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်မ ငါ တိုက်တွန်းပါ၏၊ သင်သည် ရာဂ မစိုစွတ်သောကြောင့် ဤယောက်ျားက သင့်အား လှူဒါန်းသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မိမိလက်ဖြင့် ခံယူ၍ ခဲမူလည်း ခဲလော့၊ စားမူလည်း စားလော့”ဟု တိုက်တွန်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမ စကားဖြင့် “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ စားပြီးသည့် အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
ရှေးဦးလွန်ကျူးဆဲခဏ၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ဟူသည် ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် အာပတ် သင့်၏၊ ဉတ်ကမ္မစာဝါဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် အာပတ် သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရေဒန်ပူကို “ခံယူပါလော့”ဟု တိုက်တွန်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမ၏ စကားဖြင့် “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၀၇
။ တစ်ဦးတစ်ဖက်မှ ရာဂဖြင့် စိုစွတ်ရာ၌ ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်တို့၏ လက်မှ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို “ခဲပါ စားပါလော့”ဟု တိုက်တွန်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထို ဘိက္ခုနီမ၏ စကားဖြင့် “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စားပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ရေဒန်ပူကို “ခံယူပါလော့”ဟု တိုက်တွန်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမစကားဖြင့် “ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။֍ ၇၀၈
။ “ရာဂမစိုစွတ်”ဟု သိသည်ဖြစ်၍ တိုက်တွန်းအံ့၊ “အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ မခံယူ”ဟု (နှလုံးပြု၍) တိုက်တွန်းအံ့၊ “အမျိုး ‘ဒါယကာ'ကို အစဉ်သနားသဖြင့် မခံမယူ”ဟု (နှလုံးပြု၍) တိုက်တွန်း အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁၀-ဒသမသံဃာဒိသိသ် သိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၀၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမတို့နှင့် ခိုက်ရန် ဖြစ်ပြီးလျှင် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် “မြတ်စွာဘုရားကို စွန့်ပါ၏၊ တရားကို စွန့်ပါ၏၊ သံဃာကို စွန့်ပါ၏၊ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤ ဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်အံ့”ဟု ပြောဆို၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မစဏ္ဍကာဠီသည် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘မြတ်စွာဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော် ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စ ရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမ တို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်တော့အံ့’ဟု ဆိုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘မြတ်စွာဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့ သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့် တော့အံ့’ဟု ပြောဆို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။
ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် “ဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤ ဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်တော့အံ့”ဟု ဆိုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (စဏ္ဍကာဠီပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၁၀
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် “ဘုရားကို စွန့်ပါ၏၊ တရားကို စွန့်ပါ၏၊ သံဃာကို စွန့်ပါ၏၊ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည် သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်တော့အံ့”ဟု ပြောငြားအံ့။ ထိုဘိက္ခုနီမကို ဘိက္ခုနီမတို့သည် ‘အသျှင်မ အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ဘုရားကို စွန့်ပါ၏၊ တရားကို စွန့်ပါ၏၊ သံဃာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရား သမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့ သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်တော့အံ့ဟု မပြောဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မ မွေ့လျော်ပါလော့၊ မြတ်စွာ ဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူ၏၊ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုရန်အလို့ငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်ပါလော့’ဟု ပြောဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုဘိက္ခုနီမကို (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့က ပြောဆိုဆုံးမပါလျက် ထိုရှေးအတူသာလျှင် ချီးမြှောက်ငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီ မကို ဘိက္ခုနီမတို့သည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်သည် ဖြစ်၍ ထိုအယူကို အကယ်၍ စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏။ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း သုံးကြိမ် တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်၏ အခြားမဲ့၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၁၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့်ဟူသည် မမွေ့လျော်သော စိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိခိုက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ငြောင့်ကဲ့သို့ဖြစ်သော စိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။
ဤသို့ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် ဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင် မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်တော့အံ့ဟု ပြောဆို၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကိုဟူသည် ဤသို့ ပြောလေ့ရှိသော ဘိက္ခုနီမကို။
ဘိက္ခုနီမတို့ကဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။
မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်မ အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘မြတ်စွာဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်တော့အံ့’ဟု မဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မ မွေ့လျော်ပါလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူ၏၊ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုရန် အလို့ငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်ပါလော့”ဟု ပြောဆို ဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြား၍ မပြောဆိုကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမကို သံဃာအလယ်သို့လည်း ဆွဲငင်၍ “အသျှင်မ အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်တော့အံ့’ဟု မဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မ မွေ့လျော်ပါလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူ၏၊ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုရန်အလို့ငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်ပါလော့”ဟု ပြောဆို ဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမကို ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆုံးမရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၇၁၂
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘုရားကို စွန့်ပါ၏၊ တရားကို စွန့်ပါ၏၊ သံဃာကို စွန့်ပါ၏၊ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော်ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည် သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်အံ့’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုဝတ္ထုကို မစွန့်၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုဝတ္ထုကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။ --အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမ သည် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘုရားကို စွန့်ပါ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏၊ သာကီဝင်မင်းသမီး ဘုရားသမီးတော် ဖြစ်သော ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့လော၊ ရှက်တတ်၍ ကုက္ကုစ္စရှိသော အကျင့်သိက္ခာကို လိုလားသူ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန် သေး၏၊ ငါသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်အံ့’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုဝတ္ထုကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုဝတ္ထုကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုဝတ္ထုကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ့်နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ။ ထိုအသျှင်မ သည် ပြောဆိုရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမအား ဉတ်၏ အဆုံး၌ သင့်သော ဒုက္ကဋ်၊ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏အဆုံး၌ သင့်သော ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်တို့သည် ငြိမ်းကုန်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
သုံးကြိမ်တိုင်အောင်ဟူသည် သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမသောကြောင့် သင့်၏၊ ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် သင့်သည်မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၇၁၃
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၁၄
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆိုမဆုံးမရသေးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အယူကို စွန့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁၁-ဧကာဒသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၁၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိ ကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် “ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဒေါသာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မောဟာဂတိသို့ လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏”ဟု ပြောဆို၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မစဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခု သော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့ လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုဘိသနည်းဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံ တစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏’ဟု ပြောဆို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် “ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၁၆
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဒေါသာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့ သည် မောဟာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏’ဟု ပြောဆိုငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို အခြားဘိက္ခုနီမတို့က ‘အသျှင်မ တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဒေါသာဂတိ သို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မောဟာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏ဟု မဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မသည် သာလျှင် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏၊ ဒေါသာဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏၊ မောဟာဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏၊ ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏’ဟု ပြောဆို ဆုံးမရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုဘိက္ခုနီမ သည် (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့က ဆိုဆုံးမ အပ်သည် ဖြစ်လျက် ရှေးနည်း အတူသာလျှင် ပြုမူငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို ဘိက္ခုနီမတို့က သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမအပ်၏၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမ အပ်သည် ရှိသော် ထိုအယူကို အကယ်၍ စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်၏ အဆုံး၌ သင့်သည် ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၁-ဧကာဒသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၁၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ဟူရာ၌ အဓိကရုဏ်း မည်သည် ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း၊ အနုဝါဒါ ဓိကရုဏ်း၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်း၊ ကိစ္စာဓိကရုဏ်းဟူ၍ အဓိကရုဏ်းလေးပါးတို့တည်း။
ရှုံးသဖြင့် မည်သည် မနိုင်သည်ကို ဆိုရ၏။
အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့်ဟူသည် မမွေ့လျော်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိခိုက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ငြောင့်ကဲ့သို့ဖြစ်သော စိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။
ဤသို့ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏ဟု ပြောဆိုငြားအံ့။
ထိုဘိက္ခုနီမကိုဟူသည် ဤသို့ပြောဆိုလေ့ ရှိသော ဘိက္ခုနီမကို။
ဘိက္ခုနီမတို့ကဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။
မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မ တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏’ဟု မပြောဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မသည်သာလျှင် ဆန္ဒာ့ဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏။ပ။ ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏”ဟု ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ နှစ်ကြိမ်မြောက် လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ အယူကို စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြား၍ မပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကို သံဃာ့အလယ်သို့လည်း ဆွဲငင်၍ “အသျှင်မ တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏’ဟု မပြောဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မသည်သာလျှင် ဆန္ဒာ ဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏။ပ။ ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ရာ၏”ဟု ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ နှစ်ကြိမ် မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ အယူကို စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမကို ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဆိုဆုံးမရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
--֍ ၇၁၈
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အဓိကရုဏ်း၌ ရှုံးသဖြင့် အမျက်ထွက်၍ နှလုံးမသာသောကြောင့် ‘ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ဆန္ဒာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏။ပ။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘယာဂတိသို့လည်း လိုက်ကုန်၏’ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏၊
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။
သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမအား ဉတ်၏ အဆုံး၌ သင့်သော ဒုက္ကဋ်၊ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ သင့်သော ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်တို့သည် ငြိမ်းကုန်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
သုံးကြိမ်တိုင်အောင်ဟူသည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် သင့်၏၊ ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၇၁၉
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၂၀
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆိုမဆုံးမရသေးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အယူကို စွန့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဧကာဒသမ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁၂-ဒွါဒသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၂၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ အနီးနေတပည့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ‘မကောင်းသတင်း’ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူတို့နှင့်ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာ အား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အဘယ့် ကြောင့် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၂၂
။ “ဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို အခြား ဘိက္ခုနီမတို့က ‘ညီမ အစ်မတို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏’ဟု ပြောဆိုရာ၏။ ဤသို့လျှင် ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့က့ပြောဆိုအပ်ပါလျက် ရှေးနည်း အတူသာလျှင် ချီးမြှောက်ပြောဆိုကုန်ငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို အခြား ဘိက္ခုနီမ တို့က သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်သော် ထိုအယူကို အကယ်၍ စွန့်ကုန်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်ကုန်အံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာ ဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်၏ အဆုံး၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ်စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်ကုန်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၂-ဒွါဒသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၂၃
။ ဘိက္ခုနီမတို့သည်သာလျှင်ဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဆိုအပ်ကုန်၏။လူတို့နှင့်ရောနှောကာ နေကုန်၏ဟူရာ၌ ရောနှောခြင်း မည်သည် ရဟန်းတို့အား မလျောက်ပတ်သော ကိုယ်မှု နှုတ်မှုဖြင့် ရောနှော၍ နေကုန်၏။
ယုတ်မာသော အကျင့် ရှိလျက်ဟူသည် ယုတ်မာသော အကျင့်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။
ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ရှိလျက်ဟူသည် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံဖြင့် ‘မကောင်းသတင်း’ ဖြင့် ပျံ့နှံ့ ကျော်ကြားကုန်၏။
ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိလျက်ဟူသည် ယုတ်မာသော မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကို ပြုကုန်၏။
ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင်ဟူသည် အချင်းချင်း၏ ကံကို ပြုသည်ရှိသော် တားမြစ် ကန့်ကွက်ကုန်၏။
အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက်ဟူသည် အချင်းချင်း၏ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းကုန်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကိုဟူသည် လူတို့နှင့်ရောနှော၍ နေသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို။
ဘိက္ခုနီမတို့ကဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။
မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့က “ညီမ အစ်မတို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာ သော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏”ဟု ပြောဆိုဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်ကုန်အံ့၊ ဤသို့စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်ကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြား၍ မပြောမဆိုကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို သံဃာ့အလယ်သို့လည်း ဆွဲငင်၍ “ညီမ အစ်မတို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီ သံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏”ဟု ပြောဆို ဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်ကုန်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်ကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမ သည့်သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၇၂၄
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည် ဤ မည်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်း ချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုအယူကို မစွန့်ကုန်၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်းအပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းလျက် နေကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုအယူကို မစွန့်ကုန်၊ သံဃာသည် ဤမည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ ဤမည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
--နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။
သံဃာသည် ဤမည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ် ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမအပ်ကုန်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့အား ဉတ်၏ အဆုံး၌ သင့်သော ဒုက္ကဋ်၊ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ သင့်သော ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်တို့သည် ငြိမ်းကုန်၏။ နှစ်ယောက်သုံးယောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို တစ်ပြိုင်နက် ဆိုဆုံးမရမည်၊ ထို့ထက်ပိုလွန်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို မဆုံးမရ။
ဤဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။
သုံးကြိမ်တိုင်အောင်ဟူသည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် သင့်ကုန်၏၊ ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် သင့်သည် မဟုတ်ကုန်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည်။ပ။ ထို့ကြောင့်လည်း သံဃာဒိသိသ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၇၂၅
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်ကုန်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်ကုန်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်ကုန်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၂၆
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆိုမဆုံးမရသေးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အယူကို စွန့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒွါဒသမ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁၃-တေရသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၂၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သံဃာက ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို-“အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှော၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီး တခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကိုမူကား သံဃာက တစ်စုံတစ်ရာမျှ မပြော မဆိုဘဲ သင်တို့ကိုသာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှိပ်စက်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ သည်းမခံသဖြင့် လည်းကောင်း၊ နိုင်ထက်စီးနင်းပြောဆိုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ (အသျှင်မတို့က) အားနည်းသဖြင့်လည်း ကောင်း ညီမအစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိလျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏ဟု ဤသို့ ပြောဆိုသည်”ဟူ၍ ပြောဆို၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် သံဃာက ဉတ် ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့်ရောနှောသည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည် လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏။ပ။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ ပြောဆိုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သံဃာက ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမ တို့ကို- ‘အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေး ခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကိုမူကား သံဃာသည် တစ်စုံတစ်ရာမျှ မပြော မဆိုဘဲ သင်တို့ကိုသာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှိပ်စက်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ သည်းမခံသဖြင့် လည်းကောင်း၊ နိုင်ထက်စီးနင်းပြောဆိုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ (အသျှင်မတို့က) အားနည်းသဖြင့်လည်း ကောင်း ညီမ အစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်း ချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏’ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ ပြောဆိုချက်သည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏။)။
--ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာက ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို “အသျှင်မတို့ သင်တို့ သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏။ပ။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ့နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏”ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ ပြောဆို ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၂၈
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန် လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်း တတ်ကုန်သော အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏၊ သံဃာသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို တစ်စုံတစ်ရာမျှ မပြောမဆိုဘဲ သင်တို့ကို သာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြု သဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှိပ်စက်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ သည်းမခံသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နိုင်ထက်စီးနင်းပြောသဖြင့် လည်းကောင်း၊ (အသျှင်မတို့က) အားနည်းသဖြင့် လည်းကောင်း ညီမ အစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့်ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်ကုန်၏။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏’ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ ပြောငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို အခြားဘိက္ခုနီမတို့က ‘အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှော သည်ဖြစ်၍ သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်ကုန်သော အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏။ သံဃာသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို တစုံတစ်ရာမျှ မပြောမဆိုဘဲ သင်တို့ကို သာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှိပ်စက်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ သည်းမခံသဖြင့်လည်း ကောင်း၊ နိုင်ထက်စီးနင်းပြောသဖြင့်လည်းကောင်း (အသျှင်မတို့က) အားနည်းသဖြင့် လည်းကောင်း ညီမ အစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်းရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်ကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏’ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ မဆိုပါလင့်ဟု ဆိုရာ၏။ ဤသို့လျှင် ထိုဘိက္ခုနီမသည် အခြား ဘိက္ခုနီမတို့က ဆိုဆုံးမအပ်ပါလျက် ရှေးနည်းအတူသာလျှင် ပြုမူငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို ဘိက္ခုနီမတို့သည် သုံးကြိမ် တိုင်အောင် ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါ စာဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်သော် ထိုအယူကို အကယ်၍ စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့၊ ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်း သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမသည်၏ အဆုံး၌ သင့်သည်ဖြစ်၍ (သံဃာမှ) နှင်ထုတ် စေတတ်သော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်သို့ ရောက်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၃- တေရသမသံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၂၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဤသို့ ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီမသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းကုန်သော အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို သံဃာသည် တစ်စုံ တစ်ရာမျှ မပြောမဆို။
သင်တို့ကိုသာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်ဟူသည် အထင်အမြင်သေးသဖြင့် ‘အောက်တန်းစား အနေ ထား၍ သိခြင်းဖြင့်’။
နှိပ်စက်သဖြင့်ဟူသည် နှိပ်စက်သည့် အဖြစ်ဖြင့်။
သည်းမခံသဖြင့်ဟူသည် မျက်မုန်းကျိုးသဖြင့်။
နိုင်ထက်စီးနင်းပြောသဖြင့်ဟူသည် နိုင်ထက်စီးနင်း ပြောသည့် အဖြစ်ဖြင့်။
အားနည်းသဖြင့်ဟူသည် အသင်းအပင်းမရှိသည့် အဖြစ်ဖြင့်။
“ညီမအစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီမသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းကုန်၏။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏ဟု သံဃာက ဆိုသည်”ဟူ၍ ပြောဆို၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကိုဟူသည် ဤသို့ ပြောဆိုလေ့ ရှိသော ဘိက္ခုနီမကို။
ဘိက္ခုနီမတို့သည်ဟူသည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်။
မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည် ဖြစ်၍ သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ အခြား ဘိက္ခုနီမတို့သည် လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏။ပ။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏ဟု သံဃာက ဆိုသည်”ဟူ၍ မပြောဆိုပါလင့်ဟု ပြောဆိုရ မည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်၊ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့စွန့်ခြင်းသည်ကောင်း၏။ အကယ်၍ အယူကိုမစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြား၍ မပြောမဆိုကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကို သံဃာ့အလယ်သို့လည်း ဆွဲငင်၍ “အသျှင်မ ဤသို့ မဆိုပါလင့်၊ အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည်ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေ ကုန်လင့်၊ သံဃာ၌ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ရှိကုန်၏။ပ။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ မပြောဆိုပါလင့်”ဟု ဆိုဆုံးမရမည်။
--နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုရမည်၊ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမကို ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၇၃၀
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာက ‘ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့်’ ဆိုဆုံးမအပ်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ‘အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည်ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်း တတ်သော အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏။ သံဃာသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို တစ်စုံတစ်ရာမျှ မပြောမဆိုဘဲ သင်တို့ကိုသာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှိပ်စက်သဖြင့် လည်းကောင်း၊ သည်းမခံသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နိုင်ထက်စီးနင်းပြောဆိုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ (အသျှင်မ တို့က) အားနည်းသဖြင့်လည်းကောင်း ညီမ အစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာသော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်ကုန်၏။ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမအစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏’ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ ပြောဆို၏။ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏။ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ “ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာက ဆိုဆုံးမအပ်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ‘အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် လူတို့နှင့် ရောနှောသည် ဖြစ်၍သာလျှင် နေကုန်လော့၊ သင်တို့သည် တသီးတခြားစီ မနေကုန်လင့်၊ ဤသို့သော အကျင့် ဤသို့သော ကျော်စောသံ ဤသို့သော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီးလျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော အခြားဘိက္ခုနီမ တို့သည်လည်း သံဃာ၌ ရှိကုန်၏၊ သံဃာသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို တစ်စုံတစ်ရာမျှ မပြောမဆိုဘဲ သင်တို့ကိုသာလျှင် မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှိပ်စက်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ သည်းမခံသဖြင့် လည်းကောင်း၊ နိုင်ထက်စီးနင်းပြောသဖြင့်လည်းကောင်း၊ (အသျှင်မတို့က) အားနည်း သဖြင့်လည်း ကောင်း ညီမ အစ်မတို့သည်သာလျှင် လူတို့နှင့် ရောနှောကာ ယုတ်မာသော အကျင့် ယုတ်မာ သော ကျော်စောသံ ယုတ်မာသော အသက်မွေးခြင်း ရှိကုန်လျက် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ညှဉ်းဆဲပြီး လျှင် အချင်းချင်း အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်ကုန်၏၊ အသျှင်မတို့ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေကုန်လော့၊ ညီမ အစ်မတို့၏ ဆိတ်ငြိမ်စွာ နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာသည် ချီးမွမ်း၏’ဟု သံဃာက ဆိုသည်ဟူ၍ ပြောဆို၏။ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ၏၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမသည်ကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မ သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆို ရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။
--သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမ အပ်ပါပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏။ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့ ရောက်သော ဘိက္ခုနီမအား ဉတ်၏ အဆုံး၌ သင့်သော ဒုက္ကဋ်၊ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ သင့်သော ထုလ္လစ္စဉ်း အာပတ်တို့သည် ငြိမ်းကုန်၏။
ဤဘိက္ခုနီမသည်လည်းဟူသည် ရှေးအာပတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထောက်၍ ဆိုအပ်၏။
သုံးကြိမ်တိုင်အောင်ဟူသည် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမခြင်းကြောင့် သင့်၏။ ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် သင့်သည် မဟုတ်။
နှင်ထုတ်စေတတ်သောဟူသည် သံဃာမှ နှင်ထုတ်စေတတ်သော။
သံဃာဒိသိသ်ဟူသည် ထိုအာပတ်အတွက် သံဃာသည်သာလျှင် မာနတ်ပေးရ၏၊ အရင်းသို့ ငင်ရ၏၊ အဗ္ဘာန် သွင်းရ၏၊ ဘိက္ခုနီမနှစ်ပါး သုံးပါးသည်လည်းကောင်း၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည်လည်းကောင်း မာနတ် မပေးရ၊ အရင်းသို့ မငင်ရ၊ အဗ္ဘာန် မသွင်းရ၊ ထို့ကြောင့် “သံဃာဒိသိသ်”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (သံဃာဒိသိသ်ဟူသော အမည်သည်) ထိုအာပတ်အပေါင်း၏ အမည်သာလျှင်တည်း၊ ထို့ကြောင့်လည်း “သံဃာဒိသိသ်”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
֍ ၇၃၁
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏။
အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏။
֍ ၇၃၂
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆိုမဆုံးမရသေးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အယူကို စွန့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တေရသမ သံဃာဒိသိသ်သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--သတ္တရသကဏ်နိဂုံး
အသျှင်မတို့ ရှေးဦးစွာ လွန်ကျူးဆဲသော ခဏ၌ သင့်ကုန်သော အာပတ် ကိုးပါး၊ သုံးကြိမ်တိုင် အောင် ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆုံးမပြီးနောက်၌ သင့်သော အာပတ် ရှစ်ပါးအားဖြင့် ဤတစ်ဆယ့်ခုနစ်ပါးသော သံဃာဒိသိသ်အာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ဘိက္ခုနီမသည် ယင်းတစ်ဆယ့်ခုနစ်ပါး တို့တွင် တစ်ပါးပါးသို့လည်း သင့်ရောက်၍ ဘိက္ခုသံဃာ, ဘိက္ခုနီသံဃာဟူသော သံဃာနှစ်မျိုး၌ တစ်ဆယ့်ငါးရက်တို့ပတ်လုံး ကျင့်ခြင်း ‘ပက္ခ္ခမာနတ်’ ကို ကျင့်ရမည်။
ထိုပက္ခ္ခမာနတ် ကျင့်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမကို ဘိက္ခုနီသံဃာ နှစ်ကျိပ်အရေအတွက်ရှိသော သိမ်၌ အဗ္ဘာန်သွင်းရမည်၊ ဘိက္ခုနီသံဃာသည် တစ်ပါးယုတ်သော နှစ်ကျိပ်ဖြင့်သော်လည်း ထိုဘိက္ခုနီမကို အဗ္ဘာန် သွင်းငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်လည်း အဗ္ဘာန်သွင်းအပ်သည် မမည်၊ (အဗ္ဘာန်သွင်းပေးသော) ထိုဘိက္ခုနီမ တို့ကိုလည်း ကဲ့ရဲ့အပ်ကုန်၏။ ဤသည်ကား ထို (သံဃာဒိသိသ်အာပတ်သင့်ရာ) ၌ လိုက်နာရမည့် အကျင့် တည်း။
ထိုသံဃာဒိသိသ်အာပတ်တို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်မတို့သည် ဤ (တစ်ဆယ့်ခုနစ်ပါးသော သံဃာဒိသိသ် အာပတ်) တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေကြကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
သတ္တရသကဏ် ‘တစ်ဆယ့်ခုနစ်ခု’ အခန်း ပြီး၏။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်း သံဃာဒိသိသ်အခန်း ပြီး၏။
--မှာထားချက်
ပဌမ ဒုတိယစသော အစဉ်သည် ဘိက္ခုနီအသာဓာရဏ သိက္ခာပုဒ် အစဉ်များဖြစ်သည်။ သာဓာရဏ အသာဓာရဏ အရောအားဖြင့် ဘိက္ခုနီသံဃာဒိသိသ် ၁၇ပါး အစဉ်မှာ- (၁) ပဋ္ဌမ, (၂) ဒုတိယ, (၃) တတိယ, (၄) စတုတ္ထ, (၅) ပဥွ္စမ, (၆) ဆဋ္ဌ, (၇) သဉ္စရိတ္တ Ä, (၈) ပဌမ ဒုဋ္ဌဒေါသ Ä, (၉) ဒုတိယ ဒုဋ္ဌဒေါသ Ä, (၁၀) ဒသမ, (၁၁) ဧကာဒသမ, (၁၂) ဒွါဒသမ, (၁၃) တေရသမ (၁၄) သံဃဘေဒÄ, (၁၅) ဘေဒါနုဝတ္တိကÄ, (၁၆) ဒုဗ္ဗစÄ, (၁၇) ကုလဒူသိကÄ, တို့ဖြစ်သည်။ သာဓာရဏသိက္ခာပုဒ်များကို ခယားပွင့် ပြထားသည်။
--၃-နိဿဂ္ဂိအခန်း
၁-ပတ္တဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
အသျှင်မတို့ သုံးဆယ်သော ဤနိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ်တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၇၃၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် များစွာသော သပိတ်တို့ကို စုဆောင်းကြကုန်၏။ ကျောင်းစဉ် လှည့်လည်ကြကုန်သော လူတို့သည် မြင်ကြ၍ “ဘိက္ခုနီမတို့သည် များစွာသော သပိတ်တို့ကို အဘယ့်ကြောင့် စုဆောင်းကြကုန်ဘိသနည်း၊ ဘိက္ခုနီမတို့သည် သပိတ် ကုန်သွယ်ခြင်းကိုသော်လည်း ပြုကုန်လတ္တံ့၊ အိုးခွက်ဈေးဆိုင်ကိုသော်လည်း ခင်းကြကုန်လတ္တံ့ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း၊ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့က “ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် သပိတ်ကို အဘယ့်ကြောင့် စုဆောင်းကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် သပိတ်ကို စုဆောင်းကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် သပိတ်ကို အဘယ့်ကြောင့် စုဆောင်းကြကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၃၄
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သပိတ်ကို စုဆောင်းငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမ အား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၃၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သပိတ် မည်သည် သံသပိတ်၊ မြေသပိတ်ဟူ၍ သပိတ်နှစ်မျိုးတို့တည်း။
သပိတ်အရွယ် ပမာဏတို့သည် အကြီးစား ဥက္ကဋ္ဌသပိတ်၊ အလတ်စား မဇ္ဈိမသပိတ်၊ အငယ်စား ဩမကသပိတ်ဟု သုံးစားတို့တည်း။
အကြီးစား ဥက္ကဋ္ဌသပိတ် မည်သည် ဆန်တစ်ခွက်ချက် ထမင်း၊ ၎င်း၏ လေးပုံတစ်ပုံ ခဲဖွယ်နှင့် ၎င်းအားလျော်သော ဟင်းလျာကို ယူနိုင်၏။
အလတ်စား မဇ္ဈိမသပိတ် မည်သည် ဆန်တစ်စလယ်ချက် ထမင်း၊ ၎င်း၏ လေးပုံတစ်ပုံ ခဲဖွယ်နှင့် ၎င်းအားလျော်သော ဟင်းလျာကို ယူနိုင်၏။
အငယ်စား ဩမကသပိတ် မည်သည် ဆန်တစ်လမယ်ချက် ထမင်း၊ ၎င်း၏ လေးပုံတစ်ပုံ ခဲဖွယ်နှင့် ၎င်းအားလျော်သော ဟင်းလျာကို ယူနိုင်၏။
ထို့ထက်ကြီးမူ သပိတ်မဟုတ်၊ ထို့အောက်ငယ်မူ သပိတ်မဟုတ်။
စုဆောင်းငြားအံ့ဟူသည် အဓိဋ္ဌာန်မတင်, ဝိကပ္ပနာမပြုဘဲ (ထားခြင်းတည်း)။
နိဿဂ္ဂိ ဖြစ်၏ဟူသည် အရုဏ်တက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏၊ သံဃာအား ဖြစ်စေ ဂိုဏ်းအားဖြစ်စေ ဘိက္ခုနီမတစ်ဦးဦးအားဖြစ်စေ စွန့်ရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်လျက် ကြီးကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီ၍ “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်၏ ဤသပိတ်သည် ညဉ့်လွန်သောကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤသပိတ်ကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု ဆိုရာ၏။
စွန့်ပြီးနောက် အာပတ်ကို ဒေသနာကြားရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် အာပတ်ကို ခံယူရမည်၊ စွန့်ပြီး သပိတ်ကို-
“အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမ၏ သပိတ်ကို စွန့်ခြင်း ဝိနည်းကံ ရှိ၍ သံဃာအား စွန့်အပ်ပါ၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါ ရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤသပိတ်ကို ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ပေးရာ၏”ဟု (ဆို၍) ပြန်ပေးရမည်။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်၍ ကြီးကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက် “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်၏ ဤသပိတ်သည် ညဉ့်လွန်၍ စွန့်ခြင်း ဝိနည်းကံ ရှိပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤသပိတ်ကို အသျှင်မတို့အား စွန့်ပါ၏”ဟု ပြောဆိုရာ၏၊ စွန့်ပြီးနောက် အာပတ်ကို ဒေသနာကြားရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် အာပတ်ကို ခံယူရမည်၊ စွန့်ပြီး သပိတ် ကို-
--“အသျှင် မတို့ အကျွန်ု ပ် ၏ (စကား ကို) နာတော် မူလော့၊ ဤမည် သော ဘိက္ခုနီ မ၏ သပိတ် ကို စွန့်ြ ခင်း ဝိနည်းကံ ရှိ၍ အသျှင်မတို့အား စွန့်အပ်ပါပြီ၊ အသျှင်မတို့အား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ အသျှင်မတို့သည် ဤသပိတ်ကို ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ပေးကုန်ရာ၏”ဟု (ဆို၍) ပြန်ပေးရမည်။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမ တစ်ယောက်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်ပြီးလျှင် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက် “အသျှင်မ အကျွန်ုပ်၏ ဤသပိတ်သည် ညဉ့်လွန်သဖြင့် စွန့်ခြင်း ဝိနည်းကံ ရှိပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤသပိတ်ကို အသျှင်မအား စွန့်ပါ၏”ဟု ဆိုရာ၏၊
စွန့်ပြီးနောက် အာပတ်ကို ဒေသနာကြားရမည်၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် အာပတ်ကို ခံယူရမည်၊ “ဤသပိတ်ကို အသျှင်မအား ပေးပါ၏”ဟု ဆို၍ စွန့်ပြီး သပိတ်ကို ပြန်ပေးရမည်။
֍ ၇၃၆
။ ညဉ့်လွန်ရာ၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ညဉ့်လွန်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ညဉ့်လွန်ရာ၌ မလွန်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓိဋ္ဌာန် မတင်ရသေးသည်၌ အဓိဋ္ဌာန် တင်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဝိကပ္ပနာ မပြုရသေးသည်၌ ဝိကပ္ပနာပြုပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မစွန့်ရသေး သည်၌ စွန့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မပျောက်ပျက်ရာ၌ ပျောက်ပျက်၏ဟု အမှတ် ရှိအံ့၊ မပျက်စီးရာ၌ ပျက်စီး၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ မကွဲမကျေရာ၌ ကွဲကျေ၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ မလုယက်ရာ၌့လုယက်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်ခြင်း ဝိနည်းကံ ရှိသော သပိတ်ကို မစွန့်ဘဲ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ညဉ့် မလွန်ရာ၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ညဉ့်မလွန်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ညဉ့်မလွန်ရာ၌ မလွန်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၃၇
။ အရုဏ်၏ အတွင်း၌ အဓိဋ္ဌာန် တင်အံ့၊ ဝိကပ္ပနာပြုအံ့၊ စွန့်အံ့၊ ပျောက်ပျက်အံ့၊ ပျက်စီးအံ့၊ ကွဲအံ့၊ လုယက်၍ ယူကုန်အံ့၊ အကျွမ်းဝင်၍ ယူကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ထိုအခါ၌ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် စွန့်ပြီး သပိတ်ကို ပြန်၍ မပေးကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ စွန့်ပြီး သပိတ်ကို ပြန်ပေးရမည်၊ ပြန်မပေးသော ဘိက္ခုနီမအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၃၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရွာကျောင်း၌ ဝါမှ ထပြီးကုန်သော် ဝတ်အကျင့် ဣရိယာပုထ်နှင့် ပြည့်စုံကြကုန်လျက် အဝတ်ညစ်နွမ်း သင်္ကန်းလည်း ခေါင်းပါးကုန်သည် ဖြစ်၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားကုန်၏။ ဒါယကာတို့သည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို မြင်၍ “ဤ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဝတ်အကျင့်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဣရိယာပုထ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ အဝတ် လည်း ညစ်နွမ်းကုန်၏၊ သင်္ကန်းလည်း ခေါင်းပါးကုန်၏၊ ဤဘိက္ခုနီမတို့သည် အလုယက်ခံရသူများ ဖြစ်ကြပေမည်”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ဘိက္ခုနီသံဃာအား အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ပေးလှူကုန်၏။ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “ငါတို့အား ကထိန်ခင်းထားပြီးဖြစ်၍ အခါတွင်းသင်္ကန်းတည်း”ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေ၏။ ဒါယကာတို့သည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို မြင်၍ “အသျှင်မတို့သည် သင်္ကန်း ကို ရပါ၏လော”ဟု မေးကုန်၏။ ဒါယကာတို့ ငါတို့သည် သင်္ကန်းကို မရပါ၊ အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် “ငါတို့အား ကထိန်ခင်းထားပြီးဖြစ်၍ အခါတွင်းသင်္ကန်းတည်း”ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေပြီဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ဒါယကာတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ‘အခါတွင်းသင်္ကန်း’ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုဒါယကာတို့၏ စကားကို ကြားကြ သည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အခါမဲ့ သင်္ကန်းကို ‘အခါတွင်းသင်္ကန်း’ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ရဟန်း ယောက်ျားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ “ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ‘အခါတွင်းသင်္ကန်း’ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေ၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ‘အခါတွင်းသင်္ကန်း’ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၃၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ‘အခါတွင်းသင်္ကန်း’ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၄၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခါမဲ့သင်္ကန်း မည်သည် ကထိန်မခင်းသည် ရှိသော် တစ်ဆယ့်တစ်လအတွင်း၌ ဖြစ်ပေါ်သော သင်္ကန်းတည်း၊ ကထိန်ခင်းသည် ရှိသော် ခုနစ်လအတွင်း၌ ဖြစ်ပေါ်သော သင်္ကန်းတည်း၊ အခါတွင်း၌ သော်လည်း ရည်စူး၍ လှူသော သင်္ကန်းတည်း၊ ဤသို့သော သင်္ကန်းသည် အခါမဲ့သင်္ကန်း မည်၏။
အခါမဲ့သင်္ကန်းကို အခါတွင်းသင်္ကန်းဟု ဆောက်တည်၍ ဝေဖန်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော် လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အားသော်လည်းကောင်း စွန့်ရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤအခါမဲ့သင်္ကန်းကို ‘အခါတွင်းသင်္ကန်း’ဟု ဆောက်တည်ကာ အကျွန်ုပ်ဝေဖန် စေအပ်သောကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသင်္ကန်းကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၄၁
။ အခါမဲ့သင်္ကန်းကို အခါမဲ့သင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ “အခါတွင်းသင်္ကန်း”ဟု ဆောက် တည်ကာ ဝေဖန်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ “အခါတွင်းသင်္ကန်း”ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခါမဲ့သင်္ကန်းကို အခါတွင်းသင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ “အခါတွင်းသင်္ကန်း”ဟု ဆောက်တည်ကာ ဝေဖန်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။အခါတွင်းသင်္ကန်းကို အခါမဲ့သင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခါတွင်းသင်္ကန်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခါတွင်းသင်္ကန်းကို အခါတွင်းသင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၄၂
။ အခါမဲ့သင်္ကန်းကို အခါတွင်းသင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝေဖန်စေအံ့၊ အခါတွင်းသင်္ကန်းကို အခါတွင်းသင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝေဖန်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၄၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အခြား ဘိက္ခုနီမ တစ်ယောက်နှင့် အတူ သင်္ကန်းဖလှယ်၍ သုံးဆောင်၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုသင်္ကန်းကို ခေါက်၍ ထား၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုဘိက္ခုနီမကို “အသျှင်မ ငါနှင့်သင် ဖလှယ်ထားသော သင်္ကန်းသည် အဘယ်မှာနည်း”ဟု ဆို၏။ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမသည် သင်္ကန်းကို ထုတ်၍ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပြ၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမက “အသျှင်မ သင်၏ သင်္ကန်းကို ယူလော့၊ ငါ၏ သင်္ကန်းကို ဆောင်ခဲ့လော့၊ သင်၏ သင်္ကန်းသည် သင့်ဥစ္စာ သာ ဖြစ်၍ ငါ၏ သင်္ကန်းသည်လည်း ငါ့ဥစ္စာသာတည်း၊ ငါ၏ သင်္ကန်းကို ဆောင်ခဲ့လော့၊ မိမိသင်္ကန်းကို ပြန်ယူလော့”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမအား ပြောဆို၍ (သင်္ကန်းကို) လုယူလေ၏။
ထို့နောက် ထိုဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်း သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အခြားဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးမှ လုယက်ယူငင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ ရှုတ်ချကုန်၏။ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ရဟန်းယောက်ျားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးမှ လုယက် ယူငင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏။)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အခြား ဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးမှ လုယက်ယူငင်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၄၄
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြား ဘိက္ခုနီမနှင့် အတူ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးနောက် ‘အသျှင်မ သင်၏ သင်္ကန်းကို ယူလော့၊ ငါ၏ သင်္ကန်းကို ဆောင်ခဲ့လော့၊ သင်၏ သင်္ကန်းသည် သင့်ဥစ္စာသာဖြစ်၍၊ ငါ၏ သင်္ကန်းသည်လည်း ငါ့ဥစ္စာသာလျှင်တည်း၊ ငါ၏ သင်္ကန်းကို ဆောင်ခဲ့ လော့၊ မိမိသင်္ကန်းကို ပြန်ယူလော့’ဟု ပြောဆို၍ (သင်္ကန်းကို) လုယူမူလည်း လုယူငြားအံ့၊ လုယူစေမူလည်း လုယူစေ ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၄၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဘိက္ခုနီမနှင့်အတူဟူသည် အခြားဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် ဝိကပ္ပနာလောက်သော သင်္ကန်း တစ်မျိုးမျိုးတည်း။
ဖလှယ်၍ဟူသည် သင်္ကန်းအနည်းငယ်ဖြင့် သင်္ကန်းအများကိုလည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းအများဖြင့် သင်္ကန်းအနည်းကိုလည်းကောင်း ဖလှယ်၏။
လုယူငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် လုယက်ယူငင်ငြားအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လုယူစေငြားအံ့ဟူသည် အခြားသူကို စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ကြိမ်သာ စေခိုင်းပါလျက် အကြိမ်များစွာ လုယက်ယူငင်အံ့၊ စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်း အားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အားသော်လည်းကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤသင်္ကန်းသည် ဘိက္ခုနီမနှင့်အတူ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးမှ အကျွန်ုပ် လုယက့်ယူငင်ထားသောကြောင့် စွန့်အပ်ပါသည်၊ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား ဤသင်္ကန်းကို စွန့်ပါ၏”ဟု (ဆို၍) စွန့်ရမည်။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၄၆
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းဖလှယ်ပြီးမှ လုယူမူလည်း လုယူအံ့၊ လုယူစေမူလည်း လုယူစေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးမှ လုယူမူလည်း လုယူအံ့၊ လုယူစေမှုလည်း လုယူစေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို ဖလှယ်ပြီးမှ လုယူမူလည်း လုယူအံ့၊ လုယူစေမူလည်း လုယူစေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပရိက္ခရာကို ဖလှယ်ပြီးမှ လုယူအံ့၊ လုယူစေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သော သူနှင့်အတူ သင်္ကန်းကိုဖြစ်စေ အခြားပရိက္ခရာကိုဖြစ်စေ ဖလှယ်ပြီးမှ လုယူမူလည်း လုယူအံ့၊ လုယူစေမှုလည်း လုယူစေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၄၇
။ ထိုဘိက္ခုနီမကမူလည်း ပေးအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမနှင့် အကျွမ်းဝင်၍မူလည်း ယူအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၄၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် နာဖျား၏။ ထိုအခါ ဥပါသကာတစ်ယောက်သည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင်မ သင့်အား အဘယ်သို့ သော မချမ်းသာခြင်း ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်အရာကို ယူဆောင်ခဲ့ရမည်နည်း”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ အား ပြောဆို၏။ ဒါယကာ ငါသည် ထောပတ်ကို အလိုရှိ၏ဟု (ဆို၏)။ထိုအခါ ဥပါသကာသည် ဈေးသည်တစ်ဦး၏ အိမ်မှ အသပြာဖြင့် ထောပတ်ကို ယူဆောင်လာခဲ့၍ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပေးလှူ၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “ဒါယကာ ငါသည် ထောပတ်ကို အလိုမရှိ ဆီကိုသာ အလိုရှိ၏”ဟု ဆိုပြန်၏။
ထိုအခါ ဥပါသကာသည် ဈေးသည်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြန်၍ ထိုဈေးသည်ကို “အမောင် အသျှင်မ ထုလ္လနန္ဒာက ထောပတ်ကို အလိုမရှိ ဆီကိုသာ အလိုရှိသတတ်၊ သင်၏ ထောပတ်ကို ပြန်ယူလော့၊ အကျွန်ုပ်အား ဆီကိုသာ ပေးလော့”ဟု ဆို၏။ အမောင် အကျွန်ုပ်တို့သည် ရောင်းပြီးသော ဘဏ္ဍာကို အကယ်၍ တစ်ဖန် ပြန်ယူအံ့၊ အဘယ်အခါ အကျွန်ုပ်တို့ ဘဏ္ဍာကို ရောင်းရတော့အံ့နည်း၊ ထောပတ်ဖိုး ဖြင့် ထောပတ်ကို ယူပြီးပြီ၊ ဆီဖိုး ယူခဲ့ပါ၊ ဆီကို ရပါလိမ့်မည်ဟု (ဈေးသည်က) ဆို၏။
ထိုအခါ ထိုဥပါသကာသည် အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုူတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုဥပါသကာ၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏။ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။ ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ရဟန်း ယောက်ျားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏။)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၄၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့် တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၅၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြီးမှဟူသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ဝတ္ထုကို တောင်းပြီး၍။
အခြားဝတ္ထုကို တောင်းငြားအံ့ဟူသည် ထိုတ္ထုမှတစ်ပါး အခြားဝတ္ထုကို တောင်းအံ့၊ အားထုတ်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအား သော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အားသော်လည်းကောင်း စွန့်ရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤဝတ္ထုသည် အခြားဝတ္ထုကို တောင်းပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို အကျွန်ုပ် တောင်းသော ကြောင့် စွန့်အပ်ပါသည်၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤဝတ္ထုကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု (ဆို၍) စွန့်ရမည်။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၅၁
။ အခြားဝတ္ထု၌ အခြားဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထု၌ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထု မဟုတ်သည်၌ အခြားဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်သည်ကို တောင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထု မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်သည်ကို တောင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထု မဟုတ်သည်၌ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၅၂
။ ထို (တောင်းရင်း) ဝတ္ထုကိုသာလျှင် (ထပ်မံ) တောင်းအံ့၊ (တောင်းရင်းဝတ္ထုမှတစ်ပါး) အခြားဝတ္ထုကိုလည်း တောင်းပြန်အံ့၊ အကျိုးအာနိသင်ကို ပြ၍ တောင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၅၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် နာဖျား၏။ထိုအခါ ဥပါသကာတစ်ယောက်သည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင်မ ကျန်းမာပါ၏လော၊ မျှတပါ၏လော”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား မေး၏။ ဒါယကာ မကျန်းမာပါ၊ မမျှတပါဟု (ပြောဆို၏)။ အသျှင်မ ဤမည်သော ဈေးသည်၏ အိမ်၌ အသပြာကို ထားပါအံ့၊ ထိုဈေးသည် အိမ်မှ အလိုရှိရာ ဝတ္ထုကို ဆောင်ယူစေပါလော့ဟု (ဆို၏)။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “သိက္ခမာန်မ သွားချေ၊ ဤမည်သော ဈေးသည်၏ အိမ်မှ အသပြာဖြင့် ဆီကို ဆောင်ယူခဲ့လော့”ဟု သိက္ခမာန်မတစ်ယောက်ကို စေလွှတ်လိုက်၏။ ထိုအခါ သိက္ခမာန်မသည် ထိုဈေးသည်၏ အိမ်မှ အသပြာဖြင့် ဆီကို ဆောင်ယူခဲ့၍ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပေး၏။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် “သိက္ခမာန်မ ငါသည် ဆီကို အလိုမရှိ၊ ငါသည် ထောပတ်ကို အလိုရှိ၏”ဟု ဆို၏။
ထိုအခါ ထိုသိက္ခမာန်မသည် ထိုဈေးသည်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ဒါယကာ အသျှင်မသည် ဆီကို အလိုမရှိ၊ ထောပတ်ကိုသာ အလိုရှိသတတ်၊ သင်၏ ဆီကို ပြန်ယူလော့၊ ငါ့အား ထောပတ်ကို ပေးလော့”ဟု ထိုဈေးသည်အား ပြောဆို၏။ အသျှင်မ အကျွန်ုပ်တို့သည် ရောင်းပြီး ဘဏ္ဍာကို အကယ်၍ တစ်ဖန် ပြန်ယူအံ့၊ အဘယ်အခါ အကျွန်ုပ်တို့ ဘဏ္ဍာကို ရောင်းရတော့အံ့နည်း၊ ဆီဖိုးဖြင့် ဆီကို ယူပြီးပြီ၊ ထောပတ်ဖိုး ယူခဲ့ပါ၊ ထောပတ်ကို ရပါလိမ့်မည်ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ သိက္ခမာန်မသည် ငိုလျက် ရပ်နေ၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုသိက္ခမာန်မကို “သိက္ခမာန်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ငိုဘိသနည်း”ဟု မေးကုန်၏။ ထိုအခါ ထို သိက္ခမာန်မသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မ ထုလ္လနန္ဒာသည် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၅၄
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၅၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီးမှဟူသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီး၍။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ထိုဝတ္ထုမှတစ်ပါး အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ လုံ့လ ပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအား သော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အားသော် လည်းကောင်းစွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤဝတ္ထုသည် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေပြီးမှ အခြားဝတ္ထုကို အကျွန်ုပ် ဝယ်စေသော ကြောင့် စွန့်အပ်ပါသည်၊ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား ဤဝတ္ထုကို စွန့်ပါ၏”။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၅၆
။ အခြားဝတ္ထု၌ အခြားဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထု၌ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်သည်ကို ဝယ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်သည်ကို ဝယ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝယ်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၅၇
။ ထို (ဝယ်စေရင်း) ဝတ္ထုကိုသာလျှင် (ထပ်မံ) ဝယ်စေအံ့၊ (ဝယ်စေရင်းဝတ္ထုမှ တစ်ပါး) အခြား ဝတ္ထုကိုလည်း (တစ်ဖန်) ဝယ်စေအံ့၊ အကျိုးအာနိသင်ကို ဟောပြ၍ ဝယ်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၅၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဥပါသကာတို့သည် ဘိက္ခုနီသံဃာ၏ သင်္ကန်းအလို့ငှါ သဘောတူ စုဆောင်းပြီးနောက် အထည်သည်တစ်ဦး၏ အိမ်၌ ပရိက္ခရာကို ထားပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ “အသျှင်မတို့ ဤမည်ရှိသော အထည်သည်၏ အိမ်၌ သင်္ကန်းအလို့ငှါ ပရိက္ခရာကို ထားပြီးပါပြီ၊ ထိုအိမ်မှ သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူစေ၍ ခွဲဝေကုန်လော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုပရိက္ခရာဖြင့် ဆေးကို ဝယ်စေပြီးလျှင် သုံးဆောင်ကုန်၏။ ဥပါသကာတို့သည် သိ၍ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုဥပါသကာတို့၏ စကားကို ကြားကြ သည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်း အတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အားကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၅၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိက ပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၆၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပရိက္ခရာဖြင့်ဟူသည် အခြားဝတ္ထု ပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ပရိက္ခရာဖြင့်။
သံဃိကဟူသည် သံဃာအား လှူသော ပစ္စည်းတည်း၊ ဂိုဏ်းအား လှူသော ပစ္စည်းမဟုတ်၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အား လှူသော ပစ္စည်းမဟုတ်။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ရည်ညွှန်း၍ လှူသော ပစ္စည်းဝတ္ထုမှတစ်ပါး အခြားပစ္စည်း ဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမ တစ်ယောက်အားသော်လည်း ကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ တစ်ခုသော ပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို အကျွန်ုပ် ဝယ်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ စွန့်အပ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤဝတ္ထုကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၆၁
။ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်ပြီးဝတ္ထုကို ရသောအခါ လှူရင်းတိုင်းသို့ ပြန်ပို့ရမည်။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၆၂
။ အကြွင်းကို ဆောင်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ ဆောင်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၆၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဥပါသကာတို့သည် ဘိက္ခုနီသံဃာ၏ သင်္ကန်းအလို့ငှါ သဘောတူ စုဆောင်းပြီးနောက် အထည်သည်တစ်ဦး၏ အိမ်၌ ပရိက္ခရာကို ထားပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ “အသျှင်မတို့ ဤမည်သော အထည်သည်၏ အိမ်၌ သင်္ကန်းအလို့ငှါ ပရိက္ခရာကို ထားပြီးပါပြီ၊ ထိုအိမ်မှ သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူစေ၍ ခွဲဝေကုန်လော့”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း ဆေးကို ဝယ်စေပြီးလျှင် သုံးဆောင်ကုန်၏။ ဥပါသကာတို့သည် သိ၍ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့် လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်း သော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၆၄
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်း ကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၆၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပရိက္ခရာဖြင့်ဟူသည် အခြားဝတ္ထုပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ပရိက္ခရာဖြင့်။
သံဃိကဟူသည် သံဃာအား လှူသော ပစ္စည်းတည်း၊ ဂိုဏ်းအား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အား လှူသောပစ္စည်း မဟုတ်။
ကိုယ်တိုင် တောင်းသောဟူသည် ကိုယ်တိုင် တောင်း၍။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ရည်ညွှန်း၍လှူသော ပစ္စည်းဝတ္ထုမှတစ်ပါး အခြားပစ္စည်း ဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အားသော်လည်း ကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤဝတ္ထုသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော သံဃိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်း ကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အကျွန်ုပ် ဝယ်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ စွန့်အပ် ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤဝတ္ထုကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၆၆
။ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်ပြီးဝတ္ထုကို ရသောအခါ လှူရင်းတိုင်းသို့ ပြန်ပို့ရမည်။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ် ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၆၇
။ အကြွင်းကို ဆောင်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ ဆောင်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၆၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသင်းတစ်ခု၏ ပရိဝုဏ်၌ နေသော ဘိက္ခုနီမတို့ သည် ယာဂုဖြင့် ပင်ပန်းကုန်၏ ‘ယာဂုရှားပါးကုန်၏’။ထိုအခါ ထိုအသင်းသည် ဘိက္ခုနီမတို့၏ ယာဂုအလို့ငှါ သဘောတူစုဆောင်းပြီးနောက် ဈေးသည် တစ်ဦး၏ အိမ်၌ ပရိက္ခရာကို ထားပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ “အသျှင်မတို့ ဤမည်သော ဈေးသည့်အိမ်၌ ယာဂုအလို့ငှါ ပရိက္ခရာကို ထားအပ်ပြီးပါပြီ၊ ထိုအိမ်မှ ဆန်ကို ယူဆောင်စေပြီးလျှင် ယာဂု ချက်၍ သုံးဆောင်ကုန်လော့”ဟု လျှောက်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုပရိက္ခရာဖြင့် ဆေးကို ဝယ်စေ၍ သုံးဆောင်ကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုအသင်းသည် သိ၍ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင် ပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင်ပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင် ပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အားကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၆၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင် ပရိက္ခရာဖြင့် အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီအား) နိဿဂ္ဂိ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၇၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပရိက္ခရာဖြင့်ဟူသည် အခြားဝတ္ထုပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ပရိက္ခရာဖြင့်။
အများပိုင်ဟူသည် ဂိုဏ်းအဖွဲ့အား လှူသော ပစ္စည်းတည်း၊ သံဃာအား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ရည်ညွှန်း၍ လှူသော ပစ္စည်းဝတ္ထုမှတစ်ပါး အခြားပစ္စည်း ဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်း ဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက် အားသော်လည်းကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤဝတ္ထုသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင်ပရိက္ခရာဖြင့် အကျွန်ုပ် ဝယ်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ စွန့်အပ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား ဤဝတ္ထုကို စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၇၁
။ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်ပြီးဝတ္ထုကို ရသောအခါ လှူရင်းတိုင်းသို့ ပြန်ပို့ရမည်။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၇၂
။ အကြွင်းကို ဆောင်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ ဆောင်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၇၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသင်းတစ်ခု၏ ပရိဝုဏ်၌ နေသော ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ယာဂုဖြင့် ပင်ပန်းကုန်၏ ‘ယာဂုရှားပါးကုန်၏’။ထိုအခါ ထိုအသင်းသည် ဘိက္ခုနီမတို့၏ ယာဂုအလို့ငှါ သဘောတူစုဆောင်းပြီးနောက် ဈေးသည် တစ်ဦး၏ အိမ်၌ ပရိက္ခရာကို ထားပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်မတို့ ဤမည်သော ဈေးသည်အိမ်၌ ယာဂုအလို့ငှါ ပရိက္ခရာကို ထားအပ်ပါပြီ၊ ထိုဈေးသည်၏ အိမ်မှ ဆန်ကို ဆောင်ယူစေ၍ ယာဂုချက်ပြီးလျှင် သုံးဆောင်ကုန်လော့”ဟု လျှောက်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း ဆေးကို ဝယ်စေ၍ သုံးဆောင်ကုန်၏။ ထိုအသင်းသည် သိ၍ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြား ပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင်ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာ ဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင်ပရိက္ခရာဖြင့် လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင်ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင် တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၇၄
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင် ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင် တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့် လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၇၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပရိက္ခရာဖြင့်ဟူသည် အခြားဝတ္ထုပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ပရိက္ခရာဖြင့်။
အများပိုင်ဟူသည် ဂိုဏ်းအဖွဲ့အား လှူသော ပစ္စည်းတည်း၊ သံဃာအား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်။
ကိုယ်တိုင်တောင်းသောဟူသည် ကိုယ်တိုင်တောင်း၍။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ရည်ညွှန်း၍ လှူသော ပစ္စည်းဝတ္ထုမှတစ်ပါး အခြားပစ္စည်း ဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမ တစ်ယောက်အားသော်လည်း ကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤဝတ္ထုသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော အများပိုင်ပရိက္ခရာဖြင့် လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အကျွန်ုပ် ဝယ်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ စွန့်အပ်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤဝတ္ထုကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးရာကုန်၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၇၆
။ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်ပြီးဝတ္ထုကို ရသောအခါ လှူရင်းတိုင်းသို့ ပြန်ပို့ရမည်။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၇၇
။ အကြွင်းကို ဆောင်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ ဆောင်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၇၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အကြားအမြင်များ၍ အပြော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်သတ္တိ ရှိ၏၊ များစွာသော လူတို့သည် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမကို ဆည်းကပ်ကုန်၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ ပရိဝုဏ်သည် ပျက်စီးသဖြင့် လူတို့သည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို “အသျှင်မ အဘယ့်ကြောင့် သင်၏ ပရိဝုဏ်သည် ပျက်စီးသနည်း”ဟု မေးကုန်၏။ ဒါယကာတို့ ပေးလှူ မည့် သူတို့လည်း မရှိကုန်၊ ပြုပြင်ပေးမည့် သူတို့လည်း မရှိကုန်ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုလူတို့သည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ ပရိဝုဏ်အလို့ငှါ သဘောတူစုဆောင်းပြီးနောက် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပရိက္ခရာကို ပေးလှူကုန်၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်း ကောင်း ဆေးကို ဝယ်စေ၍ သုံးဆောင်၏။ လူတို့သည် သိ၍ “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပုဂ္ဂလိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပုဂ္ဂလိကပရိက္ခရာ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေ၏ဟူသည့်မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပုဂ္ဂလိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင် တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၇၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပုဂ္ဂလိက ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်း ကောင်း အခြား ဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၈၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပရိက္ခရာဖြင့်ဟူသည် အခြားဝတ္ထုပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ပရိက္ခရာဖြင့်။
ပုဂ္ဂလိကဟူသည် ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အား လှူသော ပစ္စည်းတည်း၊ သံဃာအား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်၊ ဂိုဏ်းအား လှူသော ပစ္စည်း မဟုတ်။
ကိုယ်တိုင်တောင်းသောဟူသည် ကိုယ်တိုင်တောင်း၍။
အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ရည်ညွှန်း၍ လှူသော ဝတ္ထုပစ္စည်းမှတစ်ပါး အခြား ပစ္စည်းဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်း ဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အား သော်လည်းကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤဝတ္ထုသည် အခြားပစ္စည်းအတွက် ရည်စူးချက်ရှိသော ပုဂ္ဂလိကပရိက္ခရာဖြင့်လည်း ကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်တောင်းသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း အကျွန်ုပ် ဝယ်စေအပ်သည်ဖြစ်၍ စွန့်အပ် ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤဝတ္ထုကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၈၁
။ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထု၌ အခြားပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ဟု အမှတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အခြားဝတ္ထုကို ဝယ်စေအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်ပြီးဝတ္ထုကို ရသောအခါ လှူရင်းတိုင်းသို့ ပြန်ပို့ရမည်။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအတွက်ဖြစ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ဝတ္ထုမဟုတ်ရာ၌ အခြားပစ္စည်းအကျိုးငှါ လှူအပ်သော ဝတ္ထု မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၈၂
။ အကြွင်းကို ဆောင်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ ဆောင်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၈၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အကြားအမြင်များ၍ အပြော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်သတ္တိ ရှိ၏။ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် ချမ်းအေးသော အခါ၌ အဖိုးများစွာ ထိုက်သော ကမ္ဗလာ ကို ခြုံကာ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခု သော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးကို ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တရားစကား ဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေ၏။
ထိုအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါကို) သိမြင်စေ၍ (တရားကို) ဆောက် တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် “အသျှင်မ အလိုရှိရာ ဝတ္ထုကို ပြောဆိုပါလော့”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား လျှောက်၏။ “မင်းမြတ် သင်သည် အကျွန်ုပ်အား အကယ်၍ လှူလိုပါမူ ဤကမ္ဗလာ ‘သက္ကလတ်'ကို ပေးလှူလော့”ဟု ဆိုသဖြင့် ပေးလှူခဲ့ပြီးနောက် နေရာမှ ထပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။
လူတို့သည် “ဤဘိက္ခုနီမတို့သည် အလိုကြီးကုန်၏၊ မရောင့်ရဲကုန်၊ အဘယ့်ကြောင့် မင်းကြီး၏ ကမ္ဗလာကို တောင်းကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် မင်းကြီး၏ ကမ္ဗလာကို တောင်းလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မင်းကြီး၏ ကမ္ဗလာကို တောင်း၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် မင်းကြီး၏ ကမ္ဗလာကို တောင်းလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၈၄
။ “လေးသော ခြုံထည်ကို တောင်းသော ဘိက္ခုနီမသည် လေးကံသထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းရမည်၊ ထို့ထက်အလွန် (အဖိုးထိုက်သော ခြုံထည်ကို) တောင်းငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၈၅
။ လေးသောခြုံထည် မည်သည် ချမ်းအေးသော အချိန်၌ (အသုံးပြုသော) ခြုံထည် တစ်ထည် ထည်တည်း။တောင်းသောဘိက္ခုနီမသည်ဟူသည် သိစေသော ဘိက္ခုနီမသည်။
လေးကံသထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းရမည်ဟူသည် တစ်ဆယ့်ခြောက်သပြာထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းရမည်။
ထို့ထက်အလွန် (အဖိုးထိုက်သော ခြုံထည်ကို) တောင်းငြားအံ့ဟူသည် ထို့ထက် ပိုလွန်၍ (အဖိုးထိုက်သော ခြုံထည်ကို) သိစေအံ့။ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမ တစ်ယောက်အားသော်လည်းကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤခြုံထည်သည် လေးကံသ ‘တစ်ဆယ့်ခြောက်သပြာ’ ထက်အလွန် အကျွန်ုပ် တောင်းအပ်သည် ဖြစ်၍ စွန့်အပ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤခြုံထည်ကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၈၆
။ လေးကံသထက် လွန်သည်၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။လေးကံသထက် လွန်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လေးကံသထက် လွန်သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လေးကံသအောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
လေးကံသအောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
လေးကံသအောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိ၍ တောင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၈၇
။ လေးကံသ အတိုင်းအရှည်ရှိသော ခြုံထည်ကို တောင်းအံ့၊ လေးကံသအောက် ယုတ်လျော့ သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော ခြုံထည်ကို တောင်းအံ့၊ အဆွေအမျိုးတော်သူတို့ကို တောင်းအံ့၊ ဖိတ်ထားသူ တို့ကို တောင်းအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ဝယ်စေအံ့၊ အဖိုးများစွာထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းစေလိုသောသူအထံ၌ အဖိုးအနည်းငယ်ထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-ပတ္တဝဂ်
၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၈၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အကြားအမြင်များ၍ အပြော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်သတ္တိ ရှိ၏။ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် ပူအိုက်သောအခါ၌ အဖိုးများစွာထိုက်တန်သော ခေါမတိုင်း ဖြစ် အထည်ကို ခြုံ၍ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးကို ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တရား စကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေ၍ (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေ၏။
ထိုအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါကို) သိမြင်စေ၍ (တရားကို)့ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေပြီးသော် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး သည် “အသျှင်မ အလိုရှိရာ ဝတ္ထုကို ပြောဆိုပါလော့”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား လျှောက်၏၊ “မင်းမြတ် သင်သည် အကျွန်ုပ်အား အကယ်၍ လှူလိုပါမူ ဤခေါမတိုင်းဖြစ် ခြုံထည်ကို ပေးလှူပါ လော့”ဟု ဆိုသဖြင့် လှူခဲ့ပြီးနောက် နေရာမှ ထပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွား၏။
လူတို့သည် “ဤဘိက္ခုနီမတို့သည် အလိုကြီးကုန်၏၊ မရောင့်ရဲကုန်၊ အဘယ့်ကြောင့် မင်းကြီး၏ ခေါမတိုင်းဖြစ် ခြုံထည်ကို တောင်းကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် မင်းကြီး၏ ခေါမတိုင်းဖြစ် ခြုံထည်ကို တောင်းလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မင်းကြီး၏ ခေါမတိုင်းဖြစ် ခြုံထည်ကို တောင်း၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် မင်းကြီး၏ ခေါမတိုင်းဖြစ် ခြုံထည်ကို တောင်းလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၈၉
။ “ပေါ့ပါးသော ခြုံထည်ကို တောင်းသော ဘိက္ခုနီမသည် နှစ်ကံသခွဲ အလွန်ဆုံးတန်သော ခြုံထည်ကို တောင်းရမည်၊ ထို့ထက်အလွန် (အဖိုး ထိုက်သော ခြုံထည်ကို) တောင်းငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၉၀
။ ပေါ့ပါးသော ခြုံထည် မည်သည် ပူအိုက်သော အခါ၌ ခြုံသော အထည်တည်း။တောင်းသော ဘိက္ခုနီမသည်ဟူသည် သိစေသော ဘိက္ခုနီမသည်။
နှစ်ကံသခွဲ အလွန်ဆုံးတန်သော ခြုံထည်ကို တောင်းရမည်ဟူသည် ဆယ်သပြာထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းရမည်။
ထို့ထက် အလွန် (အဖိုးထိုက်သော ခြုံထည်ကို) တောင်းငြားအံ့ဟူသည် ထို့ထက်အလွန် သိစေအံ့။ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှိ၏။ သံဃာအားသော်လည်းကောင်း၊ ဂိုဏ်းအားသော်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်အားသော် လည်း ကောင်း စွန့်ရမည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ စွန့်ရမည်။ပ။
“အသျှင်မတို့ ဤခြုံထည်သည် နှစ်ကံသခွဲထက် အလွန် အကျွန်ုပ် တောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ စွန့်အပ် ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤခြုံထည်ကို သံဃာအား စွန့်ပါ၏”ဟု။ပ။ ပေးရာ၏ဟု။ပ။ ပေးကုန်ရာ၏ဟု။ပ။ အသျှင်မအား ပေးပါ၏ဟု (ပြန်ပေးရမည်)။
֍ ၇၉၁
။ နှစ်ကံသခွဲထက် လွန်သည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နှစ်ကံသခွဲထက် လွန်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ကံသခွဲထက် လွန်သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တောင်းအံ့၊ နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ကံသခွဲအောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ကံသခွဲအောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ကံသခွဲအောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၉၂
။ နှစ်ကံသခွဲတန် အတိုင်းအရှည်ရှိသော ခြုံထည်ကို တောင်းအံ့၊ နှစ်ကံသခွဲတန်အောက် ယုတ် လျော့သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော ခြုံထည်ကို တောင်းအံ့၊ အဆွေအမျိုးတော်သူတို့ကို တောင်းအံ့၊ ဖိတ်ထားသူတို့ကို တောင်းအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ဝယ်စေအံ့၊ အဖိုးများစွာ ထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းစေလိုသူထံ၌ အဖိုးအနည်းငယ်ထိုက်သော ခြုံထည်ကို တောင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--အသျှင်မတို့ သုံးဆယ်သော နိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ထိုနိဿဂ္ဂိပါစိတ်အာပတ်တို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးဆယ်သော ပါစိတ်အာပတ်တို့၌ အသျှင်မတို့သည် အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေကြကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့်အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်း၌ နိဿဂ္ဂိအခန်း ပြီး၏။
မှာထားချက်
ဤဘိက္ခုနီ နိဿဂ္ဂိပါစိတ် ၃၀-တို့တွင် ယခုပြခဲ့ပြီး အသာဓာရဏ ၁၂-ပါးနှင့် ပုရာဏစီဝရ၊ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏ၊ ကောသိယ၊ သုဒ္ဓကာဠက၊ ဒွေဘာဂ၊ ဆဗ္ဗဿ၊ နိသီဒနသန္ထတ၊ ဧဠကလောမ၊ ဧဠကလောမဓောဝါပန၊ ပတ္တ၊ ဝဿိကသာဋိက၊ သာသင်္ကသိက္ခာပုဒ်မှတစ်ပါး ကျန်သော ဘိက္ခုသာဓာရဏ သိက္ခာပုဒ် ၁၈-ပါး၊ နှစ်ရပ်ပေါင်း ဘိက္ခုနီ နိဿဂ္ဂိပါစိတ် ၃၀-ဖြစ်သည်။
--၄-ဘိက္ခုနီဝိဘင်းပါစိတ်အခန်း
၁-လသုဏဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
အသျှင်မတို့ တစ်ရာ့ခြောက်ဆယ့်ခြောက်ပါးသော ဤပါစိတ်အာပတ်တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆို အပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၇၉၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အခါ ဥပါသကာတစ်ဦးသည် ကြက်သွန်အလိုရှိသော အသျှင်မတို့အား “အကျွန်ုပ်သည် ကြက်သွန် (အလှူခံရန်) ဖိတ်ကြားပါ၏”ဟု ဘိက္ခုနီသံဃာအား ဖိတ်ကြားထား၏၊ “အကယ်၍ ဘိက္ခုနီမတို့သည် လာကုန်အံ့၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ပါးတစ်ပါးအား ကြက်သွန့်နှစ်ဖုတ်, သုံးဖုတ်တို့ကို ပေးလှူဘိလော့”ဟု ကြက်သွန်ခင်းစောင့်သူကိုလည်း စေခိုင်းမှာထား၏။ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ ပွဲသဘင်ဖြစ်၍ ဆောင်ယူခဲ့တိုင်းသော ကြက်သွန်သည် ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုဥပါသကာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “ဒါယကာ ကြက်သွန် အလိုရှိ၏”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ အသျှင်မတို့ မရှိပါ၊ ဆောင်ယူခဲ့တိုင်းသော ကြက်သွန်သည် ကုန်ပါပြီ၊ ကြက်သွန်ခင်းသို့ ကြွတော်မူကြ ပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကြက်သွန်ခင်းသို့ သွား၍ အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော ကြက်သွန် တို့ကို ဆောင်ယူစေ၏။ ကြက်သွန်ခင်းစောင့်သူသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော ကြက်သွန်ကို ဆောင်ယူစေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုကြက်သွန်ခင်းစောင့်သူ၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော ကြက်သွန်ကို ဆောင်ယူစေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော ကြက်သွန်ကို ဆောင်ယူစေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အတိုင်းအရှည်ကို မသိဘဲ များစွာသော ကြက်သွန်ကို ဆောင်ယူစေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။ တရားစကားကို ဟောကြားတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို-
ရဟန်းတို့ ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ပုဏ္ဏားတစ်ဦး၏ မယားဖြစ်ဖူး၍ (သူ့အား) နန္ဒာ နန္ဒဝတီ သုန္ဒရီနန္ဒာဟူသော သမီးသုံးယောက်တို့လည်း ရှိကုန်၏။
--ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် သေလွန်၍ ဟင်္သာငှက်မျိုးတစ်ခု၌ ဖြစ်၏၊ ထိုဟင်္သာငှက်၏ အတောင်တို့သည် အလုံးစုံ ရွှေဖြင့် ပြီးကုန်၏၊ ထိုဟင်္သာသည် ထိုမိသားတစ်စုတို့အား အတောင်တစ်ခုစီ ပေး၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “ဤဟင်္သာသည် ငါတို့အား တစ်ယောက်လျှင် အတောင်တစ်ခုစီ ပေး၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ ထိုဟင်္သာမင်းကို ဖမ်းပြီးလျှင် အတောင်မရှိသည်ကို ပြုလေ၏ ‘တစ်ခုမကျန် အကုန်နုတ်ယူလေ၏’၊ တစ်ဖန်ပေါက်လာသော ထိုဟင်္သာမင်း၏ အတောင်တို့သည် အဖြူ ချည်း ဖြစ်လေကုန်၏။
“ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌လည်း ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် လောဘကြီးလွန်းသောကြောင့် ရွှေမှ ဆုံးရှုံး ခဲ့ရ၏၊ ယခုအခါ၌မူကား ကြက်သွန်မှ ဆုံးရှုံးရလတ္တံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရရှိသော ဝတ္ထုပစ္စည်းဖြင့် နှစ်သက်ရောင့်ရဲရမည်။ မှန်ပေစွ၊ လောဘကြီးလွန်းခြင်းသည် ယုတ်မာ၏၊ ဟင်္သာမင်းကို ဖမ်း၍ (အတောင်ကို အကုန်နုတ်ယူသောကြောင့်) ရွှေမှ ဆုံးရှုံးယုတ်လျော့ ရလေသတည်း။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင် တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၉၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကြက်သွန်ကို စားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမ အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၇၉၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကြက်သွန် မည်သည် မဂဓတိုင်း၌ဖြစ်သော ကြက်သွန်ကို ဆိုအပ်၏။ “စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၇၉၆
။ ကြက်သွန်၌ ကြက်သွန်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကြက်သွန်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကြက်သွန်၌ ကြက်သွန်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ကြက်သွန်မဟုတ်သည်၌ ကြက်သွန်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြက်သွန်မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြက်သွန်မဟုတ်သည်၌ ကြက်သွန်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၇၉၇
။ ကြက်သွန်ဝါ၌လည်းကောင်း၊ ကြက်သွန်နီ၌လည်းကောင်း၊ ကြက်သွန်စိမ်း၌လည်းကောင်း၊ အငြှောင့်မရှိ (ဥတစ်လုံး) ကြက်သွန်ဖြူ၌လည်းကောင်း၊ ကျက်ပြီးဟင်း၌လည်းကောင်း၊ ကျက်ပြီးစမဲဟင်း၌ လည်းကောင်း၊ ဆီကျက်၌လည်းကောင်း၊ ဆီးယို၌လည်းကောင်း၊ လက်သုပ်ဟင်းလျာ၌လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်းကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၇၉၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျဉ်းမြောင်း ‘လျှို့ဝှက်’ ရာ အရပ်၌ အမွေးကို ပယ်နုတ်စေ၍ အစိရဝတီမြစ်၌ ပြည့်တန်ဆာမတို့နှင့်အတူ ရေချိုးဆိပ်တစ်ခုတည်း၌ (အဝတ်မဆီး) အချည်းနှီး ရေချိုးကုန်၏။ပြည့်တန်ဆာမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ ကျဉ်းမြောင်း ‘လျှို့ဝှက်’ ရာအရပ်၌ အမွေးကို ပယ်နုတ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုပြည့်တန်ဆာမတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျဉ်းမြောင်း ‘လျှို့ဝှက်’ ရာအရပ်၌ အမွေးကို ပယ်နုတ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျဉ်းမြောင်း ‘လျှို့ဝှက်’ ရာအရပ်၌ အမွေးကို ပယ်နုတ်စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျဉ်းမြောင်း ‘လျှို့ဝှက်’ ရာအရပ်၌ အမွေးကို ပယ်နုတ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၇၉၉
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကျဉ်းမြောင်း ‘လျှို့ဝှက်’ ရာအရပ်၌ အမွေးကို ပယ်နုတ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၈၀၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကျဉ်းမြောင်းလျှို့ဝှက်ရာအရပ် မည်သည် လက်ကတီး ‘ချိုင်းကြား'နှစ်ဖက်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ် စွန့်ရာအင်္ဂါသည်လည်းကောင်းတည်း။
ပယ်နုတ်စေငြားအံ့ဟူသည် အမွေးတစ်ပင်ကိုသော်လည်း ပယ်နုတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အမွေးများစွာတို့ကိုသော်လည်း ပယ်နုတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၀၁
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပယ်နုတ်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၀၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမနှစ်ဦးတို့သည် မမွေ့လျော်သဖြင့် တိုက်ခန်း သို့ ဝင်ပြီးလျှင် (မိန်းမကိုယ်) အပြင်ကို ပုတ်ခတ်ကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသံကြောင့် ပြေးလာ၍ “အသျှင်မတို့ သင်တို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ယောက်ျားနှင့်အတူ ကျူးလွန်ပျော်ပါးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား ဆိုကုန်၏။ “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် ယောက်ျားနှင့်အတူ မကျူးလွန် မပျော် ပါးပါကုန်”ဟု (ဆို၍) ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် (မိန်းမကိုယ်) အပြင်ကို ပုတ်ခတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် (မိန်းမကိုယ်) အပြင်ကို ပုတ်ခတ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် (မိန်းမကိုယ်) အပြင်ကို ပုတ်ခတ်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၀၃
။ “(မိန်းမကိုယ်) အပြင်ကို ပုတ်ခတ်ခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၈၀၄
။ (မိန်းမကိုယ်) အပြင်ကို ပုတ်ခတ်ခြင်း မည်သည် အတွေ့ကို သာယာနှစ်သက်သည် ဖြစ်၍ အယုတ်အားဖြင့် ကြာရွက်ဖြင့်သော်လည်း ကျင်ငယ်စွန့်ရာ အင်္ဂါ၌ ပုတ်ခတ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။֍ ၈၀၅
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပုတ်ခတ်ငြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၀၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မင်းမောင်းမဟောင်းတစ်ဦးသည် ဘိက္ခုနီတို့ထံ၌ ရဟန်းပြုလေ၏။ဘိက္ခုနီမတစ်ဦးသည် မမွေ့လျော်သဖြင့် ထိုဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်မ သင်တို့ကို မင်းသည် အလွန်ကြာမြင့်မှ သွားလာ ‘ပေါင်းဖော်’ ၏၊ သင်တို့သည် (ရာဂကို သည်းခံခြင်းငှါ) အဘယ် သို့လျှင် စွမ်းဆောင်နိုင်ကုန်သနည်း”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမအား မေး၏။
အသျှင်မ ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်ဖြင့် (ရာဂကို သည်းခံခြင်းငှါ) စွမ်းဆောင်နိုင်ကုန်၏ဟု (ဆို၏)။
အသျှင်မ ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်ကား အဘယ်သို့ပါနည်းဟု (မေးသည်ရှိသော်) ထိုဘိက္ခုနီမ သည် ထိုမေးလာသော ဘိက္ခုနီမအား ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်အကြောင်းကို ပြောကြား၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်ကို ယူငင် ‘အသုံးချ’ ပြီးနောက် ရေမဆေး မိဘဲ တစ်ခုသော အရပ်၌ စွန့်ပစ်ထား၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ယင်တရုံးရုံးဖြစ်နေသည်ကို မြင်၍ “ဤအမှု သည် အဘယ်ဘိက္ခုနီမ၏ အမှုပေနည်း”ဟု မေးသဖြင့် ထိုဘိက္ခုနီမက “ဤအမှုသည် အကျွန်ုပ်၏ အမှုပါတည်း”ဟု (ပြောဆို၏)။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ချောမောပြေပြစ်သော ချိပ်တောင့် ကို ယူငင် ‘အသုံးချ’ ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်ဓပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်ကို ယူငင် ‘အသုံးချ’ ၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်ကို ယူငင် ‘အသုံးချ’ ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၀၇
။ “ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့်ကို အသုံးပြုခြင်းကြောင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၀၈
။ ပြေပြစ်ချောမောသော ချိပ်တောင့် မည်သည် ချိပ်တောင့် သစ်သားတောင့် မုန့်ညက် တောင့် မြေညက်တောင့်တည်း။အသုံးပြုခြင်းကြောင့်ဟူသည် အတွေ့ကို သာယာနှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ အယုတ်သဖြင့် ကြာရွက်ကို လည်း ကျင်ငယ်ပေါက်သို့ သွင်းငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၀၉
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သွင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၁၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မဟာပဇာပတိဂေါတမီသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် လေအောက်၌ ရပ်တည်နေ၏။ “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား မိန်းမမည်သည်ကား အနံ့ဆိုး ရှိပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဘိက္ခုနီမတို့သည် စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်ကြစေကုန်လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၍ မဟာပဇာပတိဂေါတမီကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေပြီးသော် ထိုမဟာပဇာပတိ ဂေါတမီသည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ဖဲခွါသွားလေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော အကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့အား စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်စေခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော် မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ထိုစဉ်အခါ၌ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် “မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင် ခြင်းကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု အလွန်နက်စွာ စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်ခြင်းကြောင့် ကျင်ငယ်ပေါက် (မိန်းမကိုယ်) ၌ အနာဖြစ်လေ၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် အလွန်နက်စွာ စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်စေ ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် အလွန်နက်စွာ စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်စေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှေက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် အလွန်နက်စွာ စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်စေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၁၁
။ “စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်သော ဘိက္ခုနီမသည် လက် နှစ်ဆစ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်တိုင်ရုံသာ ဆေးရမည်၊ ထိုအတိုင်းအရှည်ကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၁၂
။ စင်ကြယ်အောင် ရေဖြင့် သန့်စင်သောဟူသည် ကျင်ငယ်ပေါက် (မိန်းမကိုယ်) ကို ရေဆေး ခြင်းကို ဆိုရ၏။သန့်စင်သော ဘိက္ခုနီမဟူသည် ရေဆေးခြင်းကို ပြုသော ဘိက္ခုနီမတည်း။
လက်နှစ်ဆစ်အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်တိုင်ရုံသာ ဆေးရမည်ဟူသည် လက်နှစ်ချောင်း တို့၌ လက်နှစ်ဆစ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်တိုင်ရုံသာ ဆေးရမည်။
ထိုအတိုင်းအရှည်ကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအားဟူသည် အတွေ့ကို သာယာနှစ်သက်၍ အယုတ် သဖြင့် တစ်ဆံချည်ဖျားမျှလည်း လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၁၃
။ လက်နှစ်ဆစ်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ လက်နှစ်ဆစ်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။လက်နှစ်ဆစ်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လက်နှစ်ဆစ်အောက် ယုတ်လျော့သည်၌ လွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ လက် နှစ်ဆစ်အောက် ယုတ်လျော့သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ လက်နှစ်ဆစ်အောက် ယုတ်လျော့ သည်၌ ယုတ်လျော့၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၁၄
။ လက်နှစ်ဆစ်အောက် အတိုင်းအရှည်တိုင်ရုံသာ ဆေးအံ့၊ လက်နှစ်ဆစ် အတိုင်းအရှည်အောက် ယုတ်လျော့၍ ဆေးအံ့၊ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၁၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အာရောဟန္တမည်သော အမတ်ကြီးသည် ရဟန်း ယောက်ျားတို့၏ အထံ၌ ရဟန်းပြု၍ ထိုအမတ်ကြီး၏ မယားဟောင်းသည်ကား ဘိက္ခုနီမတို့ အထံ၌ ဘိက္ခုနီမပြု၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ထိုရဟန်းသည် ထိုဘိက္ခုနီမထံ၌ ဆွမ်းစားခြင်းကို ပြု၏။ ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမသည် ဆွမ်းစားနေဆဲဖြစ်သော ရဟန်းအား သောက်ရေခွက်ကိုင်ကာ ယပ်လေခပ်လျက် အနီး၌ တည်၍ စည်း လွန် ကမ်းလွန် ‘သားပြော မယားပြော’ ပြောဆို၏။
ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် “နှမ ဤသို့ မပြုပါလင့်၊ ဤအမှုသည် မအပ်”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမကို ပြစ်တင် မောင်းမဲ၏၊ “သင်သည် ရှေးက ငါ့ကို ထိုထို ဤဤ ပြုလုပ်ခဲ့ပါလျက် ယခုအခါ၌ကား ဤမျှလောက်ကိုပင် သည်းမခံနိုင်”ဟု သောက်ရေခွက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို ပေါက်ပြီးလျှင် ယပ်ဖြင့် ရိုက်နှက် ပုတ်ခတ်၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ရဟန်းယောက်ျားအား ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ရဟန်းယောက်ျားအား ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ရဟန်းယောက်ျားကို ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်လေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၁၆
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ဆွမ်းစားဆဲဖြစ်သော ရဟန်းယောက်ျားအား သောက်ရေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ယပ်လေခပ်သဖြင့်သော်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေး ပြုစုငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၁၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းယောက်ျားအားဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းယောက်ျားအား။
ဆွမ်းစားဆဲဖြစ်သောဟူသည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ကို စားနေသော ရဟန်းယောက်ျားအား။
သောက်ရေ မည်သည် အလုံးစုံသော သောက်ရေတည်း။
ယပ် မည်သည် အလုံးစုံသော ယပ်တည်း။
လုပ်ကျွေးပြုစုငြားအံ့ဟူသည် နှစ်တောင့်ထွာဟတ္ထပါသ် အတွင်း၌ တည်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၁၈
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သောက်ရေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ယပ်လေခပ် သဖြင့်သော်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေးပြုစုငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သောက်ရေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ယပ်လေခပ်သဖြင့်သော်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေးပြုစုငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်း၌ ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သောက်ရေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ယပ်လေခပ်သဖြင့်သော်လည်းကောင်း လုပ်ကျွေးပြုစုငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဟတ္ထပါသ်ကို စွန့်၍ လုပ်ကျွေးပြုစုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခဲဖွယ်ကို ခဲသော ရဟန်းအား လုပ်ကျွေး ပြုစုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူအား လုပ်ကျွေးပြုစုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်း မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၁၉
။ ပေးလှူအံ့၊ ပေးလှူစေအံ့၊ ရဟန်းမဟုတ်သူကို စေခိုင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၂၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကောက်သိမ်းချိန်၌ စပါးစိမ်းကို တောင်း၍ မြို့သို့ ဆောင်ယူလာကုန်၏။ တံခါးတည်ရာအရပ်၌ “(တံခါးစောင့်တို့က) အသျှင်မတို့ အဖို့ ‘အစု’ ကို ပေးကုန်လော့”ဟု ဆိုကာ နှောင့်ယှက်၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏။ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျောင်းသို့ သွား၍ ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် စပါးစိမ်းကို တောင်းကုန် ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် စပါးစိမ်းကို တောင်းကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် စပါးစိမ်းကို တောင်းကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၂၁
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် စပါးစိမ်းကို တောင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ တောင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း၊ လှော်၍သော်လည်းကောင်း၊ လှော်စေ၍သော် လည်းကောင်း၊ ထောင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ထောင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း၊ ချက်၍ သော်လည်းကောင်း၊ ချက်စေ၍သော် လည်းကောင်း သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမ အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၂၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
စပါးစိမ်း မည်သည် သလေး ‘ကောက်ကြီး’၊ ကောက်လတ် ‘ကောက်ကြမ်း’၊ မုယော ‘ဗာလီ’၊ နတ်ကောက် ‘ဂျုံ’၊ ဆတ်၊ ပြောင်း၊ လူး တို့တည်း။
တောင်း၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် တောင်း၍။
တောင်းစေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို တောင်းစေ၍။
လှော်၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် လှော်၍။
လှော်စေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို လှော်စေ၍။
ထောင်း၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ထောင်း၍။
ထောင်းစေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို ထောင်းစေ၍။
ချက်၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ချက်၍။
ချက်စေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို ချက်စေ၍။
“သုံးဆောင်အံ့”ဟု နှလုံးသွင်း၍ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၂၃
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် တောင်းအံ့၊ ပဲမျိုး (ဟင်းသီးဟင်းရွက်) ကို တောင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၂၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် မင်း၏ အခွန်အတုတ်ကို (လက်ဝယ်) ထားရှိလျက် “ထိုကြေးစားရာထူးကိုသာလျှင် တောင်းအံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ဦးခေါင်းလျှော် ရေချိုးပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ ကျောင်းနားသို့ ကပ်၍ မင်းအိမ်သို့ သွားလေ၏။ ဘိက္ခုနီမတစ်ပါးသည် အိုးကင်း၌ ကျင်ကြီးကို စွန့်၍ နံရံတစ်ဖက်၌ စွန့်ပစ်လေသော် ထိုပုဏ္ဏား၏ ဦးခေါင်းပေါ်ကို လောင်းမိ လေ၏။ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် “ဤဦးပြည်းမျိုးဖျက်မတို့သည် ဘိက္ခုနီမတို့ မဟုတ်ကုန်၊ အဘယ့်ကြောင့် ကျင်ကြီးအိုးကင်းဖြင့် ဦးခေါင်းပေါ်ကို လောင်းကုန်ဘိသနည်း၊ ဤမျိုးဖျက်မတို့၏ ကျောင်းကို မီးတိုက်အံ့”ဟု မီးစကို ယူ၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်၏။
ဥပါသကာတစ်ယောက်သည် ကျောင်းမှ ထွက်လာသည် ရှိသော် မီးစကို ကိုင်လျက် ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်လာသော ပုဏ္ဏားကို မြင်၍ “အချင်း သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မီးစကို ကိုင်၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်ဘိသနည်း”ဟု မေး၏။
အချင်း အကျွန်ုပ်ကို ဤဦးပြည်းမျိုးဖျက်မတို့သည် ကျင်ကြီးအိုးကင်းဖြင့် ဦးခေါင်းကို ပစ်ခတ်ကုန်၏၊ ဤမျိုးဖျက်မတို့၏ ကျောင်းကို မီးတိုက်အံ့ဟု (ဆို၏)။ “အချင်းပုဏ္ဏား သွားချေ၊ ဤအမှုသည် ကောင်းမြတ်သော မင်္ဂလာတည်း၊ တစ်ထောင်သော ဆုလာဘ်ကို ရလတ္တံ့၊ ထိုကြေးစားရာထူးကိုလည်း ရလတ္တံ့”ဟု (ဆို၏)။
ထို့နောက် ထိုပုဏ္ဏားသည် ဦးခေါင်းလျော် ရေချိုး၍ မင်းအိမ်သို့ သွားသည် ရှိသော် တစ်ထောင် သော ဆုလာဘ်ကို ရလေ၏။ ထိုကြေးစားရာထူးကိုလည်း ရလေ၏။ ထိုအခါ ထိုဥပါသကာသည့်ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်၍ ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၍ ရေရွတ်၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကို နံရံတစ်ဖက်၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကို နံရံတစ်ဖက်၌ စွန့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ကျင်ကြီးကို နံရံတစ်ဖက်၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
--֍ ၈၂၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကျင်ကြီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အမှိုက်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ စားကြွင်းကိုသော် လည်းကောင်း၊ နံရံတစ်ဖက်၌သော်လည်းကောင်း၊ တံတိုင်းတစ်ဖက်၌သော်လည်း ကောင်း စွန့်မူလည်း စွန့်ငြားအံ့၊ စွန့်စေမူလည်း စွန့်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၂၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကျင်ကြီး မည်သည် မစင်ကို ဆို၏။
ကျင်ငယ် မည်သည် ဆီးကို ဆို၏။
အမှိုက် မည်သည် တံမြက်ချေးစုကို ဆို၏။
စားကြွင်း မည်သည် စားဖတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အရိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ လုတ်ဆေးရေ သည်လည်းကောင်းတည်း။
နံရံ မည်သည် အုတ်နံရံ၊ ကျောက်နံရံ၊ သစ်သားနံရံဟူ၍ နံရံသုံးပါးတို့တည်း။
တန်တိုင်း မည်သည် အုတ်တံတိုင်း၊ ကျောက်တံတိုင်း၊ သစ်သားတံတိုင်းဟူ၍ တံတိုင်းသုံးပါး တို့တည်း။
နံရံတစ်ဖက်၌ဟူသည် နံရံ၏ ထိုမှာဖက် ‘ပြင်ဖက်’ တည်း။
တံတိုင်းတစ်ဖက်၌ဟူသည် တံတိုင်း၏ ထိုမှာဖက် ‘ပြင်ဖက်’ တည်း။
စွန့်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင်စွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်စေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ကြိမ်တစ်ခါသာ စေခိုင်းပါလျက် အကြိမ်များစွာ စွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၂၇
။ ကြည့်ရှု၍ စွန့်အံ့၊ မသုံးဆောင်သော အရပ်၌ စွန့်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၂၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်၏ မုယော ‘ဗာလီ’ ခင်းသည့်ဘိက္ခုနီမတို့၏ ကျောင်းကို အမှီပြုကာ ဖြစ်လျက် ရှိ၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အမှိုက်ကိုလည်းကောင်း၊ စားကြွင်းကိုလည်းကောင်း လယ်၌ စွန့်ကုန်၏။ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ငါတို့၏ မုယော ‘ဗာလီ’ ခင်းကို ဖျက်ဆီးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုပုဏ္ဏား၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အမှိုက်ကိုလည်းကောင်း၊ စားကြွင်းကိုလည်းကောင်း စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင် ရှိရာ အရပ်၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အမှိုက်ကို လည်းကောင်း၊ စားကြွင်းကိုလည်းကောင်း စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာ အရပ်၌ စွန့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ကျင်ကြီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အမှိုက်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ စားကြွင်းကိုသော်လည်းကောင်း စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ်၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၂၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ကျင်ကြီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကို သော်လည်းကောင်း၊ အမှိုက်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ စားကြွင်းကိုသော်လည်းကောင်း စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာ အရပ်၌ စွန့်မူလည်း စွန့်ငြားအံ့၊ စွန့်စေမူလည်း စွန့်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၃၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကျင်ကြီး မည်သည် မစင်ကို ဆို၏။
ကျင်ငယ် မည်သည် ဆီးကို ဆို၏။
အမှိုက် မည်သည် တံမြက်ချေးစုကို ဆို၏။
စားကြွင်း မည်သည်စားဖတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ အရိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ လုတ်ဆေးရေ သည်လည်းကောင်းတည်း။
စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင် မည်သည် ကောက်မျိုးသည်လည်းကောင်း၊ ပဲမျိုးသည်လည်းကောင်း၊ လူတို့ စိုက်ပျိုးသော အတွင်းအပအသုံးအဆောင်သည်လည်းကောင်းတည်း။
စွန့်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် စွန့်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်စေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ကြိမ်တစ်ခါသာ စေခိုင်းပါလျက် အကြိမ်များစွာ စွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၃၁
။ စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ်၌ စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိ၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စွန့်မူလည်း စွန့်အံ့၊ စွန့်စေမူလည်း စွန့်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စွန့်မူလည်း စွန့်အံ့၊ စွန့်စေမူလည်း စွန့်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ်၌ စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ် မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ စွန့်မူလည်း စွန့်အံ့၊ စွန့်စေမူလည်း စွန့်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ် မဟုတ်သည်၌ စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင် ရှိ၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ် မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ် မဟုတ်သည်၌ စိမ်းရှင်သော မြက်သစ်ပင်ရှိရာအရပ် မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၃၂
။ ကြည့်ရှု၍ စွန့်အံ့၊ လယ်ကန်သင်း၌ စွန့်အံ့၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ စွန့်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၁-လသုဏဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၃၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာဖြစ် သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ တောင်ထိပ်ပွဲသဘင် ဖြစ်ပေါ် လေ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် တောင်ထိပ်ပွဲသဘင်ကို ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားကုန်၏။ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ ကခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ သီဆိုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ တီးမှုတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ လာကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကခြင်းကို လည်းကောင်း၊ သီဆိုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ တီးမှုတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သီဆိုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ တီးမှုတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ သွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သီဆိုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ တီးမှုတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ သွားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၃၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သီဆိုခြင်း ကိုသော်လည်းကောင်း၊ တီးမှုတ်ခြင်းကိုသော်လည်းကောင်း ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ သွားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၃၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကခြင်း မည်သည် အလုံးစုံသော ကခြင်းတည်း။
သီဆိုခြင်း မည်သည် အလုံးစုံသော သီဆိုခြင်းတည်း။
တီးမှုတ်ခြင်း မည်သည် အလုံးစုံသော တီးမှုတ်ခြင်းတည်း။
֍ ၈၃၆
။ ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အကြင်အရပ်၌ ရပ်လျက် ကြည့်ရှု မူလည်း ကြည့်ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်ကြားလောက်သော နေရာကို စွန့်၍ အဖန်တလဲလဲ ကြည့်ရှုမူလည်း ကြည့်ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်မျိုး တစ်မျိုးစီ ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။အကြင်အရပ်၌ ရပ်လျက် ကြည့်ရှုမူလည်း ကြည့်ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်ကြားလောက်သော နေရာကို စွန့်၍ အဖန်တလဲလဲ ကြည့်ရှုမူလည်း ကြည့် ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၃၇
။ အရံတွင်း၌ ရပ်၍ ကြည့်ရှုမူလည်း ကြည့်ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ ဘိက္ခုနီမ ရပ်နေရာ ထိုင်နေရာ အိပ်နေရာ အရပ်သို့ လာ၍ ကမူလည်း ကကုန်အံ့၊ သီဆိုမူလည်း သီဆိုကုန်အံ့၊ တီးမှုတ်မူလည်း တီးမှုတ်ကုန်အံ့၊ ခရီးရင်ဆိုင်သွားစဉ် ကြည့်ရှုမူလည်း ကြည့်ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ အကြောင်းကိစ္စရှိသော် သွား၍ ကြည့်ရှုမူလည်း ကြည့်ရှုအံ့၊ နားထောင်မူလည်း နားထောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ပဌမလသုဏဝဂ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၃၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘဒ္ဒကာပိလာနီ၏ အနီးနေတပည့် ဘိက္ခုနီမ၏ ဆွေမျိုးဖြစ်သူ ယောက်ျားသည် (မိမိနေရာ) ရွာငယ်မှ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုယောက်ျားနှင့်အတူ ဆီမီးမထွန်းသော ညဉ့်မှောင်မိုက်ထဲ၌ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ဆီမီးမထွန်းသော ညဉ့် မှောင်မိုက်ထဲ၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်ဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ဆီမီးမထွန်းသော ညဉ့်မှောင်မိုက်ထဲ၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်းရပ်၏ စကားလည်း ပြော၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ဆီမီးမထွန်းသော ညဉ့်မှောင်မိုက်ထဲ၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်ဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောဆိုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၃၉
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ဆီမီးမထွန်းသော ညဉ့်မှောင်မိုက်ထဲ၌ ယောက်ျားနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့၊ စကားပြောဆို မူလည်း ပြောဆို ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၄၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ညဉ့်မှောင်မိုက်ထဲ၌ဟူသည် နေဝင်သောအခါ၌။
ဆီမီးမထွန်းသောဟူသည် အလင်းရောင်မရှိသော။
ယောက်ျား မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်ယောက်ျား မဟုတ်၊ ရပ်တည်ခြင်း စကားပြောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ယောက်ျားသည်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမသည်လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်အတွင်း၌ ရပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စကားပြောဆိုမူလည်း ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ် အတွင်း၌ ရပ်လျက် ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
(နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်ကို စွန့်၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်နှင့်အတူ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူ လည်း ပြောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၄၁
။ သိကြားလိမ္မာသော အဖော်တစ်ဦးဦး ရှိအံ့၊ ဆိတ်ကွယ်ရာကို မငဲ့အံ့၊ တခြားကို နှလုံးသွင်း၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၄၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘဒ္ဒကာပိလာနီ၏ အနီးနေ တပည့်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမ ၏ ဆွေမျိုးဖြစ်သူ ယောက်ျားသည် (မိမိနေရာ) ရွာငယ်မှ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် သာဝတ္ထိပြည် သို့ သွား၏။ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ဆီမီးမထွန်းသော ညဉ့်မှောင်မိုက်ထဲ၌ ယောက်ျား နှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်ခြင်း စကားပြောခြင်းကို မြစ်တားတော်မူ၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ထိုယောက်ျားနှင့်ပင် အတူ ဖုံးကွယ်သော အရပ်၌ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ဖုံးကွယ်သော အရပ်၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်လေဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောလေဘိ့သနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ဖုံးကွယ်သော အရပ်၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ဖုံးကွယ်သော အရပ်၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်လေဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၄၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဖုံးကွယ်သော အရပ်၌ ယောက်ျားနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၄၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဖုံးကွယ်သော အရပ် မည်သည် နံရံ တံခါးရွက် ဖျာ တင်းတိမ် ကန့်လန့်ကာ သစ်ပင် တိုင် ကဲလား တစ်ခုခုဖြင့် ဖုံးကွယ်၏။
ယောက်ျား မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်ယောက်ျား မဟုတ်၊ ရပ်ခြင်း စကားပြောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ယောက်ျားသည်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမသည်လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ် အတွင်း၌ ရပ်တည်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စကားပြောမူလည်း ပြောငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တေင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်အတွင်း၌ ရပ်တည်လျက် ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
(နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်ကို စွန့်၍မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်နှင့် ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ ပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၄၅
။ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သိကြားလိမ္မာသူ အဖော် ရှိအံ့၊ ဆိတ်ကွယ်ခြင်းကို မငဲ့အံ့၊ တခြားကို နှလုံးသွင်း၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၄၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘဒ္ဒကာပိလာနီ၏ အနီးနေ တပည့်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမ ၏ ဆွေမျိုးဖြစ်သူ ယောက်ျားသည် (မိမိနေသော) ရွာငယ်မှ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့်သာဝတ္ထိ ပြည်သို့ သွား၏။ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် ဖုံးကွယ်သော နေရာ၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်ခြင်း စကားပြောခြင်းကို မြစ်တားတော်မူ၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ထိုယောက်ျားနှင့် အတူ လွင်တီးခေါင်၌ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် လွင်တီးခေါင်၌ ယောက်ျားနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်လေဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် လွင်တီးခေါင်၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် လွင်တီးခေါင်၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်လေဘိသနည်း၊ စကား လည်း ပြောလေဘိသနည်း"၊ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၄၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် လွင်တီးခေါင်၌ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက် ချင်းချင်း ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့၊ စကားမူလည်း ပြောငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၄၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လွင်တီးခေါင် မည်သည် နံရံ တံခါးရွက် ဖျာ တင်းတိမ် ကန့်လန့်ကာ သစ်ပင် တိုင် ကဲလား တစ်ခုခုဖြင့် ဖုံးကွယ်ခြင်းမရှိသော အရပ်တည်း။
ယောက်ျား မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်။ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်။ တိရစ္ဆာန်ယောက်ျား မဟုတ်။ ရပ်ခြင်း စကားပြောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော သိကြားလိမ္မာသော လူယောက်ျားတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ယောက်ျားသည်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမသည်လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်၌ ရပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စကားမူလည်း ပြောငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်အတွင်း၌ ရပ်လျက် ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
(နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္ထပါသ်ကို စွန့်၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ ပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်နှင့်အတူ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ ပြောမူလည်း ပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၄၉
။ သိကြားလိမ္မာသူ အဖော်တစ်ဦး ရှိအံ့၊ ဆိတ်ကွယ်ခြင်းကို မငဲ့အံ့၊ တခြားကို နှလုံးသွင်း၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားမူလည်း ပြောဆိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၅၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမသည် လမ်းမကြီး၌လည်းကောင်း၊ ထုတ်ချင်းမထွင်းသော ခရီး၌လည်းကောင်း၊ ခရီးလမ်းဆုံ၌လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက် ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏၊ နားရင်းသို့ကပ်၍ တိုးတိုးသာသာလည်း ပြောဆို၏၊ အဖော်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမကိုလည်း ပြန်လွှတ်လိုက်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်မထုလ္လနန္နာသည် လမ်းမကြီး၌လည်းကောင်း၊ ထုတ်ချင်းမထွင်းသော ခရီး၌လည်းကောင်း၊ ခရီးလမ်းဆုံ၌လည်းကောင်း အဘယ့်ကြောင့် ယောက်ျားနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လေဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောလေဘိသနည်း၊ နားရင်း၌ ကပ်၍ တိုးတိုးသာသာလည်း ပြောဆိုဘိသနည်း၊ အဖော်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမကိုလည်း ပြန်လွှတ်လိုက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမသည် လမ်းမကြီး၌လည်းကောင်း၊ ထုတ်ချင်းမထွင်းသော ခရီး၌လည်းကောင်း၊ ခရီးလမ်းဆုံ၌လည်းကောင်း ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်၏၊ စကားလည်း ပြော၏၊ နားရင်း၌ ကပ်၍ တိုးတိုးသာသာလည်း ပြောဆို၏၊ အဖော်ဘိက္ခုနီမ ကိုလည်း ပြန်လွှတ်လိုက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္နာ ဘိက္ခုနီမသည် လမ်းမကြီး၌လည်းကောင်း၊ ထုတ်ချင်းမထွင်းသော ခရီး၌လည်းကောင်း၊ ခရီးလမ်းဆုံ၌ လည်းကောင်း ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်လည်း ရပ်လေဘိသနည်း၊ စကားလည်း ပြောလေဘိသနည်း၊ နားရင်း၌ ကပ်၍ တိုးတိုးသာသာလည်း ပြောဆိုဘိသနည်း၊ အဖော်ဘိက္ခုနီမကို လည်း ပြန်လွှတ်လိုက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၅၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် လမ်းမကြီး၌သော်လည်းကောင်း၊ ထုတ်ချင်း မထွင်းသော ခရီး၌သော်လည်းကောင်း၊ ခရီးလမ်းဆုံ၌သော်လည်းကောင်း ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ရပ်မူလည်း ရပ်ငြားအံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောငြားအံ့၊ နားရင်း၌ ကပ်၍ တိုးတိုးသာသာမူလည်း ပြောဆိုငြားအံ့၊ အဖော် ဘိက္ခုနီမကိုမူလည်း ပြန်လွှတ်လိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၅၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လမ်းမကြီး မည်သည် ရထားလမ်းခရီးကို ဆို၏။
ထုတ်ချင်းမထွင်းသောခရီး မည်သည် ဝင်လမ်းအတိုင်း ပြန်ထွက်ရသော ခရီးတည်း။
ခရီးလမ်းဆုံ မည်သည် လမ်းဆုံလမ်းခွကို ဆို၏။
ယောက်ျား မည်သည် ဘီလူးယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန်ယောက်ျားမဟုတ်၊ ရပ်ခြင်း စကားပြောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော သိကြားလိမ္မာသူ လူယောက်ျားတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ယောက်ျားသည်လည်ကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမသည်လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ရပ်မူလည်းရပ်ငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္တပါသ်၌ ရပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စကားပြောမူလည်း ပြောငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ (နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္တပါသ်၌ ရပ်၍ ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နားရင်း၌ကပ်၍ တိုးတိုးသာသာမူလည်း ပြောဆိုငြားအံ့ဟူသည် ယောက်ျား၏ နားအနီး၌ ပြောငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဖော်ဘိက္ခုနီမကိုမူလည်း ပြန်လွှတ်လိုက်ငြားအံ့ဟူသည် မလျော်သောအကျင့်ကို ကျင့်လို၍ အဖော်ဘိက္ခုနီမကို ပြန်လွှတ်လိုက်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မြင်လောက်ကြားလောက်သော အရပ်ကို စွန့်ဆဲ ဘိက္ခုနီမအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ပြီးသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
(နှစ်တောင့်ထွာ) ဟတ္တပါသ်ကို စွန့်၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘီလူး ပြိတ္တာ ပဏ္ဍုက် လူယောင်ဆောင်သော တိရစ္ဆာန်ယောက်ျားနှင့်အတူ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောမူလည်း ပြောဆိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၅၃
။ သိကြားလိမ္မာသူ အဖော်တစ်ဦးဦး ရှိအံ့၊ ဆိတ်ကွယ်ခြင်းကို မငဲ့အံ့၊ အာရုံတစ်ပါးကို နှလုံးသွင်း၍ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ စကားပြောဆိုမူလည်း ပြောဆိုအံ့၊ မလျော်သော အကျင့်ကို မကျင့်လိုဘဲ ကိစ္စရှိသဖြင့် အဖော်ဘိက္ခုနီမကို ပြန်လွှတ်လိုက်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၅၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် ဒါယကာတစ်ဦး၏ အမြဲ ဆွမ်းဝတ်ရှိသော ဆရာဘိက္ခုနီမ ဖြစ်လေ၏။ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ထိုဒါယကာအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် နေရာထိုင်ခင်းပေါ်၌ ကောင်းစွာ ထိုင်ပြီးသော် အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ ပြန်သွားလေ၏။
ထိုဒါယကာ၏ ကျွန်မသည် အိမ်ကို တံမြက်လှည်းသည် ရှိသော် ထိုနေရာထိုင်ကို အိုးခွက်ကြား၌ ထည့်သွင်းထားလေ၏။ လူတို့သည် ထိုနေရာထိုင်ကို မမြင်သည် ရှိသော် “အသျှင်မ ထိုနေရာထိုင်သည် အဘယ်မှာနည်း”ဟု ဘိက္ခုနီမအား မေးကုန်၏၊ ဒါယကာတို့ ငါသည် ထိုနေရာထိုင်ကို မမြင်မိပါဟု ဆို၏။ “အသျှင်မ ထိုနေရာထိုင်ကို ပေးပါလော့”ဟု ပြောဆို ရေရွတ်၍ ဆွမ်းဝတ်ကို ဖြတ်ကုန်၏။
ထို့နောက် ထိုလူတို့သည် အိမ်ကို သုတ်သင်သည်ရှိသော် ထိုနေရာထိုင်ကို အိုးခွက်ကြား၌ တွေ့ကြ၍ ထိုဘိက္ခုနီမကို ကန်တော့ပြီးလျှင် တည်မြဲဆွမ်းဝတ်ကို တည်ထားပြန်ကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားလေ၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ ဒါယကာတို့အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ နေရာ့ထိုင်၌ ထိုင်ပြီးလျှင်၊ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ ဖဲသွားလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ ဒါယကာတို့အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်ပြီးလျှင် အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ ဖဲသွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် နံနက် အခါ၌ ဒါယကာတို့အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်ပြီးလျှင် အဘယ့်ကြောင့် အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ ဖဲသွားလေဘိသနည်း"၊ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၅၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် နံနက်အခါ၌ ဒါယကာတို့အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်ပြီးလျှင် အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ ဖဲသွားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၅၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နံနက်အခါ၌ မည်သည် အရုဏ်တက်သည်ကစ၍ မွန်းတည့်တိုင်အောင်သော အခါတည်း။
ဒါယကာ မည်သည် မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲအားဖြင့် ဒါယကာလေးမျိုး ရှိကုန်၏။
ချဉ်းကပ်၍ဟူသည် ထိုအရပ်သို့ သွား၍။
နေရာထိုင် မည်သည် တင်ပျဉ်ခွေလောက်သော နေရာထိုင်ကို ဆိုလို၏။
ထိုင်ပြီးလျှင်ဟူသည် ထိုနေရာထိုင်၌ ထိုင်နေပြီး၍။
အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ ဖဲသွားငြားအံ့ဟူသည် ထိုအိမ်၌ နားလည်သော သူကို မပန်ကြားမူ၍ မိုးမစွတ်ရာအရပ် ‘တံစက်မြိတ်'ကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ လွင်တီးခေါင်၌ ဥပစာကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၅၇
။ မပန်ကြားရသေးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ဖဲသွားအံ့ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မပန်ကြားရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မပန်ကြား ရသေးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိ၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တင်ပျဉ်မခွေလောက်သော နေရာထိုင်၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၅၈
။ ပန်ကြား၍ သွားအံ့၊ မရွေ့ပြောင်းနိုင်သော နေရာထိုင်ဖြစ်အံ့၊ နာဖျားသောသူ ဖြစ်အံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် ဖြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမ တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၅၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမသည် နေလွဲသောအခါ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ နေရာထိုင်၌ ထိုင်လည်း ထိုင်၏၊ အိပ်လည်း အိပ်၏။လူတို့သည် ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမကို ရှက်နိုးကုန်သည်ဖြစ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်လည်း မထိုင်ကုန်၊ အိပ်လည်း မအိပ်ကုန်၊ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္နာသည် နေလွဲသောအခါ ဒါယကာ တို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ နေရာထိုင်၌ ထိုင်လည်း ထိုင်နေဘိသနည်း၊ အိပ်လည်း အိပ်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္နာသည် နေလွဲသောအခါ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ နေရာထိုင်၌ ထိုင်လည်း ထိုင်နေဘိသနည်း၊ အိပ်လည်း အိပ်နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမသည် နေလွဲသောအခါ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင် တို့ကို မပန်ကြားဘဲ နေရာထိုင်၌ ထိုင်လည်း ထိုင်၏၊ အိပ်လည်း အိပ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္နာ ဘိက္ခုနီမသည် နေလွဲသောအခါ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ သွား၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ နေရာထိုင်၌ ထိုင်လည်း ထိုင်နေဘိသနည်း၊ အိပ်လည်း အိပ်နေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္နာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၆၀
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် နေလွဲသောအခါ၌ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ နေရာထိုင်၌ ထိုင်မူလည်း ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်ငြားအံ့ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၆၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နေလွဲသောအခါ မည်သည် မွန်းတည့်လွန်သည်မှ နေဝင်တိုင်အောင် အခါတည်း။
ဒါယကာ မည်သည် မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲအားဖြင့် ဒါယကာလေးမျိုးတို့တည်း။
ချဉ်းကပ်၍ဟူသည် ထိုအရပ်သို့ သွား၍။
အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲဟူသည် ထိုအိမ်၌ ပေးပိုင်သူကို မပန်မကြားဘဲ။
နေရာထိုင် မည်သည် တင်ပျဉ်ခွေလောက်သော နေရာကို ဆိုလို၏။
ထိုင်မူလည်း ထိုင်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုနေရာ၌ ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အိပ်မူလည်း အိပ်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုနေရာ၌ အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၆၂
။ မပန်ကြားရသေးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မပန်ကြားရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပန်ကြားရသေးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာထိုင်၌ ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တင်ပျဉ်မခွေလောက်သော နေရာ၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၆၃
။ နေရာထိုင်၌ ပန်ကြား၍ ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ အမြဲ ခင်းထားသော နေရာထိုင်၌ အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသော သူအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၆၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကောသလတိုင်း ဇနပုဒ်တို့၌ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားသည်ရှိသော် ညချမ်းအခါ၌ ရွာတစ်ရွာသို့ ရောက်၍ ပုဏ္ဏား တစ်ယောက်အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အခွင့်တောင်းကုန်၏။ထိုအခါ ပုဏ္ဏေးမသည် “အသျှင်မတို့ ပုဏ္ဏားလာသည့်တိုင်အောင် ငံ့လင့်ကြပါဦး”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမ တို့အား လျှောက်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် “ပုဏ္ဏားလာသည့်တိုင်အောင် နေဦးမည်”ဟု အိပ်ရာကို ဖြန့်ခင်း၍ အချို့က ထိုင်၍ အချို့က အိပ်ကုန်၏။
ထို့နောက် ပုဏ္ဏားသည် ညဉ့်အခါလာ၍ “ဤမိန်းမတို့သည် အဘယ်သူတို့နည်း”ဟု ပုဏ္ဏေးမအား မေးမြန်းသဖြင့် အရှင် ဘိက္ခုနီမတို့ပါတည်းဟု ဆို၏၊ “ဤဦးပြည်းအမျိုးဖျက်မတို့ကို နှင်ထုတ်ကုန်လော့”ဟု ဆို၍ အိမ်မှ နှင်ထုတ်လေ၏။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွား၍ ဘိက္ခုနီမတို့ အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခါမဲ့၌ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ အိပ်ရာနေရာကို ဖြန့်ခင်းပြီးလျှင် ထိုင်လည်း ထိုင်ကုန် ဘိသနည်း၊ အိပ်လည်း အိပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခါမဲ့၌ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ အိပ်ရာနေရာကို ဖြန့်ခင်း၍ ထိုင်လည်း ထိုင်ကုန်၏၊ အိပ်လည်း အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အခါမဲ့၌ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ အိပ်ရာနေရာကို ဖြန့်ခင်းပြီး၍ အိပ်လည်း အိပ်ကုန်ဘိသနည်း၊ ထိုင်လည်း ထိုင်ကုန်ဘိသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၆၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အခါမဲ့၌ ဒါယကာတို့ အိမ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ အိမ်ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲ အိပ်ရာနေရာကို ဖြန့်ခင်း၍သော်လည်း ကောင်း၊ ဖြန့်ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်းထိုင်မူလည်း ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၆၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အခါမဲ့ မည်သည် နေဝင်သည်မှ အရုဏ်တက်တိုင်အောင် အချိန်တည်း။
ဒါယကာ မည်သည် မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲအားဖြင့် ဒါယကာလေးမျိုးတို့တည်း။
ချဉ်းကပ်၍ဟူသည် ထိုအရပ်သို့ သွား၍။
အိမ် ရှင်တို့ကို မပန်ကြားဘဲဟူသည် ထိုအိမ်၌ ပေးပိုင်သူကို မပန်ကြားဘဲ။
အိပ်ရာနေရာ မည်သည် အယုတ်သဖြင့် သစ်ရွက်အခင်းသည်လည်း အိပ်ရာနေရာ မည်၏။
ဖြန့်ခင်း၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ဖြန့်ခင်း၍။
ဖြန့်ခင်းစေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို ဖြန့်ခင်းစေ၍။
ထိုင်မူလည်း ထိုင်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုနေရာ၌ ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အိပ်မူလည်း အိပ်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုနေရာ၌ အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၆၇
။ မပန်ကြားရသေးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍ သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မပန်ကြားရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ခင်းစေ၍ သော်လည်းကောင်း ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပန်ကြားရသေးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာကို ခင်း၍သော်လည်း ကောင်း၊ ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၈၆၈
။ ပန်ကြား၍ အိပ်ရာနေရာကို ဖြန့်ခင်း၍သော်လည်းကောင်း၊ ဖြန့်ခင်းစေ၍သော်လည်းကောင်း ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော သူအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၆၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ၏ အနီးနေတပည့် ဘိက္ခုနီမသည် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီကို ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေး၏၊ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီက “အသျှင်မတို့ ဤဘိက္ခုနီမသည် အကျွန်ုပ် ကို ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေး၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤဘိက္ခုနီမအား သင်္ကန်းကို ပေးအံ့”ဟု ဘိက္ခုနီမတို့အား ပြောဆို၏။ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်မကို ရိုသေစွာ မလုပ်ကျွေးသတတ်၊ အသျှင်မသည် အကျွန်ုပ်အား သင်္ကန်းကို မပေးလိုသတတ်”ဟု အယူအဆလွဲခြင်း အထင်မှားခြင်းဖြင့်သူတစ်ပါးကို စောင်းမြောင်းကဲ့ရဲ့၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် အယူအဆလွဲခြင်း အထင်မှား ခြင်းဖြင့် သူတစ်ပါးကို စောင်းမြောင်းကဲ့ရဲ့ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် အယူအဆလွဲခြင်း အထင်မှားခြင်းဖြင့် သူတစ်ပါးကို စောင်းမြောင်း ကဲ့ရဲ့၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် အယူအဆလွဲခြင်း အထင်မှားခြင်းဖြင့် သူတစ်ပါးကို စောင်းမြောင်းကဲ့ရဲ့ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၇၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အယူအဆလွဲခြင်း အထင်မှားခြင်းဖြင့် သူတစ်ပါးကို စောင်းမြောင်းကဲ့ရဲ့ငြားအံ့ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၇၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အယူအဆလွဲခြင်းဖြင့်ဟူသည် တစ်မျိုးတစ်မည် ယူဆခြင်းဖြင့်။
အထင်မှားခြင်းဖြင့်ဟူသည် တစ်မျိုးတစ်မည် ထင်မှတ်ခြင်းဖြင့်။
သူတစ်ပါးကိုဟူသည် ဘိက္ခုနီမကို ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၇၂
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လူသာမဏေကို ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သည်၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သည်၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၇၃
။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၇၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မိမိတို့ပစ္စည်းကို မမြင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ‘အသျှင်မ ငါတို့၏ ပစ္စည်းကို မြင်ပါသလော’ဟု စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမအား မေးကုန်၏။ စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမက “ငါသည် ခိုးသူမလော၊ ငါသည် အလဇ္ဇီမလော၊ မိမိ၏ ပစ္စည်းကို မမြင်သော အသျှင်မတို့က ‘အသျှင်မ ငါတို့၏ ပစ္စည်းကို မြင်ပါသလော’ဟု ငါ့အား မေးကုန်၏။ အသျှင်မတို့ ငါသည် အကယ်၍ သင်တို့၏ ပစ္စည်းကို ယူမိပါအံ့၊ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သည် ဖြစ်ရပါလို၏၊ သာသနာတော်မှ ရွေ့လျော ရပါလို၏၊ ငရဲ၌ ဖြစ်ရပါလို၏၊ ငါ့ကို ဤသို့ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသော ဘိက္ခုနီမသည်လည်း ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သည် ဖြစ်ပါစေ၊ သာသနာတော်မှ ရွေ့လျောပါစေ၊ ငရဲ၌ ဖြစ်ပါစေ”ဟု (ကျိန်ဆဲ၍) ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မစဏ္ဍကာဠီသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း ကောင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း၊ ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲဘိသနည်းဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း၊ ငရဲဖြင့် လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲ၏ဟူသည် မှန်သလောဟု စိစစ် မေးမြန်းတော် မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း၊ ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာ တော်ဖြင့်လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၇၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို လည်းကောင်း၊ ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၇၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မိမိကိုယ်ကိုဟူသည် ကိုယ့်ကိုယ်ကို။
သူတစ်ပါးကိုဟူသည် ရဟန်းဖြစ်သူကို ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၇၇
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့်လည်း ကောင်း ကျိန်ဆဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ငရဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သာသနာတော်ဖြင့် လည်းကောင်း ကျိန်ဆဲအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တိရစ္ဆာန်အမျိုးဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာအမျိုးဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဘုန်းကံမဲ့သူ လူအဖြစ်ဖြင့်လည်း ကောင်း ကျိန်ဆဲအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ လူသာမဏေကို ကျိန်ဆဲအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၇၈
။ အနက်ကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ပါဠိကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ဆုံးမခြင်းကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-အန္ဓကာရဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၇၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမတို့နှင့်အတူ ခိုက်ရန် ဖြစ်သဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ထု၍ ထု၍ ငိုကြွေး၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကို ထု၍ ထု၍ ငိုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကို ထု၍ ထု၍ ငို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကို ထု၍ ထု၍ ငိုဘိသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၈၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မိမိကိုယ်ကို ထု၍ ထု၍ ငိုကြွေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၈၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မိမိကိုယ်ကိုဟူသည် ကိုယ့်ကိုယ်ကို။
ထု၍ ထု၍ ငိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထုသာ ထု၍ မငိုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ငိုသာ ငို၍ မထုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၈၂
။ ဆွေမျိုး၏ ပျက်စီးခြင်း၊ စည်းစိမ်၏ ပျက်စီးခြင်း၊ ရောဂါဟူသော ပျက်စီးခြင်းတို့နှင့် တွေ့ထိသဖြင့် မထုဘဲ ငိုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမ တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ဒုတိယအန္ဓကာရဝဂ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၈၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် အစိရဝတီမြစ်ရှိ ရေဆိပ်တစ်ခုတည်း၌ ပြည့်တန်ဆာမတို့နှင့်အတူ အဝတ်မဝတ်ဘဲ ရေချိုးကြကုန်၏။ထိုအခါ ပြည့်တန်ဆာမတို့က “အသျှင်မတို့ ငယ်ရွယ်သူဖြစ်သော သင်တို့အား အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသင့်သည် မဟုတ်ပါလော၊ အိုမင်းသော အခါ၌ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ရကုန်လတ္တံ့၊ ဤသို့ကျင့်လျှင် သင်တို့အား အကျိုးနှစ်ပါးတို့သည် သိမ်းပိုက်ရ ပြီးဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား ပြက်ရယ်ပြုကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ပြည့်တန်ဆာမတို့ ပြက်ရယ်ပြုသောကြောင့် မျက်နှာမသာ ဖြစ်ကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျောင်းသို့ သွား၍ အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်း တို့ကို ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန် သံဃာတော်များ ချမ်းသာ စေရန်။ပ။ ဝိနည်း ‘စဉ်းမျဉ်းဥပဒေ’ ကို ချီးမြှောက်ရန်ဟူသော အကျိုးထူးဆယ်ပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ ဘိက္ခုနီမတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူမည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၈၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အဝတ်မဝတ်ဘဲ ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၈၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အဝတ်မဝတ်ဘဲ ရေချိုးငြားအံ့ဟူသည် သင်းပိုင်ကိုလည်း မဝတ်, ကိုယ်ဝတ်ကိုလည်း မရုံဘဲ ရေချိုးအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရေချိုးပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၈၆
။ သင်္ကန်းကို ခိုးသူလုယက်ခံရသော ဘိက္ခုနီမ၊ သင်္ကန်းပျောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၈၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ရေသနုပ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိဘိက္ခုနီမတို့သည် “ရေသနုပ်ကို မြတ်စွာဘုရားခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု အတိုင်း အထွာပမာဏ မရှိသော ရေသနုပ်တို့ကို ဆောင်ကုန်၏၊ ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း ဆွဲငင်၍ လှည့်လည်ကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂိဘိက္ခုနီမတို့သည် အတိုင်းအထွာ ပမာဏ မရှိသော ရေသနုပ်တို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂိဘိက္ခုနီမတို့သည် အတိုင်းအထွာပမာဏ မရှိသော ရေသနုပ်တို့ကို ဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂိ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အတိုင်းအထွာပမာဏ မရှိသော ရေသနုပ်တို့ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂိဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၈၈
။ “ရေသနုပ်ကို ပြုလိုသော ဘိက္ခုနီမသည် ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော ရေသနုပ်ကို ပြုရမည်၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ထိုရေသနုပ်၌ ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာ ဘုရားအထွာတော်ဖြင့် အလျား လေးထွာ၊ အနံ နှစ်ထွာတို့တည်း။ ထိုပမာဏကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ဖြတ်ခြင်း ဝိနည်းကံရှိသော ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၈၉
။ ရေသနုပ် မည်သည် ဝတ်လျက် ရေချိုးရသော အဝတ်တည်း။ပြုလိုသောဘိက္ခုနီမဟူသည် ပြုလုပ်သော ဘိက္ခုနီမသည်လည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်စေသော ဘိက္ခုနီမသည်လည်းကောင်း ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော ရေသနုပ်ကို ပြုလုပ်ရမည်၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ထိုရေသနုပ်၌ ပမာဏတည်း၊ မြတ်စွာဘုရားအထွာတော်ဖြင့် အလျားလေးထွာ၊ အနံနှစ်ထွာတို့တည်း။ ထိုပမာဏထက်လွန်၍ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ လုံ့လပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် ဖြတ်၍ ပါစိတ်အာပတ်ကို ဒေသနာကြားရမည်။
֍ ၈၉၀
။ မိမိပြု၍ မပြီးသေးသည်ကို မိမိသည်ပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မိမိပြု၍ မပြီးသေးသည်ကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊သူတစ်ပါးတို့ ပြု၍ မပြီးသေးသည်ကို မိမိသည်ပင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ ပြု၍ မပြီးသေးသည်ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုပင်လျှင် ပြီးဆုံးစေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏၊ ။
သူတစ်ပါး အကျိုးငှါ ပြုလုပ်မူလည်း ပြုလုပ်အံ့၊ ပြုလုပ်စေမူလည်း ပြုလုပ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
သူတစ်ပါး ပြုလုပ်ထားသည်ကို ရ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၉၁
။ ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော ရေသနုပ်ကို ပြုအံ့၊ ပမာဏအောက် ယုတ်လျော့သော ရေသနုပ်ကို ပြုအံ့ သူတစ်ပါး ပြုလုပ်ထားသည့် ပမာဏထက်လွန်သော ရေသနုပ်ကို ရသဖြင့် ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ဗိတာန် ‘မျက်နှာကြက်’ မြေအခင်း တင်းတိမ် ကန့်လန့်ကာ ဘုံလျှို ‘ဖုံ’ ခေါင်းအုံးတို့ကို ပြုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၉၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် သင်္ကန်းလျာပုဆိုးက အဖိုး များစွာ ထိုက်တန်ပါလျက် သင်္ကန်းကိုမူ ဆိုးဝါးစွာ ချုပ်လုပ်ထားလေ၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုဘိက္ခုနီမကို-“အသျှင်မ သင်၏ ဤသင်္ကန်းလျာပုဆိုးက ကောင်းပါ၏၊ သို့ရာတွင် သင်္ကန်းကိုမူကား ဆိုးဝါးစွာ ချုပ်လုပ်ထား၏”ဟု ပြောဆို၏။
အသျှင်မ ချုပ်ရိုးကို ဖြေပါအံ့၊ ချုပ်ပေးပါမည်လောဟု (မေး၏)။
အသျှင်မ (အိမ်း) ချုပ်ပေးပါမည်ဟု ဆို၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် သင်္ကန်းကို ဖြေပြီးနောက် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပေး၏။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ သည် “ချုပ်မည် ချုပ်မည်”ဟု ဆိုလျက် ချုပ်လည်း မချုပ်၊ ချုပ်ဖို့ရန်လည်း ကြောင့်ကြ မပြုချေ။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်ရိုးဖြေခိုင်းပြီးမှ့မချုပ်လေဘိသနည်း၊ ချုပ်ဖို့ရန်လည်း ကြောင့်ကြမပြုလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်ရိုးဖြေခိုင်းပြီးမှ ချုပ်လည်း မချုပ်၊ ချုပ်ဖို့ရန်လည်း ကြောင့်ကြမပြုဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်ရိုးဖြေခိုင်းပြီးမှ မချုပ်လေဘိသနည်း၊ ချုပ်ဖို့ရန်လည်း ကြောင့်ကြ မပြုလေဘိသနည်း"၊ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၉၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို ချုပ်ရိုးဖြေ၍ လည်းကောင်း၊ ချုပ်ရိုးဖြေစေ၍လည်းကောင်း နောင်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ လေးငါး ရက်ကို ထား၍ (ကိုယ်တိုင်လည်း) မချုပ်ငြားအံ့၊ (သူတစ်ပါးကို) ချုပ်စေရန်လည်း ကြောင့်ကြ မပြုငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၈၉၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဘိက္ခုနီမ၏ မည်သည် အခြားဘိက္ခုနီမ၏။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် တစ်ထည်ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
ချုပ်ရိုးဖြေ၍ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ချုပ်ရိုးဖြေ၍။
ချုပ်ရိုးဖြေစေ၍ဟူသည် သူတစ်ပါးကို ဖြေစေ၍။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောင်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲဟူသည် အန္တရာယ်မရှိခဲ့သော်။
မချုပ်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် မချုပ်ငြားအံ့။
ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မစေခိုင်းငြားအံ့။
လေးငါးရက်ကို ထား၍ဟူသည် လေးရက် ငါးရက်ကို ကြဉ်ထား၍။
“ကိုယ်တိုင်လည်း မချုပ်တော့အံ့၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၈၉၅
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို ချုပ်ရိုးဖြေ၍လည်းကောင်း၊ ချုပ်ရိုး ဖြေစေ၍လည်းကောင်း ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောင်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ လေးရက်ငါးရက်ကို ထား၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မချုပ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို ချုပ်ရိုးဖြေ၍လည်းကောင်း၊ ချုပ်ရိုးဖြေစေ၍လည်း ကောင်း ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောင်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ လေးရက်ငါးရက်ကို ထား၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မချုပ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို ဖြေ၍လည်းကောင်း၊ ဖြေစေ၍လည်းကောင်း ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောင်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ လေးရက်ငါးရက်ကို ထား၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မချုပ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြားသော ပရိက္ခရာကို ဖြေ၍လည်းကောင်း၊ ဖြေစေ၍လည်းကောင်း ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောင်အခါ၌့အန္တရာယ်မရှိဘဲ လေးရက်ငါးရက်ကို ထား၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မချုပ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၏ သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း၊ အခြားသော ပရိက္ခရာကိုလည်းကောင်း၊ ဖြေ၍ လည်းကောင်း၊ ဖြေစေ၍လည်းကောင်း ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောင်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ လေးရက် ငါးရက် ကို ထား၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မချုပ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း ချုပ်စေရန် ကြောင့်ကြ မပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--֍ ၈၉၆
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ ရှာဖွေ၍ မရအံ့၊ ပြုနေစဉ်ပင် လေးရက် ငါးရက်ကို လွန်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၈၉၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့၏ လက်၌ သင်္ကန်းကို ထားခဲ့၍ သင်းပိုင်ကိုယ်ဝတ်ဖြင့်သာလျှင် ဇနပုဒ်၌ လှည့်လည်ဖဲသွားကုန်၏။ထိုသင်္ကန်းတို့သည် ကြာမြင့်စွာ ထားသောကြောင့် မှိုတက်ကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုသင်္ကန်း တို့ကို နေလှန်းကုန်၏။ အခြားဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မတို့ (ချွေးစိုသော နေရာ၌) မှိုတက်သော ဤသင်္ကန်းတို့သည် အဘယ်သူ၏ သင်္ကန်းတို့နည်း”ဟု နေလှန်းသော ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား မေးကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ အလို နည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့၏ လက်၌ သင်္ကန်းကို ထား၍ သင်းပိုင်ကိုယ်ဝတ်ဖြင့် ဇနပုဒ်၌ လှည့်လည်ဖဲသွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့၏ လက်၌ သင်္ကန်းကို ထား၍ သင်းပိုင်ကိုယ် ဝတ်ဖြင့် ဇနပုဒ်၌ လှည့်လည်ဖဲသွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့၏ လက်၌ သင်္ကန်းကို ထား၍ သင်းပိုင် ကိုယ်ဝတ်ဖြင့် ဇနပုဒ်၌ လှည့်လည် ဖဲသွားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၈၉၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် သင်္ကန်းလှည့်လည်ဝတ်ခြင်းကို ငါးရက်ထက် လွန်စေ ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၈၉၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို့ “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သင်္ကန်းလှည့်လည်ဝတ်ခြင်းကို ငါးရက်ထက် လွန်စေငြားအံ့ဟူသည် ငါးရက်မြောက်သော နေ့၌ သင်္ကန်းငါးထည်တို့ကို မဝတ်မရုံ နေမလှန်းအံ့၊ ငါးရက်မြောက်နေ့ကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၀၀
။ ငါးရက်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ငါးရက်ထက် ပိုလွန်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ငါးရက်ထက် ပိုလွန်သည်၌ မပိုလွန်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ငါးရက်ထက် မပိုလွန်သေးသည်၌ ပိုလွန်၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ငါးရက်ထက် မပိုလွန်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ငါးရက်ထက် မပိုလွန်သည်၌ မပိုလွန်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၉၀၁
။ ငါးရက်မြောက်သောနေ့၌ သင်္ကန်းငါးထည်တို့ကို ဝတ်မူလည်း ဝတ်အံ့၊ ရုံမူလည်း ရုံအံ့၊ နေလှန်းမူလည်း နေလှန်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမ တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၀၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် ဆွမ်းခံလှည့်လည်ပြီး နောက် စိုသော သင်္ကန်းကို ဖြန့်ထား၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်လေ၏။ အခြားဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် ထိုသင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံ၍ ရွာတွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်၏။ထိုသင်္ကန်းရှင် ဘိက္ခုနီမသည် ထွက်လာ၍ “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်၏ သင်္ကန်းကို မြင်မိပါကုန် သလော”ဟု အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား မေး၏။ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုဘိက္ခုနီမအား ဤအကြောင်း ကို ပြောကြားကုန်၏။
ထိုအခါ (သင်္ကန်းရှင်) ဘိက္ခုနီမသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် အကျွန်ုပ်၏ သင်္ကန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဝတ်ရုံဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားလေ၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဝတ်ရုံလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဝတ်ရုံ၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် အခြားဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်းကို မပန်ကြားဘဲ ဝတ်ရုံလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၀၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ပြောင်းရွှေ့ ‘ပြန်ပေး'ရမည့် (သူတစ်ပါးပိုင်) သင်္ကန်းကို ဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၀၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ပြောင်းရွှေ့ ‘ပြန်ပေး'ရမည့် (သူတစ်ပါးပိုင်) သင်္ကန်း မည်သည် အခြားဘိက္ခုနီမ၏ သင်္ကန်း ငါးထည်တို့တွင် တစ်ထည်ထည်သော သင်္ကန်းတည်း၊ ထိုသင်္ကန်းရှင်မက မပေးဘဲသော် လည်းကောင်း၊ ထိုသင်္ကန်းရှင်မကို မပန်ကြားဘဲသော်လည်းကောင်း ဝတ်မူလည်း ဝတ်အံ့၊ ရုံမူလည်း ရုံအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၀၅
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြောင်းရွှေ့ ‘ပြန်ပေး’ ရမည့် (သူတစ်ပါးပိုင်) သင်္ကန်းကို ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ပြောင်းရွှေ့ ‘ပြန်ပေး'ရမည့် (သူတစ်ပါးပိုင်) သင်္ကန်းကို ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြောင်းရွှေ့ ‘ပြန်ပေး’ ရမည့် (သူတစ်ပါးပိုင်) သင်္ကန်းကို ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၏ ပြောင်းရွှေ့ ‘ပြန်ပေး’ ရမည့် သင်္ကန်းကို ဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၀၆
။ ထိုဘိက္ခုနီမကသော်လည်း ပေးအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကိုသော်လည်း ပန်ကြား၍ ဝတ်မူလည်း ဝတ်အံ့၊ ရုံမူလည်း ရုံအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ သင်္ကန်းကို အလုယက်ခံရသော ဘိက္ခုနီမ၊ သင်္ကန်းပျောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမ တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၀၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ အလုပ်အကျွေး ဒါယကာသည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို “အသျှင်မ ဘိက္ခုနီသံဃာအား သင်္ကန်းလှူပါကုန်အံ့”ဟု လျှောက်၏။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် “သင်တို့သည် ကိစ္စများကုန်၏၊ ပြုဖွယ်များကုန်၏”ဟု (ဆို၍) အန္တရာယ်ကို ပြုလေ၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ထိုဒါယကာ၏ အိမ်ကို မီးလောင်လေ၏။ ထိုသူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မ ထုလ္လနန္ဒာသည် ငါတို့ အလှူဝတ္ထု၏ အန္တရာယ်ကို ပြုလေဘိသနည်း၊ စည်းစိမ်, ကောင်းမှု နှစ်ပါးတို့မှ အပ ‘လစ်ဟင်း’ ဖြစ်ရကုန်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ဂိုဏ်း (ဘိက္ခုနီသံဃာ) ၏ သင်္ကန်း လာဘ်ကို အန္တရာယ် ပြုလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဂိုဏ်း၏ သင်္ကန်းလာဘ်ကို အန္တရာယ် ပြု၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဂိုဏ်း၏ သင်္ကန်းလာဘ်ကို အန္တရာယ်ပြုလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၀၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဂိုဏ်း၏ သင်္ကန်းလာဘ်ကို အန္တရာယ် ပြုငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၀၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဂိုဏ်း မည်သည် ဘိက္ခုနီသံဃာကို ဆိုလို၏။
သင်္ကန်း မည်သည် သင်္ကန်းခြောက်ထည်တို့တွင် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် ဝိကပ္ပနာလောက်သော တစ်ထည်ထည်သော သင်္ကန်းတည်း။
အန္တရာယ်ပြုငြားအံ့ဟူသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဤသင်္ကန်းကို ပေးလှူကုန်ရာသနည်း”ဟု အန္တရာယ်ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အခြား ပရိက္ခရာကို အန္တရာယ် ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့၏လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်၏လည်းကောင်း၊ လူသာမဏေ၏ လည်းကောင်း သင်္ကန်းကိုဖြစ်စေ အခြားပရိက္ခရာကိုဖြစ်စေ အန္တရာယ်ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၁၀
။ အကျိုးအာနိသင်ကို ပြ၍ တားမြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၁၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီသံဃာအား အခါမဲ့သင်္ကန်း ဖြစ်ပေါ်လေ၏။ထိုအခါ ဘိက္ခုနီသံဃာသည် ထိုသင်္ကန်းကို ဝေခြမ်းလို၍ စည်းဝေး၏။ ထိုစဉ်အခါ၌ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ၏ အနီးနေတပည့်ဘိက္ခုနီမတို့သည် အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲသွားနေကုန်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ သည် “အသျှင်မတို့ အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည် အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲသွားဆဲဖြစ်၍ သင်္ကန်းကို မဝေခြမ်း သင့်သေး”ဟု ဆို၍ သင်္ကန်းဝေခြမ်းရေးကို ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား တားမြစ်လေ၏။
အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည် သင်္ကန်းကို မဝေခြမ်းသေးဟု နှလုံးသွင်း၍ အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲသွားကုန်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အနီးနေတပည့်ဘိက္ခုနီမတို့ ပြန်လာသည်ရှိသော် သင်္ကန်းကို ဝေခြမ်း စေ၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် တရားနှင့်လျော်ညီ သော သင်္ကန်းဝေခြမ်းရေးကို တားမြစ်လေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တရားနှင့်လျော်ညီသော သင်္ကန်းဝေခြမ်းရေးကို တားမြစ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် တရားနှင့်လျော်ညီသော သင်္ကန်းဝေခြမ်းရေးကို တားမြစ်လေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၁၂
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တရားနှင့်လျော်ညီသော သင်္ကန်း ဝေခြမ်းရေးကို တားမြစ်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇- သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၁၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တရားနှင့်လျော်ညီသော သင်္ကန်းဝေခြမ်းရေး မည်သည် ဘိက္ခုနီသံဃာသည် အညီအညွတ် စည်းဝေး၍ ဝေခြမ်း၏။
တားမြစ်ငြားအံ့ဟူသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဤသင်္ကန်းကို ဝေခြမ်းရသနည်း”ဟု တားမြစ်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၁၄
။ တရားနှင့်လျော်ညီသည်၌ တရားနှင့်လျော်ညီ၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တားမြစ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တရားနှင့်လျော်ညီသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တားမြစ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တရားနှင့်လျော်ညီသည်၌ တရားနှင့်မလျော်ညီဟု အမှတ်ရှိ၍ တားမြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။တရားနှင့်မလျော်ညီသည်၌ တရားနှင့်လျော်ညီဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တရားနှင့် မလျော်ညီသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ တရားနှင့်မလျော်ညီသည်၌ တရားနှင့်မလျော်ညီဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၉၁၅
။ အကျိုးအာနိသင်ကို ပြ၍ တားမြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ်ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၁၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကစေသူ ကချေသည်တို့နှင့် ကျွမ်းသမား မျက်လှည့်သမား အိုးစည်သမားတို့အား “ပရိသတ်အလယ်၌ ငါ၏ ဂုဏ်ကို ချီးကျူး ပြောဆို ကြပါလော့”ဟု (ဆို၍) ရဟန်း (အသုံးအဆောင်) သင်္ကန်းကို ပေးလေ၏။ကစေသူ ကချေသည်တို့နှင့် ကျွမ်းသမား မျက်လှည့်သမား အိုးစည်သမားတို့က “အသျှင်မ ထုလ္လနန္ဒာသည် အကြားအမြင်များ၍ အပြောအဟော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါ ရဲရင့်၍ စွမ်းရည် သတ္တိရှိ၏၊ အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာအား လှူဒါန်းကြကုန်လော့၊ အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာအား အရိုအသေ ပြုကြကုန် လော့”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ ဂုဏ်ကို ပရိသတ်အလယ်၌ ချီးကျူးပြောဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် လူဝတ်ကြောင်အား ရဟန်း (အသုံးအဆောင်) သင်္ကန်းကို ပေးလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် လူဝတ်ကြောင်အား ရဟန်း (အသုံးအဆောင်) သင်္ကန်းကို ပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲတော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် လူဝတ်ကြောင်အား ရဟန်း (အသုံးအဆောင်) သင်္ကန်းကို ပေးလေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၁၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် လူဝတ်ကြောင်အားလည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ် ယောက်ျားအားလည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ်မအားလည်းကောင်း ရဟန်း (အသုံးအဆောင်) သင်္ကန်းကို ပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၁၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လူဝတ်ကြောင် မည်သည် အိမ်၌နေသူ တစ်ယောက်ယောက်တည်း။
ပရိဗိုဇ်ယောက်ျား မည်သည် ရဟန်းသာမဏေတို့မှတစ်ပါး ပရိဗိုဇ်အဖြစ်သို့ ရောက်သူ တစ်ယောက်ယောက်တည်း။
ပရိဗိုဇ်မ မည်သည် ဘိက္ခုနီမ သိက္ခမာန် သာမဏေမတို့မှတစ်ပါး ပရိဗိုဇ်မအဖြစ်သို့ ရောက်သူ မိန်းမတစ်ယောက်ယောက်တည်း။
ရဟန်း (အသုံးအဆောင်) သင်္ကန်း မည်သည် ကပ္ပဗိန္ဒုထိုးပြီးသော သင်္ကန်းကို ဆိုလို၏၊ ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၁၉
။ အမိ အဖတို့အား ပေးအံ့၊ အခိုက်အတန့် ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၂၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ အလုပ်အကျွေး ဒါယကာသည် “အသျှင်မ အကျွန်ုပ်တို့သည် အကယ်၍ တတ်နိုင်ပါမူ ဘိက္ခုနီသံဃာအား သင်္ကန်းလှူပါကုန်အံ့”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပြောဆို၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ဝါမှထပြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် သင်္ကန်းဝေခြမ်းလိုကုန်သည်ဖြစ်၍ စည်းဝေးကုန်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “အသျှင်မတို့ ငံ့လင့်ကုန်ဦးလော့၊ ဘိက္ခုနီသံဃာအား သင်္ကန်း၌ မျှော်လင့်ချက် ရှိသေး၏”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား ပြောဆို၏။
ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မ သွားပါချေ၊ (မျှော်လင့်ချက်ရှိသော) သင်္ကန်းကို သိအောင် ပြုပါချေလော့”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား ပြောဆိုကုန်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုဒါယကာအထံသို့ ချဉ်းကပ် ပြီးလျှင် “ဒါယကာတို့ ဘိက္ခုနီသံဃာအား သင်္ကန်းကို လှူကုန်လော့”ဟု ထိုလူတို့အား ဆို၏၊ အသျှင်မ့ “အကျွန်ုပ်တို့သည် ဘိက္ခုနီသံဃာအား သင်္ကန်းလှူခြင်းငှါ မတတ်နိုင်တော့ပါကုန်”ဟု လျှောက်ကုန်၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏၊ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမ တို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် သင်္ကန်းမျှော်လင့်ချက် မသေချာဘဲ သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သင်္ကန်းမျှော်လင့်ချက် မသေချာဘဲ သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် သင်္ကန်းမျှော်လင့်ချက် မသေချာဘဲ သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၂၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် သင်္ကန်းမျှော်လင့်ချက် မသေချာဘဲ သင်္ကန်း ကာလကို လွန်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၂၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သင်္ကန်းမျှော်လင့်ချက်မသေချာဘဲ မည်သည် “အကယ်၍ အကျွန်ုပ်တို့ တတ်နိုင်ပါက လှူပါကုန်အံ့၊ ပြုပါကုန်အံ့”ဟု နှုတ်မြွက်ထား၏။
သင်္ကန်းကာလ မည်သည် ကထိန်မခင်းလျှင် မိုးဥတု၏ နောက်ဆုံးလ၊ ကထိန်ခင်းလျှင် ငါးလ တို့တည်း။
သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေငြားအံ့ဟူသည် ကထိန်မခင်းလျှင် မိုးဥတု၏ နောက်ဆုံးနေ့ကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကထိန်ခင်းလျှင်ကား ကထိန်နုတ်သောနေ့ကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၂၃
။ မသေချာသော သင်္ကန်း၌ မသေချာသော သင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မသေချာသော သင်္ကန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
မသေချာသော သင်္ကန်း၌ မသေချာသော သင်္ကန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းကာလကို လွန်စေအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
သေချာသော သင်္ကန်း၌ မသေချာသော သင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သေချာသော သင်္ကန်း၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ သေချာသော သင်္ကန်း၌ သေချာသော သင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၉၂၄
။ အကျိုးအာနိသင်ကို ပြ၍ တားမြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၃-နဂ္ဂဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၂၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဥပါသကာတစ်ယောက်သည် သံဃာကို ရည်စူး၍ ကျောင်းကို ဆောက်လုပ်ထားစေ၏။ ထိုဥပါသကာသည် ကျောင်းလွှတ်သာဓုခေါ်ပွဲ ‘ကျောင်းလှူပူဇော်ပွဲ’ ၌ နှစ်ဖက်သော သံဃာအား အခါမဲ့သင်္ကန်းကို ပေးလှူလို၏။ထိုစဉ်အခါ၌ နှစ်ဖက်သော သံဃာသည် ကထိန်ခင်းထားပြီး ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဥပါသကာသည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်၍ ကထိန်နုတ်ရန် တောင်းပန်လေ၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက် ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်း တို့ကို- “ရဟန်းတို့ ကထိန်နုတ်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ကထိန်နုတ်ရမည်၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၉၂၆
။ “အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ကထိန်ကို နုတ်ရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ သံဃာသည် ကထိန်ကို နုတ်၏၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ကထိန်ကို နုတ်အပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရ မည်)။
֍ ၉၂၇
။ ထိုအခါ ဥပါသကာသည် ဘိက္ခုနီသံဃာသို့ ချဉ်းကပ်၍ ကထိန်နုတ်ရန် တောင်းပန်၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “ငါတို့အား သင်္ကန်းဖြစ်ပေါ်လတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ကထိန်နုတ်ခြင်းကို တားမြစ်လေ၏။ထိုအခါ ဥပါသကာသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ငါတို့အား ကထိန်နုတ်ခွင့် မပေးကုန် ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ထိုဥပါသကာ၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် တရားနှင့် လျော်ညီသော ကထိန်နုတ်ခြင်းကို တားမြစ်လေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တရားနှင့်လျော်ညီသော ကထိန်နုတ်ခြင်းကို တားမြစ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
--မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် တရားနှင့်လျော်ညီသော ကထိန်နုတ်ခြင်းကို တားမြစ်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၂၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တရားနှင့်လျော်ညီသော ကထိန် နုတ်ခြင်းကို တားမြစ်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၂၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တရားနှင့်လျော်ညီသော ကထိန်နုတ်ခြင်း မည်သည် ညီညွတ်သော ဘိက္ခုနီမသံဃာသည် စည်း ဝေး၍ နုတ်၏။
တားမြစ်ငြားအံ့ဟူသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဤကထိန်ကို နုတ်ရအံ့နည်း”ဟု တားမြစ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၃၀
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တားမြစ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ တားမြစ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တားမြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၉၃၁
။ အကျိုးအာနိသင်ကို ပြ၍ တားမြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
တတိယနဂ္ဂဝဂ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၃၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ညောင်စောင်း ‘တစ်ခုတင်’ တည်း၌ အိပ်ကုန်၏။ကျောင်းစဉ်လှည့်လည်သော လူတို့ မြင်ကြသဖြင့် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ တစ်ညောင်စောင်းတည်း၌ အိပ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ညောင်စောင်းတည်း၌ အိပ်ကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ညောင်စောင်း ‘တစ်ခုတင်’ ထည်း၌ အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ နှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ညောင်စောင်း ‘တစ်ခုတင်'တည်း၌ အိပ်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၃၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ညောင်စောင်း ‘တစ်ခုတင်’ တည်း၌ နှစ်ယောက်အိပ်ကုန်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၃၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမတို့ဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သောမိန်းမတို့ကို ဆိုလို၏။
တစ်ညောင်စောင်း ‘တစ်ခုတင်’ တည်း၌ နှစ်ယောက် အိပ်ကုန်ငြားအံ့ဟူသည် တစ်ယောက်အိပ်သည် ရှိသော် အခြားတစ်ယောက်လည်း အိပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နှစ်ယောက်လုံးတို့မူလည်း အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ထပြီး၍ အဖန်ဖန် အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၃၅
။ တစ်ယောက်အိပ်သည် ရှိသော် အခြားတစ်ယောက်က ထိုင်နေမူ အာပတ် မသင့်၊ နှစ်ယောက် လုံး ထိုင်နေကုန်မူ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၃၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်း အိပ်ကုန်၏။ကျောင်းစဉ်လှည့်လည်သော လူတို့ မြင်ကြသဖြင့် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ တစ်ခင်းတည်း တစ်ရုံတည်း အိပ်ကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ခင်း တည်း တစ်ရုံတည်း အိပ်ကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမနှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ခင်းတည်း တစ်ရုံတည်း အိပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ နှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ခင်းတည်း တစ်ရုံတည်း အိပ်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၃၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်း နှစ်ယောက် အိပ်ကုန်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြ စေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၃၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမတို့သည်ဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သော မိန်းမတို့ကို ဆိုလို၏။
တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်း နှစ်ယောက် အိပ်ကုန်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုအဝတ်ကိုသာလျှင် ဖြန့်ခင်း၍ ထိုအဝတ်ကိုသာ ခြုံရုံကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၃၉
။ တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်း၌ တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ တစ်ခင်း တစ်ရုံတည်း၌ အခင်းအရုံ အသီးသီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ကုန်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တစ်ခင်းတည်း၌ ခြုံထည်အသီးသီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခင်းအသီးသီး၌ တစ်ရုံတည်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခင်းအရုံအသီးသီး၌ တစ်ခင်းတစ်ရုံတည်းဟု အမှတ် ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခင်းအရုံအသီးသီး၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အခင်းအရုံ အသီးသီး၌ အခင်းအရုံအသီးသီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၉၄၀
။ အပိုင်းအခြားပြု၍ အိပ်ကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄- တုဝဋ္ဋဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၄၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အကြားအမြင်များ၍ အဟော အပြောကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည် ရှိ၏၊ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည်လည်း အကြား အမြင်များ၍ အဟောအပြော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်ရှိ၏၊ မွန်မြတ်သူဟူ၍လည်း ချီးမွမ်းအပ်၏။လူတို့သည် “အသျှင်မဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် အကြားအမြင်များ၍ အဟောအပြော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်ရှိ၏၊ မွန်မြတ်သူဟူ၍လည်း ချီးမွမ်းအပ်၏”ဟု ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီကို ရှေးဦးစွာ ဆည်းကပ်၍ နောက်မှ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို ဆည်းကပ်ကုန်၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မနာလိုအားကြီးသဖြင့် “ကြော်ငြာခြင်း ဂုဏ်ဖော်ခြင်းများသော ဤ ဘိက္ခုနီမတို့သာ အလိုနည်းကုန်သတတ်၊ ရောင့်ရဲကုန်သတတ်၊ ဆိတ်ငြိမ်ကုန်သတတ်၊ ရောနှောမှု မရှိကြ ကုန်သတတ်”ဟု (ဆိုကာ) ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ၏ ရှေ့မှ စကြံလည်း သွား၏၊ ရပ်လည်း ရပ်၏၊ ထိုင်လည်း ထိုင်၏၊ အိပ်လည်း အိပ်၏၊ သင်လည်း သင်၏၊ သင်စေလည်း သင်စေ၏၊ ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို လည်း ပြု၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အသျှင်မဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီအား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ မချမ်းမြေ့အောင် ပြုလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီအား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ မချမ်းမြေ့အောင် ပြု၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီအား စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ မချမ်းမြေ့အောင် ပြုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၄၂
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမအား စေတနာနှင့်စေ့ဆော်၍ မချမ်းမြေ့အောင် ပြုငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၄၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို့ “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဘိက္ခုနီမအားဟူသည် အခြားဘိက္ခုနီမအား။
စေတနာနှင့်စေ့ဆော်၍ဟူသည် သိလျက် အသေအချာ သိလျက် စေ့ဆော်၍ လွှမ်းမိုး၍ လွန်ကျူး ခြင်းတည်း။
မချမ်းမြေ့အောင် ပြုငြားအံ့ဟူသည် “ဤသို့ ပြုသဖြင့် ဤဘိက္ခုနီမအား မချမ်းမြေ့မှုသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) မပန်ကြားဘဲ ရှေ့မှ သွားမူလည်း သွားအံ့၊ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ ထိုင်မူ လည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ သင်မူလည်း သင်အံ့၊ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကိုမူလည်း ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၄၄
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စေတနာရှိလျက် မချမ်းမြေ့အောင် ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ စေတနာရှိလျက် မချမ်းမြေ့အောင် ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ စေတနာရှိလျက် မချမ်းမြေ့အောင် ပြုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ စေတနာရှိလျက် မချမ်းမြေ့အောင် ပြုအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၄၅
။ မချမ်းမြေ့အောင် မပြုလိုဘဲ ပန်ကြားလျက် ရှေ့မှ သွားမူလည်း သွားအံ့၊ ရပ်မူလည်း ရပ်အံ့၊ ထိုင်မူလည်း ထိုင်အံ့၊ အိပ်မူလည်း အိပ်အံ့၊ သင်မူလည်း သင်အံ့၊ သင်စေမူလည်း သင်စေအံ့၊ ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကိုမူလည်း ပြုအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၄၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဆင်းရဲနေသော အတူနေ ဘိက္ခုနီမကို မလုပ်ကျွေး မပြုစု၊ လုပ်ကျွေးပြုစုစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ဆင်းရဲနေသော အတူနေ ဘိက္ခုနီမကို ကိုယ်တိုင်လည်း မလုပ်ကျွေး မပြုစုဘိသနည်း၊ လုပ်ကျွေးပြုစုစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဆင်းရဲနေသော အတူနေဘိက္ခုနီမကို မလုပ်ကျွေး၊ သူတစ်ပါး ကို လုပ်ကျွေးစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဆင်းရဲနေသော အတူနေ ဘိက္ခုနီမကို မလုပ်ကျွေးဘိသနည်း၊ လုပ်ကျွေးစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၄၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဆင်းရဲနေသော အတူနေဘိက္ခုနီမကို မလုပ်ကျွေး၊ ‘မပြုစု’ ငြားအံ့၊ လုပ်ကျွေး ‘ပြုစု'စေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၄၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဆင်းရဲနေသော မည်သည် နာဖျားသည်ကို ဆိုလို၏။
အတူနေ ဘိက္ခုနီမ မည်သည် အတူနေ တပည့်မကို ဆိုလို၏။
မလုပ်ကျွေး ‘မပြုစု’ ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် မလုပ်ကျွေး ‘မပြုစု’ ငြားအံ့။
လုပ်ကျွေးပြုစုစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ငြားအံ့ဟူသည် အခြားသူကို မစေခိုင်း ငြားအံ့။
“ငါလည်း မလုပ်ကျွေး ‘မပြုစု’၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း လုပ်ကျွေး ‘ပြုစု’ စေခြင်းငှါ အားမထုတ် တော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှဖြင့် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အနီးနေ တပည့်မကိုသော်လည်းကောင်း၊ လူသာမဏေကိုသော်လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် မလုပ်ကျွေး ‘မပြုစု'အံ့၊ လုပ်ကျွေး ‘ပြုစု’ စေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ငြားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၄၉
။ အန္တရာယ်ရှိသော်လည်းကောင်း၊ လုပ်ကျွေး ‘ပြုစု’ သူကို ရှာဖွေမရသော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်းကောင်း၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၅၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် သာကေတမြို့၌ ဝါကပ်နေ၏။ ထိုဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စက အရေးတကြီး လှုံ့ဆော်အပ်သည်ဖြစ်၍ “အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အကျွန်ုပ်အား အကယ်၍ ကျောင်းပေးပါအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ လာချင်ပါ၏”ဟု ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ တမန်ကို စေလွှတ်လိုက်၏။ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “လာသာလာလှည့်၊ ပေးပါအံ့”ဟု ပြောဆို၏။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် သာကေတမြို့မှ သာဝတ္ထိပြည်သို့ လာလေ၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီအား ကျောင်းကို ပေး၏။
ထိုစဉ်အခါ၌ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အကြားအမြင်များ၍ အဟောအပြော ကောင်း၏၊ တရား ဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည် ရှိ၏။ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည်လည်း အကြားအမြင်များ၍ အဟော အပြောကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်ရှိ၏၊ မွန်မြတ်သူဟူ၍လည်း ချီးမွမ်းအပ်၏။
လူတို့သည် “အသျှင်မ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီသည် အကြားအမြင်များ၍ အဟောအပြော ကောင်း၏၊ တရားဟောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်ရှိ၏၊ မွန်မြတ်သူဟူ၍လည်း ချီးမွမ်းအပ်၏”ဟု ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီကို ရှေးဦးစွာ ဆည်းကပ်၍ နောက်မှ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမကို ဆည်းကပ်ကုန်၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် မနာလိုအားကြီးသဖြင့် “ကြော်ငြာခြင်း ဂုဏ်ဖော်ခြင်းများသော ဤဘိက္ခုနီမ တို့သာ အလိုနည်းကုန်သတတ် ရောင့်ရဲကုန်သတတ် ဆိတ်ငြိမ်ကုန်သတတ် ရောနှောမှုမရှိကြကုန်သ တတ်”ဟု ဆိုကာ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီကို ကျောင်းမှ ဆွဲထုတ်လေ၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အသျှင်မ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီအား ကျောင်းကို ပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဆွဲထုတ်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီအား ကျောင်းကိုပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ကျောင်းမှဆွဲထုတ်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဘဒ္ဒါကာပိလာနီအား ကျောင်းကို ပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဆွဲထုတ်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
--֍ ၉၅၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် (အခြား) ဘိက္ခုနီမအား ကျောင်းကို ပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်ငြားအံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ် စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၅၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဘိက္ခုနီမအားဟူသည် အခြားဘိက္ခုနီမအား။
ကျောင်း မည်သည် တံခါးရွက်အဖွဲ့ရှိသော ကျောင်းကို ဆိုလို၏။
ပေးပြီးမှဟူသည် ကိုယ်တိုင် ပေးပြီးနောက်။
အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ဟူသည် မမွေ့လျော်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိခိုက်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ငြောင့်ကဲ့သို့ ဖြစ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။
ဆွဲထုတ်ငြားအံ့ဟူသည် တိုက်ခန်းထဲ၌ ဆွဲကိုင်၍ ကျောင်းဦးသို့ ဆွဲထုတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ကျောင်းဦး၌ ဆွဲကိုင်၍ အပသို့ ဆွဲထုတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပယောဂတစ်ချက်တည်းဖြင့် များစွာသော တံခါးတို့ကိုလည်း လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆွဲထုတ်စေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို စေခိုင်းအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ကြိမ်သာခိုင်းစေလျက် များစွာသော တံခါးတို့ကိုလည်း လွန်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၅၃
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကျောင်းကို ပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ကျောင်းကို ပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဆွဲထုတ်မူ လည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကျောင်းကို ပေးပြီးမှ အမျက်ထွက်သဖြင့် နှလုံးမသာ၍ ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
တံခါးရွက်အဖွဲ့မရှိသော ကျောင်းမှ ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူကို တံခါးရွက်အဖွဲ့ရှိသော ကျောင်းမှလည်းကောင်း၊ တံခါးရွက်အဖွဲ့မရှိသော ကျောင်းမှလည်းကောင်း ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
--ထိုသူ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်မူလည်း ဆွဲထုတ်အံ့၊ ဆွဲထုတ်စေမူလည်း ဆွဲထုတ်စေအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်သူ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၅၄
။ အလဇ္ဇီဘိက္ခုနီမကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ထိုဘိက္ခုနီမ ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော် လည်းကောင်း ခိုက်ရန်ပြုတတ်သော ဘိက္ခုနီမကို။ ငြင်းခုံတတ်သော ဘိက္ခုနီမကို။ ဆန့်ကျင်ဘက်စကား ကို ဆိုတတ်သော ဘိက္ခုနီမကို။ စကားများအောင် ပြုတတ်သော ဘိက္ခုနီမကို။ သံဃာ၌ အဓိကရုဏ်း ပြုတတ်သော ဘိက္ခုနီမကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း၊ ကောင်းမွန်စွာ မကျင့်သော အနီးနေတပည့်မကိုဖြစ်စေ အတူနေတပည့်မကိုဖြစ်စေ ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော် လည်းကောင်း၊ ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ပရိက္ခရာကို ဆွဲထုတ်သော်လည်းကောင်း၊ ဆွဲထုတ်စေသော်လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၅၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေ၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မစဏ္ဍကာဠီသည် သူကြွယ်နှင့်လည်း ကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမသည် သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၅၆
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏ သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမအား (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့က ‘အသျှင်မ သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်း ကောင်း ရောနှော၍ မနေပါလင့်၊ အသျှင်မ လွတ်လွတ်ကင်းကင်း နေပါလော့၊ ညီမ၏ လွတ်လွတ်ကင်းကင်း နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏’ဟု ပြောဆို ဆုံးမ ရာ၏။ ဤသို့လျှင် ထိုဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့က ဆုံးမအပ်ပါလျက် ထိုရှေးနည်း အတူပင် ပြုမူငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို အခြားဘိက္ခုနီမတို့သည် ထို အယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ကောင်းစွာ ဆုံးမရမည်၊ သုံးကြိမ် တိုင်အောင် ဆုံးမအပ်သည် ရှိသော် ထိုအယူကို အကယ်၍ စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၅၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရောနှော၍ မည်သည် မလျော်သော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာဖြင့် ရောနှောလျက်။
သူကြွယ် မည်သည် အိမ်ကို စိုးအုပ်၍ နေသူ တစ်ယောက်ယောက်တည်း။
သူကြွယ်၏သား မည်သည် သားဖြစ်သူ ညီ အစ်ကိုဖြစ်သူ တစ်ယောက်ယောက်တည်း။
ထိုဘိက္ခုနီမကိုဟူသည် အကြင်ရောနှောသော ဘိက္ခုနီမကို။
ဘိက္ခုနီမတို့သည်ဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။
မြင်ကုန် ကြားကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မ သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့် လည်းကောင်း ရောနှော၍ မနေပါလင့်၊ အသျှင်မ လွတ်လွတ်ကင်းကင်း နေပါလော့၊ ညီမ၏ လွတ်လွတ် ကင်းကင်းနေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏”ဟု ပြောဆိုဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကြား၍ မပြောဆိုကုန်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကို သံဃာ့အလယ်သို့လည်း ဆွဲခေါ်၍ “အသျှင်မ သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း သူကြွယ်၏ သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ မနေပါလင့်၊ အသျှင်မ လွတ်လွတ်ကင်းကင်း နေပါလော့၊ ညီမ၏ လွတ်လွတ် ကင်းကင်း နေခြင်းကိုသာလျှင် သံဃာက ချီးမွမ်း၏”ဟု ပြောဆိုဆုံးမရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပြောဆိုဆုံးမရမည်။ အကယ်၍ အယူကို စွန့်အံ့၊ ဤသို့ စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏၊ အကယ်၍ မစွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမကို ကောင်းစွာ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆုံးမရမည်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ကောင်းစွာ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆုံးမရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၉၅၈
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေ၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာအားလျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုဆုံးမရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမ သည့်သူကြွယ်နှင့်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားနှင့်လည်းကောင်း ရောနှော၍ နေ၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမ သည် ထိုအယူကို မစွန့်၊ သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဆုံးမ၏၊ ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ဆုံးမသည်ကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုနှစ်သက်သော အသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုမနှစ်သက်သော အသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
--နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏။ပ။
သံဃာသည် ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ ကောင်းစွာ ဆိုဆုံးမအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်ဟု (သိစေရမည်)။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၅၉
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အယူကို မစွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မစွန့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၆၀
။ ဉတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် မဆုံးမရသေးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အယူကို စွန့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၆၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ် အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော (မိမိ) နိုင်ငံအတွင်း၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကြသဖြင့် (သူတို့ကို) သေသောက်ကြူးတို့သည် ဖျက်ဆီးကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော (မိမိ) နိုင်ငံအတွင်း၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည် သွားလာဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော (မိမိ) နိုင်ငံအတွင်း၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော (မိမိ) နိုင်ငံအတွင်း၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၆၂
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ် သော ဘေးဘျမ်းနှင့် တကွဖြစ်သော (မိမိ) နိုင်ငံအတွင်း၌ အဖော်ကုန်သည်မပါဘဲ ဒေသစာရီလှည့်လည် သွားလာငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၆၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
(မိမိ) နိုင်ငံအတွင်း၌ဟူသည် မိမိနေရင်း မင်း၏ နိုင်ငံ၌။
ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော မည်သည် ထိုလမ်းခရီး၌ ခိုးသူတို့၏ ဝင်ရာအရပ် စားရာအရပ် တည်ရာအရပ် ထိုင်ရာအရပ် အိပ်ရာအရပ်တို့သည် ထင်ရှားကုန်၏။
ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွဖြစ်သော မည်သည် ထိုလမ်းခရီး၌ ခိုးသူတို့က လူတို့ကို သတ်ခြင်း လုယက်ခြင်း ပုတ်ခတ်ခြင်းတို့သည် ထင်ရှားကုန်၏။
အဖော်ကုန်သည်မပါဘဲ မည်သည် အဖော်ကုန်သည်နှင့် ကင်း၍။
ဒေသစာရီလှည့်လည်ငြားအံ့ဟူသည် ကြက်တစ်ပျံကျရာဖြစ်သော ရွာ၌ ရွာကြားတိုင်း ရွာကြားတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရွာမရှိသော တောခရီး၌ ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၆၄
။ အဖော်ကုန်သည်နှင့်တကွ သွားအံ့၊ ဘေးရန်မရှိသော အရပ် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်မရှိသော အရပ်၌ သွားအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၆၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ် အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွဖြစ်သော တိုင်းတစ်ပါး၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည် သွားလာကြသဖြင့် (သူတို့ကို) သေသောက်ကြူးတို့သည် ဖျက်ဆီးကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော တိုင်းတစ်ပါး၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာ ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော တိုင်းတစ်ပါး၌ အဖော်ကုန်သည်မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွဖြစ်သော တိုင်းတစ်ပါး၌ အဖော် ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၆၆
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ် သော ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွဖြစ်သော တိုင်းတစ်ပါး၌ အဖော်ကုန်သည် မပါဘဲ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွား လာငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၆၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တိုင်းတစ်ပါး၌ဟူသည် မိမိနေရင်း မင်း၏ နိုင်ငံမှ တစ်ပါးသော မင်း၏ နိုင်ငံ၌။
ကြောက်ရွံ့ဖွယ် ရှိသည်ဟု သမုတ်အပ်သော မည်သည် ထိုလမ်းခရီး၌ ခိုးသူတို့၏ ဝင်ရာအရပ် စားရာအရပ် တည်ရာအရပ် ထိုင်ရာအရပ် အိပ်ရာအရပ်တို့သည် ထင်ရှားကုန်၏။
ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွဖြစ်သော မည်သည် ထိုလမ်းခရီး၌ ခိုးသူတို့က လူတို့ကို သတ်ခြင်း လုယက်ခြင်း ပုတ်ခတ်ခြင်းတို့သည် ထင်ရှားကုန်၏။
အဖော်ကုန်သည်မပါဘဲ မည်သည် အဖော်ကုန်သည်နှင့် ကင်း၍။
ဒေသစာရီလှည့်လည် သွားလာငြားအံ့ဟူသည် ကြက်တစ်ပျံ ကျရာဖြစ်သော ရွာ၌ ရွာကြားတိုင်း ရွာကြားတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရွာမရှိသော တောခရီး၌ ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၆၈
။ အဖော်ကုန်သည်နှင့်တကွ သွားအံ့၊ ဘေးရန်မရှိသော အရပ် ကြောက်ရွံ့ဖွယ်မရှိသော အရပ်၌ သွားအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၆၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုးတွင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုးတွင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာ ကုန်ဘိသနည်း၊ စိမ်းစိုသော မြက်တို့ကို နင်းနယ်ကာ တစ်ခုသော ဣန္ဒြေအသက်ကို ညှဉ်းဆဲ၍ များစွာသော ငယ်သော ပိုးမွှားသတ္တဝါတို့ကို ဖျက်ဆီးကုန်လျက် သွားလာကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုးတွင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုးတွင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် မိုးတွင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၇၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မိုးတွင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သွားလာ ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၇၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မိုးတွင်း၌ဟူသည် ပုရိမဝါ သို့မဟုတ် ပစ္ဆိမဝါဖြစ်သော သုံးလပတ်လုံး မနေမူ၍။
ဒေသစာရီလှည့်လည်သွားလာငြားအံ့ဟူသည် ကြက်တစ်ပျံ ကျရာဖြစ်သော ရွာ၌ ရွာကြားတိုင်း ရွာကြားတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရွာမရှိသော တောခရီး၌ ယူဇနာခွဲတိုင်း ယူဇနာခွဲတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၇၂
။ ခုနစ်ရက်အတွင်း၌ ပြုဖွယ်ကိစ္စကြောင့် သွားအံ့၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် နှိပ်စက် သဖြင့် သွားအံ့၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် သွားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၄-တုဝဋ္ဋဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၇၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာ ဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ မိုးလပတ်လုံးနေ၍ ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ပင်လျှင် ဆောင်းရော နွေပါ အခါခပ်သိမ်း နေကုန်၏။လူတို့သည် “ဘိက္ခုနီမတို့အား အရပ်မျက်နှာတို့သည် ကျဉ်းမြောင်းလေကုန်သလော၊ မှောင်ကျ နေကုန်သလော၊ ဤဘိက္ခုနီမတို့အား အရပ်မျက်နှာတို့သည် မထင်လာကုန်”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည်ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏။ ရဟန်းယောက်ျားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းအရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် သံဃာတော်၏ ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံကျင့်သုံးရန်။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား ‘သာသနာသုံးရပ်’ တည်မြဲရန် ဝိနည်း ‘စည်းမျဉ်းဥပဒေ’ ကို ချီးမြှောက်ရန်ဟူသော အကျိုးထူးဆယ်ပါး တို့ကို အစွဲပြု၍ ဘိက္ခုနီမတို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူမည်”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၇၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဝါကျွတ်ပြီးသည်ရှိသော် ခရီးဒေသစာရီ မသွားငြားအံ့၊ အယုတ်အားဖြင့် ငါးယူဇနာ ခြောက်ယူဇနာမျှလည်း မသွားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၇၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဝါကျွတ်ပြီးသောဘိက္ခုနီမ မည်သည် ပုရိမဝါ သို့မဟုတ် ပစ္ဆိမဝါသုံးလပတ်လုံးနေပြီးသော ဘိက္ခုနီမတည်း၊ “အယုတ်အားဖြင့် ငါးယူဇနာ ခြောက်ယူဇနာတို့တိုင်ရုံမျှလည်း ခရီးမသွားအံ့”ဟု ဝန်ချ ကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၇၆
။ အန္တရာယ်ရှိသော် အဖော်ဘိက္ခုနီမကို ရှာဖွေမရသော် အာပတ် မသင့်၊ ဖျားနာသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
စတုတ္ထတုဝဋ္ဋဝဂ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၇၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး၏ ဥယျာဉ်တွင်းရှိ ပြတိုက် တော်၌ ဉာဏ်စွမ်းပြ ပန်းချီကားကို ပြုလုပ်စီရင်ထားသဖြင့် များစွာသော လူတို့သည် ပြတိုက်ကို ကြည့် ရှုရန် သွားကုန်၏။ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ပြတိုက်တော်ကို ကြည့်ရှုရန် သွားကုန်၏။ လူတို့သည် “အဘယ့် ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ ပြတိုက်တော်ကို ကြည့် ရှုရန် သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည်ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ပြတိုက်ကို ကြည့်ရှုရန် သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ပြတိုက်ကို ကြည့်ရှုရန် သွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ပြတိုက်ကို ကြည့်ရှုရန် သွားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၇၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မင်းကွန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပြတိုက် ကိုသော်လည်းကောင်း၊ အရံကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥယျာဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရေကန်ကိုသော်လည်းကောင်း ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၇၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မင်းကွန်း မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ မင်း၏ ရွှင်မြူးပျော်ပါး ကစားမွေ့လျော်ရန် အလို့ငှါ ပြုလုပ်စီရင်ထားသော စံအိမ်တော်တည်း။
ပြတိုက် မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ လူအပေါင်းတို့၏ ရွှင်မြူးပျော်ပါး ကစားမွေ့လျော်ရန့်အလို့ငှါ ပြုလုပ်စီရင်ထားသော အိမ်တည်း။
အရံ မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ လူအပေါင်းတို့၏ ရွှင်မြူးပျော်ပါး ကစားမွေ့လျော်ရန် အလို့ငှါ ပြုလုပ်စီရင်ထားသော အရံတည်း။
ဥယျာဉ် မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ လူအပေါင်းတို့၏ ရွှင်မြူးပျော်ပါး ကစား မွေ့လျော်ရန် အလို့ငှါ ပြုလုပ်စီရင်ထားသော ဥယျာဉ်တည်း။
ရေကန် မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ လူအပေါင်းတို့၏ ရွှင်မြူးပျော်ပါး ကစားမွေ့လျော်ရန် အလို့ငှါ ပြုလုပ်စီရင်ထားသော ရေကန်တည်း။
֍ ၉၈၀
။ ကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်ရာမှ ရပ်၍ ကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်လောက်သော အရပ်ကို စွန့်၍ အဖန်ဖန် ကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တစ်ခုခုကြည့်ရှုခြင်းငှါ သွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်ရာမှ ရပ်၍ ကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မြင်လောက်သော အရပ်ကို စွန့်၍ အဖန်ဖန်ကြည့်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၈၁
။ အရံအတွင်း၌ ရပ်၍ ကြည့်အံ့၊ သွားစဉ်လာစဉ် ကြည့်အံ့၊ အကြောင်းကိစ္စ ရှိ၍ သွားသောအခါ ကြည့်အံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစ လက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၈၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မြင့်လွန်းသောနေရာ၁ကိုလည်း ကောင်း၊ ပလ္လင်၂ကိုလည်းကောင်း သုံးဆောင်ကုန်၏။လူတို့သည် ကျောင်းစဉ်လှည့်လည်သည် ရှိသော် တွေ့မြင်၍ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ မြင့်လွန်းသော နေရာကိုလည်းကောင်း၊ ပလ္လင်ကို လည်းကောင်း သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ အပြစ်ပြပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် မြင့်လွန်းသော နေရာကိုလည်းကောင်း၊ ပလ္လင်ကိုလည်းကောင်း သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မြင့်လွန်းသော နေရာကိုလည်းကောင်း၊ ပလ္လင်ကိုလည်းကောင်း သုံးဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် မြင့်လွန်းသော နေရာကိုလည်းကောင်း၊ ပလ္လင်ကိုလည်းကောင်း သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေ ခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၈၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မြင့်လွန်းသော နေရာကိုလည်းကောင်း၊ ပလ္လင်ကိုလည်းကောင်း သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၈၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မြင့်လွန်းသောနေရာ မည်သည် အတိုင်းအရှည်ပမာဏထက် ပိုလွန်သော ညောင်စောင်းကို ဆိုလိုသည်။
ပလ္လင် မည်သည် သားရဲရုပ်တို့ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် မရွေ့ကောင်းသော နေရာတည်း။
သုံဆောင်ငြားအံ့ဟူသည် ထိုမြင့်လွန်းသော နေရာပလ္လင်၌ ထိုင်သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်သော် လည်းကောင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၈၅
။ မြင့်လွန်းသော နေရာ၏ အခြေတို့ကို ဖြတ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပလ္လင်၏ သားရဲရုပ်တို့ကို ဖျက်ဆီး၍ သုံးဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမ တို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ မြတ်စွာဘုရားလက်ရှစ်သစ်ပမာဏထက်လွန်သော ညောင်းစောင်းအင်းပျဉ်။
၂။ ခြေထောက်တို့၌ သားရဲရုပ်တပ်ထားသော နေရာ။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၈၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ဗိုင်း ‘ချည်’ ငင့်ကုန်၏။ လူတို့ သည် ကျောင်းစဉ်လှည့်လည်ကုန်သည် ရှိသော် မြင်၍ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ် စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ ဗိုင်း ‘ချည်’ ငင့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ဗိုင်း ‘ချည်’ ငင့် ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ဗိုင်း ‘ချည်’ ငင့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဗိုင်း ‘ချည်’ ငင့်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၈၇
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ဗိုင်း ‘ချည်'ငင့်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၈၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဗိုင်း ‘ချည်’ မည်သည် နာနတ်ချည်၊ ဝါချည်၊ ပိုးချည်၊ သားမွေးချည်၊ ပိုက်ဆံလျှော်ချည်၊ ဘန်ချည်ဟူ၍ ချည်ခြောက်မျိုး ရှိ၏။
ငင့်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ငင့်အံ့၊ ဝင်ရိုးတွင် ချည်မျှင်ရစ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၈၉
။ ငင့်ပြီးသော ချည်ကို ငင့်ပြန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၉၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမှုကိစ္စကို ပြုလုပ်ကုန်၏။ အလို နည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမှုကိစ္စကို ပြုလုပ်ကုန်ဘိသ နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမှုကိစ္စကို ပြုလုပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် လူမှုကိစ္စကို ပြုလုပ်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၉၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် လူမှုကိစ္စကို ပြုလုပ်ငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၉၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လူမှုကိစ္စ မည်သည် လူတို့၏ ယာဂုကိုသော်လည်းကောင်း၊ ထမင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ခဲဖွယ်ကို သော်လည်းကောင်း ချက်ပြုတ်အံ့၊ ပုဆိုးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဦးရစ် ‘ခေါင်းပေါင်း’ ကိုသော်လည်းကောင်း လျှော်ဖွပ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၉၃
။ သံဃာအတွက် လူတို့စီရင်အပ်သော ယာဂုအဖျော်၌လည်းကောင်း၊ သံဃာ၏ ဆွမ်း၌သော် လည်းကောင်း၊ စေတီအား ပူဇော်ရာ၌လည်းကောင်း အာပတ် မသင့်၊ မိမိအမှုကိစ္စကို ပြုလုပ်ပေးသူ၏ ယာဂု ထမင်း ခဲဖွယ်ကို ချက်ပြုတ်အံ့၊ ပုဆိုး ဦးရစ် ‘ခေါင်းပေါင်း'ကိုလည်း ဖွပ်လျှော်ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေပါလော့”ဟု ဆို၏။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံ၍ ငြိမ်းလည်း မငြိမ်းစေ၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်၊ ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမ သည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ဘိက္ခုနီမက ‘အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေပါလော့’ဟု ဆိုလာသည် ရှိသော် ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံ ထားလျက် ငြိမ်းလည်း မငြိမ်းစေဘိသနည်း၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမက “အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေပါလော့”ဟု ဆိုလာသည် ရှိသော် “ကောင်းပါပြီ”ဟု ဝန်ခံထားလျက် ငြိမ်းလည်း မငြိမ်းစေ၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမက “အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေပါလော့”ဟု ဆိုလာသည် ရှိသော် ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံလျက် ငြိမ်းလည်း မငြိမ်းစေဘိသနည်း၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၉၉၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမက ‘အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေပါလော့’ဟု ဆိုလာသည်ရှိသော် ‘ကောင်းပါပြီ’ဟု ဝန်ခံလျက် ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောက်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ ငြိမ်းလည်း မငြိမ်းစေ ငြားအံ့၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၉၉၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဘိက္ခုနီမကဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမက။
အဓိကရုဏ်း မည်သည် ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း၊ အနုဝါဒါဓိကရုဏ်း၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်း၊ ကိစ္စာဓိကရုဏ်းဟူ၍ အဓိကရုဏ်းလေးမျိုး ရှိ၏။
အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေပါလော့ဟူသည် အသျှင်မ လာလော့၊ ဤအဓိကရုဏ်းကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါလော့။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောက်အခါ၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲဟူသည် အန္တရာယ် မရှိခဲ့သော်။
မငြိမ်းစေငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် မငြိမ်းစေငြားအံ့။
ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မစေခိုင်းငြားအံ့။
“မငြိမ်းစေတော့အံ့၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါ ကြောင့်ကြမစိုက်တော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၉၇
။ ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အဓိကရုဏ်းကို မငြိမ်းစေအံ့၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါ လည်း ကြောင့်ကြမစိုက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ဘိက္ခုနီမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ အဓိကရုဏ်းကို မငြိမ်းစေအံ့၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဘိက္ခုနီမ၌ ဘိက္ခုနီမ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အဓိကရုဏ်းကို မငြိမ်းစေအံ့၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါ လည်း ကြောင့်ကြမစိုက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
လူသာမဏေ၏ အဓိကရုဏ်းကို မငြိမ်းစေအံ့၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
လူသာမဏေ၌ ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ လူသာမဏေ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ လူသာမဏေ၌ လူသာမဏေဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၉၉၈
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ ရှာဖွေ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသူအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့ အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၉၉၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကစေသူ ကချေသည်တို့နှင့် ကျွမ်းသမား မျက်လှည့်သမား အိုးစည်သမားတို့အား “ငါ၏ ဂုဏ်ကို ပရိသတ်အလယ်၌ ချီးကျူး ပြောဆို ကုန်လော့”ဟု (ဆို၍) မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေး၏။ကစေသူ ကချေသည် ကျွမ်းသမား မျက်လှည့်သမား အိုးစည်သမားတို့သည် ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ ဂုဏ်ကို ပရိသတ်အလယ်၌ “အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အကြားအမြင်များ၏၊ အပြောကောင်း၏၊ တရား စကားကို ပြောခြင်းငှါလည်း ရဲရင့်၍ စွမ်းရည်ရှိ၏၊ အသျှင်မအား လှူဒါန်းကြကုန်လော့၊ အသျှင်မအား အရိုအသေပြုကြကုန်လော့”ဟု ချီးကျူး ပြောဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် လူဝတ်ကြောင်အား မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေးဘိနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် လူဝတ်ကြောင်အား မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် လူဝတ်ကြောင်အား မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေးဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ့ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၀၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် လူဝတ်ကြောင်အားလည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ် ယောက်ျားအားလည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ်မအားလည်းကောင်း မိမိလက်ဖြင့် ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၀၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လူဝတ်ကြောင် မည်သည် အိမ်နေသူ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း။
ပရိဗိုဇ်ယောက်ျား မည်သည် ရဟန်းယောက်ျား သာမဏေယောက်ျားမှတစ်ပါး ပရိဗိုဇ်အဖြစ်သို့ ရောက်သူ တစ်ဦးဦးတည်း။
ပရိဗိုဇ်မ မည်သည် ဘိက္ခုနီမ သိက္ခမာန် သာမဏေမတို့မှတစ်ပါး ပရိဗိုဇ်မအဖြစ်သို့ ရောက်သူ တစ်ဦးဦးတည်း။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါး ရေ, ဒန်ပူတို့မှ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ် မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲအားဖြင့် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တည်း။
ပေးငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်, ကိုယ်နှင့်စပ်သောဝတ္ထု စွန့်လွှတ်လိုက်သောဝတ္ထုဖြင့် ပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ရေဒန်ပူကို ပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၀၂
။ အပေးသာခိုင်း၍ ကိုယ်တိုင် မပေးအံ့၊ အနီး၌ ချထား၍ ပေးအံ့၊ အပလိမ်းကျံဖွယ်ကို ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၀၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဥတုနှီးသင်္ကန်းကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင်သဖြင့် အခြားဥတုလာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် မရကြကုန်။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ဥတုနှီးသင်္ကန်းကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင်ဘိနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဥတုနှီးသင်္ကန်းကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဥတုနှီးသင်္ကန်းကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၀၄
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ဥတုနှီးသင်္ကန်းကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင် ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၀၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဥတုနှီးသင်္ကန်း မည်သည် ဥတုလာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် သုံးဆောင်ကြစေကုန်ဟု (ရည်ရွယ်လျက်) လှူထားသော သင်္ကန်းတည်း။
မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင်ငြားအံ့ဟူသည် နှစ်ညဉ့် သုံးညဉ့်တို့ သုံးဆောင်ပြီးနောက် လေးရက် မြောက်နေ့၌ ဖွပ်လျှော်ပြီးလျှင် ဘိက္ခုနီမ သိက္ခမာန် သာမဏေမတို့အား မစွန့်လွှတ်ဘဲ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၀၆
။ မစွန့်လွှတ်ရသေးသည်၌ မစွန့်လွှတ်ရသေးဟု အမှတ်ရှိ၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မစွန့်လွှတ်ရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မစွန့်လွှတ်ရသေးသည်၌ စွန့်လွှတ်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
စွန့်လွှတ်ပြီးသည်၌ မစွန့်လွှတ်ရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်ပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်လွှတ်ပြီးသည်၌ စွန့်လွှတ်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၀၀၇
။ စွန့်လွှတ်ပြီးမှ သုံးဆောင်အံ့၊ တစ်ဖန် အလှည့်ကျသဖြင့် သုံးဆောင်အံ့၊ ဥတုလာသော အခြားဘိက္ခုနီမတို့ မရှိကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ သင်္ကန်းအလုခံရသော ဘိက္ခုနီမ၊ သင်္ကန်းပျောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ်မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၀၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကျောင်းကို မစွန့်ဘဲ ဒေသစာရီ ဖဲသွား၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ၏ ကျောင်းသည် မီးလောင်သဖြင့် ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မတို့ ပစ္စည်းဘဏ္ဍာကို သယ်ယူထုတ်ဆောင်ကြစို့”ဟု ဆိုကုန်၏။
အချို့သော ဘိက္ခုနီမတို့ကမူ “အသျှင်မတို့ ငါတို့သည် မသယ်ယူ မထုတ်ဆောင်လိုကုန်၊ ပစ္စည်း ဥစ္စာ တစ်စုံတစ်ခုပျောက်ခဲ့သော် အလုံးစုံသော ပစ္စည်းဘဏ္ဍာအတွက် ငါတို့ကို မေးစိစစ်လတ္တံ့”ဟု ဆိုကုန်၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တစ်ဖန် ထိုကျောင်းသို့ ပြန်လာ၍ “အသျှင်မတို့ ပစ္စည်းဘဏ္ဍာကို သယ်ယူ ထုတ်ဆောင်ကြသည် မဟုတ်ပါလော”ဟု ဘိက္ခုနီမတို့အား မေးသဖြင့် “အသျှင်မ အကျွန်ုပ်တို့ သည် မသယ်ယူ မထုတ်ဆောင်ပါကုန်”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျောင်းကို မီးလောင်နေပါလျက် ပစ္စည်းဘဏ္ဍာကို မသယ်ယူ မထုတ်ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ကျောင်းကို မစွန့်ဘဲ ဒေသစာရီ ဖဲသွားလေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ကျောင်းကို မစွန့်ဘဲ ဒေသစာရီ ဖဲသွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ကျောင်းကို မစွန့်ဘဲ ဒေသစာရီ ဖဲသွားဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၀၉
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကျောင်းကို မစွန့်ဘဲ ဒေသစာရီ ဖဲသွားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၁၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကျောင်း မည်သည် တံခါးရွက် အဖွဲ့ရှိသော ကျောင်းကို ဆိုလို၏။
မစွန့်ဘဲ ဒေသစာရီ ဖဲသွားငြားအံ့ဟူသည် ဘိက္ခုနီမအားသော်လည်းကောင်း၊ သိက္ခမာန် အားသော်လည်းကောင်း၊ သာမဏေမအားသော်လည်းကောင်း မစွန့်ဘဲ အရံရှိသော ကျောင်း၏ အရံကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အရံမရှိသော ကျောင်း၏ ဥပစာကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမ အား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၁၁
။ မစွန့်ရသေးသည်၌ မစွန့်ရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မစွန့်ရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ မစွန့်ရသေးသည်၌ စွန့်ထားပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖဲသွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တံခါးရွက်အဖွဲ့မရှိသော ကျောင်းကို မစွန့်ဘဲ ဖဲသွားအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ထားပြီးသည်၌ မစွန့်ရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ထားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ထားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ စွန့်ထားပြီးသည်၌ စွန့်ထားပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၀၁၂
။ စွန့်ပြီးမှ ဖဲသွားအံ့၊ အန္တရာယ် ရှိ၍ ဖဲသွားအံ့၊ ရှာဖွေ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၁၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ၁ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို သင်ယူကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ ဖီလာအတတ်ကို သင်ယူကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ဖီလာအတတ် ကို သင်ယူကုန်ဘိသနည်း။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို သင်ယူကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို သင်ယူကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၁၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်'ကို သင်ယူငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၁၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ မည်သည် သာသနာ၏ ပြင်ပဖြစ်သော အကျိုးမဲ့နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်အတတ်တစ်စုံတစ်ခုတည်း။
သင်ယူငြားအံ့ဟူသည် ပုဒ်ဖြင့် သင်ယူအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အက္ခရာဖြင့် သင်ယူအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၁၆
။ စာရေးခြင်းအတတ်ကို သင်ယူအံ့၊ ဆောင်ထားခြင်းငှါ သင်ယူအံ့၊ လုံခြုံစေခြင်းအကျိုးငှါ အရံအတားအတတ်ကို သင်ယူအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ဤ၌ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာဟူသည် နတ်ရွာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်နှင့် ဆန့်ကျင်ဖက်အတတ်တည်း။
--၅-စိတ္တာဂါရဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၁၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို ပို့ချသင်ပေးကြကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမ တို့ကဲ့သို့ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို ပို့ချ သင်ပေးကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို ပို့ချသင်ပေးကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို ပို့ချသင်ပေးကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ ကို ပို့ချသင်ပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၁၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်'ကို ပို့ချသင်ပေး ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၁၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ ‘ဖီလာအတတ်’ မည်သည် သာသနာ၏ ပြင်ပဖြစ်သော အကျိုးမဲ့နှင့် စပ်လျဉ်း သည့်အတတ် တစ်စုံတစ်ခုတည်း။
ပို့ချသင်ပေးငြားအံ့ဟူသည် ပုဒ်ဖြင့် ပို့ချသင်ပေးငြားအံ့၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အက္ခရာဖြင့် ပို့ချသင်ပေးငြားအံ့၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၂၀
။ စာရေးခြင်းအတတ်ကို ပို့ချသင်ပေးအံ့၊ ဆောင်ထားစေရန် ပို့ချသင်ပေးအံ့၊ လုံခြုံစေခြင်း အကျိုးငှါ အရံအတားအတတ်ကို ပို့ချသင်ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ပဉ္စမစိတ္တာဂါရဝဂ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၂၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ် သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် ရွာကျောင်း၌ သင်္ကန်းတစ်ထည်တည်းသာ ဝတ်ကုန်လျက် သင်္ကန်းချုပ်နေကြကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် မပန်ကြားဘဲ အရံအတွင်းသို့ ဝင်၍ ထိုသင်္ကန်းချုပ်သော ရဟန်းတို့အထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် မပန်ကြားဘဲ အရံအတွင်းသို့ ဝင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(က) “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မပန်ကြားဘဲ အရံအတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၀၂၂
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ရဟန်းတို့သည် ထိုကျောင်းမှ ဖဲသွားကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင် ကောင်းတို့ ဖဲသွားကုန်ပြီ”ဟု အရံတွင်းသို့ မသွားကုန်။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ထိုကျောင်းသို့ တစ်ဖန် ပြန်လာကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်ကောင်းတို့ ပြန်လာကုန်ပြီ”ဟု ပန်ကြား၍ အရံတွင်းသို့ ဝင်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းတို့ အထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ နေကုန်၏။တစ်ခုသော နေရာ၌ နေသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ထိုရဟန်းတို့က “နှမတို့ သင်တို့သည် အဘယ့် ကြောင့် အရံကို တံမြက်မလှည်းကုန်ဘိသနည်း၊ သောက်ရေ သုံးဆောင်ရေကို မတည်ထားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ဆိုကုန်၏။ အသျှင်တို့ “အရံတွင်းသို့ မပန်ကြားဘဲ မဝင်ရ”ဟု သိက္ခာပုဒ်ကို မြတ်စွာဘုရား ပညတ်တော်မူ၏။ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့သည် အရံတွင်းသို့ မလာကြပါကုန်ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ အရံတွင်းသို့ ဝင်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(ခ) “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၀၂၃
။ ထိုစဉ်အခါ ရဟန်းတို့သည် ထိုကျောင်းမှ ဖဲသွားပြီးနောက် ထိုကျောင်းသို့ပင် တစ်ဖန် ပြန်လာကြကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်ကောင်းတို့ ဖဲသွားကုန်ပြီ”ဟု မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်ကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ‘ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ မဝင်ရ’ဟု သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ထားတော်မူ၏။ သို့သော်လည်း ငါတို့သည် ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်မိကြလေပြီ၊ အသို့နည်း ငါတို့အား ပါစိတ်အာပတ် သင့်သလော”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမတို့ အား တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ဖြစ်ကုန်၏။ပ။မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်း အရာကြောင့် တရားစကားကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၂၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် သိလျက် ရဟန်းရှိသော အရံတွင်းသို့ မပန်ကြားဘဲ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၂၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိ၏ မည်သည် ကိုယ်တိုင်သော်လည်း သိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကမူလည်း ထိုဘိက္ခုနီမအား ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့ကမူလည်း ပြောကြားကုန်၏။
ရဟန်း ရှိသော အရံတွင်း မည်သည် အကြင်အရံ၌ ရဟန်းတို့သည် သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်း နေကုန်၏၊ (ထိုအရပ်တည်း)။
မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်ငြားအံ့ဟူသည် ရဟန်းကိုဖြစ်စေ သာမဏေကိုဖြစ်စေ အရံစောင့် ကိုဖြစ်စေ မပန်ကြားဘဲ အရံရှိသော ကျောင်း၏ အရံအတားကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အရံမရှိသော ကျောင်း၏ ဥပစာသို့ သက်သော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၂၆
။ ရဟန်းရှိသော အရံတွင်း၌ ရဟန်းရှိသော အရံတွင်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်းရှိသော အရံတွင်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြားဘဲ အရံတွင်း သို့ ဝင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းရှိသော အရံတွင်း၌ ရဟန်းမရှိဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို မပန်ကြား ဘဲ အရံတွင်းသို့ ဝင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ရဟန်းမရှိသော အရံ၌ ရဟန်း ရှိ၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမရှိသော အရံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမရှိသော အရံ၌ ရဟန်းမရှိဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၀၂၇
။ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို ပန်ကြား၍ ဝင်အံ့၊ ရဟန်း ထင်ရှားမရှိသောကြောင့် မပန်ကြားဘဲ ဝင်အံ့၊ ရှေးဦးဝင်နှင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခေါင်းဆောင်မှုကို ကြည့်ရှု၍၁ ဝင်သွားအံ့၊ ဘိက္ခုနီမတို့ စည်းဝေးနေရာ အရပ်သို့ သွားအံ့၊ အရံဖြင့် (ဖြတ်သန်းသွားရသော) လမ်းခရီးဖြစ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။
ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ သီသာနုလောကိကာတိ ပဋ္ဌမံ ပဝိသန္တီနံ ဘိက္ခုနီနံ သီသံ အနုလောကေန္တီ ပဝိသတိ၊ အနာပတ္တိ (အဋ္ဌကထာ)
--၆-အာရာမဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၂၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလိပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင် ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အသျှင်ဥပါလိ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြစ်သော အသျှင်ကပ္ပိတကသည် သင်းချိုင်း၌ နေ၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့တွင် သီတင်းကြီးဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမသည် ကွယ်လွန်လေ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုဘိက္ခုနီမ (ရုပ်အလောင်း) ကို ယူဆောင်၍ အသျှင်ကပ္ပိတက၏ ကျောင်းအနီး၌ မီးသင်္ဂြိုဟ်၍ စေတီပြုလုပ်ပြီးနောက် ထိုစေတီသို့ သွား၍ ငိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ အသျှင်ကပ္ပိတကသည် ထိုငိုသံနှိပ်စက်သဖြင့် စေတီကို ဖျက်ဆီး၍ ကစဉ့်ကရဲ ဖြန့်ကြဲ ထားလေ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် “ဤကပ္ပိတကသည် ငါတို့ အသျှင်မ၏ စေတီကို ဖျက်ဆီး၏၊ ယခုပင်လျှင် ထိုကပ္ပိတကကို သတ်ကြစို့”ဟု တိုင်ပင်ကြကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတစ်ပါးက အသျှင်ဥပါလိအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။ အသျှင်ဥပါလိသည် အသျှင်ကပ္ပိတကအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်၏။
ထိုအခါ အသျှင်ကပ္ပိတကသည် ကျောင်းမှ ထွက်၍ တိမ်းရှောင်ပုန်းကွယ်နေရလေ၏။ ထို့နောက် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် အသျှင်ကပ္ပိတက၏ ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် အသျှင်ကပ္ပိတက၏ ကျောင်း ကို ကျောက်ခဲ မြေစိုင်ခဲတို့ဖြင့် လွှမ်းဖိစေ၍ “ကပ္ပိတကသည် သေလေပြီ”ဟု ထင်မှတ်ကာ ဖဲသွားကုန်၏။
ထို့နောက် အသျှင်ကပ္ပိတကသည် ထိုညဉ့်လွန်သော နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ဝေသာလီပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်လေ၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် အသျှင်ကပ္ပိတက ဆွမ်းခံလှည့်လည်နေသည်ကို မြင်၍ “ဤကပ္ပိတကသည် အသက်ရှင်နေသေး၏၊ အဘယ်သူသည် ငါတို့၏ တိုင်ပင်ချက်ကို ဖျက်ဆီးလေသနည်း”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် “အသျှင်ဥပါလိမထေရ် သည် ငါတို့၏ တိုင်ပင်ချက်ကို ဖျက်ဆီးလေသတတ်”ဟု ကြားကုန်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် အသျှင်ဥပါလိမထေရ်ကို “ဖန်ရည်စွန်းသော ဆတ္တာသည်တို့၏ အဝတ်ကို ဝတ်၍့အညစ်အကြေးကို သုတ်သင်ပေးရသည့် ဤဇာတ်ညံ့သူ (ဥပါလိ) သည် အဘယ့်ကြောင့် ငါတို့၏ တိုင်ပင်ချက်ကို ဖျက်ဆီးလေဘိသနည်း”ဟု ဆဲရေးကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် အသျှင်ဥပါလိကို ဆဲရေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ဥပါလိကို ဆဲရေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဥပါလိကို ဆဲရေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၂၉
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ရဟန်းကို ဆဲရေးမူလည်း ဆဲရေးငြားအံ့၊ ခြိမ်းချောက်မူလည်း ခြိမ်းခြောက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၃၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းကိုဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သော သူကို။
ဆဲရေးငြားအံ့ဟူသည် ဆဲရေးခြင်း အကြောင်းဆယ်မျိုးတို့ဖြင့်သော်လည်း ဆဲရေးအံ့၊ ထိုဆဲရေးခြင်း ဆယ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးဖြင့်သော်လည်း ဆဲရေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ခြိမ်းခြောက်ငြားအံ့ဟူသည် ဘေးကို ပြအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၃၁
။ ရဟန်း၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆဲရေးမူလည်း ဆဲရေးအံ့၊ ခြိမ်းခြောက်မူလည်း ခြိမ်းခြောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ရဟန်း၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ဆဲရေးမူလည်း ဆဲရေးအံ့၊ ခြိမ်းခြောက်မူလည်း ခြိမ်းခြောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်း၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆဲရေးမူလည်း ဆဲရေးအံ့၊ ခြိမ်းခြောက်မူလည်း ခြိမ်းခြောက်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူကို ဆဲရေးမူလည်း ဆဲရေးအံ့၊ ခြိမ်းခြောက်မူလည်း ခြိမ်းခြောက်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရဟန်းမဟုတ်သူ၌ ရဟန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၃၂
။ အနက်ကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ပါဠိကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ အဆုံးအမကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၃၃
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ခိုက်ရန်ဖြစ်တတ်၏၊ ငြင်းခုံရန်ပွါး ဆန့်ကျင်ဘက်စကားကို ဆိုတတ်သည့်ပြင် စကားများ၍ သံဃာ့အဓိကရုဏ်းကိုလည်း ပြုတတ်၏၊ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုဘိက္ခုနီမအား ကံပြုသည်ရှိသော် ကန့်ကွက်တားမြစ်၏။ထိုစဉ်အခါ၌ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် ရွာငယ်သို့ သွားခိုက် ဘိက္ခုနီသံဃာသည် “ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ဖဲသွားပြီ”ဟု စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမအား အာပတ်ကို မရှုခြင်း ကြောင့် နှင်ထုတ်၏။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ရွာငယ်၌ ထိုပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ဖန် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ပြန်လာ၏။ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ပြန်လာသော ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမအား နေရာကို မခင်းပေး၊ ခြေဆေး ရေ ခြေဆေးအင်းပျဉ် ခြေပွတ်အိုးခြမ်းကိုလည်း အနီး၌ ယူမထား၊ ခရီးဦးကြိုဆို၍ သပိတ်သင်္ကန်း ကိုလည်း လှမ်းမယူ၊ သောက်ရေဖြင့်လည်း မမေးမြန်း ‘သောက်ရေကိုလည်း မဆက်ကပ်’။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီအား-
“အသျှင်မ သင်သည် ငါလာနေပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် နေရာကို မခင်းပါသနည်း၊ ခြေဆေးရေ ခြေဆေးအင်းပျဉ် ခြေပွတ်အိုးခြမ်းကို မထားပါသနည်း၊ ခရီးဦးကြိုဆို၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုလည်း လှမ်းမယူပါသနည်း၊ သောက်ရေဖြင့် မမေးမြန်းပါသနည်း၊ ‘သောက်ရေကိုလည်း မဆက်ကပ်ပါသနည်း’ဟု မေး၏။
အသျှင်မ အကျွန်ုပ်မှာ ကိုးကွယ်ရာမဲ့ဘို့ရန် အကြောင်းဖြစ်လျက် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အသျှင်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ကိုးကွယ်ရာမဲ့ ဖြစ်ရပါသနည်းဟု (မေး၏)။
အသျှင်မ အကျွန်ုပ်အား ဤဘိက္ခုနီမတို့က “ဤစဏ္ဍကာဠီသည် ကိုးကွယ်ရာမရှိ၊ ထင်ရှားသူ မဟုတ်၊ စဏ္ဍကာဠီအတွက် တားမြစ်ကန့်ကွက်မည့် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မရှိတော့ပြီ”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) အာပတ်ကို မရှုခြင်းကြောင့် နှင်ထုတ်ပါကုန်ဟု (ပြောဆို၏)။
ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမက “ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မလိမ္မာကုန်၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ကံကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပျက်စီးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပြည့်စုံခြင်းကိုလည်းကောင်း မသိကြကုန်”ဟု ဂိုဏ်းကို ကြမ်းတမ်းစွာ ရေရွတ်ပြောဆို၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ဂိုဏ်းကို ကြမ်းတမ်း စွာ ရေရွတ်ပြောဆိုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ဂိုဏ်းကို ကြမ်းတမ်းစွာ ရေရွတ်ပြောဆို၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
--မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ဂိုဏ်းကို ကြမ်းတမ်းစွာ ရေရွတ်ပြောဆိုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၃၄
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကြမ်းတမ်းစွာ ဂိုဏ်းကို ရေရွတ် ပြောဆိုငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၃၅
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကြမ်းတမ်းစွာ မည်သည် အမျက်ထွက်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
ဂိုဏ်း မည်သည် ဘိက္ခုနီမသံဃာကို ဆိုလို၏။
ရေရွတ်ငြားအံ့ဟူသည် “ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်ကုန်၏၊ မလိမ္မာကုန်၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် ကံကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပျက်စီးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကံ၏ပြည့်စုံခြင်း ကိုလည်းကောင်း မသိကြကုန်”ဟု ရေရွတ်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့ကိုသော်လည်းကောင်း၊ တစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမကိုသော်လည်းကောင်း၊ လူသာမဏေကိုသော်လည်းကောင်း ရေရွတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၃၆
။ အနက်ကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ပါဠိကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ဆုံးမခြင်းကို ရှေးရှုသော ဘိက္ခုနီမ၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၃၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ပင့်ဖိတ်၍ ဆွမ်းကျွေး၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် ‘တော်ပြီ တန်ပြီ’ဟု တားမြစ်၍ (အခြား) ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ သွားပြီးလျှင် အချို့က စား၍ အချို့က ဆွမ်းကို ယူသွားကုန်၏။ထို့နောက် ပုဏ္ဏားသည် “အမောင်တို့ အကျွန်ုပ်သည် ဘိက္ခုနီမတို့ကို (ဆွမ်းဖြင့်) ရောင့်ရဲစေပါပြီ၊ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့ကိုလည်း (ကျွေးမွေး) ရောင့်ရဲစေအံ့”ဟု အိမ်နီးချင်းတို့အား ပြောဆို၏၊ ထိုအိမ်နီးချင်းတို့သည်-
“ပုဏ္ဏား သင်သည် အဘယ်သို့လျှင် အကျွန်ုပ်တို့ကို ရောင့်ရဲစေအံ့နည်း၊ သင်ပင့်ဖိတ်ထားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်ပင် ငါတို့၏ အိမ်သို့လာပြီးလျှင် အချို့က စား၍ အချို့က ဆွမ်းကို ယူသွားကုန်၏”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားသည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ငါတို့၏အိမ်၌ စားပြီးဖြစ်လျက် အခြားအိမ်၌ စားကြကုန်ဘိသနည်း။ ငါသည်လည်း အလိုရှိသလောက် ပေးလှူခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင် သလော”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုသော ပုဏ္ဏား၏ စကားကို ကြားကြသည်သာ တည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် ‘တော်ပြီ တန်ပြီ’ဟု မြစ်၍ အခြားအိမ်၌ စားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် ‘တော်ပြီ တန်ပြီ’ဟု မြစ်၍ အခြားအိမ်၌ စားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ဆွမ်းစားစဉ် ‘တော်ပြီ တန်ပြီ’ဟု မြစ်၍ အခြားအိမ်၌ စားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၃၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ပင့်ဖိတ်ထားပြီးမှလည်းကောင်း၊ ‘တော်ပြီ တန်ပြီ’ဟု တားမြစ်ပြီးမှလည်းကောင်း ခဲဖွယ်ကိုဖြစ်စေ ဘောဇဉ်ကိုဖြစ်စေ ခဲမူလည်း ခဲငြားအံ့၊ စားမူလည်းစားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၃၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ပင့်ဖိတ်ထားပြီး မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသော ဘောဇဉ်ဖြင့် ပင့်ဖိတ်ခြင်း တည်း။
မြစ်ပယ်ထားပြီး မည်သည် စားဆဲသည် ထင်ရှား၏၊ ဘောဇဉ်သည် ထင်ရှား၏၊ ဘိက္ခုနီမ၏ နှစ်တောင့်ထွာ (ဟတ္ထပါသ်) အတွင်း၌ ရပ်တည်၏၊ ရှေးရှုဆောင်၏၊ မြစ်ပယ်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏။
ခဲဖွယ် မည်သည် ဘောဇဉ်ငါးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ယာဂုကိုလည်းကောင်း၊ ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကကိုလည်းကောင်း ထား၍ အကြွင်းသည် ခဲဖွယ်မည်၏။
ဘောဇဉ် မည်သည် ထမင်း၊ မုယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲဟင်းလျာဟူသော ဤဘောဇဉ်ငါးပါတို့ တည်း။
“ခဲမည် စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၄၀
။ ပင့်ဖိတ်ထားပြီးသည်၌ ပင့်ဖိတ်ထားပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ခဲမူလည်း ခဲအံ့ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ပင့်ဖိတ်ထားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ခဲမူလည်း ခဲအံ့ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပင့်ဖိတ်ထားပြီးသည်၌ မပင့်ဖိတ်ရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ခဲမူလည်း ခဲအံ့ စားမူလည်း စားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို အာဟာရအလို့ငှါ ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၄၁
။ ပင့်ဖိတ်ထားသည်ဖြစ်၍ ပဝါရိတ်မသင့်ဘဲ ‘မတားမြစ်ဘဲ’ ယာဂုကို သောက်အံ့၊ ပင့်ဖိတ်သူ ဥစ္စာရှင်တို့ကို ပန်ကြား၍ စားအံ့၊ ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇီဝိကတို့ကို အကြောင်းရှိခဲ့ သော် စားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၄၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ပါးသည် သာဝတ္ထိပြည် ခရီးလမ်းဆုံ တစ်ခု၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်သည်ရှိသော် ဒါယကာတစ်ဦး၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ ထိုလူတို့သည် ထိုဘိက္ခုနီမကို ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် “အသျှင်မ အခြား ဘိက္ခုနီမတို့လည်း လာကြပါစေ”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမက “အဘယ်သို့လျှင် (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့သည် မလာကုန်ရာအံ့နည်း”ဟု (ကြံစည်၍) ဘိက္ခုနီမတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင်မတို့ ဤမည်သော အရပ်၌ ခွေးတို့သည် ဆိုးကုန်၏၊ နွားလားသည် ကြမ်းတမ်း၏၊ ရွှံ့ညွန်ထူထပ်သော အရပ်လည်း ဖြစ်၏၊ ထိုအရပ်သို့ မသွား ကြကုန်လင့်”ဟု (ပြောဆို၏)။
ဘိက္ခုနီမတစ်ပါးသည်လည်း ထိုခရီးလမ်းဆုံ၌ပင် ဆွမ်းခံလှည့်လည်သည်ရှိသော် ထိုဒါယကာအိမ်သို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ လူတို့သည် ဘိက္ခုနီမကို ဆွမ်းကျွေး ပြီးနောက်- “အသျှင်မ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် မလာကုန်သနည်း”ဟု မေးသဖြင့် ဤအကြောင်းကို ထိုလူတို့အား ပြောကြား၏။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ဒါယကာ၌ ဝန်တိုသူ ဖြစ်လေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ဒါယကာ၌ ဝန်တို၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော် မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ဒါယကာ၌ ဝန်တိုဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေး သော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၄၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အမျိုး ‘ဒါယကာ’ ၌ ဝန်တိုသူ ဖြစ်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၄၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အမျိုး ‘ဒါယကာ’ မည်သည် မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲဟူ၍ အမျိုး ‘ဒါယကာ’ လေးမျိုး ရှိ၏။
ဝန်တိုသူ ဖြစ်ငြားအံ့ဟူသည် “အဘယ်သို့လျှင် (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့သည် မလာကုန်ရာ အံ့နည်း”ဟု (ကြံစည်၍) ဘိက္ခုနီမတို့၏ အထံ၌ ဒါယကာ၏ ဂုဏ်မဲ့ကို ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဒါယကာထံ၌လည်း ဘိက္ခုနီမတို့၏ ဂုဏ်မဲ့ကို ပြောဆိုအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၄၅
။ ဒါယကာ၌ ဝန်တိုခြင်း မရှိဘဲ ထင်ရှားရှိသော အပြစ်ကိုသာလျှင် ပြောကြားအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၄၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရွာကျောင်း၌ ဝါမှ ထကုန်ပြီးနောက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မတို့သည် အဘယ်အရပ်၌ ဝါမှ ထကုန်သနည်း၊ အဆုံးအမဩဝါဒသည် ပြည့်စုံပါ၏လော”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား မေးကုန်၏။အသျှင်မတို့ ထိုအရပ်၌ ရဟန်းမရှိပါ၊ အဘယ်မှာ အဆုံးအမပြည့်စုံပါအံ့နည်းဟု (ဆိုကုန်၏)။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းမရှိသော ကျောင်း၌ ဝါကပ်နေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းမရှိသော ကျောင်း၌ ဝါကပ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ့တို့သည် ရဟန်းမရှိသော ကျောင်း၌ ဝါကပ်နေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၄၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် (ယူဇနာခွဲအတွင်း) ရဟန်းမရှိသော ကျောင်း၌ ဝါကပ်နေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၄၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းမရှိသောကျောင်း မည်သည် အဆုံးအမခံခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဥပုသ်မေးခြင်းစသော သံဝါသ အကျိုးငှါလည်းကောင်း သွားရန် မစွမ်းနိုင်။
“ဝါကပ်နေအံ့”ဟု နှလုံးသွင်း၍ အိပ်ရာနေရာကို ခင်းအံ့၊ သောက်ရေ သုံးရေကို တည်ထားအံ့၊ ပရိဝုဏ်ကို တံမြက်လှည်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အရုဏ်တက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၄၉
။ ဘိက္ခုနီမ ဝါကပ်ပြီးမှ ရဟန်းတို့သည် အရပ်တစ်ပါးသို့ ဖဲသွားကုန်အံ့၊ လူထွက်ကုန်အံ့၊ သေကျေ ပျက်စီးကုန်အံ့၊ တိတ္ထိကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကုန်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၅၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ များစွာသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရွာကျောင်း၌ ဝါမှထပြီးနောက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့က ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား “အသျှင်မတို့သည် အဘယ်အရပ်၌ ဝါမှထကုန်သနည်း၊ ရဟန်းသံဃာကို ဖိတ်ကြားထားပါပြီလော”ဟု မေးသဖြင့် အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် ရဟန်းသံဃာကို ဖိတ်ကြားမထားပါကုန်ဟု ပြောဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဝါမှထပြီးကုန်သည် ရှိသော် ရဟန်းသံဃာကို ဖိတ်ကြားမထားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဝါမှထသည်ရှိသော် ရဟန်းသံဃာကို ဖိတ်ကြားမထားကုန်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ဝါမှထသည်ရှိသော် ရဟန်းသံဃာကို ဖိတ်ကြားမထားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၅၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဝါမှထသည် ရှိသော် နှစ်ဖက်သံဃာ၌ မြင်ခြင်း, ကြားခြင်း, ယုံမှားခြင်း ဤအကြောင်းသုံးပါးတို့ဖြင့် မဖိတ်ကြားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၅၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဝါမှထသည် ရှိသော် မည်သည် ပုရိမဝါ သို့မဟုတ် ပစ္ဆိမဝါသုံးလပတ်လုံး နေပြီးသော်
“နှစ်ဖက်သံဃာ၌ မြင်ခြင်း၊ ကြားခြင်း၊ ယုံမှားခြင်း ဤအကြောင်းသုံးပါးတို့ဖြင့် မဖိတ်တော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၅၃
။ အန္တရာယ်ရှိအံ့၊ အဖော်ဘိက္ခုနီမကို ရှာ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျုးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၅၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ဘိက္ခုနီမကျောင်းသို့ သွား၍ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ကို ဆုံးမကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ကို “အသျှင်မတို့ လာကုန်လော့၊ အဆုံးအမခံယူရာ အရပ်သို့ သွားကုန်အံ့”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ အသျှင်မတို့ အဆုံးအမခံယူရန်အတွက် အကျွန်ုပ်တို့ သွားကြရကုန်ရာ ၏။ (သို့ရာတွင်) အသျှင်ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့ ကိုယ်တိုင် ဤအရပ်သို့သာလျှင် လာရောက်၍ အကျွန်ုပ်တို့ကို ဆုံးမကြပါသည်ဟု (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့က) ပြောဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် အဆုံးအမခံယူရာ အရပ်သို့ မသွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် အဆုံးအမခံယူရာအရပ်သို့ မသွားကုန်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အဆုံးအမခံယူရာအရပ်သို့ မသွားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၅၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အဆုံးအမခံယူခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဥပုသ် စသော သံဝါသအကျိုးငှါလည်းကောင်း မသွားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၅၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အဆုံးအမ မည်သည် ဂရုဓံတရားရှစ်ပါးတို့တည်း။
သံဝါသ ‘ပေါင်းဖော်ခြင်း’ မည်သည် အတူတကွ ကံပြုမှု၊ အတူတကွ ပါတိမောက်ပြမှု၊ အတူတကွ ကျင့်ကြံနေထိုင်မှုတည်း။
“အဆုံးအမခံခြင်းငှါသော်လည်းကောင်း၊ (ဥပုသ်စသော) သံဝါသအကျိုးငှါသော်လည်းကောင်း မသွား တော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၅၇
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ အဖော်ဘိက္ခုနီမကို ရှာ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျုးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၅၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဥပုသ်နေ့ကိုလည်း မမေးကုန်၊ အဆုံးအမကိုလည်း မတောင်းကုန်၊ ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဥပုသ်နေ့ ကိုလည်း မမေးကုန်ဘိသနည်း၊ အဆုံးအမကိုလည်း မတောင်းကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် “ဥပုသ်နေ့ကိုလည်း မမေးကုန်၊ အဆုံးအမကိုလည်း မတောင်းကုန်”ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ဥပုသ်နေ့ကိုလည်း မမေးကုန်ဘိသနည်း၊ အဆုံးအမကိုလည်း မတောင်းကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်း တို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၅၉
။ “လခွဲတစ်ကြိမ် ဘိက္ခုနီမသည် ရဟန်းသံဃာမှ ဥပုသ်နေ့ မေးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အဆုံးအမခံယူရန် ချဉ်းကပ် တောင်းပန်ခြင်းကိုလည်း ကောင်း ဤတရားနှစ်ပါးတို့ကို တောင့်တရမည်၊ ထိုလခွဲတစ်ကြိမ်ကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၆၀
။ လခွဲတစ်ကြိမ်ဟူသည် ဥပုသ်နေ့တိုင်းတည်း။ဥပုသ် မည်သည် စာတုဒ္ဒသီဥပုသ်၊ ပန္နရသီ ‘လပြည့် လကွယ်'ဥပုသ်ဟူ၍ ဥပုသ်နှစ်ပါး ရှိကုန်၏။
အဆုံးအမ မည်သည် ဂရုဓံတရားရှစ်ပါးတို့တည်း။
“ဥပုသ်နေ့ကိုလည်း မမေးတော့အံ့၊ အဆုံးအမကိုလည်း မတောင်းတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၆၁
။ အန္တရာယ်ရှိအံ့၊ အဖော်ဘိက္ခုနီမကို ရှာ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျုးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၆-အာရာမဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၆၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် အောက်ခက်မနှစ်ဖြာ ‘ပေါင်ခြံ’ ၌ ပေါက်သော အိုင်းအမာဖုကို ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဖောက်ခွဲစေ၏။ထိုအခါ ထိုယောက်ျားသည် ဘိက္ခုနီမကို ဖျက်ဆီးစော်ကားခြင်းငှါ လုံ့လပြု၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဖောက်ပြန်သော အသံကို ပြုသဖြင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ပြေးလာကြကုန်ပြီးလျှင် “အသျှင်မ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဖောက်ပြန်သော အသံကို ပြုဘိသနည်း”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမကို မေးကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြာင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် အောက်ခက်မနှစ်ဖြာ ‘ပေါင်ခြံ’ ၌ ပေါက်သော အိုင်း အမာဖုကို ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဖောက်ခွဲစေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် အောက်ခက်မနှစ်ဖြာ ‘ပေါင်ခြံ’ ၌ ပေါက်သော အိုင်းအမာဖုကို ယောက်ျားနှင့် အတူ တစ်ယောက်ချင်းချင်း ဖောက်ခွဲစေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် အောက်ခက်မနှစ်ဖြာ ‘ပေါင်ခြံ’၌ ပေါက်သော အိုင်းအမာဖုကို ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက် ချင်းချင်း ဖောက်ခွဲစေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၆၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အောက်ခက်မနှစ်ဖြာ ‘ပေါင်ခြံ’ ၌ ပေါက်သော အိုင်းအမာဖုကိုသော်လည်းကောင်း၊ သွေးစုနာကိုသော်လည်းကောင်း၊ သံဃာကို ဖြစ်စေ ဂိုဏ်းကို ဖြစ်စေ မပန်ကြားဘဲ ယောက်ျားနှင့်အတူ တစ်ယောက် ချင်းချင်း ခွဲမူလည်း ခွဲစေအံ့၊ ဖောက်မူလည်း ဖောက်စေအံ့၊ ဖန်ရေမူလည်း ဆေးစေအံ့၊ ဆေးမူလည်း လိမ်းစေအံ့၊ ကျပ်မူလည်း စည်းစေအံ့၊ (ကျပ်စည်း ထားသည်ကို) ဖြေမူလည်း ဖြေစေအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၆၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အောက်ခက်မနှစ်ဖြာ ‘ပေါင်ခြံ’ မည်သည် ချက်အောက် ပုဆစ်ဒူးဝန်း အထက်ဖြစ်သော အရပ်တည်း။
ပေါက်သောဟူသည် ထိုအရပ်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသော အနာတည်း။
အိုင်းအမာ မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အိုင်းအမာတည်း။
သွေးစုနာ မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အနာတည်း။
မပန်ကြားဘဲဟူသည် မပြောကြားမူ၍။
သံဃာ မည်သည် ဘိက္ခုနီသံဃာကို ဆိုလို၏။
ဂိုဏ်း မည်သည် များစွာ (နှစ်ပါး သုံးပါး) သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဆိုလို၏။
ယောက်ျား မည်သည် ဘီလူး (နတ်) ယောက်ျား မဟုတ်၊ ပြိတ္တာယောက်ျား မဟုတ်၊ တိရစ္ဆာန် ယောက်ျား မဟုတ်၊ သိကြားလိမ္မာ၍ ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော လူယောက်ျားတည်း။
အတူဟူသည် တစ်ပေါင်းတည်း။
တစ်ယောက်ချင်းချင်းဟူသည် ယောက်ျားသည်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီမသည် လည်းကောင်း တည်း။
֍ ၁၀၆၅
။ “ခွဲပါလော့”ဟု စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ခွဲသည်ရှိသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။“ဖောက်ပါလော့”ဟု စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဖောက်သည်ရှိသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
“ဖန်ရေဆေးပါလော့”ဟု စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဖန်ရေဆေးသည်ရှိသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
“ဆေးလိမ်းပါလော့”ဟု စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဆေးလိမ်းကျံသည်ရှိသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
“ကျပ်စည်းပါလော့”ဟု စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကျပ်စည်းသည်ရှိသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
“ကျပ်စည်းထားသည်ကို ဖြေပါလော့”ဟု စေခိုင်းအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကျပ်စည်းထား သည်ကို ဖြေသည်ရှိသော် ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၆၆
။ ပန်ကြား၍ ခွဲမူလည်း ခွဲစေအံ့၊ ဖောက်မူလည်း ဖောက်စေအံ့၊ ဖန်ရေမူလည်း ဆေးစေအံ့၊ ဆေးမူလည်း လိမ်းကျံစေအံ့၊ ကျပ်မူလည်း စည်းစေအံ့၊ ကျပ်စည်းထားသည်ကိုမူလည်း ဖြေစေအံ့၊ သိကြားလိမ္မာသူ အဖော်တစ်ဦးတစ်ယောက်သော်လည်း ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
ဆဋ္ဌအာရာမဝဂ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၆၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ် သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ရဟန်း ပြုပေးကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၏။လူတို့သည် “အသျှင်မအား ဆွမ်းကို ပေးလှူကုန်လော့၊ အသျှင်မသည်ကား လေးသောကိုယ်ဝန် ရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ရဟန်းပြုပေး ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၆၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ရဟန်းပြု ပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၆၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မည်သည် (ဝမ်း၌) ရောက်သော သတ္တဝါရှိသူ (မိန်းမ) ကို ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု နှလုံးသွင်း၍ ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာဆရာမကိုသော်လည်း ကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး ၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၇၀
။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ၌ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ၌ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မဟုတ်သည်၌ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဝန် ဆောင်မ မဟုတ်သည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မဟုတ်သည်၌ ကိုယ်ဝန် ဆောင်မ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၀၇၁
။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မဟုတ်သည်ကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်မ မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၇၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၏။လူတို့သည် “အသျှင်မအား ဆွမ်းကို လှူကုန်လော့၊ အသျှင်မသည် အဖော်သားငယ် ရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေး ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့စို့သားငယ် ရှိသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည့်မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၇၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေး ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၇၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမ မည်သည် အမိမူလည်း ဖြစ်စေ နို့ထိန်းမူလည်း ဖြစ်စေ (တစ်ယောက် ယောက်တည်း)။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ် ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အားကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၇၅
။ နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမ၌ နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်း ပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမ၌ နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြု ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမ၌ နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမ၌ နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၀၇၆
။ နို့စို့သားငယ်ရှိသော မိန်းမကို နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမကို နို့စို့သားငယ်မရှိသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၇၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ထားပြီးမဟုတ်သော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲ့ကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ထားပြီးမဟုတ်သော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ထားပြီးမဟုတ်သော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ထားပြီးမဟုတ်သော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေး ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ သိက္ခမာန်အား နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ဖို့ရန်ဟူသော သိက္ခာ သမ္မုတိပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်၊ ထိုသိက္ခမာန်သည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံး ထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်လျက် ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဤအမည် ရှိပါ၏၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ သိက္ခမာန်ပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကို ကျင့်ဖို့ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်းပန်ပါ၏”ဟု လျှောက်ရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းပန်ရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းပန်ရမည်။ ကျွမ်းကျင် လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၁၀၇၈
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ ဤမည်သော သိက္ခမာန်သည် သံဃာအား နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ် ခြောက်ပါးကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။ --အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ ဤမည်သော သိက္ခမာန်သည် သံဃာအား နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာသည် ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား နှစ်နှစ်ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေး၏၊ ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား နှစ်နှစ်တို့ ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်ဟု (သိစေရမည်)။
֍ ၁၀၇၉
။ ထိုသိက္ခမာန်ကို-(၁) “အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏။
(၂) မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံး ဆောက်တည်ပါ၏။
(၃) မမြတ်သော အကျင့်မှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏။
(၄) မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးမလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏။
(၅) မူးယစ်မေ့လျော့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော သေရည်အရက်ကို သောက်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက် တည်ပါ၏။
(၆) နေလွဲညစာ စားခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏”ဟု ဤသို့ဆိုလော့ဟု ပြောဆိုရမည်။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၈၀
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ် ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီး မဟုတ်သော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၈၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားတို့ ကာလပတ်လုံး။
ကျင့်ထားပြီး မဟုတ်သော မည်သည် သိက္ခာ ‘အကျင့်’ ကိုသော်လည်း မပေးရသေး၊ ပေးထားပြီး သိက္ခာ ‘အကျင့်’ သော်လည်း ပျက်၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အားကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၈၂
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၈၃
။ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြု ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၈၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ ဘိက္ခုနီမတို့သည် “သိက္ခမာန်တို့ လာကြကုန်၊ ဤဝတ္ထုကို သိကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို ပေးကုန် လော့၊ ဤဝတ္ထုကို ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို အလိုရှိ၏၊ ဤဝတ္ထုကို အပ်အောင် ပြုကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။ (ထိုအခါ) ထိုဘိက္ခုနီမတို့က “အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် သိက္ခမာန်တို့မဟုတ်ကုန်၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်ကား ဘိက္ခုနီမတို့သာတည်း”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကြကုန် ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသာဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည် ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော် မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာန သမ္မုတိပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သော ထိုသိက္ခမာန်သည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်လျက် ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆောင့်ကြောင့် ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဤအမည် ရှိပါ၏၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သော သိက္ခမာန်ပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့ သမုတ်ခြင်း'ကို တောင်းပန်ပါ၏”ဟု လျှောက်ရာ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းပန်ရ မည်။ သုံးကြိမ်မြောက် လည်း တောင်းပန်ရမည်။
ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
--֍ ၁၀၈၅
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သူ ဤမည်သော သိက္ခမာန် သည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့သမုတ်ခြင်း’ ကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ် သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီး ဖြစ်သူ ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့သမုတ်ခြင်း'ကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သူ ဤမည်သော သိက္ခမာန်သည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့သမုတ်ခြင်း'ကို တောင်း၏၊ သံဃာသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်သူ ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့ သမုတ်ခြင်း'ကို ပေး၏၊ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးဖြစ်သူ ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့ သမုတ်ခြင်း'ကို ပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးဖြစ်သူ ဤမည်သော သိက္ခမာန် အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုဖို့သမုတ်ခြင်း’ ကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရ ပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော်မူ ပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၈၆
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ် ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီး ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်း ပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၈၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားတို့ ကာလပတ်လုံး။
ကျင့်ထားပြီးသော မည်သည် သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော။ မသမုတ်ရသေးသော မည်သည် ဉတ်လျှင် နှစ်ကြိမ်မြောက်သော ကံဖြင့် ပဉ္စင်းခံခြင်းငှါ သမ္မုတိ မပေးရသေးသော။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမ တို့အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၈၈
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၈၉
။ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးဖြစ်၍ ဤသံဃာက သမ္မုတိပေးထားပြီးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူး သော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၉၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် အချမ်း အပူ ဆာလောင်ခြင်း မွတ်သိတ်ခြင်း မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်းတို့၏ အတွေ့တို့ကို သည်းမခံနိုင်ကုန်၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်, မကောင်းသဖြင့် ရောက်လာသော စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်၌ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ် ခါးစပ် ကျင်နာ မသာယာဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံနိုင်ခြင်းသဘော မရှိကုန်။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမသည် အချမ်း အပူ ဆာလောင် ခြင်း မွတ်သိတ်ခြင်း မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်းတို့၏ အတွေ့တို့ကို သည်းခံနိုင်ခဲ၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်, မကောင်းသဖြင့် ရောက်လာသောစကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်၌ဖြစ်ဆဲ ဖြစ်သော ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ် ခါးစပ် ကျင်နာ မသာယာဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သေလောက် သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံနိုင်သောသဘော မရှိ။
ရဟန်းတို့ ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးသော မိန်းမသည်သာလျှင် အချမ်း အပူ ဆာလောင်ခြင်း မွတ်သိတ်ခြင်း မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်းတို့၏ အတွေ့တို့ကို သည်းခံနိုင်၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်, မကောင်းသဖြင့် ရောက်လာသော စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်၌ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ် ခါးစပ် ကျင်နာ မသာယာဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံနိုင်သောသဘော ရှိ၏။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၉၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ယောက်ျားရဖူးသော တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် မပြည့် သေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၉၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် မပြည့်သေးသော မိန်းမ မည်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်သို့ မရောက်သေးသော မိန်းမတည်း။
ယောက်ျားရဖူးသောမိန်းမ မည်သည် ယောက်ျားတစ်ပါး သွားလာဖူးသော မိန်းမကို ဆိုလို၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုလုပ်ပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၉၃
။ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမ၌ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမ၌ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြု ပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးသော မိန်းမ၌ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးသော မိန်းမ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးသော မိန်းမ၌ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၀၉၄
။ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်မပြည့်သေးသော မိန်းမကို တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်း ပြုပေးအံ့၊ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးသော မိန်းမကို တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အား လည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘီနီဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၀၉၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။ အလိုနည်း သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူး သော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရ သေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
ရဟန်းတို့ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော မိန်းမကို သိက္ခာသမ္မုတိပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏၊
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်၊ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ထိုမိန်းမသည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်၍ ဘိက္ခုနီမတို့ကို ရှိခိုးလျက် ဆောင့်ကြောင့် ထိုင်ပြီးကာ လက်အုပ်ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဤအမည် ရှိပါ၏၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော သူပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးတို့၌ သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်းပါ၏”ဟု လျှောက်ရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
--֍ ၁၀၉၆
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ဤမည်သော မိန်းမသည် သံဃာအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ဖို့ရန် သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ဤမည်သော မိန်းမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ဖို့ရန် သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ဤမည်သော မိန်းမသည် သံဃာအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ဖို့ရန် သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ဤမည်သော မိန်းမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ဖို့ရန် သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေး၏၊ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျား ရဖူးသော ဤမည်သော မိန်းမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ဖို့ရန် သိက္ခာ သမ္မုတိပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ဤမည်သော မိန်းမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ဖို့ရန် သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော ထိုမိန်းမကို-
(၁) “အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏။ပ။ (၆) နေလွဲညစာစားခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏”ဟု ဤသို့ ဆိုလော့ဟု ပြောဆိုရမည်။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တော် မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၀၉၇
။ အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီး မဟုတ် သော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၀၉၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး မည်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်သို့ ဝင်ရောက်ပြီးသော မိန်းမတည်း။
ယောက်ျားရဖူးသောမိန်းမ မည်သည် ယောက်ျားတစ်ပါး သွားလာဖူးသော မိန်းမကို ဆိုလို၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြား ရှိသော ကာလပတ်လုံး။
ကျင့်ထားပြီး မဟုတ်သော မည်သည် အကျင့်သိက္ခာကိုသော်လည်း မပေးရသေး၊ ပေးထားပြီး ဖြစ်သော အကျင့်သိက္ခာသည်သော်လည်း ပျက်၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာမှီးအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အား မူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၀၉၉
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၀၀
။ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော, နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၀၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ် ရသေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့သည် “သိက္ခမာန်တို့ လာကြကုန်၊ ဤဝတ္ထုကို သိကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို ပေးကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို အလိုရှိ၏၊ ဤဝတ္ထုကို အပ်အောင် ပြုကုန်လော့”ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုမိန်းမတို့သည် “အသျှင်မတို့ ငါတို့သည် သိက္ခမာန်တို့ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့သည်ကား ဘိက္ခုနီမ တို့သာတည်း”ဟု ဆိုကုန်၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော မိန်းမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြု ပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့် ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်း တို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့ကိုကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။ဟု ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုရန် သမ္မုတိပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်၊ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော ထိုသိက္ခမာန်သည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်၍ ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုး၍ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ် ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဤအမည် ရှိပါ၏၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသူ သိက္ခမာန်ပါ တည်း။ သံဃာအား ရဟန်းပြုဖို့ရန် သမုတ်ခြင်း ‘ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ’ ကို တောင်းပါ၏”ဟု လျှောက်ရာ၏။
--နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည် ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၁၁၀၂
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး တို့၌ ကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သိက္ခမာန်သည် သံဃာအား ရဟန်းပြုဖို့ရန် သမုတ်ခြင်း ‘ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ’ ကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ် ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ရဟန်းပြုဖို့ရန် သမုတ်ခြင်း ‘ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ’ ကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သိက္ခမာန်သည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာ သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ့်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ် ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို ပေး၏။ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်းမရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သိက္ခမာန်အား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲရဲ့ ပြစ်တင်တော် မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၀၃
။ အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျား ရဖူးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြု ပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၀၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီးသော မည်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်သို့ ရောက်ပြီးသော မိန်းမတည်း။
ယောက်ျားရဖူးသောမိန်းမ မည်သည် ယောက်ျားတစ်ပါး သွားလာဖူးသော မိန်းမကို ဆိုလို၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားရှိသော ကာလတို့ပတ်လုံး။
ကျင့်ထားပြီးသော မည်သည် သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးတို့၌ ကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ မသမုတ်ရသေးသော မည်သည် ဉတ္တိဒုတိယကံဖြင့် ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို မပေးရသေးသူ သိက္ခမာန် ဖြစ်၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၀၅
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၀၆
။ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်ပြည့်ပြီး၍ ယောက်ျားရဖူးသော, နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော, သံဃာက သမုတ်ထားပြီးသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၀၇
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မချီး မြှောက်စေ။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မချီးမြှောက် စေဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မိမိ ကိုယ်တိုင်လည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မချီးမြှောက်စေဘဲ နေ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မချီးမြှောက်စေဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၀၈
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြု ပေးပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး (ကိုယ်တိုင်လည်း) မချီးမြှောက်ငြားအံ့၊ (သူတစ်ပါး ကိုလည်း) မချီးမြှောက်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၀၉
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အတူနေတပည့်မဟူသည် အတူနေလေ့ရှိသော တပည့်မကို ဆိုလို၏။
ရဟန်းပြုပေးပြီး၍ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးပြီး၍။
နှစ်နှစ်တို့ ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားရှိသော ကာလတို့ပတ်လုံး။
မိမိလည်း မချီးမြှောက်ငြားအံ့ဟူသည် ပါဠိသင်ခြင်း အဋ္ဌကထာသင်ခြင်း သွန်သင်ခြင်း ဆုံးမခြင်းဖြင့် ကိုယ်တိုင် မချီးမြှောက်ငြားအံ့။
မချီးမြှောက်စေငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မစေခိုင်းငြားအံ့၊
“နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မိမိမူလည်း မချီးမြှောက်တော့အံ့၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မချီးမြှောက်စေတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၁၀
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ ရှာ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ့်မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၁၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ရဟန်းပြု ပေးသော ဆရာမ ‘ဥပဇ္ဈာယ်’ နောက်သို့ မလိုက်ကုန်။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ရဟန်း ပြုပေးသော ဆရာမနောက်သို့ မလိုက်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ရဟန်းပြုပေးသော ဆရာမနောက်သို့ မလိုက် ကုန်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ရဟန်းပြုပေးသော ဆရာမနောက်သို့ မလိုက်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၁၂
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ရဟန်းပြု ပေးသော (ဥပဇ္ဈာယ်) ဆရာမနောက်သို့ မလိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၁၁၁၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်းပြုပေးသောဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးသော ရဟန်းမိန်းမတည်း။
ဆရာမ မည်သည် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာမကို ဆိုလို၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားရှိသော ကာလတို့ပတ်လုံး။
နောက်သို့မလိုက်ငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် မလုပ်ကျွေးငြားအံ့။
“နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလုပ်ကျွေးတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၁၄
။ ဥပဇ္ဈာယ်မသည် မိုက်မဲသူသော်လည်းဖြစ်စေ အလဇ္ဇီသော်လည်းဖြစ်စေ အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၇-ဂဗ္ဘိနိဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၁၅
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီးနောက် မိမိလည်း ခေါ်မသွား၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ခေါ်မသွားစေ။ လင်ဖြစ်သူက ဖမ်းယူ သွား၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မ ထုလ္လနန္ဒာသည် အတူနေ တပည့်မ ကို ရဟန်းပြုပေးပြီးနောက် မိမိလည်း ခေါ်မသွား၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ခေါ်မသွားစေဘိသနည်း၊ လင်ဖြစ်သူက ဖမ်းယူသွား၏၊ ဤဘိက္ခုနီမသည် အရပ်တစ်ပါးသို့ အကယ်၍ ဖဲသွားအံ့၊ လင်ဖြစ်သူက မဖမ်းမယူလေရာ”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီးနောက် မိမိလည်း ခေါ်မသွား သူတစ်ပါးကိုလည်း ခေါ်မသွားစေ၊ လင်ယောက်ျားသည် ဖမ်းယူသွား၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေးပြီးနောက် မိမိလည်း ခေါ်မသွား၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ခေါ်မသွားစေဘိသနည်း။ လင်ဖြစ်သူက ဖမ်းယူသွားဘိ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၁၆
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အတူနေတပည့်မကို ရဟန်းပြုပေး ပြီးနောက် အယုတ်သဖြင့် ခြောက်ယူဇနာ ငါးယူဇနာခရီးတို့သို့လည်း မိမိလည်း ခေါ်မသွားအံ့၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ခေါ်မသွားစေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန် လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၁၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အတူနေတပည့်မ မည်သည် အတူနေလေ့ရှိသော တပည့်မကို ဆိုလို၏။
ရဟန်းပြုပေးပြီးနောက်ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးပြီးနောက်။
မိမိလည်းခေါ်မသွားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင်ခေါ်၍ မသွားငြားအံ့။
သူတစ်ပါးကိုလည်း ခေါ်မသွားစေအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မစေခိုင်းငြားအံ့။
“အယုတ်သဖြင့် ခြောက်ယူဇနာ ငါးယူဇနာခရီးတို့သို့လည်း မိမိလည်း ခေါ်မသွား သူတစ်ပါးကို လည်း ခေါ်မသွားစေတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၁၈
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ အဖော်ဘိက္ခုနီမကိုရှာ၍ မရအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမ အားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
သတ္တမဂဗ္ဘိနီဝဂ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၁၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ် သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေး သည့် သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ထိုသာမဏေမတို့သည် အချမ်း အပူ ဆာလောင်ခြင်း မွတ်သိပ်ခြင်း မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်းတို့၏ အတွေ့တို့ကို သည်းမခံနိုင်ကုန်၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်, မကောင်းသဖြင့် ရောက်လာ သော စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်၌ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ် ခါးစပ် ကျင်နာ မသာ ယာဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံနိုင်ခြင်း သဘော မရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့် သေးသည့် သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသည့် သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသည့် သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။
ရဟန်းတို့အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသည့် သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမသည် အချမ်းအပူကို သည်းမခံနိုင်သေး။ပ။ သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်း သည်းခံနိုင်ခြင်းသဘော မရှိသေး။ ရဟန်းတို့ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမသည်သာ အချမ်းအပူကို သည်းခံနိုင်၏။ပ။ သေလောက်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကိုလည်း သည်းခံနိုင်ခြင်းသဘော ရှိ၏။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၂၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသည့် သတို့သမီး ပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမအား ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၂၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သေးသော မည်သည် အနှစ်နှစ်ဆယ်သို့ မရောက်သေးသော။
သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ မည်သည် သာမဏေမကို ဆိုလို၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ် ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန့်၏။ ကမ္မဝါစာအဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အားမူ ကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၂၂
။ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသူ (သာမဏေမ) ၌ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးဟု အမှတ် ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသူ (သာမဏေမ) ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသူ (သာမဏေမ) ၌ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်ပြီးသူ (သာမဏေမ) ၌ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသူ (သာမဏေမ) ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသူ (သာမဏေမ) ၌ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၁၂၃
။ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သေးသူ (သာမဏေမ) ကို အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိ သည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်ပြီးသူ (သာမဏေမ) ကို အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်ပြီးဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၂၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်သာ ပြည့်ပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့်ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်သာ ပြည့်ပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြု ပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်သာ ပြည့်ပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ် ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်သာပြည့်ပြီး၍ နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော သတို့ သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကား ကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
ရဟန်းတို့ တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ပေးရမည်။
ထိုတစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမသည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်၍ ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးလျက် ဆောင့်ကြောင့် ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဤအမည် ရှိပါ၏၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီး သော သတို့သမီးပျိဖြစ်သူ သာမဏေမပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို သံဃာအား တောင်းပါ၏”ဟု လျှောက်ရာ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
--֍ ၁၁၂၅
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ် ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ ဤမည်သော သာမဏေမသည် သံဃာကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ ဤမည်သော သာမဏေမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ ဤမည်သော သာမဏေမသည် သံဃာအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ ဤမည်သော သာမဏေမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေး၏၊ တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့ သမီးပျိုဖြစ်သူ ဤမည်သော သာမဏေမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်းမရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ ဤမည်သော သာမဏေမအား နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ရန်ဟူသော သိက္ခာသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာ အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက် သည့်အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
တစ်ဆယ့်ရှစ်နှစ်ရှိပြီးသော ထိုသတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို- “(၁) အသက်သတ် ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံး ဆောက်တည်ပါ၏။ပ။ (၆) နေလွဲညစာစားခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို နှစ်နှစ် တို့ပတ်လုံး မလွန်ကျူးအောင် ကျင့်သုံးဆောက်တည်ပါ၏” ဤသို့ ဆိုလော့ဟု ပြောဆိုရမည်။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တော် မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၂၆
။ အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ် တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး မကျင့်ရသေးသော သတို့သမီးပျို ဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၂၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော မည်သည် အနှစ်နှစ်ဆယ်သို့ ရောက်ပြီးသော သူတည်း။
သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ မည်သည် သာမဏေမကို ဆိုလို၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားရှိသော ကာလတို့ပတ်လုံး။
မကျင့်ရသေးသော မည်သည် အကျင့်သိက္ခာကိုသော်လည်း မပေးရသေး၊ ပေးထားပြီးဖြစ်သော အကျင့်သိက္ခာသည်သော်လည်း ပျက်စီး၏။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာနှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၂၈
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၂၉
။ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော, နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၃၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သတို့သမီး ပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ဘိက္ခုနီမတို့က “သိက္ခမာန်တို့ လာကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို သိကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို ပေးကုန် လော့၊ ဤဝတ္ထုကို ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့၊ ဤဝတ္ထုကို အလိုရှိ၏၊ ဤဝတ္ထုကို အပ်အောင် ပြုကုန်လော့”ဟု ပြောဆိုကုန်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမငယ်တို့က “အသျှင်မတို့ ငါတို့သည်ကား သိက္ခမာန်များ မဟုတ်ကုန်၊ ငါတို့ သည် ဘိက္ခုနီမတို့တည်း”ဟု ပြောဆို၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီး သော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထားပြီးသာဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ့်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသာ ဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်း ငှါလည်းကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူပြီး၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုရန် သမုတ်ခြင်း ‘ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ’ ကို ပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်။
အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ထိုသတို့ သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမသည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်၍ ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ဤအမည် ရှိပါ၏၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ အသက် နှစ်ဆယ်ပြည့် ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော သတို့သမီး ပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမပါတည်း။ အကျွန်ုပ်သည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို တောင်းပါ၏”ဟု လျှောက်ရမည်။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေရမည်။
֍ ၁၁၃၁
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမသည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် အသက် နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ ဤမည်သော အသျှင်မ၏ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ဤမည် သော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမသည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာ သည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ဤ မည်သော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို ပေး၏။ အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော ဤမည်သော သတို့ သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိပေးခြင်းကို အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါး ကျင့်ထား ပြီးသော ဤမည်သော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမအား ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တော် မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၃၂
။ အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးဖြစ်၍ သံဃာက မသမုတ်ရ သေးသော သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမ အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၃၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော မည်သည် အနှစ်နှစ်ဆယ်သို့ ရောက်သောသူတည်း။
သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ မည်သည် သာမဏေမကို ဆိုလို၏။
နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးဟူသည် နှစ်နှစ်အပိုင်းအခြားရှိသော ကာလတို့ပတ်လုံး။
ကျင့်ထားပြီးသော မည်သည် သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးတို့၌ ကျင့်ထားပြီးသော။ မသမုတ်ရသေးသော မည်သည် ဉတ္တိဒုတိယကံဖြင့် ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ရဟန်းပြုရန်သမုတ်ခြင်း’ ကို မပေးရသေးသော။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ် ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန် ၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၃၄
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်း ပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၃၅
။ အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်ပြီးသော, နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော, သံဃာက သမုတ်ထားပြီးသော, သတို့သမီးပျိုဖြစ်သူ သာမဏေမကို ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးေသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
တတိယ သိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၃၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါ မရဘဲ (ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍) ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်၊ အတူနေ တပည့်မတို့သည်လည်း မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါ မရဘဲ ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါ မရဘဲ ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါ မရဘဲ ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၃၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါ မရဘဲ (ဥပဇ္ဈာယ် ပြု၍) ရဟန်းပြု ပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၁၁၃၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘော ရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါ မရဘဲ မည်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသို့ မရောက်သေးသူတည်း။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်း ပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဝါစာ ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အား မူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၃၉
။ တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးမှ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစ လက်ဦး လွန်ကျူးေသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈- ကုမာရီဘူတဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၄၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသာ ပြည့်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးဘဲ (ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍) ရဟန်းပြုပေးကုန်၏။ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည် မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်၊ အတူနေ တပည့်မတို့သည်လည်း မိုက်မဲကုန်၏၊ မကျွမ်းကျင်ကုန်၊ အပ် မအပ်ကိုလည်း မသိကုန်။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသာပြည့်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးဘဲ ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသာပြည့်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးဘဲ ရဟန်းပြု ပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသာပြည့်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးဘဲ ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။ ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ တရားစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ၁ကို ပေးခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ပေးရမည်။
တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ထိုဘိက္ခုနီမသည် သံဃာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံး ထက်၌ ဧကသီကို စံပယ်တင်၍ သီတင်းကြီးကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏ ခြေတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဆောင့် ကြောင့်ထိုင်ကာ လက်အုပ်ချီလျက်-
“အသျှင်မတို့ တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဤမည်သော အကျွန်ုပ်သည် ဘိက္ခုနီသံဃာအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို တောင်းပါ၏”ဟု လျှောက်ရမည်။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း တောင်းရမည်။
ထိုဘိက္ခုနီမကို သံဃာက “ဤဘိက္ခုနီမသည် ကျွမ်းကျင်၏လော လဇ္ဇီမလော”ဟု ပိုင်းခြား (နှိုင်းချိန်) ရမည်။ အကယ်၍ မိုက်လည်း မိုက်မဲအံ့၊ အလဇ္ဇီမလည်း ဖြစ်အံ့၊ မပေးရ။ အကယ်၍ မိုက်မဲ လျှင် လဇ္ဇီမဖြစ်သော်လည်း မပေးရ။ အကယ်၍ ကျွမ်းကျင်သော်လည်း အလဇ္ဇီမ ဖြစ်အံ့၊ မပေးရ။ အကယ်၍ ကျွမ်းကျင်လည်း ကျွမ်းကျင်အံ့၊ လဇ္ဇီမလည်းဖြစ်အံ့၊ ပေးရမည်။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့ပေးရမည်။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၍ စွမ်းရည်ရှိသော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာကို သိစေ ရမည်။
֍ ၁၁၄၁
။ “အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ တစ်ဆယ့် နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို ပေးရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။အသျှင်မတို့ သံဃာသည် အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့၊ တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့် ပြီးသော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမသည် သံဃာအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို တောင်း၏၊ သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို ပေး၏၊ တစ်ဆယ့် နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ပေးသည်ကို အကြင် အသျှင်မ အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်မသည် ဆိတ်ဆိတ် နေရာ၏၊ အကြင်အသျှင်မအား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအသျှင်မသည် ပြောဆိုရာ၏။
သံဃာသည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို ပေးအပ်ပြီ၊ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်”ဟု (သိစေရမည်)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဘိက္ခုနီမတို့ကို များစွာသော အကြောင်းဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော် မူပြီးလျှင် ကိုယ်တိုင် ပြုစုမွေးမြူရန် ခက်ခဲခြင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၄၂
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသာ ပြည့်၍ သံဃာက မသမုတ်ရသေးဘဲ့ (ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍) ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၄၃
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော မည်သည် တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါသို့ ရောက်ပြီးသော သူတည်း။
မသမုတ်ရသေး မည်သည် ဉတ္တိဒုတိယကံဖြင့် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို မပေးရသေး။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ် ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၄၄
။ ဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ရဟန်းပြု ပေးအံ့၊ ၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။အဓမ္မကံ၌ ဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ အဓမ္မကံ၌ အဓမ္မကံဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၄၅
။ တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်၍ သံဃာက သမုတ်ထားသောကြောင့် ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ တစ်ဆယ့်နှစ်ဝါပြည့်ပြီးသော ဘိက္ခုနီမအား ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ ရဟန်းခံပေးနိုင်ရန် ဉတ္တိဒုတိယ ကမ္မဝါစာဖြင့် သမုတ်ထားခြင်းကိုပင် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိဟု ခေါ်သည်။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၄၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီသံဃာသို့ ချဉ်းကပ် ပြီးလျှင် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို တောင်း၏။ထိုအခါ ဘိက္ခုနီသံဃာက ပိုင်းခြား (နှိုင်းချိန်) ပြီးနောက် “အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ်ပြုလုပ်ရန် မတော်သေး”ဟု (ဆိုလျက်) ထိုစဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမအား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို မပေးဘဲ နေ၏။ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် “ကောင်းပါပြီ”ဟု ဝန်ခံလေ၏။
ထိုစဉ်အခါ၌ ဘိက္ခုနီသံဃာသည် အခြားဘိက္ခုနီမတို့အား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို ပေးလေ၏။ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် “ငါသာလျှင် မိုက်သလော၊ ငါသာလျှင် အလဇ္ဇီမ, လော၊ သံဃာသည် ငါမှ တစ်ပါး အခြားဘိက္ခုနီမတို့အားမူကား ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို ပေး၏။ ငါ့အားသာလျှင် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိကို မပေးဘဲ နေဘိ၏”ဟု ကဲ့ရဲ့၏၊ ရှုတ်ချ၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မစဏ္ဍကာဠီသည် ‘အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ်ပြုလုပ်ရန် မတော်သေး’ဟု ဆိုသည် ရှိသော် ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံလျက် နောက်မှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချခြင်းသို့ ရောက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ်ပြုလုပ်ရန် မတော်သေး’ဟု ဆိုအပ်သည် ရှိသော် ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံပြီးလျှင် နောက်မှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ်ပြုလုပ်ရန် မတော်သေး’ဟု ဆိုအပ်သည်ရှိသော် ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံပြီးလျက် နောက်မှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချခြင်းသဘောသို့ ရောက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (စဏ္ဍကာဠီဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၄၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ် ပြုလုပ်ရန် မသင့်တော်သေး’ဟု ဆိုသည်ရှိသော် “ကောင်းပါပြီ”ဟု ဝန်ခံပြီးလျက် နောက်မှ ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချခြင်း သဘောသို့ ရောက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်
֍ ၁၁၄၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ်ပြုလုပ်ရန် မသင့်တော်သေးဟူသည် အသျှင်မ သင်သည် ဥပဇ္ဈာယ် ပြုလုပ်ရန် မသင့်တော်သေး’ဟု ဆိုအပ်သည် ရှိသော် “ကောင်းပါပြီ”ဟု ဝန်ခံပြီးလျက် နောက်မှ ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချခြင်းသို့ ရောက်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၄၉
။ ပင်ကိုယ်အားဖြင့် ချစ်ခြင်း မုန်းခြင်း မသိခြင်း ကြောက်ခြင်းတို့ကြောင့် (ဥပဇ္ဈာယ်လုပ်မှု) ပြုသောသူကို ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၅၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သိက္ခမာန်တစ်ယောက်သည် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို တောင်း၏၊ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုသိက္ခမာန်ကို “အသျှင်မ သင်သည် အကယ်၍ ငါ့အား သင်္ကန်းကို ပေးပါလျှင် သင့်ကို ငါ ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးနောက် ရဟန်းပြုမပေးချေ၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ချေ။
ထိုအခါ ထိုသိက္ခမာန်သည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့က “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် အကယ်၍ ငါ့အား သင်္ကန်းကို ပေးပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးနောက် ရဟန်းပြုမပေးဘိသနည်း၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း လုံ့လမပြုဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် အကယ်၍ ငါ့အား သင်္ကန်းကို ပေးပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးနောက် ရဟန်းပြုမပေး၊ ရဟန်းပြု ပေးခြင်း ငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် အကယ်၍ ငါ့အား သင်္ကန်းကို ပေးပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီး၍ ရဟန်းပြုမပေးဘိသနည်း၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၅၁
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် အကယ်၍ ငါ့အား သင်္ကန်းကို ပေးပါလျှင် သင့်ကို ငါ ရဟန်းပြုပေးအံ့’ဟု ဆိုပြီး နောက် ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောက်၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲ (ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍) ရဟန်းပြု မပေးငြားအံ့၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမ အား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၅၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိက္ခမာန် မည်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ အသျှင်မ သင်သည် အကယ်၍ ငါ့အား သင်္ကန်းကို ပေးပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်း ပြုပေးအံ့ဟူသည် ဤသို့ သင်္ကန်းပေးမူ သင့်ကို ငါ ပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် နောက်၌ အန္တရာယ်မရှိဘဲဟူသည် အန္တရာယ်မရှိခဲ့သော်။
ရဟန်းပြုမပေးငြားအံ့၊ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ရဟန်းပြုမပေးငြားအံ့။
ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါ ကြောင့်ကြမစိုက်ငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မစေခိုင်းငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုမပေးတော့အံ့၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း လုံ့လမပြုတော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၅၃
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ ရှာဖွေမရအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၅၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ သိက္ခမာန်တစ်ယောက်သည် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို တောင်း၏၊ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ထိုသိက္ခမာန်ကို “အသျှင်မ သင်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ငါ့နောက်သို့ လိုက်ခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးမှ ရဟန်းပြုမပေးချေ၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ချေ။
ထိုအခါ ထိုသိက္ခမာန်သည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် နှစ်နှစ်တို့ ပတ်လုံး ငါ့နောက်သို့ လိုက်ခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးမှ ရဟန်းပြုမပေးဘိသနည်း၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြော ဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ငါ့နောက်သို့ လိုက်ခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့’ဟု ဆိုပြီးမှ ရဟန်းပြုမပေး၊ ရဟန်းပြု ပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ငါ့နောက်သို့ လိုက်ခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးမှ ရဟန်းပြုမပေးဘိသနည်း၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြ မစိုက်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၅၅
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်ကို ‘အသျှင်မ သင်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ငါ့နောက်သို့ လိုက်ခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဆိုပြီးနောက် ထိုဘိက္ခုနီမသည် အန္တရာယ်မရှိဘဲ ရဟန်းပြုမပေးငြားအံ့၊ ရဟန်း ပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၅၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိက္ခမာန် မည်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ အသျှင်မ သင်သည် နှစ်နှစ်ပတ်လုံး ငါ့နောက်သို့ လိုက်ခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါ ရဟန်းပြုပေးအံ့ဟူသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး လုပ်ကျွေးခဲ့ပါလျှင် သင့်ကို ငါပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် ဆိုပြီးနောက် အန္တရာယ်မရှိဘဲဟူသည် အန္တရာယ်မရှိခဲ့သော်။
ရဟန်းပြုမပေးငြားအံ့ဟူသည် ကိုယ်တိုင် ရဟန်းပြုမပေးအံ့။
ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါ ကြောင့်ကြမစိုက်ငြားအံ့ဟူသည် သူတစ်ပါးကို မစေခိုင်းငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုမပေးတော့အံ့၊ ရဟန်းပြုပေးခြင်းငှါလည်း ကြောင့်ကြမစိုက်တော့အံ့”ဟု ဝန်ချကာမျှ၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၅၇
။ အန္တရာယ် ရှိအံ့၊ ရှာဖွေမရအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၉-နဝမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၅၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ယောက်ျားကြီး ယောက်ျား ငယ်တို့နှင့် ရောနှောသော (ယောက်ျားတို့အတွက်)၁ သောကဝင်လျက်ရှိသော ကြမ်းတမ်းသူ စဏ္ဍကာဠီ သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေး၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ယောက်ျားကြီး ယောက်ျားငယ်တို့နှင့် ရောနှောသော (ယောက်ျားတို့အတွက်) သောကဝင်လျက်ရှိသော ကြမ်းတမ်းသူ စဏ္ဍကာဠီသိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် ယောက်ျားကြီး ယောက်ျားငယ်တို့နှင့် ရောနှောသော (ယောက်ျားတို့အတွက်) သောကဝင်လျက်ရှိသော ကြမ်းတမ်းသော စဏ္ဍကာဠီသိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြု ပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် ယောက်ျားကြီး ယောက်ျားငယ်တို့နှင့် ရောနှောသော (ယောက်ျားတို့အတွက်) သောကဝင် လျက်ရှိသော ကြမ်းတမ်းသော စဏ္ဍကာဠီသိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြစေကြကုန်လော့။
֍ ၁၁၅၉
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ယောက်ျားကြီး ယောက်ျားငယ်တို့နှင့် ရောနှောသော (ယောက်ျားတို့အတွက်) သောကဝင်လျက်ရှိသော ကြမ်းတမ်းသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြု ပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --နဝမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၆၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ယောက်ျားကြီး မည်သည် အသက်နှစ်ဆယ်သို့ ရောက်ပြီးသူတည်း။
ယောက်ျားငယ် မည်သည် အသက်နှစ်ဆယ်သို့ မရောက်သေးသော သူတည်း။
ရောနှောခြင်း မည်သည် မလျောက်ပတ်သော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာဖြင့် ရောနှော စပ်ယှက်၏။
ကြမ်းတမ်းသော မည်သည် အမျက်ထွက်ခြင်းကို ဆိုလို၏။
သောကဝင်လျက် ရှိသော မည်သည် သူတစ်ပါးတို့အား ဆင်းရဲခြင်းကို ဖြစ်စေ၏၊ သောကသို့ ဝင်၏။
သိက္ခမာန် မည်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်း ပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမ တို့အား မူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၆၁
။ မသိ၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။နဝမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ အထဝါ ဃရံ ဝိယ ဃရသာမိကာ အယမ္ပိ ပုရိသသမာဂမံ အလဘမာနာ သောကံ အာဝိသတိ စသည်ဖြင့် ဖွင့်ပြသော အဋ္ဌကထာ နောက်နည်းနှင့် အညီတည်း။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၆၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အမိအဖတို့နှင့် လင် ယောက်ျားတို့က ခွင့်မပြုသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေး၏။အမိအဖတို့နှင့် လင်ယောက်ျားတို့က “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် ငါတို့ခွင့်မပြုသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော အမိအဖတို့နှင့် လင်ယောက်ျားတို့၏ စကားကို ကြားကြသည်သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မ ထုလ္လနန္ဒာသည် အမိအဖတို့နှင့် လင်ယောက်ျားတို့က ခွင့်မပြုသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် အမိအဖတို့နှင့် လင်ယောက်ျားတို့က ခွင့်မပြုသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် အမိအဖတို့နှင့် လင်ယောက်ျားတို့က ခွင့်မပြုသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေ ခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၆၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် အမိအဖတို့ကလည်းကောင်း၊ လင် ယောက်ျားကလည်းကောင်း ခွင့်မပြုသော သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၀-ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၆၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
အမိ အဖ မည်သည် မွေးဖွားသူ (မိရင်းဖရင်း) တို့ကို ဆိုလို၏။
လင်ယောက်ျား မည်သည် သိမ်းပိုက်သော သခင်ကို ဆိုလို၏။
ခွင့်မပြုဘဲဟူသည် မပန်ကြားမူ၍။
သိက္ခမာန် မည်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၆၅
။ မသိ၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ပန်ကြား၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၆၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် “သိက္ခမာန်ကို ရဟန်း ပြုပေးအံ့”ဟု မထေရ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့ကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် များစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို မြင်၍ “အသျှင်တို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးမည် မဟုတ်သေးပါ”ဟု (လျှောက်ကာ) မထေရ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့ကို လွှတ်လိုက်ပြီးနောက် ဒေဝဒတ်၊ ကောကာလိက၊ ခဏ္ဍမိဖုရား၏ သားဖြစ် သော ကဋမောဒကတိဿက၊ သမုဒ္ဒဒတ္တတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေး၏။အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်မထုလ္လနန္ဒာသည် သိုးလေပြီးသော ဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့် သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည် သိုးလေပြီးသော ဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့် သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြု ပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီမသည် သိုးလေပြီးသော ဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့် သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၆၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် သိုးလေပြီးသော ဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့် သိက္ခမာန်ကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၆၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိုးလေပြီးသော ဆန္ဒပေးခြင်းဖြင့်ဟူသည် ပရိသတ်ထသွားသည် ရှိသော်။
သိက္ခမာန်ဟူသည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမ တို့အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၆၉
။ ပရိသတ် ထမသွားမီ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၇၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်စဉ်ရဟန်းပြုပေးသဖြင့် နေစရာ ကျောင်းသည် မလုံမလောက်ဖြစ်၏။လူတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် “ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်စဉ် ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း၊ နေစရာ ကျောင်းသည် မလုံမလောက်ဖြစ်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်စဉ် ရဟန်းပြု ပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နှစ်စဉ် ရဟန်းပြုပေး၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်း တော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် နှစ်စဉ် ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၇၁
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် နှစ်စဉ် (ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍) ရဟန်း ပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၇၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နှစ်စဉ်ဟူသည် နှစ်တိုင်းတည်း။
ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ဟူသည် ပဉ္စင်းခံပေးငြားအံ့။
“ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကိုသော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကိုသော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့ အားမူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၇၃
။ တစ်နှစ်ခြား၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၈-ကုမာရီဘူတဝဂ်
၁၃-တေရသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၇၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်နှစ်တည်း၌ သိက္ခမာန် နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏၊ နေစရာကျောင်းသည် ရှေးနည်းအတူသာလျှင် မလုံမလောက် ဖြစ်၏။လူတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် “ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်နှစ်တည်း၌ သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း၊ နေစရာကျောင်းသည် ရှေးနည်းအတူသာလျှင် မလုံမလောက်ဖြစ်၏”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်နှစ်တည်း၌ သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် တစ်နှစ်တည်း၌ သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အဘယ့် ကြောင့် တစ်နှစ်တည်း၌ သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၇၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် တစ်နှစ်တည်း၌ သိက္ခမာန်နှစ်ယောက် တို့ကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၃-တေရသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၇၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
တစ်နှစ်တည်း၌ဟူသည် တစ်ခုတည်းသော နှစ်၌။
သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးငြားအံ့ဟူသည် သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ပဉ္စင်းခံပေးအံ့။
“သိက္ခမာန်နှစ်ယောက်တို့ကို ရဟန်းပြုပေးအံ့”ဟု ဂိုဏ်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမကို သော်လည်းကောင်း၊ သပိတ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်းကိုသော်လည်းကောင်း ရှာဖွေအံ့၊ သိမ်ကို သော်လည်း သမုတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဉတ်၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ကမ္မဝါစာ နှစ်ကြိမ်တို့၏ အဆုံး၌ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။ ကမ္မဝါစာ၏ အဆုံး၌ ဥပဇ္ဈာယ်မအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ဂိုဏ်းနှင့် (ကမ္မဝါစာ) ဆရာမတို့အား မူကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ကုန်၏။
֍ ၁၁၇၇
။ တစ်နှစ်ခြား၍ ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တေရသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
အဋ္ဌမ ကုမာရီဘူတဝဂ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၇၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်ကုန်၏ ‘ဖိနပ်စီး ထီးဆောင်းကြကုန်၏’။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်ကုန် ‘ဖိနပ်စီး ထီးဆောင်းကြကုန်’ ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ထီးဖိနပ်ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ်မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသော အမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(က) “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၁၇၉
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် နာဖျား၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမအား ထီး ဖိနပ်နှင့် ကင်း၍ ချမ်းသာမှုမဖြစ်သောကြောင့် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။“ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား ထီး ဖိနပ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၈၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မနာမဖျားဘဲ ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင် ‘ဖိနပ်စီး ထီးဆောင်း’ ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁-ပဌမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၈၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မနာမဖျားဘဲ မည်သည် အကြင်ဘိက္ခုနီမအား ထီး ဖိနပ်နှင့် ကင်း၍ ချမ်းသာခြင်း ဖြစ်၏။
နာဖျား မည်သည် အကြင်ဘိက္ခုနီမအား ထီး ဖိနပ်နှင့် ကင်း၍ မချမ်းသာ။
ထီး မည်သည် ဝါးခြမ်းစိတ်တို့ဖြင့် ဝန်းဝိုင်းစွာ ခရိုင်ဖွဲ့ထားသော ထီးဖြူ၊ ဖျာထီး၊ သစ်ရွက်ထီး အားဖြင့် ထီးသုံးမျိုး ရှိ၏။
ဆောင်ငြားအံ့ဟူသည် တစ်ကြိမ်တစ်ခါပင် ဆောင်သော်လည်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၈၂
။ မနာမဖျားဘဲ မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မနာမဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မနာမဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထီး ဖိနပ်ကို ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ထီးကိုသာ ဆောင်၍ ဖိနပ်ကို မဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ဖိနပ်ကိုသာ ဆောင်၍ ထီးကို မဆောင်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၁၈၃
။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား အာပတ် မသင့်၊ အရံ၌လည်းကောင်း၊ အရံ၏ ဥပစာ၌ လည်းကောင်း ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၈၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ယာဉ်ဖြင့် သွားကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ ယာဉ်ဖြင့် သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ယာဉ်ဖြင့် သွားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ယာဉ်ဖြင့် သွားကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ယာဉ်ဖြင့် သွားကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(က) “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ယာဉ်ဖြင့် သွားငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၁၈၅
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် နာဖျား၍ ခြေဖြင့် သွားခြင်းငှါ မတတ်နိုင်။မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား ယာဉ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၈၆
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မနာမဖျားဘဲ ယာဉ်ဖြင့် သွား ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၈၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မနာမဖျားဘဲ မည်သည် ခြေဖြင့် သွားခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။
နာဖျား မည်သည် ခြေဖြင့် သွားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။
ယာဉ် မည်သည် ပေါင်းချုပ်၊ ရထား၊ လှည်း၊ သန်လျင်း၊ ထမ်းစင်၊ ပုဆိုးသံလျင်းတို့တည်း။
သွားငြားအံ့ဟူသည် တစ်ကြိမ်တစ်ခါပင်လည်း သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၈၈
။ မနာမဖျားဘဲ မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ယာဉ်ဖြင့် သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မနာမဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ယာဉ်ဖြင့် သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မနာမဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ယာဉ်ဖြင့် သွားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
နာဖျားလျက် နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၁၈၉
။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒုတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၃-တတိယသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၉၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ပါးသည် မိန်းမတစ်ယောက်၏ ဆရာ ဘိက္ခုနီမဖြစ်၏။ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည် “အသျှင်မ ဤခါးကြိုးတန်ဆာကို ဤမည်သော မိန်းမအား ပေးလိုက်ပါ လော့”ဟု ထိုဘိက္ခုနီမအား ပြောဆို၏။
ထိုအခါ ထိုဘိက္ခုနီမသည် “အကယ်၍ ငါသည် သပိတ်ဖြင့် ယူသွားအံ့၊ ငါ့အား ဖောက်ပြန်သော အသံ၁ ဖြစ်ရလတ္တံ့”ဟု ခါး၌ စွပ်၍ သွား၏။ ထိုခါးကြိုးချည်မျှင်တို့သည် ပြတ်သည်ရှိသော် ခရီးလမ်းမ၌ (ကျောက်မျက်ရတနာတို့သည်) ဖရိုဖရဲ ပြန့်ကြဲကုန်၏။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ ခါးကြိုးတန်ဆာကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ခါးကြိုးတန်ဆာကို ဆောင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ခါးကြိုးတန်ဆာကို ဆောင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ခါးကြိုးတန်ဆာကို ဆောင်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညို သေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၉၁
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ခါးကြိုးတန်ဆာကို ဆောင်ငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၃-တတိယသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၉၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ခါးကြိုးတန်ဆာ မည်သည် ခါး၌ ဆင်မြန်းသော တန်ဆာတစ်ခုခုတည်း။
ဆောင်ငြားအံ့ဟူသည် တစ်ကြိမ်တစ်ခါသော်လည်း ဆောင်ငြားအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၉၃
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ခါးစည်းကြိုး သက်သက်ကို ဆောင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တတိယသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
၁။ ကျောက်မျက်ရတနာဖြင့် သပိတ်ကို ပွတ်တိုက်မိသောအသံ
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၄-စတုတ္တသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၉၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမိန်းမတို့၏ အဆင် တန်ဆာကို ဆောင်ကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ လူမိန်းမတို့၏ အဆင်တန်ဆာကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမိန်းမတို့၏ အဆင်တန်ဆာကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမိန်းမတို့၏ အဆင်တန်ဆာကို ဆောင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမိန်းမတို့၏ အဆင်တန်ဆာကို ဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၉၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် လူမိန်းမတို့၏ အဆင်တန်ဆာကို ဆောင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၄-စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၁၉၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
လူမိန်းမတို့၏ အဆင်တန်ဆာ မည်သည် ခေါင်းစွပ်တန်ဆာ လည်ဆွဲတန်ဆာ လက်ဝတ်တန်ဆာ ခြေဝတ်တန်ဆာ ခါးစည်းတန်ဆာတို့တည်း။
ဆောင်ငြားအံ့ဟူသည် တစ်ကြိမ်တစ်ခါသော်လည်း ဆောင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၁၉၇
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။စတုတ္ထသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၁၉၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် နံ့သာမွှေး အရောင်တင်မှုန့်တို့ဖြင့် ရေချိုးကြကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ နံ့သာမွှေး အရောင်တင်မှုန့်တို့ဖြင့် ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် နံ့သာမွှေး အရောင်တင်မှုန့်တို့ဖြင့် ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် နံ့သာမွှေး အရောင်တင်မှုန့်တို့ဖြင့် ရေချိုးကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နံ့သာမွှေး အရောင်တင်မှုန့်တို့ဖြင့် ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၁၉၉
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် နံ့သာမွှေး အရောင်တင်မှုန့်တို့ဖြင့် ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၅-ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၀၀
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို့ “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
နံသာမွှေး မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော နံ့သာတည်း။
အရောင်တင်မှုန့် မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရောင်တင်မှုန့်တည်း။
ရေချိုးငြားအံ့ဟူသည် ရေချိုးအံ့။ ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
ရေချိုးပြီးသည်၏အဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၀၁
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၀၂
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် (အနံ့ဖြင့်) ထုံထားသော နှမ်းမှုန့်ညက်ဖြင့် ရေချိုးကြကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ (အနံ့ဖြင့်) ထုံထားသော နှမ်းမှုန့်ညက်ဖြင့် ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် (အနံ့ဖြင့်) ထုံထားသော နှမ်းမှုန့်ညက်ဖြင့် ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြော ဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် (အနံ့ဖြင့်) ထုံထားသော နှမ်းမှုန့်ညက်ဖြင့် ရေချိုးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် (အနံ့ဖြင့်) ထုံထားသော နှမ်းမှုန့်ညက်ဖြင့် ရေချိုးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်း ကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၀၃
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် (အနံ့ဖြင့်) ထုံထားသော နှမ်းမှုန့်ညက်ဖြင့် ရေချိုးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။ --၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၀၄
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ထုံထားသော မည်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အနံ့ဖြင့် ထုံထားသော။
နှမ်းမှုန့်ညက် မည်သည် နှမ်းတို့ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော အမှုန့်ကို ဆိုလို၏။
ရေချိုးငြားအံ့ဟူသည် ရေချိုး၏။ ပယောဂတိုင်း ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရေချိုးပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၀၅
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ပြကတေ့နှမ်းမှုန့်ဖြင့် ရေချိုးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦးလွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဆဋ္ဌသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၀၆
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခြားဘိက္ခုနီမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်၏၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်၏။ကျောင်းစဉ်လှည့်လည်သော လူတို့သည် မြင်သဖြင့် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ် စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ ဘိက္ခုနီမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘိက္ခုနီမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဘိက္ခုနီမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်၏၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ် စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် (အခြား) ဘိက္ခုနီမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညို စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၀၇
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ဘိက္ခုနီမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေ ငြားအံ့၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၇-သတ္တမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၀၈
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ဘိက္ခုနီမကိုဟူသည် အခြားသော ဘိက္ခုနီမကို။
ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေငြားအံ့ဟူသည် ပွတ်သပ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ဆုပ်နယ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၀၉
။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
သတ္တမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၈-၉-၁၀-အဋ္ဌမ နဝမ ဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၁၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ် သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် သိက္ခမာန်ကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်၏၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်၏။ပ။သာမဏေမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်၏၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်၏။ပ။
လူမိန်းမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်၏၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်၏။ပ။
ကျောင်းစဉ် လှည့်လည်သော လူတို့သည် မြင်ကြသဖြင့် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမ ဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့သို့ လူမိန်းမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမိန်းမကို ပွတ် လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် လူမိန်းမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်၏၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ် စေကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် လူမိန်းမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေကုန်ဘိသနည်း၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါ လည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၀၁
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခမာန်မကို။ပ။ သာမဏေမကို။ပ။ လူမိန်းမကို ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေငြားအံ့၊ ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ် စေငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၈-၉-၁၀-အဋ္ဌမ နဝမ ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၁၂
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
သိက္ခမာန် မည်သည် နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ခြောက်ပါးကျင့်ထားပြီးသော မိန်းမတည်း။ သာမဏေမ မည်သည် ဆယ်ပါးသော သိက္ခာရှိသော မိန်းမတည်း။
လူမိန်းမ မည်သည် အိမ်၌ နေသော လူဝတ်ကြောင်မိန်းမကို ဆိုလို၏။
ပွတ်လည်း ပွတ်သပ်စေငြားအံ့ဟူသည် ပွတ်သပ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဆုပ်လည်း ဆုပ်နယ်စေငြားအံ့ဟူသည် ဆုပ်နယ်စေအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၁၃
။ အနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
အဋ္ဌမ နဝမ ဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၁၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်း၏ ရှေ့မှ နေရာ၌ မပန် ကြားဘဲ ထိုင်နေကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်း၏ ရှေ့မှ နေရာ၌ မပန်ကြားဘဲ ထိုင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်း၏ ရှေ့မှ နေရာ၌ မပန်ကြားဘဲ ထိုင်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ရဟန်း၏ ရှေ့မှ နေရာ၌ မပန်ကြားဘဲ ထိုင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၁၅
။ “အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် ရဟန်း၏ ရှေ့မှ နေရာ၌ မပန်ကြားဘဲ ထိုင်ငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၁-ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၁၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရဟန်း၏ ရှေ့မှဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သူ၏ ရှေ့မှ။
မပန်ကြားမူ၍ဟူသည် မပြောမကြားမူ၍။
နေရာ၌ ထိုင်ငြားအံ့ဟူသည် အယုတ်သဖြင့် မြေ၌သော်လည်း ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၁၇
။ မပန်ကြားရသေးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၌ ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မပန်ကြားရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၌ ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပန်ကြားရသေးသည်၌ ပြန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၌ ထိုင်အံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၂၁၈
။ ပန်ကြား၍ နေရာ၌ ထိုင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဧကာဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၁၉
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် အခွင့်မတောင်းဘဲ ရဟန်းကို ပြဿနာ မေးကုန်၏။ရဟန်းတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ခွင့်မတောင်းဘဲ ရဟန်းကို ပြဿနာ မေးကုန် ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ခွင့်မတောင်းဘဲ ရဟန်းကို ပြဿနာမေးကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ တို့သည် ခွင့်မတောင်းဘဲ ရဟန်းကို ပြဿနာ မေးကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၂၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ခွင့်မတောင်းဘဲ ရဟန်းကို ပြဿနာ မေးငြားအံ့၊ (ထိုဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၂-ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၂၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ခွင့်မတောင်းဘဲဟူသည် မပန်မကြားဘဲ။
ရဟန်းကိုဟူသည် ပဉ္စင်းဖြစ်သူကို။
ပြဿနာကို မေးငြားအံ့ဟူသည် သုတ္တန်၌ အခွင့်တောင်းပြီးမှ ဝိနည်းကိုဖြစ်စေ အဘိဓမ္မာကို ဖြစ်စေ မေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ဝိနည်း၌ အခွင့်တောင်းပြီးမှ သုတ္တန်ကိုဖြစ်စေ အဘိဓမ္မာကိုဖြစ်စေ မေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
အဘိဓမ္မာ၌ အခွင့်တောင်းပြီးမှ သုတ္တန်ကိုဖြစ်စေ ဝိနည်းကိုဖြစ်စေ မေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၂၂
။ မပန်ကြားရသေးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။မပန်ကြားရသေးသည်၌ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
မပန်ကြားရသေးသည်၌ ပြန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
ပန်ကြားပြီးသည်၌ မပန်ကြားရသေးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ ပန်ကြားပြီးသည်၌ ပန်ကြားပြီးဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၂၂၃
။ ခွင့်တောင်း၍ မေးအံ့၊ မရည်ညွှန်းမူ၍ ခွင့်တောင်းပြီးလျှင် တစ်စုံတစ်ရာ၌ မေးအံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ဒွါဒသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ်
၁၃-တေရသမသိက္ခာပုဒ်
֍ ၁၂၂၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဘိက္ခုနီမတစ်ယောက်သည် ရင်လွှမ်းတဘက် မပါဘဲ ရွာသို့ ဆွမ်းခံဝင်၏။ထိုဘိက္ခုနီမ၏ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းတို့သည် ခရီးလမ်းမ၌ လေပွေတိုက်၍ လွင့်ပါးကုန်၏။ လူအပေါင်း တို့သည် “အသျှင်မ၏ သားမြတ်တို့သည် လှပတင့်တယ်ကုန်၏”ဟု ကြွေးကြော်ကုန်၏။
ထိုဘိက္ခုနီမသည် ထိုလူတို့က ပြက်ရယ်ပြုကြသဖြင့် မျက်နှာမသာဖြစ်၏။ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ကျောင်းသို့ သွားပြီးလျှင် (အခြား) ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြား၏။
အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမသည် ရင်လွှမ်းတဘက်မပါဘဲ ရွာသို့ ဝင်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဘိက္ခုနီမသည် ရင်လွှမ်းတဘက်မပါဘဲ ရွာသို့ ဝင်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမ သည် ရင်လွှမ်းတဘက်မပါဘဲ ရွာသို့ ဝင်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဘိက္ခုနီမ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၂၅
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ရင်လွှမ်းတဘက်မပါဘဲ ရွာသို့ ဝင်ငြားအံ့၊ (ထို ဘိက္ခုနီမအား) ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၁၃-တေရသမသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၂၆
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
ရင်လွှမ်းတဘက်မပါဘဲဟူသည် ရင်လွှမ်းတန်ဆာနှင့် ကင်း၍။
ရင်လွှမ်းတဘက် မည်သည် ညှပ်ရိုးအောက် ချက်အထက်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှါ (အသုံးပြုသော အဝတ် တည်း)။
ရွာသို့ ဝင်ငြားအံ့ဟူသည် အရံအတားရှိသော ရွာ၏ အရံအတားကို လွန်စေသော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ အရံအတား မရှိသော ရွာ၏ ဥပစာသို့ သက်ဝင်သော ဘိက္ခုနီမအား ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၂၇
။ သင်္ကန်းကို လုယက်ခံရသော ဘိက္ခုနီမ၊ သင်္ကန်းပျောက်သော ဘိက္ခုနီမ၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမ၊ သတိမေ့လျော့သော ဘိက္ခုနီမ၊ မသိသော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန် တို့ကြောင့် ရင်လွှမ်းတဘက်မပါဘဲ ရွာသို့ဝင်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။တေရသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
နဝမဆတ္တုပါဟနဝဂ် ပြီး၏။
အသျှင်မတို့ တစ်ရာ့ခြောက်ဆယ်ခြောက်ပါးသော ပါစိတ်အာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုပြီးပါ ကုန်ပြီ၊ ထိုတစ်ရာ့ခြောက်ဆယ်ခြောက်ပါးသော ပါစိတ်အာပတ်တို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်မတို့သည် ဤပါစိတ်အာပတ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ် နေသဖြင့် ဤစင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်း၌ ပါစိတ်အခန်း ပြီး၏။
၁။ ရဟန်းမိန်းမများနှင့်သာ ဆက်ဆံသောပါစိတ်-၉၆။ ရဟန်းယောက်ျားများနှင့်လည်း ဆက်ဆံသော ပါစိတ်-၇၀။ ပေါင်း ဘိက္ခုနီပါစိတ် ၁၆၆-ပါး ဖြစ်သည်။
--၅-ပါဋိဒေသနီအခန်း
၁-ပဌမပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ်
အသျှင်မတို့ ဤရှစ်ပါးသော ပါဋိဒေသနီအာပတ်တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၁၂၂၈
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်ကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ချိုမြိန်သောအရသာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် သာယာ ဖွယ်ဖြစ်သော အရသာကို မမြိန်ရှက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆို ကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်ကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သ လော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသောသူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(က) “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ကဲ့ရဲ့အပ် မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၂၂၉
။ ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နာဖျားကုန်၏၊ သူနာမေးသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမတို့ကို “အသျှင်မတို့ ကျန်းမာကြပါ၏လော၊ မျှတကြပါ၏လော”ဟု မေးကြကုန်၏။အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှေးအခါ၌ ထောပတ်ကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့အား ချမ်းသာမှုဖြစ်ပါ၏၊ သို့ရာတွင် ယခုအခါ၌ “မြတ်စွာဘုရား မြစ်ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မတောင်းကြပါကုန်၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ် တို့အား ကျန်းမာမှု မဖြစ်ပါဟု ဆိုကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်စေခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၃၀
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မနာမဖျားဘဲ ထောပတ်ကိုတောင်း၍ သုံးဆောင်ငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ကဲ့ရဲ့အပ် မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။၁-ပဌမပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်
֍ ၁၂၃၁
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မနာမဖျားဘဲဟူသည် ထောပတ်နှင့်ကင်း၍ ချမ်းသာမှုဖြစ်၏။
နာဖျား မည်သည် ထောပတ်နှင့်ကင်း၍ ချမ်းသာမှုမဖြစ်။
ထောပတ် မည်သည် နွားနို့ထောပတ် ဆိတ်နို့ထောပတ် ကျွဲနို့ထောပတ် အသားအပ်သော သတ္တဝါ တို့မှဖြစ်သော ထောပတ်တည်း။
မနာမဖျားဘဲ မိမိ၏အကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ ပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် “သုံးဆောင်မည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၃၂
။ မနာမဖျားဘဲ မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။ မနာမဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။ မနာမဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထောပတ်ကို တောင်း၍ သုံးဆောင်အံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။နာဖျားလျက် မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၂၃၃
။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားစဉ်က ထောပတ်ကို တောင်းပြီးလျှင် မနာမဖျားသောအခါ စားအံ့၊ သူနာမ၏ စားကြွင်းကို စားအံ့၊ ဆွေမျိုးတော်သူ ပင့်ဖိတ်သူတို့၏ အထံမှ တောင်း၍ စားအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ဝယ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပဌမပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--၂-ဒုတိယစသော ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ်များ
֍ ၁၂၃၄
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ် သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ဆီကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။၃ - ပျားရည်ကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။
၄ - နတင်လဲကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။
၅ - ငါးကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။
၆ - အမဲကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။
ရ - နို့ရည်ကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။
၈ - နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏။ပ။
လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ချိုမြိန်သော အရသာကို မနှစ်သက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် ကောင်းမြတ်သော အရသာကို မမြိန်ရှက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားကြကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားကုန်ဘိသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(က) “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမအား ‘အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ကဲ့ရဲ့အပ် မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီအာပတ်သို့ ရောက်ပြီ၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုနီမတို့အား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၂၃၅
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ဘိက္ခုနီမတို့သည် နာဖျားကုန်၏၊ သူနာမေးသောဘိက္ခုနီမတို့သည် နာဖျား သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို “အသျှင်မတို့ ကျန်းမာကြပါ၏လော၊ မျှတကြပါ၏လော”ဟု မေးကြကုန်၏။ --အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှေးအခါ၌ နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားရကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့အား ကျန်းမာမှုဖြစ်ပါ၏၊ သို့ရာတွင် ယခုအခါ၌ “မြတ်စွာဘုရား မြစ်ပယ်တော်မူသောကြောင့် မအပ်”ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယ ကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မတောင်းကြပါကုန်၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ် တို့အား ကျန်းမာမှု မဖြစ်ပါဟု ပြောဆိုကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားခြင်းငှါ ခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
֍ ၁၂၃၆
။ “အကြင် ဘိက္ခုနီမသည် မနာမဖျားဘဲ နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားငြားအံ့၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည် ‘အသျှင်မတို့ အကျွန်ုပ်သည် ကဲ့ရဲ့အပ် မလျောက်ပတ်သော ပါဋိဒေသနီ အာပတ်သို့ ရောက်ပါ၏၊ ထိုအာပတ်ကို ပြောကြားပါ၏’ဟု ပြောကြားရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေ ကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ --၂-ဒုတိယစသော ပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် အဖွင့်များ
֍ ၁၂၃၇
။ အကြင်ဟူသည် အကြင်သို့သဘောရှိသော။ပ။ဘိက္ခုနီမဟူသည်။ပ။ ဤအရာ၌ ဤဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ရဟန်းအဖြစ်သို့ရောက်သော မိန်းမကို “ဘိက္ခုနီမ”ဟူ၍ အလိုရှိအပ်၏။
မနာမဖျား မည်သည် အကြင်ဘိက္ခုနီမအား နို့ဓမ်းနှင့်ကင်း၍ ချမ်းသာမှုဖြစ်၏၊ (ထိုဘိက္ခုနီမ တည်း)။
နာဖျား မည်သည် အကြင်ဘိက္ခုနီမအား နို့ဓမ်းနှင့်ကင်း၍ ချမ်းသာမှုမဖြစ်၊ (ထိုဘိက္ခုနီမတည်း)။
ဆီ မည်သည် နှမ်းဆီ မုံညင်းဆီ သစ်မည်စည်ဆီ ကြက်ဆူဆီ အသားဆီတို့တည်း။
ပျားရည် မည်သည် ပျားငယ် ‘ယင်ပျား’ ပျားရည်တည်း။
တင်လဲ မည်သည် ကြံမှဖြစ်သော တင်လဲတည်း။
ငါး မည်သည် ရေ၌ကျက်စားသော သတ္တဝါကို ဆိုလို၏။
အမဲ မည်သည် အပ်စပ်သော သတ္တဝါတို့၏ အသားတည်း။
နို့ရည် မည်သည် နွားနို့ ဆိတ်နို့ ကျွဲနို့ အသားအပ်သော သတ္တဝါတို့၏ နို့ရည်တည်း။
နို့ဓမ်း မည်သည် ထိုအသားအပ်သော သတ္တဝါတို့၏ နို့ဓမ်းတည်း။
မနာမဖျားဘဲ မိမိ၏အကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ ပယောဂကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ ရခြင်းကြောင့် “စားမည်”ဟု ခံယူအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ မျိုတိုင်း မျိုတိုင်း ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။
֍ ၁၂၃၈
။ မနာမဖျားဘဲ မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီ အာပတ် သင့်၏။ မနာမဖျားဘဲ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍ နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။ မနာမဖျားဘဲ နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နို့ဓမ်းကို တောင်း၍ စားအံ့၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် သင့်၏။နာဖျားလျက် မနာမဖျားဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် ယုံမှားရှိအံ့၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်၏။ နာဖျားလျက် နာဖျား၏ဟု အမှတ်ရှိအံ့၊ အာပတ် မသင့်။
֍ ၁၂၃၉
။ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအား အာပတ် မသင့်၊ နာဖျားစဉ်က တောင်းပြီးလျှင် မနာ မဖျားသောအခါ စားအံ့၊ သူနာမ၏ စားကြွင်းကို စားအံ့၊ ဆွေမျိုးတော်သူ ပင့်ဖိတ်သူတို့၏ အထံ၌ တောင်း၍ စားအံ့၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ တောင်းအံ့၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ဝယ်အံ့၊ အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။အဋ္ဌမပါဋိဒေသနီသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
--အသျှင်မတို့ ဤရှစ်ပါးသော ပါဋိဒေသနီအာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ထိုပါဋိ ဒေသနီအာပတ်တို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်မတို့သည် ဤပါဋိဒေသနီအာပတ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ် နေကုန်၏၊ ဤသို့ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်း၌ ပါဋိဒေသနီအခန်း ပြီး၏။
--၆-သေခိယအခန်း
၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ်
အသျှင်မတို့ ဤသေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၁၂၄၀
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ ကဲ့သို့ ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ရှေ့မှလည်း ကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။ပ။
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရှေ့မှလည်းကောင်း၊ နောက်မှလည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် (သင်းပိုင်ကို) ဝတ်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
၂၃၀။ ၁- “ထက်ဝန်းကျင်မှ အဝန်းညီစွာ သင်းပိုင်ကို ဝတ်အံ့ဟု ကျင့်ကြံ အားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ချက်အဝန်း ပုဆစ်ဒူးဝန်းတို့ကို ဖုံးလွှမ်း၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ အဝန်းညီစွာ ဝတ်အပ်၏။
အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် သိက္ခာပုဒ်၌ မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ ရှေ့မှသော်လည်းကောင်း၊ နောက်မှသော် လည်းကောင်း တွဲရရွဲချလျက် ဝတ်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ဘိက္ခုနီမ၊ သတိမေ့လျော့သော ဘိက္ခုနီမ၊ မသိသော ဘိက္ခုနီမ၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်၊ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။ပ။ (အကျဉ်းချုံးအပ်ပြီ။)
--၇-ပါဒုကဝဂ်
֍ ၁၂၄၁
။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်၏။လူတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော လူမိန်းမတို့ကဲ့ သို့ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန် ၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြသော ထိုလူတို့၏ စကားကို ကြားကြသည် သာတည်း။ အလိုနည်းသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် “အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကို လည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း”ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ ရှုတ်ချကုန်၏၊ အပြစ်ပြ ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ရဟန်းတို့အား ဤအကြောင်းကို ပြောကြားကုန်၏၊ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်။ပ။ ရဟန်းတို့ကို-
“ရဟန်းတို့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကို လည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု စိစစ် မေးမြန်းတော်မူ၏။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကဲ့ရဲ့တော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် ဆဗ္ဗဂ္ဂီ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ကုန်ဘိသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (ဆဗ္ဗဂ္ဂီဘိက္ခုနီမတို့ ပြုမိသောအမှု) သည် မကြည်ညိုသေးသော သူတို့အား ကြည်ညိုစေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
(က) “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော် မူ၏)။
ထိုအခါ၌ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ခြင်းငှါ မအပ်ဟု တွေးတောမှု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြောင်းကို လျှောက်ကြကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမအားကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်ခြင်းငှါ ခွင့်ပြု တော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဤသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပြကြစေကုန်လော့။
--၃၀၄။ ၇၅- (ခ) “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကို လည်းကောင်း မနာမဖျားဘဲ ရေ၌ မစွန့်အံ့ဟု ကျင့်ကြံအားထုတ်မှုကို ပြုရမည်” ဤသို့ (ပြကြစေကုန် လော့ဟု မိန့် တော်မူ၏)။
မနာမဖျားဘဲ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ မစွန့်အပ်။
အကြင်ဘိက္ခုနီမသည် (သိက္ခာပုဒ်၌) မရိုသေခြင်းကို စွဲ၍ မနာမဖျားဘဲ ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း၊ တံတွေးကိုလည်းကောင်း ရေ၌ စွန့်အံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏။
စေတနာမရှိသော ဘိက္ခုနီမ၊ သတိမေ့လျော့သော ဘိက္ခုနီမ၊ မသိသော ဘိက္ခုနီမ၊ နာဖျားသော ဘိက္ခုနီမတို့အား အာပတ် မသင့်၊ ကြည်းကုန်း၌ စွန့်သော ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် တံတွေးသည် ရေသို့ သက်ဆင်းအံ့၊ အာပတ် မသင့်၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် အာပတ် မသင့်။ ရူးသော ဘိက္ခုနီမ၊ စိတ်ပျံ့ လွင့်သော ဘိက္ခုနီမ၊ ဝေဒနာနှိပ်စက်သော ဘိက္ခုနီမ၊ အစလက်ဦး လွန်ကျူးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း အာပတ် မသင့်။
ပန္နရသမသိက္ခာပုဒ် ပြီး၏။
သတ္တမပါဒုကဝဂ် ပြီးပြီ။
အသျှင်မတို့ သေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ထိုသေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏ လော၊ အသျှင်မတို့သည် ဤသေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ဆိတ် ဆိတ် နေကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့်အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
သေခိယအခန်း ပြီး၏။
--၇-အဓိကရဏသမထ အခန်း။
အသျှင်မတို့ အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းစေနိုင်သော ဤတရားခုနစ်ပါးတို့သည် သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏။
֍ ၁၂၄၂
။ ဖြစ်တိုင်း ဖြစ်တိုင်းသော (လေးပါးသော) အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်းငှါ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းစေခြင်းငှါ သမ္မုခါဝိနည်း ‘မျက်မှောက်အဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းကြောင်းတရား'ကို ပေးရမည်။၃၀၆။ ၂-သတိဝိနည်း ‘ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား သတိပေးရသော ဝိနည်း’ ကို ပေးရမည်၊
၃၀၇။ ၃-အမူဠှဝိနည်း ‘ရူးသွပ်သော ဘိက္ခုနီမတို့အား သတိရခိုက်ပေးရသော ဝိနည်း’ ကို ပေးရမည်။
၃၀၈။ ၄-ပဋိညာယကာရေတဗ္ဗသမထ ‘ဝန်ခံခြင်းဖြင့် ပြုအပ်သော သမထ’ ကို ပြုရမည်။
၃၀၉။ ၅-ယေဘုယျသိကသမထ ‘ဓမ္မဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်များရာသို့ လိုက်၍ ဆုံးဖြတ်ရသော သမထဓမ္မ’ ကို ပြုရမည်။
၃၁၀။ ၆-တဿပါပိယသိကသမထ ‘ယုတ်မာသော ဘိက္ခုနီမအား ပြုရသော ဝိနည်း’ ကို ပြုရမည်။
၃၁၁။ ၇-တိဏဝတ္ထာရကသမထ ‘မစင်ကို မျက်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသကဲ့သို့ အာပတ်ကို ဖုံးဖိထားရသော ဝိနည်းကံ’ ကို ပြုရမည်။
အသျှင်မတို့ အဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေနိုင်သော တရားခုနစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ထိုအဓိကရဏသမထတို့၌ အသျှင်မတို့ကို မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မေးပါ၏၊ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ကြပါကုန်၏လော၊ အသျှင်မတို့သည် ဤအဓိကရဏသမထတို့၌ အာပတ်မှ စင်ကြယ် ကြပါကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤအာပတ်မှ စင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
အဓိကရဏသမထအခန်း ပြီး၏။
--အသျှင်မတို့ နိဒါန်းကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ပါရာဇိကအာပတ် ရှစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ သံဃာဒိသိသ်အာပတ် တစ်ဆယ့်ခုနစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီး ပါကုန်ပြီ၊ နိဿဂ္ဂိယ ပါစိတ်အာပတ် သုံးဆယ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ သုဒ္ဓပါစိတ်အာပတ် တစ်ရာ့ခြောက်ဆယ့်ခြောက်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ပါဋိဒေသနီအာပတ် ရှစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ သေခိယအာပတ်တို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီး ပါကုန်ပြီ၊ အဓိကရုဏ်းငြိမ်းကြောင်းတရား ခုနစ်ပါးတို့ကို သရုပ်အားဖြင့် ပြဆိုအပ်ပြီးပါကုန်ပြီ၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော သိက္ခာပုဒ်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ ပါတိမောက်၌ လာ၍ ပါတိမောက်၌ အကျုံးဝင်၏၊ လခွဲတိုင်း လခွဲတိုင်း သရုပ်အားဖြင့် ပြခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့၌ အလုံးစုံသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ရှိသည်ဖြစ်၍ ခိုက်ရန် ငြင်းခုံခြင်း မရှိကြကုန်ဘဲ ကျင့်အပ်သတည်း။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်း ပြီး၏။
ပါစိတ်ပါဠိတော် မြန်မာပြန် ပြီးပြီ။
ဝိနယပိဋကေ
ပါစိတ္တိယပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၅။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ
၁။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ
၁။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒံ
ဣမေ ခေါ ပနာယသ္မန္တော ဒွေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော ဝါဒက္ခိတ္တော ဟောတိ။ သော တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာတိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနာတိ, အညေနညံ ပဋိစရတိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသတိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေတိ။ တိတ္ထိယာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော အမှေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနိဿတိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနိဿတိ, အညေနညံ ပဋိစရိဿတိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿတိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေဿတီ’’တိ!အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ တိတ္ထိယာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဟတ္ထကံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အာဝုသော ဟတ္ထက, တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာသိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနာသိ, အညေနညံ ပဋိစရသိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသသိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘ဧတေ ခေါ, အာဝုသော,
(ဝိ၊၂၊၂။)
တိတ္ထိယာ နာမ ယေန ကေနစိ ဇေတဗ္ဗာ၊ နေဝ တေသံ ဇယော ဒါတဗ္ဗော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဟတ္ထကော သကျပုတ္တော တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနိဿတိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနိဿတိ, အညေနညံ ပဋိစရိဿတိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿတိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေဿတီ’’တိ!
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထကံ သကျပုတ္တံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဟတ္ထကံ သကျပုတ္တံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဟတ္ထက, တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာသိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနာသိ, အညေနညံ ပဋိစရသိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသသိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနိဿသိ, ပဋိဇာနိတွာ အဝဇာနိဿသိ, အညေနညံ ပဋိစရိဿသိ, သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိဿသိ, သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂။ ‘‘သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ နာမ ဝိသံဝါဒနပုရေက္ခာရဿ ဝါစာ, ဂိရာ, ဗျပ္ပထော, ဝစီဘေဒေါ, ဝါစသိကာ ဝိညတ္တိ, အဋ္ဌ အနရိယဝေါဟာရာ – အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေတိ, အဿုတံ သုတံ မေတိ, အမုတံ မုတံ မေတိ, အဝိညာတံ ဝိညာတံ မေတိ, ဒိဋ္ဌံ အဒိဋ္ဌံ မေတိ, သုတံ အဿုတံ မေတိ, မုတံ အမုတံ မေတိ, ဝိညာတံ အဝိညာတံ မေတိ။
အဒိဋ္ဌံ နာမ န စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌံ။ အဿုတံ နာမ န သောတေန သုတံ။ အမုတံ နာမ န ဃာနေန ဃာယိတံ, န ဇိဝှါယ သာယိတံ, န ကာယေန ဖုဋ္ဌံ။ အဝိညာတံ နာမ န မနသာ ဝိညာတံ။ ဒိဋ္ဌံ နာမ စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌံ။ သုတံ နာမ သောတေန သုတံ။ မုတံ နာမ ဃာနေန ဃာယိတံ, ဇိဝှါယ သာယိတံ, ကာယေန ဖုဋ္ဌံ။ ဝိညာတံ နာမ မနသာ ဝိညာတံ။
မြန်֍ ၄။ တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃။)
စတူဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ။
ပဉ္စဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓာယ ခန္တိံ။
ဆဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓာယ ခန္တိံ, ဝိနိဓာယ ရုစိံ။
သတ္တဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ’’ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓာယ ခန္တိံ, ဝိနိဓာယ ရုစိံ, ဝိနိဓာယ ဘာဝံ။
မြန်֍ ၅။ တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဿုတံ သုတံ မေ’’တိ…ပေ… အမုတံ မုတံ မေတိ…ပေ… အဝိညာတံ ဝိညာတံ မေတိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ။
စတူဟာကာရေဟိ…ပေ… ပဉ္စဟာကာရေဟိ…ပေ… ဆဟာကာရေဟိ…ပေ… သတ္တဟာကာရေဟိ ‘‘အဝိညာတံ ဝိညာတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတန္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓာယ ခန္တိံ, ဝိနိဓာယ ရုစိံ, ဝိနိဓာယ ဘာဝံ။
မြန်֍ ၆။ တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၄။)
ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဒိဋ္ဌံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဿုတံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အမုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ အဝိညာတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
မြန်֍ ၇။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘အဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ…ပေ… သုတံ ‘‘အဿုတံ မေ’’တိ…ပေ… မုတံ ‘‘အမုတံ မေ’’တိ…ပေ… ဝိညာတံ ‘‘အဝိညာတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
မြန်֍ ၈။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘မုတံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘ဝိညာတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ
(ဝိ၊၂၊၅။)
အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌံ ‘‘သုတဉ္စ မေ မုတဉ္စ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘ဝိညာတံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ သုတံ ‘‘မုတဉ္စ မေ ဝိညာတဉ္စ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ မုတံ ‘‘ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘သုတံ မေ’’တိ …ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘မုတံ မေ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ မုတဉ္စာ’’တိ…ပေ… တီဟာကာရေဟိ ဝိညာတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ မေ သုတဉ္စ မုတဉ္စာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
မြန်֍ ၉။ တီဟာကာရေဟိ ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော ဒိဋ္ဌံ နောကပ္ပေတိ, ဒိဋ္ဌံ နဿရတိ, ဒိဋ္ဌံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ…ပေ… သုတေ ဝေမတိကော သုတံ နောကပ္ပေတိ, သုတံ နဿရတိ, သုတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ…ပေ… မုတေ ဝေမတိကော မုတံ နောကပ္ပေတိ, မုတံ နဿရတိ, မုတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ…ပေ… ဝိညာတေ ဝေမတိကော ဝိညာတံ နောကပ္ပေတိ, ဝိညာတံ နဿရတိ, ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ… ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စာတိ…ပေ… ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ ဝိညာတဉ္စ မေ သုတဉ္စာတိ…ပေ… ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ၊ ဝိညာတဉ္စ မေ မုတဉ္စာတိ…ပေ… ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ၊ ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စာတိ…ပေ… ဝိညာတံ
(ဝိ၊၂၊၆။)
ပမုဋ္ဌော ဟောတိ၊ ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ မုတဉ္စာတိ…ပေ… ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ၊ ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စ မုတဉ္စာတိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀။ စတူဟာကာရေဟိ…ပေ… ပဉ္စဟာကာရေဟိ…ပေ… ဆဟာကာရေဟိ…ပေ… သတ္တဟာကာရေဟိ…ပေ… ဝိညာတံ ပမုဋ္ဌော ဟောတိ, ဝိညာတဉ္စ မေ ဒိဋ္ဌဉ္စ သုတဉ္စ မုတဉ္စာတိ သမ္ပဇာနမုသာ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ – ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ, ဝိနိဓာယ ခန္တိံ, ဝိနိဓာယ ရုစိံ, ဝိနိဓာယ ဘာဝံ။
မြန်֍ ၁၁။ အနာပတ္တိ ဒဝါ ဘဏတိ, ရဝါ ဘဏတိ [ဒဝါယ ဘဏတိ, ရဝါယ ဘဏတိ (သျာ။)]။ ‘‘ဒဝါ ဘဏတိ နာမ သဟသာ ဘဏတိ။ ရဝါ ဘဏတိ နာမ ‘အညံ ဘဏိဿာမီ’တိ အညံ ဘဏတိ’’။ ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
မုသာဝါဒသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ [ဘဏ္ဍေန္တာ (ဣတိပိ)] ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသန္တိ – ဇာတိယာပိ, နာမေနပိ, ဂေါတ္တေနပိ, ကမ္မေနပိ, သိပ္ပေနပိ, အာဗာဓေနပိ, လိင်္ဂေနပိ, ကိလေသေနပိ, အာပတ္တိယာပိ၊ ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေန္တိ ဝမ္ဘေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသိဿန္တိ – ဇာတိယာပိ, နာမေနပိ, ဂေါတ္တေနပိ, ကမ္မေနပိ, သိပ္ပေနပိ, အာဗာဓေနပိ, လိင်္ဂေနပိ, ကိလေသေနပိ, အာပတ္တိယာပိ၊ ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေဿန္တိ ဝမ္ဘေဿန္တီ’’တိ!
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၂၊၇။)
ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသထ – ဇာတိယာပိ…ပေ… ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေထ ဝမ္ဘေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တာ ပေသလေ ဘိက္ခူ ဩမသိဿထ – ဇာတိယာပိ…ပေ… ဟီနေနပိ အက္ကောသေန ခုံသေဿထ ဝမ္ဘေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
မြန်֍ ၁၃။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, တက္ကသိလာယံ [တက္ကသီလာယံ (က။)] အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ နန္ဒိဝိသာလော နာမ ဗလီဗဒ္ဒေါ [ဗလိဝဒ္ဒေါ (သီ။), ဗလိဗဒ္ဒေါ (သျာ။)] အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ သဟဿေန အဗ္ဘုတံ ကရောဟိ – မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ သဟဿေန အဗ္ဘုတံ အကာသိ – မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သကဋသတံ အတိဗန္ဓိတွာ နန္ဒိဝိသာလံ ဗလီဗဒ္ဒံ ယုဉ္ဇိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆ, ကူဋ [အဉ္ဆ ကူဋ (သီ။ သျာ။)], ဝဟဿု, ကူဋာ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ တတ္ထေဝ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သဟဿေန ပရာဇိတော ပဇ္ဈာယိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ပဇ္ဈာယသီ’’တိ? ‘တထာ ဟိ ပနာဟံ, ဘော, တယာ သဟဿေန ပရာဇိတော’’တိ။ ‘ကိဿ ပန မံ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အကူဋံ ကူဋဝါဒေန ပါပေသိ? ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ ဒွီဟိ သဟဿေဟိ အဗ္ဘုတံ ကရောဟိ – ‘‘မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီ’’တိ။ ‘‘မာ စ မံ အကူဋံ ကူဋဝါဒေန ပါပေသီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သေဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ ဒွီဟိ သဟဿေဟိ အဗ္ဘုတံ အကာသိ – ‘‘မယှံ ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော သကဋသတံ အတိဗန္ဓိတွာ နန္ဒိဝိသာလံ ဗလီဗဒ္ဒံ ယုဉ္ဇိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆ, ဘဒြ, ဝဟဿု, ဘဒြာ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နန္ဒိဝိသာလော ဗလီဗဒ္ဒေါ သကဋသတံ အတိဗဒ္ဓံ ပဝဋ္ဋေသိ။
[ဇာ။ ၁။၁။၂၈ နန္ဒိဝိသာလဇာတကေပိ, တတ္ထ ပန မနုညသဒ္ဒေါ ဒိဿတိ]
(ဝိ၊၂၊၈။)
‘‘မနာပမေဝ ဘာသေယျ, နာ, မနာပံ ကုဒါစနံ၊
မနာပံ ဘာသမာနဿ, ဂရုံ ဘာရံ ဥဒဗ္ဗဟိ၊
ဓနဉ္စ နံ အလာဘေသိ, တေန စ, တ္တမနော အဟူတိ။
‘‘တဒါပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, အမနာပါ ခုံသနာ ဝမ္ဘနာ။ ကိမင်္ဂံ ပန ဧတရဟိ မနာပါ ဘဝိဿတိ ခုံသနာ ဝမ္ဘနာ? နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ…။ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၄။ ‘‘ဩမသဝါဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၅။ ဩမသဝါဒေါ နာမ ဒသဟိ အာကာရေဟိ ဩမသတိ – ဇာတိယာပိ, နာမေနပိ, ဂေါတ္တေနပိ, ကမ္မေနပိ, သိပ္ပေနပိ, အာဗာဓေနပိ, လိင်္ဂေနပိ, ကိလေသေနပိ, အာပတ္တိယာပိ, အက္ကောသေနပိ။
ဇာတိ နာမ ဒွေ ဇာတိယော – ဟီနာ စ ဇာတိ ဥက္ကဋ္ဌာ စ ဇာတိ။ ဟီနာ နာမ ဇာတိ – စဏ္ဍာလဇာတိ, ဝေနဇာတိ, နေသာဒဇာတိ, ရထကာရဇာတိ, ပုက္ကုသဇာတိ။ ဧသာ ဟီနာ နာမ ဇာတိ။ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ – ခတ္တိယဇာတိ, ဗြာဟ္မဏဇာတိ။ ဧသာ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ။
နာမံ နာမ ဒွေ နာမာနိ – ဟီနဉ္စ နာမံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ နာမံ။ ဟီနံ နာမ နာမံ – အဝကဏ္ဏကံ, ဇဝကဏ္ဏကံ, ဓနိဋ္ဌကံ, သဝိဋ္ဌကံ, ကုလဝဍ္ဎကံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ နာမံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ နာမံ – ဗုဒ္ဓပ္ပဋိသံယုတ္တံ, ဓမ္မပ္ပဋိသံယုတ္တံ, သံဃပ္ပဋိသံယုတ္တံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ, ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ နာမံ။
ဂေါတ္တံ နာမ ဒွေ ဂေါတ္တာနိ – ဟီနဉ္စ ဂေါတ္တံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ ဂေါတ္တံ။ ဟီနံ နာမ ဂေါတ္တံ – ကောသိယဂေါတ္တံ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ ဂေါတ္တံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ဂေါတ္တံ – ဂေါတမဂေါတ္တံ, မောဂ္ဂလ္လာနဂေါတ္တံ, ကစ္စာနဂေါတ္တံ, ဝါသိဋ္ဌဂေါတ္တံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ, ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ဂေါတ္တံ။
ကမ္မံ နာမ ဒွေ ကမ္မာနိ – ဟီနဉ္စ ကမ္မံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ ကမ္မံ။ ဟီနံ နာမ ကမ္မံ – ကောဋ္ဌကကမ္မံ, ပုပ္ဖဆဍ္ဍကကမ္မံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ ကမ္မံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ကမ္မံ –
(ဝိ၊၂၊၉။)
ကသိ, ဝဏိဇ္ဇာ, ဂေါရက္ခာ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ။ ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ ကမ္မံ။
သိပ္ပံ နာမ ဒွေ သိပ္ပါနိ – ဟီနဉ္စ သိပ္ပံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ သိပ္ပံ။ ဟီနံ နာမ သိပ္ပံ – နဠကာရသိပ္ပံ, ကုမ္ဘကာရသိပ္ပံ, ပေသကာရသိပ္ပံ, စမ္မကာရသိပ္ပံ, နဟာပိတသိပ္ပံ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု ဩညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ။ ဧတံ ဟီနံ နာမ သိပ္ပံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ သိပ္ပံ – မုဒ္ဒါ, ဂဏနာ, လေခါ, တေသု တေသု ဝါ ပန ဇနပဒေသု အနောညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ, ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ သိပ္ပံ။
သဗ္ဗေပိ အာဗာဓာ ဟီနာ, အပိစ မဓုမေဟော အာဗာဓော ဥက္ကဋ္ဌော။
လိင်္ဂံ နာမ ဒွေ လိင်္ဂါနိ – ဟီနဉ္စ လိင်္ဂံ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ လိင်္ဂံ။ ဟီနံ နာမ လိင်္ဂံ – အတိဒီဃံ, အတိရဿံ, အတိကဏှံ, အစ္စောဒါတံ, ဧတံ ဟီနံ နာမ လိင်္ဂံ။ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ လိင်္ဂံ – နာတိဒီဃံ, နာတိရဿံ, နာတိကဏှံ, နာစ္စောဒါတံ။ ဧတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ လိင်္ဂံ။
သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ ဟီနာ။
သဗ္ဗာပိ အာပတ္တိယော ဟီနာ။ အပိစ, သောတာပတ္တိသမာပတ္တိ ဥက္ကဋ္ဌာ။
အက္ကောသော နာမ ဒွေ အက္ကောသာ – ဟီနော စ အက္ကောသော ဥက္ကဋ္ဌော စ အက္ကောသော။ ဟီနော နာမ အက္ကောသော – ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ၊ နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ, ယကာရေန ဝါ ဘကာရေန ဝါ, ကာဋကောဋစိကာယ ဝါ, ဧသော ဟီနော နာမ အက္ကောသော။ ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော – ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ, ဧသော ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော။
မြန်֍ ၁၆။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ [ဝဒေတီတိ ဥဒ္ဒေသော။ ဘဏတီတိ ဝိတ္ထာရော (ဝဇိရဗုဒ္ဓိ)], အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၀။)
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၇။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အဝကဏ္ဏကံ ဇဝကဏ္ဏကံ ဓနိဋ္ဌကံ သဝိဋ္ဌကံ ကုလဝဍ္ဎကံ – ‘‘အဝကဏ္ဏကောသိ, ဇဝကဏ္ဏကောသိ, ဓနိဋ္ဌကောသိ, သဝိဋ္ဌကောသိ, ကုလဝဍ္ဎကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဗုဒ္ဓရက္ခိတံ ဓမ္မရက္ခိတံ သံဃရက္ခိတံ – ‘‘အဝကဏ္ဏကောသိ, ဇဝကဏ္ဏကောသိ, ဓနိဋ္ဌကောသိ, သဝိဋ္ဌကောသိ, ကုလဝဍ္ဎကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အဝကဏ္ဏကံ ဇဝကဏ္ဏကံ ဓနိဋ္ဌကံ သဝိဋ္ဌကံ ကုလဝဍ္ဎကံ – ‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတောသိ, ဓမ္မရက္ခိတောသိ, သံဃရက္ခိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဗုဒ္ဓရက္ခိတံ ဓမ္မရက္ခိတံ သံဃရက္ခိတံ – ‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတောသိ, ဓမ္မရက္ခိတောသိ, သံဃရက္ခိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၁။)
မြန်֍ ၁၈။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောသိယံ ဘာရဒွါဇံ – ‘‘ကောသိယောသိ, ဘာရဒွါဇောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဂေါတမံ မောဂ္ဂလ္လာနံ ကစ္စာနံ ဝါသိဋ္ဌံ – ‘‘ကောသိယောသိ, ဘာရဒွါဇောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောသိယံ ဘာရဒွါဇံ – ‘‘ဂေါတမောသိ, မောဂ္ဂလ္လာနောသိ, ကစ္စာနောသိ, ဝါသိဋ္ဌောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဂေါတမံ မောဂ္ဂလ္လာနံ ကစ္စာနံ ဝါသိဋ္ဌံ – ‘‘ဂေါတမောသိ, မောဂ္ဂလ္လာနောသိ, ကစ္စာနောသိ, ဝါသိဋ္ဌောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၉။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောဋ္ဌကံ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကံ – ‘‘ကောဋ္ဌကောသိ, ပုပ္ဖဆဍ္ဍကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ကဿကံ ဝါဏိဇံ ဂေါရက္ခံ – ‘‘ကောဋ္ဌကောသိ, ပုပ္ဖဆဍ္ဍကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကောဋ္ဌကံ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကံ – ‘‘ကဿကောသိ, ဝါဏိဇောသိ, ဂေါရက္ခောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ကဿကံ ဝါဏိဇံ ဂေါရက္ခံ – ‘‘ကဿကောသိ, ဝါဏိဇောသိ, ဂေါရက္ခောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၂။)
မြန်֍ ၂၀။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, နဠကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ပေသကာရံ စမ္မကာရံ နဟာပိတံ – ‘‘နဠကာရောသိ, ကုမ္ဘကာရောသိ, ပေသကာရောသိ, စမ္မကာရောသိ, နဟာပိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မုဒ္ဒိကံ ဂဏကံ လေခကံ – ‘‘နဠကာရောသိ, ကုမ္ဘကာရောသိ, ပေသကာရောသိ, စမ္မကာရောသိ, နဟာပိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, နဠကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ပေသကာရံ စမ္မကာရံ နဟာပိတံ – ‘‘မုဒ္ဒိကောသိ, ဂဏကောသိ, လေခကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မုဒ္ဒိကံ ဂဏကံ လေခကံ – ‘‘မုဒ္ဒိကောသိ, ဂဏကောသိ, လေခကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၁။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကုဋ္ဌိကံ ဂဏ္ဍိကံ ကိလာသိကံ သောသိကံ အပမာရိကံ – ‘‘ကုဋ္ဌိကောသိ, ဂဏ္ဍိကောသိ, ကိလာသိကောသိ, သောသိကောသိ, အပမာရိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မဓုမေဟိကံ – ‘‘ကုဋ္ဌိကောသိ, ဂဏ္ဍိကောသိ, ကိလာသိကောသိ, သောသိကောသိ, အပမာရိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ကုဋ္ဌိကံ ဂဏ္ဍိကံ ကိလာသိကံ သောသိကံ အပမာရိကံ – ‘‘မဓုမေဟိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၃။)
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, မဓုမေဟိကံ – ‘‘မဓုမေဟိကောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၂။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အတိဒီဃံ အတိရဿံ အတိကဏှံ အစ္စောဒါတံ – ‘‘အတိဒီဃောသိ, အတိရဿောသိ, အတိကဏှောသိ, အစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, နာတိဒီဃံ နာတိရဿံ နာတိကဏှံ နာစ္စောဒါတံ – ‘‘အတိဒီဃောသိ, အတိရဿောသိ, အတိကဏှောသိ, အစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, အတိဒီဃံ အတိရဿံ အတိကဏှံ အစ္စောဒါတံ – ‘‘နာတိဒီဃောသိ, နာတိရဿောသိ, နာတိကဏှောသိ, နာစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, နာတိဒီဃံ နာတိရဿံ နာတိကဏှံ နာစ္စောဒါတံ – ‘‘နာတိဒီဃောသိ, နာတိရဿောသိ, နာတိကဏှောသိ, နာစ္စောဒါတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၃။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ မောဟပရိယုဋ္ဌိတံ – ‘‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတောသိ, ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတောသိ, မောဟပရိယုဋ္ဌိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဝီတရာဂံ ဝီတဒေါသံ ဝီတမောဟံ – ‘‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတောသိ, ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတောသိ, မောဟပရိယုဋ္ဌိတောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတံ မောဟ-
(ဝိ၊၂၊၁၄။)
ပရိယုဋ္ဌိတံ – ‘‘ဝီတရာဂေါသိ, ဝီတဒေါသောသိ, ဝီတမောဟောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ဝီတရာဂံ ဝီတဒေါသံ ဝီတမောဟံ – ‘‘ဝီတရာဂေါသိ, ဝီတဒေါသောသိ, ဝီတမောဟောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၄။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နံ သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နံ ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နံ ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နံ ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နံ ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နံ ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နံ – ‘‘ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နောသိ, ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, သောတာပန္နံ – ‘‘ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောသိ…ပေ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နံ…ပေ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နံ – ‘‘သောတာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, သောတာပန္နံ – ‘‘သောတာပန္နောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၅။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ဩဋ္ဌံ မေဏ္ဍံ ဂေါဏံ ဂဒြဘံ တိရစ္ဆာနဂတံ နေရယိကံ – ‘‘ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၅။)
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓာဝိ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ၊ နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, ဩဋ္ဌံ မေဏ္ဍံ ဂေါဏံ ဂဒြဘံ တိရစ္ဆာနဂတံ နေရယိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၆။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၂၇။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ အဝကဏ္ဏကာ ဇဝကဏ္ဏကာ ဓနိဋ္ဌကာ သဝိဋ္ဌကာ ကုလဝဍ္ဎကာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဗုဒ္ဓရက္ခိတာ ဓမ္မရက္ခိတာ သံဃရက္ခိတာ’’တိ ဘဏတိ …ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကောသိယာ ဘာရဒွါဇာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဂေါတမာ မောဂ္ဂလ္လာနာ ကစ္စာနာ ဝါသိဋ္ဌာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကောဋ္ဌကာ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကဿကာ ဝါဏိဇာ ဂေါရက္ခာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ နဠကာရာ
(ဝိ၊၂၊၁၆။)
ကုမ္ဘကာရာ ပေသကာရာ စမ္မကာရာ နဟာပိတာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ မုဒ္ဒိကာ ဂဏကာ လေခကာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ကုဋ္ဌိကာ ဂဏ္ဍိကာ ကိလာသိကာ သောသိကာ အပမာရိကာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ မဓုမေဟိကာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ အတိဒီဃာ အတိရဿာ အတိကဏှာ အစ္စောဒါတာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ နာတိဒီဃာ နာတိရဿာ နာတိကဏှာ နာစ္စောဒါတာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတာ ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတာ မောဟပရိယုဋ္ဌိတာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဝီတရာဂါ ဝီတဒေါသာ ဝီတမောဟာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နာ…ပေ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ သောတာပန္နာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ဩဋ္ဌာ မေဏ္ဍာ ဂေါဏာ ဂဒြဘာ တိရစ္ဆာနဂတာ နေရယိကာ, နတ္ထိ တေသံ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၂၈။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ, မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၂၉။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၀။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၇။)
မြန်֍ ၃၁။ ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ,…ပေ… ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ…ပေ… ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ…ပေ… ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဝမ္ဘေတုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၂။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘စဏ္ဍာလောသိ, ဝေနောသိ, နေသာဒေါသိ, ရထကာရောသိ, ပုက္ကုသောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၈။)
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ, စဏ္ဍာလံ ဝေနံ နေသာဒံ ရထကာရံ ပုက္ကုသံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ခတ္တိယံ ဗြာဟ္မဏံ – ‘‘ခတ္တိယောသိ, ဗြာဟ္မဏောသီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ…ပေ… ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ…ပေ… ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ…ပေ… ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
မြန်֍ ၃၃။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၉။)
မြန်֍ ၃၄။ ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ…ပေ… ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ…ပေ… ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ ဝဒေတိ…ပေ… ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌံ ဝဒေတိ, ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ – ‘‘ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ ဓမ္မကထိကောသိ, နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ၊ သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နံ န ခုံသေတုကာမော န ဝမ္ဘေတုကာမော န မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဒဝကမျတာ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’’တိ ဘဏတိ…ပေ…။ ‘‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုဗ္ဘာသိတဿ။
မြန်֍ ၃၅။ အနာပတ္တိ အတ္ထပုရေက္ခာရဿ, ဓမ္မပုရေက္ခာရဿ, အနုသာသနိပုရေက္ခာရဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, ခိတ္တစိတ္တဿ, ဝေဒနာဋ္ဋဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ ပေသုညသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၂၊၂၀။)
ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရန္တိ၊ ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခာယန္တိ, ဣမဿ ဘေဒါယ၊ အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခာယန္တိ, အမုဿ ဘေဒါယ။ တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရိဿန္တိ, ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခာယိဿန္တိ, ဣမဿ ဘေဒါယ၊ အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခာယိဿန္တိ, အမုဿ ဘေဒါယ! တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရထ, ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခာယထ, ဣမဿ ဘေဒါယ, အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခာယထ, အမုဿ ဘေဒါယ? တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ပေသုညံ ဥပသံဟရိဿထ! ဣမဿ သုတွာ အမုဿ အက္ခာယိဿထ, ဣမဿ ဘေဒါယ! အမုဿ သုတွာ ဣမဿ အက္ခာယိဿထ, အမုဿ ဘေဒါယ! တေန အနုပ္ပန္နာနိ စေဝ ဘဏ္ဍနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာနိ စ ဘဏ္ဍနာနိ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တိ။ နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ။ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၇။ ‘‘ဘိက္ခုပေသုညေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၈။ ပေသုညံ နာမ ဒွီဟာကာရေဟိ ပေသုညံ ဟောတိ – ပိယကမျဿ ဝါ ဘေဒါဓိပ္ပါယဿ ဝါ။ ဒသဟာကာရေဟိ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ဇာတိတောပိ, နာမတောပိ, ဂေါတ္တတောပိ, ကမ္မတောပိ, သိပ္ပတောပိ, အာဗာဓတောပိ, လိင်္ဂတောပိ, ကိလေသတောပိ, အာပတ္တိတောပိ, အက္ကောသတောပိ။
ဇာတိ နာမ ဒွေ ဇာတိယော – ဟီနာ စ ဇာတိ ဥက္ကဋ္ဌာ စ ဇာတိ။ ဟီနာ နာမ ဇာတိ – စဏ္ဍာလဇာတိ ဝေနဇာတိ နေသာဒဇာတိ ရထကာရဇာတိ
(ဝိ၊၂၊၂၁။)
ပုက္ကုသဇာတိ။ ဧသာ ဟီနာ နာမ ဇာတိ။ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ – ခတ္တိယဇာတိ ဗြာဟ္မဏဇာတိ။ ဧသာ ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ ဇာတိ…ပေ…။
အက္ကောသော နာမ ဒွေ အက္ကောသာ – ဟီနော စ အက္ကောသော ဥက္ကဋ္ဌော စ အက္ကောသော။ ဟီနော နာမ အက္ကောသော – ဩဋ္ဌောသိ, မေဏ္ဍောသိ, ဂေါဏောသိ, ဂဒြဘောသိ, တိရစ္ဆာနဂတောသိ, နေရယိကောသိ၊ နတ္ထိ တုယှံ သုဂတိ၊ ဒုဂ္ဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ, ယကာရေန ဝါ ဘကာရေန ဝါ ကာဋကောဋစိကာယ ဝါ။ ဧသော ဟီနော နာမ အက္ကောသော။ ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော – ပဏ္ဍိတောသိ, ဗျတ္တောသိ, မေဓာဝီသိ, ဗဟုဿုတောသိ, ဓမ္မကထိကောသိ၊ နတ္ထိ တုယှံ ဒုဂ္ဂတိ၊ သုဂတိ ယေဝ တုယှံ ပါဋိကင်္ခါတိ။ ဧသော ဥက္ကဋ္ဌော နာမ အက္ကောသော။
မြန်֍ ၃၉။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘စဏ္ဍာလော ဝေနော နေသာဒေါ ရထကာရော ပုက္ကုသော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ခတ္တိယော ဗြာဟ္မဏော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘အဝကဏ္ဏကော ဇဝကဏ္ဏကော ဓနိဋ္ဌကော သဝိဋ္ဌကော ကုလဝဍ္ဎကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတော ဓမ္မရက္ခိတော သံဃရက္ခိတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကောသိယော ဘာရဒွါဇော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဂေါတမော မောဂ္ဂလ္လာနော ကစ္စာနော ဝါသိဋ္ဌော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၂။)
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကောဋ္ဌကော ပုပ္ဖဆဍ္ဍကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကဿကော ဝါဏိဇော ဂေါရက္ခော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘နဠကာရော ကုမ္ဘကာရော ပေသကာရော စမ္မကာရော နဟာပိတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘မုဒ္ဒိကော ဂဏကော လေခကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၀။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ကုဋ္ဌိကော ဂဏ္ဍိကော ကိလာသိကော သောသိကော အပမာရိကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘မဓုမေဟိကော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘အတိဒီဃော အတိရဿော အတိကဏှော အစ္စောဒါတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘နာတိဒီဃော နာတိရဿော နာတိကဏှော နာစ္စောဒါတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတော ဒေါသပရိယုဋ္ဌိတော မောဟပရိယုဋ္ဌိတော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၃။)
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဝီတရာဂေါ ဝီတဒေါသော ဝီတမောဟော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နော, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နော, ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နော, ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နော, ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နော, ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော, ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘သောတာပန္နော’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ဩဋ္ဌော မေဏ္ဍော ဂေါဏော ဂဒြဘော တိရစ္ဆာနဂတော နေရယိကော, နတ္ထိ တဿ သုဂတိ, ဒုဂ္ဂတိယေဝ တဿ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော တံ ‘ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ ဗဟုဿုတော ဓမ္မကထိကော, နတ္ထိ တဿ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တဿ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၁။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ, ပုက္ကုသာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထိ တေသံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ တေသံ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတိ,
(ဝိ၊၂၊၂၄။)
န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘ယေ နူန စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘ယေ နူန ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘န မယံ စဏ္ဍာလာ ဝေနာ နေသာဒါ ရထကာရာ ပုက္ကုသာ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ‘န မယံ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝီ ဗဟုဿုတာ ဓမ္မကထိကာ, နတ္ထမှာကံ ဒုဂ္ဂတိ, သုဂတိ ယေဝ အမှာကံ ပါဋိကင်္ခါ’တိ ဘဏတိ, န သော အညံ ဘဏတိ, တညေဝ ဘဏတီ’’တိ။ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၂။ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ၊ အာပတ္တိ ဝါစာယ, ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ အနုပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နဿ သုတွာ အနုပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၃။ အနာပတ္တိ နပိယကမျဿ, နဘေဒါဓိပ္ပါယဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပေသုညသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
(ဝိ၊၂၊၂၅။)
၄။ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေန္တိ။ ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေဿန္တိ! ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေထ၊ ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥပါသကေ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေဿထ! ဥပါသကာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နံ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၆။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။
ပဒသော နာမ ပဒံ, အနုပဒံ, အနွက္ခရံ, အနုဗျဉ္ဇနံ။
ပဒံ နာမ ဧကတော ပဋ္ဌပေတွာ ဧကတော ဩသာပေန္တိ။ အနုပဒံ နာမ ပါဋေက္ကံ ပဋ္ဌပေတွာ ဧကတော ဩသာပေန္တိ။ အနွက္ခရံ နာမ ‘‘ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝုစ္စမာနော, ‘‘ရု’’န္တိ ဩပါတေတိ။ အနုဗျဉ္ဇနံ နာမ ‘‘ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝုစ္စမာနော, ‘‘ဝေဒနာ အနိစ္စာ’’တိ သဒ္ဒံ နိစ္ဆာရေတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၆။)
ယဉ္စ ပဒံ, ယဉ္စ အနုပဒံ, ယဉ္စ အနွက္ခရံ, ယဉ္စ အနုဗျဉ္ဇနံ – သဗ္ဗမေတံ ပဒသော [ပဒသော ဓမ္မော (ဣတိပိ)] နာမ။
ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတော, သာဝကဘာသိတော, ဣသိဘာသိတော, ဒေဝတာဘာသိတော, အတ္ထူပသဉှိတော, ဓမ္မူပသဉှိတော။
ဝါစေယျာတိ ပဒေန ဝါစေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဝါစေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၇။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၈။ အနာပတ္တိ ဧကတော ဥဒ္ဒိသာပေန္တော, ဧကတော သဇ္ဈာယံ ကရောန္တော, ယေဘုယျေန ပဂုဏံ ဂန္ထံ ဘဏန္တံ ဩပါတေတိ, ဩသာရေန္တံ ဩပါတေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ သဟသေယျသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပါသကာ အာရာမံ အာဂစ္ဆန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ။ ဓမ္မေ ဘာသိတေ ထေရာ ဘိက္ခူ ယထာဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ။ နဝကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဥပါသကေဟိ သဒ္ဓိံ မုဋ္ဌဿတီ, အသမ္ပဇာနာ, နဂ္ဂါ, ဝိကူဇမာနာ, ကာကစ္ဆမာနာ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ ဥပါသကာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ နဂ္ဂါ ဝိကူဇမာနာ ကာကစ္ဆမာနာ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ ဥပါသကာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၂၊၂၇။)
အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ နဝကေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျံ ကပ္ပေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ကောသမ္ဗီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကောသမ္ဗီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဗဒရိကာရာမေ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော ရာဟုလ, သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ – ‘န အနုပသမ္ပန္နေန သဟသေယျာ ကပ္ပေတဗ္ဗာ’တိ။ သေယျံ, အာဝုသော ရာဟုလ, ဇာနာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော သေယျံ အလဘမာနော ဝစ္စကုဋိယာ သေယျံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ယေန ဝစ္စကုဋိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ကာသိ။ အာယသ္မာပိ ရာဟုလော ဥက္ကာသိ။ ‘‘ကော ဧတ္ထာ’’တိ? ‘‘အဟံ, ဘဂဝါ, ရာဟုလော’’တိ။ ‘‘ကိဿ တွံ, ရာဟုလ, ဣဓ နိသိန္နောသီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နေန ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၁။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နေန ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၂။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။
(ဝိ၊၂၊၂၈။)
ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တန္တိ အတိရေကဒိရတ္တတိရတ္တံ။
သေယျာ နာမ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေနစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေန ပရိစ္ဆန္နာ။
သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ, အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ, ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ, အနုပသမ္ပန္နော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၅၃။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဥတ္တရိဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၄။ အနာပတ္တိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဦနကဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဒွေ ရတ္တိယော ဝသိတွာ တတိယာယ ရတ္တိယာ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ ပုန ဝသတိ, သဗ္ဗစ္ဆန္နေ, သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ [ဝသတိ, သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, (သီ။)], ယေဘုယျေန အစ္ဆန္နေ, ယေဘုယျေန အပရိစ္ဆန္နေ, အနုပသမ္ပန္နေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိသီဒတိ, ဘိက္ခု နိပန္နေ အနုပသမ္ပန္နော နိသီဒတိ, ဥဘော ဝါ နိသီဒန္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သဟသေယျသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ
(ဝိ၊၂၊၂၉။)
ကောသလေသု ဇနပဒေ [ဧတ္ထ အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တာဒိဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တသ္မိံ ဂါမေ အညတရိဿာ ဣတ္ထိယာ အာဝသထာဂါရံ ပညတ္တံ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ တေ, ဘဂိနိ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အာဝသထာဂါရေ’’တိ။ ‘‘ဝသေယျာထ, ဘန္တေ’’တိ။ အညေပိ အဒ္ဓိကာ ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစေ တေ, အယျေ, အဂရု ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အာဝသထာဂါရေ’’တိ။ ‘‘ဧသော ခေါ အယျော သမဏော ပဌမံ ဥပဂတော၊ သစေ သော အနုဇာနာတိ, ဝသေယျာထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ အဒ္ဓိကာ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစေ တေ, ဘန္တေ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အာဝသထာဂါရေ’’တိ။ ‘‘ဝသေယျာထ, အာဝုသော’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မန္တေ အနုရုဒ္ဓေ သဟ ဒဿနေန ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော, ဘန္တေ, ဣမေဟိ မနုဿေဟိ အာကိဏ္ဏော န ဖာသု ဝိဟရိဿတိ။ သာဓာဟံ, ဘန္တေ, အယျဿ မဉ္စကံ အဗ္ဘန္တရံ ပညပေယျ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ မဉ္စကံ အဗ္ဘန္တရံ ပညပေတွာ အလင်္ကတပ္ပဋိယတ္တာ ဂန္ဓဂန္ဓိနီ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော, ဘန္တေ, အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော, အဟံ စမှိ အဘိရူပါ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ သာဓာဟံ, ဘန္တေ, အယျဿ ပဇာပတိ ဘဝေယျ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော, ဘန္တေ, အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော, အဟဉ္စမှိ အဘိရူပါ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျော မဉ္စေဝ ပဋိစ္ဆတု [သမ္ပဋိစ္ဆတု (သျာ။)] သဗ္ဗဉ္စ သာပတေယျ’’န္တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ တုဏှီ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ သာဋကံ နိက္ခိပိတွာ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ပုရတော စင်္ကမတိပိ တိဋ္ဌတိပိ နိသီဒတိပိ သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဣန္ဒြိယာနိ ဩက္ခိပိတွာ တံ ဣတ္ထိံ နေဝ ဩလောကေသိ နပိ အာလပိ။ အထ
(ဝိ၊၂၊၃၀။)
ခေါ သာ ဣတ္ထီ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! ဗဟူ မေ မနုဿာ သတေနပိ သဟဿေနပိ ပဟိဏန္တိ။ အယံ ပန သမဏော – မယာ သာမံ ယာစိယမာနော – န ဣစ္ဆတိ မဉ္စေဝ ပဋိစ္ဆိတုံ သဗ္ဗဉ္စ သာပတေယျ’’န္တိ သာဋကံ နိဝါသေတွာ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓဿ ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ ယာဟံ ဧဝမကာသိံ။ တဿာ မေ, ဘန္တေ, အယျော အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဘဂိနိ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ ယာ တွံ ဧဝမကာသိ။ ယတော စ ခေါ တွံ, ဘဂိနိ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဒ္ဓိ ဟေသာ, ဘဂိနိ, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ အာယတိဉ္စ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။
အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ, အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဣတ္ထိံ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ – အာယသ္မတာ အနုရုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ – အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ, ဧဝမေဝံ အယျေန အနုရုဒ္ဓေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသိကံ မံ အယျော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ သာဝတ္ထိယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အနုရုဒ္ဓ, မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ,
(ဝိ၊၂၊၃၁။)
ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, အနုရုဒ္ဓ, မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, အနုရုဒ္ဓ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၆။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဟသေယျံ ကပ္ပေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၇။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ [ယက္ခိနီ (က။)], န ပေတီ, န တိရစ္ဆာနဂတာ၊ အန္တမသော တဒဟုဇာတာပိ ဒါရိကာ, ပဂေဝ မဟတ္တရီ။
သဟာတိ ဧကတော။
သေယျာ နာမ သဗ္ဗစ္ဆန္နာ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေနစ္ဆန္နာ, ယေဘုယျေန ပရိစ္ဆန္နာ။
သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ, မာတုဂါမေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ မာတုဂါမော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၅၈။ မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပဍ္ဎစ္ဆန္နေ ဥပဍ္ဎပရိစ္ဆန္နေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိယာ ဝါ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၉။ အနာပတ္တိ သဗ္ဗစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ [အနာပတ္တိ သဗ္ဗအစ္ဆန္နေ သဗ္ဗအပရိစ္ဆန္နေ, (သီ။)], ယေဘုယျေန အစ္ဆန္နေ, ယေဘုယျေန အပရိစ္ဆန္နေ, မာတုဂါမေ နိပန္နေ ဘိက္ခု
(ဝိ၊၂၊၃၂။)
နိသီဒတိ, ဘိက္ခု နိပန္နေ မာတုဂါမော နိသီဒတိ, ဥဘော ဝါ နိသီဒန္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၆၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ သာဝတ္ထိယံ ကုလူပကော ဟောတိ, ဗဟုကာနိ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန အညတရံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဃရဏီ နိဝေသနဒွါရေ နိသိန္နာ ဟောတိ, ဃရသုဏှာ အာဝသထဒွါရေ နိသိန္နာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ယေန ဃရဏီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဃရဏိယာ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ အထ ခေါ ဃရသုဏှာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိ နု ခေါ သော သမဏော သဿုယာ ဇာရော ဥဒါဟု ဩဘာသတီ’’တိ?
အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဃရဏိယာ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ယေန ဃရသုဏှာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဃရသုဏှာယ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ အထ ခေါ ဃရဏိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော သမဏော ဃရသုဏှာယ ဇာရော ဥဒါဟု ဩဘာသတီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဃရသုဏှာယ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဃရဏီ ဃရသုဏှံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟေ ဇေ, ကိံ တေ ဧသော သမဏော အဝေါစာ’’တိ? ‘‘ဓမ္မံ မေ, အယျေ, ဒေသေသိ’’။ ‘‘အယျာယ ပန ကိံ အဝေါစာ’’တိ? ‘‘မယှမ္ပိ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ။ တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥဒါယီ မာတုဂါမဿ ဥပကဏ္ဏကေ ဓမ္မံ ဒေသေဿတိ! နနု နာမ ဝိဿဋ္ဌေန ဝိဝဋေန ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော’’တိ?
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တာသံ ဣတ္ထီနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ
(ဝိ၊၂၊၃၃။)
ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿသိ။ နေတံ မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၆၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣင်္ဃာယျာ ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ။ ‘‘ဣင်္ဃာယျာ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေထ, သက္ကာ ဧတ္တကေနပိ ဓမ္မော အညာတု’’န္တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ။ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဒေသေသုံ။ ဥပါသိကာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ အမှေဟိ ယာစိယမာနာ ဓမ္မံ န ဒေသေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တာသံ ဥပါသိကာနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာတုဂါမဿ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခူ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ မာတုဂါမဿ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ တေ အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’’တိ!
(ဝိ၊၂၊၃၄။)
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဥပနိသီဒါပေတွာ မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၆၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမဿ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေယျ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ၊ န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ၊ ဝိညူ, ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။
ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟီတိ အတိရေကဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ။
ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတော, သာဝကဘာသိတော, ဣသိဘာသိတော, ဒေဝတာဘာသိတော, အတ္ထူပသဉှိတော, ဓမ္မူပသဉှိတော။
ဒေသေယျာတိ ပဒေန ဒေသေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဒေသေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေနာတိ ဌပေတွာ ဝိညုံ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ။ ဝိညူ နာမ ပုရိသဝိဂ္ဂဟော, ပဋိဗလော ဟောတိ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။
မြန်֍ ၆၅။ မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၅။)
ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတြ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၆၆။ အနာပတ္တိ ဝိညုနာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟေန, ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဦနကဆပ္ပဉ္စဝါစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုန နိသီဒိတွာ ဒေသေတိ, မာတုဂါမော ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုန နိသီဒတိ တသ္မိံ ဒေသေတိ, အညဿ မာတုဂါမဿ ဒေသေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ မာတုဂါမော သုဏာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၆၇။ [ပါရာ။ ၁၉၃] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ ဝဂ္ဂုမုဒါယ နဒိယာ တီရေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခာ ဟောတိ – ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ, န သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခာ – ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ, န သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသေယျာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမေယျာမာ’’တိ? ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဂိဟီနံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌေမ။ ဧဝံ တေ အမှာကံ ဒါတုံ မညိဿန္တိ။ ဧဝံ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိဿာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိဿာမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အလံ, အာဝုသော, ကိံ ဂိဟီနံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌိတေန? ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဂိဟီနံ ဒူတေယျံ ဟရာမ။ ဧဝံ တေ အမှာကံ ဒါတုံ မညိဿန္တိ။ ဧဝံ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိဿာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိဿာမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အလံ,
(ဝိ၊၂၊၃၆။)
အာဝုသော၊ ကိံ ဂိဟီနံ ကမ္မန္တံ အဓိဋ္ဌိတေန! ကိံ ဂိဟီနံ ဒူတေယျံ ဟဋေန! ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿာမ – ‘အသုကော ဘိက္ခု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု ဒုတိယဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု တတိယဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, အသုကော ဘိက္ခု သောတာပန္နော, အသုကော ဘိက္ခု သကဒါဂါမီ, အသုကော ဘိက္ခု အနာဂါမီ, အသုကော ဘိက္ခု အရဟာ, အသုကော ဘိက္ခု တေဝိဇ္ဇော, အသုကော ဘိက္ခု ဆဠဘိညောတိ။ ဧဝံ တေ အမှာကံ ဒါတုံ မညိဿန္တိ။ ဧဝံ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိဿာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိဿာမာ’’တိ။ ဧသော ယေဝ ခေါ, အာဝုသော, သေယျော, ယော အမှာကံ ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော’’တိ။
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိံသု – ‘‘အသုကော ဘိက္ခု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ…ပေ… အသုကော ဘိက္ခု ဆဠဘိညော’’တိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ – ‘‘လာဘာ ဝတ နော, သုလဒ္ဓံ ဝတ နော, ယေသံ နော ဧဝရူပါ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂတာ, န ဝတ နော ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပါ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂတာ, ယထယိမေ ဘိက္ခူ သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ’’တိ။ တေ န တာဒိသာနိ ဘောဇနာနိ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇန္တိ, မာတာပိတူနံ ဒေန္တိ ပုတ္တဒါရဿ ဒေန္တိ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဒေန္တိ မိတ္တာမစ္စာနံ ဒေန္တိ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဒေန္တိ ယာဒိသာနိ ဘိက္ခူနံ ဒေန္တိ။ န တာဒိသာနိ ခါဒနီယာနိ သာယနီယာနိ ပါနာနိ အတ္တနာ ခါဒန္တိ သာယန္တိ ပိဝန္တိ [အတ္တနာ ပိဝန္တိ (သျာ။ က။)] မာတာပိတူနံ ဒေန္တိ ပုတ္တဒါရဿ ဒေန္တိ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဒေန္တိ မိတ္တာမစ္စာနံ ဒေန္တိ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဒေန္တိ, ယာဒိသာနိ ဘိက္ခူနံ ဒေန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဏ္ဏဝါ အဟေသုံ ပီဏိန္ဒြိယာ ပသန္နမုခဝဏ္ဏာ ဝိပ္ပသန္နဆဝိဝဏ္ဏာ။
မြန်֍ ၆၈။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဿံဝုဋ္ဌာ တေမာသစ္စယေန သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဝေသာလီ တေန ပက္ကမိံသု။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ဝေသာလီ မဟာဝနံ ကူဋာဂါရသာလာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒိသာသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ ကိသာ ဟောန္တိ လူခါ
(ဝိ၊၂၊၃၇။)
ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ။ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ ပန ဘိက္ခူ ဝဏ္ဏဝါ ဟောန္တိ ပီဏိန္ဒြိယာ ပသန္နမုခဝဏ္ဏာ ဝိပ္ပသန္နဆဝိဝဏ္ဏာ။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝါ, ယာပနီယံ ဘဂဝါ။ သမဂ္ဂါ စ မယံ, ဘန္တေ, သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိမှာ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိမှာ’’တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တိ။ ကာလံ ဝိဒိတွာ ပုစ္ဆန္တိ, ကာလံ ဝိဒိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ။ အတ္ထသဉှိတံ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, နော အနတ္ထသဉှိတံ။ အနတ္ထသဉှိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာနံ။ ဒွီဟာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ဓမ္မံ ဝါ ဒေသေဿာမ, သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမာတိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာ ကထံ ပန တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ? အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ကစ္စိ ပန ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူတ’’န္တိ? ‘‘ဘူတံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒရဿ ကာရဏာ ဂိဟီနံ အညမညဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿထ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၆၉။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနုပသမ္ပန္နဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ အာရောစေယျ ဘူတသ္မိံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၀။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ ဌပေတွာ, အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။
[ပါရာ။ ၁၉၈]ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မော နာမ ဈာနံ, ဝိမောက္ခော, သမာဓိ, သမာပတ္တိ, ဉာဏဒဿနံ, မဂ္ဂဘာဝနာ, ဖလသစ္ဆိကိရိယာ, ကိလေသပ္ပဟာနံ, ဝိနီဝရဏတာ စိတ္တဿ, သုညာဂါရေ အဘိရတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၈။)
[ပါရာ။ ၁၉၉]ဈာနန္တိ ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]ဝိမောက္ခောတိ သုညတော ဝိမောက္ခော, အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခော, အပ္ပဏိဟိတော ဝိမောက္ခော။
[ပါရာ။ ၁၉၉]သမာဓီတိ သုညတော သမာဓိ, အနိမိတ္တော သမာဓိ, အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]သမာပတ္တီတိ သုညတာ သမာပတ္တိ, အနိမိတ္တာ သမာပတ္တိ, အပ္ပဏိဟိတာ သမာပတ္တိ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]ဉာဏဒဿနန္တိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]မဂ္ဂဘာဝနာတိ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]ဖလသစ္ဆိကိရိယာတိ သောတာပတ္တိဖလဿ သစ္ဆိကိရိယာ, သကဒါဂါမိဖလဿ သစ္ဆိကိရိယာ, အနာဂါမိဖလဿ သစ္ဆိကိရိယာ, အရဟတ္တဿ [အရဟတ္တဖလဿ (သျာ။)] သစ္ဆိကိရိယာ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]ကိလေသပ္ပဟာနန္တိ ရာဂဿ ပဟာနံ, ဒေါသဿ ပဟာနံ, မောဟဿ ပဟာနံ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]ဝိနီဝရဏတာ စိတ္တဿာတိ ရာဂါ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာ။
[ပါရာ။ ၁၉၉]သုညာဂါရေ အဘိရတီတိ ပဌမေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ, ဒုတိယေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ, တတိယေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ, စတုတ္ထေန ဈာနေန သုညာဂါရေ အဘိရတိ။
မြန်֍ ၇၁။ အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၉။)
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိမှီ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿ ဝသိမှီ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သုညတံ ဝိမောက္ခံ… အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ… အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခံ… သုညတံ သမာဓိံ… အနိမိတ္တံ သမာဓိံ… အပ္ပဏိဟိတံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ အပ္ပဏိဟိတဿ သမာဓိဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သုညတံ သမာပတ္တိံ… အနိမိတ္တံ သမာပတ္တိံ… အပ္ပဏိဟိတံ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ အပ္ပဏိဟိတာယ သမာပတ္တိယာ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ အပ္ပဏိဟိတာ သမာပတ္တိ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘တိဿော ဝိဇ္ဇာ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ တိဿန္နံ ဝိဇ္ဇာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ တိဿော ဝိဇ္ဇာ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ… စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေ… စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ… ပဉ္စ ဗလာနိ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဉ္စန္နံ ဗလာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဉ္စ ဗလာနိ သစ္ဆိကတာနိ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၀။)
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သောတာပတ္တိဖလံ… သကဒါဂါမိဖလံ… အနာဂါမိဖလံ… အရဟတ္တံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ အရဟတ္တဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (သျာ။)] သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ရာဂေါ မေ စတ္တော… ဒေါသော မေ စတ္တော… မောဟော မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ရာဂါ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ… ဒေါသာ မေ စိတ္တ ဝိနီဝရဏံ… မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘သုညာဂါရေ ပဌမံ ဈာနံ… ဒုတိယံ ဈာနံ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၇၂။ အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ… ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ စတုတ္ထဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၁။)
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ ဝိမောက္ခံ… အနိမိတ္တဉ္စ ဝိမောက္ခံ… အပ္ပဏိဟိတဉ္စ ဝိမောက္ခံ… သုညတဉ္စ သမာဓိံ… အနိမိတ္တဉ္စ သမာဓိံ… အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ အပ္ပဏိဟိတဿ စ သမာဓိဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ အပ္ပဏိဟိတော စ သမာဓိ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ သမာပတ္တိံ… အနိမိတ္တဉ္စ သမာပတ္တိံ… အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ အပ္ပဏိဟိတာယ စ သမာပတ္တိယာ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ အပ္ပဏိဟိတာ စ သမာပတ္တိ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ တိဿော စ ဝိဇ္ဇာ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ တိဿန္နဉ္စ ဝိဇ္ဇာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ တိဿော စ ဝိဇ္ဇာ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတ္တာရော စ သတိပဋ္ဌာနေ…ပေ… စတ္တာရော စ သမ္မပ္ပဓာနေ… စတ္တာရော စ ဣဒ္ဓိပါဒေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ စတုန္နဉ္စ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ စတ္တာရော စ ဣဒ္ဓိပါဒါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ, ပဉ္စ စ ဣန္ဒြိယာနိ… ပဉ္စ စ ဗလာနိ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ ပဉ္စန္နဉ္စ ဗလာနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ ပဉ္စ စ ဗလာနိ သစ္ဆိကတာနိ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သတ္တ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ သတ္တန္နဉ္စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ သတ္တ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သစ္ဆိကတာ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ အရိယဉ္စ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ အရိယဿ စ
(ဝိ၊၂၊၄၂။)
အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ အရိယော စ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သစ္ဆိကတော မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သောတာပတ္တိဖလဉ္စ… သကဒါဂါမိဖလဉ္စ… အနာဂါမိဖလဉ္စ… အရဟတ္တဉ္စ [အရဟတ္တဖလဉ္စ (သျာ။)] သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ပဌမဿ စ ဈာနဿ အရဟတ္တဿ [အရဟတ္တဖလဿ (သျာ။)] စ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ပဌမဉ္စ ဈာနံ အရဟတ္တဉ္စ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော… ရာဂေါ စ မေ စတ္တော… ဒေါသော စ မေ စတ္တော… မောဟော စ မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော… ရာဂါ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ… ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ… မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၇၃။ အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ… ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ စတုတ္ထဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ ဝိမောက္ခံ…ပေ… မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ ပဌမဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ ပဌမဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
မူလံ သံခိတ္တံ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ပဌမဉ္စ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နော၊ မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ,
(ဝိ၊၂၊၄၃။)
ပဌမဿ စ ဈာနဿ လာဘိမှိ, ဝသိမှိ၊ မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ပဌမဉ္စ ဈာနံ သစ္ဆိကတံ မယာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ…ပေ…။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ သုညတဉ္စ ဝိမောက္ခံ အနိမိတ္တဉ္စ ဝိမောက္ခံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ ဝိမောက္ခံ သုညတဉ္စ သမာဓိံ အနိမိတ္တဉ္စ သမာဓိံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာဓိံ သုညတဉ္စ သမာပတ္တိံ အနိမိတ္တဉ္စ သမာပတ္တိံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စ သမာပတ္တိံ တိဿော စ ဝိဇ္ဇာ စတ္တာရော စ သတိပဋ္ဌာနေ စတ္တာရော စ သမ္မပ္ပဓာနေ စတ္တာရော စ ဣဒ္ဓိပါဒေ ပဉ္စ စ ဣန္ဒြိယာနိ ပဉ္စ စ ဗလာနိ သတ္တ စ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ အရိယဉ္စ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ သောတာပတ္တိဖလဉ္စ သကဒါဂါမိဖလဉ္စ အနာဂါမိဖလဉ္စ အရဟတ္တဉ္စ [အရဟတ္တဖလဉ္စ (သျာ။)] သမာပဇ္ဇိံ…ပေ… ရာဂေါ စ မေ စတ္တော, ဒေါသော စ မေ စတ္တော, မောဟော စ မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော သမုက္ခေဋိတော, ရာဂါ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၇၄။ အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော ‘‘တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ, သုညတံ ဝိမောက္ခံ, အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ, အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခံ, သုညတံ သမာဓိံ, အနိမိတ္တံ သမာဓိံ, အပ္ပဏိဟိတံ သမာဓိံ, သုညတံ သမာပတ္တိံ, အနိမိတ္တံ သမာပတ္တိံ, အပ္ပဏိဟိတံ သမာပတ္တိံ, တိဿော ဝိဇ္ဇာ, စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ, အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ, သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (သျာ။)] သမာပဇ္ဇိံ…ပေ… ရာဂေါ မေ စတ္တော, ဒေါသော မေ စတ္တော, မောဟော မေ စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော၊ ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော၊ ရာဂါ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၄။)
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော…ပေ… ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
မူလံ သံခိတ္တံ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ဒေါသာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ပဌမဉ္စ ဈာနံ ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ …ပေ… ဒေါသာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘မောဟာ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ဒုတိယဉ္စ ဈာနံ တတိယဉ္စ ဈာနံ စတုတ္ထဉ္စ ဈာနံ…ပေ… မောဟာ စ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဝတ္တုကာမော – ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဘဏန္တဿ ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, န ပဋိဝိဇာနန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
မြန်֍ ၇၅။ အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ ပဌမံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၅။)
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု သုညတံ ဝိမောက္ခံ…ပေ… အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ အပ္ပဏိဟိတံ ဝိမောက္ခံ သုညတံ သမာဓိံ အနိမိတ္တံ သမာဓိံ အပ္ပဏိဟိတံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု အပ္ပဏိဟိတဿ သမာဓိဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ သစ္ဆိကတော’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု သုညတံ သမာပတ္တိံ…ပေ… အနိမိတ္တံ သမာပတ္တိံ အပ္ပဏိဟိတံ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ အပ္ပဏိဟိတာယ သမာပတ္တိယာ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ အပ္ပဏိဟိတာ သမာပတ္တိ သစ္ဆိကတာ’’တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု တိဿော ဝိဇ္ဇာ …ပေ… စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဈင်္ဂေ, အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ, သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တံ [အရဟတ္တဖလံ (သျာ။)] သမာပဇ္ဇိ…ပေ… သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော…ပေ… တဿ ဘိက္ခုနော ရာဂေါ စတ္တော, ဒေါသော စတ္တော, မောဟော စတ္တော, ဝန္တော, မုတ္တော, ပဟီနော, ပဋိနိဿဋ္ဌော, ဥက္ခေဋိတော, သမုက္ခေဋိတော၊ တဿ ဘိက္ခုနော ရာဂါ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏံ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ တတိယံ ဈာနံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယော တေ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇိ, ယော တေ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇိ, ယော တေ သေနာသနံ ပရိဘုဉ္ဇိ, ယော တေ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရိဘုဉ္ဇိ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၆။)
မြန်֍ ၇၆။ အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယေန တေ ဝိဟာရော ပရိဘုတ္တော…ပေ… ယေန တေ စီဝရံ ပရိဘုတ္တံ, ယေန တေ ပိဏ္ဍပါတော ပရိဘုတ္တော, ယေန တေ သေနာသနံ ပရိဘုတ္တံ, ယေန တေ ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရော ပရိဘုတ္တော သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အာရောစေယျာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ – ‘‘ယံ တွံ အာဂမ္မ ဝိဟာရံ အဒါသိ…ပေ… စီဝရံ အဒါသိ, ပိဏ္ဍပါတံ အဒါသိ, သေနာသနံ အဒါသိ, ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ အဒါသိ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော၊ သော ဘိက္ခု သုညာဂါရေ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘီ, ဝသီ၊ တေန ဘိက္ခုနာ သုညာဂါရေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဘဏန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၇။ အနာပတ္တိ ဥပသမ္ပန္နဿ, ဘူတံ အာရောစေတိ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍနကတော ဟောတိ။ သော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိ။ တဿ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ပူဂဿ သံဃဘတ္တံ ဟောတိ။ သော ပရိဝသန္တော ဘတ္တဂ္ဂေ အာသနပရိယန္တေ နိသီဒိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေ ဥပါသကေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧသော, အာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော တုမှာကံ သမ္ဘာဝိတော ကုလူပကော၊ ယေနေဝ ဟတ္ထေန သဒ္ဓါဒေယျံ ဘုဉ္ဇတိ တေနေဝ ဟတ္ထေန ဥပက္ကမိတွာ အသုစိံ မောစေသိ။ သော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိ။ တဿ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ
(ဝိ၊၂၊၄၇။)
အဒါသိ။ သော ပရိဝသန္တော အာသနပရိယန္တေ နိသိန္နော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေဿန္တီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၇၉။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေယျ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ [ဘိက္ခုသမ္မတိယာ (သျာ။)], ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၀။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။
ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အာပတ္တိ – စတ္တာရိ စ ပါရာဇိကာနိ, တေရသ စ သံဃာဒိသေသာ။
အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသော အနုပသမ္ပန္နော နာမ။
အာရောစေယျာတိ အာရောစေယျ ဣတ္ထိယာ ဝါ ပုရိသဿ ဝါ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။
အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာတိ ဌပေတွာ ဘိက္ခုသမ္မုတိံ။
အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ အာပတ္တိပရိယန္တာ, န ကုလပရိယန္တာ။ အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ ကုလပရိယန္တာ, န အာပတ္တိပရိယန္တာ, အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ အာပတ္တိပရိယန္တာ စ ကုလပရိယန္တာ စ, အတ္ထိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ နေဝ အာပတ္တိပရိယန္တာ န ကုလပရိယန္တာ။
အာပတ္တိပရိယန္တာ နာမ အာပတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာဟိ အာပတ္တီဟိ အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၈။)
ကုလပရိယန္တာ နာမ ကုလာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကေသု ကုလေသု အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။ အာပတ္တိပရိယန္တာ စ ကုလပရိယန္တာ စ နာမ အာပတ္တိယော စ ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, ကုလာနိ စ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာဟိ အာပတ္တီဟိ ဧတ္တကေသု ကုလေသု အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။ နေဝ အာပတ္တိပရိယန္တာ န ကုလပရိယန္တာ နာမ အာပတ္တိယော စ အပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, ကုလာနိ စ အပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာဟိ အာပတ္တီဟိ ဧတ္တကေသု ကုလေသု အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ။
မြန်֍ ၈၁။ အာပတ္တိပရိယန္တေ ယာ အာပတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, တာ အာပတ္တိယော ဌပေတွာ အညာဟိ အာပတ္တီဟိ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ကုလပရိယန္တေ ယာနိ ကုလာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ, တာနိ ကုလာနိ ဌပေတွာ အညေသု ကုလေသု အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာပတ္တိပရိယန္တေ စ ကုလပရိယန္တေ စ ယာ အာပတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ, တာ အာပတ္တိယော ဌပေတွာ ယာနိ ကုလာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ, တာနိ ကုလာနိ ဌပေတွာ အညာဟိ အာပတ္တီဟိ အညေသု ကုလေသု အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နေဝ အာပတ္တိပရိယန္တေ န ကုလပရိယန္တေ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၂။ ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေတိ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေတိ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ အနုပသမ္ပန္နဿ အာရောစေတိ, အညတြ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနုပသမ္ပန္နဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဇ္ဈာစာရံ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၉။)
အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၃။ အနာပတ္တိ ဝတ္ထုံ အာရောစေတိ နော အာပတ္တိံ, အာပတ္တိံ အာရောစေတိ နော ဝတ္ထုံ, ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာဠဝကာ [အာဠဝိကာ (သျာ။)] ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကရောန္တာ ပထဝိံ ခဏန္တိပိ ခဏာပေန္တိပိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ပထဝိံ ခဏိဿန္တိပိ ခဏာပေဿန္တိပိ! ဧကိန္ဒြိယံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ပထဝိံ ခဏိဿန္တိပိ ခဏာပေဿန္တိပီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပထဝိံ ခဏထပိ ခဏာပေထပီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပထဝိံ ခဏိဿထပိ ခဏာပေဿထပိ! ဇီဝသညိနော ဟိ, မောဃပုရိသာ, မနုဿာ ပထဝိယာ။ နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၈၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ပထဝိံ ခဏေယျ ဝါ ခဏာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ပထဝီ နာမ ဒွေ ပထဝိယော – ဇာတာ စ ပထဝီ အဇာတာ စ ပထဝီ။
(ဝိ၊၂၊၅၀။)
ဇာတာ နာမ ပထဝီ – သုဒ္ဓပံသု သုဒ္ဓမတ္တိကာ အပ္ပပါသာဏာ အပ္ပသက္ခရာ အပ္ပကဌလာ အပ္ပမရုမ္ဗာ အပ္ပဝါလိကာ, ယေဘုယျေနပံသုကာ, ယေဘုယျေနမတ္တိကာ။ အဒဍ္ဎာပိ ဝုစ္စတိ ဇာတာ ပထဝီ။ ယောပိ ပံသုပုဉ္ဇော ဝါ မတ္တိကာပုဉ္ဇော ဝါ အတိရေကစာတုမာသံ ဩဝဋ္ဌော, အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ ဇာတာ ပထဝီ။
အဇာတာ နာမ ပထဝီ – သုဒ္ဓပါသာဏာ သုဒ္ဓသက္ခရာ သုဒ္ဓကဌလာ သုဒ္ဓမရုမ္ဗာ သုဒ္ဓဝါလိကာ အပ္ပပံသုကာ အပ္ပမတ္တိကာ, ယေဘုယျေနပါသာဏာ, ယေဘုယျေနသက္ခရာ, ယေဘုယျေနကဌလာ, ယေဘုယျေနမရုမ္ဗာ, ယေဘုယျေနဝါလိကာ။ ဒဍ္ဎာပိ ဝုစ္စတိ အဇာတာ ပထဝီ။ ယောပိ ပံသုပုဉ္ဇော ဝါ မတ္တိကာပုဉ္ဇော ဝါ ဩမကစာတုမာသံ ဩဝဋ္ဌော, အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ အဇာတာ ပထဝီ။
ခဏေယျာတိ သယံ ခဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ခဏာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ ခဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၇။ ပထဝိယာ ပထဝိသညီ ခဏတိ ဝါ ခဏာပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ဒဟတိ ဝါ ဒဟာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပထဝိယာ ဝေမတိကော ခဏတိ ဝါ ခဏာပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ဒဟတိ ဝါ ဒဟာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ပထဝိယာ အပထဝိသညီ ခဏတိ ဝါ ခဏာပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ဒဟတိ ဝါ ဒဟာပေတိ ဝါ, အနာပတ္တိ။
အပထဝိယာ ပထဝိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပထဝိယာ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပထဝိယာ အပထဝိသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၈။ အနာပတ္တိ – ‘‘ဣမံ ဇာန, ဣမံ ဒေဟိ, ဣမံ အာဟရ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောဟီ’’တိ ဘဏတိ, အသဉ္စိစ္စ, အသတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
(ဝိ၊၂၊၅၁။)
တဿုဒ္ဒါနံ –
မုသာ ဩမသပေသုညံ, ပဒသေယျာယ ဝေ ဒုဝေ၊
အညတြ ဝိညုနာ ဘူတာ, ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိ ခဏနာတိ။
၂။ ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ
၁။ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာဠဝကာ ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကရောန္တာ ရုက္ခံ ဆိန္ဒန္တိပိ ဆေဒါပေန္တိပိ။ အညတရောပိ အာဠဝကော ဘိက္ခု ရုက္ခံ ဆိန္ဒတိ။ တသ္မိံ ရုက္ခေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ, ဘန္တေ, အတ္တနော ဘဝနံ ကတ္တုကာမော မယှံ ဘဝနံ ဆိန္ဒီ’’တိ။ သော ဘိက္ခု အနာဒိယန္တော ဆိန္ဒိ ယေဝ, တဿာ စ ဒေဝတာယ ဒါရကဿ ဗာဟုံ အာကောဋေသိ။ အထ ခေါ တဿာ ဒေဝတာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံန္နူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဣဓေဝ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿာ ဒေဝတာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ ယာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဣဓေဝ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျံ။ ယန္နူနာဟံ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သာ ဒေဝတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘သာဓု သာဓု ဒေဝတေ! သာဓု ခေါ တွံ, ဒေဝတေ, တံ ဘိက္ခုံ ဇီဝိတာ န ဝေါရောပေသိ။ သစဇ္ဇ တွံ, ဒေဝတေ, တံ ဘိက္ခုံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာသိ, ဗဟုဉ္စ တွံ, ဒေဝတေ, အပုညံ ပသဝေယျာသိ။ ဂစ္ဆ တွံ, ဒေဝတေ, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ ရုက္ခော ဝိဝိတ္တော တသ္မိံ ဥပဂစ္ဆာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿန္တိပိ ဆေဒါပေဿန္တိပိ ဧကိန္ဒြိယံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇီဝံ ဝိဟေဌေဿန္တီ’’တိ!
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿန္တိပိ ဆေဒါပေဿန္တိပီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခံ ဆိန္ဒထာပိ ဆေဒါပေထာပီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿထာပိ, ဆေဒါပေဿထာပိ! ဇီဝသညိနော ဟိ, မောဃပုရိသာ, မနုဿာ
(ဝိ၊၂၊၅၂။)
ရုက္ခသ္မိံ, နေတံ မောဃပုရိသာ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၉၀။ ‘‘ဘူတဂါမပါတဗျတာယ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၁။ ဘူတဂါမော နာမ ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ – မူလဗီဇံ, ခန္ဓဗီဇံ, ဖဠုဗီဇံ, အဂ္ဂဗီဇံ, ဗီဇဗီဇမေဝ [ဗီဇဗီဇဉ္စေဝ (ဣတိပိ)] ပဉ္စမံ။
မူလဗီဇံ နာမ – ဟလိဒ္ဒိ, သိင်္ဂိဝေရံ, ဝစာ, ဝစတ္တံ, အတိဝိသာ, ကဋုကရောဟိဏီ, ဥသီရံ, ဘဒ္ဒမူတ္တကံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ မူလေ ဇာယန္တိ, မူလေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ မူလဗီဇံ နာမ။
ခန္ဓဗီဇံ နာမ – အဿတ္ထော, နိဂြောဓော, ပိလက္ခော, ဥဒုမ္ဗရော, ကစ္ဆကော, ကပိတ္ထနော, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ခန္ဓေ ဇာယန္တိ, ခန္ဓေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ ခန္ဓဗီဇံ နာမ။
ဖဠုဗီဇံ နာမ – ဥစ္ဆု, ဝေဠု, နဠော, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ပဗ္ဗေ ဇာယန္တိ, ပဗ္ဗေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ ဖဠုဗီဇံ နာမ။
အဂ္ဂဗီဇံ နာမ – အဇ္ဇုကံ, ဖဏိဇ္ဇကံ, ဟိရိဝေရံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ အဂ္ဂေ ဇာယန္တိ, အဂ္ဂေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ အဂ္ဂဗီဇံ နာမ။
ဗီဇဗီဇံ နာမ – ပုဗ္ဗဏ္ဏံ, အပရဏ္ဏံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ဗီဇေ ဇာယန္တိ, ဗီဇေ သဉ္ဇာယန္တိ, ဧတံ ဗီဇဗီဇံ နာမ။
မြန်֍ ၉၂။ ဗီဇေ ဗီဇသညီ ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ပစတိ ဝါ ပစာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဗီဇေ ဝေမတိကော ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ပစတိ ဝါ ပစာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဗီဇေ အဗီဇသညီ ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ, ဘိန္ဒတိ ဝါ ဘေဒါပေတိ ဝါ, ပစတိ ဝါ ပစာပေတိ ဝါ, အနာပတ္တိ။ အဗီဇေ ဗီဇသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဗီဇေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဗီဇေ အဗီဇသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၉၃။ အနာပတ္တိ – ‘‘ဣမံ ဇာန, ဣမံ ဒေဟိ, ဣမံ အာဟရ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောဟီ’’တိ ဘဏတိ, အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဘူတဂါမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
(ဝိ၊၂၊၅၃။)
၂။ အညဝါဒကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော အနာစာရံ အာစရိတွာ သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ? ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရိဿတိ – ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရသိ – ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရိဿသိ – ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာတိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ ရောပေတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရောပေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၉၅။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ ရောပေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ။ သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ ရောပေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကဿ ရောပနာ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ရောပိတံ သံဃေန ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော အညဝါဒကံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၅၄။)
အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘အညဝါဒကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၉၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော ‘‘အညေနညံ ပဋိစရန္တော – ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ ရောပေတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရောပေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၉၇။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ ရောပေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဆန္နော ဘိက္ခု သံဃမဇ္ဈေ အာပတ္တိယာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ သံဃော ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ ရောပေတိ။ ယဿာယသ္မာတော ခမတိ ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကဿ ရောပနာ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ရောပိတံ သံဃေန ဆန္နဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟေသကံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၅၅။)
မြန်֍ ၉၈။ ‘‘အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၉။ အညဝါဒကော နာမ သံဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ။ ဧသော အညဝါဒကော နာမ။
ဝိဟေသကော နာမ သံဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ ဧသော ဝိဟေသကော နာမ။
မြန်֍ ၁၀၀။ အာရောပိတေ အညဝါဒကေ သံဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာရောပိတေ ဝိဟေသကေ သံဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ရောပိတေ အညဝါဒကေ သံဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော အညေနညံ ပဋိစရတိ – ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကထံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရောပိတေ ဝိဟေသကေ သံဃမဇ္ဈေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ အနုယုဉ္ဇီယမာနော တံ န ကထေတုကာမော တံ န ဥဂ္ဃါဋေတုကာမော တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၁။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၅၆။)
မြန်֍ ၁၀၂။ အနာပတ္တိ အဇာနန္တော ပုစ္ဆတိ, ဂိလာနော ဝါ န ကထေတိ၊ ‘‘သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ န ကထေတိ၊ ‘‘သံဃဘေဒေါ ဝါ သံဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ န ကထေတိ၊ ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ နကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ န ကထေတိ၊ ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အညဝါဒကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သံဃဿ သေနာသနဉ္စ ပညပေတိ ဘတ္တာနိ စ ဥဒ္ဒိသတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မေတ္တိယဘူမဇကာ [မေတ္တိယဘူမ္မဇကာ (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခူ နဝကာ စေဝ ဟောန္တိ အပ္ပပုညာ စ။ ယာနိ သံဃဿ လာမကာနိ သေနာသနာနိ တာနိ တေသံ ပါပုဏန္တိ လာမကာနိ စ ဘတ္တာနိ။ တေ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေန္တိ – ‘‘ဆန္ဒာယ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သေနာသနံ ပညပေတိ, ဆန္ဒာယ စ ဘတ္တာနိ ဥဒ္ဒိသတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ မေတ္တိယဘူမဇကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဥဇ္ဈာပနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၀၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန မေတ္တိယဘူမဇကာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ဥဇ္ဈာပနကံ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ, ‘‘ဧတ္တာဝတာ ဘိက္ခူ သောဿန္တီ’’တိ [ဝိဟေသိဿန္တီတိ (ဣတိပိ)] ဘိက္ခူနံ သာမန္တာ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျန္တိ – ‘‘ဆန္ဒာယ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော
(ဝိ၊၂၊၅၇။)
သေနာသနံ ပညပေတိ, ဆန္ဒာယ စ ဘတ္တာနိ ဥဒ္ဒိသတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ မေတ္တိယဘူမဇကာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျိဿန္တီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဒဗ္ဗံ မလ္လပုတ္တံ ခိယျိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၀၅။ ‘‘ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၆။ ဥဇ္ဈာပနကံ နာမ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ သေနာသနပညာပကံ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကံ ဝါ ယာဂုဘာဇကံ ဝါ ဖလဘာဇကံ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကံ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော, အယသံ ကတ္တုကာမော, မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဥပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဥဇ္ဈာပနကေ ခိယျနကေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန အသမ္မတံ သေနာသနပညာပကံ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကံ ဝါ ယာဂုဘာဇကံ ဝါ ဖလဘာဇကံ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကံ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော, အယသံ ကတ္တုကာမော, မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဥပသမ္ပန္နံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ ဝါ အသမ္မတံ ဝါ သေနာသနပညာပကံ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကံ ဝါ ယာဂုဘာဇကံ ဝါ ဖလဘာဇကံ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကံ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော, အယသံ ကတ္တုကာမော, မင်္ကုကတ္တုကာမော, ဥပသမ္ပန္နံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၇။ အနာပတ္တိ ပကတိယာ ဆန္ဒာ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ ကရောန္တံ ဥဇ္ဈာပေတိ ဝါ ခိယျတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
(ဝိ၊၂၊၅၈။)
၄။ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဟေမန္တိကေ ကာလေ အဇ္ဈောကာသေ သေနာသနံ ပညပေတွာ ကာယံ ဩတာပေန္တာ ကာလေ အာရောစိတေ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိံသု န ဥဒ္ဓရာပေသုံ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိံသု။ သေနာသနံ ဩဝဋ္ဌံ ဟောတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထံ ဟိ နာမ ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ သေနာသနံ ပညပေတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တိ န ဥဒ္ဓရာပေဿန္တိ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿန္တိ, သေနာသနံ ဩဝဋ္ဌ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၀၉။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သံဃိကံ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ကောစ္ဆံ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၁၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ ဝသိတွာ ကာလဿေဝ သေနာသနံ အဘိဟရန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ကာလဿေဝ သေနာသနံ အဘိဟရန္တေ။ ဒိသွာန ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌ မာသေ အဝဿိကသင်္ကေတေ [ဝသိတုံ အဝဿိကသံကေတေ (ဣတိပိ)] မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ ယတ္ထ ကာကာ ဝါ ကုလလာ ဝါ န ဦဟဒန္တိ တတ္ထ သေနာသနံ နိက္ခိပိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သံဃိကံ နာမ သံဃဿ ဒိန္နံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ။
မဉ္စော နာမ စတ္တာရော မဉ္စာ – မသာရကော, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ, ကုဠီရပါဒကော, အာဟစ္စပါဒကော။
(ဝိ၊၂၊၅၉။)
ပီဌံ နာမ စတ္တာရိ ပီဌာနိ – မသာရကံ, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓံ, ကုဠီရပါဒကံ, အာဟစ္စပါဒကံ။
ဘိသိ နာမ ပဉ္စ ဘိသိယော – ဥဏ္ဏဘိသိ, စောဠဘိတိ, ဝါကဘိသိ, တိဏဘိသိ, ပဏ္ဏဘိသိ။
ကောစ္ဆံ နာမ – ဝါကမယံ ဝါ ဥသီရမယံ ဝါ မုဉ္ဇမယံ ဝါ ပဗ္ဗဇမယံ [ဗဗ္ဗဇမယံ (သီ။)] ဝါ အန္တော သံဝေဌေတွာ ဗဒ္ဓံ ဟောတိ။
သန္ထရိတွာတိ သယံ သန္ထရိတွာ။
သန္ထရာပေတွာတိ အညံ သန္ထရာပေတွာ။ အနုပသမ္ပန္နံ သန္ထရာပေတိ, တဿ ပလိဗောဓော။ ဥပသမ္ပန္နံ သန္ထရာပေတိ, သန္ထာရကဿ [သန္ထတဿ (ဣတိပိ)] ပလိဗောဓော။
တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျာတိ န သယံ ဥဒ္ဓရေယျ။
န ဥဒ္ဓရာပေယျာတိ န အညံ ဥဒ္ဓရာပေယျ။
အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာတိ ဘိက္ခုံ ဝါ သာမဏေရံ ဝါ အာရာမိကံ ဝါ အနာပုစ္ဆာ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ လေဍ္ဍုပါတံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၂။ သံဃိကေ သံဃိကသညီ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ဝေမတိကော…ပေ… သံဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
စိမိလိကံ ဝါ ဥတ္တရတ္ထရဏံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ တဋ္ဋိကံ ဝါ စမ္မခဏ္ဍံ ဝါ ပါဒပုဉ္ဆနိံ ဝါ ဖလကပီဌံ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ သံဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၆၀။)
မြန်֍ ၁၁၃။ အနာပတ္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂစ္ဆတိ, ဥဒ္ဓရာပေတွာ ဂစ္ဆတိ, အာပုစ္ဆံ ဂစ္ဆတိ, ဩတာပေန္တော ဂစ္ဆတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓံ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဟာယကာ ဟောန္တိ။ တေ ဝသန္တာပိ ဧကတောဝ ဝသန္တိ, ပက္ကမန္တာပိ ဧကတောဝ ပက္ကမန္တိ။ တေ အညတရသ္မိံ သံဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိံသု န ဥဒ္ဓရာပေသုံ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိံသု။ သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတံ ဟောတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တိ န ဥဒ္ဓရာပေဿန္တိ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿန္တိ, သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတ’’န္တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိံသု န ဥဒ္ဓရာပေသုံ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိံသု, သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ သံဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ တံ ပက္ကမန္တာ နေဝ ဥဒ္ဓရိဿန္တိ န ဥဒ္ဓရာပေဿန္တိ, အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿန္တိ, သေနာသနံ ဥပစိကာဟိ ခါယိတံ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၁၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သံဃိကေ ဝိဟာရေ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၆၁။)
မြန်֍ ၁၁၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သံဃိကော နာမ ဝိဟာရော သံဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။
သေယျံ နာမ ဘိသိ, စိမိလိကာ ဥတ္တရတ္ထရဏံ, ဘူမတ္ထရဏံ, တဋ္ဋိကာ, စမ္မခဏ္ဍော, နိသီဒနံ, ပစ္စတ္ထရဏံ, တိဏသန္ထာရော, ပဏ္ဏသန္ထာရော။
သန္ထရိတွာတိ သယံ သန္ထရိတွာ။
သန္ထရာပေတွာတိ အညံ သန္ထရာပေတွာ။
တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျာတိ န သယံ ဥဒ္ဓရေယျ။
န ဥဒ္ဓရာပေယျာတိ န အညံ ဥဒ္ဓရာပေယျ။
အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာတိ ဘိက္ခုံ ဝါ သာမဏေရံ ဝါ အာရာမိကံ ဝါ အနာပုစ္ဆာ ပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ သံဃိကသညီ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ဝေမတိကော သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၇။ ဝိဟာရဿ ဥပစာရေ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ ဝိဟာရေ ဝါ ဝိဟာရဿူပစာရေ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ တံ ပက္ကမန္တော နေဝ ဥဒ္ဓရေယျ န ဥဒ္ဓရာပေယျ, အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ပုဂ္ဂလိကေ သံဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၆၂။)
မြန်֍ ၁၁၈။ အနာပတ္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂစ္ဆတိ, ဥဒ္ဓရာပေတွာ ဂစ္ဆတိ, အာပုစ္ဆံ ဂစ္ဆတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓံ ဟောတိ, သာပေက္ခော ဂန္တွာ တတ္ထ ဌိတော အာပုစ္ဆတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓေါ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝရသေယျာယော ပလိဗုန္ဓေန္တိ, ထေရာ ဘိက္ခူ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ [ဧတ္ထ တေ ဣတိ ကမ္မပဒံ ဦနံ ဝိယ ဒိဿတိ]။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန ဣဓေဝ ဝဿံ ဝသေယျာမာ’’တိ? အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ – ယဿ သမ္ဗာဓော ဘဝိဿတိ သော ပက္ကမိဿတီတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ …ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၂၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သံဃိကေ ဝိဟာရေ ဇာနံ ပုဗ္ဗုပဂတံ ဘိက္ခုံ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေယျ – ယဿ သမ္ဗာဓော ဘဝိဿတိ သော ပက္ကမိဿတီ’တိ, ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ ၂။၀၂၅၁ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သံဃိကော နာမ ဝိဟာရော သံဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။
(ဝိ၊၂၊၆၃။)
ဇာနာတိ နာမ ဝုဍ္ဎောတိ ဇာနာတိ, ဂိလာနောတိ ဇာနာတိ, သံဃေန ဒိန္နောတိ ဇာနာတိ။
အနုပခဇ္ဇာတိ အနုပဝိသိတွာ။
သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ မဉ္စဿ ဝါ ပီဌဿ ဝါ ပဝိသန္တဿ ဝါ နိက္ခမန္တဿ ဝါ ဥပစာရေ သေယျံ သန္ထရတိ ဝါ သန္ထရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတုံ။
မြန်֍ ၁၂၂။ သံဃိကေ သံဃိကသညီ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ဝေမတိကော အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အနုပခဇ္ဇ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မဉ္စဿ ဝါ ပီဌဿ ဝါ ပဝိသန္တဿ ဝါ နိက္ခမန္တဿ ဝါ ဥပစာရံ ဌပေတွာ သေယျံ သန္ထရတိ ဝါ သန္ထရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဟာရဿ ဥပစာရေ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ ဝါ သေယျံ သန္ထရတိ ဝါ သန္ထရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပ္ပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ သံဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၂၃။ အနာပတ္တိ ဂိလာနော ပဝိသတိ, သီတေန ဝါ ဥဏှေန ဝါ ပီဠိတော ပဝိသတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အညတရံ ပစ္စန္တိမံ မဟာဝိဟာရံ ပဋိသင်္ခရောန္တိ – ‘‘ဣဓ မယံ ဝဿံ
(ဝိ၊၂၊၆၄။)
ဝသိဿာမာ’’တိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဝိဟာရံ ပဋိသင်္ခရောန္တေ။ ဒိသွာန ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိဟာရံ ပဋိသင်္ခရောန္တိ။ ဟန္ဒ နေ ဝုဋ္ဌာပေဿာမာ’’တိ! ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အာဂမေထာဝုသော, ယာဝ ပဋိသင်္ခရောန္တိ၊ ပဋိသင်္ခတေ ဝုဋ္ဌာပေဿာမာ’’တိ။
အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတီ’’တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, ပဋိကစ္စေဝ [ပဋိဂစ္စေဝ (သီ။)] အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, မယဉ္စညံ ပဋိသင်္ခရေယျာမာ’’တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, သံဃိကော ဝိဟာရော’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော, သံဃိကော ဝိဟာရော’’တိ။ ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတီ’’တိ။ ‘‘မဟလ္လကော, အာဝုသော, ဝိဟာရော။ တုမှေပိ ဝသထ, မယမ္ပိ ဝသိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, အမှာကံ ဝိဟာရော ပါပုဏာတီ’’တိ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ နိက္ကဍ္ဎန္တိ။ တေ နိက္ကဍ္ဎီယမာနာ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ အမှေ သံဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူ သံဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎိဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူ သံဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူ သံဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎိဿထ? နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၂၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ကုပိတော အနတ္တမနော သံဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎေယျ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
(ဝိ၊၂၊၆၅။)
ကုပိတော အနတ္တမနောတိ အနဘိရဒ္ဓေါ အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။
သံဃိကော နာမ ဝိဟာရော သံဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။
နိက္ကဍ္ဎေယျာတိ ဂဗ္ဘေ ဂဟေတွာ ပမုခံ နိက္ကဍ္ဎတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပမုခေ ဂဟေတွာ ဗဟိ နိက္ကဍ္ဎတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကေန ပယောဂေန ဗဟုကေပိ ဒွါရေ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နိက္ကဍ္ဎာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ [ဒုက္ကဋဿ (ကတ္ထစိ)]။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကေပိ ဒွါရေ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၂၇။ သံဃိကေ သံဃိကသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ဝေမတိကော ကုပိတော အနတ္တမနော နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဟာရဿ ဥပစာရာ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ မဏ္ဍပါ ဝါ ရုက္ခမူလာ ဝါ အဇ္ဈောကာသာ ဝါ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ ဝိဟာရာ ဝါ ဝိဟာရဿ ဥပစာရာ ဝါ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ မဏ္ဍပါ ဝါ ရုက္ခမူလာ ဝါ အဇ္ဈောကာသာ ဝါ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ပုဂ္ဂလိကေ သံဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၂၈။ အနာပတ္တိ အလဇ္ဇိံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဘဏ္ဍနကာရကံ ကလဟကာရကံ ဝိဝါဒကာရကံ ဘဿကာရကံ သံဃေ အဓိကရဏကာရကံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ
(ဝိ၊၂၊၆၆။)
နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အန္တေဝါသိကံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဝါ န သမ္မာ ဝတ္တန္တံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ သံဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ ဝိဟရန္တိ?။ ဧကော ဟေဋ္ဌာ ဝိဟရတိ [ဝိဟရန္တိ, ဧကော ဟေဋ္ဌာ (?)], ဧကော ဥပရိ။ ဥပရိမော ဘိက္ခု အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒိ။ မဉ္စပါဒေါ နိပ္ပတိတွာ [ပတိတွာ (သျာ။)] ဟေဋ္ဌိမဿ ဘိက္ခုနော မတ္ထကေ အဝတ္ထာသိ။ သော ဘိက္ခု ဝိဿရမကာသိ။ ဘိက္ခူ ဥပဓာဝိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, ဝိဿရမကာသီ’’တိ? အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု သံဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, သံဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သံဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ သဟသာ အဘိနိသီဒိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၃၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သံဃိကေ ဝိဟာရေ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံဝါ အဘိနိသီဒေယျ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၆၇။)
မြန်֍ ၁၃၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သံဃိကော နာမ ဝိဟာရော သံဃဿ ဒိန္နော ဟောတိ ပရိစ္စတ္တော။
ဝေဟာသကုဋိ နာမ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ အသီသဃဋ္ဋာ။
အာဟစ္စပါဒကော နာမ မဉ္စော အင်္ဂေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတော ဟောတိ။ အာဟစ္စပါဒကံ နာမ ပီဌံ အင်္ဂေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတံ ဟောတိ။
အဘိနိသီဒေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဘိနိပဇ္ဇေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၃၂။ သံဃိကေ သံဃိကသညီ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဃိကေ ဝေမတိကော…ပေ… သံဃိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ ဥပရိဝေဟာသကုဋိယာ အာဟစ္စပါဒကံ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပုဂ္ဂလိကေ သံဃိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလိကေ ပုဂ္ဂလိကသညီ အညဿ ပုဂ္ဂလိကေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကေ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၃၃။ အနာပတ္တိ – အဝေဟာသကုဋိယာ သီသဃဋ္ဋာယ ဟေဋ္ဌာ အပရိဘောဂံ ဟောတိ, ပဒရသဉ္စိတံ ဟောတိ, ပဋာဏိ ဒိန္နာ ဟောတိ, တသ္မိံ ဌိတော ဂဏှတိ ဝါ လဂ္ဂေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၃၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဆန္နဿ ဥပဋ္ဌာကော မဟာမတ္တော အာယသ္မတော ဆန္နဿ ဝိဟာရံ ကာရာပေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေတိ,
(ဝိ၊၂၊၆၈။)
ပုနပ္ပုနံ လေပါပေတိ။ အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော တိဏဉ္စ ကဋ္ဌဉ္စ သံကဍ္ဎန္တော အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ယဝခေတ္တံ ဒူသေသိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အမှာကံ ယဝခေတ္တံ ဒူသေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေဿတိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေဿတိ, အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေသိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေသိ, အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ကတပရိယောသိတံ ဝိဟာရံ ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေဿသိ, ပုနပ္ပုနံ လေပါပေဿသိ, အတိဘာရိတော ဝိဟာရော ပရိပတိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၃၅။ ‘‘မဟလ္လကံ ပန ဘိက္ခုနာ ဝိဟာရံ ကာရယမာနေန ယာဝဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယ အာလောကသန္ဓိပရိကမ္မာယ ဒွတ္တိစ္ဆဒနဿ ပရိယာယ အပ္ပဟရိတေ ဌိတေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိံ အပ္ပဟရိတေပိ ဌိတော အဓိဋ္ဌဟေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၃၆။ မဟလ္လကော နာမ ဝိဟာရော သဿာမိကော ဝုစ္စတိ။
ဝိဟာရော နာမ ဥလ္လိတ္တော ဝါ ဟောတိ အဝလိတ္တော ဝါ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တော ဝါ။
ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။
ယာဝ ဒွါရကောသာတိ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿ [ပီဌသံဃာဋဿ (ဣတိပိ), ပိဋ္ဌိသံဃာဋဿ (သျာ။)] သမန္တာ ဟတ္ထပါသာ။
အာလောကသန္ဓိပရိကမ္မာယာတိ ဝါတပါနပရိကမ္မာယ သေတဝဏ္ဏံ ကာဠဝဏ္ဏံ ဂေရုကပရိကမ္မံ မာလာကမ္မံ လတာကမ္မံ မကရဒန္တကံ ပဉ္စပဋိကံ။
(ဝိ၊၂၊၆၉။)
ဒွတ္တိစ္ဆဒနဿ ပရိယာယံ အပ္ပဟရိတေ ဌိတေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ – ဟရိတံ နာမ ပုဗ္ဗဏ္ဏံ အပရဏ္ဏံ။ သစေ ဟရိတေ ဌိတော အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ မဂ္ဂေန ဆာဒေန္တဿ ဒွေ မဂ္ဂေ အဓိဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ မဂ္ဂံ အာဏာပေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ ပရိယာယေန ဆာဒေန္တဿ ဒွေ ပရိယာယေ အဓိဋ္ဌဟိတွာ တတိယံ ပရိယာယံ အာဏာပေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၁၃၇။ တတော စေ ဥတ္တရိ အပ္ပဟရိတေပိ ဌိတော အဓိဋ္ဌဟေယျာတိ ဣဋ္ဌကာယ ၂။၀၂၆၂ ဆာဒေန္တဿ ဣဋ္ဌကိဋ္ဌကာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သိလာယ ဆာဒေန္တဿ သိလာယ သိလာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သုဓာယ ဆာဒေန္တဿ ပိဏ္ဍေ ပိဏ္ဍေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တိဏေန ဆာဒေန္တဿ ကရဠေ ကရဠေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဏ္ဏေန ဆာဒေန္တဿ ပဏ္ဏေ ပဏ္ဏေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အတိရေကဒွတ္တိပရိယာယေ အတိရေကသညီ အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပရိယာယေ ဝေမတိကော အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပရိယာယေ ဦနကသညီ အဓိဋ္ဌာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၃၈။ အနာပတ္တိ ဒွတ္တိပရိယာယေ, ဦနကဒွတ္တိပရိယာယေ, လေဏေ, ဂုဟာယ, တိဏကုဋိကာယ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဝါသာဂါရံ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၃၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာဠဝကာ ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကရောန္တာ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စန္တိပိ သိဉ္စာပေန္တိပိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ
(ဝိ၊၂၊၇၀။)
အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စိဿန္တိပိ သိဉ္စာပေဿန္တိပီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာဠဝကေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စထပိ သိဉ္စာပေထပီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏမ္ပိ မတ္တိကမ္ပိ သိဉ္စိဿထပိ သိဉ္စာပေဿထပိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၄၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စေယျ ဝါ သိဉ္စာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၄၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ [ဇာနံ နာမ (သျာ။)] သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ။
သိဉ္စေယျာတိ သယံ သိဉ္စတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သိဉ္စာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ [အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ (ကတ္ထစိ)]။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ သိဉ္စတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၄၂။ သပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စတိ ဝါ သိဉ္စာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စတိ ဝါ သိဉ္စာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ တိဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ သိဉ္စတိ ဝါ သိဉ္စာပေတိ ဝါ, အနာပတ္တိ။ အပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၄၃။ အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
(ဝိ၊၂၊၇၁။)
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဘူတံ အညာယ ဥဇ္ဈာယံ, ပက္ကမန္တေန တေ ဒုဝေ၊
ပုဗ္ဗေ နိက္ကဍ္ဎနာဟစ္စ, ဒွါရံ သပ္ပါဏကေန စာတိ။
၃။ ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ
၁။ ဩဝါဒသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၄၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ, အာဝုသော, ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဟန္ဒာဝုသော, မယမ္ပိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒါမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အမှေပိ, ဘဂိနိယော, ဥပသင်္ကမထ၊ မယမ္ပိ ဩဝဒိဿာမာ’’တိ။
အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသုံ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘဂိနိယော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခုနိယော, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ အဟောသီ’’တိ? ‘‘ကုတော, ဘန္တေ, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ! အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၂၊၇၂။)
ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော။ ယာစိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၄၅။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနောဝါဒကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုနောဝါဒကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၄၆။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အသမ္မတော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၄၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ သမ္မတာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ တထေဝ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ, အာဝုသော, ထေရာ ဘိက္ခူ သမ္မတာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ
(ဝိ၊၂၊၇၃။)
တထေဝ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဟန္ဒာဝုသော, မယမ္ပိ နိဿီမံ ဂန္တွာ အညမညံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒါမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နိဿီမံ ဂန္တွာ အညမညံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယမ္ပိ, ဘဂိနိယော, သမ္မတာ။ အမှေပိ ဥပသင်္ကမထ။ မယမ္ပိ ဩဝဒိဿာမာ’’တိ။
အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသုံ – ‘‘ဂစ္ဆထ ဘဂိနိယော’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခုနိယော, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ အဟောသီ’’တိ? ‘‘ကုတော, ဘန္တေ, ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ! အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေသု’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ…ပေ… အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီနံ ပရိတ္တညေဝ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒိဝသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ဝီတိနာမေတွာ ဥယျောဇေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတုံ။ သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု၊ ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော, ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေ-
(ဝိ၊၂၊၇၄။)
ကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာ အနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ၊ ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော၊ ကလျာဏဝါစော ဟောတိ ကလျာဏဝါက္ကရဏော၊ ယေဘုယျေန ဘိက္ခုနီနံ ပိယော ဟောတိ မနာပေါ၊ ပဋိဗလော ဟောတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ၊ န ခေါ ပနေတံ [ပန တံ (?)] ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတာယ ကာသာယဝတ္ထဝသနာယ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗော ဟောတိ၊ ဝီသတိဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဝီသတိဝဿော ဝါ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ သမ္မန္နိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၄၈။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အသမ္မတော နာမ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အသမ္မတော။
ဘိက္ခုနိယော နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
ဩဝဒေယျာတိ အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညေန ဓမ္မေန ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နံ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၄၉။ တေန သမ္မတေန ဘိက္ခုနာ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတွာ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ဒုတိယံ ဂဟေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုနီဟိ တတ္ထ ဂန္တွာ တံ ဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ တေန ဘိက္ခုနာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ – ‘‘သမဂ္ဂါတ္ထ, ဘဂိနိယော’’တိ? သစေ ‘‘သမဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ ဘဏန္တိ, ‘‘ဝတ္တန္တိ, ဘဂိနိယော, အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ’’တိ? သစေ ‘‘ဝတ္တန္တာယျာ’’တိ ဘဏန္တိ, ‘‘ဧသော, ဘဂိနိယော, ဩဝါဒေါ’’တိ နိယျာဒေတဗ္ဗော [နိယျာတေတဗ္ဗော (ဣတိပိ)]။ သစေ ‘‘န ဝတ္တန္တာယျာ’’တိ ဘဏန္တိ, ဩသာရေတဗ္ဗာ။ ‘‘ဝဿသတူပသမ္ပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ တဒဟုပသမ္ပန္နဿ ဘိက္ခုနော အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ
(ဝိ၊၂၊၇၅။)
ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။ န ဘိက္ခုနိယာ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိတဗ္ဗံ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော။ အနွဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသံဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ [ပစ္စာသိံသိတဗ္ဗာ (ဣတိပိ)] ဥပေါသထပုစ္ဆကဉ္စ ဩဝါဒုပသင်္ကမနဉ္စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော…ပေ… ဝဿံ ဝုဋ္ဌာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော…ပေ… ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ ပက္ခမာနတ္တံ စရိတဗ္ဗံ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော…ပေ… ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပဒါ ပရိယေသိတဗ္ဗာ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော…ပေ… န ဘိက္ခုနိယာ ကေန စိ ပရိယာယေန ဘိက္ခု အက္ကောသိတဗ္ဗော ပရိဘာသိတဗ္ဗော၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော…ပေ… အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဩဝဋော ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူသု ဝစနပထော, အနောဝဋော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီသု ဝစနပထော၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော သက္ကတွာ ဂရုကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော’’တိ။
သစေ ‘‘သမဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ ဘဏန္တံ အညံ ဓမ္မံ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သစေ ‘‘ဝဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ ဘဏန္တံ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မေ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဩဝါဒံ အနိယျာဒေတွာ အညံ ဓမ္မံ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၅၀။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနီသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၇၆။)
အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ…ပေ… ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ…ပေ… ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၅၁။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ…ပေ… ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ…ပေ… ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ…ပေ… ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ…ပေ… ဝေမတိကော ဩဝဒတိ…ပေ… သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ သမဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သမဂ္ဂသညီ ဩဝဒတိ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၅၂။ အနာပတ္တိ ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော, ပရိပုစ္ဆံ ဒေန္တော, ‘‘ဩသာရေဟိ အယျာ’’တိ ဝုစ္စမာနော, ဩသာရေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ ဘိက္ခုနိယော သုဏန္တိ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဩဝါဒသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
(ဝိ၊၂၊၇၇။)
၂။ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၅၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တိ ပရိယာယေန။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော စူဠပန္ထကဿ ပရိယာယော ဟောတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘န ဒါနိ အဇ္ဇ ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တညေဝ ဒါနိ ဥဒါနံ အယျော စူဠပန္ထကော ပုနပ္ပုနံ ဘဏိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ယေနာယသ္မာ စူဠပန္ထကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ စူဠပန္ထကံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမဂ္ဂါတ္ထ, ဘဂိနိယော’’တိ? ‘‘သမဂ္ဂါမှာယျာ’’တိ။ ‘‘ဝတ္တန္တိ, ဘဂိနိယော, အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ’’တိ? ‘‘ဝတ္တန္တာယျာ’’တိ။ ‘‘ဧသော, ဘဂိနိယော, ဩဝါဒေါ’’တိ နိယျာဒေတွာ ဣမံ ဥဒါနံ ပုနပ္ပုနံ အဘာသိ –
[ဥဒါ။ ၃၇] ‘‘အဓိစေတသော အပ္ပမဇ္ဇတော, မုနိနော မောနပထေသု သိက္ခတော၊
သောကာ န ဘဝန္တိ တာဒိနော, ဥပသန္တဿ သဒါ သတီမတော’’တိ။
ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘နနု အဝေါစုမှာ – န ဒါနိ အဇ္ဇ ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တညေဝ ဒါနိ ဥဒါနံ အယျော စူဠပန္ထကော ပုနပ္ပုနံ ဘဏိဿတီ’’တိ! အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အာကာသေ အန္တလိက္ခေ စင်္ကမတိပိ တိဋ္ဌတိပိ နိသီဒတိပိ သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ ဓူမာယတိပိ ပဇ္ဇလတိပိ အန္တရဓာယတိပိ, တဉ္စေဝ [တညေဝ (ဣတိပိ)] ဥဒါနံ ဘဏတိ အညဉ္စ ဗဟုံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော, န ဝတ နော ဣတော ပုဗ္ဗေ ဩဝါဒေါ ဧဝံ ဣဒ္ဓေါ ဘူတပုဗ္ဗော ယထာ အယျဿ စူဠပန္ထကဿာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော တာ ဘိက္ခုနိယော ယာဝ သမန္ဓကာရာ ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေသိ – ဂစ္ဆထ ဘဂိနိယောတိ။
(ဝိ၊၂၊၇၈။)
အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော နဂရဒွါရေ ထကိတေ ဗဟိနဂရေ ဝသိတွာ ကာလဿေဝ နဂရံ ပဝိသန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အဗြဟ္မစာရိနိယော ဣမာ ဘိက္ခုနိယော၊ အာရာမေ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသိတွာ ဣဒါနိ နဂရံ ပဝိသန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ စူဠပန္ထကော အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿတီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, စူဠပန္ထက, အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, စူဠပန္ထက, အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿသိ! နေတံ, စူဠပန္ထက, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၅၄။ ‘‘သမ္မတောပိ စေ ဘိက္ခု အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၅၅။ သမ္မတော နာမ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန သမ္မတော။
အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေတိ ဩဂ္ဂတေ သူရိယေ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
ဩဝဒေယျာတိ အဋ္ဌဟိ ဝါ ဂရုဓမ္မေဟိ အညေန ဝါ ဓမ္မေန ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၅၆။ အတ္ထင်္ဂတေ အတ္ထင်္ဂတသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္ထင်္ဂတေ ဝေမတိကော ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္ထင်္ဂတေ အနတ္ထင်္ဂတသညီ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနတ္ထင်္ဂတေ အတ္ထင်္ဂတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနတ္ထင်္ဂတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနတ္ထင်္ဂတေ အနတ္ထင်္ဂတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၅၇။ အနာပတ္တိ ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော, ပရိပုစ္ဆံ ဒေန္တော, ‘‘ဩသာရေဟိ အယျာ’’တိ ဝုစ္စမာနော, ဩသာရေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ ဘိက္ခုနိယော သုဏန္တိ, သိက္ခမာနာယ သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
(ဝိ၊၂၊၇၉။)
၃။ ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၅၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧထာယျေ, ဩဝါဒံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ယမ္ပိ [ယံ ဟိ (က။)] မယံ, အယျေ, ဂစ္ဆေယျာမ ဩဝါဒဿ ကာရဏာ, အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဣဓေဝ အာဂန္တွာ အမှေ ဩဝဒန္တီ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿန္တီ’’တိ [ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ န ဂစ္ဆိဿန္တီတိ (သီ။)]! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿန္တီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၅၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ ထေရာ ဘိက္ခူ ယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဂေါတမိ, ခမနီယံ ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘န မေ, အယျာ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ’’။ ‘‘ဣင်္ဃယျာ, ဓမ္မံ ဒေသေထာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနိ, ကပ္ပတိ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဒေသေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဂေါတမိ, ခမနီယံ ကစ္စိ
(ဝိ၊၂၊၈၀။)
ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မေ, ဘန္တေ, ထေရာ ဘိက္ခူ အာဂန္တွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ တေန မေ ဖာသု ဟောတိ။ ဣဒါနိ ပန – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ, ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဒေသေန္တိ။ တေန မေ န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဂိလာနံ ဘိက္ခုနိံ ဩဝဒိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၆၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနာ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
မြန်֍ ၁၆၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုနုပဿယော နာမ ယတ္ထ ဘိက္ခုနိယော ဧကရတ္တမ္ပိ ဝသန္တိ။
ဥပသင်္ကမိတွာတိ တတ္ထ ဂန္တွာ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
ဩဝဒေယျာတိ အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။
ဂိလာနာ နာမ ဘိက္ခုနီ န သက္ကောတိ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ ဂန္တုံ။
မြန်֍ ၁၆၂။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတြ သမယာ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကော ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတြ သမယာ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတြ သမယာ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညေန ဓမ္မေန ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဩဝဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၈၁။)
ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၆၃။ အနာပတ္တိ သမယေ, ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော, ပရိပုစ္ဆံ ဒေန္တော, ‘‘ဩသာရေဟိ အယျာ’’တိ ဝုစ္စမာနော ဩသာရေတိ, ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတိ, အညဿတ္ထာယ ဘဏန္တံ ဘိက္ခုနိယော သုဏန္တိ, သိက္ခမာနာယ သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ အာမိသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၆၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တာ လာဘိနော ဟောန္တိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနံ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ၊ အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝက္ခန္တိ – ‘န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ၊ အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဝဒေထ – ‘န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ၊ အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီ’’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဧဝံ ဝက္ခထ – န ဗဟုကတာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ၊ အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တီတိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၆၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အာမိသဟေတု ထေရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဩဝန္ဒတီ’တိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၈၂။)
မြန်֍ ၁၆၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အာမိသဟေတူတိ စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု။
ဧဝံ ဝဒေယျာတိ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု ဩဝဒတီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၆၇။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန အသမ္မတံ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘စီဝရဟေတု…ပေ… ပူဇနဟေတု ဩဝဒတီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ ဝါ အသမ္မတံ ဝါ ဘိက္ခုနောဝါဒကံ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမော မင်္ကုကတ္တုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု ဩဝဒတီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၆၈။ အနာပတ္တိ ပကတိယာ စီဝရဟေတု ပိဏ္ဍပါတဟေတု သေနာသနဟေတု ဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရဟေတု သက္ကာရဟေတု ဂရုကာရဟေတု မာနနဟေတု ဝန္ဒနဟေတု ပူဇနဟေတု ဩဝဒန္တံ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အာမိသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
(ဝိ၊၂၊၈၃။)
၅။ စီဝရဒါနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၆၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိယံ အညတရိဿာ ဝိသိခါယ ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ အညတရာပိ ဘိက္ခုနီ တဿာ ဝိသိခါယ ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဂိနိ, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ ဘိက္ခာ ဒိယျတီ’’တိ။ သာပိ ခေါ ဧဝမာဟ – ‘‘ဂစ္ဆာယျ, အမုကသ္မိံ ဩကာသေ ဘိက္ခာ ဒိယျတီ’’တိ။ တေ အဘိဏှဒဿနေန သန္ဒိဋ္ဌာ အဟေသုံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ စီဝရံ ဘာဇီယတိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဩဝါဒံ ဂန္တွာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ တံ ဘိက္ခုနိံ သော ဘိက္ခု ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ မေ, ဘဂိနိ, စီဝရပဋိဝီသော [ပဋိဝိံသော (သီ။), ပဋိဝိသော (ဣတိပိ)]၊ သာဒိယိဿသီ’’တိ? ‘‘အာမာယျ, ဒုဗ္ဗလစီဝရာမှီ’’တိ။
အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တဿာ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အဒါသိ။ သောပိ ခေါ ဘိက္ခု ဒုဗ္ဗလစီဝရော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကရောဟိ ဒါနိ တေ, အာဝုသော, စီဝရ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဿတီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အဒါသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ဉာတိကာ တေ, ဘိက္ခု, အညာတိကာ’’တိ? ‘‘အညာတိကာ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အညာတကော, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ န ဇာနာတိ ပတိရူပံ ဝါ အပ္ပတိရူပံ ဝါ သန္တံ ဝါ အသန္တံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၇၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ဘိက္ခုနီနံ ပါရိဝတ္တကံ [ပါရိဝဋ္ဋကံ (ဣတိပိ)] စီဝရံ န ဒေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ အမှာကံ ပါရိဝတ္တကံ စီဝရံ န ဒဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ
(ဝိ၊၂၊၈၄။)
ဘိက္ခူ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နံ ပါရိဝတ္တကံ ဒါတုံ။ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခုနိယာ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရဿ, သာမဏေရိယာ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ပါရိဝတ္တကံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၇၁။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၇၂။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အညာတိကာ နာမ မာတိတော ဝါ ပိတိတော ဝါ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အသမ္ဗဒ္ဓါ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ [ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမံ (သီ။)]။
အညတြ ပါရိဝတ္တကာတိ ဌပေတွာ ပါရိဝတ္တကံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၇၃။ အညာတိကာယ အညာတိကသညီ စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဝေမတိကော စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဉာတိကသညီ စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာယ စီဝရံ ဒေတိ, အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ အညာတိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဉာတိကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၇၄။ အနာပတ္တိ ဉာတိကာယ, ပါရိဝတ္တကံ ပရိတ္တေန ဝါ ဝိပုလံ, ဝိပုလေန ဝါ ပရိတ္တံ, ဘိက္ခုနီ ဝိဿာသံ ဂဏှာတိ, တာဝကာလိကံ ဂဏှာတိ, စီဝရံ ဌပေတွာ အညံ ပရိက္ခာရံ ဒေတိ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စီဝရဒါနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
(ဝိ၊၂၊၈၅။)
၆။ စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၇၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပဋ္ဋော [ပဋ္ဌော (သီ။ သျာ။)] ဟောတိ စီဝရကမ္မံ ကာတုံ။ အညတရာ ဘိက္ခုနီ ယေနာယသ္မာ ဥဒါယီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, အယျော စီဝရံ သိဗ္ဗတူ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗိတွာ သုရတ္တံ သုပရိကမ္မကတံ ကတွာ မဇ္ဈေ ပဋိဘာနစိတ္တံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ သံဟရိတွာ နိက္ခိပိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ယေနာယသ္မာ ဥဒါယီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ တံ, ဘန္တေ, စီဝရ’’န္တိ? ‘‘ဟန္ဒ, ဘဂိနိ, ဣမံ စီဝရံ ယထာသံဟဋံ ဟရိတွာ နိက္ခိပိတွာ ယဒါ ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒံ အာဂစ္ဆတိ တဒါ ဣမံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အာဂစ္ဆာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တံ စီဝရံ ယထာသံဟဋံ ဟရိတွာ နိက္ခိပိတွာ ယဒါ ဘိက္ခုနိသံဃော ဩဝါဒံ အာဂစ္ဆတိ တဒါ တံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အာဂစ္ဆတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယာဝ ဆိန္နိကာ ဣမာ ဘိက္ခုနိယော ဓုတ္တိကာ အဟိရိကာယော, ယတြ ဟိ နာမ စီဝရေ ပဋိဘာနစိတ္တံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ!
ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကဿိဒံ ကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အယျဿ ဥဒါယိဿာ’’တိ။ ‘‘ယေပိ တေ ဆိန္နကာ ဓုတ္တကာ အဟိရိကာ တေသမ္ပိ ဧဝရူပံ န သောဘေယျ, ကိံ ပန အယျဿ ဥဒါယိဿာ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ဉာတိကာ တေ, ဥဒါယိ, အညာတိကာ’’တိ? ‘‘အညာတိကာ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အညာတကော, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ န ဇာနာတိ ပတိရူပံ ဝါ အပ္ပတိရူပံ ဝါ ပါသာဒိကံ ဝါ အပါသာဒိကံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၈၆။)
မြန်֍ ၁၇၆။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ သိဗ္ဗေယျ ဝါ သိဗ္ဗာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၇၇။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အညာတိကာ နာမ မာတိတော ဝါ ပိတိတော ဝါ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အသမ္ဗဒ္ဓါ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ။
သိဗ္ဗေယျာတိ သယံ သိဗ္ဗတိ အာရာပထေ အာရာပထေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သိဗ္ဗာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ သိဗ္ဗတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၇၈။ အညာတိကာယ အညာတိကသညီ စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဝေမတိကော စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညာတိကာယ ဉာတိကသညီ စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ စီဝရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ အညာတိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဉာတိကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၇၉။ အနာပတ္တိ ဉာတိကာယ, စီဝရံ ဌပေတွာ အညံ ပရိက္ခာရံ သိဗ္ဗတိ ဝါ သိဗ္ဗာပေတိ ဝါ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ သံဝိဓာနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၈၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၂၊၈၇။)
ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယထေဝ မယံ သပဇာပတိကာ အာဟိဏ္ဍာမ, ဧဝမေဝိမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ အာဟိဏ္ဍန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ။
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၈၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယမ္ပိ အယျေဟိ သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။ တုမှေ ဝါ ပဌမံ ဂစ္ဆထ မယံ ဝါ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အယျာ, ဘန္တေ, အဂ္ဂပုရိသာ။ အယျာဝ ပဌမံ ဂစ္ဆန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တီနံ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရာ အစ္ဆိန္ဒိံသု စ ဒူသေသုဉ္စ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထဂမနီယေ မဂ္ဂေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၈၂။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ
(ဝိ၊၂၊၈၈။)
သမယော။ သတ္ထဂမနီယော ဟောတိ မဂ္ဂေါ သာသင်္ကသမ္မတော သပ္ပဋိဘယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
မြန်֍ ၁၈၃။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
သံဝိဓာယာတိ – ‘‘ဂစ္ဆာမ, ဘဂိနိ, ဂစ္ဆာမာယျ၊ ဂစ္ဆာမာယျ, ဂစ္ဆာမ, ဘဂိနိ၊ အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ, ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ, အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။
သတ္ထဂမနီယော နာမ မဂ္ဂေါ န သက္ကာ ဟောတိ ဝိနာ သတ္ထေန ဂန္တုံ။
သာသင်္ကံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ [ယသ္မိံ မဂ္ဂေ (?)] စောရာနံ နိဝိဋ္ဌောကာသော ဒိဿတိ, ဘုတ္တောကာသော ဒိဿတိ, ဌိတောကာသော ဒိဿတိ, နိသိန္နောကာသော ဒိဿတိ, နိပန္နောကာသော ဒိဿတိ။
သပ္ပဋိဘယံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စောရေဟိ မနုဿာ ဟတာ ဒိဿန္တိ, ဝိလုတ္တာ ဒိဿန္တိ, အာကောဋိတာ ဒိဿန္တိ, သပ္ပဋိဘယံ ဂန္တွာ အပ္ပဋိဘယံ ဒဿေတွာ ဥယျောဇေတဗ္ဗာ – ‘‘ဂစ္ဆထ ဘဂိနိယော’’တိ။
မြန်֍ ၁၈၄။ သံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ, အသံဝိဒဟိတသညီ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ ဘိက္ခုနီ န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ အသံဝိဒဟိတသညီ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၈၉။)
မြန်֍ ၁၈၅။ အနာပတ္တိ သမယေ, အသံဝိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခုနီ သံဝိဒဟတိ, ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆန္တိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သံဝိဓာနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၈၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ [ဧကနာဝံ (သျာ။)] အဘိရုဟန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယထေဝ မယံ သပဇာပတိကာ နာဝါယ [ဧကနာဝါယ (သျာ။)] ကီဠာမ, ဧဝမေဝိမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ နာဝါယ ကီဠန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိဿန္တီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ[ဧကနာဝံ (သျာ။)]အဘိရုဟေယျ, ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓောဂါမိနိံဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၈၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ နဒီ တရိတဗ္ဗာ [ဥတ္တရိတဗ္ဗာ (သျာ။)] ဟောတိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယမ္ပိ အယျေဟိ သဒ္ဓိံ ဥတ္တရိဿာမာ’’တိ။ ‘‘န, ဘဂိနီ, ကပ္ပတိ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိတုံ၊ တုမှေ ဝါ ပဌမံ ဥတ္တရထ မယံ ဝါ
(ဝိ၊၂၊၉၀။)
ဥတ္တရိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အယျာ, ဘန္တေ, အဂ္ဂပုရိသာ။ အယျာဝ ပဌမံ ဥတ္တရန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ပစ္ဆာ ဥတ္တရန္တီနံ စောရာ အစ္ဆိန္ဒိံသု စ ဒူသေသုဉ္စ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိရိယံ တရဏာယ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၈၈။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟေယျ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓောဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၈၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။
သံဝိဓာယာတိ ‘‘အဘိရုဟာမ, ဘဂိနိ, အဘိရုဟာမာယျ၊ အဘိရုဟာမာယျ, အဘိရုဟာမ, ဘဂိနိ၊ အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ အဘိရုဟာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဘိက္ခုနိယာ အဘိရုဠှေ ဘိက္ခု အဘိရုဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခုမှိ အဘိရုဠှေ ဘိက္ခုနီ အဘိရုဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ အဘိရုဟန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥဒ္ဓံဂါမိနိန္တိ ဥဇ္ဇဝနိကာယ။
အဓောဂါမိနိန္တိ ဩဇဝနိကာယ။
အညတြ တိရိယံ တရဏာယာတိ ဌပေတွာ တိရိယံ တရဏံ။
ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ, ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ, အဍ္ဎယောဇနေ အဍ္ဎယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၉၀။ သံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓောဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၉၁။)
သံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓောဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သံဝိဒဟိတေ အသံဝိဒဟိတသညီ ဧကံ နာဝံ အဘိရုဟတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓောဂါမိနိံ ဝါ, အညတြ တိရိယံ တရဏာယ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ, ဘိက္ခုနီ န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ သံဝိဒဟိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသံဝိဒဟိတေ, အသံဝိဒဟိတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၉၁။ အနာပတ္တိ တိရိယံ တရဏာယ, အသံဝိဒဟိတွာ အဘိရုဟန္တိ, ဘိက္ခုနီ သံဝိဒဟတိ, ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန အဘိရုဟန္တိ, အာပဒါသု ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိဿာတိ။
နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ပရိပါစိတသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၉၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညတရဿ ကုလဿ ကုလူပိကာ ဟောတိ နိစ္စဘတ္တိကာ။ တေန စ ဂဟပတိနာ ထေရာ ဘိက္ခူ နိမန္တိတာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိမိဒံ, ဂဟပတိ, ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တ’’န္တိ? ‘‘ထေရာ မယာ, အယျေ, နိမန္တိတာ’’တိ။ ‘‘ကေ ပန တေ, ဂဟပတိ, ထေရာ’’တိ? ‘‘အယျော သာရိပုတ္တော အယျော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အယျော မဟာကစ္စာနော အယျော မဟာကောဋ္ဌိကော အယျော မဟာကပ္ပိနော အယျော မဟာစုန္ဒော အယျော အနုရုဒ္ဓေါ အယျော ရေဝတော အယျော ဥပါလိ အယျော အာနန္ဒော အယျော ရာဟုလော’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဂဟပတိ, မဟာနာဂေ တိဋ္ဌမာနေ စေဋကေ နိမန္တေသီ’’တိ?
‘‘ကေ ပန တေ, အယျေ, မဟာနာဂါ’’တိ? ‘‘အယျော ဒေဝဒတ္တော အယျော ကောကာလိကော အယျော ကဋမောဒကတိဿကော [ကဋမောရကတိဿကော (သီ။) ကတမောရကတိဿကော (သျာ။)] အယျော ခဏ္ဍဒေဝိယာ
(ဝိ၊၂၊၉၂။)
ပုတ္တော အယျော သမုဒ္ဒဒတ္တော’’တိ။ အယံ စရဟိ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရာ ကထာ ဝိပ္ပကတာ, အထ တေ ထေရာ ဘိက္ခူ ပဝိသိံသု။ ‘‘သစ္စံ မဟာနာဂါ ခေါ တယာ, ဂဟပတိ, နိမန္တိတာ’’တိ။ ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ တွံ, အယျေ, စေဋကေ အကာသိ၊ ဣဒါနိ မဟာနာဂေ’’တိ။ ဃရတော စ နိက္ကဍ္ဎိ, နိစ္စဘတ္တဉ္စ ပစ္ဆိန္ဒိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဒေဝဒတ္တော ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဒေဝဒတ္တ, ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၉၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ရာဇဂဟာ ပဗ္ဗဇိတော ဉာတိကုလံ အဂမာသိ။ မနုဿာ – ‘‘စိရဿမ္ပိ ဘဒန္တော အာဂတော’’တိ သက္ကစ္စံ ဘတ္တံ အကံသု။ တဿ ကုလဿ ကုလူပိကာ ဘိက္ခုနီ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေထယျဿ, အာဝုသော, ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ။ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘေ ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၉၄။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇေယျ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၉၅။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
(ဝိ၊၂၊၉၃။)
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ သာ ဝါ အာရောစေတိ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
ပရိပါစေတိ နာမ ပုဗ္ဗေ အဒါတုကာမာနံ အကတ္တုကာမာနံ – ‘‘အယျော ဘာဏကော, အယျော ဗဟုဿုတော, အယျော သုတ္တန္တိကော, အယျော ဝိနယဓရော, အယျော ဓမ္မကထိကော, ဒေထ အယျဿ, ကရောထ အယျဿာ’’တိ ဧသာ ပရိပါစေတိ နာမ။
ပိဏ္ဍပါတော နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ။
အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာတိ ဌပေတွာ ဂိဟိသမာရမ္ဘံ။
ဂိဟိသမာရမ္ဘော နာမ ဉာတကာ ဝါ ဟောန္တိ ပဝါရိတာ ဝါ ပကတိပဋိယတ္တံ ဝါ။
အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၉၆။ ပရိပါစိတေ ပရိပါစိတသညီ ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရိပါစိတေ ဝေမတိကော ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပါစိတေ အပရိပါစိတသညီ ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အနာပတ္တိ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ပရိပါစိတံ ဘုဉ္ဇတိ, အညတြ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိပါစိတေ ပရိပါစိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိပါစိတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိပါစိတေ အပရိပါစိတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၉၇။ အနာပတ္တိ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိသမာရမ္ဘေ, သိက္ခမာနာ ပရိပါစေတိ, သာမဏေရီ ပရိပါစေတိ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပရိပါစိတသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၉၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော
(ဝိ၊၂၊၉၄။)
ဥဒါယိဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ။ သာ အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ သန္တိကေ အဘိက္ခဏံ အာဂစ္ဆတိ, အာယသ္မာပိ ဥဒါယီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သန္တိကေ အဘိက္ခဏံ ဂစ္ဆတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၁၉၉။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၀၀။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။
ဧကော ဧကာယာတိ ဘိက္ခု စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။
[ပါစိ။ ၂၈၆, ၂၉၁၊ ပါရာ။ ၄၄၅,၄၅၄]ရဟော နာမ စက္ခုဿ ရဟော သောတဿ ရဟော။ စက္ခုဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ အက္ခိံ ဝါ နိခဏီယမာနေ ဘမုကံ ဝါ ဥက္ခိပီယမာနေ သီသံ ဝါ ဥက္ခိပီယမာနေ ပဿိတုံ။ သောတဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ ပကတိကထာ သောတုံ။
နိသဇ္ဇံကပ္ပေယျာတိ ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နာယ ဘိက္ခု ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဘိက္ခု နိသိန္နေ ဘိက္ခုနီ ဥပနိသိန္နာ ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နာ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိသိန္နာ ဟောန္တိ ဥဘော ဝါ နိပန္နာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၉၅။)
မြန်֍ ၂၀၁။ ရဟော ရဟောသညီ ဧကော ဧကာယ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရဟော ဝေမတိကော ဧကော ဧကာယ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရဟော အရဟောသညီ ဧကော ဧကာယ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အရဟော ရဟောသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အရဟော ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အရဟော အရဟောသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၀၂။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ န နိသီဒတိ, အရဟောပေက္ခော, အညဝိဟိတော နိသီဒတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ တတိယော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
အသမ္မတအတ္ထင်္ဂတူ, ပဿယာမိသဒါနေန၊
သိဗ္ဗတိ အဒ္ဓါနံ နာဝံ ဘုဉ္ဇေယျ, ဧကော ဧကာယ တေ ဒသာတိ။
၄။ ဘောဇနဝဂ္ဂေါ
၁။ အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၀၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ အဝိဒူရေ အညတရဿ ပူဂဿ အာဝသထပိဏ္ဍော ပညတ္တော ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍံ အလဘမာနာ အာဝသထံ အဂမံသု။ မနုဿာ – ‘‘စိရဿမ္ပိ ဘဒန္တာ အာဂတာ’’တိ တေ သက္ကစ္စံ ပရိဝိသိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒုတိယမ္ပိ ဒိဝသံ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဒိဝသံ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍံ အလဘမာနာ အာဝသထံ ဂန္တွာ ဘုဉ္ဇိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ မယံ ကရိဿာမ အာရာမံ ဂန္တွာ! ဟိယျောပိ ဣဓေဝ အာဂန္တဗ္ဗံ ဘဝိဿတီ’’တိ, တတ္ထေဝ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ တိတ္ထိယာ အပသက္ကန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ
(ဝိ၊၂၊၉၆။)
နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နယိမေသညေဝ အာဝသထပိဏ္ဍော ပညတ္တော၊ သဗ္ဗေသညေဝ အာဝသထပိဏ္ဍော ပညတ္တော’’တိ။
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဧကော အာဝသထပိဏ္ဍော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ တတော စေ ဥတ္တရိံ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၀၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော ယေန အညတရော အာဝသထော တေနုပသင်္ကမိ။ မနုဿာ – ‘‘စိရဿမ္ပိ ထေရော အာဂတော’’တိ သက္ကစ္စံ ပရိဝိသိံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘုတ္တာဝိဿ ခရော အာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇိ, နာသက္ခိ တမှာ အာဝသထာ ပက္ကမိတုံ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ဒုတိယမ္ပိ ဒိဝသံ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘုဉ္ဇထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ၊ ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၀၅။ ‘‘အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဧကော အာဝသထပိဏ္ဍော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ တတော စေ ဥတ္တရိ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၉၇။)
မြန်֍ ၂၀၆။ အဂိလာနော နာမ သက္ကောတိ တမှာ အာဝသထာ ပက္ကမိတုံ။
ဂိလာနော နာမ န သက္ကောတိ တမှာ အာဝသထာ ပက္ကမိတုံ။
အာဝသထပိဏ္ဍော နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ – သာလာယ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ အဇ္ဈောကာသေ ဝါ အနောဒိဿ ယာဝဒတ္ထော ပညတ္တော ဟောတိ။ အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သကိံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ တတော စေ ဥတ္တရိ ‘ဘုဉ္ဇိဿာမီ’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၀၇။ အဂိလာနော အဂိလာနသညီ တတုတ္တရိ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဝေမတိကော တတုတ္တရိ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဂိလာနသညီ တတုတ္တရိံ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဂိလာနော အဂိလာနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဝေမတိကော အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဂိလာနသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၀၈။ အနာပတ္တိ ဂိလာနဿ, အဂိလာနော သကိံ ဘုဉ္ဇတိ, ဂစ္ဆန္တော, ဝါ အာဂစ္ဆန္တော ဝါ ဘုဉ္ဇတိ, သာမိကာ နိမန္တေတွာ ဘောဇေန္တိ, ဩဒိဿ ပညတ္တော ဟောတိ, န ယာဝဒတ္ထော ပညတ္တော ဟောတိ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၀၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒေဝဒတ္တော ပရိဟီနလာဘသက္ကာရော သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပံ, ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ
(ဝိ၊၂၊၉၈။)
ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဒေဝဒတ္တော သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဒေဝဒတ္တ, သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သပရိသော ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၁၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၁၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရဒါနသမယေ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယာဒေတွာ ဘိက္ခူ နိမန္တေန္တိ – ‘‘ဘောဇေတွာ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဿာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၁၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရကာရကေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ
(ဝိ၊၂၊၉၉။)
ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရကာရသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၁၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မနုဿေဟိ သဒ္ဓိံ အဒ္ဓါနံ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မုဟုတ္တံ, အာဝုသော, အာဂမေထ၊ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓါနဂမနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၁၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မနုဿေဟိ သဒ္ဓိံ နာဝါယ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မုဟုတ္တံ, အာဝုသော, တီရံ ဥပနေထ၊ ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣဓေဝ, ဘန္တေ, ဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နာဝါဘိရုဟနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, နာဝါဘိရုဟနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၀၀။)
မြန်֍ ၂၁၅။ တေန ၀ ခေါ ပန သမယေန ဒိသာသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ ရာဇဂဟံ အာဂစ္ဆန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ မနုဿာ နာနာဝေရဇ္ဇကေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, နာဝါဘိရုဟနသမယော, မဟာသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၁၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဉာတိသာလောဟိတော အာဇီဝကေသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗပါသဏ္ဍိကဘတ္တံ ကာတု’’န္တိ။ ‘‘သစေ တွံ, ဘန္တေ, ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဌမံ ဘောဇေယျာသိ’’။ ‘‘ဧဝံ ကရေယျာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဓိဝါသေန္တု မေ ဘိက္ခူ သွာတနာယ ဘတ္တ’’န္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ဂဏဘောဇန’’န္တိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော အာဇီဝကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဝမ္ပိ ဂေါတမော ပဗ္ဗဇိတော, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိတော၊ အရဟတိ ပဗ္ဗဇိတော ပဗ္ဗဇိတဿ ပိဏ္ဍံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ။ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏဘတ္တသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၀၁။)
မြန်֍ ၂၁၇။ ဂဏဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, နာဝါဘိရုဟနသမယော, မဟာသမယော, သမဏဘတ္တသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
မြန်֍ ၂၁၈။ ဂဏဘောဇနံ နာမ ယတ္ထ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ဧတံ ဂဏဘောဇနံ နာမ။
အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။
ဂိလာနသမယော နာမ အန္တမသော ပါဒါပိ ဖလိတာ [ဖာလိတာ (သျာ။ က။)] ဟောန္တိ။ ‘‘ဂိလာနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
စီဝရဒါနသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စမာသာ။ ‘‘စီဝရဒါနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
စီဝရကာရသမယော နာမ စီဝရေ ကယိရမာနေ။ ‘‘စီဝရကာရသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
အဒ္ဓါနဂမနသမယော နာမ ‘‘အဒ္ဓယောဇနံ ဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဂစ္ဆန္တေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဂတေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
နာဝါဘိရုဟနသမယော နာမ ‘‘နာဝံ အဘိရုဟိဿာမီ’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, အာရုဠှေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဩရုဠှေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
မဟာသမယော နာမ ယတ္ထ ဒွေ တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ယာပေန္တိ, စတုတ္ထေ အာဂတေ န ယာပေန္တိ။ ‘‘မဟာသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
သမဏဘတ္တသမယော နာမ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော ဘတ္တံ ကရောတိ။ ‘‘သမဏဘတ္တသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘အညတြ သမယာ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၁၉။ ဂဏဘောဇနေ ဂဏဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဘောဇနေ ဝေမတိကော, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဘောဇနေ နဂဏဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၀၂။)
နဂဏဘောဇနေ ဂဏဘောဇနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နဂဏဘောဇနေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နဂဏဘောဇနေ နဂဏဘောဇနသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၂၀။ အနာပတ္တိ သမယေ, ဒွေ တယော ဧကတော ဘုဉ္ဇန္တိ, ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဧကတော သန္နိပတိတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ, နိစ္စဘတ္တံ, သလာကဘတ္တံ, ပက္ခိကံ, ဥပေါသထိကံ, ပါဋိပဒိကံ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၂၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယံ ပဏီတာနံ ဘတ္တာနံ ဘတ္တပဋိပါဋိ အဓိဋ္ဌိတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အညတရဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ [ကမ္မကရဿ (သီ။)] ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ ဣဒံ ဩရကံ ဘဝိဿတိ ယထယိမေ မနုဿာ သက္ကစ္စံ ဘတ္တံ ကရောန္တိ၊ ယံနူနာဟမ္ပိ ဘတ္တံ ကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ယေန ကိရပတိကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ကိရပတိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အယျပုတ္တ, ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဘတ္တံ ကာတုံ။ ဒေဟိ မေ ဝေတန’’န္တိ။ သောပိ ခေါ ကိရပတိကော သဒ္ဓေါ ဟောတိ ပသန္နော။ အထ ခေါ သော ကိရပတိကော တဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ အဗ္ဘာတိရေကံ [အတိရေကံ (သျာ။)] ဝေတနံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ‘‘မဟာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုသံဃော။ ဇာနာဟီ’’တိ။ ‘‘ဟောတု [ဟောတု မေ (က။)] ဘန္တေ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော။ ဗဟူ မေ ဗဒရာ ပဋိယတ္တာ ဗဒရမိဿေန ပေယျာ ပရိပူရိဿန္တီ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။
(ဝိ၊၂၊၁၀၃။)
အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ – ‘‘ဒလိဒ္ဒေန ကိရ ကမ္မကာရေန သွာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော, ဗဒရမိဿေန ပေယျာ ပရိပူရိဿန္တီ’’တိ။ တေ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိံသု။ အဿောသုံ ခေါ မနုဿာ – ‘‘ဒလိဒ္ဒေန ကိရ ကမ္မကာရေန ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော’’တိ။ တေ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အဘိဟရိံသု။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဘတ္တဂ္ဂေ ဘိက္ခူ ပရိဝိသတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟိ။ ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘မာ ခေါ တုမှေ, ဘန္တေ, ‘အယံ ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော’တိ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှိတ္ထ။ ပဟူတံ မေ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ။
ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘန္တေ, ယာဝဒတ္ထ’’န္တိ။ ‘‘န ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဧတံကာရဏာ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ အပိစ, မယံ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိမှာ၊ တေန မယံ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှာမာ’’တိ။
အထ ခေါ သော ဒလိဒ္ဒေါ ကမ္မကာရော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ မယာ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒါတု’’န္တိ? အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ဒလိဒ္ဒဿ ကမ္မကာရဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ အညတြ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အညတြ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အညတြ နိမန္တိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၀၄။)
‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၂၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ အညတရော ဘိက္ခု ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘုဉ္ဇာဟိ, အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, အတ္ထိ မေ ဘတ္တပစ္စာသာ’’တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော ပိဏ္ဍပါတော ဥဿူရေ [ဥဿူရေန (က။)] အာဟရီယိတ္ထ။ သော ဘိက္ခု န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ,အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၂၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရဒါနသမယေ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယာဒေတွာ [ပဋိယာဒါပေတွာ (ဣတိပိ)] ဘိက္ခူ နိမန္တေန္တိ – ‘‘ဘောဇေတွာ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဿာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ပရမ္ပရဘောဇန’’န္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၂၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရကာရကေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေန္တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ပရမ္ပရဘောဇန’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရကာရသမယေ ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၀၅။)
မြန်֍ ၂၂၅။ ‘‘ပရမ္ပရဘောဇနေ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဂိလာနသမယော, စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၂၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန အညတရံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ဘဂဝတော စ အာယသ္မတော စ အာနန္ဒဿ ဘောဇနံ အဒံသု။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ‘‘ဂဏှာဟိ [ပတိဂဏှာဟိ (သီ။)], အာနန္ဒာ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဘဂဝါ, အတ္ထိ မေ ဘတ္တပစ္စာသာ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, ဝိကပ္ပေတွာ ဂဏှာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကပ္ပေတွာ [ဘတ္တပစ္စာသံ ဝိကပ္ပေတွာ (သျာ။)] ပရမ္ပရဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ – ‘မယှံ ဘတ္တပစ္စာသံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’’တိ။
မြန်֍ ၂၂၇။ ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတော, တံ ဌပေတွာ အညံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ, ဧတံ ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ။
အညတြ သမယာတိ ဌပေတွာ သမယံ။
ဂိလာနသမယော နာမ န သက္ကောတိ ဧကာသနေ နိသိန္နော ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ‘‘ဂိလာနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
စီဝရဒါနသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ။ ‘‘စီဝရဒါနသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
စီဝရကာရသမယော နာမ စီဝရေ ကယိရမာနေ။ ‘‘စီဝရကာရသမယော’’တိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘အညတြ သမယာ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၀၆။)
မြန်֍ ၂၂၈။ ပရမ္ပရဘောဇနေ ပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရမ္ပရဘောဇနေ ဝေမတိကော, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရမ္ပရဘောဇနေ နပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အညတြ သမယာ, ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နပရမ္ပရဘောဇနေ ပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နပရမ္ပရဘောဇနေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နပရမ္ပရဘောဇနေ နပရမ္ပရဘောဇနသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၂၉။ အနာပတ္တိ သမယေ, ဝိကပ္ပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ဒွေ တယော နိမန္တနေ ဧကတော ဘုဉ္ဇတိ, နိမန္တနပဋိပါဋိယာ ဘုဉ္ဇတိ, သကလေန ဂါမေန နိမန္တိတော တသ္မိံ ဂါမေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဘုဉ္ဇတိ, သကလေန ပူဂေန နိမန္တိတော တသ္မိံ ပူဂေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဘုဉ္ဇတိ, နိမန္တိယမာနော ဘိက္ခံ ဂဟေဿာမီတိ ဘဏတိ, နိစ္စဘတ္တေ, သလာကဘတ္တေ, ပက္ခိကေ, ဥပေါသထိကေ, ပါဋိပဒိကေ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ ကာဏမာတုသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၃၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ သဒ္ဓါ ဟောတိ ပသန္နာ။ ကာဏာ ဂါမကေ အညတရဿ ပုရိသဿ ဒိန္နာ ဟောတိ။ အထ ခေါ ကာဏာ မာတုဃရံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော ကာဏာယ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ကာဏာ, ဣစ္ဆာမိ ကာဏာယ အာဂတ’’န္တိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ‘‘ကိသ္မိံ ဝိယ ရိတ္တဟတ္ထံ ဂန္တု’’န္တိ ပူဝံ [ပူပံ (ဏွာဒိမောဂ္ဂလ္လာနေ)] ပစိ။ ပက္ကေ ပူဝေ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ တဿ ဘိက္ခုနော ပူဝံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ သောပိ နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ
(ဝိ၊၂၊၁၀၇။)
ပူဝံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပူဝံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော ကာဏာယ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ကာဏာ, ဣစ္ဆာမိ ကာဏာယ အာဂတ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ‘‘ကိသ္မိံ ဝိယ ရိတ္တဟတ္တံ ဂန္တု’’န္တိ ပူဝံ ပစိ။ ပက္ကေ ပူဝေ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ တဿ ဘိက္ခုနော ပူဝံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ သောပိ နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပူဝံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော ကာဏာယ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ကာဏာ, ဣစ္ဆာမိ ကာဏာယ အာဂတံ။ သစေ ကာဏာ နာဂစ္ဆိဿတိ, အဟံ အညံ ပဇာပတိံ အာနေဿာမီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ကိသ္မိံ ဝိယ ရိတ္တဟတ္ထံ ဂန္တုန္တိ ပူဝံ ပစိ။ ပက္ကေ ပူဝေ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ တဿ ဘိက္ခုနော ပူဝံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ သောပိ နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ ပူဝံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပူဝံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ အထ ခေါ ကာဏာယ သာမိကော အညံ ပဇာပတိံ အာနေသိ။
အဿောသိ ခေါ ကာဏာ – ‘‘တေန ကိရ ပုရိသေန အညာ ပဇာပတိ အာနီတာ’’တိ။ သာ ရောဒန္တီ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကာဏမာတာယ ဥပါသိကာယ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကာဏမာတရံ ဥပါသိကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿာယံ ကာဏာ ရောဒတီ’’တိ? အထ ခေါ ကာဏမာတာ ဥပါသိကာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာဏမာတရံ ဥပါသိကံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၂၃၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော သတ္ထော ရာဇဂဟာ ပဋိယာလောကံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ အညတရော ပိဏ္ဍစာရိကော ဘိက္ခု တံ သတ္ထံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အညတရော ဥပါသကော တဿ ဘိက္ခုနော
(ဝိ၊၂၊၁၀၈။)
သတ္တုံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ သတ္တုံ ဒါပေသိ။ သော နိက္ခမိတွာ အညဿ အာစိက္ခိ။ တဿပိ သတ္တုံ ဒါပေသိ။ ယထာပဋိယတ္တံ ပါထေယျံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဇ္ဇဏှော, အယျာ, အာဂမေထ, ယထာပဋိယတ္တံ ပါထေယျံ အယျာနံ ဒိန္နံ။ ပါထေယျံ ပဋိယာဒေဿာမီ’’တိ။ ‘‘နာယျော [နာယျ (သျာ။)] သက္ကာ အာဂမေတုံ, ပယာတော သတ္ထော’’တိ အဂမံသု။ အထ ခေါ တဿ ဥပါသကဿ ပါထေယျံ ပဋိယာဒေတွာ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တဿ စောရာ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တိ! အယံ ဣမေသံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တော စောရေဟိ အစ္ဆိန္နော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ, သံဃဖာသုတာယ…ပေ… ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၃၂။ ‘‘ဘိက္ခုံ ပနေဝ ကုလံ ဥပဂတံ ပူဝေဟိ ဝါ မန္ထေဟိ ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျ, အာကင်္ခမာနေန ဘိက္ခုနာ ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ တတော စေ ဥတ္တရိ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ ပါစိတ္တိယံ။ ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ တတော နီဟရိတွာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတဗ္ဗံ။ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၃၃။ ဘိက္ခုံ ပနေဝ ကုလံ ဥပဂတန္တိ ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။
ဥပဂတန္တိ တတ္ထ ဂတံ။
ပူဝံ နာမ ယံကိဉ္စိ ပဟေဏကတ္ထာယ ပဋိယတ္တံ။
မန္ထံ နာမ ယံကိဉ္စိ ပါထေယျတ္ထာယ ပဋိယတ္တံ။
အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျာတိ ယာဝတကံ ဣစ္ဆသိ တာဝတကံ ဂဏှာဟီတိ။
အာကင်္ခမာနေနာတိ ဣစ္ဆမာနေန။
ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒွေတယော ပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။
(ဝိ၊၂၊၁၀၉။)
တတောစေ ဥတ္တရိ ပဋိဂဏှေယျာတိ တတုတ္တရိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ တတော နိက္ခမန္တေန ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘‘အမုတြ မယာ ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ပဋိဂ္ဂဟိတာ, မာ ခေါ တတ္ထ ပဋိဂ္ဂဏှီ’’တိ။ သစေ ပဿိတွာ န အာစိက္ခတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သစေ အာစိက္ခိတေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
တတောနီဟရိတွာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝိဘဇိတဗ္ဗန္တိ ပဋိက္ကမနံ နီဟရိတွာ သံဝိဘဇိတဗ္ဗံ။
အယံ တတ္ထ သာမီစီတိ အယံ တတ္ထ အနုဓမ္မတာ။
မြန်֍ ၂၃၄။ အတိရေကဒွတ္တိပတ္တပူရေ အတိရေကသညီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဝေမတိကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဦနကသညီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၃၅။ အနာပတ္တိ ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဦနကဒွတ္တိပတ္တပူရေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ပဟေဏကတ္ထာယ န ပါထေယျတ္ထာယ ပဋိယတ္တံ ဒေန္တိ, ပဟေဏကတ္ထာယ ဝါ ပါထေယျတ္ထာယ ဝါ ပဋိယတ္တသေသကံ ဒေန္တိ, ဂမနေ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေ ဒေန္တိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ကာဏမာတုသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၃၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဗြာဟ္မဏော ဘိက္ခူ နိမန္တေတွာ ဘောဇေသိ။ ဘိက္ခူ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ
(ဝိ၊၂၊၁၁၀။)
ဉာတိကုလာနိ ဂန္တွာ ဧကစ္စေ ဘုဉ္ဇိံသု ဧကစ္စေ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ အဂမံသု။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ပဋိဝိဿကေ [ပဋိဝိသကေ (ယောဇနာ)] ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခူ မယာ အယျာ သန္တပ္ပိတာ။ ဧထ, တုမှေပိ သန္တပ္ပေဿာမီ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိံ တွံ, အယျော [အယျ (သျာ။)], အမှေ သန္တပ္ပေဿသိ? ယေပိ တယာ နိမန္တိတာ တေပိ အမှာကံ ဃရာနိ အာဂန္တွာ ဧကစ္စေ ဘုဉ္ဇိံသု ဧကစ္စေ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ အဂမံသူ’’တိ!
အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အမှာကံ ဃရေ ဘုဉ္ဇိတွာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒါတု’’န္တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၃၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ပဏီတေ ပိဏ္ဍပါတေ နီဟရန္တိ။ ဂိလာနာ န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ တာနိ ဘိက္ခူ ဆဋ္ဋေန္တိ။ အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကာကောရဝသဒ္ဒံ။ သုတွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, အာနန္ဒ, ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ ကာကောရဝသဒ္ဒေါ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘ဘုဉ္ဇေယျုံ ပနာနန္ဒ, ဘိက္ခူ ဂိလာနာတိရိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘န ဘုဉ္ဇေယျုံ, ဘဂဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ စ အဂိလာနဿ စ အတိရိတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အတိရိတ္တံ ကာတဗ္ဗံ – ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၁၁။)
မြန်֍ ၂၃၈။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော အနတိရိတ္တံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၃၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘုတ္တာဝီ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ ဘုတ္တံ ဟောတိ။
ပဝါရိတော နာမ အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပါသေ ဌိတော အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပေါ ပညာယတိ။
အနတိရိတ္တံ နာမ အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, အနုစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, အဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, အဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတံ ဟောတိ, ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗန္တိ အဝုတ္တံ ဟောတိ, န ဂိလာနာတိရိတ္တံ ဟောတိ’’ – ဧတံ အနတိရိတ္တံ နာမ။
အတိရိတ္တံ နာမ ကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, ဥစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, ဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ အဝုဋ္ဌိတေန ကတံ ဟောတိ, ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, ဂိလာနာတိရိတ္တံ ဟောတိ – ဧတံ အတိရိတ္တံ နာမ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၄၀။ အနတိရိတ္တေ အနတိရိတ္တသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနတိရိတ္တေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနတိရိတ္တေ အတိရိတ္တသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၁၂။)
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရိတ္တေ အနတိရိတ္တသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရိတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရိတ္တေ အတိရိတ္တသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၄၁။ အနာပတ္တိ အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ‘‘အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အညဿတ္ထာယ ဟရန္တော ဂစ္ဆတိ, ဂိလာနဿ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမပဝါရဏာသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၄၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ ဧကော ဘိက္ခု အနာစာရံ အာစရတိ။ ဒုတိယော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာဝုသော, ဧဝရူပမကာသိ, နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော တသ္မိံ ဥပနန္ဓိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ အဂမံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ပူဂဿ သံဃဘတ္တံ ဟောတိ။ ဒုတိယော ဘိက္ခု ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော ဟောတိ။ ဥပနဒ္ဓေါ [ဥပနန္ဓော (က။)] ဘိက္ခု ဉာတိကုလံ ဂန္တွာ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘုဉ္ဇာဟိ, အာဝုသော’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, ပရိပုဏ္ဏောမှီ’’တိ။ ‘‘သုန္ဒရော, အာဝုသော, ပိဏ္ဍပါတော, ဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တေန ဘိက္ခုနာ နိပ္ပီဠိယမာနော တံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိ။ ဥပနဒ္ဓေါ ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တွမ္ပိ [တွံ ဟိ (သျာ။)] နာမ, အာဝုသော, မံ ဝတ္တဗ္ဗံ မညသိ ယံ တွံ ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတော အနတိရိတ္တံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, အာစိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, ပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ။
အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ
(ဝိ၊၂၊၁၁၃။)
ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ဘောဇနေန အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေဿတီ’’ တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ဘောဇနေန အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ဘောဇနေန အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၄၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ဘုတ္တာဝိံ ပဝါရိတံ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျ – ‘ဟန္ဒ, ဘိက္ခု, ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’တိ, ဇာနံ အာသာဒနာပေက္ခော, ဘုတ္တသ္မိံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၄၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘုတ္တာဝီ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ, အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ ဘုတ္တံ ဟောတိ။
ပဝါရိတော နာမ အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပါသေ ဌိတော အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပေါ ပညာယတိ။
အနတိရိတ္တံ နာမ အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ, အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတံ ဟောတိ, အနုစ္စာရိတကတံ ဟောတိ, အဟတ္ထပါသေ ကတံ ဟောတိ, အဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတိ, ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတံ ဟောတိ, ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ အဝုတ္တံ ဟောတိ, န ဂိလာနာတိရိတ္တံ ဟောတိ – ဧတံ အနတိရိတ္တံ နာမ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျာတိ ယာဝတကံ ဣစ္ဆသိ တာဝတကံ ဂဏှာဟီတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၁၄။)
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
အာသာဒနာပေက္ခောတိ ‘‘ဣမိနာ ဣမံ စောဒေဿာမိ သာရေဿာမိ ပဋိစောဒေဿာမိ ပဋိသာရေဿာမိ မင်္ကု ကရိဿာမီ’’တိ အဘိဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဘောဇနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၄၅။ ပဝါရိတေ ပဝါရိတသညီ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဝါရိတေ ဝေမတိကော အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဝါရိတေ အပ္ပဝါရိတသညီ အနတိရိတ္တေန ခါဒနီယေန ဝါ ဘောဇနီယေန ဝါ အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေတိ, အနာပတ္တိ။ ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ အဘိဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပဝါရိတေ ပဝါရိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပဝါရိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပဝါရိတေ အပ္ပဝါရိတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၄၆။ အနာပတ္တိ အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဒေတိ, ‘‘အတိရိတ္တံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ ဒေတိ, အညဿတ္ထာယ ဟရန္တော ဂစ္ဆာဟီတိ ဒေတိ, ဂိလာနဿ သေသကံ ဒေတိ, ‘‘ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယပဝါရဏာသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၄၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇော ဟောတိ။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ မနုဿာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ နဟာပေတွာ ဝိလိမ္ပေတွာ ဘောဇေတွာ
(ဝိ၊၂၊၁၁၅။)
ခါဒနီယံ အဒံသု။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ခါဒနီယံ အာဒါယ အာရာမံ ဂန္တွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဂဏှာထာဝုသော, ခါဒနီယံ ခါဒထာ’’တိ။ ‘‘ကုတော တုမှေဟိ, အာဝုသော, ခါဒနီယံ လဒ္ဓ’’န္တိ? သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော, ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဝိကာလေ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၄၈။ ယောပန ဘိက္ခု ဝိကာလေ ခါဒနီယံဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၄၉။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဝိကာလော နာမ မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေ ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၅၀။ ဝိကာလေ ဝိကာလသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၁၆။)
ဝိကာလေ ကာလသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ဝိကာလသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ကာလသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၅၁။ အနာပတ္တိ ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၅၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဥပဇ္ဈာယော အာယသ္မာ ဗေလဋ္ဌသီသော [ဗေလဋ္ဌိသီသော (သီ။) ဝေဠဋ္ဌသီသော (သျာ။)] အရညေ ဝိဟရတိ။ သော ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ သုက္ခကုရံ အာရာမံ ဟရိတွာ သုက္ခာပေတွာ နိက္ခိပတိ။ ယဒါ အာဟာရေန အတ္ထော ဟောတိ, တဒါ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, စိရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတိ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဗေလဋ္ဌသီသံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, စိရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသသီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ဗေလဋ္ဌသီသော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော, သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဗေလဋ္ဌသီသော သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဗေလဋ္ဌသီသ, သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, ဗေလဋ္ဌသီသ, သန္နိဓိကာရကံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိဿသိ! နေတံ, ဗေလဋ္ဌသီသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၅၃။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၁၇။)
မြန်֍ ၂၅၄။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သန္နိဓိကာရကံ နာမ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတံ အပရဇ္ဇု ခါဒိတံ ဟောတိ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၅၅။ သန္နိဓိကာရကေ သန္နိဓိကာရကသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သန္နိဓိကာရကေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သန္နိဓိကာရကေ အသန္နိဓိကာရကသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသန္နိဓိကာရကေ သန္နိဓိကာရကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသန္နိဓိကာရကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသန္နိဓိကာရကေ အသန္နိဓိကာရကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၅၆။ အနာပတ္တိ ယာဝကာလိကံ ယာဝကာလေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ယာမကာလိကံ ယာမေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, သတ္တာဟကာလိကံ သတ္တာဟံ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
(ဝိ၊၂၊၁၁၈။)
၉။ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၅၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပံ, ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ!! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ …ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ …ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ပဏီတဘောဇနာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ မစ္ဆော မံသံ ခီရံ ဒဓိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၅၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇာမ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ၊ ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဝိညာပေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၁၉။)
မြန်֍ ၂၅၉။ ‘‘ယာနိခေါ ပန တာနိ ပဏီတဘောဇနာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ မစ္ဆော မံသံ ခီရံ ဒဓိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနိ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၆၀။ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ပဏီတဘောဇနာနီတိ သပ္ပိ နာမ ဂေါသပ္ပိ ဝါ အဇိကာသပ္ပိ ဝါ မဟိံသသပ္ပိ ဝါ, ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ တေသံ သပ္ပိ။
နဝနီတံ နာမ တေသညေဝ နဝနီတံ။
တေလံ နာမ တိလတေလံ သာသပတေလံ မဓုကတေလံ ဧရဏ္ဍတေလံ ဝသာတေလံ။
ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တံ။
မစ္ဆော နာမ ဥဒကော [ဥဒကစရော (သျာ။ က။)] ဝုစ္စတိ။
မံသံ နာမ ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ, တေသံ မံသံ။
ခီရံ နာမ ဂေါခီရံ ဝါ အဇိကာခီရံ ဝါ မဟိံသခီရံ ဝါ, ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ, တေသံ ခီရံ။
ဒဓိ နာမ တေသညေဝ ဒဓိ။
ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဧဝရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနီတိ တထာရူပါနိ ပဏီတဘောဇနာနိ။
အဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ ပဏီတဘောဇနာနိ ဖာသု ဟောတိ။
ဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ ပဏီတဘောဇနာနိ န ဖာသု ဟောတိ။
အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ [ပယောဂေ ပယောဂေ (က။)] ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ‘‘ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၆၁။ အဂိလာနော အဂိလာနသညီ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော
(ဝိ၊၂၊၁၂၀။)
ဝေမတိကော ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဂိလာနသညီ ပဏီတဘောဇနာနိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဂိလာနော အဂိလာနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဂိလာနသညီ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၆၂။ အနာပတ္တိ ဂိလာနဿ, ဂိလာနော ဟုတွာ ဝိညာပေတွာ အဂိလာနော ဘုဉ္ဇတိ, ဂိလာနဿ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ အညဿတ္ထာယ အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၆၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သဗ္ဗပံသုကူလိကော သုသာနေ ဝိဟရတိ။ သော မနုဿေဟိ ဒိယျမာနံ န ဣစ္ဆတိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ, သုသာနေပိ ရုက္ခမူလေပိ ဥမ္မာရေပိ အယျဝေါသာဋိတကာနိ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ [ဘုဉ္ဇတိ (သျာ။)]။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယံ ဘိက္ခု အမှာကံ အယျဝေါသာဋိတကာနိ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိဿတိ! ထေရောယံ ဘိက္ခု ဝဌရော မနုဿမံသံ မညေ ခါဒတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယောပန ဘိက္ခု အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၂၁။)
မြန်֍ ၂၆၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဥဒကဒန္တပေါနေ [ဥဒကဒန္တပေါဏေ (သျာ။ က။)] ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကဒန္တပေါနံ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၆၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟရေယျ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၆၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အဒိန္နံ နာမ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကံ ဝုစ္စတိ။
ဒိန္နံ နာမ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ ဒေန္တေ ဟတ္ထပါသေ ဌိတော ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဧတံ ဒိန္နံ နာမ။
အာဟာရော နာမ ဥဒကဒန္တပေါနံ ဌပေတွာ ယံကိဉ္စိ အဇ္ဈောဟရဏီယံ, ဧသော အာဟာရော နာမ။
အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာတိ ဌပေတွာ ဥဒကဒန္တပေါနံ။
‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၆၇။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ဝေမတိကော အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ အဒိန္နံ မုခဒွါရံ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပဋိဂ္ဂဟိတကေ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိဂ္ဂဟိတကေ ပဋိဂ္ဂဟိတကသညီ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၂၂။)
မြန်֍ ၂၆၈။ အနာပတ္တိ ဥဒကဒန္တပေါနေ, စတ္တာရိ မဟာဝိကတာနိ သတိ ပစ္စယေ အသတိ ကပ္ပိယကာရကေ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ဘောဇနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပိဏ္ဍော ဂဏံ ပရံ ပူဝံ, ဒွေ စ ဝုတ္တာ ပဝါရဏာ၊
ဝိကာလေ သန္နိဓီ ခီရံ, ဒန္တပေါနေန တေ ဒသာတိ။
၅။ အစေလကဝဂ္ဂေါ
၁။ အစေလကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၆၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ခါဒနီယံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, ဝိဃာသာဒါနံ ပူဝံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဝိဃာသာဒေ ပဋိပါဋိယာ နိသီဒါပေတွာ ဧကေကံ ပူဝံ ဒေန္တော အညတရိဿာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသိ။ သာမန္တာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယော တံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဇာရော တေ ဧသော သမဏော’’တိ။ ‘‘န မေ သော သမဏော ဇာရော, ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧကေကံ ပူဝံ ဒေန္တော တဿာယေဝ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသိ။ သာမန္တာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယော တံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဇာရော တေ ဧသော သမဏော’’တိ။ ‘‘န မေ သော သမဏော ဇာရော, ဧကံ မညမာနော ဒွေ ပူဝေ အဒါသီ’’တိ။ ‘‘ဇာရော န ဇာရော’’တိ ဘဏ္ဍိံသု။ အညတရောပိ အာဇီဝကော ပရိဝေသနံ အဂမာသိ။ အညတရော ဘိက္ခု ပဟူတေန သပ္ပိနာ ဩဒနံ မဒ္ဒိတွာ တဿ အာဇီဝကဿ မဟန္တံ ပိဏ္ဍံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သော အာဇီဝကော တံ ပိဏ္ဍံ အာဒါယ အဂမာသိ။ အညတရော အာဇီဝကော တံ အာဇီဝကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကုတော တယာ, အာဝုသော, ပိဏ္ဍော လဒ္ဓေါ’’တိ?
(ဝိ၊၂၊၁၂၃။)
‘‘တဿာဝုသော, သမဏဿ ဂေါတမဿ မုဏ္ဍဂဟပတိကဿ ပရိဝေသနာယ လဒ္ဓေါ’’တိ။
အဿောသုံ ခေါ ဥပါသကာ တေသံ အာဇီဝကာနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ တေ ဥပါသကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဥပါသကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣမေ, ဘန္တေ, တိတ္ထိယာ အဝဏ္ဏကာမာ ဗုဒ္ဓဿ အဝဏ္ဏကာမာ ဓမ္မဿ အဝဏ္ဏကာမာ သံဃဿ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ တိတ္ထိယာနံ သဟတ္ထာ န ဒဒေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဥပါသကေ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ တေ ဥပါသကာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ, သံဃဖာသုတာယ …ပေ… သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ, ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၇၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အစေလကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဝါ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၇၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အစေလကော နာမ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော နဂ္ဂေါ။
ပရိဗ္ဗာဇကော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ သာမဏေရဉ္စ ဌပေတွာ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။
ပရိဗ္ဗာဇိကာ နာမ ဘိက္ခုနိဉ္စ သိက္ခမာနဉ္စ သာမဏေရိဉ္စ ဌပေတွာ ယာ ကာစိ ပရိဗ္ဗာဇိကသမာပန္နာ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဥဒကဒန္တပေါနံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
(ဝိ၊၂၊၁၂၄။)
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
ဒဒေယျာတိ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၇၂။ တိတ္ထိယေ တိတ္ထိယသညီ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တိတ္ထိယေ ဝေမတိကော သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တိတ္ထိယေ အတိတ္ထိယသညီ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥဒကဒန္တပေါနံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိတ္ထိယေ တိတ္ထိယသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိတ္ထိယေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိတ္ထိယေ အတိတ္ထိယသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၇၃။ အနာပတ္တိ ဒါပေတိ န ဒေတိ, ဥပနိက္ခိပိတွာ ဒေတိ, ဗာဟိရာလေပံ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အစေလကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ဥယျောဇနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၇၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဘာတုနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’’တိ။ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေသိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မေ တယာ သဒ္ဓိံ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတိ, ဧကကဿ မေ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဥပကဋ္ဌေ ကာလေ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ပဋိက္ကမနေပိ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂံ န သမ္ဘာဝေသိ, ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဘိက္ခုံ – ‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’တိ တဿ
(ဝိ၊၂၊၁၂၅။)
အဒါပေတွာ ဥယျောဇေဿတီ’’တိ …ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ဘိက္ခုံ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’’တိ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုံ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’’တိ တဿ အဒါပေတွာ ဥယျောဇေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၇၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ – ‘‘ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿာမာ’တိ တဿ ဒါပေတွာ ဝါ အဒါပေတွာ ဝါ ဥယျောဇေယျ – ‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မေ တယာ သဒ္ဓိံ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတိ, ဧကကဿ မေ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတီ’တိ, ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၇၆။ ယော ပနာတိ ယော, ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။
ဧဟာဝုသော, ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါတိ ဂါမောပိ နိဂမောပိ နဂရမ္ပိ, ဂါမော စေဝ နိဂမော စ။
တဿ ဒါပေတွာတိ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒါပေတွာ။
အဒါပေတွာတိ န ကိဉ္စိ ဒါပေတွာ။
ဥယျောဇေယျာတိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတုကာမော ကီဠိတုကာမော ရဟော နိသီဒိတုကာမော အနာစာရံ အာစရိတုကာမော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မေ တယာ သဒ္ဓိံ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတိ, ဧကကဿ မေ ကထာ ဝါ နိသဇ္ဇာ ဝါ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝါ သဝနူပစာရံ ဝါ ဝိဇဟန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဇဟိတေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ ဥယျောဇေတုံ။
(ဝိ၊၂၊၁၂၆။)
မြန်֍ ၂၇၇။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ကလိသာသနံ အာရောပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကလိသာသနံ အာရောပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၂၇၈။ အနာပတ္တိ ‘‘ဥဘော ဧကတော န ယာပေဿာမာ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘မဟဂ္ဃံ ဘဏ္ဍံ ပဿိတွာ လောဘဓမ္မံ ဥပ္ပါဒေဿတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘မာတုဂါမံ ပဿိတွာ အနဘိရတိံ ဥပ္ပါဒေဿတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘ဂိလာနဿ ဝါ ဩဟိယျကဿ ဝါ ဝိဟာရပါလဿ ဝါ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ နီဟရာ’’တိ ဥယျောဇေတိ, န အနာစာရံ အာစရိတုကာမော, သတိ ကရဏီယေ ဥယျောဇေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥယျောဇနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ သဘောဇနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၇၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ တဿ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ သယနိဃရေ [သယနီဃရေ (သျာ။)] နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ယေနာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော ပဇာပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒဒေဟာယျဿ ဘိက္ခ’’န္တိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဘိက္ခံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘန္တေ, ယတော အယျဿ ဘိက္ခာ ဒိန္နာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ သလ္လက္ခေတွာ – ‘‘ပရိယုဋ္ဌိတော အယံ ပုရိသော’’တိ, အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ
(ဝိ၊၂၊၁၂၇။)
ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိသီဒထ, ဘန္တေ, မာ အဂမိတ္ထာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော ပုရိသော…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘန္တေ, ယတော အယျဿ ဘိက္ခာ ဒိန္နာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သာ ဣတ္ထီ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိသီဒထ, ဘန္တေ, မာ အဂမိတ္ထာ’’တိ။
အထ ခေါ သော ပုရိသော နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေသိ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, အယျော ဥပနန္ဒော မယှံ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ သယနိဃရေ နိသိန္နော။ သော မယာ ဥယျောဇီယမာနော န ဣစ္ဆတိ ဂန္တုံ။ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၈၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၈၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သဘောဇနံ နာမ ကုလံ ဣတ္ထီ စေဝ ဟောတိ ပုရိသော စ, ဣတ္ထီ စ ပုရိသော စ ဥဘော အနိက္ခန္တာ ဟောန္တိ, ဥဘော အဝီတရာဂါ။
အနုပခဇ္ဇာတိ အနုပဝိသိတွာ။
နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ မဟလ္လကေ ဃရေ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿ [ပိဋ္ဌိသံဃာဋဿ (သျာ။)] ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ခုဒ္ဒကေ ဃရေ ပိဋ္ဌိဝံသံ အတိက္ကမိတွာ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၈၂။ သယနိဃရေ သယနိဃရသညီ သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သယနိဃရေ ဝေမတိကော သဘောဇနေ
(ဝိ၊၂၊၁၂၈။)
ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သယနိဃရေ နသယနိဃရသညီ သဘောဇနေ ကုလေ အနုပခဇ္ဇ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နသယနိဃရေ သယနိဃရသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နသယနိဃရေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နသယနိဃရေ နသယနိဃရသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၈၃။ အနာပတ္တိ မဟလ္လကေ ဃရေ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ နိသီဒတိ, ခုဒ္ဒကေ ဃရေ ပိဋ္ဌိဝံသံ အနတိက္ကမိတွာ နိသီဒတိ, ဘိက္ခု ဒုတိယော ဟောတိ, ဥဘော နိက္ခန္တာ ဟောန္တိ, ဥဘော ဝီတရာဂါ, နသယနိဃရေ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သဘောဇနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ တဿ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥပနန္ဒော မယှံ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ပုရိသဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၂၉။)
မြန်֍ ၂၈၅။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၈၆။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ, အန္တမသော တဒဟုဇာတာပိ ဒါရိကာ, ပဂေဝ မဟတ္တရီ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။
[ပါစိ။ ၂၀၀,၂၉၁၊ ပါရာ။ ၄၄၅,၄၅၄]ရဟော နာမ စက္ခုဿ ရဟော သောတဿ ရဟော။ စက္ခုဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ အက္ခိံ ဝါ နိခဏီယမာနေ ဘမုကံ ဝါ ဥက္ခိပီယမာနေ သီသံ ဝါ ဥက္ခိပီယမာနေ ပဿိတုံ။ သောတဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ ပကတိကထာ သောတုံ။
[ပါရာ။ ၄၄၅]ပဋိစ္ဆန္နံ နာမ အာသနံ ကုဋ္ဋေန [ကုဍ္ဍေန (သီ။ သျာ။)] ဝါ ကဝါဋေန ဝါ ကိလဉ္ဇေန ဝါ သာဏိပါကာရေန ဝါ ရုက္ခေန ဝါ ထမ္ဘေန ဝါ ကောတ္ထဠိယာ [ကောဋ္ဌဠိယာ (သီ။ သျာ။) ကောတ္ထဠိကာယ (က။)] ဝါ, ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတိ။
နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ မာတုဂါမေ နိသိန္နေ ဘိက္ခု ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိသိန္နေ မာတုဂါမော ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိသိန္နာ ဟောန္တိ ဥဘော ဝါ နိပန္နာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၈၇။ မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတာယ ဝါ မနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ သဒ္ဓိံ ရဟော ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၃၀။)
မြန်֍ ၂၈၈။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ န နိသီဒတိ, အရဟောပေက္ခော, အညဝိဟိတော နိသီဒတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၈၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သဟာယကဿ ဃရံ ဂန္တွာ တဿ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥပနန္ဒော မယှံ ပဇာပတိယာ သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ပုရိသဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပါသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၉၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၉၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ, ဝိညူ ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။
ဧကောဧကာယာတိ ဘိက္ခု စေဝ ဟောတိ မာတုဂါမော စ။
[ပါစိ။ ၂၀၀,၂၈၆၊ ပါရာ။ ၄၄၅,၄၅၄]
(ဝိ၊၂၊၁၃၁။)
ရဟော နာမ စက္ခုဿ ရဟော, သောတဿ ရဟော။ စက္ခုဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ အက္ခိံ ဝါ နိခဏီယမာနေ ဘမုကံ ဝါ ဥက္ခိပီယမာနေ သီသံ ဝါ ဥက္ခိပီယမာနေ ပဿိတုံ။ သောတဿ ရဟော နာမ န သက္ကာ ဟောတိ ပကတိကထာ သောတုံ။
နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေယျာတိ မာတုဂါမေ နိသိန္နေ ဘိက္ခု ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိသိန္နေ မာတုဂါမော ဥပနိသိန္နော ဝါ ဟောတိ ဥပနိပန္နော ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိသိန္နာ ဟောန္တိ ဥဘော ဝါ နိပန္နာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၂၉၂။ မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ [တိရစ္ဆာနဂတာယ ဝါ မနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ (က။)] သဒ္ဓိံ ဧကော ဧကာယ ရဟော နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၉၃။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ န နိသီဒတိ, အရဟောပေက္ခော အညဝိဟိတော နိသီဒတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ စာရိတ္တသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၂၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ
(ဝိ၊၂၊၁၃၂။)
သကျပုတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ဘတ္တေန နိမန္တေသိ။ အညေပိ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန နိမန္တေသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ပုရေဘတ္တံ, ကုလာနိ ပယိရုပါသတိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော ဘတ္တ’’န္တိ။ ‘‘အာဂမေထ, ဘန္တေ, ယာဝါယျော ဥပနန္ဒော အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော, ဘတ္တံ၊ ပုရေ ကာလော အတိက္ကမတီ’’တိ။ ‘‘ယမ္ပိ မယံ, ဘန္တေ, ဘတ္တံ ကရိမှာ အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ကာရဏာ။ အာဂမေထ, ဘန္တေ, ယာဝါယျော ဥပနန္ဒော အာဂစ္ဆတီ’’တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတွာ ဒိဝါ အာဂစ္ဆတိ။ ဘိက္ခူ န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၉၅။ [မဟာဝ။ ၂၇၇] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ သံဃဿတ္ထာယ ခါဒနီယံ ပါဟေသိ – ‘‘အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ဒဿေတွာ သံဃဿ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, အယျော ဥပနန္ဒော’’တိ? ‘‘ဧသာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ခါဒနီယံ အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ဒဿေတွာ သံဃဿ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ
(ဝိ၊၂၊၁၃၃။)
ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပထ ယာဝ ဥပနန္ဒော အာဂစ္ဆတီ’’တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ပုရေဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတု’’န္တိ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတွာ ဒိဝါ ပဋိက္ကမိ, ခါဒနီယံ ဥဿာရိယိတ္ထ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၉၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ စီဝရဒါနသမယေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ကုလာနိ န ပယိရုပါသန္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ စီဝရဒါနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၉၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တိ, အတ္ထော စ ဟောတိ သူစိယာပိ သုတ္တေနပိ သတ္ထကေနပိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ကုလာနိ န ပယိရုပါသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရကာရသမယေ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယောပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ အညတြ သမယာ,
(ဝိ၊၂၊၁၃၄။)
ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၉၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ, အတ္ထော စ ဟောတိ ဘေသဇ္ဇေဟိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ကုလာနိ န ပယိရုပါသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၂၉၉။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ စီဝရဒါနသမယော, စီဝရကာရသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၀။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
နိမန္တိတော နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတော။
သဘတ္တော နာမ ယေန နိမန္တိတော တေန သဘတ္တော။
သန္တံ နာမ ဘိက္ခုံ သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။
အသန္တံ နာမ ဘိက္ခုံ န သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။
ပုရေဘတ္တံ နာမ ယေန နိမန္တိတော တံ အဘုတ္တာဝီ။
ပစ္ဆာဘတ္တံ နာမ ယေန နိမန္တိတော တံ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ [အရုဏုဂ္ဂမနေပိ (သီ။)] ဘုတ္တံ ဟောတိ။
ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။
ကုလေသုစာရိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျာတိ အညဿ ဃရူပစာရံ ဩက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဌမံ ပါဒံ ဥမ္မာရံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၃၅။)
စီဝရဒါနသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ။
စီဝရကာရသမယော နာမ စီဝရေ ကယိရမာနေ။
မြန်֍ ၃၀၁။ နိမန္တိတေ နိမန္တိတသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နိမန္တိတေ ဝေမတိကော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နိမန္တိတေ အနိမန္တိတသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝါ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, အညတြ သမယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနိမန္တိတေ နိမန္တိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနိမန္တိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနိမန္တိတေ အနိမန္တိတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၀၂။ အနာပတ္တိ သမယေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အသန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အညဿ ဃရေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, ဃရူပစာရေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, အန္တရာရာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂစ္ဆတိ, တိတ္ထိယသေယျံ ဂစ္ဆတိ, ပဋိက္ကမနံ ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တိယဃရံ ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စာရိတ္တသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ မဟာနာမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၀၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဘေသဇ္ဇံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ စတုမာသံ [စတုမ္မာသံ (သီ။) စာတုမာသံ (သျာ။)] ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေတု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု
(ဝိ၊၂၊၁၃၆။)
သာဓု, မဟာနာမ! တေန ဟိ တွံ, မဟာနာမ, သံဃံ စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေဟီ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇပ္ပစ္စယပဝါရဏံ သာဒိတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၀၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မဟာနာမံ သက္ကံ ပရိတ္တံ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေန္တိ။ တထေဝ မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဘေသဇ္ဇံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ အပရမ္ပိ စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေတု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, မဟာနာမ! တေန ဟိ တွံ, မဟာနာမ, သံဃံ အပရမ္ပိ စတုမာသံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေဟီ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုန ပဝါရဏမ္ပိ သာဒိတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၀၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ မဟာနာမံ သက္ကံ ပရိတ္တံယေဝ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေန္တိ။ တထေဝ မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဘေသဇ္ဇံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ ယာဝဇီဝံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေတု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, မဟာနာမ! တေန ဟိ တွံ, မဟာနာမ, သံဃံ ယာဝဇီဝံ ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရေဟီ’’တိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နိစ္စပဝါရဏမ္ပိ သာဒိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဟောန္တိ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ။ မဟာနာမော သက္ကော ဝတ္တာ ဟောတိ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, ဘန္တေ, ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ? နနု နာမ ပဗ္ဗဇိတေန သုနိဝတ္ထေန ဘဝိတဗ္ဗံ သုပါရုတေန အာကပ္ပသမ္ပန္နေနာ’’တိ? ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာနာမေ သက္ကေ ဥပနန္ဓိံသု။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန မဟာနာမံ သက္ကံ မင်္ကု ကရေယျာမာ’’တိ? အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟာနာမေန ခေါ, အာဝုသော, သက္ကေန သံဃော ဘေသဇ္ဇေန ပဝါရိတော။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, မဟာနာမံ
(ဝိ၊၂၊၁၃၇။)
သက္ကံ သပ္ပိံ ဝိညာပေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယေန မဟာနာမော သက္ကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာနာမံ သက္ကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေါဏေန, အာဝုသော, သပ္ပိနာ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထ။ မနုဿာ ဝဇံ ဂတာ သပ္ပိံ အာဟရိတုံ။ ကာလံ အာဟရိဿထာ’’တိ [ကာလေ ဟရိဿထာတိ (သျာ။)]။
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာနာမံ သက္ကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေါဏေန, အာဝုသော, သပ္ပိနာ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထ။ မနုဿာ ဝဇံ ဂတာ သပ္ပိံ အာဟရိတုံ။ ကာလံ အာဟရိဿထာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တယာ, အာဝုသော, အဒါတုကာမေန ပဝါရိတေန, ယံ တွံ ပဝါရေတွာ န ဒေသီ’’တိ! အထ ခေါ မဟာနာမော သက္ကော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ – ‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထာ’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ မဟာနာမဿ သက္ကဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာနာမေန သက္ကေန – ‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထာ’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, မဟာနာမေန သက္ကေန – ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ, အာဂမေထာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, မဟာနာမေန သက္ကေန – ‘‘အဇ္ဇဏှော, ဘန္တေ အာဂမေထာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ နာဂမေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၀၆။ ‘‘အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ စတုမာသပ္ပစ္စယပဝါရဏာ သာဒိတဗ္ဗာ, အညတြ ပုနပဝါရဏာယ, အညတြ နိစ္စပဝါရဏာယ၊ တတော စေ ဥတ္တရိ သာဒိယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၀၇။ အဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ စတုမာသပ္ပစ္စယပဝါရဏာ သာဒိတဗ္ဗာတိ ဂိလာနပ္ပစ္စယပဝါရဏာ သာဒိတဗ္ဗာ။
ပုနပဝါရဏာပိ သာဒိတဗ္ဗာတိ ယဒါ ဂိလာနော ဘဝိဿာမိ တဒါ ဝိညာပေဿာမီတိ။
နိစ္စပဝါရဏာပိ သာဒိတဗ္ဗာတိ ယဒါ ဂိလာနော ဘဝိဿာမိ တဒါ ဝိညာပေဿာမီတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၃၈။)
တတောစေ ဥတ္တရိ သာဒိယေယျာတိ အတ္ထိ ပဝါရဏာ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ န ရတ္တိပရိယန္တာ, အတ္ထိ ပဝါရဏာ ရတ္တိပရိယန္တာ န ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ, အတ္ထိ ပဝါရဏာ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ စ ရတ္တိပရိယန္တာ စ, အတ္ထိ ပဝါရဏာ နေဝ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ န ရတ္တိပရိယန္တာ။
ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ နာမ ဘေသဇ္ဇာနိ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရေမီ’’တိ။ ရတ္တိပရိယန္တာ နာမ ရတ္တိယော ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကာသု ရတ္တီသု ပဝါရေမီ’’တိ။ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ စ ရတ္တိပရိယန္တာ စ နာမ ဘေသဇ္ဇာနိ စ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ ရတ္တိယော စ ပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ – ‘‘ဧတ္တကေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ဧတ္တကာသု ရတ္တီသု ပဝါရေမီ’’တိ။ နေဝ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တာ န ရတ္တိပရိယန္တာ နာမ ဘေသဇ္ဇာနိ စ အပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ ရတ္တိယော စ အပရိဂ္ဂဟိတာယော ဟောန္တိ။
မြန်֍ ၃၀၈။ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တေ – ယေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတော ဟောတိ တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဌပေတွာ အညာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ရတ္တိပရိယန္တေ – ယာသု ရတ္တီသု ပဝါရိတော ဟောတိ, တာ ရတ္တိယော ဌပေတွာ အညာသု ရတ္တီသု ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တေ စ ရတ္တိပရိယန္တေ စ – ယေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတော ဟောတိ, တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဌပေတွာ ယာသု ရတ္တီသု ပဝါရိတော ဟောတိ, တာ ရတ္တိယော ဌပေတွာ အညာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ အညာသု ရတ္တီသု ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နေဝ ဘေသဇ္ဇပရိယန္တေ န ရတ္တိပရိယန္တေ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၀၉။ န ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန [ကရဏီယေ (သီ။ သျာ။)] ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညေန ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန အညံ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တတုတ္တရိ တတုတ္တရိသညီ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တတုတ္တရိ ဝေမတိကော ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ တတုတ္တရိ နတတုတ္တရိသညီ ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နတတုတ္တရိ တတုတ္တရိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နတတုတ္တရိ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နတတုတ္တရိ နတတုတ္တရိသညီ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၃၉။)
မြန်֍ ၃၁၀။ အနာပတ္တိ ယေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတော ဟောတိ တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဝိညာပေတိ, ယာသု ရတ္တီသု ပဝါရိတော ဟောတိ တာသု ရတ္တီသု ဝိညာပေတိ, ‘‘ဣမေဟိ တယာ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပဝါရိတာမှ, အမှာကဉ္စ ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ ဘေသဇ္ဇေန အတ္ထော’’တိ အာစိက္ခိတွာ ဝိညာပေတိ, ‘‘ယာသု တယာ ရတ္တီသု ပဝါရိတာမှ တာယော စ ရတ္တိယော ဝီတိဝတ္တာ အမှာကဉ္စ ဘေသဇ္ဇေန အတ္ထော’’တိ အာစိက္ခိတွာ ဝိညာပေတိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
မဟာနာမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၁၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သေနာယ အဗ္ဘုယျာတော ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန ပက္ကောသာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, ဘန္တေ, အာဂတတ္ထာ’’တိ? ‘‘မဟာရာဇာနံ မယံ ဒဋ္ဌုကာမာ’’ [မဟာရာဇ မဟာရာဇာနံ မယံ ဒဋ္ဌုကာမာ (က။)] တိ။ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, မံ ဒိဋ္ဌေန ယုဒ္ဓါဘိနန္ဒိနံ [ယုဒ္ဓါဘိနန္ဒိနာ (က။)]၊ နနု ဘဂဝါ ပဿိတဗ္ဗော’’တိ? မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ အာဂစ္ဆိဿန္တိ! အမှာကမ္ပိ အလာဘာ, အမှာကမ္ပိ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ မယံ အာဇီဝဿ ဟေတု ပုတ္တဒါရဿ ကာရဏာ သေနာယ အာဂစ္ဆာမာ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၄၀။)
‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၁၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော မာတုလော သေနာယ ဂိလာနော ဟောတိ။ သော တဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဟဉှိ သေနာယ ဂိလာနော။ အာဂစ္ဆတု ဘဒန္တော။ ဣစ္ဆာမိ ဘဒန္တဿ အာဂတ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ – ‘န ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂန္တဗ္ဗ’န္တိ။ အယဉ္စ မေ မာတုလော သေနာယ ဂိလာနော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တထာရူပပ္ပစ္စယာ သေနာယ ဂန္တုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၁၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဥယျုတ္တံ သေနံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၁၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဥယျုတ္တာ နာမ သေနာ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ နိဝိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ ပယာတာ ဝါ။
သေနာ နာမ ဟတ္ထီ အဿာ ရထာ ပတ္တီ။ ဒွါဒသပုရိသော ဟတ္ထီ, တိပုရိသော အဿော, စတုပုရိသော ရထော, စတ္တာရော ပုရိသာ သရဟတ္ထာ ပတ္တိ။ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာတိ ဌပေတွာ တထာရူပပ္ပစ္စယံ။
မြန်֍ ၃၁၅။ ဥယျုတ္တေ ဥယျုတ္တသညီ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥယျုတ္တေ ဝေမတိကော ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥယျုတ္တေ အနုယျုတ္တသညီ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၄၁။)
ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုယျုတ္တေ ဥယျုတ္တသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုယျုတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုယျုတ္တေ အနုယျုတ္တသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၁၆။ အနာပတ္တိ အာရာမေ ဌိတော ပဿတိ, ဘိက္ခုဿ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂစ္ဆတိ, ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တော ပဿတိ, တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ သေနာဝါသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၁၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတိ ကရဏီယေ သေနံ ဂန္တွာ အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သေနာယ ဝသိဿန္တိ! အမှာကမ္ပိ အလာဘာ, အမှာကမ္ပိ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ မယံ အာဇီဝဿ ဟေတု ပုတ္တဒါရဿ ကာရဏာ သေနာယ ပဋိဝသာမာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အတိရေကတိရတ္တံ သေနာယ ဝသိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၁၈။ ‘‘သိယာ စ တဿ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော သေနံ ဂမနာယ, ဒိရတ္တတိရတ္တံ တေန ဘိက္ခုနာ သေနာယ ဝသိတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိံ ဝသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၁၉။ သိယာ စ တဿ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော သေနံ ဂမနာယာတိ သိယာ ပစ္စယော သိယာ ကရဏီယံ။
(ဝိ၊၂၊၁၄၂။)
ဒိရတ္တတိရတ္တံတေန ဘိက္ခုနာ သေနာယ ဝသိတဗ္ဗန္တိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသိတဗ္ဗံ။
တတော စေ ဥတ္တရိ ဝသေယျာတိ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၂၀။ အတိရေကတိရတ္တေ အတိရေကသညီ သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကတိရတ္တေ ဝေမတိကော သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကတိရတ္တေ ဦနကသညီ သေနာယ ဝသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဦနကတိရတ္တေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကတိရတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကတိရတ္တေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၂၁။ အနာပတ္တိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဦနကဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသတိ, ဒွေ ရတ္တိယော ဝသိတွာ တတိယာယ ရတ္တိယာ ပုရာရုဏာ နိက္ခမိတွာ ပုန ဝသတိ, ဂိလာနော ဝသတိ, ဂိလာနဿ ကရဏီယေန ဝသတိ, သေနာ ဝါ ပဋိသေနာယ ရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓေါ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သေနာဝါသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၂၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သေနာယ ဝသမာနာ ဥယျောဓိကမ္ပိ ဗလဂ္ဂမ္ပိ သေနာဗျူဟမ္ပိ အနီကဒဿနမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ။ အညတရောပိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယော ဘိက္ခု ဥယျောဓိကံ ဂန္တွာ ကဏ္ဍေန ပဋိဝိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ဥပ္ပဏ္ဍေသုံ – ‘‘ကစ္စိ, ဘန္တေ, သုယုဒ္ဓံ အဟောသိ, ကတိ တေ လက္ခာနိ လဒ္ဓါနီ’’တိ? သော ဘိက္ခု တေဟိ မနုဿေဟိ ဥပ္ပဏ္ဍီယမာနော မင်္ကု အဟောသိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ အာဂစ္ဆိဿန္တိ! အမှာကမ္ပိ အလာဘာ, အမှာကမ္ပိ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယေ မယံ အာဇီဝဿ
(ဝိ၊၂၊၁၄၃။)
ဟေတု ပုတ္တဒါရဿ ကာရဏာ ဥယျောဓိကံ အာဂစ္ဆာမာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥယျောဓိကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၂၃။ ‘‘ဒိရတ္တတိရတ္တံ စေ ဘိက္ခု သေနာယ ဝသမာနော ဥယျောဓိကံ ဝါ ဗလဂ္ဂံ ဝါ သေနာဗျူဟံ ဝါ အနီကဒဿနံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၂၄။ ဒိရတ္တတိရတ္တံ စေ ဘိက္ခု သေနာယ ဝသမာနောတိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ဝသမာနော။
ဥယျောဓိကံ နာမ ယတ္ထ သမ္ပဟာရော ဒိဿတိ။
ဗလဂ္ဂံ နာမ ဧတ္တကာ ဟတ္ထီ, ဧတ္တကာ အဿာ, ဧတ္တကာ ရထာ, ဧတ္တကာ ပတ္တီ။
သေနာဗျူဟံ နာမ ဣတော ဟတ္ထီ ဟောန္တု, ဣတော အဿာ ဟောန္တု, ဣတော ရထာ ဟောန္တု, ဣတော ပတ္တိကာ ဟောန္တု။
အနီကံ နာမ ဟတ္ထာနီကံ, အဿာနီကံ, ရထာနီကံ, ပတ္တာနီကံ။ တယော ဟတ္ထီ ပစ္ဆိမံ ဟတ္ထာနီကံ, တယော အဿာ ပစ္ဆိမံ အဿာနီကံ, တယော ရထာ ပစ္ဆိမံ ရထာနီကံ, စတ္တာရော ပုရိသာ သရဟတ္ထာ ပတ္တီ ပစ္ဆိမံ ပတ္တာနီကံ။ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၄၄။)
မြန်֍ ၃၂၅။ အနာပတ္တိ အာရာမေ ဌိတော ပဿတိ, ဘိက္ခုဿ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂန္တွာ သမ္ပဟာရော ဒိဿတိ, ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တော ပဿတိ, သတိ ကရဏီယေ ဂန္တွာ ပဿတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
အစေလကဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပူဝံ ကထောပနန္ဒဿ, တယံပဋ္ဌာကမေဝ စ၊
မဟာနာမော ပသေနဒိ, သေနာဝိဒ္ဓေါ ဣမေ ဒသာတိ [အစေလကံ ဥယျောဇဉ္စ, သဘောဇနံ ဒုဝေ ရဟော၊ သဘတ္တကဉ္စ ဘေသဇ္ဇံ, ဥယျုတ္တံ သေနုယျောဓိကံ]။
၆။ သုရာပါနဝဂ္ဂေါ
၁။ သုရာပါနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၂၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ စေတိယေသု စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒဝတိကာ တေန ပါယာသိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ဂေါပါလကာ ပသုပါလကာ ကဿကာ ပထာဝိနော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အမ္ဗတိတ္ထံ အဂမာသိ။ အမ္ဗတိတ္ထေ, ဘန္တေ, ဇဋိလဿ အဿမေ နာဂေါ ပဋိဝသတိ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော [အာသီဝိသော (သီ။ သျာ။)] ဃောရဝိသော။ သော ဘဂဝန္တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဂေါပါလကာ ပသုပါလကာ ကဿကာ ပထာဝိနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အမ္ဗတိတ္ထံ အဂမာသိ။ အမ္ဗတိတ္ထေ, ဘန္တေ, ဇဋိလဿ အဿမေ နာဂေါ ပဋိဝသတိ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော ဃောရဝိသော။ သော ဘဂဝန္တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒဝတိကာ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒဝတိကာယံ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ယေန အမ္ဗတိတ္ထဿ [အမ္ဗတိတ္ထကဿ (သီ။), အမ္ဗတိတ္ထံ (သျာ။)] ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပ-
(ဝိ၊၂၊၁၄၅။)
သင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဂျာဂါရံ ပဝိသိတွာ တိဏသန္ထာရကံ ပညပေတွာ နိသီဒိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော နာဂေါ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ပဝိဋ္ဌံ။ ဒိသွာန ဒုမ္မနော [ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော (သီ။ သျာ။)] ပဓူပါယိ [ပဓူပါသိ (သျာ။ က။)]။ အာယသ္မာပိ သာဂတော ပဓူပါယိ [ပဓူပါသိ (သျာ။ က။)]။ အထ ခေါ သော နာဂေါ မက္ခံ အသဟမာနော ပဇ္ဇလိ။ အာယသ္မာပိ သာဂတော တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပဇ္ဇလိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော တဿ နာဂဿ တေဇသာ တေဇံ ပရိယာဒိယိတွာ ယေန ဘဒ္ဒဝတိကာ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒဝတိကာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ကောသမ္ဗီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အဿောသုံ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ – ‘‘အယျော ကိရ သာဂတော အမ္ဗတိတ္ထိကေန နာဂေန သဒ္ဓိံ သင်္ဂါမေသီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကောသမ္ဗီ တဒဝသရိ။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကရိတွာ ယေနာယသ္မာ သာဂတော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, အယျာနံ ဒုလ္လဘဉ္စ မနာပဉ္စ, ကိံ ပဋိယာဒေမာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကောသမ္ဗိကေ ဥပါသကေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အတ္ထာဝုသော, ကာပေါတိကာ နာမ ပသန္နာ ဘိက္ခူနံ ဒုလ္လဘာ စ မနာပါ စ, တံ ပဋိယာဒေထာ’’တိ။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗိကာ ဥပါသကာ ဃရေ ဃရေ ကာပေါတိကံ ပသန္နံ ပဋိယာဒေတွာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌံ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပိဝတု, ဘန္တေ, အယျော သာဂတော ကာပေါတိကံ ပသန္နံ, ပိဝတု, ဘန္တေ, အယျော သာဂတော ကာပေါတိကံ ပသန္န’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ဃရေ ဃရေ ကာပေါတိကံ ပသန္နံ ပိဝိတွာ နဂရမှာ နိက္ခမန္တော နဂရဒွါရေ ပရိပတိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ နဂရမှာ နိက္ခမန္တော အဒ္ဒသ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ နဂရဒွါရေ ပရိပတန္တံ။ ဒိသွာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ အာရာမံ နေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေန သီသံ ကတွာ နိပါတေသုံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ပရိဝတ္တိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေန ပါဒေ ကရိတွာ သေယျံ
(ဝိ၊၂၊၁၄၆။)
ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘နနု, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ သာဂတော တထာဂတေ သဂါရဝေါ အဟောသိ သပ္ပတိဿော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အပိ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော ဧတရဟိ တထာဂတေ သဂါရဝေါ သပ္ပတိဿော’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နနု, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော အမ္ဗတိတ္ထိကေန နာဂေန [ဍေဍ္ဍုဘေနာပိ (သီ။ သျာ။)] သဒ္ဓိံ သင်္ဂါမေသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အပိ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော ဧတရဟိ ပဟောတိ နာဂေန သဒ္ဓိံ သင်္ဂါမေတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အပိ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တံ ပါတဗ္ဗံ ယံ ပိဝိတွာ ဝိသညီ အဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတဿ အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သာဂတော မဇ္ဇံ ပိဝိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၂၇။ ‘‘သုရာမေရယပါနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၂၈။ သုရာ နာမ ပိဋ္ဌသုရာ ပူဝသုရာ ဩဒနသုရာ ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာ သမ္ဘာရသံယုတ္တာ။
မေရယော နာမ ပုပ္ဖါသဝေါ ဖလာသဝေါ မဓွာသဝေါ ဂုဠာသဝေါ သမ္ဘာရသံယုတ္တော။
ပိဝေယျာတိ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မဇ္ဇေ မဇ္ဇသညီ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မဇ္ဇေ ဝေမတိကော ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညီ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အမဇ္ဇေ မဇ္ဇသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမဇ္ဇေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၂၉။ အနာပတ္တိ အမဇ္ဇဉ္စ ဟောတိ မဇ္ဇဝဏ္ဏံ မဇ္ဇဂန္ဓံ မဇ္ဇရသံ တံ ပိဝတိ, သူပသမ္ပာကေ, မံသသမ္ပာကေ, တေလသမ္ပာကေ, အာမလကဖာဏိတေ, အမဇ္ဇံ အရိဋ္ဌံ ပိဝတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သုရာပါနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
(ဝိ၊၂၊၁၄၇။)
၂။ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၃၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယံ ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေသုံ။ သော ဘိက္ခု ဥတ္တန္တော အနဿာသကော ကာလမကာသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုံ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၃၁။ ‘‘အင်္ဂုလိပတောဒကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၃၂။ အင်္ဂုလိပတောဒကော နာမ [အင်္ဂုလိပတောဒကော နာမ အင်္ဂုလိယာပိ တုဒန္တိ (သျာ။)] ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ဟသာဓိပ္ပါယော [ဟဿာဓိပ္ပါယော (သီ။ သျာ။)] ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အင်္ဂုလိပတောဒကေန ဟာသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၃၃။ အနုပသမ္ပန္နံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၁၄၈။)
ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၃၄။ အနာပတ္တိ န ဟသာဓိပ္ပါယော, သတိ ကရဏီယေ အာမသတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၃၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဥဒကေ ကီဠန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ ဥပရိပါသာဒဝရဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဥဒကေ ကီဠန္တေ။ ဒိသွာန မလ္လိကံ ဒေဝိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတေ တေ, မလ္လိကေ, အရဟန္တော ဥဒကေ ကီဠန္တီ’’တိ။ ‘‘နိဿံသယံ ခေါ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ အပညတ္တံ။ တေ ဝါ ဘိက္ခူ အပ္ပကတညုနော’’တိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန ဘဂဝတော စ န အာရောစေယျံ, ဘဂဝါ စ ဇာနေယျ ဣမေ ဘိက္ခူ ဥဒကေ ကီဠိတာ’’တိ? အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပက္ကောသာပေတွာ မဟန္တံ ဂုဠပိဏ္ဍံ အဒါသိ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဂုဠပိဏ္ဍံ ဘဂဝတော ဒေထာ’’တိ။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တံ ဂုဠပိဏ္ဍံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဂုဠပိဏ္ဍံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတော ဒေတီ’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ အဒ္ဒသာ’’တိ။ ‘‘အစိရဝတိယာ နဒိယာ, ဘဂဝါ, ဥဒကေ ကီဠန္တေ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥဒကေ ကီဠိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၄၉။)
မြန်֍ ၃၃၆။ ‘‘ဥဒကေဟသဓမ္မေ[ဟဿဓမ္မေ (သီ။ သျာ။)]ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၃၇။ ဥဒကေ ဟသဓမ္မော နာမ ဥပရိဂေါပ္ဖကေ ဥဒကေ ဟသာဓိပ္ပါယော နိမုဇ္ဇတိ ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇတိ ဝါ ပလဝတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၃၈။ ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ ဟသဓမ္မသညီ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဒကေ ဟသဓမ္မေ အဟသဓမ္မသညီ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဟေဋ္ဌာဂေါပ္ဖကေ ဥဒကေ ကီဠတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကေ နာဝါယ ကီဠတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဟတ္ထေန ဝါ ပါဒေန ဝါ ကဋ္ဌေန ဝါ ကဌလာယ ဝါ ဥဒကံ ပဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဘာဇနဂတံ ဥဒကံ ဝါ ကဉ္ဇိကံ ဝါ ခီရံ ဝါ တက္ကံ ဝါ ရဇနံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ စိက္ခလ္လံ ဝါ ကီဠတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥဒကေ အဟသဓမ္မေ ဟသဓမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကေ အဟသဓမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကေ အဟသဓမ္မေ အဟသဓမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၃၉။ အနာပတ္တိ န ဟသာဓိပ္ပါယော, သတိ ကရဏီယေ ဥဒကံ ဩတရိတွာ နိမုဇ္ဇတိ ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇတိ ဝါ ပလဝတိ ဝါ, ပါရံ ဂစ္ဆန္တော နိမုဇ္ဇတိ ဝါ ဥမ္မုဇ္ဇတိ ဝါ ပလဝတိ ဝါ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ အနာဒရိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၄၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော အနာစာရံ အာစရတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာဝုသော ဆန္န, ဧဝရူပံ အကာသိ။ နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကရောတိယေဝ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော အနာဒရိယံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, အနာဒရိယံ
(ဝိ၊၂၊၁၅၀။)
ကရောသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အနာဒရိယံ ကရိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၄၁။ ‘‘အနာဒရိယေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၄၂။ အနာဒရိယံ နာမ ဒွေ အနာဒရိယာနိ – ပုဂ္ဂလာနာဒရိယဉ္စ ဓမ္မာနာဒရိယဉ္စ။
ပုဂ္ဂလာနာဒရိယံ နာမ ဥပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော – ‘‘အယံ ဥက္ခိတ္တကော ဝါ ဝမ္ဘိတော ဝါ ဂရဟိတော ဝါ, ဣမဿ ဝစနံ အကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဓမ္မာနာဒရိယံ နာမ ဥပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော ‘‘ကထာယံ နဿေယျ ဝါ ဝိနဿေယျ ဝါ အန္တရဓာယေယျ ဝါ’’, တံ ဝါ န သိက္ခိတုကာမော အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၄၃။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝါ အပညတ္တေန ဝါ ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၄၄။ အနာပတ္တိ – ‘‘ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော ပရိပုစ္ဆာ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အနာဒရိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
(ဝိ၊၂၊၁၅၁။)
၅။ ဘိံသာပနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၄၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဘိံသာပေန္တိ။ တေ ဘိံသာပီယမာနာ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှေ ဘိံသာပေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၄၆။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုံ ဘိံသာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၄၇။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။
ဘိံသာပေယျာတိ ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နံ ဘိံသာပေတုကာမော ရူပံ ဝါ သဒ္ဒံ ဝါ ဂန္ဓံ ဝါ ရသံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ စောရကန္တာရံ ဝါ ဝါဠကန္တာရံ ဝါ ပိသာစကန္တာရံ ဝါ အာစိက္ခတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၄၈။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဘိံသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဘိံသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဘိံသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နံ ဘိံသာပေတုကာမော ရူပံ ဝါ သဒ္ဒံ ဝါ ဂန္ဓံ ဝါ ရသံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ စောရကန္တာရံ ဝါ ဝါဠကန္တာရံ ဝါ ပိသာစကန္တာရံ ဝါ အာစိက္ခတိ။ ဘာယေယျ ဝါ သော န ဝါ ဘာယေယျ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၁၅၂။)
ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၄၉။ အနာပတ္တိ န ဘိံသာပေတုကာမော ရူပံ ဝါ သဒ္ဒံ ဝါ ဂန္ဓံ ဝါ ရသံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဝါ ဥပသံဟရတိ, စောရကန္တာရံ ဝါ ဝါဠကန္တာရံ ဝါ ပိသာစကန္တာရံ ဝါ အာစိက္ခတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဘိံသာပနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဇောတိကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၅၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုံသုမာရဂိရေ [သုံသုမာရဂိရေ (သီ။ သျာ။) သံသုမာရဂိရေ (က။)] ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဟေမန္တိကေ ကာလေ အညတရံ မဟန္တံ သုသိရကဋ္ဌံ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေသုံ။ တသ္မိဉ္စ သုသိရေ ကဏှသပ္ပေါ အဂ္ဂိနာ သန္တတ္တော နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခူ ပရိပါတေသိ။ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဥပဓာဝိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော ဇောတိံ သမာဒဟေယျ ဝါ သမာဒဟာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၅၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေမ၊ တေန နော ဖာသု ဟောတိ။ ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာ-
(ဝိ၊၂၊၁၅၃။)
ယန္တာ န ဝိသိဗ္ဗေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဇောတိံ သမာဒဟိတွာ ဝါ သမာဒဟာပေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဂိလာနော ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော ဇောတိံ သမာဒဟေယျဝါ သမာဒဟာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၅၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ပဒီပေပိ ဇောတိကေပိ ဇန္တာဃရေပိ ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တထာရူပပ္ပစ္စယာ ဇောတိံ သမာဒဟိတုံ သမာဒဟာပေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၅၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဂိလာနော ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော ဇောတိံ သမာဒဟေယျ ဝါ သမာဒဟာပေယျ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၅၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ အဂ္ဂိနာ ဖာသု ဟောတိ။
ဂိလာနော နာမ ယဿ ဝိနာ အဂ္ဂိနာ န ဖာသု ဟောတိ။
ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခောတိ တပ္ပိတုကာမော။
ဇောတိ နာမ အဂ္ဂိ ဝုစ္စတိ။
သမာဒဟေယျာတိ သယံ သမာဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သမာဒဟာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ သမာဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညတြ တထာ ရူပပ္ပစ္စယာတိ ဌပေတွာ တထာရူပပ္ပစ္စယံ။
မြန်֍ ၃၅၅။ အဂိလာနော အဂိလာနသညီ ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော ဇောတိံ သမာဒဟတိ ဝါ သမာဒဟာပေတိ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဝေမတိကော ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော ဇောတိံ
(ဝိ၊၂၊၁၅၄။)
သမာဒဟတိ ဝါ သမာဒဟာပေတိ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနော ဂိလာနသညီ ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော ဇောတိံ သမာဒဟတိ ဝါ သမာဒဟာပေတိ ဝါ, အညတြ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပဋိလာတံ ဥက္ခိပတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော အဂိလာနသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနော ဂိလာနသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၅၆။ အနာပတ္တိ ဂိလာနဿ, အညေန ကတံ ဝိသိဗ္ဗေတိ, ဝီတစ္စိတင်္ဂါရံ ဝိသိဗ္ဗေတိ, ပဒီပေ ဇောတိကေ ဇန္တာဃရေ တထာရူပပ္ပစ္စယာ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဇောတိကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ နဟာနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၅၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ တပေါဒေ နဟာယန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန [အထ ခေါ (သီ။ သျာ။)] ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ‘‘သီသံ နဟာယိဿာမီ’’တိ တပေါဒံ ဂန္တွာ – ‘‘ယာဝါယျာ နဟာယန္တီ’’တိ ဧကမန္တံ ပဋိမာနေသိ။ ဘိက္ခူ ယာဝ သမန္ဓကာရာ နဟာယိံသု။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဝိကာလေ သီသံ နဟာယိတွာ, နဂရဒွါရေ ထကိတေ ဗဟိနဂရေ ဝသိတွာ, ကာလဿေဝ အသမ္ဘိန္နေန ဝိလေပနေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, မဟာရာဇ, ကာလဿေဝ အာဂတော အသမ္ဘိန္နေန ဝိလေပနေနာ’’တိ? အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော
(ဝိ၊၂၊၁၅၅။)
ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ရာဇာနမ္ပိ ပဿိတွာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ နဟာယန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ရာဇာနမ္ပိ ပဿိတွာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ နဟာယိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၅၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဥဏှသမယေ ပရိဠာဟသမယေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ, သေဒဂတေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဏှသမယေ ပရိဠာဟသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ[ဂိမှာနံ (ဣတိပိ)]ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော ပရိဠာဟသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
မြန်֍ ၃၅၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယာမ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ၊ ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယာမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ[ဂိမှာနံ (ဣတိပိ)]
(ဝိ၊၂၊၁၅၆။)
ဝဿာနဿပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၆၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ နဝကမ္မံ ကတွာ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ။ တေ သေဒဂတေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော, ကမ္မသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၆၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဒ္ဓါနံ ဂန္တွာ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ။ တေ သေဒဂတေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓါနဂမနသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော, ကမ္မသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော – အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၃၆၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တာ သရဇေန ဝါတေန ဩကိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ ဒေဝေါ စ ထောကံ ထောကံ ဖုသာယတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န နဟာယန္တိ,
(ဝိ၊၂၊၁၅၇။)
ကိလိန္နေန ဂတ္တေန သယန္တိ။ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝါတဝုဋ္ဌိသမယေ ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၆၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဩရေနဒ္ဓမာသံ နဟာယေယျ, အညတြ သမယာ, ပါစိတ္တိယံ။ တတ္ထာယံ သမယော။ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော, ပရိဠာဟသမယော, ဂိလာနသမယော, ကမ္မသမယော, အဒ္ဓါနဂမနသမယော, ဝါတဝုဋ္ဌိသမယော– အယံ တတ္ထ သမယော’’တိ။
မြန်֍ ၃၆၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဩရေနဒ္ဓမာသန္တိ ဦနကဒ္ဓမာသံ။
နဟာယေယျာတိ စုဏ္ဏေန ဝါ မတ္တိကာယ ဝါ နဟာယတိ, ပယောဂေ ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ နဟာနပရိယောသာနေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥဏှသမယော နာမ ဒိယဍ္ဎော မာသော သေသော ဂိမှာနံ။ ပရိဠာဟသမယော နာမ ဝဿာနဿ ပဌမော မာသော ‘‘ဣစ္စေတေ အဍ္ဎတေယျမာသာ ဥဏှသမယော ပရိဠာဟသမယော’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ။
ဂိလာနသမယော နာမ ယဿ ဝိနာ နဟာနေန န ဖာသု ဟောတိ။ ဂိလာနသမယောတိ နဟာယိတဗ္ဗံ။
ကမ္မသမယော နာမ အန္တမသော ပရိဝေဏမ္ပိ သမ္မဋ္ဌံ ဟောတိ။ ‘‘ကမ္မသမယော’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ။
အဒ္ဓါနဂမနသမယော နာမ ‘‘အဒ္ဓယောဇနံ ဂစ္ဆိဿာမီ’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ, ဂစ္ဆန္တေန နဟာယိတဗ္ဗံ, ဂတေန နဟာယိတဗ္ဗံ။
ဝါတဝုဋ္ဌိသမယော နာမ ဘိက္ခူ သရဇေန ဝါတေန ဩကိဏ္ဏာ ဟောန္တိ, ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ဥဒကဖုသိတာနိ ကာယေ ပတိတာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘ဝါတဝုဋ္ဌိသမယော’’တိ နဟာယိတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၃၆၅။ ဦနကဒ္ဓမာသေ ဦနကသညီ, အညတြ သမယာ, နဟာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနကဒ္ဓမာသေ ဝေမတိကော, အညတြ သမယာ, နဟာယတိ,
(ဝိ၊၂၊၁၅၈။)
အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနကဒ္ဓမာသေ အတိရေကသညီ, အညတြ သမယာ, နဟာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အတိရေကဒ္ဓမာသေ ဦနကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရေကဒ္ဓမာသေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အတိရေကဒ္ဓမာသေ အတိရေကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၆၆။ အနာပတ္တိ သမယေ, အဒ္ဓမာသံ နဟာယတိ, အတိရေကဒ္ဓမာသံ နဟာယတိ, ပါရံ ဂစ္ဆန္တော နဟာယတိ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဟာနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၆၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ စ ပရိဗ္ဗာဇကာ စ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရာ နိက္ခမိတွာ တေ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ သာဝတ္ထိယာ ရာဇဘဋာ နိက္ခမိတွာ တေ စောရေ သဘဏ္ဍေ ဂဟေတွာ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသုံ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု, ဘဒန္တာ, သကံ သကံ စီဝရံ သဉ္ဇာနိတွာ ဂဏှန္တူ’’တိ။ ဘိက္ခူ န သဉ္ဇာနန္တိ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အတ္တနော အတ္တနော စီဝရံ န သဉ္ဇာနိဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူနံ တဒနုစ္ဆဝိကံ တဒနုလောမိကံ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ, သံဃဖာသုတာယ…ပေ… သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ, ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ စီဝရလာဘေန တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ အာဒါတဗ္ဗံ – နီလံ ဝါ ကဒ္ဒမံ ဝါ ကာဠသာမံ ဝါ။
(ဝိ၊၂၊၁၅၉။)
အနာဒါစေ ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံနဝံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၆၉။ နဝံ နာမ အကတကပ္ပံ ဝုစ္စတိ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ။
တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ အာဒါတဗ္ဗန္တိ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ အာဒါတဗ္ဗံ။
နီလံ နာမ ဒွေ နီလာနိ – ကံသနီလံ, ပလာသနီလံ။
ကဒ္ဒမော နာမ ဩဒကော ဝုစ္စတိ။
ကာဠသာမံ နာမ ယံကိဉ္စိ ကာဠသာမကံ [ကာဠကံ (သီ။ သျာ။)]။
အနာဒါ စေ ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏန္တိ အန္တမသော ကုသဂ္ဂေနပိ အနာဒိယိတွာ တိဏ္ဏံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏာနံ အညတရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ နဝံ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၇၀။ အနာဒိန္နေ အနာဒိန္နသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာဒိန္နေ ဝေမတိကော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာဒိန္နေ အာဒိန္နသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာဒိန္နေ အနာဒိန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာဒိန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာဒိန္နေ အာဒိန္နသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၇၁။ အနာပတ္တိအာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ကပ္ပေါ နဋ္ဌော ဟောတိ, ကပ္ပကတောကာသော ဇိဏ္ဏော ဟောတိ, ကပ္ပကတေန အကပ္ပကတံ သံသိဗ္ဗိတံ ဟောတိ, အဂ္ဂဠေ အနုဝါတေ ပရိဘဏ္ဍေ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၇၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ
(ဝိ၊၂၊၁၆၀။)
ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဘာတုနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဘိက္ခုနော သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ [အပစ္စုဒ္ဓါရကံ (သီ။ သျာ။)] ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ – ‘‘အယံ, အာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော မယှံ စီဝရံ သာမံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ပရိဘုဉ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၇၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ သိက္ခမာနာယ ဝါ သာမဏေရဿ ဝါ သာမဏေရိယာ ဝါ သာမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတွာ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ[အပစ္စုဒ္ဓါရကံ (သီ။ သျာ။)]ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၇၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။
သာမဏေရော နာမ ဒသသိက္ခာပဒိကော။
သာမဏေရီ နာမ ဒသသိက္ခာပဒိကာ။
သာမန္တိ သယံ ဝိကပ္ပေတွာ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။
ဝိကပ္ပနာ နာမ ဒွေ ဝိကပ္ပနာ – သမ္မုခါဝိကပ္ပနာ စ ပရမ္မုခါဝိကပ္ပနာ စ။
သမ္မုခါဝိကပ္ပနာ နာမ ‘‘ဣမံ စီဝရံ တုယှံ ဝိကပ္ပေမိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဝါ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၆၁။)
ပရမ္မုခါဝိကပ္ပနာ နာမ ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနတ္ထာယ တုယှံ ဒမ္မီ’’တိ။ တေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကော တေ မိတ္တော ဝါ သန္ဒိဋ္ဌော ဝါ’’တိ? ‘‘ဣတ္ထန္နာမော စ ဣတ္ထန္နာမော စာ’’တိ။ တေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အဟံ တေသံ ဒမ္မိ, တေသံ သန္တကံ ပရိဘုဉ္ဇ ဝါ ဝိဿဇ္ဇေဟိ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရောဟီ’’တိ။
အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏံ နာမ တဿ ဝါ အဒိန္နံ, တဿ ဝါ အဝိဿသန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၇၅။ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ ဝေမတိကော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓိဋ္ဌေတိ ဝါ ဝိဿဇ္ဇေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ အပ္ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပစ္စုဒ္ဓါရဏေ ပစ္စုဒ္ဓါရဏသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၇၆။ အနာပတ္တိ သော ဝါ ဒေတိ, တဿ ဝါ ဝိဿသန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၇၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အသန္နိဟိတပရိက္ခာရာ ဟောန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေန္တိ။ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော, အမှာကံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပီ’’တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟသန္တိ, တေ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှာကံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ
(ဝိ၊၂၊၁၆၂။)
ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ ပတ္တမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အပနိဓေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၇၈။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ နိသီဒနံ ဝါ သူစိဃရံ ဝါ ကာယဗန္ဓနံ ဝါ အပနိဓေယျ ဝါ အပနိဓာပေယျ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၇၉။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။
ပတ္တော နာမ ဒွေ ပတ္တာ – အယောပတ္တော, မတ္တိကာပတ္တော။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ, ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။
နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတိ။
သူစိဃရံ နာမ သသူစိကံ ဝါ အသူစိကံ ဝါ။
ကာယဗန္ဓနံ နာမ ဒွေ ကာယဗန္ဓနာနိ – ပဋ္ဋိကာ, သူကရန္တကံ။
အပနိဓေယျ ဝါတိ သယံ အပနိဓေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အပနိဓာပေယျ ဝါတိ အညံ အာဏာပေသိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပနိဓာပေယျ ဝါ တိ အယျံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ အပနိဓေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပီတိ ကီဠာဓိပ္ပါယော။
မြန်֍ ၃၈၀။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ နိသီဒနံ ဝါ သူစိဃရံ ဝါ ကာယဗန္ဓနံ ဝါ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓာပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော…ပေ… ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ နိသီဒနံ ဝါ သူစိဃရံ ဝါ ကာယဗန္ဓနံ ဝါ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓာပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၆၃။)
အညံ ပရိက္ခာရံ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓာပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ အပနိဓေတိ ဝါ အပနိဓာပေတိ ဝါ, အန္တမသော ဟသာပေက္ခောပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၃၈၁။ အနာပတ္တိ နဟသာဓိပ္ပါယော, ဒုန္နိက္ခိတ္တံ ပဋိသာမေတိ, ‘‘ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဒဿာမီ’’တိ ပဋိသာမေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စီဝရအပနိဓာနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
သုရာပါနဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
သုရာ အင်္ဂုလိ ဟာသော စ [တောယဉ္စ (ဣတိပိ)], အနာဒရိယဉ္စ ဘိံသနံ၊
ဇောတိနဟာနဒုဗ္ဗဏ္ဏံ, သာမံ အပနိဓေန စာတိ။
၇။ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ
၁။ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၈၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဣဿာသော ဟောတိ, ကာကာ စဿ အမနာပါ ဟောန္တိ။ သော ကာကေ ဝိဇ္ဈိတွာ ဝိဇ္ဈိတွာ သီသံ ဆိန္ဒိတွာ သူလေ ပဋိပါဋိယာ ဌပေသိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကေနိမေ, အာဝုသော, ကာကာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ’’တိ? ‘‘မယာ, အာဝုသော။ အမနာပါ မေ ကာကာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥဒါယီ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥဒါယိ, သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၆၄။)
မြန်֍ ၃၈၃။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၈၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သဉ္စိစ္စာတိ ဇာနန္တော သဉ္ဇာနန္တော စေစ္စ အဘိဝိတရိတွာ ဝီတိက္ကမော။
ပါဏော နာမ တိရစ္ဆာနဂတပါဏော ဝုစ္စတိ။
ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ ဥပရောဓေတိ သန္တတိံ ဝိကောပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၈၅။ ပါဏေ ပါဏသညီ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပါဏေ ဝေမတိကော ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပါဏေ အပ္ပါဏသညီ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အနာပတ္တိ။ အပ္ပါဏေ ပါဏသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏေ ဝေမိတကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏေ အပ္ပါဏသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၈၆။ အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, နမရဏာဓိပ္ပါယဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၈၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇိဿထ!
(ဝိ၊၂၊၁၆၅။)
နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၈၈။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သပ္ပါဏကံ ဥဒကံ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၈၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ။ ‘‘သပ္ပါဏက’’န္တိ ဇာနန္တော, ‘‘ပရိဘောဂေန မရိဿန္တီ’’တိ ဇာနန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၉၀။ သပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တိ။ အပ္ပါဏကေ သပ္ပါဏကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပ္ပါဏကေ အပ္ပါဏကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၉၁။ အနာပတ္တိ ‘‘သပ္ပါဏက’’န္တိ အဇာနန္တော, ‘‘အပ္ပါဏက’’န္တိ ဇာနန္တော, ‘‘ပရိဘောဂေန န မရိဿန္တီ’’တိ ဇာနန္တော ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၉၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေန္တိ – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ အနိဟတံ ဒုန္နိဟတံ ပုန နိဟနိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကော-
(ဝိ၊၂၊၁၆၆။)
ဋေဿန္တီ’’တိ …ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၉၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ယထာဓမ္မံ နိဟတာဓိကရဏံ ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၉၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
ယထာဓမ္မံ နာမ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန ကတံ, ဧတံ ယထာဓမ္မံ နာမ။
အဓိကရဏံ နာမ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ – ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, အနုဝါဒါဓိကရဏံ, အာပတ္တာဓိကရဏံ, ကိစ္စာဓိကရဏံ။
ပုနကမ္မာယ ဥက္ကောဋေယျာတိ ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုနကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ အနိဟတံ ဒုန္နိဟတံ ပုန နိဟနိတဗ္ဗံ’’တိ ဥက္ကောဋေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၃၉၅။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဥက္ကောဋေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဥက္ကောဋေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဥက္ကောဋေတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၃၉၆။ အနာပတ္တိ ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တော ဥက္ကောဋေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
(ဝိ၊၂၊၁၆၇။)
၄။ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၃၉၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ဘာတုနော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဘိက္ခုနော အာရောစေသိ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ မာ ကဿစိ အာရောစေဟီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိ။ တဿ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ။ သော ပရိဝသန္တော တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ သံဃံ တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ ယာစိံ, တဿ မေ သံဃော တဿာ အာပတ္တိယာ ပရိဝါသံ အဒါသိ, သောဟံ ပရိဝသာမိ, ဝေဒိယာမဟံ [ဝေဒယာမဟံ (သျာ။)], အာဝုသော, ဝေဒိယတီ’’တိ မံ အာယသ္မာ ဓာရေတူ’’တိ။
‘‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ယော အညောပိ ဣမံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ သောပိ ဧဝံ ကရောတီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ‘‘အယံ, အာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ [အာပဇ္ဇိ (?)] သော မေ အာရောစေတိ မာ ကဿစိ အာရောစေဟီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော, ပဋိစ္ဆာဒေသီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေသီတိ။ ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၃၉၈။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၆၈။)
မြန်֍ ၃၉၉။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ အာပတ္တိ စတ္တာရိ စ ပါရာဇိကာနိ တေရသ စ သံဃာဒိသေသာ။
ပဋိစ္ဆာဒေယျာတိ ‘‘ဣမံ ဇာနိတွာ စောဒေဿန္တိ, သာရေဿန္တိ ခုံသေဿန္တိ, ဝမ္ဘေဿန္တိ, မင်္ကုံ ကရိဿန္တိ နာရောစေဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၀၀။ ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဒုဋ္ဌုလ္လံ ဝါ အဇ္ဈာစာရံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဋ္ဌုလ္လာယ အာပတ္တိယာ အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၀၁။ အနာပတ္တိ – ‘‘သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, ‘‘သံဃဘေဒေါ ဝါ သံဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, ‘‘အယံ ကက္ခဠော ဖရုသော ဇီဝိတန္တရာယံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ ကရိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, အညေ ပတိရူပေ ဘိက္ခူ အပဿန္တော နာရောစေတိ, နဆာဒေတုကာမော နာရောစေတိ, ‘‘ပညာယိဿတိ သကေန ကမ္မေနာ’’တိ နာရောစေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
(ဝိ၊၂၊၁၆၉။)
၅။ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၀၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ [ဣဒံ ဝတ္ထု မဟာဝ။ ၉၉] တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဒါရကာ သဟာယကာ ဟောန္တိ။ ဥပါလိဒါရကော တေသံ ပါမောက္ခော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ န စ ကိလမေယျာ’’တိ? အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ လေခံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ လေခံ သိက္ခိဿတိ, အင်္ဂုလိယော ဒုက္ခာ ဘဝိဿန္တိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ ဂဏနံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ ဂဏနံ သိက္ခိဿတိ, ဥရဿ ဒုက္ခော ဘဝိဿတိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ ရူပံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ ရူပံ သိက္ခိဿတိ, အက္ခီနိ ဒုက္ခာ ဘဝိဿန္တိ။ ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။
အဿောသိ ခေါ ဥပါလိဒါရကော မာတာပိတူနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ ဥပါလိဒါရကော ယေန တေ ဒါရကာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဒါရကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧထ မယံ, အယျာ, သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ ‘‘သစေ ခေါ တွံ, အယျ, ပဗ္ဗဇိဿသိ, ဧဝံ မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဒါရကာ ဧကမေကဿ မာတာပိတရော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အနုဇာနာထ မံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဒါရကာနံ မာတာပိတရော – ‘‘သဗ္ဗေပိမေ ဒါရကာ သမာနစ္ဆန္ဒာ ကလျာဏာဓိပ္ပါယာ’’တိ အနုဇာနိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တေ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ရောဒန္တိ – ‘‘ယာဂုံ
(ဝိ၊၂၊၁၇၀။)
ဒေထ, ဘတ္တံ ဒေထ, ခါဒနီယံ ဒေထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အာဂမေထ, အာဝုသော, ယာဝ ရတ္တိ ဝိဘာယတိ။ သစေ ယာဂု ဘဝိဿတိ, ပိဝိဿထ။ သစေ ဘတ္တံ ဘဝိဿတိ, ဘုဉ္ဇိဿထ။ သစေ ခါဒနီယံ ဘဝိဿတိ, ခါဒိဿထ။ နော စေ ဘဝိဿတိ ယာဂု ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ, ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိဿထာ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနာ ရောဒန္တိယေဝ – ‘‘ယာဂုံ ဒေထ, ဘတ္တံ ဒေထ, ခါဒနီယံ ဒေထာ’’တိ။ သေနာသနံ ဦဟဒန္တိပိ ဥမ္မိဟန္တိပိ။
အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဒါရကသဒ္ဒံ။ သုတွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, အာနန္ဒ, ဒါရကသဒ္ဒေါ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေဿန္တိ! ဦနကဝီသတိဝဿော, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အက္ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဝီသတိဝဿောဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ…ပေ… ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၀၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေယျ, သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော, တေ စ ဘိက္ခူ ဂါရယှာ, ဣဒံ တသ္မိံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၀၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၇၁။)
ဦနဝီသတိဝဿော နာမ အပ္ပတ္တဝီသတိဝဿော။
‘‘ဥပသမ္ပာဒေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိယံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ [သမ္မနတိ (က။)], အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိယဿ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၀၅။ ဦနဝီသတိဝဿေ ဦနဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပာဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနဝီသတိဝဿေ ဝေမတိကော ဥပသမ္ပာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနဝီသတိဝဿေ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပာဒေတိ, အနာပတ္တိ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿေ ဦနဝီသတိဝဿသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿေ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၀၆။ အနာပတ္တိ ဦနဝီသတိဝဿံ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿသညီ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၀၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော သတ္ထော ရာဇဂဟာ ပဋိယာလောကံ ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ အညတရော ဘိက္ခု တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟမ္ပာယသ္မန္တေဟိ သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မယံ ခေါ, ဘန္တေ, သုင်္ကံ ပရိဟရိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ပဇာနာထာဝုသော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ကမ္မိယာ [ကမ္မိကာ (သီ။ သျာ။)] – ‘‘သတ္ထော ကိရ သုင်္ကံ ပရိဟရိဿတီ’’တိ။ တေ မဂ္ဂေ ပရိယုဋ္ဌိံသု။ အထ ခေါ တေ ကမ္မိကာ တံ သတ္ထံ ဂဟေတွာ အစ္ဆိန္ဒိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဘန္တေ, ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆသီ’’တိ? ပလိဗုန္ဓေတွာ မုဉ္စိံသု။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ
(ဝိ၊၂၊၁၇၂။)
ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဇာနံ ထေယျသတ္ထေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၀၈။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဇာနံ ထေယျသတ္ထေနသဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၀၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
ထေယျသတ္ထော နာမ စောရာ ကတကမ္မာ ဝါ ဟောန္တိ အကတကမ္မာ ဝါ, ရာဇာနံ ဝါ ထေယျံ ဂစ္ဆန္တိ သုင်္ကံ ဝါ ပရိဟရန္တိ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။
သံဝိဓာယာတိ – ‘‘ဂစ္ဆာမာဝုသော, ဂစ္ဆာမ ဘန္တေ၊ ဂစ္ဆာမ ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမာဝုသော, အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၁၀။ ထေယျသတ္ထေ ထေယျသတ္ထသညီ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ထေယျသတ္ထေ ဝေမတိကော သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ထေယျသတ္ထေ အထေယျသတ္ထသညီ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အနာပတ္တိ။ ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ, မနုဿာ န သံဝိဒဟန္တိ,
(ဝိ၊၂၊၁၇၃။)
အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အထေယျသတ္ထေ ထေယျသတ္ထသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အထေယျသတ္ထေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အထေယျသတ္ထေ အထေယျသတ္ထသညီ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၁၁။ အနာပတ္တိ အသံဝိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ, မနုဿာ သံဝိဒဟန္တိ ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ သံဝိဓာနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၁၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော အညတရေန ဂါမဒွါရေန အတိက္ကမတိ။ အညတရာ ဣတ္ထီ သာမိကေန သဟ ဘဏ္ဍိတွာ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, အယျော ဂမိဿတီ’’တိ? ‘‘သာဝတ္ထိံ ခေါ အဟံ, ဘဂိနိ, ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘အဟံ အယျေန သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧယျာသိ, ဘဂိနီ’’တိ။ အထ ခေါ တဿာ ဣတ္ထိယာ သာမိကော ဂါမတော နိက္ခမိတွာ မနုဿေ ပုစ္ဆိ – ‘‘အပါယျော [အပယျာ (သီ။ သျာ။)] ဧဝရူပိံ ဣတ္ထိံ ပဿေယျာထာ’’တိ? ‘‘ဧသာယျော, ပဗ္ဗဇိတေန သဟ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော အနုဗန္ဓိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဂဟေတွာ အာကောဋေတွာ မုဉ္စိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပဓူပေန္တော နိသီဒိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာယျော သော ဘိက္ခု မံ နိပ္ပါတေသိ၊ အပိစ, အဟမေဝ တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆာမိ၊ အကာရကော သော ဘိက္ခု၊ ဂစ္ဆ, နံ ခမာပေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တံ ဘိက္ခုံ ခမာပေသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ,
(ဝိ၊၂၊၁၇၄။)
မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ, ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၁၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၁၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ, န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ ဝိညူ ပဋိဗလာ သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လံ အာဇာနိတုံ။
သံဝိဓာယာတိ – ‘‘ဂစ္ဆာမ ဘဂိနိ, ဂစ္ဆာမာယျ, ဂစ္ဆာမာယျ, ဂစ္ဆာမ ဘဂိနိ, အဇ္ဇ ဝါ ဟိယျော ဝါ ပရေ ဝါ ဂစ္ဆာမာ’’တိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပီတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၁၅။ မာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ ဝေမတိကော သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ မာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ မာတုဂါမော န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခိယာ ဝါ ပေတိယာ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ဝါ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ ဧကဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇတိ, အန္တမသော ဂါမန္တရမ္ပိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ မာတုဂါမသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အမာတုဂါမေ အမာတုဂါမသညီ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၁၇၅။)
မြန်֍ ၄၁၆။ အနာပတ္တိ အသံဝိဒဟိတွာ ဂစ္ဆတိ, မာတုဂါမော သံဝိဒဟတိ ဘိက္ခု န သံဝိဒဟတိ, ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သံဝိဓာနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၁၇။ [ဣဒံ ဝတ္ထု စူဠဝ။ ၆၅၊ မ။ နိ။ ၁။၂၃၄] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အရိဋ္ဌဿ နာမ ဘိက္ခုနော ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗဿ [ဂန္ဓဗာဓိပုဗ္ဗဿ (သျာ။ က။)] ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ – ‘‘အရိဋ္ဌဿ ကိရ နာမ ဘိက္ခုနော ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန အရိဋ္ဌော ဘိက္ခု ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အာဝုသော အရိဋ္ဌ, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
‘‘မာ, အာဝုသော အရိဋ္ဌ, ဧဝံ အဝစ။ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ [အဗ္ဘာစိက္ခနံ (ဣတိပိ)]။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေနာဝုသော အရိဋ္ဌ, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ။ အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ,
(ဝိ၊၂၊၁၇၆။)
အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ မံသပေသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ…ပေ… တိဏုက္ကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… သုပိနကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… ယာစိတကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… ရုက္ခဖလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… အသိသူနူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… သတ္တိသူလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ… သပ္ပသိရူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’’တိ။
ဧဝမ္ပိ ခေါ အရိဋ္ဌော ဘိက္ခု ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗော တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ တံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရတိ – ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။ ယတော စ ခေါ တေ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ ဧတသ္မာ ပါပကာ ဒိဋ္ဌိဂတာ ဝိဝေစေတုံ, အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အရိဋ္ဌ, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
ကဿ နု ခေါ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မယာ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသိ? နနု မယာ, မောဃပုရိသ, အနေကပရိယာယေန အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ။ အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ…ပေ… မံသပေသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… တိဏုက္ကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… သုပိနကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… ယာစိတကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… ရုက္ခဖလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… အသိသူနူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… သတ္တိသူလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ… သပ္ပသိရူပမာ
(ဝိ၊၂၊၁၇၇။)
ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အထ စ ပန တွံ, မောဃပုရိသ, အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန အမှေ စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခသိ, အတ္တာနဉ္စ ခဏသိ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝသိ။ တဉှိ တေ, မောဃပုရိသ, ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ…။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၁၈။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ, အနေကပရိယာယေနာဝုသော, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’တိ။ ဧဝဉ္စ [ဧဝဉ္စ ပန (က။)] သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗော တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသိယမာနော တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၁၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။
သောဘိက္ခူတိ ယော သော ဧဝံဝါဒီ ဘိက္ခု။
ဘိက္ခူဟီတိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ ယေ ပဿန္တိ ယေ သုဏန္တိ တေဟိ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ, အနေကပရိယာယေနာဝုသော အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သော ဘိက္ခု
(ဝိ၊၂၊၁၇၈။)
သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ, အနေကပရိယာယေနာဝုသော အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သော ဘိက္ခု သမနုဘာသိတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၄၂၀။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ သမနုဘာသေယျ – တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ သမနုဘာသတိ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော သမနုဘာသနာ, တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ သော တံ ဒိဋ္ဌိံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ သမနုဘာသတိ တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော သမနုဘာသနာ, တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
(ဝိ၊၂၊၁၇၉။)
‘‘သမနုဘဋ္ဌော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု, တဿာ ဒိဋ္ဌိယာ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၂၁။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၂၂။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တဿ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တဿ, ဥမ္မတ္တကဿာတိ။
အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၂၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗေန (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇန္တိပိ သံဝသန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗေန (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇိဿန္တိပိ သံဝသိဿန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗေန (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇထာပိ သံဝသထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ တထာဝါဒိနာ အရိဋ္ဌေန ဘိက္ခုနာ [ဘိက္ခုနာ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗနေ (?)] အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇိဿထာပိ သံဝသိဿထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၁၈၀။)
မြန်֍ ၄၂၄။ ‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဇာနံ တထာဝါဒိနာ ဘိက္ခုနာ အကဋာနုဓမ္မေန တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ သံဝသေယျ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၂၅။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
တထာဝါဒိနာတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ ဧဝံ ဝါဒိနာ။
အကဋာနုဓမ္မော နာမ ဥက္ခိတ္တော အနောသာရိတော။
တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္တိ ဧတံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ။
သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါတိ သမ္ဘောဂေါ နာမ ဒွေ သမ္ဘောဂါ – အာမိသသမ္ဘောဂေါ စ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ စ။ အာမိသသမ္ဘောဂေါ နာမ အာမိသံ ဒေတိ ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ နာမ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေန ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သံဝသေယျဝါတိ ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ သံဃကမ္မံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သဟဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ ဧကစ္ဆန္နေ ဥက္ခိတ္တကေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ ဥက္ခိတ္တကော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၂၆။ ဥက္ခိတ္တကေ ဥက္ခိတ္တကသညီ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သံဝသတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥက္ခိတ္တကေ ဝေမတိကော သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သံဝသတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥက္ခိတ္တကေ အနုက္ခိတ္တကသညီ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သံဝသတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ,
(ဝိ၊၂၊၁၈၁။)
အနာပတ္တိ။ အနုက္ခိတ္တကေ ဥက္ခိတ္တကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုက္ခိတ္တကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုက္ခိတ္တကေ အနုက္ခိတ္တကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၂၇။ အနာပတ္တိ အနုက္ခိတ္တောတိ ဇာနာတိ, ဥက္ခိတ္တော ဩသာရိတောတိ ဇာနာတိ, ဥက္ခိတ္တော တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဋ္ဌောတိ ဇာနာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ ကဏ္ဋကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၂၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကဏ္ဋကဿ [ကဏ္ဍကဿ (သျာ။ က။)] နာမ သမဏုဒ္ဒေသဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကဏ္ဋကဿ နာမ ကိရ သမဏုဒ္ဒေသဿ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ကဏ္ဋကော သမဏုဒ္ဒေသော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အာဝုသော ကဏ္ဋက, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေ’မေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
မာ, အာဝုသော ကဏ္ဋက, ဧဝံ အဝစ။ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေန, အာဝုသော ကဏ္ဋက, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။
(ဝိ၊၂၊၁၈၂။)
အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ။ အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော…ပေ… ဧဝမ္ပိ ခေါ ကဏ္ဋကော သမဏုဒ္ဒေသော တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ တံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရတိ – ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
ယတော စ ခေါ တေ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဧတသ္မာ ပါပကာ ဒိဋ္ဌိဂတာ ဝိဝေစေတုံ, အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, ကဏ္ဋက, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံဗျာခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
‘‘ကဿ နု ခေါ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, မယာ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာသိ? နနု မယာ, မောဃပုရိသ, အနေကပရိယာယေန အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ, အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယ? အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ…ပေ… သပ္ပသိရူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ မယာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော။ အထ စ ပန တွံ, မောဃပုရိသ, အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန အမှေ စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခသိ အတ္တာနဉ္စ ခဏသိ ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝသိ။ တဉှိ တေ, မောဃပုရိသ, ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ပသန္နာနဉ္စ ဧကစ္စာနံ အညထတ္တာယာ’’တိ။ ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ နာသေတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နာသေတဗ္ဗော – အဇ္ဇတဂ္ဂေ တေ, အာဝုသော ကဏ္ဋက, န စေဝ သော ဘဂဝါ သတ္ထာ အပဒိသိတဗ္ဗော။ ယမ္ပိ စညေ သမဏုဒ္ဒေသာ လဘန္တိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ
(ဝိ၊၂၊၁၈၃။)
သာပိ တေ နတ္ထိ။ စရ ပိရေ ဝိနဿာ’’တိ။ အထ ခေါ သံဃော ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ နာသေသိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေန္တိပိ ဥပဋ္ဌာပေန္တိပိ သမ္ဘုဉ္ဇန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေဿန္တိပိ ဥပဋ္ဌာပေဿန္တိပိ သမ္ဘုဉ္ဇိဿန္တိပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေထာပိ ဥပဋ္ဌာပေထာပိ သမ္ဘုဉ္ဇထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ တထာနာသိတံ ကဏ္ဋကံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေဿထာပိ ဥပဋ္ဌာပေဿထာပိ သမ္ဘုဉ္ဇိဿထာပိ သဟာပိ သေယျံ ကပ္ပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၂၉။ ‘‘သမဏုဒ္ဒေသောပိ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ, သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘မာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေနာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’တိ။ ဧဝဉ္စ [ဧဝဉ္စ ပန (က။)] သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ တေ, အာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, န စေဝ သော ဘဂဝါ သတ္ထာ အပဒိသိတဗ္ဗော။ ယမ္ပိ စညေ သမဏုဒ္ဒေသာ လဘန္တိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ သာပိ တေ နတ္ထိ။ စရ ပိရေ ဝိနဿာ’တိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ တထာနာသိတံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဥပလာပေယျ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေယျ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၃၀။ သမဏုဒ္ဒေသော နာမ သာမဏေရော ဝုစ္စတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၈၄။)
ဧဝံဝဒေယျာတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ။
သောသမဏုဒ္ဒေသောတိ ယော သော ဧဝံဝါဒီ သမဏုဒ္ဒေသော။
ဘိက္ခူဟီတိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ, ယေ ပဿန္တိ ယေ သုဏန္တိ တေဟိ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘မာ, အာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, ဧဝံ အဝစ။ မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အနေကပရိယာယေနာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ အန္တရာယိကာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ အလဉ္စ ပန တေ ပဋိသေဝတော အန္တရာယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော… တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗော…ပေ… သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ သော သမဏုဒ္ဒေသော ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ တေ, အာဝုသော သမဏုဒ္ဒေသ, န စေဝ သော ဘဂဝါ သတ္ထာ အပဒိသိတဗ္ဗော။ ယမ္ပိ စညေ သမဏုဒ္ဒေသာ လဘန္တိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဒိရတ္တတိရတ္တံ သဟသေယျံ သာပိ တေ နတ္ထိ။ စရ ပိရေ ဝိနဿာ’’တိ။
ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
တထာနာသိတန္တိ ဧဝံ နာသိတံ။
သမဏုဒ္ဒေသော နာမ သာမဏေရော ဝုစ္စတိ။
ဥပလာပေယျ ဝါတိ တဿ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ဥဒ္ဒေသံ ဝါ ပရိပုစ္ဆံ ဝါ ဒဿာမီတိ ဥပလာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥပဋ္ဌာပေယျ ဝါတိ တဿ စုဏ္ဏံ ဝါ မတ္တိကံ ဝါ ဒန္တကဋ္ဌံ ဝါ မုခေါဒကံ ဝါ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သမ္ဘုဉ္ဇေယျ ဝါတိ သမ္ဘောဂေါ နာမ ဒွေ သမ္ဘောဂါ – အာမိသသမ္ဘောဂေါ စ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ စ။ အာမိသသမ္ဘောဂေါ နာမ အာမိသံ ဒေတိ ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မသမ္ဘောဂေါ နာမ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေန ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, ပဒေ ပဒေ
(ဝိ၊၂၊၁၈၅။)
အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သဟဝါ သေယျံ ကပ္ပေယျာတိ ဧကစ္ဆန္နေ နာသိတကေ သမဏုဒ္ဒေသေ နိပန္နေ ဘိက္ခု နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခု နိပန္နေ နာသိတကော သမဏုဒ္ဒေသော နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၃၁။ နာသိတကေ နာသိတကသညီ ဥပလာပေတိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတိ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နာသိတကေ ဝေမတိကော ဥပလာပေတိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတိ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နာသိတကေ အနာသိတကသညီ ဥပလာပေတိ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတိ ဝါ သမ္ဘုဉ္ဇတိ ဝါ သဟ ဝါ သေယျံ ကပ္ပေတိ, အနာပတ္တိ။ အနာသိတကေ နာသိတကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနာသိတကေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနာသိတကေ အနာသိတကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၃၂။ အနာပတ္တိ အနာသိတကောတိ ဇာနာတိ, တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဋ္ဌောတိ ဇာနာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ကဏ္ဋကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
သဉ္စိစ္စဝဓသပ္ပါဏံ, ဥက္ကောဋံ ဒုဋ္ဌုလ္လဆာဒနံ၊
ဦနဝီသတိ သတ္ထဉ္စ, သံဝိဓာနံ အရိဋ္ဌကံ၊
ဥက္ခိတ္တံ ကဏ္ဋကဉ္စေဝ, ဒသ သိက္ခာပဒါ ဣမေတိ။
၈။ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ
၁။ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၃၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဆန္နော
(ဝိ၊၂၊၁၈၆။)
အနာစာရံ အာစရတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာဝုသော ဆန္န, ဧဝရူပံ အကာသိ။ နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဆန္နော ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝက္ခတိ – န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဆန္န, ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝက္ခသိ – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၃၄။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’တိ, ပါစိတ္တိယံ။ သိက္ခမာနေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ အညာတဗ္ဗံ ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ ပရိပဉှိတဗ္ဗံ။ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၅။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခူဟီတိ အညေဟိ ဘိက္ခူဟိ။
သဟဓမ္မိကံ နာမ ယံ ဘဂဝတာ ပညတ္တံ သိက္ခာပဒံ ဧတံ သဟဓမ္မိကံ နာမ။ တေန ဝုစ္စမာနော ဧဝံ ဝဒေတိ [ဝဒေယျ (က။)] – ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ [ဣမာနိ ပဒါနိ သျာ။ ပေါတ္ထကေ န ဒိဿန္တိ]။ ပဏ္ဍိတံ ဗျတ္တံ [ဣမာနိ ပဒါနိ သျာ။ ပေါတ္ထကေ န ဒိဿန္တိ] မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ ပရိပုစ္ဆာမီတိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၈၇။)
မြန်֍ ၄၃၆။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဧဝံ ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အပညတ္တေန ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပဏ္ဍိတံ မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနုပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝါ အပညတ္တေန ဝါ ဝုစ္စမာနော – ‘‘ဣဒံ န သလ္လေခါယ န ဓုတတ္ထာယ န ပါသာဒိကတာယ န အပစယာယ န ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတီ’’တိ ဧဝံ ဝဒေတိ, ‘‘န တာဝါဟံ, အာဝုသော, ဧတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သိက္ခိဿာမိ ယာဝ န အညံ ဘိက္ခုံ ဗျတ္တံ ဝိနယဓရံ ပဏ္ဍိတံ မေဓာဝိံ ဗဟုဿုတံ ဓမ္မကထိကံ ပရိပုစ္ဆာမီ’’တိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
သိက္ခမာနေနာတိ သိက္ခိတုကာမေန။
အညာတဗ္ဗန္တိ ဇာနိတဗ္ဗံ။
ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ၊ ဣမဿ ဝါ ကွတ္ထော’’တိ?
ပရိပဉှိတဗ္ဗန္တိ စိန္တေတဗ္ဗံ တုလယိတဗ္ဗံ။
အယံ တတ္ထ သာမီစီတိ အယံ တတ္ထ အနုဓမ္မတာ။
မြန်֍ ၄၃၇။ အနာပတ္တိ ‘‘ဇာနိဿာမိ သိက္ခိဿာမီ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ဝိလေခနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၃၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ [ဣဒံ ဝတ္ထု စူဠဝ။ ၃၂၀] တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ အနေကပရိယာယေန ဝိနယကထံ ကထေတိ, ဝိနယဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ,
(ဝိ၊၂၊၁၈၈။)
ဝိနယပရိယတ္တိယာ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, အာဒိဿ အာဒိဿ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ [ဘိက္ခူ ဘဂဝါ (သျာ။ က။)] – ‘‘ဘဂဝါ ခေါ အနေကပရိယာယေန ဝိနယကထံ ကထေတိ, ဝိနယဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဝိနယပရိယတ္တိယာ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, အာဒိဿ အာဒိဿ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, အာယသ္မတော ဥပါလိဿ သန္တိကေ ဝိနယံ ပရိယာပုဏာမာ’’တိ, တေ စ ဗဟူ ဘိက္ခူ ထေရာ စ နဝါ စ မဇ္ဈိမာ စ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ သန္တိကေ ဝိနယံ ပရိယာပုဏန္တိ။
အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ, အာဝုသော, ဗဟူ ဘိက္ခူ ထေရာ စ နဝါ စ မဇ္ဈိမာ စ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ သန္တိကေ ဝိနယံ ပရိယာပုဏန္တိ။ သစေ ဣမေ ဝိနယေ ပကတညုနော ဘဝိဿန္တိ အမှေ ယေနိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝဒိစ္ဆကံ အာကဍ္ဎိဿန္တိ ပရိကဍ္ဎိဿန္တိ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ, ယာဝဒေဝ ကုက္ကုစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ! ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေဿန္တီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၃၉။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ, ယာဝဒေဝ ကုက္ကုစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီ’တိ, သိက္ခာပဒဝိဝဏ္ဏကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၄၀။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေတိ ဥဒ္ဒိသန္တေ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေန္တေ ဝါ သဇ္ဈာယံ ဝါ ကရောန္တေ။
(ဝိ၊၂၊၁၈၉။)
ဧဝံဝဒေယျာတိ – ‘‘ကိံ ပနိမေဟိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေဟိ, ယာဝဒေဝ ကုက္ကုစ္စာယ ဝိဟေသာယ ဝိလေခါယ သံဝတ္တန္တီတိ။ ‘‘ယေ ဣမံ ပရိယာပုဏန္တိ တေသံ ကုက္ကုစ္စံ ဟောတိ, ဝိဟေသာ ဟောတိ, ဝိလေခါ ဟောတိ, ယေ ဣမံ န ပရိယာပုဏန္တိ တေသံ ကုက္ကုစ္စံ န ဟောတိ ဝိဟေသာ န ဟောတိ ဝိလေခါ န ဟောတိ။ အနုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဣဒံ ဝရံ, အနုဂ္ဂဟိတံ ဣဒံ ဝရံ, အပရိယာပုဋံ ဣဒံ ဝရံ, အဓာရိတံ ဣဒံ ဝရံ, ဝိနယော ဝါ အန္တရဓာယတု, ဣမေ ဝါ ဘိက္ခူ အပကတညုနော ဟောန္တူ’’တိ ဥပသမ္ပန္နဿ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၄၁။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညံ ဓမ္မံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ဝိနယံ ဝါ အညံ ဝါ ဓမ္မံ ဝိဝဏ္ဏေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၄၂။ အနာပတ္တိ န ဝိဝဏ္ဏေတုကာမော, ‘‘ဣင်္ဃ တွံ သုတ္တန္တေ ဝါ ဂါထာယော ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပရိယာပုဏဿု, ပစ္ဆာ ဝိနယံ ပရိယာပုဏိဿသီ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဝိလေခနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ မောဟနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၄၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနာစာရံ အာစရိတွာ ‘‘အညာဏကေန အာပန္နာတိ ဇာနန္တူ’’တိ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝက္ခန္တိ – ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ
(ဝိ၊၂၊၁၉၀။)
ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေထ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝက္ခထ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ မယံ ဇာနာမ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၄၄။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အနွဒ္ဓမာသံပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဣဒါနေဝ ခေါ အဟံ ဇာနာမိ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’တိ။ တဉ္စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနေယျုံ နိသိန္နပုဗ္ဗံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ, ကော ပန ဝါဒေါ ဘိယျော [ဘိယျောတိ (သျာ။)], န စ တဿ ဘိက္ခုနော အညာဏကေန မုတ္တိ အတ္ထိ, ယဉ္စ တတ္ထ အာပတ္တိံ အာပန္နော တဉ္စ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော, ဥတ္တရိ စဿ မောဟော အာရောပေတဗ္ဗော – ‘တဿ တေ, အာဝုသော, အလာဘာ, တဿ တေ ဒုလ္လဒ္ဓံ, ယံ တွံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ န သာဓုကံ အဋ္ဌိံ ကတွာ [အဋ္ဌိကတွာ (သျာ။ က။)] မနသိ ကရောသီ’တိ။ ဣဒံ တသ္မိံ မောဟနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၄၅။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အနွဒ္ဓမာသန္တိ အနုပေါသထိကံ။
ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေတိ ဥဒ္ဒိသန္တေ။
ဧဝံဝဒေယျာတိ အနာစာရံ အာစရိတွာ – ‘‘အညာဏကေန အာပန္နောတိ ဇာနန္တူ’’တိ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ အဟံ ဇာနာမိ, အယမ္ပိ ကိရ ဓမ္မော သုတ္တာဂတော သုတ္တပရိယာပန္နော အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၉၁။)
တဉ္စေ မောဟေတုကာမံ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနေယျုံ နိသိန္နပုဗ္ဗံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ, ကော ပန ဝါဒေါ ဘိယျော, န စ တဿ ဘိက္ခုနော အညာဏကေန မုတ္တိ အတ္ထိ, ယဉ္စ တတ္ထ အာပတ္တိံ အာပန္နော, တဉ္စ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော, ဥတ္တရိ စဿ မောဟော အာရောပေတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာရောပေတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၄၄၆။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ န သာဓုကံ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကရောတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟံ အာရောပေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ န သာဓုကံ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကရောတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟံ အာရောပေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟဿ အာရောပနာ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘အာရောပိတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော မောဟော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အနာရောပိတေ မောဟေ မောဟေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာရောပိတေ မောဟေ မောဟေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၄၇။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ မောဟေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၄၈။ အနာပတ္တိ န ဝိတ္ထာရေန သုတံ ဟောတိ, ဦနကဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ဝိတ္ထာရေန သုတံ ဟောတိ, န မောဟေတုကာမဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
မောဟနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
(ဝိ၊၂၊၁၉၂။)
၄။ ပဟာရသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၄၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒေန္တိ။ တေ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ အမှာကံ ပဟာရံ ဒေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘိက္ခူနံ ပဟာရံ ဒဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၅၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၅၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။
ကုပိတော အနတ္တမနောတိ အနဘိရဒ္ဓေါ အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။
ပဟာရံ ဒဒေယျာတိ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ အန္တမသော ဥပ္ပလပတ္တေနပိ ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၅၂။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နဿ ကုပိတော အနတ္တမနော ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ
(ဝိ၊၂၊၁၉၃။)
ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၅၃။ အနာပတ္တိ ကေနစိ ဝိဟေဌီယမာနော မောက္ခာဓိပ္ပါယော ပဟာရံ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဟာရသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ တလသတ္တိကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၅၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရန္တိ။ တေ ပဟာရသမုစ္စိတာ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ? ‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ အမှာကံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၅၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၅၆။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။
ကုပိတော အနတ္တမနောတိ အနဘိရဒ္ဓေါ အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။
(ဝိ၊၂၊၁၉၄။)
တလသတ္တိကံဥဂ္ဂိရေယျာတိ ကာယံ ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ဝါ အန္တမသော ဥပ္ပလပတ္တမ္ပိ ဥစ္စာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၅၇။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နဿ ကုပိတော အနတ္တမနော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၅၈။ အနာပတ္တိ ကေနစိ ဝိဟေဌီယမာနော မောက္ခာဓိပ္ပါယော တလသတ္တိကံ ဥဂ္ဂိရတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တလသတ္တိကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ အမူလကသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၅၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုံ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၆၁။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုန္တိ အညံ ဘိက္ခုံ။
အမူလကံ နာမ အဒိဋ္ဌံ အဿုတံ အပရိသင်္ကိတံ။
သံဃာဒိသေသေနာတိ တေရသန္နံ အညတရေန။
အနုဒ္ဓံသေယျာတိ စောဒေတိ ဝါ စောဒါပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၆၂။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာစာရဝိပတ္တိယာ ဝါ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဝါ အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ အနုဒ္ဓံသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၆၃။ အနာပတ္တိ တထာသညီ စောဒေတိ, ဝါ စောဒါပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အမူလကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၆၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟန္တိ – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော, သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ – ‘န ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’တိ။ တုမှေ စ ဦနဝီသတိဝဿာ ဥပသမ္ပန္နာ။ ကစ္စိ နော တုမှေ အနုပသမ္ပန္နာ’’တိ? တေ ရောဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ရောဒထာ’’တိ?
(ဝိ၊၂၊၁၉၆။)
‘‘ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှာကံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၆၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟေယျ [ဥပ္ပါဒေယျ (ဣတိပိ)] – ‘ဣတိဿ မုဟုတ္တမ္ပိ အဖာသု ဘဝိဿတီ’တိ ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၆၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။
သဉ္စိစ္စာတိ ဇာနန္တော သဉ္ဇာနန္တော စေစ္စ အဘိဝိတရိတွာ ဝီတိက္ကမော။
ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟေယျာတိ ‘‘ဦနဝီသတိဝဿော မညေ တွံ ဥပသမ္ပန္နော, ဝိကာလေ မညေ တယာ ဘုတ္တံ, မဇ္ဇံ မညေ တယာ ပီတံ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော မညေ တယာ နိသိန္န’’န္တိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧတဒေဝပစ္စယံ ကရိတွာ, အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိတုံ။
မြန်֍ ၄၆၇။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နဿ သဉ္စိစ္စ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၁၉၇။)
မြန်֍ ၄၆၈။ အနာပတ္တိ န ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟိတုကာမော ‘‘ဦနဝီသတိဝဿော မညေ တွံ ဥပသမ္ပန္နော, ဝိကာလေ မညေ တယာ ဘုတ္တံ, မဇ္ဇံ မညေ တယာ ပီတံ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ရဟော မညေ တယာ နိသိန္နံ, ဣင်္ဃ ဇာနာဟိ, မာ တေ ပစ္ဆာ ကုက္ကုစ္စံ အဟောသီ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဥပဿုတိသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၆၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပေသလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍန္တိ။ ပေသလာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အလဇ္ဇိနော ဣမေ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ။ န သက္ကာ ဣမေဟိ သဟ ဘဏ္ဍိတု’’န္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, အမှေ အလဇ္ဇိဝါဒေန ပါပေထာ’’တိ? ‘‘ကဟံ ပန တုမှေ, အာဝုသော, အဿုတ္ထာ’’တိ? ‘‘မယံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌမှာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌထာတိ? ‘‘သစ္စ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ [ဥပဿုတိ (?)] တိဋ္ဌိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၇၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနံ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌေယျ – ‘ယံ ဣမေ ဘဏိဿန္တိ တံ သောဿာမီ’တိ ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၇၁။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
(ဝိ၊၂၊၁၉၈။)
ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ကလဟဇာတာနံ ဝိဝါဒါပန္နာနန္တိ အဓိကရဏဇာတာနံ။
ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌေယျာတိ ‘‘ဣမေသံ သုတွာ စောဒေဿာမိ သာရေဿာမိ ပဋိစောဒေဿာမိ ပဋိသာရေဿာမိ မင်္ကူ ကရိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော သုဏာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တော တုရိတော ဂစ္ဆတိ သောဿာမီတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော သုဏာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပုရတော ဂစ္ဆန္တော ဩဟိယျတိ သောဿာမီတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော သုဏာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဘိက္ခုဿ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂန္တွာ မန္တေန္တံ ဥက္ကာသိတဗ္ဗံ, ဝိဇာနာပေတဗ္ဗံ, နော စေ ဥက္ကာသေယျ ဝါ ဝိဇာနာပေယျ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧတဒေဝ ပစ္စယံ ကရိတွာ အနညန္တိ န အညော ကောစိ ပစ္စယော ဟောတိ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌိတုံ။
မြန်֍ ၄၇၂။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နဿ ဥပဿုတိံ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၄၇၃။ အနာပတ္တိ – ‘‘ဣမေသံ သုတွာ ဩရမိဿာမိ ဝိရမိဿာမိ ဝူပသမိဿာမိ [ဝူပသမေဿာမိ (သီ။)] အတ္တာနံ ပရိမောစေဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဥပဿုတိသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
(ဝိ၊၂၊၁၉၉။)
၉။ ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၇၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနာစာရံ အာစရိတွာ ဧကမေကဿ ကမ္မေ ကယိရမာနေ ပဋိက္ကောသန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တာ ဧကဿ ဆန္ဒံ အဒံသု။ အထ ခေါ သံဃော – ‘‘အယံ, အာဝုသော, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယော ဘိက္ခု ဧကကော အာဂတော, ဟန္ဒဿ မယံ ကမ္မံ ကရောမာ’’တိ တဿ ကမ္မံ အကာသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိံ, အာဝုသော, သံဃော အကာသီ’’တိ? ‘‘သံဃော မေ, အာဝုသော, ကမ္မံ အကာသီ’’တိ။ ‘‘န မယံ, အာဝုသော, ဧတဒတ္ထာယ ဆန္ဒံ အဒမှာ – ‘‘တုယှံ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ။ သစေ စ မယံ ဇာနေယျာမ ‘‘တုယှံ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ, န မယံ ဆန္ဒံ ဒဒေယျာမာ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ [ခိယျဓမ္မံ (ဣတိပိ)] အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ [ခိယျဓမ္မံ (ဣတိပိ)] အာပဇ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ [ခိယျဓမ္မံ (ဣတိပိ)] အာပဇ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၇၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၇၆။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဓမ္မိကံ နာမ ကမ္မံ အပလောကနကမ္မံ ဉတ္တိကမ္မံ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန ကတံ, ဧတံ ဓမ္မိကံ နာမ ကမ္မံ။ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၀၀။)
မြန်֍ ၄၇၇။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခိယျတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၇၈။ အနာပတ္တိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တော ခိယျတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၇၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တာ ဧကဿ ဆန္ဒံ အဒံသု။ အထ ခေါ သံဃော ‘‘ယဿတ္ထာယ သန္နိပတိတော တံ ကမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ ဉတ္တိံ ဌပေသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဧဝမေဝိမေ ဧကမေကဿ ကမ္မံ ကရောန္တိ, ကဿ တုမှေ ကမ္မံ ကရိဿထာ’’တိ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၈၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၂၀၁။)
မြန်֍ ၄၈၁။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာ နာမ ဝတ္ထု ဝါ အာရောစိတံ ဟောတိ အဝိနိစ္ဆိတံ, ဉတ္တိ ဝါ ဌပိတာ ဟောတိ, ကမ္မဝါစာ ဝါ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ။
ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမေယျာတိ – ‘‘ကထံ ဣဒံ ကမ္မံ ကုပ္ပံ အဿ ဝဂ္ဂံ အဿ န ကရေယျာ’’တိ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိသာယ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဇဟိတေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၈၂။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၈၃။ အနာပတ္တိ – ‘‘သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ‘‘သံဃဘေဒေါ ဝါ သံဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ‘‘အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ဂိလာနော ဂစ္ဆတိ, ဂိလာနဿ ကရဏီယေန ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာရေန ဝါ ပဿာဝေန ဝါ ပီဠိတော ဂစ္ဆတိ, ‘‘န ကမ္မံ ကောပေတုကာမော ပုန ပစ္စာဂမိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆန္ဒံ အဒတွာ ဂမနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
၁၁။ ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဒဗ္ဗော မလ္လပုတ္တော သံဃဿ သေနာသနဉ္စ ပညပေတိ ဘတ္တာနိ စ ဥဒ္ဒိသတိ။ သော စာယသ္မာ ဒုဗ္ဗလစီဝရော ဟောတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ဧကံ စီဝရံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ သံဃော တံ စီဝရံ အာယသ္မတော ဒဗ္ဗဿ မလ္လပုတ္တဿ
(ဝိ၊၂၊၂၀၂။)
အဒါသိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ယထာသန္ထုတံ ဘိက္ခူ သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏာမေန္တီ’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ, ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၈၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ ‘ယထာသန္ထုတံ ဘိက္ခူ သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏာမေန္တီ’တိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၈၆။ ယောပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
သမဂ္ဂေါ နာမ သံဃော သမာနသံဝါသကော သမာနသီမာယံ ဌိတော။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။
ဒတွာတိ သယံ ဒတွာ။
ယထာသန္ထုတံ နာမ ယထာမိတ္တတာ ယထာသန္ဒိဋ္ဌတာ ယထာသမ္ဘတ္တတာ ယထာသမာနုပဇ္ဈာယကတာ ယထာသမာနာစရိယကတာ။
သံဃိကံ နာမ သံဃဿ ဒိန္နံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ။
လာဘော နာမ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ, အန္တမသော စုဏ္ဏပိဏ္ဍောပိ, ဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ, ဒသိကသုတ္တမ္ပိ။
ပစ္ဆာခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဥပသမ္ပန္နဿ သံဃေန သမ္မတဿ သေနာသနပညာပကဿ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကဿ ဝါ ယာဂုဘာဇကဿ ဝါ ဖလဘာဇကဿ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကဿ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကဿ ဝါ စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၈၇။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ စီဝရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၀၃။)
အညံ ပရိက္ခာရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပသမ္ပန္နဿ သံဃေန အသမ္မတဿ သေနာသနပညာပကဿ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကဿ ဝါ ယာဂုဘာဇကဿ ဝါ ဖလဘာဇကဿ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကဿ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကဿ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ သံဃေန သမ္မတဿ ဝါ အသမ္မတဿ ဝါ သေနာသနပညာပကဿ ဝါ ဘတ္တုဒ္ဒေသကဿ ဝါ ယာဂုဘာဇကဿ ဝါ ဖလဘာဇကဿ ဝါ ခဇ္ဇဘာဇကဿ ဝါ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကဿ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ ဒိန္နေ ခိယျတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၈၈။ အနာပတ္တိ – ပကတိယာ ဆန္ဒာ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ ကရောန္တံ ‘‘ကွတ္ထော တဿ ဒိန္နေန လဒ္ဓါပိ ဝိနိပါတေဿတိ န သမ္မာ ဥပနေဿတီ’’တိ ခိယျတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဧကာဒသမံ။
၁၂။ ပရိဏာမနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၈၉။ [ဣဒံ ဝတ္ထု ပါရာ။ ၆၅၇] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရဿ ပူဂဿ သံဃဿ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ဘောဇေတွာ စီဝရေန အစ္ဆာဒေဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယေန သော ပူဂေါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ပူဂံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဒေထာဝုသော, ဣမာနိ စီဝရာနိ ဣမေသံ ဘိက္ခူန’’န္တိ။ ‘‘န မယံ, ဘန္တေ, ဒဿာမ။ အမှာကံ သံဃဿ အနုဝဿံ သစီဝရဘိက္ခာ ပညတ္တာ’’တိ။ ‘‘ဗဟူ, အာဝုသော, သံဃဿ ဒါယကာ, ဗဟူ သံဃဿ ဘတ္တာ [ဘဒ္ဒါ (က။)]။ ဣမေ တုမှေ နိဿာယ တုမှေ သမ္ပဿန္တာ ဣဓ ဝိဟရန္တိ။ တုမှေ စေ ဣမေသံ န ဒဿထ, အထ ကော စရဟိ ဣမေသံ ဒဿတိ? ဒေထာဝုသော, ဣမာနိ စီဝရာနိ ဣမေသံ ဘိက္ခူန’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ပူဂေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေဟိ ဘိက္ခူဟိ နိပ္ပီဠိယမာနော ယထာပဋိယတ္တံ စီဝရံ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဒတွာ သံဃံ ဘတ္တေန ပရိဝိသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၂၊၂၀၄။)
ဇာနန္တိ သံဃဿ သစီဝရဘတ္တံ ပဋိယတ္တံ ‘‘န စ ဇာနန္တိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဒိန္န’’န္တိ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဩဏောဇေထာဝုသော, သံဃဿ စီဝရ’’န္တိ။ ‘‘နတ္ထိ, ဘန္တေ။ ယထာပဋိယတ္တံ စီဝရံ အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ အယျာနံ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ပရိဏာမေသု’’န္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇာနံ သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဇာနံ သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၉၀။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏတံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၉၁။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿ အာရောစေန္တိ, သော ဝါ အာရောစေတိ။
သံဃိကံ နာမ သံဃဿ ဒိန္နံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ။
လာဘော နာမ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ, အန္တမသော စုဏ္ဏပိဏ္ဍောပိ, ဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ, ဒသိကသုတ္တမ္ပိ။
ပရိဏတံ နာမ ‘‘ဒဿာမ ကရိဿာမာ’’တိ ဝါစာ ဘိန္နာ ဟောတိ, တံ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၄၉၂။ ပရိဏတေ ပရိဏတသညီ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရိဏတေ ဝေမတိကော ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိဏတေ အပရိဏတသညီ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏာမေတိ, အနာပတ္တိ။ သံဃဿ ပရိဏတံ အညသံဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ စေတိယဿ ပရိဏတံ အညစေတိယဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏတံ အညပုဂ္ဂလဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ စေတိယဿ ဝါ ပရိဏာမေတိ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၂၀၅။)
ဒုက္ကဋဿ။ အပရိဏတေ ပရိဏတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိဏတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပရိဏတေ အပရိဏတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၄၉၃။ အနာပတ္တိ – ‘‘ကတ္ထ ဒေမာ’’တိ ပုစ္ဆီယမာနော – ‘‘ယတ္ထ တုမှာကံ ဒေယျဓမ္မော ပရိဘောဂံ ဝါ လဘေယျ ပဋိသင်္ခါရံ ဝါ လဘေယျ စိရဋ္ဌိတိကော ဝါ အဿ ယတ္ထ ဝါ ပန တုမှာကံ စိတ္တံ ပသီဒတိ တတ္ထ ဒေထာ’’တိ ဘဏတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပရိဏာမနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒွါဒသမံ။
သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
သဟဓမ္မ-ဝိဝဏ္ဏဉ္စ, မောဟာပနံ ပဟာရကံ၊
တလသတ္တိ အမူလဉ္စ, သဉ္စိစ္စ စ ဥပဿုတိ၊
ပဋိဗာဟနဆန္ဒဉ္စ, ဒဗ္ဗဉ္စ ပရိဏာမနန္တိ။
၉။ ရတနဝဂ္ဂေါ
၁။ အန္တေပုရသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၄၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥယျာနပါလံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဥယျာနံ သောဓေဟိ။ ဥယျာနံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော ဥယျာနပါလော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ဥယျာနံ သောဓေန္တော အဒ္ဒသ ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုဒ္ဓံ, ဒေဝ, ဥယျာနံ။ အပိစ, ဘဂဝါ တတ္ထ နိသိန္နော’’တိ။ ‘‘ဟောတု, ဘဏေ! မယံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥယျာနံ ဂန္တွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဥပါသကော ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တံ ဥပါသကံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသန္တံ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ဘီတော အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နာရဟတာယံ ပုရိသော ပါပေါ
(ဝိ၊၂၊၂၀၆။)
ဟောတုံ, ယထာ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသတီ’’တိ။ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ဘဂဝတော ဂါရဝေန ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ နေဝ အဘိဝါဒေသိ န ပစ္စုဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အနတ္တမနော အဟောသိ – ‘‘ကထဉှိ နာမာယံ ပုရိသော မယိ အာဂတေ နေဝ အဘိဝါဒေဿတိ န ပစ္စုဋ္ဌေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ အနတ္တမနံ ဝိဒိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသော ခေါ, မဟာရာဇ, ဥပါသကော ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ကာမေသု ဝီတရာဂေါ’’တိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နာရဟတာယံ ဥပါသကော ဩရကော ဟောတုံ, ဘဂဝါပိ ဣမဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတီ’’တိ။ တံ ဥပါသကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝဒေယျာသိ, ဥပါသက, ယေန အတ္ထော’’တိ။ ‘‘သုဋ္ဌု, ဒေဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၄၉၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥပရိပါသာဒဝရဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တံ ဥပါသကံ ရထိကာယ [ရထိယာယ (ဣတိပိ)] ဆတ္တပါဏိံ ဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ပက္ကောသာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တွံ ကိရ, ဥပါသက, ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော။ သာဓု, ဥပါသက, အမှာကံ ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဟီ’’တိ။ ‘‘ယမဟံ [ယမ္ပာဟံ (သီ။)], ဒေဝ, ဇာနာမိ အယျာနံ ဝါဟသာ, အယျာဝ ဒေဝဿ ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘‘သစ္စံ ခေါ ဥပါသကော အာဟာ’’တိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတု ယော အမှာကံ ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ…ပေ… ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေနဟာနန္ဒ, ရညော ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော
(ဝိ၊၂၊၂၀၇။)
ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ကာလေန ကာလံ ပဝိသိတွာ ရညော ဣတ္ထာဂါရံ ဓမ္မံ ဝါစေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။
မြန်֍ ၄၉၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ သယနဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မလ္လိကာ ဒေဝီ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သဟသာ ဝုဋ္ဌာသိ၊ ပီတကမဋ္ဌံ ဒုဿံ ပဘဿိတ္ထ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ရညော အန္တေပုရံ ပဝိသိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, အာနန္ဒ, ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ရညော အန္တေပုရံ ပဝိသသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, အာနန္ဒ, ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ရညော အန္တေပုရံ ပဝိသိဿသိ! နေတံ, အာနန္ဒ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
မြန်֍ ၄၉၇။ [အ။ နိ။ ၁၀။၄၅] ‘‘ဒသယိမေ, ဘိက္ခဝေ, အာဒီနဝါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။ ကတမေ ဒသ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ မဟေသိယာ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ, တတ္ထ ဘိက္ခု ပဝိသတိ။ မဟေသီ ဝါ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ သိတံ ပါတုကရောတိ။ ဘိက္ခု ဝါ မဟေသိံ ဒိသွာ သိတံ ပါတုကရောတိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဒ္ဓါ ဣမေသံ ကတံ ဝါ ကရိဿန္တိ ဝါ’’တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော။ အညတရံ ဣတ္ထိံ ဂန္တွာ နဿရတိ။ သာ တေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အန္တေပုရေ အညတရံ ရတနံ နဿတိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
(ဝိ၊၂၊၂၀၈။)
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အန္တေပုရေ အဗ္ဘန္တရာ ဂုယှမန္တာ ဗဟိဒ္ဓါ သမ္ဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ရညော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, စတုတ္ထော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော အန္တေပုရေ ပုတ္တော ဝါ ပိတရံ ပတ္ထေတိ ပိတာ ဝါ ပုတ္တံ ပတ္ထေတိ။ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘န ခေါ ဣဓ အညော ကောစိ ပဝိသတိ အညတြ ပဗ္ဗဇိတေန။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ နီစဋ္ဌာနိယံ ဥစ္စေ ဌာနေ ဌပေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဆဋ္ဌော အာဒီနဝေါ, ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဥစ္စဋ္ဌာနိယံ နီစေ ဌာနေ ဌပေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ အကာလေ သေနံ ဥယျောဇေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ကာလေ သေနံ ဥယျောဇေတွာ အန္တရာမဂ္ဂတော နိဝတ္တာပေတိ။ ယေသံ တံ အမနာပံ တေသံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘‘ရာဇာ ခေါ ပဗ္ဗဇိတေန သံသဋ္ဌော။ သိယာ နု ခေါ ပဗ္ဗဇိတဿ ကမ္မ’’န္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, နဝမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ရာဇန္တေပုရံ ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒံ အဿသမ္မဒ္ဒံ ရထသမ္မဒ္ဒံ ရဇ္ဇနီယာနိ [ရဇ္ဇနီယာနိ (က။)] ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာနိ, ယာနိ န ပဗ္ဗဇိတဿ သာရုပ္ပါနိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒသမော အာဒီနဝေါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသ အာဒီနဝါ ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနေ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ
(ဝိ၊၂၊၂၀၉။)
အာနန္ဒံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၄၉၈။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ [မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ (သျာ။)] အနိက္ခန္တရာဇကေ အနိဂ္ဂတရတနကေ ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၉၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ခတ္တိယော နာမ ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ, မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။
မုဒ္ဓါဝသိတ္တော နာမ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော ဟောတိ။
အနိက္ခန္တရာဇကေတိ ရာဇာ သယနိဃရာ အနိက္ခန္တော ဟောတိ။
အနိဂ္ဂတရတနကေတိ မဟေသီ သယနိဃရာ အနိက္ခန္တာ ဟောတိ, ဥဘော ဝါ အနိက္ခန္တာ ဟောန္တိ။
ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတောတိ ပုဗ္ဗေ အနာမန္တေတွာ။
ဣန္ဒခီလော နာမ သယနိဃရဿ ဥမ္မာရော ဝုစ္စတိ။
သယနိဃရံ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ရညော သယနံ ပညတ္တံ ဟောတိ, အန္တမသော သာဏိပါကာရပရိက္ခိတ္တမ္ပိ။
ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေယျာတိ ပဌမံ ပါဒံ ဥမ္မာရံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၅၀၀။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတသညီ ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ ဝေမတိကော ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ ပဋိသံဝိဒိတသညီ ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပဋိသံဝိဒိတေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ ပဋိသံဝိဒိတသညီ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၂၁၀။)
မြန်֍ ၅၀၁။ အနာပတ္တိ ပဋိသံဝိဒိတေ, န ခတ္တိယော ဟောတိ, န ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တော ဟောတိ, ရာဇာ သယနိဃရာ နိက္ခန္တော ဟောတိ, မဟေသီ သယနိဃရာ နိက္ခန္တာ ဟောတိ, ဥဘော ဝါ နိက္ခန္တာ ဟောန္တိ, န သယနိဃရေ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အန္တေပုရသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ရတနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၀၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အစိရဝတိယာ နဒိယာ နဟာယတိ။ အညတရောပိ ဗြာဟ္မဏော ပဉ္စသတာနံ ထဝိကံ ထလေ နိက္ခိပိတွာ အစိရဝတိယာ နဒိယာ နဟာယန္တော ဝိဿရိတွာ အဂမာသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘တဿာယံ ဗြာဟ္မဏဿ ထဝိကာ, မာ ဣဓ နဿီ’’တိ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော သရိတွာ တုရိတော အာဓာဝိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပိ မေ, ဘော, ထဝိကံ ပဿေယျာသီ’’တိ? ‘‘ဟန္ဒ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ အဒါသိ။ အထ ခေါ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပုဏ္ဏပတ္တံ န ဒဒေယျ’’န္တိ! ‘‘န မေ, ဘော, ပဉ္စသတာနိ, သဟဿံ မေ’’တိ ပလိဗုန္ဓေတွာ မုဉ္စိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ရတနံ ဥဂ္ဂဟေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ရတနံ ဥဂ္ဂဟေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ရတနံ ဥဂ္ဂဟေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၀၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ ဥဿဝေါ ဟောတိ။ မနုဿာ အလင်္ကတပ္ပဋိယတ္တာ ဥယျာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိသာခါပိ မိဂါရမာတာ
(ဝိ၊၂၊၂၁၁။)
အလင်္ကတပ္ပဋိယတ္တာ ‘‘ဥယျာနံ ဂမိဿာမီ’’တိ ဂါမတော နိက္ခမိတွာ – ‘‘ကျာဟံ ကရိဿာမိ ဥယျာနံ ဂန္တွာ, ယံနူနာဟံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသေယျ’’န္တိ အာဘရဏံ ဩမုဉ္စိတွာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန ဘဏ္ဍိကံ ဗန္ဓိတွာ ဒါသိယာ အဒါသိ – ‘‘ဟန္ဒ, ဇေ, ဣမံ ဘဏ္ဍိကံ ဂဏှာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ သာ ဒါသီ တံ ဘဏ္ဍိကံ ဝိဿရိတွာ အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပထာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတုံ – ‘‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ, အညတြ အဇ္ဈာရာမာ, ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၀၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာသီသု ဇနပဒေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ ကမ္မန္တဂါမော ဟောတိ။ တေန စ ဂဟပတိနာ အန္တေဝါသီ အာဏတ္တော ဟောတိ – ‘‘သစေ ဘဒန္တာ အာဂစ္ဆန္တိ ဘတ္တံ ကရေယျာသီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကာသီသု ဇနပဒေ စာရိကံ စရမာနာ ယေန အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဂဟပတိဿ ကမ္မန္တဂါမော တေနုပသင်္ကမိံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော ပုရိသော တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေန္တု, ဘန္တေ, အယျာ သွာတနာယ ဂဟပတိနော ဘတ္တ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသုံ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ကာလံ အာရောစာပေတွာ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကံ ဩမုဉ္စိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန ပရိဝိသိတွာ – ‘‘အယျာ ဘုဉ္ဇိတွာ ဂစ္ဆန္တု, အဟမ္ပိ ကမ္မန္တံ ဂမိဿာမီ’’တိ
(ဝိ၊၂၊၂၁၂။)
အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကံ ဝိဿရိတွာ အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ – ‘‘သစေ မယံ ဂမိဿာမ နဿိဿတာယံ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကာ’’တိ တတ္ထေဝ အစ္ဆိံသု။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ကမ္မန္တာ အာဂစ္ဆန္တော တေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ, ဘန္တေ, အယျာ ဣဓေဝ အစ္ဆန္တီ’’တိ? အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တဿ ပုရိသဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေတွာ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတုံ – ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၀၅။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ, အညတြ အဇ္ဈာရာမာ ဝါ အဇ္ဈာဝသထာ ဝါ, ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယံ။ ရတနံ ဝါ ပန ဘိက္ခုနာ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ – ‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’တိ။ အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ။
မြန်֍ ၅၀၆။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ရတနံ နာမ မုတ္တာ မဏိ ဝေဠုရိယော သင်္ခေါ သိလာ ပဝါလံ ရဇတံ ဇာတရူပံ လောဟိတင်္ကော [လောဟိတကော (?)] မသာရဂလ္လံ။
ရတနသမ္မတံ နာမ ယံ မနုဿာနံ ဥပဘောဂပရိဘောဂံ, ဧတံ ရတနသမ္မတံ နာမ။
အညတြ အဇ္ဈာရာမာ ဝါ အဇ္ဈာဝသထာ ဝါတိ ဌပေတွာ အဇ္ဈာရာမံ အဇ္ဈာဝသထံ။
အဇ္ဈာရာမော နာမ ပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ အန္တော အာရာမော, အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရော။
အဇ္ဈာဝသထော နာမ ပရိက္ခိတ္တဿ အာဝသထဿ အန္တော အာဝသထော, အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရော။
(ဝိ၊၂၊၂၁၃။)
ဥဂ္ဂဏှေယျာတိ သယံ ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဥဂ္ဂဏှာပေယျာတိ အညံ ဂါဟာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ရတနံ ဝါ ပန ဘိက္ခုနာ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ရူပေန ဝါ နိမိတ္တေန ဝါ သညာဏံ ကတွာ နိက္ခိပိတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘‘ယဿ ဘဏ္ဍံ နဋ္ဌံ သော အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ သစေ တတ္ထ အာဂစ္ဆတိ သော ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာဝုသော, ကီဒိသံ တေ ဘဏ္ဍ’’န္တိ? သစေ ရူပေန ဝါ နိမိတ္တေန ဝါ သမ္ပာဒေတိ ဒါတဗ္ဗံ, နော စေ သမ္ပာဒေတိ ‘‘ဝိစိနာဟိ အာဝုသော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တမှာ အာဝါသာ ပက္ကမန္တေန ယေ တတ္ထ ဟောန္တိ ဘိက္ခူ ပတိရူပါ, တေသံ ဟတ္ထေ နိက္ခိပိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ နော စေ ဟောန္တိ ဘိက္ခူ ပတိရူပါ, ယေ တတ္ထ ဟောန္တိ ဂဟပတိကာ ပတိရူပါ, တေသံ ဟတ္ထေ နိက္ခိပိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။
အယံ တတ္ထ သာမီစီတိ အယံ တတ္ထ အနုဓမ္မတာ။
မြန်֍ ၅၀၇။ အနာပတ္တိ ရတနံ ဝါ ရတနသမ္မတံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ ဝါ အဇ္ဈာဝသထေ ဝါ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝါ ဥဂ္ဂဟာပေတွာ ဝါ နိက္ခိပတိ – ‘‘ယဿ ဘဝိဿတိ သော ဟရိဿတီ’’တိ, ရတနသမ္မတံ ဝိဿာသံ ဂဏှာတိ, တာဝကာလိကံ ဂဏှာတိ, ပံသုကူလသညိဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ရတနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၀၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိ, သေယျထိဒံ – [ဣမာ တိရစ္ဆာနကထာယော ဒီ။ ၁။၁၇၊ မ။ နိ။ ၂။၂၂၃၊ သံ။ နိ။၊ အ။ နိ။ ၁၀။၆၉] ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ [ဣတ္ထိကထံ ပုရိသကထံ (က။) မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသဋ္ဌကထာ ၁၅၆ ပိဋ္ဌေ ဩလောကေတဗ္ဗာ] သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ
(ဝိ၊၂၊၂၁၄။)
နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေဿန္တိ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ!
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေဿန္တိ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေထ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတွာ သဘာယံ နိသီဒိတွာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေဿထ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယောပန ဘိက္ခု ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၀၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တာ သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ မနုဿာ တေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပဝိသထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဝိသိံသု။ စောရာ တေ ဘိက္ခူ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၂၁၅။)
‘‘ယောပန ဘိက္ခု အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၁၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိ။ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပဝိသထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပါဝိသိ။ စောရာ တံ ဘိက္ခုံ အစ္ဆိန္ဒိံသု။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၁၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အဟိနာ ဒဋ္ဌော ဟောတိ။ အညတရော ဘိက္ခု ‘‘အဂ္ဂိံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ဂါမံ ဂစ္ဆတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပါဝိသိ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တထာရူပေ အစ္စာယိကေ ကရဏီယေ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၁၂။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမံ ပဝိသေယျ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၁၃။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၁၆။)
သန္တော နာမ ဘိက္ခု သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။
အသန္တော နာမ ဘိက္ခု န သက္ကာ ဟောတိ အာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ။
ဝိကာလော နာမ မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေ ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ။
ဂါမံ ပဝိသေယျာတိ ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာတိ ဌပေတွာ တထာရူပံ အစ္စာယိကံ ကရဏီယံ။
မြန်֍ ၅၁၄။ ဝိကာလေ ဝိကာလသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမံ ပဝိသတိ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ဝေမတိကော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမံ ပဝိသတိ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိကာလေ ကာလသညီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမံ ပဝိသတိ, အညတြ တထာရူပါ အစ္စာယိကာ ကရဏီယာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ကာလေ ဝိကာလသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ ကာလသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၁၅။ အနာပတ္တိ တထာရူပေ အစ္စာယိကေ ကရဏီယေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အသန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အန္တရာရာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂစ္ဆတိ, တိတ္ထိယသေယျံ ဂစ္ဆတိ, ပဋိက္ကမနံ ဂစ္ဆတိ, ဂါမေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ သူစိဃရသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၁၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဒန္တကာရေန ဘိက္ခူ ပဝါရိတာ ဟောန္တိ – ‘‘ယေသံ အယျာနံ သူစိဃရေန
(ဝိ၊၂၊၂၁၇။)
အတ္ထော အဟံ သူစိဃရေနာ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တိ။ ယေသံ ခုဒ္ဒကာ သူစိဃရာ တေ မဟန္တေ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တိ။ ယေသံ မဟန္တာ သူစိဃရာ တေ ခုဒ္ဒကေ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တိ။ အထ ခေါ သော ဒန္တကာရော ဘိက္ခူနံ ဗဟူ သူစိဃရေ ကရောန္တော န သက္ကောတိ အညံ ဝိက္ကာယိကံ ဘဏ္ဍံ ကာတုံ, အတ္တနာပိ န ယာပေတိ, ပုတ္တဒါရောပိဿ ကိလမတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေဿန္တိ! အယံ ဣမေသံ ဗဟူ သူစိဃရေ ကရောန္တော န သက္ကောတိ အညံ ဝိက္ကာယိကံ ဘဏ္ဍံ ကာတုံ, အတ္တနာပိ န ယာပေတိ, ပုတ္တဒါရောပိဿ ကိလမတီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟူ သူစိဃရေ ဝိညာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၁၇။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အဋ္ဌိမယံ ဝါ ဒန္တမယံ ဝါ ဝိသာဏမယံ ဝါ သူစိဃရံ ကာရာပေယျ ဘေဒနကံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၁၈။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
ဒန္တော နာမ ဟတ္ထိဒန္တော ဝုစ္စတိ။
ဝိသာဏံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဝိသာဏံ။
ကာရာပေယျာတိ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဘိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၁၉။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ [ပရိယောသာဝါပေတိ (က။)], အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၂၁၈။)
ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ [ပရိယောသာဝါပေတိ (က။)], အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၅၂၀။ အနာပတ္တိ ဂဏ္ဌိကာယ [ဂဏ္ဍိကာယ (သျာ။)], အရဏိကေ, ဝိဓေ [ဝီဌေ (သီ။), ဝီထေ (သျာ။)], အဉ္ဇနိယာ, အဉ္ဇနိသလာကာယ, ဝါသိဇဋေ, ဥဒကပုဉ္ဆနိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သူစိဃရသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ မဉ္စပီဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၂၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဥစ္စေ မဉ္စေ သယတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော ယေနာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဝိဟာရော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂစ္ဆတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သယနံ ပဿတူ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာသယတော, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၂၂။ ‘‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ ကာရယမာနေန အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကံ ကာရေတဗ္ဗံ သုဂတင်္ဂုလေန, အညတြ ဟေဋ္ဌိမာယ အဋနိယာ၊ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၂၃။ နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၁၉။)
မဉ္စော နာမ စတ္တာရော မဉ္စာ – မသာရကော, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ, ကုဠီရပါဒကော, အာဟစ္စပါဒကော။
ပီဌံ နာမ စတ္တာရိ ပီဌာနိ – မသာရကံ, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓံ, ကုဠီရပါဒကံ, အာဟစ္စပါဒကံ။
ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။
အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကံကာရေတဗ္ဗံ သုဂတင်္ဂုလေန, အညတြ ဟေဋ္ဌိမာယအဋနိယာတိ ဌပေတွာ ဟေဋ္ဌိမံ အဋနိံ၊ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ, ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၂၄။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၅၂၅။ အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
မဉ္စပီဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၂၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိ-
(ဝိ၊၂၊၂၂၀။)
နော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၂၇။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ တူလောနဒ္ဓံ ကာရာပေယျ, ဥဒ္ဒါလနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၂၈။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
မဉ္စော နာမ စတ္တာရော မဉ္စာ – မသာရကော, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ, ကုဠီရပါဒကော, အာဟစ္စပါဒကော။
ပီဌံ နာမ စတ္တာရိ ပီဌာနိ – မသာရကံ, ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓံ, ကုဠီရပါဒကံ, အာဟစ္စပါဒကံ။
တူလံ နာမ တီဏိ တူလာနိ – ရုက္ခတူလံ, လတာတူလံ, ပေါဋကိတူလံ။
ကာရာပေယျာတိ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဥဒ္ဒါလေတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၂၉။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၅၃၀။ အနာပတ္တိ အာယောဂေ, ကာယဗန္ဓနေ, အံသဗဒ္ဓကေ, ပတ္တထဝိကာယ, ပရိဿာဝနေ, ဗိဗ္ဗောဟနံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ဥဒ္ဒါလေတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၁။)
၇။ နိသီဒနသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၃၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ နိသီဒနံ အနုညာတံ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ နိသီဒနံ အနုညာတ’’န္တိ အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓာရေန္တိ။ မဉ္စဿပိ ပီဌဿပိ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓာရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓာရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပမာဏိကာနိ နိသီဒနာနိ ဓာရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘နိသီဒနံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကံ ကာရေတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒိယဍ္ဎံ။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၃၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ မဟာကာယော ဟောတိ။ သော ဘဂဝတော ပုရတော နိသီဒနံ ပညပေတွာ သမန္တတော သမဉ္ဆမာနော နိသီဒတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဥဒါယိ, နိသီဒနံ သမန္တတော သမဉ္ဆသိ၊ သေယျထာပိ ပုရာဏာသိကောဋ္ဌော’’တိ? ‘‘တထာ ဟိ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ အတိခုဒ္ဒကံ နိသီဒနံ အနုညာတ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နိသီဒနဿ ဒသံ ဝိဒတ္ထိံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၃၃။ ‘‘နိသီဒနံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကံ ကာရေတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒိယဍ္ဎံ။ ဒသာ ဝိဒတ္ထိ။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၃၄။ နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၂။)
ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ ပမာဏိကံ ကာရေတဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒိယဍ္ဎံ။ ဒသာ ဝိဒတ္ထိ။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၃၅။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၅၃၆။ အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နိသီဒနသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၃၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ အနုညာတာ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ အနုညာတာ’’တိ အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓာရေန္တိ၊ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ အာကဍ္ဎန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓာရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓာရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိယော ဓာရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ,
(ဝိ၊၂၊၂၂၃။)
အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၃၈။ ‘‘ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၃၉။ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ နာမ ယဿ အဓောနာဘိ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကဏ္ဍု ဝါ ပီဠကာ ဝါ အဿာဝေါ ဝါ ထုလ္လကစ္ဆု ဝါ အာဗာဓော, တဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထာယ။
ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။ ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၄၀။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၅၄၁။ အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၄။)
၉။ ဝဿိကသာဋိကာသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၄၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ဝဿိကသာဋိကာ အနုညာတာ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ ဝဿိကသာဋိကာ အနုညာတာ’’တိ အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓာရေန္တိ။ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ အာကဍ္ဎန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓာရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓာရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပမာဏိကာယော ဝဿိကသာဋိကာယော ဓာရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၄၃။ ‘‘ဝဿိကသာဋိကံ ပန ဘိက္ခုနာ ကာရယမာနေန ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဆ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ အဍ္ဎတေယျာ။ တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၄၄။ ဝဿိကသာဋိကာ နာမ ဝဿာနဿ စတုမာသတ္ထာယ။
ကာရယမာနေနာတိ ကရောန္တော ဝါ ကာရာပေန္တော ဝါ။ ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော ဆ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ အဍ္ဎတေယျာ။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၄၅။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၅။)
မြန်֍ ၅၄၆။ အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဝဿိကသာဋိကာသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ နန္ဒသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၄၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နန္ဒော ဘဂဝတော မာတုစ္ဆာပုတ္တော အဘိရူပေါ ဟောတိ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော စတုရင်္ဂုလောမကော ဘဂဝတာ [ဘဂဝတော (က။)]။ သော သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓာရေတိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ နန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန – ‘‘ဘဂဝါ အာဂစ္ဆတီ’’တိ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟန္တိ။ တေ ဥပဂတေ ဇာနိတွာ [ဥပဂတံ သဉ္ဇာနိတွာ (သျာ။), ဥပဂတေ သဉ္ဇာနိတွာ (သီ။)] ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ နန္ဒော သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓာရေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, နန္ဒ, သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓာရေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, နန္ဒ, သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ဓာရေဿသိ! နေတံ, နန္ဒ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၄၈။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ကာရာပေယျ အတိရေကံ ဝါ, ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယံ။ တတြိဒံ သုဂတဿ သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ – ဒီဃသော နဝ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဆ ဝိဒတ္ထိယော။ ဣဒံ သုဂတဿ သုဂတစီဝရပ္ပမာဏ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၄၉။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၆။)
သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ[သုဂတစီဝရံ (က။)] နာမ ဒီဃသော နဝ ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဆ ဝိဒတ္ထိယော။
ကာရာပေယျာတိ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၅၅၀။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၅၅၁။ အနာပတ္တိ ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နန္ဒသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ရတနဝဂ္ဂေါ [ရာဇဝဂ္ဂေါ (သီ။)] နဝမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ရညော စ ရတနံ သန္တံ, သူစိ မဉ္စဉ္စ တူလိကံ၊
နိသီဒနဉ္စ ကဏ္ဍုဉ္စ, ဝဿိကာ သုဂတေန စာတိ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အာယသ္မန္တော, ဒွေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
ခုဒ္ဒကံ သမတ္တံ။
ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၇။)
၆။ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍံ
၁။ ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ
ဣမေ ခေါ ပနာယသ္မန္တော စတ္တာရော ပါဋိဒေသနီယာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၅၅၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပဋိက္ကမနကာလေ အညတရံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒာယျ, ဘိက္ခံ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ။ ‘‘သုဋ္ဌု, ဘဂိနီ’’တိ သဗ္ဗေဝ အဂ္ဂဟေသိ။ သာ ဥပကဋ္ဌေ ကာလေ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ဆိန္နဘတ္တာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဒုတိယမ္ပိ ဒိဝသံ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဒိဝသံ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပဋိက္ကမနကာလေ တံ ဘိက္ခုံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒာယျ, ဘိက္ခံ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ။ ‘‘သုဋ္ဌု, ဘဂိနီ’’တိ သဗ္ဗေဝ အဂ္ဂဟေသိ။ သာ ဥပကဋ္ဌေ ကာလေ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ, ဆိန္နဘတ္တာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ ရထိကာယ ပဝေဓေန္တီ ဂစ္ဆတိ။ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ရထေန ပဋိပထံ အာဂစ္ဆန္တော တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပေဟာယျေ’’တိ။ သာ ဝေါက္ကမန္တီ တတ္ထေဝ ပရိပတိ။ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တံ ဘိက္ခုနိံ ခမာပေသိ – ‘‘ခမာဟာယျေ, မယာသိ ပါတိတာ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဂဟပတိ, တယာ ပါတိတာ။ အပိစ, အဟမေဝ ဒုဗ္ဗလာ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, အယျေ, ဒုဗ္ဗလာ’’တိ? အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တံ ဘိက္ခုနိံ ဃရံ နေတွာ ဘောဇေတွာ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ ဘိက္ခုနိယာ ဟတ္ထတော အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တိ! ကိစ္ဆလာဘော မာတုဂါမော’’တိ!
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ ဟတ္ထတော အာမိသံ
(ဝိ၊၂၊၂၂၈။)
ပဋိဂ္ဂဟေဿတီ’’တိ …ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနိယာ ဟတ္ထတော အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဟေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ဉာတိကာ တေ, ဘိက္ခု, အညာတိကာ’’တိ? ‘‘အညာတိကာ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အညာတကော, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ န ဇာနာတိ ပတိရူပံ ဝါ အပ္ပတိရူပံ ဝါ သန္တံ ဝါ အသန္တံ ဝါ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဟတ္ထတော အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဟေဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၅၃။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာယ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေန ဘိက္ခုနာ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
မြန်֍ ၅၅၄။ ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
အညာတိကာ နာမ မာတိတော ဝါ။ ပိတိတော ဝါ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အသမ္ဗဒ္ဓါ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
အန္တရဃရံ နာမ ရထိကာ ဗျူဟံ သိင်္ဃာဋကံ ဃရံ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။ ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
မြန်֍ ၅၅၅။ အညာတိကာယ အညာတိကသညီ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာယ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အညာတိကာယ ဝေမတိကော အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာယ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၂၉။)
အညာတိကာယ ဉာတိကသညီ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာယ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ – ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ အညာတိကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉာတိကာယ ဉာတိကသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၅၆။ အနာပတ္တိ ဉာတိကာယ, ဒါပေတိ န ဒေတိ, ဥပနိက္ခိပိတွာ ဒေတိ အန္တရာရာမေ, ဘိက္ခုနုပဿယေ, တိတ္ထိယသေယျာယ, ပဋိက္ကမနေ, ဂါမတော နီဟရိတွာ ဒေတိ, ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ‘‘သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ ဒေတိ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၅၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ကုလေသု နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ဝေါသာသန္တိယော ဌိတာ ဟောန္တိ – ‘‘ဣဓ သူပံ ဒေထ, ဣဓ ဩဒနံ ဒေထာ’’တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ အညေ ဘိက္ခူ န စိတ္တရူပံ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဝေါသာသန္တိယော န နိဝါရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဝေါသာသန္တိယော န နိဝါရေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ …ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဘိက္ခုနိယော ဝေါသာသန္တိယော န နိဝါရေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
(ဝိ၊၂၊၂၃၀။)
မြန်֍ ၅၅၈။ ‘‘ဘိက္ခူပနေဝ ကုလေသု နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ, တတြ စေ သာ [တတြ စေ (သျာ။)] ဘိက္ခုနီ ဝေါသာသမာနရူပါ ဌိတာ ဟောတိ – ‘ဣဓ သူပံ ဒေထ, ဣဓ ဩဒနံ ဒေထာ’တိ, တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သာ ဘိက္ခုနီ အပသာဒေတဗ္ဗာ – ‘အပသက္က တာဝ, ဘဂိနိ, ယာဝ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ဧကဿ စေပိ [ဧကဿပိ စေ (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခုနော န ပဋိဘာသေယျ တံ ဘိက္ခုနိံ အပသာဒေတုံ – ‘အပသက္က တာဝ, ဘဂိနိ, ယာဝ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိမှာ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမာ’’’တိ။
မြန်֍ ၅၅၉။ ဘိက္ခူ ပနေဝ ကုလေသု နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။
နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ။
ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ။
ဝေါသာသန္တီ နာမ ယထာမိတ္တတာ ယထာသန္ဒိဋ္ဌတာ ယထာသမ္ဘတ္တတာ ယထာသမာနုပဇ္ဈာယကတာ ယထာသမာနာစရိယကတာ – ‘‘ဣဓ သူပံ ဒေထ, ဣဓ ဩဒနံ ဒေထာ’’တိ။ ဧသာ ဝေါသာသန္တီ နာမ။
တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ ဘုဉ္ဇမာနေဟိ ဘိက္ခူဟိ။
သာ ဘိက္ခုနီတိ ယာ သာ ဝေါသာသန္တီ ဘိက္ခုနီ။
တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သာ ဘိက္ခုနီ အပသာဒေတဗ္ဗာ – ‘‘အပသက္က တာဝ, ဘဂိနိ, ယာဝ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ။ ဧကဿ စေပိ [ဧကဿပိ စေ (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခုနော အနပသာဒိတော [အနပသာဒိတေ (သီ။ သျာ။)] – ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
မြန်֍ ၅၆၀။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညီ ဝေါသာသန္တိယာ န နိဝါရေတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကော ဝေါသာသန္တိယာ န နိဝါရေတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညီ ဝေါသာသန္တိယာ န နိဝါရေတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၃၁။)
ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဝေါသာသန္တိယာ န နိဝါရေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၆၁။ အနာပတ္တိ အတ္တနော ဘတ္တံ ဒါပေတိ န ဒေတိ, အညေသံ ဘတ္တံ ဒေတိ န ဒါပေတိ, ယံ န ဒိန္နံ တံ ဒါပေတိ, ယတ္ထ န ဒိန္နံ တတ္ထ ဒါပေတိ, သဗ္ဗေသံ သမကံ ဒါပေတိ, သိက္ခမာနာ ဝေါသာသတိ, သာမဏေရီ ဝေါသာသတိ, ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ, အနာပတ္တိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၆၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ အညတရံ ကုလံ ဥဘတောပသန္နံ ဟောတိ။ သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ, ဘောဂေန ဟာယတိ, ယံ တသ္မိံ ကုလေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပုရေဘတ္တံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ သဗ္ဗံ ဘိက္ခူနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အပ္ပေကဒါ အနသိတာ အစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တိ! ဣမေ ဣမေသံ ဒတွာ အပ္ပေကဒါ အနသိတာ အစ္ဆန္တီ’’တိ!! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကုလံ သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ, ဘောဂေန ဟာယတိ ဧဝရူပဿ ကုလဿ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန သေက္ခသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၅၆၃။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမံ ကုလံ သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ, ဘောဂေန ဟာယတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ ကုလဿ သေက္ခသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၂၃၂။)
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမံ ကုလံ သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ, ဘောဂေန ဟာယတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ ကုလဿ သေက္ခသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ကုလဿ သေက္ခသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမဿ ကုလဿ သေက္ခသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ သေက္ခသမ္မတာနိ ကုလာနိ, ယော ပန ဘိက္ခု တထာရူပေသု သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေန ဘိက္ခုနာ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၆၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ ဥဿဝေါ ဟောတိ။ မနုဿာ ဘိက္ခူ နိမန္တေတွာ ဘောဇေန္တိ။ တမ္ပိ ခေါ ကုလံ ဘိက္ခူ နိမန္တေသိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဓိဝါသေန္တိ – ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ နာမ အမှာကံ ဇီဝိတေန ယံ အယျာ အမှာကံ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နိမန္တိတေန သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ သေက္ခသမ္မတာနိ ကုလာနိ, ယော ပန ဘိက္ခု တထာရူပေသု သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ပုဗ္ဗေ အနိမန္တိတောခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒေယျ
(ဝိ၊၂၊၂၃၃။)
ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေန ဘိက္ခုနာ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၆၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု တဿ ကုလဿ ကုလူပကော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘုဉ္ဇထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အနိမန္တိတေန သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ၊ နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ၊ ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၆၆။ ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ သေက္ခသမ္မတာနိ ကုလာနိ, ယော ပန ဘိက္ခု တထာရူပေသု သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု ပုဗ္ဗေ အနိမန္တိတော အဂိလာနော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေန ဘိက္ခုနာ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’တိ။
မြန်֍ ၅၆၇။ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ သေက္ခသမ္မတာနိ ကုလာနီတိ သေက္ခသမ္မတံ နာမ ကုလံ ယံ ကုလံ သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎတိ, ဘောဂေန ဟာယတိ။ ဧဝရူပဿ ကုလဿ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန သေက္ခသမ္မုတိ ဒိန္နာ ဟောတိ။
ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
တထာရူပေသု သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသူတိ ဧဝရူပေသု သေက္ခသမ္မတေသု ကုလေသု။
(ဝိ၊၂၊၂၃၄။)
အနိမန္တိတော နာမ အဇ္ဇတနာယ ဝါ သွာတနာယ ဝါ အနိမန္တိတော, ဃရူပစာရံ ဩက္ကမန္တေ နိမန္တေတိ, ဧသော အနိမန္တိတော နာမ။
နိမန္တိတော နာမ အဇ္ဇတနာယ ဝါ သွာတနာယ ဝါ နိမန္တိတော, ဃရူပစာရံ အနောက္ကမန္တေ နိမန္တေတိ, ဧသော နိမန္တိတော နာမ။
အဂိလာနော နာမ သက္ကောတိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။
ဂိလာနော နာမ န သက္ကောတိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
အနိမန္တိတော အဂိလာနော ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
မြန်֍ ၅၆၈။ သေက္ခသမ္မတေ သေက္ခသမ္မတသညီ အနိမန္တိတော အဂိလာနော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံဝ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ သေက္ခသမ္မတေ ဝေမတိကော…ပေ… သေက္ခသမ္မတေ အသေက္ခသမ္မတသညီ အနိမန္တိတော အဂိလာနော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသေက္ခသမ္မတေ သေက္ခသမ္မတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသေက္ခသမ္မတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အသေက္ခသမ္မတေ အသေက္ခသမ္မတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၆၉။ အနာပတ္တိ နိမန္တိတဿ, ဂိလာနဿ, နိမန္တိတဿ ဝါ ဂိလာနဿ ဝါ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, အညေသံ ဘိက္ခာ တတ္ထ ပညတ္တာ ဟောတိ, ဃရတော နီဟရိတွာ ဒေန္တိ, နိစ္စဘတ္တေ, သလာကဘတ္တေ, ပက္ခိကေ, ဥပေါသထိကေ, ပါဋိပဒိကေ, ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ – ‘‘သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၃၅။)
၄။ စတုတ္ထပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၅၇၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာကိယဒါသကာ အဝရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ သာကိယာနိယော ဣစ္ဆန္တိ အာရညကေသု သေနာသနေသု ဘတ္တံ ကာတုံ။ အဿောသုံ ခေါ သာကိယဒါသကာ – ‘‘သာကိယာနိယော ကိရ အာရညကေသု သေနာသနေသု ဘတ္တံ ကတ္တုကာမာ’’တိ။ တေ မဂ္ဂေ ပရိယုဋ္ဌိံသု။ သာကိယာနိယော ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဒါယ အာရညကံ သေနာသနံ အဂမံသု။ သာကိယဒါသကာ နိက္ခမိတွာ သာကိယာနိယော အစ္ဆိန္ဒိံသု စ ဒူသေသုဉ္စ။ သာကိယာ နိက္ခမိတွာ တေ စောရေ သဘဏ္ဍေ [သဟ ဘဏ္ဍေန (က။)] ဂဟေတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ အာရာမေ စောရေ ပဋိဝသန္တေ နာရောစေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ သာကိယာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ အာရညကာနိ သေနာသနာနိ သာသင်္ကသမ္မတာနိ သပ္ပဋိဘယာနိ, ယော ပန ဘိက္ခု တထာရူပေသု သေနာသနေသု[သေနာသနေသု ဝိဟရန္တော (သီ။ သျာ။)]ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ ခါဒနီယံဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေန ဘိက္ခုနာ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၅၇၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အာရညကေသု သေနာသနေသု ဂိလာနော ဟောတိ။ မနုဿာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အာဒါယ အာရညကံ သေနာသနံ အဂမံသု။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘုဉ္ဇထ, ဘန္တေ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အာရညကေသု သေနာသနေသု ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ
(ဝိ၊၂၊၂၃၆။)
သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ, နာသက္ခိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ [ပဝိသိတုံ (က။)], ဆိန္နဘတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ အာရညကေသု သေနာသနေသု ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိတုံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
မြန်֍ ၅၇၂။ ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ အာရညကာနိ သေနာသနာနိ သာသင်္ကသမ္မတာနိ သပ္ပဋိဘယာနိ, ယော ပန ဘိက္ခု တထာရူပေသု သေနာသနေသု ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အဂိလာနော ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တေန ဘိက္ခုနာ – ‘ဂါရယှံ, အာဝုသော, ဓမ္မံအာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
မြန်֍ ၅၇၃။ ယာနိ ခေါ ပန တာနိ အာရညကာနိ သေနာသနာနီတိ အာရညကံ နာမ သေနာသနံ ပဉ္စဓနုသတိကံ ပစ္ဆိမံ။
သာသင်္ကံ နာမ အာရာမေ အာရာမူပစာရေ စောရာနံ နိဝိဋ္ဌောကာသော ဒိဿတိ, ဘုတ္တောကာသော ဒိဿတိ, ဌိတောကာသော ဒိဿတိ, နိသိန္နောကာသော ဒိဿတိ, နိပန္နောကာသော ဒိဿတိ။
သပ္ပဋိဘယံ နာမ အာရာမေ အာရာမူပစာရေ စောရေဟိ မနုဿာ ဟတာ ဒိဿန္တိ, ဝိလုတ္တာ ဒိဿန္တိ, အာကောဋိတာ ဒိဿန္တိ။
ယော ပနာတိ ယော ယာဒိသော…ပေ… ဘိက္ခူတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ။
တထာရူပေသု သေနာသနေသူတိ ဧဝရူပေသု သေနာသနေသု။
အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ ပဉ္စန္နံ ပဋိသံဝိဒိတံ, ဧတံ အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။ အာရာမံ အာရာမူပစာရံ ဌပေတွာ ပဋိသံဝိဒိတံ, ဧတံ [ဧတမ္ပိ (သီ။)] အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။
(ဝိ၊၂၊၂၃၇။)
ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ ယော ကောစိ ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ အာရာမံ အာရာမူပစာရံ အာဂန္တွာ အာရောစေတိ – ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ, ဘန္တေ, ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အာဟရိဿန္တီ’’တိ။ သစေ သာသင်္ကံ ဟောတိ, သာသင်္ကန္တိ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ သစေ သပ္ပဋိဘယံ ဟောတိ, သပ္ပဋိဘယန္တိ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ သစေ – ‘‘ဟောတု, ဘန္တေ, အာဟရိယိဿတီ’’တိ ဘဏတိ, စောရာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မနုဿာ ဣဓူပစရန္တိ အပသက္ကထာ’’တိ။ ယာဂုယာ ပဋိသံဝိဒိတေ တဿာ ပရိဝါရော အာဟရိယျတိ, ဧတံ ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။ ဘတ္တေန ပဋိသံဝိဒိတေ တဿ ပရိဝါရော အာဟရိယျတိ, ဧတံ ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။ ခါဒနီယေန ပဋိသံဝိဒိတေ တဿ ပရိဝါရော အာဟရိယျတိ, ဧတံ ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။ ကုလေန ပဋိသံဝိဒိတေ ယော တသ္မိံ ကုလေ မနုဿော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အာဟရတိ, ဧတံ ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။ ဂါမေန ပဋိသံဝိဒိတေ ယော တသ္မိံ ဂါမေ မနုဿော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အာဟရတိ, ဧတံ ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။ ပူဂေန ပဋိသံဝိဒိတေ ယော တသ္မိံ ပူဂေ မနုဿော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အာဟရတိ, ဧတံ ပဋိသံဝိဒိတံ နာမ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
အဇ္ဈာရာမော နာမ ပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ အန္တောအာရာမော။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရော။
အဂိလာနော နာမ သက္ကောတိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ [ဂန္တုံ (က။)]။
ဂိလာနော နာမ န သက္ကောတိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ [ဂန္တုံ (က။)]။
အပ္ပဋိသံဝိဒိတံ အဂိလာနော ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
မြန်֍ ၅၇၄။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အဂိလာနော ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ ဝေမတိကော ခါဒနီယံ ဝါ
(ဝိ၊၂၊၂၃၈။)
ဘောဇနီယံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အဂိလာနော ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အပ္ပဋိသံဝိဒိတေ ပဋိသံဝိဒိတသညီ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ အဇ္ဈာရာမေ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အဂိလာနော ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဋိသံဝိဒိတေ ပဋိသံဝိဒိတသညီ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၅၇၅။ အနာပတ္တိ ပဋိသံဝိဒိတေ, ဂိလာနဿ, ပဋိသံဝိဒိတေ ဝါ ဂိလာနဿ ဝါ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ဗဟာရာမေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အန္တောအာရာမေ ဘုဉ္ဇတိ, တတ္ထ ဇာတကံ မူလံ ဝါ တစံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ ပုပ္ဖံ ဝါ ဖလံ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ, ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အာယသ္မန္တော, စတ္တာရော ပါဋိဒေသနီယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၃၉။)
၇။ သေခိယကဏ္ဍံ
၁။ ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂေါ
ဣမေ ခေါ ပနာယသ္မန္တော သေခိယာ ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၅၇၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တာ နိဝါသေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တာ နိဝါသေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တာ နိဝါသေဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တာ နိဝါသေထာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တာ နိဝါသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတဗ္ဗံ နာဘိမဏ္ဍလံ ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ ဩလမ္ဗေန္တော နိဝါသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၀။)
မြန်֍ ၅၇၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တာ ပါရုပန္တိ…ပေ…။
‘‘ပရိမဏ္ဍလံ ပါရုပိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ပရိမဏ္ဍလံ ပါရုပိတဗ္ဗံ ဥဘော ကဏ္ဏေ သမံ ကတွာ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ ဩလမ္ဗေန္တော ပါရုပတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ,
အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၇၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကာယံ ဝိဝရိတွာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘သုပ္ပဋိစ္ဆန္နော အန္တရဃရေဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကာယံ ဝိဝရိတွာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ,
အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၇၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကာယံ ဝိဝရိတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘သုပ္ပဋိစ္ဆန္နော အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေန အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကာယံ ဝိဝရိတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၁။)
မြန်֍ ၅၈၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟတ္ထမ္ပိ ပါဒမ္ပိ ကီဠာပေန္တာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘သုသံဝုတော အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သုသံဝုတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ ကီဠာပေန္တော အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၈၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟတ္ထမ္ပိ ပါဒမ္ပိ ကီဠာပေန္တာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘သုသံဝုတော အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သုသံဝုတေန အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ ကီဠာပေန္တော အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၈၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘ဩက္ခိတ္တစက္ခု အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ ယုဂမတ္တံ ပေက္ခန္တေန။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တော အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ,
အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၂။)
မြန်֍ ၅၈၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘ဩက္ခိတ္တစက္ခုအန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဩက္ခိတ္တစက္ခုနာ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ ယုဂမတ္တံ ပေက္ခန္တေန။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တော အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ,
အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ ဥက္ခိပိတွာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ,
အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၈၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥက္ခိတ္တကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ ဥက္ခိပိတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၃။)
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၅၈၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာဟသိတံ ဟသန္တာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ မဟာဟသိတံ ဟသန္တော အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဟသနီယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ မိဟိတမတ္တံ ကရောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၈၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟာဟသိတံ ဟသန္တာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ မဟာဟသိတံ ဟသန္တော အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဟသနီယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ မိဟိတမတ္တံ ကရောတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၄။)
မြန်֍ ၅၈၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကရောန္တာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
အပ္ပသဒ္ဒေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကရောန္တော အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၈၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကရောန္တာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
အပ္ပသဒ္ဒေန အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကရောန္တော အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ ကာယံ ဩလမ္ဗေန္တာ…ပေ…။
‘‘န ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ကာယံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ ကာယံ ဩလမ္ဗေန္တော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၅။)
မြန်֍ ၅၉၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ, ကာယံ ဩလမ္ဗေန္တာ…ပေ…။
‘‘န ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ကာယံ ပဂ္ဂဟေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကာယပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ ကာယံ ဩလမ္ဗေန္တော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ ဗာဟုံ ဩလမ္ဗေန္တာ…ပေ…။
‘‘န ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ ဗာဟုံ ဩလမ္ဗေန္တော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ ဗာဟုံ ဩလမ္ဗေန္တာ…ပေ…။
‘‘န ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဗာဟုပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ ဗာဟုံ ဩလမ္ဗေန္တော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၆။)
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ သီသံ ဩလမ္ဗေန္တာ…ပေ…။
‘‘န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ သီသံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ သီသံ ဩလမ္ဗေန္တော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ သီသံ ဩလမ္ဗေန္တာ…ပေ…။
‘‘န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ သီသံ ပဂ္ဂဟေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သီသပ္ပစာလကံ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ သီသံ ဩလမ္ဗေန္တော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
(ဝိ၊၂၊၂၄၇။)
၃။ ခမ္ဘကတဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၅၉၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ခမ္ဘကတာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘န ခမ္ဘကတော အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ခမ္ဘကတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ ခမ္ဘံ ကတွာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ခမ္ဘကတာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘န ခမ္ဘကတော အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ခမ္ဘကတေန အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ ခမ္ဘံ ကတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၅၉၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သသီသံ ပါရုပိတွာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဩဂုဏ္ဌိတော အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဩဂုဏ္ဌိတေန အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သသီသံ ပါရုပိတွာ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၈။)
မြန်֍ ၅၉၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သသီသံ ပါရုပိတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဩဂုဏ္ဌိတော အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဩဂုဏ္ဌိတေန အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သသီသံ ပါရုပိတွာ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆန္တိ…ပေ…။
‘‘နဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥက္ကုဋိကာယ အန္တရဃရေ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပလ္လတ္ထိကာယ [ပလ္လတ္တိကာယ (က။)] အန္တရဃရေ နိသီဒန္တိ…ပေ…။
‘‘န ပလ္လတ္ထိကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ပလ္လတ္ထိကာယ အန္တရဃရေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟတ္ထပလ္လတ္ထိကာယ ဝါ ဒုဿပလ္လတ္ထိကာယ ဝါ အန္တရဃရေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဝါသူပဂတဿ, အာပဒါသု,
ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၄၉။)
မြန်֍ ၆၀၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အသက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ ဆဍ္ဍေတုကာမာ ဝိယ…ပေ…။
‘‘သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အသက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ဆဍ္ဍေတုကာမော ဝိယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တာ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, အာကိရန္တေပိ အတိက္ကန္တေပိ [အတိက္ကမန္တေပိ (သီ။)] န ဇာနန္တိ…ပေ…။
‘‘ပတ္တသညီ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ပတ္တသညိနာ ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တော ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တာ သူပညေဝ ဗဟုံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ…ပေ…။
‘‘သမသူပကံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သူပေါ နာမ ဒွေ သူပါ – မုဂ္ဂသူပေါ, မာသသူပေါ။ ဟတ္ထဟာရိယော သမသူပကော ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သူပညေဝ ဗဟုံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ရသရသေ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၅၀။)
မြန်֍ ၆၀၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထူပီကတံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ…ပေ…။
‘‘သမတိတ္တိကံ[သမတိတ္ထိကံ (က။)]ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သမတိတ္တိကော [သမတိတ္ထိကံ (က။)] ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ထူပီကတံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ခမ္ဘကတဝဂ္ဂေါ တတိယော။
၄။ သက္ကစ္စဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၆၀၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အသက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇန္တိ အဘုဉ္ဇိတုကာမာ ဝိယ…ပေ…။
‘‘သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အသက္ကစ္စံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ,
အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တာ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇန္တိ, အာကိရန္တေပိ အတိက္ကန္တေပိ န ဇာနန္တိ…ပေ…။
(ဝိ၊၂၊၂၅၁။)
‘‘ပတ္တသညီပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ပတ္တသညိနာ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ တဟံ တဟံ ဩလောကေန္တော ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တဟံ တဟံ ဩမသိတွာ [ဩမဒ္ဒိတွာ (က။)] ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘သပဒါနံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သပဒါနံ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ တဟံ တဟံ ဩမသိတွာ [ဩမဒ္ဒိတွာ (က။)] ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အညေသံ ဒေန္တော ဩမသတိ, အညဿ ဘာဇနေ အာကိရန္တော ဩမသတိ, ဥတ္တရိဘင်္ဂေ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၀၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇန္တာ သူပညေဝ ဗဟုံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘သမသူပကံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သူပေါ နာမ ဒွေ သူပါ – မုဂ္ဂသူပေါ, မာသသူပေါ ဟတ္ထဟာရိယော။ သမသူပကော ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သူပညေဝ ဗဟုံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ရသရသေ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အတ္တနော ဓနေန, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၅၂။)
မြန်֍ ၆၁၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထူပကတော ဩမဒ္ဒိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န ထူပကတော ဩမဒ္ဒိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ထူပကတော ဩမဒ္ဒိတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ထူပကတော ဩမဒ္ဒိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ပရိတ္တကေ သေသေ ဧကတော သံကဍ္ဎိတွာ ဩမဒ္ဒိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၁၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သူပမ္ပိ ဗျဉ္ဇနမ္ပိ ဩဒနေန ပဋိစ္ဆာဒေန္တိ ဘိယျောကမျတံ ဥပါဒါယ…ပေ…။
‘‘နသူပံ ဝါ ဗျဉ္ဇနံ ဝါ ဩဒနေန ပဋိစ္ဆာဒေဿာမိ ဘိယျောကမျတံ ဥပါဒါယာတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သူပံ ဝါ ဗျဉ္ဇနံ ဝါ ဩဒနေန ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗံ ဘိယျောကမျတံ ဥပါဒါယ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သူပံ ဝါ ဗျဉ္ဇနံ ဝါ ဩဒနေန ပဋိစ္ဆာဒေတိ ဘိယျောကမျတံ ဥပါဒါယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, သာမိကာ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဒေန္တိ, န ဘိယျောကမျတံ ဥပါဒါယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၁၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န
(ဝိ၊၂၊၂၅၃။)
မနာပံ! ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န သူပံ ဝါ ဩဒနံ ဝါ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၆၁၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆကာ ဘိက္ခူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စာဝုသော, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အာဝုသော, သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇာမ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ။ ဣဒါနိ ပန – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဝိညာပေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န သူပံ ဝါ ဩဒနံ ဝါ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သူပံ ဝါ ဩဒနံ ဝါ အဂိလာနေန အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သူပံ ဝါ ဩဒနံ ဝါ အဂိလာနော အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၅၄။)
မြန်֍ ၆၁၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာနသညီ ပရေသံ ပတ္တံ ဩလောကေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥဇ္ဈာနသညီ ပရေသံ ပတ္တံ ဩလောကေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥဇ္ဈာနသညိနာ ပရေသံ ပတ္တော ဩလောကေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥဇ္ဈာနသညီ ပရေသံ ပတ္တံ ဩလောကေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ‘‘ဒဿာမီ’’တိ ဝါ ‘‘ဒါပေဿာမီ’’တိ ဝါ ဩလောကေတိ, န ဥဇ္ဈာနသညိဿ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၁၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မဟန္တံ ကဗဠံ ကရောန္တိ…ပေ…။
‘‘နာတိမဟန္တံ ကဗဠံ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
နာတိမဟန္တော ကဗဠော ကာတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ မဟန္တံ ကဗဠံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ခဇ္ဇကေ, ဖလာဖလေ, ဥတ္တရိဘင်္ဂေ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၁၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒီဃံ အာလောပံ ကရောန္တိ…ပေ…။
‘‘ပရိမဏ္ဍလံ အာလောပံ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ပရိမဏ္ဍလော အာလောပေါ ကာတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဒီဃံ အာလောပံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၅၅။)
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ခဇ္ဇကေ, ဖလာဖလေ, ဥတ္တရိဘင်္ဂေ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
သက္ကစ္စဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
၅။ ကဗဠဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၆၁၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနာဟဋေ ကဗဠေ မုခဒွါရံ ဝိဝရန္တိ…ပေ…။
‘‘နအနာဟဋေ ကဗဠေ မုခဒွါရံ ဝိဝရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န အနာဟဋေ ကဗဠေ မုခဒွါရံ ဝိဝရိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အနာဟဋေ ကဗဠေ မုခဒွါရံ ဝိဝရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၁၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇမာနာ သဗ္ဗံ ဟတ္ထံ မုခေ ပက္ခိပန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဘုဉ္ဇမာနော သဗ္ဗံ ဟတ္ထံ မုခေ ပက္ခိပိဿာမီတိ သိက္ခာကရဏီယာ’’တိ။
န ဘုဉ္ဇမာနေန သဗ္ဗော ဟတ္ထော မုခေ ပက္ခိပိတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဘုဉ္ဇမာနော သဗ္ဗံ ဟတ္ထံ မုခေ ပက္ခိပတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၁၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရန္တိ…ပေ…။
(ဝိ၊၂၊၂၅၆။)
‘‘နသကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သကဗဠေန မုခေန ဗျာဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍုက္ခေပကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န ပိဏ္ဍုက္ခေပကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ပိဏ္ဍုက္ခေပကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ပိဏ္ဍုက္ခေပကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ခဇ္ဇကေ, ဖလာဖလေ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ကဗဠာဝစ္ဆေဒကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘နကဗဠာဝစ္ဆေဒကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ကဗဠာဝစ္ဆေဒကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ကဗဠာဝစ္ဆေဒကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ခဇ္ဇကေ ဖလာဖလေ, ဥတ္တရိဘင်္ဂေ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အဝဂဏ္ဍကာရကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
(ဝိ၊၂၊၂၅၇။)
‘‘နအဝဂဏ္ဍကာရကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာကရဏီယာ’’တိ။
န အဝဂဏ္ဍကာရကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ ဂဏ္ဍံ ကတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဖလာဖလေ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟတ္ထနိဒ္ဓုနကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဟတ္ထနိဒ္ဓုနကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဟတ္ထနိဒ္ဓုနကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟတ္ထနိဒ္ဓုနကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ကစဝရံ ဆဍ္ဍေန္တော ဟတ္ထံ နိဒ္ဓုနာတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သိတ္ထာဝကာရကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န သိတ္ထာဝကာရကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သိတ္ထာဝကာရကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သိတ္ထာဝကာရကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ကစဝရံ ဆဍ္ဍေန္တော သိတ္ထံ ဆဍ္ဍယတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဇိဝှါနိစ္ဆာရကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
(ဝိ၊၂၊၂၅၈။)
‘‘နဇိဝှါနိစ္ဆာရကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဇိဝှါနိစ္ဆာရကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဇိဝှါနိစ္ဆာရကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ စပုစပုကာရကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န စပုစပုကာရကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န စပုစပုကာရကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ စပုစပုကာရကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ကဗဠဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
၆။ သုရုသုရုဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၆၂၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဗြာဟ္မဏေန သံဃဿ ပယောပါနံ ပဋိယတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူ သုရုသုရုကာရကံ ခီရံ ပိဝန္တိ။ အညတရော နဋပုဗ္ဗကော ဘိက္ခု ဧဝမာဟ – ‘‘သဗ္ဗောယံ မညေ သံဃော သီတီကတော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု သံဃံ အာရဗ္ဘ ဒဝံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, သံဃံ အာရဗ္ဘ ဒဝံ အကာသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, သံဃံ အာရဗ္ဘ ဒဝံ ကရိဿသိ! နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဗုဒ္ဓံ ဝါ ဓမ္မံ
(ဝိ၊၂၊၂၅၉။)
ဝါ သံဃံ ဝါ အာရဗ္ဘ ဒဝေါ ကာတဗ္ဗော။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဘိက္ခုံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘နသုရုသုရုကာရကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သုရုသုရုကာရကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သုရုသုရုကာရကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟတ္ထနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဟတ္ထနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဟတ္ထနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟတ္ထနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၂၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပတ္တနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န ပတ္တနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ပတ္တနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ပတ္တနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ပရိတ္တကေ သေသေ ဧကတော သင်္ကဍ္ဎိတွာ နိလ္လေဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၆၀။)
မြန်֍ ၆၃၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဩဋ္ဌနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဩဋ္ဌနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဩဋ္ဌနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဩဋ္ဌနိလ္လေဟကံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၃၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ [သုံသုမာရဂိရေ (သီ။ သျာ။), သံသုမာရဂိရေ (က။)] ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ကောကနဒေ [ကောကနုဒေ (က။)] ပါသာဒေ သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဟေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သာမိသေန ဟတ္ထေန ပါနီယထာလကံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၆၁။)
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ‘‘ဓောဝိဿာမီ’’တိ ဝါ ‘‘ဓောဝါပေဿာမီ’’တိ ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၃၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ကောကနဒေ ပါသာဒေ သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သသိတ္ထကံ ပတ္တဓောဝနံ အန္တရဃရေ ဆဍ္ဍေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ဥဒ္ဓရိတွာ ဝါ ဘိန္ဒိတွာ ဝါ ပဋိဂ္ဂဟေ ဝါ နီဟရိတွာ ဝါ ဆဍ္ဍေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၃၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဆတ္တပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၂၊၂၆၂။)
ဆတ္တပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဆတ္တပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဆတ္တပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န ဆတ္တပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၆၃၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဆတ္တပါဏိဿ ဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဆတ္တပါဏိဿ ဂိလာနဿ ဓမ္မံ န ဒေသေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဆတ္တပါဏိဿ ဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န ဆတ္တပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဆတ္တံ နာမ တီဏိ ဆတ္တာနိ – သေတစ္ဆတ္တံ, ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တံ, ပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓံ သလာကဗဒ္ဓံ။
ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတော သာဝကဘာသိတော ဣသိဘာသိတော ဒေဝတာဘာသိတော အတ္ထူပသဉှိတော ဓမ္မူပသဉှိတော။
ဒေသေယျာတိ ပဒေန ဒေသေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အက္ခရာယ ဒေသေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န ဆတ္တပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဆတ္တပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၆၃။)
မြန်֍ ၆၃၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒဏ္ဍပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဒဏ္ဍပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဒဏ္ဍော နာမ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ စတုဟတ္ထော ဒဏ္ဍော။ တတော ဥက္ကဋ္ဌော အဒဏ္ဍော, ဩမကော အဒဏ္ဍော။
န ဒဏ္ဍပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဒဏ္ဍပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၃၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သတ္ထပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န သတ္ထပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
သတ္ထံ နာမ ဧကတောဓာရံ ဥဘတောဓာရံ ပဟရဏံ။
န သတ္ထပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ သတ္ထပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၃၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အာဝုဓပါဏိဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န အာဝုဓပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
အာဝုဓံ နာမ စာပေါ ကောဒဏ္ဍော။
(ဝိ၊၂၊၂၆၄။)
န အာဝုဓပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အာဝုဓပါဏိဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
သုရုသုရုဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။
၇။ ပါဒုကဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၆၃၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပါဒုကာရုဠှဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘နပါဒုကာရုဠှဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ပါဒုကာရုဠှဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အက္ကန္တဿ ဝါ ပဋိမုက္ကဿ ဝါ ဩမုက္ကဿ ဝါ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၃၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပါဟနာရုဠှဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥပါဟနာရုဠှဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာကရဏီယာ’’တိ။
န ဥပါဟနာရုဠှဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အက္ကန္တဿ ဝါ ပဋိမုက္ကဿ ဝါ ဩမုက္ကဿ ဝါ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၆၅။)
မြန်֍ ၆၄၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယာနဂတဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ယာနဂတဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ယာနံ နာမ ဝယှံ ရထော သကဋံ သန္ဒမာနိကာ သိဝိကာ ပါဋင်္ကီ။
န ယာနဂတဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ယာနဂတဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သယနဂတဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န သယနဂတဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န သယနဂတဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ အန္တမသော ဆမာယမ္ပိ နိပန္နဿ သယနဂတဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပလ္လတ္ထိကာယ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ပလ္လတ္ထိကာယ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၂၆၆။)
န ပလ္လတ္ထိကာယ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟတ္ထပလ္လတ္ထိကာယ ဝါ ဒုဿပလ္လတ္ထိကာယ ဝါ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝေဌိတသီသဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဝေဌိတသီသဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဝေဌိတသီသော နာမ ကေသန္တံ န ဒဿာပေတွာ ဝေဌိတော ဟောတိ။
န ဝေဌိတသီသဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဝေဌိတသီသဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ကေသန္တံ ဝိဝရာပေတွာ ဒေသေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဩဂုဏ္ဌိတသီသဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဩဂုဏ္ဌိတသီသဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဩဂုဏ္ဌိတသီသော နာမ သသီသံ ပါရုတော ဝုစ္စတိ။
န ဩဂုဏ္ဌိတသီသဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဩဂုဏ္ဌိတသီသဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, သီသံ ဝိဝရာပေတွာ ဒေသေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၆၇။)
မြန်֍ ၆၄၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဆမာယ နိသီဒိတွာ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဆမာယံ နိသီဒိတွာ အာသနေ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဆမာယံ နိသီဒိတွာ [နိသိန္နေန (အဋ္ဌကထာ)] အာသနေ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဆမာယံ နိသီဒိတွာ အာသနေ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
မြန်֍ ၆၄၇။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဗာရာဏသိယံ အညတရဿ ဆပကဿ [ဆဝကဿ (သျာ။)] ပဇာပတိ ဂဗ္ဘိနီ အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဆပကီ တံ ဆပကံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဂဗ္ဘိနီမှိ, အယျပုတ္တ! ဣစ္ဆာမိ အမ္ဗံ ခါဒိတု’န္တိ။ ‘နတ္ထိ အမ္ဗံ [အမ္ဗော (သျာ။)], အကာလော အမ္ဗဿာ’တိ။ ‘သစေ န လဘိဿာမိ မရိဿာမီ’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန, ရညော အမ္ဗော ဓုဝဖလော ဟောတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဆပကော ယေန သော အမ္ဗော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အမ္ဗံ အဘိရုဟိတွာ နိလီနော အစ္ဆိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ပုရောဟိတေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ ယေန သော အမ္ဗော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတွာ မန္တံ ပရိယာပုဏာတိ။ အထ ခေါ,
(ဝိ၊၂၊၂၆၈။)
ဘိက္ခဝေ, တဿ ဆပကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ယာဝ အဓမ္မိကော အယံ ရာဇာ, ယတြ ဟိ နာမ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတွာ မန္တံ ပရိယာပုဏိဿတိ။ အယဉ္စ ဗြာဟ္မဏော အဓမ္မိကော, ယတြ ဟိ နာမ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ မန္တံ ဝါစေဿတိ။ အဟဉ္စမှိ အဓမ္မိကော, ယောဟံ ဣတ္ထိယာ ကာရဏာ ရညော အမ္ဗံ အဝဟရာမိ။ သဗ္ဗမိဒံ စရိမံ ကတ’န္တိ တတ္ထေဝ ပရိပတိ။
[ဣမာ ဂါထာယော ဇာ။ ၁။၄။၃၃-၃၅ ဇာတကေ အညထာ ဒိဿန္တိ] ‘‘ဥဘော အတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဥဘော ဓမ္မံ န ပဿရေ၊
ယော စာယံ မန္တံ ဝါစေတိ, ယော စာဓမ္မေနဓီယတိ။
‘‘သာလီနံ ဩဒနော ဘုတ္တော, သုစိမံသူပသေစနော၊
တသ္မာ ဓမ္မေ န ဝတ္တာမိ, ဓမ္မော အရိယေဘိ ဝဏ္ဏိတော။
‘‘ဓိရတ္ထု တံ ဓနလာဘံ, ယသလာဘဉ္စ ဗြာဟ္မဏ၊
ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန, အဓမ္မစရဏေန ဝါ။
‘‘ပရိဗ္ဗဇ မဟာဗြဟ္မေ, ပစန္တညေပိ ပါဏိနော၊
မာ တွံ အဓမ္မော အာစရိတော, အသ္မာ ကုမ္ဘမိဝါဘိဒါ’’တိ။
‘‘တဒါပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, အမနာပါ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ မန္တံ ဝါစေတုံ, ကိမင်္ဂ ပန ဧတရဟိ န အမနာပါ ဘဝိဿတိ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဌိတာ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
(ဝိ၊၂၊၂၆၉။)
‘‘နဌိတော နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဌိတေန နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဌိတော နိသိန္နဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၄၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တာ ပုရတော ဂစ္ဆန္တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တော ပုရတော ဂစ္ဆန္တဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တေန ပုရတော ဂစ္ဆန္တဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တော ပုရတော ဂစ္ဆန္တဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၅၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပ္ပထေန ဂစ္ဆန္တာ ပထေန ဂစ္ဆန္တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဥပ္ပထေန ဂစ္ဆန္တော ပထေန ဂစ္ဆန္တဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥပ္ပထေန ဂစ္ဆန္တေန ပထေန ဂစ္ဆန္တဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပထေန ဂစ္ဆန္တော ပထေန ဂစ္ဆန္တဿ အဂိလာနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၇၀။)
မြန်֍ ၆၅၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဌိတာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ကရောန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဌိတော အဂိလာနော ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဌိတေန အဂိလာနေန ဥစ္စာရော ဝါ ပဿာဝေါ ဝါ ကာတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဌိတော အဂိလာနော ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ…ပေ… အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
တေရသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၅၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဟရိတေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရောန္တိ…ပေ…။
‘‘န ဟရိတေ အဂိလာနော ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဟရိတေ အဂိလာနေန ဥစ္စာရော ဝါ ပဿာဝေါ ဝါ ခေဠော ဝါ ကာတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဟရိတေ အဂိလာနော ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, အပ္ပဟရိတေ ကတော ဟရိတံ ဩတ္ထရတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
စုဒ္ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
မြန်֍ ၆၅၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရောန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ!
(ဝိ၊၂၊၂၇၁။)
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရောထာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရိဿထ! နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န ဥဒကေ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၆၅၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာ ဘိက္ခူ ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကာတုံ ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ –
‘‘န ဥဒကေ အဂိလာနော ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥဒကေ အဂိလာနေန ဥစ္စာရော ဝါ ပဿာဝေါ ဝါ ခေဠော ဝါ ကာတဗ္ဗော။ ယော အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥဒကေ အဂိလာနော ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တဿ, ဂိလာနဿ, ထလေ ကတော ဥဒကံ ဩတ္ထရတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တကဿ, ခိတ္တစိတ္တဿ, ဝေဒနာဋ္ဋဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ။
ပန္နရသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ပါဒုကဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
(ဝိ၊၂၊၂၇၂။)
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အာယသ္မန္တော, သေခိယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
သေခိယာ နိဋ္ဌိတာ။
သေခိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဓိကရဏသမထာ
ဣမေ ခေါ ပနာယသ္မန္တော သတ္တ အဓိကရဏသမထာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၆၅၅။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ အဓိကရဏာနံ သမထာယ ဝူပသမာယ သမ္မုခါဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, သတိဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, အမူဠှဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, ပဋိညာယ ကာရေတဗ္ဗံ, ယေဘုယျသိကာ, တဿပါပိယသိကာ, တိဏဝတ္ထာရကောတိ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အာယသ္မန္တော, သတ္တ အဓိကရဏသမထာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယသ္မန္တော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
အဓိကရဏသမထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ, အာယသ္မန္တော, နိဒါနံ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ စတ္တာရော ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ တေရသ သံဃာဒိသေသာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဒွေ အနိယတာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ တိံသ နိဿဂ္ဂိယာ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဒွေနဝုတိ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ စတ္တာရော ပါဋိဒေသနီယာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ သေခိယာ ဓမ္မာ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ သတ္တ အဓိကရဏသမထာ ဓမ္မာ။ ဧတ္တကံ တဿ ဘဂဝတော သုတ္တာဂတံ သုတ္တပရိယာပန္နံ အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သမဂ္ဂေဟိ သမ္မောဒမာနေဟိ အဝိဝဒမာနေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
မဟာဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၂၊၂၇၃။)
ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ပါရာဇိကကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
၁။ ပဌမပါရာဇိကံ
မြန်֍ ၆၅၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟာရံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ။ အထ ခေါ သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အယျေ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟာရံ ကာတုံ။ ဒေထ မေ နဝကမ္မိကံ ဘိက္ခုနိ’’န္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စတဿော ဘဂိနိယော ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောန္တိ – နန္ဒာ, နန္ဒဝတီ, သုန္ဒရီနန္ဒာ, ထုလ္လနန္ဒာတိ။ တာသု သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တရုဏပဗ္ဗဇိတာ အဘိရူပါ ဟောတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝိနီ ဒက္ခာ အနလသာ, တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတာ, အလံ ကာတုံ အလံ သံဝိဓာတုံ။ အထ ခေါ ဘိက္ခုနိသံဃော သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ သမ္မန္နိတွာ သာဠှဿ မိဂါရနတ္တုနော နဝကမ္မိကံ အဒါသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သာဠှဿ မိဂါရနတ္တုနော နိဝေသနံ အဘိက္ခဏံ ဂစ္ဆတိ – ‘‘ဝါသိံ ဒေထ, ပရသုံ [ဖရသုံ (သျာ။ က။)] ဒေထ, ကုဌာရိံ [ကုဓာရိံ (က။)] ဒေထ, ကုဒ္ဒါလံ ဒေထ, နိခါဒနံ ဒေထာ’’တိ။ သာဠှောပိ မိဂါရနတ္တာ ဘိက္ခုနုပဿယံ အဘိက္ခဏံ ဂစ္ဆတိ ကတာကတံ ဇာနိတုံ။ တေ အဘိဏှဒဿနေန ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ အဟေသုံ။
အထ ခေါ သာဠှော မိဂါရနတ္တာ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဒူသေတုံ ဩကာသံ အလဘမာနော ဧတဒေဝတ္ထာယ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဘတ္တံ အကာသိ။ အထ ခေါ သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ဘတ္တဂ္ဂေ အာသနံ ပညပေန္တော – ‘‘ဧတ္တကာ ဘိက္ခုနိယော အယျာယ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဝုဍ္ဎတရာ’’တိ ဧကမန္တံ အာသနံ ပညပေသိ ‘‘ဧတ္တကာ နဝကတရာ’’တိ – ဧကမန္တံ အာသနံ ပညပေသိ။ ပဋိစ္ဆန္နေ
(ဝိ၊၂၊၂၇၄။)
ဩကာသေ နိကူဋေ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အာသနံ ပညပေသိ, ယထာ ထေရာ ဘိက္ခုနိယော ဇာနေယျုံ – ‘‘နဝကာနံ ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ နိသိန္နာ’’တိ၊ နဝကာပိ ဘိက္ခုနိယော ဇာနေယျုံ – ‘‘ထေရာနံ ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ နိသိန္နာ’’တိ။ အထ ခေါ သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, အယျေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သလ္လက္ခေတွာ – ‘‘န ဗဟုကတော သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဘတ္တံ အကာသိ၊ မံ သော ဒူသေတုကာမော။ သစာဟံ ဂမိဿာမိ ဝိဿရော မေ ဘဝိဿတီ’’တိ, အန္တေဝါသိနိံ ဘိက္ခုနိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ မေ ပိဏ္ဍပါတံ နီဟရ။ ယော စေ မံ ပုစ္ဆတိ, ‘ဂိလာနာ’တိ ပဋိဝေဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ပစ္စဿောသိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော ဟောတိ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ပဋိပုစ္ဆန္တော – ‘‘ကဟံ, အယျေ, အယျာ သုန္ဒရီနန္ဒာ? ကဟံ, အယျေ, အယျာ သုန္ဒရီနန္ဒာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တေဝါသိနီ ဘိက္ခုနီ သာဠှံ မိဂါရနတ္တာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂိလာနာဝုသော၊ ပိဏ္ဍပါတံ နီဟရိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သာဠှော မိဂါရနတ္တာ – ‘‘ယမ္ပာဟံ အတ္ထာယ [ယံပါဟံ (သျာ။)] ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဘတ္တံ အကာသိံ အယျာယ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ကာရဏာ’’တိ မနုဿေ အာဏာပေတွာ – ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃံ ဘတ္တေန ပရိဝိသထာ’’တိ ဝတွာ ယေန ဘိက္ခုနုပဿယော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗဟာရာမကောဋ္ဌကေ ဌိတာ ဟောတိ သာဠှံ မိဂါရနတ္တာရံ ပတိမာနေန္တီ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သာဠှံ မိဂါရနတ္တာရံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဥပဿယံ ပဝိသိတွာ သသီသံ ပါရုပိတွာ မဉ္စကေ နိပဇ္ဇိ။ အထ ခေါ သာဠှော မိဂါရနတ္တာ ယေန သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ တေ, အယျေ, အဖာသု, ကိဿ နိပန္နာသီ’’တိ? ‘‘ဧဝဉှေတံ, အာဝုသော, ဟောတိ ယာ အနိစ္ဆန္တံ ဣစ္ဆတီ’’တိ။ ‘‘ကျာဟံ တံ, အယျေ, န ဣစ္ဆိဿာမိ? အပိ စာဟံ ဩကာသံ န လဘာမိ တံ ဒူသေတု’’န္တိ။ အဝဿုတော အဝဿုတာယ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဇရာဒုဗ္ဗလာ စရဏဂိလာနာ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အဝိဒူရေ နိပန္နာ ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သာ
(ဝိ၊၂၊၂၇၅။)
ဘိက္ခုနီ သာဠှံ မိဂါရနတ္တာရံ အဝဿုတံ အဝဿုတာယ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇန္တံ။ ဒိသွာန ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ သုန္ဒရီနန္ဒာ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ သုန္ဒရီနန္ဒာ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ လဇ္ဇိနော ကုက္ကုစ္စကာ သိက္ခာကာမာ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယိဿတီ’’တိ!
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယတီ’’တိ [သာဒိယီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, ဘိက္ခဝေ, သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ။ အထ ခွေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနဉ္စေဝ အပ္ပသာဒါယ ပသန္နာနဉ္စ ဧကစ္စာနံ အညထတ္တာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ ဒုပ္ပေါသတာယ မဟိစ္ဆတာယ အသန္တုဋ္ဌိတာယ [အသန္တုဋ္ဌတာယ (သျာ။), အသန္တုဋ္ဌိယာ (က။)] သင်္ဂဏိကာယ ကောသဇ္ဇဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ, အနေကပရိယာယေန သုဘရတာယ သုပေါသတာယ အပ္ပိစ္ဆဿ သန္တုဋ္ဌဿ [သန္တုဋ္ဌိယာ (က။)] သလ္လေခဿ ဓုတဿ ပါသာဒိကဿ အပစယဿ ဝီရိယာရမ္ဘဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ, ဘိက္ခူနံ တဒနုစ္ဆဝိကံ တဒနုလောမိကံ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ, သံဃဖာသုတာယ, ဒုမ္မင်္ကူနံ ဘိက္ခုနီနံ
(ဝိ၊၂၊၂၇၆။)
နိဂ္ဂဟာယ, ပေသလာနံ ဘိက္ခုနီနံ ဖာသုဝိဟာရာယ, ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ အာသဝါနံ သံဝရာယ, သမ္ပရာယိကာနံ အာသဝါနံ ပဋိဃာတာယ, အပ္ပသန္နာနံ ပသာဒါယ, ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝါယ, သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၅၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ အာမသနံ ဝါ ပရာမသနံ ဝါ ဂဟဏံ ဝါ ဆုပနံ ဝါ ပဋိပီဠနံ ဝါ သာဒိယေယျ, အယမ္ပိ ပါရာဇိကာ ဟောတိ အသံဝါသာ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၅၈။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ ယထာယုတ္တာ ယထာဇစ္စာ ယထာနာမာ ယထာဂေါတ္တာ ယထာသီလာ ယထာဝိဟာရိနီ ယထာဂေါစရာ ထေရာ ဝါ နဝါ ဝါ မဇ္ဈိမာ ဝါ, ဧသာ ဝုစ္စတိ ယာ ပနာတိ။
ဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခိကာတိ ဘိက္ခုနီ၊ ဘိက္ခာစရိယံ အဇ္ဈုပဂတာတိ ဘိက္ခုနီ၊ ဘိန္နပဋဓရာတိ ဘိက္ခုနီ၊ သမညာယ ဘိက္ခုနီ၊ ပဋိညာယ ဘိက္ခုနီ၊ ဧဟိ ဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခုနီ၊ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနီ၊ ဘဒြာ ဘိက္ခုနီ၊ သာရာ ဘိက္ခုနီ၊ သေခါ ဘိက္ခုနီ၊ အသေခါ ဘိက္ခုနီ၊ သမဂ္ဂေန ဥဘတောသံဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနီ။ တတြ ယာယံ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန ဥဘတောသံဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန ဥပသမ္ပန္နာ, အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဝဿုတာ နာမ သာရတ္တာ အပေက္ခဝတီ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ။
အဝဿုတော နာမ သာရတ္တော အပေက္ခဝါ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော။
ပုရိသပုဂ္ဂလော နာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော ဝိညူ ပဋိဗလော ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိတုံ။
အဓက္ခကန္တိ ဟေဋ္ဌက္ခကံ။
ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလန္တိ ဥပရိဇာဏုမဏ္ဍလံ။
ပရာမသနံ နာမ ဣတောစိတော စ သဉ္စောပနံ။
ဂဟဏံ နာမ ဂဟိတမတ္တံ။
ဆုပနံ နာမ ဖုဋ္ဌမတ္တံ။
(ဝိ၊၂၊၂၇၇။)
ပဋိပီဠနံဝါ သာဒိယေယျာတိ အင်္ဂံ ဂဟေတွာ နိပ္ပီဠနံ သာဒိယတိ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသော သီသစ္ဆိန္နော အဘဗ္ဗော တေန သရီရဗန္ဓနေန ဇီဝိတုံ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ အာမသနံ ဝါ ပရာမသနံ ဝါ ဂဟဏံ ဝါ ဆုပနံ ဝါ ပဋိပီဠနံ ဝါ သာဒိယန္တီ အဿမဏီ ဟောတိ အသကျဓီတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ။
အသံဝါသာတိ သံဝါသော နာမ ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမသိက္ခတာ, ဧသော သံဝါသော နာမ။ သော တာယ သဒ္ဓိံ နတ္ထိ, တေန ဝုစ္စတိ အသံဝါသာတိ။
မြန်֍ ၆၅၉။ ဥဘတောအဝဿုတေ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥဗ္ဘက္ခကံ အဓောဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၆၆၀။ ဧကတောအဝဿုတေ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ
(ဝိ၊၂၊၂၇၈။)
အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥဗ္ဘက္ခကံ အဓောဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၆၆၁။ ဥဘတောအဝဿုတေ ယက္ခဿ ဝါ ပေတဿ ဝါ ပဏ္ဍကဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟဿ ဝါ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥဗ္ဘက္ခကံ အဓောဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၂၇၉။)
မြန်֍ ၆၆၂။ ဧကတောအဝဿုတေ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဥဗ္ဘက္ခကံ အဓောဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
နိဿဂ္ဂိယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၆၆၃။ အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တိယာ, အသာဒိယန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, ခိတ္တစိတ္တာယ, ဝေဒနာဋ္ဋာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမပါရာဇိကံ သမတ္တံ [ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ သိက္ခာပဒဂဏနာ ဘိက္ခူဟိ§အသာဓာရဏဝသေန ပကာသိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ]။
၂။ ဒုတိယပါရာဇိကံ
မြန်֍ ၆၆၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သာဠှေန မိဂါရနတ္တုနာ ဂဗ္ဘိနီ ဟောတိ။ ယာဝ ဂဗ္ဘော တရုဏော အဟောသိ တာဝ ဆာဒေသိ။ ပရိပက္ကေ ဂဗ္ဘေ ဝိဗ္ဘမိတွာ ဝိဇာယိ။ ဘိက္ခုနိယော ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သုန္ဒရီနန္ဒာ ခေါ, အယျေ, အစိရဝိဗ္ဘန္တာ ဝိဇာတာ။ ကစ္စိ နော သာ ဘိက္ခုနီယေဝ သမာနာ ဂဗ္ဘိနီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, အယျေ, ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ နေဝတ္တနာ ပဋိစောဒေသိ န ဂဏဿ အာရောစေသီ’’တိ? ‘‘ယော ဧတိဿာ အဝဏ္ဏော မယှေသော အဝဏ္ဏော, ယာ ဧတိဿာ အကိတ္တိ မယှေသာ အကိတ္တိ, ယော ဧတိဿာ အယသော မယှေသော အယသော, ယော ဧတိဿာ အလာဘော
(ဝိ၊၂၊၂၈၀။)
မယှေသော အလာဘော။ ကျာဟံ, အယျေ, အတ္တနော အဝဏ္ဏံ အတ္တနော အကိတ္တိံ အတ္တနော အယသံ အတ္တနော အလာဘံ ပရေသံ အာရောစေဿာမီ’’တိ? ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ နေဝတ္တနာ ပဋိစောဒေဿတိ န ဂဏဿ အာရောစေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ [ယေ တေ ဘိက္ခူ…ပေ… (?)] ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ နေဝတ္တနာ ပဋိစောဒေတိ [ပဋိစောဒေသိ… အာရောစေသီတိ (က။)] န ဂဏဿ အာရောစေတီ’’တိ [ပဋိစောဒေသိ… အာရောစေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ နေဝတ္တနာ ပဋိစောဒေဿတိ န ဂဏဿ အာရောစေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၆၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ နေဝတ္တနာ ပဋိစောဒေယျ န ဂဏဿ အာရောစေယျ, ယဒါ စ သာ ဌိတာ ဝါ အဿ စုတာ ဝါ နာသိတာ ဝါ အဝဿဋာ ဝါ, သာ ပစ္ဆာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ပုဗ္ဗေဝါဟံ, အယျေ, အညာသိံ ဧတံ ဘိက္ခုနိံ ဧဝရူပါ စ ဧဝရူပါ စ သာ ဘဂိနီတိ, နော စ ခေါ အတ္တနာ ပဋိစောဒေဿံ န ဂဏဿ အာရောစေဿ’န္တိ, အယမ္ပိ ပါရာဇိကာ ဟောတိ အသံဝါသာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၆၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿာ အာရောစေန္တိ, သာ ဝါ အာရောစေတိ။
ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နန္တိ အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာနံ အညတရံ ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နံ။
နေဝတ္တနာပဋိစောဒေယျာတိ န သယံ စောဒေယျ။
န ဂဏဿ အာရောစေယျာတိ န အညာသံ ဘိက္ခုနီနံ အာရောစေယျ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၁။)
ယဒါစ သာ ဌိတာ ဝါ အဿ စုတာ ဝါတိ ဌိတာ နာမ သလိင်္ဂေ ဌိတာ ဝုစ္စတိ။ စုတာ နာမ ကာလင်္ကတာ ဝုစ္စတိ။ နာသိတာ နာမ သယံ ဝါ ဝိဗ္ဘန္တာ ဟောတိ အညေဟိ ဝါ နာသိတာ။ အဝဿဋာ နာမ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တာ ဝုစ္စတိ။ သာ ပစ္ဆာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘ပုဗ္ဗေဝါဟံ, အယျေ, အညာသိံ ဧတံ ဘိက္ခုနိံ ဧဝရူပါ စ ဧဝရူပါ စ သာ ဘဂိနီ’’တိ။
နော စ ခေါ အတ္တနာ ပဋိစောဒေဿန္တိ သယံ ဝါ န စောဒေဿံ။
န ဂဏဿ အာရောစေဿန္တိ န အညာသံ ဘိက္ခုနီနံ အာရောစေဿံ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ သေယျထာပိ နာမ ပဏ္ဍုပလာသော ဗန္ဓနာ ပမုတ္တော အဘဗ္ဗော ဟရိတတ္ထာယ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခုနီ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ နေဝတ္တနာ ပဋိစောဒေဿာမိ န ဂဏဿ အာရောစေဿာမီတိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အဿမဏီ ဟောတိ အသကျဓီတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ။
အသံဝါသာတိ သံဝါသော နာမ ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမသိက္ခတာ။ ဧသော သံဝါသော နာမ။ သော တာယ သဒ္ဓိံ နတ္ထိ။ တေန ဝုစ္စတိ အသံဝါသာတိ။
မြန်֍ ၆၆၇။ အနာပတ္တိ ‘‘သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ဝါ ကလဟော ဝါ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, ‘‘သံဃဘေဒေါ ဝါ သံဃရာဇိ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, ‘‘အယံ ကက္ခဠာ ဖရုသာ ဇီဝိတန္တရာယံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ ကရိဿတီ’’တိ နာရောစေတိ, အညာ ပတိရူပါ ဘိက္ခုနိယော အပဿန္တီ နာရောစေတိ, နစ္ဆာဒေတုကာမာ နာရောစေတိ, ပညာယိဿတိ သကေန ကမ္မေနာတိ နာရောစေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ…ပေ… အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယပါရာဇိကံ သမတ္တံ။
၃။ တတိယပါရာဇိကံ
မြန်֍ ၆၆၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ အနုဝတ္တတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၂။)
ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ အနုဝတ္တိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ အနုဝတ္တတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ အရိဋ္ဌံ ဘိက္ခုံ ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗံ အနုဝတ္တိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၆၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနာဒရံ အပ္ပဋိကာရံ အကတသဟာယံ တမနုဝတ္တေယျ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘ဧသော ခေါ, အယျေ, ဘိက္ခု သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တော ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနာဒရော အပ္ပဋိကာရော အကတသဟာယော, မာယျေ, ဧတံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တီ’တိ။ ဧဝဉ္စ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယံ စေ သမနုဘာသိယမာနာ တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, အယမ္ပိ ပါရာဇိကာ ဟောတိ အသံဝါသာ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၇၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သမဂ္ဂေါ နာမ သံဃော သမာနသံဝါသကော သမာနသီမာယံ ဌိတော။
ဥက္ခိတ္တော နာမ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ [အဒဿနေန ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေန ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေန ဝါ (က။), အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ (?)] ဥက္ခိတ္တော။
ဓမ္မေန ဝိနယေနာတိ ယေန ဓမ္မေန ယေန ဝိနယေန။
သတ္ထုသာသနေနာတိ ဇိနသာသနေန ဗုဒ္ဓသာသနေန။
အနာဒရော နာမ သံဃံ ဝါ ဂဏံ ဝါ ပုဂ္ဂလံ ဝါ ကမ္မံ ဝါ နာဒိယတိ။
အပ္ပဋိကာရော နာမ ဥက္ခိတ္တော အနောသာရိတော။
အကတသဟာယော နာမ သမာနသံဝါသကာ ဘိက္ခူ ဝုစ္စန္တိ သဟာယာ။ သော တေဟိ သဒ္ဓိံ နတ္ထိ, တေန ဝုစ္စတိ အကတသဟာယောတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၃။)
တမနုဝတ္တေယျာတိ ယံဒိဋ္ဌိကော သော ဟောတိ ယံခန္တိကော ယံရုစိကော, သာပိ တံဒိဋ္ဌိကာ ဟောတိ တံခန္တိကာ တံရုစိကာ။
သာ ဘိက္ခုနီတိ ယာ သာ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာ ဘိက္ခုနီ။
ဘိက္ခုနီဟီတိ အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။ ယာ ပဿန္တိ ယာ သုဏန္တိ တာဟိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဧသော ခေါ, အယျေ, ဘိက္ခု သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တော ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနာဒရော အပ္ပဋိကာရော အကတသဟာယော။ မာယျေ, ဧတံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဧသော ခေါ, အယျေ, ဘိက္ခု သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တော ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနာဒရော အပ္ပဋိကာရော အကတသဟာယော။ မာယျေ, ဧတံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၆၇၁။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနာဒရံ အပ္ပဋိကာရံ အကတသဟာယံ တမနုဝတ္တတိ, သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသေယျ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနာဒရံ အပ္ပဋိကာရံ အကတသဟာယံ တမနုဝတ္တတိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမနုဘာသနာ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘သမနုဘဋ္ဌာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၄။)
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ, ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ, ကမ္မဝါစာ ပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ သေယျထာပိ နာမ ပုထုသိလာ ဒွေဓာ ဘိန္နာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခုနီ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသနာယ န ပဋိနိဿဇ္ဇန္တီ အဿမဏီ ဟောတိ အသကျဓီတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ။
အသံဝါသာတိ သံဝါသော နာမ ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမသိက္ခတာ။ ဧသော သံဝါသော နာမ။ သော တာယ သဒ္ဓိံ နတ္ထိ။ တေန ဝုစ္စတိ အသံဝါသာတိ။
မြန်֍ ၆၇၂။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၆၇၃။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တိယာ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ…ပေ… အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယပါရာဇိကံ သမတ္တံ။
၄။ စတုတ္ထပါရာဇိကံ
မြန်֍ ၆၇၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယန္တိ, သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယန္တိ, သန္တိဋ္ဌန္တိပိ, သလ္လပန္တိပိ, သင်္ကေတမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ, ပုရိသဿပိ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယန္တိ, ဆန္နမ္ပိ အနုပဝိသန္တိ, ကာယမ္ပိ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရန္တိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ ‘‘ကထံ–
(ဝိ၊၂၊၂၈၅။)
ဟိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယိဿန္တိ, သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယိဿန္တိ, သန္တိဋ္ဌိဿန္တိပိ, သလ္လပိဿန္တိပိ, သင်္ကေတမ္ပိ ဂစ္ဆိဿန္တိ, ပုရိသဿပိ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယိဿန္တိ, ဆန္နမ္ပိ အနုပဝိသိဿန္တိ, ကာယမ္ပိ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရိဿန္တိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယာ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယန္တိ, သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယန္တိ, သန္တိဋ္ဌန္တိပိ, သလ္လပန္တိပိ, သင်္ကေတမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ, ပုရိသဿပိ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယန္တိ, ဆန္နမ္ပိ အနုပဝိသန္တိ, ကာယမ္ပိ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရန္တိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယိဿန္တိ, သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏမ္ပိ သာဒိယိဿန္တိ, သန္တိဋ္ဌိဿန္တိပိ, သလ္လပိဿန္တိပိ, သင်္ကေတမ္ပိ ဂစ္ဆိဿန္တိ, ပုရိသဿပိ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယိဿန္တိ, ဆန္နမ္ပိ အနုပဝိသိဿန္တိ, ကာယမ္ပိ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရိဿန္တိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၇၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထဂ္ဂဟဏံ ဝါ သာဒိယေယျ, သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏံ ဝါ သာဒိယေယျ, သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ, သလ္လပေယျ ဝါ, သင်္ကေတံ ဝါဂစ္ဆေယျ, ပုရိသဿ ဝါ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယေယျ, ဆန္နံ ဝါ အနုပဝိသေယျ, ကာယံ ဝါ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရေယျ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ, အယမ္ပိ ပါရာဇိကာ ဟောတိ အသံဝါသာ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ’’တိ။
မြန်֍ ၆၇၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဝဿုတာ နာမ သာရတ္တာ အပေက္ခဝတီ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ။
အဝဿုတော နာမ သာရတ္တော အပေက္ခဝါ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော။
ပုရိသပုဂ္ဂလော နာမ မနုဿပုရိသော, န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော ဝိညူ ပဋိဗလော ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိတုံ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၆။)
ဟတ္ထဂ္ဂဟဏံဝါ သာဒိယေယျာတိ ဟတ္ထော နာမ ကပ္ပရံ ဥပါဒါယ ယာဝ အဂ္ဂနခါ။ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ဥဗ္ဘက္ခကံ အဓောဇာဏုမဏ္ဍလံ ဂဟဏံ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏံ ဝါ သာဒိယေယျာတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ နိဝတ္ထံ ဝါ ပါရုတံ ဝါ ဂဟဏံ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
သလ္လပေယျ ဝါတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
သင်္ကေတံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ပုရိသေန – ‘‘ဣတ္ထန္နာမံ ဩကာသံ [ဣဒံ ပဒံ အဋ္ဌကထာယံ န ဒိဿတိ] အာဂစ္ဆာ’’တိ – ဝုတ္တာ ဂစ္ဆတိ။ ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသံ ဩက္ကန္တမတ္တေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ပုရိသဿဝါ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယေယျာတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ပုရိသဿ အဗ္ဘာဂမနံ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဟတ္ထပါသံ ဩက္ကန္တမတ္တေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဆန္နံ ဝါ အနုပဝိသေယျာတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နံ ဩကာသံ ပဝိဋ္ဌမတ္တေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ကာယံ ဝါ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရေယျာတိ ဧတဿ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ ကာယံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ သေယျထာပိ နာမ တာလော မတ္ထကစ္ဆိန္နော အဘဗ္ဗော ပုန ဝိရုဠှိယာ ဧဝမေဝ ဘိက္ခုနီ အဋ္ဌမံ ဝတ္ထုံ ပရိပူရေန္တီ အဿမဏီ ဟောတိ အသကျဓီတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ပါရာဇိကာ ဟောတီတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၇။)
အသံဝါသာတိ သံဝါသော နာမ ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမသိက္ခတာ။ ဧသော သံဝါသော နာမ။ သော တာယ သဒ္ဓိံ နတ္ထိ။ တေန ဝုစ္စတိ အသံဝါသာတိ။
မြန်֍ ၆၇၇။ အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တိယာ, အသာဒိယန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, ခိတ္တစိတ္တာယ, ဝေဒနာဋ္ဋာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထပါရာဇိကံ သမတ္တံ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, အဋ္ဌ ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ။ ယေသံ ဘိက္ခုနီ အညတရံ ဝါ အညတရံ ဝါ အာပဇ္ဇိတွာ န လဘတိ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ, ယထာ ပုရေ တထာ ပစ္ဆာ, ပါရာဇိကာ ဟောတိ အသံဝါသာ။ တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ပါရာဇိကကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၈၈။)
၂။ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
၁။ ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
ဣမေ ခေါ ပနာယျာယော သတ္တရသ သံဃာဒိသေသာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၆၇၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဥပါသကော ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဥဒေါသိတံ [ဥဒ္ဒေါသိတံ (သီ။ သျာ။)] ဒတွာ ကာလင်္ကတော ဟောတိ။ တဿ ဒွေ ပုတ္တာ ဟောန္တိ – ဧကော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော, ဧကော သဒ္ဓေါ ပသန္နော။ တေ ပေတ္တိကံ သာပတေယျံ ဝိဘဇိံသု။ အထ ခေါ သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမှာကံ ဥဒေါသိတော, တံ ဘာဇေမာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ သော သဒ္ဓေါ ပသန္နော တံ အဿဒ္ဓံ အပ္ပသန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစ။ အမှာကံ ပိတုနာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဒိန္နော’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမှာကံ ဥဒေါသိတော, တံ ဘာဇေမာ’’တိ။ အထ ခေါ သော သဒ္ဓေါ ပသန္နော တံ အဿဒ္ဓံ အပ္ပသန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစ။ အမှာကံ ပိတုနာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဒိန္နော’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော တံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမှာကံ ဥဒေါသိတော, တံ ဘာဇေမာ’’တိ။ အထ ခေါ သော သဒ္ဓေါ ပသန္နော – ‘‘သစေ မယှံ ဘဝိဿတိ, အဟမ္ပိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဒဿာမီ’’တိ – တံ အဿဒ္ဓံ အပ္ပသန္နံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘာဇေမာ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဥဒေါသိတော တေဟိ ဘာဇီယမာနော တဿ အဿဒ္ဓဿ အပ္ပသန္နဿ ပါပုဏာတိ [ပါပုဏိ (သျာ။)]။ အထ ခေါ သော အဿဒ္ဓေါ အပ္ပသန္နော ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမထာယျေ, အမှာကံ ဥဒေါသိတော’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစ, တုမှာကံ ပိတုနာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဒိန္နော’’တိ။ ‘‘ဒိန္နော န ဒိန္နော’’တိ ဝေါဟာရိကေ မဟာမတ္တေ ပုစ္ဆိံသု။ မဟာမတ္တာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကော, အယျေ, ဇာနာတိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဒိန္နော’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေ မဟာမတ္တေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပိ နာယျော [အပိ နွယျာ (သျာ။), အပိ နာယျော (က။)] တုမှေဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ သက္ခိံ ဌပယိတွာ ဒါနံ
(ဝိ၊၂၊၂၈၉။)
ဒိယျမာန’’န္တိ? အထ ခေါ တေ မဟာမတ္တာ – ‘‘သစ္စံ ခေါ အယျာ အာဟာ’’တိ တံ ဥဒေါသိတံ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အကံသု။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ပရာဇိတော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘အဿမဏိယော ဣမာ မုဏ္ဍာ ဗန္ဓကိနိယော။ ကထဉှိ နာမ အမှာကံ ဥဒေါသိတံ အစ္ဆိန္ဒာပေဿန္တီ’’တိ! ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ မဟာမတ္တာနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ မဟာမတ္တာ တံ ပုရိသံ ဒဏ္ဍာပေသုံ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ဒဏ္ဍိတော ဘိက္ခုနူပဿယဿ အဝိဒူရေ အာဇီဝကသေယျံ ကာရာပေတွာ အာဇီဝကေ ဥယျောဇေသိ – ‘‘ဧတာ ဘိက္ခုနိယော အစ္စာဝဒထာ’’တိ။
ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ မဟာမတ္တာနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ မဟာမတ္တာ တံ ပုရိသံ ဗန္ဓာပေသုံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ပဌမံ ဘိက္ခုနိယော ဥဒေါသိတံ အစ္ဆိန္ဒာပေသုံ, ဒုတိယံ ဒဏ္ဍာပေသုံ, တတိယံ ဗန္ဓာပေသုံ။ ဣဒါနိ ဃာတာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဥဿယဝါဒိကာ ဝိဟရိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဥဿယဝါဒိကာ ဝိဟရတီတိ။ ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဥဿယဝါဒိကာ ဝိဟရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၇၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဥဿယဝါဒိကာ ဝိဟရေယျ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ ဒါသေန ဝါ ကမ္မကာရေန [ကမ္မကရေန (သီ။ သျာ။)] ဝါ အန္တမသော သမဏပရိဗ္ဗာဇကေနာပိ, အယံ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၈၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဥဿယဝါဒိကာ နာမ အဍ္ဍကာရိကာ ဝုစ္စတိ။
ဂဟပတိ နာမ ယော ကောစိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၉၀။)
ဂဟပတိပုတ္တော နာမ ယေ ကေစိ ပုတ္တဘာတရော။
ဒါသော နာမ အန္တောဇာတော ဓနက္ကီတော ကရမရာနီတော။
ကမ္မကာရော နာမ ဘဋကော အာဟတကော။
သမဏပရိဗ္ဗာဇကော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ ဘိက္ခုနိဉ္စ သိက္ခမာနဉ္စ သာမဏေရဉ္စ သာမဏေရိဉ္စ ဌပေတွာ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။
အဍ္ဍံ ကရိဿာမီတိ ဒုတိယံ ဝါ ပရိယေသတိ ဂစ္ဆတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကဿ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုတိယဿ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ အဍ္ဍပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
ပဌမာပတ္တိကန္တိ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ အာပဇ္ဇတိ အသမနုဘာသနာယ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသန္တိ သံဃောဝ တဿာ အာပတ္တိယာ မာနတ္တံ ဒေတိ မူလာယ ပဋိကဿတိ အဗ္ဘေတိ, န သမ္ဗဟုလာ န ဧကာ ဘိက္ခုနီ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သံဃာဒိသေသော’’တိ။ တဿေဝ အာပတ္တိနိကာယဿ နာမကမ္မံ အဓိဝစနံ။ တေနပိ ဝုစ္စတိ ‘‘သံဃာဒိသေသော’’တိ။
မြန်֍ ၆၈၁။ အနာပတ္တိ မနုဿေဟိ အာကဍ္ဎီယမာနာ ဂစ္ဆတိ, အာရက္ခံ ယာစတိ, အနောဒိဿ အာစိက္ခတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ…ပေ… အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၆၈၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယံ အညတရဿ လိစ္ဆဝိဿ ပဇာပတိ အတိစာရိနီ ဟောတိ။ အထ ခေါ သော လိစ္ဆဝိ တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု ဝိရမာဟိ, အနတ္ထံ ခေါ တေ ကရိဿာမီ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ သာ ဝုစ္စမာနာ နာဒိယိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယံ လိစ္ဆဝိဂဏော သန္နိပတိတော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ သော လိစ္ဆဝိ တေ လိစ္ဆဝယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧကံ မေ,
(ဝိ၊၂၊၂၉၁။)
အယျော, ဣတ္ထိံ အနုဇာနာထာ’’တိ။ ‘‘ကာ နာမ သာ’’တိ? ‘‘မယှံ ပဇာပတိ အတိစရတိ, တံ ဃာတေဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဇာနာဟီ’’တိ။ အဿောသိ ခေါ သာ ဣတ္ထီ – ‘‘သာမိကော ကိရ မံ ဃာတေတုကာမော’’တိ။ ဝရဘဏ္ဍံ အာဒါယ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ တိတ္ထိယေ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တိတ္ထိယာ န ဣစ္ဆိံသု ပဗ္ဗာဇေတုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ ဘိက္ခုနိယောပိ န ဣစ္ဆိံသု ပဗ္ဗာဇေတုံ။ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဏ္ဍကံ ဒဿေတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ ပဗ္ဗာဇေသိ။
အထ ခေါ သော လိစ္ဆဝိ တံ ဣတ္ထိံ ဂဝေသန္တော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတံ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဇာပတိ မေ, ဒေဝ, ဝရဘဏ္ဍံ အာဒါယ သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တာ။ တံ ဒေဝေါ အနုဇာနာတူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဝိစိနိတွာ အာစိက္ခာ’’တိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌာ, ဒေဝ, ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ။ ‘‘သစေ, ဘဏေ, ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ, န သာ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ။ သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, စရတု ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ အထ ခေါ သော လိစ္ဆဝိ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော စောရိံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တဿ လိစ္ဆဝိဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ စောရိံ ပဗ္ဗာဇေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ စောရိံ ပဗ္ဗာဇေတီတိ [ပဗ္ဗာဇေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ စောရိံ ပဗ္ဗာဇေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၈၃။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဇာနံ စောရိံ ဝဇ္ဈံ ဝိဒိတံ အနပလောကေတွာ ရာဇာနံ ဝါ သံဃံ ဝါ ဂဏံ ဝါ ပူဂံ ဝါ သေဏိံ ဝါ အညတြ ကပ္ပါ ဝုဋ္ဌာပေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၈၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၉၂။)
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ အညေ ဝါ တဿာ အာရောစေန္တိ, သာ ဝါ အာရောစေတိ။
စောရီ နာမ ယာ ပဉ္စမာသကံ ဝါ အတိရေကပဉ္စမာသကံ ဝါ အဂ္ဃနကံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယတိ, ဧသာ စောရီ နာမ။
ဝဇ္ဈာ နာမ ယံ ကတွာ ဝဇ္ဈပ္ပတ္တာ ဟောတိ။
ဝိဒိတာ နာမ အညေဟိ မနုဿေဟိ ဉာတာ ဟောတိ ‘‘ဝဇ္ဈာ ဧသာ’’တိ။
အနပလောကေတွာတိ အနာပုစ္ဆာ။
ရာဇာ နာမ ယတ္ထ ရာဇာ အနုသာသတိ, ရာဇာ အပလောကေတဗ္ဗော။
သံဃော နာမ ဘိက္ခုနိသံဃော ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခုနိသံဃော အပလောကေတဗ္ဗော။
ဂဏော နာမ ယတ္ထ ဂဏော အနုသာသတိ, ဂဏော အပလောကေတဗ္ဗော။
ပူဂေါ နာမ ယတ္ထ ပူဂေါ အနုသာသတိ, ပူဂေါ အပလောကေတဗ္ဗော။
သေဏိ နာမ ယတ္ထ သေဏိ အနုသာသတိ, သေဏိ အပလောကေတဗ္ဗော။
အညတြကပ္ပါတိ ဌပေတွာ ကပ္ပံ။ ကပ္ပံ နာမ ဒွေ ကပ္ပါနိ – တိတ္ထိယေသု ဝါ ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ အညာသု ဝါ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ။ အညတြ ကပ္ပါ ‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမံ ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပဌမာပတ္တိကန္တိ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ အာပဇ္ဇတိ အသမနုဘာသနာယ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသန္တိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
မြန်֍ ၆၈၅။ စောရိယာ စောရိသညာ အညတြ ကပ္ပါ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ စောရိယာ ဝေမတိကာ အညတြ ကပ္ပါ ဝုဋ္ဌာပေတိ,
(ဝိ၊၂၊၂၉၃။)
အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ စောရိယာ အစောရိသညာ အညတြ ကပ္ပါ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အနာပတ္တိ။ အစောရိယာ စောရိသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အစောရိယာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အစောရိယာ အစောရိသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၆၈၆။ အနာပတ္တိ အဇာနန္တီ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အပလောကေတွာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ကပ္ပကတံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၆၈၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ အန္တေဝါသိနီ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍိတွာ ဂါမကံ [ဂါမကေ (သျာ။)] ဉာတိကုလံ အဂမာသိ။ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ တံ ဘိက္ခုနိံ အပဿန္တီ ဘိက္ခုနိယော ပုစ္ဆိ – ‘‘ကဟံ ဣတ္ထန္နာမာ, န ဒိဿတီ’’တိ! ‘‘ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ, အယျေ, ဘဏ္ဍိတွာ န ဒိဿတီ’’တိ။ ‘‘အမ္မာ, အမုကသ္မိံ ဂါမကေ ဧတိဿာ ဉာတိကုလံ။ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝိစိနထာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော တတ္ထ ဂန္တွာ တံ ဘိက္ခုနိံ ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, ဧကိကာ အာဂတာ, ကစ္စိသိ အပ္ပဓံသိတာ’’တိ? ‘‘အပ္ပဓံသိတာမှိ, အယျေ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၉၄။)
မြန်֍ ၆၈၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခုနိယော သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ နဒီ တရိတဗ္ဗာ ဟောတိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော နာဝိကေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သာဓု နော, အာဝုသော, တာရေထာ’’တိ။ ‘‘နာယျေ, သက္ကာ ဥဘော သကိံ တာရေတု’’န္တိ။ ဧကော ဧကံ ဥတ္တာရေသိ။ ဥတ္တိဏ္ဏော ဥတ္တိဏ္ဏံ ဒူသေသိ။ အနုတ္တိဏ္ဏော အနုတ္တိဏ္ဏံ ဒူသေသိ။ တာ ပစ္ဆာ သမာဂန္တွာ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကစ္စိသိ, အယျေ, အပ္ပဓံသိတာ’’တိ? ‘‘ပဓံသိတာမှိ, အယျေ! တွံ ပန, အယျေ, အပ္ပဓံသိတာ’’တိ? ‘‘ပဓံသိတာမှိ, အယျေ’’တိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဧကာ နဒီပါရံ ဂစ္ဆိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ နဒီပါရံ ဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ နဒီပါရံ ဂစ္ဆိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဝါ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျ, ဧကာ ဝါ နဒီပါရံ ဂစ္ဆေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၆၈၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တာ [ဂန္တွာ (က။)] သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တတ္ထ အညတရာ ဘိက္ခုနီ အဘိရူပါ ဟောတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ အညတရော ပုရိသော တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သဟ ဒဿနေန ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တာသံ ဘိက္ခုနီနံ သေယျံ ပညပေန္တော တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သေယျံ ဧကမန္တံ ပညာပေသိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ သလ္လက္ခေတွာ – ‘‘ပရိယုဋ္ဌိတော အယံ ပုရိသော၊ သစေ ရတ္တိံ အာဂစ္ဆိဿတိ, ဝိဿရော မေ ဘဝိဿတီ’’တိ, ဘိက္ခုနိယော အနာပုစ္ဆာ အညတရံ ကုလံ ဂန္တွာ သေယျံ ကပ္ပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော
(ဝိ၊၂၊၂၉၅။)
ရတ္တိံ အာဂန္တွာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဂဝေသန္တော ဘိက္ခုနိယော ဃဋ္ဋေသိ။ ဘိက္ခုနိယော တံ ဘိက္ခုနိံ အပဿန္တိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ နိက္ခန္တာ’’တိ။
အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန တာ ဘိက္ခုနိယော တေနုပသင်္ကမိ။ ဘိက္ခုနိယော တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, ပုရိသေန သဒ္ဓိံ နိက္ခန္တာ’’တိ? ‘‘နာဟံ, အယျေ, ပုရိသေန သဒ္ဓိံ နိက္ခန္တာ’’တိ။ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဧကာ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသီတိ [ဝိပ္ပဝသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဝါ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျ, ဧကာ ဝါ နဒီပါရံ ဂစ္ဆေယျ, ဧကာ ဝါ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၆၉၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဝစ္စေန ပီဠိတာ ဧကိကာ ဩဟီယိတွာ [ဩဟိယိတွာ (က။)] ပစ္ဆာ အဂမာသိ။ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုနိံ ပဿိတွာ ဒူသေသုံ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ယေန တာ ဘိက္ခုနိယော တေနုပသင်္ကမိ။ ဘိက္ခုနိယော တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, ဧကိကာ ဩဟီနာ, ကစ္စိသိ အပ္ပဓံသိတာ’’တိ? ‘‘ပဓံသိတာမှိ, အယျေ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂဏမှာ ဩဟီယိဿတီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂဏမှာ ဩဟီယတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဂဏမှာ ဩဟီယိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၂၉၆။)
မြန်֍ ၆၉၁။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဧကာ ဝါ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျ, ဧကာ ဝါ နဒီပါရံ ဂစ္ဆေယျ, ဧကာ ဝါ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသေယျ, ဧကာ ဝါ ဂဏမှာ ဩဟီယေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၉၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဧကာ ဝါ ဂါမန္တရံ ဂစ္ဆေယျာတိ ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပံ ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ, ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
ဧကာ ဝါ နဒီပါရံ ဂစ္ဆေယျာတိ နဒီ နာမ တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ အန္တရဝါသကော တေမိယတိ။ ပဌမံ ပါဒံ ဥတ္တရန္တိယာ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ ဥတ္တရန္တိယာ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
ဧကာ ဝါ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသေယျာတိ သဟ အရုဏုဂ္ဂမနာ ဒုတိယိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟန္တိယာ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဝိဇဟိတေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
ဧကာ ဝါ ဂဏမှာ ဩဟီယေယျာတိ အဂါမကေ အရညေ ဒုတိယိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒဿနူပစာရံ ဝါ သဝနူပစာရံ ဝါ ဝိဇဟန္တိယာ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဝိဇဟိတေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပဌမာပတ္တိကန္တိ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ အာပဇ္ဇတိ အသမနုဘာသနာယ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
မြန်֍ ၆၉၃။ အနာပတ္တိ ဒုတိယိကာ ဘိက္ခုနီ ပက္ကန္တာ ဝါ ဟောတိ ဝိဗ္ဘန္တာ ဝါ ကာလင်္ကတာ ဝါ ပက္ခသင်္ကန္တာ ဝါ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၂၉၇။)
၄။ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၆၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ဘဏ္ဍနကာရိကာ ဟောတိ ကလဟကာရိကာ ဝိဝါဒကာရိကာ ဘဿကာရိကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရိကာ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တဿာ ကမ္မေ ကရီယမာနေ ပဋိက္ကောသတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂါမကံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ဘိက္ခုနိသံဃော – ‘‘ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပက္ကန္တာ’’တိ, စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ [အဒဿနေန (က။)] ဥက္ခိပိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂါမကေ တံ ကရဏီယံ တီရေတွာ ပုနဒေဝ သာဝတ္ထိံ ပစ္စာဂစ္ဆိ။ စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အာဂစ္ဆန္တိယာ နေဝ အာသနံ ပညပေသိ န ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကဌလိကံ ဥပနိက္ခိပိ န ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ န ပါနီယေန အာပုစ္ဆိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, မယိ အာဂစ္ဆန္တိယာ နေဝ အာသနံ ပညပေသိ န ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကဌလိကံ ဥပနိက္ခိပိ န ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ န ပါနီယေန အာပုစ္ဆီ’’တိ? ‘‘ဧဝဉှေတံ, အယျေ, ဟောတိ ယထာ တံ အနာထာယာ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, အယျေ, အနာထာ’’တိ? ‘‘ဣမာ မံ, အယျေ, ဘိက္ခုနိယော – ‘‘အယံ အနာထာ အပ္ပညာတာ, နတ္ထိ ဣမိဿာ ကာစိ ပဋိဝတ္တာ’’တိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ [အဒဿနေန (က။)] ဥက္ခိပိံသူ’’တိ။
ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘ဗာလာ ဧတာ အဗျတ္တာ ဧတာ, နေဝ ဇာနန္တိ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မဒေါသံ ဝါ ကမ္မဝိပတ္တိံ ဝါ ကမ္မသမ္ပတ္တိံ ဝါ။ မယံ ခေါ ဇာနာမ ကမ္မမ္ပိ ကမ္မဒေါသမ္ပိ ကမ္မဝိပတ္တိမ္ပိ ကမ္မသမ္ပတ္တိမ္ပိ။ မယံ ခေါ အကတံ ဝါ ကမ္မံ ကာရေယျာမ ကတံ ဝါ ကမ္မံ ကောပေယျာမာ’’တိ, လဟုံ လဟုံ ဘိက္ခုနိသံဃံ သန္နိပါတေတွာ စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ ဩသာရေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုနိံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနပလောကေတွာ ကာရကသံဃံ အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဩသာရေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုနိံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနပလောကေတွာ ကာရကသံဃံ အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဩသာရေတီတိ [ဩသာရေသီတိ (က။)]?
(ဝိ၊၂၊၂၉၈။)
‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုနိံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနပလောကေတွာ ကာရကသံဃံ အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဩသာရေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၆၉၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဥက္ခိတ္တံ ဘိက္ခုနိံ ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန အနပလောကေတွာ ကာရကသံဃံ အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဩသာရေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၉၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သမဂ္ဂေါ နာမ သံဃော သမာနသံဝါသကော သမာနသီမာယံ ဌိတော။
ဥက္ခိတ္တာ နာမ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ [အဒဿနေန ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေန ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေန ဝါ (က။), အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ (?)] ဥက္ခိတ္တာ။
ဓမ္မေန ဝိနယေနာတိ ယေန ဓမ္မေန ယေန ဝိနယေန။
သတ္ထုသာသနေနာတိ ဇိနသာသနေန ဗုဒ္ဓသာသနေန။
အနပလောကေတွာကာရကသံဃန္တိ ကမ္မကာရကသံဃံ အနာပုစ္ဆာ။
အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒန္တိ ဂဏဿ ဆန္ဒံ အဇာနိတွာ။
‘‘ဩသာရေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ, ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ, ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပဌမာပတ္တိကန္တိ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ အာပဇ္ဇတိ အသမနုဘာသနာယ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
(ဝိ၊၂၊၂၉၉။)
မြန်֍ ၆၉၇။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဩသာရေတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဩသာရေတိ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဩသာရေတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၆၉၈။ အနာပတ္တိ ကမ္မကာရကသံဃံ အပလောကေတွာ ဩသာရေတိ, ဂဏဿ ဆန္ဒံ ဇာနိတွာ ဩသာရေတိ, ဝတ္တေ ဝတ္တန္တိံ ဩသာရေတိ, အသန္တေ ကမ္မကာရကသံဃေ ဩသာရေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၆၉၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဘိရူပါ ဟောတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ မနုဿာ ဘတ္တဂ္ဂေ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ပဿိတွာ အဝဿုတာ အဝဿုတာယ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အဂ္ဂမဂ္ဂါနိ ဘောဇနာနိ ဒေန္တိ။ သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇတိ၊ အညာ ဘိက္ခုနိယော န စိတ္တရူပံ လဘန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ သုန္ဒရီနန္ဒာ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိဿတိ ဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒတိ ဘုဉ္ဇတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒိဿတိ ဘုဉ္ဇိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၀၀။)
မြန်֍ ၇၀၀။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ အဝဿုတာ အဝဿုတဿ ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၀၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဝဿုတာ နာမ သာရတ္တာ အပေက္ခဝတီ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ။
အဝဿုတော နာမ သာရတ္တော အပေက္ခဝါ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော။
ပုရိသပုဂ္ဂလော နာမ မနုဿပုရိသော, န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော, ဝိညူ ပဋိဗလော သာရဇ္ဇိတုံ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဥဒကဒန္တပေါနံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပဌမာပတ္တိကန္တိ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ အာပဇ္ဇတိ အသမနုဘာသနာယ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
ဥဒကဒန္တပေါနံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောအဝဿုတေ ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၀၂။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဥဒကဒန္တပေါနံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဘတောအဝဿုတေ ယက္ခဿ ဝါ ပေတဿ ဝါ ပဏ္ဍကဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟဿ ဝါ ဟတ္ထတော ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ
(ဝိ၊၂၊၃၀၁။)
အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဥဒကဒန္တပေါနံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဧကတောအဝဿုတေ ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥဒကဒန္တပေါနံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၀၃။ အနာပတ္တိ ဥဘတောအနဝဿုတာ ဟောန္တိ, ‘‘အနဝဿုတော’’တိ ဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၀၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဘိရူပါ ဟောတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ။ မနုဿာ ဘတ္တဂ္ဂေ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ပဿိတွာ အဝဿုတာ သုန္ဒရီနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အဂ္ဂမဂ္ဂါနိ ဘောဇနာနိ ဒေန္တိ။ သုန္ဒရီနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ကုက္ကုစ္စာယန္တီ န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ အနန္တရိကာ ဘိက္ခုနီ သုန္ဒရီနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, န ပဋိဂ္ဂဏှာသီ’’တိ? ‘‘အဝဿုတာ, အယျေ’’တိ။ ‘‘တွံ ပန, အယျေ, အဝဿုတာ’’တိ? ‘‘နာဟံ, အယျေ, အဝဿုတာ’’တိ။ ‘‘ကိံ တေ, အယျေ, ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ, ယတော တွံ အနဝဿုတာ။ ဣင်္ဃံ, အယျေ, ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ, ဘုဉ္ဇ ဝါ’’တိ။
ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝက္ခတိ – ‘ကိံ တေ, အယျေ, ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ, ယတော တွံ အနဝဿုတာ။ ဣင်္ဃ, အယျေ, ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ကိံ တေ, အယျေ, ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ ယတော တွံ အနဝဿုတာ! ဣင်္ဃ, အယျေ, ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၀၂။)
ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝက္ခတိ – ‘‘ကိံ တေ, အယျေ, ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ ယတော တွံ အနဝဿုတာ၊ ဣင်္ဃ, အယျေ, ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’’။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၀၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကိံ တေ, အယျေ, ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ, ယတော တွံ အနဝဿုတာ။ ဣင်္ဃ, အယျေ, ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’တိ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ပဌမာပတ္တိကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၀၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘ကိံ တေ, အယျေ, ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ကရိဿတိ အဝဿုတော ဝါ အနဝဿုတော ဝါ, ယတော တွံ အနဝဿုတာ။ ဣင်္ဃ, အယျေ, ယံ တေ ဧသော ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒေတိ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ တံ တွံ သဟတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’’တိ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿာ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဘောဇနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ပဌမာပတ္တိကန္တိ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ အာပဇ္ဇတိ အသမနုဘာသနာယ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
ဥဒကဒန္တပေါနံ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿာ ဝစနေန ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၀၃။)
မြန်֍ ၇၀၇။ ဧကတောအဝဿုတေ ယက္ခဿ ဝါ ပေတဿ ဝါ ပဏ္ဍကဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟဿ ဝါ ဟတ္ထတော ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ‘‘ခါဒ ဝါ ဘုဉ္ဇ ဝါ’’တိ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿာ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဘောဇနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဥဒကဒန္တပေါနံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿာ ဝစနေန ‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၀၈။ အနာပတ္တိ ‘‘အနဝဿုတော’’တိ ဇာနန္တီ ဥယျောဇေတိ, ‘‘ကုပိတာ န ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ‘‘ကုလာနုဒ္ဒယတာယ န ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဥယျောဇေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၀၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍိတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, ဓမ္မံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သံဃံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော, သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ စဏ္ဍကာဠီ [စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ (က။)] ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝက္ခတိ – ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော, သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော, သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော
(ဝိ၊၂၊၃၀၄။)
ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝက္ခတိ – ‘‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော, သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’’တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၁၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, ဓမ္မံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သံဃံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’တိ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘မာယျေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ အဝစ – ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, ဓမ္မံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သံဃံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီတိ, အဘိရမာယျေ, သွာက္ခာတော ဓမ္မော၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’တိ။ ဧဝဉ္စ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသီယမာနာ တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ယာဝတတိယကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၁၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ကုပိတာ အနတ္တမနာတိ အနဘိရဒ္ဓါ အာဟတစိတ္တာ ခိလဇာတာ။
ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၀၅။)
သာဘိက္ခုနီတိ ယာ သာ ဧဝံဝါဒိနီ ဘိက္ခုနီ။ ဘိက္ခုနီဟီတိ အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။
ယာ ပဿန္တိ ယာ သုဏန္တိ တာဟိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ အဝစ – ‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’တိ။ အဘိရမာယျေ, သွာက္ခာတော ဓမ္မော၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ အဝစ – ‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’တိ။ အဘိရမာယျေ, သွာက္ခာတော ဓမ္မော၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ ဣစ္စေတံ ကုသလံ, နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၇၁၂။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, ဓမ္မံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သံဃံ ပစ္စာစိက္ခာမိ, သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမီ’တိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသေယျ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘ဗုဒ္ဓံ ပစ္စာစိက္ခာမိ…ပေ… သိက္ခံ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ကိန္နုမာဝ သမဏိယော ယာ သမဏိယော သကျဓီတရော! သန္တညာပိ သမဏိယော လဇ္ဇိနိယော ကုက္ကုစ္စိကာ သိက္ခာကာမာ, တာသာဟံ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ
(ဝိ၊၂၊၃၀၆။)
စရိဿာမီ’တိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမနုဘာသနာ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ သာ, ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘သမနုဘဋ္ဌာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တိယာ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ, ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ယာဝတတိယကန္တိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသနာယ အာပဇ္ဇတိ, န သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
မြန်֍ ၇၁၃။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၁၄။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တိယာ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၀၇။)
၈။ အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၁၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော, ဒေါသဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော, မောဟဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော, ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ စဏ္ဍကာဠီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝက္ခတိ – ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝက္ခတိ – ‘‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’’တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၁၆။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော, ဒေါသဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော, မောဟဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော, ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’တိ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘မာယျေ, ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ အဝစ – ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော ဒေါသဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော မောဟဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယောတိ။ အယျာ ခေါ ဆန္ဒာပိ ဂစ္ဆေယျ, ဒေါသာပိ ဂစ္ဆေယျ, မောဟာပိ ဂစ္ဆေယျ, ဘယာပိ ဂစ္ဆေယျာ’တိ။ ဧဝဉ္စ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသီယမာနာ တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ယာဝတတိယကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၀၈။)
မြန်֍ ၇၁၇။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေတိ အဓိကရဏံ နာမ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ – ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, အနုဝါဒါဓိကရဏံ, အာပတ္တာဓိကရဏံ, ကိစ္စာဓိကရဏံ။
ပစ္စာကတာ နာမ ပရာဇိတာ ဝုစ္စတိ။
ကုပိတာ အနတ္တမနာတိ အနဘိရဒ္ဓါ အာဟတစိတ္တာ ခိလဇာတာ။
ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’’တိ။
သာဘိက္ခုနီတိ ယာ သာ ဧဝံဝါဒိနီ ဘိက္ခုနီ။
ဘိက္ခုနီဟီတိ အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။
ယာ ပဿန္တိ ယာ သုဏန္တိ တာဟိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ အဝစ – ‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’တိ။ အယျာ ခေါ ဆန္ဒာပိ ဂစ္ဆေယျ…ပေ… ဘယာပိ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ အဝစ – ‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’တိ။ အယျာ ခေါ ဆန္ဒာပိ ဂစ္ဆေယျ…ပေ… ဘယာပိ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၇၁၈။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’တိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသေယျ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၀၉။)
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ အဓိကရဏေ ပစ္စာကတာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘ဆန္ဒဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဘယဂါမိနိယော စ ဘိက္ခုနိယော’တိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမနုဘာသနာ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘သမနုဘဋ္ဌာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တိယာ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ယာဝတတိယကန္တိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသနာယ အာပဇ္ဇတိ, န သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
မြန်֍ ၇၁၉။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၂၀။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တိယာ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၀။)
၉။ နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၂၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တေဝါသိကာ ဘိက္ခုနိယော သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိဿန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိဿန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၂၂။ ‘‘ဘိက္ခုနိယော ပနေဝ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျုံ, တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသီယမာနာ တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျုံ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျုံ, ဣမာပိ ဘိက္ခုနိယော ယာဝတတိယကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၂၃။ ဘိက္ခုနိယော ပနေဝါတိ ဥပသမ္ပန္နာယော ဝုစ္စန္တိ။
သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တီတိ သံသဋ္ဌာ နာမ အနနုလောမိကေန ကာယိကဝါစသိကေန သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၁။)
ပါပါစာရာတိ ပါပကေန အာစာရေန သမန္နာဂတာ။
ပါပသဒ္ဒါတိ ပါပကေန ကိတ္တိသဒ္ဒေန အဗ္ဘုဂ္ဂတာ။
ပါပသိလောကာတိ ပါပကေန မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တိ။
ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာတိ အညမညိဿာ ကမ္မေ ကရီယမာနေ ပဋိက္ကောသန္တိ။
အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာတိ အညမညံ ဝဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တိ။
တာ ဘိက္ခုနိယောတိ ယာ တာ သံသဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော။
ဘိက္ခုနီဟီတိ အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။
ယာ ပဿန္တိ ယာ သုဏန္တိ တာဟိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တာ ဘိက္ခုနိယော သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တာ ဘိက္ခုနိယော သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၇၂၄။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ စ ဣတ္ထန္နာမာ စ ဘိက္ခုနိယော သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမဉ္စ ဣတ္ထန္နာမဉ္စ ဘိက္ခုနိယော သမနုဘာသေယျ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမာ စ ဣတ္ထန္နာမာ စ ဘိက္ခုနိယော သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၂။)
သံဃော ဣတ္ထန္နာမဉ္စ ဣတ္ထန္နာမဉ္စ ဘိက္ခုနိယော သမနုဘာသတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ စ ဣတ္ထန္နာမာယ စ ဘိက္ခုနီနံ သမနုဘာသနာ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘သမနုဘဋ္ဌာ သံဃေန, ဣတ္ထန္နာမာ စ ဣတ္ထန္နာမာ စ ဘိက္ခုနိယော တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ, ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ, ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တီနံ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ။ ဒွေ တိဿော ဧကတော သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ တတုတ္တရိ န သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။
ဣမာပိ ဘိက္ခုနိယောတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စန္တိ။
ယာဝတတိယကန္တိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသနာယ အာပဇ္ဇန္တိ, န သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ…ပေ… တေနပိ ဝုစ္စတိ သံဃာဒိသေသောတိ။
မြန်֍ ၇၂၅။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ န ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၂၆။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တီနံ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တီနံ, ဥမ္မတ္တိကာနံ, အာဒိကမ္မိကာနန္တိ။
နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၃။)
၁၀။ ဒသမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၂၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီသံဃေန သမနုဘဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ။ တုမှညေဝ [တုမှေယေဝ (သျာ။)] သံဃော ဥညာယ ပရိဘဝေန အက္ခန္တိယာ ဝေဘဿိယာ [ဝေဘဿာ (သီ။ သျာ။)] ဒုဗ္ဗလျာ ဧဝမာဟ – ‘ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သံဃေန သမနုဘဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော ဧဝံ ဝက္ခတိ – သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သံဃေန သမနုဘဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော ဧဝံ ဝဒေတိ – သံသဋ္ဌာဝ အယျေ တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ။ တုမှညေဝ သံဃော ဥညာယ ပရိဘဝေန အက္ခန္တိယာ ဝေဘဿိယာ ဒုဗ္ဗလျာ ဧဝမာဟ – ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီတိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သံဃေန သမနုဘဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော ဧဝံ ဝက္ခတိ – သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၁၄။)
မြန်֍ ၇၂၈။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ။ တုမှညေဝ သံဃော ဥညာယ ပရိဘဝေန အက္ခန္တိယာ ဝေဘဿိယာ ဒုဗ္ဗလျာ ဧဝမာဟ – ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’တိ။ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘မာ, အယျေ, ဧဝံ အဝစ – သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ။ တုမှညေဝ သံဃော ဥညာယ ပရိဘဝေန အက္ခန္တိယာ ဝေဘဿိယာ ဒုဗ္ဗလျာ ဧဝမာဟ – ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသီယမာနာ တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ ယာဝတတိယကံ ဓမ္မံ အာပန္နာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၂၉။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဧဝံ ဝဒေယျာတိ – ‘‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ’’။
တုမှညေဝ သံဃော ဥညာယာတိ အဝညာယ။
ပရိဘဝေနာတိ ပါရိဘဗျတာ။
အက္ခန္တိယာတိ ကောပေန။
(ဝိ၊၂၊၃၁၅။)
ဝေဘဿိယာတိ ဝိဘဿီကတာ [ဝိဘဿိကတာယ (သီ။)]။
ဧဝမာဟ – ‘‘ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိစိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။
သာ ဘိက္ခုနီတိ ယာ သာ ဧဝံဝါဒိနီ ဘိက္ခုနီ။
ဘိက္ခုနီဟီတိ အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။
ယာ ပဿန္တိ ယာ သုဏန္တိ တာဟိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, ဧဝံ အဝစ – ‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, ဧဝံ အဝစ – ‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော…ပေ… ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၇၃၀။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ သံဃေန သမနုဘဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ။ တုမှညေဝ သံဃော ဥညာယ ပရိဘဝေန အက္ခန္တိယာ ဝေဘဿိယာ ဒုဗ္ဗလျာ ဧဝမာဟ – ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’တိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသေယျ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၆။)
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ သံဃေန သမနုဘဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘သံသဋ္ဌာဝ အယျေ, တုမှေ ဝိဟရထ။ မာ တုမှေ နာနာ ဝိဟရိတ္ထ။ သန္တိ သံဃေ အညာပိ ဘိက္ခုနိယော ဧဝါစာရာ ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ တာ သံဃော န ကိဉ္စိ အာဟ။ တုမှညေဝ သံဃော ဥညာယ ပရိဘဝေန အက္ခန္တိယာ ဝေဘဿိယာ ဒုဗ္ဗလျာ ဧဝမာဟ – ဘဂိနိယော ခေါ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ ပါပါစာရာ ပါပသဒ္ဒါ ပါပသိလောကာ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဝိဟေသိကာ, အညမညိဿာ ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ ဝိဝိစ္စထာယျေ။ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနီနံ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’တိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမနုဘာသနာ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘သမနုဘဋ္ဌာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ, ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ, ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တိယာ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ, ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ထုလ္လစ္စယာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ။
အယမ္ပီတိ ပုရိမာယော ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ။
ယာဝတတိယကန္တိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသနာယ အာပဇ္ဇတိ, န သဟဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာ။
နိဿာရဏီယန္တိ သံဃမှာ နိဿာရီယတိ။
သံဃာဒိသေသောတိ သံဃောဝ တဿာ အာပတ္တိယာ မာနတ္တံ ဒေတိ, မူလာယ ပဋိကဿတိ, အဗ္ဘေတိ, န သမ္ဗဟုလာ န ဧကာ ဘိက္ခုနီ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သံဃာဒိသေသော’’တိ။ တဿေဝ အာပတ္တိနိကာယဿ နာမကမ္မံ အဓိဝစနံ, တေနပိ ဝုစ္စတိ ‘‘သံဃာဒိသေသော’’တိ။
မြန်֍ ၇၃၁။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၇။)
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၃၂။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တိယာ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, သတ္တရသ သံဃာဒိသေသာ ဓမ္မာ – နဝ ပဌမာပတ္တိကာ, အဋ္ဌ ယာဝတတိယကာ။ ယေသံ ဘိက္ခုနီ အညတရံ ဝါ အညတရံ ဝါ အာပဇ္ဇတိ, တာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဘတောသံဃေ ပက္ခမာနတ္တံ စရိတဗ္ဗံ။ စိဏ္ဏမာနတ္တာ ဘိက္ခုနီ ယတ္ထ သိယာ ဝီသတိဂဏော ဘိက္ခုနိသံဃော တတ္ထ (သာ ဘိက္ခုနီ) [( ) (ကတ္ထပိ နတ္ထိ)] အဗ္ဘေတဗ္ဗာ။ ဧကာယပိ စေ ဦနော ဝီသတိဂဏော ဘိက္ခုနိသံဃော တံ ဘိက္ခုနိံ အဗ္ဘေယျ။ သာ စ ဘိက္ခုနီ အနဗ္ဘိတာ, တာ စ ဘိက္ခုနိယော ဂါရယှာ, အယံ တတ္ထ သာမီစိ။
တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
သတ္တရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၁၈။)
၃။ နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
၁။ ပတ္တဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
ဣမေ ခေါ ပနာယျာယော တိံသ နိဿဂ္ဂိယာ ပါစိတ္တိယာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၇၃၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဗဟူ ပတ္တေ သန္နိစယံ ကရောန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဗဟူ ပတ္တေ သန္နိစယံ ကရိဿန္တိ, ပတ္တဝါဏိဇ္ဇံ ဝါ ဘိက္ခုနိယော ကရိဿန္တိ, အာမတ္တိကာပဏံ ဝါ ပသာရေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပတ္တသန္နိစယံ ကရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပတ္တသန္နိစယံ ကရောန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပတ္တသန္နိစယံ ကရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၃၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပတ္တသန္နိစယံ ကရေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၃၅။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပတ္တော နာမ ဒွေ ပတ္တာ – အယောပတ္တော, မတ္တိကာပတ္တော။ တယော ပတ္တဿ ဝဏ္ဏာ – ဥက္ကဋ္ဌော ပတ္တော, မဇ္ဈိမော ပတ္တော, ဩမကော ပတ္တော။ ဥက္ကဋ္ဌောနာမပတ္တော အဍ္ဎာဠှကောဒနံ ဂဏှာတိ စတုဘာဂံ ခါဒနံ တဒုပိယံ ဗျဉ္ဇနံ။ မဇ္ဈိမော နာမပတ္တော နာဠိကောဒနံ ဂဏှာတိ စတုဘာဂံ ခါဒနံ တဒုပိယံ ဗျဉ္ဇနံ။ ဩမကောနာမပတ္တော ပတ္ထောဒနံ ဂဏှာတိ စတုဘာဂံ ခါဒနံ တဒုပိယံ ဗျဉ္ဇနံ။ တတော ဥက္ကဋ္ဌော အပတ္တော ဩမကော အပတ္တော။
သန္နိစယံ ကရေယျာတိ အနဓိဋ္ဌိတော အဝိကပ္ပိတော။
(ဝိ၊၂၊၃၁၉။)
နိဿဂ္ဂိယောဟောတီတိ သဟ အရုဏုဂ္ဂမနာ နိဿဂ္ဂိယော ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗော သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗော။ တာယ ဘိက္ခုနိယာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဝုဍ္ဎာနံ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အယံ မေ, အယျေ, ပတ္တော ရတ္တာတိက္ကန္တော နိဿဂ္ဂိယော, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ။ နိဿဇ္ဇိတွာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ နိဿဋ္ဌပတ္တော ဒါတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ပတ္တော ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ နိဿဂ္ဂိယော သံဃဿ နိဿဋ္ဌော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣမံ ပတ္တံ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒဒေယျာ’’တိ။
တာယ ဘိက္ခုနိယာ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဝုဍ္ဎာနံ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အယံ မေ, အယျာယော, ပတ္တော ရတ္တာတိက္ကန္တော နိဿဂ္ဂိယော, ဣမာဟံ အယျာနံ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ။ နိဿဇ္ဇိတွာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ နိဿဋ္ဌပတ္တော ဒါတဗ္ဗော –
‘‘သုဏန္တု မေ အယျာယော။ အယံ ပတ္တော ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ နိဿဂ္ဂိယော အယျာနံ နိဿဋ္ဌော။ ယဒိ အယျာနံ ပတ္တကလ္လံ, အယျာယော ဣမံ ပတ္တံ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒဒေယျု’’န္တိ။
တာယ ဘိက္ခုနိယာ ဧကံ ဘိက္ခုနိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘‘အယံ မေ, အယျေ, ပတ္တော ရတ္တာတိက္ကန္တော နိဿဂ္ဂိယော။ ဣမာဟံ အယျာယ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ။ နိဿဇ္ဇိတွာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ တာယ ဘိက္ခုနိယာ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ နိဿဋ္ဌပတ္တော ဒါတဗ္ဗော – ‘‘ဣမံ ပတ္တံ အယျာယ ဒမ္မီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၃၆။ ရတ္တာတိက္ကန္တေ အတိက္ကန္တသညာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ ရတ္တာတိက္ကန္တေ ဝေမတိကာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ ရတ္တာတိက္ကန္တေ အနတိက္ကန္တသညာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အနဓိဋ္ဌိတေ အဓိဋ္ဌိတသညာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အဝိကပ္ပိတေ ဝိကပ္ပိတသညာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
(ဝိ၊၂၊၃၂၀။)
အဝိဿဇ္ဇိတေ ဝိဿဇ္ဇိတသညာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အနဋ္ဌေ နဋ္ဌသညာ… အဝိနဋ္ဌေ ဝိနဋ္ဌသညာ… အဘိန္နေ ဘိန္နသညာ… အဝိလုတ္တေ ဝိလုတ္တသညာ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
နိဿဂ္ဂိယံ ပတ္တံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ရတ္တာနတိက္ကန္တေ အတိက္ကန္တသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ရတ္တာနတိက္ကန္တေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ရတ္တာနတိက္ကန္တေ အနတိက္ကန္တသညာ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၃၇။ အနာပတ္တိ အန္တောအရုဏေ အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတိ, ဝိဿဇ္ဇေတိ, နဿတိ, ဝိနဿတိ, ဘိဇ္ဇတိ, အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှန္တိ, ဝိဿာသံ ဂဏှန္တိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော နိဿဋ္ဌပတ္တံ န ဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, နိဿဋ္ဌပတ္တော န ဒါတဗ္ဗော။ ယာ န ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၃၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဂါမကာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌာ [ဝဿံဝုတ္ထာ (သီ။ သျာ။)] သာဝတ္ထိံ အဂမံသု ဝတ္တသမ္ပန္နာ ဣရိယာပထသမ္ပန္နာ ဒုစ္စောဠာ လူခစီဝရာ။ ဥပါသကာ တာ ဘိက္ခုနိယော ပဿိတွာ – ‘‘ဣမာ ဘိက္ခုနိယော ဝတ္တသမ္ပန္နာ ဣရိယာပထသမ္ပန္နာ ဒုစ္စောဠာ လူခစီဝရာ, ဣမာ ဘိက္ခုနိယော အစ္ဆိန္နာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အကာလစီဝရံ အဒံသု။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘အမှာကံ ကထိနံ အတ္ထတံ ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေသိ။ ဥပါသကာ တာ ဘိက္ခုနိယော ပဿိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အပယျာဟိ စီဝရံ လဒ္ဓ’’န္တိ? ‘‘န မယံ, အာဝုသော, စီဝရံ လဘာမ။ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ – ‘အမှာကံ ကထိနံ အတ္ထတံ ကာလစီဝရ’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေသီ’’တိ။ ဥပါသကာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အကာလစီဝရံ ‘ကာလစီဝရ’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေဿတီ’’တိ!
(ဝိ၊၂၊၃၂၁။)
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ ဥပါသကာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အကာလစီဝရံ ‘ကာလစီဝရ’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ …ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အကာလစီဝရံ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေတီတိ [ဘာဇာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အကာလစီဝရံ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၃၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အကာလစီဝရံ ‘ကာလစီဝရ’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၄၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အကာလစီဝရံ နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္နံ, အတ္ထတေ ကထိနေ သတ္တမာသေ ဥပ္ပန္နံ, ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ, ဧတံ အကာလစီဝရံ နာမ။
အကာလစီဝရံ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ဣဒံ မေ, အယျေ, အကာလစီဝရံ ‘‘ကာလစီဝရ’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၄၁။ အကာလစီဝရေ အကာလစီဝရသညာ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အကာလစီဝရေ ဝေမတိကာ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အကာလစီဝရေ ကာလစီဝရသညာ ‘‘ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ
(ဝိ၊၂၊၃၂၂။)
ဘာဇာပေတိ, အနာပတ္တိ။ ကာလစီဝရေ အကာလစီဝရသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလစီဝရေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလစီဝရေ ကာလစီဝရသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၄၂။ အနာပတ္တိ အကာလစီဝရံ ကာလစီဝရသညာ ဘာဇာပေတိ, ကာလစီဝရံ ကာလစီဝရသညာ ဘာဇာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၄၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညတရာယ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တံ စီဝရံ သံဃရိတွာ [သံဟရိတွာ (က။)] နိက္ခိပိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယံ တေ, အယျေ, မယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တိတံ, ကဟံ တံ စီဝရ’’န္တိ? အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တံ စီဝရံ နီဟရိတွာ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒဿေသိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒာယျေ, တုယှံ စီဝရံ, အာဟရ မေ’တံ စီဝရံ, ယံ တုယှံ တုယှမေဝေတံ, ယံ မယှံ မယှမေဝေတံ, အာဟရ မေ’တံ, သကံ ပစ္စာဟရာ’’တိ အစ္ဆိန္ဒိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရာစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒတီတိ [အစ္ဆိန္ဒီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၂၃။)
မြန်֍ ၇၄၄။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ သာ ပစ္ဆာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဟန္ဒာယျေ, တုယှံ စီဝရံ အာဟရ, မေတံ စီဝရံ, ယံ တုယှံ တုယှမေဝေတံ, ယံ မယှံ မယှမေဝေတံ, အာဟရ မေတံ, သကံ ပစ္စာဟရာ’တိ အစ္ဆိန္ဒေယျ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေယျ ဝါ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၄၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိန္တိ အညာယ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။
ပရိဝတ္တေတွာတိ ပရိတ္တေန ဝါ ဝိပုလံ, ဝိပုလေန ဝါ ပရိတ္တံ။
အစ္ဆိန္ဒေယျာတိ သယံ အစ္ဆိန္ဒတိ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
အစ္ဆိန္ဒာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သကိံ အာဏတ္တာ ဗဟုကမ္ပိ အစ္ဆိန္ဒတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ အယျေ စီဝရံ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္နံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၄၆။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒတိ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေတိ ဝါ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒတိ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေတိ ဝါ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ စီဝရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒတိ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေတိ ဝါ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
အညံ ပရိက္ခာရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒတိ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ သဒ္ဓိံ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ ပရိဝတ္တေတွာ အစ္ဆိန္ဒတိ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၇၄၇။ အနာပတ္တိ သာ ဝါ ဒေတိ, တဿာ ဝါ ဝိဿသန္တီ ဂဏှာတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၂၄။)
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၄၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အညတရော ဥပါသကော ယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ တေ, အယျေ, အဖာသု, ကိံ အာဟရီယတူ’’တိ? ‘‘သပ္ပိနာ မေ, အာဝုသော, အတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော အညတရဿ အာပဏိကဿ ဃရာ ကဟာပဏဿ သပ္ပိံ အာဟရိတွာ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အဒါသိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဧဝမာဟ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, သပ္ပိနာ အတ္ထော၊ တေလေန မေ အတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ယေန သော အာပဏိကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အာပဏိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ကိရာယျော အယျာယ သပ္ပိနာ အတ္ထော, တေလေန အတ္ထော။ ဟန္ဒ တေ သပ္ပိံ, တေလံ မေ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘သစေ မယံ အယျော ဝိက္ကီတံ ဘဏ္ဍံ ပုန အာဒိယိဿာမ [အာဟရိဿာမ (က။)], ကဒါ အမှာကံ ဘဏ္ဍံ ဝိက္ကာယိဿတိ [ဝိက္ကီယိဿတိ (?)]၊ သပ္ပိဿ ကယေန သပ္ပိ ဟဋံ, တေလဿ ကယံ အာဟရ, တေလံ ဟရိဿသီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အညံ ဝိညာပေတွာ အညံ ဝိညာပေဿတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တဿ ဥပါသကဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ…ပေ… အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညံ ဝိညာပေတွာ အညံ ဝိညာပေတီတိ [ဝိညာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ …ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညံ ဝိညာပေတွာ အညံ ဝိညာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၄၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညံ ဝိညာပေတွာ အညံ ဝိညာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၅၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၂၅။)
အညံဝိညာပေတွာတိ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာပေတွာ။
အညံ ဝိညာပေယျာတိ တံ ဌပေတွာ အညံ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ အယျေ အညံ ဝိညာပေတွာ အညံ ဝိညာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီတိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၅၁။ အညေ အညသညာ အညံ ဝိညာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညေ ဝေမတိကာ အညံ ဝိညာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညေ အနညသညာ အညံ ဝိညာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
အနညေ အညသညာ အနညံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညေ ဝေမတိကာ အနညံ ဝိညာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညေ အနညသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၅၂။ အနာပတ္တိ တညေဝ [တဉ္စေဝ (သျာ။)] ဝိညာပေတိ, အညဉ္စ ဝိညာပေတိ, အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ဝိညာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၅၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အညတရော ဥပါသကော ယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, အယျေ, ခမနီယံ ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘န မေ, အာဝုသော, ခမနီယံ, န ယာပနီယ’’န္တိ။ ‘‘အမုကဿ, အယျေ, အာပဏိကဿ ဃရေ ကဟာပဏံ နိက္ခိပိဿာမိ, တတော ယံ ဣစ္ဆေယျာသိ တံ အာဟရာပေယျာသီ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညတရံ သိက္ခမာနံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, သိက္ခမာနေ, အမုကဿ အာပဏိကဿ ဃရာ ကဟာပဏဿ တေလံ အာဟရာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ သိက္ခမာနာ တဿ အာပဏိကဿ ဃရာ ကဟာပဏဿ
(ဝိ၊၂၊၃၂၆။)
တေလံ အာဟရိတွာ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အဒါသိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဧဝမာဟ – ‘‘န မေ, သိက္ခမာနေ, တေလေန အတ္ထော, သပ္ပိနာ မေ အတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ သာ သိက္ခမာနာ ယေန သော အာပဏိကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အာပဏိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ကိရ, အာဝုသော, အယျာယ တေလေန အတ္ထော, သပ္ပိနာ အတ္ထော, ဟန္ဒ တေ တေလံ, သပ္ပိံ မေ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘သစေ မယံ, အယျေ, ဝိက္ကီတံ ဘဏ္ဍံ ပုန အာဒိယိဿာမ, ကဒါ အမှာကံ ဘဏ္ဍံ ဝိက္ကာယိဿတိ! တေလဿ ကယေန တေလံ ဟဋံ, သပ္ပိဿ ကယံ အာဟရ, သပ္ပိံ ဟရိဿသီ’’တိ။ အထ ခေါ သာ သိက္ခမာနာ ရောဒန္တီ အဋ္ဌာသိ။ ဘိက္ခုနိယော တံ သိက္ခမာနံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, သိက္ခမာနေ, ရောဒသီ’’တိ? အထ ခေါ သာ သိက္ခမာနာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အညံ စေတာပေတွာ အညံ စေတာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညံ စေတာပေတွာ အညံ စေတာပေတီတိ [စေတာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညံ စေတာပေတွာ အညံ စေတာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၅၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညံ စေတာပေတွာ အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၅၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အညံစေတာပေတွာတိ ယံ ကိဉ္စိ စေတာပေတွာ။
အညံ စေတာပေယျာတိ တံ ဌပေတွာ အညံ စေတာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, အညံ စေတာပေတွာ အညံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၂၇။)
မြန်֍ ၇၅၆။ အညေ အညသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညေ ဝေမတိကာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညေ အနညသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
အနညေ အညသညာ အနညံ စေတာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညေ ဝေမတိကာ အနညံ စေတာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညေ အနညသညာ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၅၇။ အနာပတ္တိ တညေဝ [တဉ္စေဝ (သျာ။)] စေတာပေတိ, အညဉ္စ စေတာပေတိ, အာနိသံသံ ဒဿေတွာ စေတာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၅၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပါသကာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စီဝရတ္ထာယ ဆန္ဒကံ သံဃရိတွာ အညတရဿ ပါဝါရိကဿ ဃရေ ပရိက္ခာရံ နိက္ခိပိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အမုကဿ, အယျေ, ပါဝါရိကဿ ဃရေ စီဝရတ္ထာယ ပရိက္ခာရော နိက္ခိတ္တော, တတော စီဝရံ အာဟရာပေတွာ ဘာဇေထာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော တေန ပရိက္ခာရေန ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ ဥပါသကာ ဇာနိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန အညံ စေတာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ ဥပါသကာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ …ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန အညံ စေတာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန အညံ စေတာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော
(ဝိ၊၂၊၃၂၈။)
အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန အညံ စေတာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၅၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၆၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေနာတိ အညဿတ္ထာယ ဒိန္နေန။
သံဃိကေနာတိ သံဃဿ, န ဂဏဿ, န ဧကဘိက္ခုနိယာ။
အညံ စေတာပေယျာတိ ယံအတ္ထာယ ဒိန္နံ, တံ ဌပေတွာ အညံ စေတာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန အညံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ။…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၆၁။ အညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗံ။
အနညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၆၂။ အနာပတ္တိ သေသကံ ဥပနေတိ, သာမိကေ အပလောကေတွာ ဥပနေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၂၉။)
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၆၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပါသကာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စီဝရတ္ထာယ ဆန္ဒကံ သံဃရိတွာ အညတရဿ ပါဝါရိကဿ ဃရေ ပရိက္ခာရံ နိက္ခိပိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အမုကဿ, အယျေ, ပါဝါရိကဿ ဃရေ စီဝရတ္ထာယ ပရိက္ခာရော နိက္ခိတ္တော, တတော စီဝရံ အာဟရာပေတွာ ဘာဇေထာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော တေန စ ပရိက္ခာရေန သယမ္ပိ ယာစိတွာ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ ဥပါသကာ ဇာနိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၆၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၆၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အညဒတ္ထိကေနပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေနာတိ အညဿတ္ထာယ ဒိန္နေန။
သံဃိကေနာတိ သံဃဿ, န ဂဏဿ, န ဧကဘိက္ခုနိယာ။
သညာစိကေနာတိ သယံ ယာစိတွာ။
အညံ စေတာပေယျာတိ ယံအတ္ထာယ ဒိန္နံ တံ ဌပေတွာ အညံ စေတာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန
(ဝိ၊၂၊၃၃၀။)
အညုဒ္ဒိသိကေန သံဃိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၆၆။ အညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗံ။
အနညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၆၇။ အနာပတ္တိ သေသကံ ဥပနေတိ, သာမိကေ အပလောကေတွာ ဥပနေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၆၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ပူဂဿ ပရိဝေဏဝါသိကာ ဘိက္ခုနိယော ယာဂုယာ ကိလမန္တိ။ အထ ခေါ သော ပူဂေါ ဘိက္ခုနီနံ ယာဂုအတ္ထာယ ဆန္ဒကံ သံဃရိတွာ အညတရဿ အာပဏိကဿ ဃရေ ပရိက္ခာရံ နိက္ခိပိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမုကဿ, အယျေ, အာပဏိကဿ ဃရေ ယာဂုအတ္ထာယ ပရိက္ခာရော နိက္ခိတ္တော, တတော တဏ္ဍုလံ အာဟရာပေတွာ ယာဂုံ ပစာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော တေန ပရိက္ခာရေန ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ သော ပူဂေါ ဇာနိတွာ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန အညံ စေတာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန
(ဝိ၊၂၊၃၃၁။)
မဟာဇနိကေန အညံ စေတာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန အညံ စေတာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၆၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၇၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေနာတိ အညဿတ္ထာယ ဒိန္နေန။
မဟာဇနိကေနာတိ ဂဏဿ, န သံဃဿ, န ဧကဘိက္ခုနိယာ။
အညံ စေတာပေယျာတိ ယံအတ္ထာယ ဒိန္နံ တံ ဌပေတွာ အညံ စေတာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန အညံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၇၁။ အညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗံ။
အနညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၇၂။ အနာပတ္တိ သေသကံ ဥပနေတိ, သာမိကေ အပလောကေတွာ ဥပနေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၃၂။)
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၇၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ပူဂဿ ပရိဝေဏဝါသိကာ ဘိက္ခုနိယော ယာဂုယာ ကိလမန္တိ။ အထ ခေါ သော ပူဂေါ ဘိက္ခုနီနံ ယာဂုအတ္ထာယ ဆန္ဒကံ သံဃရိတွာ အညတရဿ အာပဏိကဿ ဃရေ ပရိက္ခာရံ နိက္ခိပိတွာ ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမုကဿ, အယျေ, အာပဏိကဿ ဃရေ ယာဂုအတ္ထာယ ပရိက္ခာရော နိက္ခိတ္တော။ တတော တဏ္ဍုလေ အာဟရာပေတွာ ယာဂုံ ပစာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော တေန စ ပရိက္ခာရေန သယမ္ပိ ယာစိတွာ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ သော ပူဂေါ ဇာနိတွာ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၇၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၇၅။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေနာတိ အညဿတ္ထာယ ဒိန္နေန။
မဟာဇနိကေနာတိ ဂဏဿ, န သံဃဿ, န ဧကဘိက္ခုနိယာ။
သညာစိကေနာတိ သယံ ယာစိတွာ။
အညံ စေတာပေယျာတိ ယံအတ္ထာယ ဒိန္နံ တံ ဌပေတွာ အညံ စေတာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ
(ဝိ၊၂၊၃၃၃။)
ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန မဟာဇနိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ။ ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၇၆။ အညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗံ။
အနညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၇၇။ အနာပတ္တိ သေသကံ ဥပနေတိ, သာမိကေ အပလောကေတွာ ဥပနေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၇၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗဟုဿုတာ ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ။ ဗဟူ မနုဿာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ပယိရုပါသန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ပရိဝေဏံ ဥန္ဒြိယတိ [ဥဒြီယတိ (သျာ။)]။ မနုဿာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿိဒံ တေ, အယျေ, ပရိဝေဏံ ဥန္ဒြိယတီ’’တိ? ‘‘နတ္ထာဝုသော, ဒါယကာ, နတ္ထိ ကာရကာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ပရိဝေဏတ္ထာယ ဆန္ဒကံ သံဃရိတွာ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ပရိက္ခာရံ အဒံသု။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေန စ ပရိက္ခာရေန သယမ္ပိ ယာစိတွာ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ မနုဿာ ဇာနိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန ပုဂ္ဂလိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေဿတီ’’တိ…ပေ…
(ဝိ၊၂၊၃၃၄။)
သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန ပုဂ္ဂလိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန ပုဂ္ဂလိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၇၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန ပုဂ္ဂလိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၈၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေနာတိ အညဿတ္ထာယ ဒိန္နေန။
ပုဂ္ဂလိကေနာတိ ဧကာယ ဘိက္ခုနိယာ, န သံဃဿ, န ဂဏဿ။
သညာစိကေနာတိ သယံ ယာစိတွာ။
အညံစေတာပေယျာတိ ယံအတ္ထာယ ဒိန္နံ တံ ဌပေတွာ အညံ စေတာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန ပုဂ္ဂလိကေန သညာစိကေန အညံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၈၁။ အညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ အညံ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗံ။
အနညဒတ္ထိကေ အညဒတ္ထိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနညဒတ္ထိကေ အနညဒတ္ထိကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၈၂။ အနာပတ္တိ သေသကံ ဥပနေတိ, သာမိကေ အပလောကေတွာ ဥပနေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၃၅။)
၁၁။ ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၈၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗဟုဿုတာ ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သီတကာလေ မဟဂ္ဃံ ကမ္ဗလံ ပါရုပိတွာ ယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝဒေယျာသိ, အယျေ, ယေန အတ္ထော’’တိ? ‘‘သစေ မေ တွံ, မဟာရာဇ, ဒါတုကာမောသိ, ဣမံ ကမ္ဗလံ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ကမ္ဗလံ ဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘မဟိစ္ဆာ ဣမာ ဘိက္ခုနိယော အသန္တုဋ္ဌာ။ ကထဉှိ နာမ ရာဇာနံ ကမ္ဗလံ ဝိညာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ရာဇာနံ ကမ္ဗလံ ဝိညာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရာဇာနံ ကမ္ဗလံ ဝိညာပေတီတိ [ဝိညာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရာဇာနံ ကမ္ဗလံ ဝိညာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၈၄။ ‘‘ဂရုပါဝုရဏံ [ပါပုရဏံ (သီ။ သျာ။)] ပန ဘိက္ခုနိယာ စေတာပေန္တိယာ စတုက္ကံသပရမံ စေတာပေတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၃၆။)
မြန်֍ ၇၈၅။ ဂရုပါဝုရဏံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ သီတကာလေ ပါဝုရဏံ။
စေတာပေန္တိယာတိ ဝိညာပေန္တိယာ။
စတုက္ကံသပရမံစေတာပေတဗ္ဗန္တိ သောဠသကဟာပဏဂ္ဃနကံ စေတာပေတဗ္ဗံ။
တတော စေ ဥတ္တရိ စေတာပေယျာတိ တတုတ္တရိ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ‘‘ဣဒံ မေ, အယျေ, ဂရုပါဝုရဏံ အတိရေကစတုက္ကံသပရမံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီ’’တိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၈၆။ အတိရေကစတုက္ကံသေ အတိရေကသညာ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အတိရေကစတုက္ကံသေ ဝေမတိကာ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အတိရေကစတုက္ကံသေ ဦနကသညာ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
ဦနကစတုက္ကံသေ အတိရေကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကစတုက္ကံသေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကစတုက္ကံသေ ဦနကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၈၇။ အနာပတ္တိ စတုက္ကံသပရမံ စေတာပေတိ, ဦနကစတုက္ကံသပရမံ စေတာပေတိ, ဉာတကာနံ, ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, မဟဂ္ဃံ စေတာပေတုကာမဿ အပ္ပဂ္ဃံ စေတာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၂။ ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၈၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗဟုဿုတာ ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥဏှကာလေ မဟဂ္ဃံ ခေါမံ ပါရုပိတွာ ယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ
(ဝိ၊၂၊၃၃၇။)
ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝဒေယျာသိ, အယျေ, ယေန အတ္ထော’’တိ။ ‘‘သစေ မေ တွံ, မဟာရာဇ, ဒါတုကာမောသိ, ဣမံ ခေါမံ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ခေါမံ ဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘မဟိစ္ဆာ ဣမာ ဘိက္ခုနိယော အသန္တုဋ္ဌာ။ ကထဉှိ နာမ ရာဇာနံ ခေါမံ ဝိညာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ရာဇာနံ ခေါမံ ဝိညာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရာဇာနံ ခေါမံ ဝိညာပေတီတိ [ဝိညာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါတိ’’။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရာဇာနံ ခေါမံ ဝိညာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၈၉။ ‘‘လဟုပါဝုရဏံပန ဘိက္ခုနိယာ စေတာပေန္တိယာ အဍ္ဎတေယျကံသပရမံ စေတာပေတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၉၀။ လဟုပါဝုရဏံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဥဏှကာလေ ပါဝုရဏံ။
စေတာပေန္တိယာတိ ဝိညာပေန္တိယာ။
အဍ္ဎတေယျကံသပရမံ စေတာပေတဗ္ဗန္တိ ဒသကဟာပဏဂ္ဃနကံ စေတာပေတဗ္ဗံ။
တတော စေ ဥတ္တရိ စေတာပေယျာတိ တတုတ္တရိ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ…ပေ… ဣဒံ မေ, အယျေ, လဟုပါဝုရဏံ အတိရေကအဍ္ဎတေယျကံသပရမံ စေတာပိတံ နိဿဂ္ဂိယံ,
(ဝိ၊၂၊၃၃၈။)
ဣမာဟံ သံဃဿ နိဿဇ္ဇာမီတိ…ပေ… ဒဒေယျာတိ…ပေ… ဒဒေယျုန္တိ…ပေ… အယျာယ ဒမ္မီတိ။
မြန်֍ ၇၉၁။ အတိရေကအဍ္ဎတေယျကံသေ အတိရေကသညာ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အတိရေကအဍ္ဎတေယျကံသေ ဝေမတိကာ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အတိရေကအဍ္ဎတေယျကံသေ ဦနကသညာ စေတာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။
ဦနကအဍ္ဎတေယျကံသေ အတိရေကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကအဍ္ဎတေယျကံသေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကအဍ္ဎတေယျကံသေ ဦနကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၉၂။ အနာပတ္တိ အဍ္ဎတေယျကံသပရမံ စေတာပေတိ, ဦနကအဍ္ဎတေယျကံသပရမံ စေတာပေတိ, ဉာတကာနံ, ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, မဟဂ္ဃံ စေတာပေတုကာမဿ အပ္ပဂ္ဃံ စေတာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, တိံသ နိဿဂ္ဂိယာ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၃၉။)
၄။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
၁။ လသုဏဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
ဣမေ ခေါ ပနာယျာယော ဆသဋ္ဌိသတာ ပါစိတ္တိယာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၇၉၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဥပါသကေန ဘိက္ခုနိသံဃော လသုဏေန ပဝါရိတော ဟောတိ – ‘‘ယာသံ အယျာနံ လသုဏေန အတ္ထော, အဟံ လသုဏေနာ’’တိ။ ခေတ္တပါလော စ အာဏတ္တော ဟောတိ – ‘‘သစေ ဘိက္ခုနိယော အာဂစ္ဆန္တိ, ဧကမေကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒွေတယော ဘဏ္ဍိကေ ဒေဟီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ ဥဿဝေါ ဟောတိ။ ယထာဘတံ လသုဏံ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ ဘိက္ခုနိယော တံ ဥပါသကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လသုဏေန, အာဝုသော, အတ္ထော’’တိ။ ‘‘နတ္ထာယျေ။ ယထာဘတံ လသုဏံ ပရိက္ခီဏံ။ ခေတ္တံ ဂစ္ဆထာ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ခေတ္တံ ဂန္တွာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟုံ လသုဏံ ဟရာပေသိ။ ခေတ္တပါလော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟုံ လသုဏံ ဟရာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တဿ ခေတ္တပါလဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟုံ လသုဏံ ဟရာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟုံ လသုဏံ ဟရာပေတီတိ [ဟရာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ န မတ္တံ ဇာနိတွာ ဗဟုံ လသုဏံ ဟရာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဇာပတိ အဟောသိ။ တိဿော စ ဓီတရော – နန္ဒာ, နန္ဒဝတီ, သုန္ဒရီနန္ဒာ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ဗြာဟ္မဏော ကာလင်္ကတွာ အညတရံ ဟံသယောနိံ ဥပပဇ္ဇိ။ တဿ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏမယာ ပတ္တာ အဟေသုံ။ သော တာသံ ဧကေကံ ပတ္တံ ဒေတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ
(ဝိ၊၂၊၃၄၀။)
‘‘အယံ ဟံသော အမှာကံ ဧကေကံ ပတ္တံ ဒေတီ’’တိ တံ ဟံသရာဇံ ဂဟေတွာ နိပ္ပတ္တံ အကာသိ။ တဿ ပုန ဇာယမာနာ ပတ္တာ သေတာ သမ္ပဇ္ဇိံသု။ တဒါပိ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အတိလောဘေန သုဝဏ္ဏာ ပရိဟီနာ။ ဣဒါနိ လသုဏာ ပရိဟာယိဿတီ’’တိ။
[ဇာ။ ၁။၁။၁၃၆ သုဝဏ္ဏဟံသဇာတကေပိ] ‘‘ယံ လဒ္ဓံ တေန တုဋ္ဌဗ္ဗံ, အတိလောဘော ဟိ ပါပကော၊
ဟံသရာဇံ ဂဟေတွာန, သုဝဏ္ဏာ ပရိဟာယထာ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၉၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ လသုဏံ ခါဒေယျ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၉၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
လသုဏံ နာမ မာဂဓကံ ဝုစ္စတိ။
‘‘ခါဒိဿာမီတိ ပဋိဂ္ဂဏှာ’’တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၇၉၆။ လသုဏေ လသုဏသညာ ခါဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ လသုဏေ ဝေမတိကာ ခါဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ လသုဏေ အလသုဏသညာ ခါဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အလသုဏေ လသုဏသညာ ခါဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အလသုဏေ ဝေမတိကာ ခါဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အလသုဏေ အလသုဏသညာ ခါဒတိ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၇၉၇။ အနာပတ္တိ ပလဏ္ဍုကေ, ဘဉ္ဇနကေ, ဟရီတကေ, စာပလသုဏေ, သူပသမ္ပာကေ, မံသသမ္ပာကေ, တေလသမ္ပာကေ, သာဠဝေ, ဥတ္တရိဘင်္ဂေ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၄၁။)
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၇၉၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေတွာ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဝေသိယာဟိ သဒ္ဓိံ နဂ္ဂါ ဧကတိတ္ထေ နဟာယန္တိ။ ဝေသိယာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တာသံ ဝေသိယာနံ ဥဇ္ဈာယန္တီနံ ခိယျန္တီနံ ဝိပါစေန္တီနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၇၉၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သမ္ဗာဓေ လောမံ သံဟရာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၀၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သမ္ဗာဓော နာမ ဥဘော ဥပကစ္ဆကာ, မုတ္တကရဏံ။
သံဟရာပေယျာတိ ဧကမ္ပိ လောမံ သံဟရာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဗဟုကေပိ လောမေ သံဟရာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၀၁။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၀၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခုနိယော
(ဝိ၊၂၊၃၄၂။)
အနဘိရတိယာ ပီဠိတာ ဩဝရကံ ပဝိသိတွာ တလဃာတကံ ကရောန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော တေန သဒ္ဒေန ဥပဓာဝိတွာ တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အယျေ, ပုရိသေန သဒ္ဓိံ သမ္ပဒုဿထာ’’တိ? ‘‘န မယံ, အယျေ, ပုရိသေန သဒ္ဓိံ သမ္ပဒုဿာမာ’’တိ။ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော တလဃာတကံ ကရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော တလဃာတကံ ကရောန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော တလဃာတကံ ကရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၀၃။ ‘‘တလဃာတကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၀၄။ တလဃာတကံ နာမ သမ္ဖဿံ သာဒိယန္တီ အန္တမသော ဥပ္ပလပတ္တေနပိ မုတ္တကရဏေ ပဟာရံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၀၅။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၀၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ပုရာဏရာဇောရောဓာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ [အညတရော ပုရာဏရာဇောရောဓော ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတော (သျာ။)] ဟောတိ။ အညတရာ ဘိက္ခုနီ အနဘိရတိယာ ပီဠိတာ ယေန သာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရာဇာ ခေါ, အယျေ, တုမှေ စိရာစိရံ ဂစ္ဆတိ။ ကထံ တုမှေ ဓာရေထာ’’တိ? ‘‘ဇတုမဋ္ဌကေန, အယျေ’’တိ။ ‘‘ကိံ ဧတံ, အယျေ, ဇတုမဋ္ဌက’’န္တိ? အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဇတုမဋ္ဌကံ အာစိက္ခိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဇတုမဋ္ဌကံ အာဒိယိတွာ ဓောဝိတုံ ဝိဿရိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေသိ။ ဘိက္ခုနိယော မက္ခိကာဟိ သမ္ပရိကိဏ္ဏံ
(ဝိ၊၂၊၃၄၃။)
ပဿိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကဿိဒံ ကမ္မ’’န္တိ? သာ ဧဝမာဟ – ‘‘မယှိဒံ ကမ္မ’’န္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဇတုမဋ္ဌကံ အာဒိယိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဇတုမဋ္ဌကံ အာဒိယတီတိ [အာဒိယီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဇတုမဋ္ဌကံ အာဒိယိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၀၇။ ‘‘ဇတုမဋ္ဌကေ[ဇတုမဋ္ဋကေ (သီ။)]ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၀၈။ ဇတုမဋ္ဌကံ နာမ ဇတုမယံ ကဋ္ဌမယံ ပိဋ္ဌမယံ မတ္တိကာမယံ။
အာဒိယေယျာတိ သမ္ဖဿံ သာဒိယန္တီ အန္တမသော ဥပ္ပလပတ္တမ္ပိ မုတ္တကရဏံ ပဝေသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၀၉။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၁၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ အဓောဝါတေ အဋ္ဌာသိ – ‘‘ဒုဂ္ဂန္ဓော, ဘဂဝါ, မာတုဂါမော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ – ‘‘အာဒိယန္တု ခေါ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကသုဒ္ဓိက’’န္တိ, မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ ဥဒကသုဒ္ဓိက’’န္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ –
(ဝိ၊၂၊၃၄၄။)
‘‘ဘဂဝတာ ဥဒကသုဒ္ဓိကာ အနုညာတာ’’တိ အတိဂမ္ဘီရံ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ အာဒိယန္တီ မုတ္တကရဏေ ဝဏံ အကာသိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေတိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ အတိဂမ္ဘီရံ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ အာဒိယိဿတီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အတိဂမ္ဘီရံ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ အာဒိယတီ’’တိ [အာဒိယီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အတိဂမ္ဘီရံ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ အာဒိယိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၁၁။ ‘‘ဥဒကသုဒ္ဓိကံ ပန ဘိက္ခုနိယာ အာဒိယမာနာယ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမံ အာဒါတဗ္ဗံ။ တံ အတိက္ကာမေန္တိယာ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၁၂။ ဥဒကသုဒ္ဓိကံ နာမ မုတ္တကရဏဿ ဓောဝနာ ဝုစ္စတိ။
အာဒိယမာနာယာတိ ဓောဝန္တိယာ။
ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမံ အာဒါတဗ္ဗန္တိ ဒွီသု အင်္ဂုလေသု ဒွေ ပဗ္ဗပရမာ အာဒါတဗ္ဗာ။
တံ အတိက္ကာမေန္တိယာတိ သမ္ဖဿံ သာဒိယန္တီ အန္တမသော ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၁၃။ အတိရေကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗေ အတိရေကသညာ အာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗေ ဝေမတိကာ အာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတိရေကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗေ ဦနကသညာ အာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဦနကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗေ အတိရေကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗေ ဦနကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၁၄။ အနာပတ္တိ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမံ အာဒိယတိ, ဦနကဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမံ အာဒိယတိ, အာဗာဓပစ္စယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၄၅။)
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၁၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာရောဟန္တော နာမ မဟာမတ္တော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ တဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ ဟောတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော ဘိက္ခု တဿာ ဘိက္ခုနိယာ သန္တိကေ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂံ ကရောတိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တဿ ဘိက္ခုနော ဘုဉ္ဇန္တဿ ပါနီယေန စ ဝိဓူပနေန စ ဥပတိဋ္ဌိတွာ အစ္စာဝဒတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တံ ဘိက္ခုနိံ အပသာဒေတိ – ‘‘မာ, ဘဂိနိ, ဧဝရူပံ အကာသိ။ နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ မံ တွံ ဧဝဉ္စ ဧဝဉ္စ ကရောသိ, ဣဒါနိ ဧတ္တကံ န သဟသီ’’တိ – ပါနီယထာလကံ မတ္ထကေ အာသုမ္ဘိတွာ ဝိဓူပနေန ပဟာရံ အဒါသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုဿ ပဟာရံ ဒဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုဿ ပဟာရံ အဒါသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုဿ ပဟာရံ ဒဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၁၆။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုဿ ဘုဉ္ဇန္တဿ ပါနီယေန ဝါ ဝိဓူပနေန ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၁၇။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုဿာတိ ဥပသမ္ပန္နဿ။
ဘုဉ္ဇန္တဿာတိ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တဿ။
ပါနီယံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ပါနီယံ။
ဝိဓူပနံ နာမ ယာ ကာစိ ဗီဇနီ။
ဥပတိဋ္ဌေယျာတိ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၁၈။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညာ ပါနီယေန ဝါ ဝိဓူပနေန ဝါ ဥပတိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကာ ပါနီယေန ဝါ ဝိဓူပနေန ဝါ ဥပတိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညာ ပါနီယေန ဝါ ဝိဓူပနေန ဝါ ဥပတိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၄၆။)
ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ ဥပတိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ခါဒနီယံ ခါဒန္တဿ ဥပတိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ဥပတိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၁၉။ အနာပတ္တိ ဒေတိ, ဒါပေတိ, အနုပသမ္ပန္နံ အာဏာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၂၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော သဿကာလေ အာမကဓညံ ဝိညာပေတွာ နဂရံ အတိဟရန္တိ ဒွါရဋ္ဌာနေ – ‘‘ဒေထာယျေ, ဘာဂ’’န္တိ။ ပလိဗုန္ဓေတွာ မုဉ္စိံသု။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဥပဿယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အာမကဓညံ ဝိညာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အာမကဓညံ ဝိညာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အာမကဓညံ ဝိညာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၂၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အာမကဓညံ ဝိညတွာ ဝါ ဝိညာပေတွာ ဝါ ဘဇ္ဇိတွာ ဝါ ဘဇ္ဇာပေတွာ ဝါ ကောဋ္ဋေတွာ ဝါ ကောဋ္ဋာပေတွာ ဝါ ပစိတွာ ဝါ ပစာပေတွာ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၂၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အာမကဓညံ နာမ သာလိ ဝီဟိ ယဝေါ ဂေါဓုမော ကင်္ဂု ဝရကော ကုဒြုသကော။
(ဝိ၊၂၊၃၄၇။)
ဝိညတွာတိ သယံ ဝိညတွာ။ ဝိညာပေတွာတိ အညံ ဝိညာပေတွာ။
ဘဇ္ဇိတွာတိ သယံ ဘဇ္ဇိတွာ။ ဘဇ္ဇာပေတွာတိ အညံ ဘဇ္ဇာပေတွာ။
ကောဋ္ဋေတွာတိ သယံ ကောဋ္ဋေတွာ။ ကောဋ္ဋာပေတွာတိ အညံ ကောဋ္ဋာပေတွာ။
ပစိတွာတိ သယံ ပစိတွာ။ ပစာပေတွာတိ အညံ ပစာပေတွာ။
‘‘ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၂၃။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ, အပရဏ္ဏံ ဝိညာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၂၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဗြာဟ္မဏော နိဗ္ဗိဋ္ဌရာဇဘဋော ‘‘တညေဝ ဘဋပထံ ယာစိဿာမီ’’တိ သီသံ နဟာယိတွာ ဘိက္ခုနုပဿယံ နိဿာယ ရာဇကုလံ ဂစ္ဆတိ။ အညတရာ ဘိက္ခုနီ ကဋာဟေ ဝစ္စံ ကတွာ တိရောကုဋ္ဋေ ဆဍ္ဍေန္တီ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ မတ္ထကေ အာသုမ္ဘိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘အဿမဏိယော ဣမာ မုဏ္ဍာ ဗန္ဓကိနိယော။ ကထဉှိ နာမ ဂူထကဋာဟံ မတ္ထကေ အာသုမ္ဘိဿန္တိ! ဣမာသံ ဥပဿယံ ဈာပေဿာမီ’’တိ! ဥမ္မုကံ ဂဟေတွာ ဥပဿယံ ပဝိသတိ။ အညတရော ဥပါသကော ဥပဿယာ နိက္ခမန္တော အဒ္ဒသ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဥမ္မုကံ ဂဟေတွာ ဥပဿယံ ပဝိသန္တံ။ ဒိသွာန တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဘော, ဥမ္မုကံ ဂဟေတွာ ဥပဿယံ ပဝိသသီ’’တိ? ‘‘ဣမာ မံ, ဘော, မုဏ္ဍာ ဗန္ဓကိနိယော ဂူထကဋာဟံ မတ္ထကေ အာသုမ္ဘိံသု။ ဣမာသံ ဥပဿယံ ဈာပေဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ, ဘော ဗြာဟ္မဏ, မင်္ဂလံ ဧတံ။ သဟဿံ လစ္ဆသိ တဉ္စ ဘဋပထ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော သီသံ နဟာယိတွာ ရာဇကုလံ ဂန္တွာ သဟဿံ အလတ္ထ တဉ္စ ဘဋပထံ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ဥပဿယံ ပဝိသိတွာ ဘိက္ခုနီနံ
(ဝိ၊၂၊၃၄၈။)
ဧတမတ္ထံ အာရောစေတွာ ပရိဘာသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရံ တိရောကုဋ္ဋေ ဆဍ္ဍေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရံ တိရောကုဋ္ဋေ ဆဍ္ဍေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရံ တိရောကုဋ္ဋေ ဆဍ္ဍေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၂၅။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ သင်္ကာရံ ဝါ ဝိဃာသံ ဝါ တိရောကုဋ္ဋေ ဝါ တိရောပါကာရေ ဝါ ဆဍ္ဍေယျ ဝါ ဆဍ္ဍာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၂၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဥစ္စာရော နာမ ဂူထော ဝုစ္စတိ။ ပဿာဝေါ နာမ မုတ္တံ ဝုစ္စတိ။
သင်္ကာရံ နာမ ကစဝရံ ဝုစ္စတိ။
ဝိဃာသံ နာမ စလကာနိ ဝါ အဋ္ဌိကာနိ ဝါ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကံ ဝါ။
ကုဋ္ဋော နာမ တယော ကုဋ္ဋာ – ဣဋ္ဌကာကုဋ္ဋော, သိလာကုဋ္ဋော, ဒါရုကုဋ္ဋော။
ပါကာရော နာမ တယော ပါကာရာ – ဣဋ္ဌကာပါကာရော, သိလာပါကာရော, ဒါရုပါကာရော။
တိရောကုဋ္ဋေတိ ကုဋ္ဋဿ ပရတော။ တိရောပါကာရေတိ ပါကာရဿ ပရတော။
ဆဍ္ဍေယျာတိ သယံ ဆဍ္ဍေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဆဍ္ဍာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သကိံ အာဏတ္တာ ဗဟုကမ္ပိ ဆဍ္ဍေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၂၇။ အနာပတ္တိ ဩလောကေတွာ ဆဍ္ဍေတိ, အဝဠဉ္ဇေ ဆဍ္ဍေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၄၉။)
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၂၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဘိက္ခုနူပဿယံ နိဿာယ ယဝခေတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ သင်္ကာရမ္ပိ ဝိဃာသမ္ပိ ခေတ္တေ ဆဍ္ဍေန္တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အမှာကံ ယဝခေတ္တံ ဒူသေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ သင်္ကာရမ္ပိ ဝိဃာသမ္ပိ ဟရိတေ ဆဍ္ဍေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ သင်္ကာရမ္ပိ ဝိဃာသမ္ပိ ဟရိတေ ဆဍ္ဍေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ သင်္ကာရမ္ပိ ဝိဃာသမ္ပိ ဟရိတေ ဆဍ္ဍေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၂၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ သင်္ကာရံ ဝါ ဝိဃာသံ ဝါ ဟရိတေ ဆဍ္ဍေယျ ဝါ ဆဍ္ဍာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၃၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဥစ္စာရော နာမ ဂူထော ဝုစ္စတိ။ ပဿာဝေါ နာမ မုတ္တံ ဝုစ္စတိ။
သင်္ကာရံ နာမ ကစဝရံ ဝုစ္စတိ။
ဝိဃာသံ နာမ စလကာနိ ဝါ အဋ္ဌိကာနိ ဝါ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကံ ဝါ။
ဟရိတံ နာမ ပုဗ္ဗဏ္ဏံ အပရဏ္ဏံ ယံ မနုဿာနံ ဥပဘောဂပရိဘောဂံ ရောပိမံ။
ဆဍ္ဍေယျာတိ သယံ ဆဍ္ဍေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဆဍ္ဍာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သကိံ အာဏတ္တာ ဗဟုကမ္ပိ ဆဍ္ဍေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၃၁။ ဟရိတေ ဟရိတသညာ ဆဍ္ဍေတိ ဝါ ဆဍ္ဍာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဟရိတေ ဝေမတိကာ ဆဍ္ဍေတိ ဝါ ဆဍ္ဍာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၃၅၀။)
ပါစိတ္တိယဿ။ ဟရိတေ အဟရိတသညာ ဆဍ္ဍေတိ ဝါ ဆဍ္ဍာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဟရိတေ ဟရိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဟရိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဟရိတေ အဟရိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၃၂။ အနာပတ္တိ ဩလောကေတွာ ဆဍ္ဍေတိ, ခေတ္တမရိယာဒေ [ဆဍ္ဍိတခေတ္တေ (?) အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဆဍ္ဍေတိ သာမိကေ အာပုစ္ဆိတွာ အပလောကေတွာ ဆဍ္ဍေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၃၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇော ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော နစ္စမ္ပိ ဂီတမ္ပိ ဝါဒိတမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော နစ္စမ္ပိ ဂီတမ္ပိ ဝါဒိတမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော နစ္စမ္ပိ ဂီတမ္ပိ ဝါဒိတမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော နစ္စမ္ပိ ဂီတမ္ပိ ဝါဒိတမ္ပိ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၃၄။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ နစ္စံ ဝါ ဂီတံ ဝါ ဝါဒိတံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၃၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၅၁။)
နစ္စံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ နစ္စံ။ ဂီတံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဂီတံ။ ဝါဒိတံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဝါဒိတံ။
မြန်֍ ၈၃၆။ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတာ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတာ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၃၇။ အနာပတ္တိ အာရာမေ ဌိတာ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, ဘိက္ခုနိယာ ဌိတောကာသံ ဝါ နိသိန္နောကာသံ ဝါ နိပန္နောကာသံ ဝါ အာဂန္တွာ နစ္စန္တိ ဝါ ဂါယန္တိ ဝါ ဝါဒေန္တိ ဝါ, ပဋိပထံ ဂစ္ဆန္တီ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, သတိ ကရဏီယေ ဂန္တွာ ပဿတိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
လသုဏဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၃၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ အန္တေဝါသိနိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဉာတကော ပုရိသော ဂါမကာ သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တေန ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ,
(ဝိ၊၂၊၃၅၂။)
ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၃၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ သလ္လပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၄၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ရတ္တန္ဓကာရေတိ ဩဂ္ဂတေ သူရိယေ။ အပ္ပဒီပေတိ အနာလောကေ။
ပုရိသော နာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော ဝိညူ ပဋိဗလော သန္တိဋ္ဌိတုံ သလ္လပိတုံ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ဧကေနေကာတိ ပုရိသော စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။
သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သလ္လပေယျဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခေန ဝါ ပေတေန ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟေန ဝါ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၄၁။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော [ယာ ကာစိ ဝိညူ ဒုတိယာ (သျာ။)] ဟောတိ, အရဟောပေက္ခာ, အညဝိဟိတာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၄၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ အန္တေဝါသိနိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဉာတကော ပုရိသော ဂါမကာ
(ဝိ၊၂၊၃၅၃။)
သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိတုံ သလ္လပိတု’’န္တိ တေနေဝ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၄၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ သလ္လပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၄၄။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပဋိစ္ဆန္နော နာမ ဩကာသော ကုဋ္ဋေန ဝါ ကဝါဋေန ဝါ ကိလဉ္ဇေန ဝါ သာဏိပါကာရေန ဝါ ရုက္ခေန ဝါ ထမ္ဘေန ဝါ ကောတ္ထဠိယာ ဝါ ယေန ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နော ဟောတိ။
ပုရိသော နာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော ဝိညူ ပဋိဗလော သန္တိဋ္ဌိတုံ သလ္လပိတုံ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ဧကေနေကာတိ ပုရိသော စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။
သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သလ္လပေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခေန ဝါ ပေတေန ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟေန ဝါ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၅၄။)
မြန်֍ ၈၄၅။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော ဟောတိ, အရဟောပေက္ခာ, အညဝိဟိတာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၄၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ အန္တေဝါသိနိယာ ဘိက္ခုနိယာ ဉာတကော ပုရိသော ဂါမကာ သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိတုံ သလ္လပိတု’’န္တိ တေနေဝ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ အဇ္ဈောကာသေ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ အဇ္ဈောကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အဇ္ဈောကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အဇ္ဈောကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၄၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဇ္ဈောကာသေ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ သလ္လပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၄၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဇ္ဈောကာသော နာမ အပ္ပဋိစ္ဆန္နော ဟောတိ ကုဋ္ဋေန ဝါ ကဝါဋေန ဝါ ကိလဉ္ဇေန ဝါ သာဏိပါကာရေန ဝါ ရုက္ခေန ဝါ ထမ္ဘေန ဝါ ကောတ္ထဠိယာ ဝါ, ယေန ကေနစိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နော ဟောတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၅၅။)
ပုရိသော နာမ မနုဿပုရိသော, န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော, ဝိညူ ပဋိဗလော သန္တိဋ္ဌိတုံ သလ္လပိတုံ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ဧကေနေကာတိ ပုရိသော စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။
သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သလ္လပေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခေန ဝါ ပေတေန ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟေန ဝါ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၄၉။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော ဟောတိ, အရဟောပေက္ခာ, အညဝိဟိတာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၅၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရထိကာယပိ ဗျူဟေပိ သိင်္ဃာဋကေပိ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပိ နိကဏ္ဏိကမ္ပိ ဇပ္ပေတိ ဒုတိယိကမ္ပိ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေတိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ရထိကာယပိ ဗျူဟေပိ သိင်္ဃာဋကေပိ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပိ နိကဏ္ဏိကမ္ပိ ဇပ္ပိဿတိ ဒုတိယိကမ္ပိ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရထိကာယပိ ဗျူဟေပိ သိင်္ဃာဋကေပိ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌတိပိ သလ္လပတိပိ နိကဏ္ဏိကမ္ပိ ဇပ္ပေတိ ဒုတိယိကမ္ပိ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ရထိကာယပိ ဗျူဟေပိ သိင်္ဃာဋကေပိ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌိဿတိပိ သလ္လပိဿတိပိ နိကဏ္ဏိကမ္ပိ ဇပ္ပိဿတိ
(ဝိ၊၂၊၃၅၆။)
ဒုတိယိကမ္ပိ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၅၁။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ရထိကာယ ဝါ ဗျူဟေ ဝါ သိင်္ဃာဋကေ ဝါ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ သလ္လပေယျ ဝါ နိကဏ္ဏိကံ ဝါ ဇပ္ပေယျ ဒုတိယိကံ ဝါ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၅၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ရထိကာ နာမ ရစ္ဆာ ဝုစ္စတိ။ ဗျူဟံ နာမ ယေနေဝ ပဝိသန္တိ တေနေဝ နိက္ခမန္တိ။ သိင်္ဃာဋကော နာမ စစ္စရံ ဝုစ္စတိ။
ပုရိသော နာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော န ပေတော န တိရစ္ဆာနဂတော ဝိညူ ပဋိဗလော သန္တိဋ္ဌိတုံ သလ္လပိတုံ။
သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ဧကေနေကာတိ ပုရိသော စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။
သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
သလ္လပေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နိကဏ္ဏိကံ ဝါ ဇပ္ပေယျာတိ ပုရိသဿ ဥပကဏ္ဏကေ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဒုတိယိကံ ဝါ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေယျာတိ အနာစာရံ အာစရိတုကာမာ ဒုတိယိကမ္ပိ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝါ သဝနူပစာရံ ဝါ ဝိဇဟန္တိယာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဝိဇဟိတေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယက္ခေန ဝါ ပေတေန ဝါ ပဏ္ဍကေန ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟေန ဝါ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၅၃။ အနာပတ္တိ ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော ဟောတိ, အရဟောပေက္ခာ, အညဝိဟိတာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ, န အနာစာရံ အာစရိတုကာမာ, သတိ ကရဏီယေ ဒုတိယိကံ ဘိက္ခုနိံ ဥယျောဇေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၅၇။)
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၅၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ အညတရဿ ကုလဿ ကုလူပိကာ ဟောတိ နိစ္စဘတ္တိကာ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာသနေ နိသီဒိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကာမိ။ တဿ ကုလဿ ဒါသီ ဃရံ သမ္မဇ္ဇန္တီ တံ အာသနံ ဘာဇနန္တရိကာယ ပက္ခိပိ။ မနုဿာ တံ အာသနံ အပဿန္တာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကဟံ တံ, အယျေ, အာသန’’န္တိ? ‘‘နာဟံ တံ, အာဝုသော, အာသနံ ပဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဒေထာယျေ, တံ အာသန’’န္တိ ပရိဘာသိတွာ နိစ္စဘတ္တံ ပစ္ဆိန္ဒိံသု။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ဃရံ သောဓေန္တာ တံ အာသနံ ဘာဇနန္တရိကာယ ပဿိတွာ တံ ဘိက္ခုနိံ ခမာပေတွာ နိစ္စဘတ္တံ ပဋ္ဌပေသုံ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ အာသနေ နိသီဒိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ အာသနေ နိသီဒိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမတီတိ [ပက္ကမီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနီ ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ အာသနေ နိသီဒိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၅၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ အာသနေ နိသီဒိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၅၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပုရေဘတ္တံ နာမ အရုဏုဂ္ဂမနံ ဥပါဒါယ ယာဝ မဇ္ဈနှိကာ။
ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။ ဥပသင်္ကမိတွာတိ တတ္ထ ဂန္တွာ။
(ဝိ၊၂၊၃၅၈။)
အာသနံ နာမ ပလ္လင်္ကဿ ဩကာသော ဝုစ္စတိ။ နိသီဒိတွာတိ တသ္မိံ နိသီဒိတွာ။
သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမေယျာတိ ယော တသ္မိံ ကုလေ မနုဿော ဝိညူ တံ အနာပုစ္ဆာ အနောဝဿကံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဇ္ဈောကာသေ ဥပစာရံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၅၇။ အနာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပလ္လင်္ကဿ အနောကာသေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၅၈။ အနာပတ္တိ အာပုစ္ဆာ ဂစ္ဆတိ, အသံဟာရိမေ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၅၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒတိပိ အဘိနိပဇ္ဇတိပိ။ မနုဿာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဟိရီယမာနာ အာသနေ နေဝ အဘိနိသီဒန္တိ န အဘိနိပဇ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒိဿတိပိ အဘိနိပဇ္ဇိဿတိပီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ပစ္ဆာဘတ္တံ
(ဝိ၊၂၊၃၅၉။)
ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒိဿတိပိ အဘိနိပဇ္ဇိဿတိပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒတိပိ အဘိနိပဇ္ဇတိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒိဿတိပိ အဘိနိပဇ္ဇိဿတိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၆၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒေယျ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၆၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပစ္ဆာဘတ္တံ နာမ မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေ ယာဝ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ။
ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။ ဥပသင်္ကမိတွာတိ တတ္ထ ဂန္တွာ။
သာမိကေ အနာပုစ္ဆာတိ ယော တသ္မိံ ကုလေ မနုဿော သာမိကော ဒါတုံ, တံ အနာပုစ္ဆာ။
အာသနံ နာမ ပလ္လင်္ကဿ ဩကာသော ဝုစ္စတိ။
အဘိနိသီဒေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဘိနိပဇ္ဇေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၆၂။ အနာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ အာသနေ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ အာသနေ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ အာသနေ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၆၀။)
ပလ္လင်္ကဿ အနောကာသေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၆၃။ အနာပတ္တိ အာပုစ္ဆာ အာသနေ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, ဓုဝပညတ္တေ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၆၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တိယော သာယံ အညတရံ ဂါမံ ဥပဂန္တွာ အညတရံ ဗြာဟ္မဏကုလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဩကာသံ ယာစိံသု။ အထ ခေါ သာ ဗြာဟ္မဏီ တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂမေထ, အယျေ, ယာဝ ဗြာဟ္မဏော အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘ယာဝ ဗြာဟ္မဏော အာဂစ္ဆတီ’’တိ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဧကစ္စာ နိသီဒိံသု ဧကစ္စာ နိပဇ္ဇိံသု။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ရတ္တိံ အာဂန္တွာ တံ ဗြာဟ္မဏိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာ ဣမာ’’တိ? ‘‘ဘိက္ခုနိယော, အယျာ’’တိ။ ‘‘နိက္ကဍ္ဎထ ဣမာ မုဏ္ဍာ ဗန္ဓကိနိယော’’တိ, ဃရတော နိက္ကဍ္ဎာပေသိ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဝိကာလေ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ သေယျံ သန္ထရိတွာ အဘိနိသီဒိဿန္တိပိ အဘိနိပဇ္ဇိဿန္တိပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဝိကာလေ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ သေယျံ သန္ထရိတွာ အဘိနိသီဒန္တိပိ အဘိနိပဇ္ဇန္တိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဝိကာလေ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ သေယျံ သန္ထရိတွာ အဘိနိသီဒိဿန္တိပိ အဘိနိပဇ္ဇိဿန္တိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၆၁။)
မြန်֍ ၈၆၅။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဝိကာလေ ကုလာနိ ဥပသင်္ကမိတွာ သာမိကေ အနာပုစ္ဆာ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ အဘိနိသီဒေယျ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၆၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဝိကာလော နာမ အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ယာဝ အရုဏုဂ္ဂမနာ။
ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ သုဒ္ဒကုလံ။ ဥပသင်္ကမိတွာတိ တတ္ထ ဂန္တွာ။
သာမိကေ အနာပုစ္ဆာတိ ယော တသ္မိံ ကုလေ မနုဿော သာမိကော ဒါတုံ, တံ အနာပုစ္ဆာ။
သေယျံ နာမ အန္တမသော ပဏ္ဏသန္ထာရောပိ။ သန္ထရိတွာတိ သယံ သန္ထရိတွာ။ သန္ထရာပေတွာတိ အညံ သန္ထရာပေတွာ။ အဘိနိသီဒေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဘိနိပဇ္ဇေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၆၇။ အနာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၈၆၈။ အနာပတ္တိ အာပုစ္ဆာ သေယျံ သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၆၂။)
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၆၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ အန္တေဝါသိနီ ဘိက္ခုနီ ဘဒ္ဒံ ကာပိလာနိံ သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌေတိ။ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ မံ, အယျေ, ဘိက္ခုနီ သက္ကစံ ဥပဋ္ဌေတိ, ဣမိဿာဟံ စီဝရံ ဒဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒူပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပေသိ – ‘‘အဟံ ကိရာယျေ, အယျံ န သက္ကစ္စံ ဥပဋ္ဌေမိ, န ကိရ မေ အယျာ စီဝရံ ဒဿတီ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒူပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒူပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပေတီတိ [ဥဇ္ဈာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒူပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၇၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဒူပဓာရိတေန ပရံ ဥဇ္ဈာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၇၁။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဒုဂ္ဂဟိတေနာတိ အညထာ ဂဟိတေန [ဥဂ္ဂဟိတေန (က။)]။
ဒူပဓာရိတေနာတိ အညထာ ဥပဓာရိတေန။
ပရန္တိ ဥပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၇၂။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ ဥဇ္ဈာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ ဥဇ္ဈာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ ဥဇ္ဈာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၆၃။)
အနုပသမ္ပန္နံ ဥဇ္ဈာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၇၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အတ္တနော ဘဏ္ဍကံ အပဿန္တိယော စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အပါယျေ, အမှာကံ, ဘဏ္ဍကံ ပဿေယျာသီ’’တိ? စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘အဟမေဝ နူန စောရီ, အဟမေဝ နူန အလဇ္ဇိနီ, ယာ အယျာယော အတ္တနော ဘဏ္ဍကံ အပဿန္တိယော တာ မံ ဧဝမာဟံသု – ‘အပါယျေ, အမှာကံ ဘဏ္ဍကံ ပဿေယျာသီ’တိ? သစာဟံ, အယျေ, တုမှာကံ ဘဏ္ဍကံ ဂဏှာမိ, အဿမဏီ ဟောမိ, ဗြဟ္မစရိယာ စဝါမိ, နိရယံ ဥပပဇ္ဇာမိ၊ ယာ ပန မံ အဘူတေန ဧဝမာဟ သာပိ အဿမဏီ ဟောတု, ဗြဟ္မစရိယာ စဝတု, နိရယံ ဥပပဇ္ဇတူ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ စဏ္ဍကာဠီ အတ္တာနမ္ပိ ပရမ္ပိ နိရယေနပိ ဗြဟ္မစရိယေနပိ အဘိသပိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ အတ္တာနမ္ပိ ပရမ္ပိ နိရယေနပိ ဗြဟ္မစရိယေနပိ အဘိသပတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ အတ္တာနမ္ပိ ပရမ္ပိ နိရယေနပိ ဗြဟ္မစရိယေနပိ အဘိသပိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၇၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အတ္တာနံ ဝါ ပရံ ဝါ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပေယျ, ပါစိတ္တိယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၇၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၆၄။)
အတ္တာနန္တိ ပစ္စတ္တံ။ ပရန္တိ ဥပသမ္ပန္နံ။ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၇၇။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ နိရယေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အဘိသပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
တိရစ္ဆာနယောနိယာ ဝါ ပေတ္တိဝိသယေန ဝါ မနုဿဒေါဘဂ္ဂေန ဝါ အဘိသပတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ အဘိသပတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၇၈။ အနာပတ္တိ အတ္ထပုရေက္ခာရာယ, ဓမ္မပုရေက္ခာရာယ, အနုသာသနိပုရေက္ခာရာယ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၇၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍိတွာ အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒတိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ စဏ္ဍကာဠီ အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၆၅။)
မြန်֍ ၈၈၀။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ အတ္တာနံ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၈၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အတ္တာနန္တိ ပစ္စတ္တံ။ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ ရောဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝဓတိ န ရောဒတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ရောဒတိ န ဝဓတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၈၂။ အနာပတ္တိ ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဘောဂဗျသနေန ဝါ ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌာ ရောဒတိ န ဝဓတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
အန္ဓကာရဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၈၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ [မဟာဝ။ ၃၅၀] ဘိက္ခုနိယော အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဝေသိယာဟိ သဒ္ဓိံ နဂ္ဂါ ဧကတိတ္ထေ နဟာယန္တိ။ ဝေသိယာ တာ ဘိက္ခုနိယော ဥပ္ပဏ္ဍေသုံ – ‘‘ကိံ နု ခေါ နာမ တုမှာကံ, အယျေ, ဒဟရာနံ [ဒဟရာနံ ဒဟရာနံ (သီ။)] ဗြဟ္မစရိယံ စိဏ္ဏေန, နနု နာမ ကာမာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ! ယဒါ ဇိဏ္ဏာ ဘဝိဿထ တဒါ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿထ။ ဧဝံ တုမှာကံ ဥဘော အတ္ထာ ပရိဂ္ဂဟိတာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဝေသိယာဟိ ဥပ္ပဏ္ဍိယမာနာ မင်္ကူ အဟေသုံ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဥပဿယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ…ပေ… ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၆၆။)
မြန်֍ ၈၈၄။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ နဂ္ဂါ နဟာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၈၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
နဂ္ဂါ နဟာယေယျာတိ အနိဝတ္ထာ ဝါ အပါရုတာ ဝါ နဟာယတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ နဟာနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၈၆။ အနာပတ္တိ အစ္ဆိန္နစီဝရိကာယ ဝါ နဋ္ဌစီဝရိကာယ ဝါ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၈၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ [မဟာဝ။ ၃၅၁] ဥဒကသာဋိကာ အနုညာတာ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘ဘဂဝတာ ဥဒကသာဋိကာ အနုညာတာ’’တိ အပ္ပမာဏိကာယော ဥဒကသာဋိကာယော ဓာရေသုံ [ဓာရေန္တိ (ပါစိ။ ၅၃၁-၅၄၅)]။ ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ အာကဍ္ဎန္တာ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပမာဏိကာယော ဥဒကသာဋိကာယော ဓာရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပမာဏိကာယော ဥဒကသာဋိကာယော ဓာရေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပမာဏိကာယော ဥဒကသာဋိကာယော ဓာရေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၈၈။ ‘‘ဥဒကသာဋိကံ ပန ဘိက္ခုနိယာ ကာရယမာနာယ ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော။ တံ အတိက္ကာမေန္တိယာ ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၆၇။)
မြန်֍ ၈၈၉။ ဥဒကသာဋိကာ နာမ ယာယ နိဝတ္ထာ [နိဝတ္ထာယ (သျာ။)] နဟာယတိ။
ကာရယမာနာယာတိ ကရောန္တိယာ ဝါ ကာရာပေန္တိယာ ဝါ။
ပမာဏိကာ ကာရေတဗ္ဗာ။ တတြိဒံ ပမာဏံ – ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော, သုဂတဝိဒတ္ထိယာ၊ တိရိယံ ဒွေ ဝိဒတ္ထိယော။ တံ အတိက္ကာမေတွာ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဆိန္ဒိတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၈၉၀။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညဿတ္ထာယ ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၉၁။ အနာပတ္တိ ပမာဏိကံ ကရောတိ, ဦနကံ ကရောတိ, အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝိတာနံ ဝါ ဘူမတ္ထရဏံ ဝါ သာဏိပါကာရံ ဝါ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၉၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရိဿာ ဘိက္ခုနိယာ မဟဂ္ဃေ စီဝရဒုဿေ စီဝရံ ဒုက္ကဋံ ဟောတိ ဒုဿိဗ္ဗိတံ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုန္ဒရံ ခေါ ဣဒံ တေ, အယျေ, စီဝရဒုဿံ၊ စီဝရဉ္စ ခေါ ဒုက္ကဋံ ဒုဿိဗ္ဗိတ’’န္တိ။ ‘‘ဝိသိဗ္ဗေမိ, အယျေ, သိဗ္ဗိဿသီ’’တိ? ‘‘အာမာယျေ, သိဗ္ဗိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တံ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ထုလ္လနန္ဒာယ
(ဝိ၊၂၊၃၆၈။)
ဘိက္ခုနိယာ အဒါသိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘သိဗ္ဗိဿာမိ သိဗ္ဗိဿာမီ’’တိ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ နေဝ သိဗ္ဗိဿတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ နေဝ သိဗ္ဗိဿတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၉၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ သိဗ္ဗေယျ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျ, အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၉၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုနိယာတိ အညာယ ဘိက္ခုနိယာ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ။
ဝိသိဗ္ဗေတွာတိ သယံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ။ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာတိ အညံ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ။
သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီတိ အသတိ အန္တရာယေ။
နေဝ သိဗ္ဗေယျာတိ န သယံ သိဗ္ဗေယျ။ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ။
အညတြစတူဟပဉ္စာဟာတိ ဌပေတွာ စတူဟပဉ္စာဟံ။ ‘‘နေဝ သိဗ္ဗိဿာမိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၈၉၅။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ
(ဝိ၊၂၊၃၆၉။)
ဝေမတိကာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ စီဝရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အညံ ပရိက္ခာရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ ဝိသိဗ္ဗေတွာ ဝါ ဝိသိဗ္ဗာပေတွာ ဝါ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ သိဗ္ဗတိ န သိဗ္ဗာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အညတြ စတူဟပဉ္စာဟာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၉၆။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ကရောန္တီ စတူဟပဉ္စာဟံ အတိက္ကာမေတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၈၉၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီနံ ဟတ္ထေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမန္တိ။ တာနိ စီဝရာနိ စိရံ နိက္ခိတ္တာနိ ကဏ္ဏကိတာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ ဘိက္ခုနိယော ဩတာပေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကဿိမာနိ, အယျေ, စီဝရာနိ ကဏ္ဏကိတာနီ’’တိ? အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီနံ ဟတ္ထေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန
(ဝိ၊၂၊၃၇၀။)
ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီနံ ဟတ္ထေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနီနံ ဟတ္ထေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၈၉၈။ ‘‘ယာ ပနဘိက္ခုနီ ပဉ္စာဟိကံ သံဃာဋိစာရံ[သံဃာဋိဝါရံ (သျာ။)]အတိက္ကာမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၉၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပဉ္စာဟိကံ သံဃာဋိစာရံ အတိက္ကာမေယျာတိ ပဉ္စမံ ဒိဝသံ ပဉ္စ စီဝရာနိ နေဝ နိဝါသေတိ န ပါရုပတိ န ဩတာပေတိ, ပဉ္စမံ ဒိဝသံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၀၀။ ပဉ္စာဟာတိက္ကန္တေ အတိက္ကန္တသညာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဉ္စာဟာတိက္ကန္တေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဉ္စာဟာတိက္ကန္တေ အနတိက္ကန္တသညာ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပဉ္စာဟာနတိက္ကန္တေ အတိက္ကန္တသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဉ္စာဟာနတိက္ကန္တေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပဉ္စာဟာနတိက္ကန္တေ အနတိက္ကန္တသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၉၀၁။ အနာပတ္တိ ပဉ္စမံ ဒိဝသံ ပဉ္စ စီဝရာနိ နိဝါသေတိ ဝါ ပါရုပတိ ဝါ ဩတာပေတိ ဝါ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၀၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ အလ္လစီဝရံ ပတ္ထရိတွာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ အညတရာ ဘိက္ခုနီ
(ဝိ၊၂၊၃၇၁။)
တံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာ နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခုနိယော ပုစ္ဆိ – ‘‘အပါယျေ, မယှံ စီဝရံ ပဿေယျာထာ’’တိ? ဘိက္ခုနိယော တဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ မယှံ စီဝရံ အနာပုစ္ဆာ ပါရုပိဿတီ’’တိ! အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အနာပုစ္ဆာ ပါရုပိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အနာပုစ္ဆာ ပါရုပတီတိ [ပါရုပီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ အနာပုစ္ဆာ ပါရုပိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၀၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၀၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
စီဝရသင်္ကမနီယံ နာမ ဥပသမ္ပန္နာယ ပဉ္စန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ တဿာ ဝါ အဒိန္နံ တံ ဝါ အနာပုစ္ဆာ နိဝါသေတိ ဝါ ပါရုပတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၀၅။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နာယ စီဝရသင်္ကမနီယံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၉၀၆။ အနာပတ္တိ သာ ဝါ ဒေတိ, တံ ဝါ အာပုစ္ဆာ နိဝါသေတိ ဝါ ပါရုပတိ ဝါ, အစ္ဆိန္နစီဝရိကာယ, နဋ္ဌစီဝရိကာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၇၂။)
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၀၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥပဋ္ဌာကကုလံ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃဿ, အယျေ, စီဝရံ ဒဿာမာ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘တုမှေ ဗဟုကိစ္စာ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ အန္တရာယံ အကာသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တဿ ကုလဿ ဃရံ ဍယှတိ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အမှာကံ ဒေယျဓမ္မံ အန္တရာယံ ကရိဿတိ! ဥဘယေနာမှ ပရိဗာဟိရာ [ပရိဟီနာ (သီ။)], ဘောဂေဟိ စ ပုညေန စာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဂဏဿ စီဝရလာဘံ အန္တရာယံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂဏဿ စီဝရလာဘံ အန္တရာယံ အကာသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂဏဿ စီဝရလာဘံ အန္တရာယံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၀၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဂဏဿ စီဝရလာဘံ အန္တရာယံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၀၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဂဏော နာမ ဘိက္ခုနိသံဃော ဝုစ္စတိ။
စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမံ။
အန္တရာယံကရေယျာတိ ‘‘ကထံ ဣမေ စီဝရံ န [ဣမံ စီဝရံ (က။)] ဒဒေယျု’’န္တိ အန္တရာယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အညံ ပရိက္ခာရံ အန္တရာယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခုနီနံ ဝါ ဧကဘိက္ခုနိယာ ဝါ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝါ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ အန္တရာယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၇၃။)
မြန်֍ ၉၁၀။ အနာပတ္တိ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ နိဝါရေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၁၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိသံဃဿ အကာလစီဝရံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခုနိသံဃော တံ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမော သန္နိပတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အန္တေဝါသိနိယော ဘိက္ခုနိယော ပက္ကန္တာ ဟောန္တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျေ, ဘိက္ခုနိယော ပက္ကန္တာ, န တာဝ စီဝရံ ဘာဇီယိဿတီ’’တိ။ စီဝရဝိဘင်္ဂံ ပဋိဗာဟိ။ ဘိက္ခုနိယော န တာဝ စီဝရံ ဘာဇီယိဿတီတိ ပက္ကမိံသု [ဝိပက္ကမိံသု (သျာ။)]။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အန္တေဝါသိနီသု ဘိက္ခုနီသု အာဂတာသု တံ စီဝရံ ဘာဇာပေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဓမ္မိကံ စီဝရဝိဘင်္ဂံ ပဋိဗာဟိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိကံ စီဝရဝိဘင်္ဂံ ပဋိဗာဟတီတိ [ပဋိဗာဟီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိကံ စီဝရဝိဘင်္ဂံ ပဋိဗာဟိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၁၂။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိကံ စီဝရဝိဘင်္ဂံပဋိဗာဟေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၁၃။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဓမ္မိကောနာမ စီဝရဝိဘင်္ဂေါ သမဂ္ဂေါ ဘိက္ခုနိသံဃော သန္နိပတိတွာ ဘာဇေတိ။
ပဋိဗာဟေယျာတိ ကထံ ဣမံ စီဝရံ န ဘာဇေယျာတိ [စီဝရံ ဘာဇေယျာတိ (က။)] ပဋိဗာဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၇၄။)
မြန်֍ ၉၁၄။ ဓမ္မိကေ ဓမ္မိကသညာ ပဋိဗာဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မိကေ ဝေမတိကာ ပဋိဗာဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မိကေ အဓမ္မိကသညာ ပဋိဗာဟတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မိကေ ဓမ္မိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မိကေ အဓမ္မိကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၉၁၅။ အနာပတ္တိ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပဋိဗာဟတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၁၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ နဋာနမ္ပိ နဋကာနမ္ပိ လင်္ဃကာနမ္ပိ သောကဇ္ဈာယိကာနမ္ပိ [သောကသာယိကာနမ္ပိ (သီ။)] ကုမ္ဘထူဏိကာနမ္ပိ [ကုမ္ဘထုဏိကာနမ္ပိ (က။)] သမဏစီဝရံ ဒေတိ – ‘‘မယှံ ပရိသတိ [ပရိသတိံ (သီ။)] ဝဏ္ဏံ ဘာသထာ’’တိ။ နဋာပိ နဋကာပိ လင်္ဃကာပိ သောကဇ္ဈာယိကာပိ ကုမ္ဘထူဏိကာပိ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ပရိသတိ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ – ‘‘အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဗဟုဿုတာ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ၊ ဒေထ အယျာယ, ကရောထ အယျာယာ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ, တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အဂါရိကဿ သမဏစီဝရံ ဒဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဂါရိကဿ သမဏစီဝရံ ဒေတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဂါရိကဿ သမဏစီဝရံ ဒဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၁၇။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ အဂါရိကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဝါ သမဏစီဝရံ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၁၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၃၇၅။)
အဂါရိကော နာမ ယော ကောစိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။
ပရိဗ္ဗာဇကော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ သာမဏေရဉ္စ ဌပေတွာ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။
ပရိဗ္ဗာဇိကာ နာမ ဘိက္ခုနိဉ္စ သိက္ခမာနဉ္စ သာမဏေရိဉ္စ ဌပေတွာ ယာ ကာစိ ပရိဗ္ဗာဇိကသမာပန္နာ။
မြန်֍ ၉၁၉။ အနာပတ္တိ မာတာပိတူနံ ဒေတိ, တာဝကာလိကံ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၂၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥပဋ္ဌာကကုလံ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ မယံ, အယျေ, သက္ကောမ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ စီဝရံ ဒဿာမာ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခုနိယော စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂမေထ, အယျေ, အတ္ထိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စီဝရပစ္စာသာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိယော ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာယျေ, တံ စီဝရံ ဇာနာဟီ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေထာဝုသော, ဘိက္ခုနိသံဃဿ စီဝရ’’န္တိ။ ‘‘န မယံ, အယျေ, သက္ကောမ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စီဝရံ ဒါတု’’န္တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာယ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာယ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေတီတိ [အတိက္ကာမေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ
(ဝိ၊၂၊၃၇၆။)
ဘိက္ခုနီ ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာယ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၂၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာယ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၂၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဒုဗ္ဗလစီဝရပစ္စာသာ နာမ ‘‘သစေ မယံ သက္ကောမ, ဒဿာမ ကရိဿာမာ’’တိ ဝါစာ ဘိန္နာ ဟောတိ။
စီဝရကာလသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ။
စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေယျာတိ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမံ ဒိဝသံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အတ္ထတေ ကထိနေ ကထိနုဒ္ဓါရဒိဝသံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၂၃။ ဒုဗ္ဗလစီဝရေ ဒုဗ္ဗလစီဝရသညာ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒုဗ္ဗလစီဝရေ ဝေမတိကာ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုဗ္ဗလစီဝရေ အဒုဗ္ဗလစီဝရသညာ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေတိ, အနာပတ္တိ။
အဒုဗ္ဗလစီဝရေ ဒုဗ္ဗလစီဝရသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဗ္ဗလစီဝရေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဒုဗ္ဗလစီဝရေ အဒုဗ္ဗလစီဝရသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၉၂၄။ အနာပတ္တိ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ နိဝါရေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၇၇။)
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၂၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဥပါသကေန သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ။ သော တဿ ဝိဟာရဿ မဟေ ဥဘတောသံဃဿ အကာလစီဝရံ ဒါတုကာမော ဟောတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဘတောသံဃဿ ကထိနံ အတ္ထတံ ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ကထိနုဒ္ဓါရံ ယာစိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကထိနံ ဥဒ္ဓရိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ကထိနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၉၂၆။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ကထိနံ ဥဒ္ဓရေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ကထိနံ ဥဒ္ဓရတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ကထိနဿ ဥဒ္ဓါရော, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဥဗ္ဘတံ သံဃေန ကထိနံ, ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၉၂၇။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ဘိက္ခုနိသံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ကထိနုဒ္ဓါရံ ယာစိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘စီဝရံ အမှာကံ ဘဝိဿတီ’’တိ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟိ။ အထ ခေါ သော ဥပါသကော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အမှာကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ န ဒဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တဿ ဥပါသကဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟတီတိ [ပဋိဗာဟီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ
(ဝိ၊၂၊၃၇၈။)
ပဋိဗာဟိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၂၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဓမ္မိကံ ကထိနုဒ္ဓါရံ ပဋိဗာဟေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၂၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဓမ္မိကော နာမ ကထိနုဒ္ဓါရော သမဂ္ဂေါ ဘိက္ခုနိသံဃော သန္နိပတိတွာ ဥဒ္ဓရတိ။
ပဋိဗာဟေယျာတိ ‘‘ကထံ ဣဒံ ကထိနံ န ဥဒ္ဓရေယျာ’’တိ [ကထိနံ ဥဒ္ဓရေယျာတိ (က။)] ပဋိဗာဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၃၀။ ဓမ္မိကေ ဓမ္မိကသညာ ပဋိဗာဟတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မိကေ ဝေမတိကာ ပဋိဗာဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓမ္မိကေ အဓမ္မိကသညာ ပဋိဗာဟတိ, အနာပတ္တိ။ အဓမ္မိကေ ဓမ္မိကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မိကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မိကေ အဓမ္မိကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၉၃၁။ အနာပတ္တိ အနိသံသံ ဒဿေတွာ ပဋိဗာဟတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
နဂ္ဂဝဂ္ဂေါ တတိယော။
၄။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၃၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ
(ဝိ၊၂၊၃၇၉။)
ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၃၃။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေယျုံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၃၄။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနိယောတိ ဥပသမ္ပန္နာယော ဝုစ္စန္တိ။
ဒွေ ဧကမဉ္စေ တုဝဋ္ဋေယျုန္တိ ဧကာယ နိပန္နာယ အပရာ နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဘော ဝါ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ နိပဇ္ဇန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၃၅။ အနာပတ္တိ ဧကာယ နိပန္နာယ အပရာ နိသီဒတိ, ဥဘော ဝါ နိသီဒန္တိ, ဥမ္မတ္တိကာနံ, အာဒိကမ္မိကာနန္တိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၃၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ
(ဝိ၊၂၊၃၈၀။)
ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၃၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေယျုံ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၃၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနိယောတိ ဥပသမ္ပန္နာယော ဝုစ္စန္တိ။
ဒွေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ တုဝဋ္ဋေယျုန္တိ တညေဝ အတ္ထရိတွာ တညေဝ ပါရုပန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၃၉။ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏသညာ တုဝဋ္ဋေန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏေ ဝေမတိကာ တုဝဋ္ဋေန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏေ နာနတ္ထရဏပါဝုရဏသညာ တုဝဋ္ဋေန္တိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဧကတ္ထရဏေ နာနာပါဝုရဏေ [နာနာပါဝုရဏသညာ (က။)], အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နာနတ္ထရဏေ ဧကပါဝုရဏေ [ဧကပါဝုရဏသညာ (က။)], အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နာနတ္ထရဏပါဝုရဏေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နာနတ္ထရဏပါဝုရဏေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နာနတ္ထရဏပါဝုရဏေ နာနတ္ထရဏပါဝုရဏသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၉၄၀။ အနာပတ္တိ ဝဝတ္ထာနံ ဒဿေတွာ နိပဇ္ဇန္တိ, ဥမ္မတ္တိကာနံ, အာဒိကမ္မိကာနန္တိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၈၁။)
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၄၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗဟုဿုတာ ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ။ ဘဒ္ဒါပိ ကာပိလာနီ ဗဟုဿုတာ ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ ဥဠာရသမ္ဘာဝိတာ။ မနုဿာ – ‘‘အယျာ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ ဗဟုဿုတာ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ ဥဠာရသမ္ဘာဝိတာ’’တိ ဘဒ္ဒံ ကာပိလာနိံ ပဌမံ ပယိရုပါသိတွာ, ပစ္ဆာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ပယိရုပါသန္တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဣဿာပကတာ – ‘‘ဣမာ ကိရ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ ပဝိဝိတ္တာ အသံသဋ္ဌာ ယာ ဣမာ သညတ္တိဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တီ’’တိ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ ပုရတော စင်္ကမတိပိ တိဋ္ဌတိပိ နိသီဒတိပိ သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ ဥဒ္ဒိသတိပိ ဥဒ္ဒိသာပေတိပိ သဇ္ဈာယမ္ပိ ကရောတိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အယျာယ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရောတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၄၂။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၄၃။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုနိယာတိ အညာယ ဘိက္ခုနိယာ။
သဉ္စိစ္စာတိ ဇာနန္တီ သဉ္ဇာနန္တီ စေစ္စ အဘိဝိတရိတွာ ဝီတိက္ကမော။
အဖာသုံ ကရေယျာတိ – ‘‘ဣမိနာ ဣမိဿာ အဖာသု ဘဝိဿတီ’’တိ အနာပုစ္ဆာ ပုရတော စင်္ကမတိ ဝါ တိဋ္ဌတိ ဝါ နိသီဒတိ ဝါ သေယျံ ဝါ ကပ္ပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ သဇ္ဈာယံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၈၂။)
မြန်֍ ၉၄၄။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နာယ သဉ္စိစ္စ အဖာသုံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၉၄၅။ အနာပတ္တိ န အဖာသုံ ကတ္တုကာမာ အာပုစ္ဆာ ပုရတော စင်္ကမတိ ဝါ တိဋ္ဌတိ ဝါ နိသီဒတိ ဝါ သေယျံ ဝါ ကပ္ပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ဝါ ဥဒ္ဒိသာပေတိ ဝါ သဇ္ဈာယံ ဝါ ကရောတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၄၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိံ နေဝ ဥပဋ္ဌေတိ န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိံ နေဝ ဥပဋ္ဌေဿတိ န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိံ နေဝ ဥပဋ္ဌေတိ န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိံ နေဝ ဥပဋ္ဌေဿတိ န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၄၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဒုက္ခိတံ သဟဇီဝိနိံ နေဝ ဥပဋ္ဌေယျ န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၈၃။)
မြန်֍ ၉၄၈။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဒုက္ခိတာ နာမ ဂိလာနာ ဝုစ္စတိ။
သဟဇီဝိနီ နာမ သဒ္ဓိဝိဟာရိနီ ဝုစ္စတိ။
နေဝ ဥပဋ္ဌေယျာတိ န သယံ ဥပဋ္ဌေယျ။
န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ။
‘‘နေဝ ဥပဋ္ဌေဿာမိ, န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အန္တေဝါသိနိံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ နေဝ ဥပဋ္ဌေတိ, န ဥပဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၉၄၉။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၅၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ သာကေတေ ဝဿံ ဥပဂတာ ဟောတိ။ သာ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ဥဗ္ဗာဠှာ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘သစေ မေ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဥပဿယံ ဒဒေယျ အာဂစ္ဆေယျာမဟံ သာဝတ္ထိ’’န္တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဧဝမာဟ – ‘‘အာဂစ္ဆတု, ဒဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ ဥပဿယံ အဒါသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဗဟုဿုတာ ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ။ ဘဒ္ဒါပိ ကာပိလာနီ ဗဟုဿုတာ [ဗဟုဿုတာယေဝ (က။)] ဟောတိ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ ဥဠာရသမ္ဘာဝိတာ။ မနုဿာ – ‘‘အယျာ ဘဒ္ဒါ ကာပိလာနီ ဗဟုဿုတာ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ ဥဠာရသမ္ဘာဝိတာ’’တိ ဘဒ္ဒံ ကာပိလာနိံ ပဌမံ ပယိရုပါသိတွာ ပစ္ဆာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ပယိရုပါသန္တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဣဿာပကတာ – ‘‘ဣမာ
(ဝိ၊၂၊၃၈၄။)
ကိရ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ ပဝိဝိတ္တာ အသံသဋ္ဌာ ယာ ဣမာ သညတ္တိဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တီ’’တိ ကုပိတာ အနတ္တမနာ ဘဒ္ဒံ ကာပိလာနိံ ဥပဿယာ နိက္ကဍ္ဎိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အယျာယ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎတီတိ [နိက္ကဍ္ဎီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘဒ္ဒါယ ကာပိလာနိယာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၅၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎေယျ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၅၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုနိယာတိ အညာယ ဘိက္ခုနိယာ။ ဥပဿယော နာမ ကဝါဋဗဒ္ဓေါ ဝုစ္စတိ။ ဒတွာတိ သယံ ဒတွာ။ ကုပိတာ အနတ္တမနာတိ အနဘိရဒ္ဓါ အာဟတစိတ္တာ ခိလဇာတာ။
နိက္ကဍ္ဎေယျာတိ ဂဗ္ဘေ ဂဟေတွာ ပမုခံ နိက္ကဍ္ဎတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပမုခေ ဂဟေတွာ ဗဟိ နိက္ကဍ္ဎတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကေန ပယောဂေန ဗဟုကေပိ ဒွါရေ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နိက္ကဍ္ဎာပေယျာတိ အညံ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ [ဧတ္ထ ‘‘အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ သဗ္ဗတ္ထ ဒိဿတိ, ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ ပန ဣဒိသေသု အာဏတ္တိသဟဂတသိက္ခာပဒေသု ‘‘အညံ အာဏာပေတိ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ အာဂတတ္တာ တမနုဝတ္တိတွာ ဝိသောဓိတမိဒံ]။ သကိံ အာဏတ္တာ ဗဟုကေပိ ဒွါရေ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၅၃။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎတိ
(ဝိ၊၂၊၃၈၅။)
ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ ဥပဿယံ ဒတွာ ကုပိတာ အနတ္တမနာ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အကဝါဋဗဒ္ဓါ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နံ ကဝါဋဗဒ္ဓါ ဝါ အကဝါဋဗဒ္ဓါ ဝါ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၉၅၄။ အနာပတ္တိ အလဇ္ဇိနိံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တိကံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဘဏ္ဍနကာရိကံ ကလဟကာရိကံ ဝိဝါဒကာရိကံ ဘဿကာရိကံ သံဃေ အဓိကရဏကာရိကံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, အန္တေဝါသိနိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိနိံ ဝါ န သမ္မာ ဝတ္တန္တိံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, တဿာ ပရိက္ခာရံ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၅၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရတိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ စဏ္ဍကာဠီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိဿတိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရတိ ဂဟပတိနာပိ
(ဝိ၊၂၊၃၈၆။)
ဂဟပတိပုတ္တေနပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိဿတိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၅၆။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရေယျ ဂဟပတိနာ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တေန ဝါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝမဿ ဝစနီယာ – ‘မာယျေ, သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ။ ဝိဝိစ္စာယျေ၊ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနိယာ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ [ဧဝဉ္စ ပန (က။)] သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ ပဂ္ဂဏှေယျ, သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ ယာဝတတိယံ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယာဝတတိယဉ္စေ သမနုဘာသီယမာနာ တံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၅၇။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သံသဋ္ဌာ နာမ အနနုလောမိကေန ကာယိကဝါစသိကေန သံသဋ္ဌာ။
ဂဟပတိ နာမ ယော ကောစိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။
ဂဟပတိပုတ္တော နာမ ယေ ကေစိ [ယော ကောစိ (က။)] ပုတ္တဘာတရော။
သာ ဘိက္ခုနီတိ ယာ သာ သံသဋ္ဌာ ဘိက္ခုနီ။
ဘိက္ခုနီဟီတိ အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။ ယာ ပဿန္တိ ယာ သုဏန္တိ တာဟိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ။ ဝိဝိစ္စာယျေ၊ ဝိဝေကညေဝ ဘဂိနိယာ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သုတွာ န ဝဒန္တိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သံဃမဇ္ဈမ္ပိ အာကဍ္ဎိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မာယျေ, သံသဋ္ဌာ ဝိဟရိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ။ ဝိဝိစ္စာယျေ၊ ဝိဝေကညေဝဘဂိနိယာ သံဃော ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ၊ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သာ ဘိက္ခုနီ သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမနုဘာသိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၂၊၃၈၇။)
မြန်֍ ၉၅၈။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရတိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသေယျ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ သံသဋ္ဌာ ဝိဟရတိ ဂဟပတိနာပိ ဂဟပတိပုတ္တေနပိ။ သာ တံ ဝတ္ထုံ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုနိံ သမနုဘာသတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဘိက္ခုနိယာ သမနုဘာသနာ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘သမနုဘဋ္ဌာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ တဿ ဝတ္ထုဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ၊ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၅၉။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၉၆၀။ အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တိယာ, ပဋိနိဿဇ္ဇန္တိယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၆၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရန္တိ။
(ဝိ၊၂၊၃၈၈။)
ဓုတ္တာ ဒူသေန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၆၂။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အန္တောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၆၃။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အန္တောရဋ္ဌေတိ ယဿ ဝိဇိတေ ဝိဟရတိ, တဿ ရဋ္ဌေ။
သာသင်္ကံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စောရာနံ နိဝိဋ္ဌောကာသော ဒိဿတိ, ဘုတ္တောကာသော ဒိဿတိ, ဌိတောကာသော ဒိဿတိ, နိသိန္နောကာသော ဒိဿတိ, နိပန္နောကာသော ဒိဿတိ။
သပ္ပဋိဘယံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စောရေဟိ မနုဿာ ဟတာ ဒိဿန္တိ, ဝိလုတ္တာ ဒိဿန္တိ, အာကောဋိတာ ဒိဿန္တိ။
အသတ္ထိကာ နာမ ဝိနာ သတ္ထေန။
စာရိကံ စရေယျာတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၆၄။ အနာပတ္တိ သတ္ထေန သဟ ဂစ္ဆတိ, ခေမေ အပ္ပဋိဘယေ ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၈၉။)
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၆၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရန္တိ။ ဓုတ္တာ ဒူသေန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၆၆။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ တိရောရဋ္ဌေ သာသင်္ကသမ္မတေ သပ္ပဋိဘယေ အသတ္ထိကာ စာရိကံ စရေယျ, ပါစတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၆၇။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
တိရောရဋ္ဌေတိ ယဿ ဝိဇိတေ ဝိဟရတိ, တံ ဌပေတွာ အညဿ ရဋ္ဌေ။
သာသင်္ကံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စောရာနံ နိဝိဋ္ဌောကာသော ဒိဿတိ, ဘုတ္တောကာသော ဒိဿတိ, ဌိတောကာသော ဒိဿတိ, နိသိန္နောကာသော ဒိဿတိ, နိပန္နောကာသော ဒိဿတိ။
သပ္ပဋိဘယံ နာမ တသ္မိံ မဂ္ဂေ စောရေဟိ မနုဿာ ဟတာ ဒိဿန္တိ, ဝိလုတ္တာ ဒိဿန္တိ, အာကောဋိတာ ဒိဿန္တိ။
စာရိကံ စရေယျာတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၆၈။ အနာပတ္တိ သတ္ထေန သဟ ဂစ္ဆတိ, ခေမေ အပ္ပဋိဘယေ ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၉၀။)
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၆၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရိဿန္တိ ဟရိတာနိ တိဏာနိ စ သမ္မဒ္ဒန္တာ, ဧကိန္ဒြိယံ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တာ, ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သံဃာတံ အာပါဒေန္တာ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၇၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၇၁။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အန္တောဝဿန္တိ ပုရိမံ ဝါ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ တေမာသံ အဝသိတွာ။
စာရိကံစရေယျာတိ ကုက္ကုဋသမ္ပာတေ ဂါမေ ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂါမကေ အရညေ အဒ္ဓယောဇနေ အဒ္ဓယောဇနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၇၂။ အနာပတ္တိ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂစ္ဆတိ, ကေနစိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဂစ္ဆတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၇၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော တတ္ထေဝ
(ဝိ၊၂၊၃၉၁။)
ရာဇဂဟေ ဝဿံ ဝသန္တိ, တတ္ထ ဟေမန္တံ, တတ္ထ ဂိမှံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အာဟုန္ဒရိကာ ဘိက္ခုနီနံ ဒိသာ အန္ဓကာရာ, န ဣမာသံ ဒိသာ ပက္ခာယန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမိ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ – သံဃသုဋ္ဌုတာယ…ပေ… သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၇၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဝဿံဝုဋ္ဌာ စာရိကံ န ပက္ကမေယျ အန္တမသော ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၇၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဝဿံဝုဋ္ဌာ နာမ ပုရိမံ ဝါ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ တေမာသံ ဝုဋ္ဌာ။
‘‘စာရိကံ န ပက္ကမိဿာမိ အန္တမသော ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိပီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၇၆။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ ဒုတိယိကံ ဘိက္ခုနိံ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
၅။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၇၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဥယျာနေ စိတ္တာဂါရေ ပဋိဘာနစိတ္တံ
(ဝိ၊၂၊၃၉၂။)
ကတံ ဟောတိ။ ဗဟူ မနုဿာ စိတ္တာဂါရံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာပိ ဘိက္ခုနိယော စိတ္တာဂါရံ ဒဿနာယ အဂမံသု။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော စိတ္တာဂါရံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော စိတ္တာဂါရံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော စိတ္တာဂါရံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော စိတ္တာဂါရံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၇၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ရာဇာဂါရံ ဝါ စိတ္တာဂါရံ ဝါ အာရာမံ ဝါ ဥယျာနံ ဝါ ပေါက္ခရဏိံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၇၉။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ရာဇာဂါရံ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ရညော ကီဠိတုံ ရမိတုံ ကတံ ဟောတိ။
စိတ္တာဂါရံ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ မနုဿာနံ ကီဠိတုံ ရမိတုံ ကတံ ဟောတိ။
အာရာမော နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ မနုဿာနံ ကီဠိတုံ ရမိတုံ ကတော ဟောတိ။
ဥယျာနံ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ မနုဿာနံ ကီဠိတုံ ရမိတုံ ကတံ ဟောတိ။
ပေါက္ခရဏီ နာမ ယတ္ထ ကတ္ထစိ မနုဿာနံ ကီဠိတုံ ရမိတုံ ကတာ ဟောတိ။
မြန်֍ ၉၈၀။ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတာ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတာ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပစိတ္တိယဿ။ ဒဿနူပစာရံ ဝိဇဟိတွာ ပုနပ္ပုနံ ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၉၃။)
မြန်֍ ၉၈၁။ အနာပတ္တိ အာရာမေ ဌိတာ ပဿတိ, ဂစ္ဆန္တီ ဝါ အာဂစ္ဆန္တီ ဝါ ပဿတိ, သတိ ကရဏီယေ ဂန္တွာ ပဿတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၈၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အာသန္ဒိမ္ပိ ပလ္လင်္ကမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အာသန္ဒိမ္ပိ ပလ္လင်္ကမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အာသန္ဒိမ္ပိ ပလ္လင်္ကမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အာသန္ဒိမ္ပိ ပလ္လင်္ကမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အာသန္ဒိမ္ပိ ပလ္လင်္ကမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၈၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အာသန္ဒိံ ဝါ ပလ္လင်္ကံ ဝါ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၈၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အာသန္ဒီ နာမ အတိက္ကန္တပ္ပမာဏာ ဝုစ္စတိ။
ပလ္လင်္ကော နာမ အာဟရိမေဟိ [‘‘အသံဟာရိမေဟိ’’ ဣတိ ကင်္ခါဝိတရဏိယာ သမေတိ] ဝါဠေဟိ ကတော ဟောတိ။
ပရိဘုဉ္ဇေယျာတိ တသ္မိံ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၉၄။)
မြန်֍ ၉၈၅။ အနာပတ္တိ အာသန္ဒိယာ ပါဒေ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ပလ္လင်္ကဿ ဝါဠေ ဘိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၈၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သုတ္တံ ကန္တန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော သုတ္တံ ကန္တိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ …ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သုတ္တံ ကန္တိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သုတ္တံ ကန္တန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သုတ္တံ ကန္တိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၈၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သုတ္တံ ကန္တေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၈၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သုတ္တံ နာမ ဆ သုတ္တာနိ – ခေါမံ, ကပ္ပါသိကံ, ကောသေယျံ, ကမ္ဗလံ, သာဏံ, ဘင်္ဂံ။
ကန္တေယျာတိ သယံ ကန္တတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ဥဇ္ဇဝုဇ္ဇဝေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၈၉။ အနာပတ္တိ ကန္တိတသုတ္တံ ကန္တတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၃၉၅။)
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၉၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရောန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရောန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၉၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၉၂။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဂိဟိဝေယျာဝစ္စံ နာမ အဂါရိကဿ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ပစတိ, သာဋကံ ဝါ ဝေဌနံ ဝါ ဓောဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၉၉၃။ အနာပတ္တိ ယာဂုပါနေ, သံဃဘတ္တေ, စေတိယပူဇာယ, အတ္တနော ဝေယျာဝစ္စကရဿ ယာဂုံ ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ပစတိ, သာဋကံ ဝါ ဝေဌနံ ဝါ ဓောဝတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟာယျေ, ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ နေဝ ဝူပသမေတိ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ။ အထ ခေါ သာ
(ဝိ၊၂၊၃၉၆။)
ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနိယာ – ‘ဧဟာယျေ’, ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’တိ ဝုစ္စမာနာ – ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ, နေဝ ဝူပသမေဿတိ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ – ‘‘ဧဟာယျေ, ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’’တိ ဝုစ္စမာနာ – ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ, နေဝ ဝူပသမေတိ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ – ‘‘ဧဟာယျေ, ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’’တိ ဝုစ္စမာနာ – ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ, နေဝ ဝူပသမေဿတိ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၉၉၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ – ‘ဧဟာယျေ, ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီ’တိ ဝုစ္စမာနာ – ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ ဝူပသမေယျ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၉၉၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုနိယာတိ အညာယ ဘိက္ခုနိယာ။
အဓိကရဏံ နာမ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ – ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, အနုဝါဒါဓိကရဏံ, အာပတ္တာဓိကရဏံ, ကိစ္စာဓိကရဏံ။
ဧဟာယျေ ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေဟီတိ ဧဟာယျေ ဣမံ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆေဟိ။
သာပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီတိ အသတိ အန္တရာယေ။
နေဝ ဝူပသမေယျာတိ န သယံ ဝူပသမေယျ။
န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ။ ‘‘နေဝ ဝူပသမေဿာမိ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၃၉၇။)
မြန်֍ ၉၉၇။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ အဓိကရဏံ နေဝ ဝူပသမေတိ န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ အဓိကရဏံ နေဝ ဝူပသမေတိ, န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ အဓိကရဏံ နေဝ ဝူပသမေတိ, န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နာယ အဓိကရဏံ နေဝ ဝူပသမေတိ, န ဝူပသမာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နာယ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၉၉၈။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၉၉၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ နဋာနမ္ပိ နဋကာနမ္ပိ လင်္ဃကာနမ္ပိ သောကဇ္ဈာယိကာနမ္ပိ ကုမ္ဘထူဏိကာနမ္ပိ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေတိ – ‘‘မယှံ ပရိသတိ ဝဏ္ဏံ ဘာသထာ’’တိ။ နဋာပိ နဋကာပိ လင်္ဃကာပိ သောကဇ္ဈာယိကာပိ ကုမ္ဘထူဏိကာပိ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ ပရိသတိ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ – ‘‘အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ဗဟုဿုတာ ဘာဏိကာ ဝိသာရဒါ ပဋ္ဋာ ဓမ္မိံ ကထံ ကာတုံ၊ ဒေထ အယျာယ, ကရောထ အယျာယာ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အဂါရိကဿ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒဿတီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဂါရိကဿ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အဂါရိကဿ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၃၉၈။)
မြန်֍ ၁၀၀၀။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ အဂါရိကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ ဝါ သဟတ္ထာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ဒဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၀၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဂါရိကော နာမ ယော ကောစိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ။
ပရိဗ္ဗာဇကော နာမ ဘိက္ခုဉ္စ သာမဏေရဉ္စ ဌပေတွာ ယော ကောစိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။
ပရိဗ္ဗာဇိကာ နာမ ဘိက္ခုနိဉ္စ သိက္ခမာနဉ္စ သာမဏေရိဉ္စ ဌပေတွာ ယာ ကာစိ ပရိဗ္ဗာဇိကသမာပန္နာ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဥဒကဒန္တပေါနံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
ဒဒေယျာတိ ကာယေန ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ ဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥဒကဒန္တပေါနံ ဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၀၂။ အနာပတ္တိ ဒါပေတိ န ဒေတိ, ဥပနိက္ခိပိတွာ ဒေတိ, ဗာဟိရာလေပံ ဒေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၀၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာဝသထစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အညာ ဥတုနိယော ဘိက္ခုနိယော န လဘန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အာဝသထစီဝရံ
(ဝိ၊၂၊၃၉၉။)
အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာဝသထစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာဝသထစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၀၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အာဝသထစီဝရံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၀၅။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အာဝသထစီဝရံ နာမ ‘‘ဥတုနိယော ဘိက္ခုနိယော ပရိဘုဉ္ဇန္တူ’’တိ ဒိန္နံ ဟောတိ။
အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇေယျာတိ ဒွေတိဿော ရတ္တိယော ပရိဘုဉ္ဇိတွာ စတုတ္ထဒိဝသေ ဓောဝိတွာ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ သိက္ခမာနာယ ဝါ သာမဏေရိယာ ဝါ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၀၆။ အနိဿဇ္ဇိတေ အနိဿဇ္ဇိတသညာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနိဿဇ္ဇိတေ ဝေမတိကာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနိဿဇ္ဇိတေ နိဿဇ္ဇိတသညာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
နိဿဇ္ဇိတေ အနိဿဇ္ဇိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဇ္ဇိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဇ္ဇိတေ နိဿဇ္ဇိတသညာ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၀၀၇။ အနာပတ္တိ နိဿဇ္ဇိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ပုန ပရိယာယေန ပရိဘုဉ္ဇတိ, အညာ ဥတုနိယော ဘိက္ခုနိယော န ဟောန္တိ, အစ္ဆိန္နစီဝရိကာယ, နဋ္ဌစီဝရိကာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၄၀၀။)
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၀၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကာမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အာဝသထော ဍယှတိ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟန္ဒာယျေ, ဘဏ္ဍကံ နီဟရာမာ’’တိ။ ဧကစ္စာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အယျေ, နီဟရိဿာမ။ ယံ ကိဉ္စိ နဋ္ဌံ သဗ္ဗံ အမှေ အဘိယုဉ္ဇိဿတီ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပုနဒေဝ တံ အာဝသထံ ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခုနိယော ပုစ္ဆိ – ‘‘အပါယျေ, ဘဏ္ဍကံ နီဟရိတ္ထာ’’တိ? ‘‘န မယံ, အယျေ, နီဟရိမှာ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အာဝသထေ ဍယှမာနေ ဘဏ္ဍကံ န နီဟရိဿန္တီ’’တိ! ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမတီတိ [ပက္ကမီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၀၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အာဝသထံ အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၁၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အာဝသထော နာမ ကဝါဋဗဒ္ဓေါ ဝုစ္စတိ။
အနိဿဇ္ဇိတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျာတိ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ သိက္ခမာနာယ ဝါ သာမဏေရိယာ ဝါ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပရိက္ခိတ္တဿ အာဝသထဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ အာဝသထဿ ဥပစာရံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၁၁။ အနိဿဇ္ဇိတေ အနိဿဇ္ဇိတသညာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနိဿဇ္ဇိတေ ဝေမတိကာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနိဿဇ္ဇိတေ နိဿဇ္ဇိတသညာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၀၁။)
အကဝါဋဗဒ္ဓံ အနိဿဇ္ဇိတွာ ပက္ကမတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဇ္ဇိတေ အနိဿဇ္ဇိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဇ္ဇိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ နိဿဇ္ဇိတေ နိဿဇ္ဇိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၀၁၂။ အနာပတ္တိ နိဿဇ္ဇိတွာ ပက္ကမတိ, သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၁၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၁၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ပရိယာပုဏေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၁၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ[တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ (က။)] နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဗာဟိရကံ အနတ္ထသံဟိတံ။
(ဝိ၊၂၊၄၀၂။)
ပရိယာပုဏေယျာတိ ပဒေန ပရိယာပုဏာတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ပရိယာပုဏာတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၁၆။ အနာပတ္တိ လေခံ ပရိယာပုဏာတိ, ဓာရဏံ ပရိယာပုဏာတိ, ဂုတ္တတ္ထာယ ပရိတ္တံ ပရိယာပုဏာတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၁၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ဝါစေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ဝါစေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ဝါစေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ဝါစေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ဝါစေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၁၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ ဝါစေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၁၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာ[တိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇံ (က။)] နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဗာဟိရကံ အနတ္ထသံဟိတံ။
ဝါစေယျာတိ ပဒေန ဝါစေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အက္ခရာယ ဝါစေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၀၃။)
မြန်֍ ၁၀၂၀။ အနာပတ္တိ လေခံ ဝါစေတိ, ဓာရဏံ ဝါစေတိ, ဂုတ္တတ္ထာယ ပရိတ္တံ ဝါစေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
၆။ အာရာမဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၂၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဂါမကာဝါသေ ဧကစီဝရာ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသိတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၂၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေ ဘိက္ခူ တမှာ အာဝါသာ ပက္ကမိံသု။ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘အယျာ ပက္ကန္တာ’’တိ, အာရာမံ နာဂမံသု။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ပုနဒေဝ တံ အာဝါသံ ပစ္စာဂစ္ဆိံသု။ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘အယျာ အာဂတာ’’တိ, အာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသိတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တာ ဘိက္ခုနိယော တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တုမှေ, ဘဂိနိယော, အာရာမံ နေဝ သမ္မဇ္ဇိတ္ထ န ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပိတ္ထာတိ? ဘဂဝတာ, အယျာ, သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ [ပညတ္တံ ဟောတိ (က။)] ဟောတိ – ‘‘န အနာပုစ္ဆာ အာရာမော ပဝိသိတဗ္ဗော’’တိ။ တေန မယံ န အာဂမိမှာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ
(ဝိ၊၂၊၄၀၄။)
အာရာမံ ပဝိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၀၂၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေ ဘိက္ခူ တမှာ အာဝါသာ ပက္ကမိတွာ ပုနဒေဝ တံ အာဝါသံ ပစ္စာဂစ္ဆိံသု။ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘အယျာ ပက္ကန္တာ’’တိ အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသိံသု။ တာသံ ကုက္ကုစ္စံ အဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ – ‘န သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ အာရာမော ပဝိသိတဗ္ဗော’တိ။ မယဉ္စမှာ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသိမှာ။ ကစ္စိ နု ခေါ မယံ ပါစိတ္တိယံ အာပတ္တိံ အာပန္နာ’’တိ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၂၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဇာနံ သဘိက္ခုကံ အာရာမံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၂၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဇာနာတိ နာမ သာမံ ဝါ ဇာနာတိ, အညေ ဝါ တဿာ အာရောစေန္တိ, တေ ဝါ အာရောစေန္တိ။
သဘိက္ခုကော နာမ အာရာမော ယတ္ထ ဘိက္ခူ ရုက္ခမူလေပိ ဝသန္တိ။
အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသေယျာတိ ဘိက္ခုံ ဝါ သာမဏေရံ ဝါ အာရာမိကံ ဝါ အနာပုစ္ဆာ ပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၂၆။ သဘိက္ခုကေ သဘိက္ခုကသညာ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သဘိက္ခုကေ ဝေမတိကာ သန္တံ ဘိက္ခုံ
(ဝိ၊၂၊၄၀၅။)
အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သဘိက္ခုကေ အဘိက္ခုကသညာ သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ အာရာမံ ပဝိသတိ, အနာပတ္တိ။
အဘိက္ခုကေ သဘိက္ခုကသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိက္ခုကေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဘိက္ခုကေ အဘိက္ခုကသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၀၂၇။ အနာပတ္တိ သန္တံ ဘိက္ခုံ အာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, အသန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသတိ, သီသာနုလောကိကာ ဂစ္ဆတိ, ယတ္ထ ဘိက္ခုနိယော သန္နိပတိတာ ဟောန္တိ တတ္ထ ဂစ္ဆတိ, အာရာမေန မဂ္ဂေါ ဟောတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၂၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပါလိဿ ဥပဇ္ဈာယော အာယသ္မာ ကပ္ပိတကော သုသာနေ ဝိဟရတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခုနီနံ မဟတ္တရာ [မဟန္တတရာ (သီ။)] ဘိက္ခုနီ ကာလင်္ကတာ ဟောတိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တံ ဘိက္ခုနိံ နီဟရိတွာ အာယသ္မတော ကပ္ပိတကဿ ဝိဟာရဿ အဝိဒူရေ ဈာပေတွာ ထူပံ ကတွာ ဂန္တွာ တသ္မိံ ထူပေ ရောဒန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ကပ္ပိတကော တေန သဒ္ဒေန ဥဗ္ဗာဠှော တံ ထူပံ ဘိန္ဒိတွာ ပကိရေသိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘ဣမိနာ ကပ္ပိတကေန အမှာကံ အယျာယ ထူပေါ ဘိန္နော, ဟန္ဒ နံ ဃာတေမာ’’တိ, မန္တေသုံ။ အညတရာ ဘိက္ခုနီ အာယသ္မတော ဥပါလိဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အာယသ္မာ ဥပါလိ အာယသ္မတော ကပ္ပိတကဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ကပ္ပိတကော ဝိဟာရာ နိက္ခမိတွာ နိလီနော အစ္ဆိ။ အထ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ယေနာယသ္မတော ကပ္ပိတကဿ ဝိဟာရော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတော ကပ္ပိတကဿ ဝိဟာရံ ပါသာဏေဟိ စ လေဍ္ဍူဟိ စ ဩတ္ထရာပေတွာ, ‘‘မတော ကပ္ပိတကော’’တိ ပက္ကမိံသု။
(ဝိ၊၂၊၄၀၆။)
အထ ခေါ အာယသ္မာ ကပ္ပိတကော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အာယသ္မန္တံ ကပ္ပိတကံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ။ ဒိသွာန ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယံ ကပ္ပိတကော ဇီဝတိ, ကော နု ခေါ အမှာကံ မန္တံ သံဟရီ’’တိ? အဿောသုံ ခေါ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော – ‘‘အယျေန ကိရ ဥပါလိနာ အမှာကံ မန္တော သံဟဋော’’တိ။ တာ အာယသ္မန္တံ ဥပါလိံ အက္ကောသိံသု – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယံ ကာသာဝဋော မလမဇ္ဇနော နိဟီနဇစ္စော အမှာကံ မန္တံ သံဟရိဿတီ’’တိ! ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော အယျံ ဥပါလိံ အက္ကောသိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥပါလိံ အက္ကောသန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥပါလိံ အက္ကောသိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၂၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုံ အက္ကောသေယျ ဝါ ပရိဘာသေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၃၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုန္တိ ဥပသမ္ပန္နံ။ အက္ကောသေယျ ဝါတိ ဒသဟိ ဝါ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ အက္ကောသတိ ဧတေသံ ဝါ အညတရေန, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပရိဘာသေယျ ဝါတိ ဘယံ ဥပဒံသေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၃၁။ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညာ အက္ကောသတိ ဝါ ပရိဘာသတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကာ အက္ကောသတိ ဝါ ပရိဘာသတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညာ အက္ကောသတိ ဝါ ပရိဘာသတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အနုပသမ္ပန္နံ အက္ကောသတိ ဝါ ပရိဘာသတိ ဝါ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၀၇။)
မြန်֍ ၁၀၃၂။ အနာပတ္တိ အတ္ထပုရေက္ခာရာယ, ဓမ္မပုရေက္ခာရာယ, အနုသာသနိပုရေက္ခာရာယ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၃၃။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ဘဏ္ဍနကာရိကာ ဟောတိ ကလဟကာရိကာ ဝိဝါဒကာရိကာ ဘဿကာရိကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရိကာ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တဿာ ကမ္မေ ကရီယမာနေ ပဋိက္ကောသတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂါမကံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ဘိက္ခုနိသံဃော – ‘‘ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပက္ကန္တာ’’တိ စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ဂါမကေ တံ ကရဏီယံ တီရေတွာ ပုနဒေဝ သာဝတ္ထိံ ပစ္စာဂစ္ဆိ။ စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ထုလ္လနန္ဒာယ ဘိက္ခုနိယာ အာဂစ္ဆန္တိယာ နေဝ အာသနံ ပညပေသိ န ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကဌလိကံ ဥပနိက္ခိပိ၊ န ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ န ပါနီယေန အာပုစ္ဆိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, မယိ အာဂစ္ဆန္တိယာ နေဝ အာသနံ ပညပေသိ န ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကဌလိကံ ဥပနိက္ခိပိ၊ န ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ န ပါနီယေန အာပုစ္ဆီ’’တိ? ‘‘ဧဝဉှေတံ, အယျေ, ဟောတိ ယထာ တံ အနာထာယာ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, အယျေ, အနာထာ’’တိ? ‘‘ဣမာ မံ, အယျေ, ဘိက္ခုနိယော – ‘‘အယံ အနာထာ အပ္ပညာတာ, နတ္ထိ ဣမိဿာ ကာစိ ပတိဝတ္တာ’’တိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိံသူ’’တိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘ဗာလာ ဧတာ အဗျတ္တာ ဧတာ နေတာ ဇာနန္တိ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မဒေါသံ ဝါ ကမ္မဝိပတ္တိံ ဝါ ကမ္မသမ္ပတ္တိံ ဝါ’’တိ, စဏ္ဍီကတာ ဂဏံ ပရိဘာသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ စဏ္ဍီကတာ ဂဏံ ပရိဘာသိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ စဏ္ဍီကတာ ဂဏံ ပရိဘာသတီတိ [ပရိဘာသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ …ပေ…ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ စဏ္ဍီကတာ
(ဝိ၊၂၊၄၀၈။)
ဂဏံ ပရိဘာသိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၃၄။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ စဏ္ဍီကတာ ဂဏံ ပရိဘာသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၃၅။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
စဏ္ဍီကတာ နာမ ကောဓနာ ဝုစ္စတိ။
ဂဏော နာမ ဘိက္ခုနိသံဃော ဝုစ္စတိ။
ပရိဘာသေယျာတိ ‘‘ဗာလာ ဧတာ အဗျတ္တာ ဧတာ နေတာ ဇာနန္တိ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မဒေါသံ ဝါ ကမ္မဝိပတ္တိံ ဝါ ကမ္မသမ္ပတ္တိံ ဝါ’’တိ ပရိဘာသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဝါ ဧကံ ဘိက္ခုနိံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ ပရိဘာသတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၃၆။ အနာပတ္တိ အတ္ထပုရေက္ခာရာယ, ဓမ္မပုရေက္ခာရာယ, အနုသာသနိပုရေက္ခာရာယ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၃၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဗြာဟ္မဏော ဘိက္ခုနိယော နိမန္တေတွာ ဘောဇေသိ။ ဘိက္ခုနိယော ဘုတ္တာဝီ [ဘုတ္တာဝိနီ (က။)] ပဝါရိတာ ဉာတိကုလာနိ ဂန္တွာ ဧကစ္စာ ဘုဉ္ဇိံသု ဧကစ္စာ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ အဂမံသု။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ပဋိဝိဿကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘိက္ခုနိယော မယာ အယျာ သန္တပ္ပိတာ, ဧထ တုမှေပိ သန္တပ္ပေဿာမီ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိံ တွံ, အယျော, အမှေ သန္တပ္ပေဿသိ! ယာပိ တယာ နိမန္တိတာ တာပိ အမှာကံ ဃရာနိ အာဂန္တွာ ဧကစ္စာ ဘုဉ္ဇိံသု ဧကစ္စာ
(ဝိ၊၂၊၄၀၉။)
ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ အဂမံသူ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အမှာကံ ဃရေ ဘုဉ္ဇိတွာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ, န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒါတု’’န္တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဘုတ္တာဝီ [ဘုတ္တာဝိနီ (က။)] ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘုတ္တာဝီ ပဝါရိတာ အညတြ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၃၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၃၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
နိမန္တိတာ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာ။
ပဝါရိတာ နာမ အသနံ ပညာယတိ, ဘောဇနံ ပညာယတိ, ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ အဘိဟရတိ, ပဋိက္ခေပေါ ပညာယတိ။
ခါဒနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ယာဂုံ ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမ။
ဘောဇနီယံ နာမ ပဉ္စ ဘောဇနာနိ – ဩဒနော, ကုမ္မာသော, သတ္တု, မစ္ဆော, မံသံ။
‘‘ခါဒိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၄၀။ နိမန္တိတေ နိမန္တိတသညာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နိမန္တိတေ ဝေမတိကာ ခါဒနီယံ ဝါ
(ဝိ၊၂၊၄၁၀။)
ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ နိမန္တိတေ အနိမန္တိတသညာ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒတိ ဝါ ဘုဉ္ဇတိ ဝါ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ…။
မြန်֍ ၁၀၄၁။ အနာပတ္တိ နိမန္တိတာ အပ္ပဝါရိတာ, ယာဂုံ ပိဝတိ, သာမိကေ အပလောကေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၄၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ သာဝတ္ထိယံ အညတရိဿာ ဝိသိခါယ ပိဏ္ဍာယ စရမာနာ ယေန အညတရံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဘောဇေတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အညာပိ, အယျေ, ဘိက္ခုနိယော အာဂစ္ဆန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ, ‘‘ကထဉှိ နာမ [ကထံ အညာ (သျာ။)] ဘိက္ခုနိယော နာဂစ္ဆေယျု’’န္တိ, ဘိက္ခုနိယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမုကသ္မိံ, အယျေ, ဩကာသေ ဝါဠာ သုနခါ စဏ္ဍော ဗလိဗဒ္ဒေါ စိက္ခလ္လော ဩကာသော။ မာ ခေါ တတ္ထ အဂမိတ္ထာ’’တိ။ အညတရာပိ ဘိက္ခုနီ တဿာ ဝိသိခါယ ပိဏ္ဍာယ စရမာနာ ယေန တံ ကုလံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဘောဇေတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ, အယျေ, ဘိက္ခုနိယော န အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ? အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ တေသံ မနုဿာနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ကုလံ မစ္ဆရာယိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ
(ဝိ၊၂၊၄၁၁။)
ကုလံ မစ္ဆရာယတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ကုလံ မစ္ဆရာယိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၄၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ကုလမစ္ဆရိနီ အဿ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၄၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနိ – ခတ္တိယကုလံ, ဗြာဟ္မဏကုလံ, ဝေဿကုလံ, သုဒ္ဒကုလံ။
မစ္ဆရိနီ အဿာတိ ‘‘ကထံ ဘိက္ခုနိယော နာဂစ္ဆေယျု’’န္တိ ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ ကုလဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ကုလဿ ဝါ သန္တိကေ ဘိက္ခုနီနံ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၄၅။ အနာပတ္တိ ကုလံ န မစ္ဆရာယန္တီ သန္တံယေဝ အာဒီနဝံ အာစိက္ခတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၄၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဂါမကာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌာ သာဝတ္ထိံ အဂမံသု။ ဘိက္ခုနိယော တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကတ္ထာယျာယော ဝဿံဝုဋ္ဌာ? ကစ္စိ ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ အဟောသီ’’တိ? ‘‘နတ္ထယျေ, တတ္ထ ဘိက္ခူ၊ ကုတော ဩဝါဒေါ ဣဒ္ဓေါ ဘဝိဿတီ’’တိ! ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ,
(ဝိ၊၂၊၄၁၂။)
ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၄၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၄၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဘိက္ခုကော နာမ အာဝါသော န သက္ကာ ဟောတိ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ ဂန္တုံ။ ‘‘ဝဿံ ဝသိဿာမီ’’တိ သေနာသနံ ပညပေတိ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌပေတိ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သဟ အရုဏုဂ္ဂမနာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၄၉။ အနာပတ္တိ ဝဿုပဂတာ ဘိက္ခူ ပက္ကန္တာ ဝါ ဟောန္တိ ဝိဗ္ဘန္တာ ဝါ ကာလင်္ကတာ ဝါ ပက္ခသင်္ကန္တာ ဝါ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၅၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဂါမကာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌာ သာဝတ္ထိံ အဂမံသု။ ဘိက္ခုနိယော တာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကတ္ထာယျာယော ဝဿံဝုဋ္ဌာ၊ ကတ္ထ [ကစ္စိ (သျာ။)] ဘိက္ခုသံဃော ပဝါရိတော’’တိ? ‘‘န မယံ, အယျေ, ဘိက္ခုသံဃံ ပဝါရေမာ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခုသံဃံ န ပဝါရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခုသံဃံ န ပဝါရေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော
(ဝိ၊၂၊၄၁၃။)
ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခုသံဃံ န ပဝါရေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၅၁။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဥဘတောသံဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ န ပဝါရေယျ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၅၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဝဿံဝုဋ္ဌာ နာမ ပုရိမံ ဝါ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ တေမာသံ ဝုဋ္ဌာ။ ဥဘတောသံဃေ တီဟိ ဌာနေဟိ န ပဝါရေဿာမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၅၃။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၅၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧထာယျေ ဩဝါဒံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ယမ္ပိ မယံ, အယျေ, ဂစ္ဆေယျာမ ဩဝါဒဿ ကာရဏာ, အယျာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဣဓေဝ အာဂန္တွာ အမှေ ဩဝဒန္တီ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ န ဂစ္ဆိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ န ဂစ္ဆန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဩဝါဒံ န ဂစ္ဆိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၄၁၄။)
မြန်֍ ၁၀၅၅။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ န ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၅၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဩဝါဒေါ နာမ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ။
သံဝါသော နာမ ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမသိက္ခတာ။ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ န ဂစ္ဆိဿာမီတိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၅၇။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ ဒုတိယိကံ ဘိက္ခုနိံ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၅၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဥပေါသထမ္ပိ န ပုစ္ဆန္တိ ဩဝါဒမ္ပိ န ယာစန္တိ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဥပေါသထမ္ပိ န ပုစ္ဆိဿန္တိ ဩဝါဒမ္ပိ န ယာစိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ‘‘ဥပေါသထမ္ပိ န ပုစ္ဆန္တိ ဩဝါဒမ္ပိ န ယာစန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဥပေါသထမ္ပိ န ပုစ္ဆိဿန္တိ ဩဝါဒမ္ပိ န ယာစိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၅၉။ ‘‘အနွဒ္ဓမာသံ ဘိက္ခုနိယာ ဘိက္ခုသံဃတော ဒွေ ဓမ္မာ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာ – ဥပေါသထပုစ္ဆကဉ္စ ဩဝါဒူပသင်္ကမနဉ္စ။ တံ အတိက္ကာမေန္တိယာ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၁၅။)
မြန်֍ ၁၀၆၀။ အနွဒ္ဓမာသန္တိ အနုပေါသထိကံ။ ဥပေါသထော နာမ ဒွေ ဥပေါသထာ – စာတုဒ္ဒသိကော စ ပန္နရသိကော စ။
ဩဝါဒေါ နာမ အဋ္ဌ ဂရုဓမ္မာ။ ‘‘ဥပေါသထမ္ပိ န ပုစ္ဆိဿာမိ ဩဝါဒမ္ပိ န ယာစိဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၆၁။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ ဒုတိယိကံ ဘိက္ခုနိံ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၆၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ ဘေဒါပေသိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တံ ဘိက္ခုနိံ ဒူသေတုံ ဥပက္ကမိ။ သာ ဝိဿရမကာသိ။ ဘိက္ခုနိယော ဥပဓာဝိတွာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အယျေ, ဝိဿရမကာသီ’’တိ? အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ ဘေဒါပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ ဘေဒါပေတီတိ [ဘေဒါပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ ဘေဒါပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၆၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပသာခေ ဇာတံ ဂဏ္ဍံ ဝါ ရုဓိတံ ဝါ အနပလောကေတွာ သံဃံ ဝါ ဂဏံ ဝါ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ဧကေနေကာ ဘေဒါပေယျ ဝါ ဖာလာပေယျ ဝါ ဓောဝါပေယျ ဝါ အာလိမ္ပာပေယျ ဝါ ဗန္ဓာပေယျ ဝါ မောစာပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၁၆။)
မြန်֍ ၁၀၆၄။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပသာခံ နာမ အဓောနာဘိ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ။ ဇာတန္တိ တတ္ထ ဇာတံ။ ဂဏ္ဍော နာမ ယော ကောစိ ဂဏ္ဍော။ ရုဓိတံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဝဏံ။ အနပလောကေတွာတိ အနာပုစ္ဆာ။ သံဃော နာမ ဘိက္ခုနိသံဃော ဝုစ္စတိ။ ဂဏော နာမ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဝုစ္စန္တိ။ ပုရိသော နာမ မနုဿပုရိသော, န ယက္ခော, န ပေတော, န တိရစ္ဆာနဂတော, ဝိညူ ပဋိဗလော ဒူသေတုံ။ သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ဧကေနေကာတိ ပုရိသော စေဝ ဟောတိ ဘိက္ခုနီ စ။
မြန်֍ ၁၀၆၅။ ‘‘ဘိန္ဒာ’’တိ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဘိန္နေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘‘ဖာလေဟီ’’တိ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဖာလိတေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘‘ဓောဝါ’’တိ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဓောဝိတေ [ဓောတေ (သျာ။)] အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘‘အာလိမ္ပာ’’တိ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ လိတ္တေ [အာလိတ္တေ (သျာ။)] အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘‘ဗန္ဓာဟီ’’တိ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဗဒ္ဓေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ‘‘မောစေဟီ’’တိ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ မုတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၀၆၆။ အနာပတ္တိ အပလောကေတွာ ဘေဒါပေတိ ဝါ ဖာလာပေတိ ဝါ ဓောဝါပေတိ ဝါ အာလိမ္ပာပေတိ ဝါ ဗန္ဓာပေတိ ဝါ မောစာပေတိ ဝါ, ယာ ကာစိ ဝိညူ ဒုတိယိကာ [ယာ ကာစိ ဝိညူ ဒုတိယာ (သျာ။), ယော ကောစိ ဝိညူ ဒုတိယော (က။)] ဟောတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
အာရာမဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။
၇။ ဂဗ္ဘိနီဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၆၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ သာ ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဒေထာယျာယ
(ဝိ၊၂၊၄၁၇။)
ဘိက္ခံ, ဂရုဘာရာ [ဂရုဂဗ္ဘာ (သျာ။)] အယျာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၆၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဂဗ္ဘိနိံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၆၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဂဗ္ဘိနီ နာမ အာပန္နသတ္တာ ဝုစ္စတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၇၀။ ဂဗ္ဘိနိယာ ဂဗ္ဘိနိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဗ္ဘိနိယာ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂဗ္ဘိနိယာ အဂဗ္ဘိနိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အနာပတ္တိ။ အဂဗ္ဘိနိယာ ဂဗ္ဘိနိသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဂဗ္ဘိနိယာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဂဗ္ဘိနိယာ အဂဗ္ဘိနိသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၀၇၁။ အနာပတ္တိ ဂဗ္ဘိနိံ အဂဗ္ဘိနိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အဂဗ္ဘိနိံ အဂဗ္ဘိနိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၄၁၈။)
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၇၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ သာ ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဒေထာယျာယ ဘိက္ခံ, သဒုတိယိကာ အယျာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၇၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပါယန္တိံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၇၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပါယန္တီ နာမ မာတာ ဝါ ဟောတိ [ဟောတု (က။)] ဓာတိ [ဓာတီ (သီ။ သျာ။)] ဝါ။
ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၇၅။ ပါယန္တိယာ ပါယန္တိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပါယန္တိယာ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပါယန္တိယာ အပါယန္တိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အနာပတ္တိ။ အပါယန္တိယာ ပါယန္တိသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပါယန္တိယာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အပါယန္တိယာ အပါယန္တိသညာ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၁၉။)
မြန်֍ ၁၀၇၆။ အနာပတ္တိ ပါယန္တိံ အပါယန္တိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အပါယန္တိံ အပါယန္တိသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၇၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခမာနာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ သိက္ခမာနာယ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ သိက္ခမာနာ။ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၀၇၈။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ သိက္ခမာနာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ သိက္ခမာနာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၂၀။)
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ သိက္ခမာနာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ သိက္ခမာနာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ သိက္ခမာနာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ သိက္ခမာနာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၀၇၉။ သာ သိက္ခမာနာ ‘‘ဧဝံ ဝဒေဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ။ အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ။ ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၈၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၈၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဒွေဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ အသိက္ခိတသိက္ခာ နာမ သိက္ခာ ဝါ န ဒိန္နာ ဟောတိ, ဒိန္နာ ဝါ သိက္ခာ ကုပိတာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၂၁။)
မြန်֍ ၁၀၈၂။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၈၃။ အနာပတ္တိ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဧထ, သိက္ခမာနာ, ဣမံ ဇာနာထ, ဣမံ ဒေထ, ဣမံ အာဟရထ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောထာ’’တိ။ တာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အယျေ, သိက္ခမာနာ။ ဘိက္ခုနိယော မယ’’န္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ
(ဝိ၊၂၊၄၂၂။)
ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သိက္ခမာနာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၀၈၅။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သိက္ခမာနာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သိက္ခမာနာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သိက္ခမာနာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ၊ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၈၆။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၈၇။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၄၂၃။)
ဒွေဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ သိက္ခိတသိက္ခာ နာမ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။ အသမ္မတာ နာမ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ န ဒိန္နာဟောတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၈၈။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၈၉။ အနာပတ္တိ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ သံဃေန သမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၉၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ အက္ခမာ ဟောန္တိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ။ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကာ ဟောန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၂၄။)
ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! ဦနဒွါဒသဝဿာ [ဦနဒွါဒသဝဿာဟိ (က။)], ဘိက္ခဝေ, ဂိဟိဂတာ အက္ခမာ ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ။ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကာ ဟောတိ။ ဒွါဒသဝဿာဝ [ဒွါဒသဝဿာ စ (သျာ။ က။)] ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဂိဟိဂတာ ခမာ ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ။ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကာ ဟောတိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၉၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဦနဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၉၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဦနဒွါဒသဝဿာ နာမ အပ္ပတ္တဒွါဒသဝဿာ။ ဂိဟိဂတာ နာမ ပုရိသန္တရဂတာ ဝုစ္စတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၉၃။ ဦနဒွါဒသဝဿာယ ဦနဒွါဒသဝဿသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနဒွါဒသဝဿာယ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနဒွါဒသဝဿာယ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၂၅။)
ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဦနဒွါဒသဝဿသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ပရိပုဏ္ဏသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၀၉၄။ အနာပတ္တိ ဦနဒွါဒသဝဿံ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၀၉၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၂၊၄၂၆။)
မြန်֍ ၁၀၉၆။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
သာ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ…ပေ… ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၀၉၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၀၉၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ နာမ ပတ္တဒွါဒသဝဿာ။ ဂိဟိဂတာ နာမ ပုရိသန္တရဂတာ ဝုစ္စတိ။ ဒွေ ဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ အသိက္ခိတသိက္ခာ နာမ သိက္ခာ ဝါ န ဒိန္နာ ဟောတိ, ဒိန္နာ ဝါ သိက္ခာ ကုပိတာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
(ဝိ၊၂၊၄၂၇။)
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၀၉၉။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၀၀။ အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၀၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဧထ သိက္ခမာနာ, ဣမံ ဇာနာထ, ဣမံ ဒေထ, ဣမံ အာဟရထ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောထာ’’တိ။ တာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အယျေ, သိက္ခမာနာ, ဘိက္ခုနိယော မယ’’န္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတ္တံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ
(ဝိ၊၂၊၄၂၈။)
သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ, သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၁၀၂။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဂိဟိဂတာ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၄၂၉။)
မြန်֍ ၁၁၀၃။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၀၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ နာမ ပတ္တဒွါဒသဝဿာ။ ဂိဟိဂတာ နာမ ပုရိသန္တရဂတာ ဝုစ္စတိ။ ဒွေ ဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ သိက္ခိတသိက္ခာ နာမ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။ အသမ္မတာ နာမ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ န ဒိန္နာ ဟောတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၀၅။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၀၆။ အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန သမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၀၇။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှာတိ န အနုဂ္ဂဏှာပေတိ။
(ဝိ၊၂၊၄၃၀။)
တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ၊ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှိဿတိ န အနုဂ္ဂဏှာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှာတိ န အနုဂ္ဂဏှာပေတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှိဿတိ န အနုဂ္ဂဏှာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၀၈။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှေယျ န အနုဂ္ဂဏှာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၀၉။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သဟဇီဝိနီ နာမ သဒ္ဓိဝိဟာရိနီ ဝုစ္စတိ။ ဝုဋ္ဌာပေတွာတိ ဥပသမ္ပာဒေတွာ။ ဒွေ ဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။
နေဝ အနုဂ္ဂဏှေယျာတိ န သယံ အနုဂ္ဂဏှေယျ ဥဒ္ဒေသေန ပရိပုစ္ဆာယ ဩဝါဒေန အနုသာသနိယာ။
န အနုဂ္ဂဏှာပေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ ‘‘ဒွေ ဝဿာနိ နေဝ အနုဂ္ဂဏှိဿာမိ န အနုဂ္ဂဏှာပေဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၁၀။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ 1_1"၁၁၁၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော
(ဝိ၊၂၊၄၃၁။)
ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓန္တိ။ တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ၊ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၁၂။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဝုဋ္ဌာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၁၃။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဝုဋ္ဌာပိတန္တိ ဥပသမ္ပာဒိတံ။ ပဝတ္တိနီ နာမ ဥပဇ္ဈာယာ ဝုစ္စတိ။ ဒွေ ဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ နာနုဗန္ဓေယျာတိ န သယံ ဥပဋ္ဌဟေယျ။ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓိဿာမီတိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၁၄။ အနာပတ္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဗာလာ ဝါ ဟောတိ အလဇ္ဇိနီ ဝါ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၁၅။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေတိ န ဝူပကာသာပေတိ။ သာမိကော အဂ္ဂဟေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေဿတိ န ဝူပကာသာပေဿတိ, သာမိကော
(ဝိ၊၂၊၄၃၂။)
အဂ္ဂဟေသိ! သစာယံ ဘိက္ခုနီ ပက္ကန္တာ အဿ, န စ သာမိကော ဂဏှေယျာ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေတိ န ဝူပကာသာပေတိ […သိ (က။)], သာမိကော အဂ္ဂဟေသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေဿတိ န ဝူပကာသာပေဿတိ, သာမိကော အဂ္ဂဟေသိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၁၆။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သဟဇီဝိနိံ ဝုဋ္ဌာပေတွာ နေဝ ဝူပကာသေယျ န ဝူပကာသာပေယျ အန္တမသော ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိပိ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၁၇။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သဟဇီဝိနီ နာမ သဒ္ဓိဝိဟာရိနီ ဝုစ္စတိ။ ဝုဋ္ဌာပေတွာတိ ဥပသမ္ပာဒေတွာ။ နေဝဝူပကာသေယျာတိ န သယံ ဝူပကာသေယျ။ န ဝူပကာသာပေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ။ ‘‘နေဝ ဝူပကာသေဿာမိ န ဝူပကာသာပေဿာမိ အန္တမသော ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိပီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၁၈။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ ဒုတိယိကံ ဘိက္ခုနိံ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
၈။ ကုမာရီဘူတဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၁၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ အက္ခမာ ဟောန္တိ သီတဿ
(ဝိ၊၂၊၄၃၃။)
ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ။ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကာ ဟောန္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဦနဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! ဦနဝီသတိဝဿာ, ဘိက္ခဝေ, ကုမာရိဘူတာ အက္ခမာ ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ…ပေ… ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကာ ဟောတိ။ ဝီသတိဝဿာဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုမာရိဘူတာ ခမာ ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ…ပေ… ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကာ ဟောတိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၂၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဦနဝီသတိဝဿံကုမာရိဘူတံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၂၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဦနဝီသတိဝဿာ နာမ အပ္ပတ္တဝီသတိဝဿာ။ ကုမာရိဘူတာ နာမ သာမဏေရီ ဝုစ္စတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၂၂။ ဦနဝီသတိဝဿာယ ဦနဝီသတိဝဿသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဦနဝီသတိဝဿာယ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဦနဝီသတိဝဿာယ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အနာပတ္တိ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ဦနဝီသတိဝဿသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏ-
(ဝိ၊၂၊၄၃၄။)
ဝီသတိဝဿာယ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ပရိပုဏ္ဏသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၁၂၃။ အနာပတ္တိ ဦနဝီသတိဝဿံ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၂၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ၊ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ အဋ္ဌာရသဝဿာ ကုမာရိဘူတာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၂၊၄၃၅။)
မြန်֍ ၁၁၂၅။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ အဋ္ဌာရသဝဿာ ကုမာရိဘူတာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ အဋ္ဌာရသဝဿာ ကုမာရိဘူတာ သံဃံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခာသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
သာ အဋ္ဌာရသဝဿာ ကုမာရိဘူတာ ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမိ…ပေ… ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိံ ဒွေ ဝဿာနိ အဝီတိက္ကမ္မ သမာဒါနံ သမာဒိယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၂၆။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၂၇။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ နာမ ပတ္တဝီသတိဝဿာ။ ကုမာရိဘူတာ နာမ သာမဏေရီ ဝုစ္စတိ။ ဒွေ ဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ အသိက္ခိတသိက္ခာ နာမ သိက္ခာ ဝါ န ဒိန္နာ ဟောတိ, ဒိန္နာ ဝါ သိက္ခာ ကုပိတာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
(ဝိ၊၂၊၄၃၆။)
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၂၈။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၂၉။ အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၃၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဘိက္ခုနိယော ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဧထ သိက္ခမာနာ, ဣမံ ဇာနာထ, ဣမံ ဒေထ, ဣမံ အာဟရထ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောထာ’’တိ။ တာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အယျေ, သိက္ခမာနာ၊ ဘိက္ခုနိယော မယ’’န္တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ,
(ဝိ၊၂၊၄၃၇။)
ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ ကုမာရိဘူတာ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၁၃၁။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ ကုမာရိဘူတာ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ဣတ္ထန္နာမာယ အယျာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ ကုမာရိဘူတာ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ သံဃံ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာယ ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၄၃၈။)
မြန်֍ ၁၁၃၂။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၃၃။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ နာမ ပတ္တဝီသတိဝဿာ။ ကုမာရိဘူတာ နာမ သာမဏေရီ ဝုစ္စတိ။ ဒွေ ဝဿာနီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ သိက္ခိတသိက္ခာ နာမ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။ အသမ္မတာ နာမ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ န ဒိန္နာ ဟောတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၃၄။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၃၅။ အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿံ ကုမာရိဘူတံ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခံ သံဃေန သမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၃၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ န ဇာနန္တိ
(ဝိ၊၂၊၄၃၉။)
ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိနိယောပိ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ၊ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၃၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဦနဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၃၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဦနဒွါဒသဝဿာ နာမ အပ္ပတ္တဒွါဒသဝဿာ။
ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၃၉။ အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၄၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သံဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ တာ ဗာလာ ဟောန္တိ အဗျတ္တာ၊ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိနိယောပိ ဗာလာ
(ဝိ၊၂၊၄၄၀။)
ဟောန္တိ အဗျတ္တာ၊ န ဇာနန္တိ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သံဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သံဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သံဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ တာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဝုဍ္ဎာနံ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – အဟံ, အယျေ, ဣတ္ထန္နာမာ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဘိက္ခုနီ သံဃံ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ သာ ဘိက္ခုနီ သံဃေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ – ‘‘ဗျတ္တာယံ ဘိက္ခုနီ လဇ္ဇိနီ’’တိ။ သစေ ဗာလာ စ ဟောတိ အလဇ္ဇိနီ စ, န ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဗာလာ ဟောတိ လဇ္ဇိနီ, န ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဗျတ္တာ ဟောတိ အလဇ္ဇိနီ, န ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဗျတ္တာ စ ဟောတိ လဇ္ဇိနီ စ, ဒါတဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပဋိဗလာယ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၁၄၁။ ‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဘိက္ခုနီ သံဃံ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, အယျေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမာ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဘိက္ခုနီ သံဃံ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယဿာ အယျာယ ခမတိ ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိယာ ဒါနံ, သာ တုဏှဿ၊ ယဿာ နက္ခမတိ, သာ ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမာယ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၄၁။)
အထ ခေါ ဘဂဝါ တာ ဘိက္ခုနိယော အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၄၂။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သံဃေန အသမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၄၃။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ နာမ ပတ္တဒွါဒသဝဿာ။
အသမ္မတာ နာမ ဉတ္တိဒုတိယေန ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ န ဒိန္နာ ဟောတိ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၄၄။ ဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အဓမ္မကမ္မေ ဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၄၅။ အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ သံဃေန သမ္မတာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၄၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စဏ္ဍကာဠီ
(ဝိ၊၂၊၄၄၂။)
ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ယာစတိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခုနိသံဃော စဏ္ဍကာဠိံ ဘိက္ခုနိံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ – ‘‘အလံ တာဝ တေ, အယျေ, ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’’တိ, ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ န အဒါသိ။ စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိသံဃော အညာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ဒေတိ။ စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘အဟမေဝ နူန ဗာလာ, အဟမေဝ နူန အလဇ္ဇိနီ၊ ယံ သံဃော အညာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိံ ဒေတိ, မယှမေဝ န ဒေတီ’’တိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ စဏ္ဍကာဠီ – ‘အလံ တာဝ တေ, အယျေ, ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’တိ ဝုစ္စမာနာ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ‘စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ အလံ တာဝ တေ အယျေ ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’တိ ဝုစ္စမာနာ ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇတီတိ [အာပဇ္ဇီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, စဏ္ဍကာဠီ ဘိက္ခုနီ – ‘‘အလံ တာဝ တေ, အယျေ, ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၄၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ – ‘အလံ တာဝ တေ, အယျေ, ဝုဋ္ဌာပိတေနာ’တိ ဝုစ္စမာနာ ‘သာဓူ’တိပဋိဿုဏိတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၄၈။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အလံ တာဝ တေ အယျေ ဝုဋ္ဌာပိတေနာတိ အလံ တာဝ တေ, အယျေ, ဥပသမ္ပာဒိတေန။ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၄၉။ အနာပတ္တိ ပကတိယာ ဆန္ဒာ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ ကရောန္တံ ခိယျတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၄၄၃။)
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၅၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ သိက္ခမာနာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပသမ္ပဒံ ယာစိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တံ သိက္ခမာနံ – ‘‘သစေ မေ တွံ, အယျေ, စီဝရံ ဒဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ။ အထ ခေါ သာ သိက္ခမာနာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ သိက္ခမာနံ – ‘သစေ မေ တွံ, အယျေ, စီဝရံ ဒဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနံ – ‘‘သစေ မေ တွံ, အယျေ, စီဝရံ ဒဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနံ – ‘‘သစေ မေ တွံ, အယျေ, စီဝရံ ဒဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၅၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနံ – ‘သစေ မေ တွံ, အယျေ, စီဝရံ ဒဿသိ, ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’တိ ဝတွာ, သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီ နေဝ ဝုဋ္ဌာပေယျ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၅၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။
သစေ မေ တွံ အယျေ စီဝရံ ဒဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီတိ ဧဝါဟံ တံ ဥပသမ္ပာဒေဿာမိ။
သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီတိ အသတိ အန္တရာယေ။
နေဝ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ န သယံ ဝုဋ္ဌာပေယျ။
(ဝိ၊၂၊၄၄၄။)
နဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ။ ‘‘နေဝ ဝုဋ္ဌာပေဿာမိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၅၃။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၅၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ သိက္ခမာနာ ထုလ္လနန္ဒံ ဘိက္ခုနိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပသမ္ပဒံ ယာစိ။ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ တံ သိက္ခမာနံ ‘‘သစေ မံ တွံ, အယျေ, ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ။ အထ ခေါ သာ သိက္ခမာနာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ သိက္ခမာနံ – သစေ မံ တွံ, အယျေ, ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီတိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနံ – ‘‘သစေ မံ တွံ အယျေ ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရောတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနံ – ‘‘သစေ မံ တွံ, အယျေ, ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဝတွာ, နေဝ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၅၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနံ – ‘သစေ မံ တွံ အယျေ ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသိ ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’တိ ဝတွာ, သာ ပစ္ဆာ
(ဝိ၊၂၊၄၄၅။)
အနန္တရာယိကိနီနေဝ ဝုဋ္ဌာပေယျ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၅၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။
သစေ မံ တွံ အယျေ ဒွေ ဝဿာနိ အနုဗန္ဓိဿသီတိ ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ ဥပဋ္ဌဟိဿသိ။
ဧဝါဟံ တံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီတိ ဧဝါဟံ တံ ဥပသမ္ပာဒေဿာမိ။
သာ ပစ္ဆာ အနန္တရာယိကိနီတိ အသတိ အန္တရာယေ။
နေဝ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ န သယံ ဝုဋ္ဌာပေယျ။
န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရေယျာတိ န အညံ အာဏာပေယျ။ ‘‘နေဝ ဝုဋ္ဌာပေဿာမိ န ဝုဋ္ဌာပနာယ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ ဓုရံ နိက္ခိတ္တမတ္တေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၅၇။ အနာပတ္တိ သတိ အန္တရာယေ, ပရိယေသိတွာ န လဘတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၅၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပုရိသသံသဋ္ဌံ ကုမာရကသံသဋ္ဌံ စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ [သောကဝဿံ (သီ။) သောကာဝဿံ (သျာ။)] စဏ္ဍကာဠိံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေတိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ပုရိသသံသဋ္ဌံ ကုမာရကသံသဋ္ဌံ စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ [သောကဝဿံ (သီ။) သောကာဝဿံ (သျာ။)] စဏ္ဍကာဠိံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပုရိသသံသဋ္ဌံ ကုမာရကသံသဋ္ဌံ စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ [သောကဝဿံ (သီ။) သောကာဝဿံ (သျာ။)] စဏ္ဍကာဠိံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေတီတိ [ဝုဋ္ဌာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ
(ဝိ၊၂၊၄၄၆။)
ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပုရိသသံသဋ္ဌံ ကုမာရကသံသဋ္ဌံ စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ စဏ္ဍကာဠိံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၅၉။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပုရိသသံသဋ္ဌံ ကုမာရကသံသဋ္ဌံ စဏ္ဍိံ သောကာဝါသံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၆၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပုရိသော နာမ ပတ္တဝီသတိဝဿော။ ကုမာရကော နာမ အပ္ပတ္တဝီသတိဝဿော။ သံသဋ္ဌာ နာမ အနနုလောမိကေန ကာယိကဝါစသိကေန သံသဋ္ဌာ။ စဏ္ဍီ နာမ ကောဓနာ ဝုစ္စတိ။
သောကာဝါသာ နာမ ပရေသံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒေတိ, သောကံ အာဝိသတိ။ သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ၊ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၆၁။ အနာပတ္တိ အဇာနန္တီ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
နဝမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၆၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ မာတာပိတူဟိပိ သာမိကေနပိ အနနုညာတံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေတိ။ မာတာပိတရောပိ သာမိကောပိ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ
(ဝိ၊၂၊၄၄၇။)
နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ အမှေဟိ အနနုညာတံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော မာတာပိတူနမ္ပိ သာမိကဿပိ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ မာတာပိတူဟိပိ သာမိကေနပိ အနနုညာတံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ, မာတာပိတူဟိပိ သာမိကေနပိ အနနုညာတံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေတီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ မာတာပိတူဟိပိ သာမိကေနပိ အနနုညာတံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၆၃။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ မာတာပိတူဟိ ဝါ သာမိကေန ဝါ အနနုညာတံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၆၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
မာတာပိတရော နာမ ဇနကာ ဝုစ္စန္တိ။ သာမိကော နာမ ယေန ပရိဂ္ဂဟိတာ ဟောတိ။ အနနုညာတာတိ အနာပုစ္ဆာ။ သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
ဝုဋ္ဌာပေဿာမီတိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၆၅။ အနာပတ္တိ အဇာနန္တီ ဝုဋ္ဌာပေတိ, အပလောကေတွာ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၁။ ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၆၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘သိက္ခမာနံ
(ဝိ၊၂၊၄၄၈။)
ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ထေရေ ဘိက္ခူ သန္နိပါတေတွာ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဿိတွာ – ‘‘န တာဝါဟံ, အယျာ, သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ထေရေ ဘိက္ခူ ဥယျောဇေတွာ ဒေဝဒတ္တံ ကောကာလိကံ ကဋမောဒကတိဿကံ ခဏ္ဍဒေဝိယာ ပုတ္တံ သမုဒ္ဒဒတ္တံ သန္နိပါတေတွာ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ထုလ္လနန္ဒာ ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေတီတိ [ဝုဋ္ဌာပေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၆၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၆၈။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေနာတိ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ။ သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၆၉။ အနာပတ္တိ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၂။ ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၇၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော
(ဝိ၊၂၊၄၄၉။)
အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ, ဥပဿယော န သမ္မတိ။ မနုဿာ [မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ (သီ။)] ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ, ဥပဿယော န သမ္မတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၇၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အနုဝဿံ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၇၂။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အနုဝဿန္တိ အနုသံဝစ္ဆရံ။ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၇၃။ အနာပတ္တိ ဧကန္တရိကံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃။ တေရသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၇၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဥပဿယော တထေဝ န သမ္မတိ။ မနုဿာ [မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ (သီ။)] တထေဝ
(ဝိ၊၂၊၄၅၀။)
ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! ဥပဿယော တထေဝ န သမ္မတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၇၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧကံ ဝဿံ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၇၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဧကံ ဝဿန္တိ ဧကံ သံဝစ္ဆရံ။ ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေယျာတိ ဒွေ ဥပသမ္ပာဒေယျ။
‘‘ဒွေ ဝုဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ ဂဏံ ဝါ အာစရိနိံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ စီဝရံ ဝါ ပရိယေသတိ, သီမံ ဝါ သမ္မန္နတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ဒုက္ကဋာ။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပဇ္ဈာယာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဂဏဿ စ အာစရိနိယာ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၁၁၇၇။ အနာပတ္တိ ဧကန္တရိကံ ဧကံ ဝုဋ္ဌာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တေရသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ကုမာရီဘူတဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။
၉။ ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၇၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ –
(ဝိ၊၂၊၄၅၁။)
‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၁၇၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ တဿာ ဝိနာ ဆတ္တုပါဟနံ န ဖာသု ဟောတိ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနာယ ဘိက္ခုနိယာ ဆတ္တုပါဟနံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၈၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဂိလာနာ ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၈၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဂိလာနာ နာမ ယဿာ ဝိနာ ဆတ္တုပါဟနံ ဖာသု ဟောတိ။
ဂိလာနာ နာမ ယဿာ ဝိနာ ဆတ္တုပါဟနံ န ဖာသု ဟောတိ။
ဆတ္တံ နာမ တီဏိ ဆတ္တာနိ – သေတစ္ဆတ္တံ, ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တံ, ပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓံ သလာကဗဒ္ဓံ။ ဓာရေယျာတိ သကိမ္ပိ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၈၂။ အဂိလာနာ အဂိလာနသညာ ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနာ ဝေမတိကာ ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနာ ဂိလာနသညာ ဆတ္တုပါဟနံ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၅၂။)
ဆတ္တံ ဓာရေတိ န ဥပါဟနံ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဥပါဟနံ ဓာရေတိ န ဆတ္တံ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ အဂိလာနသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဂိလာနသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၁၈၃။ အနာပတ္တိ ဂိလာနာယ, အာရာမေ အာရာမူပစာရေ ဓာရေတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ယာနေန ယာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ယာနေန ယာယိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ။ … တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ယာနေန ယာယိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ယာနေန ယာယန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ယာနေန ယာယိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ယာနေန ယာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၁၈၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ, န သက္ကောတိ ပဒသာ ဂန္တုံ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနာယ ဘိက္ခုနိယာ ယာနံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
(ဝိ၊၂၊၄၅၃။)
မြန်֍ ၁၁၈၆။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ အဂိလာနာ ယာနေန ယာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၈၇။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဂိလာနာ နာမ သက္ကောတိ ပဒသာ ဂန္တုံ။
ဂိလာနာ နာမ န သက္ကောတိ ပဒသာ ဂန္တုံ။
ယာနံ နာမ ဝယှံ ရထော သကဋံ သန္ဒမာနိကာ သိဝိကာ ပါဋင်္ကီ။
ယာယေယျာတိ သကိမ္ပိ ယာနေန ယာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၈၈။ အဂိလာနာ အဂိလာနသညာ ယာနေန ယာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနာ ဝေမတိကာ ယာနေန ယာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဂိလာနာ ဂိလာနသညာ ယာနေန ယာယတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ဂိလာနာ အဂိလာနသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဂိလာနသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၁၈၉။ အနာပတ္တိ ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၉၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ အညတရိဿာ ဣတ္ထိယာ ကုလူပိကာ ဟောတိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ တံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒာယျေ, ဣမံ သံဃာဏိံ အမုကာယ နာမ ဣတ္ထိယာ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ – ‘‘သစာဟံ ပတ္တေန အာဒါယ ဂစ္ဆာမိ ဝိဿရော မေ ဘဝိဿတီ’’တိ ပဋိမုဉ္စိတွာ အဂမာသိ။ တဿာ ရထိကာယ သုတ္တကေ ဆိန္နေ ဝိပ္ပကိရိယိံသု။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ ‘‘ကထံ–
(ဝိ၊၂၊၄၅၄။)
ဟိ နာမ ဘိက္ခုနိယော သံဃာဏိံ ဓာရေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ။ … တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ သံဃာဏိံ ဓာရေဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ သံဃာဏိံ ဓာရေတီ’’တိ [ဓာရေသီတိ (က။)]? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ သံဃာဏိံ ဓာရေဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၉၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သံဃာဏိံ ဓာရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၉၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သံဃာဏိ နာမ ယာ ကာစိ ကဋူပဂါ။
ဓာရေယျာတိ သကိမ္ပိ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၉၃။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပ္ပစ္စယာ, ကဋိသုတ္တကံ ဓာရေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တတိယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၉၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေဿန္တီ’’တိ …ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော
(ဝိ၊၂၊၄၅၅။)
ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၉၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဣတ္ထာလင်္ကာရံ ဓာရေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၁၉၆။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဣတ္ထာလင်္ကာရော နာမ သီသူပဂေါ ဂီဝူပဂေါ ဟတ္ထူပဂေါ ပါဒူပဂေါ ကဋူပဂေါ။ ဓာရေယျာတိ သကိမ္ပိ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၁၉၇။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၁၉၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၁၉၉။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ ဂန္ဓဝဏ္ဏကေန နဟာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၀၀။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
(ဝိ၊၂၊၄၅၆။)
ဂန္ဓော နာမ ယော ကောစိ ဂန္ဓော။ ဝဏ္ဏကံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဝဏ္ဏကံ။ နဟာယေယျာတိ နဟာယတိ။ ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ, နဟာနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၂၀၁။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပ္ပစ္စယာ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၀၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၀၃။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဝါသိတကေန ပိညာကေန နဟာယေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၀၄။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဝါသိတကံ နာမ ယံ ကိဉ္စိ ဂန္ဓဝါသိတကံ။ ပိညာကံ နာမ တိလပိဋ္ဌံ ဝုစ္စတိ။ နဟာယေယျာတိ နဟာယတိ။ ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ, နဟာနပရိယောသာနေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၅၇။)
မြန်֍ ၁၂၀၅။ အနာပတ္တိ အာဗာဓပ္ပစ္စယာ, ပကတိပိညာကေန နဟာယတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၀၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေန္တိပိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေဿန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေဿန္တိပိ သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေဿန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေဿန္တိပီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေန္တိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေဿန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေဿန္တိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၀၇။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေယျ ဝါ ပရိမဒ္ဒါပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၀၈။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုနိယာတိ အညာယ ဘိက္ခုနိယာ။ ဥမ္မဒ္ဒါပေယျ ဝါတိ ဥမ္မဒ္ဒါပေတိ [ဥဗ္ဗဋ္ဋာပေတိ (သီ။)], အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပရိမဒ္ဒါပေယျ ဝါတိ သမ္ဗာဟာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၅၈။)
မြန်֍ ၁၂၀၉။ အနာပတ္တိ ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၈-၉-၁၀။ အဋ္ဌမ-နဝမ-ဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၁၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော သိက္ခမာနာယ ဥမ္မဒ္ဒါပေန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေန္တိပိ…ပေ… သာမဏေရိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေန္တိပိ…ပေ… ဂိဟိနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေန္တိပိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေဿန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေဿန္တိပိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေဿန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေဿန္တိပီတိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေန္တိပီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဂိဟိနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေဿန္တိပိ ပရိမဒ္ဒါပေဿန္တိပိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၁၁။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ (သိက္ခမာနာယ…ပေ… သာမဏေရိယာ…ပေ…) ဂိဟိနိယာ ဥမ္မဒ္ဒါပေယျ ဝါ ပရိမဒ္ဒါပေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၁၂။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
သိက္ခမာနာ နာမ ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ။
ဂိဟိနီ နာမ အဂါရိနီ ဝုစ္စတိ။
(ဝိ၊၂၊၄၅၉။)
ဥမ္မဒ္ဒါပေယျဝါတိ ဥမ္မဒ္ဒါပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
ပရိမဒ္ဒါပေယျ ဝါတိ သမ္ဗာဟာပေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၂၁၃။ အနာပတ္တိ ဂိလာနာယ [အာဗာဓပ္ပစ္စယာ (က။)], အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမ နဝမ ဒသမသိက္ခာပဒါနိ နိဋ္ဌိတာနိ။
၁၁။ ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၁၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒန္တိ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၁၅။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုဿ ပုရတော အနာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၁၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
ဘိက္ခုဿပုရတောတိ ဥပသမ္ပန္နဿ ပုရတော။ အနာပုစ္ဆာတိ အနပလောကေတွာ။ အာသနေ နိသီဒေယျာတိ အန္တမသော ဆမာယပိ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၂၁၇။ အနာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ အာသနေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ အာသနေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၂၊၄၆၀။)
ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ အာသနေ နိသီဒတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၂၁၈။ အနာပတ္တိ အာပုစ္ဆာ အာသနေ နိသီဒတိ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၂။ ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၁၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၂၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၂၂၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အနောကာသကတန္တိ အနာပုစ္ဆာ။ ဘိက္ခုန္တိ ဥပသမ္ပန္နံ။ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျာတိ သုတ္တန္တေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ ဝိနယံ ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပုစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ ဝိနယေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ သုတ္တန္တံ ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပုစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အဘိဓမ္မေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ သုတ္တန္တံ ဝါ ဝိနယံ ဝါ ပုစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၆၁။)
မြန်֍ ၁၂၂၂။ အနာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အနာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
အာပုစ္ဆိတေ အနာပုစ္ဆိတသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အာပုစ္ဆိတေ အာပုစ္ဆိတသညာ, အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၂၂၃။ အနာပတ္တိ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ ပုစ္ဆတိ, အနောဒိဿ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပုစ္ဆတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃။ တေရသမသိက္ခာပဒံ
မြန်֍ ၁၂၂၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဘိက္ခုနီ အသင်္ကစ္စိကာ [အသင်္ကစ္ဆိကာ (သျာ။)] ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တဿာ ရထိကာယ ဝါတမဏ္ဍလိကာ သံဃာဋိယော ဥက္ခိပိံသု။ မနုဿာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ အကံသု – ‘‘သုန္ဒရာ အယျာယ ထနုဒရာ’’တိ။ သာ ဘိက္ခုနီ တေဟိ မနုဿေဟိ ဥပ္ပဏ္ဍိယမာနာ မင်္ကု အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဘိက္ခုနီ ဥပဿယံ ဂန္တွာ ဘိက္ခုနီနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနီ အသင်္ကစ္စိကာ ဂါမံ ပဝိသိဿတီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အသင်္ကစ္စိကာ ဂါမံ ပါဝိသီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အသင်္ကစ္စိကာ ဂါမံ ပဝိသိဿတိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၂၅။ ‘‘ယာပန ဘိက္ခုနီ အသင်္ကစ္စိကာ[အသင်္ကစ္ဆိကာ (သျာ။)]ဂါမံ ပဝိသေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၆၂။)
မြန်֍ ၁၂၂၆။ ယာပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အသင်္ကစ္စိကာတိ ဝိနာ သင်္ကစ္စိကံ။
သင်္ကစ္စိကံ နာမ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘနာဘိ, တဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထာယ။
ဂါမံ ပဝိသေယျာတိ ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။
မြန်֍ ၁၂၂၇။ အနာပတ္တိ အစ္ဆိန္နစီဝရိကာယ, နဋ္ဌစီဝရိကာယ, ဂိလာနာယ, အဿတိယာ, အဇာနန္တိယာ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
တေရသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂေါ နဝမော။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, ဆသဋ္ဌိသတာ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
ခုဒ္ဒကံ သမတ္တံ။
ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၄၆၃။)
၅။ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
၁။ ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ
ဣမေ ခေါ ပနာယျာယော အဋ္ဌ ပါဋိဒေသနီယာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၁၂၂၈။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပံ, ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ, ဘိက္ခုနိယော သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တာယ ဘိက္ခုနိယာ – ‘ဂါရယှံ, အယျေ, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
မြန်֍ ၁၂၂၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆိကာ ဘိက္ခုနိယော ဂိလာနာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စိ, အယျေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အယျေ, သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ
(ဝိ၊၂၊၄၆၄။)
ဘုဉ္ဇာမ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ၊ ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဝိညာပေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနာယ ဘိက္ခုနိယာ သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၃၀။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဂိလာနာ သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တာယ ဘိက္ခုနိယာ – ‘ဂါရယှံ, အယျေ, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
မြန်֍ ၁၂၃၁။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဂိလာနာ နာမ ယဿာ ဝိနာ သပ္ပိနာ ဖာသု ဟောတိ။
ဂိလာနာ နာမ ယဿာ ဝိနာ သပ္ပိနာ န ဖာသု ဟောတိ။
သပ္ပိ နာမ ဂေါသပ္ပိ ဝါ အဇိကာသပ္ပိ ဝါ မဟိံသသပ္ပိ ဝါ။ ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ တေသံ သပ္ပိ။
အဂိလာနာ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ‘‘ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
မြန်֍ ၁၂၃၂။ အဂိလာနာ အဂိလာနသညာ သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အဂိလာနာ ဝေမတိကာ သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အဂိလာနာ ဂိလာနသညာ သပ္ပိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
ဂိလာနာ အဂိလာနသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဂိလာနသညာ, အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၂၊၄၆၅။)
မြန်֍ ၁၂၃၃။ အနာပတ္တိ ဂိလာနာယ, ဂိလာနာ ဟုတွာ ဝိညာပေတွာ အဂိလာနာ ဘုဉ္ဇတိ, ဂိလာနာယ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
၂။ ဒုတိယာဒိပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒါနိ
မြန်֍ ၁၂၃၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော တေလံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ… မဓုံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ… ဖာဏိတံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ… မစ္ဆံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ… မံသံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ… ခီရံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ…ပေ… ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပံ, ကဿ သာဒုံ န ရုစ္စတီ’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တာယ ဘိက္ခုနိယာ – ‘ဂါရယှံ, အယျေ, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၂၃၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခုနိယော ဂိလာနာ ဟောန္တိ။ ဂိလာနပုစ္ဆိကာ ဘိက္ခုနိယော ဂိလာနာ ဘိက္ခုနိယော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကစ္စိ, အယျေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယ’’န္တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ, အယျေ, ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ
(ဝိ၊၂၊၄၆၆။)
ဘုဉ္ဇိမှာ, တေန နော ဖာသု ဟောတိ, ဣဒါနိ ပန ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ဝိညာပေမ, တေန နော န ဖာသု ဟောတီ’’တိ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနာယ ဘိက္ခုနိယာ ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
မြန်֍ ၁၂၃၆။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အဂိလာနာ (တေလံ…ပေ… မဓုံ…ပေ… ဖာဏိတံ…ပေ… မစ္ဆံ…ပေ… မံသံ…ပေ… ခီရံ…ပေ…) ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇေယျ, ပဋိဒေသေတဗ္ဗံ တာယ ဘိက္ခုနိယာ – ‘ဂါရယှံ, အယျေ, ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိံ အသပ္ပါယံ ပါဋိဒေသနီယံ, တံ ပဋိဒေသေမီ’’’တိ။
မြန်֍ ၁၂၃၇။ ယာ ပနာတိ ယာ ယာဒိသာ…ပေ… ဘိက္ခုနီတိ…ပေ… အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ ဘိက္ခုနီတိ။
အဂိလာနာ နာမ ယဿာ ဝိနာ ဒဓိနာ ဖာသု ဟောတိ။
ဂိလာနာ နာမ ယဿာ ဝိနာ ဒဓိနာ န ဖာသု ဟောတိ။
တေလံ နာမ တိလတေလံ သာသပတေလံ မဓုကတေလံ ဧရဏ္ဍတေလံ ဝသာတေလံ။
မဓု နာမ မက္ခိကာမဓု။ ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တံ။ မစ္ဆော နာမ ဩဒကော ဝုစ္စတိ။ မံသံ နာမ ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ တေသံ မံသံ။ ခီရံ နာမ ဂေါခီရံ ဝါ အဇိကာခီရံ ဝါ မဟိံသခီရံ ဝါ ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ တေသံ ခီရံ။ ဒဓိ နာမ တေသညေဝ ဒဓိ။
အဂိလာနာ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
မြန်֍ ၁၂၃၈။ အဂိလာနာ အဂိလာနသညာ ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အဂိလာနာ ဝေမတိကာ ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။ အဂိလာနာ ဂိလာနသညာ ဒဓိံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါဋိဒေသနီယဿ။
(ဝိ၊၂၊၄၆၇။)
ဂိလာနာ အဂိလာနသညာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဝေမတိကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဂိလာနာ ဂိလာနသညာ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၁၂၃၉။ အနာပတ္တိ ဂိလာနာယ, ဂိလာနာ ဟုတွာ ဝိညာပေတွာ အဂိလာနာ ဘုဉ္ဇတိ, ဂိလာနာယ သေသကံ ဘုဉ္ဇတိ, ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ, အညဿတ္ထာယ, အတ္တနော ဓနေန, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
အဋ္ဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, အဋ္ဌ ပါဋိဒေသနီယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၂၊၄၆၈။)
၆။ သေခိယကဏ္ဍံ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
၁။ ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂေါ
ဣမေ ခေါ ပနာယျာယော သေခိယာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၁၂၄၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တီ နိဝါသေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တီ နိဝါသေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တီ နိဝါသေဿန္တီ’’တိ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တီ နိဝါသေန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ပုရတောပိ ပစ္ဆတောပိ ဩလမ္ဗေန္တီ နိဝါသေဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတဗ္ဗံ နာဘိမဏ္ဍလံ ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တိယာ။ ယာ အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ပုရတော ဝါ ပစ္ဆတော ဝါ ဩလမ္ဗေန္တီ နိဝါသေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တိယာ, ဂိလာနာယ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ…ပေ… (သံခိတ္တံ)။
၇။ ပါဒုကဝဂ္ဂေါ
မြန်֍ ၁၂၄၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရောန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကေ
(ဝိ၊၂၊၄၆၉။)
ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟိနိယော ကာမဘောဂိနိယော’’တိ! အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခုနိယော တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယာ တာ ဘိက္ခုနိယော အပ္ပိစ္ဆာ, တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရိဿန္တီ’’တိ! အထ ခေါ ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ [ယေ တေ ဘိက္ခူ…ပေ… (?)] ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ…ပေ… ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရောန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကရိဿန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘န ဥဒကေ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခုနီနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကာတုံ ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနာယ ဘိက္ခုနိယာ ဥဒကေ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ ခေဠမ္ပိ ကာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယော ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တု –
‘‘န ဥဒကေ အဂိလာနာ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရိဿာမီတိ သိက္ခာ ကရဏီယာ’’တိ။
န ဥဒကေ အဂိလာနာယ ဥစ္စာရော ဝါ ပဿာဝေါ ဝါ ခေဠော ဝါ ကာတဗ္ဗော။ ယာ အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ ဥဒကေ အဂိလာနာ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ, အဿတိယာ, အဇာနန္တိယာ, ဂိလာနာယ, ထလေ ကတော ဥဒကံ ဩတ္ထရတိ, အာပဒါသု, ဥမ္မတ္တိကာယ, ခိတ္တစိတ္တာယ, ဝေဒနာဋ္ဋာယ, အာဒိကမ္မိကာယာတိ။
ပန္နရသမသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ။
ပါဒုကဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
(ဝိ၊၂၊၄၇၀။)
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, သေခိယာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
သေခိယကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
၇။ အဓိကရဏသမထာ (ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ)
ဣမေ ခေါ ပနာယျာယော သတ္တ အဓိကရဏသမထာ
ဓမ္မာ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆန္တိ။
မြန်֍ ၁၂၄၂။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ အဓိကရဏာနံ သမထာယ ဝူပသမာယ သမ္မုခါဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, သတိဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, အမူဠှဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, ပဋိညာယ ကာရေတဗ္ဗံ, ယေဘုယျသိကာ, တဿပါပိယသိကာ, တိဏဝတ္ထာရကောတိ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ, အယျာယော, သတ္တ အဓိကရဏသမထာ ဓမ္မာ။ တတ္ထာယျာယော ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’? ပရိသုဒ္ဓေတ္ထာယျာယော, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ။
အဓိကရဏသမထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ, အယျာယော, နိဒါနံ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ အဋ္ဌ ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ သတ္တရသ သံဃာဒိသေသာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ တိံသ နိဿဂ္ဂိယာ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဆသဋ္ဌိသတာ ပါစိတ္တိယာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ အဋ္ဌ ပါဋိဒေသနီယာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ သေခိယာ ဓမ္မာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ သတ္တ အဓိကရဏသမထာ ဓမ္မာ။ ဧတ္တကံ တဿ ဘဂဝတော သုတ္တာဂတံ သုတ္တပရိယာပန္နံ အနွဒ္ဓမာသံ ဥဒ္ဒေသံ အာဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာဟေဝ သမဂ္ဂါဟိ သမ္မောဒမာနာဟိ အဝိဝဒမာနာဟိ သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
ပါစိတ္တိယပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။