ဓမ္မအမေးအဖြေများ (အရှင်ကေလာသ)

ဓမ္မအမေးအဖြေများ

ဓမ္မအမေးအဖြေများ

ပေါင်းချုပ် (အမှတ် ၁)

အရှင်ကေလာသ

ဓမ္မာစရိယ၊ B.A. (Philo) M.A. (Buddhism)

အမျိုးသမီးများနဲ့ ဘုရား အထက်ပစ္စယာ

ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ပဋိသန္ဓေ တားခွင့်ရှိသလား

ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံကို ဘယ်သူတီထွင်သလဲ

အရက်သောက်ရင် အပါယ်ကျသလား

အရှင်ဥပဂုတ် ကိုးကွယ်သင့်သလား

အလှူပေးပြီး ဆုတောင်းရန် လိုသလား

ဘာသာတရား အားလုံး အတူတူလား

သက်သတ်လွတ် စားရင် ကုသိုလ် ပိုရသလား

သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာကို ဘယ်သူ ရေးခဲ့သလဲ

သီလရှင်ကို ရှိခိုးသင့်သလား

ဗုဒ္ဓရဲ့ နားရွက်တော် ရှည်မရှည်

ဘာသာတရား အားလုံး အတူတူလော

ရဟန်းသည် အဓမ္မအမိန့်ကို လိုက်နာရမည်လား

ကျောင်းထိုင်ဘုန်းကြီးရဲ့ အရည်အချင်းက ဘာလဲ

... အဲဒါလေးတွေကို ဆွေးနွေးထားပါတယ်။

အရှင်ကေလာသ

ဓမ္မာစရိယ၊ B.A (Philo) M.A. (Buddhism)

ပုံနှိပ်ရာဇဝင်

254 N Wickiup Rd,

Apache Junction, AZ 85119

Tel: (480)-288-0789

အမှာစကားဦး

ပိဋကတ် နှစ်ပုံဆောင် ဆရာတော်အရှင်သဇ္ဇနမထေရ် ရေးသား ချီးမြှင့်သော

အဆွေစာရှုသူ ... သင့်လက်ဝယ် ရောက်နေသော ဤစာအုပ်သည် သာမန်အမေးအဖြေ မည်ကာမတ္တစာမျိုး မဟုတ်။ ဘာသာရေးနှင့်ဆက် စပ် ယှက်နွယ်၍ သိသင့်သမျှအရာမျိုးစုံကို တတ်နိုင်သမျှ စုစည်းတင် ပြထားသော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တိုင်း လက်စွဲပြု ဖတ်ရှုလေ့လာသင့်သည့် စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်ပါ အချက်အလက်များကိုစေ့ငု သေချာစွာ ဖတ်ရှုပါက မသိနားမလည်သေးသော အရာများကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိရမည်။ သိနားလည်ပြီးဖြစ်သော အရာများကို ပိုမိုပြည့်စုံစွာ နားလည် ၍ သဘောကျလာမည် ဖြစ်သည်ကား သေချာ၏။ အနီးအနားတွင် ဆရာကောင်း မိတ်ဆွေကောင်းတစ်ဦး ရှိနေသလိုလည်း ဖြစ်သည်။

ဗုဒ္ဓဓမ္မအမေးအဖြေများဟု ဆိုသော်လည်း သိစရာများကို စုပေါင်း ကာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိရလေအောင် ပိဋကတ် ကျမ်းဂန်အရပ်ရပ်မှ ထုတ်နုတ်တင်ပြကာ ဖြေဆိုထားသည့် အဖြေစုံဖြစ်၍စွယ်စုံကျမ်းတစ်ခု အလားဖြစ်ပေသည်။ မေးသူများကလည်း မိမိတို့ မရှင်းမလင်းရှိတာကို မေးထားကြသည်။ အမေးများကို ဖြေထားသည်ကလည်း ရိုးရှင်း ပြည့် စုံစွာ ဖြေဆိုထားသည်။ အမေးအဖြေအားလုံးကလည်းစိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းသော အကြောင်းအရာများသာ ဖြစ်သဖြင့် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော စာအုပ်ကောင်းတစ်အုပ်ဖြစ်၏။

ဤစာကောင်းစာစုများ ဖြစ်ပေါ်လာရလေအောင်သန္ဓေတည်မျိုးစေ့ ချပေးသူ နှစ်ဦးကား အထူးချီးကျူး လေးစားစရာ ဖြစ်သည်။ ပထမ တစ်ဦးကားTexas ပြည်နယ်Austin မြို့က ကိုမျိုးအောင်ဖြစ်သည်။ သူက အမိမြန်မာပြည်မှ ဝေးလံသော တပြေတမြေသို့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ထွက်ခွာလာကြသော ပြည်ပရောက် ရွှေမြန်မာတို့အတွက်အနု ပညာဖြင့် အလွမ်းပြေ အပမ်းပြေနိုင်စေရန် စေတနာမွန်ဖြင့် Burmese Classic Website ကိုဖန်တီးပေးသူဖြစ်သည်။ အသိပညာတိုးပွားစေ ရန်အတွက် ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍကို တဖက်တလမ်းမှပါ ထည့်စွက် ဖန်တီးပေးထားပေရာ မရှင်းတာ သိလိုတာမှန်သမျှ မေးမြန်းခွင့်ရစေ သည်။ မေးသမျှအမေးများကို ဖြေကြားသူ ဆရာတော်သံဃာတော်များ အနက် အများဆုံးကြိုးပမ်း၍ ဖြေကြားသည့် ဆရာတော်ကား အရှင် ကေလာသဖြစ်၏။ ဤအရှင်မြတ်ကား ချီးကျူးလေးစားသင့်သူ ဒုတိယ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပေသည်။

ဆရာတော် အရှင်ကေလာသသည် စာပေပိဋကတ် နှံ့စပ်သလို စာ ပေကိုမြတ်နိုးကာ တန်ဖိုးထားသူဖြစ်၏။ မိမိသိသလို သူများအားလည်း သဒ္ဓါရက်ရောစွာ ဝီရိယထုတ်၍ အသိပညာဖြန့်ဖြူး မျှဝေသူ ပုဂ္ဂိုလ်တစ် ဦး ဖြစ်သည်။ မအားလပ်သော တာဝန်များရှိစေကာမူ မိမိဘဝအတွက် အဖိုးတန်အချိန်များကို စာပေလေ့လာမှု ရေးသားမှုဖြင့် သာသနာအတွက် အများအတွက်ကြိုးပမ်းအားထုတ်သူ တစ်ဦးဟုလည်းဆိုနိုင်၏။ အရှင်၏ ဝီရိယအင်အား ပညာအင်အားကို အရင်းတည်၍ ဤဓမ္မ အမေးအဖြေများ မည်သော လက်ဆောင်မွန်တစ်ခု ပေါ်ထွက်လာပြီ ဖြစ်သည်။

အဆွေစာရှုသူ... ဤလက်ဆောင်မွန်ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ဖတ်ရှု လေ့လာကာ သင်၏ သဒ္ဓါအား ပညာအား လက်တွေကျင့်သုံး လိုက်နာမှု စရဏအားများကို မြှင့်တင်ပါလေ။ သင့်၏ မိတ်ဆွေများအားလည်း မျှဝေပါလေ။

ကောင်းခြင်းမင်္ဂလာအပေါင်းပြည့်ဝကြပါစေ။

အရှင်သဇ္ဇန

(ဒွိပိဋကဓရ-ဒွိပိဋကကောဝိဒ၊ သိရီပဝရဓမ္မာစရိယ၊ ပါဠိပါရဂူ)

ဓမ္မသုခကျောင်း

Norwalk, Southern California, USA

စကားမြွက်

သူများမေးတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ဖြေဆိုဖို့စဉ်းစားရတာဟာ တစ်ခါတစ်ရံ ဦးဏှောက်စားတယ်။ အချိန်လည်း ပေးရတယ်။ ဒါပေမယ့် ပျော်စရာ တော့ ကောင်းပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ကိုယ် သတိမပြုမိသေးတဲ့ အကြောင်းအရာ တစ်ခုကို သတိပြုမိတာရယ်၊ အကြောင်းအရာရဲ့ အတိမ် အနက်အလိုက် စူစမ်းရှာဖွေ လေ့လာရလို့ ကိုယ်လည်း အသိဆန်း လေးတွေ ရတာရယ်တွေကြောင့်ပါ။ အဖြေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သိလိုတဲ့ အကြောင်းအရာတစ်ခုကို ရှာဖွေရင်း ကျမ်းဂန်မှာ ရှားရှားပါးပါး တွေ့ လိုက်ရဆဲခဏမှာ ခံစားရတဲ့ ပျော်ရွှင်မှုဟာဘာနဲ့ မှမလဲနိုင်ဘူး။ ဥပမာ ဆိုရရင် အကျိတ်အနယ် ယှဉ်ပြိုင်ရတဲ့ အားကစားပြိုင်ပွဲမှာ နောက်ဆုံး အနိုင်အရှုံးကိုအဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့ ပန်းဝင်မှတ်ကိုရသွားသလိုပါပဲ။

အဲဒီလို ထူးခြားတဲ့ စာပေအရသာ တစ်မျိုးကို ခံစားရင်းနဲ့ ဓမ္မ မေးခွန်းလေးတွေကို ဆက်ကာဆက်ကာ ဖြေဆိုဖြစ်သွားခဲ့တာပါ။ ဒီဓမ္မ အမေးအဖြေစာစု တော်တော်များများဟာ burmese Classic ဝက်ဘ်ဆိုက်ရဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍမှာ တစ်နှစ် ကျော်ကျော်လောက် ဖြေဆို ခဲ့တဲ့ အဖြေတွေဖြစ်ပေမယ့် တိုက်ရိုက်စာရေးပြီး မေးတဲ့ မေးခွန်းတစ် ချို့ကို ဖြေဆိုတာလည်း ပါပါတယ်။ ပြီးတော့ အနည်းငယ် တည်းဖြတ် ပြုပြင် ဖြည့်စွက်မှုလည်း ရှိပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လို အဖြေတစ်ချို့ကိုလည်း ဒီအတိုင်းက ပိုကောင်းမယ်ထင်လို့ မြန်မာမပြန်ဘဲ မူရင်းအတိုင်း ထည့် ပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒီအတွက် နားလည်ပေးစေချင်ပါတယ်။

ဒါလေးတွေကို ခုလို စာအုပ်အနေနဲ့ ထုတ်ဝေဖို့ စဉ်းစားမိတာက နှုတ်တစ်ရာစာတစ်လုံးဆိုတဲ့ အတိုင်းမှတ်မှတ်ရရလေးတစ်ခုဖြစ်စေ ချင်လို့ ပါ။ လူဆိုတာ ရေပွက်လို ဘဝသက်တမ်းတို အတွင်းမှာ ကိုယ့် သမိုင်းကို ကိုယ်ရေးသွားကြတာပါ။ ကိုယ်မရှိတဲ့ နောက် ကိုယ့်ကို နှစ် ပေါင်း နှစ်ဆယ်အစိတ်လောက် အမှတ်ရနေဦးမယ့်လူ ရှိခဲ့ရင် အဲဒီလူက ကိုယ့်ကိုဟစ်တလာမူဆိုလီနီတို့လိုလူကိုအမှတ်ရခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ အနည်းဆုံး ရာဂဏန်း ထောင်ဂဏန်းမျှလောက်သော လူတွေကို ဗုဒ္ဓ ဓမ္မရေးရာ ဗဟုသုတပေးခဲ့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်၊ သူပေးတဲ့ ဗဟုသုတနဲ့ လူအချို့ အသိဉာဏ်တိုးသွားတယ်လို့ သိကြရင် ဘယ်လောက်ကောင်းမလဲ။

ဓမ္မမေးခွန်းတွေကို ဖြေဆိုရာမှာ မေးသူရဲ့ အာဘော်မိဖို့နဲ့ ကျမ်း ဂန်နဲ့ ညီညွတ်ဖို့အထူးသဖြင့် ကျမ်းညွှန်းတွေ စုံညီသေချာဖို့ တတ်စွမ်း သမျှ ကြိုးစားပါတယ်။ ကျမ်းကိုး ကျမ်းညွှန်းတွေ များလွန်းလို့ သမား ဂုဏ်ပြတယ်လို့ အပြစ်တင်ရင်လည်း ခံရမှာပဲ။ မသိသေးတာ တစ်ခုကို ကိုယ်တိုင် ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် စိတ်ထဲမှာ လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ခံစား ရပြီး စာဖတ်သူကို မျှဝေပေးချင်တဲ့ ဆန္ဒကို ထိန်းမရနိုင်လို့ ပါ။ ဒါကြောင့် အဲဒါလေးတွေကို လိုက်မမီရင် ကျော်ဖတ်ပါ။ အဲဒါမျိုးကိုမှ နှစ်သက်ပြီး လိုက်မီတဲ့ ပရိသတ်အတွက်နားလည်ပေးတဲ့ သဘောပေါ့။

အမေးအဖြေတွေကို တူရာတူရာ စုပေါင်းပြီး ကဏ္ဍမခွဲလိုက်တော့ဘူး။ ပန်းကြိုက်သူတို့ကြိုက်ရာအဆင်း ကြိုက်ရာအနံ့နဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ပန်းကို တစ်ပွင့်ချင်း လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရွေးချယ်ပြီး အသုံးပြုသလို စာ ခေါင်းစဉ်လေးတွေကိုအရင် သတိပြုကြည့်ပြီး ကိုယ်နှစ်သက်နိုင်မယ်လို့ ယူဆတဲ့ အကြောင်းအရာကို ကိုယ့်ဟာကိုယ်ရွေးပြီး ဖတ်ကြည့်ပါ။ အဲ ဒါလည်း အရသာတစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ပြီးတော့အချို့မေးခွန်းတွေက ပိုမိုကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်သုတေ သနပြုရဦးမယ့်သဘောရှိရင် အမြွက်လောက်ပဲဖြေဆိုပြီး အဲဒီနယ်ပယ် မှာ ကျွမ်းကျင်သူတို့ ဆက်လက် သုတေသနပြုဖို့ တိုက်တွန်းချက်နဲ့ အတူ ချန်ထားခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီဓမ္မအမေးအဖြေတွေက အကြောင်းအရာ တစ်ခုတည်းကို သုတေသနပြုနေတာ မဟုတ်လို့ တစ်ချို့ဟာတွေကိုတော့ စာမျက်နှာနဲ့ အချိန်ကို ချွေတာလိုက်ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် လောကမှာ အားလုံးကောင်းဆိုတာတော့ ရခဲ သားပဲ။ ကိုယ်ဟာကိုယ်လည်း ဘယ်တုန်းကမှ အဲဒီလိုမထင်မှတ်ပါဘူး။ တစ်ခုခုတော့ လိုနေနိုင်အုံးမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီဓမ္မအဖြေလေးတွေကို ဖတ်ပြီးမေးခွန်းရှင်ဟာ သူ့မေးခွန်းအတွက် တစ်ဝက်လောက် ကျေနပ် မှုသို့မဟုတ် စိတ်သက်သာရာရမှု ဖြစ်သွားတယ်ဆိုရင် ကိုလောကထဲ က ပုထုဇဉ်နွယ် တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဖြေဆိုသူ ပြုံးသာပါတယ်။ ပြုံး နိုင်ပါတယ်။ စာဖတ်သူ အနေနဲ့လည်း တစ်စုံတစ်ခုသော ဓမ္မအလင်း ရောင်ကို ရရှိသွားနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရင်းစွဲ ရှိပါတယ်။ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ဖတ်ရှုရလို့ စုစည်းပြီး စာအုပ်အနေနဲ့ ထုတ်ဝေနိုင်ဖို့ အကြံပြုကြတဲ့ ဓမ္မမိတ်ဆွေတွေနဲ့ ရောင်းရင်းတွေ ရိုးရင်းတွေကို ကျေးဇူး စကားဆိုပါရစေ ‘ကတဝေဒီ (သူ့ကျေးဇူးကိုသိသူ)ပါ’လို့။

ဒီဓမ္မအမေးအဖြေ စာစုလေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ချီးမွမ်းစကား ဆိုပြီး အမှာစာ ရေးပေးတဲ့ ပိဋကတ် နှစ်ပုံဆောင် ဆရာတော် အရှင်သဇ္ဇနကို ကျေးဇူးအထူး တင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဟောဒီ ဓမ္မအမေး အဖြေ စုပေါင်းစာစုငယ်ကိုပုံနှိပ်ဖို့ကြိုးပမ်းရာမှာစာစီတိပ်ရိုက်အမှား လေးတွေ နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် စာမူကြမ်းကို ပရုဖတ်ပြီး ကူညီခဲ့ ကြတဲ့ Phoenix မြို့မှBlogger မောင်အိုး၊ ကျောင်းဆရာမကြီး ဒေါ် သန်းအေး (B.A., B.Ed.) နဲ့ လိုအပ်တာလေးတွေကို ထပ်ဖြည့်ဖို့နဲ့ ပြင် ဆင်ဖြည့်စွက်မှုလေးတွေထပ်လုပ်ဖို့ဝေဖန်အကြံပေးခဲ့တဲ့ Daly City မြို့မှ ဓမ္မမိတ်ဆွေ ဆရာမကြီး Dr. ဒေါ်ကျင်ရီ တို့ကိုလည်း ကျေးဇူး အထူးတင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဖတ်ရှုပြီးနောက် သင့်မြတ်တဲ့ မှတ်ချက် လေးတွေ ပြုပေးကြတဲ့ ဓမ္မမိတ်ဆွေတွေရဲ့ စေတနာကိုလည်း ရင်မှာ အမြဲသိမ်းဆည်းထားကြောင်းပါ။

သြဂုတ်၈၊၂၀၀၁၅-ခုနှစ်။

အရှင်ကေလာသ၊ ဖိနစ်စ်မြို့၊ အရီဇိုးနား၊

USA

လမ်းဖြောင့်သို့ ...

ပါဏိနော၊ သတ္တဝါအပေါင်းတို့သည်။

ကုမ္မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းဆိုးလမ်းယုတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝင်္ကဉ္စ၊ လမ်းကောက်လမ်းညစ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ရှောင်ကွင်းဖဲကြဉ်၍။

သုမဂ္ဂံ၊ ကောင်းသောလမ်းခရီးသို့။

ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်မတ်မတ်။

ယန္တု၊ လိုက်သွားနိုင်ကြပါစေကုန်သတည်း။

အဟဉ္စ၊ ငါသည်တမူလည်း။

ကုမ္မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းဆိုးလမ်းယုတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝင်္ကဉ္စ၊ လမ်းကောက်လမ်းညစ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ဖဲကြဉ်ရှောင်ကွင်း၍။

ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်။

သုမဂ္ဂဂေါ၊ လမ်းမှန်လမ်းကောင်းသို့လိုက်သွားနိုင်သည်။

ဘဝေ၊ ဖြစ်ရပါလို၏။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်းနိဂုံး)

၁။ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်နှင့် ဆံထုံး

အရှင်ကေလာသ

ဇန်နဝါရီ ၉၊၂၀၀၈။

-------------------

လျှောက်ထားပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

(၁) ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်များ အဘယ်ကြောင့် ဆံပင်ကို ရိတ်ပြီး ဦးပြည့်ကတုံး ပြုကြပါသလဲဘုရား။

(၂) မြတ်စွာဘုရား ဆင်းတုတော်များမှာ ရဟန်းသံဃာတွေနှင့် ခြားနားပြီး ဆံပင် မရိတ်ဖြတ်ဘဲ ဆံထုံးပုံနှင့် တွေ့ရခြင်းမှာ ဘာကြောင့် ပါလဲဘုရား။

(၃) ပဉ္စဝဂ္ဂီ ရဟန်းငါးဦးပုံကို ဆံပင်၊ မုတ်ဆိတ်၊ ပါးသိုင်းမွှေးများနှင့် သရုပ်ဖော်ခြင်းမှာသင့်မြတ်ပါသလား။

(၄) နှုတ်ကြမ်းသည့် ရဟန်းတစ်ပါးနှင့် အမှတ်မထင် ဆုံမိပါသည်။ သံဃာကို လေးစားပါသည်။ ငရဲကိုလည်း ကြောက်ပါသည်။ တပည့် တော်ဘယ်လိုပြုမူရပါမည်လဲဘုရား။

စိုင်းစိုးလှိုင်

-------------------

(၁) ရဟန်းများ ဆံပင်ရိတ်ခြင်း

ဗုဒ္ဓမပွင့်မီကပင် စိတ်ပိုင်းဘဝ ဖြူစင်မှုနဲ့ မောက္ခ (လွတ်မြောက်မှု)ကို ရဖို့ ရှေးခေတ် အိန္ဒိယမှာ ပညာတတ် လူတန်းစားအချို့ဟာ ဆံမုတ် ဆိတ်ကိုပယ်၊ ဖန်ရည်ဆိုးအဝတ်ကိုဝတ်ပြီး လူ့ဘောင်ကိုစွန့် (တော ထွက်)လေ့ရှိကြပါတယ် (ကေသမဿုံ သြဟာရေတွာကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ အဇ္ဈာဝသတိ)။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓသာသနာ အစပိုင်းမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့လို့ ရဟန်းပြုကြသူတွေထဲမှာ ရင့်ကျက်ပြီးသူတွေဟာ ရဟန်းအသွင်မျိုးရှိပြီး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက် ဒုတိယ နှစ်နှစ်ဆယ်အတွင်းနဲ့ အဲဒီနောက်ပိုင်း ဗုဒ္ဓထံမှာ မရင့်ကျက်ဘဲ ရဟန်းပြုလာကြတဲ့ ဆဗ္ဗဂ္ဂီအုပ်စုဝင် ရဟန်း တွေဟာ ဆံပင်ရှည်ရှည်ထားလို့ လူအများက ‘ကာမသုံးဆောင် လူ့ ဘောင်ကငါတို့တွေလို ပါပဲလား’လို့ ကဲ့ရဲ့ကြတဲ့ အခါမှာဗုဒ္ဓက ‘ရဟန်း တို့၊ (ကာလအားဖြင့်)နှစ်လရှိသောဆံပင်၊ (ပမာဏအားဖြင့်)လက်နှစ် သစ်ရှိသောဆံပင်ကိုခွင့်ပြု၏ (ဝိ၊၄၊၂၄၀)’လို့ မိန့်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ရဟန်းတွေ ဆံပင်ကို ရိတ်ဖြတ်ကြရတာပါ။ ယခုခေတ် မြန်မာရဟန်းအများစုကတော့ နှစ်ပတ် တစ်ကြိမ်သို့မဟုတ် တစ်ပတ် တစ်ကြိမ် ဆံပင်ရိတ်ကြပါတယ်။ ယိုးဒယားနိုင်ငံမှာတော့ လပြည့် လ ကွယ်နေ့တိုင်း တစ်လ နှစ်ကြိမ် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ရဟန်းတော်တွေ ပြိုင် တူ (တစ်ပြိုင်နက်)ဆံပင်ရိတ်ကြပါသတဲ့။

(၂) ဗုဒ္ဓဆံပင်ပုံစံ

ပညာမာန် တက်နေတဲ့ သိင်္ဂါရဝပုဏ္ဏားငယ် (မ၊၂၊၄၂၄)၊ မီးကို ကိုး ကွယ်သူ အဂ္ဂိဘာရာဒွါဇ (သုတ္တနိ၊၂၉၇) တို့က မြတ်ဗုဒ္ဓကို ‘မုဏ္ဍက (ဦးပြည်းကတုံးစုတ်)’လို့ နှိမ့်ချပြီး ခေါ်ဖူးတယ်။ ‘ထိုငါသည် မိဘများ မလိုလား၍ ငိုကြွေးကြစဉ် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ပြီး ဖန်ရည်ဆိုး အဝတ်ကို ဝတ်၍ ရဟန်းပြုခဲ့၏’လို့ ဗုဒ္ဓရဲ့ နှုတ်တော်မှ နိဂဏ္ဌတက္က တွန်းရဲ့သား သစ္စက (မ၊၁၊၃၀၃)၊ သိင်္ဂါရဝ ပုဏ္ဏားငယ် (မ၊၂၊၄၂၄) စတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုမိန့်တော်မူဖူးပါတယ်။

ဒါကတော့မူရင်း ပါဠိတော်တွေမှာ ပါတဲ့ ဗုဒ္ဓဆံတော်နဲ့ ပတ်သက် တဲ့ အတွေးအမြင်ကို ခန့်မှန်းကြည့်ဖို့ပါ။ ဒီစာဟာ သစ္စက ပရိဗိုဇ်နဲ့ သိင်္ဂါရဝပုဏ္ဏားငယ်တိုမြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်တော်မူတဲ့ စကားဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဘုရား ရှင်ဟာ ဆံပင်နဲ့ မုတ်ဆိတ် ကျင်စွယ်ကို ရိတ်ပယ်ထားတယ် ဆိုတာ လောက်တော့အသေအချာဆိုနိုင်တယ်။

‘(မင်းသားသိဒ္ဓတ္ထသည်) သန်လျက်ကိုထုတ်ပြီးလက်ယာလက် ဖြင့် သန်လျက်ကို ကိုင်လျက် သရဖူနှင့်တကွ ကျစ်ထားသည့်ဆံကို ဖြတ်၏။ ဆံတော်သည်လက်နှစ်သစ်မျှလောက်သာအရှည်ကျန်ပြီး ညာဖက်သို့ ရစ်ခွေလျက် ဦးခေါင်းပေါ်၌ တည်နေ၏။ ဆံပင်များသည် အသက်ထက်ဆုံး ထိုထက် ပိုမရှည်တော့ဘဲ မုတ်ဆိတ်မွှေးများလည်း အနေတော်မျှသာ ကျန်၏။ နောက်ထပ် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ဖြတ်ခြင်း ကိစ္စမရှိတော့ချေ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၄)’။

သက္ကတကျမ်းတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ လလိတဝိတ္ထာရ (အင်္ဂလိပ်၊ ပြန်၊ စာ-၂၁၂)နဲ့ မဟာဝတ္ထု (အင်္ဂလိပ်၊ ပြန်၂၊ စာ-၅၆) ကျမ်းတွေမှာလည်း ဆံတော်ကို ဓားနဲ့ ဖြတ်ပြီး ကျန်တဲ့ ဆံတော်တွေက ခေါင်းပေါ်မှာ အမြဲ တမ်း ရှိနေတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ဆန်ချီစေတီ တောင်ဖက်ဂိတ် ကျောက်တိုင်က ဆံတော်ပယ် ရုပ်ကြွ (ဘီစီ ၅၀)မှာလည်း ဆံတော်ကို ဓားနဲ့ ဖြတ်ပြီး တစ်ဝက် ကျန်နေတဲ့ ပုံကို တွေ့ရပါတယ် (A Giude to Sanchi, Sir John Marshall, p. 51)။

ဒါတွေအရဆိုရင် ဗုဒ္ဓရဲ့ ဦးခေါင်းပေါ်မှာ ရစ်ခွေနေတဲ့ လက်နှစ် သစ်လောက်ဆံပင်ရှည်ရှိတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ဗုဒ္ဓဆင်းတုပုံစံ နှစ်မျိုး

ဗုဒ္ဓဝါဒကျမ်းစာတွေကို အခြေခံ၍ပင် ရှေးခေတ်တစ်ချိန်က ဗုဒ္ဓဆံတော်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးအဓိပ္ပာယ်ကောက်ယူမှု နှစ်မျိုးဖြစ်သွားခဲ့ပုံရတယ်။

၁) ရှေးအကျဆုံး ပါဠိတော်ကျမ်းတွေ (၎င်းတို့ နားလည်ပုံ) အရ ဗုဒ္ဓဟာ ဆံတော်ကို ရိတ်ပယ်ထားတယ် သို့မဟုတ် ဦးခေါင်းတော်မှာ ဆံပင်ရှည်ရှည် မရှိဘူး။ မုတ်ဆိတ်မွှေးလည်းမရှိဘူး။

၂) နှောင်းခေတ် သက္ကတနဲ့ ပါဠိဘာသာ မှတ်တမ်းတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ လလိတဝိတ္ထာရ၊ မဟာဝတ္ထုနှင့် ဇာတကအဋ္ဌကထာနိဒါန်းတို့မှာ ဖော်ပြ သလို ဗုဒ္ဓရဲ့ဦးခေါင်းပေါ်မှာ ရစ်ခွေနေတဲ့ ဆံပင်ရှည် ရှိတယ်။

ပန်းပုပညာ ထွန်းကားလာတဲ့ နှောင်းခေတ်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မထု ရာမြို့က ပန်းပုပညာရှင်တွေဟာအဲဒီအစဉ်အလာ နှစ်မျိုးနှင့်အညီ အပြိုင်အဆိုင်ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေ ထုပ်လုပ်ကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ပထမ အစဉ်အလာကို လိုက်နာတဲ့ ဆံထုံးမပါတဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေကို မထုရာ (Mathura)၊ မန်ကောရာ (Mankuar) နှင့်မိဂဒါဝုန် (Sarnath)တို့မှာတွေ့ ရတယ်။ ယနေ့ခေတ် မြန်မာ သီရိလင်္ကာ ယိုးဒယားစတဲ့ ထေရဝါဒနိုင်ငံ တွေမှာတော့ ဒုတိယအစဉ်အလာကို လိုက်နာတဲ့ ရစ်ခွေနေတဲ့ ဆံပင် ပုံစံနဲ့ ဆင်းတုတော်တွေကလွှမ်းမိုးသွားပုံရပါတယ်။

(၃) ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦးဟာလဲ ဗုဒ္ဓမပွင့်မီက မောက္ခကို ရှာမှီးကြတဲ့ ရင့်ကျက် ပညာတတ်အုပ်စုဝင် ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်လို့ အနီးစပ်ဆုံး ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ထားပြီး အဝါရောင် ဖန်ရည်ဆိုးအဝတ်ကို ဝတ်ထားတဲ့ ရသေ့ ရဟန်းအသွင်မျိုးပဲဖြစ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မြန်မာပန်းချီဆရာအချို့ သရုပ်ဖော်သလို အကျႌဖြူ ဝတ်ပြီး ဆံပင် တစ်ထွာတစ်တောင်လောက်နဲ့ မုတ်ဆိတ်မွှေးကို ပွတ်သပ်ပြီး ဓမ္မစကြာ တရားဦး နာယူနေတဲ့ ပုံစံမျိုးတော့ ပုံမဖော်ရဲပါ။ ဗုဒ္ဓခေတ် တောထွက် တဲ့ ရသေ့ရဟန်းအချို့ရဲ့ အသုံးအဆောင် (ပရိက္ခရာ)ထဲမှာ ဆံပင်ကိုပါ ရိတ်ဖြတ်နိုင်တဲ့ ဓားသေးသေးတစ်ချောင်း ပါတာကိုလည်း သတိပြုသင့် ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ‘ဇဋာဓာရိတာယဇဋိလာ (ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၇)’အရ ဆို ရင် တော့ဆံပင်မရိတ်တဲ့ ရသေ့ရဟန်းတစ်မျိုးလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။

(၄) ရဟန်းတစ်ပါးဟာ နှုတ်ထွက် ကြမ်း၊ အနေအထိုင် မသပ်ရပ်ပေ မယ့် တစ်ခါတစ်ရံသီလသိက္ခာကိုလိုက်နာပြီးကောင်းကောင်း မွန်မွန် စာပေပရိယတ္တိ သင်ကြားနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နေတတ်တယ်။ တကယ် လေးစားတယ်၊ ငရဲကြီးမှာလည်း ကြောက်သပဆိုရင် အသင့်နှလုံးသွင်း (positive thinking)မျိုး ထားသင့်ပါတယ်။ ရဟန်းသံဃာ အများစုဟာ သာမန် ပုထုဇဉ်မျှသာဖြစ်လို့ ပုထုဇဉ်အငွေ့အသက် တွေ့မြင်ရတာဟာ မျှတပါတယ်။ မွေးရာပါ ဝါသနာဗီဇကို ဘုရားက လွဲလို့ ရဟန္တာကြီးတွေ တောင်မပယ်နိုင်တဲ့ သာဓကတွေရှိပါတယ်။

ဒါကြောင့် မိမိမကြည်ညိုရင် ငြိမ်ငြိမ်သာနေပါ။ သီလသိက္ခာကျိုး ပေါက်တာမသေချာဘဲနဲ့ အဲဒီဘုန်းကြီး အကြောင်းကို မကောင်းဆိုပြီး အကြည်ညို ပျက်အောင်လည်း သူများကို မဆွယ်ပါလေနဲ့။ စိတ်ထဲက ဒေါသငွေ့လေးတွေ နှုတ်ပေါ်ကို ရောက်လာရာကနေ နီးရာလူတွေကို ရဟန်းတော်ဖက် မေးငေါ့ပြီး ‘ကြည့်...ကြည့်၊ အဲဒီ ကိုယ်တော်ပဲပေါ့’ လို့ ပြောဆိုဆဲမှာ ကုသိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလား။

၂။ အထက်ပစ္စယာနှင့်အမျိုးသမီး

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေလေးစားစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

သမီး ၆ တန်းနှစ်က မိသားစုနှင့်အတူ ရွှေတိဂုံဘုရားကို သွားတော့ ဖေဖေနှင့် ကိုကိုက အထက်ပစ္စယာကို တက်သွားကြပါသည်။ မေမေ နှင့်သမီးကအောက်မှာ ကျန်ခဲ့ရပါသည်။ အပေါ်ကို လိုက်ဖို့ ပူဆာတော့ သမီးက မိန်းကလေးဖြစ်လို့ အပေါ်ကို တက်လို့ မရဘူး၊ ငရဲ ကြီးလိမ့် မယ်လို့ မေမေက ပြောပါသည်။ ကျိုက်ထီးရိုးဘုရားကို သွားတုန်းကလည်း ထူးဆန်းမြင့်မြတ်တဲ့ ကျောက်တုံးကြီးကို ကိုင်ပြီး အဓိဋ္ဌာန်ချင်တာ မိန်းကလေးဖြစ်နေလို့ မဝင်ခဲ့ရပါ။ စိတ်ထဲက အားမလို အားမရ ဖြစ်မိပါသည်။ တပည့်တော်အနေနဲ့ ရွှေတိဂုံဘုရား အထက်ပစ္စယာကို တက်ပြီး ပုတီးစိပ်လိုစိတ် အလွန်ပြင်းပြစွာ ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါသည်။ အဘယ် ကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ အမျိုးသမီးတွေကို အဲဒီလို ခွဲခြား ဆက်ဆံရပါ သနည်း။ မြင့်မြတ်တဲ့ နေရာတွေကို အမျိုးသမီးတွေ တက်ရင် ငရဲကြီးတယ်လို့ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူတာ ရှိပါသလား။ ရှင်းပြပေးစေ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

နန္ဒာဖူးပွင့်လှိုင်

-------------------

ငလျင်လှုပ်ရတဲ့ ဗုဒ္ဓသင်္ကန်း

ငရဲကြီးဖို့ကျားမမခွဲခြားပါဘူး။ စိတ်ထားသာအဓိကပါ။ ဘုရားပေါ်ကို တက်ရုံနဲ့ ငရဲကြီးတယ်ဆိုရင် ယောကျ်ားတွေတက်လည်းငရဲကြီးရမှာ ပေါ့။ အထက်ပစ္စယာပေါ်မှာ ရည်းစားနဲ့ ချိန်းတွေ့ပြီး ဘုရားဖူးတွေ မျက်စိကျိန်းအောင် လုပ်ရင် တော့ ဘယ်သူမဆို ငရဲကြီးမှာပေါ့။ အမျိုး သမီးတွေကို ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတာ၊ ရဟန်းမိန်းမတွေကိုလည်း အဂ္ဂသာ ဝိကာ အမြတ်ဆုံး ဧတဒဂ်ပေးတာ၊ အမျိုးသမီး ရဟန္တာဖြစ်ရင် အမျိုး သား ရဟန္တာနဲ့ တန်းတူလောကရဲ့ပူဇော်အထူးကိုခံထိုက်တာတွေဟာ ဘာသာရေးမှာ မိန်းမ ယောကျ်ား မခွဲခြားလို့ ပေါ့။ ဗုဒ္ဓဒေသနာအရ အယုတ် အမြတ်ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်ဖွဲ့စည်းပုံ၊ အသားရောင်၊ ဇာတ်ဆို တာတွေနဲ့ မပတ်သက်ဘူး။ မြတ်စွာဘုရားဟာ သေပြီး ပုပ်ဆွေးနေပြီ ဖြစ်တဲ့ ပုဏ္ဏာအမည်ရှိတဲ့ ကျွန်မရဲ့ အလောင်းကို ပတ်ထားတဲ့ ပိတ်စကို ကိုယ်တိုင် ခွာယူ၊ မြစ်ထဲမှာ ကိုယ်တိုင် လျှော်ဖွပ်ပြီး ကိုယ်တိုင် သင်္ကန်းချုပ်ဆိုးဝတ်ရုံတော်မူပါတယ်။ ပိတ်စကိုအလောင်းကောင်က ခွာစဉ်မှာ မြေကြီးက အံ့ချီးပြုတဲ့ အနေနဲ့ ငလျင်တောင် လှုပ်သတဲ့။ အဲဒီ သင်္ကန်းဟာအမွန်မြတ်ဆုံးလည်းဖြစ်ပါသတဲ့။

ပုဏ္ဏာဟာကျွန်လည်းဖြစ်တယ်၊ မိန်းမလည်းဟုတ်တာပဲ။ ဗုဒ္ဓက သကျမျိုး၊ မင်းသား၊ တစ်လောကလုံးရဲ့ အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်။ ဗုဒ္ဓဟာ ပရမတ္ထဝါဒီ (အရှိကို အရှိအတိုင်းမြင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်) အစစ်ပါ။ ဒါကို သတိ ပြုမိရင် အမျိုးသမီးတွေ ဘုရားငြမ်းပေါ် မတက်ရဆိုရင် ဆီလျော်တဲ့ ယုတ္တိရှိပေမယ့် အမျိုးသမီး ရွှေတိဂုံဘုရား အထက်ပစ္စယာကို မတက် ရဆိုတာမျိုးအတွက်တော့ခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းပြချက်မရှိနိုင်ပါဘူး။

ခြားနားချက်တော့ ရှိမယ်

ယောကျ်ားမိန်းမလို့ ကွဲပြားနေရတာကိုက ခြားနားတဲ့ သဘာဝကြောင့် ပဲမဟုတ်လား။ ကမ္ဘာအေးမှာ နေတုန်းက ညနေ လမ်းလျှောက်တော့ ခွန်ရှစ်အရွယ်ကောင်လေးနဲ့ ကောင်မလေးနှစ်ယောက် (မောင်နှမ ဖြစ် နိုင်တယ်)ဂေါက်ကွင်းဖက်ကဘဲဥကန်ဖက်ကိုပြေးလာတယ်။ ကောင် လေးက ခါးလောက်မြင့်တဲ့ သံဇကာခြံစည်းရိုးကိုခုန်တက်ပြီးဒီဖက်ကို လွှားခနဲ ကျော်ချလိုက်တယ်။ ကောင်မလေးကလည်း ကောင်လေးကို တုပြီး အားကျမခံ ခုန်တက်တယ်။ ဒါပေမယ့် သံတိုင်နဲ့ ဂါဝန်စွန်း ချိတ်မိလို့ ဂါဝန် ပြဲပြီး မှောက်လျက် ကျတယ်။ ပင်လယ်ကွေ့ စစ်ပွဲ တုန်းက အမေရိကန်လေတပ်က ဗုံးကြဲလေထီးမယ်တွေရန်သူ့လက် ထဲ ရောက်သွားတော့ မိန်းမဟာ မိန်းမပဲ။ ကြောင်ထီးဟာ ပြိုင်ဖက် အခြား ကြောင်ထီးတွေနဲ့ တိုက်ခိုက်တဲ့ အခါ သူသေကိုယ်သေပဲ။ ဒါပေ မယ့်ချစ်သူကြောင်မကုတ်ဖဲ့တာကိုတော့ ဘာမှမတုံ့ပြန်ဘူး။ ဒီသဘာ ဝကို မြင်နိုင်ရင် ပရမတ္ထတရားရဲ့ အခြားတစ်ဖက်မှာ အဖိုနဲ့ အမ နက်နဲတဲ့ ခြားနားချက်တွေ ရှိနေတာသေချာတယ်။

အမျိုးသားတွေနဲ့ ရင် ဘောင်တန်းဖြစ်ဖို့ဘယ်လောက် အရေးဆိုစေ အားလုံးထပ်တူတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အမျိုးသမီးတွေ အားလုံး အမျိုးသားတွေရဲ့ အကျင့်စရိုက်လို ဖြစ်ကုန်ပြီဆိုရင်လည်း လောကကြီးဟာ ကမ္ဘာဦးခေတ်ကို ပြန်ရောက်သွားနိုင်တယ်။ အမျိုးသမီး တစ်ယောက် လမ်းပေါ်မှာဝတ်လစ်စလစ်အိပ်နေလို့ သင့်နိုင်ပါ့မလား။ ယောကျ်ားက တစ်ပြိုင်နက်မိန်းမနှစ်ယောက် ယူတာ၊ မိန်းမက တစ်ပြိုင်နက်ယောကျ်ား နှစ်ယောက်ယူတာဘယ်ဟာက အခြေအနေပိုဆိုးမလဲ။

ဒီခြားနားချက်တွေကို မြတ်ဗုဒ္ဓ မသိကျိုးကျွံ ပြုတော်မမူဘူး။ မြတ် ဗုဒ္ဓဟာအဲဒီလောကအထာနဲ့ ကိုက်ညီမယ့် ဘိက္ခုနီ (ရဟန်းမိန်းမ)တွေ အတွက် သီးခြား စည်းကမ်းလေးတွေ ထားပေးပါတယ်။ ရဟန်းမတွေ ရဟန်းမပြုခင် အထူးလိုက်နာရမယ့် စည်းကမ်း ၈ ခုထဲမှာ ရဟန်း မိန်းမတွေသိက္ခာဘယ်နှစ်ဝါ ရရ (ဝါဘယ်လောက် ကြီးကြီး) ယနေ့ပြု တဲ့ ရဟန်းပေါက်စကိုရှိခိုးရမယ်လို့ ပါတယ်။ ဒါလည်းအမျိုးသမီးတွေ ကိုနှိမ့်ချတဲ့ သဘောမျိုးမဟုတ်နိုင်ဘူး။ ဂုဏ်ရည်တူနေရင် ယောကျ်ား တွေထက်ဘဝင်မြင့်တတ်တဲ့ အမျိုးသမီး (အထူးသဖြင့် မိထွေးတော် ဂေါတမီလိုမာန်ကြွတဲ့ သကျမျိုးမိန်းမတွေ)ရဲ့ သဘာဝကြောင့် မဂ်ဖိုလ်ကို တကယ်ရချင်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေကိုဦးစွာမာန်မာနချိုးနှိမ်ဖို့ရည် ရွယ်ခဲ့တာဖြစ်နိုင်တယ်။ သကျမင်းသားတွေက ဆံသလုလင်ကို အရင် ရဟန်းပြုခိုင်းတာလည်း ကိုယ့်ရဲ့ အမျိုးမာန် ပညာမာန် ရာဇမာန်တွေ ကိုချိုးနှိမ်ဖို့ရည်ရွယ်ခဲ့တာပဲ။

ခြားနားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေ

သီရိလင်္ကာဘုန်းကြီးနဲ့ အတူ သီရိလင်္ကာအိမ်ကို ဆွမ်းစား လိုက်သွားဖူးတယ်။ ဆွမ်းစားပြီးလို့ ပရိတ်ရွတ်မယ်လုပ်တော့ အိမ်ရှင် မိန်းကလေးက ဇတ်ကနဲဆို ဘုန်းကြီးတွေဖက် ခြေဆင်းပြီး ထိုင်ချလိုက်တယ်။ ဝတ်ထားတဲ့ ဂါဝန်က ဒူးခေါင်း ဖုံးရုံလေး။ လက်အုပ်တော့ ချီထားပါတယ်။ ဒါသူတို့ယဉ်ကျေးမှုပဲ။ မြန်မာမိန်းကလေးဘုန်းကြီးရှေ့ဒါမျိုး လုပ်ရင် ရိုင်းတယ် ဆိုမှာပေါ့။ လူနာရှင်ဟာ ဆေးကို လက်ခလယ်နဲ့ ဖျော်ရင် လူနာလပ်ကီး၊ ဆေးထိမယ်ဆိုတဲ့ သဘောလို့ မြန်မာ ဗိန္ဓော ဆရာတွေကယူဆတယ်။ အမေရိကမှာတော့ လူတစ်ယောက်ကိုကျန် လက်ချောင်းတွေကို စုကွေးပြီး လက်ခလယ် တစ်ချောင်းတည်းကို ထောင်ပြရင် ပြတဲ့ လူ သေနတ်နဲ့ တောင် ပစ်သတ်ခံရနိုင်တယ်။ အဲဒီလို လုပ်ပြတာဟာ ယောကျ်ားအင်္ဂါပုံကို လုပ်ပြပြီး ဆဲတာနဲ့ တူပါသတဲ့။ စကားမစပ်၊ မြန်မာရုပ်ရှင်တစ်ခုမှာ မင်းသားက မင်းသမီးကို အဲဒါမျိုး လုပ်ပြတာတွေ့ဖူးတယ် (ဒါရိုက်တာတွေသတိထားဖို့ပါ)။

Phoenix (ဖိနစ်စ်)မြို့ရုက္ခဗေဒဥယျာဉ်ကိုသွားတုန်းကဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုရီးယားအဖိုးကြီး တစ်ယောက်နဲ့ တွေ့တယ်။ ဘာသာရေး တော် တော် ကိုင်းရှိုင်းပုံပဲ။ သူက ဘုန်းကြီးကို သစ်ပင်တွေကို ခြေထောက်နဲ့ ထိုးထိုး ပြတယ်။ စပ်ဖျင်းဖျင်းတော့ ခံစားမိ်ရဲ့။ မြန်မာရှုထောင့်နဲ့ ဆို အဲဒီလူ ငရဲကြီးမှာပဲ။ ဒါကြောင့် စိတ်ထားကိုပဲဘုန်းကြီး ညွှန်းတာပေါ့။ အဲဒီလိုခြားနားတဲ့ ရှေးရိုးယုံကြည်စွဲလမ်းမှု တွေကိုအခြေပြုတဲ့ ကျား မခွဲခြားမှုတွေ ရှိရာကနေ ဘာသာတရားနဲ့ ရောထွေးသွားပြီး ဘုရား ပေါ်မိန်းမမတက်ရဆိုတာမျိုးတွေဖြစ်လာပုံရတယ်။

အယူအဆ ပြောင်းလဲခြင်း

ဝိနည်း မသင်ဖူးတဲ့ တောထွက် ကိုယ်တော်တစ်ပါးနဲ့ အတူနေဖူးပါတယ်။ ဆွမ်းစားနေတုန်း အကပ်ခံပြီးသား ဆွမ်းဟင်းခွက်ကို လူတွေ ကမီအောင်လို့ ဘုန်းကြီးနားကို တိုးပေးရင် ငယ်ပါကို သံစူးသ လောက်နီးစိတ်ဆိုးတာပဲ။ သူကဆရာကြီးဆိုတော့ သိပေမယ့်ကြည့် နေရတာပေါ့။ ပတ်သက်သူ ဒကာဒကာမတွေလည်း ကပ်ပြီးသားကို မကိုင်ကောင်းဘူးလို့ ပဲနားလည်နေကြပြီ။ ကြာရင် အဲဒီ ဝိနည်း မဟုတ် တဲ့ ဝိနည်းဟာ ဝိနည်းအစစ်လို ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ (‘စွန့် ချ ပေး လု မစ္စုလိင်ပြန် ဤခြောက်တန် ကပ်ခံပျက်ကြောင်းတည်း’တဲ့။ တော်ပြီလို့ စွန့် လိုက်ရင်၊ လူထွက်ရင်၊ စားနေဆဲ လူသာမဏေကို ပေးလိုက်ရင်၊ အလု ခံရရင်၊ ဘုန်းကြီး သေရင်၊ ဘိက္ခုကနေ ဘိက္ခုနီ ပြောင်းသွားရင် ဒီ၆မျိုးကြောင့်ပဲအကပ်ပျက်တာပါ။)

ယိုးဒယားမှာ အမျိုးသမီး လက်ထဲက အလှူပစ္စည်းကို ဘုန်းကြီး က လက်နဲ့ ထိပြီး အလှူမခံဘူး။ သင်္ကန်းရောင် ပိတ်စရှည်လေးနဲ့ ထိပြီးခံယူရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝိနည်းအမှန်မှာအဲလို လုပ်စရာမလိုဘူး။ ဒါလည်း ခုနက တောထွက်လို ဟန်လုပ်ပြီး ဝိနည်းကို လေးစားပြရာ ကနေ ပြောင်းလဲသွားတဲ့ အယူအဆ ဖြစ်နိုင်တယ်။ (ဆက်ကပ်သူဟာ မိန်းမဖြစ်စေ ယောကျ်ားဖြစ်စေ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ ဒါမှ မဟုတ်ကိုယ်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ ပစ္စည်းနဲ့ ခံယူကောင်းပါတယ်။)

တစ်ခုတော့ ရှိတယ်၊ လေးစားလွန်းလို့ ဆရာတော်ကြီးတွေ ဘုဉ်း ပေးနေတုန်းဆွမ်းခွက်ကိုဟိုကိုင်ဒီရွှေ့ မလုပ်ဘူး၊ ဘုန်းကြီးကိုကြည် ညိုလွန်းလို့ ဒကာမတွေက ဘုန်းကြီးလက်ထဲကို အလှူပစ္စည်းကို မထည့်ဘူး ဆိုရင် တော့ ကိုယ့်သဘောပဲ။ ဝိနည်းနဲ့ တော့ မဆိုင်ဘူး။ ရတနာသုံးပါးကိုအထွတ်အမြတ်ထားလွန်းရာကနေ တည်ရှိပြီးရိုးရာ ယုံကြည်မှုတွေနဲ့ ရောပြီး ဒီအထွတ်အမြတ် နေရာတွေကို မိန်းမ မတက်ရ မဝင်ရ ဆိုတဲ့ အထိ ယုံကြည်မှု ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲသွားခဲ့တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

အဝိရောဓိအမြင်

ဗုဒ္ဓဝါဒ ရှုထောင့်အရ ယောကျ်ား တက်ခွင့်ရတဲ့ ဘုရားပေါ်ကို မိန်းမ တက်လို့ ငရဲမကြီးဘူးလို့ မှတ်ဖို့ပါ။ မိန်းမ မတက်ရကန့်သတ်ချက်ဟာ ရိုးရာစွဲကို အခြေခံနိုင်သလို၊ ရတနာသုံးပါးကို လေးစားလွန်းရာကနေ ပြောင်းလဲသွားတဲ့ အယူအဆလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ စေတီဘုရားစတဲ့ နေရာအချို့မှာ မိန်းမ မတက်ရ၊ မဝင်ရ ဆိုတာဟာ ယုံကြည်စွဲလမ်းမှု အခြေခံနဲ့ ရာစုနှစ်တွေချီပြီးကြာနေပြီဖြစ်တဲ့ တားမြစ်ချက်ဖြစ်ပါတယ်။ မိန်းမတွေ တက်လို့ ဝင်လို့ မရှေးမနှောင်းမှာ တိုက်ဆိုင်မှု ဆိုးကျိုး တစ်ခုခု ဖြစ်ရင် ဒါကြောင့်ပဲလို့ ယိုးမယ် စွဲကြမှာပဲ။

ဒါကြောင့်မိန်းမတွေတက်ခွင့်ပြုဖို့အရေးဆိုမယ်ဆိုရင် တောင်လူ တွေနားလည်လက်ခံအောင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပညာပေးရပါလိမ့် ဦး မယ်။ ကျားမ မခွဲပါဘူးဆိုတဲ့ အမေရိကမှာတောင် အမျိုးသမီး သမ္မတ ဖြစ်ဖို့ မလွယ်သေးဘူး။ အမေရိကန် ပြည်တွင်းလေယာဉ်တွေကို ဘုန်း ကြီးတို့ စီးရင် များသောအားဖြင့် အထူးစစ်ခန်းကို သွားရတယ်။ ခြား နားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကြောင့် အမြင်မတူလို့ ယောကျာ်းဖြစ်ရက်နဲ့ အဲဒီလို ခွဲခြားဆက်ဆံ ခံရသေးတာပဲ။ အချိန်ကို စောင့်ပါအုံး။ လူငယ်မျိုးဆက် သစ်တွေ ဂေါပကလူကြီး ဖြစ်လာချိန်မှာ ရွှေတိဂုံဘုရား အထက်ပစ္စယာ မှာအမျိုးသမီးတွေ ပုတီးစိပ်ခွင့် ရကောင်းရပါလိမ့်မယ်။

ခြားနားချက်

--------

ယုတ်မြတ်ဟူကဤလောက၌ မိန်းမယောကျ်ား သဘောအားဖြင့် ခြားနားမရှိ သားချစ်သိလော့ သတိပညာ အရင်းသာတည်း။

၃။ မိတ်ဆွေကိုယ်နဲ့ ခရီးသွား

မတ် ၃၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည်ဘုရား၊

ခင်ပွန်းကြီးငါးပါးတွင်ပါဝင်သောပုဂ္ဂိုလ်များကိုသိလိုပါသည်။ ခင်းပွန်း ကြီးငါးပါးကို သတ်ဖြတ်သူ၊ သတ်ရန် ကြိုးစားသူများ ခံရမည့် အပြစ် များကို သိလိုပါသဖြင့် ကရုဏာရှေ့ထား၍ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ချောကလျာ

-------------------

ခင်ပွန်းကြီး ဆယ်ပါး

ခင်ပွန်းကြီးငါးပါးလို့ အချို့မှတ်စုတွေမှာဖော်ပြပါတယ်။ အချို့မှတ်စုတွေ ကတော့ ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးလို့ ဆိုပါတယ်။ ခင်ပွန်းကြီး ငါးပါးဆိုရင် အနန္တငါးပါးကိုပဲ ဖော်ပြတဲ့ အတွက် မထူးခြားပါးဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီနေရာ မှာ ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါး အနေနဲ့ ဖော်ပြလိုပါတယ်။ ပါဠိပိဋကတ်မှာ တိုက်ရိုက် မလာတဲ့ အတွက် ဘယ်မှတ်စုကို အတည်ယူပါလို့ မတိုက် တွန်းလိုပါဘူး။ ငယ်ငယ်ကရဘူးတဲ့ ဘယ်သူရေးတယ်လို့ မသိတဲ့ ခင် ပွန်းကြီးဆယ်ပါးပြ ပါဠိဂါထာလေးကို ဓမ္မလက်ဆောင် ပါးလိုပါတယ်

ဗုဒ္ဓါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါစ၊ သာဝကာ အဂ္ဂသာဝကာ။

မာတာပိတု ဂုရုသတ္ထာ၊ ဒါယကာ ဓမ္မဒေသကာ။

ဗုဒ္ဓ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ၊ ဗုဒ္ဓသာဝက (ဗောဓိဉာဏ်ရတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့တပည့်တွေ)၊ အဂ္ဂသာဝက (မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အကြီးမြတ်ဆုံး တပည့်နှစ်ဆူဖြစ်တဲ့ အရှင် သာရိပုကြာနဲ့ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်)၊ အမိ၊ အဖ၊ ငယ်ဆရာ၊ အတတ် ပညာ သင်ပေးတဲ့ ဆရာ၊ စားဝတ်နေရေးနဲ့ ဆေး ပစ္စည်းလေးပါး ပေး ကမ်းထောက်ပံ့သူ၊ သစ္စာလေးပါးတရားဟောကြားသူလို့ ခင်ပွန်းကြီး ဆယ်ပါးကို ရေတွက်ကြည့်ပါ။ (ဓမ္မအမေးအဖြေ၊ အမှတ်-၃၄၃ မှာ ခင် ပွန်းကြီးဆယ်ပါးဇာစ်မြစ်ကိုသုံးသပ်ထားပါတယ်။)

ဒဏ်ဆယ်မျိုးသင့်

ခန္ဓာကိုယ် အားနည်းတတ်တယ်။ ကိုယ်လက်အင်္ဂါ ပျက်စီးတတ်တယ်။ ဆွေမျိုး မိဘ သားချင်းတွေနဲ့ သေကွဲရှင်ကွဲ ကွဲတတ်တယ်။ ကုမရတဲ့ ရောဂါဝေဒနာ ဖြစ်တတ်တယ်။ စီးပွားပျက်တတ်တယ်။ နေအိမ်အလုပ် ရုံ မြို့ပြပြည်ရွာ မီးလောင်တတ်တယ်။ ရူးသွပ်ရောဂါ ရတတ်တယ်။ မင်းဘေးမင်းဒဏ် သင့်တတ်တယ်။ စွပ်စွဲခံရတတ်တယ်။ ဒီဘဝ မဂ် ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို အားထုတ်လို့ မရတဲ့ အပြင် သေရင် ငရဲရောက်တယ်။ ဒါကတော့ဆရာသမားတွေ့ရဲ့အဆုံးအမပါ။ ကျမ်းဂန်မှာ မတွေ့ဖူးပါ။

ကျေနိုင်မကျေနိုင်

စိတ်နဲ့ ပြစ်မှားမိရင် ကျေနိုင်တယ်။ ကိုယ်နဲ့ နှုတ်နဲ့ ကိုယ်ထိလက်ရောက် ပြစ်မှားမိရင် တော့ ကမ္မပထ မြောက်ပြီးဖြစ်လို့ တောင်းပန်ရင်လည်း မကျေနိုင်ဘူး။ စိတ်ထဲက ပြစ်မှားမိရင် ကျေပါစေ၊ အပြစ်မရှိရင်လည်း ကောင်းကျိုးချမ်းသာဖြစ်ပါစေဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အဲဒီခင်ပွန်းကြီး ဆယ်ပါးကို ရှိခိုး ကန်တော့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မပြစ်မှားမိအောင် ကိုယ်နှုတ်စိတ်ကိုထိန်းပြီးနေရင် အဲဒီလူကိုမိတ်ဆွေဖြစ်တဲ့ ဤကိုယ် နဲ့ ခရီးသွားနေသူလို့ ဆိုတာပေါ့။ အဓိပ္ပာယ်က အဲဒီလို မဟုတ်ရင် သူ့ရန်သူဟာသူ့ခန္ဓာကိုယ်ပဲပေါ့။ အဲဒီရန်သူကသူ့ကိုသတ်မှာပဲ။

ဝိပါက်

___

သူ့ကိုသရမ်း မကြော့ကြမ်းနှင့်

လူနှမ်းကိစ္စ ကျိုးမလှဘူး

နိယာမမျိုး ကောင်းအဆိုးတိ

ပြစ်ကျိုးနှစ်ပါး ဖြစ်တတ်ငြား၏

ဘုရားသော်မှ မလွတ်ရဘူး။

၄။ ဘုရားပန်းလှူခြင်း

ဇန်နဝါရီ ၇၊၂၀၀၈။

-----------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာကို လေ့လာထားသူ နိုင်ငံခြားသားတစ်ယောက်က မေးပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ကို ပန်းလှူတာဟာ ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ ရှစ်ပါးသီလထဲက ပန်းမပန်ရဆိုတဲ့ သိက္ခာပုဒ်နှင့် မဆန့် ကျင်ဘူးလားတဲ့။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ကော လှူဒါန်းလာတဲ့ ပန်းကို လက်ခံ ဖူးပါသလား သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓက မိမိကို ပန်းလှူခိုင်းပါသလားတဲ့။ တပည့်တော်အနေနဲ့ အဲဒီ နိုင်ငံခြားသားကို အဖြေပေးချင်လို့ ကျေးဇူး ပြုပြီး ကျမ်းဂန်နှင့်အညီ ဆရာတော်တို့၏ နှုတ်ထွက်အဖြေကို သိလိုပါ သည်ဘုရား။

မောင်ငြိမ်းချမ်း

-------------------

ကျမ်းစာအဆို

‘ရဟန်းဂေါတမသည် ပန်းပန်ခြင်း၊ နံ့သာခြယ်သခြင်းတို့ကို ရှောင်ကြဉ် တော်မူ၏ (ဒီ၊၁၊၂ စသည်)’။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဟာ ပန်းမပန် နံ့သာ မလိမ်းပါဘူး။ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန် စံခါနီးမှာ အရှင်အာနန္ဒာကို ‘စေတီ၌ ပန်း၊ နံ့သာ၊ နံ့သာမှုန့် (စသည်)ကို တင်လှူ ပူဇော်သူများအဖို့ကြာမြင့် စွာ အကျိုးဖြစ်ထွန်း၏ (ဒီ၊၂၊၁၁၇)’လို့ မိန့်ကြားပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓဟာစေတီ ရုပ်ပွားမှာ ပန်းနံ့သာလှူတာကို မတားမြစ်ပါဘူး။

ဒကာဒကာမတွေ လှူဒါန်းတဲ့ ပန်းတွေ၊ နံ့သာရေမွှေး စတာတွေကို မြတ်ဗုဒ္ဓလက်တော်နဲ့ အလှူခံခဲ့ မခံခဲ့ဆိုတာကိုတော့ ကျမ်းဂန် (ပါဠိတော်)နှံ့သိ ပညာရှိတို့ဖြေကြားပါကုန်။

အေဒီ ၅ ရာစုမှာ ရေးတဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် အရှင်အာနန္ဒာဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ကျိန်းစက်တော်မူခဲ့ တဲ့ ဂန္ဓကုဋိတိုက်ခန်းထဲက ‘ခြောက်နေတဲ့ ပန်းမှိုက်တွေကို ရှင်းလင်းတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃)’လို့ ဆိုတယ်။ ဒီစာအရဆိုရင် ဘုရားရှင်ဟာ ပန်း နံ့သာကို ကိုယ်ခန္ဓာမှာ အသုံးမပြုပေမယ့် အနည်းဆုံး ပန်းကလေးမျှ လောက်ကိုသာ လှူဒါန်းနိုင်သူများ စိတ်ကြည်လင်ပြီး ကုသိုလ်ပွားနိုင်ဖို့ လှူဒါန်းမှုကို သည်းခံတော်မူတယ်လို့ ဆိုနိုင်အံ့ထင်ပါတယ်။

မဇ္ဈိမပဋိပဒါအမြင်

ရှစ်ပါး သီလထဲက မာလာ ဂန္ဓသိက္ခာ ပုဒ်ရဲ့အနှစ်သာရက ပန်းတွေရေမွှေးနံ့သာတွေနဲ့ မိမိရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ခြယ်သပြုပြင် အလှဆင်တာကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့ ဘဝနဲ့ နေကြည့်ဖို့ပါ။ ဒါပေမယ့် သီလစောင့် ရင်းနဲ့ အိမ်ရှေ့က စားပွဲပေါ်မှာ အလှပန်းအိုး တင်မိလို့ ရှစ်ပါးသီလ မကျိုးပေါက်ပါဘူး။ မိုက်ကရိုဖုန်းပေါ်မှာတွဲလောင်းကျနေတဲ့ စပယ်ပန်း ကုံးတွေကြောင့်လည်း တရားဟောပုဂ္ဂိုလ် အာပတ် မသင့်ပါဘူး။ အလှူ့ ရှင်ဟာ ဘုန်းကြီး ပန်းပန်ဖို့ လှူတာမှ မဟုတ်ဘဲ။ မိမိကုသိုလ်ရဖို့ လူ အပေါင်း မျက်စိပသာဒ ဖြစ်ဖို့နဲ့ မိမိရဲ့ မေတ္တာစိတ်ထားကို ဖော်ပြဖို့ လှူတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း အလှူ့ရှင်ကို ချီးမြှောက်ရုံ သက်သက်ပါပဲ။ ရဟန်းဟာရွှေကိုအလှူမခံကောင်းပေမယ့်သံဃာပိုင် ရွှေကျောင်းကြီးပေါ်မှာ နေရင် အာပတ်မသင့်ဘူးဆိုတဲ့ ဝိနည်းစည်း ကမ်းအရလည်းဒီရည်ရွယ်ချက်ကိုနားလည်နိုင်ပါတယ်။

ကိုယ်ခန္ဓာ သန့်ရှင်းဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ရဟန်းတော်တွေ၊ ရှစ်ပါးသီလ စောင့်သူတွေ ဆပ်ပြာမွှေးနဲ့ အသားခြောက်တဲ့ ရာသီမှာ ရေချိုးပြီးရင် ယားယံမှုမရှိအောင်Lotion တွေသုံးသင့်ပါတယ်။

ဒါနအနှစ်သာရ

‘ဗုဒ္ဓလောင်းလျာတွေဟာ ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရည်နဲ့ ကြီးကျယ်ခမ်းနားမှုကို ရဖို့ပန်း ကုံးပန်းမန်တွေကို လှူဒါန်းတယ်။ အားလုံးရဲ့ခိုကိုးရာအနေနဲ့ လောကကို အလုပ်အကျွေးပြုဖို့ နေရာအဆောက်အအုံကို လှူဒါန်းတယ်။ မံသ စက္ခု၊ ဉာဏစက္ခု၊ အဘိဉာဏ်စက္ခု၊ ဗုဒ္ဓစက္ခု၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်စက္ခု ဆို တဲ့ စက္ခု (အလင်း)ငါးမျိုးကိုရဖို့ ပဒီပ (အလင်း)ကို လှူဒါန်းတယ်’ဆိုတဲ့ ဒါနပြုပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဋ္ဌကထာ (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၂၉၆)ဖွင့်ပြချက်ဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းပါတယ်။

အဲဒီလို ရည်ရွယ်ချက်ကလေးတွေထားပြီး ပန်းတတ်နိုင်ရင် ပန်း၊ နံ့သာတတ်နိုင်ရင် နံ့သာ၊ ကျောက်သံပတ္တမြား တတ်နိုင်ရင် ကျောက်သံ ပတ္တမြားတွေနဲ့ ဓာတု၊ ဓမ္မ၊ ဥဒ္ဒိဿ၊ ပရိဘောဂဆိုတဲ့ စေတီလေးမျိုး တစ်မျိုးမျိုးမှာ ပူဇော်တာဟာ လောကုတ္တရာရတနာကို လောကီရတနာ နဲ့ ပူဇော်တာဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဓမ္မနဲ့ မဆန့်ကျင်ပါဘူး။

၅။ ငရဲဘုံနှင့် ယမမင်း

ဒီဇင်ဘာ ၄၊၂၀၀၇။

---------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ လူတစ်ယောက် သေလွန်ပြီးနောက် ထိုလူသွားရောက်ရ မည့် ဘဝကို မေးမြန်းစစ်ဆေးပြီး ဆုံးဖြတ်ပေးသည့် ယမမင်း ဆို သည်ကိုကြားဖူးပါသည်။ ယမမင်း ဘယ်နှစ်ယောက်ရှိသလဲ၊ ဘယ်မှာ နေသလဲ၊ ဘယ်လို ကုသိုလ် သို့မဟုတ် အကုသိုလ်ကြောင့် ယမမင်း ဖြစ်ရသလဲ၊ ယမမင်းဆိုတာကို ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ရဲ့ နှုတ်တော်မှ ဟောကြား ခဲ့သလား ဆိုသည်တို့ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။ ယမမင်းနှင့် ပတ်သက် သည့် ကျမ်းဂန်ထွက် ဗဟုသုတအဖြာဖြာကို မျက်မှောက်ခေတ် အမြင် နှင့်ရောစပ်၍ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်ဘုရား။

ဦးညွတ်လျက်အာသာမြင့်ထွန်း

-------------------ယမမင်း

‘ရဟန်းတို့၊ ငါဘုရားသည် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ဖြင့် ငရဲသို့ ကျရောက်သော သတ္တဝါတို့ကိုမြင်တော်မူ၏။ လူ့ဘဝတွင်မကောင်းမှုကို ပြုသောကြောင့် ငရဲသို့ရောက်လာသူအား ငရဲထိန်းတို့က ယမမင်းထံ ခေါ်သွား၏။ ထို အခါ ယမမင်းက သင်သည် လူ့ဘဝမှာရှိစဉ် မွေးဖွားခြင်း၊ အိုခြင်း၊ နာခြင်း၊ (အဓမ္မမှုကြောင့်) လောကပြစ် ခံရခြင်းနှင့် သေခြင်းဟူသော နတ်တမန်ငါးယောက် ရောက်လာသည်ကို သတိပြုမိပြီး ကောင်းမှုတွေ ပြုခဲ့ရဲ့လောဟု စစ်မေး၏။ မပြုမိပါဟု ဖြေခြင်း၌ ယမမင်းက သင်သည် မေ့လျော့ပြီး ကောင်းမှုကို မပြုဘဲ မကောင်းမှုကို ပြုခဲ့ပြီ။ သင်ပြုလုပ် သည့် အကုသိုလ်မှုကို မည်သူမျှ အစားခံလို့ မရ၊ သင်သာလျှင် ခံရလိမ့် မည်ဟုဆိုပြီး ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ယင်းနောက် ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူ အား တံခါးလေးခုရှိသည့် မဟာငရဲသို့ ပို့လိုက်ကြ၏။ ထိုသူသည် အကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးပေးမကုန်သရွေ့ထိုငရဲ၌ခံနေရ၏ (မ၊၃၊၂၁၆)’။

‘ယမမင်းဟူသည် (စတုမဟာရာဇ် နတ်မျိုးဝင်) ဝေမာနိကမျိုး ပြိတ္တာမင်းဖြစ်၏။ တစ်ချိန်မှာ နတ်ဗိမာန်၌ စည်းစိမ်ခံစားရပြီး တစ်ခါ တစ်ရံမှာ မကောင်းကျိုး ခံစားရ၏။ တရားစောင့်သော မင်းဖြစ်၏။ (ငရဲဘုံဝင်ပေါက်)ဂိတ်လေးခုတွင်ယမမင်း တစ်ယောက်စီရှိ၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈၃)’။ ‘မိဿကကုသိုလ် (ဥပမာ ဝက်သတ်ပြီး အလှူပေးခြင်း စ သည်)ကြောင့် ယမမင်း ဖြစ်ရ၏။ သို့ရာတွင် ယမမင်းသည် တရား အားထုတ်ပါကမဂ် ဖိုလ်ကိုရနိုင်၏ (အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၄)’။

‘သိကြားမင်း၏ ဝရဇိန်လက်နက်၊ အာဠာဝကဘီလူး၏ ဘွဲ့ဖြူ လက်နက်၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း၏ သန်လျက်လက်နက်၊ ယမမင်း၏ (ဒေါသဖြင့် ကြည့်လျှင် ပြာကျစေနိုင်သော) မျက်လုံးလက်နက်ဟု လက် နက်ကြီးလေးမျိုးရှိ၏ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၀)’။

အဓိပ္ပာယ်တစ်မျိုး

‘သမ္ပယာတောသိ ယမဿ သန္တိကန္တိမရဏမုခံ ဂန္တုံသဇ္ဇောဟုတွာ ဌိတောသီတိအတ္ထော (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၉)’ အဖွင့်အရဆိုရင် ယမမင်း ဆိုတာ သေမင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘဝသံသရာမှ မလွတ်မြောက်သေးသမျှ ယမမင်းရဲ့ အာဏာစက်ကွင်းမှ မလွတ်သေးဘူး။ ဒီအဓိပ္ပာယ်နဲ့ ယမမင်းကို ‘ဝေသာယီ’ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈)လို့လည်း နာမည်တစ်မျိုးနဲ့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ငရဲဘုံနဲ့ ယမမင်းဆိုတာကို ဘုရားဟောလို့ မှတ်ထားပါ။

လူဖြစ်ချင်သူ

ယမရာဇသုတ် (အံ၊၁၊၁၄၀)အရ ယမမင်းဟာ အကုသိုလ်မှုကြောင့် ငရဲသို့ ရောက်လာသူတွေကို ကြည့်ရင်း ‘ငါသည် လူ့ဘဝကိုရပြီး ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် ပွင့်ခိုက်နှင့် ကြုံကြိုက်သဖြင့် ဗုဒ္ဓတရားကို ကြားနာရလို့ တရားထူးကိုရရင် သိပ်ကောင်းမှာပဲလို့ ’ အကြံဖြစ်ပေါ်ဖူးပါသတဲ့။ အဲဒီ လိုယမမင်း အကြံဖြစ်တာကို ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဟာသူများ အပြောကြောင့် သိတာမဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တိုင် (သဗ္ဗညုတဉာဏ်နဲ့)သိမြင်ပြီး မြွက်ဆိုတာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း အဲဒီသုတ်မှာ မိန့်တော်မူပါတယ်။

(ကြုံလို့ ဆရာကြီး ဂိုအင်ဂါအဖွဲ့က ထုတ်တဲ့ ပိဋကတ်စီဒီရွမ်မှာ ယမရာဇသုတ်ကို ဒေဝဒူတသုတ်နှင့် ပေါင်းထားပြီး စတုမဟာရာဇသုတ်ရဲ့ နောက်ပိုင်းကို ဒုတိယစတုမဟာရာဇသုတ်လို့ စဉ်ထားတာ တွေ့ရလို့ ဆဋ္ဌမူနဲ့ မတူကြောင်းပါ။ ပညာရှင်တို့ဆင်ခြင်ပါကုန်)။ ငရဲနှင့် ငရဲထိန်း

ငရဲဘုံ၌ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများ ရှိသောကြောင့် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းသူ ငရဲထိန်းများ ရှိ၏ (အဘိ၊၄၊၄၃၀)။ ငရဲထိန်းများကို ငရဲသားတို့က ပြန်ပြီးနှိပ်စက်ကလူ မပြုနိုင် (သံ၊ဋီ၊၂၊၈၆)။ ငရဲထိန်းများလည်း ယမ မင်းနှင့် အမုျုိးဇာတ်တူ၏။ ငရဲမီးဟူသည် ကံကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုဇ ရုပ်ဖြစ်၍ ငရဲခံရမည့်သူများသာပူပြီး ငရဲထိန်းများမှာမူပူလောင်ခြင်း မရှိ။ အကုသိုလ်နည်းနည်းဖြင့် ငရဲသို့ ရောက်လာသူများကိုသာ စစ်ဆေး ခြင်းဖြစ်၏ (သင်္ဂြိုဟ်ဘာသာဋီကာ၊၂၈၄)။

မူရင်းပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ ငရဲဘုံအမျိုးမျိုးနှင့် ဘုံအလိုက်သက်တမ်းအပိုင်းအခြားတွေကို ဖော်ပြထားတာတွေရှိပါတယ်။ အဲဒီငရဲဘုံတွေဟာ အချို့ လူသားတို့အနီးမှာ (ဥပမာ လောဟ ကုမ္ဘီငရဲ)၊ အချို့ မဟာပထဝီ မြေကြီးထဲမှာ၊ အချို့ အာကာသတစ်နေ ရာမှာရှိတယ်လို့ အဲဒီကျမ်းဂန်ဖော်ပြချက်တွေအရဆိုနိုင်ပါတယ်။

ထူးခြားတာက ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ဘယ်တော့မှ ပြန်ပေါ်မလာနိုင်တော့တဲ့ ထာဝရငရဲ ဆိုတာမရှိပါဘူး။ ငရဲဆိုတာ ကိုယ်လုပ်ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ် ကြောင့် ယာယီဖြစ်ရတဲ့ ဘဝတစ်ခုသာဖြစ်ပြီး ငရဲကနေ လူ့ဘဝ နတ် ဘဝတွေကို ပြန်ရောက်လာပြီး တရားအားထုတ်လို့ ဗောဓိဉာဏ်ကို တောင် ရနိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါဟာ ခွင့်လွှတ်ခြင်း၊ မတည်မြဲခြင်းဆိုတဲ့ အနှစ်သာရတွေ ကိန်းနေတဲ့ အင်မတန် လှပတဲ့ ဗုဒ္ဓဒဿနပါပဲ။

သိပ္ပံနှင့် ဒိဗ္ဗစက္ခု

သိပ္ပံဆရာတွေကတော့ Indian Mythology (အိန္ဒိယဒဏ္ဍာရီ)လို့ ဆိုကြမှာပဲ။ ဆိုခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ယခုရာစုနှစ်တွေမှာ သိပ္ပံဆရာတွေကပဲ အာကာသမှာ သက်ရှိလောက ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုလာကြတယ်။ သိပ္ပံဆရာတို့က ကမ္ဘာမြေကြီးရဲ့ အတွင်းပိုင်းမှာ နေထက်တောင် ပူနိုင်တဲ့ အရည်ရှိတယ်လို့လည်း ဆိုတယ်။ ဒီတော့ ‘အရည်ရှိတဲ့ နေရာ တိုင်းမှာ သက်ရှိသတ္တဝါ ရှိတယ်’ဆိုတဲ့ သိပ္ပံနိယာမရယ်၊ ရေဆူမှတ်နီးနီး ပူနေတဲ့ ရေပူစမ်းထဲမှာငါးလေးတွေအသက်ရှင်နေနိုင်တာရယ် တွေကြောင့် အနှီမြေကြီးထဲက အပူရည်မှာအကုသိုလ်ကြောင့်ဖြစ်ရတဲ့ သက်ရှိလောကတစ်ခုမရှိဘူးလို့ ဘယ်သူဆိုနိုင်မလဲ။

တရားထိုင်သူတွေ အနည်းဆုံး အလင်းနိမိတ်လောက်ကို ပိုင်ပိုင် နိုင်နိုင် ရဖူးရင် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ရဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ် စွမ်းအင်ကို ခန့်မှန်း နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ရဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဉာဏ်စွမ်းအားကို သိပ္ပံဆရာတို့ရဲ့အသိညာဏ်နှင့် မနှိုင်းယှဉ်ရဲပါ။

သုတံ ပညာယ ဝဒ္ဓနံ။ (ထေရဂါထာ၊၂၂၅)။

သုတံ၊ အမှတ်အသားအကြားအမြင်သုတသည်။ ပညာယ၊ အကျိုးရှိအဟုတ်သိအမှန်သိပညာကို။ ဝဒ္ဓနံ၊ ပွားစေတတ်၏။

၆။ ဓုတင်အကျင့်မြတ်

နိုဝင်ဘာ ၂၉၊၂၀၀၇။

---------------

တပည့်တော်မေးလိုတာရှိ၍မေးခွင့်ပြုပါဘုရား။

မကြာမီက ဆရာတော်တစ်ပါး တပည့်တော်၏ မိတ်ဆွေအိမ်သို့ ကြွပြီး ညကျိန်းပါသည်။ ထိုဆရာတော်မှာ အသက်ကြီးမှ ဘုန်းကြီး ဝတ်ပေမယ့် အလွန်ဝိနည်းဆောက်တည်ပါသည်။ ညအချိန်တွင်ကုတင်ပေါ်မှာ မအိပ်ဘဲ ကုလားထိုင်ပေါ်တွင် ကျိန်းတော်မူပါသည်။ ကျန်းမာရေး ထိခိုက်မည်စိုး၍ ကုတင်မှာ ကျိန်းရန် လျှောက်သော်လည်း လက်မခံဟု ဆိုပါသည်။ ကုတင်ပေါ်မှာ မအိပ်တဲ့ အကျင့်ကို ဗုဒ္ဓ ဟောပါသလား၊ သံဃာတော်တွေ ကုတင်ပေါ်မှာ မကျိန်းရဟု ဗုဒ္ဓတားမြစ်ခဲ့ပါသလား၊ ထိုင်ကျိန်းရင် ဘယ်လို အကျိုးထူးတွေရရှိပါသလဲဘုရား။

ရိုသေစွာဦးတင်လျက် တပည့်တော်လူမင်း

-------------------

တားမြစ်ချက်မရှိ

မေးလိုတာ မေးနိုင်ပါတယ်။ ကြိုးစားပြီး ဖြေပေးမှာပါ။ ဆရာတော်တွေကို ဖူးမြော်တာဟာ မင်္ဂလာရှိလို့ သိပ်ကောင်းပါတယ်။ ဆရာတော်တွေ နဲ့ တွေ့ရင် တရားနာခွင့်လည်းရ၊ သိချင်တာတွေ မေးလျှောက်ခွင့်လည်း ရလို့ ကြုံတိုင်း သွားရောက် ဖူးမြော်ပါလို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။ အသက် လေးဆယ်နီး အရွယ်လွန်ချိန်ကျမှ ဘုန်းကြီးဝတ်လာတဲ့ ရဟန်းကို ‘တောထွက်’လို့ ခေါ်လေ့ရှိပါတယ်။ ငယ်စဉ်က ဗုဒ္ဓကျမ်းစာတွေကို ကျကျနန မသင်ဖူးခဲ့လို့ ဘုရားစာသင်မယ်ဆိုပြီး စာရေးတဲ့ ကံ့ကူဆံ အလှူခံဖို့ ဘုရင့်နန်းတော်ထဲဝင်ရဲတဲ့ အထိ သတ္တိပြောင်ခဲ့တဲ့ တောထွက်ကြီး ဦးကျည်ပွေ့အကြောင်း မြန်မာရာဇဝင်မှာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဆရာတော် အလွန် ဝိနည်းဆောက်တည်တယ် ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အလွန် ကြည်ညိုစရာ ကောင်းတယ်လို့ ပဲ ဆိုရန်ရှိပါတယ်။

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ရဟန်းတွေကို ခုတင်ပေါ်မှာ မကျိန်းရဆိုတဲ့ တားမြစ်ချက်၊ ကုလားထိုင်မှာပဲ ကျိန်းရမယ်ဆိုတဲ့ ပညတ်ချက် မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သမထဝိပဿနာကိုပဲ ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ ကျင့်ကြံတဲ့ ရဟန်း တော်တွေနဲ့ အထူးသင့်လျော်တဲ့ အတွက် ဗုဒ္ဓခွင့်ပြုတော်မူတဲ့ ဓုတင် အကျင့် (ကိလေသာတွေ လျော့ပါးအောင် လေ့ကျင့်မှု) ၁၃ မျိုးထဲမှာ နိသဇ္ဇဓုတင် (ကိလေသာ နည်းအောင်ထိုင်နေခြင်း)ဆိုတာ ပါပါတယ်။

ဓုတင်အကျင့်ကြောင့် အနေအထိုင် ရိုးစင်းခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ဖြူစင် ခိုင်ကျည်ခြင်း၊ သမာဓိကို ခိုင်မြဲစေခြင်း၊ ဝိပဿနာပညာ ထက်မြက်လာ ခြင်းစတဲ့ အကျိုးတရားတွေကို ရရှိပါတယ်။

အကျင့်မြတ်ကို မကြွားဝါခြင်း

တကယ့် ဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မိမိဓုတင်ကျင့်နေတာကို လူတွေ သိအောင် ထုတ်ဖော်ပြလေ့မရှိပါဘူး။ အကျင့်မြတ်ဆိုတာ မိမိအတွက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိကို အထင်ကြီးစေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နှင့် မိမိ ဓုတင် ကျင့်နေတာကို လူတွေသိအောင် မလုပ်ကောင်းဘူး။ လုပ်ရင် မာယာ (လှည့်စားတာ) သာဌေယျ (ကောက်ကျစ်တာ)လို့ ခေါ်တယ်။ လူရှေ့မှာ မျက်စိကိုမှိတ် ငြိမ်ဆိတ်ဆိတ်နဲ့ စိတ်ထဲက ဣဿာ (မနာလို) မစ္ဆရိယ (ဝန်တို)လွှမ်းမိုးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးပေါ့။

ဒီပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဟာ ‘မုဠှေသု လဘတေ လာဘံ = လူပြိန်းတွေနဲ့ ပေါင်းရင် ဘုန်းကြီးတယ် လာဘ်ရွှင်တယ်’ ဆိုတာကို လူ့လောကမှာ ကျင်လည်ခဲ့ရတဲ့ ဘဝပေး အသိပညာအရ ကောင်းကောင်း နားလည် တတ်တဲ့ သဘာဝ ရှိတတ်ပါတယ်။ တရားစစ်သူကြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာရဲ့ အာဘော်နဲ့ ဆိုရင် ‘လာဘ်ရဖို့အတွက် မရူးသော်လဲ ရူးဘိသကဲ့သို့ လုပ်ပြတတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး’လို့ ဆိုရမလားပါဘဲ။

သီဟိုဠ်ဖြစ်ရပ်နှစ်ခု ရှိပါတယ်။ မဟာကုမာရမထေရ်ဟာ အနှစ် ၆၀ ပတ်လုံး သုသာန်မှာ ဓုတင် ဆောက်တည်ခဲ့ပေမယ့် ဘယ်သူ့ကိုမှ မပြောပြဖူးဘူးတဲ့။ ပြီးတော့ စေတိယတောင်မှာ အတူ သီတင်းသုံးတဲ့ ညီအစ်ကို ရဟန်းနှစ်ပါး ရှိသတဲ့။ တစ်နေ့ ညီငယ်ဖြစ်သူက ဒါယကာ တစ်ယောက်လာလှူတဲ့ ကြံပိုင်းလေးကို ယူလာရင်း နောင်တော်မထေရ်ကို သုံးဆောင်ပါအုံးဘုရားလို့ လျှောက်တယ်။ ‘နေပါစေတော့’ ဆိုပြီး နောင်တော်ကငြင်းတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာနောင်တော်မထေရ်ဟာဆွမ်း ဘုဉ်းပေးပြီးလို့ ခံတွင်းသုတ်သင်နေတဲ့ အချိန်။ ဒီတော့ ညီတော်က ‘နောင်တော် ဧကာသနိက် (တစ်ထိုင်တည်းနှင့် အပြီးစားတဲ့) ဓုတင်ကို ဆောက်တည်နေပါသလားလို့ မေးတယ်။ နောင်တော်က ခဏစဉ်းစား ရင်း ‘အင်း ကြံပိုင်းကို စားကြည့်သေးတာပေါ့၊ ယူခဲ့လေ’လို့ ညီတော် ပြောတဲ့ ဓုတင်ကို မိမိဆောက်တည်နေကြောင်း ညီတော်ကို မသိစေချင် တာနဲ့ အနှစ် ၅၀ ဆောက်တည်ထားတဲ့ ဓုတင်အကျင့်ကို ဖျက်ပြီး စကားလွှဲပြောလိုက်တယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉)။

အဲဒီလို မိမိအကျင့်ကို ထုတ်ဖော်မပြတာကို ကျမ်းဂန်မှာ ဓုတင်္ဂ အပ္ပိစာ (အကျင့်မြတ်ကို မကြွားဝါခြင်း) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အကျင့်မြတ် ကိုကြွားဝါလို့ ရတဲ့ ပစ္စည်းကို ရဟန်းတို့ မသုံးဆောင်ကောင်းဘူး။

ခက်ပေသားပဲ

လူအိမ်မှာကျိန်းပြီး ဓုတင်ကျင့်တယ်ဆိုရင် တော့ ဓုတင်္ဂအပ္ပိစ္ဆာဂုဏ် မြောက်ဖို့ ခက်မယ်ထင်ပါရဲ့။ ‘လူတွေနဲ့ တစ်မိုးတစ်ရံတည်းမှာ မအိပ် ရ’ဆိုတဲ့ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ရှိလို့ တကယ့် ဝိပဿနာဝန်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ် အနေနဲ့ လူအိမ်မှာ ကျိန်းဖို့ဆိုတာလည်း ခက်ပေသားပဲ။ လူနေအိမ်မှာ ကျိန်းပြီဆိုမှဖြင့် အိမ်ရှင်တွေကို ဒုက္ခမပေးတဲ့ သင့်မြတ်တဲ့ အခြေအနေ ကောင်းတွေ လိုပေလိမ့်မယ်။ ရဟန်းရဲ့ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ကြောင့် ဒကာ ဒကာမတွေက မော်တော်ကားထဲမှာ၊ ဂိုဒေါင်ထဲမှာသူများအိမ်မှာသွား အိပ်ရတယ် ဆိုရင် စေတနာရှိလို့ လိုလိုလားလားနဲ့ လုပ်ပေးတယ် ဆိုရင် တောင်အားနာစရာကြီးပါ။

ဒါကြောင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမြင်အရ အလယ်အလတ် သဘောထားနဲ့ ပြောရရင် ‘မလျှော့မတင်း စောင်းကြိုးညှင်း’ရင် ပိုသင့်မယ်လို့ ထင် မြင်ကြောင်းပါ။ ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ ဝိပဿနာဓုရ ဆရာတော်ကြီး တွေကို လူတွေက ကြည်ညိုလွန်းလို့ ပင့်တဲ့ အခါ အခြေအနေကောင်းတွေ ဖန်တီးပေးကြတာမျိုးကျတော့ခြွင်းချက်ပေါ့။

မရူးသွပ်လည်း သွပ်ရူးသဘော ပျက်ချော်ပြောလျက် ကုန်းချောတိုက်ထွေ ကချေသည်မှု အံ့ဖွယ်ပြုဟု လေးခုအပေါင်း လာဘ်ဖြစ်ကြောင်းကား သူကောင်းသူမွန် ပညာဝန်တို့ အလွန်ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်ဖွဲ့၏။ (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၄၃၅)

၇။ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်အကြောင်း

နိုဝင်ဘာ ၁၊ ၂၀၀၇။

---------------

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

မကြာမီက အမေရိကမှာ နေထိုင်သူ မိတ်ဆွေတစ်ယောက် မြန်မာနိုင်ငံကို ခေတ္တပြန်စဉ် နာမည်ကြီး ဆရာတော်တစ်ပါးနှင့် တွေ့ဆုံပြီး ထို ဆရာတော် ချီးမြှင့်လိုက်သည့် ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်များကို ရလာခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါဆရာတော်က ထိုဗုဒ္ဓဓာတ်တော်များကို အသုံးချနည်းကိုလည်း သင်းပေလိုက်ပါသည်။ ဓာတ်တော်များကို ဆောင်ထားလျှင် ရာထူးမြင့် စီးပွား တက်ကြောင်း၊ ဓာတ်တော်များကို ရေစိမ်ပြီးနေ့တိုင်းသောက် လျှင် ကျန်းမာ အသက်ရှည်ကြောင်းနှင့် ကင်ဆာရောဂါ မဖြစ်အောင်လည်း ကာကွယ်ပေးကြောင်း မိန့်တော်မူလိုက်သည်ဟု ဆိုပါသည်။

ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်များနှင့် ပတ်သက်သည့် ကျမ်းဂန်ထွက် ဗဟုသုတ အဆိုအမိန့်များနှင့် ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်များကို ရေစိမ်သောက်ကောင်းသလား ဆိုသည်ကိုလည်းသိလိုပါသည်ဘုရား။

မောင်ပိုင်

-------------------

ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်ဆိုတာ

ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်ကိုကျမ်းဂန်မှာဆိုပုံက..

‘မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ အလောင်းတော်ကို မီရှို့သောအခါ အရေပါး၊ အရေထူ၊ အသား၊ အကြော၊ အစေးများ ပျောက်သွားပြီး ပြာနှင့်မှိုင်းများပင် မကျန် တော့ဘဲ သရီရများ သာလျှင် ကျန်ရစ်၏ (ဒီ၊၂၊၁၃၄)’။ ‘သရီရများ (သရီရာနိ)ဟူသည် မြတ်လေးပန်း၊ သန့်စင်သည့် ပုလဲ၊ ရွှေအဆင်း သဏ္ဌာန်ရှိသည့် ဓာတ်တော်များကို ဆိုလို၏ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆)’။ ‘ခန္ဓာ ကိုယ်၏ အစိတ်အပိုင်း များဖြစ်သည့် အရိုးများ (သရီရဿ အဝယဝ ဘူတာနိအဋ္ဌီနိ)ကို ‘‘သရီရများ’’ဟုဆိုလိုသည် (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၈၉)’။

ဒီဖော်ပြချက်တွေကိုလေ့လာရင် ပါဠိတော်မှာပါတဲ့ ‘သရီရာနိ’ ဆို တဲ့ ပါဠိပုဒ်ကို ပါဠိတော်အဖွင့် အဋ္ဌကထာကျမ်းက ‘ဓာတ်တော်များ’ လို့ ဖွင့်ဆိုပါတယ်။ အဋ္ဌကထာကို ထပ်ဖွင့်တဲ့ ဋီကာကျမ်းက ‘အရိုး များ’လို့ ဖွင့်ဆိုတာကိုတွေ့ရပါလိမ့်မယ်။

ဥရောပမှာ ဗုဒ္ဓသာသနာ ထွန်းကားအောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သူ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ပါဠိပညာရှင်Maurice Walshe ရဲ့ ဒီဃနိကာယ် အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန် မှာတော့ ‘သရီရာနိ (ဟူသည်) အရိုများ (ကို ဆိုလို၏)။ (ယင်းပါဠိ ဝေါဟာရကို)နောင်အခါရဟန္တာများ ကွယ်လွန်ပြီးနောက်ပြာပုံထဲတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည့် ဖျက်ဆီး ခွဲခြမ်း၍ မရကောင်းသော ဒြပ်ဝတ္ထု (substance) တစ်မျိုး (ဓာတ်တော်)ဟုအဓိပ္ပာယ် ကောက်ယူကြ၏’ (p. 576. Note 461)’လို့မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

‘စွယ်တော်လေးဆူ၊ ညှပ်ရိုးတော်နှစ်ဆူ၊ ဥဏ္ဏလုံမွေးရှင်တော် တစ်ဆူ၊ ပေါင်း ၇-ဆူမှာ (မီးမလောင်ကျွမ်းဘဲ) ပကတိအတိုင်း ကျန် ရစ်ပြီး ကျန်ဓာတ်တော် (သရီရ) များအနက် အငယ်ဆုံးမှာ မုန်ညင်း စေ့၊ အလတ်စားမှာ ဆန်ကျိုးခန့်၊ အကြီးစားမှာ ပဲနောက်စေ့ကျိုးခန့် ပမာဏရှိကြ၏ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆)’။

သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ရဲ့တည်ရာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့အလောင်းတော်ကိုမီး ရှို့ပြီးတဲ့ အခါ လူသာမန်တွေလို ပြာ သို့မဟုတ် ခြေရိုး လက်ရိုးစတဲ့ အရိုးတုံးကြီးတွေ မကျန်ရစ်ဘဲ ထူးဆန်းအံ့သြဖွယ် အစိုင်အခဲလေးတွေ ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒါကို ဓာတ်တော်ခေါ်တယ်လို့ ယနေ့ခေတ်ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ နားလည်ယုံကြည်ကြပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် ရာဇဝင်

ဓာတ်တော်များနဲ့ ပတ်သက်ပြီးကျမ်းဂန်အဆိုတွေကိုထုတ်ပြရင် ..

‘ရာဇဂြိုဟ်ပြည့်ရှင် အဇာတသတ္တုမင်း၊ ဝေသာလီပြည်သား လိစ္ဆဝီမင်းများ၊ ကပိလဝတ္ထုပြည်သား သကျမင်းများ၊ အလကပ္ပပြည်သား ဗုလိမင်းများ၊ ရာမရွာသားကောလိယမင်းများ၊ ဝေဌဒီပတိုင်းသားပုဏ္ဏား၊ ပါဝါမြို့သား မလ္လာမင်းများ၊ ကုသိနာရုံပြည်သား မလ္လာမင်းများသည် ဓာတ်တော်ဝေစုကိုအညီအမျှရရှိကြပြီး ဓာတ်တော်ဝေသူဒေါဏပုဏ္ဏားမှာ ပြည်တောင်း၊ နောက်မှ ရောက်လာသူ ပိပ္ပလိဝနအရပ်သား မောရိယမင်းများကား မီးသွေးများ ရရှိကြ၏။ ရှစ်ပြည်ထောင် မင်းတို့သည် မိမိတို့ တိုင်းပြည်၌ဓာတုစေတီများတည်ကြ၏။ ဒေါဏနှင့် မောရိယတို့လည်း ပြည်တောင်းစေတီနှင့်မီးသွေးစေတီ တည်ကြ၏ (ဒီ၊၂၊၁၃၇)’။

‘စေတီတည်ပြီးသောအခါ အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်သည်ရာမရွာရှိ စေတီမှတစ်ပါး ကျန်ခုနစ်ပြည်ထောင်မင်းတို့၏ စေတီမှ ဓာတ် တော်အားလုံးကိုယူဆောင်ပြီး အနည်းငယ်မျှသာ ချန်ထားလျက် အဇာတသတ်မင်းနှင့် တိုင်ပင်၍ ရာဇဂြိုဟ်မြို့၏ အရှေ့တောင်အရပ် (တစ်နေရာ)၌ အတောင်ရှစ်ဆယ် အနက် တူးပြီးလျှင် ဓာတ်တော် အားလုံးကို တစ်ပေါင်းတည်းဌာပနာ (ထွည့်သွင်း)ခဲ့သည်။ ရာမဂါမစေတီရှိဓာတ်တော်များမှာမူ အန္တရာယ်မရှိနိုင်ဘဲ နောင်အခါ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရှိ မဟာစေတီ (ဘီစီ၂၄၇-၂ဝရဒေဝါနံပိယတိဿမင်းတည်ဆောက်)၌ ကိန်းဝပ်မည်ဖြစ်သောကြောင့်ထုတ်ယူခြင်းမပြုခဲ့ပေ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆)’။

‘(အရှင်မဟာကဿပသည်) ဓာတ်တော်များအား မကြည်ညိုသူတို့ ဖျက်ဆီးမည့်အန္တရာယ်ကိုမြင်တော်မူသောကြောင့် (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇) တန်ခိုးဖြင့် (ဓာတ်တော်များကို) ရယူ၍ (ဣဒ္ဓိယာ အာဟရိတွာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၆၄) ထိုမင်းတို့၏လက်၌ အနည်းငယ်မျှသာ ချန်ထားခဲ့ပြီး စေတီ များတွင် ဘာမျှမထားခဲ့ဘဲ (ရာဇူနံ ဟတ္ထေ ဌပေတွာ၊ န စေတိယေသု၊ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇) (ဓာတ်တော်များ ဌာပနာမည့်) မြေတိုက်ခန်း (ဘူမိဃရ မဏ္ဍပ)ကို (အဇာတသတ်မင်း၏ အကူအညီဖြင့်) လျှို့ဝှက် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည် (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၆၄)’။

ရာဇဂြိုဟ် အရှေ့တောင်ဖက်က အဲဒီ ဓာတ်တော်တိုက်ဟောင်း နေရာကိုရှေးဟောင်းသုတေသနတို့ရှာဖွေတူးဖော်သင့်ပါတယ်။

‘နောက်ထပ် နှစ်ပေါင်း ၂၁၈-နှစ် အကြာ (ဘီစီ ၃၂၅)တွင် အသောကမင်းကြီးသည် အဇာတသတ်မင်း ဌာပနာခဲ့သည့် ‘‘ဓာတ်တော် တိုက်’’နေရာကို ရှာဖွေပြီးထိုဓာတ်တော်တိုက်၌ဓာတ်တော်အနည်း ငယ်သာ ချန်ထားလျက် ဓာတ်တော် အားလုံးကို ယူပြီး နိုင်ငံတော် အတွင်း တည်ဆောက်နေသည့်စေတီတော်များ၌ ခွဲဝေ၍ ဌာပနာ (ထည့် သွင်း)ထားခဲ့သည် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆)’။

ဒါ့အပြင် အသောကခေတ် ကိုးတိုင်းကိုးဌာန သာသနာပြုပုဂ္ဂိုလ် တွေနဲ့ အတူ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်အချို့ အာရှတစ်ခွင်သို့ ပြန့်နှံ့သွားဖွယ်ရှိတယ်။ ပြီးတော့ အေဒီ ၁၃ ရာစု အိန္ဒိယမြောက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းကို မူဆလင်တွေ ဝင်စီးတဲ့ အခါ စေတီတွေကို ဖျက်ဆီး၊ ဘုန်းကြီး ကျောင်းတိုက်တွေမီးရှို့၊ ဘုန်းကြီးတွေကို သတ်ဖြတ်လို့ နိုင်ငံက ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ကြတဲ့ သံဃာတွေနဲ့ အတူ ဓာတ်တော်အချို့ ပါသွား ဖွယ်ရှိတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက် သာသနာပြုရဟန်းတွေနဲ့ အတူလည်း ဓာတ်တော်အချို့ အိန္ဒိယအပြင်သို့ ရောက်သွားနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် စစ်ရဲ့လား

ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်တွေကို အမေရိကန်နိုင်ငံ တစ်ခွင် ဦးဆောင်လှည့်လည်ပြသသူ တိဗက်ရဟန်းတော် အရှင်ပိယဒဿီကို ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်း ထောက် ဘီလ်ဗရုတ်ဒ်ဝေးက ‘ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓာတ်တော်တွေ စစ်မှန်တယ်လို့ အာမခံပါသလား’လို့ မေးတဲ့ အခါ ‘ဒီဓာတ်တော်တွေမှာ အခြားနေရာ အားလုံးမှာ တွေ့ရတဲ့ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်တွေနဲ့ သွင်ပြင်တူညီတဲ့ အတွက် သကျမုနိဗုဒ္ဓရဲ့ဓာတ်တော်အစစ်အမှန်တွေပါပဲ’လို့ ဖြေပါတယ်။

ဒီတိဗက်ရဟန်းတော်ဟာ မန်ချက်ချူးဆပ်စ် နည်းပညာတက္က သိုလ် (M.I.T.) မှာ ဧည့်ပညာရှင်ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်တွေ တည်ရှိဆဲ ဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ နီပေါနိုင်ငံတွေက စေတီတော်တွေကို ပြုပြင်တည် ဆောက်ရာမှာ ပါဝင်သူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်တော်အစစ်ကို ရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သာမန်အနေနဲ့ ရဖို့တော့ မလွယ်ပါဘူး။

မေးခွန်းရဲ့အဖြေ

ဓာတ်တော်ရဲ့ သဘာဝနဲ့ ပြန့်နှံ့ပုံကို အကြမ်းဖျင်း သိပြီးပါပြီး။ ဗုဒ္ဓ ဓာတ်တော် အစစ်ဆိုတာ အလွန်ရနိုင်ခဲတဲ့ သမိုင်းဝင် ရှားပါးပစ္စည်းပါ။ ဓာတ်တော်ကို ပေးလိုက်တဲ့ နာမည်ကြီး ဆရာတော်ဟာ မိမိထံ လာရောက်သူတိုင်းကို ဓာတ်တော်တွေကိုဝေငှပေးမှာဖြစ်လို့ ဒီလောက် များပြားတဲ့ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်အစစ်ကို ယခုခေတ်မှာ ရနိုင်မယ်မထင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဓာတ်တော်ပွား (အဖြောင့်ပြောရတယ်ဓာတ်တော်အတု)ကို ချီးမြှင့်လိုက်တာပဲ ဖြစ်ဖို့များပါတယ်။

ဓာတ်တော်ကို ရေစိမ်သောက်တာကတော့ ကြည်ညို အားကိုး စိတ်နဲ့ လုပ်တာဖြစ်လို့ အကုသိုလ် ဖြစ်မယ် မထင်ဘူး။ တစ်ခုတော့ ရှိတယ်၊ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် စစ်မစစ် သို့မဟုတ် ဓာတ်တော်ပွား ပြုလုပ်တဲ့ ဒြပ်ဝတ္ထုမှန်ကို အတိအကျမသိဘဲတော့ (ကျန်းမာရေး ရှုထောင့်အရ) ရေစိမ်မသောက်သင့်ဘူးလို့ ထင်မြင်မိပါတယ်။

၈။ မုသာဝါဒ သိက္ခာပုဒ်ရဲ့ အနှစ်သာရ

နိုဝင်ဘာ ၁၊၂၀၀၇။

---------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော် သိလိုတာလေးတစ်ခု မေးပါရစေ။ တပည့်တော် မကြာခဏ မုသားမပါ လင်္ကာမချော လုပ်ပါတယ်။ ငါးပါးသီလမှာ မုသားဆိုရင် ဘယ်လိုမုသားကိုမျှ လက်မခံပါ။ တပည့်တော် အဲဒီလို မုသား လေးတွေ ကင်းအောင် ကြိုးစားကြည့်ပေမယ့် လောကဆက်ဆံရေးတွေမှာ အဆင်မပြေနိုင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မည်သို့ လိုက်နာကျင့်သုံးရမယ်ဆိုတာကို ထေရဝါဒနဲ့ မဟာယာနအမြင် နှစ်မျိုးအရသိလိုပါတယ်။

စိုးမင်းညွန့်

-------------------

သစ္စာမန္တန်

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ ငုံးငှက်မင်းဖြစ်စဉ်က ‘ငါ့မှာ အတောင်တွေတော့ ရှိပါ ရဲ့၊ ဒါပေမယ့်မပျံနိုင်သေးပါ။ ခြေထောက်တွေလဲရှိပါရဲ့၊ မပြေးနိုင်သေး ပါ။ မိဖနှစ်ပါးလည်း ထွက်ပြေးကြပြီ။ (ဤမှန်တဲ့ သစ္စာစကားကြောင့်) အို တောမီး၊ ရှောင်းရှားပါလော့’လို့ သစ္စာပြုလိုက်လို့ တောမီးကွင်းပြီး အသက်ချမ်းသာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပါရမီခန်းပျို့မှာ ‘စကားသစ္စာ၊ မှန်သောခါကား၊ သြဇာလေးနက်၊ ပေါ်ဆီတက်၍၊ နွယ်မြက်သစ် ပင်၊ ဆေးဘက်ဝင်၏ (ပိုဒ်၊၁၂၃)’လို့ စပ်ဆိုပါတယ်။

သစ္စာမန္တန်နဲ့ အသက် ချမ်းသာသူတွေ ရောဂါပျောက်ကင်းသူတွေ ဘဝအခက်အခဲကို ကျော်လွှားနိုင်သူတွေအကြောင်း ကျမ်းဂန်မှာ များ စွာဖော်ပြပါတယ်။ ‘မုသားစကား ဆိုတတ်သူဟာ ဘယ်မကောင်းမှုကိုမဆို လုပ်ဖို့ ဝန်မလေးဘူး’လို့ ဣတိဝုတ်ပါဠိတော် (စာ၊၂၀၇)မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောထားလို့ မုသားရဲ့ဆန့်ကျင်ဘက်သစ္စာတရားရဲ့လေးနက်ပုံနဲ့ မုသာဝါဒမှ ရှောင်ကြဉ်မှုရဲ့တန်ဖိုးကိုနားလည်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။ သစ္စာပါရမီ

ပါရမီဆိုတာ တစတစ ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြည့်ဆည်းရတာမျိုးပါ။ ထပ်ခါ ထပ်ခါ၊ မရပ်မစဲ၊ စိတ်ပါလက်ပါ၊ မတွန့်မဆုတ် လုပ်ရတယ်။ သစ္စာဆို တာက ကတိတရားရဲ့ ပြီးပြည့်စုံခြင်း၊ မိမိစကားကို မဖောက်ဖျက်ခြင်း၊ ပြောတဲ့ အတိုင်းလုပ်၊ လုပ်တဲ့ အတိုင်းပြောခြင်းလို့လည်း အဓိပ္ပာယ် ဖွင့် ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာတွေကျတော့ အမှန်တရားဟာ ဘဝလမ်းညွှန်ဖြစ်လို့ ယဉ်ကျေးမှုကို ဖော်ပြဖို့တောင် အမှန်တရားကို ဖုံးကွယ် လေ့မရှိဘူးတဲ့။ ကတိပေးပြီးရင် အသက်ကိုပင်စွန့်ရဲကြတယ်။

ဟိရီတဇာတ် (အမှတ် ၄၃) အရ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာဟာ ဘဝသံသရာမှာ ကျင်လည်စဉ်မှာ အခြားသီလလေးပါးကို တစ်ခါတစ်ရံ ချိုး ဖောက်နိုင်ပေမယ့် မမှန်စကားကိုတော့ လုံးဝ မမြွက်ဟဘူးတဲ့။ ဟိရိဇာတ် (အမှတ် ၃၆၃) မှာတော့ ‘ကတိအတိုင်း အမှန်ပင် တည်ပါစေ၊ မလုပ်နိုင်တဲ့ ကတိကို ငြင်းဆိုပါ၊ အချည်းနှီး ဝါကြွားသူတွေကို ပညာရှိတွေ မယုံကြည်ကြဘူး’လို့ သတိပေးပါတယ်။ မဟာသုတသောမဇာတ် (အမှတ် ၅၃၇)အရ ‘ကောင်းကင်ယံမှ နံနက်ခင်း ကြယ်စင်ဟာ မပြောင်းလဲတဲ့ လမ်းကြောင်းမှန်မှာ တည်နေသလို၊ ရာသီတွေ အချိန်တွေ နှစ်တွေလည်း ၎င်းတို့ရဲ့ လမ်းခရီးစဉ်မှ မသွေဖည်သလိုဘဲ အလုံးစုံ အသိပညာနဲ့ ပြောဆိုသူဟာ အမှန်လမ်းစဉ်မှ လုံးဝ မယိမ်းယိုင်ပါဘူး’ လို့ ဆုံးမပါတယ်။

အနှစ်သာရ

မပြောခင်နဲ့ ပြောဆဲမှာ မမှန်မှန်းသိလျက် ပြောဆိုတာကို မုသားလို့ ဆိုပါတယ်။ မုသားပြောချင်တဲ့ စိတ်ရှိနေရင်၊ အဲဒီစိတ်နဲ့ ကိုယ်နှုတ် တစ်ခုခုနဲ့ မိမိပတ်ဝန်းကျင်ကိုမဟုတ်တာကိုအဟုတ်၊ အဟုတ်ကို မဟုတ် ပြောမိရင် မုသားမြောက်ပါတယ်။ မုသာဝါဒသိက္ခာပုဒ်နဲ့ လောကလူ့ ဘောင်မှာ နေထိုင်ခိုက် အတွင်းစိတ်နဲ့ အပြင်ပ မြွက်ဆိုမှုတွေအကြား ခြားနားချက်မရှိအောင် လေ့ကျင့်ရပါမယ်။ မုသာဝါဒကို ရှောင်ကြဉ်သူရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဘဝဟာ အများသိတဲ့ မိမိဘဝနဲ့ တစ်ထပ်တည်းဖြစ်ပါတယ်။

သူတစ်ပါးရဲ့နှစ်လိုမှုကိုရယူဖို့ကြွားဝါတာကိုမလုပ်ဘူး။ သူတစ်ထူးရဲ့ ချီးမွမ်းတာကိုရယူဖို့ကိုယ့်ဟာကိုယ် ချီးမွမ်းစကားမဆို။ အဲဒါအတွက် ကိုယ့်ရဲ့ ချွတ်ယွင်းချက်တွေကို ဖုံးကွယ်မထား။ မိမိရဲ့ကိုယ်ကျင့်တရားကို အကျိုးမဲ့စွာ ထုတ်ဖော်မပြဘူး။ ချီးမွမ်းထိုက်သူကို ချီးမွမ်း စကား ဆိုပြီး ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို ကဲ့ရဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အထင်သေးလို့ မဟုတ် ဘဲသနားကြင်နာလို့ သာဖြစ်ပါတယ်။

အမှန်တရားကို မြွက်ဆိုမှုဟာအခြားသူတွေရဲ့ကောင်းကျိုး ချမ်း သာကို မဖြစ်ပေါ်စေရင် ဆိတ်ဆိတ် နေသင့်တာပေါ့။ အကယ်၍ အမှန် စကားဟာ အခြားသူတစ်ယောက်ကို အကျိုးရှိမဲ့ ပုံပေါ်ရင် ပြောလိုက် မိလို့ မိမိကိုယ်တိုင်ကို နစ်နာစေနိုင်ပေမယ့် အဲဒီစကားကို မြွက်ဆိုသင့်တယ်။ မိမိစကားကို လေးစားသကဲ့သို့ အခြားပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ စကားကိုလည်း ထောမနာပြုပါတယ်။ ဆိုလိုတာက မုသာဝါသိက္ခာပုဒ်မှာ အဲဒီ အနှစ် သာရတွေပါလို့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ အဆင်ပြေနိုင်တဲ့ နည်းနဲ့ (အဲဒီနည်းကတစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်မတူနိုင်ပါဘူး)တတ်နိုင်သမျှ ကြိုးစားပြီးလိုက်နာကျင့်သုံးဖို့သာအရေးကြီးကြောင်းပါ။

ထေရဝါဒမှာရော မဟာယာနမှာပါ ပါရမီဆယ်ပါးနဲ့ အဲဒီအထဲမှာ သစ္စာပါရမီဆိုတာကိုဖော်ပြပါတယ်။ ဒါကြောင့်အခြေခံအနှစ်သာရအနေနဲ့ များစွာခြားနားမယ်လို့ မထင်ဘူး။

ဣဿာ-ဟူသည်

ဣဿာ စ၊ သူတကာ ချမ်းသာသည်ကို ကိုယ့်ထက် သာသည်ကို မမြင်ချင် မကြားချင် မြင်ပြန် ကြားပြန်လျှင်လည်း မချမ်းသာ မနှစ် သက်နိုင် မုန်းတတ် မြင်ပြင်းကပ်တတ် မနာလို ငြူစူတတ်သော ဣဿာလည်းကောင်း။

မစ္ဆရိယဉ္စ၊ မိမိဥစ္စာကို သူတကာနှင့် မဆက်ဆံလို မပေးလို သူကာနှင့် ဆက်ဆံပြန်လျှင်လည်း မချမ်းသာမခံသာ မယှငှက်ကဲ့သို့ဝန်တို တတ်သောမစ္ဆရိယလည်းကောင်း။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း၊ စာ-၁၈၈)

၉။ လူသတ်ဖို့ ညွှန်ကြွားသူ

အောက်တိုဘာ ၂၃၊၂၀၀၇။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ရဟန်းတစ်ပါးသည် လေးမြား၊ ဓား၊ တုတ်၊ သေနတ်စသော လက်နက် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား သို့တည်းမဟုတ် အာဏာပါးကွက်သား လူသတ်သမားများအား အခြားသော လူသားတစ်ယောက်ကို သတ်ဖြတ်ရန် တိုက်တွန်း၊ အားပေး၊ နည်းပြလမ်းညွှန် လုပ်ကောင်းပါ သလား၊ သို့တည်းမဟုတ် အားပေးစကား တိုက်တွန်းစကား ပြောဆို ကောင်းပါသလား။ အကယ်၍ ပြောဆို ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် ထိုရဟန်းသည် ဝိနည်းအရ မည်သည့် အပြစ် ရှိပါသနည်း။ အပြစ်ကြီးသလား ပေါ့ သလားဆိုသည်ကိုကျမ်းဂန်နှင့် အညီဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

နေမျိုးလင်း (Austin, TX)

-------------------

ဓမ္မဂုဏ်ရည်ကို ညှိုးစေသူ

ပိဋကတ်သုံးပုံထဲမှာ ‘ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဟာ မိမိကိုဖြစ်စေ၊ မိမိနှင့်ပတ်သက် သူကိုဖြစ်စေ ဆန့်ကျင်တဲ့ လူတွေကို စိတ်ဆိုးပြီး အဲဒီလူတွေကို သတ် ပစ်ဖို့ လက်နက်ရှိသူတွေကို အားပေးတယ်’ဆိုတဲ့ စာကြောင်းတိုလေး တစ်ကြောင်းလောက်သာ ပါခဲ့မယ်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓရဲ့တရားတော်မှာ ‘ဧဟိ ပဿကော = လာပါ ရှုပါ’လို့ စမ်းသပ်ခံနိုင်တဲ့ ဓမ္မဂုဏ်ရည် မရှိနိုင် တော့ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဘာသာဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ယခုလောက်လဲ ထွန်းပြောင် လာနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး။ ဗုဒ္ဓတရားတော်အရ သက်ရှိ သတ္တဝါ တစ်ယောက်ကိုသတ်ဖို့ သို့တည်းမဟုတ် သတ်ခိုင်းဖို့ မည်သည့်ဖန်ဆင်းရှင် သို့တည်းမဟုတ် ဗြဟ္မာဘုရား နတ်သိကြားမှာမှ အထူးအခွင့်အရေး မရှိပါဘူး။ သင့်လက်ပေါ်မှာ တွားသွားနေတဲ့ ပုရွက်ဆိတ် ကလေးကိုတောင် စိတ်ထင်တိုင်း သတ်ဖို့အခွင့်အရေး သင့်မှာမရှိဘူး။

ဗုဒ္ဓတရားတော်အစစ်က အဲဒီလို ဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓရဲ့သားတော်ဖြစ်တဲ့ ရဟန်းအစစ်တွေက လူတစ်ယောက်ကို သတ်ဖို့ လက်နက်ကိုင် လူသတ်သမားကို ဘယ်လိုလုပ်ပြီး တိုက်တွန်း အားပေးကောင်းပါ့မလဲ။ အားပေး တိုက်တွန်းခဲ့ရင်လည်း အဲဒီရဟန်းဟာ ကိုယ်တိုင် အလိုအလို ရဟန်းအဖြစ်က လူ့အဖြစ်ကို လျှောကျသွားရုံမက ပြောပြခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓမ္မဂုဏ်ရည်ကိုလည်းညှိုးမှိန်အောင်လုပ်ရာကျပါတယ်။

လူသတ်အင်္ဂါငါးပါး

ရဟန်းတစ်ပါးဟာ ကိုယ်တိုင် လူကိုသတ်ရင်၊ အနည်းဆုံး ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးကို ပဋိသန္ဓေဖျက်ဆေး ပေးမိရင်၊ ဒါမှမဟုတ် အခြားတစ်ယောက်ကို လူသတ်ဖို့ စေခိုင်း အားပေး တိုက်တွန်းရင်၊ သေချင်နေတဲ့ လူကို သေတာကောင်းတယ်လို့ မြှောက်ပေးရင်၊ သေချင်နေသူရဲ့ အနီးအနားမှာ လူသတ်ပစ္စည်းတွေကို ချထားပေးရင် အဲဒီ ရဟန်းဟာ သင်္ကန်း ဝတ်ထားပေမယ့် ရဟန်းဆိုတဲ့ အရေအတွက်ထဲ မပါတော့ဘူး။ လူသတ်မှုထမြောက်ဖို့အတွက်

၁)သတ်မဲ့ လူဟာလူသားစင်စစ် ဖြစ်ခြင်း

၂)အဲဒီလူအသက်ရှိနေတယ်လို့ သိခြင်း

၃)သတ် (သေစေ)လိုတဲ့ စေတနာရှိခြင်း

၄)ကိုယ်တိုင်လုံ့လပြု၍သတ်ခြင်း

၅)အသတ်ခံရသူ သေဆုံးခြင်းလို့ အင်္ဂါငါးချက်ရှိပါတယ်။

စေခိုင်းပုံ ၆ မျိုး

အခြားလူကို စေခို်င်းရာမှာ သတ်မှတ်ချက် လွဲခဲ့ရင် တော့ အာပတ် မသင့် (ပါရာဇိကမကျ)ဘူး။ ဥပမာ ‘ဦးဒတ္တကို (ဝတ္ထု)၊ မွန်းလွဲ ၁ နာရီ အချိန် (ကာလ)၊ ရွှေတိဂုံဘုရားအရှေ့ဖက်မုခ်မှာ (သြကာသ)၊ လှံစွပ်နဲ့ (အာဝုဓ)၊ (ဦးဒတ္တ) လမ်းလျှောက်နေတုန်း (ဣရိယာပထ)၊ ရှေးတည့် တည့်ကနေ ဗိုက်ကို ထိုးပြီး (ကြိယာဝိသေသ) သတ်ပါ’လို့ ဆရာ တော် ဦးတိဿက သတ်ဖို့ ခိုင်းခဲ့ပေမယ့် လူသတ်သမားက ဦးဒတ္တကို မသတ်ဘဲ ဦးဇောတကိုသတ်မိရင် ဖြစ်စေ၊ လှံစွပ်နဲ့ မထိုးဘဲသေနတ်နဲ့ ပစ်ရင် ဖြစ်စေ (ခြောက်ချက်ထဲက တစ်ချက်ချက် လွဲခဲ့ရင်) ဆရာတော် ဦးတိဿ အာပတ်မသင့် (ပါရာဇိက မကျ)ဘူး။

အဲဒီ ခြောက်ချက်နဲ့ သတ်ဖို့ အတိအကျခိုင်းရင် အတိအကျ ညီညွတ်မှ ခိုင်းသူဟာ ပါရာဇိကကျ (ရဟန်းအဖြစ် ဆုံးရှုံး) ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်သတ်မှတ်ချက်မရှိဘဲ သာမန်စေခိုင်းရင် တော့ အာပတ်လွတ်လမ်း မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဥပမာ လူသတ်သမားကို ဆရာတော် ဦးတိဿက ‘ဟေ့ ဒကာ၊ ဦးဒတ္တကို သွားပြီး သတ်ပစ်ချေ’လို့ သာမန်ပဲ ပြောလို့ လူသတ်သမားအနေနဲ့ ဦးဒတ္တကို သွားသတ်ရင် ဦးဒတ္တသေတဲ့ အချိန်မှာ ဆရာတော်ဦးတိဿ ဘုန်းကြီးမဟုတ်တော့ဘူး။

သတ်မှတ်ချက် မရှိလို့

ဆရာတော် ဦးတိဿက လက်နက်ကိုင်တွေကို ‘ခင်ဗျားတို့ကို ဆန့် ကျင် အာခံနေသူတွေဟာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ရန်သူပဲ၊ ရန်သူဆိုတာကို အကြွင်းအကျန် မထားနဲ့၊ အပြတ်ရှင်းပစ်’လို့ သာမန်ပဲ တိုက်တွန်း အား ပေးပြီးတဲ့ နောက် လက်နက်ကိုင်တွေက (ဆရာတော် ဦးတိဿက တို့ကို ရန်သူကို အပြတ်ရှင်းပစ်ဖို့ သင်ကြားပေးလိုက်တာပဲ ဆိုတဲ့ အသိနဲ့) ၎င်းတို့ကို ဆန့်ကျင်သူ မှန်သမျှကို ‘ဘယ်သူ့ကို မဆို၊ ဘယ်အချိန်၊ ဘယ်နေရာ၊ ဘယ်လက်နက်၊ ဘယ်လိုနေတုန်း၊ ဘယ်နည်းနဲ့ ပဲ သတ် သတ်၊ သတ်ဖို့ အမိန့်ပေးပေး’ ဆန့်ကျင်ဖက်အုပ်စုမှာ လူတစ်ယောက် သေတာနဲ့ စေခိုင်းသူ ဆရာတော် ဦးတိဿ ရဟန်းမဟုတ်တော့ဘဲ သင်္ကန်းဝတ်ကြီး ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဦးတိဿဟာ ခေါင်းပြတ်သွားတဲ့ လူကို ပြန်ရှင်အောင် လုပ်လို့ မရသလို တစ်သက်လုံး ဘုန်းကြီး ပြန် ဝတ်ခွင့်လည်းမရတော့ဘူး။ အပြစ်ကအဲဒါလောက်ကြီးတယ်။

၁၀။ နောက်ဆုံးချုပ်တဲ့ ရုပ်

စက်တင်ဘာ ၁၉၊၂၀၀၇။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်သိချင်တာတစ်ခု ရှိပါသည်။ ယင်းမှာ စုတေစိတ် မကျမီ မျက်စိ၊ နား၊ နှာခေါင်း၊ လျှာ၊ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ချုပ်သည်ဟု ကြားဖူး ပါသည်။ စုတေစိတ်မကျမီ မည်သည်ကစ၍ ချုပ်ပြီး၊ နောက်ဆုံး မည် သည်ကချုပ်သည်ကိုဖြေကြားပေးပါ။

ရိုသစွာဖြင့်

Warren Aung, New Zealand

-------------------

စိတ်ဖြစ်ကြိမ်

ပန်းတစ်ပွင့်ကိုမြင်တဲ့ ‘မြင်သိစိတ် ဖြစ်စဉ်’မှာ ပန်းပွင့်ရယ်လို့ အတိအကျ သိတဲ့ ‘မြင်သိစိတ်’နဲ့ အတူ စိတ်ပေါင်း ၁၇ ခု အစီအရီ တစ်ပြိုင်နက်လိုလို ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒီစိတ် ၁၇ ခု သို့မဟုတ် ၁၇ ကြိမ်ကို စိတ္တက္ခဏကြီးလို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီ စိတ္တက္ခဏကြီး တစ်ကြိမ်စီမှာ ဥပါဒ် (ဖြစ်ဆဲ) ဌီ (တည်ဆဲ) နဲ့ ဘင် (ပျက်ဆဲ) လို့ ခဏငယ် သုံးခုစီပါတယ်။ ခဏငယ်သုံးခုပေါင်းရဲ့ ကြာမြင့်ချိန်ကိုတော့ စိတ်တစ်ခုရဲ့ သက်တမ်း (စိတ်သက်) လို့ ခေါ်တယ်။ စိတ္တက္ခဏကြီး ၁၇ (ဥပါဒ် ဌီ ဘင် ခဏ ငယ် ၅၁) ရဲ့ ကြာမြင့်ချိန်က ရုပ်ရဲ့သက်တမ်း (ရုပ်သက်)ပဲ။ ရုပ်တစ်ခုရဲ့ သက်တမ်းဟာစိတ်သက်၁ရခုနဲ့ ညီတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါ။

တစ်ခါ ရုပ်သက်မှာလဲ ဥပါဒ် ဌီ ဘင်လို့ ခဏငယ်သုံးခုစီ ရှိပြန် ရာမှာဥပါဒ်နဲ့ ဘင် ခဏတွေက စိတ်နဲ့ သက်တမ်း တူတယ်။ ရုပ်တစ် ခုရဲ့ဌီ (တည်ဆဲ) ခဏ သက်တမ်းက စိတ်သက်တမ်းရဲ့ ခဏကြီး၁၆နှင့် ခဏငယ်တစ်ချက် (ခဏငယ်သက်သက် ၄၉)နဲ့ ညီပါတယ်။

လက်ဖျစ် တစ်ချက်တီး ကာလအတွင်း ခဏငယ်သုံးခုပါတဲ့ စိတ်ဖြစ်ကြိမ်ပေါင်း ကုဋေတစ်သိန်းမကဆက်တိုက်ဖြစ်ပျက်ပါသတဲ့။ ကွန်ပျူတာနဲ့ လိုက်လို့ မမီနိုင်ပါဘူး။ ဒါက ရှေ့မှာပြောမယ်ံ စကားကို နား လည်နိုင်ဖို့ဖောြ်ပရတဲ့ အဘိဓမ္မာအခြေခံလေးပါ။

သေခြင်းအဖွင့်

‘ဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော အသက် (အာယု)၊ ကမ္မဇတေဇောဟူသော အခိုး အငွေ့ (ဥသ္မာ)၊ သိစိတ်ဝိညာဏ် (ဤတရားသုံးပါး) ဤကိုယ်ခန္ဓာကို စွန့်ခွာသောအခါ ဤခန္ဓာကိုယ်သည် စွန့်ပစ်ခံရပြီး စိတ်စေတနာ စေ့ ဆော်မှုမရှိဘဲ ပိုးလောက်များ၏ အစားအစာ ဖြစ်သွားတော့၏ (သံ၊၂၊၁၁၆)’။ ဒါကတော့ သံယုတ်ပါဠိတော်မှာ တိုက်ရိုက်လာတဲ့ ‘သေခြင်း’ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်အဖွင့်ပါ။ အာယု၊ ဥသ္မာ၊ ဝိညာဏ် ဒီသုံးမျိုး ဒီခန္ဓာကိုယ်နဲ့ အတူ မရှိတော့ရင် သေပြီ။

‘စုတေခါနီး၌ စုတိစိတ်မကျမီ ၁၇ ကြိမ်မြောက်စိတ်၏ ဌီ (တည်ဆဲ)ကာလမှစ၍ကမ္မဇရုပ်သစ်များ (ဆက်)မဖြစ်ကုန်။ (ဌီခဏ၏ ရှေ့ မှာ ဖြစ်ခဲ့သည့်) ဥပါဒ် (ဖြစ်ဆဲ) ခဏ၌ ဖြစ်ပေါ်ပြီး ကမ္မဇရုပ်များလည်း စုတိစိတ်၏ဘင်နှင့်ပြိုင်တူချုပ်ပျောက်သွား၏ (ရူပပရိစေဒ၊ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟ)’။ ဒါကြောင့် ‘သေတယ်ဆိုတာ စုတစိတ်ဖြစ်ပြီးနောက် ကမ္မဇ ရုပ်တွေ ဆက်မဖြစ်တော့ခြင်း’လို့ ဆိုလိုပါတယ်။

နောက်ဆုံးချုပ်တဲ့ ရုပ်

ကမ္မဇရုပ် ၁၈ မျိုးရှိတယ်။ အဲဒါတွေက ဟဒယရုပ်၊ မျက်စိ (အကြည်)၊ နား (အကြည်)၊ နှာခေါင်း (အကြည်)၊ လျှာ (အကြည်)၊ ကိုယ် (အကြည်)၊ ဣတ္ထိဘာဝရုပ်၊ ပုမ္ဘာဝရုပ်၊ ဇီဝိတရုပ်၊ ဝဏ္ဏ (အဆင်း)၊ ဂန္ဓ (အနံ့)၊ ရသ (အရသာ)၊ သြဇာ၊ ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော၊ အာကာသဓာတ် ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကမ္မဇရုပ်တွေ အားလုံးဟာ စုတိစိတ်ရဲ့ ဌီ (တည်ဆဲ) ခဏကစပြီး အသစ်မဖြစ်တော့ဘူး။ စုတိစိတ်ရဲ့ ဥပါဒ် (ဖြစ်ဆဲ) ခဏ တုန်းက ဖြစ်ပေါ်ပြီးဖြစ်တဲ့ ကမ္မဇရုပ်တွေအားလုံးလဲ စုတိစိတ်ရဲ့ ဘင် (ပျက်ဆဲ)ခဏမှာပဲ (စုတိစိတ္တသမကာလမေဝ)ပြိုင်တူချုပ်သွားပါတယ်။

ဒါကြောင့်မျက်စိ၊ နား၊ နှာ၊ လျှာတို့တစ်ခုပြီးတစ်ခု ချုပ်တယ်လို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ ပြိုင်တူချုပ်တယ်လို့ ပဲဆိုနိုင်တယ်။

အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်း အလိုအရ ကမ္မဇရုပ်တွေ ချုပ်ပြီးနောက် စိတ္တဇရုပ် ၁၅ (ကာယဝိညတ်၊ ဝစီဝိညတ်၊ သဒ္ဒ၊ လဟုတာ၊ မုဒုတာ၊ ကမ္မညတာ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဂန္ဓ၊ ရသ၊ သြဇာ၊ ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော၊ အာကာသဓာတ်)နဲ့ အာဟာရဇရုပ်၁၂ (စိတ္တဇရုပ်၁၅ထဲက ကာယဝိညတ်၊ ဝစီဝိညတ်နဲ့ သဒ္ဒကိုနုတ်)တွေ ပြတ်စဲကြတယ်။

ဥတုဇရုပ်၁၃ (စိတ္တဇရုပ်၁၅ထဲကကာယဝိညတ်နဲ့ ဝစီဝိညတ်ကို နုတ်) ကတော့ သေလို့ အလောင်းကောင် ဖြစ်ပြီးနောက် အရိုးစု၊ အဲဒီ အရိုးစုဆွေးလို့ မြေမှုန်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာမြေပျက်သည်အထိ ဆက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဘိဓမ္မာအလိုအရ နောက်ဆုံးချုပ်တဲ့ ရုပ်ကတော့ ဥတုဇရုပ်ပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

၁၁။ သံဃာသင်းခွဲကံ ထိုက်သူ

စက်တင်ဘာ ၁၅၊၂၀၀၇။

-------------------

မေးလျှောက်အပ်ပါသည်ဘုရား၊

ပဉ္စာနန္တရိယကံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မရှင်းလို့ မေးစရာလေး ရှိပါတယ်။ သိလိုတာက လူတွေ (သာမန်အရပ်သား သို့မဟုတ် ဥပါသကာ ဥပါသိကာမတွေ) က သံဃာညီညွတ်မှုကို ပျက်ပြားအောင်လုပ်တာလား၊ သို့ တည်းမဟုတ် အမှတ်တမဲ့ဖြစ်စေ တမင်သက်သက်ဖြစ်စေ သံဃာကပဲ သံဃာညီညွတ်မှုကို ပျက်ပြားအောင်လုပ်နိုင်တာလား။

ဥပမာတစ်ခု ပြောရရင်၊ အချို့နေရာတွေမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် (လူ)တွေနဲ့ ဘုန်းကြီးတွေ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အငြင်းပွားကြတာ ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို အငြင်းပွားမှုဟာ တစ်ခါတစ်ရံမှာ အဲဒီဒေသက လူတွေကိုရော ရဟန်းသံဃာတွေကိုပါ ကွဲပြားသွားစေပါတယ်။ ပါဠိကျမ်းဂန်နဲ့ ဖြစ်ရပ်မှန်တွေနဲ့ ရှင်းပြပေးစေချင်ပါတယ်။

ဇော်ဝင်းမြင့်၊ ဒူဘိုင်း။

-------------------

သံဃာသင်းခွဲသူ

‘ဥပါလိ၊ လူ (ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာမ) သာမဏေတို့သည် သံဃာကို မခွဲနိုင်။ ခွဲခြင်းငှာသော်ကား အားထုတ်နိုင်၏ (ဝိ၊၄၊၃၆၇)’လို့ အရှင်ဥပါလိမထေရ်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်တော်မူတဲ့ အတွက် သံဃာသင်းခွဲသူဟာ ရဟန်းပဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လူ၊ သာမဏေတွေကတော့ သံဃာကွဲအောင် ဘေးကသွေးထိုးလှုံ့ဆော်သူပဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

‘ဥပါလိ၊ ပကတတ် (အာပတ်စင်ကြယ်) ဖြစ်သော၊ တူမျှသော ပေါင်းသင်းမှုရှိ (မကွဲပြားသေး) သော၊ တူမျှသော သိမ် (သိမ်တစ်ခုတည်း) ၌ တည်သော ရဟန်းသည် သံဃာကို ခွဲနိုင်၏ (ဝိ၊၄၊၃၆၇)’ ဆိုတဲ့ ပါဠိတော်အရ သိမ်ထဲမှာ အနည်းဆုံး ရဟန်း ၉ ပါး သံဃာ့ကံပြုဖို့ လုပ်နေတုန်း ရဟန်းတစ်ပါးက ဘေဒကရဝတ္ထု (သံဃာကွဲပြား ကြောင်း) ၁၈ မျိုးကို ပြဆိုရင်း သံဃာအချို့ကို မိမိဖက်ပါအောင် စည်း ရုံးပြီး မိမိ နောက်ပါတဲ့ အုပ်စုနဲ့ အဲဒီသိမ်ထဲမှာပဲသံဃာ့ကံကို သီးခြားပြုရင် အဲဒီ ရဟန်းဟာသံဃာ သင်းခွဲသူလည်းဖြစ်တယ်၊ ပဉ္စာနန္တရိယ ကံကြီးလည်း ထိုက်တယ် (ဝိ၊၄၊၃၆၇)။

(သိမ်ထဲမှာဖြစ်ပေမယ့်)ရဟန်း ၉ ပါး မပြည့်ရင် သံဃာသင်းခွဲသူလို့လည်း မဆိုနိုင်၊ ပဉ္စာနန္တရိယကံလည်း မထိုက်ဘူး (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၇၇)။ သင်းခွဲသူ အဓမ္မဝါဒီရဲ့ နောက်လိုက်တွေကတော့ကံကြီးမထိုက်ပေမယ့် မဟာသာဝဇ္ဇဖြစ် (အပြစ်ကြီး)ပါတယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၀၈)။

မှတ်ဖို့က ပဉ္စာနန္တရိယကံမြောက်တဲ့ သံဃာသင်းခွဲမှုကို ရဟန်း ကပဲဖြစ်စေ နိုင်တယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘေဒကရဝတ္ထု ၁၈ မျိုး

၁)ရဟန်းသည်အဓမ္မ (မမှန်သည်)ကိုဓမ္မ (အမှန်)ဟုဆို၏၊

၂)ဓမ္မ (မှန်သည်) ကိုအဓမ္မ (မမှန်)ဟုဆို၏၊

၃)အဝိနယ (ဝိနည်းမဟုတ်) ကိုဝိနယ (ဝိနည်းဟုတ်)ဟု ဆို၏၊

၄)ဝိနယ (ဝိနည်းဟုတ်)ကိုအဝိနယ (ဝိနည်းမဟုတ်)ဟု ဆို၏၊

၅)ဗုဒ္ဓဟောကိုဗုဒ္ဓမဟောဟု ဆို၏၊

၆)ဗုဒ္ဓမဟောကိုဗုဒ္ဓဟောဟု ဆို၏၊

၇)ဗုဒ္ဓ လေ့ကျက်သည်ကို မလေ့ကျက်ဟု ဆို၏၊

၈)ဗုဒ္ဓ မလေ့ကျက်သည်ကိုလေ့ကျက်ဟု ဆို၏၊

၉)ဗုဒ္ဓ ပညတ်သည်ကိုမပညတ်ဟု ဆို၏၊

၁၀)ဗုဒ္ဓ မပညတ်သည်ကိုဗုဒ္ဓ ပညတ်ဟု ဆို၏၊

၁၁)အာပတ်မဟုတ်သည်ကို အာပတ်ဟု ဆို၏၊

၁၂)အာပတ်ဟုတ်သည်ကိုမဟုတ်ဟု ဆို၏၊

၁၃)အပြစ်ပေါ့ အာပတ်ကိုအပြစ်လေးအာပတ်ဟု ဆို၏၊

၁၄)အပြစ်လေးအာပတ်ကို အပြစ်ပေါ့အာပတ်ဟု ဆို၏၊

၁၅)ချွင်းချက်ရှိ အာပတ်ကို ချွင်းချက်မရှိအာပတ်ဟု ဆို၏၊

၁၆)ချွင်းချက်မရှိ အာပတ်ကို ချွင်းချက်ရှိအာပတ်ဟု ဆို၏၊

၁၇)ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို မရုန့်ရင်းသောအာပတ်ဟု ဆို၏၊

၁၈)မရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကိုရုန့်ရင်းသော အာပတ်ဟု ဆို၏၊

(ဝိ၊၄၊၃၆၇)။

တစ်ခြားစီယူပါ

ဒီနေရာမှာ သံဃဘေဒက ဖြစ်အောင်လုပ် (သံဃာသင်းခွဲ) လို့ ကံကြီးထိုက်တာနဲ့ သံဃာ့ ညီညွတ်ရေးပျက်အောင် လုပ်တာကို တစ်ခြားစီ ယူသင့်ပါတယ်။ ပါဠိတော်မှာ ပြဆိုတဲ့ အတိုင်း သံဃာ့ညီညွတ်ရေး ပျက်အောင်တော့ လူတွေလည်း လုပ်နိုင်တာပါပဲ။ လူတစ်ယောက်ဟာ ဘေဒကရဝတ္ထု ၁၈ ပါးကို ကိုယ်တိုင် သိလို့ ဖြစ်စေ၊ ဘုန်ကြီးတွေဆီက တစ်ဆင့် ကြားရလို့ဖြစ်စေ လူတွေအကြား ဘုန်းကြီးတွေအကြား ဝါဒ ဖြန့်ပြောဆိုနိုင်တာပဲ။ သို့မဟုတ် ဘေဒကရဝတ္ထုနဲ့ အလားတူကုန်းချော စွပ်စွဲစကားတွေကို သို့မဟုတ် ဟိုဖက်ဘုန်းကြီး ဒီဖက်ဘုန်းကြီး ဟိုအုပ်စုနဲ့ ဒီအုပ်စုအကြား ပိန်ဖျင်းတဲ့ စကား (ဘေဒကရဝတ္ထု) တွေကို အပို့အယူလုပ်ရင် ညီညွတ်နေတဲ့ သံဃာတွေကွဲပြားသွားနိုင်ပါတယ်။

အဲဒီလို လုပ်ရာမှာ အဓမ္မဝါဒီ (မမှန်သူ) နောက်ကို လိုက်ပြီး ဓမ္မ ဝါဒီတွေကို မဟုတ်မတရား စွပ်စွဲမိရင် တော့အဲဒီလူတွေအပြစ်ကြီး ထိုက်ပါလိမ့်မယ်။ ဤဘဝ နောင်ဘဝ လူမွှေးမပြောင်နိုင်ပါဘူး။ အစတော့ မသိဘူး။ တဖြည်းဖြည်း ဆုတ်သွားတဲ့ လလိုဖြစ်တတ်ပါတယ်။

မေးခွန်းအာဘော်

မေးခွန်းရဲ့ဒုတိယပိုင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့နည်းနည်းပြောစရာရှိတာက မြန်မာပြည်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ လူဥပါသကာတွေနဲ့ ရဟန်းတွေအကြား ဘုန်းကြီးကျောင်း ပိုင်ဆိုင်မှုပြဿနာ မရှိသလောက် ဆိုတာပါပဲ။ ရှိချင်တော့ ရှိ ဖူးမယ်၊ ဒါပေမယ့်ရှားရှားပါးပါးပဲနေမှာပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် အလှူရှင်က ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ပြန်လုယူပြီး အိမ်လုပ်ပစ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်လို့ ပါ။ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက် သို့မဟုတ် ဘာသာရေးအဖွဲ့တစ်ခုက ရဟန်းတစ်ပါး သို့မဟုတ် သံဃာ (ရဟန်းအများ)ကို ရေစက်ချ လှူဒါန်းပြီးပြီဆိုရင် မြန်မာ့ ဥပဒေအရ အလှူရှင် (ပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့) က အဲဒီကျောင်းကို မပိုင် ဆိုင်တော့ပါဘူး။ တရားစွဲလို့လည်း မရတော့ပါဘူး။

ဘုန်းကြီးအချင်းချင်ပဲ ဘုန်းကြီးကျောင်း ပိုင်ဆိုင်မှုပြဿနာ ရှိတာပါ။ အထူးသဖြင့် ပျံလွန်တော်မူတဲ့ ဆရာတော်က မည်သည့် တပည့်ကိုမျှ စာချုပ်စာတမ်းနဲ့ အတိအကျ လွှဲမအပ်ခဲ့ရင် ဒါမျိုး ကြုံရတတ်ပါတယ်။ နောက်တစ်မျိုးမှာ ဆရာတော်ကြီး ပျံတော်မူခါနီး ရဟန်းငယ် ဦးတိဿက အနီးအနားမှာ စောင့်ရှောင့်နေပေမယ့် ဆရာတော်က အဝေးရောက်နေတဲ့ တူတော်မောင်ဦးဒတ္တကို ကျောင်းအပ်ခဲ့ပြီး လူအများ စုကလည်း ဦးတိဿကိုပဲ ကြည်ညိုကြတယ်ဆိုရင် အားလုံး ပုထုဇဉ် ဘာဝပေမို့ပြဿနာဖြစ်ဖို့ သေချာသလောက်ပါပဲ။

စိတ်ထားမှန်စေ

အစစ်ပါပဲ။ သံဃာကွဲရင် လူတွေကွဲတယ်။ ကျေးရွာ နှစ်ခြမ်းကွဲတယ်။ လင်မယား ကွဲတာတောင် တွေ့ဖူးပါတယ်။ ကျမ်းဂန်မှာ ပြတာက ကိုယ်စောင့်နတ်တွေလည်း ကွဲတယ်၊ အဲဒီကတစ်ဆင့် မြေကိုမှီတဲ့ နတ် တွေ၊ အာကာသမှာနေတဲ့ နတ်တွေကွဲတယ်၊ ဗြဟ္မာ့ဘုံအထိ အရိယာဖြစ်ပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေမှတစ်ပါး အကုန်နှစ်အုပ်စုစီ ကွဲကုန်ပါသတဲ့ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄)။ ဒါကြောင့်သံဃာကွဲတာဟာအကျိုးမရှိပါဘူး။ အကျိုး ယုတ်ပါတယ်။ အပါယ်ငရဲရောက်ကြောင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် သံဃာကွဲခြင်းကိစ္စဟာ ဗုဒ္ဓသက်တော် ထင်ရှားရှိစဉ်မှာ တောင် ဖြစ်ခဲ့ဖူးတာမို့ လူ့သဘာဝနဲ့ သမိုင်းစဉ်အရ ရှောင်လွှဲ မရနိုင်တဲ့ အခြေအနေ တစ်ရပ်လို့ ပဲ ဆိုပါရစေ။ အစုရှိရင် အမှုရှိမြဲပါ။

လောကမှာ သက်ရှိရော သက်မဲ့ပါ ဖိုဓာတ်မဓာတ် (ဆန့်ကျင်သဘာဝ) နှစ်မျိုးဟာ ခွဲမရသလို မည်သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာမဆို သဘောထား ကွဲပြားတဲ့ အုပ်စုတစ်စုဟာရှိစမြဲပါ။ ဒါကြောင့်မလွှဲသာလို့ အဲဒီလို (ကွဲပြားမှု) ဖြစ်လာရင် နှစ်ဖက်လုံး အစွန်းမရောက်ဘဲ၊ တစ် ဖက်သားကို မထိခိုက်စေဘဲ ကိုယ်ယုံကြည်ရာကို စေတနာမှန်မှန်နဲ့ ချီတက်နိုင်ဖို့ မိမိစိတ်ထားကိုပြုပြင်သင့်ပါတယ်။

နိဗ္ဗာန်ဘုံ

ဘဝေ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ဝိဘဝေါပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကော။

(ဗုဒ္ဓဝံသ၊ သုမေဓပတ္ထနာခန်း၊၁၀-ဂါထာ)

ဘဝေ၊ သတ္တဝါတို့ သတ္တဝါအဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်ရာ ဘုံဌနဘဝဟူသည်။ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ဤလောကထဲ၌ ထင်ရှားရှိသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ရှိသော ကြောင့်ပင်။ ဝိဘဝေါ၊ သတ္တဝါတို့ သတ္တဝါအဖြစ်ဖြင့် မဖြစ်ရရာ နိဗ္ဗူတာဌာန ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဣစိတဗ္ဗကော၊ အလိုရှိ သင့်ရှိထိုက်လှပေသလျှင် ကတည်း။

သတ္တဝါတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်နှင့်တကွ ဖြစ်ရာဘဝဟူသော ဤလူ့ဘုံ နတ်ဘုံ ဗြဟ္မာ့ဘုံ ထင်ရှားရှိသကဲ့သို့ သတ္တဝါတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်နှင့် တကွမဖြစ်ရရာ ပရိနိဗ္ဗုတ ပုဂ္ဂလ၏ အဖြစ်ဖြင့်တည်နေရာဝိဘဝ ဟူသော နိဗ္ဗုတာ အရပ်ဟူသည် ထင်ရှားရှိရမည် ဧကန် မှတ်သင့် မှတ်ထိုက်တော့သည် ဟူလို။

(ဂမ္ဘီရာဂမ္ဘီရမဟာနိဗ္ဗုတတဒီပနီကျမ်း၊ စာ-၈၆)။

၁၂။ လေးကျွန်းတစ်မြင်းမိုရ်

စက်တင်ဘာ ၆။ ၂၀၀၇။

-------------------

ရိုသေစွာလျှောက်ထားပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် ကာလီဖိုးနီးယားက ကျောင်းသားတစ်ယောက်ပါ။ မိတ်ဆွေတစ်ယောက်က ကျွန်းကြီးလေးကျွန်း ပတ်ရံထားတဲ့ စိတ်ကူးယဉ်တောင် (မြင်းမိုရ်တောင်) အကြောင်းကို ပြောလာပါတယ်။ မြင်းမိုရ်တောင်နဲ့ ကျွန်းကြီးလေးကျွန်း အကြောင်းကို ဗုဒ္ဓဟောကြားပါသလား။ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီတောင်က စိတ်ကူးယဉ် ဒဏ္ဍာရီ သက်သက်လား။ တကယ်ကော ရှိနိုင်ပါ့မလား။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဟောကြာခဲ့တယ်ဆိုရင် နည်းနည်းလောက် ထပ်ဆင့် ရှင်းပြပေးပါ။ ယနေ့ ခေတ်သစ်သိပ္ပံနဲ့ ကောဘယ်လိုညှိယူပါ့မလဲ။

ဗရှိန်းကျော်

-------------------

ဗုဒ္ဓစကား

အခါတစ်ပါးမှာမြတ်ဗုဒ္ဓက အရှင်အာနန္ဒာကို ‘အာနန္ဒာ၊ စူဠနိကာလောကဓာတ် တစ်ထောင်၊ မဇ္ဈိမိကာလောကဓာတ် တစ်သန်း၊ မဟာလော ကဓာတ် ကုဋေတစ်သိန်းရှိတယ်။ လောကဓာတ်တစ်ခုစီမှာ မြင်းမိုရ်တောင်တစ်ခု၊ အရှေ့ကျွန်း တစ်ခု၊ အနောက်ကျွန်းတစ်ခု၊ တောင်ကျွန်း တစ်ခု၊ မြောက်ကျွန်းတစ်ခုစီရှိတယ် (အံ၊၁၊၂၂၈)’လို့ မိန့်တော်မူဖူးပါတယ်။ တစ်ခါမှာတော့ဗုဒ္ဓက ‘ရဟန်းတို့၊ ကာမဘုံကိုအများဆုံး ခုနစ်ကြိမ်ပဲ လာရဦးမယ့် သောတာပန်အရိယာ တစ်ယောက်ဟာ မြင်းမိုရ်တောင်လောက်ရှိတဲ့ ဒုက္ခအစုကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီးပြီ။ ကျန်နေသေးတဲ့ ဒုက္ခကတော့ပဲနောက်စေ့အရွယ် ကျောက်စရစ်ခဲ ခုနစ်လုံးစာမျှပါပဲ။ ဒါ ကြောင့် သင်တို့တစ်တွေ ဒုက္ခငြိမ်းအောင် တရားအားထုတ်ကြ (သံ၊၃၊၃၉၈)’လို့လည်း မိန့်တော်မူဖူးပါတယ်။

‘မြင်းမိုရ်တောင်သည် အလျား၊ အနံ ယူဇနာ ရှစ်သောင်း လေးထောင်စီရှိ၏။ ယူဇနာ ရှစ်သောင်း လေးထောင် သမုဒ္ဒရာ၌ မြုပ်နေပြီး ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင်သမုဒ္ဒရာပေါ်တက်၏ (အံ၊၂၊၄၇၄)’။ ဖော်ပြပြီး သာဓကတွေအရ ‘မြင်းမိုရ်တောင်’ ‘ကျွန်းကြီး လေးကျွန်း’ ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရတွေကို မြတ်ဗုဒ္ဓ သိတော်မူ သို့မဟုတ် မြတ်ဗုဒ္ဓ နှုတ်တော်နဲ့ သုံးနှုန်းတော်မူခဲ့တယ်ဆိုတာပါပဲ။

အဖွင့်ကျမ်းများ

အဋ္ဌကထာလို့ ခေါ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ မူရင်းပါဠိတော်တွေကို အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုတဲ့ ကျမ်းတွေဟာလည်း သံဂါယနာသုံးတန် တင်ခဲ့တာ (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၁၈) ဖြစ်လို့ ဘုရားဟော ပါဠိတော်တွေလိုပဲ လေးစားခံရပါတယ်။ ဒီအဖွင့်ကျမ်းတွေမှာတော့ မြင့်မိုရ်တောင်ကို ပတ်ရံနေတဲ့ တောင်ခုနစ်လုံး၊ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်း၊ သမုဒ္ဒရာ လေးစင်းရှိတယ်၊ တစ်ကျွန်းမှာ နေအလင်းရောင် ရနေတုန်း အခြားကျွန်းတွေ မှောင်နေတယ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၄ စသည်)၊ စကြဝဠာအနန္တ (စကြဝဠာဟာ အဆုံးမရှိ၊ ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၄၉ စသည်)လို့ ဖွင့်ဆိုကြပါတယ်။

မြင်းမိုရ်တောင်ဟာ ကမ္ဘာမြေရဲ့ အလယ်ဗဟိုမှာ ရှိတယ် (Pali Proper Names, III, p. 1136)၊ ပကတိမျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်ဘူးလို့လည်း ဆိုတယ် (လူသေလူဖြစ်ဝိနိစ္ဆယ၊ စာ-၆၆၂)။

အရှင်အဿဂုတ္တမထေရ်ဟာ ခက်ခဲနက်နဲတဲ့ မေးခွန်းတွေကို မေးတတ်သူ မိလိန္ဒမင်းကို ပြန်ချေပဖို့ အစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သံဃာ့ အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို (မြင်းမိုရ်တောင်ရဲ့ အရံတောင်စဉ် ခုနစ်လုံး ထဲမှာပါတဲ့) ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်မှာ ကျင်းပခဲ့ပါသတဲ့ (မိလိန္ဒ၊၅)။ ဒါတွေကတော့ ထေရဝါဒကျမ်းဂန်တွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ လေးကျွန်းတစ်မြင်း မိုရ်၊ တောင်စဉ်ခုနစ်တန်နဲ့ စကြဝဠာအနန္တအယူအဆဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ သိပ္ပံ

ဗုဒ္ဓဟာ သိပ္ပံဆရာမဟုတ်၊ ဗုဒ္ဓဝါဒဟာလည်း သိပ္ပံပညာမဟုတ်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ သိပ္ပံပညာဟာ ရထားလမ်းလိုမျဉ်းပြိုင်သွားနေခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ စကြဝဠာကို သုတေသန မလုပ်ပါဘူး။ စကြဝဠာကိုသုတေသနလုပ်ဖို့က သိပ္ပံဆရာတို့ရဲ့ တာဝန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီဃနိကာယ်၊ အဂ္ဂညသုတ် ပါဠိတော်မှာ သက်ရှိသတ္တဝါတွေနဲ့ တကွ ကမ္ဘာလောကဟာ ရှေးဦးမိုး ရွာသွန်းလိုက်လို့ ကမ္ဘာမြေ စတင်ဖြစ် တည်ပုံ တိုးတက်လာပုံ တည်မြဲနေပုံ၊ မီး ရေ လေတို့ကြောင့် ပျက်စီး ရပုံတွေကို ဖော်ပြပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းဂန်တွေက ‘တစ်ချိန်မှာနေ ခုနစ်စင်း တစ်ပြိုက်နက် ပေါ်ထွက်လာပြီး ယင်းအပူရှိန်ဟာ ကမ္ဘာမြေ ကိုလောင်ကျွမ်းပစ်လိုက်တယ်’လို့ ဆိုတယ်။

သိပ္ပံဆရာတွေကလည်း ‘လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၃ ဘီလီယံခန့်က မဟာပေါက်ကွဲမှု (Big Bang) ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်၊ နှစ်ကာလများစွာ ကြာပြီးနောက် ကမ္ဘာ့မြေမျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ပြောင်းလဲမှု အစီအရီ ဖြစ်ပေါ် လာတယ်’လို့ ဆိုတယ်။ ‘စကြဝဠာနဲ့ သက်ရှိတို့ဟာ သဘာဝနိယာမ သို့မဟုတ် သဘာဝရွေးချယ်မှု (natural selection) ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်၊ ဒီစကြဝဠာမှာ ကမ္ဘာမြေအပေါ်ယံလွှာ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် စကြဝဠာဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ် ပေါ်လာတယ်’ဆိုတဲ့ သိပ္ပွံအဆိုတွေဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်နေတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ထာဝရဘုရားသခင်ရဲ့ ဆန္ဒတစ်ခုတည်းနဲ့ သက်ရှိသက်မဲ့ အား လုံးနဲ့ ဒီကမ္ဘာလောက စတင်ဖြစ်တည်ခဲ့တယ် ဆိုတာကိုတော့ သိပ္ပံကရော ဗုဒ္ဓဝါဒကပါငြင်းပယ်ပါတယ်။

ဓမ္မစက္ခု (တတိယမျက်လုံး)

မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်က အရှင်အနုဒ္ဓါမထေရ်ဟာ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်နဲ့ တစ်ချိန်လုံးမိမိရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ကိုရှုပြီးတော့ နေရာမှာခန္ဓာတစ်ကိုယ်လုံး မှာ ပိုးမျိုးပေါင်း ရှစ်သောင်းရှိပြီး အဲဒီပိုးတွေဟာ အချင်းချင်း ထိုးဆိတ်ကြ၊ ကျင်ကြီးကျင်ငယ် စွန့်ကြ၊ တစ်ချို့ နာမကျန်း၊ တစ်ချို့ သေ၊ မွေးဖွားနေကြတာတွေကိုတွေ့ရသတဲ့ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃)။ Readers' Digest (၁၉၉၉ ခုနှစ်၊ လကို မမှတ်မိ) မှာ မျက်တောင်မွှေးပေါ်က သန်းချီရှိတဲ့ ပိုးမွှားလေးတွေ အချင်းချင်း တိုက်ခိုက်နေကြတာ၊ မိတ်လိုက်နေကြတာ၊ မိတ်လိုက်တဲ့ အခါ အသုံးပြုတဲ့ မွေ့ယာလိပ်ကလေးလိုဟာကို ကျောမှာလွယ်ပြီး ပြေးလိုက်လွှားလိုက် လုပ်နေကြတာတွေကို အနု ကြည့် မှန်ပြောင်းနဲ့ မြင်ရကြောင်းဖတ်ဖူးခဲ့တာကို အမှတ်ရမိပါတယ်။

မြန်မာပြည်က တရားဌာနတစ်ခုမှာ သုံးလလောက် တရားထိုင် ဖူးတဲ့ ဝေလနယ် (အင်္ဂလန်နိုင်ငံ) က ပရိုဖက်ဆာတစ်ယောက်နဲ့ ဆုံဖူးပါတယ်။ သူ တရားထိုင်နေတုန်း ခိုင်ကျည်တဲ့ သမာဓိစွမ်းအားနဲ့ မိမိရဲ့ ဝမ်းဗိုက်ထဲမှာရှိတဲ့ ကလီစာ အားလုံးကို တွေ့နေရပြီး အူတစ်နေရာ မှာ ရောဂါလက္ခဏာလို့ ယူဆရတဲ့ အရာတစ်ခုကို တွေ့တွေ့နေလို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းဆရာရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ မိမိနိုင်ငံကိုပြန်ပြီး ဆေးစစ်ကြည့်ရာမှာ တကယ်ပဲ ဖြစ်နေလို့ လက်မတင်ကလေး မီလိုက်ကြောင်း သူက ပြောပြပါတယ်။ ဒါတွေဟာ ယုံတမ်းစကားတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ မည်သူမဆို စိတ်ပိုင်းဘဝလေ့ကျင့်မှုနဲ့ တကယ်ရနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်မျိုးပါ။

ကျမ်းဂန်တွေမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ် မြင်နိုင်စွမ်းအား၊ အဂ္ဂသာဝကတွေရဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခု မြင်နိုင်စွမ်းအား၊ သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခု မြင်နိုင်စွမ်းအားတွေကို ခွဲခြားပြထားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟာ ဒိဗ္ဗစက္ခုနဲ့ စကြဝဠာကုဋေတစ်သိန်းအလွန်ကို လှမ်းမြင်နိုင်ပါသတဲ့။

မေးခွန်းရဲ့ အဖြေ

လေးကျွန်း တစ်မြင်းမိုရ်နဲ့ စကြဝဠာအနန္တဆိုတာကို ဗုဒ္ဓဟောအနေနဲ့ လက်ခံထားတဲ့ ပါဠိတော်တွေမှာ တွေ့ရတာတော့ သေချာပါတယ်။ ခေတ်သစ် သိပ္ပံအမြင်နဲ့ ကြည့်ရင် တစ်ထပ်တည်းတော့ ကျချင်မှ ကျ မယ်။ အေးလေ၊ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင့်ငါးရာကျော်က စာဆိုနဲ့ ယနေ့ခေတ်လက်တွေ့ဟာ တစ်ထပ်တည်းဖြစ်နိုင်ပါ့မလား။

ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာ့ဝင်ရိုး ဆိုတာကို ဆုပ်ကိုင် မပြနိုင်သလို မြင်းမိုရ် တောင်ကိုလည်းမမြင်နိုင်ဘူးလို့ ညှိယူလိုက်ရင် ဘဝင်ကျနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ အမေရိကတိုက်မှာ လင်းနေတုန်း အာဖရိက၊ ဥရောပ၊ အာရှနဲ့ သြစ တြေလျတိုက်တွေမှာ မှောင်နေတာကလည်း တစ်ကျွန်းလင်းခိုက် သုံး ကျွန်း မိုက်ဆိုတာနဲ့မနီးစပ်ပေဘူးလား။ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်တွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ cosmology (စကြဝဠာဗေဒ)ဟာ အတော့်ကို reasonable ဖြစ် (ကြောင်းကျိုး ဆီလျော်) ကြောင်းပါ။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာကျော် အိုင်စတိုင်း ဟော ကိန်းထုတ်ခဲ့ပုံကို ဖတ်ကြည့်ပါဘိ

‘အနာဂတ် ဘာသာရေးသည် တစ်ဆူတည်းသော ဖန်ဆင်းရှင်ထာဝရဘုရားကို ဖယ်ရှားလိမ့်မည်။ သဘာဝနှင့် စိတ်ပိုင်းလေ့ကျင့်မှု ပေါင်းစပ် လျက် အဓိပာယ် ပြည့်ဝပြီး တွေ့ကြုံသိရှိမှု အားလုံးမှ ပေါက်ဖွားလာသည့် ဘာသာရေး အယူအဆ တစ်ရပ်ကို အခြေခံမည်။ ဗုဒ္ဓဝါဒသည် ဆိုခဲ့ပါ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို ဖြေကြား၏။ ထို့ကြောင့် ခေတ်သစ်သိပံပညာနှင့် ညီ ညွတ်ရှိသည့် ဘာသာဝါဒတစ်ခု လိုအပ်မည်ဆိုပါလျှ င်ယင်းသည်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပင်ဧကန်မလွဲဖြစ်လိမ့်မည်’။ (ကျမ်းကို ရှာမတွေ့မိသေးပါ)။

၁၃။ ဗုဒ္ဓမွေးဖွားနှစ် နှစ်မျိုး

သြဂုတ် ၂၄၊၂၀၀၇။

---------------

ရိုသေစွာ လျှောက်တင်လိုက်ပါတယ် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မက ကာလီဖိုးနီးယားတက္ကသိုလ်UC Davis မှာ တက်ရောက် ပညာသင်နေတဲ့ မြန်မာကျောင်းသူပါ။ Religious Study (ဘာသာရေးလေ့လာမှု)အတန်းကို တက်နေရလို့ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်းကို လေ့လာရရင်း အရှေ့တိုင်းနှင့် အနောက်တိုင်း ပညာရှင်တွေရေးတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာကျမ်းစာအုပ်တွေကို ဖတ်ရှုရပါတယ်။ အဲဒီလို ဖတ်ရင်း အခက် အခဲတစ်ခုက ဗုဒ္ဓဘုရားဖွားမြင်တဲ့ နှစ်ကိုဖော်ပြကြရာမှာအချို့က ဘီစီ ၅၆၃၊ အချို့ကျတော့ ဘီစီ ၆၂၃ လို့ နှစ်မျိုး ကွဲပြားစွာ ဖော်ပြကြပါတယ်။ အဲဒါ ဘာကြောင့်ပါလဲ။ တပည့်တော်အနေနဲ့ ဘယ်ခုနှစ်ကို အတည်ယူသင့်ပါသလဲ။ အဲဒါလို ကွဲပြားနေရတာဟာ အဓိကဘာကြောင့် ပါလဲရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

ရိုသေလေးစားစွာဖြင့် လူစီဝင်း၊ USA

-------------------

ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဖွားနှစ်

ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံတဲ့ နှစ်ကစပြီး သာသနာနှစ် - ၁လို့ စတင် ရေတွက်ပါတယ်။ ယနေ့ (မြန်မာက္ကရာဇ် ၁၃၆၉-ခုနှစ်) မှာ သာသနာနှစ် ၂၅၅၁။ ရောက်ဆဲ ခရစ်နှစ် ၂ဝဝရကို သာသနာ ၂၅၅၁ မှ နုတ်ရင် ဘီစီ ၅၄၄၊ ဒါ ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗန်စံတဲ့ နှစ်။ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတဲ့ နှစ်ကို နုတ်ပြီး သက်တော် ၈၀-ကိုထပ်ပေါင်းရင် ဗုဒ္ဓဖွားမြင်တာ (၅၄၃+၈၀) ဘီစီ၆၂၃။ သီဟိုဠ်၊ မြန်မာ၊ ယိုးဒယား၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုစတဲ့ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓ ဘာသာ နိုင်ငံတွေလက်ခံတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဖွားတော်မူတဲ့ နှစ်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါဟာ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံနဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်းစဉ်ကို ဖော်ပြတဲ့ မဟာဝံသကျမ်းနှင့် အညီဖြစ်ပါတယ်။ မဟာဝံကျမ်းကို အလွန်ရှေးကျ တဲ့ အချိန်ကပင် သီဟိုဠ် မဟာဝိဟာရကျောင်းတိုက်က ပညာရှင်တွေ သီဟိုဠ်ဘာသာနဲ့ ရေးသားခဲ့ပြီး အေဒီ ၅၂၀ လောက်မှာ ပါဠိဘာသာ ပြန်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ယနေ့ ထေရဝါဒနိုင်ငံတွေမှာ လက်ခံနေကြတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ပါဠိစာပေ (ဘုရားဟော ပါဠိတော်တွေက လွဲရင်) အားလုံးနီးပါးကို မဟာဝိဟာရကျောင်းတိုက်ထွက် ပညာရှင်တွေ ရေးခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် ဘီစီ၆၂၃ ဗုဒ္ဓမွေးနေ့ အဆိုဟာ မဟာဝိဟာရကျောင်းတိုက်က မထေရ်စဉ်ဆက် မှတ်ယူလာတဲ့ အယူအဆ၊ ထေရဝါဒ မှတ်တမ်း များရဲ့အယူအဆဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်လည်း လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ငါးဆယ်လောက်က ထေရဝါဒနိုင်ငံ တွေမှာ ဗုဒ္ဓသာသနာ၂၅ဝဝပြည့်ပွဲတွေ ကျင်းပခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းနှင့် ညှိခြင်း

မဟာဝံသနှင့် အဋ္ဌကထာကျမ်းများအဆို၊ မဇ္ဈိမဒေသမင်းဆက်၊ ကမ္ဘာ့ သမိုင်းမှတ်တမ်းများ၊ သံဂါယနာမှတ်တမ်းများ၊ ဆရာစဉ်ဖော်ပြချက်၊ အသောကကျောက်စာ၊ မြောက်ပိုင်း ဗုဒ္ဓဘာသာမှတ်တမ်းများ၊ အိန္ဒိယ တောင်ပိုင်းမှ ရှေးဟောင်းကျောက်စာအချို့၊ အဲဒါတွေ အားလုံးကို ညှိ နှိုင်း တိုက်ဆိုင်ပြီးနောက် ဘီစီ ၆၂၃ ဗုဒ္ဓဖွားနှစ်အဆိုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စဉ်းစားစရာ တွေ့လာရတယ်။ ပညာရှင်တွေက ဗုဒ္ဓဖွားနှစ်ကို ဘီစီ ၅၆၃ လို့ ယူဆလိုကြတယ်။ ဒါလည်း မဟာဝံသကျမ်း (အခန်း ၅၊ ဂါထာ အမှတ်၂၁) မှာဖောြ်ပတဲ့ အိန္ဒိယဧကရာဇ် အသောကမင်းဟာ ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် ၂၁၈-နှစ် အကြာမှာ နန်းတက်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကိုပဲအခြေခံတာပါ။

မဟာဝံသနဲ့ ဝိနယအဋ္ဌကထာကျမ်းများအလိုအရ အဇာတသတ္တု (ဗုဒ္ဓမလွန်မီ ၈+ လွန်ပြီးနောက်) ၂၄၊ ဥဒယဘဒ္ဒ ၁၆၊ အနုရုဒ္ဓနှင့် မုဏ္ဍ ၈၊ နာဂဒါသက ၂၄၊ သုသုနာဂ ၁၈၊ ကာဠာသောက ၂၈၊ ၎င်း၏သား ဆယ်ယောက် ၂၂၊ နန္ဒမင်းသား ကိုးယောက် ၂၂၊ စန္ဒဂုတ္တ ၂၄၊ ဗိန္ဒုသာရ ၂၈၊ အသောက (ဘိသိက်မခံမီ ၄ +) နန်းစံ ၁၈-နှစ် မြောက် (ဗုဒ္ဓလွန်ပြီးနောက်နှစ်ပေါင်း ၂၃၆-နှစ်အကြာ)မှာ အသောကရဲ့သား တော်အရှင်မဟိန္ဒသီဟိုဠ်ကိုရောက်တယ်။ စန္ဒဂုတ္တဟာအသောကရဲ့ ဘိုးတော်ပါ။ အသောကဟာ နန်းရပြီး ၄-နှစ်ကြာမှဘိသိက်ခံတာ ဖြစ် လို့ ဘိုးတော် စန္ဒဂုတ္တမင်းနဲ့ အသောကတို့အကြား ဖော်ပြပြီး နန်းစံနှစ် တွေအရ ၅၆နှစ်ကွာတယ်။ ဒါကြောင့် စန္ဒဂုတ္တဟာ ဗုဒ္ဓနောက် (၂၁၈-၅၆)၁၆၂-နှစ်အကြာမှာ နန်းစိုက်တယ်။

အိန္ဒိယသမိုင်းအရ စန္ဒဂုတ္တနန်းတက်နှစ်ဟာ ဘီစီ ၃၂၁။ ဒီတော့ ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံနှစ်ဟာ ဘီစီ (၃၂၁+၁၆၂)၄၈၃။ သက်တော် ၈ဝပေါင်းရင် မြတ်ဗုဒ္ဓ မွေးဖွားနှစ်ဟာ (၄၈၃+၈၀)ဘီစီ၅၆၃။

ကမ္ဘာ့သမိုင်းအရ ဂရိဘုရင် အလက်စန္ဒာသဂရိတ်ဟာ ဘီစီ ၃၂၅ မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်အထိ အောင်နိုင်ပြီး အိန္ဒိယမှ အပြန်ဘီစီ၃၂၃မှာလမ်းမှာ ကွယ်လွန်တယ်။ အိန္ဒိယဘုရင် စန္ဒဂုတ္တ မောရိယမင်းကအလက်စန္ဒာရဲ့လူတွေကိုနှိမ်နင်းခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်က အသောကမင်း မမွေးဖွားသေးဘူးလို့ အိန္ဒိယသမိုင်းနဲ့ ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွေ အရသိရတယ်။ ဒါကြောင့်ဗုဒ္ဓဖွားနှစ်ကို ထေရဝါဒီတို့ ယူဆသလိုဘီစီ ၆၂၃ ယူရင် စန္ဒဂုတ္တနဲ့ အလက်စန္ဒာတို့ကို ခေတ်ပြိုင်ဆိုတဲ့ အဲဒီသမိုင်းတွေနဲ့ ဆန့်ကျင်သွားပါလိမ့်မယ်။

မင်းဆက်နှစ်ခု ပိုလာခြင်း

၁၉၀၇ ခုနှစ်က မဟာဝံသပါဠိကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့တဲ့ ပါဠိပါမောက္ခဝီလျံဂိုင်ဂါ (Wilhelm Geiger)ဟာ မဟာဝံသနဲ့ စူဠဝံသ ကျမ်းတွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ သီဟိုဠ်မင်းဆက်ကို အသေးစိတ် လေ့လာတဲ့ အခါ အေဒီ ၁၀၀၀ ခန့်က အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း စောဠတိုင်းသားတို့ သီဟိုဠ်ကို ကျူးကျော်တဲ့ အချိန်ကို ဖော်ပြတဲ့ သက္ကရာဇ်တွေမှာ ၆၂-နှစ်လောက် ကွာဟနေတာကိုတွေ့ရှိခဲ့တယ်။

တွေ့ရှိပုံကဒီလိုပါ..

စူဠဝံသကျမ်း အခန်း ၅၃ အရ တတိယ ဥဒယမင်း (ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၄၉၇ နန်းတက်) ပရက္ကမပဏ္ဍုမင်း (ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၅၉၀ နန်းတက်)တို့ရဲ့ အကြားကာလကို ၉၃-နှစ်နှင့် ၈-ရက်လို့ သိရတယ်။ အိန္ဒိယတောင် ပိုင်း Tanjore နယ်က စောဠဘုရင် ရာဇိန္ဒြရာဇစောဠဒေဝမင်း ရေးထိုးခဲ့တဲ့ ကျောက်စာမှာ စူဠဝံသကျမ်းမှာ ဆိုတဲ့ အတိုင်း တတိယဥဒယမင်း နန်းတက်ပြီးစမှာ စောဠတိုင်းသားတို့ သီဟိုဠ်ကို စစ်ချီကြောင်း ဖော်ပြလို့ ဒီမင်းနှစ်ပါး ခေတ်ပြိုင်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ စောဠဒေဝရဲ့ နန်းတက်နှစ်ကို အေဒီ ၁၀၁၁ လို့ အိန္ဒိယသမိုင်း ဆရာတို့ ဆိုတယ်။ စောဠတို့ သီဟိုဠ်ကို စစ်ချီတာ စောဠဒေဝမင်း နန်းစံ ၄-နှစ်မြောက် (အေဒီ ၁၀၁၅)။ ဒါဟာ စူဠဝံသကျမ်းလာ တတိယဥဒယ

နန်းတက်နှစ် (ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၄၉ရ)ဖြစ်နေတယ်။

ဒီတော့ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၄၉ရဟာအေဒီ၁၀၁၅ (ဒီအလိုပုံမှန် သမိုင်း ဆရာတို့ ပြသလို တတိယဥဒယနန်းတက်နှစ်ကိုအေဒီ ၉၄၆လို့ မဆို နိုင်တော့ဘူး)။ ဒါဆို ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံနှစ် ဘီစီ (၁၄၉၇-၁၀၁၅) ၄၈၃၊ မွေးဖွားနှစ်ဘီစီ၅၆၃လို့ အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်သွားတာပဲ။

တတိယ ဥဒယမင်းကစပြီး ပထမ ပရက္ကမဗာဟုမင်း တိုင်အောင် မင်းဆက်ကို အသေးစိတ်ရေးခဲ့သူ စူဠဝံသကျမ်းပြုဆရာဟာ တတိယ ဥဒယမင်း နန်းတက်နှစ်ကို ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၄၉၇ (စောဠ ကျောက်စာနှင့်အညီ အေဒီ ၁၀၁၅)၊ ပရက္ကမပဏ္ဍု နန်းတက်နှစ်ကို ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၅၉၀ (အေဒီ ၁၀၄၆)၊ ပထမ ပရက္ကမဗာဟု နန်းတက်နှစ်ကို ဗုဒ္ဓနှစ် ၁၆၉၇ (အေဒီ ၁၁၅၃) လို့ ဖော်ပြခဲ့ပေမယ့် တတိယဥဒယ နန်းတက်နှစ်မှာ ကျန်ဘုရင်နှစ်ပါး နန်းတက်နှစ်နဲ့ မတူတဲ့ အခြေခံ (သမိုင်းမှတ်တမ်းများ) က လာတယ်ဆိုတာကိုသတိပြုခဲ့မိပုံမရဘူး။

တတိယဥဒယနှင့် ပရက္ကမပဏ္ဍု အကြားကို ၎င်းအလို ၉၃-နှစ် ဆိုပေမဲ့ အမှန်တော့ ၃၁-နှစ် (အေဒီ ၁၀၁၀၅-၁၀၄၆)သာ ကွာပြီး ၆၂-နှစ်ပိုထွက်လာတာကိုအံ့သြဖွယ်တွေ့ရတယ်။

ဗုဒ္ဓဖွားနှစ် ၂ မျိုး ဖြစ်သွားခြင်း

အဲဒီလို ၆၂-နှစ် ပိုထွက်လာတာ ဘယ်မင်းဆက်ရယ်လို့ အတိအကျ မပြနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပေမယ့် သံသယဖြစ်နိုင်တဲ့ အချက်အချို့ကို ဂိုင်ဂါက ထောက်ပြခဲ့တယ်။ ဥပမာ အသက် ၃၇-နှစ်မှာ မင်းဖြစ်ပြီး နန်းသက် ၇၀ ကြာခဲ့တဲ့ ပဏ္ဍုကာဘယ (ဘီစီ ၄၃၇-၃၆၇) (ဒီမင်းလဲ အသက် သိပ်ရှည်လို့ ပုံမှန်တော့ မဟုတ်ဘူးတဲ့)ကို ဆက်ခံတဲ့ သူ့ရဲ့သားဖြစ်သူ မုဋသိဝဟာ ပဏ္ဍုကာဘယ မင်းမဖြစ်ခင် (အသက် ၃၇ နှစ်မတိုင်ခင်) က လက်ထပ်ခဲ့တဲ့ မိဖုရား သုဝဏ္ဏဝတီက ဖွားမြင်သတဲ့။ ဒါကြောင့် မုဋသိဝ မင်းပြုတဲ့ အခါ အနည်းဆုံး အသက် ၇၀။ ဒါပေမယ့် မုဋသိဝ နန်းစံသက်တမ်း၆၀-နှစ်လို့ မဟာဝံသမှာ ဆိုတယ်။ ဒါဆိုရင် မုဋသိဝ အသက်၁၃၀ ဖြစ်သွားတာမို့ ယုတ္တိမတန်ပေဘူး။

သီဟိုဠ် အစဉ်အလာသမိုင်းဟာ အချို့ဖြစ်စဉ်တွေကို အမှန်အတိုင်း ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မှာ ဖြစ်ပေမယ့် ဘုရင့်နန်းစံနှစ်တွေနဲ့ ပတ်သက် ရာမှာတော့ ဝိဇယမင်း သီဟိုဠ်မှာ နန်းစံနှစ်ကို ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံနှစ်နှင့် ထပ် တူဖြစ်အောင် ဆွဲဆန့်ထားဖွယ်ရှိတယ်လို့ ဂိုင်ဂါကယူဆခဲ့တယ်။ အဲဒီလို ယူဆလို့ ဂိုင်ဂါဟာမဟာဝံသအဆို ဘီစီ ၅၄၄နှစ်ထဲက (ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွေနဲ့ အညီ) ၆၁-နှစ် လျှော့ပစ်ဖို့ တင်ပြခဲ့တာကို Dr. ဝါလ် ပိုလာ ရာလဟုလာစတဲ့ ပညာရှင်တွေ မငြင်း သို့မဟုတ် လက်ခံကြတဲ့ အတွက်အနောက်တိုင်းပညာရှင်တွေအကြား ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံနှစ် ဘီစီ ၄၈၃၊ ဗုဒ္ဓဖွားမြင်နှစ်ဘီစီ ၅၆၃လို့ ဆိုလာကြတာပါ။

မဟာဝံသအလို ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံတဲ့ နှစ်မှာ ဝိဇယမင်း သီဟိုဠ်ကို ရောက်တယ်ဆိုပေမယ့် ပထမဆုံး ဗြဟ္မီအက္ခရာနဲ့ ရေးထိုးထားတဲ့ သီဟိုဠ် အနုရာဓပုရ မြို့နားမှာရှိတဲ့ ဆိရန် ဒေရနိယဂါလ (Siran Dera-niyagala) ကျောက်စာအရ အဆိုပါ ဝိဇယမင်း သီဟိုဠ်ရောက်ချိန်ဟာ ဘီစီ ၄၈၀-ခန့် ဖြစ်တာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် မဟာဝံသ အလို ဝိဇယဘုရင် သီဟိုဠ်ရောက်နှစ်နဲ့ အဲဒီပြာကရိတ် ဗြဟ္မီကျောက် စာအဆိုကွဲလွဲနေတာဟာ ဂိုင်ဂါရဲ့အယူအဆ (ဘီစီ ၅၆၃ဗုဒ္ဓဖွား)ကို ထောက်ခံသလိုဖြစ်နေတယ်။

ဗုဒ္ဓလွန်ပြီး နှစ်တစ်ရာအကြာမှာ ကျင်းပတဲ့ ဒုတိယသံဂယနာမှာ ဗုဒ္ဓကိုသိမီလိုက်တဲ့ မထေရ်ကြီးတွေ ပါတယ်ဆိုတဲ့ လူ့သက်တမ်းကို အခြေပြုဖော်ပြတဲ့ အထက်ပါ အယူအဆ နှစ်မျိုးနဲ့ လုံးဝခြားနားတဲ့ ဗုဒ္ဓ မွေးနှစ်နောက်တစ်မျိုး တင်ပြထားတာလည်းရှိပါသေးရဲ့။ သုတေသနရဲ့ သဘောအရ မသေချာသေးသရွေ့ အထောက်အထား ပြည့်စုံ ခိုင်လုံတဲ့ အထိ ဆက်လက်ရှာဖွေ စဉ်းစားနေရဦးမှာပါ။

စိတ်ထားမြင့်သူ၏ နှလုံးသွင်း

_____________________

မှားယွင်းမှုဟူသည် မောဟမကင်းသူ လူတိုင်းနှင့် ဆက်ဆံ၏။ သုခ၏ မျိုးစေ့ဖြစ်သော ဒုက္ခကို ရဲဝံ့စွာ ငါခံယူမည်။ ငါ့တာဝန်ကို ငါကိုယ်တို င်သိ၍ ဆောင်ရွက်မည်။

ငါ့အလုပ်နှင့် တူသောအကျိုးကို မချွတ်ငါရမည်။

(စတုတ္ထစံကျောင်းဆရာတော်)

၁၄။ ပတ္တနိကုဇ္ဇန (သပိတ်မှောက်)

သြဂုတ် ၂၂၊၂၀၀၇။

-------------------

ရိုသေစွာလျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

မကြာခင်က တပည့်တော်တို့ စကားကြုံလို့ ဓမ္မရေးရာကိစ္စ ဆွေးနွေးမိတဲ့ အခါ နှစ်ယောက်လုံး ဘာသာရေးဗဟုသုတ နည်းပါးကြလို့ တိကျတဲ့ အဖြေတစ်ခု မရခဲ့ပါဘူး။ ငြင်းရင်းနဲ့ ပဲ အချိန်ကုန်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရာက ‘ပတ္တနိကုဇ္ဇန’ အကြောင်းပါ။ ပတ္တနိကုဇ္ဇနဆိုတာ သပိတ်မှောက်တယ်လို့ တော့ သိပါတယ်။ အပြည့်အစုံ မသိသေးပါ အရှင်ဘုရား။ ဘယ်တုန်းက စတင်ခဲ့ပါသလဲ။ သံဃာတွေက ဘာကြောင့် ဘယ်သူ့ကို အဲဒါမျိုး ပတ္တနိကုဇ္ဇကို လုပ်ကြပါသလဲ။ ဗုဒ္ဓသာသနာ့သမိုင်းမှာ ဘယ်နှစ်ဦးလောက် သံဃာတော်တွေရဲ့ ပတ္တနိကုဇ္ဇနပြုခံထိဖူးကြပါသလဲ၊ သိပါရစေ။

ယွန်းအိန္ဒြာ၊ USA

-------------------

သပိတ်မှောက်

‘ပတ္တ = (လှန်ထားတဲ့) သပိတ်ကို၊ နိကုဇ္ဇန = မှောက်ခြင်း’လို့ တိုက် ရိုက် ဆိုရလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် တင်စားပြီး ပြောတာပါ။ အဓိပ္ပာယ်မှန် က ရှေ့မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အပြစ်ရှစ်မျိုးထဲက တစ်ခုခုကို ကျူးလွန်သူ ရဲ့အိမ်က မည်သည့် အလှူဝတ္ထုကိုမှ လက်မခံတာ၊ အဲဒီလို လက်မခံဖို့ အခြားကျောင်းတိုက်က သံဃာတော်တွေကိုပါ သတင်းစကား ပို့ထား တာကို ‘သပိတ်မှောက်’လို့ ဆိုလိုတာပါ။

(အင်္ဂုတ္တရနှင့် ဝိနယအဋ္ဌကထာများ အလိုအရ) သပိတ်ကို အမှန် တကယ် မှောက်ထားလိုက်ရမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး (န အဓောမုခဌပနေန)တဲ့။ ပတ္တနိကုဇ္ဇနကံ (သပိတ်မှောက်အလုပ်)ကို သိမ်ထဲမှာဖြစ်စေ၊ သိမ်မရှိရင် မြစ်ထဲမှာဖြစ်စေ သံဃာတော်တွေ စုရုံးပြီး ကမ္မဝါစာ (ပုံစံကျ ကြေညာစာတမ်း)ကို ဖတ်ပြီး ထုတ်ပြန်ရပါတယ်။ အဲဒီလို ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် သဘောတူတဲ့ သံဃာတော်တွေ အားလုံး တစ်ညီ တစ်ညွတ်တည်း လိုက်နာရပါတယ်။

နောက်ခံသမိုင်း

မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ဝစလို့ ခေါ်တဲ့ လိစ္ဆဝီ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ဒကာ တစ်ယောက်ဟာ မလိမ္မာသူ လူမိုက်တစ်စုက မြှောက်ထိုးပင့်ကော်လုပ်လို့ ဗုဒ္ဓထံသွားပြီး ဗုဒ္ဓရဲ့တပည့် အရှင်ဒဗ္ဗ အမည်ရတဲ့ သူတော်စင် ရဟန်းမြတ်ကို စွပ်စွဲတယ်။ မောင်ဝရဲ့ နှုတ်ထွက်စကားက ‘မြတ်စွာဘုရား၊ သမုဒ္ဒရာရေ ပူလောင်ရော့မည်ထင့်၊ အရှင်ဒဗ္ဗဟာ တပည့်တော်ရဲ့ အိမ့်ရှင်မကိုမှ အဓမ္မပြုကျင့်ပါပြီ’တဲ့။ ဒါပေမယ့် အရှင်ဒဗ္ဗဟာ အာသဝေါ ကုန်ပြီးတဲ့ ရဟန္တာကြီးပါ။ ဒီတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓက အရှင်ဒဗ္ဗကို ပရိသတ်အလယ်ခေါ်ပြီး စစ်မေးရာမှာအရှင်ဒဗ္ဗက ‘ဘုန်းတော်ကြီးတော်မူ သော မြတ်စွာဘုရား၊ တပည့်တော်ဒဗ္ဗ အိမ်မက်နဲ့ တောင် မေထုန်မှု မပြုဖူးပေါင်ဘုရား’လို့ ဖြေပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ကိုအကြောင်းပြုပြီး မောင်ဝ (မောင်တိုး)လို ဒကာလူမိုက်ကို ဆုံးမဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အောက်ပါ ရှစ်မျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးကို ကျူးလွန်တဲ့ လူဒကာကို ‘ပတ္တနိကုဇ္ဇန’ လုပ်ဖို့မြတ်ဗုဒ္ဓခွင့်ပြု (လုပ်ခွင့်ပေး)တော်မူလိုက်ပါတယ်။

၁) ရဟန်းတွေ ဆွမ်းကွမ်းအလှူ မပြည့်မစုံဖြစ်အောင် အခြား လူတွေကိုစည်းရုံးခြင်း၊ လှုံ့ဆော်ခြင်း

၂)ရဟန်းတွေအရှက်တကွဲအကျိုးနည်းဖြစ်အောင်လှုံ့ဆော်ခြင်း

၃)ရဟန်းတော်တွေ နေမြဲနေရာမှာ မနေနိုင်အောင် (ထွက်သွားအောင်)အားထုတ်ခြင်း

၄)ရဟန်းတော်တွေကိုမဟုတ်တမ်းတရမ်းကဲ့ရဲ့ပြစ်ဆိုစွပ်စွဲခြင်း

၅)ရဟန်းတော်တွေညီညွတ်မှုပျက်ပြားအောင်လုံ့လပြုခြင်း

၆)ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်အားကဲ့ရဲ့စကားဆိုခြင်း

၇)ဗုဒ္ဓဓမ္မအားကဲ့ရဲ့စကားဆိုခြင်း

၈)ရဟန်းသံဃာအားကဲ့ရဲ့စကားဆိုခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။

သမိုင်းတင်ခံရသူများ

တွေ့ဖူးသလောက် ဗုဒ္ဓသာသနာ့သမိုင်းမှာတော့ အဲဒီ လိစ္ဆဝီအနွယ် ဝ ဥပါသကာရယ်၊ နောက်ပြီး သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒုတိယ ဒါဋ္ဌောပတိဿမင်း (အေဒီ ၆၅၀-၆၅၈)ရယ် ဒီနှစ်ယောက် ပတ္တနိကုဇ္ဇနကံ ပြုခံရတာကို မှတ်သားမိပါတယ်။ ဒီသီဟိုဠ်မင်းဟာ အဘယဂိရိကျောင်းတိုက်ကိုလှူဖို့ ကျောင်း အဆောက်အအုံတစ်ခု ဆောက်လုပ်တဲ့ အခါ မြေနေရာဟာ ကပ်နေတဲ့ မဟာဝိဟာရကျောင်းတိုက်ရဲ့ နယ်နိမိတ်အတွင်းဖက်ကို ဝင်နေတယ်။ ဒါကို မဟာဝိဟာရသံဃာက ယင်းသို့မလုပ်ဖို့ ဘုရင်ကို မေတ္တာရပ်ခံပေမယ့် ဘုရင်က အာဏာသုံးပြီး အတင်းအကြပ် ပြီးအောင် ဆောက်လုပ်လိုက်တယ်။ အဲဒါကြောင့် မဟာဝိဟာရသံဃာတွေက မကျေနပ်လို့ ဘုရင်ကို ပတ္တနိကုဇ္ဇနကံပြုကြပါတယ်။

ဒီလိုလုပ်တာဟာ လူဥပါသကာ တစ်ယောက်ကို အထူးသဖြင့် သူလို သာသနာပြု (ဆိုတဲ့) ဘုရင်ကို (အဲဒီခေတ်က) အကြီးအကျယ် စော်ကားမှုတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီကိစ္စကြောင့် ဘုရင်က မဟာဝိဟာရသံဃာကို အန္တရယ်ပြုခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်းမရှိပါဘူး။ စူဠဝံသကျမ်း (အခန်း ၄၃၊ ဂါထာ ၃၂-၃၃) မှာ ရဟန်းတော်တွေ စီတန်းလျက် သပိတ်ကို ပက်လက် အပေါ်လှန်သွားကြပြီး သူတို့ မကြိုက်တဲ့ ဥပါသကာ (ဘုရင့်) အိမ်ရှေ့ကျမှ သပိတ်ကို မှောက်ထား ကြတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ဒါကတော့ ဝိနည်းပါဠိတော်မှာ ညွှန်ပြတဲ့ အတိုင်း သိမ်ထဲမှာ ကမ္မဝါစာဖတ်ပြီးမှ လူထုရှေ့မှောက်မှာ လူထုသိ မြင်နိုင်တဲ့ ပုံစံနဲ့ အဲဒီခေတ် (အေဒီခုနစ်ရာစု)အချိန်က လက်တွေ့ ပတ္တနိကုဇ္ဇနပြု (သပိတ်မှောက်) ခဲ့ပုံကို ဖော်ပြတာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ နှောင်းခေတ်တွေမှာလည်း သပိတ်မှောက် အဓိပ္ပာယ်ကို ပေါ်လွင်အောင် ပြုတဲ့ အနေနဲ့ သပိတ်ကို မှောက်ထားတဲ့ ပုံတွေကို တွေ့နိုင်တယ်။

အမှန်ကတော့ သံဃာတော်များအနေနဲ့ ကြေညာထားတဲ့ ဥပါသကာအိမ်က မည်သည့် အလှူပစ္စည်းကိုမျှ လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆို လိုတဲ့ သဘောပါပဲ။ သပိတ်ကိုမှောက်မသွားရင်လည်း ရပါတယ်။ စစ်အစိုးရနဲ့ သဘောထား မတိုက်ဆိုင်လို့ ပညာတတ် မထေရ်ကြီးတစ်ချို့ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ နဲ့ ၂၀၀၇-ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံလုံးကျွတ် သံဃာတော်တွေ ပြုခဲ့တဲ့ ‘ပတ္တနိကုဇ္ဇနကံ’ဆိုတာဟာလည်း အဲဒါကြောင့် အဲဒီရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပြုခဲ့ကြတာပါ။

၁၅။ အရှင်ဓမ္မပါလဆုတောင်း

သြဂုတ် ၅၊၂၀၀၇။

-------------------

ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်၊

မြန်မာပြည်က အမည်မဖော်လိုတဲ့ နာမည်ကြီးဓမ္မကထိက ဆရာတော် တစ်ပါးဟောတဲ့ အထဲမှာ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်းမှာ ဒုတိယ အဋ္ဌကထာဆရာကြီးလို့ ထင်ရှားတဲ့ စရိယာပိဋကအဋ္ဌကထာကိုပါ ရေးသားခဲ့တဲ့ အရှင်ဓမ္မပါလဟာ ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း ၈၀၀ လောက်အကြာမှာ ပေါ်ထွန်းခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ ‘အရှင်ဓမ္မပါလ ဆုတောင်း’လို့ ခေါ်တဲ့ အဲဒီ ဗွီဒီယိုတိပ်ခွေထဲမှာ ဆရာတော်ဟာ အဲဒီ သက္ကရာဇ်ကို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ညွှန်းဆိုခဲ့တာကိုတွေ့ရပါတယ်။

အစဉ်အလာအရ ထေရဝါဒရဲ့ ပထမဦးဆုံးသော အဋ္ဌကထာ ဆရာကြီး အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသဟာ ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း ၉၃၀ (အေဒီ၄ရာစုကုန်ခါနီး) မှာသီဟိုဠ်ကိုရောက်တယ်၊ ပြီးတော့ အရှင်ဓမ္မပါလဟာ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသရဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေကို ထပ်ဖွင့်တဲ့ ဋီကာကျမ်းတွေအပြင်အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ မဖွင့်ခဲ့တဲ့ ပါဠိတော် တွေကိုဖွင့်တဲ့ အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေကိုလည်း ရေးသားခဲ့တယ်လို့ ကြားဖူးပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသထက် နောက်ကျ လို့ အရှင်ဓမ္မပါလ ပေါ်ထွန်းရာခေတ်ဟာ သာသာနာနှစ် ၈၀၀ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ခုနှစ်သက္ကရာဇ်အမှန်ကို သိပါရစေ။

အရှင်ဝေပုလ္လာစာရ၊ ခေတ္တသီရိလင်္ကာ။

-------------------

အရှင်ဓမ္မပါလ

နှောင်းခေတ်အဋ္ဌကထာ ဋီကာကျမ်းတွေမှာ အာစရိယဓမ္မပါလ ဆိုတဲ့ အမည်နဲ့ ကျော်ကြားလှတဲ့ အရှင်ဓမ္မပါလဟာ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေ ကိုရော ဋီကာကျမ်းတွေကိုပါ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ အရှင်မြတ်ကို အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသပြီးနောက်ဒုတိယ အဋ္ဌကထာကျမ်းပြု ဆရာကြီးအနေနဲ့ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာပညာရှင်တွေကလေးစားကြပါတယ်။

အရှင် မြတ်ဟာ ဥဒါန၊* ဣတိဝုတ္တက၊* ဝိမာနဝတ္ထု၊* ပေတဝတ္ထု၊* ထေရဂါထာ၊* ထေရီဂါထာ၊* စရိယာပိဋကနှင့် နေတ္တိပကရဏ ပါဠိ တော် တွေရဲ့အဖွင့် အဋ္ဌကထာတွေကို ရေးခဲ့ပါတယ်။ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ ရေးတဲ့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာကို ထပ်မံဖွင့်တဲ့ ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာ လို့ ခေါ်တဲ့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ၊ လီနတ္ထပကာသနာလို့ ခေါ်တဲ့ ဒီဃနိကာယ်၊ မဇ္ဈိမနိကာယ်၊ သံယုတ္တနိကာယ် အဋ္ဌကထာတွေရဲ့ အဖွင့်ဋီကာတွေနဲ့ နေတ္တိဋီကာ၊ ဇာတကဋီကာ ကျမ်းတွေကို ရေးခဲ့ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝံသဋီကာ၊ အဘိဓမ္မအနုဋီကာတွေကို အရှင်မြတ်ရဲ့ကျမ်းစာအဖြစ် ဂန္ထဝံသကျမ်းမှာ ဖော်ပြတာကို သုတေသီအချို့က လက်မခံ လိုဘဲ ရှိကြပါတယ်။

အရှင်ဓမ္မပါလရဲ့ခေတ်

အရှင်ဓမ္မပါလ ပေါ်ထွန်းရာ ခေတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပညာရှင်တွေ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အယူအဆ မတူကြဘူး။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ၊ နိကာယ် ဋီကာတွေနဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ ပါတဲ့ အရှင်မြတ်ရဲ့ ရေးသားချက် အချို့အရ အရှင်မြတ်ဟာ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောထက် နှစ် အနည်းငယ်သာနောက်ကျဖွယ်ရှိတယ်လို့ ယေဘုယျအားဖြင့်လက်ခံကြပါတယ်။ အရှင်မဟာနာမအမည်ရှိတဲ့ မထေရ်ဟာ သဒ္ဓမ္မပ္ပကာသနီ (ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ) ကျမ်းကို (အဲဒီကျမ်းရဲ့ နိဂုံးအဆိုအရ) သီဟိုဠ်ဘုရင် ပထမမောဂ္ဂလ္လာနမင်း (အေဒီ ၄၉၅-၅၁၃) ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သုံးနှစ်အကြာ (အေဒီ ၅၁၆)မှာ ရေးပြီးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီပဋိမ္ဘိဒါမဂ္ဂအဋ္ဌထာကျမ်းမှာ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသရဲ့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌက ထာ အဆိုကို ဝေဖန်ချက်နှစ်ရပ် ပါရှိတယ်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ ကိုရေးတဲ့ (မေးခွန်းနှင့်ဆိုင်တဲ့) အရှင်ဓမ္မပါလက ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ အဋ္ဌထာအဆိုကို ပြန်လည်ချေပထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရှင်ဓမ္မပါလဟာ အရှင်မဟာနာမထက် နောက်ကျပြီး အေဒီ ၆ ရာစု ထက်မစောနိုင်တော့ဘူး။

သီဟိုဠ်ပါဠိပညာရှင်တွေနဲ့ အနောက်တိုင်းသားအချို့ ယူဆသလို အဘိဓမ္မာမူလဋီကာကျမ်းပြု အရှင်အာနန္ဒာရဲ့တပည့် နာမည်တူ စူဠဓမ္မပါလမထေရ်က အဘိဓမ္မာအနုဋီကာကို ရေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အဆိုကို လက်ခံနိုင်ရင် အနုဋီကာမှာ အရှင်ဓမ္မပါလရဲ့ နေတ္တိအဋ္ဌကထာကို ရည်ညွှန်းခဲ့တာ (အနုဋီ၊၂၊၁၈၅)ကို တွေ့ရလို့ အရှင်အာနန္ဒာနဲ့ အရှင်စူဠဓမ္မပါလတို့ဆရာတပည့် ပေါ်ထွန်းတဲ့ သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒုတိယအဂ္ဂဗောဓိမင်း (၆၁၂-၆၂၂)ထက် နောက်မကျနိုင်လို့ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီ နှစ် တစ်ရာလောက်အကြားကာလအတွင်းဖြစ်နိုင်လေမလားဘဲ။

သီဟိုဠ်ပညာရှင် အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ အေပီဗုဒ္ဓဒတ္တမထေရ်က အာစရိယဓမ္မပါလကို အေဒီ ၁၀-ရာစုခန့်လို့ ဆိုပေမယ့် ပညာရှင်အများစုက ဒီအဆိုမခိုင်လုံဘူးလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သုတေသီအများစု လက်ခံသဘောတူတဲ့ အရှင်ဓမ္မပါလ ပေါ်ထွန်းရာခေတ် အတိအကျ ကိုလဲမရရှိသေးပါဘူး။

မွေးရပ်ဇာတိ

အရှင်ဓမ္မပါလ ပြုစုခဲ့တဲ့ ကျမ်းစာတွေမှာအရှင်မြတ်ရဲ့မွေးရပ်ဇာတိကိုလည်း တစ်စွန်း တစ်စတောင်မဖော်ပြပါဘူး။ အရှင်မြတ်ရဲ့ အဋ္ဌကထာ တွေနဲ့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ နိဂုံးတွေမှာ ‘ဆီးပင်ဆိပ်ကျောင်းနေ (ဗဒရတိတ္ထဝိဟာရဝါသိနာ) အရှင်ဓမ္မပါလ စီရင်တယ်’လို့ ဆိုတယ်။ နေတ္တိ အဋ္ဌကထာ နိဂုံးအရဆိုရင် နာဂပဋ္ဋ္ဋန်မြို့ရှိ ဓမ္မာသောကမင်း ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းတဲ့ ဗဒရတိတ္ထကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးတယ်ခဲ့လို့ သိရတယ်။ Mrs T.W. Rays Davids (လန်ဒန်ပါဠိဒေဝီ)က ‘ဓမ္မပါလဟာ ဗုဒ္ဓဃောသ ပညာသင်ယူခဲ့တဲ့ တက္ကသိုလ် (မဟာဝိဟာရကျောင်းတိုက်) မှာပဲ ပညာသင်ယူခဲ့တယ်။ ကျမ်းပြုသူ နှစ်ပါးလုံး အယူအဆတူညီကြတယ်။ တူညီတဲ့ ဆရာအရှင်တွေကို ရည်ညွှန်းကြတယ်။ ဖွင့်ဆိုတဲ့ နည်းစနစ် တူညီကြတယ်။ ဝေါဟာရဗေဒနဲ့ ဝေါဟာရ သမိုင်းဆိုင်ရာ အတတ်ပညာမှာ ဟန်ချင်း တူညီကြတယ်’လို့ ဆိုတယ်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကို အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်သူ ဘိက္ခု ဉာဏမောဠိကတော့ အရှင်ဓမ္မပါလ သီဟိုဠ်ကို ရောက်မရောက်အသေအချာ မဆိုနိုင်ဘူးတဲ့။

မြန်မာနိုင်ငံက အရှင်ပညာသာမိ (အေဒီ ၁၈၆၁) ရေးတဲ့ သာ န ဝံသကျမ်းက ဗဒရတိတ္ထဟာ ဒမိဠတိုင်းမှာ ပါဝင်ပြီးသီဟဠဒီပနဲ့ သိပ်မဝေးကွာလို့ အရှင်ဓမ္မပါလကိုသီဟိုဠ်နိုင်ငံသားလို့ ယူဆတယ်။

အေပီ ဗုဒ္ဓဒတ္တထေရ်က အဲဒီ ဗဒရတိတ္ထကျောင်း တည်ရှိတဲ့ အရပ်ဟာ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း တန်ဂျို (Tanjore Tanjore မိုင်အကွာ ကိုရိုမန်ဒေါလ် ကမ်းရိုးတမ်းဒေသ ပင်လယ် ကမ်းခြေက ယခုတိုင်နာဂပဋ္ဋန်လို့ ခေါ်တဲ့ မြို့ ဖြစ်ပါသတဲ့။ ပါဠိစာပေ ပညာရှင်ဘီစီ လော (B.C. Law) က ‘အရှင်ဓမ္မပါလဟာ တမီးလ် (Tamil) နိုင်ငံ၊ ကဉ္စိပုရမြို့မှာ ဖွားမြင်ပုံရတယ်။ တရုတ်ရဟန်းတော် ဟူယင်ဆန် ခရစ်နှစ်၆၄၀ မှာ ကဉ္စိပုရသို့ ရောက်စဉ်က သူမရောက်ခင် သိပ်မဝေးကွာတဲ့ အချိန်က ဒေသတစ်ခွင် အလွန် ကျော်ကြားခဲ့တဲ့ အရှင်ဓမ္မပါလဟာ ကဉ္စိပုရမြို့သား ဖြစ်တယ်လို့ မိတ်ဆွေ ရဟန်းတွေက ပြောဆိုကြကြောင်း မှတ်တမ်းတင်ခဲ့တယ်လို့ ’ဆိုတယ်။

ကဉ္စိပုရမြို့ဆိုတာ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း ဒက်ခန် (Dekkhan) နယ်၊ မဟာရဋ္ဌပြည်နယ်၊ မြို့တော်မဒရပ်ရဲ့အနောက်တောင်ဘက်၄၅၀-မိုင် အကွာမှာ ရှိတဲ့ ယခုအခေါ် ကွန်ဂျီဗာရမ် (Conjevaram)မြို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမြို့မှာပဲ ရှေးဦး အဋ္ဌကထာ ဆရာကြီးတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ အရှင် မဟာ ဗုဒ္ဓဃောသ၊ ယင်းနှင့်ခေတ်ပြိုင်အရှင်ဗုဒ္ဓဒတ္တတို့လည်း ရံဖန်ရံခါ သီတင်းသုံးခဲ့ဖူးတယ်လို့ သူတို့ရဲ့ ကျမ်းစာ နိဂုံးတွေမှာဖော်ပြပါတယ်။ ဒီဒေသနဲ့ ရှေးအခါက မြန်မာနိုင်ငံ မွန်ဒေသတို့ ကူသန်းသွားလာမှု ရှိခဲ့တယ်လို့ Pali Literature of Burma ကျမ်းကို ရေးသားခဲ့သူ ပါဠိပညာရှင် M.H. Bode က ဆိုတယ် (PLB, P. 8)။ အဲဒီ ခေတ်အချိန်က ထေရဝါဒဗုဒ္ဓသာသနာတော်အလွန် ထွန်းကားခဲ့တဲ့ နေရာဖြစ်ဟန်တူပါတယ်။

အရှင်ဓမ္မပါလဟာ ကဉ္စိပုရမြို့မှာ ဖွားမြင်ပေမယ့် ရဟန်းဘဝသို့ ရောက်တဲ့ အခါ သီဟိုဠ်ကျွန်း အနုရာဓမြို့မှာ ပညာဆည်းပူးချိန်မှ တစ်ပါး နာဂပဋ္ဋန် ဆိပ်ကမ်းမြို့မှာပဲ သီတင်းသုံးခဲ့ပုံရပြီး အဲဒီခေတ်က ဗုဒ္ဓ သာသနာတော်ရဲ့ အချက်အချာ နေရာဒေသဖြစ်တဲ့ ကဉ္စပုရမြို့မှာလည်း ရံဖန်ရံခါကြွရောက်သီတင်းခဲ့ပုံပါပဲ။

သုံးသပ်ချက်

အနှစ်ချုပ်ရင် အရှင်ဓမ္မပါလဟာ အေဒီ ၆-ရာစုနှောင်းပိုင်း (ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း ၁၁၀၀-၁၂၀၀)အတွင်း ပေါ်ထွန်းခဲ့တဲ့ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းသား ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်။ သီဟိုဠ်ကျွန်း၊ အနုရာပုရမြို့ရှိ မဟာဝိဟာရကျောင်းတိုက်နဲ့ ဆက်စပ်ပတ် သက်မှုရှိခဲ့ပြီး အရှင်မြတ် ဘဝရဲ့ အချိန်ကာလများစွာကို အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း နာဂပဋ္ဋန်မြို့က အသောကမင်း ကောင်းမှုလို့ ယူဆရတဲ့ ဗဒရတိတ္ထကျောင်းမှာ ကုန်လွန်ခဲ့ဖွယ်ရှိတယ်လို့ အရှင်မြတ်ရဲ့ ဘဝဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်လို့ အနီးစပ်ဆုံး ဖြစ်နိုင်ခြေကို ဒီလောက်ပဲဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ငြင်းခုံခြင်းအကျိုး

ဝါဒေဝါဒေ ဇာယတေ တတွဗောဓော။ ငြင်းခုံတိုင်း၌ အသိသစ်ကို ပေါက်ပွားစေ၏။

၁၆။ သီဟိုဠ် မဟာဗောဓိပင်

ဇူလိုင် ၂၉၊၂၀၀၇။

------------

လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

အရှင်ဘုရား၊ ဘီစီ ၃ ရာစုတုန်းက အိန္ဒိယဘုရင် အသောကမင်းဟာ သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းကို ဗုဒ္ဓဂယာမှာရှိတဲ့ မဟာဗောဓိပင်ရဲ့ တောင်ဖက်က အကိုင်းတစ်ခုကို လက်ဆောင် ပေးတာကို သီဟိုဠ်ဘုရင်က သီဟိုဠ်နိုင်ငံမှာ စိုက်ပျိုးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဗောဓိပင်ဟာ ယနေ့ ထိသီဟိုဠ်မှာ ရှင်သန်နေဆဲရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါဖြင့်ရင် ဒီသစ်ပင်ဟာ သက်တမ် ၂၃၀၀ ကျော်ရှိပြီဖြစ်လို့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ သက်တမ်း အရှည်ဆုံး သစ်ပင်တွေထဲမှာ ပါဝင်ပါလိမ့်မယ်။ အဲဒါ ဖြစ်နိုင်ပါသလား။ ဘာနဲ့ သက်သေပြမလဲ။ အသောကမင်းက ဘာလို့ တောင်ဖက်က အကိုင်းကိုမှရွေးပြီး သီဟိုဠ်ဘုရင်ကို လက်ဆောင်ပေးလိုက်ရပါသလဲ။

ဗုဒ္ဓဝါဒကို သီဟိုဠ်ကို ယူဆောင်သွားခဲ့တဲ့ အရှင်မဟိန္ဒကို အချို့က အသောကမင်းရဲ့ ညီတော်လို့ ဖော်ပြပြီးအချို့က အသသောကမင်းရဲ့ သားတော်လို့ ဖော်ပြတယ်။ ဘာကြောင့်ဘယ်သူ ဖြစ်နိုင်တယ် ဆိုတာကိုလဲသိပါရစေဘုရား။

ချစ်ပန်းဝေ

-------------------

သက်တမ်းအရှည်ဆုံး

အိန္ဒိယဧကရာဇ် အသောကမင်းက သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းကို အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဗီဟာပြည်နယ်ဂယမြို့အနီးမှာယနေ့တိုင် တည်ရှိ ဆဲဖြစ်တဲ့ သမိုင်းဝင် မဟာဗောဓိပင်ရဲ့ဗောဓိကိုင်းကိုဘီစီ၃ ရာစုမှာ လက်ဆောင်ပေးခဲ့တယ်ဆိုတာ မှန်ပါတယ်။ အဲဒီဗောဓိကိုင်းကို သီဟိုဠ် ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿက စိုက်ပျိုးခဲ့တယ်ဆိုတာလည်း မှန်ပါတယ်။ အဲဒီဗောဓိပင်ကိုသီဟိုဠ်နိုင်ငံ (အတိအကျဆိုရင် ရှေးဟောင်းမြို့တော် အနုရာဓပုရမြို့) မှာ ယနေ့တိုင် တွေ့နိုင်သေးတယ်ဆိုတာလဲ အမှန်ပါပဲ။ ဟုတ်ပါတယ်၊ အဲဒီဗောဓိပင်ဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၃ဝဝခန့် တည်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်လို့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး သစ်ပင်တွေထဲမှာ ပါဝင်တယ်ဆိုတာလည်း ရာနှုန်းပြည့်သေချာပါတယ်။

မှတ်တမ်းများ

အဲဒီလိုဆိုနိုင်ဖို့ ခိုင်လုံတဲ့ မှတ်တမ်းတွေရှိပါတယ်။ သီရိလင်္ကာဟာ နိုင်ငံငယ်သလောက် စာပေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုထွန်းကားတာ အလွန် ရှေးကျတဲ့ နိုင်ငံပါ။ ခရစ်နှစ် တစ်ရာစု မတိုင်မီကပင် စာပေအရေးအသား ထွန်းကားခဲ့တဲ့ နိုင်ငံပါ။ နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင်လောက်က ကျောက်စာတွေ သမိုင်းမှတ်တမ်းတွေ၊ ပြီးတော့ အဲဒီလို မူရင်းမှတ်တမ်းတွေက ဆင်းသက်တဲ့ ဆင့်ပွားမှတ်တမ်းတွေ ယနေ့ထိရှိနေပါတယ်။

အဲဒီအထဲမှာ ဒီပဝံသနဲ့ မဟာဝံသကျမ်း (နှစ်ကျမ်းလုံး သီဟိုဠ်နိုင်ငံရဲ့ မင်းစဉ်မင်းဆက်နဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာသမိုင်းကို ဖော်ပြတယ်) တွေဟာ အလွန်ရှေးကျတဲ့ အချိန်ကပင် သီဟိုဠ်ဘာသာနဲ့ တည်ရှိခဲ့ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပါဠိဘာသာ ဒီပဝံသကျမ်းကတော့ အေဒီ ၄ ရာစုလောက်က ရေးခဲ့တာလို့ သိရပြီး၊ ပါဠိဘာသာ မဟာဝံသကျမ်းက အပိုင်း ၁ကို အေဒီ ၅ ရာစု၊ အပိုင်း ၂ကို ၁၂ ရာစု၊ အပိုင်း ၃ကို ၁၇၅၀ ခန့်၊ အပိုင်း ၄ကို ခုနှစ် မသိ၊ အပိုင်း ၅ကို ၁၈၇၇ တွေမှာ ရေးခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အချိန်ကာလတစ်ခု လွန်သွားတိုင်း ဒါမှမဟုတ် လိုအပ်တဲ့ အချိန် ရောက်တိုင်း ပညာရှင်တွေ ပါဠိဘာသာနဲ့ ဆက်ကာဆက်ကာ ရေးလာခဲ့တဲ့ ကျမ်းမျိုးဖြစ်ပါတယ်။

အေဒီ ၁၀ ရာစုလောက်မှာ ဒီမဟာဗောဓိပင်သမိုင်းကိုပဲ သီးသန့် ဖော်ပြတဲ့ အဲဒီလို ရှေးဟောင်း သီဟိုဠ်ဘာသာကျမ်းတွေကိုပဲ မှီငြမ်း ပြုရေးသားတဲ့ မဟာဗောဓိဝံသကျမ်း ဆိုတာလဲရှိပါတယ်။

အဲဒီကျမ်းတွေအရ ဒီမဟာဗောဓိပင်ကို အသောကခတ်က စိုက်ခဲ့တဲ့ အပင်လို့ အသေအချာဆိုနိုင်တာပါ။ ဖြတ်သန်းခဲ့ရတဲ့ သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာ ဒီမဟာဗောဓိပင်ကို ရန်သူသို့မဟုတ် မကြည်ညိုသူတွေရဲ့ ဖျက်ဆီးမှုခံရတယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်းမှတ်တမ်း လုံးဝမရှိပါဘူး။ နောက် တစ်ချက်က သီရိလင်္ကာနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတွေဟာ ဒီဗောဓိပင်ကြီးကို မပျက်စီးရအောင် သမိုင်းအမွေအနှစ်လိုတစ်မျိုး၊ ဘာသာရေး အထွတ်အမြတ် သစ်ပင်လိုတစ်ဖုံ အလွန်ဂရုတစိုက် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်လာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သက်တမ်းရင့်ဗောဓိကိုင်း မြတ်တွေ လေပြင်းတိုက်ရင် ကျိုးမကျအောင် သံတိုင်တွေနဲ့ စနစ်တကျ ထောက်ကန်ထားတာကို တွေ့မြင်နိုင်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက လူတွေ မြတ်ဘုရား ရွှေတိဂုံကို စောင့်ရှောက်တာထက်မလျော့နိုင်ပါဘူး။

တောင်ကိုင်း

အသောကမင်းက တောင်ဖက်ကအကိုင်းကိုမှ ဘာကြောင့် ရွေးပြီးပေး လိုက်ရတယ်ဆိုတာကိုတော့ ပါဠိသမိုင်းမှတ်တမ်းတွေမှာ ရှာမတွေ့မိသေးပါဘူး။ သီဟိုဠ်နိုင်ငံသား ပညာရှင် ဒေါက်တာ ဝါလ်ပိုလာ ရာဟုလာ အရှင်မြတ်ကတော့ ‘အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ တောင်ဖက်မှာ တည်ရှိတဲ့ သီဟိုဠ်နိုင်ငံသို့ မဟာဗောဓိပင်ရဲ့ တောင်ဖက်ကိုင်းကို လက်ဆောင် ပေးတာဟာ အလွန် သင့်မြတ်လှပါတယ်’လို့ မှတ်ချက်ပေးဖူးပါတယ်

(History of Buddhism in Ceylon, pl 57. Footnote, 3)။

သီဟိုဠ်က အိန္ဒိယရဲ့ တောင်ဖက်မှာရှိလို့ တောင်ဖက်က မဟာဗောဓိကိုင်းကို ပေးလိုက်တာလို့ ဆိုလိုပါတယ်။

အရှင်မဟိန္ဒ

ဒီပဝံသ၊ မဟာဝံသနှင့်ဝိနယအဋ္ဌထာကျမ်းတွေမှာအရှင်မဟိန္ဒဟာ ဘုရင်အသောကရဲ့ သားတော်ဖြစ်တယ်လို့ အတိအကျ ဖော်ပြကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အချို့ပညာရှင်တွေက တရုတ်ဘုရားဖူးခရီးသည် ရဟန်းတော် ဟူယင်ဆန်ရဲ့ မှတ်တမ်းပါ ‘ဗုဒ္ဓဝါဒကို မဟေန္ဒြလို့ ခေါ်တဲ့ အသောက မဟာရာဇာရဲ့ ‘‘ညီတော်’’က သီဟိုဠ်ကျွန်းကို ယူဆောင်သွားခဲ့တယ်’ (Hiuen Tsiang, Bk. XI, p. 246.)ဆိုတဲ့ ဖော်ပြချက်အရ အသောကမင်းရဲ့ ညီတော်လို့ ယူဆလိုကြဟန် တူပါတယ်။ မည်သူ မှန်တယ်လို့ ယတိပြတ် ဖြေဆိုဖို့ ခက်ပါလိမ့်မယ်။ ဟူယင်ဆန်ဟာ အသောက ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နှစ်တစ်ထောင် (အေဒီ ၇ ရာစု)လောက်ကြာမှ အိန္ဒိယကို ရောက်လာခဲ့တယ်။ သူနေခဲ့တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်က မြောက်ပိုင်း ဗုဒ္ဓဝါဒထွန်းကားတဲ့ နေရာပါ။ ဒါကိုကြည့်ပြီး နှစ် သက်ရာကိုလက်ခံဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဒေါက်တာ ဝါလ်ပိုလာ ရာဟုလာရဲ့ အဆိုအမိန့် တစ်ရပ်ကိုပဲ ထပ်ပြီး ဖောြ်ပပါရစေ၊

‘ဟူယင်ဆန်ရဲ့ ဖော်ပြချက်အပေါ် အထူးအလေးပြုဖို့ မလိုပါဘူး။ ဟူယင်ဆန်ဟာ သူ့ရဲ့ သတင်းအချက်အလက်ကို အိန္ဒိယက လူပြော သူပြော တစ်ဆင့်စကားနဲ့ ရယူစုဆောင်းခဲ့တာပါ။ ပါဠိသမိုင်းမှတ်တမ်းတွေဟာ ဟူယင်ဆန်ရဲ့ မှတ်တမ်းထက် များစွာပိုမို လေးစားထိုက်တဲ့ အနေအထားမှာရှိတယ်။ နောက်တစ်ချက်က အရှင်မဟိန္ဒဟာ သီဟိုဠ်ကို ကြွရောက်လာပြီး သာသနာ့တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ရင်း သီဟိုဠ်မှာပဲ ပျံလွန်တော်မူသွားခဲ့တယ်။ အရှင်မဟိန္ဒ အိန္ဒိယကို ပြန်ကြွတယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထား မှတ်တမ်း မရှိပါဘူး။ သီဟိုဠ်လူထုနဲ့ ဒီပါဠိ မှတ်တမ်းတွေကို ရေးသားကြတဲ့ ပညာရှင်တွေဟာ အရှင်မဟိန္ဒနှင့် ပတ်သက်ပြီး အခြားမည်သည့် နိုင်ငံသားထက်မဆို သဘာဝအားဖြင့် ပိုမိုရင် နှီးမှုရှိပြီး ခိုင်လုံတဲ့ သတင်းအချက်အလက် ရှိနေလိမ့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်’ (Ibid, p. 48. Footnote, 2)။

အရှင်မဟိန္ဒဟာ သက်တော် ၃၂ နှစ် (မဟာဝံသ၊၁၃း၁) မှာ သီဟိုဠ်ကို ကြွပြီး သက်တော် ၈၀ မှာ သီဟိုဠ်မှာပင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံခဲ့လို့ သီဟိုဠ်မှာ၄၈ နှစ်ကြာသီတင်းသုံးတော်မူသွားပါတယ်။

စိုးမိုးသောစိတ်

တွင်ကျယ်ချင်သော စိတ်သည် လူတို့တွင် ရှိ၏။ ယင်းသည် အခြားသော စိတ်များကိုလွှမ်းမိုးနေသော စိတ်လည်း ဖြစ်၏။

၁၇။ လွမ်းစေတီ

ဇူလိုင် ၂၉၊၂၀၀၇။

-------------------

လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် အကယ်ဒမီဒွေး ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတင်းမှာ ဖော်ပြချက်တွေနဲ့ နီးစပ်သူတွေ အပြောအရ သူ့ရဲ့ အရိုးပြာတွေကို သူကြည်ညိုတဲ့ ဆရာတော်ကြီး သီတင်းသုံးတဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းဝင်းထဲမှာ ‘လွမ်းစေတီ’တည်မယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒါကြောင့် မြန်မာပရိသတ်တွေ အကြားမှာ မင်းသားဒွေးကို ချစ်ပေမယ့် သူလိုသာမန် အရပ်သားတစ်ယောက်ရဲ့ အရိုးပြာကို စေတီ တည်ကောင်း မတည်ကောင်းဆိုတဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုလေးတွေ ကြားနေရပါတယ်ဘုရား။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဓမ္မစာပေကို အခြေခံတဲ့ ဆရာတော်တို့ရဲ့သိမြင်ယူဆချက်ကို သိပါရစေ။

နိုင်အောင်မွန်

-------------------

စေတီ

လူတွေ ရိုသေပူဇော်တဲ့ အရာဝတ္ထုကို စေတီလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓမပွင့်မီက သစ်ပင် တောတောင် ဥယျာဉ် နတ်ကွန်းတွေဟာ လူတွေ ရိုသေ ပူဇော်ရာဖြစ်လို့ စေတီအမည်ကို ရခဲ့ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓပွင့်ပြီးနောက်မှာတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက ရိုသေပူဇော်စရာကို အဲဒီပစ္စည်းတွေအစား ဗုဒ္ဓဓမ္မနှင့် သံဃလို့ ပြောင်းလဲလိုက်ပါတယ်။ စေတီပစ္စည်း ပြောင်းသွားပါတယ်။

ပူဇော်စရာ အရာဝတ္ထုတွေကို ဌာပနာထားတဲ့ ချွန်ချွန်မို့မို့ အရာ ဝတ္ထုကိုတော့ထူပလို့ ခေါ်ပါတယ်။ စေတီကို ထူပထဲမှာထည့်တယ်ပေါ့။ ဗိသုကာနည်းပညာ ထွန်းကားလာတာနဲ့ အမျှ ထူပပုံစံလည်း အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ စေတီကို ထည့်ထားတဲ့ ပုံစံမျိုးစုံရှိတဲ့ ထူပကိုလည်း တင်စားပြီး စေတီလို့ ပဲခေါ်ပါတယ်။ ဥပမာ..ရွှေတိဂုံ အမည်ရတဲ့ ထူပကြီးထဲမှာဗုဒ္ဓဆံတော်စတဲ့ စေတီထိုက်တဲ့ ဓာတ်တော် တွေကို ဌာပနာ (ထည့်သွင်း) ထားလို့ အဲဒီ ထူပကြီးကို အဝိနာဘာဝ (ဘယ်လိုမှကင်းမရတဲ့)စာပေနည်းနဲ့ ‘ရွှေတိဂုံစေတီ’ လို့ ခေါ်တာပါ။ စေတီထိုက်သူ ၄ မျိုး

၁) သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ = ကိုယ်တိုင်လည်း တရားကိုသိ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ဟောကြားတယ်။ လောကမှာနှစ်ဆူပွင့်ရိုး ထုံးစံမရှိ။

၂) ပစ္စေကဗုဒ္ဓ = ကိုယ်တိုင်တော့ တရားကိုသိ၊ သို့ပေမယ့် ရုပ်ဝါဒ ထွန်းကားပြီး လူတွေ အစွန်းရောက်လွန်းချိန် တရားဟော မရ၍ ဖြစ်စေ၊ လူတွေ ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းလွန်းနေတဲ့ အချိန် မလို အပ်၍ဖြစ်စေ လောကကို တရားမဟော။ ဗုဒ္ဓသာသနာ ကွယ်နေ ချိန်မှာပဲပွင့်တယ်၊ တစ်ပြိုင်နက်တစ်ဆူမကပွင့်တယ်။

၃)သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓရဲ့အရိယာဖြစ်ပြီးတဲ့ တပည့်သာဝကများ။

၄) လေးကျွန်းသနင်း စကြဝတေးမင်း။ မျှတလွန်းလို့ တစ်ကမ္ဘာလုံး ကကြည်ညို၊ ကိုယ်တိုင်လည်း ငါးပါးသီလမြဲတဲ့ မင်းမျိုး။ အဲဒီ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးဟာ ရတောင့်ရခဲ ဖြစ်လို့ သူတို့ရဲ့ အကြွင်းအကျန်ကို ဌာပနာထားတဲ့ စေတီကို ဖူးမြင်ရသူတို့ရဲ့ စိတ်နှလုံးမှာ ကြည်နူးသွားတယ်။ အဲဒီ ကြည်လင်တဲ့ စိတ်နှင့် စုတိပြတ်ကြွေ သေလွန်ရင် သုဂတိကိုရောက်ဖို့သေချာလို့ အများကောင်းကျိုး ရတဲ့ အတွက်စေတီ ထိုက် (ထူပထဲထည့်သွင်းထိုက်) တာဖြစ်ပါတယ်။

မျက်မှောက်ခေတ် ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေကတော့ စေတီလို့ ခေါ်လိုက်ရင် အထူးသဖြင့် (၁)ဗုဒ္ဓနှင့် ရဟန္တာသာဝကတွေရဲ့ ဓာတ်တော်တွေ (၂) ဒီအရှင်မြတ်တွေရဲ့ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်း၊ သပိတ်၊ ဗောဓိညောင်ပင်စတာတွေ (၃) ဗုဒ္ဓနှင့်ရဟန္တာဆင်းတုတွေ (၄)ဗုဒ္ဓဓမ္မပေစာချပ် ကျမ်းစာအုပ်တွေဆိုတဲ့ လေးမျိုးအနက် တစ်ခုခုကို ဌာပနာ ထားတယ်လို့ ပဲနားလည်ကြပါလိမ့်မယ်။

လွမ်းစေတီ

ဗုဒ္ဓ မပွင့်မီကရော ပွင့်ပြီး နောက်ပါဘုရင် မိဖုရားမင်းသား မင်းသမီးတွေရဲ့ အရိုးတွေ ပြာတွေကို ထူပ (ဒီနေရာမှာ အုတ်ဂူလို့ ပဲ နားလည် လိုက်ပါ) ထဲထည့်ပြီး ဂုဏ်ပြုခဲ့တဲ့ ထုံးစံရှိပါတယ်။ ဒီလိုပဲ ကျန်ရစ်သူ မည်သူမဆိုက ကွယ်လွန်သွားတဲ့ မိမိကြည်ညို ချစ်ခင်သူတွေကို လွမ်းနေလို့ အမှတ်တရဂုဏ်ပြုတဲ့ အနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ သဂြိုဟ်ကြွင်းကို ထူပထဲ ထည့်ခွင့် ရှိနိုင်ပါတယ်။ ချစ်ကြည်ညိုသူတွေ သတိရလို့ လာ ရောက်ပြီးဂါရဝလည်း ပြုနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လောကရဲ့ပူဇော်စရာတော့ မဖြစ်ကောင်းပါဘူး။ တွေးမိတာလေးတစ်ခုနဲ့ အကြံပြုရရင် မျက်မှောက်ခေတ် မြန်မာ နိုင်ငံမှာ ‘စေတီ’ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရက ဘာသာတရား အထူးသဖြင့် ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နေရာအနေနဲ့ အများ နားလည်ထားပြီးဖြစ် လို့ လူထုအကြား ပြောဆိုငြင်းခုံစရာတွေ မဖြစ်ရအောင် ‘စေတီ’အစား အခြားဝေါဟာရတွေနဲ့ ပြောင်းသုံးရင် ပိုမကောင်းပေဘူးလား။

‘ဒွေးဂေဟာ’ ‘ဒွေးစံအိမ်’ ‘ဒွေးဗိမာန်’။

He does not speak of sin

Serenity of sprit and love for all sentient creation are enjoined by the Buddha. He does not speak of sin, but only of ignorance and foolishness which could be cured by enlightenment and sympathy.

Dr. S Radhakrisnan, 'Gautama the Buddha.'

ဗုဒ္ဓသည် အပြစ်ကို မဟောကြား

စိတ်ပိုင်းဘဝ တည်ငြိမ်ခြင်းနှင့် သတ္တဝါ အားလုံးအပေါ် မေတ္တာ တရားကို ဗုဒ္ဓရှင်တော်က ညွှန်ကြား၏။ ဗုဒ္ဓသည် အပြစ်ကို မဟော ကြား။ သို့သော် ဗောဓိဉာဏ်နှင့် အကြင်နာ တရားများဖြင့် ကုစားနိုင်သောအမှောင်ဖုံးခြင်းနှင့်မိုက်မဲခြင်းတို့ကိုသာလျှင် ဟောကြား၏။

၁၈။ ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့်အလှတရား

ဇူလိုင် ၂၉၊၂၀၀၇။

---------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်တဲ့ မိတ်ဆွေတစ်ယောက်က ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့မှာ ဘဝင်မကျတာလေးတစ်ခု ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒါကတော့ အလှတရားကို ငြင်းပယ်တာတဲ့။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဟာ လောကကို ဒုက္ခလို့ မြင်ထားတာမို့ အမြဲပဲ မကောင်းဖက်ကနေ ကြည့်လေ့ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ မကောင်းမြင်ဝါဒလားတဲ့။

အလှတရားဆိုဟာ ဘုရားသခင်က လူသားတွေခံစားဖို့ ဖန်းဆင်းပေးထားတာဖြစ်လို့ ခံစားကောင်းပါတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ စိတ်ပညာအရ သုခကိုခံစားဖို့ ငြင်းဆိုတာဟာ ပုံမှန်စိတ်ထား မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အလှတရားနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ဟောကြားတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဟာ သူနားလည်ထားတာနဲ့ တူပါသလား။

စီစီခင်လှ

-------------------

လက္ခဏာရေး သုံးပါး

မမြဲ၊ ဆင်းရဲ၊ အတ္တကောင်မရှိဆိုတဲ့ လက္ခဏာရေးသုံးပါးကို ရှေ့တန်းတင် ဟောကြားလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ အလှတရားကို အသိအမှတ်မပြု၊ မကောင်းမြင်ဝါဒပဲ ဖြစ်မယ်လို့ မှတ်ချက်ပြုရင် ဗုဒ္ဓဝါဒကဆိုလိုတဲ့ အမှန် တရားနှင့် ဝေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ‘ဤရုပ်ခန္ဓာကိုယ်မှာအတ္တ (ဝိညာဉ်ကောင်)မရှိ။ ဤရုပ်ခန္ဓာဟာ ငါဖြစ်ချင်သလိုဖြစ်စေ လို့ အမိန့်ပေးလို့လည်း မရ။ ဒါ့ကြောင့် ဤရုပ်ခန္ဓာဟာ အမြဲမရှိ။ ဆင်းရဲသဘာဝရှိတယ်’လို့ ဟောပါတယ်။

မြတ်ဗုဒ္ဓအလိုအရ မတည်မြဲခြင်း၊ ပြောင်းလဲခြင်းဆိုတာ အရာခပ်သိမ်းတို့ရဲ့ရှောင်လွှဲမရတဲ့ သဘာဝဖြစ်ပါတယ်။

ဒုက္ခအမှန်တရား

ဒီလောကမှာ ဒုက္ခတည်ရှိတာဟာ အမှန်တရားပဲ။ ဒုက္ခမရှိဘူးလို့ ငြင်းဆိုရင်လည်း ပုံမှန်စိတ်ထားတော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ လူတွေဟာ သက်ရှိ သက်မဲ့တွေကို နှစ်သက်စွဲလမ်းရာက ရယူပိုင်ဆိုင်ပြီး တည်မြဲနေစေချင်တယ်။ ဒါကြောင့်သက်ရှိသက်မဲ့တို့ရဲ့အမှန်သဘာဝကို သိအောင်စဉ်းစားဆင်ခြင်ဖို့ ငြင်းဆိုလိုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပျက်စီးဆုံးရှုံးတာ၊ ကွေကွင်းရတာတွေကို လက်ခံလိုစိတ်မရှိဘူး။

ပုဂ္ဂိုလ်ဝတ္ထုတို့ရဲ့ ရှင်သန်တည်မြဲရေးကို မျှော်လင့်တောင့်တရင်း အချိန်ကာလကပဲ သတ္တဝါတွေကို ဝါးမျိုသွားပါတယ် (ကာလော ဃသတိ ဘူတာနိ)။ အရုဏ်ဦး နှင်းစက်ရဲ့ သစ်လွင် လတ်ဆတ်မှုဟာ နေထွက်ချိန် မတိုင်ခင် လောက်ပါပဲ။ ပျိုခြင်း အိုခြင်း၊ ဟောင်းခြင်း သစ်ခြင်းဆိုတာ ပြောင်းလဲမှုသဘာဝရဲ့သွင်ပြင်တွေပဲမဟုတ်ပါလား။

သဘာဝတရားတွေကို အဲဒီလိုအရှိအတိုင်း မသိမြင်သေးလို့ မိမိစိတ်ကို ကောင်းကောင်း မထိန်းနိုင်ဘဲ ဘယ်အရာဝတ္ထုကို မဆို တပ်မက်စွဲလမ်းရင် ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ရတယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။

ဒါကတော့ လက္ခဏာရေးသုံးပါး ဒေသနာက ဖော်ပြတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒအလိုဘဝနှင့် လောကကို ရှုမြင်လက်ခံပုံဖြစ်ပါတယ်။

အလှတရား

တစ်ခါမှာ ပသေနဒီ ကောသလမင်းက မြတ်ဗုဒ္ဓကို ‘အရှင်ဘုရားရဲ့ တပည့်မဟုတ်တဲ့ သမဏဗြဟ္မဏအချို့ဟာ ပိန်လှီချည့်နဲ့၊ အသားအရေ မွဲခြောက်ပြီး ခန္ဓာတစ်ကိုယ်လုံး အကြော ပြိန်းပြိန်းထနေကြပါတယ်။ ကြည့်ရှုသူလူအပေါင်းရဲ့အမြင်အာရုံကိုမဖမ်းစားနိုင်ကြပါဘူး (နစက္ခုံ ဗန္ဓန္တိ ဇနဿ ဒဿနာယ)’ လို့ လျှောက်ဖူးပါတယ်။ အဲဒီတော့ အလှတရားဆိုတာ ကြည့်ရှုသူတွေရဲ့ နှစ်သက်ခြင်းကို ဖြစ်စေ တဲ့ အရာလို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုနိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။

တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းဖို့၊ ယဉ်ကျေးဖော်ရွေပြီး ကြည်ညိုဖွယ်ဖြစ် အောင်နေထိုင်ပြုမူဖို့ ရဟန်းတော်တွေကို မြတ်ဗုဒ္ဓမိန့်ကြားပါတယ်။

မိမိနေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်ကို နှစ်လိုဖွယ်ဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းဖို့ စည်းကမ်းတွေလဲ ချမှတ်ပေးပါတယ်။ နိမ့်ကျပြီး ရွံရှာဖွယ် အမူအကျင့် အနေအထိုင် ပုံစံတွေနဲ့ စိတ်ပိုင်းဘဝကို မြှင့်တင်ဖို့ ဗုဒ္ဓရှင် မညွှန်ကြား ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဟာ အလှတရားကို လက်ခံပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အလှတရား တည်ရှိရာ ပုဂ္ဂိုလ်ပစ္စည်းတို့ရဲ့ သဘာဝမှန်ကို အရှိအတိုင်း နားမလည်ရင် အလှတရားက ပူပန်ဆင်းရဲမှုတွေကို ယူ ဆောင်လာတယ်လို့ တော့ မြတ်ဗုဒ္ဓ သတိပေးပါတယ်။

သဘာဝမှန်ကို သိခြင်း

သက်ရှိတွေမှာ အလှတရားဟာ အကန့်အသတ်နှင့်သာရှိခဲ့ရင် အလှပိုင် ရှင်ဟာလောဘနှင့် ဂုဏ်မာနမြင့်မောက်တယ်။ အလှတည်ရှိတဲ့ အရာဟာ ထူးခြားပြီး လွယ်ကူစွာမရနိုင်ရင် လူဟာ အလှတည်ရာကို ကိုယ်ပိုင်ပြုဖို့ ရုန်းကန်လိုတယ်။ အလှပစ္စည်းကို မပိုင်ဆိုင်နိုင်သူတွေဟာ ပိုင်ဆိုင်သူတွေအပေါ် ထားရှိတဲ့ မနာလိုမှု ရန်စောင်မှုတွေကို တွန်းလှန်ဖို့ ကြီးမားတဲ့ စိတ်ဓာတ်ခွန်အားနှင့်သတ္တိတွေလိုပေမယ်။

အလှတရားဟာ နှင်းဆီပန်းလိုပါပဲ။ မသုံးတတ်ရင် ဆူးစူးမယ်။ အလှတရားကို အတ္တလွန်ဆန္ဒနဲ့ ဆုပ်ကိုင်ရင် လူ့တန်ဖိုး ပျက်ယွင်းပြီး ဆင်ခြင်ဆုံးဖြတ်နိုင်မှုအဆင့်လျှောကျသွားနိုင်တယ်။

သိမ်းငှက်တစ်ကောင် သားတစ်ကို ကိုက်ချီ ပျံလွှားနေတုန်း အခြားသိမ်းငှက်တွေ ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက်ခံရလို့ သားတစ်ကို လွှတ်ချလိုက်ရပုံ၊ နောက်တစ်ကောင်က ကျသွားတဲ့ သားတစ်ကို ထိုးသုတ်တော့ သူလည်း တိုက်ခိုက်ခံရပြန်ပုံကို သတိပြုမိတဲ့ အရှင်ပက္ကမဟာ ‘လောကီအာရုံတွေဟာ ဒီသားတစ်နဲ့ တူတာပဲ။ လူတိုင်းနှင့်ဆိုင်ပြီး နာကျင်ခံခက်မှုတွေနှင့် ပြည့်လျှမ်းနေပါကလား’လို့ အဖန်ဖန် ဆင်ခြင်ရင်း ကြိုးစားပြီးတရားအားထုတ်လို့ အဲဒီနေ့မှာပဲ ရဟန္တာဖြစ်သွားခဲ့တယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒီဟာ အလှတရားကို မိမိရဲ့ ပြင်းပြတဲ့ ခံစားမှုအရ ကြိုက်ခြင်း မကြိုက်ခြင်း ဖြစ်ပေါ်ရာ အကြောင်းတရားအဖြစ်မှ ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့ ကြိုးစားခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။

အာရုံငါးပါးနဲ့ မြင်တွေ့ခံစားနိုင်တဲ့ အလှတရားကို အသိအမှတ် ပြုပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာ ဒီအလှတရားရဲ့ ပြောင်းလဲ ဖောက်ပြန်ခြင်း၊ ပျက်စီးခြင်းနဲ့ မမြဲခြင်းဆိုတဲ့ အနိစ္စ သဘာဝကိုပါ ရှုမြင်လက်ခံခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရဟန္တာတို့ရဲ့ စိတ်အာရုံ

ဗုဒ္ဓဝါဒီဟာ ‘ဖြစ်ပြီးနောက် ပျက်သုံးခြင်း သဘာဝရှိတယ်’ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓ ဒေသနာကို သတိရပြီး အလှတရားကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ ရှုမြင်ပါတယ်။ နှစ်သက်မြတ်နိုးမှုတို့ စုပေါင်းရာ အလှပစ္စည်းတွေကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ အလိုရမ္မက်တွေနဲ့ တင်းကျပ်စွာ လွှမ်းခြုံမထားဖို့ စိတ်ကိုထိန်းချုပ်ပြီး ဗုဒ္ဓ တပည့်ဟာမိမိရဲ့ဘဝနေနည်းကိုတည့်မတ်အောင်ကြိုးစားပါတယ်။

ရဟန္တာဖြစ်တဲ့ အရှင်သပ္ပကမထေရ်ဟာ မိမိနေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ ဘသာဝအလှတရားအပေါ် ထူးခြားတဲ့ စိတ်အာရုံခံစားမှုကို ပရိသတ်အလယ်မှာ ဒီလို မြွက်ဟခဲ့ပါတယ် ‘တိမ်မုန်တိုင်းတို့ စိတ်ရိုင်း ထချိန်၊ တောင်ပံဖြူ ဥဗျိုင်းငှက်တို့ အိပ်တန်းဖက်ဆီ အသော့နှင်တုန်း၊ အဇကရဏီမြစ်ဟာ အလှဆုံးပေါ့’။

ဓုတင် ဧတဒဂ်ရ အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်ကြီးလည်း ‘တိမ်ညို အထွတ် ပြာသာဒ်ဆောင်ပမာ တောင်ပြာတန်းတွေ အကြား ညသန်း ခေါင်ယံ ဆင်တွန်သံ ကြားရတော့ တကယ့် အထူးခြားဆုံးပါပဲ’လို့ ပရိသတ်အလယ်မှာ မြွက်ဟခဲ့ဖူးပါတယ်။

နေပြည်တော်ကို ပြန်ကြွဖို့ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးတဲ့ အရှင်ကာဠုဒါယီ မထေရ် မြတ်ဗုဒ္ဓကို လျှောက်ပုံက ‘အိုးဝေအိုးဝေ၊ တောင်ထိပ်ဗွေ၌၊ ထွေထွေထူးထူး၊ တွန်ရင့်ကျူးလျက်၊ ရွှင်မြူးပါကြ၊ ဥဒေါင်းလှတို့၊ ဖိုမခေါ်ကာ၊ ကကြပါသည်မဟာဝီရ အင်္ဂီရသာနံ သမယော’တဲ့။

(မဟာဝီရ၊ လုံ့လသခင် ချစ်သျှင်ဘုရား သုံးလူ့ဖျား။ အင်္ဂီရသာနံ၊ ခြောက်လျှံ ရောင်ဝါ ဉာဏ်စကြာနှင့် သစ္စာထွန်းလစ် တို့သျှင်ချစ်၏။ သမယော၊ လမ်းဆက် တဖော်ရှုလင့်မျှော်သည် ပြည်တော်ကူးသင့်ချိန်ပါဘုရား။)

ရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီးတွေရဲ့ နှလုံးသားခံစားမှုကို တုံ့ပြန်ပုံတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်အဲဒီလိုခံစားရာမှာ နားလည်မှုနှင့်ညီမျှမှုရှိပါတယ်။ အလှပျောက်ဆုံးလို့ စိုးရိမ်ခြင်း၊ ပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် ဝန်တိုခြင်း တွေသူတို့ သန္တာန်မှာ မရှိပါဘူး။ သေးသိမ် ယုတ်ညံ့တဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ကင်းဆိတ်တဲ့ စိတ်ရှိရင် လူဟာ ရောင့်ရဲမှုနှင့်အပန်းပြေမှုကိုရရှိတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒီဟာ ကြုံတွေ့ သိရှိ ခံစားမှုလောကကို ပိတ်ကာဖို့ နံရံတံတိုင်းခြားမထားပါဘူး။ ခံစားမှုနယ်ပယ် အတွင်းမှာပဲတည်ရှိပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒက သင်ပြတဲ့ ပြောင်းလဲမှုနှင့် မဆုံးသံသရာ ဖြစ်စဉ်အတွင်း လူသားတို့ရဲ့ ကျေနပ်နှစ်သက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တဲ့ အလှတရားကို သတိပညာချွန်းနဲ့ အုပ်ပြီးခံစားဖို့မငြင်းပါဘူး။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒကို အဆိုးမြင်ဝါဒလို့ လုံးဝ မဆိုနိုင်သလို အကောင်းမြင်ဝါဒသက်သက်လည်းမဟုတ်ပါဘူး။

၁၉။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်နှင့် မနိုးဆေး

ဇူလိုင် ၁၊၂၀၀၇။

-----------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်လလောက်က တပည့်တော်ရဲ့ ကြောင်ကလေး အစာမစားနိုင်ဖြစ်ပြီး တဖြည်းဖြည်း ပိန်လာလို့ တိရစ္ဆာန် ကုသရေးဆရာဝန် ဆီ ယူသွားပြီး ပြပါတယ်။ ဆရာဝန်က ကြောင်ကလေးမှာ ကျောက်ကပ် ပျက်စီးသွားလို့ အစာမစားနိုင်တော့ဘူး၊ ဒီရောဂါနဲ့ ပဲ ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အတွင်း သေဆုံးလိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒီတော့ တပည့်တော်အနေနဲ့ ကြောင်ကလေး အစာမစားဘဲ ပင်ပင်ပန်းပန်းသေရမှာကိုမလိုလားလို့ ကြောင်ကလေး အိပ်မောကျပြီး အေးအေးသက်သာ သေသွားမယ့်ဆေးကို ဆရာဝန်ကို ထိုးပေးခိုင်းဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ ဆရာဝန်ကလည်း ထိုးပေးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တပည့်တော်တို့ ကြောင်ကလေးကို သေသွားစေလိုတဲ့ စေတနာ လုံးဝ မရှိခဲ့ပါဘူး။ သိချင်တာက တပည့်တော် ငါးပါးသီလကို ချိုးဖောက်ရာ ကျပါသလား။ သေစေလိုတဲ့ စေတနာမှ မပါတဲ့ ဥစ္စာ။ အဲဒီလိုလုပ်လိုက်တဲ့ အကျိုးအတွက်တပည့်တော်မှာ ဘယ်လိုအကျိုးမျိုး ရနိုင်ပါသလဲ။ ကုသိုလ်လား အကုသိုလ်လား။ လုပ်ပေးတဲ့ ဆရာဝန်ရဲ့ အကျိုးပေးကော ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ ကြောင်ပိုင်ရှင်အနေနဲ့ အဲဒီလို အခြေအနေမှာ ဘယ်လိုလုပ်ရင် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါသလဲ။

ပွင့်မေတ္တာ

-------------------

ကုသလို့ မရနိုင်တော့တဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် (ခွေး ကြောင်စသည်)ကို သက်သက်သာသာ ဘဝအဆုံးသတ်ပေးဖို့သခင်က တိရစ္ဆာန်ကုသရေး ဆရာဝန်ထံ ယူသွားပြီး မနိုးတော့တဲ့ အိပ်ဆေး ထိုးပေးခိုင်းတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာဝန်နှင့် ကြောင်ပိုင်ရှင်တို့ရဲ့ အပြစ်အကျိုးကို သိဖို့ ဆိုရင် ဦးစွာပါဏာတိပါတ (သူ့အသက်သတ်မှု)ကံမမြောက်တဲ့ အခြေ အနေနှင့်မြောက်တဲ့ အခြေအနေကို နားလည်သင့်ပါတယ်။

ကံမမြောက်တဲ့ အခြေအနေ

၁၊ စေတနာ မပါရင် - ဥပမာ အမှတ်တမဲ့ ထားမိတဲ့ ဓား သို့မဟုတ် တုတ် ပြုတ်ကျလို့ ကလေးငယ်တစ်ယောက် သေဆုံးသွားရင် (တာဝန်မဲ့မှုနှင့် ကလေးမိဘရဲ့ တရားစွဲတာကို ခံရပြီး ထောင်ကျနိုင်ပေမယ့်) သေစေလိုတဲ့ စေတနာမရှိလို့ ပါဏာတိပါတကံ မမြောက်ဘူး။

၂၊ မသိရင် - ဥပမာ မိမိဝယ်လာတဲ့ ဒံပေါက်ထမင်းမှာ အဆိပ် သင့်နေမှန်း မသိဘဲ အခြားတစ်ယောက်ကို ကျွေးမိလို့ စားသုံးမိသူ သေဆုံးရင် စိတ်ကောင်းနှင့်ကျွေးခဲ့သူ ပါဏာတိပါတကံ မမြောက်ဘူး။

၃၊ သတ်ဖို့ မရည်ရွယ်ရင် - ဥပမာ ဆရာဝန်တစ်ယောက်က လူနာကိုသွေးတိုးပျောက်ဆေးပေးလိုက်တာပဲ၊ ဒါပေမယ့် အဲဒီဆေးက လူနာနှင့် မတည့်လို့ အဲဒီဆေးကြောင့်ပဲ လူနာသေဆုံးခဲ့ရင် (တရားစွဲခံရထောင်ကျနိုင်ပေမယ့်) ဗုဒ္ဓဝါဒအရ လူနာကို သေအောင်လုပ်ဖို့ မရည် ရွယ်ခဲ့လို့ ဆရာဝန်ဟာ ပါဏာတိပါတကံ မမြောက်ပါဘူး။

၄၊ မိဘ ညီအစ်ကို မောင်နှမမှန်း မသိနိုင်အောင် ရူးသွပ်နေရင် ဥပမာ အမေအစ်မကို ထိလို့ မဆင်မခြင် ဓားနဲ့ လိုက်ခုတ်တဲ့ သာမန် စိတ်မမှန်သူ သို့မဟုတ် ဆင်ခြင်တုံတရား အဆင့်မမီသူမျိုး မဟုတ်ဘဲ၊ မစင်နဲ့ ထမင်းကို မခွဲခြားနိုင်လောက်အောင် လုံးဝ ရူးသွပ် နေသူက သူ့အသက်ကို သတ်မိရင် အဲဒီလို ရူးသွပ်သူ ကံမမြောက်ဘူး။

ကံမြောက်တဲ့ အခြေအနေ

၁၊ အသက်ရှိမှန်း သိနေရင် - သက်ရှိကို အသက်ရှိမှန်း သိလျက် သေအောင်လုပ်ရင် ကံမြောက်တယ်။

၂၊ သတ် (သေစေ) လိုတဲ့ စိတ်ရှိရင် - ဥပမာ ညအိပ်နေတုန်း ကျောအောက် အခင်းပေါ်က ကြမ်းပိုးကို ကြမ်းပိုးမှန်းသိလို့ ညှစ်သတ် လိုက်ရင် ကံမြောက်တယ် (ကြမ်းပိုးကို သစ်သားစအထင်နှင့် ညှစ် လိုက်မိလို့ ကြမ်းပိုးသေသွားရင် တော့ကံမမြောက်ဘူး။)

၃၊ သေအောင်လုပ်ရင် သို့ဟုတ် သတ်ရင် - ဥပမာ ကိုယ်ဖြင့် (ကိုင်ပေါက်၊ အမြင့်မှ တွန်းချ) ၍ သို့မဟုတ် ကိုယ်နှင့်စပ်ယှဉ်သည့် တုတ်ဖြင့်ရိုက် ဓားဖြင့်ခုတ် လှံဖြင့်ထိုး၍ သတ်တာ၊ အဝေးမှာ ရှိသူကို ကျောက်ခဲ လေးမြား သေနတ် စသည်ဖြင့်ပစ်၍ သတ်တာ၊ အခြား တစ်ယောက်ကိုစေခိုင်းပြီးသတ်တာ (စေခိုင်းရာမှာ ပုဂ္ဂိုလ်အချိန် နေရာ လက်နက်စသည် ခိုင်းတဲ့ အတိုင်း ဖြစ်မှသာ ခိုင်းတဲ့ သူ ကံမြောက်တယ်)၊ ရေတွင်းရေကန်စသည်မှာ အဆိပ်ခပ်ပြီး သတ်တာ စတဲ့ နည်း တွေနှင့်သေအောင်လုပ်ရင် ကံမြောက်တယ်။

၄၊ သေရင် - အသတ်ခံရတဲ့ သတ္တဝါသေမှသာကံမြောက်တယ်။

ကောက်ချက်

မေးခွန်းထဲကကြောင်ပိုင်ရှင်ဟာ မိမိရဲ့ကြောင်ကလေး အသက်ရှင်ဆဲ ဖြစ်မှန်း သိနေတယ်။ ကစားစရာ ကြောင်ရုပ်ကလေး မဟုတ်၊ ကြောင်အစစ်ဖြစ်မှန်းလည်း သိနေသားပဲ (ကြောင်ပိုင်ရှင်က သူ့ကြောင်လေးကို မသေစေချင်ဘူးဆိုပေမယ့် သေအောင်လုပ်ဖို့တော့ ဆုံးဖြတ်လိုက် တာပဲ မဟုတ်လား)။ ကြောင်ကလေးကို ဆေးထိုးပြီး (ဝေါဟာရ အတိအကျ ဆိုရရင်) အဆုံးစီရင် ခိုင်းလိုက်တာပဲ မဟုတ်လား။ နောက်ဆုံးတော့ ကြောင်ကလေးဟာ ပိုင်ရှင်သခင်ရဲ့ ဝစီပယောဂ (လုပ်လိုက်ပါ သို့မဟုတ် လုပ်ပေးပါလို့ နှုတ်နဲ့ သေအောင် အားထုတ်မှု) ကြောင့်ပဲ သေသွားခဲ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် သက်သတ်အင်္ဂါတွေစုံနေတယ်ပေါ့။ အဖြေ

အဲဒါကြောင့် မေးခွန်းအရ ကြောင်ပိုင်ရှင်ဟာ ကုသိုလ်မရတဲ့ အပြင် ငါးပါးသီလထဲက ပါဏာတိပါတ (သူ့အသက်သတ်ခြင်း)ကို မထင်မှတ်ဘဲ ချိုးဖောက်လိုက်ပါတယ်။ အကုသိုလ် အပြစ်လဲ ရပါတယ်။ သိမ်မွေ့လှပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ စိတ်ထားနှင့်လုံ့လ (သေအောင်အားထုတ်မှု) မထက် သန်တဲ့ အတွက် အကျိုးပေးကတော့ ကျားတစ်ကောင် ဆင်တစ်ကောင်ကို သေနတ်နဲ့ ပစ်တာလိုမျိုး မဆိုးရွားနိုင်ဘူးလို့ တော့ (ကိုယ်ပိုင် အမြင်အရ)ယူဆပါတယ်။

အဲဒီလို အခြေအနေမှာ ကြောင်ပိုင်ရှင်အနေနှင့် အကောင်းဆုံး ပြုလုပ်သင့်တာက ကြောင်ကလေး မသေခင် (ကိုယ်မချမ်းသာရင် နေ) အနည်းဆုံး စိတ်သက်သာရာ ရအောင် တတ်နိုင်သမျှ မိမိရဲ့ ကြင်နာ ယုယမှုကို ပြသဖို့၊ ကြောင်ကလေး ဘဝကူးကောင်းဖို့ ကောင်းမှုပြု၊ မေတ္တာပို့ပြီး ကုသိုလ်အမျှကိုပေး၊ ပရိတ်ပဋ္ဌာန်း ဒေသနာတွေကို (နားလည်လည် မလည်လည်) ရွတ်ပေး (သေခါနီး မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားသံကို ကြားလိုက်ရတဲ့ ဖားကလေးတောင် သုဂတိကို ရသွားသေးတာပဲ) ဖို့နဲ့ ကိုယ်တိုင်လဲပဲ ကြောင်ကလေးကို ကြည့်ပြီး မရဏဿတိကိုပွား (သေခြင်းတရားကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့)ဖို့ပဲ အကြံပြုလိုပါတယ်။

တိရစ္ဆာန်ကုသသူ ဆရာဝန်အနေနဲ့လည်း ကံမြောက်တဲ့ အခြေအနေငါးချက်လုံးနဲ့ ညီညွတ်နေတာကိုတွေ့ရလိမ့်မယ်။ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အခြေခံယုံကြည်မှုတွေ မတူတာကြောင့် ဆရာဝန်အနေနဲ့ မည်သို့ဆင်ခြေပေးသည်ဖြစ်စေ ဗုဒ္ဓဝါဒအလိုအရ ခြွင်းချက်မရှိ ကံမြောက်ပါတယ်။ အကျိုးပေး အလေးအပေါ့ကတော့ သူ့ရဲ့ စိတ်ထက်သန်မှု မထက်သန်မှု အပေါ်မှာ မူတည်ပါလိမ့်မယ်။ သူ့အသက် သတ်မှုရဲ့ ဆိုးပြစ်ကို ကြောက်တဲ့ သို့မဟုတ် ဘာသာရေး ဗဟုတရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ စေတနာ ဆရာဝန်မှန်ရင် အဲဒီလိုလုပ်ပေးမယ်လို့ မထင်ဘူး။ အိမ်ကိုပြန်ယူသွား ခိုင်းပြီး အထက်က ပြောသလို ဘုရားကု တရားကု ကုသခိုင်းရုံ ပြောမရရင် အခြားဆရာဝန်ဆီ ပြောင်းခိုင်းလိုက်ရုံပဲရှိမယ်ထင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ အခြေပြုဒဿန

ဗုဒ္ဓဝါဒကိုအခြေပြုတဲ့ ဒဿန (အတွေးအမြင်)အရမှာ အာဏာရှိသူသို့ မဟုတ် လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူ သို့မဟုတ် ပိုင်ဆိုင်သူ သို့မဟုတ် တန်ခိုးရှိသူ (တန်းခိုးရှင်) က သနားလို့ သက်ရှိသတ္တဝါ တစ်ခုကို သေအောင်လုပ် လိုက် (သတ်ပစ်)ရတယ်ဆိုတာမျိုးကို လက်မခံပါဘူး။

သတ္တဝါတစ်ယောက်ရဲ့အသက်ကိုသတ်ပစ်နိုင်ဖို့ မည်သည့် လူမှာ သို့မဟုတ် အင်အားသာသူမှာ သို့တည်းမဟုတ် ဗြဟ္မာဘုရား နတ် သိကြားမှာမှ အထူးအခွင့်အရေး မရှိပါဘူး။

လူရောတိရစ္ဆာန်ပါ သက်ရှိအားလုံးကို တန်းတူပဲ သဘောထား ပါတယ်။ လူဖြစ်လို့ ကျားဖြစ်လို့ အခြားတိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ အသားကို စားနိုင်ဖို့ အခွင့်အရေး ပိုရှိမလာပါဘူး။ သက်ရှိဟာ သက်ရှိပါပဲ။

ကြောင်ကလေး အစာမစားနိုင်ဘဲ ပင်ပင်ပန်းပန်း သေရမှာကို သနားလို့ အိပ်မောကျပြီး သက်သက်သာ အသက်ထွက်သွားအောင်သို့တည်းမဟုတ် အသက်ရှူ ရပ်သွားအောင် ဆေးထိုး (အဖြောင့်ဆိုရင် သတ်ပစ်)ဖို့ ဆုံးဖြတ်တာနဲ့ လေဖြတ်ပြီး အသက်မသေနိုင်ဘဲပင်ပန်း နေတဲ့ မိဘကို အခံရသက်သာအောင် ဆေးထိုးပြီး ကွယ်လွန်အောင် လုပ်တာ (လုပ်လည်း မလုပ်ကောင်းပါဘူး၊ ကံကြီးထိုက်ပါတယ်)ဟာ အတူတူပါ။ အမေရိကမှာ ကျန်းမာရေး အာမခံမရှိတော့ရင် ဆေးရုံက တာဝန်မယူနိုင်လို့ မိဘအရင်းကိုgood by လုပ်ရတာမျိုးရှိတယ်။

ကရုဏာ (အကြင်နာ ကိုယ်ချင်းစာတရား) ဆိုတာ သူတစ်ပါးရဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခကို ပျောက်အောင် လုပ်ပေးနိုင်သည်ဖြစ်စေ မလုပ်ပေးနိုင်သည် ဖြစ်စေ ပျောက်သွားစေလိုတဲ့ စိတ်ဆန္ဒ ရှိနေခြင်းသာ အဓိက ဖြစ်ပါတယ် (ကရုဏာယ ဟိ ပရဒုက္ခံ အပနီယတု ဝါ မာ ဝါ၊ တဒါ ကာရေနေဝသာပဝတ္တတိ၊ ဋီကာကျော်၊ စာ-၁၁၁)။

၂၀။ ဗုဒ္ဓဓမ္မ ကာကွယ်ရေး

ဇူလိုင် ၄၊၂၀၀၇။

-------------------

ရိုသေစွာလေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမတွေဟာ ညီညွတ်ခြင်း၊ အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးခြင်း၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ လက်တွဲလုပ်ကိုင်ခြင်း၊ စည်းလုံးခြင်းစတဲ့ တန် ဖိုးတွေကို အလေးပေး ညွှန်ကြားတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓ ဝါဒဟာ စစ်မက်ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားမှုကို မလိုလားပါ။

ဒါဖြင့်တစ်ချိန်က ဗုဒ္ဓဝါဒ အင်မတန်ထွန်းကားခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ အမိမြေ အိန္ဒိယအပါအဝင် အင်ဒိုနီးရှားစတဲ့ ဒေသတွေမှာ အဆောက်အအုံပျက် အုတ်ကျိုး အုတ်ပုံတွေကလွဲရင် ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ ဘာကြောင့် အစအန ပျောက်ခဲ့ရပါသလဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ ဒီလောက်ကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ မိမိတို့ရဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကို ဘာလို့ မပျောက်ပျက်အောင်ထိန်းသိမ်းမထားနိုင်ရတာလဲ။

မိန်းမဖြစ်စေ ယောကျ်ားဖြစ်စေ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက် ဘာသာခြားတစ်ယောက်နဲ့ အိမ်ထောင်ကျခဲ့ရင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေကပဲ ဘာသာခြားဖက်ကို ကူးပြောင်းသွားတာ များပါတယ်။ ဘာကြောင့်ပါလဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ အခြားတစ်ပါးသော ဘာသာထဲကို အတင်း အဓမ္မ သွတ်သွင်းတာကိုခံကြရတဲ့ မှတ်တမ်းတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေမှာ မိမိတို့ရဲ့ ဘာသာတရားကို ကာကွယ်ဖို့ အခွင့်အရေးနှင့် နည်းလမ်းကောင်းတွေ ရှိပါသလား။ ထွေးမောင်

-------------------

ဗုဒ္ဓဓမ္မနှုန်းစံ

ဘီဘီစီ ဝဂ်ဘ်ဆိုက် ဘာသာရေး ကဏ္ဍမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ အခြားတစ်ပါးသော ဘာသာတရားတွေနှင့် ယှဉ်တွဲပြီး အတူတူ နေထိုင်နိုင်တယ်လို့ မှတ်ချက် ပြုထားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဟုတ်ဟန် မတူတဲ့ အနောက်တိုင်းသား ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ မှတ်ချက်ဖြစ်ဖို့ များပါတယ်။ အင်မတန် ဂုဏ်ယူ စရာမှတ်ချက်ပါ။ အဲဒီ မှတ်ချက်မျိုး ပေးခံရတာဟာဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ရှိတဲ့ ညီညွတ်ခြင်း၊ အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးခြင်း၊ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ လက်တွဲ လုပ်ကိုင်ခြင်း၊ စည်းလုံးခြင်းနဲ့ သည်ခံခြင်းစတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့အနှစ်သာရဖြစ်တဲ့ တန်ဖိုးတွေကြောင့်ပါ။

အဲဒီ နှုန်းစံတွေကြောင့်ပဲ ခေတ်သစ် ရာစုတွေမှာ အတွေးအခေါ် လွတ်လပ်ပြီး ရဲရင့်ပြတ်သားကြတဲ့ အိုင်စတိုင်းလို သိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ ဘာထရန် ရပ်ဆယ်လိုကမ္ဘာကျော်တွေးခေါ်ရှင်တွေကအစ သာမန်အရပ်သား ပညာတတ်တွေအဆုံး ဆွယ်တရား မဟောရဘဲ ဗုဒ္ဓဝါဒကို အလိုလို နှစ်သက်ပြီး လေ့လာလိုက်စားမှုတွေ များပြားလာကြတာ ဖြစ် ပါတယ်။ နောင်လည်း ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးတွေ တိုးပွားနေဦးမှာပါ။ အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားစတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒကွယ်ပျောက်သွားတာဟာ အဲဒီ ဗုဒ္ဓဝါဒ နှုန်းစံတွေနဲ့ မပတ်သက်ပါဘူး။ အခြားသော အခြေခံ အကြောင်းတရားတွေကြောင့်သာဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယ

ဗုဒ္ဓမပွင့်မီ ဘီစီထောင်ပေါင်း များစွာအလွန်ကပင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ တစ်ဝန်း လုံးမှာအတ္တဝါဒ (အတ္တရှိအယူအဆ)အမြစ်တွယ်လွှမ်းမိုးနေပြီးဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပေါ်ဗုဒ္ဓဝါဒက အနတ္တဝါဒ (အတ္တမရှိဝါဒ)ဖြစ်လို့ တည်ရှိပြီး ယုံကြည်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ရင် သုံးနဲ့ လေးလို ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီး ဆန့် ကျင်ပါတယ်။ သို့တစေ လက်တွေ့ကျင့်သုံး အားထုတ်ကြည့်ရင်း အတ္တ မရှိကြောင်း ကိုယ်တိုင် သိမြင်သွားကြတာရယ်၊ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်လည်း ဒေသနာပရိယာယ် ကျွမ်းကျင် နိုင်နင်းတော်မူတာရယ် စတာတွေ ကြောင့် ဒီဝါဒကြီး နှစ်ခုဟာ ခိုက်ရန်မဖြစ်ဘဲရာစုနှစ်ပေါင်း များစွာ အတူတူ ယှဉ်တွဲပြီး တည်တံ့ ပြန့်ပွားနေနိုင်ခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပြင် အိန္ဒိယဟာ အယူဝါဒမျိုးအစုံဆုံးနိုင်ငံလည်းဖြစ်မယ်ထင်ပါတယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ ထက်မြက်တဲ့ ဗြာဟ္မဏဝါဒီ ပညာကျော်တွေရဲ့ ဗြာဟ္မဏဝါဒပြန်လည် ရှင်သန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်မက်မဲ့ ဟောပြော စည်းရုံးကြရုံပါပဲ။ အေဒီ ၁၃ ရာစု (ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း၁၈ဝဝခန့် အကြာ)မှာ ယုံကြည်မှုလုံးဝမတူတဲ့ အနောက်မြောက်ဖက်က အကြမ်းဖက် လက်နက်ကိုင် ကျူးကျော် ဝင်ရောက်လာသူတွေကတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာအပါအဝင် ဒေသခံ ဘာသာတရားများရဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပစ်တယ်။ နှစ်ပေါင်း ရှစ်ရာကျော်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ နာလန္ဒာ ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်ကြီးအဲဒီ တုန်းက မီးရှို့ဖျက်ဆီးပစ်ခြင်း ခံခဲ့ရတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘုန်းကြီး တွေကို လိုက်လံရှာဖွေဖမ်းဆီးပြီး သတ်ပစ်ခဲ့တယ်။

ဒီအချိန်ကစပြီး ရာစုနှစ် ထောင်ပေါင်းများစွာ အမြစ်တွယ်နေပြီး ဖြစ်တဲ့ ဗြာဟ္မဏဝါဒသာ ကျူးကျော်သူတွေနဲ့ အပြိုင်ကျန်နေခဲ့ပြီး နဂိုကပင် အင်အားနည်းနေပြီဖြစ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒဟာမဇ္ဈိမဒေသ (အိန္ဒိယအလယ်ပိုင်း)မှာ နာလန်မထူနိုင်အောင်ဖြစ်သွားရာကနေ တဖြည်းဖြည်း အိန္ဒိယ မြေပေါ်မှာ ကွယ်ပျောက်ပြီး ဝေးရာကို ရောက်သွားခဲ့ရတယ်လို့ သမိုင်းသုတေသီတို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။

အင်ဒိုနီးရှား

မဟာခရီးသည်များ ဖြစ်ကြတဲ့ တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာဟီယန် (အေဒီ ၄ရာစု)နှင့် ဟူယင်ဆန် (အေဒီရရာစု)တို့ခေတ်ကအင်ဒိုနီးရှားမှာ ဟိန္ဒူနှင့်ဗုဒ္ဓဘာသာထွန်းကားနေကြောင်းသိရပါတယ်။ ပုဂံကမြန်မာ့စေတီပုထိုးတွေကို ကြည့်ရင် ပုဂံခေတ်မြန်မာ့ဗုဒ္ဓဘာသာ အခြေ အနေကို အကဲဖြတ်နိုင်သလို ကမ္ဘာကျော်မဟာဗောရောဗုဒေါစေတီ တော်ကြီးရဲ့ ခမ်းနားထည်ဝါမှုနှင့်အတူ တစ်ချိန်က အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ဗုဒ္ဓ ဘာသာထွန်းတောက်မှုအတိုင်းအတာဟာအလွန်မြင်သာပါတယ်။

မှတ်တမ်းတစ်ခုမှာ တရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်တွေ အိန္ဒိယကို မသွားခင်မှာ အိန္ဒိယတက္ကသိုလ် ဝင်ခွင့်မီအောင်လို့ ပဏာမအနေနဲ့ မလေးရှား သို့မဟုတ် အင်ဒိုနီးရှားကို သွားပြီး သက္ကတဘာသာကို သင်ယူခဲ့ကြတယ်လို့ တောင်ဆိုထားတယ်။

အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ မလေးရှားမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒ ကွယ်ပျောက်သွားပုံကလည်း အိန္ဒိယနှင့် ခပ်ဆင်ဆင်ပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အတင်းအကြပ် ဘာသာကူး ပြောင်းခိုင်းမှုတွေ၊ အနိုင်ကျင့် နှိပ်ကွပ်မှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ တား ဆီးပိတ်ပင်မှုတွေ ရှိခဲ့မှာလဲ သေချာပါတယ်။ နှောင်းခေတ်တွေမှာလဲ ဒီလိုမျိုးဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိလို့ ပါ။

အနောက်ဖက်က သင်္ဘောရွက်လွှင့်ပြီး စီပွားလာရှာကြတဲ့ ဣနိဝါဒီတွေ စီးပွားရေးယှဉ်ပြိုင်မှု အနိုင်ရသွားတဲ့ အခါ ရိုးသားလှတဲ့ ဌာနေတွေခမျာ ယဉ်ကျေးမှုလည်းပျောက် ဘာသာတရားလည်းကွယ် ဖြစ်သွားခဲ့ပုံ ရပါတယ်။ အမျိုးသားစီးပွားရေး ပျက်လို့ လူမှုအဆောက်အအုံ ပြိုလဲရာကနေ တစ်မျိုးသားလုံးရဲ့ အမွေအနှစ်တွေကိုပါ ဆုံးရှုံးလိုက်ရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆိုလိုပါတယ်။

သဘောထား

ဗုဒ္ဓဓမ္မဟာ ကတ္တရာလမ်းပေါ်က ပပ်ကြားအက်ကြောင်း နှစ်ခုကြားမှာ အင်အား ကောင်းစွာပေါက်နေတဲ့ အရသာ ချိုမြိန်တဲ့ မှိုပွင့်နဲ့ တူပါတယ်။ မှိုကြိုက်သူတွေ ခူးယူချက်ပြုတ် စားသောက်ရုံပါပဲ။ မကြိုက်လို့ စားရကောင်းမှန်း မသိလို့ နင်းခြေပစ်ခဲ့ရင်လည်း ပျက်စီးရုံကလွဲလို့ မတတ် နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်မှိုရဲ့အရသာတော့ပျက်သွားမယ်မထင်ပါဘူး။

မိမိသာသနာပြုသွားရောက်တဲ့ အရပ်ကလူတွေက မိမိကိုလက် မခံဘဲ ခဲနဲ့ ပေါက်တုတ်နဲ့ ရိုက် လုပ်လာရင် တောင်ဘယ်လိုမှမတုံ့ပြန်ဘဲ မိမိအသားကို အနာခံတာကိုပဲ မြတ်ဗုဒ္ဓ ချီးမွမ်းတော်မူပါတယ်။ ဝါဒရေးရာ ဆန့်ကျင် ပြောဆိုလာသူများအပေါ် ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ တုံ့ပြန်မှု သဘော ထားကတော့ ‘ဘိက္ခုတို့၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃနှင့် ပတ်သက်လို့ တစ်ဖက်သားက ကဲ့ရဲ့စကား ဆိုလာရင် စိတ်မဆိုးကြနဲ့။ စိတ်ဆိုးရင် အကောင်း အဆိုးကို မဝေဖန်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဒေါသစိတ်မပါဘဲ မဟုတ်ရင် မဟုတ်ဘူးလို့ ဟုတ်ရင် ဟုတ်တယ်လို့ အကြောင်းအကျိုး ခိုင်ခိုင်လုံလုံ ပြပြီး ဖြေရှင်းကြပါလေ (ဒီ၊၁၊၂)’လို့ ဆုံးမပါတယ်။ ကိုယ်နဲ့ မတုံ့ပြန် ပေမယ့် နှုတ်နဲ့ တော့အရှိအတိုင်း ဖြေရှင်းခွင့်ရှိပါတယ်။

အာဖဂန်နစ္စတန်က သမိုင်းတန်ဖိုး ကြီးမားလှတဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကြီး တွေကို ဖောက်ခွဲပစ်လို့ ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓဝါဒီများ ဒေါသတကြီး ရုတ်ရုတ်သဲသဲ ဆန္ဒမပြကြတာ၊ ဆိုင်ရာသံရုံးတွေကို ဝင်မစီးတာ၊ အဆောက်အအုံတွေကို မီးမရှို့တာ၊ လူတွေကို ပြန်ပေးမဆွဲတာ၊ အမျိုးသမီးများရဲ့အတွင်းခံ အဝတ်တွေမှာ ဗုဒ္ဓပုံတော်တွေကို ထည့်လို့၊ အရက်ဆိုင် ဝင်ဝမှာ ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုကိုထားလို့ ကန့်ကွက်စာ ပို့ရုံမှတစ်ပါးဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ သက်ဆိုင်ရာ ကုမ္ပဏီကို အသေခံဗုံးဖောက် တိုက်ခိုက်မှု မပြုတာတွေဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒကို ဂုဏ်တက်စေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဆိုတာကို အဲဒီလို မတုံ့ပြန်ဘဲ တုံ့ပြန်တဲ့ နည်းဖြင့်သာ ရရှိစေနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ဒေါသနှင့် ရန်ငြိုးဖွဲ့ပြီး တုံ့ပြန်ဖို့နဲ့ ‘ကိုယ့်နံရိုးကို ချိုးရင် သူ့နံရိုးကို ပြန်ချိုးပစ်ရမယ်၊ ကိုယ့်သွားကို ချိုးရင် သူ့သွားကို ပြန်ချိုးပစ်ရမယ်’ ဆိုတာလိုမျိုး လက်စားချေဖို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဘယ်သောအခါကမှ ခွင့်မပြုခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီလို မတုံ့ပြန်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ကွယ်ပျောက်သွားမယ် ဆိုရင်လည်း နင်းချေခံရတဲ့ ရသသြဇာသခင်မှိုပွင့်ကလေးရဲ့ကံကြမ္မာအတိုင်းပါပဲ။

သင်ကြားခြင်း

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာတစ်ခြားဘာသာတွေအပေါ် ရန်လိုမုန်းတီးမှုကို ဖြစ်ပွားစေ နိုင်မယ့် အတွေးအမြင်မျိုးကို စနစ်တကျ ဦးဏှောက်ထဲ ရိုက်သွင်းမှု (Brain Wash) လုံးဝ မရှိပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မြန်မာအမျိုးသားတိုင်းနီးပါး ငယ်စဉ်အခါဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ရှင်ပြုပဉ္စင်းခံဖူးကြပေမယ့် သူတို့ကို ဘုန်းကြီးကသင်ပေးလိုက်ပုံမှာ ‘လူမိုက်ကိုရှောင်၊ ပညာရှိကိုပေါင်း၊ မိဘကို လုပ်ကျွေး၊ မေတ္တာနဲ့ နေ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထိန်းသိမ်း၊ ကိုယ် လုပ် ကိုယ်ခံ၊ ကံဆိုတာ အလုပ်၊ အလုပ်ကောင်းမှ ကံကောင်းမယ်’ စတဲ့ လူမှုကျင့်ဝတ်အခြေခံတွေမျှသာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဘာသာခြားနဲ့ အိမ်ထောင်ကျတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက်ရဲ့ အိမ်က ဘုရားကျောင်းပေါ်မှာ ဗုဒ္ဓရုပ်ပုံနှင့်အတူ အခြားဘာသာရေး ဆိုင်ရာ ရုပ်ပုံတစ်ခုခုကိုပါ တင်ထားရင် အလည်လာတဲ့ ဘယ်ဗုဒ္ဓဝါဒီ ကမှ အဲဒီအခြားရုပ်ပုံကို ဖယ်ခိုင်းဖို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီအိမ့်ရှင်ကို တိုက်တွန်းမှာ မဟုတ်ပါဘူး (အခြားဘာသာဝင် မိတ်ဆွေများက ဘာသာတူအိမ့်ရှင်အား ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ဖယ်ခိုင်းတာကိုကြုံဖူးပါတယ်)။

ကာကွယ်ခြင်း

မကြာမီက မြန်မာပိုင်း အသံလွှင့်ဌာနတစ်ခုရဲ့ အစီအစဉ်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒ အခြေပြုနိုင်ငံ ထူထောင်ရင် ချမ်းသာကြွယ်ဝပြီး အင်အားကောင်း စည်း လုံးခိုင်မာတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျု်ိးနဲ့ ဝေဖန် သွားတာကိုကြားလိုက်ရပါတယ်။ အတွေးအမြင်သရမ်းပြီး ခပ်ပေါ့ပေါ့ တော့ မဝေဖန်ပါနဲ့။ သုတေသနပြုပါဦးလို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။ တစ်ချိန် က အိန္ဒိယဧကရာဇ် အသောကမင်းရဲ့ ‘ဓမ္မဝိဇယနိုင်ငံတော်’ ဆိုတာ အိန္ဒိယရာဇဝင်မှာ အထင်အရှားရှိဖူးပါတယ်။

အုပ်ချုပ်သူအစိုးရတို့ တိုင်းပြည်ကို ကာကွယ်ဖို့ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ လူသူအင်အား စုရုံးတာ၊ လက်နက် ခဲယမ်းမီးကျောက် ထုတ်လုပ်တာ စတာတွေကိုဗုဒ္ဓဝါဒက ဥပေက္ခာပြုနိုင်ပေမယ့်ဗုဒ္ဓဘာသာကိုကာကွယ်ရန် သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာကိုယ်စားပြုဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုရှိလာရင် လက်မခံသင့်ပါဘူး။ ဘာသာရေး တန်ဖိုးနဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ကို အဲဒီလို တစ်ကန့်စီခြားထားသင့်ပါတယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်မှု ဆိုတာကို နိုင်ငံရေးအလို ကျူးကျော် ရန်စဖို့မဟုတ်ဘူးလို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ရင်၊ ဘာသာရေးအလိုအန္တရာယ် မကြုံနိုင်အောင်မိမိနှလုံးသားကို ဓမ္မနဲ့ ကာကွယ်ထားမှုသို့မဟုတ် အန္တရာယ် ကြုံလာရင် လွတ်အောင် ရှောင်တိမ်းဖို့ သို့မဟုတ် နောက်ဆုံး ရှောင်တိမ်းလို့ မရတော့ဘူး ဆိုရင် တောင်စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုလို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပြီးဗုဒ္ဓဓမ္မကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့ဆိုရင်

၁) ဗုဒ္ဓဓမ္မအနှစ်သာရ ပြည့်ဝဖို့ မိမိကိုယ်တိုင် သင်ကြားလေ့လာ၊ လိုက်နာကျင့်သုံး

၂)ကိုယ့်မိသားစုအပါအဝင်သူတစ်ပါးကိုလည်းနားလည်အောင် တတ်စွမ်းသမျှရှင်းလင်းပြောပြ

၃)ဗုဒ္ဓဓမ္မတည်တံ့ပြန့်ပွားရေးအားပေးပါဝင်ဆောင်ရွက်

၄) မအားပါဘူးလို့ မငြင်းဘဲ မိသားစုအချိန်ထဲက ဗုဒ္ဓဓမ္မအတွက် နည်းနည်းလောက်တော့ မိမိရဲ့ အချိန်ကို ထည့်ဝင်နိုင်အောင် ကြိုးစားပါလို့ ပဲတိုက်တွန်းပါရစေ။

မှတ်ချက်။

ဣနိဝါဒီဆိုတာ ဣဿရ (အားလုံးကို အစိုးရ) နိမ္မာန (ဖန်ဆင်းရှင်) ဝါဒီ (အယူအဆကို ယုံကြည်သူ)။ အဓိပ္ပာယ်က အနန္တတန်ခိုးရှင် ဖန်ဆင်းရှင် တစ်ဆူတည်းသာ ရှိတယ်လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ယုံကြည် စွဲလမ်းသူတွေကို ဆိုလိုပါတယ်။ မကြာမီက မိတ်ဆွေ တစ်ယောက် ပို့ပေးလိုက်တဲ့ စီအင်နင် ဗီဒီယို သတင်းတိပ်ခွေ တစ်ခုမှာ ဣနိဝါဒီ အုပ်စုကြီး နှစ်ခုအနက် နောက်ပေါ်အုပ်စုဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာကြောက်ခမန်းလိလိတိုးတက်မှု အမြန် ဆုံးနှုန်းနဲ့ ပြန့်ပွားလာနေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သူ့အလုပ် သူလုပ်တာ၊ သူ့အကြိုက်ကို သူရွေးတာဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ မှတ်ချက်ပေးစရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။

ညီညွတ်သော သွားတော် လေးဆယ်နှင့် အလုံးစုံသော ဆံတော် မွေတော်တို့သည် ရှိကုန်၏။ (ယင်းတို့အနက်) နတ်တို့သည် တစ်ဆူစီ တစ်ဆူစီ စကြဝဠာ အဆက်ဆက်သို့ ပင့် ဆောင်ကုန်၏။

(မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ်)

၂၁။ ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့်ပျော်ရွှင်မှု

ဇူလိုင် ၁၃၊၂၀၀၇။

--------------

မသိတာလေးမေးလျှောက်ပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အလိုအရ လူဥပါသကာ တစ်ယောက်အတွက် ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာ ဘာပါလဲ။ ပျော်ရွှင်မှုရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ဘယ်လို နားလည်ရပါမည်လဲ။ ပျော်ရွှင်ပြီးအဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဘဝတစ်ခုကိုမည်သို့နေထိုင်ပါမည်လဲ။ ခေတ်သစ် လူ့ဘောင်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ လူဝတ်ကြောင် တစ်ယောက်အနေနဲ့ လိုက်နာကျင့်သုံးရမယ့် နည်းလမ်းများကို ညွှန်ကြားပေးပါ။

အိမ်ရာတည်ထောင် လူဘောင်မှာ နေသူတစ်ယောက် မည်သို့ မည်ပုံ ပစ္စည်းဥစ္စာရှာဖွေပြီး သုံးစွဲရမယ်ဆိုတာကို မြတ်ဗုဒ္ဓ မည်သို့ လမ်းညွှန်ပါသလဲ။ မိမိရဲ့ စီးပွားရေးအောင်မြင်ဖို့ မည်သို့ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရပါမည်လဲ။ ဆုံးမပေးပါဘုရား။

မုဒိတာဦး

-------------------

ပျော်ရွှင်မှု

ပျော်ရွှင်မှုဆိုတဲ့ သဘောဟာ လူဖြစ်ဖြစ် ရဟန်းဖြစ်ဖြစ် အတူတူပါ။ ဗုဒ္ဓ ဝါဒအလိုအရ ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်သွေးသား တောင်းဆိုမှုနှင့် အလိုရမ္မက်တွေနဲ့ မဆိုင်တဲ့ စိတ်အခြေအနေတစ်ရပ်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာဟာ စိတ်နှင့်ပဲဆိုင်တယ်။ ကိုယ်တွင်းမှာပဲရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ပျော်ရွှင်မှုကို ပြင်ပလောကမှာ ရှာဖွေလို့ မရဘူး။ အဖိုးတန် အဝတ်အစားတွေ ဝတ်ရမှပျော်ရွှင်တဲ့ လူရှိသလို အကျႌဝတ်စရာမရှိဘဲ ပျော်ရွှင်နေတဲ့ လူတွေလည်းရှိတာပါပဲ။ ပစ္စည်းဥစ္စာ၊ အောင်မြင်ကျော် ကြားမှု၊ လူမှုအဆင့်အတန်းစတဲ့ ပြင်ပက အရာတွေက ယာယီပျော်ရွှင် မှုကိုပဲ ပေးပါတယ်။ ‘ယဉ်ကျေးအောင် ဆုံးမထားတဲ့ စိတ်နဲ့ သာ ပျော်ရွှင်မှု အစစ်အမှန်ကို ရနိုင်တယ်’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောကြားပါတယ်။ စိတ်ရဲ့အညစ်အကြေးတွေ နည်းနိုင်သမျှ နည်းသွားအောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပျိုးထောင်လေ့ကျင့်ရင် စိတ်ဟာ တဖြည်းဖြည်း ယဉ်ကျေး လာပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ မည်သူမဆို မိမိကိုယ်တွင်းမှာ ပျော်ရွှင် ငြိမ်းချမ်းမှုနဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို သေချာပေါက် ရနိုင်ပါတယ်။ မိမိပျော်ရွှင်ရင် ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလည်း ပျော်ရွှင်စေတာပါပဲ။

စိတ်ရဲ့အညစ်အကြေး

ဥပမာ သူတစ်ပါးကို မနာလိုဖြစ်ခြင်း။ ‘သူများကို မနာလို မဖြစ်ပါဘူး’ လို့ အပြောလွယ်သလောက်ဒီစိတ်မဖြစ်အောင်လေ့ကျင့်ရတာ ခက်ပါတယ်။ လူတွေဟာ မိမိရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မရောင့်ရဲနိုင် ကြဘူး။ တစ်သက်လုံး ရှာဖွေ စုဆောင်လည်း မပြည့်နိုင်ဘူး။ ကိုယ့် ပိုင်ဆိုင်မှုထက်သာတဲ့ လူကိုတွေ့ရင် ပြိုင်ဖက်လိုမြင်တတ်တယ်။ အဲဒီ အမြင်နဲ့ ပဲ ကိုယ့်မှာရှိတာနဲ့ မကျေနပ်နိုင်တော့ဘူး။ ပိုပြီး လိုချင်တယ်၊ ပိုပြီး ရချင်တယ်။ ပိုပြီး ပိုင်ဆိုင်ချင်တယ်။ ပိုပြီး ဖြစ်ချင်တယ်။ ငါ၊ ငါပိုင်၊ ငါ့ဟာဖြစ်စေ ရမယ်လို့ ငါ့ကိုဗဟိုပြုပြီးစဉ်းစားလာတယ်။

မနာလိုခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းက အဲဒီလို အတ္တလွန်ကဲခြင်းပါပဲ။ အတ္တလွန်ကဲပြီဆိုရင် အထူးသဖြင့် ကိုယ့်ထက်သာသူ ကိုယ်နဲ့ အရည် အသွေးတူသူ အားလုံးကို ကိုယ့်ပြိုင်ဖက်တွေလို့ မြင်တယ်။ ကိုယ့်ကို ပဲကြည့်ပြီး ကိုယ်ကလွဲရင် သူတို့အားလုံးကို မကောင်းမြင်တယ်၊ သူတို့ အကြောင်း မကောင်းပြောချင်တယ်။ အဲဒီလူတွေရဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို မရှုစိမ့်နိုင် ဖြစ်တယ်။ ဒီစိတ်အခြေခံနဲ့ ပဲ ပြဿနာတွေကို ထောင့်မျိုးစုံက လူ့သိုင်းအဝိုင်းထဲ သယ်ယူလာပြီး သူရော သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ပါ ဆင်းရဲရတယ်။ ဒီလိုလူမျိုးတွေ မကြာခဏ ဆုံဖူးကြပါလိမ့်မယ်။

အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်အနေနဲ့ ကိုယ်တွင်းမှာ ငုပ်လျှိုးနေတဲ့ အခြေခံဖြစ်တဲ့ အတ္တလွန် ဆန္ဒတွေနဲ့ မနာလိုစိတ်ကို ချုပ်ထိန်းပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြုပြင်ရုံကလွဲလို့ အခြားနည်းမရှိပါဘူး။

မနာလိုစိတ်ကို ထိန်းချုပ်နည်း

ပထမဆုံးမနာလိုစိတ်ဟာမိမိကိုဧကန်မကောင်းကျိုးဖြစ်စေ မယ်လို့ လက်ခံထားပါ။ ဒီနောက် အခြားတစ်ယောက်ရဲ့ အောင်မြင်မှုကြောင့် မိမိမှာ ဘာဆုံးရှုံးမှုမှမဖြစ်ဘူးလို့ စဉ်းစားပါ။ ဒီနောက်အတ္တဗဟိုပြုအတွေးတွေကို စိတ်ထဲက မောင်းထုတ်ပစ်ပြီး မိမိပြိုင်ဖက်ရဲ့ ပျော်ရွှင်မှု အတွက် မိမိပါလိုက်ပြီး ပျော်ရွှင်နိုင်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ အဲဒါကို ‘မုဒိ တာ ပွားတယ်’လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ပုထုဇဉ်သားပေမို့ အခါတိုင်း မလွယ်နိုင်ဘူး။ ခက်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လေ့ကျင့် ပွား များယူရင် ရနိုင်တဲ့ အရာမျိုးပါ။

လေ့ကျင့်ပါများရင် မနာလိုတဲ့ စိတ်တွေ တဖြည်းဖြည်း လုံးပါးပါးပြီး စိတ်ထားကောင်းတွေ တဖွားဖွား ဖြစ်ပေါ်လာပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီ စိတ်ကပဲ လေ့ကျင့်သူပုဂ္ဂိုလ်ကို နေထိုင်လို့ ကောင်းတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဘဝတစ်ခုဆီအလိုလို ပို့ဆောင်ပေးပါလိမ့်မယ်။

လေ့ကျင့်ပါ

ကိုယ်လုပ်ချင်တာကို လုပ်လိုက်ရလို့ ကျေနပ်သွားတာဟာ ပျော်ရွှင်မှု အစစ် မဟုတ်ပါဘူး။ လိုချင်တပ်မက်စရာတစ်ခုကို ရလိုက်လို့ ပျော်ရွှင်မှု တည်မြဲပြီလို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ အမုန်းတရားတစ်ခုကို လက်စားချေ လိုက်ရလို့လည်း ‘သေပျော်ပြီ’ ဆိုတာမျိုး မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ ဒါတွေဟာပြဿနာသစ်တစ်ခုရဲ့ အစပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

အခြားသက်ရှိသတ္တဝါကို ဒုက္ခရောက်စေပြီးမှ ကိုယ်တစ်ယောက် ချမ်းသာပျော်ရွှင်တယ်ဆိုတာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ပျော်ရွှင်ချင်တဲ့ သူဟာ သူတစ်ပါးကို မထိခိုက်စေခြင်း ဖြောင့်မတ်ခြင်းစတဲ့ အရည် အသွေးကောင်းတွေကို လေ့ကျင့် ပျိုးထောင်ရပါမယ်။ ဒီနည်းနဲ့ ရရှိတဲ့ ပျော်ရွှင်မှုဟာစစ်မှန်ပြီးတည်မြဲပါတယ်။

ဒါတွေကတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒက သင်ပေးတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝ ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဘဝတစ်ခုအတွက်လမ်းညွှန်အမြွက်မျှဖြစ်ပါတယ်။ ပစ္စည်းဥစ္စာ ရှာဖွေမှုနဲ့ သုံးစွဲမှု

မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးမှာပါတဲ့ မှန်ကန်တဲ့ သက်မွေးဝမ်းကျောင်းနည်းနဲ့ ပစ္စည်း ဥစ္စာကို ရှာဖွေစုဆောင်းရပါတယ်။ အတိုချုပ်ဆိုရရင် မိမိဘဝရပ်တည်ရေးအတွက်သူတစ်ပါးကို မထိခိုက်မနစ်နာစေဘဲ၊ မိမိရဲ့ကာယဉာဏ စွမ်းအား သက်သက်နဲ့၊ မိမိစိတ်ထဲမှာ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်တယ်လို့ ခံစားလို့ ရတဲ့၊ မှန်ကန် ဖြောင့်မတ်တဲ့ နည်းနဲ့ ပစ္စည်းဥစ္စာကို ရှာဖွေရယူစု ဆောင်းသင့်ပါတယ်။ အဲဒီလိုတရားသဖြင့်ရှာဖွေရရှိတဲ့ ပစ္စည်းထဲက

၁)တစ်ပုံကိုအိုမင်းချိန်မှာသုံးစွဲဖို့နဲ့

၂)တစ်ပုံကို အရေးပေါ်လာရင် သုံးစွဲဖို့သိမ်းထားပြီး

၃)တစ်ပုံကိုလက်ငင်းအခြေအနေမှာသုံးစွဲဖို့၊

၄)ကျန်တစ်ပုံကိုတော့မိမိပတ်ဝန်းကျင်အတွက်အသုံးပြုဖို့ ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေပြု ကျမ်းဂန်တွေမှာ ညွှန်ကြားပါတယ်။ အဲဒီ ညွှန်ကြားချက်ကို စံနမူပြုပြီး မိမိပတ်ဝန်းကျင် လူမှုစနစ်နဲ့ ကိုက်ညီအောင် ပြုပြင် နေထိုင်ရင် မမှားနိုင်ဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။ ပျော်ရွှင်မှုစံပြုဝါဒီနဲ့ ရုပ်ဝါဒီတို့ ယူဆတဲ့ ‘ငါလုပ်လို့ ရတာ ငါ့အတွက်ပဲ ဖြစ်ရမယ်၊ ဒါကြောင့် ငါရဖို့နဲ့ ငါဝဖို့ပဲ အရေးကြီးတယ်’ဆိုတာမျိုးကိုတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒကငြင်းပယ်ပါတယ်။

၂၂။ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာခြင်း

ဇူလိုင် ၁၄၊၂၀၀၇။

------------

ရိုသေစွာလျှောက်ထားပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

မကြာခင်က CNNတယ်လီဗီးရှင်း အစီအစဉ်တစ်ခုမှာ ပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ သဘာဝကပ်ဘေးကြီးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာ နိုင်ကြောင်း၊ အဲဒါကြောင့်တစ်ကမ္ဘာလုံးက လူတွေအဲဒီကပ်ဘေးကြီး ကိုရှောင်လွှဲဖို့ လူသားအားလုံး အားသွန်ခွန်စိုက်ပါဝင်လုပ်ဆောင်ကြဖို့နဲ့ ဘာသာတရား အဆုံးအမတွေနဲ့လည်း တတ်နိုင်သမျှ လူတွေကို အသိပညာပေးဖို့ သတိပေးထားတာ ကြည့်လိုက်ရပါတယ်။

ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာမှုကြောင့် ကြုံလာနိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ အဲဒီ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာသာတရား အထူးသဖြင့် ဗုဒ္ဓဝါဒနှုန်းစံတွေအရ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ကာကွယ် တားဆီးနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါ သလဲ။ ယခင် ယခုနဲ့ နောင်လာမယ့် ရာစုနှစ်တွေမှာ ခေတ်သစ် သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာတွေနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒနှုန်းစံတွေ ဘယ်လိုဆန့်ကျင်သို့တည်းမဟုတ် ညီညွတ်သလဲဆိုတာကို သိလိုပါတယ်။

ပီတိခင်

-------------------

ခြိမ်းခြောက်မှု

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ ရာသီဥတု ဆိုးဝါး ထန်ပြင်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ ပိုမိုများလာတယ်လို့ ရာသီဥတု ပါရဂူတွေက ဆိုပါတယ်။ တိုနေဒိုး၊ တိုင်ဖုန်း၊ ဟာရီကိန်းနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုတွေ၊ အမြဲတမ်းခံနေတဲ့ ရေခဲတောင်ကြီးတွေပျော်ကျလာနေတာ၊ အဲဒီရေခဲတောင်တွေမှာနေတဲ့ တန်ဒြာ သမင်ကြီးတွေ သေကြတာ၊ အချိူ့ ပိုးကောင်တွေ နေရာဒေသ အသစ်ကို ပြောင်းရွှေ့နေကြတာ စတာတွေ အပါအဝင်ပေါ့။ ကမ္ဘာ တစ်လွှားမှာ ရာသီဥတုဆိုးဝါးတဲ့ ကပ်ဘေးဆိုက်နိုင်တဲ့ အပြင် တကယ် လို့ ကမ္ဘာ့မြောက်ဖက်ခြမ်းမှာရှိတဲ့ ဂရင်းလန် ကျွန်းနဲ့ အန္တာတိကတိုက်က ရေခဲပြင်ကြီးတွေ တစ်ဝက်လောက်သာ ပျော်ကျသွားမယ် ဆိုရင် သမုဒ္ဒရာရေမျက်နှာ မြင့်တက်လာပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံက ဖလော်ရီဒါပြည် အစိတ်အပိုင်းအချို့နှင့် လူဝစ်စီယားနား ပြည်နယ်တွေ၊ နယူးယောက်မြို့နဲ့ အနောက်ခြမ်းက ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့တွေ အပါအဝင် တစ်ချို့ ကျွန်းနိုင်ငံတွေ ဒီရာစုနှစ် အလယ်လောက်မှာ ရေအောက်ကို ရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန် ဒုသမ္မတဟောင်း အယ်လ်ဂိုးက ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာနေတာကို ဥပေက္ခာပြုလိုတဲ့ အုပ်စုကို ရည်ရွယ်ပြီး ‘ဒီလိုသာ ဖြစ်ခွင့် ပေးလိုက်ရင် တကယ့်ကို လူသားတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား ပျက်ကွက် တာပါပဲ’လို့ ပြစ်တင်ပြောဆိုတာကိုလည်း ကြားရပါတယ်။

အကြောင်းတရား

ဒီလိုဖြစ်တာဟာကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာပြီးရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့်လို့ ဆိုပါတယ်။ လောင်စာဆီ သုံးစွဲတာ လွန်ကဲလို့ ဥပမာ ဧရာမစက်ရုံ ကြီးတွေ၊ မော်တော်ကားတွေက ထုတ်လိုက်တဲ့ အခိုးတွေကြောင့် ညစ်ညမ်းနေတဲ့ လေထုထဲက ဓာတ်သဘာဝ တစ်မျိုးက ကမ္ဘာကြီးကို လွှမ်းခြုံပြီး နေအပူရှိန်ကိုထိန်းထားပေးတဲ့ ဓာတ်သဘာဝတွေကိုဖျက် ဆီးပစ်လို့ ကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ အပူရှိန် မြင့်လာရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေရဲ့စားဝတ်နေရေးနဲ့ စီးပွားရေး အလိုရမ္မက် များမှုတွေကြောင့် တောင် အမေရိကတိုက်က ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အမ္မာဇန် သစ်တောကြီးတွေ အပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း သစ်တောတွေ ပြုန်းတီးလို့ ရာသီဥတု အပြောင်း အလဲတွေဖြစ်ရပါတယ်။

ယခု ကမ္ဘာကြီးဟာ အလျင်အမြန် ပူနွေးလာနေပါပြီ။ ဒါဟာ သီအိုရီ မဟုတ်ပါဘူး၊ အမှန်တကယ် ဖြစ်လာနေတာလို့ ရေးကြီး သုတ်ပျာနဲ့ ပြောဆိုရေးသားနေကြတာကို သတင်းတွေမှာ ဖတ်ရ ကြား ရပါတယ်။ သက္ကရာဇ် ၂၀၅၀ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၉.၁ ဘီလီယံ ဖြစ်လာမယ်ဆိုလို့ ဒီလူဦးရေအတွက် လောင်စာစွမ်းအင်၊ ရေနဲ့ အစား အစာ ပိုမိုလိုအပ်လာမှာဖြစ်လို့ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတယ်ဆိုတာ ထက် ကြောက်စရာ ကောင်းတယ်ဆိုရင် ပိုမှန်ပါလိမ့်မယ်။ အင်း၊ အရင်းစစ်လိုက်တော့ အဲဒါတွေအားလုံးဟာ အသိဉာဏ် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ လူသားတွေရဲ့လောဇောကြောင့်ဖြစ်ရတာချည်းပါပဲ။

ကုသနည်း

လိုချင်တပ်မက်မှုနဲ့ ကိုယ်ကျိုးဆန်တဲ့ အတ္တလွန်ကဲမှုကို လျှော့ချဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ စက်ရုံတွေ ကားတွေကိုအခိုးထုတ်လွှင့်မှု နည်းတဲ့ ဘိုင်အို ဒီဇယ်နဲ့ ဟိုက်ဒြိုဂျင်တွေနဲ့ အစားထိုး သုံးရင် တစ်စုံတစ်ခုသော အတိုင်းအတာအထိ လျော့ကျသွားနိုင်ဖွယ်ရှိပေမယ့် ထုတ်လုပ်မှု စရိတ် ကြီးမြင့်တာ၊ သက်သာလွယ်ကူမှုမရှိတာ စတာတွေကြောင့် လွယ်လွယ် နဲ့ တော့ ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးလို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ အဲဒီ လောင်စာဆီတွေ ကိုထုတ်လုပ်ဖို့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနဲ့ လောင်စာဆီလိုပြန်တာပဲ။

ဒါကြောင့် ဒီပြဿနာရဲ့ ဇစ်မြစ်ကို လိုက်ကြည့်ရင် လူတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝကို ပြောင်းလဲရမယ်ဆိုတဲ့ အဖြေတစ်ရပ် ထွက်လာပါတယ်။ လောင်စာဆီကို လျှော့သုံးဖို့ပါ။ ကိုယ်ပိုင်ကားတွေ လျှော့သုံးရမယ်၊ လေယာဉ်နဲ့ ခရီးသွားလာမှုတွေ လျှော့ချရမယ်၊ အိမ်မှာ ရုံးမှာ ဇိမ်ခံ လေအေးစက်တွေ လျှော့သုံးရမယ် ဆိုတာတွေပေါ့။ ဒီကိစ္စမှာ ချမ်းသာ တဲ့ နိုင်ငံတွေက လူတွေအဓိက စွန့်လွှတ်မှု လုပ်ရလိမ့်မယ်လို့ ဆိုတယ်။

ဒီနေရာမှာ လူတွေရဲ့ ပျင်းရိမှုနှင့် အလိုလောဘကို ကျော်လွှားဖို့ လူတွေကို တွန်းအားပေးနိုင်တဲ့ လုံလောက်တဲ့ စွမ်းအားကတော့ စိတ် ပိုင်းဘဝကို လေ့ကျင့်အားထုတ်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ ရောင့်ရဲ တင်းတိမ်မှု၊ အနေအထိုင် ရိုးစင်းမှု၊ ရက်ရောမှုတွေကို ဘာသာတရားရဲ့ အဆုံးအမ အနေနဲ့ အလေးပေး သင်ကြားပေးတာတွေပေါ့။ ဘာသာရေး ခေါင်း ဆောင်တွေက ကိုယ်တိုင် စံနမူပြပြီး အဲဒီလို ခြိုးခြံနေထိုင်မှု နှုန်းစံတွေ အကျိုးတရားတွေကို ဟောပြောရင်း လူတွေကို စည်းရုံးနိုင်ပါတယ်။

လူတွေစိတ်ထဲမှာ အမြစ်တွယ်နေပြီးဖြစ်တဲ့ နေ့တဓူဝ လူမှုဘဝဖြစ်စဉ်နဲ့ စီးပွားရေး တန်ဖိုးတွေကို လျှော့ချဖို့ ဖြစ်နိုင်မလားလို့ မေးစရာရှိ ပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုဆိုတာ လိုချင်တာက စတယ်။ ယင်းနောက်ရွေးချယ်တယ်၊ ပြီးတော့ ကျေနပ်နှစ်သက်မှုဖြစ်တယ်။ အဲဒါတွေအားလုံးဟာ စိတ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေ ချည်းပါပဲ။ ဒါ ကြောင့်စိတ်ကို လေ့ကျင့်ရင် ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။

ဗုဒ္ဓဝါဒကျင့်စဉ်

ဗုဒ္ဓဝါဒကျင့်စဉ် ရှုထောင့်ကနေ အမြွက်လောက် ပြောပြရရင် - ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမတွေထဲမှာ သက်ရှိလောကနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရော၊ သက်ရှိသတ္တဝါတွေအားလုံး အချင်းချင်းပါ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး အညမည သဘောတရားနဲ့ အပြန်အလှန် အမှီသဟဲ ပြုနေကြတယ်၊ မိမိလုပ်တဲ့ အလုပ်အတွက် မိမိမှာ တာဝန်ရှိတယ်လို့ ဆုံးမပါတယ်။ ဒါကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝါဒီတို့ရဲ့ ‘ကမ္ဘာ့အရေးက ပထမ၊ ဒေသအရေးက ဒုတိယ’ ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်ဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒသဘောထားနဲ့ တစ်ထပ်တည်းပါပဲ။ သတ္တဝါအားလုံးကို ကြင်နာဖို့နဲ့ အပြုအမူ (ကံ တရား) တွေကို သတိနဲ့ ထိန်းသိမ်းဖို့ တစ်နည်း သီလရှိဖို့ လူတွေကို ဗုဒ္ဓဝါဒကသင်ကြားပါတယ်။

သီလရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ဟာ တစ်ဆင့်တက်ပြီး ကမ္မဋ္ဌာန်း ဘာဝနာ အားထုတ်ရင် အကျိုးတစ်ခုတော့ ကျိန်းသေရတယ်လို့ ယုံ ကြည်ပြီး နည်းနည်းစီ အချိန်ပေးပြီး လေ့ကျင့်သွားရင် နေထိုင်မှုပုံစံတွေ၊ ဘဝအတွေးအမြင်တွေ တဖြည်းဖြည်း ပြောင်းလဲပြီး ကိုယ်ကျိုးဆန် အတ္တလွန်ကဲမှုတွေ လျော့နည်းလာပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ လူနေမှုပုံစံကို လိုအပ်သည်ထက် ပိုပြီး ဇာမချဲ့လိုတော့ဘဲ အခြေခံ လူမှုဘဝ လို အပ်ချက်တွေ ပြည့်စုံရုံနဲ့ ကျေနပ်လာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်း များများ ထိုင်နိုင်လာလေ၊ မိမိရဲ့ အလိုရမ္မက်တွေကို ထိန်းနိုင်လာလေ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကြီးကိုခြိမ်းခြောက်မှုလျော့နည်းသွားလေဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

အဲဒီလို လုပ်တာဟာ တစ်ကိုယ်ရေဘဝကို ကျော်လွန်ပြီး အခြားပုဂ္ဂိုလ်တွေ အားလုံး အတွက်ပါ ကောင်းတာကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ကိုယ်အပါအဝင်တကယ့်ကျင့်သုံးနိုင်ဖို့သာအရေးကြီးတယ်။

ကိုယ်စီအသိတရား

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုမဖြစ်သေးဘူးလို့ ဆိုရင် တောင်လောင်စာဆီသုံးစွဲ မှုကို လျှော့သင့်ပါတယ်။ ဒါဟာ နောင်လာနောင်သားများ အတွက် ယနေ့လူကြီးတွေရဲ့ ကြီးမားတဲ့ တာဝန်တစ်ခု ဖြစ်လို့ ပါ။ အလွန် ကိုယ် ကျိုးစွန့်ရမယ့်အလုပ်လည်းဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး တာဝန် လွှဲချနေလို့ မရနိုင်ပါဘူး။ တစ်နိုင်ငံတည်း လုပ်လို့လည်း မရနိုင်ပါဘူး။ တစ်ကမ္ဘာလုံးပူနွေးလာတာဖြစ်လို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးကလူတွေ ကိုယ်စီ အသိတရားနဲ့ ကိုယ် နေထိုင်မှုကို ဆင်ခြင်မှသာ သို့မဟုတ် တဖြည်း ဖြည်း ပြောင်းလဲပစ်မှသာ ဖြစ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီလို လုပ်နိုင်ဖို့ဆိုရင် တစ်ကမ္ဘာလုံးက လူတွေကို လူမှုစီး ပွားကျင့်စဉ်အရရော ဘာသာရေး အဆုံးအမတွေအရပါ နားလည်အောင်၊ လိုက်နာ လက်ခံလာအောင် ပညာပေး စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရမှာ ဖြစ်လို့ အလွန် ကျယ်ပြန့်ပြီး ခက်ခဲ ကြီးမားတဲ့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။

လူတိုင်းရဲ့တာဝန်

တည်ရှိပြီး ကောင်းမွန်နေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဆိုဆို နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ပြောပြော ဤကမ္ဘာမြေ ပြိုကွဲပျက်စီးဖို့နဲ့ ကြုံလာပြီဆိုရင် ပြင်ပက ဖျက်ဆီးတဲ့ အကြောင်းတရားတွေထက် အတွင်းမှာရှိတဲ့ အကြောင်းတရား တွေက ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ လူ့လုပ်လို့ လှပနေတဲ့ အရာတွေ အားလုံး လူ့ကြောင့်ပဲ ပျက်စီးမသွားရအောင် လူသားတို့ရဲ့ အသိပညာ ဆင်ခြင် တုံတရားဘာသာရေးအလေ့အကျင့်တွေနဲ့ ထိန်းချုပ်သင့်ပါတယ်။

သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းခြင်းဟာ သက်ရှိအားလုံး အတွက် ကောင်းပါတယ်။ လောင်စာဆီ သုံးစွဲလိုတာကို ပိုမို ခြိုးခြံချွေ တာပြီးနေမယ်ဆိုရင် စီးပွားရေးကိုလည်း မထိခိုက်နိုင်ပါဘူး။ ပိုမိုပြီးလဲ ကရုဏာ ပညာနဲ့ ပြည့်စုံသူတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဆုံးရှုံးတယ် သို့ မဟုတ်ဆင်းရဲတယ်လို့ မယူဆကြဘဲလူတိုင်း ကိုယ်စီအသိနဲ့ လိုက်နာ နိုင်ရင် မကောင်းပေဘူးလား။

မြန်မြန်လုပ်

ဒန္ဓံ ကတံ ကုသလံ ဟိ သမ္ပတ္တိံ ဒဒမာနံ ဒန္ဓမေဝ ဒဒါတိ။

ဒန္ဓံ၊ ဖြည်းနှေးစွာ။ ကတံ၊ ပြုအပ်သေ။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်သည်။ ဟိ၊ အကယ် မလွဲသဖြင့်။ သမ္ပတ္တိံ၊ စည်းစိမ် ချမ်းသာကို။ ဒဒမာနံ၊ ပေးသည်ရှိသော်။ ဒန္ဓမေဝ၊ ဖြေးနှေးစွာသာလျှင်။ ဒဒါတိ၊ ပေးတတ်၏ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃)။

၂၃။ ဗုဒ္ဓရဲ့ နဖူးသင်းကျစ်တော

ဇန်နဝါရီ ၁၂၊၂၀၀၈။

--------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်သိချင်တာကလေးနှစ်ခုမေးလျှောက်လိုပါတယ်ဘုရား။

(၁) တပည့်တော်ရဲ့မိခင်မြန်မာနိုင်ငံက ပင့်လာတဲ့ ကျောက်ဆင်း တုတော်ရဲ့နဖူးတော်မှာထူးခြားတဲ့ အရာတစ်ခုပါရှိနေတာကိုသတိပြု မိပါတယ်။ သင်းကျစ်တော် ခေါ်တယ်လို့ မိခင်က ပြောပါတယ်ဘုရား။ အဲဒါလေးနဲ့ ပတ်သက်တာကိုရှင်းပြပေးစေလိုပါတယ်ဘုရား။

(၂) စေတီတော်တွေက ရောင်ခြည်ထွက်တယ်လို့ ကြားဖူးပါ သည်ဘုရား။ ကိုယ်တိုင် တစ်ခါမျှ မဖူးမြင်ဘူးပါ။ ဘာကြောင့် ဘယ်လို ရောင်ခြည်ထွက်ရတယ်ဆိုတာကိုလည်းသိလိုပါသည်ဘုရား။

မြမြမြိုင်

-------------------

(၁) ဗုဒ္ဓနဖူးပေါ်က ထူးခြားတဲ့ အရာ

ဗုဒ္ဓနဖူးတော်မှာ ထူးခြားတဲ့ အရာ နှစ်မျိုးရှိပေမဲ့ မေးခွန်းအရ ‘သင်း ကျစ်တော်’ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပဲ ပြောပြပါမယ်။ ဗုဒ္ဓဟာ သာမန် လူသား မဟုတ်ပါဘူး။ မဟာပုရိသ (ထူးခြားမြင့်မြတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်)ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ဗုဒ္ဓရဲ့ခန္ဓာကိုယ်မှာမဟာပုရိသတွေမှာပါတဲ့ လက္ခဏာ တော်ကြီး၃၂မျိုးပါရှိတယ်။ မဟာပဒါနသုတ် (ဒီ၊၂၊၁၅)နှင့်လက္ခဏသုတ် (ဒီ၊၃၊၁၃၇) တို့မှာ အသေးစိတ် ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီအထဲက တစ်ခုက ‘ဥဏှီသသီသော = သင်းကျစ် ဆင်ထားဘိသကဲ့သို့သော ဦး ခေါင်းရှိ၏ (ဒီ၊မြန်၊၂၊၁၆)’တဲ့။

ဝိသုဒ္ဓါရုံဆရာတော်ကြီးက ‘ဥဏှီသသီသော = မင်းများ ဆောင်း သည့် ဦးသျှောင်သရဖူ ပုံတူအလား ဆံစနား၌ နဖူးသင်းကျစ် ရိုးပြား ရှိတော်မူ၏ (ဝိသုဒ္ဓါရုံအဆုံးအဖြတ်၊ စာ-၄၅၅)’လို့ မြန်မာမှု ပြုပါတယ်။

ပါရမီဖြည့်ရင်း ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုလုပ်တဲ့ အခါ လူအများကို ဦး ဆောင်ပြီးလုပ်ခဲ့လို့ အဲဒီ လက္ခဏာတော်ကိုရရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ လက္ခဏာ ရှိလို့ နတ်လူဗြဟ္မာ အများဟာ ဗုဒ္ဓကို အတုလိုက်ပြီး ကျင့်ကြံကြတယ်လို့ လက္ခဏသုတ်မှာမြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော်မူပါတယ်။

ဥဏှီသသီသော ပုဒ်ကိုအဋ္ဌကထာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂)မှာအဓိပ္ပာယ် နှစ်မျိုး ပြတယ် .. ‘နဖူးပြင် ပြည့်ဖြိုးခြင်းနှင့် ဦးခေါင်း ပြည့်ဖြိုးခြင်း ဟူ သော အကြောင်းနှစ်မျိုးကြောင့် ဥဏှီသသီသဟု ဆိုခြင်းဖြစ်၏။ လက် ယာ နားစွန်းမှ လက်ဝဲ နားစွန်းထိ အသားပြား ထွက်၍ (မံသပဋလံ ဥဋ္ဌဟိတွာ) နဖူးပြင် တစ်ခုလုံး ဖုံးလွှမ်းသကဲ့သို့ တည်ရှိ၏။ ယင်းသည် ဘုရင်မင်းတို့ ဆောင်းသော သင်းကျစ်ကဲ့သို့ လှပတင့်တယ်၏။ မဟာ ပုရိသတို့၏ ဤလက္ခဏာကို အတုယူပြီး မင်းဆောင်း သင်းကျစ် ဖြစ် ပေါ်လာသတတ်။ အခြား အဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုးမှာ လူအများစု၏ ဦးခေါင်းမှာ ညီညာပြည့်ဖြိုး ခြင်းမရှိ။ မဟာပုရိသတို့၏ ဦးခေါင်းမှာမူ ဆောက် ဖြင့် ထွင်းထုထားသည့်အသွင် ရေပူဖောင်းအလား ပြည့်ဖြိုး ညီညာ၏။ ပထမ နည်းအရ သင်းကျစ် ဆောင်းထားသည်နှင့် တူသောကြောင့်၊ ဒုတိယ နည်းအရ ရေပူဖောင်းကဲ့သို့ ဝိုင်းဝန်း ညီညာသောကြောင့် ဥဏှီသသီသဟုဆို၏’။

မြတ်ဗုဒ္ဓကို မျက်တွေ့ မဖူးမြင်လိုက်ရတဲ့ ပန်းပုပညာရှင်တွေဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဥဏှီသသီသ လက္ခဏာတော်ကို ပေါ်လွင်အောင် ထုလုပ်ရာ မှာ ယူဆချက်တွေ ကွဲပြားခဲ့ကြတယ်။ သင်းကျစ် ပုံသဏ္ဌာန်လို လုံး ဝန်း ပြည့်ဖြိုးခြင်း သို့မဟုတ် နဖူးပြင် အထက်ပိုင်းကို ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ ကြွက်သား (အရိုးပြား) လို့ ယူဆချက် နှစ်မျိုး။ ကနိသျှကမင်း နန်းစံ သုံးနှစ်မြောက်မှာ ထုလုပ်ခဲ့တဲ့ နာမည်ကျော် မြတ်ဗုဒ္ဓ လောင်းလျာ (ဗောဓိသတ္တ) ဆင်းတုမှာ နဖူးပြင် အနည်းငယ် မြင့်ရုံလောက်ပဲ။ ဒါပေ မယ့် ကုသျှန်ခေတ် နှောင်းပိုင်း မထုရာမြို့က ပန်းပုပညာရှင်တွေ ကတော့ ဆံစကို ထိနေတဲ့ အရိုးပြားနဲ့ ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ နဖူးပြင်နဲ့ သရုပ်ဖော်ခဲ့ကြတယ်။ (Rays Davids, Dialogues of the Buddha, II, p. 16. ကိုရှုပါ)။ မြတ်ဗုဒ္ဓကို အစရိယမနုဿ=အံ့ဖွယ်လူသားအနေနဲ့ နား လည်ပြီး ဗုဒ္ဓါနုဿတိ (မြတ်စွာဘုရားရဲ့ ဂုဏ်းတော်များကို အဖန်ဖန် အောင့်မေ့ခြင်း)ဘာဝနာကိုပွားများနိုင်ပါစေ။

(၂) စေတီမှ ရောင်ခြည်လွှတ်ခြင်း

စေတီတော်ထဲမှာ ဘုရား၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၊ ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့ရဲ့ ဓာတ် တော်ကိုဌာပနာ (ထည့်သွင်း) ထားတာသေချာရင် အဲဒီစေတီတော်က ရောင်ခြည်လွှတ် (တန်ခိုးပြ) ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောင်ခြည်လွှတ်စေနိုင် တဲ့ အကြောင်းသုံးခုရှိတယ်။ အဲဒါတွေက

၁) ယခု အသက်ထင်ရှားရှိဆဲ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တွေက နတ်လူတို့ကို သနားသောအားဖြင့် ‘ဤမည်သော စေတီမှာ ရောင်ခြည်လွှတ်ပါစေ’လို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြုရင်၊

၂)သမ္မာဒေဝနတ်တွေလူအပေါင်းကိုစောင့်ရှောက်တဲ့ အနေနဲ့ ‘ဤ တန်ခိုးပြာဋိဟာကြောင့် သာသနာတော် ကြီးပွားပါစေ၊ ကြည်ညို သူ လူအပေါင်းတို့ကုသိုလ်တရားတိုးပွားနိုင်ပါစေ’ဆိုပြီးအဓိဋ္ဌာန်ရင်၊

၃)သီလသမာဓိပညာ စွမ်းရည်မြင့်တဲ့ မိန်းမယောကျ်ား ရဟန်းရှင် လူတို့ စေတီတော်ကိုပန်းနံ့သာစသည်နဲ့ ပူဇော်ပြီး ‘စေတီတော်ရောင် ခြည်လွှတ်ပါစေ’ လို့ အဓိဋ္ဌာန်ရင် စေတီတော် ရောင်ခြည်လွှတ်ပါတယ် (မိလိန္ဒ၊၂၉၇)။

‘ထူးမခြားနား၊ မီးရေစုံသား၊ ရောင်တော်ထွေပြား၊ ပြောင်းလို့ လို့ များထွေ၊ ထူးထွေတည့် အံ့ရာသော် ... စွယ်တော်ကျောင်းက ခြောက် ဖြာရောင်ခြည်လွှတ်သည်နှင့်သာပင်...’ဆိုတဲ့ သီချင်းခန့်ကြီးဟာ ဘုရင်ကိုးကွယ်တဲ့ စွယ်တော်ကျောင်းက ဓာတ်တော်တွေ ရောင်ခြည် ကွန့် မြူးတာကို အကြောင်းပြုပြီး လူအများ ကြည်ညိုနိုင်အောင်လို့ မြဝတီ မင်းကြီးဦးစရေးသီခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

သတိရှိတတ်ပါစေ

အမှတ် (၃) စေတီသို့မဟုတ် ဓာတ်တော်ကွန့်မြူးရခြင်းအကြောင်းနှင့် စပ်လို့ မသူတော် (သူတော်ကောင်းအစစ် မဟုတ်သူ)တို့ အခွင့်အရေး ယူလေ့ရှိတာကို သတိထားသင့်ပါတယ်။ ‘စေတီတော်အနီးမှာ မိမိ (ရဟန်း သို့မဟုတ် လူ) ပရိတ်ရွတ်နေတုန်း ပဋ္ဌာန်းရွတ်နေတုန်း တ ရားဟောနေတုန်း စေတီတော်က ရောင်ခြည်လွှတ်ပါတယ်’ လို့ မိမိ ကိုယ်ကို လူအများအထင်ကြီးအောင်မိမိထံ လူအများစုရုံးလာအောင် လာဘ်သပ်ပကာ ပေါများဖို့ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဗွီဒီယိုရိုက်ပြတာမျိုး၊ တစ် ယောက်ယောက်က ‘အလံရှူး’လုပ်ပေးတာမျိုးတွေ ရှိနိုင်လို့ အဲဒီလို လုပ်စားသူတွေရဲ့လှည့်ဖျားမှုကိုမခံရအောင်သတိရှိတတ်ပါစေ။

၂၄။ ထေရဝါဒနှင့် မဟာယာန

ဇန်နဝါရီ ၁၄၊၂၀၀၈။

-------------------

မေးလျှောက်လိုပါသည်သိချင်တာသုံးခုပါဘုရား၊

(၁)မဟာယာနဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲဘယ်တုန်းကစတင်ခဲ့သည်

(၂)ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တွေကသီးခြားဂိုဏ်း ခွဲထွက်ခဲ့ကြသည်

(၃) ထေရဝါဒနှင့်မဟာယာနတူညီချက်နှင့် ခြားနားတို့ကိုအကျဉ်းမျှ သိလိုပါသည်ဘုရား။

ရိုးရိုးလေး

-------------------

(၁) ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲ စတင်ခြင်း

အေဒီ ၄ ရာစု မတိုင်ခင်ကပင် ပါဠိပါဘာသာနဲ့ တည်ရှိခဲ့ပြီး နိကာယ် အဋ္ဌကထာကျမ်းကြီးတွေတောင် လေးစား ကိုးကားခံရတဲ့ ပါဠိသမိုင်း ဒီပဝံသကျမ်းမှာ ‘(ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက်) ပထမ နှစ်တစ်ရာအတွင်း ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲဟူ၍ မရှိ။ ဒုတိယနှစ် တစ်ရာအတွင်း၌မူ ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်း ကွဲ ဆယ့်ခုနစ်ခု (ပင်မဖြစ်သော ထေရဝါဒဂိုဏ်း အပါအဝင် ၁၈ ခု) ကွဲပြားသွား၏’လို့ ဖော်ပြပါတယ်။

ပထမေဝဿသတေနတ္ထိ၊ ဒုတိယေဝဿသတန္တရေ။

ဘိန္နာသတ္တရသဝါဒါ၊ ဥပ္ပန္နာဇိနသာသနေ။

(ဒီပဝံသ၊ အခန်း၅၊၅၃ဂါထာ)

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓလွန်ပြီး နှစ်တစ်ရာကျော်မှ ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲတွေ စ တင်ဖြစ်ပေါ်တယ်လို့ အကြမ်းဖျင်းမှတ်သင့်ပါတယ်။

အဲဒီလိုကွဲပြားတာနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ‘တိုက်ရိုက်ဟောသွယ် ဝိုက်ဟော၊ ဖော်ဟော မြှုပ်ဟော သဘောကို နားမလည်ကြဘဲ ရဟန်း ယုတ်တို့သည် (ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က)အဓိပ္ပာယ်တစ်မျိုးဖြင့် ဟောတော်မူ သည်ကို အခြားအဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုးသို့ ပြောင်းပစ်ပြီး စာပေကျမ်းဂန်၏ အရိပ်အယောင်မျှကိုယူ (ကပ်ကိုး) ကြလျက် ဗုဒ္ဓဓမ္မ၏ အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို ဖျက်ဆီးကြ၏’လို့ မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

ပရိယာယ ဒေသိတံ စာပိ၊ အထော နိပ္ပရိယာယ ဒေသိတံ။

နီတတ္ထံ စေဝ နေယျတ္ထံ၊ အဇာနိတွာ န ဘိက္ခဝေါ။

အညံ သန္ဓာယ ဘဏိတံ၊ အညတ္ထံ ဌပယိံသုတေ။

ဗျဉ္ဇန စာယာယတေ ဘိက္ခူ၊ ဗဟုံ အတ္ထံ ဝိနာသယုံ။

(ဒီပဝံသ၊ အခန်း၅၊၃၄-၃၅ဂါထာ)

အဲဒီလို ဗုဒ္ဓဓမ္မကို အဓိပ္ပာယ်တစ်မျိုး ဖွင့်ဆိုတာဟာ အယူအဆ ကွဲပြားမှုရဲ့ အစလို့ ယေဘုယျအားဖြင့် ဆိုနိုင်ပါတယ်။ အခြား လူမှုရေး နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး အကြောင်းခံတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ (၂) ဂိုဏ်းသီးခြား ခွဲထွက်သူများ

ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီး သုံးလအကြာ ရာဇဂြိဟ်မြို့ (အိန္ဒိယ) မှာ ပြုလုပ်တဲ့ ပထမသံဂါယနာမှာဓမ္မ (သုတ္တန်အဘိဓမ္မာ)နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေး ဖွယ်မရှိပေမဲ့ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးမှုအချို့ရှိခဲ့ရာမှာ ‘သိက္ခာပုဒ် အချို့ကို လူတွေတောင် သိပြီးဖြစ်နေလို့ ဗုဒ္ဓပညတ်ပြီး သိက္ခာပုဒ်တွေကို ထုတ်ပယ် ဖြည့်စွက်မှုမပြု’ ဆိုတဲ့ မူကို လက်ခံခဲ့ကြတယ်။ နောက်ထပ် နှစ်တစ်ရာအကြာမှာ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်အချို့နဲ့ ပတ် သက်ပြီးဆွေးနွေးဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ ဒုတိယ သံဂါယနာမှာ တော့ နိုင်ငံရေး စီးပွားရေးနဲ့ လူမှုရေး အတော်အတန် ပြောင်းလဲမှု တွေအရ သံဃာတစ်ချို့က ခုဒ္ဒက (အရေးမပါတဲ့) သိက္ခာပုဒ် အချို့ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲလိုကြတယ်။ မပြောင်းလဲလိုတဲ့ အုပ်စုနဲ့ ပြောင်းလဲလိုတဲ့ အုပ်စုလို့ အုပ်စုနှစ်စုကွဲသွားပြီးနောက်ဆုံး ဒုတိယအုပ်စုက သံဂါယနာမှာ မပါဘဲမဟာသံဃိကဆိုတဲ့ အမည်နဲ့ သီးခြားရပ်တည်ခဲ့ကြတယ်။

ဒါပေမယ့် ကနဦးပိုင်းမှာ ဝိနည်းလိုက်နာမှုလောက်ပဲ ကွဲပြားပြီး ဓမ္မနဲ့ ပတ်သက်လို့ အယူအဆ မကွဲပြားသေးဘူး။ ဘီစီ ၃ ရာစု (ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီး နှစ်ပေါင်းသုံးရာ အကြာ) အသောကမင်း လက်ထက် တတိယသံဂါယနာမှာတော့ ဓမ္မရေးရာကို အဓိကဆွေးနွေးပါတယ်။

ဤသံဂါယနာရဲ့ အကြီးအကဲဖြစ်တဲ့ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလိပုတ္တ တိဿမထေရ်က ကထာဝတ္ထုကျမ်းကို ပြုစုပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒ အစစ်အမှန်ကို ဖော်ထုတ်ပါတယ်။ ဤသံဂါယနာမှာ အတည်ပြုတဲ့ ဝါဒကို ထေရဝါဒလို့ ခေါ်ပါတယ်။ သံဂါယနာအပြီးမှာ ထေရဝါဒသာသနာပြု အာဇာနည်တွေ ကိုးနိုင်ငံသာသနာပြုခရီး ထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။

မဟာယာန

မဟာယာနဆိုတဲ့ ဝေါဟာရကို တိပိဋက ပါဠိအဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ မတွေ့ရပါဘူး။ ဘီစီ၁ရာစုနဲ့ အေဒီ၁ရာစုအကြားမှာကျော်ကြားလှ တဲ့ သဒ္ဓမ္မပုဏ္ဍရိကသုတ်မှာ မဟာယာနနဲ့ ဟိနယာနဆိုတဲ့ ဝေါဟာရ နှစ်ခုကို တွေ့ရတယ်။ အေဒီ ၂ ရာစု ရောက်တော့ ပညာကျော် နာဂ ရဇ္ဇုနပုဂ္ဂိုလ်ကသုညတဝါဒဆိုတဲ့ မဟာယာနဒဿနကိုစတင်ခဲ့တယ်။

အေဒီ ၄ ရာစု အသင်္ဂနှင့် ဝသုဗန္ဓုတို့ ညီအစ်ကို ခေတ်မှာတော့ မဟာယာနဒဿနဟာအထူးပီပြင်လာခဲ့ပါတယ်။

ဟိနယာနဆိုတာ ထိုခေတ်က အိန္ဒိယမှာ မဟာယာနနှင့် အပြိုင် ထွန်းကားတဲ့ ဂိုဏ်းကွဲတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ထေရဝါဒနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ ဘာ ကြောင့်ဆိုရင် ထေရဝါဒဟာ ဘီစီ၃ရာစုကတည်းက အိန္ဒိယအလယ် ပိုင်းကနေ သီရိလင်္ကာစတဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကို ပြန့်နှံ့ပြီးဖြစ်နေလို့ ပါ။ ဒါ ကြောင့်လည်း ၁၉၅ဝခုနှစ်က ကျင်းပတဲ့ ကိုလံဘို (သီရိလင်္ကာ)ကမ္ဘာ့ ဗုဒ္ဓဘာသာကွန်ဖရင့်မှာ ဟိနယာနဆိုတဲ့ ဝေါဟာရကို တည်ရှိဆဲဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲကနေ ထုတ်ပယ်ခဲ့ပါတယ်။ (Therava and Mahayana Buddhismby Dr. W. Rahula ဆောင်းပါးကိုဖတ်ရှုပါကုန်)။ (၃) တူညီမှုနဲ့ ခြားနားမှု

ထေရဝါဒရော မဟာယာနပါ နှစ်ဂိုဏ်းလုံးက လက်ခံတဲ့ တူညီတဲ့ အချက်တွေကတော့

၁)သကျမုနိဗုဒ္ဓကို ဆရာအရှင်အနေနဲ့နှစ်ဂိုဏ်းလုံး လက်ခံတယ်၊ ၂)နှစ်ဂိုဏ်းလုံးက ယူဆတဲ့ သစ္စာလေးပါးမှာ အနှစ်သာရအားဖြင့် အတိအကျတူညီတယ်၊

၃)မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်မှာ အတိအကျတူညီတယ်၊

၄)ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် (ကြောင်းကျိုးဆက်ဖြစ်စဉ်)ကိုနှစ်ဂိုဏ်းလုံးက တူညီစွာ လက်ခံတယ်၊

၅)လောကကို ဖန်ဆင်းပြီး စိုးမိုးနေတယ်ဆိုတဲ့ ဖန်ဆင်းရှင် (ဣဿရနိမ္မာန)ဝါဒကိုနှစ်ဂိုဏ်းလုံးက ငြင်းပယ်တယ်၊ ၆)အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ၊ သီလ သမာ ဓိပညာဆိုတာတွေကို လုံးဝခြား နားချက်မရှိ လက်ခံတယ်။

ဖော်ပြပါ အချက်တွေကို ကြည့်ရင် မဟာယာနတို့ဟာ မူရင်းဗုဒ္ဓ ဓမ္မကို အခြေခံ၍ပင် ၎င်းတို့ရဲ့ ဒဿနကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုနိုင်အံ့ထင်ပါတယ်။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ် ရှိနေတဲ့ အတွက် အချို့သော မဟာယာန ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေထဲမှာ သောတာပန် သကဒါဂါမ်စတဲ့ အရိယာ သူတော်စင်တွေ လုံးဝ ဆိတ်သုံးနေမယ်လို့ ဘုန်းကြီးတော့မထင်မိဘူး (ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမြင်မျှသာ)။

မဟာယာန ဂိုဏ်းကွဲတွေ များစွာရှိတာရယ်၊ ဒေသခံယဉ်ကျေးမှု တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်နေတာရယ် စတာတွေကြောင့် ခြားနားချက်ကိုတော့ ဒီနေရာမှာ ယေဘုယျပဲ ဆိုနိုင်မယ်။

မဟာယာန တွေးခေါ်ရှင် အသင်္ဂရဲ့ အလိုအရ ကံကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်တဲ့ စင်ကြယ်တဲ့ လောကဓာတ် (ပရိသုဒ္ဓလောကဓာတု) တစ်ခုရှိပြီး အဲဒီဘုံမှာ မွေးဖွားမှုကိုမမြင်နိုင်ဘဲ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သာ သိနိုင်တယ် (အဘိဓမ္မာသမုစ္စယ၊ အင်္ဂလိပ်ပြန်၊ စာ ၈၃) လို့ ဆိုတယ်။ ပြီး တော့ ဝိမုတ္တိလမ်းစဉ်ကို ကျင့်ကြံရာမှာ သာဝကယာနိက (တပည့်ကျင့် စဉ်ကိုကျင့်ပြီး တပည့် အနေနဲ့ သွား)၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓယာနိက (တစ်ကိုယ် ရေ ဗုဒ္ဓဖြစ်ကြောင်း ကျင့်စဉ်နဲ့ တစ်ကိုယ်တည်းသွား)၊ မဟာယာနိက (မဟာယဉ်ကြီးနဲ့ ကိုယ်တိုင်လည်းသွား သူများကိုပါ ခေါ်ယူ)လို့ လမ်းစဉ် သုံးမျိုးရှိပြီး စွမ်းရည်ချင်း ကွာခြားသလို ကျင့်စဉ်တွေလည်း မတူကြဘူးတဲ့ (ယင်း၊ စာ ၁၉၇-၂၀၀)။ ထေရဝါဒရဲ့ သာဝကဗောဓိ၊ ပစ္စေကဗောဓိ၊ သမ္မာသမ္ဗောဓိ ဆိုတာနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်ပါပဲ။

စပ်မိလို့ ထေရဝါဒကျမ်းဖြစ်တဲ့ ဝဇိဗုဒ္ဓိဋီကာ (စာ-၁၃) မှာ ‘ဗုဒ္ဓ ယာန၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓယာန၊ သာဝကယာန’လို့ ‘ယာန’ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရကို သုံးထားတာ တွေ့ရလို့ စိတ်ဝင်စားမိပါရဲ့။

၂၅။ ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့်သိုက်

ဇန်နဝါရီ ၂၇၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ သိုက်ဆိုတာ ရှိတယ်။ တရုတ်လူမျိုးမှာရော ရှိလား။ တပည့်တော်ကနဂါးသိုက်က လာတာပါဘုရား။ ဒါပေမယ့် မချမ်းသာပါဘူး။ တချို့က သိုက်လာတယ်ဆိုရင် ချမ်းသာတယ် ပြောကြတယ်။ တပည့်တော်ရဲ့ အလုပ်ရှင် တစ်ယောက်က နဂါးသိုက်က လာတာပါ။ သူက တရုတ်လူမျိုးပါ။ တပည့်တော် မရှင်းတာက သိုက်ကလာတယ် ဆိုတာ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာပဲရှိသလား။ တခြားလူမျိုး တခြားဘာသာဝင်တွေကော ဖြစ်နိုင်သလားဆိုတာကို သိချင်ပါတယ်ဘုရား။

ယဉ်ယဉ်လှထွေး

-------------------

သန်းရွှေ ရူးနေပြီ

ဘုန်းကြီးတို့ တောရွာမှာ ကြုံခဲ့ဖူးတယ်။ ဦးအောင်လှရဲ့သား သန်းရွှေတဲ့။ ဘုန်းကြီးနဲ့ အသက်ရွယ်တူပါ။ သူ အရွယ်ရောက်စ အသက် ၁၆ နှစ်လောက်မှာ ညကျရင် အိမ်ကနေ ပျောက်ပျောက်သွားလို့ လိုက်ရှာ တော့ ကောက်ရိုးပုံထဲမှာ သစ်ပင်ကြီး တစ်ပင်အောက်မှာ တစ်ခါတစ်ရံ အိမ်အမိုးပေါ်မှာ အိပ်ပျော်နေတာ တွေ့ရတယ်။ တော်တော်တော့ ဆန်းသား။ သတိရလာတော့ ကျေနပ်ပြုံး ပြုံပြီး ‘ငါ့ကို သိုက်နန်း မင်းသမီး က သူနဲ့ နေဖို့ လာခေါ်တာ။ မင်းသမီးက အရမ်းချောတယ်၊ ညကျရင် သူ့ဆီ သွားဦးမှာ’လို့ ပြောတယ်။ ရွယ်တူတွေက ‘မင်း သူ့ကို ကိုင်လို့ ရလား’လို့ မေးကြတော့ ‘မရဘဲ နေမလား၊ ကိုယ့်ရည်းစားပဲ ဥစ္စာ’လို့ သူက ခပ်ကြွားကြွားနဲ့ ပြန်ပြောတယ်။ ရွာက လူတစ်ချို့က သန်းရွှေတော့ ရူးနေပြီတဲ့။ တစ်ချို့က သူ့ကို သိုက်နန်းက ဖမ်းထားတာ၊ ဒီကောင်မကြာခင် သေတော့မယ်တဲ့။

ဆောင်းတစ်ညလယ်ကွင်းထဲက သင်းဝင်ပင်အောက်မှာ သန်းရွှေ ဝတ်လစ်စလစ် ဆုံးရှာတယ်။ သူသေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ သိုက်နန်းက ခေါ်သွားတာ၊ အအေးပတ်လို့၊ မြွေပေါက်လို့ လူတွေ အမျိုးမျိုး ပြောကြ တာပဲ။ လူတွေအပြော ရွာအနောက်ဖက်က ကျောက်ဘဲဥလို့ ခေါ်တဲ့ ကျောက်တုံးကြီးမှာ သိုက်နန်းရှင်တို့ နေသွားဖူးသတဲ့။ ကြက်ဥတစ်လုံး စာလောက်ရှိတဲ့ ချောမွတ်နေတဲ့ တွင်းခွက်ငယ် သုံးလေးခု ရှိတယ်။ ရွှေကြက်ဥတွေကို မြှုပ်ထားခဲ့တဲ့ နေရာတဲ့။ သိုက်ဆရာတို့ တူးယူသွား လို့ ခုမရှိတော့ဘူးတဲ့။ ဒါပေမယ့် I don't know ဘယ်တုန်းက တူးသွား တာလဲ၊ နဂါးသိုက်လား၊ ကြက်သိုက်လား။

ဒဏ္ဍာရီနဲ့ လက်တွေ့

တကယ်တော့ သိုက်ဆိုတာ ပါးစပ်ကပဲ ပြောနေကြတာ။ မျက်စိနဲ့ လက်တွေ့မြင်ဖူးသူ ရှိမယ်မထင်ဘူး။ သိုက်ပုံပြင်တွေ သိုက်ဇာတ်လမ်း တွေရှိတယ်။ တစ်ချို့ ဘုရားဆင်းတုအို စေတီပျက်တွေတောင် သိုက်နဲ့ ပတ်သက်နေတတ်တယ်။ ဒါပေမယ့်ခိုင်လုံတဲ့ သမိုင်းအထောက်အထား မရှိ၊ ယုတ္တိလည်း မတန်ပါဘူး။ ဂမ္ဘီရစာရေးဆရာတွေ စိတ်ကူးယဉ်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေ၊ အဲဒီ ဇာတ်လမ်းကို အခြေခံတဲ့ ရုပ်ရှင် ဗီဒီယိုတွေ၊ သီချင်းတွေ၊ ရုပ်ပြဇာတ်လမ်းတွေ လူထုထဲ ရောက်သွားရကနေ သိုက် ဆိုတဲ့ ဘဝတစ်မျိုးရဲ့ စိတ်ကူးယဉ် ဖန်းနန်းအိမ် စည်းစိမ်နဲ့ အဲဒီ စည်းစိမ်မှာစံနေ သို့မဟုတ် အဲဒီစည်းစိမ်ကို စောင့်နေတဲ့ သိုက်နန်းရှင် ဥစ္စာစောင့် အယူအဆ ဖြစ်လာပုံပေါ်တယ်။ တစ်ခုရှိတာက ဗုဒ္ဓဝါဒမှာလည်း နောက်ဘဝ၊ ပြိတ္တာ၊ နတ်ဆိုတာတွေရှိလို့ အဲဒါနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်ဆင့်ပွား အယူအဆလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

ကျမ်းစာအရ မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်က သောရေယျရဲ့အဖေ ကွယ် လွန်တော့ အဲဒီအိမ်မှာ ခွေးကလေး ပြန်ဖြစ်ပြီး မသေခင်က မြှုပ်ထား ခဲ့တဲ့ ရတနာအိုးတွေကို သားကိုပြပေးတာ၊ ရဟန်းတစ်ပါး သင်္ကန်းကို စွဲလမ်းပြီး ပျံလွန်တော်မူလို့ အဲဒီသင်္ကန်းမှာ သန်းရဖြစ်တာ၊ မိန်းမကို စွဲလမ်းပြီးသေလို့ မိန်းမနောက်က လိုက်နေတဲ့ ခွေးဖြစ်လာတာ၊ လှပတဲ့ နတ်မိမယ်ယောင် ဆောင်ထားတဲ့ ပြိတ္တာမတွေက မင်းသားတွေကို ညမှာ စားပစ်တာ (တေလပတ္တဇာတ်)တွေဟာ ဥစ္စာစောင့်နဲ့ သိုက်အယူ အဆရဲ့ဖြစ်ဖျားခံရာ ရင်းမြစ်တွေ ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒ သိုက်လား

ကျေးဇူးပြု၍ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာပဲ သိုက်ရှိတယ်လို့ တော့ တိကျဝေါဟာရနဲ့ မဆိုလိုက်ပါနဲ့။ ဥစ္စာစည်းစိမ်ကို စွဲလမ်းပြီး သေသူအချို့ဟာတိရစ္ဆာန် သို့မဟုတ် လူ ပြန်ဖြစ်ပြီး ဘဝနီးလို့ သက်ဆိုင်ရာတွေကို စွဲလမ်းတာမျိုး ရှိနိုင်တယ်။ ဝေမာနိကပြိတ္တာမျိုး ဖြစ်ပြီး သူစွဲလမ်းတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ပစ္စည်းနဲ့ မဝေးတဲ့ နေရာမှာ ပြန်ဖြစ်လို့ သက်ဆိုင်သူတွေကို အရိပ်အယောင်ပြတာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တယ်။ သိုက်၊ ဥစ္စာစောင့်လို့ အမည်သစ် ပေးထားတဲ့ ဘဝတစ်မျိုးဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ယုံကြည်တဲ့ ဝေမာနိကပြိတ္တာမျိုး ဖြစ်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒီပြိတ္တာမျိုးက တရုတ် ကုလား ဘယ်လူမျိုး ဘယ်ဘာသာဝင် မဆို ဖြစ်နိုင်တယ်။ အိမ်မှာ မွေးထားတဲ့ ခွေးလေး ကြောင်လေးတွေ တောင်ဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဘဝမှာ ကျန်ခဲ့သူတွေက လူ့ဘဝမှာ ပြန်ဖြစ်နေသူကို လူ့ဘဝထဲက အတင်း ပြန်ခေါ်သွားတာမျိုးတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ပြိတ္တာဆိုတာ အပါယ်ဘုံသားပါ။ လူလောက်အဆင့် မမြင့်ပါဘူး။ လူတွေကျွေးတဲ့ ဘဲကင်၊ ဝက်ကင်တွေကိုလည်း သူတို့စားလို့ မရဘူး။ ကုသိုလ်အမျှ ပေးတဲ့ နည်းနဲ့ ပဲ သူတို့ရဲ့စားဝတ်နေရေးကိုလူက ထောက်ပံ့နိုင်တယ်။ အဲဒီဘဝက လာတဲ့ လူဖြစ်လို့ နားပင်း မျက်ကန်း ဖြစ်ရတာ မဟုတ်ဘူး။ အသက်တိုတာ၊ အင်္ဂါချွတ်ယွင်းတာဟာ ရှေးကံဟောင်းနဲ့ ယခုဘဝအကျိုးပေး အခြေအနေနဲ့ ပဲ ဆိုင်တယ်။

ကွယ်လွန်သူ မိဘဆွေမျိုးက လူထက် အဆင့်မြင့်တဲ့ နတ်ဖြစ်နေလို့ မိမိကလည်း ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းလျက်နဲ့ ဘဝအခက်အခဲနဲ့ ကြုံတဲ့ အခါ အနာထပိဏ်ကို အိမ်စောင့်နတ်က ကူညီသလိုမျိုးလည်း ရှိတော့ ရှိတတ်ပါတယ်။

လောဘကြီးသူ လိမ်ခံရ

သိုက်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်ကို ရိပ်မိလောက်ပြီလို့ တွက်ပါတယ်။ ချမ်းသာတာဟာ ကံ ဉာဏ် ဝီရိယ ကောင်းလို့ ပါ။ နဂါး သိုက်ကလာလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ အကြားအမြင် ရတယ်ဆိုတဲ့ hypocrite အချို့ဟာလူတွေရဲ့ပျော့ကွက်ကို အသုံးချပြီး အမြတ်ထုတ်တတ်တယ် ဆိုတာကို မြဲမြဲသတိချပ်ပါ။ ချမ်းသာချင်လွန်းလို့ နဂါးသိုက်က လာပါတယ် ဆိုပြီး အဲဒီဆရာတွေဆီ မချဉ်းကပ်မိပါလေနဲ့။ ကြီးပွားချမ်းသာဖို့ ဘုန်းကြီး မန္တာန်တစ်ခု ပေးလိုက်မယ် ‘ဥုံ ဇွဲသတ္တိ၊ သတိ၊ စည်ကမ်းနဲ့ ဆင်ခြင်တုံးတရား၊ ဤလေးပါးကို ကျွန်ုပ် ကိုးကွယ်ပါ၏။ သြောင်း၊ နမော ဒူရေ သွာဟုံဟုံ’။

ရှေ့ရေးနောက်ရာ မရှုစွာသား ပညာမဲ့မျိုး ဆင်ကန်းတိုးသို့ အကျိုးမဲ့ကြိုက် ဖိုးမထိုက်ဘူး၊ သူမိုက်စကား တထောင်များလည်း စီးပွားကင်းဝေး မကောင်းဆေးတည့်။

(မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၂၁၁)

၂၆။ ဒီဘဝ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုဖို့

ဇန်နဝါရီ ၃၁၊၂၀၀၈။

-------------------

အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်ကို မေးခွန်းအနည်းငယ် မေးလျှောက်ခွင့်ပြု ပါဘုရား

နိဗ္ဗာန်ကို ပါရမီဖြည့်မှ ရောက်နိုင်ပါသလား၊ သို့မဟုတ် ကျင့်ကြံပွားများခြင်းဖြင့် ရောက်နိုင်ပါသလား၊ နိဗ္ဗာန်ဆုကို မတောင်းပဲနဲ့ ကျင့်ရုံမျှဖြင့် ရောက်နိုင်ပါသလား။

တပည့်တော်သည် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ကျန်ရှိနေသေးသော သာသနာ ၂၅၀၀ အတွင်းတွင် လိုအပ်သော ပါရမီများကို ကုန်အောင် ဖြည့်ကျင့်နိုင်ပြီး မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ကျန်ရှိနေသေးသော သာသနာတော် အတွင်းမှာပင် နိဗာန်သို့ မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရသူ ဖြစ်ရပါလို၏ လို့ ဆုတောင်းထားပါတယ်ဘုရား။

ဤအချိန် အပိုင်းအခြားအတွင်းတွင် လိုအပ်သော ပါရမီများကို ဖြည့်ကျင့်နိုင်ပြီးနိဗ္ဗာန်သို့ မျက်မှောက်ပြုနိုင်သူဖြစ်နိုင်ပါသလားဘုရား။

သောတာပန်ဖြစ်ပြီးပါက သံသရာတွင်ဘယ်နှစ်ဘဝဆက်လည် ရပါသေးသနည်း ဘုရား။

နတ်ဗြဟ္မာ ဘဝမှာလည်း ဝိပဿနာတရား အားထုတ်လို့ ရပါသလားဘုရား။ ဤဘဝ ကုသိုလ်ကောင်းမှုကြောင့် နောင်ဘဝမှာ လူပြန် ဖြစ်၍ ချမ်းချမ်းသာသာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ နေရချိန်တွင် အကုသိုလ်ထုပ်ကို လာယူသူမဖြစ်အောင် ဤဘဝတွင်မည်ကဲ့သို့ ဆုတောင်းရမည်နည်း။

ဤဘဝတွင် ရတနာသုံးပါးနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ တရားတော်များကို လေးနက်စွာ ယုံကြည်သူသည်နိဗ္ဗာန်မရောက်သေးခင်လူဘဝကိုပြန် ရခဲ့လျှင် တစ်ခြားဘာသာကို ကိုးကွယ်သောသူတို့၏ သားသမီး သို့မဟုတ် ကိုးကွယ်သူဖြစ်နိုင်ပါသလား ဘုရား။

အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်၏ မေးခွန်းအားလုံးကို ဖြေကြားပေး တော်မူပါရန် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား။

ရဲမင်းထွန်း

-------------------

ပါရမီရှိလို့

လူ့ဘဝဆိုတာ ရခဲလှတဲ့ ဘဝပါ။ ရခဲလှတဲ့ လူ့ဘဝကို ရခဲ့တာကိုက ပါရမီရှိလို့ ပါပဲ။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး တရားမြတ်ရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓအဆုံးမနဲ့ ကြုံကြိုက်လို့ သူတော်ကောင်း တရားတွေကို ကြားနာဖတ်ရှုခွင့် ရှိတာရယ်၊ ကိုယ်တိုင်ကလဲ သဒ္ဓါတရားနဲ့ ပြည့်စုံလို့ သူတော်ကောင်းတရားကို ကျင့်သုံးလိုတဲ့ စိတ်ရှိတာရယ်၊ ဒါတွေကြောင့် ကိုယ့်မှာ အနည်းဆုံး မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ် တစ်ဆင့်ဆင့်ကို ထိုးထွင်း သိမြင်နိုင်တဲ့ ပါရမီဓာတ်ခံ ပါလာတယ်လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ယုံကြည်လိုက်ပါ။

သီလ သမာဓိ ပညာကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ဖို့ပဲ လိုပါတယ်။ ဆုတောင်းတယ်ဆိုတာ ဖြစ်ချင်တာကို ဖြစ်လာအောင် အလေးအနက် ဆန္ဒပြု လိုက်တာပဲ။ နိဗ္ဗာန်ကို ရဖို့ဆိုရင် တော့ အဲဒီလို ဆုတောင်းနေရုံနဲ့ မလုံလောက်ဘူး။ နိဗ္ဗာန်ကို လိုချင်တဲ့ ဆန္ဒနဲ့ အချိန်ရှိခိုက် ကျန်းမာခိုက်မှာ တဖြည်းဖြည်း မပြတ်မလပ် စိုက်စိုက်မတ်မတ် စိတ်ပါလက်ပါ လိုလိုချင်ချင် ကျင့်နေ အားထုတ်နေဖို့ လိုတယ်။ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ကျင့်ဖို့ကအဓိကပါ။

ဆန္ဒနှင့်လက်တွေ့

‘ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ ကြုံဆုံခိုက် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုဖို့ ဆန္ဒအထူးပြု ထားတာ’ဟာ မှန်ကန်ပါတယ်။ ကောင်းမြတ်ပါတယ်။ အဲဒီဆန္ဒအတိုင်း လူ့ဝတ်ကြောင်ဘဝနဲ့ နေရင်းနဲ့ ပဲ မှန်မှန် ကျင့်ကြံသွားရင် ဤဘဝမှာပင် တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို ဧကန် ရနိုင်ပါတယ်။ သာမန် လောကီလူသား တစ်ယောက်အနေနဲ့ မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကို ရသွားသူတွေ ဗုဒ္ဓသာသနာ သမိုင်းတစ်လျှောက်ထင်ရှားပါတယ်။ ယနေ့ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံပဋိပတ္တိ သာသနာဝင်မှာရောနိုင်ငံတကာ ဗုဒ္ဓဘာသာလောကမှာပါ တရားထူးကို ရသွားသူတွေ ထင်ရှားရှိပါတယ်။ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ ဆန္ဒကို လက်တွေ့က ဦးဆောင်ပါတယ်။ လက်တွေ့မပါဘဲ တောင်းဆုဆို ဆန္ဒပြုရုံနဲ့ မပြီး မြောက်နိုင်လို့ ထိုဆန္ဒ အကောင်အထည် ပေါ်လာဖို့အတွက် လက်တွေ့ ကျင့်သုံးမှုရှိပါစေ။

သောတာပန်

တရားအားထုတ်လို့ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ရပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို သောတာပန်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ သောတာပန်ဖြစ်ပြီးရင် ငါးပါးသီလ လုံးဝ မကျိုး ပေါက်တော့ဘူး။ သုဂတိဘဝမြဲတယ်။ သောတာပန်သုံးမျိုးရှိတယ်။

၁)သတ္တက္ခုပရမ =သုဂတိဘုံမှာအများဆုံး ခုနစ်ဘဝသာကျင်လည်သူ

၂)ကောလံကောလ=သုဂတိဘုံမှာနှစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် သုံးကြိမ်သာ ပြန်ဖြစ်သူ

၃)ဧကဗီဇိ=သုဂတိဘုံမှာ တစ်ဘဝသာပြန်ဖြစ်သူ (သံ၊၃၊၁၇၉)။

ဒီဘဝမှာ တရားအားထုတ်လို့ တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို မရနိုင်သေးပေ မယ့် ပုထုဇဉ်ဘဝနဲ့ ငါးပါးသီလမြဲပြီး သီလသမာဓိပညာကို ကျင့်ကြံတဲ့ အတွက် ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ ဉာဏ်အဆင့်ကို ရပြီးသူကိုလည်း သောတာပန် အရိယာလိုပဲ သုဂတိရဖို့ သေချာလို့ အငယ်စား သောတာပန် (စူဠသောတာပန်)လို့ ခေါ်ပါတယ် (အဘိဓမ္မာဝတာရ၊ဋီသစ်၊၂၊၃၂၄)။

နတ်ဗြဟ္မာ ဝိပဿနာ

နတ်ဗြဟ္မာဘဝမှာ ဝိပဿနာတရား အားထုတ်လို့ ရပါတယ်။ ဆိုရန်ရှိတာက ပြည်စုံဖူလုံလွန်းတဲ့ ဘဝမှာ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ လက္ခဏာ ထင်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့ သဘာဝရှိတယ်။ အချို့ ဗြဟ္မာဘဝဆိုရင် တရားအား ထုတ်ရတာ အဆင်ပြေနိုင်ပေမယ့် အချို့ အဆင်မပြေဘူး။ နတ်ဘဝမှာ တော့ ဝိဿနာတရား အားထုတ်ဖို့ခက်ခဲနိုင်တယ်။ သိကြားမင်းတောင် နတ်သမီးတွေ မကြာခဏ လာနှောင့်ယှက်လို့ ဥပုသ်ဆောင်ကို ဖြောင့်ဖြောင့်မဝင်နိုင်လို့ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာတွေတောင် လူ့ပြည်မှာပဲ ပါရမီဖြည့် ကြတယ် (သဂြိုဟ်ဘာသာဋီကာ၊ စာ- ၂၃၈)။

အကုသိုလ်ထုပ် လာယူသူ မဖြစ်ဖို့

နောက်ဘဝမှာ လူ့အဖြစ်နဲ့ ပြည့်စုံချမ်းသာပါလျက် အကုသိုလ်ထုပ် လာယူသူ မဖြစ်ချင်ရင် သူတော်ကောင်းတွေနဲ့ ပေါင်းဆုံမိဖို့၊ ၎င်းတို့ သင်ကြားဆုံးမတာကို ကြားနာ မြတ်နိုးနိုင်သူဖြစ်ဖို့၊ အဲဒီတရားတွေကို ကျင့်နိုင်ဖို့၊ လူမိုက်နဲ့ မဆုံမိဖို့၊ လူမိုက်နောက်လိုက် မဖြစ်ဖို့၊ ဆုတောင်းသင့်ပါတယ်။ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတစ်ခု နည်းများမဟူ ပြုပြီးတိုင်းမှာ အဲ ဒီလို စိတ်ထဲမှာ ဦးတည်ချက်ကလေး ထားပေးပါ။

စိတ်မချရပေမယ့်

အရှင်သာရိပုတ္တရာရဲ့ မယ်တော် ရူပါသာရီဆိုရင် ဘဝကုန်ခါနီးအချိန်ထိ ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃာနဲ့ ဝေးခဲ့သူပါ။ အရှင်မြတ်လောင်းလျာကျတော့ ဗုဒ္ဓ ဘုရားတစ်ဆူထံမှ အဂ္ဂသာဝကဖြစ်ဖို့ ဗျာဒိတ်ရပြီးသား၊ ပါရမီလည်း ပြည့်ပြီးသားဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓနဲ့ အချိန်မီတွေ့ဆုံခဲ့ရတယ်။

ဒါပေမယ့် သာမန်လူတစ်ယောက် အဖို့တော့ ဘဝသံသရာဆိုတာ စိတ်မချရပါဘူး။ တစ်ခုခုသောဘဝမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်သူလည်း ဖြစ်သွား နိုင်တာပဲ။ ဂေါတမဗုဒ္ဓ ဖြစ်လာမယ့် ဇောတိပါလလုလင်ဟာ ဘဝအစ ပိုင်းမှာ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃာကို မကြည်ညိုခဲ့လို့ အမှားလေးတွေ လုပ်မိရာက နေအဲဒီအမှားရဲ့ဆိုးကျိုးဟာ ဗုဒ္ဓဖြစ်တဲ့ အထိပါခဲ့ရတယ်။

ဒါပေမယ့် အယူသည်းပြီး (ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွား ရင် ဘုရားမကြိုက်ဘူး ဆိုတာလိုမျိုး) အစွန်းရောက်တဲ့ (နောက်ဘဝမှာ ဘုရားနဲ့ တွေ့ဖို့အယူမတူသူတွေကိုသုတ်သင် ရှင်းလင်းပစ်ရမယ်ဆို တာလိုမျိုး) အထိတော့ အယူမှားသူ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ အတွင်းမှာရှိနေတဲ့ အထုံပါရမီ အနုအရင့်အလိုက် အနည်းဆုံး တော့ သူတော်ကောင်းဓာတ်ခံလေး ရှိနေပါလိမ့်မယ်။

၂၇။ နိုင်ငံခြားက ဘုန်းကြီးကျောင်း ပြဿနာ

ဖေဖော်ဝါရီ ဝ၁၊၂၀၀၈။

-------------------

လျှောက်ထားပါရစေဘုရား၊

တပည်တော်သည် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ အလုပ်တာဝန်ဖြင့် ခရီးသွား လာရာတွင် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ မြန်မာဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းအများ၌ အောက်ပါတို့ကို တွေ့ရှိရပါသည်ဘုရား။

ဆရာတော်သံဃာတော်များအား ချုပ်ချယ်ခြင်း၊ ဂေါပကအဖွဲ့တွင် ဆရာတော် သံဃာတော်များအား ပါဝင်ခွင့်မပြုဘဲ ဘုန်းတော်ကြီးများအား အာဏာပြခြင်း၊ ဆရာတော်များအား မြန်မာပြည်မဟုတ်ဘုန်းကြီး အေးအေးနေဟုပင် အချို့ဂေါပကများမှာ ပြောဆိုခြင်းများ အပြင်၊ ဂေါပကလူကြီးများမှာ အလှူငွေ နဝကမ္မဖြင့် ဝယ်ယူထားသော ကျောင်း သင်္ခမ်းများမှ ဆရာတော် သံဃာတော်များအား မောင်းထုတ်၍ ပြန်လည်ရောင်းချရန် အထိပင်ကြံစည်ခြင်းများ တွေ့ရှိရပါသည်။

ဂေါပကလူကြီးများ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို စီးပွားရေးပုံစံ အဖြစ် ပြုလုပ်သည်ကို တပည့်တော်ကြားသိတွေ့ရှိရပါသည်ဘုရား။ ဤကဲ့သို့ လုပ်ရပ်များအတွက် ဂေါပကအမည်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် မည်သို့ အကျိုး ပေးခံစားရမည်ကို သိလိုလှပါသည်ဘုရား။

ဦးပေါ်တင်

-------------------

အမေရိကလူမှုနစ်

အမေရိကမှာ ကျောင်းတက်လို့ ဘွဲ့ကလေးတစ်ခု ရထားရင် လုပ်အားခ တစ်နာရီကို $၁၅ လောက်ပေးတဲ့ အလုပ်မျိူးကို စတင်ရရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်လဝင်ငွေ (အိုဗာတိုင်းမ်နဲ့) ခန့်မှန်း ၂၅၀၀ လောက် အလုပ်က လေးမျိုး ရပြီဆိုရင် မကြာခင်မှာ လစဉ်ပေး အကြွေးစနစ်နဲ့ ဘဏ်က ငွေချေးပြီး အိမ်ဝယ်ကားဝယ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ တစ်သိန်းခွဲလောက် တန်တဲ့ အိမ်ကိုဝယ်သူဟာ ယေဘုယျ လစဉ် ၈၀၀ လောက် ဘဏ် ကိုပြန်ဆပ်ရတယ်။ မဖြစ်မနေသုံးရတဲ့ ရေ၊ မီး၊တယ်လီဖုန်း၊ အမှိုက်ပုံးဖိုးတွေက လစဉ် ၄၀၀ နီးပါး၊ မဖြစ်မနေသုံးရတဲ့ ကားအကြွေး လစဉ် ၁၀၀ ထက်မနည်း၊ ကားအာမခံ လစဉ်၅၀ ဝန်းကျင်။ စုစုပေါင်း စားစရိတ်နဲ့ အထွေထွေ သုံးစိရိတ်မပါဘဲ လစဉ် ၁၄၀၀ ဝန်း ကျင် သုံးရပါတယ်။ စားစရိတ်ကတော့ ချွေတာတတ်ရင် သက်သာနိုင် ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာ သုံးသောင်းခန့် ရပေမယ် ဒေါ် လာ တစ်သောင်းလောက် စုမိနိုင်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။ ဒီတော့ ဗမာ ပြည်တုန်းကလို စီပွားရေးဖြတ်လမ်းကို စဉ်းစားနိုင်တာပဲ။

ဥပဒေစိုးမိုးတဲ့ တိုင်းပြည်

အမေရိကဟာ လွတ်လပ်ပေမယ့် သာမန်လူများစု အနေနဲ့ လာဘ် ထိုးပြီး ဥပဒေကို ပြောင်းပြန်လုပ်လို့ မရဘူး။ ဘာသာရေး၊ ယဉ်ကျေး မှုနဲ့ အသားရောင် မျိုးစုံလွန်းတဲ့ လူတွေကို ဥပဒေနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။ ဘဏ်တွေ၊ အကြွေး ချေးပေးတဲ့ အကြွေးရှင် ကုမ္ပဏီတွေဟာ အလွန် အာဏာရှိပါတယ်။ လစဉ် အကြွေးကို သတ်မှတ်ချိန် မတိုင်ခင် မပေးနိုင်ရင် အိမ်စတဲ့ ပစ္စည်းကို ပြန်သိမ်းတယ်။ ဘာအကြောင်းပြချက် နဲ့ ပဲဖြစ်ဖြစ် ခဏဆိုင်းပါအုံး လုပ်ဖို့ခြွင်းချက်လုံးဝမရှိဘူး။ ဒီရက်မလွန်ခင် ပေးရင် ပေး မပေးရင် သိမ်းမယ်။ အိမ်ဝယ်ဖို့ငွေချေးကတည်းက ပြန်ဆပ်နိုင်မဲ့ အလုပ်အကိုင်မျိုးရှိမှချေးသူကို ဘဏ်ကငွေချေးပေးဖို့ စဉ်းစားပါတယ်။ ပြီးတော့ အိမ်ပိုင်ဆိုင်မှု Title အောက်မှာ နာမည်ရှိ သူပဲ ဥပဒေအရ အိမ်ပိုင်သူဖြစ်ပါတယ်။ လင်နာမည်နဲ့ ပဲ ပိုင်ထားတဲ့ အိမ်ကိုလင်သေလို့ မယားက အကြွေးကိုဆက်ဆပ်ပေမယ့် Title မှာ နာမည်ကို ပြောင်းမထားရင် အဲဒီအိမ်ကို မယား မပိုင်ပါဘူး။

သဒ္ဓါတရား စစ်မှန်သူ

မြန်မာဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ အတော်များများနေတဲ့ အမေရိကန်ပြည်နယ်တစ်ခုမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၈ နှစ်ကျော်လောက်က စာပေပရိယတ္တိတတ်ကျွမ်းတဲ့ ဆရာ တော်တစ်ပါး ဘုန်းကြီးကျောင်းတည်ထောင်တဲ့ ကိစ္စမှာပါဝင်ကူညီခဲ့ တဲ့ မြန်မာပြည်ဖွား တရုတ်ကပြား လူငယ်တစ်ယောက်ကတော့ နိုင်ငံ ခြားမှာ ဗုဒ္ဓသာသနာပြုသူတို့ စံပြု အတုယူဖွယ် ကောင်းလှပါတယ်။ အမေရိကမှာ အင်ဂျင်နီယာမဟာဘွဲ့ရပြီး အလုပ်အကိုင်လည်း ကောင်းပါတယ်။ ဓမ္မကို နားလည်လိုက်စားပြီး သဒ္ဓါတရားနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ လူတော် လူဖြောင့်လေးပါလို့ အကြမ်းဖျင်းဆိုပါရစေ။

အဲဒီမြို့မှာ အဲဒီအချိန်က ဒေါ်လာ လေးသိန်းလောက်တန်တဲ့ အဆောက်အအုံ တစ်ခုရဖို့ ဘဏ်ကငွေကို ချေးကို ချေးရပါလိမ့်မယ်။ ဆရာတော့်အနေနဲ့ အလုပ်အကိုင်မရှိလို့ ဘဏ်ကငွေချေးဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒီတော့ အိမ်ထောင် မပြုသေးတဲ့ လူငယ်က လူငယ့်နာမည်နဲ့ ဘဏ်က ငွေချေးပေးပြီး ဆရာတော့်ကို ကူညီလိုက်ပါတယ်။ ပြောပြ ထားတဲ့ အတိုင်း အမေရိကလူနေမှုစနစ်အရ ဒီကိစ္စဟာလွယ်မယောင်နဲ့ ခက် တိမ်မယောင်နဲ့ နက်ပါတယ်။ ပြဿနာတွေရဲ့ အဓိကရင်းမြစ်လည်း ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ပိုင်ဆိုင်မှုTitle အရေးကြီးလို့ ပါ။

လေးနှစ်လောက်အကြာမှာ လူငယ်လည်း အိမ်ထောင်ကျပြီ။ အိမ်စျေးကလဲ အဲဒီအချိန်က ဒေါ်လာရှစ်သိန်းကျော် တန်သွားပြီ။ ဆရာ တော်အနေနဲ့ ဘဏ်ကြွေးကို လစဉ်ပေးဆပ်ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှုTitle အောက်မှာ ပါနိုင်ခဲ့တယ်ဆိုရင် တောင် လူငယ့်နာမည်လည်း ရှိသင့်ခဲ့တာမို့ ရှိနေ မှာဖြစ်လို့ အဓိပ္ပာယ်က ဘုန်းကြီးကျောင်း လုပ်ထားတဲ့ အိမ်ဟာ အနည်းဆုံး ဒီလူငယ်က ဒီအိမ်ရဲ့ တစ်ဝက် (နှစ်သိန်းလောက်) ပိုင်ဆိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောပဲပေါ့။ တစ်နေ့ ညနေခင်းမှာ လူငယ်ဇနီးမောင်နှံတို့ ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုလာပြီး ဆရာတော်ကိုလျှောက်တယ် ‘ဘုန်းဘုန်းရဲ့ကျောင်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ လေးနှစ်ကနဲ့ တန်ဖိုးအဆ မတန် ကွာသွားပြီဘုရာ့။ တပည့်တော်လည်း ပုထုဇဉ်ပေမို့ လောဘကို ထိန်းနိုင်တုန်းမှာ ဘုန်းဘုန်း အနေနဲ့ ဒီကျောင်းကို တာဝန် လွှဲယူပါ။ ဘုန်းဘုန်းလည်း အခြေကျပြီဖြစ်လို့ ကျောင်းတန်ဖိုးကို ပြပြီး ဘဏ်က ငွေချေးရင် ရပါတယ်။ တပည့်တော်က ဘုန်းကြီးကျောင်းဖြစ်စေ ချင်တဲ့ ဆန္ဒတစ်ခုတည်းနဲ့ ဘုန်းဘုန်းကို ကူညီခဲ့တာပါဘုရား။ တပည့်တော်တို့လည်း ကိုယ်ပိုင်အိမ်ဝယ်မလို့ စိတ်ကူးနေကြပါတယ်’။

နာမည်ခံ ဝယ်ထားတဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ကိုယ့်အိမ်လို့ ထင်မြင်သွားရာကနေ ဖြတ်လမ်းနည်းနဲ့ ရနိုင်မယ့် ဒေါ်လာငွေနှစ်သိန်းနဲ့ မိမိရဲ့ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ဒီလူငယ်မလဲခဲ့ဘူး။ လူငယ်ရဲ့မွန်မြတ်တဲ့ သာသနာပြုစိတ်ဓာတ်ကတော့ တကယ့်ကိုချီးကျူးစရာပါ။

အဖွဲ့အစည်းနဲ့ လုပ်ရင်

အဖွဲ့အစည်းနဲ့ စုပေါင်းပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်း တည်ထောင်နိုင်ရင် တော့ အလွန် ကောင်းပေါ့။ တတ်နိုင်သူတွေက အလှူငွေ အလုံအလောက် မတည်ပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်းဖြစ်အောင် လုပ်ပြီးမှ ကြည်ညိုတဲ့ နာမည် ကျော် ဘုန်းကြီးကို မြန်မာပြည်က ပင့်တယ်ဆိုရင် တော့ သိပ်ကောင်းပေါ့။ ဘုန်းကြီးရဲ့ တာဝန်က တရားဟော တရားပြ၊ ပြတဲ့ တရားကို မကြိုက်ရင် ပြန်ရုံပါပဲ။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် စဉ်းစားရလိမ့်မယ်။ ဘုရားကြောင့် တရားရှိ၊ ဘုရားတရားရှိလို့ သံဃာရှိတာ။ သံဃာ ရှိလို့လည်း တရားကိုသိပြီး ဘုရားကို ကြည်ညိုနိုင်ကြတာ။ ဘုန်းကြီးကျောင်း အလှူ ငွေဆိုတာဟာ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကို ထောက်ပံ့ဖို့ ဖြစ်လာတာပါ။ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးအနေနဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ နေတယ် ဆိုတာ ရှိပြီးရှိဆဲ ကိုယ်ပိုင်ဘဝ၊ ကိုယ်ပိုင်အချိန်နဲ့ ကိုယ်ပိုင် စိတ်ဝင် စားမှုတွေကို စွန့်လွှတ်ပြီး နေကြရတာပါ။ လူတိုင်း မလုပ်နိုင်ပါဘူး။ တစ်နေရာကို ရွှေ့ဖို့ဆိုတာ အမေရိကနေ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးအဖို့ မလွယ် ပါဘူး။ ဘာသာခြားဘုန်းကြီးတွေလို လခရိက္ခာရကြတာမှ မဟုတ်ဘဲ။

သုံးပွင့်ဆိုင်အမြင်

နိုင်ငံခြားမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ မြန်မာဗုဒ္ဓဝါဒီ အတော်များများ သဒ္ဓါတရား ကောင်းကြပါတယ်။ ရေမြေခြားမှာ နေကြည့်မှ မိမိတို့ရဲ့ ဘာသာ ယဉ် ကျေးမှု အမွေဆိုတာကို ပိုမို နားလည်လာတာရယ်၊ ဘဝမွမ်းကျပ်မှု အတွက် ထွက်ပေါက်ရှာတာရယ်၊ စတာတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရုပ်ပိုင်းတိုးတက်မှုဆိုတာရဲ့နောက်ကိုရေစုံလိုက်သွားသူတွေလည်း များသားပဲ။ အနေကြာလို့ အတော်အတန်အခြေကျနေသူအချို့ ကလည်းThis is America. လို့ မျက်လုံးပြူးပြပြီး မကြိုက်ရင် ဘုန်းကြီး ကိုလည်း ဝေဖန်ဖြုတ်ထုတ် လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားရှိတယ်။ ဒီသဘောထားကကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့်သူတို့အကြောင်းပြ တဲ့ အထဲမှာ ဘုန်းကြီး ကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်တာ မတွေ့လို့၊ ဆွမ်းစားပင့်တာ အိမ်မှာ ကြာကြာ မနေလို့၊ ဖုန်းနံပါတ်တောင်းတာ ချက်ခြင်း မပေးလို့၊ နေမကောင်းသူရဲ့ အိမ်ကို ဖုန်းဆက်ပြီး သတင်းမမေးလို့၊ ဖုန်းခေါ်လွန်းလို့ စတဲ့ အသေးအမွှား ကိစ္စတွေလည်း ပါတာပါပဲ။

အဲဒီလိုလူမှုအခြေအနေကိုကိုယ်တိုင် တွေ့ကြုံသိမြင်ပြီးပြဿနာ ဖြစ်ရင် ဘုန်းကြီးပဲ အထိနာတယ်ဆိုတာ သိထားလို့ ဘုန်းကြီးတစ်ပါး က အခွင့်သာရင် မိမိရဲ့ အာမခံချက်ကို စဉ်းစားတာ မလွန်ပါဘူး။ သေချာတာက ဘုန်းကြီးတိုင်းမှာ နောက်ခံဆရာသမားနဲ့ ဒကာဒကာမ အသိုင်းအဝိုင်း ရှိလို့ လုပ်ပိုင်ခွင့် အလွဲသုံးစားနဲ့ ရာဇဝင်ကို မှောင်ချပစ် တာမျိုးကတော့ အင်မတန်ရှားလိမ့်မယ်ဆိုတာပါပဲ။

ပဋိပက္ခရဲ့ အကြောင်းရင်း တစ်မျိုး

Non-profit နဲ့ ပုဂ္ဂလိက သို့မဟုတ် သံဃိကပိုင်ဆိုင်မှု။ ပုဂ္ဂလိက ဆိုတာ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးကို လှူ သို့မဟုတ် တစ်ပါးပိုင်၊ သံဃိကဆိုတာ သံဃာ ပိုင် (ဘုန်းကြီးအများပိုင်)။ မြန်မာ ဗုဒ္ဓဘာသာထုံးစံအရ သံဃိက ဖြစ်စေ ပုဂ္ဂလိကဖြစ်စေ ရေစက်ချ လှူဒါန်းပြီးရင် မည်သည့် လူပုဂ္ဂိုလ်သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းကမှ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် မရှိတော့ဘူး။ တရားစွဲရင်လည်း အလှူခံသူ ပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် သံဃာကပဲ နိုင်တယ်။ လှူပြီးပစ္စည်းကို အလှူ ရှင်ကပြန်တောင်းရိုး ထုံးစံလည်းမရှိဘူး။

အမေရိကရဲ့ ဂေါပကအဖွဲ့ သို့မဟုတ် Non-profit ကတော့ ပုဂ္ဂလိက သို့မဟုတ် သံဃိကဆိုတာကို ဂရုမစိုက်ပါဘူး။ ဘယ်သူ့ကို မဆို ဘယ်လိုပဲလှူလှူ ဥပဒေအရ Non-profit ကပဲ ပိုင်တယ်။ ဒီတော့ဖော်ပြပြီး လူမှုစနစ်နဲ့ အခြေအနေအရ Non-profit မှာ ဘုန်းကြီးသြဇာ သက် ရောက်မှုမရှိရင် သို့မဟုတ် ဘုန်းကြီးဖက်မှာ မဲမရှိရင် သို့မဟုတ် အဖွဲ့ထဲမှာ ဘုန်းကြီးပါခွင့်မရှိရင် တစ်ချိန်မှာ ပဋိပက္ခဆိုတာဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ အမေရိကရဲ့ လူနေမှုဘဝကို အခြေခံတဲ့ အယူအဆ ပဲဖြစ်ပါတယ်။ သာသာနာပြုတို့ အဖြေရှာဖို့ပါ။

သုခမိန်တို့ နှိုင်းချိန်ဖို့

သံဃိကပစ္စည်း ဖြစ်ဖြစ် ဘုန်းကြီးပစ္စည်း ဖြစ်ဖြစ် မတရား ရယူမိပြီ ဆိုမှဖြင့်အောက်ပါဘေးကြီးလေးမျိုးနဲ့ ကြုံတွေ့ရပါလိမ့်မယ်

၁)အတ္တာနုဝါဒဘေး=ပထမဆုံး ကိုယ့်လိပ်ပြာကိုကိုယ်မယုံ၊ တစ် ကိုယ်တည်းအိပ်မပျော် စားမဝင်တဲ့ ဘေး

၂)ပရာနုဝါဒဘေး = အဖြစ်မှန်ကိုသိတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ ကဲ့ရဲ့မှု၊ တစ်ချိန်တည်းမှာ လူမိုက်တွေမြှောက်ပင့်ခံရမှုဘေး

၃)ဒဏ္ဍဘေး=ဆိုးရွားတဲ့ accident ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ ကြုံရတဲ့ ဘေး

၄)ဒုဂ္ဂတိဘေး = စုတိပြတ်ကြွေသေတဲ့ နောက်ဘဝဆိုးရတဲ့ ဘေး။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓသာသနာပြု သုခမိန်တို့ အကျိုးနဲ့ အပြစ်ကို နှိုင်းချိန် ပြီးသကာလ သမ္မာ (အဖြောင့်)စိတ်ထား ယောနိသော မနသိကာရပွား ၍ သာသနာပြုအမည်ကို ခံယူပါကုန်။

ပတ္တမြားဂူပမာ သာသနာ

ဆာယံ ဆာမ္ပိ ဧသန္တာ၊ ဧသန္တာ မဏိ ဂူဟကံ။

သုခံ သုခမ္ပိ ပတ္ထေန္တာ၊ ပတ္ထေန္တာ ဝေါဝ သာသနံ။

ဘုန်းတော်နေဝန်း ထွန်းပတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား .. လောက၌ အရိပ်ထက်အရိပ်ကို ရှာကုန်ရှာကုန်သောသူတို့သည်ပတ္တမြားဂူသို့ ရောက်သွားကြရကုန်သကဲ့သို့ ထိုအတူ ချမ်းသာထက် ချမ်းသာကို တောင့်တ တောင့်တကုန်သော သူတို့သည် ကိုယ်တော် ဘုရား၏ သာသနာတော်မြတ်သို့ရောက်လာကြရပါကုန်၏ (ဝိစိတြဝန္ဒနာ)။

၂၈။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ပုတီးစိပ်ခြင်း

ဖေဖော်ဝါရီ ဝ၂၊၂၀၀၈။

----------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေ ပုတီးစိပ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘဝင်မကျ ဖြစ်နေပါ သည်ဘုရား။ ပုတီးစိပ်တာဟာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ အဆုံးအမနှင့် ကိုက်ညီပါသလား။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ကကော ပုတီးစိပ်ဖို့ ညွှန်ကြားခဲ့ပါ သလား။ အချို့ရိပ်သာဆရာတော်တွေက လူတွေကို ပုတီးစိပ်ဖို့ တားမြစ်တာဟာ မှန်ကန်ပါသလားဘုရား၊ သိပါရစေ။

ရွှေစင် (ယူကေ)

-------------------

ပုတီးစိပ်ခြင်းအစ

ပါဠိတော်တွေမှာ ဗုဒ္ဓကရဟန်းတွေကို လူတွေကိုပုတီးစိပ်ဖို့ ညွှန်ကြား တာ မရှိပါဘူး။ ပုတီးစိပ်ခြင်း အလေ့အကျင့်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ စခဲ့တာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း သုတေသီတို့ ဆိုပါတယ်။ ဘယ်အချိန်က စပြီး ဘယ်လို နည်းနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ စတင် အသုံးပြုခဲ့တယ် ဆိုတာကိုတော့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုတေသန ပြုရဦးမှာပါ။ ရန်ကုန်က ပါလာခဲ့တဲ့ ဘုန်းကြီးရဲ့ မှတ်စုစာအုပ်ထဲမှာ အောက်ပါ လင်္ကာစာပိုဒ်တိုကို တွေ့ရ လို့ သဲလွန်စကလေးတော့ပေးလိုက်ပါတယ်။

‘သုံးမည်ရတနာ၊ မကွာဆည်းကပ်၊ စွဲကြပ်ပုတီး၊ သုံးသီးသီတင်း၊ မြဲစင်းလျင်းလျှင်၊ နာခြင်းတရား၊ မှတ်သားနားဝင်၊ အပြည့်ထင်၏’ (ရွှေဟင်္သာမင်းပျို့၊ အပိုဒ်၆၃)။

ရွှေဟင်္သာမင်းပျို့ကို အင်းဝခေတ် ရွှေအနန်းကြော့ရှင် (မြန်မာနှစ် ၈၇၁။ ခရစ်နှစ် ၁၅၀၉) လက်ထက်မှာ အရှင်တေဇောသာရ မထေရ် ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပုတီးစိပ် အလေ့အကျင့်ဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာ အစဉ်အလာထဲမှာ အနည်းဆုံးနှစ်ပေါင်းတစ်ခုယုတ်ငါးရာ (၄၉၉နှစ်၊ အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေး သက်တမ်းရဲ့နှစ်ဆကျော်)ကြာခဲ့ပြီပေါ့။

ဗုဒ္ဓဘာသာပုတီးစိပ်

ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ ပုတီးစိပ်ဆိုတာက (များသောအားဖြင့်) ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရည်ကို ပုတီးလုံးပေါ်မှာ စိတ်မှတ်နဲ့ တင်ပြီး ပုတီးကို တစ်လုံးချင်းချတာ သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓနုဿတိဘာဝနာပွား (ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့) တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိပဿနာလမ်းကို မဝင်နိုင်သေးသူတို့ရဲ့ သမာဓိ ထက်သန် အားကောင်းလာမှုကို များစွာ အထောက်အပံ့ပြုလို့ ဒီအစဉ် အလာကို ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ အရေးပေး လက်ခံလာခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဆိုတာ ကောင်းမြတ်တဲ့ ဘာဝနာပါ။

ဗုဒ္ဓါနုဿတိ (ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို ပွားများခြင်း)ဟာ သမထဘာဝနာဖြစ်ပေမယ့် အဖန်ဖန် ပွားများရင် ဝိပဿနာဘာဝနာ ဖြစ်သွားပြီး အရိယာဘုံကို ဆိုက်နိုင်လို့ ဝိပဿနာ အကျိုးရှိတဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်း ဖြစ်ပါတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၇)။ ဒါကြောင့်ပုတီးစိပ်ခြင်းဟာဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မဆန့်ကျင်ပါဘူး။

ရိပ်သာဆရာတော်တွေရဲ့ သြဝါဒ

ရိပ်သာဝင် တရားထိုင်နေစဉ်မှာ ပုတီးစိပ်သလိုလို၊ စာဖတ်သလိုလို လုပ်နေရင် တရားအမှတ် တက်နိုင်ပါ့မလား။ ရိပ်သာဆရာတော်တွေ သင်ပေးတာကိုသာ လိုက်နာပြီး တရားရှုမှတ်တာကိုပဲ စူးစူးစိုက်စိုက် လုပ်ပါမှ ယောဂီတွေ တရားတက်မှာပေါ့။ ဒါကြောင့် မည့်သည့်ရိပ်သာ မှာမဆို မိမိတို့ရိပ်သာက သင်ပေးတာကိုသာ လုပ်စေလိုတဲ့ ရည်ရွယ် ချက်နဲ့ ပုတီးမစိပ်ဖို့ တားမြစ်တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

၂၉။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေရဲ့ဆုတောင်း

ဖေဖော်ဝါရီ ဝ၆၊၂၀၀၈။

----------------

လျှောက်ထားပါရစေ ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ ဖန်ဆင်းရှင် ထာဝရဘုရား (ဂေါ့ဒ်)မရှိဟု ဆိုပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါက ဆုတောင်းလျှင် တောင်းသည့်ဆုကို မည်သူက ပြည့်အောင် လုပ်ပေးပါသနည်း။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ကကော တပည့် သာဝကများအား ဆုတော်ကို ပေးခဲ့ဘူးပါသလား။ ကိုယ်လုပ်တဲ့ ကုသိုလ်က ဧကန်အကျိုးပေးမည်ဖြစ်၍ အထူးဆုတောင်းဖွယ် လိုပါသလား ဘုရား။ ဆုတောင်းတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာက မည်သို့ လက်ခံ ထားသည်ကိုသိလိုပါသည်။

သက်လျာ

-------------------

ခြားနားချက်

ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ ဣဿရ (စကြဝဠာ ကမ္ဘာမိုးမြေကို စိုးပိုင်) နိမ္မာန (စကြဝဠာတစ်ခုလုံးကို ဖန်းဆင်း)တဲ့ ထာဝရတည်မြဲတဲ့ တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားသခင်ရှိဝါဒကို လက်မခံတာ မှန်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ ဆုတောင်းရာမှာဘာမှမလုပ်ဘဲ အဲဒီတစ်ဆူတည်းသော ဘုရားကိုမျက်စိမှိတ် ယုံကြည်ရုံမျှနဲ့ လိုတာတွေ အားလုံးကို ရတယ်ဆိုပြီး လက်ဖြန့် တောင်းခံတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးမဟုတ်ဘူး။

အကြောင်းဖြစ်တဲ့ ကုသိုလ်ကောင်းမှု အလုပ်တစ်ခုခုကို လုပ်ပြီးမှ ဆုတောင်း ပတ္ထနာပြုရင် တောင့်တတဲ့ အတိုင်းဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ပြီး ဆုတောင်းတာပါ။ တစ်နည်းအားဖြင့် ‘ဆုတောင်းခြင်း’ ဆိုတာ လက်တွေ့လုပ်ရပ်နဲ့ ရင် တွင်းက ဆန္ဒကို ပေါင်းစပ်ခြင်းလို့ ဆိုနိုင်မလားဘဲ။

ဗုဒ္ဓရဲ့ နှုတ်မြွက်

သင်္ဂီတိသုတ် (ဒီ၊၃၊၂၁၄)မှာမြတ်ဗုဒ္ဓက ‘အလိုရှိရာကို တောင့်တ (ဆုတောင်း)ပြီး သမဏဗြဟ္မဏတို့ကို ထမင်း အဖျော်စသည့် လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူလျှင် လူနတ်ချမ်းသာကို ရနိုင်သည်သာမက ဗြဟ္မာဘဝကို ရရှိရန်ပါ အထောက်အပံ့ ပြုနိုင်၏ (အပိုဒ် ၃၃၇ အနှစ်ချုပ်)’လို့ မိန့်ပါတယ်။ ‘တရားမျှတမှုကိုပြုလေ့ရှိသူသည်ကွယ်လွန်ပြီးနောက်လူ့ဘဝ နတ်ဘဝကို တောင့်တ (ဆုတောင်း) ပါက ရရှိနိုင်၏ (မ၊၁၊၃၅၉)’။ ‘အလှူပေးခြင်း၊ သီလဆောက်တည်ခြင်း၊ ကိုယ်နှုတ် နှလုံးကို စောင့် စည်းခြင်း၊ ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်စည်းခြင်းဟူသော ရွှေအိုးကို မြှုပ်နှံ၍လည်း ကောင်း၊ စေတီ သံဃာ ပုဂ္ဂိုလ် ဧည့်သည် အစ်ကို အစ်မတို့ အား ပေးလှူခြင်း ကိစ္စကြီးငယ်ကို ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းဟူသော ရွှေအိုးကို မြှုပ်နှံ၍လည်း ကောင်း အလိုရှိသော ချမ်းသာသုခကို တောင့်တ (ဆုတောင်း)ပါက တောင့်တသည့် ဆုကိုရနိုင်၏ (ခု၊၁၊၉)’။

‘သုဂတိ ဘဝတစ်ခုကို တောင့်တ၍ (ဆုတောင်း၍) ကုသိုလ် ပြု အံ့၊ ယင်း တောင့်တအပ်သော ဘဝ၌ ဖြစ်နိုင်၏ (တတြူပ ပတ္တိယာ သံဝတ္တတီတိ ယံ ပတ္ထေတွာ ကုသလံ ကတံ၊ တတ္ထ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တ နတ္ထာယ သံဝတ္တတိ၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၇)’။ ပတ္ထေတွာ ပုဒ်ရဲ့ နိဿယပြန် အနက်ကတောင့်တ၍ဖြစ်ပေမယ့် ဆုတောင်း၍ဆိုတာနဲ့ အတူတူပါ။

ဗုဒ္ဓ ဆုပေးခြင်း

‘ပဉ္စသီခနတ်သား၊ ကောင်းပေပြီ။ အခြွေအရံပရိသတ်နှင့်တကွနတ်တို့ သနင်း (သင်တို့၏အရှင်) သိကြားမင်းသည် ချမ်းသာပါစေသတည်း (ဒီ၊၂၊၂၁၅)’လို့ ဗုဒ္ဓကသိကြားမင်းကို ဆုတော်ပေးဖူးပါတယ်။

‘မြတ်ဗုဒ္ဓသည် တစ်စုံတစ်ယောက် မိမိထံ လာရောက် ရှိခိုးသော အခါ ရွှေမရိုးစည်နှင့်တူသောမိမိ၏ လည်တိုင်တော်ကိုမော့၍ နားချမ်းသာဖွယ် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသော၊ အမြိုက်ရေစင် သွန်းလောင်းသည်နှင့် တူသောအသံတော်ကိုမြွက်ဟလျက် ‘‘ကိုယ်စိတ်နှစ်ဖြာချမ်းသာပါစေ’’ဟုထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်ကို ခေါ်ဝေါ်လျက်ဆုပေးစကား မြွက်ကြားတော်မူ၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၅)’။

ဗုဒ္ဓဝါဒ ဆုတောင်း

ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ လက်ခံတဲ့ ဆုတောင်းခြင်းရဲ့ အဓိပ္ပာယ်မှန်က ဒီလိုပါ။ သူသူ ငါငါ လောကသားတွေ အလိုအကြိုက် အမျိုးမျိုး စရိုက်အထွေထွေ ရှိကြရာမှာ မိမိလိုလားတဲ့ ရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင်ကို ရရှိနိုင်ဖို့ ရည်ညွှန်း ခြင်း၊ စိတ်ညွတ်ခြင်း၊ စိတ်ကို ဆောက်တည်ခြင်း၊ စိတ်မှာ ထားခြင်း၊ စိတ်ကို ပွားများစေခြင်း၊ တောင့်တခြင်းကို ဆုတောင်းခြင်း (အဓိကာရ ပဓာန)လို့ ဆိုပါတယ်။

အဲဒီလို ဆုတောင်းရာမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ ဒါန သီလ ဘာဝနာ ကုသိုလ်တစ်ခုခုကိုလုပ်ပြီးမှ ဆုတောင်းပါတယ်။ အနည်းဆုံး ရတနာ သုံးပါးကို ရှိခိုးကန်တော့ခြင်း (ပဏာမ) ကုသိုလ်လောက်ကို ပြုပြီးမှ ဆုတောင်းကြတာပါ။ ရှေးရှေးက ကျမ်းပြုမထေရ်ကျော်တွေဟာ ကျမ်းမပြုခင် ရတနာသုံးပါးကို ရှိခိုးပြီးတဲ့ အခါ ‘တဿာနုဘာဝေန ဟတန္တရာယော = ဤပဏာမ (ရတနာသုံးပါးရှိခိုး) ကုသိုလ်ကြောင့် အန္တရာယ် ကင်းပျောက် (ကျမ်းပြီးမြောက်ပါစေ)’လို့ မိမိပြုစုနေတဲ့ ကျမ်းစာ အောင်မြင်စွာ ပြီးမြောက်ဖို့ ဆုတောင်းခဲ့ကြပါတယ်။

ပထမ ကုသိုလ်ကောင်းမှု တစ်ခုခုကို ပြုရမယ်၊ အဲဒီနောက် လိုရာအကျိုးကိုရဖို့ ဆုတောင်းတယ်လို့ အဆင့် နှစ်ဆင့်ပါ။ အင်း၊ ဆုမတောင်းပေမယ့် ကုသိုလ်ကံက ကောင်းကျိုးကို ပေးမြဲပါပဲ။ ဒါပေမယ့် စိတ်ညွတ်ပြီး လိုချင်တဲ့ ဆုကို အထူးပြုပြီး ပန်ဆိုလိုက်တဲ့ အခါမှာ မိမိရဲ့ စိတ်စွမ်းရည် စိတ်ကိုင်းညွတ်မှု စိတ်ဦးတည်ချက်ဟာ ပိုမို ပီပြင်သွား တာပေါ့။ ဦးတည်ချက်ရှိတဲ့ လမ်းဟာ ပိုမို မဖြောင့်ဖြူးပေဘူးလား။ ဆုတောင်းပြည့်

ပြောပြထားတဲ့ အတိုင်း ဆုတောင်းတယ်ဆိုတာ ကိုယ့်အလုပ်ရဲ့ ဦးတည် ချက်ကို ဖော်ညွှန်းတာဖြစ်လို့ ဆုတောင်းပြည့်ခြင်း မပြည့်ခြင်းဟာ စေတီရုပ်ပွား ဆင်းတုတွေနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ အဲဒီ စေတီ အဲဒီဆင်းတုတော်မှာ ဆုတောင်းမှ ဆုတောင်းပြည့်တယ်လို့လည်း မစွဲလမ်းသင့်ဘူး။ သီလပြည့်စုံစင်ကြယ်နေခိုက် စင်ကြယ်တဲ့ ဒါနကိုပြုပြီးအဓိဋ္ဌာန်ပြုဆုတောင်းရင် စေတီဆင်းတုမပါဘဲလည်း ဆုတောင်းပြည့်နိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဘာမဆို ‘ဒါမှ ဒါပဲ ဟိုဟာဆိုရင် ဟင့်အင်’ဆိုတာမျိုး တော့ မဖြစ်သင့်ချေဘူး။ ‘ဆုတောင်းပြည့်ဘုရား’ဆိုတဲ့ နာမည်က အနည်းဆုံး အိပ်မောကျ သို့မဟုတ် အိပ်မပျော့်တပျော် ဖြစ်နေတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်ကိုလှုပ်နှိုးလိုက်နိုင်တယ်ဆိုရင် အကျိုးရှိတာပဲ။

အနာထပိဏ်သူဌေးဟာသားမောင်ကာဠကိုအသပြာပေးပြီးဘု ရားဆီကို သွားဖို့ ဖျားယောင်းခဲ့တဲ့ ထုံးရှိပါတယ်။ သာသနာပြု ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ဂြိုဟ်ကြီးကိုးလုံး ပူဇော်မှု လွှမ်းမိုတဲ့ နေရာမှာ ဘုရား ကိုးဆူပူ ဇော်မှုနဲ့ အစားထိုးပေးခဲ့တာကိုလည်း ဓမ္မနဲ့ မဆန့်ကျင်လို့ လက်ခံနိုင်တာပေါ့။ ဒါကြောင့် အခက်အခဲတွေနဲ့ မွမ်းကျပ်နေသူတစ် ယောက်ကို ‘ဒီကုသိုလ်လေးပြု၊ ဘုရားဂုဏ်တော်ပွားများပြီး၊ အဓိဋ္ဌာန် ပြုဆုတောင်းပါလား’လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီအချင်းချင်း အကြံပေးကောင်းပါတယ်။

တိုက်ဆိုင်မှုရဲ့ ရလာဒ်တစ်ခုခုကြောင့် အဲဒါနောက်ကိုပဲ လိုက်ပြီး လက်တွေ့ကျင့်ကြံမှုကို မေ့လျော့နေရင်လည်း မသင့်နိုင်ပါဘူး။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဘာသာတရား ကိုးကွယ်ရာမှာ ယောနိသော မနသိကာရ (သင့်အောင် နှလုံးသွင်းခြင်း)နဲ့ အစွန်း မရောက်ခြင်းတို့ဟာ အခြေခံလည်း ကျတယ်၊ အရေးလည်းကြီးပါတယ်။

ဓမ္မနာဝံသ မာရုယှ၊

သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ

လူမျိုးပုံယင်၊ လှေပြည့်တင်၍၊ သင်္သရာကျယ် မြစ်ပင်လယ်မှ၊ ဆယ်ကယ်အားသွန် ပြည်နိဗ္ဗာန်သို့၊ မကျန်ပို့ရလို၏တည်း။

(ဆုတောင်းခန်းပျို့၊ ပိုဒ်၁၈၅)

၃၀။ ဆုတောင်းပုံ အမျိုးမျိုး

ဖေဖော်ဝါရီ ဝ၈၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားပါသည် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်သိလိုသည်မှာ

တပည့်တော်သည် ကိစ္စများမြောင် လူ့တို့ဘောင်မှာ နေထိုင်လျက်ပင် တတ်နိုင်သမျှ စေတီကျောင်းကန်နှင့် ပရဟိတဌာနတွေမှာ ဒါနကောင်းမှု ပြုလုပ်ပါသည်။ ငါးပါးသီလကိုလည်း အနည်းဆုံး တစ်ပတ်သုံးရက် မကျိုးမပေါက်အောင် အထူးရည်ရွယ်ပြီး စောင့်ထိန်းပါသည်။ အခြား လူမှုရေးကိစ္စအကျိုးဆောင်မှုတွေကိုလည်း တနိုင်တပိုင်ပြုလုပ်ပါသည် ဘုရား။ ကမ္မဋ္ဌာန်းဘာဝနာ အားထုတ်မှုကိုတော့ ဘဝပေးအခြေအနေအရ ကျေနပ်လောက်အောင် အချိန်မပေးနိုင်သေးပါဘုရား။ တပည့်တော်၏ ထိုထိုကုသိုလ် အထူးများအတွက် ကျမ်းဂန်နှင့်အညီ မည်သို့ ဆုတောင်းမှုပြုသင့်သည်ကို ညွှန်ကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

မေစုချစ်၊ စင်္ကာပူ

-------------------

အခွင့်သာခိုက်

ရုပ်ဝတ္ထုတွေ ပြည့်စုံတဲ့ နေရာမှာ နေထိုင်ရပေမယ့် ဘဝရဲ့တန်ဖိုးကို နားလည်လို့ လူဖြစ်ကျိုးနပ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ ကြုံခိုက်မှာ ကောင်းမှုပြုဖို့မမေ့တာကိုက ချီးမွမ်းစရာပါ။ အခွင့်သာခိုက်မှာ အတ္တ (ကိုယ်)နဲ့ ပရ (သူတစ်ပါး)အကျိုးမျှတအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါစေ။ စက်ရဟတ် အကြိမ်ကြိမ် လည်လို့ ဒိုင်နမိုက လျှပ်စစ်စွမ်းအားကို ထုတ်ပေးသလို၊ မီးပွတ်ခုံနဲ့ ပွတ်တံကို ထပ်ခါထပ်ခါ ပွတ်တိုက်လို့ မီးထွက်လာသလို ကြိမ်ဖန်များစွာလုပ်လေ စိတ်စွမ်းအင်မြင့်လာလေပါပဲ။

ကိုယ့်ဆန္ဒသာ

ကောင်းမှုတစ်ခု ပြုပြီးနောက် ဆုတောင်းတယ်ဆိုတာ ကိုယ့်ဆန္ဒနဲ့ ကိုယ့်အကြိုက်ကို အခြေခံတာပါပဲ။ ကိုယ်ဖြစ်ချင်တာကို ကိုယ့်ဘာသာ ဦးတည်ချက် ရည်ညွှန်းချက်ထားနိုင်ပါတယ်။ ‘နိဗ္ဗာန်ကိုသာဆုတောင်းရင် ဝဋ်ကင်းရာကို ဆုတောင်းခြင်းဖြစ်လို့ အကောင်းဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုတဲ့ အခါ မည်သို့ မည်ပုံ ပြုလိုတယ်၊ နိဗ္ဗာန်မရမီ မည်သို့မည်ပုံ ဖြစ်လိုတယ်လို့ တောင့်တနိုင်ပါတယ်’ (ထေရဝါဒစွယ်စုံကျမ်း၊ စာ-၈၆၀)။

မေးခွန်းရှင်ရဲ့ဆန္ဒအတိုင်းရှေးက သူတော်ကောင်းပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ ဆုတောင်းအထူး ပြုခဲ့ကြပုံတွေကို အနည်းငယ် ပြောပြပါမယ်။ မိမိ နှစ်သက်ရာပုံစံကို ရွေးချယ်ပြီး အတုယူဆုတောင်းနိုင်ဖို့ သို့မဟုတ် ဆုတောင်းနည်းရဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

အကိတ္တိ ဆုတောင်း

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ အကိတ္တိရသေ့ ဆုတောင်းပုံက ဒီလိုပါ။ ‘လူမိုက်တို့ကို မတွေ့ မြင်ရသည့်ကိုယ်၊ (လူမိုက်အကြောင်း) မကြားရသည့်ကိုယ် ဖြစ် ရပါလို၏၊ လူမိုက်တို့နှင့် ပေါင်းသင်းမှု မပြုရသည့်ကိုယ်၊ လူမိုက်တို့နှင့် စကားစမြည် ပြောဆိုမိခြင်း (မျှပင်) မပြုရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ရပါလို၏၊ လူ မိုက်တို့အား မနှစ်သက်နိုင်သည့်ကိုယ် ဖြစ်ရပါလို၏’ (ဇာ၊၁၊၁၆၈)။ အတုယူပြီး ဆုတောင်းကြည့်ပါ။

အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ

အေဒီ ၅ ရာစုမှာ ပေါ်ထွန်းပြီး သီဟိုဠ်မှာ သာသနာပြုခဲ့တဲ့ အိန္ဒိယ နိုင်ငံသား ထေရဝါဒဂုဏ်ဆောင် အရှင်မြတ်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ပိဋကတ် သုံးပုံရဲ့အဖွင့်ကျမ်းတွေကိုပေရွက်ပေါ်မှာ ကညစ်နဲ့ ရေးတာ ခေတ်သစ် ကျမ်းစာ စာမျက်နှာပေါင်း တစ်သောင်းခွဲလောက်ရှိတယ်။ ကျမ်းပြု ကုသိုလ်ရဲ့အကျိုးအတွက် ဒီအရှင်မြတ်ဆုတောင်းပုံက

‘သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာ အဓွန့်ရှည်ပါစေ။ သတ္တဝါအလုံးဓမ္မကို ရိုသေလေးစားစွာ လိုက်နာ ကျင့်သုံးနိုင်ကြပါစေ။ လိုက်နာ ကျင့်သုံး၍ ဝိမုတ္တိရသ (နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာ)ကို ခံစားနိုင်ကြပါစေ။ မိုးသည် ရွာသင့်သည့် အချိန်၌ ကောင်းစွာ ရွာသွန်းပါစေ (ကမ္ဘာမြေပေါ်မှာရာသီ ဥတုတွေကောင်းမွန်ပါစေ)။ ပြည့်ရှင် မင်း (အုပ်ချုပ်သူ) တို့သည် ရှေးမင်းကောင်း မင်းမြတ်များ ကဲ့သို့ ပြည်သူများကို မိမိ၏ သားသမီးရင်းများပမာ ကရုဏာဖြင့် စောင့်ရှောက်နိုင်ကြပါစေ’တဲ့။

တောင်ဖီလာဆုတောင်း

မြန်မာနိုင်ငံ အင်းဝခေတ်မှာ တောင်ဖီလာဆရာတော် (အေဒီ ၁၄၉၉- ၁၅၇၂) က ပါဠိဘာသာနဲ့ ရေးတဲ့ ဝိနယာလင်္ကာရဋီကာနိဂုံးမှာ ကျမ်းပြု ကုသိုလ်အတွက် မိမိရဲ့စိတ်ညွတ်ပုံကို ဒီလိုပြတယ်။

‘ဤကျမ်းပြုကုသိုလ်ကြောင့် ဒုတိယဘဝတွင် ဟိမဝန္တာရှိ ဂန္ဓမာဒနတောင် ပတ္တမြားဂူအနီး မဉ္ဇူသကနတ်ပန်းပင်၌ သက် တမ်းရှည်ဗုဒ္ဓဝါဒီရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်ရလို၏။

သာသနာတွင်းကာလ၌ ပဋိပတ္တိ ကျင့်ကြံတော်မူကြသော သံဃာတော်များ၏ ဝေယျာဝစ္စကို ဆောင်ရွက်လျက် ပရိယတ္တိ သင်ကြားသူတို့၏ ယုံမှားသင်္ကာကို ပယ်ဖျောက်ရပါလို၏။ သာသနာစောင့်မင်းတို့၏ မိတ်ဆွေဖြစ်ပြီး သာသနာဖျက် မင်းတို့အားနှိမ်နင်းနိုင်စွမ်းရှိသူ ဖြစ်ရပါလို၏။

သာသနာပ ကာလ၌ မဉ္ဇူသက သစ်ပင်မြတ်ကို အမြဲ ပူဇော် စောင့်ရှောက်လျက် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအရှင်မြတ်တို့ ပွင့်ထွန်း လာသောအခါ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါများအား အလုပ်အကျွေးပြုရပါလို၏။ ဤရုက္ခစိုးနတ်ဘဝဖြင့် မေတ္တေယျဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူသည် အထိ နေရပြီး ဘုရားပွင့်ချိန်၌ လူ့ဘဝသို့ ပြန်ရောက်လျက် ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်၌ ရဟန်းအဖြစ်ဖြင့် သာသနာပြု ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ရ၍ ထို (မေတ္တေယျ) ဘုရားရှင်၏ ဘုရားစင်စစ် ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသောဗျာဒိတ်စကားကို ခံယူရပါလို၏။ ဗျာဒိတ် ရပြီးနောက် ပါရမီဆယ်ပါး အပြား သုံးဆယ်တို့ကို ဖြည့်ကျင့် အားထုတ်လျက် အနာဂတ် တစ်ချိန်တွင် ဘုရား ဧကန်ဖြစ်ရပါလို၏’။

ဒီပဲရင်းဆုတောင်း

တတိယ ရွှေကျင်သာသနာပိုင် ဆရာတော်ပါ။ ဆရာတော်ရဲ့ ပရမတ္ထ စက္ခုကျမ်းနိဂုံးမှာဆုတောင်းထားပုံကအတုယူဖွယ်ကောင်းပါတယ်။

‘သူတစ်ပါး အကျိုးကို လိုလားသူဖြစ်ရလို၏။ သူတစ်ပါးကလည်း ငါ့အကျိုးကို လိုလားပါစေ။ သူတစ်ပါး၏ ဆင်းရဲဒုက္ခကို မနှစ်သက်သူ ဖြစ်ရလို၏။ သူတစ်ပါးကလည်း ငါ့ဒုက္ခကိုနှစ်သက်သူ မဖြစ်ပါစေနှင့်။

ရှင်ဥတ္တမကျော်ဆုတောင်း

အင်းဝခေတ်စာဆိုကြီး ရှင်ဥတ္တမကျော်ရဲ့ ဆုတောင်းကလည်း စိတ်ဝင် စားဖွယ်ပါပဲ။ အရှင်မြတ်ကတော့ဘုရားဖြစ်ဖို့ဆုတောင်းတယ်

‘သညာသမုတ်၊ ပညတ်ထုတ်သည်၊ ရှင်ဥတ္တမကျော်၊ ထေရ် မြတ်သော်လည်း၊ အဟော်နောင်လာ၊ ငါ့ရိုက်ရာကို၊ သစ္စာ ဖူးငုံ၊ ပွင့်အံ့တုံဟု၊ ကိုးဂုဏ်ရှင်ပင်၊ အံ့ချီးတင်သည်၊ ငါလျှင်လည်း ကောင်း၊ ဗောဓိလောင်းဟု၊ ညွတ်ညောင်းတံဆိပ်၊ နှုတ်ဗျာဒိတ်ဖြင့်၊ ခတ်နှိပ်သေချာ၊ နှုတ်သြဘာသည်၊ မြဲစွာ ဖြစ်ဖြစ်လိမ့်လ,မှန်တည်း’။

ဤကိုယ်မိတ်ဆွေ

‘ပညာမဲ့သူ လူမိုက်တို့သည် ခါးသီးသော အကျိုးကို ဖြစ်စေ သည့် မကောင်းမှုကို ပြုကြလျက် ရန်သူဖြစ်သည့် ကိုယ်ဖြင့်သာ (သံသရာ) ခရီးကို သွားနေကြ၏ (သံ၊၁၊၅၁)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရေးကြီးတာက မိတ်ဆွေဖြစ်တဲ့ ဤခန္ဓာကိုယ်နဲ့ ဘဝသံသရာခရီးကို သွားနိုင်မယ့် အခြေအနေ အခွင့်အလမ်းမျိုးကို ရအောင် ဆုတောင်းတာ ဟာသင့်မြတ်တဲ့ ဆုတောင်းခြင်းမျိုးဖြစ်ကြောင်းပါ။

ဝိပဿနာမရှိလျှင် မျက်စိမမြင်သော ခရီးသွားနှင့်၊ ဝိပဿနာနည်းလျှင် မျက်စိမွဲသော ခရီးသွားနှင့် အလားတူသည်။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း)

၃၁။ ဗုဒ္ဓနှင့်ဒေဝဒတ်

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် အလုံးစုံကို သိမြင်နိုင်စွမ်းရှိသည့် သဗ္ဗညုတဉာဏ် ထူးနှင့် ပြည့်စုံသည်ဟု ဆိုပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါက အယ်ကြောင့် ဒေဝဒတ်၏ ကျောက်မောင်းဆင် လုပ်ကြံမှုကို မရှောင်လွှဲနိုင်ဘဲ ခြေမတော်မှာ ဒဏ်ရာရတဲ့ အထိ ဖြစ်သွားခဲ့ရပါသနည်း။ သာသနာတော်၏ အကျိုးကို မဆောင်ရွက်ပဲ မိမိ၏အသက်ကို လုပ်ကြံသည်အထိပင် ဖြစ်လာမည့်ဒေဝဒတ်ကို အဘယ်ကြောင့် ရဟန်းပြုပေးခဲ့ရပါသနည်း။

ဒီအချက်နှင့်ပတ်သက်၍ စိတ်ထဲမှာ မရှင်းမလင်းဖြစ်နေပါသည်။ ဗုဒ္ဓသည် ဒေဝဒတ်ကို မသိ၍ ရဟန်းပြုပေးခဲ့ခြင်းလော၊ သိလျက်နှင့်လော၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဆိုသည့် အချက်များနှင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ သဘောသဘာဝတို့ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

ရဝေလှိုင်

-------------------

သဗ္ဗညုတဉာဏ်

အစွမ်းထက်တဲ့ မှန်ပြောင်းကြီးရှိပါလျက်အိပ်ပျော်နေရင်၊ အသုံးမပြုရင် အဝေးကို မမြင်နိုင်ပါဘူး။ အဲဒီလိုပဲ အိပ်ပျော်နေခိုက်၊ မဆင်ခြင်ခိုက် တွေမှာ သဗ္ဗညုတညဏ် အလုပ် မလုပ်ပါဘူး။ အကုန်သိတယ်ဆိုတာ ဆင်ခြင်မှ သိတာပါ (သဗ္ဗညုတညာဏေန ဟိ အာဝဇ္ဇိတွာ ပဇာနာတိ၊ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၆)။ ‘တရားအားလုံးကို သိသူမြင်သူမရှိဟု ငါဘုရားမဟော။ တရားအားလုံးကို သိသူ မြင်သူရှိ၏ဟု ငါဘုရားဟော၏။ သို့ရာတွင် တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် အလုံးစုံသော တရားတို့ကို သိမြင်နိုင်သူ မရှိ။ အကြိမ်ကြိမ်ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်မှ သိနိုင်မြင်နိုင်၏ (မ၊၂၊၃၂၉)’။

ရှေးဘဝ အကုသိုလ်ကံကြွေးကို ဘုရားရဟန္တာတွေလည်း မရှောင် ကွင်းနိုင်ပါဘူး။ မဟာတန်ခိုးရှင်အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ဟာ ခိုးသားတွေလာရောက် ရိုက်နှက်မှာကို ကြိုသိလို့ ပထမ ရှောင်လွှဲနေခဲ့ပေမယ့် နောက် ဆုံးမှာတော့ မိမိရဲ့ ဘဝနောက်ဆုံးအခြေအနေနဲ့ ရှောင်လွဲမရတဲ့ အကု သိုလ်ကြွေးကိုသိလို့ လျစ်လျူရှုခဲ့ပါတယ်။

ဒေဝဒတ် ကျောက်မောင်းဆင် ရန်ပြုလို့ ခြေမတော်မှာ ဒဏ်ရာရ သွားတာလည်း ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ နုစဉ်အတိတ်ဘဝတုန်းက ဥစ္စာပစ္စည်းကို အကြောင်းပြုပြီး ညီအရင်းကို ကျောက်ခဲနှင့် ထုကြိတ်ခဲ့တဲ့ အကု သိုလ် ကံကြွေးကြောင့်ပါ။ အဲဒီလို မရှောင်လွှဲနိုင်လို့ ဗုဒ္ဓအဖြစ်နဲ့ အကု သိုလ် ကြွေးကို ခံရတာ ၁၂ ကြိမ် ရှိပါတယ် (အပဒါန၊၁၊၃၄၈)။ အဲဒါ ကိုဝိပါက်တော်၁၂ပါးလို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။

ဗိမ္ဗိသာရစိတ်ထား

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ဟာ ဒေဝဒတ်က မိမိကို သေကြောင်းကြံမှာနဲ့ သံဃာကို သင်းခွဲမှာကို ကြိုတင်သိမြင်လျက်နဲ့ ရဟန်းပြုပေးခဲ့တာပါ။ ဘာကြောင့် ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဘုရားမှာ တစ်လောကလုံးနဲ့ မနှိုင်းယှဉ်နိုင်တဲ့ မဟာကရုဏာ (ကြီးမားတဲ့ သနားကြင်နာခြင်း)နဲ့ မဟာပညာ (ကြီးမားတဲ့ အသိပညာ) ရှိလို့ ပါပဲ။ အဲဒီတရားနှစ်ပါး အရင်းခံကြောင့်ပဲ လောကကို တရားအေး အမြိုက်ဆေး တိုက်ကျွေးတော်မူခဲ့တာပါ။

ငါ့ကိုမကြည်ညို ငါ့စကားနားမထောင်လို့ ဒီလူကိုတော့လျစ်လျူရှု ထားမယ် ဒဏ်ခတ်မယ်ဆိုရင် ‘အနန္တကရုဏာရှင်ဘုရား’လို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ မိမိကိုသတ်မဲ့ ရန်သူပင် ဖြစ်ပေမဲ့ ရန်သူလိုသဘောမထားဘဲ ကောင်းကျိုး တစ်ခုခုရအောင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်လို့ ပဲ ဗုဒ္ဓဘုရားဆိုတဲ့ ဂုဏ်ထူးကို ရတာပါ။ ဒေဝဒတ်ဟာ ရဟန်းမပြုခဲ့ရင် လဲ လူ့အဖြစ်နဲ့ ဗုဒ္ဓအပေါ် ယုတ်မာ အကောက်ကြံမှာပါပဲ။ ရဟန်းပြုလိုက်တဲ့ အတွက် သီလ သမာဓိ ပညာ သိက္ခာသုံးရပ်ကို အခိုက်အတံ့ ကျင့်ခွင့်ရပြီး စျာန် အဘိညဉ်ကိုတောင်ရရှိခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီသူတော်ကောင်း အကျင့်ကြောင့်ပဲ သေခါနီးမှာ အမှားကို ဝန်ခံပြီး ဗုဒ္ဓကိုအသက်နဲ့ အမျှ ရှိခိုးကိုးကွယ်ခဲ့ရုံမက နောင်အခါ အဋ္ဌိဿရ အမည်ရတဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓတောင်ဖြစ်လာပါလိမ့်အုံးမယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁။ ဗုဒ္ဓနှင့်ဒေဝဒတ် ၁၂၃ ၉၅)။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ရဟန်းပြုပေးခဲ့တဲ့ အတွက် ဒေဝဒတ်ရဲ့ ဘဝ သံသရာမှာ ကျင်လည်ရမယ့် ဒုက္ခသက်တမ်းဟာ အဆများစွာ တို တောင်းသွားခဲ့ပါတယ် (မိလိန္ဒ၊၁၄)။

ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကဗိမ္ဗိသာရမင်းဟာမိမိကိုသတ်မယ်ဆိုတာ သိ လျက်နဲ့ သားတော် အဇာတသတ်ဖြစ်လာမယ့် သန္ဓေသားကို မဖျက် ဆီးခဲ့ပါဘူး။ သာမန်လူတစ်ယောက်မျှဖြစ်တဲ့ ဗိမ္ဗိသာရတောင် ဒီစိတ်မျိုး ထားနိုင်ရင် ဗုဒ္ဓဘုရားဆိုရင် ဆိုဖွယ်ရှိပါဦးမလား။

မဟာကရုဏာ

နာမည်က အမ္ဗဋ္ဌတဲ့။ သွေးနားထင်ရောက်နေတဲ့ အဲဒီ ပညာတတ် ပုဏ္ဏားပျို တစ်ယောက် ဗုဒ္ဓရဲ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ ဗုဒ္ဓဖြစ်နိုင်တဲ့ ကြန်အင် လက္ခဏာ ၃၂ မျိုးပါမပါ စုံစမ်းလိုတဲ့ အတွက်ဗုဒ္ဓဆီ ရောက်လာတယ်။ လက္ခဏာ အားလုံးနီးပါး တွေ့ရှိပြီးပေမယ့် ‘အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်’ကိုတော့ သင်္ကန်းတော်နှင့် ဖုံးထားလို့ မတွေ့ရသေးလို့ ဗုဒ္ဓ စစ်မစစ်သံသယရှိနေတယ်။

ဒါကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ အမ္ဗဋ္ဌကို ရှင်တော်မြတ်ရဲ့ ယောကျ်ား အင်္ဂါကို တန်ခိုးနဲ့ ဖန်ဆင်းပြရပါတယ် (ဒီ၊၁၊၁၀၅)။ (စပ်မိလို့ ဗုဒ္ဓ ကျင့်စဉ်ကို နားမလည်တဲ့ လူမျိုးခြားတစ်ယောက်ကလဲဗုဒ္ဓမှာ နောက် က အမြဲလိုက်နေတဲ့ ရဟန်းတစ်ပါးရှိလို့ ယောကျ်ားမှ စစ်ရဲ့လား၊ gay မဖြစ်နိုင်ဘူးလားလို့ အတည်အပေါက်လိုလို နောက်ပြောင်သလိုလို မေး တာကိုခံရလို့ စိတ်ဆိုးရခက်ကြီးဖြစ်ဖူးပါတယ်)။

‘ဒါမျိုးကို သာမန်လူတောင် မလုပ်ပါဘူး၊ တန်ခိုးနဲ့ ပြလဲ ပြတာပဲ မဟုတ်လား’လို့ မိလိန္ဒမင်းက မေးရာမှာ အရှင်နာဂသိန်က ‘မင်းကြီး၊ ဗုဒ္ဓရဲ့ မဟာကရုဏာတော်ဟာ အင်မတန်ကြီးမားပါတယ်။ အသည်းနှလုံးကို ထုတ်ပြမှ တရားထူးကို ရမယ်ဆိုရင် ဘုရားရှင်ဟာ အသည်းနှလုံးကိုလဲ ဖြတ်ပြီးထုတ်ပြမှာပါ’လို့ ဖြေကြားပါတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၅)။

နုစဉ်ဘဝမှာတုန်းက ဦးခေါင်းကို ရိုက်ခွဲပြီး အသက်ကို ရန်ရှာတဲ့ အိမ်အပြန်လမ်းကို ရှာမရဖြစ်နေတဲ့ လူမိုက်ကိုတောင်ဦးခေါင်းဒဏ်ရာက သွေးတွေ ယိုစီးကျနေရင်းက အိမ်ကိုရောက်အောင် လမ်းမှန်ကို ပြပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၇၀)။

၃၂။ အနတ္တသံသရာ

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆၊၂၀၀၈။

-------------------

လျှောက်ထးပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ ထာဝရတည်မြဲနေသည့် အသက်ကောင် ဝိညာဉ်ကောင် သို့မဟုတ် လိပ်ပြာကောင်မရှိဟုဆိုပါသည်။ သို့ဖြစ်လျှင် နောက်ဘဝ၌ ပဋိသန္ဓေနေပြီး သံသရာလည်သည်မှာ မည်သည့်အရာ ဖြစ်ပါသနည်း။ နောက်ဘဝ၌ ပဋိသန္ဓေ သွားတည်သည်မှာ မည်သည့်အရာ ဖြစ်ပါသ နည်း။ နောက်ဘဝ ပဋိသန္ဓေနေပြီး သံသရာလည်ပုံကို မရှင်းလင်း ပါဘုရား။ လူမှုစီးပွား အခြေအနေအရ အမျိုးသမီးများ ပဋိသန္ဓေတားလျှင် ဗုဒ္ဓဘာသာရှုထောင့်မှ မည်သို့ယူဆပါနည်း အရှင်ဘုရား။

သတိုးလှ

-------------------

ဝိညာဉ်ကောင်မရှိ (အနတ္တ)

စိတ်ပညာရှင်ပါမောက္ခဂျိမ်းစ်က ဝိညာဉ်ကောင် (Soul)ကိုရှာမရတဲ့ နောက် ‘The thoughts themselves are the thinkers. အတွေးတွေဟာ တွေးသူတွေပါပဲ’လို့ အဖြေထုတ်ဖူးပါတယ် (Principles of Psychology, p. 215)။ သမ္မူတိသစ္စာ (ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲမှုအမှန်) နယ်မှာ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါရှိတယ် ဆိုတာကို ဗုဒ္ဓဝါဒက မငြင်းပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပရမတ္ထသစ္စာ (သဘာဝရှိအမှန်) နယ်မှာတော့ ပြောင်းလဲမသွားတဲ့ ထာဝရတည်မြဲနေတဲ့ အထည်ကိုယ်ဒြပ်တစ်ခုမရှိဘူးလို့ ငြင်းပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒက လူတွေ သတ္တဝါတွေကို သန္တတိ (ဖြစ်စဉ်) လို့ ပဲ မြင်ပါတယ်။ ရုပ်တရားတွေဟာ စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်းမှာ အကြိမ်ပေါင်း မြောက် များစွာ အဟောင်းတွေချုပ်ပြီး အသစ်တွေပြန်ဖြစ်နေသလို နာမ်တရား တွေဟာလည်း ရုပ်ထက် မြန်တဲ့ နှုန်းနဲ့ အကြိမ်ပေါင်း ကုဋေကုဋာချီပြီး အဟောင်းချုပ် အသစ်ပေါ် ဖြစ်နေပါတယ်။ အဲဒီလို ဒလစပ်ဖြစ်နေ အောင်ကမ္မစွမ်းအားအလျဉ်ကတွန်းပို့ပါတယ်။

‘ကမ္မ (စွမ်းအား)ကိုပြုလုပ်သူအတ္တ (ဝိညာဉ်ကောင်)မရှိ၊ အကျိုးကို ခံစားသူ အတ္တကောင်လည်းမရှိ၊ အမှန်မှာ ရုပ်နာမ် ဓမ္မ ပရမတ္ထ တရားတို့ သက်သက်သာ (ကြောင်းကျိုးဆက် ကာ) ဖြစ်ကြကုန်၏။ ဤသို့ရှုမြင်မှုသည် မှန်ကန်သော အမြင် ဖြစ်၏ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၇)’။

အနတ္တ သံသရာလည်ပုံ

မြို့ပြကြော်ငြာတွေမှာ ရောင်စုံ လျှပ်စစ်မီးလုံးလေးတွေ ဆိုင်းဘုတ်ကို ပတ်ပြေးနေတာကို တွေ့ဖူးပါလိမ့်မယ်။ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်အလျဉ် တစ် လုံးပြီးတစ်လုံး စီးခိုက် ဆုံစည်းခိုက်မှာ တစ်လုံးလင်း တစ်လုံးမှိတ် ဖြစ်နေတာကို အဝေးကကြည့်တော့ မီးလုံးတွေ လည်နေတာပေါ့။ အမှန်တော့ လည်နေတာက လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ပါ။

ဘောလုံးတစ်လုံးကို လှိမ့်လိုက်လို့ နောက်ဘောလုံးကို သွားထိ ရာမှာ ပထမဘောလုံးက ရပ်နေခဲ့ပြီ၊ ဒုတိယဘောလုံးက ဆက်လိမ့်ပြီး နောက်တစ်လုံးကို ထိမယ်၊ လိမ့်မယ်။ ဘောလုံးတွေ ရွေ့ရှားမှုကို ဖြစ် ပေါ်စေတာဟာ အရှိန်သို့မဟုတ် သတ္တိပဲ။

မွေးဖွားခြင်းဆိုတာ ဗုဒ္ဓဝါဒအလိုအရ ခန္ဓာငါးပါး ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း (ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါ) ဖြစ်ပါတယ်။ ပစ္စုပ္ပန် ရုပ်နာမ်ဖြစ်စဉ်ဟာ ထာဝရ ဝတ္ထုမရှိဘဲ တစ်ခုပြီး တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်သလို ဘဝခန္ဓာအသစ် ဖြစ်စဉ်မှာလည်း ဒီဘဝကနေနောက်ဘဝကိုကူးသွားတဲ့ ထာဝရဝတ္ထုမရှိပါဘူး။

နောက်ဘဝခန္ဓာသစ်ထပ်ဖြစ်ဖို့တွန်းပို့တာက အဲဒီကမ္မစွမ်းအင် အလျဉ်ပါပဲ။ လျှပ်စစ်နဲ့ ရွေ့ရှားမှုတွေက မျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ ရုပ်စွမ်း အင် တွေဖြစ်သလို ကမ္မဟာလည်း မမြင်နိုင်တဲ့ နာမ်စွမ်းအင် နာမ် သတ္တိအထူး ဖြစ်ပါတယ်။

ပဋိသန္ဓေတည်ပုံ

ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်အလို

‘၁)မိဘလောင်းတို့သံဝါသပြု

၂)မိခင်လောင်းဥတုပန်းပွင့်ဆဲ

၃)ပဋိသန္ဓေ Spermatozoa)နှင့် မမျိုးဥ (Ova)တို့ သားအိမ်ကြော (Fallopian Tube)အတွင်းမှာ ပေါင်းစပ်မှုနဲ့ သန္ဓေဦးအစဖြစ်ပြီး လေးလ လောက်အကြာမှာ သန္ဓေသား စတင်လှုပ်ရှားတယ်သို့မဟုတ် အသက် ဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပဋိသန္ဓေတားခြင်း

စိတ်ဝိညာဉ်ဆိုတာ အင်မတန် သိမ်မွေ့ပါတယ်။ မိုက်ခရိုစကုပ်နဲ့ ကြည့် လို့ မမြင်ရပါဘူး။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကျတော့ သဗ္ဗညုတညဏ် အဘိညာဏ် ဝိပဿနာညဏ်တွေနဲ့ သိမြင်တော်မူလို့ ‘မိဘတို့၏ သုက်သွေး ဥတုနှင့်တကွ ကမ္မဇရုပ် သုံးဆယ်ဟူသော ကလလရေကြည်ထဲမှာပင် ပဋိသန္ဓေဝိညာဉ်စ၍ဖြစ်၏’လို့ ဟောတော်မူပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒအလို ပဋိသန္ဓေတည်တာနဲ့ တစ်ပြိုက်နဲ့ ရုပ်နာမ် နှစ်မျိုးလုံးဖြစ်နေပြီသို့မဟုတ်အသက်ဝင်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီတော့ အသက်ရှိနေတဲ့ အဲဒီသန္ဓေဦးကို ဖျက်ဆီးရင်လည်း လူသတ်တယ်လို့ ဆိုရပါတယ်။ အပြစ်ကင်းတဲ့ နည်းကတော့အဖရဲ့သုက်သွေးကိုဖျက် ဆီးထားရင်၊ သို့မဟုတ် အမိရဲ့ မျိုးဥကို ဖျက်ဆီးထားရင်၊ သို့မဟုတ် မျိုးဥ နှစ်ခု မဆုံးစည်းစေနိုင်တဲ့ ဆေးကို သုံးစွဲထားရင်၊ သို့မဟုတ် မျိုးဥ နှစ်ခု မဆုံစည်းနိုင်အောင် ခေတ်နည်းနဲ့ ကာကွယ်ထားနိုင်ရင် ဗုဒ္ဓတရားတော်အရ အပြစ်မရှိဘူးလို့ ဆိုနိုင်မှာပါ။

၃၃။ ဝမ်းကွဲမောင်နှမ လက်ထပ်ရင်

နိုဝင်ဘာ ၁၃၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အခုခေတ် မိဘဘိုးဘွားတွေရော လူတိုင်းကပါ လက်ခံကျင့်သုံးတဲ့ အယူအဆတစ်ခု ရှိပါတယ်ဘုရား။ အဲဒါကတော့ တစ်ဝမ်းကွဲ နှစ်ဝမ်းကွဲ မောင်နှမအချင်းချင်း လက်မထပ်သင့်ဘူး ဆိုတာပါဘုရား။ လက်ထပ်ရင် ဘာဖြစ်သလဲလို့ မေးတော့ ငရဲကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ် ဘုရား။ ဒီလိုဆိုရင် နှမရင်းတွေကို မိဖုရားမြှာက်ကြတဲ့ အရင် ခေတ်က ဘုရင်တွေ ငရဲကို ရောက်ကုန်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်ဘုရား။ ဆွေမျိုးရင်း တစ်ဝမ်းကွဲ နှစ်ဝမ်းကွဲတွေနဲ့ အိမ်ထောင်ပြုရင် ငရဲကြီးပါသလား ဆိုတာကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

မျိုးထွဋ်ခေါင်

-------------------

ရှေးခေတ်က ဘုရင်တွေ

မဟာသမ္မတမင်းဆက်တတိယ သြက္ကာကမင်းရဲ့အကြီးဆုံးမိဖုရားမှာ သားတော်လေးယောက် သမီးတော်ငါးယောက်ဖွားမြင်ပါတယ်။ အဲဒီ သြက္ကာကမျိုး မင်းသား မင်းသမီး ကိုးယောက်ယာ ဟိမဝန္တာတော တစ်နေရာမှာ သီးခြားမြို့ပြနိုင်ငံ တည်ထောင်ကြတဲ့ အခါ သြက္ကာကမျိုး မင်းဆက် မပျက်ရအောင်လို့ အကြီးဆုံး မင်းသမီးကို အမိအရာမှာ ထားပြီး မင်းသား လေးယောက်က နှမရင်းဖြစ်တဲ့ ကျန်မင်းသမီးလေး ယောက်နဲ့ လက်ထပ် အိမ်ထောင်ပြုရာကနေ သကျမျိုး စတင်ခဲ့တယ်။ ဗုဒ္ဓဘုရားဟာ အဲဒီသကျမျိုးက ဆင်းသက်လာသူ ဖြစ်ပါတယ် (ဒီ၊၁၊၈၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၀)။

ရှေးခေတ်အီဂျစ်က ဖာရော ဘုရင်တွေဟာမောင်နှမရင်း အချင်းချင်း တစ်ခါတစ်ရံ အဖေနဲ့ သမီးတောင် လက်ထပ်ပြီး နန်းတက်ကြတယ်။ အကြောင်းက နတ်ဘုရားတွေကို အတုယူတာ တစ်နည်း ၎င်း တို့ကို လူထုကနတ်ဘုရားတွေလို့ ထင်စေချင်လို့ ဖြစ်ပါသတဲ့။

ဘာသာရေး တားမြစ်ချက်များ

Leviticus (ဝတ်ပြုရာကျမ်း) အခန်း ၂ဝကို အစအဆုံး ဖတ်ကြည့်ရင် အမေ၊ သမီးရင်း၊ နှမရင်း၊ အဒေါ်ရင်းတွေနဲ့ လိင်ဆက်ဆံရင် အင်မတန် ဆိုးသွမ်းလို့ ဘုရားသခင်က သေဒဏ်ပေးပါတယ်။ (တူရင်း တူမရင်း တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖော်ပြချက်ကို မတွေ့မိပါ။) ဒါပေမယ့် မောင်နှမ ဝမ်းကွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တားမြစ်ချက်မရှိ။ ကိုရ်အာန်ကျမ်း ၄း၂၃-၂၄မှာတော့ အမေ၊ သမီးရင်း၊ နှမရင်း၊ အဒေါ်ရင်း၊ တူမရင်း၊ ယောက္ခမ၊ မယားပါသမီးတွေနဲ့ မေထုန်ပြုတာကို ရိုင်းပျတဲ့ အမှုဖြစ်လို့ တားမြစ် ပါတယ်။ ဝမ်းကွဲမောင်နှမတွေကိုတော့ခွင့်ပြုပါတယ်။ အချို့ဟိန္ဒူတွေ က မိသားစုဝင် အချင်းချင်း လက်ထပ်ခွင့် မရှိဘူး။ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း ဟိန္ဒူအချို့ကတော့ cross-cousin (အဖေ့ အစ်မနှမရဲ့ သားသမီး၊ အမေ့ အစ်ကို မောင်ရဲ့ သားသမီး)တွေကို လက်ထပ်ခွင့်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အဖေညီအကိုရင်း အမေညီအမရင်းက မွေးတာကိုတော့ ခွင့်မပြုဘူး။ ဘုန်းကြီးတို့ အရပ်ဒေသမှာ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းက ဟိန္ဒူတွေနဲ့ တူတာကို တွေ့ရတယ်။ အမေ့မောင်အရင်းရဲ့ သမီးတွေ တစ်နည်း ဘုန်း ကြီးရဲ့ နှမဝမ်းကွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ငယ်ငယ်က ခံစားချက် နှစ်မျိုး ဖြစ်ဖူးတာကို အမှတ်ရပါတယ်။ သူတို့ကို ထိရင် မခံနိုင်တဲ့ မောင်နှမ သံယောဇဉ်မျိုးနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် သို့မဟုတ် အစဉ်အလာက ပေးတဲ့ အသိကြောင့် ခပ်စိမ်းစိမ်းနဲ့ ရှက်လည်း ရှက်နေတဲ့ အဖြစ်မျိုးပါ။ အမေ့ ညီမက မွေးတာတွေကျတော့ ရှက်စိမ်းစိတ်မရှိဘူး။

စကားမစပ်၊ ဗုဒ္ဓဖြစ်လာမယ့် မင်းသားသိဒ္ဓတ္ထရဲ့ မယ်တော် မဟာ မာယာနဲ့ မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ ကြင်ယာတော် ယသော်ဓရာ မင်းသမီးရဲ့ ဖခင် သုပ္ပဗုဒ္ဓမင်းတို့ဟာ မောင်နှမအရင်းဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒအစဉ်အလာ

ဗုဒ္ဓဝါဒ အစဉ်အလာမှာ အဖေနဲ့ သမီး၊ သားနဲ့ အမေ၊ မောင်နဲ့ နှမ မေထုန် မှုကို အထူးစက်ဆုပ်ဖွယ်အနေနဲ့ ယူဆပါတယ်။ သားရဟန်းနဲ့ အမေ ဘိက္ခုနီတို့ တောကျောင်းမှာ နှစ်ယောက်တည်း အတူနေရင်း ဖောက် ပြန်ပြီး မေထုန်ပြုကြတဲ့ ဖြစ်ရပ်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓ များစွာ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တော် မူပါတယ် (အံ၊၂၊၅၉)။ ဒါပေမယ့် အခြားဘာသာတရားတွေလို ဘယ် သူ့ကိုအိမ်ထောင်မပြုရ ဘယ်သူ့ကိုပြုရမယ်လို့ အတိအကျ လမ်းညွှန် ချက်မျိုး မရှိဘူး။ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်မှု (ကာမေသု မိစ္ဆာ စာရ)ဆိုတဲ့ ငါးပါးသီလထဲမှာ သွေးသားချင်း မေထုန်ပြုမှု ပါဝင်ကြောင်း နားလည်နိုင်တယ်လို့ buddhanet.net သုတေသန ဆောင်းပါး တစ်ပုဒ် မှာဖတ်ရပါတယ်။ လက်ခံနိုင်တဲ့ ယူဆချက်ပါ။

စက္ကဝတ္တိသုတ်လာ အဓမ္မရာဂ (မမှန် သို့မဟုတ် မတရားတဲ့ တပ် မက်မှု) ဆိုတာ အမေ (အဖေ)၊ အဒေါ်၊ ဦးလေး စတဲ့ မသင့်လျော်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အပေါ်မှာ မေထုနရာဂ ဖြစ်ခြင်းလို့ အဋ္ဌကထာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆)မှာအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပါတယ်။

ငရဲကြီးပါသလား

လူဆိုတာအသိဉာဏ်နဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားအမြင့်ဆုံးပါ။ အမေ၊ အဖေ၊ မောင်နှမဆိုတာတွေရဲ့ တန်ဖိုး၊ ကျေးဇူးနဲ့ သဘာဝအရဖြစ်တဲ့ ရင်းနှီး နီးစပ်မှု၊ ကြင်နာယုယမှု၊ မေတ္တာသံယောဇဉ်ဆိုတဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေဟာ ကြီးမား နက်ရှိုင်းပါတယ်။ ဘယ်အရာနဲ့ မှ မတူနိုင်ပါဘူး။ သဘာဝ နိယာမကိုက မိဘမောင်နှမမေတ္တာ ဆိုတာ ရယူခြင်းမပါတဲ့ အပေး သက်သက် အဖြူထည်ပါ။ အချို့တိရစ္ဆာန်တွေတောင် ဒီသဘာဝနိယာ မကို လိုက်နာပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ အဲဒီလိုပြုဆဲမှာ အားကြီးတဲ့ အကုသိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်လို့ တစ်နည်း ဗုဒ္ဓတားမြစ်တဲ့ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဖြစ်လို့ အပါယ်ရောက်ကြောင်းဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

အစဉ်အလာ တစ်ခုတည်းနဲ့ ကောင်းတယ် မကောင်းဘူးလို့ မဆုံး ဖြတ်နိုင်ဘူး။ အနောက်တိုင်းအမြင်မှာ အရက်သောက်တာဟာ အပြစ်မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ ဘာသာတရားမှာကိုက အရက်ကို သောက်ခွင့်ပြုတယ်။ ဒါပေမယ့် အရက်ဟာ လူတွေကို ကောင်းကျိုးမပေးတာ သေချာပါတယ်။ တစ်ဝမ်းကွဲ နှစ်ဝမ်းကွဲတွေ အချင်းချင်း လက်ထပ်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကမ္ဘာ့ဘာသာတရားတွေရဲ့ ရှုထောင့်နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒအမြင် တစ်စိတ်တစ်ဒေသအရ အပြစ်လွတ်ဖွယ် ရှိပေမယ့် မိမိစိတ်အာရုံ ခံစား ချက်အပေါ်မှာလည်း တည်နိုင်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေး ရှုထောင့်အရတော့ သွေးနီးစပ်လွန်းရင် မပြည့်စုံတဲ့ သန္ဓေသားကို မွေးဖွားနိုင်တယ်လို့ သိရကြောင်းပါ။

မေတ္တာအရင်းချစ်မကင်းဘဲ

ချစ်ခြင်းဟူသည်ရွှေမဉ္ဇူနံ့

ထုံပျံ့မခန်းချစ်ကြည်လန်း၍

ချစ်ပန်းလှိုင်ကြစေကုန်လော။

(မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၁၈၁)

၃၄။ နှလုံးအစားထိုးခြင်း

မတ် ၁၂၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

မြန်မာစကား၌ နှလုံးစိတ်ဝမ်း အေးချမ်း၊ စိတ်နှလုံးကောင်း စသည် ဖြင့်ပြောဆိုနေကြရာတွင်စိတ်သည် နှလုံးအိမ်မှာ တည်မှီသည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ်မျိုးဖြစ်နေပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာကျမ်းဂန်တွေမှာ မည်သို့ပြဆို ပါသနည်း အရှင်ဘုရား။ အကယ်၍ စိတ်သည် နှလုံးအိမ်မှာ တည်သည် ဆိုပါက နှလုံးအစားထိုး ကုသခံရသူ တစ်ယောက်အဖို့ မည်သို့သော စိတ်ထားမျိုး ဖြစ်ပါမည်နည်း။ ယခင်လူ၏ စိတ်လား သို့မဟုတ် နှလုံးအသစ်၏ စိတ်လားဟူသည်ကို သိလိုပါသည်။ လှုပ်ရှားနေသည့် အိမ် မြှောင်မြီးပြတ် ကြွက်မြီးပြတ်များမှာ စိတ်ဝိညာဉ် ပါသလားဆိုတာကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

သန်းထွဋ်အောင်၊ ဂျမေကာ

-------------------

စိတ်ဝိညာဉ်ရဲ့ တည်ရာ

မနောဓာတ် (ဘဝင်စိတ်) နဲ့ မနောဝိညာဏာဓာတ် (ကြံသိစိတ်)ဟာ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ကို မှီတယ် (မနောဓာတု မနောဝိညာဏဓာတူနံ နိဿယ လက္ခဏံ ဟဒယဝတ္ထု) လို့ အေဒီ ၅ ရာစု ရေးတဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်း (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၇၈။ အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၆၇၄ဂါထာ)တွေမှာ ဆိုပါတယ်။ အစဉ်အလာအရ နှလုံးအိမ်ထဲမှာရှိတဲ့ သွေးမှာ စိတ်ဝိညာဉ် တည်မှီ နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအစဉ်အလာ ယူဆချက်ဟာ ဗုဒ္ဓခေတ်မှာ လွှမ်းမိုးနေပြီး ဗုဒ္ဓမတိုင်ခင်ကပင် တည်ရှိနေတဲ့ ဥပနိသျှဒ်ကျမ်းတွေမှာ လာတဲ့ အယူအဆလည်း ဖြစ်ပါတယ် (Philosophy East and West,

Vol. 45, No. 3 (Jul., 1995), p. 409 မှာအကျယ်ရှုပါ)။

ဗုဒ္ဓရဲ့ အာဘော်

အဘိဓမ္မခုနစ်ကျမ်းရဲ့ပထမဆုံးဖြစ်တဲ့ ဓမ္မသင်္ဂဏီကျမ်းမှာ ဟဒယဝတ္ထု ဝတ္ထုဆိုတဲ့ ဝေါဟာရ မပါတာ၊ မဟာပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်မှာလည်း ‘အကြင် ရုပ်ကိုမှီ၍ (ယံ ရူပံ နိဿာယ)မနောဓာတ် (ဘဝင်စိတ်)နဲ့ မနောဝိညာဏဓာတ် (ကြံသိစိတ်)တွေ ဖြစ်တယ်’လို့ သာမန်ပဲ ဟောတော်မူတာ၊ ဒါတွေကို ထောက်ပြပြီး အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းကို ပဌမဆုံး အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့သူ ပညာရှင် ရခိုင်ပဏ္ဍိတ် ဦးရွှေဇံအောင်က ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ စိတ်ဝိညဉ်ဘယ်မှာ တည်မှီတယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဗုဒ္ဓ Compendium of Philosophy, p. 277-278)။

နှောင်းခေတ်ပညာရှင်အများစုလည်းနိကာယ်ငါးရပ်ကပါဠိတော် ဝေါဟာရတွေကို မွှေနှောက် ထုတ်နုတ်ပြီး အကျယ်တဝင့် ဝေဖန် ဆွေးနွေးကြရင်း နောက်ဆုံး နှလုံးအိမ် အတွင်းမှာ စိတ်ရှိတယ်လို့ ဗုဒ္ဓ ရှင်တော်မြတ်မဟောခဲ့ဘူးလို့ ပဲကောက်ချက်ဆွဲကြပါတယ်။

ယူဆချက် နှစ်မျိုး

ဒါကြောင့် ပညာရှင်တွေရဲ့ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှုအရ ဟဒယဝတ္ထု သို့မဟုတ် နှလုံးသားထဲက စိတ်ဝိညာဉ်၏ တည်မှီရာ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ယူ ဆချက်နှစ်မျိုးတွေ့ရပါတယ်။

တစ်၊ မူရင်းအဘိဓမ္မာ ပါဠိတော်ရဲ့ အာဘော်အရ စိတ်ဟာ မည် သည့်နေရာက မည်သည့်ရုပ်မှာ တည်မှီတယ်လို့ အတိအကျ မဆိုနိုင်တဲ့ အတွက်ကိုယ်ကာယတစ်နေရာရာမှာ သို့မဟုတ် အာရုံကြောရှိတဲ့ နေ ရာအနှံ့မှာ တည်မှီနေတယ်လို့ ယူဆနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုဆိုရင် နှလုံးသား ထဲကရုပ်၊ ခေါင်းထဲကရုပ်တွေလည်းဖြစ်နိုင်တာပဲ။

နှစ်၊ အဋ္ဌကထာဋီကာကျမ်းတွေ (အေဒီ ၅ ရာစုကနေ ၁၂ ရာစု အထိ)တွေမှာစိတ်ဟာနှလုံးသားထဲကသွေးမှာတည်မှီကြောင်းဖွင့် ဆိုကြပါတယ်။ ဒီအဆိုဟာ ဥပနိသျှဒ်ကျမ်းတွေမှာ ပါရှိပြီး ဗုဒ္ဓခေတ်မှာအလွန်ထင်ရှားတဲ့ အယူအဆလည်းဖြစ်တယ်။

ဒါပေမယ့်မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အာဘော်ကို အမှန်အတိုင်း ဖွင့်ဆိုကြတဲ့ အဋ္ဌ ကထာ ဋီကာဆရာတွေဟာ ဗုဒ္ဓက အတိအကျ မဟောပါဘဲနဲ့ ဘာကြောင့် အဲဒီ ဗြဟ္မဏဝါဒ (ဖြစ်ဖွယ်ရှိတဲ့)အစဉ်အလာအဆိုနောက်ကို လိုက်ခဲ့ ကြသလဲဆိုတာကတော့ ထပ်စဉ်းစားရာပေါ့။

အဖြေနှစ်မျိုး

ပထမ နည်းအရဆိုရင် စိတ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်တစ်နေရာရာ သို့မဟုတ် နေရာအနှံ့မှာ တည်နေနိုင်တာဖြစ်လို့ နှလုံးအစားထိုးမှုနဲ့ တိုက်ရိုက် မပတ်သက်တော့ဘူး။ ဒုတိယ ယူဆချက်နဲ့ အညီ ဖြေရင် ဗုဒ္ဓတရား တော်အရ ရုပ်ရောနာမ်ပါ နှစ်မျိုးလုံးဟာ အမြဲ ပြောင်းလဲနေတဲ့ ဖြစ်စဉ် သက်သက်ပဲ။လွန်ခဲ့တဲ့ စက္ကန့်ကစိတ်နဲ့ ရုပ်ဟာ ယခုစက္ကန့်မှာဖြစ်ဆဲ စိတ်နဲ့ ရုပ်မဟုတ်ဘူး။ ဖြတ်ထုတ်သွားတဲ့ နှလုံးသားရဲ့ဇီဝရုပ်တွေရှင် နေဆဲ သို့မဟုတ် သူ့ရဲ့အင်အားလုံးလုံးကြီး မပျက်စီးခင်အဲဒီနှလုံး သားဟောင်းထဲမှာ ရှေးစိတ်တွေရဲ့အရှိန်သို့မဟုတ် သတ္တိနဲ့ ပါလာတဲ့ ဘဝင်စိတ်အစဉ် တည်မှီနေသေးဖွယ် ရှိပါတယ်။ အစားထိုး ခံရတဲ့ ကိုယ်ထဲက သွေးနဲ့ နှလုံးအသစ်တို့ ပေါင်းစပ်မိတဲ့ အချိန်ကစပြီး အဲဒီ နှလုံးအသစ်ထဲမှာ ဘဝင်စိတ် ကြံသိစိတ်အသစ်တွေဆက်လက် ဖြစ် သွားတယ်လို့ယူနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ဖားအောက် ဆရာတော်ကြီးရဲ့ အလိုအရ 'ဟဒယဆိုတာ နှလုံး အိမ်ထဲကသွေးပဲ။ အဲဒီသွေးကို ဓာတ်လေးပါးစစ်ရင် အမှုံတွေ ဖြစ်တယ်။ ဓာတ်ခွဲရင် ရုပ်ကလာပ်၆-စည်း။ ရုပ်အမျိုးအစားအနေနဲ့ သိစိတ် တည်မှီတ ဲ့ ဟဒယရုပ် အပါအဝင် ၅၄-မျိုး။ နှလုံး အစားထိုးတဲ့ အခါနှလုံးအိမ်ကြီးပြောင်းလဲသွားပေမယ့်နှလုံးအသစ်ထ ဲကို ဖြတ်ဝင် လာတဲ့ သွေးကတော့ သမ္မုတိသစ္စာနယ်က ပြောရင် မပြောင်းလဲဘူး'လို့ စေတီကိုဥပမာပေးပြီးရှင်းပြတော်မူပါတယ်။ (အာနာပါနသုတ္တန်၊တရားခွေအမှတ်၁၂၊အစပိုင်း)

အိမ်မြှောင်မြီးပြတ်

ကြွက်၊အိမ်မြှောင်၊ မြွေမြီးပြတ်တွေ လှုပ်ရှားနေရာမှာ သိစိတ်နဲ့ မကင်းဘူး၊ ခန္ဓာဟောင်းက စိတ်ဝိညဉ်ရဲ့ သတ္တိနဲ့ လှုပ်နေတာလို့ အေဒီ ၁၂ရာစု နှောင်းပိုင်းမှာ ရေးတဲ့ ဝိနည်းဋီကာမှာ ဆိုပါတယ် (ဝိမတိ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁)။ မန်လည်ဆရာတော်ကလည်း- 'ကြွက်အိမ်မြှောင်မြွေမြီးတို့

ပြတ်ပြီးလျက်ဖြတ်ဖြတ်ခုန်

ဆတ်ဆတ်တုန်လှုပ်ရှား။

တလှည့်စီဝေဒနာယှဉ်လို့

စိတ်ဝိညာဉ်သတ္တိဖြစ်ငြား’လို့

ဝိမတိဋီကာအဆိုကို ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။

ကျီးသဲနဲ့ မန်လည်

ဒါပေမယ့် ‘ခေါင်းပြတ်၍ လွန့်၊ တတွန့်တွန့်၊ စွန့်ရန် ဝိညာဉ် ကြွင်းလိမ့် နည်း’ ဆိုတဲ့ ကြေးကန် ရှင်ကြီးရဲ့ အမေးကို ကျီးသဲဆရာတော်က ‘ဝိညာဉ် မကြွင်း (သိစိတ်မရှိ) ပြီ၊ စိတ္တဇရုပ် အဟုန်ကြောင့် ဥတုဇရုပ် တွေ တုန်လှုပ်နေခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း’ ဖြေဆိုပါတယ်။ အဲဒီ အဖြေကို မန်လည်ဆရာတော်က ‘ယုတ္တိမရှိလွန်း’လို့ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ် (သတပဒိကကျမ်း)။

အာရုံကြောတွေ အသက်ရှင်နေဆဲ အလုပ် လုပ်နေဆဲဖြစ်လို့ ခုန် နေတာလို့ သိပ္ပံနည်းနဲ့ ဆိုနိုင်မလားဘဲ။ သက်ရှိတိုင်းမှာ ကိုယ့်အသက်ကို ကာကွယ်ဖို့ သဘာဝကပေးတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုခု ပါပြီးသားဖြစ်လို့ အိမ်မြှောင်တွေ ကြွက်တွေဟာလည်း အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံလာရင် ကိုယ့် ကိုယ်ကို ကာကွယ်တဲ့ အနေနဲ့ သူတို့ရဲ့အမြီှးကိုအလိုလိုဖြုတ်ပစ်နိုင်ပါသတဲ့။ လှုပ်နေတဲ့ မြီးပြတ်ကို ရန်သူ အာရုံစိုက်နေတုန်း သူတို့က လွတ်ရာကို ထွက်ပြေးနိုင်တာပေါ့။ အမြီှးတော့ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ထွက် လာပါသတဲ့ (Readers'Digest ခုနှစ်၊ လအတိအကျမမှတ်မိ)။

၃၅။ ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံ

ဧပြီ ဝ၅၊၂၀၀၈။

-----------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာ အခမ်းအနားတွေမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ သာသနာ့အလံနဲ့ ပတ် သက်ပြီးမေးလျှောက်ပါရစေဘုရား။

၁)သာသနာ့အလံမှာပါတဲ့ ရောင်စဉ်တွေက မည်သို့အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်

၂)လက်ရှိသာသနာ့အလံကိုမည်သည့်ခေတ်မှာမည်သူက သို့မဟုတ် မည်သည့်နိုင်ငံကတီထွင်ခဲ့သည်

၃)သာသနာ့အလံရဲ့ရောင်စဉ်အဓိပ္ပာယ်ယူဆချက်သို့မဟုတ် အသုံးပြုမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် ထေရဝါဒ နိုင်ငံတွေအကြားမှာရော ထိုင်ဝမ်လိုမဟာယာနနိုင်ငံတွေမှာပါ အယူအဆခြားနားချက်ရှိမရှိ..

ဆိုသည်တို့ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

မြဖူးလျှံ (စမ်းချောင်း)

-------------------

ရောင်စဉ်ခြောက်မျိုး

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရပြီးနောက် လေးပတ်အကြာမှာ ဗောဓိပင်ရဲ့ အနောက်မြောက်ဖက် ရတနာစင်္ကမ နေရာတော်ရဲ့ အနောက်ဖက်မှာရှိတဲ့ ရတနာဃရစံအိမ်မှာ သီတင်းသုံးတော်မူပါတယ်။ ‘ရတနာစင်္ကမဌာန၏ အနောက်ဖက်၌ နတ်တို့က မြတ်ဗုဒ္ဓအား ရတနာ ဃရ =ရတနာ ခုနစ်ပါးဖြင့်ပြီးသောအိမ်ကိုဖန်ဆင်းပေးကြ၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၈။ ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၁၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၉)။ ရတနာဃရ စံအိမ်ဟူသည် ရတနာ ခုနစ်ပါးအစစ်ဖြင့် တည်ဆောက်သောအိမ်မဟုတ်၊ အဘိဓမ္မာ ခုနစ်ကျမ်းကို ဟောကြားသည့် နေရာသာဖြစ်၏ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃)’။ (စကားမစပ် ဝိနည်း၊ သုတ္တန်အဋ္ဌကထာတွေအဆိုနဲ့ အဘိဓမ္မာအဋ္ဌက ထာအဆိုနှစ်ရပ်အနည်းငယ် ကွဲလွဲနေတာကိုသတိပြုမိနိုင်ပါတယ်)။

အဲဒီ ရတနာဃရ စံအိမ်မှာ သီတင်းသုံးနေတုန်း ဓမ္မသင်္ဂဏီ၊ ဝိဘင်္ဂ၊* ဓာတုကထာ၊ ပုဂ္ဂလပညတ္တိ၊ ကထာဝတ္ထု၊ ယမက ပဋ္ဌာန်းဆိုတဲ့ အဘိဓမ္မာ ခုနစ်ကျမ်းကို ဆင်ခြင်ရာမှာ နောက်ဆုံး မဟာပဋ္ဌာန်း ကျမ်းမြတ်ကိုဆင်ခြင်တဲ့ အခါ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကရောင်ခြည်တော် ခြောက်မျိုးထွက်ပေါ်ခဲ့တယ်။ အဲဒီ ခြောက်မျိုးကိုကျမ်းဂန်လာ အစဉ်နဲ့ ဖော်ပြရရင်

၁)နီလ=ညိုသောရောင်ခြည် (ဆံပင်မွေးညှင်းနှင့် မျက်လုံးစသော နေရာတော်တွေက ထွက်တယ်)

၂)ပီတ=ရွှေသောရောင်ခြည် (အရေတော်နှင့် မျက်လုံးတော်တွေက ထွက်တယ်)

၃)လောဟိတ=နီသောရောင်ခြည် (အသွေးအသားနှင့် မျက်လုံးတော်တွေက ထွက်တယ်)

၄)သြဒါတ=ဖြူသောရောင်ခြည် (အရိုး၊ သွားနှင့် မျက်လုံးတော်တွေက ထွက်တယ်)

၅)မဉ္ဇိဋ္ဌ=ညိုမောင်းသောရောင်ခြည် (ထိုထိုခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းတွေက ထွက်တယ်)

၆)ပဘဿရ=ပြိုးပြက်သောရောင်ခြည်၊ ထိုထိုခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းတွေက ထွက်တယ်)

မြတ်ဗုဒ္ဓ ရုပ်ထွင်းနဲ့ ရုပ်ပုံပန်းချီကားတွေမှာ ဦးခေါင်းတော် ပတ်လည် မှာပါရှိတဲ့ ရောင်ခြည်စက်ဝန်းဟာ အဲဒီရောင်ခြည်ခြောက်မျိုးကို ရည်ညွှန်းတာပါ။ ဗုဒ္ဓသာသနာ့ အလံတော်က ရောင်စဉ် ခြောက်မျိုးလည်း အဲဒီခြောက်မျိုးကိုပဲ ရည်ညွှန်းပါတယ်။

ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံ

သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ၁၈၈၅-ခုနှစ်၊ ဧပြီလ၂၈-ရက်နေ့ကို ဝိဆက်ဒေး (ကဆုန်လပြည့်ဗုဒ္ဓနေ့) ပြည်သူ့ရုံးပိတ်ရက်အဖြစ် အင်္ဂလိပ်အစိုးရက တရားဝင် ကြေညာပေးခဲ့ပါတယ်။ ပထမဆုံးအကြိမ်ကျင်းပမဲ့ အဲဒီဗုဒ္ဓ နေ့အခမ်းအနားအတွက်ဗုဒ္ဓသာသနာ ကိုယ်စားပြုအလံတစ်ခုလိုအပ် တာကို သီရိလင်္ကာဗုဒ္ဓဝါဒီ ဦးဆောင်သူတွေ သဘောပေါက်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါကြောင့်အဓိပ္ပါယ်နဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံတစ်ခုကို ဒီဇိုင်းရေး ဆွဲဖို့ အဖွဲ့ဝင်ကိုးဦးပါတဲ့ ကော်မတီတစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ ဗုဒ္ဓသာ သနာ့အလံမှာ ပဋ္ဌန်းရောင်ခြည်ခြောက်မျိုးပါရှိဖို့ အဲဒီသာသနာ့အလံဒီ ဇိုင်းအဖွဲ့ကို အကြံပေးတိုက်တွန်းခဲ့သူကတော့ လူ့ခန္ဓာကိုယ်က ထွက် တဲ့ ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါကို အထူးစိတ်ဝင်စားပြီး အဲဒီ အကြောင်းကို ဆောင်ပါးတွေရေးခဲ့တဲ့ အမေရိကန်လူမျိုး ဗိုလ်မှူးကြီးဟောင်း ဟင်နရီ စတီးလ် အိုလ်ကော့ (Col. Henry Steel Olcott) ဖြစ်ပါတယ်။ အိုလ် ကော့ဟာ အဲဒီအချိန်က သီရိလင်္ကာမှာဗုဒ္ဓသာသနာပြန်လည်ရှင်သန် ရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ အထူးပါဝင်ကူညီနေသူဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့အတွင်းရေးမှူးဖြစ်တဲ့ ပုဂျိထဂုဏဝါရ်ဒေနေ (Poojitha Goonawardene) အမည်ရှိ သီရိလင်္ကာလူမျိုး တစ်ဦးက ပုံစံဒီဇိုင်းရေး ဆွဲပြီး အဖွဲ့ကို တင်ပြရာမှာအဖွဲ့က အရွယ်အစားကို အနည်းငယ်ပြုပြင်ပြီး သဘောတူလက်ခံလို့ လက်ရှိ သာသနာ့အလံ ဖြစ်လာပါတယ်။

အဲဒီ အဖွဲ့ သဘောတူညီချက်နဲ့ (ပြုပြင်ပြီး) ဖြစ်တဲ့ သာသနာ့ အလံကို ဂျီ ပီ မာလာလာဆေကေရ (သီဟိုဠ်ပညာရှင်)က ၁၉၅၀- ခုနှစ်၊ မေလ ကိုလံဘိုမြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓဘာသာ ညီလာခံကို တင်ပြလို့ အဲဒီ အလံဟာ ယနေ့ခေတ်မှာ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အားလုံးလက်ခံတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဗုဒ္ဓသာသာနာ့အလံတော် ဖြစ် လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်တွေ သိမ်းယူတော့မယ့် အချိန်လောက်မှာ ဗုဒ္ဓသာသနာ့ အလံတော် စတင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်လို့ အကြမ်းဖြင့်ဆိုနိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။

တီထွင်သူ

အိုလ်ကော့ရဲ့အကြံနဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့တာဖြစ်လို့ အိုလ်ကော့ကိုပဲ ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံကို တီထွင်သူလို့ ပညာရှင်အများစုက အသိအမှတ်ပြုကြပါတယ်။ အိုလ်ကော့ဟာ အမေရိကန် အတွေးအခေါ် သမိုင်းမှာရော နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်မှာပါ ထင်ရှားသူ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိ ကန် သီအိုဆိုဖီအသင်းကို စတင်တည်ထောင်သူ၊ အဲဒီအသင်းရဲ့ ပထမ ဆုံးဥက္ကဋ္ဌ၊ အများကောင်းကျိုးဆောင်ရွက်သူ၊ စာရေးဆရာ၊ ရှေ့နေ၊ အရှေ့အနောက်တစ်ခွင်ဗုဒ္ဓဘာသာပြန့်ပွားအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူ အနေ နဲ့ မှတ်တမ်းတင်ခံရသူပါ။ စတီဖင် ပရိုသဲရိုး (Stephen Prothero) က The White Buddhist လို့အိုလ်ကော့ရဲ့အတ္ထုပ္ပတ္တိကိုရေးခဲ့ပါတယ်။

၁၈၃၂-ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂-ရက်နေ့ဖွား၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင် စု၊ နယူးဂျာစီပြည်နယ်၊ အောရင့်ဂျ် (Orange)မြို့သား။ ငယ်စဉ်အခါ ပရို တင့်စတင့် ခရစ်ယန်ဘာသာဝင်။ နယူးယောက် စီးတီးကောလိပ်နဲ့ကို လမ်ဘီယာ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ပညာဆည်းပူးခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း စစ်မှုထမ်းပြီး ဗိုလ်မှူးကြီးအဆင့်သို့ တိုးမြှင့်ခံရတယ်။ သမ္မတလင်ကွန်း လုပ်ကြံခံရစဉ်က အိုလ်ကော့ဟာ လူသတ် သမားစုံစမ်းရေး အထူးအရာရှိ သုံးဦးအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တယ်လို့ သိရတယ်။

၁၈၆၀-ပြည့်နှစ်မှာ မေရီ အက်ပလီ မေလ်ဂင် အမည်ရှိ အမျိုး သမီးနဲ့ အိမ်ထောင်ပြုပြီး သားသမီး နှစ်ယောက် ထွန်းကားပါသတဲ့။ စိတ်ပညာနှင့် ဂေန္ဓာရီ ပညာတွေကိုလည်း စိတ်ဝင်စားခဲ့ပြီး နောင်အခါ အရှေ့တိုင်း ဘာသာတရားတွေကို လေ့လာလိုက်စားခဲ့တယ်။ ၁၈၈၀- ပြည့်နှစ်မှာ အိန္ဒိယမှတစ်ဆင့် သီရိလင်္ကာကို ရောက်ပြီးနောက် မကြာ မီမှာငါးပါးသီလ ခံယူပြီးဗုဒ္ဓဝါဒီအဖြစ်သီရိလင်္ကာနိုင်ငံဂေါလေ (Galle) မြို့မှာ လူသိရှင်ကြား ကြေညာခဲ့တယ် (John Snelling, The Buddhist Handbook, p. 107)။

အိုလ်ကော့ဟာ မိမိရဲ့စည်းရုံးရေး စွမ်းရည်ကို အသုံးချပြီး သီရိ လင်္ကာနိုင်ငံမှာဗုဒ္ဓသာသနာတိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ရင်း၁၈၈၁- မှာ ‘ဗုဒ္ဓဝါဒ အမေးအဖြေကျမ်း’ (The Buddhist Catechism)ကိုရေးပြီး ၁၉၀၇ ခုနှစ်၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံမဒရပ်ပြည်နယ်အဓျာမြို့မှာ ကွယ်လွန်တယ်။ အဓိပ္ပာယ်တစ်မျိုး

ဗုဒ္ဓသာသာနာ့အလံ ရောင်စဉ်ခြောက်မျိုးထဲက နီလကို မဟာကရုဏာ၊ ပီတကိုမဇ္ဈိမပဋိပဒါလမ်းစဉ်၊ လောဟိတကို မင်္ဂလာတရား၊ သြဒါတ ကိုဝိသုဒ္ဓိနဲ့ ဝိမုတ္တိ၊ မဉ္ဇိဋ္ဌကိုပညာ၊ ပဘဿရကို ယင်း ခြောက်မျိုး ပေါင်းလို့လည်း အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အသုံးပြုတဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာ့အလံရဲ့ ရောင်စဉ်နဲ့ အနည်းငယ် ခြားနားတာက ငါးခု မြောက် မဉ္ဇဋ္ဌအရောင် ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားဗုဒ္ဓဘာသာ နိုင်ငံတွေမှာ မဉ္ဇိဋ္ဌကို လိမ္မော်ရောင် (orange)လို့ ယူပြီး (၎င်းတို့အဆို) မြန်မာတို့က အစိမ်း (green)ရောင်လို့ ယူတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အမှန်က မြန်မာသုခမိန် တွေက မဉ္ဇိဋ္ဌကို မရမ်းစေ့ရောင် သို့မဟုတ် ညိုမောင်းသောအရောင်လို့ ယူခြင်းသာဖြစ်ပြီး ရည်ရွယ်ချက်ကတော့အတူတူပါပဲ။

၃၆။ စက်ကြီးတစ်ဆယ့်သုံးပါး

ဧပြီ ဝ၃၊၂၀၀၈။

-------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါတယ်ဘုရား၊ စက်ကြီး တစ် ဆယ့်သုံးပါး ဘုရားရှိခိုးမှ စက်များအကြောင်းနှင့် တစ်ဆယ့်လေးချက် ဓမ္မစက်၊ တစ်ဆယ့်ရှစ်ချက် သံဃာ့စက်တို့သည် ဘယ်အချက်များကို ရေတွက်သည်ကို မသိပါသဖြင့် ရွတ်ဆိုရာတွင် အဓိပ္ပာယ်သိပါက ပိုမို ကြည်ညိုသဒ္ဓါပွါးနိုင်စေရန်ရှင်းပြပေးတော်မူပါဘုရား

မစန္ဒာ စင်္ကာပူ

စက်ကြီးတစ်ဆယ့်သုံးပါးစာကိုယ်

သြောင်း၊ တစ်ရာ့ရှစ်ကွက်ဗုဒ္ဓစက်၊ တစ်ဆယ့်လေးချက် ဓမ္မစက်၊ တစ် ဆယ့်ရှစ်ချက် သံဃာ့စက်၊ လရောင်ဝင်းလျက် ရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ရဟန္တာ စက်၊ မြင်းမိုရ်တောင်ဦး မကကျူးလျက် မိဘစက်၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အထူးသိလျက် ဆရာ့စက်၊ ဝရဇိန်လက်နက် ဗြဟ္မာ့စက်၊ မိုးကြိုးလက် နက်သိကြားစက်၊ လောင်မီးကျလျက် နတ်တို့စက်၊ ဘွဲ့ဖြူလက်နက်ဘီ လူးစက်၊ တောင်ဟုန်ပြင်းလျက် ဂဠုန်စက်၊ အာကာတွင်းက ဝင်းဝင်း တောက်လျက်နဂါးစက်၊ သုံးထောင်သချင်္ာ ဟေမဝန္တာ အာဏာစိုးလျက် သီဟစက်၊ စက်ကြီးတစ်ဆယ့်သုံးပါး ရွတ်တ်သံကြားက ဘေးများမြင်ရှု မကောင်းမှုသည် ဝေးကကြဉ်ရှောင် အောင်စေတတ်သည် မြတ်၏ပညာ ဆရာတည်း၊ သြောင်း နမော ဒူရေ ဒူရေ သွာဟုံဟုံ။

စက်ဆိုတာ

ဒီနေရာမှာ စက်ဆိုတာကို ဘုန်းတန်ခိုးစွမ်းအားလို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်နိုင် မယ်ထင်ပါတယ်။ စာကိုယ်မှာပါတဲ့ ကြီး ၁၃ကြီးရဲ့ အရှိန်အဝါတန်ခိုး တေဇော် အာနုဘော်ကြောင့် ဘေးအန္တရာယ်တွေ ကင်းဝေးပါစေ သ တည်းလို့ ဆုတောင်းခြင်း သို့မဟုတ် သစ္စာအဓိဋ္ဌာန် ပြုခြင်းလို့ ဆိုနိုင် ကောင်းပါတယ်။ အဲဒီဆုတောင်းမှု ပြည့်ဖို့အတွက်တော့ မိမိမှာထိုက် တန်တဲ့ ကောင်းမှုကုသိုလ်နဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား (သီလ)တွေ ရှိဖို့လိုပါလိမ့် မယ်။ မရှိသေးရင် ရှိအောင် အရင် လုပ်ထားရမယ်။ သြောင်းဆိုတာ ဥုံနဲ့ အတူတူဖြစ်လို့ 'အန္တရာယ်ကင်းရန်စွယ်ရှင်း၍ အောင်ခြင်းမင်္ဂလာ ဖြစ်ပါစေ'လို့ အဓိပ္ပာယ်ဆိုနိုင်ပါတယ်။

တစ်ရာ့ရှစ်ကွက်

ပါဠိတော် (ဒီ၊၂၊၁၄။ဒီ၊၃၊၁၁၇။မ၊၂၊၃၃၆)တွေမှာတော့ ဟေဋ္ဌာ ပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ သဟဿာရာနိ = ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေဖဝါးမှာ ဒေါက်ပေါင်း၁ဝဝဝရှိတဲ့ စက်ဝိုင်းပုံတွေပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အချို့ ဗုဒ္ဓခြေတော်ရာပုံ စေတီ (ဗုဒ္ဓပါဒစေတီ)နဲ့ ဗုဒ္ဓလျောင်းတော်မူပုံ ဆင်းတု ကြီးအချို့ရဲ့ ခြေဖဝါးတော်တွေမှာတော့ မင်္ဂလာအမှတ်အသား သို့မ ဟုတ် ပုံသဏ္ဌာန်၁၀၈မျိုးနဲ့ သရုပ်ဖော်ထားတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ အရှိန်အဝါ စွမ်းအင်ကြီးမားတဲ့ ဂဠုန်ပုံ (အကွက်အမှတ် ၆၃)၊ ရဲရင့်မှုသင်္ကေတ ခြင်္သေ့ပုံ (၆၈)၊ ဘူရိဒတ်နဂါးမင်း ကိုယ်စားပြု သီလရဲ့ သင်္ကေတနဂါးပုံ (၇၃)၊ လွတ်လပ်မှုသင်္ကေတ ဟင်္သာငှက်ပုံ (၇၄)၊ သစ္စာသင်္ကေတ ကိန္နရီကိန္နရာပုံ (၈၀)၊ သာယာချိုမြိန်မှုသင်္ကေ တ ဥဒေါင်းပုံ (၈၃)၊ ဒါ့အပြင်ဓမ္မစကြာသင်္ကေတ စက်ဝိုင်းပုံ (အလယ် ဗဟို)စတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ အများစုက ဗုဒ္ဓလောင်းလျာပါရမီဖြည့် ခဲ့တဲ့ အတိတ်ဖြစ်ရပ်တွေကို သင်္ကေတပြု ဖော်ပြတာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ တစ်ဆယ့်လေးချက်

အဓိပ္ပာယ်နှစ်မျိုး ယူနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ပထမနည်းက ဓမ္မ (တရား)လို့ဆို လိုက်ရင် မဂ်လေးပါး၊ ဖိုလ်လေးပါး၊ နိဗ္ဗာန်၊ ပရိယတ္တိဓမ္မ၊ သစ္စာလေးပါး ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဓမ္မရဲ့ အနှစ်သာရဖြစ်တဲ့ တရားဆယ့်လေးမျိုးလို့ ယူနိုင် ပါတယ်။ နောက်တစ်နည်းက ဓမ္မဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အတ္ထ (အနက် အဓိပ္ပာယ်) ၁၄ မျိုးလို့လည်း ယူနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါတွေက သဘော တရား၊ သင်ကြားရမယ့် ဝိနည်း သုတ္တန် အဘိဓမ္မာ၊ ပညာ၊ အသင့် ယုတ္တိ၊ သစ္စာတရား၊ ပကတိ (သူ့သဘာဝ)၊ ကုသိုလ်၊ ညေယျဓံတရား ငါးပါး၊ ဂုဏ်၊ အကျင့်၊ သမာဓိ၊ သတ္တဇီဝမရှိ၊ အာပတ်၊ အကြောင်း တရား၊ ပေါင်း ၁၄ မျိုး (ပါဠိအဘိဓာန်၊ ၇၈၄ ဂါထာ)။ အမှန်တော့ ဓမ္မသဒ္ဒါဟာ အဲဒီ၁၄မျိုး အပြင်သမယ (အချိန်အခါ)၊ ဥပမာ (နိုင်းယှဉ် ခြင်း)၊ အဟိံသာ (မနှိပ်စက်ခြင်း) လို့လည်း အဓိပ္ပာယ်ရပါသေးတယ်။ (အမေးအဖြေအမှတ် ၃၆၅။ တစ်ရာ့ရှစ်ကွက် ဗုဒ္ဓစက် ခေါင်းစဉ်ဖြင့် စာမျက်နှာ၁၁၈၈တွင်ဖတ်ပါ။)

တစ်ဆယ့်ရှစ်ချက်

မဂ္ဂဋ္ဌာန်ပုဂ္ဂိုလ် လေးယောက်၊ ဖလဋ္ဌာန်ပုဂ္ဂိုလ် လေးယောက်၊ သမ္မုတိ သံဃာ (အပေါင်းကိုယူ၍)တစ်ယောက်၊ ပေါင်းသံဃာကိုးမျိုးနဲ့ အဲဒီ သံဃာရဲ့ဂုဏ်ရည် (သံဃာ့ဂုဏ်တော်)ကိုးမျိုး၊ ပေါင်း၁၈မျိုးလို့ယူ နိုင်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီးစဉ်းစားမိတာပါ။ ပညာရှင်တို့ကျမ်းဂန်မှာတွေ့ ဖူးလျှင် အများသူငါတို့ကို ဗဟုသုတမျှဝေပါကုန်။

လရောင်ဝင်းလျက် ဘုရား၊ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဲ့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်များကို 'လရောင်ပမာညာဏ် ရောင်ဝါဖြင့် သစ္စာပွင့်လင်းတရားမင်းများ'လို့ ချီးကျူးထောမနာပြုလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် 'လရောင်လို အေးမြကြည်လင်တဲ့ ဝိပဿနာ ပညာနဲ့ ပြည့်စုံကြတဲ့ ရဟန္တာများရဲ့ဘုန်းတန်ခိုးကြောင့်'လို့ အဓိပ္ပာယ် ယူနိုင်ပါတယ်။ နောက်စက်နှစ်ခုက အနန္တမေတ္တာရှင်မိဘများနဲ့ ကျေး ဇူးအရှင် ဆရာသခင်တို့ရဲ့မေတ္တာစေတနာ စွမ်းအားလို့ ယူနိုင်ပါတယ်။ 'သိကြားမင်းရဲ့ ဝရဇိန်လက်နက်၊ အာဠာဝကဘီလူးရဲ့ ဘွဲ့ဖြူ လက်နက်၊ ဝေဿဝန် နတ်မင်းရဲ့ သန်လျက်လက်နက်၊ ယမမင်းရဲ့ မျက်လုံးလက်နက် (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၀)'လို့ ကျမ်းဂန်မှာ လာတဲ့ အတွက် ဘွဲ့ဖြူလက်နက် ဘီလူးစက်ဆိုတာကတော့ ကျမ်းဂန်နဲ့ ညီတယ်လို့ဆို နိုင်ရာပါတယ်။ အခြားစက်တွေကတော့ လောကီကျမ်းတွေ ဂန္ဓာရီကျမ်း တွေရဲ့ အဆိုဖြစ်မလားလို့ ထင်နေပါတယ်။

သွာဟုံဟုံ

ပညာပါရမိတာသုတ်သို့မဟုတ် ဟဒယသုတ်လို့လည်းခေါ်တဲ့ သက္ကတ ဘာသာ မဟာယာနသုတ္တန်ရဲ့ နိဂုံးမှာ 'ဂတေ ဂတေ ပါရဂတေ ပါရ သံဂတေ ဗောဓိ သွာဟ'ဆိုတဲ့ စာသားကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီ 'သွာဟ'ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ မြန်မာလို 'သွာဟုံဟုံ' ဖြစ်လာဖွယ်ရှိပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က 'Hail! Glory!' (ရှိခိုးဦးတင်ပါ၏၊ ကောင်းချီး မင်္ဂလာ ဖြစ်ပါစေ) တဲ့။ ဒူရေ ဒူရေ ဆိုတာကတော့ ‘ဝေးစေ ရှောင်စေ ရှားစေ’ပေါ့။ နမောဆိုတာက ‘ဦးညွတ်ပါ၏၊ ရှိခိုးပါ၏’။

သဗ္ဗမင်္ဂလာဂါထာ

ဗုဒ္ဓဝါဒဒဿနတွေ အပြည့်ပါပြီး ဗုဒ္ဓဟော ကျမ်းဂန်ထွက် (ဓမ္မပဒ၊၃၈၇ ဂါထာ)ဖြစ်တဲ့ အောက်ပါ ပါဠိဂါထာလေးကို အာဂုံနှုတ်လွတ် ဆောင်ပြီး လိုအင်ဆန္ဒပြည့်ဝနိုင်ကြဖို့လည်း ထပ်ဆင့်အကြံပြုလိုက်ပါတယ်။ ရွတ် ဖတ်တဲ့ အခါ အသံထွက်မှန်အောင်တော့ ဂရုစိုက်ပါ..

ဒိဝါ တပတိ အာဒိစ္စော၊ ရတ္တိ မာဘာတိ စန္ဒိမာ။

သန္နဒ္ဓေါ ခတ္တိယော တပတိ၊ စျာယီ တပတိ ဗြာဟ္မဏော။

အထ သဗ္ဗ မဟောရတ္တိံ၊ ဗုဒ္ဓေါ တပတိ တေဇသာ။

တာဒိသံ တေဇသမ္ပန္နံ၊ ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမိ အာဒရံ။

အာဒိစ္စော၊ ရောင်ခြည်တစ်ထောင်အလင်းဆောင်သည့်ထွန်းပြောင် ပဝင်း ရှင်နေမင်းသည်။ ဒိဝါ၊ နေ့အခါ၌။ တပတိ၊ လောကအလယ် ဂုဏ်မြင့်ကြွယ်၍တင့်တယ်ပါပေ၏။

စန္ဒိမာ၊ စန်းငွေယုန်ခ သော်တာလသည်။ ရတ္တိံ၊ ညဉ့်အခါ၌။ အာဘာတိ၊ နှစ်သက်စဖွယ်တင့်တယ်ပါပေ၏။

သန္နဒ္ဓေါ၊ ချပ်ဝတ်တန်ဆာ ကိုယ်မှာစုံလင် ဆင်ယင်၍ထားသော။ ခတ္တိယော၊ လူတို့သနင်း ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ တပတိ၊ ကြီးမြင့်ခံ့ထယ် ဂုဏ်မြင့်ကြွယ်၍တင့်တယ်ပါပေ၏။

စျာယီ၊ ဘက်စုံကောင်းမြတ် သမာပတ်ကို မပြတ်ထင်ရှား ဝင်စား လျက်ရှိပေသော။ ဗြာဟ္မဏော၊ ကိလေသာကို အပပြုပြီးသော အာသ ဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တပတိ၊ စျာန်မဂ် နှစ်သွယ် စွယ်စုံ ခြယ်၍တင့်တယ်ပါပေ၏။ အထ၊ ထိုမှကြူး၍ထူးသည်မှာကား။

ဗုဒ္ဓေါ၊ သစ္စာလေးဆင့် ခိုင်လုံးရင့်ကာ ပွင့်လာခေါင်ဖျား အောင် တော်မူ မြတ်စွာဘုရားသည်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အဟောရတ္တိံ၊ နေ့ ညဉ့်် ကာလပတ်လုံး။ တေဇသာ၊ ကြီးကဲစိုးရ တန်းခိုးတော်အနန္တဖြင့်။ တပတိ၊ အံ့ချီးလောက်ဖွယ်လောကလယ်၌တင့်တယ်တော်မူပါပေ၏။

တာဒိသံတေဇသမ္ပန္နံ၊ ထိုသို့သောဘုန်းတန်ခိုးတော်နှင့်ပြည့်စုံပေ သော။ ဗုဒ္ဓံ၊ သစ္စာသိမြင် ဘုရားရှင်ကို။ အဟံ၊ တပည့်တော်သည်။ အာဒရံဝန္ဒာမိ၊ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပါ၏ အရှင်ဘုရား။

အသံထွက်

အာဒိစ္စော=အာဒိတ်စော သန္နဒ္ဓေါ=သန်နတ်ဓော မဟောရတ္တိံ=မဟောရတ်တိန် (ယတ်တိန်လို့ မဖတ်ရ) အာဒရံ=အာဒယံလို့ မဖတ်ရ။

၃၇။ သံသရာ ဘယ်ကစ

ဧပြီ ဝ၆၊၂၀၀၈။

-----------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

သံသရာရဲ့ အစဆိုတာကို နားမလည်နိုင် ဖြစ်နေပါသည်ဘုရား။ အခြား ဘာသာတွေမှာတော့ ထာဝရဘုရားသခင်က စတင်ဖန်ဆင်းသည်ဟု ကြားဖူးပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဖန်ဆင်းရှင်ကို ယုံကြည်သူတို့ အနေဖြင့် ထိုကိစ္စကို လွယ်ကူစွာ နားလည်နိုင်မည်ဟု ထင်ပါသည်။ လူတွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒါမှမဟုတ် စကြဝဠာထည်းမှာ ဘယ်တုန်းက စတင်ဖြစ် ပေါ်ခဲ့ပါသနည်း။ သတ္တဝါတွေရဲ့မူလအစဟာဘယ်အရာဖြစ်ပါသနည်း။ သို့မဟုတ် သက်ရှိလောက၏ အစဆုံးသောအရာဟာ မည်သည့်အရာ ဖြစ်ပါသနည်း။ ဖြစ်နိုင်ပါလျှင် ဗုဒ္ဓဝါဒအဆိုကိုသာမက အခြားဘာသာ တို့၏ အဆိုကိုပါပြည့်စုံစွာသိလိုပါသည်ဘုရား။

ဗာဂျီးနီးယားမှ ဦးဦးသိန်းထွန်းပါဘုရား

-------------------

ကျမ်းတွေအဆို

‘ထို (အလ္လာဟ်) အရှင်မြတ်သည် လူသားကို သွေးခဲဖြင့် ဖန်ဆင်း တော်မူ၏ (ကုရ်အာန် ၉၆း၂)။ ထိုမှတစ်ပါး စင်စစ်ဧကန်ငါ (အလာဟ်) အရှင်မြတ်သည် လူသားကို ပုံသွင်းပြီးဖြစ်သော အသံမြည်သော ရွှံ့ပုပ် ခြောက်ဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့လေသည် (ယင်း၁၅၊၂၆)’။ (စကားမစပ် အခန်း၉၆နဲ့ အခန်း၁၅အဆိုတွေ ဆန့်ကျင်နေသလားပဲ)။

ကမ္ဘာပေါ်မှာထင်ရှားတဲ့ ဘာသာတရားတွေ စတင်ရာအဲဒီ ကျမ်း စာတွေအရ လူသတ္တဝါတွေဟာ ဘုရားသခင် ဖန်ဆင်းချိန်က စတင်ခဲ့တယ် တစ်နည်းဆိုရင် သက်ရှိနဲ့ စကြဝဠာအစ ဖန်ဆင်းရှင်ကလို့ ဆို နိုင်ပါတယ်။ မဟာဗြဟ္မာ၊ ယေဟောဝါ၊ ထာဝရ၊ အလာ၊ ခိုဒါ စတဲ့ အမည်နာမအားလုံးကို ဒီနေရာမှာ ဖန်ဆင်းရှင်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။

ဗုဒ္ဓ မိန့်ဆိုပုံ

ဗုဒ္ဓဝါဒအရ အကြောင်းဟာ အကျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အဲဒီအကျိုးကပဲ တစ်ဖန်အကြောင်းတရားဖြစ်လာတဲ့ အတွက်သက်ရှိလောကဒါ မှမဟုတ် အခြားဘယ်အရာမဆိုရဲ့ ရှေးဦးအစ မူလရင်းမြစ် အကြောင်း တရားဆိုတာကို မသိမြင်နိုင်ဘူး။ ဘဝသံသရာ အလျဉ်ဟာ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဆိုတဲ့ ညွန်ရေတွေနဲ့ ဖြည့်တင်းထားသရွေ့ စက်ဝန်းလို မရပ်မစဲ လည်ပတ်နေတယ်။ စက်ဝန်းရဲ့အစကို ရှာမတွေ့နိုင်ဘူး။

ဆုံးစ မထင်နိုင်

သတ္တဝါတစ်ယောက် သို့မဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ အဲဒီ သတ္တဝါ အရာဝတ္ထုတွေ မပေါ်ပေါက်မီ ရှေးကတည်းက တည်ရှိနေနှင့် ပြီးဖြစ်တဲ့ ဖန်ဆင်းရှင် ရှိရမယ်လို့ ယူဆရင် အဲဒီဖန်ဆင်းရှင် ကိုယ်တိုင်လည်း သူ့ကိုဖန်ဆင်းဖို့နောက်ထပ်ဖန်ဆင်းရှင်တစ်ယောက်ရှိကိုရှိရ မယ်လို့ ယုတ္တိနည်းကျ ယူဆခွင့်ရှိပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် ဖန်ဆင်းရှင် တွေ အစအဆုံး မရှိနိုင်တော့ဘူး။ တကယ်လို့ အဲဒီ ဖန်ဆင်းရှင်ဟာ အဆုံးအစ မရှိ၊ ဒါ့ကြောင့် သူ့ကို ဖန်ဆင်းဖို့ ရှေးဦး အကြောင်းဖြစ်တဲ့ နောက်ထပ်ဖန်ဆင်းရှင်တစ်ယောက်မလိုပါဘူးလို့ ဆိုရင် တော့ ‘ဖန် ဆင်းရှင် အဆုံးအစမရှိသလို ဘဝသံသရာလည်း အဆုံးအစမရှိပါဘူး’ လို့ ပဲဆိုရပါလိမ့်မယ်။ နောက်တစ်မျိုးပြောရရင် အကယ်၍ အဲဒီအဦး အစ မူလရင်းမြစ်ဖြစ်တဲ့ အကြောင်းတရား (ဆိုပါစို့ အဲဒီ ဆုံးစမဲ့ ဖန် ဆင်းရှင်)ဟာ တစ်စုံတစ်ဦးသောတန်ခိုးရှင်ရဲ့ဖန်ဆင်းခြင်းမျှမခံရဘဲ တည်ရှိနိုင်တယ်ဆိုရင် စကြဝဠာထဲမှာရှိတဲ့ အခြားသော သဘာဝတရား တွေဟာလည်း ဖန်ဆင်းခြင်းမခံရဘဲ မတည်ရှိနိုင်စရာ အကြောင်းရှိပါ့ မလား။ ဖန်ဆင်းမှုကင်းလွတ်နယ်ပယ်တစ်ခုဧကန်ရှိရမယ်ပ။

သိပ္ပံလည်း မနိုင်သေး

သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ သက်ရှိ ဒါမှမဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခုရဲ့ မူလအစကို တစ်ခုပြီး တစ်ခုရှာဖွေရင်း အကြောင်းတရားက အကျိုးတရားဖြစ် သွားပြီး နောက်ဆုံးတော့ ဆိုပြီး အကျိုးတရားလည်း အခြားအကျိုး တရားတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အကြောင်းတရား ဖြစ်သွားပြန်တယ်။ ရှာဖွေရင်းမူလမှတ်ကိုပဲ ပြန်ရောက်သွားကြတာကို တွေ့ရတယ်။

သက်ရှိတွေ၊ သစ်ပင်တွေ၊ ဂြိုဟ်တွေ၊ ဒြပ်ဝတ္ထုနဲ့ စွမ်းအင်တွေရဲ့ မူလ အကြောင်းတရားတွေကို ရှာဖွေတွေ့ရှိကြပြီး ဖြစ်ပေမယ့် မိမိတို့ ကိုယ်တိုင် ဖြစ်ပေါ်တည်ရှိမှုရဲ့ မူလရင်းမြစ် ရှေးဦးအကြောင်းတရားကို တော့ တွေ့ရှိနိုင်စွမ်း မရှိကြသေးပါဘူး။

ဗုဒ္ဓမြတ်စွာကတော့ သတ္တဝါတွေရဲ့ ရှေးဦးမူလရင်းမြစ် အကြောင်း တရားကို မသိမြင်နိုင်ဘူး သံသရာအစမရှိဘူး ဆိုတာကို ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ် ဒေသနာတော်နဲ့ ရှင်းပြထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို အစမရှိတာကို အစမရှိဘူးလို့ အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း သိမြင်လို့ ပဲ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာကို သဗ္ဗ ညုတ (အလုံးစုံသိ) ဉာဏ်တော် ပိုင်ရှင်လို့ ဆိုနိုင်တာပါ။ ဒါကြောင့် မူလရင်းမြစ် အကြောင်းတရား တစ်ခုမရှိဘဲ သတ္တလောက ဘယ်လို စတင် ဖြစ်ပေါ်လာသလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗုဒ္ဓါဒီတစ်ယောက်ရဲ့ အဖြေကရှင်းပါတယ် ‘ဒီမေးခွန်းအတွက်အဖြေမရှိပါ’တဲ့။

အချိန်နဲ့ အာကာသ (Time and Space)ဟာ တစ်ခုစီ သီးခြား မဟုတ်ဘဲ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ကြောင်းကျိုးဆက်ဖြစ်စဉ်နဲ့ အမှီသဟဲပြုနေတယ်ဆိုတဲ့ Relitivity သဘောတရားကိုနားလည်ရင် လောကမှာအစ မရှိဆိုတာကိုလည်းနားလည်နိုင်ပါတယ်။

လောကအရာ မကြံရာ

အာကာသရဲ့အဆုံးကိုသိမြင်ဖို့ခဲယဉ်းတယ်။ အချိန်ရဲ့ သက်တမ်းကို နားလည်ဖို့လည်း မလွယ်ဘူး။ ဒီ့ထက် အချိန်ဆိုတဲ့ အရာ မရှိတော့ရင် အချိန်ဆိုတာကိုနားလည်ဖို့ပိုပြီးခဲယဉ်းသွားတယ်။ အဲဒီလိုပဲမူလရင်း မြစ်အစဦးအကြောင်းတရားကိုအခြေပြုပြီးဟောဒီကမ္ဘာလောကဖြစ် ပေါ်လာပုံကို နားလည်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ အနှီမူလရင်းမြစ် အကြောင်း တရားရဲ့စတင်ဖြစ်တည်ပုံကိုနားလည်ဖို့ဆိုရင် ပိုမိုမခဲယဉ်းဘူးလား။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ‘လောကစိန္တာ ဘိက္ခဝေ အစိန္တေယျာ = ရဟန်းတို့၊ လောကအရာကို မကြံစည်ကြနှင့် (အံ၊၁၊၃၉၂)’ လို့ မိန့် မှာတော်မူတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လောကအကြောင်း စကြဝဠာအကြောင်းကို ကြံစည်စဉ်းစားဖို့က သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ တာဝန်ပါ။

ဗုဒ္ဓ မဖြေကြားဘူး

လူတွေ စိတ်ဝင်စားနိုင်ဖွယ်ရှိပေမယ့် ဝိမုတ္တိ (ဒုက္ခမှလွတ်မြောက်မှု)နှင့် မပတ်သက်လို့ အဲဒီလိုမေးခွန်းမျိုးကို ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် မဖြေကြားခဲ့ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို မေးခွန်းကိုက လူတစ်ယောက်ရဲ့ အဆင့်မမီတဲ့ နား လည်မှုရဲ့ရလဒ်ဖြစ်နေလို့ ပါပဲ။ စကြဝဠာရဲ့ မူလရင်းမြစ်နဲ့ ပတ်သက် တဲ့ သီအိုရီတွေ၊ ယုံကြည်မှုတွေ၊ လောကဟာ အဆုံးရှိသလား မရှိဘူး လား ဆိုတာတွေကို စဉ်းစားနေမယ့်အစား ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်မှုကို ကြိုးစားရှာဖွေကြဖို့သာဗုဒ္ဓက အရေးတကြီးတိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

မြားမှန်သူဟာ မြားဘယ်အရပ်က လာတယ်၊ ဘယ်သူ ပစ်တယ် ဆိုတာကိုအချိန်ကုန်ခံ စုံစမ်းနေမယ့်အစား အသက်ရှင်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ကမြားကိုအရင် ဆုံး ဖယ်ရှားပစ်ဖို့က ပိုအရေးကြီးကြောင်းပါ။

သဒ္ဓါကိုပညာစောင့်မှ၊ ပညာကိုသဒ္ဓါစောင့်မှ လမ်းဖြောင့်သည်။

၃၈။ အရက်နှင့် အပါယ်ငရဲ

နိုဝင်ဘာ ၁၉၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်ဟာ အရက်သေစာ သောက်စားမှုကို လုံးဝ ရှောင်ကြဉ်သူ ပါဘုရား။ ဒါပေမယ့် တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ အရက်သောက်လျှင် အပါယ်ငရဲသို့ ရောက်မရောက် အရက်သောက်သူ တရားထိုင်လျှင် တရားထူးကို ရမရ ဆိုသည့်အချက် ဖြစ်ပါသည်။ ထူးခြားတာက ဒုစရိုက် ဆယ်ပါးထဲမှာ အရက်သောက်မှု မပါပါဘုရား။ ဖြစ်နိုင်လျှင် အခြားဘာသာတွေရဲ့ ကျမ်းတွေမှာ အရက်သောက်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး မည်သို့ ညွှန်ကြားမှုရှိသည်ကိုလည်းသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

တပည့်တော် ဗာဂျီးနီးယားမှ ဦးဦးသိန်းထွန်းပါဘုရား

-------------------

ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်အဆို

‘ရဟန်းတို့၊ သေအရက်သောက်ခြင်းကို မှီဝဲလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြု လျှင် အပါယ်လေးဘုံ၌ ဖြစ်ရ၏။ အရက်သောက်သူသည် လူဖြစ်လာ သော်လည်း အနည်းဆုံး ရူးသွပ်မှု အကျိုးကို ရတတ်၏။ အံ၊၃၊၇၈’။ ‘(ဒုဿီလစေတနာ) ငါးပါးလုံး (ငါးပါးသီလကို ချိုးဖောက်မှု အားလုံး) ကမ္မပထမြောက်သည်သာ (ပဉ္စပိကမ္မပထာဧဝ)အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၆’။

ဖော်ပြပါ အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်အရ သေအရက်ကို သောက်သူဟာ အပါယ်ငရဲကို ရောက်ပါတယ်။ သေအရက်ကို သောက်စားခြင်းဟာ သူ့အသက်ကို သတ်တာ၊ ခိုးတာ၊ သူ့အိမ်ယာကို ပြစ်မှားတာတွေလိုပဲ ကံလည်း မြောက်ပါတယ်။ ကံမြောက်တယ်ဆိုတာက မကောင်းကျိုး ပေးတယ် တစ်နည်း အပါယ်လေးဘုံမှာ ပဋိသန္ဓေအကျိုးကို ပေးတတ်တယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။

ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးမှာ မပါ

အရက်သောက်တာကို ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးမှာ မထည့်တာကကံမမြောက် လို့ သို့မဟုတ် အပြစ်မရှိလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ အကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး (ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး) ဖြစ်ပေါ်လာအောင် ပင့်တင်ပေး (ကျေးဇူး ပြု) တတ်ခြင်း၊ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးထဲက ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ သဘော ရှိခြင်းတို့ကြောင့် အရက်သောက်တာကို သီးခြား ဒုစရိုက်တစ်ပါး အနေနဲ့ မယူတာပါ (မူလဋီ၊၂၊၁၈၉။ အနုဋီ၊၂၊၁၉၀)။

အဲဒီ အဘိဓမ္မာဋီကာကြီး နှစ်စောင်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ဉာဏ်မီသမျှ ဖွင့်ဆိုရရင် ‘ပစ်ခတ် သတ်ဖြတ်ရဲအောင်၊ ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာကို အဓမ္မ ယူရဲအောင်၊ ကာမပိုင်ရှိသူတွေကိုကြာခိုရဲအောင်၊ ပေးမယ် ဆိုတာကို မပေးဘဲ ကတိဖျက်ရဲ လိမ်ရဲအောင်’ ဘိန်း ကဇော် လှော်စာ အရက် အင်ဖက်တမင်း စိတ်ကြွဆေးတွေကို သူများကျွေးလို့ ဖြစ်စေ ကိုယ့်ဟာ ကိုယ်ဖြစ်စေ စားသုံးရင် ‘ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးဖြစ်ပေါ်လာအောင် သုရာပါန (မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲမှု)က ပင့်တင်ပေးတဲ့ (ဥပကာရ)သဘော’ ပေါ့။

မူးရုံ ပျော်ရုံမျှ သို့မဟုတ် ပင်ပန်းတာ ပြေအောင် သို့မဟုတ် စိတ်ညစ်တာ ပျောက်အောင် သောက်တယ်ဆိုရင် တော့ ‘ရသလို့ ဆိုတဲ့ ဝတ္ထုကာမဂုဏ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ အကျင့်ဖြစ်လို့ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရနဲ့ သဘောတူပါတယ် (ဋီကာကျော်၊ စာ- ၁၇၂)’။

သမာကျမ်းအဆို

'Psamls104:15:And winethat maketh glad the heart of man, and oil to make his face to shine, and bread which strengtheneth man's eart.

ဝိုင် (စပျစ်ရည်) သည်လည်း လူတို့ကို ရွှင်လန်းစေ၏။ ဆီအား ဖြင့်လည်း သူတို့မျက်နှာကို ပြောင်စေနေတော်မူ၏။ မုန့်သည်လည်း သူ တို့ နှလုံးကို ထောက်မ၏ (ဆာလံ ၁၀၄း၁၅)’။

'1 Timothy 5:23 Do not drink water any longer, but use alittlewinefor the sake of your stomach and your frequent cases of sickness.

သင်၏ရင်ထဲ၌ အကျိုးဖြစ်စေခြင်းငှာလည်း ကောင်း၊ မကြာ မကြာခံရသော ရောဂါ ကြောင့်လည်း ကောင်း ယခုမှစ၍ ရေကိုသာ မသောက်ဘဲ ဝိုင် (စပျစ် ရည်) အနည်းငယ်ကို သုံးလော့ (၁တိမောသေ၅း၂၃)’။

'John19:30:When Jesus therefore had received the vinegar, he said, It is finished: and he bowed his head, and gave up the ghost.

ယေရှုသည် ဝိုင် (ပုံးရည်)ကို ခံပြီးမှ အမှုပြီးပြီဟု မိန့်တော်မူ လျက်ခေါင်းတော်ကိုငိုက်ဆိုက်ညွတ်၍ အသက်တော်ကိုစွန့်တော်မူ၏ (ယောဟန် ၁၉း၃၀)’။ ယေရှုခရစ်တော်ဟာ ကွယ်လွန်ခါနီးမှာ vinegar လို့ ခေါ်တဲ့ အရည်တစ်မျိုးကိုသောက်သုံးခဲ့ပါတယ်။

သမာကျမ်းJohn 19:30, King James's version မှာ vinegarလို့ ဆိုတယ်။ Jehova's Witiness version မှာ အဲဒီ ဝေါဟာရအစား sour wine လို့ ဆိုတယ်။ ယုဒသန် Rev. A.Judson, D.D. က wineကို စပျစ်ရည်၊ vinegarကို ပုံးရည်လို့ မြန်မာပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ယုဒသန်ဟာ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုကို ကောင်းစွာ ကျွမ်းကျင်ပါပေတယ်။

Jeyova's Witiness အဖွဲ့ဝင်တွေ လာရောက် ဟောပြောစဉ် မေး မြန်းချက်အရ ‘အရက် (alcohol)ကို ဥပါဒ်မဖြစ်ရုံ သောက်ရင် တစ် နည်း အမူးလွန်အောင် မသောက်ရင် ယေဟောဝါ ဘုရားသခင်က လူ သားတို့အပေါ် ထားရှိတဲ့ မဟာကရုဏာတော်ကြောင့် ကြည်ဖြူစွာ ခွင့် ပြုပါတယ်’ဟုဖြေဆိုတာကို မှတ်သားဖူးပါတယ်။

ကုရ်အာန်ကျမ်းအဆို

‘စွန်ပလွံသီးများ၊ စပျစ်သီးများမှ မူးယစ်စေသောအရာနှင့် စားကောင်း သောက်ဖွယ်များ ပြုလုပ်ကြကုန်၏ (၁၆း၆၇)’။ ‘အသင်တို့သည်မူးယစ် နေကြစဉ် ဆွလာတ်ဝတ်ပြုမှု၏ အပါးသို့ပင် မချဉ်းကပ်ကြလေနှင့် (၄း၄၃)’။ ‘၁၆း၆၇ မုခပါဌ်ကျရောက်စဉ်က မွတ်ဆလင်တို့ကို သေအရက် သောက်ခွင့်ပြုခဲ့သော်လည်း နောင်အခါ ၄း၄၃ မုခပါဌ်တော်ကျရောက် လာပြီး သေသောက်ခွင့်ကို တားမြစ်လိုက်၏ (ကိုရ်အာန်၊ တွဲ ၁၊ စာ၁၈၅၊ အောက်ခြေမှတ်ချက်)’။

ဖော်ပြပါကျမ်းစာစကားအရ ယခုခေတ်မွတ်ဆလင်တွေအရက် သောက်ခွင့်မရှိတော့ကြောင်း နားလည်ရပါတယ်။ စပ်မိလို့ ကိုရ်အာန် ကျမ်း၂း၂၁၉မှာဖော်ပြတဲ့ အရက်မသောက်ဖို့ အကြောင်းပြချက်တွေဟာ အင်မတန် လက်တွေ့ကျပြီး လိုက်နာကျင့်သုံးရန် ကောင်းမွန် ကြောင်းအသိပေးလိုပါတယ်။

အရက်သမားနဲ့ တရားထူး

ညအရက်မူး မနက်တရားထိုင် ဆိုရင် တော့ ဘယ်တော့မှ တရားထူး ရမှာမဟုတ်ဘူး။ ယခင် သောက်ခဲ့ပေမယ့် ယခုလုံးဝ အရက်ဖြတ်ပြီး တရားထိုင်ရင် ဒီဘဝမှာ တရားထူးကို ရနိုင်ပါတယ်။ ဖြတ်လိုက် ထိုင် လိုက် ပြန်သောက်လိုက် ဆိုရင် တရားထူးရဖို့ ခဲယဉ်းပါလိမ့်မယ်။ တရားထူးကိုရပြီးသူဟာ အရက်လုံးဝမသောက်တော့ဘူး။

နည်းနည်းပါးပါး သောက်ရင်

လူတွေဟာ အရသာခံဖို့ အရက်သောက်ကြတာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ စိတ်ပြေလက်ပျောက် ဒါမှမဟုတ် အပျော်သဘောမျိုးနဲ့ တစ်ခါ တစ်ရံ လူမှုရေးအရ အများနဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်ဖို့ သောက်ကြ တာလဲ ရှိနိုင်တယ်။ နည်းနည်းလေး သောက်ရင်လည်း စိတ်ဓာတ် ပျက်စီးပြီး အမှားနဲ့ အမှန်ကို မခွဲခြားနိုင်ဘဲ သတိလက်လွတ်ဖြစ်တတ် တာပဲ။ မပြောသင့်တာ ပြောမိ၊ မလုပ်သင့်တာ လုပ်မိ ဖြစ်တာပဲ။ ဗုဒ္ဓ ဟောတဲ့ ငါးပါးသီလ သိက္ခာပုဒ်နဲ့ ပြောရရင် နည်းနည်းလေးကိုတောင် မစောင့်ထိန်းနိုင်ရင် မိမိရဲ့ သီလကို စောင့်ထိန်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ခိုင်မြဲနိုင်ပါ့မလား။ ပြီးတော့နည်းရာကနေတဖြည်းဖြည်းများလာတတ် တဲ့ လူ့သဘာဝကိုလည်းမမေ့သင့်ဘူး။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်အနေနဲ့ အရက်သောက်တာဟာ အပါယ်ငရဲကျကြောင်းဖြစ်လို့ ပါပ (မကောင်းမှု)တစ်ခုလို့ မြဲမြဲမှတ်ယူ ပါ။ ပြီးတော့ အဲဒီ မကောင်းမှုမှ အာရတီ ရှောင်လိုက်ပါ။ ဝိရတီ ဝေး ဝေးက ရှောင်လိုက်ပါ။ အဲဒီလို ရှောင်ရင် သူ့အလိုအလို ကုသိုလ် တိုးပွားပြီးမင်္ဂလာဖြစ်တယ်လို့ အကြံပြုပါရစေ။

၃၉။ တောထွက်လိုလျှင်

ဧပြီ ၂၂၊၂၀၀၈။

-----------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် ကွန်ပျူတာပရိုဂရမ်မာအဖြစ် သက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုပြီး နေထိုင်ခဲ့ရာမှာ အတော်အသင့်အောင်မြင်ပြီး ငွေကြေးလည်း အတော်အတန်စု ဆောင်းမိခဲ့ပါသည်။ ဆရာဝန်တွေကမကြာမီသေတော့ မည်ဟုဆိုသော ရောဂါတစ်ခုကို ကံကောင်းစွာ ကျော်လွန်ခဲ့ပြီးနောက် တပည့်တော်၏ စိတ်ထဲ၌ လူ့ဘောင်ကိုစွန့်ပြီး ရဟန်းပြုလိုစိတ် ပြင်းပြ လျက်ရှိပါသည်။ တပည့်တော်၏ အသက်၄၇ နှစ်ပါ။ သားကြီး အရွယ် ရောက်ပြီဖြစ်၍ ဇနီးဖြစ်သူကလည်း ကြည်ဖြူစွာ သဘောတူပါသည်။ တပည့်တော်၏ ဆုံးဖြတ်ချက် မှန်ကန်ပါသလား။ ရဟန်းပြုရန် တပည့်တော် မည်သို့ ပြင်ဆင်သင့်ပါသနည်း။ သင်ယူလေ့လာ ဖတ်ရှုသင့်သည့် စာအုပ်များကိုလည်း ညွှန်ကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်လှမျိုး

-------------------

ရဟန်းဘဝ ရခဲလှ

‘ပဗ္ဗဇိတဘာဝေါ ဒုလ္လဘော’ ဆိုတဲ့ အတိုင်း ရဟန်းပြုတယ်ဆိုတာ ရခဲ တဲ့ အပြင် ခက်လဲခက်တဲ့ အလုပ်ပါ။ သတိသံဝေဂ ရလို့ ရဟန်းဝတ်ချင် စိတ် ပေါက်လာကို မွန်မြတ်တယ်လို့ အကောင်းမြင်သဘောနဲ့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ တွယ်တာစရာတွေကို ဖြတ်နိုင်ခဲ့တဲ့ စိတ်ဓာတ်ကိုက လေးစား စရာပါ။ ဘုန်းကြီးတို့ ခပ်ငယ်ငယ် ကျောင်းသားဘဝတုန်းက ရွယ်တူ ကိုရင် လေးတွေ၊ ဦးပဉ္စင်းငယ်တွေကို အားကျပြီး ဘုန်းကြီး ဝတ်ချင်ခဲ့တယ်။ သူတို့ဘဝ လွတ်လပ်ပြီး သိပ်ပျော်စရာ ကောင်းမှာပဲလို့ ထင်တယ်။ မိဘတွေအပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင်က သူတို့တွေကို ကြည်ညိုစွာ ဆက်ဆံတာ လေးစားတာ ဖော်ရွေတာတွေကို အားကျတဲ့ လူ့သဘာဝလည်း ပါခဲ့တာပဲ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဖန်ဝါရောင် အဆင်းကိုက (ဒီနိုင်ငံ ဒီ ယဉ်ကျေးမှု ဒီအသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ) ချစ်ခင် လေးစားစရာ သွင်ပြင် ဖြစ်နေတာလည်း တစ်ကြောင်းပေါ့။ အင်း၊ ကိုယ်တိုင် ကိုရင် ဖြစ်လာတော့ ထင်သလောက် မလွယ်ဘူးဆိုတာကို တဖြည်းဖြည်း သိလာတယ်။ နေ့ အချိန်ဘုန်းကြီးဆီမှာတစ်နေကုန်စာသင်ရတယ်။ ဥပုသ်နေ့က လွဲရင် ညတိုင်း ဘုရားဝတ်တက်၊ ပြီးရင် စာအံရတယ်။ ဝေယျာဝစ္စ အလုပ် တွေလည်းပြည့်လို့။ မနက်ကမိုးချုပ်ထိအားတယ်ကိုမရှိဘူး။

လေ့ကျင့်မှု ထုထည်

ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ မနက် ၅နာရီအိပ်ယာက ထရတာကိုက အိမ်က သားသမီးတွေနဲ့ နှိုင်းစာကြည့်ပါ။ ပရိတ်ကြီး ၁၁သုတ်၊ အတွင်း အောင်ခြင်း၊ အပြင်အောင်ခြင်း၊ ရတနာရွေချိုင့်၊ လောကနီတိ၊ ရှင်ကျင့် ဝတ်လို့ ခေါ်တဲ့ လိင်ဆယ်ပါး၊ ဒဏ်ဆယ်ပါး၊ သေခိယ ၇၅၊ စုဒ္ဒသခန္ဓက ဝတ်တွေကို ကိုရင် စည်းပြီးတာနဲ့ ကုန်အောင်သင်ရတယ်။ ပညာလည်း သင်၊ စိတ်ပိုင်းဘဝကိုလည်း လေ့ကျင့်ရတယ်။ ငယ်ငယ်တုန်းကတော့ သင်္ကန်းစည်းချင်တာ၊ စာမေးပွဲ အောင်ချင်တာ၊ အရေးပေး ခံရချင်တာ လောက်ပါပဲ။ စာသင်တိုက်ကြီးတွေကို ရောက်တော့ သီလသိက္ခာပုဒ် ထိန်းသိမ်းမှုနဲ့ စည်ကမ်း လိုက်နာရမှုတွေက ပိုကျပ်သွားတယ်။ ဒီလို နေရာမျိုးကို ရောက်ဖူးမှလည်း စံမီဘဝအဆင့်ကို ရောက်မှာ။

စာသင်တော့လည်း အပြိုင်အဆိုင် အားကြိုးမာန်တက် လုပ်ရတယ်။ အခက်အခဲကို ကျော်လွှားပြီး အနည်းဆုံး ဓမ္မာစရိယဘွဲ့ က လေးဆိုတာလောက်ကို ရဖို့တော်ရုံဇွဲဝီရိယနဲ့ မလွယ်ဘူး။ အဲဒီလောက် အောင်ပြီးမှလည်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတွေကို အတော်အသင့် ဖတ် တတ် လေ့လာတတ်တဲ့ သဘော ရှိတာကိုး။ အရည်အချင်း ပြည့်မီတဲ့ ရဟန်းတစ်ပါး ဖြစ်လာဖို့ စိတ်ပိုင်းဘဝ လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်မှုTrainingဟာ ထုထည်ကြီးမားပါတယ်။ ငယ်ငယ်ကဆို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုTraining လုပ်လို့ လုပ်နေမှန်းတောင် မသိခဲ့ပါဘူး။ စည်းကမ်းကို လိုက်နာမယ်၊ စာမေးပွဲ အောင်မြင်အောင်ကြိုးစားမယ်၊ ခလုတ်ဆူးငြောင့်မထိအောင် ရှောင်မယ်၊ ဒါလောက်ပဲ သိခဲ့တယ်။ ကြီးလာမှပဲ မိမိမှာရှိခဲ့တဲ့ Training ဘဝကို အလေးအနက် စဉ်းစားရင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို နှမြောပြီး တန်ဖိုး ထားမိလို့ သာသနာ့ဘောင်မှာ မြဲနေဖို့ဖြစ်သွားခဲ့တာပါ။ အဲဒီလို အဆုံး အမကောင်း မရှိခဲ့ရင် ရဟန်းဘဝကို တန်ဖိုးမထားတတ်ဘူး။

ကိုယ့်ကို နှိမ့်ချ

အဲဒီလို လေ့ကျင့်မှုအောက်မှာ နှစ်ပေါင်း နှစ်ဆယ် အစိတ်လောက် နေလာပြီးမှ ဘုန်းကြီးဘဝကနေ လူထွက်ရင် အများစုဟာ ရုတ်တရက် လူ့လောကနဲ့ အံဝင်ဂွင်ကျ မဖြစ်ဘဲ ‘လူ့ဂွစာကြီး’ ဖြစ်နေတတ်တယ်။ ဘုန်းကြီးလူထွက်ဟာ လူ့ဘဝမှာ အံမဝင်ဖြစ်တတ်သလို ‘တောထွက်’ အများစုဟာလည်း ဘုန်းကြီးဘဝနဲ့ သံဃာ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ အံဝင်လေ့ မရှိတတ်ဘူး။ အသက်လေးဆယ်နီးမှ ဘုန်းကြီးဝတ်ရင် တော့ အိမ် ထောင်ကျကျ မကျကျ အများက ‘တောထွက်’ လို့ ပဲ နားလည်ကြမှာ ပဲ။ ‘တောထွက်’ လို့ ခေါ်ခံရတာကိုက နားခါးစရာ ခံစားရတယ်။ ဒါပေမယ့် မိမိဘဝမှန်ကိုသိရင် တော့ သည်းခံနိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆိုဗုဒ္ဓ ရှင်တော်မြတ်တောင် ‘မဟာဘိနိက္ခမန’ ‘ကြီးမြတ်တဲ့ တောထွက်မှု’ကို ပြုခဲ့ပြီးမှ ဘုရားဖြစ်လာတာပါ။

ကိုယ်က ဝါတော် လေးငါးဆယ်ရတဲ့ ဆရာတော်ကြီးပုံစံ ပေါက် နေပေမယ့် ရဟန်းသိက္ခာကြီးတဲ့ ကိုယ့်သားလောက် ရဟန်းငယ်တွေကို ရှိခိုးရတယ်။ အချို့တောထွက်တွေဟာ အတော်အသင့် သိက္ခာဝါရ ပြီး အသိုင်းအဝိုင်းလေးတစ်ခုရှိလာရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အထင်ကြီးသွားပြီး ပဉ္စင်းငယ်တွေကို ရှိမခိုးချင်တော့ဘူး။ တစ်ခါတစ်ရံ ရဟန်းငယ်က မှားပြီး ရှိခိုးဦးညွတ်ရင် တောင် မသိလိုက်မသိပါနဲ့ ငြိမ်ပြီး သာယာနေ တတ်တယ်။ ဘုရင့်သားပဲဖြစ်ဖြစ် မီလျံနာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒေါက်တာပဲဖြစ်ဖြစ် ရဟန်းဘဝမှာ သိက္ခာဝါငယ်သူဟာ ကြီးသူကို ရှိခိုးရမယ် ဦးစားပေး ရမယ်ဆိုတာကို သိမ်ထဲမှာ ရဟန်းခံတုန်းကပင် ညွှန်ကြားထားပြီး သား။ ဗုဒ္ဓရဲ့ ညီတော် မင်းညီမင်းသားတွေဟာ မိမိတို့ကို ဆံပင်ညှပ် ပေးတဲ့ အလုပ်သမား ဥပါလိလုလင်ကိုအရင် ဆုံးပဉ္စင်းခံခိုင်းတာဟာ မာန်မာနကိုနှိမ်ချတဲ့ အနေနဲ့ ဥပါလိကို ရှိခိုးချင်လို့ ပါ။

ရိုးရိုးကျင့်ပါ

တစ်ချို့က မိမိအနေနဲ့ သူဌေးဘဝက ပညာတတ်ကြီးဘဝက ရှိတဲ့ ပစ္စည်းနဲ့ ရာထူးဂုဏ်သိန်ကို စွန့်ပြီး ဘုန်းကြီးဝတ်လာပါတယ်ဆိုတာကို လူတွေကို ကြွားလေ့ရှိတယ်။ အဲဒီလိုပြောတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က လူတွေက မိမိကို အထင်ကြီး လေးစားပြီး အရိုအသေခံချင်တာ၊ အဲဒီက တစ်ဆင့် ဘုန်းကြီး လာလ်ရွှင်မှုကို မျှော်လင့်တာတွေပေါ့။ စွန့်ပြီးသား ဥစ္စာနဲ့ ရာထူးကို ဘာလို့ ခဏခဏ စားမြုံ့ ပြန်နေအုံးမှာလဲ။ ဒါတွေကို မမက်မောလို့ ဘုန်းကြီးဝတ်ခဲ့တာပဲ မဟုတ်လား။

တစ်ချို့ဆိုရင် လူ့လောကဖွား (လူ့လောကကလာသူ) ဖြစ်တဲ့ အတိုင်း လူအများစုရဲ့အထာကိုကျွမ်းလို့ လူတွေရှေ့မှာလူတွေအကြိုက် ဟန်ဆောင်ပြတယ်။ လူအိမ်တွေကို အလည်သွား ညအိပ်ပြီး ခုတင် ပေါ်မှာကျောချ မအိပ်ပါဘူးဆိုပြီး ကုလားထိုင်ကိုပါ ယူသွားပြီး တစ်ညလုံး ထိုင်ပြတတ်တဲ့ တောထွက်တွေ (လူအိမ်မှာ သွားအိပ်ပါတယ်ဆိုမှ ထိုင်အိပ်တဲ့ သူ့ဓုတင်အကျင့်ကော စင်ကြယ်နိုင်ပါ့မလား)၊ လူတွေဆုံတဲ့ ပွဲညကျမှ ဖျော်ရည်လာကပ်သူတွေက အကြာကြီးစောင့်နေရတဲ့ အထိ လူရှေ့မှာ ကမ္မဋ္ဌာန်း ထိုင်ပြတဲ့ တောထွက်တွေကိုလည်း တွေ့ဖူးပါရဲ့။ ဒီလို ဟန်ဆောင်ရုံသက်သက်နဲ့ နှစ်ဖက်လုံး အကျိုးမရှိနိုင်ပါဘူး။

ဂရုက (အပြစ်လေး) အာပတ်နဲ့ လဟုက (အပြစ်ပေါ့) အာပတ်ကို တောင် ခွဲခြားနားမလည်ဘဲ ကိုယ်ကမှ ဝိနည်းစည်းကမ်းကို တကယ့် လိုက်နာသယောင်ပြုပြီး ဝိနယဂရုက (ဝိနည်းအလွန်လေးစားသူ) ကြီး အနေနဲ့ အထူးသဖြင့် မသိတဲ့ လူတွေရှေ့မှာ အထင်ကြီးအောင် ဟန်ဆောင်တယ်။ အဲဒီလောက် ဝိနည်းကို လေးစားပြပြီးမှ သမီးတွေ သမက်တွေ ကြည်ညိုအောင်လို့ သူတို့အမေ အဖွားကြီးရဲ့ ခြေသလုံးကို နှိပ်ပေးတဲ့ တောထွက်ကိုတောင် ကံမကောင်းစွာ တွေ့ခဲ့ဖူးပါရဲ့။

မပြည့်အိုး

မပြည့်တဲ့ အိုးလိုလည်း မဖြစ်သင့်ဘူး။ အလှူအိမ်မှာ ဘုန်းကြီးတွေစုပြီး ပရိတ်ရွတ်ပြီဆိုရင် လူကြားအောင် မိမိအသံကို အစွမ်းကုန် မြှင့်တတ် တတ်တဲ့ တောထွက်လည်း ရှိတယ်။ သဘောက မိမိဟာ ဒီဘုန်းကြီး တွေနဲ့ တန်းတူ ရွတ်ဖတ်နိုင်တယ် ဆိုတာကို သူ့လူတွေကို ပြချင်လို့။ ဒါပေမယ့်ကျန်တဲ့ ဘုန်းကြီးတွေစိတ်ထဲက ပြုံးတော်မူကြမှာပေါ့။ ရွတ် ပုံကိုကြည့်ပါအုံး ‘ဥပဝ- ဒေးယျုံ’တဲ့၊ ‘စတ္တာရောတေ မဟာဗာလာ’ တဲ့။ မပြည့်တော့ ဒီသဘောမျိုး ဖြစ်တတ်တယ်။ ကိုယ့်အခြေအနနဲ့ ကိုယ့်ပမာဏကို နားလည်တာဟာ လိမ္မာတာပဲ။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် အရုပ် ဆိုးသလောက် အလှပြင်ချင်လို့ ဆိုခံရမှာပေါ့။

ပိဋကတ်သုံးပုံကိုကြေအောင် ဖတ်ဖူးပါတယ်လို့ လူတွေကို ကြွား လုံးထုတ်တဲ့ နာမည်ကြီး တောထွက်တစ်ပါးကိုလည်း တွေ့ဖူးတယ်။ နှုတ်ကောင်းလို့ အပြောသွက်ပေမယ့် နာယူသူတွေမှာ အန္တရာယ်ဖြစ်မယ့် ဟာမျိုးတွေ ပါနေမှာကို တွေးမိပါသေးရဲ့။ ပိဋကတ်သုံးပုံဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ ကျယ်ပြောသလောက် နက်နဲပါတယ်။ တစ်သက်လုံး စာပေနဲ့ မပြတ်တဲ့ ဆရာတော်တွေတောင် ပိဋကတ်သုံးပုံကိုကြေတယ် ဆိုတာမျိုး မပြောရဲကြပါဘူး။ ပါဠိတော်ကို ဖတ်ဖူးရုံ သိရုံနဲ့လည်း မလုံ လောက်နိုင်ဘူး။ အဋ္ဌကထာ ဋီကာတွေကို ကျကျနန ဖတ်တတ်မှ ပါဠိ တော်ရဲ့ အာဘော်ကို အမှန်အတိုင်း ဖမ်းမိနိုင်လို့ ပါ။

ကြည်ညိုတတ်ပါ

တစ်ချို့ တောထွက်တွေဟာ ပရိယတ္တိရှိတဲ့ သံဃာငယ်တွေကို မကြည် ညိုတတ်ဘူး။ အကောင်း မမြင်နိုင်ဘူး။ တစ်နည်းနည်းနဲ့ အပြစ်ရှာပြော တတ်တယ်။ မိမိတို့မှာ ပိဋကတ်ဗဟုသုတ ခေါင်းပါးတာကို ဖုံးကွယ်လို တဲ့ အတွက် သူတို့ပြောပုံက ‘ဒီကိုယ်တော်က ဓမ္မာစရိယလေးတော့ အောင်ပါရဲ့၊ သုံးမရပါဘူး။ လူမှုစီးပွား ပထဝီအုပ်ချုပ်ရေးဆိုတာတွကို မသင်ဖူးလို့ ဘာမှနားမလည်ဘူး။ ဒါတောင် ‘‘ထောင်’’ချင်သေးတယ်’ လို့ ကိုယ်ကတော့ ဟုတ်သဟန် လုပ်ပြောတတ်တယ်။ (ဒါပေမယ့် ခုခေတ် သံဃာငယ်တွေ သူထင်သလို မညံ့ပါဘူး။)

အထူးသဖြင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းတိုက်တွေမှာနေရင် အောက်ခြေလွတ်တတ်တယ်။ သူတို့ကမှ တကယ့်ဘုန်းကြီး အလုပ်ကိုလုပ်နေတယ်လို့ ထင်ပြီး သွေးနားထင်ကို ရောက်နေတတ်တယ်။ နိဗ္ဗာန်ကိုရောက်ဖို့ ပရိ ယတ္တိကို သင်စရာမလိုဘူးလို့လည်း ‘ဟစ်ကြွေး’တတ်တယ်။ အမှန်က နိဗ္ဗာန်ရဖို့ ပရိယတ္တိကို သင်ကို သင်ရတယ်။

အင်း၊ အဲဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်က နာမည်ကြီးတဲ့ ဘုန်းကြီးနောက်က အထုပ် ဆွဲပြီး လိုက်နေရရင် တော့ အဆိုးဆုံးပါပဲ။ ဟိုဘုန်းကြီးရဲ့ အရှိန်နဲ့ လူတွေ အရေးပေး ခံနေရတာကိုက သူ့ဘဝမှန်ကို သိဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘဲ စုန်းကဝေပူးခံနေရသလို ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

သင်ကို သင်ပါ

တစ်သက်လုံး ဘုန်းကြီးဝတ်တော့မယ်ဆိုရင် ခိုင်ကျည်ပြီး နှိမ်ချတဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာ အရေးအကြီးဆုံးပါ။ ပြီးတော့ အောက်ခြေကပဲ စသင့်တယ်။ ဘယ်လောကီ ဘွဲ့ဒီဂရီရရ၊ အင်္ဂလိပ်စာ တတ်တတ်၊ နိုင်ငံတ ကာမှာ နေဖူးနေဖူး၊ စည်းစိမ် ရာထူးဂုဏ်သိန် ရှိခဲ့ရှိခဲ့၊ ဒါတွေဟာ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးရဲ့ အစစ်အမှန်ဘဝမှာ တိုက်ရိုက် အသုံးမဝင်ဘူး။ ဒါကြောင့် သီလ သမာဓိနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ဆရာကောင်း ဆရာမြတ်ကိုရှာရ မယ်။ ပြီးရင် အခြေခံကစပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပရိယတ္တိရော ပဋိပတ္တိပါ Training တွေ လုပ်ရမယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုTraining လုပ်ရတာဟာ သူများကို လုပ်ပေးရတာထက် ခက်တယ်။

သားသမီးတွေရပြီးမှ ရဟန်းပြုလာတဲ့ ဆရာတော်ကြီး တစ်ပါး ဆိုရင် ဘုန်းကြီးဝတ်ပြီးတာနဲ့ စာသင်တိုက်ကြီး တစ်ခုမှာ သားအရွယ် မြေးအရွယ် ကိုရင် ငယ်တွေနဲ့ အတူ စာလိုက်သင်တယ်။ ကြီးမှ စာသင် တော့ ပိုပြီးသဘောပေါက်လွယ်တာပေါ့။ မကြာခင်မှာ ဓမ္မာစရိယဘွဲ့ရ ပြီး ကျမ်းစာတွေ အများကြီး ပြုစုတော်မူသွားတယ်။ အင်မတန် အတုယူစရာ ကောင်းလှပါတယ်။ ဆရာတော့် စာအုပ်တွေနဲ့ ပဲ ဘုန်းကြီးတို့လည်း ပထမကြီး အောင်ခဲ့တာ။ အရွယ်လွန်ပြီးမှ ဘုန်းကြီးဝတ်လိုသူတွေ အဲဒီလို ဆရာတော်တွေရဲ့ အတ္ထုပ္ပတ္တိတွေကို ဦးစွာ ရှာဖွေ ဖတ်ရှု လေ့လာပြီး အားကျတဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေ မွေးထားသင့်ပါတယ်။

အသက်ကြီးလို့ စာမသင်ချင်တော့ဘူး၊ တရားပဲ ထိုင်တော့မယ် ဆိုတဲ့ ဆင်ခြေမျိုးကိုတော့ ဘုန်းကြီးတို့ မနှစ်သက်ပါဘူး။ တရားလည်း ထိုင်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် ရဟန်းဝတ်နဲ့ တစ်သက်လုံး နေမှာဖြစ်လို့ အနည်း ဆုံး ပရိတ်ကြီး၊ ပါတိမောက်နဲ့ ကထိန်၊ ရဟန်းခံ၊ ဥပုသ်ပြုစတဲ့ သံဃာ့ ကံဆောင်မှုဆိုင်ရာတွေကို ဆရာနည်းကျ သင်ကိုသင်ယူရမယ်။ တတ် နိုင်သေးရင် ဓမ္မပဒ၊* အင်္ဂုတ္တုရ်၊ သံယုတ်စတာတွေကိုလည်းသင်ယူပါ။

စာပေပရိယတ္တိနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ သံဃာငယ်တွေနဲ့ တွေ့ရင်လည်း တန် ဖိုးထားပြီး မှီဝဲဆည်းကပ်ဖို့ ဆရာတင်ဖို့ဝန်မလေးပါလေနဲ့။

ဖတ်မှတ် နာယူ

ရဟန်းဘဝ လမ်းညွှန်အနေနဲ့ တော့ တောင်မြို့ မဟာဂန္ဓာရုံဆရာတော် ရေးသားတဲ့ ရုပ်ပုံရှင်ကျင့်ဝတ် နဲ့ ဘုရားဥပဒေတော်ကြီး၊ မြောင်း မြမြို့တိုက်သစ်ပဇ္ဇောတာရုံဆရာတော် အရှင်ကုမာရမထေရ်ရေးသားတဲ့ ဗုဒ္ဓအလိုတော်ကျ ကျင့်သုံးနေထိုင်နည်း စတဲ့ စာအုပ်တွေကို ဘုန်းကြီးမဝတ်ခင်မှာ ကြိုပြီးဖတ်ထားသင့်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဓမ္မရေးရာ ညွှန်းစရာစာအုပ်တွေ များလွန်းလို့ မိမိနှစ်သက်တဲ့ ဆရာတော် သို့မဟုတ် လူပုဂ္ဂိုလ်ရေးတဲ့ ကျမ်းစာတွေကို ဖတ်နိုင်တယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ကျမ်းစာအုပ်တွေလည်း အများကြီးရှိတာမို့ အထူး မညွှန်းလိုပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်းကိုလေ့လာတဲ့ ဆရာကြီးတစ်ဦး ပြောဖူးတာက လေ့လာခါစမှာ ဘုရားစောင်းတန်းက တစ်မတ်တန် စာ အုပ် ပိစိကွေးလေးတွေက စပြီး တဖြည်းဖြည်း ဖတ်လာလိုက်တာ နောက်ဆုံးတော့ ပိဋကတ်မြန်မာပြန်တွေကိုတောင် ဖတ်နိုင်လာပါသတဲ့။ ပိဋကတ်ဗဟုသုတပြည့်စုံတဲ့ ဓမ္မကထိကဆရာတော်တွေရဲ့တရားတိပ် ခွေတွေကလည်း ဓမ္မနားလည်မှုစွမ်းရည်ကို မြင့်စေနိုင်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓတရားဟာ ယုံရင် ပြီးရောဆိုတဲ့ ဝါဒမျိုးမဟုတ်လို့ သုတပညာ တိုးသထက်တိုးအောင်ဖတ်မှတ်နာယူနေသင့်ပါတယ်။

၄၀။ အနှိုင်းမဲ့ လူသားဗုဒ္ဓ

ဧပြီ ၃၀၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဟာ ထာဝရဘုရား မဟုတ်လျှင် ဘယ်လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး ဖြစ်ပါသနည်း။ တပည့်တော် သိချင်တာတွေက (၁) သာမန် လူသား မဟုတ်သော ဗုဒ္ဓသည် ဘယ်လို အစားအသောက်မျိုးကို စားသုံးပါသနည်း

(၂) ဗုဒ္ဓ မှာ မစင် ကျင်ကြီးကျင်ငယ် စွန့်ခြင်းကိစ္စ ရှိပါသလား

(၃) ဗုဒ္ဓဟာ ကျိန်းစက်ခြင်း ရှိပါသလား

(၄) ဗုဒ္ဓဟာသာမန်လူသားဖြစ်လို့ ဖျားနာ ခြင်း နာမကျန်းခြင်းဖြစ်နိုင်ပါလား၊ ဖြစ်နိုင်လျှင် သာမန်လူသား မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပါမည်လား

(၅) ဗုဒ္ဓမှာ သင်္ကန်း ဘယ်နှစ်ထည်ရှိပါသလဲ

(၆)ဗုဒ္ဓရဲ့သပိတ်တော်အကြောင်းကိုလည်းသိလိုပါသည်။

စောဘချစ်

-------------------

ပါရမီကိုယ်

ဗုဒ္ဓဟာ သက်ရှိနဲ့ စကြဝဠာအပါအဝင် အရာခပ်သိမ်းကိုဖန်ဆင်းပေးတဲ့ ထာဝရဘုရား မဟုတ်ပါဘူး။ ‘အက္ခာတာရော တထာဂတာ’ ဆိုတဲ့ အတိုင်း ကိုယ်တိုင် နှစ်ပေါင်းများစွာ တရားအားထုတ်လို့ ရရှိခဲ့တဲ့ ဓမ္မ အတွေ့အကြုံကို လူအများ နားလည်အောင် လမ်းညွှန် ဟောကြားသူ သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သာမန်လူသားလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ လွန် ကဲတဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာဂုဏ်သခင်လူသားလွန် (ဣစ-ရိယမနုဿ) ပုဂ္ဂိုလ်ထူး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဘဝမှာ ဗုဒ္ဓအမည်ခံတဲ့ လူသားတစ်ယောက် ဖြစ်လာဖို့ ပါရမီလို့ ဆိုတဲ့ ကျင့်စဉ်ဆယ်မျိုးကို ဘဝပေါင်းများစွာ ကျင့် ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓရဲ့ကိုယ်ဟာ ပါရမီကိုယ် ဖြစ်ပါတယ်။ ပါရမီ ကိုယ် ဖြစ်လို့လည်း ဗုဒ္ဓဖြစ်လာမယ့် ဒီဘဝမှာ ချမ်းသာတဲ့ မိသားစုဘဝ ကိုစွန့်ပြီး ငယ်ရွယ်နုပျိုချိန်မှာ ဓမ္မကိုရှာဖွေဖို့စွမ်းရည်ရှိခဲ့တာပေါ့။ ဗုဒ္ဓဘုဉ်းပေးတဲ့ ဆွမ်း

(၁) ဗုဒ္ဓဖြစ်မဲ့ နေ့မှာ သုဇာတာသူဌေးသမီး ကပ်လှူတဲ့ နွာနို့နဲ့ ချက်တဲ့ ဆွမ်းကိုဘုဉ်းပေးပါတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁)။ ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက် ၄၉ရက် အကြာမှာ သိကြားမင်း ဆက်ကပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးကို ဘုဉ်းပေးတယ်။ အဲဒီနောက် တပုဿနဲ့ ဘလ္လိကတို့ လှူဒါန်းတဲ့ မုန့်ကြွက်ကျစ်နဲ့ ပျားမုန့် ဆုပ်ကို ဘုဉ်းပေးပါတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁။ ဝိ၊၃၊၃)။ ဝေရဉ္ဇာမြို့မှာ ၁၂ ဝါမြောက်ဝါဆိုစဉ်က ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးဘေးနဲ့ ကြုံလို့ ‘မုယောဆန်မှုန့်’ကို သုံးဆောင်ရတယ် (ဝိ၊၁၊၆)။ အခါတစ်ပါးမှာ ဝေသာလီပြည်သား သီဟအမည်ရတဲ့ စစ်သူကြီးဟာ ဗုဒ္ဓအမှူးရှိတဲ့ သံဃာကို ‘အလို အလျောက်ဖြစ်သော အသား (ပဝတ္တမံသ)’နဲ့ စီမံချက်ပြုပ်တဲ့ ဆွမ်းကို ဆက်ကပ်ပါတယ် (အံ၊၃၊၂၂)။ (ပဝတ္တမံသ ဆိုတာ မိမိကို ရည်ရွယ်ပြီး မသတ်တဲ့၊ တစ်နည်း စျေးမှာ မထင်မှတ်ဘဲ တွေ့လို့ ဝယ်လာတဲ့ အတွက်ရဟန်းတို့အပ်စပ်တဲ့ အသားလို့ ဆိုလိုပါတယ်။)

ဗုဒ္ဓဟာ မိမိရဲ့ ဆွမ်းကိစ္စအတွက် ရောက်ရာအရပ်မှာ ဆွမ်းခံ ထွက်ပြီး ကြည်ညိုသူတွေက လှူဒါန်းတဲ့ အစားအစာကို စားသုံးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယေဘုယျအနေနဲ့ ပြောရရင် ဗုဒ္ဓဟာ လူသားပုဂ္ဂိုလ် လူသား အသွေးအသား ဖြစ်လို့ ထိုခေတ်က အိန္ဒိယတိုင်းရင်းသားတို့ စားသုံးတဲ့ အစားအစာကိုပဲ စားသုံးတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓရဲ့ ကိုယ်လက်သန့်စင်ကိစ္စ

(၂) ‘ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်သည်နံနက်စောစောအိပ်ယာမှထပြီး အလုပ်အကျွေးပြုသူ တပည့်သာဝကတို့အား ချီးမြှောက်ရန်နှင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ကျန်း မာစေရန် လုတ်ကျင်း (ပါးစပ်ဆေး)ခြင်းစသည့် ကိုယ်လက် သန့်စင်မှု ကိုပြုတော်မူ၏ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅)’။

ဗုဒ္ဓဟာ ဗုဒ္ဓဖြစ်မယ့်နေ့ နေရဉ္ဇရာဖြစ်ထဲမှာ ရေချိုးတယ်။ သိကြား မင်းဆက်ကပ်တဲ့ ရေနဲ့ ခံတွင်းကို ဆေးတယ်၊ သိကြားမင်းပဲ ဆက် ကပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီးကိုစားပြီးဝမ်းကိုစင်ကြယ်အောင်လုပ်တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁)။ (ဝမ်းချူတဲ့ သဘောမျိုးစဉ်းစားနိုင်ပါတယ်)။ မြတ်စွာ ဘုရားပရိနိဗ္ဗာန်စံ တော်မူခါနီးမှာဝမ်းတော်လား (ဝမ်းလျှော) ပါတယ် (ဒီ၊၂၊၂၀၅)။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးတဲ့ အခါလည်း သာမန်လူသား တစ် ယောက်လိုပဲ ကျင်ကြီးကျင်ငယ် စွန့်ခြင်းကိစ္စရှိပါတယ်။

ဗုဒ္ဓကျိန်းစက်တယ်

(၃) ‘ငါသည် နွေဥတုတို့၏ နောက်ဆုံးလ၌ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခွာခဲ့၍ ဆွမ်း စားပြီးနောက် ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို လေးထပ်ခင်းကာ လကျ်ာနံပါးဖြင့် သတိသမ္ပဇဉ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်ပျော်ဖူးသည်ကို အမှတ်ရ၏’ (မ၊၁၊၃၁၆)။ ဗုဒ္ဓရဲ့ တစ်နေ့တာ အချိန်ဇယားမှာ ကျိန်းစက် အနားယူတဲ့ အချိန်ပါတယ်။ နေ့ဆွမ်းဘုဉ်ပေးပြီးနောက် ကုလားထိုင်ပေါ်မှာ ခေတ္တထိုင် နေခိုက်မှာရဟန်းတော်တွေမေးတဲ့ မေးခွန်းကိုဖြေကြားတယ်။

အဲဒီနောက် ဂန္ဓကုဋိတိုက်ခန်းကို ဝင်ပြီး နေ့သန့်စင် (ခေတ္တကျိန်း စက်) ပါတယ်။ (ကြာတဲ့ အချိန်ကို အတိအကျမသိပါ။ နောက်ထပ် အချိန်ဇယားကို ကြည့်ရင် တစ်နာရီလောက်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်)။ ညရဲ့ ပစ္ဆိမယံ (နံနက် ၂-၆ နာရီ)ရဲ့ ဒုတိယပိုင်း (နံနက် ၃-၄ နာရီ) အချိန် မှာတစ်ဖန်ဗုဒ္ဓကျိန်းစက်အနားယူပါတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅)။

ဗုဒ္ဓ နာမကျန်းဖြစ်တယ်

(၄) ရာဇဂြိုဟ်မြို့၊ ဝေဠုဝန်ကျောင်း၊ ကလန္ဒကနိဝါပမှာသီတင်းသုံးခိုက် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ပြင်းစွာ နာမကျန်းဖြစ်လို့ အရှင်စုန္ဒမထေရ် ဟောတဲ့ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတရားကို နာယူပါတယ် (သံ၊၃၊၇၂)။ ဗုဒ္ဓဟာ ကပိလ ဝတ္ထု မြို့တော်ခန်းမသစ်ဖွင့်ပွဲမှာ သကျမျိုးတို့ကို တရားဟောနေဆဲ ခါး ကိုက်လာလို့ ဟောလက်စတရားကို ရပ်နားပြီး အရှင်အာန္ဒာကို ဆက် ပြီးဟောခိုင်းပါတယ် (မ၊၂၊၁၅)။

တစ်ခါ တစ်ခါမှာ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ ခေါင်းကိုက် ရောဂါကို ခံ စားရတယ် (အပဒါန၊၁၊၃၉)။ ဗုဒ္ဓဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီးမှာ ဝမ်းတော် လား (ဝမ်းလျှော)တဲ့ ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ရောဂါနဲ့ ပဲ ပရိနိဗ္ဗာန် စံ တော်မူပါတယ် (ဒီ၊၂၊၂၀၅)။

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့မှာကိုယ်ကာယ နာမကျန်းဖြစ်မှုရှိပါတယ် (မူလဋီ၊၁၊၁၅၀)။ အဲဒီလို နာမကျန်းဖြစ်တာဟာ မည်သူမျှ ရှောင်လွှဲ မရတဲ့ လောကသဘာဝအတိုင်း ဖြစ်ရတာပါ။ သာမန် လူသားမဟုတ်တာက အတုမဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာ ဂုဏ်နဲ့ ပြည့်စုံတာရယ်၊ နက်နဲတဲ့ ဝိပဿနာပညာ ရှိတာရယ်၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော် ရှိတာရယ်၊ ပရစိတ္တဝိဇာနန ဉာဏ် (သူတစ်ပါးစိတ်ကို သိနိုင်တဲ့ ဉာဏ်)ရှိတာရယ် တွေကြောင့် သာမန်လူသားလို့ မဆိုနိုင်တာပါ။

ဗုဒ္ဓရဲ့ သင်္ကန်းတော်များ

(၅) ဗုဒ္ဓဟာ အနောမာ သောင်ကမ်းမှာ ရဟန်းပြုနိုင်ဖို့ မိတ်ဆွေဖြစ် ဖူးတဲ့ ဃဋိကာရဗြဟ္မာက သင်္ကန်းသုံးထည် (ကိုယ်ရုံဧကသီ၊ ခါးဝတ် သင်းပိုင်၊ နှစ်ထပ်သင်္ကန်း) အပါအဝင် ပရိက္ခရာရှစ်ပါး လှူဒါန်းခဲ့တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၀)။ အခါတစ်ပါး မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ပံသုကူ သင်္ကန်းကို ရခဲ့တယ် (ဝိ၊၃၊၃၆)။ အဲဒီသင်္ကန်းဟာ ပုဏ္ဏာအမည်ရှိတဲ့ ကျွန်မရဲ့ အလောင်းကောင်မှာ လွှမ်းပတ်ထားတဲ့ ဖုန်မှုန့်တွေ လိမ်းကျံ ပိုးလောက်တွေ ပြည့်နေတဲ့ ပိတ်စကိုခွာပြီး ဒုကုဋ်သင်္ကန်းချုပ်ခဲ့တာကို ရည်ရွယ်တယ်လို့ ဆိုကြတယ် (ဝိမတိ၊ဋီ၊၂၊၉၇)။ ဗုဒ္ဓဟာအဲဒီပုဏ္ဏာရဲ့ ကိုယ်က ခွာယူ ချုပ်ဆိုးတဲ့ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို အရှင်မဟာကဿပရဲ့ ပုဆိုးဟောင်း ဒုကုဋ်သင်္ကန်းနဲ့ လဲလှယ်ခဲ့တယ် (သံ၊၁၊၄၁၉)။ အဲဒီလို လဲရတာက အရှင်မဟာကဿပကို မိမိ (ဗုဒ္ဓ)မရှိတဲ့ နောက် မိမိ (ဗုဒ္ဓ) နေရာမှာထားလိုလို့ ပါ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၃)။

(သံယုတ်ပါဠိတော် အသွားအရ ဒုကုဋ်သင်္ကန်း လဲတဲ့ အချိန်ဟာ အရှင်မဟာကဿပ ရဟန်းပြုပြီးခါစ ဖြစ်လို့ ပုဏ္ဏာရဲ့အလောင်းက ရယူတဲ့ ပံ့သကူသင်္ကန်းကို ဗုဒ္ဓသုံးဆောင်တာလည်း ကြာသေးပုံ မရဘူး။ အနောမာသောင်ကမ်းမှာ ဃဋိကာရလှူတဲ့ ဒုကုဋ်သင်္ကန်း ဘယ် ဆီမှာဆိုတာကို ကျမ်းဂန်နှံ့သိပညာရှိတို့ ဗဟုသုတမျှဝေပါကုန်။)

မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့နောက်ဆုံးခရီးဖြစ်တဲ့ ပါဝါမြို့မှကုသိနာရုံအကြွ လမ်း ခရီးတစ်နေရာရှိ သစ်ပင်ရင်းမှာ ဒုကုဋ်သင်္ကန်း (အရှင်မဟာကဿပ လှူတဲ့ သင်္ကန်းဖြစ်ဖွယ်ရှိ)ကို လေးထပ်ခင်းပြီး ထိုင်နေခိုက် ကာလာမ အနွယ်အာဠာရရဲ့တပည့် မလမင်းသား ပုက္ကုသဟာဗုဒ္ဓကိုရွှေအဆင်း ရှိတဲ့ ပွဲထိုင်အဝတ်ချောတစ်စုံကို လှူဒါန်းပါတယ်။ အဲဒီအဝတ်ချောကို အရှင်အာနန္ဒာက မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်မှာ လွှမ်းခြုံပေးလိုက်တော့ ဗုဒ္ဓရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာရွှေရောင်လွှမ်းသွားတယ် (ဒီ၊၂၊၂၀၅)။

ဗုဒ္ဓ သပိတ်တော်

(၆) ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက် ခုနစ်ခုမြောက် သတ္တာဟ လင်းလွန်းပင်အောက် မှာသီတင်းသုံးခိုက် အရပ်လေးမျက်နှာက နတ်မင်းကြီး လေးယောက် လာရောက်ပြီး ‘ကျောက်ညိုဖြင့် ပြီးသော (ကျောက်ညိုနဲ့ လုပ် ထားတဲ့) သပိတ်လေးလုံး’ကိုတစ်ပြိုင်နဲ့ လှူဒါန်းကြတယ် (ဝိ၊၃၊၃)။ ဒုက္ကရစရိယာ ကျင့်စဉ်က ဗုဒ္ဓ အသုံး ပြုခဲ့တဲ့ သပိတ်တော် (ဃဋိကာရ ဗြဟ္မာလှူတဲ့ ပရိက္ခရာရှစ်ပါးထဲက သပိတ်တော်ဖြစ်နိုင်တယ်)မှာသုဇာ တာ သူဌေးသမီးရဲ့ နို့ဃနာဆွမ်းကို အလှူခံတဲ့ အချိန်ကစပြီး ပျောက် ကွယ်သွားခဲ့လို့ တပုဿနဲ့ ဘလ္လိကတို့ မုန့်လှူတဲ့ အချိန်မှာ ဗုဒ္ဓမှာထည့် စရာ သပိတ်မရှိခဲ့ဘူး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉)။

‘နတ်မင်းလေးယောက်သည် ပထမတွင် ဣန္ဒနီပတ္တမြားဖြင့် ပြီး သောသပိတ်ကိုလှူဒါန်းကြသော်လည်း ဗုဒ္ဓလက်ခံတော်မမူ။ ကျောက် ညိုဖြင့် ပြီးသော သပိတ်ကို လှူဒါန်းမှသာ ဗုဒ္ဓသည် သပိတ်လေးလုံး စလုံးကို လက်ခံတော်မူ၏။ အလိုဆန္ဒကြီးသောကြောင့် မဟုတ်ဘဲ လှူ ဒါန်းသူတို့၏ သဒ္ဓါတရားကိုစောင့်ရှောက်ရန်သာသပိတ်လေးလုံးစလုံးကို အလှူခံခြင်းဖြစ်၏။ အလှူခံပြီးနောက် သပိတ်လေးကို တစ်လုံး တည်းဖြစ်သွားအောင်အဓိဋ္ဌာန်ပြုလိုက်၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉)’။

‘အဖိုးများစွာ ထိုက်တန်သော၊ သို့မဟုတ် အသစ်ဖြစ်သော ကျောက်ညိုဖြင့်ပြီးသောသပိတ်’လို့ အဋ္ဌကထာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉)မှာနှစ် မျိုးဖွင့်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သုတ္တန်ဋီကာကျမ်းပြုအရှင်ဓမ္မပါလကတော့ ‘အသစ်ဖြစ်သော ကျောက်ညိုသပိတ်’ဆိုတဲ့ အဋ္ဌကထာ ဒုတိယနည်း ကိုပဲနှစ်သက်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ‘ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့မည်သည်အဖိုး တန်ပစ္စည်းကို ခံလည်းမခံယူ သုံးလည်း မသုံးဆောင်ကြသောကြောင့် ပါ (မ၊ဋီ၊၂၊၁၃၈)’တဲ့။ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ဒီသပိတ်တော်ကိုပဲ ဘဝတစ် သက်တာ အသုံးပြုသွားဖွယ်ရှိပါတယ်။

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး နောက်ဆုံးအနေနဲ့ ဝေသာ လီမြို့က ထွက်ခွာတဲ့ အခါ ငိုယိုပြီးလိုက်နေကြတဲ့ လိစ္ဆဝီမျိုး ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ ကိုဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ဆွမ်းခံသပိတ်တော်ကို ပေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ရှေးခေတ် ဝေသာလီမြို့မှာအဲဒီဗုဒ္ဓသပိတ်တော်ကိုကြီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ စေတီတော်မှာ ထည့်သွင်း (ဌာပနာ) ထားတယ်။ အေဒီ ၂ ရာစုမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ကနိသျှကဘုရင်ဟာ ဝေသာလီကို တိုက်ခိုက်အောင်နိုင်ပြီး ဗုဒ္ဓ သပိတ်တော်ကို မိမိ၏မြို့တော်ပက်ရှဝါသို့ယူသွားတယ်။

အေဒီ ၄ ရာစု ဖာဟီယန် ပက်ရှဝါကို ရောက်တဲ့ အခါ အဲဒီ သပိတ်တော်ကို ဖူးတွေ့ရသေးတယ်။ နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်း ရှစ်ရာ ကျော်ထိ အဲဒီဓာတ်တော်အကြောင်းကို မှတ်တမ်းတွေမှာ ဖော်ပြကြတယ်။ ဗုဒ္ဓသပိတ်တော်ကို ဌာပနာထားတဲ့ စေတီတော်ဟာ ဣနိဝါဒီတို့ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်စဉ်က ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပေမယ့် သပိတ်တော်တော် ကတော့ မပျက်မစီး ကျန်ရစ်ခဲ့ပြီး ယနေ့ခေတ် အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ ကန္ဓာရ (Kandhara)မြို့က ဣနိဝါဒီ ဘုရားကျောင်း တစ်ခုအတွင်း ဖူး တွေ့နိုင်ပါသတဲ့။ သပိတ်တော်ရဲ့ အပြင်မျက်နှာပြင်မှာ အာရဗီ အက္ခရာ တွေရေးခြစ်ထားပါသတဲ့ (Middle Land Middle Way, p. 135)။

ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းလက်ထက် (ဘီစီ ၃ ရာစု) မှာ ဗုဒ္ဓသပိတ် တော်တစ်ဆူကို သီရိလင်္ကာသို့ ဆောင်ယူခဲ့ကြောင်းလည်း သိရတယ် (မဟာဝံသ ၃း၁၃)။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓသပိတ်တော်အကြောင်း နှောင်းခေတ် မှတ်တမ်းတွေရဲ့သေချာမှုကိုတော့ ဆက်လက်လေ့လာရဦးမှာပါ။

ဗေဒင်ဆရာတို့လည်း ကံ၏အကျိုး အရိပ်အင်္ဂါ လက္ခဏာကို ယူ၍ ဟောကြသည်ပေပင်ဖြစ်သည်။

(ဝိသုဒ္ဓါရုံဆရာတော်၊ ဝိသုဒ္ဓါရုံအဆုံးအဖြတ်၊ စာ-၁၄၂)

၄၁။ နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူ

ဧပြီ ၁၇၊၂၀၀၈။

-----------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

‘ဤခုနစ်ဆူကုန်သော ဘုရားရှင်’ဟု ကြားဘူးပါသည်။ နှစ်ကျိပ် ရှစ် ဆူသော ဘုရားရှင်ဟုလည်း ကြားဘူးပါသည်။ ခုနစ်ဆူသောဘုရား ရှင်သည် နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူဘုရားထဲမှာ ပါဝင်ပါသလား။ မပါဝင်ဘူးဆိုလျှင် ဘုရားရှင် သုံးဆယ့်ငါးဆူဟု ဆိုလိုပါသလားဘုရား။ အဆိုပါ ဘုရား ရှင်တို့၏ အမည်များကိုလည်း သိလိုပါတယ်ဘုရား။ ခုနစ်ဆူဘုရား သို့မဟုတ် နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူဘုရားနှင့် ပတ်သက်သည့် သိမှတ်ဖွယ်ရှိလျှင် ဓမ္မဗဟုသုမျှဝေစေလိုပါသည်။

ကျော်ဇေယျ

-------------------

ရှေးဖြစ်ကို သိတဲ့ ညာဏ်

မဟာပဒါနသုတ် ပါဠိတော် (ဒီ၊၂၊၄၉) မှာ ‘ဝိပဿီ၊ သီခီ၊ ဝေဿဘူ၊ ကကုသန္ဓ၊ ကောဏာဂမန၊ ကဿပ၊ ဂေါတမ’လို့ ဗုဒ္ဓ ခုနစ်ဆူရဲ့ ဘွဲ့အမည်ကို ဟောပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝံသပါဠိတော် (စာ၊၃၂၁-၃၇၅) မှာ ဖော်ပြပြီးခုနစ်ဆူအပြင် ‘ဒီပင်္ကရ၊ ကောဏ္ဍည၊ မင်္ဂလ၊ သုမန၊ ရေဝတ၊ သောဘိတ၊ အနောမဒဿီ၊ ပဒုမ၊ နာရဒ၊ ပဒုမုတ္တရ၊ သုမေဓ၊ သုဇာတ၊ ပိယဒဿီ၊ အတ္ထ ဒဿီ၊ ဓမ္မဒဿ၊ သိဒ္ဓတ္ထ၊ တိဿ၊ ဖုဿ’လို့ ဗုဒ္ဓ နှစ်ဆယ့်ငါးဆူတို့ရဲ့ဗုဒ္ဓဝင်ကိုဟောတော်မူပါတယ်။

အဲဒီ ဗုဒ္ဓဝင်တွေကို ဗုဒ္ဓ (ဂေါတမ) ရှင်တော်မြတ်ဟာ ပုဗ္ဗေနိဝါသာ နုဿတိ (ရှေးဘဝတွေကို မြင်နိုင်တဲ့ ဝိပဿနာ အားထုတ်မှုကြောင့် ရရှိတဲ့)ညာဏ်တော်နဲ့ ဟောတော်မူတာဖြစ်ပါတယ် (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၄)။

ဤခုနစ်ဆူ

မဟာပဒါနသုတ်တော်မှာ ကိုယ်တော်မြတ်နဲ့ တကွ ဗုဒ္ဓ ခုနစ်ဆူကိုသာ ဟောတော်မူရတာက ‘လူ့ဖြစ်စဉ်တစ်ချိန်က ဖော်ပြပါဘုရား ခုနစ်ဆူ ထံမှာ တပည့်ခံပြီး တရားကျင့်ကြံခဲ့ကြပြီး ယခုအခါ ဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ရောက်နေကြသည့် ဗြဟ္မာများကို ချီးမြှောက်လိုခြင်း၊ တရားနာပရိသတ်၏ အလိုဆန္ဒ (ဝေနေယျဇ္ဈာသယ) အရ နှစ်ဆဲ့ငါးဆူလုံးကို ဟောရန် မလိုအပ်ခြင်းတို့ကြောင့် (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၄)’ဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝံသပါဠိတော်မှာတော့ ကိုယ်တော်မြတ် နိယတဗျာဒိတ် (ဘုရား ဧကန်ဖြစ်မယ်လို့ မိန့်ကြားခြင်း)ကို ခံယူခဲ့တဲ့ ဘုရားရှင် ၂၄ ဆူနဲ့ ကိုယ်တော်မြတ်ကိုယ်တိုင်ပါ ပေါင်း ၂၅ ဆူကို ဟောတော်မူတာ ဖြစ် ပါတယ် (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၄)။

နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူ

အပဒါန်ပါဠိတော်မှာဂေါတမဗုဒ္ဓ နိယတဗျာဒိတ်ကိုခံယူတဲ့ ဗုဒ္ဓ ၂၄ ဆူ အပြင် ပထမဆုံး နိယတဗျာဒိတ်ကို ခံယူခဲ့တဲ့ ဒီပင်္ကရဗုဒ္ဓ မတိုင်ခင် ရှေ့က အဲဒီကမ္ဘာ တစ်ခုတည်းမှာပဲ ပွင့်တော်မူပြီးဖြစ်တဲ့ တဏှင်္ကရ၊ မေဓင်္ကရ၊ သရဏင်္ကရ ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓသုံးဆူကိုပါ ဟောတော်မူလို့ ဗုဒ္ဓ ဂေါတမအပါအဝင်ဗုဒ္ဓပေါင်း နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူဖြစ်သွားပါတယ်။

အပဒါန်ပါဠိတော်မှာပဲ ‘သုမင်္ဂလ (အပဒါန၊၁၊၂၂၄)၊ ကကုဓ (အပဒါန၊၁၊၂၅၄)၊ အာနန္ဒ (အပဒါန၊၁၊၂၅၆)၊ ရောမသ (အပဒါန၊၁၊၂၆၈)၊ သုဒဿန (အပဒါန၊၁၊၃၂၁)၊ သမ္ဘဝ (အပဒါန၊၁၊၃၂၂)၊ ဥပတိဿ (အပဒါန၊၁၊၃၂၂)၊ အနောမ (အပဒါန၊၁၊၃၃၂)၊ သတရံသီ (အပဒါန၊၁၊၃၄၁)၊ အဇ္ဇုန (အပဒါန၊၁၊၃၄၅)၊ သုမန (အပဒါန၊၁၊၃၇၇) အနုရုဒ္ဓ (အပဒါန၊၁၊၄၁၀)၊ သတရံသီ (အပဒါန၊၂၊၄၁)၊ ရောသိတ (အပဒါန၊၂၊၄၈)၊ သုမန (အပဒါန၊၂၊၅၃)၊ သုစိန္တိတ (အပဒါန၊၂၊၇၇)၊ အဇ္ဇုန (အပဒါန၊၂၊၉၀)၊ ကကုဓ (အပဒါန၊၂၊၉၄)၊ သမ္ဘဝ (အပဒါန၊၂၊၁၀၀)’လို့ ဗုဒ္ဓ ၁၉ ဆူ (ဘွဲ့အမည် တူပေမဲ့ ပွင့်တော်မူတဲ့ ကာလချင်း မတူလို့ သီးခြား ရေတွက်ပါတယ်) တို့ရဲ့ဘွဲ့အမည်တွေကိုလည်းတွေ့ရပါတယ်။

အဲဒီ ဘွဲ့အမည်တွေကတော့ ‘အဇ္ဇုနော နာမ သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဟိမဝန္တေ ဝသိတဒါ (အဇ္ဇုနဘွဲ့တော်ရှိ ဘုရားရှင်သည် ထိုစဉ်အခါ ဟိမဝန္တာ တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူ၏)’ (အပဒါန၊၁၊၃၄၅)စတဲ့ စကားရိပ် တွေအရ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတို့ရဲ့ ဘွဲ့အမည်တွေ မဟုတ်ဘဲ ပစ္စေကဗုဒ္ဓတို့ရဲ့ ဘွဲ့အမည်တွေ ဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓတွေဟာ တောမှာပဲ သီတင်းသုံးလေ့ရှိပါတယ်။

အဖြေ

အထက်က ဖော်ပြခဲ့တာတွေကို ဖတ်ပြီးတဲ့ အခါ ၂၈ ဆူထဲမှာ ၇ ဆူ ပါဝင်ပြီး ဖြစ်တာ၊ သီးခြား မဟုတ်တာကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ၇ ဆူ ဆိုရင် တပည့်ဖြစ်ဖူးတဲ့ ဗြဟ္မာတွေကို ညွှန်း၊၂၄ ဆူဆိုရင် ဗျာဒိတ် ခံခဲတဲ့ ဗုဒ္ဓတွေကိုညွှန်း၊ အပို ၃ ဆူက ပထမဆုံး ဗျာဒိတ်ခံဗုဒ္ဓရဲ့ နောင်တော်ဗုဒ္ဓတွေလို့ အချုပ်မှတ်လိုက်ပါ။ သုံးဆဲ့ငါးဆူလို့ မမှတ်ပါနဲ့။

အပဒါန်ပါဠိတော် မြန်မာပြန်ကို လေ့လာလို့ ဘုရားဘွဲ့အမည်တွေ တိုးလာရင်လည်း အဲဒါတွေက ပစ္စေကဗုဒ္ဓတွေရဲ့ အမည်တွေဖြစ်တယ် လို့ နားလည်နိုင်ပါတယ်။

၄၂။ ဝေဿန္တရာ့နှလုံးသား

ဧပြီ ၁၅၊၂၀၀၈။

------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

အခြားလူတွေကို ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်တတ်တဲ့ လူဆိုး လူသွမ်းတွေကို မေတ္တာ ပို့သင့်ပါသလား။ သူတို့ကို ဘာကြောင့် မေတ္တာပို့ရပါသလဲ။ ဝေဿန္တရာမင်းကြီးဟာ သားတော် သမီးတော်တွေကို နှိပ်စက်တတ်တဲ့ ဇူဇကာပုဏ္ဏားကို မလှူဒါန်းသင့်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ သူတို့ကို လှူဒါန်းလိုက်ရင် ကလေးတွေရဲ့ဘဝတိုးတက်မှာမှမဟုတ်တာ။ တပည့် တော်သာ ဝေဿန္တရာဆိုရင် အဲဒီလို လှူဒါန်းမှာ မဟုတ်ပါဘုရား။ အဲဒီ ကိစ္စအတွက် ရှင်းလင်းပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

မန်းပုည

-------------------

အကန့်အသတ်မဲ့

ဗုဒ္ဓ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓနဲ့ ရဟန္တာစတဲ့ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ လောကအပေါ် ထားရှိတဲ့ မေတ္တာတရားမှာ အကန့်အသတ် မရှိပါဘူး။ လူကောင်း လူဆိုး၊ ဆင်းရဲ ချမ်းသာ၊ မိန်းမ ယောကျ်ား၊ အသားရောင်၊ လူမျိုးနဲ့ လူတန်းစားတွေနဲ့ ကန့်သတ်မထားပါဘူး။ ရန်သူ မိတ်ဆွေလည်း မခွဲ ခြားပါဘူး။ မြတ်ဗုဒ္ဓဆိုရင် ခြေမတော်မှာ သွေးစိမ်းတည်အောင် ပြုမူတဲ့ ဒေဝဒတ်နဲ့ သားတော်ရာဟုလာ၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့သူ ဒေဝဒတ်ရဲ့ဖခင် သုပ္ပဗုဒ္ဓ တို့နဲ့ ညီတော်အရှင်အာနန္ဒာတို့ကို ခြားနားခြင်းမရှိဘဲမေတ္တာ ထားနိုင်လို့ မဟာကရုဏာရှင်လို့ ဆိုရတာပါ။ မြတ်ဗုဒ္ဓမှာက ပိုပြီး ချစ်နှစ်သက်လို့ အထူးရွေချယ်ထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်သို့မဟုတ် လူမျိုးဆိုတာမရှိဘူး။

ဒီလို အကန့်အသတ်မဲ့တဲ့ မေတ္တာမျိုးထဲမှာ ချစ်သူ သမီးရည်းစား လင်မယားတွေ အကြားမှာ ထားရှိတဲ့ အချစ်မျိုး (တဏှာပေမ)နဲ့ သားသမီး မိဘ၊ ညီအစ်ကို မောင်နှမ မိသားစုဝင်တွေ အချင်းချင်း ချစ်တဲ့ အချစ်မျိုး (ဂေဟဿိတပေမ)ဆိုတဲ့ မေတ္တာ နှစ်မျိုး အကျုံးမဝင်ဘူး။ သူလိုကိုယ်လို ပုထုဇ္ဇဉ်တွေမှာ အဲဒီ မေတ္တာ သုံးမျိုးလုံး ရှိနိုင်ပေမယ့် ပထမအမျိုးအစားက အားနည်းပါလိမ့်မယ်။

ဒုတိယ မေတ္တာမျိုးကတော့ ကိုယ်ချစ်တဲ့ လူနဲ့ သာ ပတ်သတ်တဲ့ အတွက် မစစ်မှန်နိုင်ဘူး။ မည်မျှကြီးကျယ် ခမ်းနားတဲ့ အချစ်သင်္ကေတ ဗိမာန်ကြီးတွေ တည်ဆောက်ခဲ့စေကာမူ ပရမတ္ထမေတ္တာ ရှုထောင့်မှ မေတ္တာ အစစ်အမှန် မဖြစ်နိုင်ဘူး။ တဏှာရာဂကိုသာ အခြေခံပါလိမ့်မယ်။ ချောမောလှပတဲ့ အတွက် စွဲလမ်းစရာကောင်းလို့၊ ငါနဲ့ အယူဝါဒ တူလို့၊ ငါ့စကားနားထောင်လို့ စတဲ့ အကြောင်းတွေနဲ့ လူတစ်ယောက်၊ လူတစ်စုကိုသာ ချစ်ပြီး ကျန်တဲ့ လူတွေကို မုန်းတယ်ဆိုရင် သို့တည်း မဟုတ်တူမျှတဲ့ မေတ္တာမထားနိုင်ဘူးဆိုရင် အဲဒီမေတ္တာမျိုးဟာ အစွန်း ရောက်တာပဲ။ မိမိရဲ့ မိသားစု ကောင်းကျိုးကိုသာ ကြည့်တယ်ဆိုရင် ဒုတိယမေတ္တာမျိုးလဲအစွန်းရောက်နိုင်တာပဲ။

အစွန်းရောက်တဲ့ မေတ္တာမျိုးဟာ လောကကို အန္တရာယ်ပြုတတ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာအာရှအလင်းရောင် (The Light of Asia)ကဗျာထဲက စာသားလေးတစ်ခုကိုအမှတ်ရမိပါရဲ့။

That love is false

Which clings to love for selfish sweeets of love. (p. 68)

ကိုယ်ကျိုးဆန်တဲ့ အချစ်အရသာအတွက်ချစ်ဖို့တွယ်တာတဲ့ အချစ်ဟာ မစစ်ဘူး။

ဝေဿန္တရာ

ဝေဿန္တရာနဲ့ မိမိနဲ့ တော့ မယှဉ်သင့်ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဝေဿန္တရာက ဗုဒ္ဓဖြစ်ဖို့ ပါရမီပြည့်ပြီးသား ဖြစ်နေလို့။ ဝေဿန္တရာဘဝ ပြီးရင် တာဝတိံသာမှာ သေတကေတု နတ်သားဖြစ်ပြီးနောက် ဒီလူ့လောကမှာ ဗုဒ္ဓ ဖြစ်လာတော့မယ်။ ဒါကြောင့် ဝေဿန္တရာမှာရှိနေတဲ့ လေးအသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း ဖြည့်ဆည်းခဲ့တဲ့ ပါရမီထုထည် ပါရမီစွမ်းအင်ကို ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။ ဝေဿန္တရာလို့ နာမပညတ်ရှိနေတဲ့ အဲဒီကိုယ် (နာမ်နဲ့ ရုပ်)ဟာ ပါရမီဆယ်ပါးရဲ့ အစုအပုံကြီး ဖြစ်နေတယ်။

ဒါကြောင့်ဝေဿန္တရာမင်းသား အသက်ရှစ်နှစ်အရွယ်မှာ

‘ဟဒယံ ဒဒေယျံ စက္ခုံ၊ မံသမ္ပိ ရုဓိရမ္ပိစ။

ဒဒေယျံ ကာယံ သာဝေတွာ၊ ယဒိ ကောစိ ယာစယေ မမ။

(စရိယပိဋက၊ အခန်း၁၊၇၉ဂါထာ)

‘‘တစ်ယောက်ယောက်က ငါ့ဆီမှာ တောင်းခံလာခဲ့ရင် ယနေ့မှစ၍ ငါသည်ဤအလှူခံပုဂ္ဂိုလ်၏ ကျွန်ဖြစ်တယ်လို့ ကြေညာပြီးတော့ (စရိယပိဋက၊ဋ္ဌ၊၇၉)’’

နှလုံးသား၊ မျက်လုံး၊ အသား၊ အသွေးနဲ့ ဤခန္ဓာကိုယ်ကို ပေးလှူလိုလိုပါတယ်’လို့ မိမိရဲ့ နှလုံးသား ခံစားချက်ကို ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့ တာဖြစ်ပါတယ်။

အလောင်းတော် မင်းသိဒ္ဓတ်ဟာ တောမထွက်ခင်လေးမှာ သစ္စာ တည်တံ့တဲ့ ဘဝကြင်ဖော် ယသော်ဓရာမင်းသမီးကို ပြောပြတဲ့ ဟန်နဲ့ အာရှအလင်းရောင်ကဗျာမှာ ရေးဖွဲ့ပုံကလဲ ထိခိုက်စရာကောင်းတယ်

If sorrow falls,

Take comfort still in deeming if there may be

A way to peace on earth by woes of ours. (p. 60)

ဆွေးစရာကြုံရင်

ငါတို့ဒုက္ခကြောင့်ကမ္ဘာပေါ်မှာငြိမ်းချမ်းမှု

ရှိနိုင်ကောင်းမယ်လို့ ယုံကြည်ပြီး မင်းဖြေတော့။

ဗုဒ္ဓဝါဒ အတွေးအခေါ် လွှမ်းမိုးတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းမှာ မွေးဖွားလာသူ မဟုတ်ဘဲ ဗုဒ္ဓအကြောင်း ဗုဒ္ဓဝါဒအကြောင်းကို စာပေမှာ ဖတ်ရှုပြီး ကြည်ညိုနေရတဲ့ အနောက်တိုင်းသား တစ်ယောက်က အဲဒီတုန်းကဗုဒ္ဓ ဝါဒအကြောင်းကို လက်တစ်ဆုပ်စာလောက်သာ သိကြသေးတဲ့ အချိန်မှာ အလောင်းတော် မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ နှလုံးသားထဲကို ဝင်စားပြီး အဲဒီလို ခံစားနိုင်တာဟာ ချီးမွမ်းအံ့သြစရာပါပဲ။

ဗောဓိသတ္တတစ်ယောက်အဖို့ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်မှာ မိမိရဲ့ အလှူပစ္စည်းကို အမှန်တကယ် လိုအပ် မလိုအပ်ဆိုတာနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို အလှူရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကိုက အတွင်းက ကိုယ်ကျိုးဆန် အတ္တလွန် ကဲတဲ့ တဏှာကို ပယ်သတ်ဖို့ ဖြစ်လို့ ပါ။ ဒါပေမဲ့ အရက်သမား တစ်ယောက် အကူအညီ လိုအပ်ချိန်မှာ အရက်သမားက မိမိအလှူကို မှား ယွင်းစွာ အသုံးချမယ်လို့ ယူဆရင် မဆိုင်းမတွ ငြင်းပယ်ပါလိမ့်မယ်။ အဲ ဒီလိုမှားယွင်းတဲ့ အလှူဟာ ပါရမီမမြောက်လို့ ပါပဲ။

မဒ္ဒီစိတ်ထား

အဆင့်အမြင့်ဆုံး မေတ္တာဟာ အရပ်ဒေသအားလုံးကို ခြားနားခြင်းမဲ့တဲ့ ညီမျှခြင်းနဲ့ ထွန်းလင်း တောက်ပတဲ့ လရောင်နဲ့ တူပါတယ်။ လရောင်ဟာ အမှောင်မှာ ဖောက်ထွင်း လုယက်သူတွေရဲ့ ရန်သူဖြစ်နိုင်ပေမယ့် လရောင်ကို အပြစ်တင်ဖို့ အကြောင်းတရား မရှိပါဘူး။ လရောင်ရဲ့ ထွန်းလင်းတောက်ပမှုဟာ မပြောင်းလဲ့တဲ့ အမှန်တရားဖြစ်လို့ ပါ။

ဝေဿန္တရာ ဇာတ်တော်ထဲက မဒ္ဒီဒေဝီနဲ့ သားတော် သမီးတော် တွေဟာ ကိလေသာ မကုန်သေးတဲ့ ပုထုဇဉ်တွေ ဖြစ်ပေမယ့် အားလုံးဟာ ပါရမီကို ဖြည့်ဆည်းပူးပြီးသား ဖြစ်ကြတဲ့ အတွက် လေးယောက်ပေါင်း တစ်စိတ် ရှိသူတွေပါ။ ခန္ဓာကိုယ်လေးခုနဲ့ စိတ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သံသရာကြင်ဖော် မဒ္ဒီမင်းသမီးက ပြောလိုက်ပုံက

‘အနုမောဒါမိ တေဒေဝ၊ ပုတ္တကေ ဒါန မုတ္တမံ။

ဒတွာ စိတ္တံ ပသာဒေဟိ၊ ဘိယျော ဒါနံ ဒဒေါ ဘဝ။

မင်းကြီး၊ သားတော် သမီးတော်တွေကို လှူဒါန်းတဲ့ မင်းမြတ်ရဲ့ မွန်မြတ်အထက်တန်းကျတဲ့ ဒါနကုသိုလ်ကို သာဓုခေါ်ပါ၏။ လှူဒါန်းပြီးနောက် စိတ်ထဲမှာ ကြည်နူးပါလော့။ ဆထက်တံပိုး တိုး၍ လှူဒါန်းနိုင်သူဖြစ်ပါလော့ (ဇာတက၊၂၊၃၅၂)’တဲ့။ အယူအဆ ခြားနားတာကတော့ အကြောင်းအရာ တစ်ရပ်ကို ရှုမြင်တဲ့ ရှုထောင့်အပေါ်မှာပဲ တည်ပါလိမ့်မယ်။ ဗောဓိဉာဏ်အတွက် ပါရမီပြည့်ပြီးဖြစ်တဲ့ ဘုရားလောင်း တစ်ယောက်ရဲ့ ရှုထောင့်အရဆိုရင် အခြားသူတွေ ဝေဖန်နိုင်ပေမယ့် သားတော် သမီးတော်တွေကို လှူဒါန်းတာဟာ လုပ်သင့်တဲ့ ကိစ္စလို့ ယူဆပါလိမ့်မယ်။

လူအားလုံးရဲ့ အကျိုးအတွက် သားသမီး၊ ဇနီးခင်ပွန်းနဲ့ မိမိမှာ ရှိတဲ့ လူတန်းစားပြည့်စုံမှုတွေကို စွန့်နိုင်တဲ့ နှလုံးစိတ်ဝမ်း ကြီးမြတ်တဲ့ လူတွေ မိမိပတ်ဝန်းကျင်လောကမှာလည်း အများကြီးရှိနိုင်ပါတယ်။

ကံအကျိုးပေးခွင့်

ကာယောပဓိ ပယောဂါနံ၊ ဂတိယာ စ ယထာရဟံ။

သမပ္ပတ္တိံ စဝိပတ္တိံ စ၊ ကမမမာဂမ္မ ပစ္စတိ။

ကာလ၊ ဥပဓိ၊ ပယောဂ၊ ဂတိတို့၏ အထိုက်အလျောက် ပြည့်စုံခြင်း မပြည့်စုံခြင်းကိုစွဲ၍ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံသည်အကျိုးပေး၏။

(နာမရူပပရိစေဒ၊၄၅၇-ဂါထာ)

၄၃။ ပရိတ်ရွတ်ခြင်း

မေ ၁၊၂၀၀၈။

------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

မွေးနေ့ပါတီတစ်ခုမှာ မိတ်ဆွေတစ်ယောက်နှင့် တွေ့ရင်း စပ်မိစပ်ရာ ပြောဆိုကြရာမှာ ထိုမိတ်ဆွေက ပရိတ်ရွတ်တာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ တပည့်တော် ဘာမှ ပြန်မပြောခဲ့ပေမဲ့ သူပြောတဲ့ စကားက တပည့်တော်ရဲ့ရင် ထဲမှာ စူးဝင်ကျန်နေခဲ့ပါတယ်။ ပရိတ်ရွတ် ဆိုရန် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားခဲ့ပါသလား ဘုရား။ ထိုမိတ်ဆွေပြော သလို ပရိတ်ရွတ်တာဟာ မန္တန်ရွတ်ဖတ်သလိုမျိုး ဖြစ်နေပါသလား ဘုရား။ ပရိတ်ရွတ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် နာယူသူမှာ ဘာကြောင့် ဒါမှမဟုတ် ဘယ်လိုနည်းနဲ့ အကျိုးတရားတွေ ရရှိပါသလည်း ဘုရား။ သနားကရုဏာရှေ့ထား၍ ဖြေကြားပေးစေချင်ပါတယ်ဘုရား။

ဦးသန်းစိန် (New Delhi, India)

-------------------

စိတ်ဦးစီးပုံ

ဝါးခြမ်းနှစ်ခုကို ထပ်ခါထပ်ခါ ပွတ်တိုက်ရင် မီးထွက်တာ၊ ဘီးရဲ့ လည်ပတ် ပွတ်တိုက်မှုကြောင့် စွမ်းအင်ကိုရပြီး စက်ဘီးရှေ့က မီးလုံး လင်းလာတာတွေကို တွေ့နိုင်တယ်။ နီဗားဒါးပြည်နယ်က ကမ္ဘာ့အံ့ဖွယ် ဧရာမ ဟူးဗားဒမ် ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံက ဘီးကြီးတွေရဲ့ လည်ပတ် မှုနဲ့ ထုတ်လုပ်တဲ့ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကို ကာလီဖိုးနီးယား မြောက်ပိုင်း၊ နီဗားဒါးနဲ့ အရီဇိုးနားပြည်နယ်တွေမှာ လျှပ်စစ်မီးကို အလျှံပယ် သုံးနိုင် ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလိုသုံးနိုင်ငံနီးပါး လောက်သုံးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်ပါ။

အဲဒီလောက် ကြီးမားတဲ့ ရုပ်စွမ်းအင်ဆိုတာ အမှန်တော့ နာမ် စွမ်းအင်ရဲ့ထုတ်လုပ်ချက်မျှသာဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ်တရားမှာ အဲဒီလို သဘာဝ စွမ်းအင်မျိုးရှိသလို ပရိတ်တော်တွေကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ရွတ် ဖတ်သူမှာလည်း မြင့်မားတဲ့ နာမ်စွမ်းအင် နာမ်သတ္တိတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ စကားလုံးတွေကိုထပ်ခါထပ်ခါ ရွတ်ဆိုပွားများရင် အဲဒီစကား လုံးတွေက ထူးခြားတဲ့ နာမ်စွမ်းအင်တွေကို ထုတ်ပေးတဲ့ သဘာဝ ရှိ ကြောင်းပညာရှိတို့မိန့်ဆိုပါတယ်။

စွမ်းအင်ရရှိပုံ

ပရိတ်တော်တွေကို ရွတ်ဆိုဆဲမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စေတနာ မေတ္တာ သစ္စာစတဲ့ နာမ်တရားတွေရဲ့ အစွမ်းသတ္တိဟာ အဲဒီ ရုပ်စွမ်းအင်ထက် ကြီးမားတဲ့ စွမ်းအင်ကို ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တော်တိုင်လည်း နာမ်စွမ်းအင်ကို အသုံးပြုတော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး မကြွလှမ်းနိုင်လောက်အောင်ဖြစ်နေတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကိုဖလ သမာပတ်သမာဓိနဲ့ ထောက်ကန်ပြီး ဆယ်လလောက် မရပ်နားဘဲ ခြေ လျင်ခရီး ကြွချီတော်မူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

‘အာနန္ဒာ၊ ငါ့အသက်ရှစ်ဆယ်ရှိနေပြီ။ လှည်းအိုသည် (ကြိုးဖြင့်) တုပ်နှောင်၍ တည်တံ့သကဲ့သို့ ငါဘုရား၏ ခန္ဓာကိုယ်သည် အရဟတ္တ ဖိုလ်သမာဓိဖြင့်ဖွဲ့ချည်၍ တည့်တံ့နေ၏ (ဒီ၊၂၊၈၅)’။ ဆန္ဒ (လုပ်လိုတဲ့ ဆန္ဒ)၊ စိတ္တ (စွဲမြဲတဲ့ စိတ်)၊ ဝီရိယ (မပျင်းမရိလုပ်ဆောင်မှု)၊ ပညာ (ချင့်ချိန်တတ်တဲ့ အသိ) ဒီတရား လေးမျိုးဟာ ဣဒ္ဓိပါဒ (စိတ်စွမ်းအင်ရဲ့ အခြေခံ) တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ‘အဲဒီ (ဣဒ္ဓိပါဒ်)တရားလေးမျိုးကို ကြိမ်ဖန် များစွာ ပွားများသူသည် သက်တမ်း ဆုံးအောင် သက်တမ်း ကျော် အောင်အသက်ရှည်နေနိုင်၏ (ဒီ၊၂၊၈၅)’။

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ နာမ်တရားတွေရဲ့ အစွမ်းသတ္တိ ကြီးမားပုံကို အခါ များစွာ ဟောတော်မူလေ့ရှိပါတယ်။ ပရိတ်ရွတ်တယ်ဆိုတာ ဆိုခဲ့တဲ့ စေတနာ မေတ္တာ သစ္စာစတဲ့ နာမ်တရားတွေကို စွမ်းအင် မြှင့်တာပါ။ အဲဒီ တရားတွေက သမထ သို့မဟုတ် ဝိပဿနာ ဘာဝနာအဆင့်ကို မရောက်သေးပေမယ့် ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများရင် ထူးခြားတဲ့ စွမ်းရည် တွေကိုရရှိစေတယ်ဆိုတာကို ကျမ်းဂန်တွေမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ ပရိတ်ရွတ်ခြင်း

‘ရဟန်းတို့၊ အာဋာနာဋိယမည်သော အရံအတား (ရက္ခံ)ကို သင်ယူကြလော့၊ အဖန်ဖန် လေ့လာကြလော့၊ ယင်းသည် လူအများ၏ အကာ အကွယ်အစောင့်အရှောက် ဖြစ်၏ (ဒီ၊၃၊၁၇၄)’။ ‘ရဟန်းတို့၊ ဘေးရန်မှ လုံခြုံရေးအတွက်ပရိတ်ကို သင်ယူပို့ချသော ရဟန်းမိန်းမသည် အာပတ်မှကင်းလွတ်၏ (ဝိ၊၂၊၄၀၂)။

ပရိတ်ဟူရာ၌တစ္ဆေ သရဲနိုင် မန္တန်၊ မြွေနိုင်မန္တန်စသည့်မန္တန် အမျိုး မျိုးလည်း အပ်၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၅)’။ ပထမ ကျမ်းကိုးအရ မြတ်ဗုဒ္ဓက ရဟန်းတော်တွေကို အာဋာနာဋိယသုတ်ကို သင်ယူဖို့ တိုက်တွန်းတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယ ကျမ်းကိုးမှာပါတဲ့ မန္တာန်မျိုးကိုတောင် ရ ဟန်းမိန်မ (ရဟန်းယောကျ်ားလည်းပါတယ်)တွေ သင်ယူကောင်းလုပ် ကောင်းရငါ ပါဠိတော်တွေမှာ တိုက်ရိုက်လာတဲ့ ပရိတ်တော်တော်ထဲက သုတ္တန်တွေ ဆိုရင် ပြောစရာမလိုဘူးပေါ့။

ပရိတ်ကြီး ၁၁ သုတ်ဆိုတာက ထိုထို သုတ္တန်တွေက ဆွဲထုတ် ထားတဲ့ ပါဠိတော် အပိုင်းအစတွေပါ။ တစ်သုတ်စီကို စစ်ကြည့်ရင် သစ္စာပြုတာ၊ မေတ္တာပို့တာ၊ ဂုဏ်တော်စီးဖြန်းတာတွေပါပဲ။ ဒါကြောင့် ပရိတ်ဆိုတာ ဘုရားဟော၊ ပရိတ်ရွတ်ဖို့ ဘုရားခွင့်ပြုခဲ့တယ်လို့ အခိုင် အမာ မှတ်ယူသင့်ပါတယ်။ ပရိတ်ရွတ်တာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒမဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုရန်ခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းတရား မရှိပါဘူး။

တားဆီးပုံ

ပရိတ်တရားတော်တွေဟာ နာမ်တရားတွေဖြစ်လို့ အဲဒီနာမ်တရားတွေကို ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ စိမ့်ထုံသွားအောင် စူးစူးစိုက်စိုက် ရွတ်ပွားနေရင် ဆန္ဒစိတ္တဝိရီယ ဝီမံသဆိုတဲ့ ဣဒ္ဓိပါဒ်ဖြစ်သွားပြီး အကျိုးပြီးမြောက်နိုင် ပါတယ်။ နာမကျန်းဖြစ်တဲ့ အခါ ပျောက်လိုတဲ့ ဆန္ဒလည်း ပြင်းပြမယ်၊ ပျောက်ဖို့လည်း စိတ်ထက်သန်နေမယ်၊ ပျောက်အောင်လည်း ကြိုးစားပြီး ကုသမယ်၊ သင့်မသင့် ချင့်ချိန်တဲ့ ဉာဏ်ကလည်း ဦးစီးနေမယ်ဆို ရင်၊ အဲဒီအတွင်းစိတ်ဟာ ဗောဇ္ဈင်တရားတွေကို ကြားနာရွတ်ပွားတဲ့ သဒ္ဓါစေတနာ တိုးပွားမှု အရှိန်နဲ့ ထိတွေ့တဲ့ အခါ အဲဒီအရှိန်စွမ်းအင်ရဲ့ ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် ရွတ်ဖတ်သူမှာဖြစ်စေ၊ နာယူသူမှာဖြစ်စေ ပူလောင် နာကျင်မှုတွေ လျော့ပါးသွားပါတယ်။

အဲဒီလိုနဲ့ မိမိကိုယ်မှာ ရောဂါပျောက်၊ အပြင်မှာ အန္တရာယ်ကင်းတဲ့ အကျိုးကိုရရှိတာပါ။ အရှင်မဟာကဿပနဲ့ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်တို့ နာမကျန်းဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးတရားကို ဟောကြား လို့ ရောဂါ ပျောက်ကင်းသွားပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် နာမကျန်း ဖြစ်လို့ အရှင်စုန္ဒမထေရ်က အဲဒီဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး တရားကို ရွတ်ပြတဲ့ အခါ မြတ်ဗုဒ္ဓလဲ ကျန်းမာသွားပါတယ် (သံ၊၃၊၇၁)။ အရှင်ဂိရိမာနန္ဒ (အံ၊၃၊၃၄၂)၊ နကုလပိတာသူကြွယ် (အံ၊၂၊၂၆၁) တို့လဲ ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ သုတ္တန်တွေကိုနာယူပြီး ကျန်းမာသွားကြပါတယ်။

အင်္ဂါရပ်များ

ပရိတ်နာယူသူမှာ ၁) ပဉ္စာနန္တရိယကံ ကျူးလွန်ထားရင် ၂) နိယတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (စွဲမြဲ ပြင်းထန် အစွန်းရောက်တဲ့ အယူမှား) ရှိနေရင် ၃) ပရိတ်စွမ်းအင်ကို မယုံကြည်ရင် ပရိတ်အကျိုး မရှိနိုင်ဘူး (မိလိန္ဒ၊၁၅၅)။ ဒကာဒကာမတို့အတွက် အထူးရည်ရွယ်ပြီး ရွတ်ပွားသူအနေနဲ့

၁) အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်အောင် သင်ယူထားရမယ်

၂) ပုဒ် ဗျည်းတို့ကိုမကျန်စေဘဲပြည့်စုံအောင်လေ့လာ ကျက်မှတ်ထားရမယ် ၃) ရမယ့် လာဘ်လာဘကို မငဲ့ဘဲ မေတ္တာရှေ့ထား၍ ရွတ်ဖတ်ရမယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉)။

ဖော်ပြပြီး အင်္ဂါရပ်တွေနဲ့ ပြည့်စုံရင် အထက်မှာပြောပြထားတဲ့ အတိုင်းအကျိုးပြီးမြောက်နိုင်ပါတယ်။

ပိယင်္ကရသုတ်

အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်ဟာ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးခိုက် တစ်ခုသော မိုးသောက်ယံမှာ သုတ္တန်တွေကို ရွတ်အံနေပါတယ်။ ဘီးလူးမတစ်ယောက် သားငယ်နှင့်အတူ ရောက်လာပြီး အရှင်မြတ်ရဲ့ ရွတ်ဖတ်သံကို နာယူပါတယ်။ သားငယ်ကအသံပြုတဲ့ အတွက် ‘သားရေ၊ အသံမပြုနဲ့။ ရဟန်းရွတ်တဲ့ တရားကိုသိပြီး လိုက်နာကျင့်ကြံနိုင်ရင် တို့တွေ ဘီလူးဘဝက လွတ်မြောက်နိုင်လိမ့်မယ်’လို့ ဆိုတယ်။ တရား တော် (သုတ္တန်) အဆုံးမှာ ဘီလူးမ သောတာပန် တည်သွားပါသတဲ့ (သံ၊၁၊၂၁၁)။ ဗုဒ္ဓဓမ္မကို ရွတ်ဖတ်မှုဟာ အဲဒီလိုလည်း သူတစ်ပါး အကျိုးကိုဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်ပရိတ်မရွတ်ခင်မှာ ‘သမန္တာ စက္ကဝါဠေသု၊ အတြာ ဂစ္ဆန္တု ဒေဝတာ = စကြဝဠာ ဝန်းကျင်က နတ်ဗြဟ္မာ အပေါင်းတို့၊ ဤပရိတ် တရားကို ဟောကြားသည့် နေရာသို့ လာရောက်ကြပါ’လို့ ဖိတ်ကြား တာဖြစ်ပါတယ်။ ‘သုတ္တန်တွေရဲ့ အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို နားမလည်ဘဲ စွပ်စွဲ ပြောဆိုရင် ဘုရားကိုစွပ်စွဲရာ ရောက်တယ်၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုလည်း တူးဖြိုရာရောက်တယ်၊ အကုသိုလ်လည်း တိုးပွားပါတယ် (မ၊၁၊၂၃၆)’။

အဓိပ္ပာယ်မှန်ကိုသိလိုရင် ဆရာကောင်းကိုဆည်းကပ်ဖို့ ပညာရှိကို ဆရာတင်ဖို့ ဝန်မလေးသင့်ဘူး။ အသ္မိမာန် (ငါပဲဆိုတဲ့ မာန)ကို ရှေ့တန်းတင်နေရင် ဘဝတစ်လျှောက်အမှန်တရားနဲ့ မနီးစပ်နိုင်ဘူး။

၄၄။ ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်ခြင်း

မေ ၁၃၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်မြတ်များဘုရား၊

အချို့ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည်အိမ်မှာ ကိုးကွယ်ထားသည့် ဒက္ခိဏသာခါ ဆင်းတုက မီးကွင်းတယ်၊ သူခိုးမဝင်ရဲအောင် ကာကွယ်ပေးတယ်ဟု ယုံကြည်ကြပါသည်။ ထိုယုံကြည်ချက် မှန်ကန်ပါသလားဘုရား။ ဗုဒ္ဓ ဘာသာကောင်း တစ်ယောက် ဖြစ်ရေးတွင် ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ကိုးကွယ် ပူဇော်မှုသည် အရေးကြီးပါသလား။ ရုပ်တုဆင်းတု ကိုးကွယ်မှုကို ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင်ခွင့်ပြုခဲ့ပါသလား။ မည်သည့်အချိန်က စတင်ပြီးရုပ်ပွား ဆင်းတုကိုးကွယ်မှု စတင်ခဲ့ပါသနည်း။

မေဝသန်ဦး၊ ခေတ္တမလေးရှား

-------------------

စတင်ခဲ့ပုံ

ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် ထုလုပ်ကိုးကွယ်မှုဟာ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့တဲ့ အတွေးအမြင်ဟုတ်မဟုတ်ဆိုတာ အတိအကျဆို ဖို့ခဲယဉ်းပါတယ်။ ထေရဝါဒပိဋကတ်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓက မိမိရဲ့ ဆင်းတုကို ထုလုပ်ကိုးကွယ်ရ မယ်လို့ တိုက်ရိုက် မြွက်ဟတာ မရှိပါဘူး။ ဓာတ်တော် မွေတော်တွေကို စေတီတည်ထား ကိုးကွယ်ဖို့တော့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ် (ဒီ၊၂၊၁၁၀)။ မြင့်မြတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ပူဇော်ဂုဏ်ပြုတဲ့ အနေနဲ့ ၎င်း၎င်းတို့ရဲ့ သင်္ဂြိုဟ် ကြွင်းကို စေတီတည် ကိုးကွယ်တဲ့ အဲဒီ ခေတ်ချိန်က အိန္ဒိယ ဓလေ့ထုံးစံအရ အဲဒီလို မိန့်တော်မူတာဖြစ်နိုင်တယ်။

ဒါပေမယ့် မြတ်ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်မှုကို တားလည်း မတားမြစ်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ကိုးကွယ်လိုတဲ့ အတွေးအမြင်ဟာ ဗုဒ္ဓကို ရှိခိုးပူဇော်ဖို့နဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းတဲ့ ရုပ်သွင်ကနေ စိတ်ဓာတ်ခွန်အားကို ရလိုတာကနေ စတင်ခဲ့တာဖြစ်နိုင်ပြီး ထေရဝါဒ ပိဋကတ်မှာရော သမိုင်းအရပါ ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် နှစ်ငါးရာခန့်ထိ အိန္ဒိယမှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတု တည်ရှိခဲ့တယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြဖို့ ခိုင်လုံတဲ့ အထောက်အထားမရှိဘူးလို့ သုတေသီတွေကဆိုပါတယ်။

ခြေတော်ရာစေတီ

ဗုဒ္ဓဆင်းတု ကိုးကွယ်မှု မတိုင်မီက ကြည်ညိုသူတွေဟာ ကြာပန်းပုံကို ဖြစ်စေ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေရာတော်ပုံကိုဖြစ်စေ ပူဇော်ကိုးကွယ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ အစောပိုင်းကာလမှာ ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်တာကို ဗုဒ္ဓဝါဒီအချို့ နှစ်သက်ကြဟန် မတူဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဗုဒ္ဓရဲ့ ထူးခြား တင့်တယ်တဲ့ ရုပ်သွင်တော် ပျက်ယွင်းသွားနိုင်လို့ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဂရိနဲ့ ဆက်သွယ်မိချိန်ကျမှ ဗုဒ္ဓဆင်းတုထုလုပ်ကိုးကွယ်မှုပြန့်နှံ့လာတယ်လို့ သမိုင်းသုတေသီတို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။

နှောင်းခေတ်မှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုထုလုပ်မှု အနုပညာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အိန္ဒိယလူမျိုးတွေကို ဂရိတို့က ကူညီအားပေးခဲ့ကြတယ်။ ဒီအချိန်ကစပြီး အခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ရုပ်ပွားဆင်းတုကိုးကွယ်မှု ခေတ်စားလာတယ်။ မိမိနိုင်ငံလူမျိုးအသီးသီးရဲ့ရုပ်သွင်ပုံဟန်တွေနဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေ ထုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ တစ်နိုင်ငံတည်းမှာပင် သမိုင်းခေတ် တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုမတူဘဲ ဆင်းတု ပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုး ထုလုပ်ခဲ့ကြတယ်လို့ သုတေသီတို့ဆိုပါတယ်။

ဒက္ခိဏသာခါ

ဒက္ခိဏသာခါဆိုတဲ့ ပါဠိစကားက ‘တောင်ဖက်ကိုင်း’လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ ဗောဓိပင်ရဲ့တောင်ဖက်က အကိုင်းနဲ့ ထုလုပ်တဲ့ ဆင်းတုလို့ ဆို ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒက္ခိဏသာခါဆင်းတု အကြောင်းကို ပိုမိုနားလည်ဖို့ ဆို ရင် ဆက်လက် သုတေသနပြုရဦးမှာပါ။ ဆင်းတုတော်ရဲ့ ပုံစံကလည်း တစ်မူ ထူးခြားနေပါတယ်။ ဘယ်ခေတ်ကဘယ်လိုအဓိပ္ပာယ်နဲ့ အဲဒီပုံစံ မျိုးထုလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို ပညာရှင်တို့တင်ပြပါကုန်။ ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်ရာမှာ အဲဒီဆင်းတုတော်က မီးကွင်းအောင်၊ လေကွယ်အောင် လုပ်ပေးတယ်လို့ မယူဆသင့်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို သက်တော် ထင်ရှား ဗုဒ္ဓဘုရားကိုယ်တိုင်လည်း အဲဒီလို လုပ်မပေးလို့ ပါဘဲ။ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ကိုးကွယ်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ကို ပုံဖော်နိုင်ဖို့ပါ။

မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့တည်ငြိမ်တဲ့ သွင်ပြင်၊ မေတ္တာတရား၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ် မှုနဲ့ ပြီးပြည့်စုံမှုတွေကို ထင်ဟပ်စေတဲ့ သင်္ကေတဟာ ကိစ္စမြားမြောင် လူ့ဘောင်ထဲက နေ့စဉ် လူမှုဘဝ လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ရင် ဆိုင်ရဖွယ်ရှိတဲ့ အခက်အခဲတွေ၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေကို ကျော်လွှားဖို့ စိတ်ဓာတ်အင်အား ကိုရရှိစေပါတယ်။ စိတ်သက်သာရာရမှု၊ စိတ်ဓာတ်ပြန်လည် လန်းကြွ လာမှုတို့အတွက်လည်း ကြီးစွာအထောက်အကူပြုပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ပူဇော်ကန်တော့ဆဲမှာ သက်တော်ထင်ရှား ဗုဒ္ဓဘုရားရဲ့ကြီးမြတ်တဲ့ ဂုဏ်ရည်တွေအပေါ်မှာ တစ်ခဏလောက် မိမိစိတ်ကို တည်ကြည်စွာ ထားလိုက်နိုင်ရင် အဲဒီကြည်လင်တဲ့ စိတ်ဟာ အမှန်ပင် ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို ရရှိစေနိုင်ပါတယ်။

မီးကွင်း ဆင်းတု

တစ်ခါတစ်ရံ လူအများ ပူဇော်ခံ စေတီတော်နဲ့ ဆင်းတုတော်တွေမှာ ထူးခြားတဲ့ စွမ်းအင် သို့မဟုတ် တန်ခိုးတစ်မျိုး ရှိနေတတ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓ ဝါဒဟာ ပရလောကကို ယုံကြည် လက်ခံပါတယ်။ သူတော်စင် ရဟန်း ပုဂ္ဂိုလ် လူပုဂ္ဂိုလ် အချို့ဟာ မိမိတို့ ပြုလုပ်တဲ့ ကုသိုလ်ထူးအထွက် ကွယ်လွန်ပြီးနောက်မှာ မိမိတို့အထူးကြည်ညိုတဲ့ စေတီသို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုတွေကို စောင့်ရှောင့်လိုကြောင်း သို့မဟုတ် အဲဒီဘုရားမှာ ဝေယျာဝစ္စပြုလိုကြောင်း ဆုတောင်း အထူးပြုကြတာမျိုး ရှိတယ်။

အဲဒီလို အစောင့်အရှောက်တွေ ရှိရင်၊ အနည်းဆုံး အဲဒီ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ကြည်ညိုတဲ့ ပရလောကသားတွေ ရှိခဲ့ရင်၊ ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဗုဒ္ဓါနုဿတိ (ဗုဒ္ဓကို အဖန်ဖန် အာရုံပြုမှု)နဲ့ ကြည်ညိုစိတ်တွေ အား ကောင်းနေရင် အဲဒီ ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုတွေရဲ့ ထူးခြား အံ့သြဖွယ်ကို ရံဖန် ရံခါ တွေ့မြင်ရဖွယ် ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို အခါမျိုးမှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်က မီးကွင်း၊ လေကွယ် ဆိုတာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ယုံကြည်ထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆင်းတုဟာ ဆင်းတုပါပဲ။ အထဲမှာ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်မှမရှိဘဲ။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုက တိုက်ရိုက်ကြီးတော့ တန်ခိုးမပြတန်ရာပါဘူး။

မရှိ မဖြစ်လား

ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ကို ဖူးမြင်ရခိုက် နှလုံးသားထဲမှာ ဗုဒ္ဓ ရုပ်သွင်ထင်မြင်လာပြီးကြည်ညိုသဒ္ဓါ တိုးပွားပါတယ်။ အဲဒီကြည်လင် တဲ့ စိတ်ဟာ ကြည်ညိုသူ ဗုဒ္ဓဝါဒီကို အတွေးအကြံကောင်းတွေ ရစေပါတယ်။ စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ စိတ်ညစ်ညူးမှုတွေနဲ့ နေ့စဉ်ဘဝပြဿနာ အထွေ ထွေကို တဒင်္ဂ မေ့ပျောက်ထားနိုင်ပြီး စိတ်ကို ကောင်းစွာ ထိန်းချုပ် နိုင်ဖို့ အထောက်အပံ့ပြုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ကိုးကွယ်ကြ တာလို့ နားလည်သင့်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ဓမ္မကိုကျင့်သုံးဖို့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ရှိခိုးပူဇော်ရမယ်လို့ အတင်းအကြပ် မတိုက်တွန်းပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် မရှိဘဲလည်း ဗုဒ္ဓ္ဒ ဓမ္မကို ကျင့်သုံးနိုင်ပါတယ်။ ကျင့်သုံးပြီး ဝိမုတ္တိသုခ (ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု ချမ်းသာ)ကို ခံစားနိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဆိုတာ လမ်းညွှန်သူသာ ဖြစ်ပြီး ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ဖို့ ဆိုရင် မိမိကိုယ်တိုင်ပဲ ကြိုးစား အားထုတ်ရပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ယဉ်ကျေးပြီး ကမ္ဘာတစ်လွှားက မျိုးဆက်တစ်ခု ပြီး တစ်ခု လူသန်းပေါင်းများစွာရဲ့ စိတ်ဓာတ်အင်အားကို ပေးစွမ်းနိုင်ခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်တွေကို ပြန်ပြောင်း အောက်မေ့နိုင်ဖို့ ဗုဒ္ဓဆင်းတု တော် လိုအပ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက်အနေနဲ့ မိမိအိမ်မှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတု သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓရုပ်ပုံပန်းချီကားချပ် ထားရှိကောင်းပါတယ်။ ထားရှိ သင့်ပါတယ်။ ရှိပြီးဖြစ်ရင်လည်း အိမ်အလှပြဖို့ မဟုတ်ဘဲ ချီးမွမ်း ထောမနာပြုမယ့် အရာ၊ စိတ်ဓာတ် အင်အားကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့ အရာ၊ ရိုသေပူဇော်မယ့်အရာအနေနဲ့ အမြတ်တနိုး သိမ်းဆည်းထားပါလေ။

သူတို့အမြင်

တည်ကြည်တဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ပုံဟာ စံဝင်လှပပြီး အာရှယဉ်ကျေးမှုရဲ့ အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ အရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာကျော် ဒဿန (တွေးခေါ်) ပညာရှင်တွေနဲ့ နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေဟာ ကိုယ်တိုင် မြင့်မြတ် ထက် မြက်တဲ့ အတွေးအကြံတွေနဲ့ စိတ်ဓာတ်အင်အားကို ရရှိဖို့ ၎င်းတို့ရဲ့ စာ ဖတ်ခန်းထဲက စာပွဲပေါ်မှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ကို သိမ်းဆည်းထားလေ့ရှိ ကြပါတယ်။ သူတို့ အများစုဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဆင်းတု နဲ့ ပတ်သက်လို့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ပဏ္ဍိတ်နေရူးဆိုပုံက

‘မှိတ်ထားသော မျက်လုံးအစုံအတွင်းမှ စိတ်ပိုင်းစွမ်းရည် အချို့ကို အထင်းသား တွေ့ရပြီး ကိုယ်အမူအရာတွင် အသက်ဝိညာဉ်ရှိသည့် အလား စွမ်းအင်များ ပြည့်လှံျနေ၏။ ခေတ်ကာလတို့ ပြောင်းရွေ့သွား သော်လည်း ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်မှာမူ ဝေးကွာ၍ မသွားသေး။ ဗုဒ္ဓ၏အသံသည်ကျွန်ုပ်၏ နားတွင်းသို့တိုးညှင်းစွာကြားယောင်လာပါ၏။ လွတ် လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှ နောက်မဆုတ်ရန် တည်ငြိမ်သော စိတ်ထားဖြင့် အန္တရာယ်ကို ရင် ဆိုင်ရန် ပြောပြနေသည့်အလားပင်ဖြစ်တော့၏။ ကျွန်ုပ် ထောင်ကျနေစဉ် ဤဆင်းတုတော်မြတ်အား ဖူးမြင်နေရခြင်းမှာ ကျွန်ုပ် အားပြင်းပြသော စိတ်ဓာတ်ခွန်အားကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါသည်’။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ ဗိုလ်ချုပ်ဟန်မီလ်တန်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ ဘုန်းကြီးကျောင်းပျက် တစ်ခုက ဗုဒ္ဓဆင်းတုတစ်ဆူ ရရှိသွားပါတယ်။ အဲဒီဆင်းတုတော်ကို အဲဒီအချိန်က ဗြိတိသျှ ဝန်ကြီးချုပ် ဝင်စတန်ချာချီ ထံပေးပို့ပြီး စာတိုကလေး ရေးလိုက်ပုံက

‘ခင်ဗျား စိုးရိမ်ပူပန်သောက ရောက်နေစဉ်မှာ ဟောဒီ ငြိမ်းချမ်း တည်ငြိမ်တဲ့ ဆင်းတုတော်ရဲ့ ရုပ်သွင်ကို တစ်ချက် ကြည့်လိုက်ပါ။ ပြီးတော့ ခင်ဗျားရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုအပေါ် ပြုံးပစ်လိုက်စမ်းပါ’။

အာရှအလင်းရောင်ကဗျာမှာ ဖော်ပြပုံက

'This is that bloosom on our human tree

Which opens once in many myriad years

But opened, fills the world with Wisdom's scent

And Love's dropped honey. (The Light of Asia, p 5)

နှစ်ပေါင်း အသချေင်္မှာ တစ်ခါသာပွင့်တဲ့

ပွင့်ပြီးရင် ကမ္ဘာကိုပညာရနံ့

မေတ္တာ ပျားရည်တွေ ပြည့်လျှံစေတဲ့

လူသားသစ်ပင်ကပန်းပွင့်’တဲ့။

မဟာဗြဟ္မေ လျှာကုဋေဖြင့်

ဆန်းနေဂိုဏ်းညီ ဂါထာစီ၍

ကျူးသီမြွက်ဖော်ဆိုလှည့်သော်လည်း

ဘုန်းတော်ကဲလွန်အနေကန်ကို

ဝေဖန်ချီးမြှောက်ပြီးမရောက်လိမ့်။

(စလေဦးပုည)

၄၅။ သစ္စာကံ အကျိုးပေးပုံ

ဇန်နဝါရီ ၁၅၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သုဝဏ္ဏသာမ မြားဆိပ်သင့်သောအခါ ခမည်းတော်၊ မယ်တော်နှင့် နတ် သမီး ပေါင်းသုံးဦး သစ္စာပြုသဖြင့် အသက်ချမ်းသာခဲ့ရသည်ဟု ဆိုပါ သည်။ တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ သစ္စာသည် အကယ်၍ အစွမ်း ထက်ငြားအံ့ ပါရိကာ သစ္စာပြုသောအခါကပင် သုဝဏ္ဏသာမ မြားဆိပ် ပြေသင့်ပါသည် ဘုရား။ သို့သော် အမှန်၌ ခမည်းတော် မယ်တော်နှင့် နတ်သမီးပါ သုံး ယောက်သား သစ္စာပြုမှ အသက်ချမ်းသာခဲ့ရပါသည်။ အဘယ်ကြောင့် ပါနည်း အရှင်ဘုရား။ သနားကရုဏာ ရှေ့ထား၍ ဖြေ ကြားပေးတော်မူပါ အရှင်မြတ်ဘုရား။

ရိုသေစွာဖြင့် အောင်စိုးမိုး

-------------------

သစ္စာနှုတ်သီး

‘သစ္စာနှုတ်သီး၊ မန္တန်ကြီးဖြင့်၊ ကျော်ချီးစေအောင်၊ အငြိမ်းဆောင်သည်’ လို့ ပါရမီတော်ခန်းပျို့ (အပိုဒ် ၁၂၂)မှာနှုတ်က သစ္စာပြုတာကို သစ္စာ နှုတ်သီး မန္တန်ကြီးလို့ ဖော်ကျူးခဲ့ပါတယ်။ သစ္စာနဲ့ ပြောဆိုတာဟာ ကြီးမြတ်တဲ့ မန္တန်သဖွယ်ဖြစ်ပုံကို ဆိုလိုတာပါ။ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာတွေ ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ ကျင့်စဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်လို့ သစ္စာရဲ့အစွမ်း ထက်မြက်ပုံကို ဗုဒ္ဓဝါဒ အစဉ်အလာမှာ များစွာချီးကျူး သရုပ်ဖော်ပါတယ်။

သစ္စာပြုတယ်ဆိုတာ အမှန်စကားကို နှုတ်က မြွက်ဆိုတဲ့ အလုပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ‘ကံဆိုတာ အလုပ်’လို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုတာမို့ ကာယဝစီ မနောလို့ ကံသုံးမျိုးရှိရာမှာဝစီ (နှုတ်)နဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ ကံကိုသစ္စာပြုတယ် လို့ နားလည်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သစ္စာအစွမ်းထက်တယ်ဆိုပေမယ့် လုပ်ဆောင်မှု ပယောဂနဲ့ ပမာဏ ခြားနားနိုင်သလို သစ္စာကံ အကျိုး ပေးရာမှာလည်းခြားနာမှုတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။

ကံပေါင်းစုံကိုယ်

လူ နတ် ဗြဟ္မာ တိရစ္ဆာန် မည်သူမဆို ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါဆိုတာ လုပ်ထားပြီးသမျှ ကံတွေရဲ့ရလဒ် သို့မဟုတ် ကံပေါင်းစုံကိုယ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဘဝပေါင်း များစွာမှာ မိမိကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်ထားပြီးဖြစ်တဲ့ များလွန်း လှတဲ့ ကံအထုဟာ သတ္တဝါတွေမှာ အရိပ်လို ထက်ကြပ်မကွာ ရှိနေ ပါတယ်။ အဲဒီလိုများပြားသလောက် ဘယ်ကံက ဘယ်အချိန်မှာ ဘယ်လိုအကျိုး ပေးမယ်ဆိုတာကိုလည်း ပုထုဇဉ်တို့အနေနဲ့ သိနိုင်ခဲပါတယ်။ ကံတစ်ခုဟာ အားကောင်းလာလို့ အကျိုးပေးခွင့် ကြုံတဲ့ အခါ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးကို ပေးတာပါပဲ။ ကံ အကျိုးပေးမယ့် အချိန်အခါကို ဗုဒ္ဓ ဘုရားတို့ သိနိုင်ပေမယ့်ကံအကျိုးပေးကိုတော့ ဗုဒ္ဓဘုရားနဲ့ တကွမည်သူမှ ရှောင်လွှဲလို့ မရနိုင်ပါဘူး။

ပြည့်စုံမှုလေးမျိုး

သစ္စာဆိုတာ ကံပဲလို့ နားလည်ပြီးရင် ကံအကျိုးပေးခွင့် ကြုံဖို့ သို့မဟုတ် သစ္စာစူးဖို့ သမ္ပတ္တိ (ပြည့်စုံမှု)လေးမျိုးကို သိရပါမယ်။

၁)ဂတိ (ဘဝပေးအခြေအနေ)သမ္ပတ္တိ။ တိရစ္ဆာန်ဘဝနဲ့ စာရင် လူ့ဘဝက ကောင်းကျိုး ပေးခွင့်သာအောင် ပိုပြီး ညဏ်နဲ့ ပြုပြင်လို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်။ ဒီလိုပဲ နတ်ဗြဟ္မာဘဝတွေမှာ အကုသိုလ်ကံတွေ ရှိနေပေမဲ့ ကုသိုလ်ကံ အကျိုးပေးခွင့် ပိုများနိုင်တာပေါ့။

၂)ဥပဓိ (ရုပ်ဆင်းကြန်အင်)သမ္ပတ္တိ။ ဟင်္သာတနယ်က သာမန် တောသူ မမြလေးဟာ ဥပဓိသမ္ပတ္တိကြောင့် နန်းမတော်မမြလေးဖြစ်သွားတာ။

၃) ကာလ (အချိန်အခါ) သမ္ပတ္တိ။ လူစိတ်မဲ့တဲ့ ဝိသမလောဘသား (ကိုယ်ကျိုးဆန်လွန်းသူ) တွေ တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ်ပြီး အဓမ္မလူကြီး လုပ် နေချိန်မှာလူတွေလည်းမလွှဲသာလို့ အဲဒီအသိုင်းအဝိုင်းကလူတွေနဲ့ အပေါင်းအသင်း လုပ်နေရသရွေ့ အကုသိုလ် အကျိုးပေးခွင့် ပိုရှိနိုင်ပါတယ်။ ငရုပ်တ်သီးနဲ့ ပေါင်းလို့ ကြက်သွန်အထောင်းခံရသလိုပေါ့။

၄)ပယောဂ (သတိဉာဏ်ဦးစီးတဲ့ အားထုတ်မှု)သမ္ပတ္တိ။ ပညာဗဟု သုတနဲ့ ပြည့်စုံသူတွေကို ဘယ်နိုင်ငံကမဆို မိမိနိုင်ငံသားအဖြစ်လက်ခံ လိုကြလို့ ချမ်းသာပြည့်စုံတဲ့ ကောင်းကျိုးကိုရဖို့ အခွင့်အလမ်း ပိုသာ တာပေါ့။ အချိန်အခါကောင်းနဲ့ ကြုံပေမယ့် ကြိုးစားအားထုတ်မှုမရှိဘဲ သတိလက်လွတ် နေရင် ကုသိုလ် အကျိုးပေးခွင့် နည်းပါလိမ့်မယ်။ လုံ့လမကူ ဉာဏ်မမူရင် အကျိုးမပေးနိုင်ဘူး။

အဲဒီ လေးမျိုးထဲမှာ ပယောဂသမ္ပတ္တိ အရေးကြီးပါတယ်။ သတိ ပညာဦးစီးတဲ့ အားထုတ်မှုရှိရင် ကောင်းမြတ်တဲ့ ကာယဝစီမနောကံ ကောင်းတွေ အကျိုးပေးခွင့် အားကောင်းပါတယ်။

သစ္စာစူးမှု ခြားနားချက်

သစ္စာပြုခံ ပုဂ္ဂိုလ်က အဲဒီလေးမျိုးနဲ့ ပြည့်စုံရင် သစ္စာပြုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း သီလသိက္ခာ တည်တံ့သူဖြစ်နေရင် သစ္စာစွမ်းအင် ပိုထက်မှာပဲ။ သစ္စာအစွမ်းကတော့ ထက်တာပေါ့။ ထက်လို့ ပဲ မြားဆိပ်သင့်ပြီး သေတော့မယ့် သုဝဏ္ဏသာမ မသေဘဲ ရှင်ပြန်ထမြောက်ခဲ့တာ မဟုတ် လား။ မြားထိရာက ပြန်ရှင်လာတာဟာ တော်ရုံ ကြီးကျယ်တဲ့ ကိစ္စ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုလည်း သတိပြုဦးမှပေါ့။ ဒါပေမယ့် ပါရိကာ သစ္စာ ပြုဆဲခဏမှာပဲ သေဘေးက လွတ်မြောက်ပြီးသား ဖြစ်နေပြီ။ တစ်ကြိမ် တည်းနဲ့ ငုတ်ခနဲ ထမထိုင်တာကလည်း သစ္စာအစွမ်း ညံ့လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီအချိန်က သစ္စာပြုခံသူမှာ ရှိရမယ့်သမ္ပတ္တိနဲ့ သစ္စာပြုကြသူတွေ မှာရှိရမယ့် ဝစီကံစွမ်းအင်တွေက အဲဒီအခြေအနေပဲ ရှိနေခဲ့လို့ ပါ။

ဥပမာဆိုရင် ဆေးဟာ အစွမ်း ထက်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကုသပေးသူ ကုသမှုခံယူသူတို့ရဲ့ အချိန်အခါ နေရာဒေသအလိုက်ပျောက်ကင်းမှု အခြေအနေနဲ့ အချိန်ကာလအနှေးအမြန် တွေရှိနိုင်သလိုပါပဲ။ တစ်ကြိမ်တည်း သောက်သုံးရုံနဲ့ သက်သာသွားပြီးတဲ့ နောက် အမြစ်ပြတ်ဖို့ အဲဒီ ဆေးကိုပဲ အကြိမ်ကြိမ်ဆက်သောက်ရသလိုပါပဲ။

သုဝဏ္ဏသာမ

ပီဠိယက္ခမင်းဟာမြားနဲ့ ပစ်မိတဲ့ သုဝဏ္ဏသာမကို သူတော်ကောင်းပဲလို့ သိလိုက်တာနဲ့ အလွန်အမင်း စိတ်မချမ်းသာဖြစ်သွားပြီး သုဝဏ္ဏသာမရဲ့ မျက်မမြင် မိဘတွေကို စောင့်ရှောက်ဖို့ သွားရာကနေ မိဘတွေရဲ့ ဆန္ဒ အရ ၎င်းတို့ကိုမြားထိခံ မင်းသုဝဏ်ဆီ ခေါ်လာခဲ့ရပါတယ်။ မယ်တော် ပါရိကာက မင်းသုဝဏ်ရဲ့ ရင် ဝကို စမ်းကြည့်ရာမှာ အသက်ရှူဆဲ ဖြစ် လို့ ‘ငါ့သား မသေသေးဘူး’ဆိုပြီး သစ္စာပြုတယ်။ မင်းသုဝဏ်က ဘယ် ညာ လူးလိမ့်ပြီး ပြန်မေ့သွားတယ်။ ခမည်းတော် ဒုကူလက ဆက်ပြီး သစ္စာပြုရာမှာ နောက်တစ်ကြိမ် လူးလိမ့်ပြီး မေ့သွားပြန်တယ်။ နောက် ဆုံး မင်းသုဝဏ်ရဲ့ မိခင်ဟောင်း ဖြစ်ဖူးတဲ့ ဗဟုသုန္ဒရီ အမည်ရှိတဲ့ နတ်သမီးက သစ္စာပြုလိုက်ပြန်တော့မှ မင်းသုဝဏ်ထထိုင်ပြီး မြားဆိပ် ကျသွားပါတယ်။

ကဏှဒီပါယနဇာတ်အရ သူဌေးသားငယ် မြွေကိုက်ခံရလို့ အဆိပ် မွှန်နေတုန်း ရသေ့၊ ဖခင်နဲ့ မိခင် သုံးယောက်လုံး သစ္စာပြုမှ အသက် ချမ်းသာသွားတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါဟာလည်း အဲဒီသုဝဏ္ဏသာမ ဇာတ် တော်ထဲက သဘောသွားအတိုင်းပါပဲ။

သစ္စာပြုပုံ အမျိုးမျိုး

သမ္ဗုလာမင်းသမီး သစ္စာပြုလို့ သောတ္ထိသေနမင်း နူနာရောဂါ ပျောက် ကင်းသွားတဲ့ ဖြစ်ရပ်၊ အရှင်အင်္ဂုလိမာလရဲ့ သစ္စာစကားကြောင့် ကိုယ် ဝန်ဆောင် မိခင်ရော ကလေးပါ ကျန်းမာစွာ မွေးဖွားသွားတဲ့ ဖြစ်ရပ် တွေမှာ တစ်ဦးတည်းက တစ်ကြိမ်တည်းနဲ့ သစ္စာပြုလို့ ကောင်းသွား တာမျိုး တွေ့ရတယ်။ သိဝိဇာတ်မှာတော့ သိဝိမင်းဟာ သိကြားမင်းရဲ့ အကြံပြုချက်နဲ့ သစ္စာဆိုရာမှာ ပထမအကြိမ်မှာ မျက်လုံး တစ်လုံး၊ နောက်တစ်ကြိမ်ဆိုမှ မျက်စိနောက်တစ်လုံး အလင်းပြန်ရတယ်။ ဒီဖြစ် ရပ်အရ တစ်ယောက်တည်းကနှစ်ကြိမ် သစ္စာပြုတာကိုတွေ့နိုင်တယ်။

ရတနသုတ်တော်အရ ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃ ဂုဏ်တော်တွေကို ဖော် ကျူးပြီး ‘ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု = ဤမှန်သော သစ္စာ စကားကြောင့် သတ္တဝါတွေ ကျန်းမာကြပါစေ’လို့ ညလုံးပေါက်သစ္စာပြု ဆုတောင်းတဲ့ အတွက် ဝေသာလီမြို့သူမြို့သားတွေ ကျန်းမာ ဘေးကင်း သွားကြပါတယ်။ အရှင်အာနန္ဒာတစ်ပါးတည်းက အကြိမ်ကြိမ်ရွတ်ဆိုပြီး သစ္စာပြုဆုတောင်းလို့ လူအမြောက်အမြား ကျန်းမာ ချမ်းသာသွား ကြတာကို တွေ့မြင်နိုင်တယ်။

သစ္စာကံရဲ့ သဘော

သစ္စာကံ အကျိုးပေးတဲ့ အခါ တစ်ယောက်တည်း လုပ်လို့ အကျိုးတစ်ခုတည်းကို ပေးတာ၊ အများစုပေါင်းပြီး လုပ်လို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်ကို ဖြစ်စေ၊ အများကိုဖြစ်စေ အကျိုးပေးတာ၊ တစ်ကြိမ်တည်း လုပ်လို့ အကျိုးပေးသလို အကြိမ်များစွာ လုပ်မှ အကျိုးပေးခွင့် ကြုံလာတာ၊ ချက်ခြင်း အကျိုးပေးသလို နောက်မှ အကျိုးပေးတာ၊ ကိုယ်တိုင် လုပ် လို့ အကျိုးပေးတာ၊ သူများက လုပ်ပေးလို့ အကျိုးပေးတာမျိုးတွေ ရှိ တတ်ရှိနိုင်ကြောင်း မှတ်သင့်ပါတယ်။

အဲဒီသစ္စာကံရဲ့အကျိုးပေးသဘောကိုနားလည်ရင် သုဝဏ္ဏသာမ မြားဆိပ် သင့်တုန်းက ပုဂ္ဂိုလ်သုံးဦး စုံညီ သစ္စာပြုမှ ဘုရားလောင်း မင်းသုဝဏ် အသက်ချမ်းသာပြီး ငုတ်တုတ်ထထိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သဘော ကိုနားလည်လက်ခံနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

၄၆။ ဗီဒီယိုဂိမ်း ကစားရင်

မေ ၁၅၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်၏ ညီတစ်ယောက် ဗီဒီယိုဂိမ်း ကစားနေတာကိုကြည့်ရင်း မေးစရာတစ်ခု စိတ်ထည်းမှာ ပေါ်လာပါတယ်။ ယနေ့ခေတ် ဗီဒီယိုဂိမ်း များမှာ တကယ့် လူအစစ်တွေနှင့် အလွန်တူပါသည်။ ကစားသူက လက်နက် အစစ်လိုဟာတွေနဲ့ လူအစစ်နှင့်တူတဲ့ အရုပ်တွေကို ပစ် သတ်ရပါသည်။ အဲဒီလို ဂိမ်းမျိုးကစားရင် ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်ပါသ လား။ အဲဒီလူလိုအရုပ်တွေကိုသေစေလိုတဲ့ စိတ်နှင့်လက်နက်အစစ် လိုဟာမျိုးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ရင် လူအစစ်ကို သတ်ဖြတ်တာနဲ့ တူ လားဆိုတာကို သိလိုပါတယ်ဘုရား။

ဒေးဗစ်ချပ်

-------------------

လူအစစ်တွေလို

ခေတ်သစ် ကမ္ဘာမှာ နည်းပညာတွေ တရှိန်ထိုး တိုးတက်လာလို့ ကလေး ကစားတဲ့ ဗီဒီယိုဂိမ်းတွေမှာ ကစားစရာ အရုပ်တွေက တကယ့် လူအစစ်နဲ့ တစ်ထပ်တည်းတူလာတယ်။ လူအစစ်တွေရဲ့ခံစားမှုလှုပ် ရှားမှုတွေ အတိုင်းပါပဲ။ တိုက်ပွဲမှာလူအစစ်တွေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်သလို ကစားသူက တစ်ဖက် စစ်တပ်က လူတွေကို သေနတ်နဲ့ ပစ်သတ်ပုံ၊ လှံစွပ်နဲ့ ထိုးသတ်ပုံလူတွေအစုလိုက် အပြုံလိုက်လဲကျသေဆုံးသွား ပုံတွေက တကယ့်စစ်မြေပြင်မှာ တွေ့မြင်ရတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။

အဲဒီလို နည်းပညာတွေ တိုးတက်လာတော့ လူတွေရဲ့ ကိုယ်ကျင့် တရားနဲ့ လူ့အရည်အချင်းတွေနဲ့ ဆိုင်တဲ့ ဆွေးနွေးစရာတွေလဲ ပိုလာ တာပေါ့။ ဒီအင်န်အေ(မျိုးဗီဇ)နည်းနဲ့ ကလုန်း (မျိုးဗီဇ ပုံတူပစ္စည်း) တွေက တကယ့်ပုံတူ သက်ရှိကို လုပ်နိုင်တဲ့ အခါ အဲဒီလို မလုပ်ဖို့ ဘာ သာရေးဝါဒီတွေရဲ့တားမြစ်သံတွေ ဆူညံသွားခဲ့ပါတယ်။

မသတ်ဘူး၊ ဒါပေမယ့်

ဗီဒီယိုဂိမ်းရုပ်တွေကို ကစားသူက သေစေလိုတဲ့ စေတနာနဲ့ ပစ်သတ်ရင် ပါဏာတိပါတကံ မမြောက်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဗီဒီယိုဂိမ်းရုပ် တွေက ပရိုဂရမ်ရေးတဲ့ ပညာရှင်တွေ ဖန်တီးထားတာ။ လူအစစ်မှ မဟုတ်ဘဲ။ ကစားသူဟာ သေစေလိုတဲ့ စေတနာရှိတယ်။ သတ်တယ်၊ သေတယ်။ ဒါပေမယ့် လူအစစ် သက်ရှိအစစ် မဟုတ်လို့ ပါဏာတိ ပါတကံမြောက်ပါဘူး။

ဒါပေမယ့်မကောင်းပါဘူး။ အဲဒီလိုဂိမ်းမျိုးကို ကစားပါများလာလို့ အပြင်လောကက လူတွေကို အဲဒီလူတူအရုပ်လို မြင်လာရင် ဘယ့်နှယ် လုပ်မလဲ။ အလုပ်တစ်ခုဟာ လုပ်ပါများရင် လေ့အကျင့်ဖြစ်သွားရာနေ အဲဒီအလေ့အကျင့်ကမိမိရဲ့ စိတ်ပိုင်းဘဝကို လွှမ်းမိုးသွားတတ်တာမို့ အရုပ်တွေရဲ့ အမူအကျင့်ဟာ မိမိရဲ့ အမူအကျင့်တွေ ဖြစ်သွားတတ်တယ်။ ဆိုပါစို့၊ စိတ်ကြမ်း လူကြမ်းဖြစ်သွားနိုင်တယ်၊ တိုက်ဖို့ခိုက်ဖို့နဲ့ စစ်မက်ကို လိုလားသူလည်း ဖြစ်သွားနိုင်တာပဲ။ လေ့ကျင့်ပါများတဲ့ စိတ်ဟာ လူတစ်ယောက်ကိုပုံသွင်းပေးတတ်တယ်။

ဗုဒ္ဓ မကြိုက်လို့

ဂိမ်းဆိုတာ အပျော်တမ်း ကစားတယ်ဆိုပေမဲ့ အမှန်တော့ လောင်းကစားပါပဲ။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ပစ္စည်းဥစ္စာ ပျက်စီးကြောင်း လေးမျိုးကို ဟောတော်မူပါတယ်။ အဲဒါတွေက ဣတ္ထိဓုတ္တ (မိန်းမလိုက်စားသူ၊ ယောကျ်ား လိုက်စားသူ)၊ သုရာဓုတ္တ (အရက်သောက်စားမှု လွန်ကဲသူ၊ အရက်သမား) အက္ခဓုတ္တ (လောင်းကစား အပျော်ကြူးသူ)၊ ပါပမိတ္တ (အဲဒီသုံးမျိုးကိုနှစ်သက်တဲ့ မိတ်ဆွေယုတ်တွေနဲ့အပေါင်းအသင်း လုပ် သူ)တို့ဖြစ်ပါတယ် (အံ၊၃၊၁၀၉)။

အချို့က အိမ်မှာမိသားစုတွေ ဒါမှမဟုတ်မိတ်ဆွေတွေဆုံပြီး အပျော်အပါး သို့မဟုတ် မိတ်ဆွေဖြစ် ဖဲကစားတာပဲ၊ အပြစ်ရှိသလားလို့ ဆိုသံ ကြားဖူးပါတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီအလုပ်ဟာ လူတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို ဒီ့ထက် ကောင်းတာတွေကို လုပ်ဖို့ အားနည်းစေတာ၊ ပျက်ကွက်စေတာကိုတော့ မငြင်းသာပါဘူး။

ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အမြင်အရဆိုရင် မည်သည့်လောင်းကစားမျိုးကိုမဆို ဗုဒ္ဓ မကြိုက်လို့ အသိဉာဏ်ရှိသူ တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဂိမ်းရော ဖဲပါ ရှောင်ပါလို့ ဆိုချင်တယ်။ ကုသိုလ် ပညာ ဥစ္စာ တစ်ခုခုမရဘဲ အချိန် ဖြုန်းနေရင် လူဖြစ်ကျိုး နပ်နိုင်ပါ့မလား။ ဘဝအဓိပ္ပာယ်ကို လောင်းကစား အပျော်ကြူးပြီးရှာဖွေလို့ မရနိုင်ပါဘူး။

ဒါကြောင့် ကလေးကိုလဲ ဗီဒီယိုဂိမ်းနဲ့ ပဲ အချိန်မကုန်စေသင့်ပါဘူး။ စည်းကမ်းလေး လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။ လူကြီးတွေလဲ လောင်းကစား မှန်သမျှကို ရှောင်ကြဉ်သင့်ကြောင်းပါ။

၄၇။ ဘုရားရှေ့က ခြင်္သေ့ရုပ်

မေ ၁၊၂၀၀၉။

----------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မြန်မာပြည်က ဘုရားစောင်းတန်းတိုင်းနီးပါးမှာ ခြင်္သေ့ရုပ်တုကိုတွေ့ရ ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံတော်တံဆိပ်၌ တွေ့ရသည့် ခြင်္သေ့နှစ် ကောင်နှင့် ဘုရားရှေ့က ခြင်္သေ့နှစ်ကောင် ပတ်သက်မှုရှိပါသလား။ မည်သည့်အချိန်ကစ၍ ဘုရားရှေ့မှာ ခြင်္သေ့ရုပ်ကို ထားခဲ့ကြပါသနည်း။ ထိုသို့ခြင်္သေ့ရုပ်ထားရသည့် ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်း သိလိုပါသည်။

ဘိုရွှေမောင်

-------------------သီဟဗာဟုရဲ့ ခြင်္သေ့ဖခင်

ဗုဒ္ဓ ပွင့်ချိန်လောက်မှာ ဝင်္ဂတိုင်း (ခုခေတ်ဘင်္ဂလားနယ်)ရဲ့ မင်းသမီး တစ်ပါးဟာခြင်္သေ့သတ္တဝါနဲ့ သန္ဓေခပြီး သားတော်သီဟဗာဟုနဲ့ သမီးတော် သီဟသီဝလီကို မွေးတယ်။ သီဟဗာဟု အသက် ၁၆ နှစ်မှာ မယ်တော် နှမတော်တွေနဲ့ အတူ ခြင်္သေ့ဆီက ထွက်ပြေးပြီး ဝင်္ဂတိုင်း ရဲ့မြို့တော်ကို ရောက်လာတယ်။ သားသမီးဇောနဲ့ မြို့ကိုလိုက်လာတဲ့ ဖခင်ခြင်္သေ့ကို သီဟဗာဟုမင်းသားက လေးနဲ့ ပစ်ခွင်းပြီး သတ်လိုက်တယ်။ သားတော်ရဲ့လေးနဲ့ ပစ်ခွင်းတာကို ခံရတဲ့ တိရစ္ဆာန်ခြင်္သေ့မင်းရဲ့ ဖခင်မေတ္တာဖွဲ့ဟာ နှစ်သက်ဖွယ် ကောင်းပါတယ်။ သီဟဗာဟုမင်းသား မြို့နန်းတည်လို့ မင်းပြုတဲ့ အခါ နှမတော်ရင်းကို မိဖုရားမြှောက်တယ်။ သီဟဗာဟုမင်းရဲ့ သားသမီး ၃၂ ယောက်အနက် တိုင်းပြည်က နှင်ထုတ်ခံရတဲ့ အကြီးဆုံး ဝိဇယမင်းသားဟာ သီဟိုဠ်ကျွန်းကိုထွက်ပြေး လာရာမှာ ကျွန်းသားတွေကို တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ပြီး ပထမဆုံးသော သီဟိုဠ်ဘုရင် ဖြစ်လာပါတယ် (မဟာဝံသ၆း၁၁၊၂၄-၃၈)။

သီဟဗာဟုမင်းဟာ သူ့ဖခင်ခြင်္သေ့ကို သတ်မိတဲ့ မိုက်နောင်တကို ဖြေတဲ့ အနေနဲ့ သူ့ဖခင်ကို ဘုရားနဲ့ တန်းတူ ကန်တော့လိုရာကနေ ဘုရားရှေ့မှာ ခြင်္သေ့ရုပ်တုကိုတည်ထားတယ်လို့ အစဉ်အလာပြော စမှတ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သီဟဗာဟုမင်းဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဟုတ်မဟုတ် မသေချာဘူး။ အကြောင်းက မဟာဝံသ (၄း၂၇)အရ မဂဓတိုင်း ဘုရင် အဇာတသတ်မင်း နန်းသက် ၂၄ နှစ်မြောက်မှာ သီဟိုဠ် ဝိဇယမင်း နန်းသက်၁၆နှစ်။ ဝိဇယမင်းနန်းတက်နှစ် (အဇာတသတ်နန်းသက် ၈ နှစ်)မှာ ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံတယ် ဆိုလို့ ပါ။ သီဟိုဠ်ရာဇဝင်အစ ခြင်္သေ့ ဇာတ်လမ်းဟာ မြန်မာပြည်မှာ ဘယ်လို ပတ်သက်လာသလဲ ဘယ် တုန်းကလဲဆိုတာကိုတော့ဆက်လေ့လာရဦးမှာပါ။

အာဇာနည် တိရစ္ဆာန် ၄ မျိုး

ကမ္ဘာကျော် အသောကကျောက်စာတိုင်ထိပ်က စည်ပုံ (အဝိုင်း) ပတ် လည်မှာ သဘာဝသရုပ်မှန်အတိုင်း ထွင်းထုထားတဲ့ နွားလားဥသဘ၊ မြင်း၊ ခြင်္သေ့နဲ့ ဆင်ပြောင်လို့ အာဇာနည် တိရစ္ဆာန်လေးမျိုးကို တွေ့နိုင်တယ်။ အဲဒီလေးမျိုးကို ရှေးခေတ်အိန္ဒိယမှာ ရဲရင့်မှုနဲ့ မြင့်မြတ်မှုအတွက် လေးစားကြတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓ သို့မဟုတ် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တွေကို အဲဒီ အာဇာနည် တိရစ္ဆာန်လေးမျိုးနဲ့ ပုံနှိုင်းတင်စားတာတွေကို ဗုဒ္ဓစာပေ တွေမှာ တွေ့နိုင်တယ်။ ဥပမာ ခြင်္သေ့မင်းလို ရဲရဲရင့်ရင့်အိပ်စက်ခြင်း၊ ဗုဒ္ဓတည်းဟူသောဆင်ပြောင် ... စသည်။ ဒီတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ထွန်းကားတဲ့ မြန်မာပြည်မှာလဲ အဲဒီတိရစ္ဆာန် ၄ မျိုးကို အာဇာနည်အနေနဲ့ သတ်မှတ်တာ၊ ယေဘုယျအနေနဲ့ ခြင်္သေ့နဲ့ ဆင်ကို အသုံးများတာ မဆန်းပါဘူး။

ဒါကြောင့် ဘုရားတန်းဆောင်အဝင်၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်အဝင် မုခ်ဝတွေမှာ ခြင်္သေ့ရုပ်တုတွေ တည်ဆောက်တဲ့ သဘောက မြင့်မြတ် မှုနဲ့ ရဲရင့်မှုတို့ကို ပုံဖော်တာလို့ လဲ ဆိုနိုင်တယ်။ ဝင်ရောက်လာသူတွေ ဖက်ကို လှည့်ပြီး အားမာန် အပြည့်နဲ့ ကြည့်နေတဲ့ ခြင်္သေ့ရုပ်ဟာ အကာအကွယ် အဆီးအတားရဲ့သင်္ကေတကော မဖြစ်နိုင်ဘူးလား။

နိုင်ငံတော်တံဆိပ်နဲ့ ခြင်္သေ့

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတော်တံဆိပ်က ခြင်္သေ့နှစ်ကောင်ဟာ မြင့်မြတ်ခြင်းနဲ့ ရဲရင့်ခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်ဆိုရင် ဖော်ပြပြီး အတွေးအမြင်ကိုအခြေခံ တာဖြစ်နိုင်လို့ ဘုရားရှေ့က ခြင်္သေ့ရဲ့အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ပတ်သက်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအဓိပ္ပာယ်နဲ့ပဲ ဘုရင် အသောကမင်းဟာ သူ့ရဲ့ကျောက်စာတိုင်ခေါင်း မှာ ခြင်္သေ့ရုပ်ကို အသုံးပြုသလိုပါပဲ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတော် တံဆိပ်က အသောကမင်းရဲ့ ခြင်္သေ့ခေါင်းကျောက်စာတိုင် ထိပ်ပိုင်းပါ။ သီရိ လင်္ကာ နိုင်ငံတော်တံဆိပ် အလယ်မှာလည်း ခြင်္သေ့ပုံပါတယ်။ စင်္ကာပူ နိုင်ငံတံဆိပ်နဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံတော်တံဆိပ်တွေမှာလည်း ခြင်္သေ့ရုပ် ပါတယ်။ ယဉ်ကျေးမှုရဲ့သဘောက ဒေသတစ်ခုနဲ့ တစ်ခု ဆက်နွယ်မှုတွေ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုတွေ ရှိနေတတ်လို့ အဓိပ္ပာယ်အနေနဲ့ အားလုံး မဟုတ် ရင် တောင်တစ်စိတ်တစ်ဒေသအားဖြင့်တူနိုင်ပါတယ်။

၄၈။ ကျောင်းထိုင်အရည်အချင်း

မေ ၁၊၂၀၁၀။

---------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မကြာခင်က သားမွေးနေ့မှာ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးကို အိမ်ပင့်ပြီး ဆွမ်း ကပ်ပါသည်။ ထိုဘုန်းကြီးက အသက် ၄၀ ကျော်မှ ရဟန်းဝတ်ခဲ့ သည်ဟု ဇနီးပြောလို့ သိရပါသည်။ အနေအထိုင် အပြောအဆို တစ် မျိုးကြီးဟု ထင်ပါသည်။ ကန်တော့ပါဘုရား ... တပည့်တော် သိပ် ဘဝင်မကျနိုင်ပါ။ တရားဟောရာမှာလည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို အထင်ကြီး စေလိုခြင်းက ပိုများနေပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ကျောင်းထိုင်ဘုန်းကြီး တစ်ပါး ပြည့်စုံသင့်သော အင်္ဂါရပ်များကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

မောင်စိန်

-------------------

ဘုရားအဖေ ဖြစ်ချင်သူ

မေးခွန်းရှင်က ‘တစ်မျိုးကြီး’ဆိုလို့ ဘုန်းကြီး မှတ်မှတ်ရရ ဖြစ်နေတဲ့ ကြားဖူးကြုံဖူးတာလေးတွေကို ပြောပြချင်တဲ့ စိတ်နိုးကြွလာလို့ ပြောရ အုံးမယ်။ ညောင်တုန်းမြို့ ရွှေဟင်္သာတောရကျောင်းတိုက်မှာ နေတုန်းက သီလက္ခန်စာဝါကို ပို့ချတဲ့ ဝေဇယန္တာကျောင်းဘုန်းကြီး မိန့်ဖူးတာကို အမှတ်ရမိတယ်။ ဝေဘုန်းတို့ ပဉ္စင်းငယ်ဘဝက စစ်ကိုင်းတောင်ရိုး တောင်ဖီလာချောင်မှာ ဘုရားဆုပန် ဆရာတော် ဦးပဏ္ဍဝဆိုတာ ရှိသတဲ့။ ဆရာတော်ဟာ ညနေ ဘုရားဝတ်ပြုပြီးတိုင်း မိမိပန်တဲ့ ဆုကို သံဃာတွေကို လျှောက်တယ်။ ကျောင်းတိုက်စည်းကမ်းအရ အခြား သံဃာတွေလည်း ကိုယ်ပန်တဲ့ ဆုကို သံဃာ့ရှေ့မှာ လျှောက်ရသတဲ့။

တစ်နေ့ အဲဒီလို လျှောက်ကြလို့ အပြီးမှာ နောက်ဆုံးတန်းမှာ မလျှောက်ဘဲနေတဲ့ တောထွက် ဦးပဉ္စင်းကြီးကို မြင်သွားတယ်။ ဒီတော့ ဆရာတော်က ‘ကိုယ်တော်ကြီး တောင်းတဲ့ ဆုကို လျှောက်စမ်းပါအုံး’ ဆိုတော့ ဦးပဉ္စင်းကြီးက ဦးခေါင်းကို မတ်လိုက်ပြီး ‘အားနာလို့ မလျှောက်ပါရစေနဲ့ ဘုရား’လို့ ပြန်လျှောက်သတဲ့။ ဆရာတော်ကလျှောက် သာလျှောက်ပါဆိုတော့ ‘တပည့်တော်ကသုဒ္ဓေါဒနမင်းလို ဘုရားအဖေ ဖြစ်ချင်တာဘုရား’လို့ လျှောက်ပါသတဲ့။ ဆရာတော်က ခေါင်းတညိတ် ညိတ်နဲ့ ‘အေး တောထွက် ခင်ကြီးတို့များ၊ စကားအရာတော့ တတ်လည်းတတ် ကပ်လည်းကပ်သကိုး’လို့ မိန့်တော်မူသတဲ့။

တောထွက်

လေးဆယ်ကျော် အရွယ်နှောင်းခါမှ ဘဝပြောင်းပြီး သင်္ကန်းစည်းလာရင် အိမ်ထောင်ကျခဲ့သည်ဖြစ်စေ မကျခဲ့သည်ဖြစ်စေ အရပ်ထဲမှာတော့ ‘တောထွက်’လို့ ပဲ ခေါ်ပါတယ်။ တစ်ချို့အရပ်မှာတော့ အိမ်ထောင်မကျဘဲ အသက်ကြီးမှ ဘုန်းကြီးဝတ်လာရင် ‘တောင်ပြန်’လို့လည်း ခေါ်ကြတယ်။ တောထွက် အများစုဟာ စာပေကျမ်းဂန် မသင်ဖူးရှာကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် စာပေပရိယတ္တိ တတ်ကျွမ်းတဲ့ ရဟန်းတွေကို သူတို့လောက် မဟုတ်သေးဘူးဆိုတဲ့ (negative)အမြင်မျိုးရှိနေပြီး ဒီအမြင်နဲ့ သူ့ကိုနှိမ့် ချ ကိုယ့်ဂုဏ်ပြလေ့ ရှိတယ်။ သူတို့က လူတွေရဲ့အထာကို ကျွမ်းလို့ လူ အထင်ကြီးအောင် လုပ်ပြ၊ လူရှေ့မှာ အင်မတန် ဝိနည်းလေးစားတဲ့ ပုံနဲ့ နေပြတတ်တယ်။ ပြီးတော့မှ အခွင့်အရေးကို အမိအရ ‘ဟပ်’ယူပြီး ဘုန်းကြီးဝတ်နဲ့ ချမ်းသာအောင် လုပ်တတ်တယ်။ တကယ့် စာပေပို့ ချပြီး သာသနာပြုနေတဲ့ စာချဘုန်းကြီးတွေ သူတို့လောက်မစွံဘူး။

သူ့လူ သူ့တပည့် အသိုင်းအဝိုင်းမှာတော့ ဆရာကြီးပေါ့။ တစ်ခါက တောထွက်တစ်ပါး ပြောပုံက ‘... ဆရာတော် (သူက နာမည်အတိ အကျပြောပါတယ်)ဆိုရင် အမေရိကမှာ နေတာနှစ်နှစ်ဆယ်လောက် ရှိပြီ။ သာသနာပြုနေတယ်လို့ တော့ ဆိုတာပဲ။ စာလည်း တတ်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒကာဒကာမတွေ သြကာသကလေးတောင် မရရှာကြဘူး။ တပည့်တော်ရောက်မှ ကိုယ့်နည်း ကိုယ့်ဟန်နဲ့ ကြိုးစားလို့ သြကာသ ကလေး၊ မေတ္တသုတ်ကလေးကို ရသွားကြတာ။ ဒီကဒကာဒကာမတွေ သိပ်သနားစရာ ကောင်းတယ်’တဲ့။ သူမဆင်မခြင်ပြောတဲ့ ဆရာတော်ကို သံဃာတွေ ဘယ်လောက် လေးစားတယ်ဆိုတာကို စာသင်တိုက် မှာ မနေဖူးတဲ့ တောထွက်ခမျာ သိရှာပုံမပေါ်ဘူး။

ဟုတ်ပါတယ် ...သိမ်မွေ့ပြီး ကိုယ့်ကို နှိမ့်ချတဲ့ ကြည်ညိုဖွယ်ဂုဏ်ဆောင် တောထွက်တွေလည်း ရှိပါတယ်။ တောထွက်လည်း ရဟန်းပဲ ဖြစ်လို့ ကြည်ညိုသူ ဥပါသကာအနေနဲ့ ထောက်ပံ့ လှူဒါန်းရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ဘုန်းကြီးတစ်ပါးကို ဆရာတင် ကိုးကွယ်ရာမှာတော့ အဲဒီဘုန်း ကြီးက ကိုယ့်ကို လောကုတ္တရာရေး ဗဟုသုတ ဘယ်လောက် ပေးနိုင်မလဲဆိုတဲ့ အသိမျိုး ရှိသင့်တယ်။ လက်သမားလုပ်တတ်လို့ ပန်းပုထု တတ်လို့ ဆရာတင်ရင် တော့လွဲတာပဲ။

ကျောင်းထိုင်ဘုန်းကြီးအင်္ဂါ

ပရိသတ်နဲ့ နေမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပြည့်စုံရမယ့် အင်္ဂါငါးရပ်ရှိပါတယ်။ အဲဒါ တွေက ‘ဆယ်ဝါပြည့်တင်း၊ ဝိဘင်းနှစ်ဖြာ၊ ကမ္မာကမ္မ၊ ခန္ဓကပုဒ်၊ နာမ်ရုပ်ပိုင်ပိုင်၊ ဟောစွမ်းနိုင်ကျောင်းထိုင်ငါးအင်္ဂါ’တဲ့။

၁) ဆယ်ဝါပြည့်တင်းအရ ဘုန်းကြီး ဝတ်ပြီးလို့ လူမထွက်ဘဲ ဆယ်နှစ် ဆက်တိုက်နေပြီးမှ ကျောင်းထိုင်ရတယ်။

၂) ဝိဘင်း နှစ်ဖြာ အရ ရဟန်းတို့ရဲ့ ဝိနည်းတွေကို ဖော်ပြတဲ့ ပါရာဇိကဏ်နဲ့ ပါစိတ် ပါဠိတော်တွေကိုသင်ကိုသင်ရတယ်။

၃)ကမ္မာကမ္မအရ ပဉ္စင်းခံ ကထိန်ခင်းစတဲ့ ဘုန်းကြီးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အလုပ်တွေကို လုပ်တတ် အောင်ညွှန်ပြတဲ့ မဟာဝါပါဠိတော်ကိုသင်ယူရတယ်။

၄)ခန္ဓကပုဒ်အရ ဧည့်သည် ရဟန်းအပေါ် ကျောင်းနေရဟန်းများ ပြုရမယ့် ကျင့်ဝတ်၊ ဝါ ကြီးသူကို ဝါငယ်သူက ကျင့်ရမယ့် ကျင့်ဝတ် စတာတွေကို ဖော်ပြတဲ့ စူဠဝါ၊ ပရိဝါပါဠိတော်တွေကိုလည်း သင်ယူထားရတယ်။ အားလုံးခြုံရင် ဝိနည်းငါးကျမ်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတွေကို လေ့လာထားရ မယ်။ ဒါမှသာ ကိုယ်တိုင်လည်း ကျင့်သုံး၊ ကိုယ့်ကိုမှီပြီး ရဟန်းပြုလာ တဲ့ တပည့်တွေကိုလည်းသင်ပြပေးနိုင်မှာပေါ့။

၅) နာမ်ရုပ်ပိုင်ပိုင်ဟော နိုင်ဖို့ဆိုရင် တရားမထိုင်ဖူးတောင် အနည်းဆုံး အဘိဓမ္မာအခြေခံကို သင်ဖူးရမယ်။ စကားမစပ်၊ အဘိဓမ္မာသင်တန်း တက်ဖူးလို့ အတော် အတန် အဘိဓမ္မာဗဟုသုတရှိတဲ့ ဒကာတစ်ယောက်ကို ကျောင်းထိုင် တောထွက်က ‘အရူပငါးဘုံပါ’လို့ ဇွတ်ငြင်းနေတာကို နားနဲ့ ဆတ်ဆတ် ကြားဖူးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် ‘တစ်မျိုးကြီး’ပဲပေါ့။ ပေါက္ကံမောင်ချို ဆုံးမစာကတော့ ‘စကားတတ်၏၊ ပါဌ်ကားမပြေ’တဲ့။

၄၉။ ရေစျေးထက် ဝိုင်စျေးပေါပေမယ့်

မေ ၆၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့ မြန်မာလူမျိုးအများစုမှာ အရက်သေစာကို အလွန် နှစ်ခြိုက်တတ်ပါသည်။ တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ ဘုရားရှင်ထံ၌ သီလခံ ယူပြီး ဘယ်အချိန်ထိ ထိုသီလကို စောင့်ထိန်သင့်သလဲ ဆိုတာနှင့် အကယ်၍ ထိုသီလကို ချိုးဖောက်ပါက အဘယ်သို့သော အပြစ်ကို ခံစားရမည်ဆိုတာကို သိလိုပါသည်။ နောက်ပြီး အရက်သောက်ပြီး ဘုရားရှိခိုးသင့်မသင့်သိလိုပါသည်ဘုရား၊ အကျိုးအပြစ်ကို ရှင်းပြပေး စေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

မျိုးဦးမောင် (စင်ကာပူ)

-------------------

ဝိုင်စျေးပေါတဲ့ နိုင်ငံ

မကြာခင်က ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်းကို လေ့လာနေတဲ့ ဗစ်ဗီယန်အမည် ရတဲ့ ပြင်သစ်အမျိုးသမီးတစ်ယောက်နဲ့ တွေ့တယ်။ သူကဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုစပြီး လေ့လာကတည်းက အရက်မသောက်တော့ဘူးတဲ့။ အခုဆို သူ အရက်မသောက်တာ ခုနစ်နှစ် ရှိပြီတဲ့။ ငယ်ငယ်တုန်းက အရက် သောက်ခဲ့တာက အပြစ်ကို မသိတာရယ်၊ ပြင်သစ်မှာ သောက်ရေက ဝိုင်ထက် ပိုစျေးကြီးတာရယ်ကြောင့် မိဖတွေနဲ့ အတူ မလွှဲသာလို့ သောက်ခဲ့တာတဲ့။ မကောင်းဘူးဆိုတာကိုတော့ အဲဒီတုန်းကပင် သိပါတယ်တဲ့။ ရေအစား ဝိုင်ကို သောက်ရေအဖြစ် သောက်ရတဲ့ နိုင်ငံက လာတဲ့ ဒီအမျိုးသမီးရဲ့အတွေးအမြင်က တကယ့်အံ့သြစရာပါပဲ။

အရက်သေစာကို သူတို့ရဲ့ယဉ်ကျေးမှု၊ သူတို့ရဲ့ဘာသာတရားက ကျေကျေနပ်နပ်ကြီး ခွင့်ပြုထားပေမယ့် အတွေးအခေါ် လွတ်လပ်ပြီး ဘဝအဓိပ္ပာယ်ကို ရှာမှီးကြတဲ့ အနောက်တိုင်းက ပညာတတ် အသိုင်း အဝိုင်းက လူတော်တော်များများဟာ အရက်သောက်တာကို မကောင်းဘူးလို့ နားလည်ကြတယ်။ ပြုပြင်သင့်တာကို ပြုပြင်ရမယ်လို့ အမှန် အတိုင်း သိပြီးပြုပြင်ဖို့လည်း ဝန်မလေးလို့ သူတိုတွေ ကြီးပွားကြတာ။

ဒီလို မပြောပါနဲ့

‘မြန်မာအများစု အရက်ကို အလွန်ကြိုက်တယ်’ ဆိုတဲ့ စကားကို ဘုန်းကြီး မကြိုက်ဘူး။ ဝမ်းနည်းပါတယ်။ ကြည့်မိသမျှ မြန်မာရုပ်ရှင် အများစုမှာ မင်းသားတွေ (တစ်ခါတစ်ရံ မင်းသမီးတွေတောင်) အရက် သောက်ခန်းတွေ ပါနေလို့ ခုခေတ် မြန်မာပြည်မှာ အဲဒီလို အယူအဆ မျိုးတွေ ဖြစ်နေသလားလို့ ထင်မိတယ်။ ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံရေး စီးပွားရေး ကပ်ဆိုးကြီးနဲ့ ကြုံနေလို့ အဲဒီလို ပြောင်းပြန် တွေးမိတာလား။ မစဉ်းစားတတ်ဘူး။ တိုင်းပြည်ကိုဖျက်မယ့် အယူအဆပါ။

အနာဂတ်မှာ နိုင်ငံကို ထူထောင်မယ့် လူငယ်တွေ ဒီအယူအဆကို ခေါင်းထဲက အကြွင်းမဲ့ ထုတ်ပစ်ပါ။ ဘာကြောင့်ဆို သေသောက်ကြူးတို့ တိုင်းပြည်ဘယ်လိုနည်းကြီးပွားနိုင်မလဲ။ ဓားဓားချင်း လှံလှံချင်းဆိုတဲ့ အဆင့်ပဲရှိနေမှာ။ မြန်မာတွေ အရက်ကိုမကြိုက်ဘူး။ အရက်သောက် တာကို မြန်မာတွေ ကဲ့ရဲ့တယ်၊ အရက်သမားကို မြန်မာတွေ စက်ဆုပ်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကို ဗုဒ္ဓဝါဒရောက်ကတည်းက ပုဂံပင်းယ အင်းဝ တောင်ငူ ညောင်ရမ်း ကုန်းဘောင် ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ လူတိုင်းကို ကလေးပေါက်စ အရွယ်ကပင် အရက်မသောက်ဖို့ ဆုံးမလာခဲ့တာပါ။

သီလယူပြီးနောက်

ငါးပါးသီလဆိုရင် ခံယူပြီးနောက် သေတဲ့ အထိ အချိန်အကန့်အသတ်မရှိ စောင့်ရမှာ။ ရှစ်ပါး ကိုးပါး ဆယ်ပါးသီလဆိုရင် တော့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေ အနေထိ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ကန့်သတ်ပြီး စောင့်သုံးနိုင်ပါတယ်။ အနည်းဆုံး တစ်ရက် (၂၄ နာရီ)ကနေ တစ်ပတ် ဆယ်ရက် တစ်လ သုံးလ ပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကာလပရိယန္တဆိုတဲ့ တစ်ထိုင် ဥပုသ်သီလမျိုးကိုတော့ ‘အားမကျ’ပါဘူး။ ငါးပါးသီလထဲက သူ့အသက်ကို သတ်ရင် ကိုယ့် အသက်တိုမှာပဲ။ သူတစ်ပါးပစ္စည်းကိုမတရားယူထားရင် တစ်နေ့မွဲမှာ ပဲ။ သူ့အိမ်ယာကို ကျူးလွန်ရင် ‘both ’ သို့မဟုတ် ‘ဘာမှန်းမသိ’ တွေ ဖြစ်မယ်။ လိမ်ရင် ကိုယ့်ကို သူများ မယုံတော့ဘူး။ သေသောက်ရင် အနည်းဆုံး ရုံးရောက် ဂတ်ရောက်ဖြစ်မယ်၊ ဒရိုင်ဗာလိုင်စင် အသိမ်းခံ ရမယ်။ ‘သေအရက် သောက်ခြင်းကို မှီဝဲလျှင် ကြိမ်ဖန် များစွာပြုလျှင် အပါယ်လေးဘုံ၌ ဖြစ်ရ၏။ အရက်သောက်သူသည် လူဖြစ်လာသော်လည်း အနည်းဆုံးရူးသွပ်မှုအကျိုးကိုရတတ်၏ (အံ၊၃၊၇၈)’။

အရက်သောက်ပြီးနောက်

ဘုရားမကြိုက်တဲ့ အလုပ်ကို လုပ်ပြီးမှ အဲဒီဘုရားကို ရှိခိုးလို့ ဘာအကျိုးရှိမှာလဲ။ ဘုရားရှိခိုးကိုတောင် ဖြောင့်အောင် ဆိုနိုင်အုံးမှာလား။ ဘုရားကို မရိုသေရာ ရောက်တယ်။ သတ္ထုအဂါရဝ ဖြစ်လို့ ငရဲတောင် ကြီးအုံးမှာ။ ဒါကြောင့် အရက်သောက်ပြီးရင် Please စကားမပြောဘဲ အိပ်နေလိုက်။ အဲဒါအပြစ်ကင်းလို့ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

50. Shunyatavāda

May 20, 2008.

-------------------

Dear Sayadaw,

I have a question about Emptiness. I am really confused about what does Emptiness really mean in Buddhism? What does it mean to have an Emptiness? Does Emptiness mean things are lack of inherent characters? Could you explain me more about Emptiness?

Aye Chan

-------------------

Emptiness

The word Emptiness is a translation of Pali word Suññata (Skrt. Shunyata). Emptiness here means non-substantiality, void, latency, and relativity. This idea belongs to Madhyamika (The Middle Way) School of Mahāyāna Buddhism. This concept of emptiness was systematized by Nāgarjuna who founded the mentioned School in the 2 nd century A.D..

It is said that Nagarjuna received the doctrine of Emptiness (Shunyata) from dragon's king beneath the ocean. SahharmaPundarika Sutraand the Prajnapāramitā Sutras are the texts of this school.

In his small book Madhyamika-Kārika, Nāgarjuna proved that everything is void. According to him, a living entity, being not more than a temporary union of the five aggregates, cannot be said to have an absolute self which is unchanged, and that because the dharmasor elements of existence arise through dependent origination, they have no unchanging self-nature too.

The practical implications lie in the rejection of attachments to transient phenomena and to the egocentricity of one who envisions himself as being absolute and independent of all other existences.

taste the original idea of Emptiness as stated in this Sutra:

The Heart Sutra

There are forty Sutras that constitute the Prajnapāramitagroup of Sutras. One of the most important sutras is the Heart (Hridaya) Sutra. Here you can

I ha sariputra rupam sunyata sunyataiva rupam, rupan na prithak sunyata sunyataya naprithagrupam,yadrupamsa sunyata yasunyatātad rupam; evameva vedana-samjna-samskāra-vijnānam.

Here, O Sariputra, bodily-form is voidness; verily, voidness is bodilyform. Apart from bodily-form there is no voidness; so apart from voidness there is no bodily-form. That which is voidness is bodily-form; that which is bodily-form is voidness. Likewise (the four aggregates) feeling, perception, mental imaging, and consciousness (are devoid of substance).

Iha sāriputra sarva-dharmah sunyata-laksanā, anutpannā aniruddhā, amalā avimalā, anunāaparipurnah.

Here, O Sariputra, al phenomena of existence are characterized by voidness: neither born nor annihilated, neither blemished nor immaculate, neither deficient nor overfiled. (Sutra Translations, p. 34)

Empty World (Suññataloka) Sutta

In Theravada tradition, there is a Sutta caled Suññaloka (San 2, p. 279). According to this Sutta, once Ananda asKed the Buddha, "Venerable Sir, it is said, 'Empty is the world, empty is the world.' In what way, Sir, is it said, Empty is the world?" Then the Buddha answered,

It is, Ananda, because it is empty of self and of what belongs to self that it is said, ' Empty is the world'. And what is empty of self and of what belongs it self? The eye, Ananda, is empty of self and of what belongs to self. Forms are empty of self and of what belongs to self. ... Whatever feeling arises with mind-contact as condition --- weather pleasant or painful or neither-painful-nor-pleasant --- that too is empty of self and of what belongs to self. (Sanyutta nikayatranslation, p. 1163)

Here the Buddha means that there is no self, nor anything pertaining to self in this world. Therefore, the world is empty (suñño loko).

Analysis

From the carefuly study of the two original Suttas, the Emptiness doctrine given by NagarMuna is closely linked to the Suññataloka Suttaof Samyutta nikaya and to that of Dependent Origination (Paticcasamuppāda). It is said that the Madyamika-vadins extended their doctrine into Māyā (opposite of Essential absolute which is the Dharmakāya) and Tantaric idea (which later becomes Tibetan Buddhism), and they have developed it into a deep psychology and philosophy.

It should be noticed that Madhyamika (the Middle Way) here means the concept which is free from the two extremes of neither existence nor non-existence, neither soul nor no-soul, and so forth while the Theravada's Middle Way means the two extremes of self-mortification and self-indulgent. The diference between the two is that the former deals with the concept and the latter with the practice.

၅၁။ အရိမေတ္တေယျ

မေ ၂၆၊၂၀၀၈။

----------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာ အရိမေတ္တေယျ အမည်ဖြင့် ဘုရားတစ်ဆူ ပွင့်ဦးမည်ဟု ကြားဖူးပါသည်။ အရိမေတ္တေယျဘုရားလောင်းသည် ခုအချိန်၌မည်သည့် ဘုံဘဝတွင် ရောက်နေပါသနည်း။ လူ့ပြည်မှာလော နတ်ပြည် မှာလော ဟူသည်ကို သိလိုပါသည်။ ဤဘုရားလောင်း အကြောင်းကို ထေရဝါဒကျမ်းဂန်မှာ ပြဆိုချက် ရှိပါသလား။ မဟာယာန အယူအဆ ဖြစ်သည်လော ဆိုသည်ကိုလည်း သိလိုပါသည်။

ရိုသေစွာဖြင့်Dr. မြင့်သိမ်းကြူ

-------------------

ထေရဝါဒကျမ်းဂန်အဆို

‘ရဟန်းတို့၊ (ဤဘဒ္ဒ ကမ္ဘာတွင်) အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ (အရဟံအစ ဘဂဝါအဆုံး ဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့်ပြည့်စုံ သော) မေတ္တေယျမည်သော ဘုရားရှင်သည် ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ (ဒီ၊၃၊၈၃။ ဗုဒ္ဓဝံသ၊၃၈၂)’။ အဲဒီ မူရင်းပါဠိတော်တွေအရ ဒီကမ္ဘာမှာ ကကုသန္ဓ၊ ကောဏာဂမန၊ ကဿပနဲ့ ဂေါတမလို့ ဘုရားလေးဆူ ပွင့်တော် မူပြီး ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ နောက်ဆုံး မေတ္တေယျဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူအုံး မယ်ဆိုတာကိုသိမှတ်ရပါတယ်။

မေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းဟာ ယခုအခါမှာ တုသိတာ နတ်ပြည် မှာ နတ်အပေါင်း ခြံရံပြီး စံနေပါသတဲ့ (မဟာဝံသ ၅ဝး၄၇)။ ထေရဝါဒ အစဉ်အလာမှာ ဖော်ပြ လက်ခံထားတဲ့ မေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းရဲ့ အကြောင်းအရာကတော့ ဒီမျှပဲဖြစ်ပါတယ်။

လလိတဝိတ္ထာရ (မြောက်ပိုင်းဗုဒ္ဓဝင်)အဆို

ဂေါတမ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ (သေတကေတု) နတ်သားသည် လူ့ပြည်သို့ သက်ဆင်း၍ ပဋိသန္ဓေ ယူခါနီး၌ တုသိတာ နတ်အပေါင်းတို့သည် ငိုကြွေးလျက်အလောင်းတော်မြတ်အား ‘အရှင်နတ်သား၊ တုသိတာ နတ် ဘုံသည် အရှင်နတ်သား မရှိလျှင် တောက်ပမည် မဟုတ်ပါ’ဟု ဆိုကြ၏။ ထိုစဉ်အခါ အလောင်းတော်က ‘(ငါ မရှိသည်နောက် သင်နတ် အပေါင်းတို့အား ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ အရိမေတ္တေယျ နတ်သားက တရား ဟောတော်မူပါလိမ့်မည်’ဟုနှစ်သိမ့်စကားဆို၏။

ယင်းနောက် သေတကေတု နတ်သားသည် မိမိ၏ ဦးခေါင်းမှ ပိုးသားခေါင်းဆောင်းကို ချွတ်ပြီး မေတ္တေယျဘုရားလောင်း၏ ဦးခေါင်း ပေါ်၌ ဝတ်ဆင်ပေးလျက် ‘အရှင်နတ်သား၊ သင်သည်ကား ငါ၏နောက် ၌ ဗောဓိညဏ်ကို ရမည့်သူပါတည်း’ဟု မိန့်ဆို၏ (Lalitavistrara, Tran. by Bijoya Goswami, p.46)။

အရှင်မဟာကဿပ နဲ့ မေတ္တေယျ

အသောကဝဒါနနဲ့ ဒိဗျာဝဒါန သက္ကတမှတ်တမ်းတွေအရ အရှင်မဟာ ကဿပထေရ်ဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူခါနီးမှာ ဂယာမြို့အနီးက ကုက္ကုဋ ပါဒဂိရိတောင်ကို တစ်ပါးတည်း ကြွတော်မူတယ်။ ဒီနောက် ဂူတစ်ခု အတွင်းတင်ပလင်ခွေထိုင်ပြီးဒီခန္ဓာကိုယ်သည်မေတ္တေယျဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူသည်အထိမပျက်မစီးတည်နေပါစေလို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြုပြီးနိရော ဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတယ်လို့ ဆိုတယ်။

အဲဒါကြောင့် အရှင်မဟာကဿပရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာဟာ အဲဒီဂူထဲမှာ မေတ္တေယျဘုရားရှင် ပွင့်တဲ့ အချိန်ထိ မပျက်မစီး တည်ရှိနေပါလိမ့်မယ်။ ဂေါတမဗုဒ္ဓဟာ အသက်ထင်ရှားရှိစဉ်က မိမိရဲ့ ပံ့သကူ နှစ်ထပ် သင်္ကန်းကို အရှင်မဟာကဿပရဲ့ နှစ်ထပ်သင်္ကန်းနဲ့ လဲလှယ်ခဲ့တယ်။ အဲဒီ ဗုဒ္ဓဂေါတမရဲ့ နှစ်ထပ်သင်္ကန်းဟာ အရှင်မဟာကဿပနဲ့ အတူ ရှိနေမှာဖြစ်ပြီး မေတ္တေယျဘုရား ပွင့်ချိန်မှာ မေတ္တေယျဘုရားရှင်ကို အဲဒီ နှစ်ထပ်သင်္ကန်းကို လွှဲပြောင်း ပေးအပ်မယ်လို့ လဲ ဆိုတယ်။ (Hellmuth Hecker, Great Disciples of the Buddha, p.132)

မေတ္တေယျ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု

အရိမေတ္တေယျဘုရားလောင်းအကြောင်းကို ထေရဝါဒကျမ်းဂန်တွေမှာ သာမန်သာ ဆိုပေမယ့် သဒ္ဓမ္မပုဏ္ဍရိကသုတ်နဲ့ ဝဇိရစေဒိကာ သုတ်လို မဟာယာနသုတ္တန် အများစုမှာတော့ အရိမေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းကို အဆင့်မြင့် အဝလောကိတေသွာရ၊ မဉ္ဇူသီရိနဲ့ အမိတာဘာ ဘုရား လောင်းတွေနဲ့ တန်းတူထားတယ်။

ဒါပေမယ့် ထေရဝါဒ အစဉ်အလာမှာလည်း အရိမေတ္တေယျ ဘုရား လောင်းနဲ့ ဆိုင်တဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်ပြီး နောက် ရာစုနှစ် သုံးခုထက် မစောဘဲ အေဒီ နှစ်ရာစုကနေ ရှစ်ရာစု အချိန်ထိ အင်မတန် သြဇာလွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသခေတ် အေဒီ ငါးရာစုမှာ မေတ္တေယျ ဘုရားလောင်း သြဇာလွှမ်းမိုးမှုဟာ အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်ခဲ့ကြောင်း ဆိုပါတယ် (John C. Holt, Anagata vamsa Desana, Trans. Intro. p. 2)။

အသောက၊ ဒုဋ္ဌဂါမဏိ၊ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ

အနာဂတဝံသဒေသနာကျမ်း (စာ၊၄၇)အရ အိန္ဒိယ ဧကရာဇ်အသောက မင်းကြီးဟာ မေတ္တေယျဘုရားရှင်ရဲ့ အဂ္ဂသာဝက တစ်ဆူ ဖြစ်လာမယ် လို့ ဆိုတယ်။ မဟာဝံသကျမ်း (မဟာဝံသ၃၂း၈၃)အရ ဧဠာရကျေး မင်းကို အောင်နိုင်ပြီး သီဟိုဠ် တစ်ကျွန်းလုံးကို စည်းရုံးနိုင်ခဲ့တဲ့ သူရဲကောင်း ဘုရင် ဒုဋ္ဌဂါမဏိမင်းကြီးဟာ နောက်ဆုံးဘဝမှာ အရိမေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းရဲ့မိသားစုမှာပြန်လည်မွေးဖွားမယ်။

ထေရဝါဒ အဋ္ဌကထာကျမ်းပြု ဆရာကြီး အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသဟာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကို ရေးစဉ်က ပထမစာမူ နှစ်စောင်ကို နတ်ဒေဝါ တို့ ဝှက်ထားပြီး တတိယအကြိမ် စာမူရေးပြီးမှ ပြန်ပေးလို့ သုံးစောင် လုံးကို တိုက်ဆိုင်ကြည့်ရာမှာ တစ်လုံး တစ်ပါဒမျှ ကွဲလွဲတာ မရှိလို့ သံဃာတွေက အရှင်မြတ်ရဲ့ မှတ်ဉာဏ်ကြီးကျယ်မှုကို အံ့သြပြီး ‘ဤပုဂ္ဂိုလ်ကား မေတ္တေယျဗုဒ္ဓ လောင်းလျာ ဧကန်ဖြစ်ပေ၏’လို့ ချီးမွမ်းကြတယ် (မဟာဝံသ၃ရး၂၄၂)။

မေတ္တေယျဗုဒ္ဓကို ဖူးလိုသူ

မဟာသံဃရက္ခိတ မထေရ်ဟာ အသက်ရှစ်ဆယ်အရွယ် ပျံလွန်ခါနီး သေရာညောင်စောင်းပေါ် လဲလျောင်းနေစဉ်လူနာသတင်း လာမေးကြ တဲ့ ရဟန်းတွေက အရှင်မြတ်သည် ရဟန္တာ ဖြစ်ပါပြီလားလို့ မေး လျှောက်ကြရာမှာ ‘မဖြစ်သေးပါ’လို့ ရိုးသားစွာ ဖြေတယ်။ ဒီတော့ အလုပ်အကျွေး ပြုနေတဲ့ ရဟန်းငယ်က ‘အရှင်ဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီ ဆိုပြီး များစွာသော လူတွေ ဝေးလံတဲ့ အရပ်တွေက လာရောက်ပြီး အရှင်ဘုရားကို ဖူးမြော်နေကြပါတယ်။ သူတို့တွေ အရှင်ဘုရား ရဟန္တာ မဖြစ်သေးဘူးလို့ သိသွားရင် စိတ်မချမ်းသာ ဖြစ်ကြမှာပဲ ဘုရား’လို့ လျှောက်လိုက်တယ်။

ဒီတော့မထေရ်ကြီးက ‘ငါက မေတ္တေယျ ဘုရားရှင်ကိုဖူးဦးမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ပြီး ဝိပဿနာ မတင်ရှုဘဲနေခဲ့တာ။ ကဲလေ .. ဒါဖြင့်ငါကို ထူပေးစမ်းကွဲ့’လို့ ဆိုတယ်။ ပြီး နာမကျန်းဖြစ်နေတဲ့ မထေရ်ကြီးဟာ ဝိပဿနာ တင်ရှုတဲ့ အတွက် ရဟန်းငယ်ထွက်သွားပြီးလို့ မကြာခင်မှာဘဲ ရဟန္တာဖြစ် သွားတယ်။ အဲဒီနောက် လက်ဖျစ်တီးပြီး အရဟတ္တ ဖိုလ်ကို ရပြီဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတဲ့ အခါ ရဟန်းသံဃာ ပရိသတ်က မထေရ်ကြီးကို ချီးမွမ်းအံ့သြတယ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၄၄)’။

ဆုတောင်းအထူး

အေဒီ ၁၂ ရာစု သီဟိုဠ်မှာ သာသနာတော် သန့်ရှင်းရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ ဝိနယသင်္ဂဟအဋ္ဌကထာ၊ သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ၊ အင်္ဂုတ္တရဋီကာကျမ်း တွေကို ပြုစုသွားတဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ‘ကျမ်းပြုကုသိုလ်ကြောင့် ဒုတိယဘဝမှာ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှာ သူတော်ကောင်းနတ် ဖြစ် လျက် နတ်အဖြစ်နှင့်ပင် သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုရပြီး အရိမေတ္တေယျ ဘုရားရှင် ပွင့်ချိန်မှာ ထိုဘုရားရှင်၏ တရားကိုနာပြီး အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရပါလို၏’ဆုတောင်းပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အဲဒီဆုတောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရှင်မြတ်ရေးတဲ့ ဝိနယသင်္ဂဟအဋ္ဌကထာရဲ့ အဖွင့်ဋီကာကို ပါဠိဘာသာနဲ့ ရေးသားခဲ့သူ မြန်မာနိုင်ငံသား တောင်ဖီလာဆရာတော်က ဘဝင်ကျဟန် မတူဘူး။ ‘သောတာပန်တို့မည်သည် ကာမဘုံမှာခုနစ်ဘဝသာနေရခြင်း၊ တာဝ တိံသာ နတ်တို့၏ အသက်နှင့် ဘဝပေါင်း အထောင်မက နေပြီးမှသာ မေတ္တေယျဘုရားရှင် ပွင့်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် မသင့်မြတ်ဘူး’လို့ ဆရာတော်ကမှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ် (ဝိနယာလင်္ကာရဋီကာ၊ နိဂုံး)။

နှစ်ဂိုဏ်းလုံး လက်ခံ

မဟာယာနတွေက အထွတ်အထိပ်ထားတဲ့ အဝလောကိတေသွာရ၊ မဉ္ဇူသိရိ၊ အမိတာဘာ၊ ဝဇိရပါဏိ စတဲ့ ဘုရားလောင်းတွေ အကြောင်းကို ထေရဝါဒကျမ်းဂန်တွေမှာ မတွေ့ရဘူး။ စကားမစပ်၊ မဉ္ဇူသီရိဆိုတဲ့ နာမည်ကိုတော့မူလဋီကာ၊၂၊၄၈)မှာ တွေ့ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မေတ္တေယျ ဗောဓိသတ္တကတော့ ထေရဝါဒရော မဟာယာနပါ လက်ခံ ယုံကြည်တဲ့ တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားလောင်းဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ရဟန်းမှု

သိက္ခာကိုသာ၊ ကြည်ညိုဂရု၊ ရဟန်းမှုဟု၊ သက်စုယူစော၊ စိတ် သဘောဖြင့်၊ တတောဝင်ဝင်၊ တပင်ထွက်ထွက်၊ တချုံသက်၍၊ တခက်နေနား၊ ကျေးငှက်လားသို့၊ တရားဖြည့်ကြစေကုန်သော်။

၅၂။ ရဟန်းတို့ ရှိမခိုးကောင်းသူ

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ ရဟန်းသံဃာတော် များ ရှိမခိုးကောင်းသည့် နေရာဌာန ဆယ်မျိုးရှိသည်ဟု ကြားဖူးပါ သည်။ တကယ်ရှိသည်ဆိုလျှင် ဘယ်လို နေရာတွေ ဖြစ်ကြောင်း ဖြေ ကြားပေးစေလိုပါသည်။ နောက်ပြီး လယ်တီဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ ဗျာဓိဒုက္ခအကြောင်းကဗျာကိုလည်း ကြားဖူးရုံသာရှိသဖြင့် ဖော်ပြပေး စေလိုပါသည်။

ကျော်လေး၊ ရုရှား

-------------------

ရှိခိုးခံခြင်း

ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ လူ့အဆင့်အတန်းကို အသက်ကြီးတာနဲ့ မဆုံးဖြတ်ပါဘူး။ အကျင့်သီလနဲ့ ပဲ ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ စောင့်ထိန်းနေတဲ့ သီလသိက္ခာပုဒ် တွေ များပြားလို့ ရဟန်းတွေကို လူတွေက ရှိခိုးကြရတာ။ ရဟန်းတွေ အချင်းချင်းလဲ ကိုယ့်ထက် ရဟန်းဖြစ်ချိန် အနည်းဆုံး မိနစ်ပိုင်း လောက်ပင် ကြီးစေ၊ ငယ်သူက ကြီးသူကို ရှိခိုး အရိုအသေ ပေးရပါတယ်။ ကိုယ့်ထက်ကြီးပေမယ့် ရှိခိုးစရာမလိုတဲ့ ရဟန်းမျိုးလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီ ရဟန်းမျိုး အပါအဝင်ရဟန်းတို့ ရှိမခိုးကောင်းသူဆယ်မျိုးကို ဝိနည်း စူဠဝါပါဠိတော် (ဝိ၊၄၊၃၁၁) မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ အဲဒါ တွေကို အကျဉ်းချုပ် ရေတွက်ပြရရင်

ရဟန်း ရှိမခိုးကောင်းသူ ၁၀ မျိုး

၁။ မိမိထက်သိက္ခာငယ်တဲ့ ရဟန်း (မိမိနောက်မှရဟန်းပြုလာသူ)

၂။ အနုပသမ္ပန္န (လူနဲ့ သာမဏေ)။ ရဟန်းဟာမိမိထက် ကြီးငယ်မဟူလူ တွေနဲ့ သိက္ခာမတင် (သိမ်ထဲဝင်ပြီး ရဟန်းမခံရသေး)တဲ့ သာမဏေ တွေကို ရှိမခိုးကောင်းဘူး။

၃။ မိမိထက် သိက္ခာကြီးပေမယ့် အဓမ္မဝါဒီ နာနာသံဝါသ (အဓမ္မကိုဓမ္မလို့ ဆိုပြီးယင်းဝါဒကိုမစွန့်သရွေ့ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံမှု မပြုကောင်းတဲ့ သို့မဟုတ် အယူမှားကို မစွန့်လို့ နှင်ထုတ် ထားတဲ့ အပယ်ခံရဟန်း)။ ဥပမာဆွမ်းစားတာလည်းကာမဂုဏ်၊ မေ ထုန်မှီဝဲတာလည်း ကာမဂုဏ်၊ ကာမဂုဏ်ချင်းအတူတူ ရဟန်းဟာ ဆွမ်းစားကောင်းသလို မေထုန်ကိုလည်း မှီဝဲကောင်းတယ်လို့ ဆိုခဲ့တဲ့ အရိဋ္ဌ ရဟန်းလို အယူမှားနေတဲ့ ရဟန်းကို အဲဒီအယူကို မစွန့်သရွေ့ ရဟန်းငယ်က ရှိမခိုးကောင်းဘူး။

၄။ မာတုဂါမ (မိမိထက် အသက် သိက္ခာကြီးတဲ့ ဘိက္ခုနီလို့ ခေါ်တဲ့ ရဟန်းမိန်းမတွေလည်းပါတယ်)။

၅။ ပဏ္ဍုက် ငါးမျိုး (ဥသူယ = သူတစ်ပါး မေထုန်မှုကို ကြည့်ပြီး အာသာပြေသူ။ ပက္ခ=လခွဲတစ်ကြိမ်လိင်ပြောင်းသူ။ အာသိတ္တ=သူ တစ်ပါးရဲ့ သုက်သွေးကို ခံတွင်းဖြင့် စုပ်ယူသူ။ သြပက္ကမိက = ဝှေးစေ့ သင်းထားသူ။ နပုံသက =မွေးရာပါကျားမ လိင်အင်္ဂါ မကွဲပြားသူ။ အဲ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ရဟန်းအဖြစ်နဲ့ ရှိနေခဲ့ရင် သိက္ခာကြီးပေမဲ့ ရှိခိုးစရာ မလိုဘူး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၇)။

၆။ သံဃာဒိသေသ် အာပတ်သင့်လို့ မကုစားဘဲ နေခဲ့တဲ့ ရက် အတိုင်းအတာထိပရိဝတ်ကျင့်နေတဲ့ ရဟန်း။

၇။ အဲဒီလိုကျင့်နေတုန်း အကြောင်းတစ်ခုကြောင့် တစ်ရက်ပျက်သွားလို့ အစက ပြန်ကျင့်နေရ တဲ့ ရဟန်း။

၈။ အဲဒီအာပတ်သင့်လို့ မာနတ်ကျင့်ထိုက်တဲ့ ရဟန်း။

၉။ အဲဒီအာပတ်သင့်လို့ သံဃာနှစ်သက်အောင် အပို မာနတ်ခြောက်ရက် ကျင့်နေတဲ့ ရဟန်း။

၁၀။ သံဃာဒိသေသ်ကို ကုစားဖို့ သိမ်ထဲမှာ သံဃာအပါးနှစ်ဆယ်နဲ့ အဗ္ဘာနကံဆောင်နေတဲ့ ရဟန်း။

ဗျာဓိဒုက္ခဘွဲ့

လယ်တီဆရာတော် ရေးတဲ့ လေးချိုးတွေ၊ တေးထပ်တွေ၊ မေတ္တာစာ တွေနဲ့ ဆုံးမစာတွေထဲမှာ ဗျာဓိဒုက္ခအကြောင်း အထူးဖော်ကျူးတာ တွေရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီကဗျာရဲ့စာပိုဒ်တိုလေးတစ်ခုလောက်ကို ဖော် ပြပေးလိုက်ရင် မေးလိုတဲ့ ကဗျာကို အတိအကျ ရှာဖွေပေးနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အနက်အဓိပ္ပာယ် အင်မတန် ကောင်းတဲ့ အလွတ်ရမိ နေသေးတဲ့ ဆိုပိမ့်မညှာ ဆုံးမစာထဲကစာပိုဒ်တိုကလေးကို ရေးပေး လိုက်ပါတယ်။ ဒီကဗျာပိုဒ်ကလေးကို ‘အထုပ်ပြင်ကဗျာ’လို့ ခေါင်းစဉ် တပ်ရင် ဆီလျော်မလားပါဘဲ။

အထုပ်ပြင်ကဗျာ

သေမင်းအစာ နင့်ခန္ဓာကို တဏှာဘီလူး အမှောင့်ပူး၍

အရူးပြင်ပြင်နင့်ကိုယ်ထင်၏။

နင်နှင့်မဆိုင်နင်ပိုင်မဟုတ်

နင့်ရုပ်နင့်နာမ်နင့်သန္တာန်ကို နင်ညာဏ်မစူး အပေါ်ဖြူး၍

မူးမူးမေ့မေ့ အများလေ့ဖြင့် နေ့ရက်အပုံ လွန်ခဲ့တုံပြီ။

အာရုံဝတ္ထု မီးစာစုကို မှုမှုရရနင်အားကျလည်း

ဓားပြသေမင်း သူ့တပ်နင်းက မငြင်းဆန်သာ

နင့်ခန္ဓာသည် ပြာပုံအတိ ဖြစ်လုနီးပြီ။

ရီးတီးရားတား သေ၍သွားလည်း တရားမကြွယ်

အထုပ်ငယ်လျက် အပါယ်စခန်း သွားမြဲလမ်း၌

တပန်းဟိုက်ဟိုက် တရှိုက်ငင်ငင် တငင်ငြိုငြို

ဆင်းရဲပိုလျက် ထိုထိုဘဝ အနန္တလျှင်

အစမဆုံးအများထုံးတည့်။

အထုပ်ဆိုတာ ကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်ဆည်းပူးထားတဲ့ ကုသိုလ်အစုကို ဆိုလိုတာပါ။ အထုပ်ကြီးလေမငြင်မငြိုချမ်းသာပိုလို့ ကောင်းလေပဲပေါ့။ ဒါကြောင့် ‘ယခုပင်လျှင် မအိုခင်က ကြိုတင်ကောင်းမှု ကြိုးစားပြုကြဖို့’ တိုက်တွန်းလိုရင်း ဖြစ်ကြောင်းပါ။

သတ္တဝါတို့သည် ကာမကြောင့် ကန်းနေကြ၏။ တဏှာ ကွန်ရက်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းခံနေ ရ၏။ တဏှာဖြင့် အုပ်မိုးခံနေရ၏။ မြှုံးဝမှာ ဖွဲ့မိနေသော ငါးကဲ့သို့မာရ်၏ အနှောင်အဖွဲ့ခံနေကြရ၏။

(ရာဟုလထေရာပဒန်)

၅၃။ ရိုးသားမှု ထွန်းကားအောင်

ဇွန် ၁၁၊၂၀၀၈။

--------------

ဆရာတော်ဘုရား၊ မြန်မာနိုင်ငံက နာမည်ကျော်တရားဟော ဆရာတော်တစ်ပါးရဲ့ စာအုပ် ငယ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အတွေးအမြင်တစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘဝင်မကျ ဖြစ်နေလို့ ပါဘုရား။ ဆရာတော်ဟာပဲရစ်မြို့ (ပြင်သစ်နိုင်ငံ)ကဟိုတယ် တစ်ခုမှာ တည်းခိုနေခိုက် သီဟိုဠ်လူမျိုး ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဟိုတယ် လုပ်သား ဒကာက နောက်တစ်ကြိမ် ပြင်သစ်ကို ကြွလာရင် သီရိလင်္ကာ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ တည်းခိုနိုင်အောင်စီစဉ်ပေးမယ်လို့ ဖိတ်ကြားပြီး သူ့ရဲ့ဖုန်းနံပါတ်နဲ့ အီးမေးလ်လိပ်စာတွေကို ပေးပါသတဲ့။

အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပရိသတ်ကိုဆရာတော် အသိပေးရေးထား ပုံက ‘အေး၊ ပြောပါ့မယ်လို့ တော့ ပြောလိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေ အနေအရ ပြောလိုက်တာပါ။ နှုတ်ကအဲဒီလို ပြောလိုက်ရပေမဲ့ စိတ်ထဲ ကတော့ သီဟိုဠ်ကျောင်းမှာ ဘယ်တော့မှ မတည်းဘူးကွ၊ ပဲရစ်မှာ မြန်မာကျောင်း ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးမယ်၊ နောက်တစ်ခေါက်ကျရင် မြန် မာကျောင်းမှာပဲ တည်းမယ်လို့ သန္နိဋ္ဌာန်ချလိုက်ပါတယ်’တဲ့။

တပည့်တော်ရဲ့ မေးခွန်းက စံပြ တရားဟော ရဟန်းတစ်ပါး အနေနဲ့ အဲဒီလို အတွင်းတစ်မျိုး အပြင်တစ်မျိုးနဲ့ မရိုးသားမှုကို ပေါ်လွင် စေတဲ့ ဟောပြောမှုမျိုး လုပ်သင့်ပါသလား။ ပရိသတ်ထဲက အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေက ဆရာတော်ကို အားကျပြီး အဲဒီအပြုအမူမျိုးကို အတုယူ သွားရင် ရိုးသားတဲ့ လူ့ဘောင်တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပါမည်လား။ တိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ကလေးဘဝကစပြီး အမှန်ကို ပြောတတ်အောင် ပြော ရဲအောင် စည်းကမ်းကို လိုက်နာအောင် လေ့ကျင့်ပေးပါတယ်။

ကြည်ညို ရိုသေလို့ သဒ္ဓါတရားနဲ့ ဖိတ်ကြားတာကို ရိုးသား ခံသာတဲ့ နည်းနဲ့ မပြောသင့်ဘူးလား၊ အနည်းဆုံး ပရိသတ်ကို အသိ ပညာ ပေးရာမှာ အတွင်းအပြင် မတူတဲ့ အတွေးအမြင်မျိုး ဖြစ်သင့်ပါ သလား။ ဆရာတော်ရဲ့အတွေးအမြင်ကိုသိပါရစေဘုရား။

မောင်ဝင်းကြူ (ထိုင်ဝမ်)

-------------------သူတို့ဆီကအမြင်

မေးသင့်တဲ့ မေးခွန်းပါ။ မြန်မာရုပ်ရှင်တွေထဲက မင်းသမီးမင်းသားတွေ လိမ်ပြောတာ၊ လူကြမ်းတွေက မင်းသမီးကို လမ်းမပေါ်မှာ လိုက်နှောင့် ယှက်တာ၊ ကလေးကို ကတိဖျက်တာ၊ နေရာမရွေး ဗျစ်ခနဲ တံတွေး ထွေးချတာ၊ ဇီးထုပ်ခွံ စက္ကူစုတ်တွေကို တွေ့ကရာ လွှင့်ပစ်တာတွေကို အမှတ်ရစေပါတယ်။ အနည်းဆုံး စင်္ကာပူလို နိုင်ငံလောက်မှာ နေဖူးရင် အဲဒီလို အပြုအမူမျိုးကို မကြိုက်နိုင်တော့ဘူး။ မေးခွန်းရှင်ရဲ့ ခံစားချက် ကကျယ်လွန်းလို့ ပဲရစ်ဧည့်သည်ကိစ္စကိုပဲ ဇောင်းပေးပါရစေ။

သူတော်ကောင်း

သူတော်ကောင်းဆိုတာ စိတ်ထဲမှာရှိတာကိုပဲ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုတတ် အောင် လေ့ကျင့်ပါတယ်။ အကန်းကို အကန်းကြီး ပြောရင် ခံနိုင်မလားလို့ စောဒက မတက်ပါနဲ့။ အဲဒီ သဘောမျိုးကို မဆိုလိုပါဘူး။ အတွေး အကြံ အပြောအဆိုနဲ့ အပြုအမူတွေကို တစ်ထပ်တည်း ဖြစ်အောင် ကြိုးစားတာကိုသာ ဆိုလိုတာပါ။ အဲဒီလို ဖြူစင်ရိုးသားလို့လည်း သူ တော်ကောင်းကို လူအများက လေးစားယုံကြည်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယထာဝါဒီ တထာကာရီ (နှုတ်မြွက်အတိုင်း လုပ်တတ်သူ) ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးပါ။ သူတော်ကောင်း စစ်မှန်ရင် အတွင်းစိတ်နဲ့ အပြင် သဘော တစ်ထပ်တည်း ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီးတွေ နေ့စဉ် ရွတ်ဖတ်တဲ့ မေတ္တသုတ်ထဲက ဥဇူစ (ဖြောင့်မတ်ခြင်း) သုဟုဇူစ (ကောင်း စွာဖြောင့်မတ်ခြင်း)ဆိုတာဟာ အဲဒီလို ဖြစ်ဖို့ ညွှန်ကြားတာပါ။ နှုတ်ကျွံရင်

ကြမ်းပေါက်ကျွံလို့ ဒဏ်ရာရရင် ခံရမှ တစ်ပတ်ပေါ့။ နှုတ်ကျွံရင် တော့ တစ်သက်လုံး ပြင်ရခက်တတ်တယ်။ တစ်ခါတုန်းက ဘီဘီစီ အသံလွှင့် ဌာနနဲ့ မေးဖြေခန်းမှာ ဘုန်းကြီးတစ်ပါးက ‘နိဗ္ဗာန်အရသာဟာ ဘာအရ သာနဲ့ မှမတူဘူး။ အလွန့်အလွန် ချိုမြိန်ချမ်းသာတယ်။ လက်တွေ့ခံစား ကြည့်မှ သိနိုင်တယ်’လို့ ပြောလိုက်တော့ မေးသူက ‘အဲဒီလောက် အတိအကျဆိုနိုင်တော့ အရှင်ဘုရား ကိုယ်တိုင်နိဗ္ဗာန်အရသာကို ခံစား ဖူးပါသလား ဘုရား’လို့ ဆက်မေးတော့ သူ့အဖြေက လေသံပြောင်းပြီး ကြောင်လည်လည် ဖြစ်သွားတာ ကြားလိုက်ရတယ်။

ဘုန်းကြီး ရဟန်းတွေ အထူးသတိထားသင့်တာ တစ်ခုရှိတယ်။

ဘာလဲဆိုရင် ရဟန်းတစ်ပါးဟာ လူတွေကို ‘ဒကာကြီးရေ၊ ကျုပ်ကတော့ ဆိတ်ငြိမ်ပြီး လူသူကင်းဆိတ်တဲ့ နေရာမှာပဲ ပျော်မွေ့တော့တယ်’လို့ ပြောမိလို့ အဲဒီလူက ပြောတဲ့ ဘုန်းကြီးကို စျာန်မဂ်ဖိုလ်ကို ရသူလို့ အထင်ကြီးသွားရင် အဲဒီဘုန်းကြီးဟာ ရဟန်းအဖြစ်က အလိုလို လျှောကျပြီး နောက်တစ်ဖန်ရဟန်း ဖြစ်မလာနိုင်အောင် အပြစ်ကြီးလေးတဲ့ သိက္ခာပုဒ် (ရဟန်းဥပဒေ)နဲ့ ငြိစွန်းသွားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါ။

တစ်ဖက်က အမြင်

လူတိုင်း ကိုယ်ပိုင် အတွေးအယူ ရှိတာမို့ တရားဟော ဆရာတော်ရဲ့ အယူအဆကို အမှားအမှန် မဝေဖန်လိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အတွင်းအပြင် ခြားနားတဲ့ သဘောထားကို စံပြဘုန်းကြီး တစ်ပါးအနေနဲ့ ပရိသတ်ရှေ့မှာ လှစ်မပြသင့်ဘူးဆိုတာကို ဘုန်းကြီး ထောက်ခံပါတယ်။ သီဟိုဠ်သား ဥပါသကာဟာ ဘုန်းကြီးကို ကြည်ညိုတဲ့ စိတ်ရင်းအမှန်နဲ့ ဖိတ် ကြားတာဖြစ်လို့ မဆိုင်တဲ့ နေရာမှာအဲဒီလို အတွေးမျိုးနဲ့ အမျိုးမာန် ဆိုတာကို ထုတ်မပြသင့်ဘူးလို့လည်း ဘုန်းကြီးယုံကြည်ပါတယ်။

ဘုန်းကြီးသာ ပဲရစ်ခရီးသည် တရားဟောဘုန်းကြီး ဖြစ်ခဲ့ရင် ‘အင်း၊ သူကတော့ သီဟိုဠ်သားတွေ တည်ထောင်ထားတဲ့ ဘုန်းကြီး ကျောင်းရှိလို့ ဧည့်သည်ဆရာတော်ကို ဖိတ်ကြားနိုင်ပေတယ်။ ဒို့မြန်မာ တွေလည်း ဘုန်းကြီးကျောင်း ရှိသင့်တာပဲလို့ စဉ်းစားပြီး ပဲရစ်မှာ မြန်မာဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာအောင် ကြိုးပမ်းဖို့ သန္နိဋ္ဌာန်ချခဲ့တယ်’လို့ ပဲပရိသတ်ကို အသိပေးမှာပါ။ ဒါဆိုရင် အတွင်းအပြင်သဘော ဆန့်ကျင်နိုင်ပေမယ့် ဓမ္မနည်းကို မကျော်လွန်ဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။

သီလ ပညာနံ လောကသ္မိံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ။

လောက၌ သီလနှင့်ပညာကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုအပ်၏။

၅၄။ ရောကြော်မလုပ်နဲ့

ဇွန် ၂၀၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

အိန္ဒိယကို ဘုရားဖူးသွားစဉ်က မြန်မာဘုန်းကြီးကျောင်း တစ်ခုမှာ မြန်မာ အင်္ဂလိပ် ဟိန္ဒီဘာသာများဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ခရစ်ယန်ဘာသာ အစ္စလမ်ဘာသာ ဟိန္ဒူဘာသာစသော ကမ္ဘာ့ဘာသာတရားများမှာ နာမည် သာ ကွဲပြားပြီး ဟောကြားသည့် တရားဓမ္မ အနှစ်သာရမှာ အတူတူသာ ဖြစ်သည်ဟု နံရံမှာ စာလုံးကြီးဖြင့် ရေးထားသည်ကို တွေ့ရခဲ့ရ၍ အံ့သြနေမိပါသည်။ ထိုအယူအဆနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဗုဒ္ဓမြတ်စွာက မည် သို့ဟောကြားသည်ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

ကွမ်းထန်၊ ကနေဒါ

-------------------

ဝါဒပုံစံနှစ်မျိုး

ကမ္ဘာပေါ်မှာ ထင်ရှားတဲ့ ဘာသာတရားတွေ အားလုံးကို ခြုံကြည့်ရင် တွေ့ကြုံသိဝါဒနဲ့ စိတ်ကူး ပုံဖော်ဝါဒလို့ နှစ်မျိုး တွေ့နိုင်တယ်။ ဗုဒ္ဓဟာ ကိုယ်တိုင် ကျင့်ကြံအားထုတ်ပြီး တရားထူးကို သိခဲ့တယ်။ အဲဒီ အသိကို သူတစ်ပါးတို့ကို သင်ပေးတယ်။ သင်ယူပြီး လိုက်နာကျင့်သုံးသူ အားလုံးလည်း ဗုဒ္ဓသိတဲ့ အသိကို နားလည်ပြီး ချမ်းသာသွားကြတယ်။ ဒါကြောင့်ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ ပထမ အမျိုးအစားမှာ ပါတယ်။ ဒီအမျိုးအစားမှာ နားလည်မှုဟာ ယုံကြည်မှုရဲ့ အခြေခံ ဖြစ်တယ်။ လူတွေကို အတင်း အကြပ်မယုံကြည်ခိုင်းဘူး။

ဒုတိယ ဝါဒအမျိုးအစားကတော့ ရှေးဦး ဟောပြောသူတို့ရဲ့ စိတ် ကူး စိတ်သန်း (conception)ကို ဗဟိုပြုတဲ့ အတွက် တည်ရှိပြီး ယုံ ကြည်မှုနဲ့ လူမျိုးမတူလို့ ဖြစ်ရတဲ့ ခြားနားမှုတွေကို လက်တွေ့ (ကိုယ် ကာယနဲ့)ဆန့်ကျင်ဖို့၊ တော်လှန်တိုက်ခိုက်ဖို့တိုက်တွန်းတာတွေကို တွေ့ရတယ်။ လူမျိုးနဲ့ ယုံကြည်မှု အစဉ်အလာတွေ မတူခြားနားမှု ကြောင့်ဖြစ်ရတဲ့ အုပ်စုနှစ်ခုရဲ့ နာကျည်းစိတ် အရင်းခံကြောင့်ဣဿာ (မနာလိုမှု)၊ ဝေရပ္ပဋိကာရ (လက်စားချေမှု) နဲ့ အာဃာတ (ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု) တွေကို တိုးပွားစေတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ၎င်းတို့ရဲ့ မြင့်မြတ်တဲ့ Holy ကျမ်းဂန်တွေမှာ အတိအကျ မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။ ကျမ်းညှိခြင်း (၁)

ထွက် 20;3/ ငါမှတစ်ပါး အခြားသော ဘုရားကို မကိုးကွယ်နှင့်။ 4/ အထက်မိုးကောင်းကင်၌လည်း ကောင်း၊ မြေကြီးအောက် ရေထဲ၌လည်း ကောင်း ရှိသောအရာနှင့် ပုံသဏ္ဌာန်တူအောင် ရုပ်တုဆင်းတုကို ကိုယ့် အဘို့ မလုပ်နှင့်။ 5/ ဦးမချ ဝတ်မပြုနှင့်။ အကြောင်းမူကား သင်၏ ဘုရားသခင် ငါထာဝရဘုရားသည် သင်၌ အပြစ်ရှိသည်ဟု ယုံလွယ် သောဘုရား (ဖြစ်သတည်း)၊ ငါ့ကို မုန်းသောသူတို့၏ အမျိုးအစဉ် အဆက် တတိယအဆက် စတုတ္တအဆက်တိုင်အောင် အဘတို့၏ အပြစ် ကိုသားတို့၌ဆပ်ပေးစီရင် သောဘုရားဖြစ်သတည်း။

စက္ကဝတ္တိသုတ်၊ ပိုဒ် ၈၀။ ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် မိမိကိုသာလျှင် ဓမ္မကိုသာလျှင် ကျွန်းသဖွယ်မှီခိုရာပြု၍၊ မိမိကိုသာလျှင် ဓမ္မကိုသာလျှင် အားကိုးရာ ပြု၍၊ မိမိမှတစ်ပါး ဓမ္မမှတစ်ပါး အခြားအရာများကို အား မကိုးဘဲ နေကြလော့။ (အဘယ်သို့နည်းဟူမူ) ဤသာသနာတော်၌ ရ ဟန်းသည်ကာယ၊ ဝေဒနာ၊ စိတ္တ၊ ဓမ္မတို့၌သတိဖြင့်အဖန်ဖန်ရှု၍နေ မူ မိမိကိုသာလျှင် ဓမ္မကိုသာလျှင် အားကိုးရာပြု၍၊ မိမိမှတစ်ပါး ဓမ္မမှ တစ်ပါးအခြားအရာများကိုအားမကိုးဘဲနေသည်မည်၏ (ဒီ၊၃၊၄၃)။ ကျမ်းညှိခြင်း (၂)

ဝတ်ပြု 24;19/ လူသည်အိမ်နီးချင်းကို နာအောင်ပြုလျှင် သူ့ကို ပြုသည်အတိုင်း ကိုယ်ခံရမည်။ 20/ အရိုးကို ချိုးသည်အတွက် အရိုးချိုးခြင်း ကိုလည်းကောင်း၊ မျက်စိကို ဖျက်သည်အတွက် မျက်စိဖျက်ခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ သွားကို ချိုးသည်အတွက် သွားချိုးခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ သူ့ကိုနာကျင်စွာပြုသည်အတိုင်း ကိုယ်တိုင်နာကျင်စွာခံရမည်။ 21/ လူအသက်ကိုသတ်သောသူသည် အသေသတ်ခြင်းကိုခံရ မည်။ 23/ ငါသည် သင်တို့၏ ဘုရားသခင် ထာဝရ ဘုရားဖြစ်သည်ဟု (ထာဝရဘုရားက)မောရှေအား မိန့်တော်မူ၏။

ကိုရ်အာန် 9;39/ အကယ်၍ အသင်တို့သည် (အလာဟ်အရှင်မြတ်၏ လမ်းတော်၌ စစ်မက်ပြိုင်ဆိုင် တိုက်ခိုက်ရန် မထွက်ကြပါလျှင်၊ ထို အရှင်မြတ်သည် အသင်တို့အား နာကျင်သော ပြစ်ဒဏ်ကို ပေးတော်မူအံ့။ ထိုမှတစ်ပါးလည်း ထိုအရှင်မြတ်သည် အသင်တို့အစား အခြားလူမျိုး တစ်မျိုးကို လှဲလယ် (ဖန်ဆင်း) တော်မူအံ့။ ထို့ပြင် အသင်တို့သည် ထို အရှင်မြတ်အား အနည်းငယ်စိုးစဉ်းမျှလည်း အကျိုးယုတ်အောင်ပြုနိုင် ကြမည်မဟုတ်ပေ။ စင်စစ်သော်ကား အလာဟ်အရှင်မြတ်သည် အရာ ခပ်သိမ်းကို ပြုစွမ်းနိုင်တော်မူသော အရှင်မြတ်ဖြစ်တော်မူပေသတည်း။

ဥပက္ကိလေသသုတ်၊ ပိုဒ် ၂၃၇။ ရန်ကိုရန်တုံ့မူ၍ မငြိမ်းနိုင်။ ရန်မတုံ့ပြန် ခြင်းဖြင့်သာ ရန်ငြိမ်းနိုင်၏။ ဤသည်မှာဘုရားရှင်တို့၏ အဆုံးအမ ဖြစ် ၏ (မ၊၃၊၁၉၂)။ ဒါတွေက နှိုင်းယှဉ် သိနားနိုင်စေရန် Holy ကျမ်းဂန် တွေကထုတ်နုတ်ချက်တွေပါ။

အမှားနဲ့ အမှန်

မြတ်ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူခါနီးမှာ သုဘဒ္ဒပရိဗိုဇ်က ‘အယူဝါဒ တီထွင် သူတွေဟာ မိမိဝါဒသာ မှန်တယ်လို့ ဟောပြောကြပါတယ်။ အမှန်တရားကို ဘယ်လို သိနိုင်မလဲ’လို့ ဗုဒ္ဓကို မေးပါတယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဖြေက ‘အကြင်သာသနာ၌ အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော အရိယမဂ်ဟူသောဓမ္မ မရှိ၊ ထို သာသနာ၌ စိတ်ပိုင်းဘဝ ရင့်ကျက်ပြီး တိုးတက်မှုဖြစ်စဉ်မရှိ။ ငါ (ဗုဒ္ဓ)ဘုရား၏ သာသနာ၌မူ အရိယမဂ္ဂဓမ္မရှိသောကြောင့် စိတ်ပိုင်း ဘဝ တိုးတက်မှုဖြစ်စဉ် အဆင့်ဆင့် ရှိ၏’လို့ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ စိတ်ပိုင်းဘဝ ငြိမ်းချမ်းမှုအတွက် လေ့ကျင့်အားထုတ်ပုံ နည်းလမ်းကို ပေးနိုင်တဲ့ ဘာသာတရားမျိုးဖြစ်ရင် ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သူမှာ စိတ်ပိုင်း ရုပ်ပိုင်း နှစ်မျိုးလုံးကို လုံခြုံစေပါတယ်။ ဘာသာတရား တစ်ခုဟာ သူ တစ်ပါးကိုရန်ပြုရင် မိမိလည်းအန္တရာယ်ရှိတာပေါ့။

ဗုဒ္ဓဝါဒအလိုအမှားနဲ့ အမှန်ကို မမြင်နိုင်ကောင်းတဲ့ စိတ်ကူးထဲက တန်ခိုးရှင်ထံမှာ အဆုံးအဖြတ် မခံဘဲ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ပေတံနဲ့ မိမိဖာသာ တိုင်းတာတတ်အောင်ကြိုးစားပါတယ်။

မတူပါဘူး

ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်အရ ဘာသာဝါဒတိုင်းမှာ ဦးတည်ချက် ပန်းတိုင် ကိုယ်စီရှိကြလို့ ဘာသာရေးမှန်ရင် အားလုံးအတူတူပါလို့ ‘ရောကြော်’ မလုပ်ပစ်နိုင်ပါဘူး။ သူများက လုပ်လာရင် လဲ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက လက်မခံ နိုင်ပါဘူး။ အချို့ဘာသာတရားတွေဟာ အဓိပ္ပာယ်အနေနဲ့ မိုးနဲ့ မြေလို ခြားနားပါလျက် ဗုဒ္ဓဝါဒ ဝေါဟာရတွေကို ယူသုံးနေတာတွေရှိတယ်။ ဒါမျိုးတွေ့ရင် တောင်မိမိတို့ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက အဲဒီဝေါဟာရရဲ့ဗုဒ္ဓဝါဒအဓိပ္ပာယ် မှန်ကို ရှင်းပြရအုံးမှာ။ မေးခွန်းပါ ဘာသာတရားတွေက စကြဝဠာကို စိုးပိုင်တဲ့ ဖန်ဆင်းရှင် (ဣဿရ နိမ္မာန) ပုဂ္ဂိုလ်ကို ယုံတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တွေက မိမိကိုယ်တိုင်မှ တစ်ပါး ပြင်ပကတန်ခိုးရှင်ဆိုတာတွေကိုလုံးဝ မယုံဘူး။ လူသာပဓာနဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါအဓိက ခြားနားချက်ပဲ။

အဲဒီလို အခြေခံ ယုံကြည်ချက် မတူရင် ဟောကြားတဲ့ တရားဓမ္မလဲ ဘယ်နည်းနဲ့ မှ မတူနိုင်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို စိုးပိုင် ဖန်ဆင်းရှင်ရှိ ဝါဒက ထာဝရတည်မြဲတဲ့ တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားရှိတယ်ဆိုတာကို ‘ယုံလိုက်စမ်းပါ မိတ်ဆွေ’လို့ အရေးတကြီး တောင်းဆိုသလို မယုံတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကလဲ ‘ကံဆိုတာအလုပ်၊ အလုပ်ကောင်းမှ ကံကောင်းတယ်’လို့ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးဖို့ အဓိက ညွှန်ပြတဲ့ အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

လောကမှာ ဗုဒ္ဓဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မရှိခဲ့ဖူးဘူးလို့ သက်သေ ပြခဲ့နိုင်ရင် တောင်ဗုဒ္ဓဓမ္မကတော့ တည်ရှိနေဦးမှာပါ။

Buddhism would remain what it is even if it were proved that the Buddha never lived. Christmas Humphreys.

၅၅။ ဘုန်းကြီးအရိပ်ကိုနင်းခြင်း

ဇွန် ၁၅၊၂၀၀၈။

----------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော် တစ်ခု မရှင်းလင်းသောကြောင့် လျှောက်ထားခွင့် ပြုပါဘုရား။ မိဘဘိုးဘွားများက ကလေးများအား ဘုန်းကြီးများ၏ အရိပ်ကိုမနင်းကောင်းဟု ဆုံးမကြပါသည်ဘုရား။ ထိုသို့ဆိုလျှင် တပည့်တော်တို့ စေတီပုထိုးများကို သွားရောက်ကြသည့် အခါများတွင် အချိန်အခါအပေါ်လိုက်ပြီး နေရောင်၏ အရိပ်ကြောင့် ထိုစေတီပုထိုးများ၏ အရိပ်ကို နင်းမိကြမည်မှာ မလွဲဧကန်ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။ ဘုန်းတော်ကြီးများ၏ အရိပ်ထက် မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ဓာတ်တော် မွေတော်များကို ဌာပနာ ထားသော ထိုစေတီပုထိုးများ၏ အရိပ်ကို ပို၍မနင်းသင့်သလို ဖြစ်နေ ပါသည်။ မနင်းသင့်ဟူသောစကားရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ မှန်မမှန်ရှင်းပြ ပေးပါရန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား။

လွင်မြင့်ဦး၊ စင်္ကာပူ

-------------------

စိတ်ထားတူနေ

ဆင်းတုဟာ သက်ရှိ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဆင်းတုကိုပဲ သက်ရှိ ဗုဒ္ဓလို စိတ်ထားနိုင်ရင် ‘သမေ စိတ္တေ သမံ ဖလံ = စိတ်ထားတူနေ ကျိုးနေမျှ၏’ ဆိုတဲ့ ဒေသနာတော် (ဝိမာန၊၆၆) အရ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ဗုဒ္ဓ ဓာတ်တော်တွေ ကိန်းဝပ်တဲ့ စေတီတော်တွေကို သက်တော်ထင်ရှား ဗုဒ္ဓအလား ရိုသေဖို့ သင်ကြားကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ စေတီ တွေရဲ့အရိပ်ကိုလည်း သက်တော်ထင်ရှားဗုဒ္ဓရဲ့အရိပ်လို သဘောထား နိုင်ရင် ပိုမိုလေးနက်လို့ ကောင်းတဲ့ အလုပ်ပါ။

ဒါပေမယ့် အရာရာမှာ ပညာနဲ့ ချင့်ချိန်နိုင်ရင် တော့ အကောင်းဆုံး ပါပဲ။ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာစိတ် (စေတနာ)နဲ့ ပညာပြဋ္ဌာန်းပါတယ်။ ရွှေတိဂုံပေါ်မှာ

နံနက်ဖြစ်စေ ညနေခင်းဖြစ်စေ ရွှေတိဂုံဘုရားကို တက်ရင် အနောက် သို့မဟုတ် အရှေ့ဖက်ခြမ်းတွေမှာ စေတီရဲ့အရိပ်ကို ဘယ်နည်းနဲ့ မျှ မရှောင်နိုင်လို့ ကောင်းမှုပြုသူတွေ အပြစ်မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဘုရားရိပ်ခိုပြီးမ တော်တာကို လုပ်ရင် ဖြစ်စေ၊ ငရဲမကြောက်ဘူးဆိုပြီး ရော့ဟလို့ တမင် သက်သက် ဘုရားရိပ်ကို ဖနောင့်နဲ့ ဆောင့်တာဖြစ်စေ လုပ်ရင် တော့ အပြစ်ရှိမှာပဲ။ စိတ်ထားကွာလို့ ပါ။

အမှန်တော့မတော်လို့ မရှောင်နိုင်လို့ အရိပ်ကိုနင်းမိရုံနဲ့လည်း အပြစ် မရှိတန်ရာပါဘူး။ ဘုရားနောက်က အမွေတောင်းရင်း လိုက်သွား တဲ့ သားတော်ရာဟုလာက ‘ခမည်းတော်ရဲ့အရိပ်ဟာသိပ် အေးတာ ပဲ’လို့ ဆိုတယ်။ အဲဒီအရိပ်ဟာ နေရောင်ကြောင့် ဗုဒ္ဓရဲ့ ကိုယ်ကထွက် တဲ့ အရိပ်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ် (သုခါ တေ သမဏ ဆာယာ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၇)။ သားတော် ရာဟုလာက သက်တော် ခုနစ်မျှရှိသေးတာပဲ။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ မိမိအရိပ်ကို နင်းမိလို့ အပြစ်ရှိမယ်ဆိုရင် သားတော် ရာဟုလာကိုအရိပ် မနင်းမိအောင်ဆုံးမတော်မူမှာပါ။

သီလဝန္တ ရဟန်းတော်တွေရဲ့ အရိပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အဲဒီအတိုင်းပဲ နားလည်ပြီး အခြေအနေ အချိန်အခါအလိုက်ကျင့်သုံးပါ။

ဟန်မဆောင်နဲ့

ကံမကောင်းလို့ မျက်လုံးကို မပွင့်တပွင့်မှေးပြီး ငါးသလောက်ပြုံးနဲ့ လူ တွေကို ယုံအောင် အချိုသာဆုံး ပြောတတ်တဲ့ လူတစ်ယောက်နဲ့ ဆုံဖူး ပါတယ်။ လူရှေ့မှာတော့ဘုန်းကြီးရဲ့အရိပ်ကို တောင်မနင်းရဲဘူး။ အင်မတန် ဘာသာရေး ကိုင်းရှိုင်းတယ်၊ ဘုန်းကြီး ကပ္ပိယပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလူက ဘုန်းကြီးရဲ့ပရိက္ခရာ (အသုံးအဆောင်)တွေကိုမတရား လိမ် ယူသွားတယ်။ ဒါမျိုးဆိုရင် ဘုန်းကြီးအရိပ်ကို မနင်းလည်း ဘာအကျိုးမှ ရှိနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ စိတ်ထဲကမှ မပါဘဲ။ ကြည်ညို ရိုသေစိတ် တကယ်ရှိပေမယ့် မရှောင်သာလို့ နင်းမိရင်လည်း အရိပ်ဟာ အရိပ်ပါပဲ။ ရှောင်နိုင်တဲ့ နေရာမှာ ဘုန်းကြီးကို ရိုသေလွန်းလို့ အရိပ်ကိုတောင် မနင်းမိအောင် ရှောင်တယ်ဆိုရင်လည်း မလုပ်နဲ့ လို့ တားမြစ်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး။ ရဟန်းသံဃာကိုမြင်လို့ ကြည်ညိုတဲ့ စိတ် ဖြစ်နိုင်ရင် ရိုသေမှုကို ပြနိုင်ရင် အဲဒါဟာ ကုသိုလ် တိုးပွားကြောင်း မင်္ဂလာဖြစ် ပါတယ်။ အတွင်းစိတ်ထားနဲ့ အပြင်သဘော တစ်ထပ်တည်းရှိနေဖို့သာ အရေးကြီးပါတယ်။ သဒ္ဓါနဲ့ ပညာတူမျှပါစေ။

၅၆။ အရှင်ဥပဂုတ္တ

ဇွန် ၂၀၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

သမီးက ဗဟန်းမှာ နေပါသည်ရှင့်။ မနီးမဝေးမှာ အရှင်ဥပဂုတ္တကျောင်း ဆောင်ရှိပါတယ်။ နာဂစ်မုန်တိုင်းကြီးတိုက်လို့ ဥပဂုတ္တကျောင်းဆောင် အနည်းငယ် ပျက်စီးသွားတာကို ပြုပြင်ဖို့ ယခုအခါ ဂေါပကတွေက အလှူခံနေကြပါတယ်။ သမီးတို့ အိမ်နားက ဘကြီးက ဥပဂုတ်ဟာ ဘုရားဟောမဟုတ်ဘူး၊ ဟုတ်တယ်ဆိုရင် ခုလိုမျိုး လေဘေးဆိုးကြီးနဲ့ မကြုံအောင် ဘာပြုလို့ တားဆီး မပေးတာလဲ၊ မိုးမရွာအောင် တားပေး နိုင်တယ်မဟုတ်လားလို့ သမီးတို့ဖေဖေကိုပြောတာကိုကြားလိုက်ရပါတယ်။ အဲဒီ ဘကြီးပြောတာ ဟုတ်ပါသလားရှင့်။ အရှင်ဥပဂုတ္တမထေရ် အကြောင်းကို သိလိုပါသည်ရှင့်။

ဦးတင်လျက် မြမဉ္ဇူ၊ ဗဟန်း

-------------------

သက္ကတကျမ်းတွေအဆို

ဒိဗျာဝဒါနကျမ်းမှာ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာက မထုရာမြို့ကို ရောက်ခိုက် နောင်နှစ် တစ်ရာအကြာမှာဒီမြို့မှာဥပဂုတ္တဘွဲ့အမည်နဲ့ ရဟန္တာတစ်ပါးပွင့်ထွန်းပြီး ဗုဒ္ဓကိုယ်စား ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကို စည်ပင်အောင် ဆောင်ရွက် မယ်လို့ ဗျာဒိတ် ပေးတော်မူကြောင်း ဖော်ပြတယ်။ (စကားမစပ် မထု ရာမြို့ကို ဗုဒ္ဓရောက်ကြာင်း ထေရဝါဒ ပါဠိတော် အံ၊၂၊၂၂၄ မှာလည်း ဖော်ပြတယ်)။ ဘီစီ သုံးရာစု အသောကခေတ်က မထုရာမြို့မှာသဗ္ဗတ္ထိ ဝါဒဂိုဏ်း ထွန်းကားပါတယ်။ အရှင်ဥပဂုတ္တမထေရ် အကြောင်းကို သဗ္ဗတ္ထိဝါဒီ ဂိုဏ်းသားတွေဆီက ရရှိတာလို့ ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့်အရှင် ဥပဂုတ္တဟာ အိန္ဒိယ အနောက်မြောက်ပိုင်း မထုရာမြို့သား သဗ္ဗတ္ထိဝါဒ ဂိုဏ်းဝင်ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းရတယ်။

သက္ကတ အစဉ်အလာနဲ့ ရှေးကျတဲ့ တရုတ်၊ တိဗက်မှတ်တမ်း တွေအရ အရှင်ဥပဂုတ္တဟာ မထေရ်စဉ်အရ လေးပါးမြောက် သံဃာ့ ခေါင်းဆောင် မထေရ်၊ အသောကမင်းရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ ဆရာအရှင် ဖြစ်ရုံမက အသောကမင်းကို လုမ္ဗိနီစတဲ့ ဗုဒ္ဓဝင်နေရာတွေကို သွားရောက် ဖူးမြော်ဖို့တိုက်တွန်းသူလည်း ဖြစ်တယ်။ မဟာယာနအစဉ်အလာအရ အရှင်မြတ်ကိုသဗ္ဗတ္ထိဝါဒဝိနည်းကိုစုစည်းသူ၊ နေတ္တိပဒကျမ်းကိုရေး သားသူ အဖြစ်လည်း လေးစားကြတယ် (John H. Strong, The Legand and Cult of Upagupta,Intro, p. 6)။

ထေရဝါဒကျမ်းနဲ့ အရှင်ဥပဂုတ်

အရှင်ဥပဂုတ္တနဲ့ အသောကမင်းတို့ ပတ်သက်ပုံ အစအနကို ထေရဝါဒ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတွေမှာ မတွေ့ရတာကတော့ အင်မတန် ထူးခြား တာပဲ။ ဒါပေမယ့် အေဒီ ၁၂ရာစု မတိုင်ခင်က ရေးခဲ့တဲ့ ရှေးအကျဆုံး ဝိနည်းဋီကာဖြစ်တဲ့ ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာမှာ ယခု ဖော်ပြနေတဲ့ အရှင်ဥပဂုတ္တ အကြောင်းကို ရှားရှားပါးပါး ရည်ညွှန်းထား (စာ၊၆၃) တာကလည်း စဉ်းစားစရာပါပဲ။ John H. Strongရဲ့ အလိုအရ အေဒီ ၁ ရာစု အချိန် ကစပြီး အိန္ဒိယ အနောက်မြောက်ပိုင်းမှာ အရှင်ဥပဂုတ္တကို ကိုးကွယ်မှု စတင်ခဲ့ပြီး မြန်မာ၊ ထိုင်းနဲ့ လာအိုနိုင်ငံတွေမှာတော့ အေဒီ ၁၂ ရာစု လောက်မှာ စတင် ကိုးကွယ်ခဲ့ဖွယ်ရှိတယ်၊ သီရိလင်္ကာမှာတော့ အရှင် ဥပဂုတ္တအကြောင်းကိုလုံးဝမသိကြဘူးလို့ ဆိုတယ် (ibid, p. 5)။ ကစ္စည်းသဒ္ဒါကျမ်း (အေဒီ ၅ သို့မဟုတ် ၆ ရာစုခန့်) မှာ ’ဥပဂုတ္တေန မာရော ဗန္ဓော’လို့ ရည်ညွှန်းထားတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီ ဝါကျကိုပဲ ပုဂံခေတ် မြန်မာနိုင်ငံသား အရှင်အဂ္ဂဝံသ ရေးတဲ့ သဒ္ဒနီတိ ပါဠိသဒ္ဒါကျမ်း (အေဒီ ၁၂ ရာစု အစပိုင်း)မှာလည်း ထပ်ဆင့် ဖော်ပြတယ်။ ဒီပါဠိသဒ္ဒါကျမ်းတွေကိုမြန်မာတို့ ပုဂံခေတ်ကပင်သင်ယူကြတာ ဖြစ်လို့ မထုရာမြို့သား အရှင်ဥပဂုတ္တ အကြောင်းကိုအနည်းဆုံး အေဒီ ၁၂ ရာစုအချိန်ကမြန်မာနိုင်ငံသားတို့ကြားဖူးနေပြီလို့ ဆိုနိုင်တယ်။

ယိုးဒယား၊ ဇင်းမယ်အရပ်က အမည်မသိပုဂ္ဂိုလ် ပါဠိဘာသာနဲ့ ရေးတဲ့ ပဌမသမ္ဗောဓိကျမ်း (PTS version နိဒါန်း ဖော်ပြချက်အရ အေဒီ ၁၂ ရာစု) နောက်ဆုံးခန်း (မာရဗန္ဓနအခန်း၊ အေဒီ ၁၈ ရာစု ထပ်ဖြည့်တဲ့ အခန်း)မှာလည်း ဥပဂုတ္တနဲ့ အသောကမင်း အကြောင်းကို ဖော်ပြတယ်။ နှောင်းခေတ် မြန်မာဘာသာ ကျမ်းတွေဖြစ်တဲ့ ဦးကုလား မဟာရာဇဝင်၊ မှန်နန်းရာဇဝင်၊ မဟာဝင်ဝတ္ထုနဲ့ ကျီးသဲလေးထပ် ဆရာ တော်ရဲ့ဇိနတ္ထပကာသနီကျမ်းတွေမှာလည်း အရှင်ဥပဂုတ္တမထေရ်မာရ် နတ်ကိုတန်ခိုးနဲ့ ဆုံးမပုံအကြောင်းကို တခမ်းတနားဖော်ပြတယ်။

မှန်နန်းရာဇဝင် ပြုစုရေးအဖွဲ့က အရှင်ဥပဂုတ္တ အကြောင်းဟာ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ မပါဘဲ သံဂါယနတင် ကျမ်းဂန် မဟုတ်တဲ့ လောကပညတ္တိကျမ်းက ယူတာဖြစ်လို့ ဒီအကြောင်းကို အလေးဂရုမပြုထိုက်ဘူးလို့ မှတ်ချက်ပြုထားခဲ့ပါတယ်။

လောကပညတ္တိကျမ်း

အေဒီ ၁၁ သို့မဟုတ် ၁၂ ရာစု လောက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ သထုံမြို့နေ အရှင်သဒ္ဓမ္မဃောသမထေရ် ပါဠိဘာသာနဲ့ ရေးခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။ ပါဠိ-ပြင်သစ် နှစ်ဘာသာနဲ့ ၁၉၇၇ ခုနှစ်က ပဲရစ်မြို့မှာထုတ်ဝေတယ်။ မူရင်းဖြစ်တဲ့ သက္ကတကျမ်းကတော့ ယခုအခါ တရုတ်ဘာသာနဲ့ ပဲ ရှိ တော့ကြောင်း သိရတယ်။ ဒီကျမ်းမှာ အရှင်ဥပဂုတ္တမထေရ်က အသောကမင်းကို ကူညီပြီး သာသနာပြုပုံကို ဒီလိုဖော်ပြပါတယ် ‘အသောကမင်းဟာ စေတီပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်ကိုတည် ပြီးနောက် စေတီပူဇော်ပွဲ ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်ရာမှာ ပွဲကို မနှောင့်ယှက် နိုင်အောင် ထိန်းစောင့်ဖို့ တန်ခိုးနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ရဟန္တာတစ်ပါး ခန့်အပ်ပါ ရန် သံဃာကို လျှောက်ထားတယ်။ သံဃာက သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ရတနာ ပြာသာဒ် ဖန်ဆင်းပြီး တစ်ပါးတည်း သီတင်းသုံး နေထိုင်တဲ့ အရှင် ဥပဂုတ္တ မထေရ်ကို ခန့်အပ်လိုက်တယ်။ ဥပုသ်ပြုခြင်းစတဲ့ သံဃာ့ ကိစ္စကိုလာရောက်မဆောင်ရွက်လို့ အပြစ်ပေးတဲ့ သဘောနဲ့ ပါ။

ပါဋလိပုတ်မြို့နားက အသောကမင်းတည်ဆောက်တဲ့ မဟာ စေတီ မီးထွန်းပွဲတော် ပျက်အောင် မာနတ်က မိုးရွာ လေတိုက် လုပ်ပြီး နှောင့်ယှက်တာကို အရှင်ဥပဂုတ္တက တားဆီးတယ်။ မာနတ်က ဧရာမ နွားကြီးအသွင်၊ ကျားအသွင်၊ နဂါးအသွင်၊ ဂဠုန်အသွင်နဲ့ ဆီမီး တိုင်တွေကိုဖျက်ဆီးဖို့ပြေးလာတာကို အရှင်ဥပဂုတ္တကနှစ်ဆ ကြီးတဲ့ ကိုယ်ကိုဖန်ဆင်းပြီးမာနတ်ကိုမောင်းထုတ်တယ်။ နောက်ဆုံး အရှင် ဥပဂုတ္တဟာ လူအသွင်နဲ့ နှောင့်ယှက်ဖို့လာတဲ့ မာနတ်ရဲ့ လည်ပင်းမှာ လောက်တွေ ပြည့်နေတဲ့ ခွေးကောင်ပုပ်တစ်ခု ဖန်ဆင်းပြီး ဆွဲပေး လိုက်တယ်။ အဲဒီခွေးပုပ်ကိုအရှင်ဥပဂုတ္တမှတစ်ပါးမည်သူမျှမဖြုတ် နိုင်တဲ့ အတွက် (Journey to the West ထဲက မျောက်မင်း ဝူခုန်းရဲ့ ခေါင်းမှာ ဘုရားလောင်း ရဟန်းမှတစ်ပါး မည်သူမျှ ဖြုတ်မရတဲ့ ခေါင်း ပေါင်း စွပ်ပေးလိုက်သလိုပါပဲ) နောက်ဆုံး မာနတ်က အရှင်ဥပဂုတ္တကို ရှိခိုး တောင်းပန်ရတယ်။ မာနတ်ဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဖြစ်သွားပြီး ဘုရားဆုကို ပန်တယ် (လောကပညတ္တိ၊ ပေမူငါ-ဝမ်း၊ ငါ-ကျောစသည်ရှု)’။

ဒီကျမ်းအလိုမာနတ်ဟာဘုရားလောင်းဖြစ်ပါတယ်။

မှန်နန်းအဆို သင့်မြတ်ပုံ

လူ့အသွင်ကို ဖျောက်ပြီး နဂါး ဂဠုန်စတဲ့ အသွင်မျိုး ဖန်ဆင်းတာကို ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိလို့ ခေါ်တယ်။ ရဟန်းဟာ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ (အဓိဋ္ဌာန်တန်ခိုး)ကိုပြ ကောင်းပေမယ့် ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ တန်းခိုးကိုတော့ မပြကောင်းဘူး (အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိယာ အနာပတ္တိ၊ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ ပန န ဝဋ္ဋတိ၊ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၄)။

ရဟန္တာ အရှင်ဥပဂုတ္တဟာ အာပတ်သင့်ခံပြီး ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိတန်ခိုးကို ပြမှာမဟုတ်လို့ လောကပညတ္တိကျမ်းအဆိုဟာ ရဟန်းဝိနည်းနဲ့ မညီဘူး။ ထေရဝါဒကျမ်းတွေမှာ အသောကမင်း အသောကာရာမကျောင်း တိုက်ကို ဆောက်လုပ်စဉ်က သာမန်နဲ့ မပြီးပြတ်နိုင်တာကို တန်ခိုးနဲ့ ပြီးပြတ်အောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ အရှင်ဣန္ဒဂုတ္တ မထေရ်ကို သံဃာက တာဝန်ပေးတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇) လို့ သာဆိုပြီးအရှင်ဥပဂုတ္တနဲ့ မာရ်နတ် အကြောင်းကို မပြဆိုဘူး။ ဒါကြောင့် မှန်နန်းရာဇဝင်အဖွဲ့ရဲ့ ‘အလေးဂရု မပြုထိုက်ဘူး’ဆိုတဲ့ မှတ်ချက်ဟာ သင့်မြတ်ပါတယ်။

အဝိရောဓိအမြင်

အယောနိသော မနသိကာရ (မသင့်မတင့် နှလုံးသွင်းမှု) ဖြစ်ရင် ကုသိုလ် မဖြစ်ဘူး။ ခပ်ငယ်ငယ်က စာပေ အဖတ်အရှုများတဲ့ အသက် ၆၀ လောက် ဒကာကြီး တစ်ယောက်နဲ့ ဆုံးဖူးတယ်။ သူက ဘုန်းကြီး နေတဲ့ ကျောင်းဝင်းထဲက အရှင်ဥပဂုတ္တ ကျောင်းဆောင်ကို ဖျက်ပစ်ဖို့ ဆရာတော်ကို အကြံပေးတယ်။ ဆရာတော်က လက်မခံဘူး။

ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်အရ တစ်ချိန်က အနည်းဆုံး အရှင်ဥပဂုတ္တဘွဲ့ တော်နဲ့ တန်ခိုးဣဒ္ဓိပါဒ်ရှိတဲ့ အများအကျိုးဆောင် ရဟန္တာကြီး တစ်ပါး ဧကန် ရှိခဲ့ဖူးတယ်။ အဲဒီ ရဟန္တာကြီးကို ရည်ညွှန်းပြီး ကိုးကွယ်တဲ့ မြန်မာတို့ရဲ့ အစဉ်အလာဟာ နွားလည်ပင်းကို လှီးပြီး အလှူပေးတာ ယဇ်ပူဇော်တာမျိုးလို ဆိုးသွမ်းတာမှ မဟုတ်ဘဲ။ တည်ရှိပြီး အစဉ် အလာကောင်းကို ဘာလို့ ဖျက်ပစ်မလဲ။ ကိုးကွယ်နိုင်ပါတယ်။ အရှင် သာရိပုတြာကို ကြည်ညိုရင် အရှင်သာရိပုတြာ အထိမ်းအမှတ်ပြု ဆင်း တုကိုလည်း ထုလုပ် ကိုးကွယ်ကောင်းတာပဲ။ အရှင်သီဝလိကို ကြည်ညိုရင် ရှင်သီဝလိဆင်းတုပေါ့။

တစ်ချို့ အရှင်ဥပဂုတ္တ ဆင်းတုတော်တွေဆိုရင် သက်တမ်းအရ နှစ်ပေါင်းရာချီ ရှိနိုင်တယ်။ ဒီသမိုင်းဝင်အမွေအနှစ်ကို ကျမ်းဂန်နဲ့ မညီလို့ သို့မဟုတ် ထေရဝါဒ မဟုတ်လို့ ‘ပျက်ရင် မပြင်နဲ့၊ ရှိနေတာကို ဖျက်ပစ်’ဆိုရင် အာဖဂန်နစ္စတန်က သမိုင်းဝင်ဗုဒ္ဓဆင်းတုကြီးကို ဖျက်ဆီးသူတွေနဲ့ ဘာထူးအုံးမှာလဲ။ အနည်းဆုံးတော့အဲဒီလို (သမိုင်းဝင်) ဆင်းတုတွေဟာ နိုင်ငံရပ်ခြားက လူတွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်လို့ မိမိတို့မှာ နေရင်းထိုင်ရင်း ဂုဏ်လဲတက် အမြတ်လဲထွက်နိုင်တာပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒ လိုက် နာကျင့်သုံးမှု အပိုင်းကိုတော့ နှလုံးသားထဲမှာ တစ်ကန့်စီ ခွဲခြားထား လိုက်ပေါ့။ ဒါဆိုရင် မဇ္ဈိမပဋိပဒါနဲ့လည်း မဆန့်ကျင်နိုင်ရာပါဘူး။

နေကိုကြည့်နေပုံ

အစဉ်အလာပြောဆိုချက်အရ အရှင်ဥပဂုတ် နေကိုကြည့်ပြီး ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးရာမှာ အဓိပ္ပာယ် နှစ်မျိုးရှိတယ်။ အရှင်မြတ်ဟာ ဝိနည်းအင်မတန် လေးစားလို့ မွန်းမတိမ်းမီ ဆွမ်းစားပြီးအောင် နေကို ကြည့်နေတာ။ နောက်တစ်မျိုးက ဆွမ်းဘုဉ်းပေးနေတုန်း နေမွန်းတည့််နေလို့ မွန်း မတိမ်းအောင် တန်ခိုးနဲ့ နေကို ဖမ်းကိုင်ပြီး ဆွမ်းဆက်ဘုဉ်းပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို နားလည်ရင် ခိုင်မာတဲ့ ကျမ်းဂန်အဆို မရှိ၊ ယုတ္တိ အရလည်း စဉ်းစားစရာ ဖြစ်ပေမယ့် အဓိပ္ပာယ်အနေနဲ့ နှစ်သက်စရာ ဖြစ်လို့ လည်ပင်းစောင်းကြီးနဲ့ ဆင်းတုဆိုပြီး ဘာမှ ကဲ့ရဲ့နေရင် အကု သိုလ်ပွားရုံပဲရှိမှာပါ။

သဒ္ဓါ ပညာ တူမျှရင် ဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်းကို တားမပေးလို့ ဆိုပြီး အရှင်ဥပဂုတ္တ ဆင်းတုတော်ကို အပြစ်မတင်သင့်ပါဘူး။ မိဘဘိုး ဘွားတွေ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ဆင်းတုဆောင် ပျက်စီးသွားတာကို မွေခံ ထိုက်တဲ့ သားသမီးတွေအနေနဲ့ ပါဝင်လှူဒါန်းပြီး ပြုပြင်သင့်ပါတယ်။

၅၇။ သင်္ကန်းဂုဏ်ရည်

ဇွန် ၂၄၊၂၀၀၈။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

တပည့်တော်၏ ဖခင် မကွယ်လွန်မီ ဒုလ္လဘ ပဉ္စင်းခံတုန်းက ဝတ်ခဲ့တဲ့ သင်္ကန်းကို အဖေ့အမှတ်တရခေါက်ပြီး ဘုရားကျောင်းပေါ်မှာတင် ထားလိုပါသည်။ မိတ်ဆွေ တစ်ယောက်က အဝတ်ဟောင်း ဖြစ်သည့် အတွက် မတင်ကောင်းဟု အကြံပေးပါသည်။ တပည့်တော် မည်သို့ပြု ရမည်ကို မိန့်ကြားပေးစေချင်ပါတယ် အရှင်ဘုရား။

ခင်နှင်းသက် (Ohio)

-------------------

တူပေမယ့် မတူပါဘူး

ပဉ္စင်းဖြစ်ခါစက ဆယ်တန်းဖြေဖို့ ရန်ကုန်အင်းစိန်-ဖော့ကန်မှာ ကျူရှင် တက်တုန်း အေးလွင်ခေါ်တဲ့ ကျောင်းသား လူငယ်တစ်ယောက် (သူ့ အပြောအရ အဖေ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ အမေ ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်) က ‘သင်္ကန်းဆိုတာ ပိတ်စပဲ။ ဘုန်းကြီးဝတ်ရင် သင်္ကန်း၊ လူဝတ်ရင် ပုဆိုး ပဲပေါ့’ ဆိုတော့ နှုတ်သွက် လျှာသွက်နဲ့ ထိရင် လုံးဝ မခံတတ်တဲ့ ကျောင်းသူ လဲ့လဲ့ဦး (Nick Name ဗောဓိ၊ ဗောဓိညောင်ပင်လမ်းမှာ နေလို့) က ‘ဒါဆို နင့်အဖေကို နင့် အမေထမီ ပေးဝတ်ကြည့်ပါလား၊ ရမယ်မှတ်လို့ ’လို့ ပြန်ချေတာကို အမှတ်ရမိပါတယ်။

Home Depotကို ရောက်တော့ အမည်းမ တစ်ယောက်က ဘုန်းကြီး သင်္ကန်းကို စိုက်ကြည့်ပြီး အဲဒီ ဒီဇိုင်းပုံစံကို ဘယ်သူ ထွင် တာလဲလို့ မေးပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို နင်ကြားဖူးသလားလို့ ပြန် မေးတော့သူက ‘Oh! yes’တဲ့။ အေး အေး၊ အဲဒီပုဂ္ဂိုလ် ထွင်တာ ဆို တော့ ဘယ်တုန်းကလဲတဲ့။ နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော်ပြီ ဆိုတော့ သူက မရပ်သေးဘူး ‘Too old! But I love it.’တဲ့။ ဒါမျိုးကို ဝတ်ချင်ရင် ငါ့လို ကတုံး တုံးရတယ်၊ ဒီလို မလုပ်ရင် မဖြစ်နိုင်ဘူး ဆိုတော့ သူက ပခုံးကို တွန့်ပြီးခေါင်းခါပြတယ်။

သင်္ကန်းဆိုတာ သမိုင်းတန်ဖိုး ကြီးမားပါတယ်။ လောက သတ် မှတ်ချက်ဆိုတာရှိလို့ နေရာတိုင်းလည်း အေးလွင်ပြောသလို မဖြစ်နိုင် ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဘုရား အဆူဆူနဲ့ ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တွေဟာ ဒီအရောင် အဆင်း (ကာလ ကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်လို့ အရောင် အနုအရင့်တော့ နည်း နည်းကွာမှာပေါ့) ဒီအတိုင်း အရှည်နဲ့ ဒီလိုချုပ်စပ်ထားတဲ့ သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံပြီး အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိခဲ့ကြလို့ ‘အရဟတ္တဓဇ = ရဟန္တာတို့ရဲ့ အောင်လံ တံခွန်’ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဒေသနာအရ လူဝတ်ကြောင်ဟာ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးရင် သင်္ကန်းကို ဝတ်ကိုဝတ်ရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇)။ သူတော်ကောင်းနဲ့ သင်္ကန်း

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်းဟာ မိမိကို ဆိပ်လူးမြားနဲ့ ပစ်ခွင်းသူ သောနုတ္တရမုဆိုးရဲ့ကိုယ်ပေါ်မှာပတ်ထားတဲ့ သင်္ကန်းစကိုတွေ့လိုက် ဆဲခဏမှာ ‘အော်... ဘုရားပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ရဲ့ အာင်လံတံခွန်ဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်းတော်ပါပဲလား။ သင်္ကန်းဝတ်ထားသူကိုပညာရှိသူတော်ကောင်း တို့ မသတ်ပုတ်၊ မညှဉ်းဆဲကောင်းဘူး’လို့ ဆင်ခြင်ပြီး မုဆိုး အလိုရှိ တဲ့ အစွယ်ကိုကိုယ်တိုင်ဖြတ်ပြီးပေးလိုက်တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၃၈)။

ဘုရားလောင်း ဆိုပေမဲ့ ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်းဟာ အဟိတ် တိရစ္ဆာန်မျှပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လူအဆင့်ကို မမီသေးပါဘူး။ ဒါတောင် သင်္ကန်းဆိုတာ ‘အရဟတ္တဓဇ’ပဲလို့ နားလည်ပြီး အဲဒီလောက်ထိရိုသေတတ်တယ်။

ဝိနည်းဧတဒဂ်ရ အရှင်ဥပါလိ မထေရ်ကြီး သင်္ကန်းကို ရိုသေပုံက ‘လမ်းခရီး၌ စွန့်ပစ်ထားသော မစင်လိမ်းကျံနေသည့် သင်္ကန်းစကိုပင် လက်အုပ်ကိုခေါင်းမှာ ချီမိုး၍ ရှိခိုးပါမည်’တဲ့ (အပဒါန၊၁၊၅၂)။ စေတီတည်ထိုက်

‘ရဟန်း အသုံးအဆောင်သည် လူဝတ်ကြောင်များအဖို့ စေတီအရာ၌ တည်၏’ လို့ ကျမ်းဂန် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၇) မှာ ဆိုတယ်။ ရဟန်း အသုံး အဆောင်ထဲမှာ သင်္ကန်းဟာ ထိပ်တန်းက အရေးတကြီး ပါတာပေါ့။ သင်္ကန်း မရှိရင် ရဟန်းပြုလို့ မှမရဘဲ။ ရဟန်းအသုံးအဆောင်လို့ သာ မန် ဆိုတဲ့ အတွက် ပုထုဇဉ်၊ အရိယာ၊ ဒုဿီလ (သီလမရှိသူ)၊ သီလ ဝန္တ (သီလရှိသူ) ဘယ်ရဟန်းပဲ ဝတ်ဝတ်၊ ဟောင်းသည် ဖြစ်စေ သစ် သည် ဖြစ်စေ သင်္ကန်းရဲ့ ဂုဏ်ရည် လျော့မသွားဘူး။ သင်္ကန်းဟာ သီလ သမာဓိ ပညာရဲ့ သင်္ကေတ ဖြစ်လို့ အဲဒီ အရည်အချင်း မရှိဘဲ ဝတ်ရင် ဝတ်သူနဲ့ ပဲဆိုင်ပါတယ်။ ဝတ်သူပဲ အကုသိုလ်ပွားပါလိမ့်မယ်။

လူဝတ်ကြောင်တွေအနေနဲ့ တော့ဘယ်လိုသင်္ကန်းပဲဖြစ်ဖြစ် အရို အသေ ပြုကောင်းတယ်၊ အရိုအသေ ပြုသင့်တယ်။ ဒါကြောင့် အဖေ့ အမှတ်တရ သင်္ကန်း ဟောင်းလေးကို ဘုရားကျောင်းပေါ်မှာ အမြတ် တနိုး သိမ်းဆည်း ပူဇော်ထားပါလေ။ ပြီးရင် အဖေဆုံးမတာကို လိုက် နာနိုင်အောင်လည်း ကြိုးစားပါလေ။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ဒီသင်္ကန်းမှ ဒီ သင်္ကန်းပဲလို့ အလွန်ကြီးတော့အစွဲအလမ်း မထားသင့်ဘူးပေါ့။

၅၈။ ကောသလအိပ်မက်

ဇူလိုင် ၁၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် မေကြင်ပါဘုရား။ Vancouver မှာ နေထိုင်ပါသည်။ အိပ်မက် မက်သည့်အတိုင်း အပြင်မှာ တကယ် ဖြစ်တတ်ပါသလား။ အိပ် မက်နှင့် ပတ်သက်ပြီ ဗုဒ္ဓက ဘယ်လို ဟောကြားတော်မူပါသနည်း။ တပည့်တော်ကတော့ အိပ်မက် မက်ခဲပါသည်။ အိပ်မက် မက်လျှင်လည်း အပြင်မှာ တကယ် ဖြစ်လာလေ့ ရှိပါသည်။ အိပ်မက်နှင့် ပတ် သက်ပြီး ဆရာတော်တို့၏ ဗဟုသုတကို မျှဝေပေးစေလိုပါသည်။ နောက်ပြီး မဖတ် မနာရသည်မှာ ကြာပြီဖြစ်သည့် ကောသလအိပ်မက် ၁၆ချက်ကိုလည်း ထပ်မံပြီးမှတ်သားလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မေကြင်

-------------------

အိပ်မက်နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ သန္ဓေယူမယ့် ရှေ့ပြေးနိမိတ်အနေနဲ့ မယ်တော် မာယာ အိပ်မက်မက်တယ်။ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓမဖြစ်မီ မင်းသိဒ္ဓတ်ကိုယ်တိုင်လဲ အိပ်မက်မက်ဖူးတယ်။ (ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက်အိပ်မက်မမက်တော့ဘူး။)ကောသလမင်းရဲ့အိပ်မက်ကိုဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကကြိုပြီးဟော ကိန်း ထုတ်ဖူးတယ်။ ဒါကြောင့် အိပ်မက်ရဲ့ အကျိုးဆက်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒ အစဉ်အလာမှာ လက်ခံမှုရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာဦးကျမ်း (၄၁း၁၄-၂၀)မှာလဲ ဖာရောဘုရင် မြင်မက်တဲ့ အိပ်မက်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ဘယ်သူမှ မသိလို့ ယောသပ်ကို ထောင်ထဲကထုတ်ပြီး အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုခိုင်းတာကိုတွေ့ ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဘာသာခြား အချို့လည်း အိပ်မက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ယုံကြည်မှု အစဉ်အလာရှိပုံရတယ်။

အိပ်မက် မက်ကြောင်း လေးပါး

၁၊ ဓာတ်ချောက်ချား (နေထိုင် မကောင်း)ခြင်း

၂၊ အပြင်မှာ ကြုံတွေ့ ခံစားဖူး (မြင်ဖူး၊ ကြားဖူး၊ ဖတ်ဖူး) ခြင်း

၃၊ အကျိုးကို လိုလား သို့မ ဟုတ်မလိုလားတဲ့ မမြင်နိုင်ကောင်းတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် (နတ်ဒေဝါ)တွေဆောင် ပြခြင်း

၄၊ ကောင်းကျိုး မကောင်းကျိုး ဖြစ်ဖို့ ရှေ့ပြေနိမိတ်ကို ပြခြင်း ဆိုတဲ့ အကြောင်း လေးမျိုးကြောင့် အိပ်မက် မက်ရတယ်လို့ ကျမ်းဂန် မှာ ဆိုတယ်။ အဲဒီ လေးမျိုးထဲက နောက်ဆုံး နှစ်မျိုးက အပြင်မှာ အမှန်တကယ်ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်။

ပုထုဇဉ်၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ် နဲ့ အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အိပ်မက် မက်တယ်။ နိုးနေသူ နှိုက်နှိုက်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်နေသူတွေ နဲ့ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အိပ်မက် မမက်ဘူး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၇)။ မျောက် အိပ်သလို အချိန်တိုတိုနဲ့ အိပ်မပျော့်တပျော် ဖြစ်နေချိန်မှာ အိပ်မက် မက်တယ် (မိလိန္ဒ၊၂၈၉)။ ဒါကြောင့်မိမိအိပ်မက်ရဲ့မှန်နိုင်ခြေ မှားနိုင် ခြေကို အဲဒီ စာဆိုနဲ့ ညှိပြီး မိမိဘာသာ ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။ အိပ်မက် မက်တာနဲ့ ကျိန်းသေ တစ်ခုခုတော့ ဖြစ်တော့မှာပဲလို့ စိတ်ထဲမှာ စွဲ လမ်းနေရင်လည်း အဲဒီ စွဲလမ်းမှုက လူကို ဒုက္ခဖြစ်စေ တတ်လို့ သတိ ထားသင့်ပါတယ်။

ကောသလအိပ်မက် ၁၆ မျိုး

မိုးလင်းခါနီးအချိန် ခဏမှေးအိပ်သွားခိုက် အိပ်မပျော့်တပျော် ဖြစ်နေ တုန်း ကောသလမင်း အိပ်မက် မက်တယ်။ အိပ်မက်တွေက ထူးခြား များပြားလို့ ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့နေရာမှာ ပထမတော့ပုဏ္ဏားတွေရဲ့ အကြံပေးချက်နဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေကို သတ်ပြီးယဇ်ပူဇော်ဦးမလို့။ ဒါပေမဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေ အဓိပ္ပာယ်မဲ့ သေဆုံးမှာကို မမြင်လိုတဲ့ လိမ်မာပါးနပ်သူ မိဖုရားကြီး မလိကာက မြတ်ဗုဒ္ဓထံ သွားရောက် မေးမြန်းဖို့ အကြံပေး လို့ ဗုဒ္ဓထံမှောက်ကို ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခါ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် က မင်းကြီး မက်တဲ့ အိပ်မက်ရဲ့ အကျိုးဆက်ဟာ ယခု မဖြစ်သေးဘဲ နောင်အနာဂတ် တစ်ချိန်မှာ တရား မစောင့်တဲ့ မင်းတွေရဲ့ လက်ထက် အုပ်ချုပ်ချိန် ကျမှ ဖြစ်မယ်လို့ ဟောတော်မူလို့ မင်းကြီး စိတ်သက်သာ ရာရသွားပါတယ်။

အိပ်မက် ၁၆ မျိုးကို ‘ဝှေ့ သီး စို့ ပိန် စား၊ ကျင် ခွေး ရေ ကန် ကျက်၊ ရက် ဗူး ကျောက်၊ ဖား ကျီး ကျား’လို့ အတိုမှတ်ပါ။ အိပ်မက်တွေရဲ့ အကျိုးဆက်အပေါ် မြတ်ဗုဒ္ဓ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုတာကို ခေတ်နဲ့ အညီပြောရရင်

၁။ (ဝှေ့) နွားနက်လေးကောင် ဝှေ့မဲ့ဟန် ပြုပြီး မဝှေ့ဘဲ ရှောင်သွား။ တရားမရှိတဲ့ လူရမ်းကားတွေတိုင်းပြည်အစိုးရ ဖြစ်ချိန်မှာမိုးရွာမလိုနဲ့ တိမ်တွေမည်းပြီးမရွာ၊ မကြုံစဖူးရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပျက်စီး။

၂။ (သီး) သစ်ပင်တွေ အချိန်မတန်ဘဲ သီးပွင့်။ နိုင်ငံအတွင်း အရွယ် မရောက်သေးတဲ့ မိန်းကလေးငယ်တွေပျက်စီး။

၃။ (စို့) မွေးခါစ နွားမငယ်ရဲ့ နို့ကို နွားမကြီးတွေက စို့။ မိအိုဖအိုတွေကို စောင့်ရှောက်တဲ့ အစဉ်အလာ ပျက်ယွင်းလို့ သားသမီးနဲ့ သမက် ချွေးမတွေကို မိဘယောက်ခမတွေက ခယမျက်နှာချိုသွေးရ။

၄။ (ပိန်) ဝန်ကို မရုန်းနိုင်တဲ့ နွားပိန်တွေ လှည်းဝန်ကို ရုန်း။ ပညာမဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေကို မြှောက်ပင့်ပေါင်းစားတတ်တဲ့ လိပ်လိုလူတွေအခွင့် အရေးရရာထူးမြင့်ပြီး နေရာတကာကြီးစိုးချယ်လှယ်။

၅။ (စား) ကျွေးသမျှ အကုန်စားတဲ့ ခေါင်းနှစ်လုံးနဲ့ မြင်းသိုး။ အာဏာကို မတရား ရယူထားသူတွေ တရားဥပဒေ မဲ့လွန်းလို့ တရားဆုံးဖြတ် သူတွေ တရားလို တရားခံနှစ်ဖက်လုံးဆီက လာဘ်စား။

၆။ (ကျင်)အမျိုးယုတ် မြေခွေးအိုရဲ့ကျင်ငယ်ကို လူအများက ရွှေခွက် နဲ့ ခံယူ။ အာဏာရှိနေတဲ့ အမျိုးမစစ်သူတွေကို သမီးကညာ ဘဏ္ဍာငွေ ကြေးဆက်သရ၊ လက်အုပ်ချီ အရိုအသေပေးရ။

၇။ (ခွေး) ကျစ်ချလိုက်တဲ့ သားရေကြိုးကို ခုံအောက်က ခွေးမက စားပစ်။ အာဏာရူးနဲ့ အပေါင်းပါတွေရဲ့ ဇနီးမယားတွေ လင်ကြီးလုပ်စာကို လင်ငယ်နဲ့ စားသောက်သုံးဖြုန်း၊ ဖဲရိုက်အပျော်ကြူး။

၈။ (ရေ) ရေပြည့်နေတဲ့ အိုးကိုပဲ လူတွေ လာရောက်ပြီး ရေထပ်ဖြည့်။ ဘေးက ရေအိုးတွေ ရေမရှိ။ အာဏာရှိ လူတစ်စုက တိုင်းပြည်ရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ စီးပွားရေးကို မတရား လက်ဝါးကြီး အုပ်ထားလို့ ထိုလူ တစ်စုပဲချမ်းသာ၊ အများစု ဆင်းရဲမွဲတေ ဗိုက်ထဲအစာမရှိ။

၉။ (ကန်) ရေကန်အလယ်မှာ ရေနောက်ပြီး အနားပတ်လည်မှာ ရေကြည်။ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနဲ့ ဖိနှိပ်မှုဒဏ်ကို မခံနိုင်လွန်းလို့ လူတော်လူ ကောင်း ပညာတတ်တွေ အတွေးအမြင်နဲ့ စွမ်းရည် ထက်မြက်သူတွေ ပြည်ပကိုထွက်ပြေးရတဲ့ အတွက် ပြည်တွင်းမှာ ဥဏှောက်မရှိ။

၁၀။ (ကျက်) ထမင်း တစ်အိုးတည်းမှာ တစ်ခြမ်းမာ တစ်ခြမ်းပျော့ အကျက် မညီ။ တိုင်းပြည် ခြစား တရားပျက်လွန်လို့ လေဘေး ရေ ဘေးကြီးတွေနဲ့ ကြုံပြီး နေရာအချို့ စိုက်ပျိုးနိုင်ပေမဲ့ အဓိကနေရာ တွေမှာစိုက်ပျိုးရေးလုံးဝပျက်စီး။

၁၁။ (ရက်) အဖိုးတန် စန္ဒကူးနံ့သာနှစ်ကို ရက်တက်ပုပ်ရည်နဲ့ လဲ လှယ်။ ဓမ္မကထိက (တရားဟောဆရာ) တွေ ဗုဒ္ဓရဲ့ နိဗ္ဗာန်ရောက် ကြောင်းတရားကို ငွေကြေးရဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဟောကြား။

၁၂။ (ဗူး) ရေဗူးတောင်းခွံတွေ ရေနစ်။ အလဖ္ဇီ (အရှက်မဲ့) ရဟန်းတို့ မင်းဆရာ အမည်ခံပြီး မင်းအကြိုက် ပြောဆိုလုပ်ကိုင်၊ ထင်ပေါ် ကျော် ကြားလာဘ်လာဘပေါများ။ လဇ္ဇီရဟန်းတွေ တောမှာနေရ။

၁၃။ (ကျောက်) ကျောက်တောင် ကျောက်ခဲများ ရေပေါ်မှာ ပေါလော ပေါ်။ အဓမ္မဝါဒီ (မတရားသူ)တို့ အားကောင်း၊ သစ္စာ (အမှန်)တရား ကိုမြတ်နိုးသူတွေ တိမ်မြှုပ်ပျောက်ဆုံး ချောင်ထိုးခံရ။

၁၄။ (ဖား) ဖားတွေက မြွေတွေကို လိုက်ဖမ်း။ နွားအို မြက်နုကြိုက် လုပ်လို့ မယားကလင်ကိုနိုင်။

၁၅။ (ကျီး) ကျီးကန်းကို ဒေါင်းတွေ ဝန်းရံ။ အာဏာပိုင်ရဲ့ လက်ကိုင်တုတ် လူမိုက်အုပ်စုကို ပညာတတ်တွေက ဝန်းရံခစား။

၁၆။ (ကျား) ခြင်္သေ့ သစ် ကျား စသည်တို့ မြေခွေး ဆိတ် သိုးတွေကို ကြောက်လို့ ပြေးနေရ။ ကောက်ကျစ် ယုတ်မာတဲ့ ရဟန်းနဲ့ လူတွေကို ကြောက်လို့ လဇ္ဇီ (ရှက်တတ်တဲ့) ရဟန်းရှင်လူတွေ တိုင်းပြည်ကနေ လွတ်လပ်ဘေးကင်းရာသို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ရ။

အကျယ်ကိုတော့ ငါးရာ့ငါးဆယ် နိပါတ်မှာ ဖြစ်စေ၊ ထိုထို စာရေး ဆရာ တရားဟော ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ ဟောကြားချက်ကို ဖြစ်စေ ရှာဖွေ ဖတ်ရှုနာယူနိုင်ပါတယ်။

၅၉။ အပြုံးတု သည်းခံပါ

အရှင်ကေလာသ မေ ၄၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်ကM.V. Lomonosov Moscow State University မှာပညာသင်ကြားနေပါသည်။ ဘာသာတရား ကိုးကွယ်မှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ခြား နားသည့် လူမျိုးအသီးသီးနှင့် ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံရသဖြင့် အနည်း ဆုံးတော့အနောက်တိုင်း ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နီးစပ်ခွင့်ရ၍ ဝမ်းသာပါသည်။ တပည့်တော် တွေ့ဆုံကျွမ်းဝင်ဖူးသူ ရုရှားလူမျိုး အများစုမှာ ရိုးသား ပွင့်လင်းပြီး သူတို့ရဲ့ အတွင်းစိတ်ကို မျက်နှာပေါ်မှာ အထင်း သား တွေ့မြင်နေရသဖြင့် အင်မတန် ချစ်စရာ ကောင်းပါသည်။ သူ တစ်ပါးကို ကောက်ကျစ်ယုတ်မာခြင်း မရှိကြပါ။

မြန်မာကျောင်းသား မဆိုစလောက်ရှိရာမှာတော့ အချင်းချင်းပြိုင် ဆိုင်မှုနှင့် မနာလိုမှုတွေ များစွာ တွေ့ရပါသည်။ မကျေနပ်တာကို စိတ် ထဲမှာ သိုဝှက်ထားပြီး ပြုံးပြနေရင်းက တစ်ဖက်သား ဒုက္ခရောက် အောင်လုပ်ကြံကြပါသည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာအချင်းချင်း စကားကို အကုန် မပြောရဲကြပါ။ ‘ပြုံးနေရင် သတိထား’ ရမည့်သူတွေ များပါ သည်။ တပည့်တော် သိချင်တာကဘယ်လို အတွေးအမြင်မျိုးနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လည် ထူထောင်သင့်ပါသနည်း။ အရှင်ဘုရားတို့ရဲ့ ပြည်ပ (အထူးသဖြင့် အနောက်တိုင်း) အတွေ့အကြုံနှင့် ဗုဒ္ဓဝါဒကို အခြေခံပြီး ဆုံးမပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

မော်စကိုရောက် မြတ်သူ

-------------------

အခြေခံလေးပါ

တိုင်းပြည်ကို ပြန်လည် ထူထောင်ဖို့ အတွေးအမြင်ဆိုလို့ ခေါင်းနားပန်း တောင်ကြီးသွားတယ်။ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အဲဒီပညာရပ်ကိုများစွာမသိ လို့ ပြောသလောက်တော့ မစွမ်းနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အမေး ရှိတော့အဖြေလည်းရှိသင့်တာပဲ။ ဘုန်းကြီးမြင်မိတွေးမိတာလေးကို တော့ အမြွက်လောက် ပြောပြပါမယ်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တိုးတက် ခြင်းရဲ့ အတွင်းသဘောလို့ ဆိုရင် ဆိုနိုင်ကောင်းပါလိမ့်မယ်။ ဒါလေး တွေကို ထောက်ပြလို့ ဒီလူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ အားလုံး အကောင်းပဲလို့ တော့ ဘုန်းကြီး မဆိုလိုပါဘူး။ သူတို့ရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း အတွင်းမှာ တိုးတက် ကြီးပွားဖို့ ဒီလို အခြေခံလေးတွေ ရှိတယ်ဆိုတာကို ဘုန်း ကြီးတွေ့မိတဲ့ အောက်ဆုံးအဆင့်ကနေ ထောက်ပြတာပါ။ လူထုနဲ့ စည်းကမ်း

ဘုန်းကြီးနေတဲ့ မြို့က အောက်တိုဘာပွဲတော် (October Festival) ခေါ် တဲ့ ညပွဲတစ်ခုကို သွားကြည့်တယ်။ မဏ္ဍပ်တွေ ထိုးပြီး ပြပွဲတွေ ပြိုင် ပွဲတွေ အကတွေ လမ်းဘေးစျေးဆိုင်တွေနဲ့ စုံလို့။ မြန်မာပြည်က ဘုန်း ကြီးပျံပွဲ အတိုင်းပဲ။ လူတွေ ကြိတ်ကြိတ်တိုး။ အပြုံးကိုယ်စီနဲ့ အားလုံး တက်ကြွ ပျော်ရွှင်နေကြတာပဲ။ ပွဲခင်းထဲမှာ မူးယစ်ရမ်းကားတာ ရန် ဖြစ်တာ လုံးဝမရှိဘူး။ အရွယ်ရောက် ယောကျ်ားလေးတွေက အုပ်စု ဖွဲ့ပြီး လမ်းသွားမိန်းကလေးတွေကို မယဉ်မကျေးနောက်ပြောင်ပြော ဆိုတာ လိုက်စတာနှောင့်ယှက်တာ လုံးဝမတွေ့ရဘူး။ ဘူးခွံ၊ ပလတ် စတစ်အိတ်၊ စက္ကူစုတ်၊ အမှိုက်သရိုက်တွေ လမ်းပေါ် လုံးဝ ပစ်မချဘူး။ မြို့တော်စည်ပင်က နေရာတိုင်းမှာ သန့်ရှင်းလုံခြုံတဲ့ ယာယီအိမ် သာတွေ အမှိုက်ပုံးတွေ အလုံအလောက် ချထားပေးတယ်။ ဆေးလိပ်နဲ့ အရက် သောက်လို့ ရတဲ့ နေရာကိုလဲ သီးခြား လုပ်ပေးတယ်။ လူတိုင်း အသိကိုယ်စီနဲ့ သတ်မှတ်နေရာကိုပဲ သွားကြတယ်။

ပွဲအပြီး နောက်တစ်နေ့ အဲဒီ ပန်းခြံနေရာကို ဘုန်းကြီး တမင် တကာ သွားကြည့်သေးတယ်။ သန့်လို့ ရှင်းလို့။ ညက ပွဲရှိခဲ့တယ်လို့ တောင်မထင်ရဘူး။ ကမ္ဘာအေး ဆွမ်းဆန်စိမ်းလောင်းအပြီး တွေ့ရတဲ့ မြင်ကွင်းကိုတောင် သတိရလိုက်မိသေးရဲ့။

ဘုန်းကြီး သတိပြုမိတာ ပြောရရင် လူတွေ စည်းကမ်းရှိတယ်။ လူတစ်ယောက်ရဲ့ လုံခြုံမှု (security)ကို ထိခိုက်အောင် မလုပ်ဘူး။ အဲ ဒီလိုဖြစ်အောင်လည်း သက်ဆိုင်ရာက အခြေအနေ ဖန်တီးပေးတယ်။

လေ့ကျင့်ပေးပုံ

ဘုန်းကြီး သိတဲ့ အဖြူမိသားစုမှာ ၆ နှစ် သမီးလေး တစ်ယောက် ရှိတယ်။ ဘုန်းကြီးက အဲဒီ ကလေးကို မိဘတွေ ကိုင်တွယ်ပုံကို စိတ် ဝင်စားတယ်။ ကလေးကိုရိုက်တာ၊ ကြောက်သွားအောင် လှန့်ပစ်တာ၊ Don't do it. လို့ မျက်လုံးပြူးပြပြီး ပြောတာကို မတွေ့မိဘူး။ မိဘတွေက ကလေးဆိုပြီး လိမ်မပြောဘူး။ မသိစေချင်ရင် သူ့ရှေ့မှာမပြောဘူး။ ပေးထားတဲ့ ကတိကိုကလေးဆိုပြီး လွယ်လွယ်နဲ့ မဖျက်ဘူး။ မဖြစ် နိုင်ရင် မဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းကို ကလေးလက်ခံတဲ့ အထိရှင်းပြတယ်။ မဝင်ရ မထိရလို့ ရေးထားတာ တွေ့ရင် ကလေးကို ပြပြီး စည်းကမ်းကို လိုက်နာအောင် လေ့ကျင့်ပေးတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ အမေက တစ် နေရာကနေကြည့်နေပြီး ‘အဲဒီ ရေက သိပ် ပူတယ်နော်၊ ရေကိုထိရင် သမီးလက်ကို လောင်မှာ’လို့ အလေးအနက် လှမ်းပြောတယ်။ ကလေး က မရပ်ဘူး။ စမ်းသပ်ကြည့်တယ်။ ရေပူထွက်ကျလာတယ်။ အမေက ရင် တမမနဲ့ မျက်တောင် မခတ်ဘဲ ကြည့်နေတယ်။ ကလေးလက်ကို ရေပူထိတယ်။ ငိုတယ်။ ဒီတော့ အမေက ‘သမီးကိုအမေ ပြောသားပဲ။ ယုံပြီးလား’ တဲ့။ ကလေးက ငိုပြီး ခေါင်းညိတ်ပြတယ်။ အမေက ဆေးထည့်ပေးတယ်။ နောက်တစ် ကြိမ်မှာ ကလေးက အနီရောင် ခလုတ်ကို လက်ညှိုးထိုးပြီး ‘ဒါသိပ် ပူတယ်။ မကိုင်တော့ဘူး’တဲ့။ ...

Hiking (တောင်တက်) သွားကြတော့ ၆ နှစ် သမီးလေးက မုန့် ခြောက် ရေပုလင်းစတဲ့ ကိုယ့်ပစ္စည်းတွေကို ကိုယ့်ကျောပိုးအိတ်ငယ် ထဲမှာ ထည့်ယူတယ်။ မိဘက သယ်ယူ မပေးဘူး။ ရေပုလင်းထဲမှာ ရေကုန်တော့ ပုလင်းခွံကို ကျောပိုးအိတ်ထဲမှာပဲ ပြန်ထည့်ထားတယ်။ (တောထဲဆိုပြီး လှစ်ကနဲ ပစ်စလက်ခတ် လွှင့်မပစ်ဘူး။) ဆောင်းရာ သီ နံနက်ခင်းမှာ နှင်းစိုစိုနဲ့ ပွင့်လန်းနေတဲ့ ခရမ်းရောင် ပန်းပွင့်တွေကို တွေ့တော့ သမီးလေးက ပန်းတစ်ပွင့်ကို ဖျတ်ကနဲ ခူးယူလိုက်တယ်။ အမေက သမီးဆီကို အသော့ကလေး လိုက်သွားပြီး စိတ်မကောင်းတဲ့ ဟန်နဲ့ ပြောပုံက ‘သမီးလေးရေ၊ မေမေတို့ အရင် က တောင်တက်လာ သူတွေသမီးလို ပန်းတွေမခူးကြလို့ မေမေတို့ခုလို လှပတဲ့ ပန်းလေး တွေကို တွေ့ရတာ။ သမီးလေး ပန်းခူးမိတာအတွက် မေမေ စိတ် မကောင်းဘူးကွယ်’ တဲ့။ ဒီတော့ ၆ နှစ် သမီးလေးက ငိုမဲ့မဲ့ မျက်နှာ ထားနဲ့ ‘သမီး တောင်းပန်ပါတယ် မေမေ၊ နောက် မလုပ်တော့ပါဘူး’ ဆိုတော့ မိခင်က ‘မေမေ့ကို ကတိပေးနော်’ တဲ့။ ကလေးက ခေါင်း ညိတ်ပြတယ်။ ဒီကလေးမျက်မှောက်မျက်ကွယ် အဲဒီလိုသဘာဝအလှ ပျက်အောင် မလုပ်တော့ဘူးဆိုတာကို ဘုန်းကြီးအာမခံရဲပါတယ်။ ...

တစ်နေ့မှာ လူတွေကားနဲ့ လာပြီး အပန်းဖြေ တောင်တက်လမ်း လျှောက်ဖို့ လုပ်ထားတဲ့ ကျောက်ခင်း တောလမ်းလေးတစ်ခုကို ဆယ် မိုင်လောက် မောင်းလာကြပြီးမှ နောက်က ဇနီးက ခင်ပွန်းသည် ဒရိုင်ဗာကို နားရွက်နားကပ်ပြောလို့ လမ်းလျှောက်မယ့်နေရာကို မရောက်ဘဲ ပြန်လှည့်ခဲ့ရတယ်။ အကြောင်းက သမီးဖြစ်သူ Going to party လုပ် (ရှူးပေါက်)ချင်လို့။ ကလေးရော လူကြီးပါလမ်းဘေးမှာ ‘ပေါက်တော’ မလုပ်တတ်လို့ လုပ်လေ့လုပ်ထ မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် မြို့ကြီး တစ်မြို့နဲ့ တစ်မြို့ကို သွားတဲ့ အဝေးပြေး လမ်းမကြီးတွေရဲ့ ဘေးမှာ Rest Area (အိမ်သာနဲ့ ကိုယ်လက် သန့်ရှင်းတဲ့ နေရာ) တွေရှိတယ်။ သန့်ရှင်းပါတယ်။ အညစ်အကြေးတွေ ပြည့်ပြီး အနံ့အသက် ဆိုးတာမျိုး မရှိဘူး။ သောက်ရေ၊ Coke နဲ့ တစ်ခါတစ်ရံ ဒေသထွက် လက်ဆောင် ပစ္စည်း လေးတွေတောင်ဝယ်လို့ ရသေးတယ်။

ဘုန်းကြီး သိလိုက်ရတာက အိမ်မှာ ကျောင်းမှာ ကလေးတွေကို စည်းကမ်း လိုက်နာတတ်ဖို့၊ ကိုယ့်အား ကိုယ်ကိုးတတ်ဖို့၊ အဆင့် အတန်း မီအောင် နေထိုင်တတ်ဖို့ စနစ်တကျ ပညာပေး လေ့ကျင့်ပေးတယ်ဆိုတာပါပဲ။ ကလေးပင် ဖြစ်ပေမယ့် မတရားဘူး ထင်ရင် လက် မခံဘူး။ ပွင့်လင်းတယ်။ အမှန်ကို ပြောရဲအောင် လေ့ကျင့်ပေးတယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ လူ ၅၀ ရာနှုန်းလောက် အရွယ် ရောက်ခဲ့ကြရင် လူ့အဖွဲ့ အစည်းတစ်ခု တိုးတက်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။

ရိုးသားပွင့်လင်းမှု

အဖြူ ဒကာတစ်ယောက် ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ တရားလာထိုင်တယ်။ တရားထိုင်ပြီးနောက် စကားစမြည် ပြောကြတော့ စကားမဆုံး မပြတ် နိုင်လို့ အချိန်နည်းနည်းလွန်သွားတယ်။ အဲဒီတော့သူက ချိန်းထား တာတစ်ခု ပျက်သွားတဲ့ အကြောင်း ပြောတယ်။ ဆက်ပြောတာက အိမ်ရှင်က သူ့ကို သွားချိန်တန်ကြောင်း ပြောသင့်ခဲ့တယ်တဲ့။ အဲဒီတော့ ဒို့မြန်မာထုံးစံကအိမ်ရှင်ကဧည့်သည်ကိုပြန်ချိန်တန်ပြီလို့ ပြောလေ့ မရှိဘူးဆိုတော့ သူက ‘ဒို့ဆီမှာတော့ ပြောတယ်။ လူတိုင်း ကိုယ်ပိုင် အချိန်မှာ လုပ်စရာတွေ များလွန်းလို့ အဲဒီအထဲက ကိုယ် ဘာလုပ်စရာ ရှိတယ်ဆိုတာကို ပြပြီး ဧည့်သည်ပြန်သင့်ပြီဆိုတာကို အိမ်ရှင်က ပြော ပါတယ်၊ အဲဒီလိုပြောတာဟာ ရိုင်းရာမကျတဲ့ အပြင်ကူညီရာရောက် လို့ ကျေးဇူးတောင်တင်ပါတယ်’တဲ့။

သဘောက မကြိုက်ဘဲနဲ့ ဧည့်သည်ကို အောင့်ပြီး လက်ခံ မထားဘူးပေါ့။ ဒီအယူအဆကို ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ကြိုက်တယ်။ ဘာကြောင့် ဆို ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်အရ ဒါဟာ ရိုးသား ပွင့်လင်းလို့ ပဲ။ ဘုန်းကြီးတို့ မွေးရပ်က ဒေသစရိုက် တစ်ခုမှာ စားလောက်အောင် အမှန်တကယ် မရှိဘဲ လာပါစားပါအုံးလို့ ဖိတ်ခေါ်လေ့ မရှိတာပဲ။ စားလောက်လို့ ဖိတ် ရင်လည်း ရှောင်တခင် ဧည့်သည်က မစားရသေးပါလျက် ငြင်းရင် တော့ တကယ်စားစေချင်လို့ ဖိတ်တဲ့ အိမ်ရှင်က မကြိုက်တတ်ဘူး။

ဘုန်းကြီး မြင်မိတာ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အခြေခံဖြစ်တဲ့ ငါးပါးသီလကို စောင့်ထိန်းဖို့ လေ့ကျင့်တဲ့ နေရာမှာ ဒီလိုအခြေခံ စရိုက်လက္ခဏာနဲ့ သဘောထားလည်း အရေးကြီးတယ်ဆိုတာပါပဲ။

‘သူ့ထက်ကဲ’ ရင်

မြန်မာပြည်တုန်းက ဘုန်းကြီးတစ်ပါးက ကက်ဆက်တိပ်ခွေကို ဘာ ကြောင့် ဒီအရွယ်အစားချည်း တစ်ပုံစံတည်း လုပ်ရတာလဲလို့ မေးဖူး တာကို အမှတ်ရမိပါတယ်။ အဖြေကတော့ခုထိ မသေချာပါဘူး။ ဒါပေ မဲ့ ဆိုနိုင်တာက မလုပ်ခင်ကတည်းကဘယ် အရွယ်အစားဟာ အသင့် တော်ဆုံးလဲဆိုတာကို လူဦးဏှောက်ပေါင်း များစွာစုပေါင်းပြီးအကြိမ် ကြိမ် ဆွေးနွေးပြီးသားဖြစ်လို့ ဆိုတာပါပဲ။ သူတစ်မျိုး ကိုယ်တစ်မျိုး ဆိုရင် စျေးကွက်မှာ အဲဒီတိပ်ခွေ ရောင်းစွံပါ့မလား။ ဒါကြောင့် တိပ်ခွေ ကုမ္ပဏီအားလုံး တစ်ပုံစံတည်းပဲ ထုတ်လုပ်ကြတယ်။ ရှေးဦး တီထွင် ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီရဲ့လုပ်ငန်းကြီးမားကျယ်ပြန့်မှုလဲ ပါမှာပေါ့။ ...

Golden Gate ပန်းခြံ (ဆန်ဖရန်စစ္စကို) ထဲက ချောင်းကလေး တစ်ခုကို ဖြတ်ထိုးထားတဲ့ သစ်သား လူကူးတံတားလေး တစ်ခုပေါ်မှာ ရပ်ရင်း စတင် သတိပြုမိတာလေး တစ်ခုက တံတား တိုင်ထိပ်ကို ၄၀ ဒီဂရီလောက်စောင်းပြီး ဖြတ်ထားတဲ့ ကိစ္စ။ နောက်တော့ရောက်ဖူးတဲ့ နေရာတိုင်းမှာ သစ်သား တံတားမှန်ရင် တိုင်ထိပ်ကို ၄၀ ဒီဂရီလောက် စောင်းပြီးဖြတ်ထားတာကို သတိထားမိတယ်။ အကြောင်းက မိုးရွာရင် နှင်းစိုရင် တိုင်ထိပ်မှာ ရေမတင်အောင်လို့။ လူကို မထိမရှအောင် ဘေး စောင်းကို အချောကိုင်ထားတာကအစ အားလုံး တစ်ပုံစံတည်းပဲ။

ဘုန်းကြီး သတိပြုမိတာက အသုံးအဆောင် ပစ္စည်းကအစ အရာ ခပ်သိမ်းမှာ Standard ဆိုတာရှိတယ်။ ကုန်ကုန် ပြောရရင် မိသားစု အိမ်သာသုံး စက္ကူလိပ်တစ်ခုရဲ့ အရွယ်အစား အထူအပါးဟာ တစ်နိုင်ငံလုံး တစ်ပုံစံတည်း။ ဒါကြောင့် အဲဒီစက္ကူလိပ်ကို နံရံမှာချိတ်မယ့်သတ္တု သို့မဟုတ် ပလပ်စတစ် သို့မဟုတ် သစ်သားကွင်း ထုတ်လုပ်သူတွေလည်း အားလုံး အရွယ်အစား အတူတူပဲ ထုတ်လုပ်လို့ စီးပွားရေး ချောမွတ်လည်ပတ်တာပေါ့။ သူတစ်မျိုး ငါတစ်ဖုံနဲ့ ‘ငါ့သြကာသ ကန်တော့ချိုးမှ မှန်တယ်’ဆိုရင် သိပ်မဟန်သေးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။

စီးပွားရေးသိက္ခာ

အမေရိကမှာ နေတာ ကြာပြီဖြစ်တဲ့ မွန်ဒကာလေး တစ်ယောက်နဲ့ တွေ့တယ်။ အခြားပြည်နယ်မှာ နေပေမယ့် အလုပ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီက လွှတ်လို့ ဘုန်းကြီးနေတဲ့ မြို့မှာ ခေတ္တ အလုပ်လာလုပ်တယ်။ ဟိုတယ် ခန်း၊ အစားအသောက်၊ ကား၊ ဓာတ်ဆီဖိုး အားလုံးကို ကုမ္ပဏီက တာဝန်ယူတယ်။ တစ်နေ့ ဘုန်းကြီးနဲ့ အတူ အသွားအပြန် ရှစ်နာရီ လောက်မောင်းရတဲ့ Grand Canyon (နာမည်ကျော် မဟာချောက်ကြီး)ကို သွားကြည့်တဲ့ အခါ ဓာတ်ဆီဖိုးကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဖြည့်ရတာ တွေ့လို့ ဘုန်းကြီးက ကုမ္ပဏီအသုံးစရိတ်ထဲမှာ ရောပြရင် ရတာပဲလို့ ပြောတယ်။ ဒီတော့ စီးပွားရေးနဲ့ မဟာသိပ္ပံဘွဲ့ ရထားတဲ့ ဒကာလေးက ‘ဘုန်းဘုန်း၊ ဒီက ကျောင်းတွေမှာ Business Ethic (စီးပွားရေးကိုယ်ကျင့်တရား ဗေဒ)ဆိုတာကို သင်ရတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်သူတွေဟာ အများယုံကြည်ခံရဖို့ သိပ်အရေးအကြီးတယ်။ တပည့်တော်ဒီမြို့ထဲမှာ တစ်နေ့ကို အများဆုံးဓာတ်ဆီ ဘယ်လောက် သုံးနိုင်တယ်ဆိုတာကို ကုမ္ပဏီက ခန့်မှန်းထားပြီးသား။ တပည့်တော် ကိုယ့်ကိစ္စနဲ့ ခရီးဝေးသွားတာကို ကုမ္ပဏီက သိတယ်။ ကုမ္ပဏီ အသုံးစရိတ်ထဲမှာ ထည့်ပြရင် ရပေမယ့် ကုမ္ပဏီက မှတ်တမ်းတင်ထားမှာဖြစ်လို့ တပည့်တော်ရဲ့ Business Ethicကို ထိခိုက်နိုင်တာပေါ့’တဲ့။

ဟုတ်တယ်၊ Business Ethic မရှိရင် ရာထူးတက်ဖို့ သို့မဟုတ် ဒီကုမ္ပဏီရဲ့ မှတ်တမ်းကြောင့် လက်ရှိအလုပ်ပြုတ်လို့ နောက်အလုပ် တစ်ခုထပ်ရှာရင် ခက်ခဲနိုင်တယ်။ ဘုန်းကြီးမြင်မိတာ Business Ethic ကောင်းလို့ အောက်ခြေ အလုပ်သမားက ဓာတ်ဆီ ခိုးရောင်းတာမျိုး၊ အောက်ဆိုက်နည်းနဲ့ ဝင်ငွေရှာတာမျိုး မရှိဘူးဆိုတဲ့ အချက်ပါ။

ဒါကတော့ ဘုန်းကြီး လိုက်မီတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ ဘုန်းကြီးရဲ့ မဆိုစလောက် ဗဟုသုတနဲ့ သတိပြုမိပြီး တိုးတက်ဖို့ အခြေခံအနေနဲ့ ယူဆတဲ့ အောက်ခြေအဆင့် အသေးအမွှား ကိစ္စတွေပါ။

အသိပညာပေးခြင်း

နောက်ထပ် ပြောပြချင်တာက ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးနဲ့ ပတ်သက်သူတွေက လူထုကို မှန်ကန်တဲ့ အသိပညာ ပေးနိုင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ်ရှင် အနုပညာဟာ စွမ်းအင် ကြီးမားတာကို သိကြပါတယ်။ အတွေးအမြင်၊ အနေအထိုင်၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ဟန်ပန်မူရာ၊ စကားလုံး ဝေါဟာရ ကအစ လူထုထဲကို အရောက် ပို့ပေးနိုင်တာဟာ ရုပ်ရှင်ပါပဲ။ အဲဒီ ရုပ်ရှင်ရဲ့ စွမ်းအင်ကို မှန်မှန်အသုံးချဖို့က ပိုအရေးကြီးပါတယ်။

ချစ်သူနဲ့ အဆင်မပြေလို့ စိတ်ညစ်ရင် ဇာတ်လိုက်မင်းသားဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘဝပျက်အောင် မလုပ်ပြသင့်ဘူး။ လုပ်ပြတယ်ပဲထား၊ အဲဒီလို လုပ်တာဟာ မမှန်ဘူးဆိုတာနဲ့ အခြားဘယ်နည်းနဲ့ ဘဝကို အသုံးချသင့်တယ် ဆိုတာပရိသတ်ကို အသိမှန် ပေးသင့်တယ်။ ဘုန်းကြီး လေ့လာမိသလောက်မှာ ဂုဏ်ရည်မတူလို့ သမီးရှင်ကသဘော မတူရင် မင်းသား အရက်သောက်၊ အလုပ်အကိုင် ပျက်၊ လေလွင့်ပြီး ပစ်စလက်ခတ် နေထိုင်တာမျိုးပဲ အများစု တွေ့ရတယ်။ ဘဝခံစားချက် အပြည့်နဲ့ မိမိဘဝ အဆင့်မြင့်အောင် အားကြိုးမာန်တက် ကြိုးစားလို့ အဆင်ပြေလာတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးမျိုးက ရှားရှားပါးပါးပါပဲ။

အမှန်က အဲဒီလို ကြိုးစားနိုင်ဖို့ စီးပွားရေးလောက တစ်ခုကိုပင် ရှာဖွေသုတေသန လုပ်ပြပေးသင့်တယ်။ ဆိုပါတော့ အညာကျေးလက် တစ်ခုမှာသိပ္ပံနည်းကျ မန်ကျည်းပင် စိုက်ပျိုးတဲ့ လုပ်ငန်း။ နည်းနည်း ကနေ များလာတယ်။ မန်ကျည်းနုတွေကို နိုင်ငံခြား တင်ပို့။ ပိန္နဲပင် စိုက်ပျိုးလုပ်ငန်း၊ ငရုပ်စိုက်ပျိုး၊ (စကားမစပ်၊ အမေရိကမှာ မကျည်းနု စည်သွပ်ဘူး၊ ပိန္နဲသီး စည်သွပ်ဘူး၊ ငရုပ်သီး စည်သွပ်ဘူးတွေ အလျှံ ပယ်ရတယ်)။ ဂွေးချိုပင် စိုက်ပျိုး။ သရက်ပင် စိုက်ပျိုး။ သခွားပင် စိုက်ပျိုး။ သနပ်ခါးပင် စိုက်ပျိုး အကုန်ရတယ်။ သင်ဖျူးဖျာရက် လုပ် ငန်း။ ပန်းချီ ပန်းပု၊ ယွန်းထည် စုံလို့။ ခြောက်နှစ်လောက် အကြာမှာ သစ္စာရှိတဲ့ ချစ်သူနဲ့ ပြန်ဆုံ၊ မိဘတွေ သဘောတူပေါ့။

ရုပ်ရှင်ထဲမှာ မင်းသား မင်းသမီးတွေက ဇီးထုပ်ခွံ၊ သံဘူးခွံ၊ စက္ကူ စုတ်တွေကို တာဝန်မဲ့ ပစ်ချ မပြသင့်ဘူး။ တံထွေးကို လမ်းမပေါ် ဗျစ် ကနဲ ထွေးချ မပြသင့်ဘူး။ ပြတယ် ထားအုံး၊ အဲဒီလို မလုပ်ရဘူး ဆို တာ ပေါ်လွင်စေဖို့ လိုပါတယ်။ မိန်းကလေးက တစ်ယောက်တည်း လမ်းလျှောက် လာတယ်။ လူကြမ်းတွေက အုပ်စုဖွဲ့ပြီး နောက်လား ပြောင်လား၊ တို့လားထိလား၊ ဆွဲလားရမ်းလား မလုပ်ပြသင့်ဘူး။ လူကြီး လူကောင်းအဖြစ် သရုပ်ဆောင်သူတွေ အရက်သောက်ပြ အငယ် အနှောင်းတွေနဲ့ နေပြလို့ လူငယ်တွေရဲ့ ဦးဏှောက်နုနုထဲကို အဲဒီလို လုပ်မှ ခေတ်မီ လူရာဝင်တယ်ဆိုတဲ့ အတွေးမျိုး ဝင်သွားရင် အဲဒီ အတွေးမျိုးနဲ့ တိုင်းပြည်ကို ကောင်းအောင်မလုပ်နိုင်ပါဘူး။

အရက်စွဲနေသူတွေကို ဘယ်လို အရက်ဖြတ်ရတယ် ဆိုတဲ့ အကြံ ပေးချက်မျိုးကိုတော့ မတွေ့စဖူးပါဘူး။ DNA ခေတ်မှာ ကိုယ့်သား မဟုတ်ပါဘူးလို့ ငြင်းတာမျိုးတွေကလည်း သိပ်မဟန်ပါဘူး။ ခိုးပြေးကြ မယ့်အတူတူ ‘မိဘ သဘောမတူလို့ ချစ်သူ နှစ်ယောက်ကို မတွေ့နိုင် အောင် အိမ်ခန်းထဲမှာ သော့ခတ်ထားတယ်’ ဆိုတဲ့ အယူအဆလည်း မော်ဒန် အောက်နေပါပြီ။ မိဘတွေက အောင့်သက်သက်နဲ့ ပေးစားလိုက် ပေါ့။ လူငယ်ကိုစေတနာမှန်မှန် (နှိမ်လိုလို့ မဟုတ်ဘဲ)နဲ့ အလုပ်ခိုင်း၊ လူငယ်မှာ သမီးထင်ထားသလို အရည်အချင်းရှိ။ ကြိုးစားလို့ သမီးရှင်ရဲ့ လုပ်ငန်းကို ဦးဆောင်လာနိုင်တဲ့ အခါ မိဘတွေ တစ်ဦးတည်းသော သမီးအတွက် စိတ်ချမ်းသာရ။ ဒီနည်းနဲ့ အများစု ဆင်းရဲသား လူတန်း စားရဲ့စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

ကျေးလက်သဘာဝ သရုပ်ဖော်ရာမှာ ထန်းရည်မူး၊ ဖဲရိုက်၊ ကြက် တိုက်၊ လောင်းကစား၊ အလုပ်လက်မဲ့၊ ခြေသလုံးအိမ်တိုင် ဘဝသရုပ် ဖော်ကို ပြည်ပက မိတ်ဆွေ တစ်ယောက်ကို ဒို့ဆီက ယဉ်ကျေးမှုကွ ကြည့်ပါအုံးလို့ ပြောရမှာ ဝန်လေးပါတယ်။ အဲဒီလို သရုပ်ဖော်မယ့် အစား ရိုးရာဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ရိုးရာပွဲ၊ ရိုးရှင်းတဲ့ ဘဝနေထိုင်မှု၊ ထူး ခြားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု၊ ရိုးသားတဲ့ စရိုက်၊ ဒေသထွက်ကုန် လုပ်ငန်း၊ သာ ယာလှပတဲ့ နောက်ခံမြင်ကွင်းတွေကို ဖော်ပြရင် ပိုကောင်းပါတယ်။

အတုမပြုံးပါနဲ့

ရည်းစားကို လွမ်းနေတဲ့ သမီးကို မိဘက ‘သမီး၊ မျက်နှာလည်း မကောင်းဘူး။ နေမကောင်းဘူးလား၊ ဘာဖြစ်တာလဲ’ ဆိုတော့ ကြားမြဲတိုင်း အဖြေက ‘သမီး ဘာမှ မဖြစ်ပါဘူး’ တဲ့။ ရိုးသားတဲ့ လူ့ဘောင် တစ်ခုကို တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားရာမှာ အဲဒီလို အခန်းမျိုး မပါသင့် တော့ဘူး။ ဖြစ်နိုင်သမျှ ‘မုသားမပါလင်္ကာမချော’ အယူအဆကိုရှောင် သင့်တယ်လို့ ထင်တယ်။ ပွင့်ပွင့် ပြတ်ပြတ် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ပြောဆိုခန်းကို အသားပေးရင် ပိုပြီး အကျိုးမရှိနိုင်ဘူးလား။

တစ်ခါ ကိုယ်နဲ့ မညားလိုက်ရတဲ့ ရည်းစားရဲ့ ခင်ပွန်းသည်ကို ဘဝပျက်အောင် အပြင်မှာ မျက်နှာချိုသွေးပြီး ကုလားကြံ ကြံတယ်။ အပြင်က အကောင်း ပြောတယ်၊ အတွင်းက ပျက်စီးအောင်လုပ်ဖို့ ကြံ စည်တယ်။ အဲဒါမျိုးဇာတ်လမ်းတွေက ပိုများမယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒါမျိုး ဖြစ်ရပ်အပြင်မှာ ရှိချင်ရှိနိုင်ပေမယ့် ပရိသတ်ကို များများအသိပေးရင် ဒီအကျင့်ဟာ အဲဒီပရိသတ် သို့မဟုတ် လူမျိုးဆိုဆို လူ့အဖွဲ့အစည်း ဆိုဆိုရဲ့ စရိုက်လက္ခာဏာအသွင် ဆောင်သွားမှာကို စိုးရိမ်ပါတယ်။ စရိုက်လက္ခဏာ အနေနဲ့ ရှိပြီးဖြစ်ရင် တောင် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အကျိုး မပြုလို့ ဒီစရိုက်မျိုး ပျောက်သွားဖို့အားပေးရမှာပါ။ ကြည့်ပေါ့၊ မေးခွန်း ရှင်မေးသလို တိုင်းတစ်ပါးမှာ ပညာသွားသင်နေကြတာတောင် တစ်မြေ တည်းနေ၊ တစ်ရေတည်း သောက်သူတွေ ဖြစ်လျက်နဲ့ အချင်းချင်း ယုံကြည် စိတ်ချရမှု မရှိနိုင်တာ ဘယ်လောက် ဆိုးသလဲ။ ဘုန်းကြီးတို့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း ဒါမျိုးတွေရှိပါတယ်။ ဒါဟာ အကြောက်တရားနဲ့ အဲဒီစရိုက်လက္ခဏာက အစပြုခဲ့တာလို့ ဘုန်းကြီးယူဆပါတယ်။

ဆင်ထိန်းရဲ့သား ပေဿ အမည်ရှိသူက ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကို ‘ရှင် တော်မြတ်ဘုရား၊ တပည့်တော်သည် ဆင်ရိုင်းကို ယဉ်အောင် ဆုံးမသူ ဖြစ်ပါ၏။ ဆင်ရိုင်းသည် စမ္ပာပြည် အသွားအပြန် ခရီးအတွင်း သူလုပ် လိုရာကို မဖုံးမကွယ် မလှည့်ဖြားဘဲ ပွင့်လင်းစွာ လုပ်ပါ၏။ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် စွန့်လိုလျှင် စွန့်လိုက်ကြ၏။ ရပ်လိုလျှင် ဘေးဖယ်လိုလျှင် ရပ် လိုက် ဘေးဖယ်လိုက်ကြ၏။ ထို့ကြောင့် တိရစ္ဆာန်များသည် ဖြောင့်စင်း ပေါ်လွင်ပါ၏။ ပုထုဇဉ် လူသားတို့ကား ရှေ့တွင်တစ်မျိုး ကွယ်ရာတွင် တစ်မျိုး၊ စိတ်ထဲကတစ်မျိုး၊ အပြင်အမူအရာကတစ်ဖုံနှင့်အလွန်ရှုပ် ထွေးပြီး အသိခက်ပါ၏’ (မ၊၂၊၂)လို့ လျှောက်ဖူးတယ်။ ဒီသုတ်ရဲ့အာ ဘော်က အသိခက်တဲ့ ပုထုဇဉ် လူသားကို ဗုဒ္ဓက သတိပဋ္ဌာန်ကျင့်စဉ် နဲ့ အကျိုးရှိအောင်လုပ်ပေးနိုင်တာကို ချီးမွမ်းလိုရင်းဖြစ်ပါတယ်။

တိရစ္ဆာန်တွေလို ပွင့်လင်းလိုက်ပါလားလို့ ဘုန်းကြီး မဆိုလိုပါဘူး။ လူ့လောကနဲ့ အကိုက်ညီဆုံး ရိုးသားပွင့်လင်းမှုရှိမှ ပြုံးနေသူကို သတိ ထားစရာ မလိုဘူးလို့ ဆိုချင်တာပါ။ ‘လုပ်ချင်တာကို လျှိုထားပြီး နှုတ် က မမှန်တာ မြွက်ဆိုမှု’ကို ကိုယ်မကြိုက်သလို သူတစ်ပါးလည်း မကြိုက်နိုင်ပါဘူး။ ‘Yes’လို့ ဆိုပေမယ့်အစစ်အမှန်က ‘No’ဖြစ်လို့ ရိုးမှ မရိုးသားပဲ။ ကိုယ်မကြိုက်တာကို သူတစ်ပါးကို မလုပ်သင့်ဘူး။ ခံသာ တဲ့ နည်းနဲ့ လောကကို တုံ့ပြန်သင့်ပါတယ်။ White Lie (မုသား အလင်္ကာ)ကို နည်းအောင် ကြိုးစားရာမှာ ဘုရင့်ခေတ်က ဆရာတော် တစ်ပါးက အတုယူစရာပါ။ သူခိုးတစ်ယောက် သိမ်ထဲကိုဝင်ပြေးလာတယ်။ ဆရာတော်နဲ့ တွေ့တယ်။ ဆရာတော်သိမ်ပြင် အထွက်မှာ သူခိုး ဖမ်းတဲ့ ဘုရင့်ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ တွေ့တယ်။ လူတစ်ယောက် ဝင်ပုန်းနေ တာကိုမြင်မိပါသလားဘုရားတဲ့။ ဆရာတော်အနေနဲ့ ‘Yes’ နဲ့ ’No’ အဖြေနှစ်မျိုးလုံးအတွက် အပြစ် မလွတ်နိုင်ဘူး။ ဒီတော့ ‘ငါမြင်တယ်လို့ မင်းတို့ကို ဘယ်သူပြောသလဲ’လို့ ပြန်မေးတယ်။ အဲခေတ် အခြေအနေ အရ ဆရာတော်ကို လေးစားလွန်းလို့ မင်းဝန်ထမ်းတွေ ပြန်မမေးတာ ကြောင့် သူခိုးအသက်ချမ်းသာပြီး ဆရာတော့် အဆုံးအမနဲ့ လူကောင်း ဖြစ်သွားပါတယ်။ နှစ်ဦးလုံးအပြစ်ကင်းတာပေါ့။

ငယ်စဉ်က ငါးပါးသီလကို ရွတ်ဆို ဆောက်တည်ဖို့ သင်ကြားပေး တဲ့ အစဉ်အလာနဲ့ မကြီးပြင်းခဲ့ရတဲ့ အပြင်မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်ဆိုတာကို ကြားတောင်မကြားဖူးကြတဲ့ တိုင်းတစ်ပါးက လူတွေဟာ လက်တွေ့မှာ အဲဒီ ကျင့်စဉ်တွေကို ဘဝပေးအသိနဲ့ မျက်မှောက် လူမှုရေးအခြေ အနေအရ လက်တွေ့ကျင့်သုံးပြီး တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ လူ့ဘောင်ကို တည် ဆောက်နိုင်ကြတာကိုတွေ့ရတယ်။

ပြည်သူနဲ့ ထိတွေ့ ခွင့်ရတဲ့ တရားဟော ပုဂ္ဂိုလ်ကျော် အရှင်မြတ် တွေရဲ့ အသိပေးမှုနဲ့လည်း လူတွေ စစ်မှန်တဲ့ အပြုံးမျိုးကို ရရှိလာစေ နိုင်ပါတယ်။ ထိုထို တရားဟော အရှင်မြတ်တွေမှာ ဘုန်းကြီးတို့ထက် အကြားအမြင်ဗဟုသုတပိုရှိမှာဖြစ်လို့ ငါးပါးသီလနဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးလက် တွေ့ကျင့်စဉ်ကို ပိုပြီး လက်တွေ့ဘဝနဲ့ ကိုက်အောင် ပြောပြနိုင်ကြပါ လိမ့်မယ်။ ပြောပြနိုင်ပါစေလို့လည်း ဆန္ဒရှိပါတယ်။

သိမှ သိမသိကို သိသည်၊ မသိက သိမသိကို မသိ။ ဘာမှန်းမှ မသိ။ သို့ဖြစ်ဘိ၍ သိချင်သော အာသာဖြင့် သုတကို ရှာရသည်။ သုတရှိမှ အသိကိုရသည်။ (ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း)။

၆၀။ တစ်ထောင့်ငါးရာ ကိလေသာ

ဇူလိုင် ၁၁၊၂၀၀၈။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ရုပ်ရှင်မင်းသမီး အိန္ဒြာကျော်ဇင် သီဆိုသော သီချင်းတစ်ပုဒ်၏ အမည် မှာ ‘ကျမချစ်တာ ထောင့်ငါးရာ’ ဖြစ်ပါသည်။ ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာလည်း မင်းသားက မင်းသမီးကို ထောင့်ငါးရာသချင်္ာကိုပြလျှင် မိမိကိုချစ်ရေး ဆိုသည်ဟု မင်းသမီးက နားလည်ပါသည်။ ထောင့်ငါးရာမေတ္တာဆိုသည် မှာ ဘာသာတရား အဆုံးအမမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆပါသည်။ ထောင့်ငါးရာ မေတ္တာကိုရေတွက်ပုံနှင့် အဓိပ္ပာယ်ကို သိလို၍ ဖြေကြား ပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ချိုမာသွင် (စင်္ကာပူ)

-------------------

တစ်ထောင့်ငါးရာ သချင်္ာကို ရေတွက်ပြဖို့ဆိုရင် ပထမဆုံး မဖြစ်မနေ လိုအပ်တဲ့ အောက်ပါ အဘိဓမ္မာ အခြေခံလေးတွေကို သိရမယ်။ အာရုံ စိုက်ပြီး ဖတ်ကြည့်ပါ။ ပါဠိဝေါဟာရ တစ်ချို့ကို မြန်မာလို ပြောဖို့ ခက်တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလို ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာကို ဖတ်တဲ့ အခါ စိတ်ရှည်သည်းခံရတယ်။ ဖတ်ပြီးရင် ထောင့်ငါးရာသချင်္ာ ဖြစ်လာ ပုံနဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကိုကောင်းကောင်း နားလည်သွားပါလိမ့်မယ်။

နာမ်တရား ၅၃ ပါး

ဒီခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ စိတ်နဲ့ စေတသိက်နှစ်မျိုးပေါင်းကိုနာမ်တရားလို့ ခေါ်တယ်။ စိတ်ဟာအကုသိုလ်၊ ကုသိုလ်၊ ဝိပါက်၊ ကြိယာ၊ ကာမ၊ ရူပ၊ အရူပ စတဲ့ နာမည်တွေနဲ့ ပြောရင် အကျဉ်း ၈၉ ပါး (အကျယ် ၁၂၁ ပါး)ရှိပေမဲ့ အာရုံကို သိတတ်တဲ့ သဘာဝအနေနဲ့ ဆိုရင် ၁မျိုးတည်းပဲ။ စိတ်ကို အရောင်ခြယ်ပေးတဲ့ စေတသိက် တရားကတော့ ၅၂ မျိုး။ ပေါင်း ဒီတရား ၅၃ ပါးဟာ အာရုံကို ရယူတတ်တဲ့ သဘာဝရှိလို့ နာမ်ဆိုတဲ့ အမည်ကို ရတယ်။ နာမ်တရား ၅၃ပါးပေါ့။

နိပ္ဖန္နရုပ် ၁၈ ပါး

၁။ မဟာဘုတ်၄ပါး။ ပထဝီ (အမာ၊ အပျော့)၊ အာပေါ (အစို၊ အစေး)၊ တေဇော (အအေး၊ အပူ)၊ ဝါယော (တောင့်တင်း၊ တွန်းကန်)။

၂။ ပသာဒရုပ် ၅ပါး။ စက္ခု (မျက်စိအကြည်)၊ သောတ (နားအကြည်)၊ ဃာန (နှာခေါင်းအကြည်)၊ ဇိဝှါ (လျှာအကြည်)၊ ကာယ (ကိုယ် အကြည်)။ ပသာဒဆိုတာ အာရုံတွေဝင်ဖို့ပြတင်းပေါက်ပါပဲ။

၃။ ဂေါစရရုပ် ၄ပါး။ (အမှန်ကဂေါစရရုပ်ရပါး။ ဒါပေမဲ့ မဟာဘုတ် ၃ပါးကိုပေါင်းခေါ်တဲ့ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုထပ်မရေတွက်လို့ ၄ပါးပဲယူ တာ)ရူပါရုံ (အဆင်း)၊ သဒ္ဒါရုံ (အသံ)၊ ဂန္ဓာရုံ (အနံ့)၊ ရသာရုံ (အစာ အာဟာရမှာပါသည့်သြဇာဓာတ်)၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ (မဟာဘုတ်လေးပါး ထဲကထိတွေ့လို့ ရတဲ့ ပထဝီ၊ တေဇော၊ ဝါယောသုံးပါး)

၄။ ဘာဝရုပ် ၂။ ပုရိသဘာဝ (အထီးသဘာဝ)ရုပ်၊ ဣတ္ထိဘာဝ (အမ သဘာဝ)ရုပ်။ ခြားနားတဲ့ အမူအရာ၊ စိတ်ဝင်စားမှုစတာတွေ။

၅။ ဟဒယဝတ္ထုရုပ် ၁။ နှလုံးအိမ်အတွင်းကသွေးကိုမှီဖြစ်တဲ့ ရုပ်

၆။ ဇီဝိတရုပ် ၁။ ရုပ်တရားတို့ရဲ့အသက်။ ခြောက်သွေ့တဲ့ အသား အရေမှတစ်ပါးအစိုဓာတ်ရှိတဲ့ ခန္ဓာတစ်ကိုယ်လုံးမှာပျံ့နှံ့နေတယ်။

၇။ အာဟာရရုပ် ၁။ အစာအာဟာရတွေမှာပါတဲ့ အဆီအနှစ်သြဇာ ပေါင်း ၁၈ ပါး။ ဒီ ၁၈ ပါးကို ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ ဆိုတဲ့ အကြောင်း၄ပါးကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အတွက်နိပ္ဖန္နရုပ်လို့ ခေါ်တယ်။ ဒီခန္ဓာကိုယ်ကို အစစ်အမှန် သဘာဝတရားအတိုင်း ခွဲခြမ်းကြည့် ရင် အပျော့အမာ၊ အစိုအစေး စတဲ့ ရုပ် ၁၈ မျိုးကို တွေ့ရမယ်။ ဒီရုပ် ၁၈ မျိုး အပေါင်းကိုပဲ လောကမှာ ငဖြူ ငနီလို့ ခေါ်ဝေါ် ပြော ဆိုနေကြ တာ။ အဲဒီလို ရုပ်တွေရဲ့ အစုအပေါင်းဖြစ်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ တဏှာ (တပ်မက်မှု)ရဲ့ ကျင်လည်ရာ၊ အာသဝေါ တရားတွေရဲ့ ကျက်စားရာ၊ အရပ်စကားနဲ့ ချစ်စရာအာရုံ တရားလည်း ဖြစ်တယ်။

လက္ခဏရုပ် ၄

နိပ္ဖန္နရုပ်တွေမှာဖြစ်ပေါ်မြဲ လက္ခဏာ ၄ မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ် ၄ပါးလို့ ရေတွက်ပေမဲ့ သီးခြားလက္ခဏာမရှိဘူး။ ဥပစယ (ရုပ်တို့စ၍ဖြစ်ခြင်း)၊ သန္တတိ (ရုပ်တို့ရဲ့ဖြစ်စဉ်)၊ ဇရတာ (ရင့်ရော်ခြင်း)၊ အနိစ္စတာ (မမြဲခြင်း) ကိလေသာ ၁၀ ပါး

ကိလေသာဆိုတာစိတ်ကို ညစ်ပေစေတဲ့ အညစ်အကြေး။ လောဘ (တပ်မက်)၊ ဒေါသ (စိတ်ဆိုး)၊ မောဟ (တွေဝေ)၊ မာန (ထောင်လွှား)၊ ဒိဋ္ဌိ (အမြင်မှား)၊ ဝိစိကိစာ (သံသယ)၊ ထိန (ထိုင်းမှိုင်း)၊ ဥဒ္ဓစ္စ (ပျံ့လွင့်)၊ အဟိရိက (မရှက်)၊ အနောတ္တပ္ပ (မကြောက်)။ ပေါင်း ၁၀ ပါး။ သန္တာန် ၂ ပါး

အဇ္ဈတ္တသန္တာန် (ကိုယ့်သန္တာန်)၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန် (သူ့သန္တာန်)

၁၅၀၀ ကိလေသာ

ခြုံငုံပြီး ဒီလို နားလည်ကြည့်ပါ .. နာမ် ၅၃၊ နိပ္ဖန္နရုပ် ၁၈၊ လက္ခဏရုပ် ၄ ဆိုတာ ဒီခန္ဓာကိုယ်ပဲ။ ငဖြူ ငနီလို့ ခေါ်ဝေါ်နေတဲ့ ဒီခန္ဓာကိုယ်မှာ နာမ်နဲ့ ရုပ်ပဲ ရှိတယ်လို့ နားလည်ရတယ်။ နာမ် ၅၃ ပါးက ရုပ်ဆိုတဲ့ အာရုံကို ရယူတတ်တဲ့ သဘာဝ ရှိ ပြီး ရုပ်တရားက နာမ်တရား ၅၃ ပါးရဲ့အာရုံအပြုခံ သဘာဝရှိတယ်။

အဲဒီရုပ်နာမ်ခန္ဓာကိုယ်ကို လောဘ (တပ်မက်မှု) ဒေါသ (စိတ်ဆိုး မှု)စတဲ့ (ကိလေသာ)၁ဝပါးနဲ့မြှေးယှက်တုပ်နှောင်တာပဲ။ တစ်နည်း ပြောရင် ချစ်ပြီးယင်း ချစ်နေကြတာပဲ။ ကိုယ့် သန္တာန်မှာရော သူ့သန္တာန် မှာပါရှိတယ်။ တစ်ထောင့်ငါးရာ ကိလေသာဆိုတာ အဲဒါပါပဲ။

(၁) နာမ် နိ လက်ကို ခံ၊ ကိ သန္တာန် နှင့် မြှောက်။

(၂) တစ်ထောင့်ငါးရာ၊ ကိလေသာ၊ ထိုခါ အပြီးမြောက်။ နာမ် ၅၃၊ နိ (နိပ္ဖန္နရုပ်)၁၈၊ လက် (လက္ခဏရုပ်)၄။ ပေါင်း (၅၃+၁၈ + ၄=)၇၅ ပါး။ ဒီတရား အပေါင်းရ၅ ကိုခံ (တည်) ပါ။ ကိ (ကိလေသာ ၁၀ ပါး) သန္တာန် (၂ ပါး) နှင့် မြှောက်ရင် တစ်ထောင့် ငါးရာကိလေသာဖြစ်ပါတယ် (၇၅_၁၀=၇၅၀_၂=၁၅၀၀)။

အရပ်သုံးစကား ထောင့်ငါးရာ မေတ္တာဆိုတာ အမှန်တော့ ဖော်ပြ ထားတဲ့ ထောင့်ငါးရာ ကိလေသာကို ဆိုလိုတာပါ။

မေတ္တာသုံးမျိုး

၁။ ဗြဟ္မဝိဟာရ (ဗြဟ္မာတို့နေတဲ့) မေတ္တာ။ ဒီမေတ္တာမျိုးကရန်သူမိတ် ဆွေ၊ ကိုယ့်လူသူ့လူမခွဲခြားဘူး။ သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့လဲမရှိဘူး။ ၅၂၈ မေတ္တာဆိုတာ ဒီမေတ္တာမျိုးပါ။

၂။ ဂေဟဿိတပေမ။ ညီအစ်ကို မောင်နှမချစ်၊ မိဘနဲ့ သားသမီးချစ်။

၃။ တဏှာပေမ။ တဏှာ (တပ် မက်မှု)နဲ့ ချစ်တဲ့ သမီးရည်းစားချစ်၊ လင်မယားချစ်။ ၂ နဲ့ ၃ နှစ်မျိုးလုံး ကို ၁၅၀၀ ကိလေသာထဲမှာ သွင်းတယ်။

ဒါကြောင့်သမီးရည်းစားချစ်နဲ့ မာင်နှမသားသမီးချစ် နှစ်မျိုးလုံးဟာ ၁၅၀၀ ကိလေသာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အဘိဓမ္မာကို မတတ်တဲ့ အရပ် သား လောကမှာတော့ ၁၅ဝဝမေတ္တာဆိုရင် သမီးရည်းစားလင်မယား ချစ်ပဲ ဖြစ်ပြီး မောင်နှမ သားသမီးချစ် မပါဘူးလို့ ထင်နေကြတယ်။ ဒီနားလည်မှုအရ လုလင်ပျိုက လုံမပျိုကို ၁၅၀၀ သချင်္ာကို ဖော်ပြရင် နှမတစ်ယောက်လို ချစ်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ ဘဝကြင်ဖော် ရည်းစား တစ်ယောက်အနေနဲ့ ချစ်တာလို့ အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်ပါတယ်။

‘ကျမချစ်တာ ထောင့်ငါးရာ’ဆိုတာလည်း ကျွန်မချစ်တာက မောင် နှမလိုမဟုတ်ဘူး၊ ချစ်သူရည်းစားလိုချစ်တာလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ အိမ် ထောင်တစ်ခုတည်မြဲဖို့ အဲဒီမေတ္တာသုံးမျိုးလုံး လိုပါတယ်။

၆၁။ မနုဿီဟမှတ်စု

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၉၊၂၀၀၈။

------------------

လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဘုန်းကြီးကျောင်း ဘုရားတန်ဆောင်း အုတ်တံတိုင်းတွေမှာ မနုဿီဟ ဟုခေါ်သည့် ဖင်နှစ်ခွနှင့်ဒဏ္ဍာရီရုပ်တွေကို တွေ့ဖူးပါသည်။ ထိုအရုပ်၏ သမိုင်းစဉ်နှင့် ဘာကြောင့်ဘုန်းကြီးကျောင်း ဘုရားတန်ဆောင်းတွေမှာ အဲဒီအရုပ်တွေကို ထားရပါသနည်း။ ကျမ်းဂန်ထွက်ရှိလျှင် ဗဟုသုတမျှ ဝေပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

သန်းထွဋ်အောင်၊ ဂျမေကာ

-------------------

အဓိပ္ပာယ်

ပါဠိပုဒ်နှစ်ခု မနု နှင့် သီဟ။ မနု = လူ၊ သီဟ = ခြင်္သေ့။ လူဦးခေါင်း နှင့် ခြင်္သေ့ကိုယ် သို့မဟုတ် ခြင်္သေ့ဦးခေါင်းနှင့် လူကိုယ်လို့ အဓိပ္ပာယ် နှစ်မျိုး ယူခွင့်ရှိပါတယ်။ စာအရဆိုရင် ခြင်္သေ့ဦးခေါင်းနှင့် လူကိုယ်လို့ အဓိပ္ပာယ် ယူသင့်တယ်။ ဒါပေမယ့် မြင်ဖူးသမျှ မနုဿီဟ ရုပ်တုတွေ က လူဦးခေါင်းနဲ့ ခြင်္သေ့ကိုယ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆက်လက် သုတေသန ပြုပါကုန်။ စွမ်းနိုင်သမျှနဲ့ အမြွက်မျှ ကျမ်းညှိပြလိုက်ပါတယ်။

ဝိနည်းအဋ္ဌကထာအဆို

‘အရှင်သောဏသည် အရှင်ဥတ္တရနှင့်အတူ သုဝဏ္ဏဘူမိသို့ ရောက်လာ ၏။ ထိုအချိန်၌ ဘီလူးမတစ်ယောက်သည် သမုဒ္ဒရာမှတက်၍ မင်းအိမ် ၌ ကလေးမွေးတိုင်း လာရောက်၍ စားပစ်၏။ အရှင်နှစ်ပါး ရောက်သော နေ့တွင် မင်းသားတစ်ပါး မွေးဖွား၏။ လူအများသည် မထေရ်တို့ကိုမြင် သော်ဘီလူးတို့၏ အပေါင်းပါများ ဖြစ်မည်ဟု ထင်ပြီးလက်နက်ကိုယ် စီနှင့်မထေရ် (အရှင်သောဏ)ကို သတ်ရန်ဝိုင်းလာကြ၏။

အဘယ်ကြောင့် လက်နက်ကိုယ်စီနှင့် လာကြသနည်းဟု မထေရ် တို့က မေး၏။ မင်းအိမ်မှာ ကလေးမွေးတိုင်း ဘီလူးတွေ လာစား၏၊ သင်တို့သည်ဘီလူးတို့၏ မိတ်ဆွေဖြစ်၏ဟုဖြေ၏။

ငါတို့ ဘီလူးတို့၏ မိတ်ဆွေမဟုတ်၊ သူ့အသက်သတ်မှုကို ရှောင် ကြဉ်သော သူတော်ကောင်း ရဟန်းများသာ ဖြစ်ကြ၏ဟု မထေရ်က ဖြေ၏။ ထိုသို့ပြောဆိုနေခိုက်ပင်ဘီလူးမသည် ဘီလူးပရိသတ်နှင့်အတူ မွေးကင်းစ မင်းသားငယ်ကို စားရန် ရောက်လာ၏။ အရှင်ကောင်းတို့၊ ဘီလူးမလာနေပါပြီဟု လူအများသည် ကြောက်လန့်စွာ အော်ကြ၏။

မထေရ်သည် ဘီလူးတို့ထက် နှစ်ဆကြီးသော ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖန် ဆင်း၍ ဘီလူးများကို ဝိုင်းလိုက်၏။ ဘီလူးများသည် ကြောက်ပြီး မင်း သားငယ်ကို မစားဘဲ ပြေးကြ၏။ မထေရ်က ပရိသတ်အား ဗြဟ္မဇာလ သုတ်ကို ဟောကြားပြီး သရဏဂုံသီလ တည်စေ၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၁)’။

သာသနာလင်္ကာရစာတမ်းအဆို

‘ဘီလူးမအုပ်စုလာသောကြောင့် လူအများကြောက်ရွံ့၍ အော်ဟစ်နေ ကြစဉ်တွင် မထေရ်တို့လည်း ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသော ခြင်္သေ့နှင့်တူ သော ခေါင်းတလုံး ကိုယ်နှစ်ခုရှိသော မနုဿီဟ သဏ္ဌာန်နှင့် အရေ အတွက် နှစ်ဆထက်သာအောင် ဘန်ဆင်းပြီးမှ ဘီလူးမတို့ကို လိုက်၍ ပိတ်ဆီးကုန်လျှင် ဘီလူးမတို့ ကြောက်၍ ပြေးသွားလေကုန်၏။ ထို ကာလမှစ၍ ယနေ့ဘွားမြင်စ မင်းသားငယ်တို့အား သောဏုတ္တရ ဟူ၍ ငယ်မည်မှည့်လင့်ကုန်သတည်း။

သူငယ် ခပ်သိမ်းတို့အားလည်း ဘီလူးဘေးကို တားဆီးခြင်းငှာ ထန်းရွက် သလူရွက်များတွင် မထေရ်တို့ ဖန်ဆင်းသော မနုဿီဟရုပ် ကိုရေး၍ ခေါင်းထက် တင်ထားကုန်၏။ ထိုအရုပ်ကို သထုံမြို့၏ အရှေ့ မြောက်ထောင့် တောင်ထိပ်ထက် ကျောက်ရုပ် ထုလုပ်၍ထားရာ ယခု ထက်တိုင်ထင်ရှားရှိသတည်း (ဟံသာဝတီ၊၁၉၅၆၊ စာ-၅၇)’။

သာသနာလင်္ကာရစာတမ်းကို ဘကြီးတော်မင်းကြီး တောင်းပန်လို့ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂဋီကာသစ်ကို ရေးသားတဲ့ မောင်းထောင်ဆရာတော် သာသနာပိုင်လူထွက် မင်းတိုင်ပင်အမတ် မဟာဓမ္မသင်္ကြန်က မြန်မာနှစ် ၁၁၉၃ (ခရစ်၁၇၅၂)မှာရေးသားခဲ့ပါတယ်။

သာသနဝံသကျမ်းအဆို

‘ဘီလူးမလာသည်ကို မြင်သောအခါ လူအပေါင်းသည် ကြောက်လန့်ပြီး အော်ငိုကြ၏။ မထေရ်တို့လည်း ကြောက်မက်ဖွယ် ခြင်္သေ့ဦးခေါင်းနှင့် ခေါင်းတလုံး ကိုယ်နှစ်ခုရှိသော မနုဿဟအသွင် ဖန်ဆင်းပြပြီး ဘီလူး မနှင့် အပေါင်းပါများကို ခြောက်ထုတ်ကြ၏ (တဒါ ထေရာ ဘယာနကံ သီဟသီသဝသေန ဧကသီသ သရီရ ဒွယ သမ္ဗန္ဓ သဏ္ဌာနံ မနုဿီဟရူပံ မာပေတွာ ဒေဿတွာ တံ ယက္ခိနိံ သပရိသံ ပလာပေသုံ။ သာသနဝံသ၊ ဘောဂဝတီ-မန္တလေး၊၁၂၈၅၊ စာ- ၄၂)’။ သာသနဝံသကျမ်းဆို တာက မြန်မာ ၁၂၃၂ (ခရစ် ၁၇၈၂)မှာ မောင်းထောင် အရှင်ပညာ သာမိထေရ်က မဟာဓမ္မသင်္ကြန်ရဲ့ သာသနာလင်္ကာရကျမ်းကို ပါဠိဘာ သာနဲ့ ရေးခဲ့တဲ့ ကျမ်းပါ။

သုံးသပ်ချက်

ဝိနည်းအဋ္ဌကထာမှာ ဖော်ပြတဲ့ သုဝဏ္ဏဘူမိကို မြန်မာနိုင်ငံ ရာမည တိုင်း သထုံမြို့လို့ ယူရင် အရှင်သောဏတို့က ဘီလူးမအုပ်စုကို သူတို့ ထက် နှစ်ဆကြီးတဲ့ ကိုယ်ကို ဖန်ဆင်းပြီး ထွက်ပြေးအောင် လုပ်တယ်။ သာသာနာလင်္ကာရနဲ့ သာသနဝံသတို့က မနုဿီဟပုံကို ဖန် ဆင်းပြီး ဘီလူးမအုပ်စုကို နှင်ထုတ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် မနုဿီဟအစ အရှင်သောဏနဲ့ အရှင်ဥတ္တရတို့ကလို့ ဆိုရပါလိမ့်မယ်။

မကာရလောပအကျော် မန်လည်ဆရာတော်ဘုရားလည်း သာသ နာလင်္ကာရစာတမ်းစကားနဲ့ ပဲ အောက်ပါအတိုင်းမိန့်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ရုပ်ပလီ

မနုဿီ ကိုယ်နှစ်ခွငယ်လို့

ဆိုကြအများ၊

မြို့သထုံ

ပြည်သုဝဏ် ရွှေဘုံ၌

သည်ရုပ်ပုံ ဟန်ပန်ယူလို့

ရန်သူကို ပယ်နှိမ်ကြောင်းငယ်နှင့်

ကျမ်းဟောင်း စာစောင်မြတ်မှာ

ကျမ်းတတ်စကား။

၆၂။ သပိတ်သွတ်ခြွင်း

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

မကြာခင်က တပည့်တော်၏ဘခင်သည် မြန်မာပြည်က ဆရာတော်တစ် ပါး၏ တရားပွဲသို့ သွားရောက်တရားနာပါသည်။ တရားပွဲမှအပြန်တွင် ဆရာတော်၏ ဟောကြားချက်အရ ကွယ်လွန်သူ မိခင်အား သုံးလပြည့် သပိတ်သွတ်မည့် ကိစ္စမှာ အရေးတကြီး လိုအပ်သော ကိစ္စမဟုတ်ဟု ဆိုပါသည်။ ဘခင်၏ ယူဆချက်မှန်ကန်ပါသလား။ ကွယ်လွန်သူကိုရည် မှန်းပြီးသပိတ်သွတ်ရန် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသလား။ ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ယုယုမွန် (ကနေဒါ)

-------------------

သပိတ်သွတ်

သပိတ်သွတ်ဆိုတာ သပိတ်ထဲကိုထည့်တယ်လို့ တိုက်ရိုက် အဓိပ္ပာယ် ရနိုင်ပါတယ်။ အလှူခံတို့ရဲ့ သပိတ်ထဲကို ထည့်တယ်ဆိုတော့ သံဃာ တော်တွေကို ဆွမ်း သင်္ကန်း ကျောင်း ဆေးဆိုတဲ့ ပစ္စည်းလေးပါးကို လှူဒါန်းတာပါပဲ။ အလှူဒါန အားလုံးနဲ့ သက်ဆိုင်ပေမယ့် သပိတ်သွတ် အဓိပ္ပာယ်မှာက သာမန်လှူတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ ကွယ်လွန်သူကို အထူး ရည်မှန်းပြီး လှူဒါန်းတာဖြစ်လို့ အလှူပေးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ပြုပြီးလို့ မိမိရ ရှိတဲ့ ရည်မှန်း ကုသိုလ်ရဲ့ အဖို့ကို ကွယ်လွန်သူအား အထူးပြုပြီး အမျှ ပေးဝေခြင်းဟာ အဓိကကျပါတယ်။

ကွယ်လွန်သူကလည်း မိမိကို အထူးရည်မှန်းထားတဲ့ ကုသိုလ် အဖို့ကို ကုသိုလ်ရှင်တွေက အမျှပေးဝေစဉ်မှာ ဝမ်းမြောက် သာဓုခေါ်နိုင် ရင် အဲဒီကုသိုလ်ဟာမိမိကိုယ်တိုင်ပြုတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။ ထပ်တူ ကောင်းကျိုးကို ရရှိစေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တမလွန်ဘဝက ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဒီဘဝ ကုသိုလ်ရှင်တွေရဲ့အမျှပေးဝေသံကို သာဓုခေါ်နိုင်ခွင့် ရှိရပါတယ်။ ပုဏ္ဏားရဲ့ အမေး

အခါတစ်ပါး ဇာဏုေဿာဏိ အမည်ရှိတဲ့ ပုဏ္ဏားက မြတ်ဗုဒ္ဓကို ‘မြတ်စွာဘုရား၊ တပည့်တော်တို့သည် ကွယ်လွန်သော ဆွေမျိုးသားချင်းများ ထံသို့ ရောက်ပါစေဟု ရည်မှန်း၍ အလှူဒါနပြုကြပါ၏။ ထိုအလှူသည် ရည်မှန်းသူသို့ရောက်ပါသလား’ လို့ လျှောက်တယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓက ‘သေပြီးနောက် ငရဲဘဝ၊ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၊ လူ့ဘဝ၊ နတ်ဘဝသို့ ရောက်နေသူ များထံသို့ အလှူသည် မရောက်။ ပြိတ္တာဘဝ၌ ဖြစ်နေသူများထံသို့ကား ရောက်ပေ၏’လို့ ဖြေကြားပါတယ် (အံ၊၃၊၄၇၈)။

ဒီပါဠိတော်အရ နတ်၊ လူ၊ ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်၊ ပြိတ္တာ ဆိုတဲ့ လူတစ် ယောက် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သွားရောက်ရမယ့် ဂတိ (ဌာန) ငါးမျိုး ထဲက ပေတဂတိသို့ ရောက်နေသူတွေသာ ရည်မှန်းကုသိုလ် အဖို့ကို သာဓုခေါ်ပြီးကောင်းကျိုးကိုခံစားနိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။

ပတ္တာနုမောဒန

ကောင်းမှုတစ်ခုကို ပြုလိုက်လို့ မိမိရရှိတဲ့ ကုသိုလ်ကို အမျှပေးဝေတာဟာ ပတ္တိဒါန ကုသိုလ် ဖြစ်ပါတယ်။ သူတစ်ပါးတို့ ပေးဝေတဲ့ ကုသိုလ်ကို မိမိက ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနဲ့ သာဓုခေါ်တာက ပတ္တာနုမောဒန ကု သိုလ်ပါ။ တမလွန်ဘဝကိုရောက်နေတဲ့ သာဓုခေါ်နိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က လူ့ဘဝက ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ ပြုတဲ့ ကုသိုလ်အဖို့ကို ဝမ်းပန်းတသာ နဲ့ သာဓုခေါ်ဆိုနိုင်ရင် ပတ္တာနုမောဒန ကုသိုလ်ကို ပြုတာဖြစ်လို့ အဲဒီ ကုသိုလ်ရဲ့ကောင်းကျိုးကိုရရှိပါလိမ့်မယ်။

လိုရင်းက သပိတ်သွတ်ဆိုတာ ကျန်ရစ်သူတွေက တမလွန်ဘဝ သို့ပြောင်းသွားပြီးဖြစ်တဲ့ ဆွေမျိုးသားချင်းတွေကို၎င်းတို့ ကိုယ်စား ပတ္တာနုမောဒန ကုသိုလ် ပြုပေးကြတာဖြစ်လို့ အကျိုးရှိပါတယ်။ ဘုရား ကိုယ်တိုင်လည်း ဟော၊ အနှစ်သာရလည်း ရှိတဲ့ အတွက် အစဉ်အလာ ကိုထိန်းသိမ်းထားပါလေ။

63. Kamma and Yadayar

July 24, 2008.

-------------------

Dear Sayadaw,

I have a question regarding black magic. Does black magic realy exist? If so, how? who was the teacher? I have seen a few monks who give out yadayar to people whenever they face a hardship. Does it real work? Is ther any consequences? I enen saw an article online about a king who keeps his power using such methods. Did Buddha allow to give out yasayar.

I am sure most Buddhists believe in Kamma. People can turn around the Kamma using yadayar if it realy works. Therefore, what is the point of doing good deeds or bad deeds.

I believe there is another type of black magic which can be used against other people. I often heard people say this person is using black bagic to make me sick or this or that. Can it really be used to harm someone ese? and the wost scenariio will be killing someone using such magic. If someone die due to such doings what will he/she become? It was not his fault and it might not be time for him yet. Can you please explain to me more in depth? Thanks.

Kevin

-------------------

Yadayar

It is to me that yadataris something that makes one's mind and body harmony and also is like a medicine which is not real but sometimes works. For example, a doctor gave just water injection to a sick person. But the latter thinking the former cured him well felt better.

There also was a queen who always feels herself sick thinking a lizard hides inside her belly. Then a wise royal physician used a yadayar . He secretly put a dead lizard underneath the toilet seat after giving her a purgative medicine. When she had done, the physician showed her the lizard saying her belly was clear. Exactly, she was cured. Yadayarcan help one's will power reach high enough to accomplish something if he believes in it. Is it said that mind leads the world?

Kamma

We reap what we have sown and we wil be the result of what we are. In other words, kamma is action and every action has its reaction. You cannot avoid the result of the kamma, but can control it and you can turn it around by doing good or bad. This is what the Buddhists believe.

According to this belief, if your yadayarsays that before your job interview you should develop Metta meditation twice a day and you do it seriously, then I am sure you can experience something as the result of that good deed. It is acceptable that a proper and intelligent understanding of yadayarcan be a useful tool, although it has no religious value.

Never say

The Buddha never makes any direct pronouncement on this subject because the yadayar, astrology and such things do not pertain to spiritual development. The Buddha's advice was that people should not be slaves to any of those forces. A good Buddhist must overcome al his problems and dificulties by his own eforts, but not through the medium of anything like that. 'You do luck or unluck yourself. There is no one who can make you lucky or unlucky (Jataka 2, p 142)'.

Although Buddhism does not refute belief in such things and some Buddhists practice yadayarunder the guise of religion, the Buddha at no time encouraged anyone to do so.

It is time for him

In a smal town, I saw a young man who vomits whenever and whatever he eats. People said he was obsessed by a girl. When a black magic master gave him a medicine, he tried to vomit a curl of woman's hair and his mother puled it out of her son's mouth. But I can't explain about it more than what I saw. I was 27 then. But, I am sure it could not be used to harm everyone.

If a person died of that reason, it was time for him to die even though it was not his fault. If you say no, how can you say when a person died from a car accident? And what the person wil become depends on only what he or she has done.

၆၄။ သီလရှင်ကို ရှိခိုးခြင်း

ဇူလိုင် ၂၅။ ၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာလျှောက်ထားမေးမြန်းအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

လူမိန်းမတို့ သီလရှင် ဝတ်ခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုခဲ့ပါသလား ဘုရား။ ယောကျ်ားသားတို့ အနေဖြင့် သီလရှင်တို့အား ရှိခိုးခြင်း၊ ဘုရားထူးခြင်းများ ပြုအပ်ပါသလားဘုရား။ ရဟန်းတု ရဟန်းယောင် များကို ရဟန်းအစစ်ထင်၍ လှူဒါန်းမှုပြုလျှင် ကုသိုလ် ရနိုင်ပါသလား ဘုရား။ မသိနား မလည်၍ မေးမြန်းခြင်း လျှောက်ထားရခြင်း ဖြစ်ပါ သည်ဘုရား။

သန်းထွန်းဦး

-------------------

သီလရှင် ဝတ်ဖို့ မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုသလား ဆိုတာကို မပြောခင်မှာ ဗုဒ္ဓလက်ထက်နဲ့ အဲဒီနောက် အတန်ကြာတဲ့ အထိ ဗုဒ္ဓသာသနာ သမိုင်း မှာ ထင်ရှားရှိခဲ့တဲ့ ဘိက္ခုနီနဲ့ သိက္ခမာန်အကြောင်းကို နည်းနည်း ပြော ပြသင့်ပါတယ်။ အဲဒါဆိုရင် ပိုပြီး ရှင်းသွားပါလိမ့်မယ်။

ဘိက္ခုနီ

ဘိက္ခုနီဆိုတာ ရဟန်းမိန်းမပါ။ သိမ်ထဲမှာ ကမ္မဝါစာ ဖတ်ပြီး ပထမ ဘိက္ခုနီသံဃာထံမှာ တစ်ကြိမ်၊ ဒုတိယ ဘိက္ခုသံဃာထံမှာ တစ်ကြိမ်၊ ပေါင်း ရဟန်း ၂ကြိမ်ခံရတယ်။ မိထွေးတော် ဂေါတမီအပါအဝင် ရှေး ဦး ဘိက္ခုနီတွေကတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အထူးခွင့်ပြုချက်နဲ့ ဘိက္ခုနီ ဖြစ်လာ ကြလို့ ခြွင်းချက်ပေါ့။ ယနေ့ခေတ် ဘိက္ခုတွေရဲ့ သင်္ကန်းပုံစံအတိုင်းပဲ ဝတ်ရုံကြတယ်။ ဘိက္ခုနီတွေမှာ ပိုတာက အပေါ်ပိုင်းမှာ ရင် စည်း သင်္ကန်းတိုနဲ့ အောက်ပိုင်းမှာ အတွင်းကခံဝတ်တဲ့ ဥတုနှီးလို့ ခေါ်တဲ့ သင်္ကန်း တစ်မျိုးပါပဲ။ ဘိက္ခုတွေရဲ့သိက္ခာပုဒ် ၂၂ရပါး။ ဘိက္ခုနီတွေရဲ့ သိက္ခာပုဒ်က ၃၁၁ ပါး။ ၈၄ ပါးကွာတာပေါ့။

သိက္ခမာန်

ဘိက္ခုနီ မပြုခင်မှာ ငါးပါးသီလနဲ့ ဝိကာလဘောဇန (နေမွန်းလွဲ မစား) ဆိုတဲ့ သိက္ခာပုဒ် ၆ပါးကို စောင့်ထိန်းပြီး ၂နှစ်နေရသေးတယ်။ အဲဒီ လိုနေဆဲကာလမှာ သိက္ခမာန်လို့ ခေါ်တယ်။ ယနေ့ခေတ်သီလရှင်တွေ ရဲ့ ရှေးပြေးလို့ ဆိုနိုင်မလားပါပဲ။ ဒါပေမယ့် လူဝတ်ကြောင် အဝတ် အစားနဲ့ ခေါင်း မရိတ်ဘဲ နေနိုင်တယ်။ သိက္ခမာန် ၂ နှစ် မလုပ်ရင် ဘိက္ခုနီ ပြုခွင့်မရှိဘူး။ တောင်ပိုင်း (ထေရဝါဒ) ဗုဒ္ဓသာသနာ အစဉ် အလာမှာ သိက္ခမာန်တွေနဲ့ ဘိက္ခုနီတွေ ခပ်စောစောကပင် ကွယ် ပျောက်သွားပုံရတယ်လို့ သုတေသီတို့ဆိုတယ်။

သီလရှင်

ဖန်ရည်စွန်း အဝတ်ကို မြတ်နိုးကြတဲ့ ထေရဝါဒ နိုင်ငံက ဗုဒ္ဓဝါဒီအမျိုး သမီးတွေဟာ သံဃာတော်တွေကို အားကျပြီး အတုယူ ကျင့်သုံးရာက နေ သီလရှင်သာသနာ ထွန်းကားလာတာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က သီလရှင်ဆိုတာ မရှိပေမယ့် ဘိက္ခုနီပြုဖို့တောင် ခွင့်ပြုခဲ့ သေးတာပဲ။ သီလရှင်တွေဟာ ရှစ်ပါးသီလကိုပဲ စောင့်ပေမဲ့ ဒီ့ထက်ပိုပြီး အများကြီး နက်ရှိုင်းပါတယ်။

အလှအပနဲ့ မာန်မာနကို ခဝါချပြီး နိက္ခမ္မပါရမီ ဖြည့်ကျင့်နိုင်ကြလို့ သီလရှင် တစ်ပါးရဲ့ ဘဝဟာ အင်မတန် ကြည်ညို လေးစားစရာ ကောင်းပါတယ်။ သီလရှိသူအနေနဲ့ ရိုသေ ပူဇော်ရှိခိုးကြရာမှာ ကျားမ ခွဲခြားမှုမရှိပါဘူး။ သီလဂုဏ်ရည်ကိုမြတ်နိုး ဦးတင်တာပါ။

ရဟန်းအတု

ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမမှာ စိတ်ထားဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ရဟန်းတုကို ရဟန်းစစ် အမှတ်နဲ့ စိတ်ထဲက လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ကြည်ညိုပြီး ရိုသေ ပူဇော်မှုပြုရင် အကျိုးဖွံ့ ဖြိုးမှု နည်းနိုင်ပေမဲ့ အကုသိုလ်တော့ မဖြစ် ပါဘူး။ ရဟန်းတုမှန်း သိရင် တော့ လျစ်လျူရှုထားလိုက်ပါ။

၆၅။ သီလမြင့်သူနဲ့ အဓမ္မအမိန့်

ဇူလိုင် ၂၇၊၂၀၀၈။

-------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

မကြာမီက အွန်လိုင်းကနေ ဖတ်လိုက်ရတဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာ မြတ်စွာဘုရားက ‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ရာဇူနံ အနုဝတ္တိတုံ = ရဟန်းတော် တွေဟာ ဘုရင်မင်း အုပ်ချုပ်သူတို့ရဲ့ အမိန့်ကို နာခံရမည်’ ဟောတော် မူလို့ အာဏာရှိတဲ့ လူတွေကို ဆန့်ကျင်ဖက် မလုပ်ကောင်းဘူးဆိုတဲ့ သဘောမျိုး ရေးထားပါသည်။ အဲဒီ ရေးသားချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး စိတ်ထဲမှာ မကျေမလည် ဖြစ်နေပါသည် အရှင်ဘုရား။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်က အမှန်တကယ် အဲဒီလို ဟောတော်မူခဲ့သလော ဆိုသည်ကို သိလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။

မြတ်ထန် (စင်္ကာပူ)

-------------------

သမိုင်းနောက်ခံ

မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က မဂဓတိုင်းရှင် ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဘုရင် ဗိမ္ဗိသာရဟာ ရဟန်းတွေ ဝါဆိုမဲ့ရက်ကို နောက်ဆုတ်လိုတဲ့ အတွက် ‘အရှင်မြတ်တို့ ရှေ့လကျမှ ဝါဆိုရင် ဖြစ်နိုင်ပါသလား’လို့ သံဃာတွေထံ သတင်းစကား ပါးလိုက်တယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုမေးလျှောက်တဲ့ အခါ ‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ရာဇူနံ အနုဝတ္တိတုံ = ရဟန်းတို့၊ မင်းတို့၏ အလိုသို့ လိုက်စိမ့်သောငှာ ငါဘုရား ခွင့်ပြု၏’လို့ မိန့်တော်မူပါတယ် (ဝိ ၃၊၁၉၃)။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းက ဝါဆိုလမှာ ဝါမဆိုသေးဘဲ ဝါခေါင်လကျမှ ဝါဆိုဖို့ သံဃာတော်တွေကို လျှောက်ထားတာကို ဗုဒ္ဓက အဲဒီလို ဖြေ ကြားတော်မူတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီ စာပိုဒ်ကို အဋ္ဌကထာ (ပါဠိတော်ရဲ့ အဖွင့်ကျမ်း)မှာ ‘မင်းအလိုသို့ လိုက်စိမ့်သောငှာ ခွင့်ပြု၏ ဟူသည် နောက်သို့ (တစ်လ) ဆုတ်ပြီး ဝါဆိုရာ၌ရဟန်းတော်များမှာ မည်သည့်အကျိုးဆုတ်ယုတ် မှုမှ မရှိနိုင်သောကြောင့် မင်းအလိုသို့ လိုက်ရန် ခွင့်ပြုခြင်း ဖြစ်၏။ သို့ ဖြစ်၍ဓမ္မနှင့် ညီသောကိစ္စများ၌မင်းအလိုသို့လိုက်ရမည်။ အဓမ္မကိစ္စ မျိုးဖြစ်လျှင် ကား (ဘုရင်မင်း အပါအဝင်)မည်သူ့ အလိုသို့မျှ မလိုက်ရ (အဓမ္မိကေ ပန န ကဿစိ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀)’လို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပါတယ်။

လိုရင်းကတော့ အဓမ္မမှု ဖြစ်နေရင် ဘုရင်က ဘာအမိန့်ပဲ ထုတ်ထုတ် လိုက်နာစရာမလိုဘူးတဲ့။

ရာဟုလာရဲ့ အယူအဆ

History of Buddhism in Ceylon ကျမ်း (p. 66)မှာ သီဟိုဠ် ဆရာတော် ဒေါက်တာ ဝါလ်ပိုလာ ရာဟုလာက ‘ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ စကြဝတေး မင်းမှာလည်း ဗုဒ္ဓလိုပဲ လက္ခဏာ ၃၂ ပါးရှိတယ်၊ ဗုဒ္ဓကိုရော စကြဝတေး မင်းကိုပါ စေတီ တည်ထိုက်တယ်လို့ ဟောတော်မူတယ်။ ဒီလို ယူဆလို့ ပဲရဟန်းတွေဟာ ဘုရင် မင်းတို့ရဲ့ညွှန်ကြားချက်ကိုလိုက်နာရ မယ်လို့ ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ သာမန်ဘုရင်မင်းတွေကိုတောင်များစွာအရေးပေး ထားတာတွေ့ရတယ်’လို့ ဆိုပါတယ်။

ဝါလ်ပိုလာရာဟုလာအနေနဲ့ သူ့ကျမ်းထဲမှာ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေ ရဲ့ အဆိုအမိန့်တွေကို များစွာ ကိုးကားတဲ့ အတွက် ဒီနေရာမှာလည်း အဋ္ဌကထာ ကျမ်းရင်း ဖွင့်ဆိုချက်ကို ကြည့်ပြီး ဒီထက်ပိုမို ပြည့်စုံ အောင်ရှင်းပြပေးသင့်တယ်လို့ ဘုန်းကြီးထင်ပါတယ်။

ထုတ်ဖော် ရှင်းပြခွင့်

‘ဘိက္ခုတို့၊ သူတစ်ပါးတို့က ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃာကို ကဲ့ရဲ့စကား ဆိုလာ လျှင် နှလုံးမသာမယာ မဖြစ်ကြနှင့်။ ၎င်းတို့၏ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်မှု မမှန် ကန်ပုံကို ကြောင်းကျိုးပြ၍ ဖြေရှင်းကြရမည်။ ချီးမွမ်းစကား ဆိုလာ သည်ကိုလည်းတက်ကြွဝမ်းသာခြင်းမဖြစ်သင့်။ သင်တို့ပြောသည့် ဂုဏ်ပုဒ်တွေ ဤအကြောင်းကြောင့် ငါတို့မှာ ရှိ၏ဟု ခိုင်လုံစွာ ရှင်းပြရ မည် (ဒီ၊၁၊၃)’လို့ ဗုဒ္ဓဟောတော်မူပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ မမှန်တာကို မမှန်တဲ့ အတိုင်း ပြောဆို ဖြေ ရှင်းဖို့ ညွှန်ကြားပါတယ်။ ရေငုံနှုတ်ပိတ် နေပြီး အားလုံးကို အရှုံးပေး တဲ့ ဝါဒမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ‘ပြိုင်လာလျှင် အရှုံးပေး နှလုံးအေးတဲ့ ဆေး’ ဆိုပေမယ့်ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဟာဝန်ခံခြင်း အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်လို့ အဓမ္မ မှန်း သိလျက်နဲ့ ငြိမ်နေရင် ကိုယ်လည်း အဓမ္မမှုကို သဘောတူတယ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။

ငစွယ်ရှင်ရဲ့ သီလဂုဏ်ရည်

ပုဂံ နရပတိစည်သူ မင်းဟာ တူးရွင်းတောင်က အပြန် တစ်နေရာ ရောက်တော့ချောက်ထဲမှာ ပတ္တမြား အရောင်တောက်နေတာကို မြင်မိ ပါသတဲ့။ အဲဒါကို အဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုး ကောက်ယူရာကနေ အဲဒီ နေရာ မှာဘုရားတစ်ဆူ (ယနေ့ခေတ် စူဠာမဏိဘုရား) တည်မယ်ဆိုပြီး တိုင်း သူပြည်သားတွေကို အဲဒီချောက်ကို မြေဖို့ခိုင်းပါသတဲ့။ ရဟန်းသံဃာ ကိုလည်းအလှူပေးဖို့ပင့်ဖိတ်ပါသတဲ့။

အဲဒီတော့ သီလသမာဓိနဲ့ အင်မတန် ပြည့်စုံတဲ့ ပံ့သကူဆောင် ငစွယ်ရှင် အမည်နဲ့ (ငစွယ်ငယ် အမည်ရှိသူရဲ့ ကိုယ်က အဝတ်ကို ပံ့သကူကောက်ယူပြီးအသုံးပြုလို့ အဲဒီအမည်တွင်)ရဟန္တာလို့ ကျော် ကြားတဲ့ အရှင်သီလဗုဒ္ဓိမထေရ်က ‘မင်းကြီး ပြုသောအမှုသည် ကောင်း မှု မဖြစ်၊ မကောင်းမှုသာ ဖြစ်၏၊ မင်းကြီး လှူသော ဆွမ်းကိုလည်း ငါမခံ’ လို့ မိန့်တယ်။ မင်းကြီးက ‘ပြည်သူတို့ လှူသော ဆွမ်းလည်း ငါ့ဆွမ်းပင် မဟုတ်လော’တဲ့။

ဒါနဲ့ ရဟန္တာ ငစွယ်ရှင်ဟာ နရပတိရဲ့ တိုင်းပြည် (ပုဂံ) မှာ မနေ တော့ဘူးလို့ ဆုံးဖြတ်ပြီး သီဟိုဠ်ကို ထွက်ဖို့ ပြင်ဆင်တယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်တော့ အနန္တပစ္စည်း ဆိုတဲ့ အမတ်ရဲ့ လိမ်မာစွာ ဆောင်ရွက်မှု ကြောင့် မင်းကြီးက တောင်းပန်လို့ ဆရာနဲ့ ဒကာ ပြန်ပြီး အဆင်ပြေ သွားကြပါတယ် (တွင်းသင်း၊၁၊၁၂၈။ မှန်နန်း၊၁၊၃၂၄)။

အကြောင်းရင်း

ရာဇဝင်ကျမ်းတွေမှာဘာကြောင့်အရှင်မြတ်ကအဲဒီလိုပြောရတယ်ဆို တာ မဖော်ပြဘူး။ ဒါပေမယ့် အရှင်မြတ်အနေနဲ့ မလိုအပ်ဘဲ ချောက်ကို မြေဖို့ပြီး ပြည်သူတွေ ပင်ပန်းကြရတာ၊ သူကြီးဘုရား ရွာသားကောင်းမှု လုပ်တာတွေကို မတရားဘူးလို့ ယူဆလို့ တစ်နည်း အဓမ္မအနေနဲ့ မြင်လို့ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆပါတယ်။ ပြီးတော့ မြင်းခံ ငပြည့်၊ နောင်တော် မင်းယဉ်နရသိင်္ခ၊ အောင်စွာငယ်နဲ့ အနန္တသူရိယ အမတ်တို့ကို မဆင်မခြင် ကွပ်မျက်ပစ်တာတွေကလည်း ပြည်သူအကြား ပြောစရာတွေ ဖြစ်နေမှာပဲ။ ပြည်သူ့ ခံစားချက်တွေဟာ ပြည်သူ နဲ့ ထိတွေ့နေရတဲ့ အရှင်မြတ်ရဲ့ နှလုံးသားကိုလည်း ရိုက်ခတ်နိုင်တာပဲ။

သက်ဦးဆံပိုင် ခေတ်မှာ အဲဒါလောက် လက်ရဲ ဇက်ရဲရှိလှတဲ့ နရပတိစည်သူလို မင်းကို အဲလို ဗြောင်ပြောပြီး သပိတ်မှောက်ရဲတဲ့ အရှင် မြတ်ရဲ့ သတ္တိကတော့ တကယ့်ကို ပြောင်မြောက်လွန်းလို့ ရာဇဝင်မှာ စာတင်ခံရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရှင်မြတ်အနေနဲ့ မိမိ စောင့်ထိန်းထားတဲ့ သီလသိက္ခာ၊ ပွားများထားတဲ့ သမာဓိနဲ့ ပညာကို လုံးဝ ဥဿုံ ယုံကြည်လို့ ပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

၆၆။ နတ်တွေကို တွေ့ချင်ရင်

ဇူလိုင် ၂၀၊၂၀၀၈၉။

-------------------

လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဘုရားရှင်လက်ထက်က နတ်များ လာရောက် ဖူးမြော် လျှောက်ထား ကြကြောင်း ဖတ်ရှုရပါသည်။ ဘုရားရှင် ကိုယ်တိုင်လည်း နတ်ပြည်သို့ ကြွရောက် တရားဟောတော်မူကြောင်း သိရပါသည်။ သို့သော် ယနေ့ ခေတ်တွင်ထိုနတ်များနှင့် ပတ်သက်၍ မကြားရသလောက်ရှိပါသည်။ နတ်များသည် ယနေ့ခေတ်မှာကျမှ အဘယ်ကြောင့် တွေ့ကြုံရ ရှားပါး ပါသနည်း။ ဆရာတော်တို့အမြင်ကိုသိလိုပါသည်။

ထွန်းလင်း

-------------------

ရီလီဂျင်း မဟုတ်

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ အိန္ဒိယဒဿနရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ လက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့ ဘဝသံသရာ၊ ပရလောကနဲ့ နတ်ဒေဝါတွေကို ယုံကြည် မှုမျိုးလို တည် ရှိပြီး ယူဆချက်တစ်ချို့ကို မငြင်းပယ်ပေမယ့် လူသားကိုကောင်းကျိုး မပြုနိုင်တဲ့ အဓိက အတွေးအမြင် တော်တော် များများကိုတော့ တော် လှန်ခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာ တိရစ္ဆာန်ကို သတ်ပြီး ယဇ်ပူဇော်တာ၊ ဇာတ်ခွဲ ခြားတာ၊ ထာဝရဖန်ဆင်းရှင် မဟာဗြဟ္မာ၊ အတ္တ (တည်မြဲတဲ့ ဝိညာဉ် ကောင်)ဆိုတာတွေကို လုံးဝငြင်းပယ်ပါတယ်။

ဘာသာတရားတိုင်းမှာ လက်တွေ့ မပြနိုင်တဲ့ ယုံကြည်မှုအပိုင်း ဆိုတာရှိပါတယ်။ ဥပမာ ဗုဒ္ဓဘာသာတို့ ယုံကြည်တဲ့ ကံ (အထူးသဖြင့် အတိတ်ကံ)၊ အတိတ်ဘဝ ဆိုတာတွေကို အထည်ကိုယ် ဒြပ်ဝတ္ထု အနေနဲ့ ဆုပ်ကိုင်ပြီး မပြနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ အားကောင်း တာက လက်တွေ့ကျင့်ကြံမှု အပိုင်းပါ။ လူမှုရေးကျင့်ဝတ်နဲ့ အဆင့်မြင့် ကျင့်စဉ်တွေ ပါရှိလို့ Religion သက်သက်မဟုတ်သလိုယုံကြည်မှုပိုင်း တွေပါလို့ Social Ethic (လူမှုရေး ကိုယ်ကျင့်တရား) သက်သက်လည်း မဟုတ်ဘူး။ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာကို အဲဒီလိုအမှန်အတိုင်း သဘောပေါက် နားလည်ထားသင့်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓနဲ့ နတ်လောက

ဗုဒ္ဓပြီးရင် တန်ခိုးအကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ဟာ အခါတစ်ပါး ဂဇ္ဈကုဋ်တောင်ပေါ်က အဆင်းမှာ လှစ်ခနဲ ကိုယ့်ဟာကို ပြုံးမိတာကို နောက်ကပါလာတဲ့ အရှင်လက္ခဏမထေရ်က ဘာကြောင့်ပြုံးပါသလဲလို့ မေးတဲ့ အခါ ဘုရားရှင်ရှေ့မှာ မေးပါတဲ့။ ဒါနဲ့ ဘုရားရှင်ရှေ့ ပရိတ်သတ် စုံတုန်းအရှင်လက္ခဏက ထပ်မေးတော့ တန်ခိုးအရာမှာ ဧတဒဂ်ရတဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလာန်က ‘ဧရာမရိုးဆက်ပြိတ္တာကြီးတစ်ကောင်ကို ပြိတ္တာ ဖြစ်တဲ့ လင်းတငှက်တွေက ဝိုင်းပြီး ထိုးဆိတ်နေကြတာကို မြင်မိလို့ ပြုံးမိတာပါ’လို့ ဖြေလိုက်တယ်။

ဒီတော့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က သာဓု သုံးကြိမ်ခေါ်ပြီး ‘ငါဘုရားလဲ အဲဒီ ရိုးဆက်ပြိတ္တာကို မြင်မိတာ ကြာပြီ၊ ဒါပေမယ့် သက်သေ မရှိလို့ မပြောဘဲနေခဲ့တာ။ ခုတော့မောဂ္ဂလာန်ဟာငါ့ရဲ့သက်သေဖြစ်ပြီ။ ငါ့ရဲ့ တပည့်သားတွေ တန်ခိုးစွမ်းရည်နဲ့ ပြည့်စုံကြပေတယ်’လို့ ချီးမွမ်းတော် မူပါတယ်။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က နတ်တွေကို မြင်ရသူတွေဟာ အရှင် မောဂ္ဂလာန်လို စိတ်ပိုင်းဘဝ တိုးတက်ပြည့်စုံပြီးသူတွေ များပါတယ်။

မင်းတုန်းမင်းနဲ့ ရေမြွေ

မင်းတုန်းမင်းက ဆရာတော်သံဃာတော်တွေကို အတည်အပေါက်လို လိုနဲ့ မေးလျှောက်ဖူးတယ်။ အသောကမင်းကြီးရဲ့ ဆရာမထေရ်ရဟန်း တွေ ပရိတ်ရွတ်ရင် ပရိတ်ရေဆူလို့ ဒကာတော် (မင်းတုန်း)ရဲ့ ဆရာ အရှင်တွေကော ပရိတ်ရေ ဆူပါသလားတဲ့။ ဒီတော့ သံဃာ့ ကိုယ်စား ဗန်းမော်ဆရာတော် ခပ်ရွဲ့ရွဲ့နဲ့ ဖြေလိုက်ပုံက ‘အသောကမင်းက အမိန့် တော်နဲ့ ခေါ်လိုက်ရင် လူကို အသာထားလို့ ရေအောက်က နဂါးတွေ တောင်လာရတယ်။ အဲဒါလောက်ဘုန်းအာဏာနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ မင်းကြီးရဲ့ ဆရာဖြစ်တဲ့ သံဃာတော်တွေ ပရိတ်ရွတ်ရင် ပရိတ်ရေ ဆူတာပေါ့။ ယခု ဒကာတော်မှာက ရေထဲက ရေမြွေကိုတောင် လာအောင်မှ မခေါ် နိုင်တာဘဲ၊ ဒကာတော်ရဲ့ဆရာဘုန်းကြီးတွေပရိတ်ရေမဆူတာ ဆန်း ပါ့မလား ဒကာတော်’တဲ့။

အရှင်မောဂ္ဂလာန် မထေရ်ကြီးလို အဘိညာဉ်တန်ခိုးတွေကို ရကြ ရင် ခုခေတ်မှာလည်း နတ်တွေကိုမြင်နိုင်မလားလို့ စဉ်းစားမိတယ်။

ကမ္ဘာအစ တေဇောက။ သတ္တဝါအစ မောဟက။

၆၇။ ပေထက်အက္ခရာတင်

နောက်ကျပေမယ့်

နိုဝင်ဘာ ၁၂၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

(၁) တပည့်တော် သိရသလောက် ဗုဒ္ဓ၏တရားတော်များကို ဗုဒ္ဓဘုရား ရှင်ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက်နှစ်ပေါင်း များစွာကြာပြီးမှ စာအုပ်အဖြစ်နှင့် ရေးသား မှတ်တမ်းတင်သည်ဟု ကြားဖူးပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဗုဒ္ဓဓမ္မ အတွင်းသို့ အခြားဘာသာတရားမှ အယူအဆများ ဝင်ရောက် ရောထွေး ခြင်းမှ ကင်းလွတ်နိုင်ပါမည်လော။ နှောင်းခေတ်မှာလည်း ဓမ္မရေးရာ အဓိပ္ပာယ် ကောက်ယူမှု ကွဲလွဲသောကြောင့်ပင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဂိုဏ်းကွဲ များဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟုယူဆပါသည်။

(၂) တပည့်တော်တို့ မြန်မာလူမျိုးများသည် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒကို အကြည်ညိုဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါလျက် တပည့်တော် တို့ မြန်မာနိုင်ငံ ဆင်းရဲမွဲတေပြီး အောက်တန်းကျနေရပါသနည်း။ ဖိနှိပ်မှု အမျိုးမျိုးမှ မလွတ်မြောက်ဘဲ ရှိရပါသနည်း။ ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားတော် ကြောင့် တပည့်တော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံ ချမ်းသာကြွယ်ဝသင့်သည် မဟုတ် ပါလောဘုရား။ ဆရာတော်ရဲ့အမြင်ကိုသိပါရစေ။

စိုးပိုင်၊ နယူးယောက်

-------------------

အာဂုံဆောင် အစဉ်အလာ

ဗုဒ္ဓရဲ့ နောက်ကအမြဲလိုက်ပါရတဲ့ အရှင်အာနန္ဒာဟာ ခုခေတ်အသံဖမ်း စက်လို ဗုဒ္ဓဟောသမျှ တရားတွေကို စိတ်အာရုံမှာ အတိအကျ မှတ် တမ်းတင်နိုင်ခဲ့တယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံလို့ သုံးလအကြာရဟန္တာငါးရာ စည်းဝေးပြီး ဗုဒ္ဓဓမ္မကိုနိကာယ်အနေနဲ့ ငါးရပ်၊ ပိဋကတ်အနေနဲ့ သုံးပုံ လို့ စနစ်တကျ စုစည်းကြတဲ့ အခါ အရှင်အာနန္ဒာလည်းပါတာပေါ့။ အဲဒီ အစည်းအဝေးကပဲ ‘အရှင်ဥပါလိကို ဝိနယပိဋက၊ အရှင်အာနန္ဒာကို ဒီဃနိကာယ်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာရဲ့ တပည့်တွေကို မဇ္ဈိမနိကာယ်၊ အရှင်မဟာကဿပကို သံယုတ္တနိကာယ်၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါကို အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်ကိုသင်ကြားပေးဖို့တာဝန်ပေးခဲ့တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅)’။

ခုဒ္ဒကနိကာယ်ကို မည်သူ့အား တာဝန်ပေးကြောင်း မသိရပေမယ့် အဘိဓမ္မာပိဋကကိုတော့ အရှင်သာရိပုတ္တရဲ့တပည့်တွေက ပဲတာဝန်ယူ ပို့ချခဲ့ကြဖွယ်ရှိပါတယ်။ သင်ကြားပုံက ကျောက်သင်ပုန်းနဲ့ ပေရွက်နဲ့ မဟုတ်ဘူး။ မူရင်း ပါဠိတော်ကို ဆရာက နှုတ်တိုက်ချပေးလိုက်၊ အဲဒီ ပါဠိတော်ရဲ့အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ရှင်းပြလိုက်နဲ့ တပည့်တွေကို သင်ပေး ကြတာ။ ဆရာစဉ်ဆက် ဒီလိုပဲ ပို့ချလာလိုက်တာ အသောကမင်းလက် ထက် တတိယသံဂါယနာ တင်ချိန်ထိ အိန္ဒိယမှာ ဆရာစဉ် ငါးဆက် (နှစ်ပေါင်း၂၃၀)ကျော်ကြာတယ်။

အာဂုံဆောင်တာဟာ စာကြည့်တိုက်က စာအုပ်တွေထက် အား ကိုးရတယ်ဆိုတဲ့ သီအိုရီကို ကြားဖူးပါတယ်။ ဟုတ်တာပေါ့၊ စာကြည့် တိုက်ကို မီးလောင်ရင် နာရီပိုင်းအတွင်း စာအုပ်တွေ ပျက်စီးသွားနိုင် တာပဲ။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်ကျော်လောက်တုန်းက ကွက်စိပ် ဟောဆရာဦးလေးဝမ်းကွဲ နှုတ်တိုက်သင်ပေးခဲ့တဲ့ ပဒုမပေါင်တိုဇာတ် ထဲက စာသားတစ်ချို့ကို ဘုန်းကြီး ယနေ့တိုင် ဦးလေးရဲ့ လေယူလေ သိမ်းအတိုင်း အလွတ်ရနေပါတယ်။ ငယ်ငယ်က ရေးကူးထားတဲ့ စာ အုပ်ကတော့ ပျောက်ပျက်သွားပါပြီ။ ဒါကိုကြည့်ရင် အဲဒီ သီအိုရီကို ထောက်ခံရပါလိမ့်မယ်။

ဗုဒ္ဓဓမ္မကို အက္ခရာနဲ့ ရေးချိန်

အသောကမင်းရဲ့ သားတော် အရှင်မဟိန္ဒ ဦးဆောင်တဲ့ မထေရ်ငါးပါးဟာ တတိယသံဂါယနာမှာ အတည်ပြုတဲ့ ပိဋကတ်သုံးပုံနဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုချက် (အဋ္ဌကထာ)တွေကို ဗုဒ္ဓလွန်ပြီး ၂၃၆ နှစ်အကြာ (မဟာဝံ သမှတ်တမ်းအရ)မှာ အိန္ဒိယကနေသီဟိုဠ်ကိုနှုတ်နဲ့ ပဲသယ်ယူခဲ့ကြတယ်။ အရှင်မဟိန္ဒဟာ သီဟိုဠ် အနုရာဓမြို့မှာ မဟာဝိဟာရကျောင်း တိုက်ကြီးကို တည်ထောင်တယ်။ အဲဒီကျောင်းတိုက်ကြီးမှာပဲအိန္ဒိယက အမွေရခဲ့တဲ့ ပိဋကတ်သုံးပုံနဲ့ အဋ္ဌကထာတွေကိုနောက်ထပ် နှစ်ပေါင်း နှစ်ရာကျော်ကြာ ဆရာစဉ်ဆက် နှုတ်တိုက် ပို့ချခဲ့ကြတယ်။ ဒီအချိန်ထိ ဗုဒ္ဓဓမ္မကို အက္ခရာနဲ့ မရေးရသေးဘူး။ ဝဋ္ဋဂါမဏိမင်းလက်ထက် (ဘီစီ ၂၉-၁၇) သီဟိုဠ်မှာ ကြီးမားတဲ့ စစ်မက်ဘေး၊ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးဘေး တွေနဲ့ ကြုံလို့ ပါဠိ အဋ္ဌကထာကို နှုတ်လွတ်ဆောင်ဖို့ ခဲယဉ်းတာကို ရဟန္တာမထေရ်ကြီးတွေ သတိပြုမိသွားပြီး ပိဋကတ်သုံးပုံနဲ့ အဋ္ဌကထာကို ပေပေါ်မှာ ရေးတင်ပါတယ်။ ဒါကို စတုတ္ထသံဂါယနာတင်တာလို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်ပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း ၄၅၀ လောက်အကြာမှာလို့ အကြမ်းဖြင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။

သုံးသပ်ချက် နှစ်မျိုး

၁) အဲဒီလောက် ကြာတဲ့ နှစ်ကာလအတွင်း ထေရဝါဒ မဟုတ်တဲ့ စာပိုဒ်တွေ အယူအဆတွေ သုတ္တန်တွေ ပိဋကတ်သုံးပုံထဲမှာ မရောနှော ဘဲ ရှိပါ့မလား၊ စတုတ္ထသံဂါယနာမှာ ရေးတင်တယ်ဆိုတဲ့ ပိဋကတ် သုံးပုံကော ယနေ့ခေတ် ပိဋကတ်သုံးပုံနဲ့ ဘယ်လောက်များ တူညီနိုင် ပါ့မလဲလို့ အနောက်တိုင်းသားတွေက ဝေဖန်လေ့ရှိပါတယ်။ သမိုင်းရှု ထောင့်နဲ့ သုတေသနအမြင်အရ အဲဒီလိုဝေဖန်ခွင့်ရှိပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ၎င်းတို့အနေနဲ့ ‘ဘုရားသခင်က တမန်တော်တွေကို ကျမ်းမြတ်တွေ သင်ပေးတာကို တမန်တော်တွေက ရေးမှတ်ထားတယ်’ဆိုတာကိုမျက်စိမှိတ် ယုံကြည်နိုင်ပေမယ့်ဗုဒ္ဓရဲ့တပည့်တွေက ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ တရားတွေကို တိတိကျကျ အာဂုံဆောင်လာတယ် ဆိုတာ ကိုတော့မယုံကြည်နိုင်ဘဲဖြစ်နေတယ်လို့ တော့ ထောက်ပြရလိမ့်မယ်။

၂) ရဟန္တာကြီး အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်ဟာ ဓားပြတွေ ရိုက် နှက်လို့ ရတဲ့ သေလောက်အောင် ပြင်းထန်တဲ့ ဒဏ်ရာကို ဖလသမာပတ် သမာဓိနဲ့ တည်ငြိမ်စွာ သည်းခံနိုင်တယ်။ (အနောက်တိုင်းသား ဆရာဝန် တစ်ယောက်တောင်လူနာကိုသတိပဋ္ဌာန်နည်းနဲ့ တရားမှတ်ခိုင်းပြီး စမ်းသပ် ခွဲစိတ်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကို မကြာခင်က ဖတ်ရတယ်)။ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မကို နှုတ်ငုံဆောင်ကြတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ တပည့်တွေဆိုတာက အဲဒီလို ပုဂ္ဂိုလ် တွေပါ။ ရန်သူတွေ နှိပ်စက်ခံရလို့ အသက်ကုန်ခါနီးမှာ ‘ကြီးသော အသံ’နှင့် အဖဘုရားသခင်ကို အော်ဟစ်တမ်းတတဲ့ တမန်တော်၊ စစ် တိုက်တဲ့ တမန်တော်တွေမှာ အဲဒီလို အထက်တန်းကျတဲ့ စိတ်ပိုင်းဘဝ လေ့ကျင့်မှုကြောင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ထားတဲ့ အရည်အချင်းမျိုး မရှိနိုင်လို့ ဘုရားသခင်က ပေးတယ်ဆိုတဲ့ ကျမ်းမြတ်တွေမှာလည်း လောဘရိပ်၊ ဒေါသရိပ်၊ မောဟရိပ်နဲ့ မာနတံခွန်တွေ များစွာ လှုပ်ရှား လွှမ်းမိုးနေ တာကို ဂရုတစိုက်ဖတ်ရင် တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒီ ပညာရှင်ရဲ့ အမြင်

‘အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသနဲ့ တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာဟီယန်တို့ အေဒီ ငါးရာစုမှာ အိန္ဒိယကနေ သီိဟိုဠ်ကို ရောက်လာကြတာဟာ (သီဟိုဠ်မှာ ရှိနေတဲ့) လက်ရှိ ပိဋကတ်ကို ရှေးဟောင်း ထေရဝါဒ အမှန်ဖြစ်တယ် လို့ ယုံကြည်ကြလို့ ပဲ။ ထေရဝါဒ ရဟန်းတော်တွေဟာ စကားလုံး တစ် လုံးတလေရဲ့ သန့်ရှင်းမှု (အနက်အဓိပ္ပာယ် မချွတ်ယွင်းစေမှု) ကိုပင် အထူး ဂရုစိုက်ကြတယ်ဆိုတဲ့ ရှုထောင့်ကနေကြည့်ရင် ပိဋကတ်ကျမ်း စာတွေဟာ အထည်ကိုယ်အနေနဲ့ တစ်စုံတစ်ရာ ပြောင်းလဲခြင်း ဖြစ်နိုင်ဖွယ်မရှိ (Malalasekera, Pali Literatur ofCeylon, p. 44)’။

ဂိုဏ်းကွဲတာ ဘာကြောင့်

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ဂိုဏ်းကွဲရတာဟာ ဓမ္မရေးရာ အဓိပ္ပာယ်ကောက်ယူမှု မတူ တာက စတင်ခဲ့တာ မဟုတ်ဘူး။ ဝိနယအယူအဆနဲ့ လိုက်နာကျင့်ကြံ ရေး အလျော့အတင်း အတိမ်အနက် ကွဲပြားတာက စတင်ခဲ့တာပါ။ ဂိုဏ်းကွဲပြီးနောက် ဓမ္မရေးရာ အယူအဆတွေလည်း တဖြည်းဖြည်း ကွဲလွဲ သွားတယ်။ ဒါတောင် အခြေခံဖြစ်တဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သစ္စာလေးပါး၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၊ ဘဝသံသရာ ယူဆချက်တွေဟာ အတူတူပဲ။ ယုံကြည်မှု သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ အချင်း ချင်းစစ်မက်ဖြစ်ခြင်း ရာဇဝင်မှာ မရှိဖူးပါဘူး။

မြန်မာပြည် ဘာကြောင့် ဆင်းရဲ

ကမ္ဘာပေါ်မှာ မြန်မာတွေလောက် ဘယ်သူမှဗုဒ္ဓဝါဒကို မယုံကြည်မကိုး ကွယ်ပါဘူးဆိုတာကို ဘုန်းကြီး လက်မခံဘူး။ အနည်းဆုံး သီရိလင်္ကာ နဲ့ ထိုင်းလောက်ကို သွားပြီး စနစ်တကျ လေ့လာကြည့်ပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုင်ရာ သမိုင်းအရရော ယုံကြည်မှုအရပါ မြန်မာနိုင်ငံအောက် မညံ့ဘူးဆို တာကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ပြီးတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း လေးဆယ် လောက်က မုန့်ဟင်းခါး တစ်ပွဲကို ငါးပြားနဲ့ အဝစားနိုင်ခဲ့တာ၊ ရွှေတစ် ကျပ်သားကို နှစ်ရာ့ငါးဆယ်ကျပ် လောက်နဲ့ ဝယ်ယူနိုင်ခဲ့တာတွေကို အမှတ်ရရင် ယခုမြန်မာနိုင်ငံ ဆင်းရဲနေရတာ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မဆိုင်ဘူးလို့ ဆင်ခြင်နားလည်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။

နိုင်ငံ ကြီးပွားချမ်းသာအောင်နဲ့ ဖိနှိပ်မှုတွေ လွတ်မြောက်အောင် လုပ်ရမှာက ပုဂ္ဂိုလ်ကိုယ်စီတို့ရဲ့ လုံ့လအားထုတ်မှု၊ ပါဝင်ပတ်သက်မှု အပေါ်မှာပဲ တည်မှီပါလိမ့်မယ်။

ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ ကမ္မဝါဒကို ယုံကြည် လက်ခံရင် ပေါ့လေ...။

၆၈။ သရဏဂုံမှတ်စု

နိုဝင်ဘာ ၁၃၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေမှာ သရဏဂုံ ဆောက်တည်မှု အရေးကြီးပါသည်ဘုရား။ သို့ဖြစ်၍ သရဏဂုံ အဓိပ္ပာယ်နှင့်တကွ သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံ၊ သရဏဂုံ ပျက်စီးပုံတွေကို သိလိုပါသည်။ ပျက်စီးသွားသည့် သရဏဂုံ ကိုပြန်လည်ဆောက်တည်လို့ ရပါသလားဘုရား။

ဇာဇာဖြူသဲ

-------------------

သရဏဂုံအဓိပ္ပာယ်

သရဏ=မှီခိုရာအားကိုးရာ (အနေနဲ့)ဂမန=အသိအမှတ်ပြုဆည်း ကပ်ခြင်း။ ဒါကြောင့် အားကိုးရာ အနေနဲ့ ဆည်းကပ်ရမယ့်အရာ သုံး မျိုးကိုသရဏဂန=သရဏဂုံလို့ ခေါ်ပါတယ်။

၁)ဘေးရန်ကိုပယ်ဖျောက်တတ်လို့

၂)ကြောက်ရွံ့ခြင်းကိုပယ်ဖျောက်လို့

၃)မကောင်းတဲ့ လားရာဘဝကိုပယ်ဖျောက်လို့

၄)ကိလေသာအညစ်အကြေးကိုပယ်ဖျောက်တတ်လို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းလေးမျိုး သို့မဟုတ် ဂုဏ်ရည်လေးမျိုးကြောင့် ဒီသုံး မျိုးကို အားကိုး ကိုးကွယ်ရတာဖြစ်ပါတယ်။

(ဆောင်)ဘေးအန္တရာယ်ကိုပယ်၊ အကြောက်ကွယ်၊ အပါယ်မလားရ။ ကိလေညစ်ကြေးကင်းစင်ဝေး ဆိုရေးသရဏ။

သရဏဂုံထိုက်ပုံ

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ မိမိကို သေကြောင်းကြံတဲ့ အဇာတသတ်၊ ဒေဝဒတ်နဲ့ သုပ္ပဗုဒ္ဓစတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုတောင် သားတော် ရာဟုလာနဲ့ ထပ်မေတ္တာမျိုး ထားနိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ ပိဋကတ်သုံးပုံထဲမှာ ‘ငါ၏ အမည်နာမ တော်ကိုကဲ့ရဲ့ပုတ်ခတ်သူအား သေဒဏ်စီရင် ရမည်’။ ‘ရုပ်တုဆင်းတု ကိုးကွယ်သူများကို တွေ့လျှင် နေရာမရွေး (ဓားဖြင့်) နုပ်နုပ်စဉ်းရမည်’ စတဲ့ ဟောကြားချက်မျိုးလုံးဝ မပါရှိဘူး။ ‘စိတ်ဆိုးသူကို စိတ်မဆိုးဘဲ အောင်နိုင်ရာ၏’လို့ သာ ဟောတော်မူပါတယ်။ အဲဒီလို နားလည်ပြီး မေတ္တာရှင်ကြီး ဗုဒ္ဓကို ကိုးကွယ်တာဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ ဓမ္မအနှစ် ချုပ်က ‘မကောင်းမှုရှောင်၊ ကောင်းမှုဆောင်၊ ဖြူအောင် စိတ်ကိုထား’ ဆိုတဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာ ကျင့်စဉ် ပါပဲ။ ‘ကိုယ့်နံကိုချိုးလို့ သူ့နံရိုးကိုပြန်ချိုး’ရင် ရန်မငြိမ်းနိုင်ဘူး။ နောက် နံရိုးတစ်ချောင်းကိုထပ်ချိုးပါလို့လည်း ပြောစရာမလိုပါဘူး။ မဇ္ဈိမပဋိ ပဒါကျင့်စဉ်အရ ‘ရန်သူကို ရန်တုံ့ပြန်မပြု’ဘဲ နေရင် လုံလောက်ပါပြီ။ ဒီနည်းနဲ့ လိုက်နာကျင့်သုံးဖို့ ဓမ္မကိုကိုးကွယ်တာပါပဲ။ အရိယမဂ်လေး ပါးထဲက တစ်ပါးပါးကို ရပြီးတဲ့ သံဃာ၊ လောဘ ဒေါသ မောဟငြိမ်း ကြောင်း အကျင့်ကို ကျင့်ကြံနေကြလို့ သံဃာကို ကိုးကွယ်တာ။ ရဟန်းကျင့်ဝတ် တစ်ပါးတတ်ရင် လူနတ်ဦးခိုက် ပူဇော်ထိုက်ပါတယ်။ ‘ချိူးကင် သိုးကင်ကို အရက်နဲ့ မြည်း’တဲ့ မိုးကောင်းကင်မှာ တည်နေတယ်ဆိုတဲ့ တန်ခိုးရှင်တွေနဲ့ မနှိုင်းသာပါဘူး။

သရဏဂုံအကျိုး

ကြောက်တာဟာ ဒေါသကြောင့်ပဲ။ ဘုရားရဟန္တာတွေမှာ ဒေါသကို အရဟတ္တမဂ်နဲ့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ အကြောက်တရား မရှိဘူး။ ကိုး ကွယ်ခံပုဂ္ဂိုလ်က ဒေါသကင်းမှ ကိုးကွယ်သူလည်း အကြောက်ကင်းမှာ ပေါ့။ သရဏဂုံသုံးပါးက ညွှန်ပြတဲ့ ငါးပါးသီလောက်ကိုလိုက်နာရင် ဒီ လူယခုဘဝချမ်းသာရုံမက သေရင်လည်း အပါယ်မကျဘူး။ ကမ္ဘာပေါ် မှာ စစ်မက်တွေ ဖြစ်ပွားရတာဟာ စိတ်ရဲ့ အညစ်အကြေးတွေကြောင့်ပဲ။ ဘာသာတရားတွေက ‘ဖန်ဆင်းရှင်ကိုယုံလိုက်ရုံနဲ့ အဲဒီဖန်ဆင်းရှင်က ကယ်တယ် မစမယ်၊ အပြစ်ကို ခွင့်လွှတ်ပြီး ကောင်းချီး မင်္ဂလာ ပေးမယ်’လို့ ကတိပေးကြပေမယ့် စိတ်ထဲက အညစ်အကြေးကို ကုစားမယ့် နည်းလမ်းကိုတော့ မပေးနိုင်ကြဘူး။

ဗုဒ္ဓဓမ္မမှာ စိတ်ကို ကုစားတဲ့ နည်းကောင်းတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မျက်မှောက်ခေတ် ရာစုနှစ်တွေမှာ အိမ်ရှေ့မှာ တံခါးခေါက်၍ တစ်မျိုး ပိုက်ဆံငွေကြေး ပြ၍တစ်ဖုံ စည်းရုံးစရာ မလိုဘဲ ဓမ္မရတနာကို ဖွေရှာကြတဲ့ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က ပညာတတ်တွေ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မကို လိုက်နာကျင့်သုံးလာကြတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။

သရဏဂုံ ဆောက်တည်ပုံ

သရဏဂုံဆောက်တည်ဖို့ ဘာအဆောင်အယောင် ပွဲလမ်းသဘင် ကတိ ဝန်ခံချက်မှ မလိုဘူး။ ‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ’လို့ နှလုံးသားထဲက စီးဆင်းလာတဲ့ စိတ်အလျဉ်နဲ့ နှုတ် က အလေးအနက်မြွက်ဆိုပြီး ဗုဒ္ဓဓမ္မကိုလိုက်နာကျင့်သုံးရင် သရဏဂုံ ဆောက်တည်တာပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ လူသိရှင်ကြားမထုတ်ဖော်တဲ့ အနောက်တိုင်းသား ပညာရှင်တစ်ယောက်က ‘ကျွန်ုပ်ဟာ ပြောမယ် ပြု မယ်ကြံတိုင်း ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးလမ်းစဉ်ကိုနှလုံးသွင်းပြီးမှပြော ဆို ပြုလုပ်ပါတယ်’လို့ ဆိုဖူးပါတယ်။ ဒီလူကို သရဏဂုံ ဆောက်တည် သူလို့ ယေဘုယျဆိုနိုင်တယ်။ ဗုဒ္ဓက ‘ဓမ္မ (မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ သင်ကြားချက်)ကို သိသူသည် ငါဘုရားကို သိ၏’လို့ ဟောတော်မူပါတယ်။ ‘ငါ အဖ ဘုရားသခင်ကို သိသူအား ကိုယ်တော်ရှင်မြတ်က ပြန်၍ သိ၏’ ဆို တာနဲ့ တော့ဆန့်ကျင်တယ်။

မကြိုက်လို့ စွန့်ပစ်ရုံနဲ့လည်း သရဏဂုံသုံးပါးက ဘာဒဏ်မှ မခတ် ပါဘူး။ သရဏဂုံက ပေးတဲ့ အဆုံးအမကို မလိုက်နာဘဲ ဒုစရိုက်မှုကို ကျူးလွန်ရင် တော့သူ့အပြစ်ကို သူခံရုံပါပဲ။

သရဏဂုံ ပျက်ပုံ

ရှိခိုးရုံ အရိုအသေပေးရုံနဲ့ သရဏဂုံ မတည်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ပိတ်ဖြူစကို ချိုင်းကြားပတ်ပြီး ဘုန်းကြီးရှေ့ ပရိသတ်ရှေ့မှာ ထိုင်ပြရုံနဲ့ သရဏဂုံ တည်နေသူလို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ ဆရာဖြစ်ဖူးလို့ အမျိုးတော်လို့ ကြောက် လို့ ရှိခိုးရင် သရဏဂုံ မဟုတ်ဘူး။ ဖော်ပြပြီး ဂုဏ်ရည်လေးပါးနဲ့ ပြည့်စုံတယ်လို့ စိတ်ထဲမှာ နှစ်နှစ်ကာကာ နားလည်ပြီး ရှိခိုးကိုးကွယ်မှ သရဏဂုံမြောက်တယ်။ ‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံသရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ’လို့ ဆိုတိုင်းမှာ ဒီသရဏဂုံ သုံးပါးဟာ အတုမရှိတဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာဂုဏ်နဲ့ ပြည့်စုံတယ်လို့ နှလုံးသွင်းကြည့်ပါ။

သရဏဂုံတည်ပြီးသူဟာ အခြားဘာသာ တစ်ခုကို ယုံကြည်သွား တာနဲ့ သရဏဂုံပျက်တယ်။ ဒါပေမယ့် သရဏဂုံတည်နေရင်းနဲ့ အခြား ဘာသာက ဆုံးမတဲ့ ‘မိဖကို စောင့်ရှောင့်ရမယ်၊ သူ့အိမ်ရာကို မကျူး လွန်ရ’ဆိုတာမျိုးကို လိုက်နာကျင့်သုံးလို့ သရဏဂုံမပျက်နိုင်ဘူး။ သေ ရင်လည်း သရဏဂုံ ပျက်တယ်။ သေလို့ သရဏဂုံပျက်ရင် ပြန်ဆောက် ဆောက်တည်လို့ မရတော့ဘူး။ ဓမ္မကို မသိခင်က ဝါဒတစ်ပါးကို ပြောင်းပြီးမှ ဓမ္မကိုပြန်လေ့လာ နားလည်သဘောပေါက်လို့ ပြန်ပြီး သရဏဂုံဆောက်တည်ရင် ရပါတယ်။

သရဏဂုံ ညစ်နွမ်းပုံ

သရဏဂုံသုံးပါးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ယုံမှားသံသယ ဖြစ်ရင် ဥပမာ ဘုရား စစ်မှစစ်ရဲ့လားလို့ ဒွိဟဖြစ်နေရင်၊ မရိုသေရင်၊ ဂုဏ်ရည်ကိုနားမလည် ရင်၊ အမှန်အတိုင်း မသိရင် သရဏဂုံ ညစ်နွမ်းတယ်။ ခွန်အားရှိတဲ့ သရဏဂုံ ဖြစ်မလာနိုင်ဘူး။ ဘာသာခြားဖြစ်တဲ့ အရာရှိ၊ ရှင်ဘုရင်၊ ပညာ သင်ပေးတဲ့ ဆရာ၊ ဆွေမျိုးတွေကို ပူဇော် အရိုအသေပေးလို့ သရဏဂုံ မပျက်ဘူး။ မညစ်နွမ်းဘူး။

အယူဝါဒ အဆုံးအမတစ်ခုရဲ့ အနှစ်သာရကို မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ် ဆိုတဲ့ နှုန်းစံနဲ့ တိုင်းတာရမယ်လို့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် မိန့်မှာပါတယ်။ ဒီ ကျင့်စဉ် ရှိမှသာ ကိလေသာငြိမ်းပြီး ဆင်းရဲဒုက္ခ ကုန်ဆုံးနိုင်ပါတယ်။ သရဏဂုံသုံးပါးမှာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်ရှိကြောင်း အာမခံပါတယ်။

၆၉။ ဗြဟ္မာအကြောင်း

သြဂုတ် ၂၉၊၂၀၀၈။

-------------

လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ရူပဘုံ အရူပဘုံဆိုပြီး ရှိရာမှာ အရူပဘုံကတော့ ရုပ်မရှိဘဲ နာမ်သာ လျှင် ရှိပြီး ပီတိကို ခံစားပြီး နေတယ်လို့ နားလည်ပါတယ် ဘုရား။ ရူပ ဘုံမှာတော့နာမ်မရှိဘဲရုပ်ကြီးပဲရှိလို့ ဘာကိုခံစားပါသလဲဘုရား။

ကိုလင်း၊ ကိုရီးယား

-------------------

ရူပဘုံဆိုတာ ရုပ်ရှိတဲ့ ဘုံ

ရူပဘုံမှာနာမ်မရှိဘဲရုပ်ပဲရှိတယ်လို့ ခြွင်းချက်မဲ့ မဆိုနိုင်ဘူး။ ရူပဘုံဆို တာကို ရုပ်ရှိတဲ့ ဘုံလို့ ပဲ နားလည်ပါ။ ရူပ ၁၆ ဘုံ ရှိတယ်။ ဒီအထဲမှာ အသညသတ္တလို့ ခေါ်တဲ့ ဘုံကဗြဟ္မာတွေပဲ ပဋိသန္ဓေကစပြီးစုတိ (သေ) ကာလအထိ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး နာမ်တရား လုံးဝမဖြစ်ဘဲ ဇီဝိတ နဝကလို့ခေါ်တဲ့ ရုပ်ကလာပ်စည်းသက်သက်နဲ့ အသက်ရှင်နေကြတယ် (ကထာဝတ္ထု၊၁၉၇)။ ကျန်ရူပ ၁၅ဘုံမှာ ရုပ်ရောနာမ်ပါရှိတယ်။

ရူပဗြဟ္မာတွေရဲ့ ရုပ်သွင် ဘယ်ပုံဆိုတာကိုတော့ ဘုန်းကြီး မသိဘူး။ ဒါပေမယ့်သူတို့မှာမျက်စိနား နှာလျှာကိုယ်တွေကပုံသဏ္ဌာန် အနေနဲ့ အပြည့်အစုံ (အဟီနိန္ဒြိယ) ရှိတယ်။ မျက်စိနဲ့ အဆင်းကို မြင် နိုင် နားနဲ့ အသံကို ကြားနိုင်တဲ့ ပသာဒရုပ်တွေ ရှိပေမယ့် နှာခေါင်း လျှာကိုယ်တွေကတော့ပုံသဏ္ဌာန်ပဲရှိပြီးအာရုံခံနိုင်တဲ့ ပသာဒရုပ်မရှိဘူး။ နှာခေါင်း ရှိပေမယ့်အနံ့မနံဘူး။ လျှာပါပေမယ့် အရသာကိုမသိဘူး။ သူတို့ ကိုယ်ကို ထိပေမယ့် မသိဘူး။ ဒါကြောင့် ဘာကို စား သလဲလို့ မေးစရာမလိုတော့ဘူး။

ရူပစျာန် ငါးပါးကို ရအောင်အားထုတ်ပြီး အဲဒီစျာန်စိတ်နဲ့ သေရင် သူတို့ အားထုတ်ခဲ့တဲ့ အတိုင်းအတာအရ ရူပ ၁၆ ဘုံထဲက တစ်ဘုံဘုံ မှာဖြစ်ရတယ်လို့ ယေဘုယျမှတ်ထားလိုက်ပါ။

ရူပဗြဟ္မာဘဝ ဗဟုသုတ

ဗဟုသုတအနေနဲ့ နည်းနည်း ဆက်ပြောရရင် အသညသတ္တဗြဟ္မာ့ဘုံမှာ ပုထုဇဉ်တွေပဲ ရှိပြီး တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို ရတဲ့ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် မရှိဘူး (အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၄၅၁ဂါထာ)။ ကျန် ၁၅ ဘုံထဲက သုဒ္ဓါဝါသငါးဘုံမှာ အနာဂါမ်တွေပဲရှိတယ်။ (ဒါကြောင့်ဒီဘုံတွေမှာ ဖြစ်ဖူးပုဂ္ဂိုလ် မရှိဘူး)။ ဝေဟပ္ဖလဘုံနဲ့ အကနိဋ္ဌဘုံတွေမှာ ဖြစ်တဲ့ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ အဲဒီဘုံတွေမှာပဲ ရဟန္တာဖြစ်တဲ့ အထိ နေကြပြီး နောက်ဘုံတွေမှာ ထပ် မဖြစ်ကြတော့ဘူး (အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၄၅၂ဂါထာ)။ မဃဒေဝလင်္ကာမှာ ရူပဗြဟ္မာတွေရဲ့ဘဝကိုမန်လည်ဆရာတော်ကြီးသရုပ်ဖော်ပုံက...

‘ယောကျ်ားမိန်းမ၊ မဟူစွဘဲ၊ ပုရိသသဏ္ဌာန်၊ ဟန်ပန်ရူပ၊ သွင်သေဋ္ဌနှင့်၊ ကာမငါးလီ၊ နံ့စိမ်းညှီကို၊ မသီနှလုံး၊ ဗြဟ္မာ့ထုံးဖြင့်၊ ကျင့်သုံးဗြဟ္မစိုရ်၊ ပွားရှုကြို၍၊ ထိုကိုယ်သက်ဆုံး၊ စံရွှင်ပြုံး၏’တဲ့။

နာမ်ပဲရှိတဲ့ အရူပဘုံ

အရူပဘုံမှာ ရုပ်လုံးဝမရှိဘဲ နာမ်ပဲရှိတယ်။ အရူပလေးဘုံရှိတယ်။ ရူပ စျာန် ငါးပါးထဲက စတုတ္ထစျာန်ကို ရပြီးနောက် ‘နာမ်သက်သက်ကား၊ ကျိုးပျက်ပူချမ်း၊ မရှိစွမ်းကြောင့်၊ ဆံခြမ်းဒုက္ခ၊ မရနိုင်စွာ၊ ငြိမ်းချမ်းရာ၏၊ ရုပ်သာဧကန်၊ ဒုက္ခမှန်’ (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၄၈၄)လို့ ရုပ်ရဲ့အပြစ်ကိုရှုပြီး အားထုတ်ရင် ရုပ်မရှိတဲ့ အရူပစျာန်ကို ရတယ်။ အဲဒီစျာန်စိတ်နဲ့ သေ ရင် အရူပဘုံကို ရောက်တာပဲ။

ဗုဒ္ဓမပွင့်မီက အာဠာရနဲ့ ဥဒကအမည်ရတဲ့ ရသေ့တွေဟာ ဒီအရူပ စျာန်စိတ်နဲ့ ကွယ်လွန်ပြီး အရူပဘုံမှာ နာမ်ကိုယ်အနေနဲ့ ဖြစ်နေကြလို့ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် တရားဟောခွင့် မရလိုက်ဘူး။ ‘အထက်ဘဝဂ် အောက် အဝီစိ’ဆိုရာမှာ ဘဝဂ်ဆိုတာ အရူပလေးဘုံမှာ အမြင့်ဆုံးဘုံ၊ သုံးဆယ့် ဘုံထဲမှာ အမြင့်ဆုံးဘုံပဲ။ ဒီဘုံကို ရောက်နေတဲ့ အရိယာတွေလည်း နောက်ဘုံကိုမသွားတော့ဘူး (အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၄၅၂ဂါထာ)တဲ့။

ဗြဟ္မာတွေ ဘာကို စားသလဲ

ဗြဟ္မာတွေဘာကိုစားပြီးအသက်ရှင်ကြသလဲ။ ‘စျာန်သုခနှင့်၊ ဘဝသိမ် မွေ့၊ မငွေ့ကာမ၊ ဒုဂ္ဂန္ဓဖြင့်၊ ရာဂစိမ်းညှော်၊ မညှီစော်ဘဲ၊ အဟော်ဝတ၊ သြော်သုခဟု၊ စိတ်ချကြည်နူး၊ ဥဒါန်းကျူးလျက်၊ ဝမ်းမြူးရွှင်ပျော်၊ လွန် မွေ့လျော်’ (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၄၈၆) ဆိုတဲ့ အတိုင်း ဗြဟ္မာတွေဟာ စျာန သုခ (စျာန်ဝင်စားလို့ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ချမ်းသာ)နဲ့ နေကြတယ်။ လူတွေ စားတဲ့ အစားအစာမျိုးကိုမစားဘူး။ စားပြီး အရသာခံဖို့ လျှာအကြည် ဓာတ်လည်းမရှိဘူး။ ပီတိကိုစားတယ် (ပီတိဘက္ခ)ဆိုတာကတင်စား ပြီး ပြောတာ။ အမှန်တော့ မိမိရရှိထားတဲ့ စျာတ်စိတ်နဲ့ တစ်နည်းစျာန် စိတ်ထဲမှာပါတဲ့ ပီတိနဲ့ မွေ့လျော်နေတယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။

အသံဆိုတာ ရုပ်ပဲ။ ရုပ်ဆိုတာ နာမ်နဲ့ စာရင် အင်မတန် ကြမ်းတမ်း ထင်ရှားပါတယ်။ အဲဒီရုပ်ကြမ်းကို တောင်ဒီဖက်ကမ္ဘာခြမ်းကနေ ဟိုဖက်ကမ္ဘာခြမ်းကိုရောက်အောင်ပို့လွှတ်နိုင်သေးရင် ဝေးကွာကျယ် ပြောလှတဲ့ စကြဝဠာ တစ်နေရာမှာ အဲဒီလို သက်ရှိမျိုးတွေ မရှိဘူးလို့ ဘယ်သူဆိုနိုင်မလဲ။ စိတ်ကိုနိုင်နင်းတော်မူလွန်းတဲ့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က သဗ္ဗညုတဉာဏ်နဲ့ သိပြီးဟောတော်မူခဲ့တာပါ။

၇၀။ ရဟန်း အာပတ်မဖြေရင်

သြဂုတ် ၂၃၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ရဟန်းတော်များ အာပတ်သင့်ပြီး အာပတ်ကို မဖြေဘဲထားလျှင် ဘယ်လို အကျိုးတွေရပါသလဲဘုရား။

ကိုလင်း၊ ခေတ္တကိုရီးယား

-------------------

အာပတ်သင့်ရင် အပြစ်ရှိတယ်

အာပတ်ဆိုတာ ဖြစ်သွားတာ၊ သင့်ရောက်သွားတာဟု အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ ရဟန်းတစ်ပါးဟာ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်တွေကို ချိုးဖောက်လို့ အာ ပတ်သင့်ရင်၊ သင့်တဲ့ အာပတ်ကို မဖြေ (မကုစား)ဘဲထားရင် အကျိုးမ ရှိဘူး၊ အပြစ်ဘဲရှိတယ်။ အပြစ်ကလဲ မိမိသင့်ရောက်တဲ့ အာပတ်အမျိုး အစား အလေးအပေါ့ ကွာတယ်။ အာပတ် ခုနစ်မျိုးထဲမှာ ပါရာဇိက အာပတ်က အပြစ်အကြီးဆုံး။ ဒီအာပတ်သင့်ရင် ရဟန်းမဟုတ်တော့တဲ့ ပြင် နောက်ထပ် ရဟန်းခံခွင့်လည်း မရှိတော့ဘူး။ ပြတ်ပြီးတဲ့ ဦးခေါင်းကို ကိုယ်နဲ့ ပြန်ဆက်လို့ မရသလိုပါဘဲ။ အာပတ်ဖြေနည်းက လူထွက် သို့မဟုတ် သာမဏေကိုရင် အဖြစ်နဲ့ နေရုံပါပဲ။ မေထုန်မှီဝဲရင် (တိရစ္ဆာန်မနဲ့ ပင်မှီဝဲရင်)၊ တစ်မတ်ကိုဖြစ်စေ တစ်မတ်ထက်အထက်ကိုဖြစ်စေ ခိုးရင်၊ လူကိုသတ်ရင် (ကိုယ်ဝန်ကိုပင် ပျက်အောင် ကူညီရင်)၊ စျာန် တရား မဂ်ဖိုလ်တရားကို မရဘဲ ရတယ်လို့ လိမ်ပြောရင် (အရိပ် အမြွက်တောင်ပြောရင်)ပါရာဇိက အာပတ်သင့်တယ်။

ဒုတိယ အပြစ်ကြီးတာက သံဃာဒိသေသ်အာပတ် ၁၃ ပါး။ ဒီအာပတ်သင့်ရင် ဖုံးလွှမ်းထားတဲ့ ရက်ပမာဏအတိုင်း ပရိဝတ်ဆောက်တည်၊ ခြောက်ရက်မာနတ်ကျင့်၊ ပြီးတော့မှ သံဃာအပါး ၂၀ အတိအကျနဲ့ ပုံစံကျပြန်တမ်းတွေကို မြွက်ဆိုပြီး ကုစားရတယ်။ ကျန်အာပတ် ငါးမျိုးကိုတော့ ရဟန်းတစ်ပါးထံမှာ ‘တပည့်တော် ဤမည်သော အာပတ်သင့်တာကို အရှင်ဘုရားအား ဖွင့်ပြောပါတယ်။ အဲဒီ အာပတ်ကိုလဲ ရှု (ဂရုစိုက်)ပါတယ်။ နောင်အခါ အာပတ်မသင့်အောင် စောင့်စည်းပါ့ မယ်’လို့ ဖွင့်ပြောပြီး အာပတ်မသင့်အောင်နေရင် အပြစ်မရှိတော့ဘူး။

သင့်ပြီးအာပတ်ကို မဖြေဘဲထားရင်

အာပတ်သင့်မှာကို သိလျက်နဲ့ ကျူးလွန်ရင်၊ သင့်ပြီးအာပတ်ကို မကုစားဘဲထားရင်၊ အဲဒီရဟန်းဟာ အလဇ္ဇီ (အရှက်မဲ့သူ) ဖြစ်သွားတယ်။ အလဇ္ဇီကို ဗုဒ္ဓမချီးမွမ်းဘူး။ အာပတ်ကိုမရှု (ဂရုမစိုက်)ရင်၊ သင့်ပြီးအာ ပတ်ကို မကုစား (မဖြေဘဲထား) ရင် အဲဒီရဟန်းဟာ သံဃဥပုသ်ပြုတဲ့ အခါ ပါဝင်ခွင့် မရှိဘူး။ ဒါက ဝိနည်းနဲ့ ဆိုင်တဲ့ အပြစ်။ ရဟန်းတို့ရဲ့ ဝိနည်းကို ပါတိမောက္ခလို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီ ပါတိမောက္ခကို လုံခြုံအောင် မစောင့်ထိန်းရင်၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလနဲ့ မပြည့်စုံလို့ သီလဝိသုဒ္ဓိနဲ့ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိတွေမဖြစ်ဘူး။ ဒီတော့ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ်ပေမဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ် မရင့်သန်လာနိုင်ဘူး။

အာပတ်တန်းလန်းနဲ့ သေရင်

‘သာပတ္တိကဿ ဘိက္ခဝေ နိရယံ ဝါ ဝဒါမိ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ’အရ ရဟန်းဟာ အာပတ်တန်းလန်းနဲ့ ကွယ်လွန်ရင် နတ်ရွာနိဗ္ဗာန်နဲ့ ဝေးပြီး အပါယ်ငရဲကို ကျရောက်နိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တွေကို စော် ကားသူတွေတောင် ဝန်ချတောင်းပန်ရင် အကုသိုလ်အကျိုးမပေးဘဲ အဟောသိကံ ဖြစ်သွားတာမို့ သင့်ပြီး အာပတ်ကို ဒေသနာကြားရင်၊ စင်ကြယ်အောင်ကုစားရင် အပြစ်မရှိပါဘူး (သာရတ္ထ၊၃၊၃၇၉)။။

၇၁။ ရဟန်းငွေမကိုင်ရ

နိုဝင်ဘာ ၁၅၊၂၀၀၈။

---------------

အရှင်ဘုရား ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

ယခုခေတ် ရဟန်းတော်များ ပိုက်ဆံများကို ကိုင်ဆောင်နေပါသည်။ ထိုအရာသည် မည်သည့် ဝိနည်းတော်နှင့် ငြိစွန်းပါသနည်း။ ဒါယကာ များအနေဖြင့် ဝိနည်းနှင့် ညီစေရန် မည်ကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်သင့်ပါသ နည်း။ ဖြေကြားပေးရန် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။

မင်းလှိုင်

-------------------

ငွေအလ မခံရသိက္ခာပုဒ်

၁) ရွှေနဲ့ ငွေကြေးအားလုံး (အရာင်းအဝယ်ပြုနိုင်သမျှ)ကို ကိုယ်တိုင် အလှူမခံရ၊ သူတစ်ပါးကိုလဲ အလှူမခံခိုင်းရ၊ အနီးမှာ ချထားတာကို တောင်မသာယာရ (ရူပိယသိက္ခာပုဒ်)

၂) ရွှေငွေကို လဲလှယ်ရောင်းဝယ်ခြင်း မလုပ်ရ (ရူပိယသံဝေါဟာရ သိက္ခာပုဒ်)

၃)အရောင်းအဝယ်မလုပ်ရ၊ ရောင်းလို့ ဝယ်လို့ ရတဲ့ ပစ္စည်းကို မသုံးရ (ကယဝိက္ကယသိက္ခာပုဒ်)

အဲဒီသိက္ခာပုဒ်တွေအရ ရဟန်းဟာ ရွှေငွေကို အလှူမခံကောင်း။ ရွှေငွေနဲ့ ရောင်းလို့ ဝယ်လို့ ရတဲ့ ပစ္စည်းကိုလည်းမသုံးစွဲကောင်း။ အာ ပတ်သင့်တဲ့ အပြင်အဲဒီ ပစ္စည်းတွေကိုလည်း စွန့်ပစ်ရတယ်။ ဥပမာငွေကို အလှူခံထားရင် သို့မဟုတ် ကိုယ်လိုချင်တဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုခုကို ငွေနဲ့ ဝယ်ယူရင် ၁)ပါစိတ်လို့ခေါ်တဲ့ အာပတ်သင့်တယ်၂)အဲဒီငွေနဲ့ ဝယ် တဲ့ ပစ္စည်းကိုလည်း တစ်ယောက်ယောက်ကို စွန့်ပစ်ရတယ်။

ငွေကြေးကို အလှူခံနည်း

ငွေအလှူရှင်ဟာ ရဟန်းရဲ့ အလုပ်အကျွေး (ကပ္ပိယ)ဆီမှာ အလှူငွေကို ပေးအပ်ပြီး ‘အရှင်ဘုရား လိုတာကို ဒီဒကာဆီမှာ အလှူခံပါ’ လျှောက် ထားရတယ်။ ရဟန်းက အဲဒီကပ္ပိယဆီမှာ ရဟန်းတို့ အပ်စပ်တဲ့ ပစ္စည်းကို အလှူခံနိုင်တယ်။ ကပ္ပိယက ငွေကို မပေးဘဲထားရင် အလှူ ရှင်ဒကာကို ပုံစံကျတိုင်ကြားခွင့်တော့ရှိတယ်။

စပ်မိလို့ ပြောရအုံးမယ်။ ဘုန်းကြီး ကိုရင် ဘဝနဲ့ စာသင်တိုက်ကိုကို ရောက်တော့ ဝိနည်းနဲ့ အညီနေရမယ်ဆိုတဲ့ ကျောင်းတိုက် စည်းကမ်းအရ ကိုယ့်ကပ္ပိယကို ကိုယ်ရှာရတယ်။ ဒါနဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ နေတဲ့ အသက်၁၅အရွယ် မောင်ဖိုးတာကို ကပ္ပိယခန့်ပြီးစာသင်လာ ခါနီးရွာကမိဘတွေ ပေးလိုက်တဲ့ ငွေ၃၂၈ကျပ်ကို အပ်ထား လိုက်ပါတယ်။ တစ်ဝါတွင်းလုံး ဘာမှမသုံးဖြစ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်သီတင်းကျွတ် လပြည့်ကျော်နှစ်ရက်နေ့မှာ ရွာကို တစ်ညအိပ်ပြန်မယ်ဆိုပြီးမောင်ဖိုး တာ ပျောက်သွားလိုက်တာ ယနေ့ထိပါပဲ။ ကိုရင် သုံးပါး အပ်ထားတဲ့ ငွေခုနစ်ရာကျော်ကိုမောင်ဖိုးတာ ‘လစ်’သွားပါတယ်။ တစ်ပြားမှပြန်မ ရဘူး။ ဒီကိစ္စကို ကျောင်းတိုက် တာဝန်ခံကလည်း တာဝန် မယူပါဘူး။ အနည်းဆုံး မောင်ဖိုးတာရဲ့မိဘကိုပြောသင့်တာပေါ့။

ပြောင်းလဲနေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း

ရဟန်းတွေဟာ ဂန္ထဓုရ (စာသင်စာချ)နဲ့ ဝိပဿနာဓုရ (ကမ္မဋ္ဌာန်းအား ထုတ်) တာဝန် နှစ်မျိုးကိုပဲ လုပ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြားဘာသာက ဘုန်းကြီးတွေလို အိမ်ထောင်နဲ့ လစာယူပြီး လုပ်တာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဝင်ငွေရတဲ့ အလုပ်ကို မလုပ်ပါဘူး။ အဲဒီတာဝန်နှစ်ပါးကို လုပ်နိုင်ဖို့ လူ တွေကဆွမ်းသင်္ကန်းကျောင်းဆေးပစ္စည်းလေးနဲ့ ထောက်ပံ့ကြပါတယ်။ ရဟန်းတွေရဲ့ တာဝန်က လူတွေကိုစိတ်ပိုင်းဘဝလေ့ကျင့်မှုကို သင်ပေးခြင်းပါပဲ။ ဒါပေမယ့် လူ့အဖွဲ့အစည်း ပြောင်းလဲလာတဲ့ အခါ ရဟန်းတွေလည်း ထုံးစံကို တစ်သဝေမတိမ်း လိုက်နာကျင့်သုံးဖို့ ခက် ခဲလာတဲ့ သဘာဝအခြေအနေကို ပညာရှိ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ နားလည်ပေးသင့် ပါတယ်။ ‘ယခုခေတ် ရဟန်းတော်များ ပိုက်ဆံများကို ကိုင်ဆောင်နေ ပါသည်’နဲ့ ပတ်သက်လို့ မလေးရှားနိုင်ငံမှာ နှစ်ပေါင်းအကြာကြီး ဗုဒ္ဓ သာသနာပြုသွားတဲ့ သီဟိုဠ်ဆရာတော်ကြီး ဒေါက်တာ သိရိဓမ္မနန္ဒ မထေရ်ရဲ့အယူအဆသဘောထားကိုဖတ်ကြည့်ပါ...

‘လူတစ်ချို့ဟာ ရဟန်းတွေကို ငွေကြေးကိုင်ဆောင်တာနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ဝေဖန်ကြတယ်။ ခေတ်သစ် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ငွေကြေးနဲ့ ပတ်သက်မှု မရှိဘဲ ရဟန်းတွေဟာ မိမိတို့ရဲ့ ဘာသာရေးကိစ္စ ဆောင် ရွက်ဖို့နဲ့ သက်ဝင်လှုပ်ရှားနေဖို့ ခက်ပါတယ်။ ရဟန်းတွေလုပ်ရာမှာက ငွေကြေးကိုဖြစ်စေ ပစ္စည်းဝတ္ထုကိုဖြစ်စေ တစ်ကိုယ်ရေ ပိုင်ဆိုင်မှုအနေနဲ့ မတပ်မက်ဖို့ပါဘဲ။ ဒါဟာဗုဒ္ဓရဲ့ အာဘော်ပါ...

‘တောထွက်ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်းနဲ့ လုံးဝကင်း ဝေးလိုတဲ့ ရဟန်းတွေက လောကီအနှောင်အဖွဲ့ မရှိဘဲနေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတောင် ဆွမ်းကွမ်း နေစရာနဲ့ ဆေးဝါး အထောက်အပံ့တွေတော့ ရှိရ ပါလိမ့်မယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ စိတ်ပိုင်းဘဝ လိုအပ် ချက်ကို ဖြည့်စည်းပေးမယ့် ရဟန်းတွေလည်း လူတွေနဲ့ အတူ ရှိရပါမယ်။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် ဗုဒ္ဓဘာသာဟာ လူမှုနေ့စဉ်ဘဝနဲ့ ကင်းကွာသွား မှာပေါ့ (Dr.K. Sri Dhammasiri,What Buddhists Believe, p. 154)’။

ဟန်မဆောင်ပါနဲ့

ရဟန်းကောင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေက စင်ကြယ်ခြင်း ပစ္စည်းမဲ့ခြင်း နှိမ့်ချခြင်း ရိုးသားခြင်း ကိုယ်ကျိုးစွန့် ဆောင်ရွက်ခြင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထိန်း ချုပ်ခြင်း သည်းခံခြင်း ကရုဏာ အကြင်နာပြယုဂ်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ရဟန်းဟာလာဘ်ရအောင်လို့ လာဘ်ကိုရှောင်ပြတာမျိုးမဖြစ်သင့်ဘူး။

ငွေမကိုင်ဘူးဆိုတဲ့ တောထွက်ကိုယ်တော် တစ်ပါးနဲ့ ဆုံဘူးပါတယ်။ ဆွမ်းစားအလှူတစ်ခုကို သွားတော့ထုံးစံအတိုင်း ငွေအလှူမခံ ငွေမကိုင်ဘူးပေါ့။ အရှင်ဘုရား အလိုရှိတာကို အလှူခံပါဘုရားဆိုတော့ ‘ကိစ္စမရှိပါဘူး၊ လိုမှ ပြောတာပေါ့’တဲ့။ နောက်နှစ်ရက်လောက် အကြာ မှာ အဲဒီ ဆွမ်းကျွေးဒကာကို ဖုန်းဆက်ပြီး ပြောတယ် ‘ကျောင်းမှာ အသုံးလိုလို့ ကွန်ပျူတာတစ်လုံးလှူပါ’တဲ့။ ဆက်ပြောသေးတယ် ‘ကွန် ပျူတာလှူရင် ပရင်တာလည်း မမေ့နဲ့ နော်’တဲ့။

ကြည်ညိုတဲ့ ဒကာဒကာမ အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ အမှန်တကယ် ကျင့် ကြံနိုင်တဲ့ အခြေအနေနဲ့ အရှိန်အဝါရှိတော်မူကြတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတွေ ကတော့ဒီနေရာမှာခြွင်းချက်ပေါ့။

၇၂။ ကိလေသာ ၁၀-ပါးမှာ မိဒ္စ မပါ

အရှင်ဘုရားရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

တပည့်တော်သည် မိမိအိမ်တွင်သာ အဘိဓမ္မာတရားကို လေ့လာနေသူ ဖြစ်ပါသည်။ တပည့်တော် မရှင်းသည့် အချက်မှာ အကုသိုလ် စေတသိက် ၁၄ ပါးကို ကိလေသာ ၁၀ ပါး ဖွဲ့ရာတွင် ဣဿာ၊ မစ္ဆရိယ၊ မိဒ္ဓ နှင့် ကုက္ကုစ္စတို့ အဘယ်ကြောင့် မပါဝင်ရသည်ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းပြတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

ရိုသေစွာဖြင့်ရဲမင်းထွန်း

-------------------

အကုသိုလ် စေတသိက် ၁၄ ပါး

၁၊ မောဟ = အမှန်သဘောကို ဖုံးကွယ် ၂၊ အဟိရိက = မကောင်းမှု လုပ်ဖို့မရှက်၃၊ အနောတ္တပ္ပ=မကောင်းမှုလုပ်ဖို့မကြောက်၄၊ ဥဒ္ဓစ္စ = စိတ်ပျံ့လွင့် ၅၊ လောဘ = လောကီအာရုံကို တွယ်တာတပ်မက် ၆၊ ဒိဋ္ဌိ=မှားယွင်းစွာသိမြင် ၇၊ မာန=ထောင်လွှား ၈၊ ဒေါသ =ခက်ထန်၉၊ ဣဿာ=သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကိုမနာ လို ၁၀၊ မစရိယ = ကိုယ့်စည်းစိမ်ကို တွန့်တို ၁၁၊ ကုက္ကုစ္စ = (မ ကောင်းတာ လုပ်မိ၊ ကောင်းတာ မလုပ်မိလို့) နောင်တပူပန် ၁၂ = ထိန = စိတ်မလန်း ထိုင်းမှိုင်း ၁၃၊ မိဒ္ဓ = ယှဉ်ဘက်စေတသိက်တွေ မလန်းထိုင်းမှိုင်း ၁၄၊ ဝိစိကိစာ=ရတနာသုံးပါးကံကံ၏ အကျိုးပေး ကိုမယုံ

အုပ်စုလိုက် နာမည် ၉ မျိုး

အဲဒီ အကုသိုလ် စေတသိက် ၁၄ ပါးကို အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ ကျမ်း သမုစ္စည်းပိုင်း အကုသလသင်္ဂဟမှာ အုပ်စုလိုက် နာမည် ၉ မျိုးနှင့် ခွဲခြားပြီးဖော်ပြတယ်။

၁၊ အာသဝ=ခန္ဓာအစဉ်မှာကြာမြင့်စွာစိမ်နေတဲ့ တရား ၄ပါး

၂၊ သြဃ=ရေအလျဉ်လို လွှမ်းမိုးဖိသတ်တတ်တဲ့ တရား ၄ပါး

၃၊ ယောဂ=ဝဋ်ဆင်းရဲမှာတွယ်ကပ်စေတဲ့ တရား ၄ပါး

၄၊ ဂန္ထ=ဝဋ်ဆင်းရဲတစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကိုချိတ်ပေးတဲ့ တရား ၄ပါး

၅၊ ဥပါဒါန်=မြွေကဖားကိုဖမ်းထားသလိုစွဲလမ်းစေတဲ့ တရား ၄ပါး

၆၊ နီဝရဏ=စျာန်စတဲ့ ကုသိုလ်ကိုပိတ်ပင်တတ်တဲ့ တရား ၅ပါး

၇၊ အနုသယ=သတ္တဝါတို့သန္တာန်မှာအမြဲကိန်းနေတဲ့ တရား ရပါး

၈၊ သံယောဇဉ်=ဘဝသံသရာမှာဖွဲ့ချည်တတ်တဲ့ တရား ၁ဝပါး

၉၊ ကိလေသာ=စိတ်ကိုညစ်ပေစေတတ်တဲ့ တရား ၁ဝပါး

ဒီအုပ်စုနာမည် ၉ မျိုးကို ‘အာ၊ သြ၊ ယော၊ ဂန်၊ ဒါန်၊ နီ၊ နု၊ သံ၊ ကိ’လို့ အတိုမှတ်ပါ။ အာ = အာသဝ၊ သြ = သြဃ စသည်လို့ နား လည်ပါ။ အာသြ ယောဂန်တို့ရဲ့တရားကိုယ်ကလောဘ ဒေါသ ဒိဋ္ဌိ ၃ ပါး။ ဥပါဒါန် ၄ မျိုးက လောဘ ဒိဋ္ဌိ။ နီဝရဏ ၅ ပါးက လောဘ၊ ဒေါသ၊ ထိန၊ မိဒ္ဓ၊ ဥဒ္ဓစ္စ၊ ကုက္ကုစ္စ၊ ဝိစိကိစာ၊ မောဟလို့ တရားကိုယ် ၈ ပါး (ထိနမိဒ္ဓ နဲ့ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ တို့ကို တစ်မျိုးစီယူ)။ အနုသယတွေက လောဘ၊ ဒေါသ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစာ၊ မောဟရပါး။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစာ၊ ဥဒ္ဓစ္စ၊ မောဟလို့သံယောဇဉ်တရားကိုယ် ရပါး။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစာ၊ ထိန၊ ဥဒ္ဓစ္စ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပလို့ ကိလောသာ တရားကိုယ်၁ဝပါး။

စေတသိက် ၁၄ နှင့် နာမည်အုပ်စု ၉ကို တွဲစပ်ခြင်း

လောဘစေတသိက်ကို အုပ်စုနာမည် ၉ မျိုးလုံးနဲ့ တွေ့ရတယ်။

ဒိဋ္ဌိစေတသိက်က ‘နီ’မှတစ်ပါး ကျန် အုပ်စုနာမည် ၈ မျိုးနဲ့ တွေ့ရလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်သူအချို့ လှူဒါန်းခြင်းစတဲ့ သာသနာပ ကုသိုလ်လောက် တော့ လုပ်နိုင်ကြတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ မောဟက ဂန်၊ ဒါန် မှ တစ် ပါး ကျန် ၇ မျိုး။ ဒေါသက ဂန်၊ နီ၊ နု၊ သံ၊ ကိ နာမည် ၅ မျိုး။

ဝိစိကိစ္ဆာက နီ၊ နု သံ၊ ကိ ၄ မျိုး။ မာနက နု၊ သံ၊ ကိ ၃ မျိုး။

ဥဒ္ဓစ္စက နီ၊ သံ၊ ကိ ၃ မျိုး။ ထိနက နီ၊ ကိ ၂ မျိုး။ ကုက္ကုစ္စက နီ ၁ မျိုး။ မိဒ္ဓက နီ ၁ မျိုး။ အဟိရိကနဲ့ အနောတ္တပ္ပက ကိ ၁ မျိုးစီ။

ဣဿာနဲ့ မစ္ဆရိယကသံ ၁ မျိုးစီနာမည်နဲ့ ထင်ရှားပါတယ်။

ဥဒ္ဓစ္စနဲ့ ကုက္ကုစ္စဟာသာမန်ဆိုရင် တူသယောင်ရှိပေမဲ့ လုပ်ဆောင် ချက်နဲ့ ယှဉ်ရာစိတ် (ဥဒ္ဓစ္စက အကုသိုလ်၁၂၊ ကုက္ကုစ္စကဒေါမူစိတ်၂) မတူလို့ ဥဒ္ဓစ္စက အုပ်စုနာမည်၃မျိုးကုက္ကုစ္စက၁မျိုးပဲရတယ်။

ကိလေသာထဲမှာ မိဒ္ဓမပါ

ထိနကစိတ်ရဲ့ထိုင်းမှိုင်းတာဖြစ်လို့ ကုသိုလ်ကို နီ (နီဝရဏ)နဲ့ ကိ (ကိလေသာ) ဆိုတဲ့ အုပ်စုနာမည် ၂ မျိုးနဲ့ ထင်ရှားပြီး မိဒ္ဓကတော့ စေတသိက်တို့ရဲ့ ထိုင်းမှိုင်းတာ ဖြစ်လို့ နီ (နီဝရဏ) အမည် ၁ မျိုးနဲ့ ပဲ ထင်ရှားပါတယ်။ ထိန (စိတ်ထိုင်းမှိုင်းမှု) မဖြစ်ပေါ်ရင် မိဒ္ဓ (စေတသိက် တွေ ထိုင်းမှိုင်းမှု)လည်း မဖြစ်လာတော့ဘူးလို့ ဆိုလိုတဲ့ သဘောပါ။ စေတသက်ဆိုစိတ်ရှိမှာဖြစ်နိုင်တာ။

ဣဿာ၊ မစ္ဆရိယ၊ ကုက္ကုစ္စ

စိတ်ထဲမှာဣဿာ (သူတစ်ပါးပစ္စည်းကိုမနာလို)ဖြစ်လာရင် ထိုလူကို စိတ်ဆိုး အငြိုးသိုပြီး စိတ်ကတစ်ဆင့် နှုတ်ပေါ်မှာ ကိုယ်ပေါ်မှာ လုပ် ဆောင်မှု (ကံ)တွေ ဖြစ်လာတယ်။ အဲဒါရဲ့ထင်ရှားတဲ့ အကျိုးက ချည် နှောင်ခြင်းပဲ။ ကိုယ့်ကိုယ်လည်း တုပ်ချည်တယ်၊ ကိုယ်နဲ့ သူတစ်ပါးကိုလည်း တံပိုးမှာ ချည်ထားတဲ့ နွားနှစ်ကောင်လို နှောင်ဖွဲ့တယ်။ ဒါ ကြောင့် ဣဿာ မစရိယ စေတသိက်နှစ်ပါးဟာ သံ (သံယောဇဉ်) အမည်နဲ့ ပိုပြီးထင်ရှားတာဖြစ်ပါတယ်။

ကုက္ကုစ္စ (နောင်တပူပန်မှု)လည်း ဒေါသစိတ် (စိတ်ဆိုးမှု)နဲ့ အတူ ဖြစ်တဲ့ စေတသိက်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ကုက္ကုစ္စ လွှမ်းမိုးနေရင် ပထမဆုံး ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အကျိုးရင်းက ကုသိုလ်ကို မလုပ်နိုင်တာပဲ။ ဒါကြောင့် ကုသိုလ် မဖြစ်အောင် တားဆီးခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ နီ (နီဝရဏ) နာ မည်နဲ့ ပဲထင်ရှားတာ။

လုပ်ဆောင်ချက်မတူလို့

လိုရင်းက စေတသိက် ၁၄ ပါးရဲ့ သဘာဝ၊ လုပ်ဆောင်ချက် ဒီဂရီ အနိမ့်အမြင့်၊ အကျိုးဆက်နဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ ခြားနားလို့ အုပ်စုခွဲပြီး နာမည်ပေးရာမှာခြားနားသွား (တစ်ချို့ ပါတစ်ချို့မပါဖြစ်) ရပါတယ်။ လောဘ တစ်ခုတည်းကိုပဲ တဏှာ၊ ရာဂ၊ ပေမ၊ သမုဒယစတဲ့ နာ မည်တွေနဲ့ ဟောထားတာတွေလည်းရှိပါတယ်။ ကြားနာတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ရဲ့ စရိုက် အကြိုက်ကို ကြည့်ပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓက အဲဒီလို အမည်အမျိုးမျိုး ခွဲခြားပုံအထွေထွေနဲ့ ဟောကြားတော်မူတာပါ။

သိကြားမင်းရဲ့ မေတ္တာစာ

ကြောက်၍ သည်းခံသည် မဟုတ်။ ခွန်းအားနည်းခြင်းကြောင့် သည်းခံသည်မဟုတ်။ ငါကဲ့သို့သော ပညာရှိသည် အဘယ် မည်သော အကြောင်းကြောင့် လူမိုက်နှင့်ဖက်ပြိုင်ရာအံ့နည်း။

၇၃။ ကံကောင်းအောင်လုပ်နည်း

နိုဝင်ဘာ ၃၊၂၀၀၈။

-------------------

ရတနာသုံးပါးဦးထပ်ထား၍ ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

တပည့်တော်သည် မိဘကို ပြုစုလုပ်ကျွေးလိုပါ၍ စင်ကြယ်သောနည်း ဖြင့်ဝင်ငွေ ရှာဖွေပါသည်။ တပည့်တော် ကြံစည်တိုင်း မအောင်မြင်တာ များပါသည်။ သာသနာ့ဘောင်မှာ နေ၍ တရားဓမ္မနှင့်လည်း ကျေးဇူး မဆပ်နိုင်သေးပါဘုရား။ မိဘများ၏ ကျန်းမာရေးနှင့် သူတို့၏ တမလွန် အတွက် အလှူဒါနများ ပြုနိုင်အောင် တပည့်တော် ဝင်ငွေရှာခြင်း ဖြစ်ပါ သည်။ တပည့်တော်ကြိုးစားလုပ်သမျှ မအောင်မြင်ခဲ့လျှင် တပည့်တော် ၏ ရှေးဘဝ အကုသိုလ်ကံကြောင့်လို့ပဲ မှတ်ယူလိုက်ပါသည်ဘုရား။ တပည့်တော်၏ ဆိုးနေသော ကံများ ကောင်းလာအောင် ပြုလုပ်နိုင် သောနည်းလမ်းများ ပေးသနားစေချင်ပါသည်ဘုရား။

ရွှေလရောင် (တောင်သာမြို့နယ်၊ ဇရပ်ကြီးကျေးရွာ)

-------------------

ကံရဲ့ သဘာဝ

‘ကံ’ဆိုတဲ့ စကားလုံးက ‘လုပ်ခြင်း’လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ အရင်က လုပ်ခဲ့ပြီးသား အလုပ် (အတိတ်ကံ)နဲ့ ယခု လုပ်တဲ့ အလုပ် (ပစ္စုပ္ပန်ကံ) လို့ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ဒါကြောင့် အလုပ်တစ်ခုခု အဆင်မပြေရင် အရင် ဘဝ အကုသိုလ်ကံကြောင့်လို့ပဲ လွှဲချပြီး ကံကြမ္မာကိုချည်း ယိုးစွဲရင် မမှန်ဘူး။ ပစ္စုပ္ပန်ကံဟာ မိမိအစွမ်းနဲ့ ဖြစ်စေ၊ အတိတ်ကံရဲ့ အထောက် အပံ့ကြောင့်ဖြစ်စေ ဒီဘဝမှာရော နောင်ဘဝမှာပါ အကျိုးအပြစ်ကို ဖြစ် စေပါတယ်။ အဆောက်အအုံတွေကို လူတွေစုပေါင်းပြီး တည်ဆောက် သလို ကံကလောကဓာတ်ကို ဖန်ဆင်းပါတယ်။

ကံဖြစ်ခြင်း အကြောင်းတရား

အလိုအလို ရေထွက်တဲ့ သဘာဝရေအိုင်နဲ့ စမ်းချောင်းတွေလိုအစွမ်း သတ္တိကြီးမားတဲ့ ကံ (ဗလဝကံ)၊ နည်းနည်း တူးရုံယက်ရုံနဲ့ ရေထွက်တဲ့ စမ်းရေတွင်းလို လုံ့လနည်းနည်း စိုက်ရုံနဲ့ အကျိုးများစွာ ခံစားရတဲ့ ကံ (မဇ္ဈိမကံ)နဲ့ အလွန်ပင်ပန်းခံ တူးဖော်မှ ရေရတဲ့ ရေတွင်းလို အလွန် များစွာလုံ့လပြုမှအကျိုးခံစားရတဲ့ ကံ (ဒုဗ္ဗလကံ)လို့ ကံသုံးမျိုးရှိတယ်။ အဲဒီကံသုံးမျိုးဟာ ပြည့်စုံမှုငါးမျိုးရှိရင် အကျိုးပေးဖွံ့ဖြိုးတယ်။

၁)နေရာကောင်းဘဝကောင်း (လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ နေရာ)

၂)ရုပ်ဆင်းသွင်ပြင် (အဆင့်မီဝတ်စားဆင်ယင်နေထိုင်မှု)

၃)အချိန်အခါကောင်း (ငြိမ်းချမ်းတည်ငြိမ်တဲ့ အချိန်)

၄)ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်း

၅)ဉာဏ်အမြော်အမြင်

ဒါကြောင့် ကံကောင်းဖို့ ဆိုရင် နေရာကောင်း၊ သွင်ပြင်ကောင်း၊ အခါကောင်း၊ ကြိုးစား၊ ဉာဏ်အမြော်အမြင်ကောင်းတို့ကို အမှီသဟဲ ပြုရပါတယ်။ ဒါကို ကံရဲ့ သမ္ပတ္တိ (ပြည့်စုံမှု) လေးမျိုးလို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီ ပြည့်စုံမှုလေးမျိုးမရှိဘဲ ကံရဲ့ဝိပတ္တိနဲ့ ကြုံခဲ့ရင် ကံရဲ့ အကျိုးပေး မပြည့်စုံနိုင်ဘူး။

ကံကောင်းအောင် လုပ်နည်း

သင့်တော်တဲ့ နေရာမှာ နေခြင်း၊ လူကောင်းနဲ့ ပေါင်းဖော်ခြင်း၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံးကိုဆုံးမခြင်း (ကိုယ်ကျင့်သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း)၊ ရှေးဘဝကု သိုလ်အထူး ရှိခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းလေးပါးကြောင့် ကုသိုလ်ကံ ကောင်းလာနိုင်ပါတယ် (အံ၊၁၊၁၁)။ ကံကောင်းဖို့ ကြက်တွေကို နည်း ယူသင့်တယ်။ ကြက်တိရစ္ဆာန်တွေဟာ အချိန်မှန် အိပ်တယ်၊ အချိန်မှန် ထတယ်၊ ဆန်ပုံပေါ် ရောက်နေတာတောင် ယက်ပြီးမှ စားတယ်။ ညဉ့် အချိန်မှာ ကန်းနေတယ်။ ဘယ်သူ ဘယ်လောက်ပဲ ခြောက်ခြောက် အိပ်တန်းကိုမစွန့်ဘူး။

ကြက်တွေကို နမူနာယူပြီး အလုပ်လုပ်တဲ့ အခါ အချိန်ကို လေး စား၊ အချိန်မီ ပြီးအောင်လုပ်၊ မဆင်မခြင်ပေါ့ပေါ့နေပေါ့ပေါ့စားမလုပ် နဲ့။ အကျိုးမရှိရင် မကန်းသော်လည်း ကန်းယောင်ဆောင်ပါ။ အကျိုးရှိရင် ဘယ်သူဖျက်ဖျက် နောက်မဆုတ်ဘဲ ပြီးအောင်လုပ်။ ဒါဟာ ကံကောင်းမယ့် နည်းလမ်းပဲ။

ကံကောင်းဖို့ ဝီရိယအဓိက

အချို့မှာ ကံအားကောင်းလို့ ချမ်းသာတယ်။ အချို့က ဉာဏ်ကောင်းလို့ ကြီးပွားတယ်။ အချို့ကျတော့ ကြိုးစားနိုင်လွန်းလို့ အောင်မြင်တယ်။ ဒါ ပေမဲ့ ဝီရိယမပါဘဲ ကံရော ဉာဏ်ပါ နှစ်ခုလုံး မဖြစ်နိုင်လို့ ဝီရိယသာ အဓိကကျပါတယ်။ အောင်မြင်ကျော်ကြားသူတွေရဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာဇဝင် ကိုပြန်ကြည့်ရင် ဝီရိယကိုအရင်းတည်ခဲ့ကြရတာချည်းပါ။

‘ဝီရိယာရမ္ဘော ဘိက္ခဝေ မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတိ။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတော်များ အိုချစ်သားတို့။ ဝီရိယရမ္ဘော၊ ဝီရိယကို အား ထုတ်ခြင်းသည်။ မဟတော၊ ပြောမဆုံးဖွယ် ကြီးကျယ်ခမ်းနား များစွာ သော။ အတ္ထာယ၊ လောကီလောကုတ္တရာနှစ်ဖြာအကျိုးတိုးပွားခြင်းငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏’ (အံ၊၁၊၁၁)လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော်မူပါတယ်။

တိုက်တွန်းချက်

အချုပ်ပြောရရင် ‘ကံဟူသည် အလုပ်၊ အလုပ်ရှိမှ ကံရှိသည်။ အလုပ် မရှိလျှင် ကံမရှိ။ အလုပ်ကောင်းမှ ကံကောင်းသည် အလုပ် မကောင်း လျှင် ကံမကောင်း’ (ကံဉာဏ်ဝီရိယအဖွင့်၊ စာ-၂၂၉) ဆိုတဲ့ ရွှေဟင်္သာ တောရ စံကျောင်းဆရာတော်ကြီးရဲ့သြဝါဒကိုလိုက်နာပြီးရှိမြဲကောင်း တဲ့ စိတ်ကလေးနဲ့ ဆက်လက် ကြိုးစားရင် ရည်ရွယ်ချက်တွေ တစ် နေ့ကျရင် အောင်မြင်ပါလိမ့်မယ်။

လုံ့လမထူဉာဏ်မကူဘဲ အယူတစောင်းကံတကြောင်းမျှ မကောင်းလည်းကံကောင်းလည်းကံဟု ကံကိုချည်းသာ မကိုးရာဘူး ပညာဉာဏ်ဖြင့် သင့်မသင့်ကို အခွင့်ရှု၍ အပြုလုံ့လ ရှိအပ်စွတည်း။ (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၂၅၄)

၇၄။ ကိုယ်စောင့်နတ်

ဒီဇင်ဘာ ၁၈၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

အလှူဒါနပြုပြီးသောအခါဖြစ်စေ၊ မေတ္တာပို့ပြီးတဲ့ အခါဖြစ်စေ ကိုယ်စောင့် နတ်ကိုပါအမျှပေးဝေကြပါသည်။ လူတစ်ယောက်စီကို ကိုယ်စောင့်နတ် တစ်ယောက်စီ စောင့်ရှောက်ပါသလား၊ သို့မဟုတ် လူအများကို ကိုယ် စောင့်နတ် တစ်ပါးတည်းက စောင့်ရှောက်ပါသလား၊ ကိုယ်စောင့်နတ် သည် ဘယ်ဘုံက ဖြစ်ပါသနည်း၊ လူတစ်ယောက်ကို ဘယ်အသက် အရွယ်မှာ စတင် စောင့်ရှောက်ပါသနည်း၊ ကိုယ်စောင့်နတ်ကို သိကြား မင်းလို အခြားတန်ခိုးကြီး နတ်တစ်ပါးက စေခိုင်းပါသလား ဆိုသည်ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

ထွန်းလင်း

-------------------စူဠကာလိင်္ဂဇာတ်

ကာလိင်္ဂမင်းဟာ အဿကမင်းကို စစ်မတိုက်ခင်မှာ အကြားအမြင်ရတဲ့ ရသေ့ကို မထင်မရှားအသွင်နဲ့ ချဉ်းကပ်ပြီး ဒီစစ်ပွဲမှာ ဘယ်သူ နိုင် မလဲလို့ မေးပါတယ်။ ရသေ့က ကာလိင်္ဂမင်းနိုင်မယ်လို့ ဖြေတဲ့ အတွက် ကာလိင်္ဂမင်းဟာ ဝမ်းသာလုံးဆို့ပြီး သုတ်ခနဲ ထပြန်သွားတယ်။ အခြေ အနေကို ဆက်မမေးတော့ဘူး။ အဿကမင်းရဲ့ ပညာရှိအမတ် နန္ဒိ သေနကတော့ ဆင်ခြင်စဉ်းစားတတ်ပြီး စေ့စပ်သေချာတဲ့ အတွက် ‘မင်း နှစ်ပါးကို စောင့်နေတဲ့ နတ်နှစ်ယောက်က အရင် တိုက်ခိုက်ကြမယ်၊ ကာလိင်္ဂမင်းကို စောင့်တဲ့ နတ်က ဆင်ဖြူအသွင်နဲ့၊ အဿကမင်းရဲ့ နတ် က ဆင်နက်အသွင်နဲ့ ရှိမယ်၊ ဒါကို မင်းနှစ်ပါးပဲ မြင်နိုင်မယ်’ ဆိုတဲ့ အခြေအနေမှန်ကို အတိအကျ သိသွားတယ်။

ကာလိင်္ဂမင်းနဲ့ စစ်သည်တွေက နိုင်မှာပဲဆိုပြီး မကြိုးစားကြတော့ဘူး။ အဿကရဲ့စစ်သည်တွေကတော့ အောင်နိုင်မယ့်နည်းလမ်းကို ရှာဖွေပြီး ပိုကြိုးစားတယ်။ အဿကမင်းကလဲ မိမိပဲမြင်နိုင်တဲ့ ကာလိင်္ဂ စောင့် ဆင်ဖြူနတ်ကို စစ်သည်တွေကို ညွှန်ပြနိုင်လို့ ဝိုင်းတိုက်ရာမှာ ဆင်ဖြူ ထွက်ပြေးရတဲ့ အတွက် ကာလိင်္ဂမင်း ရှုံးပါတယ်။ ဒီဇာတ်အရ မင်းနှစ်ပါးကိုစောင့်တဲ့ နတ်တစ်ပါးစီရှိတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ကိုယ်စောင့်နတ်

ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ ပကတိမျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ နတ်ဒေဝါ ဆိုတာတွေကို ယုံ ကြည်ပါတယ်။ ကိုယ်စောင့်နတ်လို့ ဆိုရာမှာ ဤခန္ဓာကိုယ်မှာ မှီကပ် နေတဲ့ နတ်တစ်မျိုးလို့ မယူဆနိုင်ပါဘူး။ လူတစ်ယောက်ကို ကူညီစောင့် ရှောက်နေတဲ့ နတ်ဆိုတာမျိုးတော့ ရှိနိုင်တယ်။ နတ်တစ်ယောက်က လူ တစ်ယောက်ကိုပဲ အထူးစောင့်ရှောက်တာမျိုးလဲ ရှိနိုင်တယ်။ လူအများကို ကူညီစောင့်ရှောက်တဲ့ နတ်တစ်ယောက်က ကြုံကြိုက်လို့ သို့ တည်းမဟုတ် မိမိရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် မှန်ကန်ပြီး ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းလို့ မိမိကိုကူညီတာမျိုးလဲ ရှိနိုင်တယ်။

ကိုယ်စောင့်နတ်ဟာ လူထက် ဘုန်းကံနိမ့်တဲ့ နတ်မျိုးတော့ ဖြစ် နိုင်မယ် မထင်ဘူး။ လူကို ကူညီပေးနိုင်တဲ့ နတ်ဟာ လူထက်တော့ သာရမှာပါ။ ဒါကြောင့် နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်က နတ်တွေ ဖြစ်နိုင်သလို လူ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေထိုင်ကြတဲ့ တန်ခိုးကြီး နတ်တွေလဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက် ပဋိသန္ဓေ နေချိန်ကစပြီး အဲဒီလူကို စောင့် ရှောက်တဲ့ နတ်ဆိုတာမျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။

နက်နဲစွာ ဆင်ခြင်

ဂမ္ဘီရ စိန္တကာ၊ တွေ့ကြုံသမျှ မှုကိစ္စဝယ် အဇ္ဈတ္တ၌ ဉာဏ်မြင်ဆိုက် အောင် လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ စိတ်တော်စွဲ၍ နက်နဲသည့် ဓာတ်သဘော တွေကို နက်နဲစွာ ဆင်ခြင် အကြံကောင်း ဉာဏ်ကောင်း ဝင်ကြကုန် သည် ဖြစ်၍ ...

(အရှင်ဇနကာဘိဝံသ)

၇၅။ ရှိခိုးခြင်းအနှစ်သာရ

ဇွန် ၆၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

ဘုရားရှိခိုးသည့်အခါ ထိခြင်းငါးပါးနှင့် အညီရှိခိုးရမည်ဟု မိဖဆရာသ မားတွေ ဆုံးမပါသည်ဘုရား။ စိတ်သာရှင်စော ဘုရားဟောဖြစ်၍ စိတ် ထဲကမပါလျှင် ရှိခိုးရာရောက်ပါသလား။ ထိခြင်းငါးပါးနှင့် ရှိခိုးပုံကိုသိ လိုပါသည်။ အဘယ်ကြောင့် ထိခြင်းငါးပါးနှင့် ရှိခိုးရသည်ကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရန်နိုင်ဝင်း၊ စင်္ကာပူ

-------------------

အစဉ်အလာ

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓမပွင့်မီက ကြီးသူကို ငယ်သူက ရှိခိုးရတဲ့ အစဉ် အလာ (ဇေဋ္ဌဝုဎ္ဍာပစာယန) ရှိပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ဒီအစဉ်အလာကို မငြင်းပယ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ရဟန်းအချင်းချင်း လူအချင်းချင်းကြီးသူကို ငယ်သူက ရှိခိုးအရိုအသေပြုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူက ရဟန်းကိုရှိခိုး တာက ရဟန်းရဲ့ ကျင့်သုံးဆဲသီလနဲ့ သံဃာ့ဂုဏ်ရည်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို နှိမ့်ချပြီး ရှိခိုးဆဲမှာ စိတ်ကြည်နူးပါတယ်။ အဲဒီ လိုကြည်နူးနေတာကို ကုသိုလ်ရတယ်လို့ ဆိုတာပါ။

စိတ်ထဲက မပါရင်

ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုသွားတဲ့ အခါ စိတ်ထဲကမပါဘဲ သူများတွေ မကဲ့ရဲ့ အောင် သို့မဟုတ် သူများအထင်ကြီးအောင် ဟန်ဆောင်ပြီး ရှိခိုးပြတာ မျိုးကတော့ အကျိုးမရှိနိုင်ဘူး။ ရှိခိုးအရိုအသေ ပြုဆဲခဏမှာခန္ဓာကိုယ် နဲ့ ရောစိတ်ထဲကပါ လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲပြုမှ အကျိုးများပါတယ်။

ထိခြင်းငါးပါး

ထိခြင်းငါးပါးကို ရေတွက်ပုံ ခြားနားမှုရှိတယ်။

၁၊ မတ်တတ် ရပ်ပြီး ရှိခိုးရင် ခြေကိုစုံရပ်၊ လက်ဝါးနှစ်ခုပူးပြီး နဖူးပေါ်တင်၊ ပြီးတော့မှ ခါးကို ကိုင်းညွတ်ရတယ်။ ခြေနှစ်ချောင်း ကြမ်းမှာထိခြင်း၊ လက်ဝါး နှစ်ခုထိခြင်းနဲ့ ပူးထားတဲ့ လက်အုပ် နဖူးနဲ့ ထိခြင်းလို့ ထိခြင်းငါးမျိုး။

၂၊ ထိုင်ပြီး ရှိခိုးရင် ခြေဖဝါးနှစ်ခုထိခြင်း၊ ဒူးခေါင်းနှစ်ခုထိခြင်း၊ တံတောင် ဆစ်နှစ်ခု ထိခြင်း၊ လက်ဝါးနှစ်ခု ထိခြင်းနဲ့ ကြမ်းပြင်မှာ နဖူးထိခြင်းလို့ ထိခြင်းငါးမျိုးယူပါတယ်။

ပထမနည်းက ကျမ်းဂန်နဲ့ ညီညွတ်ပြီး ဒုတိယနည်းကတော့ အစဉ် အလာဖြစ်ပေမဲ့ ကျမ်းဂန်တွေမှာတော့ မတွေ့ရဘူးလို့ တောင်ဖီလာ ဆရာတော်က (ဝိနယာလင်္ကာရ၊၂၊၃၆၇) ဆိုပါတယ်။ သာသနာပိုင် မောင်းထောင်ဆရာတော်ကတော့ ထိခြင်းငါးပါးဆိုရာမှာ အစဉ်အလာ နည်း (ဒုတိယနည်း)ကိုနှစ်သက်ပုံပါပဲ (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၁၈)။

Nothing to surpass Buddhism

Buddhist or not Buddhist, I have examined every one of the great religious systems of the world, and in none of them have I found anything to surpass, in beauty and comprehensiveness, the Noble Eightfold Path and the Four Noble tgruth of the Buddha. I am content to shape my life according to that path.

Prof. Rhys Davids

ဗုဒ္ဓဝါဒကို မကျော်လွန်နိုင်

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဟု ဆိုဆို မဆိုဆို၊ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ဘာသာကြီးတိုင်းကို ကျွန်ုပ်လေ့လာထားမိသလောက်မည်သည့်ဘာသာတရားတွင်မှအလှ တရားနှင့် နားလည်မှုအရ ဗုဒ္ဓ၏ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သစ္စာလေးပါးထက် သာ လွန်သည့်တရားဓမ္မမျိုးကိုမတွေ့မိ။ ထိုလမ်းစဉ်ဖြင့်ကျွန်ုပ်ဘဝအား ပုံ ဖော်ရသည်ကိုကျွန်ုပ်ကျေနပ်၏။

76. Egg and Killing

Dec 20, 2008.

---------------

Dear Sayadaw,

Please help me get red of my confusing. Staying and working in Singapore, I have to cook food myself. It is very easy for me to cook egg and I eat it almost everyday. After I read a Dhamma book, I feel that I shouldn't cook egg to keep Panatipata, because the book says if you break and fry or boil or cook egg, then you violate the precept. Please clarify me whether it is Panatipata or not.

Mee Mee

-------------------

Where eggs from

I remember that I asked my friend's son 7 years old Thomas, ''Hey Thomas, do you know where eggs come from?", and his answer was ''Eggs come from refrigerator!''. I am sure that he noticed his mother taking eggs from it at home or in the market.

What iskilling

To violate Panatipata, you intentionally killed a living being including fetus in the womb or egg and the being was dead by your effort. You killed a dog, but it didn't die and you just made its legs broken, still you keep the precept. But because you broke dog's legs, you sow Akusala and you will have to reap its effect.

Two typesof eggs

If you saw a cobra's egg which is alive under a bush, and thinking it is dangerous you smashed it, you killed it. If the egg was already dried or dead or not alive or a little cobra cannot be born from it, never say you killed it. If you took an egg from chicken's net at your home and fried or boiled it, you killed it, because it is hundred percent sure that the egg is alive.

Dou you think that baby chickens can be born from the eggs which sellers keep in refrigerators systematically? I don't think so. They are frozen and fetus was already dead, that is, the eggs in the market are not alive.

Difference

Vegetarian means not to eat meet. Panatipata means not to kill a living being. For health reason, if researchers say eating egg is same as meet and you want to avoid meet-eating, that is your wish. But, in this issue, breaking or frying or boiling frozen eggs cannot break your Panatipata. They will be something like all kinds of frozen meet from the market.

Just to think

Yes, if a lay man sees a monk breaking or boiling or frying any kind of egg, he may think ill of monks. So, monks should avoid doing so to maintain the lay persons' devotion.

၇၇။ ကမ္ဘာပျက်ခြင်း

ဒီဇင်ဘာ ၂၀၊၂၀၀၇၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့ ကမ္ဘာမှာ ဘုရားငါးဆူ ပွင့်မည်ဟု သိရပါသည်ဘုရား။ သို့ရာတွင်ခုတလောကြားကြားနေရသည့်မကြာခင်ကမ္ဘာပျက်မည်ဆို သည်ကို သံသယဖြစ်မိပါသဖြင့် ကမ္ဘာပျက်ခြင်း အဆိုနှင့် ပတ်သက်၍ ရှင်းလင်းပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

လင်းလင်း

-------------------

ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့အမြင်

ဗုဒ္ဓစာပေမှာ ကမ္ဘာမြေ တစ်နေ့ကျရင် ပျက်စီးမယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြပါတယ်။ ဘယ်နေ့ပျက်မယ်လို့ အတိအကျမဆိုပါဘူး။ လူတွေတရား ပျက်လွန်းလို့ ကမ္ဘာလောကမှာ လူတွေ မရှိနိုင်တော့တဲ့ အချိန်ကျမှ ပျက်စီးမယ်လို့ ပဲ ဆိုပါတယ်။ ဒါလည်း သူ့သဘာဝ အလျောက် ပျက်စ ရာရှိလို့ ပျက်စီးခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မျက်မှောက်ခေတ် လောလော လတ်လတ်မှာတော့ ဘယ်နည်းနဲ့ မှ ကမ္ဘာပျက်ခြင်း မဖြစ် နိုင်သေးပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာ လက်ရှိဂေါတမဗုဒ္ဓရဲ့ သာ သနာ ကွယ်ပြီးနောက် မေတ္တေယျဘွဲ့အမည်နဲ့ နောက်ထပ် ဘုရားတစ် ဆူပွင့်ပြီး သူတော်ကောင်းတရားတွေ ထွန်းကားအုံးမှာဖြစ်လို့ပါ။

ထူးခြားတာက ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ ကမ္ဘာပျက်အမြင်ဟာ အစွန်းမရောက် တာ၊ ကမ္ဘာပေါ်က လူသားတွေအပေါ်အဆိုးမြင်ပြီး ယင်းအမြင် အခြေခံ နဲ့ လူတွေကိုစည်းရုံးခြင်း မရှိတာလုံးဝသေချာပါတယ်။

သူတို့အမြင်

ကင်းမျှော်စင် (Jehovah's Witnesses) နဲ့ ဧဝံဂေလိ ခရစ်ယန်ဝါဒီတွေ က ကမ္ဘာကြီး မကြာခင် အဆုံးသတ် ပျက်စီးမယ်လို့ ဟောပြောလေ့ရှိ ပါတယ်။ ကင်းမျှော်စင်အဖွဲ့က ထုတ်တဲ့ မဂ္ဂဇင်းတွေကို သတိပြု ဖတ် ကြည့်ရင် တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ၁၈၉၅-ခုနှစ်၊၁၉၁၄-ခုနှစ်တွေမှာ ကမ္ဘာ ပျက်မယ်လို့လည်း ယင်းတို့က ဟောကိန်း ထုတ်ခဲ့ဖူးတယ်။ အဲဒီလိုပဲ ၁၉၉၀-ပြည့်လွန် နှစ်တွေက ၂၀၀၀-ပြည့်နှစ်မှာ ကမ္ဘာကြီးပျက်မယ်လို့ ဘုရားကျောင်းတွေက ဟောပြောတာကို ယုံကြည်ပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတဲ့ လူတွေတောင်ရှိဖူးတယ်။

ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ အသိပညာ နည်းပြီးစိတ်ပြောင်းလွယ်သူအချို့ အဲဒီ ဟောပြောချက်ကို ယုံကြည်လို့ ဘာသာ ကူးပြောင်းသွားတာတွေ ရှိတယ်။ လူတွေကို ကြောက်စရာ အခြေအနေနဲ့ ဟောပြောပြီး မိမိတို့ ဘာသာတရားထဲကိုဝင်လာအောင်စည်းရုံးခြင်းမျိုးလို့ ပဲဆိုပါရစေ။

မာဝိဘာဝေသကံ မလံ..

သကံမလံ၊ ခွေးဘင်တပြေးမိမိ၏ မာန်ညစ်ကြေးကို။ မာဝိဘာဝယေ၊ ထင်ရှားမဖော်ပြရာ။

၇၈။ သောတာပန်ဂုဏ်ရည်

ဒီဇင်ဘာ ၂၂၊၂၀၀၈။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

သောတာပန်တည်တယ်ဆိုတဲ့ စကားရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို ရှင်းပြပေးစေချင် ပါသည်။ လူသာမန်သည် အဘယ်သို့ဖြစ်လျှင် သောတာပန်တည်သွားပါသနည်း။ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထူးခြားချက်များနှင့် ဂုဏ်ရည်များကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

စိန်မြထွန်း

-------------------

သောတာပန်တည်

လူတွေမှာ စိတ်နှစ်မျိုး ရှိတယ်။ ၁) သူ့အလိုလို (အားမစိုက်ရဘဲ) ခဏတိုင်း မပြတ်မလပ် ဖြစ်နေတဲ့ စိတ်နဲ့ ၂) တမင်တကာ ကြိမ်ဖန် များစွာ ပွားများယူမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စိတ် ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမစိတ်မျိုးကို ကာမစိတ်ခေါ်တယ်။ ဥပမာ မကောင်းတဲ့ ဘက်မှာ လိုချင်၊ စိတ်ဆိုး၊ မနာလို၊ စိတ်လေး၊ စိတ်ပျံ့လွင့် စတာတွေနဲ့ အကောင်းဘက်မှာ အလှူ ပေး၊ တရားနာ၊ သီလစောင့်စတဲ့ ကုသိုလ်တစ်ခု ပြုနေဆဲမှာဖြစ်တဲ့ စိတ်မျိုး။ သောတာပန်တည်တယ်ဆိုတာက ဒုတိယစိတ်မျိုးမိမိသန္တာန် မှာဖြစ်သွားပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစိတ်မျိုးက ဖြစ်ပြီဆိုရင် ဒုက္ခကို သိခြင်း၊ သမုဒယကို ပယ်ခြင်း၊ မဂ္ဂကို ပွားခြင်းနဲ့ နိရောဓကို ပျက်မှောက်ပြုခြင်းဆိုတဲ့ စိတ်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုလေးမျိုးပြီးစီးတယ်။

ခိုင်မာသွားပုံ

တစ်ယောက်က အတင်းအကြပ် တိုက်တွန်းလို့ မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တိုင် ပွားများလို့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံနဲ့ ဓမ္မကို သိမြင်သွားလို့ ဗုဒ္ဓသာသနာမှ တစ်ပါး ကိုးကွယ်ရာမရှိဘူးလို့ အကြွင်းမဲ့ ယုံကြည်သွားခြင်း၊ ကိုယ်ကျင့် တဲ့ ဓမ္မကိုယုံမှားသံသယ လုံးဝကင်းသွားခြင်းစတဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ပြည့်စုံလို့ ‘တွင်းနက်နက်တူးပြီး စိုက်ထူထားတဲ့ တံခါးတိုင်ဟာ အရပ် လေးမျက်နှာက တိုက်ခတ်တဲ့ လေပြင်းမုန်တိုင်းကြောင့် မတုန်လှုပ်နိုင် သလို (သံ၊၃၊၃၈၈)’ သူ့ရဲ့သဒ္ဓါတရား သိပ်ခိုင်မြဲတယ်။ အသက်ဟူသော အကြောင်းနဲ့ တောင်ငါးပါးသီလကို မချိုးဖောက်တော့ဘူး။

နမော တဿ

သောတာပန် ဓနဉ္စာနီ ပုဏ္ဏေးမဟာ ချေဆတ်ရင်၊ ခလုတ်တိုက်မိရင်၊ တစ်ခုခု အမှတ်တမဲ့ ပြုမိရင် ‘နမော ဗုဒ္ဓဿ’လို့ နှုတ်က ဆိုပြီး ဘုရား ရှိခိုးတယ်။ ယောင်ပြီး လုပ်မိရာမှာတောင် မြတ်ဗုဒ္ဓကို သတိရနိုင်တဲ့ အထိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဂုဏ်က နှလုံးသားထဲမှာ စွဲမြဲနေတဲ့ သဘော။ သူ့ခင် ပွန်းကတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်လို့ ဓနဉ္စာနီရဲ့ အပြုအမူကို မကြိုက်ဘူး။ မနာလို ဖြစ်တယ်။ ဒါနဲ့ ခင်ပွန်း ပုဏ္ဏားကိုးကွယ်တဲ့ တတ္ထိဆရာကြီး တွေကို အိမ်ဖိတ်ပြီး ကျွေးမွေးတဲ့ နေ့မှာ အဲဒီလို မရွတ်ဆိုဖို့၊ ဆိုမိရင် ဓားနဲ့ နုပ်နုပ်စဉ်းပစ်မယ်လို့ ပုဏ္ဏားက ခြိမ်းခြောက်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဓနဉ္စာနီက မကြောက်တဲ့ အပြင် အဲဒီနေ့ကျတော့မှ တိတ္ထိဆရာကြီးတွေ ရှေ့မှာပဲ ‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ’လို့ အပြည့်အစုံ ဘုရားရှိခိုးလိုက်တယ် (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၇)။

သောတာပန်ဂုဏ်အင်္ဂါ

သောတာပန်ဟာအရိယာတို့ရဲ့ တရားကိုကိုယ်တိုင်သိအတွေ့အကြုံနဲ့ သိပြီးဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓကို၊ ဓမ္မကို၊ သံဃာကို မတုန်မလှုပ် ယုံကြည်ခြင်း၊ အသက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ပင် ငါးပါးသီလကို မချိုးဖောက်ခြင်း ဆိုတဲ့ ဂုဏ်အင်္ဂါလေးပါးနဲ့ ပြည့်စုံတယ်။ ဒီအင်္ဂါလေးမျိုးကို ‘တရားမှန်’လို့လည်း ခေါ်တယ်။ မှန်ကို ကြည့်ရင် ကိုယ့်ရုပ်ပုံကို သိရသလို အဲဒီ တရား လေးပါးရှိနေတဲ့ သောတာပန်ဟာ ‘ငါအပါယ် မလားတော့ဘူး၊ ခိုင်မြဲတဲ့ အရိယမဂ်ကိုရပြီ၊ အထက်ဖြစ်တဲ့ မဂ်တွေကိုမချွတ်ငါရမည်’ လို့ ကိုယ့်ရုပ်ပုံကို ပီပီပြင်ပြင် သိမြင်သွားတယ်။

၇၉။ ရဟန်းခံမှု ပြည့်စုံခြင်း

ဒီဇင်ဘာ ၂၄၊၂၀၀၈။

--------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ရဟန်းခံ သိမ်ဝင်ရာမှာ အနည်းဆုံး သံဃာ ငါးပါးရှိရကြောင်း သိရပါ သည်။ အကယ်၍ အဲဒီ သံဃာငါးပါးထည်းမှာ တစ်ပါးက ပါရာဇိကကျ နေလျှင် (အဲဒီလို ပါရာဇိကကျနေကြောင်းကိုလည်း အခြားသံဃာတွေက မသိရင်) အဲဒီ ရဟန်းလောင်းရဲ့ ရဟန်းအဖြစ် အောင်မြင်ပါသလား ဘုရား။ အကယ်၍ ရဟန်းမဖြစ်မြောက်ခဲ့လျှင် အဲဒီရဟန်းဟာ ကိုယ်တိုင်မသိဘဲ ရဟန်းအဖြစ်နှင့် ဆက်နေလျှင် အကုသိုလ်ဖြစ်ပါသလား။

ရိုသေစွာဖြင့် ထွန်းလင်း

-------------------

ပြည့်စုံမှုငါးမျိုး

ရဟန်းခံရာမှာ ပြည့်စုံမှု ငါးမျိုးရှိတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က အဲဒီငါးမျိုး မပြည့်စုံရင် ရဟန်းခံကိစ္စမအောင်မြင်ဘူး။ အဲဒီငါးမျိုးက

၁) ဝတ် (ဝတ္ထု) = ရဟန်းလောင်း၏ ပြည့်စုံခြင်း။ ရဟန်းလောင်းဟာ အသက် ၂၀ တင်းတင်းပြည့်ရမယ်။ ဘုန်းကြီးဝတ်ဖူးရင် ပါရာဇိကကျ ဖူးခဲ့သူ မဖြစ်ရ။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် သင်္ကန်းပတ်ပြီး ဘုန်းကြီးယောင် ဆောင်ဖူးသူလည်း မဖြစ်ရ။ အနန္တရိယကံထိုက်နေသူ၊ သံဃာသင်းခွဲသူလည်း မဖြစ်ရ။ ပဏ္ဍုက် (ငါးမျိုးရှိတယ်၊ ရှင်းအောင်ပြောရင် လိင်စိတ် ဖောက်ပြန်နေသူငါးမျိုး)မဖြစ်ရ။ မိန်းမစိတ်ယောကျ်ားစိတ်နှစ်မျိုးလုံး ရှိနေသူလည်းမဖြစ်ရ။ အဲဒီလူတွေကိုရဟန်းခံမပေးကောင်းဘူး။

၂) ဉတ် = သံဃာကို အသိပေးခြင်း။ သံဃာကို အသိပေးတဲ့ ပုံစံ စာတန်းကိုဦးစွာမဖတ်ရင်၊ ကမ္မဝါစာကိုဖတ်ပြီးမှ အဲဒီပုံစံပြစာတန်း ကိုဖတ်ရင် သံဃာကို အသိပေးပုံ (ဉတ်) မမှန်လို့ ရဟန်းခံမှု မအောင် မြင်ဘူး။ ရဟန်းလောင်း ရဟန်းမဖြစ်ဘူး။

၃) ကမ္မဝါ = ကမ္မဝါစာကို သုံးကြိမ် မဖတ်ရင်၊ ဖတ်စဉ်မှာပုဒ်အက္ခရာ တွေကို စုံစေ့အောင် မဖတ်ဘဲ ကျန်နေရင်၊ သံဃာကို အသိပေးခြင်း (ဉတ်)ကိုမဖတ်ရင်၊ နောက်ဆုံးမှဖတ်ရင် မအောင်မြင်ဘူး။

၄) ပရိသာ = ရဟန်းခံပေးတဲ့ သံဃာ့ပရိသတ်။ သံဃာ့ပရိသတ်ထဲက တစ်ပါးပါးက အဲဒီ ရဟန်းလောင်းကို ရဟန်းခံမပေးပါနဲ့ လို့ ကန့်ကွက် ရင်၊ ရဟန်းခံရာမှာပါဝင်တဲ့ ရဟန်းတွေ သိမ်ထဲမှာ နှစ်တောင်ထွာ အတွင်း ရှိမနေရင်၊ မကျန်းမာလို့ ပရိသတ်ထဲ မဝင်နိုင်တဲ့ ရဟန်းတွေရဲ့ သဘောတူချက်ကိုမရရင် အဲဒီပရိသတ်နဲ့ ရဟန်းခံလို့ မအောင်မြင်ဘူး။

၅) သီမာ =ဝိနည်းနဲ့ ညီတဲ့ သိမ်၊ ဝိနည်းကခွင့်ပြုတဲ့ သိမ်ဖြစ်ရမယ်။ ဆောင်။။ ဝတ် ဉတ် ကမ္မဝါ၊ ပရိသာ၊ သီမာ သမ္ပတ္တိ။

ပါရာဇိကကျပြီးသူ ပါနေရင်

ရဟန်းလောင်းကို ရဟန်းခံပေးဖို့ မဇ္ဈိမဒေသလို့ ခေါ်တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ အနည်းဆုံး ရဟန်း ဆယ်ပါး၊ ပစ္စန္တလို့ ခေါ်တဲ့ မြန်မာစတဲ့ အခြားဒေသ တွေမှာ အနည်းဆုံး ရဟန်းငါးပါး လိုတယ်။ ရဟန်းငါးပါး မပြည့်ရင် ရဟန်းခံပေးလို့ မရဘူး။ ခံပေးရင် ရဟန်းလောင်း ရဟန်းမဖြစ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့်ပါရာဇိကကျတဲ့ ရဟန်းကိုပါထည့်မှ သံဃာငါးပါးပဲရှိတယ် ဆိုရင် ရဟန်းစစ်က လေးပါးပဲရှိလို့ ရဟန်းလောင်း ရဟန်း မဖြစ်ဘူး။ သူ့အပြင် ပါရာဇိကမကျတဲ့ ရဟန်းစစ်က ငါးပါးပြည့်ရင်တော့ သံဃာ့ ပရိသတ်ထဲမှာ ရှိနေပေမယ့် ရဟန်းလောင်း ရဟန်းဖြစ်တယ်။ ဥပမာ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာက ပါရာဇိကကျပြီးသူ ဖြစ်ပေမယ့် သူမပါဘဲ ရဟန်း ငါးပါးပြည့်ရင် ရဟန်းလောင်းကတော့ ရဟန်းဖြစ်တယ်။

ပါရာဇိကကျသူ ကမ္မဝါစာဖတ်ရင်

ပါရာဇိကကျပြီးတဲ့ ရဟန်းပဲရွတ်တတ်ဖတ်တတ်နိုင်စွမ်းရှိတာကြောင့် သူတစ်ပါးတည်းပဲ ကမ္မဝါစာကို ဖတ်တယ်ဆိုရင် (တခြား ရဟန်းစစ် တွေနဲ့ အတူတူတွဲဖတ်ရင် တော့ကိစ္စမရှိဘူး)အဲဒီရဟန်းဟာ သမဏ သညာ (ငါရဟန်းပဲဆိုတဲ့ အသိ)ကို မစွန့်သေးတာ၊ အခြား သံဃာတွေ ကလည်းသူ့ကို ရဟန်းစစ်လို့ပဲ ယုံကြည်နေတာတွေကြောင့်ကံမပျက် နိုင်ဘူး။ အဓိပ္ပာယ်က ရဟန်းလောင်း ရဟန်းဖြစ်တယ်ပေါ့။ ကမ္မဝါစာ ဖတ်သူဟာ ပါရာဇိကကျသူ ဖြစ်ကြောင်း သံဃာ့ပရိသတ်က သိနေရင် တော့ ရဟန်းခံကိစ္စ မအောင်မြင်ဘူး (ဝဇိရ၊ဋီ၊၁၀၉)။

‘သံဃော ဥပသမ္ပါဒေယျ = သံဃာသည် (ပဉ္စင်းလောင်းကို) ရ ဟန်းပြုပေးရမည်’ (ဝိ၊၃၊၁၃၃) ဆိုတဲ့ ပါဠိတော်အရ သံဃာလို့ အခေါ် ခံနိုင်သူ သံဃာထဲမှာ ပါဝင်ခွင့်ရှိတဲ့ ရဟန်းစစ်ကပဲ ကမ္မဝါစာကို ဖတ် ပေးကောင်းပါတယ်။ လူနဲ့ သာမဏေ ကမ္မဝါစာဖတ်ရင် ရဟန်းခံကိစ္စ မအောင်မြင်ဘူး။ ပါရာဇိကကျပြီးတဲ့ ရဟန်းဟာ သင်္ကန်းဝတ်ထားပေမဲ့ သံဃာထဲမှာပါဝင်ခွင့်မရှိတော့ဘူး။

မန်လည် စာချိုး

ကမ္မဝါရွတ်မှု၌

ဘိက္ခုမှပြည့်စုံ

ဆိုပုံကလွန်များ။

လူ့အသွင်

သမဏသညာကြဉ်လို့

ထိုသူပင် မှန်အောင်ရွတ်သော်လည်း

ကံချွတ်လောက်သား။

(သတပဒိက၊ သောဠသမဝိသဇ္ဇနာ)

သိတဲ့ အချိန်မှာ

သိမ်ဝင်ရဟန်းခံစဉ်ကကိုယ်တိုင်ကအသက်၂ဝပြည့်ပြီးရဟန်းပြုခွင့် ရှိသူဖြစ်လျက်နဲ့ အခြားပြည့်စုံမှုတွေမရှိခဲ့လို့ ရဟန်းအဖြစ်မအောင် မြင်ခဲ့ပေမယ့်ကိုယ့်ကိုယ်ကိုရဟန်းဖြစ်တယ်လို့ ထင်မှတ်ပြီးသာသနာ့ ဘောင်မှာ ကောင်းကောင်းနေရင် အကုသိုလ် မဖြစ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် မိမိရဟန်းမဖြစ်ခဲ့ကြောင်းသိတဲ့ အချိန်မှာသိက္ခာပြန်တင်သို့မဟုတ် ရဟန်း ထပ်ခံရပါတယ်။ အဲဒီ လိုလုပ်ရင် အရင် ရပြီးသား ရဟန်းဝါ (သိက္ခာ)တွေကိုပြန်မရေတွက်ရတော့ဘူး။

၈၀။ ကျွန်းကြီးလေးကျွန်း

ဒီဇင်ဘာ ၂၄၊၂၀၀၈။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဘုရားဟောထဲမှာပါတဲ့ ကျွန်းကြီးလေးကျွန်းနဲ့ မြင်းမိုရ်တောင်ကိုရှင်းပြ ပေးစေလိုပါသည်။ တောင်ကျွန်းဆိုတာ ဤကမ္ဘာကို ခေါ်တာလား။ ဤ ကမ္ဘာပေါ်က ဒေသတစ်ခုကို ခေါ်တာလား။ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်းဟာ ဒီကမ္ဘာအတွင်းမှာလား၊ ဒါမှမဟုတ် စကြဝဠာ တစ်နေရာမှာလား ဆို တာကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရန်နိုင်ဝင်း၊ စင်္ကာပူ

-------------------

စကြဝဠာနဲ့ ဤကမ္ဘာ

စကြဝဠာဆိုတာ ဒီကမ္ဘာမြေအပါအဝင်မရေတွက်နိုင်အောင်များပြားတဲ့ အခြားသော ဂြိုဟ်နက္ခတ်တွေကိုပါ ခေါ်တာ။ လေးကျွန်းတစ်မြင်းမိုရ်ဆို တာက ဒီကမ္ဘာမြေကို ခေါ်တာ။ ကျွန်းကြီးလေးကျွန်းဟာ လူတို့နေထိုင် ရာ ဒီကမ္ဘာမြေပေါ်မှာပဲရှိတယ်။ ဒီကမ္ဘာရဲ့အပြင်မှာမဟုတ်ဘူး။ ကျွန်း ကြီးလေးကျွန်းလို့ ဆိုလိုက်တာနဲ့ ရေပတ်လည်ဝိုင်းနေတဲ့ အရှေ့ ဖက်က တစ်ကျွန်း အနောက်ဖက်က တစ်ကျွန်း တောင်ကတစ်ကျွန်း မြောက်က တစ်ကျွန်းလို့ အထူး အတိအကျ သတ်မှတ်ပြီး နားမလည် သင့်ဘူး။ သက်ရှိတို့ နေထိုင်တဲ့ နေရာကမ္ဘာမြေလို့ သာမန်နားလည်ရင် ယုတ္တိရှိပြီးကျမ်းဂန်နဲ့ မညီဘူးလို့လည်း မငြင်းနိုင်ဘူး။

တောင်ကျွန်းလား

ကျမ်းဂန်မှာ ဖော်ပြပုံတွေအရဆိုရင် တောင်ကျွန်းဆိုတာ မြတ်ဗုဒ္ဓပွင့် တော်မူရာ မဇ္ဈိမဒေသ (အိန္ဒိယအလယ်ပိုင်း)နဲ့ အနီးအနားက အိန္ဒိယ တိုက်ငယ်ကို ခေါ်တာလို့ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုဆိုရင် အိန္ဒိယတိုက် ငယ်ရဲ့ အရပ်လေးမျက်နှာမှာရှိတဲ့ လူနဲ့ သတ္တဝါတွေ နေထိုင်တဲ့ ကုန်း ပိုင်း နေရာဌာနကြီး လေးခုကို ကျွန်းကြီးလေးကျွန်းလို့ မဆိုနိုင်ဘူး လား။ လူမနေနိုင်တဲ့ အိန္ဒိယ၊ ပစိဖိတ်နဲ့ အတ္တလန်တိတ် သမုဒ္ဒရာတွေ၊ တောင်နဲ့ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းတွေတော့ခြွင်းချက်အနေနဲ့ ကျွန်းကြီးလေး ကျွန်းထဲမထည့်ဘဲ ချန်ချင်ချန်ထားလိုက်အုံးပေါ့။

အတိအကျ မဆိုနိုင်

ယနေ့ကမ္ဘာ့မြေပုံပေါ်မှာ ဥရောပတိုက်ဆိုတာကို နယ်နိမိတ်ပိုင်းခြားပြီး အတိအကျ မသတ်မှတ်သလို အဲဒီလေးဌာနကိုလဲ အာရှ၊ အမေရိက စတဲ့ ဝေါဟာရ အတိအကျနဲ့ မဆိုဘဲ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပွင့်တော်မူရာ အိန္ဒိယကို ဗဟိုပြုပြီး ကမ္ဘာ့အရှေ့ခြမ်း အနောက်ခြမ်း တောင်ခြမ်း မြောက်ခြမ်းက သတ္တဝါတွေလို့ သာမန်ပဲ နားလည်ထားလိုက်ရင် ကျမ်းဂန်စာဆိုလဲ အလွန်ကြီးမလွတ်၊ လက်တွေ့ ယုတ္တိနဲ့လည်း အကွာကြီးမကွာဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ (လေးကျွန်း တစ်မြင်းမိုရ် ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဖြေထားတဲ့ ဓမ္မ အမေးအဖြေအမှတ်-၄ဝကိုလည်းရှုပါ)။

ဥတုဘောဇနဝသေန အာယု ဟာယတိပိ ဝဎ္ဍတိပိ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇)။ ဥတု ဘောဇဉ်၏ အစွမ်းဖြင့် အသက်သည် ဆုတ်ခြင်း တိုးခြင်း ဖြစ်၏။

၈၁။ စေတီဆင်းတု ဤနှစ်ခု

ဒီဇင်ဘာ ၂၆၊၂၀၀၈။

--------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

စေတီတော်နှင့် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်မှာ မည်သည်က ပို၍ အရေးကြီးပါသ နည်း။ မိတ်ဆွေတစ်ယောက်က စေတီမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓာတ်တော်မွေတော် များ ကိန်းဝပ်ရာဖြစ်သောကြောင့် ပို၍ အရေးကြီးသည်ဟု ဆိုပါသည်။ တပည့်တော် အမြင်ကတော့ စေတီပဲဖြစ်ဖြစ် ဆင်းတုတော်ပဲဖြစ်ဖြစ် အားလုံးမှာ ဗုဒ္ဓသာသနာနှင့် ပတ်သက်သည့် ရိုသေစရာဖြစ်၍ အတူတူ ဟုပင် ထင်ပါသည်။ ဆရာတော်တို့၏ အဆုံးအဖြတ်ကို ခံယူပါရစေ အရှင်ဘုရား။

မောင်လမင်း

-------------------

ဆင်းတုကိုးကွယ်မှု အစ

အိန္ဒိယမှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ထုလုပ်ကိုးကွယ်တာဟာ အသောကခေတ်မှာ မရှိသေးဘူး၊ ဒါပေမယ့် စုဆောင်းရရှိတဲ့ အထောက်အထားတွေ အားလုံးအရ ဘီစီ ၁-ရာစု ထက်တော့ နောက်မကျနိုင်ဘူးလို့ ပညာရှင် ကာရ်န် (Karn)က ဆိုတယ် (Maunal of Indian Buddhism, p. 95)။

ဒါပေမယ့် ဒေဝါနံပိယဿမင်းဟာ ထူပါရာမစေတီတော်ကို တည်စဉ်က အင်မတန်သပ္ပာယ်တဲ့ ကျောက်ဆင်းတုတော် (သိလာပဋိမာ)ကြီးတစ် ဆူ ထုလုပ်ခဲ့ကြောင်း မဟာဝံသကျမ်း (၃၅း၁၂၈)မှာ ဆိုတယ်။ အေဒီ သုံးရာစုက စပြီး သီဟိုဠ်ဘုရင် အဆက်ဆက် ဒီဆင်းတုတော်ကို ပူ ဇော်လှူဒါန်းမှုပြုခဲ့ကြတယ်။ မဟာဝံသအဆိုကို လက်ခံနိုင်ရင် ကာရ်န်ရဲ့ အဆိုကို ပြန်သုံးသပ်ရမလိုပါပဲ။

ဆင်းတုထဲမှာ ဓာတ်တော်မပါရင်

အေဒီ ၅ ရာစု ပါဠိဘာသာနဲ့ ရေးသားပြုစုတဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နေရာဌာနနှစ်ခုမှာ ရည်ညွှန်းထား တာကိုတွေ့ရတယ်။

၁) ‘ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်ဟာအစားအစာနဲ့ သောက်တော်ရေကို ဗုဒ္ဓ ဓာတ်တော်ပါရှိတဲ့ ဆင်းတုတော်ကိုဖြစ်စေ၊ စေတီတော်ကို ဖြစ်စေ (သဓာတုကံ ပဋိမံဝါစေတိယံဝါ)ကိုဦးစွာ လှူဒါန်းတယ်’ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၄)။

၂) ‘ဗောဓိ (ညောင်)ကိုင်းတစ်ခုဟာ ထူပကိုဖြစ်စေ ဓာတ်တော် ပါရှိတဲ့ ဆင်းတုတော်ကိုဖြစ်စေ နှောင့်ယှက်မှသာ (သဓာတုကံ ပန ထူပံဝါ ပဋိမံဝါ ဗာဓယမာနံ)အဲဒီဗောဓိကိုင်းကို ခုတ် ဖြတ်နိုင်တယ်’ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၁)။

ဒီအဋ္ဌကထာတွေရဲ့ အာဘော်အရ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်တွေကို ဌာပနာ (ထည့်သွင်း)ထားမှသာ ဆင်းတုတော်ဟာ အရေးပါပြီး ဘာသာရေး တန်ဖိုးရှိကြောင်း သတ်မှတ်တယ်လို့ မဆိုနိုင်ဘူးလား။

စေတီ ဗောဓိပင် ဗုဒ္ဓဆင်းတု

ကမ္မဋ္ဌာန်းဘာဝနာစီးဖြန်းမယ့် ရဟန်းတော်ဟာ စေတီတော်နဲ့ ဗောဓိပင်ကို ပူဇော်ပြီးမှ ဆွမ်းခံဝင်ရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄)။ ဗုဒ္ဓမရှိတော့တဲ့ အချိန်မှာ စေတီကို ဖြိုဖျက်သူ၊ ဗောဓိကိုင်းကို ခုတ်ဖြတ် သူ၊ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်ကို ပွန်းပဲ့အောင်လုပ်သူဟာ အနန္တရိယကံကို ကျူး လွန်သူနဲ့ အလားတူတယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၀၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၇၈)။ ‘တစ်စုံ တစ်ယောက်ဟာ စေတီကိုဖြစ်စေ ဗောဓိပင်ကိုဖြစ်စေ ဖူးမြော်ရင် ဗုဒ္ဓါရမ္မဏပီတိ (ဗုဒ္ဓကို ဖူးမြော်လို့ ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို အောက်မေ့လို့ ရရှိတဲ့ နှစ် သက်မှုပီတိ)ကိုရရှိတယ်’ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၂)။

ဒီဖော်ပြချက်တွေမှာ ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုတော် မပါတာကို သတိပြုမိနိုင်တယ်။ မျက်မှောက်ခေတ် အမြင်နဲ့ ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ကို ဖူးမြော် ရင် ဗုဒ္ဓါရမ္ဗဏပီတိကိုရတယ်လို့ မဆိုင်းမတွဆိုမှာပဲ။

စေတီနဲ့ သက်ရှိဘုရား

‘ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ဦးဟာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်ထဲကို ဝင်ရောက်တဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်တဲ့ ဓာတ်တော်တွေ ကိန်းဝပ်နေလို့ စေတီတော်ကိုရှေးဦးစွာသုံးကြိမ်လက်ျာရစ်လှည့်ပြီး ပူဇော်ရတယ်။ စေတီတော်က ကြီးရင် လေးနေရာမှာ၊ ငယ်ရင် ရှစ် နေရာမှာ ရှိခိုးဝတ်ပြုရတယ်။ အဲဒီနောက် ဗောဓိပင်ကို ရှိခိုးဝတ်ပြုရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄)’။

‘ရဟန်းတော်ဟာ စေတီတော်ကို ပူဇော်ဝတ်ပြုဖို့ မသွားရင် ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင်ကို မဖူးမြော်တာနဲ့ အတူတူပဲ။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ကို ပြုရမယ့် ရို သေပူဇော်မှု အားလုံးကို စေတီတော်မှာလည်း ထပ်တူပြုရတယ်။ ရ ဟန်းဟာ စေတီတော် တစ်ဆူရဲ့ မြင်ကွင်းအတွင်းမှာ ပခုံးနှစ်ဖက်လုံးကို မဖုံးလွှမ်းရ၊ ဖိနပ် မစီးရ၊ ထီး မဆောင်းရ၊ ရေမချိုးရ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၈၉)’။

‘ရှိခိုးပူဇော်မှုကို ကြောင်းကျိုးဆီလျော်စွာ ဖော်ပြတဲ့ အခြားနေရာ တွေမှာလည်း စေတီနှင့် ဗောဓိပင်ကိုသာ ပြဆိုပြီး ဆင်းတုတော်ကို ညွှန်းဆိုခြင်း မရှိဘူး (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၇။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၅၂)’။

အေဒီ ငါးရာစုက ရေးသားတဲ့ အထက်ပါရှေးဦး အဋ္ဌကထာကျမ်း စာ ဖော်ပြချက်တွေအရ အဲဒီခေတ်အချိန် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် တည်ရှိနေ ပြီဖြစ်ကြောင်း အတိအကျ ဆိုနိုင်ပေမယ့် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ကို စေတီနဲ့ ဗောဓိပင်တို့လောက် ရှိခိုးပူဇော်စရာအနေနဲ့ အရေးတကြီး အလေးပေး မဖော်ပြဘူးလို့ သုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။

အကြောင်းကို ရှာရင်

ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် ကိုးကွယ်မှု အစီအမံကို အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ ဘာကြောင့် လျှော့ပေါ့ထားရသလဲ အရေးမပေးခဲ့သလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက် လို့ အကြောင်းနှစ်ရပ်ကိုစဉ်းစားနိုင်တယ်။

၁) ရှေးဟောင်း သီဟိုဠ်ဘာသာ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေ (ပါဠိဘာသာမပြန် ခင်ကရှိနေပြီးဖြစ်တဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေ)ကို ရေးသားချိန်က ဆင်းတုတော်တွေဟာ ရှိခိုးပူဇော်မှုစနစ်ဟောင်းကို ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတစ် ရပ်ဖြစ်လို့ အရေးမပါသေးခြင်း။ ဆင်းတုတော်တွေရဲ့အထဲမှာ ဗုဒ္ဓဓာတ် တော်တွေကို ထည့်သွင်းထားမှသာ ပူဇော်စရာအနေနဲ့ ယူဆခြင်း။

၂) ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ကို ကိုးကွယ်မှုဟာ အဲဒီအချိန်က မဟာယာနဝါဒီ တွေမှာပဲ အထူးထင်ရှားတယ်။ မဟာယာနဝါဒကို အပြင်းအထန် ဆန့် ကျင်တဲ့ ထေရဝါဒ မဟာဝိဟာရ အစဉ်အလာတွေကို အထူးမြှင့်တင် လိုတဲ့ ထေရဝါဒီ ပါဠိဘာသာ အဋ္ဌကထာကျမ်းပြုဆရာ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓ ဃောသဟာ မဟာယာနနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မည်သည့်အချက်ကိုမှ ရည် ညွှန်းလိုခြင်း ရှိပုံမရဘူး။ ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုတော်ကို နှစ်ကြိမ်လောက် ရည် ညွှန်းရာမှာတောင် ဆင်းတုတော်ရဲ့ အရေးပါမှုကို မပြဘဲ ဆင်းတုတော် ထဲကဓာတ်တော်ကိုပဲ အသားပေးဖော်ပြတယ်။

အဋ္ဌကထာနဲ့ ဗုဒ္ဓစွယ်တော်

အေဒီလေးရာစု ကိတ္တိသိရိ မေဃဝဏ္ဏမင်းလက်ထက်မှာ ဗုဒ္ဓစွယ်တော် ဓာတ်ကို သီဟိုဠ်သို့ ပင့်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သီဟိုဠ်မှာ အရေးပါတဲ့ ဓာတ်တော်ဖြစ်ပေမဲ့ အေဒီ ၅ ရာစု ပါဠိအဋ္ဌကထာကျမ်းများမှာ ဒီ စွယ်တော်ဓာတ်အကြောင်းကို တစ်စွန်းတစ်စမျှ မဖော်ပြဘူး။ အရှင် ဗုဒ္ဓဃောသနဲ့ ခေတ်ပြိုင်ဖြစ်တဲ့ တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာဟီယန်ဟာ ဗုဒ္ဓ စွယ်တော်လှည့်ပွဲအပြီး စွယ်တော်ဓာတ်ကို အဘယဂိရိကျောင်းတိုက် သို့ ပင့်ဆောင်ပုံ မျက်မြင်ကို အသေးစိတ် ဖော်ပြတယ် (A Rcord of Buddhist Kingdoms, Trans., Fa Hien, p. 102-103.)။

အင်မတန် အရေးပါတဲ့ စွယ်တော်ဓာတ်ကို ပါဠိအဋ္ဌကထာကျမ်း တွေမှာ မဖော်ပြတာအတွက် တစ်ခုတည်းသော အဖြေက အဲဒီ စွယ် တော်ဓာတ်ကို မဟာယာနဝါဒရဲ့ အထောက်အပံ့နဲ့ သီဟိုဠ်သို့ ပင့်ယူ ခဲ့တာရယ်၊ အဲဒီ စွယ်တော်ဓာတ်ဟာ အဘယဂိရိကျောင်းတိုက်ပိုင် အနေနဲ့ ထင်ရှားနေတာရယ်တွေကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်တွေကို ဘာသာရေးတန်ဖိုး လျှော့ရာမှာလည်း ဒီ သဘောမျိုးမဖြစ်နိုင်ဘူးလား။

ပိုအရေးကြီးသည်

ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်နဲ့ ပတ်သက်လို့ စာပေသဘောထားက ဖော်ပြထားတဲ့ အတိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစာပေအရပဲ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်မှာရော စေတီမှာ ပါဗုဒ္ဓဓာတ်တော်ကိုဌာပနာပြုထား (အထဲမှာဓာတ်တော်ရှိ)မှ ဘာသာ ရေးတန်ဖိုး ရှိတယ်လို့ ယေဘုယျသဘော ဆိုနိုင်မယ်။ စေတီနဲ့ ဆင်း တုမှာဘာကပိုအရေးကြီးသလဲ ဆိုရင် ဓာတ်တော်ကိန်းဝပ်မှု မကိန်း ဝပ်မှုနဲ့ ဘဲဆိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုရလိမ့်မယ်။

ဒါပေမယ့် စေတီဆိုတာ လူတွေ အရိုအသေပြုရမယ့် နေရာဖြစ်ပါတယ် (စယိတဗ္ဗံ ပူဇေတဗ္ဗန္တိ စေတိယံ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၈၈)။ ဗုဒ္ဓဓာတ် တော် ကိန်းဝပ်တဲ့ ထူပကို ဓာတုကစေတီ၊ ဗောဓိပင်ကို ပရိဘောဂ စေတီ၊ ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုတော်ကိုဥဒ္ဒိဿကစေတီလို့ ခေါ်ပါတယ် (ဗုဒ္ဓပဋိမာ ဥဒ္ဒိဿကစေတိယံ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၈၈)။ ဒီစာအရဆိုရင် ဗုဒ္ဓဆင်းတု တော်ဟာစေတီထိုက် (အရိုအသေပြုထိုက်)တဲ့ အရာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် စေတီ ဆင်းတုရယ်လို့ မခွဲခြားဘဲ ရိုသေပူဇော်စရာ ဖြစ် တဲ့ သက်တော်ထင်ရှား မြတ်ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ စိတ်ထားတူစွာ အာရုံပြုပြီး ဂုဏ်တော်ကို ရှုပွားနိုင်ရင် သမေ စိတ္တေ သမံ ဖလံ (စိတ်ထားတူနေ ကျိုးနေမျှ၏)အရ အကျိုးတူ နိုင်ကြောင်းပါ။ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် ကိန်းဝပ်နိုင် ရင်တော့အကောင်းဆုံးဖြစ်မှာပေါ့။

သဒ္ဓါ၏ သတ္တိသုံးမျိုး

သန္တတ္တံစိတ္တံ ဥပသမေတိ=ပူလောင်သောစိတ်ကို ငြိမ်းချမ်းစေ၏။ နီဝရဏေ ဝိက္ခမ္ဘေတိ=နိဝရဏ တရားများကို ပယ်ရှားနိုင်၏ ကိလေသေ သန္နိသီဒါပေတိ=ကိလေသာများကို ထိုင်သွားစေ၏။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၂)

၈၂။ ဂင်္ဂါဝါဠု သဲစုမက

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

အရိမေတ္တေယျ ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပြီးရင် နောက်ထပ် ပွင့်ဦးမယ့် ဘုရားရှင်တွေ ရှိပါသေးသလားဘုရား။

ကြည်ညိုစွာဖြင့် ဝင်းမြတ်သူ

-------------------

နောက်ဆုံးဘုရား

အရိမေတ္တေယျဆိုတာက ဒီကမ္ဘာ (ဘဒ္ဒကမ္ဘာ)မှာ ဘုရားငါးဆူ ပွင့်တဲ့ အနက် မပွင့်သေးတဲ့ နောက်ဆုံး အနေနဲ့ ပွင့်မယ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ ယုံ ကြည်ကြတဲ့ ဘုရားဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိဂေါတမဗုဒ္ဓရဲ့ သာသနာလုံးဝ ကွယ်ပျောက်သွားပြီးနောက် အနာဂတ်တစ်ချိန်မှာ အဲဒီဘုရားရှင် ပွင့် တော်မူမယ်လို့ ဆိုတယ်။ အရိမေတ္တေယျဘုရားက နောက်ဆုံးဘုရား ဖြစ်လို့ ဒီဘုရားပြီးနောက် ဒီကမ္ဘာမှာ ပွင့်မယ့်ဘုရား မရှိတော့ဘူး။ ဒီ ဘုရားရဲ့ သာသနာ ကွယ်ပြီးရင် ဒီကမ္ဘာလည်း ပျက်စီးမယ်။ (ကမ္ဘာ ပျက်မယ်ဆိုလို့ မကြောက်ပါနဲ့။ တွန်တီးတွဲလ် ကောလာဟလမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်တော့မှန်းမှမသိဘဲ။)

ကမ္ဘာသစ်မှာ

အဲဒီနောက် ကမ္ဘာသစ်တစ်ခု ထပ်ဖြစ်မယ်။ အဲဒီကမ္ဘာသစ်မှာ ဘုရား တွေ ပွင့်ဦးမယ်။ တစ်ချို့ကမ္ဘာမှာ ဘုရားတစ်ဆူပွင့်တယ်၊ တစ်ချို့ နှစ် ဆူသုံးဆူစသည်ပွင့်တာရှိတယ်။ အများဆုံး ဘုရားငါးဆူပဲပွင့်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ အချို့ကမ္ဘာတွေမှာ ဘုရားတစ်ဆူမှ မပွင့်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒအရ စကြဝဠာ ဆုံးစမထင်သလို ပွင့်ဦးမယ့် ဘုရားတွေလည်း မရေမတွက်နိုင်အောင် များပြားတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဂင်္ဂါ ဝါဠုသဲစုမကသောဘုရားရှင်လို့ ဆိုရိုးပြုတာဖြစ်ပါတယ်။

၈၃။ ဗုဒ္ဓဝါဒီရဲ့ သဘောထား

ဇန်နဝါရီ ၂၆၊၂၀၀၉။

-------------------

Dear Sayadaw,

Is this a wrongdoing if I, as a Buddhist, sing Christian songs? I lived with Christian friends for 3 years. They listen to their religious songs and I also become used to all these songs until I remember all these in my mind. I try to control my mind to not sing these songs. Now it becomes a problem for me. My friends said to forget and it is not sin. Please explain to me. Thank you.

Nandar Yi

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက်အနေနဲ့ ခရစ်ယန် ဓမ္မသီချင်း သီဆိုရင် အပြစ်ရှိပါ သလားဘုရား။ တပည့်တော် ခရစ်ယန်ဘာသာဝင် မိတ်ဆွေတွေနဲ့ သုံးနှစ် အတူနေခဲ့ပါတယ်။ သူတို့က ဓမ္မသီချင်းကို နားထောင်တဲ့ အတွက် တပည့်တော်လည်း အဲဒီသီချင်းတွေကို နားယဉ်သွားပါတယ်။ စိတ်ထဲ မှာ သီချင်းတွေ အားလုံးကို အမှတ်ရနေပါတယ်။ အဲဒီ သီချင်းတွေကို မဆိုမိစေဖို့ ကြိုးစားပြီးစိတ်ကို ထိန်းပါတယ်။ ဒီကိစ္စဟာ တပည့်တော် အဖို့ အနှောင့််အယှက် ဖြစ်နေပါတယ်။ တပည့်တော် မိတ်ဆွေတွေက တော့ မေ့ထားလိုက်ဖို့နဲ့ အကုသိုလ် မဟုတ်ပါဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ကျေးဇူးပြု၍ဖြေကြားပေးစေချင်ပါတယ်ဘုရား။

နန္ဒာရည်

-------------------

အကုသိုလ် မဖြစ်

၁) ဘေးအန္တရာယ်ကို ပယ်ဖျောက်တယ် (ဘယ)

၂) ကြောက်ရွံ့မှုကို ပယ်ဖျောက်တယ် (သန္တာသ)

၃)မကောင်းသော လားရာဂတိကိုပယ်ရှားတယ်

၄) စိတ်အညစ်အကြေးကို ပယ်ရှားတယ်ဆိုတဲ့ သရဏဂုံသုံး ပါးရဲ့ စွမ်းရည်ကို လက်ခံ ယုံကြည်ပြီး စိတ်ထဲက အဲဒီသရဏဂုံ သုံး ပါးကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်နေသရွေ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီပါပဲ။ ခရစ်ယန် ဓမ္မသီချင်း သီချင်းဆိုရုံ နားထောင်ရုံနဲ့ အကုသိုလ်မဖြစ်ပါဘူး။

ခရစ်ယန် မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေနိုင်တာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ကောင်း တစ်ယေက်ရဲ့ သဘောထားပါ။ သီချင်းကိုရော လူကိုပါ ဆန့် ကျင်ဘက် ခံစားမှုမရှိဘဲ အဲဒီ ဓမ္မသီချင်းတွေ နှုတ်ထဲ ရောက်လာတာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက် အနေနဲ့ သဘောထား ကြီးရာရောက်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒကို နှစ်သက်သလို အခြားသူတစ်ယောက်ရဲ့ ယုံကြည်မှုကိုလည်း လေးစားရမှာပေါ့။

လုံခြုံတဲ့ စိတ်ရှိဖို့

ကိုယ်ဘာသာတရားကို ဝေဖန်လာရင်တော့နှိုင်ယှဉ်ရှင်းပြခွင့် ရှိပါတယ်။ သူများစည်းရုံးလာရင် ကာကွယ်ဖို့လည်း ကိုယ့်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒဗဟုသုတ အလုံအလောက်ရှိသင့်တယ်။ ဗုဒ္ဓဓမ္မစာအုပ်တွေ အများကြီးကို ကြိုးစား ဖတ်ပါ။ ဒါမှမဟုတ် တရားဓမ္မတွေကိုသော်လည်း နာယူပါ။ သီချင်း တွေကို တကူးတက မေ့ပစ်နေစရာမလိုပါဘူး။ အနည်းဆုံး တစ်ပတ် သုံးရက်အဓိဋ္ဌာန်နဲ့ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်တွေကို ရွတ်ဖတ် သို့မဟုတ် ပွားများ အားထုတ်ပြီး ကိုယ့်စိတ်ကို ကာကွယ်ထားတာက ပိုကောင်းပါတယ်။

ဂုဏ်တော်ပွားရင် အရဟံ.. အရဟံလို့ စိတ်ထဲကဆိုဆဲမှာဂုဏ် တော်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်ပြီး ပုတီးလုံးတွေကိုချ၊ ပုတီးမရှိရင် လက်ချောင်းကို ချိုးနိုင်တယ်။ မိမိစိတ်ဟာ ရတနာသုံးပါးမှာပဲ တည်နေ မယ်။ အဲဒီလိုကာကွယ်ထားတဲ့ စိတ်ဟာချမ်းသာကို ဆောင်တာပဲ။

တိရစ္ဆာန်

အညမည ခါဒိကာ=အချင်းချင်းသတ်ဖြတ်၍ စားခြင်း

(မ၊၃၊၂၀ ဒုဗ္ဗလခါဒိကာ =အားကြီးသူကအားနည်းကိုသတ်ဖြတ်၍ စားခြင်း ၇)

84. Buddhist Attitude

Jan 26, 2009.

-----------------

No Akusala

You keep yourself as a Buddhist as long as you take refuge in Three Gems in your heart, accepting and trusting the four qualities of them that they can destroy 1) danger (bhaya) 2) fear (santasa) 3) rebirth in bad life (duggati) and 4) mental impurities (parikilesa). Just singing or listening to Christian songs is not unwholesome (akusala). It is a good Buddhist attitude that you can stay with Christian friends peacefully.

It also means that, as a Buddhist, you are broad minded when you picked up their religious songs, not feeling negative on them also on the people. As you love Buddha's teachings, you should respect other's belief too.

Guarded mind

But it is your right to clarify the Dhamma when criticized. You should have enough Buddhist knowledge to protect yourself also when persuaded. Please try to read a lot of Buddhist books or listen to the Dhamma talks. I don't think you should erase the songs by force. It is better if you guard your mind doing regular or Addhitthana chanting or meditation on Buddha-guna at least three days a week. For guna meditation, you may count beads or your own fingers, mentally saying araham .. araham etc. while understanding each guna's meaning.

Your mind will be with Three Gems then. The mind such guarded brings you happiness.

85. Marriage during Buddhist Lent

Dear Sayadaw,

Why Burmese Buddhists don't alow to marry during three raining retreat months? What is history beyind this? What wil happen if married during these months? Did Buddha prohibit to do so? Do other Buddhist countries folow this tradition?

Barry

-------------------

Just Tradition

Burma is a country that Theravada Buddhist tradition is flourishing. According to Vinaya, the Theravada monks stay home during rainy season when people also try to come to the temple for their spiritual practices more frequently than normal, observing eight precepts and listening to the Dhamma talks given by the monks. They also pay stress to themselves to do so during the season, leaving their household duties temporarily. Finally, this becomes a special religious season.

Buddha said nothing

I think, this is why devout Buddhists don't want to marry during this time, indenting to do more religious things. There is no a remarkable history behind this. Nothing will happen even if you get married during the season. May be the traditionalists blame you, saying why you broke it. Buddha said nothing about this though. I asked a Sri Lankan monk who answered me that they don't follow this tradition and a Thai monk who also said same.

၈၆။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးအဖွင့်

ဇန်နဝါရီ ၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဘုရားတပည့်တော်သည် နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ အလုပ်လုပ်နေသည့် မြန်မာ တစ်ဦး ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။ မြန်မာလိုရေးထားသည့် ဘာသာရေးစာအုပ် များမှာ ရှားပါး၍ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှ မြန်မာလို ဖတ်ရှုရခြင်းမှာ များစွာ အကျိုးဖြစ်ထွန်းပါသည်။ တပည့်တော်တို့အား မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ပါဠိနှင့် တကွအဓိပ္ပာယ်ကိုအသေးစိတ်ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ထွတ်ထွတ်နိုင်

-------------------

ကံကောင်းသူ

ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က လွတ်လပ်အတွေးရှိကြတဲ့ ပညာရှင်တွေဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်ကို နှစ်သက် လက်ခံကြပါတယ်။ ကိုယ်ယုံကြည်တဲ့ အယူဝါဒကို ကောင်းပါတယ် မှန်ပါတယ်လို့ လူတိုင်း ဆိုခွင့်ရှိပေမယ့် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကတော့ ဒီကျင့်စဉ်မရှိတဲ့ ဘာသာတရားမှာ အရိယာ သူတော်စင်ဆိုတာ မရှိနိုင်ဘူးလို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ဒီကျင့်စဉ်ထူးကို သင်ကြားပေးတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ကြုံကြိုက်ရသူ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက်အဖို့တော့ ကံကောင်းတာပဲ။ ဒီကျင့်စဉ်ကို နားလည်ပြီး လိုက်နာကျင့်သုံးရင် အဆင့်မြင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက် ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ ဘာလဲ လို့ မေးရင်လည်း ဒီကျင့်စဉ်ကိုပဲ အသားပေးပြီး ဖြေသင့်ပါတယ်။ တစ်ထိုင်တည်းနဲ့ အသေးစိတ်ဖြေဖို့ခက်ပေမယ့် ကြိုးစားပေးလိုက်ပါတယ်။ သီလမဂ္ဂင်သုံးပါး

၁။ သမ္မာဝါစာ = မှန်စွာ ပြောခြင်း။ မလိမ်၊ ချစ်ခင်နေသူ နှစ်ယောက် ကွဲအောင် ကုန်းမတိုက်၊ ဆဲဆိုကြမ်းတမ်း မပြု၊ အနှစ်မဲ့ စကားကို မပြောဆို။

၂။ သမ္မာကမမန္တ=မှန်စွာပြုခြင်း။ သက်ရှိကိုမသတ်၊ သူ များပစ္စည်း မတရားယူခြင်း လုလက် ခိုးဝှက်ခြင်း မပြု၊ ကာမပိုင် ရှိသူ တွေနဲ့ မဖောက်ပြန်။

၃။ သမ္မာအာဇီဝ=မှန်စွာအသက်မွေးခြင်း။ လိမ် ညာ သတ်ဖြတ် ခိုးဝှက်ပြီး သက်မွေးဝမ်းကျောင်း မပြု၊ သူတော်ကောင်းတွေရဲ့ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ ကင်းလွတ်ပြီးပစ္စည်းမရှာ။

သမာဓိမဂ္ဂင် သုံးပါး

၁။ သမ္မာဝါယာမ = မှန်စွာ အားထုတ်ခြင်း။ မဖြစ်သေးတဲ့ အကုသိုလ် တရားတွေ မဖြစ်အောင်၊ ဖြစ်ပြီး အကုသိုလ်တရားတွေကို ပယ်နိုင် အောင်၊ မဖြစ်သေးတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေဖြစ်အောင်၊ ဖြစ်ပြီး ကုသိုလ် တရားတွေ ပိုမိုဖြစ်အောင် အားထုတ်ခြင်း။

၂။ သမ္မာသတိ = မှန်စွာ အမှတ်ရခြင်း။ ရုပ်အပေါင်းကိုယ်၌ ... ခံစားမှုဝေဒနာတို့၌ ... ကြံသိမှု စိတ်၌...မြင်ကာမျှကြားကာမျှ သဘောတရားတို့၌ မမြဲ ဆင်းရဲ အစိုးမရ အနေနဲ့ ရှုမှတ်နေခြင်း။

၃။ သမ္မာသမာဓိ = မှန်စွာ စူးစိုက် တည်ခြင်း။ ပထမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန်ဆိုတဲ့ စျာန်လေးပါးသို့ ကပ်ရောက်၍ စိတ်တည်နေခြင်း။ စျာန်ဆိုတာ အာရုံ တစ်ပါးကို စိတ်မသွားဘဲ မှတ်မြဲအာရုံမှာသာ စူးစိုက်တည်နေတာ။

ပညာမဂ္ဂင် နှစ်ပါး

၁။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ = မှန်စွာ မြင်ခြင်း။ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိ ခြင်း။

၂။ သမ္မာသင်္ကပ္ပ = မှန်စွာ ကြံခြင်း။ ကာမဂုဏ်မှ လွတ်မြောက် ရေး အကြံ၊ အများတကာ ချမ်းသာစေလိုရေး အကြံ၊ သနားစောင့် ရှောက်ရေး အကြံ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိကို (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၉ မှာ) ငါးမျိုးပြတယ်။

(၁) ကမ္မဿကတာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ = ကံ ကံရဲ့အကျိုးကို ယုံကြည်တာ။ ဒီ သမ္မာဒိဋ္ဌိရှိမှ အကုသိုလ်ကို ရှောင်ပြီး ကုသိုလ်ကို ပြုကျင့်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီသမ္မာဒိဋ္ဌိကို သီလနဲ့ ပညာမဂ္ဂင်တို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းလို့လည်း ဆိုရတယ်

(၂) စျာနသမ္မာဒိဋ္ဌိ = စျာန်သမာဓိနဲ့ ယှဉ်တဲ့ ဉာဏ်။

(၃) ဝိပဿနာသမ္မာဒိဋ္ဌိ=ဝိပဿနာသမာဓိနဲ့ ယှဉ်တဲ့ ဉာဏ်။

(၄) မဂ္ဂ သမ္မာဒိဋ္ဌိ = အရိယမဂ်စိတ်နဲ့ ယှဉ်တဲ့ ဉာဏ်။

(၅) ဖလသမ္မာဒိဋ္ဌိ = ဖိုလ်စိတ်နဲ့ ယှဉ်တဲ့ ဉာဏ်။

ဝိပဿနာမဂ္ဂင် ဖြစ်ပုံ

ရုပ်နာမ် တရားတွေ ဖြစ်ရင် ဖြစ်ချင်း သိနေတာက သမ္မာသတိ။

စိတ်ကို အစွန်းတရားတွေဆီ မလွင့်ပါးစေဘဲ ပစ္စုပ္ပန် တည့်တည့်မှာ တည်နေအောင် ကြိုးစားတာက သမ္မာဝါယာမ။

စိတ်ဟာ ဖြစ်ဆဲ အာရုံ မှာသာ မြဲမြံစွာ တည်တံ့လာရင် သမ္မာသမာဓိ။

ဆက်လက် အား ထုတ်ရင်း ဥပစာရသမာဓိ အဆင့်နဲ့ ညီတဲ့ ခဏိကသမာဓိ ဖြစ်လို့ ရုပ်နာမ်တို့ရဲ့သဘာဝကိုအမှန်အတိုင်း သိရင် သမ္မာဒိဋ္ဌိ။

သမ္မာဒိဋ္ဌိဆီသို့ စိတ်ကိုတင်ပေး ပို့ပေးတာကသမ္မာသင်္ကပ္ပ။

ပြပြီးမဂ္ဂင်တရားတွေကို ကျင့်ဆဲမှာ သီလ မဂ္ဂင်သုံးပါးလည်း အလိုလို ပြည့်စုံတယ်။ အဲဒီလို ကျင့်ရင်းနဲ့ နောက်ဆုံး ဝိပဿနာဉာဏ်တွေ အပြည့်အစုံ ဖြစ်လာပြီ ဆိုရင် သစ္စာလေးပါးကိုထိုးထွင်းပြီးသိပါတယ်။ ဒီအသိထူးကို ရဖို့ဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့နောက်ဆုံး ပန်းတိုင်ပါပဲ။

၈၇။ ပဋ္ဌာန်းဆက်

ဇန်နဝါရီ ၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

လူများသည် ပဋ္ဌာန်းဆက်ကြောင့် တွေ့ကြုံရသည်ဟု လူအချို့ စကား ပြောရာတွင် ထည့်သွင်း ပြောဆိုကြပါသည်။ ထိုပဋ္ဌာန်းဆက်ဟူသည်မှာ ဘယ်အရာဘယ်သဘောဆောင်သည်ကို ရှင်းပြပေးပါရန် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား။

ရိုသေလေးစားလျက် ကျော်ခန့်

-------------------

အကြောင်းနှင့် အကျိုး

မာနတ်က အင်မတန် ချောမောလှပတဲ့ ဘိက္ခုနီတစ်ပါးကို ဘာကြောင့် ဒီလို ချောမောလှပရသလဲလို့ မေးပါတယ်။ ဘိက္ခုနီက ‘အကြောင်း ကြောင့် ဖြစ်ရတာပါ’တဲ့ (သံ၊၁၊၁၃၅)။ ‘အကြောင်းဖြစ်တဲ့ မကောင်း စိတ်ကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး ကောင်းစိတ်ကို ပွားများရင် ချောမော လှပခြင်း ဆိုတဲ့ အကျိုးကို ရတာပေါ့။ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ပဲ ရုပ်ချောအောင် ရုပ်ဆိုး အောင် လုပ်တာ။ ဘယ် ဗြဟ္မာဘုရား နတ်သိကြားကမှ လုပ်ပေး လိုက်တာမဟုတ်ဘူး’လို့ ဘိက္ခုနီကဆိုလိုတယ်။

‘ပဋ္ဌာန်းဆက်’ ဆိုတာ အဲဒီ ဗုဒ္ဓဒဿနကို အခြေခံတဲ့ စကားပါ။ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ အကျိုးလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ဘယ်သူ စထွင် လိုက်လို့ ဒီဝေါဟာရ အရပ်ထဲမှာ တွင်ကျယ်လာသလဲ ဆိုတာကို မသိ နိုင်ပေမယ့် ဗုဒ္ဓဒဿနကို မထိခိုက်ပါဘူး။ ဒီဒဿနကို ပေါ်လွင်စေတဲ့ နာမည်ကျော် ဖြစ်ရပ်နှစ်ခုကို ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

အသောကနှင့် နိဂြောဓ

ဘဝတစ်ခုမှာ ပျားကုန်သည် ညီနောင်သုံးယောက် ရှိဖူးတယ်။ ညီ အငယ်ဆုံးက အိမ်မှာနေပြီး ပျားရည်ကို ရောင်းတယ်။ အစ်ကို နှစ် ယောက်က တောထဲသွားပြီး ပျားဖွပ်တယ်။ တစ်နေ့အစ်ကိုတွေ အိမ်မှာမရှိတုန်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓတစ်ဆူ ဆွမ်းလာရပ်တော့ ညီငယ်က ပျားရည်ကို သပိတ်ထဲ အပြည့် လောင်းလှူလိုက်တယ်။ အစ်ကိုကြီးက စိတ် ဆိုးပြီး ‘အဝါရောင်မြင်တိုင်း လှူရသလား။ သူတောင်းစားတွေလည်း အဝါရောင်ဝတ်တာပဲ’တဲ့။ အစ်ကိုလတ်ကလည်း စိတ်ဆိုးပြီး ‘မင်းရဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓကို ဖမ်းပြီး မြစ်တစ်ဖက်ကမ်း လွှင့်ပစ်လိုက်ကွာ’တဲ့။ ဒါပေ မယ့် ညီငယ်က အပြောကောင်းလို့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အစ်ကိုနှစ် ယောက်လည်း ဝမ်းမြောက်သာဓု ခေါ်ကြပါသတဲ့။ အဲဒီ ညီအစ်ကို သုံး ယောက်ဟာ (ဘီစီသုံးရာစု)မှာ ညီငယ်က အသောကမင်း၊ အစ်ကို လတ်က သမုဒ္ဒရာ ဟိုဖက်ကမ်းကသီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿ မင်း၊ အစ်ကိုကြီးကသူတောင်းစားရွာမှာ မွေးဖွားရတဲ့ မင်းသားလေး နိဂြောဓသာမဏေဖြစ်လာတယ် (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၁၂၇)။

အဲဒီလို အကြောင်းဆက်သွယ်မှု သို့မဟုတ် ပဋ္ဌာန်းဆက်ဆိုတာ ရှိဖူးကြလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်သေးတဲ့ အသောကမင်းက လမ်းပေါ်မှာ ဆွမ်းခံကြွနေတဲ့ နိဂြောဓသာမဏေကို မြင်ရင် မြင်ချင်း ချစ်ခင် ကြည်ညို စိတ်တွေ ဖြစ်နိုင်တာ။ သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿနှင့် အသောက တို့လည်း လူချင်းမတွေ့ရပေမယ့် မိတ်ဆွေရင်းတွေ ဖြစ်နိုင်ကြတာလို့ ဆိုလိုပါတယ်။

မိလိန္ဒနှင့် နာဂသိန်

ကဿပဘုရား လက်ထက်က ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းမှာ သံဃာတွေ သီတင်း သုံးတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခုရှိတယ်။ သံဃာတော်တွေ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ကို ပွားများရင်း ကျောင်းတိုက် ပရိဝုဏ်ကို တံမြက်လှည်းကြတယ်။ တစ် နေ့မှာ ရဟန်းငယ်တစ်ပါးက သာမဏေ ငယ်တစ်ပါးကို လှည်းပြီးသား အမှိုက်ကို စွန့်ခိုင်းရာမှာ သာမဏေငယ်က မကြားယောင် ပြုနေတယ်။ နှစ်ကြိမ်သုံးကြိမ်ပြောမရတော့ စိတ်ဆတ်ဆတ်ရဟန်းငယ်က သာမ ဏေငယ်ကို တံမြက်ရိုးနဲ့ ရိုက်လိုက်တော့မှ သာမဏေငယ်က ငိုပြီး ကြောက်ကြောက်နဲ့ အမှိုက်ကို စွန့်တယ်။ အမှိုက်စွန့်ရင်း ဂင်္ဂါမြစ်ထဲက ရေလှိုင်းတွေကိုကြည့်ပြီး သာမဏေငယ်က ‘ဒီအမှိုက်စွန့်ရတဲ့ ကုသိုလ် ကြောင့် ဒီရေလှိုင်းတွေလို ပညဉာဏ် ထက်မြက်ပြီး မေးခွန်းပေါင်း များစွာကို မေးမြန်းနိုင်သူ ဖြစ်ရပါလို၏’လို့ ဆုတောင်းတယ်။

ရေချိုးဖို့မြစ်ကမ်းနားကို ဆင်းလာတဲ့ ရဟန်းငယ်က သာမဏေ ဆုတောင်းနေတာကို ကြားလိုက်ရတော့ ငါခိုင်းလို့ လုပ်တဲ့ သူတောင် ဆုတောင်းနိုင်သေးတာပဲလို့ စဉ်းစားပြီး ‘ဖြစ်ရာဘဝမှာ ဒီသာမဏေ မေးတဲ့ မေးခွန်းတိုင်းကို ဖြေဆိုနိုင်သူ ဖြစ်ရပါလို၏’ လို့ ဆုတောင်း လိုက်တယ်။ (ဘီစီ ၁ ရာစုမှာ)သာမဏေက မိလိန္ဒမင်း၊ ရဟန်းငယ်က အရှင်နာဂသိန်ဖြစ်လာတယ် (မိလိန္ဒပဥှ၊၁)။

ဒီလို အကြောင်းဆက် ရှိခဲ့ဖူးလို့ ဘယ်သူမှ မဆုံးမနိုင်တဲ့ မိလိန္ဒ မင်းကိုအရှင်နာဂသိန်က ဆုံးမနိုင်ခဲ့တယ်။

ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားဖို့ ခေါ်လို့ မရတဲ့ အယူသည်းတဲ့ လူကြီး တစ်ယောက်ကို အိမ်မှာ ဆွမ်းခံကြွနေတဲ့ ကိုရင် လေးတစ်ပါးက အရက် ပြတ်အောင် စည်းရုံးနိုင်တာကို တွေ့ဖူးပါတယ်။ ပဋ္ဌာန်းဆက် ရှိဖူးလို့ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ဘဝသံသရာဆိုတာဆန်းကြယ်ပါတယ်။

၈၈။ ခေတ်သစ်သုသီမ

ဇွန် ၂၄၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်က ထုတ်တဲ့ စာစောင်တစ်ခုမှာ ဓမ္မစကြာသုတ်ကို ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဝါဒနှင့်အညီ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မ ဝါဒဆိုတာ ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် ပတ်သက်နိုင်ပါသလား။ ‘ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ပြန်ရဖို့ ဒါန သီလ ဘာဝနာ ကောင်းမှုတွေကိုပြုရင် ကာမသုခလ္လိကာနု ယောဂအကျင့်’လို့ ဆိုထားပါသည်။ တစ်ဖန် ‘အတ္တကိလမထာနုယောဂ အကျင့်ဆိုတာ ရူပ အရူပစျာန်အကျင့်တွေသာ ဖြစ်တယ်’ဟုလည်း ဆိုပါသည်။ အဲဒီအဆိုတွေ ဟုတ်ပါသလား။

ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအကျင့် နှင့် အတ္တကိလမထာနုယောဂ အကျင့်တို့၏ ကျမ်းဂန်ထွက် အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို သိလိုပါသည်။ ဆောင်း ပါးရေးသူက သူ့အဆိုအချို့ကို ‘ပိဋကမှာ တွေ့ပါတယ်’ဟုလည်း ဆိုပါ သည်။ ‘ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ဆိုတာ ဘယ်လိုကျင့်သုံးနေထိုင်ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ အသေးစိတ် ရှင်းပြချက် မတွေ့ရပါဘူး’ဟုလည်း ဆိုပါသည်။ မှန်ပါသလား။ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

တောက်ထက်၊ သုတမြေ

-------------------ကာလသုံးပါး

ဝါဒတစ်ရပ်ကို တင်ပြမယ်ဆိုရင် သတ္တိရှိသင့်တယ်။ ဦးပွကိုယ်တိုင် တွေးခေါ်တင်ပြတဲ့ ‘ဦးပွဝါဒ’၊ ကြိုက်ရင် ယူ၊ မကြိုက်ရင် ဆောရီးပေါ့။ ဘာလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒပါလို့ ပြောနေအုံးမှာလဲ။ အိန္ဒိယမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒ ကွယ်ပျောက် တာဟာ အဲဒီလို ပူးသတ်ခံရလို့ ပဲ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဒေသနာကို လေ့လာဖူးရင် ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ ကမ္မဝါဒဟာ ပစ္စုပ္ပန် အတိတ် အနာဂတ် ကာလသုံး ပါးလုံးနဲ့ ပတ်သက်တယ် ဆိုတာကို ရှင်းလင်းစွာ တွေ့ပါလိမ့်မယ်။ ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဝါဒကိုပဲ လက်ခံတယ်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဝါဒမဟုတ်ဘူး။ ဆောင်းပါး ရေးသူရဲ့ ဝါဒပဲ ဖြစ်မယ်။ အဲဒီဝါဒကို လက်ခံထားသူက ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဝါဒကို စော်ကားတာပဲ။ ကျုပ်က ဖန်ဆင်းရှင်ကို မယုံတဲ့ ခရစ် ယန်အစစ်ပါလို့ ဆိုရင် ခရစ်ယန်ဝါဒကိုစော်ကားရာ ကျသလိုပဲ။

ဓမ္မစကြာလက်သစ်

မိမိယူဆချက် ခိုင်လုံဖို့နဲ့ ခွန်အားရှိဖို့ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်ကို ကိုးကားချင်သပ ဆိုရင် မည်သူမဆို ကိုးကားခွင့် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓဟောလိုရင်း အဓိပ္ပာယ်နဲ့ မိမိယူဆချက်ဟာ တစ်ထပ်တည်းတော့ဖြစ်ရမယ်။ ကိုယ် ယူဆတာက တစ်မျိုး၊ ဗုဒ္ဓဟောတာက တစ်ခြားဆိုရင် ဒီကိုကားမှုဟာ မမှန်ဘူး။ ဓမ္မစကြာသုတ်မှာက အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အမှန် ရှိပြီးသား ဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မကိုက်ညီတဲ့ အခြားရှုထောင့်တစ်ခုက သုံးသပ်ပြတယ် ဆိုရင် လူသေလူဖြစ်ဝါဒီတို့ လုပ်သလို ဓမ္မစကြာလက်သစ်ပဲဖြစ်မယ်။

ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ဓမ္မစကြာသုတ်ထဲမှာ ပစ္စပ္ပန်ကမ္မဝါဒဆိုတာနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ အတွေးအမြင်ကို လုံးဝ မတွေ့မိပါဘူး။ ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဝါဒ ဆို တာနဲ့ ဓမ္မစကြာသုတ်ဘာမှ မဆိုင်နိုင်ပါဘူး။ ကျုပ်ဝါဒကတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မဆိုင်ဘူး၊ ကျုပ်ယူဆတာကို ကျုပ်ရေးတာဆိုရင် ရှင်းပါတယ်။ ဘာမှ တုံ့ပြန်နေစရာလည်း မလိုပါဘူး။

ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂ

ဗုဒ္ဓဖြစ်ဖို့ ပါရမီဖြည့်မယ့် ဗုဒ္ဓလောင်းလျာဟာ ‘သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ၊ သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ’လို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က ‘ဗောဓိ ဉာဏ်ကို ရပြီးရင် နတ်လူတွေကို ဘဝသံသရာမှ ကယ်တင်မယ်’တဲ့။ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာဟာ ဇနီးမယားသမီးသားနဲ့ ကိုယ်အသက်ကိုပါ ပေးစွန့် ရာမှာ ရည်ရွယ်ချက်က ဗောဓိဉာဏ်ကို ရဖို့ပဲ။ တစ်နည်းပြောရင် ဗောဓိ ဉာဏ်ကို ရဖို့ရင်းနှီးခဲ့တာပဲ။ ဒါန သီလ ဘာဝနာထဲက ဘာကောင်းမှုပဲ ပြုပြု ရည်ရွယ်ချက်တော့ ရှိကောင်းပါတယ်။ ‘အလိုရှိရာကို တောင့်တ (ဆုတောင်း)၍ သမဏ ဗြာဟ္မဏတွေကို ထမင်းအဖျော်စတဲ့ လှူဖွယ် ဝတ္ထုကို ပေးလှူရင် အလိုရှိတဲ့ သူဌေး သူကြွယ်အဖြစ်နဲ့ လူ့ဘဝ၊ ထို ထက်မြင့်တဲ့ နတ်ဗြဟ္မာဘဝတွေကို ရနိုင်တယ်’လို့ သင်္ဂီတိသုတ် (ဒီ၊၃၊၂၁၄)မှာဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ဟောထားပါတယ်။

သူဌေးဖြစ်ချင်လို့ ပဲ လှူလှူ နတ်ဖြစ်ချင်လို့ ပဲ လှူလှူ အဲဒီလို လှူတဲ့ အတွက်တော့ လောကလူသားတွေမှာ အနည်းနဲ့ အများ ကောင်းကျိုး ရကြတာပါပဲ။ ဥပမာ ဆေးရုံကြီးတစ်ခု ဆောက်လှူတယ် ဆိုပါတော့။ အလှူ့ရှင်က အဲဒီကောင်းမှုရဲ့အကျိုးအနေနဲ့ ဘာပဲဖြစ်ချင်ဖြစ်ချင် ပထ မဆုံး အဲဒီက နယ်သူနယ်သား အများကောင်းကျိုး ရတာပဲ မဟုတ် လား။ အဲဒါကို ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂလို့ ဆိုနိုင်မှာ တုန်း။ ပြောသူ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ ‘သူတပါးအကျိုး၊ အများအကျိုး၊ လူသားလောကအကျိုးကို ရည်စူးဦးတည်ခြင်းရှိပြီး’ကိုယ့်အိတ်ထဲက ပစ္စည်းနဲ့ ဘယ်လောက် လှူဒါန်းပြီးပြီလဲလို့ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ပဲ ဆန်းစစ် ကြည့်သင့်ပါတယ်။

အခက်အခဲနဲ့ ကြုံနေလို့ စိတ်တွေ ရောက်ရက်ခတ်နေတဲ့ အခါ အဓိဋ္ဌာန်ပြုပြီး ပုတီးစိပ်လိုက်တော့ စိတ်ငြိမ်၊ စိတ်ငြိမ်တော့ ဆုံးဖြတ်ချက် မှန်ကန်လို့ အောင်မြင်သွားတာပေါ့။ ပုတီးစိပ်တာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ အဖို့ အောက်ဆုံးအဆင့်ပါ။ အဲဒီကနေ စစ်မှန်တဲ့ ဝိပဿနာအဆင့်ကို တက် သွားနိုင်တာပေါ့။ ဒါကို ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂပါလို့ ဘာလို့ အပြစ် တင်နေမလဲ။ ဗုဒ္ဓရဲ့ ညီတော်ရဟန္တာကြီး အရှင်နန္ဒရဟန်းဝတ်ခဲ့တာဟာ နတ်သမီးတွေကို လိုချင်လို့ ပါ။ သာသနာအစ သို့မဟုတ် ဘာသာ ရေး လုပ်ခါစမှာ အဲဒါလေးတွေတော့ ရှိတတ်ပါတယ်။ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓ ဃောသတောင်ဗုဒ္ဓမန္တန်ကိုလိုချင်လို့ သာသနာထဲရောက်ခဲ့တာ။ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ကာမချမ်းသာကိုချည်း ခံစားမနေဘဲ သင့်တင့်တဲ့ အစားအစာ၊ အဝတ်တန်ဆာနဲ့ နေထိုင်စရာကို သုံးဆောင်ပြီး ဝိမုတ္တိသုခကို ရအောင် အားထုတ်နိုင်ဖို့ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂကို ပယ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဒီအစွန်းကို ပယ်ရတဲ့ အဓိကရည်ရွယ် ချက်ပါ။ ဒီအကျင့်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို ဆရာတော် ဦးဗုဓ်၊ လယ်တီ၊ မဟာစည်၊ တောင်မြို့ဆရာတော် စတဲ့ ပိဋကတ်အိုးကွဲ ဆရာတော်ကြီး တွေဖွင့်ဆိုထားပြီးသားပါ။

အတ္တကိလမထာနုယောဂ

‘အတ္တကိလမထာနုယောဂအကျင့်ဆိုတာ ရူပ အရူပစျာန်အကျင့်တွေ သာ ဖြစ်တယ်’ဆိုရင် တက်တက်စင် လွဲတာပဲ။ ကြံကြီး စည်ရာ။ ဒီ အတိုင်း ဆက်ရေးရင် ရေးလေ လွဲလေဖြစ်နေမှာပဲ။ သူ့အဆိုအရဆိုရင် ရူပစျာန် လေးပါးနဲ့ အရူပစျာန် လေးပါးဆိုတဲ့ သမာပတ်ရှစ်ပါးကိုရတဲ့ ရဟန္တာတွေအားလုံး အတ္တကိလမထအကျင့်ကို ကျင့်လို့ ရတယ်လို့ ဆိုရ တော့မှာပေါ့။ စျာန်ရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကို သိအောင်အရင် လုပ်သင့်တယ်။

ငါးပါး ရှစ်ပါးသီလကို သီလလို့ သာမန်ခေါ်ပြီး ရဟန်းတို့ရဲ့ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကို အဓိသီလလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဝဋ်အခြေပြု လောကီ သမာပတ်ရှစ်ပါးကို စိတ္တလို့ သာမန်ခေါ်ပြီး ဝဋ်ကထွက်မြောက်တဲ့ လောကုတ္တရာ သမာပတ်ရှစ်ပါးကိုတော့ အဓိစိတ္တလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ကမ္မဿ ကတာပညာကို ပညာလို့ သာမန်ခေါ်ပြီး ဝိပဿနာပညာ မဂ်ပညာ ဖိုလ်ပညာတွေကို အဓိပညာလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒါက ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ ကျင့်စရာ အနှစ်သာရသုံးပါးပါ။ ဒီအထဲက စိတ္တကိုအကြောင်းပြုပြီး အဓိစိတ္တကို ရရှိနိုင်ပါတယ် (ဝဋ္ဋ္ဋပါဒိကာ အဋ္ဌသမာပတ္တိယော ဥပါဒါယ ဝိပဿနာပါဒိကာ အဋ္ဌသမာပတ္တိယော အဓိစိတ္တံ နာမ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၅)။

ဒုက္ကရစရိယာ

‘ဒုက္ကရစရိယာဆိုတာ ဘယ်လို ကျင့်ခဲ့သုံး နေထိုင်ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ အသေးစိတ် ရှင်းပြချက် မတွေ့ရပါဘူး’လို့ ဆိုရင် ဆောင်းပါး ရေးသူဟာ မဟာသီဟနာဒသုတ် (မ၊၁၊၉၇)၊ မဟာသစ္စကသုတ် (မ၊၁၊၃၀၁) စတာတွေကို မဖတ်ဖူးလို့ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီသုတ်တွေမှာ ဒုက္ကရစရိယအကျင့်အကြောင်းကို အသေးစိတ်ပြဆိုထားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒအကြောင်း ကိုရေးတော့မယ်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုင်ရာဗဟုသတ အတော်အတန်တော့ ရှိသင့်တာပေါ့။ ပါဠိတော်မှာ တိုက်ရိုက်ပါနေတာပဲ။ ဆောင်းပါးရှင်ဟာ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဓမ္မ အစစ်အမှန်ကို တကယ်စေတနာနဲ့ တင်ပြချင်တယ် ဆိုရင် ယောနိသောမနသိကာရ (အသင့်တွေး နှလုံးသား)နဲ့ ဗုဒ္ဓကျမ်း ဂန်ကို တကယ်တတ်သိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဖွင့်ဆိုထားတာကို အများကြီး ရှာဖွေလေ့လာဖတ်ရှုရဦးမယ်လို့ သုံးသပ်မိပါတယ်။

ခေတ်သစ်သုသီမ

‘လူသေသော်လူမဖြစ်လျှင် လ

ဘာဖြစ်မှာတုန်း၊

ရွှေပျက်လျှင်

မြေထွက်နွယ်အဝင်ပေမို့

တကယ်ပင် ရွှေပြန်ဖြစ်တယ်ကွယ်

လောကစံထုံး’ (လူသေလူဖြစ်၊ စာ-၃၀၁)

လို့ ဦးဥက္ကဋ္ဌက ဆိုလိုက်တော့ အဆွယ်ကောင်းတာနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါရေးရာ ဗဟုသုတအခံမရှိတဲ့ စာဖတ်သူအနေနဲ့ နားယောင်စရာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အတော်အတန် ဉာဏ်ရှိရင် ဒီလိုလေးဆက်ပြီး စဉ်းစားကြည့်လိုက်နိုင်မှာပါ...

‘လူသေသော်လူမဖြစ်လျှင် လ

ပါယ်နတ်စစ်နိဗ္ဗူတာ

မှန်စွာပဖြစ်ထုံး၊

ရွှေနှင့်လူ

လုံးလုံးပင်ခန်မတူလို့

စံတမူမှားရာက မှောက်ပေပေါ့

နာမ်တဆူကြားမှာ ပျောက်တယ်ကွယ်

သားမျောက်ကတုံး’

(ရွှေမှာက အဆင်းရုပ်ဆိုတဲ့ ရူပကန္ဓာပဲ ရှိတယ်။ လူက ရုပ်ရော နာမ်ပါခန္ဓာငါးပါး ရှိတာယ်။ ဒါကြောင့်ဥပမာနဲ့ ဥပမေယျမဟပ်စပ်တဲ့ အတွက်အမှားကြီးမှားတယ်လို့ ဆိုလိုကြောင်းပါ)။

လူသေလူဖြစ်ဝါဒီတို့လည်း သူတို့ ရေးပြောတာတွေမှပဲ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ကိုက် ညီသလိုလို၊ လယ်တီစတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတွေရဲ့ အယူအဆ တွေက ဗုဒ္ဓဝါဒအတုအယောင် ဖြစ်နေသလိုလို လုပ်ကြံ ရေးပြောခဲ့ကြ ဖူးပါတယ်။ ဘာရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ရေးခဲ့သလဲဆိုတာတော့ ကာယကံရှင် တွေပဲ သိကြပါလိမ့်မယ်။

ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ရာဇဂြိုဟ်မြို့သား သုသီမလို့ ခေါ်တဲ့ ပရိဗိုဇ်ဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒကို သူ့ရဲ့တိတိဝါဒထဲမှာထည့်ပြီးဟောရင် သူ့တရားနဲ့ သူ့ဝါဒကို လူကြိုက် များမှာပဲဆိုပြီး အမည်ခံ ဗုဒ္ဓဝါဒီအဖြစ်နဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး ရဟန်းဝတ်ခဲ့ဖူးတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝါဒခိုးဖို့ ကြံစည်သူ သုသီမကတော့ ကံကောင်းခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်နဲ့ တွေ့လို့ ရဟန္တာဖြစ်သွားလို့ ပါ (သံ၊၁၊၃၄၀)။

ဒီလို ဗုဒ္ဓဝါဒကို ခိုးယူတဲ့ ဝါဒသူခိုးသူတွေဟာ ခေတ်အဆက် ဆက်မှာ ရှိတာပဲ။ ရှိလည်း ရှိနေဦးမှာပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒဖက်က ကြည့်ရင် ဒီလိုလူတွေဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒကို ရှုပ်ထွေးမှေးမှိန်အောင်ကွယ်ပျောက်အောင် လုပ်နိုင်တာမို့အင်မတန်ကြောက်စရာကောင်းပါတယ်။

ဝါဒသူခိုး ခေတ်သစ်သုသီမတွေဟာ မိမိရေးတာ ပြောတာကို လူကြိုက်အောင်လို့ အလံရှုး ရှဲဒိုးနည်းတွေကိုလည်း အသုံးပြုတတ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ကြပ်ကြပ်သတိထားကြပါကုန်။

You cannot trvel the path until you have become the path itself.

လမ်းစဉ်နှင့်တစ်ထပ်တည်းမဖြစ်သရွေ့ထိုလမ်းစဉ်ကို မလျှောက်လှမ်းနိုင်။

၈၉။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေရင်

ဇူလိုင် ၂၇၊၂၀၀၉။

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေသူများသည် အဖန် ငါးရာငါး ကမ္ဘာလား၊ ငါးရာ့ငါးဘဝလား ဆိုတာကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကိုလေး

-------------------

ဗုဒ္ဓဝါဒအမြင်

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုသတ်သေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒအမြင်ကို ကျမ်းဂန်လာ အရှင်ဆန္နနဲ့ အရှင်ဝက္ကလိတို့ရဲ့ ဖြစ်ရပ်၊ တတိယပါရာဇိက နိဒါန်း လာဖြစ်ရပ် စတာတွေကို ကိုးကားပြီး အနောက်တိုင်းသား အချို့ ဝေဖန်တင်ပြထားတာတွေရှိတယ်။ ဘုန်းကြီးသေသေချာချာလေ့လာပြီး နားလည်ထားတာကို အမြွက်လောက် ချုပ်ပြီး ဆိုရရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတဲ့ ကိစ္စကို အရိယာဖြစ်ပြီးတဲ့ ဗုဒ္ဓသာဝကတွေ လုံးဝမလုပ်ဘူး၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတာကို ဗုဒ္ဓဝါဒက လုံးဝ ငြင်းပယ်တယ် လို့ မှတ်ထားဖို့ပါပဲ။

သဘင်သည်စကားလော

ဗုဒ္ဓဝင် တောထွက်ခန်းမှာ ရွှေမန်းတင်မောင်က ဘုရားလောင်း မင်းသိဒ္ဓတ်စီးတဲ့ ကဏ္ဍကမြင်းကို ခန္ထီကမြင်းလို့ ဆိုလိုက်တော့ တစ်တိုင်း ပြည်လုံး ခန္ထီကမြင်း ဖြစ်ကုန်တာပဲ။ အသံထွက်အမှန်က ကဏ္ဍကမြင်းပါ။ တစ်ခါတစ်ရံမှာ သဘင်သည်နဲ့ ရုပ်ရှင်တွေဆီက တစ်ဆင့် အဲဒါ မျိုးတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေရင် အဖန် ၅၀၅ ကမ္ဘာပြန်ခံရတယ်လို့ တော့အရပ်ထဲ ပြောကြတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလို ကန့်သတ်ချက်တော့ ရှိမယ်မထင်ဘူး။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတယ် ဆိုတာ ပါဏာတိပါတကံပဲဖြစ်လို့ ဘဝသံသရာမှာ အဲဒီကံအားကောင်း ခိုက်နဲ့ ကြုံလာသရွေ့ အကျိုးပေးကို ခံရမှာပါ။ ငါးရာ့ငါးဆယ်ဇာတ် တော်လို့ ဆိုရင် ငါးရာ့ငါးဆယ် သချင်္ာကို အတိအကျ မယူရသလို အချို့ နေရာတွေမှာ အရေအတွက်သချင်္ာကို အတိအကျမယူရဘူး။

ဘဝငါးရာလော

ကျမ်းဂန် အသွားအလာအရ ဘဝကြိမ်ဖန် ဖြစ်တာကို ရည်ညွှန်းလေ့ ရှိတာမို့ ကမ္ဘာဆိုတာထက်ဘဝဆိုရင် ပိုပြီးယုတ္တိရှိပါလိမ့်မယ်။ တစ်ခါမှာ ဗုဒ္ဓဟာ သုသုမာဂိရိမြို့ကို ရောက်တော့ ထိုမြို့က သက်ကြီးရွယ်အို ဇနီးမောင်နှံ နှစ်ယောက်ကို ချီးမြှောက်ဖို့ သူတို့ အိမ်ကိုပဲ တိုက်ရိုက် ကြွတော်မူသတဲ့။ အဲဒီလောက် အရေးတယူ ကြွသွားရတာက အဲဒီဇနီး မောင်နှံက ဗုဒ္ဓရဲ့ မိဘအဖြစ် ဘဝငါးရာ၊ ဘကြီး မိကြီး (ဒေါ်ကြီး)အဖြစ် ဘဝငါးရာ၊ ဘထွေးမိထွေး (ဒေါ်လေး)က ဘဝငါးရာဖြစ်ဖူးတဲ့ အတွက် ပထမအကြိမ် ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့ကတည်းက ဗုဒ္ဓကို သားအရင်းလို ရင်းနှီး ကျွမ်းဝင်ပြီး သောတာပန်အရိယာတွေ ဖြစ်နေကြလို့ ပါ (အံ၊၁၊၃၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၁)။ ဒီမှာလည်း ငါးရာသချင်္ာက အတိုးအလျော့ရှိမှာပဲ။

၉၀။ ဝါဆိုသင်္ကန်း လှူဒါန်းခြင်း

ဇူလိုင် ၃၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဝါဆိုသင်္ကန်း ကပ်ခြင်းအကြောင်းကိုသိလိုပါသည်ဘုရား။ မည်သို့ကပ် မှသာ ဝိနည်းစည်းကမ်းနှင့် ညီညွတ်ပါသနည်း ဘုရား။ ဝါဆိုသင်္ကန်း ကပ်ခြင်းဖြင့် မည်သို့သော အကျိုးများကို ရပါသနည်းဘုရား။

ကြည်ကြည်ကျော်

-------------------

ဝါဆိုသင်္ကန်း

ပါဠိလို ဝဿာဝါသိကစီဝရ လို့ ခေါ်တယ်။ ကျောင်းတိုက် သို့မဟုတ် နေရာတစ်ခုမှာ ဝါဆိုဝါကပ်တဲ့ (ဝါဆိုဝါကပ်ဆိုတာ ဝါတွင်းသုံးလ ခရီး မသွားဘဲ နေတာ) သံဃာ သို့မဟုတ် ရဟန်းကို ရည်မှတ်ပြီး လှူတဲ့ သင်္ကန်းလို့ အဓိပ္ပာယ် ရပါတယ်။ အမှန်တော့ ဝါဆိုသင်္ကန်းလှူဖို့အချိန် သတ်မှတ်ချက် မရှိပါဘူး။ ဝါတွင်းမှာဖြစ်စေ ဝါပမှာဖြစ်စေ လှူကောင်း ပါတယ်။ ဥပမာ ဝါဆိုသင်္ကန်း ဆိုပြီး ဝါဆိုလမှာ မဟုတ်ဘဲ တပေါင်း တန်ခူး ဘယ်လ မဆိုမှာလည်း လှူကောင်းတယ်။ ကျောင်းတစ်ခုမှာ ဝါဆိုဝါကပ်တဲ့ သံဃာကို ရည်ညွှန်းပြီး လှူဒါန်းဖို့သာ အဓိကပါ။ ဝါဆို ဝါကပ်တဲ့ ရဟန်းကို ဝါကျွတ်ပြီးမှ လှူရင် ဖြစ်စေ၊ အဲဒီရဟန်းကို ဝါ ကျွတ်ပြီးမှ ဝတ်ရုံဖို့ ဝါတွင်း (ဝါဆိုနေတုန်း)မှာ လှူရင် ဖြစ်စေ ဝါဆို သင်္ကန်းပါပဲ (မဟာဝါဘာသာဋီကာ၊၆၁၃)။

သင်္ကန်းရထိုက်သူ

များသောအားဖြင့် ဝါမဆိုခင် လှူကြတဲ့ အတွက် ကျောင်းတိုက်မှာ ဝါဆို သီတင်းသုံးကြတဲ့ သံဃာတွေ ဝါဆိုတဲ့ နေ့မှာ သင်္ကန်းကို ခွဲဝေယူကြတယ်။ ဝါဆိုတဲ့ သံဃာကိုရည်မှန်းပြီး လှူတာဖြစ်လို့ အလှူခံတဲ့ သံဃာဟာ ဝါမကျိုးရဘူး။ သာရေးနာရေးကိစ္စမှတစ်ပါးမိမိဝါဆိုတဲ့ ကျောင်းမှ သို့မဟုတ် ကျောင်းတိုက်ဝင်း ပြင်ဖက်မှအခြားကျောင်းကို ခုနစ် ရက်ထက် လွန်အောင် ညအိပ် ခရီးသွားရင် ဝါကျိုးပါတယ်။ ဝါကျိုးရင် ဝါဆိုသင်္ကန်းကို အလှူမခံကောင်းဘူး။ ‘ဤကျောင်းမှာ ဝါတွင်းသုံးလ နေထိုင်ပါအံ့’လို့ ဝါဆိုလပြည့်နေ့မှာ ဝါမကပ်ခဲ့ရင်လည်း ဝါဆိုသင်္ကန်း အလှူမခံကောင်းဘူး (ဝိနယဂဏ္ဌ္ဌိဋ္ဌာနဝိနိစ္ဆယကျမ်း၊ စာ-၃၆၁)။ သောတာပန်လို

သောတာပန်လို ဂတိမြဲတဲ့ ကုသိုလ် ခုနစ်မျိုးရှိတယ်။ သရဏဂုံ တည်ရင်၊ ငါးပါးသီလမြဲရင်၊ စာရေးတံဆွမ်းလှူရင်၊ လဆန်းလဆုတ်မှာ ဆွမ်းလှူရင်၊ ဝါဆိုသင်္ကန်း လှူရင်၊ ရေတွင်းရေကန်လှူရင်၊ ကျောင်းလှူ ရင် အဲဒီလူဟာစူဠသောတာပန် (သောတာပန်အငယ်စား)ပါပဲ။ သေ ရင် သုဂတိ မြဲတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၄)။ ခြွင်းချက်က ဝါဆိုသင်္ကန်း လှူ ပေမယ့် လုယက်သူခိုး အရက်ချိုး ဆိုရင်တော့ အောက်ကိုပဲ ဆင်းမှာ ပါ။ ဝါဆိုသင်္ကန်းမကယ်နိုင်လောက်ပါဘူး။

ထုံးနည်း ညီစေ

နိုင်ငံရပ်ခြား တိုင်းပြည်များမှာ မြန်မာတွေ ဝါဆိုသင်္ကန်း ကပ်လှူကြပါတယ်။ ဝါဆိုသင်္ကန်း ဆိုတာ ရဟန်းသံဃာကို လှူတဲ့ ပစ္စည်းလို့ နားလည် ထားသင့်တယ်။ ရဟန်းသံဃာ တစ်ပါးစ နှစ်ပါးစသာရှိလို့ ဝါဆို သင်္ကန်းတွေ ပိုလျှံနေရင် ထိုဝါဆိုသင်္ကန်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အလှူဝတ္ထု (ဝါဆိုသင်္ကန်းအတွက် လှူဒါန်းတဲ့ အလှူငွေ)ကို ကျောင်းတိုက် ထိန်းသိ်မ်းစောင့်ရှောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး သံဃာတွေက ဂေါပကအဖွဲ့ကို စွန့် သို့မဟုတ် လွှဲအပ်ကြပါတယ်။ ပရိသတ်နည်းတဲ့ နေရာမှာ ဒီလိုမလုပ် ရင်လည်း ရပ်တည်ဖို့ ခက်ခဲတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓသာသနာ တိုးတက် စည်ပင်ဖို့ ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်လို့ ရဟန်းသံဃာရော အလှူရှင် ဒကာ ဒကာမတွေပါ ဝမ်းမြောက်သာဓုခေါ်ရုံပဲရပါတယ်။

၉၁။ ဗုဒ္ဓမှာ ဆရာမရှိ၊ မာရ်နတ်ဆိုတာ ဘာလဲ

သြဂုတ် ၅၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

(၁)ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားမှာ ဆရာငါးယောက်ရှိသည်ဟု ကြားဖူးပါသည်၊ ထိုဆရာငါးယောက်အကြောင်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

(၂)မာရ်နတ်အကြောင်းကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

(၃)သားပြွမ်းဆွမ်းဟူသည် အဘယ်ကိုခေါ်ပါသနည်း။

ဘာသာခြား မိတ်ဆွေတစ်ယောက် မေးသော မေးခွန်းဖြစ်၍ ဖြေ ကြားပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကျော်မှန်

-------------------

မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ ဆရာတွေ

မင်းသိဒ္ဓတ် မွေးတဲ့ နေ့မှာ လက္ခဏာဖတ်ကြတဲ့ ပုဏ္ဏားရှစ်ယောက်က လိုအပ်တာကို ညွှန်ကြားပြီး မင်းသားကို စောင့်ရှောက်ပေးကြတယ်။ သူတို့က ပထမဆရာ။ မင်းသားငယ်ကို ပညာသင်ပေးတဲ့ သဗ္ဗမိတ္တ အမည်ရှိတဲ့ ပုဏ္ဏားက ဒုတိယဆရာ။ ဘုရားလောင်း သံဝေဂရအောင် နိမိတ်ကြီးလေးပါးကို ပြပေးကြတဲ့ နတ်ဒေဝါတွေက တတိယဆရာ။ တတိယာရုပ္ပစျာန်ကို သင်ပေးတဲ့ ကာလာမအနွယ်ဝင် အာဠာရ ရသေ့ က စတုတ္ထဆရာ။ စတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်ကို သင်ပေးတဲ့ ရာမရဲ့သား ဥဒက ရသေ့ကတော့ ပဉ္စမဆရာ ဖြစ်ပါတယ် (မိလိန္ဒ၊၂၂၈)။ အဲဒီ ဆရာ ငါးမျိုးကို ဗုဒ္ဓမဖြစ်မီ မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ လောကီဆရာတွေလို့ မှတ်ပါ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်

ဗောဓိဉာဏ်ကို ရပြီးနာက် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတွေကို တရားဦးဟောဖို့ ရည် ရွယ်ချက်နဲ့ ဗုဒ္ဓဂယာက ဗာရာဏသီကို အကြွ လမ်းခရီး တစ်နေရာမှာ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ ဥပကအမည်ရတဲ့ ဂျိန်းဝါဒီ ပရိဗိုဇ်နဲ့ တွေ့တယ်။ ပရိဗိုဇ်ကဗုဒ္ဓကိုကြည့်ပြီး အိုကြည်ညိုစရာ ကောင်းလိုက်တာ၊ အသား အရေက ဝင်းနေတာပဲဆိုပြီး ‘အရှင်ဘုရားရဲ့ ဆရာက ဘယ်သူပါလဲ’ လို့ မေးတယ်။ အဲဒီတော့ဗုဒ္ဓက ‘နမေ အာစရိယောနတ္ထိ=င့ါမှာဆ ရာမရှိဘူး’လို့ ဖြေပါတယ်။ ဒါက အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရအောင် သင်ပေးတဲ့ ဗုဒ္ဓထက် လွန်ကဲထူမြတ်တဲ့ ဆရာမရှိ တာကို ရည်ရွယ်ပြီး မိန့်တော်မူတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဆရာမရှိဘဲ ကိုယ့်ဟာကို ထိုးထွင်း သိမြင်လို့လည်း ဗုဒ္ဓရဲ့ဂုဏ်တော် ကိုးပါးထဲမှာ ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ဆိုတဲ့ ဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တာပေါ့။

အာဠာရနဲ့ ဥဒက

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာအဖြစ်နဲ့ သစ္စာဓမ္မကို ရှာဖွေစဉ်မှာ ကာလာမအနွယ် အာဠာရနဲ့ ရာမရဲ့သား ဥဒကတို့ထံမှာ စျာန်တရားတွေကို သင်ယူဖူးတယ်။ ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက် ဗုဒ္ဓက သူတို့နှစ်ယောက်ကို ညွှန်းဆိုရာမှာ ‘ရဟန်းတို့၊ ကာလာမအနွယ် အာဠာရသည် ငါ၏ (ဗုဒ္ဓ၏) ဆရာဖြစ် လျက် မိမိ၏ (အာဠာရ၏) တပည့်ဖြစ်သော င့ါကို မိမိနှင့် အညီအမျှ ထား၏’လို့ မိန့်တော်မူပါတယ် (မ၊၁၊၂၇၁)။ ဒီတော့ ငါ့မှာ ဆရာမရှိဘူး ဆိုတာနဲ့ ဆန့်ကျင်နေသလားလို့ စဉ်းစားစရာပေါ့။ မဆန့်ကျင်ပါဘူး။ အခုစကားရပ်ကဗုဒ္ဓဖြစ်ဖို့ကြိုးစားတုန်း ဗုဒ္ဓလောင်းလျာအနေနဲ့ ဆရာ ဖြစ်ဖူးတာကို ရည်ရွယ်တာပါ။ ဒါပေမယ့် သူတို့နှစ်ယောက်ဆီက ရတဲ့ တရားနဲ့ ဗုဒ္ဓဖြစ်လာတာမှ မဟုတ်ဘဲ။ ဗုဒ္ဓဖြစ်ကြောင်း မဇ္ဈိမပဋိပဒါ ကျင့်စဉ်ဆိုတာက ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်သိတဲ့ တရားပါ။

မာရ်နတ်ဆိုတာ

‘မာရ်နတ်ဆိုတာ ဝသဝတ္တီနတ်ပြည်က နတ်သူပုန် တစ်ယောက်ပါပဲ။ သူက သူ့ရဲ့ နတ်ဘုံကို ကျူးကျော်လိုသူကို ကျူးကျော် နိုင်စွမ်း ရှိမယ် ဆိုရင် သတ်ပစ်တယ်၊ (ကျူးကျော်လိုပေမယ့်) မစွမ်းနိုင်သူကိုလည်း သေစေချင်တယ်။ အဲဒီလိုနတ်မျိုးပါ’ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀)။ ‘မာနတ်ဆို တာ ကာမာဝစရနတ်ပြည်ကို အစိုးရတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ ဗြဟ္မပါရိ သဇ္ဇာ ဘုံကိုတောင်အုပ်စိုးနိုင်စွမ်းရှိတယ် (ဇိနာလင်္ကာရဋီကာ၊၂၁၇)’။ ဗောဓိပင်အောက်မှာ

ဇာတကအဋ္ဌကထာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၃)နဲ့ ဗုဒ္ဓဝံသအဋ္ဌကထာ (ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၁၀)မှာ မာရ်နတ်ဟာ နဂါးဂဠုန်တွေပါတဲ့ စစ်တပ်ကြီးနဲ့ အတူ ကိုယ်တိုင်လည်း လက်မောင်းတစ်ထောင် ဖန်းဆင်း၊ ဂိရိမေခလာ အမည်ရှိတဲ့ နတ်ဆင် ပြောင်ကိုစီးပြီးဗုဒ္ဓဂယာမဟာဗောဓိပင်အောက်မှာဗုဒ္ဓအဖြစ်ကိုရောက် တော့မယ့် သူတော်စင် ဗုဒ္ဓလောင်းလျာကို လာရောက် နှောင့်ယှက် တိုက်ခိုက်ပေမယ့်မာရ်နတ်ထွက်ပြေးရပုံကိုသရုပ်ဖော်တယ်။ ကျမ်း ဂန်တွေမှာကမန်းကတန်း ပြေးရတဲ့ မာရ်နတ်ကြီးရဲ့ချိုင်းကြားကကျ ကျန်ခဲ့တဲ့ ဗေလုဝစောင်းကို သကြားမင်းက ကောက်ယူပြီး ပဉ္စသီခ နတ်သားကိုပေးပုံ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁)ထိအသေးစိတ်ဆိုပါတယ်။

အယူအဆတစ်မျိုး

အချို့ သုတေသီတွေက မာရ်နတ်က အဲဒီလို လာရောက်ပြီး တိုက်ခိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ ရှေးဦး ပါဠိတော်တွေရဲ့ အာဘော်နဲ့ မညီဘူးဆိုပြီး အဓိပ္ပာယ်တစ်မျိုး ယူလိုကြတယ်။ အင်္ဂလိပ်လူမျိုး ပါဠိပညာ ရှင် ရေးစ်ဒေးဗစ်က ‘နှစ်ပေါင်းများစွာ ဒုက္ကရစရိယကို ကျင့်ပြီးနောက် ဗောဓိဉာဏ်ကိုရခါနီးမှာ တစ်ချိန်က ထီးနန်းရဲ့သာယာပုံ၊ ကြွယ်ဝမှုနဲ့ အာဏာတို့ရဲ့ နှစ်သက်ဖွယ် ကောင်းပုံတွေ အတွေးထဲကို ဝင်လာရာ ကနေမိမိရှာဖွေနေတာဟာတကယ်ရှိရဲ့လားလို့ သံသယ ဖြစ်မိပေမယ့် အဲဒီည နေဝင်ချိန်မှာ အဲဒီ သံသယတွေကို အကြွင်းမဲ့ အောင်နိုင်ပြီး ဗောဓိဉာဏ်ကို ရသွားတယ်’ (၎င်းရေး၊ ဗြိတိသျှစွယ်စုံကျမ်း၊ ‘ဗုဒ္ဓ’ ဆောင်းပါးကိုဖတ်ပါ) လို့ ဆိုတယ်။

ဒီအယူအဆကိုပဲ အခြေခံဖွယ်ရှိတဲ့ အိန္ဒိယက ရေးတဲ့ ဗုဒ္ဓဝင် စာအုပ်ငယ်တစ်ခုမှာ ‘မင်းသိဒ္ဓတ်ဟာ တစ်ခါမှာတကယ်မရှိတာ အတွက် မိသားစုနဲ့ ထီးနန်းကို စွန့်ခဲ့မိလေသလားလို့ သံသယဝင်မိပေမယ့် မိမိ ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ လန်းဆန်းနေတဲ့ သစ်ပင် ပန်းမန်တွေ၊ ပျော်ရွှင် နေကြတဲ့ ကျေးငှက် သာရကာတွေဟာ သူတို့ကို အဲဒီလို ပျော်ရွှင် လန်းဆန်းစေတဲ့ ကမ္ဘာမြေရဲ့ မြင့်မြတ်တဲ့ သဘာဝအားဖြင့် တည်ရှိတဲ့ လျှိ့ဝှက်ချက်ကို သိနေကြတာပဲလို့ နားလည်သွားတဲ့ အတွက် သံသယ တွေ ပျောက်ပြီး ဒီလျှို့ဝှက်ချက်ကို တွေ့အောင်ရှာဖို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြု ဆုံး ဖြတ်ခဲ့တယ် (Gautama The Story of Lord Buddha, p. 50)’လို့ စာပန်းချီဖွဲ့ပြီး ရေးခြယ်ခဲ့ပါတယ်။

မာရ်ငါးမျိုး

မာရဆိုတဲ့ ပါဠိပုဒ်ကို ရှေးဟောင်းပါဠိတော် တော်တော်များမှာ ‘ခန္ဓာ ငါးပါး၊ ကိလေသာ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်စေတနာ ဆိုတဲ့ အဘိသင်္ခါရ၊ သေခြင်းတရား၊ ဒါတွေ အားလုံးကို ချုပ်ပြောရင် မွေးသေ စက်ဝန်းမှ မလွတ်နိုင်သေးတဲ့ လောကီခန္ဓာ သံသရာကို ရည်ညွှန်းတဲ့ ဝေါဟာရ ဖြစ်ပြီး မာရ်နတ်သားအနေနဲ့ ဖွင့်ဆိုတာက နောက်ကျတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပါဠိပညာရှင်တွေ အလိုအရ မာရ်နတ်အကြောင်းကို ဖော်ပြတဲ့ ပဓာနသုတ် (သုတ္တနိ၊၃၄၁)ရဲ့ ဒုတိယပိုင်းကိုတောင် နောက်မှထပ် ဖြည့်တာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ သူတို့ အလိုအရဆိုရင် မာရ တဇ္ဇနိယသုတ် (မ၊၁၊၄၀၇)စတဲ့ မာရ်နတ်သားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သုတ္တန် တွေကိုလည်း နောက်တိုးတွေလို့ ဆိုရမလိုပါပဲ။ ဒါကတော့ ဆွေးနွေး ရဦးမယ့်အကြောင်းအရာဖြစ်လို့ မစဉ်းစားတော့ဘူး။

ဆေတန်နဲ့ မတူဘူး

သို့ပေမယ့် ခရစ်ယန်တို့ရဲ့ Satan ကိုလည်း မာရ်နတ်လို့ ဘာသာ ပြန်လို့ အခုမာရ်နတ်ကို Satan နဲ့ တူတယ်လို့ တော့ ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်သူတွေကို မပြောမှားမိပါစေနဲ့။ Satan က ဘယ်တော့မှ မသေဘူး၊ အတောင်ရှိတယ်။ ဘုရားသခင် ဖန်ဆင်းထားတာ။ အခုမာရ်နတ် ကအတောင်မရှိဘူး၊ သေဦးမှာ။ လူနတ်တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်။ သားပြွမ်းဆွမ်း

မံသောဒနဆိုတဲ့ ပါဠိပုဒ်ကို ရှေးမြန်မာ ဆရာတော်ကြီးများက ‘အသား ရောပြွမ်း ဒံပေါက်ဆွမ်း’လို့ ဘာသာပြန်ပါတယ်။ သားပြွမ်းဆွမ်းဆိုတာ မံသောဒနကို ဆိုလိုတာဖြစ်နိုင်တယ်။

Why do what you will regret? Why bring tears upon yourself? Do only what you do not regret, and fill yourself with joy.

နောင်တရမယ့် အရာကို ဘာကြောင့် လုပ်မလဲ။ သင့်ကိုယ် သင် ဘာကြောင့် မျက်ရည်ကို သယ်ဆောင်မလဲ။ နောင်တ မရစေမယ့် အရာကိုလုပ်ပြီးချမ်းသာခြင်းနဲ့ ပြည့်ဝပါစေ။

၉၂။ အဓမ္မဝါဒီ မေးခွန်းကို သည်းခံပါ

သြဂုတ် ၁၀၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော်သံဃာတော်အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား၊

မကြာမီက ပြည်ပတွင် ထုတ်ဝေသော သတင်းစာတစ်စောင်မှာ ဓမ္မ ဆောင်းပါးကို တပည့်တော်ဖတ်မိပါသည်ဘုရား။ အဆိုပါ သတင်းစာပါ ဓမ္မဆောင်းပါးတွင် အောက်ပါအချက်များကို မရှင်းလင်းပါသဖြင့် ဖြေ ကြားပေးစေချင်ပါသည်။ ဆောင်းပါး၏ အစအလယ်အဆုံး သုံးပါးလုံး တွင် ခလုတ်တိုက်စရာတွေ အများကြီး ပါနေသော်လည်း တပည့်တော် မျက်စိ စပါးမွှေးစူးမိသော စာပိုဒ်တစ်ချို့ကိုသာ ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။ ထေရဝါဒီစစ်စစ်တို့ သို့လောဒွိဟ မဖြစ်စေ ရန် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏ မျက်နှာကိုသာကြည့်၍အဓိပ္ပာယ်မှန်ကိုကျမ်းဂန်နှင့်အညီဖော်ပြပေးပါ အရှင်ဘုရား။

၁။ ဘုံ ၃ ပါး သံသရာလည်၍ ရရှိသော၊ ထိုထိုဘဝများသည် ရိုးသား ဖြူစင် ယဉ်ကျေးမြင့်မြတ်သူဟူသော အရိယာသူတော်စင် (ဥတ္တရိမနုဿ)အဖြစ်ကို မရနိုင်သော၊ လူကိုဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ပိစေသော၊ မစင် ဘင်ပုပ်ကဲ့သို့စက်ဆုတ်ရွံရှာဖွယ်ဖြစ်သော၊ ကံကမွေးဖွေားပေးသော၊ ကံသာလျှင် အမိကံသာလျှင် အဖဖြစ်သောဘဝများဖြစ်ကြသည်။

၂။ ဒုက္ခအရကောက်ရာတွင် ကိုယ်စိတ်၂ ပါးဆိုင်ရာခံစားချက်အဆိုး များ (ဒုခမ)သည်အရိယသစ္စာထိုက်သော ဒုက္ခမဖြစ်နိုင်ပါ။ ကိလေသာ ကံ ဝိပါက်တို့ သံသရာလည်သော ပြုရပ်ဆိုး ပြုရပ်မှားများနှင့် ဖြစ်ရပ် ဆိုး ဖြစ်ရပ်မှားများ (ဒုက္ကရ) သည်သာ သံသာရဝဋ်ဒုက္ခဟု အရ ကောက်ယူသင့်ပါသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ခံစားချက် ကောင်း သော်လည်း ပြုရပ်မှားခဲ့လျှင် လူ့ငြိမ်းချမ်ေးရး ပျက်ပြားစေ နိုင်သော ကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။

၃။ ရူပ အရူပ ဘာဝနာများ ပွားများလျှင်လည်း ဝေဒနာကောင်းကို ပေးစွမ်းနိုင်ပါသည်။ သို့သော်ကာမသညာချို့တဲ့ မှုကြောင့်လူ့လိုအပ် ချက်များ မပြည့်မီတော့ဘဲ လောကကို စောင့်ရှောက်နိုင်စွမ်း မရှိသူ အဖြစ်ရရှိသဖြင့် လူမပြုသင့်သော ပြုရပ်မှားများပင်ဖြစ်ကြသည်။

၄။ သေပြီးနောင် အမိဝမ်းတွင် ပဋိသန္ဓေ နေရခြင်း ဒုက္ခကို ဇာတိ ဒုက္ခဟု ဖွင့်ဆိုလျှင် ခံစားချက် မကောင်းသော ဝေဒနာဒုက္ခသာ ဖြစ်ပါ မည်။ ဥပပတ္တိပဋိသန္ဓေအဖွင့်နှင့် ညှိကြည့်လျှင် အမိဝမ်းတွင် မေနေရ သဖြင့် ဇာတိဒုက္ခမှအလိုအလို လွတ်မြော်ကနေပါလိမ့်မည်။

၅။ လူ့ဗီဇခန္ဓာ၏ အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်းကို ဇရာ၊ သေဆုံးခြင်းကို မရဏ ကောက်ယူလျှင် ဘုရား ရဟန္တာတို့တွင် အသက်ရှင်နေစဉ် အတွင်း ဇရာမရဏဒုက္ခ မချုပ်ပါ။ ဝေဒနာမှားအရှိန်လျော့လာမှု၊ အရှိန်ကုန်ဆုံး မှုကို ဇရာ မရဏ ဒုက္ခ အရကောက်လျှင်မူ ဘုရား ရဟန္တာတို့တွင် အသက်ရှင် နေစဉ်အတွင်း ကိလေသာ ထကြွ လွန်ကျူး ကိန်အောင်း ခြင်း မရှိတော့သဖြင့် ဇရာ မရဏ ဒုက္ခ ချုပ်ကာ ဒုက္ခနိရောဓ ဆိုက် နေမည်ဖြစ်ပါသည်။

မောင်ပေါ်တင်

-------------------

သည်းခံပါ

မေးခွန်းမှာပါတဲ့ ကောက်နုတ်ချက်တွေကို အာရုံစိုက် လေ့လာကြည့် တဲ့ အခါ ၁၉၈၃ ခုနှစ်လောက်က အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဆုံးဖြတ်ခံထားရတဲ့ ဆူးလေဦးမြင့်သိန်းရဲ့ ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဆိုတာနဲ့ ဆင်တူနေ ကြောင်း သတိပြုလာမိပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို အဓမ္မဝါဒနဲ့ ပတ် သက်နေတဲ့ မေးခွန်းမျိုးတွေကို နောင်အခါ ဖြေကြားမည် မဟုတ်ပါ ကြောင်း ဝက်ဘ်ဆိုက် ဖန်တီးသူတွေကို အသိပေးလိုက်ပါတယ်။ ခု တစ်ကြိမ်တော့ မေးခွန်းမေးသူ စိတ်ချမ်းသာစေဖို့ ဖြေပေးလိုက်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

ထေရဝါဒ မဟုတ်

၁။ ဖော်ပြပါ ဝါကျထဲက ဝိသေသနပုဒ် ၇-ခုပါရှိရာမှာ ပထမဝိသေသနပုဒ် ‘ဘုံ ၃ ပါး သံသရာလည်၍ ရရှိသော’ကို (နောက် မှာရှိနေတဲ့ တစ်ချောင်းပုဒ်ကို ရိုက်မှား သို့မဟုတ် မလိုအပ်ဘဲ ထည့်တယ်လို့ ယူဆလျက်) ‘ထိုထိုဘဝများသည်’ နဲ့ တွဲပြီး အဓိပ္ပာယ်ဖော်ကြည့်ရင် ‘ဘုံ ၃ ပါး သံသရာလည်၍ ရရှိသော ထိုထိုဘဝများသည် ရိုးသား ဖြူစင်ယဉ်ကျေးမြင့်မြတ်သူဟူသော အရိယာသူတော်စင် (ဥတ္တရိမနုဿ) အဖြစ်ကို မရနိုင်သော ဘဝများဖြစ်သည်’လို့ ဖြစ်မယ်။ ဒီအဓိပ္ပာယ်မျိုး ဖြစ်ရင် ထေရဝါဒ မဟုတ်ဘူး။ ထေရဝါဒ အဓိပ္ပာယ်မှန်က ဒီလိုပါ ‘လူ့ ဘုံမှာရောက်နေတဲ့ စာဖတ်သူဟာ တကယ်ကျင့်ရင် ဒီဘဝမှာ ရဟန္တာ (ဥတ္တရိမနုဿ) ဖြစ်နိုင်တယ်။ နတ်တွေ ဗြဟ္မာတွေလည်း ဒီအတိုင်းပဲ။ အပါယ်ဘုံရောက်နေရင် တော့မဖြစ်နိုင်ဘူး။

တစ်ခြားစီပါ

၂။ ထေရဝါဒမှာအရိသစ္စာ ထိုက်သော ဒုက္ခမထိုက်သော ဒုက္ခရယ်လို့ ခွဲပြတာ မကြားဖူးပါဘူး။ ခန္ဓာကို ရရင် ဒုက္ခဆိုတာ ရှိတာပဲ။ လော ကမှာ ဒုက္ခတည်ရှိတယ် ဆိုတာကိုက သစ္စာတရားပါပဲ။ သုခဝေဒနာ (ကောင်းတဲ့ ခံစားမှု)ဟာ ဖောက်ပြန်သွားတဲ့ အခါ ဆင်းရဲခြင်းရဲ့ အကြောင်း ဖြစ်လို့ ဝိပရိဏာမဒုက္ခ။ ကာယိကဒုက္ခ စေတသိကဒုက္ခ နှစ် မျိုးက ခံစားမှု သဘာဝတူလို့ ဒုက္ခဒုက္ခ၊ ဥပေက္ခာဝေဒနာ (ကောင်း မကောင်းခံစားမှု)နဲ့ ကြွင်းတဲ့ သင်္ခါရတရားတွေကတော့ဖြစ်ပျက်တွေနဲ့ နှိပ်စက်ခံရလို့ သင်္ခါရဒုက္ခစသည်ဖြင့် ဒုက္ခတွေအမျိုးမျိုးရှိပြီး အဲဒါတွေ အားလုံးဟာ ဒုက္ခသစ္စာထဲမှာ ပါတယ် (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၃)။ ဘယ်ကျမ်း ဂန်ဘယ်တရားအသိနဲ့ ရတာလဲ။

ဘာမှ မဆိုင်ဘူး

၃။ ဒီစာပိုဒ်က ထေရဝါဒနဲ့ ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီး ဆန့်ကျင်တာကို အဘိ ဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းကိုသင်ဖူးတဲ့ ကိုရင် ငယ်ကလေးကအစ သိပါတယ်။ မဟာယာနတွေကဘုန်းကြီးတို့ ထေရဝါဒကို ကိုယ်ကျိုးဆန်တယ်၊ လောကကို မစောင့်ရှောက်ဘူးလို့ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်တာတွေကို သွားပြီး အမှတ်ရမိသေးတော့တယ်။

လွဲပြန်ပြီ

၄။ ဒီစာပိုဒ်ကလည်း ထေရဝါဒ မဟုတ်ပါဘူး။ ထေရဝါဒမှာ ပဋိသန္ဓေ နေပုံ ၃ မျိုး ပြဆိုတယ်။

၁၊ သံသေဒဇ = ရေပုပ် ငါးပုပ် စသည်မှာ သန္ဓေတည်တဲ့ ပိုးလောက်လို သတ္တဝါတွေ။

၂။ သြပပါတိက = ခန္ဓာ ကိုယ် အထင်အရှားဖြစ်သူတွေ (ကမ္ဘာဦးလူသားနဲ့ နတ်ဗြဟ္မာတွေ)။

၃၊ ဂဗ္ဘသေယျက = အမိဝမ်းမှာ ကိန်းတဲ့ သတ္တဝါတွေ (ဇလာဗုဇ = သား အိမ်မှာ သန္ဓေတည်တဲ့ လူ၊ ဝေလငါးစတဲ့ သတ္တဝါတွေနဲ့၊ အဏ္ဍဇ = ဥမှာ သန္ဓေနေတဲ့ ငှက်၊ မိကျောင်း စတဲ့ သတ္တဝါတွေ)။ ဘယ်လိုပဲ သန္ဓေနေနေခန္ဓာအသစ်ကိုရရင် ဇာတိဒုက္ခကိုရတာပဲ။

ဘယ်ကျမ်းဂန်မှာ ပါသလဲ

၅။ ဒီစာပိုဒ်ကလည်း ထေရဝါဒနဲ့ လုံးလုံးလျားလျား ဆန့်ကျင်ပါတယ်။ ဘုရား ရဟန္တာတွေမှာ အဝိဇ္ဇာ တဏှာဆိုတဲ့ ဒုက္ခရဲ့ ရင်းမြစ်တွေ ချုပ်ပြီး ဖြစ်လို့ ဇာတိအသစ်မရှိတော့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရပြီးခန္ဓာငါးပါးရဲ့ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗျာဓိနဲ့ မရဏဒုက္ခကို ခံစားရပါတယ်။ မြတ်စွာဘုရားဟာ တစ်ခါတစ်ခါ ခေါင်းကိုက်တယ် (အပဒါန၊၁၊၃၉)၊ ခါးလည်း နာတတ်တယ် (ပိဋ္ဌိမေ အာဂိလာယတိ၊ ဒီ၊၃၊၁၇၅)။ ဒါဟာဗုဒ္ဓမှာ ခန္ဓာငါးပါးရှိလို့ ပဲ။ ‘ဝေဒနာမှား အရှိန်လျော့လာမှု၊ အရှိန်ကုန်ဆုံးမှုကို ဇရာ မရဏ ဒုက္ခ အရကောက်’ယူ ရမယ်လို့ ဘယ်ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေမှမှ မဖွင့်ဆိုပါဘူး။

We are what we think. All that we are arises with our thoughts. With our thoughts, we make the world.

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့စိတ်ကြံဟာကျွန်ုပ်တို့ပါပဲ။ ကျွန်ုပ်တို့ဖြစ်နေတာအား လုံးဟာ စိတ်ကြောင့် ဖြစ်လာတာ။ စိတ်နဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ လောကကို ဖန်တီးပါတယ်။

၉၃။ အရှင်မဟာကဿပ၊ အလောင်းတော်ကဿပ

သြဂုတ် ၁၄၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

အရှင်မဟာကဿပမထေရ်ကြီး ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံကို သိလိုပါသည် အရှင် ဘုရား။ မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းမှာ အရှင်မဟာကဿပဟာ ပထမသံဂါယနာကို ဦးဆောင် တင်တော်မူပြီးနောက် သက်တော် ၁၂၀ မှာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ တော်မူကြောင်းသာ ပါရှိပြီး ဘယ်နေရာမှာ ဘယ်လို ပရိနိဗ္ဗာန်စံသည် မည်သူတွေက စျာပနဆောင်သည်ဟု မပြဆိုပါ။ မြန်မာနိုင်ငံ အညာက အလောင်းတော်ကဿပမှာ အရှင်မဟာကဿပ၏ အလောင်းတော် ဖြစ်သည်ဟုလည်းကြားဖူးပါသည်။ ဟုတ်ပါသလား အရှင်ဘုရားရှင်း ပြပေးစေချင်ပါသည်။

ဒေါ်သန္တာခင်၊ ခေတ္တဘန်ကောက်

-------------------

ပါဠိမှတ်တမ်း

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ မိမိရဲ့ နှစ်ထပ်သင်္ကန်းနဲ့ အရှင်မဟာကဿပရဲ့ နှစ်ထပ်သင်္ကန်းကို လဲလှယ် သုံးဆောင်တော်မူတယ် (သံ၊၁၊၄၂၀)။ အဲဒီလိုလဲတာဟာဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကမိမိမရှိတဲ့ နောက်အရှင်မြတ်အား သာသနာနဲ့ သံဃာကိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းဖို့ တာဝန်ပေးတဲ့ သဘော ပါ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၁)။ အရှင်မဟာကဿပဟာပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ (အတိတ်ဘဝတွေကို သိနိုင်ခြင်း)၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု (နတ်မျက်စိကဲ့သို့ မြင်နိုင် ခြင်း) စတဲ့ အညိညာဉ်တွေမှာဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်နဲ့ ထပ်တူစွမ်းရည်ရှိတယ် (သံ၊၁၊၄၁၃)။ အရှင်မြတ်ဟာ အရှင်အာနန္ဒာနဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အင်မတန် ခင် မင်တယ်။ ဒါကြောင့်အရှင်အာနန္ဒာ သက်တော်ကြီးလို့ ဦးခေါင်းမှာဆံ ပင်ဖြူနေချိန်မှာတောင် ‘ကုမာရက=ကောင်လေး’လို့ ခေါ်ဝေါ်ပြီးပြစ် တင်မှုတွေပြုဖူးတယ် (သံ၊၁၊၄၁၈)။ သက်တော်၁၂ဝရှည်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆)။ နှစ်ပေါင်း ၁၂၀ ပတ်လုံး အိပ်ရာပေါ်မှာ ကျောချပြီး ကျိန်း စက်တော်မမူဘဲနိသဇ္ဇဓုတင်ဆောက်တယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈)။

ဖော်ပြပါ ဖွင့်ဆိုချက် နှစ်ခုအရမူ မွေးကတည်းက ဓုတင်ဆောင်ရ မလိုဖြစ်နေ၍ယုတ္တိကိုစဉ်းပါကုန်။ ပါဠိတော်နဲ့ အဋ္ဌကထာမှတ်တမ်း တွေထဲကထူးခြားတာလေးတွေကတော့ဒါလောက်ပါပဲ။

အရှင်မဟာကဿပရဲ့ သွားတော်ဓာတ်တစ်ဆူကို သီဟိုဠ်မှာရှိတဲ့ ပဉ္စယောဇနလို့ ခေါ်တဲ့ အရပ် (ယခု ကိုလံဘိုနှင့် ဂေါလေမြို့ အကြားမှာ ရှိတဲ့ Bentota)က ဘီမတိတ္ထဝိဟာရမှာ ကျောင်းတိုက်မှာ ဌာပနာထားတယ် (စူဠဝံသ၊ အခန်း၈၅၊၈၀-၈၁ဂါထာ)။

မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ယုံကြည်ခြင်းကို ခံရပြီး ဗုဒ္ဓကိုယ်စား ဗုဒ္ဓသာသနာကို အခြေခိုင်အောင် ဆောင်ရွက်တော်မူတဲ့ တတိယသံဂါယနာ ဥက္ကဋ္ဌ အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်ကြီး ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပုံကို ပါဠိစာပေ မှတ် တမ်းတွေမှာ အပြည့်အစုံ မဖော်ပြတာကတော့ အတော်ကလေး ထူး ခြားပြီးစိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတာတော့သေချာတယ်။

သက္ကတမှတ်တမ်း

သက္ကတဘာသာနဲ့ ရေးထားတဲ့ အသောကဝဒါနကျမ်းနဲ့ ဒိဗျာဝဒါနကျမ်း တွေမှာတော့ အရှင်မြတ်ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံကို အနည်းအကျဉ်း ဖော်ပြတယ်။ ပထမသံဂါယနာတင်ပြီးတဲ့ အခါ အရှင်မဟာကဿပဟာ ဗုဒ္ဓအပ်နှင်းခဲ့ တဲ့ မိမိတာဝန်ကို ဆောင်ရွက်ပြီးပြီလို့ ဆင်ခြင်ပြီး ပရိနိဗ္ဗာန်စံဖို့ ဆုံး ဖြတ်ပါတယ်။ အရှင်မြတ်ဟာ ဓမ္မကို အရှင်အာနန္ဒာနဲ့ လွှဲအပ်ပြီး သံဝေ ဇနိယဌာနတွေကို ကြွပြီး နောက်ဆုံး ရာဇဂြိုဟ်မြို့ကို ကြွပါတယ်။ အဇာတသတ်ဘုရင်နဲ့ တွေ့လိုပေမယ့် ဘုရင် အိပ်စက်နေချိန်ဖြစ်လို့ ဘုရင်ကို မနှိုးလိုတာကြောင့် ကုက္ကုဋပါဒဂိရိတောင်ကို တစ်ပါးတည်း ကြွတော်မူတယ်။ ဗုဒ္ဓသက်တော် ထင်ရှားရှိစဉ်က အရှင်မြတ်နဲ့ လဲလှယ် ခဲ့တဲ့ နှစ်ထပ်သင်္ကန်းကို မေတ္တေယျဘုရားရှင်အား လွှဲအပ်ဖို့ တာဝန်ရှိ တဲ့ အတွက်ဂူတစ်ခုထဲမှာ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်ပြီး ‘ဤခန္ဓာကိုယ်သည် မေတ္တေယျဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူချိန်ထိ တည်ပါစေ’လို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြုလိုက် ပါတယ်။ မြေငလျင် တုန်လှုပ်ပြီး နတ်တွေက အရှင်မြတ်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ပေါ်မှာပန်းတွေနဲ့ သွန်းချပြီးနောက်တောင်ကြီးဟာအရှင်မြတ်ရဲ့ခန္ဓာ ကိုယ်ပေါ်မှာ ဖုံးအုပ်သွားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သင်္ကန်းကို လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ပြီးမှ အရှင်မြတ်ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူမယ်။

မကြာမီ အဇာတသတ်မင်းနဲ့ အရှင်အာနန္ဒာတို့ အရှင်မြတ်ကို ဖူး မြော်ဖို့ တောင်ပေါ်သို့ သွားရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ပိတ်ဖုံးနေတဲ့ တောင် တံခါး အနည်းငယ် ပွင့်လာလို့ အရှင်မဟာကဿပရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို တွေ့မြင်ကြရပါတယ်။ ဘုရင်က အရှင်မြတ်ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို စျာပန ပြု လိုပေမယ့် အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်မြတ်ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ မေတ္တေယျ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူသည်ထိ မပျက်မစီးတည်ရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်း မိန့်တော်မူလို့ မပြုဖြစ်ဘူး။ အဲဒီနောက် တောင်တံခါးကြီး ပြန်ပိတ်ဖုံးသွား ပြီး အဇာတသတ်နဲ့ အရှင်အာနန္ဒာတို့လည်း နေရာမှ ထွက်ခွာခဲ့ကြပါတယ် (Erienne Lamotte, History of Indian Buddhism, p. 206-207)။

တရုတ်အစဉ်အလာ

တရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ အစဉ်အလာအရ ကုက္ကုဋပါဒဂိရိတောင်ဟာ တရုတ် နိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်းတစ်နေရာမှာ ရှိတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အရှင် မြတ်ကို ကြည်ညိုကြတဲ့ တရုတ်ရဟန်းတော်တွေ အဲဒီတောင်မှာရှိတဲ့ အရှင်မြတ်ကို အဖူးအမြော် ကြွလေ့ရှိကြရာမှာ အရှင်မဟာကဿပရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို တင်ပလ္လင်ခွေလျက် ဖူးတွေ့ကြသူတွေ အများကြီးရှိပါ သတဲ့ (Ibid, p. 207)။

ပေါင်လောင် ရှင်ကဿပ

‘ရန်မန် ငထွေးကို အမှုတော် ကုံတွင်ပေသည်ဟု အားရတော်မူ၍ အနန္တပစ္စည်း ဟူသောအမည်နှင့် ဆုလပ်ပေးတော်မူ၏၊ တိုင်းစွန်ပြည်နား ခိုးသားဓားမြ သူပုန်သူကန်ရှိရာ စေတော်မူတိုင်း အောင်ဘန်များ၍ ရ သည့် ဆုလပ်များနှင့်ရှင်ကဿပတွင်သောပေါင်လောင်ရှင်ကိုဆရာပြု ၍ဘုရားသိမ်ကျောင်းကောင်းမှုအလှူကံပည်းစာရင်းများကိုလျှောက် ဆက်လျှင် ပစ္စုပ္ပန်သံသရာ အကျိုးကိုများစွာဆောင်ပေသည်ဟု အနန္တ သူရိယ အမည်နှင့် သမီးတော် ကျောင်းတော်သည် နှင့် ဆောက်နှင်း တော်မူ၏ (တွင်းသင်းသစ်၊ တ-တွဲ၊ စာ-၁၃၀)။

ပေါင်လောင် ရှင်ကဿပဟာ ထီးလင်းမြို့စီရင် စု ပေါင်လောင်ရွာ ဇာတိဖြစ်ပြီး ပုဂံမြို့တောင်ဖက်ခရီးတစ်တိုင်ကျော်ကွာမှာရှိတဲ့ တောရ ကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးတယ် (ပိဋကတ်တော်သမိုင်း၊ စာကိုယ်အမှတ်၊ ၃၃၀)။ စစ်ကိုင်းခရိုင်၊ မြောင်နယ်ရှိ ရွှေပေါင်လောင် ဘုရားကျောက်စာ အရ မြောင်မြို့နယ်၊ ကျောက်ရစ်ရွာဇာတိ၊ သက္ကရာဇ် ၅၃၀ ဖွား၊ ငယ် မည် ‘ငပေါင်လောင်သင်’ဖြစ်တယ်။

ပေါင်လောင်အရပ်မှာ သာသနာပြုစဉ် ပေါင်လောင်လူမျိုးတို့ ရိုသေ ကိုင်းညွတ်ခံရလို့ ‘ပေါင်လောင်ရှင်’လို့ တွင်တယ်။ သီဟိုဠ်နိုင်ငံ အနှံ့ အပြားသို့ ဘုရားဖူးကြွပြီး သီဟိုဠ်မှ ဓာတ်တော် ၃၇-ဆူနှင့် မေးရိုး တော်တစ်ဆူ ပင့်ခဲ့လို့ အဲဒီဓာတ်တော်တွေကို ဌာပနာပြီး အထက် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခွင်မှာ ဘုရားစေတီတွေ တည်တယ်။ မိမိ ဘုရားတည် ထားတဲ့ အရပ်တွေမှာ လှည့်လည် သီတင်းသုံးတယ်။ (ဇာတကပါဠိ နိဿယနိဒါန်း၊ စာ-၁၀)။

ပေါင်လောင် အရှင်ကဿပဟာ ပုဂံခေတ်က ရဟန္တာအဖြစ် ထင် ရှားခဲ့တဲ့ ဆရာတော်ပါ။ ဤအရှင်သီဟိုဠ်ကိုကြွတဲ့ အခါနတ်သိကြား တို့က ကျားယောင်ဖန်ဆင်ပြီး ပို့ပေးတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ သင်္ဘောနဲ့လည်း ကြွတယ်။ သင်္ဘောစီးသွားစဉ် တစ်ခါမှာတော့ ပင်လယ်ထဲမှာ သင်္ဘောမရွေ့ဘဲရပ်နေလို့ ‘မသူတော် ပါချေပြီ’ဆိုပြီး (ဒီအဆိုဟာအချို့ဇာတကမှာပါတာနဲ့ တူနေတယ်)မဲချတော့အရှင်ကဿပကိုပဲသုံး ကြိမ်ကျလို့ သင်္ဘောပေါ်က ပစ်ချတဲ့ အခါ မထေရ်ကို မိကျောင်းကြီး တစ်ကောင်က ကျောကုန်းပေါ်တင်ပြီး သီဟိုဠ်သို့ အရောက်ပို့ပေးတယ်။

ပေါင်လောင်ကဿပ သီဟိုဠ်ကျွန်းမှာ လှည့်လည်စဉ် မျက်မမြင် ဘီလူးတွေကို မေတ္တာရေချမ်းနဲ့ မျက်စိအလင်း ရစေတယ်။ ဒါကြောင့် ဘီလူးတို့က ငရမန်၊ ငတင်ကျည်းအမည်ရှိတဲ့ ဘီလူးညီနောင်ကိုဆရာ တော်အား လှူလိုက်တယ်။ ဆရာတော်အပြန်မှာ သီဟိုဠ်က မဟာစေတီ ပုံ၊ လောဟပါသာဒ (ကြေးပြာသာဒ်)ပုံ၊ ဓာတ်တော်မွေတော်၊ မဟာဗော ဓိ ညောင်စေ့တွေ မြန်မာပြည်ကို ယူခဲ့တယ်။ ပေါင်လောင် အရှင် ကဿပမထေရ်ဟာ နရပတိစည်သူ မင်းကြီးရဲ့ ဆရာပြု ကိုးကွယ်ခံရတယ် (သာသနာလင်္ကာရစာတမ်း၊ စာ- ၁၁၄)။

ဒီအရှင်ဟာ ၁။ ခုဒ္ဒသိက္ခာနိဿယဟောင်း (ပိဋကတ်တော်သမိုင်း၊ စာကိုယ်အမှတ်၊၇၆၀) ၂။ သဟဿရံသီ ခေါ်တဲ့ ဗောဓိဝင်ဋီကာကျမ်း တွေကို ရေးခဲ့တယ် (ယင်း၊၃၃၀)။ ဗောဓိဝင်ဋီကာ နိဂုံးအရ နရပတိ စည်သူမင်းရဲ့ သားတော် သီခဝိဇယမင်းက ယင်းဋီကာကို သက္ကရာဇ် ၅၆၅-ခု ပေရွက်ပေါ်မှာ ရေးတင်တယ်။ ပုဂံမြို့ တောင်ဘက် တစ်တိုင် ကျော် ကွာဝေးတဲ့ တောရကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးစဉ် ခုဒ္ဒသိက္ခာ အဋ္ဌ ကထာနိဿယကိုစီရင် ခဲ့ကြောင်း ကဿပကျောင်း ကျောက်စာမှာ ဆိုတယ် (မဟာဒွါရနိကာယသာသနဝံသဒီပနီ၊ စာ၊၉၂)။

‘မဟာဒွါရနိကာယ သာသနဝံသဒီပနီ’ကျမ်း အဆိုကို အခြေခံပြီး ပေါင်လောင်ရှင်ကဿပနဲ့ ပတ်သက်ဖွယ်ရှိတဲ့ ပုဂံကျောက်စာအချို့ကို လေ့လာကြည့်တဲ့ အခါ ပိဋကတ် အလွန် တတ်ကျွမ်းသူ၊ ဘုရင်တွေ မှူး မတ်တွေ ကြည်ညို ကိုးကွယ်ခံရသူ၊ ပုဂံမင်း (သက္ကရာဇ် ၅၇၇ မှာ ဖြစ်လို့ နားတောင်းများမင်း ဖြစ်ဖွယ် ရှိတယ်)က အတန်တန်ပင့်လို့ ပုဂံကို ကြွရောက်ပြီး ဘုရင်ခံစားနေရတဲ့ ရောဂါကို ပျောက်အောင် ကုသပေးတဲ့ အတွက် ဘုရင်က ထီးဖြူဆောင်းပြီး ပူဇော်ခံရသူ၊ တော ကျောင်းဂိုဏ်းကိုစတင်တည်ထောင်သူအဖြစ်တွေ့ရကြောင်းပါ။

တောင်ငူမြို့၊ မြို့ထောင့်ကျောင်း ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တသီရိသံဝရထေရ် ရေးစီရင် တဲ့ အလောင်းတော်ကဿပသမိုင်းကျမ်းအရ သက္ကရာဇ် ၇၆၃ ခုနှစ် နန်းတက်တဲ့ ရွှေနန်းစံပထမင်းခေါင်းကြီး လက်ထက် တောင် ကြားရွာ ဇာတိလို့ ဆိုတယ်။ သီဟိုဠ်မှာပညာသင်ယူ တတ်မြောက်ပြီး ပြန်ရောက်တဲ့ အခါ ချင်းတွင်းမြစ်ရဲ့ အရှေ့ဖက်ကမ်း ရွှေလှေအရပ်မှာ စာပေ ပို့ချခဲ့ကြောင်းသိရတယ်။

အလောင်းတော်ကဿပ

တစ်ခါသော် မြင်းမူတောကျောင်းမှ အမြင့်တောကျောင်း၊ တုံတော ကျောင်းမှ ဖြတ်၍ ယောနယ်ဖက်သို့ သာသနာပြုကြွအသွား ပုံညာတောင်နှင့် မဟူတောင်တို့ဆုံရာ ယခုအလောင်းတော်ကဿပနေရာမှာ ပေါင်လောင်ကဿပအရှင်မြတ် ပျံလွန်တော်မူတယ်။ အနီးအနား ရွာသားများ၊ ကိုးကွယ်သူ ဒါယကာများက ကောင်းစွာ သင်္ဂြိုဟ်ကြပြီး အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ကိုယ်စားပုံတော်အလောင်းတော်သဏ္ဌာန် တည် ထားကိုးကွယ်ရာမှ အလောင်းတော်ကဿပလို့ ဝေးနီးအနှံ့ ကျော်စော လာတယ် (ဇာတကပါဠိနိဿယနိဒါန်း၊ စာ-၁၂)။

ဒါကတော့ ဘုန်းကြီး လေ့လာမိသလောက်ပါပဲ။ အလောင်းတော် ကဿပနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သမိုင်းအဆို ကွဲလွဲမှုတွေ ရှိတယ်။ ပြည့်ပြည့် စုံစုံနားလည်ဖို့ဆိုရင် ဆက်လက်ပြီး ရှာဖွေလေ့လာဖတ်ရှုသင့်ပါတယ်။

သုံးသပ်ချက်

ဓုတင်ဆောင်ဧတဒဂ်ရ အရှင်မဟာကဿပဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ အလွန် ထင်ရှားတယ်။ ထင်ရှားသူတွေရဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေမှာ အံ့သြဖွယ် ဖြစ်ရပ် ဆန်းတွေ ပါနေလေ့ရှိ တတ်တယ်။ အရှင်မဟာကဿပ အစစ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံဗီဟာပြည်နယ်တစ်နေရာမှာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။

တရုတ်နိုင်ငံက အရှင်ကဿပနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပေါင်လောင် အရှင်ကဿပတို့က အဂ္ဂသာဝကကြီးအရှင်မဟာကဿပနဲ့ ပတ်သက် နိုင်ဖွယ် မရှိပါဘူး။ အင်း၊ ပေါင်လောင် အရှင်ကဿပဟာ ပုဂံခေတ်က ရဟန္တာအနေနဲ့ အလွန် ထင်ရှားတဲ့ ဘုရင် ကိုးကွယ်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လို့ ထူးဆန်း ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ အတူ နောင်အခါ အလောင်းတော်ကဿပ ဖြစ် လာတယ်ဆိုရင်တော့ မငြင်းသာပါဘူး။

ဆုံးလယ် စစွန်းထပ်လျက်ပြွမ်းကြိုးလွန်းပမာ ရုပ်ခန္ဓာ။

အစအဆုံး သီဆက်ကုံး ရွဲလုံးပမာ နာမ်ခန္ဓာ။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း၊ စာ-၁၄၁)

၉၄။ သိကာစွန့် ခေတ်ပုဒ်ကြောင့် သရဏဂုံမပျက်

သြဂုတ် ၂၄၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဆန်ဖန်ရန်စ္စကိုမှာ နေတဲ့ တပည့်တော်၏ မိတ်ဆွေတစ်ယောက် ပြီးခဲ့ တဲ့ နွေရာသီက ကျောင်းတကျောင်းမှာ ၅ ရက်ကြာ ဒုလ္လဘရဟန်း ပြု ခဲ့ပါသည်။ လူထွက်ရန် သိက္ခာချသည့်အခါ ‘ဘုရားကို စွန့်ပါ၏၊ တရားကို စွန့်ပါ၏၊ သံဃာကို စွန့်ပါ၏’ဟု ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်က တိုင် ပေးသည်ကို လိုက်ဆိုရသည်ဟု ဆိုပါသည်။ မိသားစုကို စောင့်ရှောက် ရန် ရဟန်းဘဝမှ လူ့အဖြစ်ကို ပြန်သွားခြင်းသာဖြစ်ပြီး ဘုရား တရား သံဃာကို စွန့်ခြင်း မဟုတ်ပါကြောင်း ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်အား လျှောက်သော်လည်း ဆရာတော်က ‘ကျုပ်ခိုင်တဲ့ အတိုင်းပဲ ဆိုစမ်းပါ’ ဟုသာ ပြန်ပြောကြောင်း သိရပါသည်။ ဘာသာတရား ကိုင်းရှိုင်းသူ တပည့်တော်ရဲ့မိတ်ဆွေမှာသရဏဂုံပျက်ပြီ အထင်နှင့်စိတ်မကောင်း ဖြစ်နေပါသည် ဘုရား။ သို့ဖြစ်ပါသဖြင့် သိက္ခာချလျှင် သရဏဂုံ ပျက် မပျက် မေတ္တာကရုဏာဖြင့် ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အောင်ရဲကျော်

-------------------

မလိုအပ်ဘဲ ချဲ့တယ်လို့ တော့အပြစ်မတင်ပါနဲ့။ သိက္ခာတင်ပုံကို အမြွက် လောက်ပြလိုက်ရင် သိက္ခာချပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးပိုမိုပြည့်စုံစွာ နားလည် သွားမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ သည်းခံပြီး ဖတ်ကြည့်ပါ။ ဖတ်ပြီးရင် သရဏဂုံ ပျက်မပျက် လုံးဝ ရှင်းလင်းသွားရုံမက ဆင်ခြင်စရာလည်း ရသွားပါလိမ့်မယ်။

သိက္ခာတင် ပဉ္စင်္ဂ

ရဟန်းဘဝနဲ့ သီလသိက္ခာပုဒ်တွေကို ဆောက်တည်နိုင်အောင် အခြား သံဃာတွေကဆောင်ရွက်ပေးတာကိုသိက္ခာတင်တယ်လို့ နားလည်ပါ။ သိက္ခာတင်ပြီးရင် ရဟန်းဖြစ်သွားတာပဲ။ သိက္ခာတင်ရာမှာ ‘ဝတ် ဉတ် ကမ္မဝါ ပရိသာ သီမာ သမ္ပတ္တိ’ ဆိုတဲ့ အင်္ဂါငါးချက်ပြည့်စုံရတယ်။

၁။ ဝတ်=ဝတ္ထု=သိက္ခတင်မယ့်ပဉ္စင်းလောင်းဟာအသက်၂၀ ပြည့်ခြင်း၊ မိဘတွေခွင့်ပြုခြင်း၊ နူနာရောဂါ မရှိခြင်းစတဲ့ အရည်အချင်းတွေပြည့်မီရမယ်။

၂။ ဉတ်=ဉတ္တိ=ဉတ် (သံဃာကိုသိစေခြင်း)တစ်ကြိမ်နဲ့ ကမ္မဝါစာ (ပြန်တမ်း=ကြေညာချက်)သုံးကြိမ်၊ ပေါင်းလေးကြိမ် ရွတ်ဖတ်ပြီး ရဟန်းခံရမယ်။

၃။ ကမ္မဝါ=ကမ္မဝါစာကိုဖတ်ဆဲမှာ ပုဒ်ပါဌ်ကိုကျော်ဖတ်တာ၊ မပီ မသဖတ်တာမျိုးမဖြစ်ရ။

၄။ ပရိသာ=အာပတ်စင်ကြယ်တဲ့ ရဟန်းစစ်အနည်းဆုံးငါးပါးဟာ နှစ်တောင်ထွာအတွင်းမှာရှိနေရမယ်။

၅။ သီမာ=ရဟန်းခံတဲ့ သိမ်ဟာဝိနည်းနဲ့ ညီတဲ့ သိမ်ဖြစ်ရမယ်။

သိက္ခာချ ဆဠင်္ဂ

သိက္ခာချဆိုတာ တင်ထားတဲ့ (= ရဟန်းအဖြစ်နဲ့ ကျင့်သုံးနေတဲ့) သိက္ခာပုဒ်တွေကို ပြန်စွန့်တာ။ နည်မှန်လမ်းကျ သိက္ခာချမှ လူပြန်ဖြစ်တယ်။ သင်္ကန်းအစား ပုဆိုးသို့မဟုတ်ဘောင်းဘီကိုလဲဝတ်လိုက်ရုံနဲ့ လူပြန်ဖြစ်မသွားဘူး။ ‘စိတ် ခေတ် ကာလ ပယောဂနှင့် ပုဂ္ဂလ ဝိဇာ ဤခြောက်ဖြာသိက္ခာကျကြောင်းတည်း’လို့ အင်္ဂါခြောက်ချက်ရှိတယ်။

၁။ စိတ်=သိက္ခာကိုချလိုစိတ်သို့မဟုတ် လူထွက်လိုစိတ်အမှန် တကယ်ရှိမှသိက္ခာကျတယ်။ ကိုယ့်ဆန္ဒ မပါဘဲတစ်စုံတစ်ဦးက အာဏာနဲ့ ခြိမ်းခြောက်ပြီးသိက္ခာချခိုင်းလို့ သိက္ခာမကျဘူး။

၂။ ခေတ်ဆိုတာကိုပြီးမှ သီးသန့်ရှင်းပြမယ်။

၃။ ကာလ=သိက္ခာကိုစွန့်ပါ၏လို့ ပစ္စုပ္ပန်ကာလနဲ့ သိက္ခာချရတယ်။ သိက္ခာချရင် ကောင်းမှာပဲ၊ သိက္ခာချပြီးပြီ၊ ချမယ်လို့ မလုပ်ရဘူး။

၄။ ပယောဂ=သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏လို့ နှုတ်ကဆိုမှသိက္ခာကျတယ်။ ဘယ်ဘာသာစကားကိုမဆိုအသုံးပြုနိုင်တယ်။ လက်ဟန်ခြေဟန် နဲ့ ဖြစ်စေ စာရေးလို့ ဖြစ်စေ သိက္ခာမချကောင်းဘူး။

၅။ ပုဂ္ဂလ=သိက္ခာချရာမှာသိက္ခာချသူရော၊ သက္ခာချခံပုဂ္ဂိုလ်ပါ မရူးသွပ်သူစိတ်မှန်သူအရွယ်ရောက်နားလည်နိုင်သူဖြစ်ရတယ်။ လူထံမှာဖြစ်စေ ရဟန်းထံမှာဖြစ်စေ သိက္ခာချနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ဆင့်စေလွှတ်ပြီး မလုပ်ရ၊ ကိုယ့်ရှေ့မှာရှိနေရမယ်။

၆။ ဝိဇာ (ဝိဇာနန)=သိက္ခာချသူဆိုနေတဲ့ ခေတ်ပုဒ်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို သိက္ခာချခံပုဂ္ဂိုလ်က ထိုသူဆိုနေဆဲမှာ စကားလုံးတိုင်းကိုချက် ခြင်းနားလည်ရမယ်။

ခေတ်ပုဒ်များ

ခေတ်ပုဒ်ဆိုတာ သိက္ခာချဖို့ ဆိုရတဲ့ စကားလုံးတွေ သို့မဟုတ် ဝါကျတွေကိုပြောတာ။ ခေတ်ပုဒ် ၂၂မျိုးရှိတယ်

ဗုဒ္ဓံပစ္စက္ခာမိ =ဘုရားကိုစွန့်ပါ၏၊

ဓမ္မံပစ္စက္ခာမိ =တရားကိုစွန့်ပါ၏၊

သံဃံပစ္စက္ခာမိ =သံဃာကိုစွန့်ပါ၏၊

သိက္ခံပစ္စက္ခာမိ =သိက္ခာကိုစွန့်ပါ၏၊

ဝိနယံပစ္စက္ခာမိ =ဝိနည်းကိုစွန့်ပါ၏၊

ပါတိမောက္ခံပစ္စက္ခာမိ =ပါတိမောက်ကိုစွန့်ပါ၏၊

ဥဒ္ဒေသံပစ္စက္ခာမိ =ဥဒ္ဒေသကိုစွန့်ပါ၏၊

ဥပဇ္ဈာယံပစ္စက္ခာမိ =ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကိုစွန့်ပါ၏၊

အာစရိယံပစ္စက္ခာမိ =စာသင်ဆရာကိုစွန့်ပါ၏၊

သဒ္ဓိဝိဟာရိကံပစ္စက္ခာမိ =အတူနေတပည့်ကိုစွန့်ပါ၏၊

အန္တေဝါသိကံပစ္စက္ခာမိ =အနီးနေတပည့်ကိုစွန့်ပါ၏၊

သမာနုပဇ္ဈာယကံပစ္စက္ခာမိ =ဥပဇ္ဈာယ်တူရဟန်းကိုစွန့်ပါ၏၊

သမာနာစရိယကံပစ္စက္ခာမိ=စာသင်ဆရာတူရဟန်းကိုစွန့်ပါ၏၊

သဗြဟ္မစာရိံပစ္စက္ခာမိ =သီတင်းသုံးဖော်ကိုစွန့်ပါ၏၊

ဂိဟီတိမံဓာရေဟိ =တပည့်တာ်အားလူဝတ်ကြောင်ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ၊

ဥပါသကောတိမံဓာရေဟိ =ဥပါသကာဟူ၍မှတ်တော်မူပါ၊

အာရာမိကောတိမံဓာရေဟိ=ကျောင်းအရာမ်စောင့်ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ၊

သာမဏေရောတိမံဓာရေဟိ=သာမဏေဟူ၍မှတ်တော်မူပါ၊

တိတ္ထိယောတိ မံဓာရေဟိ =ဘာသာခြားဟူ၍မှတ်တော်မူပါ၊

တိတ္ထိယသာဝကောတိ မံဓာရေဟိ=ဘာသာခြားဆရာတို့၏ တပည့်ဟူ၍မှတ်တော်မူပါ၊

အသမဏောတိ မံဓာရေဟိ =ရဟန်းမဟူတ်သူဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ၊

အသကျပုတ္တိယောတိမံဓာရေဟိ =တပည့်တော်အားသကျ သာကီနွယ်မဟုတ်သူဟူ၍မှတ်တော်မူပါ။

အဲဒီ၂၂မျိုးထဲကအချို့ကိုသို့မဟုတ် တစ်ခုခုကိုဆိုရုံနဲ့ ပြဆိုပြီးအင်္ဂါ ခြောက်ချက်နဲ့ ညီရင် သိက္ခာကျတယ်။

သရဏဂုံနဲ့ မဆိုင်

လူထွက်တယ်ဆိုတာနဲ့ သိက္ခာချတယ်ဆိုတာ အဓိပ္ပာယ် အတူတူပါပဲ။ သိက္ခာချဖို့ ခေတ်ပုဒ်ကို ရွေးချယ်ရာမှာ ကိုယ်သိရင် ကိုယ့်ဟာကိုယ် ရွေးနိုင်တယ်။ ကိုယ်မသိရင် သိက္ခာချခံ ပုဂ္ဂိုလ်က ရွေးပေးနိုင်တယ်။ မိမိဟာ လူထွက်ပြီးရင် ဗုဒ္ဓဘာသာအဖြစ်မှ ပြောင်းသွားမှာ မဟုတ်လို့ ‘ဘုရားကို စွန့်ပါ၏၊ တရားကို စွန့်ပါ၏’ စတဲ့ ခေတ်ပုဒ်မျိုးတွေနဲ့ ‘ဘာ သာခြားဟူ၍ မှတ်။ ဘာသာခြား ဆရာတို့၏ တပည့်ဟူ၍ မှတ်’စတဲ့ ခေတ်ပုဒ်မျိုးတွေကို သုံးစရာမလိုဘူး သို့မဟုတ် မသုံးသင့်ဘူးလို့ ထင် ပါတယ်။ အကယ်၍ အဲဒီခေတ်ပုဒ်တွေကို အသုံးပြုမိရင်တောင် သိက္ခာ ချသူဟာ ရဟန်းအဖြစ်ကို စွန့်ရုံကလွဲပြီး သရဏဂုံ မပျက်နိုင်ပါဘူး။ စိတ်သာရှင်စောဘုရားဟော မဟုတ်ပါလား။

ဘုန်းကြီးသာဆိုရင် ကြည်ညိုသူတွေရဲ့သဒ္ဓါတရားကိုစောင့်တဲ့ အနေနဲ့ ‘သိက္ခာကို စွန့်ပါ၏။ တပည့်တော်အား လူဝတ်ကြောင်ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ။ တပည့်တော်အား လူဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ’ ဆိုတဲ့ ခေတ်ပုဒ်တွေကိုရွေးပေးမှာပဲ။

အနုသာသနီ (ဆုံးမစကား)

ရတဲ့ အချိန်ကလေးမှာ အိမ်ရာတည်ထောင်လူ့ဘောင်ကို ခေတ္တခဏခွာ ရှောင်ပြီး ပဗ္ဗဇိတဒုလ္လဘ အဖြစ်ကိုရယူကြတဲ့ ကြည်ညိုသူဥပါသကာ တွေအနေနဲ့ ရဟန်းပြုနေစဉ်မှာ ဖြစ်စေ၊ ရဟန်းပြုပြီးနောက်မှာ ဖြစ်စေ စိတ်ချမ်းချမ်းသာသာ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ပြီးတော့ ခုနစ်ရက်ဆယ်ရက် ရဟန်းပြုပြီးနောက် လူထွက်တဲ့ အခါ (ယတြာချေရုံ၊ ပူဗျာငြိမ်းရုံ၊ ဂေါက် သီးရိုက်ပြီး မိတ်ဆွေရှာသလို စုပေါင်း ရဟန်းခံပွဲမှာတွေ့နိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ ဆရာဝန်တွေ အင်ဂျင်နီယာတွေနဲ့ အတူ မိတ်ဆွေရရုံ၊ အရက် ဘိန်း ဆေးဖြတ်ရုံ၊ ရောဂါသက်သာရုံရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ရဟန်းပြုတာ မဟုတ် ခဲ့ရင်) မှန်ကန်သေချာတဲ့ ဘာသာရေး ဗဟုသုတ တစ်ခုခုလည်း လူ့ ဘဝကို ပါလာသင့်တာပေါ့။ နို့မဟုတ်ရင် ကုယ်သိုလ် ရတယ် ဆိုတာ လောက်ပဲ ရှိလို့ အချိန်ကုန်လူပန်းတာအတွက်အမြတ်နည်းမှာပေါ့။

ဒါကြောင့် ရဟန်းမပြုခင်မှာ မိမိအား ဘာသာရေး ဗဟုသုတတွေကို ကောင်းမွန် မှန်ကန်စွာ သင်ကြားပေးနိုင်တဲ့ ပိဋကတ် အရည် အချင်းရှိတဲ့ ရဟန်းသံဃာ ဆရာကောင်းကို ရွေးချယ် ဆည်းကပ်မိဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။

၁။ ယတြာချေ ပူဗျာဝေ မိတ်ဆွေဆေးရောဂါ။

၂။ မကထိုထက် ကြည်လေးနက်ကိုယ့် တွက်ကျန်သင့်တာ။

၃။ ထေရ်ရှင်သံဃာ ပညဝါ ဖွေရှာဆည်းကပ်ရာ။

၄။ ကုသိုလ်လည်းရ အမြတ်ရ ပြုကြပဗ္ဗဇ္ဇာ။

ဥသြတို့မှာအသံ သာယာခြင်းသည်ပင်အား၊ လူယုတ်မာတို့မှာ ကောက်ကျစ်ခြင်းသည်ပင်အား။

၉၅။ ကျမ်းဂန်လာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ အပြစ်များ

စက်တင်ဘာ ၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော်များဘုရား၊

ကာမေသုမိစ္ဆာစာရနှင့်စပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ အကျယ်ဟောကြားချက် ပါသည့် သုတ္တန်အမည်နှင့် မြန်မာပြန်ကို သိလိုပါသည်။ ဖြစ်နိုင်လျှင် ယင်းသုတ္တန်၏ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ကိုပါ ရလိုပါသည်။ အရှင်ဘုရားတို့ ဘာသာပြန်ပေးနိုင်လျှင် ပြန်ပေးစေလိုပြီး ဘာသာပြန်ပြီးသား ရှိလျှင်လည်း ရနိုင်သည့်နေရာကို ညွှန်းပေးစေလိုပါသည်။ လက်မထပ်မီနှစ် ဦးသဘောတူ ကာမဆက်ဆံပါက နှစ်ဦးလုံး ကာမေသုကံ မြောက် မမြောက်လည်း သိလိုပါသည်။ ယင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မြတ်စွာဘုရား မည်သို့ဟောကြားပါသနည်း။

ရိုသေလျက် ဝေယံဘုန်း

-------------------

နှစ်ဦးသဘောတူ ပြုရင်

ကာမေသု-ဆိုတာ ဒီနေရာမှာ မေထုန်ကိစ္စ သို့မဟုတ် ကျားနှင့်မ လိင် ဆက်ဆံမှု၊ မိစ္ဆာစာရ-ဆိုတာ မှားယွင်း ဖောက်ပြန်စွာ ပြုကျင့်တာလို့ ပဲ ယူရတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၅။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၄)။ အိမ်ရာ တည်ထောင် လူ့ဘောင်မှာ နေကြသူတွေအဖို့ ကာမ ဆက်ဆံ တာဟာ သဘာဝနိယာမဖြစ်လို့ အပြစ်မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့်လူမှုကိုယ် ကျင့်တရား သတ်မှတ်ချက်၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ သူတော်ကောင်းတို့ မနှစ် သက်ခြင်းဆိုတဲ့ အကန့်အသတ် စည်းကမ်းဘောင်ကို ကျော်လွန်ပြီး ပြု မူတဲ့ အခါ စိတ်ပိုင်းဘဝ ဆုတ်ယုက် ပျက်စီးတဲ့ အတွက် အပြစ် ဖြစ်ရတယ်။ ကျမ်းစာအရယောကျ်ားတွေအဖို့မသွားကောင်းတဲ့ မိန်းမ ၂၀၊ မိန်းမတွေအဖို့မသွားကောင်းတဲ့ ယောကျ်ား၁၂နဲ့ သွားလာ (မှီဝဲ၊ ဆက်ဆံ)ရင် မိစ္ဆာစာရဖြစ်တယ် (မိန်းမ ၂၀၊ ယောကျ်ား ၁၂ သရုပ်ကို ‘ကာမေသုမိစ္ဆာစာရအဖွင့်’ ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဖြေထားတဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေ အမှတ်-၁၁၈တွင် ကြည့်ပါ)။

လက်မထပ်ခင် နှစ်ဦးသဘောတူ ဆိုတာရာမှာ သဘောတူကြတဲ့ ကျားမနှစ်ဦးဟာ အဲဒီ မိန်းမ အဲဒီ ယောကျ်ားမျိုးထဲမှာ မပါရင် အပြစ် မဖြစ်နိုင်ဘူး။ တစ်နည်းဆိုရင် အရွယ်ရောက်၊ အနှောင်အဖွဲ့ကင်း၊ လွတ် လပ်သူဖြစ်ရင် ခွင်ပြုနိုင်တယ်၊ သို့မဟုတ် ဘာသာရေးအပြစ်မရှိနိုင်ဘူး။ ဒီ့အတွက် ဗုဒ္ဓဟောကြားချက် မူရင်းသာဓက မရနိုင်ဘူး။ အတူနေလို့ ဖြစ်လာဖွယ်ရှိတဲ့ လောကပြစ်ကိုတော့ တစ်ခြားစီ မှတ်သင့်တယ်။

ကျမ်းဂန်လာ အပြစ်များ

(တရားလမ်းမှန်ကို) သတိမထားဘဲ သူတပါးမယားကို မှီဝဲသူသည် အကုသိုလ်ရခြင်း၊ အလိုရှိတိုင်း ချမ်းသာစွာ မအိပ်ရခြင်း၊ သူတပါးတို့ အကဲ့ရဲ့ခံရခြင်း၊ ငရဲခံရခြင်း ဤလေးပါးသော ဆင်းရဲခြင်း၏ အကြောင်း တရားတို့သို့ ရောက်ရ၏။ (ဓမ္မပဒ၊၃၀၉ ဂါထာ)။ မကောင်းမှုကိုလည်း ရ၏၊ ယုတ်သော လားရာဂတိလည်း ရှိ၏၊ ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်သော ယောကျ်ား၏ ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်သော မိန်းမနှင့် မွေ့လျော်ပျော်ပါးရ ခြင်းသည် အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်၏၊ မင်းသည်လည်းကြီးလေးသော ပြစ်ဒဏ်ကိုပေး၏၊ ထို့ကြောင့် ယောကျာ်းသည် သူတပါးမယားကို မမှီ ဝဲရာ။ (ယင်း၊၃၁ဝဂါထာ)။

ကာမတို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်လေ့ရှိသူသည် ကာမတို့၌ မှား သောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းကြောင့် မျက်မှောက်၌ဖြစ်သော ဘေးရန်သည် ပွားစီး၏။ တမလွန်၌ဖြစ်သော ဘေးရန်သည် ပွားစီး၏။ စိတ်၌ဖြစ် သော ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာခြင်းကိုလည်း ခံစားရ၏။ (သံ၊၁၊၂၉၈)။ ရဟန်းတို့၊ ပစ္စုပ္ပန်၌ချမ်းသာ၍ နောင်အခါ၌ဆင်းရဲကျိုးရှိသည့်တရား ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ... ချမ်းသာမှု ဝမ်းမြောက်မှု နှင့်တကွ ကာမ တို့၌ မှားသောအားဖြင့့် ကျင့်၏။ ကာမတို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့် ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်လည်းချမ်းသာမှုဝမ်းမြောက်မှုကိုခံ စားရ၏။ ... ထိုသူသည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသဖြင့်လားရာ ပျက်စီး၍ကျရာ ငရဲသို့ ရောက်ရ၏။ (မ၊၁၊၃၈၈)။

လင်သုံးယောက် စွန့်ပစ်ခံရသည့် အမျိုးသမီး

ပါဋလိပုတ်မြို့၌ ဣသိဒါသီနှင့် ဗောဓိအမည်ရှိ အဘိညာဉ်ရ ရဟန္တာ ထေရီ နှစ်ပါးရှိ၏။ တစ်နေ့ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးနောက် ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း သဲသောင်ပြင်၌ ထိုင်နေကြစဉ် ဗောဓိထေရီက ‘အရှင်မဣသိဒါသီ၊ သင် သည်ငယ်ရွယ်သူအချောအလှ ဖြစ်လျက်အဘယ်ကြောင့်ရဟန်းပြုခဲ့ ပါသနည်း’ဟု မေး၏။ အဟောအပြော ကောင်းသူ ဣသိဒါသီထေရီက မိမိ၏ အဟောင်းဖြစ်ရပ်ဘဝဇတ်ကိုဤသို့ပြောပြ၏

အရှင်မဗောဓိ၊ တပည့်တော်သည် အဝန္တိတိုင်း ဥဇ္ဇေနီသူဌေး၏ တစ်ဦးတည်းသော သမီးဖြစ်ပါ၏။ အချိန်တန်သော် သာကေတမြို့က သူဌေးသားနှင့်အကြောင်းပါခဲ့၏။ တပည့်တော်က သစ္စာရှိစွာ ကျိုးနွံစွာ ပေါင်းသင်းလျက် ထိုယောကျ်ားသည် တပည့်တော်အား နှိပ်စက်ပြီး စွန့်ပစ်ပါ၏။ မိဘများက ဒုတိယအကြိမ် သူဌေးသားတစ်ယောက်နှင့် လက် ထပ်ပေး ပြန်ပါ၏။ ထိုယောကျ်ားလည်း တပည့်တော်အား အကြောင်းမဲ့ အိမ်မှ နှင်ထုတ်ပါ၏။ တစ်ဖန် သူတောင်းစား တစ် ယောက်နှင့် အကြောင်းပါသော် သူတောင်းစားလည်း တစ်ဆယ့်ငါးရက် မျှ ပေါင်းသင်းပြီးနောက် အိမ်မှထွက်သွားပါ၏။ ထိုအချိန်၌ အကျင့် သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန္တာထေရီ အရှင်မဇိနဒတ္တာသည် တပည့် တော်၏ မိဘများအိမ်သို့ ဆွမ်းခံကြွလာပါ၏။ တပည့်တော်သည် အရှင် မထံမှာ ရဟန်းပြု၍ ခုနစ်ရက်အတွင်း အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိခဲ့ပါ၏။ တပည့်တော်သည် ခုနစ်ဘဝတို့ကို မြင်နိုင်ပါ၏။ လင်ယောကျ်ားတို့ စွန့်ခွာခြင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းဟူသော ဆိုကျိုးကိုရခဲ့သည့် မကောင်းမှုကံကို တပည့်တော်လျှောက်ပါဦးမည်

အရှင်မ၊ တပည့်တော်သည်လွန်ခဲ့သော ခုနစ်ဘဝက ဧရကစမြို့၌ ရွှေပန်းထိမ်သည် ဖြစ်ခဲ့၏။ အရွယ်နှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ်ခြင်း၌ တပည့်တော်သည် သူတစ်ပါးမယားကို ကျူးလွန်ခဲ့ပါ၏။ အဲဒီဘဝ လွန်သော် အဝီစိငရဲမှာ ခံရပါ၏။ ငရဲမှ လွတ်ပြီးနောက် မျောက်ထီး ဖြစ်လာသော် မွေးပြီး ခုနစ်ရက်အကြာ၌ ဝှေစေ့ကို ကိုက်ဖြတ် ခံရပါ၏။ ထို့နောက် ဆိတ်ငယ်ဘဝ၌လည်းဝှေးစေ့ ထုတ်ခံရပါ၏။ နွားပေါက်ငယ် ဘဝဖြင့်လည်း ဝှေးစေ့ထုတ်ခံရပါ၏။

ထို့နောက် ကျွန်မ၏သား မိန်းမမဟုတ် ယောကျ်ားမဟုတ် နပုံး ပဏ္ဍုက်ဖြစ်ရ၏။ အသက်သုံးဆယ်မှာသေလွန်ပြီးဆင်းရဲသား လှည်း သမားမျိုး၌ မွေးဖွားစဉ် လှည်းကုန်သည် သူကြွယ်သား၏ မယားငယ် ပြုခြင်းကိုခံရ၏။ သီလနှင့် ပြည့်စုံသူမယားကြီးကိုသူကြွယ်သား မုန်း သွားအောင် ပြုခဲ့မိ၏။ ထိုသို့ သူတစ်ပါးမယားနှင့် လင်သားတို့ကို ကျူး လွန်ပြီး မုန်းအောင်ပြုခဲ့သည့် အကုသိုလ်ကံကြောင့် ဤဘဝ၌ တပည့် တော်အား လင်သုံးယောက်တို့ စွန့်ပစ်ခဲ့ကြပါ၏။ ယခုအခါ အရဟတ္တ မဂ်ဖိုလ်ကို ရပြီးဖြစ်၍ အစဉ်လိုက်သော ထိုအကုသိုလ်ကံသည် အဆုံး သတ်ခဲ့ပါပြီ။ (ထေရီဂါထာ၊၄၂၈)။

ကောသလမင်း၏ သားနှစ်ယောက်

ကောသလဘုရင်မှာ ချောမောလှပတဲ့ သားနှစ်ယောက် ရှိတယ်။ မိမိတို့ ရဲ့ ရုပ်ရည်လေးကို ဘန်းပြပြီ လင်ရှိမယားတွေနဲ့ ဖောက်ပြန်တယ်။ သေတော့ သာဝတ္ထိမြို့ရိုးဘေးမှာ ပြိတ္တာဖြစ်ကြပြီး ညညကျရင် အဲဒီပြိတ္တာနှစ်ယောက် အသံပြဲကြီးနဲ့ အော်ငိုကြသတဲ့။ လူတွေက အဲဒီ အသံကို ကြားပြီး မင်္ဂလာမရှိတဲ့ အသံဘဲဆိုပြီး အဲဒီအမင်္ဂလာသံတွေ ပျောက်ဖို့ ဘုရားအမှူးရှိတဲ့ သံဃာတွေကို ဆွမ်းကျွေးကြတယ်။ ဒီငိုသံ တွေအကြောင်းကို ဗုဒ္ဓကိုလျှောက်ထားတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓက အဲဒီပြိတ္တာ နှစ် ယောက်အကြောင်းကိုပြောပြပြီး ‘ဥပါသကာတို့၊ အဲဒီအသံကြောင့် သင်တို့မှာ မည်သည့်အန္တရာယ်မှ မကျရောက်ပါဘူး။ မကောင်းမှု ကျူးလွန် သူတွေရဲ့အသံတွေဖြစ်တယ်’လို့ မိန့်တော်မူတယ်။ (ပေတ၊ဋ္ဌ၊၂၄၃)။ အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ ဒုက္ခ

အရှင်အာနန္ဒာ လောင်းလျာဟာ ကမ္ဘာတစ်သိန်းကြာ ပါရမီဖြည့်စဉ် ပန်းထိန်သည်ဖြစ်တဲ့ နုစဉ်ဘဝတစ်ခုမှာ သူတစ်ပါးမယားကို ကျူးလွန်မိလို့ အဝီစိငရဲမှာ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ အဲဒီ အကုသိုလ်ကံကုန်လို့ လူ့ဘဝမှာ ပြန် ဖြစ်တော့ ၁၄ ဘဝတိုင်တိုင် အလုပ်အကျွေး မိန်းမဖြစ်ရတယ်။ ခုနစ် ဘဝတိုင်တိုင်ဝှေးစေ့ထုတ်ခံရတယ်။ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၈)။

သာရတ္ထသင်္ဂဟကျမ်း အဆို

မိစ္ဆာစာရ ကျူးလွန်ကမူ မုန်းကြသူများ ရန်သူပွား၏ ရှားပါးဘာဘ်သပ် ပကာ ချမ်းသာမရ မိန်းမပဏ္ဍုက် မျိုးယုတ်ခါခါ မျက်နှာမလှ အရှက်ရ ရာလက္ခဏ ဣန္ဒြေယွင်းသွေချို့သိမ်စိုးရိမ်များစွာ ချစ်သူကွာ၏။

(ဝိသုဒ္ဓါရုံအဆုံးအဖြတ်၊ စာ-၃၈၇)

ဝေသန္တရာဆုတောင်း

တစ်ခါမှာ သိကြားမင်းဟာ ဝေဿန္တရာရဲ့ ဒါနပါရမီ စိတ်ဓာတ်ကို စမ်း သပ်လိုတဲ့ အတွက် ပုဏ္ဏားယောင်ဆောင်ပြီး မိဖုရား မဒ္ဒီဒေဝီကို အလှူခံတယ်။ ဝေဿန္တရာမင်းကြီးက မတွန့်မဆုတ် ရေစက်ချ လှူဒါန်းတဲ့ အခါ သိကြားမင်းဟာ အံ့သြ တုန်လှုပ်ပြီး အင်မတန် လေးစားသွားတယ်။ သိကြားမင်းက အဖြစ်မှန်ကိုပြောပြ၊ ဝေဿန္တရာဆီမိဖုရားကြီးကိုပြန် အပ်ပြီး ဆုရှစ်မျိုး ပေးသနားရာမှာ ဝေဿန္တရာတောင်းတဲ့ ဆုက ‘သူ တစ်ပါးမယားကို ကျူးလွန်သူ မဖြစ်ရလိုပါ။ အခါခပ်သိမ်း မိမိဇနီး မယားနှင့်သာ ရောင့်ရဲနိုင်သူ ဖြစ်ရပါလို၏။ မိန်းမများ၏ အလိုသို့ လိုက် သည့် (ဖျားယောင်းခံပုဂ္ဂိုလ်) မဖြစ်ရလိုပါ။ ဤကား ကျွန်ုပ်တောင်း သည့်စတုတ္ထဆုဖြစ်ပါ၏’တဲ့။ (ဇာ၊၂၊၃၆၅)။

ဤတစ်ပါးသီလကိုလုံအောင်စောင့်ထိန်းနို်င်ကြပါစေ။

ကာမပိုင်လင်မရှိသောမိန်းမတို့မှာမိမိတို့၏ ကာမကိုစောင့်ရှောက် သောသူတို့မပိုင်၊ မိမိတို့သာပိုင်သောကြောင့်ယောကျ်ား တပါးနှင့် သွားလာသော်လည်းကာမေသု မိစ္ဆာစာရကံမထိုက်။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း၊ စာ-၂၁၁)။ 96. Results for Sexual misconduct as described in scriptures

Pre-marriage sex

Kamesumeans sexual activity and micchacārais misconduct. (MA. I,203; AbhiA.II,385; PtsA.I, 204). Sex is not blameable for the common worldling who lives a marriage life as it is universal nature. But, when it is conducted beyond the line of social ethic, culture and the disciplinary rules appreciated by noble ones, it can be harmful as it destroys the spiritual standard. According to the scriptures, if you have intercourse with 20 kinds of women for men and 12 of men for women, which are prohibited, it can be misconduct. (See also TheDhammaAnswersVol. I, p. 310)

Dealing with the agreement of the two persons, if man and woman, who agree with each other, do not pertain to the above mentioned, it should not be misconduct. In other words, if both are adults, independent and free, it can be allowed or not be of secular guilty. We can't find the original words of the Buddha for this. It should be understood that the worldly problems that might happen by living together are other issues.

Results described in scriptures

Four misfortunes befall a careless man who commits adultery: acquisition of demerit, disturbed sleep, thirdly blame, and fourthly a state of woe (Dhpa. Verse 309). There is acquisition of demerit as well as evil destiny. Brief is the joy of the frightened man and woman. The king imposes a heavy punishment. Hence no man should frequent another's wife. (Ibid. Verse 310).

One who engages in sexual misconduct, on account of such behavior, fearful animosity pertaining to the present life and fearful animosity pertaining to the future life and he experiences mental pain and displeasure. (S.I, p. 298).

What, bhikkhus, is the thing that is pleasant now and ripens in the future as pain? .. One in pleasure and joy practices sexual misconduct and on account of such behavior, he experiences pleasure and joy. .. On the dissolution of the body, after death, he reappears in a state of deprivation, and in unhappy destination, in perdition, even in hell. (M.I, p. 388)

96. Results for Sexual misconduct as described in scriptures 347

A woman abandoned by three husbands

In city of Pātali, there were two Arahant Theris with supernatural power named Isidāsi and Bodhi. One day, while sitting on the sandy bank of river Gangā after lunch, Theri Bodhi said, 'Venerable Isidāsi, why are you ordained though young and beautiful? ' As an eloquent one, Isidasi narrated about her old life –

Venerable Bodhi, I was the only daughter of the rich man of Avnti country. When grown up, I got married to a rich man's son of Saketa city. After beating me, he discarded me while I was faithful and humble to him. Second time, my parents made me married to another rich man's son. There was no reason when he also drove me out of home. Again, I got married to a beggar who also left me after fifteen days. At that time, Theri Jinadattā, an Arahat endowed with good morality visited my parents' home for alms. I was ordained under her and attained arahatship during seven days. I can reveal previous seven lives. Now I wil tell you the unwholesome deeds that gave me these bad results, that is, why husbands hated and left me –

Venerable Sir, I was a blacksmith in erakaccha city past seven lives ago. As a youth, I committed adultery. Next life, I was born in the hell of Avici. On being free from this, I became a male monkey whose scrotum was bitten and cut of after seven days birth. Again, in next lives as a male goat and bul, I was castrated too.

Then, I was born in human beings as one who is neither male nor female. I died in 30 and was reborn in a poor cartman's house and the trader leader's son made me his inferior wife. I made him hate his first wife whose morality was good. As the result of that unwholesome deed, in this life I was hated and abandoned by three husbands. But, now I attained arahatship and the bad kamma that folows me was ended over. (Theri gātha , p. 428).

Two sons of king Kosala

Two handsome sons of King Kosala misused their body frequenting another's wives. After death, they were born as hungry ghosts near the wal of fort of Savatthi and cried loudly at nights. Hearing their cries and thinking that is inauspicious, people invited Buddha accompanied by monks for their alms-food so that the voices wil be quiet. When the Buddha was told about the voices, he identified the two men and said, 'Householders, no danger wil come to you by these voices. It is Must the cries of evil doors.' (PetaA. p. 243).

Ananda's sufering

While in fulfiling perfections for a hounded thousand eons, once as an imperfect one, Ananda was born as a blacksmith, committed adultery and sufered in Avici hell. At the end of the Akusala, he was reborn as a slave woman for 14 times and his eggs (testicles) were removed for 7 times. (DhpA.1 , 208).

Sāratthasangaha's words

The person committing adultery is hated by many, increases his enemy, is hard to get gains and has to feel unhappy. He wil be reborn as one who is neither a male nor a female. It wil also be in a lower caste, being ugly. He wil be ashamed, being lack of good personality, and also with much worries, he wil be left by his lovers. (Withoat-dayon-ashon-aphyat , p. 387).

King Vessantara's wish

Once Saka, King of Devas wanted to examine King Vessantara's mind of charity and disguising as a Brahman asKed for the King's wife, queen Maddi. When with no hesitation the king, pouring donation water, donated her to the Brahman, the latter felt marvelously impressed. Then, Saka confessed what he did and the queen was returned to the King and gave him eight rewards whatever he wanted.

The King said what he wished 'I never want to be a man who commits adultery. I want to be a man who can ever be satisfied with my own wife only . I never want to be a man who is snared by a woman's charms. This is my forth wish." (Jataka II, p. 365).

May al keep this principle moral conduct.

.. Pity and need

Make al flesh kin. There is no caste in blood, Which runneth of one hue, nor caste in tears, Which trickle salt with al; neither comes man To birth with tilka-mark stamped on the brow, Nor sacred thread on neck. Who doth right deed Is twice-born, and who doeth il deeds vile.

(The Light of Ashia , p.93.)

၉၇။ လှူပြီးသား ပြန်မတောင်းမိပါစေနဲ့

စက်တင်ဘာ ၂၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည်အရှင်မြတ်များဘုရား၊

ဘုန်းကြီးကိုဖြစ်စေ ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုဖြစ်စေ လှူဒါန်းပြီးနောက် အဲဒီ ဘုန်းကြီးနှင့် မတည့်သောအခါ သို့မဟုတ် ဘုန်းကြီးကျောင်း ဂေါပက အဖွဲ့ဝင်များ ကွဲသောအခါ မိမိလှူထားသည့် အလှူငွေ၊ ပိဋကတ်စာအုပ် စာပေ၊ ဘုရားဆင်းတုနှင့်တကွ ကြေးစည်ပါမကျန် ပြန်တောင်းသော လူအချို့ (အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများ)ကို တွေ့ကြုံဘူးပါသည်။ တပည့် တော်အနေဖြင့် ဘဝင်မကျတာတော့ အမှန်ပါ။ လှူပြီးပစ္စည်းကို ပြန် တောင်းလျှင် ငရဲကြီးပါသလား။ မည်သို့သော အပြစ် ဖြစ်နိုင်ပါသနည်း။ သနားသောအားဖြင့် ဖြေကြားပေးပါဘုရား။

မောင်မောင်လေး

-------------------

ဖိုးအေးနဲ့ ပေါက်ကျော်

လှူပြီးမှ ပြန်တောင်းတယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆက်စပ် တွေးမိရင်း ငယ်စဉ်က ရွာဦးကျောင်းမှာ ကြုံခဲ့ရတာလေးကို ပြောပြချင်တယ်။ ဖိုးအေးက ကိုရင်၊ အသက် ၁၃ နှစ်လောက်ရှိပြီ။ ရွာမှာက လူနာမည် ကိုပဲခေါ်ကြတာ။ သူက ဆေးတံသောက်တယ်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် လုပ်တဲ့ လက်မသာသာလောက်ရှိတဲ့ ဝါးမြစ်ဆေးတံနဲ့ ပေါ့။ သူ့အစ်မ နှစ် ယောက်က အလိုလိုက်တော့ သူကဆေးရွက်ကြီးမှုန့် မရှားဘူး။

ပေါက်ကျော်က ညီအစ်ကို သုံယောက်ထဲက အလယ်ကောင်။ ဒီကောင်လည်း ဖိုးအေးနဲ့ ပေါင်းလို့ ဆေးတံချိုး။ ဒါပေမယ့် သူ့အိမ်က ဆေးရွက်မှုန့် တောင်းမရလို့ ဖိုးအေးဆီက ကပ်သောက်ရတယ်။ နေ့ဆွမ်း စားပြီးတိုင်း စာမအံခင် ဖိုးအေးက ဝါးမြစ်ဆေးတံလေး ခဲပြီး ကျောင်းအောက်မှာ မှိန်းနေတုန်း ပေါက်ကျော်ရဲ့ ‘ငါ ဖွာပါရစေအုံး ဖိုးအေးရယ်’ လို့ တစီစီတောင်းသံ၊ ဂရုမစိုက်ပဲနေတဲ့ ဖိုအေးကကုန်ခါ နီးကျမှ ‘ရော့’လို့ မာဆတ်ဆတ်နဲ့ ပေးသံကို ကြားရမြဲ။ ပြီး တစ်ခုခု အလိုမကျရင် ဖိုးအေးက ‘မင်း င့ါဆေးတံကို သောက်တာ ပြန်ပေး’ ဆိုတာနဲ့ ပေါက်ကျော်ကို အနိုင်ယူမြဲပေါ့။

တစ်နေ့ပေါက်ကျော်ရဲ့အမေ ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုကောက်ညှင်း ပေါင်းလာလှူတယ်။ ကိုရင် ဖိုးအေးက ကောက်ညှင်းပေါင်း သိပ်ကြိုက်တယ်၊ စားတာပေါ့။ ဒါကိုပေါက်ကျော်က မှတ်ထားတယ်။ နောက်တစ် ခါ ဖိုးအေးက ဆေးတံကို ပြန်တောင်းတော့ လေသံမာမာနဲ့ ပေါက်ကျော် ပြန်ပြောပုံက ‘ကိုရင် င့ါအမေလှူတဲ့ ကောက်ညှင်းပေါင်း စား တာ၊ အခု ပြန်အန်ထုတ်’တဲ့။ (ဖိုးအေးဆိုတာ ယခု နာဂစ်ဒေသ တစ် နေရာမှာ ကျောင်းထိုင်နေတဲ့ ဘုန်းကြီးနဲ့ တစ်ရွာတည်းသား ဆရာ တော်ဦးကုဏ္ဍလဖြစ်နေပါပြီ)။

ကလေးစိတ်မျိုးနဲ့ မလှူဒါန်းရ

ဖိုးအေးနဲ့ ပေါက်ကျော်ဆိုတာ ဘာမှ ကြားမြင်သုတ မရှိသေးတဲ့ တောက လူမမယ် ကလေးတွေပါ။ အလှူဒါန ပြုတယ်ဆိုတာက ကလေးတို့ ဘာဝ ဖိုးအေးပေါက်ကျော် အဆင့်လောက်နဲ့ လုပ်သလိုမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူး။ လှူပြီးသားကို ပြန်တောင်းတယ် ဆိုတာကိုက မင်္ဂလာ မရှိပါဘူး။ ကလေးဘဝတုန်းက သင်ခဲ့ရတာက ‘သုံးတန်စေတနာ ဖြူစင်လန်းလို့၊ ပေးကမ်းဝေမျှ လှူနိုင်စေ’လို့ မဟုတ်ပါလား။ အလှူပေးရာမှာ စေတနာ သုံးမျိုးပြည့်စုံမှ အကျိုးပေးပြည့်စုံတယ်။ အဲဒီသုံးမျိုးက

၁။ ပုဗ္ဗစေတနာ=မလှူခင်ကပင်ကိုယ်လှူမှာကိုစဉ်းစားပြီး စိတ်ထဲကရွှင်လန်းတက်ကြွနေရမယ်။

၂။ မုဉ္စစေတနာ=လှူဆဲအချိန်မှာကိုယ်လုပ်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိတ်ထဲကအားရဝမ်းသာဖြစ်နေရမယ်။

၃။ အပရစေတနာ=လှူပြီးနောက်မှာ လှူဒါန်းခဲ့တာကိုစဉ်းစားပြီး တစိမ့်စိမ့်ကြည်နူး နှစ်သက်နေရမယ်။

အဲဒီအင်္ဂါသုံးရပ် ပြည့်စုံမှ အလှူရဲ့ အကျိုးပေး ပြည့်စုံကြောင်း ဆဠင်္ဂဒါနသုတ် (အံ၊၂၊၂၉၆)မှာမြတ်ဗုဒ္ဓ ညွှန်ပြခဲ့တယ်။ မဟာဓမ္မပါလဇာတ် (ဇာ၊၁၊၂၁၄)အရ အဲဒီ အင်္ဂါသုံးရပ်နဲ့ ပြည့်စုံပြီး အလှူဒါနပြုရင် ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ မသေနိုင်ဘူး၊ သက်တမ်းပြည့်အောင်နေရတယ်။

ပြန်တောင်းရင် ငရဲကြီးပါသလား

ဗုဒ္ဓလက်ထက်က သာဝတ္ထိမြို့မှာအလွန်ချမ်းသာတဲ့ သူဌေးတစ်ယောက် ရှိတယ်။ အဲဒီသူဌေးက ချမ်းသာပေမယ့် သူ့ပစ္စည်းတွေကို ကိုယ်တိုင်လည်း သူဌေးဆိုတဲ့ ဂုဏ်နဲ့ လိုက်အောင်ထိုက်ထိုက်တန်တန်မသုံးဘူး။ အဝတ်ဟောင်းတွေကိုပဲ ဝတ်ပြီးဆင်းရဲသားလိုပဲနေထိုင် စားသောက်တယ်။ ရွှေထီးဆောင်းနိုင်ပေမယ့် သစ်ရွက်ထီးဆောင်းတဲ့ လူမျိုး။ သူ တစ်ပါးကိုလည်း ကူညီထောက်ပံ့ခြင်း လှူဒါန်းပေးကမ်းခြင်း မပြု။ ဒီ သူဌေးဟာ တစ်သက်လုံးတစ်ခါမှ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်စားသောက် ဝတ်ရုံခြင်း မရှိခဲ့ဘူးတဲ့။ သေတော့ ရောရုဝငရဲကို ရောက်တယ်။ အမွေ ဆက်ခံမယ့်သူလည်း မရှိတော့ သူ့ပစ္စည်းတွေကို ကောသလ ဘုရင်က ပြည်သူပိုင်သိမ်းသွားတာပေါ့။

ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကောသလမင်း မေးလျှောက်လို့ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာက အတိတ်က သူ့လုပ်ခဲ့တာကို ဟောကြားတော်မူတယ်

သူက အတိတ်ဘဝတစ်ခုမှာ ဗာရာဏသီမြို့က ကပ်စေးနှဲ ကော်တရာ သူဌေးဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဘုရင့်နန်းကို အသွားမှာ တဂရသိခီလို့ ခေါ် တဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဆွမ်းခံကြွနေတာကို မြင်တော့ ‘ဆွမ်း ရခဲ့ပါရဲ့လား’လို့ လျှောက်တဲ့ အတွက် ‘ဆွမ်းခံနေတုန်းပါပဲ’လို့ အရှင်မြတ်က မိန့်တဲ့ အခါ ဆွမ်းလှူလိုစိတ် ပေါက်လာပြီး အစေအပါး တစ်ယောက်ကို ‘အိမ်ကို သွားချေ၊ ငါထိုင်တဲ့ နေရာမှာ ဟောဒီပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို နေရာပေးပြီး ငါ့ဖို့ ပြင်ထားတဲ့ အစားအစာတွေကို လှူဒါန်းချေ’လို့ ခိုင်းလိုက်တယ်။ နန်း တော်ကအပြန် လမ်းမှာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို တွေ့ပြန်တော့ ‘ဆွမ်း ရခဲ့ပါရဲ့ လား’လို့ မေးပြန်တယ်။ ‘ရခဲ့ပါပြီ’လို့ အရှင်မြတ်က ပြန်ကြားတုန်း သူဌေးဟာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအရှင်မြတ်ရဲ့ သပိတ်ထဲမှာ ပါလာတဲ့ သူ့အိမ်က လှူလိုက်တဲ့ ဆွမ်းကိုကြည့်ပြီး သဒ္ဓါတရားမတိုးပွားနိုင်တဲ့ အပြင် ‘ဒီလို ကောင်းတဲ့ အစားအစာတွေကိုအိမ်က အစေအပါးတွေကိုကျွေးလိုက် ရင် သူတို့တွေ ငါခိုင်းတဲ့ အလုပ်ကို ကောင်းကောင်း လုပ်ပေးကြမှာပဲ၊ ခုတော့ ဆုံးပါပြီ’လို့ တွေးပြီး နှမြောဝန်တိုစိတ် ဖြစ်တယ်။ ပစ္စေက ဗုဒ္ဓါကို ဆွမ်းလှူဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကြောင့် သာဝတ္ထိမြို့မှာ သူဌေး ဖြစ်လာ ပေမယ့် အပရစေတနာ ပျက်ကွက်ခဲ့လို့ စည်းစိမ်ကို ကောင်းစွာ မခံ စားနိုင်ကြောင်း မြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော်မူတယ်။ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀)။ သူဌေး ဟာပြန်တောင်းတဲ့ ထိမလုပ်ခဲ့ဘူး။ စိတ်ကွက်ရုံပဲကွက်ခဲ့တာ။

ဝမ်းသာနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ

ဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ခုမှာပြဿနာဖြစ်တော့ ဒေါ်လာတစ်သောင်းကျော် နဲ့ လှူထားတဲ့ ဘုရားကို ဂေါပကဆီက ပြန်တောင်းပြီး သူကြည်ညိုတဲ့ ဆရာတော်ကို ပြန်လှူဖို့ ဘုရားဒကာက လျှောက်တယ်။ ဒီတော့ ဆရာတော်က ဒကာကြီးအနေနဲ့ လှူပြီးသား ဘုရားနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝမ်း မြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်နိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။ ဒကာကြီးရဲ့ ဘုရားကို အဲဒီ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားသူတိုင်း ဘယ်သူမဆို ကြည်ညိုနိုင်ရင် သူတို့ ကုသိုလ်ရသလို သူတို့ဝေတဲ့ ကုသိုလ်အမျှကိုလည်း ဒကာကြီး ရနေမှာ ဖြစ်လို့ ဆရာတော်ကို မလှူပေမယ့် ဒကားကြီးမှာ ကုသိုလ် ရမြဲပါပဲ။ အခုဖြစ်တဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်း ပြဿနာကို ဒကာကြီးရဲ့ အလှူဒါနနဲ့ ခွဲ ခြားထားလိုက်ပါလို့ နှစ်သိမ့်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

ပိဋကတ်စာအုပ်တွေ၊ ကြေးစည်တွေ လှူရင်လည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ ကိုယ်လှူတဲ့ ဘုန်းကြီး လူထွက်ရင်တောင် တစ်ခြားဘုန်းကြီးက ဆက် လက်အသုံးပြုမှာဖြစ်လို့ အလှူရှင်မှာ ကုသိုလ်ရနေဦးမှာပါ။

ဖိုးအေးတို့အတွက် လက်ဆောင်

ဒါနဟူသည် ပြုအံ့ရည်သော်

မလည်မသုန် သဒ္ဓါဟုန်ဖြင့်

မတုန်မလှုပ် ထိန်းအုပ်မိစ္ဆေ

မတွန့်စေနှင့်။ (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၂၈၅)။

၉၈။ ဗုဒ္ဓနဲ့ ခေတ်ပြိုင် တိတ္ထိဆရာကြီး ၆ ယောက်

စက်တင်ဘာ ၇၊၂၀၀၉။

-------------------

မေးမြန်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘုရားနှင့် ခေတ်ပြိုင် တိတ္ထိဆရာကြီး ခြောက်ယောက် ရှိသည်ဟု ကြားဖူးပါသည်၊ အဲဒီ ခြောက်ယောက်၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့် သူတို့ ဟောတဲ့ အယူဝါဒ အကြောင်းကိုလည်း အကျဉ်းမျှ ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ခေတ္တစင်္ကာပူရောက်ဦးခင်အေး

-------------------

အသက်အငယ်ဆုံး ဗုဒ္ဓ

ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့ခါစမှာ ကောသလတိုင်းရဲ့ ဘုရင် ပဒေသနဒီ မင်းက ပူရဏကဿပစတဲ့ ဆရာကြီး တွေနဲ့ စာရင် အသက်ကလည်း ငယ်တယ်၊ ရဟန်းပြုတာလည်း မကြာသေးလို့ အရှင်ဂေါတမအနေနဲ့ ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကို ဝန်ခံပါသလားလို့ မေးလျှောက်ပုံကို ထောက်ရင် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ ဆရာကြီး ခြောက်ယောက်ထက် သက်တော် ငယ်တယ်။ မိလိန္ဒပဥှ၊၄)မှာမိလိန္ဒမင်းဟာ ပူရဏကဿပစတဲ့ တိတ္ထိဆရာကြီးခြောက် ယောက်နဲ့ တွေ့ကြောင်း ပြဆိုတာက ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ပုဂ္ဂိုလ်တွေ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ၎င်းဆရာကြီးခြောက်ယောက်တို့ရဲ့အဆက်အနွယ် ဖြစ်ပြီး ထိုဝါဒတည်ထောင်သူဆရာရဲ့ အမည်ကို ခံယူထားကြတဲ့ ထိုခေတ်က ဂိုဏ်းခေါင်းဆောင်တွေကိုသွားတွေ့တာဖြစ်နိုင်တယ်။

ပူရဏ ကဿပ

ကဿပအနွယ်ဝင်ပူရဏအမည်ရတဲ့ ဆရာကြီး။ ငယ်စဉ်က ကျွန်ဖြစ် ခဲ့တယ်။ တစ်ရာယောက်မြောက်မွေးဖွားတဲ့ အတွက်မင်္ဂလာကျွန်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရလို့ သခင်ရဲ့မျက်နှာသာပေးတာခံရတယ်။ နောက်တော့ အိမ်က ထွက်ပြေးတယ်။ ပါလာတဲ့ အဝတ်အစားတွေကို လမ်းမှာ သူ ခိုး လုခံရတယ်။ အဝတ်မပါဘဲ ရွာတစ်ရွာကို ဝင်မိရာမှာ ရွာကလူတွေ က သူ့ကိုရဟန္တာထင်ပြီးဝိုင်းဝန်း ပူဇော်ကြသတဲ့။ အဝတ်မဝတ်လို့ ပူ ဇော်ခံရတာဆိုပြီး အဝတ်ရတဲ့ အခါ မဝတ်တော့ဘူး။ အဝတ်မဝတ်လို့ သူ့ဂိုဏ်းကို အာဇီဝကလို့ ခေါ်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၀)။ သူ့မှာ နောက် လိုက်တပည့် ငါးရာရှိတယ်။ နတ်တပည့်တွေတောင် ရှိတယ်။ ‘အသ္မ’ လို့ ခေါ်တဲ့ နတ်သားက ပူရဏကဿပကို ရှိခိုးထိုက်ကြောင်း မြတ်ဗုဒ္ဓ ထံ လာရောက် လျှောက်ထားဖူးတယ် (သံ၊၁၊၆၆)။ လိစ္ဆဝီအုပ်ချုပ် ရေးအဖွဲ့ဝင် မဟာလိမင်းဟာ ပူရဏကဿပဆီ အဝင်အထွက် ရှိတယ်။ ဒီဆရာကြီးဟာ အလုံးစုံကို မြင်သိသူ (သဗ္ဗညူ) ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံတယ် (သံ၊၂၊၅၇)။ သူ့ကိုယ်သူ ဘုရားလို့ ပြောတဲ့ သူပါ။

ဗုဒ္ဓနဲ့ တန်ခိုးပြိုင်ရာမှာရှုံးလို့ ရှက်ပြီးသာဝတ္ထိမြို့က ရှောင်အသွား လမ်းတစ်နေရာမှာ သူတန်ခိုးပြတာကို ကြည့်ဖို့လာတဲ့ သူ့တပည့်ဆီက ရေအိုးနဲ့ ကြိုးကိုယူ၊ အိုးကိုကြိုးနဲ့ လည်ပင်းမှာချည်၊ အနီးမှာရှိတဲ့ မြစ် ထဲဆင်းပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုအဆုံးစီရင် လိုက်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆)။ ဒီဖြစ်ရပ်မတိုင်ခင် ၄ လလောက်က ရာဇဂြိုဟ်မှာဗိမ္ဗိသာရမင်း မကွယ် လွန်သေး (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆) တဲ့ အတွက် ပူရဏကဿပ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဆုံးစီရင် ချိန်မှာ အဇာတသတ် မင်းမဖြစ်သေးတာရယ်၊ ဗုဒ္ဓ တန်ခိုး ပြတာဟာဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက်ခုနစ်နှစ်အကြာမှာဖြစ်တာ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၄) ရယ်ကြောင့် အဇာတသတ္တုက ပူရဏကဿပဆီ သွားတယ် (ဒီ၊၁၊၄၉)ဆိုတာသူမင်းမဖြစ်ခင်က ဖြစ်လေမလားလို့ စဉ်းစားစရာပါပဲ။

ပူရဏဝါဒ

တိုက်ခိုက်လုယူသူ၊ လုယူစေသူ၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ၊ သွားလာ စေသူ၊ မမှန်စကားကို ပြောဆိုသူ၊ ပြောဆိုစေသူများသည် မကောင်းမှုကို ပြုသော်လည်း ပြုသည်မမည်။ ဤကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစု အသားပုံဖြစ် အောင်အကယ်၍ပြုစေကာမူထိုအကြောင်းကြောင့်မကောင်းမှုမရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းမရှိ။ ... အလှူပေးခြင်း၊ သီလစောင့်စည်းခြင်း၊ အမှန် ကိုဆိုခြင်းတို့ကြောင့်ကောင်းမှုမရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းမရှိ (ဒီ၊၁၊၄၉)။ သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းအထောက်အပံ့ မရှိသကဲ့သို့ စင် ကြယ်ရန်လည်း အကြောင်းအထောက်အပံ့ မရှိ (သံ၊၂၊၅၈)။ သတ် အပ် ဖြတ်အပ်သည်၌ မကောင်းမှုကို အဖန်ဖန် မရှုတတ်၊ မိမိ၏ ကောင်းမှုကိုလည်း အဖန်ဖန် မရှုတတ် (သံ၊၁၊၆၆)။ ပူရဏကဿပ ဟာအကြောင်းကိုပယ်သူဖြစ်ပါတယ်။

မက္ခလိ ဂေါသာလ

နာမည်ရင်းက မက္ခလိ၊ ဂေါသာလဆိုတာကသူ့ကိုမွေးဖွားတဲ့ နေရာ နွားတဲ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၁)။ ငယ်စဉ်က အိမ်တစ်အိမ်မှာ ကျွန်ခံရင်း ဆီအိုးကို သယ်ယူလာစဉ် သခင်က ‘မာ ခလိ’ (ချော်မလဲစေနဲ့)လို့ ပြောနေ ဆဲမှာ ချော်လဲလို့ ဆီအိုးကွဲတယ်။ သခင်ကိုကြောက်လို့ ထွက်ပြေး မယ်လုပ်တုန်း ဝတ်ထားတဲ့ အဝတ်ကို သခင်က ဖမ်းဆွဲရာမှာ အဝတ် ကိုစွန့်ပြီးပြေးရာကနေ အဝတ်မစည်းတဲ့ တက္ကတွန်းဖြစ်လာတယ်။

ဂျိန်းမှတ်တမ်းတွေအရ သူ့ကို ဂေါသာလမံခလိပုတ္တလို့ ခေါ်တယ်။ သာဝတ္ထိမြို့နားက သာရဝန (အရပ်)မှာ မွေးတယ်။ သူ့အဖေ နာမည် မံခလိ၊ အမေ့နာမည်က ဘဒ္ဒါ။ သူအဖေက ပန်းချီဆေးရေး အရောင်း အဝယ် လုပ်သူ။ ဂေါသာလဆိုတာ အဲဒီသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းကြောင့် ရခဲ့တဲ့ နာမည်။ ဒီတွေးခေါ်ရှင်ရဲ့အမည်မှန်ကပြာကရိတ်ဘာသာစကား နဲ့ မဆကရိန် (Maskarin)၊ ပါဠိပုံစံနဲ့ မက္ခလိ ဖြစ်နိုင်တယ်။ မဆကရိန် (Maskarin) ပုဒ်ကို ပါဏိနီကျမ်းမှာ ဝါးတောင်ဝှေးကို ကိုင်ဆောင်သူ (Maskara)လို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်တယ်။ မဆကရိန်ကို ဧကဒဏ္ဍီလို့လည်း ခေါ်တယ်။ ပတဉ္စလိအလိုအရ မဆကရိန်ဆိုတာ လှည့်လည်သွားလာသူ ပရိဗိုဇ်ဂိုဏ်းလို့ ဆိုတယ်။ ဝါးတောင်းဝှေးကို ကိုင်ဆောင်လို့ မဟုတ်ဘဲ သူတို့က စိတ်ဆန္ဒလွတ်လပ်မှုကို ငြင်းပယ်လို့ အဲဒီလို ခေါ်တာ။ မဆကရိန်တွေက ကံကြမ္မာ ယိုးမယ်စွဲဝါဒီတွေဖြစ်တယ်။ (Barua, Pre Buddhistic Indian Philosophy, p. 372)။

မက္ခလိဝါဒ

ရှစ်သန်းလေးသိန်းသော မဟာကပ်တို့ပတ်လုံး လူမိုက်ဖြစ်စေ ပညာရှိ ဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲ ကုန် ဆုံးခြင်းကို ပြုကြလတ္တံ့။ ထိုအတွင်း (ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်း) မရှိ။ သံသရာသည် အပိုင်းအခြား ပြုထားပြီး ဖြစ်၏။ အလွန်အယုတ်မရှိ။ ချည် လုံးကို ပစ်လိုက်သော် (ချည်ရှိသရွေ့သာ) ပြေလျက် ပြေးသွားသကဲ့သို့ ဤအတူ လူမိုက်ဖြစ်စေ ပညာရှိဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေး သွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်းကိုပြုကြလတ္တံ့။

သူ့အလိုသတ္တဝါအားလုံးဟာ သတ်မှတ်ချိန်ရောက်ရင် သူ့အလိုလို ပြီးပြည့်စုံသွားတယ်၊ အဲဒီအချိန် မကျသရွေ့ ကောင်းကောင်း ဆိုးဆိုး ဘာလုပ်လုပ် အတူတူပဲလို့ ယူဆပုံရတယ်။ ပါဠိတော်နဲ့ အဋ္ဌကထာမှာ ဖော်ပြတဲ့ မက္ခလိဝါဒအားလုံးရဲ့ ဆိုလိုရင်းကို ဘုန်းကြီးနားမလည်ဘူး။ နားလည်နိုင်တာလောက်ကိုပဲ ထုတ်ပြလိုက်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓရဲ့ အမြင်အရ တိတ္ထိဆရာကြီး ခြောက်ယောက်ထဲမှာ မက္ခလိ ဂေါသာလရဲ့ ဝါဒဟာလောကလူ့ဘောင်အတွက်အန္တရယ်အကြီးမားဆုံး ဝါဒမှား ဖြစ်တယ်။ ‘ရဟန်းတို့၊ မက္ခလိဂေါသာလကဲ့သို့ လူအများ အကျိုးစီးပွားမဲ့အောင် ဆင်းရဲဒုက္ခ ရောက်အောင် ပြုကျင့်သူ အခြားတစ် ယောက်ကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ။ ရဟန်းတို့၊ လောက၌ မက္ခလိ ဂေါသာလ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းမှာ ငါးတို့၏ အကျိုးစီးပွားမဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခ ဖြစ်အောင် မြစ်ဆုံမြစ်ဝ နေရာများမှာ မြှုံးကို ချထားသကဲ့သို့ ဖြစ်၏’ (အံ၊၁၊၃၆)။ သူ့ဝါဒကိုမြတ်ဗုဒ္ဓက ‘လူထောင်မြှုံး’လို့ မိန့်ခဲ့ပါတယ်။

အဇိတ ကေသကမ္ဗလ

အဇိတဆိုတာ သူ့နာမည်။ ကေသဆိုတာ လူ့ဆံပင်။ ကမ္ဗလဆိုတာ ဝတ်ရုံ။ လူ့ဆံပင်နဲ့ ချုပ်ထားတဲ့ ကမ္ဗလာကို ဝတ်ရုံသူ။ အဲဒီ လူ့ဆံပင် ဝတ်ရုံနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗုဒ္ဓရဲ့ မှတ်ချက်က ‘လူ့ဆံခြည်မျှင်ဖြင့် ရက်လုပ် သော ကမ္ဗလာသည် အဝတ်ဟူသမျှတွင် အညံ့ဆုံးဖြစ်၏။ အေးချိန်မှာ အလွန်အေး၏။ ပူချိန်မှာအလွန်ပူ၏။ အဆင်းမလှ။ အနံ့မကောင်း။ ကြမ်းတမ်း၏’တဲ့။ (အံ၊၁၊၂၉၀)။ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ အပြိုင်တပည့်တပန်းများ ပြားသူဖြစ်တယ်။ မဟာဗောဓိဇာတ် (ဇာ၊၂၊၄၇)အရ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဟာ ဗုဒ္ဓမဖြစ်ကပင်အဇိတရဲ့ ဝါဒကိုငြင်းပယ်ခဲ့ဖူးတယ်။

အဇိတဝါဒ

သတ္တဝါသည် ဓာတ်ကြီးလေးပါး အစုအဝေးဖြစ်၏။ သေလွန်သော် မြေဓာတ်သည် မြေဓာတ်အစုနှင့်၊ ရေဓာတ်သည် ရေဓာတ်အစုနှင့်၊ လေဓာတ်သည် လေဓာတ်အစုနှင့်၊ မီးဓာတ်သည် မီးဓာတ်အစုနှင့် ပေါင်းစည်းသွား၏။ နာမ်ဣန္ဒြေတို့သည်ကောင်း ကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ကုန် ၏။ ... အလှူတို့သည် သေပြီးနောက် ပြာအဆုံးရှိကုန်၏။ အလှူပေး ခြင်းကိုလူမိုက်တို့ကဟောကြားထား၏။ အချို့သူတို့သည် (ပေးလှူခြင်း စသည်၏ အကျိုးသည်) ရှိ၏ဟူသောဝါဒကို ဟောပြောကုန်၏။ ထိုသူ တို့၏ စကားသည် အချည်းနှီးဖြစ်၏။ မှားယွင်း၏။ ယောင်ယမ်းပြော ဆိုသောစကားဖြစ်၏။ လူမိုက်ဖြစ်စေ ပညာရှိဖြစ်စေ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး လျှင် ပြတ်စဲကုန်၏။ ပျက်စီးကုန၏။ သေည်မှနောက်၌ (ဘာမျှ) မရှိ ကုန်။ အကျိုးကိုပယ်တဲ့ ဝါဒဖြစ်ပါတယ်။

ပကုဓ ကစ္စာယန

ပကုဓဆိုတာ နာမည်ရင်း။ ကစ္စာယနဆိုတာ သူ့အမျိုးအနွယ်။ ပကုဓဟာ ရေအေးကို လုံးဝ မသုံးဘူး။ ရေထဲက ပိုးကောင်တွေ သေရင် သီလပျက်လို့ မြစ်ချောင်းကို လုံးဝ ဖြတ်မကူးဘူး။ အိမ်သာတက်ပြီး တောင် ရေနွေး မရှိရင် မသန့်စင်ဘဲ ဒီအတိုင်း နေတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၁)။ ပကုဓဟာ မေးခွန်း မေးတာကို မကြိုက်ဘူး၊ စိတ်လည်း ဆိုး တတ်တယ်။ သူ့ တပည့်တွေက အလွန်ကြီး မလေးစားကြဘူး (မ၊၁၊၃၁၇)။ ဒါပေမယ့် ပကုဓရဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းလည်း မသေးဘူး။ ကြည် ညိုလေးစားတဲ့ နောက်လိုက် တပည့်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဂိုဏ်း ခေါင်းဆောင် ဖြစ်တယ်။ သူကိုယ်သူတော့ အားလုံးကိုသိသူ မြင်သူ အနေနဲ့ ဝန်မခံဘူး (သံ၊၁၊၆၈)။

ပကုဓဝါဒ

‘ခုနစ်ပါးသောအစုတို့၌ သတ်သူ သတ်စေသူ ကြားသူ ကြားစေသူ သိသူသိစေသူများ မရှိကုန်။ ထက်စွာသောလက်နက်ဖြင့်ဦးခေါင်းကို ဖြတ်စေကာမူတစ်ဦးတစ်ယောက်သည်တစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုသတ် သည်မမည်။ လက်နက်သည်ခုနစ်ပါးသောအစုတို့ အကြား ဟင်းလင်း သို့ ကျရာက်၏’။ သူ့အလိုအရ မြေ၊ မီး၊ လေ၊ ရေ၊ ပျော်ရွှင်မှု၊ နာ ကျင်မှုနဲ့ ဝိညာဉ်ကောင် ဆိုတဲ့ ဓာတ်ခုနစ်မျိုးမှာ ပြုလုပ်တတ်တဲ့ သတ္တိ မရှိ။ ဒါကြောင့် ထက်စွာ သောဓားနဲ့ လည်ပင်းကို လှီးပေမယ့် သူ့ အသက်ကို သတ်တယ်လို့ မဆိုနိုင်။ အဲဒီ ဓားထက်ထက်ဟာ အဲဒီ ဓာတ်ခုနစ်မျိုးရဲ့ အကြားကို ဝင်ရောက်သွားခြင်းသာ ဖြစ်တယ်။ သတ် ခြင်း၊ ကြားခြင်း သိခြင်း မှတ်သား ခြင်းဆိုတာတွေ မရှိ။ အကောင်း အဆိုး ခွဲခြားခြင်းမရှိ။ အကျိုးကိုပယ်တဲ့ ဝါဒလို့ ပဲဆိုရမှာပဲ။ နိဂဏ္ဌ နာဋပုတ္တ

နှောင်ဖွဲ့တဲ့ ကိလေသာမရှိဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပယ်နဲ့ နိဂဏ္ဌလို့ တွင်လာတယ်။ နာဋပုတ္တဆိုတာ နာဋအမည်ရှိသူရဲ့သား။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်က ယခုခေတ် ထိ အိန္ဒိယမှာ ခေတ်စားဆဲဖြစ်တဲ့ ဂျိန်းဝါဒကို တည်ထောင်သူ မဟာ ဝီရ ပါပဲ။ ဝါဒမာနလို့လည်း ခေါ်သေးတယ်။ နာဋဆိုတာ ဝေသာလီက သူ့အမျိုးရဲ့ နာမည်။ နိဂဏ္ဌဆိုတာ ရဟန်းပြုပြီးနောက် တွင်လာတဲ့ နာ မည်။ နာဋဆိုတာသူ့အဖေရဲ့နာမည် (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈)။ သူလည်း အားလုံးကိုသိသူဗုဒ္ဓဖြစ်တယ်လို့ သူ့ကိုယ်သူဝန်ခံတယ် (အံ၊၁၊၂၁၁)။

ဂျိန်းအစဉ်အလာအရ သူ့အဖေ နာမည်ရင်းက သိဒ္ဓတ္ထဖြစ်ပြီး ခတ္တိယမျိုး၊ သူ့အမေက တြိသာလာခေါ်သတဲ့ (Barua,Pre-Buddhistic Indian Philosophy, p. 272)။ နိဂဏ္ဌဟာသွားဆဲရပ်ဆဲအိပ်ဆဲအချိန် တိုင်းမှာ အကန့်အသတ်မဲ့ သဗ္ဗညု (အားလုံးကိုသိသူ) ဖြစ်ကြောင်း ဆိုတယ်။ တန်ခိုးရှိကြောင်း ဝန်ခံပေမယ့် ရာဇဂြိုဟ်သူဌေးရဲ့ စန္ဒကူး သား သပိတ်ကို တန်ခိုးနှင့် မယူနိုင်ခဲ့ဘူး (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁)။ ဗုဒ္ဓရဲ့ ခမည်းတော်ဘက်ကဦးလေးတော်ဝပ္ပအမည်ရှိသာကီဝင်မင်းဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဖြစ်ခင်တုန်းက နိဂဏ္ဌရဲ့ တပည့် ဖြစ်ခဲ့တယ် (အံ၊၁၊၅၁၇)။ သူအားထားရတဲ့ ဥပါလိအမည်ရှိ သူကြွယ်က သူ့ဝါဒကို စွန့်ပြီး ဗုဒ္ဓ သာဝက ဖြစ်သွားလို့ စိတ်ထိခိုက်ပြီး သွေးအန်တယ်။ ရာဇငြိုဟ်အနီး ဗာလကရွာမှ ပါဝါမြို့ (ယခုအခေါ် ပါဝါပူရီ)ကို ရောက်လို့ မကြာခင် ကွယ်လွန်တယ်။ အဲဒီမြို့မှာ မဟာဝီရရဲ့ ကိုယ်လုံးတီး မတ်ရပ်ရုပ်တု ကြီးကို ယနေ့ခေတ် တွေ့နိုင်တယ်။ ဒီဂိုဏ်းဝင်တွေလည်း အဝတ် မဝတ်ကြဘူး။ နာဋပုတ္တ ကွယ်လွန်လို့ မကြာခင် သူတို့ ဂိုဏ်းအတွင်း အငြင်းပွားမှုဖြစ်ပြီးကွဲပြဲကြတယ် (မ၊၁၊၄၉)။

နိဂဏ္ဌဝါဒ

နိဂဏ္ဌသည် ရေအေး အားလုံးကို တားမြစ်၏။ (နိဂဏ္ဌလည်း ရေအေး မှာ အသက်ရှိတယ်လို့ ယူဆသူ ဖြစ်တယ်။) (မကောင်းမှုကို) အလုံးစုံကို တားမြစ်၏။ အလုံးစုံ တားဖြစ်ခြင်းဖြင့် (မကောင်းမှုကို) ပယ်ခွာပြီး ဖြစ်၏။ မကောင်းမှုကို အလုံးစုံ တားမြစ်ခြင်းဖြင့် (လွတ်မြောက်ရာကို) တွေ့ပြီး ဖြစ်၏။ ဤစောင့်ထိန်းမှု လေးမျိုးကြောင့် သူ့ကို နိဂဏ္ဌ = အနှောင်အဖွဲ့မရှိသူလို့ ခေါ်တယ်။ စောင့်ထိန်မှုလေးမျိုးထဲက ရေအေး မသောက်တာလောက်တော့ ယေဘုယျ နားလည်ပေမယ့် ကျန်သုံးမျိုး ကိုဘုန်းကြီး ရှင်းလင်းစွာနားမလည်ဘူး။

သူ့ဝါဒမှာဗုဒ္ဓအဆုံးအမနဲ့ ကိုက်ညီတာလေးတွေ ပါပေမယ့် အယူ ဝါဒ မစင်ကြယ်လို့ ဒိဋ္ဌိ (အယူမှား) လို့ ပဲ ဆိုရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၁)။ နိဂဏ္ဌဟာသူ့တပည့်တွေသေပြီးနောက်ဘယ်ကိုရောက်တယ်ဆိုတာ ကိုမဆိုင်းမတွဖြေကြား လေ့ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့်သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ် က မေးခွန်းတွေမေးတဲ့ အခါမှာတော့မဖြေဘဲရှောင်နေတယ်။ နောက် ဆုံးစိတ်ဆိုးတယ် (မ၊၂၊၁၉၄)။

ယခု အပြင်းအထန် ကျင့်ခြင်းဖြင့် အတိတ်က လုပ်ခဲ့တာတွေကို ငြိမ်းစေနိုင်တယ်။ အတိတ်က လုပ်ခဲ့တဲ့ မကောင်းမှုအားလုံးကို ပစ္စုပ္ပန် မှာ ဒဏ်ခတ်ပြီး ပယ်ရှားတဲ့ သဘောပါပဲ။ အမှုသစ်ကိုတော့ မလုပ်ဘဲ ရှောင်ကြဉ်ရမယ်။ အသစ်ဖြစ်သောမကောင်းမှုတွေကိုမလုပ်ခြင်းဖြင့် အနာဂတ်အခြေအနေ ကောင်းမွန်လာတယ်။ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ဖျက်ဆီးလိုက်ခြင်းဟာ ဒုက္ခကို ဖျက်ဆီးခြင်းပါပဲ။ အဲဒီလို ဖျက်ဆီးရင် ဝေဒနာကို ဖျက်ဆီးခြင်းသို့ ရောက်သွားတာပဲ။ ယင်းသို့ဖြင့် ဒုက္ခ အား လုံးကုန်ခမ်းပြီးသံသရာမှလွတ်မြောက်နိုင်တယ်။ (အံ၊၁၊၂၂၁)။ သဉ္စယ ဗေလဋ္ဌပုတ္တ

သဉ္စယဆိုတာ နာမည်ရင်း။ ဗေလဋ္ဌပုတ္တဆိုတာ ဗေလဋ္ဌအမည်ရှိသူရဲ့ သား။ ဗြဟ္မဇာလသုတ်နိဒါန်းအရ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်နာလန္ဒာနဲ့ ရာဇဂြိုဟ် အကြား ခရီးသွားခိုက် ရတနာသုံးပါးကို ကဲ့ရဲ့ပြစ်ဆိုပြုတဲ့ သုပ္ပိယ ပရိဗိုဇ်ဟာ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့တပည့်ပဲ။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြစ်လာမယ့် ဥပတိဿနဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ဖြစ်လာမယ့် ကောလိတတို့ဟာ ဗုဒ္ဓနဲ့ မတွေ့ခင်က ဒီဆရာကြီးဆီမှာ တပည့်ခံဖူးတယ်။ ဥပတိဿနဲ့ ကောလိတ တို့ဟာ နောက်ပါ အဖော်နှစ်ရာ့ ငါးဆယ်နှင့်အတူ ဗုဒ္ဓရဲ့ တပည့်အဖြစ် ခံယူကြချိန်မှာ သဉ္စည်းဆရာကြီး မေ့မြောသွားသတဲ့။ ဥပတိဿနဲ့ ကောလိတတို့ကမိမိတို့နှင့်အတူလိုက်ဖို့ခေါ်တဲ့ အခါသဉ္စည်းက ကိုယ်က ဂိုဏ်းဆရာကြီး ဖြစ်နေလို့ ခုပြီးမှ တပည့်မလုပ်ချင်တော့ကြောင်းနဲ့ လောကမှာ မသိမလိမ္မာသူတွေ ပိုများလို့ အဲဒီမသိမလိမ္မာသူတွေ ငါ့ဆီ ကိုလာကြလိမ့်မှာဖြစ်ကြောင်းဆိုတယ်။ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀)။ သဉ္စယဝါဒ

တပါးသော လောကရှိသလောဟု (သင်တို့)ငါ့ကို မေးသော်တပါးသော လောကရှိ၏ဟု ငါအယူရှိခဲ့လျှင် တပါးသော လောကရှိဟု သင့်အား ငါဖြေရာ၏။ (သို့ရာတွင်) ဤသို့ဟုလည်း ငါမယူ။ ထိုသို့ဟုလည်း ငါမယူ။ အခြားသို့ဟုလည်း ငါမယူ။ (ဤသို့ ထိုသို့ အခြားသို့) မဟုတ်ဟုလည်း ငါမယူ။ (ဤသို့ ထိုသို့ အခြားသို့) မဟုတ်သည် မဟုတ်ဟုလည်း ငါမယူ ‘(ဒီ၊၁၊၄၉)။

သဉ္စယဟာ အဖြေကို တွေးခေါ်စဉ်းစားဖို့ ပြဿနာတစ်ရပ်အနေနဲ့ အမြဲချန်ထားရတဲ့ မေးခွန်းတွေနဲ့ပဲ သူ့ရဲ့ ကောက်ချက်တွေကို ချည်နှောင်ထားတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ မေးခွန်းတိုင်းကို ရှောင်လွှဲတဲ့ ဝါဒပါပဲ။ အနောက်တိုင်း ဒဿအများစုလည်း တိကျအဖြေကို ပေးလေ့မရှိဘူး။ လူတွေကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် စဉ်းစားဖို့နဲ့ စဉ်းစားတတ်အောင်ပဲ သင်ကြားပေးတဲ့ သဘောပေလော။

အမှန်နဲ့ နီးစပ်အောင်တွေးမြင်နိုင်ပါစေ။

၉၉။ ဝေယျာဝစ္စ ကုသိုလ်ရှင်

စက်တာင်ဘာ ၁၄၊၂၀၀၉။

-------------------

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊

သြဂုတ်လတုန်းက သမီးတို့မြို့နားက ဘုန်းကြီးကျောင်းတခုမှာ ပြုလုပ်တဲ့ သမီးမိတ်ဆွေရဲ့ မွေးနေ့ပွဲကို သွားရောက်ခဲ့ပါသည်။ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်သူ တယောက်နဲ့ တွေ့ပါသည်။ သမီးက သူ့ကို မြန်မာပြည် မှာတုန်းက သမီးတို့သွားတဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းက ဦးလေးကို ခေါ်သလို ဦးကပ္ပိယလို့ ခေါ်မိပါတယ်။ အဲဒါကို ဒီက ဦးလေးက စိတ်ဆိုးပါတယ်။ သမီးရဲ့ မိတ်ဆွေက ကပ္ပိယဆိုတာ ဘုန်းကြီးကျောင်းက အစားအစာကို ကပ်ပြီး စားတဲ့ လူ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းပစ္စည်းကို ကပ်ပြီး ယူတဲ့ လူလို့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့် နင့်ကို စိတ်ဆိုးတာနေမှာပေါ့လို့ ပြောပါတယ်။ ကပ္ပိယဆိုတာဘာလဲလို့ သိလိုပါသည်ရှင့်။

မေပပမျိုး

-------------------

တစ်ချိန်က ဂုဏ်ရှိန်

မြန်မာနိုင်ငံကို ဝိတိုရိယဘုရင်မ အုပ်ချုပ်စဉ်က အင်္ဂလိပ်ကျောင်းမှာ စာသင်တဲ့ မြန်မာတွေက ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ မြန်မာစာ မြန်မာစကား သင်သူတွေကို အထင်သေးပြီး နိမ့်ချပြောဆိုခဲ့တာတွေ ရှိတယ်။ အုပ်ချုပ်သူတွေက ဘာသာရေးလူမှုရေးအခြေခံနဲ့ မြန်မာအချင်းချင်းသွေး ကွဲအောင် မြှောက်ထိုးပင့်ကော် လုပ်တဲ့ သဘောလည်း ဖြစ်မှာပဲ။ အဲဒီ အချိန်ကစပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်း ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်တဲ့ ကပ္ပိယ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ နေပြီး ကျောင်းတက်သူတွေကို အထင်သေးတဲ့ အတွေးအမြင်တွေ စတင်ခဲ့တယ်။ ကျွန်စိတ် မကုန်သေးတဲ့ လူအချို့ရဲ့ စိတ်ထဲမှာ အဲဒီ အတွေးမှားတွေကို ယနေ့ထိ မြတ်မြတ်နိုးနိုး သိမ်းထားဆဲဖြစ်နေတာကတော့ ဝမ်းနည်းစရာပါပဲ။

မြန်မာတွေ လေးစားတဲ့ နာမည်ကျော် မင်းတုန်းမင်းဟာ ငယ်စဉ်က ဘုန်းကြီးကျောင်းသား ကပ္ပိယ ဖြစ်ခဲ့တာကို မမေ့သင့်ဘူး။ မြန်မာ နိုင်ငံကို မြန်မာမင်းတွေ အုပ်ချုပ်စဉ်က မင်းသားတွေ အမတ်တွေ စစ်သူကြီးတွေကအစ အားလုံး ဘုန်းကြီးကျောင်းသားတွေပါပဲ။ ဒါကြောင့် တစ်ချိန်က ဘယ်ဘုန်းကြီးကျောင်းထွက် ဘယ်ဆရာတော်ရဲ့တပည့်ဆို လိုက်ရင် ဘယ်လိုအရှိန်အဝါရှိမယ် ဆိုတာကို ခန့်မှန်းကြည့်နိုင်တယ်။ ကပ္ပိယအဓိပ္ပာယ်

ဘာသာရေးအသိ မရှိရှာတဲ့ ဘုန်းကြီးနဲ့ နီးစပ်သူတစ်ယောက်ကို ဘုန်း ကြီးက ‘ဒါက ဘုန်းကြီးရဲ့အားအကိုးရဆုံး ကပ္ပိယဒကာပါ’လို့ အဝေး ကလာသူတွေကို မိတ်ဆက်ပေးမိတယ်။ ဘုန်းကြီးရဲ့ ဒကာဟာ မျက် နှာညိုသွားပြီး ဘာစကားမှ မပြောတော့ဘူး။ မေးခွန်းရှင်က ဦးကပ္ပိယ လို့ ခေါ်လိုက်တဲ့ အခါ အဲဒီဦးလေး စိတ်ဆိုးသွားသလို နေမှာပေါ့။ နောက် တော့ သူက ‘ဦးဇင်းရဲ့ ကျောင်းမှာ လာလုပ်ပေးနေတာဟာ ဘာမှ ကပ်ပြီး ရဖို့ မဟုတ်ဘူး၊ အိမ်ကအလုပ်ကို ဖျက်ပြီး စေတနာနဲ့ အခမဲ့ ဗော်လန်တီယာ လာလုပ်ပေးနေတာ’လို့ မာဆတ်ဆတ်နဲ့ ဘုန်းကြီးကို ပြောပါတယ်။ လက်စသတ်တော့ ဘုန်းကြီးဆီက ကပ်ပြီးရနေတဲ့ လူကို ကပ္ပိယလို့ သူက နားလည်လိုက်တာကိုး။ မြန်မာပြည်တုန်းက တစ်ယောက်ယောက်က သူ့ကို အဲဒီလို ပြောလိုက်ပုံရတယ်။

ကပ္ပိယ အဓိပ္ပာယ်မှန်က အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ဘဲ။ ဝိနည်းအရ ဘုန်းကြီး မလုပ်နိုင်တာကို ဘုန်းကြီးနဲ့ အဆင်ပြေသွားအောင် ဘုန်းကြီးနဲ့ အပ်စပ်သွားအောင် လုပ်ပေးသူ၊ တစ်နည်း ဝေယျာဝစ္စကုသိုလ်ရှင်လို့ အဓိပ္ပာယ်ရှိပါတယ်။ ကြုံတောင့်ကြုံခဲ ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ ကြုံခိုက် ရခဲလှတဲ့ ရဟန်းအဖြစ်နဲ့ နေနိုင်သူကို ကိုယ်က တတ်စွမ်းသမျှ ကူညီတာဟာ မွန်မြတ်တဲ့ ကုသိုလ်ဖြစ်လို့ အင်မတန် ကျက်သရေရှိတဲ့ လူကြီး လူကောင်း အလုပ်ပါ။ နောက်တစ်ခါ ကပ္ပိယလို့ ခေါ်ခံရရင်ကို ကော့ပြီးပြုံးပြလိုက်ပါ။

နှစ်ဖက် နားလည်ခြင်း

ခုခေတ်မှာ ဝိတိုရိယစိတ် မကုန်သေးတဲ့ ကြေးရတတ်အချို့ဟာ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ အောက်ခြေသိမ်း ဝေယျာဝစ္စဆောင်ရွက်သူတွေကို အထင်အမြင်သေးပြီး တစ်ဖက်သားရဲ့ ကုသိုလ်နှလုံးသားကို ထိခိုက်စေ မယ့် မလေးစားတဲ့ အပြုအမူမျိုးတွေကို လုပ်မှား မိတတ်တယ်။ ပြုပြင် စရာပါ။ နောက်တစ်ချက်၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်လာရင် ‘တစ် ရောင်တည်းသော သွေးမှာ ဂုဏ်ဇာတ်မရှိ၊ အားလုံးအတူတူပဲ’ ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမကို လိုက်နာနိုင်အောင်လည်း ကြိုးစားသင့်ပါတယ်။ ဝေယျာဝစ္စ ကုသိုလ်ရှင်ဟာ ပညာ ဥစ္စာ နွမ်းပါးနေသေးတယ် ဆိုရင် ပိုပြီး သတိထားသင့်တယ်။

ဒါပေမယ့် ... ဘုန်ကြီးကျောင်းကို မကြာကြာ ရောက်နေတဲ့ လူ ငယ်တစ်ယောက်ကို ဘုန်းကြီး တွေ့ခဲ့ဖူးတယ်။ သူက မွေးနေ့ပွဲလို လူအများစုရုံးပြီး ဆွမ်းလာကပ်ပြီဆိုရင် လူရှေ့ထွက်ပြီး ဆရာတော် ဘာအလိုရှိလဲ၊ ဘာလုပ်ပေးရမလဲလို့ ပျာပျာသလဲနဲ့ ဆွမ်းပန်းကန်တွေကို ဟိုကိုင်ဒီရွှေ့ လုပ်ပြတယ်။ သာမန် ရက်တွေမှာ ဘုန်းကြီး ဆွမ်း ဘုဉ်းပေးနေတာ တွေ့ရင် ရှောင်သွားတယ်။ အေး ... အေး၊ အဲဒါမျိုး ကပ္ပိယကတော့ ခြွင်းချက်ပေါ့။

ကပ္ပိယနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဆင်ခြင်စရာပြုပြင်စရာလေးတွေပါ။

တစ်ခုတည်း ထင်မှတ်မျှင်မပြတ်လျှင် ပညတ်ပင်။

အများထင်မှတ် အမျှင်ပြတ်မှ ပရမတ် (ဒီပဲယင်းဆရာတော်)။

၁၀၀။ ယောကျ်ားမိန်းမ ဘယ်သူစ

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ကမ္ဘာဦးအစမှာ မိန်းမနှင့် ယောကျ်ား ဘယ်သူအလျင် စဖြစ်ပါသနည်း။ ဗုဒ္ဓဘာသာကျမ်းဂန်တို့၌လူစတင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံဖော်ပြချက်ရှိပါက ဖြေ ကြားပေးစေ လိုပါသည်။ ဖြစ်နိုင်လျှင် ခရစ်ယန်စသော အခြားဘာသာ တရားတို့၌ ဖော်ပြသည်ကိုလည်း ဖော်ပြပေးစေလိုပါသည်။

မောင်သိန်းလှ၊ ဘရူနိုင်း

-------------------

သမ္မာကျမ်းအဆို

ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၂းရ၊ ထိုနောက်၊ ထာဝရအရှင် ဘုရားသခင်သည် မြေမှုန့်ဖြင့် လူကို ဖန်ဆင်း၍၊ လူ၏နှာခေါင်းထဲသို့ ဇီဝအသက်ကို မှုတ်တော် မူလျှင်၊ လူသည် အသက်ရှင်သော သတ္တဝါ ဖြစ်လေ၏။

၈၊ ထာဝရ အရှင် ဘုရားသခင်သည်လည်း အရှေ့မျက်နှာ၊ ဧဒင်အရပ်၌ ဥယျာဉ်ကို စိုက်ပျိုးပြီးလျှင်၊ ဖန်ဆင်းတော်မူသော လူကို ထိုဥယျာဉ်၌ နေရာချ တော်မူ၏။ ...

၂၁၊ ထိုအခါ ထာဝရအရှင် ဘုရားသခင်သည် လူကို ကြီးသော အိပ်ခြင်းဖြင့် အိပ်စေတော်မူ၍၊ လူသည် အိပ်ပျော်စဉ်၊ နံရိုး တချောင်းကို ဘုရားသခင် ထုတ်ပြီးလျှင်၊ ထိုအရိုးအစား အသားကို စေ့စပ်စေ တော်မူ၏။ ၂၂၊ ထာဝရအရှင် ဘုရားသခင်သည် လူထဲက ထုတ်သော နံရိုးဖြင့် လူမိန်းမကို ဖန်ဆင်း၍ လူရှိရာသို့ ဆောင်ခဲ့တော် မူ၏။

၂၃၊ လူကလည်း၊ ယခု ဤလူသည် ငါ့အရိုးထဲကအရိုး၊ ငါ့အသား ထဲက အသားဖြစ်၏။ လူထဲက ထုတ်သောကြောင့် သူ့ကို လူမိန်းမဟု ခေါ်ဝေါ် အပ်သည်ဟုဆိုလေ၏။

၂း၂၄၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ယောကျ်ားသည် ကို်ယ်မိဘကို စွန့်၍၊ ကိုယ်ခင်းပွန်း၌မှီဝဲသဖြင့်၊ ထိုသူတို့သည်တသားတကိုယ်တည်းဖြစ်ရ လိမ့်မည်။

၂၅၊ ထိုလူလင်မယား နှစ်ဦးတို့သည် အဝတ်မဝတ်ဘဲ နေ၍ ရှက်ကြောက်ခြင်းနှင့်ကင်းလွတ်ကြ၏။

ခရစ်ယန်တို့အလို လူယောကျ်ားကို မြေမှုန့်နဲ့ စတင် ဖန်ဆင်းပြီးမှ လူယောကျ်ားရဲ့ နံရိုးနဲ့ မိန်းမကို ဖန်ဆင်းတယ်။ ယောကျ်ားကို ဖန် ဆင်းပြီးမှမိန်းမကိုဖန်ဆင်းတယ်ပေါ့။

ကုရ်အာန်ကျမ်းအလို

၉၆း၂ ထိုအရှင်မြတ်သည် လူသားကို သွေးခဲဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။

၁၅း၂၆ ထိုမှတစ်ပါးစင်စစ်ဧကန်ငါအရှင်မြတ်သည်လူသားကို ပုံသွင်း ပြီးဖြစ်သော အသံမြည်သော ရွှံ့ပုပ်ခြောက်ဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူသည်။

၂း၃၆ ကမ္ဘာဦးဘခင် အာဒမ် (အ)နှင့် ကြင်ရာတော် ဟောင်ဝါတို့သည် အလာဟ်အရှင်မြတ် ပေးသနားတော်မူသော ဂျန္နတ် အမတသုခဘုံတွင် သုခစည်းစိမ်ရိပ်ငြိမ်ချမ်းသာကိုမွေ့လျော်စွာ စံစား၍နေကြကုန်၏။

တစ်ဦးတည်းဖြစ်နေသော အာဒမ် (အ)အဘို့ ကြည်းနူးမေတ္တာ ချစ်ခင်စွာ ပေါင်းသင်းဆင်ဆံ နေထိုင်ရန်အလို့ ငှာ အလာဟ် အရှင်မြတ် သည် ကြင်ယာတော်တစ်ပါးကို ဖန်ဆင်းပေးတော်မူ၏။ အလာဟ် အရှင်မြတ်သည် အာဒမ် (အ)၏ ဘယ်နံရိုးဖြင့်ကြင်ယာတော် (ဟောင်ဝါ) ကိုဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ (၂း၃၆အဖွင့်။ အတွဲ၁၊ စာ၂၆)။

ကိုရန်ကျမ်းအလို လူယောကျ်ားကို သွေးခဲဖြင့် သို့မဟုတ် ပုံသွင်း ရွှံ့ပုပ်ခြောက်ဖြင့် စတင် ဖန်ဆင်းတယ်။ ဒီ့နောက် လူယောကျ်ားရဲ့ ဘယ် နံရိုးနဲ့ လူမိန်းမကို ဖန်ဆင်းတယ်။ ယောကျ်ားကို ဖန်ဆင်းပြီးမှ မိန်းမကို ဖန်ဆင်းတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါပဲ။

ခရစ်ယန်နဲ့ မူဆလင်ဘာသာရေး ကျမ်းစာတွေအရ လူယောကျ်ား ကအရင် ကမ္ဘာမြေကို နင်းခွင့်ရခဲ့ပြီး မိန်းမကိုတော့ ယောကျ်ားရဲ့ ကိုယ်က ထုတ်ယူတဲ့ အရိုးနဲ့ နောက်မှ ဖန်ဆင်းခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မိန်းတွေဟာ ယောကျ်ားတွေရဲ့ အမိန့်ကို နာခံရမယ်၊ မိန်းမတွေက ယောကျ်ားတွေရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုကို ခံယူရမယ်၊ ယောကျ်ား တွေဟာ မိန်းမတွေထက်ထူးချွန်ထက်မြင်ကြောင်း အဲဒီကျမ်းစာတွေမှာ အတိအကျဆိုထားပါတယ်။ (ကုရ်အာန်၄း၃၄။ သမာကျမ်း ၁ တိမော ၂း၁၁-၁၅။ ၁ကော၁၁း၃။ ၁ကော၁၄း၃၅)။

ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ကျားနဲ့ မဘယ်သူစ

ဘုရားလောင်း ဓတရဋ္ဌ ဟင်္သာမင်းဟာ ဟင်္သာငှက်မကို တပ်မက်ပြီး ညွှတ်ကွင်း မိနေစဉ်မှာ သုမုခ အမည်ရတဲ့ အရှင်အာနန္ဒာအလောင်း သစ္စာရှိ စစ်သူကြီး ဟင်္သာငှက်က မိန်းမတွေဟာ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီး ခြင်းရဲ့ အကြောင်းတရား ဖြစ်ကြောင်း၊ သေမင်းနဲ့ပင် တူကြောင်း ဆိုတဲ့ အခါ ဟင်္သာငှက်မကို ကြိုက်မိနေတဲ့ ဓတရဋ္ဌ ဟင်္သာမင်းက အမျိုး သမီးတွေ ကြီးမြတ်တာကို ပညာဗဟုသုတ နှံ့စပ်သူတွေမှ ကောင်းစွာ သိနိုင်ကြောင်း၊ လက်နက်အားကိုး လူမိုက်မျိုးတွေ မသိနိုင်ကြောင်း၊ ဗုဒ္ဓ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ၊ အရိယသာဝကနဲ့ စက္ကဝတ္တိမင်းတို့ ဆိုတာတွေဟာ အမျိုး သမီးတွေဆီမှာပဲ သန္ဓေတည်ကြရကြောင်း ရှင်းပြပါတယ်။

အဲဒီဇာတ်ထဲမှာ ‘မဟာဘူတိတ္ထိယော နာမ၊ လောကသ္မံ ဥဒပဇ္ဇိသုံ (ဇာ၊၂၊၉၃)လို့ ဆိုပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က အမျိုးသမီးတွေဟာ ဂုဏ်အားဖြင့် ကြီးမြတ်ပြီး အကျိုးကျေးဇူး များပါတယ်။ ကမ္ဘာဦးကာလမှာ အမျိုးသမီးရဲ့ လိင်အင်္ဂါက စပြီးဖြစ်လို့ လောကမှာ အမျိုးသမီးတွေက (အမျိုးသားတွေထက်) အရင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ (ဥဒပဇ္ဇိသုန္တိ ပဌမကပ္ပိကကာလေ ဣတ္ထိလိင်္ဂေဿဝ ပဌမံ ပါတုဘူတတ္တာ ပဌမံ နိဗ္ဗတ္တာတိ အတ္ထော (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၃၆၈)’။

ဒါက ဇာတကအဋ္ဌကထာမှာပါတဲ့ ဖွင့်ဆိုချက်ပါ။ တစ်နည်းပြောရင် ဇာတကဘာဏက (ဇာတကပါဠိကို အာဂုံဆောင်ကြတဲ့ ရဟန်းအုပ်စု) ရဲ့ အဓိပ္ပာယ် ကောက်ယူချက် ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဖွင့်ဆိုချက်အရ ကမ္ဘာ ဦးမှာအမျိုးသမီးတွေ အရင် စဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။

အဆိုကွဲလွဲခြင်း

ဝိနည်း ပရိဝါရပါဠိတော်မှာ ယောကျ်ားကနေ မိန်းမအဖြစ်သို့ ကွင်းလုံး ကျွတ်ပြောင်းပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ‘လိင်ပြန်သော ရဟန်းသည်မိန်းမလိင်ကို ရသည်နှင့်တကွ ရှေး (ယောကျ်ားလိင်)ကို စွန့်၏။ နောက် (မိန်းမ လိင်)၌ တည်၏’ဆိုတဲ့ စကားရပ် ပါရှိတယ်။ ဒါကို အဋ္ဌကထာကျမ်းမှာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပုံက ‘အဲဒီလိုလိင်ပြောင်းတဲ့ အခါမှာ ၁)ပဌမဆုံးဖြစ် ခြင်း ၂)မြင့်မြတ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းနှစ်ရပ်ကြောင့်ယောကျ်ားလိင်ကို အရင် စွန့်ပြီး၊ နောက်မှမိန်းမလိင်ကပေါ်လာတယ်’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီစကားရပ်ထဲမှာ ပဌမဖြစ်ခြင်းဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဲဒီအဋ္ဌ ကထာကို ထပ်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်တဲ့ ဋီကာကျမ်းက ‘ကမ္ဘာဦးကာလမှာ ယောကျ်ားလိင်ကပဲ အရင် ဖြစ်လို့ ပဌမဆုံးဖြစ်ခြင်းလို့ ဆိုတာ’လို့ ဆိုပြန်တယ်။ (ပဌမကပ္ပိကေသု ပဌမံ ပုရိသလိင်္ဂမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ပဌမံ ဥပ္ပန္နဝသေနာတိ။ သာရတ္ထ၊ဋီ၊၃၊၄၇၃။ ဝိမတိ၊ဋီ၊၂၊၂၈၈)။

ဒီတော့ ဝိနယဘာဏက (ဝိနည်းဆောင် ရဟန်းအုပ်စု) အလိုက ကမ္ဘာဦးမှာယောကျ်ားတွေအရင် စဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။

မန်လည်အဆို

ဣတ္ထိတဲ့ ပုရိသာ

ပေါ်စကမ္ဘာက

မိန်းမမှာ အစထူး

ရှေးဦးဖြစ်လာ၊

သွေမလွဲပါဘူး

ဝေခွဲငဲ့ မဟာဆွေငယ်

မှတ်ပါစေချင်လွန်း။

ဥဒါန်းငယ်ပြောင်

လူ့တမ်းမှာ တမူဆောင်လို့

ဇမ္ဗူဘောင် နောင်မညှိုးအောင်

ထိုးတော့မော်ကွန်း။

(သတပဒိကဒုတိယပုစ္ဆာအဖြေ)

ဒီအဖြေအရဆိုရင် မန်လည် ဆရာတော်ကြီးကတော့ မိန်းမအရင် ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ပိုပြီးသဘောကျခဲ့ပုံပါပဲ။

ဘာကြောင့် ဝါဒကွဲသလဲ

ဒီတော့ စဉ်းစားစရာက ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကို အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ ရေးတယ်၊ အစဉ်အလာအရ ဇာတကအဋ္ဌကထာကိုလည်း အရှင်မဟာ ဗုဒ္ဓဃောသပဲ ရေးတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါဖြင့် ဘာကြောင့် ကျမ်းပြုဆရာ တစ်ဦးတည်းက ရေးတာဖြစ်လျက်ဒီလိုဝါဒ ကွဲပြားရသလဲလို့ မေးစရာ ရှိတယ်။ ဂရုတစိုက်ဖတ်ရင် အဖြေက အပေါ်မှာပါပြီးသားပါ။

အရှင် မဟာဗုဒ္ဓဃောသဟာ ထိုထို ဘာဏကဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ရဲ့ ဝါဒ အတိုင်းပဲ ဖွင့်ဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်းပါ။ အရှင်မြတ်ရဲ့ နိကာယ်အဋ္ဌ ကထာကျမ်းတွေမှာတော့ တစ်ခါတစ်ရံ ‘အယံ ဒီဃဘာဏကာနံ မတိ = ဒါကတော့ ဒီဃနိကာယ်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ရဲ့ အလိုပါပဲ’ စသည်ဖြင့် အမှာပြုထားတာမျိုးကိုတွေ့နိုင်ပါတယ်။

၁၀၁။ ယုံကြည်ချက် မခိုင်လို့

စက်တင်ဘာ ၂၂၊၂၀၀၉။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ဘုန်းကြီးကျောင်း တစ်ခုကို ငွေကြေးချမ်းသာသူတစ်ယောက်က ဘဏ်က ငွေချေးပြီး ဝယ်လှူပါသည်။ မကြာမီ အဲဒီလူက ဘုန်းကြီးကို ကျောင်းမှာ မနေနိုင်အောင်လုပ်ပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ပြန်သိမ်းယူ သွားပါသည်။ ဘုန်းကြီးလည်း ပြန်ကြွသွားရပါသည်။ လူတွေလည်း အုပ်စုကွဲသွားပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရဟန်းသံဃာနှင့် လူဥပသကာတွေကို စိတ် မချမ်းသာအောင် လုပ်သည့်အတွက် သံသရာမှာ အဘယ်အပြစ် မျိုး ဖြစ်နိုင်ပါသနည်း အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော်က Seattel မြို့မှာ နေထိုင်ပါသည်။ မြန်မာပြည်က ရောက်လာတာလည်း မကြာသေးပါ ဘုရား။ ဒါကြောင့်အမှားရှိလျှင် ခွင့်လွှတ်စေချင်ပါသည်။

မောင်စိုးနိုင်

-------------------

သတိချပ်ဖွယ်

ကျောင်းဆောက် ဘုရားတည်ဆိုတာ စေတနာမှန်ရင် အင်မတန် အကျိုးကြီးမားတဲ့ ကုသိုလ်ပါ။ ညစ်ကျုတဲ့ အခြားရည်ရွယ်ချက် တစ်ခု ရှိနေရင်တော့ အကုသိုလ် ဖြစ်မှာပဲ။ ဘာသာရေးလုပ်ဖို့ တစ်ကိုယ်ရေ အရေးတကြီး လိုအပ်တာလေးတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါတွေကို နီးစပ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ဒေသကာလ အခြေအနေကို ကြည့်ပြီးပြောရရင် ...

ပထမဆုံး ကုသိုလ် အကုသိုလ်၊ ကံကံ၏ အကျိုးကို အလေး အနက် ယုံကြည်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ လူမှုရေးအခြေခံနဲ့ ဆောင်ရွက် ခြင်းမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူး။ ဥပမာ ခင်မင်လို့၊ သနားလို့ လုပ်ပေးတယ် ဆိုတာမျိုးက မခင်မင်တော့ရင်၊ မုန်းပြီဆိုရင် ဖောက်ပြန်သွားတတ်တယ် (သံယောဇဉ်နဲ့ အတင်းအကြပ် နှောင်ဖွဲ့ထားတဲ့ အချစ်အိမ်ကြီး တောင် ပြိုကွဲတတ်သေးတာပဲ)။ ဒုတိယ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမကို သဒ္ဓါအစစ် အမှန် ရှိရမယ့်ပြင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အတွေ့အကြုံနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမကို ကျင့်သုံးနေသူလည်း ဖြစ်သင့်တယ်။ အနည်းဆုံး ငါးပါးသီလကို စောင့် ထိန်းနိုင်ရမှာပေါ့။ ပုလင်းသမားဆိုဘယ်ဖြစ်မလဲ။

တတိယက ပိုအရေးကြီးတယ်။ လူရှေ့မှာ ကျွန်တော်က ကပ္ပိယပါ၊ ဂေါပကပါလို့ လူကြား ကောင်းအောင် ဟစ်ပြပေမယ့် အတွင်းစိတ်က ရတနာသုံးပါးရဲ့ အနှစ်သာရကို မသိ၊ သိအောင်လည်း မလုပ်။ ရတနာသုံးပါးကို မလေးစားဘဲ လေးစားယောင် ဆောင်ပြီး သာသနာ ပြုစားသူ ဖြစ်နေတတ်တယ်။ ဒီလိုသမားပဲ ကျုပ်က မိရိုးဖလာ မဟုတ်ဘူး။ ဗုဒ္ဓဘာသာ စစ်စစ်လို့ သူများတွေကို မကြာခဏ နှုတ်က ဖွင့်ဟ တာကို တွေ့ရနိုင်တယ်။ အမှန်တော့ သာသနာပြု ဂေါပကလူကြီးပါ ဆိုပြီးပွဲလမ်း သဘင်ကျမှရှေ့တန်းကိုထွက်နှုတ်လျှာ သွက်ပြဖို့ထက် အဲဒီ ဘုန်းကြီးကျောင်း အဲဒီ ဂေါပကအဖွဲ့မှာ လိုအပ် တာတွေကို အများဆုံး အားသွန်ခွန်စိုက်လုပ်နိုင်သူဖြစ်ရင် ပိုမကောင်းဘူးလား။

ဘာအပြစ်ရှိသလဲ

မမှန်တဲ့ စေတနာနဲ့ အများသူငါ စိတ်မချမ်းသာအောင် မိမိ လုပ်ခဲ့တဲ့ မကောင်းမှုရဲ့အကျိုးဆက်မျိုးစုံကတော့ လာပြီးလာဆဲ လာလတ္တံ့ဖြစ် မှာပါပဲ။ မတရား ရယူလိုက်တဲ့ ပစ္စည်းဆိုတာလည်း ခဏတာ ပိုင်ဆိုင် နေဆဲမှာတော့ကျိတ်ပြုံးပြုံးနိုင်မှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ‘ကမ္မဝိပါကောနာမ န သက္ကာ ကေနစိ ပဋိဗာဟိတုံ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅) = ကံရဲ့ အကျိုးပေးဆို တာကို ဘုရားတောင် မရှောင်လွှဲနိုင်ဘူး’လို့ အဆိုအမိန့်ရှိသားပဲ။ ဒီလိုလည်း အပြစ်ကိုနှလုံးသွင်းကြည့်ပါ။

မဓုဝါ မညတီ ဗာလော၊ ယာဝ ပါပံနပစ္စတိ။

ယဒါစ ပစ္စတီ ပါပံ၊ ဗာလော ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ။

ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက် ကာလပတ်လုံး။ ပါပံ၊ မိမိပြုထားသည့် အကု သိုသ်သည်။ န ပစ္စတိ၊ အကျိုးမပေးသေး။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ ဗာလော၊ လူမိုက်သည်။ ပါပံ၊ မိမိပြုထားသည့် ထို မကောင်းမှု (၏အကျိုး)ကို။ မဓုဝ မညတိ၊ ပျားသကာကဲ့သို့ (ချိုမြိန် သည်ဟု) မှတ်ထင်၍နေ၏။ ယဒါ စ၊ အကြင်အခါမှာကား။ ပါပံ၊ ထို မကောင်းမှု (၏အကျိုး)သည်။ ပစ္စတိ၊ အကျိုးပေး၏။ တဒါ၊ ထိုအခါမှာ တော့။ ဒုက္ခံ၊ ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲ မှန်သမျှ ဒုက္ခအထွေထွေကို။ နိဂစ္ဆတိ၊ ခံစားရ၏၊ ခံစားရပါလိမ့်မည်။

အပြစ်ရောက်လာပုံ

သုံးခွင်ဝဋ္ဋ္ဋ ကျင်လည်ကြသား

သဗ္ဗသတ္တာ သတ္တဝါတို့

တံထွာပင်ကို ပျက်လလိုက

အဆိုတပါး အသွားချွတ်ကာ

အစာစားမှား အပါးခြေရင်း

ညွှတ်ကွင်းပိုက်ကွန်ရှိလတွန်လည်း

အမှန်မမြင်ပျက်ဘိထင်၏။

(ရွှေင်္ဟာမင်းပျို့၊ ပိုဒ်၃၆)။

၁၀၂။ သိကြားမင်း မလိမ်ပါ

စက်တင်ဘာ ၂၃၊၂၀၀၉။

-----------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့ ဆယ်တန်းတုန်းက သင်ခဲ့ရတဲ့ စလေဦးပုညရေးတဲ့ သိကြားလိမ်ကဗျာမှာ ‘ဘုရားကို နှစ်ရစ်လိမ် ညစ်တဲ့ မာဃိန်’ လို့ သင်ခဲ့ဘူးပါသည်။ အဲဒီအထဲမှာ ဘုရားကို နှစ်ရစ်လိမ် ဆိုတာလေးကို ဖြစ်နိုင်လျှင် အဓိပ္ပာယ်ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်ရှိုင်းလှချိန်

-------------------

ဘုရားကို နှစ်ရစ်လိမ်

နှစ်ရစ်လိမ်ဆိုတာနှစ်ခါလိမ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဘုရားကို နှစ်ကြိမ် လိမ်တယ်ပေါ့။ လိမ်သူက နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်း။ ဒါ ကြောင့် ဦးပုညက သိကြားမင်းကို သိကြားလိမ်လို့ ခေါ်လိုက်တာ။ ဗုဒ္ဓကို နှစ်ခါတောင် ကတိပေးထားပါလျက် (ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာကို ကူညီ ဖို့) ပေါ်မလာတော့တဲ့ သိကြားမင်းလို့ စလေဦးပုညက ဆိုလိုတာ ဖြစ်လေမလား။ နှစ်ခါကူညီတဲ့ ဖြစ်ရပ်တော့ ရှိဖူးတယ်။

ပထမဖြစ်ရပ်က .. .မြတ်ဗုဒ္ဓက အမ္ဗဋ္ဌလုလင်ကို ကျွန်မျိုးဖြစ်တယ် လို့ မိန့်တော်မူတော့ အမ္ဗဋ္ဌက ဝန်မခံဘဲနေတဲ့ အတွက် သိကြားမင်းက ဘီလူးအသွင်နဲ့ ရဲနေအောင် မီးဖုတ်ထားတဲ့ သံတူကိုပြပြီး အမ္ဗဋ္ဌကို အမှန်အတိုင်းဝန်ခံခိုင်းပါတယ် (ဒီ၊၁၊၉၅)။ ဒုတိယဖြစ်ရပ်က ...မြတ် ဗုဒ္ဓက ရုပ်နှင့်နာမ်တရားအစုကို အနတ္တလို့ ဟောတော်မူတဲ့ အခါ နိဂဏ္ဌ ရဲ့သား သစ္စကပရိဗိုဇ်က အတ္တလို့ ဇွတ်ငြင်းတော့လည်း သိကြားမင်းက အမ္ဗဋ္ဌတုန်းကလို မီးရဲနေတဲ့ သံတူကြီးနဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှ သစ္စကပရိဗိုဇ် က ဝန်ခံတယ် (မ၊၁၊၂၉၄)။ ဒီပါဠိတော်မှတ်တမ်းအရဆိုရင် သိကြား မင်းက ဘုရားကိုကူညီခဲ့တာနှစ်ကြိမ်လို့ ဆိုရပါလိမ့်မယ်။

ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သိကြားမင်းက ဘုရားကိုဘယ်တုန်းက ဘယ် နေရာမှာ ကတိပေးခဲ့သလဲဆိုတာကို လေ့လာမိပါတယ်။

သိကြားမင်းရဲ့ ကတိစကား

မြတ်ဗုဒ္ဓ အဇပါလညောင်ပင်ရင်းမှာ ခုနစ်ရက်သီတင်းသုံးခိုက် လောကကို တရားဟောဖို့ တောင်းပန်ရန် သဟမ္ပတိ ဗြဟာကြီး လာရောက် စဉ်က နတ်တို့သနင်းသိကြားမင်းလည်း ဗြဟ္မာကြီးနှင့်အတူ နောက်က ပါလာခဲ့တယ်။ ဗြဟ္မာကြီးက တရားဟောဖို့ ဗုဒ္ဓကို တောင်းပန်ပြီးတဲ့ အခါ သိကြားမင်းကလည်း ‘ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ လောကကို ဓမ္မနဲ့ ဆုံးမတော် မူပါ၊ တပည့်တော်က အာဏာစက်နဲ့ ကူညီပါမည်’လို့ ကတိစကား လျှောက်ထားပါတယ်။ အဲဒီကတိစကားအတိုင်း အမှန်ကို ဝန်မခံဘဲ ခေါင်းမာနေတဲ့ သစ္စကနဲ့ အမ္ဗဋ္ဌလို လူတွေကို ခြောက်လှန့်ပြီး ကူညီဖို့ သိကြားမင်း ရောက်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၉)။ ဒီစကားအရဆိုရင် သိကြားမင်းဟာ ဗုဒ္ဓကို တစ်ကြိမ်ပဲ ကတိ ပေးခဲ့ပြီးကတိအတိုင်းလည်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

အဋ္ဌကထာမှတ်တမ်းတွေမှာတော့ သိကြားမင်း ကူညီတဲ့ ဖြစ်ရပ် တွေ အများကြီး ဖော်ပြပါတယ်။ စိဉ္စမာဏဝိကာ (စိဉ္စမန်)က မြတ်ဗုဒ္ဓကို စွပ်စွဲစဉ်က သိကြားမင်းက တပည့်နတ်သား လေးယောက်ကို ကြွက် အသွင်နဲ့ ထိုအမျိုးသမီးရဲ့ ဗိုက်က သစ်သားပြားကို ချည်တဲ့ ကြိုးကို ကိုက်ဖြတ်ခိုင်းတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၇)။ ဒါ့အပြင် သိကြားမင်း ကူညီ တဲ့ အခြားဖြစ်ရပ်တွေ အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။ သိကြားမင်းက ဘုရားလောင်းကိုကူညီခဲ့တဲ့ ဇာတ်ဝတ္ထုတွေလည်း များသားပဲ။

ဒါကြောင့် သူ့ကတိအတိုင်း လိုအပ်တဲ့ အခါမှာ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာကို ကူညီတဲ့ အတွက် သိကြားမင်း လိမ်ရာမကျပါဘူး။ သိကြားမင်းဟာ လိမ်လည်း မလိမ်တော့ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို သူကရာဇဂြိုဟ်မြို့နားက ဣန္ဒသာလလိုဏ်ဂူမှာ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် သီတင်းသုံးတော်မူခိုက် ဗုဒ္ဓကို မေးခွန်းပြဿနာတွေမေးလျှောက်ရာမှာဗုဒ္ဓဖြေကြားတဲ့ သက္ကပဥှ သုတ္တန်ကိုနာယူလို့ အပြီးမှာ သောတာပန်ဖြစ်သွားလို့ ပါပဲ။

သိကြားလိမ်ကဗျာ

စလေဦးပုညဟာ အကျင့်ပျက် ဖောက်ပြန်နေကြတဲ့ မင်းတုန်းမင်းရဲ့ နန်းတွင်း မိဖုရားကြီးအချို့ကို ဝေဖန်လိုလို့ ပဒုမပြဇာတ်၊ မြင်ကွန်းစား မင်းသားအပါအဝင်အကျင့်ပျက် ဆိုးသွမ်းကြတဲ့ မင်းသားတွေကို မနှစ်သက်လို့ ဝိဇယပြဇာတ်တွေကို ရေးခဲ့တယ်။ အဲဒီ ကိုယ်ကျင့်တရား ပျက်ယွင်းမှုတွေကို လှောင်ပြောင်လို ပြုပြင်လိုတဲ့ အတွက်ကြောင့်ပဲ သိကြားလိမ်ကဗျာကိုရေးခဲ့တာဖြစ်နိုင်တယ်

‘ဘုရားကိုနှစ်ရစ်လိမ်၊

ညစ်တဲ့ မာဃိန်။

ပစ်ရှာမယ့်ဝရဇိန်ငယ်၊

ပန်းထိမ်မှာပြင်တုန်းထင့်လေး’တဲ့။

စာဆိုကြီး စလေဦးပုညဟာ လက်ရှိဆိုးသွမ်းတဲ့ လူလိမ်ကြီးတွေ အာဏာထန်နေတာကို မကြိုက်နိုင်လို့ အမ္ဗဋ္ဌနှင့် သစ္စကတို့ တုန်းကလို မီးမြှိုက် သံတူကြီးနဲ့ လာမခြောက်တဲ့ သိကြားမင်းကို အားမလို အားမရဖြစ်ပြီး အပြစ်တင်လိုဟန်နဲ့ စာပန်းချီခြယ်ခဲ့ခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။

စကားမစပ်၊ ဦးပုညဟာ မြင်ကွန်းနှင့်မြင်ခုန်တိုင်တို့ တော်လှန်ရာမှာ အခါပေးမှုနှင့် မြောက်မြို့ဝန် ဦးသာအိုးထံမှာ အကျယ်ချုပ် ခံနေရ ခိုက် ဦးသာအိုးရဲ့ မယားငယ်တွေနဲ့ ရည်ငံတယ်ဆိုပြီး ၁၂၂၉-ခုနှစ်၊ နှစ်ဦးပိုင်းမှာဦးသာအိုးက သူ့ကိုအဆုံးစီရင် လိုက်တယ်။

စလေဦးပုညကို ကွပ်မျက်ပစ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောင်အခါ မင်းတုန်းမင်းက ‘လူကိုခွေးသတ်လေရဲ့’လို့ မှတ်ချက်ပြုပါသတဲ့။

သူတော်ကောင်းကို ပေါင်းသင်းခြင်းမှာ နေအရုဏ်သည် နေထွက်ခြင်း ၏ ရှေ့ပြေး ဖြစ်သကဲ့သို့ အရိယမဂ္ဂင်ကို ပွားများခြင်း၏ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်၏။ (ဂမ္ဘီရတ္ထဒေသနာ၊ စာ-၃၅၁)။

၁၀၃။ လသာတုန်းဗိုင်းငင်

စက်တင်ဘာ ၂၈၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တရားကျင့်သူပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် မိမိသည် သစ္စာလေးပါးကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိနိုင်သူ ဖြစ်မဖြစ်ကို ဘယ်လိုဝေဖန် ပိုင်းခြား သိနိုင်ပါမည်လဲဆိုတာ သိလိုပါတယ်ဘုရား။ မိမိသည်တိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သလား ဒွိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သလားဆိုတာ ဘယ်လိုအင်္ဂါရပ်မျိုးနှင့် ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်ပါသလဲ။ ဒွိဟိတ်ဖြစ်ခဲ့သော် ဤဘဝ၌ တရားကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ဟုလည်း မှတ်သားဖူး၍ မှန်မမှန် သိလိုပါသည်။ အကယ်၍ တိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤဘဝ၌ တရားကို မကျင့်ခဲ့သော် နောင်ဘဝတွင် ဆက်၍ တိဟိတ် ပဋိသန္ဓေနေပါဦးမည်လား ဆိုတာလည်း သိလိုပါသည်။

ဇင်မာဦး

-------------------

ဆန်းစစ်ဖွယ် မလိုပါ

တရားအားထုတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မိမိရဲ့ သဒ္ဓါတရား၊ စွန့်လွှတ်မှု၊ စိတ် ဝင်စားမှု၊ ကြိုးစားအားထုတ်မှု၊ လေ့ကျင့် အားထုတ်ဆဲ ကာလမှာ တိုးတက်မှုအခြေအနေကို ဆင်ခြင်ပြီး မိမိကိုယ်ကို မိမိအကဲဖြတ်နိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး ရှိနိုင်ကောင်းပါတယ်။ သာမန်အနေနဲ့ တော့မိမိတရားထူးကို ရနိုင်မရနိုင်ဆိုတာကိုမိမိကိုယ်တိုင်မသိနိုင်ရာပါဘူး။ ဘုရားလက်ထက် က မာတုပေါသက (မိဘ လုပ်ကျွေးတဲ့) ရဟန်းတော်ဟာ နှစ်ပေါင်း များစွာတရားအားထုတ်ပြီးနောက် တရားထူးကို မရနိုင်ဘူးထင်လို့ လူ ထွက်ပြီး မိဘလုပ် ကျွေးမယ်အကြံနဲ့ တောကျောင်းက ပြန်ခဲ့ရာမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ အရင် တွေ့မိလို့သာ ရဟန်းဘဝ မဆုံးရှုံးဘဲ ရှိခဲ့တယ်။ ဒါလောက် သဒ္ဓါတရားထက်သန်ပြီး တကယ်တရားအားထုတ်တဲ့ ရဟန်း တော်တောင် မိမိမှာ မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်မရနိုင်ဆိုတာကို ရဟန်းမပြုမီက ပင်ကြိုတင်မသိနိုင်ခဲ့ဘူး။

တရားအားထုတ်သူဟာတရားထိုင်တယ်ဆိုတာနဲ့ မိမိဟာတရား စစ်တရားမှန်နဲ့ တွေ့ပြီးမိမိကြီုးစားရင် ကြိုးစားသလောက်တရားထူးကို မြန်မြန်သိမြင်မှာပဲလို့ ယုံကြည် စိတ်ချထားရမည်ဖြစ်ကြောင်းကို ကမ္မဋ္ဌာန်းသင်ပြတဲ့ ဆရာမြတ်တို့ မိန့်တော်မူလေ့ ရှိပါတယ်။ ရခဲလှတဲ့ လူ့အဖြစ်ကိုရပြီး ဗုဒ္ဓဓမ္မနဲ့ ကြုံကြိုက်ခွင့်ရနေတာ၊ တရားအားထုတ် လို စိတ်ရှိနေတာ၊ ဟောတဲ့ တရားကိုကောင်းစွာနာယူမှတ်သား နားလည် နိုင်တာတွေကြောင့်မိမိမှာ ဓမ္မကိုထိုးထွင်းသိနိုင်ခွင့် လက်တစ်ကမ်းမှာ ရှိနေတယ်လို့ပဲ လက်ခံထားရတယ်။ မိမိကိုယ်တိုင်က မိမိဟာ သစ္စာ လေးပါးကိုသိနိုင်သူလား မသိနိုင်သူလားလို့ ဆန်းစစ်ဖွယ်မလိုပါဘူး။

ဒွိဟိတ် တိဟိတ် နှစ်မျိုးစီ

ကုသိုလ်ပြုတဲ့ အခါ ကလေးတွေက ပေးကမ်းသလို ကံနှင့် ကံရဲ့အကျိုး ကိုသိတဲ့ ဉာဏ်မရှိရင် ဒွိဟိတ်ကုသိုလ်။ ကုသိုလ်ခြံရံရင် အမြတ်စား ဒွိဟိတ်၊ အကုသိုလ် ခြံရံရင် အညံ့ဒွိဟိတ်လို့ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ဒီနှစ်မျိုး လုံးက ပဋိသန္ဓေ ပဝတ္တိ နှစ်မျိုးလုံးမှာ ဉာဏ်မပါတဲ့ အကျိုးကိုပဲ ပေးတယ်။ ဉာဏ်မရှိဘူးဆိုတာနဲ့ကို လူ့လောကမှာ လူစဉ်မီသူတစ်ယောက် မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ လူစဉ်မမီဆိုတာက ဆင်းရဲချမ်းသာလူမျိုးအသား ရောင် ဘွဲ့ဒီဂရီနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ အသိဉာဏ်နဲ့ နားလည်နိုင်စွမ်း မရှိတာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒွိဟိတ်အညံ့ကုသိုလ်ကြောင့် သန္ဓေပါအသိဉာဏ်မပြည့် သူ၊ အမြင်အာရုံ အကြားအာရုံ ချို့တဲ့ သူတွေ ဖြစ်ရတယ်။ ဒွိဟိတ် ပုဂ္ဂိုလ်တွေ တရားထိုင်ရင် ပါရမီဖြစ်ရုံပါပဲ။ မိဿကကုသိုလ် (ဥပမာသူ့ အသက်သတ်ပြီး လှူဒါန်းခြင်း) ဖြစ်ရင်တော့ အမြင် အကြားအာရုံ မရှိ ပေမယ့် အသိဉာဏ်ရှိနိုင်လို့ တရားထူးကိုရနိုင်တယ်။

တိဟိတ်လည်း အမြတ်စားနဲ့ အညံ့စားလို့ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ကု သိုလ် မပြုခင်နဲ့ ပြုပြီးနောက်မှာ ကုသိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်နေရင် အမြတ်၊ အကုသိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်နေရင် အညံ့လို့ ဆိုရတယ်။ ဥပမာ လှူပြီး နောက်မလှူဘဲနေလိုက်ရင် ကောင်းမှာပဲ၊ ငါ့ပစ္စည်းကို ပြန်တောင်းရ မယ်လို့ လောဘပြန်ဝင်ရင် ချမ်းသာတဲ့ အကျိုးကိုရနိုင်ပေမယ့်လူချမ်း သာနဲ့ တူအောင် နေလိုစိတ်မရှိတာစတဲ့ မနှစ်သက်စရာတွေနဲ့ ရော ထွေးနေတတ်တယ်။ ဆင်ခြင်တုံ အသိဉာဏ်ရှိခြင်း၊ ကိုယ်လက် အင်္ဂါ ပြည့်စုံခြင်း၊ အဆုံးအမမှန်ကို ရနိုင်တဲ့ အထောက်အပံ့ကောင်း (ဥပမာ မိတ်ဆွေကောင်း၊ ဆရာသမားကောင်း၊ ၎င်းတို့နဲ့ ဆုံဖို့ အခွင့်အလမ်း စ သည်) ရှိခြင်း စတဲ့ မြင်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေအရ ဤဘဝမှာ လူဖြစ် နေသူတွေ အများစုဟာ တိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် လူအများစု တကယ်ကျင့်ရင် တရားထူးကိုရနိုင်တယ်။

မသေချာဘူး

ဒီဘဝ တိဟိတ်အမြတ်စား ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နေပေမယ့် အပါယ်လေးပါးကို ရောက်စေတတ်တဲ့ ဒုစရိုက်မှုတွေကို ကျူးလွန်ရင် နောက်ဘဝမှာ တိ ဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ် ပြန်မဖြစ်နိုင်ဘူး။ နတ်ဘဝနဲ့ အချို့ ဗြဟ္မာဘဝတွေတောင် ပြန်ဖြစ်ဖို့ မသေချာလို့ လူ့ဘဝကိုရပြီး ဗုဒ္ဓအဆုံးအမနဲ့ ကြုံခိုက်မှာ ကု သိုလ် များများပြုဖို့ အနည်းဆုံး တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ရအောင် အားထုတ်ဖို့ ဆရာတော်ကြီးတွေ ဆုံးမသြဝါဒပေးတော်မူကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ဘဝ သံသရာဟာ ဒီလှိုင်းလိုပဲ။ အနိမ့်အမြင့် အတက်အကျ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် မြင့်နေတဲ့ အချိန် ကမ်းကို မြင်ရခိုက်မှာ အဲဒီကမ်းကို ရောက် အောင်ကူးခတ်ဖို့ကအဓိကဖြစ်ကြောင်းပါ။

အမိ၏ အညစ်အကြေး

ဒါနေ တပတိ သူရဇ္ဇံ၊ ယဿ န ပတ္ထိတံမနော။

ဝိဇ္ဇာယ အတ္ထ လာဘေစ၊ မာတု ဥစ္စာရမေဝသော။

ပေးကမ်းခြင်း၊ ကိုယ်ကျင့်တရား ဖြည့်ကျင့်ခြင်း၊ ရဲရင့်ခြင်း၊ အတတ် ပညာ ရှာဖွေခြင်း၊ အကျိုးရှိအောင် လုပ်ခြင်းတို့၌ ဆန္ဒ မရှိသူသည် မိခင်၏ အညစ်အကြေးသာဖြစ်၏။

၁၀၄။ ဖွားဖက်တော် ၇ မျိုး

စက်တင်ဘာ ၂၈၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့၏ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ မွေးဖွားလာသည့် ဖွား ဖက်တော် ခုနစ်ယောက်ကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရွှေဝင်းထွန်း

-------------------

ဖွားဖက်တော်

အားလုံး လူတွေချည်း မဟုတ်လို့ ဖွားဖက်တော် ခုနစ်ယောက် ဆိုတာ ထက်ခုနစ်မျိုးလို့ သုံးရင် ပိုသဘာဝကျပါတယ်။ အလောင်းမင်းသိဒ္ဓတ် ကိုမွေးတဲ့ နေ့မှာ အတူမွေးဖွားလာသူ ၄ယောက်နဲ့ ထိုနေ့မှာပင်ဖြစ် ပေါ်လာတဲ့ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း ၃ မျိုး၊ ပေါင်း ၇ မျိုးဖြစ်ပါတယ်။

အရှင်အာနန္ဒာ ပါတယ်

အတူတူမွေးဖွားသူလေးယောက်က

၁။ အရှင်ရာဟုလာရဲ့မယ်တော်၊ မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ကြင်ယာတော် ယသော်ဓရာမင်းသမီး

၂။ အရှင်အာနန္ဒာဖြစ်လာမယ့်မင်းသားအာနန္ဒ

၃။ အရှင်ဆန္နဖြစ်လာမယ့်ဆန္နအမတ် (မင်းသိဒ္ဓတ်တောထွက်လာ တဲ့ အခါအနော်မာမြစ်ကမ်းထိအတူလိုက်လာသူ)

၄။ အရှင်ကာဠုဒါယီဖြစ်လာမယ့်ကာဠုဒါယီအမတ် (နောင်တွင်ဗုဒ္ဓနဲ့ နောက်ပါသံဃာကိုဗုဒ္ဓရဲ့မွေးရပ်ကပိလဝတ်သို့ပင့်ဆောင်သူ)။

အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း၃မျိုးက

၁။ ရွှေအိုးကြီး ၄ လုံး

၂။ ကဏ္ဍကမြင်း

၃။ ဗုဒ္ဓဂယာမှာရှိတဲ့ မဟာဗောဓိပင်။ ပေါင်းဖွားဖက်တော် ၇ မျိုး။ ဒါက ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈)၊ ဇာတကအဋ္ဌကထာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၄)၊ ဗုဒ္ဓဝံသအဋ္ဌကထာ (ဗုဒ္ဓဝံသ၊၁၅၈) တို့မှာ ဖော်ပြတဲ့ ဖွား ဖက်တော် ၇ မျိုးဖြစ်ပါတယ်။

အရှင်အာနန္ဒာ မပါဘူး

အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၄)၊ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာ (ထေရဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅)၊ အပဒါနအဋ္ဌကထာ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇)၊ သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ (သာရတ္ထ၊၃၊၂၄၄) ကျမ်းတွေမှာတော့ ဖွားဖွက်တော် ၇ နစ်မျိုးထဲမှာ အရှင်အာနန္ဒာ မပါဘူး။ အရှင်အာနန္ဒာအစား အာရောဟနိယဟတ္ထီ (အာရောဟနိယဆင်) လို့ဖော်ပြတယ်။

ဖွားဖက်တော် ၇ မျိုးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဲဒီလို ဝါဒကွဲရှိကြောင်းပါ။

မှတ်ချက်

ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ၊ ဇာတကအဋ္ဌကထာနှင့် အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာကို အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ တစ်ပါးတည်းက ရေးပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝံသအဋ္ဌ ကထာကို အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသနှင့် ခေတ်ပြိုင် အရှင်ဗုဒ္ဓဒတ္တမထေရ် ရေး ပါတယ်။ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာကိုတော့ အရှင်ဓမ္မပါလ (အေဒီ ၆ ရာစုခန့်) ရေးပါတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ (အေဒီ ၁၂ ရာစု)ရေးတဲ့ သာရတ္ထဋီကာကတော့နောက်ကျပါတယ်။

ဒီဃနိကာယ်ဆောင်၊ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်ဆောင်စတဲ့ ထိုထိုနိကာယ် ဆောင် မထေရ်တို့ရဲ့ အာဘောအတိုင်း ရှေးဟောင်း သီဟိုဠ်ဘာသာနဲ့ ရှိနေတဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ မှတ်တမ်း တင်ထားတာကို ပါဠိ ဘာ သာသို့ ပြန်ဆိုရုံသာဖြစ်လို့ အဋ္ဌကထာကျမ်းသစ်ကို ပြုစုကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တွေမှာ အပြစ်မရှိဘူးလို့ မှတ်နိုင်ပါတယ်။ (ဤအကြောင်းကို အရှင် အာနန္ဒာ ဖွားဖက်တော်လား ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေ အမှတ်-၄၃၂ မှာသုသေတနပြုထားပါတယ်။)

၁၀၅။ အနာမျိုး ၉၆ ပါး၊ ကိုယ်ထဲက ပိုးကို သတ်ရင်

အောက်တိုဘာ ၁၃၊၂၀၀၉။

-------------------

အရှင်ဘုရား၊ သိချင်တာလေးကိုမေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါဘုရား၊ (၁) အခုခေတ်မှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ရောဂါဆန်းတွေနဲ့ ပေါင်းရင် ၉၆ ပါး ကျော်တယ်လို့ သူငယ်ချင်းက ဆိုပါတယ်။ အနာမျိုး ၉၆ ပါး ဆို တာကို တစ်ပါးချင်းစီ သိချင်ပါတယ်ဘုရား။

(၂)ခရစ်ယန်သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က တပည့်တော်အကြပ်တွေ့တဲ့ မေးခွန်းတစ်ခု မေးပါတယ်။ ဖြစ်ပုံကဒီလိုပါ။ ပိုးလောက်လန်းတွေရှိနေ ရင် အသက်သေမှာစိုးလို့ ဘုရားပန်းအိုးကို ရေမလဲချင်ဘူးလို့ တပည့် တော်က ငြင်းတော့သူက ကိုယ်ထဲက ပိုးတွေကိုလည်း နင် မသတ်နဲ့၊ ရောဂါရှိရင် ပိုးရှိမှာဖြစ်လို့ ဆေးလည်း မသောက်နဲ့ လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြေရှင်းပေးစေချင်ပါတယ်ဘုရား။

တပည့်တော်စိုင်းစိုးလှိုင် (ကျိုင်းတုံမြို့)

-------------------

အခေါ်အဝေါ် ခြားနားပေမယ့်

ခုခေတ်မှာ နည်းပညာတွေကလည်း အံ့ဘနန်း ထွန်းကားတဲ့ အတွက် ရောဂါအမျိုးအစား တစ်ခုကိုပင် အဆင့်အမျိုးမျိုး သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ အသေးစိတ်ပြီး ပိုမိုများပြားစုံလင်မှာ သေချာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောဂါ လက္ခဏာဖော်ပြချက်တွေကိုကြည့်ပြီး ရောဂါအချို့ကတော့ ၉၆ပါးထဲ မှာပဲ အကျုံးဝင်နိုင်ပါတယ်။ မြန်မာဗိန္ဓောဆေးကျမ်း အများစုက မူရင်း ရှေးဟောင်း သက္ကတဆေးကျမ်းတွေကို ဘာသာပြန်ထားတာ ဖြစ်လို့ ခေတ်သုံး ဝေါဟာရ အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရတွေနဲ့ ထပ်တူပြုဖို့တော့ခက်ခဲနိုင် ပါတယ်။ အနာမျိုး ၉၆ ပါးသရုပ်ကို ဘုန်းကြီးရေးမှတ်ထားတဲ့ အတိုင်း ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ဦးကဲ ရေးသားတဲ့ ဇီဝိတဝဎ္ဍနဆေးကျမ်းသို့ မဟုတ် ဆရာမြစ်ရေးတဲ့ လောကဟိတရာသီဆေးကျမ်း တစ်ခုခုထဲက ကိုရင်ဝတ်နဲ့ ကတည်းက ဝါသနာပါလို့ ကူးယူထားခဲ့တာပါ။ အနာမျိုး ၉၆ ပါး (၁-၃၀)

၁။ စက္ခုရောဂါ =မျက်စိရောဂါ

၂။ သောတရောဂါ=နားရောဂါ

၃။ ဃာနရောဂါ=နှာခေါင်းရောဂါ

၄။ ဇိဝှါရောဂါ=လျှာရောဂါ

၅။ ကာယရောဂါ=ကိုယ်၌ဖြစ်သောအနာ

၆။ သီသရောဂါ=ဦးခေါ၌ဖြစ်သောအနာ

၇။ ကဏ္ဏရောဂါ =နားရွက်နာ

၈။ မုခရောဂါ=ခံတွင်းနာ

၉။ ဒန္တရောဂါ=သွားရောဂါ

၁၀။ သြဋ္ဌရောဂါ=နှုတ်ခမ်းရောဂါ

၁၁။ ကာသော=ချောင်းဆိုးနာ

၁၂။ သာသော=ပန်းနာ၊ ရှူနာ

၁၃။ ပိလာသော=ဖွတ်သိုနာ ထိပ်ကပ်နာ (ဖွတ်စအိုနာ)

၁၄။ ဍာဟော=ကိုယ်ပူနာ

၁၅။ ဇရော=ဖျားနာ

၁၆။ ကုစိရောဂါ =ဝမ်း၌ဖြစ်သောရောဂါ

၁၇။ မုစာ=မူးဝေမိန်းမောသောအနာ

၁၈။ ပက္ခန္ဒိကာ=သွေးအန်နာ (မြင်းသရိုက်နာ)

၁၉။ သူလာ=ဘေးထိုးရင် ကျပ်နာ (လေထိုးနာ)

၂၀။ ဝိသူစိကာ=ဝမ်းလျှောနာ

၂၁။ ကုဋ္ဌံ=နူနာ

၂၂။ ဂဏ္ဍော=ထွတ်မြင်အနာ၊ အိုင်းနာ

၂၃။ ကိလာသော = ခရုသင်း သမင်ကွက် ကွက်သောအနာ (ညှင်းနာ)

၂၄။ သောသော=အသွေးအသားခမ်းခြောက်သောခယရုဂ်အနာ

၂၅။ အပမာရော=ဝက်ရူးနာ

၂၆။ ဒဒ္ဒူ=ပွေးနာ (ဝဲစိုဝဲကြီး)

၂၇။ ကဏ္ဍု=ဝဲခြောက်နာ

၂၈။ ကစု=ယားယံနာ

၂၉။ နခသာ=လက်သည်းခြေသည်းခြစ်မိရာ၌ဖြစ်သောအနာ

၃၀။ ဝိတစိကာ=လက်ဖဝါးခြေဖဝါးကွဲသောအနာ

အနာမျိုး ၉၆ ပါး (၃၁-၆၀)

၃၁။ လောဟိတပိတ္တံ=ရတ္တပိတ်နာ

၃၂။ မဓုမေဟော=ဆီးချိုနာ

၃၃။ အံသာ=ဒူလာလိပ်ခေါင်းနာ

၃၄။ ပိဠိကာ=ထွတ်မြင်းနာ

၃၅။ ဘဂန္ဒလာ=အရည်တစိုစိုယိုသောဘဂန္ဒိုလ်နာ

၃၆။ ပိတ္တသမုဋ္ဌနာအာဗာဓာ=သည်းခြည်ကြောင့်ဖြစ်သောအနာ

၃၇။ သေမှသမုဋ္ဌနာ အာဗာဓာ= သလိပ်ကြောင့်ဖြစ်သောအနာ

၃၈။ ဝါတသမုဋ္ဌာနာအာဗာဓာ =လေကြောင့်ဖြစ်သောအနာ

၃၉။ သန္နိပါတိကာအာဗာဓာ=သည်းခြေ သလိပ် လေပေါင်းစု၍ ဖြစ်သောအနာ

၄၀။ ဥတုပရိဏာမဇာအာဗာဓာ=ဥတုဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့်အနာ

၄၁။ ဝိသမပရိဟာရဇာအာဗာဓာ=ဣရိယာပုထ်မညီညွတ်မှုကြောင့် ဖြစ်သောအနာ

၄၂။ သြပက္ကမိကာအာဗာဓာ=သူတစ်ပါးလုံ့လကြောင့်ဖြစ်သော အနာ

၄၃။ ကမ္မဝိပါကဇာအာဗာဓာ=ကံအကျိုးကြောင့်ဖြစ်သောအနာ

၄၄။ ဂဟဏီ=ဝမ်းမီးပျက်ဝမ်းကိုက်နာ

၄၅။ ပဏ္ဍုရောဂါ=အဆင်းဖျော့တော့သောဝါသင့်နာ

၄၆။ ရာဇယက္ခမာ=သုက်ပျက်၍ချည့်နဲ့ သောအနာ

၄၇။ ဟိက္ကာရောဂါ=ကြို့ထိုးနာ

၄၈။ အရောစကရောဂါ=နှုတ်မမြိန်နာ (အစားအသောက်ပျက်သော အနာ)

၄၉။ ဆဒ္ဒိရောဂါ=ပျို့အန်တတ်သောအနာ

၅၀။ ဥမ္မာဒရောဂါ=ရူးသွတ်သောအနာ

၅၁။ ဦရုထမ္ဘရောဂါ=ပေါင်တောင့်တင်းသောရောဂါ ၅၂။ အာမာဝါတရောဂါ=တစ်ကိုယ်လုံး တောင့်တင်းသောအနာ

၅၃။ ဥပဒါဝတ္တရောဂါ=ဝမ်းဖောဝမ်းရောင်နာ

၅၄။ ဂူလမရောဂါ=ဝမ်း၌အလုံးအခဲစွဲသောအနာ

၅၅။ ဟဒယရောဂါ=နှလုံးသည်းပွတ်နာ

၅၆။ ဥရောဂဟရောဂါ=ရင် အောင့်သောအနာ

၅၇။ မုတ္တကိစရောဂါ=ဆီးအောင့်ကျင်အောင့်သောအနာ ၅၈။ မုတ္တယာတရောဂါ=ဆီးဝမ်းချုပ်သောအနာ

၅၉။ အသ္မရီရောဂါ=ကျောက်တည်သောအနာ

၆၀။ ပိဟလရောဂါ =အဖျင်းအဆုတ်နာ

အနာမျိုး ၉၆ ပါး (၆၁-၉၆)

၆၁။ သောတရောဂါ=ကိုယ်ရောင်သောသာနာရုပ်အနာ

၆၂။ ဂလပဏ္ဍိရောဂါ=လည်ပင်းကြီးသောအနာ

၆၃။ ပဏ္ဍမာလာရောဂါ=ဆီးသီးခန့် အလုံးပေါက်တတ်သော မြင်းစဉ်နာ

၆၄။ ဂန္တိရောဂါ=ကြွက်နို့နာ

၆၅။ သီပဒရောဂါ=ခြေထုံနာ (ခြေသလုံးရောင်နာ)

၆၆။ ဝိဒြဓိရောဂါ=အနာပဆုပ် (သွေးစုနာ၊ သက်တန့်နာ)

၆၇။ ဘန္ဓရောဂါ=အရိုကျိုးသောအနာ၊ ဆတ်သောအနာ

၆၈။ ဥပဒံသရောဂါ=ဂုရင် ဂျီနာ

၆၉။ သုကရောဂါ =အင်္ဂါဇာတ်၌အဖုပေါက်သောရောဂါ

၇၀။ ဝိသပ္ပရောဂါ=ဝက်သက်ရောဂါ

၇၁။ မသုရိကရောဂါ=ကျောက်နာ

၇၂။ နှာရုရောဂါ=ချည်မျှင်ကဲ့သို့အကြောထသောရောဂါ

၇၃။ ဝိပ္ဖေါဋရောဂါ=မီးလောင်မာနာ

၇၄။ အဇိဏ္ဏရော=အစာမကြေရောဂါ

၇၅။ အာဋာယရောဂါ=ဝမ်းကြောတက်သောရောဂါ

၇၆။ ဂန္ထာပစီရောဂါ=ကြပ်နာ

၇၇။ ဂလဂဟရောဂါ=လည်ချောင်းနာ

၇၈။ အာနာယရောဂါ=ဝမ်းချုပ်နာ

၇၉။ ဝိဋကရောဂါ =အနာစိမ်းရောဂါ

၈၀။ ဝါတဏ္ဍရောဂါ=လိင်ဥရောင်သာမုဿနာ

၈၁။ ဝိပါဒိကာရောဂါ =ခြေဖောသောအနာ

၈၂။ ကီဋပရောဂါ=ဆင်ခူလည်ပြတ်နာ

၈၃။ အဇဂန္ဓိကော=နို့သတ်နာ

၈၄။ ပါသာဏဂဒ္ဒကံ=မေးနှင့်လည်ချောင်းအစပ်၌

ပေါက်သောအနာ

၈၅။ ကစရောဂါ=လက်ရုံးနံဘေးခုံး၍ ပေါက်သောအနာ

၈၆။ စိပ္ပရောဂါ=လက်သည်ခြေသည်းပုပ်သောအနာ

၈၇။ ကဒရန္ဒုရောဂါ=တံသင်းနာ၊ အနာသစ်ငုတ်

၈၈။ ဣန္ဒြေလုတ္တရောဂါ=မိတ်နာ၊ ကြာဆူးနာ

၈၉။ ဟသရုရောဂါ=သင်းလိပ်နာ

၉၀။ တိလကာလကရောဂါ=မှဲ့နာ

၉၁။ မုခဗျင်္ဂရောဂါ=ပါးသက်နာ

၉၂။ ပရိဝတ္တိကရောဂါ=မုဿကုတ်နာ

၉၃။ အာပေါဋိကရောဂါ=လိင်ရေလျော့သောအနာ

၉၄။ မဏိဓမ္မရောဂါ=ကျင်သွားလိင်သေနာ

၉၅။ နိရုဒ္ဓပကဿရောဂါ=ကျင်ချုပ်လိင်သေနာ

၉၆။ ဂူဒတြံသရောဂါ=ဘင်ထွက်သောအနာ

၉၇။ ဝိသရောဂါ =အဆိပ်သင့်သောအနာ

မှတ်ချက်

ဖော်ပြပါ ၉၇ ပါးထဲမှ အမှတ်၁ မှ ၄၃ အထိကို ဂိရိမာနန္ဒသုတ် (အံ၊၃၊၃၄၃)၊ မဟာနိဒ္ဒေသ (မဟာနိ၊၁၀)နှင့် စူဠနိဒ္ဒေသ (စူဠနိ၊၂၈) ပါဠိတော် များမှာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ အမှတ် ၉၄ ကျင်သွား လိင်သေနာ နှင့် အမှတ် ၉၅ ကျင်ချုပ် လိင်သေနာကို အဓိပ္ပာယ်တူ ယူနိုင်အံ့ထင် ပါတယ်။ အဲဒီလို တူရာနှစ်ခုကို ပေါင်းလိုက်ရင် အနာမျိုး ၉၆ ပါးလို့ ရေတွက်လို့ ရနိုင်ကြောင်းပါ။

ကိုယ်ထဲက ပိုးကို သတ်ရင်

ရဟန်းတွေဟာ ရေထဲမှာ လောက်လန်းတွေရှိမှန်းကို သိလျက်နဲ့ အဲဒီ ရေကိုသောက်ရင် အပြစ်သင့်တယ်။ ဒါကြောင့် ရေထဲမှာ လောက်လန်း တွေကို မြင်နေရရင် အဲဒီရေကို သန့်စင်အောင် လုပ်တဲ့ အခါ သတိနဲ့ လုပ်သင့်တယ်။ ဘုရားပန်းအိုးထဲက ရေကိုလဲတဲ့ အခါမျိုးပေါ့။ ပန်းအိုး ထဲမှာ လောက်လန်းတွေ မဖြစ်လာခင် ရေကိုလဲထားရင် အကောင်းဆုံး ပါပဲ။ ဝမ္မိကသုတ္တန်အရ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်ကြီးဟာ အချိန်ရတိုင်း အဘိညာဉ်တန်ခိုးနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပိုးတွေကိုကြည့်ရှုတော်မူရာမှာ ‘အသီတိ ကိမိကုလ သဟဿာနိ = ပိုမျိုးပေါင်း ရှစ်သောင်း’ကို မြင် တော်မူတယ်။ Reader's Digest မှာပါတဲ့ What is on your eyelash? ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆောင်းပါးလေး တစ်ပုဒ်မှာအားကောင်းတဲ့ မိုက်ခရို စကုပ်နဲ့ ကြည့်ရင် မျက်တောင်မွှေးလေးပေါ်မှာ ပိုးတွေ သန်ချီပြီး ရှိတာ၊ တစ်ကောင်နဲ့ တစ်ကောင် ထိုးဆိတ် ကိုက်ဖြတ်နေကြတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုတယ်။

ဒါပေမယ့် ပကတိမျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ အဲဒီ ပိုးဆိုတာတွေကို အသားဆိုင်ရဲ့ဆဲလ်အပွားလေးတွေမျှသာဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက သက်ရှိလို့ မယူဆပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဆေးသောက်လို့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ သေတာကို သူ့အသက်သတ်တယ်လို့ မဆိုပါဘူး။

မာသော အတ္တာန မုက္ကံသေ ..

သော၊ ထိုပညာရှိသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မာဥက္ကံသေ၊ မမြှောက်ပင့်ရာ။

၁၀၆။ ခွေးကလေးကို ရည်စူး၍

အောက်တိုတာ ၂၆၊၂၀၀၉။

-------------------

မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်လောက်က သားကလေးလို ချစ်ရတဲ့ တပည့်တော်၏ ခွေးကလေးဗော်ဘီ အသက် ၁၂ နှစ်မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ တပည့်တော်အနေနဲ့ သားကလေး ကောင်းရာသုဂတိ ရောက်ဖို့ ရည်ရွယ်လျက် နီးရာ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားပြီး ဆွမ်းကပ်ပါသည်။ ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်၏ ဆန္ဒအရ စေတီမှာလည်း ဆွမ်းကိုးပွဲ သစ်သီးကိုးပွဲ တင်ပါသည်။ ဆရာတော်က ‘ခွေးသေလို့ ဘုန်းကြီးဆွမ်းကပ်တာခုမှပဲ ကြားဖူးတယ်’ဟုဆိုသဖြင့် ‘ခွေးကလေးကို အမျှဝေလို့ ကုသိုလ်အမျှ ရပါမည်လား’လို့ တပည့် တော်က မေးတဲ့ အခါ ဆရာတော်က ‘ခွေးသေရင် ခွေးပဲဖြစ်မှာပေါ့၊ ခွေးက လူစကားကိုမှ နားမလည်ဘဲ’ဟု ဆိုပါသည်။ အမှန်က ဗော်ဘီဟာ လူရိပ်လူကဲကို လူလောက်နီးပါး နားလည်ပါသည်ဘုရား။

ခွေးလေးအတွက် တပည့်တော် ကုသိုလ် လုပ်သင့်ပါသလား။ ဗုဒ္ဓ ဘာသာတစ်ယောက်အနေနဲ့ ခွေးတိရစ္ဆာန်ကို ရည်မှန်းပြီးကုသိုလ်လုပ် တာဟာ အကဲပိုရာကျမည်ကိုလည်း စိုးရိမ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

လေးစားလျက်မြတ်ကို

-------------------ခွေးပဲ ဖြစ်မလား

ခွေးသေရင် ခွေးပြန်နိုင်သလို လူလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်၊ နတ်လည်း ဖြစ် နိုင်တာပဲ။ ဗုဒ္ဓဟောကြားတဲ့ တရားသံကိုကြားနာရတဲ့ ဖားတိရစ္ဆာန် လေးဟာ တရားရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကို နားမလည်နိုင်ပေမယ့် အသံကိုကြည် နူးမိရုံနဲ့ နတ်သား ဖြစ်သွားတယ်။ သုဘလုလင်ရဲ့ ဖခင် ပုဏ္ဏားက တော့ ဥစ္စာကို စွဲလန်းပြီးသေလို့ သုဘရဲ့ အိမ်မှာပဲ ခွေးဖြစ်ရတယ်။ ဒါ ကြောင့် ‘ခွေးသေရင် ခွေးပဲဖြစ်မှာပေါ့’လို့ ဆိုရင် ‘လူသေသော် လူ မဖြစ်လျှင် လ၊ ဘာဖြစ်မှာတုန်း’ ဆိုတဲ့ လူသေလူဖြစ်ဝါဒမျိုး ဖြစ်နေမှာပေါ့။

ကွယ်လွန်သူ နားလည်းတာ မလည်တာကို မစဉ်းစားပါနဲ့။ အမျှဝေရ မှာက ကျန်ရစ်သူရဲ့ တာဝန်ပါ။ ဗုဒ္ဓဘာသာကို မသိတဲ့ ဘာသာစကား ကိုလည်း နားမလည်တဲ့ ခင်ပွန်းသည် ကွယ်လွန်တဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဇနီး ဖြစ်သူက ဘုန်းကြီးကို အိမ်ပင့်ပြီး ဆွမ်းသွတ်အမျှဝေ ကောင်းပါတယ်။ မသေချာပေမယ့်

မည်သူမဆို သေပြီးနောက် သွားရမယ့် ဂတိ ၅ မျိုး ရှိပါတယ်။ အဲဒီ အထဲက လူဖြစ်စေ ခွေးဖြစ်စေ ပေတဂတိသို့ ရောက်မှ ကုသိုလ် အမျှ ကိုရနိုင်တယ်။ အတိအကျဆိုရင် ပေတလို့ ခေါ်တဲ့ ပြိတ္တာအမျိုးမျိုးရှိရာ မှာတောင် ပရဒတ္တူပဇီဝိတလို့ ခေါ်တဲ့ သူတစ်ပါးတို့ ပေးကမ်း စွန့်ပစ် တာကို မှီခိုစားသောက်ရတဲ့ ပြိတ္တာဘဝသို့ ရောက်မှသာ ကျန်ရစ်သူတို့ အမျှဝေတာကို သာဓုခေါ်နိုင်စရာရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကွယ်လွန်သူကို ရည်မှန်းပြီး ကုသိုလ်ပြုရာမှာ ရေထဲမှာရှိနေတဲ့ ငါးကို ခဲနဲ့ ပစ်တဲ့ အခါ ရေထဲကို ခဲကျဖို့ သေချာသလို မိမိကုသိုလ်ရဖို့ သေချာပေမယ့် ပစ် လိုက်တဲ့ ခဲ ငါးကို မှန်မမှန် မသေချာသလို ကွယ်လွန်သူ ကုသိုလ် အဖို့ကို ရဖို့ကတော့ မသေချာဘူး။ ဒါပေမယ့် ကွယ်လွန်သူကို ရည်မှန်းပြီး ကုသိုလ်ပြုတာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒထုံးစံပါ။

အကဲ မပိုပါဘူး

မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က အနာထပိဏ်သူဌေးကြီးရဲ့ မြေးမကလေးမှာ ကစားစရာ ရွှံ့ရုပ်ကလေးတစ်ခု ရှိသတဲ့။ ဒီရွှံ့ရုပ် ကလေးကို သမီး လေးအမှတ်နဲ့ ပွေ့ပိုက် ကစားနေရင်း လက်က လွတ်ကျပြီး ရွှံ့ရုပ် ကလေး ကွဲပါလေရော။ ဒါနဲ့ သမီးကလေး သေပါပြီ ဆိုပြီး ချော့မရ အောင် ငိုနေခိုက် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ကြွလာတော်မူတာနဲ့ ဆုံတယ်။ ကျောင်း ဒကာ သူဌေးကြီးက ဒီအကြောင်းကို မြတ်ဗုဒ္ဓကို လျှောက်ထားတယ်။ အဲဒီနောက် မြေးမကလေးရဲ့ ရွှံ့ရုပ်မယ်ကို ရည်စူးပြီး သံဃာတော် ငါးရာနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓကို အိမ်ကိုပင့်ပြီး ဆွမ်း လှူဒါန်းတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ကြွ ရောက်ပြီး ဆွမ်းအနုမောဒနာတရား ဟောကြားပါသတဲ့။ (ပေတ၊ဋ္ဌ၊၁၅။ ဓာရုဓီတလိကာဝတ္ထု)။

ရွှံ့ရုပ်ကလေးကိုရည်မှန်း၍ပင်ဆွမ်းလှူဒါန်းဖို့စဉ်းစားမိတဲ့ သောတာပန်အရိယာ ကျောင်းအမကြီးနဲ့ အနုမောဒနာတရား ဟောကြား တော်မူတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်ကို အကဲ ပိုတယ်လို့ ဘုန်းကြီးတော့ မဝေဖန်ရဲပါဘူး။

၁၀၇။ သက်သတ်လွတ်

အောက်တိုဘာ ၂၈၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား၊

ဘုရားတပည့်တော်သည်မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်ပါသည်။ ငယ်စဉ်ကလေးဘဝမှ ယခုအထိတိုင်အောင် စိတ်ထည်းတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက်အနေဖြင့် မရှင်းလင်းသည့် အရာတစ်ခု ရှိပါသည် ဘုရား။ ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် သက်သတ်လွတ် စားသည့်ပုဂ္ဂိုလ် (ရဟန်း) များသည် အထူးကျင့်စဉ်ကို ကျင့်နေသူများ ဖြစ်ကြပါသလား ဘုရား။ မြတ်စွာဘုရားရှင် ကိုယ်တိုင်က သက်သတ်လွတ် စားရန်ကို မဟော ကြားခဲ့ပါ။ သတ္တဝါများကို သနားကရုဏာထားရန်ဟု ကျမ်းဂန်များတွင် ဖတ်မှတ်ခဲ့ရပါသည်။ မဇ္ဈိမပဋိပဒါ (အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်)ဖြင့် တရား အားထုတ်ရန်သာ ဆရာတော်များ ဟောကြားသည်များကို ကြားဖူးပါ သည်။ တပည့်တော်သိလိုသည်မှာ...

၁။ သက်သတ်လွတ်စားသော ရဟန်းသံဃာများသည် သက်သတ်လွတ်မစားသော ရဟန်းများထက်ပိုမိုမွန်မြတ်ပါသလား။

၂။ သက်သတ်လွတ်စားခြင်းဖြင့် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ (အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်)မှ လွဲချော်နေပါသလား။

၃။ သက်သတ်လွတ်စားခြင်း၊ မစားခြင်း၏ အကျိုးအပြစ်များကို ဗုဒ္ဓဘာ သာဝင်တိုင်း သိရှိနားလည်ရန်ရှင်းပြပေးတော်မူပါဘုရား။

ဘုရားတရား သံဃာတော်များကို အစဉ်ဦးတင်လျက်... ကိုမျိုးအောင်၊ အော်စတင်မြို့

တက္ကဆပ်စ်ပြည်နယ်

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု

-------------------

စုရိုက်ထားတဲ့ အုပ်စုဓာတ်ပုံထဲမှာ ကိုယ့်ရုပ်ပုံကိုယ်နဲ့ ပတ်သက် သူရဲ့ ရုပ်ပုံကို အရင် ဆုံး ရှာဖွေ ကြည့်ရှုတတ်တာဟာ လူ့သဘာဝပါပဲ။ ဒါ ကြောင့် သက်သတ်လွတ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အစွန်းမရောက်ဘဲ တွေးမြင် နားလည်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ယူဆပုံကိုသာမကဘဲ မဟာယာန ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ သုံးသပ်ပုံကိုပါ အကြမ်းဖြင်း သိထားသင့်တယ်။ သူ့ဝါဒကို နားလည်မှ ကိုယ့်ဝါဒရဲ့ အခြေအနေမှန်နှင့် အတိမ်အနက်ကို ပြန်ပြီး စဉ်းစားကြည့်နိုင်မှာ ဖြစ်လို့ ပါပဲ။ အဲဒီနောက်တော့ မေးခွန်းရှင် မေးတဲ့ အမှတ်၁၊၂၊၃မေးခွန်းတွေကိုဖြေမှာပေါ့။

မဟာယာနအမြင်

မဟာယာနဆိုတာ အေဒီ ၁ ရာစုလောက်မှာ ထင်ရှားလာတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲရဲ့အမည်ပါ။ ဂိုဏ်းကွဲဆိုတဲ့ အတိုင်း သဘောထားမတိုက်ဆိုင် လို့ မူရင်းဗုဒ္ဓဝါဒက ခွဲထွက်ပြီး တစ်စင်ထောင်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒသစ်လို့ ဆိုနိုင် စရာပေါ့။ ယနေ့ခေတ်မှာမဟာယာနခေါင်းစဉ် အောက်မှာ ယောဂါစာရ၊ ဝဇိရယာန၊ ဂေလုပ၊ သုခဝတီ၊ စျင်၊ ဂျိုဒိုရှင် စတဲ့ နာမည်တွေနဲ့ ဂိုဏ်းကွဲတွေ စုံလို့ ပါပဲ။ အဲဒီခေါင်းစဉ်ငယ် အောက်မှာပဲ အဓိပ္ပာယ်ကောက် ယူပုံ တစ်မျိုးစီနဲ့ ခေါင်းစဉ်ကွဲလေးတွေ ရှိသေးတယ်။ အဲဒီလို စုံလင် များပြားလှတဲ့ မဟာယာနဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ လက်ကိုင်ပြုတဲ့ ရှေးဦး ကျမ်းဂန် နှစ်ခုရှိတယ်။ အဲဒါတွေက...

၁)လင်္ကာဝတာရသုတ်။ အေဒီ ၃၅ဝမှာ သက္ကတ ဘာသာနဲ့ အိန္ဒိယမှာ ရေးတယ်။ ရေးသူ မသိ။ ယောဂါစာရနဲ့ စျင်ဂိုဏ်းတို့ရဲ့ အယူအဆတွေ အခြေပြုတဲ့ ကျမ်း။

၂) သူရင်္ဂမသုတ်။ ရေးသူမသိ၊ အေဒီ ၇၁၇ မှာ ပရမတ္ထလို့ ခေါ်တဲ့ အိန္ဒိယ ရဟန်းတော်က တရုတ်ပြည်ကို ယူခဲ့တယ်။ တရုတ် ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ အထူးလေးစားပြီး စျင်ဂိုဏ်းနဲ့ သုခဝတီဂိုဏ်းတို့ရဲ့မူရင်းကျမ်းပါပဲ။

ဒီမဟာယာနကျမ်းနှစ်စောင်မှာ အသားစားခြင်းကို အထူးအပြစ်ဆိုပြီး တားမြစ်ထားတယ်။ Daise Teita Suzuki,Studies in the Lanka vatara Sutra ကျမ်း (စာ-၃၆၉) အရ သူတို့ အကြောင်းပြပုံကို ဘုန်း ကြီးနားလည်သလောက်ပြောပြရရင် ...

... အကြောင်းပြချက် ၁

သတ္တဝါတွေဟာ ကိုယ်လုပ်တဲ့ ကံကြောင့် ဘဝသံသရာမှာ မြုပ်ချည် ပေါ်ချည် ဖြစ်နေကြရတယ်။ လူဖြစ်လိုက်၊ နတ်ဖြစ်လိုက်၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ် လိုက်ပေါ့။ ဒါကြောင့် ဘဝသံသရာမှာ အမေ၊ အဖေ၊ ဇနီး ခင်ပွန်း၊ အစ်ကို မောင်၊ ညီမ အစ်မ၊ ဘကြီး ဘထွေး မတော်စပ်ခဲ့ဖူးသူရယ်လို့ မရှိဘူး။ တော်စပ်နေကြရအုံးမှာပဲ။ စာရေးသူဟာ စာဖတ်သူရဲ့ နေ့ လယ်စာ ဖြစ်ဖူးသလို စာဖတ်သူလည်း စာရေးသူရဲ့ ညစာ ဖြစ်ဖူး တာပဲ။ ဖြစ်နေအုံးမှာပဲ။

ဒါဆိုရင် သက်ရှိအားလုံးအပေါ် မိမိနှင့် ထပ်တူပြုပြီး စိတ်ပိုင်းဘဝ ဖြူစင်အောင် လေ့ကျင့် အားထုတ်နေသူ တစ်ယောက်အဖို့ အဲဒီလို မိမိနှင့် သဘာဝတူ အခြားသက်ရှိတစ်ဦးရဲ့အသားကိုစားသင့်ပါ့မလား။ ဒီလိုနည်းနဲ့ နက်နက်နဲနဲ တွေးကြည့်လိုက်ရင် အသားစားမှု အားလုံးဟာလူက အခြား လူတစ်ယောက်ရဲ့အသားကို စားခြင်းမျိုးဖြစ်တယ် လို့ ကောမဆိုနိုင်ပေဘူးလား။

... အကြောင်းပြချက် ၂

တိရစ္ဆာန်တို့ရဲ့အသားကိုစားရလို့ ပျော်တယ်ဆိုရင် အဲဒီပျော်ရွှင်မှုဟာ အခြားဘဝတူ သက်ရှိတစ်ယောက် သေခြင်းကြောင့်ရရှိတဲ့ ပျော်ရွှင် မှုပါပဲ။ ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်မှုကို ရှာဖွေသူ တစ်ယောက်အဖို့ အခြား သတ္တဝါ တစ်ယောက်အပေါ် တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ သွယ်ဝိုက်၍ဖြစ်စေ နာ ကျင်အောင်ဒုက္ခရောက်အောင်လုပ်သင့်ပါသလား။

သက်ရှိတိုင်းမှာ ဗုဒ္ဓဖြစ်လာနိုင်တဲ့ သဘာဝ (Buddha-nature)ရှိလို့ တိရစ္ဆာန်ရဲ့အသက်ကိုစားခြင်းဟာ ဗောဓိသတ္တ (ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ)တစ် ယောက်ရဲ့ အသက်ကို စားခြင်းလို့လည်း အဓိပ္ပာယ်ရှိတယ်။ ဒီကမ္ဘာ မြေပေါ်မှာ လူသားတွေ အသက်ရှင် နေထိုင်ခွင့်ရှိသလို ကိုယ့်ဘဝကို ကိုယ် ချစ်တတ်တဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေမှာလည်း ဒီအခွင့်အရေး တန်းတူရှိရ မှာဖြစ်လို့ ကျွန်ုပ်တို့ဘဝရှင်သန်ဖို့နဲ့ ပျော်ရွှင်ဖို့ဆန္ဒသက်သက်နဲ့ ကျွန်ုပ် တို့မှာအခြားသတ္တဝါတွေကိုသတ်ဖြတ်ဖို့ အထူးအခွင့်အရေးမရှိဘူး။

ဝါဒ ခိုင်မာသွားခြင်း

အေဒီ ၄ ရာစု ဂရိတွေးခေါ်ရှင် ပေါဖရီ (Porphyry)က သတ်ဖြတ် ခံနေ ရတဲ့ တိရစ္ဆာန် တစ်ကောင်ရဲ့ အော်ညည်းသံကို ကြားဖူးသူ တစ်ယောက်အနေနဲ့ တိရစ္ဆာန်ရဲ့ အသားကို ဘယ်တော့မှ မစားသင့်တော့ဘူးလို့ ရေးဖူးပါတယ်။ မဟာယာန ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေရဲ့ အကြောင်းပြပုံနဲ့ ယူဆပုံတွေဟာ ပေါဖရီ ရေးသလိုပဲ ချောမွတ် ပြေပြစ်လှပါတယ်။ အများ လက်ခံနိုင်တဲ့ စွဲလောက်တဲ့ ဖော်ပြချက်တွေပါပဲ။

သက်သတ်လွတ်ဝါဒဟာ အဲဒီလို လှပတဲ့ တွေးမြင်မှုတွေနဲ့ စတင် ခဲ့ပြီး ဒီဝါဒကို နှစ်သက်စွဲလမ်းစွာ ဟောပြော ရေးသားရင်းက ရာစုနှစ် တွေ ကြာလာတဲ့ အခါ သက်သတ်လွတ် စားတာဟာ မဟာယာနတွေရဲ့ အခြေခံ ကိုယ်ကျင့် တရားရေးရာ ကျင့်စဉ် သို့မဟုတ် စဉ်းမျဉ်းတစ်ခု ဖြစ်သွားပုံရတယ်။ နောက်ဆုံး တိရစ္ဆာန်အသားကို စားတာဟာ လူ့ အသားကို စားတာ၊ ဘုရားလောင်းရဲ့ အသားကို စားတာတွေနဲ့ အတူတူပဲလို့ တိုးတက်ယုံကြည်သွားတဲ့ အထိပါပဲ။

ထေရဝါဒအမြင်

လက်ရှိပညာရှင်အများစု လက်ခံထားပုံအရ ထေရဝါဒဆိုတာမဟာ ယာနတို့ရဲ့ခွဲထွက်ခံဖြစ်တဲ့ မူရင်းဗုဒ္ဓဝါဒပါပဲ။ ထေရဝါဒီ အချင်းချင်းပိဋကတ်သုံးပုံ မူကွဲမရှိဘူး။ ထေရဝါဒီတွေဟာ မိမိတို့အနေနဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ စစ် မှန်တဲ့ ဓမ္မကို မူရင်းအတိုင်း အက္ခရာ၊ ပုဒ်ပါဌ်၊ အနက် အဓိပ္ပာယ်တွေ မပျက်ယွင်းအောင် ကောင်းကောင်း ထိန်းသိမ်းထားတယ်လို့ ယုံကြည် ကြတဲ့ အတိုင်း မည်သည့် နောက်တိုးကျမ်းစာ၊ နောက်တိုးဝါဒကိုမျှ ဗုဒ္ဓ ဝါဒအနေနဲ့ လက်မခံပါဘူး။ မိမိတို့ရဲ့ ပိဋကတ်သုံးပုံဟာ မူရင်းကျတဲ့ အပြင်ဗုဒ္ဓနှုတ်ထွက် အစစ်အမှန်တွေဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြတယ်။

ထေရဝါဒက ဗုဒ္ဓဟောအနေနဲ့ လက်ခံထားတဲ့ အာမဂန္ဓသုတ် (သုတ္တနိ၊၃၁၅)မှာ အသားငါးမစားတာကို သူတော်ကောင်းအကျင့်လို့ ယူဆနေရင် အဲဒီယူဆချက်ဟာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (အယူမှား)ဖြစ်တယ်လို့ မြတ် ဗုဒ္ဓ ဟောပါတယ်။ အသားစားတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ထေရဝါဒတို့ ရှင်းပြ ပုံကို

၁)ဇီဝကသုတ် (မ၊၂၊၃၂)နဲ့

၂)ပဉ္စဝတ္ထုယာစနကထာ (ဝိ၊၄၊၃၅၈) တွေမှာ အရှင်းလင်းဆုံး လေ့လာနိုင်တယ်။ ဒီပါဠိတော်တွေမှာ ပါတာကိုအနှစ်ချုပ်ပြီးပြောပြရရင် ...

... ရှင်းလင်းချက် ၁

မိမိကို ရည်ညွှန်းပြီး သတ်တာကို မြင်ခြင်း ကြားခြင်း သံသယဖြစ်ခြင်း မရှိတဲ့ အသားကို ရဟန်းတွေ စားကောင်းတယ်။ အရပ် လေးမျက်နှာကို မေတ္တာပို့သပြီး နေတဲ့ ရဟန်းဟာ ကြည်ညိုသူ ဥပါသကာတွေ ကပ်လှူတဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းတွေကို မတပ်မက်ဘဲ မျှတရုံ သုံးဆောင်တယ်။ ပစ္စဝေက္ခဏာဆင်ခြင်ပြီး စားသုံးတယ်။ နောက်တစ်ကြိမ် ငါ့ကို ဒါမျိုးလှူရင် ကောင်းမှာပဲလို့လည်း မစွဲလမ်းဘူး။ အဲဒီရဟန်း အနေနဲ့ အဲဒီ ဆွမ်းကို စားလို့ မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားကို ဒုက္ခရောက်အောင် လုပ်ရာ မရောက်ပါဘူး။ ဒါကြောင့်အဲဒီဆွမ်းဟာ အပြစ်မရှိပါဘူး။

ဗုဒ္ဓနှင့် ဗုဒ္ဓသာဝကကို ရည်ညွှန်းပြီး သတ္တဝါကို သတ်ရင် တော့ သတ်သူလည်း အကုသိုလ် အပြစ်ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓနှင့် ဗုဒ္ဓသာဝကတို့လည်း အဲဒီ အသားကို မစားကောင်းဘူး။ အကုသိုလ် အပြစ်ရှိတယ် ဆိုတာ ပါဏာတိပါတ (သူ့သက်သတ်တဲ့)ကံမြောက်တယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။ ... ရှင်းလင်းချက် ၂

လူအများရဲ့ ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်နိုင်အောင်ဆိုပြီး ဒေဝဒတ်က မြတ်ဗုဒ္ဓကို တင်ပြတဲ့ တောင်းဆိုချက် ငါးမျိုးထဲမှာ ရဟန်းတွေဟာ ရာသက်ပန် ငါးအမဲကိုမစားရလို့ ပညတ်ချက်ထုတ်ပြန်ပါဆိုတဲ့ အချက် ပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က ရဟန်းတွေ ရာသက်ပန် သက်သတ်လွတ် စားရမယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ မြတ်ဗုဒ္ဓက လက်မခံပါဘူး။ ‘မမြင်အပ် မကြားအပ် မယုံမှားအပ်သော၊ (ထို) အစွန်းသုံးပါးမှ စင်ကြယ်သော ငါးအမဲကိုငါဘုရားခွင့်ပြု၏’ (ဝိ၊၄၊၂၅၉)လို့ မိန့်ပါတယ်။

အစွန်းသုံးပါးဆိုတာ ‘မြင်ခြင်း၊ ကြားခြင်း၊ ယုံမှားခြင်း’တို့ပါပဲ။ ဒီ အသားငါးဟာ ငါ့ကို ရည်ရွယ်ပြီး သတ်ထားတာ၊ ငါစားဖို့ သတ်ထား တာ’လို့ မြင်ရင်၊ ကြားရင်၊ စိတ်မရှင်းရင် အဲဒီအသားငါးဟာ အစွန်းသုံး ပါးမလွတ်ဘူး။ ဒါကြောင့်ရဟန်းတို့မစားကောင်းတော့ဘူး။

ဝိနည်းအရ ရဟန်းတို့ စားကောင်းတဲ့ ဘောဇဉ်ငါးမျိုးကို ခွင့်ပြု ထားပါတယ် ... ထမင်း၊ မယောမုန့်၊ မုန့်လုံး၊ ငါး၊ အမဲ (ဝိ၊၂၊၁၁၁)။ ရဟန်းတို့ မစားကောင်းတဲ့ အသားကြီး ဆယ်မျိုးရှိတယ်။ ‘လူ ခွေး မြင်း ဆင်၊ သစ်ကျား (လျှင်)၊ ခြင်္သေ့ဝံအောင်းမြွေ’ (ဝိ၊၃၊၃၁၀)တဲ့။ ကျန်တဲ့ အသားတွေကိုရဟန်းတို့စားကောင်းတယ်။

ဗုဒ္ဓရဲ့ နောက်ဆုံးဆွမ်း

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး နောက်ဆုံး ဘုဉ်းပေးတဲ့ ဆွမ်း သူကရမဒ္ဒဝနဲ့ ပတ်သက်လို့ ယူဆကြပုံဟာလည်း သက်သတ်လွတ်နဲ့ ပတ် သက်မှုရှိတယ်။ ရှေးဦး ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုင်ရာ သင်ကြားမှုတွေမှာသူကရမဒ္ဒဝနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ကောက်ယူမှု မသေချာခဲ့ဘူးလို့ ယူဆရတယ်။ အေဒီ ငါးရာစုမှာ ရေးတဲ့ အဋ္ဌကထာမှာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ အဓိပ္ပာယ် သုံးမျိုးကို ဖော်ပြတယ်။ သူရကမဒ္ဒဝဆိုတာ...

၁)မငယ်လွန်းမကြီးလွန်းတဲ့ ပံသကူရတဲ့ တောဝက်သား

၂)နွားထွက်ပစ္စည်းငါးမျိုးနဲ့ ရောချက်ထားတဲ့ ထမင်းပျော့

၃)ရသာယနဆေးဖြင့် စီမံထားသောအစားအစာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၉)။

ဒီဖော်ပြချက်အရ သက်သတ်လွတ်အငြင်းပွားမှုဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒသမိုင်း ဦးကပင် ရှိနေခဲ့ပုံပါပဲ။ ထေရဝါဒီတို့က ပထမအဓိပ္ပာယ် (တောဝက်ပျို သားဆွမ်း)ကို အဓိပ္ပာယ်မှန်လို့ ယူတယ်။ ဒါကို မဟာယာနဝါဒီတို့က ‘သူ (ထေရဝါဒီ)တို့ သက်သတ်မလွတ်နိုင်လို့ တမင်တကာ အရွဲ့တိုက်ပြီး အဲဒီလို အဓိပ္ပာယ်ယူကြတာ’လို့ ဝေဖန်မှုတွေရှိတယ်။

... သူ့မှတ်ချက်

အနောက်တိုင်းသား ထေရဝါဒ ကျမ်းပြုဆရာ Maurice Washe ကတော့ ဒီဃနိကာယ် အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်မှာ ပထမအဓိပ္ပါယ်ကိုပဲ အတည်ယူခဲ့ ပါတယ်။ ပြီးတော့ ‘အသားစားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စာရေးဆရာအချို့ က ထေရဝါဒကို ဝေဖန် ပြစ်တင်မှုရှိတယ်။ ဘယ်လိုပဲဆိုစေ သတ္တဝါ တွေကို ကရုဏာထားတဲ့ အနေနဲ့ သက်သတ်လွတ် စားတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်လောက်နဲ့ တော့မခိုင်လုံပါဘူး’လို့ မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

သူဆက်ပြောပုံက ‘ဂျပန်ရှိ ရှင်ဗုဒ္ဓဝါဒ (မဟာယာနဂိုဏ်းကွဲ)ကို တည်ထောင်သူ ရှင်ရန်ရွှန်အင် (Shinran Shonin)ဟာ သက်သတ်လွတ် စားတာ၊ အိမ်ထောင်မပြုဘဲ နေတာတွေဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ညှဉ်းဆဲ ခြင်း (အတ္တကိလမထ) ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး အဲဒီစည်းကမ်းတွေကို ပယ်ဖျက်ခဲ့တယ်’တဲ့ (Maurice Washe, The Long Discourseds of the Buddha, Foot Note, p. 572)။ သိပ် အစွန်းရောက်ရင် အယူသည်းရင် မသင့်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ မှတ်ချက်ပြုတာဖြစ်မယ်ထင်ပါတယ်။ ယထာဘူတအမြင်

သက်သတ်လွတ်ပြီး စားစား၊ မလွတ်ဘဲ စားစား၊ စားနေဆဲမှာ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ စတဲ့ ကိလေသာစိတ် မဖြစ်ဖို့က အရေး ကြီးပါတယ်။ ‘အသားတုဟင်းက ရှယ်ပဲ၊ ကောင်းလိုက်တာ’၊ ‘ဝက် သားတုချည်းငြီးငွေလှပြီ’၊ ‘သူတို့က ငါ့လို (ငါတို့ဘုန်းကြီးလို)သက် သတ်လွတ်စားနိုင်တာ မဟုတ်ဘူး’၊ ‘သက်သတ်လွတ်စားမှ ကုသိုလ်ရတယ်’။ စဉ်းစားကြည့်ပေါ့၊ အဲဒီစိတ်မျိုးနဲ့ သက်သတ်လွတ် စားနေလို့ ကုသိုလ် ရပါ့မလားလို့။ ကုသိုလ်ရခြင်း မရခြင်း၊ မေတ္တာစိတ်ဖြစ်ခြင်း မဖြစ်ခြင်း၊ ကရုဏာ ဘာဝနာကို ပွားခြင်း မပွားခြင်းဟာ သက်သတ် လွတ် စားတာနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ စားသူရဲ့ စိတ်အခြေအနေနဲ့ ပဲ ဆိုင်တယ်။ သက်သတ်လွတ်စားရုံနဲ့ ကုသိုလ်ရတယ်ဆိုရင် အရက်သမားတွေအာ လူးကြော်၊ မြေပဲလှော်တွေ ဝါးနေရင်လည်း ကုသိုလ်ရမှာပေါ့။ အစား အစာ မတူပေမယ့် စိတ်ချင်းတူရင် ကုသိုလ် အကုသိုလ် စိတ်ဖြစ်ပုံ အတူတူပါပဲ။ နည်းနည်း ဆက်ပြီး တွေးကြည့်အုံး၊ သက်သတ်လွတ် စားသူနဲ့ အသားငါးစားသူ ဘယ်သူ ကုသိုလ်ပိုရသလဲ။ သက်သတ် လွတ် စားသူလို့ ဆိုရင် ...ပန်းသီးစားသူနဲ့ လိမ္မော်သီးစားသူဘယ်သူ ကုသိုလ် ပိုရသလဲ...။ ဒါက ဇီဝကသုတ် (ဖော်ပြပြီး)ကို အခြေခံတဲ့ စဉ်းစားတွေးမြင်မှုပါ။

သက်သတ်လွတ်တွေ

ယခင်ကရော ယခုပါ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ သက်သတ်လွတ် စားတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတွေရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကုသိုလ်ရတယ်ဆိုတဲ့ ယုံ ကြည်ချက်နဲ့ ဘုဉ်းပေးကြတာ ဟုတ်မယ်မထင်ဘူး။ တစ်ချိန်က ရဟန္တာ လို့ လူသိများခဲ့တဲ့ ဆရာတော် ဦးသီလဟာ သားငါးမစားပါဘူး။ ဆရာ တော် မိန့်ပုံက ‘တို့များ သက်သတ်လွတ် စားနေတာဟာ ကုသိုလ်ဖြစ် အောင်ကျင့်နေတယ်လို့ မထင်လိုက်ပါနဲ့၊ သွားနာသက်သာလို့ စားနေ တာပါ’တဲ့ (ဘုန်းတော်ကြီးဦးသီလထေရုပ္ပတ္တိ (စာ-၂၀၅)။

ဖော်ပြထားတဲ့ အချက်တွေကို အခြေခံ သုံးသပ်ပြီး မေးခွန်းတွေ ကိုအဖြေထုတ်ကြည့်ရင် ...

... အဖြေ အမှတ် ၁

သက်သတ်လွတ် စားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထေရဝါဒီရဟန်း သို့မဟုတ် လူ အချင်းချင်းတော့ ဘာမှ မပြောပလောက်ပါဘူး။ သက်သတ် လွတ် သူက မလွတ်သူထက်ပိုမြတ်တယ်ဆိုရင် ရာစုနှစ်နဲ့ ချီပြီး သက်သတ် လွတ် စားလာတဲ့ မဟာယာန ရဟန်းတွေက ထေရဝါဒ ရဟန်းတွေ ထက် ပိုသာနေမှာပဲ။ အမှန်က ဤခန္ဓာကိုယ် ရှင်သန်ရေးအတွက် အစားအစာကို စားသုံးရာမှာ ကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်ခြင်း မဖြစ်ခြင်းသာ အဓိက ကျလို့ သက်သတ် လွတ်သူတွေကငါမှငါလို့ မဖြစ်သင့်သလို မလွတ်သူ တွေကလည်း မဟာယာနဝါဒကြီးပါ၊ ဒေဝဒတ် ဝါဒကြီးပါလို့ လက်ညှိုး ထိုးအပြစ်တင်နေစရာမလိုဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။

... အဖြေ အမှတ် ၂

ဓမ္မကို မူရင်းအတိုင်း သိမ်းထားပြီး နောက်တိုးကို လက်မခံတဲ့ ထေရ ဝါဒ အမြင်အရဆိုရင် သက်သတ် မလွတ်ဖို့ ဗုဒ္ဓရဲ့ တားမြစ်ချက် မရှိလို့ သက်သတ်လွတ်စားတာဟာ မဇ္ဈိမပဋိပဒါနဲ့ မသတ်သက်ဘူးလို့ ဆိုခွင့် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သက်သတ်လွတ်စားပြီး သမထနည်းနဲ့ တရား ထိုင်ကြတဲ့ မဟာယနရဟန်းတွေလည်း သမာဓိကို ထူထောင်နိုင်တာ သေချာတယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ ထေရဝါဒ တရားရိပ်သာတစ်ခုခုမှာ သက်သတ်လွတ်စားပြီး ဝိပဿနာနည်းနဲ့ စနစ်တကျ တရားအားထုတ် ပေမယ့် တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို မရနိုင်ဘူးလို့ ငြင်းရင် မျှတပါ့မလား။

... အဖြေ အမှတ် ၃

သက်သတ်လွတ်စားတာကို ဓုတင်ဆောက်တည်တာလို စရဏကျင့်စဉ် တစ်ရပ်အနေနဲ့ ဘုန်းကြီး မယူဆဘူး။ ဒါပေမယ့် မိမိခန္ဓာကိုယ် မျှတ ဖို့အတွက် အထောက်အပံ့ ပြုတယ်ဆိုရင် သက်သတ်လွတ်မှုဟာ ကုသိုလ်လည်းရ ဝမ်းလည်းဝတဲ့ အလုပ်မျိုး ဖြစ်နို်င်တာပေါ့။ ဘောဇန မတ္တညူ (စားသောက်ရာမှာ အတိုင်းအတာကို နားလည်းတဲ့) အင်္ဂါနဲ့ အညီ ကြုံရာရရာကို စားသောက်ရင်လည်း အကုသိုလ်အပြစ် မဖြစ်ပါဘူး။ အကျိုးတရားလည်းမလျော့နိုင်ပါဘူး။

စကားမစပ်၊ အပြစ်တင်ရင်လည်း ခံရမှာပဲ။ တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် နေ့လယ်က အမဲခြောက်ကြော် နည်းနည်းစားမိတာ အခု အစာမကြေ ချင်သလိုဖြစ်နေလို့ သက်သတ်လွတ်ကိစ္စဒီမျှနဲ့ ကျေနပ်ပါဘိ။

သတ္တဝါတွေ သံသယဝဲကို လွန်မြောက်နိုင်ကြပါစေ။

၁၀၈။ သစ္စာပါရမီ

အောက်တိုဘာ ၃၀၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ ဘုရားအဖြစ်ကို ရရှိဖို့ ဖြည့်ကျင့်ခဲ့ရသည့် ပါရမီ ဆယ် ပါးရှိရာတွင် သစ္စာပါရမီ အကြောင်းကို သိလိုစိတ် ပြင်းပြနေပါသဖြင့် မေတ္တာရှေ့ထား၍ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အောင်ထွန်းလင်း

-------------------

သစ္စာ ၂ နှစ်မျိုး

သစ္စာပုဒ်ကို မေတ္တာသုတ်ထဲက ဥဇုနဲ့ သုဟုဇု နှစ်ပုဒ်နဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုလေ့ ရှိပါတယ်။ နှုတ်ထွက်နဲ့ အလုပ် တူညီတာ ဥဇု။ နှုတ်ထွက်၊ အလုပ်၊ စိတ်ကြံ သုံမျိုးလုံး တစ်ထပ်တည်း ကျရင် တော့ သုဟုဇု။ ဥဇု =ဖြောင့်မတ်ခြင်း၊ သုဟုဇု=သိပ် ဖြောင့်မတ်ခြင်းလို့ မြန်မာလိုမှတ်နိုင်တယ်။ တစ်ယောက်ကိုဖြစ်စေ၊ အများကိုဖြစ်စေ မမှန်တာကို မပြော တာ၊ တကယ် လုပ်နိုင်တာထက် ပိုပြီး မကြွားဝါတာ၊ နှုတ်က ပြောတဲ့ အတိုင်း လုပ်တာ ... ဒါတွေဟာ ‘သစ္စာ’ ပါပဲ။ တစ်ယောက်နဲ့ တစ် ယောက် ယုံကြည်မှုဆိုတာဟာ နှုတ်ထွက်စကားတွေ စကားလုံးတွေ ပေါ်မှာတည်မှီတယ်။ သစ္စာနဲ့ ယှဉ်နေတဲ့ ကိုယ်မှုနှုတ်မှုတွေဟာလော ကကိုကောင်းကျိုးပြုပြီး ဆိုးကျိုးကို ကာကွယ်တယ်။

အလုပ်နဲ့ အပြောဟာ စိတ်ဆန္ဒ သို့မဟုတ် စိတ်အကြံက စီး ဆင်းတာ။ ဒါကြောင့် ရိုးသားတယ်လို့ ပြောရာမှာ ဘယ်လောက်ပဲ အပြောချိုချို အလုပ် ကောင်းကောင်း စိတ်ထား မမှန်ရင် သစ္စာ မဖြစ် နိုင်ဘူး။ ဆောက်လိုက်တဲ့ တံတားကြီးက အများအမြင် ကောင်းတာပဲ၊ ဒါပေမယ့် ရည်ရွယ်ချက်က ရန်သူကို အပေါ်စီးက ကြည့်ပြီး အနိုင်ယူဖို့ ဆိုရင် သစ္စာမဖြစ်နိုင်ဘူး။ သစ္စာပါရမီအဖွင့်အရနှုတ်ပြောနှင့်အတွင်း စိတ်ထားတစ်ထပ်တည်းမကျရင် လိမ်ညာခြင်းပါပဲ။

ပါရမီဖြည့်ခြင်း

ပါရမီဆိုတာ ပရမ =မြင့်မြတ်သူတို့ရဲ့။ ဤ=အလုပ် (ပရမ +ဤ= ပါရမီ)။ လူတော်လူကောင်းတွေရဲ့ အလုပ်။ တစ်နည်း ပရ = ဗောဓိ ဉာဏ်သို့။ မီ = သွားသည် (ပရ + မီ = ပါရမီ)။ ဗောဓိဉာဏ်ဆီသို့ သွားတဲ့ အကျင့် (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၂၄၈)။ ဒါကြောင့် လူကောင်း ဖြစ်ချင် သူတိုင်း၊ ဗောဓိဉာဏ်ကိုရလိုသူတိုင်းပါရမီအလုပ်ကိုလုပ်ရတယ်။

ဒီအလုပ်ကိုလုပ်ရာမှာ တဖြည်းဖြည်းလုပ်ယူရတယ်။ အချိန်ကြာ ပေမယ့် စိတ်မလျှော့ရဘူး။ ယနေ့လုပ် မနက်ဖြန် တော်ပြီဆိုတာမျိုးလည်း မဖြစ်ရဘူး။ ကောင်းတာမှန်ရင် အကုန်လုပ်နိုင်အောင်ကြိုးစား ရတယ်။ လေးလေးစားစား၊ ပျော်ပျော်ပါးပါးလည်း လုပ်ဦးမှ။ ဆိုပါစို့၊ ကိုယ့်ကို ဒုက္ခရောက်အောင် လုပ်ထားသူတစ်ယောက်ကို ညက်ညက် ကြေအောင်ပြန် ‘တွယ်’ချင်တဲ့ စိတ်တစ်နေ့ကိုဆယ်ကြိမ်ဖြစ်တယ် ဆို ရင် တဖြည်းဖြည်း လျှော့ချ၊ တစ်ကြိမ်လောက်ပဲ စိတ်ပိုင်းလေ့ကျင့်မှု လုပ်ဖြစ်တယ်ဆိုရင် အဲဒီထက် များနိုင်အောင် ကြိုးစား။ အဲဒါ ပါရမီ ဖြည့်တာပဲ။ တစ်နေ့ ငါးကြိမ်လောက် မမှန်တာကို ပြောမိတယ်ဆိုရင် အဲဒီထက် နည်းအောင် လျှော့ချနိုင်ဖို့ ကြီုးစားတာဟာ သစ္စာပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်နေတာပဲ။ မကောင်းတာတွေ နည်းသွားပြီး ကောင်းတာတွေ များလာရင် ပါမီပြည့်တာပါပဲ။

ဓမ္မကို သစ္စာမဖောက်နဲ့

အသတ်ခံရမှာကို သိလျက်နဲ့ ပြန်လာပါမယ်ဆိုတဲ့ နှုတ်ကတိအတိုင်း လူသားစားတဲ့ ပေါရိသာဒဆီကို ပြန်သွားဖို့ ဘုရားလောင်းတော်ကြီး မဟာသုတသောမမင်းရဲ့စဉ်းစားပုံက-

‘ဘီလူးထက်လည်း၊ ကြမ်းခက်ကြွပ်ဆတ်၊ ပေါရိသာဒ်သည်၊ ရွတ်ရွတ်မစား၊ ကျွန်ုပ်အားကို၊ ဖမ်းငြားပြီးမြောက်၊ လက်သို့ ရောက်မှ၊ တခေါက်ပြည်ရွာ၊ ဂါထာနာဟု၊ သစ္စာယုံထွေ၊ လွှတ် လိုက်ပေသည်၊ မသွေထိမ်မြူး၊ သူ့ကျေးဇူးကို၊ အထူးဖြင့်လျှင်၊ ကျွန်ုပ်တင်၏’ (ပျို့စာပိုဒ်၊၈၈)တဲ့။

စေတနာကောင်းနဲ့ ယှဉ်ပြီး သစ္စာဖြစ်နေတဲ့ စကားလုံးတွေမှာ ကြီးမားတဲ့ စွမ်းအင် (Energy) ရှိကြောင်းကို ဗုဒ္ဓစာပေမှာ အများကြီး ဖော်ပြပါတယ်။ သစ္စာပြုပြီး ကိစ္စကို အောင်မြင်စေတယ် ဆိုတာ ဒီစွမ်း အင်ကြောင့်ဖြစ်ရတာပါ။ ဒါပေမယ့်...အလွန် အစွမ်းထက်တယ်ဆိုတဲ့ ဂါထာတွေ၊ ဓမ္မစာတွေကိုဘယ်လောက်ပဲရွတ်ဆိုစေ၊ ဒါတွေက အပေါ် ယံအကာလွှာမျှသာဖြစ်ပြီး ဓမ္မရဲ့အနှစ်သာကို အဲဒီနည်းနဲ့ မရနိုင်ဘူး။ အကာနဲ့ အနှစ် ဆန့်ကျင်မယ် ဆိုရင် တော့ နှုတ်က ဓမ္မကို မြွက်ဆိုပေ မယ့် ကိုယ်က အဓမ္မကို လုပ်မိလျက်သား ဖြစ်နေတတ်တယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်ရင် ဓမ္မကိုသစ္စာဖောက်တာပဲ။

စိတ်မရှိပါနဲ့

တစ်ခါက မြန်မာ ဓမ္မကထိက ဆရာတော် တစ်ပါးက ပြင်သစ်နိုင်ငံကို ရောက်ခိုက် သီရိလင်္ကာလူမျိုး ဟိုတယ် ဝန်ထမ်းကို နှုတ်က Yes လို့ ပြောလိုက်ပေမယ့် စိတ်ထဲကတော့ လုံးဝ No ပဲလို့ မှတ်ထားကြောင်း တရားထဲမှာ ထည့်ဟောသတဲ့။ အဲဒီတရားကို စာအုပ်ထုတ်တော့ ရေ မြေခြားမှာ နေထိုင်တဲ့ ဖတ်မိသူ ဒကာတစ်ယောက်က ပရိသတ်ကို အဲဒီလို အသိပေးသင့်သလားလို့ မေးဖူးတာကို အမှတ်ရတယ်။ မြန်မာ ပြည်က ရောက်ခါစ ရှစ်နှစ် ကိုးနှစ်လောက် မောင်နှမ နှစ်ယောက် ကျောင်းမှာ မမှန်တာကို ပြောလို့ ဆရာမက အိမ်ကို တိုင်စာ ပို့တာကို အဖွားဖြစ်သူက စိတ်ဆိုးပြီး ကျောင်းပြောင်းပစ်တဲ့ ဖြစ်ရပ်ကိုဘုန်းကြီး ကိုယ်တွေ့ ကြုံဖူးပါတယ်။ စိတ်မရှိပါနဲ့။ ကလေး နှစ်ယောက် ဖြစ်ပုံနဲ့ ဓမ္မကထိကရဲ့တရား ကွင်းဆက် ရှိနိုင်မလားလို့ သံသယဖြစ်မိတယ်။ ကလေးဆိုတာ လူကြီးကို အတုယူတတ်တာမျိုးပဲ။

ဒါကြောင့် သစ္စာပါရမီ ဆိုတာနဲ့ဟာ ... ဘုရားလောင်းကျင့်စဉ်၊ တို့နဲ့ မဆိုင်ဘူးလို့ မတွက်လိုက်ပါနဲ့။ ဆိုင်မှ ဆိုင်။ ဒီဖက်နိုင်ငံတွေမှာ ကလေးတွေကို ကျောင်းစနေတာနဲ့ မလိမ်တတ်အောင်၊ အမှန်ကို ပြော ရဲအောင်၊ မှားတာကို ဝန်ခံရဲအောင် အထူး လေ့ကျင့်ပေးတယ်။ ဒီ အချက်ကိုလူမျိုးနဲ့ နိုင်ငံတိုးတက်ဖို့ အခြေခံအနေနဲ့ ယူဆကြတာကိုး။ ဒါကြောင့် ဒီက ကလေးတွေရဲ့ နှုတ်က ‘It's no fair. ’ ဆိုတဲ့ စကားကို မကြာမကြာ ကြားရလေ့ရှိပါတယ်။

အားလုံးရဲ့ အခြေခံ

စရိယာပိဋကအဖွင့်အရ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာဟာ နုစဉ်ဘဝမှာလည်း မမှန်မုသား လုံးဝမပြောဘူးတဲ့။ တစ်ခါတစ်ရံသတ်ဖြတ်လုယက်စတဲ့ အကုသိုလ်ကံကို လုပ်မိလို့ တိရစ္ဆာန် သူတောင်းစားစတဲ့ နုံချာတဲ့ ဘဝ မျိုးကို ရောက်ရပေမယ့် ကိုယ်ကျိုးမပါတဲ့ စွန့်လွှတ်မှုဆိုတဲ့ နေက္ခမ္မနဲ့ ဖြောင့်မတ်ခြင်း တကယ့် ဖြောင့်မတ်ခြင်းဆိုတဲ့ သစ္စာပါရမီ နှစ်ပါး ကြောင့်လူစတဲ့ မြင့်မြတ်တဲ့ ဘဝတွေကိုပြန်ရတာလို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါကြောင့် နေက္ခမ္မပါရမီကို အခြေခံအုတ်မြစ်နဲ့ နှိုင်းဆိုပြီး သစ္စာ ပါရမီကိုတော့ အပေါ်အဆောက်အအုံနဲ့ ဥပမာပြုလေ့ရှိပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟာ သစ္စာပါရမီ ရှိလို့သာ ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကို ရခဲ့တာလို့ကော မဆိုနိုင်ဘူးလား။ လူတစ်ယောက် တိုင်းပြည်တစ်ခုတိုးတက်တက်ဖို့လည်းဒီအခြေခံကပဲ စရမှာပါ။ သစ္စာပါရမီကိုကြိုးစားပြီးဖြည့်ကျင့်နိုင်ကြပါစေ။

၁၀၉။ ဗုဒ္ဓ ဆံတော် ပယ်သလား

နားရွက်တော် ရှည်မရှည်

အောက်တိုဘာ ၃၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် စင်္ကာပူမှာ အလုပ်လုပ်နေပါသည်။ တပည့်တော်နှင့် အခန်းတူ နေသည့် အမျိုးသမီးမှာ ခရစ်ယန်ဘာသာဝင် ဖြစ်ပါသည်။ ဘာသာရေးအကြောင်းကို ပွင့်လင်းစွာဆွေးနွေးနိုင်သူဖြစ်ပါသည်။ သူသည် ဗုဒ္ဓဓမ္မကိုလည်း စိတ်ဝင်စားပုံရပါသည်။ သူမေးသည့် မေးခွန်း တွေကို ဖြေနိုင်ဖို့ ဘုရားတပည့်တော်လည်း ကြိုးစားပြီး လေ့လာပါ သည်။ ယခု တပည့်တော် မေးလျှောက်လိုသည်မှာ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် ဆံတော်ကို ပယ်ပါသလား။ ဆင်းတုတော်များမှာ ဖူးတွေ့ရသည့်အတိုင်း ဆံတော်ကို မပယ်ဘူးလား။ နားရွက်တော်မှာ ဆင်းတုတော်အတိုင်း ရှည်လျားပါသလားဆိုတာကို ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်ဘုရား။

မစုစု

-------------------

ဗုဒ္ဓ ဆံတော် ပယ်မပယ်

သိင်္ဂါရဝပုဏ္ဏားနဲ့ အဂ္ဂိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားတို့က မြတ်ဗုဒ္ဓကို ‘မုဏ္ဍက (ဦးပြည်းကတုံးစုတ်)’လို့ နှိမ့်ချပြီး ခေါ်ဖူးတယ် (မ၊၂၊၄၂၄။ သုတ္တနိ၊၂၉၇)။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်လည်း ‘ထိုငါသည် မိဘများ မလိုလား၍ ငိုကြွေး ကြစဉ် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ပြီး ဖန်ရည်ဆိုး အဝတ်ကို ဝတ်၍ ရဟန်းပြုခဲ့၏ (မ၊၁၊၃၀၃။ မ၊၂၊၄၂၄)’လို့ သစ္စကနဲ့ သိင်္ဂါရဝပုဏ္ဏား တို့ကို မိန့်တော်မူဖူးပါတယ်။ ဒီပါဠိတော် တွေအရဆိုရင် ဗုဒ္ဓရှင်တော် မြတ်ဟာခေါင်းရိတ်ထားတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့်နှောင်းခေတ် အဖွင့်ကျမ်းတွေမှာတော့ ‘ဗုဒ္ဓရဲ့ ဦးခေါင်းပေါ်မှာ ရစ်ခွေနေတဲ့ လက်နှစ် သစ်လောက် ဆံပင်ရှည် ရှိတယ်။ မုတ်ဆိတ်မွှေးလည်း အနေတော်မျှ ရှိတယ်။ အသက်ထက်ဆုံး ထိုထက် ပိုမရှည်ဘူး (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၄)’လို့ ဆိုတယ်။ သက္ကတဘာသာနဲ့ ရေးတဲ့ ကျမ်းတွေမှာလည်း လက်နှစ်သစ် ဆံခွေနှင့် အနေတော် မုတ်ဆိတ်မွှေး ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အဆိုတွေရှိတယ်။ (မေးခွန်းအမှတ် ၁ ရဲ့အဖြေကို ပြန်ကြည့်ပါ။)

ဒါကြောင့် နှောင်းခေတ် ပန်းပုဆရာတွေ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲု့ ပုံတူဆင်းတုကို ထုလုပ်ကြတဲ့ အခါ အချို့ ဆံပင်ကို ပယ်ထားပြီး အချို့မှာ ဆံပင် ပုံပါတယ်။ သီဟိုဠ် မြန်မာ ယိုးဒယားစတဲ့ နိုင်ငံကဆင်းတုတွေမှာတော့ ညာဘက်ကို ရစ်ခွေနေတဲ့ လက်နှစ်သစ်ဆံပင်ဆိုတာကို သရုပ်ဖော်တဲ့ အနေနဲ့ ဆံပင်ပုံပါနေတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ အမှန်တော့ ဗုဒ္ဓမှာဆံထုံး မရှိ တန်ရာပါဘူး။ တစ်ချို့ ဆင်းတုတွေမှာ ဦးခေါင်းတော်ရဲ့ အလယ်တည့် တည့်မှာ ဆံပင်ပေါ်က သန်လျက်ပုံ ရှည်ရှည်မျောမျော တစ်ခုပါတယ်။ အဲဒါကတော့ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ကိုယ်စားပြုတာလို့ ဆိုတယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ နားရွက်တော်

ဗုဒ္ဓရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာပါတဲ့ လူသာမန်တို့နှင့်မတူတဲ့ ထူးခြားတဲ့ လက္ခဏာ တော်ကြီး ၃၂ ပါးထဲမှာ နားရွက်နှင့် ပတ်သက်တဲ့ ထူးခြားမှု မတွေ့ရဘူး။ လက္ခဏာတော်ငယ် ၈၀ ပါးထဲမှာတော့ ‘(၄၇) အာယတ ရုစိရ ကဏ္ဏတာ= ရှည်ပြီးလှပတင့်တယ်သောနားရွက်တော်ရှိခြင်း’ဆိုတာ ပါတယ်။ လူသာမန်ထက် ထူးခြားစွာ ရှည်ပေမယ့် အချိုးအစား ကျပြီး ဖူးမြင်လို့ ကောင်းတဲ့ အနေမျိုးရှိမှာပါပဲ။ ကြည်ညိုလို့ မကောင်းအောင် ပခုံးတော်ကို ထောက်နေတဲ့ အထိတော့ မရှည်တန်ရာပါဘူး။ ကျိုးမသွား အောင်ပန်းပုဆရာတွေ အဲဒီလိုဖန်းတီးခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

အချို့ကြေးသွန်းဆင်းတုတွေမှာ နားရွက်အောက်တည့်တည့်မှာ နားရွက်တော် အနေအထား မပြောင်းအောင်လို့ ထည့်ထားဟန်တူတဲ့ ပခုံးကို ထောက်နေတဲ့ သံချောင်းရှည်ကိုတောင် တွေ့နိုင်တယ်။ အချို့ ဆင်းတုတော်တွေမှာ နားရွက်တော် ကြီးလွန်းနေတယ်။ ဘာအဓိပ္ပာယ်နဲ့ ဆိုတာတော့ မသိဘူး။ ဘုန်းကြီးအထင် ဒါတွေကထုလုပ်သူရဲ့အနု ပညာစွမ်းရည်နဲ့ ပဲဆိုင်မယ်ထင်တယ်။

နှလုံးသွင်းရန်

ဗုဒ္ဓသာသနာရဲ့ သမိုင်းဦးအချိန်က ဗုဒ္ဓရဲ့ပုံတူ ဆင်းတု ပန်းချီ ထုလုပ် ရေးဆွဲမှုကို အလွန်ကြီး မနှစ်သက်ဘူးလို့ သုတေသီတို့ မှတ်ချက် ပြု ထားတာရှိတယ်။ အထူးသဖြင့် ထေရဝါဒ ခေါင်းဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်တွေက အားမပေးဘူးလို့ ဆိုတယ်။ အကြောင်းက သက်တော်ထင်ရှား ဗုဒ္ဓကို ကိုယ်တိုင်မမြင်တွေ့လိုက်ရဘဲ စိတ်ကူးနဲ့ ထုလုပ်ရေးဆွဲရုံနဲ့ ဗုဒ္ဓအစစ်နဲ့ မတူနိုင်ဘူးလို့ ယူဆလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှေးခေတ်အချိန်က ဆင်းတုနဲ့ ပန်းချီအစား ဗုဒ္ဓပါဒစေတီ (ဗုဒ္ဓရဲ့ခြေတော်ရာစေတီ)ကိုထု လုပ်ကိုးကွယ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပန်းချီပန်းပုပညာ ထွန်းကားလာတဲ့ အခါ ကျန်းဂန်မှာ ဖော်ပြတဲ့ အတိုင်း ဒီလိုပုံမျိုး ဖြစ်တန်ကောင်းရဲ့လို့ မှန်းဆပြီး ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေနဲ့ ပန်းချီရုပ်ပုံတွေ ထုလုပ်ရေးဆွဲ ကိုးကွယ် ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓရဲ့ ဆင်းတုတော်တွေ ပန်းချီကားတွေကို ဖူးမြင်ရတဲ့ အခါ ဘယ်လို ပုံစံနဲ့ပဲ ထုလုပ် ရေးဆွဲထားစေကာမူ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ဆိုတာ အင်မတန် သပ္ပာယ်လှပတဲ့ ဥပဓိရုပ် ပိုင်ရှင်ပါပဲလို့ သက်တော်ထင်ရှား ဘုရားကို အာရုံပြုလိုက်ရုံပါပဲ။ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓဓမ္မအကြောင်းကိုဆွေးနွေးတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ဟာ ဒုတိယနေရာမှာပဲ ရှိသင့်တယ်။

၁၁၀။ မဟာသွေး ဧတဒဂ်ရှင်

နိုဝင်ဘာ ၅၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အရှင်ရာဟုလာသည် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ရဲ့ သားတော်ဖြစ်ရန် မည်သို့ ဆုတောင်းခဲ့သည်ကိုသိလိုပါသည်။ အရှင်မြတ်သည်ကိုရင် ဝတ်နဲ့ ရဟန္တာ ဖြစ်တာလား ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးမှ ရဟန္တာဖြစ်တာလား။ အရှင် ရာဟုလာသည် မည်သည့် အချိန်တွင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံပါသနည်း။ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးမှလား မစံခင်လားဆိုတာကို ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

စုသက်မွန်

-------------------

မေးခွန်းကို ဖြေဖို့ ဗုဒ္ဓရဲ့ သားတော် အရှင်ရာဟုလာအကြောင်းကို လေ့လာရင်း စိတ်ဝင်စားဖွယ် အချက်အလက်တွေကို တွေ့ရှိရပြီး အဲဒါတွေ ကိုချန်မထားခဲ့ချင်တာနဲ့ အားလုံးကို စုပေါင်းဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ သဒ္ဓါ တရားရှေ့သွားပြုပြီး ဖတ်ရှုလေ့လာပြီး အတုယူကျင့်သုံးနိုင်ပါစေ။ နဂါမင်း

ပဒုမုတ္တရ ဘုရားလက်ထက်က ဟံသာဝတီပြည်မှာ အင်မတန် ချစ်ခင် ကြတဲ့ သူဌေးသားနှစ်ယောက် ရှိတယ်။ အမျိုးအမည်ကို မဖော်ပြဘူး။ အတွေးအမြင် တူညီကြတဲ့ သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက်ဟာ ပစ္စည်းဥစ္စာရဲ့ အနှစ်သာရကိုပဲ ရယူတော့မယ်ဆိုပြီး အလှူဒါန များစွာ ပြုလုပ်ကြရင်း ကွယ်လွန်တဲ့ အခါ မိမိတို့ ကိုးကွယ်တဲ့ ဆရာရသေ့ သင်ကြားတာကို လိုက်နာ ဆုတောင်းခဲ့တဲ့ အတိုင်း တစ်ယောက်က ပထဝိန္ဓရ အမည်ရှိ တဲ့ နဂါးမင်း (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၀။ ရဋ္ဌပါလသုတ် အဖွင့်မှာတော့ ဘူမိန္ဓရ နဂါးပြည်မှာ ပါလိတ အမည်ရှိတဲ့ နဂါမင်းလို့ ဆိုတယ်)၊ ကျန်တစ် ယောက်က သိကြားမင်းဖြစ်တယ်။

နဂါးမင်းဟာ သိကြားမင်းကို ခစားရတယ်။ နဂါးမင်း အခစားလာ တဲ့ အခါ သိကြားမင်းက မှတ်မိပြီး နဂါးအဖြစ်ကို မနှစ်သက်တဲ့ သူငယ် ချင်းကို ပဒုမုတ္တရ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ ရဟန္တာတွေကို ပင့်ဖိတ်အလှူဒါနပြုပြီး သိကြား မင်းအဖြစ်ကို ပြန်ဆုတောင်းဖို့ အကြံပေးတယ်။ ဒါနဲ့ နဂါးမင်းဟာ ဗုဒ္ဓအမှူးပြုတဲ့ ရဟန္တာတစ်ထောင်ကို ဆွမ်းကပ်လှူတယ်။ ရဟန်း တွေထဲမှာ ဗုဒ္ဓနဲ့ အင်မတန် ရုပ်ချင်းတူတဲ့ ချစ်စဖွယ် သာမဏေငယ် တစ်ပါး ပါတယ်။ ဥပရေဝတ ဘွဲ့မည်ရှိတဲ့ ဒီသာမဏေဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့သားတော် ဖြစ်ကြောင်း သိသွားတဲ့ အခါ နဂါးမင်းဟာ သာမဏေကို အလွန် ကြည်ညို စွဲလမ်းသွားပြီး သိကြားမင်းအဖြစ် ဆုမတောင်းတော့ဘဲ မိမိလည်း ဗုဒ္ဓရဲ့ သားတော်ဖြစ်လိုကြောင်း ဆုပန်တယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၇။) ဘုရားသီတင်းသုံးတဲ့ ကျောင်းတော်မှာကြေးမုံအခင်း (မှန်စီအခင်း)ကိုလည်း လှူဒါန်းတယ် (အပဒါန၊၁၊၆၆)။

သိကြားမင်း

နောက်တစ်ကြိမ် သိကြားမင်းဆီကို အခစားသွားတဲ့ အခါ နဂါးမင်းက မိမိတောင်းခဲ့တဲ့ ဆုကို ပြောပြတဲ့ အတွက် ဘဝသံသရာမှာ ချစ်သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက် ပြန်ဆုံစည်းနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး သိကြားမင်းလည်း မြတ်စွာဘုရားနဲ့ သံဃာတွေကိုအလှူဒါနပြုတဲ့ အခါ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဧတဒဂ် (ဗုဒ္ဓသာသနာကို ကြည်ညိုလို့ ရဟန်းပြုလာသူတွေထဲမှာ အမြတ်ဆုံး) ဘွဲ့ရတဲ့ ရဟန္တာတစ်ပါးကို အားကျလို့ ထိုမထေရ်လို ဖြစ်ဖို့ ဆုတောင်းတယ်။ ပဒုမုတ္တရမြတ်စွာဘုရားဟာ သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက်ရဲ့ပြုပြီးတဲ့ ကောင်းမှုအထူးကို မြင်တော်မူလို့ နဂါးမင်းက ဂေါတမဗုဒ္ဓရဲ့ သားတော်၊ သိကြားမင်းက ထိုဂေါတမဗုဒ္ဓသာသနာမှာပဲ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတ ဧတဒဂ်ရတဲ့ ရဟန္တာဖြစ်မယ်လို့ ဗျာဒိတ်ချွေတော်မူပါတယ်။

ဒီဖြစ်ရပ် နှစ်ခုက ဒီကမ္ဘာမတိုင်ခင် ကမ္ဘာတစ်သိန်းအလွန်က ဖြစ် ခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်ပါ။ ဂေါတမဗုဒ္ဓသာသနာမှာတော့ နဂါးမင်းက ဗုဒ္ဓလောင်း လျာ မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ သားတော် အရှင်ရာဟုလာ၊ သိကြားမင်းက သူဌေး သားဧတဒဂ်ရှင်အရှင်ရဋ္ဌပါလ ဖြစ်လာပါတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၇)။ ရှင်ရာဟုလာ

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ မင်းသိဒ္ဓတ် တောထွက်မယ့်နေ့မှာ သားတော် ရာဟု လာကို မွေးဖွားခဲ့တယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၂)။ အဲဒီနောက် ခုနစ်နှစ်အကြာ မင်းသိဒ္ဓတ် ဗုဒ္ဓဖြစ်တဲ့ အခါ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်း ပင့်ဖိတ်လို့ မွေး ရပ်မြေ ကပိလဝတ္ထုကို ပထမဆုံးအကြိမ် ကြွစဉ်မှာ ယသော်ဓရာ မိဖုရားက သားတော်ကို ဗုဒ္ဓထံမှ အမွေ တောင်းခိုင်းတယ်။ ဗုဒ္ဓရှင်တော် မြတ် ကျောင်းကို အပြန်မှာ အမွေတောင်းရင်း နောက်က လိုက်လာတဲ့ ရာဟုလာကို လောကီအမွေကို မပေးဘဲ လောကုတ္တရာ အမွေကိုပေး တဲ့ အနေနဲ့ သားတော်ကိုရှင်ပြုပေးဖို့ အရှင်သာရိပုတြာကို မိန့်တော်မူပါတယ်။ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်က ခေါင်းရိတ်၊ သင်္ကန်း ဝတ်ပေးပြီး သရဏဂုံပေးတယ်။ အရှင်မဟာကဿပက ရှင်ရာဟုလာကို သာမဏေတို့ ကျင့်ဝတ်ကို သင်ကြားပေးပါတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာကတော့ ရှင်ရာဟုလာကို အနီးကပ် ဆုံးမပေးရတဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ ခမည်းတော် တောင်းပန်မှုအရ အဲဒီအချိန်ကစပြီး မိဘခွင့်မပြုသူကို ရှင်ရဟန်းပြုမပေးရတော့ဘူး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၁)။

ဗုဒ္ဓနှင့်အတူ

ရှင်ရာဟုလာရှင်ပြုပြီးသည်နဲ့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က မပြတ်မလပ်သြဝါဒ ပေးပြီး သုတ္တန်များစွာ ဟောကြားတော်မူတယ်။ တစ်ချို့သြဝါဒတွေကို ထပ်ခါထပ်ခါပေးတော်မူတယ်။ ရှင်ရာဟုလာ အသက်ရနှစ်အရွယ်မှာ ပျော်စေ ပျက်စေသဘောနဲ့ပင် လိမ်ညာ ပြောဆိုတာကို ရှောင်ကြဉ် တတ်အောင် ရည်ရွယ်ပြီး ဗုဒ္ဓက အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒ သုတ်ကို ဟောကြားပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကပင် မလိမ်တတ်အောင် လေ့ကျင့် သင်ကြားပေးတာဟာ ရှင်ရာဟုလာက အစပြုခဲ့တာပါ။

ရှင်ရာဟုလာအသက် ၁၈ နှစ် အရွယ်မှာဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်နဲ့ အတူ ဆွမ်းခံ လှည့်လည်ရင်း ခမည်းတော်ဗုဒ္ဓနဲ့ မိမိကိုယ်တိုင်ရဲ့ ဥပဓိသမ္ပတ္တိ (ရုပ်ဆင်းအင်္ဂါ သပ္ပာယ်မှု)ကို အကြောင်းပြုပြီး ဆွေမျိုးမိဘချစ် စိတ်မျိုး တွေးကြံမိလို့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ်ကို ဟော ပြီး အဲဒီစိတ်မျိုးမဖြစ်အောင် သြဝါဒပေးတော်မူပါတယ်။ ထိုအစွဲကြောင့်ပဲ ဒီအချိန်ထိ တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို မရနိုင်ခဲ့ဘူး (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၃)။

ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီ

ရှင်ရာဟုလာဟာ အသက် ၂၀ ပြည့်ခါနီးမှာ ရဟန်းဖြစ်ပုံရပါတယ်။ အဋ္ဌကထာ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၄) မှာတော့ အရွယ်ရောက်လာတဲ့ ရှင်ရာဟုလာကို အရှင်သာရိပုတ္တရာကပဲ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာပြုပြီး ရဟန်းပြုပေးတယ်၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ကတော့ ကမ္မဝါစာဆရာ ဖြစ်တယ်လို့ သာမန် ပဲ ဆိုပါတယ်။ ရဟန်းဖြစ်ပြီးနောက်မှ အရှင်မြတ်ကို ဝိပဿနာရှုမှတ်ပုံကို သင်ကြားတဲ့ အနေနဲ့ ရာဟုလောဝါဒသုတ္တန် (အံ၊၁၊၄၈၃။ သံ၊၂၊၃၂၄)တွေကိုဗုဒ္ဓဟောကြားတော်မူတယ်။

အရှင်ရာဟုလာ ရဟန်းဖြစ်ပြီးစ ဝါမရသေးခင်မှာ ဗုဒ္ဓရှင်တော် မြတ်ဟာ အရှင်မြတ်ရဲ့ စိတ်ဓာတ် ရင့်ကျက်လာတာကို သိတဲ့ အတွက် အရှင်မြတ်နဲ့ အတူအန္ဓဝနကိုနှစ်ပါးတည်း ကြွပြီး အဲဒီမှာ စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ်ကို ဟောပါတယ်။ ယင်းသုတ်အဆုံးမှာ အရှင်ရာဟုလာ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။ တရားနာတဲ့ ထောင်ပေါင်းများစွာသော နတ် ဒေဝါတွေလည်း မဂ်ပေါက်ဖိုလ်ဝင် ဖြစ်သွားကြတယ်။ ဒီနတ်ဒေဝါတွေ ဟာပဒုမုတ္တရဘုရား လက်ထက်တုန်းက အရှင်ရာဟုလာလောင်းလျာ နဂါမင်း ဗုဒ္ဓရဲ့သားတော်ဖြစ်ဖို့ ဆုပန်စဉ် ကြားလိုက်ကြတဲ့ မိတ်ဟောင်း တွေဖြစ်တယ်။ သူတို့အားလုံး အရှင်ရာဟုလာ ရဟန္တာဖြစ်မယ့်နေ့မှာ အန္ဓဝနမှာ စုဝေးရောက်လာကြသတဲ့ (သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇)။

မာရ်နတ်ရဲ့ အကြံ

အရှင်ရာဟုလာဟာ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးလို့ ဝါမရခင်ညတစ်ညမှာ ကျိန်းစရာ နေရာမရှိလို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်အတွင်း ဗုဒ္ဓသီတင်းသုံးတဲ့ ဂန္ဓကုဋိ ရှေ့နားက လွင်တီးခေါင်မှာ ကျိန်းရတယ်။ ညကျတော့ မာနတ်ဟာ ဧရာမ ဆင်ကြီးယောင် ဆောင်ပြီး အရှင်ရာဟုလာကို ခြောက်လှန့်ဖို့ လာသတဲ့။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓက ‘ရာဟုလာဟာ ဒေါသကုန်ပြီဖြစ်လို့ နင်လို ကောင်မျိုး တစ်သိန်းမက လာခြောက်လည်း မကြောက်တော့ကြာင်း၊ အရှင်မြတ်ဟာ ဝိပဿနာပညာနှင့် ပြည့်စုံကြောင်း ’ကြိုပြီး တရားဟော လွှတ် လိုက်လို့ မာရ်နတ်ကြီး တပ်ခေါက် ပြန်ခဲ့ရတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၆)။ (သီဟိုဠ်မူမှာ အဝဿိကောဝပုဒ်အစား အဋ္ဌဝဿိကောဝလို့ ရှိ နေပုံပါပဲ။ ဒီအလိုဆိုရင် အရှင်ရာဟုလာ ရဟန္တာဖြစ်လို့ ရှစ်နှစ် အကြာ မှာ ဒီကိစ္စဖြစ်တယ်ဆိုရလိမ့်မယ်။)

ဆရာနဲ့အတူ အဆဲခံရပုံ

တစ်ခါမှာ အရှင်သာရိပုတ္တရာဟာ နောက်ပါ သံဃာငါးရာနှင့်အတူ မွေး ရပ်မြေ နာလကရွာက မိခင်ရဲ့အိမ်ရှေ့မှာ ဆွမ်းခံရပ်သတဲ့။ မယ်တော် ကြီးက အရှင်သာရိပုတ္တရာနဲ့ သံဃာတွေကို ဆွမ်းတော့လောင်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပါးစပ်ကတစ်ဖျစ်တောက်တောက်မြည်တွန် ဆဲဆိုတယ်။ အဲဒီ အချိန်မှာ နောက်က အရှင်ရာဟုလာလည်းပါလို့ ကျောင်းပြန်ရောက် တော့ မြတ်စွာဘုရားက အရှင်ရာဟုလာကိုမေးတယ်

‘ဒီနေ့ ဘယ်ကို ဆွမ်းခံကြွသလဲ’။ ‘ဒကာမကြီး (အရှင်သာရိ ပုတ္တရာရဲ့မယ်တော်ကို ရည်ညွှန်းတယ်)အိမ်ကိုပါဘုရား’။ ‘သင့် ဒကာမ ကြီးက သင့်ရဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ (အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ညွှန်းတယ်)ကို ဘာပြောလဲ’။ ‘ဒကာမကြီးက တပည့်တော်ရဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို ဆဲ ဆိုပါသည် (အက္ကုဋ္ဌော)’။ ‘ဘယ်လိုဆဲဆိုတုန်း’။ ‘သူတောင်းစား၊ ခုလို တောင်းစားမလို့ ဒီက ကုဋေရှစ်ဆယ်ကို စွန့်ရက်ပလေလို့ ဆဲဆို ပါတယ်’။ ‘သင့် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာက ဘာပြန်ပြာလဲ’။ ‘ဘာမှ ပြန်မပြော ပါ’။ အရှင်သာရိပုတ္တရာရဲ့ မတုံ့ပြန်ဘဲ တုံ့ပြန်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး ရဟန္တာဆိုတာ စိတ်ဆိုးအမျက်ထွက်မှုကို ထွေးအန်ပြီးပြီလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓက ရဟန်းတွေကို ဟောကြားတော်မူတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၀၉)။ ကံကောင်းသူ

အရှင်ရာဟုလာဟာ ရဟန်းတော်တွေ ကြားထဲမှာ ရာဟုလဘဒ္ဒ (ကံ ကောင်းတဲ့ ရာဟုလာ)လို့ ထင်ရှားတယ်။ အဲဒီလို ခေါ်ခံရတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အရှင်မြတ်က ‘ဗုဒ္ဓသားတော်ဖြစ်ခြင်းနဲ့ ရဟန္တာဖြစ်ခြင်းဆို တဲ့ အကြောင်းနှစ်ပါးကြောင့် အဲဒီ နာမည်ကို ရထိုက်ပါသည်’ (ထေရ၊၂၉၅ ဂါထာ)တဲ့။ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် အနေနဲ့ တော့ ဒေဝဒတ္တ၊ အင်္ဂုလိ မာလနဲ့ ဓနပါလ (ဆင်ပြောင်)တို့ အပေါ်နဲ့ အရှင်ရာဟုလာအပေါ်ထားရှိ တဲ့ မေတ္တာဟာအတူတူပါပဲ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၀။ မိလိန္ဒ၊၄၁၀)။

အရှင်ရာဟုလာ ဟောကြားတာ ထေရဂါထာမှာ လေးဂါထာ (ဂါ ထာအမှတ် ၂၉၅ မှ ၂၉၈ ထိ) တွေ့ရတယ်။ မိလိန္ဒပဥှမှာတော့ အရှင်ရာဟုလာ ဟောတဲ့ ဂါထာ ၅ပုဒ်တွေ့ရတယ်။ (မိလိန္ဒ၊၃၅၄မှာ ၁ ဂါထာ။ မိလိန္ဒ၊၃၅၉ မှာ ၃ ဂါထာ။ မိလိန္ဒ၊၃၉၉ မှာ ၁ ဂါထာ။) မိလိန္ဒပဥှမှာ ပါတဲ့ အရှင်ရာဟုလာကို သားတော် အရှင်ရာဟုလာလို့ ဆိုနိုင်ရင် အရှင် မြတ်ဟောတဲ့ တရားအနေနဲ့ ဂါထာ ၉ ပုဒ်ရှိကြောင်း မှတ်သင့်တယ်။ နောင်ကြုံရင် အဲဒီဂါထာ ၉ ပုဒ်ကို အကျယ်ရေးပြဦးမှာပါ။

ဗုဒ္ဓရဲ့ ကုဋီမှာ ကျိန်းစက်ရ

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ကောသမ္ဗီမြို့ ဗဒရိကာရာမကျောင်းတိုက်မှာ သီတင်း သုံးခိုက် အရှင်မြတ်ဟာ တစ်ညနေမှာ ကောသမ္ဗီကို ရောက်လာတယ်။ ထိုအချိန်က ရဟန်းတော်တစ်ပါးဟာ သာမဏေနဲ့ အတူ တစ်မိုးတစ်ရံ တည်းသောကျောင်းမှာ အတူမအိပ်ရဆိုတဲ့ သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ထား ခါစဖြစ်တယ်။ ထိုအချိန်က ညကျိန်းစက်ဖို့နေရာမရှိတဲ့ အတွက်အရှင် ရာဟုဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ကုဋိ (အိမ်သာ)ထဲမှာ ကျိန်းစက်ရတယ်။ (ဗုဒ္ဓသုံးတဲ့ ကုဋိဆိုတာ တံခါးရှိတယ်၊ နံ့သာတွေပန်းတွေနဲ့ ထုံမွှမ်းထားပြီးစေတီ တိုက်ခန်းနဲ့ အတူတူပဲ၊ တစ်ခြားပုဂ္ဂိုလ်တွေ မသုံးဆောင်ကောင်းဘူး၊ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀။ တစ်ညလုံး ဆီးမီးတိုင်ထွန်းထားတယ်၊ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၇)။ နံနက်လင်းလို့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ရေအိမ်ဝင်တဲ့ အခါ အရှင်ရာဟုလာကို တွေ့လို့ ဗုဒ္ဓကသိက္ခာပုဒ်မှာ ချွင်းချက်စာသား ပြန်ထည့်ရတယ်။

ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ပြစ်တင်တော်မူတယ် ‘ချစ်သား သာရိပုတ္တရာ၊ ရာဟုလာကို သင်ကိုယ် တိုင်ရှင်ပြုရဟန်းခံပေးပြီး ယခုလိုပစ်ထားရင် အခြား အမျိုးကောင်း သားလေးတွေကို ရဟန်းပြုပေးပြီး ဘယ်လိုများကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက် ပါ့မလဲ’တဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၇)။

ဧတဒဂ်ဘွဲ့

အရှင်ရာဟုလာဟာ သာမဏေဘဝနဲ့ ကတည်းကပင် ဗုဒ္ဓနှင့် မိမိရဲ့ ဆရာသခင်များထံမှ သင်ကြားချက်တွေကို ရလိုစိတ် အင်မတန် ပြင်း ပြတယ်။ မနက်လင်းတာနဲ့ လက်တစ်ဆုပ်စာ သဲကို ကောက်ယူပြီး ‘ငါ့ဆရာတွေဆီက ဤလက်ထဲက သဲလုံးများ ပမာဏရှိတဲ့ သြဝါဒ စကားတွေကို ငါရနိုင်ပါစေ’လို့ မြွက်ဆိုလေ့ရှိတယ်။ အင်မတန် ဆုံးမ လွယ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးရဟန်းတော်တွေကရှင်ရာဟုလာကို ချီးမွမ်း စကားဆို နေကြခိုက်မှာ ဗုဒ္ဓကြွလာပြီး ယခင် ဘဝတွေတုန်းကလည်း နားထောင်လွယ်တဲ့ ‘သုဝစ’ဂုဏ် ရှိခဲ့ကြောင်း တိပလ္လတ္ထမိဂဇာတ်နဲ့ တိတ္တိရဇာတ်တွေကိုဗုဒ္ဓဟောကြားတယ်။

နောင်အခါ အရိယာသံဃာ့ ပရိသတ်အလယ်မှာ အရှင်ရာဟုလာကို ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ‘အကျင့်သိက္ခာကို ကျင့်လိုသူတွေအနက်အရှင် ရာဟုလာဟာ အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏’လို့ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ချီးမြှင့် တော်မူတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၂)။

ပရိနိဗ္ဗာန်စံခြင်း

အရှင်ရာဟုလာဟာဗုဒ္ဓနဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာတို့ထက်အရင် စောပြီး ပရိ နိဗ္ဗာန်စံတယ်။ တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှာ စံလွန်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၄၀)။

ဗုဒ္ဓရဲ့သက်တော်၂၉မှာ မွေးဖွားတာဖြစ်လို့ အရှင်ရာဟုလာပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်ချိန်မှာ သက်တော် ၅၀ ထက် မကြီးနိုင်ပါဘူး။ သက်တော် ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပထမ သံဂါယနာမှာ အရှင်ရာဟုလာ မပါနိုင်တော့ဘူး။ အရှင်မြတ်ဟာ ၁၂ နှစ်ပတ်လုံး အိပ်ရာပေါ်မှာ ကျောချ မအိပ်ဘဲ နိသဇ္ဇဓုတင် ဆောက် တည်ခဲ့တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉)။

ဘီစီ ၃ ရာစုမှာ အိန္ဒိယ ဧကရာဇ် ဘုရင် အသောကဟာ ရှင် သာမဏေတွေ ရှိခိုးဝတ်ပြုဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး အရှင်ရာဟုလာ အမှတ်တရ စေတီတစ်ဆူ တည်ထားခဲ့ပါသတဲ့ (Beal, Buddhist Records of the Western World i, 180-181)။

၁၁၁။ ရွတ်ပွားကျင့်ကြံ

နိုဝင်ဘာ ၅၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

ပဋ္ဌာန်း ၂၄ ပစ္စည်းကို အသေးစိတ် (ပစ္စယုဒ္ဒေသ)ကို လူတွေ မရွတ် ကောင်းဘူးလား။ တန်ခိုးကြီးလွန်းလို့ ရွတ်ရင် ကိုယ်စောင့်နတ် အိမ် စောင့်နတ်နှင့် အခြားနတ်တွေ မခံနိုင်ဘူးလို့ ဆိုတယ်။ ဒီမေးခွန်းမျိုးကို မြန်မာပြည်က တိပိဋကဆရာတော် အချို့ကိုတောင် မေးဖူးရာမှာ အဲဒီ လိုပဲဖြေကြတယ်။ အဲဒါဟုတ်ပါသလား။ ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်။

ပြေသက်မင်း

--------------

လူငယ်တွေ ပဋ္ဌာန်းရွတ်ပွဲ

ဘုန်းကြီး ညောင်းတုန်းမြို့ ရွှေဟင်္သာတောရကျောင်းတိုက်မှာ နေစဉ် (လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း၃၀)က နှစ်စဉ် မိုးဟုတ်ဘုရားကြီးမှာ ပဋ္ဌာန်းပွဲ ကျင်းပတယ်။ ပဋ္ဌာန်းရွတ်တဲ့ အထဲမှာ ဘုန်းကြီးတွေ မပါဘူး။ ဆယ် ကျော်သက် ကျောင်းသား ကျောင်းသူ မိန်းကလေး ယောကျ်ားလေး တွေချည်း လေးယောက်တစ်စု ငါးယောက်တစ်ခု တွဲပြီး ပဋ္ဌာန်းပါဠိ တော် ငါးအုပ်ကုန်အောင် ၂၄ နာရီ အသံမစဲ ရွတ်ကြတာ။ အကောင်း ဆုံးရွတ်နိုင်တဲ့ အဖွဲ့ကို ဆုတောင်ပေးသေးသတဲ့။

သုတ္တန်တစ်ခု သို့မဟုတ် ပါဠိတော်တစ်ခုဟာ လူတွေ မရွတ်ဖတ် နိုင်လောက်အောင် တန်ခိုးကြီးတယ်လို့ ဘုန်းကြီးတော့ မကြားဖူးဘူး။ ပဋ္ဌာန်းသံကို မနာခံနိုင်ဘူး ဆိုရင်တောင် အိမ်ထဲမှာ အခန့်သား နေရာ ယူနေတဲ့ အုန်းသီးနတ်တို့၊ ဦးမင်းကျော်တို့လိုဟာတွေပဲဖြစ်မှာပါ။

တိုက်တွန်းပါရစေ

အမှန်က သုတ္တန်တွေ ပါဠိတော်တွေဆိုတာ ဂါထာမန္တရားလို ရွတ်ဖတ်ရုံ သက်သက်ကို မဟုတ်ဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ သီအိုရီထက် စရဏ (လက် တွေ့ကျင့်သုံးမှု)က ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဋ္ဌာန်း၂၄ပစ္စည်းကို အသေးစိတ် ရွတ်တယ်ဆိုတာထက် လိုက်နာကျင့်သုံးနိုင်ဖို့ အဲဒီ ပစ္စည်းတွေရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်အောင် ကြိုးစားတယ်ဆိုရင် ပိုပြီး လူနတ် လေးစားစရာဖြစ်မှာပါ။

ဒါကြောင့် ပဋ္ဌာန်း ၂၄ ပစ္စည်းဆိုတာကို နေ့တိုင်းလည်း ရွတ်၊ အဓိပ္ပာယ် နားလည်အောင် သင်တန်းတွေလည်း သွားတက်ပါလို့ စေတနာရင်းနဲ့ အကြံပြုပါတယ်။

ကံတို့သည် သူ့ကံနှင့် ငါ့ကံရောယှက် စပ်တွယ်၍ အဆန်း တကြယ် အကျိုးပေးတတ်ကုန်၏။ သို့သော်လည်း တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့၏ ကံကား အပ္ပဓာန၊ အမှုရှင်၏ ကံကိုသာ လိုရင်းပဓာနဟူ၍ မှတ်သင့်ရာသည်။

(ဝိသုဒ္ဓါရုံအဆုံးအဖြတ်၊ စာ-၁၄၁)။

၁၁၂။ ကောင်းမှုလည်းပြု တောင်းဆုလည်းချွေ

နိုဝင်ဘာ ၆၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ယခုခေတ်အခါတွင် ဆုတောင်းခြင်း ကိစ္စ အလွန် ပေါ်ပြူလာ ဖြစ်နေ ပါသည်။ တစ်ချို့ဆိုလျှင် လုပ်တာက နည်းနည်း တောင်းလိုက်တဲ့ ဆုက များလွန်းနေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ဆုတောင်းပြည့်ဘုရား၊ ဆုတောင်း ပြည့်စေတီ ဆိုပြီးတော့လည်း စေတီတွေ ဘုရားဆင်းတုတော်တွေ တည်ဆောက်နေကြပါသည်။ တပည့်တော် မေးလျှောက်လိုသည်မှာ အလှူဒါန သို့မဟုတ် ကောင်းမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ပြီးပါက ထိုကောင်းမှုသည် ကောင်းကျိုးကို ပေးမည်ဧကန်ဖြစ်၍ ဆုတောင်းနေစရာ လိုပါသေး သလား။ ဆုမတောင်းရင်ကော ကောင်းကျိုးကို မရတော့ဘူးလား ဆိုတာကို ကျမ်းဂန်အတိအကျဖြင့် သိမှတ်လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဗုဒ္ဓဓမ္မဦးခင်အောင်၊ ခေတ္တမွန်ဘိုင်းမြို့

-------------------

ပရိယတ္တိနှင့် အသင့်းနှလုံးသွင်း

တစ်ခါတလေ အပြောတစ်သွင် အထင်တစ်မျိုးနဲ့ ကြုံရတတ်တယ်ဆို တာရယ်၊ ကိုယ့်နှလုံးသားမှာ ပရိယတ္တိ (သင်ယူလေ့လာထားမှု) အခြေခံ မရှိရင် မဇ္ဈိမပဋိပဒါနဲ့ လွဲတတ်တယ်ဆိုတာရယ်ကို ဗုဒ္ဓဓမ္မဆရာတို့ သတိထားပါကုန်။ တစ်ခါက ပုဂံမှာ ဘုရားတွေ အများကြီး တည်ခဲ့တဲ့ ရှေးမြန်မာတွေကို ‘အရူးထတာ’လို့ လှိမ့်ဝေဖန်တဲ့ လူတစ်ယောက်နဲ့ ဆုံဖူးတယ်။ ဒါပေမယ့်ကျစွာမင်းနဲ့ သံပျင်မင်းသမီးတို့ဆိုရင် ’ဘုန်းကြီးကို စာချ’ နိုင်တယ်။ ကမ္ဘာကျော် သဒ္ဒနီတိကျမ်းဟာ ပုဂံခေတ်ကရေးတာ။ ရှင်အရဟံလိုပဋိပတ္တိ (အကျင့်)ထူးချွန်သူတွေလည်း အများကြီး ပါပဲ။ အမှန်က အဲဒီ ပုဂံသင်္ကေတတွေဟာ တစ်ချိန်က ကြွယ်ဝခဲ့တဲ့ ပုဂံသားတွေရဲ့ သဒ္ဓါ ပညာ တူမျှမှုအတွက် နှုတ်မမြွက်တဲ့ သက်သေ တွေပဲလို့ အသင့် နှလုံးသွင်းနိုင်ရင် ကုသိုလ်မရပေဘူးလား။

လုပ်တာ နည်းပေမယ့်

အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာကို ပို့ချတဲ့ ဆရာဘုန်းကြီးဟာ တစ်နေ့သုံးကြိမ် ဘုရားသောက်တော်ရေ ကပ်တယ်။ ကြွေကျနေတဲ့ တရုတ်စကားပန်း တွေကို ကောက်ယူ ဆေးကြော၊ ပန်းကန်ဝိုင်းထဲ စိတ်ရှည်လက်ရှည်နဲ့ စနစ်တကျ စီထည့်ပြီး အနည်းဆုံး တစ်ပတ်ကို သုံးရက် ပန်းကပ်တယ်။ အလွန် ကြည်ညိုစရာကောင်းတဲ့ ဆရာတော်ပါ။ ပြီးတိုင်း ဆု တောင်းပုံက ‘ဣဒံ မေ ပုညံ .. ဣဒံ မေ ပုညံ .. ဣဒံ မေ ပုညံ .. သဗ္ဗညုတ ဉာဏဿ ပစ္စယော ဟောတု’တဲ့။ တစ်ခါတစ်ရံ မြန်မာလို ‘ဤကောင်းမှု.. ဤကောင်းမှု.. ဤကောင်းမှုသည်သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ အထောက်အပံ့ ဖြစ်ပါစေသတည်း’တဲ့။

ဆရာတော်ဟာ တကယ့်ကို အလေးအနက်ပြုပြီး ဆုတောင်းတာ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီတုန်းက ဆရာတော်ရဲ့ စကားလုံးတွေ အသံတွေကို ကြားတိုင်း ကြက်သီးထလောက်အောင်ခံစားမိခဲ့ဖူးတယ်။

ဝိပဿီဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတဲ့အခါ အလောင်းတော်တစ်ခုလုံးကို ဌာပနာပြီး စေတီတည်တယ်။ စေတီတော် ထီးတင်ပွဲမှာ ဆင်းရဲသား ဥပါ သကာ တစ်ယောက်ဟာ ပိတ်ဖြူစလေး တစ်တည်ကို စေတီပေါ်က လွှမ်းခြုံ လှူဒါန်းပြီး စေတီစောင့်နတ်ဖြစ်ဖို့ ဆုတောင်းတယ်။ ဒီကုသိုလ် ကြောင့် ဂေါတမဗုဒ္ဓလက်ထက်မှာ အင်မတန်ကိုယ်ခန္ဓာ ကျစ်လစ် သန်မာတဲ့ အရှင်ဥပဝါဏမထေရ် ဖြစ်လာတယ်။ ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး ဗုဒ္ဓရဲ့ မျက်နှာတော်ရှေ့က ထိုင်နေရာမှာ အရှင်မြတ်ရဲ့ ကိုယ်ကို နတ်တွေက ထွင်းဖောက်မမြင်နိုင်လို့ နေရာရွှေ့ ပေးရတယ်။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၁)။

ဒါကြောင့် ဘဝသံသရာမှာ နည်းများမဟူ ကောင်းမှုတစ်ခု ပြုလုပ် ပြီးရင် ကိုယ့်ဆန္ဒအတိုင်း ဆုတောင်းခွင့် ရှိတယ်ဆိုတာကိုတော့ မြဲမြဲ မှတ်သားထိုက်တယ်။

ဆုတောင်းစရာ လိုသလား

ကုသိုလ်ပြုပြီးရင် ဆုတောင်းဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ ဆုတောင်းဖို့ လိုတယ်။ ကျမ်းဂန်အတိအကျရှိလို့ အဲဒီအတိုင်းပဲမှတ်တာပေါ့။

၁။ ယဿ ပဉ္စဓမ္မာ အတ္ထိ နပတ္ထနာ၊ တဿ ဂတိ အနိဗ္ဗဒ္ဓါ့။ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာ ဟူသော တရားငါးပါးရှိ၏။ ကုသိုလ် ကောင်းမှုလည်း ပြုလုပ်ပါ၏။ ဒါပေမယ့် ဆုတောင်းမှု (ပတ္ထနာ)ကို မပြု ရင် လားရာဂတိ မမြဲဘူး။ ဆုမတောင်းရင် ကောင်းမှု ပြုပေမယ့် လားချင်ရာကို လားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။

၂။ ယဿ ပတ္ထနာ အတ္ထိ န ပဉ္စ ဓမ္မာ၊ တဿ ပိဂတိ အနိဗ္ဗဒ္ဓါ့။ လိုချင် ဖြစ်ချင်တဲ့ ဆုကိုတော့ တောင်းပါ၏၊ အဲဒီ တရားငါးမျိုး မရှိရင်လည်း ဂတိမမြဲဘူး။ ဘာမှ မလုပ်ဘဲ ဆုတောင်းရုံနဲ့ တော့ ဘယ်ရနိုင် မလဲ။ နည်းများမဟူ ထိုက်တန်တဲ့ အရင်းအနှီး တစ်ခုကိုတော့ မှန်မှန် ကန်ကန်စိတ်ပါလက်ပါ လုပ်ရတယ်။

၃။ ယေသံ ဥဘယ မတ္ထိ၊ တေသံ ဂတိ နိဗ္ဗဒ္ဓါ။

သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာ တရားငါးပါးနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ ကောင်းမှုလည်း ပြု၏။ တောင်းဆုလည်း ဆို၏။ ဒီလိုဆိုရင် အဲဒီလူ ဂတိမြဲတယ်။ ဆုတောင်းပြည့်တယ်ပေါ့။

ကောင်းကင်ကို ပစ်တင်လိုက်တဲ့ တုတ်ချောင်းဟာ အရင်းနဲ့ ကျလာမှာလား၊ အဖျားနဲ့ ကျလာမှာလား၊ အလယ်နဲ့ ကျလာမှာလား ဆို တာကို မသတ်မှတ်နိုင်သလို သတ္တဝါတို့ရဲ့ ပဋိသန္ဓေယူခြင်း ဆိုတာဟာလည်း သတ်မှတ်ချက် မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် ကုသိုလ် ကောင်းမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ပြီးတဲ့ အခါ ဆုတောင်းရပါတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀၇)။

ဆုတောင်းမှန်စေ

ဂတိမြဲတယ်ဆိုရင် အပါယ်တံခါး ပိတ်လို့ စိတ်ချရတယ်။ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်ကို စူဠသောတာပန်လို့လည်း ခေါ်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ကောင်းမြတ်တဲ့ ဆုမျိုးကို တောင်းကောင်းတယ်။ သူတစ်ပါးကို ဒုက္ခပေးမယ့် ဆုမျိုးကို တော့ မတောင်းသင့်ဘူး။ ဥပမာ နောင်ဘဝမှာ ဘီလူးဖြစ်ပြီး ဒီဘဝတုန်းက ဒုက္ခပေးသူတွေကို စားရပါလို၏ ဆိုရင် မသင့်ပါဘူး။ ဥမာဒန္တီတို့ရဲ့ဆုတောင်မျိုးလည်း မသင့်ပါဘူး။

ချစ်သူခင်သူမိသားစုညီအစ်ကိုမောင်နှမအနေနဲ့ ဘဝသံသရာမှာ အတူတူ ဖြစ်ချင်သေးတယ် ဆိုသူတွေအတွက် အထက်က ပြောပြ ထားတဲ့ ပဉ္စဓမ္မာ အရ တရားငါးကိုကို ဒီဘဝ စိတ်တူကိုယ်တူ ပြုပြီး ဆုတောင်းအထူး ပြုကြရင် ဘဝတိုင်း မဟုတ်ရင်တောင် အတော်နီးနီး စပ်စပ်ဖြစ်ဖို့ အခွင့်အရေးတွေ ရှိနေပါလိမ့်မယ်။

ချွင်းချက် မှတ်ဖို့

သံသရာဒုက္ခမှ လွတ်ဖို့ဆိုရင် ဆုတောင်းမှုထက် ကျင့်သုံးမှု (စရဏ) အဓိက ဖြစ်သင့်တယ်။ ဥပမာ သြကာသ ကန်တော့ခန်းနဲ့ ‘ဆွေမျိုးပျက်၊ စည်းစိမ်ပျက်၊ ရောဂါရ၊ သီလပျက်၊ အယူပျက်ဆိုတဲ့ ပျက်စီး ခြင်း (ဗျသန)ငါးမျိုးမှ လွတ်ပါရစေ’လို့ ဆုတောင်းရာမှာ ကိုယ်တိုင်က ဘာသီလမှ မဆောက်တည်ဘဲနဲ့ သီလပျက်ခြင်းမှ လွတ်ပါရစေလို့ ဆုတောင်းလို့ မရနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဆုတောင်းသူဟာ အနည်းဆုံး သီလတော့ မဆောက်တည်သင့်ဘူးလား။

ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က ဟိုလိုလိုဒီလိုလို လက်အုပ်ချီ အဆင့်လောက်နဲ့ အယူပျက်ခြင်းမှ လွတ်ပါရစေလို့ ဆုတောင်းရင် ကော မှန်ပါ့မလား။ ဒီအတွက် အနည်းဆုံး ခိုင်လုံတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုတော့ ရှိရလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကုသိုလ်ပြုပြီး ဆုတောင်းရမယ်ဆိုရာမှာ ဆုတောင်းနဲ့ လုပ်ငန်း တစ်ခြားစီ ဖြစ်မနေဖို့တော့ လိုပါတယ်။

ကျင့်သုံးသင့်တာကို ကျင့်သုံး ရှောင်ကြဉ်သင့်တာကို ရှောင်ကြဉ်မှ ပြည့်စုံနိုင်တယ် ဆိုတာကိုလည်းချွင်းချက်နဲ့ မှတ်ထားဖို့ပါ။

ပညာရှိမှ၊ ပဏ္ဍိတ၊ နာမကျော်ထင်ရှား။

ပညာရှိမှာ၊ လက္ခဏာ၊ အင်္ဂါကြောင်းသုံးပါး။

ကိုယ်နှုတ်နှလုံး၊ စောင့်စည်းသုံး၊ ကျင့်ထုံး မတိမ်းပါ

၁၁၃။ ဝိပဿနာနှင့် သမထ

ဧပြီ ၃၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဓမ္မကို လိုက်နာကျင့်သုံးရာ၌ တပည့်တော်တို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ပုထုဇဉ် လူ သာမန်များ အနေဖြင့် တရားထိုင်ခြင်းနှင့် ပုတီးစိပ်ခြင်း နှစ်မျိုးတွင် မည်သည်က ပို၍အကျိုးရှိပါသနည်း။ ထိုနှစ်မျိုးကျင့်ကြံပုံကို အကျဉ်း မျှရှင်ပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ပေါက်ဖော်၊ ပီကင်း

-------------------

ဘာဝနာ နှစ်မျိုး

တရားထိုင်ခြင်းဆိုတာကို ဝိပဿနာဘာဝနာ၊ ပုတီးစိပ်ခြင်းဆိုတာကို သမထဘာဝနာလို့ နားလည်လိုက်မယ်။ ဒီဘာဝနာ နှစ်မျိုးကို ကျင့်သုံး ရာမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ပုထုဇဉ်၊ သို့မဟုတ် အရိယာလို့ သီးခြားတံဆိပ် ခတ်နှိပ်စရာမလိုဘူး။ မည်သူမဆို ကျင့်သုံးနိုင်ပါတယ်။

ထပ်ခါထပ်ခါ လုပ်တာက ဘာဝနာ။ ဝိပဿနာနည်းနဲ့ ထပ်ခါ ထပ်ခါ လုပ်ရင် ဝိပဿနာဘာဝနာ၊ သမထနည်းနဲ့ ထပ်ခါထပ်ခါ လုပ်ရင် သမထဘာဝနာပေါ့။ သိတတ် ခံစားတတ်တဲ့ အုပ်စု (နာမ်တရား များ)နဲ့ အသိခံအုပ်စု (ရုပ်တရားများ) ဒီနှစ်မျိုး ပေါင်းစည်းနေတဲ့ ခန္ဓာ ကိုယ်ကို အနိစ္စ (အမြဲမရှိ)၊ ဒုက္ခ (ဆင်းရဲ)၊ အနတ္တ (အထည်ကိုယ်မဲ့) ဆိုတဲ့ သဘာဝ လက္ခဏာသုံးပါး ထင်အောင် ကြိမ်ဖန်များစွာ ရှုတာက ဝိပဿနာ၊ သမာဓိ (စိတ်တည်ကြည်မှု) အရှိန် မြင့်မားအောင် ထပ်ခါ ထပ်ခါလုပ်တာကသမထလို့ လိုရင်းကိုမှတ်ပါ။

ဘာက အကျိုးပိုရှိသလဲ

‘ဘာဝေတဗ္ဗံ ပနိစ္စေဝံ၊ ဘာဝနာဒွယ မုတ္တမံ’ ဆိုတဲ့ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ ကျမ်းအရ နေ့စဉ်မိသားစုဘဝထဲမှာ နေထိုင်တဲ့ လူသာမန်တစ်ယောက် အဖြစ်နဲ့ပဲ ဘာဝနာ နှစ်မျိုးလုံးကို ပွားများနိုင်ပါတယ်။ တကယ် ပွားများရင် နှစ်မျိုးလုံး တကယ်အကျိုးရှိပါတယ်။ ကိုယ်ကဝိပဿနာ သန်ရင် ဝိပဿနာ၊ သမထ သန်ရင် သမထပေါ့။ ခန္ဓာ (ရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိညာဏ်)မှာခဏတိုင်း ခဏတိုင်း ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်ပေါ်နေ တာတွေကို သိအောင်လုပ်နေတာက ဝိပဿနာ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ (ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း)ကို ဖြစ်စေ အာနာပါန (ထွက်လေဝင်လေ)ကို ဖြစ်စေ အဲဒီ အာရုံတစ်ခုမှာပဲ စိတ်စွဲမြဲတည်တံ့နေအောင်လုပ်နေရင် သမထ။

ဘာက အကျိုး ပိုရှိသလဲဆိုတော့ ဝိပဿနာပွားရင် ဗောဓိဉာဏ် ကိုရမယ်၊ သမထကိုပွားများရင် စျာန်အဘိညာဉ်ကိုရမယ်။ ကိုယ်က ဘာကိုလိုချင်သလဲ။ ဗုဒ္ဓကတော့ ဗောဓိဉာဏ်ကို ရတော်မူတယ်။

ဘာဝနာနှစ်မျိုး ရှုပွားနည်း

ဗုဒ္ဓါနုဿတိကို ပွားများနေရင် သမထပေါ့။ ပုတီးကို မသုံးလဲ ကိစ္စမရှိ၊ သမာဓိတည်ထောင်နိုင်ဖို့ အဓိကပါ။ ပုတီးသုံးရင် အရဟံလို့ စိတ်ထဲက ဆိုလိုက်တိုင်းမှာ ကိလေသာရန်သူကို ပယ်သတ်တတ်သော မြတ်စွာဘုရားလို့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်ခြင်းနဲ့ အတူ အဲဒီစိတ်အာရုံ တစ်ခုလုံးကို ပုတီးလုံးပေါ်မှာ စိတ်မှတ်နဲ့ တင်ထား။ အရဟံလို့ စိတ်ထဲက ရွတ်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်မှုဖြင့် ဗုဒ္ဓကို အာရုံပြုခိုက် စိတ်ဖြစ်စဉ်တစ်ခု၊ စိတ်ကို ပုတီးလုံးသို့ပြောင်းပြီး လက်ကပုတီးတစ်လုံးရွှေ့တော့ စိတ်ဖြစ်စဉ်တစ်ခု၊ ဖြစ်စဉ်နှစ်ခုလုံးမှာ စိတ်ကိုမပျံ့လွင့်အောင်ကြိုးစားပါ။

ခန္ဓာကိုယ်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတာကို ရှုရင်းနဲ့ တစ်နည်း သိအောင် လုပ်ရင်းနဲ့ ဖြစ်ပျက်သဘာဝကို အလိုလို ထိုးထွင်းပြီး သိသွားတယ်။ ကိုယ်ခန္ဓာ လှုပ်ရှားမှုတိုင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ခံစားမှုတိုင်း၊ စိတ်ခံစားမှုနဲ့ ကြံစည်စဉ်းစားမှုတိုင်းကို မလွတ်တမ်းသိအောင် လုပ်ရတယ်။ ဒီ့ထက် ပိုမို နားလည်လိုရင် ဆရာတော်ကြီးတွေ ဟောတဲ့ ဝိပဿနာအလုပ်ပေးတရားတွေကိုနာယူသင့်တယ်။

၁၁၄။ မျက်ကန်းယုံကြည်မှုလား

ဇန်နဝါရီ ၂၆၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

မြတ်စွာဘုရားက ကာလာမသုတ်တွင် အယူဝါဒတစ်ခုကို သူများပြောလို့လည်း ယုံစရာမလို၊ အစဉ်အလာဖြစ်လို့လည်း ယုံစရာမလို၊ ကြောင်း ကျိုးဆီလျော်၍လည်း ယုံစရာမလို စသော အချက် ၁၀ ခုကို ဟောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဟာ အခြား ဘာသာတွေနှင့်မတူ၊ ယုံကြည်မှု အပေါ်မှာ အခြေမခံဘဲ လက်တွေ့ကိုသာ အခြေခံသည်ဟု နားလည် ပါတယ်ဘုရား။ ဒါပေမယ့် သူတော်ကောင်းတရား ၇ ပါးမှာ သဒ္ဓါ (ယုံ ကြည်မှု) ဆိုတာလည်း ပါနေပြန်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခါ ဝိပဿနာ အားထုတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေထဲမှာလည်း ‘ယုံကြည် ကျန်းမာ၊ စိတ်ဖြောင့်စွာဖြင့်၊ လွန်စွာအားထုတ်၊ နာမ်နှင့်ရုပ်ကို၊ ဖြစ်ချုပ်ဉာဏ်မြင်၊ ဤငါးအင်၊ မှန်ပင်မဂ်ရကြောင်း’စသည်ဖြင့် သဒ္ဓါယုံကြည်မှုရှိမှ မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်တယ်လို့ ပါတယ်။ အဲဒီနှစ်ခုဟာ ဝိရောဓိဖြစ်နေပါတယ်။ နား လည်အောင်ရှင်းပြပေးပါဘုရား။

ဝေယံဘုန်း၊ မနီလာ၊ ဖိလစ်ပိုင်

-------------------

သဒ္ဓါရဲ့အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်

သဒ္ဓါဆိုတာ ပါဠိစကားလုံး။ ညီမျှတဲ့ မြန်မာဝေါဟာရမရှိလို့ သဒ္ဓါဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလုံးကိုပဲ ပြောဆိုသုံးစွဲရင်းက တွင်ကျယ်သွားလို့ မြန်မာ စကားလုံးလိုလို ဖြစ်သွားတယ်။ ယုံကြည်မှုလို့ အပေါ်ယံ နားလည် နေကြပေမယ့် မူရင်းအဓိပ္ပာယ်နဲ့ တစ်ထပ်တည်း မဖြစ်ဘူး။ မဆင်ခြင် မစဉ်းစားဘဲ သူများပြောတိုင်းကို မျက်စိမှိတ်ပြီး ယုံကြည်တာမျိုးကို သဒ္ဓါ (ယုံကြည်မှု)လို့ မဆိုလိုဘူး။ အမှန်တော့ သဒ္ဓါဆိုတာ အဘိဓမ္မာ မှာသုံးတဲ့ အဆင့်မြင့်ဗုဒ္ဓဒဿန ဝေါဟာရပါ။ ကုသိုလ်စိတ်တွေနဲ့ အတူ တွဲပြီးဖြစ်တဲ့ စိတ်ရဲ့ အခြေအနေ (သောဘနစေတသိက်)တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို အဘိဓမ္မာသဘောတွေရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို အတိအကျ နားလည်နိုင်ဖို့ လမ်းညွှန်လေးမျိုးရှိပါတယ်

၁) သဒ္ဓါဆိုတဲ့ စိတ်ရဲ့ အခြေအနေဟာ ယုံကြည်ခြင်း (သဒ္ဒဟန)၊

နက်နဲနဲနားလည်ခြင်း (သြကပ္ပန)လက္ခဏာရှိတယ်။

၂) ရေကို ကြည်စေတဲ့ ပတ္တမြားလို စိတ်ကို ကြည်လင်အောင် လုပ်ပေးတတ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ရှိတယ်။

၃)ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ အနေနဲ့ ထင်ရှားတယ်။

၄) ယုံကြည်စရာ (ရတနာသုံးပါးစတဲ့) အရာဝတ္တုဟာ အဲဒီစိတ် အခြေအနေဖြစ်ပေါ်လာဖို့ အကြောင်းရင်း (နီးစပ်တဲ့ အကြောင်းတရား) ဖြစ်တယ်။

သဒ္ဓါစစ်ရဲ့ အရည်အသွေး

ယုံကြည်စရာ (ရတနာသုံးပါး)အပေါ် အဲဒီလို ယုံကြည်ထိုက်တယ်ဆို တာကို အသေအချာ သဘောပေါက် နားလည်ပြီး လက်ခံတာဟာ ဗုဒ္ဓ ဒဿနမှာ ဖော်ပြတဲ့ သဒ္ဓါတရားရဲ့ အရည်အချင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အစစ် အမှန်ကို ဒီသဒ္ဓါတရားနဲ့ လက်ခံပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင် အတွေ့အကြုံနဲ့ ဓမ္မ (သင်ကြားချက်)ရဲ့ စစ်မှန်မှုကိုဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ အဲဒီစစ်မှန်မှုဆိုတာ ကတော့ သဘာဝအတိုင်းရှိနေတဲ့ အမှန်တရားပါပဲ။

အဲဒီ အမှန်တရားမျိုးမှာ ကြီးမားတဲ့ စွမ်းအင်ရှိပါတယ်။ ဇာတ်တော် တွေမှာ တွေ့ရတဲ့ သစ္စာ တန်ခိုးတွေဟာ ဒီအမှန်တရားနဲ့ သဒ္ဓါတရား တွေရဲ့စွမ်းအင်ကြောင့်ဖြစ်ရတာပါ။ မိမိအားထုတ်နေတဲ့ တရားအပေါ် အလေးအနက်နားလည် ယုံကြည်မှုမရှိရင် အားကောင်းတဲ့ ဝီရိယမရှိ နိုင်ဘူး။ ကိုယ်သွားနေတဲ့ လမ်းစဉ်အပေါ် မယုံကြည်ဘဲ ခရီးဆုံးကို ရောက်နိုင်ပါ့မလား။ ဒါကြောင့် အဲဒီ သဒ္ဓါတရားဟာ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့ လှေလှော်ရာမှာ လက်နှစ်ချောင်းလို အရေးကြီးပါတယ်။

ပညာ ဦးစီးတဲ့ သဒ္ဓါ

‘ပညာရှိသော အရိယာသာဝကအား ထိုပညာသို့ အစဉ်လိုက်သော ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါသည် ကောင်းစွာတည်၏။ ထိုပညာသို့အစဉ်လိုက် သော အားထုတ်မှု ဝီရိယသည် ကောင်းစွာ တည်၏။ ထိုပညာသို့ အစဉ်လိုက်သော အောက်မေ့မှု သတိသည် ကောင်းစွာ တည်၏။ ထို ပညာသို့ အစဉ်လိုက်သော သမာဓိသည် ကောင်းစွာတည်၏ (သံ၊၃၊၁၉၅)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ထာဝရဘုရားသခင်ကို ယုံလိုက်စမ်းပါ မိတ်ဆွေ’လို့ အခြားသူတစ်ယောက်က ဆွယ်လို့ ယုံ လိုက်ရတဲ့ မျက်ကန်း ယုံကြည်မှုမျိုးကို သဒ္ဓါလို့ မခေါ်ဘူး။ စုံစမ်း လေ့ လာမှု (ပညာ)ကို အခြေပြုမှသာ သဒါအစစ် ဖြစ်ပါတယ်။ သဒါကို ပညာကဦးဆောင်တယ်။ ပညာမပါတဲ့ သဒါဟာမပြည့်စုံဘူး။ သံသယ ခလုတ်ကို ပယ်ရှားနိုင်အောင် အရာခပ်သိမ်းကို အလေးအနက်စဉ်းစား ဆင်ခြင်ပြီးမှ မိမိရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အမြင်နဲ့ ဘာမှားတယ် မှန်တယ်ဆိုတာကို ပီပီပြင်ပြင်ဆုံးဖြတ်ချက်ချဖို့ ကာလာမသုတ်မှာ ဗုဒ္ဓညွှန်ကြားတာပါ။

ဗုဒ္ဓ ဒဿနမှာ ပါရှိတဲ့ သူတော်ကောင်းတရား ခုနစ်ပါး၊ ပဓာနိယင်္ဂ တရား (ဝိပဿနာ အားထုတ်သူတို့ ရှိရမယ့် အင်္ဂါရပ်) တွေမှာပါတဲ့ သဒါ တရားဆိုတာနဲ့ ကာလာမသုတ်လာ ကိုယ်တိုင်သိပြီးမှ ယုံကြည်ဖို့ အဆိုဟာ သိပ်ရှင်းပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီး ဗုဒ္ဓစာပေကို များများ လေ့ လာဖတ်ရှုဖို့မေတာနဲ့ တိုက်တွန်းပါတယ်။

-------------------

114. Blind Faith?

Venerable Sayadaws,

Tha Buddha said in the Kalama Sutta that there are 10 principales before following a particular teaching. In this regard, I understand Buddinsm encourages critical thinking unlike other regiligions which rely on 'faith' in God and his words. But Saddha (faith/ belief) is included in seven feartures of a Kalyana, and Again, it is said that a person who practics Vipassana should have faith, good health, and so. So, the two statements are contradictory. Please explain to me.

Wai Yan Phon, Manila, Philippines.

-------------------

Defination of Saddha

Saddha is a Pali word. There is no English word equivalent to it. Nor Burrmese but original Pali word is commonly used, becoming as a Buremese word. 'Faith' as it is understood outwardly, doesn't cover the original meaning though. In Saddha, there is no blind faith, i.e., no faith without logical reason in it. In fact, Saddha is a higher Buddhist philosophical term used in Abhidhamma. It is one of the beautiful mental states that is associated with wholesome consciousness. To understand that mental state exactly, there are four guide lines:

1) Saddha has the characteristic of faith or trusting;

2) Its function is to clarify mind as a water-cleaning gem causes muddy water to become clear;

3) It is manifested as resolution;

4) Its proximate cause is something to place faith in.

Qualities of Saddha

In Buddhist view, the quality of Saddha is the knowledge and belief that the Three Refuges are worthy of such accepcance. By this Saddha, the reality is received. The authority for the Dhamma (teachings) clainms one's own personal experience. The authority is that the truth itself possesses. Such truth has great power. The miracles of Sacca, as shown in Jataka stories, is made of this power of Truth and Saddha. Can one arrive at his destination, if he doesn't have confidence or trust in the Way he is walking? That is why Saddha palys a vital role for the Part when rowing a boat as if two hands.

Saddha folowed by wisdom

Buddha says 'A noble ddisciple who possesses wisdom, the faith that folows from it becomes stabilized, the energy that folows from it becomes stabilized, the energy that folows from it becomes stabilized, mindfulness that folows from it becomes stabilized, the concentration that folows from it becomes stabbilized.' (Sam 3, p. 195). So, in Buddhism, the blind faith which you come to believe being persuaded by the words "My friend, please come and believe in God is not Saddha." Real Saddha appeares only when it is folowed by knowledge and led by wisdom. Without knowledge and wisdom Saddha is not perfect. It is the meaning of Kalama Sutta that everything should be clearly weighed, examined and Budged according to whether it is true or false in the light of one's own convictions so that one can get rid of obstacles caused by doubt.

In Buddhist philosophy, the diference between Saddha, which you see in Seven Gems for noble persons, Five Padhaniyanga Dhammas, and the teacheings of Kalama Sutta is very clear. It is my sincere wish for you to try to continue to read more Buddhist writings.

ကြည်ညိုခြင်း၊ ပြစ်မှား ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် လိုရင်းပဓာန မဟုတ်။ ဆရာ ကောင်းတို့၏ လမ်းကို ဖြောင့်တန်းစွာ လိုက်နိုင်ပါမှ ဘဝသံသရာ သတ္တဝါ ဇာတ်သိမ်း၍ ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်လွယ်ကြမည်။

(ဝိသုဒ္ဓါရုံအဆုံးအဖြတ်၊ စာ-၁၀၆)။

၁၁၅။ ဘာသာမဲ့တွေ ဘာကြောင့်တိုးလာ

ဇန်နဝါရီ ၂၆၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘယ်အတွက်ကြောင့် လောကသုံးပါးကို ဆင်ခြင်တော်မူပါသနည်း။ ဘာသာမဲ့ ဆိုတာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကိုလည်း သိလိုပါသည်ဘုရား။ ယခုခေတ်မှာ ဘာလို့ ဘာသာမဲ့တွေ ပိုများလာပါသလဲဘုရား။

လင်းလင်း

-------------------

ဗုဒ္ဓါစိဏ္ဏ

နံနက် လင်းအားကြီးအချိန်မှာ မဟာကရုဏာသမာတ်ကို ဝင်စားပြီးနောက် ကမ္ဘာလောကအတွင်းမှာရှိတဲ့ ဗောဓိဉာဏ်ကို ရနိုင်တဲ့ ကျွတ် ထိုက်သူသတ္တဝါတွေကို ကြည့်ရှုတော်မူတာဟာ ဗုဒ္ဓါစိဏ္ဏ (ဘုရားရှင်တို့ လုပ်လေ့ရှိတဲ့ အလုပ်) ဖြစ်ပါတယ်။ လောကသုံးပါးကို ဆင်ခြင်တယ် ဆိုတာ အဲဒီလို လောကကို ကြည့်ရှုတာကို ဆိုလိုရင်း အဓိပ္ပာယ်က ရှင်းပါတယ်။ ကျွတ်ထိုက်သူကို မြင်ရင် အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်ဆီ သွားပြီး တရား ဟော၊ တရားပြ အဲဒီလူ ဗောဓိဉာဏ်ကို ရလို့ ဒုက္ခငြိမ်းပေါ့။

ဘာသာမဲ့ ဆိုတာ

Religion လက်မခံတဲ့ လူကို Atheist (ဘာသာမဲ့)လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါပေ မယ့် Religionကို ဘာသာရေးလို့ ဘာသာပြန်ပြီး ကမ္ဘာမိုးမြေကို တန် ခိုးရှင်က ဖန်ဆင်းတာကို ယုံကြည်ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်လည်း ပါမယ်၊ လူတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား ထိန်းသိမ်းစောင့်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေသတွေလည်း ပါမယ်ဆိုရင် Atheist တွေဟာ ဘာသာရေး အားလုံးကို မပယ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ Atheist ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရင်းက ဖန်ဆင်းရှင်ကိုပဲ ငြင်းတာ၊ ကိုယ်ကျင့်တရားကို မငြင်းဘူး။ ဘုန်းကြီးဆီမှာ တရားလာထိုင် နေသူ တွေဟာ Atheist တွေပါ။ သူတို့က No Religionလို့ ပြောကြပေ မယ့် ကိုယ်ကျင့်တရားကို ကိုးကွယ်ရာမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို တံဆိပ်ခတ် ထားသူတွေအောက် မလျော့ပါဘူး။ Atheist တွေဟာ လက်တွေ့ ကျပြီး ဖန်ဆင်းရှင်ကို ပယ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒဖက်ကို ယိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီးထင်တယ်။

ဘာသာမဲ့တွေ ဘာကြောင့်တိုးလာ

အင်တာနက် ဇယားတစ်ခုအရ အမေရိကမှာ ၂၀၀၄ တုန်းက Atheist တွေ တစ်နိုင်ငံလုံး ၁၂ ရာနှုန်းရှိတယ်လို့ ဆိုတယ်။ လိင်တူဆက်ဆံမှု (homosexuality)ကို လက်ခံသူ များပြားလာသလောက် Atheist တွေလည်း တဖြည်းဖြည်း တိုးလာနေတယ်လို့လည်း အဲဒီဆောင်းပါးမှာ ဆိုတယ်။ လိင်တူဆက်ဆံသူတွေ တိုးလာတာနဲ့ ပတ်သက်မှု ရှိနိုင်ပေမယ့် ဘာကြောင့် တိုးလာသလဲ ဆိုတာကို အတိအကျ ဆိုဖို့တော့ ခဲယဉ်း မယ်။ လူတွေဟာ လက်ငင်း ပျော်ရွှင်မှုအတွက် ရုပ်ဝတ္ထုနောက်ကို အလွန် လိုက်ပြီး ရုပ်ဝါဒလွမ်းမိုးတဲ့ ကာလဒေသနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေ ထိုင်လာရင်း နောင်တစ်ချိန်မှာရရှိမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ကောင်းကင် ဘုံဆိုတာကို လက်ခံဖို့ ခဲယဉ်းလာတဲ့ သဘောလည်း ရှိပါတယ်။

၁၁၆။ ငါးရာနှစ်ဆယ့်ရှစ် မေတ္တာ

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ငါးရာနှစ်ဆယ့်ရှစ် မေတ္တာဆိုတာကို ကြားရုံသာ ကြားဖူးနေပါသည်။ ငါးရာနှစ်ဆယ့်ရှစ် အရေအတွက်ကို သိလိုပြီး ထိုမေတ္တာကို မည်သို့ ပို့သ ပွားများရမည်ကိုလည်း ရှင်းပြပေးစေချင်ပါသည်။

မိမိလွင်

-------------------

မေတ္တာ စကားလုံး ၄ မျိုး

၁။ အဝေရာဟောန္တု =ဘေးရန်ခပ်သိမ်းငြိမ်းကြပါစေ

၂။ အဗျာပဇ္ဇာဟောန္တု =ဆင်းရဲ ခပ်သိမ်းငြိမ်းကြပါစေ

၃။ အနီဃာဟောန္တု =စိုးရိမ်ခပ်သိမ်းငြိမ်းကြပါစေ

၄။ သုခီအတ္တာနံပရိဟရန္တု= နှလုံးစိတ်ဝမ်း အေးချမ်းကြပါစေ

အနောဓိသ (မရည်ညွှန်း) ၅ ဌာန

၁။ သဗ္ဗေ သတ္တာ =သတ္တဝါ အားလုံး

၂။ သဗ္ဗေ ပါဏာ =ထွက်သက်ဝင်သက်ရှိသူ အားလုံး

၃။ သဗ္ဗေ ဘူတာ =သက်ရှိ အားလုံး

၄။ သဗ္ဗေပုဂ္ဂလာ =ပုဂ္ဂိုလ်အားလုံး

၅။ သဗ္ဗေ အတ္တဘာဝ ပရိယာပန္နာ=အတ္တဘော (ခန္ဓာ)ရှိသူ အားလုံး

သြဓိသ (ရည်ညွှန်း) ၇ ဌာန

၁။ သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော= အမ သတ္တဝါ အားလုံး

၂။ သဗ္ဗေ ပုရိသာ = အထီး သတ္တဝါ အားလုံး

၃။ သဗ္ဗေ အရိယာ = အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်အားလုံး

၄။ သဗ္ဗေ အနရိယာ = ပုထုဇဉ်အားလုံး

၅။ သဗ္ဗေ ဒေဝါ = နတ်ဗြဟ္မာ အားလုံး

၆။ သဗ္ဗေ မနုဿာ = လူ အားလုံး

၇။ သဗ္ဗေ ဝိနိပါတိကာ = အပါယ်ဘုံသား အားလုံး

အရပ်မျက်နှာ ၁၀

၁။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့

၂။ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ = တောင်

၃။ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ = အနောက်

၄။ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ = မြောက်

၅။ ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယ = အရှေ့တောင်

၆။ ဒက္ခိဏာယ အနုဒိသာယ = အနောက်တောင်

၇။ ပစ္ဆိမာယ အနုဒိသာယ = အနောက်မြောက်

၈။ ဥတ္တရာယ အနုဒိသာယ =အရှေ့မြောက်

၉။ ဟေဋ္ဌိမာယ ဒိသာယ = အောက်အရပ်

၁၀။ ဥပရိမာယဒိသာယ = အထက်အရပ်

အနောဓိသ မေတ္တာ ၂၀

မေတ္တာပို့တဲ့ အခါ ရှေးဦးစွာ အနောဓိသ (မည်သူမည်ဝါလို့ မသတ်မှတ်တဲ့) မေတ္တာပို့ရာ ဌာန ၅ မျိုးကို အဝေရာ ဟောန္တု စသည်ဖြင့် ၄ ကြိမ် စီပို့တယ်။ ၁မျိုးကို ၄ ကြိမ်ပို့တော့ ၅ မျိုးကို အကြိမ်၂၀။

၁။ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု

၂။ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု

၃။ သဗ္ဗေ သတ္တာအနီဃာ ဟောန္တု

၄။ သဗ္ဗေ သတ္တာ သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု

ဤနည်းအတိုင်း သဗ္ဗေ ပါဏာ အဝေရာ ဟောန္တု၊ သဗ္ဗေ ပါဏာ အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တုစသည်။ အဲဒါ အနောဓိသမေတ္တာ၂၀။

အနောဓိသ ၅ _ န္တု ၄ = ၂၀

သြဓိသ မေတ္တာ ၂၈

အဲဒီနည်း အတိုင်းပဲ သြဓိသ (မည်သူမည်ဝါလို့ ခွဲခြားသတ်မှတ်တဲ့) မေတ္တာ ပို့ရာဌာန ၇ မျိုးကို အဝေရာ ဟောန္တု စသည်ဖြင့် ၄ ကြိမ်စီ ပို့တယ်။ ၁ မျိုးကို ၄ ကြိမ်စီပို့တော့ ၇ မျိုးကို ၂၈ ကြိမ်။ သြဓိသ ၇ _ န္တု ၄ = ၂၈

(သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော အဝေရာ ဟောန္တု စသည်ဖြင့် ပို့ကြည့်ပါ။)

အနောဓိသမေတ္တာ ၂၀ + သြဓိသမေတ္တာ ၂၈ = နှစ်မျိုးပေါင်း ၄၈

ဒိသာဖရဏ (အရပ်မျက်နှာ ဖြန့်ကြက်) မေတ္တာ ၄၈၀

အဲဒီအနောဓိသနဲ့ သြဓိသ မေတ္တာပို့ကြိမ် ၄၈ ကိုပင် အရပ်ဆယ်မျက်နှာနဲ့ သတ်မှတ်ပြီးပို့ရင် အကြိမ်ပေါင်း ၄၈၀ ဖြစ်သွားတယ်။

၁။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု

၂။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု

၃။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ သတ္တာ အနီဃာ ဟောန္တု

၄။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ သတ္တာ သုခီအတ္တာနံ ပရိဟရန္တု

၅။ ပုရတိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ ပါဏာ အဝေရာ ဟောန္တု

၆။ ပုရတိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ ပါဏာ အဗျာပဇာ ဟောန္တု

၇။ ပုရတိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ ပါဏာ အနီဃာ ဟောန္တု

၈။ ပုရတိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ ပါဏာ သုခီအတ္တာနံ ပရိဟရန္တု

၉၊၁၀၊၁၁၊၁၂။ ပုရတိမာယ ဒိသာယ သဗ္ဗေ ဘူတာ အဝေရာ ဟောန္တု၊ ...စသည်...၄၈ မျိုးကုန်အောင်ပွားကြည့်ပါ။

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ဒက္ခိဏာယ အနုဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ဥတ္တရာယ အနုဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ဟေဋ္ဌိမာယ ဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

ဥပရိမာယ ဒိသာယ ဍ္ဍ၄၈ (အနောဓိသ၂၀+သြဓိသ၂၈)=၄၈

အရပ်မျက်နှာ ၁၀ _ ၄၈ (အနောဓိ ၂၀ + သြဓိ ၂၈) = ၄၈၀

၅၂၈ မေတ္တာ

အရပ်မျက်နှာ မဖြန့်မီ မေတ္တာပို့ကြိမ် ၄၈ကို အရပ်မျက်နှာ ဖြန့်ပြီး နောက် မေတ္တာပို့ကြိမ် ၄၈၀ နှင့် ပေါင်းရင် မေတ္တာပို့ကြိမ်ပေါင်း ၅၂၈ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကိုငါးရာနှစ်ဆယ့်ရှစ်မေတ္တာလို့ ခေါ်တာပါ။ (အနောဓိသ ၂၀+ သြဓိသ ၂၈ = ၄၈ဍ္ဍ အရပ်မျက်နှာ ၁၀ = ၄၈၀။ ဒိသာဖရဏမေတ္တာ ၄၈၀ + အနောဓိသ မေတ္တာ ၂၀ + သြဓိသ မေတ္တာ ၂၈။ စုစုပေါင်း မေတ္တာ ၅၂၈။) ဒီမေတ္တာမျိုးက

မေတ္တာအစစ်ပါ။ ပွားပါများရင် စျာန်နဲ့ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် အရဟတ္တဖိုလ်ထိ ရောက်နိုင်တယ်။

ငါးရာနှစ်၊ ရှစ်တသွယ်၊ ပြယ်မပြေ၊ လေမသွေ့၊ နေ့တိုင်းလိမ်း၊ ငြိမ်းလိမ့်မည် (ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ)။

၁၁၇။ သမ္ဗုဒ္ဓေ ဂါထာ သုတေသန

ဇန်နဝါရီ ၂၉၊၂၀၀၉။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

သမီးနာမည် နန်းပွင့်ဆက် ပါ။ ရန်ကုန်မှာ နေပါတယ်။ သမီးမသိတာ လေးတစ်ခုကို ဘုန်းဘုန်းတို့ ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။ သမီးငယ် ငယ်ကပင် ဖေဖေ သင်ပေးလို့ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာတော်ကို ရွတ်ဖတ်ခဲ့ပါသည်။ သမ္ဗုဒ္ဓေသီချင်းကိုပါ သမီး အလွတ်ရပါသည်။ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါတော်နဲ့ သမီးရဲ့ အခက်အခဲ တော်တော်များများကို အောင်မြင်နိုင်ခဲ့ပါသည်။

သမီးက သီချင်းဆိုပြီး သက်မွေး ဝမ်းကျောင်းပြု ပေမယ့်သီချင်း မဆိုခင်မှာ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာကို စိတ်ထဲက အမြဲရွတ်ပါသည်။ ဖျော်ဖြေပွဲ တခု မတိုင်ခင်မှာ သမီးရဲ့ သူငယ်ချင်းတယောက်က သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာဟာ ဘုရားဟော မဟုတ်ဘူးဟု ပြောလာပါသည်။ အဲဒါ ဟုတ်ပါသလား။ သူငယ်ချင်းရဲ့ စကားကြောင့် သမီးရဲ့ ယုံကြည်မှုတော့ ပျက်ပြားသွား မည်မဟုတ်ပါ။ ကျေးဇူတင်ပါသည်။

သမီးနန်းပွင့်၊ ရန်ကုန်

-------------------

တိုက်တွန်းချက်

ကျမ်းဂန်တွေ ကျမ်းညွှန်းတွေ မပါဘဲ ဖတ်လို့ ကောင်းရုံ သာမန်ပဲ ဖြေလိုက်ရင်လည်း ရတော့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ခိုင်လုံပြည့်စုံပြီး လေးနက် စေချင်တဲ့ စေတနာရင်း ရှိပါတယ်။ မေးခွန်းရဲ့ အဖြေအတွက် လေ့လာ ဖတ်ရှုရင်း စိတ်ဝင်စားမိလို့ ရရှိအချက်အလက်တွေကို စုစည်းပြလိုတဲ့ ဆန္ဒလည်းရှိပါတယ်။ ပရိသတ်ကို သီချင်းဆိုပြီး မဖြေဖျော်ခင် သမ္ဗုဒ္ဓေ ဂါထာကို ရွတ်လေ့ရှိတဲ့ သမီး နန်းပွင့်အနေနဲ့ ဘာသာရေး ဗဟုသုတ ကိုလည်း မြတ်နိုးမှာဖြစ်လို့ ဖြည်းဖြည်းချင်း သည်းခံကြိုးစားပြီး ဖတ်ရှု နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ အသိဉာဏ် ပွင့်လင်းမှုနဲ့ ဗဟုသုတ တစ်မျိုး ဧကန်တိုးပါလိမ့်မယ်။ ဒီမေးခွန်းကို ပြည့်စုံစွာ ဖြေနိုင်ဖို့ Arizona State University က Hayden စာကြည့်တိုက်ကို ပို့ပေးတဲ့ ဓမ္မမိတ်ဆွေ Mr. James McShea ကိုကျေးဇူး အထူးတင်ပါတယ်။

သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာ မြန်မာပြန်

(၁) သမ္ဗုဒ္ဓေ အဋ္ဌဝီသဉ္စ၊ ဒါွဒသဉ္စ သဟဿကေ။

ပဉ္စသတ သဟဿာနိ၊ နမာမိ သိရသာ မဟံ။

နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူသော ဘုရားရှင်၊ တစ်သောင်း နှစ်ထောင်သော ဘုရားရှင်၊ ငါးသိန်းသော ဘုရားရှင် (၅၁၂၀၂၈ ဆူသော ဘုရားရှင်) တို့ကို ဦးခေါင်းဖြင့် ရိုသေစွာရှိခိုးပါ၏။

(၂) အပ္ပကာ ဝါဠုကာ ဂင်္ဂါ၊ အနန္တာ နိဗ္ဗူတာ ဇိနာ။

တေသံ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ၊ အာဒရေန နမာ မဟံ။

ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းရှိ သဲပွင့်များမှာ နည်းပါသေး၏။ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူ ပြီးသော မာရ်ငါးပါးကို အောင်မြင်ပြီးသော ဘုရားရှင်တို့ကား အဆုံးမရှိကုန်။ ထိုဘုရားရှင်များနှင့် ထိုဘုရားရှင်တို့၏ ဓမ္မနှင့် သံဃာကိုလည်း ရိုသေစွာရှိခိုးပါ၏။

(၃) နမက္ကာရာ နုဘာဝေန၊ ဟိတွာ သဗ္ဗေ ဥပဒ္ဒဝေ။

အနေက အန္တရာယာပိ၊ ဝိနာသန္တု အသေသတော။

ရှိခိုးရသည့် အစွမ်း အာနုဘော်ကြောင့် ဘေးရန် ခပ်သိမ်းကို ရှောင်ရှား၍ အန္တရာယ် များစွာတို့လည်း အကြွင်းမဲ့ ပျောက်ကင်းပါစေ သတည်း။

သမ္ဗုဒ္ဓေ ဘယ်ကရ

ဂါထာမှာ ဖော်ပြတဲ့ အတိုင်း ဘုရားရှင် (သမ္ဗုဒ္ဓေ) ပေါင်း ၅၁၂၀၂၈ ဆူ ဘယ်လို ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာကို ကျမ်းဂန်မှာ ဖွေရှာရင်း စိတ်ဝင်စားဖွယ် ယုံကြည်မှု ကွင်းဆက်တွေကို တွေ့ရတယ်။ ဗုဒ္ဓဝံသပါဠိ၊ စရိယပိဋကပါဠိနဲ့ မိလိန္ဒပဥှပါဠိ ကျမ်းတွေမှာ ပွင့်တော်မူပြီး ဗုဒ္ဓ ၂၇ ဆူ (ဂေါတမဗုဒ္ဓပါရင် ၂၈)ဆူပြတယ်။ ပထမဆုံး ထေရဝါဒအဖွင့်ကျမ်း ဖြစ်တဲ့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၉၁)မှာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဖြစ်လာ ဖို့လေးအသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း ပါရမီဖြည့်ရကြောင်း ဆိုတယ်။

သုတ္တနိပါတအဋ္ဌကထာ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၃)နဲ့ အပဒါနအဋ္ဌကထာ (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၅)တွေမှာတော့

၁) ပညာအထူးပြု ဘုရားရှင်တွေက လေးအချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း

၂)သဒ္ဓါအထူးပြုဘုရားရှင်တွေက ရှစ်အသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း

၃)ဝီရိယအထူးပြုဘုရားတွေက ၁၆ အသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း ပါရမီ ဖြည့်ရကြောင်းနဲ့ ဂေါတမဗုဒ္ဓဟာ ပညာအထူးပြု ဗုဒ္ဓဖြစ်ကြောင်း ဆိုတယ်။ ဒီကျမ်းတွေမှာ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က အရှင်အာနန္ဒာကို မိန့် ကြားတဲ့ အနေနဲ့ ဆိုပေမယ့် ဒီအဆိုပါရှိတဲ့ ပါဠိတော်မူရင်းကို နိကာယ် ငါးရပ်မှာ ရှာမတွေ့တာကတော့ ထူးခြားတယ်။

ပြီးတော့ ဒီကျမ်းဂန်တွေမှာ ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပါရမီဖြည့်ခဲ့တဲ့ ဘုရားရှင်တွေရဲ့ အရေအတွက်ကို အတိအကျ မဖော်ပြဘူး။ ဒီအဋ္ဌကထာကျမ်း တွေကို ယေဘုယျအနေနဲ့ အေဒီ ၅ ရာစုနဲ့ ၆ ရာစုမှာရေးခဲ့တာဖြစ်လို့ အဲဒီခေတ်ထိ သမ္ဗုဒ္ဓေ (ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပါရမီဖြည့်တဲ့ ဘုရား)အရေအတွက် မတိကျသေးဘူးလို့ ဆိုနိုင်မလားဘဲ။

သမ္ဗုဒ္ဓေ သဲလွန်စ

ယိုးဒယားနိုင်ငံမှာ ရေးတဲ့ သောတတ္ထကီမဟာနိဒါန (ပါဠိဘာသာ) ကျမ်း (PTS, London, p. 4, 5) နဲ့ ဇိနကာလမာလီ (ပါဠိဘာသာ)ကျမ်း (PTS, London, p. 5, 24)တွေမှာတော့

စိန္တိတံ သတ္တ သချေင်္ယျံ၊ နဝ သချေင်္ယျ ဝါစကံ။

ကာယဝါစာစတုချာတံ၊ ဗုဒ္ဓတ္တံ သမုပါဂမိ။

(ပေမူမှာစုဏ္ဏိယ စကားပြေအနေနဲ့ ရှိပြီး ဂါထာကို မတွေ့မိပါ။) ဘုရားဖြစ်ဖို့ စိတ်က ကြံစည်တာ ၇ အသချေင်္၊ စိတ်ရော နှုတ်ပါ ပါရမီဖြည့်တာ ၉ အသချေင်္၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံး သုံးပါးလုံးနဲ့ ပါရမီ ဖြည့်တာ ၄ အသချေင်္၊ စုစုပေါင်း ၂၀ အသချေင်္နဲ့ နောက်ထပ် ကမ္ဘာ တစ်သိန်းကြာအောင်ပါရမီဖြည့်ပြီးမှ ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကို ရတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါ့အပြင် ပါရမီဖြည့်ခဲ့တဲ့ ဘုရားရှင် အရေအတွက်ကိုလည်း အတိအကျ ဖော်ပြတယ်။ စိတ်ကြံ ၇ အသချေင်္ကာလကို စတင်ခဲ့တဲ့ ဘုရား ရှင် ၁ ဆူ (ပေါရာဏဒီပင်္ကရဘုရား)၊ နှုတ်ပြော စိတ်ကြံ ၉ အသချေင်္ ပါရမီဖြည့် ကာလအတွင်း ၁၂၅၀၀၀ ဆူ၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံး သုံးပါးနဲ့ ၄ အသချေင်္အတွင်း ၃၈ရဝဝဝဆူ၊ ကိုယ် နှုတ်နှလုံးသုံးပါးနဲ့ ပါရမီဖြည့် တဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်းမှာ ၂၇ ဆူ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေ (ပါရမီဖြည့်ခံ ဘုရားရှင်) စုစုပေါင်း ၅၁၂၀၂၈ဆူဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဂေါတမ ပါရမီဖြည့်တဲ့ ဘုရားပေါင်း အတိအကျကို ဖော်ပြတာဟာ ထေရဝါဒ နောက်တိုး အယူအဆသစ် ဖြစ်ဖွယ်ရှိပြီး ဒီအယူအဆဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ပါရမီဖြည့်ကာလ ရှည်ကြာမှုအယူအဆ စတင်ခဲ့တဲ့ သီဟိုဠ်၊ ပုလတ္ထိ (Polonnaruva) ခေတ် (အေဒီ ၁၁-၁၃ ရာစု) လောက်မှာ စတင် ခဲ့လေမလားလို့ ယူဆရတယ်။ အေဒီ ၁၅၀၈ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ပြည်မြို့နေ အရှင်သာဂရဗုဒ္ဓိမထေရ် ရေးစီရင် တဲ့ သီမဝိသောဓနီပါဌ် (စာ၊၇) မှာ ဇာတတ္ထကီသောတ္ထကီကျမ်း အမည်နဲ့ အထက်ပါ ဂါထာကို ကိုးကား ဖော်ပြပါတယ်။ အေဒီ ၁၄၄၂ ခုနှစ်၊ ပုဂံက ဘုန်းကြီး ကျောင်း တစ်ခုကို လှူဒါန်းတဲ့ စာအုပ်စာရင်းမှာ သောတတ္ထကီ မဟာနိဒါနကျမ်းရဲ့ အမည်ပါတယ် (Pali Literature of Burma, p. 104)။ ဒါ ကြောင့် အဲဒီ ခေတ်အချိန်တွေမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သမ္ဗုဒ္ဓေအယူဆ ရှိနေ ပြီလားလို့ တွေမိစရာပဲ။

ပညာအထူးပြု ဂေါတမဗုဒ္ဓ

ဂေါတမဗုဒ္ဓဟာ လေးအသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း သို့မဟုတ် စိတ်ကြံ နှုတပြောပါထည့်ပြီး၂ဝအသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း ပါရမီဆည်းပူးရတဲ့ ပညာအထူးပြု ဗုဒ္ဓဖြစ်ပါတယ်။ အမှာကံ ဘဂဝါ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကာနိ စတ္တာရိ အသချေင်္ယျာနိ ပါရမိယော ပူရေတွာ ဗုဒ္ဓဘာဝံ ပတ္တော ပညာဓိကော နာမ ပညိန္ဒြိယဿ ဗလဝတာ (ဇိနကာလမာလီ၊၂၆)။ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာအရ ပညာဓိက (ပညာအထူးပြု)ဘုရားရှင်တွေဟာ ဘုရား ရှင်ပေါင်း ၅၁၂၀၂၈ဆူနဲ့ တွေ့ဆုံ ပါရမီဖြည့်ရဖွယ်ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲအချို့ရဲ့ အဆို

မဟာယာနနဲ့ အခြားဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲတွေမှာလည်း ဗုဒ္ဓပါရမီဖြည့်တဲ့ ဘုရားရှင်အရေအတွက်ကို ဖော်ပြတယ်။ ကွဲလွဲမှုတော့ ရှိတယ်။ မဟာ ယာနတို့ရှေးဦး ဗုဒ္ဓဝင်ဖြစ်တဲ့ လလိတဝိတာရကျမ်း (Bijoya Goswami, Lalitavistara, p. 6-7)မှာ ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပါရမီဖြည့်ခဲ့တဲ့ ဘုရားရှင် ၅၅ ဆူ တို့ရဲ့ အမည်ကို ပြဆိုတယ်။ သမိတိယနဲ့ မူလသဗတိဝါဒစတဲ့ အချို့ဗုဒ္ဓ ဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲတွေမှာတော့ ပါရမီဖြည့် ဘုရားရှင်ပေါင်း ၂၂၈၀၀၀ လို့ ဆိုပါသတဲ့ (E. Obermiller, History of BuddhismI, p. 103)။

ဒါကြောင့် သမ္ဗုဒ္ဓေ ဂါထာဟာ အခြားသော ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲတွေရဲ့ အယူ အဆနဲ့လည်း ပတ်သက်ကောင်း ပတ်သက်နိုင်တယ်။ ဆိုလိုတာ က အဲဒီ ဂိုဏ်းတွေရဲ့ အယူအဆနဲ့ ရောထွေးသွားတာ၊ သို့မဟုတ် ယင်းတို့ကို အခြေခံအစပြုခဲ့တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

သမ္ဗုဒ္ဓေစေတီ ၂ ဆူ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာကို ဗုဒ္ဓဝါဒီတိုင်းနီးပါး အာဂုံဆောင်ပြီး ရွတ် ဖတ်ကြပါတယ်။ ‘မြို့တိုင်းရွာတိုင်း...ရွတ်ဖတ်ကြ ဂါထာသမ္ဗုဒ္ဓေ’လို့ လဲ တိုက်တွန်းပါတယ်။ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာကိုရွတ်ရင် ဘေးအန္တရာယ် ကင်းတယ်၊ မကောင်းဆိုးရွားတွေ မကပ်နိုင်ဘူး၊ စီးပွားဥစ္စာ တိုးတက်တယ် လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ မုံရွာမြို့အနီးမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တစ်ရာ နီးပါးလောက်က မိုးညင်းဆရာတော်ကြီးကလည်း ဘုရားဆင်းတုပေါင်း ၅၁၂၀၂၈ဆူပါရှိတဲ့ စေတီကြီးတစ်ဆူကိုတည်ခဲ့ပါတယ်။

ယိုးဒယားနိုင်ငံက စူဠပရိတ် ၇ စောင်တွဲ (Cularaja Paritta) လို့ ခေါ်တဲ့ ဘုရင့်ဝတ်ရွတ်စဉ်စာအုပ်နဲ့ ပရိတ်ကြီး ၁၂ စောင်တွဲ (Maharaja Paritta) ကျမ်းတွေမှာသမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာပါလို့ (မြန်မာမူနဲ့ အနည်းငယ် ကွဲတယ်) ယိုးဒယားမှာလည်း သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာ ရွတ်ဖတ်မှု ထင်ရှားတာ သေချာတယ်။ ၁၉၈၆ ခုနှစ်က ယိုးဒယားနိုင်ငံ Mae Sot ခရိုင်မှာ မုံရွာ သမ္ဗုဒ္ဓေစေတီတော်ကို အတုယူပြီး စေတိယဝိဟာရသမ္ဗုဒ္ဓေ စေတီကို တည်ပါတယ် (Bangkok Post, August 25, 1986)။

ဘယ်တုန်းက ဘယ်အရပ်မှာ

ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ ပါရမီဖြည့်ကျင့်တဲ့ ကာလဟာ အလွန့်အလွန် ကြာ ညောင်းတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကနေ သမ္ဗုဒ္ဓေ အယူအဆသို့ တိုးတက် သွားခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ထေရဝါဒကျမ်းအနေနဲ့ လက်ခံတဲ့ သော တတ္ထကီ မဟာနိဒါနဟာ အဲဒီတိုးတက်ပြီး ခိုင်မာလာတဲ့ အယူအဆကို မှတ်တမ်းတင် ဖော်ပြတဲ့ ကျမ်းဖြစ်နိုင်တယ်။ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာကို ဘယ် အချိန်က ဘယ်အရပ်မှာ ရေးသလဲ၊ ယိုးဒယား သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာက Origin လော၊ မြန်မာ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာက အရင်လော ဆိုတာတော့ သုတေသီတို့ ဆက်လက်တင်ပြပါကုန်။

ထေရဝါဒနဲ့ နောက်တိုး

သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာတော်က တန်ခိုးနဲ့ ကာကွယ်မှုအတွက်ပဲ ဖြစ်ပြီး လေး နက်တဲ့ ဗုဒ္ဓဒဿနနဲ့ တွေးမြင်မှု မပါရှိဘူး။ ယင်းစွမ်းရည် တန်ခိုးတွေဟာ ဂါထာမှာ ပါရှိတဲ့ ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ စွမ်းရည်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်တယ်။ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာမှာပါတဲ့ များပြားလှတဲ့ ၅၁၂၀၂၈ဆူဘုရားရှင် (သမ္ဗုဒ္ဓေ) အရေအတွက်ဟာ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာကျမ်းရင်းတွေမှာ မတွေ့ရဘူး။ အခြားသော ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲတွေနဲ့ မဟာယာန ယူဆပုံတွေနဲ့လည်း ခပ် ဆင်ဆင်ဖြစ်နေတယ်။ လေ့လာချက်တွေအရ အဘယဂိရိဂိုဏ်း အယူ အဆလည်း ဖြစ်နိုင်လို့ ထေရဝါဒီတွေအနေနဲ့ ဒီအယူအဆကို အလေး အနက်ထားပြီး လက်ခံဖွယ်မလိုဘူးလို့ ဝေဖန်ကြတာတွေလည်းကြား ရတယ်။ ဒါကတော့ နောက်တိုး အယူအဆတွေကို လက်ခံဖို့ ဝန်လေး တတ်တဲ့ ထေရဝါဒီတို့ရဲ့ထုံးစံအတိုင်းပါပဲ။

အဝိရောဓိ (မဆန့်ကျင်တဲ့) အမြင်

သုတေသနအမြင်နဲ့ ဘုန်းကြီးက အဲဒီလို ဝေဖန်ပြပေမယ့် စဉ်းစားစရာ တွေ အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။ ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ အမည် သို့မဟုတ် ဂုဏ်ရည်ကို ရွတ်ဖတ်ခြင်းဖြင့် ဘေးအန္တရာယ်ကို ကာကွယ် ဖယ်ရှားတယ်လို့ ယူဆတာဟာ ပါဠိတော်နဲ့ မဆန့်ကျင်ပါဘူး။ ဓဇဂ္ဂပရိတ်တော် (သံ၊၁၊၂၂၀)မှာ ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရည်ကို ဖော်ပြတဲ့ ‘ဣတိပိသော’ကိုရွတ် ဆိုရင် ကြောက်ရွံ့မှုကို ပယ်ရှားကြောင်း ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က မိန့်ပါတယ်။ ဣသိဂိလိသုတ်တော် (မ၊၃၊၁၁၃)အရ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ရဲ့အမည် နာမတွေကို ရွတ်ပွားရင်၊ မဟာသမယသုတ်နဲ့ အာဋာနာဋိယသုတ်တို့ အရ တန်ခိုးကြီး နတ်ဒေဝါတို့ရဲ့အမည်ကို ရွတ်ပွားရင် အန္တရာယ်ကင်းတယ်၊ နတ်တွေချစ်တယ်။ ပါဠိတော် ကျမ်းဂန်ထွက်မဟုတ်တဲ့ မဟာ ဒိဗ္ဗမန္တနဲ့ ဥပတသန္တိလို ပရိတ်တော်တွေဟာလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။

‘ဆုံးစမထင်သံသရာ’ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဟော တရားနဲ့ အညီဗုဒ္ဓဘုရားရှင် တွေဆိုတာလဲ အဲဒီသံသရာ အတွင်းမှာ ဆုံးစ မထင်အောင် ပွင့်တော်မူ ကြမှာပါ။ ဗုဒ္ဓဟောကြားချက်အရ ဗုဒ္ဓနှစ်ဆူ တစ်ပြိုင်နက် မပွင့်ထွန်းနိုင် ပေမဲ့ (အံ၊၁၊၃၀) မည်သူမဆို ဗုဒ္ဓဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်။ ဂါရဝသုတ် (သံ၊၁၊၁၄၁) မှာ လွန်လေပြီး ဘုရားရှင်များနဲ့ အနာဂတ်ဘုရားရှင်များ ရှိ ကြောင်း ဗုဒ္ဓဟောကြားပါတယ်။

အာဋာနာဋိယသုတ် (ဒီ၊၃၊၁၉၆)မှာ ‘ထိုဝိပဿီစသော ဘုရား ခုနစ်ဆူ၊ ထိုမှတစ်ပါးကုဋေရာပေါင်း များစွာသော ဘုရားရှင်တို့သည်... (ဧတေ စညေစ သမ္ဗုဒ္ဓါ၊ အနေကသတကောဋိယော)’လို့ ဟောပါတယ်။ ဒါကြောင့် သချင်္ာအတိအကျ သတ်မှတ်ပြတာက လွဲပြီး အခြေခံ မူရင်း အယူအဆ တူလို့ ‘သမ္ဗုဒ္ဓေ’ရဲ့ အစွမ်းသတ္တိ ထက်မြဲ ထက်နေမှာပဲလို့ ယူဆကြောင်းပါ။

A happy mind is a healthy mind, and a healthy nind is good for the body.

(Dalai Lama, Beyond Religion, p. 27)

ပျော်ရွှင်သော စိတ်သည် ကျန်းမာသော စိတ်ဖြစ်လျက် ကျန်းမာသောစိတ်သည် ဤခန္ဓာကိုယ်အတွက် ကောင်း၏။

၁၁၈။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရအဖွင့်အရ

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ငါးပါးသီလမှ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ အကြောင်းကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါ သည်။ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် တော်တော်များများမှာ ‘ကာမကိစ္စ၌ လွဲ မှားစွာပြုကျင့်ခြင်း’လို့ သာဖော်ပြလေ့ရှိပါတယ်။ မည်သို့သော ပြုကျင့် မှုများသည် ဤကံကို ကျူးလွန်ရာ ရောက်ပါသနည်း။ လူပြိန်းနားလည် သောစကားဖြင့် ရှင်းပြပေးပါဘုရား။

ထို့ပြင် ဤကံကို ကျူးလွန်ရာ၌ ယောကျ်ားများသာ အပြစ်ရှိပါ သလား။ အမျိုးသမီးများ၌လည်း အပြစ် ရှိပါသလား။ အမျိုးသမီးတစ် ယောက်ဟာ အိမ်ထောင်ရှိသော အမျိုးသားတစ်ယောက်ကို သိလျက် ဖြစ်စေ မသိ၍ဖြစ်စေ လက်ထပ်ပေါင်းသင်းလျှင် ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ကျူး လွန်ရာရောက်ပါသလား။

သန်းထွန်းဦး

-------------------

ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ

‘ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော-ဟူသော စကားရပ်၌ ကာမေသု-ဟူသည် မေထုန်အကျင့်တို့၌ (ဟုဆိုလို၏)။ မိစ္ဆာစာရော-ဟူသည် အမှန်ပင် ကဲ့ရဲ့ ထိုက်ပြီး အောက်တန်းကျသောအပြုအမူတည်း။ လက္ခဏာအားဖြင့်မူ မသူတော်တို့၏ အကျင့်ကိုအလိုရှိသဖြင့် ကာယဒွါရ (ကိုယ်ခန္ဓာ)၌ ဖြစ်သော မသွားလာထိုက်သူများ၌ ကျူးလွန်သည့် စေတနာသည် ကာ မေသု မိစ္ဆာစာရတည်း။ မသွားလာကောင်းသူများဟူသည် ယောကျ်ား များအဖို့ မသွားလာကောင်းသူ အမျိုးသမီး နှစ်ဆယ်၊ မိန်းမများအဖို့ မသွားလာကောင်းသူအမျိုးသား၁၂ယောက်တည်း။ ၁)မသွားလာ ကောင်းသည့် အမျိုးသမီး သို့မဟုတ်အမျိုးသား ဖြစ်ခြင်း၊ ၂) ယင်းတို့ ၌မှီဝဲလိုစိတ်ရှိခြင်း၊ ၃)မှီဝဲရန် လုံ့လပြုခြင်း၊ ၄)မဂ်ချင်းထိတွေ့မှုကို သာယာခြင်းဟု ကံမြောက်ရန် အကြောင်း လေးချက်ရှိ၏’ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၅။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၄)။

ကာမေသုမိစ္ဆာစာရရဲ့ ကျမ်းဂန်လာအဓိပ္ပာယ်ကို အထက်ပါအတိုင်း အရင် မှတ်ပြီးမှခေတ်အမြင်နဲ့ တွေးကြည့်ရအောင်ပါ။ ယင်းအဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေရဲ့ အာဘော်အရ ကာမေသု-ဆိုတာ မေထုန်ကိစ္စ၊ မိစ္ဆာစာရဆိုတာ မှားယွင်းစွာ ပြုကျင့်တာ၊ ဘယ်လိုကျင့်ရင် မှားသလဲဆိုရင် ယောကျ်ားတွေအဖို့ မသွားထိုက်တဲ့ မိန်းမ ၂၀၊ မိန်းမတွေအဖို့ မသွား ထိုက်တဲ့ ယောကျ်ား ၁၂ နဲ့ သွားလာ (မှီဝဲ၊ ဆက်ဆံ)ရင် မှားတယ်လို့ လိုရင်းကိုအရင် မှတ်လိုက်ပါ။

အမျိုးသမီး ၂၀၊ အမျိုးသား ၁၂

ပါရာဇိကဏ်ပါဠိတော် (ဝိ၊၁၊၂၀၂) မှာ ဘီစီ ၆ ရာစု ဗုဒ္ဓခေတ်က အမျိုးသမီး ပုံစံ ၂၀ ကိုဖော်ပြတယ်။ ညွှန်းပြီး အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ အဲဒီ ၂၀ ကိုပဲ ယောကျ်ားတွေ မကျူးလွန်ကောင်းတဲ့ အမျိုးသမီး ၂၀ လို့ ဖွင့်ဆိုတယ်။ အမျိုးသမီး ပုံစံ ၂၀ စာရင်းကို

မာ ပိ မာ ပိ ဘ နှင့် ဘာ၊ ညာ ဂေါ ဓံ သ သာ။

ဓ ဆန် ဘော ပ၊ သြ သြ ဓ၊ ကမ္မ ဒါ မုဟာ

လို့ ပထမဆုံးစာလုံးလေးတွေကိုစီပြီးမှတ်လိုက်ပါ။

၁။ မာ (မာတုရက္ခိတာ) = အမိစောင့်သော မိန်းမ

၂။ ပိ (ပိတု ရက္ခိတာ) = အဖစောင့်သော မိန်းမ

၃။ မာပိ (မာတာပိတုရက္ခိတာ) = အမိအဖစောင့်သော မိန်းမ

၄။ ဘ (ဘဂိနိရက္ခိတာ) = အစ်မညီမ စောင့်သော မိန်းမ

၅။ ဘာ (ဘာတု ရက္ခိတာ) = မောင်စောင့်သော မိန်းမ

၆။ ဉာ (ဉာတိရက္ခိတာ) = ဆွေမျိုးစောင့်သော မိန်းမ

၇။ ဂေါ (ဂေါတ္တရက္ခိတာ) = အနွယ်စောင့်သော မိန်းမ

၈။ ဓံ (ဓမ္မရက္ခိတာ) = တရားကျင့်ဖော်တို့စောင့်သောမိန်းမ

၉။ သ (သပရိဒဏ္ဍာ)= ‘ဤမည် သောမိန်းမကို သွားလာသူအားဤမျှလောက်ဒဏ်တပ်စေ’ဟု (ဘုရင် စသည်က) ဒဏ်ထားသော မိန်းမ

၁၀။ သာ (သာရက္ခာ) = အမိဝမ်း တွင်း၌ပင် ‘ဤကား ငါ၏မယားတည်း’ဟု အနည်းဆုံး ပန်းတုံးတိုင် စက်၍ သတ်မှတ်သောဇနီး။

၁၁။ ဓ (ဓနက္ကီတာ) = ငွေဖြင့်ဝယ်ယူသော ဇနီး

၁၂။ ဆန် (ဆန္ဒ ဝါသိနီ) = အလိုတူ၍နေသော ဇနီး

၁၃။ ဘော (ဘောဂဝါသိနီ) = စည်းစိမ်ကြောင့် ဇနီးပြုနေသူ

၁၄။ ပ (ပဋဝါသိနီ) = အဝတ်အထည် ကြောင့်နေသော ဇနီး

၁၅။ သြ (သြဒပတ္တကိနီ) = ရေခွက်၌ လက်စုံ ချ၍ လက်ထပ်သော ဇနီး

၁၆။ သြ (သြဘဋစုမ္ဗတာ) = ခေါင်းခုကို ချ စေ၍နေသောဇနီး

၁၇။ ဓ (ဓဇာဟတာ)=သုံ့ပန်းရဇနီး

၁၈။ ကမ္မ (ကမ္မကာရီ စ ဘရိယာ စ) = အမှုကိစ္စ ဆောင်ရွက်ရင်း ဇနီးပြုနေသူ

၁၉။ ဒါ (ဒါသီ စ ဘရိယာ စ) = ကျွန်မက ဇနီးပြုနေသူ

၂၀။ မုဟာ (မုဟုတ္တိကာ)=ပြည့်တန်ဆာ ဇနီး။ ညွှန်းပြီး အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေမှာပဲ အမျိုးသမီးတွေ မကျူးလွန် ကောင်းတဲ့ ယောကျ်ား ၁၂ မျိုးကိုဖော်ပြရာမှာပုံစံ ၂ဝထဲက အမှတ် ၉ မှ ၂၀ ထိ ဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါတယ်။ ‘ဤမည်သော ယောကျ်ားကို သွားလာသူအား ဤမျှလောက်ဒဏ်တပ်စေ’ဟု (ဘုရင် စသည်က)ဒဏ် ထားသောယောကျ်ား၊ အမိဝမ်းတွင်း၌ပင် ‘ဤကားငါ၏ လင် ယောကျ်ားတည်း’ဟု သတ်မှတ်ထားသော ယောကျ်ား၊ ငွေဖြင့်ဝယ်ယူသော ယောကျ်ား စသည်ဖြင့် ယောကျ်ားပုံစံ ၁၂ မျိုးကို ရေကြည့်။ အမျိုးသမီးတွေ မသွားလာကောင်းတဲ့ ယောကျ်ား၁၂-မျိုးပါ။

ကာလ ဒေသနဲ့ အညီ

ဒီအမျိုးသမီးပုံစံ ၂ဝဟာ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။ ယခုခေတ်နိုင်ငံ၊ လူမျိုး၊ ဘာသာတရား၊ ယဉ်ကျေးမှုတွေအပြင် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး လူ့အခွင့်အရေး ရှုထောင့်တွေနဲ့ တစ်ထပ်တည်း မကျနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ကျမ်းဂန်ကို အခြေပြုပြီး ယေဘုယျပဲ ဆိုပါ မယ်။ အဲဒီခေတ်က အိန္ဒိယမှာ မမွေးခင်ကတည်းက ဇနီးခင်ပွန်းအဖြစ် သတ်မှတ်တာကို အမှတ် ၁၀ ပုံစံအရ သိနိုင်တယ်။ အရွယ်မရောက်ခင် သတ်မှတ်တာလဲ ရှိတယ်။ မသွားလာကောင်းတဲ့ ယောကျ်ားစာရင်းမှာ အမှတ် ၁ ကနေ ၈ ထိ ပုံစံများ မပါတာကို ထောက်ရင် အမျိုးသမီး တွေဖက်က ပိုပြီး ကင်းလွတ်ခွင့် ရှိနေမလားဘဲ။ အမှတ် ၁၅ က ရေခွက်တစ်ခုထည်းမှာ ‘ယောကျ်ား မိန်းမနှစ်ဦးရဲ့ လက်ကို ထည့်ပြီး ဤရေကဲ့သို့ မကွဲမပြား နေထိုင်ကြ’လို့ ဆိုပြီး လက်ထပ်ထားတဲ့ ဇနီးခင်ပွန်း။ မြန်မာတို့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ တူနိုင်မယ်။ အမှတ် ၁၆ က ခေါင်းခုဖြင့် ထင်းခွေ စားသောက်သူ ဆင်းရဲသူမကို အဲဒီအလုပ်ကို မလုပ်စေတော့ဘဲ ဇနီးပြုထားသူ။

ကျားမ မခွဲခြားပါဘူး

မဟုတ်တာကိုလုပ်လို့ အပြစ်ရှိတယ်ဆိုရာမှာ ယောကျ်ားပဲ အပြစ်ရှိပြီး မိန်းမ အပြစ်မရှိဘူးဆိုတဲ့ ထုံးစံ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ လုံးဝမရှိဘူး။ ဒီသိက္ခာပုဒ် က မိန်းမ ယောကျ်ားမဟူ စောင့်ရှောင့်ရတဲ့ သိက္ခာပုဒ်ပဲ။ အမျိုးသမီး တစ်ယောက်ဟာ အိမ်ထောင်ရှင် ယောကျ်ားကို အိမ်ထောင်ရှင်မှန်း သိ လျက် ရည်းစားဖြစ်ဖူးလို့ ကျော်ကြားလို့ ချမ်းသာလို့ ချောလို့ အာဏာ ရှိလို့ လင်ပြုရင် ဒီသိက္ခာပုဒ်အရ အပြစ်ရှိသလားလို့ မေးစရာတောင် မလိုဘူး။ လုံးဝ အပြစ်ရှိပါတယ်။ ရည်းစား ဖြစ်ဖူးသူက ယခု မုဆိုးဖို သို့မဟုတ် မုဆိုးမ ဖြစ်နေပါတယ်လို့ လိမ်တာကို ယုံစားမိလို့ လက်ခံ တဲ့ အမျိုးသမီး သို့မဟုတ် အမျိုးသား အပြစ်မရှိတန်ရာဘူး။ ဒါပေမယ့် မယားကြီး လင်ကြီး ရှိနေတာကို သိတာနဲ့ အဲဒီ ရည်းစားဟောင်းကို ကွဲပစ်ရမယ်။ မကွဲရင် သိလျက်နဲ့ ပေါင်းသင်းတာဖြစ်လို့ အပြစ်ရှိတယ်။ ပေါင်းပြီးမှ ဒီလို ကွဲပစ်ဖို့ မလွယ်လို့၊ မကွဲရင် မိစ္ဆာစာရမြောက် အပြစ် လဲဖြစ်လို့ ဇာတ်လမ်းမစခင် သေချာဖို့ လိုပါတယ်။

အင်္ဂါလေးချက် အဓိပ္ပာယ်

‘အလိုမတူဘဲ နိုင်ထက်စီးနင်း ကျူးလွန်သော် မိစ္ဆာစာရမှု ပိုအပြစ်ကြီး ၏။ သို့မဟုတ် မူနှစ်ဦးဆန္ဒတူနေသောကြောင့် အပြစ်မကြီး။ နိုင်ထက် စီးနင်းပြုရာ၌ အပြုခံရသူ (အမျိုးသမီး)သည် မဂ်အချင်းချင်း ထိတွေ့မှုကို သာယာသော်လည်း ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပေါ်သော မှီဝဲမှုနှင့် ပတ်သက် သည့် လုံ့လပြုမှု မရှိသောကြောင့် မိစ္ဆာစာရကံမမြောက်ဟု ဆိုကြ၏။ များသောအားဖြင့် အမျိုးသမီးမှာ မှီဝဲမှုလုံ့လမရှိသောကြောင့် (ပြုခံရသူ အမျိုးသမီး) မှီဝဲလိုစိတ်ရှိမူ လုံ့လမပြုခြင်းမှာ ပမာဏ မဟုတ် (လုံ့လမ ပြုသော်လည်း မိစ္ဆာစာရ မြောက်၏)။ ... ထို့ကြောင့် အလိုတူ ကျူးလွန် ရာမှာ (အမှတ် ၃ မပါဘဲ) အင်္ဂါသုံးရပ်၊ အလိုမတူရာမှာ (အမှတ် ၂ မပါ ဘဲ) အင်္ဂါ ၃ ရပ်၊ တူရာပေါင်း အင်္ဂါ ၄ ရပ်ဟု မှတ်ရမည် (မ၊ဋီ၊၁၊၃၀၂။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၆၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂)’။

အဘိဓမ္မာအနုဋီကာက အဲဒီ နိကာယ်ဋီကာတွေရဲ့ အဆိုကို မနှစ် သက်တာတွေ့ရတယ် ‘အမျိုးသားများကို ရည်ညွှန်းပြီး အများဆုံးအင်္ဂါ လေးရပ်ဟု ဆိုခြင်းဖြစ်၏။ သို့မဟုတ်ပါက မိန်းမက ယောကျ်ားကိစ္စကို ပြုသောအခါယောကျ်ားက လုံ့လမပြုသောကြောင့် မိစ္ဆာစာရ မဖြစ်ဟု အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်သွားမည် (အနုဋီ၊၁၊၈၉)’။

နားလည်မှုတစ်ရပ်

အဲဒီ မူရင်းကျမ်းတွေကို လေ့လာပြီး နားလည်ကြည့်ရင် - တရားဝင် အရွယ်ရောက် လုလင်ပျိုက တရားဝင် အရွယ်ရောက်တဲ့ မိဘစသူတို့ရဲ့ စောင့်ရှောက်ခံ မိန်းမပျိုကို စောင့်ရှောက်သူတွေက သဘောမတူဘဲ ခိုးယူရင် မိစ္ဆာစာရ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် မိန်းမပျိုက သဘောတူ ချစ် ကြိုက်လို့ အပြစ်မကြီး။ လုလင်ပျိုဟာ (အမှတ် ၁မှ ၈ ထိ ယောကျ်ား ပုံစံထည်းမှာ မပါလို့) ခိုးခံရတဲ့ မိန်းမပျိုအနေနဲ့ မိစ္ဆာစာရလည်း မဖြစ်၊ အပြစ်လည်းမကြီးလို့ ဆိုနိုင်မယ်။ မျက်မှောက်နားလည်မှုနဲ့ ကြည့်ရင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ပါ။

အရွယ်ရောက် လွတ်လပ်တဲ့ ... လွတ်လပ်တဲ့ ဆိုတာ မိဘစသူ တွေက ဒီကိစ္စအတွက် သမီးရဲ့ ဆန္ဒပါလို့ ခွင့်ပြုထားတဲ့ မိန်းမပျိုကို အလိုတူ ဇနီးပြုရင် ယောကျ်ားရော မိန်းမပါ ဒီသိက္ခာပုဒ်အရ ဘာအပြစ်မှ မရှိဘူး။ ပြည့်တန်ဆာနဲ့ ပေါင်းသင်းလို့ မိစ္ဆာစာရမဖြစ်။ ဒါပေမယ့် ပြည့်တန်ဆာကို ဇနီး သို့မဟုတ် လင်ပြုတဲ့ ယောကျ်ား မိန်းမဟာ မိမိမှာ ဇနီး သို့မဟုတ် လင်ရှိရင် ပြုသူရော အပြုခံ (ပြည့်တန်ဆာ)ပါ မိစ္ဆာစာရမြောက်ပြီး အပြစ်ရှိတယ်။

၁၁၉။ ရဟန္တာတို့ရဲ့ ဝါသနာ

ဖေဖော်ဝါရီ ၃၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

အရှင်ဥပဂုတ္တရဟန္တာ မထေရ်ကြီးက မာနတ်ကို ဆုံးမတဲ့ အနေနဲ့ မာနတ်ရဲ့လည်ပင်းမှာ ခွေးသေကောင်ပုပ်ကို ဆွဲထားလိုက်တယ်လို့ ကြားဖူး ဖတ်ဖူးပါသည်။ ကိလေသာ အာသဝေါကုန်ခန်းပြီးဖြစ်တဲ့ ရဟန္တာ ကြီးက အဲဒီလို လုပ်တယ်ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်ပါသလား။ မာနတ်က လူတွေကို အနှောင့်အယှက် ပြုတယ်ဆိုရင် တောင် အခြားနည်းနဲ့ မာနတ်ကို လိမ်မာအောင် ဆုံးမသင့်ပါသည်။ ဥပမာ ဘုရားရှင်က နာဠာဂိရိဆင်ကို ဆုံးမသလိုမျိုး။ အဲဒီအဆိုဟာ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားသည့် တရားတော်နှင့် ညီညွတ်နိုင်ပါသလား။ ကျမ်းဂန်မှာ ပါသလားဆိုတာကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရှိုင်းလင်းမောင်၊ သန္တာမြေ

-------------------

မာနတ်ရဲ့ လုပ်ကြံမှု

ထေရဝါဒီတို့ အလေးဂရုပြုတဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ အရှင်ဥပဂုတ္တ အကြောင်းကို မဖော်ပြဘူး။ ဒါကြောင့် အရှင်ဥပဂုတ္တမထေရ်က မာနတ် လည်ပင်းမှာ ခွေးသေကောင်ပုပ်ကို ဆွဲတယ်ဆိုတာလည်း ထေရဝါဒ ကျမ်းဂန်ထွက် စကားမဟုတ်ဘူး။ စာပေသြဇာကြီးမားတဲ့ ဇိနတ္ထပကာသနီ စတဲ့ နောက်ပေါ် မြန်မာကျမ်းအချို့မှာ အဲဒီလို ရေးသားရာကနေ နှောင်းခေတ်မှာ လူတွေ အဲဒီလို နားလည်သွားကြပုံ ပေါ်တယ်။ ဒါပေမယ့် လေးစားရတဲ့ ထေရဝါဒကျမ်းဂန်ဖြစ်တဲ့ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာ (ထေရဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၆၀) မှာလည်း အလားတူ ဖြစ်ရပ်ကို ဖော်ပြတာ တွေ့ရတယ်။ ဖော်ပြပုံကဒီလိုပါ။

ဗုဒ္ဓလက်ထက်က အဘိညာဉ် ခြောက်ပါးရ ရဟန္တာကြီး တစ်ပါး ရှိတယ်။ ဘွဲ့အမည်က အရှင်သာဋိမတ္တိယတဲ့။ သာသနာကို မကြည်ညို တဲ့ မိသားတစ်စုဟာ မထေရ်ရဲ့ တရားကြောင့် မထေရ်ကို အလွန် ကြည်ညိုသွားလို့ နေ့စဉ် အိမ်ကို ပင့်ပြီး ဆွမ်းကပ်ရာမှာ အဲဒီအိမ်က ချောမောလှပတဲ့ မိန်းမငယ်က မထေရ်ကို ပြုစုတယ်။ တစ်နေ့ မာနတ်ဟာ အိမ်သားတွေ မထေရ်ကို အကြည်ညိုပျက်အောင် မထေရ်ယောင် ဆောင်ပြီးမိန်းမပျိုရဲ့ လက်ကိုဖမ်းကိုင်တယ်။ မိန်းမပျိုကတော့ လူသား ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ အတွေ့ မဟုတ်မှန်း သိပါသတဲ့။ နောက်နေ့မှာ အိမ်သားတွေ မထေရ်ကို မရိုသေကြတော့ဘူး။

မထေရ်ကြီးက အဘိညာဉ်နဲ့ ဆင်ခြင်တဲ့ အခါ မာနတ် လုပ်ကြံမှုဆို တာကိုသိလို့ မထေရ်ကတန်ခိုးနဲ့ အဓိဋ္ဌာန်ပြီး မာနတ်လည်ပင်းမှာ ခွေးကောင်ပုပ်ကို ဆွဲပေးလိုက်တယ်။ ဒီတော့ မာနတ်ဟာ မထေရ်နဲ့ အပေးအယူ လုပ်ပြီး အိမ်သားတွေကို အဖြစ်မှန် ရှင်းပြလို့ အိမ်သား တွေက အဖြစ်မှန်ကိုသိ၊ မထေရ်ကို တောင်းပန်းပြီး ဆက်လက် ဆွမ်း စားကြွဖို့ ပင့်တယ်။ ဒါပေမယ့် မထေရ်က ‘ပုထုဇဉ်တို့ရဲ့ သဒ္ဓါတရား ဆိုတာ မြင်းပေါ်က ရေအိုးလို မခိုင်ဘူး။ ကြိုက်ချင် ကြိုက်ပြီး မုန်းချင် မုန်းလိုက်တာပဲ။ အဲဒီလို ကြိုက်ခြင်း မကြိုက်ခြင်းကြောင့် ရဟန်းတစ် ပါးမှာ ဘာအရှုံးရှိပါ့မလဲ။ အိမ်ရှိရင် ဆွမ်းမရှားပါဘူး။ ငါ့ခြေသလုံးတွေ ကောင်းပါသေးတယ်’လို့ ဆိုပြီး အိမ်ပင့်ဆွမ်းကို လက်မခံတော့ဘူး။

ရဟန္တာဆိုတာ

ဗုဒ္ဓအဘိ်ဓမ္မာ သဘောအရ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဒေါသ မဖြစ်၊ စိတ်မဆိုး၊ အငြိုးမရှိ။ အဲဒါတွေမရှိလို့ သူများဒုက္ခ ရောက်အောင်လုပ်ဖို့စိတ်စေ တနာမရှိ။ အကြောက်တရားမရှိ။ မနာလို ဝန်တိုစိတ်မရှိ။ စိတ်ပျံ့ လွင့် ခြင်းမရှိ။ ရာဂစိတ်မရှိ။ ဒါကြောင့် ငါ့ပစ္စည်းငါပိုင်လို့ ဘာကိုမျှမစွဲလမ်း။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘဝင်မြင့်စိတ်ကြီးဝင်အထင်ကြီးမှုမရှိ။ လိမ်ညာကြွား ဝါမှုလုံးဝမရှိ။ သစ္စာကိုသိမြင်ပြီးဖြစ်တဲ့ အထိစိတ်ပိုင်း ဘဝဖြူစင်မှုကို အလုံးစုံ ပြီးပြည့်စုံအောင် လေ့ကျင့် အားထုတ်ထားပြီး ဖြစ်လို့ ပကတိ ရိုးသားဖြူစင်တဲ့ စိတ်ထားနဲ့ အတွယ်အတာမဲ့ လွတ်လပ်စွာ သွားလာ နေထိုင်တဲ့ လောကရဲ့ ပူဇော်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ထူး ဖြစ်ပါတယ်။ လောကမှာ ဘုရားကလွဲရင် စိတ်ထားအမြင့်မြတ်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တယ်။

ရဟန္တာ လုပ်သင့်သလား

အဋ္ဌကထာ စာသွားအရ အရှင်သာဋိမတ္တိယ ရဟန္တာကြီးဟာ ခွေး ကောင်ပုပ်ကို တန်ခိုးနဲ့ အဓိဋ္ဌာန်ပြီး ဖန်ဆင်းတာလို့ ဆိုတယ်။ တန်ခိုးရှိတဲ့ ရဟန်းဟာ အဲဒီလိုအဓိဋ္ဌာန်တဲ့ တန်ခိုးမျိုးကိုပြကောင်းတဲ့ အတွက် ခွေးသေကောင်ပုပ်ကို ဖန်ဆင်းလို့ အာပတ်မသင့်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ မာနတ်လည်ပင်းမှာဆွဲတာက တန်ခိုးနဲ့ ဖန်ဆင်းထားတဲ့ ခွေးပုပ်၊ အဲဒီ လိုဆွဲရတဲ့ အကြောင်းက လူတွေအမှန်တရားကိုသိစေချင်လို့။ လူတွေ အကုသိုလ် မဖြစ်အောင်လို့။ မာနတ် ဒုက္ခရောက်စေချင်လို့ မဟုတ်ဘူး။ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က နန္ဒောပနန္ဒနဂါးကို နှစ်ဆကြီးတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ အပေါ်ကဖိပြီး ဆုံးမရာမှာလဲ ဒီနဂါးကို မာန်ချရုံ သက်သက်ပါပဲ။ ဗုဒ္ဓ ဝါဒမှာ စိတ်စေတနာဟာ အဓိက ကျပါတယ်။ စိတ်ထားဖြူစင်ပြီး တစ်ဖက်သားကို အကျိုးမယုတ်စေရင်တော့ အပြစ်မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဘုရားမှ တစ်ပါး ရဟန္တာသာဝကတွေဟာ ဝါသနာကိုမပယ်ဘူး။ တစ်ချို့ ရဟန္တာ ကြီးတွေနှုတ်ကြမ်းတယ်။ ဥပမာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆ ရဟန္တာကြီး။

မပယ်နိုင်တဲ့ စရိုက်ဝါသနာအရ အချို့ရဟန္တာကြီးတွေဟာ လောက ကိုခပ်ကြမ်းကြမ်းလေး ကိုင်တွယ်လေရော့သလားလို့ တွေးမိပါရဲ့။

၁၂၀။ အနတ္တနှင့်နိဗ္ဗာန်

ဖေဖော်ဝါရီ ၄၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

လက္ခဏာရေးသုံးပါး၏ ကျမ်းဂန်လာ အဓိပ္ပာယ်နှင့် ဤခန္ဓာကိုယ်၏ အသုဘလက္ခဏာ သဘောကိုလည်း အကျဉ်းမျှ သိလိုပါသည် ဘုရား။ တစ်ဆက်တည်းပင် နိဗ္ဗာန်၏ နိစ္စ သုခ သဘာဝနှင့် အနတ္တသဘောကိုလည်း ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်။

ကိုရွှေ

-------------------

စာတွေ့ လက္ခဏာ သုံးပါး

‘၁) အစအလယ်အဆုံးရှိလို့၊ မမြဲလို့၊ အခိုက်အတံ့သာ တည်တံ့လို့၊ ထိုထိုနေရာ၌ ပျက်စီးတတ်လို့ အနိစ္စ။

၂) ဘေးရန်ဖြစ်လို့၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်တတ်လို့၊ ဆင်းရဲလို့၊ သုခရဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်လို့ ဒုက္ခ။

၃) အနှစ်သာရမရှိလို့၊ မိမိ အလိုသို့ မလိုက်လို့်၊ အထည်ကိုယ် ကင်းဆိတ်လို့၊ အတ္တနဲ့ ဆန့်ကျင်လို့ အနတ္တ’ လို့ ကျမ်းဂန်လာ အတိုင်း မှတ်နိုင်ပါတယ်။ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ (သင်္ဂြိုဟ်) ကျမ်းအရ ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်ဆိုတဲ့ ဒီခန္ဓာကိုယ်ထဲက တရားအားလုံးဟာ မတည်မြဲခြင်း (အနိစ္စ) သဘာဝ၊ ပျက်စီးခြင်း (ဒုက္ခ) သဘာဝ၊ အထည် ကိုယ်မရှိ ငါကောင်သူကောင်မဲ့ (အနတ္တ)သဘာဝရှိတယ်။

အဲဒီ လက္ခဏာသုံးပါး ထင်မြင်ရင် ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဒီခန္ဓာကိုယ်ကို အသုဘ (မတင့်တယ်ဘူး)လို့ အရှိအတိုင်း ဆင်ခြင်နိုင်လို့ အသုဘ လက္ခဏာလည်း ထင်တာပဲ။ လက်တွေ့တရားအားထုတ်ဖူးရင်တော့ ဒီ လက္ခဏာသုံးပါးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ရေးရေးလောက်နားလည်နိုင်တယ်။

နိဗ္ဗာန်သည် အနတ္တ

‘နိဗ္ဗာန်သည် စိတ် စေတသိက် ရုပ်တို့ကဲ့သို့ပင် တိတ္ထိတို့ ကြံဆ အပ်သော အတ္တ မဟုတ်သောကြောင့်အနတ္တမည်၏ (ယော ကောစိ သင်္ခတာ သင်္ခတ ဓမ္မော အတ္တဿ အဘာဝတော အနတ္တာ နာမ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၆)’။ ဒါကြောင့်လည်း အနတ္တ အရ ဓမ္မတွေထဲမှာ စတုဘူမက တရား (ကာမ ရူပ အရူပ လောကုတ္တရာ)ကိုကောက်ယူပါတယ် (သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာတိ သဗ္ဗေ စတုဘူမက ဓမ္မာ အနတ္တာ၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၂)။

ဒီနေရာမှာ တိတ္ထိတွေယူဆတဲ့ အတ္တမဟုတ်လို့ နိဗ္ဗာန် အနတ္တလို့ ဆိုပေမဲ့ စိတ်စေတသိက်ရုပ်တရားတွေရဲ့အနတ္တသဘောမျိုး မဟုတ်။ ဘာကြောင့်ဆို စိတ် စေတသိက် ရုပ်တို့မှာ ခဏတ္တယ (ဥပါဒ် ဌီ ဘင်) ရှိလို့ ဖြစ်ပျက်သဘော၊ နိဗ္ဗာန်က ခဏတ္တယမရှိလို့ အတည် (နိစ္စ) သဘောရှိလို့ ပါ။ ခန္ဓာကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ဘဝသံသရာ ဒုက္ခတွေ မရှိလို့ နိဗ္ဗာန်ဟာသုခ (ချမ်းသာ)၊ သုဘ (တင့်တယ်)သဘောရှိပါတယ်။

စဉ်းစားဖွယ် သဲလွန်စ

ဒသမနယ ဓာတုကထာပါဠိ ရူပက္ခန္ဓပဒမှာ နိဗ္ဗာန်ကို ကေဟိစိ အရယူ တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဋ္ဌကထာက ‘နိဗ္ဗာန်သည် (ဣတ္ထိဘာဝ ပုံဘာဝ ဇိဝိတိန္ဒြိယစသော သိမ်မွေ့သည့်) သုခုမရုပ်များနှင့် အလားတူသည်သာ တည်း (နိဗ္ဗာနံ ပန သုခုမရူပ ဂတိကမေဝ၊ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀)’လို့ ဖွင့်ပါတယ်။ အဲဒီစကားကိုအနုဋီကာမှာ ‘ဤကဲ့သို့သောနေရာတို့၌နိဗ္ဗာန် သည် (ဣတ္ထိဘာဝ ပုံဘာဝ ဇိဝိတိန္ဒြိယစသောသိမ်မွေ့သည့်)သုခုမရုပ် များနှင့် အလားတူသည်ဟု သိအပ်၏ (ဧဒိသေသု ဌာနေသု နိဗ္ဗာနံ သုခုမ ရူပဂတိကန္တိ ဝိညာယတိ၊ အနုဋီ၊၂၊၃၀)’လို့ ထပ်ပြီး ဖွင့်တယ်။ ဒီဖွင့်ဆိုချက်အရ ပိဋကတ် တတ်ကျွမ်းပြီး ဝါဒရေးရာ ရဲရင့်တော်မူကြ တဲ့ မြန်မာ ဆရာတော်အချို့က ‘နိဗ္ဗာန်ဟူသည် ပရိနိဗ္ဗန္တ (ပရိနိဗ္ဗာန် စံ ပြီး)ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ အလွန်နက်နဲသိမ်မွေ့စွာရှိနေသည်’ လို့ အဓိပ္ပာယ်ကောက်ယူကြပါတယ်။

ခေါင်းဆောင်တို့ ကျင့်စဉ်

မရပ်မနားလုပ်၊ ကြာကြာလုပ်၊ ကောင်းတာ အကုန်လုပ်၊ ရိုရိသေသေလုပ်၊ ပျော်ပျော်ပါးပါးလုပ် (စရိယာ၊ဋ္ဌ၊၁၉)။

၁၂၁။ သူချစ်ရှစ်ချပ်ကြာ

ဖေဖော်ဝါရီ ၈၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ရှင်သီဝလိသည် အဘယ်မည်သော ဆုတောင်းကြောင့် ရဟန္တာဖြစ်သည့် ဘဝ၌ ကြည်ညိုချစ်ခင်သူပေါများပြီး လာဘ်ရွှင်ရပါသနည်း။ ရှင်သီဝလိ မထေရ်၏အရင် ဘဝက ဆုတောင်းခဲ့ပုံကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ယခုခေတ်၌ ရှင်သီဝလိဆင်းတုကိုဆောင်သူ၊ ရှင်သီဝလိဂါထာကိုရွတ် ဖတ်သူတို့သည် ဘယ်လိုနည်းနှင့် လာဘ်ပေါစေနိုင်သည် ဆိုတာကိုလည်း ဆက်စပ်ပြီး ရှင်ပေးစေလိုပါသည်။ ရှင်သီဝလိဂါထာအားလုံးကို မကျက်မှတ်နိုင်ပါသဖြင့် သင့်လျော်သည့် ရှင်သီဝလိဂါထာ နှစ်ပုဒ်ကိုလည်း ညွှန်ကြားပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဝင်းရွှေရည်

-------------------

ရှင်သီဝလိ ဆုတောင်းခဲ့ပုံ

အရှင်သီဝလိ ဖြစ်လာမယ့် လုလင်ဟာ ပဒုမုတ္တရဘုရားက ရဟန္တာတစ်ပါးကို လာဘ်ပေါတဲ့ နေရာမှာ အသာဆုံး ဧတဒဂ်ဘွဲ့ပေးနေတာကိုမြင်ရ ပြီး အားကျလို့ ဘုရားအမှူးပြုတဲ့ သံဃာကို အိမ်ကိုပင့်၊ ခုနစ်ရက် ဆွမ်းကျွေးပြီးနောက် ‘မြတ်စွာဘုရား၊ ဤဆွမ်းဒါနကြောင့် တစ်ခြားကို မရည်ရွယ်ပါ၊ အရှင်ဘုရား ဧတဒဂ်ဘွဲ့ပေးတဲ့ ရဟန္တာကြီးလို လာဘ် လာဘ ဧတဒဂ်ရတဲ့ သူသာ ဖြစ်ရပါလို၏’လို့ ဆုတောင်းပြီး အဲဒီဘုရား ရှင်က ဂေါတမဗုဒ္ဓလက်ထက်မှာ ဆုတောင်းပြည့်မယ်လို့ ဗျာဒိတ်ပေးပါတယ်။ ဝိပဿီဘုရားရှင်လက်ထက်မှာလည်း ‘ဖြစ်ရာဘဝမှာလာဘ် ပေါပြီး ခြွေရံများတဲ့ ကိုယ်ဖြစ်ရပါလို၏’ဆိုတဲ့ ဆုကိုပဲတောင်းခဲ့တယ်။

ပါရမီပြည့်တဲ့ နောက် ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ သုပ္ပဝါသာ မင်းသမီးရဲ့ သားတော် ဖြစ်လာတယ်။ သန္ဓေခတဲ့ နေမှာပဲ မိခင် သုပ္ပဝါသာဆီကို လက်ဆောင် ပစ္စည်းတွေကို လှည်းတွေနဲ့ လာပို့ကြပါသတဲ့။ အရှင် သီဝလိလောင်းလျာကို မမွေးနိုင်လို့ မယ်တော် ခုနစ်ရက် ဒုက္ခခံရတယ် ဆိုတာတော့ ယုတ္တိရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်ဝန် ခုနစ်နှစ် လွယ်ရတယ်ဆိုတာကိုတော့ ယုတ္တိနည်းနဲ့ စဉ်းစားလို့ မရနိုင်ဘူး။ အင်း.. ထူး ခြားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေမှာ အဲဒီလို ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန် ဖြစ်ရပ်ကလေးတွေ ပြောစမှတ်ရှိစမြဲပဲလို့ မှတ်ထားလိုက်ရင် ကျေနပ်သွားပါလိမ့်မယ်။

ဆုတောင်းခဲ့တဲ့ အတိုင်း အရှင်မြတ်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓက လာဘ်ပေါများ မှုမှာ မိမိ (ဘုရားရှင်ပြီးရင်) အသာဆုံးဆိုတဲ့ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ကို ပေးတော်မူတယ်။ အရှင်သီဝလိဟာ လာဘ်ပေါတဲ့ နေရာမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဂ္ဂသာဝက (အကြီးဆုံးတပည့်) တွေဖြစ်တဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် အရှင်မဟာကဿပတို့ထက်သာတယ်။

ရှင်သီဝလိဂါထာ အကျိုးပေးပုံ

အရှင်သီဝလိ ရဟန္တာကြီး မရှိတော့ပေမယ့် အရှင်မြတ်ရဲ့ ရုပ်ပွားကို ကိုးကွယ်သူ၊ အရှင်မြတ်ကို ရည်မှတ်ပြီး ပူဇော်သူ၊ ရှင်သီဝလိဂါထာကို ရွတ်ပွားသူတွေ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ လာဘ်ပေါများနိုင်သလဲ ဆိုရင်

၁) ရှင် သီဝလိဟာ အာသဝေါကင်းတဲ့ ရဟန္တာ

၂)လာဘ်ပေါတဲ့ နေရာမှာဧတ ဒဂ်ရသူ

၃) ရတနာသုံးပါးမှာ သတ္တိထူးတွေ ရှိတယ်

၄) သဒ္ဓါယ တရတိ သြဃံ = သဒ္ဓါတရားနဲ့ ဘဝလောကဓံကို ကျော်လွှားနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အတိုင်း ရတနာသုံးပါးကို ယုံကြည်သက်ဝင်တဲ့ စိတ်စေတနာ ဟာအကျိုးပေးဆန်းကြယ်တယ်

၅) ဆန္ဒဝတော ကိံနာမ န သဇ္ဈတိ = ဆန္ဒပြင်းပြရင် အားလုံးကို ကျော်လွှားနိုင်တယ်

၆) ဓဇဂ္ဂသုတ်မှာလည်း ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကိုအာရုံပြုရင် ကြောက်လန့်တုန်လှုပ် ကြက်သီးမွေး ညင်းထတာတွေ မရှိဘူးလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောတော်မူတယ်မဟုတ်လား။ ဒါကြောင့် လာဘ်လာဘ ဧတဒဂ်ရ အရှင်သီဝလိကို ကိုးကွယ်ရင်လည်း လာဘ်လာဘ ပေါများခြင်းဆိုတဲ့ အကျိုးကိုရနိုင်တာပေါ့။

ရှင်သီဝလိဂါထာ

ဂါထာဆယ်ပုဒ် ရှိပါတယ်။ ဆယ်ပုဒ်လုံးကို အရကျက်မှတ်ဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။ အားလုံး အလွတ်မရသေးခင် အစနဲ့ အဆုံးနှစ်ဂါထာကို ရွတ်ပွားနေပေါ့။

သီဝလိ စ မဟာနာမံ၊ သဗ္ဗလာဘံ ဘဝိဿတိ။

ထေရဿ အာနုဘာဝေန၊ သဗ္ဗေဟောန္တု ပိယံ မမ။

အမည်နာမ ကြီးမြတ်တော်မူသော အရှင်သီဝလိ မထေရ်သည် လာဘ်ပူဇော်သကာ အမျိုးမျိုးကိုဖြစ်စေပါလိမ့်မည်။ အရှင်မြတ်၏ ဘုန်း တန်ခိုး အစွမ်းကြောင့် လူအားလုံးသည် ကျွန်ုပ်အား ချစ်ခင်ကြပါစေ သတည်း။

သီဝလိစ မဟာထေရော၊ ဒေဝမနုဿ ပူဇိတော။

သော ရဟော ပစ္စယာဒီနံ၊ မဟာလာဘံ ကရောတု မေ။

နတ်လူတို့ ပူဇော်ခြင်းကို ခံရပြီး ပစ္စည်းလေးပါးစသော ပူဇော် အထူးကို ခံယူထိုက်သော ထိုအရှင်သီဝလိ ရဟန္တာသည် ကျွန်ုပ်အား လာဘ်ပေါများအောင် ပြုတော်မူပါစေသတည်း။

သူချစ်ရှစ်ချပ်ကြာ

ဒါပေမယ့်ဘယ်လောက်ပဲ ရှင်သီဝလိဂါထာကို ရွတ်ရွတ်မိမိမှာ ပြည့်စုံ သင့်တဲ့ ကိုယ်နှုတ်နှလုံး သုံးပါးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ စည်ကမ်းတွေ မရှိရင်လည်း အောင်မြင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း နည်းပါလိမ့်မယ်။ ရွတ်ဆဲမှာ ကုသိုလ်တော့ ရမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် မိမိရဲ့ကိုယ်နှုတ်အပြုအမူတွေမကောင်းရင်လည်း လူချစ်များခြင်း လာဘ်ပေါခြင်းဆိုတဲ့ အကျိုးပေး ထက်သန်မှာ မဟုတ်ဘူး။ လူချစ်လူခင် များဖို့ဆိုရင် ‘ကြာရှစ်ချပ်’ကိုလည်း နှလုံးသားနဲ့ ဆောင်ထားရပါလိမ့်မယ်။

‘ကုသိုလ်ရှစ်အင် မဂ္ဂင်ရှစ်တည် ရှစ်မည်သီလ ဤသုံးဝကို မှတ် ကြတုံပါ သူချစ်ရှစ်ချပ်ကြာ’တဲ့။ မဟာကုသိုလ်စိတ်ရှစ်ပါး အဖြစ်များ ရင်၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ကျင့်ကြံပွားများရင်၊ ရှစ်ပါးသီလနဲ့ ပြည့်စုံရင် လူနတ် ချစ်ခင်တယ်။ လာဘ်ပေါတယ်။ ထပ်ဖြည့်လိုက်အုံးပေါ့။ လူအများ ချစ်မြတ်နိုးကြောင်း တရား ရှစ်ပါး။

၁) ချိုသာသောစကားကိုဆိုခြင်း

၂)ပေးကမ်းစွန်းကြဲခြင်း

၃) သူတစ်ပါး အကျိုးကို လိုလားခြင်း

၄) ကွယ်ရာမှာ အတင်းမပြောခြင်း

၅) ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းခြင်း

၆) လောကဝတ်ကျေပွန် ဖော် ရွေခြင်း

၇) အထာအကျကောက်ပြီးစိတ်မဆိုးတတ်ခြင်း

၈)ဆင်ခြင်တုံ တရားရှိခြင်း။

ဒီတရားရှစ်ပါးလည်း သူချစ်ကြောင်း ကြာရှစ်ချပ်ပါပဲ။ ကြည်လင်လှပတဲ့ ကြာပန်းကိုလူတွေနှစ်သက်သလိုအဲဒီတရားရှစ်မျိုး နဲ့ ပြည့်စုံသူလည်း စိတ်လှ၊ စိတ်လှလို့ ရုပ်ကြည်၊ ရုပ်ကြည်လို့ လူတွေ နှစ်သက်ကြလို့ ကြာပန်းနဲ့ ပမာပြုတာပေါ့ (ကန်တော်မင်းကျောင်း မေတ္တာစာ၊ ပိုဒ်အမှတ် ၈၂ က ရတဲ့ အတွေးအမြင်ပါ)။

အရှင်သီဝလိဂါထာကိုလည်း ရွတ်ပွား၊ သူချစ်ရှစ်ချပ်ကြာကိုလည်း ပန်ဆင်ထားရင် ဂါထာတန်ခိုးပိုပြီး အကျိုးကြီးပါလိမ့်မယ်။

၁၂၂။ ပြုတုံ ပြုခြင်း မပြုခြင်း

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အခုတလော New York (USA) မှာနေထိုင်သည့် နာမည်ကြီးဆရာတော် များ၏ ဂုဏ်သိက္ခာ ကျစေမည့် အပြန်အလှန် အပုပ်ချ ရေးသားချက် များကို ဖတ်ရှုရ၍ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက်အနေဖြင့် အလွန် စိတ် မကောင်းဖြစ်မိပါသည်ဘုရား။ ဤသို့ အပြန်အလှန်ပုတ်ခတ်ရေးသား ချက်တွေကို Email နှင့် ဖြန့်သည့်အတွက် ရရှိနိုင်သည့် ဗုဒ္ဓသာသနာ၏ ချက်တွေကိုEmail နှင့် ဖြန့်သည့်အတွက် ရရှိနိုင်သည့် ဗုဒ္ဓသာသနာ၏ ကောင်းကျိုးနှင့် ဆိုးကျိုးတွေကိုရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်အောင်မျိုး၊ Austin

-------------------ဆင်တူဝတ်ခြင်း အကျိုး

အိန္ဒိယကို ဘုရားဖူးသွားတဲ့ အခါ ဘယ်လောက် ချမ်းသာပါစေ ယောဂီ ရောင် ပုဆိုး ထမီနဲ့ အဖြူရောင် အကျႌကိုပဲ ဝတ်ဖို့ ညွှန်ကြားပါတယ်။ ကောင်းပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီအရောင်ကို မြင်လိုက်တာနဲ့ ကိုယ့် ကိုယ်ကို ဘုရားဖူးပဲဆိုတဲ့ သိစိတ်တွေဖြစ်လွယ်လို့ အကုသိုလ်လျော့ ရာကနေ ဘုရားဖူး အချင်းချင်း စည်းလုံးပြီး ယိုင်းပင်း ကူညီလိုစိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ အကယ်ဒမီ ရွေးခံပွဲတက်ဖို့ သွားသလို သူ့ ထက်ငါ အပြိုင်အဆိုင် ဝတ်ဆင်မှု မရှိလို့ လမ်းခရီးမှာ လူဆိုးတွေ လုယက်မယ့် ဘေးရန်လည်း ကင်းတာပေါ့။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင့်ငါးရာကျော်က ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က သံဃာတော်တွေကို အရောင်တူ အတိုင်းအထွာ ပုံစံတူ ဝတ်ဖို့ ပညတ် တော်မူရာမှာလဲ အဲဒီလို ကောင်းမြတ်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေ ရှိပါတယ်။ နောက်ပေါ် ဘာသာတရားတွေမှာ ခေါင်းပေါင်း ဦးထုပ် ဝတ်ရုံ ပုံစံတူ တွေဝတ်တာ၊ ကျောင်းသားတွေ ဆင်တူဝတ်စုံဝတ်တာ၊ စစ်သားတွေ စစ်ရောင်ပုံစံတူ ဝတ်တာတွေလည်း ဒီအဓိပ္ပာယ်မျိုးပါပဲ။

ဆင်တူဝတ်ခြင်း အပြစ်

အာဠဝီမြို့သား ရဟန်းတော်တွေ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ကျောင်းဆောက် တော့ လူတွေကို ခဏခဏခေါ်ပြီး ခိုင်း၊ လူတွေဆီက ပစ္စည်း အလှူခံ၊ တူတွေ ဆောက်တွေ ဓားတွေငှား လုပ်လိုက်ကြတာ လူတွေက ဘုန်း ကြီးတွေကို အတွေ့မခံရဲတဲ့ အထိပဲ။ နောက်ဆုံး အနီရောင်နွားကို မြင် ရင် တောင် ဘုန်းကြီးထင်ပြီး ပြေးကြသတဲ့။ ၁၉၇၉ ခုနှစ်က လူသားစားတယ်လို့ နာမည်ကြီးတဲ့ ရွှေဘိုလာဘ၊ မုတ်ဆိတ်လာဘ၊ မိုးကျလာဘ ဘွဲ့ခံ ဦးလာဘဆိုတာကို သတင်းစာထဲမှာ တခမ်းတနား ထည့်ရေး လိုက်တော့ ဘုန်းကြီးမှန်ရင် အဲဒီမျိုးထင်ပြီး လူတွေသဒ္ဓါတရားပျက် ကုန်တယ်။ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေက ဆွမ်းခံကြွတဲ့ သံဃာတွေကို ဦးလာဘလို့ ခေါ်ပြီး နောက်ပြောင်ကြတယ်။ ဦးလာဘ မကောင်းပေမယ့် ခံရတာက ဦးလာဘလို ဖန်ဝါသင်္ကန်းဝတ်တဲ့ သံဃာအားလုံး ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ စစ်သားတွေက ဘုန်းကြီးတွေကို သေနတ်နဲ့ ပစ်သတ်တဲ့ အခါ စစ်ရောင် ဘောင်းဘီဝတ်တွေ မှန်သမျှကို ရဟန်းရှင်လူတို့ စက် ဆုပ် မုန်းတီးကုန်တယ်။ အနီရောင်ကို မြင်တာနဲ့ ခတ်ဖို့ လိုက်တဲ့ ကျွဲ တိရစ္ဆာန်လို မောဟမကင်းသူတိုင်းရဲ့ မသိစိတ်ထဲမှာ အဲဒီလိုအရိုင်း သဘာဝကိန်းဝပ်မြဲရှိတာကို သူတော်ကောင်းတို့ သတိမူပြီး မိမိတို့မှာ ရှိတဲ့ လက်ရှိအခြေအနေကို နားလည်သင့်ပါတယ်။

သူ့ဇာတ်ကောင်နဲ့ သူ့စရိုက်

ရုရှ စာရေးဆရာကြီး တော်လ်စတွိုင်း ငယ်စဉ်က ငှက်ကလေးတွေလို အတောင်ပေါက်ပြီး အဝေးကြီးကို ပျံချင်လွန်းလို့ အိမ်ပေါ်က ခုန်ချတာ ခြေကျိုးဖူးသတဲ့။ အဲဒီ ပြင်းပြစွာ ဖြစ်ဖူးတဲ့ သူ့ဆန္ဒကို သူရေးတဲ့ စစ် နှင့်ငြိမ်းချမ်းရေး ဝတ္ထုထဲက ခပ်ဆတ်ဆတ် ခပ်သွက်သွက် ဇာတ် ကောင် မိန်းမပျို နာတာရှာဆီမှာ ထည့်ခဲ့ပါတယ်။ ဝတ္ထုရေးဆရာ တစ် ယောက်ရေးတဲ့ ဝတ္ထုတို တစ်ပုဒ်မှာ ဇာတ်ကောင် လုလင်က သူများရဲ့ ချစ်သူကို အချောင်နှိုက်ဖို့ စဉ်းစားနေပုံကို စာရေးဆရာက သရုပ်ပေါ် အောင်အသေးစိတ်ခြယ်သပြီး ရေးထားတာကိုဖတ်မိတော့ ဒီစာရေး ဆရာဟာ သူကိုယ်တိုင်အဲဒါမျိုးလုပ်ဖူးလို့ ဖြစ်မှာပဲလို့ ခံစားဖူးတာကို အမှတ်ရပါတယ်။

မိမိရေးတဲ့ စာမှာမိမိရဲ့စရိုက်နဲ့ အတွင်းစိတ်ထားပေါ်လွင်နေတတ်တယ်။ ဘယ်သူ ရေးတယ်ဆိုတာကို သိသိ မသိသိ၊ ရေးတဲ့ အာဘော် အရ အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုရဲ့ အတွင်းသရုပ်ကို စာဖတ်သူတို့ ရိပ်စားမိနိုင်တယ်ဆိုတာကို နှစ်ဖက်ဝိရောဓိရှင်တို့ သတိချပ်ပါကုန်။

ပြုတုံ့ပြုခြင်း မပြုခြင်း

ကဲ့ရဲ့တာစွပ်စွဲတာ အငြင်းပွားတာတွေဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းရဲ့ သွင်ပြင် လက္ခဏာပါ။ ပုထုဇဉ်ဘာဝ သူသူငါငါ ပြဿနာနဲ့ မကင်းကြပါဘူး။ အတတ်နိုင်ဆုံး ဖြေသိမ့်နိုင်အောင် ကြိုးစားရုံပါပဲ။ ရံခါ ပုထုဇဉ်တို့ရဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်တုံ့ပြန်မှုတွေရှိတတ်ပေမယ့် အကျိုးယုတ်စေတဲ့ အထိတော့ မလုပ်ကောင်းဘူး။ လူတိုင်းဟာ ဂုဏ်သိက္ခာဆိုတာကိုတန်ဖိုး ထားတဲ့ အတွက် ယင်းကို ထိခိုက်စေမယ့် အပြုအမူ အပြောအဆို တွေကို ဆင်ခြင်သင့်ပါတယ်။ ကျေနပ်တဲ့ အထိ ဗုဒ္ဓကို ဆဲဆိုကြိမ်း မောင်းပြီးနောက် မောသွားတဲ့ ဘာရဒွါဇကိုဗုဒ္ဓက ‘ဧည့်သည်ကိုကျွေးဖို့ ယူလာတဲ့ အစားအစာကို ဧည့်သည် မစားရင် သင် ဘာလုပ်သလဲ’ တဲ့။ ‘ကိုယ့်ဟာကိုယ် ပြန်သိမ်းထားလိုက်ရုံပေါ့’လို့ ဘာရဒွါဇက ဖြေတယ်။ ဒီတော့ ဗုဒ္ဓက ‘ဒီလိုပဲ၊ သင် ဆဲတာကို ငါမခံယူရင်၊ အဲဒီ ဆဲရေးမှုဟာ သင့်ဆီမှာပဲ ရှိနေမှာပေါ့’တဲ့။

‘စိတ်ဆိုးသူကို သိ၍ သတိဖြင့် ကိုယ့်ဒေါသကို ထိန်းနိုင်သူသည် မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးသား၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သည်မည်၏’ဆိုတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ မိန့်ကြားချက်ကို စိတ်ထဲမှာ တစ်ခဏလောက် ထားလိုက် နိုင်ရင် ‘ပြုတုံ့ ပြုခြင်း မပြုခြင်း ဘယ်သင်းပို၍ သင့်လိမ့်မည်’ဆိုတာကို စဉ်းစားနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

၁၂၃။ မင်းတို့၏ကျင့်စဉ်

ဇန်နဝါရီ ၈၊၂၀၀၈။

-------------------

လျှောက်ထားလိုပါသည်၊

မင်းကျင့်တရားဆယ်ပါးလို့ ကြားဘူးပါသည်။ အဲဒီဆယ်ပါးကို အကျဉ်း မျှ သိလိုပါသည်။ ယနေ့ခေတ်မှာ အဲဒီမင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးကို ဘယ်သူတွေ ဘယ်လိုလိုက်နာ ရပါမည်နည်း။ ဘယ်လိုဖြစ်လျှင် မင်းကျင့် တရား ကျိုးပေါက်ပါသနည်း။ ကျိုးပေါက်လျှင် ပြည်သူက မည်သို့တုံ့ ပြန်ရပါသနည်း။ ဆရာတော်တို့၏ အတွေးအမြင်ကို သိပါရစေဘုရား။

ရိုသေလျက် အောင်ချာ

-------------------

မင်းဆိုတာ

လောကံ ရေဉ္ဇတီတိ ရာဇာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၀)အရ လူထုကို နှစ်သက် အောင်လုပ်ပေးတတ်လို့ ရာဇခေါ်ပါတယ်။ ရာဇဆိုတဲ့ ပါဠိကို ‘မင်း’လို့ မြန်မာမှု ပြုပါတယ်။ အုပ်ချုပ်သူ သို့မဟုတ် အစိုးရလို့ ခေတ်နဲ့ အညီ အဓိပ္ပာယ် ပြန်ယူနိုင်ပါတယ်။ အုပ်ချုပ်သူတို့ လိုက်နာရမယ့် ကျင့် စဉ် ဆယ်မျိုးကို ‘ပေးကမ်း၊ ကိုယ်ကျင့်၊ စွန့်ကြဲ၊ ဖြောင့်မတ်၊ နူးညံ့၊ စိတ် လေ့ကျင့်၊ ဒေါသနည်း၊ မညှဉ်းဆဲ၊ သည်းခံ၊ မဆန့်ကျင်’ လို့ အတို ကောက်မှတ်သားနိုင်ပါတယ်။

ဒါနံ သီလံ ပရိစ္စာဂံ၊ အဇ္ဇဝံ မဒ္ဒဝံ တပံ။

အက္ကောဓံ အဝိဟိံသဉ္စ၊ ခန္တိဉ္စ အဝိရောဓနံ။ (ဇာ၊၂၊၉၇)။

ပေးကမ်း (ဒါနံ)

အစိုးရဟာ လခစားတွေကို လစာငွေ လုံလောက်အောင် ပေးရမယ်။ လုပ်အားနှင့် လစာငွေ မျှအောင် ဖန်တီးပေးရမယ်။ လစာငွေ တိုးပေ မယ့် ကုန်စျေးနှုန်းတွေ ခေါင်ခိုက်နေရင် ကိုယ့်တိုင်းပြည်ရဲ့ ပကတိ အခြေအနေကို နားလည်ပြီး လူထုချမ်းသာအောင် အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်း ပေးရမယ်။ အဲဒီလို ဖြေရှင်းဖို့ မမှန်ကန်တဲ့ နိုင်ငံရေး စီးပွားရေး စနစ် ဆိုးတွေ အကျင့်ဆိုးတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲပစ်ရမယ်။ အစိုးရ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ ဆေးမရှိ။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ ဖတ်စာအုပ်တွေ ဗလာစာအုပ်တွေ မလုံလောက်လို့ ကျောင်းသားတွေ မှောင်ခိုစျေးက ဝယ်ရတယ်ဆိုရင် နံပါတ်တစ် မင်းကျင့်တရား ပျက်တာပဲ။

ကိုယ်ကျင့် (သီလံ)

‘ရိုးသား ကြိုးစား လုပ်အားဖြင့် နိုင်ငံတည်’တဲ့။ စာသားလေး သိပ်လှ တာပဲ။ အာဏာမြဲနေတုန်းမှာ လာဘ်စားတာကို အချင်းချင်းသိနေပေ မယ့် ကိုယ်လည်း ထူးမခြားနားပေမို့ရေငုံနှုတ်ပိတ်မှိန်းလိုက်နေရင် အာဏာကျပြီးမှ မဟာလာဘ်စားမှုကြီး ပေါ်တတ်တယ်။ သာမန်လခစားတွေ ဘယ်လိုမှ ရိုးရိုးသားသား မရပ်တည်နိုင်လို့ ဘယ်ရုံးကိုပဲသွား သွား ဘာပဲလုပ်လုပ်လဘက်ရည်ဖိုး နင့်နေအောင်ပေးရတယ်ဆိုရင်၊ အလုပ်ရှာတော့လည်း လာဘ်ရွှင်တဲ့ နေရာကိုပဲ ရွေးပြီး ရှာရတယ်ဆိုရင် မရိုးသားလို့ နိုင်ငံမတည်နိုင်ပါဘူး။ အဲဒီလို လူထုကိုယ်ကျင့်တရား ပျက်ပြီး တိုင်ပြည်ခြစားတာဟာ နံပါတ်နှစ်မင်းကျင့်တရား ဆိတ်သုံးလို့ ပဲ။ စွန့်ကြဲ (ပရိစ္စာဂံ)

အုပ်ချုပ်သူတွေဟာ ကိုယ်ပိုင်တဲ့ ပစ္စည်းကို လူထုကို ဝေငှပေးခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ အိတ်ထဲက တစ်ပြားမှမစိုက်ဘဲ ဘုန်းကြီးကျောင်း တွေသွားပြီး ဆန်ဘယ်နှစ်အိတ်၊ ငရုတ်သီး ဘယ်နှစ်တောင်း၊ ဆား ဘယ်နှစ်ဘူး လှူပါကြောင်းနဲ့ ‘သူကြီးဘုရား ရွာသားကောင်းမှု’ မလုပ် ရဘူး။ လူထုဆီက လှူချင်ချင် မလှူချင်ချင် အယူဝါဒတူတူ မတူတူ အလှူငွေ အတင်းကောက်ပြီး လှူတာမျိုး မဖြစ်ရဘူး။ ရဟန်းရှင်လူ သက်သာ ချောင်ချိရေးအတွက် ဘယ်ဝန်ကြီးက မိဘမဲ့ ကျောင်းတစ်ခုကို သိန်းပေါင်း ဘယ်လောက် ရန်ပုံငွေလှူတယ်ဆိုရင် နတ်လူသာဓု ခေါ်မှာပေါ့။ အာဏာမြဲချင်လို့ လူထုဆီက အတင်းအဓမ္မ ကောက်ခံပြီး မိမိလှူသလို အယောင်ဆောင်လို့ ကုသိုလ်မရပါဘူး။ စွန့်ကြဲခြင်းဆိုတဲ့ မင်းကျင့်တရားနဲ့ တော့ဝေးပါသေးတယ်။

ဖြောင့်မတ် (အဇ္ဇဝံ)

ဖြောင့်မတ်ဆိုတာ မကောက်ကျစ်ဘူး။ မင်းမှာသစ္စာ လူမှာကတိတဲ့။ အုပ်ချုပ်သူဟာ ပေးထားတဲ့ ကတိအတိုင်းလုပ်မှ လူထုက ယုံကြည်တယ်။ အာဏာ တည်မြဲရေးအတွက် ပုဏ္ဏားညို ပုဏ္ဏားဝါတွေ မြှောက် ပင့်တိုင်း လိမ်တာ ဝါဒဖြန့်တာမျိုး မလုပ်ရဘူး။ ဝယ်ပေးမယ်လို့ မိဘ လုပ်သူက ကတိပေးထားပါလျက် သုံးလေးနှစ်သား ကလေးဆိုပြီး ကတိအတိုင်း မလုပ်ရင် ဒီမိဘကို ဒီကလေး မယုံတော့ဘူး။ မိဘကို မယုံရင် တစ်ခြားလူပြောတာကို ယုံသွားမှာပေါ့။

နူးညံ့ (မဒ္ဒဝံ)

နူးညံ့ဆိုတာ သိမ်မွေ့တဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ မာန်မာန အငြိုးအတေး အရင်းခံနဲ့ မလုပ်ဘူး။ အတွေးအမြင်ခံယူချက်မတူတဲ့ လူတွေ စုပေါင်းပြီးပြဿ နာကို စာပွဲပေါ်မှာ ဖြေရှင်းတယ်။ မိမိတို့ တိုင်းပြည်တိုးတက်ရေးဆိုတဲ့ တူညီတဲ့ ဦးတည်ချက်နဲ့ အတွေးအမြင် မတူညီတဲ့ လူတွေ စုပေါင်းပါဝင် လာနိုင်အောင်လဲ ဆောင်ရွက်တယ်။ ဒါဟာ သိမ်မွေ့နူးညံ့ခြင်းရဲ့ သင်္ကေတပေါ့။ တစ်ဖက်သားကို လုံးဝ ပြောဆိုခွင့်မပေးဘဲ လမ်းဘေးက အမှိုက် သရိုက်ပါဆိုပြီး ကိုယ်နိုင်နေလို့ မျက်လုံးမှိတ်ပြီး တစ်ဖက်သတ် ‘ဟောင်’နေရင် နောက်ဆုံးကိုယ်ပဲ ‘အဲဒါ’ဖြစ်သွားတတ်တယ်။ စိတ်လေ့ကျင့် (တပံ)

စိတ်ဓာတ်ရေးရာ ခွန်အားရှိအောင်လို့ စိတ်ကို လေ့ကျင့်ပေးတာ။ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဦးနု ပြောတာရှိတယ်။ သူဟာ ပြဿနာ သောင်း ခြောက်ထောင်ကို တစ်နေကုန် ဖြေရှင်းရပြီးနောက် ညနေပိုင်းမှာ ဦးနှောက်ခြောက် စိတ်ဓာတ်တွေကျပြီး ဘာမှ မလုပ်ချင်တော့ဘူးတဲ့။ အဲဒီအခါမျိုးမှာ ညစာစားပြီးတဲ့ နောက် ခဏအနားယူ၊ ဘုရားခန်းထဲဝင်ပြီး အဓိဋ္ဌာန်ပုတီး စိပ်လိုက်ရင် တိုင်ခြေရောက်နေတဲ့ စိတ်ဓာတ်ဟာ တိုင်ထိပ်ပေါ် ပြန်ရောက်သွားပြီး အကြံဉာဏ်ကောင်းတွေ ရလာသတဲ့။ ဒါပေမယ့် ယတြာအတွက် ပိတ်ဖြူပိတ်နက်တွေကို ပခုံးမှာ လွယ်ပြတာ မျိုးတော့ မဖြစ်သင့်ဘူး။ ဒါက စိတ်ပိုင်းဘဝ တိုးတက်အောင် လုပ်တာ မဟုတ်ဘူး။ ဝိသမ လောဘဇောတွေကြွလာအောင် လုပ်တာ။ ဒေါသနည်း (အက္ကောဓံ)

‘ဓားဓားချင်း လှံလှံချင်းပဲ’ဆိုတဲ့ ကမူးရှူးထိုး နွားသိုးစိတ်ဓာတ်မျိုး မရှိ ရဘူး။ ‘ကဏန်း ပုတ်သင်၊ ကိုင်းပင် နွားသိုး၊ လိပ်မျိုး ခွေးအ၊ ဤခြောက်ဝ နာယက မတင်ထိုက်’တဲ့။ ရှေ့လည်းမတက် နောက်ကလည်း မလိုက်ရင် ကဏန်းလိုလူပဲ။ အထက်ကလူ မငြိုငြင်ရင် ပြီးရော ‘ဟုတ်၊ ဟုတ်’နဲ့ ပြောတိုင်းခေါင်းညိတ်ရင် ပုတ်သင်။ ဟိုလူပြောဟုတ် နိုး ဒီလူပြော ဟုတ်နိုး၊ အခွင့်အရေးကို မျှော်ပြီး ဟိုပူးဒီကပ်ရင် ကိုင်း ပင်။ အထက်ကလူ အကြိုက်မျှောလိုက်ပြီး အခွင့်အရေးပေါ်ရင် မလွတ် တမ်း ‘ဗပ်ခနဲ’ ဟပ်ယူရင် လိပ်။ ရှေ့ထွက် ‘ဟောင်’ပြီးမှ ချုံထဲပြေး ဝင်ရင် ခွေးအလိုလူမျိုး။ ဒီလူခြောက်မျိုး အကြီးအကဲဖြစ်လာရင် မည် သည့်ကိစ္စမှ မအောင်မြင်နိုင်လို့ နာယကမဖြစ်ထိုက်ဘူး။ မညှဉ်းဆဲ (အဝိဟိံသာ)

အုပ်ချုပ်ခံ လူထုကို မနှိပ်စက်ရဘူး။ တိုင်းသူပြည်သားကို ရင်ဝယ်သား ကဲ့သို့ ချစ်မြတ်နိုးရမယ်တဲ့။ စီးပွားရေး ကျပ်တည်းအောင် ဖန်တီးပြီး တိုင်းပြည်မှာ လူတွေ မနေနိုင်အောင် မနေချင်အောင်လုပ်ရင် နှိပ် စက်တာပဲ။ အဓမ္မလုပ်အားပေး ခေါ်တာမျိုး။ အမျိုးမျိုး အကြောင်းပြပြီး လူထုဆီက ငွေကောက်ခံတာမျိုး။ ဘိုးဘွားပိုင်ခြံမြေတွေကို ထိုက်တန် တဲ့ လျော်ကြေးမပေးဘဲ သိမ်းပိုက်တာမျိုး။ မိမိဆန္ဒမပါဘဲ လူစုလူဝေးကို အတင်းအကြပ် ချီတက်ခိုင်းတာမျိုး။ ဆိုလိုတာက လူထုကို ကိုယ် ရောစိတ်ပါ ဆင်းရဲအောင်လုပ်တာ။

သည်းခံ (ခန္တီ)

မိဘများလိုပဲ အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားဟာ အုပ်ချုပ်ခံများအပေါ် သည်းခံ ခွင့်လွှတ်ရသတဲ့။ မိဘဆိုတာ မိမိစကားကို နားမထောင်ဘဲ ပုန်ကန် တဲ့ သားသမီးများပင် ဖြစ်ပေမယ့် အပြစ်မယူဘူး။ အချိန်တန်ရင် သနား သည်းခံပြီး ခွင့်လွှတ်တာပဲ။ အုပ်ချုပ်သူတွေဟာ မိမိကိုမကြိုက်လို့ ဆန့်ကျင်သူတွေကို မတန်တဲ့ အပြစ်ကို မပေးကောင်းဘူး။ စုတ်ချာတဲ့ မူဝါဒကို ဝေဖန်လို့ စာရေးဆရာ စာမရေးရ၊ အနုပညာသည် အနုပညာ အလုပ်ကို မလုပ်ရ၊ ဆရာဝန် ဆေးမကုရ၊ ဘုန်းကြီးတွေ ဆွမ်းခံ မထွက်ရ၊ မြို့ကို စာလာမသင်ရဆိုရင် ဒီအစိုးရဟာ ခရုခွံထဲက ပုန်းနေတဲ့ စိတ်ထားမျိုးပဲ။ ‘နှလုံး စိတ်ဝမ်းမကြီး’ဘူးပေါ့။

မဆန့်ကျင် (အဝိရောဓန)

လူထုဆန္ဒကို မဆန့်ကျင်တာ။ အုပ်ချုပ်သူ အစိုးရဟာ လူထုအများစုရဲ့ ဆန္ဒအတိုင်း လုပ်ပေးရတာပဲ။ ပါဠိဝေါဟာရ ‘အဝိရောဓန’ မြန်မာလို ‘မဆန့်ကျင်’ဆိုတာ ဒီမိုကရေစီပဲ။ လူထုက ခင်ဗျားတို့ကို မကြိုက် ပါဘူးလို့ မိမိတို့ရဲ့ ဆန္ဒကို ထုတ်ဖော်ရင် အာဏာကို လူထုလက်ထဲ ပြန်အပ်ရတယ်။ နေရာကုလားထိုင်ကို ဖယ်ပေးရတယ်။ မဖယ်ပေးရင် လူထုပိုင်တဲ့ ပစ္စည်းကိုမတရား ရယူတာဖြစ်လို့ အလိုလိုနေရင်း ‘အာဏာသူခိုး’ ဖြစ်သွားပြီ။ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် နိုင်ရာကိုညှဉ်းတတ်တဲ့ ရိုင်းစိုင်း ရက်စက်တဲ့ တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်တွေလို တောနက်ကြီးဥပဒေနဲ့ ထင်ရာစိုင်းဖို့ ဝန်မလေးတော့ဘူး။ ဥပဒေမဲ့ အာဏာရလာတဲ့ လူတွေ အုပ်ချုပ်တဲ့ နိုင်ငံမှာ အများဆန္ဒ သို့မဟုတ် လူထုဆန္ဒ ဆိုတာနဲ့ ဥပဒေ စိုးမိုးရေးဆိုတာတွေ မရှိနိုင်ပါဘူး။

အုပ်ချုပ်သူ အစိုးရဟာ အဲဒီဆယ်မျိုးထဲက တစ်မျိုးလောက်ကို ကျင့်နိုင်ရင် ကိုလူထုကနားလည်ပေးမှုနဲ့ တုံ့ပြန်နိုင်ကောင်းပါရဲ့။

၁၂၄။ ယူနီဗာစီတီ

ဇန်နဝါရီ ၇၊၂၀၀၈။

-------------------

လျှောက်ထားလိုပါသည်ဘုရား၊

ဇာတ်နိပါတ်တော်တွေကို ဖတ်ရှုတဲ့ အခါ မင်းသားတွေ သူဌေးသားတွေ တက္ကသိုလ်ကို ပညာသင်သွားပြီး တော်တဲ့ ကျောင်းသားတွေ ပါမောက္ခချုပ်ရဲ့ သမီးချောနှင့် အိမ်ထောင်ပြုပြီး ပြည်တော်ပြန်ပုံ ဖော်ပြချက်တွေကို ဖတ်ရှုရပါသည်။ အဲဒီတက္ကသိုလ်က ဘယ်လောက် ကြီးကျယ်ပြီး ဘယ်အချိန်က ဘယ်မှာရှိခဲ့သည်ဆိုတာကို သိလိုပါသည်ဘုရား။ အရှေ့ တိုင်းမှာ တချိန်တခါတုန်းက အဲဒီလောက် ကြီးကျယ်တဲ့ တက္ကသိုလ် တွေရှိခဲ့တယ်ဆိုတာကို ဂုဏ်ယူချင်လို့ ပါဘုရား။

တိုင်းချစ်

-------------------

တက္ကသိုလ်

တက္ကသိုလ်ဆိုတာ ဂန္ဓာရတိုင်း (ယနေ့ ပါကိစ္စတန်နိုင်ငံထဲက နယ်တစ် ခု)ရဲ့ မြို့တော်ဖြစ်ပါတယ်။ ဗာရာဏသီမြို့ကနေ ယူဇနာ နှစ်ထောင် အဝေးမှာရှိတယ် (ဇာတက၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁၉)။ ဒါပေမယ့် အဲဒီခရီးကိုတစ် နေ့တည်း ရောက်နိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုပြန်တယ် (ဇာတက၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂)။ ခိုးသားတွေထူပြောတဲ့ တောနက်ခရီးဖြစ်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၁)။ တက္ကသိုလ်မြို့ဟာ ဗာရာဏသီနဲ့ သာမက အိန္ဒိယနိုင်ငံ တစ်ဝန်းလုံးနဲ့ ကုန်သွယ်ရေး မြို့တော်လည်းဖြစ်တယ် (ဇာတက၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၆)။ တက္ကသိုလ်မြို့ အမည်နာမကို မူရင်းပါဠိတော် (ဝိ၊၂၊၇)တွေမှာလည်း တွေ့ရလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ မပွင့်မီကပင်တည်ရှိတဲ့ ရှေးဟောင်းမြို့လို့ ဆိုနိုင်ရာပါတယ်။

ဇာတ်တော်တွေထဲမှာတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒမတိုင်မီတုန်းက ပညာသင်ရာ ဗဟိုဌာနအဖြစ် ဖော်ပြတယ်။ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာတော့ ဗုဒ္ဓခေတ် မှာလည်း မင်းညီမင်းသားတွေနဲ့ အခြားထင်ရှားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ တက္ကသိုလ်မှာ ပညာသင်ယူကြတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ကောသလဘုရင် ပသေနဒီ၊ လိစ္ဆဝီခေါင်းဆောင် မဟာလိ၊ မလ္လာမင်းသား ဗန္ဓုလတို့ဟာ တက္ကသိုလ်မြို့မှာ ပညာအတူသင်ခဲ့ကြတဲ့ မိတ်ဆွေတွေဖြစ်တယ်။

ဇီဝကဆေးဆရာကြီး (ဝိ၊၃၊၃၇၉)၊ အင်္ဂုလိမာလ၊ အဝန္တိတိုင်းသား ဓမ္မပါလ၊ ကဏှဒိန္ဒနှင့် ယသဒတ္တတို့လည်း တက္ကသိုလ်မြို့မှာပညာ သင်ယူခဲ့ကြတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၄)။ ရာဇဂြိုဟ်ဘုရင် ဗိမ္ဗိသာရနဲ့ ခေတ်ပြိုင်တက္ကသိုလ်မြို့ရဲ့ အကြီးအကဲကတော့ပုက္ကုသာတိ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၃၂)။ ဒီပဝံသကျမ်း (အခန်း ၃၊၃၁ ဂါထာ)မှာတော့ ဒီပင်္ကရမင်းကို ဆက်ခံသူဘုရင် ဆယ့်နှစ်ယောက်ကတက္ကသိုလ်ကိုအုပ်ချုပ်ခဲ့ကြတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒိဗျာဝဒါနကျမ်း (အင်္ဂလိပ်ပြန်၊ စာ၊၃၇၁)မှာ ဗိန္ဓုသာရ (အသောကမင်းကြီးရဲ့ ဖခင်)မင်းရဲ့ အင်ပါယာဟာ တက္ကသိုလ်မြို့အထိ ရောက်ပါသတဲ့။ တက္ကသိုလ်မြို့မှာသူပုန်တွေထလို့ နှိမ်နင်းဖို့ သားတော် အသောကကိုစေလွှတ်ခဲ့ဖူးတယ်လို့ ဆိုတယ်။

တက္ကသိုလ်မြို့ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ် ရဝလပိန္ဒိ (Rawalpindi) ခရိုင်က တက္ကသိလာ (Taxila)မြို့ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ခေတ် သစ်အိန္ဒိယပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။

ယူနီဗာစီတီ

ယူနီဗာစီတီ (University) ဆိုတဲ့ အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရကိုရှေးမြန်မာဆရာ ကြီးတွေက တက္ကသိုလ်လို့ မြန်မာမှုပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ယူနီဗာစီတီဆိုတဲ့ ဝေါဟာရကို ဝိဇ္ဇာပညာရပ်ဆိုင်ရာ ကောလိပ်တစ်ခုနှင့် နည်းပညာ၊ ဆေး၊ ဥပဒေစတဲ့ သက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပညာသင်ပေးတဲ့ ကျောင်း ပေါင်းများစွာကို စုပေါင်းထားတဲ့ အဆင့်မြင့် ပညာသင်ယူရာ ဌာနလို့ အကြမ်းအားဖြင့် အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုပါတယ်။ ဖော်ပြပြီးအရ ယူနီဗာစီတီကို တက္ကသိုလ်လို့ တိုက်ရိုက် ဘာသာပြန်လို့ မပြည့်စုံပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ ခေတ်သစ်မှာ တက္ကသိုလ်ဆိုရင် ယူနီဗာစီတီကို ခေါ်တယ် လို့ လူတိုင်းနားလည်ပါတယ်။ ယူနီဗာစီတီဆိုတာ အသိပညာအတတ် ပညာကို လွတ်လပ်စွာ သင်ကြားပေးပြီး အနာဂတ် နိုင်ငံ့ သားကောင်း တွေကို မွေးထုတ်ပေးတဲ့ ကျောင်းတော်သာ၊ အတွေးအခေါ်တွေကို ထောင်ချမထားတဲ့ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှု ကင်းလွတ် နယ်မြေ ဖြစ်တယ်လို့ ယေဘုယျ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဂုဏ်ယူဖွယ်

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် တက္ကသိုလ်မြို့မှာ ရှေးဟောင်း ပညာသင်ယူရာဌာနကြီး (ယူနီဗာစီတီ)တစ်ခုရှိခဲ့မှာ သေချာပါတယ်။ အဲဒီဌာနကြီးမှာ ဝေဒကျမ်း တွေ၊ ဗိသုကာနှင့် ဆေးပညာ ခွဲစိတ်ပညာတွေ ပါဝင်တဲ့ သိပ္ပံ ဘာသာတွဲ ၁၈ မျိုးကို သင်ပေးတယ်။ မျက်လှည့်ပညာ၊ အလပ္ပာယ် (မြွေနိုင်)ပညာ စသည်ကိုလည်း သင်ပေးတယ်။ ကျောင်းသားတွေဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် ရွှေစင်ငွေသား (ကဟာပဏ)တစ်ထောင် ကျောင်းဝင်ကြေးပေးရတယ်။ အဖိုးအခပေးတဲ့ ကျောင်းသားတွေကတော့ ဆရာရဲ့ မိသားစုလို နေထိုင်ရတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၃၉၅)။

ခေတ်သစ်ယူနီဗာစီတီဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ ထပ်တူ မဖြစ်နိုင်ပေမယ့်ခေတ် သစ်တက္ကသိုလ်တွေရဲ့ရှေ့ပြေးဖြစ်လို့ ‘တက္ကသိုလ်အစ အာရှက’ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ အရှေ့တိုင်းသားတွေ ဂုဏ်ယူစရာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

လောဘကို သမာဓိရေစင်ဖြင့်၊ ဒေါသကိုသီလရေစင်ဖြင့်၊ မောဟကို ပညာရေစင်ဖြင့်ငြိှမ်းရသည်။

၁၂၅။ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေ

ဖေဖာ်ဝါရီ ၁၆၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေ အကြောင်းသိလိုပါသည် ဘုရား။ သိကြားမင်း၏ ဧရာ ဝဏ်ဆင်နှင့် ပတ်သက်၍ နတ်ပြည်မှာ တိရစ္ဆာန်ရှိသလား ဆိုတာကိုလည်း သိလိုပါသည်။ တပည့်တော် ဆိုလိုတာက တိရစ္ဆာန်အနေနဲ့ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေရှိနိုင်သလား ဟု ဖြစ်ပါသည်။ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေဆိုတာကို ယနေ့ခေတ်မှာ လက်တွေ့မမြင်ဖူးသဖြင့် မည်သို့ နားလည်ရမည်ဆိုတာကို ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

နေခြည်ဝင်း

-------------------

ယောနိ လေးမျိုး

ယောနိဆိုတာကို အမျိုးဇာတ်လို့ ဘာသာပြန်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ မွေးဖွားပုံလေးမျိုးလို့ အဓိပ္ပာယ်ယူရင် သင့်ပါလိမ့်မယ်။

၁) ဇလာဗုဇ = အမိဝမ်းမှ မွေးတဲ့ သတ္တဝါ။ လူတွေ ကျွဲနွား တိရစ္ဆာန် တွေနဲ့ ဝေလငါးလိုမျိုးမွေးတာ။

၂) အဏ္ဍဇ = ဥကပေါက်တဲ့ သတ္တဝါ။ ကြက် ငှက် မိကျောင်း ဒိုင်နို ဆောတွေလိုမျိုး။ (ဒီနှစ်မျိုးပေါင်းကို ဂဗ္ဘသေယျက =အမိဝမ်းမှာကိန်း တဲ့ သတ္တဝါလို့ ပေါင်းပြီးခေါ်တယ်)။

၃) သံသေဒဇ = ငြိတွယ်တဲ့ နေရာမှာ ဖြစ်တဲ့ သတ္တဝါ။ ရေအိုးထဲမှာ ကြာနေတဲ့ ရေထဲမှာတွေ့ရတဲ့ လောက်လန်းလေးတွေ၊ ငါးပုပ်ထဲက ပိုး လောက်တွေ၊ ငယ်ငယ်က မြွေတစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး အမြီး ရမ်းနေတဲ့ ပုံလုံ သီး (ပဲလင်းမြွေသီး)ကို တွေ့ဖူးတယ်။

၄)သြပပါတိက = ဥပပါတ် = ဒီဘဝကနေနောက်ဘဝတစ်ခုမှာဘွား ကနဲ့ ပြန်ဖြစ်တဲ့ သတ္တဝါ။ ကမ္ဘာဦးအခါက ဗြဟ္မာ့ဘုံက စုတေလာသူ တွေဟာ ဤမြေပြင်မှာဘွားကနဲ့ လူလာပြန်ဖြစ်သတဲ့။ ဒီလူ့ဘုံကသေ လို့ နတ်ဗြဟ္မာဖြစ်ခွင့်ရှိသူတွေလည်းတစ်ခါတည်း ၁၆ နှစ်မ သားတွေ ဘွားကနဲ့ သွားဖြစ်ပါသတဲ့။ (စကားမစပ်၊ နို့တိုက်စရာမလိုဘူးပေါ့)။

ဧရာဝဏ်ဆင်

တိရစ္ဆာန်အနေနဲ့ နတ်ပြည်မှာ မွေးဖွားသူ မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် နတ် ပြည်မှာကြွက်၊ ယင်ကောင်၊ မြွေ၊ ပိုးဟပ်၊ ပင့်ကူတွေမရှိဘူး။ နတ်တို့ အစားအစာနတ်သုဒ္ဓါဘယ်လောက်ကောင်းသလဲဆိုတာမသိနိုင်ပေမဲ့ နတ်ပြည်မှာ beef နဲ့ Seafood တွေမရတာတော့ သေချာတယ်။

‘နတ်ပြည်၌ ဧရာဝဏ (ဧရာဝဏ်)စသောနတ်သားများသည် ဆင် အသွင်မြင်အသွင်ကိုဖန်ဆင်းကြ၏။ တိရစ္ဆာန်အသွင်နှင့် တွေ့ရသည့် နတ်များကို မြင်၍ အန္ဓက (နိုင်ငံသား) ရဟန်းအချို့က နတ်ပြည်မှာ တိရစ္ဆာန်ရှိကြောင်းယုံမှတ်ကြ၏ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၃)’။

‘ဧရာဝဏ်ဆင် ဆိုတာလဲ နတ်သားပါပဲ။ နတ်ပြည် လောကမှာ တိရစ္ဆာန်မှ မရှိဘဲ။ သိကြားမင်း ဥယျာဉ်ကို ထွက်တဲ့ အခါ ဧရာဝဏ် နတ်သားက နတ်အသွင်ကိုစွန့်ပြီး ဆင်အသွင်နဲ့ သိကြားမင်းကိုဆောင် ကြဉ်းပေးတာပါ (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၂၆၈)’။

ဂတိ (လားရာဌာန) လေးမျိုး နဲ့ ယောနိ

ဘုမ္မဇိုးနတ်မှတစ်ပါး နတ်ဗြဟ္မာတွေ၊ နိဇ္ဈာမတဏှိက ပြိတ္တာမျိုးတွေနဲ့ ငရဲဘုံသားတွေမှာ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေတစ်မျိုးပဲ ရှိတယ်။ လူ့ဘုံ၊ တိရစ္ဆာန်၊ ပြိတ္တာနဲ့ ဘုမ္မဇိုးနတ်တွေမှာ ယောနိလေးမျိုးလုံး ရှိနိုင်တယ်။

‘ဘုမ္မဇိုးဖြတ်၊ ကြွင်းနတ်နိစ္ဈာ၊ ငရဲရွာ၊ တစ်သာဥပပတ်။ အကြွင်းဂတိ၊ လေးယောနိ၊ ရ၏ပုံသေမှတ် (ပရမတ္ထသရူပဘေဒနီ)’။ ဧရာဝဏ်ဆင်အကြောင်း လေ့လာကြည့်ရင်း တိရစ္ဆာန်ဘဝနဲ့ ဥပပတ် ပဋိသန္ဓေနေတဲ့ အကြောင်းကို ကျမ်းဂန်မှာ ရှားရှားပါးပါး တွေ့ရ ပါတယ်။ သားချစ်စိတ်နဲ့ ကွယ်လွန်တဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ဥပပတ် ပဋိသန္ဓေနဲ့ ဘွားကနဲ မြေခွေးမဖြစ်သွားပြီး သားဖြစ်သူ ရတနာထုပ်ကို ပိုက်ပြီး ပြန်လာစဉ်လမ်းမှာ အန္တရာယ်ဖြစ်မှာကို မြင်လို့ ဒီလမ်းကိုဆက် မသွားဖို့ သားရှေ့လာပြီး တားမြစ်ပါသတဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၈)။ နောက် ဇာတ်တော် တစ်ခုမှာ ပဒုမဝတီ မိဖုရားဟာ ကြာပန်းမှာ သံသေဒဇ သန္ဓေတည်တယ်။ ဥကပေါက်တဲ့ လူတွေလဲရှိတတ်ပါသတဲ့။

ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေ

ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေနဲ့ မွေးဖွားလာသူကို ဘုန်းကြီးကိုယ်တိုင် မမြင်ဖူးပေမယ့် ဗုဒ္ဓဒေသနာမှာ ပါလို့ ဘုန်းကြီးတော့ ယုံတယ်။ လက်တွေ့ ပြဖို့ ဆိုရင် နတ်ပြည်ကို ရောက်ရင်လည်း ရောက်ဖူးမှ ဖြစ်မလိုရှိတယ်။ အတွေ့အကြုံလေးတစ်ခုတော့ ပြောပြစရာရှိတယ်။

ရိုမန်ကက်သိုလစ်ဘုရားကျောင်းက ဘုန်းကြီးရဲ့မိတ်ဆွေဟောင်း Tucson မြို့မှာနေတဲ့ ဘာသာဗေဒပညာရှင် ဒေဗရာ (Dr. Debrah)ဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာပါလို့ သူ့ကိုယ်သူလူသိရှင်ကြား ပြောတဲ့ အမျိုးသမီးပါ။ မြန် မာပြည်မှာ သုံးပတ်ကြာ တရားထိုင်ဖူးလို့ မြန်မာယဉ်ကျေးမှုကို အတော် အတန် သိတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ အပတ်က ဘုန်ကြီးဆီကို ရောက်လာတယ်။ ဘုန်းကြီးဆီ မလာခင်တစ်ပတ်က အတူနေတဲ့ သူ့မိခင်အသက် ၉၈ နှစ်ဆုံးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒါနလုပ်ချင်လို့ တဲ့။ အမည်မပြောတတ် တဲ့ သက်သတ်လွတ် ဆွမ်းဟင်းလေးတွေနဲ့ အလှူငွေ $ 100 လှူပါတယ်။ သူပြောတာက မေတ္တာသုတ်ကို ရွတ်ပြီးလို့ အိပ်ရာဝင်ဖို့ ပြင်နေတုန်း သူ့အမေကိုတွေ့တာနှစ်ကြိမ်ရှိပြီတဲ့။ ပြုံးပြီးနှုတ်ဆက်မယ်လုပ် တော့ ပျောက်သွားလို့ စိတ်ကူးယဉ်လိုလို တကယ်လိုလို ဝေခွဲမရ ခံစားမိတယ်တဲ့။ မြန်မာပြည်မှာ တုန်းကလည်း ကျောင်းနားက ဘာသာခြား အမျိုးသမီးတစ်ဦး ကွယ်လွန်လို့ သူ့ခင်ပွန်းက ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်ကို လာလျှောက်တာကို ကြားဖူးပါတယ်။

စဉ်းစားဖို့ပါ။ အဲဒီဘဝတစ်ခု တကယ်ရှိခဲ့ရင် သေပြီးတာနဲ့ အဲဒီလို လာပြနိုင်တာဟာ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။

၁၂၆။ မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာ

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဥစ္စာသယန မဟာသန မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာဟူသည် အဘယ်ကိုဆိုလိုပါသနည်း။ ထိုနေရာနှစ်ခု၏ အဓိပ္ပာယ်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ အလွန်အေးသည့် နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်များ၌ မွေ့ယာမရှိဘဲ အိပ်ရန် အလွန်ခက်ခဲပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ရှစ်ပါးသီလကို မည်သို့ ဆောက်တည်ရမည်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

လင်းလင်း

-------------------

မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာဟူသည်

မြင့်သောနေရာ (ဥစ္စာသယန)ဆိုတာ အတိုင်းအတာထက် မြင့်တဲ့ အိပ် ရာနေရာ၊ မြတ်သောနေရာ (မဟာသယန)ဆိုတာ သီလစောင့်သူတို့ မအပ်တဲ့ အခင်း (မွေ့ယာစသည်)လို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ပါတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၁)။ အင်္ဂုတ္တရပါဠိမှာ ထုတ်ပြသလောက်ဆိုရင် ‘အခြေရှည်သော ညောင်စောင်း၊ အခြေမှာ သားရဲရုပ်တွေ တပ်ထားတဲ့ ပလ္လင်၊ မွေးရှည် ကော်ဇောကြီး၊ ဆန်းပြားတဲ့ သားမွေးအခင်း၊ အဖြူရောင် သားမွေး အခင်း၊ ပန်းပြောက်ခြယ် သားမွေးအခင်း၊ လဲသွတ်အခင်း၊ ရုပ်ပုံခြယ် သားမွေးအခင်း၊ နှစ်ဖက်မွေးရှိအခင်း၊ တစ်ဖက်မွေးရှိအခင်း၊ ရွှေချည် ထိုး အခင်း၊ ပိုးချည်အခင်း၊ သားမွေး အခင်းကြီး၊ ဆင်ကုန်းနှီး၊ မြင်း ကုန်းနှီး၊ ရထား ခင်းနှီး၊ သစ်နက်ရေအခင်း၊ ဝံပိုင်ရေအခင်း၊ အနီရောင် မျက်နှာကြက်၊ အုံးနီနှစ်ဖက်ရှိ နေရာ (အံ၊၁၊၁၈၂)’။ အဲဒါတွေကို မြင့် သောနေရာမြတ်သောနေရာလို့ ဆိုပါတယ်။

အဲဒီအထဲက ‘ပိုးမွေးသက်သက် အခင်းကို ခုတင် ညောင်စောင်း မှာ ခင်းပြီးသုံးကောင်းတယ်။ မွေးရှည်ကော်ဇောကြီးကို ကြမ်းခင်းအနေနဲ့ သုံးရင် အပ်တယ်။ အခြေမြင့်တဲ့ ညောင်စောင်းကိုအခြေကို ဖြတ် သုံးရင် အပ်တယ်။ သားရဲရုပ် မခံတဲ့ ပလ္လင်၊ လဲမသွတ်တဲ့ အခင်း (မွေ့ ယာ)တွေလဲအပ်တယ်လို့ ဖွင့်ဆိုပါတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၁)’။

ဥပုသ်စောင့်ခြင်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်

မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က အဲဒီပစ္စည်းတွေဟာ တန်ဖိုးကြီးလို့ အာဏာနဲ့ ဥစ္စာရှိတဲ့ လူတွေပဲသုံးနိုင်တဲ့ ဇိမ်ခံပစ္စည်းတွေဖြစ်တယ်။ ယခုမြန်မာ နိုင်ငံမှာ ရေခဲသေတ္တာနဲ့ ကားတွေလိုပဲ။ အဲဒီတော့ရိုးရှင်းတဲ့ ဘဝနဲ့ နေဖို့ ရဟန်းပြုတာဖြစ်လို့ သဒ္ဓါကောင်းသူတွေလှူရင်တောင်သဒ္ဓါတရားနည်း သူတွေက ဘုန်းကြီးတွေလည်း လူတွေလိုပဲလို့ ကဲ့ရဲ့နိုင်တယ်။ စိတ်ပိုင်း အရလည်း အဲဒီပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုဆဲမှာ လောဘမာန ဦးစီးတဲ့ ကာမအာရုံတွေ နိုးကြွနိုင်တာပဲ။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓက အဲဒီပစ္စည်းတွေကို တားမြစ်တော်မူတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေရှစ်ပါးသီလကို ဆောက်တည်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က အနည်းဆုံး အထုံပါရမီဖြစ်ဖို့နဲ့ ကုသိုလ်စိတ်တွေ အဖြစ်များအောင် လေ့ကျင့်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ရိုးရှင်း ခြိုးခြံတဲ့ ဘဝ ကလေးနဲ့ အခိုက်အတံ့ နေကြည့်တာပါ။ ဒီရည်ရွယ်ချက်ကို အခြေခံပြီး ဘယ်လိုဟာကို သုံးသင့်မသုံးသင့်ဆိုတာ ဆင်ခြင်နိုင်ပါတယ်။

ဒီလိုဆိုရင် သင့်နိုင်တယ်

အမေရိက တရားစခန်းအချို့မှာ ဆိုဖာအတွင်း ထည့်တဲ့ ရေမြှုပ်ကိုတစ် ယောက်အိပ် အရွယ်အစားဖြတ်ပြီး ခုတင်ပေါ်မှာ ထားတယ်။ အပေါ်က ပိတ်ဖြူစ ခင်းလိုက်တော့ အိပ်ရတာ အဆင်ပြေပါတယ်။ အအေးဒဏ်လည်း ကာကွယ်၊ ဇိမ်ခံပစ္စည်းလည်း မဟုတ်ဘူးပေါ့။ အချို့က အိမ်က ယူလာတဲ့ Sleeping bag နဲ့ ကော်ဇောပေါ်မှာပဲ အိပ်ခွင့်ပြုတယ်။ အအေးဒဏ်ကို ခံနိုင်ရုံ ရိုးရှင်းတဲ့ အိပ်ယာဆိုရင် ရှစ်ပါးသီလ စောင့်သူအဖို့ သင့် နိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံပဲ ဥပုသ်စောင့်တာဖြစ်လို့ အအေး မကြမ်းတဲ့ ရာသီမှာ ဘုရားခန်းထဲက ကော်ဇောပေါ်မှာ ပိတ်စ ခင်းပြီး အိပ်နိုင်ရင် တော့ဥက္ကဋ္ဌပုဂ္ဂိုလ် (ခပ်ပြင်းပြင်းကျင့်သူ)ဖြစ်မှာပေါ့။

၁၂၇။ ဘာသာရေးကြောင့် ဘေးမဖြစ်သင့

မေ ၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ် ဘုရား၊

ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်စွဲနှင့် အေအက်ဖ်ပီ သတင်းတစ်ပုဒ်အရ ဘင်လဒင်၏ အသံသွင်းတိပ်ခွေမှာ ဘာသာရေးစစ်ပွဲ (Religious War) ဆင်နွှဲမည်ဟု ဆိုကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ တပည့်တော်သည် ဘာသာရေးစစ်ပွဲ ဟူသောအသံကို ကြားရတိုင်း စိတ်မချမ်းမြေ့ ဖြစ်မိပါသည်။ ဘာသာ ရေးမှာ စစ်ပွဲဆိုတာ ရှိပါသလား။ ရှိကော ရှိသင့်ပါသလား။ ဘာသာရေးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ဘာပါလဲ။ ဗုဒ္ဓဘာသာ၌ ဘာသာရေးကို အကြောင်းပြု၍ စစ်ပွဲဆင်နွှဲရန် တိုက်တွန်းမှု လှုံ့ဆော်မှု ရှိပါသလား။ ဘုရားတပည့်တော် အလွန် သိချင်သော အကြောင်းအရာဖြစ်၍ သနား သောအားဖြင့် ဖြေကြားပေးပါဘုရား။

အောင်ထွန်းရွှေ၊ ဒူဗိုင်းမြို့

-------------------

မုက္ခပါဌ်တွေကို ဖန်တီးသူ

ရှေးဦးလူတွေဟာ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုခုနဲ့ ကြုံစဉ်မှာ အားကိုးရာ ရှာဖွေရင်း သစ်ပင် တောတောင် ပင်လယ် သမုဒ္ဒရာ ရေမြေ နေလ နက္ခတ်တာရာတွေကို ကိုးကွယ်ခဲ့ကြတယ်။ စိတ်ကူးယဉ်ပုံဖော် ပန်းချီ ရုပ်တုတွေကို ပူဇော်ပသခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီလို ကိုးကွယ်ကြရင်း အပူအအေး ရွေ့ရှားမှု ရပ်တည်မှုစတဲ့ စွမ်းအင်တွေသာဖြစ်တဲ့ သဘာဝ ယန္တရားကြီးကို ဆက်ကာဆက်ကာ လည်စေတဲ့ စကြဝဠာ ကမ္ဘာမိုး မြေကို အုပ်စိုးပိုင်သသူ စူပါတန်ခိုးရှင်တစ်ဦး ဧကန်ရှိရမယ်လို့ စွဲလမ်း ပုံဖော်ရာကနေ အဲဒီ စိတ်ကူးထဲက တန်ခိုးရှင်ဟာ လူတွေရဲ့ နှလုံး အိမ်မှာ သံငါးမျှားချိတ်လို စူးဝင်သွားခဲ့ပါတယ်။

နောက်ဆုံးမှာ လူတွေကပဲ ပြုပြင်ဖယ်ရှားလို့ မရတဲ့ အပြည့်စုံဆုံး မုက္ခပါဌ် ကျမ်းမြတ်ဆိုတာတွေကို ဖန်တီးခဲ့ကြတာပဲ။ အဲဒီမုက္ခပါဌ်တွေ မှာ ညွှန်ကြားထားတာရှိရင် အဲဒီဘာသာဝါဒမှာ စစ်ပွဲဆိုတာ ရှိနေမှာပဲ။ အမှန်သော် ဘာသာရေးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က လူတွေကို စိတ်ပိုင်းဘဝ ဖွံ့ဖြိုးအောင် လေ့ကျင့်ပေးဖို့၊ ယုံကြည်မှု အသားရောင် လူမျိုးဇာတ် မခွဲခြားဘဲ လူကိုလူလို့ မြင်တတ်အောင် သင်ကြားဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဘာသာရေး သင်ကြားချက်နဲ့ လူကိုခွဲခြားထားရလိမ့်မယ်။ မုက္ခပါဌ်တော်များရဲ့ ညွှန်ကြားချက်

၁ ရာ ၁၅း၂ ကောင်းကင်ဗိုလ်ခြေအရှင် ထာဝရဘုရား မိန့်တော်မူသည် ကား အဲဂုတ္တုပြည်မှ ထွက်လာသော ဣသရေလအမျိုး၌ အာမလက် အမျိုးပြုသော ဆီးတားခြင်းအမှုကို ငါမှတ်လျက်ရှိ၏။ ၃။ ယခု သွား၍ ထိုအမျိုးကို လုပ်ကြံလော့။ နှမြောခြင်းမရှိဘဲ ရှင်းရှင်း ဖျက်ဆီး၍ ယောကျ်ား၊ မိန်းမ၊ သူငယ်၊ နို့စို့မှစ၍ သိုး၊ နွား၊ ကုလားအုပ်၊ မြည်း တို့ကို သတ်လော့ဟု ရှောလုအား ဆင့်ဆိုသည်အတိုင်း ၄။ ရှောလု သည် လူတို့ကို စုဝေးစေ၍ တေလိမ်မြို့မှာ စာရင်းယူသဖြင့် ခြေသည် သူရဲနှစ်သိန်း၊ ယုဒစစ်သူရဲတစ်သောင်းရှိကြ၏။

ကိုရ်အာန် ၄း၃၄ စင်စစ်သော်ကား မည်သူမဆို အလ္လာဟ်အရှင် မြတ်၏ လမ်းတော်၌ စစ်မက်ပြိုင်ဆိုင် တိုက်ခိုက်အံ့၊ ထိုသို့ တိုက်ခိုက်ရာတွင် ထိုသူသည် အသတ်ခံရသည်ဖြစ်စေ၊ အောင်နိုင်သည်ဖြစ်စေ ငါအရှင် သည် ထိုသူ့အား မကြာမြင့်မီအတွင်း ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော အကျိုးကို ပေးသနားတော်မူအံ့။ ကိုရ်အာန် ၈း၁၂။ အသင်တို့သည် မယုံ မကြည် သွေဖည်ငြင်းပယ်သောသူတို့၏ လည်ကုပ်များကို ခုတ်ဖြတ်ကြ လေကုန်။ ထိုနည်းတူစွာ အသင်တို့သည် ၎င်းတို့၏ လက်ချောင်းများ၏ အဆစ်များကို တခုစီဖြတ်တောက်ကြလေကုန်။

ဝါဒရေးရာ စိန်ခေါ်တဲ့ သဘောထား

နာမည်ကျော် ဗြိတိသျှလူမျိုး တွေးခေါ်ရှင်ဘာထရန်ရပ်ဆယ်လ်က ‘သ မိုင်းမှာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ ဘာသာတရားတွေထဲမှာ ကျုပ်ကတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာကိုပဲ နှစ်သက်တယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီဝါဒရဲ့ ရှေးအကျဆုံး ပုံစံကို ပေါ့။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီဝါဒရဲ့သမိုင်းမှာ အတင်းအကြပ် ဘာသာသိမ်း သွင်းတာ ဘာသာရေးနှိပ်ကွပ်တာတွေ မတွေ့ရသလောက်ဖြစ်လို့ ပါပဲ’ လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ နှစ်ခြင်းခရစ်ယန်ဘုန်းကြီးရဲ့သား နောင်အခါ လန်ဒန် ပါဠိအသင်းကို တည်ထောင်သူ ပါမောက္ခ ရေးစ်ဒေးဗဒ်ကလည်း ‘ဗုဒ္ဓ ဝါဒီတွေရဲ့ ကြီးမြတ်အထက်တန်းကျမှု နှစ်ပရိစေဒကို ရှည်လျားစေခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာပြီဖြစ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒသမိုင်းတစ်လျှောက်လုံးကျုပ် သိရသမျှ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက အခြားမည်သည့်ဘာသာဝါဒီတွေကိုမှ အကြမ်း ဖက်ပြီး ဘာသာကူးပြောင်းခိုင်းတယ်ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်းမရှိပါဘူး’တဲ့။

ဘာကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ အဲဒီလိုအတင်းအကြပ်ကိစ္စ မလုပ်တာ လဲဆိုရင် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ‘လာလှည့် ရှုလှည့်၊ ကြိုက်ရင် ဆက်လုပ်၊ မကြိုက် ကိုယ့်သဘောပဲ’ဆိုတဲ့ ဝါဒရေးရာစိန်ခေါ်တဲ့ သဘောထားကြောင့်ပါပဲ။

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ စစ်ဆိုတာ လုံးဝမရှိ

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာက မိမိဟောပြောတာကို မယုံကြည်သူတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်ဖို့ သတ်ပစ်ဖို့ လက်နက်ဆွဲကိုင်တယ် ဆိုတာမျိုးကို အင်မတန် ကြီးမား မိုက်မဲတဲ့ အကုသိုလ်အလုပ်လို့ နားလည်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့လောကကို ရှုမြင်ပုံက ‘ဟေတုံ ပဋိစ္စ သမ္ဘူတံ၊ ဟေတု ဘင်္ဂါ နိရုဇ္ဈတိ = အကောင်း အဆိုးဆိုတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဟာ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ရတာ၊ အကြောင်းချုပ်ရင် အဲဒါတွေငြိမ်းတာပဲ’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

‘အကြောင်း’ဆိုတာငါမှငါပဲ ဆိုတဲ့ အတ္တလွန်ကဲမှု၊ စိတ်ဆိုး အငြိုး ကြီးမှုနဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားမဲ့ မှုဆိုတဲ့ ကိုယ်တွင်း (အဇ္ဈတ္တ)စိတ်ခံစားမှုနဲ့ အဲဒီ ခံစားမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ ပြင်ပ (ဗဟိဒ္ဓ) အခြေ အနေတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ယုံကြည်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုတဲ့ အမည်နာမ သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဝါဒ ပန့်ပွားရန်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ စစ်ပွဲဆိုတာ မရှိနိုင်ဘူး။ ရှိလည်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ လူမျိုးရေး စီးပွားရေး နိုင်ငံရေး အရင်းခံနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ ပါဝင်တဲ့ စစ်ပွဲမျိုးတော့ ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့အဆုံးအမကြောင့်တော့ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဘူး။

ဘာသာရေးမှာ စစ်ပွဲရှိသင့်သလား

ဒီအဖြေအတွက် ဗုဒ္ဓဝါဒကတော့ ရှင်းပါတယ်။ Absolutely No ပါပဲ။ ဖော်ပြပါ ကျမ်းမြတ်တွေကို ယုံကြည်ကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာရေးအုပ်စု ကြီး နှစ်ခုမှာပါတဲ့ ပညာတတ် မိတ်ဆွေနှစ်ယောက် မကကို ဒီမေးခွန်းမျိုး မေးဖူးပါတယ်။ အီရန်ကလာတဲ့ အင်ဂျင်နီယာ ဒုက္ခသည် တစ်ဦးရဲ့ အဖြေက ‘ဘုရားသခင်ကိုယ်တိုင်ခွင့်ပြုထားတာဖြစ်လို့ ကိုယ့်နိုင်ငံနဲ့ လူ မျိုးကို ကျူးကျော်လာရင် စစ်ဆိုတာ တိုက်ရမှာပဲ’တဲ့။

‘ကိုယ့်နိုင်ငံ၊ ကိုယ့်လူမျိုး’ သီအိုရီက ယဉ်ကျေးမှု ဦးပိုင်းကာလ ကပင် ရှိနေခဲ့လို့ ဘာသာရေး အမြင်ထဲမှာ မထည့်လိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဘာသာမတူ ယုံကြည်မှု မတူသူတွေကို အတင်းအကြပ် ဘာသာ ကူး ပြောင်းခိုင်း၊ မရရင် ကွပ်မျက်ပစ်တဲ့ ရာဇဝင်တွေက အင်မတန် ရှည် လျားစွာ ရှိခဲ့တယ် ရှိနေတယ် မဟုတ်ပါလားလို့ ဆိုတော့ သူတို့ reason တွေ များစွာ ပေးကြပေမယ့် ဘုန်းကြီးကတော့ သူတို့အနေနဲ့ မေးခွန်းကို ရှောင်လွှဲနေတယ်၊ အကြောင်းပြချက် မမှန်ဘူးလို့ ခံစားနေမိတဲ့ အတွက်ဆက်မမေးဘဲ ဆိတ်ဆိတ်ပဲ နေခဲ့ပါတယ်။

အောင်မြင်သူ

--------

To conquer oneself is a greater task than conquering others.

မိမိကိုယ်ကို မိမိ အောင်မြင်ရန်မှာ အခြားသူများကို အောင်မြင်ခြင်းထက် ပိုမို ကြီးမားသော လုပ်ဆောင် ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်၏။

၁၂၈။ ဗြဟ္မာနတ်ပြည် စေတီတည်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

ဗြဟာနတ်ပြည် စေတီတည် မည်သည့်အုတ်နှင့် တည်လိမ့်နည်း ဟု အမေးစကား ကြားသာ ကြားဖူးရာ အဖြေမသိဘဲ ဖြစ်နေပါသော ကြောင့် ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

အရှင်ဝိမလသာရ

-------------------

စူဠာမဏိစေတီ

တောထွက်လာတဲ့ အလောင်းမင်းသိဒ္ဓတ်ဟာ အနောမာ မြစ်ကမ်းကို ရောက်တော့ ပါလာတဲ့ သန်လျက်နဲ့ ဥသျှောင်နှင့်တကွ ဆံထုံးကို အရင်းက ဖြတ်လိုက်တယ်။ အဲဒီ သျှောင်ထုံးကို ‘ငါသည် ဗုဒ္ဓ ဧကန် ဖြစ်မယ်ဆိုရင် ဒီဆံပင် မြေကြီးပေါ် ပြန်မကျပါစေနဲ့ ’လို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြီး မိုးပေါ်ကို မြှောက်တင်လိုက်ရာမှာ သိကြားမင်းက ဗုဒ္ဓလောင်းလျာရဲ့ သျှောင်ကေသာကို တာဝတိံသာ နတ်ပြည်ကို ယူသွားပြီး စူဠာမဏိ စေတီတည်တယ်၊ သုံးယူဇနာမြင့်တယ်၊ ရတနာခုနစ်ပါးနဲ့ တည်တယ် (ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၃၂၂)။ မြင်းမိုရ်တောင်ရဲ့ ထိပ်မှာ ဣန္ဒနီလာကျောက်နဲ့ တည်တယ်၊ သုံးယူဇနာ မြင့်တယ် (ထူပဝံသ၊ စာ ၁၆။ ဒါဌာဝံသ ၃၅ ဂါထာ)။ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှာ တည်တယ်၊ ယူဇနာသုံးဆယ် မြင့်တယ် (ဇိနာလင်္ကာရ၊ဋီ၊ စာ၂၆၁)။

ဒုဿစေတီ

ပဒုမုတ္တရဘုရား လက်ထက်က အချစ်ဆုံး သူငယ်ချင်းဟောင်း ဖြစ်ဖူး တဲ့ ဃဋိကာရဗြဟ္မာ (ဒီဗြဟ္မာက အနာဂါမ် ဖြစ်ပြီးသား၊ ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ အဝိဟာဘုံမှာ နေတယ်။ သံ၊၁၊၈၅။ မ၊၂၊၂၄၂) ယူ လာပြီး ဆက်ကပ်တဲ့ ပရိက္ခရာ ရှစ်ပါးထဲက သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံပြီး တောထွက်လာတဲ့ အလောင်းတော် မင်းသိဒ္ဓတ်ရဟန်းအသွင်ကိုယူ လိုက်တယ်။ အဲဒီနောက် မင်းဝတ်စုံကို ကောင်းကင်သို့ မြှောက်တင် လိုက်ရာမှာ ဃဋိကာရဗြဟ္မာကြီးကပဲ ဒီဝတ်စုံကို ယူသွားပြီး ဗြဟ္မာ့ ပြည်မှာ ဒုဿစေတီ တည်တယ်၊ ရတနာမျိုးစုံနဲ့ တည်တယ်၊ ဆယ့်နှစ် ယူဇနာမြင့်တယ် (ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၃၂၃။ ထူပဝံသ၊ စာ၁၆)။

အခါတစ်ပါး အဘိညာဉ် တန်ခိုးရှင် အရှင်ဘဒ္ဒဇိမထေရ်ဟာ ဗြဟ္မာ့ ပြည်က ဒုဿစေတီကို ထန်းတစ်ဖျား အမြင့်ရှိတဲ့ အရပ်ထိ လူ့ပြည်ကို တန်ခိုးနဲ့ ယူလာပြီး လူပရိသတ် ရဟန်းပရိသတ်ကို မြင်အောင် ပြဖူးသတဲ့ (မဟာဝံသ၊၃၃း၁၁)။

ကမ္မဇစေတီ

နတ်တွေ ဗြဟ္မာတွေဆိုတာ ကံကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ကမ္မဇဗိမာန် ကိုယ်စီမှာ နေကြတယ်။ ဗြဟ္မာတွေက ကာမစည်းစိမ်ကို မခံစားကြဘူး။ နတ် တွေကတော့ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားကြတယ်။ နိမ္မာနရတိနတ်တွေလို အချို့နတ်တွေဟာ ရှိမြဲစည်းစိမ်ထက် ပိုပြီး ခံစားလိုတဲ့ အခါ ကိုယ့်ဟာကိုယ် စိတ်တိုင်းကျ ဖန်ဆင်းပြီး စည်းစိမ် ခံစားကြတယ်။ နတ်တို့ သနင်း သိကြားမင်းဟာ ဆင်စီးလိုတဲ့ အခါ နတ်သားတစ်ယောက်က ဆင်လို ဖန်ဆင်းပြီး ပို့ဆောင်ပေးရတယ်။ နတ်တွေ ဗြဟ္မာတွေရဲ့ သဘာဝက အဲဒီသဘောမျိုးရှိပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည် နတ်ပြည်တွေမှာ လူ့ပြည်မှာလို စေတီကို အုတ်နှင့်တည်စရာ မလိုပါဘူး။ မိမိတို့ အလိုရှိသလို ရတနာမျိုးစုံနဲ့၊ ဒါမှ မဟုတ် ဣန္ဒနီလာကျောက်နဲ့ လိုသလောက် အမြင့်ပမာဏနဲ့ ဖန်ဆင်း ပြီး အဲဒီ နိမ္မိတ (ဖန်ဆင်းထားတဲ့) ထူပထဲမှာ မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ သျှောင် ကေသာတွေ ဝတ်ရုံတွေကို ထည့်သွင်းပြီး ပူဇော်ကိုးကွယ်ကြတယ်လို့ ယူနိုင်ပါတယ်။ ကမ္မဇစေတီလို့ ခေါ်နိုင်ကောင်းပါတယ်။

၁။ ဗြဟ္မာနတ်ပြည်စေတီတည် အုတ်သည်မလိုတည်း။

၂။ ကံကြောင့်ဖြစ်သည်စိတ်ဖြင့်တည်စေတီထွန်းသတည်း။

၁၂၉။ လူတိုင်း အသုံးချတရား

မရှင်လင်းတာမေးလျှောက်ပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

သောက်ဆေးစားခြင်း ဆေးထိုးခြင်းတို့သည် ကိုယ်တွင်းရှိ ပိုးများကို သတ်ခြင်းဖြစ်ရာ ပိုးသေသည် ဖြစ်သောကြောင့် ပါဏာတိပါတကံ ဖြစ် မဖြစ်သိလိုပါသည်ဘုရား။

အရှင်ဝိမလသာရ

-------------------

ပိုးမျိုးပေါင်း ရှစ်သောင်း

ဗုဒ္ဓနဲ့ ခေတ်ပြိုင် တိတ္ထိဆရာကြီး အချို့ဟာ ရေထဲက ပိုးတွေ သေမှာ စိုးလို့ ရေးနွေမရှိရင် အိမ်သာတက်ပြီးတောင် ရေမသုံးဘဲ နေသတဲ့။ ဒါဆိုရင် မလွန်လွန်းဘူးလား။ ဗုဒ္ဓဝါဒ မဇ္ဈိမပဋိဒါသဘောထားအရတော့ တရားဓမ္မ တစ်ခုဟာနေ့စဉ်ဘဝမှာလူတိုင်း အသုံးချနိုင်ရမယ်လို့ သင် ကြားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟာ ဒေဝဒတ် လှိမ့်ချတဲ့ ကျောက်တုံးနဲ့ ထိတဲ့ အတွက်ပဲ့ထွက်လာတဲ့ ကျောက်တုံးစထိခိုက်မိလို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ခြေမ တော်မှာ သွေးစိမ်း တည်တဲ့ အခါ ဆေးဆရာကြီး ဇီဝကရဲ့ ခွဲစိတ် ကုသမှုကိုခံယူတော်မူတယ်။

အဲဒီလို ဆေးကုသမှု ခံယူတဲ့ အခါ အနည်းဆုံးတော့ အနာမှာ မှီတွယ်နေတဲ့ ပိုးဆိုတဲ့ အရာတွေပျက်စီးမှာကို ဗုဒ္ဓသိတော်မူပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဝမ္မိကသုတ်အရ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပိုးမျိုးပေါင်း ရှစ်သောင်း (အသီတိ ကိမိကုလသဟဿာနိ) ရှိတယ်လို့ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဟော တော်မူထားလို့ ပါပဲ။

ကျင်ကြီးကျင်ငယ် စွန့်ရင်

အမှန်တော့ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားဟာ ကိုယ်တွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ အဲဒီ ပိုးလို့ သုံးနှုန်းခေါ်ဝေါ်တဲ့ အရာတွေကို သတ္တဝါ သက်ရှိအနေနဲ့ ယူဆတော် မမူခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဆေးကုသမှုကို ခံယူတာပေါ့။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ကူးစက်တတ်ပြီး လူကိုမကျန်းမာအောင်ဒုက္ခပေးတဲ့ ပိုးဆိုတာတွေကို ဇီဝအခြေခံရှိတဲ့ ဆဲလ်အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအနေနဲ့ ပဲ ယူဆသင့်ပါတယ်။ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်မှာလည်း ပကတိ မျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ ပိုးကတော့ ရှိနေတာပဲ။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပိုးတွေ သေမှာကို စိုးရိမ်နေ ရင် ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ကိုတောင် လွတ်လွတ် လပ်လပ် စွန့်နိုင်မှာ မဟုတ်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဘုရားကြိုက်တဲ့ မဇ္ဈိမပဋိဒါနဲ့ ပဲနေလိုက်ပါ။ စာမျက်နှာ ၃၇၉ ပါ မေးခွန်းရဲ့ အဖြေကို ပြန်ဖတ်ကြည့်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းပါတယ်။

၁၃၀။ မြေကြီးလိုကျင့်

နိုဝင်ဘာ ၂၆၊၂၀၀၉။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား ...ရိုသေစွာလျှောက်ထားခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊ လောကမှာ လူတယောက်ကို ဥက္ခောပြုထားလိုက်တယ် ဆိုလို့ ရှိလို့ ရှိရင် အဲဒီလူနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်ချင်ရာဖြစ်ပါစေ ဘာမှ မပြောတော့ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ် ဖြစ်ပါတယ်။ မနှစ်သက်တော့တဲ့ အတွက် ပစ်ထား လိုက်တဲ့ သဘောဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်ဥပေက္ခာဆိုတာ လုပ်ရခက်တဲ့ ပါရမီလို့လည်း ဆိုပြန်တယ်။ အဲဒါကို တပည့်တော် နားမလည်တော့ပါ။ ဥပေက္ခာပြုထားတယ်ဆိုတာနဲ့ ဥပေက္ခာပါရမီဆိုတာဘယ်လို ကွာခြား ပါသလဲ..ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

ခင်ခင်ကြီး... သာကေတ

-------------------

ဥပေက္ခာပြုထား

အမြင်ကပ်လို့ မုန်းလို့ မနှစ်သက်လို့ ဥက္ခောပြုထားလိုက်တယ်ဆိုရာမှာ အဓိပ္ပာယ်က အဆိုးနဲ့ တုံ့ပြန်လာတဲ့ လောကအပေါ် အမုန်းခံစားချက်နဲ့ လက်လျှော့ အရှုံးပေးပြီးဘာမှ မတုန့်ပြန်ဘဲ ပစ်ထားလိုက်တယ်လို့ နားလည်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ဥပေက္ခာပြု’ ဆိုရာမှာ ဒေါသ (စိတ်ဆိုး အမျက်ထွက်မှု)မြုပ်နေတယ်၊ ရှိနေတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာအကောင်း နဲ့ တုံ့ပြန်လာမယ့်လောကကိုတော့အမြင်မကပ်ဘူး၊ ချစ်တယ်၊ ကြိုက်တယ်၊ ဒါကြောင့် ဥပေက္ခာပြု မထားဘူး၊ ဂရုစိုက်မယ်၊ လက်ခံ သိမ်း ပိုက်ထားမယ်ဆိုတဲ့ အနုနယ (တပ်မက်၊ စွဲလမ်းမှု) သဘောကိုလည်း အဲဒီစကားလုံးထည်းမှာပဲ အလိုလိုတွေ့ရပြန်တယ်။

အဲဒီလို ပဋိဃနဲ့ အနုနယ ရှိနေရင် ဥပေက္ခာပါရမီ မဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဥပေက္ခာ ပြုထားလိုက်တယ်လို့ ပြောဆိုတဲ့ အခါ ‘ဖြစ်ချင်ရာ ဖြစ်၊ ပစ်ထားလိုက်တယ်’လို့ သာမန်ပဲနားလည်ရင် မရှုပ်တော့ဘူး။

ဥပေက္ခာပါရမီ

ဥပေက္ခာဆိုတဲ့ ပါဠိဝေါဟာရမှာ ဥပ နဲ့ ဣက္ခ လို့ ပုဒ်နှစ်ခု ပါတယ်။ ဥပ (သမံ ကတွာ) = အညီအမျှပြု၍၊ မခွဲခြားဘဲ။ ဣက္ခ = ရှုတယ်၊ မြင်တယ်၊ ခံယူတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က လောဘနဲ့ တွယ်ကပ်ထားခြင်း ဒေါသနဲ့ ငြင်းပယ်ပစ်ခြင်း မရှိဘဲ၊ တစ်နည်း နှစ်သက်ခြင်း မနှစ်သက်ခြင်း မရှိဘဲခံယူတယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါရမီဆယ်ပါးမှာ အခက်ခဲဆုံးနဲ့ အောင်မြင်ပြီး အထွတ်အထိပ် ပန်းတိုင်ကို ရောက်လိုသူတွေအဖို့ အလို အပ်ဆုံး ကျင့်စဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာတွေကို တွယ်ကပ်ပြီး ဘာတွေကို ငြင်းပယ်သလဲ ဆိုရင် လောက လူသားတွေ ကြုံတွေ့ရမြဲ ဖြစ်တဲ့ အကောင်း အဆိုး ဘဝလောကဓံတွေကိုပါပဲ။

လူ့ဘဝဆိုတာ သူသူငါငါ ပန်းခင်းလမ်းနဲ့ ခရောင်းလမ်း နှစ်မျိုး ပေါ်မှာ တစ်လှည့်တစ်ပြန်စီ ပင်ပန်းကြီးစွာ လျှောက်နေကြရတာပါ။ အကောင်းကို တွေ့ရင် သာယာမက်မောပြီး တွယ်ကပ်ထားချင်တယ်။ အဆိုးကို တွေ့ရင် စိတ်ဆိုး ဒေါသဖြစ်ပြီး ငြင်းပယ်လိုတယ်။ ဥပေက္ခာ ကျင့်စဉ်အရ အဲဒီသဘော နှစ်မျိုးရဲ့နောက်ကို မလိုက်ဘဲနဲ့ အဲဒီနှစ်မျိုးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တူညီတဲ့ ခံစားမှုနဲ့ အလယ်က သွားရတယ်။ ဘယ်လောက်ပဲ အကောင်းနဲ့ တွေ့စေ မြောက်မသွားဘဲ၊ ဘယ်လောက်ပဲ အဆိုးနဲ့ တွေ့စေ စိတ်မပျက် လက်လျှော့ မသွားဘဲသွားမြဲလမ်းကို မှန်မှန်ဖြောင့်ဖြောင့် တည်တည်တံ့တံ့ ခိုင်ခိုင်ခံ့ခံ့ သွားနိုင်တဲ့ ခံနိုင်ရည် ရှိရင် ပါရမီဖြစ်တာပါပဲ။

မြေကြီးတူစွာ

မြေကြီးဟာ ကျလာတဲ့ ကောင်း မကောင်း နှစ်မျိုးကို အညီအမျှပြုပြီး ခံယူတယ်။ အနုမြူဗုံး ဖောက်တော့လည်း မြေကြီးပေါ်မှာ။ ရနံ့လှိုင်တဲ့ ပန်းတွေ ကြွေကျတော့လည်း မြေကြီးပေါ်မှာ။ ပန်းနံ့သာပဲ ကျလာလာ၊ မစင် အညစ်အကြေးပဲ ကျလာလာ နှစ်မျိုးလုံးကို ဒီကမ္ဘာမြေက အညီ အမျှခံယူတယ်။ အဲဒီလိုပဲ ဘဝပတ်ဝန်းကျင်က ပေးအပ်တဲ့ အကောင်း နဲ့ အဆိုး သဘာဝနှစ်မျိုးနဲ့ ကြုံတွေ့ ခံစားရတဲ့ အခါ အဆိုးအပေါ်မှာ ပဋိဃ = စိတ်ဆိုးခြင်း၊ အကောင်းကိုလည်း အနုနယ = တွယ်တာ တပ်မက်ခြင်း မရှိဘဲ မြေကြီးလို မခွဲမခြား အညီအမျှထားတဲ့ ကျင့်စဉ်ဟာ ဥပေက္ခာပါပဲ။ ကဲ့ရဲ့ ပြစ်ဆိုသံ ကြားရင် ငြင်းပယ်ခြင်း၊ တုံ့ပြန် တွန်းကန်ခြင်း မရှိဘူး။ ချီးမွမ်းသံ ဂုဏ်ပြုသံတွေ ကြားရင်လည်း သာယာကြည်နူးပြီး တက်ကြွ မြောက်ကြွားခြင်းမရှိဘူး။ ကောင်းချင်တိုင်း ကောင်းနေပါစေ အနုနယ မဖြစ်၊ ဆိုးချင်တိုင်း ဆိုးနေပါစေ ပဋိဃ မဖြစ်ဘဲ ပုံမှန်ညီမျှပဲခံယူတယ်။

သိပ်ပြီးအောင်ပြင်ကျော်ကြားကြီးပွားတိုးတက်လို့ ချီးမွမ်းမြှောက် ပင့် ခံရတဲ့ အခါ မြောက်ကြွ မြောက်ကြွ မဖြစ်ဘူး။ မြှောက်ပင့်တဲ့ ဖက်ကို မကပ်ငြိဘူး။ သိပ်ပြီး ကဲ့ရဲ့ ခံရတဲ့ အခါလည်း စိတ်ဆိုး ဒေါသမဖြစ်ဘူး။ အလယ်ကပဲ သွားတယ်။ ကောင်းလည်း ပျက်တာပဲ၊ ဆိုးလည်း ပျက်တာပဲလို့ ဆင်ခြင်ပြီး အကောင်းအဆိုးကို အညီအမျှပြုရင်း အစွန်း နှစ်ပါးကို ရှောင်တယ်။ မြင်မြတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အထက်တန်းကို ရောက်သွားသူတွေဟာ အဲဒီ ပဋိဃ အနုနယ ဆိုတဲ့ အစွန်းနှစ်ဖက်ကို ရှောင်ပြီးပန်းတိုင်ကို အရောက်တက်လှမ်းသွားကြတာ။

ဥပေက္ခာ သြဝါဒ

ဘိက္ခုတို့၊ (မကြည်ညိုသူတွေက) ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ၏ အပြစ်ကို ပြောကြ လျှင် ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်း၊ နှလုံးမသာယာခြင်း၊ စိတ်မကျေချမ်းခြင်း မဖြစ်ကြ လင့်။ အမျက်ထွက် နှလုံးမသာ ဖြစ်ကြမည်ဆိုလျှင် သင်တို့မှာသာလျှင် (စျာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏။ သူတစ်ပါးတို့၏ စကားကောင်း စကားဆိုးကို (လည်း) သိနို်င်ကြမည် မဟုတ်။ (စိတ်ထဲက အပြစ်မယူ ဘဲ)မဟုတ်သည်ကို မဟုတ်သည့်အတိုင်းဖြေရှင်းရမည်။

ဘိက္ခုတို့၊ (ကြည်ညိုသူတွေက) ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ၏ ဂုဏ်ကို ချီးမွမ်း ပြောဆိုကြလျှင် သင်တို့သည် နှစ်သက် ဝမ်းသာခြင်းဖြင့် မြောက်ကြွား တက်ကြွ မဖြစ်ကြလင့်။ ထောင်လွှား မြောက်ကြွ ဖြစ်မည်ဆိုလျှင် သင် တို့မှာသာလျှင် (စျာန်မဂ်ဖိုလ်၏) အန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏။ (စိတ်ထဲက မသာ ယာဘဲ)ဟုတ်သည်ကို ဟုတ်သည့်အတိုင်းဝန်ခံရမည်။

ချမ်းသာဆင်းရဲ၊ သဘောကွဲလည်း၊ လက်စွဲချိန်ခွင်၊

လေးတူတင်သို့၊ ပုံပြင်နှုန်းယူ၊ မြေအတူလျှင်၊

လျစ်လျူဆောင်ဆောင်၊ အကျဉ်းထောင်လျက်၊

အမောင်စိတ်ဇော၊ ကြည်စေလေဿး (ပါရမီ၊ ပိုဒ်၁၄၂)။

၁၃၁။ လဥလဖြုန်း လကိုးလုံး

နိုဝင်ဘာ ၂၇၊၂၀၀၉။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

သမီးရဲ့ စာတမ်းအတွက် ရှင်ဥတ္တမကျော် တောလားကဗျာကို လေ့လာ နေပါသည်။ သမီး သိလိုသည်မှာ တောလားစာကိုယ်၏ အဆုံးမှာပါသည့် အချစာပိုဒ်ကိုးခုမှ ထူးခြားသည့် အသုံးအနှုန်းများနှင့် ပတ်သက် ပြီး စာဆိုရှင်ဥတ္တမကျော်၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

ရွှေမိ Ithaca, NY

-------------------

တောလားအချ စာပိုဒ်များ

စာဖတ်သူတွေ နားလည်နိုင်ဖို့ မေးခွန်းရှင် ပြောတဲ့ တောလားအချ စာပိုဒ်ကိုးခုဆိုတာကိုအရင် ဆုံးထုတ်နုတ်ပြပါရစေ။

...သီမျိုးခိုင်ညှာလပြွတ်တည်း။

...ဘီလူးသွားကို လဖြဲတည်း။

...တောကြက်တောင်ပံ လဖြုန်းတည်း။

...မုဆိုးချုံက လချောင်းတည်း။

...မိုးမှာရွှေကြယ် လဥတည်း။

...ရွှေဖောင်မြစ်ညာ လဆန်တည်း။

...တရားဓားသို့ လထစ်တည်း။

...ပြုစုပျိုးထောင် လမွေးတည်း။

...မြဲစွာဖြစ်လိမ့် လမှန်တည်း။

‘လဥတည်း၊ လပြွတ်တည်း၊ လထစ်တည်း’ စသည်ဖြင့် ပဟေဠိ ဆန်ဆန် သို့မဟုတ် ဂါမ္မဒေါသ (စကားရိုင်း) ဖြစ်နေတဲ့ စကားလုံးတွေကို ထည့်သွင်းခဲ့တဲ့ စာဆိုရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို မေးတယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ အဲဒီ စကားလုံး အသုံးတွေက စာဆိုရဲ့ မွေးရာပါ ညဉ်တစ်ခု ကြောင့် နှလုံးသားထဲက အံကျလာခဲ့တာလို့ ပညာရှင်တို့ ဆိုတာကို မှတ်မိနေပါတယ်။ မောင်သုတ (ဗိုလ်ကြီး ဘသောင်း)ရဲ့ ‘ညီမလေးသို့ ပေးစာများ’၊ သို့မဟုတ် ဒဂုန်ဦးစန်းငွေရေးတဲ့ ‘မြန်မာစာ မြန်မာသဒ္ဒါ’ ဆောင်းပါးတွေမှာ ဖတ်ဖူးခဲ့တာဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ဣတ္ထိဗီဇံကို ရှိခိုးသူ

စာဆိုရှင်ဥတ္တမကျော်က မြန်မာ ၈၁၅ ခုနှစ်ဖွား၊ တောင်တွင်းကြီးမြို့နယ်၊ မြို့လုလင်ရွာသား။ ငယ်စဉ်က တောင်တွင်းကြီးမြို့ ထူပါရုံဆရာတော် ဦးသီလာစာရဆီမှာ စာသင်တယ်။ ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို ရေးတဲ့ အရှင် သီလဝံသနှင့် ငယ်စဉ်အခါ စာအတူသင်ရတဲ့ ဆရာတူတပည့်။ အသက် ၁၅နှစ်အရွယ် သာမဏေဘဝနဲ့ ‘ဣတ္ထိဗီဇံ အဟံ ဝန္ဒာမိ’လို့ ဘုရား ရှိခိုးသတဲ့။ တိုက်ရိုက်အဓိပ္ပာယ်က ‘မိန်းမအစေ့ကို ကျွန်ုပ် ရှိခိုးပါ၏’။ သူများတွေလို ရိုးရိုး ရှိမခိုးဘဲ အဲဒီလို အရွဲ့တိုက်ပြီး ဘုရားရှိခိုးတာကို ဆရာဘုန်းကြီးက ခေါ်ယူစစ်မေးတဲ့ အခါ ရှင်ဥတ္တမက ‘မယ်တော်မာယာ ဣတ္ထိမှ ဖွားမြင်တော်မူသော သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား ဘုရားမျိုးစေ့ဗီဇကို ရှိခိုး ပါ၏’လို့ ကျမ်းကိုးတွေနဲ့ ဖြေရှင်းတယ်။ ဆရာဘုန်းကြီးက နှစ်သက်သွားပြီး ‘ငါ့တပည့် မောင်ဥတ္တမ ကျော်ပေစွ’လို့ ပြောဆိုရာကနေ နောင် အခါ ‘ရှင်ဥတ္တမကျော်’ လို့ အမည်နာမ တွင်သွားခဲ့သတဲ့။

ပါးရိုက် ဆွမ်းဖိတ်သူ

အသက် ၄၀ အရွယ် (သက္ကရာဇ် ၈၅၅) အင်းဝမြို့တော်ကို ကြွလာစဉ် မောင်ကျဘမ်းနဲ့ တွေ့တော့ အင်းဝမြို့မှာ ဆွမ်းဖိတ်လို့ ရနိုင်သလားလို့ မေးတဲ့ အခါ ‘ဆွမ်းတစ်အုပ်မျှကို ဘယ်အိမ်မှာမဆို ပါးရိုက်ဖိတ်တော့ ရပါတယ်’လို့ ပြောလိုက်တယ်။ အရှင်ဥတ္တကျော်ကအရွဲ့တိုက်တဲ့ အနေနဲ့ မောင်ကျဘမ်းရဲ့ဇနီးကိုပါးရိုက်ပြီး ဆွမ်းဖိတ်တယ်။ မောင်ကျဘမ်းက စိတ်မာန်ဆိုးပြီး သူ့မယားကို ‘နင့်လင်စားဖို့ မြန်မြန်ချက်’လို့ ဆိုပြန်ရာ ဆွမ်းစားပြီးတဲ့ အခါ ထပ်မံ အရွဲ့တိုက်ပြီး ‘ဟဲ့ ဒကာမ လာ၊ ငါ့နောက် လိုက်ခဲ့။ နင့်လင်က နင့်ကို ငါနဲ့ ပေးစားပြီးပြီ’လို့ ဆိုပြီး ဆွဲခေါ်သတဲ့။ မောင်ကျဘမ်းက သူ့မယားကို ပါးရိုက်မှု လက်ဆွဲမှုတွေနဲ့ သံဃာ့ရုံးမှာ တရားစွဲပေမယ့် အမှုသွားအရ အရှင်ဥတ္တမကျော်ကပဲ အနိုင်ရသတဲ့။ အရှင်ဥတ္တမကျော်မှာ အဲဒီလိုအရွဲ့တိုက်တတ်တဲ့ ဗီဇညဉ်ရှိတယ်။ လ အသုံးအနှုန်း

အရှင်ဥတ္တမကျော် အင်းဝကို ရောက်လာချိန်မှာ အရှင်မဟာသီလဝံသ နှင့် အရှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့ရဲ့ ပျို့ကဗျာတွေက ထီးပေါက် နန်းရောက် ရေပန်းစားနေတယ်။ သူတို့ရဲ့ ပျို့ကဗျာတွေမှာ ‘ကျင့်ချင်ရေသို့ လငတ် တည်း’ (ပါရမီ၊ အပိုဒ်ရ၂)။ ‘အခေါင်မြုတေ လထိတည်း (ယင်း၊ အပိုဒ် ၁၂၂)။ တရားဆီမီး လညှိတည်း (ဆုတောင်းခန်း၊ အပိုဒ်၂)။ သက်ရင့် မကြီး လမီတည်း (ကိုးခန်းပျို့၊ ပိုဒ် ၄၁)။ လူတွင်ဆူးသို့ လပုံတည်း (ယင်း၊ ပိုဒ်၉၂)။ အဲဒီလို နားခလုတ်တိုက်ဖွယ်ရာ လအက္ခရာအသုံး တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးစာရေးသူတွေကိုရော စာဖတ်သူတွေကိုပါ အရှင် ဥတ္တမကျော်က နှစ်သက်ပုံ မပေါ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ဆရာတော်ရဲ့ အရွဲ့ တိုက်တတ်တဲ့ ဝမ်းတွင်းပါညဉ်အတိုင်း တောင်တွင်းလာတောလား ၉ ပုဒ်မှာ လအက္ခရာကို လှိုင်လှိုင်ကြီးသုံးပြလိုက်တာလို့ ယူဆရပါတယ်။

လ ကိုးလုံး အဓိပ္ပာယ်

အမှန်တော့ အဲဒီ လအက္ခရာတွေက အရွဲ့တိုက်တာထက် ပိုပြီး အထူး အဓိပ္ပာယ် မရှိနိုင်ပါဘူး။ လပြွတ်၊ လဖြဲ၊ လထစ် စသည်ဖြင့် ဆိုရာမှာ လနှင့် ပြွတ်၊ လနှင့် ဖြဲ၊ လနှင့် ထစ်ကို ရှေ့နောက်ပြန်ရုံ တေ့လွဲလေး လှည့်စားပြီး အရွဲ့တိုက်ထားခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ သ၊ လ၊ က အက္ခရာ တွေက မိတ်တူ စကားများဖြစ်လို့ လဲလှယ် သုံးနိုင်တယ်။ ဥပမာ ဖြစ် လတည်း = ဖြစ်သတည်း။ ဖြစ်လျှင် ကတည်း = ဖြစ်သတည်း။ လ အတွက် အထူးအဓိပ္ပာယ် မရှိ။ လဟာ စကားပို စကားမျှောင်မျှသာ။ ဒါကြောင့် ဘီလူးသွားကို လဖြဲတည်း စသည်ဖြင့် ဆိုရာမှာ ဘီလူးသွား ကိုဖြဲလတည်း = ဖြဲသတည်း စသည်ဖြင့် မှတ်ဖို့ပါ။

ဆရာတော်ရဲ့တောလားဟာ စာ၊ စာပေ၊ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ စာဆိုကို ပေါ်လွင်စေတာရယ်၊ ဆရာတော် ခြယ်သထားတဲ့ ထူးခြားတဲ့ ဆေးပန်း ပန်းချီ လ-ကိုးလုံးရယ်ကြောင့် ယနေ့ထိ အဆင့်မြင့် တောလားကဗျာ အနေနဲ့ ရှင်သန်နေတာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

မှတ်မိတာလေးကို ပြောပြလိုက်ရလို့ ကျမ်းညွှန်း အတိအကျ မပေးလိုက်နိုင်တာကို ခွင့်လွှတ်စေချင်ပါတယ်။

ဓီရတ္ထု ရူပံ အသုစိ၊ ရမန္တေ ယတ္ထ ဗာလိယာ။

ရူပံ၊ ဓာတ်လေးပါးဆောင် ဤရုပ်ကောင်သည်။ အသုစိ၊ ပင်ကိုယ် သူ့သဘောဝယ် မစင်ကြယ်ပါတကား။ ဓီ၊ စက်ဆုပ် ရွံရှာဖွယ်သည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စွတကား။ ယတ္ထ၊ ယင်းသို့ မစင်မကြယ် ထွီ ဖွယ်ဖြစ်သော ရုပ်ကောင်၌၊ ဗာလိယာ၊ ပညာအန္ဓ အမိုက်မတို့သည်။ ရမန္တေ၊ မွေ့ လျော်ပျော်ပိုက်နှစ်ခြိုက်၍နေကုန်၏တကား။

(မဟာဗုဒ္ဓဝင် ၆း၂၊ စာ-၂၆)

၁၃၃။ မဟာယာန ရဟန္တာ

ဒီဇင်ဘာ ၂၃၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်အချို့မှာ မဟာယာန ရဟန်းတွေ သီလရှင် တွေရဲ့ ဓာတ်တော်များကို ဖော်ပြထားပါသည်။ တပည့်တော် သိလို သည်မှာ မဟာယာန ရဟန်းတော်တွေ သီလရှင်တွေ ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင် ပါသလား၊ ဓာတ်တော်ကော ကျန်နိုင်ပါသလား။ ဝိပဿနာမှလွဲ၍ အခြား မည်သည့်နည်းနဲ့ မျှ ရဟန္တာ မဖြစ်နို်င်ဟု မှတ်သားဖူးပါသည်။ မဟာယာန ရဟန္တာတို့ရဲ့ ဓာတ်တော်အကြောင်း (ပါဠိ)ကျမ်းဂန်မှာ ပါ သလားဆိုသည်ကို သိလိုပါသည်။ နောက်တစ်ခုက ထေရဝါဒီ (လူဥပါ သကာ) တွေက မဟာယာန ဘုန်းကြီးတွေကို ရှိခိုးသင့်ပါသလား။ ထေရဝါဒကျမ်းဂန်တွင်လာသောမဟာယာန ဝိနည်းများသည် ရဟန္တာ များနှင့် ပတ်သက်နိုင်သလား ဆိုသည်ကိုလည်း သိလိုပါသည်။

ဦးတင်လျက်ရဲလင်း

-------------------

မေးခွန်းကို မဖြေခင်ရဟန္တာ၊ ဓာတ်တော်ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရနှစ်ခုရဲ့ ထေရ ဝါဒက နားလည်တဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်သင့်တယ်။ အဲဒီ အဓိပ္ပာယ် အောက်မှာ မေးခွန်းရဲ့ အဖြေကို မိမိဖာသာ စဉ်းစားကြည့်နိုင်အောင် အတွေးစတွေ ပေးလိုက်ပါတယ်။

ရဟန္တာ

ထေရဝါဒ ပါဠိကျမ်းဂန်တွေရဲ့ အာဘော်အရ ရဟန္တာဆိုတာ ဒိဋ္ဌိ (ငါ ကောင်သူကောင် စွဲလမ်း)၊ ဝိစိကိစာ (ဓမ္မ၌ယုံမှား)၊ ဒေါသ (စိတ်ဆိုး၊ စိုးရိမ်)၊ မာန (မာန်ထောင်)၊ လောဘ (တွယ်တာ၊ တပ်မက်)၊ မောဟ (သစ္စာကို မသိ)၊ ဣဿာ (မနာလို)၊ မစ္ဆရိယ (ဝန်တို)၊ ဥဒ္ဓစ္စ (ပျံ့လွင့်) စတဲ့ ကိလေသာ သံယောဇဉ်တွေကို အရဟတ္တမဂ်စိတ်နဲ့ နောက်တစ် ဖန်ပြန်မဖြစ်အောင် လုံးဝအကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ မဂ်စိတ်နဲ့ မပယ်ရသေးပေမယ့် သမထ သို့မဟုတ် ဝိပဿနာကို အဆက်မပြတ် အားထုတ်လို့ အကုသိုလ်စိတ်တွေ နှစ် ပေါင်းများစွာ မဖြစ်တဲ့ အတွက် ကိုယ့်တိုင်ရော ပတ်ဝန်းကျင်ကပါ ရဟန္တာလို့ အထင်ရောက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေလည်း ရှိတယ်။ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ် တွေမှာ သာယာတပ်မက်တာ၊ အပြင်းအထန် ရယ်ရွှင်တာ၊ မနှစ်သက် လို့ ပူဆွေး စိတ်ပျက် စက်ဆုပ်ရွံရှာတာ၊ ထိတ်လန့် ကြောက်ရွံ့တာ၊ သူတစ်ပါး အကျိုးမဲ့ ဖြစ်အောင် ပြောဆိုတာ၊ ဘုရားနဲ့ တရားကျမ်း ဂန်တွေ ဝိနည်းသိက္ခာတွေကို မရိုသေတာ၊ ကိုယ်လက်ဣန္ဒြေ မတည် ငြိမ်တာတွေ အခိုက်အတန့်အားဖြင့် ငြိမ်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် ၎င်းတို့ ကိုယ်တိုင်အဓိမာန (မဂ်ဖိုလ်ကိုရပြီလို့ ထင်ခြင်း)ဖြစ်နေတတ်တယ်။ ဓာတ်တော်

မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ရုပ်အလောင်းတော်ကို မီရှို့ပြီးတဲ့ အခါ သရီရတွေ (သရီရာနိ) ပဲ ကျန်တယ်လို့ မူရင်းပါဠိတော် (ဒီ၊၂၊၁၃၄)မှာ ဆိုတယ်။ သရီရတွေ (သရီရာနိ)ဆိုတာ ဓာတ်တော်တွေပါပဲ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆)။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေဖြစ်တဲ့ အရိုးတွေကိုပဲ ‘သရီရတွေ’လို့ ဆိုတာပါ (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၈၉)။ ဒါကြောင့် ဓာတ်တော်တွေဆိုတာ အမှန်တော့ ‘အရိုးတွေ’ ပါပဲ။ မီးရှို့ပြီးနောက် ကြွင်းကျန်တဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အရိုးတော်တွေက သက် တော်ရှိစဉ်က အဓိဋ္ဌာန်ထားခဲ့လို့ အလုံးလေးတွေ ဖြစ်သွားတယ်။ ဗုဒ္ဓ ဓာတ်တော်ဆိုတာ အဲဒါပါပဲ။

အဂ္ဂသာဝကကြီး နှစ်ပါးအပါအဝင် အခြားသော ရဟန္တာတွေရဲ့ ဓာတ်တော်တွေကတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓလို မဟုတ်ဘဲ ပကတိ အရိုးအတိုင်း ပါပဲလို့ မဟာစည် ဆရာတော်ကြီးက ကိုယ်တိုင် ဖူးတွေ့ရတဲ့ အရှင် သာရိပုတ္တရာနဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့ရဲ့ ဓာတ်တော်တွေကို ကိုးကားပြီး မိန့်ပါတယ် (သလ္လေခသုတ်တရား၊ အင်္ဂလိပ်ပြန်၊ စာ- ၃၆)။

အကဲဖြတ်နိုင်တယ်

ဘုရား ရဟန္တာတို့ရဲ့ သင်္ဂြိုဟ်ကြွင်း အရိုးတော်တွေကို လောကရဲ့ ရိုသေစရာ ပူဇော်ဖွယ်အနေနဲ့ ဓာတ်တော်လို့ သတ်မှတ်တယ်။ သာမန် ပုထုဇဉ်ရဟန်း သို့မဟုတ် လူတွေရဲ့အရိုးကတော့ အရိုးပဲပေါ့။ အဲဒီလို ခွဲမှတ်လိုက်ရင် ဓာတ်တော်လို့ သုံးနှုန်းနိုင်ဖို့ ရဟန္တာဖြစ်ခြင်း မဖြစ်ခြင်း အပေါ်မှာ တည်နေတယ်။ ထေရဝါဒအလိုအရ ရဟန္တာဆိုတာ ဖော်ပြပြီး အဓိပ္ပာယ်အတိုင်းပါပဲ။

သတင်းမှာဖော်ပြတဲ့ ဓာတ်တော်ရှင်တွေနဲ့ မကွယ်လွန်မီက အတူ သွားလာ နေထိုင်ဖူးရင် သူတို့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရင့်ကျက်မှု အဆင့် အတန်းကို အမှန်အတိုင်း အကဲဖြတ်နိုင်မှာပါ။ အဲဒီလောက် လူအများ ကြည်ညိုခံရတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေမှာ ထူးခြားပြီး ရင့်ကျက်တဲ့ စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာလေ့ကျင့်မှု တွေရှိမယ်လို့ တော့ဆိုနိုင်ပါတယ်။

အကျိုးမယုတ်နိုင်

မဟာယာန ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ဂိုဏ်းကွဲတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဂျပန်က ဂျို်ဒိုရှင်ဂိုဏ်းဝင်မဟာယာနဘုန်းကြီးတွေက စီးပွားရေးလုပ်၊ အိမ်ထောင်ပြု၊ အရက်သောက်တယ်။ အဲဒီလို ဘုန်းကြီးတွေတော့ မည်သည့်နည်းနဲ့မျှ ရဟန္တာ မဖြစ်နို်င်ပါဘူး။ အိမ်ထောင်သားမွေး မပြုဘဲ (အနည်းဆုံး) ငါးပါးသီလရှိတဲ့ မဟာယာန ရဟန်းမျိုးလည်း ရှိတယ်။ သူတို့အနေနဲ့ သမထနည်းနဲ့ စွဲစွဲ မြဲမြဲ တရားအားထုတ်ရင် ကိလေသာတွေ တဒင်္ဂငြိမ်းလို့ အပြောအဆို ကိုယ်လက်ဣန္ဒြေ တည်ငြိမ်တာ ကြောင့် လူအများက ရဟန္တာလို့ အထင်ခံရနိုင်တယ်။ တကယ် ဟုတ် မဟုတ်တော့ ကိုယ်တိုင်ပဲ သိကြမှာပေါ့။

ကိလေသာကို မဂ်စိတ်နဲ့ မပယ်သတ်နိုင်လို့ ပုထုဇဉ်အဆင့်ပင် ရှိ နေသေးပေမယ့် အဲဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို စိတ်ထဲမှာ ကြည်ညိုပြီး အရို အသေပြုမိသူ တစ်ယောက်အဖို့ အကျိုးမယုတ်တန်ရာပါဘူး။ မဟာယာနဝိနည်း

မဟာယာနရဟန္တာတို့ရဲ့ ဓာတ်တော်အကြောင်း ထေရဝါဒ (ပါဠိ)ကျမ်း ဂန်မှာ မတွေ့ဖူးပါ။ ထေရဝါဒ ကျမ်းဂန်မှာလာတဲ့ မဟာယာနဝိနည်း ဆိုတာမျိုးလည်း မရှိဘူး။ ဆိုနိုင်တာက မဟာယာနရဟန်းတွေ ရဟန်း မိန်းမတွေ (မြန်မာတို့သိတဲ့ မဟာယာန သီလရှင်ဆိုတာသူတို့အလို အရ ရဟန်းမိန်းမတွေပါပဲ) ကြက်သွန်ဖြူ မစားတာကို ထောက်ရင် ထေရဝါဒ ဘိက္ခုနီဝိနည်းမှာ လာတဲ့ လလုဏသိက္ခာပုဒ် (ရဟန်းမိန်းမ တွေ ကြက်သွန်မစားရ ဝိနည်း)သူတို့မှာ ရှိပုံရတယ်။

တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို ရဖို့ ရဟန်းဝိနည်းကို ကျင့်စရာမလိုဘဲ ငါးပါး သီလလောက်လုံရင် ဖြစ်နိုင်လို့ အိမ်ရာ မထောင်တဲ့ မဟာယာနဘိက္ခု ဘိက္ခုနီတွေဟာ အကယ်၍ အကျင့်မှန်ကို ရခဲ့ရင် အရိယာအဆင့်ကို ရောက်နိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီးယူဆပါတယ်။

ဝိပဿနာမှလွဲ၍

မဟာသတိပဋ္ဌာန သုတ်မှာ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးဟာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက် မှောက်ပြုဖို့ တစ်ကြောင်းတည်းသော လမ်းပဲလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောတော် မူပါတယ်။ ဒါကြောင့် သတိပဋ္ဌာန် ဝိပဿနာနဲ့ ပဲ မဂ်ဖိုလ်ကို မျက် မှောက်ပြုနိုင်တယ်လို့ ထေရဝါဒီတို့ဆိုခွင့်ရှိပါတယ်။

၁၃၄။ ဗုဒ္ဓကျမ်းထွက် စကြဝဠာဗေဒ

ဒီဇင်ဘာ ၁၄၊၂၀၀၉။

-------------------

ဆရာတော်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ ကမ္ဘာပျက်သည်နှင့် ပတ်သက်၍ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား ဟောကြာခဲ့သည်များရှိလျှင် သိလိုပါသည်။ ဖြေကြား ပေးတော်မူပါဘုရား။

ရိုသေလေးစားလျက်

ဝတ်ရည်ကျော်

-------------------ပျက်ခြင်း ဖြစ်ခြင်း

‘ကာလ ကြာမြင့်၍ နေခုနစ်စင်း ထွက်ပေါ်လာသောအခါ ဤမဟာ ပထဝီမြေနှင့် မြင်းမိုရ်တောင်သည်မီးတောက်မီးလျှံဖြင့် လောင်ကျွမ်း ၏။ မီးတောက် မီးလျှံသည် လေဟုန် ပင့်တင်သဖြင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်တို်င် အောင် တက်၏။ လောင်ကျွမ်းသွားသော ဤမဟာပထဝီမြေနှင့် မြင်း မိုရ်တောင်၏ ပြာကိုမျှမီးသွေးကိုမျှ မမြင်ရတော့ချေ။ ...ဤမဟာပထဝီ မြေကြီးရော မြင်းမိုရ်တောင်ပါ လောင်ကျွမ်းပျက်စီးကုန်လတံ့၊ ဘာတခု မျှမရှိကုန်တံ့ (အံ၊၂၊၄၇၆)’။

‘လောက ပျက်သော် သတ္တဝါတို့သည် များသောအားဖြင့် အာဘဿရ (ဗြဟ္မာ့)ဘုံ၌ ဖြစ်ကြ၏။ သူတို့သည် ထိုဘုံ၌ စျာန်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ပီတိလျှင် အစာရှိကုန်၏။ ကောင်းကင်၌ ကျက်စားကုန်၏။ ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။ ... ရှည်သောကာလ လွန် လတ်သော် ဤလောကသည် ဖြစ်တည်၏၊ လောက ဖြစ်လတ်သော် သတ္တဝါတို့သည် များသောအားဖြင့် အာဘဿရဘုံမှ စုတေ၍ ဤလူ့ ဘုံသို့ လာကုန်၏။ သူတို့သည် ဤလူ့ဘုံ၌ ဥပစာရ စျာန်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ပီတိလျှင် အစာရှိကုန်၏။ ကောင်းကင်၌ ကျက်စားကုန်၏။ ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံးတည်ကုန်၏ (ဒီ၊၃၊၆၉)’။

ဖြစ်ပျက် ကာလ

‘ကမ္ဘာ၏ အသချေင်္ယျကပ် လေးမျိုး ရှိ၏။ (၁) သံဝဋ္ဋကပ် = ပျက်ဆဲ ကမ္ဘာ။ (၂) သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီကပ် = ပျက်ပြီးအတိုင်း တည်နေဆဲ ကမ္ဘာ။ (၃) ဝိဝဋ္ဋကပ် = ဖြစ်နေဆဲ ကမ္ဘာ။ (၃) ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီကပ် = ဖြစ်ပြီး နောက် တည်နေဆဲ ကမ္ဘာ။ ဤကပ်လေးမျိုး၏ အချိန်ကာလကို ဤမျှ လောက်သော နှစ်ပေါင်း အရာ အထောင် အသိန်းတို့ ကာလပတ်လုံး ရှည်တယ်လို့ ရေတွက်ရန်မလွယ်ကူ (အံ၊၁၊၄၆၀)’။

ကမ္ဘာပျက်နေတဲ့ အချိန်၊ အပျက်အတိုင်း ကမ္ဘာသစ်တစ်ခု မဖြစ် သေးဘဲ တည်နေတဲ့ အချိန်၊ ကမ္ဘာဖြစ်နေတဲ့ အချိန်၊ ကမ္ဘာဖြစ်ပြီးနောက် တည်နေတဲ့ အချိန်တွေဟာနှစ်ပေါင်း သန်းပေါင်းများစွာကြာတယ်လို့ ယေဘုယျ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဖော်ပြပြီး စကားရပ်တွေက ပါဠိတော်မှာ တိုက်ရိုက် ဆိုထားတာ ဖြစ်လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ နှုတ်ထွက် စကားတွေ ဖြစတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ မပျက်မီ

ဗုဒ္ဓရဲ့ နှုတ်ထွက်စကားတွေကို အဓိပ္ပာယ်မှန်ကောက်ယူပြတဲ့ ကျမ်းကို အဖွင့်ကျမ်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေ၊ ဋီကာကျမ်းတွေပေ့ါ။ ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ မူရင်းပါဠိတော်ကို ဖွင့်ရင် အဋ္ဌကထာ၊ အဲဒီ အဋ္ဌကထာကို ထပ်ဖွင့်ရင် ဋီကာလို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီ အဖွင့် ကျမ်းတွေမှာ ဖော်ပြပြီး သုတ္တန်တွေကို အခြေခံတဲ့ ဗုဒ္ဓခေတ် cosmology (စကြဝဠာဗေဒ)ကို ဖော်ပြတာတွေကို ဆက်ပြီးအနည်းငယ် ပြောပြပါမယ်။

ကမ္ဘာပျက်ချိန် မရောက်မီ နှစ်တစ်သိန်းလောက်က နတ်တွေရဲ့လှုံ့ ဆော်မှုကြောင့် လူတွေ ကောင်းမှုပြု၊ စျာန်တွေ ပွားကြလို့ ကမ္ဘာပျက် ရာမှာ မပါနိုင်တဲ့ အာဘဿရစတဲ့ အထက်ဗြဟ္မာ့ဘုံတွေမှာ ဖြစ်ကြရတယ်။ ငရဲဘုံသားတွေလည်း အပရာပရိယ ဝေဒနီယကုသိုလ်ကံ (ပြု ထားဖူးတဲ့ ကုသိုလ်) ကြောင့် လွတ်မြောက်ပြီး ကင်းလွတ် ဘုံတွေကို ရောက်ကုန်တယ်။ ဒါကြောင့် ပျက်ခါနီးမှာ ဒီကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ လူ နတ် တိရစ္ဆာန်တွေ မရှိတော့ဘူး (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၄၆)။ ဒါကြောင့် လူသားတို့ အနေနဲ့ ကမ္ဘာပျက်စဉ်ခံစားရနိုင်တဲ့ ဒုက္ခကို ကြောက်စရာမလိုဘူး။

ပျက်ပုံ တည်ပုံ

ဒီကမ္ဘာမြေဟာ တစ်ချိန်မှာ မီးလောင်၊ ရေလွှမ်း၊ လေပြင်းတိုက် ဆိုတဲ့ ပျက်ပုံ သုံးမျို်းနဲ့ ပျက်စီးလိမ့်မယ်။ ကမ္ဘာပေါ်က လူသားတွေ လောဘ လွှမ်းမိုးလွန်းရင် မီးလောင်ပြီး ပျက်တယ်။ ဒေါသ အားကြီးရင် ရေလွှမ်း ပြီး ပျက်တယ်။ မောဟ ထူပြောရင် လေပြင်းတိုက်လို့ ပျက်တယ်။ မီးကြောင့် ခုနစ်ကြိမ်ပျက်ပြီးတိုင်း ရေကြောင့် တစ်ကြိမ်စီ ပျက်တယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ မီးရှစ်ကြိမ် ပြီးနောက် ၆၄ ကြိမ်မြောက်မှာ ရေအစားလေ ကြောင့် တစ်ကြိမ်စီ ပျက်စီးတယ်။ ပျက်ပြီးအတိုင်း နှစ်သန်းပေါင်း များစွာကြာပြီးနောက်ကမ္ဘာသစ်ဖြစ်ထွန်းချိန်ရောက်တဲ့ အခါထု ထည်ကြီးမားတဲ့ ရေက အရင် ဆုံး ဖြစ်တည်တယ်။ အဲဒီရေထုကို လေ ထုက ပတ်လွှမ်းထားတယ်။ တဖြည်းဖြည်း ရေတွေ လျော့သွားပြီး ကုန်းမြေတွေ ပေါ်လာတယ်။ အဲဒီနောက် ဗြဟ္မာ့ဘုံမှ စုတေလာသူတွေ ရေပြင် မြေပြင်မှာ ငြိတွယ်ရာကနေ သက်ရှိတွေ စလာခဲ့တယ်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၅၂။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၃)။

ဘယ်လို သိသလဲ

သမထဘာဝနာကို အဆင့်မြင်အောင် ပွားများရင် မည်သူမဆို ရနိုင်တဲ့ အဘိညာဉ်ငါးမျိုးထဲမှာ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဆိုတာ ပါတယ်။ အတိတ် ဘဝတွေကို ကမ္ဘာနဲ့ ချီပြီး မြင်နိုင်တဲ့ ဉာဏ်ထူးဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓ နဲ့ ဗုဒ္ဓ သာဝကတွေ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓတွေအပြင်သာသနာပ ရသေ့တွေလည်း ရနို်င်တယ်။ စွမ်းရည်တော့ မတူကြဘူး။ သာသနာပ ရသေ့တွေက ကမ္ဘာ ပေါင်း ၄၀ လောက်ပဲ မြင်နိုင်တယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ မြင်နိုင်စွမ်းက ကမ္ဘာပေါင်း ဘယ်မျှလို့ အကန့်အသတ် မရှိဘူး၊ အလိုရှိသမျှ မြင်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၄၆)။

အဲဒီလို သိမြင်နိုင်တာကို အဘိညာဉ်ခန်းတွေမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင် ဟောတော်မူထားတာတွေလည်း များစွာ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖော်ပြ ပြီး စကြဝဠာ ဖြစ်တည်ပုံကို အဘိညာဉ်စွမ်းအင်နဲ့ သိမြင်ပြီး ဟော တော်မူခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်းပါ။ (စာမျက်နှာ ၂၈၇ မှာပါတဲ့ မေးခွန်းရဲ့ အဖြေကိုလည်းဖတ်ကြည့်စေချင်တယ်။)

လဋုကိကာပိ ခေါ အမ္ဗဋ္ဌ သကုဏိကာ သကေ ကုလာဝကေ ကာမလာပိနီဟောတိ။ သကံခေါ ပနေတံအမ္ဗဋ္ဌ သကျာနံယဒိဒံ ကပိလဝတ္ထု (ဒီ၊၁၊၈၆)။

အမ္ဗဋ္ဌ .. ဘီလုံးငှက်မသည်ပင်ကိုယ့်အသိုက်၌လွတ်လပ်စွာ အော် မြည်နိုင်၏။ အမ္ဗဋ္ဌ .. ကပိလဝတ္ထုသည် သကျလူမျိုးတို့ ပိုင်သော တိုင်းနိုင်ငံဖြစ်၏။

၁၃၅။ ရဟန္တာရဲ့ ထူးခြားချက်

ဒီဇင်ဘာ ၂၁၊၂၀၀၉။

-------------------

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

(၁) ရဟန္တာတို့၏ အရိုးဆက်သည် ချိတ်ဆက်လော တေ့ဆက်လောဟူ သည်ကိုသိလိုပါသည်။

(၂) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်များ သုက်လွတ်ခြင်း ရှိမရှိ သိလိုပါသည်။ ပါရာဇိက ဝတ္ထုများ၌ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်များ သုက်လွတ်သေးဟုတွေ့ရပါသည်။

ရိုသေလျက်ရဲမင်း

------------------- (၁) အရိုးဆက်ပုံ သုံးမျိုး

ကျမ်းဂန်မှာ အရိုးဆက်ပုံသုံးမျိုး ဖော်ပြတယ်

၁)သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်တို့ရဲ့အရိုးကကွင်းဆက်၊ သံခြေကျင်း ဆက်သလို (သင်္ခလိကာနိဝိယ)။

၂)ပစ္စေကဗုဒ္ဓတို့ရဲ့ အရိုးက ချိတ်ချက်၊ ချွန်းချိတ်ချင်းဆက်သလို (အင်္ကုသကာနိဝိယ)။

၃)ကျန်လူတွေအားလုံးရဲ့အရိုးကတေ့ဆက်၊ ထိပ်တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု ထိပြီးဆက်တယ် (ကောဋိယာကောဋိအာဟစ္စ) (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅)။

ဒီအဋ္ဌကထာ ကျမ်းစာတော် အရဆိုရင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓနဲ့ ပစ္စေက ဗုဒ္ဓက လွဲရင် ကျန်အားလုံးရဲ့ အရိုးဟာ တေ့တွဲ တွဲထားတဲ့ တေ့ဆက် တွေလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ အဲဒီတော့ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဂ္ဂသာဝကတွေ ဖြစ်တဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်တို့ရဲ့ အရိုးတွေလည်း သာမန်လို တေ့ဆက်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ရဟန္တာတွေရဲ့ အရိုးတွေဟာ တေ့ဆက် ဖြစ်ကြောင်းမှတ်နိုင်ပါတယ်။

(၂) ရဟန္တာ သုက်မလွတ်

‘သတိဖြင့် ဆင်ခြင်လျက် အိပ်ပျော်သော ရဟန်းအား သုက်လွတ်ခြင်း မရှိ။ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်ခြင်း ကင်းခိုက်ဖြစ်သော ပုထုဇဉ်တို့အားလည်း သုက်မလွတ်။ ရဟန္တာအား သုက်လွတ်ရန် အကြောင်းအခွင့် မရှိချေ (အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျ (ဝိ၊၃၊၄၀၉)’။ ဒီဝိနည်း မဟာဝဂ္ဂ ပါဠိတော်အရ ‘ပါရာဇိက ဝတ္ထုများ၌ ရဟန္တာတွေ သုက်လွတ်သေးကြောင်း ဖတ်ရသည်’ ဆိုတဲ့ ဖော်ပြချက်မှာ အမှတ်မှားခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ပုဗ္ဗသေလိယနှင့် အပရသေလိယ (ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲ) ဂိုဏ်းသားတို့က ရဟန္တာတွေ သုက်လွတ်သေးတယ်လို့ ယူဆကြတယ်။ ထေရဝါဒီတို့က ‘ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တွေမှာ ကာမရာဂကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ သုက် မလွတ်တော့ဘူး။ သမထဝိပဿနာကို အမြဲ အားထုတ်နေတဲ့ ပုထုဇဉ် ပုဂ္ဂိုလ်တွေလည်း ရာဂကို ပယ်ခွာလို့ သုက်မလွတ်ကြဘူး။ လောကီ စျာန်ရတဲ့ သာသနာပ ရသေ့သူတော်စင်တွေတောင် သုက်မလွတ်ဘူး (ကထာဝတ္ထု၊၁၃၃)’ဆိုပြီးအဲဒီအယူအဆကိုပယ်တယ်။

၁၃၆။ စေတီစောင့်

ဇန်နဝါရီ ၅၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သေပြီးသူသည် ဘုရားတွင် စောင့်သောသူ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ရှိနိုင်ပါသလား။ ရှိခဲ့လျှင် ထိုသူသည်မည်သည့် အမျိုးအစားတွင်ပါဝင်ပါသနည်း။ ထိုသူကို ကျွတ်လွတ်အောင် မည်သည့်ကုသိုလ် ပြုလုပ်ပေးရပါမည် နည်း။ နောင်ဘုရားပွင့်မှ ကျွတ်လွတ်မည်ဆိုတာ မှန်သလား။ ဖြေကြား ပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မကြည်ပြာဝင်း၊ မကွေး။

-------------------

ကိုယ့်ဆန္ဒသာ

သေပြီးသူဟာ ဘုရား (ဆင်းတု သို့မဟုတ် စေတီ)မှာ စောင့်သောသူ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဝိပဿီဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတဲ့ အခါ သရီရအလောင်းတော် တစ်ခုလုံးကို ဌာပနာပြီး စေတီတည်တယ်။ စေတီတော် က ခုနစ်ယူဇနာလောက် မြင့်လို့ စေတီတော် ထီးတင်ပွဲကို လာကြတဲ့ လူတွေက ပန်းနံ့သာစသည်နဲ့ ပူဇော်လိုတဲ့ အခါ စေတီစောင့် နတ်သား တစ်ယောက်က ပူဇော်သူတွေ ကြည့်နေစဉ်မှာပဲ သူတို့ရဲ့ ပူဇော်စရာ တွေကို စေတီတော်မှာ သတ်မှတ်တဲ့ နေရာ အရောက် ယူသွားပြီး အလှူရှင်တွေ ကိုယ်စား ပူဇော်ပေးရတယ်။

အညတရ ဥပါသကာ တစ်ယောက်လည်း ပိတ်ဖြူစလေး တစ် ပိုင်းနဲ့ စေတီကို ပူဇော်မယ်ဆိုပြီး ရောက်လာရာမှာ အဲဒီစေတီစောင့် နတ်သားက သူ့ရဲ့ ပိတ်ဖြူစလေးကို ပေးပေးဆို ယူသွားပြီး စေတီ ပေါ်က လွှမ်းခြုံ လှူဒါန်းလိုက်တယ်။ ဒီဥပါသကာဟာ အဲဒီစေတီစောင့် နတ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ပုံကို ကြည်ညို လေးစားသွားပြီး ‘ငါလည်း အနာ ဂတ်မှာ ခုလို ဘုရားရှင်တွေရဲ့ စေတီကို စောင့်တဲ့နတ် ဖြစ်ရပါလို၏’လို့ ဆုတောင်းတယ်။ ဆုတောင်းအတိုင်းပဲ ကဿပဗုဒ္ဓရဲ့သရီရအလောင်း တော် ဓာတုစေတီကို စောင့်တဲ့ နတ်ဖြစ်တယ်။

စေတီကို စောင့်တဲ့ ကောင်းမှုကြောင့် ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ တော့ ဆင်ပေါက်ကလေးလို အင်မတန်ကိုယ်ခန္ဓာထွားကျိုင်းပြီး ကျစ် လစ်သန်မာတဲ့ အရှင်ဥပဝါဏမထေရ် ဖြစ်လာတယ်။ ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ ခါနီး ဗုဒ္ဓရဲ့ မျက်နှာတော်ရှေ့က ထိုင်နေရာမှာ အရှင်မြတ်ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို နတ်တွေတောင်ထွင်းဖောက် မမြင်နိုင်လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓကအရှင်မြတ်ကို နေရာရွှေ့ပေးရသတဲ့။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၁)။

ဒီသာဓကအရ ခုခေတ်မှာလည်း စေတီစောင့်နတ်ဖြစ်ဖို့ ဆုတောင်း အထူးပြုသူတွေ ရှိမယ်ဆိုရင် စေတီစောင့်နတ်ဆိုတာ ရှိနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့်ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဓမ္မရဲ့သဘောမှန်အရ သေသူတိုင်း ဘုရားမှာ စောင့်သူဖြစ်ရမယ် ဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက်မျိုးတော့ ဘယ်ရှိပါ့မလဲ။ ကိုယ်တိုင်ဆန္ဒမရှိရင် စေတီစောင့်နတ်မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

မည်သည့် အမျိုးအစား

အင်းဝခေတ် ပုဂ္ဂိုလ်ကျော် တောင်ဖီလာဆရာတော်က ‘ဟိမဝန္တာရှိ ဂန္ဓ မာဒနတောင် ပတ္တမြားဂူအနီး မဉ္ဇူသကနတ်ပန်းပင်၌ သက်တမ်းရှည် ဗုဒ္ဓဝါဒီ ရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်ရလို၏’လို့ ဆုတောင်းဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့် စေတီစောင့်နတ်ဆိုတာလည်း တောင်ဖီလာဆရာတော် ဖြစ်လိုတဲ့ ရုက္ခ စိုးနတ်သဘောမျိုးပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ သစ်ပင်ကိုစောင့်ရင် ရုက္ခစိုးနတ်၊ စေတီကို စောင့်ရင့် စေတီစိုးနတ်လို့ ခေါ်နိုင်ကောင်းပါတယ်။ ယေဘုယျ အားဖြင့် ချမ်းသာပြည့်စုံတဲ့ နတ်ဖြစ်လို့ သုဂတိဘဝပါပဲ။

ဒီလိုနတ်မျိုးအတွက်တော့ လူတွေက ကျွတ်လွတ်အောင် လုပ်ပေး စရာ မလိုပါဘူး။ သက်တမ်းကုန်ရင် စေတီစောင့်နတ်ဘဝက စုတေပြီး သူ့ရဲ့ကုသိုလ်ကံအတိုင်း နောက်တစ်ဘဝဖြစ်ပါလိမ်မယ်။ တောင်ဖီလာ ဆုတောင်းမှာ ‘ဗုဒ္ဓဝါဒီ ရုက္ခစိုးနတ်’လို့ ဆိုတဲ့အတွက် ‘ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ် တဲ့ ရုက္ခစိုးနတ်’တွေလည်း ရှိနိုင်တာပေါ့။

ကျွတ်လွတ်အောင်

ဖုဿဘုရားရှင် လက်ထက်က ဘုရင့်ဝန်ထမ်းအချို့ဟာ ဘုရားမှူးရှိတဲ့ သံဃာတော်တွေကို ကပ်လှူဖို့ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ဆွမ်းဟင်းတွေကို ဦးဦးဖျားဖျားခိုးပြီးခူးခပ်စားသောက်မိကြလို့ ပြီတ္တာဖြစ်ရတယ်။ သူတို့ဟာ သုဂတိ ဒုဂ္ဂတိ ဘဝတွေမှာ ကျင်လည်ပြီးနောက် ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ အဲဒီတုန်းက ဘုရင်က ဗိမ္ဗိသာရဘုရင် ဖြစ်လာပြီး ဝန်ထမ်းတွေက ပြိတ္တာဘဝမှာ ဖြစ်ကြတယ်။ ယခင်ဘဝတုန်းက အဲဒီလို ပဋ္ဌာန်းဆက်ရှိခဲ့ဖူးလို့ ဒီဘဝမှာ ဗိမ္ဗိသာရရဲ့အလှူဒါနပြုလုပ်ပေးဝေတဲ့ ကုသိုလ်အမျှကို ရယူပြီး ပြိတ္တာဘဝက လွတ်မြောက်သွားကြတယ်။ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၄)။

ပြိတ္တာဆိုတာ မပြည့်စုံ မချမ်းသာတဲ့ ဒုဂ္ဂတိဘဝဖြစ်လို့ လူတို့ ပြုလုပ်တဲ့ ကုသိုလ်အမျှကိ စောင့်မျှော်ကြရတာ။ ဒီသာဓကအရ ပြိတ္တာ အနေနဲ့ စေတီအနီးမှာ မှီခိုကပ်ပါး လုပ်နေရတဲ့ ပြိတ္တာဘဝဆိုရင်တော့ တစ်ယောက်ယောက်သို့မဟုတ် အထူးပဋ္ဌာန်းဆက်ဖူးသူ (သို့မဟုတ် အိမ်မက်ပေး၊ ကိုယ်ထင်ပြ ခံရတဲ့ အတွက် ပဋ္ဌာန်းဆက် ရှိဖူးမယ်လို့ ယူဆရသူ) က အထူးရည်မှတ်ပြီး ကုသိုလ် ပြုလုပ်ပေးရင် ကျွတ်သွား နိုင်ပါတယ်။

အချိန် မကန့်သတ်ဘူး

ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်မျိုး (ပြိတ္တာဘဝမျိုး) ဖြစ်နေရင် တော့ စေတီကိုပဲ စောင့် စောင့်၊ သစ်ပင်ကိုပဲ ပိုင်ပိုင်၊ ကျွတ်လွတ်ဖို့အတွက် နောင်ဘုရား ပွင့်တဲ့ ထိစောင့်စရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ် (ဒီဘဝလူသား)က သူတို့ (ဘဝခြားနေ သူတွေ)ကို ကုသိုလ်အမျှမဝေမိလို့ သူတို့က ကိုယ့်ကိုသတိပေးလာတဲ့ အချိန်၊ သို့ဟုတ် ကိုယ်က နေ့စဉ်ကုသိုလ်မြဲလို့ ကိုယ်ပေးဝေတဲ့ ကုသိုလ်အဖို့ကို လိုချင်တဲ့ ဘဝခြားသူတွေက လာရောက် ဆုံစည်းမိလို့ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနဲ့ သာဓုခေါ်နိုင်ခဲ့ရင် အချိန်မရွေး အဲဒီဘဝမှ လွတ် မြောက်သွားနိုင်ပါတယ်။

၁၃၇။ ဘုရားကျွန် ကျောင်းကျွန်

ဇန်နဝါရီ ၁၃၊၂၀၁၀။

-------------------

မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်းသံဃာသည် ကျွန်ကို အလှူခံနိုင်ပါသလား၊ မြန်မာနိုင်ငံ ပုဂံခေတ်က ဘုရားကျွန် ကျောင်းကျွန်များ အကြောင်းကို သိလိုပါသည်အရှင်ဘုရာ။

မြမြစိန် (သီရိပစ္စယာ)

-------------------

ကျွန်ကို အလှူမခံကောင်း

‘လောက၌ ကုသိုလ်ဟု သမုတ်သော်လည်း ကုသိုလ်မမည်သော အလှူ ဒါန ငါးမျိုးရှိ၏။ ယင်းတို့မှာ သေရေည် အရက်အလှူ၊ ကချေသဘင် အလှူ၊ နွားမအပေါင်း အလယ်၌ နွားလားဥသဘကို လွှတ်သောအလှူ၊ ပန်းချီဆေးရေးအလှူတို့ ဖြစ်၏’ (ပရိဝါ၊၂၃၁)။ ‘ပန်းချီဆေးရေးအလှူ ဆိုရာ၌ ကျောင်းဆောက်ရာမှာ ပန်ချီဆေးရေးအလှူကတော့ အပ်ပါတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၄)’။

‘ဒါန မမြောက်သော အလှူဆယ်မျိုး ရှိ၏။ ယင်းတို့မှာ - သေရည် အလှူ၊ ကချေသဘင်အလှူ၊ နွားလားဥသဘအလှူ၊ မိန်းမအလှူ၊ ပန်းချီ ဆေးရေးအလှူ၊ အဆိပ်အလှူ၊ လက်နက်အလှူ၊ နှောင်အိမ် နှောင်ကြိုး အလှူ၊ ကြက် ခွေး ကြောင် စသော သားကောင်အလှူ၊ မမှန်သော ချိန်ခွင် အလေးစသည် အလှူတို့ဖြစ်၏’ (မိလိန္ဒ၊၂၇၀)။

‘မြတ်ဗုဒ္ဓသည် သားစိမ်း ငါးစိမ်းကို ခံယူခြင်း၊ မိန်းမငယ် ယော ကျ်ားငယ်များ၊ ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောကျ်ားများကို ခံယူခြင်း၊ ကြက်ဝက် မြင်းဆင်တို့ကို ခံယူခြင်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်၏ (ဒီ၊၁၊၆၁)’။

ဖော်ပြပါ ပါဠိတော်တွေအရ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ တပည့် ရဟန်းသံဃာတွေဟာ ကျွန်ကို အလှူမခံကောင်းပါဘူး။

ရတနာသုံးပါးရဲ့ ကျွန်

သရဏဂုံ ဆောက်တည်ရာမှာ မိမိကိုယ်ကို ရတနာသုံးပါးအား အပ်နှံခြင်း (အတ္တသံနိယျာတန)ဆိုတာ ပါတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၄)။ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ ဝိသာခါ ကျောင်းအမကြီး ဖြစ်လာမယ့် အမျိုးသမီးဟာ ကဿပဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ကိကီမင်းကြီးရဲ့ သမီးအငယ်ဆုံး ဖြစ် ခဲ့တယ်။ သူ့နာမည်က သံဃဒါသီ (သံဃာ့ကျွန်မ) ဖြစ်ပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၀)။ မိမိကိုယ်ကို အရိယာ သံဃာတော်ရဲ့ ကျေးကျွန် အဖြစ်ခံယူပြီး အလုပ်အကျွေးပြုတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါပဲ။ ဒေဝါနံပိယ တိဿမင်းကြီးဟာ အိန္ဒိယက မဟာဗောဓိကိုင်းမြတ် သီဟိုဠ်ကိုရောက် ရှိပြီးနောက် အဲဒီဗောဓိကိုင်းကို ပူဇော်တဲ့ အနေနဲ့ သုံးရက်တိုင်တိုင် ဗောဓိပင်တံခါးစောင့်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ပြီးနိုင်ငံတော်နဲ့ မိမိရဲ့ပိုင်ဆိုင်မှု အားလုံးကို ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကို လှူဒါန်းခဲ့တယ် (မဟာဝံသ ၁၉း၃၂)။ ဒီလုပ်ရပ်မျိုးဟာ နောင်အခါ အဆင့်မြင့် ဘာသာရေး လုပ်ဆောင်ချက် နဲ့ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ တန်ဖိုးအတွက် အထူးလုပ်ဆောင်မှု တစ်ရပ် ဖြစ် လာပြီး မင်း၊ မှူးမတ်၊ သူဌေးသူကြွယ်၊ ကုန်သည်၊ လယ်လုပ် လူတန်း စားမရွေး မိမိကိုယ်ကို ရတနာသုံးပါးရဲ့ ကျေးကျွန်အဖြစ် ခံယူကြတယ်။ မဟာဒါဌိက မဟာနာဂမင်း (အေဒီ ၆၇-၇၉)ဟာ မင်းကြီး၊ မိဖုရား၊ သားတော် နှစ်ယောက်၊ စီးတော် ဆင်နှင့် ထီးနန်းကို သံဃာ တော်အား လှူဒါန်းပြီး ကျွန်အဖြစ်မှ လွတ်မြောက်ဖို့ အသပြာတစ်သိန်း တန်ဖိုးနဲ့ သံဃာတော်များထံမှ ပြန်လည် ရွေးယူတယ် (မဟာဝံသ၊၃၄း၈၆-၈၈)။

တစ်ချိန်က အဲဒီလို ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘုရားကျွန် သံဃာ့ကျွန်အဖြစ် လှူဒါန်းမှုထင်ရှားခဲ့တယ်။

ဘုရားကျွန် အစ

အဲဒီအစဉ်အလာဟာ နောင်အခါ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ ကျွန်ကို လက်ခံတဲ့ အထိ ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပုံ ရတယ်။ လူ့အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဟာ တိုးတက်လာတဲ့ အခါ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေလည်း ဖြစ်ပေါ်လာလေ့ ရှိပါတယ်။ သမိုင်းသုတေသီတွေရဲ့ အလိုအရ မူလက ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ငြင်းဆိုတဲ့ ထေရဝါဒ ရဟန်းသံဃာဟာ အရေအတွက် များပြား တိုးတက်လာတဲ့ အတွက် ကျင့်သုံးဆဲ ဝိနည်း သိက္ခာပုဒ် တစ်ချို့ကို ဘောင်အတွင်းက လိမ်မာပါးနပ်စွာ ပြုပြင်ပြောင်း လဲမှုတွေလုပ်ခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုတယ်။

ဘုရင်မင်းတွေဟာ စစ်ရှုံးသုံ့ပန်းတွေကို သံဃာ့ဝေယျာဝစ္စ ဆောင် ရွက်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ကျေးကျွန်တွေအဖြစ် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို လှူဒါန်း ကြတယ် (မဟာဝံသ၊၄၄းရ၃)။ အဲဒီလို လှူဒါန်းတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓဒေသနာ အရ ရဟန်းသံဃာဟာ ကျွန်ကို လက်မခံကောင်းတဲ့ အတွက် အလှူ ရှင်က ‘ကပ္ပိယကာရကကို လှူဒါန်းပါ၏၊ အာရာမိက (အရာမ်စောင့်)ကို လှူဒါန်းပါ၏’လို့ ဆိုပြီး သံဃာကို လှူဒါန်းရင် အပ်တယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၃)’ လို့ ဗုဒ္ဓဒေသနာတော်နဲ့ မဆန့်ကျင်အောင်သတ်မှတ်ရပါတယ်။

အစေခံကို အိမ်ဖော်လို့ သုံးသလို ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာအရ သင့်တော် တဲ့ ဝေါဟာရတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပေမယ့် အစစ်အမှန်ကကျွန်ကို အလှူခံခြင်း ပါပဲ။ ဝိနယအဋ္ဌကထာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃)အရ အေဒီ ၅ ရာစုအချိန်က ဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်တွေမှာ ကျေးကျွန်တွေရှိခဲ့တာကတော့ သေချာတယ်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်ရဲ့ကပ္ပိယကာရက၊ အရာမ်စောင့်အနေနဲ့ သားစဉ် မြေးဆက် နှစ်ကာလတွေ ကြာလာတဲ့ အခါ ဘုရားကျွန် ကျောင်းကျွန်ဆိုတာတွေ ဖြစ်သွားပုံရတယ်။

ပုဂံ ဘုရားကျွန်

ပုဂံ လေးထောင့်ကန် အရပ်က မင်းသမီး အစောကြွမ်းကျောက်စာမှာ ‘တြိလောကစန္ဒာ နာမ မဟာဒေဝီ သုံးလူလမိဖုရား တောင်ပြင်သည် သမီး အစောကြွမ်း သခင်သည် သံသရာဆိုးငြမှ ထွက်ချင်ရကား ဤ ကောင်းမှု ဝန်ခပ်သိမ်းသောကာ (ငါ့သား ၂ ယောက်) ပဉ္စင်း ငပြည့်စုံ ၁၊ ငနိုင်ငံ ၁၊ သားစဉ် မြေးစဉ်လျှင် ဤရတနာသုံးပါးအား လှူသတေး။ အယင်းထိုမြို့ငါလည်းရတနာသုံးပါးကျွန်တည်း’လို့ ဆိုတယ်။

ဒီကျောက်စာအရ ပုဂံခေတ်မှာလည်း အရပ်သားတွေရော မင်းသား မင်းသမီးတွေပါ ရတနာသုံးပါးရဲ့ ကျေးကျွန်အဖြစ် ခံယူကြောင်း သိရတယ်။ ကျန်စစ်သားမင်းရဲ့ မိဖုရား သမ္ဘူလတောင် ကျောင်းကျွန် မျိုးရိုးဖြစ်ကြောင်း အဆိုရှိတယ်။ ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်သူမှန်ရင် ရတနာသုံးပါးရဲ့ အလုပ်အကျွေးပါပဲ။

ပုဂံခေတ်က ကျောင်းကျွန်၊ ဘုရားကျွန်၊ ပိဋကတ်ကျွန်တွေကို ကျွန်သီးတော်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အသီးအခြား အမြတ်ထားအပ်တဲ့ ကျွန်လို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်နိုင်ပါတယ်။ ရဟန်းသံဃာတွေရဲ့ ဆွမ်းချက် ဆွမ်းပြင် စတဲ့ အလုပ် အကျွေး၊ ဘုရားကျောင်းကန်အတွင်း မြေတူး မြက်ထွင်၊ ဆွမ်းတော် ပန်းတော်ကပ်စတာတွေကို ဆောင်ရွက်ရတယ်။ သူတို့ တွေကို ကျွန်ပိုင်ရှင်က ရွေးယူရင်၊ တန်ရာတန်ကြေး လှူဒါန်းရင် ကျွန် အဖြစ်က လွတ်တယ်။ ဒါပေမယ့် သက်သက်သာသာနဲ့ ကုသိုလ်ရ ဝမ်းဝတဲ့ အလုပ် ဖြစ်လို့ ပုဂံခေတ်က ဘုရားကျွန် ဖြစ်ရခြင်းကို ဂုဏ်ငယ်တယ်လို့ ယူဆဟန် မတူဘူး။

တောင်းမစားရင် နူသလော

ဘုရားကျွန်တွေ ဘာကြောင့် တောင်းစားကြသလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက် လေ့လာရဦးမယ်။ နေထိုင်စရာမဲ့ homeless ဖြစ်သွားပြီး တောင်းစားရတယ်ဆိုတာ စွန့်စွန့်စားစား အလုပ်လုပ်လိုစိတ် မရှိဘဲ ဘဝကို လက်မြှောက် အရှုံးပေးတဲ့ သဘောပါပဲ။ သားစဉ်မြေးဆက် ကျွန်သီးတော် ဖြစ်နေရာကနေ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နိုင်ငံရေး လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးအခြေအနေ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ အခါ ခိုကိုးရာမဲ့ ဖြစ်သွားရာကနေ တောင်းစားတဲ့ ဘဝကို ရောက်သွားတယ်လို့ ပဲ ယေဘုယျ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

မတောင်းစားရင် နူနာစွဲတယ်ဆိုတာကိုတော့ ကံကြမ္မာကို ယိုးမယ် ဖွဲ့တဲ့ အယူသည်းခြင်းသာဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီးလက်မခံပါဘူး။

၁၃၈။ ဂုဏ်တော်မှတ်စု

ဇန်နဝါရီ ၁၃၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဘုရားဂုဏ်တော် တရားဂုဏ်တော် သံဃာဂုဏ်တော်တို့၏ အနက် အဓိပ္ပာယ်ကို ဓမ္မအမေးအဖြေအနေဖြင့် ဖတ်ရှုလိုသည် ဖြစ်၍ ရှင်းပြပေး စေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒကာလှိုင်မျိုး၊ ခေတ္တစင်ကာပူ။

-------------------

ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော် ကိုးပါး

အရဟံ= ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော မြတ်စွာဘုရား၊ စိတ်အညစ်အကြေး အားလုံးစယ်ကြယ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ ဆိတ်ကွယ်ရာမှာ မကောင်းမှုကို ပြုတော်မမူသော မြတ်စွာဘုရား။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ= ဓမ္မကို ဆရာမရှိဘဲ ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော၊ အသိဉာဏ်ဝိဇ္ဇာ အကျင့်စရဏနှင့် ပြည့်စုံ တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

သုဂတော၊ အပြစ်ကင်းသော ဓမ္မကို ညွှန်ပြတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

လောကဝိဒူ= သတ္တာ သင်္ခါရ သြကာသဟူသော လောကသုံးပါးကို သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

အနုတ္တရော ပုရိသ ဒမ္မသာရထိ = အတုမရှိသူဖြစ်၍မယဉ်ကျေးသော သတ္တဝါတွေကို ယဉ်ကျေးအောင်ဆုံးမတော်မူနိုင်သော မြတ်စွာဘုရား။

သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ= နတ်လူဗြဟ္မာတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

ဗုဒ္ဓေါ= သစ္စာလေးပါးကို ကိုယ်တိုင်သိသူ တစ်ပါးကိုလည်းသိစေ တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

ဘဂဝါ= ဘုန်းသမ္ဘာနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။

အဓိပ္ပာယ်အကျဉ်း

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဆိုရင် မင်းသိဒ္ဓတ်ဘဝနဲ့ ရသေ့အဖြစ်နဲ့ တုန်းကတော့ ဆရာတွေ ရှိဖူးတာပေါ့။ ဒါပေမယ့်သစ္စာလေးပါးကို သိတာက ဗောဓိ ပင်အောက်မှာ ကိုယ်ပိုင်အကျင့် လမ်းစဉ်နဲ့ သိခဲ့တာ။ ဒါကြောင့် ဆရာမရှိလို့ သမ္မသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်နဲ့ ပြည့်စုံတယ်လို့ ဆိုရတယ်။

ဝိဇ္ဇာစရဏမှာ ဝိဇ္ဇာနဲ့ စရဏ။ ပု၊ ဒိ၊ အာလို့ ဝိဇ္ဇာ သုံးပါးရှိတယ်။ ပု (ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ) = အတိတ်ဘဝ ဖြစ်စဉ်တွေကို သိတယ်။ ဒိ (ဒိဗ္ဗစက္ခု)=အဝေးမှာရှိတာတွေကိုသိမြင်နို်င်တယ်။ အာ (အာသဝက္ခယ) = စိတ်အညစ်အကြေးကို စင်ကြယ်စေတဲ့ ဉာဏ်။ ဒါတွေ အားလုံး က နေရင်းထိုင်းရင်း အကုန်သိနေတာ မဟုတ်ဘူး။ သမာပတ် ဝင်စားပြီး ဆင်ခြင်ကြည့်မှသိတာ။ အဲဒီဝိဇ္ဇာကိုလည်း ဘာမှမလုပ်ဘဲရတာ မဟုတ်ဘူး။ စရဏကို ကျင့်လို့ ရခဲ့တာ။ စရဏ (ကျင့်စရာ) က တော့ ၁၅ ပါးရှိတယ်။ သီလ စောင့်ထိန်းတာ၊ မျက်စိ နားနှာစတဲ့ ဣန္ဒြေကို ထိန်းသိမ်းတာ၊ အတိုင်းအတာနဲ့ ဆင်ခြင်ပြီးစားတာ၊ နိုးကြား တာ၊ ဟိရိ (အရှက်)၊ သြတ္တပ္ပ (အကြောက်)၊ သုတ၊ ပညာ၊ ယုံကြည် ချက်၊ သတိ၊ လုံ့လ၊ ပထမစျာန်၊ ဒု တ စစျာန်။

သုဂတ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာဟုတ်မှန်၊ ကျိုးရှိ၊ သူတစ်ပါးမနှစ်သက်သော စကားကို အချိန်အခါ ကြည့်ပြီး မိန့်ဆိုတယ်။ ဟုတ်မှန် ကျိုးရှိ သူတစ် ပါးနှစ်သက်မူ အချိန်အခါမရွေး မြွက်ဆိုတယ်။ မမှန် ကျိုးမဲ့ မနှစ်သက်၊ မမှန် ကျိုးမဲ့ နှစ်သက်၊ ဟုတ်မှန် ကျိုးမဲ့ မနှစ်သက်တဲ့ စကားတွေကို မြတ်ဗုဒ္ဓ မမိန့်မြွက်ဘူး (မ၊၂၊၅၇)။

လောကဝိဒူ = သတ္တဝါ သင်္ခါရ သြကာသဆိုတဲ့ လောကသုံမျိုးကို သိတယ်။ သတ္တဝါကို သိရာမှာ လူနတ်ဗြဟ္မာ ငရဲသား တိရစ္ဆာန် ပြီတ္တာ အသုရကာယ် အမျိုးမျိုးတို့ရဲ့ ယခင် ယခု နောင် ဖြစ်စဉ်တွေကို သိတယ်။ သြကာသဆိုတာ ဘုံဌာန။ အပါယ် လေးဘုံ၊ လူ့ဘုံ၊ နတ် ခြောက်ဘုံ၊ ဗြဟ္မာ နှစ်ဆယ်ဆိုတဲ့ သုံးဆယ့်တစ်ဘုံကို သိမြင်တော်မူတယ်။ အဲဒီ သတ္တ သြကာသ ဆိုတာတွေက ရုပ်နာမ် အစုအဝေးကို ခေါ်ဝေါ် သမုတ်ထားတာ။ အမှန်တော့ ရုပ်ကလာပ်စည်းတွေ နာမ် ကလာပ်စည်းတွေ ကုဋေပေါင်း များစွာနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာလို့ ပရမတ္ထ သဘာဝကို သိတော်မူတယ်။

တရားဂုဏ်တော် ခြောက်ပါး

သွက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော= အစ အလယ် အဆုံးသုံးပါးလုံး၌ ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသော တရားတော်။

သန္ဒိဋ္ဌိကော= လက်တွေ့ကျင့် လက်ငင်း အကျိုးရသောတရားတော်။

အကာလိကော= အချိန်အခါမရွေး အကျိုးပေးသောတရားတော်။

ဧဟိပဿိကော= လာပါ ကျင့်သုံးကြည့်ပါဟု အစမ်းသပ်ခံနိုင်သော တရားတော်။

သြနေယျိကော=အမြဲတမ်းဆောင်ထားရမည့်တရားတော်။

ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟိ၊ ပညာရှိတို့သာ လက်တွေ့သိမြင်နိုင်သော တရားတော်။

အဓိပ္ပာယ်အချုပ်

အစ အလယ် အဆုံး သုံးပါးလုံးမှာ ရှေ့စကားနဲ့ နောက်စကား ညီနေ တာ၊ ဓမ္မကို နာယူကျင့်ကြံသူတွေကို အဆိပ်အတောက် ဖြစ်စေ တဲ့ အယူအဆ အဓိပ္ပာယ်မျိုးတွေ တစ်ရွေးတစ်မျှင်မျှ မပါဘူးလို့ အာမခံနိုင် တာဟာ သွာက္ခာတဂုဏ်ပါပဲ။

သူများက ဟောပြောလို့ ယုံလိုက်ရတဲ့ တရားမျိုး မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်သူမဆို ကိုယ့်ဟာကိုယ်ကျင့်မှ ရနိုင်တဲ့ တရားမျိုးဖြစ်လို့ သန္ဒိဋ္ဌိက။ မဂ်လေးပါးကို ရပြီးတာနဲ့ ဖိုလ်လေးပါး မဂ်လေးပါးကို ရပြီး တာနဲ့ ဖိုလ်လေးပါး အကျိုးကို ချက်ခြင်းရလို့ အကာလိက။ မဂ်ဖိုလ်ကို အသာထား၊ ဒီတရားကိုကျင့်တာနဲ့ ကောင်းကျိုးတစ်ခုတော့အခါမလင့် ရနိုင်လို့ အကာလိက။ စမ်းသပ် ခံနိုင်လို့ ဧဟိပဿိက။ ဗုဒ္ဓ ရှင်တော် မြတ်က မိမိ ဟောကြားတဲ့ သတိပဋ္ဌာန် ကျင့်စဉ်ဟာ ဉာဏ်ထူးကိုရဖို့ ဆင်းရဲဒုက္ခ ငြိမ်းဖို့ သောက ပရိဒေဝကို လွန်မြောက်ဖို့ တစ်ကြောင်း တည်းသောလမ်းပဲလို့ ဟောပါတယ်။

လွယ်လွယ်နဲ့ ရနိုင်တဲ့ တရားမျိုး မဟုတ်၊ စိတ်ထဲမှာ စွဲနေ မြဲနေအောင် ကြိုးစားအားထုတ်မှ ရနိုင်တဲ့ တရားမျိုးဖြစ်လို့ သြပနေယျိက။ ကိုယ်တိုင် ကျင့်ကြံလို့ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကို ရသွားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ကိုယ်စီ ခံစားနိုင်တဲ့ တရား၊ တစ်ယောက်က အစားပြုပြီး ခံစား လို့ မရ၊ ခံစားနိုင်အောင် တစ်ယောက်ယောက်က ပြုပြင် ဖန်တီးပေးလို့လည်း မရတဲ့ တရားမျိုး ဖြစ်လို့ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟိ။

သံဃာ့ဂုဏ်တော် ကိုးပါး

သုပ္ပဋိပန္နော= ကောင်းစွာကျင့်သော အရိယာသံဃာ။

ဥဇပ္ပဋိပန္နော= ဖြောင့်မတ်စွာ ကျင့်သော အရိယာသံဃာ။

ဉာယပ္ပဋိပန္နော= နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ရန်ကျင့်သော အရိယာသံဃာ။

သာမီစိပ္ပဋိပန္နော= ရိုသေမှုကို ခံယူထိုက်အောင်ကျင့်တော်မူသော အရိယာသံဃာ။

အာဟုနေယျော= အဝေးမှဆောင်ယူလာသော အလှူကိုခံယူထိုက် သောအရိယာသံဃာ။

ပါဟုနေယျော= ဧည့်သည်တို့အတွက်စီမံထားသော ပစ္စည်းဝတ္ထုကို အလှူခံထိုက်သောအရိယာသံဃာ။

ဒက္ခိဏေယျော= မြတ်သောအလှူကို ခံထိုက်သော အရိယာသံဃာ။

အဉ္ဇလိကရဏီယော= လက်အုပ်ချီခြင်းကို ခံထိုက်သော အရိယာ သံဃာ။

အနုတ္တရံပုညက္ခေတ္တံလောကဿ= လောက၏ ကောင်းမှုပြုရာ အတုမဲ့ လယ်ယာမြေကောင်းနှင့်တူသော အရိယာသံဃာ။

အဓိပ္ပာယ်အချုပ်

စရဏနဲ့ ဝိဇ္ဇာကို ရအောင် ကျင့်ကြံ အားထုတ်နေရင် သုပ္ပဋိပန္နပါပဲ။ အလယ်အလတ် လမ်းစဉ်ကို ကျင့်ရင် ဥဇုပ္ပဋိပန္န။ (မိမိကို သူတစ်ပါး အထင်ကြီးအောင်၊ ဒကာဒကာမ ပေါအောင်လို့ သီမရှိဘဲ သီလရှိယောင် ဆောင်၊ စာမတတ်ဘဲ စာတတ်ယောင်ဆောင်ရင် ဖြောင့်စွာကျင့်သူမ ဟုတ်လို့ ဒီအထဲ မပါနိုင်ဘူး။) သီလ သမာဓိ ပညာ သိက္ခာသုံးရပ်ကို ကြားမလပ်အောင် မပြတ်မစဲ အားထုတ်ရင် ဉာယပ္ပဋိပန္န။ လူတွေရဲ့ အရိုအသေ ပြုတာကို ခံထိုက်အောင် မေတ္တာပို့ခြင်း ဂုဏ်တော်ပွားများ ခြင်းစတဲ့ ဘာဝနာ တစ်ခုခုနဲ့ နေရင် သာမိစိပ္ပဋိပန္န။

အထက်ပါ ဂုဏ်ရည် လေးမျိုးနဲ့ ပြည့် စုံပြီးဖြစ်တဲ့ ပရမတ္ထသံဃာ အမည်ရတဲ့ အရိယာ ဖြစ်ပြီးတဲ့ သံဃာနဲ့ ကျင့်ကြံဆဲ သမ္မုတိသံဃာ နှစ်မျိုးသည် အာဟုနေယျ (အဝေးမှာ ယူဆောင်လာတဲ့ အလှူဝတ္ထုများ ကိုခံထိုက်ခြင်းစတဲ့ ကျန်တဲ့ ဂုဏ်လေးမျိုးနဲ့လည်း ပြည့်စုံတယ်။ သကျတွေ ယူဆပုံ

မြတ်ဗုဒ္ဓ ကပိလဝတ္ထုမြို့မှာ သီတင်းသုံးစဉ်အခါ သာကိယတွေက ‘တရားထူးကို ရပြီးသူက ပိုမြတ်တယ်။ တရားထူးကို အရင် ရသူက နောက်မှ ရသူထက် ပိုမြတ်တယ်။ ဒါကြောင့် ပုထုဇဉ်ဖြစ်တဲ့ ရဟန်း သာမဏေက အရိယာဖြစ်ပြီးတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရှိခိုးရမယ်’လို့ ငြင်း ခုံကြတယ်။ ဒီတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓက ‘လူ့အသွင်ဟာ ပူဇော်ခံ အရာဝတ္ထု မဟုတ်လို့ လူပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အနာဂါမ်ပင်ဖြစ်နေပေမယ့် ပြုသစ်စ ပုထုဇဉ် ရဟန်း သာမဏေကို ရှိခိုးရတယ်။ ဥဒေါင်းငှက်ဟာ ဟင်္သာငှက်ကို လိုက်မမီနိုင်သလိုပါပဲ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂)’လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။

သံဃံ သရဏံ

ကြုံလို့ သံဃာဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ် မှတ်စုလေးကို ပေးလိုက် ပါအုံးမယ်။ ‘သံဃာဆိုတဲ့ ပုဒ်က သာမန်ဆိုရင်တော့ ပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနေရာမှာ ဒက္ခိဏေယျသံဃာ = အရိယာ ဖြစ်ပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်းနဲ့ သမ္မုတိသံဃာ = ပုထုဇဉ်အရိယာမခွဲခြား ဘဲ သိမ်ဝင် ရဟန်း အားလုံးလို့ နှစ်မျိုး မှတ်ရမယ် (ကင်္ခါ၊ဋ္ဌ၊၈၅။ ကင်္ခါ၊ဋီကာဟောင်း၊၁၃၁)’။

‘အမှန်တော့ သမ္မုတိသံဃာထဲမှာ ဒက္ခိဏေယျ သံဃာလည်း ပါတာပဲ။ ဒါပေမယ့် သရဏဂုံ ထိုက်ခြင်း၊ ရှိခိုးပူဇော်ထိုက်ခြင်း၊ သံဃာနုဿတိ (သံဃာ့ဂုဏ်ကို အာရုံပြုခြင်း)တွေမှာ အတုမဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လို့ ဒက္ခိဏေယျ သံဃာအနေနဲ့ သီးခြား မှတ်ရတာပါ။ ပုထုဇဉ်သံဃာဟာ ပုညခေတ္တ (ကောင်းမှုပြုရာဌာန) ဖြစ်ပေမယ့် အနုတ္တရ (အတုမဲ့)တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး (ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄)’။

‘သရဏဂုံ၊ ရှိခိုးခံ၊ သံဃာ့ဂုဏ်နေရာမှာတော့ ရဟန်းကိုပဲသံဃာ လို့ ယူရမယ်။ ပုဂ္ဂလိကအလှူရဲ့ အလှူစင်ကြယ်မှု (ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိ) ဖြစ် ရာမှာတော့ သောတာပန်သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်လူသာမဏေကိုလည်း ယူနိုင်ပါတယ်။ သံဃိကဒါန (သံဃာကို ရည်ညွှန်းတဲ့ အလှူ) ထဲမှာတော့ ရဟန်းတွေကိုပဲ သံဃာကို ယူရတယ် (အနုဒီပနီ၊၂၇)’။

ဆက်၍ ဆွေးနွေးပါကုန်

ပရမတ္ထဒီပနီနဲ့ အနုဒီပနီကျမ်းပြု လယ်တီဆရာတော်ကြီးရဲ့ အလိုအရ ‘သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ’ထဲက သံဃအရမှာ အရိယာဖြစ်ပြီးတဲ့ လူတွေ မပါနိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အရိယာ လူပုဂ္ဂိုလ်ကို လှူဒါန်းရင် အဲဒီအလှူဟာ စင်ကြယ်တဲ့ အလှူဖြစ်ပါတယ်တဲ့။

ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ဒီမှတ်စုလေးနဲ့ အစဖော်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ပညာ ရှိပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တွေ ဆက်လက်ပြီး သုတေသနပြုပါကုန်။

၁၃၉။ ဝက်ဘလောက် ကုန်းကောက်လို့ မကုန်

ဇန်နဝါရီ ၁၃၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

ယခုတလော အင်တာနက်စာမျက်နှာများတွင် တရားဓမ္မနှင့်ပတ်သက် ပြီး ဝက်ဘ်ဆိုက်နှင့် ဘလော့ဂ် တော်တော်များများ တွေ့မိပါသည်။ တော်တော်များများမှာ အလကားရ (ငွေမကုန်)သော ဝက်ဘ်ဆိုက်များ ဖြစ်ပါသည်။ ဓမ္မဥပဒေ၊ တရားဓမ္မကို ဆန်းစစ်တိုင်းတာခြင်း စသော အမည်နာမဆန်းများဖြင့် တစ်ဦးကို တစ်ဦး လက်လွတ်စပယ်ပြောဆိုနေ သည်ကို ဖတ်ရှုရပါသည်ဘုရား။ တပည့်တော်သိလိုသည်မှာ

၁။ တရားဓမ္မများကိုမည်သို့တိုင်းတာနိုင်ပါသလဲဘုရား၊

၂။ သိသည်ဖြစ်စေ၊ မသိသည်ဖြစ်စေ တရားဓမ္မကိုစော်ကားမိလျှင် မည်သို့အပြစ်ရနိုင်ပါသနည်းဘုရား၊

၃။ ဓမ္မကိုစည်းမဲ့ ကမ်းမဲ့ လိုရာဆွဲလက်လွတ်စပယ် အသုံးပြုသူများအား ရှင်တော်မြတ်ဘုရားက မည်သို့ဆုံးမတော်မူပါသနည်း ဘုရား။ တပည့်တော်သည် လူတစ်ဦးစီ၏ လွတ်လပ်စွာ ရေးသားခွင့်ကို အကြွင်းမဲ့ ထောက်ခံပါသော်လည်း ဗုဒ္ဓဓမ္မကို ယင်းသို့ လက်လွတ် စပယ်ရေးသားသည်ကို မရှုစိမ့်နိုင်ပါ။

ကရုဏာရှေ့ထားပြီးရှင်းပြပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။ ရိုသေလျက်ကိုဝင်းမင်း

-------------------

ထင်ပေါ်လိုခြင်း ရောဂါ

ပုထုဇဉ်မှန်ရင် သူသူ ကိုယ်ကိုယ် ရူးသွပ်တဲ့ ရောဂါတစ်မျိုး ရှိတတ်ပါတယ်။ နည်းနည်း ရူးတာနဲ့ များများ ရူးတာပဲ ကွာမှာပါ။ အနောက်တိုင်း စာရေးဆရာတစ်ယောက်က လူဟာ စိတ်ထင်တိုင်း အထင်ကြီး ခွင့် ရပြီဆိုရင် အဲဒီလူဟာ ရူးသွပ်သွားတော့တာပဲလို့ ရေးဖူးပါတယ်။ ရူးခြင်းအစ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အထင်ကြီးခြင်းကပါပဲ။ လူအထင်ကြီးခံရဖို့ ကြိုးစားရင်း ရူးရင် ရူး မရူးရင် ကိုယ့်ကိုယ် သတ်သေတဲ့ သာဓကတွေ ကိုလည်း ကြားဖူးကြမှာပါ။

တစ်ခါမှာတပည့်ကျော် ခရစ်စ်နဲ့ တောင်တက်သွားတော့ချောက်နက် တစ်ခုနားကို ရောက်ခိုက် နာမည်ကြီးအောင် ဘာလုပ်မလဲလို့ သူမေးဖူးတာကို သတိရလို့ ဘုန်းကြီးက ‘ဟေ့ ခရစ်စ်၊ ကားကို ခဏ ရပ်ကွာ’ဆိုပြီးကားပေါ်က ဆင်းပြီးနောက် မင်းနာမည်ကြီးချင်သလား လို့ မေးလိုက်တယ်။ သူကအားတက်သရောနဲ့ ‘Of course ’တဲ့။ ‘ဒါဖြင့် ဟောဒီချောက်ထဲသာ ဒိုင်ဗင်ထိုးချလိုက်ကိုယ့်လူရေ။ မင်း မနက်ဖြန် စီအင်နင်မှာ ပါမှာပဲ’လို့ ဘုန်းကြီးက ခပ်တည်တည် ပြောတော့ ခရစ်စ် အူတက်မတတ်ရယ်ပါတယ်။

ထင်ပေါ်ချင်တာဟာ လူ့သဘာဝပဲဖြစ်လို့ အပြစ်တင်စရာလို့ တော့ မဆိုချင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ဦးသားကို မထိခိုက်ဘဲရိုး သားပြီး စေတနာမှန်တော့ ရှိသင့်ပါတယ်။

ကောင်းတဲ့ လက္ခဏာ

အင်တာနက်မှာ အခမဲ့ ဘလောက်တွေ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တွေ ဖန်တီးပြီး မြန်မာလို စာရေးခွင့် ရလာတာဟာ မြန်မာစာပေ တိုးတက်ဖို့ အထောက်အပံ့ ပြုနိုင်လို့ ကောင်းပါတယ်။ စာဖတ်သူတွေက ကိုယ့်ဟာ ကိုယ် စဉ်းစားပြီး ရွေးချယ် ဖတ်ရှုကြဖို့ပါပဲ။ အမည်နာမက အဓိက မဟုတ်ပါဘူး။ သူ့ဟာသူ ခေါ်ချင်ရာ ခေါ်ပေါ့။ သူ့စာကို ဖတ်ပြီး အမှား အမှန်ကိုသိနိုင်ဖို့ ကိုယ့်မှာ ဆင်ခြင်တုံတရား ရှိဖို့ပဲလိုပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လွတ်လပ်ပြီဆိုပြီး လမ်းပေါ်မှာ ဆေးခြောက် လှန်းသလို မသမာတဲ့ နည်းနဲ့ ကိုယ့်ဘလောက် ကိုယ့်ဝက်ဆိုဒ်ကို လူလာအောင် လုပ်တာကိုတော့ အားမပေးပါဘူး။

ဗုဒ္ဓဘာသာကိုသာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘာသာအားလုံးရဲ့ အားနည်း ချက်တွေကို ထောက်ပြပြီး ဟုတ်တာရော မဟုတ်တာပါ ရောသမမွှေ ထားတာတွေ အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ရှုတ်ချတဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ် ရာနှုန်းကတောင် နည်းချင် နည်းနေအုံးမှာ။ မေးခွန်းရှင် ပြောသလို ခုတော့ မြန်မာလိုလည်း အဲဒီလို ဘလောက်မျိုး ရှိလာပြီပေါ့။ ရှိနိုင်ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်နှလုံးသားမှာ ထည့် ထားရမှာက လောကမှာ စိန်ရွှေတို့ရဲ့ တန်ဖိုးကို မသိသူတွေ အများ ကြီးရှိသလို လေ့လာဆည်းပူးထားတဲ့ အသိပညာနဲ့ သိမြင်နားလည်ပြီး တန်းဖိုးဖြတ်တတ်သူတွေလည်းအများကြီးပါပဲလို့။

၁။ ဘယ်လို တိုင်းတာမလဲ

Sam Harris ရေးတဲ့ The End of Faith ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကလေးကိုဖတ် မိပါတယ်။ ကမ္ဘာလောကကို ဖန်ဆင်းသူတန်ခိုးရှင်ရဲ့ ရက်စက်ပုံတွေနဲ့ ဖန်းဆင်းရှင်ကို ဖန်ဆင်းသူဟာ လူမျိုးရေး နိုင်ငံရေး ပြင်းထန်တဲ့ လူ တွေပဲ ဖြစ်တယ် ဆိုတာကို ကျမ်းစာထဲက စာပိုဒ်တွေကို အတိအကျ ကိုးကားပြီး ကြောင်းကျိုးပြ ဝေဖန်တဲ့ စာအုပ်ပါ။ စာအုပ်မှာ ညစ်ညမ်း စွာ ဆဲဆိုတာ အသားလွတ်ကြီး စွပ်စွဲတာတွေ မပါဘူး။ ဒါကြောင့် သူများရဲ့ယုံကြည်မှုကို ရဲရဲတောက်ဝေဖန်တဲ့ စာအုပ်ပင်ဖြစ်ပေမယ့် လွတ်လပ် အတွေးရှိကြတဲ့ ပညာရှင်တွေ စာရေးဆရာတွေက ကောင်း ချီးပေးကြတဲ့ အတွက် The New York Times Best Seller ဖြစ်သွားတဲ့ပြင်၂၀၀၅ခုနှစ်မှာ PEN ဆုရစာအုပ်ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။

တရားဓမ္မကို တိုင်းတာဖို့ ကိုယ်တိုင်မှာ လွတ်လပ်အတွေး ရှိဖို့နဲ့ တိုင်းတာမယ့်အရည်အချင်း လိုပါတယ်။ စာတစ်အုပ်တည်းကိုဖတ်ပြီး ဓမ္မအရည်အချင်းကို တိုင်းတာရင် မမှန်နိုင်ဘူး။ ရေးသူရဲ့ ဖော်ပြချက်ဟာ မူရင်းကျမ်းဂန် ဖော်ပြချက်အတိုင်း ဟုတ်ရဲ့လား သူ့ရင် ထဲက ခံစားချက်နဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုတာလားလို့ ဆန်းစစ်ရတယ်။ ကိုယ် ဉာဏ်မမီရင် အမှန်တကယ် တတ်သိသူတွေကို မေးမြန်းပြီး အမှန်ကို နားလည်အောင် လုပ်ရတယ်။ ပညာရှိယောင် ဆောင်ပြီး ရမ်းဖြီးတာ တွေလောက်နဲ့ မကျေနပ်သင့်ဘူး။

၂။ အပြစ်ရှိသလား

ညအခါ မစင်ကို ခိုးစားတဲ့ ဆရာ ဇမ္ဗုကတောင် မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ မတွေ့ခင် သူ့ကိုယ်သူ ဘုရားအမည်ခံခဲ့တာပဲ။ မသိနားမလည်သူတွေက မြှောက် စားလို့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် မြောက်တက်လာပြီး အမှန်တကယ် မသိ နားမလည်ဘဲ သိယောင်ဆောင်ပြီး ရေးရင် ပြောရင် တကယ်သိတဲ့ ပညာရှိတွေက ထောက်ပြတဲ့ အခါ ဇမ္ဗုကလို အရှက်ရမှာပေါ့။

ကံရဲ့အကျိုးကို မယုံကြည်လို့ မိုက်ရိုင်း ဝေါဟာရတွေနဲ့ ရေးသား ပြောဆိုသူတွေရဲ့ကံ (သူ့လုပ်ရပ်)အတွက် တမလွန်ကျိုးကို မပြလိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သားကို လူသေလူဖြစ် တရားဟောတဲ့ လူတစ်ယောက်ကို တော့ တွေ့ဖူးတယ်။ အဲဒီသား ဆယ်တန်းနှစ်မှာ မူးယစ်ဆေးစွဲတယ်။ အိမ်ဂရမ်ကို ခိုးပြီး အိမ်ကို ပေါင်တယ်။ သူ့အဖေကို ယောက်ဖလို့ ခေါ်တယ်။ သူ့အမေ မျက်မပြင်ကို မအေနှမနဲ့ ဆဲဆိုတယ်။ လက်တွေ့ အကျိုးကတော့ အဲဒီလိုလူလုံးမလှ ဖြစ်ခွင့်ရှိတာပါပဲ။

နောက်တစ်ချက်က သူ့ကို မဟုတ်မဟတ် ရေးသားပြောဆိုပြီဆိုမှ ဖြင့် ကိုယ် ပြင်းထန်သလောက် အတိုင်းအတာနဲ့ သက်ရောက်လာမယ့် သူ့ရဲ့တုံ့ပြန်မှုကိုပြန်ရမှာပဲ။ ဝေဖန်သူဟာ အဲဒီတန်ပြန်သက်ရောက် မှုကို ခံယူဖို့ သတ္တိစွမ်းအင် မွေးထားရလိမ့်မယ်။ ဒါက လောကပြစ်ပါ။ သံသရာပြစ် အနေနဲ့တော့ ကိုယ် စိတ်ထားယုတ်ရင် ယုတ်သလောက် အကျိုးပေးဆိုးမှာပါ။

၃။ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဘယ်လို ဆုံးမ

‘ဓမ္မကို အဓမ္မလို့ ပြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ လူအများရဲ့ အကျိုးမဲ့အောင် စိတ်နှလုံး မငြိမ်းချမ်းအောင် လုပ်ရာရောက်တယ်။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မိမိရဲ့ နှလုံးသားထဲမှာလည်း စိတ်ပုပ် စိတ်ယုတ်တွေကို အများကြီး သို လှောင်ထားရတယ် (အံ၊၁၊၇၀)’။ ‘ချစ်၊ ကြောက်၊ မုန်း၊ မသိ ဆိုတဲ့ နှလုံးသား အကျည်းတန်မှု လေးမျိုးကြောင့် ဓမ္မကို ပုတ်ခတ်သူရဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းဟာ တဖြည်းဖြည်း ဆုတ်လလို ပျက်စီးသွားတယ် (ဒီ၊၃၊၁၄၇)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဆုံးမပါတယ်။

‘တေ အဓမ္မံ ပုရက္ခတွာ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တန္တိ = အဓမ္မနဲ့ နေရင် တော့တစ်နေ့ဆင်းရဲနဲ့ ဧကန် ကြုံမှာပါပဲ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀)’။ ဗုဒ္ဓလက် ထက်က လူ့ဆံပင်ကို ဝတ်ရုံလုပ်ပြီး ဝတ်တဲ့ အဇိတခေါ်တဲ့ ဆရာကြီး က ‘အလှူဒါနဆိုတာ လူမိုက်တွေရဲ့ အလုပ်ပါပဲ’လို့ မိုက်မဲမဲ ဟောပြော ပါတယ်။ ဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကိုတော့ မြေစောင့်လူယုတ် ဝဋ်ငုတ်လူမိုက်လို့ ခေါ်ပါတယ်၊ ဘဝသံသရာက လွတ်မြောက်ဖို့ အလွန့်အလွန် ကွာလှမ်းတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀)’။ ‘ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ကြောင်းကျိုး မြင်သိ ပညာရှိသူမှန်ရင် အဲဒီလို လူယုတ်မျိုးကို အဆိပ်ပြင်းတဲ့ မြီးလှုပ် မြွေပွေး (Rattler Snake)လို သဘောထားပြီး အဝေးကပင် ရှောင်ကြဉ် ပါလေ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀)’လို့ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောကဆုံးမပါတယ်။

မန်လည်ဆရာတော်ကတော့ အဲဒီလူမျိုးတွေဟာ ဘုရားတစ်သိန်း လောက် ဟောလို့ တောင်မကျွတ်နိုင်ဘူးလို့ မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

မသိလျှင် တွယ်သိလျှင် ပြယ်သည်။ တွယ်လျှင် ဘေးပြယ်လျှင် အေးသည်။

၁၄၀။ မဇ္ဇိမပဋိပဒါနဲ့ပဲ နေပါ

ဇန်နဝါရီ ၃၀၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သေစေလိုစိတ် မရှိဘဲ သတ်ဖြတ်လျှင် ကံမြောက်ပါသလား။ စိုက်ပျိုး ရေးခြံမှာ ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းလျှင် အပြစ် ဖြစ်ပါသလား။ အိမ်ကို ညစ် ပတ်စေသည့် ကြွက်သိုက်ကို ဖျက်လျှင် ဝဋ်လည်နိုင်သလား။ မိမိ အသက် ရှင်သန်နိုင်ရေးအတွက် သေစေလိုစိတ် မရှိဘဲ သူ့အသက်ကို သတ်လျှင် ကံမြောက်သလား။ နေမကောင်း၍ ဆေးသောက်လျှင် ပိုးမွှားများသေသောကြောင့် ကံမြောက်ပါသလား။

သန်းဇော်စိုး

-------------------

ဒီလို အရင် နားလည်ထား

ပါဏာတိပါက သိက္ခာပုဒ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံသယရှင်းဖို့ဆိုရင် ဒါလေး တွေကိုအရင် ဆုံးဦးဏှောက်ထဲမှာထည့်လိုက်ပါ

(၁) သတ် (သေစေ) လိုတဲ့ စိတ်ရှိမှ ကံမြောက်တယ်။ ညအိပ်နေတုန်း ကျောအောက် အခင်းပေါ်က ကြမ်းပိုးကို ကြမ်းပိုးမှန်းသိလို့ ညှစ်သတ် လိုက်ရင် ကံမြောက်တယ်။ မိမိဝယ်လာတဲ့ ဒံပေါက်ထမင်းမှာ အဆိပ် သင့်နေမှန်း မသိဘဲ အခြားတစ် ယောက်ကို ကျွေးမိလို့ စားသုံးမိသူ သေဆုံးရင် စိတ်ကောင်းနှင့် ကျွေးခဲ့သူဟာ (သေသူရဲ့ မိဘဆွေမျိုးတွေ မျက်မုန်းကျိုးတာ၊ တရားစွဲခံရတာ စတဲ့ လောကပြစ် ရှိနိုင်ပေမယ့်) ပါဏာတိပါတကံ မမြောက်ဘူး။

(၂) အသက်ရှိနေမှန်းသိမှ ကံမြောက်တယ်။ လမ်းပေါ်က ပိုးကောင်ကို သစ်ရွက်ခြောက် အထင်နှင့် နင်းလိုက်မိလို့ ပိုးကောင် သေသွားရင် သက်ရှိမှန်း မသိခဲ့လို့ ကံမမြောက်ဘူး။ ပစ်လိုက်တာက သစ်သီးပဲ၊ ဒါ ပေမယ့် သားကောင်ကို သွားထိလို့ သားကောင် သေရင် ကံမမြောက်ဘူး။ သားကောင်ကို ပစ်ခဲ့တာမှ မဟုတ်ဘဲ။

(၃) သေအောင်လုံ့လပြုမှ ကံမြောက်တယ်။ လက်နဲ့ ကိုင်ပေါက်အမြင့် က တွန်းချ သို့မဟုတ် ကိုင်ထားတဲ့ တုတ်နဲ့ ရိုက် ဓားနဲ့ ခုတ် လှံနဲ့ ထိုး လေးမြား သေနတ်နဲ့ ပစ်ပြီး သတ်တာ၊ အခြားတစ်ယောက်ကို သတ် ခိုင်းတာ (စေခိုင်းရာမှာ ပုဂ္ဂိုလ်အချိန် နေရာ လက်နက်စသည်ကို အတိအကျ ခိုင်းရင်တော့ ခိုင်းတဲ့ အတိုင်း မဟုတ်ရင် ခိုင်းသူ ကံမမြောက်ဘူး)၊ ရေတွင်းရေကန် စသည်မှာ အဆိပ်ခပ်ပြီး သတ်တာတွေဟာ ကံမြောက်တယ်။

(၄) သတ်ခံရတဲ့ သတ္တဝါသေမှသာ ကံမြောက်တယ်။

ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းရင်

စိုက်ခင်းတစ်ခုကို ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းခိုက်မှာ သစ်ရွက်စားပိုးကို မြင်တယ်ဆိုပါစို့။ သက်ရှိမှန်းသိတယ်၊ အသက်ရှင်ဆဲလို့လည်း သိတယ်၊ ပြီးတော့ စိုက်ခင်းက အရွက်တွေ ပေါက်ပြဲနေတာ ဒီကောင်ကြောင့်၊ သေပေတော့ဆိုပြီး ဆေးကို ဖြန်းချလိုက်တယ်၊ ခဏကြာတော့ ပိုး ကောင် သေတယ်။ ပါဏာတိပါတ သိက္ခာပုဒ် ကျိုးပါပြီ။ ပိုးကောင် မတွေ့ဘူး၊ ဆေးဖြန်းထားလိုက်တယ်။ ပိုးကောင်က လာစားတယ်။ သေတယ်၊ ကံမြောက်တယ်။

ဆေးဖြန်းပြီ ဆိုကတည်းက သေစေလိုတဲ့ စေတနာ မရှိပါဘူးလို့ ငြင်းလို့ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ပါဏာတိပါတ သိက္ခာပုဒ်ကို အတိ အကျ လိုက်နာမယ် ဆိုရင်တော့ စိုက်ခင်းကို ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းရတဲ့ အလုပ်လို ဟာမျိုးတွေကတော့ စဉ်းစားစရာပါပဲ။

ကြွက်သိုက်ကို ဖျက်ရင်

ကြွက်ပေါက်လေးတွေနဲ့ အသက်ဝင် လှုပ်ရှားဆဲ ကြွက်သိုက်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ဝဋ်လည်မှာ သေချာပါတယ်။ အင်ဂျင်နီယာ တစ်ယောက် ပြောပြဖူးတယ်။ မြန်မာပြည်တုန်းက သူ့အိမ်ကို ခြကိုဝင်တော့ ဆေး ဖြန်းလို့ မနိုင်တော့ဘူး။ ဒါနဲ့ ခြရှင်းနည်း စာအုပ်ကိုရှာဖတ်ရာမှာ ခြံဝင်း ထဲက ခြဘုရင် မရှိတဲ့ ခြတောင်ပို့ကို သိသွားတယ်။ အဲဒီ ခြတောင်ပို့ကို အနက်နှစ်တောင်၊ အရှည် တစ်လံလောက် တူးလိုက်တော့ ဖီးကြမ်း ငှက်ပျောသီး လောက်ရှိတဲ့ ရွှံ့တုံးတစ်ခု ရတယ်။ ဒီရွှံ့တုံးရဲ့ တစ်ဖက် စွန်းမှာ အပေါက်ရှိပြီး အဲဒီအပေါက်ကနေ ခြကောင်ပေါက်တွေ စက္ကန် မလပ် ထွက်နေကြတာ လေယာဉ်ပျံအမြီးက အင်ဂျင်မီးခိုး ထွက်နေ သလိုပဲတဲ့။ မိနစ်ပိုင်းအတွင်း မြေပေါ်မှာ ခြတွေအများကြီး ဖြစ်ကုန်တယ်။ အဲဒီ ရွှံ့တုံးကို ဝါးခြမ်းပြားနဲ့ တဖြည်းဖြည်း ခြစ်ခြစ်သွားတော့ နောက်ဆုံး အရှည်သုံးလက်မ လောက်ရှိတဲ့ လက်မလုံးသာသာ ပျော့ စိစိနဲ့ လိမ်တွန့်လိမ်တွန့် ဖြစ်နေတဲ့ ခြဘုရင်မကို တွေ့သတဲ့။ အပြင်က အပူရှိန်နဲ့ မကြာခင်ပဲ ခြဘုရင်မလည်းသေ၊ ခြကောင်ပေါက် အမျှင်လည်း ပြတ်သတဲ့။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး အိမ်မှာ ခြအစအန လုံးဝ မတွေ့ ရတော့ပေမယ့် ခြအိမ်ကိုဖျက်ဆီးမိတာအတွက် ရက်အတန်ကြာစိတ် မကောင်းဖြစ်နေမိသတဲ့။

ဒါနဲ့ တစ်လလောက် အကြာမှာ တိုက်ဆိုင်မှု ပြဿနာတစ်ခုနဲ့ ကြုံ ရတယ်။ သူ့အိမ်နဲ့ ခြံ (တန်ဖိုးသိန်းတစ်ထောင်မက)ကို နာရီပိုင်း ရက် ပိုင်းအတွင်း ဆုံးရှုံးလိုက်ရသတဲ့။ ကံရဲ့အကျိုးပေးကို ယုံကြည်တဲ့ အဲဒီ အင်ဂျင်နီယာကတော့ ခြဘုရင်မကို အစီအစဉ်တကျ ရှင်းပစ်လို့ ခိုက် တာလို့ တစ်ထစ်ချ ယုံကြည်နေကြောင်းပါ။ သက်ရောက်မှုရှိရင် အဲဒီရဲ့ တန်ပြန်သက်ရောက်မှု တစ်ခုမရှိနိုင်ဘူးလား။

အတ္တနဲ့ ပရ

ဝက်ကိုသင့်အစာအတွက် သတ်တာမျှတတယ်ဆိုရင် .. သင့်ကလေးကို ကျားမင်းက ဗိုက်ဆာလို့ ငါစားလိုက်ရတယ်လို့ ပြောလာရင် ကျား မင်းကို စိတ်မဆိုးပါလေနဲ့။ ဗုဒ္ဓဝါဒအရ မည်သည့် အကြောင်းကြောင့်နဲ့ မျှ အခြားသက်ရှိရဲ့ အသက်ကို သတ်ဖို့အခွင့်အရေး အခြား မည်သူတစ် ယောက်မှာမှ မရှိပါဘူး။ သင့်ကိုသင် သေဖို့ ကြောက်တယ်ဆိုရင် သင့်ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပြေးနေတဲ့ ပုရွက်ဆိတ်ကလေးလည်း သင့်လိုပါပဲ လားလို့ စဉ်းစားနိုင်ရင် အတ္တနဲ့ ပရမျှတကြောင်းပါ။

ဆေးသောက်ရင်

ဒေဝဒတ်လုပ်ကြံလို့ ခြေမတော်မှာပြည်တည်တာကို ဆေးဆရာကြီး ဇီဝကရဲ့ ခွဲစိတ်ကုသမှုကို ဗုဒ္ဓ ခံယူခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ပြည်ထဲက မမြင်နိုင်တဲ့ အရာကို သက်ရှိအနေနဲ့ ယူဆတော် မမူလို့ ပါပဲ။ ဒါကြောင့် လူကို မကျန်းမာအောင်ဒုက္ခပေးတဲ့ ကိုယ်တွင်းမှာရှိနေတဲ့ ပိုးလို့ သုံး နှုန်းခေါ်ဝေါ်တဲ့ အရာတွေကို သတ္တဝါ သက်ရှိအနေနဲ့ မယူဆဘဲ ဇီဝ အခြေခံရှိတဲ့ ဆဲလ်အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအနေနဲ့ ပဲ ယူဆသင့်ပါတယ်။

သိပ်ပြီး အတွေး ချဲ့လွန်းရင် ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ကိုတောင် လွတ် လွတ်လပ်လပ် စွန့်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဗုဒ္ဓနဲ့ ခေတ်ပြိုင် တိတ္ထိဆရာကြီး အချို့ဟာ ရေထဲကပိုးတွေ သေမှာစိုးလို့ ရေးနွေးမရှိရင် အိမ်သာတက် ပြီးတောင် ရေမသုံးဘဲနေသတဲ့။ ဒါဆိုရင် မလွန်လွန်းဘူးလား။ အစွန်း မရောက်ဘဲ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ နေဖို့ကိုသာ ဗုဒ္ဓဓမ္မက ညွှန်ကြားပါတယ်။ ဒါကြောင့်ဘုရားကြိုက်တဲ့ မဇ္ဈိမပဋိဒါနဲ့ ပဲနေလိုက်ပါ။

၁၄၁။ ကမ္ဘာကြီး ပျက်စီးလုနီးပြီလော

ဖေဖော်ဝါရီ ၉၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာပျက်မည်ဟု သူသူငါငါ ပြောဆိုနေတာကို ကြား နေရပါသည်။ တပည့်တော်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဖြစ်သဖြင့် ထိုကိစ္စကို မယုံကြည်ပါ။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ၂၀၁၂ မှာကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှာ ဆိုးဝါး ကြီးမားသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် တစ်ခုခုနှင့်ကြုံတွေ့နိုင်သည်ဟုလည်း စိတ်ထဲမှာ အလိုအလို စွဲထင်နေပါသည် အရှင်ဘုရား။ ထိုကိစ္စ နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆရာတော်၏ ထင်မြင်ချက်နှင့် သြဝါဒကို သိလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။

ဦးတင်လျက်

သူရနိုင် (Capital 8 Trading C, Ltd, Myanmar)

-------------------

သိပ္ပံ နက္ခတ်

နှစ်ပေါင်း သိန်းချီကြာပြီးမှ တစ်ကြိမ်လောက် ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ ဘုန်းကြီး တို့ရဲ့ နေစကြဝဠာ (မြင်နေရတဲ့ နေအပါအဝင် ဂြိုဟ်ကိုးလုံး)ဟာ လာမယ့် ၂၀၁၂ မှာ မဟာဂေလက်ဆီရဲ့ အလယ်ကို ရောက်သွား မယ်လို့ သိပ္ပံဆရာတွေကခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့ရင် ..

(၁) နေရဲ့ ရောင်ခြည် ပေါက်ကွဲမှုဟာ ပုံမှန်ထက် အရှိန်ပိုမြင့်ပြီး အနီး အနားကနေထက် အဆပေါင်း များစွာငယ်တဲ့ ကမ္ဘာလို ဂြိုဟ်ငယ်တွေကို သက်ရောက်မှုဖြစ်စေ နိုင်တယ်။

(၂)၂၀၁၂ မှာပဲနေနဲ့ ကမ္ဘာအကြားမှာဂြိုဟ်လေးလုံးတစ်တန်းတည်း ကျရောက်မှာဖြစ်လို့ ကမ္ဘာ့ဆွဲငင်အား ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့ အတွက် ကမ္ဘာ့ ဝင်ရိုး အနေအထား ပြောင်းသွားနိုင်တယ်။ ဆိုပါတော့ တောင်ဝင်ရိုး စွန်းဟာ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်း ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ အဓိပ္ပာယ်က ကမ္ဘာကြီး ဂျွမ်းထိုးမှောက်ခုံ ဖြစ်သွားမယ်ပေါ့။ အိုင်စတိုင်းရဲ့ သီအိုရီတစ်ခုအရ အလာစကာပြည်နယ်ဟာ တစ်ချိန်က အီကွေတာဖြစ်ခဲ့ဖူးသတဲ့။

တောင်အမေရိက အလယ်ပိုင်းက နက္ခတ်ပညာ အဆင့်မြင်တယ် ဆိုတဲ့ မာယန်လူမျိုးတွေရဲ့ ပြက္ခဒိန်မှာ ၂၁ ရက်၊ ဒီဇင်ဘာ၊ ၂၀၁၂ ပဲရှိ တာဟာ အဲဒီနောက် ဒီကမ္ဘာမြေ မရှိတော့ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ် သတဲ့။ တရုတ်လူမျိုးတွေ ရာစုနှစ်ပေါင်း များစွာယုံကြည်လာခဲ့ကြတဲ့ ခေါင်းပန်းလှန်ဗေဒင်ကလည်း ၂၀၁၂ မှာကမ္ဘာပေါ်မှာ ကြီးမားဆိုးရွား တဲ့ ကပ်ဘေးတွေကျရောက်မယ်လို့ ဟောကြားပါသတဲ့။

ဘာသာရေး မဲဆွယ်မှု

ဘာသာရေး တီဗွီလိုင်းတစ်ခုမှာ ကမ္ဘာပျက်တော့မယ်ဆိုတဲ့ သက်သေ သာဓကတွေကို အဲဒီလို အားရပါးရ ရှင်းပြပြီးနောက် ဟောပြောချက်ကို နိဂုံးချုပ်လိုက်ပုံက ‘မိတ်ဆွေ .. သင်ဘာလုပ်သင့်သလဲ။ ဘုရား သခင်ကိုမမေ့ပါနဲ့။ အပြစ်ကိုခွင့်လွှတ်ဖို့ ဖဘုရားကို တောင်းပန်ပါ၊ ပြီး ရင် ဆုတော်ပေးသနားဖို့လည်း ဆုတောင်းလိုက်ပါ’တဲ့။ Y2K တုန်း ကလည်း သက္ကရာဇ် ၂၀၀၀ ပြည့်မှာ ကမ္ဘာပျက်မယ်လို့ ဟောပြောပြီး အဲဒီလို ဘာသာရေးဆွယ်တရား ဟောပြောမှုတွေ ရှိခဲ့ဖူးတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ စနေနံနက်က ကင်းမျှော်စင် အုပ်စုတွေ တံခါးလာခေါက် တော့ သူတို့မှန်း သိတာနဲ့ ဒီကိစ္စကို သတိရလို့ အပြင်ထွက်တွေ့တော့ အလွန် စိုးရိမ်နေတဲ့ လေသံနဲ့ သူတို့ ပြောပုံက ‘ရှေ့တစ်ပတ် အင်္ဂါည မှာ ဒီအနားမှာ (လိ်ပ်စာပေးပါတယ်) ဆွေးနွေးပွဲရှိတယ်၊ လာဖြစ်အောင် လာပါ၊ နောက်တစ်နှစ်ကြာရင် ကမ္ဘာကြီးပျက်စီးတော့မယ်၊ အချိန်မရှိ တော့ဘူး၊ တစ်နှစ်ဆိုတာ တိုလွန်းတယ်၊ ဘုရားသခင်နဲ့ တွေ့ဖို့ အချိန် မဆွဲပါနဲ့၊ လာဖြစ်အောင်လာပါ’တဲ့။

အဲဒီလို ဘာသာရေး အစွန်းရောက်တွေရဲ့ ပုံကြီးချဲ့ဟောပြောရေး သားမှုတွေကြောင့် မကြာခင် ကမ္ဘာပျက်မယ်လို့ အပြောများလာတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ မပူပါနဲ့ ...အနန္တမေတ္တာရှင်ဘုရားသခင်ဟာ သူဖန်ဆင်း ထားတဲ့ သတ္တဝါတွေရဲ့ ဖခမည်းတော်ဖြစ်လို့ သူ့ကို ကျောခိုင်းနေကြတဲ့ ဘုန်းကြီးတို့လို အမိုက်ကလေးတွေကို မိဘမေတ္တာနဲ့ ခွင့်လွှတ်ပြီး ချမ်း သာပေးပါလိမ့်မယ်။ တွန်တီးတွဲလ် ရုပ်ရှင်ကားကတော့ အရောင်းရဆုံး စံချိန်ဝင်သွားလို့ ၂၀၁၂ ကမ္ဘာပျက်အဆိုကြောင့် ထောတဲ့ လူတွေလည်း ထောကုန်ပြီ။ သူဌေးဖြစ်သွားတဲ့ အဲဒီရုပ်ရှင်ကား ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ နောက်တစ်နှစ်ဆိုရင် ကမ္ဘာပျက်မယ့်အတူတူ ဒီအမြတ်ငွေတွေဘာလုပ် အုံးမှာလဲဆိုပြီး ဆင်းရဲတဲ့ နိုင်ငံက လူတွေကို ပေးပစ်လိုက်ရင် ဘယ် လောက်ကောင်းမလဲလို့ ဘုန်းကြီးစဉ်းစားနေမိတယ်။

မဖြစ်နိုင်ပါဘူး

ဂျာနယ်ကျော် ဦးချစ်မောင်က ဒုတိယကမ္ဘာစစ် မဖြစ်မီက စာတစ်အုပ် ရေးခဲ့ပါတယ် ‘ကမ္ဘာကြီးပျက်စီးလုနီးပြီလော’တဲ့။ ရေးသူဟာ သတင်း စာဆရာ ဖြစ်တဲ့ အတိုင်း လက်တွေ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေအရ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့အုပ်စုဖွဲ့စစ်ရေးပြင်ဆင်မှုတွေ၊ အုပ်စုတစ်စုနဲ့ တစ်စုရဲ့တင်းမာမှုတွေ၊ လတ်တလောဖြစ်ပျက်မှုတွေကို ကြည့်ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ဖြစ်နိုင်ခြေကို ခန့်မှန်းတဲ့ စာအုပ်ပါ။ ခန့်မှန်းတဲ့ အတိုင်း ဒါပေမယ့် .. တူးသောင်ဇင်တွဲလ် ခန့်မှန်းချက်ကတော့ အားလုံးဟာ ထင်ကြေးတွေချည်းပါပဲ။ သိပ္ပံအဆို မှန်ခဲ့ရင်တောင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိ တာက ကမ္ဘာ့အချို့နေရာတွေမှာ နေကြာကြာ ကြတ်နိုင်တယ်။ မေး ခွန်းရှင် သိနေသလို ငလျင်၊ မုန်တိုင်းနဲ့ ရေလွှမ်းမိုးမှုတွေလို သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်တွေ ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝုန်းကနဲ့ တောင်နဲ့ မြောက် ဝင်ရိုးစွန်း ပြောင်းလဲပြီး ကမ္ဘာပျက်တဲ့ အထိတော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ယောက်အနေနဲ့ မဖြစ်နိုင်းဘူးလို့ ပဲ ယုံကြည် ထားလိုက်ပါ။ ပျက်မယ်ဆိုရင် ယခုအချိန်ကတည်းက ကမ္ဘာပေါ်မှာဆိုး ဆိုးရွားရွား အရိပ်အယောင်တွေ စတင်နေလောက်ပါပြီ။

မဂ္ဂင်ယာဉ်စီး

အင်း .. ကမ္ဘာပျက်တယ်ပဲထား၊ တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်ကမ္ဘာလုံး ကြုံရမှာမို့ တစ်ကိုယ်တည်း အကြောက် လွန်နေစရာ မလိုပါဘူး။ အများနဲ့ သေရမှာဖြစ်လို့ ပျော်စရာကြီးပါ။ ‘မဂ္ဂင်ယာဉ်ကြီး အမြန်စီး ခရီးထွက်တော့မည်’လို့ တောင်မြို့ဆရာတော်ကြီး မပျံလွန်ခင် ရက်ပိုင်းလောက်အလိုက ရေးခဲ့သလို ‘မဂ္ဂင်ကျင့်စဉ်’နဲ့ လာမယ့် ဘေးကို ပြေးတွေ့ဖို့ ပြင်ဆင်ထားပါလို့ ပဲ ဘုန်းကြီးလည်း (သူများကို အား ကျလို့)ဆွယ်တရားဟောလိုက်ပါရစေ။ (စာမျက်နှာ၂၈၇ နဲ့ ၄၈ဝမှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အဖြေတွေကိုလည်းဖတ်ကြည့်စေချင်တယ်။)

ဧည့်သည်

-------

အချို့..ရောက်တော့အောင့်ပြုံး၊ ပြန်တော့ကျိတ်ပြုံး။ အချို့..ရောက်တော့ပျော်ပြုံး၊ ပြန်တော့လွမ်းပြုံး။ ပျော်လွမ်းပြုံးစရစေရမည်ငါကဧည့်သည်ဆင်ခြင်မည်။

၁၄၂။ သာသနာ့လုံခြုံရေး

မေ ၁၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သာသနာ့ဘောင်သို့ ဝင်ခွင့်မရသူ ... သို့မဟုတ် ရဟန်းပြုခွင့် မရှိသူ ဘယ်နှစ်ယောက်ရှိသည်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ၎င်းတို့ကို မြတ်စွာဘုရားက အဘယ်ကြောင့် ရဟန်းပြုခွင့် မပေးသည်ကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Dr. အောင်လွင် နယူဇီးလန်

-------------------

မခွဲခြားပေမယ့် စိစစ်ခြင်း

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ လူသားဇာတ် မှန်ရင် ဇာတ်နိမ့်ဇာတ်မြင့် ဆင်းရဲ ချမ်းသာ မရွေး ဘယ်သူ့ကိုမဆို ရဟန်းပြုခွင့် ပေးခဲ့ပါတယ်။ ရဟန်းပြုခွင့် ရဖို့ မင်းမျိုးဖြစ်ရမယ်၊ သူကြွယ်မျိုး ဘာလူမျိုး ဖြစ်ရမယ်စတဲ့ ကန့်သတ်ချက် မရှိဘူး။ အင်မတန် လွတ်လပ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး ချင်းစီ အနေနဲ့တော့ စိစစ်ရွေးချယ်ဖို့ မိန့်တော်မူခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ရဟန်းဆိုတာ မြင့်မြတ်တဲ့ ကိုယ်ကျင့်သီလ ရှိတဲ့ အတွက် အများ ပြည်သူတွေရဲ့ လေးစား မြတ်နို်းခြင်းကို ခံရတယ်။ ဆွမ်းဦး ပူဇော်တာ၊ လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုးတာတွေကိုလည်း ခံရတယ်။ အဲဒီလို အရိုအသေခံ ရှိခိုးခံ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဖြစ်လို့ သင့်တင့်တဲ့ ရုပ်ဆင်းအင်္ဂါနဲ့ ပြည့်စုံမှု (ဥပဓိ သမ္ပတ္တိ)ရှိဖို့၊ သူတစ်ပါးအနှောင်အဖွဲ့က လွတ်မြာက်ဖို့ဟာ အရေးကြီးလို့ အဲဒီလို စိစစ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိနည်း မဟာဝဂ္ဂပါဠိတော်မှာ ပါရှိ တဲ့ ရဟန်းပြုပေးခွင့်မရှိသူတွေရဲ့စာရင်းကိုဖော်ပြရရင် ... ရဟန်းပြုခွင့် မရှိသူများ

‘နူနာ၊ ထွတ်မြင်းနာ၊ ယားနာ၊ ချောင်းဆိုး သွေးပါနာ၊ ရူးသွပ်နာဆိုတဲ့ အနာကြီးငါးမျိုးရှိသူ။ မင်းခစား၊ ကြွေးမြီရှိသူ၊ ကျွန်၊ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သူ၊ မိဘ ခွင့်မပြုသူ၊ လူ မဟုတ်သူ၊ ယောကျား မစစ်သူ၊ ကိုယ် ပိုင်သပိတ်သင်္ကန်းမရှိသူ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာမရှိသူတွေကိုရဟန်းပြု မပေးရ (ဝိ၊၃၊၁၀၁)’။ ‘နိုင်ငံကျော်ခိုးသားဓားပြ၊ အချုပ်ပြေး (ထောင် ပြေး)၊ ဖမ်းမိန့် သတ်မိန့် ထုတ်ခံထားရသူ (ခေတ်စကားနဲ့ ဆိုရင် ဥပ ဒေနဲ့ မလွတ်ကင်းသူ)၊ ကြိမ်ဒဏ် ထိထားသူတွေကိုလည်း ရဟန်းခံ မပေးကောင်းဘူး (ဝိ၊၃၊၁၀၅)။

ဖော်ပြပြီး ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရဟန်းပြုပေးရင် ပြုပေးတဲ့ ရဟန်း အာပတ်သင့်တယ်။ အပြုခံ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ရဟန်းမဖြစ်ဘူး။ ရောဂါပျောက် သို့မဟုတ် ခွင့်ပြု သို့မဟုတ် ညီညွတ်တဲ့ အချိန်ကျမှ ရဟန်းပြုပေး ကောင်းတယ်။ မသိလို့ ရဟန်းပြုခဲ့ရင် သိတဲ့ အချိန်မှာ အလိုလို သာမဏေ ဖြစ်သွားလို့ သိမ်ဝင်ပြီး သိက္ခာ ပြန်တင်ရတယ်။ ယခင်ရခဲ့တဲ့ သိက္ခာ (ဝါ)ကိုပြန်မရေတွက်ရဘူး။

... မှတ်စုတို

မင်းခစားဆိုရာမှာ ‘မင်း (သို့မဟုတ် အာဏာပိုင်)က ခွင့်ပြုလျှင် ရဟန်း ပြုပေးကောင်း၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၈)’ဆိုတဲ့ အဋ္ဌကထာ စကားအရ ယခု ခေတ် လခစား အမှုထမ်းတွေ ခွင့်ယူထားတဲ့ အချိန်အတွင်း ရဟန်းခံ ပေးကောင်းတယ်လို့ စစ်ကိုင်းတောင်ရိုး ရွှေဟင်္သာဆရာတော်ကြီးက ဆုံးဖြတ်ပါတယ် (မဟာဝါမြန်မာပြန်၊ စာ-၁၇၆)။ ကြွေးမြီဆိုတာ မိဘ ဘိုးဘွားလက်ထက်ကပင် တင်ခဲ့တဲ့ ကြွေး၊ ကိုယ်တိုင်ချေးယူတဲ့ ကြွေး တွေ။ အဲဒီကြွေးကို ဆွေမျိုးသားချင်းကဖြစ်စေ၊ တစိမ်းကဖြစ်စေ၊ ဆပ် ပေးဖို့ တာဝန်ယူရင် ရဟန်းခံပေးကောင်းတယ်။ တာဝန်ယူသူ မရှိရင် ရှင်ရဟန်း ပြုပေးမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်က မိမိရဲ့ ပစ္စည်းလေးပါး ဒါယကာကို အဲဒီ အကြွေးကို ဆပ်ပေးဖို့ ပြောပေးရင်လည်း ခွင့်ပြုပါတယ်။ ကျွန်ဆို ရာမှာလုံးဝ ကျွန်အဖြစ်မှလွတ်ပြီးမှ ရဟန်းခံပေးကောင်းတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃)။ ဖမ်းမိန့် သတ်မိန့် ထုတ်ခံထားရသူတွေနဲ့ ကြိမ်ဒဏ် ထိ ထား သူတွေလည်း အမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းပြီးရင်၊ ကြိမ်ဒဏ်ရာ ပျောက်ပြီး ရင် ရဟန်းပြုပေးကောင်းတယ် (ယင်း၊၂၈၃)။

ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ မထိုက်သူများ

‘ပဏ္ဍုက်၊ ဥဘတောဗျည်း၊ လိင်ခိုးထေရ်ခိုးသူ၊ တိတ္ထိဘောင်သို့ ဝင် ရောက်သွားသူ၊ တိရစ္ဆာန်၊ အမိသတ်သူ၊ အဖသတ်သူ၊ မြတ်စွာဘုရား အား သွေးစိမ်းတည်စေသူ၊ သံဃာသင်းခွဲသူ၊ ရဟန္တာသတ်သူ၊ ဘိက္ခုနီ မကိုမေထုန်မှီဝဲ၍ဖျက်ဆီးသူ (ဝိ၊၃၊၁၁၉)’။

သူများ အင်္ဂါဇာတ်ကို စုပ်သူ၊ သူများ မေထုန်ကိစ္စကို ကြည့်ရရင် ကျေနပ်သူ၊ ဝှေးသင်းထားသူ၊ လဆန်း လဆုတ် တစ်ကြိမ်စီ ရာဂစိတ် ငြိမ်နေသူ၊ ကျားမမပီပြင်သူလို့ ပဏ္ဍုက်ငါးမျိုး။ ကျားမအင်္ဂါဇာတ် နှစ် မျိုးလုံးပါရင် ဥဘတောဗျည်း။ ကိုယ့်ဖာသာသင်္ကန်းဝတ်ပြီးရဟန်းတို့နဲ့ ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံမှုကို ခိုးယူရင် လိင်ခိုး ထေရ်ခိုး။ ဒီအုပ်စုမှာ ပါသူ တွေက ရှင်ရောရဟန်းပါ လုံးဝ ပြုခွင့်မရှိဘူး။ ရှင်ရဟန်း အသွင်ရှိနေ ရင် ဖျက်ဆီးရတယ်။ ခြွင်းချက်က ပဏ္ဍုက် ၅ မျိုးထဲမှာ ပထမ ၂ မျိုးကို ရဟန်းပြုပေးကောင်းတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၇)။

ရှင်ပြုခွင့် မရှိသူများ

‘လက်ပြတ်သူ၊ ခြေပြတ်သူ၊ လက်ခြေနှစ်မျိုးလုံးပြတ်သူ၊ နားရွက်ပြတ် သူ၊ နှာခေါင်း ပြတ်သူ၊ နာရွက်နှာခေါင်း နှစ်မျိုးလုံး ပြတ်သူ၊ လက် ချောင်း ခြေချောင်း ပြတ်သူ၊ လက်မခြေမ ပြတ်သူ၊ ဖနောင့်ကြော စ သော အကြောမကြီး ပြတ်သူ၊ လက်ချောင်း ခြေချောင်း ပြတ်သူ၊ ခါး ကုန်းသူ၊ ပုကွသူ၊ လည်ပင်းကြီးသူ၊ သံပူဖြင့်တံဆိပ်ခတ်ခံရသူ၊ ကြိမ် ဒဏ်ရိုက်ခံရသူ၊ တွေ့ရာ၌သတ်စေဟုကြေညာခံရသူ၊ ခြေဆွံ့သူ၊ မြင်း သရိုက်နာ ရှိသူ၊ ပရိသတ်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သူ၊ မျက်စိကန်းသူ၊ လက် ကောက်သူ၊ ခြေခွင်သူ၊ ကိုယ်တစ်ခြမ်း သေသူ၊ ဆွံ့သူ၊ အိုမင်း မစွမ်းရှိ သူ၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကန်းသူ၊ အသောသူ၊ နားထိုင်းသူ၊ ကန်းလည်း ကန်း အလည်းအသူ၊ ကန်းလည်းကန်း နားလည်းထိုင်သူ၊ အလည်းအနားလည်းထိုင်းသူ၊ ကန်း၊ အနားထိုင်းသူ (ဝိ၊၃၊၁၂၆)’။

‘ရှင်ပြုခွင့် မရှိရင် ရဟန်းပြုခွင့်လည်း မရှိတော့ဘူး။ ဒီပုဂ္ဂိုလ် ၃၂ မျိုးက ရဟန်းခံပေးရင် ရဟန်းတော့ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရဟန်းပြု ပေးရာမှာပါဝင်တဲ့ ရဟန်းတွေ (ကာရကသံဃာ)နဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာမှာ အာပတ်သင့်တယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃)’။

မှတ်ချက်ကလေး မြဲမြဲပိုက်

‘ရှင်ရဟန်းပြုပေးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှင်လောင်း ရဟန်းလောင်းကို စိစစ်၍ ရှင်ရဟန်းပြုပေးရမည်။ စိစစ်၍မှီရာ နိဿယည်းကို ပေးရမည်။ အကြောင်းမူ အမျိုးကောင်းသား တစ်ယောက်သည်ပင် ရှင်ရဟန်း အဖြစ်ကို ရရှိပါက သာသနာတော် သုံးရပ်လုံးကို တည်တံ့စေနိုင်သော ကြာင့်ဖြစ်၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၇၂)’။ မှီရာနိဿယည်းကိုပေးတယ်ဆိုတာ ရှင် ရဟန်းပြုပေးသူက အပြုခံပုဂ္ဂိုလ် (ရှင်ရဟန်းသစ်)အား မိမိကို အမှီပြု နေထိုင်ခွင့် ပေးတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီအဋ္ဌကထာ မှတ်ချက်ကလေးဟာ အဓိပ္ပာယ်အင်မတန်လေးနက်ပါတယ်။

တိုက်ဆိုင်လို့ ပြောလိုက်ပါရစေ .. ချမ်းသာပြည့်စုံပြီး အခြေအနေ ကောင်းတွေရှိလို့ ကျော်ကြားတဲ့ ဆရာတော်တွေထံမှာ ဒုလ္လဘ ရဟန်းခံ လိုသူတွေ အများကြီး ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် .. ပေါများသော်ငြား အရည်အသွေး မပြည့်မီရင် တန်ဖိုး ကျတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ် နှစ်ရက်ပဲ ရဟန်းပြုပြု၊ ပြုပေးမယ့် ဆရာတော် သို့မဟုတ် တာဝန်ရှိသူ အနေနဲ့ ဖော်ပြပါ အဋ္ဌကထာ မှတ်ချက်ကလေးကို နှလုံးသားမှာ မြဲမြဲ ပိုက်ပြီး အမေရိကလို နိုင်ငံမျိုးမှာ ရဟန်းပြုမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဝိနည်း ခွင့်ပြုချက်နဲ့ ညီညွတ်ရဲ့လား အထူးသဖြင့် ဒီနိုင်ငံဥပဒေနဲ့ ငြိစွန်းမှု လွတ်ကင်းရဲ့လားဆိုတာကို မဖြစ်မနေ စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။

ဘာကြောင့်ဆို တစ်ဦးရဲ့ ထင်ပေါ် ကျော်ကြားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ပင် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်မှာစွန်းထင်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေရှိဖူးလို့ ပါ။ ဆိုပါစို့.. မိမိ ရဟန်းပြုပေးလိုက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဥပဒေနဲ့ မလွတ်ကင်းသူ ဖြစ်လို့ သင်္ကန်းဝတ်ကြီးနဲ့ လက်ထိပ်ခတ်ခံရပြီဆိုရင် ငါရောသူပါအားလုံးအရှက်တကွဲ အကျိုးနည်းဖြစ်ရတာပါပဲ။ USA မှာက မှတ်တမ်းဝင်သွား ပြီဆိုရင် အဝါရောင်ဝတ်ဦးပြည်းကတုံးတွေလို့ ပဲနားလည်မှာပါ။

ဓမ္မစေတီမင်း အမိန့်ပြန်တမ်း

‘အရှင်ဘုရားတို့၊ ယနေ့မှစ၍ရှင်သာမဏေပြလိုပါသည်ဟု အရှင်ဘုရား တို့ အထံသို့လာရောက်လျှင် သံပူကပ်သသူ၊ ခိုးမှုပြုသသူ၊ နှောင်အိမ် ဖောက်သသူ၊ မင်းအား ပြစ်မှားသသူ၊ အို၍ မစွမ်းနို်င်သသူ၊ ပြင်းစွာ အနာနှိပ်စက်သသူ၊ လက်ပြတ်ခြင်း အစရှိသော အင်္ဂါချို့သသူ၊ ကုန်း သော ကွသော ခွင်သော ကောက်သူ၊ သည်မှ တစ်ပါးလည်း ပရိသတ်ကို ဖျက်တတ်သူ၊ လူမြင်၍ ပြက်ရယ်ကဲ့ရဲ့ခြင်း ပြုစရာဖြစ်သော စိတ် ကြည်ညိုဖွယ်မရှိသောသူတို့ကို လက်ခံ၍ ရှင်သာမဏေ မပြုကုန်နှင့်။

အရှင်ဘုရားတို့ အထံသို့ ပဉ္စင်းခံလိုပါသည်ဟူ၍ လာရောက်လျှင် အကျွန်ုပ်အားသော်လည်း အကြောင်းကြားစေ၊ ဟံသာပြည်၌ သီတင်း သုံးနေသော ဂိုဏ်းဆရာတို့အားသော်လည်း အကြောင်းကြားစေ၊ အကြောင်းမကြားမူ၍ မိမိတို့နေရာအရပ်၌သာ အရှင်ဘုရားတို့သည်ပဉ္စင်း ခံခြင်းကိုပြုသည်ဖြစ်အံ့၊ ပဉ္စင်းလောင်းအမိအဖဆွေမျိုး အရှင်ဘုရားတို့ အလုပ်အကျွေး၊ ဒကာ ဥပသကာတို့အား မင်းဒဏ် စီရင် မည် (ကလျာ ဏီကျောက်စာမြန်မာပြန်၊ စာ-၁၀၆)’။

ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အမြင်

အရေအတွက်များပြားလာရင် ကျစ်လျစ်သိပ်သည်းမှုလျော့နည်းသွား တတ်တဲ့ သဘာဝရှိပါတယ်။ ရဟန်းသံဃာဆိုတာ မိမိတို့ ကိုယ်တိုင် မိမိတို့အတွက် ရိက္ခာကို မထုတ်လုပ်ပါဘူး။ အခြားပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ သဒ္ဓါ တရားအပေါ် အမှီပြုပြီး ရပ်တည်ကြတယ်။ လူတွေ သဒ္ဓါတရား အား ကောင်းတာနဲ့ အမျှ ရဟန်းသံဃာတွေ လာဘ်လာဘ ပေါများတာပေါ့။ ရဟန်းသံဃာတွေ မကြောင့်မကြ နေထိုင်ကြရတာကိုတွေ့တော့ ရေသာ ခိုချင်တဲ့ အချောင်သမားတွေဟာ သဒ္ဓါတရားအမှန် မရှိဘဲ သင်္ကန်းဝတ် လာကြတယ်။ အသောကမင်းလက်ထက်ကဒါမျိုးဖြစ်ဖူးပါတယ်။ အဲဒီ လို မကြည်ညိုသူတွေရဲ့ အလဇ္ဇီ ဒုဿီလ အပြစ်အနာ အဆာတွေဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာအပေါ် စွန်းထင်း ကျန်နေခဲ့မြဲ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် စိစစ် ပြီး ရှင်ရဟန်း ပြုပေးတာဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာတော် လုံခြုံရေးအတွက် အလွန်လိုအပ်လို့ အင်မတန်သင့်မြတ်ကြောင်းပါ။

၁၄၃။ လဇ္ဇီစောင့်တဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာ

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

မကြာမီက တပည့်တော် ဖတ်ရှုရသော ဗုဒ္ဓဘာသာစာအုပ်တွင် ဗုဒ္ဓ သာသနာကို အလဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်များက ဖျက်ဆီးကြောင်း သိရပါသည်။ မည် သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အလဇ္ဇီဟု ခေါ်ပါသနည်း။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တွေက ဗုဒ္ဓ သာသနာကို မည်သို့ ပျက်စီးအောင် ပြုလုပ်ပါသနည်း။ ကရုဏာ ရှေ့ ထား၍ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အေးမြတ်သူ (ပြည်)

-------------------

အလဇ္ဇီ သာသနာဖျက်

အလဇ္ဇီဆိုတာ အရှက်မရှိသူလို့ အဓိပ္ပာယ် ရတယ်။ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ပညာဗဟုသုတ ပြည့်စုံပေမယ့် ထင်ပေါ် ကျော်ကြား လာဘ်ပေါများ တာကို နှစ်သက်လွန်းလို့ ကျမ်းဂန်မှာ ပါရှိတာကို ပြောင်းပြန် ယူပြီး ဓမ္မကိုအဓမ္မ၊ ဝိနယ (ဝိနည်းအမှန်)ကို အဝိနယ (ဝိနည်းမဟုတ်)လို့ ဆို ရင်းနဲ့ နောက်လိုက်တွေကို များစွာစည်းရုံးနိုင်တာမို့ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကို အန္တရာယ်ကြီးစွာ ပြုတတ်ပါတယ်။ သံဃာ ကွဲပြားအောင်လည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။ အဓမ္မဝါဒီ (ဗုဒ္ဓဓမ္မ မဟုတ်ဘဲ ဟုတ်ပါတယ်လို့ ဟော ပြောမှု)တွေ အားကောင်းလာရင် အစစ်အမှန်ဖြစ်တဲ့ ဓမ္မဝါဒီတွေ ကွယ် ပျောက် ဆုတ်ယုတ်တာပဲ။ သံဃာတွေအကြား ဂိုဏ်းဂဏတွေ ကွဲရင် အင်အားနည်းပြီး သာသနာပတို့ရဲ့ ရန်ကို စည်းလုံးညီညွတ်စွာ မခုခံနိုင် တဲ့ အတွက်နှစ်ဦးလုံး ဆုံးရှုံးပျက်စီးရတယ်။

ဘယ်လိုဖြစ်ရင် အလဇ္ဇီခေါ်သလဲဆိုရင် .. သိသိကြီးနဲ့ အာပတ်ကို ကျူးလွန်သူ၊ သင့်ပြီးအာပတ်ကိုမကုစားဘဲ လျှို့ဝှက်ထားသူ၊ အာဂတိ လိုက်စားသူဖြစ်နေရင် အဲဒီလိုရဟန်းကို အလဇ္ဇီလို့ ခေါ်ပါတယ် (ဝိ၊၄၊၂၇၄)။ ဒါတင်မကသေးပါဘူး...

မိစ္ဆာဇီဝ (အသက်မွေးမှု မမှန်ခြင်း)

ဟိတ်ဟန်ထုတ်ခြင်း (ကုဟန)၊ ဥပမာ .. ပစ္စည်းသစ်ကို လိုချင်လို့ အဟောင်းကိုသုံးပြတာ၊ တန်ခိုးရှိတယ်လို့ ထင်အောင်လူတွေကို လုပ်ပြ တာ၊ လူမြင်အောင် ထိုင်အိပ်ပြပြီး ဓုတင်ဆောင်တာ၊ ဘယ်ဆရာဝန် ဘယ်ဝန်ကြီးက င့ါတပည့်၊ ငါ့ဆီမှာ တရားထိုင်သွားတာပဲလို့ (တမင် ရည်ရွယ်ပြီး) လူရှေ့မှာ လူအထင်ကြီးအောင် ဟစ်ပြတာမျိုးတွေ။ ဒကာ ဒကာမတွေကို မြှောက်ပင့်ပြောဆိုခြင်း (လပန)၊ ဥပမာ.. ပိုက်ဆံရှိသူကို အရေးပေး ပြောဆိုတာ၊ ဗိုလ်မှူး ဒေါက်တာလို့ မြှောက်ပင့် ခေါ်ဝေါ် တာတွေ၊၊ မိမိကို လှူအောင် စောင်းပါးရိပ်ခြည် ပြောခြင်း (နေမိတ္တိက)၊ ဥပမာ .. လိုချင်တဲ့ ပစ္စည်းကို ချီးမွမ်းပြတာ။ လှူအောင် အတင်းအကြပ် ပြောဆိုခြင်း (နိပ္ပေသိက)၊ ဥပမာ .. မလှူတဲ့ လူကို ကျောင်းအမကြီး ဘုရားအမကြီးလို့ ခေါ်တာ။ အဲဒီလို လုပ်ပြီး အသက်မွေးမှု မမှန်ရင်လည်း အလဇ္ဇီထဲမှာ ပါတယ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၆-၂၈)။

လဇ္ဇီစောင့်တဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာ

အလဇ္ဇီရဲ့ ပြောင်းပြန်က လဇ္ဇီပါပဲ။ ရှက်တတ်သူလို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ သိလျက် အာပတ်ကို မကျူးလွန်သူ၊ သင့်ပြီး အာပတ်ကို ဖုံးမထားဘဲ ကုစားသူ၊ အာဂတိ မလိုက်စားသူလို့ မှတ်ဖို့ပါ။ သီလသိက္ခာကို ဟန် ဆောင်မှု မပါဘဲ ရိုးသားစွာ ကျင့်ကြံသူ၊ သူတော်ကောင်း ပုဂ္ဂိုလ်လို့လည်း မှတ်နိုင်တယ်။ လဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်ကတော့အသက်ဟူသောအကြောင်း ကြောင့်ပင်အဓမ္မကိုဓမ္မ၊ ဝိနယကို အဝိနယလို့ မဆိုဘူး။ လာဘ်ကို မမှု သာသနာကိုသာ ရှုတတ်လို့ အနာဂတ်မှာ ဗုဒ္ဓသာသနာကို လဇ္ဇီရဟန်း တို့စောင့်ရှောက်မယ်လို့ မထေရ်မြတ်တို့မိန့်ဆိုကြပါတယ်။

လဇ္ဇီ သူမွန် သီလဝန်ဖြစ်တဲ့ ရဟန်းတော်တွေကို စောင့်ရှောက်ပြီး သာသနာပြုနိုင်ပါစေ။

ပေါင်းချုပ် (အမှတ် ၂)

အရှင်ကေလာသ

ဓမ္မာစရိယ၊ B.A. (Philo) M.A. (Buddhism)

ဘိက္ခုနီ ရှိသင့် မရှိသင့်

အမျိုးသမီးတွေ ဗုဒ္ဓဖြစ်ခွင့် ရှိသလား

ဘိုးတော်တွေကို ကိုးကွယ်သင့်သလား

ဘာသာခြားကို လက်ထပ်ရင်

ဗုဒ္ဓခြေတော်ရာ ဘယ်လိုစ

လိင်တူ ဆက်ဆံမှုနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ

ဗမာသည် သာကီမျိုးလား

ဗုဒ္ဓစွယ်တော်သမိုင်း သိရဲ့လား

DNA နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဆန့်ကျင်သလား

ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဘယ်လိုလဲ

ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ လူဝင်စား

အကြားအမြင်ကို ယုံသလား

ဘာသာခြားကို လက်ထပ်ရင်

ရဟန်းနဲ့ ဆေးလိပ် ကွမ်းယာ

... အဲဒါလေးတွေကို ဆွေးနွေးထားပါတယ်။

ပုံနှိပ်ရာဇဝင်

254 N Wickiup Rd,

Apache Junction, AZ 85119

Tel: (480)-288-0789

www.kelasa.org

စာဖတ်သူထံမှ ပေးစာ

မြန်မာ့မြေတွင် ရာစုနှစ်ပေါင်း များစွာ အခြေခိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သည့် ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမများနှင့် အတူ အမျိုးဘာသာကို မြတ်နိုးစိတ်မှာ အဖွား၏ သင်ပြမှုကြောင့် ကျွန်တော်၏ နှလုံးသား၌ ငယ်စဉ်အခါကပင် အမြုတေ ပမာစွဲမြဲနေခဲ့သည်။ ကျောင်းနေစဉ်ကဗျာဆရာကြီးဇော်ဂျီ၏

‘သင်ဖွားသောမြေ၊ သင်တို့မြေသည်၊

အခြေတိုးမြင့်၊ ကျန်ကောင်းသင့်၏။

သင်၏အမျိုးသား၊ စာစကားလည်း၊

ကြီးပွားတိုးမြင့်၊ ကျန်ကောင်းသင့်၏။

သင်ဦးချ၍၊ အမျှဝေရာ၊ စေတီသာနှင့်၊

သစ္စာအရောင်၊ ဉာဏ်တန်ဆောင်လည်း၊

ပြောင်လျက်ဝင်းလျက်၊ ကျန်စေသတည်း’

ဟူသောစာကို သင်ရပြန်သဖြင့် မိမိမရှိသည့်နောက် မိမိတို့နိုင်ငံ လူမျိုး၊ ကိုးကွယ်ရာ ဗုဒ္ဓသာသနာနှင့် သစ္စာတရားတို့ လောကတွင်ထွန်းပြောင် ကျန်ရစ်စေရမည်ဟူသော တာဝန်များကိုပါ နားလည်လာရသည်။

ထို့ကြောင့် အရွယ်ရောက်၍ ဘဝလက်တွဲဖော်ကို ရှာသောအခါလည်း ‘လူမှာအမျိုး၊ ကြက်မှာအရိုး’ဟူသော အဖွား၏ သွန်သင်မှု အတိုင်း ကျွန်တော့် နှလုံးသား လိုအပ်ချက်နှင့်ကျွန်တော်၏ မွေးရာပါတာ ဝန်ကို ဖြည့်စွမ်းပေးနိုင်မည့်သူမျိုးကိုသာ ဦးစားပေး စဉ်းစားခဲ့ပါသည်။

ယခုသော် တည်ငြိမ်သည့် အိမ်ထောင်မှုတစ်ခုဖြင့်ဘဝကို ကြိုးစား ရုန်ကန်ရင်း ကျွန်တော်တို့ ဇနီးမောင်နှံ၏ မေတ္တာဖူးပွင့်များ ဖြစ်သော သားနှစ်ယောက်အား ကျွန်တော်တို့၏ တာဝန်ကို လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ဖို့ကိုပါ စဉ်းစားနေရပါပြီ။ ကျွန်တော့်ရင် သွေးများကသာကျွန်တော့် အဖွား ပေးအပ်ထားသော နှလုံးသားအမွေနှင့် ဆရာဇော်ဂျီ ညွှန်ပြ သော မွေးရာပါတာဝန်များကို အနာဂတ် မျိုးဆက်သစ်များသို့ ဆင့်ကမ်း သယ်ဆောင်သွားနိုင်မည် မဟုတ်ပါလား။

သို့ဖြစ်၍ ကျွန်တော်တို့သည် အခွင့်သာတိုင်း တရားဓမ္မ နာကြား ခြင်းနှင့် ဓမ္မစာပေများ ဖတ်ရှုခြင်းများဖြင့် ကျွန်တို့ နှလုံးသား၌ ဗုဒ္ဓ အဆုံးအမများ လွှမ်းခြုံနေအောင် ကြိုးစားပြီး ရောက်ရာအရပ်တွင် ကျေးဇူးတော်ရှင် ပညာရှိ ဆရာတော် သံဃာတော်များကို မပြတ် ဆည်းကပ်ပါသည်။

၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လတွင် ကျွန်တော်၏ ဒုတိယမြောက် ပါရဂူ ဘွဲ့သင်တန်း အတွက် ကော်နဲလ်တက္ကသိုလ် (Cornell University) တည်ရှိရာ နယူးယောက်ပြည်နယ် အီသာကာ (Ithaca) မြို့မှ ဖိနစ်စ်မြို့ ရှိ အရီဇိုးနားပြည်နယ်တက္ကသိုလ် (Arizona State University) သို့ ပြောင်းရွှေ့ရသောအခါ နယူးယောက်မြို့၊ ဓမ္မရံသီကျောင်း ဆရာတော် ဦးပါမောက္ခ၏ ညွှန်ကြားချက်ဖြင့် ဖိနစ်စ်မြို့၊ အလိုတော်ပြည့်ကျောင်း ဆရာတော် အရှင်ကေလာကို ချဉ်းကပ်ခွင့်ရခဲ့ပါသည်။

ဆရာတော်နှင့် တွေ့သောနေ့က ‘ပုဂ္ဂိုလ်စွဲတွေ မျှော်လင့်ချက်တွေ နဲ့ နာမည်ကြီးလို့ ဆည်းကပ်ခြင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ သံဃာကို သံဃာဆို တဲ့ အသိနဲ့ ဆည်းကပ် ကိုးကွယ်မှ အကျိုး ပိုပြီး ဖြစ်ထွန်းတယ်’ ဟူ သော သြဝါဒကို ယနေ့တိုင်အမှတ်ရနေပါသည်။ ထို့နောက် တနင်္ဂနွေ နေ့တိုင်း ဆရာတော်၏ ကျောင်းကိုသွား၍ နေ့ဆွမ်းကပ်လှူခဲ့သည်မှာ ယခုဆိုလျှင် လေးနှစ် ပြည့်ပါတော့မည်။ ကျွန်တော်တို့ မိသားစု အားလုံး အပတ်တိုင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်ဖြစ်ပါသည်။

ကျွန်တော်တို့၏ တူညီသော ရည်ရွယ်ချက်မှာ..

၁) ကျွန်တော်တို့ မိသားစု ကုသိုလ်ရဖို့ အပြင် အဖွားပေးအပ် သော အမွေကို ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်ခံယူပြီး မြန်မာ့မြေမှာ မွေးသည့် မြန်မာလူမျိုး ဖြစ်သည့်အတိုင်း ဆရာဇော်ဂျီ ညွှန်ကြားသည့် မြန်မာ လူမျိုးတိုင်း၏ မွေးရာပါတာဝန်ကိုပါ ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်ရန်

၂)ကျွန်တော်တို့ပေးအပ်သသည့်အမွေကိုဆက်ခံမည်ဖြစ်သော ယုခအချိန် ၄-နှစ် နှင့် ၆-နှစ် အရွယ်ရှိ သားနှစ်ယောက်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမနှင့် နီးစပ်နေစေရန်ဖြစ်ပါသည်။

လုံးဝ ကွဲပြားခြားနားသည့် အတွေးအခေါ်နှင့် ယဉ်ကျေးမှု အသိုင်း အဝိုင်းတွင် ကြီးပြင်းလာရမည့် သားနှစ်ယောက်၏ ဦးနှောက်ထဲမှာ ယခုအချိန်ကပင် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ သူတစ်ပါးကို ရန်မပြုလိုသော ငြိမ်းချမ်းသော အဆုံးအမများ ကိန်းဝပ်နေစေချင် ပါသည်။ ယခုအခါ သားနှစ် ယောက်မှာ နာရီဝက်လောက်ထိ တရား ထိုင်တတ်နေပြီး အနာဂတ် အမူစရိုက်နှင့် ပတ်သက်၍ အတော်အတန် မျှော်လင့်ဖွယ် တွေ့လာရ သဖြင့်လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးသော ဆရာတော် အရှင်ကေလာသအား ကျွန်တော်တို့ အထူးပင်ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

ဤစာကို ရေးသားရန် တွန်းအား ပေးသည်မှာလည်း အထက်ပါ ခံစားချက်များနှင့် ထိုကျေးဇူး တရားကြောင့်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့မှာ ဆရာတော်နှင့် ခင်မင်နီးစပ်သည်နှင့်အမျှ ဆရာတော် ရေးသားသော စာများကိုလည်း ဖတ်ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်တော်မအား၍ ဇနီး သည်ဖတ်လျှင် ဇနီးကကျွန်တော့်အားပြောပြပါသည်။

အထူးသဖြင့် Burmeseclassic.com မှ ဓမ္မအမေးအဖြေများမှာ ဘာသာရေး ဗဟုသုတအပြင် အမျိုးသားရေး လောကအရေးစသည့် အကြောင်းအရာ စုံလင်သဖြင့် စာပေ ဟင်းလေးအိုးကြီးသဖွယ် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဆရာတော်၏ အရေးအသားမှာ ကျမ်းကိုး ခိုင်လုံသည် သာမက အကြောင်းအရာ လေးနက်သော်လည်း ရှင်းလင်းနားလည် လွယ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံဖတ်နေရင်း ပြုံးမိစေသော စကားပြောင်များဖြင့် အသိပညာတစ်ခုကို ဝေငှခြင်းမှာ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ပါသည်။

ဓမ္မအမေးအဖြေများကို ဖတ်ရှု၍ ရရှိသော ဗဟုသုတဖြင့် မိဘဘိုး ဘွားတွေထံမှ မိမိတို့ ရရှိထားသည့် အဖိုးအနဂ္ဃ ထိုက်တန်သော နှလုံး သားအမွေကို ဆက်ခံပြီး မွေးရာပါ တာဝန်များကို ကျေပွန်အောင်ထမ်း ဆောင်နိုင်သည့် အမိမြန်မာမြေဖွား ရွှေမြန်မာများ တိုးပွားလာပါစေဟု ဆန္ဒပြုပါသည်။

အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

Dr.ထွန်းလင်း မိုးမမြတ်သန္တာအောင်

ဖိနစ်စ်မြို့၊ အရီဇိုးနားပြည်နယ်။

စကားမြွက်

ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင် ‘ဥပ္ပန္နံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနန္တိ = ဖြစ်ပြီး စိတ်သည် ဖြစ် ဆဲလော’စသည်ဖြင့်အမေးအဖြေပုံစံနဲ့ ဟောကြားခဲ့တာ ယနေ့မဟာ ယမိုက် ကျမ်းကြီးအဖြစ် ဘုန်းကြီးတို့ တွေ့မြင်ကြရပါတယ်။ တတိယ သံဂါယနာ ခေတ်မှာ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလိပုတ္တ တိဿမထေရ် ဟော ကြားတဲ့ ကထာဝတ္ထုကျမ်းလည်း ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုင်ရာ ဂိုဏ်းဂဏ အသီးသီးရဲ့ ပြဿသနာ အထွေထွေကို အရင်းအမြစ်ကနေ ဝေဖန် ဆွေးနွေးပြီး ထေရဝါဒ အစစ်အမှန်ကို ဖော်ထုတ်တဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေကျမ်းပါပဲ။

အဲဒီနောက်နှစ်တစ်ရာခန့် အကြာ (ဘီစီ၁-ရာစု)မှာ နောက် ထပ် ဓမ္မအမေးအဖြေ ကျမ်းကြီးတစ်စောင် ပေါ်လာတယ်။ ကျမ်းနာမည်က ‘မိလိန္ဒပဥှ’တဲ့။ မိလိန္ဒအမည်ရှိတဲ့ ပညာရှိဘုရင်မင်းတရားက မေးမြန်း တာတွေနဲ့ ရဟန္တာကြီး အရှင်နာဂသေန အရှင်မြတ်က ဖြေကြားတာ တွေကိုစုပေါင်းမှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ ကျမ်းမြတ်ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဗုဒ္ဓစာပေမှာလည်း ကျမ်းတတ် မထေရ်ကျော်တွေရဲ့ အမေးအဖြေတွေကိုစုပေါင်းထားတဲ့ ကျမ်းမြတ်တွေများစွာရှိပါတယ်။ ဥပမာ ဘိုးတော်ဘုရားရဲ့ အမေးကို မောင်းထောင်သာသနာပိုင် ဆရာ တော် ဖြေဆိုတဲ့ ‘အမေးတော်ဖြေ’၊ ကြည့်ကန်ရှင်ကြီးရဲ့ အမေးတွေကို ကျီးသဲဆရာတော်ဖြေဆိုတဲ့ ‘စွယ်စုံကျော်ထင်ကျမ်း’၊ လန်ဒန်ပါဠိဒေဝီ (Mrs. Rys David)မေးတာကို လယ်တီဆရာတော် ဖြေကြားတဲ့ ‘နိုင်ငံ ခြားပုစ္ဆာအဖြေပေါင်းချုပ်’ကျမ်းမြတ်တွေကထင်ရှားပါတယ်။

မျက်မှောက် ခေတ်မှာလည်း ပညာရှင် ဆရာတော်တွေရဲ့ ဓမ္မ အမေးအဖြေ ကျမ်းစာတွေရှိကြပါတယ်။ အကြောင်းအရာမျိုးစုံလို့ ဖတ်ရှု သူတွေ မငြီးငွေ့ခြင်း၊ မိမိသိလိုတဲ့ အကြောင်းအရာကို ရွေးချယ် ဖတ် ရှုနိုင်ခြင်းစတဲ့ အကြောင်းတွေကြောင့် ‘ဓမ္မအမေးအဖြေ’ကျမ်းတွေဟာ ဓမ္မအမှန်ကို ကောင်းစွာနားလည်လိုသူတွေအား များစွာအထောက် အပံ့ ပြုနိုင်လို့ ဗုဒ္ဓသာသနာဆိုင်ရာ ကျမ်းစာနယ်ပယ်မှာ ‘ဓမ္မအမေး အဖြေ’ကျမ်းစာတွေဆက်လက်ရှင်သန်နေကြပါလိမ့်ဦးမယ်။ burmeseclassic.com ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ရဲ့ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍကို စဖွင့်ကတည်းက ယနေ့ထိ ဗုဒ္ဓဓမ္မ နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မေးခွန်းတွေ ရပ်စဲ မသွားဘဲ အဆက်မပြတ် မေးနေကြတာကိုပဲ ဝမ်းလည်းသာ ကျေးဇူးလည်း တင်ပါတယ်။ ဒီစာကို ရေးချိန်ထိ ဒီကဏ္ဍကို မေးခွန်းတွေ ရောက်လာမစဲ ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီလို မေးနေကြတာကိုပဲ ဘုန်းကြီးက ကျိတ်ပြီး ကျေနပ်နေပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုရင် ဓမ္မကို စိတ်ဝင်စားတဲ့ ဓမ္မမိတ်ဆွေတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ အသိကြောင့်ပါ။ အဲဒီ အမေးလေးတွေကို ကြိုးစားပြီး ဖြေပေးနေရတာကိုလည်း ဘုန်း ကြီးက နှစ်သက်နေပါတယ်။ အရပ်ဒေသ မျိုးစုံမှာ ဗုဒ္ဓဓမ္မကို စိတ်ဝင် စားကြသူတွေ ရှိနေကြတာ အတွက်လည်း အားတက်မိပါတယ်။ ဒီ ကဏ္ဍ ရှိနေသေးသရွေ့ အခွင့်သာရင် ဘုန်းကြီးတို့လည်း ဆက်လက် ဖြေဆိုပေးနေဦးမှာပါ။

ဗုဒ္ဓဓမ္မ နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မေးခွန်းတွေ ရပ်စဲမသွားဘဲ အဆက်မပြတ် မေးမြန်းနေကြတဲ့ မေးခွန်းရှင်တွေကို ကျေးဇူး အထူးတင်ပါတယ်။ အမေးတွေ ရှိလို့ အဖြေတွေ ဖြစ်လာရတာပါ။ အဲဒီ အမေးလေးတွေကို ကြိုးစားပြီး ဖြေပေးနေရတာဟာ ဘုန်းကြီးဘဝမှာနှစ်သက် မြတ်နိုးတဲ့ ဝါသနာတစ်ရပ် ဖြစ်မှန်းမသိ ဖြစ်လာနေပါတယ်။ ဓမ္မကို စိတ်ဝင်စားသူ များ ဆက်လက်မေးမြန်းကြဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်းပါတယ်။

ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အကြောင်းအရာ လွယ်သည်ဖြစ်စေ၊ ခက်သည် ဖြစ်စေ ဖြေဆိုတဲ့ အခါမှာ ခပ်ပေါ့ပေါ့ မလုပ်ဘဲ ကျမ်းဂန်နဲ့ မလွတ် အောင် အထူးကြိုးစားပြီး ဖြေပါတယ်။ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အယူအဆ အချို့ကို တော့ မနှစ်သက်တာ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါမျိုးကျတော့ ဘုန်းကြီးလည်း ယူဆခွင့်ရှိလို့ ယူဆပြီးဖတ်သူကလည်း ကွဲလွဲခွင့် ရှိလို့ ကွဲလွဲတာလို့ ပဲ မှတ်ထားလိုက်ပါ။ ဒါပေမယ့်အကြောင်းအရာ မှားယွင်းပြီး ရှုပ်ထွေးစေ မယ့်အရာမျိုး မပါမိအောင်တော့ သတိထားပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ရေးတာ ပြောတာ များလာတဲ့ အခါ ကျမ်းဂန် လွတ်သွားပြီး မိမိအယူအဆကို အထူးချဲ့ထွင် ဟောပြောရင်းနဲ့ အစွန်းရောက်ပြီး ဗုဒ္ဓ မြွက်ကြား အမှန်တရားနဲ့ ဝေးသွားတာမျိုး မဖြစ်ရအောင် ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အထူး သတိထားကြောင်းပါ။ ဒါလည်းပဲ အားလုံး ကောင်းပြီ မှန်ပြီလို့ ဘုန်း ကြီး မယူဆပါဘူး။ အမှန်နဲ့ အနီးစပ်ဆုံး ဖြစ်အောင် ကြိုးစားထားပါတယ်လို့ ပဲပြောခွင့်ရှိပါတယ်။

ဘုန်းကြီးရဲ့ ဆန္ဒမှာ အစကတည်းက ‘ဓမ္မအမေးအဖြေများ’ စာ အုပ်ကို ထူထူခံ့ခံ့ ထုတ်ချင်ခဲ့တာပါ။ ဒါမှလည်း စာအုပ်ကို မြတ်နိုးစွာ သိမ်းဆည်းထားလိုသူများအဖို့ ပိုပြီး အဆင်ပြေမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်အုပ်ကို စာမျက်နှာ ငါးရာခန့်စီ ပေါင်းပြီး ခံ့ညားတဲ့ အရွယ်အစား အပြင်အဆင်နဲ့ ပြန်လည် ထုတ်ဝေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေ မယ့် အတွင်းစာသားတွေက အတူတူပဲဖြစ်လို့ ယခင် ထုတ်ဝေပြီး ဓမ္မအမေးအဖြေစာအုပ်များ အတွဲစုံ ရှိထားပြီးသား ဖြစ်နေရင် တော့ လုံ လောက်ပါတယ်။

အမှာစာ ရေးပေးကြတဲ့ Dr. ထွန်းလင်းမိုး မမြတ်သန္တာအောင်တို့ ဇနီး မောင်နှံနှင့် စာအုပ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးတဲ့ ကိုမိုးကိုကိုနဲ့ မဖြူဖြူအေး ဇနီးမောင်နှံတို့ရဲ့ စေတနာကို ကျေးဇူးတရားအဖြစ် နှလုံး သားနဲ့ မှတ်တမ်းတင်ပါတယ်။

ဟောဒီ ဓမ္မ္ဓအမေးအဖြေလေးတွေကို ဖတ်ပြီး ဗုဒ္ဓဓမ္မ အနှစ်သာရ တွေကို အမှန်အတိုင်း နားလည်ခြင်းဖြင့် ကောင်းစွာ လိုက်နာကျင့်သုံး ပြီးအမျိုးဘာသာကိုထိန်းစောင့်လိုစိတ်များတိုးပွားနိုင်ကြပါစေ။

သြဂုတ်၂၈၊၂၀၁၅-ခုနှစ်။

အရှင်ကေလာသ၊ ဖိနစ်စ်မြို့၊ အရီဇိုးနား

USA

လမ်းဖြောင့်သို့ ...

ပါဏိနော၊ သတ္တဝါအပေါင်းတို့သည်။

ကုမ္မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းဆိုးလမ်းယုတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝင်္ကဉ္စ၊ လမ်းကောက်လမ်းညစ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ရှောင်ကွင်းဖဲကြဉ်၍။

သုမဂ္ဂံ၊ ကောင်းသောလမ်းခရီးသို့။

ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်မတ်မတ်။

ယန္တု၊ လိုက်သွားနိုင်ကြပါစေကုန်သတည်း။

အဟဉ္စ၊ ငါသည်တမူလည်း။

ကုမ္မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းဆိုးလမ်းယုတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝင်္ကဉ္စ၊ လမ်းကောက်လမ်းညစ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ဖဲကြဉ်ရှောင်ကွင်း၍။

ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်။

သုမဂ္ဂဂေါ၊ လမ်းမှန်လမ်းကောင်းသို့လိုက်သွားနိုင်သည်။

ဘဝေ၊ ဖြစ်ရပါလို၏။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်းနိဂုံး)

၁၄၄။ ဘိက္ခုနီရှိသင့် မရှိသင့်

အရှင်ကေလာသ

ဧပြီ ၃၀၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်များဘုရား

ယိုးဒယားနိုင်ငံ ဘိက္ခုနီကျောင်းတိုက်တခုမှာ ဘိက္ခုနီ (အမျိုးသမီး ရဟန်း)အများကြီးကိုတွေ့ရပြီး အဲဒီဘိက္ခုနီတွေကို ယိုးဒယား ဘုန်း ကြီးတွေက လက်မခံကြောင်း အင်တာနက် သတင်းတွေမှာ ဖတ်ရှုရပါ သည် အရှင်ဘုရား။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ဘိက္ခုနီတွေကို အသိအမှတ် မပြုဟု သိရပါသည်။ သီရိလင်္ကာမှာတော့ အချို့သံဃာတွေက လက်ခံ ပြီး အချို့က လက်မခံဟု သိရပါသည်။ ဘုရားရှင်လက်ထက်၌ ဘိက္ခုနီတွေ ရှိခဲ့တဲ့ အတွက် အဘယ်ကြောင့် ယခုခေတ်မှာ ဘိက္ခုနီတွေကို အသိအမှတ် မပြုသည်ကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်။ နောက်ပြီး ဘိက္ခုနီ သာသနာဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အတွက် ဗုဒ္ဓသာသနာတိုးတက်မည်လား ဆုတ် ယုတ်မည်လားဆိုသည်ကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

သိန်းသိန်းအေး (ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်)

-------------------

အုပ်စုနှစ်ခု

အမျိုးသမီးတွေ ဘိက္ခုနီပြုခွင့်ရှိ မရှိဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျယ်ကျယ် လောင်လောင် အချေအတင်ငြင်းခုံမှုတွေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစု နှစ်တွေက ရှိခဲ့ဖူးတယ်။ ယခုလည်း မကြာမီက ဘိက္ခုနီသံဃာ ပြန် လည် ရှင်သန်ရေး လှုပ်ရှားမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထေရဝါဒနိုင်ငံတွေမှာ အငြင်းပွားဆဲ ရှိပါတယ်။ ထေရဝါဒကျမ်းဂန်အရ အမျိုးသမီးတွေ ရဟန်း ပြုခွင့် ရှိမရှိ၊ ဘိက္ခုနီသံဃာ ပေါ်ပေါက်လာတာဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာရဲ့ အန္တရာယ်လား၊ မြတ်ဗုဒ္ဓအလို မည်သို့ရှိနိုင်တယ်ဆိုတာတွေကို ဝေဖန် ဆွေးနွေးကြရင်း ဘိက္ခုနီမရှိသင့်အုပ်စုနဲ့ ရှိသင့်အုပ်စု ကွဲနေပါတယ်။ ရှိသင့်အုပ်စုက ဆက်လက်ပြီး လှုပ်ရှားလို့ ယိုးဒယားနဲ့ သီရိလင်္ကာမှာ ဘိက္ခုနီတွေ တွေ့ရတာပေါ့။ ကျန်အုပ်စုကလည်း ကျမ်းထွက်နဲ့ ယုတ္တိ အရ မရှိသင့်အဆိုကို ဆုပ်ကိုင်ထားဆဲပါပဲ။

အုပ်စု ကွဲနေတာဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာအတွက် ကောင်းတဲ့ လက္ခဏာ တော့ မဟုတ်ဘူး။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အမေးရှိတော့ အဖြေလည်း ရှိသင့်လို့ အုပ်စုနှစ်ခုရဲ့ အဆိုတွေကိုလေ့လာပြီး နှစ်ဖက်နားလည်ထားပုံကို အကျဉ်းမျှ ပြောပြလိုပါတယ်။

ဘိက္ခုနီသံဃာ ကွယ်ချိန်

ဘိက္ခုနီသံဃာ ကွယ်ပျောက်ရတာဟာ နိုင်ငံရေး လူမှုရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု အခြေခံတွေကြောင့်လို့ ယေဘုယျ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး မတည် ငြိမ်လို့ ပြည်တွင်းမှာ သံဃာတွေ စာပေပို့ချ တရားအားထုတ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ မနေနိုင်တဲ့ အတွက် ကျောင်းတိုက်ကြီးတွေ ဖရိုဖရဲ ဖြစ်ရတာ၊ ဒကာဒကာမတွေနဲ့ ဘိက္ခုတွေရဲ့ ထောက်ပံ့မှု အားနည်းတာ၊ ဝိနည်း သိက္ခာပုဒ်တွေ ကျပ်တည်းလွန်းတာ၊ တစ်ချိန်တည်းမှာ အညတိတ္တိယ (ဘာသာခြား)တွေရဲ့ ထိုးနှက်မှု ခံရတာတွေကြောင့်လို့ အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ပါတယ်။ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ အေဒီ ၁၀ ရာစုလောက်ထိ ဘိက္ခုနီတွေ တည်ရှိခဲ့တဲ့ အထောက်အထား ရှိတယ်လို့ ပညာရှင်တို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ သီရိလင်္ကာဘုရင် ပဉ္စမ ကဿပမင်း (အေဒီ ၉၂၉-၉၃၉)ရဲ့ မိဖုရား ဝဇိရာဒေဝီက ထေရဝါဒဘိက္ခုနီတွေကို ကျောင်းတိုက်ဆောက် လုပ်လှူဒါန်းတဲ့ မှတ်တမ်း (မဟာဝံသ၅၂း၆၃)ရှိပါတယ်။

ပဉ္စမ မဟိန္ဒမင်းလက်ထက် (အေဒီ ၁၀၁၇) အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းက တမီလ် လူမျိုးတို့ သီရိလင်္ကာကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်တဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓ သာသနာ အကြီးအကျယ် ဖျက်ဆီးခံရလို့ (မဟာဝံသ ၅၅း၂၀-၂၃) အန္တရာယ် ကပ်ဘေးဆိုးကြီးနဲ့ ကြုံရပြီးတဲ့ နောက် ဘိက္ခုနီတွေ ရှားပါး သွားရာကနေ အေဒီ ၁၁ ရာစု နောက်ပိုင်းမှာ ဘိက္ခုနီသံဃာ အဆက် ပြတ်သွားခဲ့ပုံပါပဲ။

ဘိက္ခုနီ မရှိသင့်

... အကြောင်းပြချက် ၁

မြတ်ဗုဒ္ဓ ချမှတ်တဲ့ ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးလို့ ခေါ်တဲ့ အရေးကြီး စည်းမျဉ်းရှစ်ခုကို လက်ခံလိုက်တာနဲ့ တောင်းပန်သူ မိထွေးတော် ဂေါတမီဟာ ဘိက္ခုနီ ဖြစ်သွားတယ်။ ဂရုဓမ်ရှစ်ခုအနက် ခြောက်ခုမြောက်က ‘သိက္ခာပုဒ် ခြောက်မျိုးကိုနှစ်နှစ်ကြာ ကျင့်သုံးပြီးသူ သိက္ခမာန်သည် နှစ်ဖက်သော (ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ)သံဃာ၌ ရဟန်းခံရမည်’တဲ့။ ရဟန်းအဖြစ်ကို မရ သေးတဲ့ သကျမင်းသမီး ငါးရာကိုတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓက ‘ဘိက္ခုတို့သည် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ရဟန်းပြုပေးရန် ခွင့်ပြု၏ (ဝိ၊၄၊၄၄၇’လို့ ထပ်ဆင့် စည်းမျဉ်း (အနုပညတ်)ကို သတ်မှတ်ပေးလို့ ဘိက္ခုသံဃာကပဲ ရဟန်း ပြုပေးခွင့် ရသွားတယ်။ အဲဒီ ထပ်ဆင့်ပညတ်ကို သကျမင်းသမီး ငါးရာအတွက်ပဲ သီးခြားပညတ်တာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလို ပညတ်တာကို ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင်ပဲ လုပ်နိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ သာကီဝင် မင်းသမီးငါးရာတို့ ဘိက္ခုနီ ဖြစ်ပြီးတာနဲ့ ဒီအနုပညတ်ပျက်ပြယ်သွားတယ်။

... အကြောင်းပြချက် ၂

‘ဘိက္ခုနီဟူသည် ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ နှစ်ဖက်လုံး၌ ရဟန်းခံထားသော ရဟန်းမတည်း’ (ဝိ၊၁၊၂၂၃)လို့ ပါဠိတော်မှာ ရှိတယ်။ ဒါကို ဋီကာ (ဝဇိရ၊ဋီ၊၉၂) မှာ ‘ဘိက္ခုထံမှာပဲ ပဉ္စင်းခံတဲ့ ဘိက္ခုနီ၊ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ နှစ်ဖက်လုံးထံမှာ ပဉ္စင်းခံတဲ့ ဘိက္ခုနီလို့ နှစ်မျိုးရှိပေမယ့် သကျ မင်း သမီး ငါးရာလို ဘိက္ခုထံမှာပဲ ပဉ္စင်းခံတဲ့ ဘိက္ခုနီမျိုးကို ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ ဒီနေရာမှာ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ နှစ်ဖက်လုံးထံမှာ ပဉ္စင်းခံထားတဲ့ ဘိက္ခုနီ တွေကိုပဲ ယူရမယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ပါဠိတော်မှာ အဲဒီလို ဖော်ပြတာ ဖြစ်တယ်’လို့ ဖွင့်ဆိုပါတယ်။ ဒီအဆိုဟာ သကျမင်းသမီး ငါးရာတို့ ဘိက္ခုနီ ဖြစ်ပြီးတာနဲ့ ဘိက္ခုတွေက ဘိက္ခုနီတွေကို ရဟန်း ပြုပေးခွင့် ပြုတယ်ဆိုတဲ့ ပညတ်ချက် ပျက်ပြယ်သွားတာကိုထင်ရှားစေတယ်။

ဒါကြောင့် နောက်ထပ် ဘိက္ခုနီပြုသူ မှန်သမျှ ဆဋ္ဌမ ဂရုဓမ်နဲ့ အညီ သိက္ခမာန်အဖြစ် နှစ်နှစ်နေပြီးမှ ဘိက္ခုနီသံဃာထံမှာ ဦးစွာရဟန်းခံ၊ ပြီးရင် ဘိက္ခုသံဃာထံမှာ ရဟန်းခံရတယ်။ အဲဒီလို နှစ်ကြိမ် ရဟန်းခံ ပြီးမှ ဘိက္ခုနီဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်။

... အကြောင်းပြချက် ၃

မိဖုရား အနုဠာဒေဝီ ရဟန်းပြုလိုကြောင်း ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းက အရှင်မဟိန္ဒကို လျှောက်တဲ့ အခါ ‘ငါတို့အား မာတုဂါမကို ဘိက္ခုနီ ပြု ပေးရန် မအပ်ပါ၊ ဒါကြောင့် ငါရဲ့ နှမတော်ဖြစ်တဲ့ သံဃမိတ္တာထေရီကို ပင့်ပါ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၇’လို့ မိန့်ပါတယ်။ ဒီလို မိန့်တာဟာ ဘိက္ခုနီသံဃာ ထံမှာ ရဟန်းမခံရသေးတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကိုဘိက္ခုတွေက တိုက်ရိုက် ရဟန်းပြုခွင့် မရှိဘူးဆိုတာက လွဲလို့ အခြားအဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုးနဲ့ ဖွင့် ဆိုတာကို အဋ္ဌကထာဋီကာ ကျမ်းကြီးတွေမှာ မတွေ့ရဘူး။ ဒါကြောင့် ဘိက္ခုသံဃာက အမျိုးသမီးတွေကိုဘိက္ခုနီပြုပေးတာဟာလုံးဝမဖြစ် နိုင်။ ‘မာတုဂါမကို ဘိက္ခုနီတွေမှ တစ်ပါး အခြားသောသူသည် ရှင်ပြု ပေးခြင်းငှာ မအပ်’ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၈)ဆိုတဲ့ စကားအရ ဘိက္ခုတွေဟာ အမျိုးသမီးတွေကို သာမဏေတောင် မပြုပေးကောင်းဘူး။

... အကြောင်းပြချက် ၄

ဘိက္ခုနီသံဃာမရှိတော့တဲ့ ယခုအချိန်မှာ ဘိက္ခုသံဃာကပဲ အမျိုးသမီးတွေကို ဘိက္ခုနီ ပြုပေးနိုင်တယ်လို့ သာဝက (ယနေ့ခေတ် သံဃာ)တွေ က ဆိုခဲ့ရင် ဒါဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ချမှတ်ခဲ့တဲ့ မူလပညတ်ချက်လည်းဖြစ်၊ ယနေ့တိုင် တည်ရှိဆဲလည်းဖြစ်တဲ့ ဆဋ္ဌမ ဂရုဓမ်ကို ချိုးဖောက်ရာ ရောက်တယ်။ ဒါကြောင့် ဘိက္ခုတွေက အမျိုးသမီးတွေကို ဘိက္ခုနီပြု ပေးခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ယူဆချက်ဟာ မှားယွင်းပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာအတွက် ကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ်ဖြစ်တယ်။

ထေရဝါဒ ဝိနည်းသည် မြတ်ဗုဒ္ဓဟောကြားတဲ့ အပြင်အဆင် မရှိ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိ ပညတ်တော်မူရင်း အတိုင်း ယနေ့တိုင် ထိန်းသိမ်း ထားတဲ့ ဝိနည်းတော်ဖြစ်လို့ အခြားမည်သည့် ဂိုဏ်းက ဝိနည်း သို့မဟုတ် ဘိက္ခုနီကိုမှ ဘိက္ခုနီအစစ်လို့ အသိအမှတ် မပြုနိုင်။ ဒါကြောင့် အခြားဂိုဏ်းမှာ ဘိက္ခုနီပြုလို့ ထေရဝါဒ ဘိက္ခုနီဖြစ်မလာနိုင်။ ဘိက္ခုနီ ရှိသင့်

... ချေပချက် ၁

‘ဘိက္ခုထံမှာပဲ ပဉ္စင်းခံတဲ့ ဘိက္ခုနီမျိုးကို ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ ’ဆိုတဲ့ ဋီကာ အဆို တစ်နည်း ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးရဲ့ ယူဆချက် တစ်ခုတည်းနဲ့ ‘ဘိက္ခုတို့သည် ဘိက္ခုနီမတို့ကို ရဟန်းပြုပေးရန် ခွင့်ပြု၏’ဆိုတဲ့ အနုပညတ်ဟာ သကျမျိုး မင်းသမီးတွေ ရဟန်းပြုပြီးတာနဲ့ ပျက်ပြယ်ပြီး ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်မှာ စဉ်းစားစရာတွေရှိတယ်။

ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် အဲဒီပညတ်ချက်ကို ပြန်လည် မရုပ်သိမ်းခဲ့ဘူး။ ပါဠိတော် စာသွားအရလည်း ‘ဒီလိုပဲလုပ်၊ အခြား မည်သည့် နည်းနဲ့ မျှ မလုပ်ရ’လို့ ဆိုတာမှ မဟုတ်ဘဲ။ ဘိက္ခုနီတွေ မပေါ်ခင်တုန်းက အမျိုး သမီးတွေကို ရဟန်းပြုပေးဖို့ မြတ်ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ဘိက္ခုတွေကို ခွင့်ပြုနိုင် တာကိုက ဘိက္ခုသံဃာကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ပေးအပ်တဲ့ သဘောပဲ မဟုတ်လား။ အထူးသဖြင့် ယခုလို ဘိက္ခုနီသံဃာ မိရှိတော့တဲ့ အချိန်မျိုးမှာ အဲဒီ အနုပညတ်အရပဲ ဘိက္ခုသံဃာထံမှာ သိက္ခမာန် နှစ်နှစ် ကျင့်ပြီး ဘိက္ခုနီပြုပေးနိုင်တယ်လို့ အဓိပ္ပာယ်ယူခွင့်မရှိနိုင်ဘူးလား။

... ချေပချက် ၂

ရဟန်းတွေ ဝါတွင်းကာလ ခရီးသွားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ‘သိက္ခာကို ဆောက်တည်လိုသော သာမဏမိန်းမက ပင့်ဖိတ်လျှင် (၇ ရက်ကြာ) ခရီးသွားကောင်း၏ (ဝိ၊၃၊၂၀၅)’လို့ ပါဠိတော်မှာ ရှိတယ်။ သိက္ခာကို ဆောက်တည်လိုတယ်ဆိုတာ သိက္ခမာန်လုပ်လိုတာလို့ ဆိုနိုင်ရင် ဘိက္ခု က အမျိုးသမီးကို သိက္ခမာန် လုပ်ပေးနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပဲပေါ့။ ဒီလိုဆိုရင် ဘိက္ခုနီပြုဖို့ အရေးတကြီးလိုအပ်တဲ့ သိက္ခမာန် အဖြစ်ကို ဘိက္ခုတွေက ပြုမပေးကောင်းဘူးလို့ ဆိုနိုင်အံ့လော။ ဒါကတော့ ဝိနယ စည်းကမ်းကို အခြေခံတဲ့ လစ်ဘရယ်ကျ (ပွင့်လင်းပြီး မတင်းလွန်း) တဲ့ ယူဆချက်ပါ။ ထေရဝါဒီတွေအနေနဲ့ မဇ္ဈိမပဋိပဒါ ကျင့်စဉ်နှင့်အညီ အလျှော့အတင်းကို နှစ်သက်နိုင်ရင် ယခုလိုဘိက္ခုနီတွေမရှိတော့တဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ အမျိုးသမီးတွေကို ဘိက္ခုနီပြုပေးပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာ တည့်တံ့ ပြန့်ပွားရေးမှာ အားသွန်ခွန်စိုက် ပါဝင်လာခွင့်ပြုပြီး စိတ်ပိုင်း ဘဝလေ့ကျင့်မှုကို မြှင့်တင်ပေးရင် ငြင်းဆိုနိုင်တဲ့ အကြောင်းရှိပါ့မလား။

... ချေပချက် ၃

အနုဠာဒေဝီ မိဖုရားနဲ့ နန်းတွင်းသူတွေ ဘိက္ခုနီ ပြုလိုကြောင်း ဒေဝါနံ ပိယတိဿရဲ့ လျှောက်ထားချက်ကို အရှင်မဟိန္ဒ မိန့်ဆိုတာနဲ့ ပတ် သက်ပြီး အဋ္ဌကထာ ဋီကာကျမ်းကြီးတွေမှာ အခြားအဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုး နဲ့ မဖွင့်ဆိုဘူးလို့ မရှိသင့်အုပ်စုက ဆိုတယ်။ ကောင်းပြီ၊ အဲဒီလိုဖွင့်ဆို ချက်မရှိသလို ‘အမျိုးသမီးတွေကို ဘိက္ခုတွေက တိုက်ရိုက် ရဟန်းပြု ခွင့်မရှိဘူးလို့ ပဲ မှတ်ရမယ်’လို့ ကော ဘယ်အဋ္ဌကထာ ဋီကာကျမ်းအရ ဆိုနိုင်သလဲ။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို အထူးမဖွင့်လို့ ပဲ ဒီနေရာမှာ ဘိက္ခုနီ သံဃာပြန်လည် ရှင်သန်လာတာကို နှစ်သက်သူတွေအနေနဲ့ သင့်တော် တဲ့ ယူဆချက်တစ်ရပ်ကို စဉ်းစားနိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း ပွင့်သွားတာပဲ။ အဲဒီယူဆချက်က ‘အိန္ဒိယမှာ ဘိက္ခုနီသံဃာ တည်ရှိသေးလို့ နှမတော် သံဃမိတ္တာကို ပင့်ဖိတ်စေလိုတဲ့ အတွက် အရှင်မဟိန္ဒက အဲဒီလို မိန့် ကြားတာဖြစ်တယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓတားမြစ်လို့ မဟုတ်ဘူး’လို့ ပါပဲ။

... ချေပချက် ၄

‘အမျိုးသမီးတွေ ဘိက္ခုနီအဖြစ် မရခဲ့ရင် ဗုဒ္ဓသာသနာဟာ နှစ်တစ် ထောင် ရှည်နိုင်ပေမယ့် ဘိက္ခုနီအဖြစ် ရခဲ့ရင် တော့ နှစ်ငါးရာပဲ ကြာ မယ် ... ခုတော့ ကြိုတင်ပြီး ကန်ပေါင် ကန်ရိုးနဲ့ တူတဲ့ ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးကို ဘိက္ခုနီတွေအတွက် ပညတ်လိုက်ပြီ (ဝိ၊၄၊၄၄၆)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်ဆို တာဟာ (မဟိသာသကဂိုဏ်းက ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ဝိနည်းပါဠိတော် မှတစ်ပါး ကျန်ဂိုဏ်းအားလုံးက ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ဝိနည်းပါဠိတော်မှာ ဒီဖော်ပြချက် ပါသတဲ့) မိထွေးတော် ဂေါတမီ ဘိက္ခုနီ ဖြစ်ပြီးမှ မိန့်ဆိုတာ ဖြစ်တယ်။ ‘ဂရုဓမ်ကို ကြိုတင် ပညတ်ထားလိုက်တဲ့ အတွက် နှစ် ငါးရာမလျော့တော့ဘဲ ပဌမမိန့်ဆိုချက်အတိုင်း နှစ်တစ်ထောင်ပင် တည် လိမ့်မယ်ဟူလို (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၂၇)’ဆိုတဲ့ ဖွင့်ဆိုချက်အရလည်း ဘိက္ခုနီ တွေ ရှိပေမယ့် ဗုဒ္ဓသာသနာဟာ သက်တမ်းစေ့အောင် တည်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပဲ မဟုတ်လား။ ဘိက္ခုနီတွေဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာအတွက် တကယ် အန္တရာယ်ရှိရင် အရှင်အာနန္ဒာ တောင်းပန်ရုံနဲ့လည်း မြတ်ဗုဒ္ဓ လိုက်လျောမှာ မဟုတ်ဘူး။ အမျိုးသမီးတွေ ဘိက္ခုနီပြုနိုင်တယ်လို့ ယူဆတာဟာ မှားယွင်းပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာအတွက် ကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ် ဖြစ်တယ်လို့ မရှိသင့်အုပ်စုက ဘာကြောင့်ဆိုနိုင်ရသလဲ။

... ယုတ္တိဆက် ၁

အိန္ဒိယဗုဒ္ဓဘာသာ (ခန့်မှန်းခြေ အေဒီ တစ်ရာစုလောက်ထိ) မှတ်တမ်း တွေအရတော့ ဘိက္ခုတွေနဲ့ ဘိက္ခုနီတွေ နီးစပ်လွန်းလို့ သာသနာ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးတာမျိုး မဖော်ပြဘူး။

‘တရားမနာ၊ စာပေမသင်၊ နှုတ်တွင်မဆောင်၊ သိအောင်မပြု၊ ဓမ္မာ နုဓမ္မ ပဋိပတ်ကွာ၊ ဤငါးဖြာသည်၊ ဘုရားသာသနာ ကွယ်ကြောင်း တည်း (အံ၊၂၊၁၅၈)’။ ‘ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ၊ ဥပသကာ၊ ဥပါသိကာဟူသော ပရိသတ်လေးပါးသည် ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃာ၊ သိက္ခာ၊ သမာဓိ၊ အပ္ပမာဒကို အလေးဂရု မပြုသော် တထာဂတ မရှိသည့်နောက် သဒ္ဓမ္မသည် ကြာ ကြာမတည်တံ့နိုင် (အံ၊၂၊၂၉၉)’လို့ ပဲဗုဒ္ဓဟောတော်မူတယ်။

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ဘုရားဖြစ်ပြီးစ လောကကို တရားမဟောဖို့ ကြံစည် မိတယ် ဆိုတာလည်း သဒ္ဓမ္မရဲ့ အင်မတန် ရတောင့်ရခဲဖြစ်ပုံ ဖော်ပြလို ရင်းပါပဲ။ ဘိက္ခုနီတွေကို ရဟန်းပြုခွင့်ပေးဖို့ အလျင်စလို ခွင့်မပြုတာလည်း တန်ဖိုးကြီးမားတာကို ဖော်ပြချင်လို့ ပဲ ဖြစ်မှာပါ။ ‘(ပညာတည်း ဟူသော) နားရှိသူများအတွက် နိဗ္ဗာန်တံခါးကို ငါဘုရား ဖွင့်ထားပါပြီ (ဝိ၊၃၊၁၀)’လို့ ဟောတော်မူတာဟာ အမျိုးသားတွေကိုသာ မရည်ရွယ် တာတော့ သေချာပါတယ်။

... ယုတ္တိဆက် ၂

ကမ္ဘာပေါ်မှာ မကြာသေးတဲ့ ရာစုနှစ်တွေကစပြီး အမျိုးသမီးတွေဟာ မဲပေးခွင့်၊ တန်းတူလစာ၊ စစ်မှုထမ်းခွင့်နဲ့ နောက်ဆုံး နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင် ဖြစ်ခွင့်တွေကိုတောင် တောင်းဆိုပြီး အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှု တွေ စတင်ခဲ့တာယခုအခါ အရှိန် မြင့်နေပါပြီ။ မိန်းမ ဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံတာမျိုးကို အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်နဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာက လက်ခံသင့်သလား။ ယခုအခါ တိဗက်၊ ထိုင်ဝမ်၊ တရုတ်နဲ့ ဗီယက်နမ်လို နိုင်ငံတွေမှာ ဘိက္ခုနီတွေဟာ ဘိက္ခု တွေနဲ့ အတူ ထွန်းကားနေပါတယ်။ (စကားမစပ်၊ သူတို့ လိုက်နာတဲ့ ဝိနည်းက ရှေးဦး ဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲတွေဖြစ်တဲ့ မူလသဗ္ဗတ္ထိဝါဒနဲ့ ဓမ္မဂုတ္တကဂိုဏ်းက ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ဝိနည်းဖြစ်ပြီး ထေရဝါဒ ပါဠိဝိနယ နဲ့ အားလုံးနီးပါး တူညီပါသတဲ့။)

ယခုခေတ်မှာ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က လူတွေ ဗုဒ္ဓဓမ္မကို စိတ်ဝင်စားပြီး တရားအားထုတ် ကျင့်ကြံမှုတွေ တိုးပွား များပြားလာနေပါတယ်။ ‘လူ ဝတ်ကြောင်ဟာ ရဟန္တာဖြစ်သွားရင် ရဟန်းပြုရင် ပြု၊ မပြုရင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇)’ဆိုတဲ့ စကားအရ ငယ်ရွယ်တဲ့ အမျိုးသမီး တစ်ယောက် ကြိုးစားလို့ ရဟန္တာဖြစ်သွားတဲ့ အခါ လူဝတ်ကြောင်မှာ မနေနိုင်ခဲ့ရင် အလိုလို သက်တမ်း ကုန်ရတော့မှာလား .. ဒါမှမဟုတ် သက်တမ်းကုန်တော့မယ့်လူပဲ ရဟန္တာဖြစ်ရတော့မှာလား ...

ဘယ်လို ထင်မြင်သလဲ

ဘိက္ခုနီ မရှိသင့်ဘူးလို့ ဆုံးဖြတ်သူတွေကလည်း မရှိနိုင်တဲ့ အကြောင်း ပြချက်ကိုပဲ ရှာဖွေ ပြောဆိုကြမှာပဲ။ ရှိသင့်တယ်လို့ ယူဆသူတွေကလည်း ရှိသင့်တဲ့ ယုတ္တိကိုပဲ စဉ်းစားပြီး ပြောဆိုကြမှာပဲ။ ခေတ်ရဲ့ တောင်းဆိုမှုက ဘယ်လိုလဲ။ ခေတ်သစ် ဘိက္ခုနီတွေဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာ အတွက် ဘာလုပ်နေကြသလဲ။ မဟာကရုဏာရှင် မြတ်ဗုဒ္ဓ သက်တော် ထင်ရှားရှိခဲ့ရင် ‘မာတုဂါမတွေ ကိုယ့်ဟာကိုယ် အေးအေးပဲနေကြ’လို့ မိန့်တော်မူမည်လား။ ပညာရှင်တို့ မိမိဖာသာ စဉ်းစားကြရုံပါပဲ။

... ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအတွေး ၁

နှစ်ဖက်သော ပညာရှင်တွေရဲ့ တင်ပြချက်တွေကို လေ့လာပြီးတဲ့ အခါ ဒီ နေရာမှာ ပါဠိမုတ္တက (ပါဠိတော်မဟုတ်တဲ့)အဆုံးအဖြတ် ဆိုတာကို စဉ်းစားမိပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပညတ်တော်မူရင်းအရ ရဟန်းတစ်ပါးဟာ မြေကိုမတူးကောင်း၊ မတူးခိုင်းကောင်းဘူး။ ဒါကြောင့် ‘ရေကန်တူးပါ’ လို့ လူသာမဏေကို ခိုင်းရင် အာပတ်သင့်တယ်။ ဒါပေမယ့် အေဒီ ငါးရာစု သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတိုက်တွေ တိုးတက်လာ တာနဲ့ အမျှ ရေတွင်း ရေကန်လှူဒါန်းသူတွေ ပေါများလာတဲ့ အခါ ခေတ် ရဲ့ တောင်းဆိုမှုအရ ‘ရေကန်ကို သိပါ’လို့ ဆိုပြီးခိုင်းရင် အပ်တယ်လို့ ဝိနည်းဘောင် အတွင်းကပဲ ရဟန်းသံဃာနဲ့ အပ်စပ်နဲ့ နည်းလမ်းကို တီထွင်ရတယ်။ တူးပါဆိုဆို သိပါပြောပြော မြေကိုတူးတာပါပဲ။ ဒါပေ မယ့် ပရိယာယ်နဲ့ပဲ ရဟန်း အာပတ်လွတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို နည်းလမ်း မျိုးတွေ မရှိနိုင်ဘူးလား...

... ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအတွေး ၂

ဆယ်စုနှစ် ငါးခုလောက် အလွန်က အင်္ဂလိပ်စာကို တိရစ္ဆာန်စာ ဆိုပြီး ဘုန်းကြီးတွေကို သင်ခွင့်မပြုဖို့ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာဋီကာ ကျမ်းကိုး တွေနဲ့ အကျိတ်အနယ် စကားစစ်ထိုးခဲ့ကြတဲ့ ထေရဝါဒီ ပညာရှင် ရဟန်းရှင်လူတွေဟာ ဒေါက်တာဆိုတဲ့ ရှေ့ဆက်ပုဒ်ပါမှ ခေတ်မီတယ်လို့ ယူဆလာတဲ့ ယနေ့ခေတ် သံဃာတော်တွေကို တွေ့ရင် ဗုဒ္ဓသာသနာ ပျက်ပါပြီဆိုပြီး ဝမ်းနည်းပက်လက် ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် ခုအခါမှာတော့ ပြင်ပကမ္ဘာရဲ့ ရိုက်ခတ်မှုနဲ့ အတူ ကျယ်ပြောလာတဲ့ ခေတ်အမြင်အရ အတော်များများ နားလည်ပေးနိုင်ပါပြီ။

ထေရဝါဒ ဘိက္ခုနီသာသနာလည်း မကြာတော့တဲ့ နောင်တစ်ချိန် မှာ အဲဒီလို ဖြစ်လာလေမလား ...။ ပရိယတ္တိ နယ်ပယ်မှာရော ပဋိပတ္တိမှာပါ ထင်ရှားတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါးက အချိန်တန်သေးဘူးလို့ မိန့်ဖူးပါတယ်။ ဆရာတော်ကြီး မိန့်သလိုဆိုရင် တော့ ထေရဝါဒသံဃာ တော်တွေ အများစု သဘောတူ လက်ခံတဲ့ အချိန်ထိ စောင့်ရာဦးမယ် လိုပဲဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

၁၄၅။ အိုဗာစတေးနဲ့ အဒိန္နာဒါန

မေ ၂၈၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၁) နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် တရားမဝင် နေထိုင်သူများသည် အဒိန္နာဒါနကံ မြောက်ပါသလား။

၂) လောင်းကစား ပြုခြင်းသည် အကုသိုလ် ဖြစ်ခြင်းအကြောင်းတွင် ပါဝင်ပါသလားဘုရား။ ကာယဒုစရိုက် သုံးပါးတွင် လောင်းကား ပြုခြင်း အား တားမြစ်ချက်ကိုမတွေ့ရပါဘုရား။ တပည့်တော်သိသောငါးပါး၊ ရှစ်ပါး၊ ကိုးပါး၊ ဆယ်ပါးသီလများတွင်လည်း တားမြစ်ချက် မပါပါ။ ရဟန်းသီလတွင် လောင်းကစား မပြုရ တားမြစ်ချက် ပါပါသလား။ ရဟန်းများ ထီထိုး၊ ချဲထိုးလျှင် အာပတ်သင့်ပါသလား ဘုရားဘုရား။ လောင်းကစားပြုလုပ်မှုကြောင့် ရရှိသည့်အပြစ်များကို သိလိုပါသည်။

အေးမြတ်ကို၊ ရန်ကုန်

-------------------

၁။ ခိုးမှုမြောက်ခြင်း

ခိုးယူရာမှာကံမြောက်ဖို့အင်္ဂါငါးရပ်ရှိတယ်။

(၁)လူဇာတ်ရှိသူအခြားတစ်ယောက်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ဥစ္စာဖြစ်ခြင်း

(၂)သူတစ်ပါးပိုင်တဲ့ ဥစ္စာဖြစ်တယ်လို့ စိတ်ထဲကသိနေခြင်း

(၃)တစ်မတ်၊ တစ်မတ်ထက်ပိုသောဥစ္စာဖြစ်ခြင်း

(၄)ခိုးယူလိုတဲ့ စိတ်ရှိခြင်း

(၅)ခိုးယူပုံ၂၅မျိုးအနက်တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ခိုးယူခြင်း

ဒီငါးမျိုးထဲမှာ နံပါတ်သုံးကတော့ ရဟန်းတစ်ပါး ပါရာဇိကကျစေနိုင်တဲ့ အနည်းဆုံး သတ်မှတ်ချက်ကိုပြလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ အမှန်တော့ဘယ် လောက်ပဲခိုးခိုးကျန်တဲ့ အင်္ဂါလေးရပ်နဲ့ ညီရင် ခိုးမှုမြောက်တယ်။

ခိုးယူပုံ ၂၅ မျိုး

နားလည်ရုံ ချုပ်ပြီး ပြောပြပါမယ်။ (၁) ကိုယ်မပိုင်တဲ့ ဥယျာဉ် ခြံ ကျောင်းကန် လယ်ယာစသည်ကိုတရားဆင် ယူခြင်း (၂) သူတစ်ပါး ထည့်ပေးလိုက်တဲ့ ဆောင်းပါးပစ္စည်းကို ယူထားခြင်း (၃) သူတစ်ပါး အပ်နှံထားတဲ့ ဘဏ္ဍာ၊ အိမ်ဂရမ်စသည်ကို မအပ်ပါဘူးလို့ ငြင်းဆိုခြင်း (၄) ဣရိယာပုတ်ကို ဖျက်ပြီးခိုးယူခြင်း (၅)နေရာရွှေ့ပြီးခိုးယူခြင်း (၆)သူ့ကျွန်သူ့မယားသူ့တိရစ္ဆာန်တွေကို တရားဆင်ယူ (၇) သူ တစ်ပါး ထည့်ပေးလိုက်တဲ့ ကျွန် ကျွဲနွားစသည်ကို ယူ (၈) သူတစ်ပါး အပ်နှံထားတဲ့ ကျွန်ကျွဲနွား စသည်ကိုမအပ်ပါဘူးလို့ ငြင်းဆို (၉)ယူ ဆေင်လာတဲ့ ကျွန် ကျွဲနွားစသည်ကို ဣရိယာပုတ် ဖျက်ပြီး ယူ (၁၀) ယင်းတို့ကိုရှိနေတဲ့ နေရာကအခြားနေရာသို့ရွှေ့ပြီး ယူခြင်း

(၁၁) ကိုယ်တိုင် ခိုးယူခြင်း (၁၂) သူတစ်ပါးကို ခိုးခိုင်းခြင်း (၁၃) ပစ္စည်းဝတ္ထုကိုပစ်လွှတ်၍ခိုးယူခြင်း (၁၄) အဆင်ပြေတဲ့ အချိန်နေ့ ရက်မှာ ခိုးချေလို့ စေခိုင်းပြီး ခိုးခြင်း (၁၅) ပိုင်ရှင်အား မရတော့ပြီဟု ဝန်ချစေ၍ခိုးယူခြင်း (၁၆) ခိုင်းဆဲခဏမှာ ခိုးမှုမြောက်ခြင်း (မိမိ ခိုင်းသူဟာ အခက် အခဲမရှိဘဲခိုးယူနိုင်ရင်) (၁၇)လယ်မြေ အိမ်ခြံတို့ရဲ့မှတ်တိုင်ကိုရွှေ့ပြီး ခိုးခြင်း (၁ဂ)လူအများနဲ့ တိုင်ပင်ညီညွတ်ပြီးခိုးခြင်း (၁၉) အချိန်နေ ရာစသည်ကိုချိန်းချက်၍ခိုးခြင်း (၂၀)ခြေဟန်လက်ဟန် ပြ၍ခိုးခြင်း (၂၁)ချိန်ခွင်၊ တင်းတောင်း၊ လဲလှယ်နှုန်းကို မမှန်ပြုခြင်း (၂၂) အတင်းအကြပ်လုယူခြင်း (၂၃)ပစ္စည်းနဲ့ အရပ်ကိုသတ်မှတ်ပြီးခိုးခြင်း (ဥပမာ- ညအမှောင်မှာရွှေသားအထင်နဲ့ ခိုးယူခဲ့ပေမယ့်ငွေ သားမှန်း သိလို့ ပြန်ထားရင် ကံမမြောက်၊ ရတာအကုန်ယူဆိုပြီးပြန် မထားရင် ကံမြောက်) (၂၄) မြက် သစ်ရွက် စသည်နဲ့ ဖုံးလွှမ်းပြီး ခိုး ခြင်း (၂၅) နာမည်ကမ္ပည်းပြောင်းပြီးခိုးယူခြင်း

အိုဗာစတေးများ

ခိုးယူပုံ၂၅မျိုး အနက် (၁၃)ခုမြောက် ခိုးယူပုံမှာ သုင်္ကဃာတ (အခွန် ရှောင်ခြင်း)ဆိုတာ ပါတယ်။ နားလည်အောင် ပြောပြရရင် ... လူတစ် ယောက် သိန်းနှစ်ဆယ်တန် စိန်ထုပ်ကို တစ်ဖက်နိုင်ငံက ဝယ်လာပြီး နယ်စပ်မှာ မြန်မာအခွန်ဌာကို ပေးရမယ့် ဆယ်သိန်းကိုတစ်နည်းနည်း နဲ့ ရှောင်တယ် (ဥပမာ ... အဲဒီ စိန်ထုပ်ကို မြန်မာနိုင်ငံဖက်မှာ ရှိနေ သူဆီ အခွန်ကောက်သူတွေ မသိအောင် ပစ်ပေးလိုက်တယ်။ ကိုယ်နဲ့ တော့ ဘာပစ္စည်းမှ ပါမလာလို့ အခွန်ဆောင်စရာမလိုဘူး)။

နိုင်ငံခြားက အိုဗာစတေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် ပထမ ကံမြောက်အင်္ဂါ ရပ် ငါးပါးနဲ့ ညီးရဲ့လားလို့ စဉ်းစားပြီး၊ ခိုးပုံ ၂၅ မျိုးထဲမှာ ထည့်သွင်း ကြည့်နိုင်တယ်။ သူတို့နိုင်ငံမှာ ဆက်လက်နေထိုင်ခွင့်မပေးတဲ့ အတွက် အိုးဗာစတေး ဖြစ်သွားရာကနေ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ (လောကီ) ဥပဒေအရ ဗီဇာကြေး (သို့မဟုတ် လူခွန်)ကို တရားဝင် ပေးခွင့်မရှိတော့လို့ သုင်္ကဃာတ (အခွန်ရှောင်)ခိုးခြင်းနဲ့ ငြိနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် လာစစ်လို့ မိရင် ပြန်ပို့ခံရမှာကို ကြောက်တာက လွဲလို့ ခိုးလိုတဲ့ စိတ်မှ မရှိဘဲ။ ကိုယ့်ရည်ရွယ်ချက်ကနိုင်ငံခြားမှာ အလုပ်လုပ်ပြီး ငွေရှာရုံပါပဲ။ ပစ္စည်း ဝယ်ရင် သူတို့နိုင်ငံကို အခွန်ပေးတာပဲ။ ဗီဇာကြေး တောင်းရင် ပေး မယ်လို့ စိတ်ထဲမှာရှိနေရင် ကံမမြောက်ပါဘူး။ ဗီဇာကြေးမပေးချင်လို့၊ မပေးနိုင်လို့ ဗီဇာကြေးကိုရှောင်ပြီး ခိုးနေရင်တော့ ကံမြောက်တယ်။ ၂။ လောင်းကစား

အာဇီဝဋ္ဌမကသီလ ၈ ပါးမှာ သုရာမေရယ မပါပေမယ့် အရသာဆိုတဲ့ ကာမအာရုံကို မှားယွင်းစွာ ကျင့်သုံးမှုဖြစ်လို့ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရမှာ သွင်းတယ် (ဋီကာကျော်၊ စာ-၁၇၂)။ လောင်းကစားကို ဘယ် ဒုစရိုက် မှာ သွင်းယူတယ်ဆိုတာကိုတော့ မတွေ့ဖူးဘူး။ ဒါပေမယ့် မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ် စိတ်ဆိုတဲ့ အာရုံတွေရဲ့ ခံစားမှုနောက်ကို မှားယွင်းစွာ လိုက်တာဖြစ်လို့ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရမှာပဲ သွင်းယူနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

လောင်းကစားသူတွေဟာ ဝတ်ထားတဲ့ အဝတ်ကိုတောင် ချွတ်ပြီး လောင်းတဲ့ အထိ အပျော်ကြူးတယ် (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၄)။ လောင်း ကစားလုပ်ရင် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတွေ အကျိုးပေးခွင့် မကြုံတော့ဘူး (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂၀)။ အရက်သောက်လိုက်တာနဲ့ အကုသိုလ် ဆိုးကျိုး တွေ ဝင်လာဖို့ တံခါးခွင့်လိုက်သလို လောင်းကစား လုပ်သူလည်း လိမ်ညာခိုးဝှက်ဖို့ ဝန်မလေးတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ကုသိုလ်ဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံနေထိုင်သူ ဗုဒ္ဓဝါဒီအဖို့ လောင်းကစားမှုကို လုံးဝ တားမြစ်ပြီး သားပဲလို့ မှတ်ပါ။

ရဟန်းသီလ

ရဟန်းသီလထဲမှာ လောင်းကစား မလုပ်ရဘူးရယ်လို့တော့ အတိအကျ မတွေ့ဖူးသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ သိက္ခာပုဒ် ပါပြီးဖြစ် လို့ ဒီကိစ္စ ဆိုဖွယ် မရှိနိုင်ပါဘူး။ ရဟန်းတွေ ထီမထိုးရ ချဲမထိုးရလို့ သိက္ခာပုဒ် တိုက်ရိုက်လည်း မတွေ့ဖူးဘူး။ ငွေကြေး မကိုင်ရ၊ စီးပွားရေး အရောင်းအဝယ် မလုပ်ရဆိုတဲ့ နိဿဂ္ဂိယ သိက္ခာပုဒ်ထဲမှာတော့ သွင်းယူနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်။

လူတွေလောင်းကစား မလုပ်အောင်ဗုဒ္ဓတရားနဲ့ လမ်းညွှန်ဖို့တာ ဝန်ရှိတဲ့ ရဟန်းမြတ်အနေနဲ့ လူရှေ့မှာ ချဲတွက်နေရင်၊ လူတွေနဲ့ ရောပြီး ထီကိစ္စ၊ ချဲကိစ္စကို အားပေး နေရင် အဘယ် သင့်နိုင်ပါ့မလဲ။ အဲဒီလို ရဟန်းတွေနဲ့ တွေ့ရင် ဆရာတင်ပြီး မကိုးကွယ်ပါလေနဲ့။ သြောင်း .. နမော၊ ဒူရေ ဒူရေ..ဝေးဝေးကရှောင်ပါလေ။

၁၄၆။ ဘာသာရေး စတန့်လော

မေ ၂၈၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

တရား စာအုပ်တစ်ခုတွင် ‘ရှေးဘဝနောက်ဘဝရှိ၏ဟု ယူဆခြင်းသည် ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ဒိဋ္ဌိအယူဖြစ်ကြောင်း’ ဥပမာများနှင့် ရှင်းလင်း ရေးထား သည်ကို ဖတ်ရှုရပါသည်။ စာအုပ်အမည်မှာ ‘ရှေးဘဝ နောက်ဘဝ ဗုဒ္ဓ မဝေဖန်နှင့် အခြားဆောင်းပါးများ (ဒုတိယအကြိမ်)’ဖြစ်ပါသည်။ ထိုစာ အုပ်တွင် ရှေးဘဝနောက်ဘဝရှိခြင်း မရှိခြင်း၊ ရှိသည်လည်း မဟုတ် မရှိသည်လည်းမဟုတ်၊ တစ်ချို့တွင်ရှိပြီးတစ်ချို့တွင်မရှိခြင်းတို့သည် ဗုဒ္ဓလက်ထက်တော်က အခြားသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတို့၏ အယူဝါဒဖြစ်၍ မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ခံတော် မမူကြောင်း ရှင်းပြထားပါသည်။

ဗုဒ္ဓဝါဒ အစစ်အမှန်အရ ယခုမျက်မှောက်ဘဝ အပြင် ယခင်ဘဝ များနှင့် နောင်ဘဝများ ရှိသည်ဟု တပည့်တော် နားလည်ထားပါသည်။ ရှေး (အတိတ်)ဘဝနှင့် နောင် (အနာဂတ်)ဘဝကို ဗုဒ္ဓငြင်းပယ်သည် ဆိုခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဖော်ပြပါစာအုပ်၌ ရှင်းပြသလို ဟုတ် မဟုတ် သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဟိန်းထက်အောင်

-------------------

ဗုဒ္ဓဝါဒီရဲ့ ယုံကြည်မှု (၁၀)မျိုး

မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတတဲ့ ထိုထို နိကာယ်ပါဠိတော်တွေမှာ သမာဒိဋ္ဌိ (မှန်သောအမြင်)ဆိုတာကို ဒီလိုဖွင့်ဆိုထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဗုဒ္ဓ ဝါဒီတွေရဲ့ အခြေခံယုံကြည်ချက် (၁၀)မျိုးလို့လည်း ခေါ်နိုင်ပါတယ်...

(၁)အလှူဒါနပြုရင် ကောင်းကျိုးကိုခံစားရတယ်၊

(၂)ပူဇော်မှုရဲ့အကျိုးရှိတယ်၊

(၃)လက်ဆောင်ပေးကမ်းပူဇော်မှုရဲ့အကျိုးရှိတယ်၊

(၄)ကုသိုလ်အကုသိုလ်တို့ရဲ့ကောင်းကျိုးဆိုးပြစ်ရှိတယ်၊

(၅)မိခင်ကိုလုပ်ကျွေးရင် ကောင်းကျိုး ရတယ်၊ ပြစ်မှားရင် ဆိုးကျိုးရတယ်၊

(၆)ဖခင်ကိုလုပ်ကျွေးရင် ကောင်းကျိုးရတယ်၊ ပြစ်မှားရင် ဆိုးကျိုး ရတယ်၊

(၇)လူတို့မမြင်နိုင်တဲ့ ငရဲ၊ ပြိတ္တာ၊ နတ်၊ သိကြား၊ ဗြဟ္မာဆိုတဲ့ သြပပါတိကသတ္တဝါတွေရှိတယ်၊

(၈)ဒီမျက်မှောက်ဘဝရှိတယ်၊

(၉)သေပြီးနောက်ဘဝတမလွန်လောကရှိတယ်၊

(၁၀)ကောင်းစွာကျင့်ကြံနေကြတဲ့ သမဏဗြဟ္မဏတွေ ရှိတယ်၊ ၎င်း တို့က ဒီဘဝ တမလွန်ဘဝကို ကိုယ်တိုင် သိမြင်ပြီး လူတွေကို ပြန်လည် ဟောပြတယ် (မ၊၁၊၃၅၈။ သံ၊၂၊၅၂၆။ အံ၊၁၊၂၇၂)။

တရားစာအုပ် မဟုတ်

‘ရှေးဘဝ နောက်ဘဝရှိ၏ဟု ယူဆခြင်းသည် ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ဒိဋ္ဌိအယူဖြစ် ကြောင်း’ မေးခွန်းရှင် အနေနဲ့ အမှန်တကယ် ဖတ်ရတယ် ဆိုရင် အဲဒီ စာအုပ်ဟာ ‘သုံးဆယ့်တစ်ဘုံဝါဒ ဗုဒ္ဓလက်မခံ’လို့ ဆိုတာနဲ့ အတူတူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ဘုန်းကြီး ထပ်ရှင်းစရာ မလိုတော့ပါဘူး။ လူသေ လူဖြစ်ဝိနိစ္ဆယကျမ်းကိုပဲ ရှာဖွေ ဖတ်ရှုပါလေ။ အကယ်၍ ‘တရား’ ဆို တဲ့ စကားလုံးကို ‘ဗုဒ္ဓရဲ့တရား’လို့ ရည်ရွယ်ခဲ့ရင် မေးခွန်းရှင် အနေနဲ့ ထိုစာအုပ်ကို တရားစာအုပ်လို့ မခေါ်သင့်ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဗုဒ္ဓ ရှင်တော်မြတ်က အဲဒီလိုမှ မဟောဘဲ။ ဒါကြောင့်ဗုဒ္ဓတရားမှ မဟုတ်ဘဲ။

စာပေ လွတ်လပ်မှု သဘောအရ ရေးသူဟာ ရေးခွင့်ပေမယ့် ဗုဒ္ဓ မဟောတာကို ဟောသယောင်တော့ မလုပ်နဲ့ ပေါ့။ ဦးပွဟာ ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ သုံးဆယ့်တစ်ဘုံ၊ နောက်ဘဝ ဆိုတာတွေကို မယုံဘူး။ ဗုဒ္ဓသိတာထက် ဦးပွက ပိုသိတာမို့ ဦးပွရဲ့ ဝါဒပါလို့ လုပ်ပေါ့။ ဘာကြောင့် ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေ မွှေးတော်မှာ ခိုကပ်ပြီးမြတ်ဗုဒ္ဓကို စော်ကားနေရတာလဲ။

ဘာသာရေး စတန့်လော

တစ်ခါက ဘုန်းကြီး လူထွက် တစ်ယောက်က သူ့စာအုပ်ကို ‘ဂေါတမ ဗုဒ္ဓသည် မြန်မာပြည်သား’လို့ စာအုပ်ခေါင်းစဉ် တပ်မယ်လို့ ပြောနေသံကို ကြားတော့ မိတ်ဆွေ ဘုန်းကြီးက ‘ဘာဖြစ်လို့ လဲ’လို့ မေးတယ်။ ဒီတော့ သူပြောပုံက ‘လူတွေ စိတ်ဝင်စားအောင် လို့ ပါ။ ဒီလိုလုပ်လိုက်ရင် လူတွေ ဒီစာအုပ်ကို မဝယ်ရင် တောင် အနည်းဆုံးတော့ ဘာလဲ ဆိုပြီး ကိုင်ကြည့်ချင်မှာပေါ့’တဲ့။ နာမည်ကြီးအောင်၊ စာအုပ်ကိုရောင်း ရအောင်အဲဒီလို စတန့်ထွင်တာလေးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။

‘အကြံကုန် ဂဠုန်ဆားချက်’ ဆိုတဲ့ အတိုင်း လူတွေဟာ ဆင်းရဲချွတ်ခြုံကျလာတဲ့အခါ ကြံမိကြံရာ လုပ်တတ်တဲ့ သဘောရှိပါတယ်။ ဒီထက် မပိုနိုင်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ထိုစာရေးသူအနေနဲ့ ဗုဒ္ဓ မဟောတာကို ဟောပါတယ်လို့ အမျိုးမျိုး လုပ်ကြံပြီး လိုရာဆွဲ ရေးရတော့ မှာပဲ။ အဲဒီလိုရေးနေဆဲမှာ သူ့စိတ်ထဲမှာ ဘယ်လိုရှိနေမလဲ။

၁၄၇။ ဘဝလမ်းညွှန်

ဇူလိုင် ၁၄၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဝါဆိုသင်္ကန်း လှူဒါန်းခြင်း၊ စာရေးတံမဲ လှူဒါန်းခြင်းစသည်ကို ပြုပါက အပါယ်တံခါး ပိတ်သည်ဟု ဆိုရာတွင် သေပြီးနောက် အပါယ်မကျခြင်း လော၊ တစ်သံသရာလုံး အပါယ်တံခါး ပိတ်သွားခြင်းလော ဆိုသည်ကို သိလိုပါသည်။ ထို့ပြင် ဒါနထက် သီလက သာသည်၊ သီလထက် ဘာ ဝနာကသာသည်၊ သမထထက်ဝိပဿနာက သာသည်ဟုလည်း မှတ်သားဖူးပါသည်။ ဗုဒ္ဓသာသနာသည် ဒါနလား၊ သီလလား၊ သမထလား၊ ဝိပဿနာလားဆိုသည်ကို ကွဲပြားစွာသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အေးမြတ်ကို၊ ရန်ကုန်

-------------------

ကြည်ညိုစိတ်

သေခါနီးမှာ စိတ်ကြည်လင်ပြီး မိမိလုပ်ဖူးတဲ့ ကောင်းမှုတစ်ခုကို သတိ ရနိုင်ရင် ဘဝကူးကောင်းဖို့ အထောက်အပံ့ ပြုပါတယ်။ ပုထုဇဉ်ဘာဝ အမှားအယွင်း သို့မဟုတ် အနန္တရိယကံ (မိဖသတ်ခြင်းစတဲ့ ကုစားလို့ မရတဲ့ ကံ) မဟုတ်တဲ့ သာမန် အကုသိုလ်တွေကို လုပ်မိတတ်တာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် တစ်ခါတစ်ရံ သေခါနီး အထူးရည်ညွှန်းပြီးပြုတဲ့ ကုသိုလ်က အဲဒီလုပ်ထားမိတဲ့ အကုသိုလ်ထက် အင်အား ကောင်းသွားပြီး ဘဝ ကောင်းကို ပေးစွမ်းနို်င်တယ်လို့ ဗုဒ္ဓဒဿနမှာ ရှိပါတယ်။ သံဝေဇနိယ လေးဌာနကို ဘုရားဖူးသွားသူဟာ ကြည်ညိုသဒ္ဓါစိတ်တွေ တဖွားဖွား ဖြစ်တယ်။ အဲဒီစိတ်နဲ့ သေလွန်ရင် သုဂတိရောက်တယ် သို့မဟုတ် အပါယ်တံခါးပိတ်တယ်လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော်မူပါတယ်။

ဒုတိယဘဝ

အပါယ်တံခါးပိတ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်က သေပြီးနောက်ဆင်းရဲတဲ့ ဘဝမျိုးကို မရောက်ဘူးလို့ ဆိုလိုတယ်။ ဝါဆိုသင်္ကန်းစတဲ့ အလှူတွေကို လှူဆဲခဏမှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ တဒင်္ဂ စိတ်ကြည်နူးမှုကို မကြာမကြာ ပြန် သတိရနေမယ်၊ တစ်သက်လုံး အမှတ်ရသွားစေပြီး စိတ်ကို အလွန် ညစ်ကျုစေတဲ့ အကုသိုလ်ကံတွေကို မကျူးလွန်မိအောင်လည်း နေမယ် ဆိုရင် အဲဒီလူဟာ ယခုဘဝ ကွယ်လွန်ပြီး ဒုတိယဘဝမှာ အပါယ်ကျ နိုင်ခြေ နည်းသွားမယ်။ ဒါပေမယ့် ဘဝသံသရာ တစ်လျှောက်လုံး အပါယ်တံခါး ပိတ်တယ်လို့ တော့ မဆိုနိုင်ဘူး။ ယခင် လုပ်ထားဖူးတဲ့ အကုသိုလ် ကံကြွေးတွေဟာ ယင်းတို့ကို အရိယမဂ်နဲ့ မဖြတ်နိုင်သေး သရွေ့ ဘဝသံသရာမှာ မြုပ်ချည်ပေါ်ချည်ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးနေအုံး မှာပဲ။ ဒါကြောင့် ဝါဆိုသင်္ကန်း လှူထားလို့ အပါယ်တံခါး ပိတ်ပြီဆိုပြီး ဒုစရိုက်တွေကိုမလုပ်မိပါစေနဲ့။

ကောင်းမှု ၆ မျိုး

သရဏဂုံနဲ့ ငါးပါးသီလမြဲခြင်း၊ စာရေးတံမဲ အလှူ၊ အမြဲတမ်း သံဃာ့ ဆွမ်း အလှူ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းနဲ့ သောက်ရေကန် အလှူတွေဟာ အလှူရှင်ရဲ့ စိတ်ကို ပိုပြီး ဆွဲဆောင်တတ်တဲ့ သဘောရှိလို့ ကျမ်းဂန်မှာ အထူး ဖော်ပြတာ ဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ သေခါနီးမှာဘုရားပန်းလေးကပ် လှူပြီး အဲဒီအာရုံနဲ့ သေသွားလို့ ဘဝကောင်းတစ်ခုရဲ့ တံခါးပွင့်သွားတဲ့ သာဓကတွေကို ထောက်ရင် မိမိရဲ့ စိတ်အာရုံမှာ အထူးစွဲထင်သွားတဲ့ ဘယ်အလှူမဆို အပါယ်တံခါးကို ပိတ်စေနိုင်တဲ့ သတ္တိရှိပုံရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အလှူရှင်ဟာ မလှူမီ လှူဆဲ လှူပြီးကာလတွေမှာ မိမိရဲ့အလှူကို အာရုံယူပြီး စိတ်ကြည်နူးနိုင်အောင် ကြိုးစားသင့်ပါတယ်။ မိမိရဲ့ကောင်းမှုကို မေ့ပျောက်မပစ်သင့်ဘူး။

ဒါန

ဒါနဟာ သစ္စာဓမ္မ လမ်းစဉ်ကို လျှောက်လှမ်းရာမှာ ပထမဆုံး အခြေခံ ကိုယ်ကျင့်တရား ဖြစ်တယ်။ ဒါနပြုသူဟာ မိမိနှစ်သက် မြတ်နိုးတဲ့ ပစ္စည်းကို စွန့်လွှတ်ဖြစ်အောင်လှုံ့ဆော်တဲ့ သတ္တိ (စေတနာ)က ကောင်း ကျိုး ပေးတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။ လှူဒါန်းလိုက်ရလို့ ကုန်မသွားဘူး၊ ငါတို့ အရင်းအနှီးစုတာ (နိဓိကဏ္ဍ)ပဲလို့ နားလည်ပြီး အောင်မြင်စွာ လှူဒါန်းနိုင်အောင် လေ့ကျင့်တယ်။ ပြီးတော့ ဘဝပြဿနာ အထွေထွေကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အလိုရမ္မက်ဆိုးကို နှိမ်နင်းတဲ့ သဘောလည်း ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပစ္စည်းဥစ္စာဆိုတာ အစိုးမရဘူး၊ ပျက်စီး ဖောက်ပြန် တတ်တဲ့ သဘာဝရှိလို့ အဲဒီပစ္စည်းဥစ္စာထဲက ဒါနဆိုတဲ့ အနှစ်သာရကို ထုတ်ယူတာလည်း ဖြစ်တယ်။

သီလ

သီလဆိုတာက ကိုယ်နှုတ်စိတ်ကို အလိုမလိုက်ဘဲ ထိန်းစောင့်တာ။ ဒီလို စောင့်ထိန်းရင်း ဘဝဒုက္ခကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ စိတ်ဆိုး အမျက် ဒေါသကို အဒေါသလို့ ခေါ်တဲ့ မေတ္တာနဲ့ ထိန်းချုပ်တယ်။ ဒုက္ခရောက် နေသူနဲ့ တွေ့တဲ့ အခါမျက်နှာလွှဲ မသွားလိုဘဲလက်တွေ့ ကူညီတတ်တဲ့ ကရုဏာ၊ အဆင်ပြေနေသူတွေအပေါ် ဝမ်းသာနိုင်တဲ့ မုဒီတာ၊ ဆင်းရဲ ချမ်းသာမခွဲခြားတဲ့ ဥပေက္ခာဆိုတဲ့ တရားသုံးပါးနဲ့ မေတ္တာကိုထောက် ကန်ထားပြီး ဒေါသကို ထိန်းနိုင်ရင် သီလ လုံတယ်။ လူ့ဘဝဆိုတာ ရောဂါတမျိုးမျိုးနဲ့ နှိပ်စက်ခံရတဲ့ သဘာဝရှိလို့ သီလကျင့်စဉ်ဆိုတာ အသက်ရှင်နေတဲ့ လူ့ဘဝဆီက ထုတ်ယူတဲ့ အနှစ်သာရပဲ။ ဘာဝနာ

ဘာဝနာဆိုရာမှာ သမထနဲ့ ဝိပဿနာလို့ နှစ်မျိုး ရှိတယ်။ ဒီနှစ်မျိုးလုံးက စိတ်ကို စည်းကမ်း သတ်မှတ်၊ လေ့ကျင့် သင်ကြားပေးတဲ့ နည်းစနစ်ချည်းပါပဲ။ သမထရဲ့ပန်းတိုင်က စျာန်တရားကို ရဖို့၊ ဝိပဿ နာကတော့ သဘာဝမှန်ကို သိမြင်လို့ ကိလေသာ အမြစ်ပြတ်ပြီး မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကို ရဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ စျာန်ရရုံနဲ့ ကိလေသာ အမြစ်မပြတ်လို့ ဘဝသံသရာက မလွတ်သေးဘူး။ ဒီဘဝမှာ စိတ်ငြိမ်း ချမ်းဖို့ ဘာဝနာတစ်ခုခုကို ပွားများသင့်တာချည်းပဲ။ ဒါကြောင့် သင်္ဂြိုဟ် ကျမ်းမှာ ‘ဘာဝေတဗ္ဗံ ပနိစ္စေဝံ၊ ဘာဝနာ ဒွယ မုတ္တမံ = မွန်မြတ်တဲ့ ဒီ ဘာဝနာနှစ်မျိုးကို ပွားများကြပါလေ’လို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။

သုံးမျိုးပေါင်း တစ်ခု

အဲဒီအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို လေ့လာကြည့်ရင် ဒါနသီလဘာဝနာသုံး မျိုးလုံးက ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ ဘဝလမ်းညွှန် ကျင့်စဉ်ဖြစ်ကြောင်း နားလည်နို်င် ပါတယ်။ သာမန် သမုတိသစ္စာ နယ်မှာတော့ ဘယ်အရာက အရေး ကြီးတယ် မကြီးဘူးလို့ ဆိုခွင့် ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရေးကြီးလို့ အဲဒါကိုပဲလုပ်၊ ကျန်တာကိုမလုပ်နဲ့ ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးမဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ ဒါနလား၊ သီလလား၊ ဘာဝနာလားလို့ မေးခွင့် မရှိဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီကျင့်စဉ် သုံးမျိုးလုံးက တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု အမှီသဟဲ ပြုပြီးသုံးမျိုးပေါင်း ကျင့်စဉ်တစ်ခုဖြစ်နေလို့ ပါပဲ။

ဒါနသီလာ၊ ဘာဝနာ၊ နင်သာပြုသင့်သည်။

ဇာတိဇရာ၊ မရဏာ၊ မကြာနင်တွေ့မည်။

တရားမလျော်၊ ကျင့်မတော်၊ သေသော်မချောင်ဖြစ်တတ်သည်။

၁၄၈။ သင်္ခါရ၊ ဥပါဒါနာက္ခန္ဓာ၊ ဓမ္မာနုပဿနာ

ဇူလိုင် ၁၄၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

(၁) အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ စသည်ဖြင့် ဆိုရာတွင် သင်္ခါရဟူသည် ပစ္စပ္ပန် ဘဝခန္ဓာကို ရစေသည့် အတိတ်က အားထုတ်မှု (အတိတ်ကံ)ကို ဆိုလိုပြီး ယင်းသည် ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ အရတွင်ပါသည့် ကမ ဘဝနှင့် သဘောချင်းတူသည်ဟု ယူဆပါသည်။ တစ်ဖန် ပဉ္စုပါဒါနာ က္ခန္ဓာတွင် ပါဝင်သည့် သင်္ခါရုပါဒါနာက္ခန္ဓာကိုလည်း အတိတ်ကံကြောင့် ရသည့် အကျိုးဟုယူဆပါသည်။ မှန်နိုင်ပါသလား။

(၂) ဓမ္မာနုပဿနုပဿနာ၏ အကျယ် ရှင်းပြချက်ကို မလေ့လာဖူးပါ။ သို့ဖြစ်၍ ဓမ္မာနုပဿနာအကြောင်းကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်။ ဝေယံ

-------------------

မေးခွန်း (၁)ကို မရှင်းပါ။ ဒါပေမယ့် မေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်နိုင်တယ်လို့ ယူဆရတာလေးတွေကို ဘုန်းကြီး ဉာဏ်မီသမျှ ပြောပြလိုက်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီး အကြံပေးလိုတာက ပုဂ္ဂိုလ်အချို့ရဲ့ မိမိဟောပြောမှုသည်သာ မှန်လှချည့်ရဲ့လို့ ချဲ့ထွင် ဟောပြောတာတွေကို နာယူလေ့လာရုံမကဘဲ အခြေပြုသင်္ဂြိုဟ်၊ သင်္ဂြိုဟ်ဘာသာဋီကာ၊ မြို့ပြင်ကြီး သင်္ဂြိုဟ်အရကောက်၊ ပရမတ္ထသရူပဘေဒနီ (ဝိသုဒ္ဓါရုံဆရာတော်)၊ လယ်တီဒီပနီကျမ်းစာတော် များစတာတွေကိုလည်း ရှာဖွေဖတ်ရှုသင့်ကြောင်းပါ။

သင်္ခါရ

(၁) အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယာ သင်္ခါရာ = အဝိဇ္ဇာကြောင့် သင်္ခါရဖြစ်။ အဝိဇ္ဇာ ဆိုတာ သဘာဝမှန်ကို မသိတဲ့ မောဟစေတသိက်။ သင်္ခါရဆိုတာ (၁) ကာမကုသိုလ် ၈၊ ရူပကုသိုလ် ၅ ပါးနဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ ကုသိုလ်စေတနာ ၁၃ ပါး (ပုညာဘိသင်္ခါရ) (၂) အကုသိုလ်စိတ် ၁၂ နဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ စေတနာ ၁၂ပါး (အပုညာဘိသင်္ခါရ) (၃) အရူပကုသိုလ်၄ပါးနဲ့ အတူ ဖြစ်တဲ့ စေတနာ ၄ ပါး (အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရ)။ သတ္တဝါတွေဟာ အဝိဇ္ဇာ မကင်းနိုင်လို့ အဲဒီသင်္ခါရသုံးမျိုးကို ပြုလုပ်မိတယ်။ အဝိဇ္ဇာ အကြောင်းခံ နဲ့ အကုသိုလ်မှုကို ပြုကြသလို အဝိဇ္ဇာကိန်းနေသူ ပုထုဇဉ်တို့ လောကီ ကုသိုလ်ကိုပြုရင်လည်း အတွင်းမှာ အဝိဇ္ဇာကိန်းနေတဲ့ အတွက် အဝိဇ္ဇာ ကြောင့်ပြုတယ်လို့ ပဲဆိုရတယ်။ ဒီမှာပါတဲ့ သင်္ခါရက အကျိုးသင်္ခါရ။

သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ = သင်္ခါရကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်။ ဒီမှာပါတဲ့ သင်္ခါရဆိုတာ မဂ်ပယ်ထားတဲ့ အကုသိုလ်က အဟောသိကံ၊ ကုသိုလ် အဘိညာဉ်၊ ပဋိသန္ဓေအခါ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်ကြဉ်သော ဖော်ပြပါ ကုသိုလ် အကုသိုလ်စိတ် ၂၉နဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ စေတနာ၂၉ပါး။ ဝိညာဏ်ဆိုတာ အဲဒီ စေတနာ၂၉ ပါးကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ လောကီဝိပါက် ၃၂ ပါး။ အဲဒီ စေတနာ၂၉ ပါး သင်္ခါရတရားဟာ ပဋိသန္ဓေအခါမှာ ပဋိသန္ဓေ ဝိပါက် စိတ် ၁၉ ပါးနဲ့ ပဝတ္တိအခါမှာတော့ အခြေအနေအရ စက္ခုဝိညာဏ်စတဲ့ အခြားသော ဝိပါက်စိတ်တွေကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ ဒီမှာပါတဲ့ သင်္ခါရက အကြောင်းသင်္ခါရ။

(အဖွင့်ကျမ်းတွေမှာ သင်္ခါရကို သရုပ်ကောက်ယူပုံ ခြားနားမှုလေး တွေ ရှိတယ်။ ဒီမှာတော့ ပရမတ္ထသရူပဘေဒနီကျမ်း (တွဲ ၁၊ စာ ၃၃၆။ ၃၄၅)နဲ့ အညီကောက်ယူထားတာပါ။)

မယူရ

အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ မှာပါတဲ့ သင်္ခတ သင်္ခါရ၊ ဝိပါက် ကဋတ္တာရုပ်ဟူ သော အဘိသင်္ခတသင်္ခါရ၊ ကာယိက စေတသိက ဝီရိယဟူသော ပယောဂါဘိသင်္ခါရ၊ ယမိုက်ပါဠိတော်မှာ လာတဲ့ အဿာသ ပဿာသ (ထွက်လေ ဝင်လေ)ဟူသော ကာယသင်္ခါရ၊ ဝိတက် ဝိစာရဟူသော ဝစီသင်္ခါရ၊ ကြွင်းတဲ့ စေတသိက်ဟူသော စိတ္တသင်္ခါရတို့ကို ဒီနေရာမှာ သင်္ခါရလို့ မယူရ (ယင်း၊၃၃၆)။

ဥပါဒါနာက္ခန္ဓာ

စိတ်၊ စေတသိက်၊ ရုပ်၊ နိ်ဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ ပရမတ္ထတရားလေးပါးကိုခန္ဓာလို့ သာမန်ပြောရင် ရုပ် ၂၈ သည် ရူပက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာ စေတသိက်သည် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၊ သညာစေတသိက်သည် သညာက္ခန္ဓာ၊ ကျန် စေတသိက် ၅၀ သည် သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၊ စိတ် ၈၉ (အကျယ် ၁၂၁)သည် ဝိညာ ဏက္ခန္ဓာ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုတော့ ခန္ဓာလို့ မဆိုရ။ ဥပါဒါနာက္ခန္ဓာလို့ ပြောရင် တော့ လောကီတရားလောက်ကိုပဲ ယူရတယ်။ ဒါကြောင့် ရုပ် ၂၈ သည် ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာသေည် ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာသည် သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ကျန်စေတသိက် ၅၀ သည် သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ လောကီစိတ် ၈၁ သည် ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ (နိဗ္ဗာန်က ဥပါဒါနက္ခန္ဓာထဲမှာ ပါကိုမပါတော့ဘူး။)

‘‘ခန္ဓာဖွဲ့နိုင်သမျှ လောကီ လောကုတ္တရာတရား အားလုံးကို ပြ တော်မူလိုတဲ့ အတွက် ခန္ဓာကို မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောတော်မူတယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံအနေနဲ့ တော့ လောကီခန္ဓာများသာ ဖြစ်နိုင်လို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာလို့ အမည် တစ်မျိုးနဲ့ ဟောတော်မူရပြန်ပါတယ် (ပရမတ္ထဒီပနီ၊စာ၊၃၆၂)’’။

ဓမ္မာနုပဿနာ

ဓမ္မာနုပဿနာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို တရားကြာကြာ ထိုင်ဖူးမှ နားလည်နိုင်တယ်။ အမြွက်လောက် ပြောပြပါမယ်။ ဓမ္မပုဒ်အရ ရုပ် နာမ်နှစ်မျိုးလုံးကို ယူရတဲ့ အတွက် ကာယ၊ ဝေဒနာ၊ စိတ္တ သုံးမျိုးလုံး ပါသွားပြီ။ ဥပမာ ခန္ဓာငါးပါးထဲက ဤခန္ဓာကိုယ်ကို ရှုရင် ကာယာနုပဿနာ၊ ဤ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ရုပ်တရားဖြစ်လို့ ဓမ္မာနုပဿနာလည်း မည်တယ်။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာကို ရှုရင် ဝေဒနာ နုပဿနာ၊ ဝေဒနာဟာ နာမ်တရားဖြစ်လို့ ဓမ္မာနုပဿနာ။ သညာနဲ့ စိတ္တတို့လည်း နည်းတူပါပဲ။

ရှုမှတ်ပုံအနေနဲ့ တော့ ခြားနားတာပေါ့။ ဝေဒနာနုပဿနာအနေနဲ့ ရှုတဲ့ အခါ နာတယ် (ဒုက္ခ)၊ မနာဘူး (သုခ)၊ နာလည်းမဟုတ် မနာလည်း မဟုတ် (အဒုက္ခမသုခ) လို့ ရှုတယ်။ ဓမ္မာနုပဿနာအနေနဲ့ ရှုရင် တော့ ဝေဒနာရဲ့ သဘာဝကို မခွဲခြားဘဲ ဝေဒနာကို အရှုခံအနေနဲ့ ပဲ မြင်တဲ့ အပြင်ဝေဒနာတို့ရဲ့ ဖြစ်မှုပျက်မှုမျှကိုပဲ သိနေတယ်။

နောက်တစ်မျိုး ပြောရင် ... အားထုတ်မှု ရင့်ကျက်လာလို့ နာ ကျင်မှုကို ကျော်လွှားနိုင်တဲ့ အခါ အဲဒီနာကျင်မှုကို သုခ၊ ဒုက္ခ၊ အဒုက္ခ မသုခရယ်လို့ တုံ့ပြန်မှု မလုပ်တော့ဘဲ ဝေဒနာကို အရှုခံအဖြစ်သာ သိမြင်ပြီး နာကျင်မှုဝေဒနာရဲ့ ခဏတိုင်း ဖြစ်ပျက်နေတာကိုပဲ သိနေတယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံအပေါ်တုံ့ပြန်မှုမရှိမှသာအဲဒီလို ရှုမှတ်နိုင်တယ်။ ဒီလိုရှုမှတ်တာကို ဓမ္မာနုပဿနာလို့ ခေါ်တယ်။ နာကျင်မှု၊ တောင့်တင်း မှု၊ ကိုက်ခဲမှုအဖြစ်ရှုမှတ်ရင် တော့ဝေဒနာနုပဿနာအဆင့်ပေါ့။

ဆရာတော် အရှင်သီလာနန္ဒ ရေးသားပြီး Wisdom Publication က ထုတ်ဝေတဲ့ The Four Foundations of Mindfulness ကျမ်းကိုလည်း လေ့လာသင့်ကြောင်းပါ။

၁၄၉။ အွန်လိုင်းချစ်သူ

ဇူလိုင် ၂၄၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် အွန်လိုင်းကနေပြီး လူတစ်ယောက်နှင့် ချစ်မိခဲ့ပါသည်။ အစကတော့ သူက အိမ်ထောင်ရှိတာကို မပြောပါ။ နောက်ပိုင်းမှသူ့မှာ အိမ်ထောင်ရှိကြောင်းကို ပြောပါသည်။ သို့ရာတွင် တပည့်တော်က သူ့ကို ဆက်ချစ်နေမိပါသည်။ သို့အတွက် တပည့်တော်မှာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံ မြောက်ပါသလား၊ သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

နှင်းနှင်း

-------------------ကံမြောက်အင်္ဂါ

ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ ကံမြောက်ဖို့ အင်္ဂါရပ် ၄ ချက် ရှိကြောင်း (ဤကျမ်း ၄၃၅ အဖြေမှာ) ပြောပြထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ထပ်ပြောရရင် ၁)မသွားလာကောင်းသည့် အမျိုးသမီးသို့မဟုတ် အမျိုးသား ဖြစ်ခြင်း ၂) ယင်းတို့၌ မှီဝဲလိုစိတ်ရှိခြင်း ၃) မှီဝဲရန် လုံ့လပြုခြင်း ၄) မဂ်ချင်း ထိတွေ့မှုကိုသာယာခြင်းဟုကံမြောက်ရန်အကြောင်းလေးချက်ရှိ၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃)’တဲ့။

ဒီဖော်ပြချက်အရ ဆိုရင် ကာယကံမြောက် လိင်ဆက်ဆံမှုရှိမှ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ အွန်လိုင်း ကနေ ချစ်နေကြိုက်နေရုံမျှနဲ့ ကာမေသုမိစ္ဆာရတော့ မဖြစ်သေးဘူးလို့ ဆိုနိုင်ကောင်းပါတယ်။

စာရိတ္တပျက်ယွင်းသူ

သူရောကိုယ်ပါ လွတ်လပ်သူဖြစ်ရင်၊ သို့မဟုတ် အင်္ဂါရပ် ၁ မှာပါတဲ့ အမျိုးသမီး အမျိုးသားတွေ မဟုတ်ကြရင် ဘာမှ ပြောစရာမရှိပါဘူး။ အွန်လိုင်းက အဖော်ရှာရင်လည်း သင်္ကြန်ပွဲ ဘုရားပွဲ မင်္ဂလာဆောင်ပွဲ စတဲ့ အပြင်လောကမှာ ရှာသလိုပဲဖြစ်လို့ အပြစ် မဆိုသာပါဘူး။ မေးခွန်းပါ အကြောင်းအရာကို ကြည့်ပြီး ဝေဖန်ရရင် ..

(၁) မိမိမှာ အိမ်ထောင်ရှိရက်နဲ့ အခြားတစ်ယောက်ကို ရှာဖွေ ချစ်ချင် သူအနေနဲ့ ယခု ကံမမြောက်သေးပေမယ့် စာရိတ္တ ပျက်ယွင်းနေပြီလို့ တော့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ကိုယ့်မှာ မပြတ်သေးတဲ့ ကာမ ပိုင်ရှိပြီးသား ဖြစ်နေတာကိုး။ ကိုယ့်အိမ်ထောင်ဖက်က ဖောက်ပြန်လို့ တုန့်ပြန်ပါတယ်ဆိုရင်တောင် ကိုယ်ပါဖောက်ပြန်သူ ဖြစ်သွားတာပါပဲ။

(၂) မိမိကို ပိုင်ဆိုင်သူဟာ မိမိကို မပြတ်နိုင်ဘူး၊ ချစ်နေသေးတယ် ဆိုရင်တော့ သူ့ရဲ့ခံစားချက်ကို ကိုယ်ချင်းစာနမှု အပြည့်နဲ့ ပိုပြီး ထည့်သွင်း စဉ်းစားရမှာပေါ့။ သူအနေဲ့ ဖောက်ပြန်နေရင်တောင် ကိုယ်က လူကြီးလူကောင်း ပီသစွာ နေထိုင်ပြသင့်သေးတာပဲ။ အရင်ဆုံး အဲဒီဖောက်ပြန်သူကို တရားဝင် ကွာရှင်းပြီးမှ အသစ်ရှာရင် ပိုပြီး အန္တရာယ် မကင်းနိုင်ဘူးလား။

မသိလို့ ချစ်မိသူ

(၁) အဲဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ချစ်မိသူအနေနဲ့ သူလိုလူနဲ့ အတူနေလို့ အနာဂတ်မှာ ယုံကြည် စိတ်ချရတဲ့ အိမ်ထောင်ရေး ဘဝတစ်ခုကို ရနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက် နည်းပါတယ်။ သူ့အနေနဲ့ ဒီဝါသနာကို စွန့်ဖို့ ခက်ခဲပါ လိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်လက်ထဲကို ရောက်ရင်ကော ဒါမျိုး မလုပ် နိုင်ဘူးလို့ အမှန်တကယ်ယုံကြည်စိတ်ချပါသလား။

(၂) တစ်နည်းနည်းနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ ဆွဲဆောင်မှုကြောင့် ကိုယ့်ဖက်ကို ပိုမို စိတ်ညွတ်လာလို့ အိမ်ထောင်ဟောင်းကို ကွာရှင်းပြီး ကိုယ်နဲ့ အတူ နေဖြစ်တယ်ဆိုရင် သို့မဟုတ် လက်ထပ် ဖြစ်တယ်ဆိုရင် အဲဒီလို ဖြစ်လာ တာဟာ ကိုယ့်ပယောဂ (ကိုယ့်ရဲ့ကြိုးပမ်းမှု) မကင်းလို့ အင်္ဂါရပ် ၂၊ ၃၊ ၄ တွေနဲ့ ငြိပြီးကံမြောက်နိုင်ပါတယ်။

(၃) အိမ်ထောင်ရှိမှန်း သိရက်နဲ့ ဆက်ချစ်နေခွင့်တော့ ရှိသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူ့ကို ပိုင်ဆိုင်လိုတဲ့ စိတ်နဲ့တော့ မချစ်ကောင်းဘူး။ အပြော အဆို အသုံးအနှုန်းကအစ မိတ်ဆွေအဆင့်ထက် မပိုသင့်တော့ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆိုသူ့မှာ ပိုင်ဆိုင်သူရှိနေတာကိုး။

ဆင်ခြင်နိုင်ပါစေ။

ဆိပ်လူးပျား

မိမိတို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း အကြောင်း အပေါင်းသင့်ရာ မှီခို ကပ်ရပ်၍ ရမည့်စည်းစိမ်ကို ပျားရည်နှင့်ရောသော အဆိပ်သည် ခံတွင်၌ တစ်ခဏမျှချို၍၊ ဝမ်းသို့ ရောက်လျှင် သေမည်ကဲ့သို့ထင် မှတ်ပြီးလျှင် အလွန်သတိထား၍ကြဉ်ရှောင်အပ်သည်။

(ရာဇဓမ္မသင်္ဂဟကျမ်း၊ စာ-၁၅၇) ၏

၁၅၀။ ယုံကြည်မှုလွန်ရောဂါ

သြဂုတ် ၁၆၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ နှစ်အတန်ကြာ အလွန်က အလုံ ရပ်ကွက်တစ်ခု၏ တရားပွဲတစ်ခု၌ဒေါက်တာ မင်းတင်မွန်ဟောကြားခဲ့ သော တရားတစ်ပုဒ်တွင် ယခု အခြားသော တရားရှုမှတ်နည်းများ သည်ခန္ဓာ၏ ဖြစ်ပျက်မှုများကို အမှန်မမြင်နိုင်ဘဲ ဃနလေးပါးဖုံးကွယ် နေသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ဖားအောက်တရားသည်သာလျှင် သမာဓိကို စတုတ္ထစျာန်အထိ ထူထောင်ပြီးမှ ရရှိသည့် ဉာဏ်အလင်းဖြင့် ထိုး ဖောက်သဖြင့်ခန္ဓာ၏ဖြစ်ပျက်မှုကို အမှန်အတိုင်း မြင်နိုင်သည်ဟု အတိ အလင်း ဟောကြားသွားခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ဆိုလျှင် မိုးကုတ်ဆရာတော် ဘုရားကြီးနှင့် မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးတို့၏ တရားတော်များမှာ မှားယွင်းနေသည်ဟုဆိုလိုရာ ရောက်ပါသည်။

ထိုကိစ္စအား တပည့်တော် နားလည် သဘောပေါက်အောင် ရှင်းလင်းဟောကြားပေးပါ အရှင်ဘုရား။

ရိုသေစွာဦးခိုက်လျက်

ဦးကျော်မင်း

-------------------

‘မပွ’သင့်ဘူး

သတိပဋ္ဌာနသုတ်ကို လေ့လာခြင်းဆိုတဲ့ သင်တန်းတစ်ခုမှာ ကမ္မဋ္ဌာန်း ဆရာကထင်ရှားတဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါးရဲ့အမည်နာမကိုထုတ်ဖော်ပြီး အဲဒီဆရာတော်ရဲ့ နည်းနဲ့ တရားထိုင်လို့ တရားထူးကို မရနိုင်ပါဘူးလို့ ပယ်ပစ်တာကို ဘုန်းကြီး ကိုယ်တိုင် ကြားဖူးခဲ့တယ်။ ဘုန်းကြီးက တော့ အဲဒီလိုဝေဖန်တာကို မကြိုက်ဘူး။ ‘ငါ့ဟာမှ အမှန်၊ သူ့ဟာက အမှား။ ငါ့ဆရာမှ မှန်တယ်’လို့ တရားစွဲ ဆရာစွဲ စွဲနေရင်လည်း အဲဒီ ‘အစွဲ’ကြောင့်ပဲ ဆရာရော တပည့်ပါ တရားထူးနဲ့ ဝေးပါလိမ့်မယ်။

ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို သင်ကြားတော်မူကြတဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်းပြ ဆရာတော်တွေ အားလုံးဟာ တစ်နည်းနည်းနဲ့ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် တော်ကိုပဲ အခြေခံပြီး ဟောကြာတာချင်း တူပေမယ့်မိမိတို့ရဲ့ စရိုက်နဲ့ အကြိုက်အရ လက်တွေ့ အသုံးချပုံ ခြားနားချက်တော့ ရှိနိုင်တာပဲ။ သတ္တဝါတို့ရဲ့ စရိုက်ဆိုတာကို ဘုရားပဲသိနိုင်တယ်။ အဂ္ဂသာဝကကြီး တွေတောင် မသိနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အဂ္ဂသာဝကကြီးတွေနဲ့ တရားထိုင်တာ အဆင်မပြေလို့ ဘုရားကိုယ်တိုင်နဲ့ တွေ့မှ တရားထူးကို ရသွား သူတွေ ရှိဖူးတယ်။ မိမိတို့ရဲ့ ပါရမီကံ ပဋ္ဌာန်းဆက်အရ မိလိန္ဒမင်းဟာ အရှင်နာဂသိန်နဲ့၊ အသောကမင်းဟာ နိဂြောဓသာမနေနဲ့ အဆင်ပြေ သွားသလို တစ်ဆရာမဟုတ် တစ်ဆရာနဲ့တော့ အဆင်ပြေပြီး တရား တွေ့ ကြမှာပဲ။ အဲဒါကို ငါ့ဆရာကမှ မှန်တာ၊ သူ့ဆရာက လိုသေးတယ်လို့ ‘မပွ’သင့်ပါဘူး။

လောကမှာ ထောက်ခံနဲ့ ကန့်ကွက်ဆိုတာ ရှိသင့်ပါတယ်။ ရှိနိုင် ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်နဲ့ ပတ်သက်ရင် ထောက်ခံ ဖြစ်ဖြစ်၊ ကန့်ကွက် ဖြစ်ဖြစ် တစ်ခုတည်းသော ဓမ္မခရီးကို သွားကြရင်း သဝေထိုးပြီး ခလုတ်တိုက်လွန်းရင် ကိုယ်ပဲပရိသတ် လျော့မှာပါ။ ဒီလို ဖြစ်ရင် သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ရဲ့ စည်ပင်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို အထောက် အပံ့ ပြုနိုင်ပါ့မလား။

ဒီလို ဆင်ခြင်ပါ

ငယ်ငယ်က ကြားဖူးခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို အမှတ်ရတယ်။ ဘုန်းကြီးတို့ တောရွာမှာ ဆန်းကျမ်းကို အင်မတန် ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆန်းဆရာတော် ဆိုတာရှိပါသတဲ့။ ဆန်းဆရာတော်နဲ့ ချောင်းဖျားဆရာတော်တို့ တောရွာ တစ်ခုကို နောက်ပါတပည့် တစ်ယောက်စီနဲ့ အတူ ခရီးသွားကြခိုက်မှာ နောက်က တပည့် နှစ်ယောက်က သက်တော် ၇၀ အရွယ် မိမိတို့ရဲ့ ဆရာတော်တွေ လမ်းလျှောက်တာကို ကြည့်ပြီး ငါ့ဆရာတော်က ပိုပြီး လမ်းလျှောက်နိုင်တယ်၊ သူ့ဆရာတော်က ပိုလျှောက်နိုင်တယ်နဲ့ ခပ်တိုး တိုးငြင်းကြသတဲ့။ အဲဒါကို မသိမသာကြားမိကြတဲ့ ဆရာတော် နှစ်ပါးဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လမ်းလျှောက် ပိုမြန်လာရာကနေ နောက်ဆုံး တော့ သင်္ကန်းကို ဒူးခေါင်းရောက်အောင်ပင့်ရတဲ့ အထိပါပဲတဲ့။

ဒီပါးစပ်ရာဇဝင်ဟာ ဖြစ်ရပ်မှန် ဟုတ်မဟုတ် မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် ပရိသတ်ရှေ့ကို ရောက်နေသူ (နာမည်ကြီးနေသူ)တို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုဆင် ခြင်ဖို့ အင်မတန်ကောင်းတဲ့ သင်္ခန်းစာပဲလို့ တော့ဘုန်းကြီး ထင်တယ်။

ဆရာတော် ဦးဗုဓ် ဆိုပုံ

‘ဗုဓ်သုံးဆူ ဗုဓ်မှာဆုံးတယ်လို့ ထုံးတင်ကြ ဥပမာငယ်’ လို့ ချီးကျူးခံရတဲ့ ဆရာတော် ဦးဗုဓ်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓစာပေလောကမှာ မသိသူ မရှိပါဘူး။ နိဿယကျမ်းပေါင်း များစွာ ရေးသွားတော်မူတဲ့ အင်မတန် ဉာဏ်ကြီး ကျယ် ထက်မြက်တဲ့ ဆရာတော်ပါ။ ဒီနေရာမှာ အလျင်းသင့်လို့ ဆရာ တော်ရေးတဲ့ ခုဒ္ဒသိက္ခာ နိဿယကျမ်းမှာ ဖော်ပြတဲ့ အဆိုအမိန့် တစ် ရပ်ကို ထုတ်ပြလိုက်ပါတယ်။

ခုဒ္ဒသိက္ခာကျမ်း နိဂုံးမှာ

‘တေန ဓမ္မသိရကေန၊ တမပဏိယ ကေတုနာ။

ထေရေန ရစိတာ၊ ဓမ္မဝိနယညုပ သံဟိတာ။

‘သီဟိုဠ်ကျွန်း၏ အလံတံခွန် သဖွယ်ဖြစ်လျက် ဓမ္မဝိနယနှင့် ပတ် သက်ပြီး ချီးမွမ်းခြင်းခံရသည့် ထိုဓမ္မသိရိမထေရ်သည် (ဤခုဒ္ဒသိကာ ကျမ်းကို)ရေးစီရင် ပြီ (၃၇၅-ဂါထာ)’လို့ ရေးခဲ့တယ်။

အဲဒီလို ရေးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိဿယရေးသူ ဆရာတော်ဦးဗုဓ် ဝေဖန်ခဲ့ပုံက ‘အရှင်ဓမ္မသိရိ မထေရ်က မိမိကိုယ်ကိုမိမိ ဓမ္မဝိနယညူ (ဓမ္မနှင့် ဝိနယကို ကျွမ်းကျင်သူ) အဖြစ် ချီးမွမ်းခံရကြောင်း ဖော်ပြပေ မယ့် မူလဋီကာကိုရေးတဲ့ အရှင်အာနန္ဒာက အဲဒီအရှင်ဓမ္မသိရိကိုရည် ရွယ်ပြီး မိမိအောက် နိမ့်ကျသူအနေနဲ့ ‘ကေစိ’လို့ ဖော်ပြတယ်။ ဝဇိရ ဗုဒ္ဓိဋီကာ ကျမ်းပြုအရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိကတော့ အဲဒီ မူလဋီကာကျမ်းကိုပြုစုသူ အရှင်အာနန္ဒာကို အာစရိယ (ဆရာအရှင်)လို့ တလေးတစား ခေါ်ဝေါ်ပြီး သူရေးတဲ့ ဋီကာကျမ်းမှာ အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ ဝိနည်းဆိုင်ရာ အယူအဆ အချို့ကို ဖော်ပြခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ (အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ ဝိနည်းဆိုင် ရာ) ယူဆချက်တွေကို နှောင်းခေတ် ဋီကာကျမ်းပြု ပုဂ္ဂိုလ်တွေ မနှစ် သက်တာ ပိုများတယ်။ ဒါကြောင့် ပညာရှင်တွေဖြစ်တဲ့ ဋီကာကျမ်းပြု ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ တစ်မျိုးစီ သာလွန်ကြတာပါပဲ’တဲ့။

ဦးဗုဓ်အဆိုကို ကောက်ချက်ချရင် အရှင်ဓမ္မသိရိက သူ့ကိုယ်သူ ဓမ္မဝိနယကို ကျွမ်းကျင်သူဖြစ်ကြောင်း ချီးမွမ်းခံရတယ်လို့ ဆိုပေမယ့် နောက်ပေါ် အရှင်အာနန္ဒာက ကိုယ့်လောက် မဟုတ်သေးပါဘူး ဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ အရှင်ဓမ္မသိရိကို ‘ကေစိ’ ထိုးခဲ့တယ်။ အဲဒီလိုပဲ ထိုအရှင် အာနန္ဒာရဲ့ ဝိနည်းအယူအဆတွေကို အရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိက လေးစားပေမယ့် နှောင်းခေတ်ပုဂ္ဂိုလ်အများစုကတော့ အထင်မကြီးကြပြန်ဘူးတဲ့။

အင်း .. ဆရာတော် ဦးဗုဓ် ကိုယ်တိုင်လည်း ပြည်ဆရာတော် (ဦးကျည်းညို)နဲ့ အပြန်အလှန် အဲဒီလို ‘ကေစိ’ထိုးခဲ့ကြတဲ့ မှတ်တမ်းတွေ ရှိကြောင်းပါ။ ဒီတော့ပညာရှင်တွေမှာ မိမိတို့ နားလည်ယူဆထားတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ယုံကြည်မှု လွန်ကဲတဲ့ ရောဂါတစ်မျိုး ရှိတတ်ပုံပဲလို့ တွေးမိစရာပါ။

၁၅၁။ ကမ္ပည်းထိုး ကြွားမျိုး မဟုတ်သင့်

သြဂုတ် ၁၈၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

ပြည်ပသာသနာပြုနှင့် ပတ်သက်ပြီး သိလိုသည်များကို လျှောက်ထား လိုပါသည်။ တပည့်တော်၏ မေးခွန်းတွင်အမှားပါက မေတ္တာရှေ့ထား၍ ခွင့်လွှတ်တော်မူပါဘုရား။

ပြည်ပ ဘုန်းကြီးကျောင်းအချို့တွင် ဂေါပကအဖွဲ့က သံဃာတော်များအား အလွန် ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားပြီး ကြည်ညိုစွာ ပစ္စည်းလေး ပါး လှူဒါန်းသူများရှိပါလျက် သံဃာတော်များအား ကျောင်းမှ နှင်ထုတ် သည်ကိုပင် တွေ့မြင်နေရပါသည်။ ယင်းသို့သော ဂေါပကဆိုးများ မည် သို့ငရဲကြီးနိုင်သည်ကိုသိလိုပါသည်။

ပြည်ပ ကျောင်းများ၌ ဝါဆိုနှင့်ကထိန်သင်္ကန်းများ ကပ်လှူရာတွင် သင်္ကန်းအစား သင်္ကန်းတစ်စုံ၏ တန်ဖိုးဖြင့် ဝတ္ထုငွေကို လှူဒါန်းရပါသည်။ ဝတ္ထုငွေကို လှူဒါန်းခြင်းမှာ သင်္ကန်းအစစ်ကို လှူဒါန်းသည်နှင့် မခြားထပ်တူ ကုသိုလ်အကျိုးကို ရရှိနိုင်ပါသလား။

သံဃာတော်များ Face Book တွင် Account ဖွင့်၍ မိတ်ဆွေရှာခြင်း၊ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်နှင့် ဘလော့ဂ်များတွင် ရုပ်ရှင်မင်းသားကဲ့သို့ ဟန်အမျိုးမျိုးဖြင့် အလှဓာတ်ပုံများ တင်ခြင်းတို့ကို ပြုနေကြသည့် သံဃာတော်များ အား ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သင့်ပါသလား။

ကျောင်းတစ်ကျောင်း၌ ကောင်းမှုရှင်အမည်များကို ပန်ကာဒလက် ငါးခုတွင် ၅၃ လုံးနှင့် ကျောင်းတွင်း ကျောင်းပြင် မျက်စိကျိန်းလောက် အောင် တွေ့မြင်ရပါသည်။ ကမ္ပည်းထိုးသော အလှူနှင့် မထိုးသောအလှူ ကွာဟချက်ရှိနိုင်ပါသလား။

တပည့်တော် အပါအဝင် အခြားသော သိလိုသူများအတွက် ကရုဏာရှေ့ထား၍ ဖြေကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

ကိုမျိုး

-------------------

ကျောင်းပြဿနာ

သေချာပြီး စမ်းသပ်ခံတဲ့ ရိုးသားခြင်းနဲ့ အပြစ်မရှိခြင်း ကိုယ့်နှလုံးသား ထဲမှာ တည်ရှိနေသရွေ့ ကောင်းကျိုးရလဒ် ဖြစ်ပေါ်မြဲပါ။ လူဆိုတာ ကိုယ့်စိတ်ကို ကိုယ်အသိဆုံးပဲ မဟုတ်လား။ မမှန်ကန်တဲ့ ရည်ရွယ် ချက်တစ်ခုနဲ့ သူတစ်ပါး ဆင်းရဲဒုက္ခ ရောက်အောင် လုပ်ထားမိရင် ဘယ်သူမဆို ဘုန်းကြီးဖြစ်ဖြစ် လူဖြစ်ဖြစ် ဆိုးကျိုးတစ်ခုရမှာတော့ သေချာပါတယ်။ အချိန်ကာလ တစ်ခုထိ စောင့်ကြည့်ရုံပါပဲ။ ဂေါပက ဆိုးရယ်လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘုန်းကြီးဆိုးတွေလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ ငရဲ ကြီးဆိုတာကို အဲဒီလိုပဲ နားလည်ထားလိုက်ပါ။

ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမြင်ကို ပြောပါရစေ.. အစွဲကင်းတဲ့ အခြေခံစည်းမျဉ်းနဲ့ အဖွဲ့တစ်ခုက ဘဏ္ဍာငွေ အလုံအလောက်နဲ့ သံဃိက ကျောင်းဖြစ်ရင် တည်မြဲနိုင်ပါတယ်။ စွမ်းနိုင်တဲ့ ဆရာတော်က ပုဂ္ဂလိက လုပ်နိုင်ရင်လည်း မဆိုးပါဘူး။ လူတစ်ယောက်က သို့မဟုတ် မိသားတစ်စုက နာမည်ခံပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်း တည်ထောင်ရင် မအောင်မြင်နိုင်ဘူး။ ဘာ ကြောင့်ဆို နာမည်ခံထားသူဟာ ဘုန်းကြီးကျောင်း လုပ်ထားတဲ့ အိမ်ကို ငါ့အိမ်လို့ မသိစိတ်မှာရော (တစ်ခုခု အလိုမကျတော့ဘူးဆိုရင်) သိ စိတ်မှာပါ စွဲလမ်းနေရာကနေ တဖြည်းဖြည်း ဘုန်းကြီးကျောင်းဆိုတဲ့ အသိစိတ် လုံးဝ ပျောက်ကွယ်သွားတတ်လို့ ပါ။ ဒါကြောင့်ပဲ ပတ်ဝန်း ကျင်ရဲ့ယုံကြည်မှု ပမာဏလည်း အားနည်းသွားရတာပါ။

ဝါဆိုကထိန်

ရှားပါးတဲ့ အရာနဲ့ သံဃာကို ထောက်ပံ့ရင် မွန်မြတ်ကြောင်း ဦးစွာ ယုံကြည်ထားပါ။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်မှာ သံဃာတွေ သင်္ကန်း မပေါများဘူး။ ဒါကြောင့်လူတွေက သင်္ကန်းကိုအမြတ်တနိုး လှူကြတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သံဃာအရေအတွက်များလို့ ဝါဆိုနဲ့ ကထိန်ခေတ်မှာ သာမန် စာ သင်သား သံဃာတစ်ပါးအနေနဲ့ သင်္ကန်းတစ်စုံ ရဖို့ဆိုတာ အင်မတန် မျှော်လင့်ရတဲ့ အရာ ဖြစ်ကြောင်း ကိုယ်တွေ့ပါ။ ဒီတော့ ဝါဆိုသင်္ကန်းကို ဆိုင်က သွားဝယ်ပြီး ကြည်ညိုတဲ့ သံဃာကို ဝါဆိုနဲ့ ကထိန် သင်္ကန်း လှူဒါန်းခွင့်ရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက လူတွေအဖို့ မဆိုသာပါဘူး။

ပြည်ပကျောင်းတွေမှာတော့ သံဃာက တစ်ပါးစ နှစ်ပါးစပဲ ရှိတယ်။ ဝါဆိုမှာ သင်္ကန်းအစုံ ၅၀ လောက်၊ နောက်သုံးလ အကြာ ကထိန်မှာအစုံ ၅ဝလောက် ရပြန်တော့တစ်နှစ်ကို ဘုန်းကြီးတစ်ပါး သင်္ကန်းအစုံ ၁၀၀ မလိုဘူး။ ဒါကြောင့် လူတွေလည်း ကောင်းမှုရစေ၊ အစဉ်အလာကိုလည်း ထိန်းစေဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ သတ်မှတ်တဲ့ ဝတ္ထုငွေကို လှူဒါန်းပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ရှိပြီးဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်းကိုပဲ ဝါဆို ကထိန်သင်္ကန်းအနေနဲ့ ထပ်ခါထပ်ခါ လှူကြရတာဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီ ဝတ္ထုငွေတွေကို ဘာလုပ်သလဲ။ အမှန်တော့ ဝါဆိုသင်္ကန်း ကထိန်သင်္ကန်း အလှူဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီးနဲ့ ပဲ ဆိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဘုန်းကြီးကျောင်း ချောမွတ်စွာ လည်ပတ်နိုင်အောင် တာဝန်ရှိ အဖွဲ့ကို လွှဲအပ်လေ့ရှိတယ်။ ဘုန်းကြီးတွေက သင်္ကန်းတစ်စုံက ရရှိတဲ့ အလှူ ဝတ္ထု (သို့မဟုတ် အဖွဲ့က လှူဒါန်းသလောက်)ကိုပဲ အလှူခံကြပါတယ်။ သင်္ကန်းအလှူ့ရှင်တွေ အနေနဲ့ တော့ စိတ်ထားကိုပဲ ဘုန်းကြီး ညွှန်းလိုတယ်။ ‘သမေ စိတ္တေ သမံ ဖလံ = စိတ်ထားတူရင် အကျိုးပေး တူတယ်’ဆိုတဲ့ ဒေသနာအရ မိမိတို့အလှူဟာ ဝါဆိုသင်္ကန်းအလှူ ကထိန် သင်္ကန်းအလှူပဲလို့ စိတ်ထားရှိရင် ကျမ်းဂန်က ညွှန်းဆိုတဲ့ အကျိုးနဲ့ အလွန်ကြီး မဝေးနိုင်ရာပါဘူး။

ဘုန်းကြီးကြော်ငြာ

ကောင်းမြတ်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အသုံးချရင် တော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အဆိုး မဆိုသာပါဘူးလေ။ အတွေ့အကြုံလေးတစ်ခု ပြောရရင် .. ဘုန်းကြီးရဲ့ မိတ်ဆွေ၊ အမေရိကန်လူမျိုး၊ နာမည်က James Mcshea တဲ့။ တစ်နေ့ သူ Print လုပ်လာတဲ့ စာရွက်ကို ပြတယ်။ ဘုန်းကြီးတစ်ပါရဲ့ ဓာတ်ပုံ။ အောက်မှာ ရေးထားတဲ့ စာရဲ့ လိုရင်းက အမေရိကကို အလည်လာ ချင်တယ် စပွန်စာ လုပ်ပေးနိုင်မလားတဲ့။ သူ့ကို ဘယ်မှာ သိတာတုန်း မေးတော့ Face Book မိတ်ဆွေပါတဲ့။ ကိုယ့်ပြည် ကိုယ့်ရွာရဲ့ ဘဝပေး အခြေအနေအရ ထွက်ပေါက်ရှာတဲ့ အဲဒါမျိုးလေးတွေကိုတော့ ဘုန်းကြီး ကိုယ်ချင်းစာပါတယ်။

ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တွေ ဘလော့ဂ်တွေမှာ ရဟန္တာအသွင်မျိုးနဲ့ တရားထိုင် ပြတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကို တွေ့ဖူးပါတယ်။ နှစ်ဆယ့်တစ်ရာစု ဆန်းချိန် ယနေ့ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံက နာမည်ကျော် ဘုန်းကြီးအချို့ရဲ့ တရားပွဲ ကြော်ငြာတွေလို ဟန်ရေးပြ ဓာတ်ပုံတွေကိုလည်းတွေ့ဖူးသားပဲ။ ကိုး ကွယ်သင့် မကိုးကွယ်သင့် ဘုန်းကြီးမဖြေလိုဘူး။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ချင့် ချိန်ရုံပဲ။ သေချာတာက ဟန်ထုတ်လွန်းသူတွေ တစ်နေ့ ဟန်အိုးကွဲပြီး ဟန်ကွဲပြတ်လို့ သေတတ်ကြကြောင်းပါ။

အလှူကမ္ပည်း

‘ပေးသောလက်ကို လူမမြင်စေနဲ့ ’ဆိုတာဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမ မဟုတ်ဘူးလို့ စိတ်ထဲ မြဲမြဲမှတ်ထားပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ကောင်းမှုရှင် ကမ္ပည်းထိုး ရာမှာ ရည်ရွယ်ချက် နှစ်ခုရှိတယ်..

(၁) မိမိနဲ့ မိမိရဲ့ သားစဉ်မျိုးဆက် အဲဒီကုသိုလ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အပရ စေတနာ (ကိုယ့်အလှူကို ပြန်သတိရပြီး ကြည်နူးနှစ်သက်မှု) ထက်သန် နေဖို့။ ဆိုပါတော့.. အနည်းဆုံး အဖိုးအဖွားတွေ တည်သွားတဲ့ ဘုရား ပျက်ကို မြေးမြစ်တွေ ဆက်လက်ပြီး ထိန်းသိမ်းနိုင်တာပေါ့။ ရှေးခေတ် က လှူနိုင်ဒါန်းနိုင်သူတွေမှာ မိမိတို့လှူဒါန်းထားတဲ့ အလှူဒါနအားလုံးကို စာရင်းလုပ်ထားတဲ့ ပုညပေါတ္ထက (ကောင်းမှု စာရင်းစာအုပ်) ဆိုတာ တောင်ရှိတယ်။

(၂) သူတော်ကောင်းတို့ သာဓု ခေါ်နိုင်ဖို့။ ကမ္ပည်းထိုးသူအနေနဲ့ ဘာ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ထိုးထိုး (ကြွားချင်လို့ပဲ ထိုးထိုး ကျော်ချင်လို့ ပဲ ထိုးထိုး) မိမိအနေနဲ့ သာဓုခေါ်ရုံပါပဲ။ ဒါသူတော်ကောင်း အလုပ်ပါ။ သူများ အလှူကြောင့် ကိုယ့်စိတ်ထဲဘာလို့ အကုသိုလ်အဖြစ်ခံမှာလဲ။

အလှူဖိတ်စာထဲက ဘယ်သူ ဘာကျွေးမယ်ဆိုတဲ့ စာရင်းမှာ သူ့နာ မည်ကို မထည့်ပါနဲ့ တဲ့၊ လှူတာတော့ လှူမှာပါတဲ့။ လူတစ်ယောက်က အဲဒီလို ပြောဖူးပါတယ်။ သူ့ဆန္ဒဖြစ်လို့ သူ့ကိုတော့ ဘာမှ ပြောစရာ မလိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလိုလုပ်ရုံနဲ့ မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဝါဒီတော့ ဖြစ်မသွားနိုင်ပါဘူး။ အဲဒီ အယူအဆမျိုးကို အတုလည်း မယူသင့်ဘူး။ ဘာကြောင့်လဲ..သိလား။ ဆက်ဖတ်ကြည့် ..

ဝှေးစေ့ထမ်း ပြိတ္တာ

ကုမ္ဘဏ္ဍပြိတ္တာ (ရာဝင် စဉ့်အိုးလောက်ရှိတဲ့ ဝှေးစေ့ကြီးကို ထမ်းသွား နေရတဲ့ ပြိတ္တာ) တစ်ယောက် နေပူကျဲကျဲမှာ ယမ်းတန်း ယမ်းတန်းနဲ့ လမ်းလျှောက်လာရင်း အလွန်ရေဆာလာသတဲ့။ တစ်နေရာ ရောက်တော့ မန်ကျည်းပင်အောက်မှာ ဝါးပိုးဝါးနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ တစ်တိုင်စင်ပေါ် က ရေအပြည့်နဲ့ ရေချမ်းအိုးကို တွေ့သတဲ့။ အုန်းမှုတ်ခွက်နဲ့ ရေကို အငမ်းမရ ခပ်သောက်နေဆဲ ရေချမ်းစင်က စာကို ဖတ်ကြည့်မိတော့ ‘တရားသူကြီး..ကိုရည်စူး၍ သားသမီးမြေးမြစ်ကောင်းမှု’တဲ့။ ဒါနဲ့ သြ .. ဒါငါ့သား သမီးတွေရဲ့ကုသိုလ်ပဲလို့ ဝမ်းသာအားရဖြစ်ပြီး သာဓု သုံးကြိမ်ခေါ်မိသတဲ့။ အဲဒီအခိုက်မှာပဲ ကုသိုလ်အမျှရပြီး အဲဒီ ဝှေးစေ့ထမ်း ပြိတ္တာဘဝက လွတ်မြောက်သွားပါသတဲ့။

၁၅၂။ ဖီလင်နှစ်ခု

သြဂုတ် ၁၉၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၁) သံဃာ့ဂုဏ်တော်ကိုးပါး၊ ဥဇုပ္ပဋိပန္န ဘာသာပြန်၌ ‘သာဌေမာယာ ကင်းစင်ကွာ၍ ဖြောင့်စွာ ကျင့်ကြံတော်မူကြပါပေ၏’ ဟု ပါရှိရာတွင် သာဌေမာယာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကိုသိလိုပါသည်။

၂) သြကာသမူကွဲ အမျိုးမျိုးရှိရာတွင် ရတနာသုံးပါး မိဘဆရာသမား အပြင် ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးကိုပါ ထည့်လျှင် သင့်လျော်ပါသလား၊ သို့မဟုတ် ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးကို သီးခြားရှိခိုးသင့်ပါသလား။

၃) ပစ္စည်းဝယ်ရာ၌ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ဆောင် ပစ္စည်းများ ရတတ်ပါသည်။ ရသင့်သည်ထက်လည်း ပိုပါလာတတ်သည်။ ထိုသို့ပိုပါလာသည့် ပစ္စည်းများကိုပြန်မပေးပါက အဒိန္နာဒါနကံ မြောက်ပါသလား။

ရှိခိုးဦးတင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

မီးငွေ

-------------------

သာဌေမာယာ

(၁) သာဌေမာယာမှာ သာဌေ နှင့် မာယာ တစ်ခုစီ။ သာဌေ ဆိုတာ သာဌေယျ (= စဉ်းလဲခြင်း)။ သူတစ်ပါးတို့ အထင်ကြီးအောင် မရှိတဲ့ ဂုဏ်ကို ဖော်ပြခြင်း။ လူတွေ အထင်ကြီးအောင် လူမြင်ကွင်းမှာ မအိပ်ဘဲ ထိုင်ပြတာ။ စာမတတ်ဘဲ တတ်ယောင်ဆောင်တာတွေပေါ့။ လူတွေ အထင်ကြီးအောင် တိပိဋက ပါဠိမြန်မာကျမ်းကြီးတွေကို မြင်ကွင်းမှာပြ ထားတဲ့ စာမသင်ဖူးတဲ့ တောထွက်ကိုယ်တော်ကြီးတစ်ပါးကို တွေ့ဖူးတယ်။ မသိသူတွေကတော့ ဒီဘုန်းကြီး သိပ်စာတတ်တယ်ပေါ့။ ဒီနည်းနဲ့ လာဘ်ပေါအောင် ဘုန်းကြီးအောင် လုပ်တာဟာ သာဌေယျ။ မာယာ (= လှည့်ပတ်ခြင်း၊ အပြစ်ကို ဖုံးကွယ်ခြင်း)။ ယုံကြည်လို့ ခဏ အပ်ထားတဲ့ ပစ္စည်းကို မသမာနည်းနဲ့ ကိုယ့်လက်ထဲပါအောင် လုပ်ပြီး မသိယောင်ဆောင်နေတယ်။ အဲဒါမာယာ။

သြကာသနဲ့ ခင်ပွန်းကြီး

(၂) ငယ်ငယ်က အလှူပွဲတစ်ခုမှာ အုပ်စုတစ်စုက ‘ကာယကံ၊ ဝစီကံ မနောကံ’လို့ သံပြိုင်ဆိုခိုက် အခြားအုပ်စုက ‘ကာယဒွါရ၊ ဝစီဒွါရ၊ မနော ဒွါရ’လို့ အသံမြှင့် ဆိုကြသံကို ကြားဖူးခဲ့ချိန်ကစပြီး သြကာသဖီလင် ရှိနေခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့်အလှူပွဲတွေမှာ သြကာသကို သူတစ်မျိုး ငါတစ် ပေါက်ဆိုသံ ကြားတိုင်း စိတ်မသက်သာပါဘူး။ နိုင်ငံတော်အခမ်းအနား တွေမှာ သြကာသမူရင်းကို သံပြိုင်ညီညာ ဆိုသံ ကြားရခိုက်မှာတော့ နှစ်သက်မိပါရဲ့။ နိုင်ငံတော်မူလို့ ဆိုနိုင်တဲ့ အဲဒီ သြကာသဟာ သုံးမရ အောင်မှားနေတာမှ မဟုတ်ဘဲ။ သြကာသအသစ်ထွင်လို့ ကွဲရုံက လွဲလို့ အကျိုးမရှိနိုင်ပါဘူး။ (ဒီနေရာမှာ အစိုးရကိုမကြိုက်တာနဲ့ သြကာသ ကိုပါ ဆွဲမထည့်စေချင်ဘူး။)

အခြား ဖီလင်တစ်ခု။ ခင်ပွန်းကြီးဖီလင်။ ရဟန်းသံဃာဟာ မိဘကို ဓမ္မဝိနယနှင့်အညီ ပြုစုစောင့်ရှောက်ကောင်းတယ်။ ဒါပေမယ့် ပွဲတင်ပြီး ရှိခိုးစရာမလိုဘူး။ မိဘကသာ ယနေ့ပြုသစ်စ မိမိတို့ရဲ့သား ကိုရင်ငယ် ကိုတောင်ရှိခိုးရတယ်။ ဒီဖီလင်က ဘုန်းကြီးအချို့ပွဲတင်ကန်တော့ တာတွေ့လို့ မကြာခင်ကမှ ခိုးလိုခုလု ဖြစ်နေတဲ့ ဖီလင်ပါ။ ဒါကြောင့် သာသနာရေးဌာနက ထုတ်ဝေတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ယဉ်ကျေးမှု သင်တန်း ပြဋ္ဌာန်းစာအုပ်ထဲက သြကာသမူရင်းကိုပဲ ရအောင် လုပ်ပါလို့ ညွှန်း ချင်တယ်။ အခြား သြကာသဆိုပုံ အစီအရင် တွေကို နှစ်သက်ရင်တော့ သက်ဆိုင်ရာတွေမှာ ရှာဖွေနားထောင် ဖတ်ရှုဖို့ပါပဲ။

၂၀၀၇ စက်တင်ဘာလ နောက်ပိုင်းက စပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ဓမ္မကထိက ဆရာတော်ကြီးတွေ ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးကို ပြစ်မှားခြင်းရဲ့ အပြစ်ကို အလေးပေး ဟောကြားကြတာကတော့ အင်မတန် လေးစား ဖွယ်ဖြစ်လို့ ချွင်းချက်ပါ။ လူတစ်ယောက်အနေနဲ့ ခင်ပွန်းကြီး ဆယ်ပါးကို ပွဲတင်ပြီး ရှိခိုး ပူဇော်တာကိုလည်း ကုသိုလ်ရကြောင်း ဖြစ်တဲ့ အတွက်သင့်မြတ်လို့ ဒီဖီလင်ထဲ မထည့်ပါဘူး။

ပစ္စည်းပိုပါလာရင်

(၃) ခိုးလိုတဲ့ စိတ်ရှိရင် အဒိန္နာဒါနကံ မြောက်ပါတယ်။ မီနီကွန်ပျူတာ တစ်လုံးလက်ဆောင်ပေးတာ စနစ်မှားယွင်းလို့ နှစ်လုံးရတယ်ဆိုပါစို့။ တစ်လုံးက တရားမှ မဝင်ဘဲ။ ပြန်ပေးသင့်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီးတို့ မြို့က Ph. D နှစ်ထပ်ကွမ်းရတဲ့ ဒကာလေးတစ်ယောက် Home Deport က ပစ္စည်းဝယ်ရာမှာ တစ်ခုပိုပါလာတာ (ပိုပါလာတယ်ဆို ရသင့်တာထက် ပိုရတာပဲပေါ့)ကို ဒကာလေးက အိမ်ကိုရောက်ပြီးမှ သိလို့ နောက်တစ် နေ့ ဖြတ်ပိုင်းပြပြီး ပြန်ပေးတာကို Return ကောင်တာ အမျိုးသမီးက အတော်အံ့သြနေပါသတဲ့။

ဓီရတ္ထုဝတရေအညာဏံ။

လောကသားတို့..မသိခြင်းသည်စက်ဆုပ်ဖွယ် အစစ်ကြီးဖြစ်ပါပကော။

၁၅၃။ အရိယာအစစ် တစ်ဆယ့်ရှစ်

သြဂုတ် ၂၄၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သဥပါဒိသေသသုတ် (အံ၊၃၊၁၈၆)အရ အနာဂါမ်သုံးမျိုး၊ သောတာပန် သုံးမျိုး ခွဲခြား ဟောတော်မူသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ သကဒါဂါမ်ကို ထပ်မံခွဲ ပြသည်ကို မတွေ့ရပါ။ ယခင်က သောတာပန် တစ်မျိုး၊ အနာဂါမ် တစ်မျိုးဟုသာ သိထားခဲ့ပါသည်။ ဖော်ပြပါ သုတ္တန်ပါ အနာဂါမ်နှင့် သောတာပန် အမျိုးအစားတို့၏ အဓိပ္ပာယ်အကျယ်ကို သိလိုပါသည်။ သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ထပ်မံခွဲခြား ပြမပြကိုလည်း သိလိုပါသည်။

ဝိမုတ္တိသုခ

-------------------

သောတာပန် သုံးမျိုး

(၁) သတ္တက္ခတ္တုပရမ။ လူ့ဘုံမှာ ရှစ်ကြိမ်မြောက် ပဋိသန္ဓေ မနေသူ။ ‘လူ့ဘုံမှ နတ်ဘုံသို့၊ နတ်ဘုံမှ လူ့ဘုံသို့ ကူးပြောင်းခြင်း (မိဿကဘဝ) အဖြစ်ဖြင့် သုဂတိဘဝ ခုနစ်ခုကို ဆိုလို၏ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၅၃၁)’အရ လူ့ဘုံ၌သာ နတ်ဘုံ၌သာ ထပ်ခါထပ်ခါဖြစ်မူ တစ်ကြိမ်မက ဖြစ်နိုင်ခွင့်ရှိကြောင်း ဆိုလိုရိပ်ထင်ပါတယ်။ ဉာဏ်ပညာ မထက်မြက်တဲ့ ယောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဒီလိုသောတာပန်မျိုးဖြစ်နိုင်တယ်။

(၂)ကောလံကောလ။ နှစ်ကြိမ်သုံးကြိမ်စသည်မှ ခြောက်ကြိမ်ခြောက် ဘဝထိ ပဋိသန္ဓေနေရတဲ့ သောတာပန်။ ဖြစ်ရာဘဝမှာ ချမ်းသာ မြင့် မြတ်တဲ့ အမျိုးမှာသာဖြစ်သူ။ ဉာဏ်ပညာအလယ်အလတ်ရှိတဲ့ ယောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဒီလိုသောတာပန်မျိုးဖြစ်ရတယ်။

(၃) ဧကဗီဇိ။ ဧက = တစ်ကြိမ်။ ဗီဇိ = ပဋီသန္ဓေမျိုးစေ့။ ကာမဘုံမှာ နောက်ထပ် တစ်ကြိမ်သာ ပဋိသန္ဓေနေရတဲ့ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်။ ဝိပဿနာဉာဏ် ထက်မြက်တဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဒီလိုသောတပန်မျိုး ဖြစ်တယ်။ အထက်မဂ် သုံးပါးတို့ရဲ့ ဝိပဿနာဉာဏ်ကြောင့် အဲဒီလို သောတာပန်သုံးမျိုး ဖြစ်လာရကြောင်းပါ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၅၃၁)။ သကဒါဂါမ် ငါးမျိုး

(၁)ဤလူ့ဘုံမှာသကဒါဂါမ်ဖြစ်၊ အထက်မဂ်ကိုဆက်ပွား၊ ဤလူ့ဘုံမှာ ရဟန္တာဖြစ်

(၂)ထိုနတ်ဘုံမှာသကဒါဂါမ်ဖြစ်၊ အထက်မဂ်ကိုဆက်ပွား၊ ထိုနတ်ဘုံမှာ ရဟန္တာဖြစ်

(၃)ဤလူဘုံမှာသကဒါဂါမ်ဖြစ်၊ အထက်မဂ်ကိုဆက်ပွား၊ ထိုနတ်ဘုံမှာ ရဟန္တာဖြစ်

(၄)ထိုနတ်ဘုံမှာသကဒါဂါမ်ဖြစ်၊ အထက်မဂ်ကိုဆက်ပွား၊ ဤလူ့ဘုံမှာ ရဟန္တာဖြစ်

(၅)ဤလူ့ဘုံမှာသကဒါဂါမ်ဖြစ်၊ ထိုနတ်ဘုံမှာ အထက်မဂ်ကိုဆက်ပွား၊ ဤလူ့ဘုံမှာ ပြန်မွေးဖွား၊ အထက်မဂ်ကို ဆက်ပွား၊ ရဟန္တာဖြစ်။ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈)။

ဤလူ့ဘုံသို့တစ်ကြိမ်သာ ပဋိသန္ဓေနေလာဖြစ်ပြန်ပြီး ရဟန္တာဖြစ်မည့်သူကို သကဒါဂါမ်လို့ ခေါ်တဲ့ အတွက် အမှတ်ငါးကို ဒီနေရာ မှာယူ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၂၊၃၅၂။

အနာဂါမ်ငါးမျိုး

ကာမဘုံကိုမလာတော့တဲ့ အတွက်အနာဂါမိ။ အနာဂါမိဖိုလ်ကို ရပြီးသူကို အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ခေါ်တယ်။ သုဒ္ဓါဝါသဘုံမှာဖြစ်တဲ့ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် တွေကို ငါးမျိုးခွဲပြတယ်။

(၁)ရောက်နေတဲ့ သုဒ္ဓါဝါသဘုံရဲ့သက်တမ်းထက်ဝက်မှာရဟန္တာဖြစ်သွားတဲ့ အနာဂါမ်

(၂)ရောက်နေတဲ့ သုဒ္ဓါဝါသဘုံရဲ့သက်တမ်းထက်ဝက် လွန်ပြီး ဒုတိယ ထက်ဝက်မှာ ရဟန္တာဖြစ်သွားတဲ့ အနာဂါမ်

(၃)အလွယ်တကူ ဆင်းရဲငြိုငြင်ခြင်းမရှိဘဲ ရဟန္တာဖြစ်တဲ့ အနာဂါမ်

(၄)ဆင်းရဲငြိုငြင်စွာ အားထုတ်ပြီးမှ ရဟန္တာဖြစ်တဲ့ အနာဂါမ်

(၅)ရောက်နေတဲ့ ဘုံကနေမြင့်ရာ သဒ္ဓါဝါသဘုံတွေမှာဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး အကနိဋ္ဌဘုံမှာ ရဟန္တာဖြစ်မယ့် အနာဂါမ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၅၂)။

ရဟန္တာ ငါးမျိုး

နောက်ဆုံး အရိယမဂ်ဖြစ်တဲ့ အရဟတ္တမဂ်ကို ရရှိပြီးဖြစ်လို့ လောကရဲ့ ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သူကို ရဟန္တာလို့ ခေါ်တယ်။ ရဟန္တာငါးမျိုး ရှိတယ်။

(၁)အရဟတ္တဖိုလ်ပညာဖြင့်သာလွတ်မြောက်တဲ့ ရဟန္တာ (ပညာဝိမုတ္တ)

(၂)အရူပစျာန်နှင့်အရဟတ္တဖိုလ်ပညာတို့ဖြင့်လွတ်မြောက်တဲ့ ရဟန္တာ (ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ)

(၃)ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရတဲ့ ရဟန္တာ (တေဝိဇ္ဇ)

(၄)အဘိညာဉ်ခြောက်ပါးရတဲ့ ရဟန္တာ (ဆဠာဘိည)

(၅)ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးရတဲ့ ရဟန္တာ (ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ) (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈)။

မှတ်ချက်။။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅-၅၃ အရ သောတာပန် ၂၄၊ သကဒါဂါမ် ၁၂၊ အနာဂါမ် ၄၈၊ ရဟန္တာ ၁၂၊ ပေါင်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် ၉၆ မျိုးပြားပုံကို ကျယ်မှာစိုးလို့ ချန်ထားခဲ့ကြောင်းပါ။

သဒ္ဓါဗလဝ၊ ဒုလ္လဘ၊ ရအောင် ခဲကြမင်း။

အရတော်ခိုက်၊ လူတသိုက်၊ ခဲလိုက်ကြကုန်မင်း။ ထူးမြတ်စွာလှ၊ လူ့ဘဝ၊ နှမြောကြကုန်မင်း။

၁၅၄။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ နတ်ကိုးကွယ်ရင်

သြဂုတ် ၂၅၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် ဘုရားကို တကယ်ယုံကြည်၍ ကိုးကွယ်ပါသည်။ မိဘများမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဖြစ်ကြသော်လည်း နတ်ကိုးကွယ်မှုကို အရမ်းယုံကြည်စွဲလမ်းကြပါသည်။ တပည့်တော်လည်း နတ်ကိုးကွယ်မှုကို မလုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းနေပါသည်။ တပည်တော် သိလိုသည်မှာ.. နတ်ကိုးကွယ်သည့် အစွဲအလမ်းကြောင့် အပါယ်ငရဲကို ကျရောက်နိုင်ပါ သလား။ ဝိပဿနာလုပ်ရင်းနှင့် နတ်ကို ဆက်လက်ကိုးကွယ်နေပါက တရားတွေ့နိုင်ပါသလား။ နတ်ကိုးကွယ်မှု ဘယ်လို စတင်ခဲ့သည်ကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အောင်ကျော်မိုး (UAE)

-------------------

ကိုးကွယ်မှု အစ

အသိပညာ မထွန်းကားခင်က ရှေးဦးလူတွေဟာ ငလျင်၊ မိုးကြိုး၊ မုန် တိုင်းစတဲ့ သဘာဝဘေး အန္တရယ်တွေနဲ့ ကြုံရတဲ့ အခါ ကြောက်စိတ် ကြောင့် အားကိုးရာ ရှာကြရင်းနဲ့ သစ်ပင်၊ တော၊ တောင်၊ နတ်ကွန်း တွေမှာစူပါတန်ခိုးနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ စိုးပိုင်သူပုဂ္ဂိုလ်ရှိမယ်လို့ မှန်းဆ ပူဇော် ပသရင်း ကိုးကွယ်မှု စတင်ခဲ့ကြောင်း ဗုဒ္ဓကျမ်းမြတ်မှာ ဆိုတယ် (ဓမ္မပဒ၊၁၈၈ ဂါထာ)။ တဖြည်းဖြည်း ဒေသဆိုင်ရာ တန်ခိုးရှင် အငယ်စား တွေ၊ နယ်ပိုင်မြို့ပိုင် တန်ခိုးရှင်တွေ၊ ကမ္ဘာလောကကို ဖန်ဆင်းသူတွေ ထိကိုးကွယ်ခံတန်ခိုးရှင်တွေကိုစိတ်ကူးပုံဖော်ခဲ့ကြတယ်။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒ ဒဿနအရ ကိုးကွယ်မှုအစ ကြောက်စိတ်ကလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ မေးခွန်းမှာပါတဲ့ နတ်ဆိုတာကို လူတွေရဲ့ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်ပေါ်အောင် လုပ်ပေးနိုင်တယ်လို့ လူ့နှလုံးသားထဲမှာ သမိုင်းမတင်မီခေတ်ကပင်စွဲနေတဲ့ ဖော်ပြပြီး တန်ခိုးရှင်မျိုးလို့ ပဲနား လည်ပါရစေ။ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာပါတဲ့ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်က နတ်အယူ အဆနဲ့ မတူဘူးလို့ မှတ်ထားဖို့ပါ။

မြန်မာ နတ်ကိုးကွယ်မှု

မြန်မာနိုင်ငံမှာ အင်မတန် ရှေးကျတဲ့ အချိန်ကပင် နတ်ကိုးကွယ်မှု ရှိခဲ့ ပုံပါပဲ။ အေဒီ ၃၄၄-၃၈၇ (ဒီထက် နောက်ကျဖွယ်ရှိတယ်) သေလည် ကြောင်မင်း လက်ထက်လောက်မှာ ရွာကြီး ၁၉ ရွာစုပေါင်းပြီး သီရိ ပစ္စယာမြို့ကို တည်ထောင်တယ်။ မြို့သူမြို့သားတွေ ကိုးကွယ်တာက ယနေ့ခေတ် တောင်ပေါ်တိုင်းရင်းသားတွေလို ဒေသဆိုင်ရာ နတ်တွေပါ ပဲ။ တစ်ရွာကို နတ်တစ်ပါး။ ဒီတော့ သူတို့နတ်က အစစ်၊ ငါတို့နတ်က အမှန်နဲ့ အငြင်းပွားကြ ရန်ဖြစ်ကြလို့ လိမ္မာသူတွေက တစ်နိုင်ငံလုံး (တစ်နည်း ကျေးရွာအားလုံး)ကို စည်းရုံးနိုင်ဖို့ အဲဒီနတ်တွေ အားလုံး ထက်တန်ခိုးပိုကြီးတဲ့ တောင်ပိုင်နတ်ဆိုတာကို တီထွင်ကြတယ်။

တစ်နည်းဆိုရင် လူမျိုးစုအားလုံး ကိုးကွယ်နိုင်မယ့် ကိုးကွယ်စရာ အသစ်တစ်ခုကို ရှာဖွေလိုက်ခြင်းပါပဲ။ သီရိပစ္စယာဟာ နောင်အခါ ပုဂံမြို့တော် ဖြစ်လာတယ်။ ပုဂံခေတ် (အေဒီ ဆယ့်တစ်ရာစု)မှာ တစ် နိုင်ငံလုံး ကိုးကွယ်တဲ့ နတ် သုံးကျိပ် ခြောက်ယောက် ရှိသတဲ့ (Maung Htin Aung, Folk Elements in Burmesse Buddhism,p. 63, 73)။

လက်နက် မသုံးဘူး

အနော်ရထာမင်း လက်ထက် ပုဂံမှာ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းလင်း လာပေမယ့် နတ်ကိုးကွယ်မှု ပပျောက်မသွားခဲ့ဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒအနေနဲ့ မိမိ ရောက်ရာဒေသက တည်ရှိပြီး ယုံကြည်မှုတွေကို သုတ်သင်ရှင်းလင်း ပစ်ဖို့ လက်နက်နဲ့ အတင်းအကြပ် လုပ်ရိုးထုံးစံမရှိလို့ ယနေ့တိုင် နတ် ကိုးကွယ်မှု အမြစ် မပြတ်နိုင်သေးဘူးလို့ ဆိုနိုင်လေမလား။ ဒါပေမယ့် နှောင်းခေတ်မှာ ပညာရှင် ရဟန်းတွေဟာ နတ်ကိုးကွယ်မှုကို အလေး အနက် ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချတော်မူခဲ့ကြပါတယ်။ အင်းဝခေတ်စာဆို အရှင်မဟာ သီလဝံသရေးတဲ့ သံဝေဂခန်းပျို့ (ပိုဒ်၊၂၅) မှာဆိုပုံက ..

‘အမွှေးအကြိုင်၊ မုန့်စိုင်မုန့်ခဲ၊ ကြက်ဝက်လဲ၍၊ ပုံနှဲခရာ၊ တီးမှုတ် ကာနှင့်၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ၊ ပေးစမြဲဟု၊ စိတ်ထဲထင်မှတ်၊ ငနတ်တို့ ကို၊ မပြတ်ကိုးကွယ်၊ အနရာယ်လည်း၊ ကိုယ်ဝယ်လွတ်ကင်း၊ မရှိ လျှင်း၏’ တဲ့။

ငရဲကျသလား

သရဏဂုံသုံးပါးနဲ့ ကံကံရဲ့အကျိုးကို ယုံကြည်နေသရွေ့ မိရိုးဖလာဗုဒ္ဓ ဝါဒီတစ်ယောက်ဟာ နတ်ကို ကိုးကွယ်ရုံနဲ့ ငရဲ မကျနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သရဏဂုံတော့ ညစ်နွမ်းနိုင်တယ်။ အရှင်သီလဝံသ မိန့်သလို ‘ကြက်ဝက်လဲ၍’ ပူဇော်မယ်၊ နွားလည်ပင်းကို လှီးပြီး တန်ခိုးရှင် နှစ် သက်အောင် လုပ်မယ် ဆိုရင် တော့ သူ့သက်သတ် အကုသိုလ်ကြောင့် ကျိန်းသေ အပြစ်ရောက်မယ်။ နတ်ကနားပွဲက ဗုဒ္ဓဘာသာပါလို့ ဆိုသူတွေ အဲဒီပွဲအတွင်း အရက်သောက်၊ မမှန်တာပြော၊ ကြာခို၊ သူ့သက် သတ်မှုတွေရှိခဲ့ရင် အဲဒီအကုသိုလ်ရဲ့ဆိုးကျိုးနဲ့ တွေ့ရမယ်။ သေရင်လည်း အပါယ်ကို ရောက်မှာပေါ့။

ဘာလုပ်သင့်သလဲ

နတ်ကတော် တစ်ယောက် ဝိပဿနာတရားစခန်းကို ရောက်လာတယ် ဆိုရင် အသိစိတ်ရင့်ကျက်လာလို့ပဲ။ ကြိုးစားပြီးအားထုတ်ရင် တရား တွေ့နိုင်တာပေါ့။ ကိုယ့်ဝါဒအပေါ် အင်မတန် အစွဲအလမ်းကြီးတဲ့ ဘာ သာခြားတွေ တရားစခန်းတစ်ခုခုမှာ တရားထိုင်မိရာကနေ တရားတွေ့ ပြီး ‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ’သွားကြတာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။

ဒါကြောင့် နတ်ကိုးကွယ်မှုကို အရမ်း ယုံကြည်တယ်ဆိုတဲ့ မိဘ တွေအတွက် အကောင်းဆုံးကတော့ အခွင့်သာတိုင်း ရိပ်သာတစ်ခုခုမှာ တရားထိုင် ဖြစ်အောင် တိုက်တွန်းပေးဖို့ပါပဲ။ အစွဲဆိုတာကို အင်မတန် ချွတ်ရခက်ပါတယ်။ တရားတွေ့တဲ့ တစ်နေ့မှာ အဲဒီနတ်ရုပ်တွေနတ်ပွဲ တွေကို (အားလုံး မစွန့်နိုင်တောင်) သုံးပုံနှစ်ပုံလောက် လျှော့ပစ်နိုင်ပါ လိမ့်မယ်။ တရားမတွေ့ဘူးဘဲထား၊ သေခါနီးမှာ မှီခိုရာ လေးတစ်ခု တော့ရသွားပါလိမ့်မယ်။

၁၅၅။ အမျိုးသမီး ဗုဒ္ဓဖြစ်ခွင့်ရှိ

သြဂုတ် ၂၉၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ပွင့်တော်မူပြီးသမျှ ဗုဒ္ဓတိုသည့် ဘာလို့ ယောကျ်ားချည်း ဖြစ်ရတာပါလဲ။ မိန်းမတစ်ယောက်ဟာ ကြိုးစားမယ်ဆိုရင် ရဟန္တာတောင် ဖြစ်နိုင်ပါလျက်နဲ့ ဘာလို့ ဘုရားကျတော့ မဖြစ်နိုင်ရတာပါလဲ အရှင်ဘုရား။ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဟာ မိန်းမတို့ရဲ့ အရာမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောပါလား။ အခြား ဘာသာတရားတွေကို ကြည့်ရင်လည်း ခရစ်ယန်မှာ သခင်ယေရှု၊ အစ္စ လာမ်မှာ တမန်တော် မိုဟာမက်တို့ဟာ ယောကျ်ား၊ ဟိန္ဒူမှာလည်း လူဝင်စား နတ်ဘုရား မှန်သမျှဟာ ယောကျ်ားတွေ ဖြစ်ပါသည်။ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်မှန်သမျှ ဘာကြောင့်ယောကျ်ားတွေချည်းဖြစ်ရ ပါသနည်း။ မေတ္တာရှေ့ထား၍ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

ဧကရီ

-------------------

ယောကျ်ားတံခွန်

Reader's Digest (၁၉၉၃ ခန့်) ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာ မိန်းကလေးတွေဟာ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ ယောကျ်ားလေးတွေထက် ထူးချွန်ကြ ပေမယ့် တီထွင်သူ၊ သိပ္ပံပညာရှင်စတဲ့ ကမ္ဘာကျော်ပုဂ္ဂိုလ် အများစုဟာ ဘာလို့ ယောကျ်ားတွေဖြစ်ရသလဲတဲ့။ အဖြေရဲ့လိုရင်းက Aggressiveness (ရန်လိုမှု၊ တစ်နည်းတုံးတိုက်တိုက်ကမ်းတိုက်တိုက်၊ လုပ်ရဲရင် ခံရဲတယ်ဆိုတဲ့ ကျားတို့ရဲ့သဘာဝ)နဲ့ မိန်းကလေးတွေကို ခွင့်မပြုလိုတဲ့ ယဉ်ကျေးတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့လွှမ်းမိုးမှုကြောင့်လို့ ဆိုတယ်။

အမျိုးသမီး စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆိုတာမျိုးက ရာဇဝင်မှာ ရှားသားပဲလေ။ ညသန်းခေါင် ရန်သူ့လက်ထဲက ဘုရင်ကို ကယ်တင်ရဲတဲ့ သတ္တိ ချင်း တူရင်တောင် ယောကျ်ားတွေက အောင်မြင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း ပို မများနိုင်ဘူးလား။

ပုခက်လွှဲတဲ့ လက်

နပိုလီယံ၊ ဟစ်တလာ၊ အိုင်စတိုင်းတို့လို ပုဂ္ဂိုလ်ကျော်တွေကို ပုခက် သခင်တွေ မွေးဖွားခဲ့တယ်။ ဗုဒ္ဓဘုရားလို ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ ကိုလည်း သူတို့ကပဲ မွေးဖွားရတာ။ ဘာကြောင့်ဆို သဘာဝနိယာမက ပေးအပ်တဲ့ မွေးဖွားခြင်းဆိုတဲ့ တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ရမှာက ပုခက် လွှဲတဲ့ လက်ပိုင်ရှင်တွေပဲ မဟုတ်ပါလား။ ဒါပေမယ့် ပုခက်ထဲက က လေးငယ်ရဲ့ကံကြမ္မာကို ၎င်းတို့ မစိုးပိုင်နိုင်ပါဘူး။

‘ဝိတိုရိယာ၊ ရွှေဘွဲ့သာသည်၊ ဣန္ဒာနီမြတ် နတ်ဆွေတည်း (မဃ ဒေဝ၊ ပိုဒ်၊၅၈၂)’လို့ စာဖွဲ့ခံရတဲ့ ဘုန်းမီးနေလ အလွန်ထွန်းတောက်ခဲ့သူ နေမဝင် အင်ပါယာရဲ့ ဘုရင်မဟာ ကြံ့ဦးခေါင်းက ချိုတစ်ချောင်းလို အခေါ်မလို ဖော်မပိုဘဲ တောထဲမှာ တစ်ကိုယ်တည်း တရားကျင့်နိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးကို မရနိုင်ပါဘူး။

ဗုဒ္ဓ မိန့်မြွက်

ဗုဒ္ဓကြန်အင် အားလုံးနဲ့ ပြည့်စုံရဲ့လားလို့ သံသယဖြစ်နေကြတဲ့ ပုဏ္ဏား ၃၂၀ ယောက်လောက်ကို ဗုဒ္ဓဟာ မိမိရဲ့ အင်္ဂါဇာတ်ကို လှစ်ပြခဲ့ရတယ် (မ၊၂၊၃၄၄။ မိလိန္ဒ၊၁၈၈)။ အမျိုးသမီးဗုဒ္ဓ ဖြစ်နေရင် အဲဒီလိုလုပ်ဖို့ကို သမုတိသစ္စာနယ်က လူအများစု ခွင့်ပြုနိုင်ပါ့မလား။ မိမိရဲ့ စွန့်လွှတ်မှု ကြောင့် ကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ ငြိမ်းချမ်းမှုရနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပြီး မိန်းမ အဖြစ်နဲ့ တစ်ကိုယ်တည်း ထွက်တော်မူ နန်းကခွာဖို့တောင်မလွယ်ဘူး။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဖြစ်မယ့်သူဟာ ယောကျ်ားသွင်ပြင်နဲ့ ပြည့်စုံရတယ်လို့ ကျမ်းမြတ် (ဗုဒ္ဓဝံသ၊၂၊၃၁၁)မှာ ဆိုတယ်။ ‘အမျိုးသမီးသည် ပူဇော် ထူးကို ခံထိုက်သူ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဖြစ်လာနိုင်သည့် အကြောင်းမရှိ (မ၊၃၊၁၁၀။ အံ၊၁၊၃၀။ အဘိ၂၊၃၄၉)’လို့လည်း မြတ်ဗုဒ္ဓမိန့်တော်မူတယ်။

သမ္မုတိသစ္စာ

ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာအရ ယောကျ်ားမှာ ရုပ် ၂၇ မျိုး၊ မိန်းမမှာ ရုပ် ၂၇ မျိုးစီ ရှိတယ်။ အဲဒီ အထဲမှာ ရုပ် ၂၆ မျိုးက ကျားမ အတူတူ။ မတူတာက ဘာဝရုပ် တစ်ခုတည်း။ ဘာဝရုပ်ဆိုတာ ပဋိသန္ဓေတည်ဦးစ အချိန်မှာ အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာ၊ ကံဆိုတဲ့ သတ္တိသုံးမျိုးက ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ တစ်ကိုယ်လုံး ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ရုပ်ဗီဇပါပဲ။ မိန်းမဆိုရင် ဣတ္ထိဘာဝရုပ်၊ ယောကျာ်း ဆိုရင် ပုံဘာဝရုပ်။ အဲဒီခြားနားတဲ့ ရုပ်ဗီဇနှစ်မျိုးကြောင့်အချိန်တန်လို့ သန္ဓေ သားကို ဓာတ်မှန် ရိုက်ကြည့်တဲ့ အခါ ရွှေပန်းကြိုး ပါတာနဲ့ မပါတာလို့ ကွဲပြားသွားရတယ်။ မွေးဖွားလာတော့လည်း ကိုယ်လုံးသဏ္ဌာန်၊ ပြော ဆိုပြုမူပုံတွေ ခြားနားရတယ်။ ဒီလိုနဲ့ မိန်းမပဲ ယောကျ်ားပဲလို့ လူတွေ ကခေါ်ဝေါ်လိုက်ကြတာ။ ဒါကလောက သတ်မှတ်ချက်အမှန်တရား။

သဘာဝသစ္စာ

ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယောဆိုတဲ့ ဓာတ်ကြီးလေးပါး၊ မျက်စိနား နှာ လျှာ ကိုယ် အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ၊ အူသိမ် အူမ အဆုတ် အသည်း နှလုံးစတဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းတွေ၊ ဒါွရပေါက်တွေက ထွက်တဲ့ အညစ်အကြေးတွေကအစ လူ့ခန္ဓာကိုယ် အနေနဲ့ ကျားမ အတူတူပါပဲ။ ရုပ်အစု (ရုပ်ခန္ဓာ)တူသလို စိတ် ၈၉၊ စေတသိက် ၅၂ဆို တဲ့ နာမ်အစု (နာမ်ခန္ဓာ)လည်း တူပါတယ်။ လူသာမန်တိုင်းမှာ ရှိတဲ့ လိုချင်တပ်မက်၊ စိတ်ဆိုး၊ ထောင်လွှား၊ မနာလိုစိတ်တွေဟာ ဒီဂရီ အနိမ့် အမြင့်ပဲ ကွာမယ်၊ မထူးပါဘူး။ အဲဒီရုပ်တွေနာမ်တွေရဲ့ အိုမင်းရင့်ရော်၊ ပြောင်းလဲ၊ မတည်မြဲတဲ့ ဖြစ်စဉ် သဘာဝတွေလည်း အတူတူပါပဲ။ ဒါ တွေဟာ ဘယ်သူမှ ငြင်းမရတဲ့ သဘာဝအတိုင်းရှိနေတဲ့ အမှန်တရားပါ။

အားတက်ဖွယ်

သမ္မုတိသစ္စာ အနေနဲ့ မိန်းမ၊ ယောကျ်ားရယ်လို့ ခွဲခြားထားပေမယ့် သ ဘာဝသစ္စာအရ အတူတူပါပဲ။ ပြောပြထားခဲ့တဲ့ အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာ၊ ကံ အကြောင်း သုံးပါးဟာ ရုပ်ခန္ဓာနဲ့ နာမ်ခန္ဓာ ဖြစ်စဉ်မှာ အခရာပဲ။ အကြောင်း သုံးပါးထဲက ကိုယ့်လုပ်အားဖြစ်တဲ့ ကံက ဦးတည် မောင်းနှင် တဲ့ အတိုင်းရံခါ ဣတ္ထိဘာဝရုပ်နဲ့၊ ရံခါ ပုံဘာဝရုပ်နဲ့ ဖြစ်ကြရတာ။ လက်ရှိမှာ ဘယ်လိုဖြစ်နေစေ၊ ပိုမို ပြည့်စုံတဲ့ အခြေအနေ၊ အဆင့်အတန်း မျိုးကို မျှော်လင့်ပြီးကိုယ့်လုပ်အားကိုအကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင်ကြိုး စားဖို့လူတိုင်း အခွင့်အရေးရှိတယ်။ ဒီတော့မိန်းမဖြစ်၊ ယောကျ်ားဖြစ် ဆိုတာကို ခန္ဓာဖြစ်စဉ် သံသရာမှာ ဖြုံစရာ မလိုပါဘူး။ ကိုယ့်လုပ်အားကို ယုံကြည်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေအဖို့ ဒီလွတ်လပ်မှုဟာ အင်မတန် အား တက်ဖွယ်ပါပဲ။

ဗုဒ္ဓမျိုးစေ့တွေ

မဟာယာန ဒဿနအရ သတ္တဝါတိုင်းမှာ Buddha nature = ဗုဒ္ဓ ဖြစ် လာမယ့် အခြေခံ၊ သို့မဟုတ်ဗုဒ္ဓဗီဇ (ဗုဒ္ဓမျိုးစေ့) ရှိလို့ ယခု ဘယ်ဘဝ မျိုး ဖြစ်နေစေ နောက်ဆုံး တစ်ချိန်မှာ ဗောဓိဉာဏ်ကို ရပြီး ဗုဒ္ဓ ဖြစ် လာမှာပဲ။ ထေရဝါဒရဲ့ ပရမတ္ထအမြင်နဲ့ ဆိုရင် သတ္တဝါတွေဟာ ဗြဟ္မာ့ ဘုံနဲ့ ဝက်စားကျက် တစ်လှည့်စီပေါ့။ လောကမှာ အဖေအမေ အစ်ကို ညီမ ဇနီးခင်ပွန်း မတော်စပ်ဖူးသူ ရယ်လို့ မရှိဘူး၊ မိန်းမ မဖြစ်ဖူးသူ၊ ယောကျ်ား မဖြစ်ဖူးသူရယ်လို့လည်း မရှိဘူးတဲ့။ ဒါဟာ ဆန္ဒရှိရင် ယောကျ်ားရော မိန်းမပါ ဗုဒ္ဓဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောပဲ။

ဒါပေမယ့် လက်တွေ့ အများအကျိုးပြု လုပ်ငန်းခွင်မှာ ပိုမို ပြည့်စုံ ကျယ်ပြန့်စွာ ဆောင်ရွက်ခွင့်ရတဲ့ ယောကျ်ားသွင်ပြင်က ရှေ့တန်းကို ရောက်သွားတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။

၁၅၆။ ဘိုးတော်တွေကို ကိုးကွယ်ရင်

စက်တင်ဘာ ၁၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဘိုးတော် ဦးမင်းခေါင်လို ဘိုးတော်တွေ လောကမှာ တကယ် ရှိပါသ လား။ ရှိရင် ၎င်းတို့အနေနဲ့ ယခု ဘယ်ဘုံမှာ ရှိနိုင်ပါသလဲ။ သူတို့ကို ကိုးကွယ်လို့ ရရှိနိုင်တဲ့ အကျိုးအပြစ်ကို သိလိုပါသည်။

သမာဓိနှင့် ဝိပဿနာ ဘယ်လိုထူးခြားပါသလဲ။ သမာဓိကို ကျင့်ပြီးမှ ဝိပဿနာကို ကျင့်ရတာလား၊ ဝိပဿနာ သက်သက်ကိုပဲ ကျင့်လို့ ရပါ သလား။

လောကီမှာ အိမ်ထောင် သားမွေးပြုရင်းနဲ့ တရားကျင့်လို့ ရနိုင်ပါသ လား၊ ရနိုင်တယ်ဆိုရင် အဆင့်အမြင့်ဆုံး ဘယ်အဆင့်ထိ ရနိုင်ပါသလဲ။ သိလိုစိတ် ပြင်းပြပါသဖြင့် သနားသောအားဖြင့် ဖြေကြားပေးစေလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။

အောင်ကျော်မိုး (UAE)

-------------------

ဘိုးတော်တွေ ဘယ်မှာလဲ

ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ ပါဠိတော် (ပဋိသံ၊၃၉၁) အရ ဝိဇ္ဇာဓရ (ဝိဇ္ဇာဓိုရ်) ပုဂ္ဂိုလ် တွေဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ ဝိဇ္ဇာ အတတ်ပညာနဲ့ တန်ခိုးပြနိုင်ကြောင်း သိရတယ်။ အဲဒီ အတတ်ကို ဂန္ဓာရီ ဝိဇ္ဇာအတတ်လို့ ခေါ်ပြီး ဒီအတတ်မျိုးနဲ့ အာယုသိဒ္ဓိ ဖြစ်အောင် (အသက်ရှည်အောင်)လည်း လုပ်နိုင်ကြောင်း၊ ရတနာသုံးပါးရဲ့ ဂုဏ်ကို မိမိကိုယ်မှာ အမြဲထုံထားပြီး တန်ခိုးကြီး နတ်တွေနဲ့ ခင်မင်ရင်းနှီးအောင် လုပ်ရင် ဒီအတတ်မျိုးကို ရနိုင်ကြောင်း၊ နတ်အချို့ထက်ပင် တန်ခိုးကြီးနိုင်ကြောင်း လယ်တီဆရာတော်ကြီး မိန့်ခဲ့ပါတယ် (ဝိဇ္ဇာမဂ္ဂဒီပနီကျမ်းမျာရှုပါ)။

ဒါကြောင့် အဲဒီလို ထူးဆန်းတဲ့ အတတ်ပညာကို တတ်ကျွမ်းတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ လောကမှာ ရှိကောင်း ရှိမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ဘိုးဘိုးအောင် ဘိုးမင်းခေါင်တို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘုန်းကြီးမှာ ကိုယ်တိုငိ်သိ အတွေ့ အကြုံ မရှိဖူးပါ။ ၎င်းတို့ဟာ ပုထုဇဉ်တွေပဲ ဖြစ်ဖွယ်ရှိလို့ ကောင်းတာကို လုပ်ခဲ့ရင် သုဂတိဘုံမှာရှိနိုင်ပြီး လိမ်ညာကြာခိုလုပ်ခဲ့ရင်တော့ ဒုဂ္ဂတိ ဘုံမှာရှိမယ်လို့ တော့ဆိုနိုင်ရာပါတယ်။

၎င်းတို့ကို ကိုးကွယ်ရင်

ဗုဒ္ဓဘာသာအရ ကိုးကွယ်ခြင်းဆိုတာ ကို်းကွယ်ခံအရာကကို ချဉ်းကပ် ပူဇော်ပြီး ဝန်ချဆုတောင်းလိုက်ရုံနဲ့ ကိုးကွယ်သူကို ချက်ခြင်း ချမ်း သာအောင် သူဌေးဖြစ်အောင် လုပ်ပေးခြင်း၊ မျက်မပြင်ကို မြင်အောင် လုပ်ပေးခြင်း စတာတွေနဲ့ ကယ်တင်ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ် မဟုတ်ဘူး။ ကိုးကွယ်ခံဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မနဲ့ သံဃာက သင်ကြားချက်တွေကိုပေးတယ်၊ ကိုး ကွယ်သူတွေက အဲဒါတွေကို လိုက်နာကျင့်သုံးတာကိုပဲ ကိုးကွယ်ခြင်း လို့ ဆိုပါတယ်။ အပြင်က အားကိုးစရာကို ဂရုမစိုက်ဘဲ ကိုယ့်လုပ် အား (ကမ္မ)ရဲ့ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးကို ဘယ်သူမှ မတားဆီးနိုင်ဘူး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅) လို့ ပဲ ယုံကြည်တယ်။ မိမိကိုယ်ကို ဗုဒ္ဓဘာသာလို့ ခံယူ ထားရင် အဲဒီ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုချက်နဲ့ အညီမိမိလုပ်အားကို အခြေခံပြီး အကျိုးအပြစ်ဆိုတာကို မိမိဘာသာ နားလည်လိုက်ပါ။

သမာဓိနဲ့ ဝိပဿနာ

သမာဓိကိုပဲ အဆင့်မြင့်အောင်လုပ်တဲ့ သမာဓိပဓာနလမ်းစဉ် (သမထ) နဲ့ သတိနဲ့ ရှုနေတဲ့ သတိပဓာန (ဝိပဿနာ)လမ်းစဉ်လို့ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ပထမလမ်းစဉ်က စျာန်ကိုရမယ်၊ အဆင့်အမြင့်ဆုံးမှာ အဘိညာဉ် တန် ခိုးတွေနဲ့ ပြည့်စုံမယ်။ ဒုတိယ လမ်းစဉ်ကတော့ ဖြစ်ပျက်ကို မြင်မယ်၊ လက္ခာဏာရေးသုံးပါး ထင်မယ်၊ အရိယမဂ်ကိုရမယ်။ ပထမလမ်းစဉ်နဲ့ သမာဓိကို ထူထောင်ပြီးမှ သို့မဟုတ် စျာန်ကိုရပြီးမှ ဝိပဿနာကို ကူး ပြောင်းလို့လည်း ရတယ်။

ဝိပဿနာ သက်သက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုက်သင့်တဲ့ သမာဓိ တော့ ရှိရမှာပေါ့။ အာရုံခံ တံခါးတွေက ရရှိတဲ့ အာရုံမှန်သမျှကို သတိနဲ့ သိနေအောင်လုပ်ရင်းနဲ့ ခဏတိုင်းမှာ စိတ်ကိုတည်ငြိမ်နေအောင်လုပ်တယ်။ ဆိုပါတော့ .. ဝင်လေ ထွက်လေကို အခြေခံ (မူလ) အာရုံ အနေနဲ့ မှတ်နေစဉ် နာကျဉ် ကိုက်ခဲတာ ထင်ရှားလာရင် ထင်ရှားတဲ့ နေရာမှာ စိတ်ကိုထားပြီး မှတ်တယ်။ အဲဒီလိုနည်းနဲ့ စိတ်ဟာ အာရုံ တစ်ခုပြီး တစ်ခုပေါ်မှာ တည်နေတယ်။ အဲဒါကို ခဏိကသမာဓိလို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီ သမာဓိမျိုးနဲ့လည်း နောက်ဆုံး ပန်းတိုင်ဖြစ်တဲ့ အရိယ မဂ်ကိုရနိုင်ပါတယ်။

သောတာပန်မိခင်

ဝိသာခါကျောင်းအမကြီးဟာ အသက်ရနှစ်မှာ သောတာပန် အရိယာ ဖြစ်နေပြီ။ အရွယ်ရောက်တော့ အိမ်ထောင်ပြုတယ်။ ကလေးတွေ နှစ် ကျိပ်တောင် မွေးသတဲ့။ အိမ်ထောင်သားမွေးဘဝနဲ့ သကဒါဂါမ်ထိဖြစ် နိုင်တယ်။ ဝိသာခသူဌေးကြီးဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံးနေတဲ့ ဇေတဝန် ကျောင်းမှာ တရားသွားထိုင်ရင်းနဲ့ အနာဂါမ်ဖြစ်တဲ့ နေ့ ညနေ ပြန်လာ တော့ လက်ကမ်းပြီး ကြိုတဲ့ သူဌေးကတော်ရဲ့ လက်ကို မကိုင်တော့ဘူးတဲ့။ ဒါကြောင့်အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာတွေကတော့ အိမ်ထောင်သားမွေး မပြုတော့ဘူးလို့ မှတ်ပါ။

၁၅၇။ ရပ်ပြစ် ရှစ်ပါး

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သြကာသကန်တော့ချိုးမှာ ပါသည့် ရပ်ပြစ် ရှစ်ပါး၊ ရန်သူမျိုး ငါးပါး၊ ဝိပတ္တိတရား လေးပါး၊ ဗျသနတရား ငါးပါး၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂ ပါး တို့ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

သိန်းဇော်

-------------------

ရပ်ပြစ်ရှစ်ပါး

ရပ်ပြစ်ဆိုတာ အရိယမဂ်ကိုရဖို့ အခွင့်အလမ်းတွေ ပိတ်နေလို့ အပြစ်ရှိ တဲ့ အရပ်၊ မနေသင့်တဲ့ အရပ်လို့ ဆိုလိုတယ် (အံ၊၃၊၆၀)။ ၁)ငရဲဘုံ၌ ဖြစ်သူ ၂)တိရစ္ဆာန်ဘုံ၌ဖြစ်သူ ၃)ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်သူ ၄)အသည သတ်ဘုံ၊ အရူပဘုံတို့၌ဖြစ်နေသူ ၅) မဇ္ဈိမဒေသ (ဗုဒ္ဓဝါဒပြန့်ပွားသည့် နေရာ)၌ ဖြစ်သော်လည်း အသိဉာဏ်နည်းပါးပြီး ရဟန်းသံဃာမရှိ သည့်အရပ်၌မွေးဖွားရသူ ၆)မဇ္ဈိမဒေသ (ဗုဒ္ဓဝါဒပြန့်ပွားသည့်နေရာ) ၌ ဖြစ်သော်လည်း ကံ ကံ၏အကျိုးကို မယုံကြည်သူ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) ဖြစ်နေ သူ ၇) မဇ္ဈိမဒေသ (ဗုဒ္ဓဝါဒပြန့်ပွားသည့် နေရာ)၌ ဖြစ်သော်လည်း ဆွံ့ အနားမကြား၊ အကောင်းအဆိုးကို နားမလည်သူ (ဉာဏ်ရည် မမီသူ) ဖြစ်ခြင်း ၈) မဇ္ဈိမဒေသ (မြို့ကြီး ပြကြီး)မှာ မွေးဖွားပြီး အသိဉာဏ် ပြည့်စုံသော်လည်း ဗုဒ္ဓ မပွင့်သည့် အရပ် (ဗုဒ္ဓသာသနာ မထွန်းကား သည့်အရပ်)။ ပေါင်းရပ်ပြစ်၈ပါး။

မှတ်ချက်။။ သုတ်ပါထေယျအဋ္ဌကထာနဲ့ ဇိနာလင်္ကာရဋီကာတွေမှာ ရပ်ပြစ်ရှစ်ပါးယူပုံ အနည်းငယ်ခြားနားတယ်။

ရန်သူမျိုး ၅ ပါး

ဥစ္စာ စည်းစိမ် ပျက်စီးကြောင်းတရား ငါးပါးလို့ ကျမ်းဂန်မှာ ဆိုတယ်။ မီး၊ ရေ၊ မင်း၊ ခိုးသားဓားပြ၊ မချစ်မနှစ်သက်အပ်သည့်အမွေခံဆိုး (အံ၊၂၊၂၂၆။ ထေရီ၊၅၀၇ ဂါထာ)။

ဝိပတ္တိတရား ၄ ပါး

မပြည့်စုံမှု လေးမျိုး။ ဒီလေးမျိုးကြောင့် ကုသိုလ်ကံ အကျိုးပေးခွင့်ကို ပိတ်စေ၊ သို့မဟုတ် နှောင့်နှေးစေတယ်။ ၁)ဂတိဝိပတ္တိ=အပါယ်လေး ဘုံ၌ ဖြစ်ရခြင်း

၂) ဥပဓိဝိပတ္တိ = ချွတ်ယွင်းသော ရုပ်ရည်ကို ရခြင်း

၃) ကာလဝိပတ္တိ = မင်းဆိုး မင်းညစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်ခိုက်နှင့် ကြုံကြိုက် ခြင်း

၄) ပယောဂဝိပတ္တိ = မကောင်းမှုဖြင့် သက်မွေး ဝမ်းကျောင်း ပြု ရခြင်း (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂၁)။

ဗျသနတရား ၅ ပါး

ပျက်စီး ဆုံးရှုံ့းမှု ငါးမျိုး။

၁) ဉာတိဗျသန = ဆွေမျိုး ပျက်စီးခြင်း

၂) ဘောဂဗျသန = ပစ္စည်းဥစ္စာ ပျက်စီးခြင်း

၃) ရောဂဗျသန = ရောဂါ နှိပ်စက်၍ ပျက်စီးခြင်း

၄)သီလဗျသန=ကိုယ်ကျင့်တရား ပျက်စီး ခြင်း

၅) ဒိဋ္ဌိဗျသန= ကောင်းမှန်သောဘာသာအယူဝါဒ ပျက်စီးခြင်း (ဒီ၊၃၊၁၉၆)။

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂ ပါး

မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂ မျိုးမှာ (က) ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ (ရှေ့အဖို့ကို ကြံဆ၊ ရှေ့အဖို့ကို စွဲယူခြင်း) ၁၈ မျိုး နှင့် (ခ) အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ (နောက်အဖို့ကို ကြံဆ၊ နောက်အဖို့ကိုစွဲယူခြင်း)၄၄မျိုး။ ပေါင်း ၆၂။

(က) ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ ၁၈ မျိုးမှာ (၁) သဿတဒိဋ္ဌိ (တည်မြဲအယူ)၄မျိုး (၂)ဧကစ္စသဿတဒိဋ္ဌိ (အချို့တည်မြဲအယူ)၄ (၃) အန္တာနန္တဒိဋ္ဌိ (အဆုံး ရှိ အဆုံးမရှိအယူ) ၄ (၄) အမရာဝိက္ခေပ (အဆုံးမရှိ လွှင့်ပစ်သော အယူ)၄ (၅)အဓိစ္စသမုပ္ပန္န (အကြောင်းမဲ့အယူ)၂။ ပေါင်း၁၈မျိုး။

(ခ) အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ ၄၄ မျိုးမှာ (၁) ဥဒ္ဓမာဃတနိကသညီဝါဒ (သေပြီးနောက်သညာရှိအယူ)၁၆ (၂)ဥဒ္ဓမာဃတနိကအသညီဝါဒ (သေပြီးနောက် သညာမရှိအယူ) ၈ (၃) ဥဒ္ဓမာဃတနိက နေဝသညီနာသညီဝါဒ (သေပြီးနောက် သညာရှိသည် မဟုတ်၊ မရှိသည် မဟုတ် အယူ)၈ (၄) ဥစေဒဝါဒ (ပြတ်စဲအယူ)၇ (၅)ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒ (ပျော် ရွှင် မှုစံပြုအယူ)၅။ ပေါင်း၄၄။

မှတ်ချက်။။ အကျယ်သိလိုရင် ဗြဟဇာလသုတ် (ဒီ၊၁၊၁-၄၂ ထိ) မြန်မာပြန်မှာဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။

၁၅၈။ ဘီလူးစီးခြင်း

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

လူတွေ အိပ်ပျော်နေတဲ့ အချိန် တစ်ခါတလေ အသိစိတ် ရှိနေပေမယ့် အိမ်မက် မက်သလို မဟုတ်ဘဲ လှုပ်လို့ မရ၊ အော်လို့ မရ ဖြစ်တတ်ပါ သည်။ တော်တော်ကြာမှ ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်လှုပ်လို့ ရလာတတ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ပက်လက်အနေအထားဖြင့် အိပ်ပျော်သွားလျှင် ဖြစ်တတ် ပါသည်။ အဲဒီလို ဖြစ်တာကို ဘီလူးစီးတာလို့ ပြောကြပါသည်။ အဲဒါ ဟုတ်ပါသလား၊ သိလိုရေးနှင့် မေးလျှောက်အပ်ပါသည်ဘုရား။

ငွေလေး

-------------------

အဲဒီလို ဖြစ်တာဟာ များသောအားဖြင့် အပြင်က အကြောင်းတရား တွေနဲ့ ပတ်သက်ဖွယ် မရှိနိုင်ပါဘူး။ သွေးသား လည်ပတ်မှု၊ စိတ် သို့ မဟုတ် ယဉ်ကျေးမှု အစွဲအလမ်း၊ အိပ်ပျော်နေတဲ့ ကိုယ်ဟန် အနေ အထားတွေနဲ့ ပတ်သက်ဖွယ် ရှိတယ်။ လူတစ်ထောင်မှာ တစ်ယောက် တောင် ဘီးလူးအစစ် ဝင်စီးခံရတာမျိုး မြင်မှ မမြင်ဖူးကြဘဲ။ တစ်ဆင့် စကားပဲ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘီလူးစီးတယ်ဆိုတာ ထင်မြင်ချက် စိတ်မှန်းနဲ့ ပြောနေကြတာပဲဖြစ်မှာပါ။

အသိစိတ် ရှိနေတယ် ဆိုပေမယ့် လှုပ်လို့ မရ၊ အော်လို့ မရတဲ့ အတွက် အဲဒီ အသိစိတ်ဟာ ပုံမှန်အသိစိတ် မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အားနည်းနဲ့ အသိစိတ်၊ တစ်နည်းပြောရင် ပုံမှန်သိစိတ် မဖြစ်ခင် ရှောင်တခင် ဖြစ် ပေါ်လာတဲ့ အကြိုသိစိတ်ပဲ ဖြစ်မယ်။ ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာနဲ့ ပြောရင် ဝီထိစိတ် ဖြစ်ခါနီးရှေးက ဘဝင်စိတ်အနည်းငယ်သာ ဖြစ်ခြင်းမျိုးပေလော။

၁၅၉။ ဖုတ်ဝင်ခြင်း၊ ကြေးစည်တီးခြင်း

စက်တင်ဘာ ၇၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် ငယ်ငယ်က ဘေးအိမ်က လူမမာသည်ဟာ အစားအစာ တွေကျွေးရင် လူတွေအိပ်မှစားကြောင်းသိရပါသည်။ အဲဒါကိုလူတွေ က ဖုတ်ဝင်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ တပည့်တော်သိလိုသည်မှာ ပရလော က သားသည်လူတစ်ယောက်ကိုဒုက္ခပေးနိုင်ပါသလား၊ လူသေကောင် ကိုပရလောကသားကကပ်သည်ဆိုခြင်းမှာဖြစ်နီိုင်ပါသလား။

ကောင်းမှုပြုပြီးနောက် ကုသိုလ်အမျှ ဝေသောအခါ ကြေးစည်တီး ရန် မြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်တော်မူခဲ့ပါသလား။ မတီးဘဲ ဒီအတိုင်း အမျှဝေတာနဲ့ မည်ကဲ့သို့ ထူးခြားသည်ကို သိလိုပါသည်။

အောင်ကျော်မိုး

-------------------

ပြိတ္တာရဲ့ ပိတ်စ

မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ရဟန်းတစ်ပါး သုသာန်ကို သွားပြီး မပျက်စီး သေးတဲ့ လူသေအလောင်းက ပိတ်စကို ပံ့သကူ သင်္ကန်းချုပ်ဖို့ ခွာယူတယ်။ အဲဒီအလောင်းမှာ ကပ်နေတဲ့ ပြိတ္တာက ‘အရှင်ဘုရား၊ တပည့် တော်ရဲ့ ပစ္စည်းကို မယူပါနဲ့ ’လို့ ပြောတာကို ရဟန်းက ဂရုမစိုက်ဘဲ ယူပြီး ကျောင်းကို ပြန်လာတယ်။ အဲဒီ အလောင်းကောင်ဟာ ရဟန်း နောက်က ထက်ကြပ်မကွာ လိုက်လာတယ်။ ရဟန်းက ကျောင်းထဲ ဝင်ပြီး တံခါးကို ပိတ်လိုက်စဉ် အလောင်းကောင်ဟာ ကျောင်းရှေ့မှာပဲ အရုပ်ကြိုးပြတ် လဲကျသွားသတဲ့။ ဒီလို ဖြစ်ဖူးတဲ့ အတွက် ပံ့သကူ ဆောင် ရဟန်းတွေဟာ ကိုယ်နေ မပျက်သေးတဲ့ လူသေအလောင်းက ပိတ်စကို ပံ့သကူ မကောက်ရဘူး။ (ဝိ၊၁၊၇၃)။

ဖုတ်ဝင်တယ်ဆိုတာ အဲဒါမျိုး ဖြစ်လေမလား။ ယုံကြည်လောက်တဲ့ သုသာန် ဓုတင်ဆောင် မထေရ်တွေ ပြောပြတဲ့ ပရလောကသားတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အံ့သြဖွယ် ဖြစ်ရပ်ဆန်းတွေ အကြောင်းကိုလည်း ကြား ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူသေအလောင်းက ပြန်ထလာပြီး လှုပ်ရှားမှု တွေ လုပ်တာမျိုးကိုတော့ ကိုယ်တွေ့တစ်ခါမှ မကြုံဖူးပါ။

မမြင်ဖူးတဲ့ ခွေးမကြီး

ဘုန်းကြီး ငယ်ငယ်က ရှင်ပြုခါနီးဆဲဆဲ ဘုန်းကြီးကျောင်းသားဘဝနဲ့ တစ်နေ့မှောင်ရီပျိုးစ အချိန် ညနေစာစားပြီးဘုန်းကြီးကျောင်းကို အိပ် ဖို့ အိမ်က ပြန်လာတော့ ကျောင်းရှေ့က တောင်စောင်းမှာ အိပ်နေတဲ့ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ကို မြင်လို့ ဘာလဲလို့ အတူပါလာတဲ့ ကျောင်းနေ ဖက် လူဝိတ်ကြီးနဲ့ အတူ ပြေးလိုက်သွားတော့ ပိန်ရှည်ရှည် ခွေးမ ကြီးတစ်ကောင် တွေ့တယ်။ ယခုအချိန် မြင်ယောင်နေသလောက်ဘုန်း ကြီးအထင် ခြောက်ပေလောက် ရှည်မယ်။ နို့ပျဉ်း တွဲလောင်းနဲ့ ဘုန်း ကြီးကျောင်းဖက်ကိုကျောခိုင်း အိပ်နေရင်း ဟောဟဲ.. ဟောဟဲနဲ့ လျှာ ထုတ်ပြီး အသက် ပြင်းပြင်း ရှူနေတယ်။ ‘ဟာ.. ဘယ်ကခွေးမကြီး မသိဘူး၊ အကြီးကြီးပဲ။ လာကြည့်ကြဟေ့ .. လာကြည့်ကြ’လို့ လူဝိတ် ကြီးက အသံပြဲကြီးနဲ့ အော်လိုက်တော့ ဆရာတော်ကြီး တံခါးကို ဖွင့် ကြည့်ရင်း စိတ်လှုပ်ရှားနေတဲ့ ဟန်နဲ့ ဘုန်းကြီးတို့ နှစ်ယောက်ကိုလက် ယပ်ခေါ်တယ်။ ရောက်လာနေတဲ့ ကျောင်းသားတွေကိုလည်း ကျောင်း အောက်ကို ဆင်းခွင့်မပေးတော့ဘူး။

ခဏကြာတော့ ညနေကရောက်တယ်လို့ ယူဆရတဲ့ အသက် ၅၀ ခန့် တစ်ရွာသား ဧည့်သည်တစ်ယောက် ကျောင်းပေါ် တက်လာတယ်။ အဲဒီ ဧည့်သည် ထိုင်တောင် မထိုင်သေးခင်မှာ ဆရာတော်က ‘ခင်ဗျား ဗျာ .. ကျုပ်က ကလေးတွေနဲ့ နေရတာ .. ခင်းဗျား ကိုယ့်ဟာတွေကို နိုင်အောင် ထိန်းထားပေါ့။ ကလေးတွေ တစ်ခုခုဖြစ်ရင် ကျုပ်မှာ တာဝန်ရှိတယ်’လို့ မျက်နှာ မကြည်မသာနဲ့ ပြောတယ်။ ဧည့်သည်က ‘မှန် ပါ့ဘုရား’ဆိုပြီး အောက်ကို ခပ်သုတ်သုတ်ဆင်းသွားတာ တွေ့ရတယ်။ မနက်လင်းတော့ ဘာမှမတွေ့တော့ဘူး။ ဒါလေးက ကိုယ်တွေ့ပါ။ ဒီလူ သားနဲ့ ပရလောကသားတစ်ခုခု အပေးအယူ ရှိနိုင်လေမလား။

ကြေးစည်တီးခြင်း

မိမိနေရာမှာ ကိုယ်စီ တရား အားထုတ်နေကြတဲ့ သံဃာတော်တွေကို တစ်နေရာတည်းမှာစည်းဝေးဖို့ ကြေးစည်တီး၊ အုန်းမောင်းခေါက်တာ တွေကတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကပင် ရှိနိုင်ပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၄၊၄၂၇)။ သဒ္ဒဒါန (အသံအလှူ)ပြုတဲ့ အနေနဲ့လည်း ကြေးစည်ခေါင်း လောင်းတွေတီးလေ့ရှိပါတယ် (စရိယပိဋက၊ဋ္ဌ၊၂၉၉)။ ပတ္တိဒါန (အမျှ ဝေခြင်း)ကို ပြုတဲ့ အခါလည်း မိမိရဲ့ ကုသိုလ်အမျှကို အးလုံး ကြားစေ အမျှယူနိုင်စေဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ ကြေးစည် ခေါင်းလောင်း ထိုးပါတယ်။ အဲဒီလို လုပ်ရမယ်လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောခဲ့တာကိုတော့မတွေ့ဖူးဘူး။

ဒါပေမယ့် စာပေအရ ဒီအစဉ်အလာဟာ အလွန်ရှေးကျတဲ့ အချိန် ကပင်ရှိခဲ့ဟန်တူပါတယ်။ ပတ္တိဒါန ကုသိုလ်ပြုရာမှာ ကြေးစည် တီးခြင်း မတီးခြင်းဟာ အဓိက မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်.. ယနေ့ခေတ်ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်အနေနဲ့ ညအချိန်ဘုရားပေါ်က ဆည်းလည်းသံ၊ အလှူပေး ပြီးနောက် ကြေးစည်သံတွေကို ကြားရင် စိတ်ဆင်းရဲပါသလား။ ရာစု နှစ်တွေချီပြီး တည်ရှိပြီးဖြစ်တဲ့ အစဉ်အလာကို မငြင်းပယ်သင့်ပါဘူး။

၁၆၀။ ယမမင်းကို အမျှဝေမယ်

စက်တင်ဘာ ၁၄၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ယမမင်း၊ ငရဲထိန်း စသော ငရဲဘုံသားမှားများ၏ ပဋိသန္ဓေစိတ်ကို သိ လိုပါသည်။ ယမမင်းနှင့် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၏အပူကို မခံစားရဟုဆို ပါသည်။ အဲဒါ မှန်ပါသလား။ ယမမင်းနှင့် ငရဲထိန်းတို့သည် မည်သည့် နတ်မျိုး၌ ပါဝင်ပါသနည်း။ ၎င်းတို့သည် ကုသိုလ်ပြုခွင့်မရှိဘဲ လူသား တို့၏ ကုသိုလ်အမျှကိုရရှိလျှင် ထိုဘဝမှကျွတ်လွတ်နိုင်ပါသလား။

ရိုသေလျက်ဇင်မော်ဦး

-------------------

ပဋိသန္ဓေစိတ်

ယမမင်းဆိုတာ စတုမာရာဇ်နတ်မျိုးဝင် ဝေမာနိကမျိုး ပြိတ္တာမင်းပါ။ ကောင်းကျိုး တစ်ခါ မကောင်းကျိုး တစ်လှည့် ခံစားရတယ်။ တရား စောင့်တယ်။ ဝက်သတ်ပြီး အလှူပေးခြင်းမျိုးလို အကုသိုလ်ရောတဲ့ ကုသိုလ်ကံကြောင့် ဖြစ်ရတာ။ ယမမင်းဟာ တရားအားထုတ်ရင် မဂ် ဖိုလ်ကို ရနိုင်သတဲ့။ ဒါကြောင့် မဟာဝိပါက်စိတ် ၈ ပါးထဲက တစ်ခုခုနဲ့ ပဋိသန္ဓေနေရဖွယ်ရှိတယ်။

ငရဲထိန်း

ငရထိန်းဆိုတာလည်း ယမမင်းနဲ့ အမျိုးဇာတ်တူလို့ ရောနှော ကုသိုလ် ကံကြောင့် မဟာဝိပါက်စိတ် ၈ ပါးထဲက တစ်ခုခုနဲ့ ပဲ ပဋိသန္ဓေ နေပြီး ယမမင်းရဲ့ အခြံအရံ ဖြစ်ရဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ၎င်းတို့မှာ အမြဲ သူတစ်ပါးကို နှိပ်စက်ကလူ ပြုနေရလို့ ဉာဏဝိပ္ပယုတ် (ဉာဏ်မပါတဲ့) ပဋိသန္ဓေဖြစ်နိုင်ပြီး တရားထူးရဖို့ အခွင့်အလမ်းပိတ်နေပါလိမ့်မယ်။

အမျှဝေရကျိုး

အကုသိုလ်ကံ နည်းနည်းနဲ့ ငရဲသို့ ရောက်လာသူတွေအပေါ် ၎င်းတို့ လုပ်ဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကံကို အမှတ်ရအောင် ယမမင်းက စစ်မေးရတယ်။ ငါးကြိမ် စစ်မေးပါလျက် ကိုယ်လုပ်ဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကို အမှတ်မရနိုင်ရင် ‘ဒီလူဟာ ကုသိုလ်ပြုစဉ်က ငါ့ကို အမျှဝေဖူးခဲ့သလား’လို့ ယမမင်း ကိုယ်တိုင် ဆင်ခြင်ကြည့်ပြီး အမျှဝေခဲ့ဖူးရင် ယမမင်းက ၎င်းအား သတိပေးတဲ့ အတွက် အမှတ်ရသွားပြီး ငရဲမှ လွတ်သွားသတဲ့။ ဒီလိုဆိုရင် ယမမင်းကို အမျှဝေရကျိုးနပ်တာပေါ့။ တရားထူးရနိုင်တဲ့ ယမမင်းဟာ ကုသိုလ်ပြုခွင့် မရှိဘူးလို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ ယမမင်းနဲ့ အမျိုးဇာတ် တူတဲ့ ငရဲထိန်းတွေလည်း ဒီအတိုင်းပဲဖြစ်မှာပါ။

ငရဲသား

ငရဲသားကတော့ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေ ၂ ထဲက တစ်ခုခုနဲ့ ပဋိသန္ဓေ နေလို့ တရားထူးကို မရနိုင်၊ ကိုယ်တိုင် ကုသိုလ်ပြုခွင့်လည်း မရှိ၊ လူတွေ ဝေတဲ့ ကုသိုလ်အမျှကိုလည်း သာဓုမခေါ်နိုင်ဘူး။ ၎င်းတို့ရဲ့ အကုသိုလ် ကံ အရှိန်ကုန်မှ ငရဲဘဝက လွတ်တယ်။ ပိုမို နားလည်ဖို့ ဤကျမ်း၊ စာ-၁၅ရဲ့အဖြေကိုလည်းရှုပါ။

၁၆၁။ နတ်ပူးခြင်း

အောက်တိုဘာ ၁၀၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

နတ်ပူးဝင်တယ်ဆိုတာ တကယ်ရှိပါသလားဘုရား။ နတ်ကနားတစ်ချို့ မှာ လူတွေက နတ်ဝင်တယ်ဆိုပြီး ကကြတဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ သိစိတ် မရှိဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ ဒီလိုမှန်ရင် သူတို့ရဲ့ သိစိတ် ဘယ်ကို ရောက်နေပါသလဲ။ မိမိရဲ့ ရုပ်ခန္ဓာကြီးကို တစ်ခြားနာမ်တစ်ခု ရောက် လာတာပါလား အရှင်ဘုရား။ တစ်ချို့လူတွေဟာ တိရစ္ဆာန် အရှင်တွေကို စားသောက်တာတွေ ရှိကြောင်းလည်း သိရပါတယ်။ အဲဒါတွေဟာ တကယ်ဟုတ်မဟုတ်သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ငွေလေး

-------------------

အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်၊ အရှင်အာနန္ဒာ

အခါတစ်ပါးမှာ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် ဗိုက်နာတော်မူလို့ အဘိညာဉ် တန်ခိုးနဲ့ ဆင်ခြင်လိုက်တဲ့ အခါမာရ်နတ်ကြီး ဗိုက်ထဲက အူကြားမှာဝင် ကပ်နေတာကို သိလို်က်ရတယ်။ ဒီတော့အရှင်မြတ်က ‘မာနတ်ကြီး၊ ငါ့ ဗိုက်ထဲကထွက်ခဲ့ပါ။ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့သာဝကတွေကို နာကျင်အောင်ပြုရင် ဆင်းရဲဒုက္ခ ရောက်တတ်တယ်’လို့ ဆိုတယ်။ မာနတ်ကတော့ ‘သူ့ ဆရာ ဗုဒ္ဓတောင်ငါ့ကို ဒါလောက်မြန်မြန်မသိနိုင်တာ သူလိုသာဝက အနေနဲ့ ဘယ်သိနိုင်မလဲ။ မမြင်ဘဲ ရမ်းပြောတာပဲဖြစ်မယ်’လို့ တွေးပြီး မထွက်ဘဲနေတယ်။ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က မာနတ်ရဲ့စိတ်ထဲမှာ ဘာကို တွေးနေတယ်ဆိုတာကိုပါ ပြောလိုက်တော့မှ ယုံပြီး မာနတ်ကြီး ဗိုက် ထဲကထွက်လာသတဲ့ (မ၊၁၊၄၀၇)။

မြတ်ဗုဒ္ဓက မိမိဟာ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများထားတဲ့ အတွက် အာယုကပ် သက်တမ်း ကုန်အောင် နေနိုင်တယ်လို့ မိန့်တော်မူတဲ့ အခါ အရှင်အာနန္ဒာက ‘အာယုကပ် သက်တမ်းကုန်တဲ့ အထိ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ တော် မမူပါနဲ့ ’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုပြန်မလျှောက်နိုင်အောင်လည်း အရှင်အာ နန္ဒာရဲ့စိတ်ကို မာရ်နတ်က နှောင့်ယှက်ထားသတဲ့ (ဒီ၊၂၊၈၆)။ ဒီပါဠိ တော်အရ မာရ်နတ်ဟာ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတွေကို တောင်နှောင့်ယှက် နိုင်တဲ့ သဘောရှိတယ်။

ဂန္ဓဗ္ဗနတ်

နတ်ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရထဲမှာ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ် သုဂတိဘုံ (ကောင်းတဲ့ ဘုံ)ကနတ်တွေ၊ မြေ၌တည်သောနတ် (ဘုမစိုးနတ်)တွေ ပါဝင်တယ်။ ဘုမစိုးဆိုတာ ‘တောစောင့်နတ်၊ တောင်စောင့်နတ်၊ ရုက္ခစိုး (သစ်ပင် စောင့်)နတ်နှင့် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်စသော နတ်တွေ’ ဖြစ်ပါတယ်။ ‘ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မ များသည် များသောအားဖြင့် မိန်းမတို့ ကိုယ်၌ ပူးဝင်ခိုကပ်လျက် ထို မိန်းမတို့ ခိုင်းစေရာကို ပြုတတ်ကြ၏ (သင်္ဂြိုဟ်ဘာသာဋီကာ၊ စာ၂၉၅)’။ ဖော်ပြပါကျမ်းစာအရ နတ်တွေက လူ့ကိုယ်မှာကပ်နေပြီးလူ ခိုင်းရာကို လုပ်ပေးနိုင်တယ်လို့ နားလည်ရတယ်။

မှတ်တမ်းတစ်ခု

ညောင်တုန်းမြို့၊ ရွှေဟင်္သာတောရကျောင်းတိုက်မှာနေစဉ်က နတ်တော် လပြည့်နေ့တိုင်း မဟာသမယသုတ်ကို ရွတ်ဖတ်တဲ့ အစဉ်အလာ စတင်ခဲ့ပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးကြားဖူးခဲ့တာက .. စစ်ကိုင်းရွှေဟင်္သာ ဆရာ တော်ဖြစ်လာမယ့် စွယ်တော်ကျောင်း ဆရာတော်လေး (အဲဒီအချိန်က စွယ်တော်ကျောင်းဘုန်းကြီး)ရဲ့ အမိန့်နဲ့ ကျောင်းရှေ့က ညောင်ပင်ကြီးကို ခုတ်လှဲတဲ့ အတွက် ညကျရင် ၂၂ ဧက ကျယ်ဝန်းတဲ့ ကျောင်းဝင်း ထဲက နတ်လမ်းတွေမှာ ထူးခြားတဲ့ အသံဗလံတွေကို ကြားရလို့ သံဃာတော်တွေ အားလုံး စည်းဝေးပြီး ဒုတိယစံကျောင်းဆရာတော် ကြီးကိုယ်တိုင် သူတော်ကောင်း နတ်မင်းကြီးတွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး အကူ အညီ တောင်းတဲ့ အခါ လေးစားလောက်တဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါး (ဘွဲ့ အမည် မမှတ်မိ)ကို နတ်မင်းကြီးတစ်ပါး ဝင်ပူးပြီး ကူညီပေးပါမည့် အကြောင်းပြန်ကြားသတဲ့။

အဲဒီ ဖြစ်ရပ်ကို အကြောင်းပြုပြီး နှစ်စဉ်နတ်တော်လပြည့်နေ့တိုင်း တစ်တိုက်လုံးသံဃာတွေ စုပေါင်းပြီး မဟာသမယသုတ်ကို ရွတ်ဆို လာခဲ့တာ ယနေ့တိုင်ပါပဲ။ ဒါဖြင့်ရင် ပရလောကသားက လူကိုဝင်ပူးပြီး သူ့ကိုယ်စား လူကိုစကားပြောခိုင်းတယ်လို့လည်း ဆိုနိုင်လိမ့်မယ်။

ကျွဲဖြစ်ဖူးတယ်

ဘုန်းကြီး အသက်ကိုးနှစ်လောက်မှာ ရွာကို အသက်ငါးဆယ်အရွယ် မျက်လှည့်ဆရာတစ်ယောက် ရောက်လာတယ်။ နာမည်က ဥက္ကလာ စိန်တဲ့။ သူပြတာတွေထဲက ရေဇလုံထဲမှာ ကူးနေတဲ့ ငါးသေးသေး လေးတွေကို အကောင်လိုက် အစိမ်းစားပြတာကို အမှတ်ရတယ်။ ကလေးနှစ်ယောက်ကို ကျွဲလုပ် တိုက်ပြမယ်ဆိုပြီး ရှေ့ဆုံးမှာ ထိုင် ကြည့်နေတဲ့ ဒုံးဖယ် (ဘုန်းကြီးရဲ့ ငယ်စဉ်က Nick Name) နဲ့ ငပိ တောက် (နာမည်ရင်း မမှတ်မိ)ကို ပွဲခင်းထဲခေါ်ထုတ်၊ ခေါင်းချင်းဆိုင် ထားပြီး ခေါင်းနှစ်ခုပေါ်မှာ ပိတ်ဖြူစကို အုပ်လိုက်တယ်။ အဲဒိနောက် မျက်လှည့်ဆရာဟာ ယခု အမှတ်မရနိုင်တော့တဲ့ စကားလုံးတွေကို တရစပ် ရွတ်ဆိုပြီး ဘုန်းကြီးတို့ နှစ်ယောက်ရဲ့ ခေါင်းကို ကိုင်ထားတယ်။ နှစ်မိနစ်လောက် ကြာတော့ သူဘာပြောတယ်၊ ကိုယ် ဘာလုပ်တယ်ဆိုတာကို ဘုန်းကြီးမသိတော့ဘူး။

သတိရလာတော့အမေ ငိုနေပြီး ပါးစပ်ကလည်း တောင်စဉ်ရေမရ ပြောရင်း ဘုန်းကြီးခေါင်းမှာ သန်းရှာသလို နေရာအနှံ့ လိုက်ရှာနေတာ တွေ့ရတယ်။ ဘေးကလူတွေ ပြောလို့ သိရတာက ဘုန်ကြီးတို့ နှစ် ယောက် ကျွဲနှစ်ကောင် ခတ်နေသလို ‘ခွမ်းခနဲ ခွမ်းခနဲ’ မြည်အောင် ခေါင်းချင်း ဆောင့်နေကြတုန်း ဘုန်းကြီးရဲ့ အမေက ငါ့သား ခေါင်းကွဲ ပါပြီဆိုပြီး အတင်းဝင်ဆွဲလို့ ပွဲပျက်သွားသတဲ့။ ဒါပေမယ့် ဘုန်းကြီး သတိရတဲ့ အချိန်မှာ ခေါင်းမှာ ဒဏ်ရာ မရှိဘူး၊ နာလည်း မနာဘူးဗျ။ ယနေ့ထိတော့ ဘယ်လိုဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို မစဉ်းစားတတ်ဘူး။

နတ်ပူးစဉ် သိစိတ်

ဒီခန္ဓာကိုယ်နဲ့ သိစိတ်ကွဲသွားရင် သေပြီ။ ဒါကြောင့် အဲဒီလိုတော့ မဖြစ် နိုင်တဲ့ အပြင် အခြားနာမ်တစ်ခု ဒီခန္ဓာကိုယ်ကို ရောက်နေတယ်လို့လည်း မဆိုနိုင်ဘူး။ ဖြစ်နိုင်တာက.. လူတစ်ယောက် မသိစိတ် (ဘဝင်စိတ်)ဖြစ်နေတုန်း အခြားလောကသားက အဲဒီလူကိုသူလုပ်ချင်တာကို ခိုင်းစေတယ်လို့ ဆိုနိုင်လေမလား။ ဥပမာ ရုပ်သေးရုပ်လိုပေါ့။ ပရ လောကသားက သူလုပ်တာကို လူလုပ်တယ်လို့ မြင်အောင် ကြည့်သူရဲ့ မျက်စိကို လှည့်စားပစ်တာလား။

ဒါမှမဟုတ် မသိစိတ်ဖြစ်နေတုန်း အဲဒီလူရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာကို ပရလော ကသားက သူမြင်စေချင်တဲ့ ပုံစံနဲ့ လူတွေကို လုပ်ပြတာလား။ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တွေတမလွန်နဲ့ ပရလောကကို ယုံကြည်ကြလို့ အဲဒီယုံကြည်ချက်အရ စိတ်စွဲလမ်းလို့ ဒီလို ဖြစ်ရပ်ဆန်းတွေ ဖြစ်ရတာလား။ (စကားမစပ်၊ ညောင်တုန်းမှာနေတုန်းက မူဆလင်ကုလားမကြီးတစ်ယော က်တစ္ဆေပူးတယ်ဆိုတဲ့ ဖြစ်ရပ်မျိုးကိုလည်း ကြုံဖူးတယ်။) လောကမှာ ငါဉာဏ် မမီတာတွေ အများကြီးပါပဲလားလို့ တွေးပြီး ဦးနှောက် ခြောက်သွားတယ်ဗျို့။

၁၆၂။ လူ့သက်တမ်းနဲ့ ဘုရားရှင်

အောက်တိုဘာ ၁၇၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အရှင်ဘုရား ဖြေကြားသော ‘အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ ခေတ်၌ မေတ္တေယျမည်သော ဘုရားရှင်သည် ပွင့်တော်မူလတံ့’ ဟူသောအဖြေနှင့် ဘုရားရှင်တို့ပွင့်ရာတွင် လူတို့သက်တမ်း အလွန်တို တောင်းသော ကာလမှာဖြစ်စေ၊ သက်တမ်း ရှည်လွန်းသော ကာလမှာ ဖြစ်စေ ဘုရား မပွင့်ပေါ်ဟူသော အဆိုနှင့် ကွဲလွဲနေပါသဖြင့် မည်သို့ မှတ်သားရမည်ကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မင်းမျိုး

-------------------

ဗုဒ္ဓသက်တမ်းတွေ

ဒီပင်္ကရဗုဒ္ဓ အစ တိဿဗုဒ္ဓ အဆုံးရှိတဲ့ ဘုရားကိုးဆူက လူ့သက်တမ်း တစ်သိန်းတမ်းမှာ ပွင့်တယ်။ မင်္ဂလအစ ဖုဿအဆုံးရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓရှစ်ဆူက အနှစ်ကိုးသောင်းသက်တမ်း၊ ရေဝတနဲ့ ဝေဿဘူ မြတ်စွာဘုရားက ခြောက်သောင်း၊ ဝိပဿီဗုဒ္ဓက ရှစ်သောင်းတမ်း၊ သိခီ ခုနစ်သောင်း၊ ကကုသန္ဓ လေးသောင်း၊ ကောဏာဂမန သုံးသောင်း၊ ကဿပ နှစ် သောင်း၊ ဂေါတမဗုဒ္ဓ (ဘုန်းကြီးတို့ရဲ့ ဗုဒ္ဓ)က တစ်ရာ သက်တမ်းမှာ ပွင့်တော်မူကြတယ် (ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၃၄၉။ ဒီ၊၂၊၃)။

လူ့သက်တမ်း အနှစ်တစ်သိန်းမှာ ပွင့်တော်မူတဲ့ ဘုရားတွေဟာ သက်တော် အရှည်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်သိန်းတမ်းရဲ့ အထက်မှာ ဘုရားတွေ မပွင့်ပါဘူး။ အကြောင်းက လူတွေ ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်း တာလို့ အသက်ရှည်လွန်းတဲ့ အတွက် အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ လက္ခဏာ ရေးသုံးပါးမထင်လွယ်လို့။ တစ်ရာတမ်းရဲ့အောက်မှာလည်း ဗုဒ္ဓဘုရား တွေ ပွင့်တော်မမူဘူး။ အကြောင်းက လူတွေ လောဘ ဒေါသ မောဟ ထူပြောလွန်းတဲ့ အတွက် တရားဟောမရနိုင်လို့။ ဘုရားရှင်တွေဟာလူ့ သက်တမ်း အသချေင်္ယျကပ်ကနေ တဖြည်းဖြည်း ဆုတ်လာချိန်မှာ ပွင့်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉)။ အစားအစာနဲ့ ရာသီ ဥတုအရ ရှည်ခွင့်ရှိတဲ့ သက်တမ်းရဲ့ငါးပုံလေးပုံပဲ သက်တော်ရှည်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇)။ အရိမေတ္တေယျ

‘ရဟန်းတို့၊ (ဤဘဒ္ဒ ကမ္ဘာတွင်) အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ (အရဟံအစ ဘဂဝါအဆုံး ဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့် ပြည့်စုံ သော) မေတေယျမည်သော ဘုရားရှင်သည် ပွင့်တော်မူလတံ့ (ဒီ၊၃၊၆၃။ ဗုဒ္ဓဝံသ၊၃၈၂)’။ ပါဠိတော်တွေအရ နောင်ပွင့်တော်မူမယ့် အရိ မေတ္တေယျဘုရားဟာ လူ့သက်တမ်း ရှစ်သောင်းတမ်းမှာ ပွင့်တော်မူမှာ ဖြစ်လို့ သက်တော်ရှည်ဗုဒ္ဓလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

၁၆၃။ ကထိန်အနှစ်ချုပ်

နိုဝင်ဘာ ၈၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့ စင်္ကာပူမှာ ဒကာဒကာမတွေက ဘုန်းကြီးတစ်ပါးကို ကြည်ညိုပြီး အိမ်တစ်လုံးကို ဘုန်းကြီးကျောင်းအဖြစ် ငှားထားပါသည်။ ထိုဘုန်းကြီးမှာ ထိုကျောင်း၌ ဝါမဆိုပါ။ သို့သော် သီတင်းကျွတ်တဲ့ အခါ ကထိန်ပွဲပြုလုပ်ရန် ကြေညာပါသည်။ တပည့်တော်သိလိုသည်မှာ

၁) ကျောင်းတစ်ခုမှာ ဝါဆိုသံဃာမရှိဘဲ ကထိန်ပွဲ ပြုလုပ်ကောင်းပါ သလား အရှင်ဘုရား

၂)သံဃာဘယ်နှစ်ပါး ဝါဆိုမှ ကထိန်ခင်းခွင့် ရှိပါသနည်း

၃)ကထိန်မခင်းကောင်းဘဲကထိန်ခင်းပါက ဘုန်းကြီးနှင့်ဒကာဒကာမ တွေမှာအပြစ်ရှိပါသလား။

ရိုသေစွာဖြင့်အောင်ဦး

-------------------

ကထိန်ခင်း

ကထိန်ဆိုတာ ပါဠိစကားလုံး ‘ကထိန’ပါပဲ။ အဓိပ္ပာယ်က အကျိုးပေး ခိုင်မြဲတဲ့ အလှူ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓ ချီးမွမ်းတဲ့ အလှူ။ ဒကာဒကာမတွေက ကထိန် လျာ သင်္ကန်းကို လှူတယ်၊ ရဟန်းတွေက ကထိန်ခင်းတယ်လို့ ခွဲမှတ်။ ရဟန်းလေးပါးကသိမ်ထည်းမှာကမ္မဝါစာ (ပြန်တမ်း) ဖတ်ပြီး ကထိန် ခင်းမယ့် သင်္ကန်းကို သင်္ကန်းရှားပါးတဲ့ ရဟန်းအား ပေးစဉ် အဲဒီ ရဟန်းက ‘ဤသင်္ကန်းဖြင့် ကထိန်ခင်းပါ၏၊ ’လို့ ဆိုပြီး လက်ခံတယ်။ အဲဒီနောက်သံဃာကို စုဝေးပြီး ဒီရဟန်းက ‘အရှင်ဘုရားတို့၊ သံဃာ တော်များအတွက် ကထိန်ခင်းပါပြီ၊ ဝမ်းမြောက်ကြပါ’လို့ ပြောတဲ့ အခါ အခြားရဟန်းတွေက ‘ဝမ်းမြောက်ပါ ‘လို့ တစ်ပါးစီ ဆိုကြတယ်။ အဲဒီလိုလုပ်တာကို ကထိန်ခင်းတယ်လို့ ခေါ်တယ်။

သတ်မှတ်ချက်

ဝါဆိုလပြည့်နေ့မှာ ဝါဆိုပြီး သီတင်းကျွတ်လပြည့်မှာ ဝါကျွတ်တဲ့ ရဟန်းပဲ ကထိန်ခင်းကောင်းတယ်။ ဝါခေါင်လပြည့်နေ့မှာ ဝါဆိုပြီး တန် ဆောင်မုန်း လပြည့်နေ့မှာ ဝါကျွတ်တဲ့ ရဟန်း ကထိန်မခင်းကောင်းဘူး။ သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့က တန်ဆောင်မုန်း လပြည့်နေ့ထိ တစ်လ အတွင်း တစ်ကျောင်းမှာ တစ်ကြိမ်ပဲ ကထိန်ခင်းရတယ်။ ဘုန်းကြီးက လူတွေကို ကထိန်သင်္ကန်း လှူပါလို့ မတို်က်တွန်းကောင်းဘူး။ အလှူရှင်က စေတနာပေါက်လို့ အလိုလို လှူဒါန်းတဲ့ သင်္ကန်းကိုသာ ကထိန်ခင်း ရတယ်။ သင်္ကန်းကို ခံယူမယ့်ရဟန်း အပါအဝင် အနည်းဆုံး သံဃာ ငါးပါးရှိမှ သိမ်ထဲမှာ ကမ္မဝါစာ ဖတ်လို့ ရတယ်။ ကထိန်ခင်းတာတော့ ရဟန်းတစ်ပါးတည်း ပါပဲ။ အပိုသင်္ကန်းတွေနဲ့ ထီး၊ ဖိနပ်၊ ဆပ်ပြာစတဲ့ ကထိန်အသုံးအဆောင်တွေကိုတော့ ကထိန်အရံလို့ ခေါ်တယ်။

တစ်ပါးတည်း

ကျောင်းမှာ သံဃာတစ်ပါးပဲ ဝါဆိုပြီး အဲဒီတစ်ပါးကို ကထိန်သင်္ကန်း လှူရင် အခြားကျောင်းက သံဃာလေးပါးပင့်၊ အဲဒီလေးပါးက သိမ်ထဲမှာ ကမဝါစာနဲ့ သင်္ကန်းကိုပေးပြီး ကထိန်ခင်းကောင်းတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၈)။ မပင့်လိုရင် မိမိက သံဃာလေးါရှိတဲ့ နေရာကို ကထိန်သင်္ကန်းကို ယူသွာပြီးတော့လည်း ကထိန်ခင်းကြတယ်။ ‘ရဟန်းငါးပါးရှိမှ ကထိန်ခင်းရတယ်’ဆိုရာမှာ သိမ်အတွင်းမှာ သံဃာလေးပါး ကမ္မဝါစာ ဖတ်ပြီး ကထိန်ခံရဟန်းအား သင်္ကန်းပေးတာကို ရည်ရွယ်ပြီးပြောတာ (ဝိနယဝိနိစ္ဆယ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁)။ ဒါကြောင့် မိမိတို့ကျောင်းမှာ ဝါဆိုလပြည့် နေ့ ဝါဆိုဝါကပ်တဲ့ ဘုန်းကြီး တစ်ပါးရှိရင် ကထိန်သင်္ကန်း လှူလို့ ရပြီလို့ မှတ်ပါ။

ဝါဆိုသံဃာမရှိ

အခြားကျောင်းမှာ ဝါဆိုပြီး ဝါကျွတ်မှ ဒီကျောင်းကို ရောက်လာတဲ့ သံ ဃာတွေကိုလည်း ကထိန်င်္ကန်းလှူကောင်းတယ်။ ဒီလိုလှူရင် ကထိန်ခံ ထိုက်တဲ့ ရဟန်းဟာ မိမိဝါဆိုခဲ့တဲ့ ကျောင်းမှာပဲ ကထိန်ခင်းရတယ်။ အကြောင်းက နာနာသီမာဖြစ်လို့ (=သိမ်မတူလို့)ပါပဲ။ (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၃၊၃၃၅)။ ဒါပေမယ့် အဲဒီသံဃာတွေ ကထိန်ခင်းမှုကြောင့် ရရှိတဲ့ သိက္ခာ ပုဒ်အချို့ ကင်းလွတ်ခြင်းစတဲ့ အကျိုးငါးမျိုးကိုတော့ မရနိုင်ဘူး (ဝိနယဝိနိစ္ဆယ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁)။

အကုသိုလ်လား

ဒီအနှစ်ချုပ်ကို ဖတ်ကြည့်ပြီးရင် မေးခွန်း ၁ နဲ့ ၂ အတွက် ရှင်းပြီလို့ ယူဆပါတယ်။ အလှူ့ရှင်အနေနဲ့ ကထိန်သင်္ကန်းရယ်လို့ မဟုတ်ပါဘူး၊ မည်သည့် အလှူဒါနမျိုးမဆိုကို စေတနာ သန့်သန့်နဲ့ လှူဒါန်းရင် အကုသိုလ် မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ တစ်ခုတော့ ရှိတယ် .. ကထိန်ကို အလှူခံတဲ့ ဘုန်းကြီးဟာ ဒီဖက်ကျောင်းမှာ ကထိန်ခင်းခဲ့ပြီးမှ ကထိန်မနုတ်ဘဲ (= ခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းနဲ့ ခင်းပြီးကထိန်ကို ပြန်မရုတ်သိမ်းဘဲ) နောက် တစ်ကျောင်းမှာ တစ်ဖန်ထပ်ပြီး ကထိန်ကို အလှူခံရင် တော့ အဲဒီဘုန်း ကြီးအာပတ်သင့်တယ်။

၁၆၄။ တန်ခိုးပြမယ်

နိုဝင်ဘာ ၈၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

လောကီ စျာန်များ၊ အဘိညာဉ်များကို စိတ်ဝင်စားပါသည်။ ထိုစိတ်စွမ်း အားများသည် လောကကောင်းကျိုးကို ဆောင်ရွက်ရန် ဖြစ်နို်င်ပါသ လား အရှင်ဘုရား။ ဆိုလိုသည်မှာ.. မိုးနည်းလျှင် အဘိညာဉ်တန်ခိုးဖြင့် မိုးရွာသွန်းစေခြင်းမျိုး ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ ဆောင်ရွက်နိုင်သလားဆိုတာ ကိုဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

မိုးဇော်အောင်

------------------- မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကအရှင်ပိလိန္ဒဝစ္ဆ မထေရ်ဟာဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးရဲ့ နန်းတော်ကို ရွှေဖြစ်စေ လို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြုလိုက်တာနဲ့ နန်းတော်တစ်ခုလုံး ရွှေဖြစ်သွားဖူးတယ်။ ရှေးခေတ်သီဟိုဠ်မှာ ဗြဟ္မဏတိဿ သူပုန်ဘေး ဖြစ်စဉ် တန်ခိုးကြီးတဲ့ ရဟန္တာတစ်ပါးက စမ်းချောင်းတစ်ခုကို အမှန်တော့ အရာခပ်သိမ်းကို အဘိညာဉ်တန်ခိုးနဲ့ ပြီးအောင်လုပ်လို့ မရနိုင်ဘူး။ ရုပ်နာမ်တရားတို့ရဲ့ အနိစ္စကို နိစ္စဖြစ်အောင် တန်ခိုးနဲ့ မလုပ်နိုင်ဘူး။ သတ္တဝါတွေမအိုနဲ့၊ မနာနဲ့ လို့ မလုပ်နိုင်ဘူး။ ကံ ကုန်လို့ သေမယ့် သတ္တဝါကို မသေအောင် တန်ခိုးနဲ့ မလုပ်နိုင်ဘူး။ သဘာဝ နိယာမကို ပြောင်းပြန် ဖြစ်သွားအောင်လည်း မလုပ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် သစ်ရွက်တွေ မကြွေဘဲ အမြဲစိမ်းနေစေ၊ အမြဲတမ်း လဆန်းချည်း ဖြစ်နေစေ၊ ကမ္ဘာမြေ ၂၃ ဒီဂရီ မတိမ်းစောင်းစေနဲ့၊ ဒီရေ အတက်အကျ မရှိစေနဲ့၊ ဆောင်းရာသီချည်းဖြစ်နေစေလို့ တန်ခိုးနဲ့ မဖန်တီးနိုင်ဘူး။

တန်ခိုးဖြင့်

လူတစ်ယောက်ကို ရည်ရွယ်ပြီး ဖန်ဆင်းရာမှာတော့ သူ့ရဲ့ ကံအလိုက် ဖြစ်နိုင်တယ်။ ရွှေရမယ့် ကံတရား ရှိနေသူတွေကို ရွှေရအောင် လုပ်ပေးနိုင်တယ်။ နန်းတော်တစ်ခုလုံးကို ရွှေဖြစ်သွားတာ၊ ရေက နို့ရည် ဖြစ်သွားတာတွေက ရုပ်ဖြစ်စဉ် ပြောင်းသွားတဲ့ သဘောပါပဲ။ အဲဒီလို အချို့ကို တန်ခိုးနဲ့ လုပ်နိုင်ပေမယ့် သဘာဝနိယာမကို ပြောင်းပြန် ဖြစ်အောင်တော့ မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ ထေရဝါဒီတို့ ယုံကြည်ကြတယ်။

၁၆၅။ ကံအနှစ်ချုပ်

နိုဝင်ဘာ ၂၀၊၂၀၁၀။

-------------------

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

ပြုလုပ်ထားသော ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံများသည် အလျင်းသင့်သလို (random)အကျိုးပေးတာပါလား ဘုရား။ ဥပမာ ယခုပြုလုပ်သော ကံသည် ယခုဘဝမှာ ဖြစ်စေ၊ နောင်ဘဝ တစ်ခုခုမှာ ဖြစ်စေ အကျိုးပေး မည်ဟု ဆိုလိုပါသလား။ အကုသိုလ်ကို ကုသိုလ်ဖြင့် ချေဖျက်လို့ ရနိုင် ပါသလား။ ယခင်က မသိနားမလည်လို့ ပြုလုပ်မိသည့် အကုသိုလ်ကို ယခုပြုလုပ်သော ကုသိုလ်များဖြင့် ကျေနိုင်ပါသလား။ ကဋတ္တာကံနှင့် အဟောသိကံများ အကြောင်းကိုလည်း သိလိုပါသည်။

မင်းမျိုးသန့် (ရန်ကုန်)

-------------------

ကံဆိုတာ

စေတနာ (စိတ်ထဲက လိုလား၊ တက်ကြွ)နဲ့ လုပ်ဖြစ်သွားတဲ့ အလုပ်ကို ကံခေါ်တယ်။ အတိအကျဆိုရင် ကိုယ်နဲ့ နှုတ်နဲ့ စိတ်နဲ့ အလုပ်ကောင်း အလုပ်ဆိုးတစ်ခုခုပြုဖြစ်သွားအောင်လှုံ့ဆော်တဲ့ သတ္တိကိုကံလို့ ခေါ် တာ (အံ၊၂၊၃၆၃)။ ဘုရား ရဟန္တာတို့မှတစ်ပါး ကျန်သတ္တဝါ အားလုံး တို့ရဲ့စေတနာပါတဲ့ အလုပ်တိုင်းဟာကံဖြစ်တယ်။ ဘုရားရဟန္တာတွေ ကျတော့ ကံရဲ့ အမြစ်ဖြစ်တဲ့ အဝိဇ္ဇာနဲ့ တဏှာကို ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ ကံ သစ် မဖြစ်တော့ပေမယ့် ဤဘဝခန္ဓာ တည်ရှိသရွေ့ ယခင်ကံတွေရဲ့ အကျိုးဆက်ကိုတွေ့ကြုံခံစားရသေးတယ်။

ကံရဲ့ အကျိုးဆက်ကို မည်သူမျှ မလွတ်နိုင်ဘူး။ မည်သည့် ဗြဟ္မာ ဘုရား နတ်သိကြားစတဲ့ တန်ခိုးရှင်မှလည်း လွတ်အောင် လုပ်မပေး နိုင်ဘူး။ အဖဘုရားသခင်ဆိုတာ ရှိခဲ့ရင် တောင် ဒီကံစက်ကွင်းက မလွတ်ဘူး။ ဒါဟာနိယာမ (အမှန်တရားသို့မဟုတ် သီအိုရီ)ပါပဲ။

လုပ်ဆောင်ပုံ

ကံရဲ့ လုပ်ဆောင်ပုံ လေးမျိုးရှိတယ်။

၁) အကုသိုလ်ကြောင့် ခွေးဘဝ မှာ ပဋိသန္ဓေ နေရပေမယ့် ပဝတ္တိအခါ ကျန်းမာရေး အာမခံတွေနဲ့ လူတစ်ယောက်လို အဆင့်မီမီ နေရအောင်၊ ကုသိုလ်ကြောင့် ဘုရင့်အိမ် မှာမွေးရသော်ငြား လူစဉ်မမီအောင်လုပ်တယ်

၂)ရှေးကုသိုလ်အကု သိုလ်ကံတွေ အကျိုးပေးခွင့် သာအောင်၊ အကျိုးပေး ထက်သန်အောင်၊ အကျိုးပေးချိန် ကြာမြင့်အောင်လုပ်တယ်

၃)ရှေးကုသိုလ်၊ အကုသိုလ် ကံတွေ အကျိုးပေးခွင့် မရအောင်၊ အကျိုးပေး မဖွံ့ဖြိုးအောင် နှောင့် ယှက်တယ်

၄) ကံတစ်ခုဟာ အခြားကံတစ်ခု လုံးဝ အကျိုးမပေး အောင် လုပ်ပစ်တယ်၊ ဥပမာ အဇာတသတ်ကို ဖြားယောင်းတဲ့ မကောင်းကံက ဒေဝဒတ်ရဲ့ စျာန်တန်ခိုးတွေကို ဖျက်ဆီးပစ်တာမျိုး။ ဒီလိုပဲ အကုသိုလ်ကိုလည်း ကုသိုလ်က တားဆီးနိုင်တာပဲ။

အကျိုးပေးစဉ်

ကံရဲ့ အကျိုးပေးအစဉ် လေးမျိုးရှိတယ်။

၁) မဟဂ္ဂုတ်ကံ (စျာန်ရသူ) တွေနဲ့ ပဉ္စာနန္တရိယကံ ကျူးလွန်သူတွေ ဒုတိယဘဝမှာ ကျိန်းသေ အဲဒီ စျာန်ရဲ့ အကျိုးနဲ့ ပြစ်မှားမှုရဲ့ အပြစ်ကိုရတယ်

၂) အဲဒီကံမျိုး မရှိရင် သေခါနီးအာရုံပြုမိတဲ့ ကံသို့မဟုတ် သေခါနီးပြုမိတဲ့ ကံက အကျိုးပေးတယ်

၃)အဲဒီကံအကျိုးမပေးရင် ဘဝတစ်လျှောက်လုံးမှာအများဆုံး လုပ်လေ့ လုပ်ထရှိတဲ့ ကောင်းကံ မကောင်းကံတွေက အကျိုးပေးတယ်

၄)အဲဒီကံအကျိုးမပေးရင် ရှေးဘဝတွေကပြုခဲ့တဲ့ ကံတွေသို့မ ဟုတ်ယခုဘဝမှာ အဲဒီသုံးမျိုးမဟုတ်ဘဲသာမန် အနေနဲ့ ပြုလုပ်ဖူးတဲ့ (ဥပမာ - သွားရင်း လာရင်း ကြုံလို့ ကူညီ လှူဒါန်း၊ ကြက် ငှက်သတ် စတဲ့) ကံတွေ (ကဋတ္တာကံဆိုတာဒါမျိုး) အကျိုးပေးတယ်။

အချိန်ကာလ

ကံအကျိုးပေးတဲ့ အချိန်ကာလ လေးမျိုးရှိတယ်။

၁) စိတ်ဖြစ်စဉ်အရ ဇော ၇ ကြိမ်ဖြစ်ရာမှာ ပဌမဇော အခိုက်ဖြစ်တဲ့ စေတနာဟာ ဒီဘဝ မှာ လက်ငင်း အကျိုးပေးတယ်။

၂)သတ္တမဇောစေတနာကဒုတိယ ဘဝမှာ အကျိုးပေးတယ်

၃) အလယ်ဇော ၅ ကြိမ်မှာ ဖြစ်တဲ့ စေတ နာကတတိယ ဘဝကနေနိဗ္ဗာန်မရမချင်း ဘဝသံသရာမှာအကျိုးပေးတယ်။

၄) ဒီစေတနာသုံးမျိုးဟာ ဆိုင်ရာဘဝတွေမှာ အကျိုးမပေးရင် အဟောသိကံ ဖြစ်သွားတယ်။ တစ်နည်းဆိုရင် အားကောင်းတဲ့ ကံ စေတနာတစ်ခု အကျိုးပေးရင် ကျန်တဲ့ ကံတွေက အကျိုးမပေးဘူး။ သွားလာစားသောက်ရင်း ပြုမိတဲ့၊ ရုပ်နာမ်ဖြစ်စဉ်မှာသတ္တိမထင်ရှားလို့ ကံမမြောက်ဘဲ ပြီးပြီးပျောက်ပျောက် ဖြစ်သွားတဲ့ ကုသိုလ် အကုသိုလ် စေတနာတွေကိုလည်း အဟောသိကံလို့ ခေါ်တယ်။

အဖြေ

ဒီဖော်ပြချက်တွေကို ဖတ်ပြီးရင်

၁) ကံ ဘယ်လို အကျိုးပေးတယ် ဆိုတာ ရိပ်မိလောက်ပြီ။

၂) အကုသိုလ်ကို ကုသိုလ်နဲ့ ကျေနိုင်ပါ သလား ဆိုတာကိုလည်း ဒေဝဒတ်ရဲ့ ဖြစ်ရပ်နဲ့ မှန်းနိုင်လောက်ပြီ။

၃) အဟောသိကံဆိုတာ အကျိုးမပေး သို့မဟုတ် အကျိုး ပေးချိန်မရှိပေမယ့် အကျိုးပေးရာကာလ သုံးမျိုးထဲမှာ မပါတဲ့ ကံတစ်မျိုးအနေနဲ့ ထည့်ပြီး ကံအကျိုးပေးရာကာလ လေးမျိုးလို့ ဆိုတာ။ ဒါက အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းကို အခြေခံတဲ့ ကံအကြောင်း အနှစ်ချုပ်ပါပဲ။ ဘိက္ခု ဗောဓိရေးတဲ့ The Comprehensive Manual of Abhidhamma, ၂၀၈ ကိုလည်း ဖတ်သင့်တယ်။

ကံလက်သမား

ကမ္မံ သတ္တေ ဝိဘဇတိ ယဒိဒံ ဟီနပဏီတတာယ။

ကံသည် သတ္တဝါတွေကို အယုတ်အမြတ် (အနိမ့်အမြင့်)အားဖြင့် ခြားနားအောင်ပြု၏ (မ၊၃၊၂၄၄)။

၁၆၆။ စိတ်ဖြစ်စဉ်

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

စိတ်ဖြစ်စဉ် သို့မဟုတ် စိတ်ရဲ့ အစဉ်အတန်းကို သိလိုပါသည် အရှင် ဘုရား။ အဲဒီ စိတ်ရဲ့ အစဉ်အတန်းထဲမှာ ပါဝင်သည့် ဇော ၇ ချက်မှာ ဘယ်ဇောတွေက ဘယ်ဘဝတွေမှာ အကျိုးပေးတယ် ဆိုတာကိုလည်း ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မြင့်စိန်

-------------------

စိတ်ရဲ့ ခဏ

(၁) လူတွေမှာ သိစိတ်တွေ မဖြစ်မီ မသိစိတ်တွေ ဖြစ်နေရာမှာ (၂) ဗြုန်းဆို မျက်စိပသာဒရုပ်မှာ အမြင်အာရုံတစ်ခု ထင်လာခိုက် (၃) မသိ စိတ်အစဉ်ပြတ်ပြီးထင်လာဆဲ အာရုံကိုဆင်ခြင်၊ (၄) မြင်သိစိတ်ဖြစ်၊ (၅) အဲဒီ မြင်သိအာရုံကို ခံယူပြီး (၆) စုံစမ်း စစ်ဆေးရာမှာ (၇) နှစ် သက်စရာ သို့မဟုတ် မနှစ်မြို့စရာအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်၊ (၈) အဲဒီ အာရုံရဲ့ ကောင်းခြင်း ဆိုခြင်းဆိုတဲ့ အရာသာကို ခံစားပြီးနောက် (၉) အဲဒီ ခံစားဆဲအာရုံနဲ့ ပဲ (၁၀) မသိစိတ်ဆက်ဖြစ်တယ်။

သရက် ဥပမာ

(၁) လူတစ်ယောက် သရက်ပင်အောက်မှာ ခေါင်းမြီးခြုံ အိပ်ပျော်နေ တုန်း (၂)အနီးအနားမှာ သရက်သီးတစ်လုံး ဗုံးခနဲကြွေကျသံကြောင့် (၃) နိုးသွားပြီးတဲ့ နောက် (၄) ခေါင်းမြီးခြုံကို အသာလှစ်၊ မျက်စိကို ဖွင့်ကြည့် (၅) သရက်သီးကို မြင်တော့ အသာကောက်ယူ (၆) နမ်း ကြည့် ညှစ်ကြည့်တဲ့ အခါ (၇) မှည့်နေတာ သိလိုက်ရလို့ (၈) ကိုက်ခဲ စားသောက်၊ (၉) ခံတွင်းထဲက တံတွေး သလိပ်တွေနဲ့ အတူ မျိုချပြီး (၁၀) အဲဒီနေရာမှာပဲပြန်အိပ်ပျော်သွားတယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၁)။ ကုဋေကုဋာ

ဥပမာနဲ့ ဥပမေယျ နံပါတ်စဉ်နှင့် တွဲပြီး စိတ်ဖြစ်စဉ်ကို စဉ်းစား နား လည်ကြည့်ပါ။ အမှတ် (၃)က (၉)ထိ ၇ မျိုးကိုပဲ စိတ်ဖြစ်စဉ် (ဝီထိ စိတ်)လို့ ခေါ်တယ်။ အမှတ် (၈) ခဏဟာ သာမန်အနေမှာ ၇ ကြိမ်၊ အမှတ် (၉)က ၂ ကြိမ်၊ ပေါင်း ၁၄ ကြိမ်ဖြစ်တယ်။ စိတ်ဖြစ်စဉ်တစ် ခုမှာ ဘဝင် ၃ ကြိမ်နဲ့ စုစုပေါင်း စိတ်အစဉ် ၁၇ ကြိမ် ဖြစ်လေ့ရှိတယ်။ အလင်းရဲ့ မြန်နှုန်းထက် အဆပေါင်း များစွာ မြန်တယ်။ ကျမ်းဂန်အရ လျှပ်တစ်ပြက်အတွင်း စိတ်တွေ ကုဋေကုဋာချီပြီး ဖြစ်ပေါ် ချုပ်ပျောက် နေကြောင်းသိရတယ်။

ဖန်ဆင်းရှင်

အာရုံရဲ့ အရသာကို ခံစားဆဲ ခဏဖြစ်တဲ့ အမှတ်စဉ် (၈)ကို ဇောလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီခဏဟာ အင်အား အကောင်းဆုံးဖြစ်လို့ ဒီခဏမှာ ရှိနေ တဲ့ စေတနာ (လှုံ့ဆော်၊ တက်ကြွ) သတ္တိတွေဟာ လောကရဲ့ ဖန်ဆင်း ရှင်ပါပဲ။ ပဌမဇော အခိုက်မှာ ဖြစ်တဲ့ စေတနာဟာ ဒီဘဝမှာ လက်ငင်း အကျိုးပေးတယ်။ သတ္တမဇော စေတနာက ဒုတိယဘဝမှာ၊ အလယ် ဇော ၅ ချက်မှာရှိတဲ့ စေတနာက တတိယဘဝကနေ နိဗ္ဗာန်မရမချင်း ဘဝသံသရာမှာ အကျိုးပေးတယ်။

၁၆၇။ ဝိပဿနာနဲ့ မဂ်စိတ်

နိုဝင်ဘာ ၂၀၊၂၀၁၀။

---------------

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

မသိလို့ မေးလျှောက်အပ်ပါသည်။ မဂ်စိတ်ကျခါနီးရင် အိပ်ချင်စိတ်ဖြစ် ပြီး အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တထဲက တစ်ခုခုကို ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။ တစ်ချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သောတာပန် ဖြစ်နေမှန်းကို မသိဘူးဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။ မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တွေ ဘယ်လိုဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်။

သဲသဲ

-------------------နည်းနှစ်မျိုး

တရား အားထုတ်ပုံ နှစ်မျိုး ရှိတယ်။

(၁) ကမဋ္ဌန်းအာရုံ ၄၀ ထဲက တစ်ခုခုနဲ့ သမာဓိ ထူထောင်ပြီး နောက်ဆုံး စျာန်သမာပတ်တွေ၊ အဘိ ညာဉ်တွေရအောင်လုပ်တဲ့ သမထနည်း

(၂)သင့်တင့်တဲ့ သမာဓိ၊ သို့မဟုတ် စျာန်သမာဓိတွေနဲ့ ဦးစွာ စိတ်ဖြစ်စဉ်ကို စင်ကြယ်အောင် လုပ်ပြီးနောက် ခန္ဓာငါးကို အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တလို့ ရှုမှတ်ရင်း သဘာဝ မှန်ကို သိမြင်အောင်အားထုတ်တဲ့ ဝိပဿနာနည်းတို့ပါပဲ။

ဝိပဿနာနည်းနဲ့ပဲ မဂ်စိတ်တွေကို ရရှိနိုင်ပြီး မဂ်စိတ်တွေနဲ့ပဲ သဘာဝမှန်ကိုသိမြင်ပြီးဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်နိုင်တယ်။ ဝိပဿနာနည်း နဲ့ မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်အောင် အားထုတ်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်းနှင့်အညီ တတ်စွမ်းသမျှ ပါဠိကိုဖြုတ်ပြီး အနှစ် ချုပ်ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

စောင့်ထိန်း

ဝိပဿနာနည်းရဲ့ ပထမဆုံးအဆင့်က ကိုယ်မှု နှုတ်မှု စိတ်မှုတွေမှာ ဒုစရိုက်မဖြစ်အောင် စောင့်စည်းထိန်းချုပ်ခြင်း။ သီလသိက္ခာပုဒ်တွေကို ကျင့်သုံးတာ၊ မျက်စိနား နှာ လျှာကိုယ်စိတ်ကိုထိန်းချုပ်တာ၊ သက် မွေးဝမ်းကျောင်း စင်ကြယ်အောင် စောင့်စည်းတာ၊ တရားသဖြင့်ရရှိတဲ့ ပစ္စည်းကိုသတိနဲ့ အသင့်နှလုံးသွင်းပြီး သုံးဆောင်တာလို့ စောင့်စည်းပုံ လေးမျိုးနဲ့ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ကို စင်ကြယ်အောင်လုပ်ရတယ်။

စိတ်ဖြူစင်

ဒုစရိုက်တွေကို ရှောင်လို့ စိတ်အစဉ် သန့်ရှင်းနေတဲ့ အခါ စိတ်ထဲမှာ ကိန်းဝပ်နေတဲ့ ကာမအလို၊ စိတ်ဆိုးဒေါသစတဲ့ အညစ်အကြေးတွေကို စင်ကြယ်အောင် လုပ်ရတယ်။ အဲဒီလို လုပ်ဖို့ဆိုရင် ဂုဏ်တော်ပွား၊ ထွက်လေ ဝင်လေမှတ်၊ အသုဘရှုစတဲ့ သမထနည်းတွေနဲ့ အတော် အတန် စိတ်တည်ကြည်တဲ့ (ဥပစာရသမာဓိ) အဆင့်၊ ဒါမှမဟုတ် စျာန် အဆင့်သို့ ရောက်သည်ထိ အားထုတ်ရတယ်။ စိတ်ရဲ့အတားအဆီး တွေကင်းဆိတ်နေမှ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်တဲ့အခါ ဉာဏ်ဖြစ် စဉ်တွေ တိုးတက် နိုင်တယ်။

ရုပ်နာမ်သိ

အဲဒီ နှစ်ဆင့်ကို အောင်မြင်စွာ လေ့ကျင့်ပြီးတဲ့ အခါ ဤရုပ်ခန္ဓာကိုယ်မှာ တည်မြဲတဲ့ အတ္တမရှိဘူးဆိုတာကို သိမြင်အောင် နာမ်ရုပ်ကို ရှုရတယ်။ အာရုံကို သိတာ ဝိညာဏ်၊ ကိုယ်နှုတ်စိတ်နဲ့ ပြုပြောကြံတာ သင်္ခါရ၊ ခံစားတာ ဝေဒနာ၊ မှတ်သားတာ သညာ၊ ဖောက်ပြန်တတ်တဲ့ ဤခန္ဓာ ကိုယ်က ရုပ်လို့ ရှုတယ်။ ရှုပါများတဲ့ အခါ သတ္တဝါ ပုဂ္ဂိုလ်ငါသူတစ်ပါး ယောကျ်ားမိန်းမ မရှိ၊ ရုပ်နာမ်ပဲ ရှိတယ်လို့ ပိုင်ပိုင်မိမိနားလည်သွားတယ်။ ဒီအဆင့်ကို ဝိပဿနာရဲ့အစလို့ ဆိုနိုင်လိမ့်မယ်။

သံသယကင်း

အဲဒီလို အားထုတ်ပါများရင် ရုပ်နာမ်တရားတွေဟာ အကြောင်းမဲ့ ဖြစ် ပေါ်လာတာ မဟုတ်၊ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရတာ၊ ဗြဟ္မာ ထာဝရဘုရားစတဲ့ တန်ခိုးရှင်တွေ ဖန်ဆင်းလို့ ဖြစ်ပေါ်လာတာ မဟုတ်၊ အဝိဇ္ဇာ အာသဝတွေကြောင့် ဖြစ်ရတာ၊ လောဘ ဒေါသ မောဟ ကံ စိတ် ဥတု အာဟာရစတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကြောင့် သဘာဝဖြစ်စဉ် အတိုင်း ဖြစ်နေတာလို့ နားလည်ပြီး တဖြည်းဖြည်း သံသယတွေ ကင်း ရှင်းသွားတယ်။ ဒီအဆင့်မှာ ဒိဋ္ဌိ (အတ္တဒိဋ္ဌိ)နဲ့ ဝိစိကိစ္ဆာ (သံသယ)တွေကို ဘာဝနာ အရှိန်နဲ့ အတော်ကြာကြာ ပယ်ထားနိုင်တဲ့ အပြင် ခိုင်မြဲတဲ့ သီလသမာဓိရှိလို့ ကမပထမြောက်တဲ့ ဒုစရိုက်မှုကို မပြုတော့ဘူး။

မဂ်ဖိုလ်ကိုမရသေးပေမယ့် ဒုတိယဘဝမှာ သုဂတိသေချာလို့ ဒီအဆင့်ကို စူဠသောတာပန်လို့ ခေါ်တယ်။ ရခဲလှတဲ့ လူ့ဘဝမှာလူဖြစ်ကျိုး နပ်ဖို့အနည်းဆုံး ဒီအဆင့်လောက် ရောက်အောင်လုပ်ထားသင့်တယ်။

ဖြစ်ပျက်ထင်

ဒီဆင့်မှာ ရုပ်နာမ် ခန္ဓာတွေကို အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တလို့ သုံးသပ်တယ်။ ဒီသုံးပါးကိုမဂ်ဖိုလ်ကိုရောက်ဖို့ယာဉ်နဲ့ တူလို့ လက္ခဏာယာဉ်လို့ ခေါ်တယ်။ ခန္ဓာငါးပါးသည် .. ဖြစ်ပြီး ပျက်သွားမြဲဖြစ်လို့ အနိစ္စပါတကား၊ ကြောက်ဖွယ်ဖြစ်လို့ ဒုက္ခပါတကား၊ အနှစ်သာရ ရှာမရလို့ အနတ္တပါ တကားလို့ အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် ပွားများတယ်။ ပွားပါများရင် ခဏ တိုင်းမှာဖြစ်ပျက်ကိုမြင်တဲ့ ဉာဏ် (ဥဒယဗ္ဗယ)ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။

အရောင်အလင်း၊ နှစ်သက်၊ ကိုယ်စိတ် အေးမြ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှာ သက်ဝင်၊ နောက်မဆုတ်လို၊ တစ်ကိုယ်လုံးချမ်းမြေ့၊ ဉာဏ်အမြင်စူးရှ၊ သတိအလွန် အားကောင်း၊ ဖြစ်ပျက်ကို လွယ်ကူစွာ ဆင်ခြင်၊ ဝိပဿ နာကိုသာယာ ဆိုတဲ့ တရားဆယ်မျိုးလည်းဒီအဆင့်မှာဖြစ်ပေါ်တယ်။

လမ်းမှန်လိုက်

လမ်းမှန်ကိုလိုက်တဲ့ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဖော်ပြပြီးဆယ်မျိုးကို တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိတွေရဲ့ တည်ရာဖြစ်လို့ မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်တဲ့ လမ်းမှန် မဟုတ် ကြောင်း၊ ဝိပဿနာကို ညစ်နွမ်းစေကြာင်း သိမြင်ပြီး ယင်းဆယ်မျိုးကို ဂရုမစိုက်ဘဲ ရုပ်နာမ်ကို လက္ခဏာရေးသုံးပါး တင်၍သာ ရှုတယ်။ ဒီ အဆင့်မှာ လမ်းမှန်နဲ့ လမ်းမှားကို ခွဲခြားပြီးသိတဲ့ မှန်ကန် စင်ကြယ်တဲ့ ဉာဏ်အမြင်ဖြစ်ပေါ်တယ်။

နိဗ္ဗာန်တံခါးပွင့်

ဝိပဿနာ ညစ်နွမ်းကြောင်းတွေကို လွန်မြောက်ပြီးနောက် အရှိန် မလျှော့ဘဲ ဝိပဿနာကိုသာ ဆက်လက် ပွားများပြန်ရာ ရရှိထားတဲ့ ဒီရုပ်နာမ် တရားတွေအပေါ် ဖြစ်ပျက်၊ အပျက်၊ ကြောက်စရာ၊ အပြစ်၊ ငြီးငွေ့၊ လွတ်မြောက်လို၊ မမြဲဆင်းရဲ အနှစ်မဲ့၊ မုန်းချစ်မထင်၊ လွတ် မြောက်မှုကို စိတ်ညွတ် ဆိုတဲ့ ဉာဏ်အမြင် ၉ မျိုး ထင်မြင်လာတယ်။ ဒီဉာဏ်တွေနဲ့ မဂ်ဖိုလ်ကိုဆိုက်ရောက်သွားတာ။

မဂ်စိတ်ဖြစ်ပြီ

ဒီလိုနဲ့ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တလို့ ဆက်လက် ပွားများပြန်ရာ ပုထုဇဉ် အဖြစ်နဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်တဲ့ စိတ် (ဂေါတြဘူစိတ်)ချုပ်သည်နှင့် ဒိဋ္ဌိနှင့် ဝိစိ ကိစ္ဆာကိုအကြွင်းမဲ့ အမြစ်ဖြတ်ပစ်တဲ့ ပထမ အရိယမဂ် (သောတပတ္တိ မဂ်)စိတ်လင်းလက်သွားတယ်။ မဂ်စိတ်ဟာဒုက္ခကိုသိခြင်း၊ သမုဒယကို ပယ်ခြင်း၊ နိရောဓကို ဆိုက်ရောက်ခြင်း၊ မဂ္ဂကို ကိုယ့်သန္တာန်မှာ တည်ရှိစေခြင်းဆိုတဲ့ ကိစ္စလေးခုကို တစ်ပြိုင်နက် လုပ်တယ်။ မဂ်စိတ် ချုပ်တာနဲ့ ဖိုလ်စိတ်ပေါ်လာတယ်။

သောတာပန်

ပထမ အရိယမဂ်စိတ် ဖြစ်ပြီးသူကို သောတာပန်လို့ ခေါ်တယ်။ အနာထပိဏ်ရဲ့ သမီးအငယ်ဆုံး သုမနဒေဝီဟာ မိမိက သကဒါဂါမ်ဖြစ်ပြီး ဖခင်ဟာ သောတာပန်မျှသာ ဖြစ်သေးတာကို သိတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၈)။ တစ်ခါ ဗုဒ္ဓရဲ့ နောင်တော် မဟာနာမမင်းဟာ သကဒါဂါမ် ဖြစ်ပြီး (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၆) နေပေမယ့် မိမိမှာ ဘယ်ကိလေသာတွေကို မပယ်ရ သေးဘဲကျန်နေတယ်ဆိုတာကိုမသိဘူးလို့ ဆိုတယ် (မ၊၁၊၁၂၆)။

ခုနစ်နှစ်အရွယ် သောတာပန် အရိယာတွေလည်း ပယ်ပြီး ကိလေ သာ မပယ်ရသေးတဲ့ ကိလေသာ ဆိုတာတွေကို သိချင်မှသိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အချို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သိပြီး အချို့ မသိဘူးလို့ ဆိုနို်င်လေမလား။

၁၆၈။ ပြုအသစ် ဖြစ်အဟောင်း

နိုဝင်ဘာ ၂၀၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ကြမ်းပိုးရှိတဲ့ အိပ်ရာကို ခါချပြီး နေပူလှမ်းပါသည်။ မမြင်လို့ လက်နှင့် ဖိမိပြီး ကြမ်းပိုးအချို့ သေတာလည်း ရှိပါသည်။ ထိုအတွက် အကုသိုလ် ဖြစ်ပါသလား။ မသိနားမလည်သော နွားပေါက်ကလေးအဖြစ်နဲ့ မိခင် နွားမသောက်မယ့်ရေကိုနောက်အောင်လုပ်မိသောကြောင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗန်ပြုခါနီး ရေနောက်ကိုသာ သောက်သုံးရလောက်အောင် အပြစ် ရှိသင့်ပါသလား။ ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်သုည

-------------------

သက်ပိုင်ခွင့်

လူ့အခွင့်အရေး အယူအဆဟာ ဘာသာရေး ကျမ်းတွေက ဆင်းသက် တာလား၊ နိုင်ငံရေးသုခမိန်တွေ တီထွင်တာလားဆိုတာကို မသိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓဝါဒအရ သတ္တဝါအချို့ကို လူ့အစားအစာအဖြစ် ဘုရား သခင်ကဖန်ဆင်းပေးထားတယ်ဆိုတာမျိုး လုံးဝမရှိတဲ့ အတွက်မည် သည့် သတ္တဝါတစ်ဦးရဲ့ အသက်ကိုမဆို မည်သူမျှ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် မရှိဘူး၊ ကိုယ့်အသက်ကို ကိုယ်ပိုင်တာဟာ သတ္တဝါအားလုံးရဲ့ သဘာဝ အခွင့် အရေးဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ ဒဿနကို အရင် ကိုင်ထားမယ်။

အပြစ်နည်းစေ

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ရဟန်းသံဃာတွေရဲ့ တစ်ကိုယ်ရေ သန့်စင်မှုကို အရေး တကြီး ညွှန်ကြားပါတယ်။ မိမိနေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ မိမိနေထိုင်တဲ့ ကျောင်းတွေကို ရှင်းနေအောင် လှည်းကျင်းထားဖို့လည်း ညွှန်ကြားပါတယ်။ အဲဒီလို ရှင်းလင်းတဲ့ အခါ အသက်ရှင်ဆဲ ပင့်ကူ၊ ပိုးကောင် တွေကို တွေ့ရင် ညင်ညင်သာသာ ယူပြီး လွတ်ရာကို လွှင့်ပစ်ဖို့လည်း ကျမ်းတွေမှာ ဖွင့်ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် ပိုးမျှင်တွေ အုံနေရင် မရှင်းနဲ့၊ ကြမ်းပိုးတွေကို မွေးထားပြီး သွေးဒါနပြု၊ ခြင်မထောင်ဘဲ အိပ်၊ ယင် ကောင်ပိုးဟပ်ကိစ္စမရှိဆိုရင် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့အာဘော်နဲ့ မညီဘူး။ အကု သိုလ်အပြစ် ကင်းတဲ့၊ သို့မဟုတ် အကုသိုလ် အပြစ်နည်းတဲ့ သန့်ရှင်း ရေးလုပ်နည်း ရှိနိုင်ကောင်းပါတယ်။

ကြမ်းပိုးကို ခါချနေတုန်း စိတ်ထဲမှာ ညတုန်းက ကိုယ့်ကို ကိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အငြိုးနဲ့ ခွေးကောင်တွေ ဒါလောက်ရှိတာ သေကွာလို့ တမင် တကာ သေအောင် ကြံရွယ်ပြီး အားရပါးရ ဆေးနဲ့ ဖြန်း တုတ်နဲ့ ရိုက်လို့ ကြမ်းပိုးတွေ အတုံးအရုံး သေရင်တော့ ကမ္မပထမြောက်တယ်။ ကြမ်း ပိုးက ကြမ်းပိုး၊ လူက လူပဲလေ။ စက္ခုပါလမထေရ်ရဲ့ ဖြစ်ရပ်အရ အမှတ်တမဲ့ ဖိမိလို့ ဖြစ်သွားတာမျိုးကတော့ အပြစ်မရှိနိုင်ဘူး။

အဟောင်းကြွေး

စေတနာနဲ့ လုပ်မိတဲ့ အလုပ်မှန်ရင် ကံသစ်တွေချည်းပါပဲ။ ဘယ်ဘဝ မျိုးမှာမဆို၊ အရိပ်လိုထက်ကြပ်မကွာရှိနေမှာပဲ။ ဘုရားသခင်က မိမိကို မယုံတဲ့ လူတွေကို ဆူနာမီနဲ့ သတ်ပစ်တယ် ဆိုရင်လည်း အဲဒီ အကုသိုလ်ဟာ ဘုရားသခင်ဆီမှာ နွားနောက် လှည်းဘီးပါသလို ရှိနေမှာ ပဲ။ လူဖြစ်ဖြစ် တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ဖြစ် စေတနာပါရင် အပြစ်ဟာ အပြစ်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ငရဲ တိရစ္ဆာန်စတဲ့ အပါယ်ဘုံတွေမှာ နစ်ပြီဆိုရင် ပြန်ပေါ်ဖို့ ခက်ခဲကြောင်း ကျမ်းဂန်တွေမှာ ဖွင့်ဆိုပါတယ်။

အမှန်မှတ်ဖို့

ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုခါနီးမှာ ရေနောက်ကိုသာ သောက်သုံးတော်မူရတယ်လို့ နားလည်နေရင် မမှန်ဘူး။ အဓိပ္ပာယ်မှန်က ‘မြတ်ဗုဒ္ဓက ရေ သောက်မယ်လို့ မိန့်တာကို အရှင်အာနန္ဒာက လှည်းတွေ ဖြတ်ထားလို့ မြစ်ရေ နောက်နေတဲ့ အတွက် ရှေး (ကကုဓာ) မြစ်ကျမှ သောက်ရန် လျှောက်ပေမယ့် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ဆန္ဒအရ ရေသွားခပ်တဲ့ အခါ ရေတွေ ကြည် နေတာတွေ့ရလို့ အရှင်အာနန္ဒာအံ့သြသွားတယ် (ဒီ၊၂၊၁၀၇)’လို့ ဖြစ် ပါတယ်။ ဘုရားရှင် ရေသောက်လိုတဲ့ အချိန်မှာ အခိုက်အတံ့ အနေနဲ့ ရေနောက်နေတယ်လို့ ဆိုရင် မှန်နိုင်ပါတယ်။

စိတ်မှာထင်တိုင်း ဉာဏ်မပိုင်းဘဲ မနှိုင်းမရှု ကျင့်မပြုလင့် ပြုပြုသမျှ ထိုကမကို ပြကြသောသူ အမွေယူ၏၊ နတ်လူတို့တွင် ပြုပြင်မရ ဤလောက၌ ကမနှစ်မျိုး ထိုအကျိုးဖြင့် ကောင်းဆိုးခံကာ သတ္တဝါဟူသမျှ ကျင်လည်ကြ၏။

(မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၂၄၆)

၁၆၉။ ခိုလှုံသူ

စက်တင်ဘာ ၇၊၂၀၁၀။

----------------

ဆရာတော်ဘုရား၊

မင်းပြစ် မင်းဒဏ် သင့်သူများအား သင်္ကန်းဝတ်မပေးရဟု ဆိုပါသည်။ သို့ဖြစ်လျှင် ပြည်တွင်း အရေးအခင်းကြောင့် ထွက်ပြေးလာသူများသည် ရဟန်းပြုခွင့် ရှိပါသလား၊ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည့် ရဟန်းတော်များလည်း ဆက်လက်ပြီးရဟန်းဖြစ်ခွင့်ရှိပါသလား။

ပံသု

-------------------

ရဟန်းပြုခွင့်မရှိ

‘နူနာ၊ ထွတ်မြင်းနာ၊ ယားနာ၊ ချောင်းဆိုး သွေးပါနာ၊ ရူးသွပ်နာဆိုတဲ့ အနာကြီး ငါးမျိုးရှိသူ။ မင်းခစား၊ ကြွေးမြီရှိသူ၊ ကျွန်၊ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သူ၊ မိဘ ခွင့်မပြုသူ၊ လူမဟုတ်သူ၊ ယောကျားမစစ်သူ၊ ကိုယ်ပိုင် သပိတ်သင်္ကန်းမရှိသူ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာမရှိသူတွေကိုရဟန်းပြုမပေး ရ (ဝိ၊၃၊၁၀၁)’။ ‘နိုင်ငံကျော်ခိုးသားဓားပြ၊ အချုပ်ပြေး (ထောင်ပြေး)၊ ဖမ်းမိန့် သတ်မိန့် ထုတ်ခံထားရသူ (ဥပဒေနဲ့ မလွတ်ကင်းသူ)၊ ကြိမ်ဒဏ်ထိ ထားသူတွေကိုလည်း ရဟန်းပြုမပေးရ (ဝိ၊၃၊၁၀၅)။

ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ ရဟန်းသံဃာကို ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ အနေနဲ့ အဲဒီလို တားမြစ်ချက်ထုတ်ပြန်ရတာ။

ပတ်သက်သူတွေ

ခိုးသားဓားပြ၊ အချုပ်ပြေးနဲ့ ဖမ်းမိန့်ထုတ်ခံထားရသူလို့ သုံးမျိုးပဲ ဒီမေး ခွန်းနဲ့ ပတ်သက်နိုင်ပါတယ်။ ကိုလိုနီခေတ်တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင် ဆရာစံဟာ အင်္ဂလိပ်အစိုးရ အလိုအရ သူပုန်ဆိုလည်း ဟုတ်တာပဲ၊ ဓားပြလို့ စွပ်စွဲရင်လည်း ရတာပဲ။ ဖမ်းမိန့် ထုတ်ခံရတဲ့ ဆရာစံကို ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါးက တောကျောင်းမှာ တိတ်တဆိတ် ရဟန်းခံပေးလို့ မရဘူး။

ဒါပေမယ့် ဆရာစံ ယိုးဒယားကို ထွက်ပြေး၊ ယိုးဒယား ဘုရင်က သူ့နိုင်ငံမှာ ခိုလှုံခွင့်ပေးရင် ယိုးဒယားမှာ ရဟန်းခံခွင့်ရှိတယ်။ ဘုန်းကြီး ဝတ်နဲ့ ပြည်တွင်းကို တိတ်တဆိတ် ပြန်လာရင်လည်း ရဟန်းအဖြစ် မဆုံးရှုံးနိုင်ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆိုရင် ..

ဒီလိုလုပ်လို့ မရ

သိမ်ထဲမှာ ဝိနည်းနဲ့ အညီ ကမ္မဝါစာ သုံးကြိမ်ဖတ်ပြီးလို့ ရဟန်းဖြစ်တာနဲ့ အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ ရဟန်းအဖြစ်ကို ဟစ်တလာ မူဆိုလီနီလို အာဏာရှင် က လူမထွက်ရင် သတ်ပစ်မယ်ဆိုလို့ ရဟန်းဟာ လူထွက်လိုစိတ် မရှိ ဘဲ ကြောက်လို့ သင်္ကန်းကို ချွတ်ပြီး ပုဆိုးအကျႌ ဝတ်လိုက်ရပေမယ့် ၁) မေထုန်မှီဝဲ ၂)တစ်မတ်ထက်ပိုတဲ့ ပစ္စည်းကို ခိုး ၃)လူသတ် ၄) လူတွေကို စျာန်မဂ်ဖိုလ် မရဘဲ ရသယောင် လုပ်ပြဆိုတဲ့ အပြစ်ကြီး လေးမျိုးကိုမကျူးလွန်သမျှရဟန်းဟာရဟန်းပါပဲ။

ပြည်ပမှာ ခိုလှုံနေရတဲ့ ရဟန်းကို သူ့ဆန္ဒမပါဘဲ ရဟန်းမဟုတ် အောင်ဘယ်သူမှမလုပ်နိုင်ဘူး။

၁၇၀။ ကာမကိုပိုင်သူ

ရိုသေစွာလျှောက်ထားအပ်ပါသသည်၊

တပည့်တော်တို့သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက်သည် နိုင်ငံခြားမှာ အလုပ်လုပ်ရင်း မိဘတွေ မသိဘဲ အခြားမိတ်ဆွေတွေကို သက်သေပြုပြီး တရား ရုံးမှာ နှစ်ဦးသဘောတူ လက်မှတ်ထိုးပြီး အကြင်လင်မယား အဖြစ် ပေါင်းသင်း နေထိုင်ကြပါသည်။ တပည့်တော်တို့ အသက်လည်း ပြည့်ပါ သည်။ ထိုသို့ ပြုခြင်းအတွက် ကာမေသုကံ မြောက်မမြောက် သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဇော်မင်းအောင်

-------------------

ပျိုအို

အမိစောင့်၊ အဖစောင့်၊ ဖမိနှစ်ဦးစောင့်၊ အစ်မ ညီမစောင့်၊ အစ်ကို မောင်စောင့်၊ ဆွေမျိုးစောင့်၊ လူမျိုးစောင့်၊ သီတင်းသုံးဖော် စောင့်။ အဲဒီလိုစောင့်ရှောက်ခံ အရွယ်ရောက် အမျိုးသမီးရှစ်ယောက်ကို အိမ် ထောင်မကျသေးရင် ကာမပိုင်ယောကျ်ား မရှိလို့ အပျိုလို့ ခေါ်တယ်။ အိမ်ထောင်မကျဖူးသေးတဲ့ အရွယ်ရောက် ယောကျ်ားဆိုရင် လူပျိုပေါ့။ အိမ်ထောင်ကျဖူးပေမယ့် လက်ရှိမှာ အိမ်ထောင်မရှိရင်တော့ လူလွတ် (Single)သို့မဟုတ် အအိုတွေပေါ့။

မိဘစတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ စောင့်ရှောက်တယ်ဆိုရာမှာ သူတစ်ပါးတို့ မစော်ကားအောင် အနိုင်မကျင့်အောင် ကာကွယ်ထားရုံပါပဲ။ ဒါပေမယ့် စောင့်ရှောက်သူတွေက စောင့်ရှောက်ခံသူတွေရဲ့ ကာမကို မပိုင်ကြပါဘူး။ ကာမကိုပိုင်တာက ကာယကံရှင်ပါပဲ။ ကိုယ်ပိုင်တဲ့ ကာမကို လွတ်လပ်သူအချင်းချင်း ပေးလို့ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရမဖြစ်ဘူး။

တစ်ခြားစီ

နိုင်ငံခြားမှာ အလုပ် လုပ်နေတယ်ဆိုရင်ပဲ ကိုယ့်ခြေထောက်ပေါ် ကိုယ်ရပ်တည်နေရလို့ စောင့်ရှောက်ခံလို့တောင် မဆိုနိုင်တော့ဘူး။ နှစ်ဦးလုံး အိမ်ထောင် မရှိကြရင် အပျိုလူပျို၊ လူလွတ် သို့မဟုတ် Single တွေ ဖြစ်လို့ မိဘတွေမသိဘဲ နှစ်ဦးသဘောတူ လက်ထပ်ပေမယ့် ကာမေသု ကံမဖြစ်ပါဘူး။ နှစ်ဖက်မိဘ သဘောမတူလို့ ဖြစ်ရတဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာကိုတော့ တစ်ခြားစီ မှတ်ပေါ့။

ဘုရားနှင့် သူတောင်းစား

------------------

ဒကာ ပုဏ္ဏား၊ ငါတို့ဘုရားမည်သည်မှာ သူတောင်းစားနှင့် အလားတူသည်။ အဦးကိုလှူလျှင်လည်း အလှူခံကောင်း၏။ စား၍ ထက်ဝက်ကို လှူလျှင်လည်း အလှူခံကောင်း၏။ စား၍ အကြွင်းအကျန်ကို လှူလျှင်လည်း အလှူခံကောင်း၏။ (ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း၊ စာ-၆၈)

၁၇၁။ မဟာယာနလော

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

အရိမေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းဆိုတာ မဟာယာန အယူဝါဒဖြစ်ကြောင်း ၁၉၉၈၊ ရတနာမွန်မှာ ဟံသာသီရိက ဖြေထားတာကို ဖတ်ရပါသည်။ ဘုရားငါးဆူ၏ ဘာသာကိုလည်းရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်။

ထားထားမိုး

-------------------

ဗုဒ္ဓနှုတ်ထွက်

‘ရဟန်းတို့၊ (ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာတွင်) အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ (အရဟံအစ ဘဂဝါအဆုံး ဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့် ပြည့်စုံ သော)မေတေယျမည်သောဘုရားရှင်သည်ပွင့်တော်မူလတံ့ (ဒီ၊၃၊၈၃။ ဗုဒ္ဓဝံသ၊၃၈၂)’။ မေတ္တေယျဘုရားလောင်းဟာ ယခုအခါမှာ တုသိတာ နတ်ပြည်မှာ နတ်အပေါင်း ခြံရံပြီး စံနေတယ် (မဟာဝံသ၅ဝး၄၇)။

သုတ်ပါထေယျ (ဒီ၊၃)နဲ့ ဗုဒ္ဓဝံသဆိုတာ ထေရဝါဒ အစဉ်အလာ အရ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ နှုတ်ထွက် ပါဠိတော်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ မဟာဝံသဆို တာလည်း ထေရဝါဒီတို့ အလွန်လေးစားတဲ့ သီဟိုဠ်က မဟာဝိဟာရ ကျောင်းတိုက်မှာ အေဒီငါးရာစု မတိုင်ခင်ကပင် ရေးခဲ့တဲ့ ကျမ်းပါပဲ။ (ဤကျမ်း၊ စာ- ၁၉၉ရဲ့ အဖြေကို ပြန်ဖတ်ကြည့်ပါ။)

ဘုရားငါးဆူ

ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာမှာ ပွင့်တယ်လို့ ထေရဝါဒီတို့ ယုံကြည်တဲ့ ဘုရားငါးဆူရဲ့ ဘာသာစကားကို ဆိုလိုရင် .. အဲဒီ ဗုဒ္ဓဘုရား ငါးဆူရော၊ အခြားဗုဒ္ဓ ဘုရားတွေပါ ဟောကြားတဲ့ ဘာသာစကားက မာဂဓီလို့ ခေါ်တဲ့ ပါဠိဘာ သာပါပဲ။ မာဂဓီဘာသာကို ကမ္ဘာဦးလူသားတွေ၊ ဗြဟာတွေနဲ့ ဗုဒ္ဓဘုရား တွေ ဟောပြောတဲ့ ဘာသာစကား ဖြစ်တယ်လို့ ထေရဝါဒီတို့ ယုံ ကြည်ကြပါတယ် (ရူပသိဒ္ဓိ၊၄၁။ မူလသိက္ခာ၊ဋီ၊၄၅၉။) ကလေးငယ် တစ်ယောက် ဘယ်ဘာသာစကားကိုမှ အပြင်ကသင်ယူ ပြောဆိုခြင်း မရှိဘဲလူသူမနီးတဲ့ တောထဲမှာ ကြီးပြင်းခဲ့ရင်လည်း ပါဠိဘာသာစကား ကိုပဲပြောပါသတဲ့ (စာချဆရာတော်တွေပြောတဲ့ စကား)။

အဲဒီဗုဒ္ဓဘုရားငါးဆူရဲ့ ဘာသာ အယူဝါဒကိုရည်ရွယ်ရင်တော့ ဗုဒ္ဓ ဘုရားတွေ ဟောကြားတဲ့ တရားအားလုံးက အတူတူပါပဲ။ ဘာတွေလဲ ဆိုရင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သစ္စာလေးပါး၊ အနတ္တနဲ့ နိဗ္ဗာန်ပါပဲ။

ပဋိစ္စသုမုပ္ပါဒ်၊ ကံ၊ သံသရာ၊

၁၇၂။ ဥပုသ်နေ့

ဒီဇင်ဘာ ၈၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ခေတ်ပညာတတ် တစ်ဦးက လပြည့်၊ လကွယ်နဲ့ လဆန်း လဆုတ် ၈ ရက်နေ့တွေမှာ ဥပုသ်စောင့်တာဟာ ဘုရားဟော မဟုတ်၊ ထို့ကြောင့် လိုက်နာဖွယ်မလို၊ စောင့်လိုစိတ် မရှိဘဲ ဥပုသ်နေ့ဖြစ်၍သာ စောင့်ရရင်လည်း အကျိုးမရှိ၊ စိတ်ရှိရင် မည်သည့်နေ့မှာ မဆိုဥပုသ်စောင့်နိုင်တယ် ဟုဆိုပါသည်။ တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ..

၁) လပြည့်၊ လကွယ်၊ ဆန်းဆုတ် ၈ ရက်နေ့တွေမှာ ဥပုသ်စောင့်သည့် ဓလေ့ မည်သို့စတင်ခဲ့ပါသနည်း၊ ဘုရားဟောရှိပါသလား။

၂) ဘုရားဟော မရှိလျှင် (အသုဘတွင် ရေအိုးခွဲသည့် ဓလေ့ကဲ့သို့) ဘုရားဟောလည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်မနေလည်း မလိုအပ်၊ စွဲနေသည့် ဓလေ့ (အစွဲအလမ်း)သာ ဖြစ်သောကြောင့် ဥပုသ်နေ့မှာ ဥပုသ်စောင့်တဲ့ ဓလေ့ကို လိုက်နာဖွယ်မလိုဟု ဆိုလျှင် သင့်ပါမည်လား။

ကျော်စွာညွန့်

-------------------ဘုရားဟော

‘ရဟန်းတို့ .. အင်္ဂါရှစ်မျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ ကျင့်သုံးအပ်သော ဥပုသ် သည် အကျိုးကြီး၏။ အာနိသင်ကြီး၏၊ တန်ခို်းကြီး၏၊ ကြီးသော ပျံ့နှံ့ ခြင်းရှိ၏ (အံ၊၃၊၈၉)’။ ‘တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၊ တစ်ဆယ့်ငါး ရက်မြောက်နေ့၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၊ ပါဋိ ဟာရိ ယပက္ခနေ့တို့၌ အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥပုသ်သီလကို ကျင့် သုံးခြင်းဖြင့် ကိုယ်ကျင့် သီလကောင်းသောသူသည် ကောင်းမြတ်သည့် ဘဝ၌ ပျော်မွေ့ရ၏ (ဇာ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊၁၊၁၄၆)’။ ‘ပါဋိဟာရိယပက္ခ နေ့ ဆိုတာ ဥပုသ်ကြိုနှင့် ဥပုသ်ထွက်နေ့။ ဥပမာ .. ရှစ်ရက် ဥပုသ်ကြို ၇ ရက်၊ ဥပုသ်ထွက် ၉ ရက်။ ၁၄ ရက် ဥပုသ်ကြို ၁၃ ရက်၊ ဥပုသ် ထွက် ၁၅ရက်ကိုဆိုလို၏ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၁၄၈)’။

ဒါတွေက အင်္ဂုတ္တရပါဠိ၊ ဇာတကပါဠိနဲ့ သံယုတ္တပါဠိတွေမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ ဥပုသ်နေ့နဲ့ ဆိုင်တဲ့ အဆိုတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပါဠိတော် တွေအရ ဥပုသ်စောင့်တာကို ဗုဒ္ဓချီးမွမ်းတယ်၊ လပြည့်လကွယ် ဆန်း ဆုတ် ၈ ရက်တွေမှာဥပုသ်စောင့်တာဟာ ဘုရားဟော ကျမ်းဂန်မှာပါတယ်လို့ မိမိကိုယ်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ခံယူထားသရွေ့ မှတ်သင့်ပါတယ်။

မဖြစ်မနေလိုအပ်

ဗုဒ္ဓဝါဒ လမ်းစဉ်မှာ သမထဖြစ်စေ၊ ဝိပဿနာဖြစ်စေ ဘာဝနာတစ်ခုခုကို လုပ်တော့မယ်ဆိုရင် သီလဝိသုဒ္ဓိ (သီလစင်ကြယ်မှု)လိုတယ်။ သီလဆို တာ စိတ်ရဲ့ အညစ်အကြေးတွေကို ရှင်းထုတ်ပစ်ဖို့ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ကို စည်းကမ်း သတ်မှတ်တဲ့ ပထမဆုံးအဆင့်၊ အဲဒီအဆင့် ပြည့်စုံပြီးမှ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (စိတ်စင်ကြယ်မှု) ဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်တယ်။ အဲဒါပြီးရင် ပညာ (ဉာဏ်စဉ်) ပေါ်လာပါတယ်။ ပြောနေကျ အတိုင်းဆိုရင် သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာပေါ့။ ဒါကြောင့်ဗုဒ္ဓဝါဒလမ်းစဉ်ကို လိုက်နာသူ ဖြစ်ချင်ရင် အနည်းဆုံး တစ်ပတ် တစ်ရက်လောက် မဖြစ်မနေ ဥပုသ်စောင့်ပါလေ။ အခွင့်သာရင် ဥပုသ်ရက်ရှည်စောင့်ပါလေ။

ညစာမစားတာကို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုညှဉ်းပန်းတာလို့ မမြင်သင့်ဘူး။ ရဟန်းတွေ ညနေချိန်ဆွမ်းခံထွက်ရင် အခက်အခဲရှိတယ်၊ ညစာမစား ရင် ပလိဗောနည်းလို့ ရဟန်းအလုပ်အတွက် အချိန်ပိုရတယ်၊ အလိုဆန္ဒကို ထိမ်းနိုင်တယ်၊ မငိုက်မျဉ်းဘူး၊ အဲဒီလို အကျိုးတွေရှိလို့ ဗုဒ္ဓ ညွှန် ကြားခဲ့တာ။ အင်း .. ရေကိုတောင် မသောက်ရဘူးဆိုတဲ့ အထိတော့ အစွန်း မရောက်ပါဘူး။ ပေါ့ပါးတဲ့ အစားအစာ၊ ဥပမာ .. သစ်သီးဖျော် ရည်၊ ဆီးဖြူ၊ သျှစ်သျှားစတဲ့ သစ်သီးအချို့ကို စားကောင်းတယ်။

လွဲမှားတဲ့ အယူ

၁) ဥပုသ်နေ့မှာ ဥပုသ်စောင့်တာဟာ ဖော်ပြပါ ပါဠိတော်ကျမ်းဂန် အဆိုအရ ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကပင် လိုက်နာ ကျင့်သုံးလာခဲ့တဲ့ အစဉ်အလာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ဝိသာခါ၊ အနာထပိဏ်တို့ ဥပုသ်စောင့် တဲ့ သာဓကတွေလည်းရှိတယ်။ ဒါကြောင့်အမှတ် ၂)မေးခွန်းကိုဖြေ စရာ မလိုတော့ဘူး။ ဆိုဖွယ်တော့ ရှိတယ် .. ဗုဒ္ဓဝါဒီအနေနဲ့ ဥပုသ် စောင့်တာကို အသုဘမှာ ရေအိုးခွဲတဲ့ ကိစ္စနဲ့ ထပ်တူပြုရင် မနှစ်သက်နိုင်ဘူး။ အဲဒီလို ထပ်တူပြုပြီး ဥပုသ်စောင့်တာကို မဖြစ်မနေလိုအပ်တဲ့ ကိစ္စမဟုတ်၊ ‘စွဲနေသည့် ထုံးစံတစ်ခုသာ’ ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆရင် ဗုဒ္ဓ ဝါဒရှုထောင့်အရ အင်မတန်လွဲမှားတယ်။ ဒါပေမယ့်..

‘ခေတ်ပညာတတ်တစ်ဦး’ ပြောသလို ဥပုသ်နေ့မှာ သူများတွေ ဘုန်းကြီးကျောင်း သွားလို့ ကိုယ့်အသက်အရွယ်နဲ့ မသွားဘဲနေရင် သူများပြောခံရမှာကို စိုးရိမ်လို့ လိုက်သွားရတာမျိုး၊ သီလယူတယ် ဆိုရုံမျှ၊ ဘာမှလည်း အလေးအနက်မရှိ၊ ကျောင်းမှာ ဟိုလူ့ ဒီလူ့ အတင်း ပြော၊ အိမ်ပြန်ရောက်တော့မေ့ပြီး ညနေစာစားမိတဲ့ ဥပုသ်မျိုးကတော့ ဘယ် အကျိုးရှိပါ့မလဲ။ ဥပုသ်နေ့ မဟုတ်ပေမယ့် စိတ်ပါတဲ့ နေ့မှာ ဥပုသ်စောင့်ရင် အကျိုးရှိတယ် ဆိုတာတော့ မှန်ပါတယ်။ ဘာလုပ်လုပ် စိတ်ပါ လက်ပါဖြစ်မှ (စေတနာပါမှ) အကျိုးပေးတာပါ။ အမှာစကား လေးတော့ ပါးလိုက်ပါရစေဦး၊ ဆက်ဖတ်ကြည့်ပါ..

အစွန်းနှစ်ပါး

ရန်ကုန်တုန်းက ကျောင်းဒကာမကြီးရဲ့ အိမ်မှာ ဘုရားခန်းဆိုတဲ့ နေရာမှာ ခြေချစရာ နေရာမရှိဘူး။ မြင်းဖြူစီးနေတဲ့ လူရုပ်၊ ခေါင်းပေါင်းနဲ့ ပုလွေ မှုတ်နေသူ၊ ထမီ နီဖြူကွက်ကျားနဲ့ မိန်းမရုပ်၊ လူတစ်ပိုင်း ကျွဲတစ်ပိုင်း အရုပ်တွေ။ အဲဒီအရုပ်တွေရဲ့ရှေ့မှာအုန်းငှက်ပျောပွဲ၊ ဘဲအကောင်လိုက်ပွဲ၊ အရက်ပုလင်းတွေ၊ အမွှေးနံ့သာတွေ စုံနေတာပဲ။ အဲဒါတွေရှိလို့ စီး ပွားဖြစ်တယ်လို့ ဒကာမကြီးရဲ့ ဦးနှောက်မှာ စွဲနေတယ်။

ပြီးတော့.. အင်းစိန်၊ ကျန်းမာရေးမှူး သင်တန်းကျောင်းရဲ့ဝန်ထမ်း အိမ်ယာမှာ ဆွမ်းခံစဉ်က အဲဒီကျောင်းမှာ စာသင်တဲ့ ဆရာတစ်ဦးနဲ့ ဆုံ ဖူးတယ် .. ဥပုသ်နေ့မှာ ရုံးပိတ်သင့်ကြောင်း စပြောမိလို့ ဥပုသ်စောင့် တာ၊ ပရိတ်ရွတ်တာတွေကို ဗုဒ္ဓမဟောဘူး၊ ဟိန္ဒူကလာတဲ့ အစွဲအလမ်း ဆိုတာကစပြီး ဥပဂုတ်ဆိုတာ အလကားဟာကြီး၊ သေရင် သရဏဂုံ မတင်ဘူးဆိုတာအဆုံး ဘုန်းကြီးကို လက်ချာပေးပါတယ်။

အရည်အချင်း

9/ 11 ပြီးစတုန်းက Time မဂ္ဂဇင်းထဲက ချီကာဂို တက္ကသိုလ်ဘာသာရေး ဆွေးနွေးခန်း ဆောင်းပါးမှာ ပါမောက္ခတစ်ဦးက ၎င်းတို့ရဲ့ ကျမ်းတော် မှာပါတဲ့ ‘အသင်တို့သည် မယုံမကြည် သွေဖည် ငြင်းပယ်သောသူတို့၏ လည်ကုပ်များကို ခုတ်ဖြတ်ကြလေကုန်။ ထိုနည်းတူစွာ အသင်တို့သည် ၎င်းတို့၏ လက်ချောင်းများ၏ အဆစ်များကို တခုစီ ဖြတ်တောက်ကြ လေကုန်’ ဆိုတဲ့ စာပိုဒ်ဟာ မှန်ကန် မျှတကြောင်း အကျောက်အကန် ငြင်းဆိုတာကို ဖတ်ဖူးတယ်။ သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုကိုလေးစားတဲ့ အနေနဲ့ ဘာမှတော့ဝေဖန်ဖွယ် မရှိပါဘူး။

နားလည်ရတာက ‘ယုံကြည်မှုနဲ့ အစွဲအလမ်း ဆိုတာကို ခေတ် ပညာ၊ ဘွဲ့ဒီဂရီ၊ ငွေကြေး၊ ရာထူးတွေနဲ့ မတော်လှန်နိုင်ဘူး။ လက်တွေ့ ကျတဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရား၊ ဝန်ခံတတ်မှု၊ ပွင့်လင်း၊ ရိုးသား၊ ရင် ဆိုင်ရဲတဲ့ သတ္တိဆိုတဲ့ အခြေခံအရည်အချင်းတွေနဲ့ တစ်ခုသော ပေတံ သို့မဟုတ် စံနမူကို ကိုင်စွဲပြီး ရှင်းထုတ်မှ ဖြစ်နိုင်တယ်’ဆိုတာပါပဲ။

လေ့ကျင့်ဖွယ်

လုံးဝ မှန်တယ်လို့ မဆိုနိုင်ရင်တောင်အနည်းဆုံး အမှန်နဲ့ နီးစပ်တဲ့ အဖြေတစ်ခုကို ရဖို့ဆိုရင် ပြောပြထားတဲ့ အစွန်းနှစ်ပါးကို ရှောင်ပြီး ဖော် ပြပြီးအရည်အချင်းတွေပြည့်ဝလာအောင်လေ့ကျင့်သင့်ပါတယ်။

၁၇၃။ မွေးရာပါ သောတာပန်

ဒီဇင်ဘာ ၃၁၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်များ သေလွန်လျှင် သုဂတိဘုံသို့သာ ရောက်ပြီး သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်နတ်နှင့်ဗြဟာများဖြစ်ကြောင်း သိရ ပါသည်။ လူ့ဘုံလည်း သုဂတိဘုံပင်ဖြစ်၍ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်အဖြစ်ဖြင့် ဤလူ့ဘုံတွင် ပြန်လည်မွေးဖွားသူ ရှိမရှိ၊ ရှိသည်ဆို ပါက သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်ကလေးဖြစ်ကြောင်း မိဘများက မည်သို့ သိနိုင်ပါသနည်း။

မင်းမျို့သန့် (ရန်ကုန်)

-------------------

ဒီလိုပြင်မှတ်

သောတာပန်က ကာမသုဂတိ ၇ ဘုံ (လူ့ဘုံ နတ်ပြည် ၆) မှာ ၇ ကြိမ် ပြန်ဖြစ်နိုင်တဲ့ အတွက် သောတာပန်နတ်သားဆိုရင် နတ်ပြည်မှာ တရား အားထုတ်လို့ သောတာပန်ဖြစ်လာသူ၊ သို့မဟုတ် သောတာပန်အဖြစ် နဲ့ နတ်ပြည်မှာ မွေးလာသူ ဖြစ်နိုင်တယ်။ သကဒါဂါမ်နတ်သား ဆိုရင်လည်း အဲဒီ ၇ ဘုံမှာ တစ်ကြိမ်ပြန်ဖြစ်ခွင့်ရှိလို့ ဒီအတိုင်းပါပဲ။ အနာဂါမ် နတ်သား ဆိုရင်တော့ အခြားဘုံက နတ်ပြည်မှာ ပြန်မွေးလာသူ မဖြစ် နိုင်ဘူး၊ နတ်ဘဝနဲ့ တရားအားထုတ်ပြီး အနာဂါမ်ဖြစ်သွားသူပဲဖြစ်ရတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီဘဝအနာဂါမ်ဖြစ်ပြီးရင် နောက်ဘဝမှာ အဲဒီ ၇ ဘုံမှာ ပြန်မမွေးတော့ဘဲ သုဒ္ဓါဝါသ ၅ ဘုံထဲက တစ်ဘုံဘုံမှာပဲ ပြန်ဖြစ် လို့ ပါ။ လူသားတစ်ဦး သောတာပန်၊ သကဒါဂါ အရိယာဖြစ်ပြီးရင် ဤ လူ့ဘုံမှာ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်အဖြစ်နဲ့ ပြန်မွေးဖွားခွင့် ရှိတယ်။ ဤ လူ့ဘုံမှာ အနာဂါမ် ဖြစ်ပြီးရင်တော့ အနာဂါမ်အဖြစ်နဲ့ ဤလူ့ဘုံနဲ့ နတ် ၆ ဘုံမှာ ပြန်မမွေးဖွားတော့ဘူး။

သာဓက မရှိ

သောတာပန် အနာထပိဏ်သူဌေး ကွယ်လွန်တော့ တုသိတာနတ်ပြည် မှာ နတ်သား သွားဖြစ်တယ် (မ၊၃၊၃၀၅)။ သိကြားမင်း၊ ဝိသာခါ ကျောင်းအမကြီးနဲ့ အနာထပိဏ်သူဌေး ဒီသုံးယောက်ဟာ သက်တမ်း တူပါသတဲ့ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၂)။ (တာဝတိံသာနတ်ပြည်က သိကြားမင်းက မိမိထက် အဆင့်မြင့်တဲ့ တုသိတာက ဝိသာခါ အနာထပိဏ်တို့နဲ့ တန်းတူ အသက်ရှည်ပုံပါပဲ။ ဒါမှမဟုတ် တုသိတာမှာလည်း သိကြားမင်း ရှိ လေသလား။) ဝိသာခါ အနာထပိဏ်တို့ဟာ လူ့ဘဝတုန်းက သောတာ ပန်ဖြစ်လို့ နတ်ဖြစ်တော့လည်း သောတာပန်ပါပဲ။

လူ့ပြည်မှာ သောတာပန်အဖြစ်နဲ့ မွေးဖွားတဲ့ ကျမ်းထွက်နဲ့ လက်တွေ့ သာဓကကိုတော့ ရှာဖွေဆဲပါ။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ၇ နှစ်အရွယ် သောတာပန်ဆိုတာက အင်မတန် ရတောင့်ရခဲပါ။ သက်တော် ထင်ရှား မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့ရတာ၊ သဒ္ဓါတရားနဲ့ ပြည့်စုံတာ၊ ဗုဒ္ဓထံမှ သူတော် ကောင်းတရားကို နာယူခွင့်ရတာတွေဟာ ဒုလ္လဘ (ရတောင့်ရခဲ) ဖြစ်ပါတယ်။ အနည်းဆုံး သူတို့တွေဟာ ယခင်ဘဝတွေမှာ စူဠသောတာပန် အဆင့်လောက်ရှိသူ ဖြစ်ဖို့ သေချာပါတယ်။

အကျင့်သီအိုရီ

အရိယာပဂ္ဂိုလ် မှန်ရင် သောတာပန်ကစပြီး လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ တွေငြိမ်းအောင် ကျင့်ကြံကြတာဟာ သူတို့ရဲ့နောက်ဆုံးပန်းတိုင်ဖြစ်တယ်၊ ဒါအတွက်ပဲ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာကို လုပ်ကြတယ် ဆို တဲ့ အမြင်ကို ဦးဏှောက်ထဲ ထည့်လိုက်ပါ။

အဲဒီ လက်တွေ့ကျင့်စဉ် သီအိုရီကို အခြေခံပြီး လူ့ဘုံမှာ သောတာပန် အရိယာဖြစ်ပြီးရင် အဲဒီပုဂ္ဂိုလ် တစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ဟာ များသော အားဖြင့် ဒီတရားသုံးပါး ငြိမ်းအောင်ကျင့် ပိုမို ကျင့်နိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ ဗြဟ္မာ ပြည်လို အထက်ဘဝတွေကိုပဲ ကိုင်းညွတ်နေမယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ဒါကြောင့်သောတာပန်အဖြစ်နဲ့ ဤလူ့ဘဝကို ရောက်မလာကြတာလား၊ ငယ်ငယ်ကပင် ငါးပါးသီလမြဲပြီး အရွယ်ရောက်တဲ့ အခါ တရားဓမ္မနဲ့ ပျော်မွေ့သွားသူတွေကို ရှားရှားပါးပါး ကြားဖူးကြမှာပါ။ သူတို့တွေကို မွေးရာပါ သောတာပန်လို့ ဆိုနိုင်ဖွယ်ရှိမလား၊ စဉ်းစားစရာပါ။

၁၇၄။ အဘိဓမ္မာ ဘုရားဟော

ဒီဇင်ဘာ ၃၁၊၂၀၁၀။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက် သတ္တသတ္တာဟ (ခုနစ်ရက်ခုနစ်လီ)စံနေသည်ဟုဆို ရာ၌ ပဉ္စသတ္တာဟ (ခုနစ်ရက်ငါးလီ)သာ ပိဋကတ်တော်မှာ လာကြောင်း သိရပါသည်။ စတုတ္ထ သတ္တာဟ၌ သိကြားမင်း ဖန်ဆင်းသော ရတနာ စံကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးခြင်းနှင့် ပဋ္ဌာန်းတရားကို ဆင်ခြင်သည် ဆို ခြင်းတို့မှာ နောက်ပေါ်ကျမ်းများက ချဲ့ကား ရေးသားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပထမ သံဂါယနာတင်စဉ်က အဘိဓမ္မာ မပါ၍ အဘိဓမ္မာသည် ဘုရား ဟောမဟုတ်ကြောင်း ဝေဖန်မှုများကိုလည်း ကြာဖူးပါသည်။ ထိုဝေဖန် မှုများကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

နေမျိုးဦး

-------------------

ဒီလိုပြင်မှတ်

ပိဋကတ်တော်မှာ ပဉ္စသတ္တာဟ (ရက်သတ္တ ငါးပတ်)ပဲ ပါတယ်ဆိုရင် (အဲဒါ ရမ်းပြောတာ)မမှန်ဘူး။ အမှန်ကလေးပတ်ပဲ ပါတယ်။ ရတနာ စံကျောင်း (ရတနဃရ)ကို သိကြားမင်း ဖန်ဆင်းတယ်လို့ မဆိုဘူး၊ နတ်တို့ ဖန်ဆင်းတယ်လို့ ပဲ ဆိုတယ် (ဒေဝတာ ရတနဃရံ မာပေသုံ)။ စတုတ္ထ သတ္တာဟမှာ ဆင်ခြင်တာတော့ ဟုတ်တယ်၊ ဒါပေမယ့် ပဋ္ဌာန်း ကျမ်း တစ်ခုတည်းကို ဆင်ခြင်တာ မဟုတ်ဘူး၊ အဘိဓမ္မာ ခုနစ်ကျမ်း လုံးကို ဆင်ခြင်တာ။

ဓမ္မအမေးအဖြေ စာတော်ဖတ် ပရိသတ်တွေ မေးခွန်းလောက်ကို ဖတ်မိပြီး စိတ်ထဲ စွဲမိစွဲရာ စွဲသွားမှာ စိုးလို့ အဲဒါလေးကိုတော့ အမှန် ပြင်ပြီးအရင် မှတ်ထားစေချင်တယ်။

ခုနစ်ရက် ခုနစ်လီ

ဘုရားဖြစ်ပြီးစမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ဘယ်ကိုမှ မကြွသေးဘဲ ဗောဓိပင်အနီး ဝန်းကျင်မှာပဲ ရက်သတ္တရ-ပတ်သီတင်းသုံးတယ်လို့ ဆိုရာမှာ ဝိနည်း မဟာဝါပါဠိတော် (ဝိ၊၃၊၁-၇)အရ ပလ္လင်္က (ဗောဓိပင်ရင်းမှာ)၊ အဇပါလ (ဆိတ်ကျောင်းညောင်ပင် အောက်မှာ)၊ မုစလိန္ဒ (ကျည်းပင် အောက် မှာ)၊ ရာဇာယတန (လင်းလွန်ပင် အောက်မှာ)လို့ သတ္တာဟ လေးခု (ရက်သတ္တလေးပတ်)ဖော်ပြတာတွေ့ရတယ်။

မူလပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာ၊ ဥဒါနအဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၄၇)စတဲ့ ကျမ်းတွေမှာတော့ ပလင်္ကသတ္တာဟနဲ့ အဇပါလသတ္တာဟ အကြားမှာ အနိမိသ (ဗောဓိပင်နဲ့ ရွှေပလင်ကို ကြည့်ရှု)၊ ရတနစင်္ကမ (စင်္ကြန်လျှောက်)၊ ရတနဃရ (နတ်တို့ ဖန်ဆင်းတဲ့ ရတနာအိမ်)လို့ သတ္တာဟ သုံးခု ဖော်ပြတယ်။ ရတနဃရမှာ ခုနစ်ရက် သီတင်းသုံး ခိုက်အဘိ်ဓမ္မာ ခုနစ်ကျမ်းကို ဆင်ခြင်တယ်လို့လည်း အဋ္ဌကထာကျမ်း မြတ်တွေမှာဖော်ပြတယ်။

‘အဋ္ဌကထာဆိုတာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် မထေရ်စဉ် ဆက်ပို့ချလာခဲ့တဲ့ သံဂါယနာ သုံးတန်တင်တဲ့ ပို့ချစဉ်ဖြစ်လို့ (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၁၉)’ အဲဒီကျမ်းတွေကို ထေရဝါဒီတို့က ဗုဒ္ဓနှုတ်ထွက် ပါဠိ တော်ကျမ်းရင်းလိုပဲလေးစားကြပါတယ်။

မယုံကြည်သူတွေ

အနောက်တိုင်းက ဗုဒ္ဓဝါဒကို လေ့လာသူအချို့ဟာ အဋ္ဌကထာ ကျမ်း တွေကို အထင်မကြီးကြဘူး။ အဓိပ္ပာယ်က အဋ္ဌကထာကျမ်းပြု ပုဂ္ဂိုလ် တွေဟာသူတို့လောက် မတတ်ဘူး မသိဘူးပေါ့။ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်ကိုလည်း မယုံကြဘူး။ မြတ်ဗုဒ္ဓကို သာမန် ပညာရှိ လူပုဂ္ဂိုလ် အဆင့်လောက်ပဲ လက်ခံလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုတောင် သူတို့လောက် မဖြစ်ဘူးလို့ ထင်နေကြမှာပဲ။ အမှန်တော့ ယမိုက်တို့ ပဋ္ဌာန်းတို့လို ကျမ်း မြတ်တွေရဲ့ သိမ်မွေ့နက်နဲတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို သူတို့လိုလူတွေ အနား တောင်သီနိုင်ခဲ့ပုံ မပေါ်ဘူး။ အဲဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်အချို့က အဘိဓမ္မာကို ဘုရား မဟောဘူးလို့ တစ်ချိန်က အရေးရမ်းခဲ့ကြတာတွေရှိတယ်။

ငယ်စဉ်အခါ သူတို့ရဲ့ မိဘနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်က သူတို့ကို Brain Wash လုပ်ထားတဲ့ အတိုင်း ဘုရားသခင်က ဖန်ဆင်းလို့ လူဖြစ်လာတယ်ဆိုတာကိုတော့ မျက်စိမှိတ်ပြီး သူတို့ယုံနိုင်ကြတယ်။

သူတို့အပြော

ဒါပေမယ့် အဘိဓမ္မာကို အမှန်တကယ် ထဲထဲဝင်ဝင် လေ့လာဖူးသူအချို့ ကျတော့လည်း မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဉာဏ်တော် ကြီးကျယ်ပုံကို အံ့ချီးမကုန် ဖြစ်သွားကြတယ်။ လန်ဒန်ပါဠိအသင်း အတွင်းရေးမှူး Iggleden က ‘ဒါလောက် ကြီးကျယ် များပြားပြီး ရှေ့နောက် အစဉ် မဆန့်ကျင်ဘဲ ပြေပြစ်တဲ့ (အဘိဓမ္မာ) ကျမ်းစာတွေကို ဗုဒ္ဓရဲ့ ဉာဏ်တော်မှတစ်ပါး အခြားသူတွေ မဟောကြားနိုင် (Introductory Notes on the Abhidhammatthasangaha)’တဲ့။ ဂျာမန် ရဟန်းတော် ဘိက္ခုဉာဏပေါဏိက မထေရ်ကလည်း ‘အက္ခရာနဲ့ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာရာမှာ အင်မတန် တော်ကြတဲ့ သာဝကတွေဟာ ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကပင်ဓမ္မ (ဟောကြားချက်) တွေကို အဘိဓမ္မအသွင်နဲ့ အသေးစိတ် စီစဉ်ခဲ့ကြ တာကို အနုပဒသုတ် (မ၊၃၊၇၉)အရ သိနိုင်တယ်။ ...ဒါကြောင့် မြတ် ဗုဒ္ဓဟာ အဘိဓမ္မာနဲ့ ပတ်သက်တာတွေကို အရှင်သာရိပုတ္တရာလို အကျဉ်းမျှ ဟောပြောတာကို ဂမ္ဘီရဉာဏ်နဲ့ အကျယ်တဝင့် ချဲ့ထွင် နား လည်နိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို လွှဲအပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာဟာ အင်မတန် ဖြစ်နို်င်တယ် (Abhidhamma Studies, p. 25)’တဲ့။

ဘုရားဟော

‘အနီးနေတပည့်၊ အတူနေတပည့်တို့ကို အဘိဓမ္မာနှင့် ဝိနယကို သင် ကြားရန် စွမ်းနိုင်ရမည် (ဝိ၊၃၊၉၃)’လို့ ဥပဇ္ဈာယ်ပြုပြီး ရဟန်းခံပေး ခွင့်ရှိတဲ့ ရဟန်းရဲ့ အင်္ဂါရပ်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓ သတ်မှတ်တယ်။ ကိုးကွယ်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြည့်စုံရမယ့် အင်္ဂါရပ် ဆယ်ပါးထဲက တစ်ခုကိုလည်း ‘ရဟန်းသည် ဓမ္မကိုမြတ်နို်း၏၊ နာလိုဖွယ်စကားကို ဆိုတတ်၏၊ အဘိဓမ္မာနှင့် ဝိနည်းတို့ကို ကျင့်သုံးခြင်းဖြင့် ထူးခြားစွာ ဝမ်းမြောက်၏ (ဒီ၊၃၊၂၂၂)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော်မူတယ်။

အရှင်ဥပါလိကို မြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်တဲ့ စကားက ‘သုတ္တန်၊ အဘိဓမ္မာ၊ ဝိနယပိဋက တစ်ခုလုံးနှင့် အင်္ဂါကိုးပါး ရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမတို့သည် သင်၏ ဓမ္မသဘင်ဖြစ်၏ (အပဒါန၊၁၊၄၈)’တဲ့။ အဘိဓမ္မာဆိုတဲ့ စကား လုံးဟာပါဠိတော်မူရင်းကျမ်းတွေမှာ အဲဒီလိုတိုက်ရိုက်ပါတဲ့ အတွက် အဘိဓမ္မာကို ဘုရားဟောမဟုတ်ဘူးလို့ ဘယ်သူဆိုနိုင်အံ့နည်း။

တရားစောင့်သူကို တရားက စောင့်၏

လောက၌ တရားကို မစောင့်မကျင့်ဘဲ တရားကိုကင်း၍ ချမ်းသာ တိုးပွားသော မည်သည် မရှိ။ လောက၌ မည်သည့် အရပ် ဆုတ် ယုတ်ပျက်စီးသည်ဆိုလျှင် ထိုအရပ်၌ ဧကန်တရားပျက်သည်။ အကြင်အရပ်၌ တိုးပွား ဖြစ်ထွန်းလျှင် ထိုအရပ်၌ ဧကန် တရားရှိ သည်။ ထိုအရပ်သူတို့ တရားကို စောင့်သည်ဟူ၍လည်း အမြဲ ယုံကြည်စိတ်ချရလိမ့်မည်။

(ရာဇဓမ္မသင်္ဂဟကျမ်း၊ စာ-၁၆၉)

၁၇၅။ ထီပေါက်ကုသိုလ်

အရှင်ဘုရား..ရိုသေစွာ မေးလျှေက်ထားပါ၏၊

အဘယ် ကုသိုလ်ကြောင့် လူအချို့ သိန်းဆုကြီး ပေါက်ကြပါသနည်း။ သိန်းဆု ပေါက်စေသည့် ကုသိုလ်ပြုနည်း ရှိလျှင် ညွှန်ပြပေးစေလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။

လဲ့လဲ့လှိုင်

-------------------

ဓာတ်ဗူးမဲ

သာမဏေဘဝနဲ့ ညောင်တုန်းမြို့ ရွှေဟင်္သာတောရကျောင်းတိုက်မှာ နေစဉ် တစ်နှစ်မှာ စတုတ္ထစံကျောင်းဆရာတော်ကြီးက တစ်နှစ်တာ အတွင်း မိမိရရှိတဲ့ အလှူပစ္စည်းတွေကို သီတင်းကျွတ်ပြည့်နေ့မှာ တစ် တိုက်လုံးရှိသံဃာတွေကိုမဲဖောက်လှူဒါန်းတယ်။ အဲဒီနှစ်က မဲတွေထဲ မှာ ဓာတ်ဗူးနှစ်လုံး ပါတယ်။ ဘုန်းကြီးက ဓာတ်ဗူး သိပ်လိုချင်နေတာ။ ဒါနဲ့ ဦးဇယန္တ ကိုယ်တော်က ဂုဏ်တော်ကွန်ချာကို ပုတီးစိတ်ရင် မဲပေါက်တယ်ဆိုလို့ နှစ်ည မအိပ်မနေ ကြိုးစားပြီး ပုတီးစိပ်တယ်။ လပြည့်နေ့ မဲဖောက်တဲ့ အခါ ဘုန်းကြီး မပေါက်ဘူး။ အဲဒါကို ခုပြန်တွေး ကြည့်တော့ ရယ်ချင်တယ်။ စိတ်ပိုင်းဘဝ အလုပ်ဆိုတာမျိုးက အဲဒီလို တစ်ခုခုကို လိုချင်မှ ချက်ခြင်းထလုပ်လို့ ရတာမျိုးမဟုတ်ဘူး။

အရင်းအနှီး

အကျိုးတစ်ခု ရဖို့ဆိုရင် နည်းများမဟူ အရင်းအနှီးတော့ စိုက်ရတာ ချည်းပဲ။ အောင်မြင် ကျော်ကြားမှုရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ အချိန်၊ လုပ် ဆောင်ချက်၊ ကြိုးပမ်းမှုစတဲ့ အရင်းအနှီးတွေ အများကြီး လိုတယ်။ လုံးဝ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကိုရဖို့ ဖြည့်ဆည်းရတဲ့ ပါရမီ အရင်းအနှီးက လူသာမန်တို့ လုပ်ဖို့ မလွယ်ဘူး။ အဲဒီလိုပဲ ထီကို တစ်ခါတည်းနဲ့ တစ်စောင်တည်း ထိုးပြီး ပေါက်သွားသူတွေမှာ ထူးခြား ပေါ်လွင်တဲ့ ယခင်ယခု အကြောင်းကံတွေနဲ့ ဖြောင့်မတ် ရိုးသားတဲ့ အခြေခံစိတ်ထား အရင်းအနှီးတွေ ရှိနေနိုင်ကောင်းပါတယ်။

မဲကောင်းသူ

လေဏဂိရိ (ဂူတောင်)မှာ သီတင်းသုံးတဲ့ တိဿမထေရ်ငယ်ဟာ အလွန် မဲကောင်းသတဲ့။ အခါတစ်ပါး စေတိယတောင်မှာ ဂိရိဘဏ္ဍလို့ ခေါ်တဲ့ ဘုရားပူဇော်ပွဲ ကျင်းပချိန် အလှူပေးတဲ့ မဏ္ဍပ်ကို သွားပြီး ဘယ် ပစ္စည်းက အကောင်းဆုံးလဲမေးတော့ သင်္ကန်းလျာပိတ်စ နှစ်ခုက အကောင်းဆုံး ဖြစ်ကြောင်း သိရတဲ့ အခါ မထေရ်က ဒါတွေက ကျုပ် အတွက်ပဲလို့ ဆိုသတဲ့။ ဒီလို ပြောတာကို အမတ်တစ်ဦး ကြားမိလို့ ဘုရင်ကို အသိပေးတဲ့ အခါ ဘုရင်က ဒီပိတ်စနှစ်ခုကို မထေရ်ကြီးတွေ ကိုလှူမယ်လို့ ရည်ရွယ်ထားခဲ့ပေမယ့်ရှေ့ကကြွတဲ့ မထေရ်ကြီးတွေကို မလှူမိဘဲ မထေရ်ငယ်ကိုပဲ လှူမိသတဲ့။ ဘုရင် မေးလျှောက်တဲ့ အခါ မိမိ ဖြည့်ဆည်းပြီးဖြစ်တဲ့ ကျင့်ဝတ်ထူးအကြောင်းကို မထေရ်ငယ်က မိန့် ကြားသတဲ့။ မဲကောင်းပေါက်တဲ့ အဲဒီကျင့်ဝတ်က..

သံဃာ့အလှူ

မိမိ ခြေသလုံးနဲ့ လှည့်လည် ဆွမ်းခံလို့ ရရှိတဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို နာမကျန်းတဲ့ ရဟန်း၊ သူနာပြု ရဟန်း၊ အာဂန္တု၊ ခရီးသွား ရဟန်းတွေနဲ့ ပြုသစ်စ ရဟန်းတွေကို အရင် လှူတယ်။ ပြီးမှ မထေရ် ကြီးတွေကစပြီး ကြီးစဉ်ငယ်လိုက် သံဃာတွေကို အနည်းငယ် စတိ သဘောမျိုး မဟုတ်ဘဲ သူတို့ အလိုရှိသလောက် လှူဒါန်းတယ်။ ကျန် တာကိုမှ မိမိသုံးဆောင်တယ်။ သပိတ်ထဲမှာ ကုန်သွားရင် ဆွမ်းခံထပ် ထွက်ပြီး တစ်ဖန် သံဃာကို လှူဒါန်းပြီး အကျန်ကိုမှ ကိုယ်သုံးဆောင် ရတယ်။ ဒီကျင့်ဝတ်ဟာ ရင့်ကျင့်ပြီး သီလသိက္ခာကို ကျင့်သုံးနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာပဲ အောင်မြင်နိုင်တယ်။ အလိုက်သိတဲ့ မထေရ်တွေက အကျင့်ရှင်ကုသိုလ်ရရုံ လိုအပ်သလောက်ပဲ အလှူခံပေးကြတယ်။

ဒီနည်းနဲ့ ၁၂ နှစ် ကျင့်ရတယ်။ ပြည့်မယ့်နေ့မှာ ပင်ပန်းစွာ ဆွမ်း ခံလှည့်ခဲ့ရပြီး သပိတ်ထဲမှာ ဆွမ်းမကျန်အောင် အလှူခံသွားကြတာကို တွေ့လို့ သဒ္ဓါတရားပျက်မိရင် အစကနေ ပြန်ကျင့်ရတယ်။ ဒီကျင့်ဝတ်ကို စာလို ‘သာရဏီယကျင့်ဝတ်’ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၅)တဲ့။

ထူးခြားသူတွေ

လူတွေအနေနဲ့တော့ ဆွမ်းရပ် ကိုယ်တော်တွေကို မပျက်အောင် ဆွမ်း လောင်းတာ၊ စေတိယင်္ဂဏဝတ်ပြု (စေတီတံမြက်လှည်း)တာ၊ သံဃဝေ ယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်တာတွေကို ဒီကျင့်ဝတ်နဲ့ အလားတူ ယူနိုင်ခွင့် ရှိ ပါတယ်။ အချို့ဆိုရင် နှစ်ပေါင်း သုံးဆယ် တစ်နေ့မှ မပျက်ကွက်ဘဲ ဆွမ်းဝတ် ပြုကြတာတွေ ရှိတယ်။ ပန်းတနော်မြို့က ဦးအောင်ချစ်ဖေ ဒေါ်သောင်းကြည် မိသားစုဆိုရင် ရွှေဟင်္သာတောရကျောင်တိုက်မှာ နှစ် စဉ်မပျက် ဝါတွင်းကာလ တစ်လတိတိ သံဃာတွေကို ကိုယ်တိုင်ထင်း ခွဲ၊ ချက်ပြုတ်ပြီး ဆွမ်းဒါန ပြုလာတာ ဘုန်းကြီး ငယ်ငယ်က ဒီမိသား စုရဲ့ ၁၄ နှစ်ပြည့်အလှူနဲ့ ဆုံဖူးတယ်။ အဲဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်တွေမှာထူးခြားတဲ့ စွမ်းရည်တစ်မျိုး ရှိကောင်းရှိနေနိုင်ပါတယ်။

ချားသမဲမပါ

ဒီလိုအကျင့်မျိုးကို ကျင့်သူဟာ ကိုယ်တိုင်လည်း အလိုရမ္မက် နည်းပြီး ကိုယ်ကျင့်သီလနဲ့ ပြည့်စုံရတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်လည်း သန့်ရတယ်။ ဒါ ကြောင့် အလိုလောဘ အရည်ရွှန်းနေတဲ့ ချားသမဲတွေ ဒီကျင့်ဝတ်ကို ကျင့်လို့ အောင်မြင်မှာမဟုတ်ဘူး။

နိဗ္ဗာန်

ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား စုတိကမ္မဇရုပ် ချုပ်သည်မှ နောက်၌ လူရဟန္တာ ဖြစ်ခဲ့လျှင် ဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် ဓာတ်တော်စုမျှသာ အကြွင်းအကျန် ရှိ တော့သည်။ ထိုဥတုဇအဋ္ဌကလာပ် ဓာတ်တော်စုမှ တစ်ပါး ထိုရဟန္တာ တို့၏ သန္တာန်မှ နိဗ္ဗာန်သို့ ကူးတက်ယှက်နွယ်၍သွားသော တရားဟူ၍ တစ်စုံတစ်ခု အမြွက်လေးမျှ မရှိပြီဟု သိအပ်၏။ နတ်ရဟန္တာ ဗြဟ္မာ ရဟန္တာ ဖြစ်ခဲ့လျှင် ဥတုဇအဋ္ဌ ကလာပ် ဓာတ်တော်အစုမျှပင် အကြွင်း အကျန် မရှိပြီ။ စုတိကမ္မဇရုပ် ချုပ်ရာတွင် အကုန် ချုပ်ဆုံး ကွယ် ပျောက်လေ၏ဟုသိအပ်၏။

(နိဗ္ဗာနဒီပနီ၊ စာ-၇၃)။

၁၇၆။ ဗုဒ္ဓ်..ခရစ်စ်

ဇန်နဝါရီ ၁၀၊၂၀၁၁။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မဟုတ်သည့် အမျိုးသမီးကို လက်ထပ်မည် ဖြစ်ပါသည်။ တပည့်တော်မေးလျှောက်လိုသည်မှာ.. အိမ်မှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် မရှိဘဲ ဘုရားဝတ်ပြုလို့ ရပါသလား။ ဆိတ်ငြိမ်ခန်း တစ်ခုကို ဝင်ပြီး ပုတီးစိပ်ရင် ဖြစ်နိုင်ပါသလား။ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်မရှိဘဲ ဆွမ်းတော်၊ ပန်းတော်၊ သောက်တော် ရေချမ်း ကပ်လို့ ရပါသလား အမှားရှိလျှင် ခွင့်လွှတ်ပါဘုရား။ ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

မလိ်ခ

------------------

ဆိုခွင့်ပြုပါ

ဗုဒ္ဓဝါဒီ (ဗုဒ္ဓကို ယုံကြည်သူ)ဖြစ်ဖို့ အိမ်မှာ ဘုရားကျောင်းတွေ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေ ထားဖို့ မလိုပါဘူး။ ပုတီးစိပ်ဖို့၊ ဆွမ်း၊ ပန်း၊ ရေချမ်း ကပ်ဖို့လည်း ဗုဒ္ဓဆင်းတုမလိုပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒက ကိုယ့်ကိုယ်ပဲ အားကိုးတဲ့ ဝါဒ ဖြစ်လို့ ကိုယ့်နှလုံးသားမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမ ရှိနေရင် ဘယ်သူ့ကိုပဲ လက်ထပ်ထပ် ရပါတယ်၊ ဖြစ်ပါတယ်။ မေးခွန်းရှင်လိုချင်တဲ့ အဖြေက ဒါပဲဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ မှန်ပါတယ်.. ဒါပေမယ့် ဒီအဖြေမျိုးက ဗုဒ္ဓ ဝါဒကို လေ့လာကျင့်သုံးနေတဲ့ နိုင်ငံခြားသားကို ဖြေရင်တော့ သင့်မြတ်တယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ဆိုတဲ့ ဗမာလူမျိုးတစ်ဦး အတွက်တော့ မပြည့်စုံ သေးဘူး။ မှားရင် ခွင့်လွှတ်ပါလို့ ဆိုတယ်နော်။ ကောင်းပြီ၊ ခွင့်လွှတ်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီး ခွင့်လွှတ်ပြီးဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်အရ ဆိုသင့်တယ်လို့ ယူဆတာလေးကိုတော့ ဖြည့်စွက်ခွင့်ပေးပါ။

တာဝန်

မေးခွန်းရှင်ဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်သူနဲ့ အခု မညားရသေးဘူး။ ညား မယ်၊ လှုပ်ရှားနေပြီပေါ့။ ညားပြီးတာနဲ့ ကိုယ်ပိုင်အိမ်ရှိပြီးဖြစ်ရင် ကိုယ့် အိမ်မှာ ညားခါစဇနီး မကြိုက်လို့၊ သို့မဟုတ်ဇနီးကို မဆန့်ကျင်ရဲလို့ သို့မဟုတ် မဆန့်ကျင်ချင်လို့ ဘုရားကျောင်းဆောင်၊ ဘုရားဆင်းတု မထားတော့ဘူး၊ ပုတီးစိပ်ရင် တောင် Closet လိုချောင်ထဲဝင်ပြီး စိပ်ရ မယ့် အနေမျိုး ဖြစ်မနေဘူးလား။ မညားခင် ကတည်းက အဲဒါလောက် တောင် အလျှော့ပေးထားမှတော့ ညားပြီးရင် ဖြစ်လာမယ့် ကိုယ့်အနာ ဂတ်ကို ပြန်မစဉ်းစားသင့်ဘူးလား။ လူဆိုတာအမျိုးကို စောင့်ရတယ်။ အဲဒီ အမျိုးဆိုတာက ဗမာမှန်ရင် ဗုဒ္ဓဝါဒအခြေခံတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ကင်း လို့ မရဘူး။ အဲဒီ မျိုးချစ်စိတ်နဲ့ ပဲ ဘုန်းကြီးတို့ ကျွန်အဖြစ်က လွတ်ခဲ့ တာလေ။ ‘စောင့်လေမျိုးနွယ်’ဆိုတဲ့ အတိုင်း ဘဝပေးတာဝန်အရ ကိုယ် သာမက ကိုယ်တို့် ရရှိလာမယ့် ကိုယ့်ရင် သွေးလေးတွေ၊ ကိုယ့်မိဘ ဆွေမျိုး အသိုင်းအဝိုင်းကိုပါ ထည့်သွင်းပြီး မစဉ်းစားသင့်ဘူးလား။

ဒီဖက်က

ဒီကိစ္စမျိုးမှာ ဘုန်းကြီး မြင်ဖူး တွေ့ဖူးသမျှ များသောအားဖြင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီ တွေဖက်က အင်မတန် သဘောထား ကြီးလေ့ရှိပါတယ်။ မှန်ပါတယ်၊ သဘောထား ကြီးလို့လည်း ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ‘ပါ’ မသွားရင်တောင် ကိုယ့်သားသမီးတွေတော့ ‘ပါ’သွားကြတာ များပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာက စည်းရုံးရေး ညံ့တာကိုးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဟုတ်တယ်၊ ညံ့ကြောင်း ဝန်ခံ ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ကလေးတွေကို ငယ်ငယ်က ကိုယ့်ယုံကြည် မှုက လွဲရင် ကျန်တာတွေ အားလုံး အမှားဆိုတာမျိုး၊ ယုံကြည်မှု မတူ သူတွေရဲ့ဘုရားကျောင်းကိုသွားရင် ဘုရားသခင်က ဒဏ်ခတ်လိမ့်မယ် ဆိုတာမျိုးလုံးဝ Brain Wash မလုပ်လို့ ပါပဲ။ ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုသွား ရင် သင်ရတာက သကလဝဋ္ဋ (အလုံးစုံသောသံသရာ ဝဋ်ဆင်းရဲ) နဲ့ ပဲ ပြီးသွားကြတာပဲ မဟုတ်ပါလား။ ဗုဒ္ဓဝါဒက စိတ်ကို ဆုံးမတဲ့ ဝါဒပါ။ အပျော်အပါး နည်းတယ်။ ပျင်းခြောက်ခြောက်ကြီး။ ဒါကြောင့်လည်း ခဲတစ်ပိဿာနဲ့ လဲတစ်ပိဿာလို ဖြစ်နေသလားမဆိုနိုင်။

ဟိုဖက်က

မကြာခင်က ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်တဲ့ အမျိုးသမီးနဲ့ အိမ်ထောင်ကျနေသူ တစ် ဦးဆီကရတဲ့ သတင်းအချက် အလက်ကြောင့် စပ်ဖျဉ်းဖျဉ်းဖီလင်လေး တစ်ခုရှိနေတယ်။ ဘာလဲဆိုရင် .. အဲဒီလူပြောပုံအရ သူ့မိန်းမကတော့ ယုံကြည် ကိုးကွယ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ကြိုက်ရာ ကိုယ်လုပ်ဖြစ်လို့ အိမ်မှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ကိုးကွယ်တာ အိုကေပါတယ်တဲ့။ ဒါပေမယ့် တစ် ညမှာ သူ့မိန်းမဖက်က ဘာသာရေး ဆရာတွေကို အိမ်ကို ဖိတ်ပြီး ပါတီလုပ်သတဲ့။ ထုံးစံအတိုင်း သီဆိုကခုန်၊ သောက်စားမှုတွေ ပါတာပေါ့။ အဲဒီလူတွေ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို မြင်တော့ ဖယ်ပစ်ဖို့ သူ့မိန်းမနားကို ကပ်ပြောသတဲ့။ ဒါနဲ့ပဲ အိမ်က ဘုရားကျောင်းရော ဗုဒ္ဓဆင်းတုပါ ပြုတ်သွားရောလားလို့ ဘုန်းကြီးမေးတော့ မပြုတ်ပါဘူးတဲ့။

ပြုံးမိရဲ့

သူက ဆက်ပြောသေးတယ် .. သူ့သား (အသက် ၈ နှစ်)ကို ဗမာတွေ က မင်း ဘယ်ဘာသာလဲ မေးတော့ ဒီကောင်က ‘Buddha-Christ’ လို့ ဖြေသတဲ့။ ဘုန်းကြီး ပြုံးလိုက်မိပါတယ်။ ဒီတော့ အလွန် လျှော့လျှော့ ပေါ့ပေါ့နဲ့ တစ်နည်းဆိုရင် နားလည်ပေးခြင်းနဲ့ ပြောရရင် ကိုယ်လည်း အနည်းဆုံး ‘ဗုဒ္ဓ်-ခရစ်စ်’တော့မဖြစ်သင့်ပေဘူးလား။

၁၇၇။ နားလည်မှု မှန်စေ

ဇန်နဝါရီ ၁၄၊၂၀၁၁။

-------------------

အရှင်ဘုရား၊

အရှင်ဘုရား ဓမ္မအမေးအဖြေ အမှတ် ၁၈၄ (ဤ ကျမ်း၊ စာ-၆၀၁)အရ မွေးရာပါ အရိယာများ ရှိနိုင်သည်ဟု နားလည်မိပါသည်။ သစ္စာလေးပါး တရားကို မကျင့်ကြံဘဲ အရင် ဘဝပါရမီနှင့် မွေးကတည်းက အလိုအလျောက် အရိယာသူတော်စင် ဖြစ်လာသည်ဆိုလျှင် ဘုရားဟောနှင့် မညီဟု ထင်ပါသည်။ အဖြေအမှတ် ၁၆၁ (ဤကျမ်း၊ စာ-၅၅၃) တွင် ဧကဗီဇိ သောတာပန်သည် တစ်ဘဝသာ ဇာတိဖြစ်တော့သည် ဆိုလျှင် သုံးဘဝမျှ ကျန်သော သကဒါဂါမ်ထက်ကျန်သော ဇာတိဘဝ ပိုနည်းနေ၍ ရှင်းလင်းခြင်း မရှိပါ။ စေတနာရှေ့ထားပြီးထပ်မံ ရှင်းလင်းပေးရန် တောင်းပန်ပါသည်။

Meow Meow

-------------------

နားလည်မှု မမှန်

ဝိသာခါနှင့် အနာထပိဏ်တို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သောတာပန် နတ်သား ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ကျမ်းဂန်ထွက်ပဲ (ကျမ်းကိုးကို အဲဒီအဖြေမှာ ပြပြီးသား)။ သုဒ္ဓါဝါသဆိုတာ အနာဂါမ်တွေ ပြန်မွေးဖွားတဲ့ ဘုံပဲ။ အနော်မာ သောင်ကမ်းမှာ မင်းသိဒ္ဓတ်ကို သင်္ကန်းလာကပ်တဲ့ ဃဋိကာရ ဗြဟ္မာ ဟာအနာဂါမ်ပဲ။ ဒါပေမယ့် ‘မွေးရာပါအရိယာများ ရှိနိုင်သည်ဟုနား လည်မိသည်’လို့ အားလုံးကို သိမ်းကျုံးပြီး ဆိုရင် အဲဒီနားလည်မှု မမှန်ဘူး။ ဘုန်းကြီးလည်း အဲဒီ အဓိပ္ပာယ်မျိုးနဲ့ မဖြေဖူးဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ရဟန္တာ အရိယာအဖြစ် ပြန်မွေးတာ မရှိလို့ ပါပဲ။

မွေးရာပါ သောတာပန်

သောတာပန်တွေ ကွယ်လွန်ရင် ဒီလူ့ပြည်မှာ ပြန်မွေးခွင့်ရှိလို့ မွေးရာပါ သောတာပန် (လူသား) ရှိမရှိ ဆိုတာကိုတော့ ဘုန်းကြီး ကျမ်းဂန်မှာ မတွေ့ဖူးသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် .. ခုနစ်နှစ်အရွယ် ရဟန္တာတွေဟာ မွေးရာပါ သောတာပန် မဟုတ်ရင်တောင် အနည်းဆုံး မွေးရာပါ စူဠသော တာပန်အဆင့် (သောတာပတ္တိမဂ်ကို မရသေးလို့ သောတာပန်အရိယာ မဖြစ်သေးဘူး) ရှိနိုင်တယ်။ ယနေ့ခေတ် ဤလူ့ပြည်မှာ ငယ်ငယ်ကပင် ငါးပါးသီလ မြဲပြီး ကြီးတော့တည်း တရားဘာဝနာနဲ့ (ဟန်ဆောင် ပန်ဆောင် မဟုတ်ဘဲ) တကယ် ပျော်မွေ့သွားသူတွေ (လူအဖြစ်၊ ရဟန်း အဖြစ်နဲ့)ရှိတာကို ဘုန်းကြီး တွေ့ဖူးတယ်။ အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ မွေးရာ ပါ သောတာပန် (အရိယာ) ဖြစ်ချင် ဖြစ်နေမလား၊ စူဠသောတာပန် အဆင့်နဲ့ မွေးလာတယ်လို့ ဆိုနိုင်လေမလားလို့ ၁၈၄ အဖြေမှာ ဘုန်း ကြီးတွေးပြခဲ့တာပါ။

ဒီလိုပြင်မှတ်

‘သုံးဘဝမျှ ကျန်သော သကဒါဂါမ်’လို့ ဆိုတယ်နော်။ အဲဒီ အဆိုကို ဘယ်က ရသလဲ။ အဲဒီအဆို မမှန်ဘူး။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၅၃၁)ရဲ့အာဘော်အရ သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်အဖြစ်နဲ့ ကာမသုဂတိ ၇ ဘုံ ကလွဲရင် ကျန်တဲ့ ရူပအရူပဘုံတွေမှာ ဘဝများစွာ ဖြစ်နို်င်သေးတယ်။ သောတာပန် ခုနစ်ဘဝ ဆိုတာလည်း လူဖြစ်လိုက် နတ်ဖြစ်လိုက် (မိဿကဘဝ) မဟုတ်ဘဲ လူ့ဘုံတွင်သာ နတ်ဘုံတွင်သာ သောတာပန် အဖြစ်နဲ့ ဆိုရင် ဘဝမဆုံးသရွေ့ ပြန်ဖြစ်နိုင်သတဲ့ (ပရမတ္ထသရူပဘေဒနီ ၂၊၆၄၇)။ ဘဝဇာတ်ဆုံးခန်းတိုင်ဖို့အတွက်တော့ အထက်မဂ်အထက် ဖိုလ်အဆင့်ကိုရအောင်အားထုတ်ရအုံးမယ်လို့ အမှန်ပြင်မှတ်ပါ။

ခြားနားခြင်း

ဧကဗီဇိ သောတာပန်ဆိုတာကာမသုဂတိရဘုံကိုတစ်ကြိမ်သာလာ သူ၊ သကဒါဂါမ် ဆိုတာလည်း ဒီကာမသုဂတိ ၇ ဘုံကို တစ်ကြိမ်သာ လာဖွယ်ရှိသူ။ (တစ်ဘဝပဲ မွေးတော့မယ့်သူလို့ မဆိုဘူးနော်။) သကဒါ ဂါမ်ဟာ သောတာပန် အဆင့်တုန်းက ပယ်ပြီးတဲ့ ကိလေသာ (ဒိဋ္ဌိနှင့် ဝိစိကိစာ) မှတစ်ပါး ဘယ်ကိလေသာကိုမှ အမြစ်ပြတ် မပယ်နိုင်ပေ မယ့် ကျန်နေတဲ့ ကိလေသာတွေကို ခေါင်းပါး (နည်းပါး၊ ပါးသွား) အောင် လုပ်ပစ်တယ်။ ဧကဗီဇိပုဂ္ဂိုလ်က သောတာပန် အဆင့်မျှဖြစ်လို့ သူပယ်ပြီးတဲ့ ကိလေသာကလွဲရင် ကျန်ကိလေသာတွေဟာ သကဒါ ဂါမ်ထက်ပိုများတယ်လို့ အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးရဲ့စွမ်းရည်ခြားနားချက်ကို မှတ်သင့်တယ်။

အဖြေနှစ်ခုကို သေသေချာ ပြန်ဖတ်ကြည့်သင့်ကြောင်း အကြံပြုပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

၁၇၈။ နတ်သာဓုခေါ်တဲ့ ဂါထာ

အရှင်ဘုရား၊

ဘုရားရှင်က မထေရ်အိုကြီးကို ဟောကြားသော တစ်ပုဒ်သော ဂါထာ တော်ရဲ့ဘာသာပြန်ကိုဖြေကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။ အဓိစေတသော အပ္ပမဇ္ဇတော၊

မုနိနော မောနပထေသု သိက္ခတော။

သောကာန ဘဝန္တိ တာဒိနော၊

ဥပသန္တဿ သဒါ သတီမတော။

မထေရ်အိုကြီးမှာ ထိုဂါထာတော်ကို အဖန်ဖန် ဆင်ခြင်ရင်း တော ထဲတွင် တစ်ပါးတည်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားကြောင်း ကြားဖူးပါသည်။ ထိုဂါ ထာတော်ကို နတ်ဒေဝါတို့က ပဲ့တင်သံဖြင့် ဟိန်းနေအောင် သာဓုခေါ်ကြ ပါသည်။ တပည့်တော်မသည် အရှင်ဘုရား၏ အဖြေကို ကြားနာလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။

ကဲကဲ

-------------------

ဧကုဒါန

မထေရ်အိုရဲ့ဘွဲ့က ဧကုဒါနတဲ့။ မြတ်ဗုဒ္ဓက အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ် ကြီး အရဟတ္တဖိုလ်သမာဓိနဲ့ သီတင်းသုံးနေတာကို အကြောင်းပြုပြီး ဖော်ပြပါ ‘အဓိစေတသော’ဂါထာ (ပါဠိကဗျာ)ကို ရွတ်ဆိုပြီး ဥဒါန်းကျူး သံကိုကြားလိုက်ရဆဲ ခဏမထေရ်အိုရဲ့ နှလုံးသားမှာ အဲဒီဥဒါန်း ဂါထာကို ထူးထူးခြားခြား ခံစားသွားမိတဲ့ အတွက် တောမှာ တစ်ပါးတည်း တရား အားထုတ်ရင်း အဲဒီဂါထာကိုပဲ ဥဒါန်းကျူး ရွတ်ဆိုလေ့ရှိသတဲ့။ သမာဓိရင့်ကျင့်ပြီး ဝိပဿနာပွားလို့ ရဟန္တာဖြစ်သွားတဲ့ နောက်မှာလည်း တပည့်တွေကို ဒီဂါထာနဲ့ပဲ သြဝါဒ ချွေတတ်ရာကနေ ဧကုဒါန (ဥဒါန်း ဂါထာတစ်ပုဒ်တည်းကို ရွတ်တဲ့ အရှင်မြတ်)လို့ အမည်တွင်သွား ခဲ့သတဲ့ (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၁။) ဒီလိုဖြစ်ရတာကလည်း အရှင်မြတ်မှာ အဲဒီဂါထာ ပုဒ်နဲ့ ပတ်သက်ဖူးတဲ့ ပဋ္ဌာန်းဆက်ရှိခဲ့တာကိုး။ ရှိခဲ့ပုံကဒီလို.. နတ်စစ်သူကြီး

အရှင်မြတ်လောင်းလျာဟာ အတ္ထဒဿီဘွဲ့တော်ရှိတဲ့ ဘုရားရှင်လက် ထက်မှာ နတ်စစ်သူကြီး ဖြစ်ခဲ့သတဲ့။ အဲဒီဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတဲ့ အခါ ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်ကုသိုလ် မပြုလိုက်မိတာကို နောင် တရပြီး ဘုရားရှင်ရဲ့ ဓာတ်တော်ကို ဌာပနာထားတဲ့ စေတီတော်ကို ငါးနှစ်ပတ်လုံး ပူဇော်ဝတ်ပြုတယ်။ ဒီကုသိုလ် ရိက္ခာထုပ်နဲ့ သံသရာ ခရီးသွားခဲ့ပြီး ဤကမ္ဘာမှာကဿပဘုရားနဲ့ ဆုံခွင့်ရခဲ့တယ်။ ကဿပ ဘုရားရှင်က တပည့်တွေကို ‘အဓိစေတသော’ဂါထာတော်နဲ့ သြဝါဒပေး သံကို ကြားနာရတဲ့ အခါ သဒ္ဓါတရား ပြင်းပြသွားပြီး ကိုယ်တိုင် ရဟန်း ပြုရင်း အသက်ထက်ဆုံးဓမ္မနဲ့ နေခဲ့တယ်။

ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက် ရောက်တော့ သာဝတ္ထိမြို့မှာ လူပြန်ဖြစ်တယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်ကို အလှူခံတဲ့ နေ့မှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ဘုန်း သမ္ဘာကို ကြည်ညိုပြီး ရဟန်းပြု၊ ကမဋ္ဌာန်းနည်း ရယူပြီး တောမှာ တရားကျင့်နေရင်း ဗုဒ္ဓကို ဖူးမြော်ဖို့ ဇေတဝန်ကျောင်းသို့ ရောက်သွား ခိုက် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အဲဒီဂါထာနဲ့ ဥဒါန်းကျူးသံကို ကြားရတဲ့ အခါ ဘဝ ဟောင်းက ကြားနာဖူးတဲ့ ပါရမီအရှိန်နဲ့ အဲဒီဂါထာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို အထူးစွဲငြိသွားခဲ့တာ။

နတ်သာဓုခေါ်

တောထဲမှာ တစ်ပါးတည်း သီတင်းသုံးရင်း ဥပုသ်နေ့တွေမှာ ကိုယ်တိုင် တရားဟောမယ်လို့ ကြေညာပြီး ဒီဂါထာကိုပဲ ထပ်ခါထပ်ခါ ဟောကြား ရာမှာနတ်တွေ တရားနာပြီး သာဓုခေါ်ကြသတဲ့။ တစ်နေ့မထေရ်မြတ် သီတင်းသုံးတဲ့ တောကို ပိဋကတ်သုံးပုံဆောင် မထေရ်နှစ်ပါး နောက်ပါ တပည့်တွေနဲ့ အတူ ကြွလာတယ်။ အရှင်မြတ် တောင်းပန်လို့ တိပိဋက မထေရ်တွေ သုတ္တန်များစွာနဲ့ တရားဟောပေမယ့် နတ်တွေသာဓုမခေါ် ကြဘဲ အရှင်မြတ်ကဒီဂါထာကို ဟောမှ နတ်သာဓုသံ ကြားရသတဲ့။

ဒါလောက် များများ ဟောတာတောင် နတ်တွေ သာဓုမခေါ်ဘဲ ဒီ မထေရ်အို ဟောတဲ့ ဂါထာလေး တစ်ပိုဒ်ကိုတော့နတ်တွေ သာဓုခေါ်ရ သလဲလို့ တိပိဋကနှစ်ပါးရဲ့ တပည့်တွေက ဗုဒ္ဓကို မေးလျှောက်ကြတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓ ‘ဘယ်လောက်ပဲ စာပေကိုသင်ယူ တတ်ကျွမ်းထားစေကာမူ တရားရှိသူ မဟုတ်သေးဘူး၊ တစ်ဂါထာလောက်ပဲ သင်ယူထားပြီး သစ္စာကို ထိုးထွင်းသိရင် အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်ကိုပဲ တရားရှိသူလို့ ဆိုရကြောင်း’ မိန့်တော်မူပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄)။

နောက်တစ်ပါး

ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ဆေးဆရာကြီး ဇီဝကအိမ်ကို ဆွမ်းစားကြွနေစဉ် တရားအားထုတ်ပြီး ကျောင်းမှာ ကျန်နေခဲ့တဲ့ ရဟန္တာဖြစ်လုဆဲ အရှင် စူဠပန္ထကမထေရ်ကို အားပေးတဲ့ အနေနဲ့လည်း ဒီဂါထာကို မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတော်မူခဲ့တယ် (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈)။ နောက်တော့ အရှင် စူဠပန်လည်း ‘အဓီစေတသော’ဂါထာ ခရေဇီပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သွားပုံရတယ်။

အရှင်မြတ်ဟာ ဘိက္ခုနီတွေကို သြဝါဒပေးတိုင်း ဒီဂါထာ တစ်ပုဒ် ကိုပဲ အသုံးပြုသတဲ့။ ဒါနဲ့ အရှင်စူဠပန် သြဝါဒပေးလှည့် တစ်နေ့မှာ ဘိက္ခုနီမတွေအချင်းချင်း ‘အရှင်စူဠပန်ကတော့ရွတ်နေကျ ဂါထာကိုပဲ ရွတ်အုံးမှာပဲ၊ ဘာမှလည်း ထူးမှာမဟုတ်ပါဘူး’လို့ ပြောဆိုသံကို ကြားတဲ့အခါ အရှင်မြတ်ရဲ့ တရားဟောလိုစိတ် နိုးကြွသွားပြီး သုတ္တန်များစွာကို ဟောပစ်လိုက်ရာမှာ အချိန်အနည်းငယ် လင့်သွားတဲ့ အတွက် မြို့တံခါး ပိတ်ခါနီးကျမှ ကျောင်းပြန်ကြရလို့ ဘိက္ခုနီမတွေကို လူတွေ ကဲ့ရဲ့တာနဲ့ မိုးချုပ်တဲ့အထိ သြဝါဒ မပေးဖို့ ဗုဒ္ဓက သိက္ခာပုဒ် ပညတ် တော်မူရတယ် (ဝိ၊၂၊၇၈)။

နိဿယ

အဓိစေတသော၊ စိတ်အားလုံးထက် လွန်သော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ် (အဓိစိတ္တ)နှင့် ပြည့်စုံပေသော။ အပ္ပမဇ္ဇတော၊ သစ္စာလေးရပ် တရား မြတ်ကိုတပ်အပ်သိကြောင်း ကောင်းသောအလုပ် (အဓိသီလ)တို့၌ မေ့လျော့ ပေါ့ဆခြင်း မရှိပေသော။ မောနပထေသု၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ် ဟုဆိုအပ်သော မောန၏အကြောင်း ဗောဓိပက္ခိယတရား (အဓိပညာ) တို့၌။ သိက္ခတော၊ ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်ပေသော။

ဥပသန္တဿ၊ ရာဂစသည်မှ ကင်းငြိမ်းပြီး ဖြစ်၍ ငြိမ်သက်သော ကိုယ်စိတ်ရှိပေသော။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သတီမတော၊ ဝီရိယဓာတ် လွန်ကဲလတ်၍ အမှတ်သတိ မပြတ်မလပ် ရှိပေသော။ တာဒိနော၊ ဆို ပြီးထိုဂုဏ်အလုံးစုံနှင့်ကုံလုံပြည့်ဝပေသော။

မုနိနော၊ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား။ သောကာ၊ နှစ် သက်အပ်သော အရာနှင့် ကင်းကွာရခြင်း စသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ရသော စိတ်၏ အနှောင့်အယှက် ပူဆွေးသောကတို့သည်။ န ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကြကုန်။

မြန်မာပြန်

စိတ်အားလုံးတို့ထက် လွန်သော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်နှင့် ပြည့်စုံသူ၊ မမေ့မလျော့သူ၊ အရဟတ္တဖိုဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သောမောန၏ အကြောင်း ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့၌ကျင့်သုံးပြီးသူ၊ ငြိမ်သက်သောကိုယ်စိတ်ရှိသူ၊ အခါခပ်သိမ်း သတိရှိသူ၊ တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား စိုးရိမ်မှု သောကတို့မဖြစ်ကုန်။ (ထေရဂါထာ-မြန်၊ စာ- ၁၇)။

၁၇၉။ မာရ်နတ် မိုက်သေးလား

မဟာယာနကျမ်းလာအရ အရှင်ဥပဂုတ်မထေရ်က ဆုံးမလိုက်မှုကြောင့် မာရ်နတ်သည် ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်သွားကြောင်း၊ မာရ်နတ်သည် ဘုရားလောင်း ဖြစ်ကြောင်း အရှင်ဘုရား၏ အရှင်ဥပဂုတ်နှင့် ပတ်သက်သော အဖြေ တွင် ဖတ်ရှုရပါသည်။ စွန်းလွန်းဆရာတော်ကြီး၏ ထေရုပ္ပတ္တိ (စာ၄၉)တွင်မာရ်နတ်ကို သူတော်ကောင်းကြီးအဖြစ် ဖတ်ရှုရပါသည်။ သို့ ဖြစ်မူ မာနတ်သည် ယခုအခါ သူတော်ကောင်း ဖြစ်နေပြီးလား၊ လူမိုက်ပဲ ဖြစ်နေသေးသလား ဟူသည်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Boneless

-------------------

မိုက်ပြစ်

အဇာတသတ်မင်းကိုအဖေသတ်တဲ့ လူမိုက်လို့ ပဲအများသိကြတယ်။ ဒါ ပေမယ့် နောင်အခါ မိမိအမှားကို ပြင်လို့ ဘုရားကို ကြည်ညိုသွားခဲ့တယ်။ ပုထုဇဉ်အဖြစ်နဲ့ ဗုဒ္ဓကို ကြည်ညိုတဲ့ အထဲမှာ အဇာတသတ်ကို ဘယ်သူမှမမီတဲ့ အပြင်နောင်အခါ ဝိဇိတာဝီ ဘွဲ့အမည်ရှိတဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ ဖြစ်မယ်လို့ ဆိုတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၂)။ ဒေဝဒတ်ကိုလည်း လူမိုက်ကြီး လို့ ပဲ သိကြတယ်။ အမှန်ကဒေဝဒတ်ဟာ သူ့ဘဝ ဆုံးခါနီးမှာ အမှားကို ဝန်ခံပြီး ‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ’ သွားတဲ့ အတွက် ငရဲက လွတ်ပြီးရင် တစ်ချိန်မှာ အဋ္ဌိဿရ အမည်ရှိတဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဖြစ်မယ် (မိလိန္ဒ၊၁၁၈။ ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၅။)

ရဟန္တာ အရှင်အင်္ဂုလိမာလ ဆွမ်းခံထွက်စမှာ ခဲနဲ့ပေါက်ခံရသလို မိုက်စဉ်က မမှန်ကန်တဲ့ သူတို့ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် မိုက်ပြစ်တွေ လူ အများရဲ့ နှလုံးသားမှာ စွဲကျန်နေတာကြောင့် အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ ပတ် သက်ရင် လူတွေက မကောင်းဘူးလို့ပဲ အထင် မြဲနေကြတာ။

သူတော်စစ်

လောကမှာ အတွင်းစိတ်က မှားမှန်းသိလျက်နဲ့ မျက်စိကို စုံမှိတ်ပြီး ကိုယ်မှန်သယောင် ဟန်ဆောင်နေကြတဲ့ သူတော်ကြောင်တွေနဲ့ စာရင် အဇာတသတ်၊ ဒေဝဒတ်တို့လို ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပိုပြီး လေးစားစရာပါပဲ။ မာရ်နတ်ကော ဘာလဲ..

ပြောင်းလဲခြင်း

ဘုန်းကြီးတို့ ယုံကြည်တဲ့ ထေရဝါဒကျမ်းဂန် အရကတော့ မာရ်နတ်ဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူချိန်ထိ မိုက်တုန်းပဲ။ မာရ်နတ် ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဖြစ်သွားတယ်ဆိုတာ မဟာယာနကျမ်းရဲ့ အဆိုဖြစ်လို့ တစ်နည်း ဗုဒ္ဓ ဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲတစ်ခုရဲ့ ယုံကြည်မှု ဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အမှားအမှန် မဆုံးဖြတ်နိုင်ဘူး။ စွန်းလွန်းဆရာတော် ဆိုတာလည်း ပဋိပတ္တိ သာသနာဝင်မှာ အင်မတန်ထင်ရှားလို့ ဆရာတော်ကြီးမိန့်တဲ့ စကားကလည်း လေးနက်ပါတယ်။ ဒီတော့ မာရ်နတ်ကြီး ခုနေအခါမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ သူတော်ကောင်း ဖြစ်နေပြီလို့ပဲ ဆိုရန် ရှိလေမလား။ ဆုံးစမထင်တဲ့ စကြဝဠာ ကြီးတောင်ပြောင်းလဲ ရွေ့လျားနေသေးတာပဲ။ စကြဝဠာထဲက အမှုန် အမွှားလေးမျှဖြစ်တဲ့ မာရ်နတ်လို သတ္တဝါတစ်ဦးလည်း ပြောင်းလဲသွား နိုင်တာပဲ။ တစ်သက်လုံး မိုက်မနေတန်ရာပါဘူး။

လျှောက်ကြည့်ပါ

ယနေ့ခေတ်မှာ ပဋိပတ္တိကို ကျင့်သုံးမှု အင်မတန် ထွန်းကားပါတယ်။ တရားထူးရနေတဲ့ သူတော်ကောင်း မထေရ်ကြီးတွေ ရှိပါတယ်။ ကံကောင်းလို့ အဲဒီလို မထေရ်ကြီးတွေနဲ့ ဆုံတွေ့ခွင့် ရတဲ့ အခါ မာရ်နတ်ဟာ အလင်းလား အမိုက်လား ဆိုတာ မေးလျှောက်ကြည့်ဖို့ မမေ့ပါလေနဲ့ လို့ ပဲအကြံပြုပါရစေ။

၁၈၀။ သားကြောဖြတ်ခြင်း

ဇန်နဝါရီ ၂၆၊၂၀၁၁။

-------------------

အရှင်ဘုရား၊

ကလေးမယူချင်လို့ သားကြောဖြတ်တာ ငရဲကြီးပါသလား၊ မည်သို့သော အပြစ်များရှိပါသလဲ သိချင်ပါသည်။ ဖြေကြားပေးပါ အရှင်ဘုရား။

Burmese

-------------------

‘သားကြောဖြတ်’ဆိုတာကို ဘုန်းကြီးအတိအကျ နားမလည်ပါ။ ဒီလို ပါ.. အမျိုးသမီးလား၊ အမျိုးသားလား၊ နှစ်ဦးလုံးလားဆိုတာနဲ့ ဘာကို ဘယ်လိုလုပ်ပစ်တယ် ဆိုတာကိုမသိပါ။ ကိစ္စမရှိ။ ဒီလိုတော့ဆိုနိုင်မယ် ထင်တယ်။ မိဘလောင်းတို့ သံဝါသပြုရာမှ အောင်မြင်တဲ့ ဖိုမျိုးဥ (Spermatozoa)နှင့် မမျိုးဥ (Ova)တို့ မိခင်လောင်းရဲ့ သားအိမ်ကြော (Fallopian Tube)အတွင်းမှာ ပေါင်းစပ်မှု မဖြစ်အောင်လုပ်တာလို့ တော့ ဆိုနိုင်မယ်ထင်တယ်။ အဲဒီလိုဆိုနိုင်ရင် ..

ဗုဒ္ဓဝါဒအလို ပဋိသန္ဓေတည်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နဲ့ ရုပ်နာမ်နှစ်မျိုးလုံး ဖြစ်နေပြီ သို့မဟုတ် အသက်ဝင်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် အောင် မြင်တဲ့ မျိုးဥနှစ်ခုပေါင်းစပ်လို့ သန္ဓေဦးစဖြစ်တာနဲ့ သက်ရှိလူသားဖြစ် နေပြီ။ အဲဒါကို ဖျက်ဆီးရင် လူသတ်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် မျိုး အောင်ဥနှစ်ခုပေါင်းစပ်ပြီးတာနဲ့ မဖျက်ဆီးကောင်းတော့ဘူး။

ဒါပေမယ့် အဖရဲ့မျိုးဥ၊ သို့မဟုတ် အမိရဲ့မျိုးဥ သက်သက်ကိုတော့ သွေးသားထဲက ဇီဝသဘောရှိတဲ့ ဆဲလ်တွေလို့ပဲ ယူဆတယ်။ သက်ရှိ လို့ မယူဆဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒီ မျိုးဥနှစ်ခုကို မိခင်လောင်းနဲ့ ဖခင် လောင်းတို့က ကိုယ့်ဟာကိုယ် မအောင်မြင်အောင် လုပ်ထားရင်၊ သို့မဟုတ် မျိုးအောင်ဥတွေ မဆုံစည်းစေနိုင်တဲ့ ဆေးကို သုံးစွဲထားရင်၊ သို့ မဟုတ်မျိုးဥနှစ်ခု မဆုံစည်းနိုင်အောင် ခေတ်နည်းနဲ့ ကာကွယ်ထားရင် ဗုဒ္ဓတရားတော်အရ အပြစ်မရှိနိုင်ဘူးလို့ ဘုန်းကြီးယူဆတယ်။

ပညာရှိ ဆရာတော်တွေနဲ့ ဆုံရင် ပြန်မေးကြည့်ပါ။ မေးခွန်းအမှတ် ၃၅ ရဲ့အဖြေ (ဤကျမ်း၊ စာ-၁၂၆)ကိုလည်းဖတ်ကြည့်သင့်တယ်။

၁၈၁။ ကြည်ညိုစိတ်ရှိလို့

အရှင်ဘုရား၊

အလုပ်ရုံးခန်းအတွင်း တရားခွေ ဖွင့်ထားပြီး အလုပ်လုပ်ရင်း တရား နာပါက တရားကို မလေးစားရာ ရောက်ပါသလား။ ညအိပ်ချိန်တွင် တရားခွေဖွင့်ပြီး ဝင်လေထွက်လေမှတ်ရင်း အိပ်ပျော်သွားတတ်ပါသည် ဘုရား။ ထိုသို့ အိပ်ပျော်သွားခြင်းမှာ မကောင်းသည့် အတွေးများဖြင့် အိပ်ပျော်သွားတာထက် ကောင်းသည်ဟု ထင်ပါသည်။ သို့ရာတွင် ဆရာတော်တစ်ပါး ဟောသည့်တရားတွင် တရားခွေဖွင့်ပြီး အိပ်ခြင်းမှာ တရားကို မလေးစားရာကျသည်ဟု ဆိုပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ တရားခွေဖွင့်ပြီး ဆက်အိပ်သင့် မအိပ်သင့် ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

နှင်းနှင်း

-------------------

ဟန်ဆောင်

ကမ္ဘာအေးမှာ နေတုန်းက ကြံရည်ဆိုင်မှာ အရက်ရောင်းတယ်လို့ မထင်အောင် ညနေရောက်ရင် ကြာနီကန် တရားခွေ ဖွင့်ထားတာကို ကြုံဖူးတယ်။ အခန်းထဲမှာ မဟုတ်တာ လုပ်နေတာကို ဖုံးကွယ်ဖို့ တရားခွေ ဖွင့်ထားတာကိုလည်း ကြားဖူးတယ်။ ကိုယ့်ကို ဘေးကလူ အထင်ကြီးအောင် ချီးမွမ်းစကား ဆိုအောင်လို့ ဘာသာရေး လုပ်ပြတဲ့ အနေနဲ့ တရားနာပြမျိုးလည်း ရှိနိုင်တာပဲ။

အဲဒါမျိုးတွေကတော့ လုံးဝ မသင့်ပါဘူး။ ဓမ္မအဂါရဝ (တရားကို မရိုသေ)ဆိုတာ အဲဒါမျိုးကိုယူရင် ပိုပြီးသင့်မြတ်မယ်လို့ ဘုန်းကြီးယူဆတယ်။ စေတနာကောင်းနဲ့ လုပ်တာမှမဟုတ်ဘဲ။

ဒီကအသက်

အမေရိကလိုတိုးတက်တဲ့ နေရာတွေမှာ လူတွေအလုပ်ရှိမှ အသက်ရှူ ဖြောင့်တယ်။ အလုပ်ဟာ အသက်လို့ ဆိုရမလောက်ပဲ။ လင်မယား နှစ်ယောက်လုံး အလုပ်လုပ်မှ လိပ်ပတ်လည်ရုံ ရှိတယ်။ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ရင် ဘဝပျက်သွားနိုင်လို့ အလုပ်ပြုတ်မှာကို လူတွေ သိပ်ကြောက်တယ်။ လင်မယား နှစ်ယောက်လုံး အလုပ်လုပ်ရတယ်။ ညလုပ်တဲ့ ခင်ပွန်းဖြစ်သူ အိမ်ပြန်ရောက်ချိန် ဇနီးက နေ့အလုပ်သွားနှင့်ပြီ။ ကိစ္စရှိရင် စာရေးပြီး မှာထားခဲ့ရတယ်။ ဘုန်းကြီးအလိုအရ အဲဒီလို လူ့ပတ် ဝန်းကျင်အခြေအနေမှာ တရားနာဖော်ရတာကိုပဲ ဝမ်းသာနိုင်ပါတယ်။ ကြည်ညိုစိတ်

အိပ်ရာမှာ လဲလျောင်းနေတဲ့ နာမကျန်းသူ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီကို မြတ်ဗုဒ္ဓက ကိုယ်တော်မြတ်ရဲ့ ရောင်ခြည်တော်ကို ဖူးမြော်စေရာမှာ သတ္ထုအဂါရဝ (ဘုရားကို မရိုသေမှု) မဖြစ်အောင် အတင်းအကြပ် မထိုင်ခိုင်းပါဘူး။ ဘုရားကို ကြည်ညိုစိတ်နဲ့ ကွယ်လွန်တဲ့ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဟာ နတ်သား ဖြစ်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ‘နတ္ထိ စိတ္တေ ပသန္နမှိ၊ အပ္ပကာ နာမ ဒက္ခိဏာ = စိတ်ထဲက ကြည်ညိုနေရင် ကောင်းမှုဆိုတာ နည်းတယ်လို့ မရှိဘူး’ (ဝိမာန၊၆၆)လို့ သိကြားမင်း ဥဒါန်းကျူးတာဖြစ်ပါတယ်။

ဓမ္မရဲ့ အဓိပ္ပာယ်မှာ ထွက်လေ ဝင်လေကို မှတ်တာလည်း အကျုံး ဝင်တယ်။ ထွက်လေ ဝင်လေကို လျောင်းပြီး မှတ်ရင် ဓမ္မအဂါရဝလို့ မဆိုဘူး။ ဒါကြောင့် ကြည်ညိုစိတ်နဲ့ အိပ်ရာမှာ လဲလျောင်းပြီး တရား မှတ်လို့၊ တရားနာလို့ အပြစ် မဖြစ်တန်ရာပါဘူး။ တစ်ခုတော့ ရှိတယ်၊ တရား မှတ်ရင်လည်း မှတ်၊ တရားနာရင်လည်း နာပေါ့။ နှစ်ခုလုံး တစ်ပြိုင်နက် ဆိုရင်တော့ အိပ်ပျော်သွားတာက လွဲလို့ အကျိုး သက် ရောက်မှု နည်းနိုင်တယ်။

အကောင်းဆုံး

ဓမ္မကထိက ဆရာတော်က လူတွေ ကုသိုလ် ပိုရအောင် စေတနာ ကောင်းနဲ့ ညွှန်ကြားတာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် အားလပ်လို့ အချိန် ရရင်တော့ အချိန်နည်းရင် နည်းပါစေ၊ ဆရာတော် မိန့်သလို ဗီဒီယိုဖွင့်၊ ဒါမှမဟုတ် တိပ်ခွေဖွင့်၊ နေရာမှာ စနစ်တကျထိုင်၊ လက်အုပ်ချီပြီး နာ နိုင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့။

လူတို့ကြမ္မာ ကောင်းသောခါက

ဂင်္ဂါဖျားရေ တက်သောထွေသို့

ရှိလေစမြဲ..ကြမ္မာမွဲလည်း

ဆင်းရဲတတန်ရေကျပြန်သို့..

(သုဝဏ္ဏသျှံသူဌေးခန်း)

၁၈၂။ အလျှော့အတင်း

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ကပ္ပိယ မပါသော ဆွမ်းရပ်ကိုယ်တော်များအား ပိုက်ဆံလှူခြင်းသည် အပ်စပ်ပါသလား အရှင်ဘုရား။ အပ်စပ်အောင် မည်သို့ လှူရမည်ကိုသိ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရိုသေလျက် ဝတ်ရည်ကျော်

-------------------

နှစ်မျိုး

(၁) ရန်ကုန် ၁၅ လမ်းထိပ်က ထမင်းဆိုင်မှာ ရဟန်းဒကာကြီး ဆွမ်းကပ်လို့ ဆွမ်းစားနေတုန်း ဆံပင် တစ်လက်မကျော် အရှည်နဲ့ တော ထွက်လို့ ယူဆရတဲ့ ဘုန်းကြီးတစ်ပါး ဆွမ်းလာရပ်တော့ ထမင်းဆိုင်က မိန်းကလေးက အကြွေစေ့ကိုချွင်ကနဲ သပိတ်ဖုံးပေါ် ပစ်တင်လိုက်တာကို တွေ့ရဆဲခဏ ရင်ထဲအောင့်သွားခဲ့ဖူးတယ်။

(၂)မြို့ကြီးက စာသင်တိုက်တွေမှာ ဗုဒ္ဓစာပေကို သင်ယူနေကြတဲ့ တောမြို့ တောရွာက ကိုရင်လေးတွေ၊ ပဉ္စင်းငယ်တွေ တစ်အိမ်ဝင်တစ်ထွက် ဆွမ်းခံကြွနေကြတာတွေ ရှိတယ်။ သူတို့လေးတွေက မိဝေးဖဝေးမို့ ဆင်းရဲနိုင်ပေမယ့် ဟိုကိုယ်တော်ကြီးလို ဘယ်တော့မှ မလုပ်ဘူး။ အဲဒီလို ဆွမ်းရပ် ကိုယ်တော် နှစ်မျိုးကို ခွဲခြားစေချင်တယ်။ လမ်ဘေးက ဘုန်းကြီးကိုတော့ လမ်းဘေးမှာပဲ ပြောပါဆိုတဲ့ သဘောပါ။

ဘုန်းကြီး ငွေကိုင်တဲ့ ကိစ္စ မေးခွန်းအမှတ် (၇၂၊ ဤကျမ်း၊ စာ၂၇၂)မှာဘုန်းကြီးရဲ့ အာဘော်ကို ပြောပြီးသားပါ။ ဒီမေးခွန်းနဲ့ များများ မပတ်သက်နိုင်ပေမယ့် ချဉ်ဖြုံ့ဖြုံ့ ဖီလင်လေး တစ်ခုရှိနေတာနဲ့ အခွင့် သာခိုက် နည်းနည်းတော့ ပြောလိုက်ချင်သေးတယ်..

သိက္ခာပုဒ်

ဒကာတစ်ဦးက လောင်းလှူစရာ ဟင်းကုန်သွားလို့ ဟင်းဝယ်လုပ်တာကို ဆွမ်းကြွ ကိုယ်တော်က ပိုက်ဆံကို အလှူခံသွားလို့ ရဟန်းအားလုံး ကဲ့ရဲ့ ခံရတာကြောင့် ငွေမကိုင်ရ သိက္ခာပုဒ်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓ ပညတ်တော်မူတယ်။ လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာခဲ့ကြတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ ခေတ်ပြိုင် အိန္ဒိယက ရသေ့ရဟန်းတွေ ငွေကို မကိုင်ကြဘူး။ သူတို့က ထွန်းကားစ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ အပြိုင်အဆိုင်လည်း ဖြစ်တယ်။ ခြိုးခြံကျင့်သူကို လူတွေက အကြည်ညို ပိုလေ့ရှိတာလည်း သဘာဝပဲ မဟုတ်လား။

ဒီသိက္ခာပုဒ်အရ ငွေကြေးကို မကိုင်ရ၊ အနီးမှာ ချထားတာကိုတောင် မသာယာရလို့ ဆိုပေမယ့် ကပ္ပိယ ညွှန်းပြီး အလှူခံခွင့်တော့ ရှိနေတယ်။ ဘုန်းကြီးကိုယ်စား ကပ္ပိယက အလှူခံ၊ ပြီးမှ ဘုန်းကြီးက ကိုယ်လိုချင်တာကို ကပ္ပိယဆီမှာ တောင်းပါလို့ ဆိုလိုတယ်။ ပိုက်ဆံကို စာအိတ်ထဲမှာ ထည့်ကပ်တာနဲ့ ဒီအတိုင်း အချပ်လိုက်ကပ်တာ အတူတူ ပါပဲ။ မအပ်ပါဘူး။ ဘုန်းကြီးတွေ ငွေကြေးနဲ့ အရောင်းအဝယ် (စီးပွားရေး) လုပ်တာတော့ ဘယ်လိုမှ မသင့်မြတ်လို့ ဒုတိယ ပညတ်ချက်ပေါ့။

ပိုက်ဆံ

ခုခေတ်မှာ ငွေကြေးကြောင့် ပျက်စီးသွားတဲ့ ရဟန်းတွေများသား။ ဗုဒ္ဓ သာသနာ ထွန်းကားစ ပုဂံခေတ်မှာတောင် ငွေဖျက်ခံရတဲ့ ရဟန်းတွေ ရှိဖူးတယ်။ မင်းတုန်းမင်းက ရဟန်းတွေကို ဒေါင်းတံဆိပ်ပိုက်ဆံ လှူလို့ ဝိနည်းနဲ့ မညီတဲ့အတွက် ရွှေကျင် သာသနာပိုင် ဝိသုဒ္ဓါရုံဆရာတော်က ဘုန်းကြီးတွေ ဒေါင်းခွပ်ခံရပြီ ဆိုပြီး ကန့်ကွက်တဲ့ အနေနဲ့ ‘ဒေါင်းမေတ္တာစာ’ကို သွင်းခဲ့ဖူးတယ်။ နိုင်ငံခြားမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်း ပြဿနာဖြစ် ရတာ ဘုန်းကြီးတွေ ငွေအလှူခံလို့ ဆိုတဲ့ ဆရာတော်အချို့ရဲ့ အမြင်လည်း ယခုရှိနေတယ်။

ဖော်ပြပြီး ဝိနည်းစည်းကမ်း နှစ်ခုအရရော ပိုက်ဆံ ငွေကြေး ကြောင့် ပျက်စီးရတဲ့ ရဟန်းတွေကြောင့်ပါ ဆရာတော်ကြီးတွေက ရင်တွင်းက စေတနာမှန်နဲ့ ငွေကြေးကို အလှူမခံဖို့ တိုက်တွန်းကြတာပါ။

ဖြစ်တာပါပဲ

ကိုရင် ငယ် ပဉ္စင်းငယ်တွေဆီက ငွေလိမ်ယူတဲ့ ကပ္ပိယတွေကြောင့် ဖြေရှင်းရခက်လို့ ခုခေတ် မြန်မာပြည်က စာသင်တိုက်တွေမှာ ရှားသွားပြီ။ အမှန်တော့ ပြဿနာဖြစ်တာက ဘုန်းကြီး ငွေကိုင်မှရယ်လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကပ္ပိယ ငွေကိုင်ရင်လည်း ပြဿနာတော့ ရှိတာပါပဲ။ ခုခေတ်မှာ ပိုတောင်ဆိုးနိုင်တယ်။ ကပ္ပိယကြောင့် ဆရာဘုန်းကြီးနဲ့ တပည့်ရဟန်း ကွဲတာ၊ လူအချင်းချင်း ကွဲတာတွေရှိတယ်။ စားတော့ ကပ္ပိယ၊ လျော်တော့ ဘုန်းကြီးဖြစ်ရတာတွေ မြင်ရကြားရတယ်။ မင်းကွန်းတိပိဋက ဆရာတော်ကြီးက သူ့ရဲ့ဥပဋ္ဌာကအဖွဲ့ကို ဗိမ္ဗိသာရမင်းရဲ့ဆွေမျိုးပြိတ္တာ တွေအကြောင်း ဟောတာကိုလည်း ကြားနာဖူးသားပဲ။ အဖွဲ့အတွင်း အလားတူ ပြဿနာရှိမှာစိုးလို့ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။

နားလည်မှု

ဘုန်းကံကြီးမားတဲ့ ဆရာတော်တွေက ကပ္ပိယနဲ့ ခန့်ခန့်ကြီး သွားလာ နိုင်ပေမယ့် သာမန် ရဟန်းတစ်ပါး အနေနဲ့တော့ လိုက်နာဖို့ ခက်သား။ ဒါကြောင့် ပညာသင်နေတဲ့ ကိုရင်ငယ် ပဉ္စင်းငယ်တစ်ပါးကို ဆွမ်းခံကြွရင်း ဗလာစာအုပ် ခဲတံဖိုးလေးတွေ လှူလိုက်တာကတော့ မအပ်စပ်ပေမယ့် အခြေအနေအရ မကင်းနိုင်တဲ့ အတူတူ နားလည် မပေးသင့်ဘူး လား။ အဲဒီလိုပဲ အထင်ကရ ဆရာတော်ကြီးတွေ ပြဿနာနည်းအောင် ကိုယ်တိုင် ထိန်းချုပ်ပြီး ပရဟိတ လုပ်ဆောင်တာကိုကော ယနေ့လို အခါမှာ နားလည်မပေးနိုင်ဘူးလား။ ပရိသတ်နဲ့ နေရင် ရှောင်ရခက်ကြီး ဖြစ်လို့ တစ်နည်းမဟုတ် တစ်နည်း ငွေကြေးနဲ့ ပတ်သက်ရတာချင်း အတူ ဟန်မဆောင်ဘဲ ရိုးရိုးသားသား နေပြရင် ပိုမကောင်းဘူးလား ဆိုတဲ့ သဘောပါ။

ပြုံးရာကပြူး

ပြည်ပမှာ ရှိနေတဲ့ စာပေမသင်ဖူးတဲ့ ရဟန်းအချို့ဟာ ဓမ္မစာပေသင်ပြ၊ တရားဟော၊ ဝိပဿနာတရား အားထုတ်နည်း သင်ပြပြီး လူတွေကို မစည်းရုံးနိုင်ရှာတော့ကာ ဝိနည်းကို အလွန်ပြောရင်း ‘ကိုယ်ပဲ အစစ် အမှန်’ဆိုတာမျိုးနဲ့ လူတွေကို ဆွယ်တာတွေ့ရတယ်။ ဆွမ်းစား အလှူ အတန်းက ရတာလေးတွေကို ဂေါပကကို လွှဲပေးသတဲ့။ အစတော့ ဂေါပကတွေ ပြုံးပေါ့။ တစ်နှစ်ကို မြန်မာပြည်ပြန်ဖို့ သုံးလေးကြိမ်လေ ယာဉ်လက်မှတ် ဝယ်ခိုင်းတော့မှ ဂေါပကတွေ ပြုံးရာကနေ ပြူးသွားတယ်။ ကာလံဒေသံကို လျစ်လျူရှုပြီး ယဉ်ကျေးမှုတွေ သုံးနှင့်လေးလို ခြားနားတဲ့ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ ငွေမကိုင်ဘဲ နေပြရုံနဲ့ကော ဘယ်လောက် စစ်နိုင်ပါ့မလဲ။ ရဟန်းရဲ့သိက္ခာ စင်ကြယ်မှု အတိုင်းအတာကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် အသိဆုံးပဲလေ။

အပ်စပ်အောင်

သိက္ခာပုဒ်ရဲ့ အာဘော်ကိုလည်း မှန်းဆနိုင်ရာပါပြီ။ သာမန် အခြေအနေမှာ ကပ္ပိယဆိုတာလည်း အမြဲတမ်း အဆင်မပြေနိုင်ဘူးလို့လည်း နားလည်လောက်ပါပြီ။ အဲဒီတော့ ဘာလုပ်သင့်သလဲ .. ကပ္ပိယ မရှိလို့ မအပ်စပ်တဲ့ အတွက် လှူလိုတဲ့ စေတနာ မရှိရင် မလှူပါနဲ့။ စိတ်ထား တတ်ရင် အကျိုး မယုတ်ဘူးလို့ ယုံကြည်ယူဆလို့ လှူလိုသပ ဆိုရင် တော့ .. ‘အချပ်လိုက်နဲ့ စာအိတ် အတူတူ’ ဆိုပေမယ့် စာအိတ်ထဲမှာ ထည့်ပြီး ကပ်လှူတာက ခန့်တယ်၊ ဣန္ဒြေရတယ်လို့ ဆိုပါရစေ။

၁၈၃။ ဘုရားကျောင်း

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ရန်ကုန်မြို့ရှိတိုက်ခန်းများတွင် ဘုရားစင်ကို အလျင်းသင့်သလိုထားရ ပါသည်။ ဘုရားစင်ကို တောင်ဖက်နှင့် အရှေ့ဖက်မှာသာ ထားကောင်း သည်ဟု အဆိုရှိသဖြင့် တိုက်ခန်းအနေအထားအရ အနောက်ဖက် နှင့် မြောက်ဖက်မှာ ဘုရားစင် ထားလျှင် သင့်မသင့် ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မင်းမျိုးသန့်

-------------------ဘုရားကျောင်း

ဘုရားက ကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးတယ်ဆိုရင် မြန်မာစကားလုံး အသုံး အနှုန်း ခန့်ပြီး ကြည်ညိုဖွယ်ဖြစ်လို့ အဆောင်သေးရင် သေးပါစေ ဘုရားကျောင်းလို့ ပဲ သုံးနှုန်းစေချင်တယ်။ ဘုန်းကြီးတို့ သဘောကတော့ စိတ်ထဲမှာ ကြည်ညိုနေဖို့ပဲ အဓိကဖြစ်လို့ ဘုရားကျောင်း ထားဖို့ အရှေ့အနောက် မရွေးလိုဘူး။ အဆင်ပြေသလို ထားရတာပဲ။

ရှောင်သင့်တာကတော့ အပေါ်ထပ်ကိုတက်တဲ့ လှေကားအောက် တည့်တည့်၊ အိမ်သာနဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် နေရာမျိုးတွေမှာ ဆိုရင်တော့ မရိုသေရာ ရောက်လို့ ရှောင်သင့်တယ်။ လင်မယား အတူနေတဲ့ အိမ် ခန်းထဲ ဆိုရင်လည်း မသင့်မြတ်နိုင်ဘူး။ တီဗွီထားတဲ့ ဧည့်ခန်းဆိုရင် တော့ ဘုရားကျောင်းကို ဒါမှမဟုတ် ဖြစ်နိုင်ရင် အနည်းဆုံး ဘုရား ဆင်းတုတော်ကို အကာအရံလေးနဲ့ ထားသင့်တာပေါ့။ ဘုရားရှင်ကို ကိုယ်စားပြုပြီးကိုးကွယ်တာပဲလေ။

၁၈၄။ ကာဠနဂါး

ဖေဖော်ဝါရီ ၇၊၂၀၁၁။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ကြားဖူးခဲ့သော ဒဏ္ဍာရီများအရ ကာဠနဂါးသည် ဘုရားတစ်ဆူ ပွင့်မှ တစ်ကြိမ် အိပ်ရာမှ နိုးထသည်ဟု ဆိုပါသည်။ အအိပ်မက်သူကိုလည်း ကာဠနဂါးနှင့် ခိုင်းနှိုင်း ပြောဆိုလေ့ ရှိပါသည်။ အပြင်လောကတွင် ကာဠနဂါး တကယ်ရှိမရှိဆိုတာကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မင်းမျိုးသန့် (ရန်ကုန်)

-------------------

ဖြစ်စဉ် (၁)

မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဘဝခရီးမှာ နဂါမျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ ရဟန်းမြတ်ဟာ သူဌေးသမီးသုဇာတာ လှူဒါန်းတဲ့ ရွှေခွက်ကို နေရဉ္ဇရာမြစ်ထဲ ရေဆန် မျှောလိုက်စဉ် အတောင် ရှစ်ဆယ် လောက် ဆန်တက်သွားပြီး ရေဝဲစုပ်လို့ မြုပ်ဆင်းသွားလိုက်တာ ကာဠနဂါးမင်းရဲ့ဗိမာန်ထိရောက်သွားတယ်။

အဲဒီမှာ ရှိတဲ့ ရှေးဘုရားတို့ သုံးဆောင်ခဲ့တဲ့ ရွှေခွက် သုံးခုရဲ့ အောက်မှာ သွားထပ်တဲ့ အတွက် ‘ကိလိ ကိလိ’လို့ မြည်သံကို ကြားမှ ကာဠနဂါးမင်းက နိုးသတဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၀)။ တတိယသံဂါယနာ ခေတ်မှာ အသောကမင်းကြီးက ဗုဒ္ဓဘုရားကို မြက်မြင် တွေ့ဖူးတဲ့ ဒီကာဠ နဂါးမင်းကို ခေါ်ယူပြီး ဗုဒ္ဓဘုရားရဲ့ ပုံတော်ကို ဖန်ဆင်းခိုင်းခဲ့ကြောင်းလည်း သိရတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃)။

ဖြစ်စဉ် (၂)

ဗောဓိဉာဏ်ကို ရပြီးစ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ မဟာဗောဓိပင်အနီးက ကျည်းပင် အောက်မှာ ခုနစ်ရက် သီတင်းသုံးခိုက် အခါမဲ့ မိုးကြီး အဆက်မပြတ် ရွာတယ်။ လေထဲမှာ ရေငွေ့တွေပါလို့ သိပ်အေးတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီ ကျည်းပင်အနီးက ရေကန်မှာနေတဲ့ တန်ခိုးကြီးတဲ့ နဂါးမင်းက မြတ်ဗုဒ္ဓကို အအေးအပူ မှက်ခြင်တို့ မထိတွေ့ပါစေနဲ့ ဆိုပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ကိုယ်ကို ခုနစ်ပတ် ရစ်ပတ်ပြီး ခေါင်းပေါ်မှာ ပါးပျဉ်းကို ဖြန့်မိုးထားလိုက်တာ တိုက်ခန်းထဲမှာနေရသလိုပါပဲ (ဝိ၊၃၊၄။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀)။

ဖြစ်စဉ် (၃)

အခါတစ်ပါးနဂါးတစ်ကောင်ဟာလုလင်ပျိုအသွင်ဖန်ဆင်းပြီး ရဟန်း ဝတ်တယ်။ ရဟန်းတွေမရှိခိုက် အိပ်မောကျသွားစဉ် နဂါးပြန်ဖြစ်သွား လို့ ‘သင်ဟာ ဒီဘဝနဲ့ တရားထူးကို မရနိုင်၊ လပြည့်လကွယ် နေ့တွေ မှာ ဥပုသ်စောင့်ပါ၊ နဂါးဘဝက လွတ်ပြီး လူ့ဘဝကို ရပါလိမ့်မယ်’လို့ ဆုံးမပြီး ပြန်လွှတ်လိုက်ရတယ်။ အဲဒီ အချိန်ကစပြီး ရဟန်းခံတဲ့ အခါ ‘လူသားစင်စစ်ဖြစ်ရဲ့လား’လို့ မေးမြန်းရတယ် (ဝိ၊၃၊၁၂၁)။ ဖြစ်စဉ် (၄)

မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ နောက်ပါရဟန်း ငါးရာတို့ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်ကို ကြွစဉ် ပါတီပွဲလုပ်နေတဲ့ နန္ဒောပနန္ဒနဂါးမင်းက မိမိအပေါ်မှ ရဟန်းတွေဖြတ် သွားတာကို စိတ်မာန်ဆိုးပြီး မြင်းမိုရ်တောင်ကို ခုနစ်ပတ် ရစ်ပြီး နတ်ပြည်ကို မမြင်အောင် ပါးပျဉ်းနဲ့ ဖုံးထားတယ်။ ဒါကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က နဂါးမင်းထက် ပိုကြီးတဲ့ နဂါးအသွင် ဖန်ဆင်းပြီး ခပ်ကြမ်းကြမ်း ဆုံးမရတယ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၃၀)။

အဲဒီဖြစ်ရပ်ဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ခုနစ်ခုမြောက် အောင်ခြင်းအဖြစ် သမိုင်းတွင်ကျန်ရစ်တယ်။

ကျမ်းထွက်

နဂါးဟာ တိရစ္ဆာန်မျိုး ကမ္မဇိဒ္ဓိ (မွေးရာပါတန်ခိုး) ရှိတယ်။ ဇာတ်တူမျိုးနဲ့ မေထုန်မှီဝဲခိုက်နဲ့ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်သွားခိုက်မှာ နဂါးရဲ့ သဘာဝကို ဖုံးမရဘူး (ဝိ၊၃၊၁၂၁)။ ရှေးဟောင်း ပါဠိတော်နဲ့ အဋ္ဌကထာ ကျမ်းမြတ်တွေမှာ နဂါးဆိုတဲ့ သတ္တဝါတစ်မျိုးကို ဖော်ပြတာ သေချာလို့ ဒဏ္ဍာရီလို့ တော့ မဆိုနိုင်ဘူး။ အရှင်မောဂ္ဂလာန်လို တန်ခိုးရှိရင် လက်တွေ့ ပြနိုင်လိမ့်မယ်။ ဆေတန်နဲ့ အပေါင်းပါတွေဟာ အာကာ သမှာ အတောင်နဲ့ ပျံဝဲနေကြပြီး လူတွေကို ဖျားယောင်းတယ် ဆိုတာ ထက်တော့သာပါတယ်။

၁၈၅။ ဝဋ်အမြဲ ငရဲအပ

ဇန်နဝါရီ ၁၀၊၂၀၁၁။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

ဝဋ်အမြဲ ငရဲအပဟူသော စကားသည် အဘိဓမ္မာသဘောနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိပါသလားဘုရား။ မြန်မာနိုင်ငံက နာမည်ကျော်ဓမ္မကထိဆရာတော်တစ်ပါးက ထိုစကား မမှန်ဟု ဟောသည်ကို မှတ်သားဖူးပါသည်။ ထိုဆရာတော်က ဘုရားရှင်ရဲ့ ဝိပါက်တော် ၁၂ ပါးကို ကိုးကားပြီး ‘ငရဲလည်း မပသလို ဝဋ်လည်း လိုက်တယ်’ဟု ဆိုပါသည်။ တပည့်တော် အထင်အရ အရှင်အင်္ဂုလိမာလဟာ နောက်ဆုံးဘဝမှာ လူပေါင်းများစွာကို သတ်ပါလျက် ငရဲမကျသောကြောင့် သူလုပ်သော အကုသိုလ်ကံ သည် အဟောသိကံ ဖြစ်သွားတယ်ဟု ထင်ပါသည်။ ထိုအချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဆရာတော်၏ ယူဆပုံကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

သက်ဝေ

-------------------

စကားပုံ

‘ဝဋ်ဆိုတာ သံသရာ၊ သံသရာလည်တာ ကံ ကိလေသာကြောင့်၊ ကံ ကိလေသာဆိုတာ စေတနာ ဦးဆောင်တဲ့ စေတသိက်တွေ (နေတ္တိ၊၉၄)’။ ‘သံသရာဆိုတာခန္ဓာတွေ အစဉ်မဖြတ်ဖြစ်နေတာ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၂)’။ ဒီစာတွေအရ ကံ ကိလေသာကြောင့် ခန္ဓာ အစဉ်မပြတ် လည် ပတ်တယ်၊ ခန္ဓာအဆက်မပြတ် လည်နေတာကို ဝဋ်ခေါ်တယ်လို့ နားလည်ရတယ်။ အမှန်တော့ အကြောင်းဖြစ်တဲ့ ကမ္မသတ္တိကပဲ လည်တာ ဖြစ်လို့ ဝဋ်ဆိုရင် ကံကိုလည်းယူနိုင်တယ်။ ထမင်းချက်တယ် ဆိုရာမှာ ဆန်ကိုချက်တယ်လို့ ယူရသလိုပေ့ါ။

ငရဲအပဆိုတာ ငရဲမှ အပဖြစ်သွား၊ ငရဲမှာ မဖြစ်၊ မဖြစ်လို့ မမြဲ။ အမှန်တော့ ငရဲဆိုတာလည်း ခန္ဓာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အကျိုးပေးခြင်း မပေး ခြင်းကိုရည်ညွှန်းပြီး ‘ဝိပါက်အမြဲ၊ ငရဲမမြဲ’လို့ အဓိပ္ပာယ်ယူခဲ့ရင် ..

တစ်နည်း ထမင်းချက်တယ်ဆိုသလို တင်စားပြီးပြောတဲ့ အနေနဲ့ ‘ကံအမြဲ၊ ငရဲမမြဲ’လို့လည်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်နိုင်ခဲ့ရင် ..

‘အားကြီးတဲ့၊ နီးစပ်တဲ့ ကုသိုလ်တွေက အားနည်းတဲ့ ဝေးတဲ့ အကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးကို တားတာ၊ အားနည်းတဲ့ ဝေးတဲ့ ကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးကိုလည်း အားကြီးတဲ့ နီးတဲ့ အကုသိုလ်က တားတာတွေရှိနိုင်ပေမယ့် ပြုထားတဲ့ ကမ္မသတ္တိကတော့ ပျောက်မသွားဘဲ ပဋိသန္ဓေကျိုး၊ ပဝတ္တိကျိုး၊ အကျိုးနှစ်မျိုးလုံးကို ပေးမြဲဖြစ်တယ်’လို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်နိုင်လိမ့်မယ်။

ဝဋ်အမြဲ

ဝဋ်အမြဲဆိုတာကို ‘ကံအမြဲ’လို့ ဖွင့်ထားလို့ ကံအကျိုးပေး ပြေးမလွတ်ဘူးလို့ နားလည်နိုင်တယ်။ သံသရာတစ်ကွေ့မှာ လုပ်ဖူးမိတဲ့ ကံရဲ့ အကျိုးပေးပုံချင်းက သတ္တဝါအားလုံး အတူတူပါပဲ။ ဖြည့်ဆည်းခဲ့တဲ့ ပါရမီ ကုသိုလ် တစ်းလုံးတစ်ခဲတည်း ဖူးပွင့်လာလို့ ဒီဘဝမှာ အားလုံး ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဗုဒ္ဓဖြစ်ရတယ်။ ဗုဒ္ဓအဖြစ်နဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ ပရဟိတကုသိုလ်အား လုံးဟာ အဟောသိကံတွေ ဖြစ်သွားပေမယ့် နုစဉ်က လုပ်ခဲ့ဖူးတဲ့ အကုသိုလ်ကံရဲ့ အကျိုးက မြဲတာကြောင့် ပဝတ္တိကျိုးအနေနဲ့ ဝိပါက်တော် ၁၂ ပါးဆိုတာကို ရှောင် မလွတ်ဘူး။ ဒါဆိုရင် ‘ကမ္မဝိပါကော နာမ န သက္ကာ ကေနစိ ပဋိဗာဟိတုံ= ကံအကျိုးပေးကို မည်သူမျှ မရှောင်လွှဲ နိုင် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅)’ဆိုတဲ့ အဋ္ဌကထာနဲ့ ကိုက်ညီတာပေါ့။

ငရဲအပ

ကောသလမင်းရဲ့မဟေသီ မလ္လိကာမိဖုရား။ ဗုဒ္ဓကို အင်မတန်ကြည် ညိုတယ်။ သူများနဲ့ မတူတဲ့ ကုသိုလ်တွေ အများကြီး လုပ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရေချိုးခန်းထဲမှာ ကိုယ်လက်သန့်စင်တုန်း မွေးထားတဲ့ ခွေးလေး က ဖောက်ပြန်တာကိုသာယာမိသတဲ့။ အဲဒီလို လုပ်တာကို မင်းကြီးက အပေါ်ထပ်ကနေ မြင်သွားသတဲ့။ ဒါပေမယ့် မလ္လိကာက အကင်းပါးတော့ ဘုရင်ကိုတောင် မမှန်ရာနဲ့ စွပ်စွဲလိုက်နိုင်သေးတယ်။ ခပ်နုံနုံ ဘုရင်က ယုံနိုင်ပေမယ့် မလိကာ ကိုယ်တိုင်တော့ ငါမဟုတ်တာ လုပ် တာကို ရှင်တော် ဗုဒ္ဓတော့ သိတော့မှာပဲ ဆိုပြီး စိတ်မကောင်း ဖြစ်တယ်။ သေခါနီးမှာ အဲဒါကို စွဲလမ်းမိလို့ တစ်ပတ်လောက် ငရဲကျသွား ခဲ့တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀)။ ဒီစာအရ အဆင်မသင့်ရင် နတ်ပြည်လည်း ‘ပ’ သွားနိုင်တာပဲ။

အဟောသိကံ မဟုတ်ရင် အင်္ဂုလိမာလ

လူကြမ်းအဖြစ်နဲ့ အင်္ဂုလိမာလရဲ့ လူသတ် လက်ညှိုးဖြတ်တဲ့ ကံတွေက အဟောသိကံ ဖြစ်မသွားပါဘူး။ ရဟန္တာ အရှင်အင်္ဂုလိမာလဖြစ်သွားတဲ့ အခါမှာတော့ ပဋိသန္ဓေကို ဖြစ်စေတဲ့ အဝိဇ္ဇာနဲ့ တဏှာကို အရဟတ္တ မဂ်နဲ့ ဖြတ်ပြီးဖြစ်လို့ အဲဒီအကုသိုလ်ကံရဲ့ အကျိုးကို နောင်ဘဝတွေမှာ မခံစားရတော့လို့ ‘ငရဲအပ’ ဖြစ်သွားပေမယ့် ပဝတ္တိကျိုးက ပြင်းထန် လွန်းပါတယ်။ အရှင်မြတ် ဆွမ်းခံလို့ မရတဲ့ အပြင် ခဲနဲ့ ပေါက်လို့ ခေါင်း တောင် ကွဲတယ်ဆို မဟုတ်လား။ ‘ဝဋ်အမြဲ’ဆို အဲဒါ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ စဉ်းစား ကြည့်၊ အင်္ဂုလိမာလ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုနဲ့ ပဲ ဝဋ်အမြဲ ငရဲအပဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ် ပေါ်နေသလားလို့။ ဝဋ်အမြဲဖြစ်လို့ ဘဝမခြားဘဲ ခံကိုခံရပေမယ့် ငရဲတော့ လွတ်သွားတယ်လေ။

ဒီစကားပုံကတော့ သာမန်အနေနဲ့ အခုပြောပြထားတဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖြစ်ဖို့များပါတယ်။

ဆန်းနိုင်မှ

တွေးရိုး တွေးစဉ်ကို လွန်ပြီး အဆန်းထောင် ခပ်ကြောင်ကြောင် တွေးကြည့်ရင် .. အဝိဇ္ဇာ တဏှာလို့ ခေါ်တဲ့ ဝဋ်မြစ်မပြတ်သေးသူ အတွက် တော့ လုပ်ထားတဲ့ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်အကျိုးကို တစ်ချိန်ချိန် ခံရမှာ ဖြစ်လို့ ‘ဝဋ်လည်း အမြဲ၊ ငရဲလည်း မပ’လို့ ဆိုရင်လည်း မှန်တော့မှန်မယ် ထင်ပါရဲ့။

ပန်းပေါင်းနံ့သာ၊ ထုပ်ပဝါ၊ လှိုင်စွာမွှေးပျံ့လှ။

ပုံပြနည်းလောင်း၊ သူတော်ကောင်း၊ ပေါင်းမိပါယ်မကျ။ (သုတရတနာ)

၁၈၆။ သေခွင့်

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃၊၂၀၁၁။

-------------------

မရှင်းတာလေးရှိ၍ မေးခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

အနောက်နိုင်ငံ အချို့တွင် Euthanasiaကို တရားဝင် ခွင့်ပြုနေပါသည်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားတော်အရ Euthanasiaကို Suicideလို့ ယူဆပါသလား။ ဆရာဝန်များနှင့် ခွင့်ပြုသူ တရားသူကြီးများတွင် အပြစ်ရှိမရှိ ဖြေကြား ပေးစေလိုပါသည်။ အချို့က အိပ်နေရင်း သေလျှင် ဘာမှ မခံစားရ၍ ကောင်းတယ်လို့ ဆိုပါသည်။

ဆရာတော်တစ်ပါး ဟောကြားသော တရားတစ်ပုဒ်တွင် အိပ်နေရင်း သေပါက မောဟနှင့် သေတာဖြစ်လို့ အပါယ်ကို သွားရတယ်လို့ ဆိုပါသည်။ တပည့်တော်မ အနေဖြင့် ဘယ် လို ညှိပြီး ယူရမည်ကိုလည်း သိလိုပါသည်။ သိပ္ပံအလိုရ သစ်ပင်များတွင် အသက်ရှိသည်ဟု ဆိုပါသည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ သက်ရှိ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပုံကို သိလိုပါသည်။

အရှင်ဘုရား၏ ဓမ္မအမေးအဖြေတစ်ခုတွင် ခန္ဓာထဲမှ ပိုးများကို ဇီဝ သဘောရှိသောရုပ်ဟု ဆိုပါသည်။ တပည့်တော်မ၏ စိတ်တွင် မရှင်းပါ ၍ အနည်းငယ်ပိုပြီး ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား

ချယ်ရီဝင်း

-------------------

ဒီက ဥပဒေ

အမေရိကန်က ပြည်နယ် နှစ်ခုမှာ ‘ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် သေခြင်း ဥပဒေ (Death with Dignity Act)’ကို ပြည်သူ အများစုရဲ့ ဆန္ဒအရ ပြဋ္ဌာန်း ပေးလိုက်တယ်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်က အော်ရီဂန်ပြည်နယ်မှာ ပထမဆုံး အတည်ပြုတယ်။ နောက်တစ်နှစ်အကြာ (၁၉၉၈)မှာ အဲဒီပြည်နယ်နဲ့ ကပ် နေတဲ့ အနောက်မြောက်ဖျားက ဝါရှင်တန် ပြည်နယ်မှာလည်း ထောက် ခံ ၅၉၊ ကန့်ကွက် ၄၁ နဲ့ အဲဒီ ဥပဒေကိုပဲ အတည်ပြုလိုက်တယ်။ အဲဒီ ဥပဒေအရ လူတစ်ယောက်ဟာ ရောဂါကြောင့်ခြောက်လနဲ့ ခြောက်လ အောက်ပဲ အသက်ရှည်တော့မယ်လို့ ဆရာဝန်တွေက ဆုံးဖြတ်လို့ အဲဒီ လူက ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်လိုတဲ့အခါ ဆရာဝန်တွေက ကူညီပေး ခွင့် ရှိတယ်။ သေခွင့် တောင်းပြီး ၁၅ ရက်အကြာမှာ ဆရာဝန်တွေက နှုတ်နဲ့ ဖြစ်စေ၊ စာရေးလို့ ဖြစ်စေ အကြောင်းပြန်ရတယ်။ နောက်ဆုံး ဖောင်ဖြည့်၊ လူနာ လက်မှတ်ထိုး၊ အိပ်မောကျ သေဆုံးသွားမယ့် ဆေးရည်ကိုတိုက်၊ မိနစ်၃ဝအတွင်း အသက်ရှူရပ်သွားအောင် ဆရာဝန် တွေက တရားဝင် လုပ်ပေးခွင့် ရှိတယ်။ လူနာ တစ်ဦးဆိုရင် ဆေးသောက်ပြီးတာနဲ့ ‘ဗေသိုဗင်ရဲ့ ကိုးခုမြောက် သံစုံတေး (Beethoven's Ninth)’ကိုနားထောင်ရင်းသေပြသွားတယ်။

သူတို့ ယူဆပုံ

အခု မေးခွန်းထဲမှာ ပါတဲ့ Euthanasia (ယူဟနေးရှား) = ညင်သာစွာ ဇီဝိန်ခြွေပေးခြင်း သို့မဟုတ် Mercy Killing = ကရုဏာနှင့် အဆုံးစီရင် ပေးခြင်းဆိုတာ ဒီဥပဒေနဲ့ ပတ်သက်တယ်။ သေဖို့ သေချာနေတဲ့ လူက အဆုံးစီရင် ပေးဖို့ တောင်းပန်လို့ ကူညီပေးတာကို သူတို့က မျှတတယ်လို့ ယူဆတယ်။ ကိုယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ကိုယ်သေတာဟာ အခွင့်အရေး တဲ့။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခွင့်ဟာ လူ့အခွင့်အရေးပဲပေါ့။ အဲဒီအခွင့် အရေးလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ဆောင်ပုဒ်က ‘သေခွင့်ပေးပါ (Give us right to die.)’။ ‘ကင်ဆာ ဖြစ်ရင် အကောင်းဆုံး ကုသမှုက ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေခြင်း’တဲ့။ သူတို့ ယူဆပုံလေးတွေကို ကြည့်ဦး..

လူနာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားနေရတဲ့ အခါ အဲဒါကို သင် ကြည့် ရက်သလား။ ဇနီး၊ ခင်ပွန်း၊ မိဘဆွေမျိုးစတဲ့ သူတစ်ပါးကိုပဲ အမှီပြုပြီး နေရတဲ့ အခါ အခွံထဲက သေခါနီး ခြောက်ကပ်နေတဲ့ ကနုကမာကောင် လိုပဲ။ ပိုက်ကသွင်းတဲ့ အစာနဲ့ နေရပြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ် မထနိုင်တော့တဲ့ အခါ အသက်ရှင်လျက် သချုႋင်းဂူထဲမှာ နေရသလိုပဲတဲ့။ အဲဒီ အခြေ အနေနဲ့ ဆက်နေရင် မိသားစုကိုရော ကိုယ်တိုင်ပါ သိပ်ပြီး နာကျင်ရတယ်။ မြန်မြန် သေလိုက်ရင် တစ်ခုသော အချိန်ကာလပါပဲ။ မိသားစု ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေတွေက ကိုယ့်ကို ချစ်တာကို ယုံတယ်။ ယုံလို့လည်း သူတို့ဆီက သေခွင့်ကို တောင်းတာပါတဲ့ ..

ယဉ်ကျေးမှု

ဒီဥပဒေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြားပြည်နယ်တွေမှာ ပြဋ္ဌာန်းသင့် မပြဋ္ဌာန်း သင့် ငြင်းခုံဆဲ ရှိပါတယ်။ ဘုရားသခင်ရဲ့ အလိုတော်အရ ဒီလိုလုပ်တာ ပါဆိုရင် ဖြေရတာ သိပ်လွယ်ပေါ့။ ‘သင်လုပ်တာဟာ သင့်တာဝန်ပဲ’လို့ ကံကို ယုံကြည်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့တော့ အဲဒါလောက်လွယ်လွယ် မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အများသဘော ဆိုတိုင်းလည်း မမှန်ဘူး ဆိုတာကိုတော့ သတိချပ်စေ ချင်တယ်။ ဗုဒ္ဓမပွင့်ခင်က အိန္ဒိယတိုက်ငယ်က လူအားလုံးနီးပါးဟာ ဖန်ဆင်းရှင်ကို ‘Yes’လုပ်ကြပေမယ့် မြတ်ဗုဒ္ဓပွင့်တော်မူမှ ‘No’ လုပ်ပစ်တာ။ ဘုန်းကြီး မကြာခဏ ပြောပါတယ်။ ယဉ်ကျေးမှုက သုံးနှင့်လေး လို ကွာတယ်လို့။ အနောက်တိုင်းက နှုန်းစံအားလုံးကို အရှေ့တိုင်းမှာ အသုံးချလို့ မဖြစ်နိုင်သလို၊ အရှေ့ဖက်က တွေးခေါ် ရှုမြင်ပုံ အားလုံးလည်း အနောက်တိုင်းမှာ အသုံးဝင်ဖွယ် မရှိပါဘူး။ သူ့တို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ တွေးခေါ်ပုံတွေက ရာစုနှစ်တွေ ချီပြီး အမြစ်တွယ်နေလို့ ပြုပြင်၊ ငြင်းဆို၊ အကြောင်းပြဖို့ခက်တယ်။

အပြစ်ရှိလား

မသေစေချင်ဘဲ တစ်နည်းပြောရင် သေစေလိုတဲ့ စေတနာမရှိဘဲ ဆေးကျွေးတယ်လို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ ငါ ဒီဆေးကို ကျွေးရင် သူတော့ မိနစ် ပိုင်းအတွင်း အသက်ရှူ ရပ်သွားမှာပဲဆိုတဲ့ အသိက ကိုယ့်စိတ်ထဲမှာ ရှိကိုရှိနေလို့ နောက်ဆုံးမှာ သေပစေတော့ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပဲ မဟုတ် လား။ သေချင်နေသူဟာ တစ်ချိန်က ရည်းစားလုဖက် ဖြစ်ဖူးရင် တော့ မသေစေချင်ဘူး၊ စေတနာ မပါဘူးဆိုတဲ့ စကားကိုပိုပြီးစဉ်းစားရလိမ့် မယ်။ ဒါကြောင့်သေချင်နေသူကိုခွက်ထည်းအဆိပ်ရည်ထည့်၊ အနားကို တိုးပေး၊ စုပ်တံပိုက်ကို ပါးစပ်ထဲ ထည့်ပေးစတဲ့ လုံ့လပြုမှုတွေ ကြောင့် ဗုဒ္ဓဒေသနာတော်အရ လုပ်ပေးသူဟာ လူသတ်ကံ မြောက်တယ်။ ဆေးသောက်သူလည်း ဝေါဟာရပဲ ကွာမယ်၊ ကိုယ့်ဟာကိုယ် သတ်သေတာပါပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဒဿနအရတော့ ဒီလိုပဲဖြစ်နိုင်တယ်။

သနားလို့ သေဆေး ကျွေးလိုက်တယ် ဆိုတာမျိုးက စကားလုံး လှပေမယ့် လုပ်ဆောင်မှု အတူတူပါ။ အပြစ်လွတ်အောင် အများလက်ခံအောင် ပရိယာယ်နဲ့ ရှောင်လွှဲခြင်း တစ်မျိုးပါပဲ။ အောင်မြင်စွာ ဆုတ်ခွာ သွား .. အရှုံးပေး ဆုတ်ခွာသွား .. လိုရင်းက ဆုတ်ခွာသွားတာပါပဲ။ ဘုန်းကြီးအထင် ရောဂါကို မခံစားနိုင်လို့၊ ရောဂါ ကျွမ်းနေလို့၊ ရူးသွပ် နေလို့ သေချင်နေသူတွေဟာ ပုံမှန်စိတ်ထားတော့ မဟုတ်တန်ရာဘူး။

အိပ်ရင်း သေရင်

မောဟဆိုတာ သစ္စာလေးပါးကို မသိတာ။ အိပ်တဲ့ စိတ်မှ မဟုတ်ဘဲ။ ဗုဒ္ဓ အဘိဓမ္မာအရ အိပ်မောကျတယ်ဆိုတာ ဘဝင်စိတ်ဖြစ်တာ။ ပဋိသန္ဓေစိတ်၊ ဘဝင်စိတ်နဲ့ သေစိတ် (စုတိစိတ်)ဆိုတဲ့ စိတ်သုံးမျိုးဟာ အတူတူပဲ။ ဒါကြောင့် အိပ်မပျော်ခင်၊ တစ်နည်း ဘဝင်စိတ် မဖြစ်ခင် နောက်ဆုံးဖြစ်တဲ့ သိစိတ် (ဝီထိစိတ်)ကိုပဲ ယူသင့်တယ်။

ဥပမာ မဟာစည်ဆရာတော်ကြီးဟာ ပျံတော်မူခါနီး မေ့မျောသွားတယ်။ မေ့နေချိန်မှာ ဘဝင်စိတ် ဖြစ်နေလို့ အဲဒီမတိုင်ခင် စက္ကန့်ပိုင်းက ဖြစ်ခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံး သိစိတ် (ဝီထိစိတ်)မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဇောစိတ်အာရုံနဲ့ ပဲ ပျံလွန်တော်မူဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဆရာတော်ကြီး ဦးသီလာနန္ဒ ကော်မာ (coma) ဖြစ်နေချိန်မှာ ဒီကဆရာဝန်တွေ ပြောသလို အကြားနဲ့ အတွေ့ကို သိနိုင်ဖွယ်ရှိတယ် ဆိုတဲ့ အတိုင်း မှန်ရင်တောင် ဘေးက တပည့်တွေ လျှောက်တဲ့ အသံကို ကြားဆဲ၊ နှိပ်နယ်ဝတ်ပြုတဲ့ ထိတွေ့မှုကို သိဆဲမှာ ဝီထိစိတ် ဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုခွင့်ရှိတယ်။ စုတိစိတ် ဖြစ်ခါနီး နောက်ဆုံး သိစိတ်မှာ မောဟ မွှန်နေမှ အကုသိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်နေမှ ငရဲကျမယ်ထင်ပါတယ်။

သစ်ပင်ရဲ့ ခန္ဓာ

ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာအရ ရုပ်သက်နဲ့ နာမ်သက်လို့ နှစ်မျိုးရှိရာမှာ သစ်ပင်မှာ ရုပ်သက်ပဲ ရှိတယ်။ နာမ်သက် မရှိဘူး။ သတ္တဝါတွေမှာ ရုပ်သက်ရော နာမ်သက်ပါရှိတယ်။ သစ်ပင်မှာ ရူပက္ခခန္ဓာ တစ်ပါးပဲရှိတယ်။ သတ္တဝါ တွေမှာက ရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိညာဏ်လို့ ခန္ဓာငါးပါး ရှိတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓအလိုအရ ခန္ဓာငါးပါးရှိမှ သက်ရှိလို့ ယူတယ်။ တစ်နည်း ဆိုရင် အာယု=နာမ်သက် (ဇီဝိတိန္ဒြေ စေတသိက်)၊ ဥသာ =အငွေ့ (ရုပ်သက်ခေါ်တဲ့ ဇီဝိတရုပ်)၊ ဝိညာဏ် = သိစိတ် .. ဒီသုံးခု အတူရှိနေ တဲ့ ရုပ်ခန္ဓာကို သက်ရှိလို့ ခေါ်တယ်။ သစ်ပင်မှာက ရုပ်သက်ခေါ်တဲ့ ဇီဝိတရုပ်ပဲရှိလို့ သက်ရှိမဟုတ်ဘူး။

ဇီဝသဘော

ဇီဝသဘောဆိုတာ ရှင်သန်ခြင်း၊ လှုပ်ရှားခြင်း သတ္တိရှိတာကို ဆိုလိုတယ်။ ဥပမာ သုက်ပိုး၊ အဆပေါင်း များစွာ ချဲ့ကြည့်မှ အဲဒီ ပိုးဆိုတဲ့ အရာတွေရဲ့ ရှင်သန်၊ လှုပ်ရှားသတ္တိကို မြင်နိုင်တယ်။ ဒီပိုးတွေမှာ အာယုနဲ့ ဥသာ ရှိပေမယ့် သိစိတ်မရှိဘူး။ တစ်နည်း ပြောရင် နာမ် သက်ဆိုတဲ့ ဇီဝိတိန္ဒြေ စေတသိက်နဲ့ ရုပ်သက်ဆိုတဲ့ ဇီဝိတရုပ် နှစ်ခုပဲ ရှိတယ်။ ခန္ဓာဖွဲ့ရင် ရူပက္ခန္ဓာနဲ့ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ နှစ်ပါး။ ဒါကြောင့် သက်ရှိလို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ လှုပ်နေတိုင်း သက်ရှိ မဟုတ်ဘူး။ အိမ်မြှောင်ပြီးပြတ် လှုပ်နေတာဟာ ခန္ဓာဟောင်းက စိတ်ဝိညာဉ်ရဲ့ သတ္တိကြောင့်၊ ခေတ် စကားနဲ့ ဆိုရင် အဲဒီအထဲရှိနေတဲ့ အာရုံကြောတွေ မသေသေးလို့။ ပြတ်ခါစ မခြောက်ခင်မှာ ဇီဝသဘောရှိတဲ့ ရုပ်လို့ ဆိုဖွယ်ရှိတယ်။ သက်ရှိ တော့ မဟုတ်ဘူး။

၁၈၇။ အသက်တန်ဖိုး

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၊၂၀၁၁။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

တပည့်တော်တို့ လမ်းထဲမှာ လူတွေ (ကလေး၊ လူကြီး၊ ဗိုက်ကြီးသယ် တွေ)ကို ခဏခဏ ထွက်ကိုက်နေတဲ့ ခွေးတစ်ကောင် ရှိပါသည်။ ထို ခွေးကို သတ်ချင်လို့ မဟုတ်ဘဲ အများအကျိုးအတွက် ဖယ်ရှားလိုက် ပါက အပြစ်ရှိမရှိ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

Craker

-------------------

မြွေမင်းသား

မကြာသေးခင်က ဝါရှင်တန်ဒီစီက လာလည်တဲ့ ဧည့်သည်တွေနဲ့ ဖိနစ်စ် မြို့ရဲ့ အရှေ့ဖက်မှာရှိတဲ့ Globeလို့ခေါ်တဲ့ မေမြို့လို တောင်ပေါ်မြို့ ကလေးက ပြတိုက်တစ်ခုကို သွားကြတော့ လမ်းမှာ ဘုန်းကြီးတို့ ရှေ့က ကားသုံးစီးတန်းစီပြီး ဘီးလိမ့်ရုံမောင်းနေတာနဲ့ ကြုံတယ်။ ဘာဖြစ်လဲ ကြည့်လိုက်တော့ မြွေတစ်ကောင် လမ်းလယ်မှာ ကရွတ်ခွေလို ခွေနေ တာကို တွေ့လို့ တဲ့။ ရှေ့ဆုံးက ဘိုမကြီးကမြွေလန့်သွားမှာစိုးလို့ ဟွန်း တောင် မတီးဘူး။ ကားစက်သံ ကြားမှ ကောင်စုတ်က လျှာထုတ်ပြီး သူ့ခေါင်းက ကားဖက်ကို ရမ်းလာလို့ ကားကို နောက်ဆုတ် ပေးရ သေးတယ်။ လူတွေ အုံကြည့်လာတော့မှ ကိုယ်တော်ချောက ခပ်တည် တည်နဲ့ လမ်းဘေးကို မင်းကြီး ကြွသလိုကြွတော်မူတယ်။ အဲဒါကြည့် ပြီး အင်း.. မြွေမင်းသားနှယ်၊ ကံကောင်းလိုက်တာ .. လို့ ပဲစိတ်ထဲက ဆိုမိတယ်။ ကားစီးနိုင်တဲ့ လူက လမ်းပေါ်က တိရစ္ဆာန်ကို ‘သေချင် လား၊ နင်းကြိတ်လိုက်ရ’ဆိုတဲ့ အမြင်မျိုးမရှိဘူး။

စည်းကမ်း

ခွေးကြောင် မွေးရတာ ကလေး မွေးရသလိုပဲ။ ခွေးကို ညွှန်းပြီး Your son, your daughter လို့ ခွေးရှင်ကို ပြောရင် ကြိုက်တယ်။ ခွေး မွေး တာနဲ့ ခွေးအဖေ ခွေးအမေတွေလို့ ဆိုရမလောက်ပဲ။ ခွေး မကျန်းမာ ရင် ကုသဖို့ အာမခံ ဝယ်ရတယ်။ စည်းကမ်းကို လိုက်နာအောင် ခွေးကို သင်တန်း ပို့ရတယ်။ ခွေးကို အိမ်မှာ ကျိတ်ပြီး မနှိပ်စက်ရဘူး။ ခွေးလည်ပင်းမှာ ခွေးရဲ့ နာမည်၊ အိမ်လိပ်စာ၊ ဖုန်းနံပတ်တွေ ပါတဲ့ ကတ်ပြားကို ဆွဲထားရတယ်။ ခွေးနဲ့ လမ်းလျှောက်တဲ့ အခါ လမ်းမှာ ခွေးချေးပါလို့ မရှင်းခဲ့ရင် နေရာအလိုက် ဒေါ်လာသုံးရာထိ ဒဏ်ရိုက်ခံရ နိုင်တယ်။ ညလူအိပ်ချိန်မှာ စွတ်ဟောင်လို့ အိမ်ဘေးလူက ရဲကို တိုင်ရင်လည်း ဒဏ်ပဲ။ ကိုယ့်ခွေး လူကို ကိုက်ရင်တော့ လေးငါး ဆယ်နှစ် အကြွေးဆပ်ရင် ဆပ်၊ မဆပ်ရင် ရှိတာ ပြောင်ပြီသာမှတ်။ ဘယ်သူ့အပြစ်

စာချဘုန်းကြီး ငယ်ဘဝက ကျောင်းမှာ ထမင်းကျန်ဟင်းကျန်လာစား နေတဲ့ ခွေးကို ရွာက ကျောင်းလာတက်တဲ့ ကျောင်းသားက သူ့ဖိနပ်ကို ကိုက်လို့ ဖမ်းပြီးနှုတ်သီးကိုပေတံနဲ့ ရိုက်တော့ ခွေးချစ်တတ်တဲ့ ကိုရင် ငယ်က ‘ခွေးက ကိုက်စရာတွေ့ရင် ကိုက်မှာပဲ။ မကိုက်အောင်မင်း ဖိနပ်ကိုသိမ်းထားပေါ့’တဲ့။ ဒီမေးခွန်းကိုဖတ်ပြီးကိုရင် လေးရဲ့ စကားကို အမှတ်ရတယ်။ ဆေးဘူး၊ မီးလောင်လွယ်တဲ့ အရည်တွေမှာ ‘ကလေးတွေလက်လှမ်း မမီတဲ့ နေရာမှာသိမ်းထားပါ’ ဆိုတာ ဖတ်ဖူးမှာ ပေါ့။ ကလေးဆိုတာ လူနော်။ ဒါပေမယ့် အသိဉာဏ် ရှိသေးတာမှ မဟုတ်ဘဲ။ သောက်မိလို့ အနာရယ်ဖြစ်ရင် ကိုယ်ပဲဒုက္ခရောက်မှာ။ ယင်ကောင်၊ ပရွက်ဆိတ်၊ ပိုးဟပ်တွေကိုလည်းဒီသဘောပဲနားလည်ပါ။

ကိုယ်က ဖြစ်သလိုနေလို့ ယင်ကောင်လာရင် ယင်ကောင့် အပြစ် လား၊ ကိုယ့်အပြစ်လား။ အဆိပ်ပုလင်းကို သောက်စရာ အထင်နဲ့ သောက်ပစ်လို့ ကလေးသေရင် ကလေးအပြစ်လား၊ သင့်အပြစ်လား။ ဆင်ခြေပါ

‘သတ်ချင်လို့ မဟုတ်ဘဲ အများအကျိုးအတွက်’တဲ့။ အများအကျိုး အတွက် သတ်ရင်လည်း သတ်တာပါပဲ။ ဆိုပါတော့ ခွေးကို သတ်လိုက် တာ ချက်ကောင်းကို မထိလို့ ဆန့်ငင်ဆန့်ငင် ဖြစ်နေရင် ‘တယ် .. အသက်ပြင်းတဲ့ ကောင်၊ သေကွာ’ ဆိုပြီး နှစ်ဆရှိတဲ့ အင်အားနဲ့ ထပ်ကြိုး စားရမယ်။ ဒီလိုဖြစ်ရင် သတ်ချင်လို့ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဆိုနိုင်အုံးမလား။ ဒီတော့ သင့်ရဲ့ အများကောင်းကျိုး ဆိုတဲ့ စကားနဲ့ သင့်စေတနာကြောင့် ရရှိမယ့် အပြစ်ကို ချင့်ချိန် ကြည့်ပေါ့။ ဒါလောက်ဆို ဘုန်းကြီးရဲ့ အာ ဘော်ကို ရိပ်မိလောက်ပါပြီ။

ပြောပြထားတဲ့ ဓလေ့စရိုက်၊ စည်းကမ်းရှိ၊ တာဝန်သိ ဆိုတာတွေကို တိုးတက်လိုသူအားလုံး ပါဝင်လိုက်နာပြီး တဖြည်းဖြည်း လေ့ကျင့် ယူသင့်ကြောင်းနဲ့ ဒီလိုခွေးမျိုးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကိုယ်တိုင်ခံစားမှု ရှိနေရင်တော့ ဆင်ခြေမပေးပါနဲ့လို့ ဆိုလိုကြောင်းပါ။

၁၈၈။ နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ

မတ် ၂၉၊၂၀၁၁။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊ နိဗ္ဗာန်အကြောင်းကို သိလိုပါသည်အရှင် ဘုရား။ နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ ဘယ်လိုပါလဲ။ နိဗ္ဗာန်မှာ သက်ရှိတွေ ရှိပါသလား။ တပည့်တော် နားလည် သလောက်မှာ နိဗ္ဗာန်ကို ရပြီးရင် ပြန်လည် မွေးဖွားခြင်း မရှိဘဲ ဘဝကုန် ဆုံးသွားပြီဟု ဖြစ်ပါသည်။ နိဗ္ဗာန် မှာ လူတွေ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟမရှိဘဲ နေထိုင်ကြပါသလား။ နိဗ္ဗာန်မှာ ကိုယ်ခန္ဓာလည်း မရှိ၊ စိတ်လည်း မရှိဟု ဆိုပြန်ရာ ရှုပ်ထွေး နေပါသဖြင့် ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဇင်ထွန်း

-------------------

ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဖြစ်ရင်

နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ ဝိပဿနာလို့ ခေါ်တဲ့ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့် လေ့ကျင့်အားထုတ်မှုရဲ့ နောက်ဆုံးရလဒ် ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ရလဒ် ကိုယ်တို့ ကိုယ်စီမှာ မရှိသေးရင် ရှင်းပြဖို့နဲ့ ရှင်းပြတာကို နားလည်ဖို့ အခက်အခဲ ရှိတယ်။ နိဗ္ဗာန်ဟာ လောကီနယ်က လူသာမန်တို့ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေကြတဲ့ ဝေါဟာရရဲ့ အခြားတစ်ဖက်မှာ ရှိတယ်လို့ သုတေသီတို့ ဆိုလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လောကမှာ နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင် ဆိုက်ရောက်ပြီး ဖြစ်ကြတဲ့ အမှန်ကိုသာ ဆိုတတ်တဲ့ ဘုရားရဟန္တာ အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးတွေ အမှန်တကယ် ရှိခဲ့ရှိဆဲလည်းဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓရဲ့ မဂ္ဂင် ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်ကို ယုံကြည်ကြတဲ့ အရှေ့အနောက်က ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ နိဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ ပရမတ္ထတရား အမှန်တကယ် တည်ရှိတယ်လို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။

ကျမ်းထွက်နိဗ္ဗာန်

ရှေးဦး ပါဠိတော် ကျမ်းဂန်အဆို တစ်ခုကို အကျဉ်းမျှ ထုတ်ပြရရင် ... ‘နိဗ္ဗာန်ကို မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်နဲ့ပဲ သိနိုင်တယ်၊ ပကတိမျက်စိနဲ့ မမြင် နိုင်ဘူး (အနုမြူကို ခွဲခြမ်းနိုင်တဲ့ မိုက်ခရိုစကုပ်တွေနဲ့လည်း မမြင်နိုင်ဘူး) စိတ်စေတသိက်တွေလို ဥပါဒ်ဌီဘင် (ဖြစ်တည်ပျက်သဘော)မရှိ၊ ဆိုက်ရောက်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေတော့ ရှိတယ်၊ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဆိုတဲ့ ဓာတ်ကြီး လေးပါးရဲ့ အထောက်အပံ့မရှိ၊ အရှည် အတို အထူအပါး ကောင်းဆိုး သဘောမရှိ၊ စုတိဝိညာဉ် ချုပ်တဲ့ အခါ နိဗ္ဗာန်ရဲ့အရှိန်ကြောင့်ရုပ်နာမ် အသစ်မဖြစ်တော့ဘဲမီးငြိမ်းသလိုငြိမ်း သွားတဲ့ အတွက်နောက်ထပ် ခေါ်ဝေါ်စရာ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါအနေနဲ့ အမည် နာမတွေ မကျန်တော့ပေမယ့် အငြိမ်း (သန္တိ) သဘာဝရှိတဲ့ သတ္တိကတော့ ကျန်ခဲ့တယ်၊ အဲဒီ သတ္တိဟာ နိဗ္ဗာန်ပဲ’ (ဒီ၊၁၊၂၃၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၅ကရရှိတဲ့ နားလည်မှုပါ)။

သက်ရှိတွေ ရှိသလား

ရုပ်တရားတွေရဲ့အပူအအေးစတာတွေကြောင့်ပြောင်းလဲတဲ့ သဘာဝ၊ စိတ်ရဲ့ အာရုံကို သိတဲ့ သဘာဝ၊ စေတသိက်ရဲ့ စိတ်ကို အရောင်ခြယ် သတဲ့ သဘာဝတွေဟာ Time and Space အရ ဘယ်တော့မှ မပြောင်း လဲတဲ့ သဘာဝနိယာမ ဖြစ်လို့ ဒီတရား သုံးမျိုး (စိတ်၊ စေတသိက်၊ ရုပ်)ကိုပရမတ်လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီရုပ်နဲ့ နာမ်ပရမတ်တွေထဲမှာနိဗ္ဗာန် မပါဘူး။ နိဗ္ဗာန်က သနိ သဘာဝရှိတဲ့ သီးခြား ပရမတ်တစ်ခုပဲ။ အဘိဓမ္မာ မာတိကာပါဠိတော်လာ ‘ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မာ (ကိုယ်ခန္ဓာ ပြင်ပရှိ တရား တွေ)’ အရမှာ နိဗ္ဗာန် ပါဝင်လို့ နိဗ္ဗာန်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အနှစ် အမတေ အနေနဲ့ ရှိမနေဘူး။ ပြောပြထားတဲ့ အတိုင်း ရုပ်ထူး နာမ်ထူး မဟုတ်လို့ သက်ရှိတွေနေထိုင်တဲ့ နေရာဌာနလည်းမဟုတ်ဘူး။

ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ

နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ ပဋိသံဝေဒီ၊ ခံစား စံစား၍နေသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း။ ဥပ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်ပါသလော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးပါ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ရအပ်၏ ဟူ၍။ နဝတ္တဗ္ဗေ၊ မဆိုနိုင်။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဖြေပါ၏ (ကထာဝတ္ထု၊၄၆)။ အဓိပ္ပာယ်က နိဗ္ဗာန်မှာ နိဗ္ဗာန်သက်သက်ပဲ ရှိတယ်။ နိဗ္ဗာန် ချမ်းသာကို ခံစားစံစားနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ထူး ရုပ်ထူးတွေ မရှိဘူးလို့ ဆိုလိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိဗ္ဗာန်ကို တပ်အပ်မြင်ပုံ

အပရာပရံ၊ ရှုမှတ်မှု အဆင့်ဆင့် အဆက်ဆက်။ မနသိကရောတော၊ နှလုံးသွင်း ရှုလျက် သိနေသော။ တဿ၊ ထိုဝိပဿနာကို ကြိုးစား အားထုတ်နေသူ၏။ တံ စိတ္တံ၊ ထိုရှုမှတ်လျက် သိနေသော စိတ်သည်။ (အပရာပရံ၊ အစဉ်မပြတ်တရစပ်။ မနသိကရောတော၊ ရှုလျက်သိနေ စဉ်မှာပင်။) ပဝတ္တံ၊ မပြတ်ဖြစ်နေသော ရုပ်နာမ်အလျဉ်ကို။ သမတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ အပ္ပဝတ္တံ၊ မပြတ်ဖြစ်နေသော ရုပ်နာမ်အလျဉ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက် သဘောသို့ (တစ်နည်း) မပြတ်ဖြစ်နေသော ရုပ်နာမ် အလျဉ် ပြတ်စဲပြီး ချုပ်ငြိမ်းခြင်း သဘောသို့။ သြက္ကမတိ၊ သက်ရောက် သွား၏။

သမ္မာပဋိပန္နော၊ မြင်ရုံမျှ ကြားရုံမျှ စသည်ဖြစ်အောင် မမေ့မလျော့ မပြတ်ရှုသိလျက် မှန်ကန်စွာ ကျင့်ခဲ့သည်ဖြစ်၍။ အပ္ပဝတ္တံ၊ မပြတ်ဖြစ် နေသော ရုပ်နာမ်အလျဉ်၏ ပြတ်စဲလျက် ချုပ်ငြိမ်းခြင်း သဘောသို့။ အနုပ္ပတ္တော၊ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ဟူသော အသိဉာဏ်ထူးဖြင့် ဆိုက် ရောက်သွားသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ နိဗ္ဗာနံ သစိကရောတီတိ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက် မှောက်ပြုသည်ဟူ၍ (တစ်နည်း) နိဗ္ဗာန်ကို တပ်အပ် သိမြင်သူဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ (မိလိန္ဒ၊၃၁၁)။

အာမခံပါတယ်

တစ်သက်လုံး လှုပ်ရှားနေရတဲ့ လှုပ်ရှားနေရဦးမယ့် ဘဝအမောတွေကို ခေတ္တခဏနားပြီး ရိပ်သာတစ်ခုကို သုံးလလောက် သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး တစ်လကြာစီ သုံးခါလောက် ဝင်ကြည့်ပါလား။ နိဗ္ဗာန်ကို တပ်အပ် မမြင်ခဲ့ရင်တောင် အနည်းဆုံး နိဗ္ဗာန်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ရေးတေးတေးတော့ နားလည်သွားဖို့သေချာကြောင်း ဘုန်းကြီးအာမခံပါတယ်။

၁၈၉။ ဗုဒ္ဓခြေတော်ရာ

ဧပြီ ၃၀၊၂၀၁၁။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှိနေသော အထက်စက်တော်ရာနှင့် အောက်စက်တော်ရာ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်ရာများသည် မြတ်ဗုဒ္ဓသက်တော် ထင်ရှားရှိစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံ ကိုကြွရောက်ခဲ့သည့် သာဓက ဖြစ်နိုင်ပါသလား၊ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ရောက်ရှိပျံ့နှံ့လာပုံ အကြောင်းကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဇော်မင်းအောင်

-------------------

သုတေသီအမြင်

သမိုင်းရာဇဝင်တွေဟာ နှစ်ကာလ ရှည်ကြာလာတဲ့ အခါ လက်တွေ့ ဖြစ်ရပ်မှန်နဲ့ နားလည်ခံစားမှု တစ်ထပ်တည်းမကျဘဲ ဖြစ်သွားတတ်တယ်။ အထူးသဖြင့် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေလို ရှေးကျပြီး ခိုင်လုံတဲ့ မှတ်တမ်းတွေ မရှိဘဲ ပါးစပ်ရာဇဝ င်သက်သက်လောက်ပဲ ရှိခဲ့ရင် အဲဒီ သဘောတွေဖြစ်ဖို့ အခွင့်အလမ်း ပိုသာတယ်။ မှုခင်းကို တိုက်ရိုက်မြင် ရသူနဲ့ သတင်း နားထောင်ပြီး သိရသူ နှစ်ဦးရဲ့ ခံစားမှု မတူနိုင်သလို ပါဘဲ။ အနောက်တိုင်းက သုတေသီတွေက ပါးစပ်ရာဇဝင်နဲ့ တင်ပြတာကို နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် လက်မခံဘူး။ သမိုင်း ဖြစ်ရပ်မှန်မှာ ယုံကြည်မှု အခြေခံနဲ့ ပြောဆိုမှုတွေ မပါရဘူး၊ ခေတ်ပြိုင်သို့မဟုတ် အလွန်မကွာ လှမ်းတဲ့ ခေတ်အချိန်က ရေးထိုးတဲ့ ကျောက်စာစတဲ့ သက်သေသာဓက တစ်ခုခုရှိရမယ်လို့ သူတို့က ယူဆတယ်။

ဗုဒ္ဓခြေတော်ရာ

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ လူ့သားက မွေးဖွားတဲ့ လူ့အသွေးအသား လူ့ခန္ဓာကိုယ် ဖြစ်ပေမယ့် ဘဝပေါင်း များစွာ ဖြည့်ဆည်းထားတဲ့ ပါရမီ စွမ်းအင်တွေ ရဲ့အစုအပုံသို့မဟုတ် ‘ပါရမီကိုယ်’ဖြစ်တာကြောင့် ‘အစရိယမနုဿ’ သို့မဟုတ် ‘လူသားလွန်’ပုဂ္ဂိုလ်ထူး ဖြစ်တယ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ကျမ်းဂန်မှာဖော်ပြတာက ‘(၁)ဗုဒ္ဓရဲ့ အသားအရေဟာ ဝါဂွမ်း လို နူးညံ့လို့ (၂) ခွန်အား အလွန်ကောင်းတဲ့ သိန္ဓောမြင်းဟာ ကြာရွက် ပေါ်မှာ ခြေရာမထင်အောင် ဖြတ်ပြေးနိုင်သလို ဗုဒ္ဓဟာ အားတော် ကြီးလွန်းလို့ (၃) ကြည်ညိုသူတို့ သံဃာတော်တွေရဲ့ အရိပ်ကို ရှောင်သလို ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေတော်ရာကို တွေ့တဲ့ အခါ လူအများရဲ့ နှောင့်နှေးမှု မဖြစ်စေ ချင်လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ မြေကြီးကို နင်းတဲ့ အခါ ခြေရာ မထင်ဘူး၊ မြင်လိုသူ ကိုပဲ ပြတော်မူတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈)’တဲ့။

ဖူးရသူတွေ

ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကြွလှမ်းစဉ်မှာ ခြေတော်ရာမထင်လို့ ခြေတော်ရာကို ဖူးမြင် ရသူမရှိတဲ့ အတွက် ရှားရှားပါးပါး ဖူးမြင်ရသူတွေကို ကျမ်းဂန်မှာမှတ် တမ်းတင်ခဲ့တယ်။ စာရင်းလုပ်ကြည့်ရင် ...ခုနစ်ပြည်ထောင် မင်းတွေကို ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် ဝေငှပေးတဲ့ ဒေါဏပုဏ္ဏား (အံ၊၁၊၃၃၅)၊ သမီးကို မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ လက်ဆက်စေချင်တဲ့ မာဂဏ္ဍီပုဏ္ဏား လင်မယား (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈)၊ ဗုဒ္ဓကို ဖူးတွေ့ဖို့ အသည်းအသန် လိုက်ရှာနေကြတဲ့ ဗာဝရီ ရသေ့ရဲ့ (အဲဒီအချိန်မှာ ရသေ့ဝတ်နေပြီ) တပည့်ရသေ့တွေ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၉)၊ တံမြက်မလှည်းဘဲ နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားမိတဲ့ အရှင် သာရိပုတ္တရာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၆)၊ သောတာပန် ဖြစ်လာမယ့် ကြက်ဖမ်း မုဆိုး (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇)စတဲ့ ကံထူးရှင်တွေဖြစ်ပါတယ်။

‘ပဒစေတီ’လို့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ အတိုင်း ဗုဒ္ဓဆင်း တု ထုလုပ်ကိုးကွယ်မှု မထွန်းကားခင်က ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေ တော်ရာပုံစံကို ထုလုပ်ကိုးကွယ်ခဲ့ကြပုံ ရတယ်။ ဗုဒ္ဓဂယာက ဗုဒ္ဓပဒစေ တီတော်တွေဆိုရင်လည်း အတော်ရှေးကျတဲ့ ကာလကပင်ရှိခဲ့ပုံပါပဲ။

သီဟိုဠ်စက်တော်ရာ

မဟာဝံသကျမ်းအရ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ သီဟိုဠ်ကျွန်းကို သုံးကြိမ် ကြွတဲ့ အနက် နောက်ဆုံးအကြိမ် ကလျာဏီအရပ်ကို ကြွစဉ် သုမနကူဋ (ယနေ့ သိရိပဒစေတီ တည်ရှိတဲ့ ၇၃၆၀ ပေ မြင့်တဲ့ သမနကူဋ) တောင် ထွတ်ပေါ်မှာ ခြေတော်ရာတစ်ဆူ ထားခဲ့တယ် (မဟာဝံသ၊၁းရ၇)။

သီဟိုဠ်ပါးစပ်ရာဇဝင်အရ ဒီခြေတော်ရာကို ဝဋ္ဋဂါမဏိမင်းကြီး (၁၀၄-၇၆ ဘီစီ) တိုင်းပြည်က ပုန်းရှောင်နေစဉ် ပထမဆုံး ဖူးတွေ့ခဲ့ရ ကြောင်း၊ အဲဒီနောက်သီဟိုဠ်ဘုရင် အဆက်ဆက်သွားရောက် ဖူးမြော် ခဲ့ကြကြောင်း သိရတယ်။ သိရိပဒစေတီနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သမိုင်းဝင် ကျောက်စာကို ဝိဇယဗာဟုမင်း (၁၀၆၅-၁၁၁၉ အေဒီ) ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း ပါမောက္ခပရနဝိတန (Paranavitana)က ဆိုတယ်။ ခရီးသည် မာကိုပိုလို (၁၂၅၄-၁၃၂၄ အေဒီ)လည်း ဒီတောင်ထွတ်ပေါ်ကို ရောက် ပြီး ခြေတော်ရာကို တွေ့ခဲ့ရသတဲ့။ မဟာဝံသကျမ်းဟာ အေဒီ ငါးရာစု မတိုင်ခင်ကပင် သီဟိုဠ်ဘာသာနဲ့ ရှိနေတဲ့ ကျမ်းဖြစ်လို့ သီဟိုဠ် စက် တော်ရာရဲ့သမိုင်းတန်ဖိုးက ကြီးမားပါတယ်။

နမ္မဒါ၊ သစ္စဗန္ဓ

အရှင်ပုဏ္ဏဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓထံက သြဝါဒထူးကို ခံယူပြီး သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန် ကျောင်းကနေ နှုတ်ကြမ်း လူကြမ်းတွေ များတဲ့ သုနာပရန္တတိုင်း ဝါဏိဇရွာကို ခြေကျင် ကြွပါတယ်။ အရှင်မြတ် ဟောပြောလို့ လူအချို့ ယဉ်ကျေးသွားတဲ့ အခါဒီရွာကို ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ကြွတယ်။ ရွာကို မဝင်ခင် သစ္စဗန္ဓတောင်ပေါ်မှာ အရင် နားပြီး အဲဒီမှာနေတဲ့ ရသေ့ကို အရင် ချေချွတ်၊ ပြီးရွာထဲမှာ ဆွမ်းခံကြွပြီး အပြန်မှာတောင်နဲ့ ရွာအကြားမှာရှိတဲ့ နမဒါမြစ်ကမ်းမှာ သီတင်းသုံးခိုက် ကြည်ညိုသူ နမဒါနဂါးမင်း တောင်း ပန်လို့ မြစ်ကမ်းမှာ ခြေတော်ရာတစ်ဆူနဲ့ သစ္စဗန္ဓတောင်သို့ အပြန်မှာ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးတဲ့ ရသေ့တောင်းပန်လို့ တောင်ပေါ်က ကျောက်သားပေါ် မှာခြေတော်ရာ တစ်ဆူပြတော်မူတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅)။

အပရန္တနဲ့ သုနာပရန္တဟာ အတူတူ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အပြင် ‘သုနာပရန္တ’ ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်အရရော ပထဝီကျမ်းတွေ အဆိုအရပါ ဒီဒေသဟာ အိန္ဒိယရဲ့ အနောက်ဖျားမှာ ရှိနိုင်တယ်လို့ မော်လမြိုင်မြို့ တောင်ပေါက် ဆရာတော်က ဆိုတယ် (ဗုဒ္ဓသာသနိကပဌဝီဝင်၊ စာ၂၁၇)။ အရှင်ပုဏမထေရ် သာဝတ္ထိမြို့ကနေ သုနာပရန္တတိုင်းကို ခြေ ကျင် ကြွနိုင်တာကို ထောက်ရင် တောင်ပေါက် ဆရာတော်ရဲ့ အဆိုကို ဘုန်းကြီးနှစ်သက်တယ်။

မြန်မာနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ

သာသနာလင်္ကာရစာတမ်း (ယင်း၊ စာ-၂၁)အရ အရှင်ပုဏ္ဏ ကြွရောက် တဲ့ သုနာပရန္တတိုင်းဟာ ယခု စက်တော်ရာ နှစ်ဆူရှိနေတဲ့ ဒေသဖြစ်ပါတယ်။ မိခင်ဖြစ်ဖူးသူကို တရားလာဟောတဲ့ ဗုဒ္ဓသာဝက ရဟန္တာအရှင် ဂဝံပတိ တောင်းပန်လို့ ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီး ရှစ်နှစ်အကြာမှာ မွန်တို့ ဌာနေ ရာမည တိုင်းကိုလည်း မြတ်ဗုဒ္ဓ ကြွတော်မူတယ် (ယင်း၊ စာ-၅၆)။ ဒီစာအရ မြန်မာနိုင်ငံကို ဗုဒ္ဓကြွရောက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုဖွယ်ရှိပါတယ်။

အသောကမင်း (ဘီစီ သုံးရာစု)ရဲ့ ကိုးတိုင်းကိုးဌာန သာသနာပြု အဖွဲ့ဝင် အရှင်သောဏနဲ့ အရှင်ဥတ္တရ မထေရ်တို့ သုဝဏဘူမိ (သထုံ) မှာ သာသနာပြုတယ်။ သာသနာနှစ် ၁၆၀၀ (အေဒီ ၁၀၄၄၊ ခန့် သို့မဟုတ် သောဏ ဥတ္တရပြီး နောက်နှစ်ပေါင်း ၁၃၆၅ အကြာ)မှာ မြန်မာ နိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း ပုဂံကို ဗုဒ္ဓသာသနာ ရောက်ရာက (ယင်း၊ စာ-၅၈) ယနေ့ထိဗုဒ္ဓသာသနာတည်တံ့သွားပါတယ်။

၁၉၀။ လက်တွေ့ ရှိရဲ့လား

ဧပြီ ၃၀၊၂၀၁၁။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ကျွန်တော်လို့ပဲ သုံးပါရစေ ဆရာတော်။ ကျွန်တော်ဟာ ဘာသာမဲ့ တစ် ယောက်ပါ။ အရင်ကတော့ ခရစ်ယန် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာသာ တွေအပေါ် မကောင်းမြင်ပြီး တိုက်ခိုက်လိုစိတ် မရှိပါဘူး။ မသိသေးတာကို ရှာဖွေနေသူပါ။ ကျွန်တော့် ခံယူချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာတော်တို့ကို ဖွင့်ဟပြီး မေးလိုပါတယ်။ ကျွန်တော် ဘာသာမဲ့ ဖြစ်သွားရတဲ့ အကြောင်းရင်းကိုလည်း သိသွားမှာပါ။ ကျွန်တော်သိချင်တာတွေကို ရှင်း ရှင်းလင်းလင်း မြင်နိုင်အောင်နံပါတ်စဉ်တပ်ပြီး မေးလိုပါတယ်။

၁။ လူအများစုဟာ ကိုယ့်မိဘရဲ့ ဘာသာဝင်တွေပဲ ဖြစ်လာကြပြီးတော့ အခြား ဘာသာတွေကို သေချာ မလေ့လာတော့ဘဲ ကိုယ့်ရှိရင်း မိဘရဲ့ ဘာသာကိုပဲ ယူကြတာဟာ ဖြစ်သင့် မဖြစ်သင့် ဆရာတော်ရဲ့ အယူအဆကို သိချင်ပါတယ်။

၂။ ဘာသာတရား အများစုရဲ့သမိုင်းတွေဟာ Science နဲ့ Nature အရ မဖြစ်နိုင်တာတွေ တော်တော်များများ ပါတာကို တွေ့ရတယ်။ အားလုံးက ခုလက်ရှိမှာ မဖြစ်တော့တာ တွေ့ရတယ်။ ခရစ်ယန်မှာလည်း ကျမ်းစာထဲက ဘုရားဟော အဖြစ်အပျက်တွေမှာ ပါတဲ့ သဘာဝ သိပ္ပံနဲ့ မညီတာတွေက ခုလက်ရှိမှာ မဖြစ်ဘူး။ တစ်ခြား ဘာသာတွေမှာလည်း ဒီလိုပဲ တွေ့ရတယ်။ တစ်ချို့လူကြီးတွေ အပြောအရ စိတ်ကူးနဲ့ လှပခမ်းနားအောင် ရေးခဲ့တာလို့ ပြောတဲ့ အတွက်ဆရာတော်ရဲ့အယူ အဆမှာကော သဘာဝ သိပ္ပံနဲ့ မညီတဲ့ အဖြစ်အပျက် ဖော်ပြချက်တွေကို ဘယ်လို ထင်မြင်ပါသလဲ။

၃။ ဘာသာတရားတွေ အများကြီးရှိတဲ့ အနက်က လူအားလုံးလိုလို သူ့ ယုံကြည်ချက်နဲ့ သူ ရှိနေကြတယ်။ အားလုံးဟာ တကယ်တမ်း သက်သေ အထောက်အထား အတိအကျမရှိဘူးလို့ ကျွန်တော်ယူဆတယ်။ သက်သေ အထောက်အထား မရှိတဲ့ အရာကို ကျွန်တော်တို့က အသေ အချာ ရှိတယ် ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး မှန်းပြီး ယုံကြည်ကိုးကွယ်နေကြတယ် လို့ ထင်မိပါတယ်။ ဘာသာ အားလုံးကလည်း ကိုယ့်ဘာသာက လွဲလို့ ဘယ်ဘာသာရဲ့ ဘုရားကိုမှ မယုံကြပါဘူး။ မွေးစကတည်းက မသိ တတ်စ ကတည်းက မိဘက သွန်သင်လာသလို ဒီဘာသာကိုပဲ စွဲသွား ပြီး ကိုးကွယ်နေတယ်လို့ ထင်မိပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးဆရာတော် တို့ရဲ့အယူအဆကို သိချင်ပါတယ်။

၄။ နံပတ် တစ် မေးခွန်းကို ဆက်ပြီး စဉ်းစားကြည့်ရင် ဘာသာ အားလုံးကို လေ့လာပြီးသွားရင်လည်း အားလုံးဟာ သူ့ကျမ်းစာအုပ်တွေနဲ့ သူ့သမိုင်းတွေနဲ့ ရှိနေတာ တစ်ကြောင်း၊ သေချာတဲ့ သက်သေ အတိ အကျမရှိတာတစ်ကြောင်း၊ ယုတ္တိကိုကြည့်ရင်လည်း ဘာသာအားလုံးဟာ တန်ခိုးတွေ အစွမ်းတွေ သဘာဝနဲ့ ဆန့်ကျင်နေတာတွေ ပြည့်နေ တာတွေ တစ်ကြောင်း၊ သူ့ဘာသာဖက်က ကြည့်ရင် သူ့အရာနဲ့ သူ ကောင်းနေမှာပဲ ဖြစ်တာတစ်ကြောင်းကြောင့် ဘာသာမဲ့ပဲ ဖြစ်သွားမယ်လို့ ထင်မိပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာတော်ရဲ့ အယူအဆ နဲ့ ဆရာတော်ကတော့ ဘာသာကြောင့် များပြားလှတဲ့ ဘာသာတွေ ကျမ်းစာအုပ်တွေ အဖြစ်အပျက်တွေထဲက ဆရာတော် ကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာသာရဲ့ သမိုင်းတွေ အဖြစ်အပျက်တွေကိုပဲ ရွေးချယ် ယုံကြည်ခဲ့သလဲ ဆိုတာကို သိချင်ပါတယ်။

ဒီမေးခွန်းတွေက ကျွန်တော့်ရင် ထဲမှာရှိနေပြီး ဘယ်လိုမှမသိနိုင် သေးတဲ့ အရာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မယုံကြည်တာလည်း မဟုတ်၊ ယုံတာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော့်ရဲ့ စာတွေမှာ အမှားပါခဲ့ရင် ခွင့် လွှတ်ဖို့ တောင်းပန်ပါတယ်။ ကျွန်တော့် မေးခွန်းတွေကို အသိအမှတ် ပြုပြီး ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့ရင်တော့ အလွန် ဝမ်းသာမှာပါ။ ဆရာတော် တို့ကို ကျေးဇူးအထူး တင်ပါတယ်။ ကျွန်တော့်ရဲ့ နာမည်ကို မထည့် တာကိုလည်း နားလည်ခွင့်လွှတ် ပေးစေချင်ပါတယ်။

ဘာသာမဲ့တစ်ဦး

-------------------

အင်္ဂလိပ်မှာအိုင်နဲ့ ယူပဲရှိတယ်။ ကျေးကျွန်က ဘုရင်ကို ပြောရင်လည်း အိုင် ယူပါပဲ။ မြန်မာမှာကတော့ ကြည်ညို ရိုသေလို့ ဖြစ်စေ၊ တစ်ဖက် သားနဲ့ ဆက်ဆံရာမှာ ရည်မွန် ယဉ်ကျေးတဲ့ အနေနဲ့ ဖြစ်စေ ရဟန်း သံဃာကို ‘တပည့်တော်’လို့ သုံးလေ့ သုံးထရှိပါတယ်။ ပြောသူရဲ့ ရင်တွင်းက စိတ်ထားသာ ပဓာနဖြစ်လို့ ဒါလောက်ကတော့ မထောင်းသာဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။

၁။ ဗုဒ္ဓကတော့ သင့်မိဘ ဘိုးဘွားတွေ ယူခဲ့တဲ့ အယူဝါဒ ဖြစ်လို့၊ ကျမ်းမြတ်တွေမှာပါလို့ ဆိုရုံနဲ့ ယုံကြည် လက်ခံ ကိုးကွယ်မှု မလုပ်ဖို့၊ ယုံကြည်မှု တစ်ရပ်ဟာ ကိုယ့်ကိုရော သူ့ကိုပါ ဒုက္ခ မဖြစ်စေတဲ့ အပြင် ကိုယ်တိုင် လေ့လာကျင့်သုံးပြီး အကျိုးရှိမှ လက်ခံဖို့မိန့်ဆို ညွှန်ကြား ထားလို့ ဒီ့အတွက် အဖြေက ရှင်းပါတယ်။

၂။ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို လာနေတဲ့ ခရစ်ယန်မြန်မာအမျိုးသမီး တစ်ဦးက ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားဟာ မွေးပြီးတာနဲ့ လမ်းလျှောက် စကားပြောတာကတော့ သဘာဝနဲ့ ဆန့်ကျင်လို့ သိပ်ကိုမဖြစ်နိုင်ပါဘူးတဲ့။ အဲဒီတော့ ဘုန်းကြီးက ခရစ်တော်ဟာ သေနေတဲ့ လာဇရုကို ‘ဟေ့ လာဇရု၊ ထွက်ခဲ့’လို့ ခေါ်လိုက်တာနဲ့ ရုပ်အလောင်းဟာ အုတ်ဂူ ထဲက အသက်ရှင်လျက် ထွက်လာတယ် ဆိုတာကကော ဖြစ်နိုင်ပါသလားလို့ ပြန်မေးရတယ်။ မိမိတို့ ကြည်ညို ကိုးကွယ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဂုဏ်ပြု မွှမ်းဆို ခြယ်သရင်း ကာလ ရွေ့လျောလာတဲ့အခါ အဲဒီလို ဖြစ် သွားတယ်လို့ ယူဆရတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာက ဘဝသံသရာ ဆိုတာကို ယုံကြည်လို့ ဘဝသံသရာ တစ်လျှောက် ပေးဆပ်မှု များစွာနဲ့ ရင်းနှီးခဲ့ရတဲ့ မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ ‘ပါရမီ ကိုယ်’မှာ အားလုံးဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

၃။ ဗုဒ္ဓဘုရား တည်ရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ကိုးဆယ်ရာနှုန်း သေချာတဲ့ သက်သေ အထောက်အထား ရှိတာကိုတော့ အဆောက်အအုံဟောင်းတွေ၊ ကျောက်စာတွေအရ ရှေးဟောင်း သုတေသန ပညာရှင်တို့ အသိ အမှတ် ပြုထားပါတယ်။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးနဲ့ သစ္စာလေးပါး ကျင့်စဉ်ဟာ လူသား လောကအတွက် အကျိုးရှိတယ်ဆိုတာကိုလည်း ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ် သူတွေတောင် အသိအမှတ်ပြုထားတာတွေကို ဖတ်ဖူးမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ ‘ငါ့ဟာပဲ မှန်တယ်၊ သူ့ဟာတွေ အားလုံးမှားတယ်’ ဆိုတာမျိုး ကိုတော့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဒဿနမှာ ‘ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ် အကုသိုလ်’လို့ နာမည် ပေးပြီး လက်မခံဘူး။ ငယ်စဉ်ကပင် ဒါမှ ဒါပဲလို့ မျက်စိမှိတ်ပြီး ပုံသွင်း တာမျိုးလည်း မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် အယူသည်းတဲ့ ဘာသာဝင်တွေနဲ့ ဆုံ စည်းတဲ့ အခါဗုဒ္ဓဝါဒီဖက်က လျှော့ပေးရမှုများတာကို တွေ့ဖူးမှာပေါ့။

၄။ ဗုဒ္ဓဝါဒက ဖော်ပြတဲ့ တန်ခိုး အစွမ်း ဆိုတာတွေက မွေးရာပါတွေ မဟုတ်ဘူး။ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့ကျင့်အားထုတ်မှ ရနိုင်တဲ့ ဟာမျိုး။ လူ အများစုလည်း ရနိုင်တယ်။ ဗုဒ္ဓဟောကြားတဲ့ ကမဋ္ဌာန်းဘာဝနာတစ်ခု ခုကိုထိထိရောက်ရောက် အားထုတ်မိရင် ဒီအစွမ်းရဲ့သဘောကို ရိပ်မိ နိုင်တယ်။ အတော်အတန် သမာဓိ အားကောင်းနေချိန်မှာ ကိုယ်ခန္ဓာဟာ ဝါဂွမ်းဆိုင်လို ပေါ့ပါးနေတယ်။ လေအေးလေး ကိုယ်ကို လာထိရင်တောင် လွင့်မျောနေတယ်လို့ ထင်ရတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ရရှိတဲ့ နှစ်သက်မှုကို ဖော်ပြဖို့ စကားလုံး မရှိဘူး။ ‘နေဝသညာ နာသညာ = သညာ မရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရှိသည်လည်း မဆိုနိုင်’ဆိုတဲ့ သဘောကို ဘယ်ဘာဝနာမှ မရှိဖူးသူ တစ်ယောက်ကို စကားလုံးနဲ့ ရှင်းပြလို့ ဘယ်လိုမှ နားမလည်နိုင်ဘူး။ ဘာဝနာအလုပ် လုပ်ရင်း ကိုယ်ခန္ဓာ ပျောက်သွားတာမျိုး၊ ဒါပေမယ့် ဘာမှ မရှိတော့တာမျိုးလည်း မဟုတ် ပြန်ဘူး၊ စကားလုံးနဲ့ ရှင်းပြလို့ကို မဖြစ်နိုင်ဘူး ဆိုတဲ့ ကိုယ်တိုင်သိ အတွေ့အကြုံမျိုး ရှိဖူးကြည့်သင့်တယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဒဿနတစ်ခုလုံးဟာ အဲဒီလက်တွေ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းဘာဝနာ အားထုတ်မှုကျင့်စဉ်မှာ အခြေခံပြီး တည်ဆောက်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒကတော့ သီအိုရီ သက်သက် မဟုတ်ဘူး။ လက်တွေ့ လုပ် ခိုင်းအတဲ့ အတွက် ကိုယ့်အား ကိုယ်ကိုးရတဲ့ ဝါဒမျိုးပါ။ ခရစ်ယန် ဘာသာဝင်ဟောင်း ဖြစ်တယ် ဆိုလို့ ခရစ်ယန်တို့ရဲ့ ကျမ်းမြတ်တွေမှာ စိတ်ကို လေ့ကျင့်တဲ့ ကျင့်စဉ်တွေရှိခဲ့ရင် လက်တွေ့ ကျင့်ကြည့်ပါလား။ ကိုယ့်ကိုယ် ‘ဘာသာမဲ့’လို့ နာမည်တပ်ထားတာကိုက ဘာသာမဲ့ ဆိုတဲ့ ဒဿနတစ်မျိုးကို ယုံကြည်နေတာ မဟုတ်ဘူးလား။ အဲဒီ ယုံကြည်မှု မှာကော ဘယ်လို လက်တွေ့ ကျင့်ကြံမှုတွေ ရှိပါသလဲ။ ဘာမှ မရှိရင် တော့ ဘာသာရေး ဝါဒီတစ်ယောက်ရဲ့အမြင်အရ ‘အိပ်၊ စား၊ မေထုန်’ အဆင့်နဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို တန်ဖိုးမဖြတ်သင့်ဘူးလို့ ထင်မိကြောင်းပါ။

စည်းစိမ်အရပ်ရပ်တတ်သမျှအတတ် မသိတတ်မူ ဘေးရန်ဟူ၊ သိတတ်မူကမိတ်။ (ဒီပဲရင်းဆရာတော်)

၁၉၁။ ထူးဆန်းမြေ

ဧပြီ ၃၀၊၂၀၁၁။

-------------------

ဆရာတော်အား ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည်၊ ကျိုက်ထီးရိုး ဆံတော်ရှင် စေတီတော်မြတ်ကြီး၏ ထုထည်သည် တန်ခိုးတော်ကြောင့် ယခုအချိန်ထိ ဤကုန်းမြင့်ပေါ်တွင် တည်ရှိနေသလား၊ ဒါမှမဟုတ် သိပ္ပံ နည်းအရ metrial balance ကြောင့် တည်ရှိနေသလား ဆိုသည်ကို ကြောင်းကျိုး ဆီလျော်စွာ သိလိုပါသည်။

ရိုသေလျက်...တင်ထွန်းလင်း

-------------------

ဗဟုသုတ

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ ကာလီဖိုးနီးယား ပြည်နယ်၊ စန်တာခရုဇ် (Santa Cruz)မြို့ အနီးက Mystery Spot လို့ ခေါ်တဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ မြေနေ ရာကို ဘုန်းကြီး နှစ်ခေါက် ရောက်ဖူးတယ်။ အဲဒီက တာဝန်ရှိသူတွေ ရှင်းပြပုံအရ ပေ ၁၅၀ ပတ်လည် လောက်ရှိပြီး ဒီနေရာမှာ ရူပဗေဒ နိယာမတွေ အသုံးမဝင် ဖြစ်နေပြီး ကမ္ဘာ့ဆွဲငင်အား (Gravity)တွေလည်း ပုံမှန်မဟုတ်ဘူးတဲ့။ သူတို့ အပြောအရ အခြားကမ္ဘာက လူတွေ အဲဒီတည့်တည့် မြေကြီးအောက်မှာ တစ်ခုခု မြှုပ်ထားလို့၊ ဒါမှမဟုတ် ကာဘွန်ဒိုင် အောက်ဆိုက်တွေ စိမ့်ထွက်နေလို့ အဲဒီလို ဖြစ်ရတာလို့ ဆိုတယ်။ ပျဉ်ချပ်ပေါ် တင်ထားတဲ့ ဖန်ဂေါ်လီ လုံးကလေးက အနိမ့် ကနေ အမြင့်ကို သူ့အလိုလို လိမ့်တက်သွားတာ၊ ရေချိန်ညီ သမံတ လင်းပေါ်မှာ အရပ်တူသူ နှစ်ယောက် ယှဉ်ရပ်ရင် တောင်စောင်းဖက်က လူက သိသိသာသာကြီး အရပ်ပိုရှည်လာတယ်လို့ ထင်ရတာ၊ ကြိုးရှည် ရှည်နဲ့ တွဲလောင်းချ ချည်ထားတဲ့ သံဘောလုံးကို စက်ဝိုင်းပုံ လှည့် လိုက်ပေမယ့် တဖြည်းဖြည်း ဘဲဥပုံ ဖြစ်လာပြီး နောက်ဆုံး နာရီချိန်သီး သွားသလို ဖြစ်သွားတာတွေကို မြင်ခဲ့ရတယ်။

လောကမှာ ကိုယ် ဉာဏ်မမီတာတွေ အများကြီး ရှိပါသေးလား ဆိုတာကို ဆင်ခြင်နိုင်ဖို့ ဒီဗဟုသုတလေးကို မျှဝေလိုက်တာပါ။

ကျိုက်ထီးရိုး

ဒါလောက် ထုထည်ကြီးမားတဲ့ ကျောက်တုံးတစ်ခုဟာ အောက်ခံ ကျောက်ဆောင်ကြီးရဲ့ ကမ်းပါးယံမှာ အပ်ချည်မျှင်ကို ဟိုဖက် ဒီဖက် ကန့်လန့်ဖြတ် ဆွဲထုတ်လို့ ရတဲ့ အထိ တဲတဲလေး တင်ရုံမျှ တင်နေတာ၊ ဒါဟာ ငလျင် မိုးကြိုး မုန်တိုင်းတွေကို မဖြုန်ဘဲ ရာစုနှစ်ပေါင်း များစွာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး ဖြစ်တာ၊ အဲဒီ ကျောက်တုံးပေါ်မှာ လူနှစ်ရပ်မက မြင့်တဲ့ အုတ်သား စေတီတော်ကို ထပ်မံ တည်ထား နိုင်တာတွေကြောင့် တ ကယ့် အံ့ချီးဖွယ်ပါပဲ။ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့တော့ ဉာဏ်မမီဘူး။ အပြင်က အပေါ်ယံအမြင် သက်သက်နဲ့ ပြောရရင် ချိန်ခွင်လို ဟိုဖက် ဒီဖက် အလေးချိန်လုံးဝညီမျှနေလို့ ပါပဲ။

ဒါပေမယ့် အဲဒီကုန်းမြေ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ မမြင်နိုင်တဲ့ လျှို့ဝှက် စွမ်းရည် တစ်ခုခုတော့ ရှိမယ်လို့လည်း ဘုန်းကြီး ထင်တယ်။ သိပ္ပံထွန်း ကားတဲ့ ဒေသက သူတို့တောင် ဂြိုဟ်သားတွေ တစ်ခုခု မြှုပ်ထားတယ် လို့ ယူဆကြသေးတာပဲ၊ ဘုန်းကြီးတို့ကော အဲဒီ ကျောက်တုံးထဲမှာ ဌာပနာ (ထည့်သွင်း)ထားတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ဓာတ်မွေတော်ကို ကြည်ညို မြတ်နိုး ကြတဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ နတ်ဒေဝါတွေရဲ့စောင့်ရှောက်မှုကြောင့် ဖြစ်ရတယ်လို့ ဆိုခွင့် မရှိနိုင်ဘူးလား။

၁၉၂။ ဝိဇ္ဇာ ဇော်ဂျီ

သိချင်တာလေးကိုလျှောက်ထားပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဘာသာရေး ကျမ်းစာတွေ အထူးသဖြင့် ဇာတ်တော်တွေမှာ ဝိဇ္ဇာ၊ ဇော်ဂျီတွေ အကြောင်းကို ဖတ်ရှုရပါသည်။ ၎င်းတို့သည် သုံးဆယ့်တစ်ဘုံ အတွင်း ဘယ်ဘုံဌာနတွင် နေထိုင်ကြပါသနည်း။ သူတို့အကြောင်းကိုလည်း သိချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဝေလင်းအောင်

-------------------

ဝိဇ္ဇာငါးမျိုး

လယ်တီဆရာတော်ကြီးရဲ့ဝိဇ္ဇာမဂ္ဂဒီပနီကျမ်းမှာ ဝိဇ္ဇာငါးမျိုးပြတယ်...

၁)ဝေဒဝိဇ္ဇာ=ဗေဒင်လေးပုံ၊

၂)မန္တဝိဇ္ဇာ=လက္ခဏာကျမ်း၊ နိမိတ်ကျမ်း၊ နက္ခတ်ကျမ်း၊ ဂါထာမန္တန် ကျမ်း၊ ဆေးကျမ်းတွေ၊

၃)ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာ=အင်းဝိဇ္ဇာ၊ ပြဒါးဝိဇ္ဇာ၊ သံဝဇ္ဇာကျမ်းတွေရဲ့အစီအရင် နဲ့ နတ်သိကြားတွေရဲ့ တန်ခိုး၊ အဘိညာဉ် တန်ခိုးတွေလို အစွမ်းထက်တဲ့ တန်ခိုး (ဒီတန်ခိုးကနတ်အချို့ရဲ့ တန်းခိုးထက်တောင်စွမ်းလို့ နတ်တွေ မနာလိုဖြစ်တတ်သတဲ့)၊

၄)လောကိယဝိဇ္ဇာ=အဘိညာဉ်တန်ခိုး (ဒီတန်ခိုးကိုဗုဒ္ဓသာသနာ မရှိ တဲ့ နေရာ အချိန်အခါတွေမှာလည်း အချို့ရသေ့ရဟန်းတွေရတယ်)၊ ၅)အရိယဝိဇ္ဇာ=အရိယဝိဇ္ဇာဉာဏ်ငါးပါး။

ဝိဇ္ဇာဓိုရ်

‘ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တွေဟာ (သူတို့ရဲ့) အတတ်ပညာကို လှုပ်နှိုးပြီး ရေးခြစ်မထင် ဟင်းလင်းပြင်မှာ ဆင်ရုပ်ပုံတွေ မြင်းရုပ်ပုံတွေ ဖန်ဆင်း ပြတယ်’ (= ဝိဇ္ဇာဓရာ ဝိဇ္ဇံ ပရိဇပ္ပေတွာ အာကာသေ အန္တလိက္ခေ ဟတ္ထိမ္ပိ ဒေဿန္တိ အဿမ္ပိ ဒေဿန္တိ။ ပဋိသံ၊၃၉၁)။ ဒီပါဠိတော်အရ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာ ဝိဇ္ဇာ ဓိုရ်ဆိုတဲ့ စကားလုံး ရှိတဲ့ အတွက်ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ကိုယ်တိုင် ဒီစကားလုံး နဲ့ ရင်းနှီးဖွယ်ရှိပါတယ်။

ဝိဇ္ဇာဓရဆိုတဲ့ ဝေါဟာရမှာဝိဇ္ဇာနဲ့ ဓရလို့ နှစ်ပုဒ်ရှိတယ်။။ ဝိဇ္ဇာ = အတတ်ပညာ၊ ဓရ = ဆောင်တယ်၊ ရှိတယ်။ အဲဒီ ပုဒ်ရင်း အဓိပ္ပာယ် အရ အတတ်ပညာ ရှိသူမှန်ရင် ဝိဇ္ဇာဓရ (ဝိဇ္ဇာဓိုရ်)လို့ ခေါ်ခွင့်ရှိတယ်။ ဒီလိုဆိုရင် လောကမှာ ဝိဇ္ဇာတွေ အများကြီး ရှိနိုင်သလို ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တွေလည်း များမှာပေါ့။

အရိယဝိဇ္ဇာ

အနိစ္စဝိဇ္ဇာ (မမြဲအသိ)၊ ဒုက္ခဝိဇ္ဇာ (ဆင်းရဲအသိ)၊ အနတ္တဝိဇ္ဇာ (ကိုယ် ကောင်မဲ့အသိ)၊ မဂ္ဂဝိဇ္ဇာ (မဂ်အသိ)၊ ဖလဝိဇ္ဇာ (ဖိုလ်အသိ)လို့ အရိယ ဝိဇ္ဇာဉာဏ် ငါးမျိုး။ ဒီဉာဏ်ငါးမျိုးက ဗုဒ္ဓသာသနာ အတွင်းမှာပဲ ရနိုင်တယ်။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်နဲ့ ပဲရနိုင်တယ်။ ဗုဒ္ဓသာသနာ အပြင်မှာ မရှိ။ ဒီလိုဆိုပြန်တော့ အရိယဝိဇ္ဇာ ငါးမျိုးနဲ့ ပြည့်စုံကြတဲ့ ဘုရား ရဟန္တာတွေ ကိုလည်း ဝိဇ္ဇာဓိုရ်လို့ ခေါ်နိုင်စရာပါပဲ။ ဘုန်းကြီးသိရတဲ့ ဝိဇ္ဇာသို့မဟုတ် ဝိဇ္ဇာဓိုရ်အကြောင်းကတော့ ဒီမျှပါ။

ရဟန်းမဟုတ်

ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တစ်ယောက်ဟာ ညအချိန်ဘုရင့်နန်းတော်ကို လာပြီး မိဖုရား နဲ့ ဖောက်ပြန်တာကို ဘုရင် သိသွားတဲ့ အတွက် အပြစ်ပေးခံရမှာကို ကြောက်လို့ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်က ကောင်းကင်က ပျံပြေးတဲ့အခါ ဘုရင်က ဝိဇ္ဇာ ဓိုရ်ကို အဘိညာဏ်ရတဲ့ ရဟန်းလို့ ထင်မှားပြီး သူ့နိုင်ငံတွင်းက ရဟန်း အားလုံးကို နှင်ထုတ်လို့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တစ်ဆူက ဖောက်ပြန်သူဟာ ရဟန်း မဟုတ်ကြောင်း ရှင်းပြရသတဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈)။

ဒါကတော့ ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာကို တတ်ကျွမ်းသူ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒီလို ဝိဇ္ဇာ ဓိုရ်တွေဟာ ရသေ့ ရဟန်းတွေလို ဝတ်ဆင်ပုံရပြီး တန်ခိုးစွမ်းရည် ရှိ ကြပေမယ့် အချို့မှာ ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းပုံမရဘူး။

ဇော်ဂျီ

မြန်မာအဘိဓာန်ကျမ်းအရ ဇော်ဂျီရဲ့ ရင်းမြစ်က သက္ကတ စကားလုံး ယောဂီ။ (ပါဠိမှာလည်း ယောဂီဝေါဟာ ရရှိသားပဲ။) ဗုဒ္ဓဝါဒ အဓိပ္ပာယ် ကတော့ ယောဂီဆိုတာ ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုမှတ်သူ။ ရွှေဟင်္သာမင်းပျို့မှာ ‘ဘုန်း တောင်းအများ၊ ပုဏ္ဏားဇော်ဂီ၊ တပသီက၊ စသည်မလွတ်’ (ပိုဒ်-၉၃)လို့ တွေ့ရတယ်။ ဇော်ဂီကနေ ဇော်ဂျီဖြစ်လာပုံရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဇော်ဂျီ ဆိုရင်တော့ မြေလျှိုး မိုးပျံနိုင်သူ၊ တန်ခိုးရှိသူလို့ ယေဘုယျ နားလည် ကြတယ်။ ဒါကြောင့် ဝိဇ္ဇာဓိုရ်နဲ့ ဇော်ဂျီဟာအဓိပ္ပာယ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း တူနိုင်ပေမယ့် ဝိဇ္ဇာဓိုရဆိုရင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်တယ်လို့ ဆိုနိုင်စရာပါ။

လူသားတွေ

ပြောပြထားတဲ့ အဓိပ္ပာယ်အရ အရိယဝိဇ္ဇာ ဓိုရ်တွေက လူနတ်ဗြဟ္မာရှိ နိုင်တယ်။ ဇော်ဂျီလည်း အရိယာ ဇောဂျီရှိနိုင်တာပဲ။ အခြား ဝိဇ္ဇာဓိုရ်နဲ့ ဇော်ဂျီတွေကတော့ လူသားတွေပဲ ဖြစ်ဖို့ များပါတယ်။ ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာလို အတတ်ပညာတွေဟာ လောကမှာ ရှားရှားပါးပါးရှိတော့ ရှိပုံရပါတယ်။ ဘုန်းကြီးလည်း ကိုယ်တိုင် ဘာအတွေ့အကြုံမှ မရှိဖူးလို့ ဒီပညာရပ် တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက်မပေးလိုဘူး။

ဗုဒ္ဓသာသနာ့ အသံကို ပုံဖော်ပေးတဲ့ အမေရိကန်လူမျိုး ဟင်နရီ စတီးလ် အော်လ်ကော့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဘဝဟာ ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာကို တတ်ပုံရတဲ့ ရုရှားအမျိုးသမီးဗလာဗာစကီနဲ့ စခဲ့တယ်လို့ အဆိုရှိတယ် (The White Buddhist, p. 81)။

၁၉၃။ မိုးတား နံဘုရား

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့၏ ဘာသာရေး အသိဉာဏ်ကို လင်းလက်လာစေသည့် အတွက် ရိုသေစွာ ကန်တော့ပါသည် အရှင်ဘုရား။

အချို့ဒေသများ၌ အလှူမင်္ဂလာပွဲများအတွင်း မိုးမရွာစေရန် ငှက်ပျောပွဲ အုန်းပွဲတင်၍ မိုးနတ်တို့အား ပူဇော်ပသသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထိုသို့ ပြုလုပ်ခြင်းသည် ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် ကိုက်ညီပါသလား။ မိုးတား အယူ အဆ မည်သို့ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါသနည်း။

နောက် မေးခွန်းတစ်ခုမှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များကို မိမိ၏ မွေးနံ အလိုက်အညွန့်နံသစ်သားဖြင့် ထုလုပ်ကိုးကွယ်ပါက ပိုမိုအကျိုးကြီး ပြီး အနိမ့်နံသားဖြင့် ထုလုပ်ပါက ခိုက်တတ်သည်ဟူသော အယူအဆ မှန်ကန်ပါသလား။ ဘုရားဆင်းတုမှန်လျှင် အတူတူဟုယူဆပါသည်။

မင်းမျိုးသန့် (ရန်ကုန်)

-------------------

အဓိပ္ပာယ် ၂ မျိုး

‘မိုးတား’ကို အဓိပ္ပာယ်နှစ်မျိုး ယူနိုင်တယ် .. (၁) Modernized Oriental Technique of Accurate Astrology ရဲ့ အတိုကောက် MOTAA အသံထွက် မိုးတား၊ အဓိပ္ပာယ်က စစ်မှန်သော ခေတ်သစ် အရှေ့တိုင်း နက္ခတ္တ ပညာ (၂) ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်မှု၊ ပူဇော် ပသမှုတွေနဲ့ ပွဲလမ်းသဘင် အချိန်အခါအတွင်း မိုးမရွာအောင် တားဆီးခြင်း။ ဒီမေးခွန်းကို ဒုတိယ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ နားလည်ပြီးဖြေဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အစဉ်အလာ

ကောသလမင်းဟာ လင်ရှိမယားကို ပိုင်ဆိုင်ချင်လို့ လင်ဖြစ်သူကိုသတ် လိုတဲ့ အတွက်လူသားတစ်ယောက် မရနိုင်တဲ့ အရုဏဝတီမြေညက်ကို ရှာဖို့ လွှတ်လိုက်တဲ့ အခါ အဲဒီယောကျ်ားဟာ ပါလာတဲ့ အစားအစာကို မြစ်ဘေးမှာ လှူဒါန်း အမျှဝေပြီး နတ်ဒေဝါတွေကို ကူညီဖို့ တောင်းပန်တဲ့ အတွက် အဲဒီရှားပါး ပစ္စည်းကို ရသွားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၃)။ သူတော်ကောင်းစိတ်ဓာတ်ရှိကြတဲ့ နတ်တွေကို တိုင်ကြားပြီး လိုရာကို ဆုတောင်းတဲ့ ဓလေ့ဗုဒ္ဓဝါဒကျမ်းတွေမှာ ရှိပါတယ်။

ဘုန်းကြီး ရဟန်းတစ်ဝါရအချိန် အင်းစိန်က ဘုန်းကြီးပျံပွဲ တစ်ခု မှာ အလောင်းကို မီးရှို့မယ့်နေရာသို့ ရွှေ့ဖို့ နတ်လိုဝတ်ထားသူတွေက မှန်ခေါင်းကို ရွှေ့နေဆဲမှာပဲ အခေါင်းရဲ့ အပေါ်တည့်တည့်က တွဲလောင်း ကျနေတဲ့ မီးဆိုင်းရဲ့ မီးကြိုး ရှော့ဖြစ်ပြီး ဖြုန်းကနဲ ပေါက်ကွဲသံနဲ့ အတူ မီးလောင်လို့ လူတွေ ထိတ်လန့်ကုန်တယ်။ တာလဘတ်အမိုး အနည်း ငယ် မီးကျွမ်းသွားတယ်။ ဘုရားပွဲတော်အတွင်း အခါမလင့်မိုး ရွာတာနဲ့လည်း ကြုံဖူးကြမှာပေါ့။

ကြီးကျယ် ခမ်းနားတဲ့ ပွဲတွေ ကျင်းပတဲ့ အခါ အဲဒီလို တိုက်ဆိုင်မှု တွေ မဖြစ်အောင် အရပ်လေးမျက်နှာကို စောင့်ကြပ်တဲ့ နတ်မင်းကြီး တွေကို တိုင်တည်ပြီး မေတ္တာပို့ ဆုတောင်းကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ငှက်ပျောပွဲ အုန်းပွဲဆိုတာကတော့ မရှိမဖြစ် မဟုတ်ပါဘူး။ သူတော်ကောင်း တွေရဲ့မေတ္တာနှလုံးသား၊ နတ်ဒေဝါတွေရဲ့ တန်ခိုးစွမ်းအားနှစ်ရပ် ပေါင်းစပ်ပြီး လူသားတို့ ဉာဏ်မမီနိုင်တဲ့ ဖြစ်ရပ်ဆန်းတွေ လောကမှာ ဖြစ်ပေါ်လေ့ ရှိတတ်ပါတယ်။

နံဘုရား

ဘုရင်ခေတ်က မိဖုရားတစ်ပါးဟာ ပိုးဟပ်ကို မျိုမိတယ်ထင်ပြီး အိပ် မပျော် စားမဝင် ဖြစ်နေသတဲ့။ ဒါနဲ့ လိမ်မာပါးနပ်တဲ့ ဆေးဆရာက မစင်ခွက်ထဲမှာ ပိုးဟပ်အသေကောင်ကို မိဖုရား မသိအောင် ထည့်ပြီး ဝမ်းနုတ်ဆေး ကျွေးသတဲ့။ ဝမ်းသွားတော့ ဆရာက မိဖုရားကို ပြတယ်။ ပိုးဟပ်ပါသွားပြီ၊ မယုံရင် ကြည့်ပေါ့။ လူအချို့ရဲ့ စိတ်ဟာ အဲဒီ သဘော ရှိတတ်လို့ လောကသမ္မုတိ (လူသားတို့ရဲ့ ပညတ်ချက်) နယ် မှာ အညွန့်၊ အနိမ့် ဆိုတာတွေ ဖြစ်လာဖွယ်ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ တိုက် ဆိုင်မှု ကောင်းဆိုး ရလဒ်နဲ့ ကြုံရတာလို့ ဆိုနိုင်လေမလား။ ကိုယ့်စိတ်ကို ကိုယ်ယုံရင် ကိစ္စမရှိနိုင်ပါဘူး။

ကြည်ညိုတဲ့ သဒ္ဓါတရားနဲ့ ပူဇော်ကိုးကွယ်ရင် နည်းများမဟူ ကုသိုလ် ရစမြဲပါ။ ‘ကုသလာ အနဝဇ္ဇ သုခ ဝိပါကလက္ခဏာ = ကုသိုလ်ဆို တာ အပြစ်မရှိ၊ ကောင်းကျိုးကို ပေးတယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၂)’တဲ့။ ကုသိုလ်မှန်ရင် မကောင်းကျိုးကို ကာကွယ် ပယ်ရှားတတ်တဲ့ သတ္တိထူးရှိ ပါတယ်။ နေ့နံ မကိုက်တဲ့ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်ကို ကိုးကွယ် ပူဇော်ခြင်းဆို တဲ့ အကြောင်းကြောင့် ဆိုးကျိုးဖြစ်ခွင့်ကို အားသာစေတယ်ဆိုရင် အဲဒီ အဘိဓမ္မာစကားနဲ့ မကိုက်ညီဘူး။

နှလုံးသား အမြုတေ

My religion is very simple. My religion is kindness. Dalai Lama

ကျုပ်ရဲ့ ဘာသာတရားက ရှင်းပါတယ်။ ကျုပ်ရဲ့ ဘာသာ တရားဟာ ကြင်နာခြင်းပါပဲ။

ဒလိုင်းလားမား

၁၉၄။ တမလွန်ဘာဝနာ

အရှင်ဘုရား၊ စိတ်ထဲမှာ မတင်မကျ ဖြစ်နေသည့် အကြောင်းအရာ တစ်ခုကို မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား။

ဤလူ့ဘဝ၌ မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်တော်များကို ပွားများလျှင် ကုသိုလ် ရပါသည်။ ထိုအတူ သေလွန်ပြီးနောက် တမလွန်ဘဝ၌ ဂုဏ်တော်များ ကိုပွားများနိုင်ပြီး ထိုကုသိုလ်ကြောင့်တမလွန်ဘဝမှ ကျွတ်လွတ်နိုင်ပါ သလား။ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

မိုးနှင်း

-------------------

ဂတိ

ကတိနဲ့ ဂတိကို အဓိပ္ပာယ်ခွဲမှတ်ပါ။ ကတိဆိုတာ Promise သို့မဟုတ် သဘောတူညီချက်၊ ဝန်ခံချက်။ ဂတိဆိုတာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ ယုံကြည်တဲ့ သတ္တဝါတစ်ဦး ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ပြန်ဖြစ်ရမယ့်ဒေဝ (နတ်၊ ဗြဟ္မာ)၊ မနုဿ (လူ)၊ နိရယ (ငရဲ)၊ ပေတ (ပြိတ္တာ)၊ တိရစာန (တိရစ္ဆာန်)လို့ ဘဝငါးမျိုး။ သေလွန်ပြီးနောက် မကျွတ်လွတ်သော ဘဝဆိုတာယေဘု ယျဆိုရင် အဲဒီ ငါးမျိုးထဲက ပေတဂတိ (ပြိတ္တာဘဝ)ကို ရည်ရွယ်တယ် လို့ နားလည်လိုက်မယ်။ ဒီနားလည်မှုနဲ့ ဖြေရရင် ...

ကုသိုလ်ရ

ပေတဂတိ (ပြိတ္တာဘဝ)ကိုရောက်နေသူဟာ ဒီလူ့ဘဝက လူတွေလုပ် နေတာ၊ သူ့အတွက် လုပ်ပေးနေတာတွေကို မြင်နိုင် ကြားနိုင် သိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပြိတ္တာဘဝမှာ ဒီလူ့ဘဝက လူတွေလို လှုပ်ရှားမှုနဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေအပေါ် ခံစားချက်၊ နားလည်မှုနဲ့ မှတ်သားမှုတွေရှိတယ်လို့ ဆိုခွင့်ရှိတယ်။ ဒီဘဝက ရွတ်ဆို ပွားများခဲ့တဲ့ ဂုဏ်တော်တွေကို ဘဝ ခြားလို့ မေ့သွားတယ်ဆိုစေဦး၊ ဒီဘဝတုန်းကပွားများခဲ့ အထုံပါရမီဟာ လုံးဝ Negative ဖြစ်မသွားတန်ရာပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ကို ရွတ်ဆိုပွားများတဲ့ ပြိတ္တာတွေ ရှိတယ်လို့ ဆိုရင် သင့်မြတ်ပါတယ်။ မခွဲခြားဘူး

ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ကို ရွတ်ပွားပူဇော်လို့ ကုသိုလ်ရဖို့ ဘယ်ဘဝမျိုး ဖြစ်ရ မယ်လို့ သတ်မှတ်ချက် မရှိတဲ့ အတွက် မကျွတ်မလွတ်တဲ့ ဘဝမှာ ပွားများရင်လည်း ကုသိုလ်ဟာ ကုသိုလ်ပါပဲ။ ကြည်ညိုစိတ်အမှန်နဲ့ ရွတ်ပွားရင် အဲဒီဘဝထက် မြင့်တဲ့ ဘဝကိုလည်း ရောက်သွားနိုင်တာပါ ပဲ။ ဒါပေမယ့် ဂတိသမ္ပတ္တိနဲ့ (မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်တဲ့ ဘဝအဖြစ်) မပြည့်စုံ လို့ (အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ ကျမ်းအရ ပြိတ္တာဆိုတာ အပါယ် ပဋိသန္ဓေပဲ လေ) အဆင့်မြင့် ဘာဝနာမျိုး၊ ဥပမာ မဂ်ပေါက်ဖိုလ်ဝင် ဘာဝနာမျိုး၊ ဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ရောက်နိုင်တဲ့ ဘာဝနာမျိုးတော့မဖြစ်နိုင်ဘူ။

၁၉၅။ ကာမေသု ...

ဇွန် ၁၇၊၂၀၁၁။

-------------------

၁) လင်မယားပင် ဖြစ်သော်လည်း အမျိုးသမီးက ဆန္ဒမရှိဘဲ အတူနေ လျှင် ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံ မြောက်ပါသလား။

၂) လင်မယားချင်း ပုံမှန်မဟုတ်သော နေရာများ၌ မေထုန်သံဝါသပြု ကောင်းပါသလား။

၃) ငါးပါးသီလ၌ ပါသော ကာမေသုမိစ္ဆာရ ဟူသည် ကာမပိုင်ရှိသူကို ပြစ်မှားမှုကို ဆိုလိုတာလား၊ အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ အတွေ့ဟူ သောအာရုံငါးပါးကို အလွန်အကျူးလိုက်စားမှုကို ဆိုလိုသည်လား သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အေးမြတ်ကို

-------------------

(၁) အတူနေ ဆိုတာကို အဓိပ္ပာယ်နှစ်မျိုး ယူကြည့်မယ် .. (က) တစ် အိမ်တည်းမှာ လင်မယားအဖြစ် ကိုယ်လက်နှီးနှောခြင်းမရှိဘဲ အများ အမြင် ကောင်းရုံ အတူတူနေပြခြင်း (ခ) အမျိုးသမီးက သဘောမတူ ငြင်းဆန်စဉ် ခင်ပွန်းက အတင်းအကြပ် မေထုန်မှီဝဲခြင်း သို့မဟုတ်မှီဝဲဖို့ ကြိုးစားခြင်း။ နှစ်မျိုးထဲမှာ (က)အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ဆိုရင် လောကပြစ်ရှိနိုင် ပေမယ့် ကံမမြောက်ဘူး (ခ) အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ဆိုရင်တော့ လူမသိလို့ လောကပြစ်လွတ်ဖွယ်ရှိပေမယ့် ကံမြောက်နိုင်တယ်။

ဒီလိုပါ ... ကာမကို ပိုင်တာက ကာယကံရှင်တွေပဲ ဖြစ်လို့ ကိုယ် ပိုင်တဲ့ ကာမကို လွတ်လပ်သူ အချင်းချင်း ပေးခွင့်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် လင်နဲ့ မယားမှာ တစ်ယောက်က ဆန္ဒမရှိရင် သို့မဟုတ် သူ့ကာမကို မပေးချင်ရင် အတင်းအကြပ် မရယူသင့်ဘူး။

(၂) ကျမ်းဂန် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၂)မှာ မဂ် (မေထုန်ပြုကျင့်တဲ့ လမ်းကြောင်း) သုံးမျိုး ပြတယ်။ အဲဒါတွေက မုခ = ပါးစပ်၊ ပဿာဝ = အင်္ဂါဇာတ်၊ ဝစ္စ =စအို။ ဒီကိစ္စမှာလင်နဲ့ မယားနှစ်ဦး သဘောတူရင် သို့မဟုတ် အကြိုက်တူရင် ဘုန်းကြီးအထင် အပြစ်ဖြစ်ဖွယ်၊ သို့မဟုတ် ကံမြောက်ဖွယ် မရှိဘူး။ တစ်ဦးရဲ့ဖီလင်ကို အခြားတစ်ဦးက နားလည် မှုတော့ ရှိရလိမ့်မယ်။

(၃) ကျမ်းဂန်တွေ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၅။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၄) အရ ငါးပါးသီလထဲက ‘ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ’ ပုဒ်မှာပါတဲ့ ကာမေသု- ဆိုတာ မေထုန်ကိစ္စ သို့မဟုတ် ကျားနှင့်မ လိင်ဆက်ဆံမှု၊ မိစ္ဆာစာရ-ဆိုတာ မှားယွင်း ဖောက်ပြန်စွာ ပြုကျင့်တာလို့ ပဲ ယူရတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ’ ဆိုတာကို ကာမပိုင်ရှိသူကို ကျူးလွန် ခြင်းလို့ တိုက်ရိုက် ယူရတယ်။ ကာမဂုဏ်လို့ သာမန်ဆိုရင် တော့ အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့အထိလို့ ယူနိုင်တယ်။

နှလုံးသားထဲမှ တွေးကြံသည့်အတိုင်း ပြောဆို၊ ပြုမူနိုင်ပါစေ။

မျက်နှာသည် နှလုံးသား၏ ပြတင်းပေါက်ဖြစ်ပါစေ။

(အမည်မသိစာဆို)

၁၉၆။ လိင်တူချင်း

ဇူလိုင် ၄၊၂၀၁၁။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

၁) ဂေး (Gay = ယောကျ်ားချင်း ကြိုက်သူတွေ)ကို ဘယ်လို မြင်ပါ သလဲဘုရား။ ဘာကြောင့်ပါလဲဘုရား။

၂) သူတို့ကို ဗုဒ္ဓဘာသာ ရှုထောင့်အရ ဘယ်လို ပြောလို့ ရမလဲ၊ ဘာကြောင့်ပါလဲ။

၃) ဗုဒ္ဓဘာသာအရ ကိုယ်ဘာဖြစ်ခဲ့တယ်၊ ဘာလုပ်ခဲ့တယ် ဆိုတာကို ဘယ်သူမှ အတိအကျ မသိပေမယ့် ဂေးတွေကို အရင် ဘဝက သူများ သားမယားကို စော်ကားခဲ့သူတွေလို့ နှိမ့်ချပြီး ဆက်ဆံတာဟာ သင့်တော်ပါသလား။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးတွေ အနေနဲ့ အဲဒီအပေါ်ကို ဘယ်လို တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းရင် သင့်မြတ်ပါသလဲ အရှင်ဘုရား။

ဒေါက်တာဟိန်းထက်အောင်

-------------------

သဘာဝဖြစ်စဉ်

ယဉ်ကျေးမှု ရှေးကျတဲ့ အိန္ဒိယလူမျိုးတွေဟာ လိင်ဆက်ဆံတာကို သဘာဝဖြစ်စဉ်အနေနဲ့ ပဲရှုမြင်ပြီး အတော်ပွင့်လင်းတယ်လို့ ဘုန်းကြီး ထင်တယ်။ ကလေး မွေးဖွားမှုအတွက် လူမမြင်အောင် မှီဝဲရတဲ့ ရွံရှာ ဖွယ်အလုပ်လို့ ယူဆပုံမပေါ်ဘူး။ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း ကျောက်ထွင်း ပန်းပုတွေမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အာသာဖြေတာ အပါအဝင် လိင်ဆက်ဆံ မှုပုံစံ အနေအထားမျိုးစုံကို သရုပ် ဖော်ထားတာကို ကြည့်ရင် သူတို့ရဲ့ ဘာသာတရား အဆုံးအမအရ ကန့်သတ်ဘောင် အတွင်းက လိင်ဆက် ဆံမှုကို အပြစ်ရှိတယ်လို့ ယူဆပုံမပေါ်ဘူး။

ဒီကိစ္စကို ရှက်စရာအနေနဲ့ အလွန်ကြီး ဟန်ဆောင်စရာတော့ မလို ပါဘူး။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓတောင် ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချို့နေရာတွေမှာ စကားလုံး အတိအကျ သုံးပြီး ခရေစေ့တွင်းကျ မြွက်ဟတော်မူခဲ့တာကို ဝိနည်းပါဠိတော်တွေမှာ တွေ့ရတယ်။

ရင့်ကျက်ရင်

လူသား အနေနဲ့ ရရှိထားတဲ့ ဒီခန္ဓာကိုယ်မှာ လိင်ကိစ္စသာမကဘဲ တံခါး ပေါက်ခြောက်ခုက ဝင်လာတဲ့ ကြည့်ရှုစရာ၊ အစားအစာ၊ အမွှေးနံ့သာ၊ အသံ၊ အထိအတွေ့၊ စိတ်ကူးဆိုတဲ့ အာရုံတွေကို ခံစားပြီး သာယာ ပျော်ရွှင်မှုတွေ ရှိတယ်။ လောဘ (တပ်မက်မှု)ရဲ့ သားကောင် ဖြစ်တဲ့ သတ္တဝါတွေဟာ ဒီခန္ဓာကိုယ်ကို အမှန်အတိုင်း မမြင်နိုင်လို့ အဲဒီအာရုံ တွေကို ဆာလောင်ကြတယ်။ ဆာလောင်တဲ့ အတိုင်း အဝိဇ္ဇာကြောင့် မှားယွင်းစွာ ပြုမူမိရာကနေ စိတ်ပိုင်းဘဝ တိုးတက်မှုကို တုံ့နှေးစေတဲ့ အကုသိုလ်ကို ကျူးလွန်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့်စိတ်ပိုင်းဘဝ ရင့်ကျက်လို့ အဝိဇ္ဇာကို ဝိဇ္ဇာ (ပညာ)နဲ့ အစားထိုးနိုင်ရင် ကလေးတစ်ယောက် အရွယ် ရောက်တဲ့အခါ အရုပ်ကလေးတွေနဲ့ မဆော့တော့သလို ဒီအာရုံတွေကို စွန့်နိုင်တယ်။ အသိပညာနဲ့ နားလည်မှုဟာ စိတ်ကိုရော ကိုယ်ခန္ဓာကို ပါထိခိုက်စေတဲ့ အပြုအမူတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ တွန်းအား ပေးတယ်။

သိက္ခာပုဒ်

ဗုဒ္ဓဝါဒကျမ်းဂန်မှာ ဘယ်သူ့ကို အိမ်ထောင်မပြုရ ဘယ်သူ့ကို ပြုရမယ်၊ ဘယ်ပုံစံ ဘယ်အပြုအမူလို့ သတ်မှတ်တဲ့ လမ်းညွှန်ချက်ကို မတွေ့ဖူးဘူး။ ဗြဟ္မစာရီ မဟုတ်သူတွေအဖို့ လိင်ဆက်ဆံတာကို မတားမြစ် ပါဘူး။ သဘာဝအရလည်း လိင်ဆက်ဆံမှုမှာ အပြစ် မရှိနိုင်ပါဘူး။ အပြစ်ရှိတာက အဲဒီကိစ္စကို အဆုံးစွန် ပျော်ရွှင်မှုလို့ ယုံကြည်ပြီး အဲဒီ ကိစ္စအပေါ် တပ်မက်စွဲလန်းနေတာ၊ အဲဒီကိစ္စရဲ့ကျေးကျွန် ဖြစ်နေတာ တွေပါပဲ။ ငါးပါးသီလထဲက တတိယ သိက္ခာပုဒ်က ၁၉ ရာစု အင်္ဂလန် ဝိတိုရိယခေတ်မှာ ခရစ်ယန်သမ္မာကျမ်းကို အခြေခံတဲ့ လိင်တူဆက်ဆံ တာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ အတွေးအမြင်လို ဘုရားသခင် ပေးတယ်ဆိုတဲ့ ပြစ်ဒဏ်နဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုမျိုး မဟုတ်ဘဲ လိင်ကိစ္စအပေါ် မှားယွင်းတဲ့ တပ်မက်မှုရဲ့အန္တရာယ်ကိုသတိနဲ့ ရှောင်ခွာဖို့ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကြိုးပမ်းခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျားမ နှစ်ဦးလုံး အရွယ်ရောက် ပြီးသူ၊ လွတ်လပ်သူဖြစ်ရင် အပြစ်မရှိနိုင်ဘူး။ ကိုယ်လုပ်တဲ့ အပြုအမူ ကြောင့် အခြားတစ်ယောက်ကို ထိခိုက်ရင်တော့ မှားယွင်းတဲ့ အတွက် အပြစ်ရှိမှာပဲ။

ကျမ်းထွက်

‘ဦးလေး ဒေါ်လေး တူ တူမစတဲ့ မသင့်လျော်သူတွေအပေါ် တပ်မက် စိတ် ဖြစ်တာက အဓမ္မရာဂ (မတရားတဲ့ တပ်မက်မှု)၊ ယောကျ်ား အချင်းချင်း မိန်းမအချင်းချင်း တပ်မက်စိတ် ဖြစ်တာက မိစ္ဆာဓမ္မ (သဘာဝလွန် တပ်မက်မှု)’ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅)။ ‘မိစ္ဆာဓမ္မဆိုတာ (သဘာဝမှ) ဖောက်ပြန်ပြီး ဝိသဘာဂ (လိင် မတူသူ)ချင်းမဟုတ်မူဘဲ တပ်မက်ခြင်း (ဒီ၊ဋီ၊၃၊၃၀)’လို့ ဖွင့်ဆိုပါတယ်။ ရုပ်ပိုင်းဘဝ အဆုံးစွန် တိုးတက်နေတဲ့ မျက်မှောက်ခေတ်အခါမှာ အစားအသောက်၊ အနေအထိုင်၊ ဆေး ဝါးနဲ့ ကံအကြောင်းတရားတွေကြောင့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဗီဇသဘာဝတွေ ဖောက်ပြန်ပြီး လိင်တူချင်း တပ်မက်တာတွေ ထင်ရှားလာရခြင်း ဖြစ် ဖွယ်ရှိပါတယ်။

အမှန်တော့ လိင်တူ လိင်မတူ နှစ်မျိုးလုံးပဲ ဒီခန္ဓာကိုယ်ကို အသုံး ပြုရပြီး ဘဝတဏှာကို တိုးမြင့်စေတဲ့ ခွန်းအားပြင်း တပ်မက်မှုရဲ့သရုပ် သကန် ပေါ်လွင်တဲ့ ပြုမူဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဖြစ်လို့ ဘဝသံသရာမှာ ချည်နှောင်တာချည်း ပါပဲ။ ကျားချင်း၊ မချင်း၊ သို့မဟုတ် ကျားနဲ့ မနှစ် ယောက်သား ချစ်ကြိုက်ကြရင် အဲဒါဟာ လူသားတို့ရဲ့ တူညီတဲ့ အားနည်းမှု၊ ပရမတ္ထသဘာဝနဲ့ ဒီခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အနှစ်မရှိတဲ့ သဘာဝကို နား မလည်မှုတို့ကြောင့် ဖြစ်ရတာပဲ။

မနှိမ့်ချသင့်ဘူး

လိင်တူ လိင်ကွဲမဟူ အဲဒီကိစ္စအပေါ် တပ်မက်မှု၊ အဲဒီတပ်မက်မှု အခြေခံနဲ့ အတ္တလွန်ဆန္ဒ ပြင်းထန်လို့ ပြုမိတဲ့ အကုသိုလ်ကံကြောင့်သာ အပြစ်ရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လိင်တူဆက်ဆံသူ သို့မဟုတ် အဲဒီ ပုံသဏ္ဌာန် ဟန်ပန်နဲ့ နေထိုင်ကြသူတွေကို ငါတို့နဲ့ မတူလို့၊ အရင် ဘဝက ကြာခိုဖူးလို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ အထင်သေး၊ နှိမ့်ချဆက်ဆံ၊ လူရာ မသွင်းတာတွေမလုပ်သင့်ဘူး။ မိမိကိုယ်တိုင်အခြားပုံစံနဲ့ ကာမ အာရုံရဲ့ ကျေးကျွန်တွေ ဖြစ်နေကြလို့ သူတစ်ပါးကို လက်တစ်ချောင်း ထိုးဆဲမှာ ကိုယ့်ကို လက်သုံးချောင်း ပြန်ထိုးနေပါလိမ့်မယ်။ လူတွေဟာ အဝိဇ္ဇာကြောင့် အဲဒီလို ပြုလုပ်ကြပြီး ပျော်ရွှင်မှု အစစ်အမှန်ကို ဘယ်လို ရနိုင်တယ်ဆိုတာကို ရှာဖွေကြဖို့ပဲ လိုပါတယ်။

ဘယ်ပုံစံပဲ ဖြစ်ဖြစ် လိင်ဆက်ဆံတာဟာ အစားအစာ၊ အရက်၊ မူးယစ်ဆေး၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာ၊ အာဏာစတာတွေကိုတပ်မက်တဲ့ တဏှာ နဲ့ အတူတူဖြစ်လို့ အကုသိုလ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေတာ ချည်းပါပဲ။ အဲဒီတပ်မက် မှုဟာ သတ္တဝါတွေကို သံသရာမှာ ကျင်လည်စေဖို့ ချည်နှောင်ထားလို့ ဘယ်လို တပ်မက်မှုမျိုးကိုမဆို ဗုဒ္ဓဝါဒက အားမပေးပါဘူး။

တွေးပြီးဖြေ

ဘုန်းကြီး ပြောပြထားတာကို အစအဆုံး ဖတ်ပြီး အနှစ်ချုပ်ကို ပြန် တွေးကြည့်ရင် မေးခွန်း သုံးခုလုံးရဲ့အဖြေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အနီးစပ်ဆုံး အတွေးအမြင် တစ်ရပ် ရနိုင်လောက်ပြီလို့ ယူဆပါတယ်။ ကိုယ်အပါ အဝင် သတ္တဝါမှန်ရင် ရုပ်သွင်၊ အမူအယာ၊ စိတ်ထား၊ အရည်အချင်း တစ်ခုခုတော့ မပြည့်စုံဘဲ ရှိနေတတ်တာကြောင့် သူတစ်ယောက်ရဲ့ မပြည့်စုံမှု အပြစ် အနာအဆာကို ကြည့်ပြီး အရင် ဘဝက ဘာလုပ်ခဲ့လို့၊ ဘယ်လိုဖြစ်လို့ ဆိုတဲ့ မေးငေါ့ တင်းဆို ငြင်ငြို နှုတ်မြွက် သဘောထား ဟာမိမိရဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရည်ချင်းကိုယုတ်လျော့စေကြောင်းပါ။

ကုံးချောစကား သတိထား

ပြစ်တင်ပြညွှန် ကျိုးလိုဟန်ှင့် ဆန်ကန်နှုတ်ထား စကားသွယ်ဝိုက် ချင်းအကြိုက်ဖြင့် ကုံးတိုက်ပြုသည် သူ့ဖျက်ရည်ကို ရိပ်ခြည်သြဇ တခွန်ဟက ခဏချက်ခြင်းသိစေမင်း (ဂမ္ဘီသာရပျို့၊ ပိုဒ်-၁၈)။

197. The Path Finder

Dear Sayadaw,

Humbly much respects to you. My knowledge is that before a new Buddha appeared, the old Buddha's Dhamma, Sangha and all of his relics will disappear. It also is said that the life-span of some Brahmas are eons long. Then, an Ariya Brahma of Buddha Gotama can still be alive when Buddha Metteyyacomes?

If there are previous Buddha's Ariyas in the world, it is possible that ascetic Siddhatthamay discuss the Dhamma with them. Then, it is impossible that he has no teacher when he attained Enlightement. Your answer to Q 190 says that some Sotapana Ariyascan also be reborn many times. It can make me confused too, because they can meet another Buddha maintaining their earlier Ariya status. Then, how can we say different Buddhas cann't influence one other?

Si Thu

-------------------

Canbealive

I hope you know that the Brahma Ghatikārawho offered lotus robe to Prince Siddhatthaat the beach of Anomawas a Non-returner (Anāgāmi). That means when the Prince destined to be a Buddha was born, a disciple of another Buddha existed outside this world. So the answer is yes, that is, a Brahma who is an Ariya, can be alive when Buddha Metteyyaappeared in this earth.

Lokadhātu

Buddha says it is impossible that two Buddhas should be born in "same one Lokadhātu (Anguttara, Vol. I, p. 22)". The Commentary on Anguttaranikāyadescribes that there can not appear another Buddha in this world as long as there are previous Buddha's relics before a future Buddha's becoming. So we can say there would be no Ariyas on this earth when Metteyya arrived.

(Vol. I, p. 358). Here we should understand the word Lokadhātu clearly. According to Visuddhimagga (Vol. I, p. 199), Tāvatimsā celestial realm above, Avici hell underneath and four great planets around are al included in a Cakavāla . A Cakavāla itself is caled a Lokadhātu (Ekam cakavālamekālokadhātu).

MiddleLand

Majjhimanikāya Commentary states that, though al ten thousand Cakavāla (which also is to be caled Buddha kyetta or Jātikhetta or boundary for the region where a Buddha can be born) should be included in the word "same one Lokadhātu" , here it should be limited only to this Cakavāla (Vol. IV, p. 85) and Dighanikya commentary comments that it should also be confined only to the Middle Land (Vol. II, p. 252). Therefore, we can conclude that "Ekissā lokadhātuyā same one Lokadhātu" means "the Middle Land" in this issue.

It seemstome

Depending on above mentioned comments, it seems to me that no Buddha's relics would be seen on this earth while Buddha Metteyya comes into existence. But, in some Brahma worlds there can be long life Ariya Brahm s like Ghatikāra and so. A Bodhisatta may have some discussions about Dhamma when he was in same abode with them too. We can say that an Ariya Brahma may help Prince Siddhattha physicaly donating food or robe or medicine or place to live in, but not philosophicaly teaching him a Dhamma. Answering Q 190, I quoted some ideas that Sotāpanna and Sadkāgāmi can be reborn in Deva worlds as a deva and human world as a human being many times (but not up and down from human to dava, again from deva to human) until they reached Arahatship. However, it should be understood that their end wil be

No teacher

Do you know prince Siddhattha learnt some practices from the sages like Ālāra and Udaka before his Enlightenment? Stil he was no teacher for the Middle Way which he discovered and is his own method. Also he might have some discussions about it as a Brahma or a higher deva while he was going in Sansāra as a Boddhisatta. Would you like to be insistent in saying it is impossible that Buddha Gotama has no teacher?

၁၉၈။ တမလွန်မှ နှောင့်ယှက်သူ

တပည့်တော်မ ရိုသေစွာ မေးလျှောက်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၁)ကံနိမ့်တယ်ဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။ ကံနိမ့်ချိန်မှာ နတ်တွေ၊ သရဲတွေက လူတွေကို ဝင်ပူးနိုင်ပါသလား။ ပြိတ္တာဘုံက တစေ၊ သရဲတွေ က သူတို့နေရာမှာ ကိုယ်စားထားဖို့ ဒီလောက လူသားကို အသက် အန္တရာယ် ပြုတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။

၂) ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်သူ၊ သရဏဂုံ တည်သူများကို နတ်ဆိုး၊ နတ်ကောင်းများက စမ်းနိုင်ပါသလား။

၃)ပြိတ္တာတွေကို အိမ်မက်ထဲမှာ သာမက အပြင်မှာပါ မြင်ဖူးပါသည်။ အရင် ဘဝက ပတ်သက်ခဲ့ဘူးတဲ့ မကျွတ်လွတ်သူတွေက တပည့်တော်မ ဆီက ကုသိုလ်အမျှ လိုချင်လို့ လာတာလို့ အချို့က ပြောပါသည်။ တပည့်တော် ပေးတဲ့ ကုသိုလ်အမျှကို ရလို့ လာတောင်းတာလို့လည်း ပြောပါသည်။ အဲဒါတွေမှန်ပါသလားဘုရား။

၄)တပည့်တော်မ ဘုရားတရား အလုပ်ကို လုပ်ဖြစ်ပါသည်။ ငယ်ငယ် ကတော့ အိမ်မက်ဆိုးတာ၊ သေတဲ့ လူကို မြင်မက်တာတွေကြောင့် လုပ်ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ယခုတော့ အသိစိတ်နှင့် လုပ်ဖြစ်ပါသည်။ ဘုရားတရား အလုပ်မလုပ်ဖြစ်တဲ့ အချိန်မှာ စိတ်ထဲက မသိုးမသန့်ဖြစ်ပါသည်။ ဘာကြောင့်ပါလဲ အရှင်ဘုရား။

မီးငွေ

-------------------

၁) ကံနိမ့်တယ်ဆိုတာ အကုသိုလ်ကံ အကျိုးပေးခွင့် သာချိန်လို့ ဆိုနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ မေတ္တသုတ် နိဒါန်း (ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၇) အရ ဆိုရင် သူတို့နေထိုင်တဲ့ ပိုင်နက်အတွင်းမှာ ရဟန်းတွေနေထိုင်တဲ့ အခါ သူတို့ အနေအထိုင် ကျဉ်းမြောင်းသွားလို့ မနေနိုင်အောင် လုပ်တာပဲ။ နတ်ပူးတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ မေးခွန်း ၁၇၀၊၁၇၂ ရဲ့အဖြေတွေကို ဖတ် ရင် အတွေးအမြင်သစ်ရနိုင်ပါတယ်။

သူတို့နေထိုင်တဲ့ နေရာကို ဖျက်ဆီးတာမျိုး လုပ်ရင် (ဥပမာ သစ် ပင်ကို ခုတ်ပစ်ရင်) ပြိတ္တာဘုံသားတွေက လူတွေကို အန္တရာယ် ပြုနိုင်တယ်။ လူအချင်းချင်းလည်း သူ့ကို ကိုယ်က စော်ကား နှောင့်ယှက် လုပ်ရင် မိတ်ဆွေ ပျက်နိုင်တာပဲ။ ဇာတ်တော်ထဲက မိတ္တဝိန္ဒကဟာ ငရဲသားရဲ့ခေါင်းပေါ်က မီးစကြာကိုပန်းထင်ပြီးတောင်းလို့ ငရဲသားက ပေးလိုက်တဲ့ အခါ ငရဲသားက ငရဲမှ လွတ်ပြီး မိတ္တဝိန္ဒကက ဆက်ခံရတယ်လို့ ဆိုတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၃)။ ဘဝခြားသူ ပြိတ္တာက သူ့ကိုယ်စား ထားဖို့ ဒီဘဝလူသားကို ခေါ်ယူတယ်ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အစွဲအလမ်း တစ်မျိုးပဲ ဖြစ်နိုင်တယ်။

၂) အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ကို မာရ်နတ် လာစမ်းဖူးတယ် (မ၊၁၊၄၀၇)။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ သမာပတ်ဝင်စားနေတုန်း ဦးခေါင်းကို လာထုတဲ့ နတ်လည်းရှိတယ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၉)။ ဒီအရှင်မြတ်နှစ်ပါးဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓပြီး ရင် အကြီးမြတ်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ နတ်လောကမှာလည်း နတ်ကြမ်း နတ်ကြမ်း နတ်ယဉ် နတ်ပြက် နတ်နုံ နတ်စုတ်တွေရှိပုံပဲ။

၃)ပရလောကသားကို ရံဖန်ရံခါ မြင်လေ့ကြားလေ့ရှိတဲ့ လူနှစ်ယောက်ကို ဘုန်းကြီးတွေ့ဖူးပါတယ်။ တစ်ယောက်က မြန်မာအမျိုးသမီး။ တစ် ယောက်က မျက်နှာဖြူအမျိုးသား။ အသက် ၂၅နှစ်။ ညကျရင် အရင် ဘဝက ဆရာဖြစ်ဖူးတဲ့ ပရလောကသားက သူ့ဆီလာပြီး ကောက် ကြောင်း ပန်းချီကို သင်ပေးသတဲ့။ ဘယ်ပန်းချီကျောင်းမှ မတက်ဘဲ သူဆွဲထားတဲ့ ပန်းချီတွေက ဆွဲတတ်သူရေးဆွဲတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။

ဆွေမျိုး တော်စပ်ဖူး မတော်စပ်ဖူး နှစ်မျိုးလုံး ဖြစ်နိုင်တာပါပဲ။ မိမိဆီက ကုသိုလ်အမျှကို ရချင်လို့လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ အခြား ရည်ရွယ်ချက်နဲ့လည်း ဖြစ်နိုင်တာပါပဲ။ အခါတစ်ပါးဘုရင် ဗိမ္ဗိသာရမင်းဟာ အလှူပြုပြီးနောက် အမျှမဝေဘဲနေလို့ ဆွေမျိုးဖြစ်ဖူးတဲ့ ပြိတ္တာတွေက မင်းကြီးသိအောင် ညကျရင် အသံဗလံတွေ လုပ်တယ်လို့ ဆိုတယ် (ပေတဝတ္ထု၊ဋ္ဌ၊၁၈)။

၄) ဘာမဆို အကြောက်တရားနဲ့ လုပ်ရတာမျိုးက မကောင်းဘူး။ စေတနာနဲ့ လုပ်ချင်လို့ လုပ်တာက ပိုကောင်းတယ်။ နေ့စဉ် မှန်မှန်ဘုရား ရှိခိုး မေတ္တာပို့ လုပ်နေရင် အလေ့အကျင့် ဖြစ်သွားပြီး မလုပ်တဲ့ နေ့မှာ စိတ်ထဲ လုပ်ချင်တဲ့ စိတ်တွေ ပြင်းပြနေ တတ်တယ်။ မလွှဲသာတဲ့ အကြောင်းကြောင့် လုပ်ချင်တာကို မလုပ်လိုက်ရတဲ့ အခါမျိုးမှာ စိတ်ညစ်တယ်ဆိုတဲ့ အနေမျိုးတော့ မဖြစ်သင့်ဘူး။ ကောင်းတဲ့ အလေ့အကျင့် ဖြစ်လို့ ဆက်လက်ပြီးထိန်းသိမ်းထားပါလေ။

မေတ္တာကောင်းမှာ၊ ရန်တကာ၊ ပယ်ခွာရေချမ်းအိုး။

သဒ္ဓါကောင်းမှာ၊ နောင်ဘို့ပါ၊ ချမ်းသာဆင့်ဆင့်တိုး။ (သုတရတနာ)

၁၉၉။ စုံသချင်္ာ

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဒေဝဒတ်ကဲ့သို့သော သာသနာဖျက် ပုဂ္ဂိုလ်များ ယခင်ပွင့်တော်မူခဲ့ပြီးသော ဘုရားအဆူဆူ လက်ထက်တွင် ရှိမရှိ သိလိုပါသည်ဘုရား။ ကျော်လင်းထက်

-------------------

စုံသချင်္ာဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတယ်။ မျက်စိနှစ်ကွင်း၊ နားနှစ်ခု၊ နှာခေါင်း နှစ်ပေါက်၊ လက်နှစ်ချောင်း၊ ခြေနှစ်ချောင်း၊ နှလုံးသား နှစ်ခြမ်း၊ ကျောက်ကပ် တစ်စုံ။ ပါးစပ်လည်း အဝင်အထွက် နှစ်ပေါက်ပဲ။ ကုန်ကုန်ပြောရင် ကပ္ပာယ်အိတ်တောင် တစ်စုံပဲလေ။ အဖိုအမ၊ အဆိုး အကောင်း၊ အကျိုးအပြစ်၊ အနိမ့်အမြင့်၊ အရှည်အတို၊ အဖြူအမည်း၊ အလင်းအမှောင်၊ နေ့ည ဆိုတာတွေဟာ သဘာဝပါ။ ဘုရားပန်း တင်ရင် တောင်ပန်းအိုးနှစ်ခုဆို ပိုကြည့်ကောင်းတယ်လို့ ဆိုလေ့ရှိတယ်။

အဲဒီလိုပဲလောကမှာ အုပ်စုနှစ်ခု ရှိမြဲဖြစ်ပါတယ်။ အများက ဘယ်လောက်ကောင်းတယ်ဆိုစေ မကောင်ဘူးလို့ ထင်မြင်တဲ့ အုပ်စုတစ်ခုဟာ ရှိမြဲပါပဲ။ မြတ်ဗုဒ္ဓလောက် ကောင်းတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ရှိနိုင်ပါအုံးမလား။ ဒါပေမယ့် မကောင်းဘူးလို့ မြင်တဲ့ အတွက် ဆန့်ကျင်သူတွေက မြတ်ဗုဒ္ဓကို အမျိုးအမျိုး လုပ်ကြံစွပ်စွဲ ပြုကြခဲ့တာပဲ။ သဘာဝလောက အတွင်း မှာပဲ တည်ရှိခဲ့ကြတဲ့ ယခင် ပွင့်တော်မူပြီး ဘုရားရှင်တွေမှာလည်း ဒီလောကဓံမျိုး ရှိဖို့သေချာပါတယ်။

မမေးဘဲဆိုသော် ကြောင်တတ်သည်။

မအေးဘဲမျိုသော် လောင်တတ်သည်။

၂၀၀။ ရှင်မာလဲ၊ မေတ္တေယျ၊ ဝေဿန္တရာ

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

အရိမေတ္တေယျ မြတ်စွာဘုရားလောင်း ပြောပြခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်တွေထဲက မဟာဝေဿန္တရာဇာတ်တော်ကို နေ့ချင်းကုန်အောင် နာကြားကြသောသူ တို့သည် ကျွန်ုပ် ဘုရားမဖြစ်မီအကြား သံသရာ၌ ကျင်လည်သမျှမှာလည်း စိတ်နှင့်ကိုယ်ကို အစိုးရ၍ လူကောင်း နတ်ကောင်း စည်းစိမ် ကောင်းကိုခံစားရပြီး ကျွန်ုပ်ဘုရားဖြစ်သောအခါ ရှေးဦးစွာ ပဋိသမ္ဘိဒါ ပညာလေးပါးနှင့်တကွ ရဟန္တာအဖြစ်ကို မချွတ်မလွဲ ရနိုင်ပါလိမ့်မယ်လို့ ရှင်မာလဲ မထေရ်အား အရိမေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းက ပြောပြတော် မူခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။

တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ မဟာဝေဿန္တရာ ဇာတ်တော်ကြီးကို ဂါထာတွေနှင့် ရေးထားတဲ့ စာအုပ်က ဘယ်လို စာအုပ်မျိုးပါလဲ။ ဘယ် နေရာမှာ ဝယ်ယူရရှိနိုင်ပါသလဲ သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Neuro

-------------------

ရှင်မာလဲ

ရှင်မာလဲက သီဟိုဠ်သား တန်ခိုးကြီးတဲ့ ရဟန္တာလို့ ဆိုတယ်။ ငရဲပြည် ကိုကြွ၊ ငရဲသားတွေကို တရားဟောပြီး လူ့ပြည်ကိုပြန်ရောက်တဲ့ အခါ ဆင်းရဲသားတစ်ဦး လှူဒါန်းတဲ့ ကြာပန်းခိုင်ကို ခံယူပြီး မင်းသိဒ္ဓတ်ရဲ့ဆံ တော်ကို ဌာပနာထားတဲ့ စူဠာမဏိစေတီကို ကပ်လှူဖို့ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်ကို ကြွတော်မူတယ်။ တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှာ သိကြားမင်းနဲ့ တရားဓမ္မ ဆွေးနွေးပြီးနောက် အရိမေတ္တေယျဘုရားလောင်းနဲ့ တွေ့ဆုံတယ်။ ဘုရားလောင်းက လူသားတွေ စိတ်ပိုင်းဘဝ တိုးတက်ပြီး ကုသိုလ် ကောင်းမှုတွေ လုပ်အောင် တိုက်တွန်း ဟောကြားဖို့ အရှင်မြတ်ကို ညွှန်ကြားလိုက်တယ်။ အရှင်မြတ် လူ့ပြည်ကို ပြန်ရောက်တဲ့ အခါ ငရဲပြည်နဲ့ နတ်ပြည်အတွေ့အကြုံကို လူသားတွေကို ဟောကြားတဲ့ အတွက် အရှင်မြတ်ကို လူတွေက လက်ဝဲတော်ရံ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်လို ကြည်ညို ကိုးကွယ်ကြတယ် (Thai Tellings of Phra Malaiby Bonne Pacala Brereton, p. 22)။

ဒီသီဟိုဠ်သား ရဟန္တာအရှင်မြတ် ပေါ်ထွန်းချိန်နဲ့ ဒီအရှင့်အကြောင်း သို့မဟုတ် ဒီအရှင့် ဖြစ်ရပ်နဲ့ နီးစပ်တဲ့ အခြားမထေရ် တစ်ပါးရဲ့ အကြောင်းအရာကို ထေရဝါဒ ပိဋကတ်မှာ မတွေ့ဖူးမိသေးဘူး။

စကားမစပ်၊ ဂျပန်မဟာယာနလောကမှာ အဝလောကိတေသွာရ (ကွန်ယင်)ပြီးရင် ဒုတိယနာမည်ကြီးတဲ့ ဘုရားလောင်းကိတ္တိဂဗ္ဘလည်း ငရဲပြည် နတ်ပြည်တွေကို သွားလည်ပြီး အပြန်မှာ ကိုယ်တိုင် ရရှိခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံကိုလူ့ပြည်ကလူသားတွေကို ပြန်လည်ဟောကြားတယ်

(The Seeker's Glossary of Buddhism, p. 319)တယ်ဆိုလို့ ရှင်မာလဲရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်နဲ့ တူနေတာကတော့ ထူးခြားတာပဲ။

ယိုးဒယား၊ လာအို

ရှင်မာလဲ (Phra Malai) ကိုးကွယ်မှု အစဉ်အလာဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရှင်ဥပဂုတ္တ ကိုးကွယ်မှု လောက်ခေတ်မစား၊ လူသိမများပေမယ့် ယိုးဒယားနဲ့ လာအိုနိုင်ငံတွေမှာ ယနေ့ခေတ် အလွန် ထင်ရှားတယ်။ ရှင် မာလဲရဲ့ ငရဲပြည်နဲ့ နတ်ပြည် အတွေ့အကြုံတွေကို လူ့ပြည်က လူတွေကို ဟောပြောနေပတဲ့ သရုပ်ဖော် ပန်းချီကားတွေကို ယိုးဒယား လာအိုရဲ့ ဘုရားစေတီ ဘုန်းကြီးကျောင်း နံရံတွေမှာ ပေါပေါများများ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ ရှင်မာလဲကို ပူဇော်တဲ့ ပွဲတော်ကိုလည်း ကျင်းပကြတယ်။

အရိမေတ္တေယျဘုရားကို ဖူးတွေ့လိုသူတွေဟာ ဂါထာတစ်ထောင် ရှိတဲ့ ဝေဿနရာ ဇာတ်တော်ကို နာယူရမယ်လို့ ရှင်မာလဲက ဟော ကြားတဲ့ အတွက် ပွဲတော်အတွင်း သံဃာတော်တွေက ဝေဿန္တရာဇာတ် တော်ကို ညလုံးပေါက်ရွတ်ဖတ်ကြသတဲ့ (The Journal of the Walters Art Museum,Vol. 64/65, p. 157)။

မန်းရှင်မာလဲပွဲ

ဘုန်းကြီး သိရသလောက် မြန်မာနိုင်ငံ ရန်ကုန်၊ ဧရာဝတီနဲ့ ပဲခူးဖက် တွေမှာတော့ ရှင်မာလဲပွဲ အကြောင်းကို ကျက်မိကြဟန် မတူဘူး။ ဒါပေမယ့် မန်းနဲ့ စစ်ကိုင်းလို အချို့အရပ်မှာတော့ သိကြပုံပေါ်တယ်။ ဆင်ဖြူ ရှင် ဘုရင့်နောင် လက်ထက် ယိုးဒယားနိုင်ငံက ဇင်းမယ်နဲ့ လင်းဇင်း အရပ်တွေကို တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ရာမှာ အဲဒီက သိမ်းယူခဲ့တဲ့ လူအချို့ စစ်ကိုင်းနဲ့ မနလေးဝန်းကျင်မှာ နေထိုင်သွားခဲ့ကြဖူးတယ်။ ဒီ့အတွက် ရာဇဝင်သဲလွန်စကတော့ ‘လင်းဇင်းက ရခဲ့သော လူတစ်ထောင်ကျော် ကိုလည်း အကြီးနှင့်အစုအကွက်ချ၍ အမှုတော်ကို ထမ်းရသည် (မှန်နန်း ၂၊၃၇၉)’တဲ့။ ဒါကြောင့် စစ်ကိုင်းက လင်းဇင်းရပ်ကွက်၊ မန္တလေး က ရွာဟိုင်းစျေး ရွာဟိုင်းသုသာန် ဆိုတာတွေဟာ ဘုန်းကြီးအထင် ယိုးဒယားနဲ့ ပတ်သက်မှုရှိနိုင်တယ်။

ဒီ့ထက် ပိုမို ရှေးကျတဲ့ ပျို့ကဗျာ မှတ်တမ်း မရသေးသရွေ့ စစ် ကိုင်းနဲ့ မန္တလေးနယ်တွေမှာ တွေ့ရတဲ့ ရှင်မာလဲကြာပန်းပွဲဆိုတာဟာ အဲဒီတုန်းက အဲဒီလူတွေနဲ့ စတင်ခဲ့တဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဖြစ်နေလေမလား လို့ မှန်းဆခွင့်ရှိပါတယ်။

အနာဂတဝင်

အနာဂတဝင်ဆိုတာ အနာဂတ်မှာပွင့်မယ့် အရိမေတ္တေယျ ဘုရားရှင်ရဲ့ အကြောင်းပါ။ ဘုန်းကြီးမှာ အနာဂတဝင်ကျမ်း သုံးမူရှိတယ်။ 1886 ခုနှစ်ထုတ် Journal of the Pāli Text Society စာမျက်နှာ ၃၇ မှာပါတဲ့ ၁၄၂ ဂါထာရှိ ပါဠိမူ၊ Udaya Meddegama ဘာသာပြန်တဲ့ အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်မူ၊ ပုသိမ်မြို့ ဇမ္ဗူ့မင်္ဂလာပုံနှိပ်တိုက်မှ ၁၂၆၆ ခုနှစ်ရိုက် မြန် မာဘာသာ အနာဂတဝင်ကျမ်းရင်း မူဟောင်း (ရေးသူမဖော်ပြ)။ သုံးမူ လုံးမှာ အနာဂတဝင်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓက အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ဟောတာ၊ ဤကမ္ဘာရဲ့ ဆုတ်ယုတ်ပုံ တိုးတက်ပုံ၊ အရိမေတ္တေယျဘုရားလောင်း ဖွားမြင် တောထွက် ဘုရားဖြစ်၊ ဘုရားရှင်ရဲ့ ခမည်းတော် မယ်တော်၊ တပည့်တွေရဲ့အမည်နာမတွေ အသေးစိတ်နဲ့ အဲဒီဘုရားကို ဖူးမြင်ခွင့်ရှိ မယ့် ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ဖော်ပြမှုစတဲ့ အနှစ်ချုပ်ကတော့ အားလုံး နီးပါးတူပါတယ်။

သုံးမူလုံးမှာ ဝေဿန္တရာဇာတ်တော်ကို ကြားနာသူတွေ အရိမေတ္တေယျ ဘုရားကို ဖူးရမယ်ဆိုတဲ့ ဖော်ပြချက်ကို မတွေ့မိပေမယ့် ရှင်မာလဲ အကြောင်းကိုရေးတဲ့ စာတွေမှာတော့ အရှင်မြတ် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှာ အရိမေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းနဲ့ တွေ့စဉ် ဘုရားလောင်းက မိမိ ဘုရားဖြစ်တဲ့ အခါ မိမိနဲ့ တွေ့ဆုံလိုသူတွေဟာ ဝေဿန္တရာ ဇာတ်တော်ကို နာကြားရမယ်လို့ ညွှန်ကြားလိုက်ကြောင်း ဆိုကြတယ် (Thai Tellings of Phra Malai, p. 22)။

ဝေဿန္တရာ

မြန်မာတို့ သိတာက ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ထဲက နောက်ဆုံးဇာတ်တော်။ သားသမီးနဲ့ မိဖုရားကိုတောင် လှူဒါန်းတဲ့ အလွန်ရက်ရောတဲ့ ဒါနဘုရင်မင်းကြီးပေါ့။ မဟာဝေဿန္တရာလို့ ဆိုတယ်နော်၊ စူဠဝေဿန္တရာဇာတ် ရှိသေးလို့ လား။ ဆဋ္ဌမူပါဠိတော်အရတော့ စူဠ မဟာလို့ ခွဲခြားမဆိုဘူး။ ဝေဿန္တရာအမည်နဲ့ ဇာတ်တော် တစ်ခုပဲရှိတယ်။ စုစုပေါင်း ဂါထာပုဒ်ရေက ခွန်ရှစ်ခြောက် (၇၈၆)ကြီးဗျို့။ တစ်ထောင်မပြည့်ဘူး။

အရိမေတ္တေယျ ဘုရားကို ဖူးချင်စိတ်နဲ့ အဲဒီဇာတ်တော်ကို ရွတ်ဖတ်လိုရင် ဇာတကပါဠိတော် ဒုတိယအုပ်၊ (ဇာ၊၂၊၃၁၂) မှာ ‘ဝေဿန္တရဇာတကံ’ ဆိုတာကိုတွေ့နိုင်ပါရဲ့။

ပြည့်မျက်စိကို မကန်းစေရာ ဟူသည်ကား ပညာရှိ သမားကြီး ဟူးရားကြီးတို့၏ စကားကိုလွန်၍မကျင့်ရာ။

မင်းဖလောင်းလက်ထက်ရေး ရခိုင်စစ်ပညာကျမ်း (ပေမူ၊နာ-ဝမ်း၊၆)

၂၀၁။ ဇာတ်လမ်းဟောင်း

အရှင်ဘုရား၊

အင်တာနက် ဘလောဂ့် တစ်ခုမှာ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးဟာ အမ္ဗပါလီနှင့် ဇာတ်လမ်း ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ဖတ်ရှုရပါသည်။ ထိုအချိန်က မင်းကြီးအနေနှင့် သောပန်တည်ပြီးပြီလား။ မင်းကြီးမှာ အခြား မိဖုရားတွေရှိသဖြင့် ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံ ထိုက်ပါသလား။ ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

ကျော်ဇေယျ

-------------------

ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရဟာ တောထွက်လာတဲ့ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာကို ရာဇဂြိုဟ်မြို့ အနီးက ပဏ္ဍဝတောင်ခြေမှာ သွားတွေ့တယ် (သုတ္တနိ၊၃၄၀)။ အဲဒီတုန်းက ဗိမ္ဗိသာရ အသက် ၂၄၊ နန်းစံ ၉ နှစ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓက ဗိမ္ဗိသာရထက် သက်တော် ၅ နှစ်ကြီးတယ်။ သူတို့နှစ်ဦးက ငယ်သူငယ်ချင်းတွေပါပဲ။ သူတို့ရဲ့ဖခင်တွေလည်း အချင်းချင်း ရင်းနှီးကြတယ်။ ဗိမ္ဗိသာရဟာ အသက် ၁၅နှစ်မှာ မင်းဖြစ်ပြီး၊ နန်းစံ ၁၆နှစ် (အသက် ၃၁)ရှိစဉ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့နားက လဋ္ဌိဝနမှာဗုဒ္ဓရဲ့တရားကိုနာရပြီး သောတာပန်ဖြစ်သွားတယ်။ သက်တော် ၆၇၊ နန်းသက် ၅၂၊ ဗုဒ္ဓရဲ့သောတာပန် တပည့် အနေနဲ့ ၃ရနှစ်အကြာမှာနတ်ရွာစံတယ် (မဟာဝံသ၊၂း၂၅-၂း၃၀)။

‘ဗိမ္ဗိသာရမင်း ငယ်စဉ်က ဝေသာလီမြို့သူ အလှမယ် အမ္ဗပါလီနဲ့ ငြိစွန်းခဲ့လို့ ဝိမလကောဏ္ဍည သတို့သား (နောင်အခါ ရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာ ဖြစ်)ကိုဖွားမြင်တယ် (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၂)’။ ဒီအရှုပ်ဇာတ်က သောတာပန် မဖြစ်ခင် (အသက် ၃၁ မတိုင်ခင်) ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ အသက် ငယ်ငယ်နဲ့ မင်းဖြစ်တဲ့ ဗိမ္ဗိသာရဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားကို နာရချိန်မှာ အတော် ရင့်ကျက်နေပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့်လည်း သောတာပန် ဖြစ် သွားခဲ့တာပေါ့။ သောတာပန်တွေက ငါးပါးသီလ မြဲပါတယ်။ အရိယာ ဖြစ်ပြီးရင် ဒီဘဝမှာ အကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပေမယ့် ပဋိသန္ဓေကျိုး မလာတော့ဘူး။ အင်္ဂုလိမာလ ဖြစ်ရပ်ကိုကြည့်ပေါ့။

၂၀၂။ မုသားဖြူ၊ ဖျော်ဖြေသူ

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၁) ကာယ ဝစီ မနောဟု ကံသုံးပါးတွင် ဘယ်ကံက အပြစ်အကြီးဆုံး ဖြစ်ပါသလဲ။ မျက်စိဖြင့် မြင်ရုံ ကြားရုံနှင့် ကောင်းဆိုး နှစ်မျိုးကို စိတ်တွင်ကြံစည်မိသွားပါက ကံမြောက်ပါသလား။

၂) မလွှဲမရှောင်သာသဖြင့် သူတစ်ပါး ကောင်းကျိုးကို ဖြစ်စေ သည့် White Lie (မုသားဖြူ)ကို တမင်ရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုမိပါက မုသာဝါကံ မြောက်ပါသလား။

၃) အပေါင်းအသင်းအချို့ သူတစ်ပါးအကြောင်း မကောင်းပြောလာသည့် အခါ မှားသည်ဖြစ်စေ မှန်သည်ဖြစ်စေ ခင်မင်မှုကိုမဖျက်လို၍ အလိုက် သင့် ‘အင်း’လိုက်မိပါက အကုသိုလ်အပြစ်ရှိပါသလား။

၄) ဝတ္ထုရေးဆရာ၊ ဒါရိုက်တာ၊ ရုပ်ရှင်ရုပ်ဆောင်များသည် မရှိကို အရှိ လုပ်၍ရေးသား သရုပ်ဆောင်ကြရာ၌ မုသာဝါဒကံ ထိုက်ပါသလား။ ၅) ဝတ္ထုရေးဆရာ၊ ဒါရိုက်တာ၊ ရုပ်ရှင်ရုပ်ဆောင်များသည် ကြည့်ရှုသူတို့ အား အချစ်၊ အမုန်း၊ ဝမ်းနည်း၊ ဝမ်းသာ စသည့် ခံစားမှု အမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ဇာတ်ဝတ္ထု ဖန်တီးသူနှင့် ပရိသတ်တို့မှာ မည်သည့် အကုသိုလ်အပြစ်ရှိပါသနည်း။

မင်းခေါင်

-------------------

၁။ မနောကံသုံးမျိုးရှိတယ် ...အဘိဇ္ဈာ=သူများပစ္စည်းကိုမြင်တဲ့ အခါ ငါ့ပစ္စည်းဖြစ်ရင် ကောင်းမယ်လို့ စွဲလန်းတဲ့ စိတ်။ တပ်မက်နှစ်သက် မိရုံနဲ့ ကံမမြောက်ဘူး။ ဗျာပါဒ = ဒီကောင်သေရင် အေးတာပဲဆိုပြီး သက်ရှိတစ်ခုရဲ့ အသက်နဲ့ ခန္ဓာ ပြိုပျက်စေလိုတဲ့ စိတ်။ စိတ်ဆိုးရုံနဲ့ ကံမမြောက်ဘူး။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ=အယူဝါဒမှားယွင်းမှု သုံးမျိုး...နတ္ထိက (ကုသိုလ် အကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးကို လက်မခံ)၊ အကြိယ (ကု၊ အကုကို ပြု ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းကို လက်မခံ)၊ အဟေတုက (အကြောင်း အကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို လက်မခံ)ဆိုတဲ့ သုံးမျိုးသာ မနောကံမြောက်တယ်။

သတ်တာ လိမ်တာတွေက စိတ်သက်သက်နဲ့ မဖြစ်နိုင်လို့ ကိုယ် နှုတ်ပါမှ ကံမြောက်တာ။ မနောကံဆိုတာ ကံသုံးမျိုးလုံးနဲ့ ဆိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဖော်ပြပြီး သုံးမျိုးကတော့ စိတ်ထဲမှာပဲ ကံမြောက်သွားလို့ မနောကံလို့ သီးခြားခေါ်ရတာ။ ကံသုံးမျိုးအနက်ဘယ်ကံမဆိုကုသိုလ် အကုသိုလ်စိတ်နဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ စေတနာ အားကောင်းမကောင်း အလိုက် သာအကျိုးအပြစ်ကြီးကြောင်း မှတ်သင့်တယ်။ နေ့တိုင်း ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော် တွေကိုပွားများနေသူနဲ့ ပြိုင်ဖက်ကိုဘယ်လိုသုတ်သင်ရမလဲလို့ အမျိုး မျိုးလှည့်ကြံစည်နေသူနှစ်ဦးရဲ့အကျိုးအပြစ်ကိုယှဉ်ကြည့်ပေါ့။

၂။ အကြောင်းအရာ မမှန်ခြင်း၊ မမှန်တဲ့ အတိုင်း သူတစ်ပါးကို သိစေ လိုခြင်း၊ ကိုယ်နှုတ်တွေနဲ့ သူ့ကို သိအောင်လုပ်ခြင်း၊ လိမ်ခံရသူ အနေနဲ့ မှားယွင်းစွာ နားလည်သွားခြင်းဆိုတဲ့ အင်္ဂါလေးချက် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၁)နဲ့ ကိုက်ညီရင် မုသားဖြူ မုသားမည်း အားလုံးကံမြောက်တာပဲ။

မလုပ်ချင်ရင် မအားဘူးလို့ လွယ်လွယ်နဲ့ ငြင်းလိုက်တာမျိုး၊ တစ် ယောက်နဲ့ စကားပြောနေတုန်းမနှစ်သက်သူဆီက ဖုန်းလာတော့ကား မောင်းနေလို့ ပါဆိုပြီးအနီးကလူကို ပခုံးကိုတွန့်ပြတာမျိုး၊ ကလေးဆို ပြီး မမှန်ကတိပေးတာမျိုး၊ ရှေ့မှာကောင်းတယ်ပြောပြီးနောက်ကွယ် မှာမေးငေါ့တာမျိုး...အဲဒါမျိုးတွေကိုရိုးသားပြီးသိက္ခာရှိတဲ့ ဘဝတစ် ခုနဲ့ နေလိုရင် ရှောင်ရမယ်။ အတုမြင် အတတ်သင်တတ်တဲ့ ကလေး တွေလိမ်တတ်တာဟာ မိဖတွေရဲ့မုသားဖြူက စခဲ့တာပဲ။

တိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ကလေးတွေ မလိမ်အောင်၊ အမှန်ကို ပြောရဲအောင် အထူးလေ့ကျင့် သင်ကြားပေးတယ်။ ဒါကြောင့် မုသားဖြူကို ရှောင်နိုင်ဖို့လေ့ကျင့်ပါလေ။

ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့လုပ်ဆောင်ပုံတစ်ခုက ...ကွယ်လွန်သူမလ္လိကာ မိဖုရား ဘယ်ဘုံကို ရောက်သလဲဆိုတာ သိချင်လို့ ဗုဒ္ဓဆီကို ဘုရင်ကောသလ လာတော့ ချို့တဲ့ ဘဝမှာ အခိုက်အတံ့ ဖြစ်နေရတဲ့ မိဖုရားကြီးရဲ့ တမလွန်ဘဝကို မိန့်တော် မမူလိုတာကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ဘုရင်ကို တစ်ပတ်လောက်အတွေ့မခံဘဲ နေခဲ့တယ်။

၃။ အဲဒီအခြေအနေမှာ စကားထစ်အနေတာ အကောင်းဆုံးပဲ။ စာရေး ဆရာ ရွှေဥဒေါင်း ဂျန်ပန်တွေ ဖမ်းခံရလို့ စစ်မေးခံရတဲ့ အခါ တစ်ခုခု ပြောဖို့ အားယူပေမယ့် စကားထစ်လို့ ပါစပ်က ဘာစကားလုံးမှထွက် မလာဘူးတဲ့။ ဒါပေမယ့် အတူဖမ်းခံရသူ နှစ်ယောက်လုံး အင်္ဂလိပ်လို ပြန်ပြောလို့ စပိုင်ထင်ပြီး ပစ်သတ်ခံရသတဲ့။ ပုရစ်တို့ ဖားတို့ဟာအသံ ကြောင့် သေကြရတာ။ နှုတ်ထွက်ကို ထိန်းအရင် အကောင်းဆုံးပါပဲ။

၄။ အဖြေက မေးခွန်းထဲမှာ ပါနေတယ်။ မရှိကို အရှိလုပ်ရေးတာလို့ စာဖတ်သူ မေးခွန်းရှင်က သိနေတာပဲ။ အဲဒီတော့ မုသာဝါဒနောက်ဆုံး အင်္ဂါရပ်နဲ့ ကိုက်ညီပါ့မလား။

၅။ ရုပ်ရှင်၊ ပြဇာတ်၊ ဇာတ်လမ်း အပါအဝင် ကခုန်သီဆိုဖြေဖျော်မှု မှန် သမျှ တရားအားထုတ်နေသူ ယောဂီအဖို့ ဆူးငြောင့်ခလုတ်ပါပဲ။ ဇာတ် လမ်း ဖန်တီးသူတွေနဲ့ သရုပ်ဆောင်တွေရဲ့ တပ်မက်၊ စိတ်ဆိုး၊ ပူဆွေး ရုပ်ပုံတွေက တကယ်မဟုတ်လို့ သူတို့ ကိုယ်တိုင်မှာ အကုသိုလ်စိတ် မဖြစ်ဘူးလို့ ဆိုဖွယ်ရှိတယ်။ အတုမှန်း သိလျက်နဲ့ မုန်းတီး၊ မျက်ရည် ကျ၊ လွမ်းဆွတ် ဖြစ်ရတဲ့ ကြည့်ရှုသူတွေကတော့ တကယ်ဖြစ်လို့ သူ တစ်ပါးလုံ့လပါတဲ့ (သသင်္ခါရိက) အကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်နိုင်တယ်။

သူတစ်ပါးတို့ကို အဲဒီ အကုသိုလ်စိတ် ဖြစ်အောင် လှုံ့ဆော်သူတွေ အနေနဲ့လည်း အကုသိုလ်ဖြစ်ခွင့် ရှိနိုင်တာပဲ။ စိတ်ဆိုတာ ကုသိုလ်ဖြစ်ရင် ဖြစ်၊ မဖြစ်ရင် အကုသိုလ် ဖြစ်နေတာပါ။ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအမြင်အရ စိတ်သာ ပဓာနဖြစ်လို့ အလုပ်တိုင်းမှာ စေတနာ ကောင်းလေးတွေ အရင်းခံရှိ နေရင် အကျိုးရှိတယ်လို့တော့ ဆိုနိုင်မှာပါ။

ဗုဒ္ဓဝါဒ ရှုထောင့်အရမှာ သူတစ်ပါးကို ကျေးကျွန်သဖွယ် ဖျော်ဖြေ ပေးရတဲ့ သဘင်၊ ကချေသည်အလုပ်တွေကို အားမပေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ယနေ့ခေတ်မှာ ငွေကြေးချမ်းသာသူတွေပဲ အဲဒီ အလုပ်ကို ပိုမိုလုပ်နိုင်လို့ ခေတ်ပြောင်းပြန် ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကိုတော့ ဘာသာရေးဝါဒီရော လူမှုရေးဝါဒီတွေပါ လက်ခံထားရလိမ့်မယ်။

၂၀၃။ လေလွင့်စိတ်

မေးလျှောက်လိုပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မောဟ၏အဓိပ္ပာယ်ကို တွေဝေခြင်းဟု နားလည်ပါသည်။ မှန်ပါသလား။ တပည့်တော်မှာ မောဟစိတ် ထူပြောသဖြင့် အတိတ်ကိုလည်း တွေး၊ အနာဂတ်ကိုလည်း တွေးရင်း အတွေးတွေ များလွန်းနေပါသည်။ ထိုအတွေးတွေ ပျောက်သွားအောင် မည်သို့ပြုရမည်ကို သိလိုပါသည်။

နှင်း

-------------------

မောဟရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရင်းက မသိခြင်း။ အဘိဓမ္မာနည်းအရ လောကရဲ့ အမှန်တရား (သစ္စာ)လေးပါးကို မသိတာ၊ ရှေ့ဘဝခန္ဓာ၊ ယခုဘဝခန္ဓာ၊ ယင်းနှစ်မျိုးလုံးနဲ့ ကြောင်းကျိုးဖြစ်စဉ်ကို မသိတာလို့ မသိမှု ရှစ်မျိုးပြတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဗဟုသုတ၊ အတတ်ပညာ မရှိလို့ မသိတာ မတတ် တာကို မောဟလို့ မယူရဘူး။ ရဟန္တာတွေတောင် ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ (အဘိညာဉ်နဲ့ အတူသီသန့်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဉာဏ်ထူး)မရှိရင် ပိဋကတ်သုံးပုံ ကိုသင်မှတတ်သိတယ်။

ဒီသဘောကြောင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာတောင် ရဟန်းငယ်တစ်ပါးကို ကမ္မဋ္ဌာန်းပေး မှားဖူးတယ်။ အတွေးတွေ များတယ်ဆိုတာက မောဟကြောင့် မဟုတ်ဘူး။ ဥဒ္ဓစ္စ (ပြာပုံကို လေနဲ့ မှုတ်လိုက်သလို စိတ်တွေ ပျံ့လွင့်နေတဲ့ သဘော)ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

စိတ်ချမ်းသာမှု (သုခ)ကိုရဖို့ အဲဒီ ဥဒ္ဓစ္စ (လေလွင့်စိတ်)တွေ မရှိရဘူး။ စိတ်တည်ငြိမ်မှု (သမာဓိ)ရှိရင် လွင့်နေတဲ့ ပြာတွေကိုရေနဲ့ ဖြန်းချ လိုက်သလို စိတ်ဟာ အလိုလို တည်ငြိမ်သွားတယ်။ အာရုံ အမျိုးမျိုးကို လိုချင်စိတ်နဲ့ ကြံစည်စိတ်ကူးမှု (ကာမစန္ဒ) ကြောင့် စိတ်မတည်ငြိမ်မှု ဖြစ်ရတာ။ ဒီတော့ လေလွင့်စိတ်ကို တားဆီးဖို့ ဘာဝနာ တစ်ခုခုကို လုပ်ရတယ်။ ဥပမာဂုဏ်တော်ပွား၊ မေတ္တာပို့၊ သုတ္တန်တွေကို ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ် ... စသည်ပေါ့။ (သမာဓိ ကာမစန္ဒဿ ပဋိပက္ခော ... သုခံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊၁၊၁၃၇)။

အင်း...ပုံမှန်ထက်လွန်ကဲနေရင်တော့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချွတ်ယွင်း လို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဥပမာ ဦးနှောက်မှာ ဓာတ်သဘာဝ တစ်ခုလို အပ် နေလို့။ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပြီး ဆေးသောက် ဆေးစား လုပ်ရလိမ့်မယ်။

၂၀၄။ အစွမ်းစစ်

မေးခွန်းမှာ အမှားပါခဲ့လျှင် ခွင့်လွှတ်ပါ အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မ သိလိုသည်မှာ သံဃာတော်တွေက မိမိကိုယ်ကို အစွမ်း ရှိတယ်၊ ကုသဖို့ ဆေးမရှိတဲ့ အေအိုင်ဒီအက်စစ်နဲ့ ကင်ဆာလို ရောဂါ တွေကို မန်းပေးလိုက်တာနဲ့ ပျောက်သွားတယ်၊ စီးပွားရေး ကောင်း အောင်လုပ်ပေးနိုင်တယ်လို့ ကြော်ငြာကောင်းပါသလား။

အခုရက်ပိုင်းတွေမှာ လူတွေရဲ့ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး အခက်အခဲတွေကို ဖြေရှင်းပေးတဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါး ရှိတယ်လို့ သိရ ပါသည်။ ရဟန်းသံဃာတွေ အဲဒီလို လောကီကိစ္စ အလုပ်တွေကို လုပ် ကောင်းပါသလား။ အဲဒီလို လောကီ လူမှုကိစ္စတွေကို ဆောင်ရွက်သည့် ရဟန်းတွေကို ထေရဝါဒ ရဟန်းလို့ကော ခေါ်နိုင်ပါသလား။ ကရုဏာ ရှေ့ထား၍ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အေမီနိုင်

-------------------

အစွမ်း

အစွမ်းရှိတယ်ဆိုတာကို နှစ်မျိုး စဉ်းစားကြည့်မယ် ... ၁) ခေတ်ပညာ တတ် ဆရာဝန် သို့မဟုတ် တိုင်းရင်းဆေးဆရာ ဘဝက ရဟန်းဝတ် လာသူတွေမှာ ရှိနိုင်တဲ့ အတတ်ပညာ အစွမ်း ၂) မိမိမှာ တရား အား ထုတ်ထားလို့ ရရှိတဲ့ အဘိညာဉ်တန်ခိုးဆိုတဲ့ စိတ်အစွမ်း။ နံပတ်တစ်က ဒုက္ခရောက်နေသူကို ဝိနည်းဘောင်အတွင်းက ကူညီခွင့်ရှိတယ်။ ကူညီ လိုတဲ့ အခါ မိမိအကြောင်းကို အမှန်အတိုင်း ပြောပြခွင့်လည်း ရှိတာပေါ့။ နံပတ်နှစ်က လူတွေကို ပြောပြပုံနှစ်မျိုးရှိတယ်...

၁) မိမိမှာ တကယ်မရှိဘဲ လူအထင်ကြီးအောင် လာဘ်ပေါအောင် မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးနဲ့ အဘိညာဉ် အစွမ်းရှိတယ်လို့ လိမ်ပြောတာ ၂) အမှန်တကယ် ရထားတဲ့ အဲဒီဉာဏ်ထူးတွေကို လူနဲ့ သာမဏေကို ပြော မိတာ။ နံပတ်တစ် ပုံစံနဲ့ ပြောတဲ့ ရဟန်းက အလိုလို လူဖြစ်သွားပြီး အလယ်က ဖြတ်လိုက်တဲ့ ထန်းပင် နောက်ထပ် အညွန့်သစ် ပြန်မထွက် တော့သလို တစ်ဖန် ရဟန်းပြန်ဝတ်ခွင့် မရှိတော့ဘူး။ အမှတ်နှစ် ရဟန်းက ကုစားလို့ ရတဲ့ ပါစိတ်လို့ ခေါ်တဲ့ အာပတ်သင့်တယ်။ မဖြစ်နိုင်ဘူး

လူတွေရဲ့ စီးပွား၊ ကျန်းမာ၊ လူမှုအခက်အခဲကို ကူညီပေးနိုင်တယ် ဆိုတော့ အဲဒီဆရာတော်ကတယ်စွမ်းတာပဲ။ ဒါပေမယ့်ဘုန်းကြီး အတွေ့ အကြုံအရ ရဟန်းသံဃာအများစုဟာ (ကြီးမှဝတ်လာတဲ့ တောထွက် မဟုတ်ခဲ့ရင်) အဲဒီ ပညာရပ်နယ်ပယ် သုံးခုမှာ အတော် အားနည်းပါတယ်။ ဘုန်းကြီးကိုယ်တိုင် ဒီအတိုင်းပါပဲ။ ရဟန်းအများစု လူတွေကို စီးပွားရေး အကြံပေးတာ၊ ကျန်းမာရေး ညွှန်ကြားတာ၊ အလုပ်ရအောင် အလုပ်သွင်းပေးတာမျိုးတွေ လုပ်မပေးနိုင်ကြပါဘူး။

လူမှုရေး ကူညီချက်အနေနဲ့ မိမိရဲ့သီလ သမာဓိ ပညာဆိုတဲ့ ဂုဏ်ရဲ့ ကြီးမြင့်ခြင်းနဲ့ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်ခြင်းဆိုတဲ့ အရှိန်အဝါ နှစ်မျိုး နဲ့ အဆင်မပြေတဲ့ လင်နဲ့ မယား၊ သားသမီးနဲ့ မိဘ စာတာတွေကို နားဝင်အောင် ဖျောင်းဖျပေးနိုင်တာမျိုးတော့ ရှိကောင်းပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓတောင် ကောသလမင်းနဲ့ မလ္လိကာတို့ အဆင်ပြေအောင် နားချဖူးတယ်။

လောကီအလုပ်

ဒီစကားက ကျယ်ပြန့်ပါတယ်။ ရဟန်းတစ်ပါးအနေနဲ့ အခကြေးငွေနဲ့ ဆေးကုစားတယ် ဆိုတာမျိုး၊ စုန်းချွတ် နတ်ဝင် ပွဲတင် ချဲထိုး ဒိုင်ကိုင် ဂဏန်းပေး ဆိုတာမျိုးတွေကတော့ ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ ဘယ်လိုမှ မအပ်စပ် နိုင်ပါဘူး။ ဘုန်းကံကြီးမားတဲ့ ဆရာတော်တွေ မိမိရဲ့ဘုန်းရှိန်နဲ့ အများ ကောင်းကျိုး ဆောင်ရွက်တာ၊ ဥပမာ ဆေးရုံ စာသင်ကျောင်းတွေကို ဦးဆောင်ပြီး ဆောက်လုပ်တာ၊ မိဘမဲ့ ကလေးတွေကို စောင့်ရှောင့်တာ စတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေလည်း လောကီအလုပ်ပါပဲ။ အဲဒီလို လောကီ အလုပ်မျိုးကိုတော့ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် ရှိရင်တောင် ခေတ်အခါ လိုအပ် ချက်အရ ခွင့်ပြုတော်မူမှာပါ။

ထေရဝါဒရဟန်း

ထေရဝါဒ ရဟန်းစစ် ငါးပါးက သိမ်ထဲမှာ ကမ္မဝါစာဖတ်ပြီး ရဟန်း ဖြစ်လာခဲ့ရင် ဆေးကုရုံ၊ ဗေဒင်ဟောရုံ၊ ပယောဂ ချွတ်ရုံ လောက်နဲ့ ရဟန်းအဖြစ် မဆုံးရှုံးသေးဘူး။ သူ့ဟာသူ ရဟန်းလို့ ဝန်ခံနေသရွေ့ ထေရဝါဒ ရဟန်းပါပဲ။ ထေရဝါဒ ရဟန်းတော်တစ်ပါးရဲ့အစွမ်းဆိုတာ ဆေးကု ဗေဒင်ဟော ယတြာချေလို့ ဒါမှမဟုတ် ကျေးကျွန် အလုပ် သမားတွေလို လူခိုင်းတာလုပ် လူ့အလုပ်တွေကို လုပ်ပေးရာကနေ နာမည်ကြီးလို့ စွမ်းရတာဟာ မှန်ကန်တဲ့ အစွမ်း မဟုတ်ပေဘူး။ သီလ သမာဓိ ပညာ ကျင့်စဉ်ကို တိုးတက်အောင် လေ့အားထုတ်လို့ ရရှိတဲ့ ပကတိ ရိုးသား ဖြူစင်မှုကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ အစွမ်းသာလျှင် အစွမ်းစစ် အစွမ်းမှန်ဖြစ်ကြောင်းပါ။

၂၀၅။ သာကီဗမာ

အောက်တိုဘာ ၃၁၊၂၀၁၁။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

‘သာကီမျိုးဟေ့ ဒို့ဗမာ’ဟူသောစကားအရ သာကီမျိုး မြတ်စွာဘုရားနှင့် ဆွေမျိုး တော်စပ်သည့် မြန်မာတို့မှာ ဂုဏ်ယူဖွယ် ဖြစ်ပါသည်။ ဘုရား ရှင်၏ သာကီမျိုးသည် အိန္ဒိယလူမျိုးများနှင့် တူပါသလား။ ကောသလ တိုင်းမဂဓတိုင်းသားများမှာအာရိယန်လူမျိုးများဖြစ်ပြီး ဘုရားရှင်၏ သာကီမျိုးနှင့် ရုပ်ရည်၊ ယဉ်ကျေးမှု မတူဟု ဖတ်ဖူးပါသည်။ ဘုရားရှင် သည်အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်း ပွင့်ထွန်းသောကြောင့် အိန္ဒိယလူမျိုး ဖြစ်မည် ဟုယူဆပါသည်။ ဆရာတော်၏ အယူအဆကိုသိလိုပါသည်။

မောင်သက်ဝေ (မန္တလေး)

-------------------

ပထမဆုံးမင်း

ယဉ်ကျေးမှု ဖြစ်တည်ပြီးနောက် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းမှာ ပထမဆုံးမင်းက ကုသဝတီပြည့်ရှင် မဟာသမတမင်း။ ၎င်းကစပြီး ဘုရားလောင်း မင်း သိဒ္ဓတ်တိုင်အောင်မင်းပေါင်းသုံးသိန်း သုံးသောင်း လေးထောင့်ငါးရာ့ ခြောက်ကျိပ်နဲ့ ကိုးယောက်ရှိကြောင်းမဟာဝံသကျမ်း (၂း၁-၂၁)အဆိုကို ကိုးကားပြီးမှန်နန်း (၁၊ စာ-၃၂)မှာဆိုတယ်။ မဟာသမတမင်း၆ ဆက်မြောက် ဥပေါသထမင်းရဲ့ သားတော် မန္ဓာတုမင်းက ဂေါတမ ဘုရားလောင်း။ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးနဲ့ သားတော်မင်းသိဒ္ဓတ်တို့ရဲ့ဆွေစဉ် အစက အဲဒီမန္ဓာတုမင်းက ဆင်းသက်တဲ့ သြက္ကာကမင်း။ သာကီမျိုးအစ ဒီသြက္ကာကမင်းကပဲ။

ခုခေတ် အိန္ဒိယ အလယ်ပိုင်းဒေသလို့ ဆိုနိုင်တဲ့ မဇ္ဈိမဒေသမှာ တစ်ချိန်ကအဲဒီ သကျ (သာကီ)မျိုးတွေ အုပ်စိုးခဲ့ကြောင်း ဗုဒ္ဓဝါဒအဖွင့် ကျမ်းတွေမှာဆိုတယ်။

မြန်မာအစ

မြန်မာရာဇဝင်ကျမ်းတွေ အဆိုအရ သံသယပုရ၊ ရဋ္ဌပုရ၊ သင်္ဃဿရဋ္ဌ၊ သင်းတွဲလို့ အမည်ကွဲ လေးခုရှိတဲ့ တကောင်းပြည်ဟာ မြန်မာတို့ရဲ့ အဦးအစပဲ။ တကောင်းကို တည်ထောင်သူက အဘိရာဇာမင်းတဲ့။ ဒီမင်းက မဇ္ဈိမဒေသ ကပိလဝတ္ထု နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓခေတ် မတိုင်မီ အချိန်က ပဉ္စာလရာဇ်မင်းကို စစ်ရှုံးလို့ မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းကို တိမ်းရှောင်လာတဲ့ သာကီမျိုးဖြစ်သတဲ့။ တကောင်းဆက် ၃၃ ယောက် မြောက် ဘိန္တကမင်း လက်ထက် တရုတ်ဖျက်လို့ တကောင်းပျက်ပြီး အုပ်စု သုံးခုကွဲသွားတယ်။ တစ်ဖန်ဗုဒ္ဓလက်ထက် (ဘီစီ၆ရာစု) မှာ ဝိဋဋူဘဖျက်လို့ ဒုတိယအကြိမ် ကပိလဝတ္ထုပျက်စီးတဲ့ အခါ သာကီမျိုး ဓဇရာဇာမင်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို တိမ်းရှောင်လာပြန်လျက် ယခင်အုပ်စု လက်ကျန်သကျမျိုး နာဂဆိန် မိဖုရားနဲ့ လက်ဆက်ပြီး အညာပုဂံပြည် (မှန်နန်းသုံး ဝေါဟာရအတိုင်း)ကို တည်ထောင်တယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ ပဉ္စာ တကောင်း၊ သရေခေတ္တရာ၊ ပုဂံ၊ ပင်းယ၊ အင်းဝ၊ တောင်ငူ၊ ညောင်ရမ်း၊ ကုန်းဘောင်လို့ ဖြစ်လာခဲ့တာ။

ဒါတွေက ဘကြီးတော်မင်းလက်ထက် (မြန်မာနှစ်၊၁၁၉၁)မှာ မုံရွေး ဇေတဝန်ဆရာတော် ဦးဆောင်တဲ့ ပညာရှင် ၁၃ ဦး ရေးသားတဲ့ မှန်နန်းရာဇဝင်မှာ ဖော်ပြတဲ့ သာကီဗမာနဲ့ မဇ္ဈိမဒေသ မဟာသမ္မတ၊ သာကီတို့ ဆက်စပ်ပုံ အနှစ်ချုပ်ပါ။ ဒီရာဇဝင်အရ ခုခေတ် ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံးဟာ ပထမ ဒုတိယ သာကီမျိုးဆက်တွေလို့ ဆိုနိုင်တာပေါ့။

သူ့အမြင်

အိန္ဒိယ အလယ်ပိုင်း မဇ္ဈိမဒေသက မဟာသမ္မတ၊ သာကီယတို့နဲ့ ဗမာ သာကီတို့ ဆက်နွယ်ပုံ မြန်မာရာဇဝင်အဆိုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရှင် ဉာဏာဘိဝံသရဲ့ ရာဇာဓိရာဇဝိလာသိနီကျမ်းကို သုံးသပ်သူ အင်္ဂလိပ် သမိုင်းဆရာမ Dr. အမ်အိပ်ချ် ဗို့ဒ်က ‘ပထမဦးဆုံးနဲ့ သကျမျိုးတို့ရဲ့ အဦးဆုံး ဘုရင်ကို မဟာသမ္မတမင်းလို့ ဆိုတယ်။ ပြီးတော့ ဒဏ္ဍာရီ ဆန်ဆန် ဘုရင်မင်းတွေရဲ့ အမည်နာမတွေကို အစီအရီ ဖော်ပြပြီး အဲဒီ အစဉ်အဆက်ဟာ မျက်မှောက်ခေတ် အုပ်ချုပ်နေသူ ဘုရင်မင်းမှာ အဆုံးသတ်တာပါပဲ (Pali Literature of Burma, p. 75)’တဲ့။ ဒီဖက်က အမြင်အရ ဒီအမျိုးသမီး သရော်တာလားလို့ ထင်စရာပါပဲ။

သုတေသနပြုသူ ဗို့ဒ် အနေနဲ့ သုံးသပ်ခွင့် ရှိပါတယ်။ ဘာလို့ ဆို ‘And all the days that Adam lived were nine hundred and thirty years: and he died = အာဒံသည် အသက် နှစ်ပေါင်း ကိုးရာ သုံး ဆယ် စေ့သော် သေလေ၏’ (ကမ္ဘာဦး၊၅း၅) ဆိုတဲ့ ခရစ်ယန် ကမ္ဘာဦး ကျမ်း အဆိုကို ဖတ်ရတဲ့ အခါ အဲဒီဘာသာဝင် မဟုတ်သူ ဒီဖက်သား တို့ ခံစားရသလိုဖြစ်လို့ နေမှာပေါ့။

နေမျိုးတွေ

ဗြိတိသျှစွယ်စုံကျမ်းအရ ဂျပန်ရဲ့ပထမဆုံး မင်းဧကရာဇ် Jimmuဟာ အေဒီ ၇-ရာစုမှာ ဂျပန်နိုင်ငံတော်ကို တည်ထောင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ နေနတ် သမီး Amaterasuက မွေးဖွားသတဲ့။ ခုခေတ်မှာတော့ ဘုရင် ဟီရိုဟီတို အပါအဝင် ဂျပန်တွေအားလုံး အဲဒီ နေနတ်သမီးရဲ့ အမျိူးတွေလို့ ယုံ ကြည်ကြတယ်။ အေဒီ၁၈ရဝမှာအတည်ပြုခဲ့တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံတော်အလံ ရဲ့ အလယ်က နေလုံးနီဟာ ၎င်းတို့အနေနဲ့ နေမျိုးနေနွယ် ဖြစ်ကြောင်း ရည်ညွှန်းတာလို့ ဆိုတယ်။

လူတစ်ယောက် နာမည်ကောင်းရလို့ ထင်ရှားလာပြီဆိုရင် အဲဒီလူရဲ့ ဆွေမျိုးပါဆိုတဲ့ ဘုစုခရုတွေပေါမှ ပေါဖြစ်သလိုပေါ့။ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခု ကျော် အလွန်လောက်က လူကြီးရဲ့ အမျိုးပါဆိုပြီး လိမ်စားတဲ့ အမျိုး သမီး တစ်ဦးကိုတောင် မြန်မာ သတင်းစာတွေမှာ ဖတ်လိုက်ရတယ်။ လောကမှာ နေလောက် ထင်ရှားတဲ့ အရာ မရှိပါဘူး။ ဒီတော့ လူမျိုး တိုင်းနီးပါးနေနဲ့ ဆွေမျိုးတော်ချင်ကြမှာပေါ့။

ချန်ခဲ့မယ်

နီပေါနဲ့ အိန္ဒိယတို့ရဲ့ ဗုဒ္ဓမွေးဖွားတဲ့ လုမ္ဗိနီအရပ်ကို သူ့ဖက်ပါ ကိုယ့် ဖက်ပါ ငြင်းခုန်သံကို ခုတိုင် ရံခါရံခါ ကြားရဆဲပါ။ ဒါကြောင့် ဘုန်း ကြီးအနေနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓကို နေပါလီလား၊ အိန္ဒိယန်းလား၊ ဘားမီးစ်လား၊ ဘားမီးစ်တွေ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဆွေမျိုးစပ်သလား ပြောနိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး။ ဒီကိစ္စ ကိုတော့ မနုဿဗေဒ စတဲ့ လူ့သမိုင်း ပညာရှင်တွေ ဝေဖန်ဖို့ ချန်ခဲ့ပါရ စေ။ ဒါပေမယ့်...

ပြောပြထားတာတွေကို ဂရုတစိုက် ဖတ်ပြီးရင် သာကီဗမာ အယူ အဆနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တွေးတောဖို့ သဲလွန်စလေး တစ်ခုတော့ ရသွား လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ တစ်ခုတော့ရှိတယ်.. လူ့မျိုးဆက်တွေ ကြာ ညောင်းခဲ့ပြီဖြစ်လို့ အသားရောင်၊ မျက်နှာပေါက်၊ ဘာသာစကား၊ ယုံ ကြည်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှုတွေ တူရုံ သို့မဟုတ် ခြားနားရုံနဲ့ တော့ မဆုံးဖြတ် နိုင်ဘူးလို့ ထင်မိကြောင်းပါ။

၂၀၆။ ရေစက်ချခြင်း

အရှင်ဘုရား၊

မရှင်းတာလေး တစ်ခု မေးလျှောက်လိုပါသည် အရှင်ဘုရား၊ အလှူ လုပ်ပြီးလို့ ရေစက်ချတဲ့ အခါမှာ နာရေးဆိုရင် ခွက်ထဲကရေကို အကုန် ချရတယ်၊ မွေးနေ့စတဲ့ မင်္ဂလာအလှူဆိုရင် ရေကို အကုန်မချဘဲ ချန် ထားရတယ်လို့ လူအချို့ပြောဆိုသည်ကို ကြားဖူးပါသည်။ ထိုစကားမှန် မမှန်သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မြင့်စိန်

-------------------

မျက်ကွယ်

သံဃာအုပ်စု ကွဲနေတုန်း လူတွေ သင်္ကန်းလှူတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ‘လူ တို့သည် တစ်ဖက် သံဃာ (အုပ်စု)၌ ရေကို လှူကုန်၏။ (ထို)တစ်ဖက် သံဃာ (အုပ်စု)၌ပင် ‘‘သံဃာအား လှူပါ၏’’ဟု သင်္ကန်းကို လှူကုန်၏။ ဤသင်္ကန်းသည် နှစ်ဖက်သော သံဃာ (သံဃာအုပ်စု နှစ်ခုလုံး)၏ သင်္ကန်းသာလျှင် ဖြစ်၏ (ဝိ၊၃၊၄၂၃)’လို့ ဖော်ပြတယ်။ သံဃာအုပ်စု နှစ်ခုရှိရာမှာ တစ်စုထံမှာ ရေကို သွန်းချ (ရေစက်ချ)ပြီး သံဃာအား လှူပါ၏လို့ ဆိုရင် အဲဒီသင်္ကန်းဟာ သံဃာအုပ်စု နှစ်ခုလုံးနဲ့ ဆိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ ဒီနေရာမှာ သင်္ကန်းအစား ရေကို ကြားခံပစ္စည်း အနေနဲ့ မျက်ကွယ် သံဃာကိုပါ ရည်မှန်းပြီး လှူတယ်လို့ အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်တယ်။

မျက်မှောက်

‘မဟာသေဋ္ဌိ သုဝဏ္ဏဘိင်္ကာရံ အာဒါယ ဒသဗလဿ ဟတ္ထေ ဥဒကံ ပါတေတွာ ဇေတဝနဝိဟာရံ အဒါသိ = (အနာထပိဏ်) သူဌေးကြီးဟာ ရွှေခွက်ထဲက ရေကို ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ လက်ပေါ် သွန်းချပြီး ဇေတဝန် ကျောင်းတော်ကို လှူဒါန်းတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၈)’။ ဒီစာသားအရ ရေ ခွက်ထဲက အလှူရေကို ဘုရားလက်တော်မှာ သွန်းချပြီး ကျောင်း ဆောင်ကို အပ်နှင်းတယ်လို့ နားလည်ရတယ်။ ဝေဿန္တရာမင်းက သား တော် သမီးတော်တွေကို လှူဒါန်းပုံကို ‘ဗြာဟ္မဏဿ ဟတ္ထေ ဥဒကံ ပါတေတွာ = (ဇူဇကာ) ပုဏ္ဏားရဲ့ လက်ထဲမှာ ရေကို သွန်းချ၍ (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၉၃)’တဲ့။ ကလေးတွေကို လက်နဲ့ ကိုင်ပြီး ပုဏ္ဏားလက်ထဲ ကိုအပ်မည့်အစား ပုဏ္ဏားရဲ့လက်ထဲကိုရေကို လောင်းချလိုက်တာပဲ။

ကိုင်တွယ် ရွှေ့မဖို့မဖြစ်နိုင်တဲ့ အဆောက်အအုံဥယျာဉ် စတာတွေကို သာဟတ္ထိကဒါန (ကိုယ်ထိလက်ရောက်ဖြစ်) မြောက်အောင်တိုက် ရိုက် (မျက်မှောက်) လှူလိုတဲ့ အခါလည်း အဲဒါတွေအစား ကြားခံပစ္စည်း ရေကို အသုံးပြုတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဥပမာဆန်အိတ် ၁ဝဝကို ကိုင် မပြီး ကပ်ရရင် မခက်ဘူးလား။ ဒါကြောင့် ဆန်အိတ်အစား ရေကိုခွက်ထဲ သွန်းချရတာ။ အမှန်က ရေကို သံဃာ့ကိုယ်စား ဘုန်းကြီးတစ်ပါး ရဲ့လက်ထဲသွန်းချရင် ပိုတောင်ကျမ်းဂန်နဲ့ ညီအုံးမှာ။

ကြားခံပစ္စည်း

ရေဆိုတာ အလှူပစ္စည်းတွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ကြားခံပစ္စည်းပါပဲ။ ဒါ ကြောင့် ‘ရေစက်ချခြင်းမှာ ဆုတောင်းခြင်း၊ အမျှဝေခြင်းသာ ဖြစ်သည်’လို့ ဆိုရင် မပြည့်စုံဘူး။ ဘာလို့ ဆို ‘ရေစက်’ဆိုတာ (ကိုယ်စားပြုထားတဲ့) အလှူပစ္စည်း၊ ‘ချခြင်း’ဆိုတာလှူခြင်းဖြစ်နေလို့ ပဲ။ ဒီတော့ရေစက် ချပြီးမှ ဆုတောင်းနဲ့ အမျှဝေလုပ်ရမှာကိုး။ အဓိပ္ပာယ်က တစ်ခြားစီပါ။

အစဉ်အလာ

ကိုယ်တိုင်ဆက်ကပ်ဖို့လွယ်ကူတဲ့ ဆွမ်း၊ သင်္ကန်း၊ ဆေး၊ ဘောပင်၊ ဗလာစာအုပ် ကပ်လှူရင် ရေစက်ခွက် မလိုတော့ဘူးလားလို့ မေးစရာရှိတယ်။ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ‘ရေစက်ခွက် မလိုပါဘူး’ဆိုတာမျိုးတော့ မကြိုက်နိုင်ဘူး။ တဖြည်းဖြည်း အလှူ့ရှင်တွေရှေ့က ရေစက်ခွက်ပျောက် သွားမှာကို မနှစ်သက်လို့ ပါ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အစဉ်အလာကောင်းကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ ကိုယ့်အလှူကို လေးစားခြင်း၊ ရေခွက်ထဲက ရေကို မတွန့်တိုသလို အလှူပစ္စည်းကို လွတ်လွတ်စွန့်ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်တွေနဲ့ အလှူလုပ်တဲ့ အခါ ရေစက်ခွက်ကလေးကို ကိုယ့်ရှေ့မှာ အဆင်သင့် ပြင်ဆင်ထားစေချင်တယ်။

အဖြေ

ရေစက်ချဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို အဲဒီလို အမှန်အကန် နားလည်လိုက်ရင် ‘နာရေးမှာ ရေကို အကုန်ချ၊ အလှူမှာ ရေကို ချန်ချ’ ဆိုတဲ့ ပြဿနာ မရှိနိုင်တော့ဘူး။

၂၀၇။ ယမမင်းစစ်တမ်း

နိုဝင်ဘာ ၃၊၂၀၁၁။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဆရာတော်ဘုရား၊

သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်နှင့်နာမ် ကွဲသွားပါက သေသည်။ သေသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် စက္ကန့်မလပ်ဘဲ ကံစီမံရာအလိုက် အခြားဘုံဘဝသစ်မှာ တစ်ချိန်တည်း ဖြစ်ရသည်ဟု မှတ်ယူထားပါသည်။ သို့ရာတွင် ဖြစ်ရပ် မှန်ဟုဆိုသော အချို့စာများ၌ ယမမင်းစေခိုင်း၍ သွားရောက်ခေါ်ယူစဉ် လူမှား ခေါ်သဖြင့် ပြန်ပို့ရကြောင်း၊ ငရဲခံနေရသည့် ရပ်ကွက်ထဲမှ မိတ် ဆွေအချို့နှင့် တွေ့သဖြင့် ၎င်းတို့က မိမိတို့ကိုယ်စား ကုသိုလ်ပြုပေးရန် အမျှဝေရန် မှာကြောင်းဖတ်ရပါသည်။

ယမမင်းသည် ကုသိုလ် အကုသိုလ် မကွဲပြားသူများကို စစ်ဆေး ပြီးသက်ဆိုင်ရာ ဘုံဌာနသို့ပို့ပေးကြောင်းလည်း မှတ်သားဖူးပါသည်။

၁)ရုပ်နှင့်နာမ်ကွဲသွားပါက သေပြီဖြစ်သဖြင့် ထိုသို့ပြန်ခေါ်သွားလို့ မရဟုဆိုလျှင် မှန်ပါသလား။

၂)ယမမင်းက ခေါ်ယူသတိပေးနိုင် မပေးနိုင်။

၃)ယမမင်းထံ အစစ်ခံရသော ဘုံဘဝသည် မည်သည့် ဘုံဘဝမျိုးလဲ။

၄)ယမမင်းသည် တိမ်မြုပ်နေသော ကံဟောင်းကို ဖော်ဆောင်လို့ ရ မရ၊ သို့မဟုတ် ကံဆိုးကံကောင်း အစီအစဉ်တည့်ပေးလို့ ရမရ။

၅)ယမမင်း ငြင်းဆိုခံရသည်နှင့် တပြိုင်နက် အစစ်ခံရသည့် ဘဝမှစုတေပြီး အခြား ဘုံဌာနသစ်မှာ တစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်သည်ဟု မှတ်ရပါ မည်လား။

၆)ယမမင်းက ဒီကိုမလာနဲ့ ဟိုကိုသွားစသည်ဖြင့် စေခိုင်းသော အရာသည် မည်သည့်အရာပါနည်း။ ဥပမာကံကို စေခိုင်းဖြင့် ယင်း ကံက သတ္တဝါအား ဘဝသစ်ကို ပို့ဆောင်ပေးသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါ သလား။

ရှိခိုးဦးခိုက်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

မင်းခေါင်

-------------------

စက္ကန့်မခြား

ငယ်ငယ်က သင်ရတဲ့ သင်္ဂြိုဟ်ကျမ်းမှာ ‘စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ၊ တသိံ နိရုဒ္ဓါဝသာနေ တဿာနန္တရမေဝ ပဋိသန္ဓိသင်္ခါတံ မာနသံ ဥပ္ပဇ္ဇ မာနမေဝ ပတိဋ္ဌာတိ ဘဝနရေ = စုတိစိတ် ချုပ်ပြီးနောက် စုတိစိတ်ရဲ့ အခြားမဲ့မှာပဲ အခြား ဘဝတစ်ခုမှာပဋိသန္ဓေစိတ် သွားဖြစ်တယ်’လို့ ဆို မဟုတ်လား။ ဒီတော့ ‘သေသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် စက္ကန့်မလပ်ဘဲ ကံ စီမံရာအလိုက် အခြားဘုံဘဝသစ်မှာ တစ်ချိန်တည်းဖြစ်ရသည်’ ပေါ့။ ဖြစ်ရပ်မှန် ကိစ္စကို ပြီးမှ စဉ်းစားပါမယ်။ ကျမ်းတတ် ဆရာတော်အချို့ရဲ့ ဒေဝဒူတသုတ်လာ ယမမင်း စစ်ခန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ Negative နဲ့ ဝေဖန်သံကို ကြားဖူးပေမယ့် ဉာဏ်မီသလောက်နဲ့ Positive ဖက်က စဉ်းစားကြည့်ပါမယ်။

ပြိတ္တာမင်း

‘ယမမင်းဟူသည် (စတုမဟာရာဇ် နတ်မျိုးဝင်) ဝေမာနိကမျိုး ပြိတ္တာ မင်း ဖြစ်၏။ တစ်ချိန်မှာ နတ်ဗိမာန်၌ စည်းစိမ်ခံစားရပြီး တစ်ခါတစ် ရံမှာ မကောင်းကျိုး ခံစားရ၏။ တရားစောင့်သော မင်းဖြစ်၏။ (ငရဲဘုံ ဝင်ပေါက်) ဂိတ်လေးခုတွင် ယမမင်း တစ်ယောက်စီရှိ၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈၃)’။ ‘မိဿကကုသိုလ် (ဥပမာဝက်သတ်ပြီး အလှူပေးခြင်းစသည်) ကြောင့် ယမမင်း ဖြစ်ရ၏။ သို့ရာတွင် ယမမင်းသည် တရားအားထုတ် ပါက မဂ် ဖိုလ်ကို ရနိုင်၏ (အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၄)’။ ဒီစာတွေအရ ယမမင်းဟာ ပြိတ္တာမင်း ဖြစ်တဲ့ အတွက် သူ့ကို တွေ့သူတွေ သို့မဟုတ် သူ့ရဲ့ စစ်ဆေးမှုကို ခံရသူတွေလည်း ပြိတ္တာမျိုးပဲဖြစ်မယ်လို့ ယူဆရတယ်။

စစ်မေးခြင်း

အကုသိုလ်ကံ နည်းနည်းနဲ့ ငရဲသို့ ရောက်လာသူတွေကိုပဲ ၎င်းတို့ လုပ်ဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကံကို အမှတ်ရအောင် ယမမင်းက စစ်မေးတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒီတော့ ယမမင်းနဲ့ တွေ့သူတွေဟာ ငရဲမှလွတ်နိုင်တဲ့ ကုသိုလ်ကံရှိနေသူ ဖြစ်ရမှာပေါ့။ အကုသိုလ်ကံကြီးပြီး ပြစ်မှုထင်ရှား သူတွေကတော့ ၎င်းတို့ရဲ့ အကုသိုလ်ကံအလိုက် ရောက်သင့်တဲ့ ငရဲဘုံ ဌာနကို ‘စက္ကန့်မလပ်ဘဲ’ ရောက်သွားပါလိမ့်မယ်။ ကုသိုလ်ကံတွေ ရှိ နေပါလျက် သေခါနီး နှလုံးသွင်း မှားမိသူအချို့ဟာ အခိုက်အတံ့ အားဖြင့် အပါယ်ဘဝ တစ်ခုကို ရောက်သွားတတ်တယ်။ ကောသလမင်းရဲ့ မိဖုရားမလ္လိကာ တိရစ္ဆာန်ဘဝကို ရောက်သွားသလိုပေါ့။

အဲဒီလို ကုသိုလ်နဲ့ အကုသိုလ် အင်အားညီနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်အချို့ တကယ်လို့ ပြိတ္တာဘဝကို ရောက်မယ်ဆိုရင် ယမမင်းရဲ့ စစ်မေးခြင်း သို့မဟုတ် သတိပေးခြင်း ဆိုတာမျိုး ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ အင်း၊ တိရစ္ဆာန် ဖြစ်သွားရင်တော့ ယမမင်းရဲ့ စစ်မေးခွင့် ရမယ်မထင်ဘူး။ အခြားသော ကုသိုလ်ကံ အရှိန်ကြောင့်ပဲ တိရစ္ဆာန်ဘဝက လွတ်ဖွယ်ရှိတယ်။

အဖြေများ

၁။ ဆေးရုံရောက်ပြီး သေပြီလို့ ပြောခံရပြီးမှ ပြန်ရှင်လာသူ တစ် ယောက်ရဲ့ သူ့အတွေ့အကြုံကို ပြန်ပြောပုံက ‘လေနဲ့ အတူ လွင့်မျော သွားသလို ဝေးလံတဲ့ လမ်းတစ်လျှောက် ခေါင်းလောင်းသံ တစာစာ မြည်သံလိုလို ကြားရတယ်။ ဂျပန်ဆည်းလည်းသံလို ပါပဲ။ အဲဒီတုန်းက အဲဒီအသံ တစ်ခုတည်းကိုပဲ ကျွန်ုပ် ကြားနေရတယ် (Raymond A Moody, Jr. M.D. Life After Life, p. 20)’ တဲ့။ အဲဒီ ဖြစ်ရပ်မျိုးတွေက ဂတိနိမိတ် ထင်လောက်အောင် သေလုနီးပါး မေ့မျောနေပြီးမှ ကံအား လျော်စွာ မသေဘဲ သတိပြန်ရ လာသူတွေလို့ ဘုန်းကြီးထင်တယ်။

၂။ ယမမင်းဟာ သူ့ဆီကို ရောက်လာတဲ့ ဘဝတူတွေကို စစ်မေးတယ် သို့မဟုတ် သတိပေးတယ်လို့ ယူရင် သင့်နိုင်ပါတယ်။

၃။ ယမမင်းဟာ ပြိတ္တာမင်း ဖြစ်လို့ စစ်မေးခံရသူလည်း ပြိတ္တာမျိုးဝင် ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်။

၄။ ယမမင်းက ကံဆိုးကို ကံကောင်းသွားအောင် တည့်ပေးတယ်လို့ မဟုတ်ဘူး။ သေခါနီးသူကို တရားနာခိုင်း၊ သူလုပ်ဖူးတဲ့ အလှူဒါနကို အာရုံပြုခိုင်းသလို သတိပေးရုံပဲလို့ ထင်ပါတယ်။

၅။ ယမမင်းတောင် ငြင်းပြီဆိုမှဖြင့် အဲဒီဘဝကနေ အမြန်ဆုံး လစ်ရ တော့မှာပေါ့။

၆။ ယမမင်းက စေခိုင်းတယ်ဆိုတာထက် ယမမင်းက မကူညီနိုင်တော့တဲ့ အခါ တရားခံဟာ ကံစီမံရာအတိုင်း ခံသွားရတယ်လို့ နားလည် လိုက်ရင် မဆိုးပါဘူး။ ‘ကမ္မဝိပါကော နာမ နသက္ကာ ကေနစိ ပဋိဗာဟိတုံ = ကံရဲ့ အကျိုးပေးကို ဘယ်သူမျှ တားဆီးလို့ မရ’ဆိုတဲ့ ကျမ်းဂန် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅)ရှိသားပဲ။

မေးခွန်းရှင်ဟာ ရဟန်းတော် တစ်ပါးဖြစ်ခဲ့ရင် ဒေဝဒူတသုတ် (မ၊၃၊၂၁၆) မူရင်းနဲ့ အဖွင့် အဋ္ဌကထာ၊ ဋီကာတွေကို ဖတ်ရှုပြီး ပြန်သုံး သပ်ဖို့လည်းတိုက်တွန်းပါတယ်။

၂၀၈။ ဆွမ်းတော်ကပ်ရင်

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်မက ကျောင်းတက်နေပါသဖြင့် ကျောင်းမသွားခင် နံနက် ၈ နာရီလောက်မှာ ဆွမ်းတော်ကို ထမင်းနဲ့ ဘီစကွတ်ကပ်ပြီး ညနေ ၅ နာရီအချိန် ကျောင်းက ပြန်ရောက်မှ ဆွမ်းတော်ကို စွန့်လေ့ရှိပါ သည်။ အန်တီတစ်ယောက်က ဆွမ်းတော်ကပ်တဲ့ အခါ သက်ရှိ ဘုန်း ကြီးတစ်ပါးကို ဆွမ်းကပ်သလိုမျိုး ထမင်းဟင်း ပူပူနွေနွေးနဲ့ ၁၅ မိနစ်လောက် ကပ်ပြီးမှ ပြန်စွန့်ရ ကြောင်းနဲ့၊ သစ်သီးကပ်ရင်လည်း အလုံးလိုက်မကပ်ဘဲ ခွဲခြမ်းပြီး ကပ်ရကြောင်း ပြောပြဖူးပါသည်။ အဲဒါ မှန်ပါသလား။ ဆွမ်းတော်ကပ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရှင်းပြပေးစေလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။

အိမ့်အိမ့်

-------------------

ဆွမ်းတော် ကပ်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အန်တီ တစ်ယောက် ပြောဖူးတယ်ဆိုတဲ့ စကား မှန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျောင်းသူ မေးခွန်းရှင် အနေနဲ့ ဒီလိုလုပ်ရင် ပြေလည်နိုင်ပါတယ်...နံနက် ၈ နာရီလောက်မှာ ဆွမ်းတော်ကို ထမင်းနဲ့ ဘီစကွတ် ကပ်ပြီးနောက် ကျောင်းမသွားခင် ၁၀ မိနစ် သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး ၅ မိနစ်လောက် အချိန်ယူပြီး ဘုရားရှေ့မှာ ခဏထိုင်ပြီးတော့ အလွတ်ရထားဖွယ်ရှိတဲ့ (မရသေးရင် ရအောင်လုပ်၊ ဆွမ်းတော်တောင် ပုံမှန် ကပ်နိုင်သေးတာပဲ) ငါးပါးသီလ ယူ၊ မေတ္တာပို့၊ ဂုဏ်တော် ဘုရားရှိခိုး၊ သမ္ဗုဒ္ဓေလို ဂါထာလေးတွေကို (ရွတ်နိုင်ရင်) ရွတ်၊ ဆုတောင်း အမျှဝေ လုပ်ပါ။ တိုတိုနဲ့ လိုရင်းပေါ့။ အဲဒါလေးတွေ လုပ်ပြီးရင် ကပ်ထားတဲ့ ဆွမ်းတော်ကို ပြန်စွန့်၊ စွန့်ပြီးရင် စားချင်ရင် စားလိုက် ...ဖြစ်တယ်၊ ကျောင်းက ပြန်ရောက်မှ စားဖို့ ရေခဲသေတ္တာထဲ ထည့်ရင်လည်း ထည့်ထားခဲ့ပေါ့။

အဲဒီတော့ ဆွမ်းတော်လည်း ကပ်ပြီးပြီ၊ ဘာသာတရား အလုပ် စိတ်ပိုင်းဘဝ လေ့ကျင့်မှုအနေနဲ့ အနည်းဆုံး ရွတ်ဖတ် ပွားများခြင်း ဆိုတဲ့ ဘာဝနာ တစ်မျိုးကိုလည်း လုပ်ပြီးပြီဖြစ်လို့ အဲဒီနေ့အတွက် ကြည်လင် လန်းဆန်းတဲ့ စိတ်နဲ့ ကျောင်းမှာ စာသင်ရရင် ပိုပြီး ပျော် စရာမကောင်းဘူးလား။ ကျောင်းတက်တဲ့ ရက်တွေမှာတော့ ခပ်တိုတို၊ ခပ်သုတ်သုတ်ပေါ့။

အင်း...ကျောင်းအား ရက်တွေမှာတော့ အဲဒီအန်တီပြောသလို ပိုမိုပြည့်စုံအောင် ဆွမ်းတော်ပန်းတော်ကပ်ခြင်း အလုပ်ကို အနည်းဆုံး နှစ်ပတ်တစ်ကြိမ် လောက်လုပ်နိုင်ရင်တော့ တောင်ဖီလာဆရာတော်ကို လျှပ်တစ်ပြက် ပညာပေးလိုက်တဲ့ ရွှေဥမင်ဆရာတော်ရဲ့ အာဘော်နဲ့ ပြောရရင် ‘လောကတွင်အလွန့် အမျိုးသမီး’ဖြစ်သွားမှာပေါ့...

၂၀၉။ ပီပြင်အောင်လုပ်

မရှင်တာလေးမေးလျှောက်လိုပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဥပုသ်စောင့် ပုတီးစိပ်ရင် ဘယ်လို အကျိုးထူးများ ရရှိပါသလဲ အရှင် ဘုရား။ တပည့်တော်ရဲ့အမေ အဒေါ်တွေဟာ ဥပုသ်နေ့မှာ ဥပုသ်စောင့် ရင်းနဲ့ လောဘ၊ ဒေါ်သ၊ မောဟတွေ အားပေးတဲ့ အလုပ်တွေကို လုပ် တတ်ကြပါတယ်။ ကိုရီးယားကားလာချိန်မှာ တီဗွီလည်း ကြည့်ကြပါတယ်။ အဲဒီလို လုပ်ရင် သီလကျိုးပေါက်ပါသလား သို့မဟုတ် အပြစ်ရှိ ပါသလား။ အချို့က အဲဒီလို ဥပုသ်တန်းလန်းနဲ့ အကုသိုလ်များနေရင် ဥပုသ်မစောင့်တာကတောင် ပိုကောင်းဦးမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့ ပြောတာ မှန်ကန်ပါသလား။

ရင် ရင်

-------------------

ဥပုသ်စောင့် ပုတီးစိပ် နှစ်မျိုးလုံးက စိတ်ပိုင်း လေ့ကျင့်မှုတွေပါပဲ။ စိတ်ပိုင်းဘဝကို တည်ငြိမ်အောင်လေ့ကျင့်ရာမှာ တိတ်ဆိတ်အေးချမ်းတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် ဖြစ်သင့်တယ်။ လောကီ အနှောင်အဖွဲ့တွေကို ခေတ္တ ခဏ ခွာရှောင်ထားနိုင်မှုလည်း အရေးပါတယ်။ အဆင်ပြေတဲ့ ဘုန်းကြီး ကျောင်း၊ ဘုရားတန်ဆောင်းတွေမှာ တစ်ညနှစ်ည သွားနေပြီး ဥပုသ် စောင့်ပုတီးစိပ်လုပ်ရင် ပိုကောင်းတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဥပုသ်သီလ ယူပြီး အိမ်ပြန်သွားလို့ သားသမီးမြေးမြစ်တွေကို ထမင်းခူးပေးရင်း မေ့ပြီး ကိုယ်ပါ ညနေစာ စားမိတယ်ဆိုတဲ့ ဖြစ်ရပ်မျိုး ကြုံဖူး ကြားဖူး လို့ပါ။ ဘာပဲလုပ်လုပ်ထိရောက်ပီပြင်မှ အကျိုးရှိတယ်။

လေ့ကျင့်မှု နှစ်မျိုးလုံးက လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတွေကို အဖြစ် နည်းအောင် ထိန်းဖို့ ရည်ရွယ်တယ်။ ကုသိုလ်ရဖို့ လုပ်တယ်လို့ ဆိုနိုင် သလို စိတ်ပိုင်းလေ့ကျင့်မှု အားကောင်းတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီဟာ အဲဒီနည်းနဲ့ အလုပ်နဲ့ မိသားစုတာဝန်နဲ့ နစ်မွန်း လှောင်ပိတ်နေတဲ့ စိတ်ရဲ့ တင်း ကျပ်မှုကို လျော့အောင်လုပ်တာ စိတ်ကို ထွက်ပေါက်ပေးတာလို့လည်း ဆိုနိုင်တယ်။ ရုပ်ပစ္စည်း ထွန်းကားတဲ့ အနောက်ဖက်က လူတွေက တော့ တစ်လတစ်ကြိမ် လောက် မြို့ပြရဲ့ လင်းလက်မီးရောင်ကို ခွာပြီး ဝေးလံတဲ့ တောထဲက သတ်မှတ် (ခွင့်ပြု)တဲ့ နေရာတွေမှာ ဖယောင်း တိုင်မီး၊ သစ်သားထင်းမီးတွေနဲ့ ချက်ပြုတ် စားသောက်ရင်း တစ်ည အိပ် နှစ်ညအိပ်သွားနေကြတယ်။

ဥပုသ်သီလ ရှစ်ပါးသို့မဟုတ် ကိုးပါးထဲမှာ ‘နစ္စ ဂီတ ဝါဒိတ’ဆိုတာ အဆို အက ဇာတ်လမ်း ရုပ်ရှင်တွေ မကြည့်ဘဲ နေပါ့မယ်လို့ ဆိုတာဖြစ် လို့ သီလယူထားပြီး အဲဒါတွေကို မရှောင်ရင် သီလကျိုးပေါက်တာပဲ။ သီလရှစ်ပါး သို့မဟုတ် ကိုးပါးထဲမှာ ပထမ ငါးပါးထဲက တစ်ပါးပါး ကျိုးပျက်ရင် အားလုံး ပျက်သွားတယ်။ နောက်ဆုံး သီလသုံးပါး သို့မဟုတ် လေးပါးထဲမှာ တစ်ပါးပျက်ရင်တော့ ကျန်ခုနစ်ပါး သို့မဟုတ် ရှစ်ပါး မကျိုးဘူးလို့ မှတ်ဖူးပါတယ်။ အင်း ... ‘ဥပုသ် မစောင့်တာကတောင် ကောင်းဦးမယ်’လို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် (ခုခေတ်အခါမှာ) ‘ဥပုသ် စောင့်တယ်’ဆိုတာနဲ့ပဲ ကျေနပ်စရာကောင်းလှပါပြီ။

လောဘကြီးမှာ ပေးကမ်းရာ အာသာကိုယ်သို့ လိုက်တတ်သည်။ ဒေါသကြီးမှာ ချီးမွမ်းရာ အာသာကိုယ်သို့ လိုက်တတ်သည်။ (သုတရတနာ)

၂၁၀။ မီဒီယာနှင့် ဆင်ခြင်စရာ

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မကြာမီက အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် သံဃာအများစုရုံးပြီး ဘာသာရေးပွဲတော်တစ်ခု ကျင်းပစဉ်က ဓာတ်ပုံများကို အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်များ မှတစ်ဆင့် ကြည့်ရှုရာ အချို့သံဃာများကို အမျိုးသမီးက နှိပ်နယ်ပေး နေသည့် ဓာတ်ပုံများကို တွေ့မိပါသည်။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက သံဃာကို အဲဒီလို လုပ်ပေးကောင်းပါသလား။ သံဃာသည် အမျိုးသမီးများနှင့် မည်သို့ နေထိုင်ဆက်ဆံရမည်ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူ သည့်အတိုင်း ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကျော်မျိုး

-------------------

မည်သို့နေထိုင်

အခါတစ်ပါး ‘မ’မြင်တိုင်း ကြိုက်တတ်တဲ့ ကောသမ္ဗီပြည့်ရှင် ဥဒေနမင်း (ဣတ္ထိလောလော ဟိ သော ရာဇာ)က အရှင်ပိဏ္ဍောလ ဘာရဒါွဇ မထေရ်ကို လျှောက်ဖူးတယ် ‘ငယ်ရွယ်သူ ရဟန်းပျိုတွေဟာ မိန်းမ ဟူဘိ ထိုဣတ္ထိတို့ရဲ့ အာရုံကို ပယ်စွန့်ပြီး ဘယ်လိုနည်းနဲ့ နေနိုင်ပါ သလဲ’တဲ့။ အရှင်မြတ်က ‘အရွယ်အလိုက် အမိ၊ အစ်မ၊ နှမ၊ သမီး အမှတ်နဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံတဲ့ အတွက် နေနိုင်ပါတယ်’လို့ ဖြေတယ်။ ဘုရင်က ‘စိတ်ဆိုတာ ခုတစ်မျိုး တော်ကြာတစ်မျိုး ပြောင်းတတ်လို့ အဲဒီလို သတိမကပ်နိုင်ရင် ကော’တဲ့။ ‘ဆံပင်၊ မွေးညင်း၊ ခြေသည်း လက်သည်း စတဲ့ ၃၂ ကောဋ္ဌာသကို ပွားများ ရှုမှတ်ပါတယ်’။ ‘လေ့ ကျင့်ပွားများထားတဲ့ ရဟန်းတွေကိုတော့ ဖယ်ထားပေါ့၊ မရှုမှတ်နိုင်တဲ့ ရဟန်းတွေက ဘယ်နှယ်လုပ်မလဲ’။ ‘မျက်စိ နား နှာစတဲ့ အာရုံတံခါး တွေကို စောင့်စည်းပါတယ်။ မြင်မိရင် တောင် ခြေလက်၊ မျက်နှာ၊ ပြုးံပုံရယ်ပုံ၊ ဟန်ပန်မူယာတွေ နောက်ကို မလိုက်ဘဲ မြင်ရုံမျှ၊ ကြားရုံ မျှနဲ့ အဲဒီအာရုံတွေ ရပ်စဲသွားအောင်စိတ်ကို လေ့ကျင့်ပါတယ်၊ ဒါတွေ က တို့ဆရာ ဗုဒ္ဓမြတ်ရှင်ရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေပါပဲ’လို့ အရှင်မြတ်က ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ (သံ၊၂၊၃၂၉)။

သတိလွတ်ရင်

ရဟန်းတစ်ပါးဟာ မိမိရဲ့ အတွင်းစိတ်ကို အဲဒီလို သတိနဲ့ ထိန်းချုပ်ဖို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓက သင်ကြားတော်မူပါတယ်။ အဲဒီ အမှတ်သတိ လွတ်ရင် ရဟန်းဟာ ပျက်စီးမှု နှစ်မျိုးနဲ့ ကြုံရတာပါပဲ။ လူထွက်ရင် ထွက်၊ မထွက်ရင် ဂုဏ်သတင်း ပျက်တတ်တယ်။ အပြင် ဗဟိဒ္ဓမှာလည်း ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိက (ရဟန်းကို မကြည်ညိုသူ၊ သို့မဟုတ် ရဟန်းကို တစ်ခုခုလုပ်ချင်လို့ သို့မဟုတ် ရဟန်းဆီက တစ်ခုခုလိုချင်လို့ ကြည်ညို ယောင်ဆောင်သူ)တွေ လောကမှာအများကြီး ရှိတယ်။ အဲဒီလို လူတွေ က ရဟန်းကို နာမည်ဖျက်လိုတဲ့ အခါ သတိလွတ်ရင် ဗုဒ္ဓသားရတနာ ရဟန်းမြတ်တို့ ခံရတတ်တဲ့ မျက်မြင်သာဓကတွေရှိတယ်။

အမြင်မရှင်း

မှောင်ထဲမှာ ကောင်းကောင်း မမြင်ရလို့ ကြောင်မြီးရှည် အထင်နဲ့ ရိုက် လိုက်ရာမှာ အမြီးမဆိုစလောက်နဲ့ ယုန်သူငယ် ဖြစ်နေတယ်။ ဒီလို အဖြစ်မှားရခြင်းရဲ့အကြောင်းရင်းက ‘အမြင်မရှင်း’လို့။ အခုလို အင်တာ နက် သတင်းမီဒီယာ မြန်ဆန်လွန်းတဲ့ ခေတ်ကြီးမှာ သတိလွတ်ပြီး အဲဒီလို အမြင်မရှင်းစရာ ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ ကိစ္စမျိုးကို သူသူကိုယ်ကိုယ် အထူး ဆင်ခြင်ရမှာတော့ သေချာတယ်။ ဘာလို့ ဆို သူလည်း အကု သိုလ်ပွားလို့ အကျိုးမရှိ၊ ကိုယ်လည်း နေရင်းထိုင်ရင်း အထင်လွဲခံရလို့ အကျိုးယုတ်နိုင်တယ်။ အမှန်တော့ မေးခွန်းမှာ ပါတဲ့ အတိုင်း သံဃာ အများ စုရုံးချိန်ဖြစ်လို့ ခွင့်မလွှတ်နိုင်တဲ့ အနေမျိုးတော့ မဖြစ်နိုင်တန်ရာ ပါဘူး။ အမျိုးသမီး နှိပ်နယ်ပေးတာကို မအပ်စပ်မှန်း ရဟန်းတော်တွေ သိတော်မူကြပါတယ်။

၂၁၁။ သမီးတို့ဒုက္ခ

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ မိဘနှစ်ဦး အိမ်ထောင်ကွဲခဲ့ ပါသည်။ ဆွေမျိုးသားချင်းနှင့် အရင်းနှီးဆုံးမိတ်ဆွေများသာ အဖြစ်မှန်ကို သိပေမယ့် နောက်မှ သိကျွမ်းလာသူတွေကိုတော့ အသက် ၄၀ အရွယ် မိခင်က မိမိခင်ပွန်း ဆုံးသွားပြီးလို့ အသိပေးထားခဲ့ပါသည်။ မိခင်နှင့် ကျန်ရစ်ခဲ့သည့် တပည့်တော်တို့ သမီးသုံးဦးကလည်း မိခင် ပြောသလိုပဲ လိုက်ပြောခဲ့ပါသည်။ ဘာကြောင့်ဆုံးသွားသလဲလို့ မေးရင်တော့ စိတ်ကူးတည့်ရာ ပြောတဲ့ အနေနဲ့ လေဖြတ်ပြီး ဆုံးသွားတာဟု ပြောခဲ့ပါသည်။ တပည့်တော်မ အသက်အရွယ် ရလာတဲ့ အခါ အဲဒီလို ပြောတာကို အပြစ်ရှိတယ်လို့ ခံစားမိပါသည်။

ယခု တပည့်တော်မရဲ့ဖခင်မှာ အမှန်ပင်လေဖြတ်နေပါသည်။ ထို သို့ဖြစ်ခြင်းမှာ တပည့်တော်မရဲ့ ဝစီပြစ်ကြောင့်ဟု ခံစားနေရသဖြင့် ဘုရားရှိခိုးတိုင်း မေတ္တာပို့ပြီးဝန်ချ တောင်းပန်ပါသည်။ ဖခင်ဆီကိုယ်တိုင် သွားရောက် ကန်တော့တောင်းပန်ဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် ဖခင် လက်မခံ တာကြောင့် မသွားဖြစ်ခဲ့ပါ။ ယခု တပည့်တော်မ အိမ်ထောင်ပြုဖို့ စီစဉ် တဲ့ အခါ ခင်ပွန်းလောင်းကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောထားပြီး ဖြစ်ပေမယ့် ဖခင်ကို ကွယ်လွန်သူ အနေနဲ့ ထည့်ဖို့ ဝန်လေးနေပါသည်။ ဆယ်နှစ် ကျော်ကြာ ရင်အုပ်မကွာ ပြုစောင့်ရှောက်လာခဲ့သည့် မိခင်ရဲ့ ဆန္ဒကိုလည်း ငဲ့ညှာရန်ရှိပါသည်။ မိခင်ရဲ့ဆန္ဒအတိုင်းပြုပါက အပြစ်ရှိနိုင် မရှိ နိုင်သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Leo Cancer

-------------------

ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်လို့

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ‘ဝစီဘေဒ ထိတိုင်းရှ’လို့ ယုံကြည်တဲ့ အတွက် မသေသေးတဲ့ ဖခင်ကို ‘အဖေ သေပြီ၊ လေဖြတ်သွားပြီ’လို့ မပြောသင့်တာ မှန်တယ်။ အဲဒီတုန်းက မိခင်ရဲ့အရှိန်နဲ့ ဖခင်ကို စိတ်ဆိုးနေခဲ့တာကိုး။ ဒါပေမယ့် ဖခင်တကယ်လေဖြတ်တာ သမီးတွေပြောတဲ့ စကားကြောင့်မဟုတ် နိုင်ပါဘူး။ ဝန်ချတောင်းပန်လိုကြောင်းဖခင်ကိုဖွင့်ပြောပြီးဖြစ်လို့ သမီး တွေဖက်က စိတ်ပြေသွားတာကို ဖခင် သိပါလိမ့်မယ်။ ခွင့်လွှတ်လည်း ခွင့်လွှတ်မှာပါ။ စေတနာအမှန်နဲ့ တောင်းပန်တာကို မကျေနပ်တဲ့ ဖခင် မျိုး မရှိနိုင်တန်ရာဘူး။ ရှိရင်လည်း သမီးတွေဖက်က တာဝန်ကျေတယ် လို့ ဘုန်းကြီးယူဆပါတယ်။ တတ်လည်းတတ်နိုင်၊ လိုလည်းလိုအပ်၊ ပြဿနာလည်း မဖြစ်နိုင်ရင် သမီးတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူဒုက္ခ ရောက်နေတုန်း ကူတောင် ကူညီသင့်တယ်။ စိတ်သာ ပဓာနဖြစ်လို့ လက်ထပ်ဖိတ်စာမှာ ကွယ်လွန်လို့ ထည့်လည်း အပြစ် ကြီးမယ်တော့ မထင်ဘူး။ ဖခင်နဲ့ အဆက်အသွယ်ရှိနေရင် တိုးတိုးတိတ်တိတ်ရှင်းပြ ထားပေါ့။ သမီးတွေရဲ့ ဒုက္ခ မသေးပါလား။

သူတို့ယူဆပုံ

ဘုန်းကြီးဆီ လာနေတဲ့ အမေရိကန် အဖြူတစ်ယောက်က ဂျိမ်း (မ်)စ် တဲ့၊ အိုင်းရစ်စ်လူမျိုး။ ‘မာတာပိတုဥပဋ္ဌာနံ’နဲ့ မိဘကျေးဇူးအကြောင်းကို ရှင်းပြတော့ ကိုယ့်လူက လက်မခံဘူး။ သူ့အဖေဟာ သူ့အသက် ၁၂၊ သူ့နှမ အသက် ၁၀ နှစ်ကို စွန့်၊ အခြားမိန်းမ နောက်ကို ပါသွား ခဲ့ပြီး နောက်ဆယ်နှစ် အကြာမှာ လေဖြတ်သွားသတဲ့။ သူမွေးတဲ့ သား သမီးတွေ အပေါ်ဘာတာဝန်မှ မကျေခဲ့လို့ အဲဒီလိုအဖေမျိုးကို ကိုယ်က ပြန်ပြီး စောင့်ရှောက်ပေးစရာ မလိုဘူးတဲ့။ Nursing Home (အစိုးရနဲ့ အခြား အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အဲဒီလို ရောဂါသည်တွေကို ထောက်ပံ့ရေး ဌာန)ကို ပို့ထားလိုက်တာ သေတဲ့ အထိ တစ်ကြိမ်မှ သွားမတွေ့ဘူးတဲ့။ မိဘတွေ အိမ်ထောင် ကွဲတာကို အကြောင်းပြုပြီး အဖေ သို့မဟုတ် အမေကို မုန်းစိတ်ဝင်နေတဲ့ နောက်ထပ် လူအချို့လည်း တွေ့ဖူးတယ်။ အမေရိကမှာ အိမ်ထောင်ကွဲနှုန်း များလွန်းလို့ ဂျိမ်း (မ်)စ်လို လူတွေ အများကြီး ရှိမှာပဲ။ သူတို့ကတော့ ခပ်မိုက်မိုက်ပါပဲ။ အစွန်းရောက်လို့ အဲဒါမျိုးကိုတော့ ဘုန်းကြီးမကြိုက်ဘူး။

‘ထွီ’သွားမိတယ်

ဒါပေမယ့် စပ်မိလို့ နည်းနည်း ရှည်လိုက်အုံးမယ်။ မြန်မာရုပ်ရှင်တွေမှာ လို အရက်ကျွန် ဖြစ်နေတဲ့ အဖေကို သားက သို့မဟုတ် သမီးက အရက် ဝယ်ပေးတာမျိုးတော့ မဖြစ်သင့်ဘူး။ ဟုတ်တယ်၊ အရက်သမား ဇာတ်ညွှန်းရေး ဆရာ ဒါရိုက်တာတွေရဲ့ ဂန္တဝင်မြောက် လက်ရာတွေမှာ သမီးရဲ့ မင်္ဂလာဦးညမှာ ယောက္ခမနဲ့ သားမက် အရက်အတူတူ သောက်တာ၊ ရည်းစားမက ရည်းစားထီးကို အရက်ငှဲ့ပေးတာတွေကို တွေ့တော့စိတ်မ ကောင်းဘူး။ ဒါလည်းအစွန်းတစ်မျိုးပါပဲ။

တစ်ခါ စာပေဟောပြော ပွဲတစ်ခုမှာ စာရေးဆရာတစ်ယောက်က လူငယ်တွေ နှလုံးသားလှပြီး ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်းဖို့ အာဘောင် အာရင်းသန်သန်နဲ့ ဟောပြောတာ ဟုတ်လှချည်ရဲ့လို့ စိတ်ထဲ ချီးမွမ်း နေတုန်းပဲ ညနေက သူတို့အဖွဲ့ရဲ့ ယမကာဝိုင်းအကြောင်း ထည့်ပြောတယ်။ စိတ်ထဲ ‘ထွီ’သွားမိတာတော့ အမှန်ပဲ။ ‘ငါပြောသလိုလုပ်၊ ငါ လုပ်သလို မလုပ်နဲ့ ’ ဆိုတဲ့ စာရေးဆရာရဲ့ စာတွေစကားတွေကို ဖတ် ချင်နာယူချင်တဲ့ စိတ်တွေကုန်သွားတာပဲ။

အစွန်းနှစ်ခုရှောင်

ဝေလာမသုတ် (အံ၊၁၊၁၃၀)အရ ရှိခိုးဦးညွတ်၊ အရိုအသေပေး၊ ပူဇော် လှူဒါန်းမှုတွေပြုလို့ အကျိုးရတဲ့ ကိစ္စမှာ အလှူခံရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား သို့ မဟုတ်သီလလည်း အရေးပါတယ်။ လူတစ်ယောက်အနေနဲ့ အနိမ့်ဆုံး ငါးပါးသီလလုံမှ အဲဒီလူကို လေးစားချင်တယ်။ မိဘဆိုတာလည်း မိဘရဲ့ တာဝန်ဝတ္တရား ကျေပွန်ရတဲ့ အပြင် ကိုယ်ကျင့်သီလ ကောင်းတဲ့ စံပြ မိဘမျိုးဖြစ်သင့်တာ အမှန်ပဲ။ ဒါပေမယ့်အကြောင်းမလှလို့ မိဘနှစ်ပါး အိမ်ထောင် ကွဲပြန်တော့လည်း ဘယ်တတ်နိုင်ပါ့မလဲ။ ကိုယ်ထိုက်တဲ့ ကိုယ့်ကံပါပဲ။ အနေနီးလို့ မိခင်နဲ့ တစ်သဘောတည်း ဖြစ်ရာကနေ သမီးတွေလည်း မိမိတို့ကို ပစ်ထားခဲ့တဲ့ ဖခင်အပေါ် စိတ်နာနေတာကို ကိုယ်ချင်းစာပါတယ်။ ဒါပေမယ့်သေတဲ့ အထိမုန်းသွားလောက်အောင် အစွန်းမရောက်သင့်တာလည်း အမှန်ပါပဲ။။

၂၁၂။ နေလွဲညစာ မစားခြင်း

အရှင်ဘုရား၊

အရှင်ဘုရားတို့ ရဟန်းတွေမှာ အာပတ်သင့်ထားတာတွေ ရှိခဲ့ရင် မိမိ ထက်ဝါကြီးတဲ့ ရဟန်းထံမှာ အာပတ်ဖြေရတယ်ဆိုတာတော့ အကြမ်းဖျဉ်း သိထားပါတယ်ဘုရား။ ရဟန်းတွေ အာပတ်ဖြေတဲ့ အခါရွတ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို သိချင်ပါတယ်။ အဲဒီလို အာပတ်ဖြေရင် ဘယ်လို အပြစ်မျိုးကို ကြေစေနိုင်ပါသလဲဘုရား။ တပည့်တော်နေတဲ့ နေရာဝန်းကျင်မှာ ရဟန်းများ သီလမရှိကြလွန်းလို့ အာပတ်ဖြေတာကိုပဲ အကြောင်းပြ ဗရုတ်သုတ်ခတွေ လုပ်ကြလွန်းလို့ ပါဘုရား။ တပည့်တော် အလွန်သိချင် ပါသည်ဘုရား။ တစ်ဖန် ရဟန်း၊ ကိုရင် နေလွဲညစာ စားပါက ဘယ် လို အပြစ်မျိုးရပြီး အာပတ်ဖြေပါက ပြန်လည် ကြေအေးနိုင်ပါသလား။ မြတ်စွာဘုရားက အဘယ်အကြောင်းများကြောင့် ရဟန်းတော်များ အား နေလွဲညစာကို ရှောင်ကြဉ်ခိုင်းခဲ့ပါသလဲဘုရား။

မောင်မျိုးမျိုး

-------------------

ဒီလိုပြင်မှတ်

အာပတ်သင့်နေတဲ့ ရဟန်းဟာ မိမိထက် ဝါကြီးတဲ့ ရဟန်းထံမှာ အာပတ်ဖြေရတယ်လို့ မှတ်မိနေရင် မမှန်ဘူး။ ဝါကြီးတဲ့ ရဟန်း အာပတ် သင့်နေရင် ဘယ်နှယ်လုပ်မလဲ။ ဝါငယ်တဲ့ ရဟန်းထံမှာပဲ အာပတ်ဖြေရ မှာပေါ့။ ကြီးကြီးငယ်ငယ် ရဟန်းအချင်းချင်း အာပတ်ဖြေလို့ ရပါတယ်။ အာပတ်သင့်တဲ့ ရဟန်း အချင်းချင်းဖြစ်စေ၊ အာပတ်သင့်တဲ့ ရဟန်းက မသင့်တဲ့ ရဟန်းထံမှာဖြစ်စေ အာပတ်ဖြေလို့ ရတယ်။ ရဟန်းတော် တွေကတော့ အာပတ်ဖြေတယ်လို့ မသုံးပါဘူး။ ‘ဒေသနာကြားတယ်’ လို့ သုံးနှုန်းပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ‘ဖွင့်ပြောတာ (အာဝိကရောမိ)’ ဖြစ်ပါတယ်။ အာပတ်သင့်သူက ‘သင့်ထားတဲ့ အာပတ်တွေကို ဖွင့်ပြောပါတယ်’တဲ့။ ဖွင့်ပြောခံရဟန်းက ‘အာပတ်သင့် တာကို သိပါရဲ့လား’တဲ့။ သိပါတယ်ဆိုတော့ ‘နောင်အခါ မသင့်အောင် စောင့်စည်းပါအရှင်’တဲ့။ လိုရင်းက အာပတ်ဖြေတယ်ဆိုတာ သင့်ထား တဲ့ အာပတ်ကိုဖွင့်ပြောတာပါပဲ။

အာပတ်ခုနစ်မျိုး

အပြစ်ကြီးစဉ်အရ ...

၁) ပါရာဇိက (အာပတ်သင့်ပြီးရင် သင်္ကန်းဝတ်ထားပေမယ့် ရဟန်း မဟုတ်တော့ဘူး၊ ရဟန်းပြန်ဝတ်ခွင့်ကို မရှိတော့ပေမယ့် လူသာမဏေ အဖြစ်နဲ့ တရားအားထုတ်ရင် တရားထူးရနိုင်တယ်)၊

၂)ထုလစ္စယ (ဒေသနာကြားရင် ပြေပေနိုင်မယ့် အကုသိုလ်ကြီးလေးတဲ့ အာပတ်)၊

၃)သံဃာဒိသေသ (အာပတ်ကို ဖုံးထားတဲ့ ရက်နှင့်အမျှ ကိုယ့်ကိုယ်ကို နှိမ့်ချနေကြောင်းနဲ့၊ ရဟန်းတွေ နှစ်သက်အောင် နောက်ထပ် ၆ ရက် ရဟန်းတွေနဲ့ ခွဲပြီးနေပါကြောင်း သံဃာကို ပန်ကြား၊ ပြီးမှ နောက်ဆုံး ရဟန်းအပါး ၂၀ ရှေ့မှာ အာပတ်ဖြေရတယ်)၊

၄) နိဿဂ္ဂိယပါစိတ် (ဒေသနာလည်းကြား၊ မအပ်တဲ့ နည်းနဲ့ ရထားတဲ့ ပစ္စည်းကိုလည်း စွန့်မှစင်ကြယ်)၊

၅)ပါစိတ် (ဒေသနာကြားရုံနဲ့ စင်ကြယ်)၊

၆)ပါဋိဒေသနီ (ဒေသနာကြားရုံ)၊

၇)ဒုက္ကဋ် (ဒေသနာကြားရုံပဲ)။

အဲဒီတော့ အမှတ် ၁ (ပါရာဇိက) အာပတ်ပဲ ဒေသနာကြားရုံ၊ သံ ဃာ ကျေနပ်အောင်လုပ်ရုံနဲ့ မကြေစေနိုင်ဘူး၊ ကျန်အာပတ် ၆ မျိုးက ဒေသနာကြားရင် ကြေစေနိုင်တယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။

နေလွဲညစာ

ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး ဝေဠုဝန်ကျောင်းမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံးစဉ်က ရဟန်းငယ်အုပ်စုတစ်ခု ပွဲသွားကြည့်ရင်း ဆွေမျိုးတွေကျွေးတဲ့ ညစာ ကိုစားမိကြလို့ ရဟန်းတွေ လူတွေကဲ့ရဲ့ကြတဲ့ အခါ ‘နေလွဲညစာ စားတာဟာ မကြည်ညိုသေးသူတို့ ကြည်ညိုလာဖို့၊ ကြည်ညိုပြီးသူတို့ ပိုမို ကြည်ညိုလာဖို့’ အကြောင်းမဖြစ်နိုင်တဲ့ အတွက် ‘နေလွဲညစာ မစားကြ နဲ့ ’လို့ ပညတ်တော်မူတယ် (ဝိ၊၂၊၁၁၄)။ ကိုရင်တွေစောင့်တဲ့ ၁၀ ပါး သီလထဲကနောက်ငါးခုမှာ တစ်ခုပျက်ရင် ကျန်ကိုးပါး မပျက်ဘူး။ ညစာစားတာက နောက်ငါးခုမှာ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ညစာစားလို့ သီလ ပျက်တဲ့ အခါ ရဟန်းတစ်ပါးဆီမှာ သီလပြန်ယူရင် ကြေသွားတယ်။ ရဟန်းကတော့ အမှတ် ၅ (ပါစိတ်အာပတ်) ထဲမှာပါလို့ ဒေသနာကြားရင် ကြေတယ်။ ညစာစားတာဟာ လူသာမန်အဖို့ အပြစ်မရှိပေမယ့် ရဟန်းသာမဏေတွေကျတော့ ရှိပြီး သိက္ခာပုဒ်ကို ချိုးဖောက်လို့ အပြစ် ရှိတယ်။ အဲဒါမျိုးကို ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ (ပညတ်ချက်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အပြစ်)လို့ ဝိနယကျမ်းဂန်မှာဆိုတယ်။

ရဟန်းတို့ ချမ်းသာဖို့

အရှင်မဟာဥဒါယီ မထေရ်က မြတ်ဗုဒ္ဓကို လျှောက်တယ် ‘ရှင်တော် မြတ်ဘုရား၊ ကြည်ညိုသူ ဥပါသကာတွေက တပည့်တော်တို့အား နေ မွန်းလွဲချိန်၊ ညအချိန်တွေမှာ လှူဒါန်းတဲ့ မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို ရှင်တော်ဘုရားက ခွင့်မပြုတဲ့ အခါ ရှင်တော်မြတ်ကို ရိုသေမြတ်နိုးလို့သာ လိုက်နာ ကျင့်သုံးခဲ့ကြပေမယ့် မနှစ်သက်နိုင်ခဲ့ပါ။ သို့ရာတွင် ရဟန်း တော်တွေ ညဉ့်အချိန် ဆွမ်းခံ ကြွကြတဲ့ အတွက် မစင်တွင်း၊ ဆူးတွင်း၊ ညွှန်တွင်းထဲသို့ ကျကြတယ်။ အိပ်နေတဲ့ နွားမကိုလည်း တက်နင်းမိကြတယ်။ တစ်ခါမှာ တပည့်တော်ကိုယ်တိုင် ညအချိန် ဆွမ်းခံလှည့်လည် နေတုန်း လျှပ်စစ်လက်စဉ် ခွက်ဆေးနေတဲ့ မိန်းမတစ်ယောက် တပည့် တော်ကို မြင်လိုက်ရလို့ ဟယ် ဘီလူးကြီး ဘီလူးကြီးဆိုပြီး လန့်အော် တဲ့ အပြင်ရဟန်းတွေကိုလည်း ကဲ့ရဲ့စကားဆိုပါတယ်။

ယခု အချိန်မှာ တပည့်တော်ဟာ ရဟန်းတွေ နေလွဲညစာမစားဖို့ ရှင်တော်မြတ်တားမြစ်ရခြင်းရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကို အမှန်အတိုင်း ဆင်ခြင် မိပါပြီ။ ရှင်တော်မြတ်ဟာ တပည့်သာဝကတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ရဟန်းတော် တွေရဲ့ ကောင်းကျိုးချမ်းသာနဲ့ ကုသိုလ်တရားတို့ကို များစွာ ဆောင် တော်မူပါတယ် မြတ်စွာဘုရား’တဲ့။ (မ၊၂၊၂၁၁)။

ဗရုတ်သုတ်ခ

ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်ပေမယ့် ဘုန်းကြီးဆီ အဝင်အထွက်ရှိတဲ့ ကာမေသု ကျူးလွန်သူတစ်ယောက် ပြောပုံက ‘(သူတို့)ဘုန်းကြီးက သူ့ကိုယ်စား ဘုရားသခင်ထံမှာ တောင်းပန်လိုက်ရင် ဒီအပြစ် ပြေပါတယ်’တဲ့။ အာ ပတ်ဖြေလိုက်ရင် ပြီးတာပဲဆိုပြီး ရဟန်းတော်ဟာ လူမြင်ကွင်း မရှောင် နေလွဲညစာစားပြရင် အဲဒီကာမေသုဆရာလို ဖြစ်နေမှာတော့ အမှန်ပဲ။ အာပတ်ဖြေတဲ့ အခါ ‘အာယတိံ သံဝရ = နောင်တစ်ဖန် အာပတ်မသင့် အောင်စောင့်စည်းမယ်’ဆိုတဲ့ စိတ်ထား အရေးကြီးပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ... ဗရုတ်သုတ်ခလို့ မြင်သူအနေနဲ့လည်း (မိမိကိုယ်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ဆိုခဲ့ရင်) ခံစားချက်တစ်ခုကြောင့် ရဟန်းတစ်ပါးကို သို့မဟုတ် ရဟန်းတွေကို မကြည်ညိုနိုင်တော့တဲ့ အခါ ဖြစ်တတ်တဲ့ ဖြစ် လေ့ဖြစ်ထရှိတဲ့ အပြစ်ရှာမှုမျိုးတော့ မဖြစ်သင့်ဘူး။

၂၁၃။ ကမ္ဘာသားနဲ့ ပလူတိုသား

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် စစ်စစ်ဖြစ်ဖို့ ဗုဒ္ဓဘာသာကို လေ့လာနေပါသည်။ ဤမေး ခွန်းသည် ကျွန်တော်အသိချင်ဆုံး မေးခွန်းဖြစ်ပါသည်။

၁) ဘုရားဖြစ်ဖို့ ပါရမီဖြည့်နေသော ဘုရားလောင်းများသည် ဝိပဿနာ တရားကို ကျင့်ကြပါသလား။ ၂) ပဋ္ဌာန်းဒေသနာကို လူ့ပြည်မှာ ဟော ကြားဖို့အချိန်မလုံလောက်သဖြင့် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွရောက် ဟောကြားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ သံသယဖြစ်မိပါသည်။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် လူ့ပြည်၌ နှစ် ၁၀၀ မှာ နတ်ပြည်တွင် တစ်ရက်သာ ကြာပါ သည်။ နတ်ပြည်၌ ဝါတွင်း သုံးလလုံးလုံး သီတင်းသုံးသည် ဆိုလျှင် လူ့ပြည်နှင့် နှစ်ပေါင်း ၉၀၀၀ ကင်းကွာမည် ဖြစ်သည်။ သံသယကင်း အောင်ဖြေရှင်းပေးရန် လေးစားစွာ မေးလျှောက်ပါသည်။

Sai Sia Wan

-------------------

သဝေထိုးသူ

အင်းစိန်၊ အောင်ဆန်းမြို့မှာနေစဉ် လူတစ်ယောက် တွေ့ဖူးတယ်။ ဒီလူက ဘယ်စာအုပ်ကိုဖတ် သို့မဟုတ် ဘယ်သူ့ဆီက သြဝါဒခံထားတယ် မသိ၊ သူ့မိန်းမသေတော့ သရဏဂုံမတင် ဘုန်းကြီးမပင့်ဘဲ ကုလား မသာချသလို မနက်သေ ညနေ သင်္ဂြိုဟ်ပစ်တယ်။ အရွယ်ရောက်သား သုံးယောက်က ဆွေးမျိုးမိတ်ဆွေတွေကိုအကြောင်း မကြားလိုက်ရလို့ မိခင်အတွက် စိတ်မကောင်းကြဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ လူကတော့ သူမှ ဗုဒ္ဓဘာသာစစ်တယ်လို့ ထင်နေတာ။ ဆွမ်းခံအိမ်ကိုလာပြီး ဘုန်းကြီးကို တစ်ကြိမ် ဆွမ်းလောင်းဖူးတယ်။ အရိုအသေမပြု၊ ဘုန်းကြီးကို လူလိုပဲ ခေါ်ဝေါ် ဆက်ဆံတယ်။ အဲဒီလို လုပ်ပြချင်လို့လည်း လာခဲ့တာလို့ ယူဆပြီး ဆွမ်းခံအိမ်က ဒကာကကြီးက သူလာတာကို မကြိုက်ဘူး။

ဘုန်းကြီးကတော့ အဲဒီလူလို အခြောက်တိုက် သဝေထိုးနေသူ မဖြစ်အောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အမြဲဆုံးမပါတယ်။ တာဝတိံသာနဲ့ ဝါတွင်း သုံးလကိစ္စ သံသယဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ စစ်လိုသူကိုလည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုံးမဖို့စေတနာကောင်းနဲ့ ဦးစွာသတိပေးပါရစေ။

နှစ်မျိုးလုံး

၁။ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာတွေဟာ ပါရမီဖြည့်စဉ် သာသနာပ အချိန်မှာတွေတော့ သမထလောက်ပဲ ကျင့်ဖွယ်ရှိပြီး၊ ဗုဒ္ဓတစ်ဆူဆူနဲ့ တွေ့တဲ့ အချိန် မှာတော့ သမထရော ဝိပဿနာပါကျင့်ဖွယ်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့်ဗုဒ္ဓဖြစ် ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့ အနုသယဓာတ်ခံ ရှိနေလို့ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် ထူးကိုသိမြင်တဲ့ အဆင့်ထိ မတက်လှမ်းခဲ့ဘူးလို့ ဆိုနိုင်အံ့ထင်ပါတယ်။

အမှန်က ဒီလို

၂။ လူ့ပြည်မှာ ဟောဖို့ အချိန် မလုံလောက်လို့ ကြွတာ မဟုတ်သလို၊ ပဋ္ဌာန်းတရားလောက်ကို ဟောဖို့ ကြွတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ မယ် တော်မိနတ်ကို အထူး ရည်ရွယ်ပြီး အဘိဓမ္မာ ခုနစ်ကျမ်းကို ဟောဖို့ တာဝတိံသာကို ကြွတာလို့ ပြင်မှတ်ထား။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်က သက်တော် ၈၀ ပဲ ရှည်ခဲ့တယ် ဆိုတာကိုတော့ ကြားဖူးမှာပေါ့။ တွေးတာကိုက ပြောင်းပြန်ကြီး ဖြစ်နေလို့ပါ။ လူတို့ရဲ့ သက်တမ်းနဲ့ ဝါတွင်းသုံးလကြာ တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှာ သီတင်းသုံးတယ်လို့ ပြင်မှတ်လိုက်။

လူ့ပြည်က နှစ်တစ်ရာဟာ တာဝတိံသာမှာ တစ်နေ့နဲ့ တစ်ညဉ့် (ဟုတ်ပါတယ်၊ တစ်ရက်ပါပဲ)ကြာတယ်။ လူ့ပြည်က ၃၆၅၀၀ ရက်ဟာ တာဝတိံသာ တစ်ရက်ပေါ့။ လူ့ပြည် ရက်ပေါင်း ၉ဝဟာ တာဝတိံ သာမှာ ဘယ်လောက်ကြာမလဲ။ ဆိုပါတော့ ခန့်မှန်းခြေ သုံးမိနစ်ခွဲ လောက်ပဲ ကြာမယ်။ တာဝတိံသာတို့ရဲ့ သုံးမိနစ်ခွဲ အချိန်ဟာ လူ့ လောကမှာ ရက်ပေါင်း ၉၀ တောင် ကြာတာဖြစ်လို့ လူသားဗုဒ္ဓ အဘိဓမ္မာ ခုနစ်ကျမ်းကို ဟောဖို့ အချိန်လုံလောက်ပါတယ်။

ပလူတို ဂြိုဟ်သားတွေ (ရှိမယ်ဆိုရင်ပေါ့)ရဲ့ တစ်နှစ်ဟာ လူသား ၂၄၈ နှစ်ကြာတယ်။ လူ ၉၀၅၂၀ ရက်ဟာ ပလူ ၃၆၅ ရက်။ ဒီတော့ လူတစ်ရက်မှာ ပလူသား ၄ မိနစ်ကျော်ပဲ ကြာမယ်။ အင်း.. ပလူသားတို့ အိမ်သာ တစ်ခါတက်ရင် လူ့တစ်ရက်နီးပါးပဲ။

လုပ်ကြည့်အုံး

သိပ္ပံအဆိုနဲ့ ဘယ်လိုမှ မညီညွတ်နိုင်တဲ့ ခရစ်မပေါ်ခင် ၄၀၀၄ ခုနှစ်မှာ ယောကျ်ားရဲ့ နံရိုးနဲ့ လူသားမိန်းမကို ဘုရားသခင်က ဖန်ဆင်းခဲ့တယ် ဆိုတာကို အမေရိကန် သမတဟောင်း ဂျော့ဘုချ်လို လူတွေ အပါအဝင် ဒီကမ္ဘာပေါ်က လူအချို့ဟာ မျက်စိမှိတ် ယုံနေကြတယ်။ ဗုဒ္ဓ တာဝတိံ သာမှာ သုံးလကြာ ဆိုတာကို မယုံနိုင်တာနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကို သံသယရှိပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒီ မစစ်နိုင်တော့ဘူးဆိုရင် လူဖြစ်ရှုံးပါလိမ့်မယ်။

အမှန်တကယ် ဗုဒ္ဓဝါဒီစစ်ချင်ရင် ရိပ်သာဝင်ပြီး သုံးလလောက် တရားလေး ဘာလေး ထိုင်ကြည့်ပါအုံး။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ လက်တွေ့ အသုံးကျ တဲ့ ကျင့်စဉ်တွေ အမှန်တကယ်ရှိပါတယ်။

ဉာဏ်အမြင်နဲ (နည်း)၊ သဒ္ဓါကဲ၊ အလွဲအလွဲဖြစ်တတ်သည်။

၂၁၄။ ယုဂ်လေးမျိုး

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ယခုအခါ ဘန်ကောက်မြို့ကြီး ရေမြုပ်နေပါပြီ။ မြို့တောက်ကို နေရာ ရွှေ့ဖို့တောင် ပြင်ဆင်နေပါပြီ။ ရန်ကုန်မြို့ကြီးလည်း ရေမမြုပ်ဟုမဆိုနိုင် ပါ။ ထိုအခြေအနေကြောင့် မိတ်ဆွေတစစ်ယောက်က ယခုအချိန်အခါ သည်ကလိယုဂ်ဆုတ်ကပ်ဖြစ်၍ ၂၀၁၂မှာ ကမ္ဘာပျက်ကိန်း ကြံမည် ဆိုခြင်းမှာ မှန်နိုင်ကြောင်း ပြောပါသည်။ ကလိယုဂ်ဆိုတာ ဘာပါလဲ။ ၎င်းအပြောအရ ကလိယုဂ် လေးမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ကလိယုဂ်ုဆုတ်ကပ် အကြောင်းနှင့် ကလိယုဂ်လေးမျိုးအကြောင်းကို ရှင်းပြ ပေး စေလိုပါသည်။

မိုးမြင့် (ထိုင်း)

-------------------

ဒီလိုပြင်မှတ်

‘ကလိယုဂ် လေးမျိုးရှိသည်’လို့ မှတ်ထားမိရင် မမှန်ဘူး။ ‘ယုဂ်လေး မျိုး’ဆိုမှ မှန်တယ်။ ကတယုဂ်၊ တေတာယုဂ်၊ ဒွါပရယုဂ်၊ ကလိယုဂ်လို့ ယုဂ်လေးမျိုး ရှိကြောင်း ကျန်းဂန်မှာ ဆိုတယ်။ (ကတ တေတာ ဒွါပရ ကလိဝသေန စတုယုဂံ။ ဓာန်၊ဋီ၊စာ၊၆၇။) ယုဂ်ဆိုတာ ပါဠိစကားလုံး ယုဂပါပဲ။ ယုဂဆိုတာ သချင်္ာကို ဖော်ပြတဲ့ စကားလုံး။ နှစ်ခုစီပါတဲ့ တစ်စုံ သို့မဟုတ် အစုံလို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်။ သူတော်ကောင်းတရား ထွန်း ကားမှု ဆုတ်ယုတ်မှုဆိုတဲ့ အချိန်ကာလ နှစ်မျိုးနဲ့ သတ်မှတ်တဲ့ ခေတ် ကြီးလေးပါးလို့ ဆိုရင် မှန်နိုင်တယ်။

သက်တမ်း

နှစ်ပေါင်း ၁၇၂၈၀၀၀ ခေတ်ကို ကတယုဂ်၊ နှစ်ပေါင်း ၁၂၉၆ဝဝဝကို တေတာယုဂ်၊ နှစ်ပေါင်း ၈၆၄၀၀၀ ကိုဒွါပရယုဂ်၊ နှစ်ပေါင်း ၄၃၂ဝဝဝကို ကလိယုဂ်လို့ ခေါ်ကြောင်း အဘိဓာန်ဋီကာ (စာ၊၆၇)မှာ ဆိုတယ်။ ကတယုဂ်သက်တမ်းမှာ လူအများစု အခြေလေးချောင်း ထောက်ထား သလို သစ္စာတည်၊ ကျေးဇူးသိ၊ လူကြီးမိဘကို လေးစား၊ တရားစောင့် ဆိုတဲ့ လူ့အရည်အချင်းတွေ ရှိတယ်။ တေတာယုဂ်မှာ သူတော်ကောင်း လေးပုံ သုံးပုံရှိတယ်။ ဒွါပရယုဂ်မှာ သူတော်ကောင်းနဲ့ သူယုတ်မာ တစ်ဝက်စီ။ ကလိယုဂ်မှာသူတော်ကောင်းတစ်စု သူယုတ်မာသုံးစု။

ကလိယုဂ်

ယခု ရောက်ဆဲခေတ်က ကလိယုဂ်ခေတ်။ လူအများစု ကိုယ်ကျင့် တ ရား ပျက်ယွင်းလို့ ဒီခေတ်ကို မကောင်းမှုတွေ စုရုံးတဲ့ အိမ် (သဗ္ဗပါပေ ကမန္ဒိရ)နဲ့ တူပါသတဲ့။ ရောက်ဆဲ ကောဇာနှစ်မှာ တြိသတ်တြိနော (၃၇၃၉)သချင်္ာကိုထပ်ပေါင်းရင် ရောက်ဆဲကလိယုဂ်နှစ်ဖြစ်တယ်။

ဒါကြောင့် ယခုရောက်ဆဲ ကလိယုဂ်နှစ် ၅၁၁၂ (၁၃၇၃+၃၇၃၉)။ ရောက်ဆဲ ကလိယုဂ် ၅၁၁၂ မှာ နှစ်ပေါင်း ၂၆၀၀ (သာသနာ ၂၅၅၅ + ဝါတော် ၄၅)ကို နုတ်ရင် မြတ်ဗုဒ္ဓ ပွင့်တော်မူတဲ့ ကလိယုဂ်နှစ်က ၂၅၁၂ ပေါ့။ ဘာကြောင့် တြိသတ်တြိနော သချင်္ာကို ပေါင်းထည့်ရတယ်ဆို တာကိုတော့ ဝေဒကျမ်းတတ် ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့ ရှင်းပြပါကုန်။ ဆုတ်ကပ်ဆိုတာ တရားဆုတ်လို့ သက်တမ်းတိုတဲ့ ခေတ်အချိန်လို့ ဆို လိုပါတယ်။ ဗုဒ္ဓကျမ်းစာ အလိုအရ အနာဂတ်မှာ လူတွေ ကိုယ်ကျင့် တရား ကောင်းပြီး သက်တမ်း ပြန်ရှည်လာမယ့် ခေတ်အချိန်တစ်ခု ဧကန်ရှိနေသေးတယ်။

မဖြစ်နိုင်

ကလိယုဂ် ဆုတ်ကပ်ဖြစ်လို့ ၂၀၁၂ မှာ ကမ္ဘာပျက်မယ်ဆိုရင် ယခု အချိန် ကမ္ဘာကြီး ပူစပြုနေလောက်ပါပြီ။ နောက်ထပ် နေတစ်စင်း စ ထွက်လာလို့ သို့မဟုတ် ရေတွေကြီးလာလို့ လူတွေ ရုန်းရင်း ဆန်ခတ် ဖြစ်နေလောက်ပြီ။

၂၁၅။ ဗုဒ္ဓစွယ်တော်

ဇန်နဝါရီ ၁၃၊ ၂၀၁၂။

-------------------

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ယခုအခါ တပည့်တော်တို့ မန္တလေးကို ဗုဒ္ဓမြတ်စွယ်တော် ကြွရောက် လျက် ရှိပါသည်။ စွယ်တော် လေးဆူရှိရာဝယ် တစ်ဆူမှာ နတ်ပြည်၊ တစ်ဆူမှာ နဂါးပြည်၊ တစ်ဆူမှာ သီဟိုဠ် (သီရိလင်္ကာ)၊ တစ်ဆူမှာ တ ရုပ်ပြည်မှာ ဟု သိရပါသည်။ နတ်ပြည်၊ နဂါးပြည်၊ သီဟိုဠ်တို့သို့ စွယ်တော် ရောက်ရှိပုံကို ဘာသာရေး စာပေများတွင် လေ့လာရပါသော်လည်း တရုတ်ပြည်သို့ စွယ်တော် ရောက်ရှိပုံကို သေချာစွာ မသိရပါ။ ဘယ်ပုံ ဘယ်နည်း တရုတ်ပြည်သို့ စွယ်တော် ရောက်ရှိသွားသည်ကို ပြည့်စုံစွာ သိလိုပါသည်။ စွယ်တော်မြတ်၏ အရွယ်ပမာဏကိုလည်း ကျမ်းဂန်လာတိုင်း ဗဟုသုတအဖြစ် ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

ရိုသေလျက် မောင်သက်ဝေ (မန္တလေး)

-------------------

သီရိလင်္ကာ

ရှေးကျတဲ့ ပါဠိတော် မှတ်တမ်းတွေမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ အလောင်းတော်ကို မီးပူ ဇော်ပြီးတဲ့ အခါ စွယ်တော်ဓာတ် လေးဆူ ကြွင်းတဲ့ အနက် နဂါးပြည်မှာ တစ်ဆူ၊ နတ်ပြည်မှာ တစ်ဆူ၊ ကလိင်္ဂတိုင်း (အိန္ဒိယ၊ သြရိဿပြည် နယ်)မှာတစ်ဆူ၊ ဂန္ဓာရတိုင်းမှာ တစ်ဆူပူဇော်ထားတယ်လို့ ဆိုတယ် (ဒီ၊၂၊၁၃၈)။ လူ့ပြည်မှာ ဗုဒ္ဓစွယ်တော်ဓာတ် နှစ်ဆူရှိတယ်လို့ မှတ်နိုင်တယ်။ ကလိင်္ဂတိုင်းသားတို့ နှစ်ပေါင်း ၈၀၀ လောက် ပူဇော်ကြပြီး နောက် အေဒီ ၄ ရာစုမှာ မကြည်ညိုသူတွေရဲ့ အန္တရာယ်ကြောင့် အဲဒီ စွယ်တော်ဓာတ်ကို ဟေမမာလာ အမည်ရှိတဲ့ ကလိင်္ဂမင်းသမီးက သီရိလင်္ကာကို သက်စွန့်ဆံဖျား ပင့်ဆောင်ခဲ့လို့ (ဓာတုဝံသကျမ်း၊ ဓာတုနိဓာနကထာခန်း) ယနေ့ထိ သီရိလင်္ကာသားတို့ ပူဇော်ခွင့်ရခဲ့တာ နှစ် ပေါင်း ၁၆၀၀ နီးပါးကြာပြီ။ (‘ဘာသာရေး စာပေမှာ လေ့လာရတယ်’ ဆိုတာကိုသေချာအောင်နည်းနည်းတည့်ပေးလိုက်တာပါ။)

ပါကစ္စတန်

ဂန္ဓာရတိုင်းဆိုတာ ယနေ့ အနုမြူလက်နက် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ပါကစ္စတန် ပါပဲ။ တရုတ်မှတ်တမ်းအရ စွယ်တော်ဓာတ် တစ်ဆူကို ရှေးခေတ် ဥဒယန (Udayāna)နိုင်ငံ (ယခု ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအတွင်း)မှာ ပူဇော်ထားတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံမှတစ်ဆင့်ခိုတန် (Kotan)နိုင်ငံကိုပင့်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ဆိုတယ်။ (ဘာကြောင့် ဘယ်သူက ပင့်ကြောင်း မသိရ)။ ခိုတန်နိုင်ငံ ဆိုတာ ယခု တရုတ်နိုင်ငံ ဇင်ကျီယန် (Xinjian) ပြည်နယ်၊ ဟေတီယံ (Hetian)ခရိုင်ကို ခေါ်တယ်။ အေဒီ ၅ ရာစုကွီ (Qi)မင်းလက်ထက်မှာ)မင်းလက်ထက်မှာ ခိုတန်နိုင်ငံကို ခရီးသွားခဲ့သူ တရုတ်ရဟန်းတော် ဖာဟီယန် (၄၂၄- ၄၉၈ အေဒီ)က စွယ်တော်ဓာတ်ကို ကွီမြို့တော် နန်ကျင်း (Nanjing)သို့ ပင့် ဆောင်ခဲ့တယ်။ (အန္တရာယ်ကြောင့် ပင့်ခဲ့တာလား၊ ခိုတန်သားတို့ သဘောတူရဲ့လားဆိုတာကိုမသိရ။)

ပီကင်းသို့

ဆွီ (Sui) မင်းလက်ထက်မှာ မြို့တော် ချန်းအန် (Chang-an)ကို ပင့်တယ်။ နောက်ထပ် မင်းဆက် ငါးခုအတွင်းမှာတော့ တိုင်းပြည် မငြိမ် သက်တာကြောင့်တစ်နေရာပြီး တစ်နေရာ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရတယ်။ လီယို (Liao)မင်း လက်ထက်မှာ ယန်ကင်း (Yenjing) ယခု အခေါ် ပီကင်း (Beijing) မြို့ကို ပင့်ခဲ့တယ်။ လီယိုမင်းဆက် ဒိုဇွန် (Dao-zong) မင်းရဲ့ ရာဇဝင်ကျမ်းမှာဇီယန်ယန်း (Xian-yong)ဘုရင် (၁၀၇၁ အေဒီ)နန်းစံ ၇ နှစ်နှင့် ၈ လအကြာမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓာတ်တော်ကို ဇွာဟိုဇီယန် (Zhaoxian) စေတီထဲမှာ ဌပနာပုံ အကြောင်း မှတ်တမ်း တင်ထားတာကို တွေ့ရတယ်။ အေဒီ ၈ ရာစု လင်းဂွန် (Ling-guang) ကျောင်းတိုက်ကို တည်ထောင်တဲ့ အခါ ဒီစေတီဟာ အဲဒီ ကျောင်းဝင်းအတွင်း အပါအဝင် ဖြစ်သွားပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ ဘုရားဖူးတွေနဲ့ စည်ကားခဲ့တယ်။

သမိုင်းတန်ဖိုး

အေဒီ ၁၉၀၀ အတွင်း နယ်ချဲ့တို့ ပီကင်းကို ကျူးကျော် တိုက်ခိုက် တဲ့ အခါ ဇွာဟိုဇီယန်စေတီတော် ပျက်စီးသွားခဲ့တယ်။ စစ်ပြီးတဲ့ နောက် အပြိုအပျက်တွေကိုရှင်းလင်းတဲ့ အခါအဲဒီကျောင်းတိုက်က ရဟန်းတွေ က မြေအောက်ခန်းမှာ ကျောက်သေတ္တာ တစ်ခုတွေ့ပြီး အဲဒီအထဲက ရတဲ့ စန္ဒကူးသားကြုတ်မှာ ‘သကျမုနိဗုဒ္ဓ၏ စွယ်တော်ဓာတ်၊ တီအန်ဟွီ (Tien-hui)မင်း နန်းစံ ၇ နှစ်၊၄ ခုမြောက်လ ၂၃ ရက်မှာ ရှန်ဟွီ (Shan-hui) ရေးသည်’ဆိုတဲ့ စာတန်းကို တွေ့ကြရတယ်။ စန္ဒကူး သေတ္တာမှာ ရေးထွင်းသူ ရှန်ဟွီဆိုတာ ဟန်မင်းဆက်မှာ ထင်ရှားတဲ့ ရဟန်းတော် ဖြစ်ပါတယ်။ မင်းဘွဲ့အမည် တီအန်ဟွီ (Tien-hui) လို့ ခေါ်တဲ့ ဟန်မင်းကို အေဒီ ၉၆၃ လို့ ဆိုတယ်။

စန္ဒကူးသေတ္တာမှာ ရေးထွင်းထားတဲ့ ရက်စွဲဟာ ရာဇဝင်အဆိုနဲ့ အနည်းငယ်ကွဲလွဲပေမယ့်ဒီဓာတ်တော်ဟာ အဲဒီစေတီထဲမှာ နှစ်ပေါင်း ၈၃၀ လောက် ကိန်းဝပ်ခဲ့တာ သေချာတယ်။ မူလက ဂန္ဓာရတိုင်းမှာ ရှိခဲ့တဲ့ စွယ်တော်ဖြစ်လို့ ပါဠိတော် မှတ်တမ်းနဲ့ ကိုက်ညီတာကလည်း မငြင်းသာတဲ့ အချက်ပါ။

သိရသမျှ

အဲဒီနောက်၁၉၆၄မှာတရုတ်ဗုဒ္ဓါဝီတွေကခန့်ညားထယ်ဝါတဲ့ လက်ရှိ စွယ်တော်စေတီကို ပြန်လည် တည်ဆောက်ပြီး စေတီခန်းမရဲ့ အလယ် မှာရှိတဲ့ ကျောက်သားပလင်ပေါ်က ရွှေသားစေတီငယ်ထဲမှာ စွယ်တော် ဓာတ်ကို ထည့်သွင်း ပူဇော်ထားတဲ့ အတွက် အများပြည်သူတို့ ဖူး မြော်ခွင့် ရကြတယ်။ ဒါကတော့ Wikipedia နဲ့ အခြား အင်တာနက် မီဒီယာကရတဲ့ သိရသမျှ စွယ်တော် ဓာတ်အကြောင်းပါ။

ဘယ်အရွယ်

စွယ်တော်ဓာတ်ဟာ အဖြူရောင် အဆင်းရှိတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀)၊ (မြတ်လေးပန်းငုံလို)လုံးတယ် (ဇိနာလင်္ကာရ၊ဋီ၊၁၉၈)ဆိုတာလောက်ကိုပဲ တွေ့မိပြီးဘယ်အရွယ်အစားဆိုတာကိုတော့ထေရဝါဒကအလေးဂရု ပြုတဲ့ ကျမ်းဂန်မှာ ရှာဖွေဆဲပါ။ အနောက်တိုင်း သွားပညာရှင်တွေက တော့ အရွယ်အစား အနည်းငယ်ပိုကြီးလို့ ဗုဒ္ဓရဲ့ သွားတော်ဖြစ်ကြောင်း သံသယရှိကြသတဲ့။ ပြီတော့ ဂန္ဓာရတိုင်းကနေ ပီကင်းကို ရောက်လာ ရတဲ့ စွယ်တော်ဓာတ်ရဲ့ သမိုင်းစဉ်က မရှင်းဘူး၊ ကြည်ညိုသူ ရဟန်း ရှင်လူတို့ရဲ့ ယုံကြည်မှုကို အခြေခံတဲ့ သမိုင်းစဉ်ဖြစ်လို့ မသေချာတဲ့ ဆက်ခံမှု ကွက်လပ်တွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း ဆိုတယ် (John S.Strong, Relics of TheBuddha, p. 187, 205)။ ဒါပေမယ့် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကို ယုံကြည်ကိုးကွယ်ပြီး တရားကို သိမြင်ထားတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက် အဖို့ သာသနာ့ ဘေးအန္တရာယ်နဲ့ ကြုံရတဲ့ အခါ တန်ဖိုး မဖြတ်နိုင်တဲ့ ဓာတ်တော်မွေတော်တွေကို မင်းသမီး ဟေမမာလာလို အသက်နဲ့ ရင်း ပြီး ကာကွယ် စောင့်ရှောက် လေ့ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သီအိုရီကို လက်ခံထား ရင် ပိုပြီးသဒ္ဓါတရား ထက်သန်နိုင်ကြောင်းပါ။

၂၁၆။ ရဟန္တာဖြစ်လို့ သေတာလား

အရှင်ဘုရား၊ မသိလို့ မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ။

အရိယာဆိုတာဘယ်လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးပါလဲ။ သောတာပန်နဲ့ အရိယာ ကွာခြားမှု ရှိပါသလား။ ရဟန္တာဖြစ်သွားပြီးနောက် သာသနာ့ဘောင်ထဲသို့ မဝင်လျှင် သေလွန်ရတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။

ကောင်းသီဟ

-------------------

အရိယာ

မဂ်ဉာဏ် (လေးပါး)ဖိုလ်ဉာဏ် (လေးပါး)နဲ့ ကိလေသာတွေကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်၊ အကျိုးမဲ့တဲ့ အရာတွေကိုမပြုလုပ်တော့တဲ့ သူ၊ နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော သတ္တလောကရဲ့ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်မှုကို ခံထိုက် သူကို အရိယာလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာဗုဒ္ဓ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓနဲ့ (မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ကိုရပြီးတဲ့)ဗုဒ္ဓသာဝကတွေကိုဆိုလိုပါတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁။ မ၊ဋီ၊၁၊၆၂။)။ မဂ်ဉာဏ် ၄ မျိုးထဲက ပထမဆုံး (သောတာပတ္တိ) မဂ် ဉာဏ်ကို ရပြီးသူကို သောတာပန် အရိယာလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သောတာပန်ဆိုရင် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ပဲလို့ မှတ်လိုက်ပါ။

မဟုတ်ဘူး

မယ်တော်မာယာ ကွယ်လွန်တာဟာ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာကို မွေးဖွားခြင်း ကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ ကိုယ်တိုင်က မိမိကို မွေးဖွားပြီး နောက် ခုနစ်ရက်အကြာမှာ ကံကုန် ကွယ်လွန်မယ့် မယ်တော်ကို ရွေး ချယ်ခဲ့ခြင်းသာဖြစ်ပါတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉)။ အဲဒီလိုပဲ လူ့ဘဝနဲ့ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားခဲ့ရင် အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အဲဒီလို ရဟန္တာဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်း ကြောင့်သေတာ မဟုတ်ဘူး။ ပစ္ဆိမဘဝိက (ဒီဘဝဟာသူ့အဖို့ နောက် ဆုံး ပဋိသန္ဓေနေခြင်း) ဖြစ်လို့ ဒီဘဝခန္ဓာ မကုန်ဆုံးခင်မှာ ရဟန္တာ အဖြစ်ကို ရရှိသွားပြီး မကြာခင်မှာပဲ သူ့ရဲ့ ကုသိုလ်ပါရမီလည်း ကုန်ဆုံး တဲ့ အတွက် ကွယ်လွန်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကုသိုလ်ကံ မကုန်သေးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တွေကတော့ လူ့ဘဝနဲ့ မနေတော့ဘဲ ဧကန် ရဟန်းပြုကြပါတယ်။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၉၃)။

ဆုံးမတစ်ခု

ရဟန်းသင်္ဃာ၊ အရိယာကို၊ လူသာမဏေတို့၊ ချို့ချို့ငဲ့ငဲ့၊ ကဲ့ရဲ့ ကျီစား၊ လှည့်စားမပြု၊ တုဘက်မဆို၊ ရိုသေကြစေ၊ မြွေပွေး မြွေဟောက်၊ မထိစောက်သို့၊ ရွံ့ကြောက်စေ။

(ရှင်မဟာသီလဝံသ)

၂၁၇။ ဗုဒ္ဓဘာသာကောင်း

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မတို့ မိသားစုက တရုတ်ဖြစ်လို့ တရုတ်ရိုးရာ ကွန်ယင် မယ်တော်နဲ့ အန်းကုန်းကြီးတွေကို ကိုးကွယ်ကြပါသည်။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓ ဘာသာ စာတွေကို ဖတ်တဲ့ အခါ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာကလွဲပြီး အခြား ကိုးကွယ်စရာကို ရှာရင် သရဏဂုံပျက်တယ်ဟု သိရပါသည်။ နတ်၊ ဘိုးတော်တွေကို ကိုးကွယ်ရင်လည်း သရဏဂုံပျက်တယ်လို့ သိရ ပါသည်။ ကွန်ယင်မယ်တော်နဲ့ အန်းကုန်းတို့က ထေရဝါဒမှာ ပါတာ လား။ နတ်တွေလား။ သူတို့ကို ကိုးကွယ်ရင် သရဏဂုံ ပျက်ပါသလား။

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ကောင်းကျိုး ဆိုကျိုးဟာ အဲဒီလူရဲ့ ကောင်းကံ မကောင်းကံနဲ့ ဆိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်တဲ့အတွက် တပည့်တော်မဟာ ဝါသနာပါပေမယ့် ဗေဒင်ဆရာ၊ အကြားအမြင်ဆရာတွေဆီကို မသွား တော့ပါဘူး။ အိမ်နေရာ အကောင်းအဆိုးကို ဖော်ပြတဲ့ ဖုန်းရွှေ အဆို တွေကကော ထေရဝါဒနဲ့ ညီညွတ်ပါသလား။

ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ကောင်း တစ်ယောက်ဖြစ်အောင် ဘယ်လို ကျင့်ကြံနေထိုင်ရမယ်ဆိုတာကိုလည်း ပြောပြပေးစေလိုပါသည်။ အိမ့်အိမ့်

-------------------

ဆောက်တည်ပုံ ၄ မျိုး

သရဏဂုံခံယူ (ဆောက်တည်)ပုံ ၄ မျိုးရှိတယ်...

၁) ‘ယနေ့မှစပြီး ငါ့ကိုယ်ကို ရတနာသုံးပါးအားလှူဒါန်းပါတယ်’လို့ ကိုယ်ခန္ဓာကို ပေးစွန့်ပြီးခံယူခြင်း

၂) ‘ယနေ့မှစပြီး ရတနာသုံးပါးဟာ ငါ့ကိုးကွယ်ရာပဲ’လို့ အားကိုးရာအနေနဲ့ ခံယူခြင်း

၃) ‘ယနေ့ မှစပြီး ရတနာသုံးပါးဟာ ငါ့ ဆရာပဲ’လို့ တပည့်အနေနဲ့ ခံယူခြင်း

၄) ‘ယနေ့မှစပြီး ရတနာသုံးပါး ကိုပဲ ရှိခိုးအရိုအသေ ပြုပါတယ်’လို့ ရိုသေပူဇော်ရာ အနေနဲ့ ခံယူခြင်း။

အဲဒီ ၄ မျိုးထဲက တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ခံယူလိုက်ရင် သရဏဂုံ တည်ပါပြီ။ အမှတ် ၄ မှာလည်း ဆွေမျိုးဖြစ်လို့ ရှိခိုးခြင်း၊ ကြောက်လို့ ရှိခိုးခြင်း၊ ဆရာဖြစ်လို့ ရှိခိုးခြင်း၊ မြင့်မြတ်လို့ ရှိခိုးခြင်းလို့ လေးမျိုးရှိပြန်ရာ ‘အယံ လောကေ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော = ဗုဒ္ဓဆိုတာ လောကမှာ အမြတ်ဆုံး အလှူကို ခံထိုက်သူ’လို့ မြင့်မြတ်သူ အနေနဲ့ ရိုသေရှိခိုးပြီး ခံယူမှ သရဏဂုံမြောက်တယ်။ ကျန်ပုံစံ ၃ မျိုးနဲ့ ခံယူလို့ သရဏဂုံ မမြောက်ဘူး။ ရတနာသုံးပါးကို အထွတ်အမြတ် အနေနဲ့ ခံယူမှ သရဏဂုံ မြောက်ပြီး (အညတိတ္တိယကို ရတနာသုံးပါးထက်) မြင့်မြတ်တဲ့ အရာ အနေနဲ့ ခံယူမှ သရဏဂုံပျက်တယ် (သေဋ္ဌဝသေနေဝ ဟိ သရဏံ ဂဏှာတိ၊ သေဋ္ဌဝသေန စ ဘိဇ္ဇတိ။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၆)။

သရဏဂုံ မပျက်

အဲဒီပုံစံ ၄ မျိုးနဲ့ သရဏဂုံ တည်ပြီးသူဟာ အခြားဘာကိုမှ ရှိမခိုး၊ မပူ ဇော်ရတော့ဘူးလား၊ ရှိခိုးခြင်း ပူဇော်ပသခြင်း လုပ်ရင်ကော သရဏဂုံ ပျက်သလားလို့ မေးစရာရှိတယ်။ ကျမ်းဂန်အဆိုက ‘ဘာသာတစ်ပါးမှာ ဘုန်းကြီးလုပ်နေတဲ့ ဆွေမျိုးကို ဒါ ငါ့ဆွေမျိုးပဲ ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ ရှိခိုးရုံနဲ့ သရဏဂုံ မပျက်ဘူး။ ဘုန်းကြီး မဟုတ်တဲ့ သာမန်လူ (ဘာသာခြား)ကို ရှိခိုးတာတော့ ပြောစရာတောင် မလိုဘူး (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၈)’တဲ့။ ဒီအဆို အရ မိဘရိုးရာရှိခဲ့တဲ့ ပူဇော်အရိုအသေ ပြုစရာတွေကို ဖြတ်လိုက်ရင် ဆိုးကျိုးတစ်ခုခု ဖြစ်လာလေမလားလို့ စိုးရိမ်ပြီး ‘ရိုးရာပါပဲလေ’ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ ရှိခိုးဦးတင်ရင် သရဏဂုံ မပျက်ဘူးလို့ မှတ်နိုင်တယ်။ ရတနာ သုံးပါးကို အထွတ်မြတ်ဆုံး နေရာမှာထားသရွေ့ သရဏဂုံ မပျက်ဘူး လို့လည်း မှတ်နိုင်တယ်။

မညှိုးနွမ်းဘူး

ပုထုဇ္ဇဉ်တွေရဲ့ သရဏဂုံ ညှိုးနွမ်းနိုင်တဲ့ အကြောင်းတွေက

၁) အညာ ဏ = ရတနာသုံးပါးရဲ့ ဂုဏ်ရည်ကို မသိခြင်း

၂) သံသယ = ဗုဒ္ဓ အစစ်ဟုတ်ပါ့မလားလို့ သံသယရှိခြင်း

၃)မိစ္ဆာဉာဏ=ဗုဒ္ဓမှာအရဟံ ဂုဏ်ရှိတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး စသည်ဖြင့် မှားယွင်းစွာ ကြံဆခြင်း

၄)မရိုသေ ပြုခြင်း (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၉။ ဒီ၊ဋီ၊၁ ၂၈၂)။ ဒီစာအရ မိမိရဲ့ သရဏဂုံ ဆောက်တည်မှုမှာစိတ်ထဲက ဂုဏ်ကိုနားလည်၊ သံသယမဲ့၊ လွဲမှားစွာ မကြံ၊ ကိုင်းရှိုင်းဆိုတဲ့ အရည်အချင်းလေးရပ်နဲ့ အမှန်တကယ် ပြည့်စုံ ရင် မိရိုးဖလာတွေ အိမ်ပေါ်မှာရှိနေရုံနဲ့ သရဏဂုံမညှိုးနိုင်ဘူးလို့ တောင် ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဘုရားကျောင်းမှာ အရက်ပုလင်း တင်တာမျိုး၊ မဖွယ်မရာ ကျွဲခါင်းရုပ်လို ဟာတွေကို ဘုရားဆင်းတုနဲ့ တန်းတူထား တာမျိုးကတော့ မရိုသေရာကျလို့ သရဏဂုံညစ်နွမ်းမှာပေါ့။

မပြည့်ဝသူ

ဘာသာတရား တစ်ခုကို ယုံကြည်မိပြီးရင် သားစဉ်မြေးဆက် နှလုံး သားထဲ စိမ့်ဝင်နေလေ့ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် သီဟိုဠ်ဆရာတော်ကြီး ဘိက္ခု နာရဒမထေရ်တို့လို သာသနာပြု ပုဂ္ဂိုလ်ကျော်တွေဟာ သူတစ်ပါးရဲ့ ယုံ ကြည်မှုကို အလွန် လေးစားကြပြီး လူတွေကို ဗုဒ္ဓဘာသာထဲ ကူး ပြောင်းဖို့ မဆွယ်ကြပါဘူး။ ဓမ္မသက်သက်ကိုပဲ ဟောကြားကြပါတယ်။ တရုတ်ဒကာတွေ အိမ်က ကွန်ယင်နဲ့ အုန်းကုန်း ဆင်းတုတွေကို အသည်းအသန် ဖယ်ခိုင်းပြီး ဒါ ‘နာ’လုပ်တာလို့ ဆိုလေ့ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးနဲ့ ဆုံဖူးပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ အခြား ယုံကြည်မှုတွေနဲ့ အတူတူ လက်တွဲသွားနိုင်လို့ သဘောထား ပြည့်ဝတယ်လို့ ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်တဲ့ ယနေ့ အနောက်တိုင်းသား ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းနေကြချိန်မှာ အဲလို လုပ်ရင် သဘောထား သေးသိမ်ရာ မကျပေဘူးလား။

ကွန်ယင်၊ အန်းကုန်း

ကွန်ယင် အန်းကုန်းက ထေရဝါဒ မဟုတ်ဘူး။ အေဒီ ၁ ရာစုလောက် မှာ ထင်ရှားလာတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းကွဲ မဟာယာနက လာတာ။ ကွန်ယင် ရဲ့ မူရင်းက အဝလောကိတေသွာရ (လောကရဲ့ ငိုရှိုက်သံကို ကူညီဖို့ စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ကရုဏာရှင်) ဘုရားလောင်း။ မူရင်းကျမ်းတွေမှာ ပုံ လိင် (masculine)နဲ့ ရည်ညွှန်းပေမယ့်နှောင်းခေတ်မှာ ဣတ္ထိလိင် (feminie) ပုံစံနဲ့ သရုပ်ဖော်ကြသတဲ့ (Seeker's Glossary of Buddhism, p.)။ အန်းကုန်းရဲ့ မူရင်းကို ဘုန်းကြီး သိတဲ့ အခါ မျှဝေပါမယ်။ အမှန် တော့ အဲဒီ ဘုရားလောင်းတွေက စစ်တိုက်တဲ့ လူမိုက်တွေ မဟုတ် ပါဘူး။ လေးစားထိုက်တဲ့ သူတော်ကောင်းတွေပါ။

ပညာရပ်လို့ ပဲမှတ်

ကံကိုယုံတယ်၊ ဗေဒင်အကြားအမြင်ဘိုင့်ဘိုင်ဆိုလို့ ဝမ်းသာပါတယ်။ ဗေဒင်ဆိုတာကို ဗုဒ္ဓဓမ္မရဲ့အပြင်ဖက်က ပညာရပ်တစ်ခုလို့ နားလည်ပါ။ ကောဏ္ဍည ပုဏ္ဏားဟာ မွေးကင်းစ မင်းသိဒ္ဓတ်ကိုကြည့်၊ လက်ညှိုး တစ်ချောင်းထောင်၊ ဘုရားဧကန် ဖြစ်မယ်လို့ ဆိုပြီး မင်းသိဒ္ဓတ်ထက် အရင် တောထွက်ခဲ့တယ်ဆို မဟုတ်လား။ ဖုန်းရွှေဆိုတာကိုလည်း ဆင်ကြန်အင် မြင်းကြန်အင်ကို ဖွင့်ဆိုတဲ့ ဆင်ကျမ်း၊ မြင်းကျမ်းတွေလို အိမ်ကြန်အင်ကို ဖော်ပြတဲ့ တရုတ်ရိုးရာ အိမ်ကျမ်းလို့ မှတ်ပါ။ ယုံတာ မယုံတာကကိုယ့်စိတ်ပါ။

ဗုဒ္ဓဘာသာကောင်း

ရတနာသုံးပါး၊ ကံကံရဲ့အကျိုးကို ယုံကြည်၊ ယုံကြည်တဲ့ အတိုင်း ထေရဝါဒက သင်ကြားတဲ့ ဓမ္မကို လိုက်နာကျင့်သုံးရင် ထေရဝါဒီ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကျင့်သုံးပုံက ‘မကောင်းမှုရှောင်၊ ကောင်းမှုဆောင်၊ ဖြူအောင် စိတ်ကိုထား’တဲ့။ အဲဒီ သုံးခုကို ထပ်ချဲ့ရင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ဖြစ်လာတယ်။ မဂ္ဂင်ကျင့်စဉ်ကို တစိုက်မတ်မတ် ကျင့်နေရင် သောတာပန် ဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာကောင်း ဖြစ်ချင်ရင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး အဖွင့်ကို ရှာဖတ်ဖို့အကြံပြုပါရစေ။ (ဤကျမ်း၊ စာ-၂၆၁က သရဏဂုံမှတ်စုကို ပြန်ဖတ်ပါ။)

အစမထင်

ဗီဇရုက္ခာဒိကာနံဝ၊ ပုဗ္ဗကောဋိန နာယတိ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊၂၊၂၃၇)။ ဗီဇရုက္ခာဒိကာနံဝ၊ မျိုးစေ့အပင်တို့၏။ ပုဗ္ဗကောဋိ၊ ရှေ့ ဖြစ်သော အစွန်းကို။ န နာယတိ ဣဝ၊ ဘယ်အပင် ဘယ်မျိုးက စ၍ ဖြစ်သည် ဟူ၍ မသိနိုင်သကဲ့သို့။ ကမ္မဝိပါကာနံ၊ ကံဟူသောမျိုး အဗျာကတ အကျိုးပင်တို့၏။ ပုဗ္ဗကောဋိ၊ ရှေ့ဖြစ်သော အစွန်းကို။ န နယာတိ၊ ဘယ်ဟာကစ၍ ဖြစ်သည်ဟူ၍မသိနိုင်။

၂၁၈။ ဗုဒ္ဓကျိန်းစက် ထိုစိတ်တွက်

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁၊၂၀၁၂။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မြတ်စွာဘုရား ကျိန်းစက်နေစဉ် နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားနေပါသ လား အရှင်ဘုရား၊ သို့မဟုတ် သာမန်အိပ်နေသမျိုး ဖြစ်ပါသလား၊ ထို အခိုက် အဘယ်စိတ်မျိုး ဖြစ်နေသည်ကို သိလိုပါသည်။ နိရောဓသမာပတ်နှင့် ဖလသမာပတ်တို့၏ ကွဲပြား ခြားနားပုံကိုလည်း တပည့်တော် တို့လို လူဝတ်ကြောင်တွေ နားလည်နိုင်အောင် ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ထွန်းလင်း

-------------------

စိတ်သုံးမျိုး အတူတူ

ခန္ဓာငါးပါးရှိတဲ့ သတ္တဝါအားလုံး ဘဝင်စိတ် (sub-consciousness)နဲ့ အိပ်ကြတယ်။ ဒါကြောင့်မြတ်စွာဘုရား ကျိန်းစက်နေတုန်းမှာလည်း ဘဝင် စိတ်ပဲ ဖြစ်နေမှာပေါ့။ မြတ်စွာဘုရားဟာ ‘သောမနဿသဟဂုတ် ဉာဏသမ္ပယုတ် မဟာဝိပါက် အသင်္ခါရိကစိတ်’နဲ့ ပဋိသန္ဓေ နေခဲ့တာဖြစ် လို့ (မန်လည်ဆရာတော်၊ ပဥှာဝီမံသနကထာကျမ်း၊ စာ-၃၃လည်း ရှု) မြတ်စွာဘုရား ကျိန်းစက်နေခိုက်လည်း အဲဒီစိတ်ပဲ ဖြစ်နေဖွယ်ရှိတယ်။ ဘဝတစ်ခုရပြီးဆိုရင် အဲဒီဘဝရဲ့အစဆုံးဖြစ်တဲ့ ပဋိသန္ဓေစိတ်၊ ပြီးရင် အိပ်နေတုန်းဖြစ်တဲ့ ဘဝင်စိတ်၊ ပြီးရင် သေတဲ့ စိတ် (စုတိစိတ်)၊ ဒီစိတ် သုံးမျိုးဟာအတူတူပဲလို့ အဘိဓမ္မာကျမ်းတွေမှာဆိုတယ်။

ပဋသန္ဓိဘဝင်္ဂဉ္စ၊ ဧကမေဝေက ဇာတိယံ။

စုတိစာရမဏဉ္စဿ၊ ဧဝမေဝ ယထာရဟံ။

(အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၉၃-ဂါထာ)။

ပရိနိဗ္ဗာန် စံခါနီးမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓဟာသမာပတ်ရှစ်ပါးကို အကြိမ်ကြိမ် ဝင်စားပြီး နောက်ဆုံးအကြိမ် ဝင်စားပြီးတဲ့ အခါ စတုတ္ထစျာန်မှထခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက်မှာ ဘဝင်စိတ် ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ဘဝင်စိတ်သည်ပင် ပရိနိဗ္ဗာနစုတိစိတ်ပါပဲ (ဘဝဂ သြတိဏ္ဏဿ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာနံ။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၆)။ အဲဒီ စုတိစိတ်ဆိုတာလည်း ပဋိသန္ဓေစိတ်ဖြစ်တဲ့ သောမနဿ သဟဂုတ်ဉာဏသမ္ပယုတ် မဟာဝိပါက်အသင်္ခါရိကစိတ် (အဗျာကတ၊ ဒုက္ခသစ္စာ)ပါပဲ။ ဗုဒ္ဓ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ၊ အရိယာသာဝကတွေက စပြီး ပိုးရွ ခြပုန်းတွေထိ သတ္တဝါအားလုံး (သက်ဆိုင်ရာ) ဘဝင်စိတ်နဲ့ ပဲ သေလွန် ကြရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၆)။

နိရောဓသမာပတ်

စတုက္ကနည်း (လေးမျိုးယူတဲ့ နည်း)အရ ရူပစျာန်လေးပါးနဲ့ အရူပစျာန် လေးပါး ပေါင်းရှစ်ပါး (သမာပတ် ရှစ်ပါးလို့ ခေါ်တယ်)ကို ရထားတဲ့ အနာဂါမ်နဲ့ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တွေ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို မျက်မှောက်ဘဝမှာ ခံစားလိုရင် နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားတယ်။ ဝင်စားပုံက ... ဦးစွာ ရူပ ပထမစျာန်ကို ဝင်စားပြီး အဲဒီစျာန်မှာရှိတဲ့ သင်္ခါရတရားတွေကို အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တလို့ ဝိပဿနာတင်ပြီးရှုတယ်။ ခုနစ်ခုမြောက်စျာန် (အာကိဉ္စညာယတနစျာန်)ကိုဝင်စားပြီးနောက်...

၁)သင်္ကန်း၊ ကျောင်းစသည်တို့မပျက်စီးပါစေသတည်း

၂)သံဃာတွေအလိုရှိရင် သမာပတ်မှအလိုလိုထပါစေသတည်း

၃)မြတ်စွာဘုရားခေါ်တော်မူလျှင် သမာပတ်မှ အလိုလိုထပါစေ သတည်းလို့ အဓိဋ္ဌာန်ခြင်း

၄) ၇-ရက်အတွင်း သေနိုင် မသေနိုင် ဆင်ခြင်ခြင်း .. ဆိုတဲ့ ကိစ္စ လေးမျိုးကိုအရင် လုပ်ရတယ်။ နောက်ဆုံးစျာန် (နေဝသညာနာသညာ ယတနစျာန်)ကို နှစ်ကြိမ် ဝင်စားပြီးတဲ့ အခါ စိတ်၊ စေတသိက်၊ စိတ္တဇ ရုပ်တွေ ချုပ်သွားတယ်။ ကမ္မဇရုပ်နဲ့ ဥတုဇရုပ်ပဲ ရှိနေတယ်။ အဲဒါကို နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားတယ်လို့ ခေါ်တယ်။ ဒီသမာပတ်ကို ဝင်စား ခိုက် သိစိတ်မရှိဘူး၊ အသက်မရှုဘူး (အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ၊* ဋီကာကျော်)။

ဖလသမာပတ်

သောတာပန်၊ သကာဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာလို့ ခေါ်တဲ့ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် တွေ မိမိရပြီးတဲ့ ဖိုလ်စိတ်နဲ့ နေတာ (သောတာပန်ဆိုရင် သောတာပတ္တိ ဖိုလ်စိတ်နဲ့ ... စသည်)ကို ဖလသမာပတ် ဝင်စားတယ်လို့ ခေါ်တယ်။ ဘုရင်တွေ မင်းစည်းစိမ် ခံစားသလို၊ နတ်တွေ နတ်ချမ်းသာကို ခံစား သလို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ မျက်မှောက်ဘဝမှာ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို ခံစားလိုတဲ့ အခါ သတ်မှတ် ချိန် တစ်ခုအတွင်း အလိုရှိတဲ့ ခဏတိုင်းမှာ ဖလသမာပတ်ကိုဝင်စားကြတယ်။

ဝင်စားပုံက ... ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်ကို ချဉ်းကပ်၊ သင်္ခါရတရားတွေကို ဖြစ်ပျက်ရှု၊ အဲဒီလို ရှုနေရင်း အဲဒီရှုဆဲ သင်္ခါရတရားတွေကို အာ ရုံပြုတဲ့ ဂေါတြဘူစိတ်ရဲ့အခြားမဲ့မှာ မိမိရရှိပြီးဖြစ်တဲ့ ဖိုလ်စိတ်အလိုက် ကိလေသာတွေ ချုပ်ငြိမ်းသွားတယ်။ ထိုခဏမှာ အခြား ဘယ်အာရုံမှ မရှိ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုပဲ အာရုံပြု နေတယ်။ ဖလသမာပတ် ဝင်စားတယ်ဆို တာ အဲဒါပါပဲ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၇)။

ခြားနားပုံ

နိရောဓသမာပတ်နဲ့ ဖလသမာပတ် ခြားနားချက်က ... နိရောဓသမာ ပတ်ကို ဝင်စားနိုင်တဲ့ အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ အနာဂါမိဖလ သမာပတ်၊ အရဟတ္တဖလ သမာပတ်လောက်ကို ဝင်စားတဲ့ သာမန် အဆင့်မှာ စိတ်စေတသိက်နဲ့ စိတ္တဇရုပ်တွေ ချုပ်မသွားဘူး။ အထူး အဓိဋ္ဌာန်ပြီး ပြင်ဆင်စရာတွေ မလိုတဲ့ အတွက် အချိန်လည်း တိုတောင်း ဖွယ် ရှိတယ်။ ဖလသမာပတ်ကို သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ် လေးယောက်လုံး ကိုယ့်အဆင့်နဲ့ ကိုယ် ခံစားနိုင်တယ် လို့ အကြမ်းဖြင်း မှတ်သားနိုင်ပါတယ်။

၂၁၉။ မှားယွင်းမှုဟူသည်

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်ကို မေးခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား။ လူပုဂ္ဂိုလ်က သံဃာတစ်ပါးအား ဝိနည်းနှင့် ညီသည် မညီသည်ကို ပြောခွင့်ရှိပါသလား။ သံဃာ၏ ပြောဆို နေထိုင်ပုံကို ဝေဖန် ပြုပြင်ခွင့်ရှိပါသလား။ တပည့်တော် ဖတ်ထားဖူးသည်မှာ အရိယာလူသော်မှ ယခုဝတ်စ ကိုယ်ရင် ငယ်ကို မဝေ ဖန်ရ၊ ဆရာမလုပ်ရ၊ အရိယာဘိက္ခုနီသော်မှ ပုထုဇဉ်ရဟန်းအား ဆုံးမခွင့် မရှိဟု ဖြစ်ပါသည်။ အချို့ကလည်း လူတွေက ရဟန်းတွေကို ပြု ပြင်ခွင့်ရှိသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ထိုသို့သော လူပုဂ္ဂိုလ်များ အကုသိုလ် မဖြစ်စေ ရန်အမှန်ကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ချိုမာ

-------------------

ဝေါဟာရပြင်

လေးပါးနဲ့ လေးပါးထက် အများကိုသံဃာလို့ ခေါ်တယ်။ ဒါကြောင့် သံဃာ တစ်ပါးလို့ သုံးမယ့်အစား ရဟန်းတစ်ပါးလို့ သုံးနှုန်းရင် ပိုပြီး တိ ကျတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ‘သံဃော ဟိ ဒုဿီလော နာမ နတ္ထိ = သံဃာမှာ သီလမဲ့သူရယ်လို့ မရှိဘူး’တဲ့။ ဒုဿီလ (သင်္ကန်းဝတ်ရုံမျှ ဖြစ် တဲ့) ရဟန်းတစ်ပါးကိုပင် (မလွှဲသာလို့ ကြုံဆုံခဲ့ရရင်) ‘သံဃဿ ဒေမ = သံဃာအား လှူပါ၏’လို့ အာရုံပြုလိုက်နိုင်ရင် အကျိုးကြီးသတဲ့ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၂၅)။ (လူမိုက်ကို အားပေးတာလားလို့ မမေးပါနဲ့၊ သီလရှိသူကို ရွေးချယ်တတ်ရမှာက ကိုယ့်တာဝန်ပါ။ မကြည်ညိုရင် ရှောင်ရုံပါပဲ။)

ပြောဆိုခွင့်ရှိ

‘အရိယာလူသော်မှ ယခုဝတ်စ ကိုရင်ငယ်ကို မဝေဖန်ရ’လို့ ဘယ်မှာ ဖတ်ထားဖူးပါသလဲ။ အရိယာဖြစ်ပြီးတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ယနေ့ပြုသစ်စ သာမဏေငယ်ကို ရှိခိုးဦညွတ်ရတယ် (သုတ္တနိပါတ၊၃၁၁)ဆိုတာနဲ့ ရော နေတာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ‘အရိယာ ဘိက္ခုနီက ပုထုဇဉ်ရဟန်းကို ဆုံးမ ခွင့် မရှိ’ ဆိုတာလည်း အသက်ကြီး ဘိက္ခုနီတွေက ရှင်ငယ် ရဟန်း ငယ်တွေကို အရိုအသေ ပေးရတယ်ဆိုတဲ့ ဂရုဓံရှစ်ပါးထဲက တစ်ခုနဲ့ ရောသွားဟန် တူပါတယ်။ ရှိခိုးအရိုအသေ ပေးတာနဲ့ အကြံပေးတာ ဆုံးမတာ တစ်ခြားစီပါ။ ပုထုဇဉ်ကိုရင်ငယ်က ရဟန္တာကြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာကို သင်္ကန်းဝတ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးအကြံပေးဖူးတာ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၄)ရှိတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ခပ်ရှုပ်ရှုပ် အရှင်ဥဒါယီ ကိုယ် တော်ကြီး အမျိုးသမီးငယ် တစ်ယောက်နဲ့ အခန်းထဲမှာ နှစ်ယောက် ချင်းထိုင်ပြီး စကားပြောနေတာကို ဝိသာခါ ကျောင်းအမကြီး တွေ့ သွားလို့ ‘အရှင်ဘုရားတို့က ရိုးရိုးသားသား ဆိုပေမယ့် မသင့်မြတ်ဘူး ဘုရား’လို့ သတိပေးဖူးတယ်။

ခြွင်းချက်က လူတစ်ယောက်က ရဟန်းတစ်ပါးကို ဝိနည်းသိက္ခာ ပုဒ်နဲ့ ဝေဖန်တဲ့ အခါ အဲဒီလူဟာ ‘အာဂတဖလ = အရိယာမဂ်ကို ရပြီး သူ’ဖြစ်ရမယ်လို့ ဝိနယပါဠိတော် (ဝိ၊၁၊၂၈၅)မှာ ဆိုတယ်။ ဒါပေမယ့် ယနေ့ခေတ်အခြေအနေအရ ဗုဒ္ဓဝါဒီစစ် ဖြစ်ပြီး စကားအရာမှာ အများ ယုံကြည်လေးစားလောက်တဲ့ အနေမျိုးဆိုရင်တော့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဆုံးမသူနဲ့ ဆုံးမခံ

မင်းဆရာ တောင်ဖီလာဆရာတော် လှူဒါန်းတဲ့ သင်္ကန်း ပရိက္ခရာတွေကို တောပျော် ရွှေဥမင်ဆရာတော်က ‘သာဓု သာဓု ရွှေ စည်းခုံကို လှူပါ၏’လို့ ငြင်းပယ်တာကို အနီးမှ ရှိနေတဲ့ ဖိုးသူတော် ကပ္ပိယက ဘဝင်မကျလို့ တောင်ဖီလာ ပြန်ကြွတဲ့ အခါ ‘သဒ္ဓါလို့ လှူဒါန်းတာကို လက်မခံရင် သဒ္ဓါဒေယျ ဝိနိပါတ ဒုက္ကဋ်အာပတ် (အလှူ့ရှင်ရဲ့သဒ္ဓါတရား ကိုဖျက်ဆီးရာကျလို့ ရတဲ့ အပြစ်)သင့်တယ်မဟုတ်လား’လို့ မေးတဲ့ အခါ ရွှေဥမင်က ‘ငါ့မှာ တုံ့ပြန်လှူဒါန်းစရာမရှိလို့ သူတော့်ဆရာကို ဓမ္မဒါန (ဘုရင်လှူဒါန်းတဲ့ အဆောင်အယောင်တွေကို သာယာမနေဘဲ ကိုယ့် အတွက် တရား အားထုတ်သင့်ပြီဆိုတဲ့ အဆုံးအမ တရားအလှူ) ပြု လိုက်တာပါ’လို့ မိန့်ကြားသတဲ့။

ရွှေဥမင်ရဲ့ အဆုံးအမကြောင့် မင်းကိုးကွယ်ခံ တောင်ဖီလာ ဆရာတော်ဟာ အပြန်မှာ ဘုရင်လှူဒါန်းတဲ့ ကျောင်းကို ပြန်မကြွတော့ဘဲ တရားအားထုတ်ဖို့ တောကျောင်းကို တစ်ခါတည်း ကြွသွားတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဆုံးမတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က စေတနာပါ၊ ခံယူတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်လည်း တရား ပြည့်ဝလို့ ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးအကြား အဖုအထစ် မရှိခဲ့ဘူး။ ရွှေဥမင်ဆုံးမပုံက ညင်သာလွန်း ပညာရှိလွန်းတော့ အနီးနေ သူတော် ကပ္ပိယတောင် မရိပ်မိလိုက်ရှာဘူး။ မင်းပရိသတ် အခြံအရံနဲ့ အတူ ကြည်ညို လေး စားလို့ လာရောက်တွေ့ဆုံသူ တောင်ဖီလာရဲ့ အလှူကို ငြင်းတဲ့ အခါ သူတော်ခမျာ ကြားထဲက တောင်ဖီလာကို အားနာ၊ ကိုယ့်ဆရာကို အား မရဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး ဆရာကို ဝိနည်းနဲ့ ကိုင်ပြောမိတဲ့ အထိပါပဲ။ ရွှေဥမင်ဆရာတော်က မိမိရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို ရှင်းပြတော့ သူတော်လည်း လက်ခံရတာပေါ့။

ကိုယ်တိုင် အရင်ဆုံး

ဘုန်းကြီး ရဟန်းဆိုတာ ပုထုဇဉ်မျှသာပါ။ ပုထုဇဉ်တိုင်းမှာ မောဟရှိ နေလို့ မှားယွင်းမှု မကင်းနိုင်ကြဘူး။ အလုပ်လုပ်နေရင် ဘေးကလူတွေ ပိုပြီး မြင်သာတယ်။ ဘယ်သူမှားမှား ဘယ်လိုမှားမှား ထောက်ပြခွင့် ရှိတာပါပဲ။ တစ်ဖက်သား ခံသာဖို့တော့ အရေးကြီးတာပေါ့။ အသက် အရွယ် ရလာပြီဆိုရင် အခြားလူကို အကြံပေးဖို့ စိတ်သန်သလောက် အခြားလူက မိမိကို ခင်ဗျား လိုသေးတယ်လို့ ပြောတာကိုတော့ နည်း နည်းလေးတောင် မကြားချင်ဘူး။ ပညာ သတိဆိုတဲ့ ချွန်းတွေနဲ့ ကိုယ့် ကိုယ်ကိုနိုင်အောင် မနည်းအုပ်ယူရတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားပုံက...

‘အတ္တာနမေဝ ပဌမံ၊ ပတိရူပေ နိဝေသယေ။

အထည မနုသာသေယျ၊ န ကိလိေဿယျ ပဏ္ဍိတော။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်အရင် ဆုံးအကျင့်ကောင်းနဲ့ ပြည့်စုံအောင်နေ။ ပြီးမှသူတစ်ပါးကိုဆုံးမ။ သူများရဲ့အကြောင်းတွေနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ညစ်နွမ်းအောင်မလုပ်ပါနဲ့ ’တဲ့။ (ဓမ္မပဒ၊*ဂါထာ ၁၅၈)။

220. REBIRTH WITHOUT A SOUL

Dear Sayadaw,

I am studying in a Seventh Adventist (Christian) University. In my philosophy class, I also have to learn about different philosophies from different religions. Though I am a Buddhist, I do not much about Buddhist teaching. According to my instructor (a Christian), Buddha thought that nothing is permanent and the belief of Buddhism is that there is no self, no soul and no body. She has a question for that. The question is that why Buddhism believes in reincarnation or rebirth if there is no self, no soul and no body? How do the death people reborn? She does not find the answer for that question and she said the idea is not logical and it does not make sense. I would like to know whether her lectures are correct or not and I also would like to request Sayadaws to give me some explanations regarding to my instructor's question.

With much respects, Eh Dah

-------------------

Soul-idea

There are two kinds of soul - individual and universal or divine. The individual soul is called Jiva-atta. It is an unchanging, eternal and immortal entity and controls the whole mind and body activities. When the body is destroyed by death it is separated and looks for new one. As soon as it finds out one it is transformed into a being and a new life begins again. It is supposed to be the essence of man. The Universal soul is called Parama-atta. It is a God or Creator or Governor or a Divine essence. Jiva-attais created by Parama- atta, another words, the former is a tiny part of the latter. Immortal soul and God are absolutely necessary to prove the existence of eternal heaven and hell.

Just process

Buddhism denies al eternal things mentioned above. It teaches that every thing is changeable and not eternal and there is no immortality inside or outside this world.

What we cal a being is mind and body or five aggregates namely; materiality, feeling, perception, and mental formations. Al kinds of consciousness and mental states are caled mind. One mind-moment consists of three sub-moments: arising, presence and dissolution. What we caled body is a compound of twenty-eight types of matter. The duration of matter consists of seventeen such mind-moments. Immediately after one moment of mind or matter there occurs another arising of the subsequent one. So, mind and body or aggregates are constantly changing.

It is like the flame of a lamp or the stream of a river that is a succession of sparks that folow upon one another with such rapidity that we cannot perceive them separately. The arising of one moment means the passing away of another moment and vice versa. No eternal entity between these rapid moments of mind and material phenomena.

Think about how you were last seven years ago. We cannot say that I am the same person as I was the last moment. Every moment there is birth, every moment there is death. In the course of one life-time there is momentary death and rebirth without a soul. Life is Must process.

Rebirth

As the process of one life-span is possible without a permanent entity passing from one moment to another, so a series of life-processes is possible without anything to transmigrate form one existence to another. The force of tanhᾱ– the attachment to live - is produced a new being under the guidance of Kamma energy.

Re-birth is the arising of new aggregates (khandhᾱnam pᾱtubhᾱvo) caused by the last generative thought of a dying person. The last thought-moment of this life perishes conditioning another thought-moment in a subsequent life. With this mind and body one does a deed and by reason of this deed another mind and body is reborn into next existence. In one sense it is a new being, in another it is not (na ca sonaca añño), like reflection in a mirror.

Noreincarnation

This doctrine of rebirth is different from the idea of reincarnation which implies the transmigration of a soul and its invariable material rebirth.

A simile

We may illustrate this process by a series of billiard balls. "If another ball is rolled against the last stationary ball, the moving ball will stop dead, and the foremost stationary ball will move on. The first moving ball does not pass over, it remains behind, it dies; but it is un-deniably the movement of that ball, its momentum, its Kamma, and not any newly created movement, which is reborn in the foremost ball." (Dr. Ᾱnanda K. Kumᾱraswᾱmi, Buddha and the Gospel of Buddhism, p.106.) See also: H. S. Olcott, The Buddhist Catechism, Q. No. 231-240.

Buddha' sMethod

If any questio has to be considered, it has to be considered peacefully and democratically in the way taught by the Buddha.

J. Nehru

၂၂၁။ ပုထုဇဉ် သောတာပန်

အမှားပါရင် ခွင့်လွှတ်ပါဘုရား၊

တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ သောတာပန် တစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်နေစိတ် ထားနဲ့ အမူအကျင့်၊ ပုထုဇဉ်တစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားနဲ့ အမူအကျင့်ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိလိုပါတယ် အရှင်ဘုရား။ စူဠသောတာပန်ရဲ့ စိတ်သွင်ပြင်ကိုလည်း သိလိုပါသည်။

ငါးပါးသီလကို ခါးဝတ်ပုဆိုးကဲ့သို့ မြဲလျှင် ဘယ်လိုကောင်းကျိုးတွေ ရသလဲဆိုတာကိုလည်း ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ သက်စုဝင်း၊ နည်းပြ၊ ကွန်ပျူတာ။

-------------------

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်

‘စိတ်နေစိတ်ထား’ဆိုတာကို စိတ်အခြေအနေ၊ ‘အမူအကျင့်’ဆိုတာကို စရိုက်လို့ အဓိပ္ပာယ်ယူမယ်။ စိတ်အခြေအနေဆိုတာ သိစိတ်တစ်ခု ဖြစ်တာနဲ့ နောက်ကလိုက်ပြီး စိတ်ကို အရောင်ဆိုးပေးတဲ့ စေတသိက် ၅၂ပါး။ လူတွေ ကောင်းခြင်း ဆိုခြင်းဖြစ်ရတဲ့ လက်သည်က အဲဒီစေတသိက်တွေထဲမှာပါတဲ့ ကိလေသာ (ညစ်ကျုတဲ့ စေတသိက်)တွေပေါ့။ လူတစ်ယောက်မှာ သာမန်ထက် အဖြစ်များတဲ့ စေတသိက်တွေကို တော့ စရိုက်လို့ ခေါ်တယ်။ လူအသီးသီးမှာ မတူညီတဲ့ စရိုက်ခြောက်မျိုး ရှိတယ်။ ရာဂစရိုက် (တပ်မက်စိတ် ပြင်းပြ)၊ ဒေါသစရိုက် (အငြိုးသို၊ စိတ်ဆိုး၊ စိတ်ကောက်လွယ်)၊ မောဟစရိုက် (ဘာကိုမှ တိတိကျကျ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ တွေဝေစိတ်ထား အဖြစ်များ)၊ သဒ္ဓါစရိုက် (ယုံကြည်လွယ်)၊ ဗုဒ္ဓိစရိုက် (အသိပညာ အတတ်ပညာသင်ယူ သင်ပြလိုမှု အားကောင်း)၊ ဝိတက်စရိုက် (ကြံစည်တွေးတောမှုကို ဦးစားပေး)လို့ ပါပဲ။

သောတာပန်

သောတာပန်ဆိုတာ ငါကောင်သူကောင် ထင်မှားမှု (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)၊ ရတနာသုံးပါးနဲ့ ကံကံရဲ့အကျိုးကို မယုံကြည်တဲ့ မှားယွင်းတဲ့ အမြင်စတဲ့ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အမျိုးမျိုးကို မဂ်စိတ်နဲ့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးသူ။ ငါးပါးသီလကို လုံးဝ မချိုးဖောက်တဲ့ အတွက် အပါယ်တံခါး ပိတ်တယ် (ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာ ပဟာနေန ပဟိနာပါယဂမနော)။ အဲဒီလို စိတ်ပိုင်းဘဝနဲ့ ပြည့်စုံသူဟာ အပြင်မျက်နှာမှာ မြင်ရတဲ့ အတိုင်း (ဥဇု = ဖြောင့်မတ်)၊ အတွင်းစိတ်ထဲ မှာ ရှိတယ် (သုဟုဇု = သိပ်ဖြောင့်မတ်)။ ရတနာသုံးပါးကို စိတ်နဲ့ တောင် မပြစ်မှားဘူး။ လောဘရှိသေးလို့ အိမ်ထောင်သားမွေးပြုတယ်။ ဒေါသ မကုန်သေးလို့ စိတ်လှုပ်ရှားတာမျိုး၊ ဝိသာခါကျောင်းအမကြီးလို မြေးမလေးဆုံးလို့ ငိုတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ မာန ကျန်သေးလို့ အပြိုင် အဆိုင်လေးတွေ ရှိနိုင်တယ်။ စရိုက်ခြောက်မျိုးထဲက တစ်ခုခု ပေါ်လွင် နေတာမျိုးလည်း ရှိတတ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ပုထုဇဉ်တွေလောက် မပြင်း ထန်နိုင်ဘူး။ တစ်ကိုယ်ကောင်း မဆန်တာ၊ အမှန်ကို မြတ်နိုးတာ၊ လူ သားဆန်တာတွေကတော့ ထူးခြားနေလိမ့်မယ်။

ပုထုဇဉ်က ကိလေသာတွေကို မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူး။ စိတ်အလိုကို လိုက်တယ်။ အပြင်ပန်း ငြိမ်းချမ်းနေပေမယ့် အတွင်းမှာ စိတ်ရိုင်းတွေ သောင်းကျန်းနေလေ့ရှိတယ်။ စရိုက်အလိုက် ထင်ရှားတဲ့ ကိုယ်အမူ နှုတ်အမူတွေကို တွေ့ရနိုင်တယ်။

စူဠသောတာပန်

ဝိပဿနာ ဘာဝနာကို အားထုတ်ရင်း ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ (ယုံမှားမှု ၁၆ မျိုး၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂ မျိုး ကင်းစင်သွားတဲ့) ဉာဏ်အဆင့်ကို ရောက် သူဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ ထောက်တည်ရာ ရသွားပြီး သုဂတိရောက်ဖို့ သေချာလို့ သောတာပန်ငယ် (စူဠသောတာပန်)လို့ ခေါ်တယ် (အဘိ ဓမ္မာဝတာရ၊ ၁၂၆၀-ဂါထာ)။ ကိသေလာကို မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်နဲ့ မဖြတ်နိုင် သေးပေမယ့်မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကိုရဖို့သေချာနေသူ။ စူဠသောတာပန်ရဲ့ စိတ်သွင်ပြင်က လောကီစိတ်သာ ဖြစ်နေသေးပေမယ့် သောတာပန်လို သွင်ပြင်မူရာမျိုးရှိတယ်။ သောတာပန်ရဲ့ကိုယ်ကျင့်တရားက ကျောက် ဆောင်မှာ စိုက်ထားတဲ့ ကျောက်တိုင်လိုဆိုရင် စူဠသောတာပန်က မြေ ကြီးမှာစိုက်ထားတာမျိုးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။

ငါးပါးသီလအကျိုး

သူ့သက် မသတ်ရင် ကိုယ်အင်္ဂါ ပြည့်စုံ၊ ခွန်အားဗလကောင်း၊ လူချစ် လူခင်ပေါ၊ ရောဂါကင်း၊ သတ္တိစွမ်းရည်ရှိ။ အဒိနာဒါန ရှောင်ရင် အများ မသုံးနိုင်တာကို ကိုယ်သုံးစွဲနိုင်၊ ရရှိပြီး ဥစ္စာတွေ ကိုယ့်ဆီမှာ တည်မြဲ၊ မိမိစည်းစိမ်ကို ရန်သူငါးမျိုး မနှိပ်စက်နိုင်။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ မလုပ် ရင် ရန်သူကင်း၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှု ပြည့်ဝ၊ တည်ငြိမ်။ အမှန် ပြောတတ်သူ ရုပ်ဣန္ဒြေ ကြည်လင်၊ ကိုယ့်ကို လူအများ ယုံကြည်၊ ခံ တွင်းက အနံ့မထွက်။ သုရာအိုးနား မကပ်သူ လူရိပ်လူကဲ နားလည် လွယ်၊ သတိကောင်း၊ ဒေါသနည်း၊ မကောင်းတာကို လုပ်မိဖို့ ရှက်၊ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ နေတတ်၊ အရာရာကို ဆင်ခြင်နိုင်။ ငါးပါးသီလ မြဲ ရင် တမလွန်မှာ အပါယ်လေးဘုံကို မရောက်ဘူး။ သုဂတိဘဝ သေချာတယ်။ (ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၂၄မှာဖော်ပြတာကို ချုံးထားပါတယ်)။

၂၂၂။ ကျင့်ဖို့အဓိက

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတဲ့ တရားတွေကို ကျင့်ရိုး ကျင့်စဉ်အတိုင်း လိုက်ကျင့်သွားပါက အရိယာ.. သောတာပန်.. အနာဂါမ် .. အစရှိသ ဖြင့် သတ်မှတ်ထားကြသည်များကို မှတ်ဖူးပါသည်။ အနိမ့်ဆုံးကစပြီး အမြင့်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် မည်သို့အစဉ်အတိုင်း ကျင့်ရမည်ကိုတစ် ဆင့်ချင်းရှင်းပြပေးလိုပါသည်။

မောင်တက်တူ

-------------------

သမားရိုးကျ

‘ကျင့်ရိုး ကျင့်စဉ်အတိုင်း လိုက်ကျင့်သွားပါက’ဆိုလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ကျင့်ရိုး ကျင့်စဉ် သမားရိုးကျ မဟုတ်တဲ့ အခြား ဖြတ်လမ်းကျင့်စဉ် တစ်မျိုးမှ မရှိဘဲ။ ‘အရိယာ .. သောတာပန် .. အနာဂါမ် အစရှိသဖြင့်’ ဆိုတဲ့ စကားအရ အရိယာ အရင် ဖြစ်မယ်၊ ပြီး သောတာပန်၊ (ပြီး မထည့်ဘဲ ထားခဲ့တဲ့ သကဒါဂါမ်)၊ ပြီး အနာဂါမ်၊ ပြီး ‘အစရှိသဖြင့်’နဲ့ သွင်းယူနိုင်တဲ့ ရဟန္တာဖြစ်မယ်လို့ အဓိပ္ပာယ် ထွက်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလေး မျိုးကိုပဲ အရိယာ လို့ခေါ်တာ။ အရိယာဆိုတာ အဆင့်တစ်ခု မဟုတ်ဘူး။ သောတာပတ္တိမဂ်ကို ရပြီးမှ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ရတယ် စသည်ဖြင့် အစဉ်အတိုင်းပဲ မှတ်နိုင်တယ်။ သောတာပန်ဖြစ်အောင်ကျင့် ချင်ရင် ရိပ်သာဝင်၊ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်း ရှုမှတ်ရုံပါပဲ။

စ လယ် ဆုံး

ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ ပထမဆုံး အဆင့်က (ငါးပါး၊ ရှစ်ပါး၊ ဆယ်ပါး၊ ပါတိမောက္ခ စတဲ့)သီလ၊ အဲဒီသီလရှိမှသမထ ဝိပဿနာပွားများတဲ့ ဒုတိယဆင့်ကို တက်နိုင်တယ်၊ နောက်ဆုံး အဆင့်ကတော့ မဂ်ဖိုလ် ဉာဏ်ထူးကို ရရှိခြင်းပါပဲ ‘သာသနဿ သီလံ အာဒိ၊ သမထဝိပဿနာ မဂ္ဂါ မဇ္ဈံ၊ မဂ္ဂဖလ နိဗ္ဗာနာနိ ပရိယောသာနံ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈)’။

တစ်နည်း ဒီလိုလည်း ဆိုနိုင်တယ်... ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ အလွယ်ကူဆုံးက ဒါန၊ ဒါကြောင့် ပထမဆင့်အနေနဲ့ ကြုံတိုင်း စွမ်းနိုင်သမျှ အလှူဒါနပြုပါ လေ။ မြန်မာ ဗွီဒီယိုရုပ်ရှင်တိုင်း နိီးပါးမှာ မင်းသားတွေ အရက်သောက် ခန်း ပါလို့ အဟုတ်ထင်ပြီး မယောင်မိပါစေနဲ့။ အနည်းဆုံး ငါးပါးသီလ လေးလည်း အဖြစ်နိုင်ဆုံး ထိန်းစောင့်ပေါ့။ ရံဖန်ရံခါ နိီးရာ ဘုန်းကြီး ကျောင်း သို့မဟုတ် တစ်ဆူသောဘုရား (နံဘုရား ဟုတ်ဟုတ်၊ မဟုတ် ဟုတ်)ကိုသွားပြီး ဘာဝနာတစ်ခုခုကိုလည်း ပွားသင့်တာပဲ။

၂၂၃။ ပြီးလိမ်းသန့်စင် စိတ်ကြည်လင်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ရှစ်ပါးသီလခံယူထားပြီးနောက် ခေါင်းလျှော်၊ အုန်းဆီလိမ်းပါက ဝိလေ ပန သိက္ခာပုဒ်ကျိုးပါသလား ဘုရား။ တပည့်တော်တို့က မိန်းကလေး တွေဆိုတော့ ခေါင်းလျှော်ပြီး အုန်းဆီမထည့်လျှင် အမြင် မကောင်းဘူး ထင်လို့ ပါဘုရား။ သီလကျိုးမယ်ဆိုလျှင် ရှောင်နိုင်အောင်လို့ ဖြေကြားပါ ဘုရား။ သီလယူပြီးမှ အပြည့်အဝမရမှာ စိုးရိမ်လို့ ပါ အရှင်ဘုရား။

ဆည်းဆာခင်

-------------------

အခြေခံ လိုအပ်လို့

အချိန်တို (ဆိုပါတော့ ၂၄ နာရီ) ဥပုသ်စောင့်တဲ့ အခါမျိုးမှာ ရေချိုး၊ ခေါင်းလျှော်၊ အုန်းဆီလိမ်းစတဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ သန့်စင်ကိစ္စကို သီလမယူခင် လုပ်ထားသင့်တယ်။ ဘုန်းကြီးသာဆိုရင် ဖြစ်နိုင်ရင် အလေး (ကျင်ကြီး) သွားတဲ့ ကိစ္စမျိုးကိုတောင်ကြိုပြီး ရှင်းထားမှာ။ အဲဒီလိုလုပ်ရင် ကိုယ့် အလုပ်ကို ပိုမို လေးစားရာ ရောက်တယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။ သီလမယူခင် အနည်းဆုံး ခြေလက် ဆေးကြောတာလောက် လုပ်သင့်တယ်။ သီလယူပြီးတာနဲ့ တရားထိုင် ပုတီးစိပ် သို့မဟုတ် ကိုယ့်သီလ ကိုပြန်ပြီး အာရုံပြုလုပ်ရမယ်လေ။ သီလယူပြီးမှ ကိုယ်လက် သန့်စင် တာကို ဘုန်းကြီးတော့ မကြိုက်ဘူး။ ကိုယ်ခန္ဓာ သန့်ရှင်းနေခြင်းဟာ စိတ်ကြည်လင်မှုကို အထောက်အပံ့ ပြုနိုင်လို့ ပါ။ မလွှဲသာလို့ ဖြစ်စေ၊ ဥပုသ်ရက်ရှည် စောင့်ထားလို့ ဖြစ်စေ သီလယူပြီးမှ အခြေခံလိုအပ်တဲ့ ဖြီးလိမ်း ပြင်ဆင်ရရင်လည်း လူမှုရေး အလှပြင်ဖို့ မရည်ရွယ်လို့ ဝိလေ ပန သီလမကျိုးပေါက်တန်ရာဘူး။

အလယ်အလတ်

သာမန်တစ်ယောက် ဥပုသ်သီလ စောင့်ခြင်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ရှုပ်ပွေ လှတဲ့ လောက လူ့ဘောင်ကို ခေတ္တခဏ ခွာရှောင်ပြီး ခြိုးခြံတဲ့ ဘဝနဲ့ စိတ်ကို ထိန်းသိမ်းရင်း စိတ်ပိုင်းဘဝကို လေ့ကျင့်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုန်း ကြီးရဲ့ အမြင်အရ အဲဒီရည်ရွယ်ချက် မပျောက်ရင် အလွန်ကြီး တင်း ကျပ်ပြီး ဥပုသ်စောင့်လိုတဲ့ အမျိုးကောင်းသားတွေရဲ့ ဆန္ဒကို မတွန့် ဆုတ်စေသင့်ဘူး။ ဒါကြောင့် ကျန်းမာရေးကြောင့်ဖြစ်စေ၊ ပတ်ဝန်းကျင် ကိုငဲ့၍ဖြစ်စေ အချို့ကိစ္စကို လျှော့ပေးသင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

အထူးသဖြင့် တရားရိပ်သာကြီးတွေမှာ အများနဲ့ နေရတဲ့ အခါ ကိုယ့်ဆီက ကိုယ်နံ့ မကောင်းရင် အများသူငါကိုပါ အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေ လို့ တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းမှုကို ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါတယ်။ မိသားစုနဲ့ ဝေးနေချိန် ကျန်းမာရေးလည်း အရေးပါလို့ မဖြစ်မနေ ဆေးသောက်ရ မယ်ဆိုရင် ‘စည်းကမ်းကိုတော့ လုံးဝ မလျှော့ပေးနိုင်ဘူး၊ ဥပုသ်ထွက် ပြီး အိမ်ပြန်ပါ’လို့ မဆုံးဖြတ်ဘဲ ယာဂုလို သစ်သီးလို ပေါ့ပါးတဲ့ အစား အစာမျိုးကို ခွင့်ပြုတန်သလောက်ခွင့်ပြုသင့်ပါတယ်။

၂၂၄။ ဘဝင်စေတသိက်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်၊

စာတစ်အုပ်တွင် ‘ဆားနှင့်ရေ တသားတည်းရောသည်မှန်သော်လည်း ဆားသည် ရေမရှိဘဲ တည်နိုင်သလို ရေသည် ဆားမရှိဘဲ တည်နိုင်၏။ သို့သော် စိတ်နှင့် စေတသိက်တွင် စိတ်သည် စေတသိက် မရှိဘဲ မတည်နိုင်၊ စေတသိက်လည်းစိတ်မရှိဘဲမတည်နိုင်’လို့ ဆိုပါသည်။ စေတသိက်သည် စိတ်မရှိဘဲ တည်နိုင်ကြောင်း လက်ခံပါသည်။ သို့သော် စိတ်သည် စေတသိက်မရှိဘဲ တည်နိုင်မတည်နိုင် သိလိုပါသည်။

ဘဝင်စိတ်တွင် မည်သည့် စေတသိက်များ ပါဝင်ပါသနည်း။ ပြီးတော့ အရူပဗြဟ္မာများတွင် မည်သည့်စေတသိက်များ ရှိနေပါသနည်း။ ရိုသေစွာလျက် ထွန်းလင်း

-------------------

ခွဲခြား၍မရ

‘ဥပမာယ မိဓေကိစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ (ဥပမာပေးလိုက်ရင် ဆိုလိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ပညာရှိတွေ နားလည်ကြတယ်၊ ဒီ၊၂၊၂၆၄)’လို့ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓ ဟောကြားရာမှာ ဝိညူ (ပညာရှိ) လို့ ဆိုတဲ့ အတွက် တစ်ခါတစ်ရံ လူသာမန်အဖို့ ဥပမာကြောင့် ရှုပ်သွား တာမျိုးလည်း ရှိနိုင်ကောင်းပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ‘တည်’လို့ ဆိုမယ့် အစား ‘ခွဲခြား၍မရ’လို့ ဆိုရင် ပြေလည်သွားလောက်တယ်။ စိတ်ရှိလို့ စေတသိက် ဖြစ်လာတာ။ စေတသိက်ဟာ စိတ်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ဖြစ် ပြီး တစ်ပြိုင်နက်ချုပ်တယ်။

သစ်ပင်ကို ဖယ်လိုက်ရင် သစ်ရိပ် ပျောက်သွားသလိုပါဘဲ။ ဒီလို ပြောလိုက်ရင် ‘စိတ်သည် စေတသိက်မရှိဘဲ တည်နိုင် မတည်နိုင်’ ဆို တာကို ရှင်းဖွယ် မလိုတော့ဘူး။ စိတ်ဖြစ်မှ စေတသိက်က ဖြစ်လာ တာ။ စိတ်မရှိရင်တော့ သေပြီပေါ့။

ဘဝင်စေတသိက်

ဥပေက္ခာသန္တီရဏ ၂၊ မဟာဝိပါက် ၈၊ ရူပဝိပါက် ၅၊ အရူပဝိပါက် ၄၊ ပေါင်း ၁၉ ပါးကို ဘဝင်စိတ်လို့ ခေါ်တယ်။ သတ္တဝါအားလုံးဟာ မိမိတို့ ရောက်ရှိတဲ့ ဘုံဘဝနဲ့ အကျိုးပေး အခြေအနေအရ အဲဒီအထဲက တစ် ခုခုနဲ့ ပဋိသန္ဓေနေကြ၊ အိပ်ကြ၊ သေကြတယ်။

ဥပေက္ခာသန္တီရဏမှာ ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ စေတနာ၊ ဧကဂ္ဂတာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြိယ၊ မသိကာရ၊ ဝိတက္က၊ ဝိစာရ၊ အဓိမောက္ခလို့ စေတသိက် ၁၀ ပါး။ မဟာဝိပါက်စိတ် ၈ ခုမှာ ဖော်ပြပြီး ၁၀ ပါး၊ ဆန္ဒ၊ ပီတိ၊ ဝီရိယ၊ သောဘဏသာဓာရဏ စေတသိက် ၁၉ နဲ့ ပညာ စေတသိက်၊ ပေါင်း ၃၃ ပါး။ ရူပဝိပါက် ၅ ခုမှာ ဖော်ပြပြီး ၃၃၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ပေါင်း ၃၅။ အရူပဝိပါက်လေးခုမှာအဲဒီ ၃၅ ထဲက ဝိတက္က၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာကို နုတ်၊ ပေါင်း စေတသိက် ၃၀။ ဘဝင်စိတ်နဲ့ အတူဖြစ်နေခိုက်ဘဝင် စေတသိက်တွေပေါ့။ ဗြဟ္မာ့စေတသိက်

အရူပဗြဟ္မာတွေက ပဋိသန္ဓေအခါမှာ အရူပဝိပါက်လေးခုနဲ့ စေတသိက် ၃၀။ ပဝတ္တိအခါမှာတော့လောဘမူ ၈၊ မောဟမူ ၂၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန ၁၊ မဟာကုသိုလ် ၈၊ မဟာကြိယာ ၈၊ အရူပကုသိုလ် ၄၊ အရူပကြိယာ ၄၊ သောတာပတ္တိမဂ်ကြဉ် လောကုတ္တရာ ၇၊ စုစုပေါင်းစိတ် ၄၂ နဲ့ အဲဒီ စိတ်တွေနဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ (စေတသိက် ၅၂ ပါးထဲက) ဒေါသ၊ ဣဿာ၊ မစ္ဆရိယ၊ ကုက္ကုစ္စကြဉ်တဲ့ စေတသိက် ၄၈ ပါး။ အဲဒီ စေတသိက်တွေဟာ အရူပဘုံမှာဖြစ်တဲ့ စိတ်တွေဖြစ်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် အတူဖြစ်လာ လို့ အရူပဗြဟ္မာတွေရှိနေတတ်တဲ့ စေတသိက်ပါပဲ။

စျာန်စိတ်တွေနဲ့ နေကြတာဖြစ်လို့ အရူပဘုံက ပုထုဇဉ် ဗြဟ္မာတွေ စိတ်မဆိုး၊ မနာလိုဝန်တိုခြင်း မရှိကြတော့ဘူး။

၂၂၅။ DNA နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ

မတ် ၈၊၂၀၁၂။

-------------------

ဝိကာလဘောဇန သိက္ခာပုဒ်အရ ယနေ့ မွန်းလွဲချိန်မှစပြီး နောက်နေ့ အရုဏ်တက်ချိန်ထိ မစားရဟု နားလည်ပါသည်။ ဤသိက္ခာပုဒ်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည့် တစ်နပ်စား ဟူသော အဓိပ္ပာယ်နှင့် မည်သို့ ကွဲပြားပါသနည်း။ ရဟန်းတော်များမှာ အရုဏ်ဆွမ်း နေ့ဆွမ်း ဟု နှစ်နပ်ဘုဉ်းပေးကြရသောကြောင့် မေးလျှောက်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

သိပ္ပံပညာ ထွန်းကားသည့် ယနေ့ခေတ်တွင် လူတို့၏ တီထွင် ဖန် တီးမှုဖြင့် Clone ဟု ခေါ်သော ဗီဇမျိုးပွားမှုများ၊ ဖန်ပြွန်သန္ဓေသား၊ အမျိုးမတူသော သတ္တဝါနှစ်ခု၏ မျိုးကိုယူပြီးစပ်သောသတ္တဝါအသစ်များ ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။ ဥပမာမိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်၏ ဆံပင်စသော DNA ကိုယူပြီး ရုပ်ရည်စရိုက်စသည်ဖြင့် သူနှင့် ချွတ်စွပ်တူသောဒုတိယ မိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်ကို ဆင့်ပွားယူလို့ ရနိုင်ပြီဟု ဖတ်ရှု မှတ်သားမိပါ သည်။ အဆိုပါ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာ ခေတ်သစ်၏ သိပ္ပံတိုးတက်မှုကို ဗုဒ္ဓဝါဒ ရှုထောင့်မှ မည်သို့ ယူဆကြောင်း ဒိဋ္ဌိကင်းစင်စွာ လက်ခံ နားလည် နိုင်ရန် ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

ရှိခိုးဦးတင်လျက် မင်းခေါင်

-------------------

တစ်ထပ်စား

ဗြဟ္မဇာလ သုတ်တော်မှာ ‘ဧကဘတ္တိကော = ဗုဒ္ဓသည် တစ်ထပ်သာ စား၏ (ဒီ၊၁၊၅)’လို့ ဟောတော်မူပါတယ်။ ‘နံနက်စာ၊ ညနေစာလို့ အစာ စားပုံ နှစ်မျိုးရှိရာမှာ မွန်းမတည့်မီ အတွင်းကို နံနက်စာ၊ မွန်းလွဲချိန် မှစပြီး နောက်နေ့ အရုဏ်တက်ချိန်ထိကို ညစာလို့ သတ်မှတ်တဲ့ အတွက် မွန်းမတည့်မီ အတွင်းမှာ ဆယ်ကြိမ် စားပေမယ့် တစ်ထပ်စား လို့ ပဲ ဆိုရတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၈)’။ ဒီအဆိုအရ မနက်စာနဲ့ နေ့လယ်စာ နှစ်မျိုးလုံးကို အရုဏ်တက်ချိန်မှစပြီး မွန်းမလွဲမီအတွင်း စားတာဖြစ်လို့ တစ်ထပ်စားလို့ ပဲယူပါ။

ဒီလိုဆိုသင့်

‘မိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်၏ ဆံပင်စသော DNAကို ယူပြီး ရုပ်ရည် စရိုက် စသည်ဖြင့် သူနှင့် ချွတ်စွပ်တူသော ဒုတိယ မိုက်ကယ် ဂျက်ဆင်ကို ဆင့် ပွားယူလို့ ရနိုင်ပြီ’လို့ ဆိုရင် နားလည်ပုံမမှန်ဘူး။ ဆံပင်ဟာ DNA မဟုတ်ဘူး။ သက်ရှိတွေ သစ်ပင်တွေရဲ့ ကလာပ်စည်းထဲမှာ ရှိတဲ့ မျိုး ဗီဇလက္ခဏာဆောင် အချောင်းကလေးနှစ်ခု (back bones နဲ့ phosphate လို့ ခေါ်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်း နှစ်မျိုး)ကို DNA လို့ ခေါ်တာ။ အဲဒီနှစ်ခုကို မျိုးဗီဇ ပွားယူတဲ့ သိပ္ပံနည်းနဲ့ သက်ရှိပြန်ဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်တယ်။ အဓိပ္ပာယ် က လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဆံပင်၊ အရိုးစသည်ရဲ့ အထဲက ထုတ်ယူရရှိတဲ့ အဲဒီပစ္စည်းနှစ်ခုနဲ့ အဲဒီလူနဲ့ ပုံစံတူအခြားတစ်ယောက်ဖြစ်အောင် လုပ် နိုင်တယ်လို့ ဆိုလိုတယ်။ ဒါပေမယ့် သဘာဝအရ အားလုံး ချွတ်စွပ် တော့ မတူနိုင်ဘူး။

အမြွာပူးတွေ

ဥပမာ အမြွာပူးတွေ။ အကြောင်းတစ်ခုနဲ့ မျိုးအောင် ဥတစ်လုံး (ကလလ ရေကြည်တစ်ခု) နှစ်ခြမ်း ကွဲသွားရာကနေ အမြွာပူး ဖြစ်လာတယ်။ တစ်ခုတည်းသော မျိုးအောင်ဥက ကွဲထွက်ပြီးနောက်တစ်ခုဖြစ်လာလို့ အဲဒီ အမြွာပူးတွေဟာ DNA တူတယ်။ ဒါပေမယ့် အချင်းမှ တစ်ဆင့် မိ ခင်ရဲ့အာဟာရကို ခံယူမှုကွာခြားခြင်းစတဲ့ အကြောင်းကြောင့် ရှည်တို၊ ပိန်ဝမတူနိုင်။ သန္ဓေသားရဲ့လက်တွေထိတဲ့ နေရာအလိုက်လက်ဗွေ ပုံစံလည်း မတူဘူး။ အပြင်ပန်းရုပ်သွင်တောင် တစ်ထပ်တည်း မတူနိုင် ရင် စိတ်နေစိတ်ထားနဲ့ စရိုက်တွေဘယ်လိုလုပ်ချွတ်စွပ်တူနိုင်ပါ့မလဲ။ မိုက်ကယ်ဂျက်ဆင်ရဲ့ DNA နဲ့ ပွားယူလိုက်တဲ့ မျိုးပွား လူသားဟာ သာမန်တော့ မိုက်ကယ်နဲ့ ခွဲမရအောင် ရုပ်သွင်ပုံဟန် တူမှာပါပဲ။ ဒါပေမယ့် သီချင်းသည်မဟုတ်ဘဲ ဖောက်ထွင်း ဝိဇ္ဇာဖြစ်ချင်ဖြစ်နေမယ်။

သံသေဒဇ

၁) ဇလာဗုဇ = လူ၊ ကျွဲနွား၊ ဝေလငါးလို အမိဝမ်းမှ မွေးခြင်း ၂) အဏ္ဍဇ=ကြက်ငှက်၊ မိကျောင်း၊ ဒိုင်နိုဆောလိုဥကပေါက်ဖွားခြင်း ၃) သံသေဒဇ = ပန်းအိုးထဲက ရေထဲမှာတွေ့ရတဲ့ လောက်လန်းလေးတွေ၊ ငါးပုပ်ထဲက ပိုးလောက်တွေလို ငြိတွယ် (စိုစွတ်)တဲ့ နေရာမှာ ဖြစ် တည်ခြင်း ၄)ဥပပါတ်= နတ်တွေလိုဒီဘဝကနေနောက်ဘဝတစ်ခုမှာ ဘွားကနဲ့ ပေါ်လာခြင်းလို့ ဗုဒ္ဓ အဘိဓမ္မာအရ သတ္တဝါတွေရဲ့ မွေးဖွားပုံ လေးမျိုးရှိတယ်။

မျိုးဗီဇတွေကို ခေတ်မီပစ္စည်း ကိရိယာတွေနဲ့ ခွဲထုတ် ရယူပြီး ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ တဖြည်းဖြည်း ကြီးလာအောင် ဓာတုဆေးပေါင်းရည်နဲ့ စိမ်ထားတာမျိုးကို ‘လူလုပ်တဲ့ သံသေဒဇ’လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။ ဒါကြောင့် ဖန်ပြွန်သန္ဓေသား၊ မျိုးဗီဇပွားခြင်း ဆိုတာတွေက ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မစိမ်းပါဘူး။ ရှင်းလို့ ရပါတယ်။

ဒိဋ္ဌိကင်းဖို့

‘သတ္တဝါတွေဟာ ကမ္မသတ္တိရဲ့ တွန်းအား၊ တဏှာရဲ့ စီမံဖန်တီးတဲ့ လမ်းညွှန်မှုတွေနဲ့ အသီးသီးရဲ့ ပြောင်းလဲဖြစ်စဉ် စက်ဝန်းပေါ်မှာ နှောင် ကြိုးရှိနေတဲ့ ပုတီးလုံးလေးတွေလို ထပ်ခါထပ်ခါ ဖြစ်ရတယ်။ သေဆုံး ခါနီး စိတ်အစဉ် အားနည်းနေချိန် ဇောစိတ်ဟာ နောက်ဆုံး ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အလိုဆန္ဒရဲ့ အာရုံမှာ ငြိတွယ်ပြီး ဘဝတည်ရှိလိုတဲ့ တပ်မက်မှုနဲ့ အတူ အတွေးအာရုံ အားလုံးကို အရာဝတ္ထုသစ်အဖြစ် လှုပ်ရှားလာစေဖို့ ဖော် ဆောင်ပေးတဲ့ အတွက် ပြောပြထားတဲ့ မွေးဖွားပုံလေးမျိုးထဲက တစ်ခုခု နဲ့ နတ်ရယ်၊ လူရယ်၊ တိရစ္ဆာန်ရယ်လို့ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်’ဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ သီအိုရီဟာ DNA ဆိုဆို Clone ပြောပြောနဲ့ မျဉ်းပြိုင်ပါပဲ။

ရွှံ့ခဲသို့မဟုတ် သွေးခဲ သို့မဟုတ် လူ့နံရိုးကို ‘လူဖြစ်စေ သတည်း’ ဆိုတဲ့ ဖန်ဆင်းရှင် ဝါဒီတို့ရဲ့ကျမ်းမြတ်အဆိုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင် ပဲ ‘ဒိဋ္ဌိ ကင်းစင်’နိုင်ကောင်းပါတယ်။

၂၂၆။ ရွှေရောင်မေတ္တာ ထိန်ထိန်သာ

မတ် ၁၄၊၂၀၁၂။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ အစိုးရကို ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြသော ရဟန်းတော်များသည် ရိုက်နှက် ဖမ်းဆီးခြင်း၊ အတင်း အကြပ်သင်္ကန်းချွတ်ခြင်း၊ ဖမ်းဆီး ထောင်ချခြင်းများ ခံခဲ့ရပါတယ်။ ၁)ထိုသို့ခံရသော ရဟန်းတော်များသည် လူသာမန်ဖြစ်သွားပါသလား၊ ၂)၂၀၀၇ ခုနှစ်မြန်မာပြည်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရွှေဝါရောင်တော်လှန် ရေးသည် ဝိနည်းတော်နှင့် ကိုက်ညီပါရဲ့လား။ မကိုက်ညီပါက ပါဝင် သော ရဟန်းတော်များသည် မည်သို့သော အပြစ်ရှိပါသနည်း။

၃) အမိန့်ပေးခဲ့သော၊ ကာယကံမြောက် ရိုက်နှက်၊ ဖမ်းဆီးထောင်ချခဲ့ သော သူများသည် မြတ်စွာဘုရား တရားတော်အရ အပြစ်ရှိပါသလား၊ မည်သို့သော အပြစ်ရှိပါသနည်း။

၄)ဘုရားရှင်လက်ထက်က ထိုသို့သော ပြဿနာများ ရှိခဲ့ဖူးပါသလား။ ရိုသေလေးစားလျက် ကိုထွေး

-------------------

ရဟန်းပါပဲ

၁) ‘သာမန် လူပြန်ဖြစ်သွား’ဆိုတာကို ဘုန်းကြီးဝေါဟာရနဲ့ သိက္ခာကျ (သိက္ခာပျက်စီး)လို့ နားလည်မယ်။ ဒီအဓိပ္ပာယ်အရ သမ္ပတ္တိ (ပြည့်စုံမှု) ငါးမျိုးကို မလျှော့စေဘဲ (တရားဝင်) သိမ်ထဲမှာ ရဟန်းဖြစ်ပြီးတဲ့ ဘုန်း ကြီးတစ်ပါးဟာ လူပြန်ဖြစ်သွားစေနိုင်တဲ့ အပြစ်လေးမျိုးကို မကျူးလွန် သရွေ့၊ ဘုန်းကြီး လုပ်လိုစိတ် မရှိတော့လို့ ကိုယ့်ဆန္ဒ ကိုယ့်ဆုံးဖြတ် ချက်နဲ့ ကိုယ်တိုင် သိက္ခာကို မစွန့်သရွေ့ မည်သူကမျှ မည်သို့မျှ အဲဒီ ဘုန်းကြီးကို လူဖြစ်သွားအောင် လုပ်လို့ မရဘူး။ အာဏာနဲ့ အတင်း အကြပ် ပိတ်ဖြူ ဝတ်ပေးလိုက်ရုံနဲ့ လူပြန်ဖြစ်မသွားဘူး။ (စကားမစပ်၊ ဒီ ဖော်ပြချက်နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး သဘောထားကို ရိပ်မိနိုင်တယ်။)

လူဖြစ်သွားစေနိုင်တဲ့ အကြောင်းလေးမျိုးက အထီးအမတွေနဲ့ မေ ထုန်မှီဝဲခြင်း၊ နီလကဟာပဏမျိုး (အသပြာ)ရဲ့ တစ်မတ်နဲ့ တစ်မတ် အထက်ကို ခိုးခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ကို ဖျက်ခြင်း အပါအဝင် လူ့အသက်ကို သတ်ခြင်း၊ စျာန်မဂ်ဖိုလ်ကို မရဘဲရတယ်လို့ လိမ်ခြင်းတို့ပါပဲ။

ရွှေဝါရောင်

၂) ‘ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး’။ ‘ရွှေဝါရောင်’ ဆိုတာ ဘုန်းကြီးတွေကို ရည်ရွယ်တယ်။ ဒီနေရာမှာ ဘုန်းကြီး လေးပါးနဲ့ လေးပါး အထက်ကို သံဃာလို့ ခေါ်တာကို မှတ်ထားသင့်တယ်။ ရွှေဝါရောင် အမည်ရနိုင်တဲ့ ဘုန်းကြီးတွေက လေးပါးမကတဲ့ အတွက် ရွှေဝါရောင်ဆိုတာ သံဃာကို ရည်ရွယ်တာလို့ အတိအကျ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုမယ်။ ‘တော်လှန်ရေး’ဆို တာက 'revolution' ကိုမြန်မာမှုပြုထားတာဖြစ်ရင် Dictionary.com ရဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုချက်က an overthrow or repudiation and the thorough replacement of an established government or political system by the people governed = တည်ရှိပြီး အစိုးရသို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးစနစ် ကိုအုပ်ချုပ်ခံတွေက ဖြုတ်ချ သို့မဟုတ် ငြင်းဆိုပြီး အစားထိုးခြင်း’တဲ့။ ‘သံဃာ’နဲ့ ‘တော်လှန်ရေး’ ဆိုတာက ရည်ရွယ်ချက် မတူလို့ ဝေါ ဟာရအရ မလိုက်ဖက်ဘူးလို့ ထင်ရပေမယ့် သံဃာအနေနဲ့ ကြိုက်ခြင်း မကြိုက်ခြင်း၊ သဘောတူခြင်း၊ မတူခြင်းဆိုတဲ့ မိမိရဲ့ သဘောဆန္ဒကို ထုတ်ဖော်ပြသခွင့်ရှိတာလည်း အမှန်ပါပဲ။

သကျတွေကို မျိုးဖြုတ်ပစ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဝိဋဋူဘမင်းသား စစ် တပ်ကြီးနဲ့ ချီတက်သွားတာကိုသိတော်မူတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓဟာနှစ်နိုင်ငံနယ် စပ်ကို တစ်ပါးတည်း ကြွပြီးမင်းသားရဲ့ပိုင်နက်ထဲက အရိပ်ကောင်းတဲ့ သစ်ပင်အောက်မှာ မထိုင်ဘဲ သကျမျိုးတို့ပိုင်နက်မှာ ရှိတဲ့ အရိပ်မဲ့ သစ် ပင်အောက်မှာ ထိုင်ပြီး မင်းသားအလာကို စောင့်နေတယ်။ အဲဒီ အခြေ အနေကို တွေ့မြင်ရတော့ မိုက်ပေမယ့် ဆင်ခြင်တုံတရား ရှိပုံရတဲ့ မင်း သားဟာ မိမိလုပ်ရပ်ကို ဗုဒ္ဓ မနှစ်သက်ဘူး သို့မဟုတ် ဆန္ဒပြတယ်လို့ နားလည်သွားပြီး ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကို လေးစား နားလည်ပေးတဲ့ အနေနဲ့ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ရှေ့မဆက်ဘဲ အဲဒီနေရာကပဲ ပြန်ဆုတ်ခဲ့ဖူးတယ်။

ဝိနည်းနဲ့ ညီရဲ့လား

၃) ပရိမဏ္ဍလလို့ ခေါ်တဲ့ သေခိယသိက္ခာပုဒ်နဲ့ အညီ သင်္ကန်းကို ကောင်း စွာ ဝတ်ရုံပြီး လမ်းမပေါ်မှာ မေတ္တသုတ်ကိုရွတ် သို့မဟုတ် မေတ္တာပို့ ဆောင်ပုဒ်ကို ဆိုရုံနဲ့ စိတ်ထဲမှာ မည်သို့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိစေ၊ အပြင်ပန်း အရလည်း မည်သို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြစေ ဝိနည်းနဲ့ ဆန့်ကျင်တယ်လို့ မဆိုနိုင်ရာဘူး။ ပုထုဇဉ်ဖြစ်တဲ့ အတိုင်း စိတ်လှုပ်ရှားပြီး အသံကို ဌာန် ကုန်မြှင့်မိရင် တောင် ပရိတ်ကိုရွတ်ဆိုတာ ဖြစ်လို့ အာပတ် မသင့်ဘူး။ လမ်းလျှောက်ဆဲမှာ ပရိတ်မေတ္တာနဲ့ မပတ်သက်တာကို အသံပြဲကြီးနဲ့ အော်မိပြောမိရင်၊ မျက်လွှာကိုချ ရှေ့ကိုလေးတောင်ခန့်မျှ မကြည့်မိရင် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်တယ်။ ဒီအာပတ်က ရဟန်းရဲ့ အသက်ကို စွန့်ရ လောက်အောင် အပစ်မကြီးဘူး။

ပြုသူရဲ့ အပြစ်

‘လမ်းပေါ်ထွက်ရင် သတ်စေ’လို့ အရာရှိက အရာခံကို အမိန့်ပေးတယ် ဆိုပါစို့။ အရာခံဟာ ဘုန်းကြီးတွေ လမ်းပေါ်ထွက်တာနဲ့ ‘ဒိုင်း’ခနဲ ပစ် လိုက်လို့ ဘုန်းကြီး တစ်ပါးပါး ပျံလွန် သို့မဟုတ် ဒဏ်ရာရရင် ခိုင်းသူ၊ ခိုင်းခံ နှစ်ဦးလုံး အပြစ်ရှိတယ်။ သတ်ခိုင်းသူ၊ သတ်သူရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ‘ဘုန်းကြီးတွေ’လို့ အသိရှိနေလို့ သံဃာကို သတ်ခိုင်းခြင်း၊ သတ်ခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်တယ်။ အလှူဒါန ပြုလုပ်ရာမှာ ‘သံဃော ဟိ ဒုဿီလော နာမ နတ္ထိ’ ဆိုတဲ့ အတိုင်း သံဃာကို ရည်မှန်းပြီး လုပ်ရင် အကျိုးကြီးမြတ်သလို သံဃာဆိုတဲ့ အသိနဲ့ သတ်ရတာဖြစ်လို့ အရိယာ ကိုသတ်တဲ့ လူနဲ့ အလားတူတဲ့ အပြစ်မျိုးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။

အလားတူဖြစ်ရပ်

၄) မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က သံဃာတွေ ရည်ရွယ်ချက် တစ်ခုနဲ့ စီတန်း လမ်းလျှောက်ပြီး ပရိတ်ရွတ်တာမျိုးကို ပါဠိမှတ်တမ်းမှာ မတွေ့ဖူးသေးဘူး။ ဘုန်းကြီးတွေကို အကြည်ညိုပျက်အောင် အခြားလူတွေကို ဆွယ် တရားဟောလေ့ရှိတဲ့ ဝဎ္ဍလို့ ခေါ်တဲ့ လိစ္ဆဝီ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးကို သံဃာတွေက ဆွမ်းမခံဘဲ ပယ်ထားတာမျိုးတော့ ရှိဖူးတယ်။ စူဠ ဝံသကျမ်းအရ သမိုင်းဝင် သံဃာ့မြေကို အာဏာနဲ့ သိမ်းယူတဲ့ သီဟိုဠ် ဘုရင် (ဒုတိယ ဒါဋ္ဌောပတိဿမင်း၊ အေဒီ ၆၅၀-၆၅၈)ကို ဆန္ဒပြတဲ့ အနေနဲ့ ရဟန်းတွေ ဆွမ်းခံကြွစဉ် နန်းတော်ရှေ့ရောက်ရင် ပုံမှန် လှန် ထားတဲ့ သပိတ်ကိုမှောက်ပြကြသတဲ့ (အခန်း၄၃၊ ဂါထာ၃၄)။

၂၂၇။ စိတ်ထိန်းနည်း

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၁) နတ်တွေ လူ့ပြည်ဆင်းပြီး အလှူပေးကြောင်း မှတ်သားဖူးပါသည်။ နတ်ဘုံတွင်ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာလုပ်လို့ ရနိုင်မရနိုင်သိလိုပါသည်။

၂)သူတစ်ပါးပစ္စည်းကို စိတ်ထဲကယူမိရင် ငါးပါးသီလပျက်သလား။

၃) မိဘများထံ အလှူငွေ ပေးပို့၍ဖြစ်စေ၊ အွန်လိုင်းမှ တစ်ဆင့် ဖြစ်စေ လှူဒါန်းရသဖြင့် ကိုယ်တိုင် မလုပ်ရသော တပည့်တော်၏ အလှူဒါနမှာ အကျိုးရှိနိုင်ပါသလား။ ဆွမ်း၊ ပန်း၊ ရေချမ်း ကပ်လှူခြင်းကိုတော့ ပုံမှန် ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။

၄) ကောင်းမှုတွေ လုပ်နေရင်းနဲ့ မကောင်းစိတ်တွေ ဝင်လာတတ်သဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အားမရ ဖြစ်မိပါသည်။ မကောင်းစိတ်တွေ မဖြစ်အောင် မည်သို့ စိတ်ကို ထိန်းချုပ်ရမည်ကို သိလိုပါသည်။

ကောင်းမြတ်ဇော်၊ စင်္ကာပူ

-------------------

၁) နတ်တွေ လူ့ပြည်ဆင်း အလှူပေးရုံ မကဘူး။ ဝိဓူရဇာတ်မှာ သိ ကြားမင်း လူ့ပြည်ဆင်းပြီး ဥပုသ်စောင့်တဲ့ သာဓကလည်း ရှိပါတယ်။ နတ်ဘုံ နတ်ဘဝဆိုတာ ယခင်ဘဝ ကုသိုလ်ကြောင့် အရာရာပြည့်စုံလို့ ပျော်ရွှင်စရာ ကာမအာရုံတွေများလွန်းတဲ့ အတွက် ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ လုပ်ဖို့ ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။ ‘အစရာဂဏေန သဗ္ဗဒါ ပရိဝါရိယ မာနဿ ကာမဂုဏာကိဏဿ တဗ္ဗိရဟိတ ဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ = နတ်သမီးတွေ အမြဲ ဝန်းရံနေတဲ့ ကာမအာရုံတောမှာ ကာမမဲ့ ဆိတ်ငြိမ်နေရာဆိုတာ ရှားသား (မူလဋီ၊၂၊၂၃၃)’တဲ့။

ဒါပေမယ့် လုပ်လို့ မရဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သုဓမ္မာ ဓမ္မာရုံမှာ တရားနာနိုင်၊ စူဠာမဏီစေတီမှာ ပန်းဆီမီး ပူဇော်ရင်း ဗုဒ္ဓါနုဿတိနဲ့ ပုတီးလည်း စိပ်နိုင်လောက်ပါတယ်။ ထက်သန်နေ တဲ့ သဒ္ဓါတရား ဓာတ်ခံလေးကိုတော့ မပျောက်ပျက်အောင် ခုကတည်း က အလေ့အကျင့် လုပ်ထားပေါ့။

၂) သိက္ခာပုဒ် တစ်ခုစီရဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေထဲမှာ ‘ကျူးလွန်ခြင်း’ဆိုတာ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်နဲ့ နှုတ်နဲ့ မကျူးလွန်သရွေ့ ကံမမြောက်ပါဘူး။ မကောင်းစိတ်ကို ကောင်းစိတ်အဖြစ် ပြောင်းပြီး အမြန်ဆုံး ဆေးပစ် လိုက်ရင် စင်ကြယ်နိုင်ပါတယ်။

၃)ကွယ်လွန်သူကို ရည်မှန်းပြီး ကျန်ရစ်သူတွေကတောင် ကုသိုလ်အမျှ ဝေနိုင်သေးတာပဲ။ မိမိရဲ့ အလှူဝတ္ထုနဲ့ မိဘ မွေးချင်းတွေ လုပ်တဲ့ ကုသိုလ်ကို ဝမ်းမြောက် သာဓုခေါ်ခွင့်ရှိရင် မိမိပြုသလိုပါပဲ။ ဆက်လုပ်ပါ။ ဆွမ်းတော်၊ ပန်းတော်၊ သောက်တော်ရေ ကပ်လှူတယ် ဆိုတာတွေလည်း ဗုဒ္ဓါနုဿတိ အာရုံကို ပီပြင်စေတဲ့ နေ့စဉ်ကောင်းမှု အထူး ဖြစ် တဲ့ အတွက်မပျက်မကွက် ဆက်လက်ပြီး ဆောင်ရွက်ပါ။

၄) သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးထဲက တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိစတဲ့ သမထ တစ်မျိုးမျိုးကို ဖြစ်စေ ထပ်ခါထပ်ခါ ပွားများနေရင် ကုသိုလ် တွေ အဖြစ်များပါလိမ့်မယ်။ ‘ပါပသိံ ရမတေ မနော = စိတ်ဟာ မကောင်းမှုမှာ ပျော်မွေ့တယ်’ ဆိုတဲ့ အတိုင်း သူသူ ကိုယ်ကိုယ် ပုထုဇဉ် တို့ရဲ့နေ့စဉ်ဘဝမှာ အကုသိုလ်စိတ်တွေ ဖြစ်နေတတ်တာပါပဲ။

မဖြစ်သေးတဲ့ အကုသိုလ်ကို မဖြစ်ပေါ်အောင်၊ ဖြစ်ပြီး အကုသိုလ်ကို ပျောက်သွားအောင်၊ မဖြစ်သေးတဲ့ ကုသိုလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်အောင်၊ ဖြစ်ပြီး ကုသိုလ်တွေ ပိုမို ဖြစ်လာအောင် ပေါ့ပေါ့နေလို့ မရဘူး။ လုံ့လ အားထုတ် ပြုရတယ်။ ‘စိတ္တံ ဂုတ္တံ သုခါဝဟံ = စောင့်ရှောက်ထားတဲ့ စိတ်ဟာ ချမ်းသာမှုဆီ ဆောင်ကြဉ်းတယ်’လို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ဟောကြား ပါတယ်။ လိုက်နာကျင့်သုံးနိုင်ပါစေ။

ဓမ္မသတ်တရား ရှိပါငြားလည်း တိမ်းပါးငဲ့ကွက် လက်ဆောင်ဖျက်သည်။

(တောင်ဖီလာဆရာတော်)

၂၂၈။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ

အရှင်ဘုရား၊

သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာတိ ... သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာတိ ... သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာတိ တို့ကို မြန်မာလို ပြန်ဆိုပေးစေလိုပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဓမ္မာ-၏ အဓိပ္ပာယ်နှင့် အနတ္တာဟု ပြောင်းလဲသွားပုံတို့ကို ရှင်းလင်းပေး တော်မူပါ အရှင်ဘုရား။ ဓမ္မာ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ အလွန်နက်ရှိုင်း ကျယ် ပြန့်မည်ဟု ထင်ပါသည်။ အဓိပ္ပာယ်ကို ကျမ်းဂန်နှင့်အညီ ဖွင့်ဆိုရှင်းပြ စေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရှိခိုးဦးတင်လျက်

ဒကာကြီး ဦးအောင်ကို

-------------------

မြန်မာပြန်

သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာတိ = (ရုပ်နာမ်ဓမ္မ)သင်္ခါရ အားလုံးတို့သည် အမြဲမရှိကုန်’ဟု...သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာတိ = (ရုပ်နာမ်ဓမ္မ)သင်္ခါရအား လုံးတို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏’ဟု ... သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာတိ = သဘာဝတရား အားလုံးတို့သည် အတ္တ မဟုတ်ကုန်’ ဟု ... ယဒါ ပညာယ ပဿတိ။ အထ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဒုက္ခေ၊ ဧသ မဂ္ဂေါ ဝိသုဒ္ဓိယာ = ဝိပဿနာ ပညာဖြင့် ရှုမြင်နိုင်သောအခါ ထို (ရုပ်နာမ်ဓမ္မသင်္ခါရ)တို့၌ ငြီးငွေ့၏၊ ဤ ငြီးငွေ့ခြင်းသည် ကိလေသာ စင်ကြယ်ရာ နိဗ္ဗာန်၏ အကြောင်းဖြစ်၏။ (ဓမ္မပဒ၊၁၇၈-၁၇၉ဂါထာ)။

သင်္ခါရ

အနိစ္စာတိနဲ့ ဒုက္ခာတိ စာပိုဒ်တွေမှာ ပါတဲ့ ‘သင်္ခါရာ’ပုဒ်ကို ဆဋ္ဌသံဂါ ယနာတင် ဆရာမြတ်တို့က ရုပ်နာမ်ဓမ္မလို့ အပိုထည့်သွင်းပြီး ဘာသာ ပြန်တော်မူကြတယ်။ ရုပ်နာမ်ဓမ္မဆိုတာ စိတ်အကျဉ်း ၈၉ (အကျယ် ၁၂၁)၊ စေတသိက် ၅၂နဲ့ ရုပ် ၂၈။ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အကျိုးတရားဖြစ်လို့ ဒီသုံးမျိုးကို သင်္ခတလို့လည်း ခေါ်တယ်။ အဲဒီ သင်္ခတဓမ္မဟာ မတည်မြဲလို့ အနိစ္စ၊ နှိပ်စက်တတ်လို့ ဒုက္ခ။ ဒီလိုဖြစ်နေ တာ မကောင်းလို့ ဟိုလိုဖြစ်အောင် လုပ်ကြည့်လို့ မရ၊ ကိုယ့်အလိုကျ ဖြစ်ချင်ပေမယ့်ဖြစ်လို့ မရ၊ အဲဒီလို ကိုယ့်အလိုသို့မလိုက်လို့ အနတ္တ။

သဗ္ဗေ ဓမ္မာ

အနတ္တာတိ စာပိုဒ်မှာတော့ ‘သဗ္ဗေဓမ္မာ’လို့ ဆိုတယ်။ ‘သဘာဝတရား အားလုံး’လို့ ဘာသာပြန်တယ်။ လောကမှာ မပြုမပြင် ပင်ကိုအတိုင်း တည်ရှိတဲ့ ပရမတ္ထဓမ္မနဲ့ ခေါ်ဝေါ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပညတ္တိဓမ္မလို့ နှစ် မျိုးရှိတယ်။ သတ္တဝါတို့ရဲ့ အိုခြင်း နာခြင်း သေခြင်း၊ ကမ္ဘာမြေရဲ့ ဆွဲငင် အား စတာတွေဟာ တန်ခိုးရှင်ရဲ့ ဖန်ဆင်းမှုကြောင့် မဟုတ်ဘဲ သူ့ အလိုလို တည်ရှိတဲ့ သဘော။ လူ၊ မိန်းမ၊ ယောကျ်ား၊ မောင်ဖြူ၊ မောင် မည်းစတဲ့ အမည်နာမတွေက ပညတ်ချက်တွေ။ အဲဒီ နှစ်မျိုးလုံးလည်း အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တသဘောတွေပါပဲ။

အနတ္တနယ်မှာစိတ်၊ စေတသိက်၊ ရုပ်၊ နိဗ္ဗာန်ဆိုတဲ့ ပရမတ္ထဓမ္မ ၄ မျိုးလုံး ပါတဲ့ အတွက်၊ တစ်နည်းဆိုရင် နိဗ္ဗာန်ကိုပါ အနတ္တထဲမှာ ထည့် လိုတဲ့ အတွက် ဓမ္မာလို့ ဟောတော်မူတယ် (သဗ္ဗေ ဓမ္မာတိ နိဗ္ဗာနမ္ပိ အန္တောကတွာ ဝုတ္တာ၊ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၈။)နိဗ္ဗာန်ဟာ အသင်္ခတဓမ္မ ဖြစ် လို့ အနတ္တပဲ ဖြစ်တယ်၊ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒီဖွင့်ဆိုချက် အရ အတ္တဝါဒီ (ဝိညာဉ်ကောင်ရှိ အယူရှိသူ)တွေက နိဗ္ဗာန်ဟာ အတ္တနဲ့ အတူတူပါပဲလို့ ပြောလာရင်လည်း မဟုတ်ဘူးလို့ ငြင်းဆိုတယ်။

လေးနက်မှု

ဒီဂါထာ သုံးပုဒ်အရ ရှုတုန်းက အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ ဖြစ်ပေမယ့် ဒုက္ခကို ငြီးငွေ့သွားတယ်လို့ နားလည်ရတယ်။ ဒီတော့ အနိစ္စလို့ ရှုပြီး ဒုက္ခကို ငြီးငွေ့၊ ဒုက္ခလို့ ရှုပြီး ဒုက္ခကို ငြီးငွေ့၊ အနတ္တလို့ ရှုပြီးတော့လည်း ဒုက္ခကိုပဲ ငြီးငွေ့ဆိုတဲ့ လက္ခဏာရေး သုံးပါးရဲ့ အချင်းချင်း ကွင်းဆက် အဓိပ္ပာယ်ကို တွေ့နိုင်တယ်။ အနတ္တထဲမှာ ဒုက္ခနဲ့ အနိစ္စရှိတယ်၊ ဒုက္ခ ထဲမှာအနိစ္စနဲ့ အနတ္တရှိတယ်၊ အနိစ္စထဲမှာပဲ ဒုက္ခနဲ့ အနတ္တရှိတယ်ပေါ့။ အဲဒီ သုံးမျိုးထဲက တစ်ခုခုကို ရှုပြီး ဒုက္ခကို ငြီးငွေ့သွားတာပဲ။ ငြီးငွေ့မှုကြောင့်ဝိရာဂ (မတပ်မက်မှု)ဖြစ်တဲ့ အခါဝိသုဒ္ဓိ (ကိလေသာစင်ကြယ်) ပြီးဝိမုတ္တိသုခ (လွတ်မြောက်မှုချမ်းသာ)ကိုရတယ်။

၂၂၉။ သင်္ကြန်နေ့ထူး အရက်မူး မရူးမမိုက်သင့်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ပြီးခဲ့တဲ့ မြန်မာ့သင်္ကြန်မှာ ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့ကြတဲ့ ငယ်ရွယ်သူ မြန်မာ မိန်း ကလေးတွေရဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ အနေအထိုင် သရုပ်ပျက်ပုံကို အင် တာနက်သတင်း မီဒီယာတွေမှာ လှိုင်လှိုင်ကြီး တွေ့ရတော့ ယိုသူမရှက် မြင်သူရှက် ဖြစ်ခဲ့ရပါသည်။ ၎င်းတို့မှာအုပ်ထိန်းသူ မိဘမောင်ဘွားတွေ ရှိမှရှိရဲ့လား၊ ရှိခဲ့ရင်လည်း ဘာလို့ မဆုံးမနိုင်ရတာလဲလို့ တွေးနေမိခဲ့ပါ သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံရေး ပွင့်လင်းလာခြင်းနှင့်အတူ စီပွားရေး အရ ပြင်ပကမ္ဘာနှင့် ထိတွေ့မှု ပိုများလာမည် ဖြစ်သဖြင့် အဲဒီလို သရုပ်ပျက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ကြီး ဆရာတော်၏အမြင်ကို သိလိုပါသည်။

ယခုအခါ နိုင်ငံနှင့်အဝန်းမှာ မြန်မာလူငယ်အများစု အရက်သေစာ သောက်စားမှု များပြားလာခြင်း၊ မိန်းကလေးတွေတောင် ဘီယာဆိုင် မှာထိုင်ခြင်းများတွေ့နေရခြင်းတို့မှာ အနာဂတ်မြန်မာနိုင်ငံ၏ မကောင်း သော လက္ခဏာများ ဖြစ်သည်မှာသေချာပါသည်။ ယင်းတို့ကို ဘာသာတရားအရ မည်သို့ ဆုံးမနိုင်သည်ကို တင်ပြပေးစေလိုပါသည်။

မိုးမိုးအေး၊ စင်္ကာပူ

-------------------

ဟိုတုန်းက

သင်္ကြန်ရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကို ပညာရှင်တွေ ဖွင့်ဆိုထားပြီးသားပါ။ လိုရင်းကတော့ မင်္ဂလာရှိတဲ့ နေ့ထူး ရက်မြတ်ပါပဲ။ ငယ်ငယ်က တောရွာမှာ သင်္ကြန် သုံးရက်လုံး ဘုန်းကြီးကျောင်းက ရပ်တော်မူ ဆင်းတုကြီးကို ရတနာလှည်းယာဉ်ပေါ် တင်ပြီး ရွာထဲလှည့်လည် အပူဇော်ခံတာ၊ လူ တွေက နံနက်မှာ ဆွမ်း၊ ညချမ်းမှာ ပန်းဆီမီး ကပ်လှူပူဇော်ပြီး ပရိတ် ပဋ္ဌာန်းတွေ ရွတ်ဖတ်ကြတာတွေကို အမှတ်ရမိတယ်။ နေ့လယ်နေ့ခင်း အချိန်လောက်ပဲ ကလေးနဲ့ လူငယ် လူလတ်ပိုင်းအချို့ ရိုးရာပျော်ပွဲ ရွှင် ပွဲနဲ့ အတူအချင်းချင်း ရေပက်ကြတယ်။ မင်္ဂလာရှိတဲ့ ရက်မြတ် အခါမှာ မိမိတို့ ယုံကြည်မှုအရ ကောင်းတယ်လို့ ယူဆတဲ့ အလုပ်ကို လုပ်ကြ တာလို့ ဆိုနိုင်အံ့ ထင်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက အဲဒီနေရာမျိုးမှာ သင်္ကြန် ရက်အတွင်း အရက်၊ ဖဲ၊ လောင်းကစား မကြားစဖူးပါ။

ပြုံးနေဆဲမဲ့

အသက် ၂၀ ကျော်အရွယ် ရန်ကုန်ရောက်မှ ‘ရေပက်ခံထွက်၊ သရုပ် ပျက်၊ အရက်မူး၊ ကားတိုက်’ ဆိုတာတွေကို ကြားဖူးတယ်။ အမှန်က မြို့ကြီးသားဆိုတာ တောသားတွေရဲ့ စံပြဖြစ်သင့်တာပဲ။ ရန်ကုန်လို မြို့ ကြီးသားတွေတောင် ‘သင်္ကြန်နေ့ထူး၊ အရက်မူး၊ မြူးတူးရူးမိုက် ပျော် ကြသည်’ဆိုလို့ ခုတော့ တောမှာလည်း မြို့ကို အတုခိုးပြီး ‘ခြစား’နေ လောက်ပါပြီ။ ကောင်းတာကို မကောင်းတာနဲ့ လဲချင်စိတ် ဖြစ်သွားရ တာကတော့ အလွန်ဝမ်းနည်းဖွယ်ပါ။

အင်္ဂလန်ကလာတဲ့ အီးမေးလ် တစ်ခုမှာ မြန်မာ့ဝတ်စုံနဲ့ လုံလုံခြုံခြုံ ဝတ်ထားတဲ့ လုံမပျိုတွေ ရေပက်နေကြပုံကို တွေ့ရလို့ ပြုံးနေဆဲမှာ ရန်ကုန် အီးမေးလ်တွေကို ဖွင့်ကြည့်တော့ မိမိ ကွန်ပျူတာကို ‘ဗိုင်း ရပ်စ်’ဝင်တာများလားတောင် ထင်မိတယ်။

မိလ္လာရေ

အဲဒီလောက်ထိ ပျက်စီးနေတဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနဲ့ မိန်းကလေးတွေရဲ့ ရုန့်ရင်း လော်လည်တဲ့ အနေအထိုင်ကို ခေတ်ရေစီးပါလို့ ဆိုခွင့်သာခဲ့ရင် တောင် စီးနေတဲ့ ရေက မိလ္လာရေပဲ ဖြစ်မှာပါ။ ပုံမှန်တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ပြည်တွင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးတွေမတည်ငြိမ်လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သိမ်ငယ်စိတ်၊ သူတစ်ပါးကို အထင်ကြီးစိတ် ဖြစ်မှန်း မသိ ဖြစ်သွားခဲ့ခြင်းပေလော။ တလောက ဆိုရင်းကရင်း အဝတ်ကို ချွတ်ပြလေ့ရှိတဲ့ အမေရိကန် ကချေသည်မ လေဒီဂါဂါကို လူငယ်တွေ သူ့သရုပ်ပျက်ကို အတုခိုးမှာစိုးလို့ တောင်ကိုရီးယားက ပြည်ဝင်ခွင့်မပြုဘူးတဲ့။ သူတို့တောင် အဲဒီလိုကြီး။ ဒါကြောင့် ကိုရီးယားရူး ရူးနေတဲ့ မြန်မာတွေသတိနဲ့ ရူးကြပေါ့။

ဘာသာရေး

ဘုန်းကြီးကတော့ ‘ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာ’ဆိုတာကြီးကို မကြိုက်ဘူး။ ဗုဒ္ဓ ဘာသာနိုင်ငံ ဖြစ်လို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကိုလည်း ဘဝင်မကျဘူး။ ပစ္စုပ္ပန် တည့်တည့်နဲ့ ဆိုရရင် ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် မြန်မာ့မြေမှာမွေးတဲ့ မြန်မာ လူငယ်တွေ အမှန်ကိုသိဖို့က မြန်မာအားလုံးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ ကိစ္စပါ။ ‘ဖုံးသင့် တာကို လုံလုံခြုံခြုံ ဖုံးထားတာဟာ မိန်းကလေးတွေရဲ့ အလှတရား။ မိဘမောင်ဘွားတွေ အမြင်မရိုင်းစေနဲ့ ’ဆိုတဲ့ အတွေးအမြင်ဟာ မြန်မာ့ မြေမှာတည်ရှိဆဲ ယဉ်ကျေးမှုရဲ့အနှစ်သာရပါပဲ။ ဒါဟာ ဘာသာအား လုံးနဲ့ ဆိုင်လည်းဆိုင်၊ လက်လည်း ခံနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီအတွေး အမြင်ကို မြတ်နိုးတတ်ဖို့ ဗုဒ္ဓလည်း ဗုဒ္ဓ၊ ခရစ်လည်း ခရစ်၊ မူဆလင်လည်း မူဆလင်သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ လူငယ်တွေကို ဆုံးမသင့်တာပါပဲ။

ထောင့်စုံမှ

ဘုန်းကြီး အမြင်အရ ဘာသာရေး တစ်ခုတည်းနဲ့ တော့ မိလ္လာရေကို သောက်သုံးရေ ဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့လွယ်မယ်မထင်ဘူး။ လွတ်လပ်ရေး ကြိုခေတ် အမျိုးသားကျောင်းက ကျောင်းဆရာတွေ ငါးပါးသီလ လုံရတယ်။ ယနေ့ခေတ်မှာ အဲဒီလို ဆရာကောင်းတွေက လူငယ်တွေကို လေ့ကျင့်ပေးမှု ရှိရဲ့လား။ စာပေရုပ်ရှင်သဘင်စတဲ့ အနုပညာနယ်မှာ နာမည်ရနေသူတွေဟာ မိမိရဲ့ကျော်ကြားမှုနဲ့ လူငယ်တွေကို လမ်းမှန် ရောက်အောင် ပါဝင်ပြီး မကူညီသင့်ဘူးလား။ ပြည်သူက သတိထားမိ နေပြီဖြစ်တဲ့ အနုပညာသည် မိန်းကလေး တစ်ဦးအနေနဲ့ အရှေ့အပေါ် ပိုင်းရပ်ဝန်းကို တစ်ဝက်ဖော်ပြီး ဘောင်းဘီဖင်ကပ်နဲ့ သင်္ကြန်မဏ္ဍပ်ကို ပေါ်တက်ပြီးမူးပြရင် စတုဒိသာ ကျွေးမယ့်ထမင်းအိုးထဲ အဆိပ်ခပ်သလို ဖြစ်မနေဘူးလား။ ဒါမျိုးကို ဝိုင်းဝန်းပြီး မဖျောင်းဖျသင့်ဘူးလား။

ရှောင်ဆောင်ရန်

အင်း ... နိုင်ငံနဲ့ အဝန်းဆိုတော့ အရက်ပြဿနာလည်း မသေးပေဘူး။ လမ်းဘေးက သူတော်ယောင်တွေ အရက်သောက်တာနဲ့ သူတော် ကောင်း အစစ်တွေလည်း ခံနေရတာပဲ။ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ တော့ လူ ငယ်တွေရဲ့ နှလုံသားကိုများစွာ ဖမ်းစားနိုင်တဲ့ အနုပညာ ဖန်တီးမှုကိုပဲ အလေးထားပြီး ဆိုပါရစေ။ ‘ဘီယာဆိုတာ အရက်မဟုတ်ပါ’လို့ ငွေ ပေးပြီး ကြော်ငြာခိုင်းသူရော၊ ငွေရလို့ ကြော်ငြာသူပါ ၎င်းတို့ရဲ့ သား သမီးတွေကိုတော့ အဲဒီလို ဆုံးမမယ်မထင်ဘူး။ အဲဒီ ကြော်ငြာမျိုးကျ တော့ ‘ဆင်ဆာ’လူကြီးတွေလည်း ကော်ဖီသောက်ထားပုံပဲ။

မျက်မှောက် ဗွီဒီယို ရုပ်ရှင်တွေရဲ့ ယေဘုယျလက္ခဏာ သုံးရပ်က ‘၁) လမ်းလျှောက်လာတဲ့ မိန်းကလေး တစ်ဦးကို မူးနေတဲ့ ကျားသုံး လေးကောင်က ဝိုင်းဖဲ့ခြင်း ၂) ရည်းစားပူမိပြီး အရက်သောက်ခြင်း ၃) ဝိုင်းဖွဲ့ စားသောက်ခြင်း’တဲ့။ ဘုရားရေ ... မိန်းမ ဒါရိုက်တာလုပ်တဲ့ ဗွီဒီယို ရုပ်ရှင်တွေလည်း အရက်သောက်ခန်း၊ ဝိုင်းဖဲ့ခန်းတွေ ပါတာပဲ။ ရုပ်ရှင်ဆိုင်ရာမှာ လူကြီးဖြစ်နေသူတွေ အမူးသမား သရုပ်ဆောင်ပြတာ မျိုးကလည်း မမိုက်ဘူးဗျို့။ ရရှိတဲ့ အနုပညာကြေးနဲ့ မိမိရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ မကာမိ သို့မဟုတ် မလိုက်ဖက်ဘူး ထင်လို့ ပါ။

မီဒီယာနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းမှာ ပြည်သူလေးစားခံရတဲ့ အနုပညာ သည်တစ်ဦးက ‘ကျွန်တော် ဘန်ကောက် ရောက်တော့ ဘီယာ သွား ဝယ်တယ်ဗျာ’ဆိုတာမျိုးလည်း မလုပ်သင့်ဘူးလို့ ဘုန်းကြီးယူဆတယ်။ (‘ဟန်မဆောင်ဘူး၊ ဗြောင်ပဲလေ’လို့ ပြန်ပြောရင် ကိုယ့်အပြစ်ကို ဖုံး ကွယ်တာလို့ပဲ ခွန်းတုံ့ ဆိုပါရစေ။) နှလုံးသား နုသေးတဲ့ လူငယ်တစ် ယောက် မိမိကို အတုယူပြီး အရက်သောက်ဖို့ အားတက်သွားတယ်ဆို ရင် မိမိဟာ ပြည့်သူ့မေတ္တာနဲ့ ထိုက်တန်ပါ့မလား...

၂၃၀။ လောကီစျာန် မမြဲပုံ

အရှင်ဘုရား၊

၁။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိလေသာ စင်ကြယ်သောကြောင့် အမျိုးသမီး ၏ မမြင်သင့်တာကိုမြင်ရသည့် အတွက်ရဟန္တာအမြစ်မှ လျှောမကျနိုင် ဟူသောအဆိုကို ကျမ်းဂန်ကိုးကား၍ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။ ၂။ လောကီစျာန်ကို ရသူများသည်အကြောင်း မညီညွတ်လျှင် ထိုစျာန် မှလျှောကျနိုင်ကြောင်းကိုလည်း ကျမ်းဂန်သာဓက သိလိုပါသည်။

ကျော်ပေါ

-------------------

၁) ကိလေသာ ၁၀ ပါးလုံးကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်လိုက်တဲ့ အတွက် အရဟန္တ (ရဟန္တာ) ဖြစ်သွားပါတယ် (ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း၊ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ)။ ဒါကြောင့် ရဟန္တာ အမည်ရတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ လိင်ကိစ္စ အပါအဝင် ကာမ အာရုံအားလုံး မရှိတော့ဘူး။ အခါတစ်ပါးမှာ ရဟန္တာကြီး အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်ဟာ ခရီးသွားရင်း တည်ခိုခန်းပိုင်ရှင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးရဲ့ အခန်းမှာ ကျိန်းရတယ်။

ဒီအမျိုးသမီးဟာ သပ္ပာယ်လှပတဲ့ အရှင်မြတ်ကို တပ်မက်သွားလို့ ညအချိန် အခန်းထဲဝင်ပြီး ‘အဝတ်ထဘီကို ချွတ်၍ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ ရှေ့မှ စင်္ကြန်လည်း လျှောက်၏။ ရပ်လည်း ရပ်၏။ ထိုင်လည်း ထိုင်၏။ အိပ်လည်းအိပ်၏’။ အရှင်မြတ်ကား မတုန်လှုပ်။ (ဝိ၊၂၊၂၉)။

၂) ဝေဟင်က ဆွမ်းခံကြွလာမယ့် လောကီစျာန်ရ ရှင်ရသေ့ကို စောင့် ရင်း ပြတင်း ပေါက်နားက ညောင်စောင်းပေါ်မှာ လဲလျောင်းနေစဉ် မှေးခနဲ အိပ်ပျော်သွားတဲ့ မိဖုရားဟာ ကြွလာတဲ့ ရှင်ရသေ့ရဲ့ သစ် ခေါက်ဆိုး သင်္ကန်းသံကြောင့် လန့်နိုးပြီး ကပျာကသီအထ နူးညံ့တဲ့ အဝတ်အစားတွေ ကိုယ်ပေါ်က လျှောကျသွားတာကို မြင်မိတဲ့ ရသေ့ ခမျာ စျာန်သမာဓိတွေ ဆုံးရှုံးသွားလို့ ဇော်ဂျီရုပ် ကြိုးပြတ်သလို ဖြစ် သွားတယ်။ အဲဒီမိဖုရားရဲ့အမည်က မုဒုလက္ခဏာတဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၂)။ ပုထုဇဉ် ကိုရင်ငယ် တစ်ပါးကတော့ ဝေဟင်မှာ စျာန်ယာဉ်စီးခိုက် ရေကန်ထဲရေချိုးနေတဲ့ မိန်းမငယ်ရဲ့သီချင်းသံမှာ နစ်မျောမိလို့ ရထား တဲ့ လောကီစျာန် လျှောပြီး အတောင်ကျိူးတဲ့ ကျီးကန်းငှက်လို ဖြစ် သွားသတဲ့ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၀)။

၂၃၁။ ပထမဆုံးသိမ်

ဇန်နဝါရီ ၉၊၂၀၁၂။

-------------------

လျှောက်ထားပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

အဘယ်ကြောင့် သိမ်သမုတ်ရပါသနည်း။ မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က သိမ်သမုတ်ပါသလား။ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ ပထမဆုံး သမုတ်သောသိမ်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဘုန်းနိုင်

-------------------

သိမ်ဆိုတာ

ရဟန်းခံ၊ ဥပုသ်ပြု၊ ကထိန်ခင်းစတဲ့ ရဟန်းတွေချည်းသာ ဆောင်ရွက် တာကို ဗုဒ္ဓသာသနာသုံး ဝေါဟာရနဲ့ ‘ကံကြီးကံငယ်’လို့ ခေါ်တယ်။ ရှင် တော် ဗုဒ္ဓက ‘တစ်နေရာတည်းမှာ စုဝေးနေကြတဲ့ ညီညွတ်တဲ့ ရဟန်း တွေပဲ’ အဲဒီ ကံကြီးကံငယ်ကို ပြုရမယ်လို့ မိန့်တော်မူတဲ့ အခါ ဘယ်လောက် အတိုင်းအတာနဲ့ စုဝေးမှ ညီညွတ်ပါသလဲလို့ ရဟန်းတွေက မေးလျှောက်ကြတဲ့ အတွက် တောင်၊ ကျောက်၊ တော၊ သစ်ပင်စတဲ့ ရှစ် မျိုးနဲ့ နယ်နိမိတ်ကို စနစ်တကျ ပိုင်းခြားပြီးနေရာကိုသတ်မှတ်ဖို့ ညွှန် ကြားပါတယ်။ အဲဒီလိုသတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာကို ‘သိမ်’လို့ ခေါ်တာပါ ပဲ။ သိမ်ရှိမှ သာသနာ့မျိုးဆက်ဖြစ်တဲ့ ရဟန်းသံဃာ အသစ်တွေ ဖြစ် လာနိုင်လို့ သိမ်ဟာဗုဒ္ဓသာသနာမှာအရေးကြီးတယ်။

ဘာကြောင့်

အာဏာပိုင်တွေက နယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ထားပြီးဖြစ်တဲ့ မြို့တွေ၊ ရွာ တွေဟာ အလိုလိုသိမ်ဖြစ်နေပြီး သံဃာ့ကံတွေကို ဆောင်ရွက်နိုင်တယ် (ဝိ၊၃၊၁၅၀)။ ဒါပေမယ့် သံဃာတွေ ကံဆောင်တဲ့ အခါ သံဃာအားလုံး တစ်နေရာတည်းမှာ စုဝေးရလို့ နယ်နိမိတ် ကျယ်ဝန်းတဲ့ မြို့တွေ ရွာ ကြီးတွေမှာ တစ်ပြိုင်နက် သံဃာတွေ စည်းဝေးဖို့ ခက်တယ်။ ဒါ့အပြင် သံဃာတွေ ကံပြုနေတုန်း အခြားမြို့ရွာက သံဃာတွေ ကား၊ ရထား၊ လေယာဉ်တွေနဲ့ ဝင်လာ ဖြတ်သွားခိုက် မကြုံဖို့လည်း ပိုခက်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီ ရွာသိမ်ကြီးထဲမှာပဲ တစ်နေရာတည်း စုဝေးနိုင်လောက် တဲ့ နေရာ၊ ဥပမာ မိမိတို့ နေထိုင်တဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းဝင်း အတွင်း မှာပဲ ဖော်ပြပြီး ရှစ်မျိုးထဲက တစ်ခုခုနဲ့ နယ်နိမိတ် ပြန်ပိုင်းခြားပြီး ကမ္မဝါစာ (ပုံစံကျပြန်တမ်း)နဲ့ သမုတ် (သတ်မှတ်)ရတာဖြစ်ပါတယ်။

အစဉ်အလာ

‘ရွှေလက်ထက်တော်၌ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ခြေရင်း သိမ်နဲ့ မဒ္ဒကုစ္ဆိမိဂဒါဝုန် သိမ်တို့သည် လက်ဦးဖြစ် ပင်တည်း’ဆိုတဲ့ အစဉ်အလာအဆိုနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ဆင်ခြင်ဖွယ်ရှိတယ်။ မဒ္ဒကုစ္ဆိကို လေ့လာတဲ့ အခါ ... မဒ္ဒကုစ္ဆိဆိုတာ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ခြေက ဘေးမဲ့ဥယျာဉ် ဖြစ်ပြီး ဝေဒေဟီ မိဖုရားဟာ အဲဒီဥယျာဉ်မှာ အဇာတသတ် ဖြစ်လာမယ့် ကိုယ်ဝန်ကို ဖျက်ဖို့ ကြိုးစားဖူးတာကြောင့် မဒ္ဒကုစ္ဆိလို့ တွင်သွားခဲ့တာ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃)။

အရှင်ဒဗ္ဗမထေရ်က ဒီဥယျာဉ်မှာ ဧည့်သံဃာတွေအတွက် နေရာ ပြင်ပေးတာ (ဝိ၊၁၊၂၄၅)၊ ဒေဝဒတ်လုပ်ကြံလို့ ခြေထောက်မှာ ဒဏ်ရာ ရသွားတဲ့ ဘုရားရှင်ဟာ ဇီဝကရဲ့သရက်တောကျောင်းကိုမကြွခင်မဒ္ဒ ကုစ္ဆိမှာ ညကျိန်းပြီး အနားယူတာ (သံ၊၁၊၂၅) တွေကို ထောက်ရင် သံဃာသီတင်းသုံးတဲ့ မဒ္ဒကုစ္ဆိကျောင်းတော့ ရှိတယ်။

မဟာသိမ်

ရာဇဂြိုဟ်မြို့ကို ဝန်းရံထားတဲ့ ကျောင်းတိုက်ကြီး ၁၈ ခုလုံးကိုပေါင်း ပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာက တစ်ခုတည်းသော မဟာသိမ် (ဧရာမသိမ်) အနေနဲ့ သမုတ်ခဲ့တယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁)။ ကျောင်းတိုက်တွေရဲ့ အတွင်း မှာရှိနေတဲ့ ရာဇဂြိုဟ် တစ်မြို့လုံးဟာ သိမ်ပါပဲ။ ဥပုသ်ပြုခြင်း စတဲ့ သံဃာ့ကံကို ဆောင်ရွက်တဲ့ အခါ သိမ်တွင်းရှိ သံဃာအားလုံး တစ်ပါးနဲ့ တစ်ပါး နှစ်တောင့်ထွာအတွင်းမှာ ရှိနေရတယ်။

ဒါကြောင့် တစ်ခါမှာ အရှင်မဟာကဿပဟာ ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး ကျောင်းတိုကကြီး ၁၈ ခုထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ အန္ဓကဝိန္ဒတောကျောင်း ကနေ ဝေဠုဝန်ကျောင်းကို ဥပုသ်ပြုဖို့ ကြွတော်မူတယ် (ဝိ၊၂၊၁၄၇)။ အရှင်မဟာကပ္ပိနလည်း မဒ္ဒကုစ္ဆိကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးခိုက် ဥပုသ်ပြုဖို့ သွားသင့် မသွားသင့် စဉ်းစားနေတုန်း ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ပေါ်မှ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓ တန်ခိုးနဲ့ ကြွလာပြီး ဥပုသ်ပြုရာသို့ သွားဖြစ်အောင် သွားဖို့ တိုက်တွန်းတာကို ခံရဖူးတယ် (ဝိ၊၃၊၁၄၄)။

အဦးဆုံး

ရာဇဂြိုဟ်ဝန်းကျင် ကျောင်းတိုက်ကြီး ၁၈ ခုက သံဃာတွေ အားလုံးဟာ သိမ်ကြီးတစ်ခုရဲ့ ပရိဝုဏ်အတွင်းမှာ နေကြရတာဖြစ်တော့ သံဃာ့ ကံပြုတိုင်း ရဟန်းတွေဟာ သံဃာစုဝေးတဲ့ နေရာကို အရောက် သွား ကြရတယ်။ နေရာထိုင်ခင်း ကျယ်ဝန်းပြီး သံဃာအများ မျှတဖွယ်ရှိတဲ့ ဘုရင်ဗိမ္ဗိသာရ လှူဒါန်းတဲ့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတိုက်ဟာ သံဃာစုဝေးတဲ့ နေရာတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ခြေနဲ့ မဒ္ဒကုစ္ဆိ မိဂဒါဝုန်တို့လည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲ။ သိမ်အနေနဲ့ ကတော့ ‘သာရိပုတ္တရာ မဟာသိမ်’ပဲ အဦးဆုံးသိမ် ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

သူကောင်းဖြစ်ငြား မူထားကောင်းလျက် အပေါင်းဖျက်သည်။ (တောင်ဖီလာဆရာတော်)

၂၃၂။ နတ်နှင့် အရက်

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ဆရာတော်တစ်ပါး ဟောကြားတဲ့ တရားထဲမှာ နတ်တွေလည်း အရက်သောက်တယ်လို့ နာကြားဖူးပါသည် ဘုန်းဘုန်း။ အဲဒါနဲ့ ပတ် သက်ပြီး စိတ်ထဲမှာ မရှင်းမရှင်း ဖြစ်နေပါသဖြင့် နတ်တွေ အမှန်ပဲ အရက်သောက်သလားဆိုတာကို ကျမ်းဂန်စကားနဲ့ အတိအကျ ဖြေကြား ပေးစေလိုပါသည်ဘုန်းဘုန်း။

ဘုန်းဘုန်းကျန်းမာပါစေ။

ဦးချလျက် သမီးစုမြတ်နွယ်

-------------------

ယက္ခတွေ

ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံးခိုက် ဝေဿဝန် နတ်မင်းက ‘ရှင်တော် ဘုရား၊ တန်ခိုးကြီးတဲ့ ယက္ခအချို့ဟာ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓအား မကြည်ညိုပါကုန်။ ... ရှင်တော် ဗုဒ္ဓက အရက်သေစာ သောက်သုံးခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ ဟောကြားထားပါလျက် ၎င်းတို့က အရက်သေစာကို မရှောင်ကြဉ်ဘဲ နေထိုင်ကြပါ၏ (ဒီ၊၃၊၁၅၈)’လို့ လျှောက်ဖူးတယ်။ ဒီပါဠိတော်စကားအရ ယက္ခအချို့ ဗုဒ္ဓကို မကြည်ညို တဲ့ အပြင် အရက်လည်း သောက်တယ်လို့ ဆိုခွင့်ရှိပါတယ်။ အရက် သောက်တဲ့ အတွက်ယင်းတို့ဟာ ငါးပါးသီလလည်း မမြဲနိုင်တော့ဘူး။

ယက္ခပုဒ်ကို အချို့နေရာမှာ နတ်၊ အချို့နေရာမှာ ဘီးလူးလို့ ဘာ သာပြန်တယ်။ ဖော်ပြပါပါဠိတော်က ယက္ခပုဒ်ကိုတော့ ဆဋ္ဌသံဂါယနာ မြန်မာပြန် ပိဋကတ်မှာ ဘီလူးလို့ ဘာသာပြန်ပါတယ်။ စတုမဟာရာဇ် ဝင် လူ့ပြည်နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ နတ်ဘီလူး၊ နတ်မိစ္ဆာ၊ နတ်ဆိုး၊ နတ် ကြမ်းတွေကို ယက္ခလို့ ခေါ်ဟန်တူပါတယ်။

အစဉ်အလာ

အစဉ်အလာအရတော့ ‘အထက် နတ်ပြည်တို့၌ မိမိတို့၏ အကြောင်း ကောင်းမှုတို့၏ အာနုဘော်ဖြင့်သာစည်းစိမ်အခြံအရံတို့သည် ပြည့်စုံစွာ ဖြစ်သောကြောင့် ပါဏာတိပါတ၊ အဒိနာဒါန၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ၊ မုသာဝါဒ၊ သုရာပါန ဟူသော ဒုဿီလကံ ငါးပါးတို့သည် မဖြစ်ကုန်’လို့ မှတ်သားရပါတယ်။ ဒီစကားအရ အထက်နတ်ပြည်တွေမှာ ငါးပါးသီလ မြဲတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဘယ် အထက်နတ်ဘုံက စမလဲ။ တာဝတိံ သာကလော၊ ယာမာကလောဆိုတာတော့ စဉ်းစားရအုံးမယ်။

တာဝတိံသာ နတ်ပြည်ကို အစိုးရတဲ့ သိကြားမင်းဟာ အသူရာ တွေနဲ့ စစ်တိုက်ကြောင်း ဆိုတယ် (သံ၊၁၊၂၂၁)။ စစ်တိုက်တဲ့ သိကြား မင်း (ထိုအချိန်က သောတာပန်ဖြစ် မဖြစ်မသိ) ကိုယ်တိုင် သတ်ချင်မှ သတ်မိမှာဖြစ်ပေမယ့် စစ်ပွဲဆိုတဲ့ အတိုင်းသူ့ရဲ့စစ်သားတွေက ရန်သူ့ စစ်သားတွေကို သတ်တာတွေ ရှိနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် တာဝတိံသာ နတ် အားလုံးငါးပါးသီလမြဲတယ်လို့တော့ မဆိုနိုင်ဘူး။

မတုနဲ့ အုံး

အင်း ... မြန်မာလူငယ်တွေမှာသာမက နတ်ပြည်မှာတောင် အရက်ပြဿနာ ရှိနေသလားပဲ။ နတ်တွေလည်း အရက်သောက်တာပဲ ဆိုပြီး အတုတော့မယူနဲ့ ဗျို့။ အဲဒီနတ်တွေက နတ်ကောင်း မဟုတ်၊ နတ်ဆိုး နတ်မိစ္ဆာတွေဆိုတာကိုလည်း သတိပြုအုံး။

၂၃၃။ ဆိုကြွင်းနဲ့ အတူ

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် တောရကျောင်း တစ်ကျောင်းအား နိဿဂ္ဂိအာပတ် သင့်သည်ဟု အထင်ရှိပါသည်။ နိဿဂ္ဂိအာပတ်သင့်သော ကျောင်းအား တစ်ဖန်အပ်စပ်အောင် ပြန်လုပ်လို့ ရပါသလား။ ရသည်ဆိုလျှင် မည်သို့ ဆောင်ရွက်ရမည်ကိုသိလိုပါသည်။ ၎င်းတောရကျောင်းကိုဆောက် လုပ်ခဲ့သူ ပထမဆရာတော်မှာပျံလွန်တော်မူသွားပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ကျေး ဇူးပြု၍ တပည့်တော်၏ သံသယကို ပယ်ဖျောက် ပေးစေလိုပါသည် အရှင်မြတ်ဘုရား။

Bele Boon

-------------------

နိဿဂ္ဂိအာပတ်

နိဿဂ္ဂိ = စွန့်ခြင်း။ အာပတ် = ဝိနည်းပြစ်။ ပစ္စည်းကို စွန့်ပစ်ရတဲ့ အပြင် ပါစိတ်လို့ ခေါ်တဲ့ ဝိနည်းပြစ်လည်း သင့်ရောက်လို့ နိဿဂ္ဂိအာ ပတ်လို့ ခေါ်တယ်။ နိဿဂ္ဂိအာပတ် သင့်စေတဲ့ သိက္ခာပုဒ် သို့မဟုတ် ဝိနည်းဥပဒေသုံးဆယ်ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် သိက္ခာပုဒ်အလိုက်စွန့်ပုံစွန့် နည်းနဲ့ စွန့်ရတဲ့ ပစ္စည်းလည်း အမျိုးမျိုးရှိတယ်။

ဖြစ်နိုင်ခြေ ၄ မျိုး

မေးခွန်းအရ ဘာကြောင့် နိဿဂ္ဂိအာပတ် သင့်တယ်ဆိုတာ မထင်ရှားဘူး။ ဒါကြောင့်ဖြစ်နိုင်ခြေ ၄-မျိုးကို ဖော်ပြရရင် ...

၁) ပျံလွန်တော်မူ ပထမ ဆရာတော်အနေနဲ့ အဲဒီကျောင်းကို လူ တွေဆီက ငွေအလှူခံ၊ သစ်သံ သွတ်ဘိလပ်မြေ စသည်ကိုကိုယ်တိုင် ဝယ်ပြီး ဆောက်လုပ်ခဲ့ရင် အဲဒီကျောင်းဟာ သီတင်းသုံးဖော် ငါးဦး (ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ၊ သာမဏေ၊ သာမဏေရီ၊ သိက္ခမာန်)လုံး မအပ်၊ ပြန် အပ်အောင်လုပ်လို့ ရတဲ့ နည်းလမ်းမရှိ။

၂) ဆရာတော်ဟာ လူတွေဆီက ငွေအလှူခံ၊ ဆောက်ပြီးသား အဆောင်နဲ့ ခြံဝင်းကိုဝယ်ပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်း လုပ်ခဲ့ရင်လည်း ငါးဦးလုံး မအပ်။ ဒါပေမယ့် ... အဲဒီ အဆောင်နဲ့ ခြံကို မူလပိုင်ရှင်အား ပြန်ပေး၊ အဲဒီငွေကို ပြန်ယူပြီး ကပ္ပိယအနေနဲ့ အဲဒီအဆောင်နဲ့ ခြံကိုအပ်အောင် လုပ်ပေးလို့ ရတယ်။ (ဥပမာ၊ ဘုန်းကြီးက ပိုင်ရှင်ကို အာလယပြတ် ပြန်ပေးလိုက်။ ပိုင်ရှင်နဲ့ ကပ္ပိယက နားလည်မှုနဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ် ပြီးဘုန်းကြီးကို အဲဒီကျောင်းနဲ့ ခြံကို ပြန်လှူတာမျိုး)။

၃) ဆရာတော်ဟာ လူတွေဆီက ငွေအလှူခံ၊ ကပ္ပိယကို ဆောက် ပြီးသားအဆောင်နဲ့ ခြံဝင်းကိုပြပြီး ဝယ်ခိုင်းရင် မူလက ငွေကို အလှူခံ မိလျက်သား ဖြစ်နေလို့ ငါးဦးလုံးမအပ်။ ဒါပေမယ့်...အမှတ် (၂)ပုံစံ အတိုင်း အပ်အောင်လုပ်လို့ ရတယ်။

၄) ဆရာတော်ဟာ လူတွေဆီက ငွေကို အလှူမခံ၊ ဒါပေမယ့် အလှူရှင်နဲ့ အတူ အဆောက်အအုံ ပိုင်ရှင်ဆီသွားပြီးရဟန်းကိုယ်တိုင် အရောင်အဝယ်ကိစ္စ (စျေးဆစ်၊ စျေးဆိုင်စသည်)ကို ဆောင်ရွက်ရင် အဲဒီ ကျောင်းဟာ အဲဒီဆရာတော် မအပ်ပေမယ့် အခြားသီတင်းသုံးဖော်တွေ အပ်တယ်။ (ဆရာတော်သုံးနိုင်ဖို့ဆိုရင် အမှတ်၂-ပုံစံအတိုင်းပဲလုပ်ရ ပါလိမ့်မယ်။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၇ လာ ပတ္တစတုက္က အဆုံးအဖြတ်ကို မှီးပါတယ်။ မကိုက်ညီလျှင် ဝိနည်းတတ်သိ ပညာရှိတို့ ဝေဖန်ပါကုန်။)

မသုံးကောင်း

ရွှေငွေနဲ့ ကိုယ်တိုင် ဝယ်ယူတဲ့ ပစ္စည်းသာ မအပ်တာ မဟုတ်ဘူး၊ လူ မြင်လောက်တဲ့ အချိန်နေရာမျိုးမှာ ခုတင်ပေါ် မအိပ်ဘဲ ကုလားထိုင်နဲ့ ထိုင်ပြလို့ လူတွေ အထင်ကြီးပြီး လှူတဲ့ (လူတွေကို အထင်ကြီးအောင် လုပ်ပြလို့ ရလာတဲ့) ပစ္စည်း၊ ပြီးတော့ လာတဲ့ လူကို ပန်း သစ်သီး စ သည်နဲ့ မဟာယာနဘုန်းကြီးတွေလို ကြိုးကွင်းဓာတ်ပုံ အဆောင်စတဲ့ လက်ဆောင်ပစ္စည်း ပေးပြီး တုံ့ပြန်လက်ဆောင် အနေနဲ့ရတဲ့ ပစ္စည်း တွေကို ရဟန်းတို့ မအပ်စပ်၊ အပ်စပ်အောင်လုပ်လို့လည်း မရဘူး။

ခေတ်နဲ့ အညီ

ဆိုကြွင်းလေးတစ်ခု ... ပတ်ဝန်းကျင် နေရာဒေသ အခြေအနေပေးရင် သင်္ကန်း၊ အိပ်ရာ၊ ခုတင်၊ ခေါင်းအုံး၊ စာအုပ်၊ ကွန်ပျူတာစတဲ့ အမြဲသုံး ပစ္စည်း လေးတွေကို ဝိနည်းနဲ့ ညီအောင် အလေ့အကျင့် လုပ်သင့်ပါတယ်။ သံဃာအများနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ကျောင်းအဆောက်အအုံ သိမ် ကျောင်းလို ဟာမျိုးကတော့ ဝိနည်းနဲ့ ညီအောင် အလှူ့ရှင် သို့မဟုတ် ကပ္ပိယတွေက ရိုးသားတဲ့ စေတနာနဲ့ လုပ်ပေးနိုင်ရင် အသင့်မြတ်ဆုံးပေါ့။ ဒီသိက္ခာပုဒ်ကိုလိုက်နာ ကျင့်သုံးရာမှာ ခါးတောင်းကျိုက်ပြီး ငါမှ ငါဆိုရင် အများနဲ့ အဆင်ပြေဖို့ ခက်နိုင်တယ်။ ‘ဝိနည်းဟာ ဝိနည်းပဲ၊ အများ မိုးခါးရေ သောက်တိုင်း ကိုယ်ပါ လိုက်မသောက်နိုင်ဘူး’ ဆိုခဲ့ ရင် အညင်သာဆုံး အနေနဲ့ ‘ဟန်မဆောင်ပါနဲ့ ’လို့ ပဲ ခွန်းတုံ့ ဆိုပါရစေ။ ပုထုဇဉ်ရဟန်း တစ်ပါးအနေနဲ့ သာမန်ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ အခြေအနေမှာ ၂၂ရလုံး လုံဖို့ခက်ကြောင်း ရဟန်းမြတ်တို့ မသိဘဲနေပါ့မလား။

၂၃၄။ ဒါနအမြွက်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ပညာပါသော အလှူနှင့် ပညာမပါသော အလှူကို ခွဲခြား ရှင်းပြ ပေးစေ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ပညာပါသော အလှူဖြစ်အောင် မည်သို့ပြုကျင့် ရမည်ကိုလည်း သင်ကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

ရိုသေစွာရှိခိုးလျက် မျိုးသိမ်း

-------------------ပညာပါ မပါ

ဒါနကို ကျင့်စဉ်အနေနဲ့ ယုံကြည်ပြီးသား ဗုဒ္ဓဝါဒီအတွက် ဒါနအကြောင်းကို အမြွက်မျှ ပြောပြရရင် .. ‘အလှူဒါနပြုသူရဲ့သန္တာန်မှာ အဲဒီအလှူကိစ္စ ဖြစ်ပေါ်အောင် စိတ်ထဲက လှုံ့ဆော်ပေးတာကို ဒါနခေါ်တယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၂)’။ ‘လှူဖွယ် ပစ္စည်းဝတ္ထု ရရှိချိန်ကစပြီး ကိုယ်လုပ်မယ့် အလှူကို စဉ်းစားပြီး ဝမ်းမြောက်နေရတယ်။ လှူဆဲမှာလည်း စိတ်တက်ကြွ နေရတယ်။ လှူပြီးပြန်တော့လည်း မေ့မေ့ပျောက်ပျောက် မဟုတ်ဘဲ ကိုယ့်အလှူကို မကြာမကြာ ဆင်ခြင်ရတယ်။ ဒီသုံးချက်နဲ့ ပြည့်စုံရင် အောင်မြင်တဲ့ ဒါနပါပဲ (အံ၊၂၊၂၉၆)’။ ဒီအဆိုနှစ်ရပ်အရ အလှူဖြစ် အောင်လှုံ့ဆော်မှုမှာ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိရင် ‘ပညာပါသောအလှူ’၊ မဆင် မခြင် ဖြစ်ကတတ်ဆန်းဆိုရင် ‘ပညာမပါသောအလှူ’လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ အမြတ်တန်း

အဲဒီ လှုံ့ဆော်မှုနဲ့ အတူ ဖြစ်တဲ့ အလှူလုပ်လိုတဲ့ ဆန္ဒ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်၊ လုံ့လစိုက်မှုနဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားတွေရဲ့ အညံ့၊ အလယ်၊ ထက်သန် အခြေအနေတွေဟာ ဒါနရဲ့ အကျိုးကို ခြားနားစေတယ်။ ဂုဏ်သတင်း ကြီးချင်လို့ လှူရင် အညံ့၊ တစ်ခုခု ပြန်ရဖို့မျှော်ကိုးရင် အလယ်၊ ‘ဘာမှ မမျှော်လင့်ဘဲ ဒါနဟာ သူတော်ကောင်းတွေပြုရမယ့် အလုပ်’ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ လှူရင် အမြတ်။ ဘဝစည်းစိမ်ကို တောင့်တပြီးလှူရင် အညံ့၊ ဘဝ သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရေးကို မျှော်လင့်ရင် အလယ်၊ အများသတ္တဝါ တွေရဲ့ ကောင်းကျိုးအတွက် သက်သက်နဲ့ ကိုယ်ကျိုးစွန့်ပြီး လှူရင် အမြတ်ဆုံးလို့လည်း ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် အမြတ်တန်းစား အလှူ ဖြစ် နိုင်ရင်လည်း ‘ပညာပါသော အလှူ’လို့ ဆိုခွင့်ရှိတယ်။

အလှု့ရှင်

ဆင်ခြင်စရာလေးတွေ ... တစ်မနက်မှာ ဘုန်းကြီးနဲ့ ရင်နှီးတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်သူတစ်ယောက် ခြေကျိုးနေတဲ့ ရုံးသုံးစာပွဲဟောင်း တစ်ခုယူ လာပြီး ပြောပုံက ‘အိမ်မှာ အသစ်တစ်ခု ဝယ်လို့၊ ဒါကို ဘုန်းကြီး ကျောင်း လာပို့တာ၊ အကောင်းကြီး ရှိသေးတယ်’ တဲ့။ (အမေရိကမှာ ခုတင်၊ ကူရှင်၊ ရေခဲသေတ္တာပျက်လို ပစ္စည်းဟောင်းကို စွန့်ပစ်ရတာ ခက်တယ်)။ ...လပွတ္တာရဟန်းဒကာအိမ်ကနေ ဘုန်းကြီး (အဲဒီတုန်း က ရဟန်းသုံးဝါ) ရန်ကုန် ပြန်ခါနီး တစ်ညနေမှာ ရဟန်းအမရဲ့ မိတ် ဆွေ အမျိုးသမီး လာနှုတ်ဆက်ရင်း ပြောပုံက ‘ဟောဒီ သက်သာ ဆပ်ပြာထုပ်တွေ (နှစ်ထုပ်) ဝယ်ထားတာ ကြာပြီ၊ အိမ်မှာလည်း မသုံးဘူး၊ ဦပဉ္စင်းသုံးဖို့ ယူသွားလိုက်’တဲ့။ အနီးမှာ ရှိနေတဲ့ ရဟန်းအမက နှစ်သက်ပုံမရ။ နောက်နေ့မနက် စျေးကအပြန် ကတ်လိုက် (ဆယ့်နှစ် ထုပ်)ဝယ်လာပြပြီး ‘မောင်ပဉ္စင်း တစ်နှစ်လုံးသုံးလို့ ရတယ်၊ မကုန်ရင် အခြားဘုန်းကြီးတွေပါ လှူပေါ့’တဲ့။

‘ကိုယ်က အကောင်းကို သုံးပြီး သူများကို မကောင်းတာ စွန့်ရင် အဲဒီလူဟာ အလှူဝတ္ထုရဲ့ ကျွန်နဲ့ တူလို့ အလှူ့ကျွန်၊ ကိုယ်သုံးနေတာ ကိုပဲ လှူရင် တော့ အလှူ့မိတ်ဆွေ၊ ကိုယ်သုံးတာထက် အကောင်း အသစ်ကို လှူရင် အဲဒီ လူကတော့ အလှူဝတ္ထုရဲ့ သခင်နဲ့ တူလို့ အလှူ့ရှင် (ဒါနပတိ) (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၆)’တဲ့။ ဒီလို အလှူ့ရှင်အနေနဲ့ လှူရင်လည်း ‘ပညာပါသော အလှူ’ဖြစ်မှာပဲ။

ငါးမျိုးလှူ

‘သဒ္ဓါပွား လေးစားရာ ချိန်ခါမှတ် မကပ်ငြိ မထိပါး ငါးမျိုးလှူ သူတော် ကောင်း (အံ၊၂၊၁၅၂)’။ ဒါနနဲ့ ဒါနရဲ့ အကျိုးကို ယုံကြည်ပြီး လှူရတယ်။ အလှူကို လေးစားရတယ် .. ဥပမာ အဦး အသစ်ကို လှူခြင်း၊ တိရစ္ဆာန် သူတောင်းစားတွေကို စွန့်သလို မလုပ်ခြင်း၊ အလှူခံဆီက တစ်ခုခု ပြန်ရနိုး မမျှော်ကိုးခြင်း။ လှူဒါန်းဖို့ ကြုံလာရင် လက်မနှေးရဘူး။ လှူပြီးနောက် ကြိုးနဲ့ ဆွဲထားသလို အလှူဝတ္ထုအပေါ် တွယ်တာ မနေဘဲ ပြတ်သားရတယ်။ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်ချင်လို့၊ သီရိသုဓမ္မဘွဲ့ ရချင်လို့ လှူတာ မျိုးလည်း မဖြစ်ရဘူး။ အဲဒီ သူတော်ကောင်း လှူနည်း ငါးမျိုးနဲ့ လှူနိုင် ရင်လည်း ‘ပညာပါသော အလှူ’ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

၂၃၅။ အရှိအတိုင်း

တပည့်တော်တို့ နေထိုင်သော တိုင်းပြည်တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာဘုန်း ကြီးကျောင်း တစ်ကျောင်းတည်းတွင် ရဟန်းတစ်ပါးသာ ရှိပါသည်။ ထိုရဟန်းသည် မေတ္တာတရား ခေါင်းပါးတဲ့ အပြင် စကားမတည် လိမ် လည်ပြောမှု၊ ကုန်းတိုက်ပြီး မိတ်ခွဲမှု၊ ကြမ်းတမ်းစွာ ဆဲရေးမှု၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ဆိုမှု ဟူသော ဝစီဒုစရိုက် လေးပါးကို ရေလဲ သုံးလျက်ရှိပါသည်။ ထိုရဟန်းသည်

၁) သီလဖြူစင်ပါသလား၊ တိုင်းတစ်ပါးရောက် သာသနာ့ခေါင်း ဆောင်စံပြပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ကိုးကွယ်သင့်ပါသလား။

၂) ပြည်ပတွင် မွေးဖွား ကြီးပြင်းမည့် မျိုးဆက်သစ် ကလေးများအား သာသနာ့အမွေကို ဆင့်ကမ်းနိုင်ပါမည်လား။

မေတ္တာထား၍ ဖြေကြားပေးပါရန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။

ရိုသေလျက်မစူး

-------------------

မေးပါရစေ

အဲဒီတိုင်းပြည်က တစ်ခုတည်းသော အဲဒီကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးတဲ့ တစ်ပါးတည်းသော အဲဒီရဟန်းရဲ့ ဂုဏ်ရည်တွေက မေးခွန်း ဒုတိယ စာပိုဒ်ဖော်ပြချက်အရ ‘ဒေါသကြီး လိမ်ညာ ကုန်းတိုက် နှုတ်ကြမ်း အတင်းပြော’ဖြစ်လို့ မေးခွန်း ၁) ကိုရော ၂) ကိုပါ ‘နိုး’လို့ ပဲ ဖြေရတော့မှာပါ။ ‘မေတ္တာထား၍’လို့ ပါနေတဲ့ အတိုင်း အဲဒီလိုမျိုး လူတစ်ယောက်ကို စံပြကိုးကွယ်ခံ မဆိုထားဘိ၊ သင့်အိမ်ထောင်ဘက် အနေနဲ့ ကော ရွေးသင့်သလားလို့ မေးစမ်းပါရစေ။

လေ့ကျင့်ပါ

သင်အပါအဝင် လူအများ အင်မတန် ကြည်ညိုလှပါတယ်ဆိုတဲ့ နာမည် ကျော်တစ်ယောက်နဲ့ တစ်လလောက် အတူတူ ထဲထဲဝင်ဝင် နေကြည့် ရင် ‘ဆိုသလောက် မဟုတ်သေးပါဘူး’လို့ သင့်စိတ်ထဲမှာ အတွေးတွေ ဝင်လာနိုင်တယ်။ အသက်လောက် ချစ်ပါတယ်ဆိုပြီး ယူခဲ့တဲ့ သင့်ရဲ့ အိမ်ထောင်ဖက်မှာတောင် ရက်လကြာလေ ချွတ်ယွင်းချက် တွေ့လေ မဟုတ်လား။ အင်း .. ဘုန်းကြီးကတော့ အဲဒီ လူ့သဘာဝကို အရှိ အတိုင်း လက်ခံနိုင်ဖို့ အဲဒီလို အတွေးမျိုးတွေ လျော့ပါးအောင် လေ့ကျင့်တယ်။ လေ့ကျင့်မှု တစ်ကြိမ် အောင်မြင်တိုင်း ‘ငါ မဆိုးသေးဘူး’လို့ တွေးပြီး ပီတိဖြစ်ရတယ်။ မအောင်မြင်တဲ့ အကြိမ်လည်း ရှိပါတယ်။

ဥပါလိထုံး

ဆရာကောင်းနဲ့ မဆုံဖူးလို့၊ ဆုံမိသည့်တိုင် ဗီဇအရ စိတ်ဓာတ်ရေးရာ ညံ့နေလို့၊ လိုချင်စိတ်လွှမ်းမိုးလို စိတ်တွေမွှန်နေလို့၊ ‘အမျိုးယုတ်သူ ထမင်းဝ’ ဖြစ်နေလို့ သင်္ကန်း ဝတ်ထားပေမယ့် လူ့အကြံ လူ့စရိုက် မပျောက်တဲ့ ရဟန်းတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ရဟန်းတွေနဲ့ (ဘယ်မှာ မဆို၊ အဲဒီနိုင်ငံမှာမှမဟုတ်) ကြုံဆုံလာရင် ..

‘ပနေ ဒိသွာနကာသာဝံ၊

ဆ*ိတံမီဠှမက္ခိတံ။

သိရသ္မိံအဉ္ဇလိံကတွာ၊

ဝန္ဒိတဗ္ဗံဣသိဒ္ဓဇံ။ (အပဒါန၁၊၅၂)။

မစင်ကပ်နေတဲ့ စွန့်ပစ်ခံ သင်္ကန်းကို လမ်းမှာ မြင်ရရင် တောင် အဲဒီ ဣသိတံခွန် (ရဟန္တာရဲ့ အောင်လံ) သင်္ကန်းကို လက် ဆယ်ဖြာ ထိပ်မှာမိုးပြီး ရှိခိုးပါ၏’လို့ ဝိနည်း ဧတဒဂ်ရ အရှင် ဥပါလိရဲ့ထုံးအတိုင်း ကျင့်သုံးနိုင်ပါစေ။

၂၃၆။ ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် ဒီမိုကရေစီ

ဇူလိုင် ၁၈၊၂၀၁၂။

------------------

မေးမြန်းအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဒီမိုကရေစီစနစ်အရ အရှုံး သို့မဟုတ် အနိုင်ဟူသော ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ပေါ် ပေါက်လာရန် အများဆန္ဒနဲ့ လက်ခံ ဆုံးဖြတ်ကြောင်း သိထားပါသည်။ အများသဘောနဲ့ ဆုံးဖြတ်သည့် အရာအားလုံးကို အကောင်း သို့မ ဟုတ် အမှန်ဟု လက်ခံနိုင်ပါသလား။ ကောင်းခြင်း ဆိုးခြင်းကို ဗုဒ္ဓဘာ သာမှာ မည်သို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုပါသနည်း။ ဒီမိုကရေစီ ကျင့်စဉ်သည် ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ညီညွတ်မှုရှိပါသလား။ ဆရာတော်၏ အမြင်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မေမိုးသူ

-------------------နွားပြင်းထချိန်

ချောင်းမြောင်းအင်းကန်တွေ ခန်းခြောက်တဲ့ နွေနှောင်းရက်ကျန်ကာလ ညနေခင်းအချိန် တစ်ရွာလုံးက နွားတွေ ရွာဦးက ရေကန်ဟောင်းကို ရေသောက်ဖို့ အလုအယက် ပြေးဆင်းကြတဲ့ အခါ နေရာလုရင်း နွားနှစ် ကောင် ဝှေ့ကြစဉ် နွားအုပ်ကြီးဟာ ဝှေ့နေတဲ့ နွားနှစ်ကောင်ကို ဂရုမ စိုက်ဘဲ နွားထီးအချို့ ချိုသွေး ဟန်ရေးပြ၊ နွားမတွေက ကန်စပ်ကို ပြေးဆင်းပြေးတက် လုပ်နေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ရှုံးတဲ့ နွား ဦးတည်ရာ မဲ့ ပြေးလည်းပြေးရော နွားအုပ်ကြီးတစ်ခုလုံး အထီးရောအမပါမကျန် အဲဒီကောင်ကို တရကြမ်း လိုက်ပြီး ဝှေ့ကြတယ်။ အဲဒါကို ဒေသစကား နဲ့ ‘နွားပြင်းထတယ်’လို့ ခေါ်တယ်။

အလိုက်ခံရတဲ့ ကောင် ကံမကောင်းလို့ လဲကျရင် နွားအုပ်ကြီး ဝိုင်း ဝှေ့လို့ ဗိုက်ပေါက်ပြီး သေရော။ အဲဒီ အမဲကိုတော့ ‘နွားပြင်းသား’တဲ့။ (ဂေါဝ ဘိယျော ပလာယိနံ၊ သံ၊၁၊၂၂၃ အဖွင့် အဋ္ဌကထာကို ရှုပါ။) ဒီနေရာမှာပြေးတဲ့ နွားကိုပဲအမှားလို့ ဆိုနိုင်အံ့လော။

မိုက်ပေစွ

မကြာခင်က James Brown ရေးတဲ့ The Life And Times of Nelson Mandela (နယ်လ်ဆင် မန်ဒဲလားရဲ့ ဘဝနဲ့ ကာလ) စာအုပ်ငယ်ကို ဖတ် ပြီးတဲ့ အခါ အနှောင်အဖွဲ့ သို့မဟုတ် အကျဉ်းအကျပ် ကာလအတွင်း လူတစ်ယောက်ရဲ့ ယေဘုယျမြင်ကွင်းကိုလည်း နွားပြင်းလိုက်ခံရသလို ခံစားမိတယ်။ ဒါကို ကိုယ်တိုင် ဘဝအတွေ့အကြုံနဲ့ အသက်အရွယ်အရလည်း ပိုပြီး နားလည်လာတယ်။ အတ္တရှိ (ငါကောင် သူကောင်မြဲ) ဝါဒ ကြီး လွှမ်မိုးနေတဲ့ လောကကို အတ္တမဲ့ (ငါကောင် သူကောင် မရှိ)လို့ တော်လှန် ဟောကြားမယ့် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓဟာ ဗုဒ္ဓဖြစ်ခါစမှာ ‘အန္ဓီဘူတော = (လောကကြီး)မိုက်ပေစွ’လို့ သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဝိဇ္ဇာလွှမ်းတဲ့ ပုထု ဇဉ် ကမ္ဘာဟာ ဘွဲ့ဒီဂရီ ရာထူးဂုဏ်သိန် ဘယ်လောက်ပဲ ကြီးစေ မြင့် စေ ‘မလင်း’လှဘူး ဆိုတာတော့ သေချာပါတယ်။ မလင်းလို့ ပဲ အုပ်စု တွေကွဲပြီး သူငါစွဲတွေ ဖြစ်ရာကနေ တိုက်ပွဲတွေဆီထိ ဦးတည်ကြရတယ် မဟုတ်ပါလား။ ဓီ.. ဗျာပကံတမော (=ထွီ.. တစ်လောကလုံး ဖုံးလေတဲ့ အမှောင်)။ အမှောင်လောကမှာ သချင်္ာကိန်းခန်းများလေတိုင်း ဘယ်သို့လျှင် အမှန်လို့ ဆိုနိုင်ပါ့မလဲ။ အဖွဲ့ဝင် ၁၉၂ နှစ်ငံ ရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီမှာ အစွန်းရောက် ဘာသာရေး အုပ်စုတွေ အင်အားများနေရင် အဲဒီလူ့အခွင့်အရေးဟာ မျှတတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဖြစ်ဖို့ မသေချာနိုင်တော့ဘူး။

အကောင်းအဆိုး

ရှင်တော်ဗုဒ္ဓက ‘ကောင်းခြင်းဆိုတာ (ကိုယ့်ကိုရော သူ့ကိုပါ ပျက်စီး အောင်မလုပ်တဲ့ အတွက်)အပြစ်မဲ့ပြီး ကိုယ်စိတ်ချမ်းသာမှုကို ဖြစ်စေ တဲ့ သဘောရှိတယ်’လို့ ဟောကြားပါတယ်။ ပလေတိုကတော့ အမျိုးမျိုး မေးခွန်းထုတ် အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးပြီးနောက် ‘ကောင်းခြင်းဆိုတာ အသုံးတည့်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုနဲ့ ရှာဖွေရဦးမယ့်အရာ’လို့ ဆိုတယ်။ ဒါဖြင့်ရင် မှားမှန်ကောင်းဆိုးဆိုတာ ကြမ်းထော်လှတဲ့ ကျောက်ဖြုန်း မြေနဲ့ တူတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ယုံကြည်မှုနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအစွဲအလမ်း တွေပေါ်မှာ ရှင်သန်ရတဲ့ မြက်နုနုလို အရာမျိုးပေလော။ သင်က အခြား အုပ်စုတစ်ခုကို မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတွေလို့ ဆိုဆဲမှာ ယင်းတို့ကလည်း သင့်ကို အလားတူဆိုမြဲရှိမှာကို သတိပြုပါ။

သူတို့စကား

ပါရှားမှာ ဇိုရိုးစတား၊ ဂရိမှာ ပိုက်သဂိုးရပ်စ်၊ တရုတ်မှာ ကွန်ဖြူးရှပ်နဲ့ လောင်ဇီး၊ အိန္ဒိယမှာ မဟာဝီရ (ဂျိန်း)နဲ့ ဗုဒ္ဓတို့ ပေါ်ထွန်း တဲ့ ဘီစီ ၆ ရာစုမှာ ‘အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဗီဟာပြည်နယ် ပတ္တနားမြို့အနီး လိစ္ဆဝီလူမျိုးတို့ရဲ့ ဝေသာလီ မြို့ပြနိုင်ငံမှာ ပြည်သူ့ရွေးချယ်ခံ ကိုယ်စားလှယ်တွေက တင်မြှောက်တဲ့ သမတကအုပ်ချုပ်တယ်(J. Nehru, Glimpsesof World History, p. 26)’။ ဝေသာလီကို ဝဇ္ဇီနိုင်ငံလို့လည်း ခေါ်တယ်။ အခြားလူ မျိုးစုတွေ ရှိသေးပေမယ့် အဲဒီအချိန်က လိစ္ဆဝီတွေက ဦးဆောင်တယ်။ ‘ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံမှာ ပြည်သူတွင် အာဏာတည်သည်။ ထို့ကြောင့် ထို အာဏာကို ပြည်သူ့ထံမှာ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် နိုင်ငံရေး အဖွဲ့ပေါင်း စုံကတောင်းခံ၍ ယူရသည် (Dr.မောင်မောင်)’။

ဒီအဆိုနှစ်ရပ်အရ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီလို့ ဆိုနိုင်ခဲ့ရင် ...

လမ်းပြခုနစ်ရပ်

‘ဝဇ္ဇီနိုင်ငံသားတွေဟာ .. အကြိမ်ကြိမ် ဆွေးနွေးကြတယ်၊ မျက်နှာချင်း ဆိုင် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းညှိနှိုင်းကြတယ်၊ အာဏာရှိ အာဏာမဲ့ နိုင်ငံသား အားလုံး စည်းကမ်းကို လိုက်နာကြတယ်၊ သက်ကြီးတွေကို စောင့် ရှောက်ကြတယ်၊ မိန်းမငယ်တွေကို ဥစ္စာဓနနဲ့ အာဏာရှိန်ကို ပြပြီး မဖျက်ဆီးကြဘူး၊ အများပူဇော် ကိုးကွယ်တဲ့ အရာကို မဖျက်ဆီးကြဘူး၊ ရဟန္တာ သူတော်စင်တွေကို တရားနဲ့ အညီ ကာကွယ်ထားတယ်၊ သူတို့ အဲဒီလို ကျင့်ကြံနေကြသရွေ့ .. မဆုတ်ယုတ်နိုင်ဘူး (ဒီ၊၂၊၆၁)’လို့ ဟောကြားတာကို ထောက်ရင် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ အနေနဲ့ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံကို အကောင်းမြင်တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

လာပြန်ပြီဟေ့

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သုံးဆယ်လောက်က မြန်မာ စာရေးဆရာအချို့က ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ဆိုရှယ်လစ် သဘောတရားတွေ ပါရှိကြောင်း ရေးသားကြတာကို အမှတ်ရသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ‘နောင်တစ်ခါ လာပြန်ပြီဟေ့’လို့ တော့ အပြစ်တင် မစောပါနဲ့။ ဘာကြောင့်ဆို တစ်ချိန်တည်းမှာ ‘ဖက်ဆစ်တို့ တန်ခိုး ထွားနေသော အချိန်ကာလ (၁၉၂၀-၁၉၃၀)အတွင်း အီတာလျံ စာပေမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် ဖက်ဆစ်စနစ်ကို အကျိုးပြုသော ဝါဒဖြန့်ချိ ရေး သဘောတရားတို့နှင့် လုံးထွေးရစ်ပတ် ရှိနေခဲ့၏’ဆိုတဲ့ မောင်ထင် ရဲ့ ကမ္ဘာ့စာပေအညွှန်း (အီတာလျံ)’အဆိုကိုလည်း အမှတ်ရမိလို့ ပါ။

မိမိရန်သူ၊ ဖြစ်ဘိမူလည်း၊ ကြည်ဖြူမေတ္တာ ပို့ရမည်။ ရန်သူကင်းရာ၊ ဆယ်မျက်နှာ၊ မေတ္တာပရိတ်ဆို့ရမည်။ မြက်မှိုက်ပုံတု၊ မကောင်းမှု၊ ကုသိုလ်မီးနှင့်ရှို့ရမည်။

၂၃၇။ မိုက်မလင်းနိုင်လို့

ရိုသေစွာ မေးမြန်းလိုပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ရဟန်းတစ်ပါး သာသနာ့ဘောင်မှာ မပျော်ပိုက်လို့ လူဝတ်လဲခဲ့ပါက ရဟန်းဘဝတွင် အလှူခံရရှိခဲ့သော ဝတ္ထုငွေကြေးများ၊ ကျောင်းဆောက် ရန်အလှူခံထားသော ငွေကြေးများ၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ၊ ကွန် ပျူတာ၊တယ်လီဖုန်းအစရှိသည့် ရဟန်းဘဝ၌ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သော ပစ္စည်း များကို လူ့ဘဝ၌ သုံးစွဲခွင့်၊ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် ရှိပါသလား။ ဘယ်လို အကျိုး အပြစ်ရှိသည်ကို ရှင်းပြပေးပါ အရှင်ဘုရား။

ကိုဖြိုး

-------------------

လှူဒါန်းပုံ

လှူတယ်ဆိုတာ လှူသူက အလှူခံသူကို အပြီးအပိုင် ပေးစွန့်လိုက် တာပဲ။ မြန်မာနိုင်ငံက ကျောင်းအလှူမျိုးဆိုရင် မြေဂရန်နဲ့ တကွ တစ်ခါ တည်း အားလုံးကို ပုံပြီး အလှူခံလက်ထဲ အပ်နှံလိုက်လို့ ပိုပြီး ပြတ်သားတယ်။ အိမ်ခြံမြေကို အကြွေးနဲ့ ဝယ်ရတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာနဲ့ လုံးဝ မတူဘူး။ ဒီနေရာမှာ လှူဒါန်းပုံ အမျိုးမျိုး ရှိတဲ့ အနက် အနည်းငယ်ကို အကြမ်းမျှဖော်ပြရရင် ...

ပုဂ္ဂလိက

‘အာယသ္မတော ဒေမိ (= အရှင်ဘုရားကို လှူပါ၏)’လို့ ရဟန်းတစ်ပါးကို လှူခြင်း။ ဥပမာ.. ရဟန်းဒကာမက သူ့ရဟန်းကိုလှူတဲ့ ကျောင်းဖြစ်ရင် အဲဒီကျောင်းဟာ သူပိုင်ဖြစ်တဲ့ အတွက် သူကြိုက်သလို လုပ်ခွင့်ရှိတယ်။ သူ့ကျောင်းကို ဘယ်ရဟန်းကိုမှ ပြန်လှူလိုစိတ် မရှိရင် လူဝတ်လဲပြီးမှတောင် ဘုန်းကြီးကျောင်း လှူဒါန်းလိုသူတွေကို ရောင်းပိုင်ခွင့် ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျောင်းရံပုံငွေနဲ့ ကျောင်းသုံး ပရိဘောဂတွေက သံဃိက (သံဃာကို လှူထားတာ)ဖြစ်ရင် သူနဲ့မဆိုင်။ အဲဒါမျိုးတွေကို မတရားယူ သွားရင် တော့သူ့မှာလောကပြစ်၊ သံသရာပြစ် နှစ်မျိုးလုံး မလွတ်ဘူး။

သံဃိက

‘သံဃဿ ဒေမိ (= သံဃာအား လှူပါ၏)’လို့ သံဃာကို ရည်ရွယ်ပြီး လှူခြင်း။ ဒီအလှူပစ္စည်းမျိုးကို လူထွက်တဲ့ အခါ ယူသွားခွင့်မရှိ။ ရဟန်း အဖြစ်နဲ့ ပင် ရိုရိုသေသေ အသုံးပြုရတယ်။ ပျက်စီးသွားရင် ပြန်လျော် ပေးရတယ်။ စေတနာနဲ့ ဖျက်ဆီးရင် တန်ဖိုးအလိုက် အပြစ်ကြီးတယ်။

စကားမစပ်၊ မြန်မာပြည်က ကြွလာတဲ့ ကျမ်းတတ် ဆရာတော် တစ်ပါး ဆွမ်းအကပ်ခံတဲ့ အခါ အလှူ့ရှင်တွေကို ‘သံဃဿ ဒေမ (= သံဃာအား လှူဒါန်းပါ၏)’လို့ မဆိုခိုင်းဘဲ ‘ဣဒံ မေ ပုညံ နိဗ္ဗာနဿ ပစ္စယောဟောတု (=ဤကောင်းမှုသည်နိဗ္ဗာန်၏ အထောက်အပံ့ ဖြစ် ပါစေ)’လောက်ပဲဆိုခိုင်းတာ တွေ့ရတယ်။ အကြောင်းပြပုံက ‘သံဃိက လှူတဲ့ ဆွမ်းကိုစားရတာ စိတ်မသန့်လို့ ’တဲ့။ ‘သံဃေ ဒိန္နေ မဟပ္ဖလံ (= သံဃာကိုလှူရင် အကျိုးကြီးတယ်)’လို့ ဘုရားဟောရှိ မဟုတ်ပါလားလို့ ဘုန်းကြီးက မေးတော့ ‘အလှူပစ္စည်း အခြေအနေကို ကြည့်ပြီး ဆုံး ဖြတ်ရတယ်’လို့ ၎င်းက ဆိုခဲ့ကြောင်းပါ။ ကြိုက်ရင် ယူပေါ့။

စေတိယ သန္တက

‘စေတိယဿ ဒေမိ (= စေတီ ဆင်းတုအား လှူပါ၏)’လို့ စေတီတော်၊ ဘုရားဆင်းတုတော်ကို ရည်ရွယ်လှူဒါန်း။ ဒီပစ္စည်းမျိုးလည်း ရဟန်းနဲ့ မဆိုင်။ ဒီနေရာမှာ အရွယ်အစားငယ်လို့ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်တဲ့ ရဟန်းပိုင် စေတီနဲ့ ဆင်းတုကို ရဟန်းအဖြစ်နဲ့ တစ်နေရာကို ရွှေ့ပြောင်းရင် ဖြစ် စေ၊ လူထွက်ရင် ဖြစ်စေ ယူသွားခွင့် ရှိနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ဘုရား စေတီကို လှူထားတဲ့ ရတနာစိန်ရွှေကို အလွဲသုံးစား လုပ်ရင်တော့ သံသရာပြစ် ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် နာမည်ကြီး သို့မဟုတ် ဘုန်းကြီးတဲ့ စေတီ ဘုရားဆင်းတု ပိုင်ရှင်တွေ အလှူခံတဲ့ အခါ ဘုရားပစ္စည်း ကိုယ့် ပစ္စည်းကွဲကွဲပြားပြား ဖြစ်သင့်တယ်။

နှလုံးသွင်း

အဲဒီတော့ မေးခွန်းထဲက ကွန်ပျူတာ၊တယ်လီဖုန်း ဆိုတာတွေလည်း ရဟန်းဝတ်နဲ့ တုန်းကသူ့ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်ခဲ့ရင် လူဝတ်နဲ့ ဆက်လက်အသုံး ပြုခွင့် ရှိတယ်။ သူ့မှာ လူတွေ ကဲ့ရဲ့ခံရတာက လွဲလို့ သံသရာပြစ် ရှိ မယ်လို့ မထင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဆင့်အတန်း ရှိပြီး ယောကျ်ားမာနနဲ့ ကိုယ့်ပညာ ကိုယ့်အစွမ်းကို ယုံကြည်တဲ့ ရဟန်း လူထွက်တွေကတော့ သင်္ကန်းနဲ့ သိက္ခာကိုကြည်ညိုလို့ လှူထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ဘာတစ်ခုမှ ယူသွားလေ့ မရှိပါဘူး။ သူများ သဒ္ဓါလို့ လှူထားတာတွေကို အကုန် ‘မ’သွားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ ကံမကောင်းလို့ ဆုံတွေ့ရင်လည်း ‘သဗ္ဗေ သတ္တာ ကမ္မဿကာ’လို့ ပဲ နှလုံးသွင်းလိုက်ပါ။

ရာဇဝင်

ပုဂံခေတ်က မြန်မာနိုင်ငံကို သာသနာပြုဖို့ ကြွလာတဲ့ သီဟိုဠ်သား ဘုန်းကြီးတစ်ပါး မြန်မာ နန်းတွင်း ကချေသည်မ တစ်ယောက်ကို စွဲလမ်းပြီး လူထွက်မယ်လုပ်တော့ အတူနေရဟန်းတွေ ဝိုင်းကန့်ကွက်လို့ မြန်မာနိုင်ငံက တစ်ဆင့် မလေးရှားကို သွားပြီး မလေးရှား ဘုရင်ကို စာသင်ပေးရာမှာ ဘုရင်က ကြည်ညိုလို့ ပတ္တမြားတစ်သပိတ် လှူသတဲ့။ အချိုရှာသကာတွေ့သွားတဲ့ အဲဒီကိုယ်တော် အဲဒီပတ္တမြားတွေနဲ့ သူဌေး လုပ်သွားတဲ့ မှတ်တမ်းရှိပါတယ်။

ဘုန်းကြီး ဆိုတာလည်း ‘မိုက်မလင်းနိုင်လို့ ’ထဲမှာ ပါနေသေးတဲ့ ပုထုဇဉ်သားဆိုတော့ အဲဒါမျိုးတွေကြုံရတဲ့ အခါ အသင့်နှလုံးသွင်းနဲ့ နား လည်ပေးနိုင်ဖို့ ကြိုးစားရပါလိမ့်မယ်။

မိုက်မလင်းနိုင်လို့၊

မြိုက်ခင်းညာဆီမှာ၊

ခါတော်မီသီမဝေ့နိုင်ဘု၊

ဒီကွေ့တွင်နေကုန်မျောပြန်ရ၊

အတောဘယ်မသတ်နိုင်တဲ့ ရဟတ်ဘွေ။

(လယ်တီဆရာတော်)

၂၃၈။ ဆင်စွယ်ပုတီး

ရိုသေလေးမြတ်စွာ မေမြန်းအပ်ပါသည်ဘုန်းဘုန်း၊

သမီးမှာ မိခင်မကွယ်လွန်မီပေးခဲ့တဲ့ ဆင်စွယ်ပုတီး တစ်ကုံးရှိပါသည်။ သမီး အဲဒီပုတီးနဲ့ စိပ်လာသည်မှာလည်း နှစ်နှစ်ကျော်ပါပြီ။ မကြာခင် ကမှ နီးစပ်တဲ့ မိတ်ဆွေတစ်ယောက်က ဆင်စွယ်ပုတီးနဲ့ ပုတီးစိပ်ရင် ကုသိုလ်ထက် အကုသိုလ် ပိုများနိုင်သည်ဟု ဆိုလာပါသည်။ ဆင်စွယ် ပုတီးရဖို့အတွက် ဆင်သေရခြင်းမှာ ပုတီးစိပ်သူနှင့် သက်ဆိုင်သလိုလို သူက ပြောပါသည်။ ဆင်စွယ်ပုတီးနှင့် ပုတီးစိပ်ပါက အပြစ်ရသလား ဆိုသည်ကို သိလိုပါသည်ဘုန်းဘုန်း။ သမီးက ဘုန်းဘုန်းရဲ့အကြံပေး ချက်အတိုင်း ဆောင်ရွက်ရန် ဆုံးဖြတ်ထားပါသည်။

ရွှေစင်အိ

-------------------

အရှင်ဥပါလိ

နိကာယ်အဋ္ဌထာတွေရဲ့ နိဒါန်းတွေမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် သုံးလအကြာ ပထမ သံဂါယနာတင်ပုံ အစီအစဉ်ကို ဖော်ပြရာမှာ ‘ဝိနယပိဋကကို ဖြေဆိုမယ့် အရှင်ဥပါလိမထေရ်ဟာ ‘ဒန္တခစိတ’ယပ် တောင်ကို ကိုင်ပြီး ဓမ္မာသနပလ္လင်ပေါ်မှာ ထိုင်တယ်’လို့ ဆိုတယ်။ ‘ဒန္တခစိတံ’ပုဒ်ကို ဋီကာဟောင်း (အဦးဆုံး ရေးတဲ့ ဋီကာကျမ်း)တွေမှာ ‘ဒန္တေဟိ ကတံ = သွား (အစွယ်)တွေနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ’လို့ သာမန်ပဲ ဖွင့် ဆိုပေမယ့် နောက်ရေးတဲ့ ဋီကာကျမ်း (သီ၊ဋီ၊သစ် ၁၊၇၄) မှာတော့ ‘ဟတ္ထိ ဒန္တေဟိ ကတံ = ဆင်စွယ်တွေနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ’လို့ အတိအကျ ဖွင့်ဆိုတယ်။ မြန်မာနိဿယ ကျမ်းတွေမှာလည်း ‘ဒန္တခစိတံ = ဆင် စွယ်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားအပ်သော’လို့ ဘာသာပြန်တော်မူကြတယ်။

ဒါဖြင့်ရင် ပထမသံဂါယနာ တင်စဉ်က ဝိနည်းဧတဒဂ်ရ အရှင်ဥပါလိ မထေရ်ကြီးဟာ ဆင်စွယ်ယပ်တောင်ကို အသုံးပြုတော်မူတယ်လို့ ယူဆ ခွင့်ရှိတယ်။ စကားမစပ်၊ ယနေ့ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံက တိပိဋက ဆရာ တော်တွေလည်း ဆင်စွယ်ယပ်တောင်ကို အသုံးပြုကြတာပဲ။

ဆင်စွယ်ပုတီး

ဆင်စွယ်ရဖို့ ဆင်အချို့ မတရားသေတာ ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေ မယ့် ဆင်ဆိုတာ မင်းအင်္ဂါ (မင်းတို့ရဲ့ အသုံးအဆောင်) ဖြစ်လို့ ရှေး တုန်းကပင် သတ်ချင်တိုင်း သတ်ပစ်ဖို့တော့ မလွယ်နိုင်ဘူး။ ရှေးတုန်းက ဘုရင်တွေဆိုရင် စစ်ပွဲမှာအသုံးပြုတဲ့ စီးတော်ဆင်သေတဲ့ အခါလူ တစ်ယောက်လို သင်္ဂြိုဟ်ကြတယ်။ ယနေ့ခေတ်မှာလည်း နိုင်ငံအစိုးရက ဆင်တွေကို ကောင်းစွာ ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆင်စွယ်ပုတီးဆိုတဲ့ အကြောင်းတစ်ခုတည်းနဲ့ ဆင်တွေ သေတယ်လို့ တရားသေ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ သေရိုးသေစဉ် သေမှ ဆင်စွယ်ကို ရနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ပုတီးနဲ့ မဆိုင်

ဘယ်ပုတီးနဲ့ စိပ်စိပ်ပုတီးစိပ်ရင်း မဟုတ်တာလုပ်ဖို့ စဉ်းစားနေရင် ကု သိုလ်ထက် အကုသိုလ် ပိုများမှာပေါ့။ အကုသိုလ် သို့မဟုတ် အပြစ် ဖြစ်တာပုတီးနဲ့ မဆိုင်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် မိခင်အမွေပေးခဲ့ အဲဒီဆင် စွယ်ပုတီးကို မြတ်နိုးစွာ သိမ်းထားပြီး မိခင်လိုပဲ ပုတီးစိပ်နိုင်ဖို့ ကြိုး စားပါလို့ အကြံပြုပါတယ်။

၂၃၉။ သဒ္ဓါလွန်းပေမယ့်

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

မကြာမီက တပည့်တော် ဖတ်မိသော အင်္ဂလိပ်ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဝိပဿနာ တရားအားထုတ်မှုတွင် အလွန်ထင်ရှားသော ဆရာတော် တစ်ပါး၏ ထေရုပ္ပတ္တိတွင် ထိုဆရာတော်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဗုဒ္ဓဂယာသို့ ဘုရားဖူးကြွရောက်ခိုက် မြတ်စွာဘုရားကို ကြည်ညိုလွန်းသော စိတ် ဖြင့် လက်ညှိုးကို ဖြတ်ပြီး မီးပူဇော်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ အင်္ဂ လိပ်ဘာသာ ဆောင်းပါးတစ်ခု၌လည်း ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဘုန်းကြီးတစ်ပါး သည် ရာဂစိတ်တွေ မဖြစ်အောင် ကပ္ပယ်အိတ် (ဝှေးစေ့)ကို ထုတ်ပစ် ကြောင်း ဖတ်ရပါသည်။ ထိုဆရာတော် နှစ်ပါး၏ လုပ်ဆောင်ချက်များ သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားသည့်နှင့် ညီညွတ်ပါသလား။ ဘုရားရှင် အနေဖြင့် ထိုကဲ့သို့သော လုပ်ရပ်များကို ခွင့်ပြုနိုင်ပါမည်လား ဆိုသည်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒကာကြီးမောင်ရှိန်

-------------------

ပူဇော်ခြင်း

ရန်ကုန်မြို့၊ ဗုဒ္ဓသာသနာအဖွဲ့ ပုံနှိပ်တိုက်က ၁၉၇၁-ခုနှစ် ရိုက်နှိပ်တဲ့ သမုပ္ပါဒနိရောဓဂကျမ်း (ပထမတွဲ) နိဒါန်းအရ ကျမ်းပြုသူ ဆရာတော်ဟာ ‘တစ်ဖန် သီဟိုဠ်နိုင်ငံသို့ ဆက်ကြွပြီး သီဟိုဠ်တွင် ငါးနှစ်ကြာ သီတင်းသုံးသည်။ သီဟိုဠ်၌ သီတင်းသုံးစဉ် သီဟိုဠ် ဒက္ခိဏသာခါ ဗေဓိပင်အား အလွန်ကြည်ညိုသဖြင့်မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အာရုံပြုလျက် လက်ဝဲ လက်ညိုးကို ဖြတ်၍ ဆီဆွတ်သော အဝတ်ဖြင့် ပတ်ပြီးလျှင် ဒက္ခိဏသာခါ ဗောဓိပင်မြတ်အား ဆီမီးပူဇော်သည်’လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဆရာတော်ဟာ မိမိရဲ့လက်ညှိုးကို မိမိကိုယ်တိုင် လှီးဖြတ်သလား၊ ဆရာဝန်က လှီးဖြတ်ပေးသလား ဆိုသည်နဲ့ ထိုခေတ်အခါက အဲဒီလို ကိုယ်တိုင် တရားဝင်လုပ်ခွင့် သို့မဟုတ် တစ်ယောက်ယောက် က လုပ်ပေးခွင့်ရှိသလားဆိုသည်ကို ဘုန်းကြီး မသိပါ။

ဖြတ်သူ

ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ရဟန်းတစ်ပါး သာသနာမှာ မပျော်မွေ့နိုင်လို့ သူ့ ကြောင့်ပဲဆိုပြီး အင်္ဂါဇာတ်ကို ဖြတ်ပစ်သတဲ့။ အဲဒီတော့ ဗုဒ္ဓက မလိမ္မာတဲ့ အဲဒီရဟန်းဟာ အမှန်တကယ် ဖြတ်ရမယ့် ကိလေသာစိတ်ကို မဖြတ်နိုင်ဘဲ ဘာမှမဆိုင်တဲ့ အင်္ဂါဇာတ်ကို ဖြတ်ရသလားလို့ အပြစ်တင်ပြီး ‘ရဟန်းသည်မိမိ၏ အင်္ဂါဇာတ်ကိုမဖြတ်ရ၊ ဖြတ်လျှင် ထုလ္လစဉ်း အာပတ်သင့်၏’လို့ သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူပါတယ် (ဝိ၊၄၊၂၄၆)။ အင်္ဂါဇာတ်ကို ဖြတ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စကားကြွင်းကို ‘နားရွက်၊ နှာခေါင်း၊ လက်ချောင်း စသည်ကို ဖြတ်ရင်တော့ ဒက္ကဋ်အာပတ် သင့်တယ်’လို့ အဋ္ဌကထာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅)မှာဖွင့်ဆိုတယ်။

ဒီကျမ်းစာ စကားအရ လက်ညှိုးကို ဖြတ်မိတဲ့ ဆရာတော်ဟာ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်ပါလိမ့်မယ်။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ သက်တော် ထင်ရှား ရှိခဲ့ ရင်လည်း ဒီကိစ္စကို အားပေးတော်မူမယ်လို့ မထင်ဘူး။ ‘ငါ့တပည့်၊ ဒီ လိုတော့ မလုပ်နဲ့ လေ’လို့ မိန့်တော်မူပြီး ‘ဓမ္မကိုမြင်မှ ငါဘုရားကို မြင် မှာပေါ့’လို့ မိန့်တော်မူလေမလားဘဲ။

သုပ္ပိယာ

ရတနာသုံးပါးကို အင်မတန်ကြည်ညိုတဲ့ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ဗာရာဏသီ မြို့သူ ဒကာမပါ။ သူ့ခင်ပွန်းလည်း သူ့လိုပဲ။ အထူးသဖြင့် နာမကျန်းတဲ့ သံဃာတွေကို ဆွမ်းဝတ် ပြုစုတယ်။ တစ်နေ့ ဝမ်းလျှောနေတဲ့ ရဟန်း တစ်ပါးကို အသားဟင်းချို ပို့ပေးဖို့ ကတိ ပေးခဲ့ပေမယ့် အဲဒီနေ့က သားမသတ်ရနေ့ ဖြစ်လို့ အသားဝယ်မရတဲ့အခါ ပေါင်းသားကို လှီးပြီး ဟင်းချိုချက်၊ ရဟန်းခမျာလည်း မသိတော့ သောက်မိ။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ် သက်ပြီးရှင်တော်ဗုဒ္ဓက ‘ရဟန်းတို့၊ လူသားကို မစားရ၊ အသားကိုစုံ စမ်းပြီးမှ စားရမည်’လို့ သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူတယ်။ မဘုဉ်းပေး တော့ မလှူတော့ဘူးပေါ့။ ရဟန်းတွေကို တားမြစ်တော်မူတဲ့ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင်လည်း လက်ညှိုးဖြတ် ပူဇော်တာမျိုးကို လက်ခံတော်မူ မယ်လို့ မထင်ဘူး။

ဝှေးသင်း

လိင်စိတ် ဖောက်ပြန်နေသူကို ပဏ္ဍုက်လို့ခေါ်တယ် (ပဍတိ ဝိကလ ဘာဝံ ဂစတီတိ ပဏ္ဍကော၊ ပါစိတျာဒိယောဇနာ၊ စာ- ၂၅၈)။ ငါးမျိုး ရှိတယ်.. အာသိတ္တ=သူတစ်ပါးရဲ့အင်္ဂါဇာတ်ကို ခံတွင်းဖြင့်စုပ်ယူပြီး ကျေနပ်သူ၊ ဥသူယ=သူတစ်ပါးရဲ့မေထုန်မှုကို ကြည့်ပြီး ကျေနပ်သူ၊ သြပက္ကမိက=ဝှေးစေ့ထုတ်ထားသူ၊ ပက္ခ=တစ်လနှစ်ကြိမ်လိင် စိတ် ဖောက်ပြန်သူ၊ နပုံး = မွေးကတည်းက ကျားမ မကွဲပြားသူ။ (အာ၊ ဥ၊ သြ၊ ပက်၊ နပုံးစွက်၊ ငါးချက်ပဏ္ဍုက်တည်း)။ ပထမနှစ်မျိုးကို ရဟန်းပြုပေးခွင့် ရှိတယ် (မစုပ်ရင်၊ မကြည့်ရင် ကိစ္စမရှိဆိုတဲ့ သဘော ဖြစ်မယ် ထင်တယ်)။ ကျန်သုံးမျိုးကို ရဟန်းပြုပေးခွင့် မရှိ။ ပြုပေးပေ မယ့် ရဟန်းမဖြစ်ဘူး။ ရဟန်းဖြစ်ပြီးမှ (အဆိုပါ ယိုးဒယား ဘုန်းကြီး လို) ဝှေးစေ့ကို သင်းပစ်ရင်လည်း လူထုတ်ပစ်ရတယ်။ ခြွင်းချက်က ပက္ခမျိုးတွေလိင်စိတ်ပုံမှန်ဖြစ်ခိုက်ရဟန်းပြုခွင့်ရှိသတဲ့ (ဝိ၊၃၊၁၁၉။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၇)။

၂၄၀။ လူဦးရေတိုးမှုနှင့် ဗုဒ္ဓဝါဒ

ရတနာသုံးပါးအား ဦးထိပ်ထား၍ ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

တပည့်တော်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို မိရိုးဖလာ မဟုတ်ဘဲ ယုံကြည်စွာ ကိုးကွယ်ပါသည်။ ဤမေးခွန်းကို မေးလျှောက်ရသည်မှာ ဝိကိစ္ဆာကြောင့်ဖြစ်ရသော သံသယ အကုသိုလ်ကို ကျော်လွန်လို၍သာ ဖြစ်ပါ သည် အရှင်ဘုရား။ ဘုရားရှင်က လက်သည်းခွံပေါ်မှာ သဲပွင့်များကို တင်ပြီး လူနတ်ဗြဟ္မာဟူသော သုဂတိဘုံမှာ ပြန်ဖြစ်သူနဲ့ ငရဲတိရစ္ဆာန် ဟူသော ဒုဂ္ဂတိဘုံမှာ ဖြစ်ပြန်ရသူကို နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင် လက်သည်းခွံ ပေါ်က သဲပွင့်နှင့် မြေကြီးပေါ်က သဲပွင့်ကဲ့သို့ ကွာခြားသည်ဟု ဟော ကြားကြောင်း မှတ်သားဖူးပါသည်။ လူ့ဘုံမှာ ဖြစ်ရတာဟာ ဗြဟ္မာ့ပြည် က ကျလာတဲ့ အပ်တစ်ချောင်းနဲ့ လူ့ဘုံကအပ် တစ်ချောင်း ထိစပ်ဖို့ မကွယ်ကူသလို ခက်ခဲကြောင်းလည်း နာကြားဖူးပါသည်။ သို့ဆိုလျှင် ယနေ့ ကမ္ဘာပေါ်မှလူဦးရေတဖြည်းဖြည်း တိုးပွားလာနေတာဟာ သာ သနာတွင်းကာလ ဖြစ်လို့ ပါလား။ ဗုဒ္ဓတရားတော်အရ အဘယ်ကြောင့် ထိုကဲ့သို့ လူဦးရေ တစတစ တိုးပွားလာရကြောင်းကို ရှင်းပြပေးစေ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကျော်ကျော်

-------------------

ဟောကြားပုံ

ရှင်တော် ဗုဒ္ဓ သာဝတ္ထိမြို့မှာ သီတင်းသုံးခိုက် လက်သည်းခွံပေါ်မှာ သဲ ကိုတင်ပြီး ‘ရဟန်းတို့၊ လူလောကမှသေ၍ လူပြန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ သည် (လက်သည်းခွံပေါ်မှ မြေကဲ့သို့) နည်းလှကုန်၏။ လူအဖြစ်မှတပါး (အပါယ်ဘုံတို့၌) ဖြစ်ကြသော သတ္တဝါတို့သည်သာလျှင် (မြေကြီးပေါ်က မြေကဲ့သို့) အလွန် များကုန်၏ (သံ၊၁၊၄၅၄)’လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓ တရားဟောတဲ့ အခါ ဒေသနာကို တန်ဆာဆင်တာ၊ ထင်း ကနဲ ရှင်းလင်းသွားအောင် ဥပမာဆောင်တာတွေ ရှိတယ်။ ဒီသုတ္တန်မှာ ဆုံးမလိုရင်းက လူ့ဖြစ်လာရတဲ့ တန်ဖိုးကို နာယူသူ ရဟန်းတွေရှင်းရှင်း ပြတ်ပြတ် မှတ်မိသွားစေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီသုတ္တန်ရဲ့ နောက် နားမှာပဲ ‘ရတောင့်ရခဲ လူ့အဖြစ်ကို ရခိုက်မှာ မပေါ့ကြနဲ့ ’လို့ ဟော တော်မူတာဖြစ်ပါတယ်။

နှလုံးသွင်း

ယခုခေတ်အချိန်ဟာ ကလိယုဂ်ဆုတ်ကပ်ကြီး ဖြစ်လို့ မကြာခင်ကမ္ဘာ ကြီး ပျက်တော့မယ် ဆိုတာမျိုးကို ဗုဒ္ဓဝါဒက လက်မခံဘူး။ ယခုခေတ် လူတွေ ယခင်ခေတ်က လူတွေလောက်ကိုယ်ကျင့်တရား မကောင်းဘူး ဆိုတာမျိုးကလည်း ယိုးမယ်စွဲ သက်သက်ပါ။ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့် အရေးထွန်းကားတဲ့ ယခုခေတ်လူတွေကတောင် အသိဉာဏ်ဆင်ခြင် တုံတရား ပိုမြင့်ဖွယ်ရှိတယ်။ ဒါကြောင့်လောကကြီး ဆုတ်ယုတ်လာလို့ လောဘ ဒေါသတွေ များလာလို့ မျက်မှောက် ခေတ်မှာ လူဖြစ်သူတွေ နည်းသွားမယ်လို့ ထင်နေရင် နည်းလမ်းမကျဘူး။ ဘာကြောင့်ဆိုမည် မည်သည့် ကိလေသာကိုမျှ မပယ်နိုင်သေးသူ ပုထုဇဉ်လောကအဖို့ ကောင်းခြင်း ဆိုးခြင်းဆိုတာ ယခင်ယခုနောင် ကာလသုံးပါးလုံး အတူ တူပါပဲ။ ဒီယုံကြည်ချက် နှလုံးသွင်းကိုရင် မှာပိုက်ပြီး ဆက်လက်စဉ်း စားကြည့်မယ်ဆိုရင် ...

ဘဝသုံးမျိုး

ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ ဒီကမ္ဘာမြေလောက်ကိုသာ မြင်တဲ့ ဝါဒ မဟုတ်ဘူး။ ဒီကမ္ဘာ မြေရဲ့ အပြင်မှာ စကြဝဠာတွေ အနန္တ (မရေတွက်နိုင်)၊ အဲဒီ စကြဝဠာ တွေမှာနေထိုင်တဲ့ သက်ရှိတွေ အနန္တ များပြားတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။ အဲဒီ ယုံကြည်မှုအရကာမ (အပါယ်၊ လူ၊ နတ်)၊ ရူပ (ရုပ်ရှိဗြဟ္မာ)၊ အရူပ (ရုပ်မဲ့ဗြဟ္မာ)ဆိုတဲ့ ဘဝတွေရှိတယ်။ ဒီကမ္ဘာမြေမှာပဲ မြေပေါ်မြေအောက် နဲ့ ရေအောက်တွေမှာသတ္တဝါအနန္တ (မရေတွက်နိုင်အောင်)ရှိပါတယ်။ သူတို့ထဲမှာ လူပြန်ဖြစ်ဖို့ အခွင့်အလမ်း သာသူတွေ အများကြီး ရှိနိုင် တာပဲ။ အဲဒီသတ္တဝါတွေဤလောက လူ့ဘောင်ကို လာရောက်ခွင့် မရှိဘူးလို့ ဆိုနိုင်အံ့လား။ မကြာခင်က ကြည့်မိတဲ့ Documentary တစ်ခု အရ ဒီကမ္ဘာမြေပေါ်က သက်ရှိတွေဟာ ဥက္ကာခဲတွေလို အခြားဂြိုဟ် တစ်ခုကနေ ပဲ့ကျလာတဲ့ အပိုင်းအစနဲ့ အတူပါလာတဲ့ ဇီဝသဘောပါတဲ့ ဆဲလ်ကနေ လူနှင့်တကွ ကမ္ဘာ့ဂြိုဟ်သား သတ္တဝါတွေအဖြစ် တဖြည်း ဖြည်း တိုးတက် ပြောင်းလဲခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သိပ္ပံမှန်းဆချက် နဲ့ ကောမနီးစပ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်မလား။

အခွင့်အလမ်း

ယနေ့ မိမိကိုယ်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒီပါ ဆိုသူတွေရဲ့ ဒါန သီလ ဘာဝနာ လက် တွေ့ ကျင့်ကြံမှု အတိုင်းအတာကို ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်သူတွေနဲ့ ကိုယ့် စိတ်ထဲမှာ အရိုးခံ စိတ်မှန်ထားပြီး နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင် ... အင်း၊ သူတို့ ထဲမှာလည်း ငါတို့ မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဝါဒီဆိုသူထက် ဖြစ်စေ၊ အစစ်အမှန် ဗုဒ္ဓဝါဒီပါ ဆိုသူတွေထက် ဖြစ်စေ မညံ့သူတွေ အများကြီး ရှိပါလားလို့ အမှန်အတိုင်း မြင်နိုင်လိမ့်မယ်။ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကလည်း ‘ငါ့ကို မယုံသူ တွေအားလုံးပြန်လမ်းမဲ့ ထာဝရငရဲကိုသွားပေတော့’လို့ လုံးဝမဟော ကြားပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓကို မဆည်းကပ်မိသူတွေအနေနဲ့ အဆင့်မြင့် တဲ့ သမထ ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခွင့် မသာရင်တောင် အနည်းဆုံး တော့ အလှူဒါန၊ ကိုယ်ကျင့်သီလဆိုတဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာလေးတွေနဲ့ ဘဝ သံသရာမှာ လူ့လောကဆိုတဲ့ သုဂတိဘုံဌာနကို ရောက်ဖို့အခွင့်အလမ်း ရှိနိုင်ပါသေးတယ်။

အတက်အကျ

ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာ ဒီရေလိုပဲ အတက်အကျ ရှိတယ်၊ တသမတ်တည်း မဟုတ်ဘူးလို့ သီအိုရီတစ်ခုက ဆိုတယ်။ ပိရမစ်တွေကို တည်ဆောက် ချိန်က အီဂျစ်ဒေသက လူဦးရေဟာ ယနေ့ခေတ် အဲဒီဒေသ လူဦးရေ ထက် အဆများစွာ ပိုများသတဲ့။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က သာဝတ္ထိမြို့မှာ လူ ဦးရေ ကိုးကုဋေ ရှိတယ်ဆို မဟုတ်လား။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ တစ်ခါတစ်ရံ စစ်ပွဲ၊ ကူးစက်ရောဂါ၊ ငတ်မွတ်၊ ငလျင်၊ ဆူနာမီ၊ မီးတောင်ပေါက်၊ ဥက္ကာကျ... စတဲ့ သဘာဝ ကပ်ဆိုးကြီးတွေနဲ့ ကြုံရမှုတွေရှိတတ်တာ ကြောင့် ဖော်ပြပါ သီအိုရီဟာ လက်ခံနိုင်တဲ့ အခြေအနေ ရှိတာပေါ့။ ဒါ ကြောင့် ယခင်က နည်းပြီး ယခုတော့ တိုးလာတယ်ဆိုတာမျိုးက ဖြစ် ရိုးဖြစ်စဉ်ပဲလို့ကော စဉ်းစားခွင့်မရှိဘူးလား။

သာပါတယ်

အဲဒီတော့ နည်းရာကနေ တိုးလာတယ်လို့ ဆိုဆို (ဆင့်ကဲပြောင်းလဲ ဖြစ် စဉ်အရဆိုရင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာသုညက စခဲ့တယ်လို့ တောင်ဆိုရမှာ ပဲ)၊ မတိုးမလျော့ဘဲ ကန့်သတ် အရေအတွက် အတွင်းက လူပြန်ဖြစ်တယ်ဆိုဆို အထက်ပါရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဟောကြားချက်ဟာ သွေးခဲတစ် ခု သို့မဟုတ် လူ့နံရိုးတစ်ချောင်းကို အသုံးပြုပြီး ဖြစ်စေ သတည်းဆိုတဲ့ တစ်ခွန်းတည်းနဲ့ လူကို ဖန်ဆင်းတယ် ဆိုတာထက်တော့ ဒဿနအရ ရော ယုတ္တိအရပါ အများကြီး သာလွန်တယ်လို့ နားလည်ပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဘဝလေးကို ထိန်းသိမ်းထားလိုက်ပါ။

၂၄၁။ မိသားစုအလှူ

ရိုသေစွာ မေးမြန်းအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မ နေ့စဉ်နံနက်တိုင်း တန်းဆွမ်းကြွ သံဃာတော်များအား ဆွမ်းနှင့် ဆွမ်းဟင်း လောင်းလှူပါသည် အရှင်ဘုရား။ ထိုသို့ လောင်း လှူရာတွင် တပည့်တော်မ ကိုယ်တိုင် ချက်ပြုပ်ပြီး ခင်ပွန်းကိုဖြစ်စေ၊ သားသမီးတွေကို ဖြစ်စေ လောင်းလှူခိုင်းပါသည်။ ထိုဒါနတွင် တပည့် တော်မ ကုသိုလ်နှင့် လှူဒါန်းသူကုသိုလ် မည်သည်က အကျိုးပိုများပါ သနည်း။ တပည့်တော်မ မည်သို့လှူလှူ ခင်ပွန်းသည် ရမရသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ လှူပြီးပါကလည်း ဆုမတောင်းတတ်၍ ‘နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အထောက်အပံ့ ဖြစ်ရပါလို၏’ဟုသာ ဆုတောင်းသဖြင့်ပြည့်စုံ မပြည့်စုံသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဦးတင်ကန်တော့လျက်

ဒါယိကာ မစန်းစန်းဝင်း၊ လမ်းမတော်၊ ရန်ကုန်။

-------------------

လှူဒါန်းနည်း

သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ လှူပုံလှူနည်းက ‘ရိုရိုသေသေလှူ၊ ကိုယ်တိုင်လှူ၊ စိတ်ပါလက်ပါလှူ၊ စွန့်ပစ်သကဲ့သို့ မလှူဘူး၊ အကျိုးရှိလိမ့်မည်ဟု အယူ ရှိ၍လှူ (မ၊၃၊၇၄)’တဲ့။ ‘ရိုသေဆိုတာ အလှူဝတ္ထုကို ဖြစ်ကတတ်ဆန်း မလုပ်ဘူး။ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း သပ်ရပ် ကောင်းမွန်တဲ့ နေရာထိုင်ခင်း ပေးပြီး လှူဒါန်းတယ်။ ကိုယ်တိုင်ဆိုတာ ကိုယ့်လက်နဲ့ လှူရတယ်၊ အိမ်ဖော် အစေအပါးတွေကို မခိုင်းဘူး။ စွန့်ပစ်မယ့်အတူတူ ဘုန်းကြီး ကျောင်းကို လှူလိုက်ဆိုရင် မှန်တဲ့ အလှူပေးနည်း မဟုတ်။ ကံရဲ့အကျိုး ကိုယုံကြည်ရတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၄)။

ဆက်ထိန်းပါ

တန်းဆွမ်းကြွ သံဃာတွေကို နေ့စဉ်နံနက်တိုင်း ဆွမ်းရော ဆွမ်းဟင်းပါ လောင်းလှူနိုင်တာဟာ အင်မတန် ကြီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ကုသိုလ်ဒါနပါ။ ဆက်လက်ပြီး ကြိုးစားနိုင်ပါစေ။ အဲဒီအလေ့အကျင့်ကို သားမြေးမြစ် တွေကိုလည်း လုပ်တတ်အောင် လုပ်ချင်အောင် သင်ကြားပြီး အမွေပေး ခဲ့ပါ။ အဲဒါဟာ အနှိုင်းမဲ့ ကြီးမြတ်တဲ့ သာသနာပြု ကုသိုလ်ပါ။ ကိုယ် တိုင်ချက်ပြုတ်ပြီး ခင်ပွန်းနဲ့ သားသမီးတွေကို လှူဒါန်းဖို့ စီမံပေးတာမျိုး ကလည်း မိသားစုအတူတူ ဝိုင်းလုပ်တဲ့ ကုသိုလ်ပါပဲ။ ခင်ပွန်းနဲ့ သား သမီးတွေအနေနဲ့ ဖော်ပြပြီး သူတော်ကောင်းတို့ရဲ့ လှူနည်းအတိုင်း လိုလိုလားလား ကူညီဆောင်ရွက်ရင် မိသားစုအားလုံး ထပ်တူကုသိုလ် ရနိုင်ပါတယ်။

မှန်ပါတယ်

‘ဣဒံ မေ ပုညံ နိဗ္ဗာနဿ ပစ္စယော ဟောတု = ဤကောင်းမှုသည် နိဗ္ဗာန်၏ အထောက်အပံ့ ဖြစ်ရပါစေ’ဆိုတာ အရိုးဆုံး ဂန္တဝင် ဆု တောင်းပါ။ ဒါလောက်ဆို လုံလောက်ပါတယ်။ ဆန္ဒရှိရင်တော့ ကုသိုလ် ပြုပြီးတိုင်း မိသားစု ကျန်းမာရေး၊ အကြံအစည် ... စသည်အတွက် အထူးရည်ရွယ်ပြီးတော့လည်း ဆုတောင်းကောင်းပါတယ်။

၂၄၂။ လက်အုပ်ချီပါ

သီလရှင်နှင့် လူဝတ်ကြောင် အမျိုးသမီး မည်သူက ပိုပြီး မြင့်မြတ်ပါသ လဲ အရှင်ဘုရား။ ရိုသေစွာလျှောက်ထားပါစေ အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော် သိမြင် မှတ်သားဖူးသည်မှာ သားငယ်လေး ကိုရင် ဝတ်ပြီး လျှင် ပြီးချင်း ဘာသာရေးအရ မြင့်မြတ်သည်ကို ကြည်ညိုသော အားဖြင့် မိဘနှစ်ပါးက ပြုသစ်စ သားကိုရင်ကို ရှိခိုးဦးချကြပါသည်။ လူသာမန်တို့ထက် သီလတရားကို ကျင့်ကြံနေကြသော သီလရှင်လေး များ၏ မေးဖျားကို ကိုင်ပြီးနှုတ်ဆက်သည့်အမူအရာ သို့မဟုတ် ချစ်ခင် မှုကိုဖော်ပြသည့် အမူအရာမျိုးကို ပြုမူသင့်ပါသလား။ ထိုသို့ပြုမူပါက အပြစ်ရှိပါသလား။ ရှိ။ သည်ဆိုလျှင် မည်သို့သောအပြစ်မျိုး ဖြစ်မည်ကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ဆရာတော် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း နားလည်စေရန် ဓာတ်ပုံကို ထည့်ထားသော်လည်း ဓာတ်ပုံတွင် ပါသူများကိုထိခိုက်ရန် မရည်ရွယ်ပါကြောင်း။

ရိုသေစွာဖြင့်ကိုမျိုး (burmeseclassic အထွေထွေ တာဝန်ခံ)

-------------------

သီလရှင်

သီလကို အမြဲ ထိန်းစောင့်တဲ့ အတွက် သီလရဲ့ ပိုင်ရှင် သီလရဲ့ အရှင် သခင်ဟာ သီလရှင်ပါပဲ။ သွင်ပြင်ကို ကြည့်ပါ။ လှပပျိုမျစ်ဆဲ အရွယ်မှာ အမျိုးသမီးတို့ရဲ့ အလှတန်ဆာ ဆံကေသာကို ရိတ်ပယ်၊ စိန်ရွှေ ရတနာ ပုတီးလက်ကောက် မဆင်မြန်း၊ နှုတ်ခမ်းနီ မိတ်ကပ် မခြယ်သဘဲ ဖန်ရည်စွန်း အဝတ်ကို ဝတ်ရုံပြီး ရိုးရှင်းတဲ့ ဘဝလေးနဲ့ ပျော်မွေ့ကြသူတွေ။ သာမန်တို့ လုပ်နိုင်အံ့လော။ စောင့်ထိန်းတဲ့ သီလက ရှစ်ပါး သို့ မဟုတ်ကိုးပါးသို့မဟုတ် ဆယ်ပါးမျှသာ ဖြစ်ပေမယ့် အမှန်တော့ သွင် ပြင်ကိုက မြင့်မြတ်နေပါတယ်။ ဘိက္ခုသံဃာ (ရဟန်းအဖွဲ့အစည်း)ကသာ သဘောတူ ခွင့်ပြုမယ်ဆိုရင် အသက် နှစ်ဆယ် ပြည့်ပြီးသူတွေက ဘိက္ခုနီ (ရဟန်းမိန်းမ)၊ မပြည့်သေးသူတွေက သာမဏေရီ (သာမဏေ မ)တွေဖြစ်နေကြမှာ။

သဒ္ဓါတရား

သီလရှင် အများစုဟာ သဒ္ဓါတရား သိပ်ကောင်းကြတယ်။ ဆွမ်းဆန် တော်ကို ကိုယ်တိုင်အလှူခံ၊ ကိုယ့်ဆွမ်းကို ကိုယ်တိုင်ချက်ပြီး ပရိယတ္တိ စာပေကို ကြိုစားပြီး သင်ယူကြတယ်။ ပြဋ္ဌာန်းကျမ်းစာ၊ စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းတွေ တူညီတဲ့ ပဌမပြန်စာမေးပွဲကိုသာ တန်းတူ ဖြေဆိုခွင့်ရှိရင် အများစုဟာ ရဟန်းတွေထက် သာလွန်မှာ သေချာတယ်။ အချို့ သီလရှင် ကျောင်းတိုက်တွေဆိုရင် စာချဆရာကောင်းကောင်း မရှိဘူး။ စည်းကမ်းအရဖြစ်စေ အခြေအနေအရဖြစ်စေ စာချဆရာတော်တွေရှိတဲ့ နေရာဆီ သွားပြီးတော့လည်း စာမတက်နိုင်ရှာကြဘုူး။ ဝမ်းနည်း စရာပါ။ သီလရှင် တစ်ပါးအဖြစ် ခက်ခဲစွာ ရပ်တည် ကြရပါလျက် ရဟန်းသံဃာတွေကို ဆွမ်းဝတ် မပြတ်လောင်းလှူတာ၊ ပဉ္စင်းအမအဖြစ် ခံယူပြီး သာသနာကို ထောက်ပံ့တာတွေရှိတယ်။ အင်မတန်ကြည်ညို လေးစားထိုက်သူတွေပါ။

အဲဒီလို နားလည်လို့ သီလရှင်ကျောင်းတိုက်ကို သွားရောက် လေ့လာ ကြည်ညို အားပေးတဲ့ ကာယကံရှင် အမျိုးသမီးကို ဘုန်းကြီးတို့ အင်မတန် လေးစားပါတယ်။ ‘ကြည်ညိုထိုက်သူ၊ ကြည်ညိုမူ၊ မှတ်ယူ မင်္ဂလာ’လို့ ပဲ ဆိုပါရစေ။ နောင်လည်း မကြာမကြာ သွားရောက် အား ပေးဖို့ နှိုးဆော်ပါတယ်။ မိမိတို့ သာသနာ စည်ပင်သာအောင် မိမိတို့က ပဲအားပေးရမယ်မဟုတ်ပါလား။

ဤလေးသီးကို

ဘုန်းကြီး အခုThe Definitive Book of Body Languageကို ဖတ်နေတယ်။ အပြင်ကိုယ်ကာယ အပြုအမူတွေကို အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုပြီး အချို့ အပြု အမူတွေရဲ့ မြင်ရသူအပေါ် သက်ရောက်မှု ခြားနားပုံကို နိုင်ငံနဲ့ လူမျိုး အလိုက် ဖော်ပြတဲ့ စာအုပ်ပါ။ ဥပမာ ခြေထောက်နဲ့ ထိုးညွှန်ပြ ခံရတဲ့ အခါ မြန်မာတို့ရဲ့ ခံစားမှုက ဘယ်လို၊ အခြားလူမျိုးက ဘယ်လို ... စ သည်ပေါ့။ မြန်မာ့ Body Language အရသူငယ်ချင်း မိတ်ဆွေ သို့မဟုတ် ချစ်သူရည်စား အချင်းချင်း ခေါင်းကို ပွတ်သပ်တာ၊ မေးဖျားကို ကိုင်တာတွေက ချစ်ခင် ကြင်နာမှုရဲ့ သင်္ကေတ နိုင်ဖြစ်ပေမယ့် သိနားလည် တဲ့ အရွယ်မှာ ချစ်လို့ ဆိုပြီး မိမိတို့ လေးစားတဲ့ အဖေ့ခေါင်း မေးဖျား စသည်ကို သားသမီးကကိုင်ရင် အမြင်မတော်ဘူးလို့ ယူဆတယ်။

အဲဒီလိုပဲ အရိုအသေခံ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ ခေါင်း၊ မေးဖျား၊ ပခုံးစသည်ကို ချစ်ကြည်ညိုသော်ငြား မကိုင်ကောင်းဘူးလို့ ယူဆတယ်။ ရဟန်း၊ သာမဏေ၊ သီလရှင် ဆိုတာတွေက ငယ်ပေမယ့် မြန်မာတို့က ရိုသေ လေးစားစရာ လက်အုပ်ချီစရာ ပုဂ္ဂိုလ်အနေနဲ့ ယူဆကြတယ်လေ။ ဒါကြောင့် ‘မင်း မြွေ ရဟန်း မီး ဤလေးသီးကို ငယ်သော်လည်း မပေါ့ ရ’လို့ ဆုံးမကြတယ်။ ဒါလေးကိုတော့ သတိထားပေါ့။

ဆင်ခြင်စရာ

ငယ်စဉ်အခါ ရွာမှာတုန်းက ‘ဟေ့ ... ကိုရင်၊ ဟိုပန်းကန်ကို ခဏယူခဲ့ စမ်း’လို့ ဒကာတစ်ဦးက ဆွမ်းစားကျောင်းမှာ သံဃာ့ဆွမ်းပြင် တာဝန် ကျတဲ့ သာမဏေကို အသံ ခပ်ကျယ်ကျယ်နဲ့ စေခိုင်းတဲ့ အခါ ဆရာ တော်က ထိုဒကာ အိမ်ပြန်ခါနီး ခုဇ္ဇုတ္တရာအကြောင်း ပြောပြတာကို ဘုန်းကြီး မှတ်မိနေတယ်။

နန်းတွင်းသူ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ခါးကုန်းတော်မူတဲ့ ပစ္စေက ဗုဒ္ဓါကိုမြင်တဲ့ အခါစောင်ပိုင်းကို သင်္ကန်းဝတ်သလို ကိုယ်မှာပတ်၊ အဲဒီ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါလို လမ်းလျှောက်ပြပြီး ပြောင်လှောင်တယ်။ ဒီအမျိုးသမီးပဲ ကဿပဘုရား လက်ထက်မှာ သာမဏေရီ တစ်ပါးကို သူဝတ်မယ့် လက်ကောက်ကို ယူခိုင်းဖူးပြန်တယ်။ အဲဒီ အကုသိုလ် နှစ်ခုကြောင့် ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ ခါးကုန်းတဲ့ ဥတ္တရာ (ခုဇ္ဇုတ္တရာ) အမည်နဲ့ အစေအပါး (ကျေးကျွန်) ဖြစ်လာသတဲ့ (အ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၈)။ ဘဝတစ်ခုမှာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတွေကို ပြုစုလုပ်ကျွေးဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကြောင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာ ဘဝမှာသောတာပန်တော့ဖြစ်သွားပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၄)။

အချုပ်ကတော့ ကြည်ညို လေးစားစရာ ပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ ထိုက်တန်တဲ့ အပြုအမူမျိုးကို အဲဒီ သီလရှင်လေးတွေကို ပြသခြင်းဖြင့် သူတို့လေး တွေရဲ့ဘဝကိုမြှင့်တင်ရာလည်း ကျ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း သာသနာပြုကု သိုလ်ရ၊ မြင်ရသူတို့လည်းအတုယူဖွယ်ဖြစ်လို့ အားလုံးပြုံးပျော်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်းပါ။

ဝါသနာထွတ် ကောင်းရာညွတ်သား သူမြတ်တို့နှင့် အကြိမ်သင့်၍ ဆိုခွင့်ဆိုရာ ရှိသောခါမူ သုဘာသိတ ပိယဓမ္မာ သစ္စာဟုတ်မှန် အင် လေးတန်နှင့်ပြ ညွှန်ထုံးကောင်း မကြားတောင်းကို ကျိုးကြောင်းညီစွာ ဉာဏ်ပညာဖြင့် စိတ်ဖြာခွဲဝေယှဉ်နိုင်စေ (ဂမ္ဘီသာရပျို့၊ ပိုဒ်-၈)။

၂၄၃။ စက်ဝန်းသံသရာ

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တရားတစ်ပုဒ်တွင် ‘သူသူငါငါဆိုတာ မရှိဘူး၊ မိမိပြုတဲ့ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်တွေက နောင်ဘဝမှာ အကျိုးသွားပေးတာ၊ လူတစ်ယောက်ဟာ သေပြီးနောက် ဝိညာဉ်က ဟိုဘက်ဘဝကို ရောက်သွားတာ မဟုတ်ဘဲ ဒီဘက်ဘဝက လုပ်ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးအနေနဲ့ ဟို ဘက်ဘဝမှာ အခြားခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုသွားဖြစ်တာ၊ ဥပမာ.. စင်္ကာပူက မြန်မာပြည်ကို ငွေလွှဲတဲ့ အခါ စင်္ကာပူငွေတွေက မသွားဘဲ မြန်မာ ပြည်မှာ ထိုငွေနှင့် တူညီတဲ့ ပမာဏကို ထုတ်ယူနိုင်သလိုပဲ’ဟု နာယူရ ပါသည်။ အဲဒီလို နာကြားမိပြီးနောက် ‘ယခုဘဝမှ လုပ်ထားတဲ့ အဆိုး အကောင်းတွေကို နောက်ဘဝမှာ နောက်ခန္ဓာက ခံစံရမှာပဲ’ဆိုတဲ့ အသိနှင့် ခပ်ပေါ့ပေါ့ အတွေးတွေ ဖြစ်နေမိပါသည်။ အဲဒီအတွေး မမှန် မှန်းသိပါသဖြင့် ရှင်းလင်းဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

လင်းထက်

-------------------

နားလည်မှု

နှစ်လလောက် ဆက်တိုက် တရားထိုင်လိုက်ပြီးရင် ဒီခန္ဓာကိုယ်မှာ အကောင်အထည်အနေနဲ့ လက်ဆုပ်လက်ကိုင် ပြနိုင်တဲ့ ထာဝရ တည်မြဲ တဲ့ အရာဘာမှမရှိဘူးဆိုတဲ့ ရေးရေးရိပ်ရိပ် အသိတစ်ခုကို အဲဒီ တရား ထိုင်ခြင်းမှတစ်ဆင့် လက်တွေ့ ရရှိနိုင်တယ်။ ‘သူသူငါငါ မရှိဘူး’ဆိုတာ အဲဒီလို ဝိပဿနာဉာဏ်နဲ့ သိတာမျိုးကို ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ပြီးတော့ ‘လုပ်ဆောင်ခြင်းအမှုကံကိုလုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတာမရှိ။ အကျိုး ကိုခံစားသူလည်းမရှိ။ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ရတဲ့ အကျိုးတရားအဆက်ဆက်မျှသာ ဖြစ်တယ် (ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၃၇)’ဆိုတဲ့ သီအိုရီအရ ‘မိမိ လုပ်ဆောင်ဖန်တီးတဲ့ ကုသိုလ် အကုသိုလ်တွေရဲ့အကျိုးအနေနဲ့ နောင် ဘဝမှာ ပြန်ဖြစ်ရတယ်’လို့ နားလည်ရင် နားလည်မှုမှန်တယ်။ တံဆိပ်လို

ထေရဝါဒအလိုအရ ဒီဘဝ ဒလိုင်းလားမား သေရင် နောင်ဘဝမှာ အဲဒီ ဒလိုင်း လားမားရဲ့ ဝိညာဉ်ကောင်က နောက်ထပ် ဒလိုင်းလားမားသစ်ပဲ ပြန်ဖြစ်တယ်လို့ မယုံကြည်ဘူး။ တစ်နည်းပြောရင် ဒလိုင်းလားမားဟာ ဒီဘဝမှာ ဒလိုင်းလားမား ပြန်ဖြစ်နိုင်တဲ့ အလုပ်တွေကို လုပ်ခဲ့ရင် နောင်ဘဝမှာ ဒလိုင်းလားမားလို ပုဂ္ဂိုလ် ပြန်ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီဘဝက ဒလိုင်းလားမားတော့ မဟုတ်ဘူး။ အင်း ...ဒီဘဝ ဒလိုင်းလားမားရဲ့ ခန္ဓာမရှိဘဲ နောင်ဘဝ ခန္ဓာတစ်ခု မဖြစ်နိုင်လို့ ဒီဘဝက ဒလိုင်း လားမား မဟုတ်ဘူးလို့လည်း မဆိုနိုင်ပြန်ဘူး။ ပုံစံခွက်နဲ့ ရိုက်လိုက်တဲ့ တံဆိပ်လိုပါပဲ။ iPhone တွေ iPad တွေမှာပါတဲ့ Talking Tomဟာ သင်ပြောသလို လိုက်ပြောတယ်။ အဲဒီ အသံဟာ သင်လုပ်တဲ့ သင့်ရဲ့ အသံပဲ၊ ဒါပေမယ့် သင့်အသံမဟုတ်ဘူး။

တမလွန်

သတ္တဝါတိုင်းရောက်ရာဘဝ ရရာအာရုံကို သာယာတပ်မက်လို့ မိမိဘဝ မိမိခန္ဓာကို တည်မြဲစေချင်တဲ့ အတွက် ကောင်းတာရော မကောင်းတာပါ လုပ်ဖြစ်ကြတယ်။ တစ်ဘဝလုံး ကိုယ်လုပ်ထားတာတွေ၊ လုပ်စဉ်က အခြေအနေတွေ၊ တစ်ဖန်ဖြစ်ရမယ့်ဘဝ အခြေအနေတွေဟာ သေခါနီး စိတ်အစဉ်မှာ ထင်ပေါ်လာတယ်။ ဖျောက်လို့ မရဘူး။ အဲဒီအာရုံတွေကို စိတ်ထဲမှာ စွဲယူထားတာကို တဏှာလို့ ခေါ်တယ်။ သေခါနီးမှာ အဲဒီ အာရုံတွေကို တဏှာပြဋ္ဌာန်းတဲ့ ဇောစိတ်က ဆုပ်ကိုင်ထားတယ်။ ဒီ ဘဝ ရုပ်နာမ်ခန္ဓာ ချုပ်တာနဲ့ အဲဒီစွဲနေဆဲ အာရုံနဲ့ပဲ ဌာနသစ် ဘဝသစ် မှာတည်မှီရာရုပ်နဲ့ အတူပဋိသန္ဓေစိတ်ဖြစ်တယ်။ ဒီလိုနဲ့ အသစ်ဖြစ်တဲ့ ခန္ဓာငါးပါး ပြန်စတယ်။ အဲဒီ ပဋိသန္ဓေစိတ် ဖြစ်ရတာဟာ ဖြစ်စဉ်ကို မသိတာရယ်၊ တစ်ဘဝလုံး သူလုပ်တဲ့ အလုပ်တွေရယ်နဲ့ တဏှာ (စွဲမက်ခြင်း)တွေကြောင့်ပါပဲ။

နှစ်မျိုးလုံး

‘အဲဒီ အသစ်ဖြစ်တဲ့ ခန္ဓာငါးပါးဟာ ၎င်းအား တဏှာကရယူပေးခဲ့တဲ့ ယခင်ဘဝ သတ္တဝါနဲ့ အတူတူလားဆိုတော့ အတူအတူ မဟုတ်ဘူး။ အခြား တစ်မျိုးလည်း မဟုတ်ပြန်ဘူး။ ‘န စ သော န စ အညော = အတူတူ မဟုတ်၊ အခြားတစ်မျိုးလည်း မဟုတ် (မိလိန္ဒ၊၄၁)’။ မျက် မှောက် ဘဝမှာပင် ခန္ဓာတွေဟာ အမြဲတမ်း ပြောင်းလဲနေတယ်။ အသက်နှစ်ဆယ်ကို ရွှေတိုးဟာ လေးဆယ်အရွယ်မှာ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သွင်ပြင် အရ တူပေမယ့် သူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အဆက်မပြတ် အဟောင်းပျက် အသစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျင့်စရိုက် ပြောင်းလဲမှုအရ တစ် ခြားစီ ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒီလိုပဲ သတ္တဝါသစ်ဟာ တူညီတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ် ပေမယ့် ပြောင်းလဲခဲ့တဲ့ ပုံစံ သို့မဟုတ် ခန္ဓာတို့ရဲ့ အသစ်ဖြစ်တည်မှုအရ လွန်ခဲ့သော ဘဝရှိ အပြုအမှု အတွေးအမြင်တွေရဲ့ အကျိုးဆက်ကို မျှတစွာ ပြန်လည်ရရှိတယ်။

သံသရာ

သတ္တဝါတို့ရဲ့ ရုပ်ပုံလွှာတွေဟာ အမြဲတမ်း ပြောင်းလဲနေ ရပေမယ့် ပုတီးလုံးလေးတွေလိုနှောင်ကြိုးရှိနေတဲ့ ဘဝရဲ့အစဉ်အတန်းတစ်ခုက တော့ မပြတ်မစဲဘဲ သွားတယ်။ အဲဒီ ဖြစ်စဉ်ဟာ အခြားတစ်မျိုး မဟုတ်ဘဲ အမြဲတမ်း တစ်ခုတည်းသော အစဉ်အတန်း ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဒီအစဉ်အတန်း (ရုပ်နာမ်ဖြစ်စဉ်)ဟာ သတ္တဝါအသီးသီးရဲ့ အခြေခံ ရွေ့လျား ဖြစ်စဉ်ပါပဲ။ ကမသတ္တိရဲ့ တွန်းအား၊ တဏှာရဲ့ စီမံဖန်တီးတဲ့ လမ်းညွှန်မှုတွေနဲ့ ဦးတည်ချက်ရှိတဲ့ သဘာဝ ဘက်တော်သား အနေနဲ့ အဲဒီဖြစ်စဉ်ကပဲ ဆောင်ကြဉ်း သွားပြီး များစွာသော ပြောင်းလဲမှု စက် ဝန်းပေါ်မှာ ထပ်ခါထပ်ခါ ဖြစ်ရတယ်။

မွေးဖွားမှုတိုင်းမှာ အဲဒီ သတ္တဝါဟာ ယခင် သို့မဟုတ် လာမယ့် ဆက်ခံဘဝ အခြေအနေနဲ့ မတူ ခြားနားတယ်။ အပြင် ဖိအားဖြစ်တဲ့ ကံစွမ်းအင်ကပဲ မျက်နှာဖုံးစွပ် သို့မဟုတ် ရောင်ပြန်ဟပ် ပေးလိုက်တယ်။ ဒီလိုနဲ့ ပညာရှိတစ်ဦးရဲ့ရုပ်ပုံလွှာဟာအနုပညာရှင်၊ တွေးခေါ်ရှင် စသည်အနေနဲ့ ဘဝသံသရာ အလျဉ်မှာ နောက်ထပ် တစ်ဖန် ဖြစ်ဖြစ် နေကြရတယ်။

အဖြေ

ဖော်ပြပါအတိုင်း ကမ္မသတ္တိနဲ့ ဘဝသံသရာ ဖြစ်ပုံကို ဖတ်ပြီးရင် ‘သူသူ ငါငါမရှိ၊ နောင်ဘဝမှာအကျိုးသွားပေးတယ်’ဆိုတဲ့ သဘောကိုအကြမ်း မျှ နားလည်သွားမယ်လို့ ယူဆတယ်။ ‘ဒီဘက်ဘဝက လုပ်တာတွေကို နောင်ဘဝ ခန္ဓာက ခံလိမ့်မယ်’လို့ ဆိုရာမှာ နောင်ဘဝ ခန္ဓာဆိုတာ ဒီ ဘဝနဲ့ ‘အတူတူလည်း မဟုတ်၊ တစ်ခြားလည်း မဟုတ်’တဲ့ အတွက် ‘ဦးတည်ချက် ရှိတဲ့ သဘာဝ ဘက်တော်သား အနေနဲ့ တစ်ခုတည်း သောဖြစ်စဉ်က ဆောင်ကြဉ်းသွားတဲ့ တူညီသောပြောင်းလဲမှုစက်ဝန်း ပေါ်မှာ ထပ်ခါ ထပ်ခါ ဖြစ်ရစဉ်’ နားခိုစရာလေး ရဖို့ မိမိရဲ့ လက်ရှိ ဘဝကို အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင်ကြိုးစားဖို့က အဓိကပါ။

၂၄၄။ ဥပုသ်နဲ့ အလုပ်သွား

ဆရာတော်ဘုရား၊ သိချင်တာလေး မေးခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား။

ဥပုသ်ယူခြင်းကြောင့် ရရှိသောအကျိုးနှင့် ဥပုသ်အကြောင်းကို ပြောပြ ပေးစေချင်ပါတယ် ဘုရား။ ဥပုသ်ယူရင် ငါးပါးသီလ မယူဘဲ ရှစ်ပါး သီလ ယူရပုံ၊ ဥပုသ်နှင့် အလုပ်သွားခွင့် ရှိမရှိကိုပါ ရှင်းပြပေးပါလို့ ရိုသေစွာ လျှောက်ထားပါတယ်။ အမှားပါရင် ခွင့်လွှတ်ပေးပါဘုရား။

အေးခိုင်

-------------------

ဥပုသ်

ဥပေါသထဆိုတဲ့ ပါဠိဝေါဟာရကို ဥပုသ်လို့ မြန်မာလို ခေါ်တာဖြစ်လို့ ‘ဥပုသ်’ဆိုတာ ဗုဒ္ဓသာသနာသုံး ဝေါဟာရအစစ်ပါ။ အယူဝါဒ မတူသူ တွေက ဒီဝေါဟာရကို ယူသုံးရင် ဆင်နားရွက်ကို ခွေးမှာတပ်သလို ပြည့်စုံတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ‘ဥပုသ်’ရဲ့အဓိပ္ပာယ်မှန်က ၁)ရှစ် ပါးသီလ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၇) ၂) ဥပုသ် (အဲဒီ ရှစ်ပါးသီလ)ကို စောင့်သုံး ခြင်း (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၀)တဲ့။ ရှစ်ပါးသီလကိုရော အဲဒီ ရှစ်ပါးသီလကို စောင့် သုံးတာကိုပါ ဥပုသ်လို့ ခေါ်ကြောင်းနားလည်ပါ။

အကျိုး

ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ သာဝတ္ထိမြို့ ဝိသာခါ ကျောင်းအမကြီးလှူတဲ့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မှာ သီတင်းသုံးစဉ် ဥပုသ်စောင့်ဖို့လာတဲ့ ကျောင်းအမကြီးကို ဗုဒ္ဓက ဥပုသ်သုံးမျိုးရှိကြောင်း မိန့်တော်မူပါတယ်။

၁) နွားကျောင်းသား ဥပုသ်၊ နွားကျောင်းသားဟာ နွားစားကျက်ကို စဉ်းစားသလို အစားအသောက်အကြောင်းကို စဉ်းစားရင်း ဥပုသ်နေ့ကို ကုန်လွန်သူ၊

၂) တက္ကတွန်း ဥပုသ်၊ တက္ကတွန်း အယူရှိသူတွေလို အချို့ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်ခြင်းမှရှောင်ကြည်၍ အချို့ကိုမရှောင်သူတွေရဲ့ဥပုသ်၊

၃)အရိယဥပုသ်၊ ရှစ်ပါးသီလဆောက်တည်ပြီးဗုဒ္ဓဓမ္မ သံဃသီလ ဂုဏ်တို့ ဆင်ခြင်နေသူတို့ရဲ့ ဥပုသ်။ အဲဒီ သုံးမျိုးအနက် အရိယ ဥပုသ် သည်သာ လူမင်းစည်း စိမ်နတ်စည်းစိမ်တို့ကို ပေးစွမ်းနိုင်တယ်။ (အံ၊၁၊၂၀၆)။

အလုပ်မှာ

ရှစ်ပါးသီလထဲမှာ ငါးပါးသီလ အကျုံးဝင်ပြီးဖြစ်လို့ ဥပုသ်သီလ ယူရင် ငါးပါးသီလ ယူစရာ မလိုဘူး။ ဥပုသ်သီလနဲ့ အလုပ်သွား နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် မိမိအလုပ်ရဲ့ အခြေအနေအရ စောင့်ထားတဲ့ ဥပုသ်သီလ သန့်ရှင်း မသန့်ရှင်း ဆိုတာမျိုးတော့ ဖြစ်နိုင်တယ်။ အလုပ်လုပ်ရင်း အရိယဥပုသ်မျိုးဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံနိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပေါ့။

နင့်ကိုနင်နှစ် နင့်အပြစ် နင်ဖြစ်ခံရမည်။ နင်မဆုံးမ နင့်တာပ ဘယ်ကခံလိမ့်မည်။ (ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

၂၄၅။ ရှေးကပြုဖူး

Burmeseclassic.com ရဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍကို ကြုံရင် ကြုံသလိုဝင် ရောက်ဖတ်ရှုပါသည်။ ဖတ်လိုက်တိုင်းမှာ နှလုံးသွင်းစရာတွေနှင့် အတူ ရင် ထဲကို စိတ်ကောင်းတွေ ဝင်လာပါသည်။ ဖြေကြားပေးတဲ့ ဆရာ တော်များကို ကျေးဇူးအထူး တင်ပါသည်။ တပည့်တော် မေးလျှောက် လိုသည်မှာ ... တပည့်တော်တို့ ကျေးရွာလေးမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်း ခု နစ်ကျောင်း ရှိရာတွင် တပည့်တော်တို့ ကိုးကွယ်သည့်ကျောင်းက အပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်ပါသည်။ ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်လည်း ကြည်ညိုဖွယ် အဆင်းသဏ္ဌန်နှင့် ပြည့်စုံပြီး အနေအထိုင် သေသပ်ကျစ်လျစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်မြို့မှာ ချမ်းသာနေကြတဲ့ ရွာသားတွေဟာအဲဒီ ကျောင်းကိုပဲ လာရောက်ပြီး အလှူဒါနပြုကြပါသည်။ အဲဒီကျောင်း ဒကာတစ်ယောက် အနေနဲ့ တပည့်တော်ပီတိဖြစ်မိပါသည်။

သို့ရာတွင် တပည့်တော်၏ စိတ်ထဲ၌ ရေများရာ မိုးရွာဆိုသလို ခံ စားရပြီး (လှူသူရဲ့ စိတ်သာ အဓိကလို့ ဆိုပေမယ့်) မပြည့်စုံတဲ့ ကျောင်း ကိုလှူရင် ပိုပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိမလားလို့ စဉ်းစားမိပါသည်။ မရှိတဲ့ ကျောင်းကို လှူရတာ ပိုပြီး မြတ်တယ်လို့လည်း စိတ်ထဲမှာ ထင်နေပါသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ကိုယ်က မရှိတဲ့ ကျောင်းလေးမို့ လှူလိုက်ပြန်တော့ အဲဒီ ကျောင်းက ဆရာတော်ကို ကြည့်ပြီး သဘောမကျတာလေးတွေ တွေ့ ရာကနေ ငါလှူတာကုသိုလ်ရမှ ရပါ့မလားလို့လည်း တွေးမိပါသည်။

အဲဒါအတွက် အကျိုးအပြစ်ကို ဖြေကြားဆုံးမပေးပါ အရှင်ဘုရား။ ဦးခိုက်လျက် မျိုးသီဟရာဇ

-------------------

ပြည့်စုံခြင်း

‘ဂုဏ်ရှိသူကို လူမြင်တယ်’ဆိုတာ လူ့သဘာဝပဲ။ မင်္ဂလသုတ်တော်မှာလည်း ‘ပုဗ္ဗေကတပုည=ရှေးကပြုဖူး ကုသိုလ်ထူး’ကို ရည်ညွှန်း ချက် ရှိတယ်။ ‘ကြည်ညိုဖွယ် အဆင်း၊ အနေအနေအထိုင် ကျစ်လျစ်’ ဆိုတာတွေက ရှေးဘုန်းရှေးကံရဲ့ အထောက် အပံ့တွေပေါ့။ ကိုယ်တိုင် အဲဒီလို မြင်ပြီး ကြည်ညိုနိုင်တာကိုပဲ စဉ်းစားကြည့်လေ။ အရှင်သီဝလိဟာ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓပြီးရင် လာဘ်အပေါများဆုံး။ အရှင်သာရိပုတ္တရာနဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလာန်တို့တောင် အရှင်မြတ်ရဲ့ ဘုန်းကံကို မယှဉ်နိုင်ဘူး။ ဝန ဝါသီတိဿ မထေရ်ဆိုရင်လည်း သာမဏေဘဝနဲ့ ပင် သုံးမကုန်အောင် လာဘ်လာဘ ပေါများတယ်။ ဒါကြောင့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးရဲ့ ရှေးဘုန်း ရှေး ကံကို ပြိုင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ ခက်တယ်လို့ နားလည်ပါ။

အဓိပ္ပာယ်ရှိ

အချို့မှာ အမှန်တကယ် စာပေပရိယတ္တိ ပို့ချသင်အံနေပါလျက်၊ ကိုယ် ကျင့်သီလ ပြည့်စုံကြပါလျက် နေရာဒေသ၊ လမ်းပန်းဆက် သွယ်ရေး စတဲ့ အခြေအနေအရ မပြည့်စုံတာမျိုးလည်း ရှိတတ်တယ်။ ‘လှူရတာ ပိုပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိ’ချင်ရင် အလှူ့ရှင် ဒကာ ဒကာမတွေက အဲဒါမျိုးတွေကို ရွေးပြီး မြင်တတ်ဖို့ပါပဲ။ ‘အဲဒါမျိုးကို လှူမှ ပိုမြတ်တယ်’လို့ တော့ မဆိုသင့်ချေဘူး။ ‘မြတ်တဲ့ အလှူ’ဆိုတာမျိုးက ‘လှူသူရဲ့စိတ်သာ အဓိက’ ဖြစ်ကို ဖြစ်လို့ ပဲ။ ပြည့်စုံတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုပဲ လှူလှူ မပြည့်စုံတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုပဲ လှူလှူ အလှူခံဖက်က သီလနဲ့ ပြည့်စုံပြီး အလှူ့ရှင်ဖက်က စေတနာ ပြတ်ရင် မြတ်တယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။

မတွန့်စေနှင့်

‘ဒါနဟူသည် ပြုအံ့ရည်သော် မလည်မသုန် သဒ္ဓါဟုန်ဖြင့် မတုန်မလှုပ် ထိန်းအုပ်မစ္ဆေ မတွန့်စေနှင့်’တဲ့။ မလှူခင်မှာ မိမိလှူမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်၊ နေရာ စသည်ကို သေချာအောင် အရင် ဆုံး လေ့လာပြီး ကိုယ့်ကိုယ်မှာ သဒ္ဓါ တရားတွေ လွှမ်းထုံနေအောင်လုပ်ရတယ်။ အဲဒီလိုမဟုတ်ရင် လှူပြီးမှ ‘သဘော မတွေ့တာလေးတွေ မြင်တယ်’ဆိုတာမျိုးဖြစ်ပြီး တွန့်သွား တတ်တယ်။ အင်း .. တစ်ခါတစ်ရံ လေ့လာပြီးမှ လုပ်ပါလျက် မိမိရဲ့ သဒ္ဓါတရားကို ထိခိုက်စေတာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တာပဲ။ အဲဒီလို ဖြစ်ခဲ့ရင် တောင် ‘လှူမှ လှူမိလေခြင်း’လို့ ပူပန်ဝမ်းနည်းမဖြစ်စေ ဘဲ ‘ဒီတစ်ကြိမ် ငါ့အလှူ မအောင်မြင်ဘူး၊ နောက်တစ်ကြိမ် အောင်မြင်တဲ့ အလှူဖြစ်စေ ရမယ်’လို့ သန္ဒိဋ္ဌာန်ချတတ်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။

၂၄၆။ မဖြောင့်လမ်းဆိုး ရှေ့မတိုးနဲ့

စက်တင်ဘာ ၂၀၊၂၀၁၂။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့မြို့မှာ နိုင်ငံတော်သံဃနာယက ဆရာတော်ကြီးများက အဓမ္မဝါဒအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော ဝါဒများကို မသိနား မလည်သော လူငယ်များအား ဗုဒ္ဓ ဟောကြားခဲ့သော တရားအမှန် ဖြစ်သည်ဆိုကာ ဝါဒဖြန့် စည်းရုံးနေသော ပုဂ္ဂိုလ်များရှိပါသည် ဘုရား။ သို့ဖြစ်ပါသော ကြောင့် မသိနားမလည်သော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်လူငယ်များ ဆင်ခြင်နိုင်ရန် အလို့ငှာ မည်သည့် ခုနှစ်တွင် မည်သည့်ဝါဒများအား အဓမ္မဝါဒအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်ကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ အဓမ္မဝါဒ အဖြစ် သတ်မှတ် ထားသော ဝါဒပေါင်းမည်မျှ ရှိသည်ကိုလည်း ဗုဒ္ဓ ဘာသာ လူငယ်လူရွယ်များ သိရှိရန်အတွက် ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ အသေးစိတ်ကို ရှာဖွေလေ့လာနိုင်ရန်ကိုလည်း ညွှန်ပြပေး တော်မူပါဘုရား။

ရိုသေလျက်ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တစ်ဦး

-------------------

မေးသင့်တဲ့ မေးခွန်းလို့ ယူဆတဲ့ အတွက် ဘုန်းကြီး လက်လှမ်းမီ မှတ် မိသမျှ အဓမ္မအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ခံရတဲ့ ဝါဒတွေကို ကြိုးစားပြီး ရှာဖွေ တင်ပြလိုက်ပါတယ်။ အဟောအပြော ကောင်းတိုင်း နာမည်ကြီးတိုင်းလည်း ဟောပြောတာတွေ အားလုံးအမှန်ပဲလို့ မျက်စိမှိတ် မယုံမိအောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိချပ်နိုင်မယ့် လမ်းစလေးတွေ ရသွားစေချင်လို့ ပါ။ အသေးစိတ်ကိုတော့ သက်ဆိုင်ရာ ဝိနိစ္ဆယကျမ်းစာတွေကို ဖတ်ပါ။

ကျောက်သင်္ဘော

ဘုန်းကြီး ကိုရင် ဘဝနဲ့ ပထမလတ်တန်း အောင်တဲ့ နှစ်က ရွာမှာအင်မတန် စာဖတ်တဲ့ အသက်ခြောက်ဆယ်ကျော် အရွယ် ဆေးဆရာ ဦး မောင်ဝဟာ လက်သန်းလောက်ဝါးခြမ်းပြား နှစ်ခုနဲ့ အနှောင့်ကိုညှပ် ချုပ်ထားပြီး ကိုင်ပါများလို့ မည်းနေတဲ့ စာအုပ်ငယ်ကို သဲသဲမဲမဲ ဖတ် နေ တတ်တယ်။ စာအုပ်နာမည် ‘မဂ်ပေါက်ဖိုလ်ဝင် နိဗ္ဗာန်မြင်’၊ ရေးသူ ‘ကျောက်ဆည်မြို့၊ ကျောက်သင်္ဘော ဆရာတော်ဘုရားကြီး’တဲ့။ သူ့ဆီ က ခဏယူဖတ်ကြည့်တော့ နားမလည် သို့မဟုတ် ကိုယ်နားလည်တာ နဲ့ မတူဘူး။ (ဒါပေမယ့်တောက အဖိုးအိုတောင် ဒါလောက်စိတ်ဝင်တ စားဖတ်နေတာ ဘာကြောင့်လဲလို့တော့ အခုပြန် စဉ်းစားမိတယ်။)

စာအုပ်ပါ အကြောင်းအရာကို ကျမ်းဂန် တတ်သိတော်မူတဲ့ ဆရာ ဘုန်းကြီးနဲ့ ဆရာဦးမောင်ဝ ဆွေးနွေးတဲ့ အခါ ဆရာဘုန်းကြီးက အသံ ကျယ်ပြတ်ပြတ်နဲ့ ‘ဒကာကြီး ... နိဗ္ဗာန်ကို လိုချင်တာ တဏှာမဟုတ်ဘူး၊ ကုသိုလ် ဆန္ဒလို့ ခေါ်တယ် .. မှတ်ထား။ စိတ်ကို စိတ်အတိုင်း ထားရမယ်လို့လည်း ဘုရားမဟောဘူး။ ပေါက်တတ်ကရ စာတွေ ဖတ် ပြီး ယောင်မနေနဲ့ ’လို့ ဆေးဆရာ ဦးမောင်ဝအား မိန့်သံကို မှတ်မိနေပါတယ်။ ၁၉၈ဝပြည့်နှစ်၊ နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့ပေါ်လာတဲ့ နောက် နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့အမှတ် (၁)က အဲဒီ ကျောက် သင်္ဘောဝါဒကို ပထမဆုံးအဓမ္မဝါဒလို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

လူသေလူဖြစ်

လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို အဓမ္မဝါဒအဖြစ်ဒီဝါဒနဲ့ ပတ်သက်သူတွေ လက်မှတ် ထိုးတဲ့ နေ့ (၁၉၈၁-ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ)က ဘုန်းကြီး ကမ္ဘာအေး၊ ဇမ္ဗုဒီပကျောင်းဆောင်အောက်ကို သွားပြီး နားထောင်ခဲ့တယ်။ ကျောင်း ဆောင်ပတ်လည်မှာ လူတွေ အများကြီးပဲ။ ‘ဝေဖန်မှု သိပ်များပြီး သဒ္ဓါ တရားနည်းရင် ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သွားတတ်ပြီး ဆေး ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဆေးလွန်နာကို ကုသဖို့ခက်သလို ဒီလူစားမျိုးက ပြော ဟောရ ခက်တယ်’ဆိုတဲ့ အသံချဲ့စက်နဲ့ မိန့်ကြားတဲ့ အလှည့်ကျ အကျိုးတော်ဆောင် ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တခမာဝုဓရဲ့ သြဝါဒကို ယနေ့တိုင် မှတ်မိနေပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက ဘုန်းကြီးက ရဟန်းတစ်ဝါရ (အသက် ၂၁-နှစ်)။ နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ် (၂)က ဒုတိယ မြောက် အဓမ္မဝါဒအဖြစ်ဆုံးဖြတ်တာပါ။

တောင်တွင်းကြီး အရှင်ဥက္ကဋ္ဌရေးတဲ့ ‘လူသေလူဖြစ်’ စာအုပ်ကို တော့ ညောင်တုန်းမြို့၊ ရွှေဟင်္သာတောရတိုက်မှာ နေစဉ် ဓမ္မာစရိယဘွဲ့ ရတဲ့ နှစ် (၁၉၇၉)မှာသာမဏေအဖြစ်နဲ့ ဦးဉေယျဓမ္မ (မာန်အောင်)ဆီက ငှားပြီး ဖတ်ဖူးခဲ့တယ်..

‘လူသေသော် လူမဖြစ်လျှင် လ

ဘာဖြစ်မှာတုန်း

ရွှေပျက်လျှင် မြေထွက်နွယ်အဝင်ပေမို့

တကယ်ပင် ရွှေပြန်ဖြစ်တယ်ကွယ်

လောကစံထုံး’တဲ့။

အဲဒီဝါဒနဲ့ အဲဒီစာအုပ်ကို နှစ်ဖက်လှ ကေတုမာလာဘိဝံသ အမည်ခံ ဆရာ ဦးကျော်လွင်က ‘ခေတ်သစ် သောနုတ္တိုရ်’စာတမ်းနဲ့ ပြန်ချေ တာကိုလည်း ယနေ့တိုင် နှစ်သက်ဆဲပါ..

‘လူသေသော် လူမဖြစ်လျှင် လ

ပါယ်နတ်စစ် နိဗ္ဗူတာ

မှန်စွာပဖြစ်ထုံး။

ရွှေနှင့်လူ လုံးလုံးပင် ခန်မတူလို့

စံတစ်မူမှားရာက မှောက်ပေပေါ့

နာမ်တစ်ဆူကြားမှာ ပျောက်တယ်ကွယ်

သားမျောက်ကတုံး’တဲ့။

ကြောင်ပန်းတောရ

ဘုတလင်မြို့အနီး ကြောင်ပန်းတောရကျောင်းတိုက်က ဆရာတော်တွေ ဟောပြော ရေးသားချက် ဖြစ်လို့ ကြောင်ပန်းတောရဝါဒ ခေါ်ကြောင်း မှတ်သားရပါတယ်။ ဒီဝါဒကို ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ် (၃)က တတိယ မြောက် အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ၁၉၈၂၊ ဧပြီလမှာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။ သစ်တုံး သစ်တိုင် စသည်ဟာ နာမ်၊ နာမ်သည်ပင် သစ်တုံး သစ်တိုင် စသည်ပဲ တဲ့။ ဓမ္မအမှန်က သစ်တုံး သစ်တိုင်ဆိုတာ အသိခံ အာရုံတရား၊ အဲဒါ တွေကိုသိတာက နာမ်စိတ် (အာရမဏိက)လို့ ဖြစ်ရမှာ။ ဒီဝါဒမှာ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်တွေ တင်တဲ့ အချက်တွေထဲက တစ်ဝက်လောက်ကိုတော့ ကျမ်းဂန်နဲ့ ညီလို့ ဓမ္မမှန်ဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။

ကျောက်ပုံတောရ

၁၉၈၂-ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလထဲမှာ လေးခုမြောက် အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဆုံး ဖြတ်လိုက်တယ်။ ကျောက်ပုံတောရဆရာတော် အမည်ခံ အကျင့်ပျက် ဘုန်းကြီးလူထွက် ဦးစံရင် နှင့် အပေါင်းပါတစ်စုရဲ့ ဝါဒဖြစ်ကြောင်း သိရတယ်။ တောင်ဥက္ကလာပမြို့မှာ ကမ္ဘာ့ဝိပဿနာအမည်နဲ့ ဌာနချုပ်ဖွင့် ထားပြီး ကျေးရွာက မသိနားမလည်သူတွေကို စည်းရုံးတယ်။ ဒီဝိပဿနာဂိုဏ်းဝင် ဘုန်းကြီးတွေ အမျိုးသမီးကို ရှိခိုးကြသတဲ့။ ဝိနည်းဓိုရ် အဖွဲ့ထဲမှာ ပါခဲ့တဲ့ ဘုန်းကြီးတို့ ရွာနားက ကျမ်းဂန်တတ် ဆရာတော်ကြီး ဦးဓမ္မသာရာဘိဝံသ ပြောပြလို့ ဒီဝါဒကို မှတ်မိနေတယ်။ တော် တော်ကြမ်း တော်တော်ဆိုးတဲ့ ဝါဒပါ။ ‘ဓမ္မကထိက (တရားဟောသူ) အား ကိုယ့်မိန်းမကို လှူရင် အင်မတန် မွန်မြတ်’သတဲ့။ ‘တရားဟော မယ့်နေ့မှာ အလှူခံထားတဲ့ မိန်းမနဲ့ သံဝါသပြုရင် ဥပုသ်ဆွမ်း စားတာ’ ဆိုပဲ။ ပြီး .. ဒီဌာန ချုပ်မှာ ၉-ရက် သင်တန်းတက်ပြီးရင် အလိုလို သောတာပန်ဖြစ်သွားရောတဲ့။

ရေတာရှည်

ဒီဝါဒနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘုန်းကြီးမှာ မှတ်မှတ်ရရ ပြောပြစရာ မရှိဘူး။ ပဲခူးတိုင်း၊ ရေတာရှည်မြို့နယ်၊ ကညင်အိုင် အရှင်မာလာဝရရဲ့ အယူ အဆ ဖြစ်ပြီး ပဉ္စသီလနှင့် သရဏဂုံကို ငြင်းပယ်ခြင်း၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါ လက်သစ်ကို ဟောပြောခြင်း၊ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ဓမ္မဝိနယကိုပယ်ခြင်းစတဲ့ အကြောင်းတွေကြောင့် အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဆုံးဖြတ်ကြောင်း ဝိနိစ္ဆယစာ အုပ်မှာ ဖော်ပြတယ်။ ဒီဝါဒမှာ ‘ဒါနပြုရန် သီလဆောက်တည်ရန် မလို၊ မိန်းမနဲ့ ယောကျ်ား အတူရှိနေတာဟာ အရိယာ’စတဲ့ ဟောပြောမှုတွေ ရှိတယ်။ ငါးခုမြောက်အဓမ္မဝါဒ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဝါဒအပါအဝင် အောက် မှာ ဖော်ပြမယ့်ဝါဒနှစ်ခုကိုလည်း ၁၉၈၃-ခုနှစ်အတွင်းမှာ အဓမ္မဝါဒ အဖြစ်ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ တွေ့ရတယ်။

ဓမ္မနီတိ၊ မိုးညို

သာကေတမြို့နယ်၊ ဓမ္မနီတိဗိမာန်ကျောင်း ဦးပညာဝံသရဲ့ ဟောပြော ချက်ကို ဓမ္မနီတိဝါဒ။ ကိုယ်တိုင်က ကတုံးပြောင် ဖန်ရည် စွန်းအဝတ်ကို ဝတ်ထားပါလျက် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကို ဆဲသတဲ့။ သူ့သက်သတ်ရင် အကုသိုလ်မဖြစ်၊ ဘုရားရှိခိုး ပုတီးစိပ်ရင် အဝီစိ ရောက်သတဲ့။ တော် တော်မိုက်တဲ့ ဝါဒပဲ။

နောက်တစ်ခုက မိုးညို (မြောက်ဥက္ကလာပဝါဒ)၊ မိုးညို ဦးသူရိယခေါ် ဦးထွန်းရှိန်ရဲ့ရေးသား ဟောပြောချက်။ ဒီဝါဒက ဓမ္မအမှန်ကို ယဉ်ယဉ်လေးနဲ့ သွေဖည်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုလို့ ကြောက်စရာ ကောင်းတယ်။ ဓမ္မအမှန်က သမထ၊ ဝိပဿနာ နှစ်မျိုးလုံးနဲ့ မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ် ထူးကို ရနိုင်ကြောင်း ဆိုပေမယ့် ၎င်းတို့က သမထယာနိက (သမထတရား အားထုတ်သူ)တွေ မဂ်ဖိုလ်ကို မရနိုင်ဘူးတဲ့။ ဓမ္မမှန်က အနုသယ ကိလေသာဟာ ပဋိသန္ဓေ တည်တာနဲ့ ကိန်းပြီးသား ဖြစ်ပေမယ့် ၎င်းတို့က မွေးခါစကလေးမှာ အနုသယမရှိဘူးတဲ့။

ထွန်းတုံးလက်ကျန်

ရေစကြိုမြို့နယ်၊ ကျောင်းဖြူရွာသား၊ ဒေသခံဘုန်းကြီးနဲ့ မတည့်လို့ လုပ်ချင်တာလုပ်ပြီး သူ့ကိုယ်သူ သောတာပန်လို့ ဆိုတဲ့ ဦးထင် အမည် ရှိသူရဲ့ ဟောပြောချက်။ သူက ‘လူ့ပြည်မှာ ပိဋကတ်သုံးပုံမရှိ၊ ကံကို ယုံရင် သရဏဂုံတည်ပြီး အပါယ်မကျတော့ဘူး၊ တရားနာလို့ ကုသိုလ် မရဘူး’တဲ့။ သူကွယ်လွန်ပြီဖြစ်လို့ သူ့တပည့်တွေက သူတို့ဆရာ ဟော ပြောတာတွေကို စစ်ဆေးဖို့ နိုင်ငံတော်သမတ ဦးစန်းယုနဲ့ နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့ကို တင်ပြလာလို့ စစ်ဆေးပေးတာလို့ ဆိုတယ်။ ဘာကြောင့် ‘ထွန်းတုံးလက်ကျန်’အမည် တွင်ရသလဲဆိုတာ ဘုန်းကြီး မတွေ့မိသေးပါ။ ၁၉၈၅-ခုနှစ်က ဆုံးဖြတ်ချက်။

စမ်းကလေး

ကမ္ဘာအေး၊ နိုင်ငံတော်ပရိယတ္တိမှာ ဘုန်းကြီး အင်္ဂလိပ်စာ နည်းပြလုပ် နေစဉ်ကာလ ၁၉၉၈-ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ (တပို့တွဲ)လရဲ့ ညနေခင်း တစ် ချိန် မိတ်ဆွေဆရာတော် ဘုန်းကြီးပန် (ဦးပဏ္ဍိတာဘိဝံသ-ရေစကြို) နှင့်အတူ မြို့ထဲက ပြန်လာတော့ ကျောက်မျက်ရတနာဘေးက နိုင်ငံတော် ပရိယတ္တိသာသနာ့တက္ကသိုလ် ဝင်းထဲကိုဝင်တဲ့ လမ်းတစ်လျှောက် လူတွေ ပြည့်ကျပ်နေတာ တွေ့လို့ မေးကြည့်တော့ စမ်းကလေး ဆရာတော် တန်းခိုးပြတာကို မြင်ချင်လို့ လာစောင့်နေတာတဲ့။

ညောင်လေးပင်မြို့နယ်၊ စမ်းကလေးကျေးရွာ၊ အရှေ့ကျောင်းဆရာ တော်ဦးနန္ဒောဘာသရဲ့ဟောပြောချက်တွေကို အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဝိနည်း ဓိုရ် အမှတ် (၁၁)က ထိုနေ့က ဆုံးဖြတ်ချက်ချပါတယ်။ ဒီဆရာတော်နဲ့ တပည့်တွေက 'စမ်းကလေးဆရာတော်ရဲ့တရားကို နာပြီးရင် ၁၀- မိနစ်၊ ၁၅-မိနစ်အတွင်း သောတာပန် ဖြစ်တယ်၊ ဆရာတော်ရဲ့ ခန္ဓာ ကိုယ်က ရောင်ခြည် ထွက်တယ်’လို့ ဝါဒဖြန့်ပြီး မိမိတို့ဆီကို လူလာ အောင်စည်း ရုံးခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မိုးကုတ်ဝါဒ

နာမည်ကျော် မိုးကုတ်ဆရာတော်ကြီးရဲ့ ဟောစဉ်တရားတွေထဲက ဟောပြောချက် အချို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အငြင်းပွားတဲ့ အတွက် နိုင်ငံတော် ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ် (၁၂^၂၀၀၅)က ‘မှားလို့ လုံးဝ ပယ်ဖျက်ရမယ့် အချက်အချို့၊ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ပြင်ဆင်ပေးရမယ့် အချက်အချို့၊ မှား နေသည်ကို ပြင်ဆင်ပေးရမယ့် အချက်အချို့၊ မပြည့်စုံလို့ ဖြည့်စွက် ရမယ့် အချက်အချို့’ကို ထောက်ပြခဲ့ ပါတယ် (အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဆုံးဖြတ်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး)။ ဥပမာ .. ‘ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ် စက်ဝိုင်းဒေသ နာကို အသေအချာ ကြားနာပြီးနောက် ကိလေသာ ကြားမခိုစေဘဲ ဝိပဿနာတရားကို အားထုတ်ရင် နံနက်အားထုတ် ညနေ နိဗ္ဗာန်တရား ထူးကိုရတယ်’ဆိုတဲ့ ဟောပြောချက်မှာ ဇဋာသုတ္တန်စသည်နဲ့ မညီလို့ အဓမ္မဝါဒဖြစ်တဲ့ အတွက်လုံးဝပယ်ဖျက်ပစ်ရမယ်ဆိုတာမျိုး။

အောင်ဆန်းတောရ

အထက်ပါမိုးကုတ်ဝါဒကိုပင် ထပ်ဆင့်ဟောပြောတဲ့ အင်းစိန်မြို့နယ်၊ အောင်ဆန်းတောရ တပ်ဦးကျောင်း ဆရာတော် ဦးသဒ္ဓမ္မကိတ္တိသာရ ရေးတဲ့ ‘ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ်ဖြတ်လမ်း (၁၀)ရက်စခန်း အထူးသင်တန်းကျမ်း’ပါ အချက်အချို့ကို အဓမ္မ (ဘုရားဟောတရား မဟုတ်)လို့ ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့အမှတ် (၁၄^၂၀၀၆)က ဆုံးဖြတ်တယ်။ ဥပမာ.. သာမန် ယောဂီတွေကို ‘တရား အားထုတ်ကြပါ၊ မနက် တရားအားထုတ်ရင် ညနေ တရားထူးရမယ်၊ ညနေ တရားအားထုတ်ရင် မနက် တရားထူး ရမယ်’လို့ ဟောပြော တာမျိုး၊ ‘ဆန္ဒရဟန်းသည် ၄၅-နှစ်ကြာ တရား အားထုတ်သော်လည်း ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ်ကို မနာရလို့ နိဗ္ဗာန်တရားထူးကို မရဘူး’ဆိုတာမျိုးတွေကို အဓမ္မဝါဒလို့ ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ အင်း.. ဖြတ်လမ်းဆိုတာတွေကို သတိထားဗျို့။

ခေမိန္ဒဝါဒ

မိုးညှင်းမြို့၊ မဟာသတိပဋ္ဌာန်ရိပ်သာဆရာတော် ဦးခေမိန္ဒရဲ့ဟောပြော ချက်။ ‘ဝင်လေထွက်လေကို တမင်ချုပ်ပြီး မရှိအောင်လုပ်ပြီး ကျင့်ရ မည်’၊ ‘ဝင်လေထွက်လေကို ရှုတာဟာ ဒိဋ္ဌိပဲ’ ‘လက္ခဏာရေးသုံးပါးကို ရှုလို့ နိဗ္ဗာန်မရ’ ‘အကြောင်းအကျိုးမဲ့ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ်’စတဲ့ အချက်ပေါင်း ၄၃-ချက်ပါ ဟောပြောချက်တွေဟာ ထေရဝါဒကျမ်းဂန်နဲ့ လုံးဝ ဆန့် ကျင်ကြောင်း စောဒက ဆရာတော်တွေက စွဲချက်တင်ရာမှာ အချက် အားလုံးကို အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ် (၁၅^၂၀၀၆)က ဆုံးဖြတ် တော်မူတယ်။ တမင်သက်သက် (ထင်ပေါ်လိုခြင်း သို့မဟုတ် သာသနာကို ပျက်စီးစေလိုခြင်းစတဲ့) ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုနဲ့ ဓမ္မမှန်ကို ပြောင်းပြန်လုပ်ပြီး ဟောပြောနေရော့သလားလို့တောင် ထင်မိစရာပါ။ မြစ်ကြီးနား ဝိစိတ္တသာရ

ဖော်ပြပါ မိုးညှင်းဦးခေမိန္ဒရဲ့ တပည့်။ ‘အတိတ်၊ အနာဂတ် မရှိ၊ နတ် ဗြဟ္မာဘုံဆိုတာ မရှိ၊ တိရစ္ဆာန်ကို သတ်လျှင် အပြစ်မရှိ၊ ရပ်ကွက်ပိုင် နိုင်ငံပိုင် ပစ္စည်းကို ခိုးလျှင် အပြစ်မရှိ၊ လူဆိုတာ ကံကြောင့်ဖြစ်တာ မဟုတ် မိဘကြောင့်ဖြစ်တာ၊ နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိတဲ့ အတ္တ’ စတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒအစစ်အမှန်နဲ့ သုံးနှင့်လေးလိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဟောပြောချက် ၃၁-ချက်ကို အဓမ္မဝါဒအဖြစ် ဝိနည်းဓိုရအမှတ် (၁၆^၂၀၀၉)က ဆုံး ဖြတ်တော်မူတယ်။

ဆူးလေဦးမြင့်သိန်း

ဒီပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ဟောပြောချက်တွေလည်း ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်နှင့် ဆန့်ကျင်တဲ့ အတွက် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့နဲ့ စစ်ဆေးဆုံးဖြတ်သင့်ပေမယ့် မိမိဝါဒ အနေနဲ့ တာဝန်ယူ ဖြေရှင်းမယ့်သူ မရှိလို့ ၁၉၈၃-ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့က ညွှန်ကြားလွှာ ထုတ်ပြန်ပြီး ယင်းဝါဒ မပြန့် ပွားအောင် ကာကွယ်ခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ရေးသားချက်၊ ဟောပြောချက်တွေကိုတော့ စာအုပ်စာတမ်း မပြည့်စုံလို့ ဘုန်းကြီး အတိအကျ မပြောပြနိုင်ပါ။ မကြာခင်က ရေပန်းစားခဲ့တဲ့ ‘ပစ္စုပ္ပန်ကမ္မဝါဒ’ ဆိုတာကြီးနဲ့ ပတ်သက်တာကိုတော့ တစ်ဆင့်စကား ကြားဖူးပါတယ်။

ဦးမြတ်သိန်းထွန်း

ရွာမှာတုန်းက ဦးမြတ်သိန်းထွန်း ရေးတဲ့ စာအုပ်ထူထူ တစ်အုပ်ကို တွေ့ဖူးခဲ့ပါတယ်။ အသက်ငယ်သေးတော့ ကောင်းကောင်း မဖတ်ဖူးခဲ့ဘူး။ ဆရာဘုန်းကြီး ပြောပြပုံအရ အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားတွေက ဂါမဒေါသ ရောက်တယ် (စကားရိုင်းတွေ ဖြစ်နေတယ်)လို့ သိရတယ်။ ညစ်ညမ်း စကားလုံးတွေ များလွန်းလို့ အတော်ကာမရာဂ အားသန်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ ဆရာဘုန်းကြီး မှတ်ချက်ပြုသံကို မှတ်မိနေတယ်။ ကျောက်ပုံတောရဝါဒ ပုံစံမျိုးပေလော။ ဒီဝါဒကိုလည်း တာဝန် ယူဖြေရှင်းမယ့် သူမရှိလို့ ဆူးလေဦးမြင့်သိန်းနဲ့ မရှေးမနှောင်း (၁၉၈၃- ခုနှစ် အတွင်း)မှာပဲ နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့က ညွှန်ကြား လွှာထုတ်ပြန်ပြီး ဒီဝါဒမပြန့်ပွားအောင် တားမြစ်ခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။

ဆန္ဒမွန်

လမ်းဆိုး လမ်းယုတ် လမ်းကောက် လမ်းညစ်ကို ရှောင်ကွင်း၍ မှန် သောလမ်းကို ဖြောင့်စွာ လိုက်သွားနိုင်ပါစေ။

၂၄၇။ တစ်စားပွဲတည်း

သိလိုသည်များကို မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား။ အမှားပါလျှင်လည်း ခွင့်လွှတ်ပါဘုရား။

နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်တစ်ခုတွင် ရင်းနှီးခဲ့သော ဦးပဉ္စင်းတစ်ပါးနှင့် ပြန် တွေ့ကြစဉ် ဦးပဉ္စင်း ကြွလိုတဲ့ နေရာများကို လိုက်ပို့ပြီးနောက် ဆွမ်း စားချိန်မှာ စားသောက်ဆိုင် တစ်ခုသို့ ဝင်ကြပါသည်။ ဦးပဉ္စင်းဘုဉ်း ပေးလိုတဲ့ ဟင်းလျာကိုမှာ ပေးပြီး တပည့်တော်လည်း ကြိုက် တာကို မှာပါသည်။ ဟင်းပွဲများ ရောက်လာသောအခါ တပည့်တော် မှာလိုက်သော ဟင်းလျာအချို့ကို ဦးပဉ္စင်း၏ ပန်းထဲထည့်၍ ကပ်ပါ သည်။ ဦးပဉ္စင်းမှာသော ဟင်းလျာများကိုလည်း ဦးပဉ္စင်းအား ကပ်ပါ သည်။ ဦးပဉ္စင်း ဆွမ်းကိစ္စ ပြီးသောအခါ ဟင်းပွဲများကို တပည့်တော်အား စားစေချင်၍ စွန့်ပါသည်။ တပည့်တော်သည် ထိုဦးပဉ္စင်းနှင့်အတူ စားပွဲ တစ်လုံးတည်းတွင် ထိုင်ပြီး စားခဲ့မိပါသည်။ စားသောက်ဆိုင် အတွင်း နေရာ အခက်အခဲမရှိပါဘဲ ထိုဦးပဉ္စင်းအား သီးသန့်စားပွဲမှာ မကပ်မိ သည့်အတွက် တပည့်တော်မှာ အပြစ်ရှိ မရှိသိ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်စစ်စစ် ဖြစ်အောင် ကြိုးစားနေပါ၍ ဖတ်သင့်သော စာအုပ်များကိုလည်း ညွှန်ကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Vi Paris

-------------------

အကပ်ခံခြင်း

‘ရေဒန်ပူမှ တစ်ပါး မပေးမကပ်တဲ့ အာဟာရကို စားသုံးသော ရဟန်း ပါစိတ်အာပတ် သင့်၏’ဆိုတဲ့ သိက္ခာပုဒ်အရ ရဟန်းဟာ လူသာမဏေက လက်နဲ့ ဆက်ကပ်မှ စားသုံးရတယ်။ လူသာမဏေက ဆွမ်းပန်း ကန် ဆွမ်းခွက်စသည်ကို လက်ဖြင့်ရှေ့ကို တိုးပေးရင် အကပ်မြောက် ပြီ။၊ ခေါင်းပေါ်က အစားအစာကို လှူလိုလို့ ညွတ်စောင်းပေးရင်လည်း မိမိရဲ့လက်နဲ့ ယူစားကောင်းတယ်။ ဒီသိက္ခာပုဒ်အရ ကပ်ထားပြီးသား အစားအစာရှိတဲ့ ဆွမ်းခွက်ထဲကို အပြင်က ရထရေဏုမြူ (မျက်စိနှင့် မြင်နိုင်တဲ့ မြူ)ပမာဏရှိတဲ့ အရာတစ်ခုကျလာရင် ပဲအကပ်မပျက်အောင် အဲဒီမြူကပ်နေတဲ့ အစားအစာကို ဖယ်ပစ်ရတယ်။

ရိုသေခြင်း

သီလ သမာဓိ ပညာဂုဏ်၊ တည်ကြည်တဲ့ သွင်ပြင်၊ သိမ်မွေ့တဲ့ အနေ အထိုင် စတာတွေကြောင့် ရဟန်းသံဃာကို မြန်မာဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ အရိုအသေ ပေးလာကြတာ ရာစုနှစ်တွေ ကြာခဲ့ပြီ။ အချို့ ကျေးရွာတွေမှာ ရဟန်း သံဃာတစ်ပါး ရပ်ထဲရွာထဲကြွပြီဆိုရင် လမ်းမှာတွေ့တဲ့ လူတိုင်း ဘုန်း ကြီးကို ထိုင်ရှိခိုးတာပဲ။ ဘုန်းကြီး အရိပ်ကို မနင်းရဲဘူး။ အဝေးက ရှောင်သွားတယ်။ သူတို့တွေဆိုရင် ဘုန်းကြီးနဲ့ တစ်ခုံတည်း အတူထိုင် စားဖို့ ဆိုတဲ့ ကိစ္စ ထည့်တောင် တွေးရဲမှာ မဟုတ်ဘူး။ ရိုသေထိုက်သူကို ရိုသေတာဖြစ်လို့ အင်မတန် ကောင်းမြတ်တဲ့ မင်္ဂလာ တစ်ပါးပါ။ ဆက်ပြီးတော့လည်း ထိန်းသိမ်းထားရလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ရိုသေစိတ် ရှိရင် လမ်းမှာထိုင်ပြီး ရှိမခိုးရုံနဲ့၊ မတော်တဆ ဘုန်းကြီးအရိပ်ကို နင်းမိရုံနဲ့ အပြစ်မရှိနိုင်ပါဘူး။

အခြေအနေ

အရာရာတိုင်းမှာ ကာလဒေသနဲ့ လိုက်လျောညီထွေရှိအောင် လုပ်သင့်တယ်။ ကိုးကားနိုင်တဲ့ ကျမ်းဂန်အဆိုက ဒီလိုပါ .. ‘လူတစ်ယောက်ဟာ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ကတုံးရိတ်၊ သင်္ကန်းဝတ်ပြီး ဘုန်းကြီးလိုနေရင် လိင်ခိုး (အသွင်ကိုခိုးပြီး ဟန်ဆောင်သူ) ဖြစ်သွားပြီး ရာသက်ပန်သာ သနာ့ဘောင်ထဲကို ဝင်ခွင့် မရှိတော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလူဟာ မင်း ပြစ်မင်းဒဏ်၊ ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးစတဲ့ မလွှဲသာတဲ့ အကြောင်းကြောင့် အဲဒီလို လုပ်ခဲ့ရပြီး အဲဒီဘဝကိုလည်း မသာယာဘဲ သံဃာကို အမှန်အတိုင်း ဖွင့်ပြောရင် အပြစ်မရှိဘူး။ မိမိအလိုရှိချိန်မှာ သာသနာ့ဘောင်မှာ ပြန်နေနိုင်ခွင့် ရှိတယ် (ရာဇဒုဗိက္ခကန္တာရ ရောဂဝေရီဘယေန ဝါ၊ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၃)’။ စိတ်ထဲက မပါဘဲ လုပ်မိရုံ၊ မလုပ်မိရုံနဲ့ လောကပြစ်ရှိ နိုင်ပေ မယ့် သံသရာပြစ်လွတ်နိုင်တာမျိုး တွေရှိတယ်။

အဖြေ

ရဟန်းသံဃာတွေ ဆွမ်းကိုအကပ်ခံပြီး ဘုဉ်းပေးရပုံ၊ ဒကာ ဒကာမ တွေရဲ့ရဟန်းသံဃာတွေကို ရိုသေလေးစားမှုအပြင် အခြေအနေအချိန် အခါ ဆိုတာတွေကို တစ်စေ့တစ်စောင်း စဉ်းစားကြည့်ပြီးနောက် မေး မေးခွန်းကိုဖြေရရင် ...

‘မိမိ မှာထားတဲ့ ဟင်းလျာထဲက ဘုန်းကြီးကို ကပ်တာ (ဒါလည်း ဆွမ်းလောင်းသလိုပဲလေ)၊ ဘုန်းကြီးအတွက် မှာတဲ့ ဟင်းလျာကိုလည်း ဘုန်းကြီးကို ကပ်တာ’ဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီး အာပတ် မသင့်နိုင်ပါဘူး။ ‘ဆွမ်းကိစ္စပြီးတဲ့ အခါ ဘုန်းကြီးက သူ့ဟင်းလျာကို စွန့်တာ’ကလည်း ဘာမှ မဖြစ်ဘူး။ ကိုယ့်ပန်းကန် ကိုယ်ခွက် ကိုယ့်ဇွန်းနဲ့ သီးခြားစီ ဆို ရင် တစ်ခုံတည်း ထိုင်မိရုံနဲ့ ဘုန်းကြီးလည်း အာပတ်မသင့်၊ လူလည်း အပြစ် မရှိနိုင်တန်ရာပါဘူး။ အင်း .. နေရာ အလွတ်ရှိရင် တော့ ‘ရိုသေ ခြင်း’ဆိုတဲ့ အခြေအနေအရ တစ်ခုံစီထိုင်ရင် ပိုသင့်မြတ်တာပေါ့။

ဖတ်သင့်

အထွေထွေ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗဟုသုတအနေနဲ့ ဆိုရင် သာသနာတော် ထွန်း ကားပြန့်ပွားရေးက ထုတ်ဝေတဲ့ ‘ဗုဒ္ဓဘာသာကောင်းတစ်ယောက်’ စာ အုပ်ကို ညွှန်းပါရစေ။ စာအုပ်နာမည်က အိမ်နေလူများစု သည်းခြေ ကြိုက် မဟုတ်နိုင်ပေမယ့် မကြီးလွန်း မကျယ်လွန်းဘဲ ရိုးရိုးလေးနဲ့ မှန်ကန်တဲ့ အတွေးအမြင်ကို ပေးနိုင်တာ သေချာပါတယ်။ ဘုန်းကြီးက တော့ မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးရဲ့ ဝိပဿနာ ကျမ်းစာတော်တွေကို အဖတ်အရှု များပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ကျမ်းစာအနေနဲ့ သီဟိုဠ်ဆရာ တော် အရှင်နာရဒရဲ့ A Manual of Buddhism နှင့် အမေရိကန် ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဟင်နရီ အက်စ် အိုလ်ကော့တ်ရဲ့ The Buddhist Catechism ကျမ်းစာ တွေကထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာရဲ့ အနှစ်သာရကို ငုံမိပြီး ဖတ်ရတာလည်း မခက်လွန်းလို့ ဘုန်းကြီးဆိုရင် ထပ်ခါထပ်ခါ ပြန်ဖတ်ပါတယ်။

၂၄၈။ တရားနာရင်းအိပ်

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် အင်တာနက်မှ တရားခွေများကို ဒေါင်းလုဒ်လုပ်ပြီး မိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်းများသို့တယ်လီဖုန်းမှ တစ်ဆင့် ပို့ပေးပါသည်။ သို့သော် အချို့သော သူများသည် တရားဖွင့်ပြီး အိပ်ကြသည်။ အိပ်ဆေး သဘောမျိုး အသုံးပြုကြသည်။ တပည့်တော်အနေဖြင့် နောက် နောင်ကို ထိုသို့သော လူများကို တရားခွေများ ဆက်လက် ပို့ပေးသင့် ပါသလား ဘုရား။

ဌေးဝင်း..ခေတ္တမလေးရှား

-------------------

သူတို့ဇွဲ

ဒီစာကို ရိုက်မယ်လုပ်တုန်း အပြင်က တံခါးခေါက်သံကြားလို့ အထဲက ကြည့်လိုက်တော့ သားသားနားနား ဝတ်စားဆင်ထားတဲ့ မျက်နှာဖြူ နှစ်ယောက်ကို တွေ့တယ်။ တစ်ခြားသူ ဟုတ်ရိုးလား .. သာသနာပြု တွေ (ဒီနေ့ ဒီမှာ တနင်္ဂနွေနေ့)။ အချိန်မရှိတာနဲ့ တံခါးကို ဖွင့်မပေး လိုက်ဘူး။ ဘေးနှစ်အိမ်နဲ့ ရှေ့အိမ်တွေကတော့ ခြံထဲတောင် အဝင်ခံပုံ မပေါ်ဘူး။ ဒါပေမယ့်.. သူတို့တွေ သိပ်ဇွဲကောင်းတယ်။ ဖိနစ်စ်မြို့ရဲ့နွေ ရာသီ အပူရှိန် ၁၁၆၊၁၁၈၊ တစ်ခါတစ်ရံ ၁၂၀ ဒီဂရီ ဖာရင် ဟိုက် လောက်မှာ တစ်အိမ်ဝင် တစ်အိမ်ထွက် လိုက်ပြီး တရားဟောနိုင်ကြတယ်။ ထောက်ပံ့ငွေ ရပါသလားလို့ မေးကြည့်ဖူးပါတယ် .. သူတို့ ပိုက်ဆံ တစ်ပြားမှ မရပါဘူး၊ ယုံကြည်လို့ စေတနာနဲ့ လုပ်တာပါတဲ့။ ကဲ .. ‘တရားဖွင့်ပြီး အိပ်တာ’လောက်ကို စိတ်ဓာတ် ကျသင့်သလား။ အနည်းဆုံးတော့ ကိုယ်ပို့တဲ့ တရားခွေကို သူလက်ခံရုံမက ဖွင့်ပြီး နား ထောင်တယ်လေ။

ခွင့်လွှတ်

ဓမ္မကထိက ဆရာတော် အချို့က ချက်ပြုပ် လျှော်ဖွတ်နေရင်း သို့မ ဟုတ်တစ်ခုခု လုပ်ရင်းနဲ့ တရားနာတာ၊ အိမ်ပြီး တရားနာတာတွေဟာ တရားကို မရိုသေရာကျတယ်လို့ ဟောပြောတာကို ဘုန်းကြီးလည်း ကြားဖူးတယ်။ ဒါပေမယ့် ချွင်းချက်တော့ ရှိသင့်တယ်။ မလေးရှား စင်္ကာပူလို အမေရိကလိုနေရာမျိုးမှာ တရားခွေဖွင့်ပြီး တီဗွီရှေ့ ဒူးတုပ် နာဖို့ဆိုတာ ခက်နို်င်တယ်။ ဘုန်းကြီးရဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အမြင်အရဆိုရင် တရားပွဲတွေမှာတော့ သေသေချာချာ ဒူးတုပ် နာယူပေါ့။ အသံလောက် ရုပ်သံလောက် ဆိုရင်တော့ ရတဲ့ အချိန်လေးမှာ ကြုံသလို တရားနာယူ ကြရတာဖြစ်လို့ ခွင့်လွှတ်ပျော်ပါတယ်။ ကားမောင်းရင်း၊ ကလေးထိန်း ရင်း တရားနာတာ အပြစ်မရှိသင့်ပါဘူး။ မအားရင်းက အဲဒီလို တရား နာယူလိုစိတ် ရှိတာလေးကိုပဲ ကျေးဇူးတင်ရအုံးမှာ။

အိမ်မှာ နားနားနေနေနဲ့ ကုသိုလ်ရအောင် နာယူတာမျိုးကျတော့ ဓမ္မကထိက ဆရာတော်တွေ သင်ကြားသလို တကယ့် အာရုံစူးစိုက်ပြီး ဒူးတုပ်နာယူပေါ့။ ဒါလည်းလုပ်သင့်တာပဲ။

ဆက်လုပ်

တရားဓမ္မကို ဖြန့်ဖြူးပေးတာဟာ ဓမ္မဒါနပါပဲ။ ဓမ္မဒါနဆိုတာ ဒါနအား လုံးမှာ အမြတ်ဆုံးဆို မဟုတ်လား။ လိုက်မမီနိုင်အောင် အရှိန်အဟုန် ပြင်းစွာ စီးဆင်းနေတဲ့ အင်တာနက်နဲ့ သတင်းမီဒီယာခေတ်ကြီးမှာ မိမိ နှစ်သက်တဲ့ တရားခွေတွေကို ဒေါင်းလုဒ် များများလုပ် များများပို့ပြီး ဆက်လက် သာသနာပြုဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။ နာယူတာ မနာယူတာ သူ့ကိစ္စပါ။ ပို့တာကို လက်ခံရုံနဲ့ကို ကျေနပ်စရာပါ။ တရားနာတဲ့ အဆင့် မှာတော့ ဘယ်လိုပဲ နာနာခွင့်ပြုလိုက်ပါ။ ဘုန်းကြီးရှေ့ ဒူးတုပ်မထိုင်နိုင် တဲ့ လူကို ကုလားထိုင်မှာ ထိုင်ခွင့်ပြုသလိုပေါ့။ နာယူသူရဲ့ နှလုံးသားထဲကို တစ်လုံးရောက် နှစ်လုံးရောက်နဲ့ ကြာရင် တရားနာသူဟာ တရား ဗဟုတ ကြွယ်ဝလာပါလိမ့်မယ်။

ဉာဏ်ရှိလျှင် ခွေးမစင်ပုံထဲ၌ နိဗ္ဗာန်ခဲ တောင်ပါသေး၏။ (ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း၊ စာ-၁၉၉)

၂၄၉။ ပတ္တိဒါန

ဆရာတော်ဘုရား၊ ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ ကောင်းမှုပြု၍ အမျှဝေရာတွင် ပြုပြီးပြီးချင်း အမျှတစ်ခါဝေပြီး နောက်အတော်ကြာ မှာ ထိုကောင်းမှုအား ပြန်သတိရ၍ အမျှဝေပါက ပထမ အခေါက် အတိုင်း အမျှရပါသလား။ အမျှဝေသူလည်း ကုသိုလ်အတူတူ ရနိုင်ပါ သလားဘုရား။

ဝါဝါအောင်

-------------------

လျော့မသွား

အရင် ဆုံးပစ္စည်းတစ်ခုကို လှူဒါန်းမယ်။ အဲဒီလို လှူဒါန်းဖြစ်အောင်စိတ် ထဲကလှုံ့ဆော်မှု (စေတနာ)ကို ပတ္တိ (ရထားတဲ့ ကုသိုလ်)လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီကုသိုလ်ရဲ့ အဖို့ကို အထူးရည်ရွယ်သူကိုဖြစ်စေ၊ သတ္တဝါအများကို ဖြစ်စေ ‘မိမိနှင့် ထပ်တူရပါစေ’လို့ ဝေငှဆဲမှာ ဖြစ်နေတဲ့ စိတ်ကို ‘ပတ္တိ ဒါန’ သို့မဟုတ် ‘အမျှဝေ’လို့ ခေါ်တယ်။ စေတနာနဲ့ ပတ္တိဆိုတာ အတူတူ။ စေတနာဆိုတဲ့ စိတ်စွမ်းအားကို အမျှဝေတယ်လို့ အဓိပ္ပာယ် နား လည်ရမှာပေါ့။ အဲဒီလို အမျှဝေလိုက်လို့ ကုသိုလ်ရှင်ရဲ့ ကုသိုလ်က လျှော့မသွားဘူး။ ထွန်းထားတဲ့ ဖယောင်းတိုင်မီးက နောက်တစ်ချောင်းကို မီးကူးယူပေမယ့် မူလဖယောင်းတိုင်ရဲ့ မီးအရှိန် မလျော့တဲ့ အပြင် နောက်ထပ် အရောင်အလင်း အကူအညီရလို့ ပိုလင်းသွားသလို အလှူ့ ရှင်မှာ ပတ္တိဒါန ကုသိုလ်အပိုရတယ်။

‘ပရေဟိ ဒိန္နာယ ပတ္တိယာ ဝါ အညာယ ဝါ ပုညကြိယာယ ဝါ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃)’စကားအရ ဒါနကုသိုလ်ကိုသာမက ဒုက္ခရောက်သူကို ကူညီတာ၊ အများအကျိုး ဆောင်ရွက်တာ၊ ရတနာသုံးပါးရဲ့ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်တာ၊ သီလကုသိုလ် ဘာဝနာကုသိုလ်တွေကိုပါ အမျှဝေရင် ပတ္တိဒါနကုသိုလ်ရတယ်။

ရည်စူး မရည်စူး

ပတ္တိဆိုတဲ့ မိမိရဲ့ကုသိုလ်စေတနာကို အမျှဝေရာမှာ ပြိတ္တာဖြစ်နေသူကို သီးခြား ရည်စူးခြင်း၊ အဲဒီလို သီးခြားမဟုတ်ဘဲ သတ္တဝါအများကိုရည် စူးခြင်းလို့ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ပဌမအမျိုးအစားမှာ နာမည်ထုတ်ဖော်တဲ့ ရည်စူးသူ ပြိတ္တာတို့က သာဓုခေါ်နိုင်ရင် ၎င်းတို့ ချက်ခြင်း အကျိုးခံစား ရတယ်။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းက ဆွေမျိုးဟောင်း ပြိတ္တာတွေကို အထူးရည်စူး ပြီး အမျှဝေလိုက်တဲ့ အခါ အဲဒီပြိတ္တာတွေ ချက်ခြင်း အဲဒီဘဝက ကျွတ် သွားကြတယ်လို့ ကျမ်းဂန်မှာဆိုတယ်။ တစ်ခါ သူတော်ကောင်းတွေပို့ သတဲ့ ကုသိုလ်အဖို့ကို ခံယူပါတယ်လို့ နှုတ်မြွက် သာဓုခေါ်နိုင်ရင် မရည် စူးတဲ့ ကုသိုလ်အဖို့ကိုလည်း ခံယူသူ သို့မဟုတ် သာဓုခေါ်သူ ရနိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆပါတယ်။

အဖြေ

အမျှဝေခြင်း (ပတ္တိဒါန) ကုသိုလ်အကြောင်းကို ဖော်ပြပါအတိုင်း အကြမ်း မျှနားလည်ပြီး မေးခွန်းကို ဖြေရရင် .. ကိုယ်လုပ်ထားတဲ့ ကုသိုလ် စေတနာဆိုတာ ကုန်ခမ်းသွားတတ်တဲ့ အရာမျိုး မဟုတ်လို့ အဲဒီ ကုသိုလ်ကို ဘယ်အချိန်ဝေဝေ ဘယ်လောက်ဝေဝေ ကုသိုလ်စွမ်းအင်က ထပ်တူ ပါပဲ။ မေးခွန်းမှာ ‘အမျှဝေသူ’ဆိုတာကို အမျှကိုခံယူသူလို့ ဆိုလိုရင် .. အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်က သာဓုခေါ်ခွင့်ရရင် အမျှကုသိုလ်ကို ပေးဝေသူနဲ့ ထပ်တူရတယ်လို့ မှတ်ယူသင့်ကြောင်းပါ။

၂၅၀။ ဓာရဏပရိတ်

ရိုသေစွာကန်တော့ပါတယ် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မ သိချင်တာက ဘုရားလောင်း ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်းက စူဠ သုဘဒ္ဒါအတွက် ဆင်စွယ်ပေးဖို့ ဘုရားလောင်းကိုယ်တိုင် ဆင်စွယ်ဖြတ် တာကြောင့် သေသွားပါတယ်။ ဘုရားလောင်းဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုသတ် သေတာဖြစ်လို့ အဖန် ၅၀၅ ကမ္ဘာ ဝဋ်ခံရပါသလားဘုရား။ နောက်ပြီး ဓာရဏပရိတ် အကြောင်းကိုလည်း သိလိုပါတယ်။ ဓာရဏပရိတ်ကို ရွတ်ရင် သူများ မကောင်းကြံတာကို မခံရဘူးလို့ ကြားဖူးပါတယ် ဘုရား။ ရွတ်ရုံနဲ့ တကယ်ပဲ အဒီအကျိုးကို ရနိုင်သလားဆိုတာ သိလိုပါတယ်။ ဓာရဏပရိတ်ရဲ့ အနက် အဓိပ္ပာယ်ကိုလည်း သိလိုပါတယ်။ ဆရာတော်ကျန်းမာပါစေ။

မေမီ

-------------------

နားလည်မှု မှန်စေ

ဒုက္ခ .. ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်းအကြောင်း အတော် နားလည်မှု လွဲနေသေးတာ ပဲ။ ဇာတ်ဝတ္ထုအမှန်က ဒီလိုပါ .. ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်းဟာ မိမိအားမြားနဲ့ ပစ် ခွင်းသူဟာ မိမိအောက်မှာ ရှိနေတာကို သိလိုက်တာနဲ့ သတ်တော့မယ် ဆိုပြီးနှာမောင်းနဲ့ မြေအောက်တွင်းခေါင်းကိုနှိုက်တဲ့ အခါ သောနုတ္တရ မုဆိုးက အထက်က ညွှန်ကြားတဲ့ အတိုင်းသင်္ကန်းစလေးကို နှာမောင်း ထဲ ထည့်ပေးလိုက်တယ်။ မြားဒဏ်ရာကြောင့် အလွန် နာကျင်နေတဲ့ ဆင်မင်းဟာ သင်္ကန်းစကိုမြင်တော့ ‘အရဟတ္တဓဇော နာမ သဗိပဏ္ဍိတေဟိ အဝဇ္ဈရူပေါ၊ အညဒတ္ထု သက္ကာတဗ္ဗော ဂရု ကာတဗ္ဗောယေဝ = ရဟန္တာတို့ရဲ့ အောင်လံ (ကို ဆောင်ထားသူ = ရှင်ရဟန်း)ဆိုတာကို သူ တော်ကောင်း ပညာရှိတွေက မနှိပ်စက် မသတ်ဖြတ်ကောင်းပေဘူး၊ အမှန်တော့ ပူဇော်ရိုသေပဲ ပြုရမှာ’လို့ ဆင်ခြင်ပြီး အကြောင်းရင်းကို စုံစမ်းတော့ ဘာမဟုတ်တာလေးကို ငြိုးမာန်သိုသူ မင်းသမီးသုဘဒ္ဒါရဲ့ လုပ်ကြံမှုဖြစ်ကြောင်းသိသွားတယ်။ ဒါနဲ့ ‘မုဆိုး၊ ငါမသေခင်အစွယ်ကို ဖြတ်လော့’လို့ ဆိုတယ်။ မုဆိုးက ပြတ်အောင် မဖြတ်နိုင်တဲ့ အခါ ဆင်မင်းဟာ ပါးစပ်ထဲက သွေးကို အန်ထုတ်ပြီး ကိုယ်တိုင်ပဲ ဖြတ်ပေး၊ မုဆိုးကို အိမ်ပြန်ဖို့ ဖြတ်လမ်းကို ပြောပြီးတဲ့ နောက် အခြားဆင်တွေ စုရုံးရောက်မလာခင် ဆိပ်လူးမြား ဒဏ်ရာနဲ့ ပဲ ကွယ်လွန်တယ် (ဝိသ ပီတေန သလေန ဝိဒ္ဓေါ ကာလကတော၊ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၅၅)။

ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတာ မဟုတ်၊ မုဆိုးပစ်တဲ့ မြားဒဏ်ရာ ကြောင့် သေတာဖြစ်လို့ ၅၀၅ ကမ္ဘာကိစ္စ မစဉ်းစားနဲ့ တော့။ ဓာရဏပရိတ်

ဓာရဏပရိတ်တော်မှာပါတဲ့ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်တွေကို ထေရဝါဒကျမ်းဂန်မှာ အာဝေဏိက ဂုဏ်တော်အနေနဲ့ ဖော်ပြပေမယ့် ဒီပရိတ်တော်ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ အသွားအလာက ထေရဝါဒထက် မဟာယာနသုတ္တန်နဲ့ ပိုတူတယ်လို့ သုတေသီတွေ ဝေဖန်ထားတာရှိတယ်။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဒီပရိတ် တော်ကို မိမိရဲ့ အကာအကွယ်အတွက် ရွတ်ဖတ်ဖို့ အရှင်အာနန္ဒာကို တိုက်တွန်းတာမျိုး၊ ‘ဤပရိတ်ကို ရွတ်ဖတ်သူဆီသို့ မကောင်းမှု အားလုံး မရောက်နိုင်ဘူး’လို့ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ဖော်ပြချက်မျိုးတွေဟာ မဟာ ယာနတို့ ယုံကြည်တဲ့ သူရင်္ဂမသုတ္တန်ရဲ့ အသွားအလာနဲ့ ပိုတူတယ်လို့ သုံးသပ်ကြတယ်။

ထပ်ခါထပ်ခါရွတ်

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် .. ပရိတ်တော်ရဲ့ အစပိုင်းက ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်တွေ ဖြစ်လို့ ဒီပရိတ်ကိုရွတ်တာဟာ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဂုဏ်ကို ပွားများ တာပဲ။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ကင်းစင်တော်မူတဲ့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဂုဏ်တော်ကို ကြိမ် ဖန်ထပ်ထပ် ပွားများနေရင် အဲဒီစကားလုံးတွေမှာ တဖြည်းဖြည်း စွမ်း အင်တွေ တိုးလာပါလိမ့်မယ်။ ရွတ်ပွားရုံနဲ့ အကျိုးရတယ်ဆိုတာ အဲဒီ စွမ်းအင်ရဲ့ သတ္တိပါပဲ။ ဓာရဏပရိတ်ကို ရွတ်ဖတ်သူဟာ ‘န ဧကဟာရကော = ဘယ်သူမျှ တစ်ရက်ကလေးတောင် မကောင်းမကြံနိုင်ဘူး’ လို့ အဲဒီပရိတ်တော်ထဲမှာပဲ ပါတယ်လေ။ တစ်ရက်တည်း၊ တစ်ကြိမ်တည်း ရွတ်ရုံနဲ့ တော့ ဘယ်ဖြစ်ပါ့မလဲ။ ထပ်ခါထပ်ခါ ရွတ်၊ ယုံယုံ ကြည်ကြည် ရွတ်။ အကျိုးပေးပါလိမ့်မယ်။ ဓာရဏပရိတ်ရဲ့ အနက် အဓိပ္ပာယ်ကို ပရိတ်စာအုပ်တွေမှာ ရလွယ်နိုင်ပါတယ်။

သဒ္ဓီဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ။

ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ပုရိသဿ၊ ယောကျ်ား၏ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်သော။ ဝိတ္တံ၊ ဥစ္စာကား။ သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓါတရားလျှင် တည်း။ သဒ္ဓါတရားရှိသူ သံသရာမှာ မဆင်းရဲမနွမ်းပါး ဥစ္စာမရှားနိုင်ဟုဆိုလိုသည်။

၂၅၁။ အိမ်ပိုင်ဂါထာ

တပည့်တော်မ ရိုသေစွာရှိခိုးပါ၏။ တပည့်တော်မ အိမ်ပိုင်လေးတစ်လုံး အရမ်းလိုချင်ပါတယ်။ ရအောင်လည်း ကြိုးစား စုဆောင်းနေပါတယ်။ လက်ရှိတော့ အစိုးရပေးတဲ့ တိုက်ခန်းမှာ နေထိုင်ပါတယ်။ တပည့်တော်မ သိလိုတာက အိမ်မှာရှိတဲ့ ပင့်ကူမျှင်လေးတွေကို ရှင်းလင်းမိပါတယ်။ အဲဒါ သူများအိမ်ကို ဖျက်ဆီးသလိုများ ဖြစ်နေပါသလား။ မိမိ ကိုယ်တိုင်ရော အကုသိုလ်ဖြစ်ပါသလား။ အိုးပိုင်အိမ်ပိုင်ရရန် ဘယ်လို ကုသိုလ်မျိုးကို ပြုရပါမလဲဘုရား။

မေးသူအမည်မသိ

-------------------

ခြင်၊ ယင်၊ ပင့်ကူ၊ ပိုးဟပ်၊ ကြမ်းပိုး ဆိုတာမျိုးက ကြိုတင် ကာကွယ် ထားရင် ရနိုင်တဲ့ အရာမျိုးပါ။ ခဏခဏ လှည်းကျင်း ဆေးဖြန်းပြီး သုတ်သင်ထားရင် တစ်ခါပဲ ရှင်းရပါလိမ့်မယ်။ ရှင်းနေတုန်း သက်ရှိကို တွေ့ရင်တော့ သေကွဆိုပြီး နင်းချေ မပစ်နဲ့ ပေါ့။ နင့်ထိုက်နဲ့ နင့်ကံ၊ ငါ တို့နှင့် အတူနေလို့ မရဘူးလို့ ကြင်နာစိတ်ရှေ့သွားပြုပြီး လွတ်တဲ့ တစ် နေရာကို လွှင့်ပစ်ပေါ့။ ပင့်ကူအိမ်ကိုရှင်းတဲ့ အကုသိုလ်ကြောင့် အိုးအိမ် မပိုင်နိုင်ဘူးလို့တော့ မဆိုနိုင်ရာပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့သဘောက ကံ ဉာဏ် ဝီရိယပြည့်စုံမှ ဖြစ်နိုင်တာမျိုး။ ဒါကြောင့်အိမ်ပိုင်ချင်ရင် အလုပ်ကိုကြိုး စားလုပ်၊ shopping ထွက်တဲ့ အခါ မျက်စိ၊ နား၊ နှာ၊ လျှာ၊ ကိုယ်ကို ထိန်း၊ မဖြုန်းနဲ့ လို့ တိုတိုပဲ အကြံပြုပါရစေ။ အိမ်ထောင်ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အိမ်ပိုင် မြန်မြန်ဖြစ်ချင်ရင် အောက်ပါဂါထာကို မြဲမြဲရွတ်

‘သြောင်း နမော ဗုဒ္ဓဿ .. မြန်မာရုပ်ရှင်ဗွီဒီယို ၉၀ ရာနှုန်းထဲက လို လင်စုတ် လင်နာ လင်ဗလချာတွေ အရက်သောက်ဖို့ လုံးဝအမြည်း ပြင်မပေး၊ အရက် ထည့်မပေး၊ ဒါမျိုး လုံးဝ အလိုမလိုက်။ ဒီယောကျ်ားမျိုးကို လုံးဝ အထင်မကြီး။ အရက်မူးလာရင် ဆွဲလိမ် ပစ်မယ်၊ ဆွဲဆောင့်ပစ်မယ်၊ တုတ်နဲ့ ရိုက်မယ်၊ ထမင်း မကျွေးဘူး။ အမူးပြေရင် ပူညံပူညံ လုပ်မယ်၊ ကြိမ်းမောင်းမယ်။ သြောင်း နမော..အမူးသမား လူ့ငနွား ရှားစေ..ဝေးစေ..သွားဟ’။

၂၅၂။ သူတို့က အဲဒီလိုကြီး

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မက ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ပါ။ တစ်ခါတစ်ရံ တပည့်တော်မရဲ့ သူ ဌေးက တပည့်တော်မတို့ကို ခရစ်ယန်ကျောင်းကို ခေါ်သွားပါတယ်။ တပည့်တော်မရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ဘာမှ ခံစားချက် မရှိပါဘုရား။ ဒါပေမယ့် သိချင်တာက အဲလို လိုက်သွားရင် အပြစ်ရှိလား အရှင်ဘုရား။ ပြီး သူတို့ ပြောတဲ့ စကားကို နားထောင်တယ်။ သူတို့နဲ့ အတူ သူတို့ရဲ့ သီချင်းကို လိုက်ဆိုဖြစ်တယ်။ တပည့်တော်မရဲ့ခံယူချက်က လူကြီးသူမ တစ်ယောက်ကို လေးစားရုံပါ အရှင်ဘုရား။ အဲဒါ အပြစ်ရှိတယ်လို့ ယူဆ ပါသလားဘုရား။

မိုးမမ မျိုးဖေသန်း

-------------------

ဤကျမ်း၊ စာမျက်နှာ ၂၆၃-၂၆ရကို ပြန်ဖတ်ကြည့်ပါ။ အဲဒါကို ဖတ် ကြည့်ပြီးတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်အနေနဲ့ မိမိနှလုံးသားမှာ ရှိနေရမယ့် အရည်အချင်းကို နားလည်သွားပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီမှာ ပြောပြထား တဲ့ အရည်အချင်းတွေနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီဟာ ခရစ်ယန်ကျောင်းကိုပဲ သွားသွား၊ မူဆလင် ဗလီကိုပဲ တက်တက် (၎င်းတို့က လက်ခံရင် ပေါ့) အပြစ်မရှိပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒီမှန်ရင် ‘နှလုံးစိတ်ဝမ်းကြီးပါတယ်’။

အင်း... ဘုန်းကြီးလည်း အမေရိကကို ရောက်တော့မှ အမျိုးမျိုး တွေ့ရ ကြုံဆုံရတဲ့ အနက်...ဗုဒ္ဓဘာသာမဟုတ်တဲ့ တိုင်းရင်းသူအမျိုး သမီးတစ်ယောက်ပြောပုံကို နားနဲ့ ဆတ်ဆတ်ကြားရပုံက ‘ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်း သွားတာကို ‘ကျမ’တို့ ဘုရားက မကြိုက်ဘူး၊ ငရဲ ကြီးတယ်’တဲ့။ ခရစ်ယန်ကျောင်းမှာ လူမှုရေးအရ သီချင်းလိုက်ဆိုပါတယ်ဆိုတဲ့ ကျောင်းအမရေ.. သူတို့ကတော့ အဲဒီလိုကြီးဗျို့။

၂၅၃။ ဆေးမင်ကြောင်

မရှင်းတာလေး မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

ဆေးမင်ကြောင် အရုပ်ထိုးထားသူများ သိမ်ဝင်ပြီး ရဟန်းခံလို့ ရပါသလား။ အရုပ်အမျိုးမျိုးအပေါ် မူတည်ပြီး ရဟန်းအဖြစ်ကို ရနိုင်ခွင့်၊ မရ နိုင်ခွင့်များ ကွဲပြား သေးပါသလား။ နောက်တစ်ခုက လိင်တူဆက်ဆံဖူးတဲ့ အမျိုးသားများ သိမ်ဝင်ပြီး ရဟန်းခံလို့ ရပါသလား။ အမေး မတော်တာများ ပါခဲ့လျှင် ခွင့်လွှတ်ပါ အရှင်ဘုရား။

Bele Boon

-------------------

ဤကျမ်း၊ စာမျက်နှာ၅၁၀-၅၁၄ အဖြေမှာ ရဟန်းပြုခွင့် မရှိသူတွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖော်ပြထားတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ဆေးမင်ကြောင် ထိုး ထားသူ မတွေရဘူး။ ဒါကြောင့် ခေတ်ပုံစံအရ လူင်ငယ်တစ်ယောက် ရဟန်းမပြုခင် ဆေးမင်ကြောင် ထိုးထားပေမယ့်သိမ်ဝင် ရဟန်းခံခွင့် ရှိပါတယ်။ ဘုန်းကြီး ကိုရင်ဘဝနဲ့ တုန်းက မော်လမြိုင်က ဇာတိရွာကို ကြွလာတဲ့ ဆရာတော်ကြီး တစ်ပါးကို ချိုးရေ ခပ်ပေးစဉ် ဆရာတော် ရေချိုးခိုက် ပေါင်မှာ ထိုးကွင်းမင်ကြောင်ကို တွေ့ရလို့ ဘုန်းကြီးတောင် ဆေးမင်ကြောင် ထိုးချင်စိတ် ပေါက်ခဲ့ဖူးတယ်။

သူများ အင်္ဂါဇာတ်ကို စုပ်သူ၊ သူများ မေထုန်ကိစ္စကို ကြည့်ရရင် ကျေနပ်သူ၊ ဝှေးသင်းထားသူ၊ လဆန်းလဆုတ် တစ်ကြိမ်စီ ရာဂစိတ် ငြိမ်နေသူ၊ ကျားမ မပီပြင်သူလို့ ရဟန်းပြု မပေးကောင်းတဲ့ ပဏ္ဍုက်ငါးမျိုး ရှိရာမှာ ပထမ ၂ မျိုးကို ရဟန်းပြုပေးကောင်းတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၇)လို့ ပဲ ဆိုတယ်။ အဲဒီ ဖော်ပြချက်အရဆိုရင် လိင်တူလိင်ကွဲ ဆက် ဆံဖူးရုံနဲ့ ယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို ရဟန်းပြု မပေးရဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက်မရှိဘူးလို့ ဘဲဆိုရလိမ့်မယ်။

၂၅၄။ စိတ်ရောဂါရှင်

တပည့်တော်မ ပြောမှားဆိုမှားရှိလျှင် ခွင့်လွှတ်ပါ အရှင်ဘုရား။ မေးလျှောက်စရာလေး ရှိလို့ ပါဘုရား။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေရင် အဖန် ငါးရာ ငါးကမ္ဘာ အဖန်ဖန် ခံစားရတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။ စိတ်ဝေဒနာရှိသူတွေ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေရင် သေပြီးနောက် အဲဒီစိတ် ဝေဒနာကို မခံစားရတော့ဘူးလား ဘုရား။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုသတ်သေသူ တွေခံစားရမယ့် အပြစ်က ဘာတွေပါလဲ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေသူတွေ လူ့ဘုံလူ့ဘဝကို ရဖို့မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလား ဘုရား။ ဆရာတော်ရဲ့ အဖြေကိုစောင့်မျှော်နေပါ့မယ်။ ကိုယ်ရောစိတ်ပါကျန်းမာပါစေ။

Backy Ze

-------------------

အဖန် ၅၀၅ ကိစ္စကို ဤကျမ်း၊ စာမျက်နှာ ၃၁၇-၃၁၈ မှာ ဆွေးနွေး ထားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာအရ စိတ်မနှံ့သူ၊ စိတ်နှံ့သူ ဘယ်သူမဆို ဒီဘဝ ခန္ဓာကုန်ဆုံးတာနဲ့ နောက်ဘဝသစ်ပြန်စတာပဲ။ အဲဒီဘဝသစ်ဟာ မိမိရဲ့ ယခင်ဘဝ ကောင်းမှု မကောင်းမှုကိုပဲ အကြောင်းခံတဲ့ အတွက် စိတ်မနှံ့သူသေရင် စိတ်နှံ့သူ စိတ်မနှံ့သူ နှစ်မျိုးလုံး ပြန်ဖြစ်နိုင်ခွင့် ရှိ ကောင်းပါတယ်။

ရဟန်းဝိနည်းအရတော့ ရူးနေသူဟာ သူ့အသက်ကို သတ်ပေမယ့် အာပတ်မသင့်ဘူး။ လူလို ကြောင်းကျိုး ဝေဖန်တတ်မှု မရှိတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေ သူ့အသက်ကို သတ်တော့ သူ့သက်သတ်ကံ မြောက်တယ်။ ဒါ ကြောင့်ပဲ အပါယ်ဘုံကို ရောက်ပြီဆိုရင် အဲဒီဘဝက ပြန်တက်ဖို့ ခက်ကြောင်း ကျမ်းဂန်တွေမှာ ဆိုတာပေါ့။ ဒီတော့ စိတ်မနှံ့ပေမယ့် သေစေ လိုတဲ့ စေတနာရှိတဲ့ အတွက် စိတ်မနှံ့သူလည်း သူ့တစ်ပါးကိုပဲ သတ်သတ်၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပဲ သတ်သတ် သူ့သက်သတ်ကံ မြောက်တယ်။ ဒါကြောင့် အပါယ်ငရဲ ကျခြင်းအပြင် ‘ပါဏာတိပါတ်၊ သူ့သက်သတ်က၊ ချို့ တတ်အင်္ဂါ၊ မွဲပြာရုပ်သွင်’စတဲ့ အပြစ်တွေကို ရတယ်လို့ ဖြေဆိုခွင့်ရှိ ကြောင်းပါ။ ချမ်းမြေ့ပါစေ...

၂၅၅။ ဗုဒ္ဓနှင့်မိဘ

မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

မြတ်စွာဘုရားနဲ့ မိဘ ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ် ကျေးဇူး ပိုကြီးမားသလဲ ဆိုတာကို သိလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။ မနှိုင်းအပ်ဘူးဆိုတာကို သိပေမယ့် သိလိုရေးနှင့် မေးလျှောက်ရခြင်းဖြစ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

Mysea

-------------------

သေပြီးနောက် ငရဲကို ကျိန်းသေ ကျစေတဲ့ ကံငါးမျိုး (ပဉ္စာနန္တရိယကံ) အရ မိဘကို သတ်သူနဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေမကို သွေးစိမ်းတည် အောင်လုပ်သူ အပြစ်အတူတူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓနဲ့ မိဘတို့ရဲ့ ကျေးဇူးကိုလည်း အတူတူလို့ပဲ ယေဘုယျ ဆိုရလိမ့်မယ်။ မိဘဆိုတာက ဒီသား ဒီသမီး အတွက်ပါပဲ။ မြတ်စွာဘုရားကျတော့ မိဘဆွေမျိုး ရန်သူမိတ်ဆွေ မခွဲ ခြားဘဲ လောကအားလုံးရဲ့အကျိုးစီးပွားကို လမ်းညွှန်လို့ ပိုပြီးကြီးမား ကျယ်ပြန့်တယ်။ ဒါပေမယ့် အကျိုးနဲ့ အပြစ်ဆိုတဲ့ အရည်အချင်းကျတော့ မြစ်ရေနဲ့ သမုဒ္ဒရာရေ အငန်ဓာတ်ချင်း တူသလိုပါပဲ။

နောက်တစ်မျိုး ပြောရရင် လောကမှာ ကိုယ်ကျင့်သီလ ပြည့်စုံ၊ သားသမီးကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး တာဝန်ကျေတဲ့ မိဘတွေရှိတယ်။ အကျင့် ပျက်၊ နှိပ်စက်၊ သားသမီးအပေါ် တာဝန်မဲ့၊ လမ်းမှား ပို့ပေးတဲ့ မိဘ မျိုးလည်း ရှိကြတာပဲ။ ဒီနှစ်မျိုးမှာ ပထမ မိဘမျိုးရဲ့ ကျေးဇူးက ပိုကြီး မှာပေါ့။ ဒုတိယ မိဘမျိုးကျတော့ မြတ်စွာဘုရားနဲ့ တန်းတူထားရမှာ ခက်သားလို့ စဉ်းစားဖွယ် ရှိနေပေမယ့် လူလားမြောက်အောင် စောင့် ရှောက် ကျွေးမွေးခြင်းဆိုတဲ့ ကျေးဇူးရဲ့ အငန်သတ္တိကတော့ တူနိုင်တယ်လို့ ဆိုဖွယ်ရှိကြောင်းပါ။

တရားလက်လွတ် ငှက်တောင်ကျွတ် ဝဋ်နှင့်မကင်းပြီ။ (ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

256. Jesus to the East?

Decmber 3, 2012.

-----------------

Dear Sayadaw,

I have watched some doctomentry videos from Youtube which prove that Jesus was traveling in India during his missing years or some videos demonstrate that he was a Buddhist monk. Those videos are made by the credible sources such as BBC or Indian government. It becomes controversial among the religious people. Do Sutta or Vinaya Pitaka say anything about Jesus being a Buddhist monk or traveling in India? Do you believe this is true or do you have any other ideas based on this controversial issue?

Regards, eh Dah

-------------------

Tucson GOC

Mid fall of 2003, I visited Greek Orthodox Church in Tucson, Arizona. There I met a responsible monk and had a conversation with him. When I asked him to explain about the Church I am not familiar with, he told me the creation theory first, then the coming of Messiah Jesus and GOC, and concluded saying Roman Catholic group betrayed Christians.

Conversation

After listening to his long lecture, I got a chance to have him some questions. 'Reverend, did you mean God created the world in 4004 BC? 'Yes, exactly'. 'Is it copped with what the modern scientists say today?' 'No, we don't care what they say. Their knowledge is very narrow and what they say is totally wrong.' 'Thank you, Reverend,' said I and continued 'May I ask you just one another question, if you don't mind? 'Sure'. 'Could you explain about the life of Jesus Christ between the age of 12 and 30, please? 'Did you want me to say Jesus went to India or Tibet to learn Buddhism?' asked he with Controversy

This book generated immediate attention and enduring controversy.. It chalenged the longstanding tradition that Jesus stayed in Israel al his life. Perhaps the biggest problem was no one could confirm the existence of the documents or even that Notovitch visited the Tibetan monastery where he stayed some months. In some books written by later reserchers, it is said that the folow up visits by various investigators shortly after the publication could not verify

Notovitch’s claim (Ref: Lostyearsof Jesus, Elizabeth Clare).

glare eyes. 'No, I am sorry, Sir. I Must wanted to know where he was and what he was doing during these years.' 'He was Must a carpenter in Nazareth, the capital of Israel.' 'Thank you, Sir.' Then we stopped conversation and I covered my yellow robe with the black long coat which every one must ware to enter the main GOC.

No evidence

We should understand and respect him. No one can be satisfied with accepting the founder of their religion to be a disciple of a diferent religious teacher. There also is no evidence that we can say Jesus Christ arrived in India or no name equivalent to him in Tipitaka scriptures which belong to our Theravada Buddhist tradition. Joseph the husband of Mary, of whom was born Jesus before they came together, was a carpenter. And Luke says, 'He (Jesus) went down with them (his parents) and came to Nazareth, and was subject unto them (Luke 2:51)'. If Jesus lived together with his parents there, I think that what the Greek Orthodox monk said is very possible.

Original source

I think the original source of this issue may be based on the book entitled 'The Unknown Life of Jesus Christ'written by Nicolas Notovitch over a hundred years ago. I got a copy of this book when I was in Burma (1999). According to introduction, Notovitch traveled in Tibet after the Russo-Turkish war of 1877-78 and there he contended a chief lama who made available to him an old manuscript relating to the travels of Jesus in India and Tibet. Then he translated it from Pali (as much as I can remember, not from Sanskrit) and published the book mentioned. Some other Internet sources assume that the author was probably born a Jew but converted to Russian Orthodoxy and also a journalist and wrote some political books in both Russian and French.

၂၅၇။ ဗျာဒိတ်ခံခွင့်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

၁။ သောတာပန်တွေ သေပြီးနောက် နတ်ပြည်ကို တန်းရောက်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ နောက်ထပ်လည်း ကာမဘုံမှာ ရဘဝပဲ ကျင်လည်တော့ မယ်လို့ ကြားဖူးပါတယ်။ သောတာပန်တွေ သေပြီးနောက် နတ်ပြည်ကို မသွားဘဲ လူ့ပြည်မှာ ပြန်ပြီး ကျင်လည်တာ ရှိပါသလား။ ဘာကြောင့် ပါလဲ။ လူ့ပြည်ကို မကျင်လည်တော့ဘူး ဆိုရင်လည်း ဘကြောင့်ဆိုတာ ကိုသိလိုပါသည်။

၂။ နောက်ပွင့်မယ့် အရိမေတ္တေယျ ဘုရားလောင်းဟာ ဂေါတမ မြတ် စွာဘုရားထံမှာ ဗျာဒိတ်ခံယူ မယူသိလိုပါသည်။ ဘာကြောင့်ပါလဲ။ မည် သူတွေ ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားထံမှ ဘုရားဖြစ်မည်ဟူသော ဗျာဒိတ်ကို ခံယူခဲ့ဖူးပါသလဲ အရှင်ဘုရား။

ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

Shadow Man

-------------------

ဖြေပြီးသား

၁။ သောတာပန် တည်ပြီးနောက် နတ်ပြည်ကို တန်းရောက်တယ်လို့ ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာမှာ မဆိုပါဘူး။ ဤကျမ်း (စာ၊၆၀၁-၆၀၃)ကို ပြန်ဖတ် ကြည့်ရင် ဒီမေးခွန်းရဲ့အဖြေအတွက် လုံလောက်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

မတွေ့ဖူးပါ

၂။ လူတို့ရဲ့အသက်ရှစ်သောင်းတမ်းဖြစ်မယ့် နောင်တစ်ချိန် ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာ အရိမေတ္တေယျဘွဲ့အမည်နဲ့ ဗုဒ္ဓဘုရားတစ်ဆူ ပွင့်တော်မူဦးမယ် ဆိုတဲ့ ဂေါတမဗုဒ္ဓရဲ့ မြွက်ဟချက်ကို ကျမ်းဂန် (ဒီ၊၃၊၆၃)မှာ တွေ့ဖူးပေ မယ့် မေတ္တေယျ သို့မဟုတ် အခြား အမည်တစ်ခုရှိတဲ့ ဘုရားလောင်းက ဂေါတမဗုဒ္ဓထံမှာ ဗျာဒိတ်ခံတယ်ဆိုတဲ့ အဆိုမျိုး၊ သို့မဟုတ် တစ်စုံ တစ်ယောက်ကို ဂေါတမဗုဒ္ဓက နောင်အခါ ဤမည်သော ဘွဲ့အမည်နဲ့ ဗုဒ္ဓ ဖြစ်လာမယ်ဆိုတဲ့ မြွက်ဟချက်မျိုးကိုတော့ မတွေ့ဖူးသေးပါ။

ဂေါတမဗုဒ္ဓ လောင်းလျာဟာ ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားမှစပြီး လေး သချေင်္နှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ကာလအတွင်း ပွင့်တော်မူကြတဲ့ ဘုရားရှင် ၂၁ ဆူထံမှာ ဗျာဒိတ်ခံခဲ့တယ်။ နောက်ဆုံး ဒီဘဒ္ဒကမ္ဘာမှာ ဂေါတမဗုဒ္ဓ မတိုင်ခင် ပွင့်တော်မူကြတဲ့ ဘုရားသုံးဆူ ထံမှာလည်း ဗျာဒိတ်ခံခဲ့တာပဲ။ ဒါကြောင့် ကျမ်းဂန်မှာ မတွေ့ဖူး သို့မဟုတ် ကျမ်းဂန်မှာ မပါပေမယ့် အရိမေတ္တေယျ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာလည်း ဂေါတမဗုဒ္ဓထံမှ ဗျာဒိတ်ခံယူခဲ့ ဖွယ်ရှိတယ်၊ ဗျာဒိတ်ခံခွင့် အင်္ဂါရပ်တွေနဲ့ ပြည့်စုံပြီးဖြစ်တဲ့ အခြားပုဂ္ဂိုလ် အချို့လည်း ဂေါတမဗုဒ္ဓထံမှာ ဗျာဒိတ်ရဖွယ်ရှိတယ်လို့ ယူဆကြောင်းပါ။

ဗျာဒိတ်ခံခွင့်

ဗုဒ္ဓထံမှာ ဗျာဒိတ်ခံယူသူ ပြည့်စုံရမယ့်အင်္ဂါရှစ်ရပ်ရှိတယ်.. ၁။ လူဇာတ်စင်စစ်ဖြစ်ခြင်း၂။ ယောကျ်ားစင်စစ်ဖြစ်ခြင်း ၃။ ထိုဘဝ မှာပင်အလိုရှိရင် အရဟတ္တမဂ်ဖိုလ်ကိုရနိုင်တဲ့ ကုသိုလ်ထူး ရှိခြင်း ၄။ ဗုဒ္ဓဘုရား တစ်ဆူကို မျက်မြင်ဒိဋ္ဌ၊ ဖူးတွေ့ရခြင်း ၅။ ကမ္မဝါဒီ (ကံကံရဲ့ အကျိုးကိုယုံကြည်သူ)ရှင်ရသေ့ဖြစ်ခြင်း ၆။ စျာန်သမာတ်ရှစ်ပါးအဘိ ညာဉ်ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ၇။ သက်တော်ထင်ရှား ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်အား ကိုယ်အသက်ကိုစွန့်လှူရဲတဲ့ ကုသိုလ်ထူးရှိခြင်း ၈။ စကြဝဠာတိုက်လုံး ပြည့်နေတဲ့ မီးကျီးလှံသွားကို ပမာမထား ကူးခတ်သွား၍ပင် သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကိုရယူလိုတဲ့ အထိဆန္ဒပြင်းပြခြင်း။

၂၅၈။ မပစ်ကြနဲ့

အရှင်ဘုရား၊

ပဋ္ဌာန်းကို ရွတ်ဖတ်တဲ့ နေရာမှာ အသံထွက်တာကို မရှင်းမလင်းဖြစ်နေ လို့ လျှောက်ထားမေးမြန်းအပ်ပါသည်ဘုရား။

‘ပစ္စရော’မှာ ပါတဲ့ ‘ပစ်’ကို ကြာနီကန်ဆရာတော်က ‘ပြစ်’ (အင်္ဂလိပ် လို အနီးစပ်ဆုံး ပေါင်းကြည့်ရင် Pyit)လို့ အသံထွက်ပါတယ် ဘုရား။ မင်းကွန်းဆရာတော်ဘုရားကြီးကတော့ ‘ပစ်’ (အင်္ဂလိပ်လို အနီးစပ်ဆုံး ပေါင်းကြည့်ရင် Pit)လို့ အသံထွက်ပါတယ်ဘုရား။ မည်သည့် အသံ ထွက်က မှန်သည်ကိုသိလိုပါသည်ဘုရား။

သုံးကြိမ်ဦးခိုက်အပ်ပါသည်ဘုရား။

သန်းထွန်းဦး

-------------------

‘ယ’ ‘ရ’ကွဲစေ

‘ပစ္စရော’ မဟုတ်ဘူး။ ‘ပစ္စယော’ပါ။ ပါဠိရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်တာကို ဝါသနာပါရင် အရင် ဆုံး ‘ယ’နဲ့ ‘ရ’ကို ကွဲအောင်မဖြစ်မနေ အသံထွက် လေ့ကျင့်ပါ။ ဥပမာ..သရဏ=ကိုးကွယ်ရာ၊ သယန=အိပ်ရာ.. ယနဲ့ ရအဓိပ္ပာယ်ဘယ်လောက် ခြားနားသလဲ။ မြန်မာက ‘ပက်’ ‘ပင်’ ‘ပတ်’ကိုတော့ ‘ပျက်၊ ပျင်၊ ပျတ်’လို့ အသံမထွက်ဘဲ ‘ပစ်’ကျမှမျက် နှာလိုက်ပြီး ‘ပျစ်’ဖြစ်သွားတယ်။ ပါဠိမှာတော့ မျက်နှာလိုက်လို့ မရဘူး။ ခကို စသတ် ‘ခစ်’လို့ အသံထွက်သလို ပကိုစသတ်လည်း ‘..’ ပါပဲ။ မြန်မာလို ဘယ်လောက် ‘ပစ်ပစ်’ ရတယ်။ ပါဠိကျတော့ ‘မပစ် မခတ်’ပါနဲ့။ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အလွန်ကြီး မပြင် မတည်းဖြတ်ဘဲ ရှေးမူ အတိုင်းကိုပင် အဖြတ်အတောက် အသံထွက် အလွန် မှန်ကန် ပီသစွာ ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်တော်မူတဲ့ မင်းကွန်း ဆရာတော်ကြီးရဲ့ ပရိတ်ခွေ တွေကိုပဲ အတုယူပြီး ရွတ်ဖတ်ပါတယ်။

ပါဠိအသံထွက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖီလင်တစ်ခု ရှိနေတာကြာပြီဖြစ်လို့ အခုလိုမေးတော့ Emotion ဖြစ်ပြီး နည်းနည်း ရှည်လိုက်ပါအုံးမယ်..

ပါဠိဖီလင်

ပါဠိဘာသာရဲ့ မူရင်းက မဇ္ဈိမဒေသ (အိန္ဒိယအလယ်ပိုင်း)ဖြစ်ပြီး အဲဒီ ကနေ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း၊ သီရိလင်္ကာ၊ အဲဒီနောက် မြန်မာ၊ ယိုးဒယား၊ ကမောဒီးယား၊ လာအိုဘက်သို့ ခရီးဆန့်ခဲ့ကြောင်းနဲ့ သဒ္ဒနီတိကျမ်း (အေဒီ ၁၂ ရာစု)ကို မရေးမီ နှစ်တစ်ရာခန့် အလွန်က မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပါဠိစာပေရောက်ရှိကြောင်း သုတေသီတို့ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာတို့ပါဠိစာ ပေကို သင်ယူခွင့်ရခဲ့တာ နှစ်တစ်ထောင်လောက်လို့ ခန့်မှန်းနိုင်တာပေါ့။

မြန်မာနိုင်ငံမှတစ်ပါး ပါဠိဘာသာ သွားလေရာနိုင်ငံအားလုံးမှာ ပါဠိ အသံထွက် အလွန် နီးစပ်စွာ တူညီကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တစ်ရာကျော်ကမှ ပါဠိဘာသာကို လေ့လာ တတ်မြောက်လာကြတဲ့ ပြင်သစ်နဲ့ အင်္ဂလိပ်တို့ရဲ့ Roman အင်္ဂလိပ်အက္ခရာနဲ့ ရေးထားတဲ့ ပါဠိ စာကို အသံထွက်ပြီး ၎င်းတို့ ဖတ်နိုင်ကြတယ်။ မြန်မာတွေရဲ့ ပါဠိအသံ ထွက်က ဗုဒ္ဓရဲ့ ပါဠိအသံထွက်နဲ့ တူတယ်လို့ သိကြားမင်းကတောင် ထောက်ခံကြောင်း မြန်မာပညာရှိတို့ မွှန်းဆို ရေးသား ပြောဆိုကြပေ မယ့် ဘာကြောင့် အခြားသူတွေနဲ့ အဲဒါလောက် တစ်ခြားစီ မတူမညီ ဖြစ်နေရသလဲဆိုတာတော့ တကယ်ပဲစဉ်းစားစရာပါ။

ဘုန်းကြီး တွေးမိတာကတော့ .. (အရီဇိုးနားပြည်နယ်တက္ကသိုလ် (ASU)မှာ ပညာသင်နေတဲ့ စင်္ကာပူမွေး တရုတ်ကလေးက တရုတ် စကား မတတ်ပါဆိုလို့ ခင်ဗျားရဲ့ First Language (မိခင်ဘာသာစကား) က ဘာလဲလို့ မေးတော့ English တဲ့။ ဝါကျမှန်မှန် အသုံးအနှုန်းမှန်မှန် ရေးတတ်ပေမယ့် သူ့အင်္ဂလိပ် အသံထွက်နဲ့ လေယူလေသိမ်းက ဒီက (အမေရိက) လူတွေနဲ့ တခြားစီ။ ဆိုပါတော့ Theကို ဒယ်လို့ အသံ ထွက်တယ်။ ပြီး ..Did you eat .. LA? တဲ့။ ဝါကျအဆုံးကအဲဒီ ‘လား’ ဆိုတာကြီးကလည်းပါသေး။ ဒါကြောင့်သူတို့ကို Senglish လို့ ပြောကြ တာပေါ့။ မြန်မာပါဠိသံကလည်း Senglish ဖြစ်နေလေသလား။

ဘာကြောင့်မှား

ဆရာတော်အချို့ အသံကောင်းပေမယ့် အဖြတ်အတောက်နဲ့ ပါဠိအသံထွက် မမှန်ကြဘူး။ မမှန်ရခြင်းရဲ့အကြောင်းနှစ်ရပ်က..

၁)ပါဠိစာပေကို တတ်ကျွမ်းပေမယ့် ငယ်စဉ်အခါ ရွာဦးကျောင်းမှာ သင်ယူခဲ့ရသလို နှုတ်ကျိုးနေတဲ့ အတိုင်း ရွတ်ဖတ်လို့။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်မျိုးက ဂရုတစိုက် မလေ့လာလို့ ပြင်ဖို့ မသိ သို့မဟုတ် သတိမရ၊ သို့မဟုတ် သိလျက်နဲ့ နှုတ်ကျိုးနေတာကို ပြင်ဖို့ခက်၊ သို့မဟုတ် ဒါလေးပဲ ရေးကြီးခွင် ကျယ်ပြင်စရာမလိုဘူးလို့ ခပ်ပေါ့ပေါ့ပဲ ယူဆပြီးနေလိုက်လို့ မှားတာ။

၂) ပါဠိစာပေကို ကျကျနန မသင်ယူဖူးတဲ့ အတွက် အဖြတ်အတောက်ကို မသိနားမလည်လို့။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်မျိုးက ငယ်စဉ်က ပုံစံအတိုင်း ရွတ်နေရင်း ပရိသတ်ရှေ့ကို ရောက်လာတဲ့ အချိန် သူများဆီမှာ နည်း မခံချင်၊ ကိုယ်တိုင်လည်း ဘယ်လို အမှန်ပြင်ရွတ်ရမယ်ဆိုတာကို မသိ၊ သိအောင်လည်း မကြိုးစား၊ အမှန် ပြင်သင့်တယ် ပြင်ရမယ်လို့ တောင် တွေးမိပုံမရဘဲ ပစ်ထားလိုက်လို့ မှားရတာ။

ဖြစ်စေ ချင်

နာမည်ကြီး ဓမ္မကထိကအချို့ ‘ယူပါယဒနံ .. ယသာယဒနံ .. ဣဒမ္ပိ ဗုဒ္ဓေ ယဒနံ ပဏီတံ’လို့ အသံထွက်တာ ကြားတော့ အလွန်ပဲ နားဝင် မချိုလှဘူး။ အရပ်ထဲမှာပြောတော့ Senglish နဲ့ ယူပါယုံ (ရူပါရုံ)၊ ပျင်ညာ (ပညာ)၊ ယဒနာ (ရတနာ)၊ ပစ္စည်း (ပျစ်စည်း).. ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပရိတ်ပဋ္ဌာန်း ဓမ္မစကြာလို ဗုဒ္ဓဝစန ပါဠိတော်တွေကို ရွတ်ဖတ်တဲ့ အခါ မြန်မာ့နည်းနဲ့ ပုဒ်ပါဌ် အဖြတ်အတောက်နဲ့ အသံထွက် ကလေးတော့ မှန်မှန်ကန်ကန်ပီပီသသဖြစ်စေ ချင်ကြောင်းပါ။

၂၅၉။ သတ်မိရင် အပြစ်

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊ ဦးထိပ်ပန်ဆင် ရိုသေစွာ မေးလျှောက် အပ်ပါသည်။

၁)ဘုရားရှင်လက်ထက်က အင်္ဂုလိမာလဟာ လူသတ်လက်ညှိုး ဖြတ်ပြီးနောက် ဘုရားနှင့်တွေ့လို့ ရဟန်းပြုပြီးတဲ့ အခါ ရဟန္တာဖြစ်သွား ပါသလား။ အဲဒီ အကုသိုလ်ကံတွေက အကျိုးမပေးတော့ဘဲ အဟောသိကံ ဖြစ်သွားပါသလား။

၂)ခုခေတ်လူအချို့ ကြက်ဘဲဆိတ်နွား သတ်လာခဲ့ပြီးမှ တရားရ၊ ငါးပါးသီလလုံ၊ ဝိပဿနာတရား အားထုတ်ရင် ကွယ်လွန်တဲ့ အခါ အဲဒီ အကုသိုလ် ကံတွေ နောင်ဘဝမှာ ပြန်ခံရအုံးမှာလား။

၃) အကောင်အကြီးအသေး (ဥပမာ ခွေးနဲ့ ကြက်)ကို သေစေလိုတဲ့ စိတ်နဲ့ သတ်တာချင်းအတူအပြစ် အလေးအပေါ့ ကွားခြားပါသလား။

၄)ခြင်၊ ယင်၊ ကြမ်းပိုးတွေလို သေးသေးလေးတွေကို သတ်မိခဲ့ပေ မယ့် နောက်ထပ်မလုပ်ဘဲ ငါးပါးသီလ၊ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတွေနဲ့ သေ သွားရင် နောင်ဘဝမှာ အဲဒီအကုသိုလ်တွေ ကင်းလွတ်သွားပါသလား။

၅) သေစေချင်တဲ့ စိတ်နဲ့ တစ်ကြိမ်သတ်တာနဲ့ အကြိမ်ကြိမ် သတ်တာ အပြစ်အလေးအပေါ့ ကွာခြားပါသလား။

၆)သေစေချင်တဲ့ စိတ်နဲ့ ပဲလူကိုသတ်တာနဲ့ တိရစ္ဆာန်ကိုသတ်တာ အကုသိုလ်ပြစ်က အတူတူပဲလား။

ဆရာတော်ကိုယ်စိတ်နှစ်ဖြာ ကျန်းမာပါစေ။ ဒကာအောင်

-------------------

၁။ အင်္ဂုလိမာလ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပါတယ်။ ပဋိသန္ဓေကျိုး (အမိဝမ်းထဲမှာ ကတည်းက ပေးတဲ့ အကျိုး)နဲ့ ပဝတ္တိကျိုး (မွေးဖွားပြီးချိန်မှ သေ သည်ထိ ပေးတဲ့ အကျိုး)လို့ ကံအကျိုးပေးပုံ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ အင်္ဂုလိ မာလဟာ ရဟန္တာဖြစ်သွားလို့ နောင်ဘဝ တစ်ဖန် ပြန်မဖြစ်တော့တဲ့ အတွက် ပဋိသန္ဓေကျိုး မရှိနိုင်နိုင်တော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတစ်ပါးရဲ့ လက်ညှိုးတွေကို လိုက်ဖြတ်တဲ့ အကုသိုလ်ကြောင့် ရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးနောက် ဆွမ်းခံကြွစဉ်ခဲနဲ့ ဝိုင်းပစ်ခံရတဲ့ ပဝတ္တိကျိုးကို ခံရတယ်။

၂။ သူ့သက်သတ်ဖြတ်သူ တရားသံဝေရ၊ ငါးပါးသီလထိန်း၊ ဝိပဿနာ တရားအားထုတ်ရင် ငါးပါးသီလ လုံတဲ့ အတွက် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ပဋိသန္ဓေကျိုး အနေနဲ့ ဒုတိယဘဝမှာ သုဂတိဘဝကို ရခွင့်ရှိပေမယ့် ပဝတ္တိအခါ သူ့သက်သတ် ကံကြောင့် မပြည့်စုံတာတွေ ရှိနိုင်တယ်။ တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို မရသေးသရွေ့ ဒီလိုပဲ ဘဝသံသရာမှာ ပဋိသန္ဓေ ကျိုးရော ပဝတ္တိကျိုးပါ ခံနေရဦးမှာပါ။

၃။ ပယောဂ (သတ်ဖို့ လုံ့လစိုက်ရတာ) မတူလို့ အကြီးကို သတ်တာနဲ့ အသေးကို သတ်တာ အပြစ်မတူဘူး။ ခြင်ကိုသတ်ရင် တစ်ခါတစ်ရံ သတ်မိမှန်းတောင် မသိလိုက်တော့၊ ပိုးဟပ်ကို သတ်တော့ လုံ့လပို စိုက်ရတယ်။ ခွေးတစ်ကောင်ကို သတ်ရင် ပိုပြီး သိသာတာပေါ့။

၄။ အဘိဓမ္မာအရ အကောင်းကြီးသေးမဟူ သေစေလိုတဲ့ စိတ်နဲ့ သူတစ်ပါးအသက်ကို သတ်မိရင် ဘဝသံသရာမှာ တစ်ချိန်ချိန် တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ အကုသိုလ်အကျိုးပေးလိမ့်အုံးမယ်။

၅။ သေစေလိုတဲ့ စိတ်နဲ့ တစ်ကြိမ်သတ်ရင်လည်း ထပ်ခါထပ်ခါ အကျိုးပေးခွင့်ရှိတယ်။ အကြိမ်များစွာ သတ်ရင်လည်း အကြိမ်ကြိမ် အကျိုးပေးခွင့်ရှိတယ်။ တစ်ကြိမ်သတ်တာနဲ့ အကြိမ်များစွာ သတ်တာ ဖြစ်လို့ အလေးအပေါ့လည်း ကွာသင့်တာပဲ။

၆။ လူနဲ့ တိရစ္ဆာန် အရည်အချင်းမတူဘူး။ လူအချင်းချင်းတောင်သီလ ရှိသူကို သတ်တာနဲ့ သီလမရှိသူကို သတ်တာ အပြစ် အလေးအပေါ့ ကွာတယ်။ ဒါကြောင့်ပြန်ပြီးခံရမယ့် အပြစ်က မတူနိုင်ဘူး။

၂၆၀။ သီချင်းဆို၍ တရားဟောခြင်း

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ ယခုခေတ် ဓမ္မကထိက တရားဟော ဆရာ တော်အချို့မှာ တရားဟောစဉ် သီချင်းဆိုသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထိုသို့ သီချင်းဆိုပါက နစ္စဂီတ သိက္ခာပုဒ်အရ အာပတ်သင့် ပါသလား၊ မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က ရဟန်းတော်များလည်း သီချင်းသံဖြင့် တရား ဟောကြားကြပါသလား၊ ဖြေကြားတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

မျက်ခြယ်

-------------------

အပြစ်ငါးပါး

အင်္ဂုတ္တိုရ် ပါဠိတော်မှာ ဂီတသံနဲ့ တရားဟောသူမှာ အပြစ် ငါးမျိုးရှိ ကြောင်း မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူပါတယ်။ အဲဒီငါးမျိုးက..

၁)မိမိအသံကို မိမိသာယာနေခြင်း

၂)သူတစ်ပါးတို့ကလည်း မိမိအသံကို သာယာတတ်ခြင်း

၃)သီချင်းဆိုတဲ့ ဘုန်းကြီးလို့ လူတွေကဲ့ရဲ့ခံရခြင်း

၄)အသံကောင်းဖို့ ဂရုစိုက်ရလွန်းလို့ သမာဓိပျက်ခြင်း

၅)နောင်လာနောင်သားတို့ မိမိကို အတုခိုးတတ်ခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။ (အံ၊၂၊၂၁၉)

သိက္ခာပုဒ်

မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကဆဗ္ဗဂ္ဂီလို့ ခေါ်တွင်တဲ့ ရဟန်းတွေ သံရှည်ဆွဲပြီး ဓမ္မကို ရွတ်ဆိုကြလို့ လူတွေက ‘ဘုန်းကြီးတွေလည်း တို့လိုပဲ သံရှည် ဆွဲပြီး ရွတ်ဆိုကြတာပဲ’လို့ ကဲ့ရဲ့တဲ့ အခါ မြတ်စွာဘုရားက ‘တရားစာကို ဂီတသံနဲ့ သံရှည်ဆွဲ မရွတ်ဆိုရ’လို့ သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူပါတယ်။ ဓမ္မစာကိုတောင် သီချင်းလို အသံဆွဲပြီး မရွတ်ရတဲ့ အတွက် လူ တွေဆိုတဲ့ သီချင်းကို တရားပွဲမှာ ထည့်ဆိုတာမျိုး မလုပ်ကောင်းတာ တော့သေချာပါတယ်။

၂၆၁။ ကုသိုလ်ရေးပေမို့

ဆွမ်းတော်တင်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မေးလျှောက်ပါရစေဘုရား။

အချို့သော ဗုဒ္ဓဘာသာအိမ်များတွင် ဆွမ်းတော်ပန်းကန် သေးသေး၊ သောက်တော်ရေခွက် သေးသေးဖြင့်သာ စတိသဘော ကပ်လှူကြပါ သည်။ အချို့သော အိမ်များတွင် မိမိနေ့လည်စာ မစားမီ ပြင်ဆင် ထားသည့် ထမင်းကို စားပွဲလိုက်ကပ်ပြီး ပြန်စွန့်စားကြသလို မိမိစား မည့်ပန်းကန်တွင် ထမင်းဟင်းများထည့်ကာ ခေတ္တကပ်လှူပြီး ပြန်စွန့် စားကြသည်ကို တွေ့ဖူးပါသည်ဘုရား။

ဒူးရင်းသီး၊ ကျွဲကာသီး၊ နာနတ်သီးကဲ့သို့သော သစ်သီးများ ဆက် ကပ် လှူဒါန်းရာတွင်လည်း အချို့က ဘုန်းကြီး အချိုပွဲကပ်သလို လှီး ချွတ်ပြင်ဆင်လျက် စားရန်အသင့် ကပ်လှူသော အိမ်များရှိသလိုသစ် မမှည့်မီကတည်းက အလုံးလိုက် ဘုရားကျောင်းတွင် ကပ်လှူထားပြီး သုံးလေးရက် စသည်ဖြင့် ရက်အတန်ငယ်ကြာပြီး မှည့်တော့မှ စွန့်ကာ စားကြသည်ကိုလည်း တွေ့မြင်ဖူးပါည်ဘုရား။ ၎င်းကဲ့သို့ ဆွမ်းကပ်လှူ သင့်မလှူသင့်နှင့် ဆွမ်းတော်ကပ်လှူသင့်သည့် နည်းမှန်လမ်းမှန်များကို ညွှန်ကြား ပေးတော်မူပါဘုရား။

ကိုမျိုး

-------------------

ကိုယ်စားပြု

ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ အဆုံးအမအရ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ကိုးကွယ်ပူဇော် တာ၊ ဆွမ်းပန်း ရေချမ်းစသည် ကပ်လှူတာတွေက မိမိ စိတ်အာရုံ စူး စိုက်ထားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေကိုကိုယ်စားပြုတဲ့ သင်္ကေတပါ။ ဥပမာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ဆိုတာ တစ်ချိန်တစ်ခါက ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ အစစ်အမှန် သက်တော်ထင်ရှား ရှိခဲ့ဖူးတဲ့၊ အဲဒီလို ရှိခဲ့ဖူးကြောင်း မဟာအသောက မင်းရဲ့ ဧရာမကျောက် စာတိုင်ကြီးတွေက သက်သေပြနေတဲ့ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကို ကိုယ်စားပြုရုံ သက်သက်ပါပဲ။ အဲဒီ ကိုယ်စားပြု သင်္ကေတကို ကပ်လှူတဲ့ ဆွမ်းစသည်ဟာလည်း အလှူ့ရှင်အနေနဲ့ ‘သက်ရှည် ဆင်း လှချမ်းသာရဗလ ဉာဏ်ပညာ’အကျိုးငါးမျိုးကို ရည်ရွယ်တဲ့ သင်္ကေ တပဲဖြစ်တယ်လို့ ဦးစွာ နားလည်ယုံကြည်ထားလိုက်ပါ။

ကြီးသေးမဟူ

အိမ်တွေမှာ ဗုဒ္ဓကိုယ်စားပြု ကိုးကွယ်တဲ့ ဆင်းတုတော်တွေက များ သောအားဖြင့် ဉာဏ်တော် ၆ လက်မ၊ ၉ လက်မ လောက်ပဲ ရှိတတ် ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့်ပဲ ပန်းကန်သေးသေး ခွက်သေးသေး ဖြစ်နေရ သလား။ ဘုရားကျောင်းရဲ့နေရာ၊ လုပ်နိုင်တဲ့ အချိန်၊ အလှူဝတ္ထုအခြေ အနေအရ သေးနေရခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်လို့ ဒါလောက်တော့ ခွင့်လွှတ် သင့်ပါတယ်။ ဆွမ်းတော်ကပ်ဖို့ စိတ်ဆန္ဒရှိ နေတာကိုပဲ လေးစားရ မှာပါ။ နေရာကျယ်၊ ဆွမ်းပြင်မယ့် အချိန်လည်းရှိ၊ လုပ်နိုင်တဲ့ အလှူဝတ္ထု အင်အားလည်းရှိ၊ သဒ္ဓါတရားလည်း ထက်သန်နေရင်တော့ ဆင်းတု သေးပေမယ့် သက်တော်ထင်ရှား ဘုရားအမှတ်နဲ့ ‘ဘုန်းကြီးဆွမ်းကပ် သလို’လည်း အမြဲတမ်း သို့မဟုတ် ရံဖန်ရံခါ လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ပဲခူး ရွှေသာလျောင်းလို ဉာဏ်တော်ကြီးမားတဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်း တုတော်ကို ကပ်လှူရာမှာလည်း ပြောပြထားတဲ့ အခြေအနေအရပဲကြီး ကြီးသေးသေး နှစ်မျိုးလုံး ကပ်လှူခွင့် ရှိသင့်ပါတယ်။ အရေးကြီးတာ က မဖြစ်မနေ ကျိတ်မှိတ်ပြီး လူမြင်ကောင်းအောင်လို့ ‘စတိသဘောနဲ့ ’ သေးသေးလေးပဲ လုပ်မယ်’လို့ စိတ်ထားရင်တော့ အကျိုးလည်း စတိ သဘောပဲ ဖြစ်မှာပေါ့။

ထက်သန်ဆန္ဒ

‘ပြင်ဆင်ထားသည့် ထမင်းဟင်းကို စားပွဲလိုက်ကပ်’ရာမှာ အမှန် တကယ် ဘုရားအတွက် ရည်မှန်းထားရတယ်။ ပြီး အနည်းဆုံး ဆယ်မိ နစ်ထက်မနည်း အချိန်ယူသင့်တယ်။ ‘ယခု ငါသည် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကို ဆွမ်းကပ်လှူနေတယ်’လို့လည်း စိတ်ထဲမှာရှိနေရမယ်။ ဆွမ်းကပ်ထား ဆဲမှာ စားပွဲနားထိုင်ပြီး ‘ဣတိပိ သောဘဂဝါ’အစချီတဲ့ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော် ကိုပွားနေနိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပေါ့။ မိမိထမင်း စားခါနီး ‘မိမိစားမည့် ပန်းကန်တွင် ထမင်းဟင်းများ ထည့်ကာ ခေတ္တကပ်လှူပြီး ပြန်စွန့်စား’ တာမျိုးကိုတော့ လေးစားခံ့ညားမှု အားပျော့တယ်လို့ ယူဆလို့ အကြိုက်ကြီး မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် စိတ်စေတနာ ထက်သန်ရင် တော့ အကျိုးရှိနိုင်ကောင်းပါတယ်။

အလုံးလိုက်

သစ်သီးဆွမ်း ကပ်လှူရာမှာ ‘ဘုန်းကြီး ဆွမ်းကပ်သလို အခွံနွှာ လှီး ဖြတ်’ပြီးမှ ကပ်လှူတာက ပိုပြီးလက်တွေ့သဘော ဆောင်ပါတယ်။ ဒူး ရင်းသီး ဖရဲသီးလိုဟာမျိုးကို ဘုရားရှေ့မှာ အလုံးလိုက် တင်ထားတာ မျိုး၊ မှည့်မှ စားလို့ ရတဲ့ ငှက်ပျောသီးလို သစ်သီးကို မမှည့်ခင် ဘုရား ကျောင်းမှာ တင်တာမျိုးတွေ မသင့်မြတ်ပါဘူး။ အဲဒီအသီးတွေကို ဘုရားဘယ်လို ဘုဉ်းပေးပါ့မလဲ။ မှည့်လို့ စားချိန်တန်မှ ဘုရားကျောင်း ကစွန့်ရင်၊ ကိုယ်စားမယ်လို့လည်း စိတ်ထဲက အာလာယမပြတ်ခဲ့ရင် ပိုဆိုးတာပေါ့။ မှည့်မှ ဘုရားကျောင်းက စွန့်ပြီး ကိုယ်စားမယ်လို့ ရည် ရွယ်ထားသို့မဟုတ် စိတ်ထဲရှိနေတာကိုကနည်းလမ်းမကျဘူး။

ခြွင်းချက်

ငယ်စဉ်က ပွဲလမ်းအခမ်းအနားတစ်ခု (မိုးကုတ်ဖက်က ဒကာဒကာမ တွေရဲ့ အလှူအဒါန်းပွဲလို့ ထင်တယ်)မှာ သခွားမသီး၊ ဖရဲသီး၊ ကျွဲကော သီးလို အခွံမျိုးနဲ့ အသီးတွေရဲ့အပြင်ခွံကို ပန်းမျိုးစုံ ပုံဖော်ပြီး နက်ဖြန် နံနက်အတွက် ရည်ရွယ်ပြီး ညကတည်းက ဘုရားဆင်းတုနှင့် စေတီမှာ ကပ်လှူပူဇော်ထားမျိုးကို တွေ့ဖူးတယ်။ အဲဒါမျိုးကိုတော့ မိမိတတ်ကျွမ်း တဲ့ အနုပညာတစ်မျိုးနဲ့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကို အလွန်ကြည်ညို ရိုသေစွာ ပူ ဇော်တယ်ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ချီးမွမ်းအားပေးသင့်ပါတယ်။

၂၆၂။ ကဗျာရေးတဲ့ ရဟန္တာ

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် မေးခွန်းများကို ကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးလို၍ မေးပါသည်၊ မသိ၍လည်း မေးပါသည်၊ ထင်တာကို မှန်မမှန် သိလို၍လည်း မေးပါ သည်ဘုရား။

ပထမမေးခွန်းမှာ မိမိထက် သီလနည်းသူများကို အထင်မသေးရန် ဘယ်လို စိတ်မျိုးထားရမည်လဲဘုရား။ (တပည့်တော် စဉ်းစားမိသည်မှာ ဆရာတော်တို့က ၂၂၇ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်များနှင့် နေနေတာမို့ သာမန် ငါးပါးသီလသာရှိသူ လူသာမန်တွေကို အထင်သေးပါသလား။ မသေးဘူးဆိုလျှင် ဘယ်လိုစိတ်နဲ မသေးပါသလဲသိပါရစေဘုရား။) ဒုတိယမေးခွန်းမှာ လူတစ်ယောက် တရားစခန်းကို အကြိမ်များစွာ ဝင် ခဲ့ပြီး၊ တရားကိုလည်း နေ့စဉ် နှစ်ရှည်ထိုင်နေပါလျက် ဆေးလိပ် မဖြတ် နိုင်ပါ။ ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားရင်း ကွမ်းစားတတ်လာပါသည်။ တရား ထိုင်ခြင်းနှင့် ဆေးလိပ်ဖြတ်နိုင်ခြင်း ဆိုင်မဆိုင် သိလိုပါသည်ဘုရား။ ဆိုင်သည်ဆိုက ဘယ်လိုဆိုင်သည်။ မဆိုင်က ဘယ်လိုမဆိုင်သည်ကို ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

တတိယမေးခွန်းမှာ အပြစ်တစ်ခုကို စိတ်ဖြင့် ကြံစည်ခြင်း၊ နှုတ်ဖြင့် ပြောဆိုခြင်း၊ ကိုယလ်ထိလက်ရောက် လုပ်မိခြင်းဟု ၃ မျိုး ရှိသည့် အနက် ဘယ်သည်က ဘာကြောင့် အပြစ်ပိုကြီးသည်ကို ရှင်ပြပေးစေ လိုပါသည်ဘုရား။

နောက်ဆုံး မေးခွန်းကတော့ တရားတစ်ပုဒ်ထဲမှာ သစ်ပင်ရဲ့ အရိပ် ကျေးဇူးကိုသိ၍ ထိုသစ်ပင်ရဲ့ အကိုင်းအခက်ကို မချိုးဖဲ့ကောင်းဘူးလို့ ကြားနာပြီး နောက်ပိုင်း တပည့်တော်ရဲ့ အိမ်နောက်ဖေးက သစ်ပင်ရဲ့ သူများခြံဖက်ကို ကျော်နေတဲ့ အကိုင်းတွေကို ခုတ်ဖို့ ခက်ခဲနေပါသည် ဘုရား။ ထိုသစ်ပင်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘယ်လိုစိတ်ဖြင့် ဘယ်သို့ ဆောင် ရွက်ရမည်ကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

ရိုသေစွာဖြင့် ဇော်အုန်း

-------------------

၁) မေတ္တသုတ်မှာ ‘နာတိမညေထ = တစ်ယောက်သည် အခြားတစ် ယောက်ကို အထင်မသေးပါနဲ့ ’လို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓဟောထားတာကို လိုက် နာကျင့်သုံးပြီး သူတစ်ပါးကို အထင်မသေးမိအောင်ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုံး မတဲ့ စိတ်နဲ့ ပဲ နေပါတယ်။ ပုထုဇဉ်တို့ရဲ့ သဘာဝအတိုင်း ရဟန်းတို့ရဲ့ သိက္ခာပုဒ် ၂၂၇ ပါးကို စောင့်ထိန်းလို့ ဆိုပြီး မစောင့်တဲ့ လူကို အထင် သေးတဲ့ ဘုန်းကြီးဆိုတာမျိုးလည်းရှိကောင်းရှိနိုင်ပါတယ်။ ‘မပြည့်တဲ့ အိုး ဘောင်ဘင်ခတ်’ဆိုတဲ့ အတိုင်း စာမသင်ဖူးတဲ့ ဘုန်းကြီးအချို့ မသိ နားမလည်သူတွေ အထင်ကြီးအောင် အပြင်ပန်းအရ အခြားဘုန်းကြီး တွေထက် ထူးခြားတဲ့ ပုံစံနဲ့ မိမိကမှ တကယ့်အစစ်အမှန် ဆိုတာမျိုး လုပ်ပြရင်း ပရိသတ် စုမိလာတဲ့ အခါ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အထင်ကြီးသွား တာမျိုးတွေ တွေ့ဖူးလို့ ပါ။

၂) ရှင်တော်ဗုဒ္ဓမှ လွဲပြီး အခြားသော ရဟန္တာ အရှင်မြတ်ကြီးတွေဟာ မွေးရာပါ ဝါသနာဗီဇကို မစွန့်နိုင်ကြဘူး။ ကဗျာရေးဖို့ ဝါသနာပါတဲ့ အရှင်ဝင်္ဂီသတို့လို ရဟန္တာကြီးတွေက ပါဠိကဗျာတွေ ရေးဖွဲ့တော်မူသွား ကြတယ်။ ခပ်ကြမ်းကြမ်း ပြောဆိုတတ်တဲ့ အရှင်ပိလိန္ဒဝစ္ဆတို့ကျတော့ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးလည်း မမှန်တာတွေ့ရင် ဘာမဖြုန်တဲ့ ခပ်ပြတ်ပြတ်သမား ပါပဲ။ ဆေးလိပ်စွဲတာက မွေးရာပါ ဗီဇဝါသနာ မဟုတ်ဘူး။ သုံးစွဲလာ တာ နှစ်ကာလ ကြာမြင့်သွားပြီဖြစ်လို့ ဆေးလိပ်မှာပါတဲ့ စွဲလမ်းစေ တတ်တဲ့ ဓာတ်က သောက်သုံးသူကို ပြန်ဖြတ်ဖို့ ခက်ခဲစေတဲ့ သဘော ရှိပါတယ်။ တရားထိုင်ခြင်းနဲ့ ဆေးလိပ်ပြတ်ခြင်း ဆိုင်မဆိုင်ဆိုတာ တရားထိုင်လို့ ရရှိထားတဲ့ စိတ်ကိုထိန်းနိုင်တဲ့ အဆင့်နဲ့ ပဲ နှိုင်းယှဉ်ခွင့် ရှိမယ်ထင်ပါတယ်။

ဆိုပါတော့ .. ဆေးလိပ်ဖြတ်ရင်း ကွမ်းစွဲသွားတယ်ဆိုတာ ဆေးလိပ်မသောက်ရလို့ ဖြစ်လာတဲ့ ဒုက္ခဝေဒနာကို မကျော်လွှားနိုင်လို့ မဟုတ်လား။ ဆေးလိပ်ထဲက ဓာတ်သဘာဝကြောင့် သောက်သုံးသူရဲ့ ရုပ်ပိုင်းဘဝ ဖောက်ပြန်ရာကနေ ဆေးလိပ်စွဲတယ် ဆိုတာ ဖြစ်သွားလို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုမှတ်တဲ့ အခါ နာကျင်တဲ့ ဝေဒနာကို နာကျင်တဲ့ အတိုင်း ရှုမှတ် နိုင်တဲ့ အဆင့်ကို ရောက်ခဲ့ရင် တရားထိုင်တဲ့ အကျိုးအနေနဲ့ စိတ်ကို ထိန်းနိုင်ခြင်းဆိုတာလည်း ဖြစ်သင့်တဲ့ အတိုင်းဆေးလိပ်မသောက်ရလို့ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဝေဒနာကိုလည်း ဝေဒနာအတိုင်းရှုမှတ်နိုင်သင့်တာပေါ့။

၃။ မနောကံသုံးမျိုးရှိတယ်..

၁) အဘိဇ္ဈာ = သူများပစ္စည်းကို ငါ့ပစ္စည်း ဖြစ်ရင် ကောင်းမယ်လို့ စွဲ လန်းနေတဲ့ စိတ်။ (ဒါပေမယ့် တပ်မက် နှစ်သက်မိရုံနဲ့ ကံမမြောက်ဘူး။)

၂) ဗျာပါဒ = ဒီကောင်သေရင် အေးတာပဲဆိုပြီး သက်ရှိတစ်ခုရဲ့ အသက်နဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ပြိုပျက်စေလိုတဲ့ စိတ်။ (ဒါပေမယ့် စိတ်ဆိုးရုံနဲ့ ကံမ မြောက်ဘူး။)

၃) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ = အယူဝါဒ မှားယွင်းမှု သုံးမျိုး .. နတ္ထိက (ကုသိုလ် အကုသိုလ်ရဲ့အကျိုးကိုလက်မခံ)၊ အကြိယ (ကသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကို ပြုခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းကိုလက်မခံ)၊ အဟေတုက (အကြောင်းအကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကိုလက်မခံ)..အဲဒီသုံးမျိုးသာမနာကံမြောက်တယ်။ သတ်တာ လိမ်တာတွေက စိတ်သက်သက်နဲ့ မဖြစ်နိုင်လို့ ကိုယ် နှုတ်ပါမှ ကံမြောက်တယ်။ မနောကံဆိုတာ ကံသုံးမျိုးလုံးနဲ့ ဆိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဖော်ပြပြီး သုံးမျိုးကတော့ စိတ်ထဲမှာပဲ ကံမြောက်သွားလို့ မနောကံလို့ သီးခြားခေါ်ရတာ။ ကံသုံးမျိုးအနက်ဘယ်ကံမဆိုကုသိုလ် အကုသိုလ်စိတ်နဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ စေတနာ အားကောင်းမကောင်း အလိုက် သာ အကျိုးအပြစ်ကြီးကြောင်း မှတ်သင့်တယ်။ နေ့တိုင်း ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော် တွေကိုပွားများနေသူနဲ့ ပြိုင်ဖက်ကို ဘယ်လိုသုတ်သင်ရမလဲလို့ အမျိုး မျိုးလှည့် ကြံစည်နေသူ နှစ်ဦးရဲ့ အကျိုးအပြစ် ဖြစ်နိုင်ခြေကို ယှဉ် ကြည့်ပေါ့။

၄)နွေရာသီနေကျဲကျဲပူနေတဲ့ ကွင်းပြင်လယ်ကိုဖြတ်လာရင်းပူလည်း ပူ ရေလည်းဆာနေခိုက် ကုက္ကိုပင်ကြီးကို မြင်တော့ အသာဝင်ထိုင်ပြီး ရေချမ်းစင်က ရေကိုသောက်ရင်း ရုတ်တရက် တစ်ချက် ဝှေ့ရမ်းလိုက် တဲ့ လေအေးလေးကြောင့် အပန်းပြေသွားရသူ တစ်ယောက်အဖို့ ကိုယ် လိုလူ အခြား တစ်ယောက်အတွက် အဲဒီသစ်ပင်ကိုရော ရေချမ်းစင် ကိုပါစောင့်ရှောက်သင့်တယ်။

ဒါပေမယ့် သစ်ပင်ရဲ့ အရိပ်ကျေးဇူးကို သိတယ်ဆိုတာ အခြေအနေအပေါ်မှာ တည်ပါလိမ့်မယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ ဗောဓိညောင်ပင်ကို ရှင် တော်ဗုဒ္ဓ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရတဲ့ သစ်ပင်ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ ရိုသေပူဇော် ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗောဓိညောင်ကိုင်းက စေတီကို ဖြစ်စေ၊ ဓာတ် တော်ကိန်းဝပ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကိုဖြစ်စေ ထိခိုက်စေမယ်ဆိုရင် ခုတ်ဖြတ် ကောင်းပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူများခြံဖက်ကို ကျော်နေတယ်ဆိုတဲ့ သစ် ကိုင်းကို ခုတ်ပစ်ဖို့ မခက်ခဲသင့်ပါဘူး။

၂၆၃။ ပြိတ္တာမှတ်စု

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ပထမဦးစွာ ဘုန်းဘုန်း ကျမ်းမာချမ်းသာစွာ သာသနာ့ဝန်ကို ထမ်း ဆောင်နိုင်ပါစေလို့ ဆုတောင်းမေတ္တာပို့ပါသည်။

စိတ်ထဲမှာ မတင်မကျ ဖြစ်နေတာလေးတွေကို မေးမြန်းလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ပေတဝတ္ထုထဲမှာ နေ့စံညခံ ပြိတ္တာတွေ အကြောင်းကို ဖတ် ဖူးပါသည်။ ဒါပေမယ့် သူတို့တွေဟာ စံရတဲ့ အချိန်မှာ နတ်အသွင် ဗိမာန်ထက် စံစား၊ ညရောက်မှ ငရဲခံရတာမျိုးပါ။ တပည့်တော် မရှင်း တာက ကောင်းမှုများ လုပ်ခဲ့သဖြင့် စံစားရသည့် နတ်အသွင်မဟုတ်ဘဲ လူ့အသွင် စံစားရသည့် ပြိတ္တာမျိုး ရှိပါသလား။ လူလို နေနိုင်တယ်၊ နတ်လိုနေနိုင်တယ်လို့ ကုသိုလ်ပမာဏပေါ် မူတည်ပြီး ကွဲပြားနိုင်ပါ သလား ဘုရား။ လူအဖြစ် နေရလျှင်လည်း တကယ့် အသက်ရှင် နေသေးသူတို့အား ထိတွေ့ကိုင်တွယ်နိုင်ပါသလား။ အသက်ရှင်သူတို့၏ စိတ်ကို ဖတ်နိုင်စွမ်းရော ရှိပါသလား။ အကယ်၍ ထိုပြိတ္တာဘဝတွင်ပင် စံစားရသည့် နေ့အချိန်၌ ပါဏာတိပါတကံ ကျူးလွန်ခဲ့လျှင် ထိုစံစားရ သည့် ကံများ ချက်ခြင်း ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်ပါသလား။ မေးခွန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ကျမ်းကိုးများ ရှိလျှင်လည်း ညွှန်ပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ဗုဒ္ဓသာသနံစိရံတိဋ္ဌတု။

လေးစားလျက်..ဆုရည်ဖြိုး

-------------------

ပြိတ္တာ ၄ မျိုး

အဖြေကို မစဉ်းစားခင် ကျမ်းဂန်မှာပြဆိုတဲ့ ပြိတ္တာလေးမျိုးအကြောင်း ကိုအကျဉ်းမျှသိသင့်တယ်...

၁)ပရဒတ္တူပဇီဝိကပြိတ္တာ=သူတစ်ပါး ပေးတဲ့ အစာနဲ့ နေရာကိုမှီပြီး အသက်ရှင်ရတဲ့ ပြိတ္တာ (ဆွေမျိုးတွေက ရည်မှန်းပြီး အလှူဒါနပြုတာကို သာဓုခေါ်ရင် စားစရာနေစရာကိုရရှိနိုင်တဲ့ ပြိတ္တာမျိုး)

၂)ခုပ္ပိပါသပြိတ္တာ=အမြဲဆာလောင်မွတ်သိပ်နေရတဲ့ ပြိတ္တာ

၃)နိဇ္ဈာမတဏှိကပြိတ္တာ= တစ်ကိုယ်လုံး အမြဲတမ်း လောင်ကျွမ်းခံနေရတဲ့ မီးပြိတ္တာ ၄)ကာလကဉ္စိကပြိတ္တာ=အသုရကာယ်ဆိုတာ ဒီပြိတ္တာမျိုး မှတ်စရာတစ်ခုက နိယတဗျာဒိတ်ခံပြီးတဲ့ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာတွေဟာ အမှတ် ၂၊၃၊၄ ပြိတ္တာမျိုးတွေမှာ မဖြစ်တော့ဘူး (ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၃၁၆)။

ပေတဝတ္ထုထဲမှာ အမှတ် (၁) ပြိတ္တာမျိုး အများစု ပါဝင်တယ်။ အမှတ် (၂)ကအနည်းငယ်ပဲ ပါပြီး ၃၊၄အမျိုးအစား မပါဘူး။

ရုပ်သဏ္ဌာန်

ပြိတ္တာအများစုဟာ နှပ်တံတွေးစတဲ့ လူ့အညစ်အကြေးကို စားသောက် ရလို့ ရုပ်သွင်လည်း ဆိုးဝါး ကြမ်းတမ်းတယ် (ပေတဝတ္ထု၊ဋ္ဌ၊၉၄)။ ကြမ်းတမ်းတဲ့ ရုပ်သွင်ကိုကမ္မဇိဒ္ဓိ (ကံကြောင့်ရရှိတဲ့ တန်ခိုး)နဲ့ ဖြစ်စေ၊ ဆေးမြစ်တစ် မျိုးရဲ့ အစွမ်း (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇)နဲ့ ဖြစ်စေ မိမိကိုယ်ကို ဖုံးကွယ်ပြီး နေကြတယ်။ ယင်းတို့ သေဆုံးတဲ့ အခါ အဲဒီကြမ်းတမ်းတဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကိုဖုံးကွယ်မထားနိုင်၊ ပကတိရုပ်သွင်အတိုင်းလည်း မထား ခဲ့နိုင်လို့ တိရစ္ဆာန်၊ ပိုးမွှားစသည်ရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာနဲ့ ထားခဲ့ရတယ်။

ကျမ်းဂန်အဆိုက ‘မင်းကြီး၊ သေသွားတဲ့ ပြိတ္တာတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာကို ပိုးကောင် အသွင်၊ ပေါက်ဖတ်အသွင်၊ ခြပုန်းအသွင်၊ ပိုးနှံကောင် အသွင်၊ ကင်းခြေများအသွင်၊ ငှက်အသွင်၊ သမင်အသွင်တို့ဖြင့် တွေ့မြင် နိုင်ပါ၏ (မိလိန္ဒ၊၂၈၃)’တဲ့။

ခြောက်လှန့်

အကုသိုလ် အကျိုးကြောင့် ၎င်းတို့ ရုပ်သွင် ဆိုးဝါးပြီး အချို့ အရွယ် အစား အလွန်ကြီး၊ အချို့ အလွန်သေးတဲ့ အပြင် အချို့မှာ အခြားပြိတ္တာ တွေရဲ့ နှိပ်စက်တာကို ခံရ သို့မဟုတ် ရောဂါတစ်ခုခုကို ခံစားနေရတယ်။ ဒါကြောင့် ရံခါ ယင်းတို့ရဲ့ ပကတိသွင်ပြင်ကို လူသားတို့ မြင်ရ စဉ် အလိုလို ထိတ်လန့်သွားရတာကို လူတွေက ခြောက်လှန့်တာလို့ ထင်ကြတာ။ ဒါပေမယ့် သူစိလောမ ပြိတ္တာကြီးက မြတ်ဗုဒ္ဓကို ခြောက် လှန့်တာ၊ မေတ္တသုတ် နိဒါန်းအရ တရားအားထုတ်နေတဲ့ ရဟန်းတွေ မနေနိုင်အောင်လုပ်တာတွေကို ထောက်ရင် မကြိုက်လို့ တမင် ခြောက် လွှတ်တာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တာပဲ။

နေ့စံညခံ

‘စံရတဲ့ အချိန်မှာ နတ်အသွင် ဗိမာန်ထက်စံစား ညရောက်မှ ခံရတာ မျိုး’ဆိုတာကို ‘နေ့စံညခံပြိတ္တာ’လို့ နားလည်မယ်။ ဥပမာ .. ဗာရာဏ သီမင်းဟာ ပြိတ္တာမနဲ့ ပေါင်းသင်း နေထိုင်ပြီး ညတစ်ညအခါမှာ အဲဒီ မိန်းမ ခွေးတွေ ဝိုင်းစားခံရတာကို မြင်မှ မင်းကြီး ထိတ်လန့်ပြီး မြို့ တော်ကို ပြန်သွားသတဲ့ (ပေတဝတ္ထု၊ဋ္ဌ၊၁၄၀)။ ဒီဖြစ်ရပ်အရ ဘဝခြား ပေမယ့် ကုသိုလ်ကံ အတော်အတန် ပါလာတဲ့ ပြိတ္တာအချို့ လူသား ပကတိနဲ့ အကြင်လင်မယားအဖြစ် ပေါင်းသင်း နေထိုင်နိုင်ကြောင်း မှတ်သားရတယ်။

အဖြေများ

(၁) ‘ခံစားရသည့်အခါ နတ်အသွင် မဟုတ်ဘဲ လူ့အသွင် ခံစားရသည့် ပြိတ္တာမျိုး ရှိသလား’ဆိုတာကို ‘လူ့ရုပ်လူ့သွင်နဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ ပြိတ္တာမျိုး ရှိသလား’လို့ ဆိုလိုရင် .. ယင်းတို့ရဲ့ကမ္မဇိဒ္ဓိအစွမ်းနဲ့ လူတွေကိုလူ့ရုပ် သွင်မျိုး ပြနိုင်တယ်။ စည်းစိမ်ကိုလည်း လူ့အသွင်နဲ့ စံစားလို့ ရနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် လူ့ဘဝတော့ မဟုတ်ဘူး။ ပြိတ္တာဆိုတာ အပါယ်ဘုံ သားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

‘အလွန်ကြုံလှီ၊ နံရိုးပြိုင်းပြိုင်း ထွက်သော မိန်းမ၊ သင်ကား အဘယ်သူနည်း (ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာက မေး၏)။ အရှင်ဘုရား .. တပည့်တော်ကား ပြိတ္တာမ ဖြစ်ပါ၏’ဟု ဖြေ၏ (ပေတဝတ္ထု၊၉၅ ဂါထာ)။ ဒီဝတ္ထုအရ အဘိညာတန်ခိုးရှင် အရှင်သာရိပုတ္တရာဟာ ပြိတ္တာမကို လူ မိန်းမရုပ်သွင်နဲ့ မြင်တာဖြစ်နိုင်တယ်။

(၂) ‘လူလိုနေနိုင်တယ် နတ်လိုနေနိုင်တယ်လို့ ကုသိုလ် ပမာဏပေါ်မူ တည်ပြီး ကွဲပြားနိုင်ပါသလား’ဆိုတာကို ‘ကုသိုလ်ကံ အားကောင်း အားနည်းအလိုက် တစ်ချို့ပြိတ္တာက လူလိုနေနိုင်ပြီး တစ်ချို့ကျတော့ နတ်လိုနေနိုင်သလား’လို့ ဆိုလိုရင် .. ဇနီးကို စွဲလမ်းပြီးသေတဲ့ လူငယ် တစ်ယောက် ပစ္စေကဗုဒ္ဓကို လုပ်ကျွေးဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကြောင့် တန်ခိုး ကြီးတဲ့ နတ်ပြိတ္တာ ဖြစ်သွားလို့ လူ့ဘဝမှာရှိနေတဲ့ ဇနီးဟောင်းကို တန်ခိုးနဲ့ မိမိဗိမာန်သို့ ခေါ်ဆောင်ပြီး ပေါင်းသင်းနေထိုင်တယ် (ပေတဝတ္ထု၊ဋ္ဌ၊၁၃၅)။

ဒီဝတ္ထုအရ နတ်ပြိတ္တာဟာ လူသားအစစ်ဖြစ်တဲ့ ဇနီး ဟောင်းမိန်းမ နဲ့ လင်မယားအဖြစ် ပေါင်းသင်းပြီး လူလိုနေနိုင်ကြောင်း တွေ့ရတယ်။ အချို့ ပြိတ္တာတွေ အဲဒီလို မလုပ်နိုင်လို့ ကုသိုလ်ကံအလိုက် ကွဲပြားခြား နားဖွယ်တော့ရှိတယ်။

(၃) ‘လူ့အဖြစ်နေရလျှင်လည်း တကယ့်အသက်ရှင်နေသေးသူတို့အား ထိတွေ့ ကိုင်တွယ်နိုင်ပါသလား’ဆိုတာ ‘လူ့အသွင်နဲ့ မြင်ရတဲ့ ပြိတ္တာကို ဒီဘဝက လူသားတို့ ထိတွေ့လို့ ရ မရ’လို့ အဓိပ္ပာယ် ယူလိုက်မယ်။ ပြိတ္တာနဲ့ အကြင်လင်မယား ပြုတဲ့ ဖော်ပြပါ ဝတ္ထုဖြစ်ရပ် အရယင်းတို့ကို ထိတွေ့လို့ ရနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့်သူတို့မှာရှိတဲ့ ကမ္မဇိဒ္ဓိ (ကံကြောင့်ဖြစ် တဲ့ တန်ခိုး)ရဲ့ စွမ်းရည်အလိုက် အကန့်အသတ် (အချို့ရ အချို့မရဆို တာမျိုး)တော့ရှိနိုင်တယ်။

(၄) ‘အသက်ရှင်သူတို့၏ စိတ်ကို ဖတ်စွမ်းနိုင်ပါသလား’ ဆိုတာ ‘ပြိတ္တာတွေ လူတို့ရဲ့စိတ်ကြံကိုသိနိုင်ပါသလား’လို့ ဆိုလိုရင် .. ၎င်းတို့ ရရှိတဲ့ ကမ္မဇိဒ္ဓိ စွမ်းရည် အနိမ့်အမြင့် ရှိနိုင်ခြင်းဆိုတဲ့ ယုတ္တိအရ အချို့ ဖတ်စွမ်းနိုင်ပြီး အချို့ မဖတ်စွမ်းနိုင်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်လေမလား။ ဖြစ်ရပ် သာဓကအတွက် ပေတဝတ္ထုကို ဖတ်ရှုဆဲပါ။

(၅) ‘ပြိတ္တာဘဝတွင် ခံစားနေရသည့် နေ့အချိန်တွင် ပါဏာတိပါတကံ ကျူးလွန်ခဲ့လျှင် ထိုစံစားရသည့် ကံများ ချက်ခြင်း ပျောက်ကွယ်သွား နိုင်ပါသလား’ဆိုတာ ‘နေ့စံ ပြိတ္တာတွေ ပါဏာတိပါတကံ ကျူးလွန်ရင် အဲဒီစည်းစိ်မ် ပျောက်ကွယ်သွားပါသလား’လို့ ဆိုလိုရင် .. ကမ္မသတ္တိရဲ့ ချက်ခြင်း အကျိုးပေးခြင်း မပေးခြင်းဆိုတဲ့ ယုတ္တိအရ လက်ရှိစည်းစိမ် ချက်ခြင်း ပျောက်ချင်ပျောက်သွားမယ်၊ ပျောက်ချင်မှလည်း ပျောက် သွားမယ်။ ဝတ္ထုဖြစ်ရပ် ရှာဖွေဆဲပါ။ ဒါပေမယ့် သူ့သက်သတ်ကံတော့ ဘယ်တော့မှ ပျောက်မသွားနိုင်ဘူး။

၂၆၄။ အပျော်လိမ်

သိချင်တာလေးရှိလို့ မေးလျှောက်ပါရစေ အရှင်ဘုရား၊

ငါးပါးသီလ လုံခြုံသူဟာ သေပြီးနောက် ငရဲမကျနိုင်ဘူးလို့ ဟောတာကို ကြားနာ ဖူးပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်မက လိမ်တဲ့ သီလက လွဲရင် ကျန်တဲ့ လေးပါးကို လုံခြုံပါတယ် ဘုရား။ သူတစ်ပါး ထိခိုက်လောက် အောင်တော့ မလိမ်ဖူးပါ ဘုရား။ တစ်ခါတလေ စရင်း နောက်ရင်းနဲ့ အပျော်သဘော လိမ်မိနောက်မိပါတယ်ဘုရား။ အဲဒီလိုလုပ်ရင် ငရဲကျ နိုင်သလားဆိုတာသိချင်ပါတယ်ဘုရား။

မေမီ

-------------------

အကြောင်းအရာ မမှန်ခြင်း၊ လိမ်ညာလိုစိတ် ရှိခြင်း၊ အဲဒီစိတ်နဲ့ ပြုမူ ပြောဆိုခြင်း၊ မိမိစကားကို တစ်ဖက်သား နားလည်သွားခြင်း ဆိုတဲ့ အင်္ဂါလေးရပ်နဲ့ ပြည့်စုံရင် မုသာဝါဒကံ မြောက်တယ်။ ‘ကံမြောက်’ ဆို တာ အပါယ်ငရဲ ရောက်ကြောင်းဖြစ်တယ်လို့ ဆိုလိုတာ။

‘အတ္ထဘဉ္ဇကော ဝစီပယောဂေါ၊ ကာယပယောဂေါ ဝါ = မုသာဝါဒ (မမှန် စကား) ဆိုတာ သူတစ်ပါး အကျိုးကို ပျက်စီးစေလိုတဲ့ နှုတ်မှု သို့မဟုတ် (ကိုယ်အမူအယာနဲ့ လိမ်ရင်)ကိုယ်မှု (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၅)၊ သော ပရဿ အတ္ထဘေဒ ကရောဝ ကမပထော ဟောတိ = အဲဒီ မုသာဝါဒဟာ သူတစ်ပါး အကျိုးပျက်အောင်လုပ်မှ ကံမြောက်တယ်၊ အကျိုးမယုတ်ရင် ကံတော့ဖြစ်တယ် (ကံမမြောက်ဘူး) (ဋီကာကျော်၊ ၁၇၄)’လို့ ကျမ်းဂန်တွေမှာဆိုတယ်။

‘ကံတော့ဖြစ်တယ်၊ ကံမမြောက်ဘူး’ဆိုပေမယ့်.. မိမိကိုသူတစ် ပါးတို့ အယုံအကြည် မဲ့သွားတတ်လို့၊ မိမိရဲ့ စိတ်ပိုင်းဘဝ စင်ကြယ် မှုအတွက် အသေးအမွှား ကိစ္စကိုပင် လေ့ကျင့်သင့်လို့ မကြာခဏ မမှန် တဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ နောက်ပြောင်တာကို ရှောင်သင့်ကြောင်းပါ။

၂၆၅။ ငရဲသက်

တပည့်တော်လျှောက်ထားလိုသည်မှာ

(၁) နတ်ဗြဟ္မာတွေနဲ့ ငရသားတွေဟာ (လူကြီးအရွယ်) ဗြုန်းဆို မွေးဖွားလာပြီး၊ ပြောင်းမလဲ၊ အရွယ်ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ သေသွားရင်လည်း (အလောင်းမရှိ)ဗြုန်းဆို ပျောက်သွားတာလား ဘုရား။

(၂) နတ်ပြည် တစ်ရက်၊ လူ့ပြည်မှာ နှစ်တစ်ရာလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ငရဲပြည်မှာကော လူ့သက်တမ်းနှစ်နဲ့ ဘယ်လိုပါလဲဘုရား။

(၃) လူတွေက အပြင်မှာ ပြောတဲ့ စိတ်နဲ့ အတွင်းက ကြံစည်နေတဲ့ စိတ် မတူဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ နိုးထနေစဉ် စိတ်နဲ့ အိပ်ပျော်နေစဉ်စိတ် တစ်ဆက်တည်းလား၊ စိတ်ဘယ်နှစ်မျိုး ကွဲပြားပါသလဲဘုရား။

ဒကာအောင်

-------------------

နတ်သေရင်

(၁) နတ်ယောကျ်ားတွေက အသက် (၂၀) အရွယ်၊ နတ်မိန်းမတွေက အသက် (၁၆) နှစ်အရွယ်နဲ့ ဗြုန်းဆို မွေးဖွားတယ်။ ဆံဖြူ သွားကျိုး မရှိ။ သေတဲ့ အထိ အဲဒီအရွယ်ပါပဲ။ သေတော့လည်း အလောင်းမကျန် ဗြုန်းဆို ပျောက်သွားတယ်။ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁)။ ဥပပါတ် ပဋိသန္ဓေနေ ကြတဲ့ သတ္တဝါမျိုး ဖြစ်လို့ ဗြဟ္မာတွေ၊ ငရဲသားတွေလည်း ဒီအတိုင်းပဲ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ကံမကုန်သရွေ့

(၂) နတ်တွေရဲ့ သက်တမ်းက ယင်းတို့ရဲ့ ဘုံဌာနအလိုက် လူ့သက် တမ်းနဲ့ ကွာခြားပုံမတူလို့ ‘တာဝတိံသာနတ်တွေရဲ့ တစ်ရက်ဟာ လူ့ ပြည်မှာ နှစ်တစ်ရာ ကြာတယ်’လို့ ဆိုမှ မှန်တယ်။ အဲဒါလောက် မကြာ တဲ့ နတ်တွေ၊ အဲဒီထက် ပိုကြာတဲ့ နတ်တွေ ရှိတယ်။ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်း ပါဠိတော် (ဝိဘင်္ဂ၊၄၃၈)မှာ လူ့ဘုံ နတ်ဘုံသားတွေရဲ့ သက်တမ်းကို အတိအကျ ဟောကြားပေမယ့် အပါယ်လေးဘုံသားရဲ့ သက်တမ်းကို အတိအကျ ဟောတော်မူခြင်းမရှိ။ အဲဒီလို မဟောရခြင်းရဲ့ အကြောင်း ကို ‘နိရယေတာဝက မမေဝ ပမာဏံ။ ယာဝ ကမံန ခီယတိ၊ တာဝ န စဝန္တိ = ငရဲ၌ အကုသိုလ်ကံသည်သာ အသက်အတိုင်းအရှည် ပမာ ဏတည်း။ အကုသို်ကံ မကုန်သရွေ့ မသေကြကုန်’လို့ အဋ္ဌကထာ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၀၄)မှာဖွင့်ဆိုတယ်။

ပြင်ချိုတွင်းခါး

(၃) အဘိဓမ္မာအရ အပြင်စိတ်၊ အတွင်းစိတ်လို့ မရှိဘူး။ အပြင်က ပြော တာက နှုတ်၊ အတွင်းက ကြံစည်တာက စိတ်။ စေတနာ မမှန်တာကို ‘မတူဘူးလို့ ’ပြောကြတာ။ အမှန်တော့အတူတူပါပဲ။ ဥပမာအပြော ချိုပေမယ့် အတွင်းစိတ်ကြံက မရိုးသားရင် ရရှိမယ့် အကျိုးဆက်က သူ ရောကိုယ်ပါ မကောင်းနိုင်လို့ အဲဒီချိုတဲ့ အပြောလည်း ခါးတာပေါ့။

တစ်ဆက်တည်း

စိတ်ဆိုတာ ဥပါဒ်ဌီဘင် (ဖြစ်တည်ပျက်) အစဉ်အတန်းပါပဲ။ ဒါကြောင့် နိုးနေစဉ် စိတ်နဲ့ အိပ်နေစဉ် စိတ်ဟာ တစ်ဆက်တည်းပါ။ ဒါပေမယ့် တူတော့ မတူဘူး။ နိုးနေတုန်းမှာ ဝီထိစိတ် (မြင်သိ၊ ကြားသိ၊ နံသိ၊ လျက်သိ၊ ထိသိ၊ ကြံသိစိတ်)တွေ ဖြစ်တယ်။ အိပ်နေတုန်းမှာ ဘဝင် စိတ် (အဲဒီခြောက်မျိုး မဟုတ်တဲ့ စိတ်) ဖြစ်တယ်။ ပဋိသန္ဓေနေစဉ်၊ မေ့ မျောနေစဉ်၊ သေစဉ်ဖြစ်တဲ့ စိတ်လည်းဘဝင်စိတ်ပါပဲ။

ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာမှာ စိတ်ကို ဘုံဌာန၊ လုပ်ဆောင်ချက်၊ ကောင်း မကောင်း၊ ခံစားမှုစသည်အလိုက်အမျိုးမျိုး ခွဲခြားပြပါတယ်။ စိတ်ကို တစ်ခုချင်းစီလက်ချိုးရေတွက်ရင် ၈၉ခု၊ တစ်နည်း ၁၂၁ ပါး ရှိတယ်။ စိတ်တစ်ခုယုတ်ကိုးဆယ်၊ အကျယ်၁၂၁ပါးလို့ မှတ်ပါ။

၂၆၆။ အလေးအနက်လုပ်

ဆရာတော် ဘုရား၊ တပည့်တော်မ သိချင်တာလေး ရှိလို့ မေးလျှောက် ပါရစေ ဘုရား။ ဥပုသ်သီလကို သံဃာတော်များထံ (သို့မဟုတ်) သီလ တောင်းပြီးမှ ယူနိုင်ပါသလား ဘုရား။ ကိုယ့်ဘာသာ သီလ လုံခြုံရင် ရော (သီလ မတောင်းခံဘဲ) ဥပုသ်သီလ စောင့်တည်ရာ ရောက်ပါ သလားဘုရား။ ဥပုသ်စောင့်နေစဉ် သီလပေါက်ရင် ငရဲကျတယ်လို့ ကြား ဖူးပါတယ်ဘုရား။ မှန်ပါသလားဘုရား။ ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်က တပည့် တော်ဥပုသ်ယူထားတဲ့ ညနေက အမှတ်တမဲ့ ပုရွက်ဆိတ်တွေကိုတက် နင်းမိပါတယ်ဘုရား (တမင်သေစေလိုတဲ့ စိတ်မ ပါပါဘုရား)။ သီလ ပျက်ပါသလား ဘုရား။ နောက်တစ်ခုက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ခေါင်းလျှော်ရင် ဘာဘ်တိတ်တယ်လို့ ကြားဖူးပါတယ်ဘုရား။ မှန်ပါသလားဘုရား။

မေမီ

-------------------

မဟာဇနက မင်းသားဟာ သမုဒ္ဒရာထဲ သင်္ဘောပျက်လို့ လက်ပစ် ကူး ရစဉ် နေမွန်းလွဲချိန် အနီးအနား မျောပါလာတဲ့ စားစရာ သစ်သီး သစ် ရွက်တွေကို မစားဘဲ ဥပုသ်စောင့်တယ်။ အဲဒီတုန်းက မင်းဇနကရဲ့အနီး အနားမှာ သီလတောင်းခံမယ့် သံဃာမရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ် ယောက်အနေနဲ့ ဘုန်းကြီးဆီမှာ သီလတောင်းခံတာဟာ ပိုမို လေးနက် ပါတယ်။ ဘုန်းကြီး မလွယ်ကူရင် ဗုဒ္ဓဆင်းတု ရှေ့မှာလည်း ကိုယ့်ဟာ ကိုယ် ‘အဟံဘနေ’က စဆိုပြီး ငါးပါး၊ ရှစ်ပါး၊ ကိုးပါး သီလတွေ ဆောက်တည်နိုင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဆင်းတု မရှိရင် တောင် ဆိတ်ငြိမ်တဲ့ နေ ရာမှာထိုင်၊ ဗုဒ္ဓကို အလေးအနက် အာရုံပြုပြီး အဲဒီအတိုင်း ဆိုပြီး ခံယူ ဆောက်တည်သင့်တယ်။ အလေးအနက်လုပ်တဲ့ သဘောပါ။

မနက်က ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဗုဒ္ဓဆင်းတုရှေ့မှာ ဥပုသ်သီလယူထား ပြီး ညနေ မိတ်ဆွေတွေလာစဉ် မေ့လို့ ရောယောင် ထမင်းစားမိရင် အဲဒီလို မေ့လို့ သီလကျိုးရင် (ငရဲကျတယ် ဆိုတာထက်) အပြစ်ရှိတယ် လို့ ဆိုရင် ပိုကောင်းတယ်။ ‘အပြစ်ရှိတယ်’ဆိုတာ သူ့သက်သတ်တာမျိုး တော့ မဟုတ်ဘူး။ ဗုဒ္ဓကိုပေးထားတဲ့ ကတိကိုဖျက်လိုက်ရလို့ မိမိမှာ စိတ်ဓာတ်ရေးရာ စွမ်းအင်လျော့ကျသွားတာကို ဆိုလိုတယ်။

မျက်မမြင် ရဟန္တာ အရှင်စက္ခုပါလမထေရ် လမ်းလျှောက်စဉ် ပိုး ကောင်တွေကို အမှတ်တမဲ့ နင်းမိလို့ သေတာ အပြစ်မဖြစ်ဘူးလို့ ဓမ္မပဒမှာ ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် သေစေလိုတဲ့ စေတနာမရှိရင် သီလ မပျက်နိုင်ဘူး။ ‘လာဘ်တိတ်’ဆိုတာကို ‘ကျက်သရေမဲ့’ အဓိပ္ပာယ်ယူရင် ‘အလက္ခိံ ကုရုတတ္တနာ= ကျက်သရေမဲ့ခြင်း ဆိုတာကို ကိုယ့်ဟာ ကိုယ်ပဲ လုပ်တယ် (ဇာ၊၁၊၁၄၃)’လို့ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာ ပြညွှန်တယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ခေါင်းလျှော်ရင် လာဘ်တိတ်တယ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက မယူဆဘူး။

The prestige you acquire by being able to tell your friends that you know famous men proves that you are yourself of small account.

(W. Somerset Maugham, The Summing Up, p. 7.)

နာမည်ကြီးသူတွေကို သိပါတယ်လို့ သင့်ရဲ့ မိတ်ဆွေတွေကို ပြောနိုင် လို့ ရရှိတဲ့ (သင့်ရဲ့) ဂုဏ်သိက္ခာဟာ သင့်ကိုယ်တိုင် ကျတော့အသုံး မကျသူ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ပြတာပဲ။

၂၆၇။ ဆင်ဆင်ခြင်ခြင်

အရှင်ဘုရား၊

သီလလုံသူကို ဘယ်သူကမှ မကောင်းကြံစည်လို့ မရဘူးလို့ ကြားဖူးပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်မ တွေးမိတာက လွန်ခဲ့သော အချိန်တွေ က အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ မူဆလင်ဘုရင်က ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းတော်ကြီးတွေကို ဘာသာစွဲနဲ့ သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်လို့ ကြားဖူးပါတယ်ဘုရား။ ဒါကြောင့် သီလလုံခြုံသူကို သူများ မကောင်းကြံလို့ မရဘူးဆိုတာ ဒွိဟ ဖြစ်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်ဘုရား။ သီလလုံသူကို သူများ မကောင်း မကြံနိုင်ဘူး ဆိုတဲ့ စကားမှန်မမှန် သိချင်ပါတယ်ဘုရား။

နောက်တစ်ခု တပည့်တော်မ သိချင်တာက အိမ်ထဲမှာ ခြေသည်း၊ လက်သည်းညှပ်ရင် အိမ်လာဘ်တိတ်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆနဲ့ ဆံပင်ညှပ်ရင် ဘုန်းနိမ့်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆတွေ မှန်ပါသလားဘုရား။ တပည့်တော်မ မေးလျှောက်တာတွေကို စိတ်ရှည်စွာ ဖြေကြားပေးတဲ့ အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ဘုရား။

မေမီ

-------------------

ပြောသတိ

မေးခွန်း ပထမပိုင်းကို ‘အိန္ဒိယမှာ ဘုန်းကြီးတွေ မူဆလင်တွေရဲ့ အသတ်ကို ခံကြရတာဟာ ဘုန်းကြီးတွေ သီလမလုံသောကြောင့်’လို့ အဓိပ္ပာယ် ယူခွင့်ရှိတယ်။ ဒီလိုယူခွင့်ရှိတာကို ‘သီလလုံခြုံသူကို သူများ မကောင်းကြံလို့ မရဘူးဆိုတာ ဒွိဟဖြစ်စရာ’ ဆိုတဲ့ စကားက ထောက် ခံနေတယ်။ (စကားမစပ်၊ ဒွိဟဆိုတာ ပါဠိစကား၊ မယုံကြည်ခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်နော်။) မြတ်စွာဘုရားဟာ လောကမှာ သီလအစင် ကြယ်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေဝဒတ် လုပ်ကြံခံရလို့ ခြေမတော် မှာ သွေးစိမ်းတည်ခဲ့ရတယ်။ အရှင်မောဂ္ဂလာန် ဆိုတာလည်း အဂ္ဂသာဝက (ဗုဒ္ဓသက်တော် ထင်ရှားရှိစဉ်က ဗုဒ္ဓပြီးရင် အကြီးမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် နှစ်ပါးအနက်တစ်ပါး) ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ခိုးသားတွေသတ်ခံရလို့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတယ်။ ဒါတွေကိုတော့ ကြားဖူးမှာပေါ့။ အင်း .. ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားနဲ့ အဂ္ဂသာဝကတွေလည်း သီလ မရှိလို့ အဲဒီလို လုပ်ခံ ရတာလို့ ဆိုလိုရာ မရောက်ပေဘူးလား။ အဲဒီလို အဓိပ္ပာယ် သက် ရောက်သွားရင် သင့်မြတ်နိုးပါ့မလား။

ပြေးမလွတ်

‘ကမ္မ ဝိပါကော နာမ န သက္ကာ ကေနစိ ပဋိဗာဟိတုံ = ကံအကျိုးပေးကို မည်သူမျှ ပြေးမလွတ်နိုင် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄)’တဲ့။ ဝဋ်ကြွေးဆိုတာ သီလ ရှိသူ မရှိသူ မခွဲခြားပါဘူး။ ဆုံခွင့်ကြုံရင် မဖြုန်းတမ်းပါပဲ။ အရှင်မောဂ္ဂလာန်လို တန်ခိုးရှင်တွေက ကြိုသိလို့ တစ်ကြိမ် နှစ်ကြိမ် ရှောင် လွှဲလို့ ရနိုင်ပေမယ့် နောက်ဆုံးတော့ ဖမ်းမိတာပဲ။ လူကြမ်းဘဝတုန်း က လုပ်ရပ်တွေရဲ့ အကျိုးဆက်ကို ရဟန္တာ အရှင်အင်္ဂုလိမာလ ခံရတာလည်း ဒီအဓိပ္ပာယ်ပါပဲ။ သီလဆောက်တည်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကိုက မိမိ ရဲ့စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (စိတ်စင်ကြယ်ခြင်း)အတွက်ပါ။

ဆံတစ်မျှင်

ခန္ဓာကိုယ်က အလှပစ္စည်း (ဥပမာ ပိတုန်းရောင်ကေသာလို့ တင်စားရ တဲ့ ဆံပင်နဲ့ ခြေသည်း လက်သည်း စသည်)တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်က ကွာကျတာနဲ့ စွဲမက်စရာအစား ရွံစရာတွေ ဖြစ်ကုန်တယ်။ ကိုယ်စား မယ့်ဟင်းပန်းကန်ထဲ ဆံချည်တစ်မျှင်တွေ့မိတာနဲ့ တီကောင်ကိုဆား တို့သလို ဖြစ်မသွားဘူးလား။ ဒါကြောင့် အစားအသောက် ရောင်းသူ အဖို့ အရောင်းခန်းထဲမှာ ခေါင်းဖီးဆံညှပ်လုပ်ရင် လာဘ်တိတ်မှာ သေ ချာတယ်။ အဲဒီလိုပဲ ခြေသည်း လက်သည်းကိုလည်း လူမမြင်ကွယ်ရာ မှာ ညှပ်ရင် ပိုမကောင်းဘူးလား။ သတိမေ့ပြီး ကိုယ်ညှပ်ထားတဲ့ ခြေ သည်း လက်သည်း အပိုင်းအစတွေကို ဧည့်သည် မြင်သွားရင် မိမိကို အထင်သေးသွားပြီး အခွင့်အရေးတွေ ပိတ်သွားနိုင်တာပေါ့။ အထူးသ ဖြင့် မိန်းကလေးတွေဆိုရင် ပိုပြီး ဆင်ခြင်ရလိမ့်မယ်။

သမ္မုတိသစ္စာ

ရဟန်းတွေ ဆံပင်ကို ရိတ်ဖြတ်ဖို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓက သိက္ခာပုဒ် ချမှတ်ခဲ့ ပါတယ်။ ဆံပင်ကို အလုံးစုံ ရိတ်ပယ်ထားတဲ့ ရဟန်းတွေတောင် ဘုန်းနိမ့်ပါသလား။ ရှည်လွန်းလို့ ညှပ်ရုံလောက်ကတော့ စဉ်းစားစရာ မလိုပါဘူး။ တစ်ခုတော့ရှိတယ်၊ မင်္ဂလာဆောင်ပွဲကို ကတုံးရိတ်လာတဲ့ သတို့သမီးကော ဘုန်းကံ မြင့်နိုင်ပါ့မလား။ ဒါကြောင့် အခြေအနေ အချိန်အခါအရ လောကသား တစ်ယောက်အနေနဲ့ လောကသမ္မုတိသစ္စာ ကိုလည်း မလွန်သင့်ကြောင်းပါ။

၂၆၈။ တရားမှတ်သေရင်

သနားသောအားဖြင့် ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား၊ တချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတွေ သေခါနီး ဝေဒနာခံစားနေရတဲ့ အချိန်မှာ တရားမှတ်ပြီး ချမ်းသာတဲ့ ဘဝကို ရရှိသွားကြတာကို ဖတ်မှတ်ဖူးပါတယ် အရှင်ဘုရား။ သို့ဖြစ်ပါက ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေသူတစ် ယောက်အနေနဲ့ (ချက်ခြင်း သေစေတဲ့ နည်းမဟုတ်တဲ့ အတွက်)တရား မှတ်တာမျိုး၊ ဂုဏ်တော်ပွားတာမျိုး၊ ဘုရားအာရုံပြုတာမျိုး လုပ်နိုင်ပါက ဘဝကောင်းကို ရနိုင်မရနိုင်သိလိုပါတယ် အရှင်ဘုရား။

မင်းသွေးအောင်

-------------------

ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေတဲ့ လူလည်း သေခါနီးမှာ ဝေဒနာ ရှုတာကို ဖြစ်စေ၊ ဂုဏ်တော်ပွားခြင်း စသည်ကို ဖြစ်စေ ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် လုပ်နိုင်ရင် ဘာဝနာအာရုံနဲ့ သေတာဖြစ်လို့ ဘဝကူးကောင်းဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဒါပေ မယ့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်တဲ့ အကုသိုလ်ကံကတော့ အရိပ်လို လိုက်နေမှာပေါ့။ ဘဝသံသရာမှာ အကျိုးပေးခွင့်တော့ ကြုံလာ ပါလိမ့်အုံးမယ်။

နယူးယောက်မြို့မှာ နိုင်းအလင်းဗင်း (၉။ ၁၁) အစ္စလာမ် အကြမ်း ဖက်မှု ဖြစ်ခါစတုန်းက ဒကာတစ်ယောက် ပြောဖူးပါတယ်။ အဲဒီ ဖြစ်စဉ်အတွင်း သေဆုံးသွား သူတွေမှာ မြန်ဆန်လွန်းလို့ သေခါနီး ကမ္မနိ မိတ်၊ ဂတိနိမိတ်တွေ မထင်နိုင်လောက်ဘူးတဲ့။ သူပြောသလို မဟုတ်ပါဘူး။ စိတ်ဖြစ်စဉ်က အဲဒီဖြစ်ရပ်ထက် အဆပေါင်းများစွာ မြန်ဆန်လွန်း လို့ နိမိတ်လေးမျိုး ထင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆွဲကြိုးချသေတာလို ချက် ခြင်းသေတဲ့ လူလည်း မသေခင် အာရုံကောင်းတစ်ခုကို စွဲယူလိုက်နိုင်ရင် ကောင်းတာကိုမျှော်လင့်ခွင့်ရှိပါတယ်။

၂၆၉။ ရှာဖွေဆဲ

အရှင်မြတ်ဘုရား၊

‘ရေကြောင့် ညွန်ဖြစ်ရသည်။ ရေကြောင့်ဖြစ်သော ထိုညွန်ကို ရေဖြင့် သာလျှင် ဆေးကြော သန့်စင်ရသည်။ ထို့အတူ စိတ်ကြောင့် သာလျှင် စိတ်ညစ်ထေးမှု ဖြစ်ရသည်။ စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ရသည့် စိတ်အညစ် အကြေးကိုစိတ်ဖြင့်သာလျှင် စင်ကြယ်စေရသည်’ဟူသော တရားတော် သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားသည့် ပါဠိတော်အစစ်ဟုတ်ပါသလား။ ဟုတ်သည်ဆိုလျှင် ကျမ်းညွှန်းကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကျော်စွာညွန့်

-------------------

ဖော်ပြပါ မြန်မာပြန်ရဲ့ မူရင်းက..

‘ဇလေန ဘဝတိ ပက၊

ဇလေနေဝ ဝိသုဇ္ဈတိ။

စိတ္တေန ဘဝတိ ပါပံ၊

စိတ္တေနေဝ ဝိသုဇ္ဈတိ’ ဆိုတဲ့ ပါဠိဂါထာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ‘ရစနာဂါထာ (ဆရာတော် တစ်ပါးပါး ရေးတဲ့ ပါဠိကဗျာ)’ ဖြစ်မလားလို့ ဘုန်းကြီး ယူဆပါတယ်။ ဓမ္မကထိက ဆရာတော်တွေ ဒီပါဠိ ဂါထာကို ကိုးကားပြီး ဟောပြောသည်ကို မကြာခဏ ကြားနာဖူးပါတယ်။ အချို့ရေးသားကြတာ (ဘလော့ဂ်၊ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တွေမှာ) ကိုလည်း ဖတ်ဖူးပါတယ်။ အချို့ ဆရာတော်တွေဆိုရင် မြတ်စွာဘုရားဟော အနေနဲ့ ပင် ဟောပြော ရေးသားကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘုန်းကြီးကတော့ မူ ရင်းပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတွေမှာ အနည်းဆုံး အဓိပ္ပာယ်တူတဲ့ စုဏိယပါဠိ (ပါဠိစကားပြေ) စာသားမျှပင် တွေ့နိုင်မလားလို့ ရှာဖွေဆဲ ရှိပါတယ်။

၂၇၀။ ကုသိုလ်တံခါး

ဇန်နဝါရီ ၂၉၊၂၀၁၃။

-------------------

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော် သိချင်တာလေးကို မေးမြန်းချင်ပါတယ် ဘုရား။ တပည့် တော်အမေက ရပ်ဝေးတစ်နေရာမှာ ဆေးသွားကုရင်း သေဆုံးသွားပါတယ်။ အလောင်းကိုတော့ ရွာကို ပြန်ယူလာပေမယ့် သူ့ရဲ့အရိပ်နိမိတ် ကတော့ ရွာမှာ ဘာမှမတွေ့ရဘူး။ တပည့်တော်သိချင်တာက အကယ် ၍ အမေရဲ့ ဝိညာဉ်က သေခဲ့တဲ့ နေရာမှာပဲ ကျန်ရစ်ခဲ့မယ် ဆိုရင် ရွာမှာ အသုဘ၊ ရေစက်ချ၊ အမျှဝေနေတာကို အမေ ကြားနိုင်မလား။ နောက်တစ်ခုကတော့ အမေ မဆုံးခင်က လှူဒါန်းချင်တဲ့ ဆန္ဒတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် အမေ့အား ရည်စူးပြီးတော့ လှူဒါန်း လိုက်မယ်ဆိုရင် အမေ ကုသိုလ် ရနိုင်မလား။ ဘဝခြား ပြောင်းလဲသွားတဲ့ အမေ့ကို ကုသိုလ်ရအောင် ငြိမ်းချမ်းသောဘဝနဲ့ နေရအောင် သားသမီးတွေ အနေနဲ့ ဘာလုပ် ပေးသင့်သလဲဆိုတာကို ပြောကြားပေးဘုရား။

ရိုသေရှိခိုးလျက် စောအဲဒါး

-------------------

စွဲရာအာရုံ

ဒီဘဝရဲ့ ရုပ်သက်၊ နာမ်သက်နဲ့ သိစိတ်ဆိုတဲ့ သုံးမျိုး ချုပ်တာနဲ့ ဒီ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ထင်းတုံးလို ဖြစ်ကျန်ရစ်ပြီး အဲဒီသုံးမျိုး ရှင်သန်နေချိန် တစ်သက်တာပတ်လုံး ကိုယ်နှုတ်စိတ်တွေရဲ့ လှုပ်ရှားလည်ပတ်မှုနဲ့ ရရှိ စုဆောင်းထားပြီး ဖြစ်တဲ့ ကမ္မစွမ်းအင်က အခြား ဘဝသစ် တစ်ခုကို ချက်ချင်း ပြန်စစေပါတယ်။ ဖယောင်းတိုင်ဟောင်းရဲ့ မီးလျံမှတစ်ဆင့် ဖယောင်းတိုင်သစ်မှာ အခြားမီးလျံတစ်ခု ညှိယူလိုက်သလိုပါပဲ။ လူတစ် ယောက် သေတဲ့ ဖြစ်စဉ်မှာ ဝိညာဉ်ကျန်ခဲ့တယ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက မယူဆဘူး။ ဒါကြောင့် ‘အမေရဲ့ဝိညာဉ်ကသေခဲ့တဲ့ နေရာမှာပဲကျန်ရစ်မယ်’ လို့ မဆိုသင့်နိုင်ဘူး။ သူသေခါနီး နောက်ဆုံး စိတ်အာရုံမှာ ဆေးကုသ နေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကလူ၊ နေရာ၊ အသုံးအဆောင်တွေ လွှမ်းမိုးနေရင် အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်က ဘဝတစ်ခုမှာ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ရပ်ရွာအာရုံစိုး မိုးနေခဲ့ရင်တော့ သူသေတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်ပဲ (အလောင်း ရွာကို မရောက်ခင်)ရွာမှာ အရိပ်အယောင်တွေ တွေ့ရဖွယ်ရှိတယ်။

အရှုံးမရှိ

သေခါနီးမှာ အဲဒီ နှစ်မျိုးလုံးကို မစွဲလမ်းဘဲ ဘဝတစ်သက်တာမှာ မိမိ ပြုထားဖူးတဲ့ ဒါန သီလ ဘာဝနာကုသိုလ်အာရုံ တစ်ခုခုမြဲနေရင် တော့ အဲဒီနှစ်မျိုးလုံးထက် မြင့်တဲ့ ဘဝကို ရောက်သွားနိုင်တယ်။ ဒါ့အပြင် လူဟာ အတ္တဆန်လွန်းတဲ့ စေတနာ ဦးဆောင်ပြီး အခြားလူတစ်ယောက်ကို နစ်နာပျက်စီးအောင် လုပ်ထားဖူးရင် အဲဒီလုပ်ဆောင်ချက်ကို အပြင်ပန်းက ငါမှန်တယ်လို့ ဘယ်လောက်ပြောပြော ‘လုပ်ထည့်လိုက် တာပဲ’လို့ မသိစိတ်ထဲမှာ အလိုအလို သိမ်းထားပြီးသား ဖြစ်နေတတ်တယ်။ သေခါနီးမှာ အဲဒါလေးကိုဖျတ်ကနဲ သတိရပြီး အဲဒီအာရုံလွှမ်း မိုးခံရ လို့ ဖြစ်စေ၊ ပြင်းထန်လွန်းတဲ့ သားသမီး၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ ပိုင်ဆိုင်မှု စတဲ့ စွဲလမ်းစရာ အာရုံတွေမှာ ငြိနေလို့ ဖြစ်စေ နိမ့်ရာသို့လည်း လျှော ကျသွားနိုင်တာပဲ။ စွဲလမ်းရာ အာရုံတစ်ခုခုက ကူးယူပေးလိုက်တဲ့ ဘဝ သစ်မှာ သွားပျော်ရတော့မှာ။ ပုထုဇဉ်ဆိုတာ ဂတိမမြဲဘူး။ ဒါကြောင့် ရွာမှာလား၊ ဆေးရုံနားမှာလား၊ အမေ ကြားနိုင်မလား မကြားနိုင်ဘူး လားလို့ စဉ်းစားနေစရာ မလိုဘူးပေါ့။ ဒီတော့ ‘ဘဝပြောင်းတဲ့ မိဘ တွေကို ရည်စူးပြီး သားသမီးတွေက ကုသိုလ်အမျှ ပေးဝေရမယ် (အံ၊၂၊၃၇)’လို့ ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ အတိုင်း ကွယ်လွန်တဲ့ နေရာမှာရော ဇာတိရပ်ရွာမှာပါ အလှူဒါန၊ ရေစက်ချ၊ အမျှဝေတာတွေ လုပ်သင့်တယ်။ သူဘယ်မှာရှိရှိ ကြားနိုင်လို့ သာဓုခေါ်ခွင့်ရရင် ကိုယ့်တာဝန် ကျေတာ ပေါ့။ သူသာဓုမခေါ်နိုင်ရင်လည်း မိမိတို့မရှုံးပါဘူး။

သာဓုခေါ်ခွင့်

သတ္တဝါတွေ သေပြီးတာနဲ့ ဒေဝ (နတ်၊ ဗြဟ္မာ)၊ မနုဿ (လူသား)၊ နိရယ (ငရဲ)၊ ပေတ (ပြိတ္တာ)၊ တိရစ္ဆာန်ဆိုတဲ့ လားရမယ့် ဂတိငါးမျိုးအနက် တစ်ခုမှာ ချက်ချင်း သွားဖြစ်ပြီးသား။ ပေတဂတိအရ ပြိတ္တာလေးမျိုး ရှိတဲ့ အနက် ပရဒတ္တူပ ဇီဝိကပြိတ္တာ = သူတစ်ပါးပေးတဲ့ အစားအစာနဲ့ နေရာကို မှီပြီး အသက်ရှင်ရတဲ့ ပြိတ္တာတစ်မျိုးရှိတယ်။ ဒီပြိတ္တာတစ်မျိုးက လူတွေရဲ့အနီး ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေနိုင်ပြီး ကမ္မဇိဒ္ဓိ (ကံကြောင့်ဖြစ်တဲ့ တန်ခိုးစွမ်အင်)ရှိလို့ လူတွေက သူတို့ကို မမြင်နိုင်ဘဲ သူတို့ကပဲ လူတွေကို မြင်နိုင်တယ်။ ကွယ်လွန်သူကို ရည်စူးပြီး ကျန်ရစ်သူ မိသားစုက ကောင်းမှုပြု အမျှဝေတဲ့ အခါ အဲဒီပြိတ္တာမျိုးပဲ သာဓုခေါ်နိုင်ပြီး ဒီကုသိုလ် အမျှကို တိုက်ရိုက်ခံစားခွင့် ရနိုင်ကြောင်း ကျမ်းဂန်မှာ ဆိုပါတယ်။ အမေ့ဆန္ဒ

ဒီလိုဆိုတော့ ငါ့အမေဟာ ‘ပရဒတ္တူပ’ဖြစ်နေမှ ငါ့ရဲ့ ကုသိုလ်အမျှကို ရမှာပဲဆိုပြီး နောက်ဆန် မတင်းပါနဲ့။ ပုထုဇဉ်တို့ရဲ့ အတ္တ ထန်ပြင်းတဲ့ သဘာဝကြောင့် လူတိုင်း လမ်းမှားနိုင်တာပဲ။ ဘာပဲဖြစ်နေန အမေဖြစ် ချင်တဲ့ ဆန္ဒကိုဖြစ်အောင်လုပ်ပေးတယ်ဆိုတာ သားသမီကောင်းတို့ရဲ့ အလုပ်ပဲ။ ဒါကြောင့် ‘အမေ မဆုံးခင်က လှူဒါန်းချင်တဲ့ ဆန္ဒတွေ’ကို မဖြစ်မနေ အကောင်အထည် ဖော်ပေးရမှာပေါ့။ ပြောပြထားတဲ့ အတိုင်း တာဝန်အရ လုပ်ရမယ့်ကိစ္စ ဖြစ်လို့လည်း လုပ်ဖြစ်အောင်လုပ်ပါ။ ပရိယတ္တိစာသင်တိုက်ကြီးတွေကို ထောက်ပံ့ပါ။ စာချစာသင်သံဃာတွေ ကိုပစ္စည်းလေးပါး လှူပါ။ အင်း.. ပဋိပတ္တိဌာနတွေကိုလည်း မမေ့ပါနဲ့။ ဆေးရုံ၊ စာသင်ကျောင်း ဆိုတာကိုလည်း (လူထုဆီက တောင်းယူတဲ့ အခွန်ဘဏ္ဍာနဲ့ အစိုးရကပဲ လုပ်ပေးရမှာလို့ ပစ်မထားဘဲ) တတ်စွမ်း သမျှ ကုသိုလ်ဒါန ပါဝင်ပါ။ သေသူမိခင်ကို အကြောင်းပြုပြီး မိမိမှာ ကုသိုလ်တံခါးကြီးပွင့်သွားတာပေါ့။

၂၇၁။ ချင့်ချင့်ချိန်ချိန်

တပည့်တော် တရုတ်နိုင်ငံမှ ရိုသေလေးမြတ်စွာ လျှောက်ထားအပ်ပါ သည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်သည် ငယ်စဉ်ကပင် ၅၅၀ ဇာတ်နိပါတ်၊ ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ စသည့် ဗုဒ္ဓစာပေများကို လက်လှမ်းမီသလောက် ဖတ်ရှုခဲ့ပါသည်။ မှတ်သားထားမိသည်တို့အနက် ၂၈ ဆူ ဗုဒ္ဓဝင်တွင် မြတ်ဗုဒ္ဓ ဂေါတမ ရှင်တော်ဘုရားသည် လူ့သက်တမ်း သုံးသောင်းထက်တွင် ပွင့်တော်မူ သော ကောဏာဂုံ မြတ်စွာဘုရားလက်ထက်၌ ပဗ္ဗတမင်းကြီးဘဝဖြင့် စိနတိုင်းမှ ဖြစ်သော ပိုးဖဲများကို ထိုဘုရားရှင်အား ကပ်လှူသည်ဟု ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ စိနတိုင်းမှာ ယခုတရုတ်နိုင်ငံဟု သိရပါသည်။

သို့ဆိုပါက တရုတ်ပြည်ကြီးသည် ယင်းကာလကတည်းက တည်ရှိ ပါသလား။ ယင်းခေတ် လူသားတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုအခြေအနေ မည်သို့ ရှိပါသနည်း။ တပည့်တော် တရုတ်ပြည် သမိုင်းဆိုင်ရာတွင် မတွေ့ရပါ ဘုရား။ လူငယ်ဘာဝ အရာရာကို စူးစမ်းလိုသော စိတ်ဖြင့် မကြံစည် အပ်သော လောကအရာကို မေးမြန်းလျှောက်ရခြင်းဖြစ်ပါသည်။

အောင်မျိုးမြတ်

-------------------ယနေ့အမြင် ၁

ဆီးရီးယားနိုင်ငံရဲ့ မြို့တော် ဒမတ်စကတ်စ် (ဘီစီ ၆၃၀၀ အထက်)နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံက ဗာရာဏသီမြို့ (ဘီစီ ၁၂၀၀ အထက်)တွေဟာ ကမ္ဘာ ပေါ်မှာ ရှေးအကျဆုံး မြို့တွေမှာ ပါဝင်ပြီး ထိုအချိန်ကပင် ဒီနာမည်နဲ့ ဒီမြို့ တည်ရှိခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းတွေမှာ ဆိုတယ်။ ဝိကိပီဒီယာ အွန် လိုင်းစွယ်စုံကျမ်းအရ တရုတ်ပြည်အလယ်ပိုင်းဟေနန်(Henan) ပြည် နယ်လောင်ယန်း(Luoyang) မြို့ရဲ့ သက်တမ်းကို ဘီစီနှစ်ထောင် အထက်၊ ပီကင်းမြို့ကို ဘီစီတစ်ထောင်အထက်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယနေ့သိပ္ပံခေတ် သုတေသနပြုယုံကြည်မှုအရ ဘီစီငါးထောင် (လွန်ခဲ့ တဲ့ နှစ်ပေါင်း ခုနစ်ထောင်) မတိုင်ခင်က လူသားတွေ ကမ္ဘာ့နေရာ အနှံ့ မှာ မြို့ပြနိုင်ငံ တည်ထောင်ပြီး အခြေချ နေထိုင်ခဲ့တယ်လို့ ယေဘုယျ ဆိုနိုင်ရာပါတယ်။

ယနေ့အမြင် ၂

တစ်ချိန်က (မြို့ပြယဉ်ကျေးမှုထွန်းကားသည့် လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ခုနစ် ထောင်ထက် များစွာရှေးကျသော အချိန်က) ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒိုင်နိုဆော လို့ ခေါ်တဲ့ ဧရာမ ကမ္ဘာ့ကင်းချောလိပ် ပုတ်သင်ကြီးတွေ ရှိခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ မြေမျက်နှာပြင်ကို အာကာသထဲက လွင့်မျောလာတဲ့ မဟာဥက္ကာခဲ သို့ မဟုတ် အသေးစား ဂြိုဟ်တစ်ခုနဲ့ တိုက်မိလို့ အဲဒီ အကောင်ကြီးတွေ မျိုးပြုန်းသွားတယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ယုံကြည်နေကြတယ်။

ဒါဖြင့်ရင် ဒီကမ္ဘာမြေရဲ့ဖြစ်တည်ပြီး သကတ်တမ်းတစ်လျှောက်မှာ အဲဒီလို မဟာတိုက်မိခြင်း ဖြစ်စဉ် ဘယ်နှစ်ကြိမ်ရှိပြီလို့ ဘယ်သူ အတိ အကျ ဆိုနိုင်သလဲ။ သက်တမ်း ရှည်လျားလှပြီဖြစ်တဲ့ ဒီကမ္ဘာ့မြေပြင်မှာ အဆိုပါ မျိုးပြုန်း အကောင်းကြီးတွေနဲ့ လူသားအဖြစ် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ကြားမှာ ဖြစ်စေ၊ ဒါမှမဟုတ် တိုးတက်ပြီး လူသားတွေ အနေနဲ့ ဖြစ်စေ၊ သို့တည်းမဟုတ် သက်ရှိမစခင် ဖြစ်စေ အဆိုပါလို မျိုးပြုန်းဖြစ်စဉ်ကြီး အကြိမ်ကြိမ် မရှိဖူးဘူးလို့ ဆိုနိုင်အံ့လော။

ကျမ်းဂန်အမြင် ၁

အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ ဒဗ္ဗလင်မြို့ ထရီနီတီကောလိပ် (Trinity College) ဒုကျောင်းအုပ် ဘုန်းတော်ကြီး James Ussher James Ussher ၁၆၅၆ အေဒီ)က အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ မြေထဲပင်လယ်ဒေသမှာ သူရှာဖွေ တွေ့ရှိတဲ့ မူရင်းဘိုင်ဘယ်လ် ကျမ်းမြတ်တွေနဲ့ ညှိနှိုင်းတိုက်ဆိုင်ပြီး ‘သက်ရှိအားလုံးနဲ့ တောတောင်ရေမြေ အပါအဝင် ဒီကမ္ဘာမြေကို ထာ ဝရဘုရားသခင်ဟာ ဘီစီ ၄၀၀၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၃ ရက်၊ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ဖန်ဆင်းခဲ့ကြောင်း’ ဖော်ပြတဲ့ ဘိုင်ဘယ်လ်ကျမ်းကို ၁၇၀၁အေဒီမှာ ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ (သူကွယ်လွန်ပြီးမှ ပုံနှိပ်ဖြန့် ချိခဲ့ပုံရပါတယ်။) ဒီအတိုင်းပဲ ယနေ့ခေတ် အဲဒီဂိုဏ်းဝင် ခရစ်ယန်ဝါဒီ အများစုလည်း ယုံကြည်ကြဖွယ်ရှိပါတယ်။

ကျမ်းဂန်အမြင် ၂

သာဝတ္ထိမြို့က၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ရာဟာ ဝိပဿီ၊ သိခီ၊ ဝေဿဘူ၊ ကကုသန်၊ ကောဏာဂုံ၊ ကဿပ၊ ဂေါတမဟူသော ဘုရားခုနစ်ဆူတို့ရဲ့ ကျောင်းတော်ရာ ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း အေဒီ ၅ဝဝရာစုကျမ်းဂန်တွေ (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉ စသည်)မှာ ဆိုတယ်။ ၂၈ ဆူ ဘုရားရှင်အကြောင်းကို မှတ် တမ်းတင်တဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေကိုလည်း အေဒီ ၅၀၀ ရာစုမှာပဲ ပါဠိဘာသာနဲ့ ရေးပါတယ်။ ယခု ချိုင်းနီးစ် သို့မဟုတ် တရုတ် သို့မ ဟုတ် ပေါက်ဖော်လို့ ခေါ်တဲ့ လူမျိုးတွေ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံကို အဲဒီအချိန် (၅၀၀ အေဒီ)က ပါဠိလို စိနလို့ ခေါ်ဟန်တူပါတယ်။ အဲဒီကျမ်းတွေကိုပဲ အခြေခံဖွယ်ရှိတဲ့ ရွှေတိဂုံစေတီထဲမှာ ဒီကမ္ဘာမှာ ပွင့်တော်မူပြီး ဘုရား လေးဆူဖြစ်တဲ့ ကကုသန်၊ ကောဏာဂုံ၊ ကဿပ၊ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓတို့ရဲ့ ဓာတ်တော်တွေရှိကြောင်း အယူအဆကို မောင်ဆုရှင် ရေးတဲ့ ‘မြတ် ဘုရား ရွှေတိဂုံ’ကျမ်းမှာ ဖတ်ဖူးတာကိုလည်း အမှတ်ရပါတယ်။

ဗုဒ္ဓဝါဒီ အနေနဲ့ ကတော့ ဒီအဆိုတွေဟာ သီလသမာဓိပညာ စွမ်း အင် ကြီးမားကြတဲ့ ဗုဒ္ဓမတ္တညု (ဗုဒ္ဓရဲ့ အာဘော်ကို သိတော်မူကြတဲ့) ဆရာမြတ်တွေ မိန့်ဆိုထားတာဖြစ်လို့ ချွင်းချက်မဲ့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။

Possibility

မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၊ အိန္ဒုဖြစ်ဝှမ်း၊ တရုတ် သို့မဟုတ် ယန်စီဖြစ်ဝှမ်း ဒေသတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေ သမိုင်းစဉ်တွေဟာ ခေတ်ကာလ အလွန်ကြီး မကွာကြဘူး။ အနည်းဆုံး အင်မတန် ရှေးကျတဲ့ အထဲမှာ ပါတယ် လို့ တော့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမ်းဂန်နဲ့ ညီနိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ ခေတ် ကာလအနေနဲ့ မဆိုနိုင်ဘူးလို့ တော့ ဆိုခွင့်ရှိပါတယ်။ အင်း .. ယနေ့ အမြင်၂ အရကမ္ဘာမြေရဲ့ကာလတစ်ခုမှာ သက်ရှိမျိုးပြုန်းကွက်လပ် တွေ မရှိဘူးလို့ မဆိုနိုင်ခဲ့ရင် ကျမ်းဂန်အမြင် ၂ က ပိုပြီး possibility အားကောင်းပါသေးတယ်လို့ ဘုန်းကြီးတို့ဖက်က ဆိုခွင့်ရှိတယ်။ အဖြေ

အဖြေအတွက် အပေါ်မှာ စဉ်းစားရာတွေ ပေးထားပါပြီ။ ဒါကြောင့် ဂေါတမဗုဒ္ဓ လောင်းလျာက ကောဏာဂုံမြတ်စွာဘုရားကို စိနတိုင်းဖြစ်ပိုးဖဲ လှူတယ်ဆိုတဲ့ အေဒီ ၅၀၀ ရာစု ဗုဒ္ဓဝါဒ အဋ္ဌကထာ ကျမ်းမြတ်တွေ အဆိုရဲ့ သတင်းအစအနကို ဇီမင်းဆက် (Xia Dynasty) ကနေ မော်စီ တုန်းထိ တရုတ်သမိုင်းမှာ ရှာမတွေ့လို့ ဆိုပြီး .... (ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဆက်တွေးဆက်ပြောပါ)။

၂၇၂။ သေစေညွှန်းခွင့်

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် သိလိုတာကတော့ အသားသတ်သမားဟာ ငရဲကြီးပါ သလား ဘုရား။ သားသတ်သမားစာ သူ့သမာအာဇီဝ အလုပ်ကို ဝမ်း ရေးအတွက် လုပ်ကိုင်စားသောက်နေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်ဘုရား။ သူဟာ သူ့စိတ်အလိုအရ သတ်ဖြတ်ခြင်းလည်း မဟုတ်၊ သူများကို သေစေလို စိတ်နဲ့ သတ်ဖြတ်ခြင်းလည်း မဟုတ်၊ သူ့ပျော်ရွှင်မှုအတွက် သတ်ဖြတ် ခြင်းလည်းမဟုတ်သဖြင့် သူ့ရဲ့ အလုပ်အတွက် ငရဲကြီးပါသလား။

ဒုတိယ မေးခွန်းကတော့ စာသောက်ဆိုင်ဖွင့်တဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ သားငါးတွေကို ကိုယ်တိုင်မှာရတယ် ဘုရား။ စျေးကနေ ပံ့သကူ ဝယ်လို့ မရပါဘူး။ ဒီလိုမှာတဲ့ အတွက် သူက သတ်ခိုင်းသလို ဖြစ်နေလို့ အပြစ်ဖြစ်ပါသလား။ တရုတ်ဆိုင်တွေလို ငါးကန်ထားပြီး ရောင်းတာမျိုး မဟုတ်သော်လည်း အသားငါးကို ရောင်းဖို့ ကြိုမှာတဲ့ အတွက် သတ် ခိုင်းရာကျပါသလားဘုရား။

Ryan Aung

-------------------

အိုလူသားရယ်

Meat = Animal Cruelty တဲ့။ Google မှာ ရှာပြီး အဲဒီ ဗွီဒီယိုလေးကို ကြည့်လိုက်ပါ။ ‘သေနတ်ပြောင်းနဲ့ နွားတစ်ကောင်ရဲ့ ခေါင်းကို ချိန်ပြီး ခလုတ်ကို ဖြုတ်သူ သို့မဟုတ် အလုပ်ခွင်သုံး ကတ်ကျေးနဲ့ နွားမြီးကို အရှင်လတ်လတ် အရင်းက ဖြတ်သူ’ကို ‘သူ့စိတ်အလိုအရ သတ်ခြင်း ဖြတ်ခြင်း လုပ်ရသည် မဟုတ်၊ သေစေလိုစိတ်နဲ့ လုပ်ရသည်လည်း မဟုတ်’လို့ သင်မို့လို့ ပြောထွက်တယ်။ အဲဒီ နွားတွေက ပြန်ပြောမှာပေါ့ ‘အမယ်လေး၊ အိုလူသားရယ် .. သင့်ကလေးရဲ့ ခြေမကို ခြင်ကိုက်ရင် တောင်ဘယ့်နှယ် ရှိစ’လို့။ မမြင်လို့ နင်းမိတတဲ့ အတွက် သေသွားတာ မျိုးမှမဟုတ်ဘဲ။ အသက်ရှင်နေတယ်လို့ သိလျက်နဲ့ သေသွားအောင်လို့ (ဒါဟာ သေစေလိုတဲ့ စေတနာပဲလေ) ခေါင်းကို အသေအချာ ချိန်ပြီးမှ သေနတ်နဲ့ ပစ်ရတာမဟုတ်လား။

သေစေညွှန်းခွင့်

အသားရဖို့ ကြက်၊ ဝက်၊ ဘဲ၊ နွား၊ သိုး၊ ဆိတ် စသည်ကို သတ်တဲ့ လူကို အသားသတ်သမားလို့ ခေါ်ရင် အဲဒီလူ ငရဲကျတယ်၊ သို့မဟုတ် ငရဲကြီးတယ်။ ‘သမ္မာအာဇီဝ’ဆိုတာ ဗုဒ္ဓသင်ကြားတဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးထဲက ‘သမ္မာအာဇီဝ’ကို ဆိုလိုရင် အဓိပ္ပာယ်မှန်က ‘သမ္မာ = မှန်သော။ အာဇီဝ = သက်မွေးဝမ်းကျောင်း’ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ မိမိရဲ့ ဇနီး သားသမီးစတဲ့ မိသားစုစားဝတ်နေရေးအတွက် အခြားသောသက်ရှိ တစ်ခုကို ဖျက်ဆီးတာ၊ နာကျင်ထိခိုက်အောင် လုပ်တာတွေဟာ ဘယ် နည်းနဲ့ မှ ‘သမ္မာ’မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ဗုဒ္ဓဒဿနမှာ ယူဆပါတယ်။

ဖော်ပြပြီး သတ္တဝါတွေကို လူသားတွေရဲ့အစာအတွက် ဘုရား သခင်က ဖန်ဆင်းပေးတာ ဆိုရင်တော့ ရင်းမြစ်မတူလို့ ဒီနေရာမှာ ဆွေး နွေးဖွယ် မလိုပါဘူး။ ဘုန်းကြီးတို့ ဗုဒ္ဓဝါဒအရတော့ အသက်ဟာ အသက်ပါပဲ။ သတ္တဝါတစ်ခုရဲ့ အသက်ကိုဗြဟ္မာဘုရား နတ်သိကြား အပါ အဝင် ဘယ်သူ့မှာမှ ဘယ်အကြောင်းကြောင့်မဆို ‘သေစေ’လို့ အမိန့် ပေးခွင့်မရှိပါဘူး။

ဆိုင်ဖွင့်သူ

ဆိုင်ဖွင့်သူက ကြက်မွေးသူကို ‘ကြက် ဆယ်ကောင် ပေါ်ပေးပါ’လို့ ဆိုရင် ကြိုမှာမှာ နောက်မှာမှာ ကိုယ်ရဲ့ နှုတ်ထွက်စကားကြောင့် သတ္တဝါ သေလို့ သတ်ခိုင်းတာပါပဲ။ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် စျေးကိုသွားစဉ် ဒီနေ့ အသားဟင်းလေးချက်မယ်လို့ စဉ်းစားလာရင်း အသားရောင်းတဲ့ ဆိုင်လည်း တွေ့ရော၊ ငါးဆယ်သား ဝယ်လိုက်တယ်။ ဒါမျိုးကို ဘုန်း ကြီးတို့ ထေရဝါဒရှု ထောင့်က ပံ့သကူ (သို့မဟုတ် ပဝတ္တမံသ = ပေါ် ပြီးသား အသား)လို့ ယူဆတယ်။ အာဇီဝဝိသုဒ္ဓိ (သက်မွေးဝမ်းကျောင်း စင်ကြယ်မှု)ကိုကျင့်ကြံနေတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဆိုင်ဖွင့်သူဖြစ်ချင်ရင်တော့ ခုနလို အသားဟင်းမျိုးကို ဖြစ်အောင်စီမံရမှာပဲ။

ပြာဖုံးမီးလို

နဟိ ပါပံ ကတံ ကမ္မံ၊ သဇ္ဇုခီရံဝ မုစ္စတိ။

ဍဟန္တံ ဗာလ မနွေတိ၊ ဘသ္မစ္ဆန္နောဝ ပါပကော။

ညှစ်ခါစ နို့ရည်သည် ရုတ်ရက် မခဲမသိုး အခိုး မလွှတ်သေးသကဲ့သို့ (ကျူးလွန်ခါစ) ပြုပြီးစ ဖြစ်သော မကောင်းမှုသည်လည်း ရုတ်တရက် အခိုးမလွှတ်သေး (အကျိုး မပေးသေး)။ မကောင်းမှု၏ အကျိုး အခိုး လွှတ်သည်ရှိသော် ပြာဖုံးထားသော မီးကဲ့သို့ လူမိုက်ကို အစဉ် လိုက်၍လောင်ကျွမ်း၏။

၂၇၃။ လူဝင်စား

ဖေဖော်ဝါရီ ၇၊၂၀၁၃။

-------------------

မေးလျှောက်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို စိတ်ရှည်စွာ မိန့်ကြားပေးတာကို ကျေးဇူးအထူး တင်ပါတယ်ဘုရား။ သိချင်တာလေး တစ်ခုကို မေး လျှောက်ခွင့်ပြုပါ။ တပည့်တော်မရဲ့ အဒေါ်တစ်ယောက်ကို လူဝင်စားလို့ ဘွားဘွားက ယုံကြည်နေပါတယ် ဘုရား။ အဒေါ်ကို ကိုယ်ဝန်ဆောင် တုန်းက ဆုံးသွားတဲ့ သူ့အစ်ကိုက ဘွားဘွားကို အိမ်မက်ပေးတာရယ်၊ ဆုံးသွားတဲ့ သူ့အကိုရဲ့ အကြိုက်နဲ့ အဒေါ်ဟာ အကြိုက်ချင်း တူသလို အကြောင်းအရာ တော်တော်များများကို မှတ်မိတာရယ်ကြောင့်ပါ ဘုရား။ လူဝင်စားဆိုတာ ရှိမရှိဆရာတော်၏ အမြင်ကို ဖြေကြားပေးလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မေမီ

-------------------

လူပြန်

‘လူပြန်’။ လူပြန်တော် မဟုတ်ဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒအရ နတ် ဗြဟ္မာ၊ လူ၊ ငရဲ၊ ပြိတ္တာ၊ တိရစ္ဆာန်လို့ သတ္တဝါတွေ သေပြီးနောက် ပြန်ဖြစ်ရမယ့် ဘဝငါး မျိုးအနက်လူသေလို့ လူပြန်ဖြစ်လာခွင့်ရသူကို ဒီနေရာမှာ ‘လူပြန်’လို့ ခေါ်ကြည့်တာပါ။ လူပြန်ဖြစ်လာသူ တစ်ယောက်က လက်ရှိ လူ့ဘဝက နေလွန်ခဲ့တဲ့ ဘဝ (အတိတ်ဘဝ)ကိုအမှတ်ရပြီး ပြန်ပြောနိုင်ရင် ‘လူဝင် စား’ပေါ့။ ဗုဒ္ဓဝါဒဒဿနအရ ဘဝသံသရာဆိုတာရှိလို့ လူဝင်စားဆိုတာကို မငြင်းဘူး။ ယခင်ဘဝအကြောင်း ပြန်ပြောနိုင်သူကို ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ဇာတိဿရ ဉာဏ်ရသူလို့ ခေါ်တယ်။ ဇာတကဝတ္ထုတွေအရ အချို့ဆိုရင် ဘဝများစွာကို သတိရနိုင်တယ်။ ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ထဲက တေမိမင်း သားဟာ ခိုင်လုံတဲ့ သာဓကပါပဲ။ မျက်မှောက်ခေတ်မှာ တမလွန်ဘဝကို သတိရသူတွေအကြောင်း သိပ္ပံနည်းကျ သုတေသနပြုပြီး မှတ်တမ်း တင်ထားတာတွေရှိတယ်။

လူတိုင်း

ဘုန်းကြီး ၁၂ နှစ် အရွယ်က ဘုန်းကြီးတို့ ရွာအနီးမှာ သင်္ဘောနစ်လို့ လူ ၁၀ ယောက်ထက်မနည်း သေသွားတယ်။ ရွာက လူတွေ သွားပြီး အလောင်းတွေကို သင်္ဂြိုဟ်ရသေးတယ်။ မကြာခင် ရွာသူတစ်ယောက် မှာ သမီးကလေးမွေးပြီး အဲဒီသမီးလေး စကား ပြောတတ်တာနဲ့ ကျန် ရစ်သူ ခင်ပွန်း သားသမီးနဲ့ ၎င်းတို့ရှိနေတဲ့ ကျေးရွာရဲ့ နာမည်တွေကို ပြောတယ်။ သင်္ဘောနစ်စဉ်က သေဆုံးသူတွေထဲမှာ သူပြောတဲ့ ကျေး ရွာသူ တစ်ယောက်လည်း ပါတယ်။ အုန်းမှုတ်ခွက်ထဲ သဲထည့် ထမင်း ချက်ဟန်ပြုပြီး ‘ကိုကျော်ခင်’ရေ ထမင်းစားတော့မယ်လို့ သူ့ခင်ပွန်းကိုခေါ်ရင်း တစ်ယောက်တည်း တတွတ်တွတ် ပြောနေတာကို ဘုန်းကြီး ခုထိ အမှတ်ရတယ်။ အဲဒီတုန်းက ဘယ်သူမှ ဓာတ်ပုံရိုက်၊ မှတ်တမ်း တင်၊ သွားရောက် လေ့လာမှုတွေတော့ မရှိခဲ့ဘူး။ တောရွာမှာက အဲဒါ မျိုးတွေကို ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်လို သဘောထားပြီး ခပ်ပေါ့ပေါ့ပဲ။

အမှန်တော့ လူ့ဘဝမှာ ပြန်မွေးလာသူတိုင်းကို ‘လူဝင်စား’လို့ ဆို ခွင့်ရှိတာပဲ။ လူအချို့ဟာ ယခင်ဘဝဖြစ်ရပ်အချို့ကို ငယ်ရွယ်စဉ်မှာ အတော်အတန် အမှတ်ရလို့ ပြန်ပြောင်း ပြောပြပြီး အရွယ် ရောက်လာတဲ့ အခါ အားကြီးတဲ့ မျက်မှောက်အာရုံရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် မေ့ပျောက် သွားတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒီတစ်ဘဝတည်းရဲ့ ငယ်စဉ်ဖြစ်ရပ် အတော် များများကိုတောင် အရွယ်ကြီးရင့်လာတာနဲ့အမျှ အမှတ်မရနိုင်တော့ဘူး။

သိမသိ

ဥပပါတ် ပဋိသန္ဓေနေကြတဲ့ နတ် ဗြဟ္မာ ပြိတ္တာ ငရဲသား အဖြစ်နဲ့ ပြန် မွေးလာရင်၊ ရေနစ် လက်နက်ထိ အသတ်ခံရ သစ်ပင်ပေါ်ကကျ စသည်ကြောင့် ရုတ်တရက်သေဆုံးရသူတွေ ကုသိုလ်ကံ အကျိုးပေးခွင့် ကြုံလို့ ဒီလူ့ဘဝကို ပြန်ရောက်လာခဲ့ရင် ရှေးဘဝကို သတိပြန်ရတတ် ကြောင်း ဆိုပါတယ်။ အမိဝမ်းမှာ ကလလရေကြည်နဲ့ နေရစဉ် စိတ် စွမ်းအင် အလွန် နည်းတာ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင် မကျန်းမာတာ မစောင့်စည်းတာတွေကြောင့် ဖြစ်စေ၊ ရောဂါဖိစီးလို့ တွေဝေမိန်းမောပြီး သေရရင် ဖြစ်စေ ပြီးခဲ့တဲ့ ဘဝကို သတိမရနိုင်ကြောင်း လယ်တီ ဆရာ တော်က မိန့်တော်မူပါတယ် (နိုင်ငံခြားပုစ္ဆာ အဖြေပေါင်းချုပ်၊ စာ-၃၂)။ လူ့ဘဝမှာ လူပြန်ဖြစ်သူတွေအနက် အချို့ ယခင်ဘဝကို သိပြီး အချို့ မသိဘူးလို့ မှတ်နိုင်တယ်။

သူတို့ဆီမှာ ၁၉၅၂ လောက်က အမေရိကန်လူမျိုး အိပ်မွေ့ချ ကျွမ်းကျင်သူ Morey Bernsteinဟာ The Search for Bridey Burphy ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကို ရေးလိုက်တယ်။ အမေရိကမှာ လူဝင်စား ဖြစ်လာတဲ့ အိုင်းရစ်စ် အမျိုးသမီး Bridey Burphy အမည်ရှိသူရဲ့ အကြောင်း။ အဲဒီစာအုပ်က အမေ ရိကမှာ Best Seller ဖြစ်သွားပြီး ၁၉၅၆ ခုနှစ်မှာ အကယ်ဒမီဆုရ Teresa Wright အမည်ရှိ မင်းသမီးနဲ့ ရုပ်ရှင်တောင် ရိုက်ခဲ့တယ်။ အဲဒီ လို နာမည်ကျော်လို့ သုတေသီတွေ အိုင်ယာလန်နိုင်ငံကို လိုက်သွားပြီး အသေးစိတ် လေ့လာတဲ့ အခါ တိုက်ဆိုင်တာတွေရှိပေမယ့် ကွာဟချက် တွေ အတော်များတယ်လို့ ဝေဖန်ကြတယ်။

ခရီးထွက်တုန်း အိမ်မှာ ဘာရှိတယ် ဆိုတာကိုတောင် အတိအကျ ပြောနိုင်ရဲ့လား။ မှတ်မိတာကို ပြောရတာဖြစ်လို့ ကွဲလွဲနိုင်တာပေါ့။ လူသေရင် သဲဖြစ်သွားတယ် (become dust) လို့ ယုံကြည့်သူတို့ရဲ့ ကမ္ဘာမှာ ‘လူဝင်စား’ဆိုတာ အတော် ထူးဆန်းနေ လိမ့်မယ်။ Tom Shroder ရဲ့ Old Souls ကိုလည်း ဖတ်သင့်ကြောင်းပါ။

ပို့ပါ ထိုသို့

အနုဋ္ဌဟံ အဝါယာမံ၊ သုခံ ယတြာဓိ ဂစ္ဆတိ။

သုဝီရ တတ္ထ ဂစ္ဆာဟိ၊ မဉ္စ တတ္ထေဝ ပါပယ။ (သံ၊၁၊၂၁၈)။

အကြင်အရပ်မှာ လုံ့လမပြု၊ အလုပ်မလုပ်ဘဲ ချမ်းသာသုခကို ရနိုင်လျှင် ချစ်သားသုဝီရ.. ထိုအရပ်သို့ သွားပါ။ ငါသိကြားကိုလည်း ထိုအရပ်သို့ပို့ပါ။

၂၇၄။ ဥမ္မာဒန္တီလို

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် ရုပ်ရူပကာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို ပါရမီမျိုး ဖြည့်ရ မလဲဆိုတာ သိချင်ပါတယ် ဘုရား။ အခွင့်သင့်ရင် ဖြေကြား ပေးတော် မူပါ အရှင်ဘုရား။

ရှိန်းကို

-------------------

မေးခွန်းရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ရုပ်ရည်ချောမော လှပချင်ရင် ဘယ်လိုပါရမီ ဖြည့်ရမလဲလို့ ယူဆလိုက်မယ်။ အဲဒီလို ဆိုလိုခဲ့ရင် ဗုဒ္ဓဝါဒ ရှုထောင့်နဲ့ လုပ်သင့်ပုံကိုလည်း အမြွက်မျှ ပြောပြလိုက်ပါတယ်..

သင်္ကန်းလှူ

ဥမ္မာဒန္တီ ဘာကြောင့် စံတင်ရအောင် ချောမောလှပသလဲ။ အဖြေက ‘ဃနရတ္တဝတ္ထဒါနဿ နိဿန္ဒေန = ထူထဲသောဝတ်ပန်းပုဆိုး အဝတ်ကို လှူဖူးလို့ ’တဲ့။ ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်ဥမ္မာဒန္တီ မဖြစ်ခင်ဘဝတစ်ခုမှာ ဆင်းရဲသူ လုံမပျိုဘဝနဲ့ သုံးနှစ်အခိုင်းအစေ လုပ်ပြီး ခက်ခက် ခဲခဲရရှိတဲ့ အဲဒီ ‘ဝတ်ပန်းပုဆိုး’ကို အသုံးပြုခါနီး ဆဲဆဲ လမ်းမှာ ရှောင်တခင် ဖူးတွေ့လိုက်ရတဲ့ သင်္ကန်း မပြည့်စုံသူ ရဟန်းတော်အား စေတနာသုံးတန် ပြဋ္ဌာန်းပြီး လှူဒါန်းခဲ့ဖူးတယ်။ အဲဒီနောက် မိန်းမပျို ဆုတောင်းပုံက ..

‘၁) ဘဝေ ဘဝေ ဥတ္တမရူပဓရာ ဘဝေယျံ = ဘဝတိုင်း သူများ ထက်သာလွန်တဲ့ အလှပိုင်ရှင်ဖြစ်ရလို၏၊

၂)မံ ဒိသွာ ကောစိ ပုရိသော သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ မာသက္ခိ = ငါ့ကိုမြင်မိသူ ယောကျ်ားသားတိုင်း ဂဏာမငြိမ်ဖြစ်သွားပါစေ၊

၃) မယာ အဘိရူပတရာ နာမ အညာ မာ ဟောတု = (တစ် လောကလုံး) ငါ့ထက်သာလွန် လှပသူ မိန်းမသား မရှိပါစေနဲ့ ’တဲ့။

အမှတ် ၁) ဆုတောင်းကတော့ သင့်ပါတယ်။ ဘဝသံသရာမှာ ကိုယ်ဖြစ်ချင်တာကို ဆုတောင်းခွင့် ရှိတယ်ဆိုပေမယ့် ကျန်တဲ့ ဆု တောင်း နှစ်ခုကိုတော့ ဘုန်းကြီး မကြိုက်ဘူး။ ဒီနေရာမှာ ပြလိုရင်းက အဝတ်ပုဆိုး လှူဒါန်းတာနဲ့ အလှူဒါန ပြုပြီးနောက် သင့်မြတ်တဲ့ ဆု တောင်းမှုတစ်ခု ပြုရတယ်ဆိုတာကို ပြောပြချင်တာပါ။ မင်္ဂလသုတ်မှာ ‘ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ = ရှေးက ပြုဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ထူး ရှိပါစေ’ ဆိုတာဒါမျိုးပေါ့။

ဒါကြောင့် ဝေးလံတဲ့ အရပ်ကလာပြီး မြို့ပြမှာ ပရိယတ္တိစာပေ သင် အံနေကြတဲ့ ရဟန်း သာမဏေ လေးတွေကို အခါအခွင့် သင့်တိုင်း သင်္ကန်းပရိက္ခရာ လှူဒါန်းနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။

ဆွမ်းဝတ်ပြု

‘သက်ရှည်၊ ဆင်းလှ၊ ချမ်းသာရ၊ ဗလ ဉာဏ်ပညာ’ဆိုတဲ့ အကျိုးငါးမျိုး ထဲက ‘ဆင်းလှ’ ဆိုတာ ရုပ်ရည်ရူပါ ချောမောလှပစေတဲ့ အကျိုးပေါ့။ အဲဒီ အကျိုးကို ရရှိစေတဲ့ အလှူက ‘ဆွမ်းအလှူ’ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတော့ ရုပ်ရည် ချောမော လှပချင်ရင် သံဃာတော်တွေကို မကြာမကြာ ဆွမ်း ကပ်လှူပါ။ အထူးသဖြင့် ကတ္တရာလမ်းပေါ်မှာ ဖိနပ်မပါ ထီးမဆောင်းဘဲ ကိုရင် လေးတွေ ဆွမ်းခံ ကြွနေတာတွေ့ရင် ကြည်ညိုစိတ် ဝင်နိုင်အောင် ကိုယ့်စိတ်ကို ပြုပြင်ပါ။ အဲဒီ သာသနာ့ ဖူးပွင့်လေးတွေအတွက် တစ် ဇွန်းစာမျှသော ဆွမ်းကို လောင်းလှူချင်စိတ် ပေါ်အောင် လေ့ကျင့်ပါ။ ပရိယတ်စာပေကို သင်ကြားနေကြတဲ့ ကိုရင် ငယ် ပဉ္စင်းငယ်တွေ အိမ်ကို ဆွမ်းလာဖိတ်ရင် လက်ခံဖို့ အိမ်တံခါးကို အမြဲဖွင့်ထားနိုင်အောင် အတတ်နိုင်ဆုံး ဆင်ခြင်ပါ။

ရုပ်ချောဂါထာ

ဣစေယျုံစေ ပိယံရူပံ၊ ပိယံ မုခံ ဘဝေ ဘဝေ။

ဒုမနံ ပရိဝဇ္ဇေယျုံ၊ ဘာဝေယျုံ သုမနံ သဒါ။

ဘုန်းကြီးရဲ့ ဆရာဘုန်းကြီးက ဓမ္မကထိက (တရားဟော ဆရာတော်) ဖြစ်တော့ ငယ်စဉ်သာမဏဘဝနဲ့ သူ့ရဲ့ ဓမ္မကထိက မှတ်စုစာအုပ်က လေးကို ဖတ်မိရင်း အဲဒီ ရစနာဂါထာ (လယ်တီပဏ္ဍိတ ဦးမောင်ကြီး ရေးဖွဲ့တာလို့ ထင်တယ်)လေးကိုအလွတ်ရမိနေတာကနေ့ထိပါပဲ။ အဲဒီဂါထာက ရုပ်ရူပကာလှပချောမောစေတဲ့ ဂါထာပဲ။ တစ်နေ့ ခုနစ်ကြိမ် ရွတ်။ ဂါထာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က ‘ဘဝတိုင်း ချစ်ဖွယ် ကိုယ်ခန္ဓာ၊ မြတ်နိုး ဖွယ် ရုပ်သွင် မျက်နှာနဲ့ ဖြစ်ချင်ရင် (လောဘ ဒေါသ မောဟ ဦးစီးတဲ့) စိတ်ဆိုး စိတ်ယုတ် စိတ်ပုပ်စိတ်ညစ် စိတ်ဗရပျစ်တွေကို မဖြစ်အောင် တတ်နိုင်သမျှ အားထုတ်၊ (ဗြဟ္မစိုရ် လေးပါး ဦးစီးတဲ့) ဖြူစင်စိတ်ထား မြတ်မြတ်တဲ့ နှလုံးသားရှိအောင် အကြိမ်ကြိမ်လုပ်ပါ’တဲ့။

၂၇၅။ တမလွန်သူ့ဆီသို့

တပည့်တော်၏ ဖခင်မှာ ကားတိုက်ခံရပြီး ယင်းဒဏ်ရာနှင့်ပဲ ဆုံးသွားပါ သည်ဘုရား။ လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်လလောက်က ဆုံးသွားခဲ့တာပါ ဘုရား။ ကောင်းမှုကိစ္စ ပြုစရာရှိတာတွေလည်း အကုန်လုပ်ပြီးပါပြီဘုရား။ ယခု အချိန်တိုင်အောင် အိမ်မက် ခဏခဏပေး၍ မကျွတ်သေးကြောင်း နေစရာမရှိကြောင်း ပြောပြီး နေစရာတောင်းနေပါသည်ဘုရား။ တပည့် တော် ဘယ်လိုလုပ်ပေးရင် ဖခင် နေစရာ ရနိုင်ပါသလဲ။ တပည့်တော်က ဘယ်လို နေစရာပေးနိုင်ပါသလဲ ဘုရား။ တပည့်တော် လုပ်ပေးလို့ ရသမျှ လုပ်ပေးပါ့မယ် ဘုရား။ နည်းလမ်းများ အစုံအလင် ဖြေကြား ပေးတော်မူပါဘုရား။

ကျော်ဇင်

-------------------

အကယ်၍

ခဏခဏ အိမ်မက်ပေးတိုင်းလည်း အဖေ မကျွတ်သေးဘူးလို့ တထစ် ချမပြောနိုင်ရာပါဘူး။ အဖေ ဆုံးပါးခါစမှာ ကိုယ့်စိတ်ထဲ အဖေ့အာရုံ လွှမ်းမိုးနေလို့၊ အလုပ်ပင်ပန်း အိပ်ရေးပျက်ပြီး သွေးလေ ချောက်ချားလို့လည်း ဖြစ်နိုင်စရာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် .. အိမ်မက်ပေးတယ်၊ ထူး ထူးခြားခြား အရိပ်အယောင်တွေ တွေ့ရတယ်ဆိုတာမျိုးက ဥပစ္ဆေဒက (ကားတိုက်သေဆုံးတာလို သက်တမ်း မပြည့်ခင် ရှောင်တခင် သေဆုံး ခြင်း)ဖြစ်ရပ်တွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတယ်။

ပုထုဇဉ်တို့ရဲ့ စိတ်ဆိုတာလည်း အစွဲအလမ်း ကြီးသား။ ဘုန်း ကြီးတို့အမေ မဆုံးခင်က သူ့မိဘ သူ့ခင်ပွန်းတို့ ခေါင်းချတဲ့ အဲဒီသုသာန် မှာပဲ ခေါင်းချမယ်လို့ မကြာမကြာ ပြောဖူးတယ်။ (အကယ်၍ တစ်နေ ရာရာမှာ သေဆုံးလို့ သူဖြစ်ချင်သလို မလုပ်နိုင်ခဲ့ရင် ..)။ မသေခင်က ရထားတဲ့ သင်္ကန်း အသစ်ကလေးကို စွဲလမ်းမိတဲ့ ဘုန်းကြီးတစ်ပါး သင်္ကန်းမှာ သန်းဖြစ်တဲ့ အကြောင်းကိုလည်း ကြားဖူးမှာပေါ့။ ဒါကြောင့် ကွယ်လွန်ခါနီး သက်ရှိ သက်မဲ့ တစ်ခုခုကို စွဲလမ်းခဲ့မိသွားတာလည်း ဖြစ်နိုင်လို့ မပြောနိုင်ဘူးလည်း မဟုတ်ပြန်ဘူး။

ဒီလိုလုပ်

ကွယ်လွန်သူကို ရည်စူးတဲ့ ကျန်ရစ်သူတို့ရဲ့ ကုသိုလ်အထူးသည်သာ ထိုကွယ်လွန်သူတို့ရဲ့ နေထိုင်စရာ အဝတ်တန်ဆာ ရိက္ခာနဲ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာပင် ဖြစ်ကြောင်း ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျန်ရစ်သူ သားသမီးတို့ ဝတ္တရားရှိတဲ့ အတိုင်း အဖေကို ရည်စူး၍ပင် ထူးခြားတဲ့ ကုသိုလ် ကောင်းမှုတစ်ခု ထပ်လုပ်ပေးပါ။ ကုသိုလ်တစ်ခုကို လုပ်ခါနီးတိုင်းမှာ ဖေဖေ ‘ဦးကြင်’ ကျွန်တော်တို့နဲ့ ကုသိုလ်အတူ ပြုကြရအောင်လို့ အလေးအနက် ဖိတ်ခေါ်ပါ။ ကုသိုလ်လုပ်ပြီးလို့ အမျှ ဝေတဲ့ အခါလည်း .. ဖေဖေ ‘ဦးကြင်’အား ဤကုသိုလ်ကို အမျှပေးဝေ ပါ၏၊ ဖေဖေ ရောက်ရာဘဝမှ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ သာဓုခေါ်ပါလို့ နာမည် ထုတ်ဖော် ရည်ညွှန်းပြီး အမျှဝေပါ။ ဘယ်လို ကုသိုလ်တွေကို လုပ်နိုင်သလဲဆိုရင် ..

ဒါတွေလုပ်

၁)အဖေမသေခင်ကလုပ်ဖို့ ဆန္ဒပြုခဲ့နိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ ကုသိုလ်မျိုးကိုလုပ် သင့်တယ်။ (ဥပမာ မြေးရှိရင် မြေးရှင်ပြု၊ မြေး မရှိရင်လည်း သီလရှင် မဝတ်နိုင်ရင် တောင် စိတ်ကို ကြည်နူးစေနိုင်တဲ့ ယောဂီဝတ်ရုံလေးနဲ့၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်တိုင်ရှင်ရဟန်းအဖြစ်နဲ့)။

၂) အဖေ မသေခင်က ဆန္ဒပြုခဲ့ဖွယ် မရှိသော်လည်း ယခု လုပ်လိုက်ရင် အဖေ့အနေနဲ့ ကျေနပ် အားရသွားဖွယ်ရှိတဲ့ အခြား ကုသိုလ်ထူး တစ်ခု လုပ်သင့်တယ်။ (ဥပမာ ပရိယတ္တိစာသင်တိုက်တွေမှာ စာသင် စာချ သံဃာတွေအတွက် ဘောလ်ပင်၊ ဗလာစာအုပ်၊ ခဲတံ၊ စာသင် သားသုံး ပရိယတ္တိစာအုပ်နဲ့ ပရိက္ခရာ (အသုံးအဆောင်)တွေ မဲဖောက် လှူဒါန်းတာမျိုး)။

၃) ကိုယ့်အိမ်မှာ ကိုယ့်မိသားစုချည်း ဖြစ်စေ၊ မစွမ်းနိုင်ရင် စွမ်းနိုင်သူ အိမ်နီးချင်းကို ခေါ်၍ဖြစ်စေ၊ အိမ်မှာ ဆွမ်းကြွကိုယ်တော် (ရှိရင်) ပင့် ဖိတ်ပြီး ဖြစ်စေ တစ်ပတ် ဆယ်ရက်လောက် ပဋ္ဌာန်းပစ္စယနိဒ္ဒေသ သို့မဟုတ် ဓမ္မစကြာတို့ကို ရွတ်ပွားသင့်တယ်။ ပြီးတော့..

မိသားစုအချင်းချင်းဖြစ်စေ၊ အခြားသူကိုဖြစ်စေ ဖခင်ရဲ့မကွယ် လွန်မီက အငှားပစ္စည်း ပြန်ပေးစရာ သို့မဟုတ်အကြွေး ဆပ်စရာ (ရှိခဲ့ရင်) အဲဒါတွေ (ဘာပစ္စည်းပဲဖြစ်ဖြစ်)ကို အဖေ့ကိုယ်စား ပြန်ပေး သင့်တယ်။

အောင်မြင်ပါစေ..

၂၇၆။ ဖြစ်နိုင်ခြေ

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မရဲ့ မောင်လေး ကွယ်လွန်းပြီးစ သပိတ်သွပ်ကပ်ပြီး တရား နာနေတဲ့ အချိန်မှာ တပည့်တော်မ တစ်သက်မှာ တစ်ခါသာ ရဖူးတဲ့ အပုပ်နံ့ ရပါတယ်ဘုရား။ မောင်လေး ဒုဂ္ဂတိဘဝကနေ အသိလာပေး တာဖြစ်နိုင်တာကို တပည့်တော်မ မသိခဲ့ပါဘူးဘုရား။ အမျှဝေတုန်းကလည်း ငိုပြီး အမျှဝေခဲ့မိပါတယ်ဘုရား။ နာရေးကိစ္စကို အခုမှ နီးနီး ကပ်ကပ် ကြုံဖူးတာဖြစ်လို့ အဲဒီအနံ့မျိုးကို နာရေးရှိသူတိုင်း ရတတ်တယ်လို့ ထင်မိပါတယ်ဘုရား။ နောက်နေ့ မိသားစုဝင်တွေနဲ့ စကား စပ်မိမှ တပည့်တော် တစ်ယောက်ပဲ အဲဒီအနံ့ ရတာကို သိရပါတယ် ဘုရား။ အဲဒီနောက်ပိုင်း မောင်လေးအတွက် ရည်စူးကုသိုလ် ပြုတိုင်း အနံ့ အသက် တစ်စုံတရာ မရတော့ပါဘူးဘုရား။

တပည့်တော်မ သိချင်တာက သူအနံ့လာပေးတုန်းက သေချာ စူး စူးနစ်နစ် အမျှမဝေခဲ့မိလို့ နောက်တခါအနံ့ မပေးတော့တာလား။ ဒါမှ မဟုတ် ကောင်းသုဂတိရောက်သွားလို့ များလား သိချင်ပါတယ်ဘုရား။

မမ

-------------------

မရှိတော့လို့

ဒီဖြစ်ရပ်မျိုးကို အရင် ကလည်း ကြားဖူးပါတယ်။ ရန်ကုန်တုန်းက ဆရာတော်တစ်ပါးရဲ့သူ့ကိုယ်တွေ့ ဖြစ်ရပ်ပြောပြတာကိုလည်း မှတ်မိနေ ပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကုသိုလ်ပြု အလှူပေး အမျှဝေတုန်းက သူအဲဒီ ဘဝနဲ့ အဲဒီနေရာကို ရောက်လာလို့ ဖြစ်ဖွယ်ရှိတာပေါ့။ ကိုယ်ပဲ အဲဒီလို ထူးဆန်းဖြစ်ရပ် ကြုံရတာက ကိုယ်နဲ့ သူနဲ့ နီးစပ်ခြင်း၊ မနီးစပ်ရင် တောင် ကိုယ့်မှာ အဲဒီလို ပရလောကနဲ့ ပတ်သက်နိုင်တဲ့ ထူးခြားတဲ့ ဘဝပေး စွမ်းရည်ရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခါ မတွေ့ရတာက သူအဲဒီဘဝမှာ မရှိတော့လို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ တစ်နည်း ဆိုရင် ကျန်ရစ်သူတို့ ပြုတဲ့ ကုသိုလ်ကို သာဓုခေါ်ခွင့်ရလို့ တည်ငြိမ်တဲ့ နေရာသစ်တစ်ခု ရသွားတယ်လို့လည်း ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ငါ့ဆွေမျိုးတွေ ငါ့ကို စူးစူးနစ်နစ် အမျှမဝေဘူးဆိုပြီး စိတ်ဆိုးတဲ့ အတွက် အနံ့ မပေးတာလို့ တော့ဆိုနိုင်မယ် မထင်ဘူး။

ကျမ်းစာအဆို

‘(ပြိတ္တာတို့သည်) မိမိအိမ်သို့ လာကြ၍ နံရံပြင်ဖက် လမ်းဆုံလမ်းခွ အိမ်ခြံစပ်တံခါးတံခါးပေါင်တို့၌ ရပ်တည်ကြ၏။ (ပြိတ္တာဘုံ၌) လယ်ထွန်ခြင်း၊ နွားကျောင်းခြင်း မရှိ။ ကုန်သွယ် ရောင်းဝယ်မှု မရှိ။ ဤလူ့ ဘုံရှိ (ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေတို့) ပေးဝေအပ်သော ကုသိုလ်ဖြင့် တမလွန် ဘဝသို့ ပြောင်းသွားသော ပြိတ္တာတို့သည် မျှတကုန်၏။ ရေပြည့်သော မြစ်တို့သည် သမုဒ္ဒရာကို ပြည့်စေ သကဲ့သို့ လူ့ဘုံမှ ပေးဝေအပ်သော ကုသိုလ်အဖို့သည် ပြိတ္တာများထံသို့ ရောက်၏ (ခုဒ္ဒကပါဌ၊၈)’။

၂၇၇။ အကြားအမြင်

အကြားအမြင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးသိချင်တာလေးရှိလို့ ပါ ဘုရား၊ ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းက ဒေသတစ်ခုမှာ အမျိုးသမီး နတ်ဝင်သည် တစ် ယောက်က သေသွားတဲ့ သူ ဘယ်ရောက်နေတယ် ဆိုတာကို သေသူ ဝင်ပူးပြီးတော့ ဟောနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ် ဘုရား။ သွားတွေ့ဖူးသူ အားလုံးနီးပါးကတော့ တိုက်ဆိုင် မှန်ကန်မှုရှိတယ်လို့ ပြောကြပါတယ် ဘုရား။ အမှန်တကယ် သေသူ ဝင်ပူးပြီး ပြောခြင်း ဟုတ် မဟုတ်နဲ့ ဟုတ်မှန်တယ် ဆိုပါက ဘယ်လိုအကြောင်းတွေကြောင့်လဲ ဆိုတာသိ ချင်ပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်မ ဖတ်ဖူးတဲ့ ဦးအေးမောင်ရေးသည့် ‘သေသည်၏ အခြားမဲ့၌ သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာတွေ့ရှိချက်များ’ စာအုပ် ထဲက တမလွန်ဘဝ ရောက်နေသူနဲ့ ဆက်သွယ်ပေးနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးပါလားဘုရား။

Pure Coffeeex

-------------------

‘အကြားအမြင်’ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပုဂ္ဂိုလ်အချို့ရဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒရှုထောင့် အရ ငြင်းပယ်သို့မဟုတ် လက်ခံတဲ့ ဝေဖန်သုံးသပ်မှုအချို့ကို လေ့လာ ထားပြီး ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ ဘုန်းကြီးရဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အမြင်ကိုလည်း ပြောပြလိုတဲ့ ဆန္ဒဖြစ်ပေါ်လာလို့ နည်းနည်းသည့်ခံ ကြိုးစားပြီး ဆုံးအောင်ဖတ် ကြည့်စေချင်ပါတယ်။

အခြားနည်း

ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ‘ယထာကမ္မူပဂဉာဏ်’ကို ရသူဟာ ဘယ်ကံရဲ့ အကျိုးပေး ကြောင့် သတ္တဝါတွေ ဘယ်ဘုံဘဝမှာ ဘယ်လို ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို လမ်းပေါ်မှာ သွားလာနေသူတွေကို အိမ်ပြတင်းပေါက်က ထိုင်ကြည့်နေ ရသလို မြင်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီ ဉာဏ်ကိုရရင် ‘အကြားအမြင်’ ရသူလို့ ဆိုခွင့်ရှိတာ မှန်တယ်။ အဲဒီဉာဏ်ကို ရဖို့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ သိက္ခာ သုံးပါးကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ကိုကျင့်ရတာလည်း ဟုတ်တာပဲ။

ဒါပေမယ့် အဲဒီဉာဏ်ကိုရမှသာ အကြားအမြင်ရသူလို့ ဆိုရင်တော့ မပြည့်စုံတော့ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ဗုဒ္ဓလက်ထက်ကပဲ လူငယ် ဝင်္ဂီသရဲ့ ဖြစ်ရပ်အရ အဲဒီဉာဏ်ကိုမရဘဲ အခြားစွမ်းရည် တစ်မျိုးနဲ့လည်း သတ္တ ဝါတွေ ရောက်နေတဲ့ ဘဝကို သိနိုင်တာကို တွေ့ရလို့ ပါ။ အဓိပ္ပာယ်က မြင်နိုင်ကြားနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ပမာဏသာ ကွာရင် ကွာမယ် အခြားနည်းနဲ့ အကြားအမြင်ရတာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

သူ့စွမ်းရည်

သာဝတ္ထိမြို့သား (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၄၉ အရ ရာဇဂြိုဟ်မြို့သား) ဝင်္ဂီသ (ဝင်ဂီသ) အမည်ရတဲ့ လူငယ်ဟာ သုံးနှစ်အလွန်က လူသေရဲ့ ခေါင်းခွံ ကိုပင် လက်သည်းဖျားနဲ့ ခြစ်ပြီး ခေါက်ကြည့်ရုံနဲ့ အခု အဲဒီလူ ဘယ်ဘဝ ရောက်နေတယ်ဆိုတာကို ပြောနိုင်သတဲ့။ အဲဒီတော့ ပုဏ္ဏားလူ လည်တွေက ‘ဒီကောင့်ကို ပြပြီး လုပ်စားလို့ ရတယ် (သက္ကာ ဣမံ နိဿာယ လောကံ ခါဒိတုံ)’လို့ ကြံပြီး ဝါဒဖြန့်လိုက်ကြတာ ‘ဝင်္ဂီသနဲ့ တွေ့ရင် ငွေဝင် လာဘ်တိုးရုံမက သေရင် နတ်ပြည်ရောက်တယ်’ဆိုတဲ့ အထိပဲ။ တစ်ထောင်ဆိုလည်း ရော့၊ တစ်သောင်းဆိုလည်း အင့်လို့ ပေးလာတဲ့ လူတွေထဲမှာ မင်းမှူးမတ်နဲ့ သူဌေးတွေရှေ့ဆုံးက ပါသတဲ့။ ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့တဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓက ဝင်္ဂီသကို ခေါင်းခွံတစ်ခု ပေးပြီး ဟောခိုင်းတယ်။ ဝင်္ဂီသကခြစ် ခေါက်ကြည့်ပြီး ‘ဒီခေါင်းပိုင်ရှင်ကငရဲမှာ’လို့ ဖြေ တော့ဗုဒ္ဓက ‘ကောင်းစွ၊ မင်းမြင်တာ မှန်တယ် (သာဓု သုဒိဋ္ဌံ တယာ) (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၉)’လို့ မိန့်တော်မူတယ်။

သိရသမျှ

ဝင်္ဂီသဆီမှာ လူတွေ တရုန်းရုန်း ဖြစ်ရတာဟာ သေသူတွေရဲ့ ရောက် ရာဘဝကို ပြောနိုင်တာအပြင် တမလွန်မှာ ရှိနေတဲ့ သေပြီး သူတွေနဲ့ ဆက်သွယ် စကားပြောတာ၊ ကျန်ရစ်သူတွေနဲ့ သေသူအကြား ရှိခဲ့တဲ့ လျှို့ဝှက်ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူအများ ယုံကြည် လောက်အောင် ပြောပြနိုင်တာ တွေကြောင့်လည်း ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓကတောင် ဝင်္ဂီသ မြင်တာ မှန်တယ်လို့ မိန့်တော်မူတာ ထောက်ရင် သူ့စွမ်းရည်ဟာ မခေဘူး။ ကျမ်းဂန် (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၄)မှာတော့ ဝေဒကျမ်းလာ ‘ဆဝသီ သမန္တာန်’ကို တတ်လို့ အဲဒီလို ဟောနိုင်တာလို့ သာမန်ပဲဆိုတယ်။ အဲဒီ မန္တာန်က ဘာ၊ ဘယ်လို စီရင် ရတယ် ဆိုတာကို မဖော်ပြဘူး။ ဝင်္ဂီသဟာ သူ့စွမ်းရည်ကို သက်မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက် အသုံးချခဲ့တာပဲ။

ကြားခံလူ

ယနေ့ခေတ်မှာလည်း ကမ္ဘာတစ်လွှား ‘အကြားအမြင်ရ ကြားခံလူ (psychic medium)’လို့ ခေါ်တဲ့ ဝင်္ဂီသလိုလူတွေ ရှိကြတယ်။ ဒီဘက် ကမ္ဘာက ခေတ်သစ် ဝင်္ဂီသတွေကတော့ သူတို့ရဲ့ စွမ်းရည်ကို လျော့ မသွားအောင် ထိန်းသိမ်းထားပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို လူ အများသိအောင် စာရေး၊ ရုပ်မြင်သံကြား သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး အဲဒီ မွေးရာပါ စွမ်းရည်ကို မိမိတို့ရဲ့ သက်မွေးဝမ်းကျောင်း ဘဝထဲ ရောက် လာအောင် ကြိုးစားကြတယ်။

ကမ္ဘာနဲ့ အဝန်း နာမည်ကြီးသူတွေအနက် တစ်ဦးက နယူးယောက် မြို့သား ဂျွန်အက်ဒ် ဝပ် (John Edward) ဖြစ်ပါတယ်။ မွေးတုန်းက ရိုမန်ကက်သလစ်၊ နောက်တော့ အဲဒီယုံကြည်မှုကို စွန့်ခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။ ဒီလူက ပရလောကသား (သူ့အခေါ် other side က ပုဂ္ဂိုလ်) တွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး စကားပြောနိုင်ပါသတဲ့။ ဒီလူရဲ့ အကြားအမြင် ဟောပြောချက်ကို CNN မှာ တွေ့ဖူးကြမှာပေါ့။

နောက်တစ်ဦးက သူ့ကိုယ်သူ Spirit Whisperer လို့ ဆိုတဲ့ သြစတြေးလျနိုင်ငံသား ဂျွန် ဟော်လန် (John Holland)။ ဒီလူကတော့ သူ့ ဆီကိုလာမေးတဲ့ လူတွေကိုလည်း အခကြေးငွေယူပြီး ဟောပေးသတဲ့။ ဝိညာဉ်တွေ သူ့ဆီလာပြီး သူ့နားရွက်နားမှာ တိုးတိုးလေး ကပ်ပြောတယ်လို့ သူက ဆိုတယ်။ ဒီလူတွေဟာ ဆယ်ခုမေးရင် ရှစ်ခုထက် မနည်းတော့ မှန်အောင်ဖြေနိုင်ကြသတဲ့။

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ‘ဒီလူတွေဟာ သိပ်ပြီးတော့ sensitive ဖြစ်တယ် (အမြင်၊ အကြား၊ အတွေးစတဲ့ အာရုံတွေ သူများထက် ပိုပြီး အားကောင်းတယ်)’လို့ မှတ်ချက်ပေးရုံက လွဲပြီး အဲဒီလူတွေရဲ့ စွမ်း ရည်ကိုသိပ္ပံနည်းနဲ့ မစမ်းသပ်နိုင်သေးဘူးတဲ့။

ဝင်ပူးခြင်းလော

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာအချို့က လွဲပြီးလူသားတိုင်း မတွေ့မြင်နိုင်တဲ့ တမလွန်ဘဝမျိုး ရှိတယ် ဆိုတာကို ယုံကြည်တယ်။ ပုထုဇဉ်မျှသာဖြစ်တဲ့ မာရ်နတ်က သောတာပန် အရိယာဖြစ်သူ အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ နှလုံးအိမ်ကို ဖမ်းဆုပ် ထားတယ် (မုခေန ဟတ္ထံ ပဝေသေတွာ ဟဒယံ မဒ္ဒတိ၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၅) ဆိုတာကို ခေတ်ဝေါဟာရနဲ့ အဓိပ္ပာယ်ယူရင် အရှင်အာနန္ဒာကို မာရ် နတ်ကြီး ဝင်ပူးတဲ့ သဘောပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဝင်ပူးတယ် ဆိုရင်လည်း လက်ခံနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်။ မာရ်နတ်ကြီးပဲ သေလာအမည်ရှိတဲ့ ဘိက္ခူနီမရဲ့ နားရွက်နားကို ကပ်ပြီး ‘သိပ်ချောတာပဲ’လို့ ပြောတယ် (သံ၊၁၊၁၃၅) ဆိုတာလည်း ရှိနေတော့ မမြင်နိုင်သူ ပရလောကသားနဲ့ ဆက်သွယ် စကားပြောတယ်လို့ ဆိုရင်ကော ငြင်းလို့ သင့်ပါ့မလား။

သတိချပ်

ဒီနေရာမှာ သူသူငါငါတို့ သတိထားရမှာက..

၁) နတ်ဝင်သည် သို့မ ဟုတ် အကြားအမြင်ရသည် ဆိုသူတွေအနေနဲ့ မလိမ် မညာဘူး၊ ရိုးသားတယ်ပဲထား၊ ဝင်ပူး သို့မဟုတ် ကပ်ပြော လာတဲ့ ပရလောကသား အများစုဟာ ပုထုဇဉ်တွေပဲ ဖြစ်ဖွယ်ရှိလို့ ပြောတိုင်း မမှန်နိုင်ဘူးလို့ မှတ်ထားပါ။

၂) ဒါ့အပြင် ဘယ်လောက် ရိုးပါတယ်ဆိုတဲ့ လူတွေတောင် နာမည်ကြီး လာတဲ့ အခါ ရရှိတဲ့ အရှိန်အဝါနဲ့ စီးပွားဖြစ်ထွန်းမှုကို သာယာ မက်မောပြီး အမှန်တစ်ပဲ အလွဲတစ်ပိဿာ ဖြစ်မှန်းမသိ ဖြစ်နေတတ်တယ်။

ဒါကြောင့် နာမည်ကြီး လို့ ဆိုပြီး မိမိရဲ့ ဘဝနဲ့ ဓနကို ဘယ်တော့မှ ပုံမအောမိပါလေနဲ့။

လိမ္မာမြင်သိ ပညာရှိ ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်ရင် အဲဒီလို အကြားအမြင် ဆရာ တွေကို မျက်စိစုံမှိတ် ယုံကြည်ပြီး ရာထူးတက်မယ် သူဌေးဖြစ်မယ် ဆိုတဲ့ အမျှော်စိတ်စွဲနဲ့ ၎င်းတို့ နောက်လိုက်ရင်း အချိန်ကုန် လူပန်း ဥစ္စာဖြုန်း နလပိန်းတုံး မလုပ်ဘဲ ‘ကံဆိုတာ အလုပ်၊ အလုပ်ကောင်းမှ ကံကောင်းမယ်’ဆိုတာကို ဦးနှောက်ထဲ သံမှိုနှက်သလို စွဲထားပြီး ကိုယ့်ခြေထောက်ပေါ် ကိုယ်ရပ်တည်ရင်း ဇွဲ လုံ့လ သတ္တိ ဆင်ခြင်တုံ တရား ထိုလေးပါးနဲ့ သာ ဘဝလောကဓံကို ကျော်လွှားဖို့ ကြိုးစား သင့်ကြောင်းပါ။

၂၇၈။ အဖြေမဲ့မေးခွန်း

တပည့်တော် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက်အနေနဲ့ နည်းနည်းပါးပါးလေ့ လာမိသလောက် ကံကံရဲ့အကျိုးကို ယုံမှားသံသယ မရှိပါဘုရား။ သို့ ပေမယ့် တခြားသော ဖန်ဆင်းရှင် ကယ်တင်ရှင် ဝါဒများသည် လက် တွေ့တွင် ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှု နည်းနေသည်ဟုလည်း ခံစားမိပါ သည်။ (ဥပမာ မြေမှုန်ကနေ အာဒမ်ဖြစ်လို့ ရလျှင်၊ မြေကြီးကိုပင် စားစ ရာအဖြစ် ဖန်တီးနိုင်ခဲ့လျှင် လူများ လုပ်ကိုင်စားသောက်ရန် မလိုတော့ ပြီ၊ အာဒမ်ရဲ့နံရိုးကနေ ဧဝဖြစ်လို့ ရလျှင် နှစ်ချောင်းထုတ်ပြီး နှစ်ယောက် ဖန်းဆင်းခိုင်းလို့ ရရပေမည်။)တပည့်တော် မရှင်းသည်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒကျမ်း ဂန်၌ သံသရာမှ လွတ်ကြောင်းဖြစ်သော သစ္စာလေးပါးကျင့်စဉ် စသည်ကို တိတိကျကျ ရှင်းပြပါသော်လည်း သတ္တဝါများသံသရာထဲဘယ် ကစလို့ ရောက်ရှိလာပုံကို မတွေ့ဖူး၊ မဖတ်ဖူးမိပါ၍ သနားသဖြင့် ဖြေကြား ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

Dolphin Mg Mg

-------------------

ကျမ်းစာဆို

‘ထို့နောက် ထာဝရအရှင် ဘုရားသခင်သည် မြေမှုန့်ဖြင့် လူကိုဖန် ဆင်း၍ လူ၏နှာခေါင်းထဲသို့ ဇီဝအသက်ကို မှုတ်တော်မူလျှင် လူသည် အသက်ရှင်သော သတ္တဝါဖြစ်လေ၏ (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၊၇)။ ထိုအခါ ထာဝရအရှင် ဘုရားသခင်သည် လူထည်းက ထုတ်သော နံရိုးဖြင့် လူ မိန်းမကို ဖန်ဆင်း၍ လူရှိရာသို့ ဆောင်ခဲ့လေ၏ (ယင်း ၁၊၂၂)’။ ‘ထို (အလာဟ်) အရှင်မြတ်သည် လူသားကို သွေးခဲဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူ၏ (ကုရ်အာန် ၉၆း၂)။ ထိုမှတစ်ပါးစင်စစ် ဧကန်ငါ (အလာဟ်) အရှင်မြတ် သည် လူသားကို ပုံသွင်းပြီးဖြစ်သော အသံမြည်သော ရွှံ့ပုပ်ခြောက်ဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့လေသည် (ယင်း ၁၅၊၂၆)’။ (စကားမစပ်အခန်း ၉၆ နဲ့ အခန်း၁ ၅အဆိုတွေ ဆန့်ကျင်နေသလားပဲ)။

ကမ္ဘာပေါ်မှာထင်ရှားတဲ့ ဘာသာတရားတွေ စတင်ရာ အဲဒီ ကျမ်း စာတွေအရ လူသတ္တဝါတွေဟာ ဘုရားသခင် ဖန်ဆင်းချိန်က စတင်ခဲ့တယ် တစ်နည်းဆိုရင် သက်ရှိနဲ့ စကြဝဠာအစ ဖန်ဆင်းရှင်ကလို့ ဆိုပါတယ်။ မဟာဗြဟ္မာ၊ ယေဟောဝါ၊ ထာဝရ၊ အလ္လာ၊ ခိုဒါ စတဲ့ အမည် နာမအားလုံးကို ဒီနေရာမှာ ဖန်ဆင်းရှင်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။

ဗုဒ္ဓကျမ်းဆို

‘ဤစဉ်ဆက်မပြတ် လည်ပတ်မှုဖြစ်စဉ် မွေးသေစက်ဝန်း (ဘဝသံသ ရာ)သည် အစမထင်ဘဲရှိ၏။ အဝိဇ္ဇာ (မသိမှု)ဖြင့်မြှေးယှက်ကြကုန်လျက် တဏှာ (စွဲလမ်းမှု)ဖြင့် တုပ်နှောင် ဖွဲ့ချည်ထားခြင်း ခံနေကြရသော သတ္တဝါတို့၏ အဦးအစ မူလရင်းမြစ်ကို မသိမြင် နိုင် (သံ၊၁၊၃၈၅)’။ ဗုဒ္ဓဝါဒအရ အကြောင်းဟာအကျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အဲဒီအကျိုးကပဲ တစ်ဖန် အကြောင်းတရား ဖြစ်လာလို့ သက်ရှိလောက ဒါမှမဟုတ် အခြား ဘယ်အရာမဆိုရဲ့ ရှေးဦးအစ မူလရင်းမြစ် အကြောင်း တရားဆို တာကို မသိမြင်နိုင်ဘူး။ ဘဝသံသရာ အလျဉ်ဟာ အဝိဇ္ဇာ တဏှာဆိုတဲ့ ညွန်ရေတွေနဲ့ ဖြည့်တင်းထားသရွေ့ စက်ဝန်းလို မရပ်မစဲ လည်ပတ်နေတယ်။ စက်ဝန်းထဲက သတ္တဝါတွေရဲ့အဦးအစကို ရှာမတွေ့နိုင်ဘူး။ ယုတ္တိနည်း

နောက်တစ်မျိုး ပြောရရင် အကယ်၍ အဲဒီ အဦးအစ မူလရင်းမြစ် ဖြစ်တဲ့ အကြောင်းတရား (ဆိုပါစို့ အဲဒီ ဆုံးစမဲ့ ဖန်ဆင်းရှင်)ဟာ တစ် စုံတစ်ဦးသော တန်ခိုးရှင်ရဲ့ ဖန်ဆင်းခြင်းကိုမျှ မခံရဘဲ တည်ရှိနိုင်တယ် ဆိုရင် စကြဝဠာထဲမှာရှိတဲ့ အခြားသော သဘာဝတရားတွေလည်း ဖန် ဆင်းခြင်း မခံရဘဲ မတည်ရှိနိုင်စရာ အကြောင်းရှိပါ့မလား။ ဖန်ဆင်းမှု ကင်းလွတ်နယ်ပယ်တစ်ခု ဧကန်ရှိရပါလိမ့်မယ်။

သိပ္ပံ မဖြေနိုင်

သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ သက်ရှိ ဒါမှမဟုတ် အရာဝတ္ထုတစ်ခုရဲ့ မူလအစ ကိုတစ်ခုပြီး တစ်ခုရှာဖွေရင်း အကြောင်းတရားက အကျိုးတရားပြန် ဖြစ်သွားပြီး နောက်ဆုံးတော့ ဆိုခဲ့ပြီး အကျိုးတရားလည်း အခြားအကျိုးတရားတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အကြောင်းတရား အသစ်ဖြစ်သွား ပြန်တာကို တွေ့ရတယ်။ ရှာဖွေရင်း မူလမှတ်ကိုပဲ ပြန်ရောက်သွားတာ ကိုတွေ့ရတယ်။ သက်ရှိတွေ၊ သစ်ပင်တွေ၊ ဂြိုဟ်တွေ၊ ဒြပ်ဝတု္ထနဲ့ စွမ်း အင်တွေရဲ့မူလအကြောင်းတရားတွေကိုရှာဖွေတွေ့ရှိကြပြီး ဖြစ်ပေမယ့် မိမိတို့ ကိုယ်တိုင် ဖြစ်ပေါ်တည်ရှိမှုရဲ့ မူလရင်းမြစ် ရှေးဦး အကြောင်း တရားကိုတော့တွေ့ရှိနိုင်စွမ်းမရှိကြသေးပါဘူး။ ဥပမာ DNA ..။ အဲဒီ DNA ဒြပ်ဝတ္ထုနှစ်ခုရဲ့ အကြောင်းတရားက ဘာလဲ။

အဖြေမရှိ

ဗုဒ္ဓမြတ်စွာကတော့ သတ္တဝါတွေရဲ့ ရှေးဦး မူလရင်းမြစ် အကြောင်း တရားကို မသိမြင်နိုင်ဘူး သံသရာအစ မရှိဘူးဆိုတာကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဒေသနာနဲ့ ရှင်းပြထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို အစမရှိတာကို အစ မရှိဘူးလို့ အမှန်အတိုင်း သိမြင်လို့ ပဲ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာကိုသဗ္ဗညုတ (အလုံးစုံ သိ)ဉာဏ်တော်ရှင်လို့ ဆိုနိုင်တာပါ။

ဒါကြောင့် မူလရင်းမြစ် အကြောင်းတရား တစ်ခုမရှိဘဲ သတ္တလော က ဘယ်လိုစတင် ဖြစ်ပေါ်လာသလဲ သို့မဟုတ် ‘သတ္တဝါများ သံသရာ ထဲဘယ်ကစလို့ ရောက်ရှိလာသလဲ’ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗုဒ္ဓါဒီတစ် ယောက်ရဲ့ အဖြေက ရှင်းပါတယ် ‘ဒီမေးခွန်းအတွက်အဖြေမရှိပါ’တဲ့။ အချိန်နဲ့ အာကာသ (Time and Space)ဟာ တစ်ခုစီ သီးခြား မဟုတ် ဘဲတစ်ခုနှင့်တစ်ခုကြောင်းကျိုးဆက်ဖြစ်စဉ်နဲ့ အမှီသဟဲပြုနေတယ် ဆိုတဲ့ Relitivity သဘောတရားကို စဉ်းစားနိုင်ရင် ဘဝသံသရာ အစမရှိ ဆိုတာကို ရိပ်စားမိနိုင်လောက်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓ ဆုံးမ

အာကာသရဲ့ အဆုံးကို သိမြင်ဖို့ ခဲယဉ်းတယ်။ အချိန်ရဲ့ သက်တမ်းကို နားလည်ဖို့လည်း မလွယ်ဘူး။ ဒီ့ထက်အချိန်နဲ့ အာကာသဆိုတဲ့ အရာ မရှိတော့ရင် အချိန်အာကာသဆိုတာကို နားလည်ဖို့ပိုပြီး ခဲယဉ်းသွား တော့တယ်။ အဲဒီလိုပဲ မူလရင်းမြစ် အစဦးအကြောင်းတရားကို အခြေ ပြုပြီး ဟောဒီ ကမ္ဘာလောက ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို နားလည်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ အနှီမူလရင်းမြစ် အကြောင်းတရားရဲ့စတင်ဖြစ်တည်ပုံကို နား လည်ဖို့ဆိုရင် ပိုပြီး မခဲယဉ်းဘူးလား။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်က ‘လောကစိန္တာ ဘိက္ခဝေ အစိန္တေယျာ = ရဟန်းတို့၊ လောကအရာကို မကြံစည်ကြနှင့် (အံ၊၁၊၃၉၂)’လို့ မိန့်မှာတော်မူတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လောကအကြောင်း စကြဝဠာအကြောင်းကို ကြံစည်စဉ်းစားဖို့က သိပ္ပံ ပညာရှင်တွေအတွက်ပဲ ချန်ထားသင့်လေမလား။

လူတွေ စိတ်ဝင်စားနိုင်ပေမယ့် ဝိမုတ္တိ (ဒုက္ခမှလွတ်မြောက်မှု)နှင့် မပတ်သက်ခြင်း၊ မေးခွန်းကိုက လူတစ်ယောက်ရဲ့ အဆင့်မမီတဲ့ နား လည်မှုရဲ့ ရလဒ် ဖြစ်နေခြင်းတို့ကြောင့် အဲဒီလို မေးခွန်းမျိုးကို ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင် မဖြေကြားခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သက်ရှိ ဘယ်ကစ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သီအိုရီတွေ ယုံကြည်မှုတွေကို စဉ်းစားနေမယ့်အစား ဒုက္ခမှလွတ်မြောက်မှုအတွက် ကျင့်စဉ်နဲ့ အဲဒီကျင့်စဉ်ကို ကျင့်ဖို့က ပိုအရေးမကြီးဘူးလား။ မြားမှန်သူ ပထမဆုံးလုပ်ရမှာက ခန္ဓာကိုယ်ထဲ က မြားကိုအရင် ဆုံးဖယ်ရှားပစ်ဖို့ပဲလေ။

၂၇၉။ တောင်းပန်ပါ

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော် မိဘနှစ်ပါးကို လုပ်ကျွေးတဲ့ သားတစ်ယောက်ပါ ဘုရား။ အရင် ငယ်ငယ်တုန်းက ငြူစူမိတာ ရှိခဲ့ပါတယ် ဘုရား။ အဲဒီ အပြစ် အတွက်တရားအားထုတ်ပါက မဂ်ဖိုလ်ရမရ သိလိုပါတယ်ဘုရား။

သက်သန်းထွန်း

-------------------မဂ်ဖိုလ်မရ

တရား အားထုတ်ပေမယ့် မဂ်ဖိုလ်ကို မရအောင်တားဆီးတဲ့ အန္တရာယ် ငါးမျိုး ကျမ်းဂန်မှာ ပြတယ်။ ကမ္မန္တရာယ် = ပဉ္စာနန္တရိယ ကံငါးမျိုးကို ကျူးလွန်သူ။ ကိလေသန္တရာယ် = နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူရှိသူ၊ ဥဘတော ဗျည်း၊ ပဏ္ဍုက်။ ဝိပါကန္တရာယ် = အဟိတ်၊ ဒွိဟိတ် ပဋိသန္ဓေနေသူ။ ပညတ္တိဝီတိက္ကမန္တရာယ် = ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ် ကျူးလွန်မိပြီး မကုစားတဲ့ ရဟန်းတော်များ။ အရိယူပဝါဒန္တရာယ် = အရိယပုဂ္ဂိုလ်တွေကို အမျိုး ဇာတ်စသည်နဲ့ စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့တင်းဆိုလုပ်သူ။

အဲဒီငါးမျိုးအပြင် ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓဟောကြားတာကို မယုံသူတွေ၊ မဂ်ဖိုလ် ရကြောင်းအကျင့်ကို မကျင့်လိုသူ၊ လောကီ လောကုတ် ပညာမဲ့သူတွေလည်း မဂ်ဖိုလ်နဲ့ မပတ်သက်နိုင်ဘူး (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၇၁)။

ကုစားဝန်ချ

လယ်တီဆရာတော်ရဲ့ အလိုအရ အန္တရာယ်ငါးမျိုးထဲမှာ ရဟန်းတွေ ဝိနည်းပြစ်ကို ကုစားရင်၊ အရိယာတွေအပေါ် ပြစ်မှားမိတာကို တောင်း ပန်ရင် မဂ်ဖိုလ်ရဲ့ အန္တရာယ်ကို မတားမြစ်ဘူး၊ ကျန်တဲ့ သုံးမျိုးမှာတော့ အဲဒီလိုခြွင်းချက်မျိုးမရှိဘူးလို့ ဆိုတယ် (အနုဒီပနီ၊၆၆)။

ပဉ္စာနန္တရိယကံ ငါးမျိုးမှာပါတဲ့ မိဘနှစ်ပါးသတ်တဲ့ အပြစ်ကို ကျူး လွန်မိရင် တော့ no excuse ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် မိဘနဲ့ သားသမီး နေ့စဉ် ဆက်ဆံရေးမှာ ပုထုဇဉ်ဘာဝ စိတ်မထိန်းနိုင်လို့ ကိုယ်နှုတ်စိတ်နဲ့ ပြုမူ၊ ပြောဆို၊ စိတ်ကူးမိတာလောက်ကတော့ အနူးအညွတ် တောင်းပန်ရင် မဂ်ဖိုလ်ရဲ့အန္တရာယ်ကို မတားနိုင်ရာပါဘူး။

သံသရာ ဟူသည်

မင်းကြီး ဤအရပ် ဤဘုံ၌ ဖြစ်၍ ဤအရပ် ဤဘုံ၌ပင်လျှင် သေ၏။ ဤအရပ် ဤဘုံ၌သေ၍ တစ်ပါးသောအရပ် တစ်ပါးသော ဘုံ၌ ဖြစ် ပြန်၏။ ထိုအရပ် ထိုဘုံ၌ သေ၍ တစ်ပါးသော အရပ် တစ်ပါးသော ဘုံ၌ဖြစ်ပြန်၏။ မင်းကြီး ဤသို့လျှင် သံသရာသည်ဖြစ်၏။

(မိလိန္ဒ-မြန်၊ စာ၊၈၈-၈၉)။

280. Enough

Dear Sayadaw,

Referring to the answers of question No. 14 dated 15 Sep 2007, I would like to request you to elaborate more about 'Doing Sangha Kam'.

Moreover, general talking about meditation among three monks in 'Thain' can be 'Dividing of unity of Sangha'?

And please help me explain the meaning of reference guidance like Wi 4, 367.

APM

-------------------

Schism

The answer for Question No. 14 is just to give readers some knowledge about 'The Kamma of Causing Schism in the Order (Sangha-bhedaka-kamma)' which is on of five unintervenable weighty deeds (Pancāntariya-kamma) and to let them know that that is Sangha-kamma (= the work of monks) which only monks can gather together in a Sima hall and do and so it can be committed only by monks; still the ordinary householders, going back and forth between the two sides and reporting good or bad news to one another, can cause the division of united monks.

I think the explanations I gave in such a small web page are enough for general readers. If you want to know more about it, please go farther to read the particular Vinaya Pitaka translations.

Not sure

I am sorry I am not sure of the meaning of second question.

Abbreviation

Vi 4, 367 is an abbreviation of one of the original Pali Texts and the page I quoted from. Most researchers add additional pages in front of their book, showing the abbreviations they wil use. I add the abbreviations in my answers Must for the persons who can read the original Pali Text and easily can pick up the Text and page I show. For ordinary readers, it is better to leave it. There are two main Burmese Tipitaka abbreviation systems; one is like in Shatthasangayana Canon and the other in the Tipitaka Pali-Myanmar Distionary. Here I prefer the first one to the second. Vi 4 is contracted of Vinaya Pitaka Vol. 4, which is caled Culavagga Pali, and the number 367 is for the page of it.

၂၈၁။ သူတောင်းစားနဲ့ ဘုန်းကြီး

ရှေးဦးစွာ ဆရာတော်အား ရှိခိုးပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော် သိချင် တာက လမ်းဘေးမှာတောင်းရမ်းတဲ့ အဒေါ်ကြီး အဖွားကြီး အရွယ်သူ တောင်းစားတွေနဲ့ နာမည်ကြီးပြီး ဒကာတွေများတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေကို လှူဒါန်းရာမှာ ကုသိုလ်ရတာချင်း တူပါသလား။ မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်ကို လှူဒါန်းရင် ကုသိုလ်ပိုရတယ်ဆိုတဲ့ အဆုံးအမများ ရှိရင် သိလိုပါတယ် ဘုရား။ နောက်တစ်ခုမှာ မသာတစ်ခေါက် လိုက်ပို့လို့ ရတဲ့ ကုသိုလ်က ကျောင်းဆယ်ခါ ရောက်ပြီး ရတဲ့ ကုသိုလ်နဲ့ ညီတယ်ဆိုတဲ့ စကား မှန်ပါသလား။ အဲဒီစကားရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကိုသိလိုပါသည်။

Eh Dah

-------------------

ဟာမိုနီ

အင်း .. သူတောင်းစား အဖွားအိုနဲ့ နာမည်ကျော် ဘုန်းကြီးလို့ ဆို လိုက်တော့ ဘုန်းကြီးရဟန်းဖြစ်စက ‘သောင်းပြောင်းထွေလာ’စာ စောင်မှာ စာရေးဆရာ သော်တာဆွေ ရေးတာကို အမှတ်ရတယ်။ သူ့ ခေါင်းအုံးစွပ်နဲ့ သူ့ဇနီးရဲ့ အတွင်းခံအဝတ်ကို ရောပြီးလျှော်လို့ သူ့ဇနီး က အဝတ်လာလျှော်တဲ့ မိန်းကလေးကိုဆူတော့ ‘အမြောက်ထဲထည့် ပစ်တုံးက ကျည်ဆံ၊ နောက်တော့ ဘုရားပန်းအိုး၊ လူတွေဟာတယ်လည်း အစွဲသန်ကြပါလား’လို့ သူတွေးသတဲ့။ သူ့စာကို ဖတ်ဆဲ ဘုန်း ကြီးလည်း ‘အမြောက်ဆံကို ပန်းအိုးလုပ်တာ လူအများ လက်ခံနိုင်ပေ မယ့် ဇနီးအတွင်းဝတ်ကို ခေါင်းပေါင်းပြီး စာရေးသူလမ်းကို ထွက်ရဲပါ့ မလား..’လို့ ဆန့်ကျင်ဘက် အမြင်မျိုးဖြစ်ဖူးတယ်။

အချိန်အခါ နေရာဒေသ အခြေအနေအရ တန်ဖိုးနိမ့်မြင့် သတ်မှတ် ပြီး လက်ခံခြင်း ငြင်းပယ်ခြင်း ပြုရတာဟာ လိမ်မာတဲ့ သဘာဝ စွမ်း ရည်နဲ့ လောကကို ဟာမိုနီ (လိုက်လျောညီထွေ) ဖြစ်အောင် လုပ်တာ ပဲလေ။ ကိစ္စမရှိ။

အဆင့်ဆင့်

‘သီလရှိသူဟာ ကံရဲ့အကျိုးကို ယုံကြည်ပြီး ကြည်လင်တဲ့ သဒ္ဓါတရားနဲ့ တရားသဖြင့်ရတဲ့ ပစ္စည်းကို သီလရှိသူအား လှူဒါန်းမှ အလှူရဲ့အကျိုး ကြီးတယ် (မ၊၃၊၂၉၆)’။ ‘ရိုရိုသေသေ၊ စိတ်ပါလက်ပါ၊ ကိုယ်တိုင်ရဲ့ လက်ဖြင့်၊ လွှင့်ပစ်သလို မဟုတ်ဘဲ၊ ကံ ကံရဲ့အကျိုးကို ယုံပြီး လှူရင် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာ ကျင့်သုံးမှု အဆင့်အလိုက် အကျိုးကြီးတယ် (အံ၊၃၊၁၉၆)’။

ဥပမာသီလမဲ့သူ၊ သီလရှိသူ၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာလို့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုအဆင့်အလိုက်စဉ်ထားရင် အဆင့်မြင့်သူကို လှူဒါန်းတာက ပိုအကျိုးရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာလူတစ်ယောက်ရဲ့တန်ဖိုးကို ရာထူး၊ အာဏာ၊ စည်းစိမ်၊ ကျော်ကြားမှုတွေနဲ့ မဆုံးဖြတ်ဘူး။ ကိုယ် ကျင့်သီလ ကောင်းခြင်း ဆိုးခြင်းနဲ့ပဲ တန်ဖိုးဖြတ်တယ်။

ဒက္ခိဏေယျ

‘ပုဂ္ဂလိက (တစ်ဦးချင်း)အလှူရဲ့ အလှူစင်ကြယ်မှု (ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိ)ဖြစ်ရာ မှာသောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်ဖြစ်ပြီးတဲ့ လူသာမဏေတို့ပါ ခွင့်ရှိတယ်။ သံဃိကဒါန (သံဃာကို ရည်ညွှန်းတဲ့ အလှူ)ထဲမှာတော့ ရဟန်းတွေကိုပဲ သံဃာလို့ ယူရတယ်။ သံဃာလို့ ဆိုရာမှာ ရဟန်း တစ်ပါးတည်းလည်း သံဃာထဲမှာ အကျုံးဝင်တာပဲ။ အဲဒီတစ်ပါးဟာ ပုထုဇဉ်ဆိုရင်တော့ ဒက္ခိဏေယျ (မြတ်သော အလှူခံ) မဟုတ်ဘူး (အနုဒီပနီ၊၂၇)’။ ဒီစာအရ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ် လူပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဒက္ခိဏေယျ၊ ရဟန်းတစ်ပါးကိုလည်း သံဃာအမှတ် နဲ့ လှူရင် ဒက္ခိဏေယျဖြစ်ကြောင်း နားလည်ရတယ်။

ကုသိုလ်ပိုရ

အဲဒီ နားလည်မှုနဲ့ ဒီလို တွေးကြည့်နိုင်တယ် .. လမ်းဘေးက သူ တောင်းစား အဖွားကြီးဟာ သောတာပန်ဖြစ်ရင် ဒက္ခိဏေယျ။ နာမည် ကျော် ဘုန်းကြီးဟာ ပုထုဇဉ် သီလဝန္တ (သီလရှိသူ)ဖြစ်ပြီး အဲဒီဘုန်း ကြီးတစ်ပါးကိုပင် သံဃာဆိုတဲ့ အသိနဲ့ လှူရင် ဒက္ခိဏေယျပဲ။ ပုထုဇဉ် ဒုဿီလ (သီလမဲ့) ဘုန်းကြီးတစ်ပါးတည်း ဖြစ်ပေမယ့် သံဃာဆိုတဲ့ အသိနဲ့ လှူရင် ဒက္ခိဏေယျထဲ ပါခွင့်ရှိတယ် (သံဃော ဟိ ဒုဿီလော နာမ နတ္ထိ။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၂၅)။

ဒါပေမယ့်သီလဝန္တ ပုထုဇဉ်ဘုန်းကြီးတစ်ပါးကို ပုဂ္ဂိုလ်စွဲနဲ့ ခင်မင် လို့ လှူရင် ကုသိုလ်ရပေမယ့် ဒက္ခိဏေယျ မဖြစ်ဘူး။ ပုထုဇဉ် သီလမဲ့ ဘုန်းကြီးကိုပဲ ပုဂ္ဂိုလ်စွဲနဲ့ ခင်မင်လို့ လှူရင် အကျိုးမရှိဘူး။ သူတောင်း စားသီလမဲ့ အဖွားကြီးဆိုရင်လည်း အလှူရဲ့အကျိုးမရှိဘူး။ မသာအိမ်

မသာအိမ်ကိုသွားတဲ့ အခါ အဲဒီ မသာရုပ်၊ ကျန်ရစ်သူတွေရဲ့ သောကခြုံ နှလုံးသားကို မြင်တွေ့ ကြုံသိရလိုက်ရခိုက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စိတ်ခံစားမှုဟာ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ဥပုသ်စောင့်ဖို့ သွားတဲ့ အတွေ့အကြုံထက် များစွာ သို့မဟုတ် ဆယ်ဆပိုပြီး လူတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ကို သက် ရောက်မှု ဖြစ်စေ နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် မသာအိမ်ကို တစ်ခေါက်သွား ခြင်းနဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ဆယ်ခေါက်သွားခြင်း အကျိုးတရားချင်း တူနိုင်တာပေါ့။

၂၈၂။ ယုဂနဒ္ဓပဋိပဒါ

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

မသိ၍ မေးလျှောက်ရခြင်း ဖြစ်ပါသည် ဘုရား။ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက် သည် ပဌမမဂ်ကို ကျင့်စဉ်က ရရှိခဲ့သော စျာန်အဆင့်တစ်ခုခု ရှိခဲ့လျှင် နောက်အဆင့်မဂ်ကို ကျင့်သည့်အခါ ၎င်းစျာန်သည် ဆက်လက်လိုက် ပါလာသာလား သို့မဟုတ် ထပ်မံ ကျင့်ယူရပါသလားဘုရား။

ရိုသေလျက်တရားသိလိုသူ

-------------------

ကျင့်စဉ်

ကိလေသာကို ပယ်နိုင်တဲ့ ယုဂနဒ္ဓပဋိပဒါ (အစုံတွဲယှဉ်ကျင့်စဉ်) လေးမျိုးရှိတယ်..

၁)သမာဓိကို အားထုတ်ပြီးမှ ဝိပဿနာရှုခြင်း

၂)ဝိပဿနာ ရှုပြီးမှ သမာဓိကို အားထုတ်ခြင်း

၃) သမထ ဝိပဿနာကို တစ်ပြိုင်နက် ရှုခြင်း (ဥပမာ- ပဌစျာန်ကို ဝင်စား၊ အဲဒီ စျာန်မှထပြီး သင်္ခါရကိုရှု။ သင်္ခါရကို ရှုပြီး ဒုတိယစျာန်ကို ဝင်စား။ ထိုနည်းအတိုင်း ရူပ အရူပ စျာန်ရှစ်ပါးကို တစ်ခုစီ ဝင်စား၊ တစ်ခုစီရဲ့ အခြားမဲ့မှာ သင်္ခါရကို ရှုခြင်း)

၄) သြဘာသ (အလင်း ရောင်)စသော ဝိပဿနာ ညစ်ညူးကြောင်း ဆယ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်တဲ့ တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိကို ပယ်၍ ဝိပဿနာ စိတ် အစဉ်သို့ သက်ဝင်ပြီး အားထုတ်ခြင်း (ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ၊၂၃၈-စသည်)။ စျာန်နှစ်မျိုး

စူးစူးစိုက်စိုက် ရှုခြင်း၊ နီဝရဏတရားတွေကို ရှို့ပစ် (ဖျောက်ပစ်)ခြင်း ဆိုတဲ့ သတ္တိနှစ်ခုရှိလို့ အထက်ပါ ကျင်စဉ်ကို ကျင့်နေတဲ့ ယောဂီရဲ့ သန္တာန်မှာဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဝိတက် ဝိစာရ ပီတိ သုခ ဧကဂ္ဂတာဟူသော စေတသိက်ငါးပါးကို ‘စျာန်’လို့ ခေါ်တယ်။ စျာန်နှစ်မျိုး ရှိတယ်၊ အာရမ္မဏူပစျာန်နဲ့ လက္ခဏူပစျာန်။ ရူပ အရူပစျာန်တွေက ကသိုဏ်း အသုဘ စတဲ့ အာရုံကိုရှုလို့ အာရမ္မဏူပစျာန်အမည်ရတယ်။ လောကီစျာန်လို့လည်း ခေါ်နိုင်တယ်။ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တဟူသော လက္ခဏာရေး သုံး ပါးကိုရှုလို့ မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်တွေနဲ့ ယှဉ်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အဲဒီ စေတ သိက် ငါးပါးကိုတော့ လက္ခဏူပစျာန်လို့ ခေါ်တယ်။ လောကုတ္တရာ စျာန်လို့လည်း ခေါ်နိုင်တယ်။

ယောဂီနှစ်မျိုး

မဂ်ဖိုလ်ကိုရဖို့ အားထုတ်တဲ့ ယောဂီနှစ်မျိုးရှိတယ်။ စျာနလာဘီ (စျာန် ရသူ)နဲ့ သုက္ခဝိပဿက (စျာန်မရသူ)။ စျာနလာဘီပုဂ္ဂိုလ်တွေမှာ စျာန် နှစ်မျိုးလုံးရနိုင်တယ်။ သုက္ခဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ မဂ်ခဏမှာ ယှဉ်တွဲပြီး ဖြစ်ပေါ်တဲ့ လက္ခဏူပစျာန်ကိုပဲ ရနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ‘အပ္ပနာသို့ မရောက်သော လောကုတ္တရမဂ်ရယ်လို့ မရှိဘူးဆို’တဲ့ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၄)စကားနဲ့ ‘ပဌမတော့ စျာန်ကို မနှစ်သက်ဘဲ ဝိပဿ နာပဲ ရှုပေမယ့် မဂ်စိတ်ဖြစ်တဲ့ အခါမှာတော့ ယုဂနဒ္ဓပဋိပဒါ (အစုံတွဲ ယှဉ်ကျင့်စဉ်)အရ စျာန်ကို နှစ်သက်မှု မရှိဘူးလို့ မဆိုနိုင်တော့ဘူး (အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၉)’ဆိုတာတွေက လက္ခဏူပစျာန်ကို ရည်ရွယ်တာဖြစ်ပါ လိမ့်မယ်။ (အပ္ပနာနဲ့ စျာန်ဆိုတာ အဓိပ္ပာယ်တူ ဝေါဟာရဖြစ်ပါတယ်။) လျှောမကျ

အထက်ပါ ရှင်းလင်းချက်တွေအရ တရားအားထုတ်သူ ယောဂီနှစ်မျိုး လုံးအနေနဲ့ ရရှိပြီး မဂ်အခိုက်အတံ့မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လက္ခဏူပစျာန်တွေ ဆုတ်ယုတ် မသွားနိုင်ပါဘူး။ ဘာကြောင်ဆို မဂ်စိတ်ရဲ့ မပြောင်းမလဲ တည်တံ့ခိုင်မြဲတဲ့ သတ္တိကြောင့်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ပဌမမဂ်နဲ့ ယှဉ်ပြီး ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လက္ခဏူပစျာန်လို့ ခေါ်တဲ့ စေတသိက်တွေဟာ အရည်အချင်း နိမ့်ကျ မသွားဘဲ အထက်မဂ်တွေနဲ့ ယှဉ်ပြီးဖြစ်တဲ့ အခါ ပိုမို အားကောင်းသွားတယ်လို့ ဆိုနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဘုန်းကြီးအထင်အရ အာရမဏူပစျာန် တွေကတော့ လောကီ စျာန်တွေ ဖြစ်လို့ စျာနလာဘီ ယောဂီအနေနဲ့ ဆဠာဘိည သို့မဟုတ် ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ ရဟန္တာမဖြစ်ခင် အောက်မဂ် အောက်ဖိုလ် အခိုက်မှာ ယောဂီရဲ့ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယ အလိုက် ပြန်ကျင့် ယူရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

၂၈၃။ နတ်နဲ့ ဖန်ဆင်းရှင်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

လောကမှာ လေနတ်သား၊ မီးနတ်သား၊ မိုးနတ်သားဆိုတာ ရှိပါ သလား။ မိုးမရွာရခြင်း အကြောင်းတွေထဲမှာ နတ်တွေ မေ့လျော့လျှင်လည်း မိုးမရွာဘူးလို့ ကြားဖူးပါတယ် ဘုရား။ ကျမ်းဂန်မှာ ဘယ်လို ဆိုထားပါသလဲ။ ရေ လေ မီး မိုး ဆိုတာ ဓာတ်ကြီးလေးပါး အစု အဝေးပဲ မဟုတ်ပါလား ဘုရား။ ဓာတ်လေးပါး အစုအဝေးဖြစ်တဲ့ ရေ မြေ တောတောင်ဆိုတာ ဖန်ဆင်းရှင်တို့ ဖန်ဆင်းအပ်တဲ့ အရာမဟုတ် ဘဲ နတ်တွေက မိုးကိုရွာစေတယ် ဆိုတာဟာ ဖန်ဆင်းတဲ့ သဘော သက်ရောက်နေပါတယ်ဘုရား။ ဓာတ်လေးပါး ဖောက်ပြန်သဖြင့် မိုးရွာ ခြင်း၊ မရွာခြင်း ဖြစ်ရတာ မဟုတ်ပါလား ဘုရား။ နတ်တွေနဲ့ အဘယ် သို့ သက်ဆိုင်ပါသလဲ။ နတ်တွေက ဖန်ဆင်းတယ်ဆိုရင် မအိုခြင်း၊ မနာ ခြင်းကိုလည်း နတ်တွေက ဖန်ဆင်းနိုင်သလို ဖြစ်မနေဘူးလား ဘုရား။ အမှားပါရင် ခွင့်လွှတ်ပါ အရှင်ဘုရား။

Skyperaung

-------------------

မိုးနတ်သား

မဟာသမယသုတ်မှာ ‘အာပေါစ ဒေဝါ ပထဝီ၊ တေဇော ဝါယော တဒါ ဂမုံ = ထိုအခါ၌ အာပေါ (ရေ)နတ် ပထဝီ (မြေ)နတ် တေဇော (မီး)နတ် ဝါယော (လေ)နတ်တို့သည် (မြတ်စွာဘုရားထံသို့) ရောက်လာကုန်၏’၊ ‘ထနယံ အာဂပဇ္ဇုန္နော=ပဇ္ဇုန္နနတ်သည်မိုးထစ်ချုန်းစေလျက် (မြတ် စွာဘုရားထံ) လာရောက်၏ (ဒီ၊၂၊၂၀၉)’လို့ ဆိုတယ်။ အင်္ဂုတ္တရပါဠိ အရ မိုးမရွာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ငါးမျိုးရှိတယ်..

၁)ကောင်းကင်မှာတေ ဇောဓာတ်ဖောက်ပြန်လို့

၂)ကောင်းကင်မှာ ဝါယောဓာတ် ဖောက်ပြန် လို့

၃)ရာဟုအသူရိန်က မိုးရေကို လက်ဝါးနဲ့ ခံယူထားလို့

၄)မိုးတိမ်ဝဿဝလာဟက (အမည်ရတဲ့)နတ်တွေ မေ့နေလို့

၅)လူတွေ တရားမစောင့်လို့ (အံ၊၂၊၂၁၂)။

ရေချိုးမယ်

တစ်ခါက ကောသလတိုင်းမှာ အကြီးအကျယ် မိုးခေါင်တယ်။ သာဝတ္ထိ မြို့ရှိ ဇေတဝန်ကျောင်းဘေးက ရေကန်ကြီးတောင် ရေခန်းသွားတယ်။ အဲဒီအတွင်း တစ်နေ့မှာ ဗုဒ္ဓက မိုးမရွာ ရေရှားမှန်း သိလျက် အရှင် အာနန္ဒာကို ရေချိုးဖို့ ရေသနုပ်ကို ယူခိုင်းတယ်။ အဲဒီတော့ သိကြားမင်း မနေနိုင်တော့ဘဲ ဝလာဟက (မိုး)နတ်သားကို မိုးရွာခိုင်းလိုက်တယ်။ မိုးနတ်သားလည်း တိမ်ပုဆိုးကိုဝတ်ပြီး မိုးသီချင်းကို သီဆိုရင်း အရှေ့ လောကဓာတ်ဆီသို့ ရှေ့ရှုပြေးလိုက်စဉ် ရေအိုးထဲက ရေကို သွန်ချ လိုက်သလို မိုးကြီး သည်းထန်စွာ ရွာချလို့ ကောသလတိုင်း တစ်ခုလုံး ရေလျှံ၊ ဇေတဝန်ဘေးက ရေကန်ကြီးလည်း ခဏချင်း ရေပြည့်သွား တဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓလည်း အဲဒီရေကန်မှာ ရေချိုးတော်မူတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၈)။ အဲဒီတော့ ..

ဖော်ပြပြီး သာဓကတွေအရ လေနတ် မီးနတ် မိုးနတ် ဆိုတာတွေကို ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာ အသိအမှတ်ပြုကြောင်း မှတ်သင့်ပါတယ်။ တန်ခိုးစွမ်း ရည် ဆယ်မျိုး ရှိတယ် .. အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ (စျာန်ရ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အဓိဋ္ဌာန်ပြီး ပြတဲ့ တန်ခိုး၊ ဒီတန်ခိုးနဲ့ လနေကိုတောင် လက်နဲ့ ထိကိုင်နိုင်တယ်၊ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓက ဆွေမျိုးတော်တွေကို ပေါက္ခရဝဿမိုး ရွာပြတာ ဒီတန် ခိုးနဲ့)၊ ကမဇိဒ္ဓိ (နတ်တွေနဲ့ အချို့သော ဝိနိပါတိက အသူရာတွေလို ကံ ကြောင့် အလိုလိုရတဲ့ တန်ခိုး)စသည် .. (ဆယ်မျိုး အပြည့်အစုံကို ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ၊၃၈၅-မှာ ရှုပါ)။ ကမ္မဇိဒ္ဓိနဲ့ လေတိုက်အောင် လုပ်နိုင်ရင် လေနတ်၊ ပူအောင်လုပ်နိုင်ရင် မီးနတ်၊ မိုးရွာအောင်လုပ်နိုင်ရင် မိုးနတ် လို့ အကြမ်းဖြင်း ဆိုနိုင်လေမလား။

ခြားနားချက်

နတ်ဆိုတာ သုံးဆယ့်တစ်ဘုံ အတွင်းက သတ္တဝါတစ်မျိုး ဖြစ်လို့ အိုနာ သေရှိတယ်။ အိုခြင်း နာခြင်းဆိုတာတွေက ခန္ဓာငါးပါးရှိမှ ဖြစ်နိုင်တာ။ သူတို့ရဲ့တန်ခိုးတွေလည်း မတည်မြဲဘူး၊ အကန့်အသတ်ရှိတယ်။ ဖန်း ဆင်းရှင်ကတော့ မအိုမနာမသေဘဲ ထာဝရမြဲနေသူ၊ အနန္တစကြဝဠာကို ဖန်ဆင်းတဲ့ သူ့ရဲ့ မဟာတန်ခိုးကို ဘယ်လိုရတယ်ဆိုတာ မသိဘူး။ အဲဒီတော့ နတ်တွေရဲ့လုပ်ပုံနဲ့လည်း မတူနိုင်တော့ဘူး။ ဓာတ်လေးပါး ဖောက်ပြန်လို့ မိုးရွာခြင်း မရွာခြင်း ဖြစ်တယ်ဆိုရင် နတ်တွေက မိမိ တို့ရဲ့မွေးရာပါ ကမ္မဇိဒ္ဓိနဲ့ အဲဒီဓာတ်လေးပါး ဖောက်ပြန်အောင် မလုပ် နိုင်ဘူးလား။

၂၈၄။ ရည်စူးဒါန

ကွယ်လွန်သူအတွက် ရည်စူးဒါနပြုပေးရာမှာ လူ့ဘုံနှင့် တိရစ္ဆာန်ဘုံကို ရောက်သွားသူမှအပ ကျန်သောဘုံကို ရောက်သွားသူတွေ သာဓုခေါ်နိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်ဘုရား။ ကွယ်လွန်သူဟာ အပါယ်လေးဘုံထဲက ပြိတ္တာဘုံကို ရောက်သွားပြီး ကျန်ရစ်သူ မိသားစုက သူ့အတွက် ရည် စူးပြီး လုပ်ပေးတဲ့ ကောင်းမှုတွေကို သာဓုခေါ်နိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် သူ့မှာလည်း လုပ်ခဲ့ဘူးတဲ့ ကုသိုလ်တွေ ရှိမယ်ဆိုရင် သုဂတိဘုံကို ရောက် သွားနိုင်ပါသလားဘုရား။ ကျန်ရစ်သူမိသားစုက ပြုပေးတဲ့ ကောင်းမှု အတွက် သာဓုခေါ်နိုင်ပေမယ့် အကုသိုလ်ကံများတဲ့ အတွက် သုဂတိဘုံ ကိုမရောက်နိုင်ဘဲ ရောက်ဆဲဘုံမှာ ဆက်ဖြစ်နေမယ်ဆိုရင် အဲဒီဘုံမှာ ဘယ်လို နေထိုင်ရသလဲဆိုတာ သိချင်ပါတယ် ဘုရား။ အနေအစား ပြည့်စုံတယ်ဆိုရင်လည်း ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ပြည့်စုံတာပါလဲဘုရား။

Pure coffeeex

-------------------

ဘယ်သူရ

‘သေသူကိုရည်ညွှန်းပြီး ကုသိုလ်ဒါနပြုရင် အဲဒီလူရကော ရပါသလား’။ ‘အချို့ရတယ်၊ အချို့မရဘူး’။ ‘ဘယ်သူတွေရပြီး ဘယ်သူတွေမရတာ တုန်း’။ ‘ငရဲသား နတ် တိရစ္ဆာန် ဖြစ်သွားသူတွေနဲ့ ဝန္တာသိကပြိတ္တာ (အစာကိုအန်ထုတ်ရသူ)ခုပ္ပိပါသပြိတ္တာ (အမြဲဆာလောင်နေသူ)နိဇ္ဈာမ တဏှိကပြိတ္တာ (ဝမ်းခေါင်း ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသူ) ဆိုတဲ့ ပြိတ္တာသုံးမျိုးထဲ တစ်ခုခု ဖြစ်သွားသူ မရ၊ ပရဒတ္တူပဇီဝီပြိတ္တာမျိုး (သူ တစ်ပါး ပေးကမ်းသည်ကို မှီ၍ အသက်ရှင်ရသူ)တွေပဲ ရတယ်။ ဒါ ပေမယ့် ကျန်ရစ်သူ တို့ရဲ့ ရည်စူးဒါနကို သိမှရတယ်၊ မသိရင် မရဘူး (မိလိန္ဒ၊၂၈၄)’။ မေးခွန်းမှာ ‘သာဓုခေါ်နိုင်တယ်’ဆိုတာကို ‘ကုသိုလ် အမျှကို ရနိုင်တယ်’လို့ ဆိုလိုရင် ‘ကွယ်လွန်သူအတွက် ရည်စူးဒါန ပြုပေးရာမှာ လူ့ဘုံနဲ့ တိရစ္ဆာန်ဘုံကို ရောက်သွားသူမှအပ ကျန်ဘုံကို ရောက်သွား သူတွေ သာဓုခေါ်နိုင်တယ်’ဆိုတဲ့ နားလည်ထားမှုကို အဲဒီ ကျမ်းဂန်စကားနဲ့ ပြန်ပြီး ညှိယူပါ။

အမျှမျှော်သူ

တိရောကုဋ္ဋ သုတ္တန်အရ ဗိမ္ဗိသာရမင်းရဲ့ ဆွေမျိုးဖြစ်ဖူးတဲ့ ပြိတ္တာတွေဟာ မင်းကြီးဆီက ကုသိုလ်အမျှကို မျှော်လင့်နေကြဆဲမှာ မင်းကြီးကလည်း သူတို့အတွက် အထူးရည်စူးပြီး ကုသိုလ်ဒါန ပြုပေးလိုက်တဲ့ အချိန် အဲဒီပြိတ္တာတွေက သာဓုလည်း ခေါ်လိုက်ရော အဲဒီဘဝဆိုးကနေ ချက်ခြင်း လွတ်မြောက်သွားကြောင်း (ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၆၉) ဆိုပါတယ်။ လွတ်မြောက်သွားတယ်ဆိုတော့ မကောင်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုကနေ ကောင်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုဆီ ရွေ့သွားတာပဲဖြစ်မှာပေါ့။ သူတို့ကိုယ် တိုင်ကလည်း အဲဒီ ဘဝအခြေအနေကို မနှစ်သက်ဘဲ အခြားဘဝ တစ် ခုကို တောင့်တလို့၊ အဲဒီလို တောင့်တနိုင်တဲ့ ဉာဏ်လည်းရှိလို့ ရွေ့သွားတယ်လို့ ဆိုနိုင်အံ့ထင်ပါတယ်။ ယခင်ဘဝ တစ်ခုမှာ ဘုရားတစ်ဆူကို ဆွမ်းကပ်ဖို့ အခွင့်အရေး ရခဲ့ကြတဲ့ အတွက် သူတို့ဟာ ခေသူတွေ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာကိုတော့ မှတ်သင့်တယ်။

သာဓုခေါ်ပါ

ဆိုပါစို့၊ ရှင်ပြုပွဲတစ်ခုကို ဖိတ်လို့ သွားတယ်။ အလှူရှင်က အမျှမျှယူတော် မူကြပါကုန်လော့လို့ ဆိုဆဲကိုယ်ကလည်း ငါ့ကိုကုသိုလ်အမျှဝေတာ ပဲလို့ နားလည်ပြီး ဝမ်းပန်းတသာ သာဓုခေါ်ရင် မိမိစိတ်ထား ထက် သန်သရွေ့ အဖို့ရတဲ့ ကုသိုလ်ရဲ့ စွမ်းအင် ကြီးနိုင်တယ်။ နတ်တွေ ဗြဟ္မာတွေလည်း အဲဒီလိုတော့ ဖြစ်နိုင်စရာရှိတယ်။ ငရဲနဲ့ တိရစ္ဆာန်ဘုံ တွေမှာတော့ ဒုဂ္ဂတိအဟိတ် ပဋိသန္ဓေကြောင့် သိမြင်နားလည်မှု မရှိလို့ ကုသိုလ်ဖြစ်ခွင့် အင်မတန် နည်းပါလိမ့်မယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့တရားသံကို ကြည် ညိုနိုင်တဲ့ ဖားတိရစ္ဆာန်မျိုးက ရှားသား။

ဒါကြောင့် ရည်စူးဒါန မဟုတ်ပေမယ့် အသိဉာဏ်ရှိသူအဖို့ သာဓု ခေါ်ခွင့်ရချိန် လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ သာဓုခေါ်နိုင်ရင် ပတ္တာနုမောဒန (အမျှကို ဝမ်းသာစွာခံယူခြင်း) ကုသိုလ်ကို ရကြောင်းလည်း မှတ်ပါ။

ဖြစ်ဆဲဘုံမှာ

သတ္တဝါတိုင်းမှာ ရောက်ဆဲဘဝကို တပ်မက်တဲ့ ဘဝနိကန္တိလို့ ခေါ်တဲ့ တဏှာရှိတယ်။ အဲဒီ တဏှာကြောင့် သတ္တဝါတိုင်း ရောက်ဆဲဘဝမှာ ပျော်တယ်။ နောက်ချေးပိုးဟာ နောက်ချေးတုံးကို ဗိမာန်လို့ ထင်နေ မှာပဲ။ လူ့အမြင်အရ နှစ်သက်စရာမဟုတ်နိုင်ပေမယ့် သူတို့က အဲဒါမျိုး ကိုပဲ နှစ်သက်မှာ။ ဒါကြောင့် ဘဝနိကန္တိ ပြင်းပြလို့ ဖြစ်စေ အကုသိုလ် များလို့ ပဲဆိုဆို သာဓုခေါ်ခွင့်ရပေမယ့် ရောက်ဆဲဘဝမှာ ဆက်ဖြစ်နေရင် အဲဒီဘဝအနေနဲ့ စည်းစိမ်ဥစ္စာလို့ ယူဆရတဲ့ အရာတွေကို ရသွားနိုင် ပါတယ်။ ဥပမာ- သစ်ပင်ဟာနေစရာ ဗိမာန်ဆိုရင် သစ်ဗိမာန်ကို ရမှာ ပဲ။ တံတွေးစတဲ့ အညစ်အကြေးကို စားရင် အညစ်အကြေးကို ဗုံးပေါ လအောရမှာပဲ။

ယာစကော အပ္ပိယော ဟောတိ= တောင်းတတ်သူသည်မုန်းခံရ၏။ ယာစံ အဒဒ မပ္ပိယော= တောင်းသည်ကို မပေးသူလည်း မုန်းခံရ၏။

(ဝိ၊၁၊၂၂၃) ချေးငှားတတ်သူသည် မုန်းခံရ၏။

ချေးငှားသည်ကို မချေးငှားသူလည်း မုန်းခံရ၏။

၂၈၅။ ရဟန်းပြုကျိုး

ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်အရ အာပတ်သင့်ထားရင် ရဟန်းဟာ တရားထူး တရားမြတ်ကို မရတော့တဲ့ အပြင် အပါယ်သို့ပါ ကျရတယ်တဲ့။ ရဟန်းရှင် တွေဟာလည်း အာပတ်ရှောင်ဖို့ သိပ်မလွယ်ပါဘူး။ တပည့်တော် သိချင်တာ ရဟန်းပြုခြင်းရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကို ပြောပြပေးစေလိုပါတယ်။ တပည့်တော် စာလည်း သိမ်မတတ်ဘူး။ ကြားဖူးတာလေးရှိလို့ ဒီ အကြောင်းကို သိချင်တဲ့ အတွက် ပေးမိတာပါ။ မှားတာရှိရင် ခွင့်လွှတ် တော်မူပါ အရှင်ဘုရား။ ကန်တော့ပါတယ် အရှင်ဘုရား။

Tar Win

-------------------

ဒီလိုမှတ်

‘အာပတ်သင့်တဲ့ ရဟန်း တရားထူး တရားမြတ်ကို မရတော့တဲ့ အပြင် အပါယ်သို့ပါ ကျရတယ်’လို့ ဘယ်မှာ ဖတ်မိ သို့မဟုတ် နားထောင်မိ သို့မဟုတ် ကြားမိပါသလဲ။ အဲဒီလို နားလည်မှတ်မိနေရင် မပြည့်စုံဘူး။ အာပတ်သင့်ထားမှန်း သိလျက် ဒေသနာမကြား (မိမိ အာပတ်သင့် ကြောင်း၊ နောက်တစ်ကြိမ် အာပတ်မသင့်အောင် ထိန်းစောင့်မည် ဖြစ် ကြောင်း အခြားရဟန်း တစ်ပါးကို ပြောကြားခြင်း မပြု)ဘဲ အာပတ် မသင့်သလို ဖုန်းကွယ် ဟန်ဆောင်ရင် သိလျက် မမှန်စကားဆိုတာနဲ့ အတူတူဖြစ်လို့ တရားထူး ရခြင်းကို အနှောက်အယှက် ပြုနိုင်တယ်။ အဓိပ္ပာယ်က သင့်တဲ့ အာပတ်ကို ဒေသနာမကြား သို့မဟုတ် မကုစားဘဲ ဖုံးထားမှ မဂ်ဖိုလ်ရဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ ပြင်မှတ်ဖို့ပါ။

အပြစ်ကြီး

ဒါပေမယ့် ပါရာဇိကအာပတ် လေးပါးကို ကျူးလွန်ရင်တော့ ဒေသနာ ကြားလို့ မရတော့ဘူး။ လူထွက် သို့မဟုတ် ကိုရင် ဘဝနဲ့ နေမှ စင် ကြယ်တယ်။ လူထွက်ပြီးနောက် လူ သို့မဟုတ် သာမဏေအဖြစ်နဲ့ တရားအားထုတ်ရင်လည်း တရားထူးကို ရနိုင်တယ်။ သံဃာဒိသေသ် အာပတ်သင့်ရင် အစ အလယ်အဆုံးမှာ အခြားသံဃာတွေနဲ့ ကုစားရတယ်။ အဲဒီနှစ်မျိုးကိုဂရုက (အပြစ်ကြီး)အာပတ်လို့ ခေါ်တယ်။ အာရဒ္ဓ ဝိပဿက (ပြင်းပြင်းထန်ထန် တရားအားထုတ်တဲ့ ရဟန်း) မဟုတ်ရင် ရဟန်း တစ်ပါးအနေနဲ့ ကျန်တဲ့ ခုဒ္ဒက (အပြစ်သေး) သိက္ခာပုဒ် အချို့ ကြောင့် အာပတ်သင့်နိုင်ပေမယ့်ဒေသနာကြားရင် စင်ကြယ်တယ်။

ရဟန်းပြုကျိုး

သာမညဖလသုတ်မှာ အဇာတသတ်မင်းက ရဟန်းပြုခြင်းရဲ့ အကျိုးကို မေးတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓက ‘သင့်ရဲ့ ကျွန်တစ်ယောက် ရဟန်းပြုသွားရင် ပြန် ခေါ်ပြီး ကျွန်လုပ်ခိုင်းအုံးမလား’လို့ ပြန်မေးတော့ မင်းကြီးက ‘No’တဲ့။ ဗုဒ္ဓက အဲဒါ ရဟန်းပြုရကျိုးပဲတဲ့။ နောက်ထပ် ကျန်သေးလားဆိုတော့ ‘အဲဒီ ရဟန်းကို မင်းကြီး ရှိခိုးမလား’ဆိုတော့ ‘Yes’တဲ့။ အဲဒါ နောက် အကျိုးတစ်ခုပဲတဲ့။ ပြီးတော့ကောဆိုတော့ ‘အဲဒီ ရဟန်း တရားအား ထုတ်ရင် မဂ်ဖိုလ်ကို ရတယ်၊ အဲဒါ နောက်ဆုံး အကျိုးပဲ’တဲ့ ဗုဒ္ဓက။ အနှောင်အဖွဲ့ကင်းပြီးပေါ့ပါးလွတ်လပ်တဲ့ ဘဝနဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာ ကျင့်စဉ်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်နိုင်ဖို့ ရဟန်းပြုတယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။

၂၈၆။ ကုသိုလ်ပြုနည်း

အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

ရတနာမြတ်သုံးပါးနှင့် မိဘဆရာသမားတို့ကို ဦးထိပ်ထား၍ မေး လျှောက်အပ်ပါသည်ဘုရား။

ကောင်းမှုပြုရာတွင်၊ အထူးသဖြင့် အလှူဒါနပြုသည့် အခါမျိုးတွင် ‘ဉာဏ် ယှဉ်၍’ ပြုရသည်၊ သို့မှသာ ‘ဉာဏသမ္ပယုတ်’ကုသိုလ် ဖြစ်သည် စသည်ဖြင့် ဆုံးမသြဝါဒကို မှတ်သားဖူးပါသည်။ ထိုသို့ ဉာဏ်ယှဉ်ရာတွင် နှစ်မျိုးရှိကြောင်းလည်းနားလည်ရပါသည်။ တစ်မျိုးမှာ လက္ခဏာရေး သုံးပါးကိုဆင်ခြင်၍ သို့မဟုတ် ဝိပဿနာရှု၍ လှူရမည်ဖြစ်ပြီး၊ နောက် တစ်မျိုးမှာ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် (ဥပမာ ဘုရားရှင်၊ သံဃာ၊ သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ် စသည်)၏ ဂုဏ်ကိုရည်မှန်လျက်၊ အမှန်တကယ်လိုအပ်သည့် ဝတ္ထုကို လိုအပ်သည့်အချိန် လိုအပ်သည့်နေရာတွင် လှူခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆင်ခြင် ပြီးလှူရမည်ဟူ၍ဖြစ်ပါသည်။

တပည့်တော်အနေနဲ့ မသဲကွဲဘဲ ဖြစ်နေပါ၍ ထို ‘ဉာဏ်ယှဉ်၍’ ပြု ရမည့် ‘ဉာဏသမ္ပယုတ်’ကုသိုလ် ပြုပုံပြုနည်းကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြေ ကြားပေးတော်မူပါဘုရား။

ကျော်စွာညွန့်

-------------------

သုံးထပ်ကွမ်း

‘လက္ခဏာရေးသုံးပါးကို ဆင်ခြင်သို့မဟုတ် ဝိပဿနာရှု’ဆိုရာမှာ ဆင် ခြင်တာ ရှုတာတွေဟာ ဉာဏ်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို ဆင်ခြင် ရှုမှတ်ပြီး အလှူဒါနပြုရင် ဉာဏ်ပါနေတဲ့ အတွက် ဉာဏသမ္ပယုတ် ဒါနကုသိုလ်ဖြစ် လို့ မှန်ကန်တဲ့ အလှူပါပဲ။ ဘုရားအစရှိတဲ့ သီလဝန္တ ပုဂ္ဂိုလ်သူမြတ်တွေ ရဲ့ ကိုယ်မှာတည်ရှိတဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာ ဂုဏ်ရည်ကို ရည်မှန်းနိုင်တယ် ဆိုတာလည်း ဉာဏ်ရှိလို့ ပါပဲ။ အဲဒါအပြင် ကောင်းမှုရှင်အနေနဲ့ ကံရဲ့ စွမ်းအားနဲ့ အကျိုးတရားကို ယုံကြည်လိုက်ရင် ကမ္မဿကတာ ဉာဏ်လည်း ပါသွားတာပဲ။

ဒါဖြင့် ‘သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်တို့ရဲ့ ဂုဏ်ရည်ကို အာရုံပြုရင်း အလှူခံ အလှူပေး အလှူဝတ္ထုတွေကို လက္ခဏာရေး ဆင်ခြင်၍ ကမ္မဿကတာ ဉာဏ် ရှေ့သွားပြုပြီး’ လှူဒါန်းလိုက်ရင် ပိုပြီး ပြည့်စုံသွားလို့ ဉာဏသမ္ပ ယုတ်သုံးထပ်ကွမ်းလို့တောင် ဆိုနိုင်လေမလား။

အကျိုးကြီး

ပဋိပဒါသုတ် (သံ၊၂၊၂၄၆)အရ ကာမရူပ အရူပဆိုတဲ့ ဘဝသုံးပါးမှာ လည်စေဖို့ ရည်ရွယ်တာမှန်သမျှကို မိစ္ဆာပဋိပဒါ (အကျင့် မမှန်ဘူး)လို့ ဟောတော်မူတယ်။ အဲဒီလိုရည်ရွယ်ပြီး အဘိညာဉ်ငါးပါး သမာပတ်ရှစ် ပါးကို ပွားများရင် တောင် မမှန်ဘူးတဲ့။ ဒါကြောင့် ကုသိုလ် အဆောက် အအုံကို ပြုလုပ်ကြရာမှာ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အထူးပြု ရည်ညွှန်းမှသာ သမ္မာပဋိပဒါ (အကျင့်မှန်)လို့ ဒီသုတ္တန်အရ နားလည်ရတယ်။ ‘ဣဒံ မေ ဒါနံ အာသဝက္ခယာ ဝဟံ ဟောတု=မေ၊ ငါ၏။ ဣဒံ ဒါနံ၊ ဤအလှူသည်။ အာသဝက္ခယာ၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်း တို့ကို။ ဝဟံ၊ ရွက်ဆောင်နိုင်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း (မိုးထိ နိဿယ ၁၊ စာ-၅၁)’လို့ ဝဋ်မှကင်းလွတ်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်ပြီး ယာဂုလေး တစ်ဇွန်းမျှ လှူနိုင်ရင် အကျိုးကြီးမြတ်ကြောင်း အဋ္ဌကထာ ကျမ်းမြတ်မှာဖွင့်ဆိုပါတယ် (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈)။

‘ဣဒံ မေ သီလံ .. ဣဒံ မေ ဘာဝနံ ..’လို့ မိမိပြုတဲ့ ကုသိုလ် အလိုက် အထူးပြုပြီး ဆိုနိုင်တယ်။ သုံးမျိုးလုံး ပေါင်းပြီး ‘ဣဒံ မေ ပုညံ..’လို့ ဆိုရင်လည်း သင့်ပါတယ်။

ဒါနမှတ်စု

‘အထူးသဖြင့် ဒါနပြုသည့်အခါ’လို့ ဆိုတဲ့ အတွက် ဒါနမှတ်စုကို အနည်း ငယ်ဖြည့်စွက်ရရင် .. အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် လှူဖွယ်ဝတ္ထုလှူသူရဲ့စေတနာဤ သုံးဖြာစင်ကြယ်ပြည့်စုံရင် အလှူဒါနတိုင်းအကျိုးကြီးမားတယ် (ဓာန်ဋီ၊၄၂၂)။ ကရုဏာ (အကြင်နာ၊ ကိုယ်ချင်းစာ၊ ငဲ့ညှာထောက်ထားခြင်း) နဲ့ ဥပါယကောသလ္လဉာဏ် (ဒါနပြုနည်းနားလည်ခြင်း)ခြံရံတဲ့ ဝိဝဋ္ဋဂါမိ (ဝဋ်မှထွက် မြောက်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရည်မှန်းတဲ့) အလှူသည်သာ ပါရမီ မြောက်တယ် (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၅၂)။

ကုသိုလ်

ကုသိုလ်ဆိုတာကို ပြန်ဆက်ရရင် .. အပြစ်မဲ့ခြင်း၊ အပူအပင်ကင်းခြင်း၊ ကျန်းမာခြင်း၊ ကောင်းကျိုးပေးခြင်း၊ ဆင်ခြင်တုံတရား ရှိခြင်းဆိုတဲ့ သတ္တိငါးမျိုးကို ကုသိုလ်လို့ ခေါ်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၇)။ ပြုလုပ်ပုံနဲ့ ဉာဏ် ရှိမရှိအရ လူသာမန်တို့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ လုပ်နိုင်တဲ့ ကုသိုလ်ကို (၆)မျိုး ပြတယ်။ ကိုယ့်သဘောနဲ့ ပြု၊ သူတစ်ပါးကိုအတုလိုက်ပြု၊ ကိုယ်တိုင်ပြု၊ ခိုင်း၍ပြု၊ ကံကံရဲ့အကျိုးကို နားလည်ပြီး ဉာဏ်ယှဉ်၍ပြု၊ ကံ ကံရဲ့အကျိုးကို နားမလည် ဉာဏ်မပါဘဲပြု။ အဲဒီ (၆)မျိုးအနက် ကိုယ့်စိတ် သဘောနဲ့ ကိုယ်တိုင် အသိဉာဏ် ရှေ့သွားပြုပြီး ကုသိုလ်တွေ (ဒါန သီလဘာဝနာ)ကိုပြုရတယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၅)။

၂၈၇။ အကြည်ဓာတ်နဲ့ စိတ်ဝိညာဉ်

တပည့်တော် လေးစားစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါတယ်ဘုရား၊ စိတ်များကို အကြည်ရုပ် (ပသာဒရုပ်)များက ထုတ်လုပ်သည်ဟု မှတ် သားရပါတယ်ဘုရား။

(၁)ဘဝင်စိတ်ကို ဟဒယဝတ္ထုကပင် ထုတ်လုပ်ပါသလားဘုရား။ (၂) ဥပမာ မျက်စိတွင် စက္ခုပသာဒရုပ်များ မြောက်များစွာ ရှိပါသလား သို့မဟုတ် တစ်ခုစီပဲရှိပါသလား။ မြောက်များစွာရှိလျှင် ယင်းတို့သည် မပြတ် ဖြစ်ပျက်လျက်ရှိရာ ပဋိသန္ဓေ နေကတည်းက အရေအတွက် အတိုင်း ကြီးသည်ထိ ရှိနေပါသလား။ သို့ဟုတ် နည်းလိုက် များလိုက် အခြေအနေပေါ် (ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ) မူတည်၍ အရေအတွက် အမြဲပြောင်းလဲနေပါသလား။ သို့မဟုတ် အသက်ကြီးလာလေ နည်းလာ လေဖြစ်ပါသလား။

ကျေးဇူးအထူးတင်စွာ ကန်တော့လျက်

တပည့်တော်ဒေါ်ရူပါ

-------------------

မပြည့်စုံ

မျက်စိထဲ၊ နားထဲ၊ နှာခေါင်းထဲ၊ လျှာပေါ်၊ တစ်ကိုယ်လုံးမှာရှိတဲ့ ပသာဒ ရုပ်ငါးမျိုးနဲ့ အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ ထိတွေ့စရာဆိုတဲ့ အပြင် အာရုံတွေနဲ့ ဆုံတဲ့ အခါ ဆိုင်ရာစိတ်တွေ ဖြစ်တယ်။ မျက်စိထဲက အကြည်ရုပ်က အဆင်းရုပ်ကို ဖမ်းယူရင် မြင်သိစိတ်၊ နားထဲက အကြည် ရုပ်ကအသံရုပ်ကိုဖမ်းယူရင် ကြားသိစိတ်။ အဲဒီလိုပဲနံသိစိတ်၊ လျက် သိစိတ်၊ ထိသိစိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်တယ်။ ပသာဒရုပ်အပြင်သိစရာရုပ်တွေ နဲ့ အခြားသိစရာစိတ်တွေကို သိစိတ်နဲ့ စိတ်ကူးပြီးတော့လည်း သိစိတ် တွေ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ခြောက်မျိုးကို ဒွါရ (တံခါးပေါက်) ခြောက်ခုလို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီ ဒွါရခြောက်မျိုး မရှိဘဲ (ဒါရဝိမုတ်)လည်း သိစိတ်တွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ‘စိတ်များကို ပသာဒရုပ်များက ထုတ်လုပ် သည်’လို့ သာမန်မှတ်သား မိနေရင် မပြည့်စုံဘူး။

မပတ်သက်

(၁) ဘဝင်စိတ်ဟာ အိပ်ပျော်စဉ် မေ့မျောစဉ် အချိန်တွေမှာ ဖြစ်လို့ ပသာဒရုပ်တွေ သိစိတ်တွေ သို့မဟုတ် ဒါွရခြောက်ပါးနဲ့ မပတ်သက်ဘူး။ ဒါကြောင့် အဘိဓမ္မာဝေါဟာရနဲ့ ဒွါရဝိမုတ်စိတ်လို့ ခေါ်တယ်။ ပဋိ သန္ဓေအခိုက်မှာ သေတဲ့ အချိန်မှာ ဖြစ်တဲ့ စိတ်နဲ့ ဘဝင်စိတ် အတူတူပဲ။ ဟဒယဝတ္ထုမှာ စိတ်အမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်အာင်ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည် မရှိဘူး။ စိတ်ဝိညာဉ် တည်မှီတဲ့ နေရာအနေနဲ့သာ အဋ္ဌကထာ ကျမ်း ဂန်တွေမှာ ဖွင့်ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘဝင်စိတ် ဖြစ်တာဟာ ဟဒယဝတ္ထုနဲ့ တိုက်ရိုက် မပတ်သက်ဘူး။ အိပ်ပျော်ခြင်း၊ မေ့မျောခြင်း တို့နဲ့သာ ပတ်သက်တယ်။

ငယ်မှုန်တွေ

(၂) ‘စက္ခုပသာဒရုပ်သည် မျက်ဖြူဝန်းအတွင်း မျက်နက်ဝန်း အလယ် လူရိပ်ထင်သည့် နေရာတွင် မျက်ကြည်လွှာ ခုနစ်ထပ်တို့ကို ပျံ့နှံ့ပြီး တည်ရှိ၏။ ယင်း (စက္ခုပသာဒရုပ် ပျံ့နှံ့သည့် နေရာ)သည် သေးငယ် သိမ်မွေ့ပြီး သန်းဦးခေါင်းပမာဏမျှရှိ၏ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၅)’။ ဒီစာအရ မျက်နက်ဝန်းထဲက သန်းဦးခေါင်းလောက်ရှိတဲ့ နေရာမှာ စက္ခုပသာဒ ရုပ်တွေများစွာ ပျံ့နှံ့ပြီး တည်ရှိတယ်လို့ သိရတယ်။ ဒီနေရာမှာ များစွာ သို့မဟုတ် မြောက်များစွာဆိုတာကို ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အရေအတွက် သဘောမျိုး မဟုတ်ဘဲ အားကောင်း အားနည်းလို့ နားလည်ပြီး ပြော ရရင် .. ကံ စိတ် ဥတု အာဟာရ အပေါ်မူတည်ပြီး အားကောင်း အား နည်း ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ကလေးဘဝမှာ စက္ခုပသာဒရုပ် အားမကောင်း လို့ ကလေးဘဝကတည်းက မျက်မှန်တပ်ရတာပဲ မဟုတ်လား။

‘မပြတ်ဖြစ်ပျက်’ ဆိုတာ တစ်ကိုယ်လုံး သို့မဟုတ် ရုပ်နာမ်တို့ရဲ့ အနိစ္စ သဘာဝပဲ။ အဘိဓမ္မာသဘောအရ ခုနက သင်ဟာ ယခု သင် မဟုတ်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ‘မပြတ်ဖြစ်ပျက်နေခြင်း’ဆိုတဲ့ အကြောင်း တစ်ခုတည်းနဲ့ စက္ခုပသာဒ အားနည်း အားကောင်း မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့လည်း မှတ်သင့်တယ်။

သန်းဦးခေါင်း

‘ဦကာသိရမတ္တ = သန်းဦးခေါင်းလောက် (နေရာ)’ဆိုတာလည်း လူ တွေအတွက် သို့မဟုတ် ယေဘုယျ အဆိုပဲ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဘာကြောင့် ဆိုရင် ..

၂၀၀၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလက နယူးဇီလန်မှာ Colossal Squid လို့ ခေါ်တဲ့ ကမ္ဘာအကြီးဆုံး ပြည်ကြီးငါး တစ်ကောင် ဖမ်းမိခဲ့တယ်။ အမြီှးကနေ ခေါင်းပိုင်း လက်ချောင်းတွေအထိ အရှည် ၂၆ ပေ၊ အလေး ချိန် ၁၀၉၁ ပေါင် ရှိပြီး သမုဒ္ဒရာအောက် ပေပေါင်း ၆၅၀၀ ထိ ငုပ်နိုင် သတဲ့။ ပေါင်လုံးခန့်ရှိတဲ့ လက်ချောင်းတွေမှာ တံစဉ်လိုကွေးပြီး ချွန် ထက်တဲ့ ဆုံလည်သွားစွယ်တွေပါတယ်။ ဒီလိုပြည်ကြီးငါးတစ်ကောင် ရဲ့ လိင်တံက ခြောက်ပေခွဲလောက် ရှည်သတဲ့။ အဲဒီပစ္စည်း မပါလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဒီကောင့်ကို အမလို့ပဲ ယူဆကြသတဲ့။

ဒီကောင့် မျက်လုံးကို ရှာမတွေ့ပေမယ့် တွေ့ရှိပြီး Gaint Squid တွေထက် ဒီကောင်က ပိုကြီးလို့ ဒီကောင့် မျက်လုံးဟာ အချင်း ဆယ် လက်မထက် ပိုကြီးနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတယ်။ (အခု နယူးဇီလန် အမျိုးသားပြတိုက် Te Papa မှာ ဆေးရည်စိမ်ပြီး သဘာဝပုံစံနဲ့ ပြသ ထားတယ်။ ဒါပေမယ့်ပိုက်နဲ့ ဖမ်းစဉ်က သတ္တဝါကြီး ရုန်းကန်လို့ ပွန်းပဲ့ ရာတွေတော့ ရှိနေတယ်။)

အဲဒီလို ကမ္ဘာ့ မျက်လုံးအကျယ်ဆုံး သတ္တဝါတွေမှာ စက္ခုပသာဒ ရုပ် ပျံ့နှံ့တဲ့ နေရာဟာ ‘သန်းဦးခေါင်း’ ပမာဏ မကနိုင်တော့ဘူး။ အနည်းဆုံး လိမ္မော်သီးတစ်လုံးစာတော့ရှိတော့မှာပဲ။

၂၈၈။ သတ္တာဝါသ ဘုံကိုးဝ

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် ဘုရား။ ရှေးဟောင်း ရေစက်ချ စာချိုးတွင် ပါသည့် ‘သတ္တဝါသ ဘုံကိုးဝနှင့် ဝိညာဏဌိတိ တည်ရှိခုနစ် ပါး’၏ အဓိပ္ပာယ်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ခင်ယင်းမာ

-------------------

ဝိညာဏဌိတိ ၇ ပါး

ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်တို့ရဲ့ တည်ရာဌာနကို ‘ဝိညာဏဌိတိ’လို့ ခေါ်တယ်။ ‘တည်ရှိခုနစ်ပါး’ဆိုတော့ ခုနစ်မျိုးရှိတယ်။ ဝိညာဏဌိတိသုတ် (အံ၊၂၊၄၂၇)မှာလာတယ်။ အဲဒါတွေက..

(၁) နာနတ္တကာယ နာနတ္တသညီ= ရုပ်သွင်ရောပဋိသန္ဓေစိတ်ပါမတူ။ ဥပမာ- လူ၊ နတ်ခြောက်ဘုံမှ နတ်အချို့နှင့် ဝေမာနိကပြိတ္တာ။ ပေါင်း ၇-ဘုံ (ဝေမာနိကကို နတ်ခြောက်ဘုံထဲက စာတုမဟာရာဇ်ထဲမှာ သွင်းပြီးရ-ဘုံဆိုတယ်)။

(၂) နာနတ္တကာယ ဧတ္တသညီ = ရုပ်မတူ ပဋိသန္ဓေစိတ်တူ။ ဥပမာ အကုသလဝိပါက် သန္တီရဏပဋိသန္ဓေစိတ်တစ်ခုသာ ရှိတဲ့ အပါယ်လေး ဘုံနှင့် ပထမစျာန် ဝိပါက်စိတ် တစ်ခုသာရှိတဲ့ ပထမစျာန် သုံးဘုံ။ ပေါင်းရ-ဘုံ။

(၃) ဧကတ္တကာယ နာနတ္တသညီ = ရုပ်သွင်တူ ပဋိသန္ဓေစိတ် မတူ။ ဥပမာ - ဒုတိယစျာန်ဝိပါက်နှင့် တတိယစျာန်ဝိပါက် ပဋိ သန္ဓေစိတ် နှစ်ခုနဲ့ ပဋိသန္ဓေနေကြတဲ့ ဒုတိယစျာန်၃-ဘုံ။

(၄) ဧကတ္တကာယ ဧကတ္တသညီ = ရုပ်သွင်ရော ပဋိသန္ဓေစိတ်ပါတူ။ ဥပမာ - စတုတ္ထစျာန်ဝိက်စိတ်နဲ့ ပဋိသန္ဓေနေကြတဲ့ ပရိတ္တသုဘာ၊ အပ္ပမာဏသုဘာ၊ သုဘကိဏှာ ပေါင်း၃-ဘုံ။

ပါဠိတော်မှာ အဲဒီသုံးဘုံသာပြပေမယ့် အဋ္ဌကထာမှာ ဝေဟပ္ဖိုလ် ဘုံကိုပါ ထည့်ယူဖို့ ဖွင့်ဆိုတယ်။ အချို့ဆရာက ဗုဒ္ဓမပွင့်တဲ့ အချို့ကမ္ဘာ တွေမှာ သတ္တဝါ ဆိတ်သုံးလို့ သုံဒ္ဓဝါသငါးဘုံကို ဝိညာဏဌိတိနဲ့ သတ္တာ ဝါသ နှစ်မျိုးလုံးမှာမထည့်ဘူး။ မဟာသိဝမထေရ်ကတော့ မူလပဏ္ဏာသ၊ မဟာသီဟနာဒသုတ် (မ၊၁၊၁၁၆)အဆိုကို ကိုးကားပြီး နှစ်မျိုးလုံး မှာ ထည့်သွင်းကြောင်း၊ အရှင်မြတ်ရဲ့အဆိုမှာ ပါဠိတော်နဲ့ မဆန့်ကျင် တဲ့ လို့ သင့်မြတ်ကြောင်း အဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅)မှာ မိန့်မှာ ပါတယ်။

(၅)အာကာသာနဉ္စာယတန=အာကာသာနဉ္စာယတနအရူပဝိပါက်ပဋိ သန္ဓေဝိညာဉ်တည်ရာဘုံ

(၆) ဝိညာဏဉ္စာယတန = ဝိညာဏဉ္စာယတန အရူပဝိပါက် ပဋိသန္ဓေ ဝိညာဉ်တည်ရာဘုံ

(၇) အာကိဉ္စညာယတန = အာကိဉ္စညာယတန အရူပဝိပါက် ပဋိသန္ဓေ ဝိညာဉ်တည်ရာဘုံ

ဘုံကိုးဝ

သတ္တာဝါသသုတ် (အံ၊၃၊၂၀၁)အရ သတ္တဝါတွေ နေထိုင်ရာဖြစ်ရာဌာန ကိုးမျိုး။ ဖော်ပြပြီး ဝိညာဏဌိတိ ခုနစ်မျိုးထဲမှာ အသည သတ္တ ၁- ဘုံနှင့် နေဝသညာနာသညာယတန ၁-ဘုံကို ထပ်ထည့်ရင် ‘ဘုံးကိုးဝ’ သို့မဟုတ် ဘုံကိုးမျိုးဖြစ်သွားတယ်။ ရှေးဆရာတို့ရဲ့ဆောင်ပုဒ်က..

‘လူ့ပြည်နှင့်နတ်၊ သတ်လျှင် နာ-နာ၊ ပထမာစျာန်၊ လေးကန် ပါယ်ခွင်၊ သတ်လျှင် နာ-ဧး၊ ဒွေးစျာန်သုံးရပ်၊ ဧး-နာမှတ်၊ အသ ညတ်ပြီ၊ အသညီ၊ ကြွင်းပြီ နဝါ၊ ဧး-ဧးသာ၊ အရူပါမှ၊ ဘုံလေးဝ၊ သတ္တဝါသာ၊ ဘုံးကိုးရွာကို၊ စိတ်ဖြာဝေဖန်အပ်သတည်း’တဲ့။

ဆောင်ပုဒ်ဖွင့်

‘၁) နာ-နာ ၂) နာ-ဧး ၃) ဧး-နာ ၄) ဧး-ဧး ၅) အသညသတ် ၆) အာကာ ၇) အာကိဉ် ၈) ဝိညာ ၉) နေဝသညာ (အရူပ ၄-ဘုံကို ၄- မျိုးယူ)’လို့ ဘုံကိုးဝကို အတိုကောက်မှတ်ပါ။

သတ် = ၇၊ ဒွေး = ၂၊ နဝါ = ၉။ နာနာ = နာနတ္တကာယ နာနတ္တသညီ၊ ဧးဧး=ဧကတ္တကာယဧကတ္တသညီစသည်။

‘အသညတ်ပြီ၊ အသညီ’ဆိုတာ အသညသတ်ဘုံ။ ရူပ ၁၆-ဘုံထဲမှ ပစျာန် ၃၊ ဒုစျာန် ၃၊ အသညသတ် ၁မှကြွင်းတဲ့ ၉-ဘုံ (တစျာန် ၃၊ ဝေဟပ္ဖိုလ် ၁၊ သုဒ္ဓါဝါသ ၅)ကို ‘ကြွင်းပြီနဝါ ဧးဧးသာ’ လို့ မှတ်။ အရူပ ၄-ဘုံထဲမှာ ဝိညာဏဌိတိ အနေနဲ့ တော့ ၃-ဘုံ သတ္တာ ဝါသ အနေနဲ့ တော့ ၄-ဘုံလုံးကို ဆိုနိုင်လို့ ‘အရူပါမှ၊ ဘုံလေးဝ’လို့ ဒီဆောင်ပုဒ်မှာ ပေါင်းပြီးဆိုထားတယ်။

၂၈၉။ ရုပ်တုံးကြီးရဲ့ သံသရာ

မေ ၂၊၂၀၁၃။

---------------

ဆရာတော်တို့၏ ဓမ္မအမေးအဖြေကို ဖတ်ရှုရလို့ လောကီလောကုတ္တရာ ဗဟုသုတ များစွာ ရရှိပါသဖြင့် ဖြေကြားသူ ဆရာတော်များနှင့် ဤ ကဏ္ဍ ဖန်တီးသူတွေကို အလွန်ပင် ကျေးဇူးတင်ပါသည်။ ဓမ္မအမေး အဖြေကဏ္ဍလေး ထာဝစဉ်ရှင်သန်နေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ တပည့် တော် ရိုသေစွာ မေးလျှောက်လိုသည်မှာအသညသတ်မည်သော ဗြဟ္မာ့ဘုံမှာ ရုပ်ပဲရှိသည်၊ နာမ်မရှိဟု သိရပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါက ယင်းပုဂ္ဂိုလ် တို့ သေပြီးနောက်ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ ပြန်ဖြစ်ခွင့်ရှိပါသလား။ ပြန်ဖြစ်ခွင့်ရှိ ခဲ့သော် မည်သည့် ဘုံဌာနမှာ ပြန်ဖြစ်လာနိုင်ပါသနည်း။ လူ့ဘုံမှာ ပြန် ဖြစ်လျှင် ဉာဏ်ထက်မြက်သည့် လူထူးလူချွန် ဖြစ်နိုင်ပါသလား။

ဝင်းထွန်းထွန်း

-------------------

အသညသတ်

‘တိတ္ထိတို့ထံ ရဟန်းပြုသူ အချို့သည် ဝါယောကသိုဏ်းကို အခြေခံပြု တရား အားထုတ်ရင်း စတုတ္ထစျာန်ကို ရသွားပြီး ယင်းစျာန်မှထ၍ ‘‘စိတ်ကြောင့် ဒုက္ခဖြစ်ရ၏၊ စိတ်မရှိခြင်းသည် ချမ်းသာ၏’’ စသည်ဖြင့် စိတ်၏ အပြစ်ကိုရှုပွား၏။ ထိုသို့သော ရှုပွားမှု လွှမ်းခြုံ (အားကောင်း) သည့် စျာန်စိတ်ကြောင့် ဤလူ့ဘဝမှ စုတေသော် စိတ်တရားတို့ မရှိ သည့် အသညသတ်ဘုံ၌ ရုပ်ခန္ဓာ သက်သက်မျှ သွားဖြစ်၏။ ပစ်လွှတ် လိုက်သည့် မြားသည် အရှိန်ကုန်လျှင် ပြန်ကျလာသကဲ့သို့ စျာန်၏ အရှိန်ကုန်သော် ဤကာမဘုံ၌ ဖြစ်ပြန်၏ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၈)’။ ဝါယော ကသိုဏ်းနဲ့ စတုတ္ထစျာန်ရ၊ စိတ်ရဲ့ အပြစ်ကိုရှု၊ အဲဒီစျာန်စိတ်နဲ့ သေရင် အဆိုပါ ဗြဟ္မာ့ဘုံမှာ သိစိတ်မဲ့ ရုပ်တုံးကြီးသွားဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။

ဗြဟ္မာ သစ်ပင်

ရုပ်ပဲရှိတယ်၊ နာမ်မရှိဆိုလို့ သစ်ပင်တွေနဲ့ တူသလားဆိုတော့ မတူဘူး။ ဒီရုပ်တုံးကြီးက စျာန်စိတ်ရဲ့ သတ္တိကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါပဲ။ ကမ္ဘာပေါင်း များစွာ သက်တမ်း ရှည်ကြာအောင် နာမ်စိတ်တွေ ချုပ် နေပေမယ့် စျာန်စွမ်းအင်ကုန်ရင် အဲဒီ ရုပ်တုံးကြီးပြန်လည် နိုးကြွပြီး ကံတည်းဟူသော နာမ်ဗီဇကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ ကမ္မနိယာမ နယ်ပယ်မှာ အာရမ္မဏ အနန္တရစတဲ့ ပဋ္ဌာန်း ပစ္စယသတ္တိတွေ ခြံရံပြီး ဘဝသံသရာ စက်ဝန်းထဲ ပြန်ရောက်လာတယ်။ သစ်ပင်တွေ ဖြစ်ပေါ် ရပ်တည်မှုက တော့စျာန်စွမ်းအင်ကြောင့်မှ မဟုတ်ဘဲ။ ဗီဇနိယာမ ဥတုနိယာမတွေရဲ့ သရုပ်သကန်အနေနဲ့ ရှင်သန်လှုပ်ရှားနေပြီး ရုပ်သက်မျှသာရှိတဲ့ ဇီဝ ပုံဆောင်ပစ္စည်းလို့ ဆိုနိုင်အံ့ထင်ပါတယ်။

ဘယ်ဆီမှာ

ဗြဟ္မာဇာလသုတ်အဖွင့်မှာ ‘စျာန်၏ အရှိန်ကုန်သော် ဤကာမဘုံ၌ဖြစ် ပြန်၏’လို့ ပဲ ဆိုတယ်။ ‘ရူပါဝစရ စုတိယာ၊ အဟေတု ရဟိတာ သိယုံ= ရူပစုတိခြောက်ခု နောက်အဟိတ်ပဋိသန္ဓေ မဖြစ်နိုင်’ဆိုတဲ့ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟ အလိုအရ အဲဒီရုပ်တုံးကြီး စုတိပြီးနောက် အပါယ်ဘုံမှာ မဖြစ် နိုင်။ စျာန်အသစ်ကို မရတဲ့ အတွက် အခြားရူပဘုံတွေမှာလည်း မဖြစ် နိုင်။ ‘အသညိမှာစုတာ ကာမ-သုဂတိမှောပပဇ္ဇရေ = အသညသတ်ဘုံ မှ စုတေသူသည် ကာမသုဂတိဘုံ၌ ဖြစ်၏ (နာမရူပရိစ္ဆေဒ၊၄၄၉ ဂါ ထာ)’အရ ဆိုမူ ရုပ်တုံးကြီးရဲ့ စုတိနောက်မှာ ကာမပဋိသန္ဓေ ရှစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်။

လူထူးလူချွန်

လူ့ဘဝတုန်းက တိတ္ထိတို့ထံမှာ ရဟန်းပြုသူပင် ဖြစ်ပေမယ့် စတုတ္ထ စျာန်ကို ရတဲ့ အထိ စိတ်စင်ကြယ်မှု အဆင့်မြင့်ခဲ့သူ ဖြစ်လို့ ကိုယ်ကျင့် သီလ မညံ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အဟိတ် ရုပ်တုံးကြီးရဲ့ နာမ်ဗီဇက ထက် မြက် ထူးချွန်သူပဲလေ။ ဘာဝနာလမ်းစဉ် လွဲမှားခဲ့လို့သာ သံသရာစက် ဝန်းကြီး ရပ်တံ့တယ်လို့ ဆိုရမလောက် သက်တမ်းရှည်ကြာတဲ့ အသ ညသတ် ရုပ်တုံးကြီး သွားဖြစ်ရတာပဲ။ ဖော်ပြပြီး ကျမ်းစာတွေအရလည်း မဟာဝိပါက်စိတ်ရှစ်ခုထဲက တစ်ခုခုနဲ့ ပဋိသန္ဓေနေခွင့်ရှိတာပဲ။ ဒါကြောင့် အသညသတ် ရုပ်တုံးတွေ ကွယ်လွန်ရင် လူ့ဘုံနတ်ဘုံတွေမှာ ဉာဏသမ္ပယုတ် ပဋိသန္ဓေနဲ့ ထူးချွန်သူ သို့မဟုတ် ဉာဏဝိပ္ပယုတ် ပဋိ သန္ဓေနဲ့ ထုံထိုင်းသူနှစ်မျိုးလုံး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီးယူဆတယ်။ ရှာဖွေဆဲ

ပို့ချချက်တစ်ခုမှာ ‘အသညသတ်ဘုံမှ စုတေသူသည် ကာမဘုံ၌ မဟာ ဝိပါက် ဉာဏဝိပ္ပယုတ်လေးခုနှင့် ဒွိဟိတ်ပဋိသေန္ဓသာ နေ၏၊ တိဟိတ် ပဋိသန္ဓေမနေ’လို့ ဖတ်ဖူးမိတာကို ထောက်ခံဖို့ ခိုင်လုံတဲ့ ကျမ်းဂန်ရှာ ဖွေဆဲပါ။

၂၉၀။ ငြိုးလေသူရဲ့ နိဂုံး

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

မာဂဏ္ဍီနှင့် ဥတေနအကြောင်း အမျိုးမျိုး ရေးသားနေကြပါသည်။ တစ် ယောက်နှင့်တစ်ယောက် မတူကြပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ ကျမ်းဂန်ပါဠိအတိုင်း အတိအကျ သိလိုပါသည်ဘုရား။ မာဂဏ္ဍီသည် ဘုရားရှင်ရှေ့တော်သို့ လိုက်ခဲ့ပါသလား။ ဘုရားရှင်သည် မည်သို့မိန့်၍ ငြင်းတော်မူခဲ့ပါသ နည်း။ အချို့က ခြေဖြင့်ပင် မထိလို။ အချို့က အသုဘကောင် စသည် ဖြင့် ရေးသားကြပါသည်။ ဖြစ်နိုင်လျှင် အရှည်မိန့်တော်မူပါဘုရား။

ကျေးဇူးတင်ဦးခိုက်လျက်

ခိုင်ခိုင်

-------------------

မာဂဏ္ဍီ

ကုရုတိုင်း၊ ကမ္မာသဒမ္မ (ကမ္မာသဓမ္မလည်းရှိ) အမည်ရှိ ရွာကြီးအနီး တောတစ်ခုမှာ ဗုဒ္ဓသီတင်းသုံးစဉ် မာဂဏ္ဍီ အမည်ရှိ ထိုရွာသား ဇနီး မောင်နှံဟာ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ ရုပ်သွင်ကို နှစ်ခြိုက်ပြီး ရုပ်ရည် အလွန် လှပတဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့သမီးပျိုကို ရှင်တော်ဗုဒ္ဓနဲ့ ထိမ်းမြားမယ် အကြံနဲ့ သမီး ပျိုကို ကောင်းစွာဝတ်စား ဆင်ယင်ပြီး ဗုဒ္ဓရှေ့မှောက်ကို ခေါ်လာကာ အဖေ မာဂဏ္ဍီပုဏ္ဏားဟာ ဘယ်လက်နဲ့ သမီးငယ် မာဂဏ္ဍီရဲ့ လက်ကို ဆွဲ၊ ညာလက်နဲ့ ရေကရားကိုကိုင်ပြီး ‘ရုပ်ချောသူချင်း ဖြစ်ပါ၍ ဟောဒီ သမီးငယ်ကို သင်ရဟန်းရဲ့ ဇနီးမယားအဖြစ် ပေးပါ၏’လို့ ဆိုတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓက ထိုစကားကို မကြားယောင်ပြု၊ အခြားတစ်ယောက်ကို ပြောဟန် နဲ့ (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈)အောက်ပါအတိုင်း မိန့်တော်မူတယ်..

မထိလို

ဒိသွာန တဏှံ အရတိံ ရဂဉ္စ၊ နာဟောသိ ဆန္ဒော အပိ မေထုနသ္မိံ။ ကိမေ ဝိဒံ မုတ္တကရီသပုဏ္ဏံ၊ ပါဒါပိနံ သမ္ဖုသိတုံ န ဣစေ။

(အဇပါလ ညောင်ပင်ရင် မှာ ထိုင်နေခိုက် မာရ်နတ်၏ သမီးပျိုများ ဖြစ် ကြသည့်)တဏှာ အရတီရဂါအမည်ရသော နတ်သမီးတို့ကို တွေ့စဉ် ကတောင် မေထုန်အကျင့်၌ ဆန္ဒရာဂ မဖြစ်ခဲ့။ (သင်တို့ သမီး၏) ကျင် ငယ် ကျင်ကြီးဖြင့် ပြည့်သော ဤအဆင်းကို မြင်ရ၍ ဆန္ဒရာဂ မဖြစ်ရုံ မကငါ၏ ခြေတို့ဖြင့်ပင် ထိတွေ့ရန် အလိုမရှိ။ (သုတ္တနိ၊ ၈၄၁-ဂါထာ)။ ဘာကြောင့်

ဗုဒ္ဓက အဲဒီဂါထာနဲ့ စပြီး တရားကို ဆက်လက် ဟောကြားတဲ့ အခါ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကိုမှ သမက်ဖမ်းလိုသူ မာဂဏ္ဍီ ဇနီးမောင်နှံတို့ မာဂဏ္ဍိယ သုတ္တန် (သုတ္တနိ၊၄၀၉)အဆုံးမှာ အနာဂါမ်ဖြစ်သွားကြတယ်။ ငြင်း ပယ်ခံရတဲ့ သမီးပျို မာဂဏ္ဍီကတော့ ဗုဒ္ဓအပေါ် အကြီးအကျယ် ရန်ငြိုး ဖွဲ့သွားခဲ့တယ်။ ဒါဖြင့် ရှင်တော်ဗုဒ္ဓဟာ အဲဒီလိုဖြစ်မှာကို မသိဘူးလား ဆိုတော့ သိတော်မူ တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူ့မိဘနှစ်ပါး မဂ်ဖိုလ်ရမယ့် အရေးကြောင့် အဲဒီလို မညှာမတာ မိန့်တော်မူလိုက်ရတာပဲ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၀) တဲ့။ အဲဒီလို မမိန့်ဆိုရင်လည်း အလှမာန်ဝင့်နေသူ အပယ်ခံ မာဂဏ္ဍီအနေနဲ့ တစ်ချိန်မှာ မိမိအပေါ်ရန်ပြုမှာကို ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ သိတော် မူပြီးဖြစ်မှာပါ။

ဥတေန

အဖေ မာဂဏ္ဍီဟာသမီးငယ်ကို ညီတော်မောင် (စူဠမာဂဏ္ဍီ)ဆီမှာ အပ် ထားခဲ့ပြီး ဇနီးမောင်နှံ နှစ်ယောက်လုံး ရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားကြတယ်။ စူဠမာဂဏ္ဍီဟာ နတ်မိမယ်တမျှ လှပတဲ့ မိမိရဲ့ တူမငယ်ကို ဥတေန (ဥဒေနလည်းရှိ)မင်းကို ဆက်သခဲ့တယ်။ ဘုရင်ဥတေန မြှောက် စားခံရတဲ့ မာဂဏ္ဍီဟာ အကြီးဆုံးမိဖုရား ဖြစ်သွားတာပါပဲ။ အဲဒီနောက် ၎င်းတို့မြို့ကို ဗုဒ္ဓ ကြွလာတဲ့အခါ မာဂဏ္ဍီ မိဖုရားကြီးဟာ ငြိုးထားခဲ့တဲ့ အတိုင်း ဗုဒ္ဓကို လုပ်ကြံတယ်။ မအောင်မြင်တဲ့ အပြင် နောက်ဆုံး ဘုရင်အမျက်ရှလို့ ကိုယ့်အသားကြော်ကို ကိုယ်စားပြီး သေပွဲ ဝင်သွားခဲ့ရတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၃)။

၂၉၁။ ချိုးဖြူ တောင်ပံခတ်သံ

ဇန်နဝါရီ ၂၉၊၂၀၁၃။

------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါတယ် အရှင်ဘုရား။ ဘုန်းဘုန်းတွေရဲ့ တ ရားဆုံးတဲ့ အခါဖြစ်စေ၊ တစ်ခုခု လှူရင် ဖြစ်စေ၊ သူများက အမျှဝေရင် ဖြစ်စေ ပရိသတ်က သာဓုခေါ်ကြပါသည်။ ဘာကြောင့် သာဓုခေါ်ပါ သနည်း။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က အဲဒီလို သာဓု ခေါ်ကြပါသလား။ သာဓုရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကိုလည်း သိလိုပါသည်။ သာဓုခေါ်ရင် ဘယ်လို အကျိုးကို ရပါသနည်း။ ကျေးဇူးအထူးတင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

နိုနိုအေး

----------------

ရှည်လှသာဓု

ရက်ကန်းသည် မိန်းကလေးကို ဗုဒ္ဓက ‘ဘယ်က လာသလဲ’မေးတော့ ‘မသိပါ’လို့ ဖြေတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓက ‘သာဓု သာဓု မိန်းကလေး .. ငါဘုရား မေးတာကို သင်ဖြေနိုင်ပေတယ်’လို့ မိန့်တော်မူတယ်ဆိုတဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ကြားဖူးမှာပေါ့။ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်နဲ့ အခြားသော ရဟန္တာကြီးတွေဟာ ဓမ္မနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နှစ်သက် သဘောကျတဲ့ အခါ အဲဒီလို သာဓုခေါ်ကြ ကြောင်း ဗုဒ္ဓစာပေမှာ သာဓကတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓလက်ထက် ကပင် သာဓုရှိလို့ သာဓုရဲ့ သမိုင်းကြောင်းက ရှည်လှပြီ။ ဗုဒ္ဓ သာသ နာသမိုင်းနဲ့ ထပ်တူပါပဲ။ သာဓုရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က ‘ကောင်းစွ’လို့ ဖြစ် ပါတယ်။ ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ တုံ့ပြန်ချက်ကို အင်္ဂလိပ်လို 'Good! Great! Excellent!'ဆိုတဲ့ အာမေဍိတ်မျိုး ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ လေယူ လေသိမ်း အသံအနိမ့်အမြင့်ပေါ် မူတည်ပြီး ခြားနားမှုလည်း ရှိနိုင် ကောင်းပါတယ်။

ဆင့်ကမ်းသာဓု

သာဓုသံမှာ ‘အချွန်နှစ်ခွပါတဲ့ ဓားမြှောင်တွေနဲ့ အစွန်းရောက် အယူသည်း အကြမ်းဖက် စစ်သွေးကြွ’ဆိုတာမျိုး ဖြစ်လာဖို့ လူတွေကို လုံးဝ မသင်ကြားတဲ့ အပြင် သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံး သာဓုသံကြောင့် သွေးမြေကျရတဲ့ မှတ်တမ်း မရှိခဲ့ဖူးလို့ ယနေ့ခေတ်မှာ ကမ္ဘာတစ်လွှား က ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြုပြင်ရဲတဲ့ ပညာတတ် လူတန်းစားတွေဟာ မစည်း ရုံးရဘဲ ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် သာဓုခေါ်နေကြတာ ဖြစ်တဲ့ အတွက် လူ့အသိုင်း အဝိုင်းမှာ ကိုယ်နဲ့ မတူသူအားလုံးနဲ့ အတူတူနေနိုင်ဖို့ ဆုံးမတဲ့ သာဓုသံဟာ ချိုးဖြူတောင်ပံခတ်သံပဲ ဖြစ်သင့်တယ်။

သူများတို့က အားမတန်သေးလို့ လူသူ မကြားအောင် ကိုယ့် အဆောင်ထဲမှာပဲ ကျိတ်ပြီး ကလေးတွေကို အပတ်စဉ် စုရုံး သင်ကြား လေ့ကျင့် လှုံ့နေကြဆဲမှာ ကိုယ်က အဖိုးအို အဖွားအိုတွေ အီမိုးရှင်းနဲ့ သာဓုခေါ်အောင် ‘လမ်းလေးခွ ဆုံရာမှာ’ အော်လန်ကြီးနဲ့ ‘သတည်းချ’ နေရင် အကျိုးမများနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ သာဓုသံကို ကိုယ့်သားသမီးတွေရဲ့ နှလုံးသားထဲ စိမ့်ဝင်သွားစေရမယ်ဆိုတဲ့ နိုး ကြားတဲ့ အသိစိတ်ကိုသာ ယနေ့ကစပြီး လျောင်းထိုင် ရပ်သွား ဣရိ ယာပုထ်လေးပါးလုံးမှာ မပျင်းမရိ အရေးတကြီး အပူတပြင်းထပ်ကာ ထပ်ကာ ပွားများပါလေ။

ကြီးမြတ်သာဓု

ဗုဒ္ဓလက်ထက် သာဝတ္ထိမြို့က ချမ်းသာတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ရဲ့ ခင်ပွန်းဟာ ဇနီးချောကို စွန့်ပြီး ရဟန်းပြုသွားတယ်။ ပိုင်ရှင်မဲ့ အဲဒီ အမျိုးသမီးကို မုတ်ဆိတ်မွှေး ထူလပျစ်ကြီးနဲ့ (လို့ ယူဆရတဲ့) ဘုရင်ကောသလက သိမ်းပိုက်လိုက်တယ်။ တစ်နေ့မှာ ဘုရင်ဟာ ပန်း ကလပ်ထဲမှာ ကြာညိုပန်းတွေ ထည့်ပြီး နန်းတွင်းသူ တစ်ယောက်ကို တစ်ပွင့်စီ ဝေငှပေမယ့် အဲဒီအမျိုးသမီးက နှစ်ပွင့်ရသွားသတဲ့။ ဘုရင်ရဲ့ ရိုမန်တစ်ဆန်ဆန် လုပ်ရပ်ကြောင့် အမျိုးသမီးက ပျော်ပုံပြပြီးမှ ငိုပြန် တဲ့ အခါ ဘုရင်က စစ်မေးတော့ ‘ပျော်တာ နှစ်ပွင့်ရလို့ ငိုတာ ခင်ပွန်း ဟောင်းရဲ့ခံတွင်းက ထွက်တဲ့ ကြာညိုပန်းနံ့ကို အမှတ်ရလို့ ’တဲ့။ ဘုရင်က မယုံလို့ အဲဒီရဟန်းကို တရားဟောခိုင်း၊ အခန်းတစ်ခုလုံး ကြညို ပန်းနံ့ သင်းသွားတော့မှ ယုံသွားပြီး ဒီကိစ္စကို မြတ်စွာဘုရားကို မေး လျှောက်တဲ့ အခါ အဲဒီရဟန်းဟာ အတိတ်ဘဝက တရားနာစဉ် ရိုရို သေသေနဲ့ သာဓုခေါ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ထူးကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း မိန့်တော် မူတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂)။

သဒ္ဓမ္မဒေသနာ ကာလေ၊ သာဓု သာဓူတိ ဘာသတော။

မုခတော ဇာယတေ ဂန္ဓော၊ ဥပ္ပလံ ဝယ ထောဒကေ။

တရားနာစဉ် ဝမ်းမြောက်ရွှင် နှုတ်တွင်သာဓုခေါ်ပါလေ။ ခေါ်သူ့ခံတွင်း ကြာနံ့သင်း မပျင်းမရိလုပ်ပါလေ။

၂၉၂။ နတ်မုတ်ဆိတ်

တပည့်တော်သည် ဓမ္မအမေးအဖြေများကို မကြာမကြာ ဖတ်ရှုခြင်းဖြင့် ဆရာတော်တို့၏ မေတ္တာကို ခံယူပါသည်။ ဆရာတော်တို့ အားလည်း မေတ္တာတုံ့ပြန် ပို့သပါသည် အရှင်ဘုရား။ ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းပေးသည့် Web Master တွေကိုလည်း အထူး ကျေးဇူးတင် မေတ္တာပို့ပါသည်။

တပည့်တော် မြန်မာပြည်ကို ပြန်ရောက်ခိုက် မည်သည့်ကိစ္စကိုမှ မဆောင်ရွက်ခင် အရင်ဆုံး ရွှေတိဂုံဘုရားကို သွားရောက် ဖူးမြော်ပါ သည်။ အကြောင်းမှာ (၁)တပည့်တော် အလုပ်လုပ်သည့် ယူအေအီး နိုင်ငံမှာ မိမိနေသည့် အိမ်မှာပင် ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို တင်ထား ကိုးကွယ်ခွင့် မရှိသဖြင့် ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များကို တဝကြီး ဖူးမြင်လိုခြင်း (၂) ဂုဏ် တော်ကိုးပါးကို ၂၀၇ ပတ် ပုတီးစိပ်အပြီးမှာ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်များ စုပေါင်းရာ မြန်မာ့ကျက်သရေဆောင် ဒဂုံဆံတော်ရှင် စေတီတော်မြတ် ကြီးသည် အစွန်းရောက် စစ်သွေးကြွတို့၏ ဘေးရန်မှ ကင်းဝေးပြီး ကမ္ဘာမကျေဘူးဆိုတဲ့ အမိမြန်မာပြည်မှာ ကာလရှည်ကြာတည်တံ့နိုင်ပါ စေလို့ ဆုတောင်းလိုခြင်း (၃) တစ်ဦးတည်းသော ညီဝမ်းကွဲ ပန်းပု ဆရာနှင့်တွေ့လိုခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။

၂၀၁၃၊ မေ ၁-ရက်က ရွှေတိဂုံဘုရား အရှေ့စောင်းတန်မှာ ညီနှင့်တွေ့စဉ် သူထုထားတဲ့ သိကြားမင်း ရုပ်တုမှာ မုတ်ဆိတ်မွှေး ပါ နေလို့ နတ်မှာ မုတ်ဆိတ်မွှေး မရှိမရှိ ညီတော်မောင်နှင့် ငြင်းခုံမိကြပါ သည်။ ထိုကိစ္စကို သနားသောအားဖြင့် ဆုံးဖြတ်ပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒေါက်တာသိန်းထွဋ်အောင်

-------------------

နတ်နှစ်မျိုး

မြေကို တည်မှီပြီးနေတဲ့ နတ်နဲ့ အာကာသမှာနေတဲ့ နတ်လို့ တည်ရှိတဲ့ နေရာကိုအခြေခံပြီး နတ်နှစ်မျိုးလို့ ပြောခွင့်ရှိပါတယ်။ မြေမှီနတ်ဆိုတာ ဒီကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ ရှိတဲ့ နတ်တွေ။ ပြီးတော့ စာတုမဟာရာဇ်နဲ့ တာဝတိံသာ နတ်အချို့လည်း ပါတယ်။ ကမ္ဘာမြေကို မှီတဲ့ နတ်တွေကို သစ်ပင် တော တောင် လိုဏ်ဂူစတဲ့ ယင်းတို့ နေထိုင်ရာကို အစွဲပြုပြီးတော့လည်း ရုက္ခစိုး တောစိုး တောင်စိုး လိုဏ်စိုး စသည်ဖြင့် ခေါ်ခွင့် ရှိတာ ပါပဲ။ လူ့ဘုံနဲ့ စပ်နေတဲ့ အဲဒီ နတ်တွေက အမိဝမ်းကိန်း၊ သံသေဒဇ၊ ဥပပါတ်လို့ သန္ဓေသုံးမျိုး ရှိတယ်။ စာတုမဟာရာဇ် တာဝတိံသာစတဲ့ အထက်နတ်ပြည် ခြောက်ထပ်မှာတော့ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေပဲ နေတယ်။

နတ်ရုပ်သွင်

သက္ကပဥှသုတ်၊ အာဋာနာဋိယသုတ်၊ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတွေကို လေ့လာနားလည်မှုအရ နတ်တွေရဲ့ ရုပ်သွင်နဲ့ အနေအထိုင်ကို အကြမ်း ဖြင့် ပုံဖော်ကြည့်ရင် .. ကံကြောင့်ဖြစ်တဲ့ မွေးရာပါ စွမ်းအင်ကြောင့် ယင်းတို့ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို သူတစ်ပါးတို့ကို မြင်စေချင်မှ မြင်နိုင်တယ်။ အချွေအရံ နည်းများ၊ ရုပ်လှ ရုပ်ဆိုး၊ ကိုယ်ခန္ဓာ ကြီးသေး၊ အထက် နတ်ဘုံတွေမှာ ပိုမိုပြီး တောက်ပတဲ့ ဗိမာန်နဲ့ ကိုယ်ရောင် ကိုယ်ဝါတွေ ရှိ .. စတဲ့ ခြားနားမှုတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမ်းစာအရ ဒီနတ် နှစ်မျိုးလုံး ယေဘုယျအနေနဲ့ လူတွေနဲ့ တူတယ်လို့ တော့ဆိုနိုင်တယ်။

နတ်သားတွေမှာ ကျားလျားကြွကြွနဲ့ ကျားတို့ရဲ့ ကာယသွင်ပြင် ပီသတယ်။ နတ်သမီးလည်းသွယ်လျလျနဲ့ မတို့ရဲ့ရူပါသွင်ပြင်ပေါ်လွင်တယ်။ ပုရိသလိင်ဣတ္ထိယလိင် အင်္ဂါတွေလည်း လူ့တို့အတိုင်းပဲလို့ နား လည်ရတယ်။ သူတို့ပြုခဲ့တဲ့ ကုသိုလ်ထူးကြောင့် အစားအသောက် အသုံးအဆောင် လူတွေထက် သာလွန် ကောင်းမွန်ပြီး ဆံဖြူသွားကျိုး မရှိတာနဲ့ အမြဲတမ်းငယ်ရွယ် နုပျိုနေတာတွေကတော့ ထူးခြားတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ကာမသုဂတိဘုံသားချင်းဖြစ်လို့ လူနဲ့ အလွန် မကွာခြားဘူးလို့ ကောက်ချက်ဆွဲနိုင်ရင် .. ကျမ်းဂန်ရဲ့ တိုက်ရိုက်အဆိုကို မတွေ့မိသေး ပေမယ့် ကျားတို့မှာ ရှိတတ်တဲ့ မုတ်ဆိတ်ကျင်စွယ်နဲ့ မတို့ရဲ့ အလှ လက္ခဏာဖြစ်တဲ့ ဆံစည်းဆံစုစတာတွေရှိတယ်လို့ ဆိုခွင့်ရှိပါတယ်။

နေမိအမြင်

လူသားဘဝနဲ့ နတ်ဘုံကို အလည်အပတ် ရောက်သွားခဲ့တဲ့ နေမိမင်း ကြီးမြင်တွေ့ရတဲ့ နတ်ဗိမာန်တွေ နတ်သားနတ်သမီးတွေရဲ့ခမ်းနားပုံ လှပ တင့်တယ်ပုံနဲ့ နတ်စည်းစိမ် အကြောင်းကို နေမိဘုံခန်းပျို့မှာ ကနုတ်ပန်းဆစ်ထုသလို အလွန်အသေးစိတ် ရေးခြယ်ခဲ့ပါတယ်။ ဝေဠုရိယဗိမာန်ရှင် နတ်သားကို သရုပ်ဖော်ရာမှာ..

‘ပလ္လင်ဝန်းထက်၊ ကြငှန်းတိုင်ဆီ၊ နောက်ခိုင်းမှီလျက်၊ ရောင်နီ ချစ်ချစ်၊ နေတက်သစ်သို့၊ လျှပ်စစ်ရောင်နွှယ်၊ ရောင်ခြည်ခြယ် လျက်၊ ကျင်စွယ်မုတ်ဆိတ်၊ မည်းမြိတ်မုတ်နား၊ သားရရားတည့်၊ မေးပါးအာစပ်၊ ကြာပွင့်ချပ်သို့၊ နှာရွပ်နှာယောင်၊ မော့မော့ထောင် လျက်၊ မျက်တောင်ခပ်လှည့်၊ ခံသို့မှည့်၍၊ မျှော်ကြည့်မလှုပ်၊ စောင့် ချုပ်ထိုင်နေ၊ ဣန္ဒြေနှင့်..’တဲ့။

ဒီဘုံခန်းပျို့ စာအရ အင်းဝခေတ်စာဆို အရှင်အဂ္ဂသမာဓိလည်း နတ်တွေမှာ မုတ်ဆိတ်မွှေး ရှိတယ်လို့ ယူဆကြောင်း သိရတယ်။ အဲဒီ ဗုဒ္ဓဝါဒကို အခြေပြုတဲ့ နားလည်မှုအရ အချို့ နတ်ပန်းပုရုပ်တုတွေမှာ မုတ်ဆိတ်မွှေး ထည့်ကြဟန်တူပါတယ်။

ပြဿနာ

ဘုရားရေ .. မုတ်ဆိတ် ပြဿနာက သိကြားမင်းစံရာ ဝတိံနတ်နန်းကို တောင်ရောက်သွားပါပကော။ အပ္ပမာဒ (အသင့်အနေအထားရှိနေခြင်း) ဗျူဟာနဲ့ ရဲဘော်သုံးကျိပ်ကို ဦးဆောင်ပြီး အသူရာတွေကို အောင်မြင် စွာ အာဏာသိမ်းနိုင်ခဲ့တဲ့ သိကြားမင်းရဲ့ တာဝတိံသာ နိုင်ငံတော်က တော့ ခွဲထွက်ရေး တောင်းဆိုမှုတွေနဲ့ ရင် ဆိုင်လာရနိုင်တယ်။ အဲဒီ ပြဿနာအတွက် အပ္ပမာဒ နှစ်ဆတိုးဖို့ လိုမယ်ဗျို့။ အနာဂတ် လုံခြုံ ရေးအတွက် လီကွန်ယုဆီက အကြံဉာဏ်ယူသင့်ရင် ယူရလိမ့်မယ်။

၂၉၃။ ဗုဒ္ဓဦးခေါင်းခွံ

အရှင်ဘုရား၊၂၀၀၈ ခုနှစ်လောက်က တရုတ်ပြည် နန်ကျင်းမြို့တွင် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ ဦးခေါင်းခွံ ဓာတ်တော်ကို ဘုရားကျောင်းတစ်ခု၏ စေတီ ပျက်မှ တူးဖော်တွေ့ရှိရကြောင်း You Tubeတွင် ကြည့်ရှုရပါသည်။ မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်ခန္ဓာကို မီးသင်္ဂြိုဟ်ပြီးနောက် ဓာတ်တော် အချို့ မှာ မီးမလောင်ကျွမ်းပဲ ကြွင်းကျန်ရစ်ခဲ့သည်ဟု ဖတ်ဖူးပါသဖြင့်အဆိုပါ ဦးခေါင်းခွံ ဓာတ်တော်မှာ မီးမလောင်ကျွမ်းသည့် ဓာတ်တော်များတွင် ပါဝင်မည်ဟုယူဆပါသည်။ မီးမလောင်ပဲကြွင်းကျန်ရစ်သောဓာတ် တော်များမှာ ယခုအခါ ပျောက်ဆုံးသွားပါပြီလား သို့မဟုတ် မည်သည့် အရပ်ဒေသတွေမှာ ဖူးတွေ့နိုင်ပါသနည်း။ ကျမ်းဂန်တို့၌ ဖော်ပြသည်ကို သိလိုပါသည်။

ဘိုဘိုအောင်

-------------------မှတ်တမ်း

ဗုဒ္ဓဝံသပါဠိတော် ဓာတုဘာဇနီယကထာခန်းမှာ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကို မီး သင်္ဂြိုဟ်ပြီးနောက် ကြွင်းကျန်တဲ့ သာရီရိက (ခန္ဓာကိုယ်မှဖြစ်တဲ့)ဓာတ် တော်တွေနဲ့ ပရိဘောဂ (ဗုဒ္ဓအသုံးအဆောင်) ဓာတ်တော်တွေရဲ့ စာရင်းကို တည်ရှိတဲ့ အရပ်ဒေသနှင့်တကွ သံဂါယနာတင် မထေရ်မြတ်တို့က စနစ်တကျမှတ် တမ်းတင်ထားခဲ့ပါတယ်..

မီးကျွမ်း

ကြွင်းကျန်ခဲ့တဲ့ မီးကျွမ်းဓာတ်တော်တွေရဲ့ ‘အကြီးဆုံးမှာ ပဲနောက်စေ့မျှ ဖြစ်၍ ရွှေအဆင်း ရှိ၏။ အလတ်စားမှာ ဆန်ကျိုးစေ့မျှ ဖြစ်၍ ပုလဲ အဆင်း ရှိ၏။ အငယ်စားမှာ မုန်ညင်းစေ့မျှ ဖြစ်၍ ချရားစေ့ အဆင်းရှိ ၏။ အကြီးနှင့်အလတ်မှာ ငါးပြည်စီနှင့်အငယ်မှာ ခြောက်ပြည်ပမာဏ ရှိ၏ (၆-၈ ဂါထာ)’။ ယင်း ဗုဒ္ဓရဲ့ဓာတ်တော်တွေကိုထူပအတွင်း ထည့် သွင်းပြီး ‘အဇာတသတ်မင်း၏ နိုင်ငံ (မာဂဓ)၊ ဝေသာလီမြို့၊ ကပိလဝတ် မြို့၊ အလကပ္ပတိုင်း၊ ရာမရွာ၊ ဝေဋ္ဌဒီပကတိုင်း၊ မလ္လတိုင်း ပါဝေယျကမြို့၊ ကုသိနာရုံမြို့တို့၌ ဓာတုစေတီ တစ်ဆူစီ တည်ကြ၏’။ ထို့ပြင် ‘ဒေါဏ ပုဏ္ဏားက ဓာတ်တော်ဝေသော အိုး၊ မောရိယမြို့သူ မြို့သားတို့က မီး သင်္ဂြိဟ်သော စန္ဒကူးမီးသွေးတို့ကို ဌာပနာ၍လည်း စေတီတည်ကြ၏’။ ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် ကိန်းဝပ်သည့် ယင်းစေတီ ဆယ်ဆူသည် လောက (တစ်ချိန်က အိန္ဒိယ)၌တည်ရှိ၏ (အမှတ်၁-၅ဂါထာ)’။

မီမကျွမ်း

‘သင်းကျစ်တော်နှင့် လကျ်ာညှပ်ရိုးသည် သီဟိုဠ်ကျွန်း၌၊ လက်ဝဲညှပ်ရိုး သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ တည်ရှိ၏။ လက်ယာအထက်စွယ်တော်သည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌၊ လက်ယာအောက်စွယ်တော်သည် နဂါးပြည်၌၊ လက်ဝဲအထက် စွယ်တော်သည် ဂန္ဓာရတိုင်း၌ (ယခု တရုတ်ပြည်က စွယ်တော်)၊ လက်ဝဲအောက် စွယ်တော်သည် ကလိင်္ဂနိုင်ငံ၌ (ယခု သီဟိုဠ်က စွယ်တော်) တည်ရှိ ကြပြီး သွားတော်လေးဆယ်နှင့် ဆံတော် မွေးညှင်းတော်တို့ကိုမူ နတ်ဗြဟ္မာတို့က စကြဝဠာ အဆင့်ဆင့်သို့ တစ် ဆူစီ ယူဆောင်သွားကြ၏။ ဥဏ္ဏလုံ မွေးရှင်တော်မှာ ကောသလတိုင်း၌ တည်ရှိ၏ (အမှတ်၁၀-၁၂၊၁၄-ဂါထာ)’လို့ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးခေါင်းခွံ

ဗုဒ္ဓရဲ့ ဦးခေါင်းခွံဟာ မီးမလောင်ကျွမ်းဘဲ ကျန်ရစ်ခဲ့တယ် ဆိုတာကို ထေရဝါဒရဲ့ပါဠိတော် မှတ်တမ်းမှာ မတွေ့ဖူးပါ။

၂၉၄။ ဘာသာစုံညီညွတ်ရေး

ဆရာတော်များထံ ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်ဘုရား၊

မကြာမီက မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဘာသာရေး အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ် ရတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာကြောင့် အဲဒီလိုဖြစ် ရသလဲ၊ ဘယ်သူက စလုပ်တာလဲ၊ နောက်ထပ် မဖြစ်အောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ စတဲ့ ဆွေးနွေး ပြောဆိုသံတွေကို ယခုတလော ကျယ်ကျယ် လောင် လောင် ကြားနေရပါသည်။ ဘာသာတရား အားလုံးဟာ ငြိမ်းချမ်း ရေးကို သင်ကြားကြတာချည်း ဖြစ်လို့ ဘာသာဝင်တွေ အားလုံး အတူ ယှဉ်တွဲ နေထိုင်ရေး ဆိုပြီးတော့လည်း လှုပ်ရှားမှုတွေကို တွေ့မြင်နေပါ သည်။ အဆိုပါခေါင်းစဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ဆရာတော်တို့က မည်သို့ ဆွေး နွေးလိုပါသနည်း။ ဘာသာရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် အကြောင်း အရာ ဖြစ်သဖြင့် ဆရာတော်တို့ရဲ့ ထင်မြင်ချက်ကို သိခွင့်ရလျှင် အကျိုးရှိမည်ဟုလည်းယုံကြည်ပါသည်။

သတင်းသမားတစ်ဦး

-------------------ဝါဒရင်းမြစ်

ဘာသာအယူဝါဒတွေရဲ့ရင်းမြစ်က Holy Scriptures (ကျမ်းမြတ်) တွေ ပဲ။ အချို့ဘာသာအရ အဲဒီကျမ်းစာတွေကို ကောင်းကင်ဗိုလ်ခြေသခင် ထာဝရအရှင်က လူသား တမန်တော်ဆီက တစ်ဆင့် လူလောကကို ချ ပေးခဲ့တာဖြစ်လို့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အပြည့်စုံဆုံးလို့ ယုံကြည်ပြီး ကျမ်းစာမှာ ပါတဲ့ အတိုင်း လိုက်နာကျင့်သုံးကြတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာကတော့ သီလ သမာဓိ ပညာ ကျင့်စဉ်ကို ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ အားထုတ်ရင်း ဗောဓိဉာဏ်ကို ရသွားတဲ့ အတွက်ဗုဒ္ဓပါလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုကြေညာခဲ့တဲ့ လူသားဘုရား ရဲ့ဟောကြားချက်တွေကိုမှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ ပဋိကတ်သုံးပုံ ကျမ်း စာတွေပေါ့။ အဲဒီ ကျမ်းစာတွေမှာလူတွေကို ငြိမ်းချမ်းအောင် ဘယ်လို သင်ကြားသလဲ ဆိုတာကို ဆန်းစစ်ကြည့်ပြီးမှ ‘ဘာသာတရား အား လုံးဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို သင်ကြားတာချည်း’ဆိုတဲ့ စကားကို အပြည့် အဝလက်ခံရလိမ့်မယ်..

ကုရ်အာန်

(5:54) O ye who believe! Take not the Jews and the Christians for your friends and protetors: they are but friends and protectors to each other. (2:191) Fight in the cause of God those who fight you. And slay them wherever you catch them. (8:12) I will instil terror into the hearts of the unbelievers: Smite ye above their necks and smite all their finger-tips off them.

(၅း၅၄)အို.. ယုံကြည်သူတို့၊ ဂျူးများနှင့်ခရစ်ယန်များကိုအသင် တို့၏ မိတ်ဆွေ စောင့်ရှောက်သူအဖြစ် မပြုလုပ်ကြနှင့်။ ၎င်းတို့မှာ အချင်းချင်းသာ အဆွေခင်ပွန်းပြုပြီး စောင့်ရှောက်ကြ၏။ (၂း၁၉၁) အသင် တို့သည်အလာဟ်အရှင်မြတ်၏ လမ်းတော်၌အသင်တို့အား ဆန့်ကျင် လာသူတို့ကို တိုက်ခိုက်ကြလေကုန်။ ထို့ပြင် အသင်တို့သည် ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ တို့အား ဖမ်းမိရာအရပ်၌ သုတ်သင် ရှင်းလင်းကြလေကုန်။ (၈း၁၂) ငါ (အလာ)အရှင်မြတ်သည် မယုံကြည်သူတို့၏ စိတ်များ၌ကြောက်ရွံ့မှုကို ထည့်အံ့။ အသင်တို့သည် မယုံမကြည် သွေဖည်ငြင်းပယ်သော သူတို့၏ လည်ကုပ်များကို ခုတ်ဖြတ်ကြလေကုန်။ ထိုနည်းတူစွာ အသင် တို့ သည် ၎င်းတို့၏ လက်ချောင်းများ၏ အဆစ်များကို တခုစီ ဖြတ် တောက်ကြလေကုန်။

သမ္မာကျမ်း

Exodus 20:3: Thou shalt have no other gods before me. 20:4: Thou shalt not make unto thee any graven image, or any likeness of any thing that is in heaven above, or that is in the earth beneath, or that is in the water under the earth: 20:5: Thou shalt not bow down thyself to them, nor serve them: for I the Lord thy God am a jealous God, visiting the iniquity of the fathers upon the children unto the third and fourth generation of them that hate me.

ထွက် ၂ဝး၃။ ငါမှတစ်ပါးအခြားသော ဘုရားကို မကိုးကွယ်နှင့်။ ၄။ အထက်မိုးကောင်းကင်၌လည်း ကောင်း၊ မြေကြီးအောက် ရေထဲ၌လည်း ကောင်းရှိသော အရာနှင့် ပုံသဏာန်တူအောင် ရုပ်တုဆင်းတုကို ကိုယ်အဘို့ မလုပ်နှင့်။ ၅။ ဦးမချ ဝတ်မပြုနှင့်။ အကြောင်းမူကား သင် ၏ ဘုရားသခင် ငါထာဝရဘုရားသည်သင်၌ အပြစ်ရှိသည်ဟု ယုံလွယ် သောဘုရား၊ ငါ့ကို မုန်းသောသူတို့၏ အမျိုးအစဉ်အဆက်၊ တတိယ အဆက်၊ စတုတအဆက် တိုင်အောင် အဘတို့၏ အပြစ်ကို သားတို့၌ ဆပ်ပေးစီရင် သော ဘုရားဖြစ်သတည်း။

မှတ်ချက်။။ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အထက်ပါ ကျမ်းစာတွေထဲမှ နှစ်သက်ရာ အဆုံးအမတွေကို လိုက်နာကျင့်သုံးဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး လေး စား ကြည်ညိုစိတ် မွေးမြူရင်း သူတော်ကောင်းစိတ်နဲ့ ဖတ်ရှုခဲ့ပေမယ့် တဖြည်းဖြည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို တစိမ်းဆန်ဆန်ကြီး သို့မဟုတ် ငါဟာ အခြား သူတစ်ယောက်ပဲလို့ ခံစားမိခဲ့တာတော့ အမှန်ပဲ။

ဓမ္မပဒ

ရန်ကို တုံ့ပြန်၍ ရန်ပြုခြင်းဖြင့် ဘယ်တော့မှ ရန်မငြိမ်းနိုင်။ ရန်မတုံ့ပြန် ခြင်းဖြင့်ကား ဧကန်ပင်ရန်ကို ငြိမ်းစေနိုင်၏။ ဤသည်မှာ ရှေး၌ ဖြစ် ၌ဖြစ်သော (သူတော်ကောင်းတို့၏)ထုံးတမ်းစဉ်လာဖြစ်၏။

မှတ်ချက်။။ ဗုဒ္ဓဘုရားရဲ့ ‘ဘိက္ခုတို့၊ ငါမှတစ်ပါး အခြားသော ဘုရားအမည်ခံသူများအား ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သူတွေကို တွေ့တဲ့ နေ ရာမှာ သတ်ဖြတ်ကြ’ဆိုတဲ့ သြဝဒါမျိုးကို ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာ လုံးဝ ရှာ မတွေ့ပါ။ ရှာတွေ့ခဲ့ရင်လည်း ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ဘယ်လောက်ပဲ ‘ရန်ကို ရန် ချင်း မတုံ့နှင်းနှင့်’ဆိုဆို၊ မေတ္တာကရုဏာပဲ ဟောဟော စကားလုံးလှ လို့ အသံကောင်းလို့ နားထောင်ရုံကလွဲပြီး တပည့် ရဟန်းသံဃာအား လုံးဟာ ဖော်ပြပါ ဓမ္မပဒတရားကို ယုံကြည်ကြတော့မှာ မဟုတ်ဘူး။ တစ်ဖက်မှာ ‘ရန်သူကို ချစ်ပါ၊ သူများကို မဆုံးဖြတ်ပါနဲ့ ’၊ တစ်ဖက်မှာ ‘ချကြ’ဆိုတော့ မီးစတစ်ဖက် ရေမှုတ်တစ်ဖက် ဖြစ်နေမှာပေါ့။

ကျီးခင်ပုပ်

ကျမ်းမြတ်တွေမှာ ပါတဲ့ အတွေးအမြင်ကို ဦးနှောက် မဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့ ကလေးငယ် တစ်ယောက်စီကို သင်ကြည့်ပါ။ မည်သည့် ကလေးက ငြိမ်းချမ်းရေးကို ပိုနှစ်သက်မလဲ။ Holy ကျမ်းစာကို ကိုင်စွဲ၍ပင် အလယ်ခေတ်မှာ မယုံကြည်သူတွေကို သတ်ဖြတ်တဲ့ Inquisition ဂိုဏ်း တွေ .. ယခုခေတ်မှာ Jihadစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲမယ်လို့ ကြွေးကြော်လေ့ရှိတဲ့ အယ်လ်ခိုက်ဒါ တာလီဗန် ဟာမတ်စ် ဟစ်စ်ဗိုလာလို စစ်သွေးကြွအုပ်စု တွေ .. ပေါ်လာရတယ်လို့ ဆိုရင် အတော် ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ ခုနစ် ရာစု အာရဗီဘာသာနဲ့ ရေးထားတဲ့ Holy ကျမ်းစာပါ စကားလုံးတွေကို အာရပ်လူမျိုးတွေ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုတာဟာ မမှားတန်ရာပါဘူး။

ပြီးတော့ Jihad ဝေါဟာရနဲ့ စစ်ပွဲ ဆင်နွှဲခဲ့တာ အာဖရိက တစ် တိုက်လုံးပါ။ ဥရောပမှာ ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲ။ အဲဒီကနေ ရုရှား အနောက် တောင်ပိုင်းနဲ့ အိန္ဒိယထိ ရောက်တာပဲ။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ အင်အား ပြိုင် အခြား ဘုရားသခင်တစ်ဆူရဲ့ အထူးရွေးချယ်ခံ ဂျုးတွေနဲ့ တွေ့ တော့ ယနေ့ထိ ကျီးနှင့်ခင်ပုပ်ပဲ။

အတွေးမြင့်

နပိုလီယန် စစ်ပွဲတွေပြီးနောက် ၁၉ ရာစုအစပိုင်းမှာ လူတွေ အတွေး အခေါ် မြင့်လာတဲ့ အတွက် ခရစ်ယန် Inquisition တွေလည်း တဖြည်းဖြည်း လျော့ပါးသွားပုံရကြောင်း သုတေသီတို့ ဆိုတယ်။ ဒီအချိန်က စပြီး လူတွေရဲ့ မွေးရာပါ လူသားဆန်တဲ့ နှလုံးသားနဲ့ ကျမ်းမြတ်ကို နားလည်လိုက်နာတဲ့ အတွက်ခရစ်ယန်တို့ရဲ့ အတွေးအမြင်တွေ ကျယ် ပြန့်လာခဲ့လို့ မာသာထရီဇာလို မေတ္တာရှင်တွေကို တွေ့မြင်ကြရတယ်။ အယာတိုလာခိုမေနီ၊ ဆတ်ဒန်ဟူစိန်၊ ကဒါဖီ၊ ဘင်လာဒင် .. တရုတ် အနောက်တောင်ပိုင်း၊ ထိုင်းတောင်ပိုင်းနဲ့ အရှေ့တီမောက ခွဲထွက်ရေး ဝါဒီတွေ .. ကျတော့ ကျမ်းဂန်ကို အတိအကျ စွဲကိုင်ထားတဲ့ စာအုပ်ကြီးသမားတွေလို့ ဆိုနိုင်လေမလား။

အမေရိကန်တို့ရဲ့ ပယောဂကြောင့် အစ္စလမ်ဝါဒီ လေးသန်းကျော် သေဆုံးထားတဲ့ အတွက် ဘင်လာဒင်တို့ (အယ်လ်ခိုက်ဒါ) အုပ်စုက အမေရိကန်လူမျိုး လေးသန်း သတ်ပစ်ဖို့ အစီအစဉ်ရှိသတဲ့။ ဒီလူတွေ ဒီလို တုံ့ပြန်ဖို့ အငြိုးထားနေတာ Holy ကျမ်းစာရဲ့ တွန်းအားဖြစ်တယ် လို့ Athiests (ဖန်ဆင်းရှင်မဲ့ဝါဒီ)တွေက ဝေဖန်နေကြတယ်။ ခုဆို ယင်း တို့ရဲ့လက်ထဲကို အနုမြူလက်နက် ရောက်သွားမှာကို အမေရိကန်တွေ သေမလောက် စိုးရိမ်နေတယ်။ အနုမြူဗုံးကြောင့် တစ်နေ့တည်းမှာ လူ နှစ်သိန်းကျော် သေသွားတဲ့ ဂျပန်တွေက ဘာကြောင့် အမေရိကန်ကို အဲဒီလိုပြန်လုပ်ဖို့ စိတ်ကူးမရှိတာလဲလို့ စဉ်းစားစရာပါ။

ပြန်ကြည့်ရင်

အင်္ဂလိပ်တို့ နယ်ချဲ့တဲ့အခါ ဒေသခံတွေရဲ့ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို လေးစားတယ်။ ရွှေတိဂုံဘုရားပေါ် ဖိနပ်စီး မတက်နဲ့ဆို မတက်ဘူးဘဲ။ ဆရာတော်တွေကို အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတဘွဲ့တောင် ပေးလိုက်သေးတယ်။ ဒါကို အုပ်ချုပ်ရေးပညာ တတ်ကျွမ်းတဲ့ အပြင် နှလုံးသား ပြည့်ဝတယ် လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ များတဲ့ မြန်မာ၊ ယိုးဒယား၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဗီယက်နမ်လိုနိုင်ငံတွေမှာ ယနေ့ထိ တစ်လျှောက်လုံး ဗုဒ္ဓနဲ့ ခရစ် ရန်ဖြစ်သံ မကြားရတာပေါ့။

ကြည့်.. အေဒီ ၁၃ရာစု၊ အိန္ဒိယကို မဟာမေဒင်တွေဝင်တော့ နှစ် ပေါင်း နှစ်ထောင် နီးပါး တရားဓမ္မဟောကြား ဆွေးနွေးငြင်းခုန်ပြီး အေးချမ်းစွာ အတူတူနေထိုင်လာခဲ့ကြတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီဘုန်းကြီးတွေနဲ့ ဟိန္ဒူ ဘုန်းကြီးတွေ အတုံးအရုံး သတ်ပစ်ခံရ၊ နာလန္ဒာလို တက္ကသိုလ်ကြီး တွေ မီးရှို့ခံကြရတာပဲ။ တာလီဗန်တို့ ဘာမိယန် ဗုဒ္ဓဆင်းတုကြီးကို ဖောက်ခွဲ ပစ်တာလည်း ‘ငါတို့ရှိတဲ့ နေရာမှာ နင့်ကို မလိုဘူး’ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပဲ မဟုတ်ပါလား။ အဲဒီလို ‘ငါတို့ပဲ ရှိရမယ်’ဆိုတဲ့ အတွေး မျိုးနဲ့ အိမ်တွေ ဘုရားကျောင်းတွေမှာ ကျိတ်ပြီး စည်းရုံးတဲ့ အစွန်း ရောက်အချို့ရှိသရွေ့ တစ်ပါးသူနဲ့ အတူတူနေနိုင်ဖို့ မလွယ်ဘူး။

ပြန်ပေးဆွဲ

အစ္စလမ်နဲ့ ဂျူးဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ Karen Armstrong က ‘တို့တွေ ပြန်ပေးဆွဲ ခံထားရတဲ့ ဘာသာရေး လောကမှာ နေကြရတယ်။ ဒီလို ဖြစ် ရတာဟာ လူတွေရဲ့ အတ္တမာနနဲ့ လောဘကြောင့်’တဲ့ (We are living in a world that is were religion has been hijaked. This is becsude of human ego and human greed.)။ သူက ‘ဘာသာရေး ယုံကြည်သူ အများစုဟာ ပညာမတတ်ကြဘူး။ အချင်းအချင်း အကြင်နာရှိရမယ့် အစား အများစုက ငါတို့ အယူအဆပဲ မှန်တယ်လို့ ပြောနေကြတယ်’ လို့လည်း ဆိုတယ်။ ငယ်စဉ်က ကက်သိုလစ် သီလရှင်လုပ်ဖို့ စိတ်ကူး ရှိခဲ့သူ အဲဒီအမျိုးသမီး ဘယ်ဘာသာကို ရည်ရွယ်တယ် ဆိုတာတော့ မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် သူပြောတဲ့ မေတ္တာတို့ ကရုဏာတို့ ဆိုတာတွေက ချက်ချင်းလုပ်ယူလို့ ရတဲ့ အရာမျိုးမဟုတ်ဘူး။ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အောင်ကြိမ်ဖန်များစွာ အားထုတ်ထားမှ အောင်မြင်နိုင်တာမျိုး။

သတင်းဌာနတစ်ခုက ဖော်ပြတဲ့ ဗွီဒီယိုခွေမှာ ဦးပဉ္စင်းငယ်တစ်ပါး (လို့ ယူဆရသူ)က လူတစ်ယောက်ကို တုတ်နဲ့ ရိုက်နေတဲ့ ပုံ၊ အဲဒီပုံကို ထိုးပြပြီး မုတ်ဆိတ်မွှေး ရှည်ရှည်နဲ့ ဘိုစပ် (လို့ ယူဆရတဲ့) သတင်း ထောက်က မကြည်တဲ့ ဟန်နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေကို အပြစ်တင်နေတာကို တွေ့ လိုက်ရစဉ် ဘုန်းကြီး စဉ်းစားမိပုံက .. ‘သတင်းသမား ဘိုမုတ်ဆိတ် သာဆို ဒီထက်တောင်ပိုဆိုးအုံးမှာ၊ ပရိတ်ပဋ္ဌာန်းလေးရွတ်ပြီး မေတ္တာ ပို့ဖူးဖွယ်ရှိတဲ့ ဒီရဟန်းငယ်နှယ် ဘာကြောင့် ဒါလောက်စိတ်ဆိုးနေရ တာလဲ၊ နီးစပ်ပတ်သက်သူတွေနစ်နာထားလို့ လား၊ ဘာသာမတူလို့ ဆိုတာထက်ပိုတဲ့ ပယောဂတစ်ခုတော့ရှိမှာပါ’လို့။

မနှိပ်ကွပ်ဘူး

နိုင်ငံရေးနဲ့ လူမှုရေးအသိပညာ မဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့ နေရာတွေမှာ ပြဿနာ စခဲ့တာပါ။ အုပ်စုနှစ်ခုလုံး အပြန်အလှန် အထိနာတာ ထင်ရှားလို့ ဗုဒ္ဓ ဝါဒီတွေက ဘာသာခြားလူနည်းစုကို နှိပ်ကွပ်တယ်ဆိုရင် မမျှတပါဘူး။ အမှန်တော့ တစ်နိုငံလုံးနဲ့ ယှဉ်ရင် လူနည်းစုလို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် ပြဿနာ ဖြစ်တဲ့ ဒေသတွေမှာတော့ နှစ်ဖက်အင်အား အလွန်ကြီး မကွာဘူး။ ဘုန်းကြီးကျောင်းလို ဘာသာရေး စုရပ်နေရာမှာ ဆုံပြီး ဘယ်လို ပြန် တိုက်ခိုက်မယ်ဆိုတဲ့ ကြိုတင် အစီအမံမျိုး ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဖက်မှာ လုံးဝမရှိ နိုင်ဘူး။ ဒါမျိုးကို လက်တွေ့လုပ်ဖို့ ဘုန်းကြီး ကိုးဆယ်ရာနှုန်း လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကနောင်မင်းသား အမြောက်ဖောက်သံ ကြားတော့ လူသတ်လက်နက်တွေဆိုပြီး သံဃာတွေ ဆွမ်းမစားဘဲ နန်းတော်က ပြန်သွားကြဆို မဟုတ်လား။ ဘာမှပြင်ဆင်မထားဘဲ စိတ်ဆိုးမှ ဒေါသ ရှိန်နဲ့ ဒုတ်ဓားဆွဲသူတွေက ပိုပြီးတောင် အထိနာဖို့များတယ်။

လူ့အခွင့်အရေး

သီရိလင်္ကာဘုန်းကြီးတစ်ပါးက သူတို့နိုင်ငံက တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ ဗုဒ္ဓ ဘာသာခေါင်းစဉ်အောက်က မဟုတ်ဘဲလူမျိုးစုတွေအကြား ရာစုနှစ် တွေချီပြီး တည်ရှိခဲ့တဲ့ ခြားနားချက်ကြောင့်ပါတဲ့။ သူတို့နိုင်ငံမှာ ဘာသာ ခြားတွေကို ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက သတ်ဖြတ်နေကြောင်း ဝေဖန်တဲ့ ဒလိုင်း လားမားကို စိတ်ဆိုးပြီး သူက ‘ဘလိုင်းလားမား’တဲ့။ တိဗက်လားမား တွေ ကိုယ့်ကိုယ်ကို မီးရှို့ သတ်သေပြတာကော ဗုဒ္ဓဝါဒကို မထိခိုက်ဘူးလားတဲ့။ အမှန်တော့လူတွေဟာကိုယ့်ကို ထိလာပြီဆိုရင် လူ့အခွင့် အရေး ဂုဏ်သိက္ခာ ဆိုတာတွေကို ဂရုမစိုက်နိုင်တော့ဘူး။ လူ့အခွင့် အရေးရဲ့ ဘိုးအေယူအက်စ်တို့လည်း အာဖဂန် အီရတ် ကူဝိတ်နဲ့ ကမ္ဘာ့ဒေသ အချို့မှာ လုပ်ကြတာပဲ။ ဆောင်းပါးတစ်ခုမှာ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီနဲ့ ကမ္ဘာ့သတင်းမီဒီယာကို OIC က ငွေကြေးနဲ့ လွှမ်းမိုးနေကြောင်း ဝေဖန်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူ့အခွင့်အရေး ဆိုတိုင်းလည်း အမှန်လို့ မယုံနိုင်တော့ဘူး။

လွတ်လပ်ခွင့်

မြန်မာပြည်မှာ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ရှိလို့ ပဲ ဆူလေဘုရားထက် မြင့်တဲ့ ဧရာမ ဗလီကြီးတွေ၊ စိန်ပေါလို ခရစ်ယန်ဘုရား ကျောင်းတွေ တကယ့် မြို့လယ်ကောင်မှာ ဆောက်နိုင်တယ် မဟုတ်လား။ မြို့တိုင်း ရွာတိုင်း နီးပါးမှာလည်း ကိုယ့်ဘုရားကျောင်းတွေ ဆောက်ထားခွင့်ရတယ်မဟုတ်လား။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ ကွာလာလမ်ပူနဲ့ ဂျာကာတာမြို့လယ်မှာ ဘုန်းကြီးကျောင်း တည်တာလောက် မခက်ပါဘူး။ ဆော်ဒီအာရေဗျက မက္ကာမြို့မှာ ရန်ကုန် စိန်ပေါဘုရားကျောင်းလိုတစ်ခု ဆောက်ကြည့်ပါ လား။ အခု .. ဘုန်းကြီးမှာ ကိုယ့်ကျောင်းဝင်းလေးကို ဘာသာရေး နေရာ အနေနဲ့ အသိအမှတ်ပြုခံရဖို့ ကြိုးစားကြည့်ရာမှာ .. အိမ်နီးနား ချင်းတွေ သဘောတူရမယ်၊ လူနေဆောင်ဆောက်ရင် ၂၁ ပေထက် ပို မမြင့်ရ၊ ကားရပ်မယ့်နေရာ ရှိရမယ်၊ အဲဒီအထဲ မသန်စွမ်းသူတွေ အတွက် နေရာသီးသန့် အနည်းဆုံး နှစ်ခုပါရမယ်.. ဆိုတော့ မတတ်နိုင် လို့ ‘ကိုယ့်မြေမဟုတ်ဘူး’ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ လက်လျှော့လိုက်ရတယ်။

အကြောင်းရင်း

လူ ၁၀-ယောက်ကို တစ်ပြိုင်နက် အစဖျောက်ပစ်နိုင်ခဲ့တဲ့ လက်သည် တွေဟာ ဒီပဲရင်းလူသတ်မှုလို လူသတ်နည်းကို စနစ်တကျ သင်ကြား လေ့ကျင့်ထားသူတွေပဲ ဖြစ်ရမယ်။ ရပ်ကွက်ထဲက အိမ်တွေကို မီး လိုက်ရှို့သူဟာ မျက်နှာစိမ်းတွေတဲ့။ ဒါကိုတော့ မျက်လုံးကြီးကြီးနဲ့ မြင် သင့်တယ်။ ဘယ်သူပဲ လှုံ့ဆော်လှုံ့ဆော်၊ စလုပ်စလုပ်၊ လုပ်ကြပြီဟေ့ ဆိုတော့ ဗုဒ္ဓတွေဖက်က ‘ရန်ကိုရန်ချင်း မတုံ့နှင်းနှင့်’ဆိုတာကို ဘယ် သတိရနိုင်တော့မလဲ။ မူဆလင်တွေဖက်ကလည်း လူကြားကောင်းသာ ပြောမယ်..စိတ်ထဲမှာတော့ Jihad ပဲဖြစ်နေမှာ။

ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေ နီးစပ်သူတွေ ထိပါးခံရ သတ်ဖြတ်ခံရတော့ ဗွီဒီယိုထဲက ဦးပဉ္စင်းလို ဘာကိုမှ မမြင်တော့ဘူး။ အဲဒီ အချိန်မှာ ပုလိပ်နဲ့ စစ်တပ်က လွဲလို့ ဘယ်သူမှထိန်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်အုပ်စုက စီပွားရေးသောင်း ကျန်းလို့ စရိုက်ကြမ်း ရိုင်းစိုင်းလို့ .. လို့ ဆိုရင် အဲဒီ လူကို တိုက်ရိုက်မထိသေးလို့ ပဲ။

ထပ်မဖြစ်အောင်

ပြောပြထားတဲ့ အတိုင်း ဘာသာတရားတွေရဲ့ နောက်ခံနဲ့ ယုံကြည်မှု အကြောင်းကိုအမြွက်မျှ နားလည်ရင်း နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ခံစားကြည့်ပြီး နောက်တစ်ဖန် ပြန်မဖြစ်အောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာကို ဆက်ပြီး စဉ်းစားကြည့်ရင် .. ဒီကိစ္စကလွယ်မယောင်နဲ့ ခက်ပါတယ်။ ညထွက် ‘ကျတ်ကောင်’တွေကလည်း ချောင်းနေအုံးမှာ။ ပြီးတော့ Karen ပြော သလို လောဘ၊ မာနနဲ့ ဒိဋ္ဌိစွဲတွေ သူသူငါငါ ကင်းမှ မကင်းနိုင်ကြတာ။ လီကွန်ယုတို့ဆီကလို ဥပဒေနဲ့ ကြိုတင်တားဆီးလို့ ဖြစ်နိုင်တာကို ဥပဒေနဲ့ တားထားရလိမ့်မယ်။ ‘အခွင့်ထူးခံလိုသူ လူတစ်စု’ကို ချုပ်နိုင် မယ့် ဥပဒေစိုးမိုးမှု ရှိရမယ်။ ဒါက အရေးကြီးတဲ့ နှစ်ချက်။

ပြီးရင် တာလီဗန်တို့ ကိုးနှစ်ဆယ်နှစ် ကလေးတွေကို ဖော်ပြပါ ကျမ်းစာတွေကို အလွတ်ဆို နေ့တိုင်း နှုတ်သစ္စာ ပြုခိုင်းပြီး အသေခံ ဗုံးခွဲ တိုက်ခိုက်ရဲသူ ဖြစ်လာအောင် လေ့ကျင့်ပေးသလို စာသင်ကျောင်း တွေမှာ မြန်မာ့ မြေမှာမွေးတဲ့ ဘာသာစုံ မျိုးဆက်သစ်တွေ အားလုံးရဲ့ နှလုံးသားထဲမှာ ငြိမ်းချမ်းရေး မျိုးစေ့တွေ ထည့်ပေးရလိမ့်မယ်။

ယှဉ်တွဲနေထိုင်

ဒီကိစ္စလည်း မလွယ်ဘူး။ ခွပ်ပြီးစ ကြက်နှစ်ကောင်၊ တစ်ကောင်ကောင် မရှုံးသေးရင် အမောပြေတာနဲ့ ပြန်ခွပ်ဖို့ ဖြစ်လာနိုင်သလို လူသတ်နည်း ကျွမ်းကျင်တဲ့ ‘ညအုပ်စု’ရဲ့ သားကောင် အချိန်မရွေး ထပ်ဖြစ်သွား နိုင်တာပဲ။ ဒါကြောင့် တစ်ဖက်မှာ ဘာသာရေး အရှိန်အဝါရှိသူတွေက Jihad ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောဆောင်တဲ့ အခြား အဓိပ္ပာယ်တစ်မျိုးကို အများသူငါ မြင်သာအောင် ဟောပြော ရေးသားပြီး ‘ငါတို့ပဲ ရှိရမယ်၊ နင်တို့ကိုမလိုဘူး’ဆိုတဲ့ ဒဿနမျိုးကို မဖြန့်ဖြူးကြောင်း ပြည်သူတွေကို သတင်းပေးနိုင်ရင် .. ဗုဒ္ဓတွေကလည်း အိုဗားမား ပြောသွားသလို လူမျိုးစုံ ဘာသာမျိုးစုံယဉ်ကျေးမှု မျိုးစုံရှိတဲ့ နိုင်ငံမှာ အဲဒီမျိုးစုံတို့ ညီညွတ်နိုင်ရင် ဘယ်သူမှ အနိုင်မယူနိုင်တဲ့ ခွန်အားကြီးတစ်ရပ် ဖြစ် လာနိုင်ကြောင်း သဘောပေါက်ပြီး ယုံကြည်မှု မတူသူတွေကို ပိုမိုနား လည်မှု ပေးနိုင်ရင် .. အတူယှဉ်တွဲ ဆိုတဲ့ ကိစ္စ ဖြစ်လာနိုင်စရာ ရှိပါတယ်။ အချိန်တော့ယူရပါလိမ့်မယ်။

၂၉၅။ အကုသိုလ်အမျှ

အရှင်ဘုရား၊

ကုသိုလ်ကောင်းမှု တစ်ခု ပြုပြီးရင် ထိုကုသိုလ်ရဲ့အဖို့ကို လောကသားတို့ ရရှိအောင်ဆိုပြီး အမျှဝေကြပါတယ်။ ထိုကုသိုလ်အမျှကို အမျှခံယူ သူတို့ ဘာကို ဘယ်လို ရရှိသွားကြပါလဲ။ ကုသိုလ်ကို အမျှဝေသလို အကုသိုလ်အဖို့ကိုကော အမျှဝေလျှင် ရရှိပါသလား။ ကျေးဇူးပြု၍ ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

မောင်မောင်

-------------------

ဒါကိုဒီလို

သင် အလှူပွဲတွေ ဘာတွေကို သွားဖူးမှာပေါ့။ ရှင်ပြုပွဲ ဝါဆိုသင်္ကန်း ကပ်လှူပွဲ တစ်ခုခုဆိုပါတော့။ အဲဒီလို အလှူလုပ်တဲ့ နေရာကို ရောက်လည်း ရော .. ဘုရား တရား သံဃာတော်တွေ နဲ့ တွေ့၊ သူများတွေ စိတ်ထက်သန်စွာလှူနေတာ အလှူကိစ္စ ဆောင်ရွက်နေတာတွေကို မြင် ရ၊ အလှူပြီးတဲ့ အခါ အလှူ့ရှင်က ‘အမျှမျှ ယူတော်မူကြပါကုန်လော့’လို့ ဆိုဆဲ၊ သင်က သာဓုလည်း ခေါ်လိုက်ရော သင့်စိတ်ထဲမှာ ကြည်နူးပြီး ဝမ်းသာခြင်း၊ စိတ်တက်ကြွခြင်း ဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ ဒါဟာ ချက်ခြင်း သင်ရသွားတဲ့ ကုသိုလ်စေတနာပါပဲ။ ပါဠိလို ပတ္တာနုမောဒန (သူများရဲ့ ကုသိုလ်အမျှကို ဝမ်းသာတဲ့ ကုသိုလ်)လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီစေတနာဟာ ယခုဘဝ နောင်ဘဝ ကောင်းကျိုး ချမ်းသာကို ဖြစ်စေတယ်လို့လည်း ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့က ယုံကြည်ပါတယ်။ ဒီကုသိုလ်စေတနာဟာ နောက် ထပ် ကိုယ်တိုင် ကုသိုလ်ပြုဖြစ်အောင် တွန်းအားပေးလို့ ဒုံးပျံရဲ့ အပို လောင်စာအိုးနဲ့လည်း တူပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ .. အလှူရှင်ကို မျက်နှာတော့ သွားပြလိုက်အုံးမှ၊ အနည်းဆုံး အိမ်မှာ ချက်ပြုတ်စရာ မလိုတော့ဘူးပေါ့ ဆိုပြီး ထသွား၊ အလှူနေရာကိုရောက်တော့ ဟိုယောင်ဒီယောင်နဲ့ ဘုန်းကြီး သီလပေးတဲ့ အချိန် အပြင်မှာ ဟိုလူ့တွတ်ထိုး ဒီလူ့ တွတ်ထိုးပြီး ပြန်ခဲ့ရုံထဲက ဆိုရင်တော့ ရှင်းပြလို့ နားလည်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုတော့ သိစေ ချင်တယ်။

အကုသိုလ်

ကုသိုလ်ဆိုတာကောင်းတဲ့ ကံ (အလုပ်ကောင်း)၊ အကုသိုလ်ဆိုတာ ဆိုး တဲ့ ကံ (အလုပ်ဆိုး)။ ကံမှန်ရင် ကုသိုလ်ဖြစ်ဖြစ်၊ အကုသိုလ်ဖြစ်ဖြစ် အမျှဝေလို့ ရပါတယ်။ အကုသိုလ်က ဆိုးကျိုးကို ပေးတယ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တွေက ယုံကြည်ပါတယ်။ ဒီတော့ အကုသိုလ်ကို အမျှဝေတာကို သာဓု ခေါ်ရင် ဆိုးကျိုးကို ရမှာပေါ့။ သင့်အနေနဲ့ သူများကို ဆိုးကျိုးပေးချင်ရင် အသိုလ်ပြုပြီးတိုင်း အမျှဝေပါ။ ဆိုးကျိုးကို လိုချင်ရင် သူများအကုသိုလ် လုပ်တိုင်းသင့်မှာ သာဓုခေါ်ခွင့်လည်း ရှိပါတယ်။

မူဆလင်တွေရဲ့ အမေရိကန်တို့အပေါ် ၉။ ၁၁ အကြမ်းဖက် တိုက် ခိုက်မှုပြီးနောက် အီရတ်မြို့တော် ဘဂ္ဂဒက်ရဲ့ လမ်းမတွေမှာ မူဆလင် တွေ မြူးတူးကခုန် အောင်ပွဲခံနေပုံကို သတင်းမီဒီယာတွေမှာ တွေ့ရ တာကို အမှတ်ရမှာပေါ့။ အဲဒါက ၉။ ၁၁ တိုက်ခိုက်ရေး သမားတွေရဲ့ လူသတ်လုပ်ရပ်ကို အီရတ်မူဆလင်တွေက ‘သာဓုခေါ်တာ’လို့ ဆိုနိုင်ရင် အဲဒီမြို့က လူတွေ အဲဒီအကုသိုလ် အကျိုးကို ခံကြရမှာပေါ့။

၂၉၆။ မသတ်မလိမ် စိတ်ကိုနှိမ်

အရှင်ဘုရား၊

ငါးပါးသီလထဲမှာ ပါတဲ့ ပါဏာတိပါတာ သိက္ခာပုဒ်အရ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တွေအလားလုံး သက်သတ်လွတ် စားရမှာလား ဘုရား။ သက်သတ် လွတ် မစားရင် ပါဏာတိပါတကံကို ကျူးလွန်ရာ ရောက်ပါသလား။ မုသာဝါဒ သိက္ခာပုဒ်အရလည်း တစ်ခါတလေ မလိမ်လို့ မရတဲ့ အခြေ အနေမျိုးမှာမုသာဝါဒါကိုချိုးဖောက်ရာရောက်ပါသလား။

သူတစ်ပါးအသက်ကို သတ်ပြီးတော့ သေခါနီးကျမှ တရားရရင် ကောင်းတဲ့ ဖက်ကိုရောက်နိုင်ပလား။

ခွန်သန်းထွန်း (တောင်ကြီး)

-------------------

ပါဏာတိပါတာ

သူ့တစ်ပါးအသက်ကိုသတ်ခြင်း။

၁) သက်ရှိကို အသက်ရှိမှန်းသိလျက် သေအောင်လုပ်ရင်

၂) သေစေလိုတဲ့ စိတ်ရှိရင် - ဥပမာ ညအိပ်နေတုန်း ကျောအောက် အခင်းပေါ်က ကြမ်းပိုးကို ကြမ်းပိုးမှန်းသိလို့ ညှစ်သတ်လိုက်တာမျိုး

၃) သေအောင်လုပ်ရင် သို့ဟုတ် သတ်ရင် - ဥပမာ ကိုယ်ဖြင့် (ကိုင် ပေါက်၊ အမြင့်မှ တွန်းချ)၍ သို့မဟုတ် ကိုယ်နှင့်စပ်ယှဥသည့် တုတ် ဖြင့်ရိုက် ဓားဖြင့်ခုတ် လှံဖြင့် ထိုး၍ သတ်တာ၊ အဝေးမှာ ရှိသူကို ကျောက်ခဲ လေးမြား သေနတ် စသည်ဖြင့် ပစ်၍ သတ်တာ၊ အခြား တစ်ယောက်ကို စေခိုင်းပြီး သတ်တာ၊ ရေတွင်းရေကန်စသည်မှာ အဆိပ်ခပ်ပြီးသတ်တာစတဲ့ နည်းတွေနှင့်သေအောင်လုပ်တာမျိုး

၄) သေရင် - အသတ်ခံရတဲ့ သတ္တဝါသေရင် .. အဲဒီ အချက် အလက် ငါးမျိုးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို ပါဏာတိပါတ (သူ့ အသက်ကို သတ် ခြင်း)လို့ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့က ယူဆတယ်။

အဲဒီတော့ ငါးပါးသီလခံပြီးနောက် သက်သတ်လွတ်စား ချင်လည်း စား၊ မစားချင်လည်းနေ၊ သီလမပျက်ပါဘူး။

မုသာဝါဒါ

သီလရဲ့သဘောကိုက ကိုယ်နှုတ်စိတ်ကို စောင့်စည်းဖို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘောင်ခတ်လိုက်တာ ဖြစ်လို့ စောင့်စည်းမှုဟာ အဓိကပဲ။ မည်သူမျှ မထွက်ရ ဆိုရာမှာ ငါ့အမျိုးမို့လို့ ထွက်စေဆိုရင် မမှန်သလို အခြေအနေကြောင့် လိမ်လိုက်ရတယ်ဆိုတာမျိုး မရှိဘူး။ အကြောင်းအရာ မမှန်ခြင်း၊ လိမ်ညာလိုစိတ်ရှိခြင်း၊ အဲဒီစိတ်နဲ့ ပြုမူပြောဆိုခြင်း၊ မိမိစကားကို တစ်ဖက်သား နားလည်သွားခြင်းဆိုတဲ့ အင်္ဂါလေးရပ်နဲ့ ပြည့်စုံရင် လိမ် တာပဲ။ သူ့သက်သတ်ရာမှာ မမြင်လို့ နင်းမိရင် အပြစ်မရှိသလို သူများ ဆီကမမှန်သတင်းကို ကိုယ်က အမှန်ထင်ပြီးပြောမိရင် အပြစ်မရှိဘူး။

ဒါပေမယ့် ကိုယ့်စိတ်ထဲမှာ မမှန်ဘူးလို့ သိနေလျက်နဲ့ ပြောရ တဲ့ အခါမည်သည့်အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်စေ မလိမ်လို့မရတဲ့ အခြေအနေမျိုးလို့ မပြောနိုင်တော့ဘူး။ ပုထုဇဉ်ကမ္ဘာမှာ မုသာဝါဒ နည်းဖို့ဆိုရင် ပရိသတ်တစ်ခုကို ရောက်သွားတိုင်း အရမ်းကာရော မပြာမိဘဲ စကားကို နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် နေတတ်ဖို့ လေ့ကျင့်ပါလေ။

မိုက်သူ့အလင်း

လင်းရင် မမိုက်တော့ဘူး။ ပဋိသန္ဓေကျိုးနဲ့ ပဝတ္တိကျိုးလို့ ကံရဲ့ အကျိုး ပေးပုံနှစ်မျိုးရှိတယ်။ သေခါနီးမှာ တရားရလို့ ပုထုဇဉ်အနေနဲ့ ကောင်း တဲ့ စိတ်နဲ့ သေရင် ဘဝကောင်းဆိုတဲ့ ပဋိသန္ဓေကျိုးကို ရနိုင်ပေမယ့် ဘဝသစ်မှာ ရံဖန်ရံခါ အဲဒီ အကုသိုလ်ကျိုးကို ခံရနိုင်တယ်။ ဘဝ တစ်လျှောက်လုံး မုဆိုးဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ဘဝနှောင်းပိုင်းမှာ သောတာပန် ဖြစ်သွားရင် ငရဲဘဝမှာ ပဋိသန္ဓေကျိုး မပေးတော့ဘူး၊ ဒါပေမယ့် နောင် ဘဝမှာ အရိယာအဖြစ်နဲ့ပဲ မုဆိုးဘဝက လုပ်ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ်ကျိုးကို ခံစားရနိုင်တယ်။ အကယ်၍ သေခါနီးမှာ ရဟန္တာဖြစ်သွားရင်တော့ အဲဒီ အကုသိုလ်ကံ အားလုံး အကျိုးမပေးတော့ဘူး။

သတိရရ မြတ်ပုည ပြုကြကောင်းသင့်ပြီ။ (ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

၂၉၇။ မပြတ်မပြတ် ပြန်သုံးသပ်

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

တပည့်တော်၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များထဲမှ တစ်ဦးက ပါဏာတိပါတ သိက္ခာပုဒ်နှင့် ပတ်သက်၍ 'The precept of no killing is ridiculous since the immune system is killing potential pathogens every day and the defination needs to be upgrated.' ဟုဆိုပါသည်။ ထိုသူသည် အထိုက်အလျောက် စိတ်ကောင်းရှိပြီး သိပ္ပံပညာတွင် အတန်အသင့် တော်သူဖြစ်သော်လည်း ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ အဆုံးအမကို လေ့လာမှု ၌အားနည်းကြောင်း သူ၏ဆိုစကားအရ သိသာပြီးဖြစ်ပါသည်။

တပည့်တော်အနေနှင့် အဏုဇီဝပိုးမွှားများ (ဗက်တီးရီးယား၊ ဗိုင်း ရပ်စ်၊ ကပ်ပါး၊ မှို)ကိုအဘိဓမ္မာတရားတော်အရ ပါဏာတိပါတ သိက္ခာ ပုဒ်၌ အကျုံးသည့် သတ္တဝါဟု မသတ်မှတ်ကြောင်း မှတ်သားဖူးပါသည် အရှင်ဘုရား။ သို့သော်လည်း အတိအကျ မည်သို့ ရှင်းလင်းထားသည် ကိုမသိပါ။ သို့ဖြစ်ပါ၍ အစဉ် ကရုဏာထားသောအားဖြင့် တပည့်တော် သိလိုသည်ကို ဖြေကြားပေးရင်း ထိုသူ၏ (အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့ပင်ဖြစ်သော်လည်း ဘာသာကို ထိခိုက်စေနိုင်သော) ပြောဆိုချက်ကို အကောင်းဆုံး ပြန်လည် ဖြေကြားပေးတော်မူပါဘုရား။

ကျော်စွာညွန့်

-------------------

သဘာဝစနစ်

လူကို အန္တရာယ်ပြုနိုင်တဲ့ လူ့ခန္ဓာကိုယ် အပြင်က ကျုးကျော်ဝင်လာတဲ့ ပိုးဆိုတဲ့ အရာတွေကို ခုခံပြီး တွန်းလှန် တိုက်ခိုက်တဲ့ လူ့ခန္ဓာကိုယ် ထဲက ဆဲလ်တွေ သို့မဟုတ် ဆဲလ်တွေထဲက ပိုးတွေရဲ့ လူှုပ်ရှားမှုကို Immnue System လို့ ခေါ်ကြောင်း ဆရာဝန်မကြီး တစ်ဦးက ရှင်းပြ ပါတယ်။ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်သူ၊ ခုခံတိုက်သူနှစ်မျိုးလုံးကို အဏုဇီဝ ပိုးလို့ ပဲ ခေါ်နိုင်ရင် .. အဲဒီနှစ်မျိုးလုံးကို ဗုဒ္ဓဝါဒက သက်ရှိလို့ မယူဆဘူးလို့ မှတ်ထားပါ။

သက်မဲ့ရဲ့ အသက်

ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာအရ ရုပ်သက်နဲ့ နာမ်သက်လို့ နှစ်မျိုးရှိရာမှာ သစ်ပင်မှာ ရုပ်သက်ပဲ ရှိတယ်။ နာမ်သက် မရှိဘူး။ သတ္တဝါတွေမှာ ရုပ်သက်ရော နာမ်သက်ပါ ရှိတယ်။ သစ်ပင်မှာ ရူပက္ခခန္ဓာ တစ်ပါးပဲရှိတယ်။ သတ္တဝါတွေမှာကရုပ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိညာဏ်လို့ ခန္ဓာငါးပါး ရှိတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓအလိုအရ ခန္ဓာငါးပါးရှိမှ သက်ရှိလို့ ယူတယ်။ တစ် နည်းဆိုရင် အာယု = နာမ်သက် (ဇီဝိတိန္ဒြေ စေတသိက်)၊ ဥသာ = အငွေ့ (ရုပ်သက်ခေါ်တဲ့ ဇီဝိတရုပ်)၊ ဝိညာဏ် = သိစိတ် .. ဒီသုံးခု အတူရှိနေတဲ့ ရုပ်ခန္ဓာကိုသက်ရှိလို့ ခေါ်တယ်။ သစ်ပင်မှာက ရုပ်သက် ခေါ်တဲ့ ဇီဝိတရုပ်ပဲရှိလို့ သက်ရှိမဟုတ်ဘူး။

ဇီဝသဘော

ဒေဝဒတ်လုပ်ကြံလို့ ခြေမတော်မှာပြည်တည်တာကို ဆေးဆရာကြီး ဇီဝကရဲ့ ခွဲစိတ်ကုသမှုကို ဗုဒ္ဓ ခံယူခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို အနာထဲ က ပြည်ပုပ်မှာမမြင်နိုင်တဲ့ ဇီအခြေခံရှိတဲ့ အရာတွေကိုသက်ရှိအနေနဲ့ ယူဆတော် မမူလို့ ပါပဲ။ ဒါကြောင့် လူကို မကျန်းမာအောင် ဒုက္ခပေးတဲ့ ကိုယ်တွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ ပိုးလို့ သုံးနှုန်းခေါ်ဝေါ်တဲ့ အရာတွေကို သတ္တဝါ သက်ရှိအနေနဲ့ မယူဆဘဲ ဇီဝသဘောရှိတဲ့ ဆဲလ်အစိတ်အပိုင်း တစ်ခု အနေနဲ့ ပဲ ယူဆတယ်။ ဇီဝသဘောဆိုတာ ရှင်သန်ခြင်း၊ လှုပ်ရှားခြင်း သတ္တိရှိတာကို ဆိုလိုတယ်။ ဥပမာ သုက်ပိုး၊ အဆပေါင်း များစွာ ချဲ့ ကြည့်မှ အဲဒီ ပိုးဆိုတဲ့ အရာတွေရဲ့ ရှင်သန်၊ လှုပ်ရှား သတ္တိကို မြင်နိုင်တယ်။ ဒီပိုးတွေမှာ အာယုနဲ့ ဥသာ ရှိပေမယ့် သိစိတ်မရှိဘူး။ တစ် နည်းပြောရင် နာမ်သက်ဆိုတဲ့ ဇီဝိတိန္ဒြေ စေတသိက်နဲ့ ရုပ်သက်ဆိုတဲ့ ဇီဝိတရုပ် နှစ်ခုပဲ ရှိတယ်။ ခန္ဓာဖွဲ့ရင် ရူပက္ခန္ဓာနဲ့ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ နှစ်ပါး။ ဒါကြောင့် သက်ရှိလို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ လှုပ်နေတိုင်း သက်ရှိ မဟုတ်ဘူး။ အိမ်မြှောင်ပြီးပြတ် လှုပ်နေတာဟာ ခန္ဓာဟောင်းက စိတ်ဝိညာဉ်ရဲ့ သတ္တိကြောင့်၊ ခေတ်စကားနဲ့ ဆိုရင် အဲဒီအထဲရှိနေတဲ့ အာရုံကြောတွေ မသေသေးလို့။ ပြတ်ခါစ မခြောက်ခင်မှာ ဇီဝသဘောရှိတဲ့ ရုပ်လို့ ဆို ဖွယ်ရှိတယ်။ သက်ရှိတော့မဟုတ်ဘူး။

ဆင်ခြင်ပါလေ

ဣနိဝါဒီ (ဣဿရ နိမ္မာနဝါဒီ = ဖန်ဆင်းရှင် တစ်ဆူတည်းသာ ရှိဟု ယုံကြည်သူ)တို့ အလိုအရ ကြက်ငှက် သားငါး ကျွဲနွားစတဲ့ တိရစ္ဆာန် တွေကို ဘုရားသခင်က လူသားတွေရဲ့ အစာအနေနဲ့ ဖန်ဆင်းပေးထား တာလို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်သတ်ရင် ဘာအပြစ်မှ မရှိဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာက ခန္ဓာငါးပါး ရှိတဲ့ သက်ရှိတိုင်းကို မသတ်တာကို အခြေခံ ကိုယ်ကျင့်သီလ အနေနဲ့ ယူဆတယ်။ လိုက်နာတာ မလိုက်နာတာက သင့်သဘောသို့မဟုတ် သူ့သဘောပါ။

အာရုံတစ်ခုကို စူးစိုက်ထားပြီး မိမိစူးစိုက်ထားတဲ့ အဲဒီ နယ်ပယ် မှာ အတော်အသင့် ခရီးရောက်နေတဲ့ လူအချို့ဟာ ကိုယ်နားလည် ထားတာလေးကိုပဲ တရားသေ ကိုင်စွဲပြီး အဲဒါလေးမှ အမှန်၊ အဲဒါ လေးနဲ့ တိုက်ဆိုင်ရင် သိပ်ကောင်းတယ်၊ မတိုက်ဆိုင်ရင် Noလို့ ငြင်း ဆိုလေ့ရှိတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ အဲဒီလို ဆိုလေ့ရှိရာကနေ စိတ်ထား ကောင်းဟန်ရှိပေမယ့်လူအများနဲ့ အံမဝင်ခွင်မတဲ့ ဘဲဖြစ်နေတတ်တယ် ဆိုတာကို ညအိပ်ရာဝင် မျက်လုံးမှိတ်ခါနီးမှာ မပြတ်ဆင်ခြင်ရင်း မိမိ ကိုယ်တိုင်ကိုပဲ upgrade လုပ်ဖို့ကြိုးစားပါလေ။

၂၉၈။ အရှင်ထွက်

အရှင်ဘုရား၊ လူအများက အဘဘိုးမင်ခေါင်ဟာ အခုအချိန်ထိအသက် ထင်ရှား ရှိနေသေတယ်လို့ ပြောနေကြပါတယ်။ ထွက်ရပ်ပါက် ကျင့်စဉ် တွေကိုကျင့်ပြီး အရှင်ထွက် ထွက်သွားလို့ မသေတာလို့လည်း ကြားဖူး ပါတယ်ဘုရား။ အဲဒါ ဖြစ်နိုင်ပါသလား။ တပည့်တော်ကတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးပြုပြီး ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

ရဲသီဟ အရှင်မထွက်နိုင်

အာယုသုတ္တန် (သံ၊၁၊၁၀၉)မှာ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓက ‘ရဟန်းတို့၊ အသက် ရှည်သူသည် နှစ်တစ်ရာဖြစ်စေ၊ ယင်းထက် အနည်းငယ် လွန်၍ဖြစ်စေ ရှည်၏’လို့ ဟောတော်မူပါတယ်။ အသက်နှစ်ရာ ရှည်သူရယ်လို့ လူ သားအဖြစ်နဲ့ မရှိနိုင်ဘူး။ ဗုဒ္ဓခေတ်က အရှင်အနုဒ္ဓါမထေရ်က သက် တော် ၁၅၀၊ အရှင်ဗာကုလ မထေရ်က ၁၆၀ အသက်ရှည်ခဲ့ကြောင်း ပါဠိမှတ်တမ်း ရှိပါတယ်။ ထိုအရှင်နှစ်ပါးဟာ သက်တော် အရှည်ဆုံး လူသား ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒီစာအရဆိုရင် ဘယ်ကျင့်စဉ်ကိုပဲ ကျင့်ကျင့် နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ပြည့်အောင် အသက်မရှည်နိုင်ဘူး။ ဖြစ်နိုင် ဖွယ်ရှိတာက လူ့ဘဝတုန်းက စိတ်စေတနာ အမှန်နဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာပြု၊ လမ်းခင်း၊ တံတားဆောက်၊ အများ ကောင်းကျိုးဆောင်ရွက်စတဲ့ ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ခဲ့သူဖြစ်လို့ သက်တမ်းရှည်တဲ့ ဘုမ္မစိုးနတ် (ဤကမ္ဘာမြေပေါ်မှာ နေတဲ့ နတ်) သို့မဟုတ် ရုက္ခစိုး (သစ်ပင်မှာ နေတဲ့ နတ်)တွေ ဖြစ်နေရင် လူ့လောကနဲ့ ပတ်သက်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ ဆိုနိုင် လေမလား။ (မေးခွန်း၊၁၅၆။ စာ-၅၆၂ ကိုပြန်ဖတ်ပါ။)

၂၉၉။ မကန့်သတ်

လောကနီတိကျမ်းမှာ လာတဲ့ ‘ပထမအရွယ်မှာ ပညာရှာ၊ ဒုတိယ အရွယ်မှာ စီးပွားရှာ၊ တတိယအရွယ်မှာ တရားရှာ’ဆိုတဲ့ စကားကို ဆရာ တော်တစ်ပါးက ဘုရားဟော တရားမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်၊ အခြား တစ်ပါးကတော့ ဘုရားဟောပါလို့ ဆိုပါတယ်ဘုရား။ အမှန်ကို သိချင် လို့ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။ နိဗ္ဗာန်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကိုလည်း အကျယ် သိ လိုပါသည်။ ဘာသာခြားတွေ အများကြီးကြားမှာ နေရလို့ပါ ဘုရား။ ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

ဖိုးသား ရှာဖွေဆဲ

ပဌမေ နဇ္ဇိတံ သိပ္ပံ၊ ဒုတိယေ နဇ္ဇိတံ ဓနံ။

တတိယေ နဇ္ဇိတော ဓမ္မော၊ စတုတ္ထေ ကိံကရိဿတိ။

ဆယ်စောင်တွဲ စာအုပ် မရှိလို့ Pali Niti Textsof Burma (p. 73)

စာအုပ်ထဲက လောကနီတိမူကို ထုတ်ပြလိုက်ပါတယ်။ ပထမ အရွယ် မှာ ပညာသင်ရမယ်၊ ဒုတိယအရွယ်မှာ စီးပွားရှာရမယ်၊ တတိယ အရွယ်မှာ ဓမ္မအလုပ်လုပ်ရမယ်လို့ အချိန်အတိအကျ ပိုင်းခြားပြတဲ့ အလားတူ မူရင်း ပါဠိဂါထာ သို့မဟုတ် အဲဒီလို အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ စာပိုဒ်ကို မူရင်း ပါဠိတော်တွေမှာ ရှာဖွေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

သူတို့အဆို

သုတေသီ စာရေးဆရာ အချို့က ‘ဗုဒ္ဓခေတ်က တတိယအရွယ်မှာ ခြိုး ခြံတဲ့ အကျင့်ကို ကျင့်ပြီး မောက္ခကိုရှာကို ရှာဖွေရမယ်၊ အဲဒီလိုရှာဖွေ တာဟာ Reality တစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆမျိုးပညာတတ် လူ တန်းစားလွှာကြားမှာ ရှိခဲ့တယ်’လို့ ရေးသားချက်မျိုး ဖတ်ဖူးတာကို အမှတ်ရပါတယ်။ အဲဒါက ရှေးဟောင်း ဗြာဟ္မဏတို့ရဲ့ ယုံကြည်မှု ဖြစ် လေမလား။

မကန့်သတ်

အောက်ပါပါဠိတော် (မ၊၃၊၂၃၈) စကားအရ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ တရားအလုပ် သို့မဟုတ် ကုသိုလ်အလုပ်လုပ်ဖို့ အဲဒီလိုအသက်အရွယ် ပိုင်းခြားပြီး ကန့်သက်ပြတာမျိုး ရှိမယ်လို့ မထင်ဘူး။

အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာ တပ္ပံ၊ ကောဇညာ မရဏံ သုဝေ။

နဟိနော သင်္ဂရံ တေန၊ မဟာသေနေန မစ္စုနာ။

နက်ဖြန်၌ သေရမည်ကို မည်သူ သိနိုင်အံ့နည်း။ ယနေ့ပင် အားထုတ်သင့်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှု အလုပ်ကို ပြလုပ်သင့်၏။ ငါတို့မှာ စစ်သည်ဗိုလ်ပါများသော သေမင်းနှင့် ချိန်းထားမှု မရှိသည်သာတည်း။

ဓမ္မအလုပ် ဆိုတာမျိုးက ဖြစ်နိုင်ရင် ငယ်ရွယ်ချိန်ကတည်းက လုပ် တာ ပိုကောင်းပါတယ်။ အရှင်ရာဟုလာကိုရင် ဝတ်တော့ သက်တော် ခုနစ်နှစ်ဆို မဟုတ်လား။ မြတ်စွာဘုရားက ငယ်ရွယ်ချိန်မှာ မင်းစည်း စိမ်ကို ခံစား၊ နောက်မျိုးဆက်အတွက် စည်းစိမ်ဥစ္စာ ရှာဖွေ၊ ပြီးမှ တတိယအရွယ်မှာ ရဟန်းပြုဖို့ မသင်ကြားခဲ့ဘူး။

နိဗ္ဗာန်

မေးခွန်းအမှတ်၁၈၈ ရဲ့အဖြေ (စာမျက်နှာ-၆၄၁)ကိုပြန်ဖတ်ပါ။ burmeseclassic.com ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍရဲ့ စာမျက်နှာမှာ အဲဒီအဖြေနဲ့ လုံလောက်ပါတယ်။

၃၀၀။ အလိုတော်ပြည့်ပါစေ

အရှင်ကေလာသ

ဇွန် ၄၊၂၀၁၃။

-------------------

နာမည်ကျော် ဓမ္မကထိက ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါးက ‘အလိုတော်ပြည့်’ နှင့် ပတ်သက်ပြီး သဘောမကျ မနှစ်သက်ဟန်နှင့် ဟေပြောသည်ကို ကြားရပါသည်။ ‘အလိုပြည့်’ဟူသော စကားမှာ ‘ဦနော လောကော = လောက လူသားတွေဟာ အလိုမပြည့်ကြဘူး’လို့ ဟောကြားထားသည့် ရဋ္ဌပါလသုတ္တန်စကားနှင့် ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီး ဆန့်ကျင်သည် မဟုတ်ပါ လား။ ‘ဆုတောင်းဟူသော စကားလုံးသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓသာသနာ အဆုံးအမနှင့် ညီညွတ်မှုမရှိဟု ယူဆပါသည်။ ဆုတောင်းသည့် အတိုင်း ဖြစ်သွားအောင် လုပ်ပေးနိုင်သည့် တန်ခိုးကြီးသော ဘုရား၊ စေတီ၊ ဘုန်းကြီးဆိုတာမျိုးရော ရှိနိုင့်ပါမည်လား။ သစ်သီးကိုးမျိုးစသည်ကို ကိုးနာရီတိတိမှာ လှူဒါန်းမှ ဆုတောင်းပြည့်သည် ဆိုခြင်းမှာ ‘ဂိုဏ်း’ မဆန် လွန်းဘူးလား။ မေတ္တာရှေ့ထား၍ ဖြေကြားပေးချင်ပါသည်။

အရှင်သုမန (မန်း) အဓိပ္ပာယ်မတူ

‘ဦနော လောကော အတိတ္တော တဏှာ ဒါသော =လူအပေါင်းသည်အလိုမပြည့် (ယုတ်လျော့လျက်သာရှိ၏)၊ ရောင့်ရဲမှု မရှိ၊ တဏှာ၏ ကျွန် တည်း (မ၊၂၊၂၅၆)’။ ဒီသုတ္တန်စကားက တပ်မက်မှု (တဏှာ)ရဲ့ကျေး ကျွန်သဖွယ် ဖြစ်နေကြရတဲ့ ပုထုဇဉ် လောကသားတွေဟာ သေတဲ့ အထိ တစ်ခုခု လိုနေတာချည်း ဖြစ်ကြောင်း ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဟောကြား ချက်ကို အရှင်ရဋ္ဌပါလက ကောရဗျမင်းကို မိန့်တော်မူတာဖြစ်ပါတယ်။ ‘အလိုတော်ပြည့်’ ဆိုတာက ဆောင်ရွက်ချက် ကိစ္စ သို့မဟုတ် တောင့် တတဲ့ ရည်မှန်းချက်တစ်ခု အောင်မြင်သွားတဲ့ သဘောမျိုးဖြစ်လို့ အာ ဘော်သို့မဟုတ် အဓိပ္ပာယ်မတူဘူးလို့ အရင် မှတ်ပါ။

အလိုပြည့်

‘ရဟန်းတို့၊ သမဏ ဗြဟ္မဏတို့အား အစားအစာ နေထိုင်စရာ စသည် လှူဒါန်းပြီး သူဌေးသူကြွယ်ဖြစ်ရလို၏ဟု ကာမဂုဏ်အာရုံ၌ ညွတ်သော စိတ်ကိုထား (ဒဟတိ)၊ .. စိတ်ကိုအဓိဋ္ဌာန်ပြု (အဓိဋ္ဌာတိ)၊ ..စိတ်ကို ထပ်ခါထပ်ခါဖြစ်စေ (ဘာဝေတိ)လျှင် တောင့်တသော ဘဝကိုရ၏။ သို့ သော် သီလရှိသူအားသာ ဖြစ်နိုင်၏။ သီလရှိသူအား စင်ကြယ်သော ကြောင့်စိတ်၏ တောင့်တမှုသည်ပြည့်စုံ၏ (အံ၊၃၊၇၃)’။ အဓိပ္ပာယ်က ကုသိုလ် ပြုပြီးနောက် ဖြစ်ချင်တဲ့ ဆန္ဒတစ်ခုကို စိတ်ထဲမှာ အလေး အနက် အဓိဋ္ဌာန်ပြုရင် ကိုယ့်မှာ သီလရှိပါက တောင့်တတိုင်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပါပဲ။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓကမဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်အတွက် မပွားများဘဲ ကာမ အာရုံအတွက် တောင့်တတဲ့ အဒီစိတ်မျိုးကို ဟီန (အထက်တန်းမကျဘူး)လို့ တော့သတိပေးပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အလိုမပြည့်နိုင်တဲ့ ယနေ့ကမ္ဘာက ပုထုဇဉ်တစ်ယောက် အဖို့ ကုသိုလ်ပြုပြီးနောက် မိမိတောင့်တရာမှာ စိတ်ကိုထား .. အဓိ ဋ္ဌာန်ပြု .. ပွားများရင် မိမိမှာ သီလနှင့်ပြည့်စုံပါက တောင့်တတာကို ရနိုင် သို့မဟုတ် ဆန္ဒအောင်မြင်နိုင်အလိုပြည့်နိုင်ကြောင်း ဟောကြား တာတော့ သေချာပါတယ်။ နောင်ဘဝ အတွက်တောင် ဖြစ်နိုင်ရင် ဒီ ဘဝအတွက်လည်း မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်မလား။

ဆုတောင်းပါ

ကုသိုလ်ပြုပြီးရင် ဆုတောင်းဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ ဆုတောင်းဖို့လိုတယ်။ ကျမ်း ဂန်အတိအကျရှိလို့ အဲဒီအတိုင်းပဲ မြဲမြဲမှတ်ထားပါ။

(၁) ယဿ ပဉ္စဓမ္မာ အတ္ထိ န ပတ္ထနာ၊ တဿ ဂတိ အနိဗ္ဗဒ္ဓါ။ သဒ္ဓါ သီလသုတစာဂ ပညာဟူသောတရားငါးပါးရှိ၏။ ကုသိုလ် ကောင်း မှုလည်းပြုလုပ်ပါ၏။ ဒါပေမယ့် ဆုတောင်းမှု (ပတ္ထနာ)ကိုမပြုရင် လား ရာဂတိ မမြဲဘူး။ ဆုမတောင်းရင် ကောင်းမှု ပြုပေမယ့် ဦးတည်ရာမဲ့ လားချင်ရာကို လားမယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။

(၂) ယဿ ပတ္ထနာ အတ္ထိ န ပဉ္စဓမ္မာ၊ တဿပိ ဂတိ အနိဗ္ဗဒ္ဓါ။ လိုချင် ဖြစ်ချင်တဲ့ ဆုကိုတော့ တောင်းပါ၏၊ အဲဒီ တရားငါးမျိုး မရှိရင်လည်း ဂတိမမြဲဘူး။ ဘာမှမလုပ်ဘဲ ဆုတောင်းရုံနဲ့တော့ ဘယ်ရနိုင်မလဲ။ နည်း များမဟူ ထိုက်တန်တဲ့ အရင်းအနှီး တစ်ခုကိုတော့ မှန်မှန်ကန်ကန် စိတ်ပါလက်ပါ လုပ်ရတယ်။

(၃) ယေသံ ဥဘယ မတ္ထိ၊ တေသံ ဂတိ နိဗ္ဗဒ္ဓါ။ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတရား ငါးပါးနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ ကောင်းမှုလည်းပြု၏။ တောင်း ဆုလည်းဆို၏။ ဒီလိုဆိုရင် အဲဒီလူ ဂတိမြဲတယ်။ ဆုတောင်းပြည့်တယ် ပေါ့။ ကောင်းကင်ကို ပစ်တင်လိုက်တဲ့ တုတ်ချောင်းဟာ အရင်းနဲ့ ကျ လာမှာလား၊ အဖျားနဲ့ ကျလာမှာလား၊ အလယ်နဲ့ ကျလာမှာလား ဆို တာကို မသတ်မှတ်နိုင်သလို သတ္တဝါတို့ရဲ့ပဋိသန္ဓေယူမယ့်ဘဝ ဆိုတာ ဟာလည်း သတ်မှတ်ချက်မရှိဘူး။ ဒါကြောင့်ဦးတည်မှု သေချာအောင် ကုသိုလ် ကောင်းမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ပြီးတဲ့ အခါ ဆုတောင်းရပါတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀၇)။ ဆုတောင်းတယ်ဆိုတာ ဘုရားအလောင်းတော်များရဲ့ ကျင့် စဉ်ပါ။ ဘုရားလောင်း သုမေဓာရှင်ရသေ့ ဆုတောင်းခဲ့ပုံက..

‘ဓမ္မနာဝံ သမာရုယှ၊ သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ။ လူမျိုးပုံယင်၊ လှေပြည့်တင်၍၊ သင်္သရာကျယ်၊ မြစ်ပင်လယ်မှ၊ ဆယ်ကယ် အားသွန်၊ ပြည်နိဗ္ဗာန်သို့၊ မကျန်ပို့ရလို၏တည်း။

(ဆုတောင်းခန်းပျို့၊ ပိုဒ်၁၈၅)’တဲ့။

သြကာသဆိုရင် ပဲ ရန်သူမျိုးငါးပါးမှ ကင်းရပါလို၏လို့ ဆုတောင်း နေပြီ မဟုတ်ပါလား။ ဆုတောင်းခြင်းကို ထေရဝါဒနှင့် မညီဘူးလို့ ‘ပ သို့လျှင် ’ဆိုနိုင်ပါ့မလဲ။

မဆန့်ကျင်

ဆုတောင်းတယ်ဆိုတာ ကိုယ့်အလုပ်ရဲ့ ဦးတည်ချက်ကို ဖော်ညွှန်းခြင်း သာဖြစ်လို့ ဆုတောင်းပြည့်ခြင်း မပြည့်ခြင်းဟာ စေတီရုပ်ပွား ဆင်းတု ဘုန်းကြီးနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ အဲဒီစေတီ အဲဒီဆင်းတုတော်မှာ ဆုတောင်းမှ ဆုတောင်းပြည့်တယ်လို့ တော့ မစွဲလမ်းသင့်ဘူး။ သီလပြည့်စုံ စင်ကြယ် ခိုက်စင်ကြယ်တဲ့ ဒါနကိုပြုပြီး အဓိဋ္ဌာန်ပြုဆုတောင်းရင် စေတီဆင်းတု မပါဘဲလည်း ဆုတောင်းပြည့်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ‘ဆုတောင်းပြည့် ဘုရား’ဆိုတဲ့ နာမည်က အိပ်မောကျ သို့မဟုတ် အိပ်မပျော့်တပျော် ဖြစ်နေတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်ကို အနည်းဆုံး လှုပ်နှိုးလိုက်နိုင်တယ် ဆိုရင် အကျိုးရှိတာပဲ။

အနာထပိဏ်သူဌေးဟာ သားမောင် ကာဠကို အသပြာပေးပြီး ဘု ရားဆီကို သွားဖို့ ဖျားယောင်းခဲ့တဲ့ ထုံးရှိပါတယ်။ သာသနာပြု ပုဂ္ဂိုလ် တွေကဂြိုဟ်ကြီး ကိုးလုံးပူဇော်မှုလွှမ်းမိုတဲ့ နေရာမှာ ဘုရားကိုးဆူပူ ဇော်မှုနဲ့ အစားထိုးပေးခဲ့တာကိုလည်း ဓမ္မနဲ့ မဆန့်ကျင်လို့ လက်ခံနိုင် တာပေါ့။ ဒါကြောင့် အခက်အခဲတွေနဲ့ မွမ်းကျပ်နေသူ တစ်ဦးကို ‘ဒီကု သိုလ်လေးပြု၊ ဘုရားဂုဏ်တော် ပွားများပြီး၊ အဓိဋ္ဌာန်ပြု ဆုတောင်းပါ လား’လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီအချင်းချင်း အကြံပေးတာဟာ ဓမ္မကို မဆန့်ကျင် နိုင်ပါဘူး။

ဂူဘုရားကြီး

၂၀၀၈-ခုနှစ်၊ မေလတုန်းက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကာလီဖိုးနီး ယားပြည်နယ် ဖရီးမောင့်မြို့ မေတ္တာနန္ဒကျောင်း တရားပွဲမှာအလိုတော် ပြည့် ဆရာတော်ကြီး မိန့်ကြားခဲ့တာက .. ‘ဘုန်းကြီး ငယ်စဉ်က အလိုတော်ပြည့် ဘုရားကြီးထဲမှာ အချိန် အတော်ကြာ အဓိဋ္ဌာန်ပြုပြီး တရား အားထုတ်ဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့်နောက်ပိုင်းမှာ ပျက်စီးနေတဲ့ ဒီရှေးဟောင်း ဂူဘုရားကြီးကို ဘုန်းကြီး ဦးဆောင်ပြုပြင်ပြီး ထီးတော် တင်တယ်။ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲတွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ဘုရားပွဲတော် တွေလည်း ဦးဆောင် ကျင်းပပေးပါတယ်။ ဒါကို အကြောင်းပြုပြီး လူ တွေက ဘုန်းကြီးကို အလိုတော်ပြည့်ဆရာတော်လို့ ခေါ်လာကြတယ်။ ဘုန်းကြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ်ပေးတဲ့ နာမည်မဟုတ်ပါဘူး’တဲ့။

သစ်သီးကိုးမျိုး

ဆရာတော်ကြီးက ဆက်မိန့်ပါသေးတယ် ‘ဒီဘုရားကြီးမှာ ဘုရားဂုဏ် တော် ကိုးပါးကိုရည်မှန်းပြီး သစ်သီးကိုးမျိုး ပန်းကိုးမျိုးစသည်ကိုမ နက်ကိုးနာရီ အချိန်မှာ အထူးစီမံ လှူဒါန်းပြီး ဆုတောင်းတဲ့ အခါ အကြံ အစည်တွေ အောင်မြင်သွားကြတယ်လို့ လူအချို့က ဘုန်းကြီးကို ပြန် ပြောကြတယ်။ ဒါနဲ့ ကျမ်းဂန်နဲ့ မလွတ်တဲ့ အတွက် အဓိဋ္ဌာန်ပြု ဆု တောင်းတာကို ပွဲတော်ရက်တွေမှာ ဘုန်းကြီးဦးဆောင်ပြီး လုပ်ပေးပါတယ်။ ဒါပေသည့် .. ဘုန်းကြီးက လူတွေ အလိုပြည့်သွားအောင် လုပ် ပေးတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ငါးပါးသီလပေးပြီး ဘုရားရှိခိုးဂါထာကို တိုင် ပေးရုံပါပဲ။ မြေသား အုတ်သားတဲ့ တည်ဆောက်ထားတဲ့ အလိုတော် ပြည့်ဂူဘုရားကြီးက ဆန္ဒပြည့်ဝအောင်လုပ်ပေးတာလည်း မဟုတ်ရပါဘူး။ ဆုတောင်းသူရဲ့ စိတ်အဓိဋ္ဌာန်မှု စွမ်းအားနဲ့ သူ့ရဲ့သီလစင်ကြယ်လို့ ဖြစ်ရတာပါ။

.. ဒီတော့ယင်.. ကိုးမျိုးစီလုပ်ရတာကလည်း ဘုရားဂုဏ်တော် ကိုးပါးကို ရည်မှန်းရုံ သက်သက်ပါ။ မနက်ပိုင်းမှာ လူတွေရဲ့စိတ်ဟာ ကြည်လင်ပြီး ခွန်အားရှိလို့ မနက်ကိုးနာရီမှာ လုပ်ခိုင်းပါတယ်။ မနက်မှာ မအားလို့ ညလုပ်ရင် မရဘူးလားတဲ့ .. မရပါဘူး။ ဘုရားကို ညမှာ ဆွမ်းကပ်လို့ မှ မဖြစ်ဘဲ။ သံပရာသီးကို ဘာကြောင့် မထည့်တာ လဲတဲ့ .. မေးကြသေးတယ်။ ဒီတော့ ဘုန်းကြီးက ‘ဘုန်းကြီး မကြိုက် လို့ မကပ်ခိုင်းတာပါ’လို့ ပြောလိုက်တယ်.. (ပရိသတ်ရယ်ကြ)’။

အထူးစီမံတဲ့ ဒါန

သာသနာပ ကာလဝေလာမပုဏ္ဏားရဲ့ မဟာဒါနအလှူကို ဆောင်ရွက်ပုံ၊ ဘုရားလက်ထက်က ဘုရင်ကောသလရဲ့ အသဒိသဒါနအတွက် စီမံပုံ၊ ဘီစီသုံးရာစုမှာ အသောကမင်းက ဓမ္မက္ခန္ဓာရှစ်သောင်းလေးထောင်ကို ရည်မှန်ပြီး ရေတွင်းရေကန် ဆေးရုံ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ ရှစ်သောင်း လေးထောင်စီ လှူဒါန်းပုံတွေ ဗုဒ္ဓစာပေမှာ ရှိပါတယ်။ သူတို့ကို အတု ယူပြီး ရေတွင်း ကိုးမျိုး ရေကန်ကိုးမျိုး မလှူနိုင်သေးလို့ အနည်းဆုံး သစ်သီးလေးလောက်ပန်းလေးလောက်ဆွမ်းလေးလောက်ကို ကပ်လှူ နိုင်သူတို့အတွက် ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော် ကိုးပါးကိုရည်မှန်းပြီး ကိုးမျိုးစီ အထူး စီမံ လှူဒါန်းတာကို ‘ဂိုဏ်း’ဆန်တယ်လို့ မဆိုပါနဲ့ လေ။ အလှူ့ရှင်မှာ သစ်သီးတွေပန်းတွေကို ကိုးမျိုးစီရအောင်ရှာဖွေရင်း မိမိရဲ့အထူး ဒါန အောင်မြင်ဖို့ လုံ့လပြုနေစဉ်အတွင်း ကုသိုလ်စိတ်တွေနဲ့ တက်ကြွ လန်း ဆန်းနေတဲ့ အတွက် halo efect (စိတ်ပညာအရနှစ်သက်ဖွယ် တန်ပြန် သက်ရောက်မှု)တွေသိပ်ပြီး အားကောင်းနေပါလိမ့်မယ်။ ဒီအင်အားဟာ ‘အလိုပြည့်’စေတဲ့ တွန်းအား တစ်ခုဖြစ်နိုင်တာပေါ့။

ကုလား သူတောင်းစား

ဒီမေးခွန်းကို ဖြေရင်း၁၉၉၈-ခုနှစ်နွေဦးမှာ ဘုန်းကြီး အိန္ဒိယကို ပထမ အကြိမ် ဘုရားဖူးရောက်စဉ်က ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို အမှတ် ရလာတယ်။ ဝေသာလီမြို့အနီး နောက်ထပ်တူးဖော်တဲ့ ကျောက်တိုင်နေရာကိုသွား တုန်းက အသက် ၈ နှစ် ၉ နှစ် လောက် ကောင်မလေး နှစ်ယောက်၊ ‘ယာနီဓ ဘူတာနိ သမာဂတာနိ’ကိုဆိုပြပြီး ‘ဘာဘာဂျီးချယ်ပြား’တဲ့။ လိုက်ပို့တဲ့ ကိုယ်တော်က ပိုက်ဆံလာတောင်းရင် မပေးဖို့ သတိပေး ထားရင်းက အဲဒီ ရတနသုတ်တန်ခိုးနဲ့ ဘုန်းကြီးရဲ့ လက်ထဲက တစ်ခု တည်းသော ဆယ်ပြားစေ့ အကြွေလည်း ခွေးလှေးယားသီးလို ဖြစ်နေ တာနဲ့ နှစ်ယောက်ကြားကို ပစ်ချလိုက်တယ်။ နှစ်ယောက်လုံး ‘ဝုန်း’ ကနဲ ပြေးအကောက်၊ အကြီးလို့ ယူဆရသူက ရသွားတော့ အငယ်က ဆတ်ကနဲလုရင်း အကြီးရဲ့မျက်နှာကို ကုတ်ဖဲ့။ စောစောက ချစ်စဖွယ် တွေ့ရတဲ့ သူတို့ နှစ်ယောက်ရဲ့ ‘ဂျေ’မျက်နှာသိုးကို ခုထိ မြင်ယောင် နေသေးတယ်။

ရဟန်းသံဃာ ပမာသူဖုန်းစားတဲ့။ ယခင်က ဘာကြီး ဖြစ်ခဲ့ဖြစ်ခဲ့ ယခု ဘာကြီး ဖြစ်နေနေ သူတစ်ပါးကို မှီခိုပြီး အသက်မွေးရသူ (ပရ ပဋိဗဒ္ဓဇီဝီ) ဖြစ်လို့ ပမာသူဖုန်းစား ဖြစ်ရတာ (သူတောင်းစားနဲ့ တူရ တာ)ကိုက ရဟန်းသံဃာရဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ Ego (ငါဆိုတဲ့ မာန် = အသ္မိမာန်) ကိုချိုးနှိမ်တဲ့ ဂုဏ်ရည်တစ်ရပ်ပါ။ ဒါပေမယ့်သူတောင်းစား စိတ်ဓာတ် နဲ့ သူတောင်းစားလိုတော့ မပြုကျင့်ရပေဘူး။

ဒီမိုကရက်တွေ

အမှန်တော့ အမေရိကန်က ဒီမိုကရက်တွေဟာ ပေါ်လစီအရ လူကြိုက် များနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်လူတွေက နိုင်ငံရေး မဲဆွယ်ပြီဆိုရင် ထမီကို ခါးစောင်းတင်ပြီး အိမ်နှစ်ဆယ်ကြားအောင် ပြောတတ်တဲ့ ငါး စိမ်းသယ်မလို သူတစ်ပါးကို လက်ညှိုးထိုးပြီး ကဲ့ရဲ့တင်းဆို လုပ်တတ် လွန်းလို့ ထောက်ခံသူ ပရိသတ်ထဲမှာ ပညာတတ်လူတန်းစားလွှာတွေ လျော့သွားရတယ်။ တက္ကသိုလ် အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ မီဒီယာ လောကသား တွေဆိုရင် ရီပတ်ပလီကန်တွေ များတယ်။ လောကမှာ ကိုယ့်ဂုဏ်ကို ဖော် ပြီး သူတစ်ပါးကို နှိပ်ပြောတတ်သူဟာ ‘ကြေးခွက်နှုတ်ခမ်းကွဲ’၊ ‘မောင်းအ’တွေလိုအသံကျယ်ပေမယ့် နားထောင်လို့ မကောင်းချေဘူး။ ပရိသတ်ရှေ့ကိုရောက်နေသူဟာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး အထူးသဖြင့်ဂုဏ်ရည် တူတစ်ဦးကို တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်၍ ကဲ့ရဲ့သရော်လုပ်ရင် နှစ်ဖက်လုံးမှာ အသိုင်းအဝိုင်းဆိုတာ ရှိတဲ့ အတွက် ၁)ရန်သူ ပေါတယ် ၂) သူ့ပရိသတ် လျော့မှန်းမသိ လျော့သွားတယ် ၃) ပညာရှိတို့ အား ပေးမှုလည်း နည်းသွားတယ်။ သတိချပ်ပါကုန်။

ပွင့်လင်းခံသာ

ဒါကြောင့် ‘သဘောမကျ မနှစ်သက်ဟန်နဲ့ ဟောပြောသည်’ဆိုတဲ့ ‘နာ မည်ကျော် ဓမ္မကထိက ဆရာတော်ကြီး’အနေနဲ့ ကိုယ့်ဘက်က အကြောင်းပြချက် ခိုင်လုံလွန်းနေရင် တောင် မိမိရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာအရ ပရိ သတ်ရှေ့ ‘အလိုတော်ပြည့်’ရဲ့ကွယ်ရာမှာ ရိသဲ့သဲ့ပြောမယ့်အစား ‘အလိုတော်ပြည့်’နဲ့ ကိုယ်တိုင် တွေ့တဲ့ အခါ အပြုသဘောနဲ့ တိုက်ရိုက် ကိုယ်က သိက္ခာကြီးရင် ဆုံးမ၊ ရွယ်တူသို့မဟုတ် ငယ်ရင် အကြံဉာဏ် ပေး သို့မဟုတ် ဆွေးနွေးရင် ဗုဒ္ဓသာသနာအတွက်ရော ဓမ္မကို ကျင့် သုံးနေကြသူ အချင်းချင်းဖြစ်တဲ့ ကိုယ်တို့ နှစ်ဦးလုံးအတွက်ပါ အကျိုး မယုတ် မိတ်မပျက်လို့ ပိုပြီး မသင့်မြတ်ပေဘူးလား။ ဒီနေရာမှာ ‘ပွင့် လင်း ညင်သာ’ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေး စကားလုံးကို အသုံးချလို့ ကောင်း ကောင်းရတာပေါ့။

301. Free Thinker

Free Thinker ဆိုတဲ့ ဘာသာမဲ့တွေ သေပြီးနောက် ဖြစ်လာနိုင်သည့် ဘဝကို သိလိုပါသည် ဘုရား။ ဆရာတော်တစ်ပါးရဲ့ စာအုပ်မှာ ‘သံ သယရှိတာကို ရှိလို့ ရတယ်၊ သေချာ ဆန်းစစ်ပြီးမှ ယုံပါ၊ အဖေအမေ က ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်နေလို့ ကိုယ်က ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်နေရတယ် ဆိုတာမျိုး မဖြစ်စေ နဲ့ ’လို့ ရေးပါတယ်။ နောက်စာအုပ် တစ်ခုမှာတော့ ‘သံသယတွေ ရှိနေသေးရင် ဝီစိကိစာနဲ့ ဒိဋ္ဌိမကင်းသေးဘူး’လို့ ရေးပါတယ်။ တပည့်တော်ဟာ တစ်ခါတလေ အစွန်းရောက်အောင် တွေးမိ တတ်ပါတယ်။ လေ့လာရင်းနဲ့ အဖြေရတာတွေရှိသလို မရသေးတာလည်း ရှိတယ်။ တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ သံသယစိတ်နဲ့ သေ သွားရင် နောက်ဘဝမှာ ဘယ်လိုမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ။ တပည့်တော်မှာ တွေးလို့ မရတာကလွဲလို့ မကောင်းမှုလုပ်တာ နည်းပါသည်။ ကျေးဇူးပြု ၍ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်လူအ

------------------- လွဲရုံပဲပေါ့

Free Thinker အနေနဲ့ Free Think တဲ့ အခါသူ့ရဲ့Thinking က ကိုယ့်ကိုရောသူ့ကိုပါ အပြစ်ရှိပြီး မကောင်းကျိုးကိုဖြစ်စေတဲ့ လုပ်ဆောင်မှု တွေကို ဖြစ်ပေါ်စေရင် အဲဒီ Free Thinker ရဲ့Thoughts တွေဟာ လောကရဲ့ အဆိပ်အတောက် ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း ဦးစွာ မှတ်သင့်တယ်။ သူ့ဟာသူ ဘယ်လာက်ပဲ Free Think စေ ဗုဒ္ဓဝါဒရှုထောင့် အရ တော့ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးကို မကျူးလွန်ရင် အပါယ်ဘုံကို မကျနိုင်ရာပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃာဆိုတဲ့ ရတနာသုံးပါးကို မဆည်းကပ်ရုံနဲ့ ငရဲရောက်တယ် ဆိုတာမျိုး ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ မရှိဘူး။ မသကာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကျင့်စဉ်နဲ့ လွဲရုံပဲပေါ့။

နံရံမဲ့လှောင်ချိုင့်

တစ်ခုတော့ရှိတယ် .. အခုကောင်းတယ်ဆိုတာ အယင်က အလုပ် ကောင်းရဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ်လို့ နောင်အကောင်းဖြစ်လာဖို့ အခု အကောင်းတစ်ခုကို လုပ်ကိုလုပ်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစွဲအလမ်း မကြီး ဘဲအလယ်အလတ် သဘောထားနဲ့ အများကောင်းကျိုးကို ဆောင်ရွက် နိုင်တဲ့ Free Thinker အနေနဲ့ ကောင်းတဲ့ ဂတိနိမိတ်ကိုလည်း မျှော်လင့် နိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ကွန်မြူနစ်တွေလို လိုအပ်ရင် မိဘကိုပါသတ် မယ်ဆို တာမျိုး၊ ဘုရားသခင်အတွက်ဆို အသေခံဗုံးခွဲ တိုက်ခိုက်မယ်ဆို တာ မျိုးအထိ မိုက်ရူးရဲ အစွန်းရောက်အောင် Free Think ရင်တော့ အဲဒီ အစွန်းရောက် အစွဲအလမ်းကြီးက သူ့စိတ်ကို ထူးခတ်ထားသလို ဖြစ် နေလို့ လောလောဆယ်မှာပဲအဲဒီအစွဲအလမ်းလှောင်ချိုင့်အတွင်းမှာနေ ရှိလျက် အလင်းရောင် မမြင်နိုင်တဲ့ မျက်ကန်းလို နေရရုံမက သေခါ နီးမှာ နိမိတ်ကောင်းကို မျှော်လင့်နိုင်ဖွယ် မရှိဘူး။

သံသယလား

ကြားနာတာ ဖတ်ရှုတာကို သံသယစိတ်နဲ့ မှိန်းနေရုံနဲ့ ဘာမှဖြစ်မလာ နိုင်တဲ့ အတွက် ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ‘ဆန်းစစ်’ ဆိုရာမှာ ကာလာမသုတ် ဒေသနာအရ လက်တွေ့လိုက်နာ ကျင့်သုံးကြည့်ဖို့ အဓိကကျတယ်လို့ ယူဆတယ်။ ‘သံသယတွေ’ ဆိုတာက ကျယ်ပြန့်တယ်။ ဆိုပါတော့ .. ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာလား၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်လား၊ ဘဝသံသရာလား၊ ကံနဲ့ ကံရဲ့ အကျိုးလား..စသည်။ အားလုံး သို့မဟုတ် အချို့ကိုဆိုရင် အပေါ်က လူနဲ့ တူနေမှာပေါ့။ အဲဒီလို မဟုတ်ဘူးဆိုရင်တော့ ဒိဋ္ဌိနဲ့ ဝိစိကိစ္ဆာကို တဒင်္ဂ ပယ်ခွာပြီး အကျိုးကို ယုံကြည်လို့ လုပ်ရပ်ကောင်းချင်း တူရင် တောင် အကျိုးပေးက အပေါ်လူထက်တော့ သာဖွယ် ရှိပါတယ်။ သောတာပန် အဖြစ်နဲ့ ဒိဋ္ဌိနဲ့ ဝိစိကိစ္ဆာကိုအကြွင်းမဲ့ ခွာပစ်နိုင်ရင် အသာဆုံးပေါ့။

ဆင်ခြင်တုံ

‘အစွန်းရောက်’ဆိုတာမျိုးက ဘယ်ရှုထောင့်ကမှ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မကိုက်ညီ ပါဘူး။ အစွန်းမရောက်ဖို့ဆိုရင် ပင်ကိုက ဆင်ခြင်တုံတရား ရှေ့သွား ပြုဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ပြီးရင် ‘ယောနိသော မနသိကာရ’နဲ့ ‘သဒ္ဓမ္မဿဝန’ များများ ရှိဖို့လည်း လိုတယ်။ Voices behind the Veil စာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြတဲ့ အတိုင်း ကိုရ်အာန်ကျမ်းထဲက ဘုရားသခင် အတွက်အသေခံမယ်ဆိုတဲ့ စာပိုဒ်တွေကို နေ့တိုင်း ရွတ်ဆိုရင်း ၎င်းတို့ရဲ့ ဆရာများထံမှ Brain Wash လုပ်ခံရတို့ အစွန်းရောက်စစ်သွေးကြွတွေ ဖြစ်လာတာဟာ ဆင်ခြင်တုံတရားမဲ့လို့ မဟုတ် ပါလား။

No unkind word

There was never an occasion when the Buddha flamed forth in anger, never an incident when an unkind word escaped his lips.

Dr. S. Radhakrishnan

အကြင်နာမဲ့ စကားလုံး

ဗုဒ္ဓသည် စိတ်ဆိုး ဒေါသဖြင့် ပြုမူဆောင်ရွက်သည့် အခြေအနေမျိုး မရှိ ဖူးပါ။ ရှင်တော်မြတ်ရဲ့ နှုတ်တော်မှ ထွက်ဆိုသော မဆင်မခြင် ပြောဆို သည့်အကြင်နာမဲ့ စကားလုံးတစ်လုံးမျှ မတွေ့ဖူးပါ။

၃၀၂။ နှလုံးသားအမွေ

ဇွန် ၁၃၊၂၀၁၃။

-------------------

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်တို့ ဇနီးမောင်နှံမှာ ရတနာသုံးပါးနှင့် အလွန်နီးစပ်သည့် မိဘနှစ်ပါးမှ မွေးဖွားခဲ့ကြသည့်အတိုင်း ရတနာသုံးပါးက သင်ပြပေး သော တကိုယ်ရေ နှလုံးသားငြိမ်းချမ်းရေး ကျင့်စဉ်ကို လိုက်နာကျင့် သုံးခွင့်ရသဖြင့် ရတနာသုံးပါး၏ ကျေးဇူးတန်ဖိုးကို နက်ရှိုင်းစွာ နား လည် သဘောပေါက်ကြပါသည်။ နှစ်ယောက်လုံး လူပျိုအပျိုဘဝ က တည်းက ဒါနသီလဘာဝနာ ကုသိုလ်များကို မေ့လျော့ခြင်း မရှိခဲ့ကြပါ။ ယခုအခါ ဘာသာတရားနှင့် ယဉ်ကျေးမှုခြားနားသည့် တိုင်းတပါးတွင် နေထိုင်ရ သဖြင့် တပည့်တော်တို့၏ ၄ နှစ်၊ ၆ နှစ်အရွယ် သမီးငယ် နှစ်ယောက်အား ဗုဒ္ဓသာသနာက သင်ပြသည့်နှလုံးသား အမွေကိုပေး အပ်ဖို့ ခက်ခဲနေပါသဖြင့် ရတက်မအေး ဖြစ်မိပါသည်။ ထိုအတွက် ဆရာတော်တို့ထံမှ အကြံဉာဏ်ကောင်းများရလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Dr. ဝင်းကိုကို သီရိရွှေစင် ခေတ္တ..ပါရီ

-------------------

ကြိုးစားပါ

‘ဘာသာတရားအားလုံး ကောင်းတာကို သင်ကြားတာချည်း ဖြစ်လို့ သူ့ ဟာသူ ကြိုက်တဲ့ ဘာသာကို ယူပါစေ’ဆိုတဲ့ လူတွေအထဲ ပါမသွားတာ ကိုပဲ ကျေနပ်လှပါပြီ။ ‘ငါမှတစ်ပါး အခြားကို ကိုးကွယ်ရင် အမှုကြိတ် ပစ်မယ်၊ အမှန်ဆုံးဖြစ်တဲ့ တို့ကျမ်းထဲက ဘုရားသခင်ရဲ့ ဥပဒေအတိုင်း နိုင်ငံကို မအုပ်ချုပ်ရင် ခွဲထွက်မယ်’လို့ ရောက်ရာအရပ်မှာ တောင်းဆို တဲ့ နိုင်ငံရေးဘာသာ တရားတွေ(Political Religions) နဲ့ ဘဝနေနည်း အဆုံးအမ သက်သက်ဖြစ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကို အတူတူပါလို့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး အပြောခံနိုင်ပါ့မလဲ။ အဲဒီလို ဟောပြောသူတွေကိုလည်း ကိုယ်ကန်းလို့ သူများကို အကန်းဖော်ရှာတယ်လို့ ပဲ ဆိုရလိမ့်မယ်။ ဘာသာတရား တွေကကိုယ့်လမ်းနဲ့ ကိုယ်သွားနေကြတာပါ။ သူတို့ဟာ သူတို့ကောင်း ပေမယ့် ကိုယ်မကောင်းနိုင်ဘူး။ ကိုယ်ကောင်းတာကို သူတို့ မကောင်း နိုင်ဘူးဆိုတာလည်း သေချာတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ဘာသာတရားရဲ့ တန်ဖိုးကို နားလည်တဲ့ မေးခွန်းရှင်တို့ကို လေးစားပါတယ်။ အောင် မြင်အောင် ကြိုးစားဖို့လည်း တိုက်တွန်းပါတယ်။

‘အကြံဉာဏ်ရလိုပါသည်’ဆိုလို့ ရယ်စရာပြောရအုံးမယ်.. တိုင်း ရင်းသူ ဘာသာခြားနဲ့ အကြောင်းပါပြီး သူ့ကလေးကို ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမ တွေကို သင်ပေးမယ်လို့ တွေ့တိုင်း ပြောလေ့ရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ လူငယ် တစ်ယောက် ၅-နှစ်အရွယ် သားတော်မောင်ကို ‘ထ သောရာဇာသုံ ဒသ မုနိ သုဒ္ဓါ ဒဒေးယျ’ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို ရှင်းပြသည်ဆိုပဲ။ ရှင်းပြရင်း လည်သွားလို့ ဘုန်းကြီးဆီ ည ၉း၃၀ လောက် ဖုန်းဆက် အကူအညီ တောင်းဖူးပါတယ်။ ဒီလူငယ်လည်း သူ့သားကို ဘာကို အဓိကသင်ပြီး ဘယ်လိုစည်းရုံးရမယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အခက်အခဲရှိနေပုံပါပဲ။

ဘဝအစ

အဲဒီအရွယ် ကလေးတွေကို မိဘတွေအနေနဲ့ အိမ်မှာ သင်ရတာ လက် ဝင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သည်းခံပြီး လုပ်ကိုလုပ်ရမှာက မိဘတို့ရဲ့ တာဝန်ပါ။ ဘုန်းကြီးကျောင်း မရှိတဲ့ နေရာဖြစ်ရင် ရဟန်းသံဃာ ဓာတ် ပုံတွေ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓရုပ်ပုံ ပန်းချီကားတွေနဲ့ ရင်းနှီး နေအောင်၊ အဲဒီအရာတွေဟာ မိမိတို့နဲ့ ပတ်သက်မှုရှိပြီး အထင်အမြင် သေးရမယ့်အရာတွေ မဟုတ်ဘဲ အထက်တန်းကျ ဂုဏ်ယူလေးစား ရမယ့် အရာတွေအနေနဲ့ သိနေအောင် .. ဥပမာ ဆွမ်းတော်ကပ်၊ ပန်း တော်ကပ်၊ သောက်တော်ရေ ကပ်တဲ့ အခါ သူတို့ကို ပါဝင်စေခြင်းမျိုး၊ ကိုယ်တိုင်က လေးစားပြတာမျိုး..လုပ်သင့်တယ်။

အတော်အတန် နားလည်နိုင်တဲ့ အချိန်မှာ လောကမှာ မိမိမှတစ် ပါး အားကိုးစရာ မရှိ၊ မိမိသည်သာ မိမိရဲ့ဖန်ဆင်းရှင်၊ သက်ရှိသက်မဲ့ သက်မဲ့ကို ဖန်ဆင်းသူ လောကသားတို့ရဲ့ ပြစ်မှုကို တာဝန်ယူသူ (God) ဆိုတာလုံးဝမရှိ၊ မိမိလုပ်တဲ့ အဆိုးအကောင်းရဲ့အကျိုးဆက်ကို မိမိ သည်သာ ခံရစံရမယ်.. ဆိုတဲ့ သဘောကို အခွင့်သာတိုင်း လက်တွေ့ နမူနာလေးတွေနဲ့ ထပ်ခါထပ်ခါ နားသွင်းပါ။ Godကိုယုံတဲ့ ဧရာမ အသိုင်းအဝိုင်းကြီးရဲ့လွှမ်းမိုးမှုအောက်မှာ နေရတော့ ဒါဟာအရေးအကြီး ဆုံး အခြေခံပဲ။ နတ်ပြည်၊ နိဗ္ဗာန်၊ ဘဝသံသရာ ဆိုတာတွေကို မလှမ်း ပါနဲ့ အုံး။ အတ္တရှိတယ်လို့ ယုံကြည်တဲ့ လောကကြီးကို ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်က အတ္တမရှိပါလို ဟောပြောရသလို အလွန်တော့ ခက်ခဲလိမ့်မယ်။

ရှောင်ရန်

အိမ်မှာ အဖွားက ရှစ်နှစ်အရွယ် မြေးကလေးကို မိဘကို သတ်ရင် မြေမျိုမယ် မိုးကြိုးပစ်မယ်လို့ သင်တာကို မြေးက ကျောင်းမှာ ကစား ဖော်တွေကို ပြောတဲ့ အခါ ကျောင်းသားတွေ ဝိုင်းပြီး ရယ်တာကိုခံရတဲ့ အတွက် မကျေနပ်လို့ ဆရာမတွေကို သွားပြောတော့ ဆရာမတွေလည်း ရယ်ကြသတဲ့။ အဲဒီတော့ကလေးက ရှက်သွားပြီး မိမိကို မမှန် တာ ပြောရမလားဆိုပြီး အဖွားကို စိတ်ဆိုးသတဲ့။ သူ့အဖွားကို အယုံ အကြည်နည်းသွားတဲ့ အပြင် ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုတောင် ခေါ်မရဖြစ်နေ သတဲ့။ အမှန်တော့ဒီကဆရာ ဆရာမ ဆိုသူတွေလည်း သဘောထား ပြည့်ဝသလို ဟန်ဆောင်ထားပေမယ့် ဘာသာရေး အစွဲအလမ်းတော့ ရှိကြမှာပေါ့။ ငါးပါးသီလလို့ ပြောရင် လက်ခံနိုင်ပေမယ့် အဲဒါ ဗုဒ္ဓက ဆုံးမတာလို့ ပြောရင် လှိုက်လှဲလှဲ အားပေးချင်မှ အားပေးမှာ။ ကိုယ်က အရှေ့တိုင်း မျက်နှာပေါက်ဆိုတော့ ပိုတောင်ဆိုးနိုင်တယ်။

ဒါကြောင့် အဲဒီလို ရှုပ်ထွေးစေမယ့် အကြောင်းအရာ ဝေါဟာရမျိုးကို ရှောင်ပြီး သူတို့နှလုံးသားမှာ ရတနာသုံးပါးရဲ့ တန်ဖိုးကို နားလည် နေအောင်လက်တွေ့လုပ်ပြပြီး သူတို့ကိုလည်း လုပ်ခိုင်းဖို့က ပိုအရေး ကြီးပါတယ်။ အဲဒီအရွယ်မှာ နမော တဿ၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံ .. သံဃံ .. လောက်ဆို လုံလောက်ပါတယ်။ သမ္ဗုဒ္ဓေတို့ ပဋ္ဌာန်း ၂၄ ပစ္စည်းတို့လိုဟာတွေက အဓိပ္ပာယ်လည်း မသိတော့ မရွတ်ဘဲနေရင် မကြာခင် မေ့သွားနိုင်တာမို့ သိပ်ပြီး ဦးစားပေးစရာ မလိုဘူး။ ငါတို့က ထူးခြားတယ်၊ အထက်တန်း ကျတယ် သို့မဟုတ် သူတို့ထက် ပိုသာတယ်လို့ သူတို့စိတ်ထဲမှာ စွဲနေ မြဲနေအောင် လုပ်ထားဖို့ပဲ လိုတယ်။

အတွေ့အကြုံ

ဘုန်းကြီးတို့ ကျောင်းကို ဆွမ်းလာပို့နေတဲ့ ဇနီးမောင်နှံမှာ သားနှစ် ယောက် ရှိတယ်။ ဆွမ်း စပို့တုန်းက အငယ်ကောင်က တစ်နှစ်ကျော်၊ အကြီးကောင်က သုံးနှစ်ကျော်။ ခုဆို သူတို့မိသားစု ဆွမ်းလာပို့တာ သုံးနှစ်ကျော်ပြီ။ တစ်ပတ်မှ မပျက်ဘူး။ ဒါလောက် စေတနာကောင်းတဲ့ သူတို့ကို ဘယ်လို ကျေးဇူးပြန် ဆပ်ရမလဲလို့ စဉ်းစားရင်း ဂိုအင်ကာ ကြီး သင်ကြားတဲ့ ကလေးတရားစခန်း ဗွီဒီယိုတစ်ခုကို ကြည့်မိရာ ကနေ ဒီကလေးနှစ်ယောက်ကို တရားထိုင်ခိုင်းဖို့ အကြံရပါတယ်။ က လေးတွေရဲ့အခြေအနေကိုကြည့်တော့.. အခန်းထဲကို ဝင်တာနဲ့ ပြေး လွှား ခုန်ပေါက်ပြီး ဟိုဆွဲချ ဒီကန်ထုတ်နဲ့ ဖင်ကို လောက်ကိုက်နေတဲ့ မျောက်ကလေးတွေလိုပဲ။ ဒီနှစ်ကောင်ကို တရားထိုင်ခိုင်းမယ့် ကိစ္စ လွယ်တော့ မလွယ်ဘူး။

ဒါပေမယ့် တိရစ္ဆာန်တွေတောင် အစာပြပြီး လေ့ကျင့်ရင် ရသေး တာပဲ ဆိုပြီး ဟေ့ .. ကိုကို .. ဝတုတ် .. လာလာ .. ဘုန်းဘုန်းရှေ့ လာထိုင်.. လေးငါးကြိမ်မကခေါ်လို့ လာထိုင်တော့ ဖင်တောင် ကြမ်းကို မထိသေးဘူး၊ ပက်လက်ကြီး ပစ်လှဲချလိုက်တာ ခြေထောက်က ဘုန်း ကြီးမျက်နှာနားမှာ ဝဲနေတယ်။ ကိစ္စမရှိ .. ရပါတယ်။ နောက်တော့ အမေလုပ်သူက လမ်းမှာ ကားပေါ်မှာ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်ရင် ဘာတွေလုပ်ရမယ်၊ အဲဒီလို လုပ်နိုင်ရင် မွေးနေ့မှာ ဘာတွေ ဝယ်ပေး မယ်ဆိုတာမျိုးတွေနဲ့ အရင်ဆုံး သူတို့စိတ်ကိုနှိုးဆော်ထားလို့ နောက် တော့ ဘုန်းကြီးရှေ့မှာ ငြိမ်ငြိမ်လေး ထိုင်တတ်လာတယ်။ နောက်တစ် ဆင့်..ထိုင်ပြီး မျက်လုံးမှိတ်တတ်လာတယ်။ နောက်တစ်ဆင့်..ထိုင်၊ မျက်လုံးမှိတ်၊ အသက်ရှူ လုပ်တတ် လာတယ်။ နောက်တစ်ဆင့် .. ဝင်လေ(In) ..ထွက်လေ(Out) ဆိုတာကိုစိတ်နဲ့ ဆိုတတ်လာတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာဖို့ တစ်နှစ်နီးပါး အချိန်ယူရတယ်။ ဟော.. ခုဆို မိနစ်၃၀ လောက် တရားထိုင်ခိုင်းပစ်လို့ ကိုယ့်လူတွေ ဘာမှ မဖြစ်တော့ဘူး။ မငိုက်ဘူး၊ မဆော့ဘူး၊ ကောင်းကောင်း လုပ်တယ်။ တရားထိုင်ပြီးရင် တော့ မျောက်ပဲပေါ့။ ကလေးပဲ ဥစ္စာ။ ဒါပေမယ့် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်ရင် ပထမဆုံး လုပ်ရမှာက ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဆိုဖို့နဲ့ တရား ထိုင်ဖို့ဆိုတာ အလိုလိုသိနေပြီ။ မိဘတွေကလည်း အားပေးတော့ လုပ် ပေးရတာ ကျေနပ်ပါတယ်။ သူတို့နှစ်ယောက်ရဲ့ ဒီငယ်စဉ်ဘဝ အတွေ့ အကြုံဟာ အရွယ်ရောက်တဲ့ အခါ သူတို့ဘဝကို အတော်အတန် သက် ရောက်နိုင်မယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယုံကြည်နေပါတယ်။

နီးစပ်ပါစေ

နှလုံးသား အမွေကို အမှန်တကယ် ပေးချင်ရင် ပီယာနို၊ ရေကူး၊ ကရာ တေး သင်တန်းတွေ တက်နေရလို့ ကျောင်းစာတွေ များလို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေ မရှိသင့်ဘူး။ အပန်းဖြေ ခရီးထွက်ဖို့တောင် အချိန် ရှိသေးတာပဲ။ ကိုယ်နေတဲ့ မြို့မှာ ဘုန်းကြီးကျောင်းရှိရင် ဘယ်လောက် ဝေးဝေး အနည်းဆုံး တစ်လတစ်ကြိမ် ကလေးကိုပါ ခေါ်ပြီး ဘုန်းကြီး ကျောင်းကို သွားဖြစ်အောင် သွားသင့်တယ်။ ကိုယ်တိုင်လည်း သာသ နာပြု သူတို့ကိုလည်း အမွေပေးရင်းပေါ့။ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ကလေး အတွက် ဘာသာရေးသင်တန်းတွေရှိရင်လည်း မလွတ်စေနဲ့။

တစ်ခါမှာ .. ပွဲလမ်းသဘင်ရှှိမှ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်လာ တတ်တဲ့ ရှစ်နှစ်အရွယ် ကလေးတစ်ယောက် ဘုန်းကြီး ပခုံးကို ကိုင် ပြီး စကားလာပြောတော့ အဖေလုပ်သူက ခပ်ထန်ထန်နဲ့ ‘ဟေ့ကောင်၊ ဘုန်းကြီးဆိုတာ လူမဟုတ်ဘူးကွ’ဆိုပြီး လှမ်းဆွဲတော့ သားဖြစ်သူက ‘လူမဟုတ်တော့ ဘာလဲ’တဲ့။ ဒီတော့ ကလေးအဖေ လူရှေ့မှာ အဖြေ ရကျပ်သွားပြီး ကလေးကို ရှက်ရမ်း ရမ်းတယ်။ ကျောင်းမှာ ဆရာ ဆရာမတွေက သူတို့ရဲ့ပခုံးကို ကလေးတွေကိုင်ပြောတာကို နှစ်သက် တာကိုး။ အမှန်က ကလေးခမျာ ဘုန်းကြီးကို တစ်ခါတစ်ရံမှ တွေ့ရ တာဖြစ်တော့ ကျောင်းက ဆရာဆရာမတွေလိုပဲ ထင်နေပုံရတယ်။ အဖေက အဲဒီလို လုပ်တော့ ဘုန်းကြီးနဲ့ ပိုဝေးသွားမှာပေါ့။ ဘုန်းကြီးကို အဖေက တောင်းပန်၊ နောက်မှ သားကို ရှင်းပြရင် ပိုမကောင်းဘူးလား။ အဲဒီလို မဖြစ်စေ ချင်ရင် အစကတည်းက ရဟန်းသံဃာနဲ့ နီးစပ် အောင် လုပ်ထားပေါ့။ ကလေးက နားလည်နေရင် ဘယ်လုပ်ပါ့မလဲ။ အချို့ မိဘတွေဟာ ကိုယ်တိုင်လည်း ရဟန်းသံဃာနဲ့ မနီးစပ်ခဲ့တော့ ဘုန်းကြီး ကျောင်းကို သွားရမှာကို ဝန်လေးနေတတ်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးတော့ မဖြစ်ပါစေနဲ့။

ကိုယ့်မှာရှိမှ

အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ နေရာတကာ ကလေးကိုဦးစားပေးတယ်။ ဖြစ်လည်း ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ကျောင်းမှာကိုက နာခံပြီး ရိုသေ ကိုင်းညွတ်ဖို့ ထက် စည်းကမ်းကို လိုက်နာတတ်ဖို့ ငြင်းခုံတတ်ဖို့ လုပ်ရဲကိုင်ရဲဖို့ အလေးပေးပြီး သင်ပေးတယ်။ သိပ် ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အချို့ မြန်မာပြည်က လာသူတွေဟာ အဲဒါလေးလောက်ကို နားလည်ပြီး ဒါမှ မှန်တယ် ဟုတ်တယ်အထင်နဲ့ အလွန်အကျွံ ဖြစ်နေတာတွေကိုလည်း တွေ့ရတယ်။ ဘုန်းကြီး ရောက်စက ဘုန်းကြီးနေတဲ့ ကျောင်းမှာ က လေးဆော့မယ့် အခန်းပိုမရှိတော့ ဘုန်းကြီးနေတဲ့ အခန်းထဲ ကလေး တွေ ဝင်ဆော့ကြတယ်။ အခန်းထဲရှိတာ အကုန်ဖွ၊ စာအုပ်တွေကို ဆွဲ ချ၊ ဆုတ်ဖြဲ (ဘုန်းကြီး မြတ်မြတ်နိုးနိုးသိမ်းထားတဲ့ The Light of Asia စာအုပ်ကလေး အဲဒီတုန်းက သူတို့ သောက်တဲ့ ဖျော်ရည်ဖိတ်ကျလို့ ပျက်စီးသွားတာပေါ့၊ နှမြောလိုက်တာ။) ပြီး .. ဘုန်းကြီးအိပ်တဲ့ ခုတင် ပေါ်တက်ပြီး ခုန်တယ်။ လေးယောက်လုံး ခုန်တော့ ခုတင်ကျိုးတာပေါ့။ အမေလုပ်သူက အခန်းကို ချောင်းကြည့်ပြီး ခုတင်ကျိုးနေတာကို မြင် ရက်နဲ့ ဘာမှမပြောဘဲ ပြန်လှည့်သွားတယ် (တကယ်ပါ)။ ဘုန်းကြီးလည်း စာပွဲပေါ် ထိုင်ပြီး စာရေးသယောင် စာဖတ်သယောင် လုပ်နေ လိုက်ရတယ်။ မိဘတွေကိုယ်တိုင်က ရိုင်းနေတော့ ဘာမှမပြောနိုင်ဘူး။

ဖော်ပြပါ မိဘမျိုးတွေနဲ့ အိုဗားမား လေယူလေသိမ်းနဲ့ အင်္ဂလိပ်လို ပြောတတ်လို့ ဆိုပြီးသူ့သားကို လူ့ရှေ့ ထုတ်ပြပြီး ကြွားလေ့ရှိတဲ့ မိဘ မျိုးတွေ (မရယ်နဲ့ ..တကယ်ရှိပါတယ်)ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားပေ မယ့်သူတို့ ကလေးတွေကို နှလုံးသားအမွေ ပေးနိုင်မယ်လို့ ဘုန်းကြီး မယူဆဘူး။ အမွေဆိုတာ ကိုယ့်မှာရှိမှ အမှန်တကယ် ပေးချင်စိတ်လည်း ရှိမှ သူများကို ပေးဖို့ဖြစ်နိုင်တာပါ။

ဆုံးမပါ

လိုအပ်တာထက် ပိုရင် အဆိုးဖက်ကို များသွားနိုင်တယ်။ တန်ဆေး လွန်ဘေးဆို မဟုတ်လား။ ဒီဖက်မှာက မိဘတွေ အိမ်ထောင်ကွဲတာ များတော့ အဖေ့ဆီသွားရင် အဖေက အလိုလိုက်၊ အမေ့ဆီသွားရင် အမေက အလိုလိုက်လို့ ကလေးတွေ ကြည့်ရတာ ပုံမှန်နဲ့ မတူတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ကလေးတွေကို အကုန်းလုံး အနောက်တိုင်းစံနဲ့ ပစ် ထားလို့ မရနိုင်ဘူး။ စည်းကမ်းကို လိုက်နာ၊ လုပ်ရဲကိုင်ရဲ၊ ငြင်းခုံတတ် ဆိုတာတွေက သီအိုရီအရ ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာတစ်ခုမှ မဆုံးမဘဲ အားလုံးကို အလိုလိုက်၊ လုပ်ချင်ရာလုပ်၊ သူတို့ အလိုအတိုင်း ဆိုပြီးပစ်ထားရင် ဘယ်လိုလုပ် နည်းလမ်းကျမလဲ။

မမှန်တာကို မလုပ်သင့်တာကို အကျိုးအကြောင်းနဲ့ နားလည် အောင်ရှင်းပြရင် ကလေးပေမယ့် လက်ခံပါတယ်။ နောက် ဆစ်ဆင့်က ဒါကိုလုပ်ရင် ဟိုဟာကို ရမယ်၊ မလုပ်ရင် ဆောရီးပဲဆိုတဲ့ ဆုပေးဒဏ် ပေး အဆင့်ပေါ့။ စည်းကမ်း ချိုးဖောက်တဲ့ ကလေး မဆော့ရ၊ တစ်နေ ရာမှာ ရပ်နေ ဆိုတာမျိုး သူတို့ ကျောင်းတွေမှာလည်း ရှိတာပဲ။ ဒီ အဆင့်မှာ ကလေးကို ကတိတည်ဖို့ လိုတယ်။ ပေးမယ်ဆိုရင် ပေးကို ပေးရမယ်။ မပေးဘူးနဲ့ ငြိရင်လည်း ပေးချင်ရင် တောင်မျိုသိပ်ထား။

ပြန်ချုပ်

ဒါတွေကတော့ ဘုန်းကြီးပတ်ဝန်းကျင်မှာ တွေ့ကြုံရတဲ့ ဘုန်းကြီးနား လည် ဉာဏ်မီသလောက် ရှောင်ရန် ဆောင်ရန်လေးတွေပါ။ ဒီ့ထက် ကျယ်ပြန့်နိုင်ပါတယ်။ ပြန်ချုပ်ရရင် ‘လောကကိုဖန်ဆင်းသူ တန်ခိုးရှင်ဟာ ကိုယ်ပဲ၊ ကိုယ်လုပ်တာရဲ့ အကောင်းအဆိုးကို ကိုယ်ရမယ်’ဆိုတဲ့ အတွေးအမြင်ကို အမြုတေအနေနဲ့ သူတို့နှလုံးသားမှာ ထည့်ထားဖို့ ရယ်၊ အဲဒီအတွေးအမြင်ကို ဂုဏ်ယူ လေးစားနေဖို့ရယ်၊ ဗုဒ္ဓအဆုံး အမကိုအထောက်အပံ့ပြုမယ့် အလေ့အကျင့်လေးတွေလုပ်ပေးဖို့ရယ်၊ ရတနာသုံးပါးနဲ့ နီးစပ်အောင် လုပ်ပေးဖို့နဲ့ ဆုံးမသင့်တာကို မှန်ကန် တဲ့ နည်းနဲ့ ဆုံးမဖို့ရယ် ဆိုတာတွေ အရေတကြီး လိုအပ်တယ်လို့ အကြံပေးလိုကြောင်းပါ။

၃၀၃။ အကြင်နာ သူ့ဆီသို့

ဇွန် ၂၀၊၂၀၁၃။

-------------------

ဦးခိုက်၍ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်မြတ်တို့ဘုရား။

တပည့်တော်မသည် အမှန်တကယ် သိလိုပါသဖြင့် သနားသော အားဖြင့် ဖြေကြားပေစေချင်ပါသည် ဘုရား။ တပည့်တော်မ၏ ညီမငယ်မှာ Leukemia ရောဂါ ရှိနေကြောင်းသိတာ နှစ်နှစ်လောက် ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း လွန်ခဲ့သည့် အပတ်က အတော် နေမကောင်းဖြစ်လို့ ဆရာဝန်နှင့် တွေ့တော့ နောက်ထပ် သုံးလလောက်သာ အသက်ရှင်နိုင်တော့မည်ဟု ဆိုပါသည်။ ညီမငယ်လည်း ဒီကိစ္စကို သိပြီးဖြစ်ပါသည်။ ညီအမနှစ် ယောက်သာ မွေးချင်းရှိသဖြင့် မိသားစုအားလုံး နေ့စဉ်သောကရောက် နေရပါသည်။ ဒီဘဝ ကုသိုလ်ကံ ဒီမျှသာလို့ ပဲ ဖြေသိမ့်နေရပါတော့ သည်။ ညီမငယ်က ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် နေပြလေ မိသားစု စိတ်မကောင်း လေ ဖြစ်ရပါသည်။ မကြာမီ သူ့ဘဝ ကုန်ဆုံးတော့မယ်လို့ သိနေတဲ့ ညီမငယ်ရဲ့စိတ်ထဲမှာ အမှန်တကယ် ဘယ်လိုဖြစ်နေမလဲ၊ နေ့ရက်နီး ကပ်လာတဲ့ အခါ ညီမငယ်ရဲ့ မျက်နှာထား ဘယ်လို ပြောင်းလဲသွားမလဲ ဆိုတာကို လက်ချိုးပြီး စိတ်လှုပ် ရှားစွာဖြင့် စောင့်မျှော်နေရပါသည်။ နေ့ရက်တို့ကို ဆွဲထား၍ရလျှင် ဆွဲထားချင်ပါသည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက်အနေနှင့် မိသားစုတွေက ညီမငယ် အပေါ် မည်သို့ ပြောဆိုဆက်ဆံပြီး ဘာတွေ လုပ်ပေးသင့်ပါသနည်း။ လူ တစ်ယောက် ဘဝရဲ့နိဂုံးဖြစ်တဲ့ သေတယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုပါလဲ၊ ညီမ ငယ် ဘဝကူးကောင်းဖို့ မည်သို့ ဆောင်ရွက်ပေးရမလဲ ဆိုတာတွေကို ပဲ အချိန်ရှိတိုင်း စဉ်းစားနေမိပါသည်။ သက်သာရာ ရစေနိုင်သော ဓမ္မ ဒေသနာတစ်ခုကို နာကြားမှတ်သားလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ခင်ခင်အေး၊ မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်

-------------------

မျှဝေလိုတယ်

မွေးခြင်းနဲ့ သေခြင်းဆိုတာ လူတိုင်းကြုံရမှာ ဖြစ်ပေမယ့် လက်တွေ့ကြုံ လာရင် ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ရမယ်ဆိုတာကို အများစု နားမလည်ကြဘူး။ မသက်ဆိုင်တုန်းက ပြုံးနိုင်ပေမယ့် သက်ဆိုင်လာတဲ့ အခါမှာတော့ ဗာဗီကျုဆိုင်က အာလူးမီးအုံးလို အထဲမှာ ကျိတ်ပြီး ပူဆွေးနေတတ်ကြတယ်။ ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိ တုန်ချိချိနဲ့ ဘာလုပ်လို့ လုပ်ရမှန်း မသိနိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒါအတွက် နားလည်မှုနဲ့ ကြိုတင် ပြင် ဆင်ထားမှုတွေ လိုတာပေါ့။ ဘယ်လောက်ပဲ အောင်မြင် ကျော်ကြား လူသိ များစေ၊ အာဏာတန်ခိုး ထွားစေထန်စေ၊ ဥစ္စာစည်းစိမ် ပေါစေ ချောစေ၊ ဒီတောင်ကို မကျော်နိုင်တော့ဘူးလို့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် သိနေတဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ်ကို တစ်နေ့တော့ သင်ရော ငါပါအားလုံး လက်တွေ့ ကြုံကြရအုံးမှာ။

ကိုယ့်အလှည့်မရောက်ခင် ကိုယ့်ရှေ့ကလူကို စောင့်ရှောက်ရမယ့် မွေးရာပါ တာဝန်ရှိလို့ သူ့အပေါ် ကိုယ်က ဘယ်လို နှလုံးသွင်းနဲ့ ဘာ တွေလုပ်ပေးရမလဲ၊ ဘယ်လို ထိတွေ့ဆက်ဆံရမလဲ၊ လူတစ်ယောက်ဟာ ဒီဘဝခန္ဓာ ကုန်ဆုံးချိန် နီးကပ်လာတဲ့ အခါ ဘယ်လို အရိပ် လက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာသလဲ၊ နောက်ဆုံး ထွက်သက်ကို ဘယ်လို ရှူ သွားသလဲ .. ဆိုတာတွေကို Leukemia (သွေးကင်ဆာ) လူနာတစ်ဦးနဲ့ အနီးကပ်နေခဲ့ဖူးလို့ ရရှိတဲ့ ဘုန်းကြီးရဲ့အတွေ့အကြုံနဲ့ နားလည်ခဲ့ရပုံ မှတ်တမ်းတိုလေးကို တိုက်ဆိုင်လာလို့ ထပ်မံမျှဝေလိုက်ပါတယ်။ နှစ်လတစ်ပတ်

သူမသေခင် နှစ်လလောက်မှာ သာမန်အမြင်အရတော့ တွေ့ရင် ပြုံးပြုံး ရွှင်ရွှင်ပါပဲ။ တစ်ယောက်တည်း နေပြီး တွေတွေလေး ငေးနေတာတွေ့ လို့ ဘုန်းကြီးမေးကြည့်တဲ့ အခါ သူကပြံးပြီး ‘ဘဝရဲ့အဆုံးဟာ ဘယ် လိုလဲ၊ သေပြီးနောက် ဘာဆက်ဖြစ်အုံးမလဲ ဆိုတာကို စိတ်ရောက် သွားလို့ ပါ’တဲ့။ ဒီတော့ ‘ငါ့ညီ .. အဲဒါတွေ မစဉ်းစားဘဲ ဂုဏ်တော် ပုတီးကလေး ထိထိမိမိ စိပ်နေလိုက်ရင် ရောဂါ သက်သာနိုင်တာပေါ့’လို့ ဆိုမိတယ်။ ကျောင်းကိုလာရင် ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ သီးခြား ဖြစ်နေချင်တာ၊ ကိုယ်ခန္ဓာ တဖြည်းဖြည်း အားနည်းလာတာတွေကို တွေ့ရတယ်။ အိပ်ရာပေါ်မှာ အနေများတယ်။ အများအားဖြင့် အရင်တုန်းက ပြုခဲ့တာ လေးတွေ၊ သူ့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းအရ အရေးပါတဲ့ ဘဝအတွေ့အကြုံနဲ့ ဆက်စပ် ပတ်သက်မှုတွေ၊ မိသားစု အကြောင်းတွေကို ပြန်ပြီး မကြာခဏ စဉ်းစားနေမယ်လို့ ဘုန်းကြီးထင်တာပဲ။

မသေခင် တစ်ပတ်လောက်က ဆေးရုံခန်း ခုတင်ပေါ်က မထနိုင် တော့တဲ့ အချိန် သူ့အနီးအနားမှာ တစ်ယောက်ယောက် အမြဲတမ်းရှိနေ ဖို့မျှော်လင့်နေပုံရတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘုန်းကြီးကိုတွေ့တဲ့ အချိန်မျိုးမှာ သူက ဘုန်းကြီး ပြန်သွားမှာကို စိုးရိမ်တယ်။ သူ အိပ်ရာက နိုးလာ ချိန်မှာ အခန်းထဲမှာ စကားမပြောဘဲ ဘုန်းကြီးထိုင်နေတာကို တွေ့ရင် တောင် သူကြည့်တဲ့ အကြည့်အရ အင်မတန် သက်သာရာ ရသွားပုံပဲ။ ဘာမှ မပြောဘဲ ဘုန်းကြီးက သူ့လက်ကလေးကို ညင်ညင်သာသာ ထိ တွေ့လိုက်တာနဲ့ သူကျေနပ်သွားတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့်ဒီလို အခြေအနေမှာ ယုယမှု ပြဖို့အနီးအနားမှာ မိသားစုတစ်ယောက် အရေး တကြီး ရှိနေသင့်တယ်။ ‘မာတာ ယထာ နိယံ ပုတ္တ’ပါဠိနဲ့ အနက်ကို သူကြားရုံရွတ်တဲ့ အခါ သူ့အာရုံစူးစိုက်မှု အနေအထားအရ အားလုံးကို နားလည်ပုံ မရပေမယ့် သူအလွန်နှစ်သက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။

ညင်သာစေ

အစားအသောက်စားပေးဖို့ ပြောပေမယ့် စိတ်မဝင်စားဘူး။ သူ့ရဲ့ခန္ဓာ ကိုယ် တဖြည်းဖြည်း အလုပ်မလုပ်တော့လို့ ဖြစ်နို်င်တယ်။ ဘာစားချင် သလဲလို့ မေးရင် တွင်တွင် ခေါင်းခါတယ်။ အစားအစာနဲ့ သူ့ကို ဆွဲဆောင်လို့ မရတော့ဘူးလို့ ခံစားရတယ်။ အထူးသဖြင့် အစာမကျေ လွယ်တဲ့ အသား၊ အသီး အရွက်လိုဟာမျိုးကို စိတ်မဝင်စားဘူး။ အရည်နဲ့ ရေခဲမုန့်လိုမျိုးကို ပိုပြီး နှစ်သက်တာ တွေ့ရတယ်။ ရေခဲတုံး လေးတွေကို တကျွတ်ကျွတ် ဝါးနေတယ်။ ဘေးကလူ အနေနဲ့ တော့ အဲဒါကို ကြည့်ပြီး စိတ်မကောင်းဘူး။ ဒါပေမယ့် နေကောင်းတုန်းကလိုတော့ ဘယ်ဖြစ်နိုင်မလဲ။ စားဖို့ ယူလာရင်လည်း ငြင်းတာပါပဲ။ သူနာပြု တွေကတော့ စားလိမ့်မယ်လို့ ၎င်းတို့ ယူဆတဲ့ အစားအစာတွေကို ဆက်လက် ကျွေးနေတာပါပဲ။ မစားဘူး ငြင်းရင်လည်း ထားခဲ့ပြီး အချိန်တန်မှ လာသိမ်းသွားတာပဲ။ အတင်းအကြပ်တော့ မကျွေးဘူး။

တစ်နေ့မှာ ခပ်စိမ်းစိမ်း သူ့မိတ်ဆွေ တစ်ယောက် လာနှုတ်ဆက် တာကို မမှတ်မိဖြစ်နေလို့ ဘေးတစ်ဦးက အသံကျယ်ကျယ်နဲ့ ဘယ်သူ ဘယ်ဝါ၊ ဘယ်တုန်းက၊ ဘယ်မှာတွေ့ကြောင်း ပြောနေလို့ လာကြည့် နေတဲ့ ဆရာဝန်မက လူနာကို အဲဒီလို ဖိအားမပေးဖို့၊ မေးတာတွေကို တည်တည် ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ဖြေဖို့၊ သူ့ကိုနှုတ်ဆက်တဲ့ အခါ အချိုသာဆုံး လေသံနဲ့ သင့်နာမည်ကို ပြောဖို့ သတိပေးပါတယ်။ လူနာ သတင်းမေးသူတို့ သတိထားစရာပါပဲ။ ‘မိဘတွေကို နောက်ဆံ မတင်းနဲ့၊ လုပ်ဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ကို အာရုံပြုနာ်’လို့ ဆိုသူကိုလည်း အဲဒီလို မပြောဖို့ ဘုန်းကြီး သတိပေးရသေးတယ်။ စကားလုံးတွေ လှတယ်လို့ ယူဆရပေမယ့် ဘုန်းကြီးတော့ အဲဒီအပြောမျိုးကို မကြိုက်ဘူး။ ဘာလို့ ဆို ‘ကိုယ့်လူက မကြာခင် ကြွတော့မှာကိုး၊ ကိုယ်ကတော့ Very Good ပဲ’ဆိုတဲ့ လေယူ လေသိမ်းမျိုးဖြစ်နေလို့ ပါ။

လောကမှ ခွဲခွာဖို့ စတင်နေပြီး မတည်ငြိမ်မှုတွေ တွေဝေမှုတွေ ဖြစ်နေချိန်မှာ ဖြစ်သင့်တာက သတင်းမေးသူလည်း သူ့လို ဝေဒနာမျိုး ဖြစ်ခွင့်ရှိတယ် ဖြစ်နိုင်တယ် သူ့လိုပဲသေရမယ့် လူပါလို့ လူနာရဲ့ စိတ်ထဲ မှာ နားလည်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ချင်းစာမှုနဲ့ ချစ်ခင်မှုကိုပြသဖို့နဲ့ သူ့အတွက် စိတ်ဓာတ်ခွန်အားဖြစ်စေမယ့် အခြားအသင့်မြတ်ဆုံး စကားလုံးတွေ အတတ်နိုင်ဆုံး ဂရုစိုက်ရပေလိမ့်မယ်။

နောက်ဆုံးရက်

နောက်ဆုံးအချိန် မတိုင်ခင် တစ်ရက် နှစ်ရက်လောက်မှာ ကိုယ်ခန္ဓာ တစ်ဖြည်းဖြည်း စတင်ပြောင်းလဲသွားတယ်။ လူနာမှတ်တမ်းအရ သွေး ဖိအား လျော့နည်းလာတာ၊ နှလုံးခုန်နှုန်း တစ်ခါတစ်ရံ မြန်ပြီး တစ်ခါ တစ်ရံ နှေးနေတာ၊ ကိုယ်အပူချိန် မြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီနောက်တော့ တစ်နေ့ထက် တစ်နေ့ ဆုတ်ယုတ်သွားတော့တာပဲ။ လက်ဖျား ခြေဖျားတွေကို ထိကြည့်ရင် လူကောင်းတွေလို နွေးမနေ တာကို သတိပြုမိတယ်။ သွေးလည်ပတ်မှု နှေးကွေးလို့ ဖြစ်မှာပေါ့။ အရေ ပြားတွေ ကိုယ်ခန္ဓာထဲ မြုပ်ဝင်ပြီး အညိုရောင် သန်းနေတယ်။ မျက်နှာ ဖြူလျော်ညှိုးချုံးပြီး ဖယောင်းရုပ်သွင်လို ထင်ရတယ်။ လက် သည်းခွံ အောက်မှာ ဖျော့တော့ပြီး ပြာလာတယ်။ နေကောင်းစဉ်က အသုံးပြုတဲ့ အနည်းငယ်လေးတဲ့ ခြုံစောင်ကို တွန်းချနေလို့ သူနာပြု တွေကပေါ့ပါးတဲ့ ခြုံလွှာလေးကို ပြောင်းပြီးလွှမ်းပေးတယ်။

မျက်စိ၊ နား၊ နှာ၊ လျှာ၊ ကိုယ်၊ စိတ်လို့ အာရုံ ခံတံခါး ခြောက်ခု လုံး ဗုဒ္ဓစာပေမှာတော့ အားလုံး တစ်ပြိုင်နက်နီးပါး ချုပ်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆရာဝန်တွေကတော့ နားနဲ့ ကိုယ်ဟာ နောက်ဆုံး ထိ ရှိနေသေးတဲ့ အာရုံခံတံခါး ဖြစ်သတဲ့။ ဒါကြောင့် လူနာကို မကြား စေချင်တဲ့ စကားလုံး မှန်သမျှကို အနားမှာ မပြောမိစေနဲ့ လို့ ဆရာဝန် အဖွားအိုက လက်ညှိုးမတ်နဲ့ သူ့နှုတ်ခမ်းအစုံကို ထိပြီး သတိပေးတယ်။ လူနာ မေ့မျော (ကော်မာဖြစ်) နေရင် တောင်နေကောင်းတုန်းက သူ မကြားချင်တဲ့ စကားတွေကို မပြောမိပါစေနဲ့ တဲ့ ဆရာဝန် ပြန်သွား တဲ့ အခါ သူနာပြုမက ပြောတယ်။

အကြင်နာတွေ

နောက်ဆုံးအချိန် နီးလာတာနဲ့ အမျှ အသက်ရှူပုံ မမှန်တော့ဘူး။ တစ်ခါ တစ်ရံမြန်မြန်ရှူတယ်၊ တစ်ခါတစ်ရံအလွန် နှေးကွေးသွားတယ်။ မကြာခဏ အသက်ရှူရပ်သွားပြီးမှ အသက်ပြန်ရှူလာတယ်။ ထွက်လေ ဝင်လေကို ရှူတဲ့ အခါ ဟိုက်လိုက် ရှိုက်လိုက် ဖြစ်နေတယ်။ အသက် ရှူတဲ့အခါ အသံမြည်တယ်၊ တစ်ခါတစ်ရံ ချောင်းဆိုးပေမယ့် ဘာမှတော့ ပါမလာဘူး။ အဆုတ်နဲ့ လည်ချောင်း အထက်ပိုင်းတွေမှာ အကျိအချွဲ တွေ တစ်နေတာကြောင့်လို့ သူနာပြုမက ဆိုတာပဲ။ အဲဒီလို ကြားရတဲ့ အခါ စိတ်ထဲမှာ မသက်မသာ ဖြစ်ရလို့ ဆေးထိုးပေးဖို့ ပြောတဲ့ အခါ ‘လူနာက နာကျင်တာကို မသိနိုင်တော့တဲ့ အတွက် ဘာမှ လုပ်စရာ မလိုပါဘူး၊ စောင့်ပဲ ကြည့်နေပါ၊ လူနာကို အနည်းငယ် ဘေးသို့ စောင်း ပေးလိုက စောင်းပေးနိုင်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် ခေါင်းအုံးတွေနဲ့ ခေါင်းကို တည့်မတ်ပေးနိုင်တယ်’တဲ့။

နှစ်ပေါင်း နှစ်ဆယ်ကျော် အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ အင်ဒိုနီးရှန်း သူနာ ပြုမ ရှင်းပြတာတွေလည်း မှတ်သားစရာ ကောင်းတယ် .. အချို့က သေခါနီး နေ့ရက်တွေ အချိန်တွေမှာ စွမ်းအား ပိုမို အားကောင်းသလို ဖြစ်လာပြီး တုံ့ပြန်မှုတွေ ရှိနိုင်တယ်။ အချို့ဆို ထထိုင်ပြီး ချစ်သူခင်သူ တွေနဲ့ စကားကောင်းကောင်းပြောတာ၊ အစားအသောက် စားတာတွေ လုပ်နိုင်သတဲ့။ အဲဒီလို ဖြစ်ခဲ့ရင်တော့ ကျန်ရစ်သူ မိသားစုတွေအဖို့ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး မေတ္တာတုံ့ပြန်တဲ့ ခံစားမှုတွေ၊ သူ့ဆီသို့ ရောက်သွား မယ့် ကိုယ့်ရဲ့ ကြင်နာမှုတွေကို ထုတ်ဖော်ခွင့်ရလို့ အဲဒါမျိုး ကြုံလာရင် တော့ ဘုရားသခင်က နောက်ဆုံးအနေနဲ့ လူသားတစ်ဦးကို ပေးအပ် တဲ့ ကောင်းမြတ်တဲ့ ဆုလာဘ်ပါပဲတဲ့။

ဒါတွေလုပ်ပါ

အဲဒီ အခါမျိုးမှာ ဘာလုပ်ရမလဲဆိုရင် နွေးထွေးယုယတဲ့ လက်တွေနဲ့ အချင်းချင်း ထိတွေ့ပါ၊ သင့်မြတ်တဲ့ ဝေါဟာရတွေနဲ့ အားပေးစကား ဆို ပါ။ လူနာ နှစ်သက်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးပါ။ ဘာသာရေး နည်းတွေနဲ့လည်း လူနာရဲ့ စိတ်ဓာတ် ခွန်အားကို ရရှိ စေနိုင်တယ်တဲ့။ ဗုဒ္ဓဝါဒအရဆိုရင် တရားမှတ်ဖူးသူကို အမှတ်သတိ ရှိ နေအောင် လမ်းကြောင်းပေးတာမျိုး၊ သူမြင်သာအောင် သူ့ကိုယ်စားကုသိုလ်အထူး ပြုပေးတာမျိုး၊ အနီးအနားမှာ ဘုရားဝတ်ပြုပြီး ကြေးစည် လေး နောင်ဒူဝေ တီးပြတာမျိုး၊ စိတ်ကို ရင့်ကျက်စေတဲ့ တရားတိပ် ခွေတွေ ဖွင့်ထားတာမျိုး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ဒါမှမဟုတ် နံရံပေါ်မှာ သူနှစ်သက်တဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကို ပြသထားပါ တဲ့။ ဘုန်းကြီး အမြင်အရတော့ စိတ်ကို ရွှင်လန်း တက်ကြွစေတဲ့ ဗုဒ္ဓ ရုပ်ပွား ဆင်းတု၊ ဓာတ်ပုံ ပန်းချီကားတွေကို မြင်သာတဲ့ နေရာမှာထား သင့်တယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်ရင်လည်း စိတ်ဓာတ်ခွန်အားကို ရရှိစေတဲ့ ဘာသာရေး သင်္ကေတတွေ၊ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝတဲ့ ဆုတောင်း ရွတ် ဖတ်မှုတွေ လုပ်ပေးသင့်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် သူမကြိုက်ရင်တော့ တိတ် တိတ်ဆိတ်ဆိတ်ပဲ နေပါစေတဲ့။ ကိုယ်လိမ်းဆီ (lotion)နဲ့ ဖြစ်ဖြစ်၊ အဲဒါ မပါဘဲဖြစ်ဖြစ် လက်တွေ ခြေတွေကို ခံသာရုံ နှိပ်နယ်ပေးရင်လည်း အချိန်ပိုင်းသာ ကျန်တော့တဲ့ မိမိရဲ့ မြတ်နိုးသူကို သက်သာရာ ရစေပြီး နှစ်သက်စဖွယ်ဖြစ်စေ နိုင်တယ်တဲ့။

သေခါနီးမှာ ကျင်ကြီးကျင်ငယ်ကို မထိန်းနိုင်တာကတော့ ပုံမှန်လို့ ဆိုပါတယ်။ တစ်ချို့လည်း အဲဒါမျိုး မဖြစ်ဘူးတဲ့။ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေ မှာ အဲဒါမျိုးကို သူနာပြုတွေက ကူညီပေးတယ်။ အိမ်မှာဆိုရင်တော့ နာ မကျန်းသူကို ပြုစုခွင့်ရတာဟာ မြင့်မြတ်တဲ့ ကုသိုလ်ပဲလို့ ယုံကြည်ပြီး ပြုစုရမှာပေါ့။ ဘုန်းကြီး မြင်တွေ့ရတာကတော့ ကျင်ငယ်အိုးထဲမှာ ကျင် ငယ်ရေ တဖြည်းဖြည်း နီကျင့်ကျင့်အရောင်ကို ပြောင်းသွားတာပါပဲ။

အဲဒါပါပဲ

ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံး မိနစ်ပိုင်းတွေမှာတော့ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အသံ မြည်တဲ့ အသက်ရှူတာတွေနဲ့ အတူ စောစောက တွေ့ရတဲ့ အရိပ်လက္ခဏာတွေ နည်းနည်း ပိုပြင်းလာတယ်။ ခြေတွေလက်တွေ ခရမ်းရောင် သန်းလာတယ်။ ကိုယ်ခန္ဓာ အောက်ပိုင်းမှာ အစွန်းအကွက် လိုဟာတွေ တွေ့ရတယ်။ မျက်လုံးတွေ မလှုပ်ရှားတော့ဘူး။ အမြင်အာရုံလည်း မရှိတော့ဘူး။ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလည်း မတုံ့ပြန်တော့ဘူး၊ အဲဒါ သူ မကြာခင် သွားတော့မယ့် လက္ခဏာပဲတဲ့ အင်ဒိုနီးရှန်း သူနာပြုမက ဆိုတယ်။ ဆယ်စက္ကန့်လောက်စီမကြာမကြာ အသက်ရှူ ရပ်သွားလိုက်ပြန်ရှူလိုက် ဖြစ်နေရာကနေ လုံးဝပြန်မရှူတော့ဘူး။ တစ်ပြိုင်နက်မှာ နှလုံး မခုန်တော့ဘူး။ လက်ကောက်ဝတ်နဲ့ မေးဖျားမှာ သွေးစမ်းလို့ မရတော့ဘူး။ နှုတ်နဲ့ ပြောတာ ထိတွေ့တာတွေကို မတုံ့ပြန်တော့ဘူး။ မေးဖျား တိုဝင်သွားပြီး ပါးစပ် နည်းနည်း ပွင့်ဟသွားတယ်။ သေတယ်ဆိုတာ အဲဒါပဲပေါ့။ ဒီမှာတော့ နှာခေါင်းရှေ့မှာ မှန်အသေးကို ထားကြည့်ပြီး အသက်ရှူ ရပ်မရပ်စမ်းကြည့်လေ့ရှိသတဲ့၊ ဒါပေမယ့် မသေချာဘူးလို့လည်း သူနာပြုမက ပြောပြတယ်။

ဒီ့နောက်တွင်

မိမိရဲ့ ချစ်သူခင်သူ မြင်ကွင်းအောက်က ပျောက်ကွယ်သွားတဲ့ အခါ သင်ဟာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ခံစားရနိုင်တယ်။ ပူပန်မှုတွေ ပြောင်းလဲမှု တွေနဲ့ ရင် ဆိုင်ရနိုင်တယ်။ အမှန်တော့ ဘဝတစ်ခု ပြိုကွဲသွားခြင်း ဖြစ် နိုင်ပေမယ့် အားနည်းသွားတာတော့ မဟုတ်ပေဘူး။ အထည်းကျန်တယ်လို့ ခံစားနေရပေမယ့်လည်း အမှန်တော့ အထည်းကျန်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ လူတိုင်းဟာ မတူခြားနားတဲ့ ပူဆွေးမှုတွေနဲ့ ပတ်သက် ကြရတာ ချည်းပါဘဲလေ။ သောကနဲ့ နာကျင်ရပေမယ့် ရက်လကြာရင် တဖြည်းဖြည်း ပြန်လည် အသားကျ သွားပါလိမ့်မယ်။

မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ဆန္ဒတွေရဲ့ကျယ်ဝန်းနက်ရှိုင်းတဲ့ ဒီဖက်တစ်နေရာ မှာ အခြားတစ်ဖက်အတွက် ငြိမ်သက် အသိတရားတွေ၊ ပြီးတော့ နှင်း မှုန်အောက်က နှစ်သက်စဖွယ်မျိုးစေ့တွေလို နှလုံးသားကိုင်းညွတ်မှုရဲ့ အိမ်မက်တွေ လူတိုင်းမှာ ရှိနေတာပါပဲ။ အဲဒီ ထုထည်ကြီးမားတဲ့ ဆန္ဒနဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေကို အကောင်းနဲ့ အကောင်အထည် ဖော်ဖြစ်ဖို့က မျက်မှောက်အခြေအနေမှာ သင့်ရဲ့ကောင်းသောအလုပ်နဲ့ မှန်တဲ့ စိတ် ကူးယဉ်မှုတွေပါပဲ။ ကျန်းမာပျော်ရွှင်နိုင်ပါစေ..

ဤသည်မယား၊ ဤသည်သား၊ မီးပွားမှန်တော့သည်။ (ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

၃၀၄။ လူ့ခန္ဓာရှိ အရိုးပေါင်း

အရှင်ဘုရား လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ အရိုးပေါင်း မည်မျှရှိပါသလဲ။ ဗုဒ္ဓသာသနာ ဝင်ကျမ်းများ၌ ဖော်ပြသည်မှာ လောကီအနာတမီကျမ်းတို့၌ ဖော်ပြ သည်နှင့် တူညီပါသလား။ တရားရိပ်သာတစ်ခုသို့ ရောက်သွားစဉ် လူ့ ခန္ဓာကိုယ်အရိုးစု အစစ်ဟုယူဆရသည့် ကြိုးနှင့် သီထားသည့် အရိုးစု ပုံကို တွေ့ရလို့ သိချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ဒီမေးခွန်းကို မေးလျှောက် ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ နောက်ပြီး ကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်းခြင်းနှင့် အဲဒီအရိုးစုနှင့် မည်သို့ သက်ဆိုင်ပါသနည်း။

ရဲမောင်မောင်

-------------------

ဗုဒ္ဓကျမ်းစာ

‘လက်ရိုး ၆၄၊ ခြေရိုး ၆၄၊ အသားရိုးနု၆၄၊ ဖနောင့်ရိုး ၂၊ ဖမျက်ရိုး ၄၊ မြင်းခေါင်းရိုး ၄၊ ပုဆစ်ရိုး ၄၊ ပေါင်ရိုး ၂၊ ခါးရိုး ၂၊ ကျောက်ကုန်းရိုး ၁၈၊ လည်ကုပ်ရိုး ၇၊ နံရိုး ၂၄၊ ရင် ဖုံးရိုး ၁၄၊ ဟဒယဝတ္ထရိုး ၁၊ ညှပ်ရိုး ၂၊ လက်ပြင်ရိုး ၂၊ မောင်းရင်းရိုး ၂၊ မောင်းဖျား လက်ဖျံရိုး ၄၊ မေးရိုး ၂၊ နှာခေါင်းရိုး ၁၊ မျက်ကွင်း ရိုး ၂၊ နားရိုး ၂၊ နဖူးရိုး ၁၊ ထိပ်ရိုး ၁၊ ဦးခေါင်းခွံရိုး ၉၊ ပေါင်း အရိုးစု ၃၀၀ မျှလောက် လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရှိတယ်’လို့ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၂၄၆) မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ အတိအကျ ပေါင်းကြည့်ရင် ၃၀၂ ခု ဖြစ်တာကို တွေ့ရတယ်။ ‘မျှလောက်’ဆိုတာ အဲဒီ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်တစ်နေရာ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၂၂) မှာတော့ ‘အတိရေကတိသတ အဋ္ဌိကသမုဿယံ = သုံးရာမကသော အရိုးတို့ ပေါင်းစု ရာ’လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်အရ အတိအကျ မဆိုနိုင်ဘဲ သုံးရာ၊ သုံးရာထက် နည်းနည်းပိုတယ်လို့ မှတ်နိုင်ပါတယ်။

ဘိုင်အိုအရ

ခေတ်သစ် ဘိုင်အိုလိုဂျီအရ လူကြီးမှာ ၂၀၆၊ ကလေးတွေမှာတော့ ဦး ခေါင်းနဲ့ တင်ပဆုံလိုနေရာတွေမှာ အချို့အရိုးတွေ မဆက်သေးလို့ ၂၇၀ လို့ ယေဘုယျ သတ်မှတ်တယ်။ မွေးကင်းစမှာ ၃၀၀ ကျော်ထိတောင် ရှိပြီး ပုဂ္ဂိုလ်အလိုက် အတိုးအလျော့လည်း ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ အရွယ်ရောက်လူကြီးအများစုရဲ့ အရိုးစု ၂၀၆ ခု ရေတွက်ပုံက ‘ခေါင်းရိုး ၂၈ (ခေါင်းခွံပိုင်းအရိုး ၈၊ ရှေ့မျက်နှာရိုး ၁၄၊ နားရွက်ရိုး ၆)၊ မြင်းခွာ သဏ္ဌာန် လည်မျိုရိုး ၁၊ ကျောရိုး ၂၆ (လည်ကုပ်ရိုး ၇၊ ကျောက် ကုန်းရိုး ၁၂၊ ခါရိုး ၅၊ ခါးရိုးဆက် ၁၊ မြီးညှောင့်ရိုး ၁)၊ နံရိုး ၂၄၊ ခြေရိုး ၆၀၊ လက်ရိုး ၆၀၊ တင်ပဆုံရိုး ၁ (ဆက်နေတဲ့ အရိုး ၃ခု)၊ အဆစ်ရိုး ၆’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ရေတွက်ပုံအလိုက် ကွာဟချက်ရှိနိုင်တယ်။ ရိုးနုတွေ

ရှေးခေတ်ကလည်း လူသေအရိုးကိုပဲ ကြည့်ပြီး ရေတွက်တာ ဖြစ်နိုင် ပေမယ့် အရေအတွက် မတူတာ၊ အမည်နာမ သတ်မှတ်ပုံ ခြားနားတာ ကိုတွေ့ရပါတယ်။ အဋ္ဌကထာကျမ်းတွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ အသားရိုးနု ၆၄၊ ဟဒယဝတ္ထုရိုး ၁ ဆိုတာတွေက အသက်ရှင်နေတဲ့ လူ့ခန္ဓာကိုထဲက အသားနဲ့ ရောနေတဲ့ အရွတ်လို အရိုးနုတွေကို ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်လေမ လား။ အသေးစိတ်အမည်နဲ့ ဖော်ပြသည်ကိုကျန်းဂန်မှာ ရှာဖွေဆဲပါ။

မည်သို့ဖြစ်စေ ဗုဒ္ဓခေတ်မှာ ဦးခေါင်းကိုတောင် အောင်မြင်စွာ ခွဲ စိတ်ကုသနိုင်တဲ့ ဖြစ်ရပ်မှတ်တမ်းတွေ ရှိတာကြောင့် အဲဒီခေတ် အနာ တမီကိုလည်း လေးစားရလိမ့်မယ်။

ကမ္မဋ္ဌာန်း

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း ၃၂ ခုကို ရှုမှတ်တဲ့ ကောဋ္ဌာသ ကမ္မဋ္ဌာန်း ဆိုတာရှိတယ်။ အဲဒီ အထဲမှာ အဋ္ဌိ = အရိုးဆိုတာ ပါတယ်။ အရိုးကို ရှုတဲ့ အခါ အသေးစိတ် ရှုမယ်ဆိုရင် ဖော်ပြ ပြီးဖြစ်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ၂၀၆ သို့မဟုတ် ၃၀၀ ကျော်မျှသော အရိုးတွေကို စိတ်မျက်စိ သို့မ ဟုတ် စိတ်အာရုံထဲမှာ မြင်အောင်ရှုရတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက အရိုး တွေကို စိတ်အာရုံနဲ့ ယူပြီး ရှုမှတ်ရတာ လွယ်ကူအောင်လို့ အဲဒီ အရိုးစု ပုံကို အချို့တရားဌာနတွေမှာ ပြထားတာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

၃၀၅။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၊ အရှင်မဟာကဿ ပြင်ဆင်ချက်

အရှင်ဘုရား၊ နိုင်ငံတော်ဗုဒ္ဓသာသနာ့ မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းမှာ အရှင်ကောဏ္ဍည၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်နှင့် အရှင်အာနန္ဒာတို့ အကြောင်းကို ဖော်ပြရာ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံကို အသေးစိတ် ဆိုသော်လည်း အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အရှင်မဟာကဿပတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံနှင့် ပတ်သက်၍မူ တစွန်းတစမျှ မသိရပါ။ ဖြစ်နိုင်လျှင် ထိုမထေရ်နှစ်ပါး၏ ထူးခြားချက် အချို့နှင့် ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံကို ဖော်ပြပေးစေချင်ပါသည်။

မအတုလဉာဏီ

-------------------

မှတ်စုတို

အရှင်အနုရုဒ္ဓါဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ခမည်းတော်ဖြစ်တဲ့ ဘုရင်သုဒ္ဓေါဒနရဲ့ ညီတော် သုက္ကောဒနမင်းရဲ့သားတော်ဖြစ်ပြီး မဟာနာမမင်းသားရဲ့ညီတော် (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၆)ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်း အမိတောဒန (ဗုဒ္ဓခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနရဲ့ ညီတော်အငယ်ဆုံး)ရဲ့သား (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၈) အရှင်အာနန္ဒာ ရဲ့ အစ်ကိုတော်ဖြစ်ပါတယ်။ (နိကာယ် အဋ္ဌကထာကြီး နှစ်စောင်အဆို ကွဲနေတာ တွေ့ရတယ်။) သေချာတာကတော့ ဗုဒ္ဓနှင့် ညီအစ်ကို ဝမ်း ကွဲ တော်စပ်တဲ့ အပြင် ထင်ရှားတဲ့ ဗုဒ္ဓသာဝကလည်း ဖြစ်ခြင်းပါပဲ။ ရဟန်းဖြစ်စ ပထမဝါမကျွတ်ခင်မှာ အဘိညာဉ်တန်ခိုးစွမ်းအင်ကို ရရှိတယ်။ ဒီ့နောက် အရှင်သာရိပုတ္တရာထံမှ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို သင်ယူပြီး စေတိတိုင်း ပါစီနဝံသဒါယ အမည်ရတဲ့ ဘေးမဲ့တောမှာ တရားကျင့်ကြံ နေစဉ် ဗုဒ္ဓထံမှ မဟာပုရိသတို့ရဲ့ အတွေးအကြံရှစ်မျိုး တရားကို နာရပြီးနောက် ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပါတယ်။ နောင်အခါ အဘိညာဉ်အရာမှာ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ကို ရပါတယ်။

ထူးခြားချက်

ကုသိနာရုံမှာဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး တစ်ချိန်လုံး စောင့်ကြည့်နေပြီး ဗုဒ္ဓရဲ့ နောက်ဆုံး ဝင်လေထွက်လေ ချုပ်ငြိမ်းသွားချိန်ကို အရှင်မြတ် အတိအကျ သိတော်မူခဲ့တယ်။ ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးစ အချိန်မှာ ရဟန်းရှင်လူ ငြိမ်သက်အောင် အဓိပ္ပာယ် ပြည့်ဝတဲ့ ဂါထာနှစ်ပုဒ်ကို ရွတ်ဆိုသူပါ။ သောကရောက်နေတဲ့ မလ္လာမင်းတို့ကိုလည်း နှစ်သိမ့်တရားဟောကြား ပါတယ် (ဒီ၊၂၊၁၂၉)။ ပထမသံဂါယနာမှာ ဦးဆောင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး သံဂါ ယနာပြီးတဲ့ အခါအင်္ဂုတ္တရ နိကာယ်ကို တာဝန်ယူပို့ချခဲ့ပါတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅)။ အရှင်မြတ်ဟာ ရဟန်းဖြစ်ပြီးနောက် ၂၅ နှစ်ပတ်လုံး မကျိန်း စက်ဘူး။ ပစိမယံမှာပဲ ကျိန်းစက်တာကတော့ နှစ်ပေါင်း ၃၀ (ထေရ၊၉၀၄-ဂါထာ)။ ကျောနဲ့ ကြမ်းခင်း ထိပြီး မကျိန်းစက်တာက နှစ်ပေါင်း ၅ဝဖြစ်ကြောင်း (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈)ကြည်ညိုဖွယ်လေ့လာရပါတယ်။

ပရိနိဗ္ဗာန်စံ

‘ငါသည် ဝဇ္ဇီတိုင်းသားတို့၏ ဝေဠုဝဂါမ (ဝါးတောရွာ) ဝါးချုံအောက်၌ အသက်ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသည်ဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလတ္တံ့ (ထေရ၊၉၁၉-ဂါထာ)’။ ဝေဠုဝရွာဟာ အရှင်မြတ်နောက်ဆုံး ဝါကပ်တဲ့ နေရာ ဖြစ်ကြောင်း အဋ္ဌကထာမှာ ဖွင့်ဆိုတယ် (ထေရဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၇)။ ဝဇ္ဇီတိုင်းရဲ့ မြို့တော်က ဝေသာလီပဲဖြစ်လို့ ဝေသာလီမြို့ တောင် ဖက်နားက ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ် နောက်ဆုံး ဝါကပ်တော်မူခဲ့တဲ့ ဝေဠုဝရွာ မှာပဲ အရှင်မြတ်လည်း နောက်ဆုံး ဝါကပ်တော်မူခဲ့ပုံပါပဲ။ ဗုဒ္ဓ ပရိ နိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် အရှင်အာနန္ဒာတစ်ပါးတည်း ဒီရွာကို ကြွရောက်ပြီးလည်း တရားဟောဖူးပါသေးတယ် (အံ၊၃၊၅၄၂)။

အရှင်မြတ် သက်တော် ၁၅၀ မှာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆)။ အရှင်မြတ်ရဲ့သက်တော်က ဗုဒ္ဓနဲ့ သိပ်မကွာနိုင်တာ၊ ဗုဒ္ဓထက် တစ်ဝါပဲ နောက်ကျပြီး ရဟန်းပြုတာတွေကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံပြီးနောက် အနည်းဆုံး နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်း ၇၀-လောက် ကြာတဲ့ အထိ အင်္ဂုတ္တရ နိကာယ်ကို ဦးဆောင် ပို့ချပြီး နေထိုင်ခဲ့ဖွယ် ရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာ မှတ်တမ်းတွေမှာ အရှင်မြတ်ကို မည်သို့ သင်္ဂြိုဟ်၊ မည်သူတွေ တက်ရောက်ဆိုတာတွေကို မတွေ့ရဘူး။ ရောဟိနီ

အရှင်မြတ်မှာ ရောဟိနီခေါ်တဲ့ နှမတစ်ယောက် ရှိတယ်။ အရှင်မြတ် မိဘဆွေမျိုးတွေကို သွားတွေ့ချိန်မှာရောဟိနီက မတွေ့လိုပါလို့ ငြင်းရာ မှာ သူ့မှာဖြစ်နေတဲ့ ကိုယ်ရေပြား ရောဂါကြောင့် ရှက်လို့ ဖြစ်ကြောင်း အရှင်မြတ်သိရတဲ့ အခါ ရောဟိနီရဲ့ အဆင်တန်ဆာအချို့ကို ရောင်းပြီး ဗုဒ္ဓနဲ့ သံဃာတော်တွေ သီတင်းသုံးရန် ကျောင်းဆောက် လှူဒါန်းဖို့ အရှင်မြတ်က တိုက်တွန်းတယ်။ ရောဟိနီလည်း အစ်ကို ညွှန်ကြားတိုင်း လုပ်တယ်။ ဒီနောက် ရောဟိနီဟာ ရောဂါပျောက်ကင်းရုံမက သောတာ ပန်လည်း ဖြစ်သွားပြီး အရှင်မြတ်ထက် စောစီးစွာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပုံရပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁)။

ပြင်မှတ်ပါ

အရှင်မဟာကဿပ အကြောင်းကို မေးခွန်းအမှတ် ၉၃ မှာ ပြန်ဖတ် ပါ။ အဲဒီမှာ ကျမ်းကိုးတွေ သွက်သွက်ချာ လွဲနေတာတွေ့ရလို့ တောင် ပန်ခြင်းနှင့်အတူ အခု ပြန်ပြင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ‘သက်တော် ၁၂၀ ရှည်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၁)။ နှစ်ပေါင်း ၁၂၀ ပတ်လုံး ခုတင် ညောင်စောင်းပေါ်မှာ ကျောချပြီး ကျိန်းစက်တော်မမူ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈)’။ ဤဖွင့်ဆို ချက်နှစ်ခု အရမူ မွေးကတည်းက နိသဇ္ဇဓုတင် ဆောက်တည်ရမလို ဖြစ်နေလို့ ပညာရှိတို့ ယုတ္တိကိုစဉ်းပါကုန်။

အသက်တိုတဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့က နှစ် ပေါင်း ၃၀၊ အသက် ၁၅၀ ရှည်တဲ့ အရှင်အနုရုဒ္ဓါက နှစ် ၅၀ ကျော ချပြီး မကျိန်းစက်ဆိုတော့ အသက် ၁၂၀ ရှည်တဲ့ အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်က နှစ်ပေါင်း ဘယ်လောက်ဖြစ်ရင် ယုတ္တိနှင့် နီးစပ်မလဲ။ ဘုန်း ကြီးအထင် ‘ဝီသဝဿသတံ’မှာ ‘ဝီသ’များပိုနေသလားလို့။ ‘ဝီသ’မပါ ဘဲ ‘ဝဿသတံ=နှစ်ပေါင်းတစ်ရာ’ဆိုရင် ပိုနီးစပ်နိုင်တာပေါ့။

ကဿပသံယုတ်၊ သြဝါဒသုတ်အဖွင့် (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၁)အရ မြတ် ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ အရှင်မဟာကဿပ အသက် ၁၂၀ ရှည်မည် ဖြစ်ကြောင်း သိမြင်တော်မူပုံကိုသာ ဖွင့်ဆိုခြင်းဖြစ်၍ ထိုအဖွင့်ကို ကြည့်ပြီး ပထမ သံဂါယနာမှာ အရှင်မြတ်ရဲ့ သက်တော် ၁၂၀ ရှိ ပြီလို့ ဖော်ပြခြင်းမှာ မမှန်ကန်။ အရှင်မဟာကဿပလည်း ဗုဒ္ဓနဲ့ အသက်အရွယ် အလွန်ကြီး မကွာနိုင်သဖြင့် ပထမသံဂါယနာ တင်ချိန်မှာ သက်တော် ၈၀ ပတ်ဝန်း ကျင် (နည်းနည်းပို၊ နည်းနည်းလျော့)ပဲဖြစ်နိုင်လို့ သံဂါယနာအပြီးမှာ သံယုတ္တနိကာယ်ကို နှစ်ပေါင်း ၄၀ လောက် ပို့ချပြီး သာသနာ့တာဝန် ကိုထမ်းဆောင်ခဲ့ဖွယ်ရှိပါတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅)။

၃၀၆။ အလှူပွဲ ကြက်ကြော်

ဇွန် ၂၃၊၂၀၁၃။

-------------------

ဘုရားကို သစ်သီးဆွမ်း ကပ်လှူရာတွင် အကုန်လုံးကို အခွံခွာရပါသ လား။ ဥပမာ .. ကြက်မောက်သီး၊ ငှက်ပျောသီး၊ မင်းကွတ် သီးလို အသီးများကို ဘယ်လို ကပ်လှူရပါသလဲ။ အခွံခွာပြီးမှ ဆွမ်းတော်ကပ် လှူရပါသလား။ မိတ်ဆွေတစ်ဦးက မင်းကွတ်သီးကို ဘုရားနှင့် ရဟန်း သံဃာများအား ကပ်လှူလို့ မကောင်းဘူးလို့ ပြောပါသည်။ မှန်ကန်ပါသ လား အရှင်ဘုရား။ မည်သည့်သစ်သီးကို မဆိုဘုရားဆွမ်း တော်ကပ်၊ သံဃာတော်များအားလည်း ကပ်လှူကောင်းပါသလား။ မကပ်ကောင်း သော သစ်သီးကပ်လှူကောင်းသော သစ်သီးဟုခွဲခြား သတ်မှတ်ချက် ရှိပါသလား ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

စောထွန်းအောင်ကျော်၊ လှိုင်းဘွဲ့မြို့နယ်၊ ဥဒေါင်းရွာ။

-------------------

အဓိကပါ

ပန်း ရေချမ်း ဆွမ်း ဆီမီးစတာတွေကို ဗုဒ္ဓဘုရားကို ရည်မှန်းပြီး ကပ် လှူရာမှာစေတီဆင်းတု ဆိုတာတွေက ကိုယ်စားပြုထားတဲ့ ကြားခံဖြစ် တဲ့ ပူဇော်စရာဝတ္ထု သက်သက်ပါ။ စိတ်ထဲမှာ နားလည်ထားရမှာက ‘တစ်ချိန်က သမိုင်းမှာ အမှန်တကယ် အသက် ထင်ရှားရှိခဲ့ပြီး လော ကကို သစ္စာတရား ဟောကြားတော်မူတဲ့ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရှင်မြတ်စွာ မြတ်စွာဘုရားကို ကပ်လှူတယ်’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတော့ သက်တော် ထင်ရှား မြတ်စွာဘုရားဟာ မိမိကပ်လှူတဲ့ အသီးဆွမ်းကို ဘယ်လို ဘုဉ်းပေးရင် သင့်တော်မလဲလို့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဉာဏ်နဲ့ စဉ်စားပြီး ပြုပြင်လှီးဖြတ် ဆက်ကပ်ဖို့ အဓိကပါ။

စဉ်းစားပုံ

သက်ရှိ ဆရာတော်ကြီး တစ်ပါးကို ကြက်မောက်သီးကို ဒီအတိုင်း ကပ်လှူတယ်ဆိုပါတော့။ ဆရာတော် ကိုယ့်ဟာကိုယ် အခွံ စားရတော့ မှာ။ အချိန်ကို ကြည့်ပြီး ငါးလုံးလောက် စားချင်တာ နှစ်လုံးလောက်နဲ့ ပြီးသွားမှာပေါ့။ ဒါကြောင့် ကိုယ်က သပ်ရပ်သန့်ရှင်းအောင် ဂရုတစိုက် နဲ့ စိတ်ရှည်လက်ရှည် ခွာပြီး ကပ်လှူရင် ပိုမကောင်းဘူးလား။ အလှူမှာ အုန်းသီးဒူရင်းသီး ပိန္နဲသီး ကျွဲကောသီး ဖရဲသီး သရက်သီးလိုဟာတွေကို အလုံးလိုက်ကပ်လို့ သင့်တော်ပါ့မလား။ ငှက်ပျောသီးမှာ သီးမွှေး ကျတော့ ရှည်လွန်းလို့ နှစ်ပိုင်းလောက် ဖြတ်သင့်တယ်။ ဖီးကြမ်းသီး ကတော့ အလုံးလိုက်လည်း သင့်ပါတယ်။ အသီးတွေရဲ့ အနေအထား အလိုက်သင့်မြတ်အောင် ပြင်ဆင်ကပ်လှူဖို့သာ လိုရင်းပါ။

ဝိနည်းမရှိ

မင်းကွတ်သီးကို ရဟန်းမစားရဘူးလို့ ဝိနည်းမှာ မတွေ့ဖူးဘူး။ ညနေ မှာ ဖျော်ရည် ဖျော်မသောက်ကောင်းတဲ့ သစ်သီးအချို့က လွဲလို့ မစား ကောင်းတဲ့ သစ်သီးရယ်လို့ တောင် မယ်မယ်ရရ သတ်မှတ်ချက် မတွေ့ ဖူးဘူး။ ဒညင်းသီးထက်ဆိုးနိုင်အုံးမလား။ ဘုဉ်းပေးကြတာပဲ။ ရဟန်း စားကောင်းရင် ဘုရားကိုလည်း ကပ်ကောင်းတာပေါ့။ အင်း .. သံပရာ သီးကို တစ်လုတ်စာစီ အစိတ်ကလေးတွေ လှီးပြီး ဆွမ်းတော်ကပ်တယ် ဆိုပါစို့။ အဲဒါကို ဘုရား ဘုဉ်းပေးရင် သွားကျိန်းလို့ ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ရှောက်သီး၊ မရမ်းသီးစိမ်း၊ မန် ကျည်းသီးတွေကျတော့ သူ့အတိုင်းကြီး ဆွမ်းတော်ကပ်လို့ သင့်တော် ပါ့မလား။ အဲဒီလိုသာ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဉာဏ်ကစားကြည့်ပါ။ အဆင်ပြေ သွားပါလိမ့်မယ်။

ငါးခူပြုံး

ကြုံလို့ ပြောရအုံးမယ် .. အလှူတွေမှာ လက်သီးဆုပ်လောက် ရှိတဲ့ ကြက်ပေါင်ကြော်တွေ၊ ပုစွန်တုပ်ကြီးတွေ၊ ငါးကောင်လုံး ကြော်တွေ ပန်းကန်ထဲမှာ ရဲနေတာပဲ။ စားချင်စရာကြီး။ ဒါပေမယ့် စားရင် ဘုန်း ကြီး ဣန္ဒြေ မရနိုင်ဘူး။ ဇွန်းခက်ရင်းနဲ့ ဆို မကျွမ်းကျင်လို့ အခန့်မသင့် ရင် ချော်ပြီး အတုံးလိုက်ကြီး စားပွဲပေါ် ရောက်သွားနိုင်တယ်။ ရောက်လည်း ရောက်သွားဖူးတယ်။ ရဟန်း ၂-ဝါရ ကားနဲ့ ရွာကိုပြန်စဉ် ရိုးမတောင်ပေါ်မှာ ဆွမ်းဝယ်စားတုန်းက။ ဆာဆာနဲ့ နှစ်တုံးသော ကြက်တောင်ပံရိုးထဲက တစ်တုံးကို ဇွန်းနဲ့ ပန်ကန်ထဲထည့်၊ ခက်ရင်းနဲ့ ထိုးကြည့်လိုက်တာ ‘တိန်’ကနဲ့ မြည်သံနဲ့ အတူ တောင်ပံရိုး ကြမ်းခင်း ပေါ် ‘ပျံဆင်း’သွားတယ်။ ဆိုင်ရှင် ဒကာမက အရှက်ပြေတစ်တုံးလေး လောက်များ ထပ်ထည့်ပေးအုံးမလား မှတ်တာ၊ မမြင်ယောင် ဆောင် နေတယ်ဗျို့။ ဒီအတွေ့အကြုံနဲ့ အလှူပွဲတွေမှာ အဲဒီလိုမဖြစ်အောင် ယနေ့ ထိ သတိထား တတ်သွားတာ။

အလှူ့ရှင်တွေ အနေနဲ့ တော့ ဘုန်းကြီးကို စားစေချင်တာ သေချာပါတယ်။ ဒီဖက်က မစားရဲတာလည်း အမှန်ပါပဲ။ အလှူ့ရှင်နဲ့ မရင်းနှီးလို့ သို့မဟုတ် ကိုယ့်ထက်ကြီးတဲ့ မထေရ်တွေ ပါနေလို့ ဟိုလိုလုပ်ပါ ဒီလို လုပ်ပါလည်း ပြောခွင့် မသာဘူး။ အဲဒါကြီးကို လက်နဲ့ ကိုင်ပြီး ပါးဖြဲနား ဖြဲလည်း မလုပ်ရဲတာနဲ့ (လုပ်ရင် လက်မှာသာမက ပါးတွေ မေးတွေ မှာပါ ဆီရွှဲသွားနိုင်တာမို့) နောက်ဆုံးတော့ မထိရဲတော့ဘူး။ တစ်ချို့က မေးသေးတယ် .. ဘုန်းဘုန်း အသား မဘုဉ်းပေးဘူးလားတဲ့။ ဖြေရ ခက်ကြီးနော်။ ဒါနဲ့ Yesလည်း မဟုတ် Noလည်း မလုပ်ဘဲ ငါးခူပြုံး လေးပေးပြီး ပြန်ခဲ့ရတယ်။

ဒီလိုလုပ်

အမှန်တော့ အထာကို မသိလို့ နည်းနည်းလေး လွဲနေတာပါ။ ဒီတော့ .. အိုကေ၊ ပွဲလှအောင်လို့ အဲဒီ အတုံးကြီးတွေ ထည့်ပါ။ ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အချို့သော မထေရ်တွေ အဲဒီလို အပြုံးတစ်မျိုးနဲ့ ပြန်စရာ မလိုအောင် တစ်လုတ်စာစီ အတုံးလေးတွေ တုံးတစ်ပြီး သီးခြား ပန်း ကန်နဲ့ ထည့်ကပ်လိုက်ရင် Very Good သွားမှာပေါ့။ ဟိုဟာကြီးတွေက ဘုန်းကြီးတွေပြီးတဲ့ အခါ ကျန်နေသေးရင် (များသေားအားဖြင့် ကျန်နိုင် ပါတယ်၊ ဆွမ်းဝိုင်းမှာ မထေရ်ကြီးတွေ များရင် ပေါ့ ..) ဧည့်သည် ကိုလည်းကျွေး၊ ကိုယ်လည်း ‘ဘုဉ်းပေး’ပေါ့။

၃၀၇။ ဆေးလိပ် ကွမ်းယာ ရှောင်ကြဉ်ပါ

ဇွန် ၃၀၊၂၀၁၃။

-------------------

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်ကွမ်းယာကို ဆေးဖြင့်စားဖူးပါသည်။ အလွန်မူး ပါသည် ဘုရား။ အရက်မူးသည်ထက် ဆိုးဝါးပါသည်။ အဆိုပါ ဆေးပြင်းပြင်း ဖြင့် ကွမ်းယာကို ရဟန်းသံဃာတော်များ စားသုံး သည့်အခါ တပည့် တော်ကဲ့သို့ မူးလိမ့်မည်ထင်ပါသည် ဘုရား။ ဆေးဖြင့် ကွမ်းယာ စား သုံးခြင်းဖြင့် အာပတ်သင့်နိုင်ပါသလား။ ကရုဏာရှေ့ထား၍ ဖြေကြား ပေးတော်မူပါဘုရား။

ကိုမျိုး

-------------------

ကွမ်းစားတာကို မေးပေမယ့် ကွမ်းထဲမှာပါတဲ့ ဆေး (သို့မဟုတ် ဆေး ရွက်ကြီး) အကြောင်းကိုပါ လေ့လာရင်းနဲ့ ဆေးလိပ်နဲ့ ကွမ်းကို တစ်ပါ တည်းပြောရတဲ့ အနေမျိုးဖြစ်သွားပါတယ်။

ဆေးလိပ်

‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဂိလာနဿ ဓူမံ ပါတုံ = မကျန်းမာသော ရဟန်း အခိုးကို သောက်ရှူရန်ခွင့်ပြု၏ .. ဓူမနေတ္တံ၊ အခိုးတံကို ခွင့်ပြု၏ (ဝိ၊၃၊၂၉၇)’။ ဝေယံဘုံသာ ဆရာတော် ရေးတဲ့ မဟာဝါပါဠိတော် နိဿယ (စာ-၇၄)မှာ ‘ဓူမနေတ္တံ’ကိုပန်းတူ၊ ဆေးတံလို့ ဘာသာပြန်ပါတယ်။ ‘ဓူမဝဋ္ဋိ = အခိုးရှိသော အလိပ် (ဆေးလိပ်)ကို မွန်းမတည့်မီ အတွင်းအကပ်ခံပြီး သောက်ရှူကောင်း၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈)’။

‘ဓူမဝဋ္ဋိ’နဲ့ ပတ်သက်ပြီးမှတ်ချက်တစ်ခုက .. ‘ဓူမဝဋ္ဋိ =ဆေးလိပ် ဟူရာ၌ ယခုခေတ် သောက်နေကြသော ဆေးလိပ်မျိုး မဟုတ်။ ရောဂါနှင့် သင့်လျော်သော ဆေးကို ဖက်စသည်ဖြင့် လိပ်၍ ထားအပ်သော ဆေးအလိပ်တည်း။ ဆေးလုံးဟုလည်း ရှေးနိဿယ၌ အနက်ပြန်သည် (မဟာဝါဘာသာဋီကာ၊၄၅၄)’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဤဖော်ပြချက်အရ အဋ္ဌကထာမှာ ဖော်ပြတဲ့ ဆေးလိပ်ဆိုတာ ယခုခေတ် အသုံးပြုကြတဲ့ စီးကရက်၊ ဆေးပြင်းလိပ်၊ ဆေးပေါ့လိပ်တွေ မပါဘူးလို့ ထင်ရတယ်။

မရှင်းဘူး

ဒီမှတ်ချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘုန်းကြီး နားလည်းပုံအရ ဖက်ထဲထည့် မယ့်ဆေးဟာ အရွက်လား အမှုန့်လား သစ်ခေါက်လားဆိုတော့ အားလုံးဖြစ်နိုင်တဲ့ သဘောပါပဲ။ ဒါကြောင့် အရွက်ထဲမှာ ပါနိုင်တဲ့ ဆေးရွက် သို့မဟုတ် ဆေးရွက်ကြီးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပါဠိကျမ်းဂန်မှာ တိုက်ရိုက် ဖော်ပြချက်ကို လိုက်ရှာနေပါတယ်။ မတွေ့သေးပါ။ ဦးဟုတ်စိန် အဘိ ဓာန်မှာ ဆေးရွက်ကြီးကို ‘ဓူမပတ္တ’လို့ ဖော်ပြပေမယ့် အဲဒီပုဒ်ကို တိပိဋက ပါဠိမြန်မာအဘိဓာန်နဲ့ P.T.S. အဘိဓာန်တွေမှာ မတွေ့ရဘူး။ ဒါဖြင့် ရင် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာမှာ ဆေးရွက်ကြီး ဝေါဟာရမပါတဲ့ သဘောလား။ ဒါပေမယ့် ဆေးရွက်ကြီးကို ဆေးဘက်ဝင် အရွက်ထဲမှာ ထည့်နိုင်ရင်တော့ ဖက်နဲ့ သို့မဟုတ် စက္ကူနဲ့ လိပ်ပြီး သောက်ရှူလို့ ရ ဖွယ်ရှိပါတယ်။

နောက်တစ်မျိုး

‘ဓူမဝဋ္ဋိ’ကို ဖွင့်ဆိုတဲ့ မှတ်ချက် နောက်တစ်ခုက .. ‘ဆေးလိပ်ကို အကြောင်းမရှိဘဲ သောက်ချင်ရုံမျှဖြင့် နေလွဲအခါ၌ မသောက်ကောင်း။ လေနာခြင်းစသော သင့်လျော်သော အကြောင်းရှိလျှင် သောက်ကောင်း ၏။ နံနက်အခါ၌ကား အကပ်ခံ၍ သောက်လျှင် မည်သည့်အပြစ်မျှ မရှိ ပါ။ သို့သော်လူမြင်သူမြင် မသောက်ဖို့ရန်ကား ဆရာကြီး သမားကြီးတို့ တားမြစ်လေ့ရှိကြသည်။ ဆေးလိပ်သောက်မှုသာမက နေလွဲအခါ ဆေး ဝါးမှု ကွမ်းစားမှုများ၌လည်း ဤသဘောပင်တည်း။ (ပါစိတ်ဘာသာဋီကာ ၁၊၃၁၉)’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမှတ်ချက်မှာ လူမြင်အောင် မသောက် ဖို့ ညွှန်ကြားတာ၊ ဆေးဝါးခြင်း၊ ကွမ်းစားခြင်းနဲ့ ရောပြတာတွေအရ ယခုခေတ်အသုံးပြုတဲ့ ဆေးလိပ်ကိုပါ ‘ဓူမဝဋ္ဋိ’ထဲ ထည့်ယူလိုပုံပါပဲ။

အပ်နိုင်တယ်

ထိမ်တော ဝိနည်းအဆုံးအဖြတ် (စာ-၅၇၄)မှာလည်း ဖော်ပြပါပါဠိတော် နဲ့ အဋ္ဌကထာကို ကိုးကား၍ပင်ကွမ်း၊ ကွမ်းသီး၊ ထုံး၊ ဆေးလုံး၊ ဆေး လိပ် ဝေါဟာရတွေကို သုံးပြီး ဆေးလိပ်ကို ဂိလာနပုဂ္ဂိုလ်အား ခွင့်ပြု ကြောင်း ပြဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆေးလိပ်ထဲမှာထည့်တဲ့ ဆေးရွက် ကြီးကိုသုံးရင် ရဟန်းတွေ အာပတ်မသင့်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ကွမ်းယာ

ကွမ်းရွက်ကို ဆေးအဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၂)။ ကွမ်းသီးလုံးကို သပိတ်ထဲမှာ အလှူခံခွင့်ရှိတယ် (ဝိနယဝိနိစ္ဆယဋီကာ၊၂၊၁၆။ ၁၉၀၂-ဂါထာအဖွင့်)။ သပိတ်ထဲမှာ အလှူခံခွင့်ရှိတာ စားကောင်း လို့ ပေါ့။ ထုံးလည်း ဆေးဖက်ဝင်လို့ အပ် စပ်ဖို့ များပါတယ်။ အသီး (ကွမ်းသီး)၊ အရွက် (ကွမ်းရွက်)၊ အမှုန့် (ထုံး)စသည်ပါတဲ့ အားလုံးကို တမ္ဗူလ (ကွမ်းယာ) လို့ ခေါ်တယ် (တမ္ဗူလံ နာမ ဖလပတ္တစုဏ္ဏာဒိ ယောဂ သမူဟာနံနာမံ (ဓာန်၊ဋီ၊၅၈-၉)။

အဲဒီ ကွမ်းရွက်၊ ကွမ်းသီး၊ ထုံး သုံးမျိုးပေါင်းဖြစ်တဲ့ ကွမ်းယာဟာ ဆေးဖက်ဝင် အသီးအရွက်တွေကို ပေါင်းထားတာဖြစ်လို့ ဝိနည်း အရ အပြစ်မရှိနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဂိလာန (နာမကျန်းတဲ့) ရဟန်းတွေ ဆေးဝါး အဖြစ်နဲ့ ကွမ်းယာနဲ့ ဆေးကို အကပ်ခံပြီး ငုံ၊ ရှုခွင့်ရှိကြောင်း နားလည်ရပါတယ်။

ကွမ်းသမိုင်း

ကွမ်းနဲ့ ကွမ်းအစ် ဝေါဟာရတွေကို အေဒီငါးရာစု အဋ္ဌကထာ ကျမ်း (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၂၀၇)တွေမှာတွေ့ရလို့ ကွမ်းစားတဲ့ ထုံးစံဟာ အိန္ဒိယမှာ အတော် ရှေးကျချိန်ကပင် ရှိခဲ့ပုံပါပဲ။ ကောဇာ ၆၀၃ ခုနှစ်၊ မိဘုရားစော ရေးထိုးတဲ့ ကူနီဘုရား ကျောက်စာမှာ စာသင် တိုက်ရှိ ရဟန်းတွေအတွက် ကွမ်းဖိုးနဲ့ ကွမ်းသီးဖိုးအဖြစ် စပါးတွေ လှူဒါန်းကြောင်း ဖော်ပြလို့ ပုဂံခေတ်မှာ ရဟန်းများ ကွမ်းကို စားသုံး ကြောင်း သိရတယ်။ အမတ်ကြီး ရာဇသင်္ကြန်ကို သီဟသူက ကွမ်း တံ တွေးနဲ့ ထွေးတာ၊ ရခိုင်ဘုရင်မင်းထီးလည်း ကွမ်းစားပြီး နန်းတော် တိုင်မှာ ထုံးတို့မိလို့ မိမိထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အမိန့်အတိုင်း မိမိလက်ညှိုးကို ကိုယ်တိုင် ဖြတ်တာတွေကို ထောက်ရင် ရှေးခေတ်ကတည်းက ဘုရင်ရော ဆင်းရဲသားတွေပါ ကွမ်းစားကြောင်း သိရတယ်။

ဆေးလိပ်

သမိုင်းမတင်မီ ခေတ်က ဌာနေအမေရိကန်(Native American) တွေ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ သချုႋင်းဂူတွေမှာ ဆေးဆံတွေ တွေ့ရသတဲ့။ ၁၄၉၂ မှာ ကိုလံဗတ် အမေရိကတိုက်ကို ရောက်ပြီးနောက် ဆေးရွက်ပင် စိုက်ပျိုးမှုဟာ ဌာနေအမေရိကန်တို့ဆီက တစ်ဆင့် တစ်ဖြည်းဖြည်း ဥရောပတိုက်နဲ့ ကမ္ဘာတစ်လွှားကို ပြန့်နှံ့သွားကြောင်း ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်တို့ရဲ့ ရှေးဦး အခြေခံစီးပွားရေးဟာ ဗာဂျီးနီးယား ပြည်နယ် မှာ ဆေးရွက်စိုက်ပျိုးမှုနဲ့ စတင်ခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် ဆေးရွက်ကြီးစိုက် ပျိုးမှုနဲ့ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့ အလေ့ဟာ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာလည်း ရှေးအခါကပင်ရှိတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။

၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု (ယခု ယူကရိန်းနိုင်ငံ) ယော်လ်တာမြို့မှာ ကြီးသုံးကြီး တွေ့ဆုံတဲ့ မှတ် တမ်းတင်ဗွီဒီယိုမှာ ဗြိတိသျှ ဝန်ကြီးချုပ်ချာချီက ညာလက်နဲ့ ဆေးပြင်း လိပ်ကို မကြာမကြာဖွာ၊ ပြာကို ဘေးနားခါချ (ဆေးလိပ်ခွက်မတွေ့မိ)၊ အမေရိကန် သမ္မတ ရုစဗဲလ်က ဘယ်လက်နဲ့ စီကရက်ဖွာနေတုန်း ဆေးတံသမား အိမ်ရှင် ကွန်မြူနစ် စတာလင်ကတော့ လက်ယှက်ပြီး ခပ်တည်တည် ထိုင်နေတာကို တွေ့ရလိမ့်ယ်။ သုံးယောက်လုံးမှာ ဟန် တစ်မျိုးစီနဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်တွေ စိတ်ဖိစီးမှုတွေ ကိုယ်စီရှိနေတဲ့ ပုံပါပဲ။

အရှေ့နဲ့ အနောက် ဘယ်သူက အရင် ဆေးလိပ်သောက် သလဲ ဆိုတာကိုတော့ ပညာရှင်တွေအတွက် ချန်ထားခဲ့ပါတယ်။

ယနေ့ခေတ်

ဆေးလိပ်နဲ့ ကွမ်းယာဟာ ရာစုနှစ်တွေချီပြီး လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ နေ ရာယူခဲ့ပေမယ့် ယနေ့ခေတ်မှာ လူတွေရဲ့အမြင်ပြောင်းလဲသွားပြီ။ ဆေး လိပ်ထဲမှာပါတဲ့ ဓာတ်တစ်မျိုးက ကုသဖို့ဆေးမရှိတဲ့ ကင်ဆာရောဂါကို ဖြစ်စေလို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးမှာ ဆေးလိပ်မသောက်ဖို့ လူတွေကို ပညာ ပေးနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆေးလိပ်သောက်သူနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူအများစုရဲ့ ခံစားချက်လည်း တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အဆိုးဖက်ကို များလာနေ တဲ့ အတွက် ဝိနည်းအရ အပြစ်မရှိဘူးလို့ ဆိုရင်တောင် ဒကာဒကာမတို့ ရဲ့စံပြပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သင့်တဲ့ ရဟန်းတော်တွေ ဆေးလိပ်စွဲနေရင် ဖြတ်၊ ဆေး လိပ်မသောက်ရင်လည်း မစမ်းမိဖို့ အထူးသတိထား သင့်ပါတယ်။

ကွမ်းဟာ မူးယစ်ဆေးလို လူကိုစွဲစေတဲ့ အစွမ်းရှိလို့ ကွမ်းစားသူဟာ ပညာတတ် အသိုက်အဝန်းရဲ့အထင်သေးတာကို ခံရတယ်။ သွား လာရင်း ကွမ်းစားသူတွေ ကြုံရာမှာ ကွမ်းတံတွေးကို ထွေးချတာဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ညစ်ညမ်းစေလို့ သိပ်ပြီး အရုပ်ဆိုးပါတယ်။ ဒါကြောင့် အများ နားလည်မှုအရ ကွမ်းစားသူရဲ့ လူ့အဆင့်အတန်းလည်း ဝါးလုံး ခေါင်းထဲမှာ လသာရုံက လွဲလို့ (ကိုယ့်သြဇာ လွှမ်းမိုးတဲ့ ပရိသတ် ကလေး လောက်မှာတော့ ဟိုက်ဟန်နဲ့ စတိုင်တစ်မျိုး ဖြစ်နေဖွယ် ရှိ ပေမယ့်) လူတော မတိုးနိုင်တော့ဘူး။ ကွမ်းစားတဲ့ မြန်မာအမျိုးသမီး တွေလည်း ကွမ်းကြောင့် မိမိရဲ့အလှကို အကျည်းတန် အရုပ်ဆိုး ဖြစ် မသွား စေသင့်တော့ဘူး။

ယနေ့ခေတ်မှာ မြန်မာ့မြေတစ်ဝန်း ခေတ်စားလာနေတဲ့ အရက်၊ ဆေးလိပ်နဲ့ ကွမ်းကိုဝိုင်းဝန်းတားဆီးဖို့ ဆရာတော် ရဟန်းသံဃာ တော်တွေမှာလည်း အထူး တာဝန်ရှိတာကြောင့် ကိုယ်တိုင်က စံပြဖြစ် ပြီး လူငယ်တွေကို စည်းရုံးပညာပေးဖို့ အချိန်တန်နေပါပြီ။

၃၀၈။ မဟာပြုံးနဲ့ အပြုံးခံမလား

ဇူလိုင် ၂၊၂၀၁၃။

-----------------

ဆရာတော်ဘုရား .. တိုင်းမ်မဂ္ဂဇင်းရဲ့ မျက်နှာဖုံးက ဆရာတော် ဦးဝီရ သူရဲ့ ဓာတ်ပုံကို ကြည်ညိုဖွယ် မဟုတ်ဘဲ ကွန်ပျူတာနဲ့ ပြုပြင်ထားတဲ့ ရုပ်ကြမ်းပုံနဲ့ The Face of Buddhist Terror လို့ ဖော်ပြတဲ့ ဆောင်းပါးကို ဆရာတော်တို့ ဖတ်ပြီးဖြစ်မည်လို့ ယူဆပါသည်။ တပည့်တော်တို့လည်း အဲဒီဆောင်းပါးကို ဖတ်ရပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက်အနေနဲ့ အလွန် စိတ်မချမ်းသာ ဖြစ်ရပါသည်။ ထိုဆောင်း ပါးနှင့်ပတ်သက်၍ ဆရာတော်တို့ မည်သို့တုံ့ပြန်လိုပါ သနည်း။

မစိန်စိန်

-------------------

အဆိပ်မဟုတ်

USA က မဂ္ဂဇင်းမှာတော့ ဓာတ်ပုံကို စာမျက်နှာ-၄၃ မှာပဲ တွေ့ရတယ်။ မျက်နှာဖုံးမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဆောင်းပါးရဲ့ အပေါ်ယံ ဖော်ပြမှု အနေနဲ့ ဘုန်းကြီး နားလည်ပုံ အချို့က ‘ဘာမဇ္ဈိမပဋိပဒါလဲ၊ ဘာသူ့ သက်မသတ်ရ သီလလဲ၊ နင်တို့ ဗုဒ္ဓဘာသာလည်း မူဆလင်နဲ့ ခရစ်ယန် တွေလို အစွန်းရောက်ပြီး အကြမ်းဖက်တာပါပဲ။ နင်တို့ ဘုန်းကြီးတွေလည်း ဘင်လာဒင်လို အကြမ်းဖက်ဖို့ လူတွေကို လှုံ့ဆော်တာပါပဲ။ ဘာ သာရေးဆိုတာ အဆိပ်ပဲ’လို့ အခြားဘာသာတွေကိုပါ ဝှေ့ရမ်းရင်း ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးကို ကိုင်ပြပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ တစ်ခုလုံးကို စွပ်စွဲစော်ကားလိုတဲ့ သဘောတွေ တွေ့ရတယ်။ လူတစ်ယောက်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုဟာ အခါ ခပ်သိမ်း မပြည့်စုံနိုင်လို့ အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဝေဖန် ရင် ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာသာတရား တစ်ခုလုံးကို ရည်ရွယ်ပြီး အဲဒီလို ပြောတာတော့ မတရားဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။

ဘိုင်ဘယ်လ်နဲ့ ကိုရ်အာန် ကျမ်းတွေထဲက စာပိုဒ်တွေကို ကိုးကား ပြီး အဲဒီစကားတွေဟာ ကိုးကွယ်သူကို အကြမ်းဖက်ဖို့ ဖြစ်လာစေတယ်လို့ လေ့လာသူတို့ ထောက်ပြကြသလို ဗုဒ္ဓကျမ်းစာထဲက ဗုဒ္ဓမိန့် ကြားတာကို ကိုးကားပြီး ‘ဗုဒ္ဓဝါဒလည်း အကြမ်းဖက်ဖို့ သင်ကြားတယ်’ လို့ ဆိုနိုင်ရင်တော့ သူပြောတာတွေကို လက်ခံနိုင်စရာ ရှိတာပေါ့။

အမုန်းရင်းမြစ်

ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ဦးအနေနဲ့ ပြန်ရှင်းပြခွင့်ရှိပါတယ် .. ကျမ်းဂန်က သူတစ်ပါး အသက်ကိုမသတ်ဖို့ သင်ကြားပေမယ့် ကိုယ့်ကိုထိလာတဲ့ အခါ သာမန် လူသားအနေနဲ့ ဒေါသမွှန်ပြီး ‘ငါက ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ငါးပါးသီလ ထိန်းရ မယ်’ဆိုတဲ့ အသိတရား ကင်းလွတ်လို့ စိတ်ကို မထိန်းနိုင်တဲ့ အတွက် လက်လွန်ကုန်ကြရတာပါလို့။ ဒါကြောင့် ဒီအကြမ်းဖက်မှုတွေကို ဗုဒ္ဓဝါဒ ကြောင့် ဖြစ်ရတယ်လို့ချည်း တစ်ဖက်သတ် အပြစ်တင်လို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ရန်ဖြစ်လို့ အထိနာကြပြီဆိုရင် နှစ်ဖက်လုံးမှာ အမုန်းတရားဆိုတာ ဖြစ် လာစမြဲပါ။ ဘယ်သူ့ကို ဘယ်သူက အမုန်းတရားတွေ ပွားနေတယ် ပွားအောင် လုပ်နေတယ်လို့ တစ်ဖက်တည်းကိုပဲ အပြစ်ဆိုခွင့် မရှိဘူး။ ဘာသာတရားနဲ့လည်း မဆိုင်တော့ဘူး။

ဟုတ်ပါတယ် .. ယုံကြည်မှုတူရာ ပေါင်းစည်းသွားတဲ့ သဘော တော့ ရှိတာပေါ့။ ဒီလိုဖြစ်လို့သာ ဘာသာရေးကို အဆိပ်လို့ ဆိုရင် လူမျိုးစု တစ်ခုကလာတဲ့ ဆောင်းပါးရေးသူနဲ့ ၎င်းရဲ့ မိသားစုကိုက အဆိပ်လိုဖြစ်နေမှာပဲ။

လူတစ်စု

ခရစ်စတိုဖာ ဟစ်ချင်းစ် ဆိုသူက God is not great စာအုပ်ကို ရေး တော့ သတင်းစာဆရာတွေကစာရေးသူကိုသူရဲကောင်းဆိုပြီး ဝိုင်း ဝန်း လက်ခုပ်တီးပေးကြတယ်။ အဲဒီ စာအုပ်လည်း Best Seller ဖြစ် သွားတယ်။ အာရှက လူက ဘာသာရေးဟာ ဘိန်းနဲ့ တူတယ်လောက် ပဲ ပြောပေမယ့် ဒီလူကျတော့ ဘာသာရေးဟာ အားလုံးရဲ့ အဆိပ် အတောက်ပဲတဲ့။ ပြီးရင် သီရိလင်္ကာနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒ လူသတ် သမား (Buddhist Murderer) တွေက လူနည်းစုတွေကို သတ်ဖြတ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒလည်း လူသတ်တာပါပဲတဲ့။ အဲဒီလို မိမိတို့ရဲ့ လက်ရှိဘာသာ တရားကို လက်မခံ နိုင်ဖြစ်နေရာကနေ ဘာသာတရား အားလုံးကို မကောင်းမြင်ပြီး အပေါ်ယံအကြောင်းတစ်ခုနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကိုပါ အကြမ်းဖက် မှုထဲ ဆွဲထည့်လိုတဲ့ အုပ်စုတစ်ခု ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ ရှိနေတယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကို အလွန် အထင်ကြီးလေ့ရှိတဲ့ သတင်းစာ သမား ဆိုသူ ခပ်များများဟာ ဒီလိုလူအုပ်စုထဲမှာ ပါနေလေ့ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် အားလုံးကို တုတ်ကြမ်းနဲ့ ရမ်းထားတာ ထောက်ရင် အခင်းဖြစ်ပွား စေတဲ့ အဆိုပါဆောင်းပါးကို ရေးတဲ့ လူလည်း ထိုလူစုရဲ့ယူဆပုံနဲ့ တူ လို့ ‘အကန်းဖော်ရှာသူ’လို့ ဘုန်းကြီးတို့က ပြန်ချေခွင့်ရှိပါတယ်။

မပေါ့နဲ့

ဆောင်းပါး ရေးသူရော မဂ္ဂဇင်းအဖွဲ့ပါ ကိုယ့်အပြစ်လွတ်အောင် (သို့ မဟုတ် စည်းကမ်းရှိလို့ လုပ်နေကျအတိုင်း)မေးမြန်းခဲ့တာတွေကို တိပ် ခွေနဲ့ ဖမ်းထားနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ကာယကံရှင် ပြောတဲ့ အတိုင်း မရေးဘူးဆိုတာ စကားပြန်ရဲ့ အမှားကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါ ကြောင့် ဆရာတော် သံဃာတော်တို့မှာ သတင်းမီဒီယာနဲ့ တွေ့ပြီး အရေးကြီးတဲ့ စကား ပြောတော့မယ်ဆိုရင် ခပ်ပေါ့ပေါ့ မလုပ်ဘဲ အမှန် အတိုင်း တိတိကျကျ ဘာသာပြန်နိုင်တဲ့ ကိုယ့်အထဲကလူ လိုပါတယ်။ မသေချာရင် မပြောပါနဲ့။ လာမေးသူဟာ ဘယ်အကြံအစည် ရှိတယ် ဆိုတာကို မသိနိုင်ဘူး။ အများစုဟာ မိမိနဲ့ နိုင်ငံမတူ၊ ယုံကြည်မှုနဲ့ ယဉ် ကျေးမှုတွေ ကွဲပြားတဲ့ အတွက် မည်သူ့ကိုမျှ မည်သည့်အခါမျှ ကိုယ့်ကို နှစ်သက်သူလို့ လွယ်လွယ်နဲ့ လက်ခံပြီး ဘယ်တော့မှ ကိုယ့်နှလုံး သား ထဲကအရှိတရား အားလုံးကိုယုံကြည်စွာ ဖွင့်မချမိပါလေနဲ့။ သူတို့က မျက်နှာပေး သိပ်ကောင်းပြီး ဟန်ဆောင်တာ ပိရိလွန်းတယ်။

သူတို့ဘဝ

ကလေးတွေကို ပြောရဲ ဆိုရဲအောင် စည်းကမ်း လိုက်နာအောင် လေ့ ကျင့်ပေးတယ် ဆိုတာမျိုးတွေက ဒီဘက်ရဲ့ ကောင်းတဲ့ ရှုထောင့်ပေါ့။ ဒါကြောင့် တည်ငြိမ် ကောင်းမွန်သူတွေ ရှိတာကိုလည်း မငြင်းပါဘူး။ ဒါ ပေမယ့် ၎င်းတို့ရဲ့ သုတေသနအရပဲ ငါးဆယ် ရာနှုန်းထက် မနည်းတဲ့ ကလေးတွေဟာ Singal Mother တွေနဲ့ လူလားမြောက်ရလို့ အရွယ် ရောက်တဲ့ အခါ စိတ်ထိခိုက် လွယ်တယ်။ အပြောင်းအလဲ သိပ်မြန်တယ်။ သူ့စကားကြောင့် တစ်ဖက်လူ ဘယ်လို ခံစားသွားရမယ်ဆိုတာကို မစဉ်းစားဘူး။ ကိုယ်ရရင် ပြီးရော။ အားနာတယ်ဆိုတဲ့ စကား လုံးမရှိ။ တစ်ခုခု စိတ်ထဲ ရောက်နေပြီဆိုရင် နောက်လူက ဘာပြော ပြော မကြားတော့ဘူး။ အပြင်ပန်းအရ သပ်ရပ်သားနားပြီး ဘာဘွဲ့ရ၊ ဘာအရာရှိ ဆိုပေမယ့် တစ်ခါတစ်ရံ ကလေးစိတ်မျိုးနဲ့ စက်ရုပ်လို လူ တွေလည်း အများကြီးပါပဲ။ အဲဒီလို လူတွေ ဆုံးဖြတ်ရင် ရာနှုန်းပြည့် မမှန်နိုင်တော့ဘူး။

ဒီတော့ ဆောင်းပါးရေးသူ အပါအဝင် အဆိုပါ မဂ္ဂဇင်းရဲ့ လက်ရှိ တည်းဖြတ်အဖွဲ့ထဲက အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်သူတွေထဲမှာ ဖီလင်မဲ့ လူ့ စက်ရုပ်တွေ မပါဘူးလို့ အာမမခံနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ယခင်က မြန်မာ နိုင်ငံသို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မည်သို့ရေးခဲ့သည်ဖြစ်စေ ၎င်း တို့ရဲ့ယခုဆုံးဖြတ်ချက်ကိုတော့ လက်ခံဖို့မဖြစ်နိုင်ဘူး။

သတိထား

သူတို့ ယဉ်ကျေးမှုက နင်ကျွေးလို့ ငါစားတာ၊ ငါပြန်ကျွေးစရာ မလိုဘူးတဲ့။ သူတို့ဆီမှာ အတုံ့အလှည့် ဆိုတာမျိုးက ရှိတော့ရှိတယ် ရှားတယ်လို့ ပြောရမယ့်အနေပါ။ ဒါကြောင့် ဘိုစုတ်တွေနဲ့ တွေ့တဲ့ အခါ အကြောင်း မသိဘဲခင်လို့ သနားလို့ ဆိုပြီး ဘာတစ်ခုမှအလကား မပေးပါ လေနဲ့။ တန်ရာတန်ကြေးပိုက်ဆံ တောင်းပါ။ ဒုက္ခရောက်ရင်တော့ စေတနာနဲ့ ကူညီသင့်တာပေါ့။

အထူးသဖြင့် သနားလွယ် လက်ဖွာတဲ့ ရဟန်းတော်တွေ သတိထားသင့်တယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာကို စိတ်ဝင်စားလို့ ဆိုပြီး အရေးပေး၊ ထဲဝင် ပြင်ထွက်၊ ပရောပရည် ဘယ်တော့မှ မလုပ်မိပါလေနဲ့။ စည်းခြားထား ပါ။ ကိုယ့်ဖက်က အားနည်းချက်ကို သူတို့ ကောင်းကောင်း သိတယ် ဗျို့။ အဲဒီ ဆောင်းပါးကို ရေးတဲ့ မျက်နှာဖြူမ ဆိုရင် ကိုယ်တော်တို့ ကျွေးတာကို အဝစားပြီး ကိုယ်တော်တို့ ခေါင်းကိုသာမက ရှင်တော် ဗုဒ္ဓရဲ့ မဏိတော်ကိုပါ ကလောင်သွားနဲ့ ခေါက်သွားတယ် မဟုတ်လား။ သင်ခန်းစာ ယူတော်မူကြပါ။

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်ဖို့ အတွက်လည်း လမ်းဘေးထွက်ပြီး ဟော်လန်ကြီးနဲ့ မအော်ဘဲနဲ့ သူများတွေလို အဆောင်ထဲမှာ သိုသိုသိပ် သိပ်ဖြစ်သင့်တယ်။ အထူးသဖြင့် ယခုလို အချိန်အခါ မျိုးမှာပေါ့။

အခွင့်အရေး

မူဆလင်တွေ World Trade Centerကို လေယျာဉ်နဲ့ ဝင်တိုက်လို့ လူ ပေါင်း ၃ရဝဝလောက်လည်းသေရော၊ ဘုချ်အစိုးရက ချက်ခြင်း လက် တုံ့ပြန်တဲ့ အနေနဲ့ အာဖဂန်ကို သွားတိုက်လို့ အရပ်သားတွေ သေတဲ့ အခါ မူဆလင်အများစုနဲ့ ရုရှားကပဲ လူ့အခွင့်အရေး အော်တယ်။ ကျန် တဲ့ ကမ္ဘာက အတော် နှုတ်ဆိတ်နိုင်အားတာကို သတိပြုမိတယ်။ အင်း .. သူ့ကို မထိသေးရင် လူ့အခွင့်အရေး၊ သူ့ကို ထိရင်တော့ သူ့အခွင့် အရေးဖြစ်သွားတာပဲ။ ကူညီရေး ဘာညာလာပြီး၊ နောက်ဆုံး ကူညီခံ တွေမှာတော့ ဆင်ပါးစပ်ကို ကော်ဖီဇွန်းနဲ့ နှမ်းပက်သလောက်ပဲ။ သူတို့ ကပဲ မြိုးမြိုးမြက်မြက် ယူသွားကြတာပါ။ ဒီတော့ ကိုယ့်ပြည်တွင်းမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်တဲ့ အခွင့်အရေးဟာ ကိုယ့်အခွင့်အရေးပါပဲ။ အကြမ်းတော့ မဖက်မိပါစေနဲ့။ စိတ်ကိုထိန်းပြီး တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် အေးအေးချမ်းချမ်း တစိုက်မတ်မတ် စုပေါင်းစွမ်းအားနဲ့ တရားဝင်လာ အောင် အချိန်ယူပြီး လုပ်ဆောင်သွားရမယ့် အနေမျိုးရှိပါတယ်။

မြေခွေးငပု

အရေးတကြီး စဉ်းစားနိုင်ဖို့ Thos C. Thrum ရဲ့ ‘ဟာဝေယန်လူထုပုံ ပြင်များ’ စာအုပ်ထဲက ပုံပြင်တစ်ခုကို မြန်မာမှု မွမ်းမံပြီး မျှဝေလိုက်ပါတယ်။ ခေါင်းစဉ်က ‘မြေခွေးငပု’တဲ့ ..

အင်မတန် ကောက်ကျစ် ရက်စက်တဲ့ မြေခွေးငပုဟာ အကြံတစ် ခုနဲ့ ရုတ်တရက် မထင်မရှား ဗျာဒိတ်ကျွန်းကို သွားပြီး သူ့လူတစ် ယောက်ကို တောဝက်ယောင် ဆောင်စေလျက် မျောက်စိတ်တိုရဲ့ အိမ်က ကြေးဆည်းလည်းကို ခိုးခိုင်းသတဲ့။ သူ့ကြေးဆည်းလည်း ခိုးခံရ တာကို မျောက်စိတ်တို သိသွားပြီး တောဝက်နဲ့ ရန်ဖြစ်တယ်။ မျောက်စိတ်တိုဖက်က မျောက်အုပ် ကြီးပါလာ၊ တောဝက်ကလည်း တောထဲ က ဝက်တွေကို အကူအညီတောင်း၊ နောက်ဆုံးအုပ်စုလိုက် ရန်ပွဲကြီး ဖြစ်သွားလို့ မျောက်တွေလည်း အမြီးပြတ်၊ တောဝက်တွေလည်း အသိုက်ပျက်သတဲ့။ ဒါနဲ့ မျောက်စိတ်တိုရဲ့ စိုက်ခင်းက အသီးအရွက်ကို ဝေစုရတဲ့ ကြံ့သူတော်လည်း စိတ်မကောင်းဖြစ်ပြီး မျောက်တွေဖက်က ကာဆီးကာဆီး လုပ်သတဲ့။ ဒီတော့ ဘေးက ညာသံပေးတဲ့ ဆင်အုပ် ကြီးကရော တောဝက်ရိုင်းတွေကပါ ကြံ့သူတော်ကို အော်သူအော် ဆဲသူဆဲသတဲ့။

အဲဒီအချိန်မှာ မြေခွေးငပုဟာ သူတို့ ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်နေတာ တွေကို ချုံပုတ်အောက်မှာ ပုန်းကြည့်ရာကနေ ဒီကောင်တွေ ဒီလိုဖြစ်မှ ဗျာဒိတ်ကျွန်းက ရတနာသိုက်ကို ငါ တူးနိုင်မှာလို့ တွေးပြီး ပါးစပ်တစ် ခြမ်းနဲ့ မဟာပြုံး ပြုံးရင်း ယစ်ရည်ခွက်ကို ငှဲ့နေလေသတဲ့။ ပုံပြင်က ဒီမျှသာ။ သင်ခန်းစာ .. ပြဿနာ ငြိမ်းချင်ရင် ပြဿနာကို ဖန်တီးသူ မြေခွေး ငပုကိုလည်း တရားပြဖို့ လိုကြောင်းပါ။

သူတော့်နှလုံး

ဟုတ်သောအကြံ မှန်သောအကျင့် သင့်သော အယူ ဖြူသော နှလုံးသူတော့်ထုံးကို စွဲသောသောထွေ မှန်လှစေ။ (ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ)

၃၀၉။ ကံကြမ္မာယိုးမယ်ဖွဲ့

ယခုဘဝချမ်းသာခြင်း၊ အဆင်းလှခြင်း၊ ပညာရှိခြင်း.. စသော အကျိုး တို့သည် ယခင်ဘဝက ကောင်းမှုအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ရပါသည်။ ထို့ အတူ ယခုဘဝ ဆင်းရဲခြင်း၊ အဆင်းမလှခြင်း၊ ပညာနည်းခြင်း .. စ သည်တို့သည်လည်း ယခင်ဘဝက မကောင်းမှု အကြောင်းကြောင့် ဖြစ် ရပါသည်။ ယခုဘဝ၏ အကျိုးတို့သည် ယခင်ဘဝ၏ အကြောင်းတို့နှင့် သက်ဆိုင်ခဲ့ပါမူ ထိုနည်းတူစွာ ယခုဘဝ ကောင်းမှုပြုခြင်း၊ ကောင်းမှု မပြုခြင်းတို့ သည်လည်း ပြီးခဲ့သော ဘဝများနှင့် သက်ဆိုင်ပါသလား ဘုရား။ ယခုဘဝတွင် ဒီအချိန်၌ ဘာဖြစ်မည်၊ ဒီအချိန် ရောက်လျှင် ဘယ်လို ခံစားရမည် စသည်အားဖြင့် ဒီဘဝ၏ ဖြစ်နေသမျှသော ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးများစွာတို့သည် ယခင်ဘဝနှင့် ဆက်နွယ် ခဲ့ပါမူ ကံအသစ်ကို မည်သို့ ဖန်တီး၍ ရနိုင်မည်ကို သိလိုပါ၏ ဘုရား။ တပည့်တော် ထပ်၍ သိလိုသည်မှာ ယခင်ဘဝက ပြုခဲ့ဖူးသော ကံအကြောင်းတို့သည် ယခုဘဝတစ်ခုလုံးကို လွှမ်းမိုး နိုင်ပါသလား ဘုရား။ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်။

Samar Par

-------------------

မမှန်မပြည့်စုံ

‘ယခုဘဝချမ်းသာခြင်း၊ အဆင်းလှခြင်း၊ ပညာရှိခြင်း.. စသော အကျိုး တို့သည် ယခင်ဘဝက ကောင်းမှုအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ရပါသည်။ ထို့ အတူ ယခုဘဝဆင်းရဲခြင်း၊ အဆင်းမလှခြင်း၊ ပညာနည်းခြင်း .. စသည် တို့သည်လည်း ယခင်ဘဝက မကောင်းမှု အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ရပါ သည်’ လောက်ကိုပဲ နားလည်နေရင် မမှန်။ ဘာကြောင့်ဆို ဒီဘဝ ကောင်းခြင်း ဆိုးခြင်းဆိုတာ အတိတ်ကံ အကြောင်း တစ်ခုတည်း ကြောင့် ဖြစ်ရတယ်လို့ တထစ်ချ မဆိုနိုင်လို့။ ‘ယခုဘဝ၏ အကျိုးတို့ သည် ယခင်ဘဝ၏ အကြောင်းတို့နှင့် သက်ဆိုင်ခဲ့ပါမူ’ဆိုတဲ့ စကားရပ် မှာ မပြည့်စုံ။ ‘ယာဒိသံဝပ္ပတေဗီဇံ၊ တာဒိသံ လဘတေ ဖလံ= အကြောင်းမျိုးစေ့နှင့် တူညီသော အကျိုးကိုရ၏ (သံ၊၁၊၂၂၉)’လို့ ဟော တော်မူရာမှာ တူညီတဲ့ အကျိုးကို ပေးတာမှန်ပေမယ့် အကျိုးပေးပုံ အမျိုးမျိုးရှိတဲ့ အတွက် ‘သက်ဆိုင်မှု’လည်းခြားနားလို့ ပါ။

မသက်ဆိုင်

ပဋိသန္ဓေကျိုးနဲ့ ပဝတ္တိအကျိုးလို့ အကျိုးပေးပုံ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ဆိုပါ တော့ .. ပဋိသန္ဓေကျိုးအနေနဲ့ မင်းအိမ်မှာ မွေးလို့ မင်းသား။ ဒါပေမယ့် ပဝတ္တိအခါ မိတ်ဆွေယုတ်နဲ့ ပေါင်းသင်းမိလို့၊ ကိုယ်တိုင်က ဆင်ခြင် ဉာဏ်နည်းလို့၊ သောက်စား မူးယစ်ကြူးလို့ .. စတဲ့ အကြောင်းတွေ ကြောင့် ညစ်ကျုတဲ့ စိတ်တွေနဲ့ မကောင်းတာကို လုပ်ခြင်းဆိုတာ ဖြစ် လာနိုင်တယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်ရင် ပဝတ္တိအခါမှာ ကောင်းကျိုးကို မရနိုင် တော့ဘူး။ မင်းသား ပေမယ့် မင်းဖြစ်ချင်မှ ဖြစ်တော့မယ်။ အဲဒီလိုပဲ ပညာရှိကို အပေါင်းအသင်း လုပ်ခြင်း၊ ကြားမြင်သုတရှိခြင်း၊ အသင့် နှလုံးသွင်း တတ်ခြင်း၊ လုံ့လပြုခြင်း .. စတဲ့ ပစ္စုပ္ပန် အကြောင်းတရား တွေနဲ့ ပဋိသန္ဓေကျိုးကို တိုးတက်အောင်နဲ့ ခိုင်မာအောင် လုပ်နိုင်တယ်။ ဆင်းရဲသားရဲ့ အိမ်မှာ မွေးပေမယ့် ချမ်းသာနိုင်တာဟာ ဒီသဘောကြောင့်ပါ။

မဟာဇနက

‘ယခုဘဝတွင် ဒီအချိန်၌ ဘာဖြစ်မည်၊ ဒီအချိန်ရောက်လျှင် ဘယ်လို ခံစားရမည် စသည်အားဖြင့် ဒီဘဝ၏ ဖြစ်နေသမျှသော ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုး များစွာတို့သည် ယခင်ဘဝနှင့် ဆက်နွယ်ခဲ့ပါမူ’လို့ နားလည် နေရင် မမှန်။ ကံအကျိုးပေးကို အချိန် အတိအကျနဲ့ သတ်မှတ် ပိုင်း ခြားနိုင်ခြင်း မရှိ။ ယခင်ဘဝနှင့်ချည်း ပတ်သက်နေတယ်လို့လည်း မဆို နိုင်။ ဘာကြောင့်ဆို အရာခပ်သိမ်းဟာ အတိတ် အကြောင်းကြောင့် ချည်း ဖြစ်ရသည် မဟုတ်။ ပစ္စုပ္ပန်မှာ ဉာဏ်နဲ့ ဝီရိယရှိမူ အတိတ် အကြောင်း တရားကို ပစ္စုပ္ပန်ကံသစ်က ကျော်လွှားနိုင်ကြောင်း သာဓက ဝတ္ထု များစွာ ရှိပါတယ်။ မဟာဇနက မင်းသားကိုကြည့်၊ ပဋိ သန္ဓေကျိုးက မင်းသား၊ ကောင်းကျိုးပေးခွင့်မကြုံခိုက်သင်္ဘောနစ်လို့ ဒုက္ခရောက်တယ်၊ အလျှော့မပေး၊ ကြိုးစား၊ ဉာဏ်ကို လွှာသုံး၊ နောက် ဆုံး မင်းပြန်ဖြစ်တယ်။ ကောင်းတာကို လုပ်နေသရွေ့ ကောင်းတဲ့ ကံ သစ်ကို ဖန်တီးနေတာပဲ။ အဲဒီလိုပဲ မကောင်းတာကို လုပ်နေရင် တော့ မကောင်းတဲ့ ကံသစ်ပေါ့။

ဒါကြောင့် ‘လုံ့လမထူ ဉာဏ်မကူဘဲ အယူတချောင်း ကံတကြောင်း မျှ မကောင်းလည်း ကံကောင်းလည်းကံဟု ကံကိုချည်းသာ မကိုးရာဘူး (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၂၄၅)’လို့ ဆုံးမပါတယ်။

မလွှမ်းမိုးနိုင်

ယခင်ဘဝ အကြောင်း တရားရဲ့ အကျိုးဆက် အနေနဲ့ ယခုဘဝရဲ့ ပဝတ္တိအခါမှာ ကောင်းကျိုးသို့မဟုတ် ဆိုးကျိုးကို ရံဖန်ရံခါ တွေ့မြင်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ဘဝလုံးကို မလွှမ်းမိုးနိုင်ဘူး။ ဥပမာ .. နောက် ဆုံးဘဝ (ပစ္ဆိမဘဝ)အဖြစ် ပဋိသန္ဓေနေလာတဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ဟာ ရဟန္တာ ဖြစ်တဲ့ အထိ အထွတ်မြတ်ဆုံးသော ကုသိုလ်ကျိုးကို ခံစားရတယ်။ ဒါပေမယ့် မိဘကို ကျူးလွန်ဖူးတဲ့ အတိတ်ကံဟာ ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံးအချိန်ကျမှ အကျိုးပေးခွင့် ကြုံလာပြီး ခိုးသားတွေ အသတ် ခံရလို့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ ပါတယ်။ အဲဒီလိုပဲ ယခုဘဝ လုပ်ပြီးဖြစ်တဲ့ ကံသစ် တွေနဲ့ ကံဟောင်းတွေကို တားဆီးထားနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ‘ကံဟူသည် အလုပ်၊ အလုပ်ကောင်းမှ ကံကောင်းသည်၊ အလုပ်မကောင်း လျှင် ကံမကောင်း’လို့ ဆုံးမပါတယ်။

အံမကြိတ်နဲ့

‘မကောင်းမှုပြုသူပင် ဖြစ်သော်လည်း မကောင်းကျိုးမပေးသေးသရွေ့ အာရုံကောင်းကို တွေ့မြင်နိုင်၏။ မကောင်းကျိုး ပေးချိန်၌မူ မကောင်းမှု ပြုသူသည် မကောင်းကျိုးကိုသာလျှင် တွေ့မြင်ရတော့၏။ ကောင်းမှု ပြုသူပင် ဖြစ်သော်လည်း ကောင်းကျိုး မပေးသေးသရွေ့ အာရုံဆိုးကို တွေ့မြင်နိုင်၏။ ကောင်းကျိုး ပေးချိန်၌မူ ကောင်းမှုပြုသူသည် ကောင်း ကျိုးကိုသာလျှင် တွေ့မြင်ရတော့၏ (ဓမ္မပဒ၊၁၁၉၊၁၂၀-ဂါထာ)’။

တစ်ဘဝလုံး ဓားကိုဓားချင်း လှံကိုလှံချင်းလို့ ဟစ်ကြွေးပြီးလက်မ ထောင်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် မကောင်းကျိုး မှည့်ရင့်ချိန်လည်း ရောက်ရော ဟော .. သျှစ်သျှားသီး တစ်ခြမ်းကလေးကိုပဲ ပိုင်ဆိုင်တော့တဲ့ အသောက မင်းကြီးလို ဖြစ်သွားတတ်တာပါပဲ။ အဲဒီ အခါမျိုးမှာ ခံနိုင်ရည် ရှိနိုင်ခဲတတ်တယ်။

ကံအကြောင်း အနှစ်ချုပ်ကို မေးခွန်း အမှတ်-၁၆၅ကို ပြန်ကြည့် ပါ။ ထို့ထက်အကျယ်သိလိုမူ ညောင်တုန်းမြို့၊ ရွှေဟင်္သာတောရ ပထမ စံကျောင်း ဆရာတော် ဘုရားကြီး ရေးစီရင် တော်မူတဲ့ ကံ ဉာဏ်ဝီရိယ အဖွင့်အကျယ်ကျမ်းမှာ ဖတ်ရှုလေ့လာပါကုန်။

၃၁၀။ ဆင်ခြင်ပါကုန်

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော် နာကြားဖူးတဲ့ တရားတော်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး တပည့် တော်၏ စိတ်ထဲမှာ တစ်ခုခု မှားယွင်းနေတယ်လို့ သံသယ ရှိလို့ မေး လျှောက်ခွင့် ပြုပါဘုရား။ မြောက်ဦးဆရာတော်၏ ဖျာပုံမြို့တွင် ဟော ကားသောတရားကို နာဖူးပါသည်။ သတိပဋ္ဌာန်တရား (အမှတ် ၁) ထဲ မှာ ‘ဥဒ္ဓစ္စသည် ဒိဋ္ဌိနှင့် ယှဉ်တွဲနေတယ်’လို့ ဆိုပြီး အကုသိုလ်စိတ် နှစ် ပါးထဲက ဥဒ္ဓစ္စကို ဒိဋ္ဌိဂတ သမ္ပယုတ်လို့ ဟောကြားသည်ကို ကြားနာရ ပါသည်။ တပည့်တော် ဆူးလေ အဘိဓမ္မာ သင်တန်း တက်စဉ်က ဥပေက္ခာ သမ္ပယုတ်လို့ သင်ကြားဖူးပါသည်။ မည်သည်က မှန်ပါသ နည်း အရှင်ဘုရား။

ကိုမျိုး

-------------------ဥပေက္ခာ

ပထမငယ်တန်းကို ဖြေဆိုမယ့်ကိုရင်ငယ် သူတော် သီလရှင်လေးတွေ အနည်းဆုံး ၇-ပိုင်း (၇-ကဏ္ဍ)လောက်ကို နှုတ်တိုက် အာဂုံဆောင်ဖို့ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်း ဆိုတာရှိတယ်။ သင်္ဂြိုဟ်ကျမ်း လို့လည်း ခေါ်တယ်။ အဲဒီကျမ်းမှာ မောဟမူစိတ် နှစ်ပါးကို ‘ဥပေက္ခာ သဟဂတံ ဝိစိကိစ္ဆာ သမ္ပယုတ္တမေကံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တမေကန္တိ’ လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ဥဒ္ဓစ္စသည် ဥပေက္ခာနှင့် ယှဉ်တွဲနေတယ်၊ ဥဒ္ဓစ္စသည် ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ်’လို့ ဆိုမှမှန်တယ်။ မော ဟမူစိတ် နှစ်ခုလုံးဟာ ‘လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟဆိုတဲ့ ဟိတ်သုံးပါး မရှိလို့ အလွန်အမင်း တွေဝေခြင်းနဲ့ မဆုံးဖြတ်နိုင်တာ ပျံ့လွင့်တာတွေ ဖြစ်နေတဲ့ အတွက်မတည်ငြိမ်လို့ တပ်မက်စိတ်ဆိုးမရှိခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းတွေကြောင့် ဥပေက္ခာသဟဂုတ်ပဲ ဖြစ်တယ်၊ အဲဒီ အကြောင်း တွေကြောင့်ပဲ ထက်မြက်ပြီး လှုံ့ဆော်တဲ့ သဘာဝ ကင်းမဲ့လို့ အသင်္ခါရိက၊ သသင်္ခါရိကသဘောလည်းမရှိဘူး (ဋီကာကျော်၊ စာ-၈၁)’တဲ့။ ဒီလိုမလုပ်နဲ့

အချို့ ဓမ္မကထိကတွေဟာ ပရိသတ်ရှေ့မှာ အတော့်ကို ရဲဝံ့စွာ ‘ရမ်းချ ရောချ’တာ မတိကျတာတွေကို တွေ့ရတယ်။ တစ်ချို့ဆိုရင် မိမိဟောမယ့် သုတ္တန်ရဲ့ မူရင်း ပါဠိတော်ကိုတောင် မကြည့်ခဲ့နိုင်တာကို တွေ့ရတယ်။ ပါဠိတော်ကို အလွဲလွဲ အချော်ချော် ရွတ်တာ၊ အနက်ပြန်တဲ့ အခါ စောက်ထိုး ပြောင်းပြန် ဖြစ်နေတာတွေကို တွေ့ရတယ်။ ဘုန်းကြီး တစ်ပါးဆိုရင် ပဉ္စကနိပါတ် အင်္ဂုတ္တရပါဠိတော်မှာ လာတဲ့ မဟာသာလပုတ္တသုတ်ကို ဟောတော့ ဟောတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီသုတ္တန်ရဲ့ အဖွင့် အဋ္ဌကထာ ဋီကာနဲ့ အဲဒီသုတ္တန်နဲ့ ပတ်သက်ဖွယ်ရှိတဲ့ အခြား သုတ္တန် တွေကို လေ့လာမိပုံမရဘူး။ ပိုဆိုးပုံက .. အဲဒီသုတ္တန်ရဲ့အမည်နာမ ကိုတောင် မှန်အောင် မပြောနိုင်ခဲ့ဘူး။ ကျမ်းဂန် တတ်ကျွမ်းတဲ့ ဆရာ တော်တစ်ပါး ဟောတာ ရေးထားတာကို အပေါ်ယံ နားထောင် ဖတ်ရှုပြီး တစ်ဆင့် ဟောပုံရပါတယ်။ တစ်ချို့လည်း မိမိဟောတဲ့ သုတ္တန် ကိုတောင် အသံထွက် မမှန်ဘူး။ ဥပမာ .. ရထဝိနီတသုတ်ကို ရဋ္ဌဝိနိတသုတ်လို့ ဆိုတာမျိုး။

အသည်းယား

ဘုန်းကြီး သာဆိုရင် ဘယ်နည်းနဲ့ မှ အဲဒီလို လုပ်ရဲမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒါမျိုးတွေကို ကြားနာရ ဖတ်ရှုရတဲ့ အခါလည်း အလွန် အသည်းယားတယ်။ အသည်းယားတယ် ဆိုတာ ကြောက်တာပါ။ နာယူသူတွေက ကိုယ့်ကို အထင်ကြီး ယုံကြည် လေးစားနေတာကို အခွင့်ကောင်း ယူ သလို ဖြစ်နေလို့ ပါ။ ပရိသတ်ခမျာ ကိုယ်ပြောတဲ့ အတိုင်း အမှားမှတ် သွားကြရင် ကိုယ့်မှာ အပြစ်ကင်းပါ့မလား။ ဒါဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာ ပျက် စီးကြောင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပရိသတ်ရှေ့မှာ မဝါမကြွားဘဲ ရိုးသားသင့်တယ်။ ရိုးသားခြင်းဟာ ရဟန်းရဲ့ ဂုဏ်ရည်ပါ။ မိမိအနေနဲ့ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတွေကို အာဘော်မိအောင် မဖတ်တတ်ရင်တောင် မြန်မာပြန်တွေ၊ နိဿယတွေ၊ အခြားဆရာတော်တွေရဲ့ ဟောကြားချက် တွေကိုပါ သေချာကျန လေ့လာသင့်ကြောင်းပါ။ ဟောပြောသူတွေဟာ စာအုပ်နဲ့ မျက်နှာ မပြတ်အောင်လည်း အမြဲတမ်း စာဖတ်နေသင့် ကြောင်းပါ။

သိနေတယ်

အခါ တစ်ပါးမှာဆိုရင် ဓမ္မသင်္ဂဏီဆိုတဲ့ အဘိဓမ္မာ ပါဠိတော်ကြီးရဲ့ နာ မည်ကို လူပရိသတ်ရှေ့မှာ သုံးတော့ သုံးလိုက်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကိုယ် ဖော်ပြတဲ့ အဘိဓမ္မာသုံး ဝေါဟာရတွေရဲ့ တရားကိုယ် အရကောက်ကို မသိတာမျိုး၊ ပိုဆိုးတာက ဟီနနဲ့ ပဏီတ၊ ကဏှနဲ့ သုက္ကဆိုတဲ့ တွဲလုံး တွေကိုပင် မှန်အောင် မပြောနိုင်တာမျိုး တွေ့ရတယ်။ နာမည်ကြီး လူ သိများရာမှာ ကုသိုလ်ပါရမီ ထူးခြားလို့ ဖြစ်ရတယ် ဆိုတာကို ဘုန်းကြီး လက်ခံပါတယ်။ နာမည်ကြီးချင်လို့ လူတိုင်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေ မယ့် ဝါးလုံးခေါင်းထဲမှာ သာတဲ့ လလိုတာ့ မဖြစ်သင့်ချေဘူး။ ပါဠိရွတ် ဖတ်ပုံ အနက်ပြန်ပုံနဲ့ ယူဆပုံကို နားထောင်လိုက်ရင်ပဲ ဟောကြားသူရဲ့ ပိဋကတ် အရည်အချင်းကို ပညာရှိတို့ အကဲခတ်နိုင်တယ် ဆိုတာကို သတိထားတော်မူပါကုန်။

၃၁၁။ သတိချပ်ပါကုန်

သြဂုတ် ၁၆၊၂၀၁၃။

-------------------

အရှင်ဘုရား၊

နာမည်ကြီးနေတဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါးရဲ့တရားတော်ရဲ့အောက်ပါဟော ကြားချက်တွေဟာ မမှန်ကန်ဟု ယူဆပါသည်။ (တရားဟော ဆရာ တော်၏ ဂုဏ်သိက္ခာကိုအားနာ၍ အမည်ကို မဖော်ပြလိုပါ။)အောက်ပါ အချက်များဖြစ်ပါသည်..

‘ဗြဟ္မာ ၂၀၊ နတ်ပြည် ခြောက်ထပ်၊ လူ့ဘုံ၊ အပါယ်လေးဘုံ။ ဗြဟ္မာ ၂၀ မှာလည်းပဲ ဉာဏ်နဲ့ ပဲ ခွဲလိုက်တဲ့ အခါကျတော့ သုဒ္ဓါဝါသ ၅ ဘုံဟာ သတ်သတ် ရှိတယ်တဲ့။ အနာဂါမ်ရဟန္တာ ဗြဟ္မာကြီးတွေရဲ့ ဘုံ နော်။ ၅ ဘုံရှိတယ်တဲ့။ ကျန်တဲ့ ၁၅ ဘုံကတော့ ပုထုဇဉ်တွေလို့ ဒီလို ပိုင်းလိုက်ရင် ရပါတယ်နော်။ ဒါက အရိယာ ပုထုဇဉ်နဲ့ ခွဲတဲ့ နည်းပေါ့ နော်။ တစ်ခြားနည်းတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ ထားတော့နော်။

သုဒ္ဓါဝါသ ငါးဘုံဟာ ဖြင့်ရင် အနာဂါမ် ရဟန္တာတွေပဲ ဖြစ်သော ကြောင့်တဲ့ အောက်ပြန်မလည်တော့ဘူးတဲ့။ နိဗ္ဗာန်ကိုပဲ ဆက်ဝင်တော့ မယ်။ ကျန်တဲ့ ၁၅ ဘုံကတော့ ပုထုဇဉ်တွေလို့ မှတ်ရမယ် နော်။ .. ဘုရား ဉာဏ်နဲ့ ကြည့်တော့ ဗြဟ္မာများသည် ဒီ ၅-ဘုံ ချန်ထားလို့ နော် ကုသိုလ်အရှိန်နဲ့ ဖြစ်တာတဲ့။ မဟာကုသိုလ် ခေါ်တယ်၊ စျာန်စျာန်နော်။ မနေ့က သင်ခဲ့ပြီနော်။

ဒေဝဒတ် ဥဒက အာဠာရ ရသေ့ကြီးတွေဆိုရင် စိတ်ကူးတွေ အကုန် ရပ်ပစ်လိုက်တာ။ သားရေး သမီးရေးတွေကို ဖယ်၊ တောင့်တ ကြောင့်ကြတွေကို ဖယ်ပြီးတော့ကာ အအေးဓာတ် ထွက်သွားတာ။ အေးစိမ့်ပြီးတော့ကာ အအေးဓာတ် အဟုန်ကြောင့် တစ်ကိုယ်လုံး ပျံ့နှံ့ပြီးတော့ကာ ပေ့ါပါးသွားလို့ ကောင်းကင်တောင် ပျံနိုင်ကြတယ်။ မဟာကုသိုလ်ဆိုတာ အအေးဓာတ် အရှိန်ဆိုတာ နားလည်ရမယ်နော်။ အဲဒီအရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖြစ်ကြတာတဲ့ ..’

ဆရာတော်၏ ဟောကြားချက် မှန်ကန်ပါရဲ့လား ဘုရား။ ဆရာ တော်၏ သီလ သမာဓိ ပညာဂုဏ်ကို ထိခိုက်စေလိုသည့် စေတနာ မရှိပါ။ အမှန်ကိုသိလိုခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။

ကြည်ညိုလေးစားလျက်

ကိုမျိုး

-------------------

ပိုတယ်

‘ဗြဟ္မာ ၂၀၊ နတ်ပြည် ခြောက်ထပ်၊ လူ့ဘုံ၊ အပါယ်လေးဘုံ’ ဒီ ဖော်ပြ ချက်မှာ မှန်ကန်လို့ ဆိုဖွယ်မရှိပါ။ ‘ဗြဟ္မာ ၂၀ မှာလည်းပဲ ဉာဏ်နဲ့ ပဲ ခွဲလိုက်တဲ့ အခါကျတော့ သုဒ္ဓါဝါသ ၅ ဘုံဟာ သတ်သတ် ရှိတယ်တဲ့။ အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဗြဟ္မာကြီးတွေရဲ့ ဘုံနော်’ .. ဒီအဆိုကို ဆန်းစစ်ရင် ‘ဉာဏ်နဲ့ ပဲ ခွဲလိုက်တဲ့ အခါ ကျတော့’ဆိုတဲ့ စကားက ပိုပါတယ်။ ဘာ ကြောင့်ဆို ဗြဟ္မာ့ဘုံ ၂၀ ရှိကြောင်း ဓမ္မဟဒယဝိဘင်း ပါဠိတော်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော်မူထားလို့ ပါ။ ‘သုဒ္ဓါဝါသ ၅ဘုံဟာ သတ်သတ်ရှိတယ်တဲ့ ’လို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို သုဒ္ဓဝါသ ငါးဘုံဆိုတာ ရူပ ၁၆ ဘုံထဲမှာ ပါနေလို့။ ‘အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဗြဟ္မာကြီးတွေရဲ့ ဘုံနော်’ ဆိုတာမှန်တော့မှန်တယ်။ မပြည့်စုံဘူး။ ‘သုဒ္ဓါဝါသေသု ဇာယန္တိ၊ အနာဂါမိက ပုဂ္ဂလာ (အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၅၄၁-ဂါထာ)’ အရ အနာဂါမ်တွေ က သုဒ္ဓါဝါသဘုံမှာ ပြန်မွေးဖွားပြီး အဲဒီဘုံတွေမှာ ရဟန္တာဖြစ်ပြီး ပရိနိဗ္ဗာန်စံတယ်၊ ဒါကြောင့် သုဒ္ဓါဝါသဘုံမှာ အနာဂါမ် ရဟန္တာ ရှိတယ်လို့ ဆိုသင့်တယ်။

မမှန်ဘူး

‘ကျန်တဲ့ ၁၅ ဘုံကတော့ ပုထုဇဉ်တွေလို့ ဒီလိုပိုင်းလိုက်ရင် ရပါတယ် နော်’ဆိုတဲ့ စကားက မမှန်ဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ကျန် ၁၅ ဘုံမှာ ပုထု ဇဉ်တွေအပြင် ဘုံအလိုက် အရိယာပုဂ္ဂိုလ် ရှစ်ယောက်လုံး ရှိနိုင်လို့ ပါ။ ‘ဒါက အရိယာ ပုထုဇဉ်နဲ့ ခွဲတဲ့ နည်း ပေါ့နော်’..ဒီစကားက မှားတယ်။ ဗြဟ္မာဘုံ နှစ်ဆယ်ကို ခွဲတဲ့ အခါ ရူပဘုံ အရူပဘုံ သို့မဟုတ် ပထမ စျာန်ဘုံ ဒုတိယစျာန်ဘုံ စသည်ဖြင့်သာ ခွဲခြားပါတယ်။ အရိယာဘုံ ပုထု ဇဉ်ဘုံလို့ မခွဲခြားနိုင်ဘူး။ ဘာလို့ဆို ဘုံအလိုက်ပုထုဇဉ်အရိယာ ရော နှောနေလို့ ပါ။ ‘တစ်ခြားနည်းတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ ထားတော့နော်’.. အင်း၊ ဒီစကားက ရောချတာ။ တစ်ခြားနည်း ရှိကို မရှိတော့တဲ့ အတွက် ‘ထားတော့နော်’လုပ်စရာကို မလိုဘူး။

မပြည့်စုံ

‘သုဒ္ဓါဝါသ ငါးဘုံဟာဖြင့်ရင် အနာဂါမ် ရဟန္တာတွေပဲ ဖြစ်သောကြောင့် တဲ့ အောက် ပြန်မလည်တော့ဘူးတဲ့။ နိဗ္ဗာန်ကိုပဲ ဆက်ဝင်တော့မယ်’.. ဒီစကား မပြည့်စုံဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ပြန်မလည်တာ သုဒ္ဓါဝါသဘုံ မက ပါဘူး။ ကျမ်းဆိုရှိပါတယ်..

‘ဝေဟပ္ဖလေ အကနိဋ္ဌေ၊ ဘဝဂ္ဂေစ ပတိဋ္ဌိတာ။ နပုနာ ညတ္ထ ဇာယန္တိ၊ သဗ္ဗေ အရိယ ပုဂ္ဂလာ

(အဘိဓမ္မာဝတာရ၊၄၅၂-ဂါထာ)’အရ ဝေဟပ္ဖိုလ်ဘုံ၊ အကနိဋ္ဌဘုံနဲ့ ဘဝဂ်လို့ ခေါ်တဲ့ နေဝသညာနာသညာယတနဘုံတွေမှာ ဖြစ်ကြတဲ့ အရိ ယာပုဂ္ဂိုလ်အားလုံးလည်း တစ်ခြားဘုံကို မသွား သို့မဟုတ် ပြန်မလည် တော့တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဘုံတွေကို ထည့်ပြောမှ အဓိပ္ပာယ် ပြည့်စုံမှာပေါ့။

လုံးဝမှား

‘ကျန်တဲ့ ၁၅ ဘုံကတော့ ပုထုဇဉ်တွေလို့ မှတ်ရမယ် နော်’ .. ဒီဖော် ပြချက် လုံးဝ မှားကြောင်း ထင်ရှားပါပြီ။ ‘ဘုရားဉာဏ်နဲ့ ကြည့်တော့ ဗြဟ္မာများသည် ဒီ ၅-ဘုံ ချန်ထားလို့ နော်ကုသိုလ်အရှိန်နဲ့ ဖြစ်တာတဲ့ ’ .. ဒီစကားက ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကို စော်ကားသလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ဗြဟ္မာ အားလုံးဒီ ၅-ဘုံကို ချန်စရာမလိုဘဲ ရူပအရူပစျာန် ကုသိုလ်ရဲ့အရှိန် နဲ့ ဖြစ်တာပါပဲ။ ‘မဟာကုသိုလ် ခေါ်တယ်၊ စျာန်စျာန် နော်’ .. ဒီအဆို လုံးဝ မှားတယ်။ ဘယ့်နှယ်..ဗြဟ္မာ့ဘုံမှာ မဟာကုသိုလ် အရှိန်နဲ့ ဖြစ်နိုင်မှာတုန်း။ မဟာကုသိုလ်စိတ်က ကာမစိတ်ပဲ၊ စျာန်စိတ်မှ မဟုတ်ဘဲ။ ဗြဟ္မာ့ဘုံ ၂ဝဆိုတာ ရူပစျာန် အရူပစျာန်ကုသိုလ်ရဲ့အကျိုး ကြောင့် ဖြစ်ရတာပါ။ မဟာကုသိုလ် ဆိုတာက ပဋိသန္ဓေကျိုးအနေနဲ့ လူဘုံ နတ်ဘုံမှာပဲ ဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်။ ပဝတ္တိ ကျိုးအနေနဲ့ပဲ ဘုန်းကြီး အခြွေအရံများတဲ့ ဗြဟ္မာဆိုတာမျိုးကို ဖြစ်စေ နိုင်ပါတယ်။

ရှုပ်သွားပြီ

‘ဒေဝဒတ် ဥဒက အာဠာရ ရသေ့ကြီးတွေဆိုရင် စိတ်ကူးတွေ အကုန် ရပ်ပစ်လိုက်တာ။ သားရေး သမီးရေးတွေကို ဖယ်၊ တောင့်တကြောင့် ကြတွေကို ဖယ်ပြီးတော့ကာ အအေးဓာတ် ထွက်သွားတာ’ .. ဒီအဆိုကို နားမလည်ပါ။ ဒေဝဒတ် မဟုတ်ဘူး၊ ဒေဝီလ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီ ရသေ့တွေ ဘာစိတ်ကူးတွေကို ဘယ်လို ရပ်ပစ်ခဲ့တာလဲ။ စျာန်ဝင်စားတယ်လို့ ဆိုလိုတာလား။ အအေးဓာတ် ဘယ်လို ထွက်သွားတာလဲ။ ‘အေးစိမ့်ပြီးတော့ကာ အအေးဓာတ်အဟုန်ကြောင့် တစ်ကိုယ်လုံးပျံ့ နှံ့ပြီးတော့ကာ ပေ့ါပါးသွားလို့ ကောင်းကင်တောင် ပျံနိုင်ကြတယ်’.. ပို ရှုပ်သွားပြီ။ အအေးဓာတ် အဟုန်ကြောင့် ကောင်းကင်မှာ ပျံနိုင်သတဲ့ လား။ စျာန်ရရင် ငှက်လို ကောင်းကင်ကို လွှားခနဲ ပျံတက်နိုင်တယ်လို့ နားလည်ထားပုံရတယ်။

နည်းခံအုံး

‘မဟာကုသိုလ်ဆိုတာ အအေးဓာတ် အရှိန်ဆိုတာ နားလည်ရမယ်နော်။ အဲဒီ အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖြစ်ကြတာတဲ့ ’ .. ဒုက္ခ၊ အတော့်ကို အလွဲတွေကို ဟောကြားနေတာပဲ။ အဲဒီလို တရား အတုအယောင် ဆင်တူယိုးမှား (သဒ္ဓမ္မပဋိရူပက)တွေ များလာရင် ဗုဒ္ဓသာသနာထဲမှာပဲ သံချေးတက် လာတဲ့ သဘောပဲ။ ဗုဒ္ဓသာသနာ ပျက်စီးကြောင်းဖြစ်လို့ သတိချပ်ပါ ကုန်။ အချို့ ဆရာတော်တွေမှာ ဒကာဒကာမတွေကို သိစေလို နား လည်စေလိုတဲ့ စေတနာကောင်း ရှိနိုင်ပေမယ့် မိမိမှာ မပြည့်စုံလို့ စေတ နာက ဝေဒနာဖြစ်သွားရတာကိုတော့ ဝမ်းနည်းပါတယ်။ ရှေးကုသိုလ် ကြောင့် ပရိသတ်များလာတာနဲ့ အမျှအလွန် သတိထားပြီး ဟောပြောရ ပါလိမ့်မယ်။ စိတ်တော့ မရှိပါနဲ့။ ဆွေးနွေး မေးဖြေ ထောက်ပြရမှာကလည်း တာဝန်ပါပဲ။

မေးခွန်းထဲမှာ ဖော်ပြထားတာတွေကို ဖတ်ကြည့်ပြီး အကျဉ်းချုပ် ကောက်ချက်ချရရင် ဟောကြားတဲ့ ဆရာတော်ဟာ ‘ပုဂ္ဂိုလ်အပြား၊ ဝါကရား၊ ခြားနားသိစိမ့်ငှာ’စတဲ့ ဘုံစိတ်ရနဲ့ ဘုံပုဂ္ဂိုလ်ရတွေကို ငယ် စဉ်အခါ ဆရာသမားထံ နည်းခံပြီး ကျကျနန မသင်ကြားဖူးတာ သေ ချာတယ်။ ဒါကြောင့် အဘိ်ဓမ္မာလို နက်နဲတဲ့ ဗုဒ္ဓဓမ္မရေးရာကို ဟော မယ်ဆိုရင် အထူးသတိချပ်သင့်ပါတယ်။

၃၁၂။ ကုသိုလ်ထူး ခုနစ်မျိုး

သြဂုတ် ၂၇၊၂၀၁၃။

-------------------

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

၁။ အပါယ်လေးပါးမှ လွတ်စေနိုင်သော ကုသိုလ်ခုနစ်မျိုး ရှိ သည်ဟု ကြားဖူးပါသည်ဘုရား။

(၁)သရဏဂုံတည်ခြင်း ကုသိုလ်

(၂)ငါးပါးသီလမြဲခြင်း ကုသိုလ်

(၃)စာရေးတံမဲချခြင်း ကုသိုလ်

(၄)နေ့စဉ်၊ လစဉ်၊ နှစ်စဉ်ဆွမ်းဝတ်ပြုခြင်း ကုသိုလ်

(၅)ဝါဆိုသင်္ကန်း၊ ကထိန်သင်္ကန်းလှူဒါန်းခြင်း ကုသိုလ်

(၆)ကျောင်း၊ တန်ဆောင်း၊ ဇရပ်၊ ဓမ္မာရုံဆောက်လုပ်လှူဒါန်းခြင်း ကုသိုလ်

(၇) ရေတွင်း ရေကန် လှူဒါန်ခြင်း ကုသိုလ် ဟူသော ကုသိုလ် ခုနစ် မျိုးကိုလှူဒါန်းလျှင် အမှန်တကယ် အပါယ်ပိတ်ပါသလား ဘုရား။ သမီး သိထားသည်မှာ မှန်ပါသလား ဘုရား။

၂။ စာရေးတံမဲချခြင်း ကိုသိုလ်ဆိုတာ ဘယ်လို အလှူမျိုးပါလဲ ဘုရား။ မည်သို့ပြုနိုင်ပါသနည်း။

၃။ သောတာပန်ဖြစ်သည်၊ ဒုက္ခနှင့်ဝိစိကိစ္ဆာပြီးသည်ဆိုတာ ဘယ်လို မျိုးပါလဲဘုရား။ လမ်းညွှန်ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

သမီးအိဖြိုး ၄-ရပ်ကွက်၊ အရှေ့ဒဂုံမြို့နယ်။

-------------------

မှန်ပါတယ်

ဖော်ပြထားတဲ့ ကုသိုလ် ခုနစ်မျိုးကို ပြုသူဟာ အပါယ်တံခါး ပိတ်ကြောင်း အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ သဥပါဒိသေသသုတ် အဖွင့် (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၅)မှာဖော်ပြချက်ရှိလို့ ‘သမီးသိထားသည်’မှာမှန်ပါတယ်။

(ဆောင်)

တိသရဏ၊ ငါးသီလ၊ ပြုကြအလှူမဲ။

ရေတွင်းကျောင်းကန်၊ လှူတုံပြန်၊ ပုံမှန်ဆွမ်းဝတ် မပျက်မြဲ။

ဝါဆိုကထိန်၊ သင်္ကန်းချိန်၊ တစ်ကြိမ်မပျက်ဘဲ။

အပါယ်မကျ၊ ခုနစ်ဝ၊ ထူးလှကုသိုလ်ပဲ။

သရဏဂုံ

သရဏဂုံ တည်တယ်ဆိုတာ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃ ဆိုတဲ့ ကိုးကွယ်စရာ သုံး မျိုးကို ကိုးကွယ် ဆည်းနေတာပါပဲ။ ဗုဒ္ဓဆိုတာ ဓမ္မကို ဟောကြားသူ။ ဓမ္မဆိုတာ အဲဒီဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ ဓမ္မ၊ ဓမ္မထဲမှာ စိတ်ပိုင်းဘဝ ရင့် ကျက်ပြီး လောဘ ဒေါသ မောဟ ငြိမ်းအောင် ကျင့်ကြံရမယ့် နည်း လမ်းတွေ ပါတယ်၊ စစ်တိုက်ဖို့ အကြမ်းဖက်ဖို့ လုံးဝ မသင်ကြားဘူး။ သံဃဆိုတာ ဓမ္မကို ကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးရင်း ဓမ္မကို ထိန်းသိမ်းဖို့ဘဝ မြှုပ်နှံထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ။ အဲဒီတော့ သရဏဂုံတည်ဆိုတာကို နောက် တစ်မျိုး အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရင် တပ်မက်စိတ်ဆိုး ကြောင်းကျိုးမဆင်ခြင် နိုင်တဲ့ စိတ်အညစ်အကြေးတွေ ကင်းစင်အောင် လေ့ကျင့်နေတယ်လို့လည်း ဆိုနိုင်တာပေါ့။ ဒါကြောင့် အမှန်တကယ် သရဏဂုံတည်ရင် အပါယ်တံခါးပိတ်တာပေါ့။

ငါပါးသီလ

‘သူ့သက်မသတ်၊ သူ့ပစ္စည်း မတရားမယူ၊ အိမ်ထောင်ရေး မဖောက် ပြန်၊ မလိမ်၊ အဲဒီ လေးမျိုးလုံးကို တစ်ပြိုင်နက် ကျူးလွန် စေနိုင်တဲ့ အထိ စိတ်ကို ညစ်ကျုစေတဲ့ သေအရက်နဲ့ မူးယစ်ဆေးကို မသုံး’ တာနဲ့ပဲ လူ့ဘဝ ဘယ်လောက် ငြိမ်းချမ်း မလဲဆိုတာ စဉ်းစားကြည့် ပေါ့။ ဒီငါးမျိုးကို နိုင်နိုင်နင်းနင်း ထိန်းနိုင်ရင်လည်း အပါယ်တံခါး ပိတ် တာသေချာပါတယ်။

ကျန်တဲ့ ကုသိုလ် ငါးမျိုးမှာတော့ ခြွင်းချက် ရှိနိုင်တယ်။ ဆိုပါတော့ ရေတွင်း ရေကန်တော့ တူးပါရဲ့၊ စေတီ တန်ဆောင်းတွေ ဆောက်ပါရဲ့၊ သူများဆီကမတရား ယူထားတဲ့ ပစ္စည်းဖြစ်နေရင် သူများ ဇနီးမယား ကိုကြာခိုသူဖြစ်နေရင် အပါယ်တံခါး မပိတ်နိုင်တော့ဘူး။

စာရေးတံမဲ

မဲချပြီး အလှူဒါနပြုတာ။ ဆိုပါတော့ မွေးနေ့အတွက် စာသင်တိုက် တစ် ခုမှာ စာသင်သား ရဟန်းသာမဏေနှစ်ရာလောက်ကို မဲချပြီး လှူမယ်။ မွေးနေ့ရှင် အပါအဝင် ဆွေမျိုးမိတ်ဆွေ အလှူရှင် ၅၀ လောက်က စာသင် သားသုံး ကျမ်းစာတွေ၊ ဘောလ်ပင်၊ ခဲတံ၊ သင်္ကန်း၊ ဓာတ်ဘူး၊ သွားတိုက်ဆေး၊ သွားတိုက်တံ၊ နဝကမ္မစာအိတ်စတဲ့ အလှူပစ္စည်း မျိုးစုံ စီမံပြီး မဲလိပ်ကလေး တွေလုပ်၊ ခွက်မှာ ထည့်ပြီး သံဃာတစ်ပါး စီကို မဲလိပ်ကလေးတွေ ကပ်လှူတယ်။ စာအုပ်ပေါက်တဲ့ သံဃာ၊ သင်္ကန်းပေါက်တဲ့ သံဃာ၊ စုံလို့ ပေါ့။ ဗလာမဲလည်း ပါနိုင်တာပဲ။ သံဃာ တစ်ပါး မဲလိပ်ကလေးကို ဖွင့်ပြီး ပေါက်မဲကို သိလိုက်ရတဲ့ အချိန်အလှူ ရှင်ရဲ့စိတ်ကြည်နူးမှုဟာ ထူးခြားပါတယ်။ လုပ်ကြည့်ပေါ့။ သောတာပန်

သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာလို့ စိတ်အညစ် အကြေးကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပစ်နိုင်မှုအဆင့် လေးမျိုးရှိတယ်။ သောတာပန် ဆိုတာ ပထမဆုံး အဆင့်ပေါ့။ ဝိပဿနာလို့ ခေါ်တဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်နည်းနဲ့ တရားထိုင်ရာကနေ အသိဉာဏ် ရင့်ကျက်သွားပြီး ဒိဋ္ဌိနဲ့ ဝိစိ ကိစ္ဆာလို့ ခေါ်တဲ့ စိတ်ရဲ့ အညစ်အကြေး နှစ်မျိုးကို လုံးဝ ပယ်ပစ်နိုင် ပြီဆိုရင် ‘သောတာပန် ဖြစ်သည်’ လို့ ဆိုတယ်။ ‘ဒုက္ခနှင့် ဝိစိကိစ္ဆာ’ မဟုတ်ဘူး။ ဒိဋ္ဌိနှင့်ဝိဝိကိစ္ဆာလို့ အသံထွက် ပြင်မှတ်ထားလိုက်။ ဒိဋ္ဌိဆိုတာ အယူမှားတာ၊ ဝိစိကိစ္ဆာဆိုတာ ကိုယ်ကျင့်တဲ့ ဓမ္မ၊ အဲဒီဓမ္မကို ဟောကြားသူအပေါ် မယုံကြည်နိုင်တာ။ သောတာပန်ဖြစ်ရင် အဲဒီနှစ်မျိုး မရှိတော့တာကို ‘ပြီးသည်’လို့ ဆိုတာဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

၃၁၃။ ခုနစ်ဆူ ဘုရားရှိခိုး

သြဂုတ် ၂၈၊၂၀၁၃။

-------------------

အရှင်ဘုရား၊ အာဋာနာဋိယ သုတ်တော်ထဲတွင် ပါရှိသော ဘုရားဂုဏ် တော်များကို ဂုဏ်တော် ၉ ပါးကဲ့သို့ ပါဠိနှင့် မြန်မာတွဲကွာ ပွားများ ချင်ပါတယ်ဘုရား။ ဥပမာ .. အရဟံ = ဆိတ်ကွယ်ရာ အရပ်၌ပင် မကောင်းမှုကို ပြုတော်မမူသော မြတ်စွာဘုရား .. ထိုကဲ့သို့ ရှင်းလင်းစွာ ထုတ်နုတ် ဖော်ပြပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။ ထိုသုတ်တော်သည်ရှည်ပါ သဖြင့် အလုပ်လုပ်နေရင်း တစ်သုတ် လုံးကိုပြီးအောင် မရွတ်နိုင်လို့ ပါ အရှင်ဘုရား။ ကရုဏာရှေ့ထား၍ ဖြေကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။ အရှင်ဘုရားတို့အားလည်းစိတ်က ရည်မှန်း၍ ရှိခိုးပါတယ်ဘုရား။

ထွန်းကျော်သူ

-------------------အစဉ်အလာ

မဟာပဒါနသုတ် (ဒီ၊၂၊၄၄) အဆုံးနားမှာ ဂေါတမဗုဒ္ဓ သုဒ္ဓါဝါသ ငါးဘုံကို ဒေသစာရီ ကြွစဉ်က ဝိပဿီအစ ကဿပအဆုံး လွန်ပြီးဘုရား ခြောက်ဆူတို့ရဲ့ တပည့်ဖြစ်ဖူးတဲ့ ဗြဟ္မာတွေက အဲဒီ ရှေးဘုရားတို့ရဲ့ ရှေးဖြစ်ကို လျှောက်ထားပြီး ဘုရားခုနစ်ဆူ အား ရှိခိုးပုံ ပါရှိတယ်။ အာဋာနာဋိယသုတ် ပါဠိတော်မှာတော့ ဝေဿဝန် နတ်မင်းကြီးက ဘု ရားခုနစ်ဆူအား ရှိခိုးပုံကိုဖော်ပြတယ်။ ခန္ဓသုတ်မှာလည်း ဘုရားခုနစ် ဆူအား ရှိခိုးကြောင်း ဆိုတယ်။ မြန်မာ့အစဉ်အလာမှာ ‘ဤခုနစ်ဆူကုန် သော ဘုရားရှင် အပေါင်းတို့သည်’လို့ ရှိခိုးကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခု နစ်ဆူ ဘုရားရှိခိုးဟာ ထေရဝါဒအစဉ်အလာမှာ ထင်ရှားပါတယ်။

မူရင်း ၆-ဂါထာ

ပရိတ်ကြီး ၁၁-သုတ်ထဲက အာဋာနာဋိယသုတ်မှာ ‘ဝိပဿိဿ စ နမတ္ထု’မှ ‘ဟိတံ ဒေဝမနုဿာနံ’ထိ ၆-ဂါထာမှာ ဒီဃနိကာယ် သုတ်ပါထေယျပါဠိ (ဒီ၊၃၊၁၅၉)မှာ တိုက်ရိုက် လာတယ်။ ကျန်ပါဠိဂါထာတွေ ကတော့ ရှေးဆရာတို့ ရေးစီခဲ့တာ ဖြစ်ပုံရတယ်။ ၆-ဂါထာအနက် ပထမ ၄-ဂါထာက ဝိပဿီအစ ဂေါတမအဆုံး ဘုရားခုနစ်ဆူကို ရှိခိုး တဲ့ ဂါထာတွေ။ နောက် ၂-ဂါထာက အပူငြိမ်းပြီး ဖြစ်ကြတဲ့ ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တွေကို ရှိခိုးတာ။ အာဋာနာဋိယပရိတ်ရဲ့ ကျန်ဂါထာ အများ စုလည်း ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ ဂုဏ်တော်တွေကို ဖော်ပြ စီကုံးထားတာတွေ ပဲ။ ဒီနေရာမှာ ခုနစ်ဆူဘုရားရှိခိုးကိုပဲ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်..

ဘုရားရှိခိုးပုံ

၁။ ဝိပဿိဿ စ နမတ္ထု၊ စက္ခုမန္တဿ သိရီမတော။

စက္ခုငါးပုံ ဉာဏ်တော်စုံ ဘုန်းဂုဏ်ကျက်သရေဖြိုး။

ဝိပဿီဗုဒ္ဓ မည်တော်ရ ကျွန်က ရိုရှိခိုး..ရိုရှိခိုး။

၂။ သိခိဿပိစ နမတ္ထု၊ သဗ္ဗဘူတာနု ကမ္ပိနော။

အားလုံးသတ္တဝါ စောင့်ကြင်နာ မေတ္တာ လွှမ်းခြုံမိုး။

သိခီဗုဒ္ဓ မည်တော်ရ ကျွန်က ရိုရှိခိုး..ရိုရှိခိုး။

၃။ ဝေဿဘုဿစ နမတ္ထု၊ နှာတကဿ တပဿိနော။

အရဟတ်ရေစင် ဆေးညစ်စင် မွှမ်းတင်အကျင့်စိုး။

ဝေဿဘူဗုဒ္ဓ မည်တော်ရ ကျွန်ကရိုရှိခိုး..ရိုရှိခိုး။

၄။ နမတ္ထု ကကုသန္ဓဿ၊ မာရသေနာ ပမဒ္ဒိနော။

ဖျက်ဆီးနှိမ်နင်း မာရ်စစ်သင်း အောင်ခြင်း အမျိုးမျိုး။

ကကုသန္ဓ မြတ်ဗုဒ္ဓ ကျွန်ကရိုရှိခိုး.. ရိုရှိခိုး။

၅။ ကောဏာဂမနဿ နမတ္ထု၊ ဗြဟ္မဏဿ ဝုသီမတော။

မကောင်းမှုများ ပယ်ပြီးသား ကျင့်ထား မဂ်ဖိုလ်ရှိတယ်ကိုး။

ကောဏာဂမန မြတ်ဗုဒ္ဓ ကျွန်က ရိုရှိခိုး.. ရိုရှိခိုး။

၆။ ကဿပဿစ နမတ္ထု၊ ဝိပ္ပမုတ္တဿ သဗ္ဗဓိ။

ခပ်သိမ်းကိလေသာ ကင်းလွတ်ကာ နိဗ္ဗာဝင်စံလျှိုး။

ကဿပဗုဒ္ဓမည်တော်ရကျွန်ကရိုရှိခိုး.. ရိုရှိခိုး။

၇။ အင်္ဂီရသဿနမတ္ထု၊ သကျပုတ္တဿသိရီမတော။

ယောဣမံဓမ္မံဒေသေတိ၊ သဗ္ဗဒုက္ခာမနူဒနံ။

ရောင်ခြည်ရွှန်းလက် သရေယှက် သကျဆွေတော်မျိုး။

ဆင်းရဲငြိမ်းစေ ဟောမြွက်ချွေ ဝေနေကောင်းကျိုးတိုး။

ဂေါတမဗုဒ္ဓ မည်တော်ရ ကျွန်က ရိုရှိခိုး.. ရိုရှိခိုး။

ခုနစ်ဆူ ဗုဒ္ဓ ရွှင်တက်ကြွ ကျွန်က ရိုရှိခိုး..ရိုရှိခိုး။

၁။ သံဝါသေန သီလံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အတူတူနေခြင်းဖြင့် သီလကို သိရ၏။

၂။ သံဝေါဟာရေန သောစေယျံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပြောဆိုခြင်းဖြင့်စင်ကြယ်မှုကို သိရ၏။

၃။ အာပဒါသု ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဘေးကြုံသော် ဉာဏ်စွမ်းအားကို သိရ၏။

၄။ သာကစ္ဆာယ ပညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဆွေးနွေးကြည့်ခြင်ဖြင့် ပညာကို သိရ၏။

(သတ္တဇဋိလသံယုတ်)

၃၁၄။ မြန်မာ့ဂုဏ်ဆောင်

မြန်မာနိုင်ငံ နေရာအနှံ့မှာ စေတီပုထိုးများကို တွေ့မြင်ရပါသည်။ စေတီ ပုထိုးများသည် ဗုဒ္ဓသာသနာ တည်တံ့ရန် မည်သို့ အထောက်အပံ့ ပြုနိုင်ပါသနည်း။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာက သူ့ရဲ့တပည့် သာဝကတွေကို စေတီတည်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါသလား။ ဥပမာ ဆူးလေစေတီဆိုလျှင် လူအများသွား လာသည့် လမ်းဆုံလမ်းခွမှာ တည်ထားသဖြင့် မရိုမသေ မဖွယ်မရာ လုပ်မိလျှင် လူအများအား ကုသိုလ်ထက် အကုသိုလ်ကိုပင် ဖြစ်စေ နိုင် မည်ဟု ထင်ပါသည်။ စေတီတည်ထား ကိုးကွယ်ခြင်း၏ အကျိုးအပြစ် ကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

William Aung

-------------------

ပြန့်စေနှံ့စေဗျား

နယူးယောက်မြို့ရဲ့ မြောက်ဖက်နား (ယင်းတို့အခေါ် up-state)မှာ နယူး ယောက်ပြည်နယ်ရဲ့ ရုံးစိုက်မြို့တော် Albany (မြန်မာအများစုက အယ်လဘန်းနီလို့ အသံထွက်တယ်၊ ဒေသခံတွေရဲ့ အသံထွက်မှန်က အော(လ်)ဘနီ ဖြစ်ပါတယ်)ဆိုတာ ရှိတယ်။ အဲဒီမြို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ မြန် မာတွေရှိလို့ မြန်မာဘုန်းကြီး ကျောင်းလည်း ရှိတဲ့ အတွက် ဘုန်းကြီး အလည်ရောက်စဉ်က ဒေသခံဆရာတော်ပို့ပေးလို့ ဂျပန် သီလရှင်တစ် ယောက် ဦးဆောင်ပြီး တည်ထားတဲ့ ကမ္ဘာအေးစေတီကို သွားရောက် ဖူးမြော်ခဲ့ပါတယ်။ ပေ ၃၀ လောက် မြင့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်။ မြို့နဲ့ သိပ်မဝေးတဲ့ တောင်ကုန်းပေါ်မှာ တည်ထားလို့ အလွန် ကြည်နူးစရာ ကောင်းပါတယ်။

အမေရိကမှာ ဆန်ဖန်ရန် တောင်ပုလုကျောင်း၊ လော့စ် အိန်ဂျယ် လိစ် အဇူဇာကျောင်း၊ တက္ကဆပ်စ် သီတဂူကျောင်းနဲ့ နယူးဂျာစီ မဟာ စည်ရိပ်သာ တွေမှာလည်း ခမ်းနားသပ္ပာယ်တဲ့ ကြည်ညိုဖွယ် စေတီ တော်ကြီးတွေကို ဖူးတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဟာဝိုင်ယီကျွန်း ဟိုနိုလူလူမြို့နဲ့ အရီဇိုးနားကဆီဒိုးနားမြို့တွေမှာရှိတဲ့ အမိတာဘာစေတီ (မဟာယာန) တွေကိုလည်း ဘုန်းကြီး သွားရောက် ကြည်ညိုဖူးပါတယ်။ ဘီစီ ၂ ရာစု၊ အရှင်မဟိန္ဒသီဟိုဠ်ကျွန်းကို ရောက်ပြီး မကြာခင် ထူပါရာမ စေတီ ကိုတည်ခဲ့တယ်။ ခုဆိုထူပါရာမစေတီဟာ သီရိလင်္ကာတို့ရဲ့ အသက် ပဲ။ အဲဒီစေတီတွေကို တည်ကြတဲ့ သာသနာပြုပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ လူသားကို အကျိုးမပြုဘဲနဲ့ တော့ ပင်ပင်ပန်းပန်းလုပ်ခဲ့ကြမှာ မဟုတ်ပေဘူး။ ဘာဖြစ်လဲ

မြန်မာဂုဏ်ဆောင် ရွှေတိဂုံစေတီပေါ်ကို တက်၊ ရေခွက်ကို ကိုင်ပြီး ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုကို ရေသပ္ပာယ်ဆဲ ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်သူ သမ္မတကြီး အိုဗားမားရဲ့ စိတ်ထဲမှာ အနည်းဆုံး ပျော်စရာ ကြည်နူးစရာ အနေနဲ့ တော့ ခံစားခဲ့ ရမှာဖြစ်လို့ ကံကံရဲ့အကျိုးကို မယုံ သို့မဟုတ် နားမလည်ပေမယ့် ၎င်း အနေနဲ့ အနည်းဆုံးသသင်္ခါရိက (သူများ အကြံပေးလို့ လုပ်ပြီး)ဉာဏ ဝိပ္ပယုတ် (ကမ္မဿကတာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ မရှိတဲ့)ကုသိုလ်လေးတော့ ရသွား နိုင်မှာပါ။ အိုဗားမား လုပ်ပုံကိုကြည့်ပြီး ဘုန်းကြီး ခပ်ငယ်ငယ်က ခရီး သွားရင်း သင်္ဘောပေါ်မှာ အမှတ်မထင်ဆုံဖူးခဲ့တဲ့ ဦးနှောက်ကို တိမ်သ လာဖုံးနေတဲ့ အသက် ခုနစ်ဆယ်ကျော် ကွန်မြူနစ်ကျ အဖိုးကြီး တစ် ယောက်ပြောတာကိုအမှတ်ရမိတယ် .. ‘ကျနော်က ဗမာတွေအုတ်ပုံ မှာ ရွှေပြားကပ်တဲ့ အလုပ်ကို အရွံဆုံးပဲ’တဲ့။ အဲဒီ ပုဂ္ဂိုလ်ကြီး အနေနဲ့ လွတ်လပ်စွာ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ပြောမှာပေါ့၊ သူက ‘ကွန်ကျ’ပဲလေ။

ပေါ်တော်မူ

‘စာတုမဟာပထေ တထာဂတဿ ထူပေါ ကာတဗ္ဗော = လမ်းလေးခွ ဆုံရာ၌ မြတ်စွာဘုရား၏ စေတီကို တည်ပါ (ဒီ၊၂၊၁၁၇)’တဲ့။ အဲဒါ ဘုရားဟောပဲ။ လမ်းလေးခွဆုံရာ ခွဆုံ သို့မဟုတ် အဝိုင်းမှာ တည် ထားတဲ့ ဆူးလေဘုရားနဲ့ တော့ တစ်ထပ်တည်းပဲ။ ဆူးလေစေတီတော် ကြီးကို တည်ခဲ့ကြတဲ့ ပထမ မြန်မာတွေ ဘယ်လောက် အမြော်အမြင် ကြီးခဲ့ကြသလဲ ဆိုတာကို စဉ်းစားပြီး ဂုဏ်ယူစေချင်တယ်။ ဆူးလေ ဘုရားဘေးကဟာတွေက နောက်မှပေါ်လာတဲ့ ‘ပေါ်တော်မူ အသနား ခံရုပ်’ တွေပါ။ ၁၉၁၀ အဆောက်အအုံ အမြင့်ဥပဒေ (Height of Buildings Act of 1910)ကိုလွှတ်တော်မှာ အတည်ပြုပြီး ဝါရှင် တန်ဒီစီ မြို့တော်က အဆောက်အအုံတွေ ပေ ၁၅၀ ထက် ပိုမမြင့်ရဘူးလို့ သတ်မှတ်လိုက်တဲ့ အခါ ၁၈၈၄ ခုနှစ်ကပင် တည်ဆောက်ပြီးခဲ့တဲ့ ပေ ပေါင်း ၅၅၅ ပေနဲ့ ၅ လက်မခွဲ (မင်းဖြူ မှန်မှန်ပြော)မြင့်တဲ့ ဝါရှင်တန် အထိမ်းအမှတ် ကျောက်တိုင်ထက် နှောင်းခေတ် ဘယ်အဆောက် အအုံမှ ပိုမမြင့်နိုင်တော့ဘူး။ ပထမ အမေရိကန်တွေကတော့ အဲဒီလို ပညာရှိကြတယ်ဗျို့။

အကျိုးလား

‘တေဿဝ၊ ထိုသရီရ ဓတ်တော်၏လျှင်။ တေဇေန၊ တန်ခိုးကြောင့်။ ဝသုန္ဓရာ၊ မြတ်သောဥစ္စာ ရတနာတို့၏ တည်ရာဖြစ်သော။ အယံ မဟီ၊ ဤမြေကြီးသည်။ အာယာဂသေဋ္ဌေဟိ၊ မြတ်သော ဓာတ်တော်တို့ကို ရို သေစွာပူဇော်ခြင်းတို့ဖြင့်။ အလင်္ကတာ=သောဘိတာ၊ တင့်တယ်၏ (ဒီ၊၂၊၁၃၈)’တဲ့။ စေတီကို ဖူးတွေ့ရတဲ့ အချိန် ဟို ‘ကွန်ကျကြီး’လို စိတ် ထားရှိသူ တွေအဖို့တော့ အကုသိုလ် ဖြစ်မှာပေါ့။ စိန် ရွှေ ကျောက်သံ ပတ္တမြားတွေနဲ့ မပူဇော်နိုင်ရင် တောင် အနည်းဆုံး ရေလေး တစ်ခွက်၊ ပန်းလေး တစ်ပွင့်၊ နံ့သာ အမွှေးရည်လေး တစ်စက်လှူဒါန်းပြီးပူဇော် နိုင်သူတွေအတွက်တော့ကုသိုလ်အတုံးအခဲရမယ့်နေရာပါ။

Wonderful it is to train the mind so swifely moving, seizing whatever it wants. Good is it to have a well-trained mind, for a well-trained mind brings happiness.

(The Dhammapada)

လျင်မြန်စွာ ရွေ့လျားပြီး အလိုရှိရာ အာရုံကို ဖမ်းယူတတ်သည့် စိတ်ကို ဆုံးမခြင်းသည် ကောင်း၏။ ပျော်ရွှင်မှုကို ယူလာနိုင်သော ကြောင့် စိတ်ကိုဆုံးမခြင်းသည်ကောင်း၏။

၃၁၅။ စရဏအကျိုး

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ တပည့်တော် ပရိတ်ကြီး ၁၁ သုတ်နဲ့ ပဋ္ဌာန်းကို တပတ်တကြိမ် မဖြစ်မနေ ရွတ်ဖတ်ပါသည်။ တပည့်တော် သိလိုသည် မှာ ခန္ဓသုတ်ကို ရွတ်ဖတ်ရင် မြွေ ကင်း ကင်းမြီးကောက်နဲ့ တောက် တဲ့ အာနီတွေရဲ့ အဆိပ်ကို ကင်းဝေးစေ နိုင်ကြောင်း သိရပါသည်။ ခန္ဓသုတ်ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူတာလား။ ခန္ဓသုတ်အကြောင်းကို သိလိုပါသည်။ ခန္ဓသုတ်သည် အမှန်တကယ်ပဲ အဆိပ်ကို ပျောက် ကင်းစေနိုင်ပါသလားသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အေးပြည့်ဇင်

-------------------

ဆက်လုပ်

ပျော်စရာတွေ အလွန်ပေါတဲ့ ခေတ်ကြီးမှာ ပရိတ်ကြီး ၁၁-သုတ်နဲ့ ပဋ္ဌာန်းကို တစ်ပတ်တစ်ကြိမ် ရွတ်ဖတ်နိုင်တာကို လေးစားပါတယ်။ အဲ ဒီအလေ့အကျင့်ကြီးကို မပျက်အောင် ကြိုးစားပြီး ဆက်လုပ်ပါ။

ခန္ဓသုတ်

ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ရဟန်းတစ်ပါး မြွေကိုက်ခံရလို့ ပျံလွန်တာကို အကြောင်းပြုပြီး ဗုဒ္ဓက ရဟန်းတွေကို ဝိရူပက္ခ၊ ဧရာပထ၊ ဆဗျာပုတ္တ၊ ကဏှာဂေါတမ အမည်ရှိ မြွေမင်းလေးမျိုးအား မေတ္တာပို့ပုံ သင်ကြား တော်မူရာကနေ ခန္ဓသုတ်ဆိုတာ ဖြစ်ပေါ် လာခဲ့တယ်။ ဒီမြွေမင်းလေး မျိုးကို မေတ္တာစိတ် ဖြန့်ထားရင် မြွေဆိပ်ကို ကာကွယ်ကြောင်းနဲ့ မိမိ ကိုယ်ကို ကာကွယ်ဖို့ အရံအတား အနေနဲ့ ဒီပရိတ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူ ကြောင်းဝိနယပါဠိတော် (ဝိ၊၄၊၂၄၅)မှာရှင်တော်ဗုဒ္ဓ မိန့်ကြားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခန္ဓသုတ်ဟာ ဘုရားဟောအစစ် ဖြစ်ကြောင်း မှတ်ထား လိုက်ပါ။ ခန္ဓသုတ်ရဲ့ အနှစ်သာရက မေတ္တာပို့နဲ့ ခုနစ်ဆူဘုရား ရှိခိုး ဖြစ်ပါတယ်။ မေတ္တာပို့ဆိုတာ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း ပွားများတာ၊ ဘုရား ရှိခိုးဆိုတာလည်း ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌန်း ပွားများတာပဲဖြစ်လို့ ထပ်ကာ ထပ်ကာ ပွားများမှ အောင်မြင်နိုင်တာမျိုး။ ကြိမ်ဖန်များစွာ လုပ်ရတဲ့ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ပွားများမှုတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခုလုပ်ခုဖြစ် ဆိုတာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး။

တောက်တဲ့

ခန္ဓသုတ်ဟာ ဝိနယပါဠိတော်မှာ အတိအကျပါလို့ တိုပေမယ့်ကြီးကျယ် တဲ့ ပရိတ်တော်ပါ။ မြွေစတဲ့ အဆိပ်ကြောင့် ဖြစ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်မယ့် အရံအတားအနေနဲ့ အသုံးပြုဖို့ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် မိန့်ကြား တာဖြစ်လို့ ဒီသုတ်ရဲ့အစွမ်းကို သံသယဖြစ်ဖွယ် မလိုပါဘူး။ ဒီသုတ်ထဲ က မေတ္တာနဲ့ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကို ဘာဝနာ မြောက်အောင် မလုပ်နိုင်ရင် တောင်ပုံမှန်ရွတ်ဖတ်ပူဇော်နေသူတစ်ယောက်အဖို့မြွေစတဲ့ အဆိပ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံရတဲ့ အခြေအနေမှာ စိတ်ကို ခွန်အားရှိ စေတဲ့ အားကိုးစရာ ဖြစ်မှာတော့ သေချာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရည်ရွယ် ချက်တော့ ကောင်းဖို့လိုပါတယ်။ ဆိုပါတော့.. တောက်တဲ့ တွေကိုဖမ်း ပြီး မွေးထား၊ ရောင်းစားမယ်ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ခန္ဓသုတ်ကို ရွတ်ရင်တော့ ဒေဝဒတ် အဘိညာဉ်ရသလို ရှိပြီးသား စိတ်စွမ်းအင်တောင် ပျောက်သွားမှာပေါ့။

စရဏ

ဘုန်းကြီးမှာ အကြပ်အတည်းတစ်ခုနဲ့ ကြုံတိုင်းတစ်နည်းနည်းနဲ့ ကျော် လွန်ပြီး အကောင်းဆုံး မျှော်လင့်ချက်ဆီ ဦးတည်သွားစေတဲ့ ကုသိုလ် ပါရမီထူးတစ်ခု ရှိတယ်လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်နေတယ်။ တဲတဲ ကလေး အခြေအနေကနေ ခိုင်မာတဲ့ ထောက်တည်ရာဆီကို ရောက်ခဲ့ ရတဲ့ ဘဝ အတွေ့အကြုံတွေ ရှိလို့ ပါ။ ဒါပေမယ့် .. လွယ်လွယ်တော့ မဟုတ်ဘူး။

ပထမဆုံးက သတ္တိ .. ဘုန်းကြီးနေတဲ့ နေရာမှာ လူကြောက်လို့ သရဲကြောက်လို့ ဘုန်းကြီးနေသလို တစ်ဦးတည်း မနေရဲပါဘူးလို့ လာ ရောက် လည်ပတ်သူ အချို့ဆီက ကြားရတော့မှ အဲဒီ သတ္တိဆိုတာကို ဘုန်းကြီး ကိုယ်တိုင် နားလည်ရတာပါ။ ပြီးတော့.. ဖြစ်ရမယ် ဆိုတဲ့ တစ်ချောင်းတည်းသော စိတ်နဲ့ လုပ်ဆဲအလုပ်မှာပဲ စိတ်ကို မြှုပ်ထား လို့။ အဲဒီ သတ္တိနဲ့ အဲဒီ စိတ်ဓာတ် ခွန်အားကို ရင့်ကျက်စေတာကတော့ ‘စရဏ’ပါပဲ။ စရဏရဲ့ တိုက်ရိုက် အဓိပ္ပာယ်က ‘အကျင့်’။ ဒီနေရာမှာ အနည်းဆုံး ‘နမော တဿ’ကို ထပ်ခါထပ်ခါ ရွတ်နေရင် အဲဒါ စရဏ ပဲလို့ ဆိုလိုတယ်။ ခန္ဓသုတ် ရွတ်ရွတ်၊ ဘာရွတ်ရွတ်၊ ကိုယ်နှစ်သက် ရာပေါ့။ လုပ်ပါများလေ စရဏစွမ်းအား မြင့်လေပါပဲ။ အခက်အခဲကို ရင် ဆိုင်ဖို့ ‘စရဏ’တစ်ခု ရှိသင့်တယ်။

တိုက်ဆိုင်မှု

ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ ပထမနဲ့ ဒုတိယပတ်တုန်းက ဆန်အန်တိုနီ ယိုမြို့ (တက္ကဆပ်စ်)ကျောင်းမှာ သွားနေတယ်။ အပူရှိန် ၁၀၀ (ဖာရင် ဟိုက်) ပေမယ့် စိုထိုင်းဆများလို့ အတော်ပူတယ်။ လေးအေးစက် မရှိတော့ ချွေးထွက်ပြီး အိုက်စပ်စပ်နဲ့ ညဆို အတော် နေရခက်တယ်။ အရီဇိုး နားထက် အချိန် ၂ နာရီ စောလို့ ရောက်တဲ့ နေ့က ည ၁ နာရီ လောက်မှ အိပ်ရာပေါ် ရောက်နိုင်တယ်။ အိပ်ပျော်စ အချိန်မှာ နဖူးပေါ်ကို ‘ဗတ်’ခနဲ အရာစ်ခု ပြုတ်ကျလာလို့ လန့်နိုးပြီး ညာလက်နဲ့ ကပျာ ကယာ အောက်ကို ပုတ်ချလိုက်တယ်။ အထိအတွေ့အရ သက်ရှိဖြစ် မယ်ထင်တာနဲ့ မီးကိုဖွင့်ကြည့်လိုက်တော့ ကင်းမြီးကောက်ဗျို့။ လက် သန်းလုံးလောက် ရှိတယ်။ မီးလင်းသွားတော့ အမြီးစွယ်ကို ‘ဖြတ်’ခနဲ လှုပ်ပြတာ မြင်ရလို့ ရုတ်တရက် ကျောချမ်းပြီး ကြက်သီးထ သွားတာ ပဲ။ ပြီးမှ ကတ်ထူစက္ကူနဲ့ ကော်ပြီး အပြင်ကိုပစ်ချလိုက်တယ်။

ဘုန်းကြီးလုပ်တဲ့ ‘စရဏ’ထဲမှာ အိပ်မလို့ မျက်စိမှိတ် လိုက်တာနဲ့ ပရိတ်ကြီးထဲက အတိုနှစ်သုတ်လောက်ကို အာရုံပြုတာ ပါဝင်တယ်။ ဘုန်းကြီးကတော့ အဲဒီညက ခန္ဓသုတ်ကို နှလုံးသွင်းမိလို့ ဘုန်းကြီးရဲ့ နဖူးနဲ့ လက်တွေ သက်သာခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည်နေပါတယ်။ ကျောင်း ဝင်း ၂၄ ဧက၊ အဝင်ဂိတ် တံခါးကနေ ကျောင်းဆောင်ရှိတဲ့ နေရာကို ၁၀ မိနစ် လမ်းလျှောက်ရတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ လူနေအိမ်ရှိပေမယ့် လှမ်းခေါ်လို့ မကြားနိုင်ဘူး။ ဝေးတယ်။ ကျောင်းမှာ ကပ္ပိယလည်း မရှိတော့ အော်တိုမစ်တစ် ဧကစာဖြစ်နေလို့ အရံအတားအနေနဲ့ ‘လုပ်မြဲ စရဏ’ကိုမပျက်အောင် ကြိုးစားခြင်းရဲ့ရလဒ် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အမှတ် ရဖွယ် တိုက်ဆိုင်မှုလို့ ဆိုလည်းဆိုပေါ့။

သူ့အပြော

ဌာနေအမေရိကန် သွေးပါတဲ့ ဘုန်းကြီးရဲ့ မိတ်ဆွေ Dustyin ဆိုတဲ့ လူငယ်က ဖားပြုပ်၊ ပုတ်သင်၊ မြွေ၊ အိမ်မြှောင်နဲ့ ကင်းလို အကောင်တွေ ကိုတွေ့ရင် သဲသဲလှုပ်နေပြီး အထူးသနားတတ်တယ်။ Eleven Protective Verses (ပရိတ်ကြီး ၁၁-သုတ် အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်)ထဲက ခန္ဓသုတ်ကိုတွေ့တော့ အထူးစိတ်ဝင်စားပြီး ဘုန်းကြီးဆီမှာ အသံထွက် သင်တယ်။ ပြီး.. ညတိုင်းရွတ်သတဲ့။ ၆နှစ်ကျော်အကြာ .. မနက်ရ နာရီလောက် ဖုန်းဆက်ပြီး ‘ဘုန်းဘုန်း .. ခန္ဓသုတ် တကယ်စွမ်းတယ်’တဲ့။ ‘ဘာဖြစ်လို့ လဲ’ဆိုတော့ သူ့အနီးမှာ မြီးလှုပ်မြွေပွေး (Rattler Snake)တစ်ကောင် (အလွန်ရန်လိုပြီး အဆိပ်ပြင်းတဲ့ မြွေမျိုး)သူမသိ ဘဲ တစ်ညလုံး ခွေအိပ်နေပြီး မနက်ကျမှ အန္တရာယ်မပြုဘဲ အလိုလို ထွက်သွားသတဲ့ (ကိုယ့်လူက အေးတဲ့ ရာသီအိမ်ပြင်မှာ တဲထိုးပြီးအိပ် လေ့ရှိတယ်)။ ထပ်ခါထပ်ခါရွတ်မှ၊ အကြာကြီးရွတ်မှ ဖြစ်နိုင်ကြောင်းနဲ့ အဓိဋ္ဌာန်အကြောင်းတွေကို ပြောပြထားပြီး ဖြစ်လို့ သူတကယ် လုပ်ပုံရတယ်။ တကယ်လုပ်ရင် တကယ်ဖြစ်တာပေါ့။

၃၁၆။ သရဲတွေကို မြင်သူ

ဆရာတော်တပါးသည် သုသာန်ထဲမှာ ဓုတင် ဆောက်တည်တုန်းက ပြိတ္တာတွေ အကြောင်းကို တရားပွဲ၌ ဟောပြောပါသည်။ လူပြိတ္တာ သီလရှင်ပြိတ္တာ ဘုန်းကြီးပြိတ္တာတွေကို အသွင်ပုံသဏ္ဌာန်၊ အရွယ်အစား များကို အတိအကျတွေ့မြင်ရပြီး ၎င်းတို့အား တရားဟောအမျှပေးဝေ ကြောင်း မိန့်ကြားပါသည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်တော်က အဲဒီ လို ပြိတ္တာတွေကို မြင်နိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပိဋကတ်မှာ ရှိပါသလား။ ထို ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ လူထုပရိသတ်အား ဟောကြားချက်များ ရှိခဲ့ပါသလား။

နောက်ထပ် နှစ်ပေါင်း ၄၀ ကျော်ရင် ဝိမုတ္တိယောဂခေတ် ဖြစ်လို့ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် မရှိနိုင်တော့ဘူးလို့လည်း ထိုဆရာတော်က ဆိုပါသည်။ ဝိမုတ္တိယောဂ ခေတ်ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုပါသနည်း။ သနားသောအား ဖြင့်ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

သိန်းအောင်

-------------------

ရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်

အခါတစ်ပါး အရှင်မောဂ္ဂလာန်နှင့် အရှင်လက္ခဏ ရဟန္တာကြီး နှစ်ပါးဟာ နံနက်ခင်းအချိန် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်း ဆွမ်းခံဖို့ ဂိဇ္ဈကုဋ် တောင်ပေါ် ကအဆင်း လမ်းခုလတ်ရောက်တော့ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က ပြုံးတော်မူ ရာမှာ အရှင်လက္ခဏက ‘ဘာကြောင့် ပြုံးတော်မူပါသလဲ’လို့ မေးတော် မူတာကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က ‘ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ရှေ့တော်မှောက် ရောက် မှ ဒီကိစ္စကို ပြန်မေးပါ’လို့ မိန့်တော်မူတယ်။ မထေရ်နှစ်ပါး မြို့ထဲ ဆွမ်းခံလှည့်၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးနောက် ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်မှာ သီ တင်းသုံးနေတဲ့ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓထံ ရောက်တဲ့ အခါ အရှင်လက္ခဏက ထို အပြုံးကိစ္စကိုပြန်မေးရာမှာ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က..

‘ထိုအချိန်က ကောင်းကင်၌ သွားနေသော အရိုးစုပြိတ္တာကို မြင်ပါ ၏။ ထိုအရိုးစု ပြိတ္တာကိုပြိတ္တာလင်းတ၊ ပြိတ္တာကျီး ငှက်၊ ပြိတ္တာစွန်ရဲတို့ သည်လိုက်၍ လိုက်၍ နံရိုးကြားတို့၌ ထိုးဆိတ်ကုန်၏။ ထိုအရိုးစုပြိတ္တာ သည် နာကျင်သော အသံကိုပြု၏။ ထိုစဉ် ‘‘ဤကဲ့သို့သော သတ္တဝါမျိုး ရှိပေသေး၏’’ဟု စဉ်းစားပြီး ပြုံးမိခြင်းဖြစ်ပါ၏’လို့ ဖြေကြားပါတယ်။

အဲဒီလို ဖြေကြားတဲ့ အခါ (ပြိတ္တာကို မမြင်နိုင်တဲ့) အခြား ရဟန်း တွေက ‘အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်သည် စျာန်မဂ်ဖိုလ် တရားကို ဝါကြွားပြော ဆို၏’လို့ ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချကြတယ်။ ထိုအခါမြတ်ဗုဒ္ဓက ‘ရဟန်းတို့၊ ငါ၏ သာဝကတို့သည် ဉာဏ်အမြင် (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ရှိပေစွ။ ငါဘုရားသည် ထို သတ္တဝါကို ရှေးက မြင်ခဲ့ဖူးသော်လည်း မပြောဆိုခဲ့ပေ။ ပြောဆိုခဲ့မူ သူ တပါးတို့သည် ငါ့အား မယုံကြည်နိုင်ရာ။ သို့ဖြစ်မူ ထိုမယုံကြည်သူတို့အား ဆင်းရဲရရန် ဖြစ်ရာ၏။ ရဟန်းတို့၊ မောဂ္ဂလ္လာန်သည် အမှန်ကို တွေ့မြင်သောကြောင့် အာပတ်မသင့်’လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ (ဝိ၊၁၊၁၄၄။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၇။ သာရတ္ထ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃)။

အန္တရာယ်ရှိ

အနှစ်ချုပ်ရင် ‘အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ဟာပြိတ္တာတွေကို ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်နဲ့ မြင်တယ်။ မြတ်စွာဘုရားရှေ့မှာ ပြိတ္တာကို မြင်တယ်လို့ ဆိုတဲ့ အခါ စျာန် မဂ်ဖိုလ်ကို ကြွားဝါတယ်ဆိုပြီး အခြားရဟန်းတွေက အရှင်မြတ်ကို ကဲ့ ရဲ့ကြပေမယ့် အမှန်ကိုမြင်တဲ့ အတွက်အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်အာပတ်မသင့်ဘူး’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြိတ္တာတွေကို မြင်တယ်လို့ ဆိုခြင်းဟာ စျာန်မဂ် ဖိုလ်ကို ရတယ်လို့ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါပဲ။ ဒီတော့ကာ ‘လူပြိတ္တာ၊ ဘုန်းကြီးပြိတ္တာ၊ သီလရှင်ပြိတ္တာ’တွေကိုမြင်တယ်ဆိုတဲ့ ဓမ္မ ကထိက ကိုယ်တော်ကိုလည်း ‘စျာန်မဂ်ဖိုလ်ကို ကြွားဝါတယ်’လို့ ပရိ သတ် အနေနဲ့ စွပ်စွဲခွင့် မရှိဘူးလား။ စွပ်စွဲခွင့် ရှိခဲ့ရင် စတုတ္ထ သိက္ခာ ပုဒ်နဲ့ ငြိလာနိုင်ပြီး အငြင်းပွားစရာဖြစ်လို့ အဲဒါမျိုးတွေကို ရှောင်ကွင်းပြီး ဟောသင့်ကြောင်းပါ။

မြတ်ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင်တောင် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်လို တန်ခိုးရှင် တစ် ယောက် သက်သေရှိမှမြွက်ဟတော်မူတယ်ဆို မဟုတ်လား။ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု ဉာဏ် မရဘဲလည်း သူတို့ပြရင် မြင်နိုင်တယ်။ ကိုယ်တိုင် လုပ်ကြည့်ပါ လား၊ မြင်မှာပေါ့’လို့ ဆိုခဲ့ရင် ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ နားမျက်စိကြီးသူအချို့ ရဲ့ထင်မြင်ချက်ကို ကျမ်းဂန်နှင့်ညှိပြခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါရစေ။

ယုဂငါးမျိုး

ဗုဒ္ဓသာသနာရဲ့ ခေတ်ကာလ အပိုင်းအခြား ငါးမျိုးရှိတယ်။ ယုဂ သို့မ ဟုတ်ယုဂ်ငါးမျိုး လို့လည်း ခေါ်တယ်..

၁)ဝိမုတ္တိယုဂ=ဝိပဿနာမဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကိုရနိုင်တဲ့ ခေတ်

၂)သမာဓိယုဂ=စျာန်သမာဓိမျှကိုသာကျင့်ကြံတဲ့ ခေတ်

၃)သီလယုဂ=သီလကိုသာ ကျင့်သုံးတဲ့ ခေတ်

၄)သုတယုဂ=ပရိယတ္တိမျှကိုသာ သင်ယူတဲ့ ခေတ်

၅)ဒါနယုဂ=ပေးကမ်းစွန့်ကြဲရုံမျှသာ ရှိတဲ့ ခေတ်

(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၈)။

ဝိမုတ္တိယုဂခေတ်ဆိုတာ မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို ရနိုင်တဲ့ ခေတ်ကာလ သာဖြစ်ပါတယ်။ မရနိုင်တဲ့ ခေတ်ကာလမဟုတ်ပါဘူး။ နှစ်ကာလအပိုင်းအခြား ဖော်ပြချက်ကိုတော့ မတွေ့မိတဲ့ အတွက် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို လိုက်နာကျင့်သုံး နေကြသရွေ့ ဝိမုတ္တိယုဂခေတ် ဖြစ်နေမှာပဲလို့သာ ဆို နိုင်အံ့ထင်ပါတယ်။

၃၁၇။ ဖြေသော်မပြေ

စက်တင်ဘာ ၉၊၂၀၁၃။

-------------------

ဆရာတော် ဘုရား၊ မိန်းကလေး တစ်ယောက်သည် နှစ်ဘက်မိဘ သ ဘောမတူသူ တစ်ယောက်နှင့်ချစ်ကြိုက်ကာ လွန်ကျူးမိသဖြင့် ကလေး ကျန်ခဲ့ပါသည်။ ထိုလူမှာ နိုင်ငံခြားသို့ ရောက်သွားပါသည်။ ထိုလူ၏ မိဘများမှာ မိန်းကလေးနှင့် လွန်ကျုးမိသည့် ကိစ္စကို သိသွားသော်လည်း မိန်းကလေးကို တာဝန်ယူရန် မလိုကြောင်း အပြင်းအထန်ငြင်း ဆိုသည့်ပြင် မိန်းကလေးအား တွေ့သည့် နေရာတွင် သတ်ပစ်မည်ဟု ပင် ခြိမ်းခြောက်ပါသည်။ ထိုမိန်းကလေးနှင့် ပတ်သက်သူမှာလည်း မိဘများ၏ အလိုကျ တာဝန်မယူနိုင်ကြောင်း ပြောလျက် အဆက် အသွယ်ဖြတ်ပြီး မိန်းကလေးအား စွန့်ပစ်ခဲ့ပါသည်။

တစ်ဖက်မိဘများ၏ ထိုကဲ့သို့ မစာမနာ ပြောဆိုမှုများကို ထိတ်လန့်ခြင်း၊ သွေးတိုးရောဂါရှင် အသက် ၆၀ အရွယ် မိခင်အို၏ အသက်ကို ငဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ရက် ၆၀ ကျော်သာ ရှိသေးသည့် ရင်သွေးငယ်အား စွန့်လွှတ်ခဲ့ရပါသည်။ ထိုမိန်းကလေးမှာ ရင်သွေးကို စွန့်ရသည့် အတွက် စိတ်ဒဏ်ရာရပြီး ပူပန်သောက ဖြစ်နေရပါသည်။ ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ တပည့်တော်သိလိုသည်မှာ

၁။ မိန်းကလေးသည် ပါဏာတိပါတကံ မြောက်သည့်အတွက် ထိုအကုသိုလ်ကံကို မည်သို့ ဖြေဖျောက်နိုင်ပါမည်လဲ (မိန်းကလေးမှာ ရင်သွေးအား ရည်စူးပြီး ကောင်းမှုပြုခြင်း၊ အထူးသဖြင့် မိဘမဲ့ ကလေး များကို လှူဒါန်းခြင်းများ ပြုလုပ်ပါနေပါသည်)။

၂။ မိန်းကလေး ပြုလုပ်နေသည့် ကုသိုလ်များကို ရင်သွေးငယ် ရနိုင်ပါ သလား။

၃။ မိန်းကလေးကို စွန့်ပစ်ခဲ့သည် ထိုလူသည် မည်သို့သော အကုသိုလ်အပြစ်ကို ရနိုင်ပါသလဲ။

၄။ ထိုလူ၏ မိဘများသည်လည်း မည်သည့် အကုသိုလ် အပြစ် ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ။

၅။ မိန်းကလေး လွန်ကျူးမိသည့်ကံသည် သံသရာမှာမည်သို့ အကုသိုလ် အကျိုးဆက် ဖြစ်နိုင်ပါသနည်း။ မိဘကို သတ်သည့်ကံနှင့် အလားတူပါသလား။ ကောင်းမှုပြုလျှင် အပါယ်မှလွတ်နိုင်ပါသလား။

ဆရာတော်ဘုရား ကျန်းမာပါစေ

မေသန့်ဖြူ

-------------------၁။ နိုးဘွာတေး

ပြုသူက တောင်းပန်ဝန်ချလို့ အပြုခံကကျေနပ်ရင် ခံသာပါတယ်။ ဥပမာ သောရေယျ သူဌေးသားဟာ မိမိအပြစ်ကို ရဟန္တာကြီးဆီ သွားပြီး ကန်တော့ တောင်းပန်တဲ့ အခါ ရဟန္တာကြီးက ခွင့်လွှတ်တဲ့ အတွက် အပြစ်ငြိမ်းတဲ့ အပြင်ကိုယ်တိုင်လည်းရဟန္တာဖြစ်သွားလို့ ဝဋ်ကြွေးလည်း ပြတ်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့်သန္ဓေဖျက်တဲ့ ကိစ္စမျိုးက ‘ဘွာတေး’ခတ်ဖို့ မလွယ်ဘူး။ သူ့ကို တွေ့မှ မတွေ့တော့ဘဲ။ ဘဝသံသရာမှာ ပြန်ဆုံမိကြ လို့ ဒီကိစ္စကို ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဖြစ်စေ သိနိုင်သူ တစ်ယောက်က ပြောပြလို့ ဖြစ်စေ အဖြစ်မှန်ကိုသိပြီး တောင်းပန် ခွင့်လွှတ်နိုင်ရင်၊ သို့မဟုတ် လူ့ဘဝကို မရောက်ခဲ့နိုင်ရှာတဲ့ ရင်သွေးဟာ ရောက်ရာဘဝက အဖြစ် မှန်ကို သိပြီး မိခင်လောင်းကို စာနာခွင့်လွှတ်နိုင်ရင် ‘ရန်ငြိုး’ ငြိမ်းသွား စရာရှိပါတယ်။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့လို့ ရန်ငြိုး ပြတ်ခဲ့တဲ့ ကာဠယက္ခိနီ ဖြစ်ရပ်လိုပေါ့။

ရန်ငြိုး ငြိမ်းပေမယ့် မိခင်လောင်းမှာ လူသတ်မှုအတွက် အကျိုး ဆက်ကကျန်နေအုံးမှာ။

၂။ မသေချာ

အင်း .. သေသွားသူဟာ ဒီဘဝခန္ဓာကုန်ဆုံးတာနဲ့ နောက်ဘဝသစ်မှာ ချက်ခြင်း သွားဖြစ်တာပဲ။ အဲဒီဘဝသစ်ဟာ ဒီလူ့ဘဝနဲ့ နီးစပ်ဖွယ်ရှိတဲ့ ပရဒတ္တူပဇီဝီ (သူတစ်ပါး ပေးကမ်းတာနဲ့ အသက်ဆက်ရတဲ့) ပြိတ္တာ မျိုးမှာ ဖြစ်မှသာ ကျန်ရစ်သူတို့ရဲ့ရည်စူးဒါနကို သာဓုခေါ်နိုင်ပြီး အကျိုး ရကြောင်း ကျမ်းဂန်မှာ (မိလိန္ဒ၊၂၈၄) ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် သေသူကို ရည်မှန်းပြီး လုပ်ရတဲ့ ကုသိုလ်မျိုးက လုပ်သူအတွက် သေချာပေမယ့် ရည်စူးသူအဖို့တော့ ရေထဲက ငါးကို ခဲနဲ့ ပစ်သလို မသေချာဘူး။

၃။ ကြိုထိန်းမှ

အပေါ်မှာ ဖော်ပြတဲ့ ‘မိန်းကလေးနဲ့ လွန်ကျူးမိသည့် ကိစ္စ’ ဆိုတဲ့ စကားနဲ့ ပါဆက်စပ်ပြီး ဒီလိုဆိုနိုင်တယ်..

(၁) မိန်းကလေးက လွတ်လပ်နေသူ (မိဘတွေဆီက အချစ်ရေး အိမ် ထောင်ရးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရထားသူ) ယောကျ်ားလေးက စောင့်ရှောက်ခံ (အချစ်ရေးကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်ခွင့် မရှိသေးသူ)ဖြစ်ရင် မိန်းကလေး အနေနဲ့ သံသရာပြစ် ရှိတယ် (ကိုယ်တိုင်က လွတ်လပ်ပေမယ့် မလွတ်လပ်သူနဲ့ ပတ်သက်မိလို့)။

(၂) ယောကျ်ားလေးက လွတ်လပ်သူ မိန်းကလေးက စောင့်ရှောက်ခံ ဆိုရင် ယောကျ်ားလေး သံသရာပြစ်ရှိတယ်။

(၃) နှစ်ဦးလုံး ထိုကဲ့သို့ မိဘတွေဆီက လွတ်လပ်ခွင့်ကို မရသေးဘဲ စောင့်ရှောက်ခံဖြစ်နေကြရင် နှစ်ဦးလုံး သံသရာပြစ် မလွတ်နိုင်ဘူး။ (၄) နှစ်ဦးလုံးဟာ မိဘတွေဆီက အချစ်ရေး အိမ်ထောင်ရးနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရထားရင် နှစ်ဦးလုံး သံသရာ ပြစ်မရှိဘူး။

လောကပြစ် အနေနဲ့ တော့ ထုံးတမ်းစဉ်လာ၊ တည်ဆဲ ဥပဒေတွေရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ပဲ ဖြစ်မှာပေါ့။ ဒီနေရာမှာ ကလေး သေသွားခြင်းရဲ့ အဓိက တရားခံက မိခင်လောင်း ဖြစ်ပေမယ့် ကလေးကို သေစေတဲ့ အကြောင်း တရားတွေမှာ ယောကျ်ားလေးရဲ့ အပြုအမူ အပြောအဆိုလည်း ပါနိုင်တယ်။ ဒါ့အပြင် နှစ်ဖက်မိဘ အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ပယောဂလည်း မကင်းနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ပါဝင်ပတ်သက်သူ အားလုံးမှာ အဲဒီ အကုသိုလ်ရဲ့သက်ရောက်မှုရှိနိုင်တယ်။

သို့အတွက် ဒီလို အကုသိုလ်မျိုးဆိုတာ မကျူးလွန်ခင် ကြိုတင်ပြီး နှစ်ဦးလုံး ဆင်ဆင်ခြင်ခြင် နေထိုင်ဖို့က အရွယ်ရောက်သူ ယောကျ်ား မိန်းမတို့ရဲ့ တာဝန်သာဖြစ်ပါတယ်။

၄။ အပြစ်မကင်း

အမှတ် (၃) ရှင်းလင်းချက်ကို သေချာဖတ်ကြည့်ပြီး ယောကျ်ားရဲ့ မိဘ များသာမက မိန်းကလေးရဲ့ မိဘများပါ ကလေးသေမှု အတွက် အပြု အမူ အပြောအဆို အကြံအစည် ပတ်သက်ရင် ပတ်သက်သလောက် သံသရာပြစ်ရှိနိုင်ကြောင်း နားလည်ပါ။

၅။ အတုံ့အလှည့်

မိဘကို သတ်သည့်ကံဆိုတာ မိမိရဲ့ မိဘအရင်းကို သတ်တာ။ အခုက မိမိရဲ့ သန္ဓေသားကို သတ်တာ။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ရှုထောင့်အရ သားသမီးအရင်းကို သတ်တာဟာ ‘လူသတ်’ထဲမှာပဲ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သံသရာပြစ် အလေးအပေါ့မတူ။ သန္ဓေသားကို ရည်မှန်းပြီးအခုပြုလုပ်တဲ့ ကုသိုလ် အတွက် ပြုသူဟာ ပဋိသန္ဓေ ကောင်းကျိုးကို ရနိုင် (အပါယ်လွတ်နိုင်) ပေမယ့် ပဝတ္တိအခါ သန္ဓေဖျက် လူသတ်ကံရဲ့ သားကောင် ဖြစ်နိုင် သေးတယ်။ ပြုသူခံသူနှစ်ဦးဟာ တောင်းပန်ခွင့်လွှတ်ခွင့် မကြုံသရွေ့ ‘အမုန်း ကြိုး’နဲ့ ချည်ခံနေရမှာ ဖြစ်ပြီး ဒီလူသတ်ကံ အားကောင်းတဲ့ တစ်ချိန်ချိန်ကိုယ့်အလှည့် ရောက်လာဦးမှာ သေချာပါတယ်။

No Excuse

ကြုံလို့ နည်းနည်းရှည်လိုက်အုံးမယ်.. ဒီဘက်ကလူတွေက သံသရာပြစ်မှာ Excuse me လုပ်လို့ ရပေမယ့် လောကပြစ် မှာတော့ လွယ် လွယ်နဲ့ Excuse လုပ်လို့ မရဘူး။ ဒီလိုပါ..

ယင်းတို့ရဲ့ ဘာသာရေး ယုံကြည်ချက်အရ ‘အဖဘုရား သခင် .. ကိုယ်တော်ရှင်သည် အနန္တမေတ္တာ ကြီးမားသောကြောင့်ကျွန်ုပ်၏အပြစ်ကို ခွင့်လွှတ်တော်မူပါ’ဆိုရင် ဘုရားသခင်က ‘အိုကေ’ဖြစ်လို့ မကောင်း မှုကို ဘယ်လောက် လုပ်ထားစေကာမူ တောင်းပန်ရုံနဲ့ ကောင်းကင် ဘုံနဲ့ ဆိုးကျိုး အတွက် ပူစရာမလိုဘူး။ ဒါပေမယ့် နေ့စဉ်ဘဝမှာတော့ လူတစ်ယောက်ဟာ တစ်ခါ ထောင်ကျဖူးရင် တစ်သက်လုံး ဘာအလုပ် မှလျှောက်လို့ မရနိုင်တော့ဘူး။ အဲဒီ အရိပ်မည်းကြီးပါနေလို့ သူ့ဘဝ သေသွားတာပဲ။ တစ်ခါ လိမ်ဖူးရင် သွားပြီ၊ နောက်ထပ်ဘာမှ ပြောလို့ ပြင်လို့ မရတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီဘက်က သာမန် လူအများစုဟာ ထောင်ကျမယ့် အလုပ်နဲ့ လိမ်ညာတာကို လွယ်လွယ်နဲ့ မလုပ်ကြဘူး။ အရိပ်လို

ဗုဒ္ဓဝါဒအရ လုပ်မိတဲ့ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံဆိုတာပျောက် မသွားဘဲ ဘဝသံသရာမှာ ကိုယ့်နောက်က အရိပ်လို လိုက်နေတယ် (ဆာယာဝ အနုပါယိနီ)။ အဲဒီလိုက်နေတဲ့ ကံရဲ့အကျိုးပေးဆိုတာကို ဘုရားလည်း မတားနိုင်ဘူး။ အဲဒါ သဘာဝ ဥပဒေ။ အဲဒီ သဘာဝဥပဒေကို ကြောက် လို့ ‘တောင်းပန်ရင် ပြေတဲ့ ဆီ’ပြောင်းသွားတဲ့ ယုံကြည်မှုမခိုင်တဲ့ မြန်မာ အချို့တောင်ရှိဆို မဟုတ်လား။

၃၁၈။ မှန်ပါသည်၊ သို့သော် ..

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်မက ဗုဒ္ဓဘာသာ မိဘနှစ်ပါးမှ မွေးဖွားလာသူ ဖြစ်သော ကြောင့် သိတတ်စ အရွယ်မှစပြီး ဘာသာရေး ရိုသေကိုင်းရှိုင်းခဲ့ပါသည် ဘုရား။ အသက်၁၈-နှစ်အရွယ်မှာနိုင်ငံရပ်ခြားကို တယောက်တည်း ထွက်လာခဲ့သော်လည်း ဘုရားရှိခိုး ဆွမ်းတော်ကပ် ပုတီးစိပ် အမြဲ မပြတ်လုပ်ခဲ့ပါသည် အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော်မ သိလိုသည်မှာ.. (၁) ဘုရာစင်ရှေ့မှာ ထိုင်ပြီး ဘုရား မရှိခိုးပဲ သီလမယူပဲ သီလ လုံအောင် စောင့်ထိန်းနိုင်လျှင် ကော သီလလုံသူ သီလစောင့်သူ ဖြစ်ပါသ လား၊ သီလကုသိုလ် ရပါသလား။

(၂) ဘုန်းကြီးကျောင်းသို့ ဆွမ်းချက်ပို့ဖို့ ဝေးလွန်းသောကြောင့် စိတ် ထားမြင့်မြတ်သော ပုထုဇဉ်၊ သီလရှိသော ပုထုဇဉ်များကို ဆွမ်းလုပ် ကျွေးခြင်းအမှုသာ ယခုနောက်ပိုင်း ပြုမိပါသည်၊ ဒါနကုသိုလ် မြောက်ပါ သလားဘုရား။

(၃) နိုင်ငံရပ်ခြား နေသူများအဖို့ တချို့ ကျပ်တည်းသူများ ဘုန်းကြီး ကျောင်း သွားမလှူနိုင်ပါ၊ စေတီတည်ဖို့ ပိုက်ဆံ မထည့်နိုင်ပါ၊ မိဘများကို လစဉ်ထောက်ပံ့ငွေ ပို့ရပါသည်၊ ဒါနကုသိုလ် ဖြစ်ပါသလား။ (၄) ဘုရားစင်ရှေ့မထိုင်ပဲ မြတ်ဘုရား၏ အဆုံးအမကို လိုက်နာပြီး သီလလုံအောင် စောင့်ထိန်းနိုင်သူ ဖြစ်ကာ မြတ်ဘုရား၏ ဂုဏ်ကို အမြဲ ပွားများနေလျှင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါသလားဘုရား။

မေးသူအမည်မထင်ရှား

-------------------

သလိုလိုလား

(၁) ဘုရားလောင်း မဟာဇနကမင်းသား သင်္ဘောပျက်လို့ သမုဒ္ဒရာထဲ မျောစဉ် ကောင်းကင်မှာ လပြည့်တာကို မြင်လို့ ဥပုသ်နေ့ကို အမှတ်ရပြီး ဥပုသ် စောင့်တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၄၃)ဆို မဟုတ်လား။ သမုဒ္ဒရာထဲ ရေကူးရင်းတောင် သီလ စောင့်နိုင်သေးတာပဲ။ ဘယ်မှာ စောင့်စောင့် သီလလုံရင် သီလကုသိုလ် ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် .. နိုင်ငံသား ခံယူတဲ့ အခါ တရားသူကြီးရှေ့မှာ ဒီဘက်နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေကို လိုက်နာပါ့မယ် ဆိုတာကို စိတ်ထဲမှာ ‘မြုံထား’လို့ မရဘူး။ နှုတ်က မဖြစ်မနေ မြွက်ဆို ရတယ် မဟုတ်လား။ စိတ်ပိုင်းဘဝ လေ့ကျင့်မှုဆိုတာ အဲဒါထက် များစွာ အလေးအနက် ပြုပြီး လုပ်ရတယ်။ ဘုရားရှေ့မှာ ဘုန်းကြီးရှေ့မှာ နှုတ်က မြွက်ဆိုပြီး သီလယူတယ်ဆိုတာ ကိုယ့်အလုပ်ကို ပိုလေးနက် စေချင်လို့။ ဒါတောင် ညနေ အိမ်ပြန်အရောက် ကိုယ့် ဥပုသ်ကို မေ့ပြီး မြေးကို ထမင်းကျွေးရင်း ထမင်းစားမိတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အိမ်မှာ ဘုရားကျောင်း မရှိလို့၊ ရှိပေမယ့် မထိုင်ချင်လို့ ထိုင်ရမှာ ရှက်လို့ ‘ဘုရားစင်ရှေ့မှာ ထိုင်ပြီး ဘုရား မရှိခိုး’တာလား .. ‘သီလမယူဘဲ’ ဆို တော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် စိတ်ထဲက မှတ်ပြီး ငါးပါးလိုလို ရှစ်ပါးလိုလို မပြတ်သားတဲ့ သီလမျိုးလား..

နီးချင်ရင် မဝေးပါ

(၂) အို .. ဒါလည်း ‘အိုကေ’ပါ။ ဒါနကုသိုလ် မြောက်ပါတယ်။ အိမ်က ခွေးလေးကိုပင် စေတနာနဲ့ ကျွေးမွေးရင် ဒါနလို့ ဆိုနိုင်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် .. ‘တိရစ္ဆာန်၊ ပုထုဇဉ်သီလမဲ့၊ ပုထုဇဉ်သီလရှိ၊ ပုထုဇဉ်သီလရှိ သရဏဂုံလည်းတည်၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် ၈၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ၊ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓ’ဆိုတဲ့ အကျိုးပေး နည်းများအလိုက် အနိမ့်ဆုံးကနေ အမြင့်ဆုံးထိအလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ် ၁၄ မျိုးနဲ့ .. ‘ကိုယ်တိုင် သီလရှိ၊ အလှူခံကလည်း သီလရှိ၊ တရား သဖြင့်ရတဲ့ အလှူပစ္စည်း၊ ကံကံရဲ့အကျိုးကိုယုံကြည်’ဆိုတဲ့ ဒါနရဲ့အင်္ဂါ လေးရပ်ကိုလည်း လေ့လာအုံးပေါ့။ ပြီးတော့..

‘သိတတ်စ အရွယ်မှစပြီး ဘာသာရေး ရိုသေကိုင်းရှိုင်းခဲ့သူ’ ဖြစ် ရင် ‘ဝေးလွန်းသောကြောင့်’ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်က မခိုင်လုံဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို သွားချင်ရင် နီးလို့ ပါ။ ဘုန်းကြီးတို့ ကျောင်းနဲ့ တစ်နာရီ ခွဲလောက် ဝေးတဲ့ နေရာမှာ မြန်မာတစ်စု ရှိတယ်။ အဲဒီအထဲ အချို့က ဝေးလို့ ဆို ဘုန်းကြီးကျောင်းကို တစ်နှစ်တစ်ခေါက်တောင်အနိုင်နိုင်။ အင်း.. အဲဒါလောက်ပဲဝေးတဲ့ နေရာမှာ အဆိုတော်တွေ သီချင်းဆိုပွဲကျ တော့ ၎င်းတို့ရောက်အောင် သွားနိုင်တယ်။

ကော်ဖီတစ်ခွက်စာ

(၃) ဒါလည်းပဲ မေးစရာတောင် မလိုပါဘူး။ ကောင်းတဲ့ ဒါနအလုပ်ပါပဲ။ သာဓု.. သာဓု။ ဒါပေမယ့်.. သီချင်းဖျော်ဖြေပွဲ ဟေ့.. ဆိုအဲဒီ ‘ကျပ် တည်း’တွေပဲ ရှေ့ဆုံးက မဟုတ်ပါလား (မငြင်းပါနဲ့ ..လက်တွေ့ပါ)။

ကြုံလို့ ပြောရအုံးမယ် .. အမေရိကကို ရောက်လာကြတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာ သာ မဟုတ်သူ ရုပ်ရှင်နဲ့ ဂီတနယ်က လူငယ်တွေဆို ‘ချတ်ချ်’ကို ရောက်အောင် သွားတယ်။ ပြီးတော့ .. သူတို့ ဖျော်ဖြေလို့ ပရိသတ်ဆီ က ရရှိတဲ့ အနုပညာကြေး ခေါ်ခေါ် အလှူငွေဆိုဆို အားလုံးကို တစ် ပြားမှမယူဘဲ ‘ချတ်ချ်’ကိုလှူသွားကြတယ် (အမှန်တော့ဒီက ချတ်ချ် ဆိုတာ အစိုးရဆီကနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အသင်းတော်ဆီကပါ အထောက် အပံ့ရှိလို့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေထက် အများကြီး ခမ်းနား ပါတယ်)။ ဘုန်းကြီးတော့ အဲဒီလူငယ်တွေကို သိပ်လေးစားတယ်။

အင်း .. ‘ကိုးကွယ်သည့် ဘာသာ .. ဗုဒ္ဓ’လို့ ပတ်စ်ပို့ ဖောင်မှာ ဖြည့်ခဲ့ဖွယ်ရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ အဆိုကျော်နဲ့ ရုပ်ရှင်က နာမည်ကြီးတွေ အဖွဲ့လိုက် သို့မဟုတ် တစ်ဦးချင်း အဲဒီလို လုပ်သွားတာမျိုးကို ယနေ့ ထိ မကြားဖူးသေးဘူးဗျို့။ ရတာကိုအကုန် ‘မ’ သွားသံပဲ ကြားတယ်။ များသောအားဖြင့် ဘုန်းကြီး ကျောင်းဖက်ကို ခြေဦးတောင် မလှည့်ကြ ပါဘူး။ ဘုန်းကြီး ကျောင်းကို ရောက်ရင် တစ်ဆယ် ငါးကျပ် အိတ်ထဲ က ထုတ်ရတော့မှာလေ .. (မရယ်ပါနဲ့၊ ဒါလည်းပဲ လက်တွေ့ပါ)။ တစ် ချို့ဆို အဝေမတည့်လို့ ဂေါပကနဲ့ ရန်တောင်ဖြစ်သွားကြသတဲ့။

‘သင်ဦးချ၍၊ အမျှဝေရာ၊ စေတီသာနှင့်၊ သစ္စာအရောင်၊ ဉာဏ်တန် ဆောင်လည်း၊ ပြောင်လျက် ဝင်းလျက်၊ ကျန်စေသတည်း’ဆိုတဲ့ ဆရာ ဇော်ဂျီရဲ့ ကဗျာကို အမှတ်ရပါ။ ‘သိတတ်စ အရွယ်မှစပြီး ဘာသာရေး ရိုသေကိုင်းရှိုင်းသူ’ ဖြစ်ရတာဟာ သင့်မိဘများဆီက ရထားတဲ့ ‘နှလုံး သားအမွေ’ ကြောင့် မဟုတ်ပါလား။ အဲဒီ အမွေကို ‘စောင့်ရှောက်၊ ထောက်ပံ့၊ ရှင်သန်စေ၊ လှူပ်ရှားနေစေ’ဖို့ အနည်းဆုံး သင့်ရဲ့ ‘ကော်ဖီ တစ်ခွက်စာ’ လေးလောက်ကိုတော့ လက်မနှေးသင့်ပါဘူး။ နိုင်ငံခြားက ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်း အများစုဟာ သင်ထင်သလောက် မပြည့်စုံကြဘူး။ တစ်နှစ်စာ လည်ပတ်နိုင်ဖို့ အတော်လေး ရုန်းကန်ကြ ရပါတယ်။

မစွန်းစေနဲ့

(၄) ဖြစ်ပါတယ်၊ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ‘ယော ဓမ္မံ ပဿတိ၊ သော မံ ပဿတိ = တရားကို မြင်ရင် ဘုရားကို မြင်တယ်’ဆို မဟုတ်လား။ ဒါပေမယ့် .. ဒီကိုရောက်နေတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာလို့ ယူဆရတဲ့ ‘မဆလ’ကျ အဖိုးကြီးတစ်ယောက် ပြောတာကိုတော့ အမှတ်ရတယ် .. ‘တပည့် တော်က ဘယ်ဘုန်းကြီး ကျောင်းကိုမှ မသွားဘူး။ ဗမာတွေက လူစုရင် စကား သိပ်ရှုပ်တယ် (သူကဖြင့် ဗမာဟုတ်ဟန်မတူ.. ဟုတ်ရင် တောင် သူ့အနေနဲ့ စကားမရှုပ်ဘူး .. လူကောင်း)၊ အိမ်မှာ ဘုရားစင် တောင် မထားဘူး၊ ရှုပ်လို့ (အိုး .. ဒုက္ခ)၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်တော့လည်း အလှူခံတာကိုပဲ တွေ့တယ် (ဘုန်းကြီး တရားဟောချိန် သူက အပြင်မှာ ဒူးနှံ့နေမှာ)၊ ဒါပေမယ့် အိမ်မှာ ပုတီးစိပ် တရားထိုင်တော့ လုပ်ပါတယ် (သာဓုပါ)’တဲ့။

အဲဒါမျိုးတော့ မဖြစ်စေနဲ့ ပေါ့။ ဘကြောင့်ဆို တစ်ပိဿာနဲ့ ငါးဆယ် သား အလေးကို ချိန်ခွင် တစ်ခုစီမှာ တင်ထားသလို ကြည့်မကောင်း ဖြစ်နေသလားလို့ ပါ။

I know for sure that what we dewll on is who we become. Oprah Winfrey (5/11 RD)

ယခု ဖြစ်နေတဲ့ ဘဝဟာ နောင် ဖြစ်လာမယ့် သူပဲ ဆိုတာကိုတော့ ကျွန်မအသေအချာ သိတယ်။

၃၁၉။ အတွေးနား သတိထား

ဆရာတော်အရှင်မြတ် ဘုရား၊

မြောက်ဦးဆရာတော်သီပေါမှာ ဟောကြားတဲ့ ‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်’ခေါင်းစဉ် နဲ့ တရားတစ်ပုဒ် (အမှတ်စဉ် ၉၈)တွင် ‘ဘဝေ ဇယံ ဘယံ ဒိသွာ’အရ ဘုံဘဝဆိုတာ ဘေးရန်ပဲ၊ မသိသော စိတ်ကို အဝိဇ္ဇာ၊ မသိမှုကြောင့် ဘုံဘဝကို အထင်ကြီးတာက တဏှာ။ (ဘုန်းကြီးမေး) အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဆိုတဲ့ တရားကကော တခြားလား ကံတရားလား (ပရိသတ်ဖြေ) ကံတရားပါဘုရား။ (ဘုန်းကြီးထောက်ခံ) ကံတရား။ (ဘုန်းကြီး) သစ္စာဖွဲ့ ရင် ဘာသစ္စာဖြစ်လဲ (ပရိသတ်ဖြေ)သမုဒယသစ္စာပါဘုရား (ဘုန်းကြီး ထောက်ခံ)သမုဒယသစ္စာ’လို့ အမေးအဖြေ လုပ်ထားတာရာမှာ အဝိဇ္ဇာ နဲ့ တဏှာကို သမုဒယသစ္စာလို့ ဆိုထားပါတယ်။ တပည့်တော် နား လည်ထားတာက လောဘကိုသာ သမုဒယသစ္စာလို့ မိုးကုတ်ဆရာ တော်ကြီး ဟောကြားသည်ဟု ထင်ပါသည်။ ဆရာတော်တို့ ဖြေကြား ပေးစေချင်ပါသည်ဘုရား။

မိုးကုတ်ယောဂီ

-------------------

ဝဋ်မြစ်

‘ဒုက္ခံ တေဘူမကံ ဝဋ္ဋံ၊ တဏှာ သမုဒယော ဘဝေ (အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ)’အရ တဏှာကိုပဲ သမုဒယသစ္စာလို့ မှတ်ပါ။ တရားကိုယ် အားဖြင့် မေဟစေတသိက်ဖြစ်တဲ့ အဝိဇ္ဇာကိုတော့ ‘တေဘူမက’ထဲမှာ ပါလို့ ဒုက္ခသစ္စာထဲ ထည့်လိုက်ပါ၊ မေးခွန်းထဲမှာ အဝိဇ္ဇာနဲ့ တဏှာကို ကံတရားလို့ ဟောထားတာကို တွေ့တယ်။ အဲဒါလည်း မမှန်ဘူး။ အဝိဇ္ဇာ တဏှာဆိုတာ သံသရာလည်ခြင်းရဲ့ အကြောင်းတရား သို့မ ဟုတ် ဝဋ္ဋမူလ (ဝဋ်မြစ်)သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကံတရား မဟုတ်ပါဘူး။ အဝိဇ္ဇာနဲ့ တဏှာကို မပယ်နိုင်လို့ ကံ (ကုသိုလ် အကုသိုလ်)တွေ လုပ်မိ ကြပြီး ဘဝသံသရာလည်ရတယ်လို့ ဆိုမှမှန်တယ်။

ဟန်မကျ

‘မသိမှုကြောင့် ဘုံဘဝကို အထင်ကြီးတာက တဏှာ’လို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်တာလည်း သိပ်မကောင်းဘူး။ ‘အထင်ကြီး’ဆိုတာ အတွက် ‘မာန’ ဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလုံး ရှိပြီး ဖြစ်လို့ ပါ။ ‘မသိမှုကြောင့် ဘုံဘဝကို တပ် မက်တာ တဏှာ’လို့ ရိုးရိုးလေး ပြောရင် နားလည် တတ်သိသူတွေရဲ့ ‘အတွေးနား’ကို ခလုတ်မတိုက်နိုင်လို့ အန္တရာယ်ကင်းတာပေါ့။ ‘မသိ သော စိတ်ကို အဝိဇ္ဇာ’လို့ ဆိုထားတာလည်း သိပ်တော့ ဟန်မကျဘူး။ ‘အဝိဇ္ဇာရဲ့တရားကိုယ်က အကုသိုလ်စေတသိက် ၁၄ ပါးထဲက မောဟ စေတသိက်၊ အဓိပ္ပာယ်က မသိခြင်း’လို့ ဆိုရင် ရှင်းနေတဲ့ ဥစ္စာ။ သေချာစေ

ကြုံလို့ ပြောရအုံးမယ် .. ‘ဘဝေ ဇယံ ဘယံ ဒိသွာ’ဆိုတဲ့ စာသားလည်း ကျမ်းဂန်မှာရှိမယ်လို့ မထင်ဘူး။ ဘုန်းကြီးတော့ အဲဒီ စာသား မျိုး မတွေ့ဖူးသေးဘူး။ ဗြဟ္မနိမန္တနိကသုတ် (မ၊၁၊၄၀၅)ထဲက ‘ဘဝေ ဝါဟံ ဘယံ ဒိသွာ’ စာပိုဒ်ပေလား။ လူသေ လူဖြစ်တို့က ‘လောက သမုဒယဉ္စ အတ္ထိ၊ လောကနိရောဓဉ္စ နတ္ထိ’လို့ ကျမ်းဂန်မှာ မရှိတဲ့ ပါဠိ စာသားကို ကိုးကားတဲ့ အခါ ဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတွေရဲ့ မျက်စိစပါးမွှေး စူးခံကြရတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ပရိသတ်ရှေ့မှာ ဟောပြောသူ တစ် ယောက် အနေနဲ့ မိမိကိုးကားမယ့် ‘အာဂမယုတ္တိ’ဟာ ပါဠိတော်လား၊ အဋ္ဌကထာလား၊ ဋီကာလားဆိုတာ သေချာဖို့ အရေးကြီးကြောင်းပါ။ တစ်ချို့ဆို နီတိကျမ်းထဲက ဟာကို ဘုရားဟောပါလို့ အမှတ်မထင် ပြောတာတွေတောင် ကြားဖူးတယ်။

ဆင်ခြင်

လက်တန်း ဟောပြောရတာ ဖြစ်လို့ အမှားအယွင်း ပါနိုင်တာကို နား လည်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် .. မေးခွန်းထဲမှာ ပါတာတစ်ချို့က ခွင့်မလွှတ် နိုင်တဲ့ မှားယွင်းမှုမျိုး ဖြစ်နေလို့ ဆင်ခြင်နိုင်ဖို့နဲ့ ပြင်ဆင်နိုင်ဖို့ ပြောပြ လိုက်တာပါ။

၃၂၀။ ရုပ်ပုံဆင်းတုဟောင်းတွေ

ဆရာတော် အရှင်မြတ်ဘုရား၊

ဘုရားပုံတော်ဟာင်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီး မေးလျှောက်ပါရစေဘုရား.. တပည့်တော်ထံတွင် နှစ်ပေါင်း များစွာမှ ဘုရားပုံတော်များနှင့် စေတီ တော် ဘုရားပုံတော် ပါရှိသည့် ပြက္ခဒိန် အဟောင်းများ ရှိနေပါသည် ဘုရား။ ထိုပုံတော်နှင့် ပြက္ခဒိန် အဟောင်းများကို စွန့်ပစ်လျှင် ငရဲ ကြီးမှာ ကြောက်၍ မည်သို့ ပြုလုပ်ရမည် မသိပါ၍ ဖြေကြားပေးတော် မူပါဘုရား။

အချို့သူများသည် ရွှေတိဂုံဘုရား၊ ကျိုက်ထီးရိုးဘုရား အစ ရှိသဖြင့် ဘုရားစေတီတော်များကို နောက်ခံထား၍ အလှဓာတ် ပုံရိုက်ခြင်း (အမူအယာအမျိုးမျိုးဖြင့်)များ တွေ့ရပါသည်ဘုရား။ ကိုးကွယ်ကြည်ညို ဖွယ်ရာ စေတီ၊ ဘုရားများကို အလှဓာတ်ပုံ နောက်ခံ Background အဖြစ်အသုံးပြုခြင်းဖြင့် အပြစ်ဖြစ် (ငရဲကြီး)နိုင်ပါသလားဘုရား။

ကိုမျိုး (Burmeseclassic အထွေထွေတာဝန်ခံ)

-------------------

စေတီ၊ ဗောဓိညောင်ကိုင်း

ထေရဝါဒ အစဉ်အလာမှာ ရုပ်ပုံ ဆင်းတုတွေထက် ဓာတ်တော် ရှိတဲ့ စေတီနဲ့ ဗောဓိညောင်ပင်ကို ပိုပြီး အလေးဂရုပြုတယ်လို့ ပညာရှင်တို့ သုံးသပ်ချက်တွေ ရှိတယ် (History of Buddhism in Ceylon, p. 120ကို ကြည့်ပါ)။ အကြောင်းမဲ့ စေတီတော်ကို ဖြိုဖျက်ရင်၊ ဗောဓိကိုင်းကို ခုတ်ဖြတ်ရင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် ပြစ်မှားတာနဲ့ တူတယ်လို့ အဋ္ဌကထာမှာဆိုတယ် (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၂)။ ဒါပေမယ့် ဗောဓိ ညောင်ကိုင်းဟာ စေတီတော်ကို အမြစ်ထိုးရင် ဖျက်ဆီးရင် ခုတ်ဖြတ် ခွင့် ရှိတယ် (ယင်း၊၃၃၂)။ ရှေးဟောင်းသုတေသန မှတ်တမ်းတွေအရ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓာတ်တော် အစစ်တွေ ကိန်းဝပ်နေတဲ့ အိန္ဒိယကစေတီတော် တွေ ပြိုကျပျက်စီးတဲ့ အခါ ကြည်ညိုသူ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက စေတီဟောင်းကို မဖျက်ဘဲ ငုံပြီး ထပ်မံ ပြုပြင်မွမ်းမံခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။ ဒီဖော်ပြ ချက်အရ မရိုသေတဲ့ စိတ်နဲ့ အကြောင်းမဲ့ ဖျက်ဆီးရင် အကုသိုလ်ပြစ် ဖြစ်ပြီး ကြည်ညိုတဲ့ စိတ်နဲ့ လိုအပ်ရင် ခုတ်ဖြတ် ပြုပြင်ခွင့်ရှိတယ်လို့ ကောက်ချက် မချနိုင်ဘူးလား။

ဗုဒ္ဓရုပ်အလောင်းတော်

မြတ်ဗုဒ္ဓရုပ်အလောင်းတော်ကို နံ့သာထင်းပုံပေါ်မှာ အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်ကြီးရဲ့ ဦးဆောင်ညွှန်ကြားမှုနဲ့ လိစ္ဆဝီမင်းတွေက မီးသင်္ဂြိုဟ်ခဲ့တယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန် စတဲ့ ရဟန္တာတွေရဲ့ ရုပ် အလောင်းတော်ကိုလည်း မီးသင်္ဂြိုဟ်ခဲ့တယ်။ လူအများစု ကြည်ညိုတဲ့ ပုထုဇဉ် ဆရာတော် သံဃာတော်တွေ ပျံလွန်တော်မူရင်လည်း မီး သင်္ဂြိုဟ်ရတာပဲ။ ဒီတော့ဘုရား ရဟန္တာတွေရဲ့ ရုပ်အလောင်းတော်တွေ နဲ့ ပုထုဇဉ် ရဟန်းတို့ရဲ့ ရုပ်အလောင်းတွေကို မနှိုင်းယှဉ်ကောင်းပေ မယ့် အနည်းဆုံး ပူဇော်ခံ သက်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးတွေတောင် အသက်နဲ့ ရုပ် ခန္ဓာ အတူမရှိလို့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ ပျံလွန်တော်မူတဲ့ အခါ မီးသင်္ဂြိုဟ်ရတယ်ဆိုတဲ့ ဒဿနကိုထုတ်ယူလို့ ရနိုင်လောက်ပါတယ်။

ဓာတ်ပုံ၊ ဆင်းတုဟောင်းတွေ

ဖော်ပြပါ ယူဆချက်နှစ်ရပ်ကို အခြေခံပြီး ဗုဒ္ဓရုပ်ပုံ ပန်းချီကားဟောင်း၊ ဆင်းတုဟောင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မရိုသေစိတ်နဲ့ မဟုတ်ဘဲ ကြည်ညိုစိတ်ရင်း အမှန်နဲ့ လိုအပ်ရင် ဖျက်ဆီးပေမယ့် အပြစ် မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။ ဒီလို လုပ်သင့်တယ် ... ဥပမာ ဗုဒ္ဓရုပ်ပုံပါတဲ့ ပြက္ခဒိန်ဟောင်း၊ ဆွေးမြေ့နေတဲ့ ဗုဒ္ဓရုပ်ပုံ ပန်းချီကားဟောင်းတွေကို အမြင့်မှာ တင်ပြီးစုပေါင်းမီးပူဇော်နိုင်တယ်။ ကျိုးပျက်ဆွေးမြေ့နေတဲ့ သို့မဟုတ် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မသပ္ပာယ်တဲ့ သစ်သားဆင်းတု တော်တွေကိုလည်း သေချာစီစဉ်ပြီး ဗုဒ္ဓါနုဿတိ အာရုံနဲ့ ရိုရိုသေသေ မီးပူဇော်ရင် ကုသိုလ်တောင် ရနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ပစ်စလက်ခတ်လုပ်ပြီး အမှိုက်ပုံးထဲကို ထည့်ပစ်တာမျိုးတော့ မဖြစ်သင့်ချေဘူးပေါ့။ ကျိုးပျက်သွားတဲ့ ကြေးဆင်းတုလို ဟာတွေကိုတော့ အရည်ပြန်ဖျော်ပြီး ဆင်းတုတော် အသစ် ပြန်သွန်းနိုင်တယ်။ သေးရင် ဆင်းတု ကြီးကြီးသွန်းတဲ့ နေရာမှာ သွားရောက်လှူဒါန်းနိုင်တယ်။ ကြေးဆင်းတု အသေးလေးတွေ များနေရင် အားလုံးကို ပေါင်းပြီး တစ်ဆူတည်း သွန်းလုပ်နိုင်တယ်။ စကျင်ကျောက်နဲ့ ထုလုပ်ထားတဲ့ ဆင်းတုပျက်တွေ ကျတော့ မီးပူဇော်လို့ မရတဲ့ အတွက် နည်းနည်း ခက်တယ်။ ဆင်း တုကြီးရင် သေးသေး ပြန်ထုလို့ ရနိုင်တယ်။ တည်ဆောက်ဆဲ အုတ် စေတီရဲ့ အထဲမှာ မြှုပ်နှံခွင့်ရှိမှ အဆင်ပြေနိုင်လိမ့်မယ်။

ဘုရားမှာ အမှတ်တရ

ခုနပြောပြတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။ စိတ်ထားသာ အဓိက ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ကိုယ်တိုင် ရှိခိုးပူဇော်ဖို့ အတွက်ဆိုရင် ဘုရားဆင်းတု၊ သို့မဟုတ် စေတီတော် သက်သက်ပဲ ဓာတ်ပုံ ရိုက်သင့်တယ်။ ဘုရားကို ရောက် ခိုက်မှာ အမှတ်တရအနေနဲ့ ရိုရိုသေသေ ပန်းရေချမ်း ကပ်လှူ ပူဇော် နေတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေ ရိုက်လို့ အပြစ် မဖြစ်တန်ရာဘူး။ အင်း ... မိန်း ကလေးတွေ ဒူးပေါ်နေတဲ့ စကတ်ကို ဝတ်ပြီး ရည်းစား၊ သို့မဟုတ် လင်ယောကျ်ားနဲ့ ကျီစယ်နေတဲ့ အတွဲပုံတွေကျတော့ စိတ်ထဲက ဘုရားကို ကြည်ညိုပါတယ် ဆိုရင်တောင် ဘုန်းကြီးတော့ မကြိုက်ဘူး။ ဘုရား စေတီကို သွားရာမှာ ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို အာရုံပြုဖို့နဲ့ ကုသိုလ်ယူဖို့က အဓိက မဖြစ်သင့်ဘူးလား။ လင်မယား သမီးရည်းစား မိသားစုတွေနဲ့ ‘ကဲ’ဖို့ဆိုရင် ငပလီလို ချောင်းသာလိုဟာမျိုး သွားပေါ့။ ရိုက်စမ်း၊ ဓာတ်ပုံတွေဘယ်လောက်ရိုက်မလဲ။

တတ် တွမ္မ ဆိ

-------------------ထို (သူ)သည်သင်ပင်ဖြစ်၏။

(ဟိန္ဒူ)

၃၂၁။ အိမ်ဦးနတ်

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ စာရှည်နေရင် ခွင့်လွှတ်ပြီး ဖတ်ပေးစေချင်ပါသည် ဘုရား။ တပည့်တော်မ Burmese Classic ဓမ္မအမေးအဖြေများမှ No. 91 Question ကိုဖတ်ပြီး ဘုရားပေါ် မိန်းမမတက်ရဆိုသော စည်း ကမ်းချက်နှင့် ပတ်သက်၍ တော်တော် စိတ်ကျေနပ်သွားပေမယ့် အဲဒီ လို အဓိပ္ပာယ် မရှိသော စည်းမျဉ်းတွေကြောင့် တပည့်တော်တို့ အမျိုး သမီးတွေ ကုသိုလ်ယူရာမှာ စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်ရတဲ့ အပြင် တစ်ခါတစ်ရံ အကုသိုလ်ပါ ဖြစ်ခဲ့ရပါသည်။ ဘုရားရှင် လက်ထက်က သုဇာတာ သူဌေးသမီးက ကိုယ်တိုင် ဃနာနို့ဆွမ်း ကပ်လှူခဲ့ပါတယ်။ ဘုရားကိုတောင်အမျိုးသမီး ကိုယ်တိုင်ဆွမ်းကပ်လှူနိုင်ခဲ့သေးပြီးယခု ဘုရားရှင်ရဲ့ ဓာတ်တော်ကို ဌာပနာထားတဲ့ စေတီတွေမှာ အမျိုးသမီး များကိုယ်တိုင် ပန်း၊ ဆွမ်း၊ ရွှေသင်္ကန်းကပ် လှူခွင့်မရတာကို တော် တော်စိတ်နာမိပါတယ်။

အမျိုးသမီး တက်ခွင့်မရတဲ့ ကျိုက်ထီးရိုး စေတီတော်ကို ရွှေသင်္ကန်း ကပ်လှူခွင့်ရတဲ့ ယောကျ်ားအချို့ထက် သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာနဲ့ ပိုပြည့်စုံတဲ့ မိန်းမက ကိုယ်တိုင် ကပ်လှူခွင့် မရတာဟာ တော်တော် ရင် နာစရာပါ။ မေမြို့က တန်ခိုးကြီးဘုရား တစ်ဆူမှာဆိုရင် မိန်းမတွေကို ပန်းတောင် ကိုယ်တိုင် ကပ်ခွင့် မပေးပါ။ တပည့်တော်ကတော့ ဘုန်းကံဆိုတာ ကျားမဆိုတဲ့ သွင်ပြင်နဲ့ ခွဲခြားတာ မဟုတ်ဘဲ အကျင့် သိက္ခာသီလ ပြည့်စုံမှုနဲ့ ပဲတိုင်းတာရတာလို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ အဲဒါမှန် ကန်ပါသလား။ တစ်ချို့မိန်းမတွေကိုယ်တိုင်က မိန်းမတွေဟာ ယောကျ်ားတွေထက် ဘုန်းနိမ့်တယ်၊ ဘုရားပေါ်ကို သူတို့တက်ရင် ငရဲကြီးတယ်လို့ သူတို့ လုံးဝ လက်ခံကြပါတယ်။ တပည့်တော်မက တတ်နိုင် သလောက်ရှင်းပြပေမယ့်သူတို့ လက်မခံပါ။

မိန်းမတွေကိုယ်တိုင် ကပ်လှူခွင့်ရအောင် ကူညီပေးဖို့ ဘုန်းဘုန်း တို့ကို မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်။ ဘုန်းဘုန်း ပြောသလို အနာဂတ် လူငယ် တွေ ဂေါပကလူကြီးဖြစ်လာမယ့် အချိန်ကျရင် ဒီလို အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ Rules တွေပျောက်သွားဖို့၊ နောက်ဆုံး တပည့်တော်မတို့မသေခင်ဘု ရားမှာ ကိုယ့်စိတ်တိုင်းကျ၊ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ လွတ်လပ်စွာ ဆွမ်း တော် ပန်းတော် ကပ်လှူနိုင်ဖို့ အလွန်တောင့်တမိပါတယ်။ မြန်မာ ပြည်ကြီး မတိုးတက်တာ ဒီလိုအသုံးမဝင်၊ အဓိပ္ပာယ်မရှိ၊ မမျှတတဲ့ Rules တွေများလွန်းလို့ ပဲထင်ပါတယ်ဘုန်းဘုန်း။

ပြီးတော့ လင်ကို အိမ်ဦးနတ်လို ရိုသေပြုစုရမယ်လို့ ဘုရား ဟော ခဲ့ပါသလား ဘုန်းဘုန်း။ အရင် ခေတ်ကလို မိန်းမတွေက ယောကျ်ား လုပ်စာကိုပဲ ထိုင်စားနေရတာ မဟုတ်ဘဲ လင်ရောမယားပါ စီးပွားရှာ နေရတဲ့ ခေတ်ကြီးမှာ ဒီစကားက မတရားဘူး ထင်ပါတယ်။ မိန်းမက အပြင်မှာ အလုပ် မလုပ်ရင် တောင် အိမ်မှုကိစ္စတွေနဲ့ ယောကျ်ားလိုပဲ တော်တော် အလုပ်ရှုပ်တာပါ။ ဒါလေးကိုပါ ရှင်းပြပေးပါ ဘုန်းဘုန်း။

ရိုသေဂါရဝပြုလျက် Huang Mai Hua

-------------------

စိတ်မနာပါနဲ့

ဘာသာရေး ကျမ်းစာအချို့မှာ ‘မိန်းမတို့သည် ဘုရားကျောင်း၌ တိတ် ဆိတ်စွာ နေကြစေ။ သူတို့သည် ဟောပြောရသော အခွင့် မရှိကြ။ ယောကျ်ားကို မိန်းမဖို့ ဖန်ဆင်းသည် မဟုတ်၊ မိန်းမကို ယောကျ်ားဖို့ ဖန်ဆင်း၏။ ပညတ်တရား စီရင် သည်အတိုင်း မိန်းမတို့သည် ယော ကျ်ား၏ အုပ်စိုးခြင်းကိုဝန်ခံကြရမည် (၁ကော၊၁၄း၃၄)’လို့ သင်ကြား ပါတယ်။ ‘အမျိုးသမီးတွေ ပညာမသင်ရ’ဆိုတဲ့ ဘာသာရေး ဥပဒေနဲ့ တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ဖို့ လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲဝင်နေကြတဲ့ အစွန်း ရောက် အုပ်စုတွေ အကြောင်းကိုလည်း ကြားဖူးမှာပေါ့၊ အဲဒီတော့ အမျိုးသမီးတွေကို ဘုန်းကြီးဝတ်ခွင့်၊ ပရိသတ်ကို တရားဟော ခွင့်ပြုခဲ့တဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းနှစ်ထောင့်ငါးရာကျော်က ဗုဒ္ဓဘုရားရဲ့စေတနာကို နားလည်ပြီး ‘ငါတို့က တော်ပါသေးရဲ့’လို့ ပဲ နဖူးပေါ်လက်ကလေး တင် ပြီးဖြေလိုက်ပါ ကျောင်းအမရေ။ စိတ်နာတယ်ဆိုတာ အကုသိုလ်ပါ။

ခြင်ဆီစွဲ

အမလောကကို ကြည့်ရင် ငှက်ကလေးတွေ လိပ်ပြာလေးတွေက အစ ရောင်စုံလေးတွေနဲ့ ပျော့ပျောင်း နွဲ့နောင်းနေတာကို တွေ့နိုင်တယ်။ အထီးလောကမှာတော့ အန္တရာယ်ကြုံရင် သားငယ်ကို ရင် ဝယ်ပိုက် ထားရတဲ့ မိခင်တွေကို အသက်စွန့်ပြီး ခုခံကာကွယ်ဖို့ တောင့်တင်းတဲ့ ကြွက်သားနဲ့ ခွန်အားဗလတွေ ထင်ရှားတယ်။ ယဉ်ကျေးမှု အစပိုင်းမှာ မိန်းမတွေ အကျႌမဝတ်ပေမယ့် သဘာဝအရ ခြားနားလို့ ယနေ့ခေတ်မှာ အဲဒီလို မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့်ပုံမှန်ဘဝနေထိုင်မှုနဲ့ လက်ရုံးရည် အရ ‘မ’တွေကို အားနွဲ့သူ လို့ ဆိုရင် မှန်တာပဲ။ ကမ္ဘာ့နေရာအနှံ့က လူမျိုးတိုင်းမှာ သဘာဝကို အခြေခံတဲ့ အဲဒီလို ယူဆမှုဟာ ခြင်ဆီက တစ်ဆင့် အရိုးထိ စွဲနေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစွဲကြောင့်ပဲ ကျားနဲ့ မကို ခြားနားစွာ ရှုမြင်နေကြတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

ဘုန်းမနိမ့်

ဒါပေမယ့် ကျက်သရေတို့ ဘုန်းကံတို့ဆိုတာ ကျားမမဟူ ပုဂ္ဂိုလ်တိုင်း မှာရှိတဲ့ အရည်အချင်းပါ။ ဒီအရည်အချင်းက ကြွက်သားတွေ ကာယ ဗလတွေနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ ဟုတ်ပါတယ် .. ‘အကျင့်သိက္ခာ၊ သီလပြည့်စုံမှု’ နဲ့ ပဲ သတ်မှတ်ရတာမျိုးပါ။ ပိင်္ဂုတ္တရ လုလင်ဟာ မိဘပေးစားလို့ ရုပ်ဆင်း ကြန်အင်နဲ့ ပြည့်စုံပြီး ဘုန်းကျက်သရေရှိတဲ့ ဥဒုမ္ဗရာနဲ့ လက် ထပ် ခဲ့ရပေမယ့် အတူမအိပ်ရဲတဲ့ အတွက် လစ်ပြေးခဲ့တယ်။ စွန့်ပစ်ခံ ဘုန်း သမ္ဘာရှင် မိန်းမငယ်ကတော့ ဝေဒေဟဘုရင်သိမ်းပိုက်ခံရလို့ မိဖုရား ဖြစ်သွားကြောင်းနဲ့ ဘုန်းမြင့်သူနဲ့ ဘုန်းနိမ့်သူတို့မှာ မနီးစပ်နိုင်ကြောင်း ကျမ်းမြတ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၁၈၇)မှာဆိုတယ်။ မန်လည်ဆရာတော်က ‘သဒ္ဓါ ပညာ၊ သမ္ဘာမမျှ၊ ဤလောက၌၊ မိန်းမရတနာ၊ ယုတ်မာ ယောကျ်ား၊ အတူထားလည်း နီးပါးမသီ၊ ရေနှင့်ဆီသို့ (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၂၅၈)’တဲ့။

ဘုန်းရှင်မနားကို ဘုန်းမဲ့ယောကျ်ား မကပ်နိုင်ဘူးဆိုတော့ ‘မိန်းမ တွေဟာ ယောကျ်ားတွေထက် ဘုန်းနိမ့်တယ်’ လို့ မူရင်း ဗုဒ္ဓဝါဒက မယူဆဘူးလို့ နားလည်ပါ။ ကိုယ်တို့ ဣတ္ထိယတွေရဲ့ အခွင့်အရေး အတွက် ကိုယ်တို့ပဲ လှုပ်ရှားရမှာ။ အမှန်တော့ ဗုဒ္ဓဘုရားသာ သက် တော်ထင်ရှား ရှိနေသေးရင် ‘မာတုဂါမတွေ ရွှေသင်္ကန်း ကပ်ဖို့ ကျိုက် ထီးရိုး ဘုရားအနီးကို မကပ်နဲ့၊ အမျိုးသမီးကိုယ်တိုင် မေမြို့ဘုရားမှာ ပန်းမကပ်နဲ့ ’လို့ တားမြစ်မယ်လို့ ဘုန်းကြီးမယူဆဘူး။

Rules လား

မြန်မာပြည် မတိုးတက်တာ အကြောင်းတွေ အများကြီး ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ အကြောင်းတွေထဲမှာ ရန်ကုန် မြို့တော်ခန်းမ ရှေ့က လွတ်လပ် ရေး ကျောက်တိုင်ရှိတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် တစ်ခုလုံး ‘ပန်းခြံ’ ဖြစ်နေတာ၊ ‘ခရိုနီဘိုချီ’တွေအင်အား ကောင်းနေတာ၊ ယင်းတို့က ယင်းတို့ရဲ့ဘဝ နဲ့ ဓနကိုမစွန့်လိုတာတွေက ပိုအဓိက ကျမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အင်း.. အင်း၊ Rule ဆိုဆို Law ခေါ်ခေါ် .. (ဒီအကြောင်း ပြောရင် ဘုန်းကြီး နည်းနည်း တော့ ကျောချမ်းတယ်)ကလည်း ရှိသင့်လျက်နဲ့ တင်ပြပုံ နည်း မကျလို့ မမျှတဘူးထင်ပြီး အများစု လက်မခံရင် တစ်ဖက်သား ကကိုယ့်ကို အနိုင်ယူသွားမှာကို သတိချပ်သင့်တယ်ဗျို့။

အိမ်ဦးနတ်

ကျန်းဂန် (အံ၊၃၊၉၃)မှာ ဖော်ပြတဲ့ ဇနီးကျင့်ဝတ်ရှစ်မျိုးထဲမှာ လင်ကို ‘ရိုသေလေးစားခြင်း (ဒါလည်းပဲ လင်က ကိုယ်ကျင့် သီလကောင်းမှ၊ ကိုယ့်မိသားစုကို ကောင်းကောင်း ရှာဖွေ ကျွေးမွေးမှ ဖြစ်သင့်တာ မျိုးပါ။ အပြန်အလှန် သဘောမျိုးပါပဲ။ အရက်သမား၊ ဖဲသမား၊ ငပျင်း တစ်ယောက်ကို ဘယ်သူမှ မလေးစားနိုင်ပါဘူး)၊ ရှိပြီးဥစ္စာကို မဖြုန်း တီးခြင်း၊ မနာလိုစိတ် (ဂျေ) မပိုခြင်း’ဆိုတာမျိုးတော့ ပါတယ်။ လင်ကို အိမ်ဦးနတ်လို ကိုးကွယ်ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးတော့ မတွေ့မိဘူး။

သူ့ယောကျ်ားကို အိမ်ဦးနတ်ပါလို့ အနောက်တိုင်းက ခပ်ကြမ်းကြမ်း ဣတ္ထိယတွေကို ပြောရင်တော့ ရယ်မှာပေါ့။ အရှေ့ တိုင်းသူတစ်ဦး အနေနဲ့ တော့ ‘မိသားစုအပေါ် အနည်းဆုံး လက်ရုံးရည်နဲ့ လုံခြုံမှု ပေး နိုင်တဲ့ အတွက် တင်စားပြီး အိမ်ဦးနတ်’လို့ ဆိုရင် သက်သာရာ ရနိုင် မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

၃၂၂။ သိရသ္မိံဂါထာ

အရှင်ဘုရား၊

‘သိရသ္မိံ ဂါထာ’ရဲ့ အနက်နှင့် အသံထွက်ကို သိလိုပါသည် အရှင် ဘုရား။

Skyper Aung

-------------------

‘သိရသ္မံ ’ဆိုတာကို ‘သိရသ္မိံ’နဲ့ အစပြုတဲ့ ပါဠိဂါထာလို့ ယူဆပါတယ်။ သိရသ္မိံဂါထာကို ရွတ်ဖတ်ရင် အန္တရာယ် ကင်းတယ်၊ ဘေးကင်းတယ်၊ အကြံအစည် အောင်မြင်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ဒီဂါထာက ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာကျမ်းမြတ်တွေမှာ မထင်ရှားဘူး။ ရှေးဆရာ မြတ်တို့ ရေးစီခဲ့တဲ့ ပါဠိဂါထာ ဖြစ်ပုံရပါတယ်။ ‘ဘုရားရှိခိုး အမျိုးမျိုး မူဟောင်း’ စာအုပ်ငယ်မှာ ဖော်ပြတဲ့ အနက်ကို အဓိပ္ပာယ် ပေါ်အောင် အနည်းငယ် တည်းဖြတ်ပြုပြင်ပေးလိုက်ပါတယ်။

ဂါထာမူရင်း

(၁)သိရသ္မိံမေ ဗုဒ္ဓ သေဋ္ဌော၊ သာရိပုတ္တော စ ဒက္ခိဏေ။

ဝါမ အံသေ မောဂ္ဂလ္လာနော၊ ပုရတော ပိဋကတ္တယံ။

(၂)ပစိမေ မမ အာနန္ဒော၊ စာတုဒ္ဒိသာ ခီဏာသဝါ။

သမန္တာ လောကပါလာစ၊ ဣန္ဒာဒေဝါ သဗြဟ္မကာ။

(၃)ဧတေသံ အာနုဘာဝေန၊ သဗ္ဗေဘယ ဥပဒ္ဒဝါ။

အနေက အန္တရာယာပိ၊ ဝိနဿန္တု အသေသတော။

ဂါထာအနက်

(၁) ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌော၊ သုတ သာဝက ပစ္စေကနှင့် ဗုဒ္ဓသမ္မာ လေးဗုဒ္ဓါတွင် ရောင်ဝါဂုဏ်နေသချေင်္မက သာလွန်ထူးကဲလှသည့် သုံးလောက ဆီမီး ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး သည်။ မေ = မမ၊ ဗုဒ္ဓ ဂုဏ်ရည် စိတ်မှာတည်လျက် ယုံကြည်ပျောင်းပျ မာန်ကိုချ၍ တုပ်ကွ ပူဇော်ဘုရားတပည့်တော်၏။ သိရသ္မိံ၊ ပိတုန်းရောင်ဟန်နှုန်းဆောင်ဖန် သည့် ကေဆံတည်ရာ မြတ်ရာထားတင် ဦးထိပ်ပြင်၌။ တိဋ္ဌတု၊ ဘေး ဒဏ်ရန်များ ပျောက်ကွယ် ရှားအောင် ဟန့်တားပယ်ခါ တည်လာတံ့ လာစောင့်ရှောက်တော် မူလာပါစေသတည်း။

သာရိပုတ္တော စ၊ အဂ္ဂသာဝက ဉာဏထိပ်ပန် လက်ယာရံဟု နှိုင်း တုမရှိ ပျံ့သိထင်စွာ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်မြတ်သည်လည်း။ မေ = မမ၊ သံဃာ့ဂုဏ်ရည် စိတ်မှာတည်လျက် ယုံကြည်ပျောင်းပျ မာန်ကို ချ၍ တုပ်ကွပူဇော် ဘုရားတပည့်တော်၏။ ဒက္ခိဏေ၊ လက်ယာညာဖက် ပခုံးထက်၌။ တိဋ္ဌတု၊ ဘေးဒဏ်ရန်များ ပျောက်ကွယ်ရှားအောင် ဟန့် တားပယ်ခါ တည်လာတံ့လာ စောင့်ရှောက်တော်မူလာပါစေသတည်း။ မောဂ္ဂလ္လာနော၊ လက်ဝဲတော်ရံမောဂ္ဂလ္လန်ဟု မိုးပျံမြေလျှိုး တန်ခိုး စွမ်းအင် တူယှဉ်မရှိ မုနိအဂ္ဂါ ရဟန္တာ မထေရ် မြတ်ကြီးသည်။ မေ = မမ၊ သံဃာ့ဂုဏ်ရည် စိတ်မှာတည်လျက် ယုံကြည်ပျောင်းပျ မာန်ကိုချ ၍ တုပ်ကွပူဇော် ဘုရားတပည့်တော်၏။ ဝါမအံသေ၊ လက်ဝဲဘယ်ဖက် ပခုံးထက်၌။ တိဋ္ဌတု၊ ဘေးဒဏ်ရန်များ ပျောက်ကွယ်ရှားအောင် ဟန့် တားပယ်ခါ တည်လာတံ့လာ စောင့်ရှောက်တော်မူလာပါစေသတည်း။ ပိဋကတ္တယံ၊ သုတ္တဝိနယာ ဘိဓမ္မာဟု သုံးဖြာမည်မှတ် ပိဋကတ် တော်မြတ်သည်။ မေ = မမ၊ ဓမ္မဂုဏ်ရည်စိတ်မှာ တည်လျက်ယုံကြည် ပျောင်းပျ မာန်ကိုချ၍ တုပ်ကွပူဇော်ဘုရားတပည့်တော်၏။ ပုရတော၊ နဖူးမုခ ရင်လယ်ဝတွင် ရှေ့တစ်ခွင်၌။ တိဋ္ဌတု၊ ဘေးဒဏ်ရန်များ ပျောက်ကွယ် ရှားအောင် ဟန့်တားပယ်ခါ တည်လာတံ့လာ စောင့် ရှောက်တော်မူလာပါစေသတည်း။

(၂) အာနန္ဒော၊ ဧတဒဂ်ငါးတန် ဘွဲ့ထူးခံသည့် အာနန်ညီတော် မထေရ်ကျော်သည်။ မေ = မမ၊ သံဃာ့ဂုဏ်ရည် စိတ်မှာတည်လျက်ယုံ ကြည်ပျောင်းပျ မာန်ကိုချ၍ တုပ်ကွပူဇော် ဘုရား တပည့်တော်၏။ ပစ္ဆိမေ၊ နောက်ဟု သမုတ်လည်ကုပ် လက်ပြင်ကျောတစ်ခွင်၌။ တိဋ္ဌတု၊ ဘေးဒဏ်ရန်များ ပျောက်ကွယ်ရှားအောင် ဟန့်တားပယ်ခါ တည်လာ တံ့လာ စောင့်ရှောက်တော်မူလာပါစေသတည်း။

ခီဏာသဝါ၊ အာသဝေါကုန် မြူမှုန်ကင်းပ ပတ္တပဋိသမ္ဘိဒါ ဘိညာ ခြောက်တန် ဂုဏ်လျှံပြောင်ညီး ရဟန္တာအရှင်ကောင်း အရှင်မြတ်ကြီး တို့သည်။ မေ = မမ၊ အရိယာဂုဏ်ရည်စိတ်မှာ တည်လျက် ယုံကြည် ပျောင်းပျ မာန်ကိုချ၍ တုပ်ကွပူဇော် ဘုရား တပည့်တော်၏။ စာတုဒ္ဒိသာ = စတူသုဒိသာသု၊ အရှေ့ အနောက်တောင် မြောက်အရပ်လေး ဖက်ညှပ်၍ ထပ်ကြပ်မကွာ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌။ တိဋ္ဌန္တု၊ ဘေးဒဏ် ရန်များ ပျောက်ကွယ်ရှားအောင် ဟန့်တားပယ်ခါ တည်လာတံ့လာ စောင့်ရှောက်တော် မူလာပါစေကုန်သတည်း။

သဗြဟ္မကာ၊ ဘုန်းရောင်ပဝင်း သောင်းတိုက်လင်းသည့်ဗြဟ္မာမင်း ကြီးနှင့်တကွ ဖြစ်ကြကုန်သော။ လောကပါလာ စ၊ ဓတရဋ္ဌ ဝိရူဠှနှင့် ဝိရူပက္ခ ကုဝေရဟု မည်ရသညာ ဒိသာစောင့်ကြပ် နတ်မင်းမြတ်တို့ သည်လည်းကောင်း။ ဣန္ဒာဒေဝါစ၊ နတ်တို့ ဦးနှိမ် ဝတိံပိုင်စိုး သိကြား နတ်မင်းမျိုးတို့သည်လည်း ကောင်း။ မေ = မမ၊ ကုသိုလ်တေဇ နှိုင်း မရသည့်ကြီးထဂုဏ်ရည်စိတ်မှာတည်လျက်ချစ်ကြည်သဒ္ဓါငါးခန္ဓာကို ငါဟုသမုတ် အကျွန်ုပ်၏။ သမန္တာ၊ ဒိသာဆယ်ရပ် လှည့်ပတ်ဝဲယာ ထက်ဝန်းကျင်သော အရပ်မျက်နှာတို့၌။ တိဋ္ဌန္တု၊ ဘေးဒဏ် ရန်များ ပျောက်ကွယ် ရှားအောင် ဟန့်တားပယ်ခါ တည်လာတံ့လာ စောင့် ရှောက်တော်မူလာပါစေကုန်သတည်း။

(၃) ဧတေသံ၊ ဤဆိုခဲ့ကုန်ပြီးသော ဘုရားတရား သံဃာများနှင့် သိ ကြားဗြဟ္မာ နတ်များစွာတို့၏။ အာနုဘာဝေန၊ မေတ္တာရှိန်စော် အာနု ဘော်ကြောင့်။ သဗ္ဗေ၊ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အလုံးစုံကုန်သော။ ဘယဥပဒ္ဒဝါ၊ ဘေးအမျိုးမျိုး ဥပါဒ်အသွယ်သွယ်တို့သည်လည်း ကောင်း။ အနေက အန္တရယာပိ၊ များလှသောင်းသောင်းအန္တရာယ် အပေါင်းတို့သည်လည်း ကောင်း။ အသေသတော၊ တစိုးတစိ အကြွင်းအကျန် မရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိနဿန္တု၊ နေခြည်ထိရောက် ဆီးနှင်းပေါက်သို့ ခန်းခြောက် ပျက်ပြယ် ပျောက်ကွယ်ကင်းဝေးကြပါစေကုန်သတည်း။

သိရသ္မိံဂါထာ အသံထွက်

-------------

သိရသ္မိံ = သီယ-သမိန်လို့ မဖတ်ရ၊ သိရ-သမိန် လို့ ဖတ်။

ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌော = ဗုဒ္ဓ-သစ်ဌော

မောဂ္ဂလာနော = မောက်ဂံလာနော

ပုရတော = ပူယတောလို့ မဖတ်ရ၊ ပုရ-တောလို့ ဖတ်။

ပိဋကတ္တယံ = ပိတကတ်-တယံလို့ ဖတ်၊ (ဗိဒကတ်တရံလို့ မဖတ်ရ)။

ပစိမေ = ပျစ်ဆိမေလို့ အသံမထွက်ရ၊ ပစ် (ခစ်ကိုချစ်လို့ မဖတ်သလို) အသံထွက်။

စာတုဒ္ဒိသာ = စာတုတ်-ဒိသာလို့ ဖတ်၊ (စတု-ဒီသာလို့ မဖတ်ရ)။

ဣန္ဒာဒေဝါ = အိန်ဒါ-ဒေဝါ (အိန်ဒဒေဝါလို့ မဖတ်ရ)။

သဗြဟ္မကာ = သဗျံ-မကာလို့ မဖတ်ရ၊ သ-ဗြန် (bran)-မကာလို့ ပီအောင်ဖတ်။

ဘယဥပဒ္ဒဝါ = ဘရ-ဥပဒ်ဒဝါလို့ မဖတ်ရ။ ဘယ-ဥပဒ်-ဒဝါလို့ ဖတ်။

အနေက အန္တရာယာပိ = အန်တယာ-ယာပိလို့ မဖတ်မိစေနဲ့။

ဝိနဿန္တု = ဝိတ်နတ်သန်တု လို့ မဖတ်ရ၊ ဝိနတ်သန်တု ဖတ်။

အသေသတော = အသေ-သတောလို့ မဖြတ်ရ။ အ-သေသ-တောလို့ အသံကိုဖြတ်။

-------------------

ပေါင်းချုပ် (အမှတ် ၃)

အရှင်ကေလာသ

ဓမ္မာစရိယ၊ B.A. (Philo) M.A. (Buddhism)

ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် အမျိုးသမီးကို နှိမ့်ချသလား

သူတစ်ပါးရဲ့ ကုသိုလ်ကို ဘယ်လို ဓားပြတိုက်သလဲ

ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါး ဘုရားဟောလား

မိစ္ဆာကာမ လေးပါးကို သိသလား

ဘုန်းကြီး ကားမောင်း ကောင်းသလား

တစ်ရာ့ရှစ်ကွက် စက်လက္ခဏာ အသေးစိတ်

မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ ဝက်ပျိုသားဆွမ်း လေ့လာချက်

ရွှေတိဂုံစေတီနဲ့ လေးဆူဓာတ်တော် ပြဿနာ

သြကာသ ကန်တော့ချိုးကို ဘယ်တုန်းက ရေးသလဲ

မဟာနာမ်မင်း မိမိကိုယ်ကို သတ်သေသလား

စာသူခိုးများ အဒိန္နကံ ထိုက်သလား

ခဏိကသမာဓိဆိုတာ ဘာလဲ

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ မသန်စွမ်းသူကို ခွဲခြားသလား

ဗွိုင်ယေဂျာနဲ့ နတ်ဗိမာန်ကို မြင်နိုင် မမြင်နိုင်

ဘုန်းကြီး ပရိတ်ရွတ်စဉ် လူက လိုက်ရွတ်ကောင်းသလား

... အဲဒါလေးတွေကို ဆွေးနွေးထားပါတယ်။

ပုံနှိပ်ရာဇဝင်

254 N Wickiup Rd,

Apache Junction, AZ 85119

Tel: (480)-288-0789

www.kelasa.org

စာဖတ်သူထံမှ ပေးစာ

လူတိုင်း မွေးသည့်အချိန်မှစ၍ ဘာမျှ သိကျွမ်း တတ်မြောက် လာသည် မဟုတ်ပါ။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး သိကျွမ်းတတ်မြောက် ကြပုံချင်းလည်းမတူပါ။ အသိပညာကို ရှာဖွေဆည်းပူးကြသူတို့ သည် မိမိ သိလိုသည်များကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် ရှာဖွေ ဆည်းပူး ကြရသည်။ ဗုဒ္ဓဒေသနာတော်လာ အကြောင်းအရာများကို လေ့ လာလျှင် လူမှုရေး၊ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး စသည့် အကြောင်း အရာ ပေါင်းစုံကို သိခွင့် ရရှိသည်။ သို့သော် ပိဋကတ်စာပေ ကျွမ်းကျင်မှုမရှိလျှင် ပြည့်စုံစွာ သိရှိရန် ခဲယဉ်းသည်။ စာဖတ် သူသည် ဘာသာရေးနယ်ပယ်မှ ရဟန်းတစ်ပါးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ဗဟုသုတများကို ရှာဖွေရသည်။ ဖတ်ရှုရ သည်။ မိမိ သိသည်များကို ပြန်လည် မျှဝေရသည်။ သို့သော် ဓမ္မစာပေများကို အချိန်တိုအတွင်း သိရရှိရန်မှာ မလွယ်ကူပေ။ ပါဠိတော်၊ အဋ္ဌကထာ၊ ဋီကာ၊ နိဿယ စသည်များ၌ ရှာဖွေရသည်။ စုဆောင်းရသည်။ များစွာ အချိန်ကုန်ပါသည်။ သို့ကြောင့် အကြောင်းအရာ မျိုးစုံကို အချိန်တိုတိုဖြင့် သိနိုင်သော ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အမေးအဖြေစာအုပ်များကို လက်လှမ်းမီသမျှ ရှာဖွေဖတ်ရှုရတော့သည်။

ရဟန်းပညာရှင် စာဆိုရှင် များစွာသည် အမေးအဖြေပုံစံ များဖြင့် ကျမ်းစာများကို ရေးသားထားပြီး ဖြစ်သည်။ ယင်းစာအုပ်များကို ရှာဖွေလေ့လာကြရသည်။ စာဖတ်သူလည်း သမန္တ စက္ခုဒီပနီစသော ကျမ်းစာကြီးများကို ဖတ်ရှုလေ့လာခဲ့ပါသည်။ အကိုးသာဓက အလွန်ပြည့်စုံစွာ ရေးသားပြတော်မူထားသည်။ ခေတ်အခါလိုက်၍ အမေးအဖြေကျမ်းများ များစွာ ပေါ်ထွက်ခဲ့ သည်။ ပေါ်ထွက်ဆဲပေါ်ထွက်ဦးမည်လည်းဖြစ်သည်။

ခေတ်စနစ်များ ပြောင်းလာသည်နှင့် လူတို့၏ အတွေးအခေါ်များလည်း ပြောင်းလဲလာသည်။ ယင်းသို့ ပြောင်းလဲလာခြင်း နှင့်အတူ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်များလည်း ဒွိဟဖြစ် စရာ မေးမြန်းစရာတွေ များလာသည်။ လေ့လာသူများ သန္တာန် တွင် ရှင်းလင်းစွာ သိလိုစိတ်များ ပြင်းပြလာသည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့ နီးစပ်သည့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ဆရာများထံတွင် မေး မြန်း စူးစမ်းကြရသည်။ ခေတ်နှင့်အညီ ဖြေရှင်းပေးထားသော ကျမ်းစာများကို ရှာဖွေဖတ်ရှုကြရသည်။

စာဖတ်သူ ရည်ညွှန်းလိုသော ကျမ်းစာများအနက်နှစ်ခုမှာ အရှင်ကေလာသ၊ ဓမ္မာစရိယ၊ B.A. (Philo) M.A. (Buddhism) ဖြေကြားသော ဓမ္မအမေးအဖြေများ အမှတ် (၁) (၂) (၃) (၄) နှင့် ဗုဒ္ဓဝါဒ အမေးအဖြေကျမ်း (သာသနာ့အလံကိုတီထွင်သူ အမေရိကန်လူမျိုး Henry S. Olcott ရေးသားပြီး ဤကျမ်းပြုသူ အရှင်ကေလာသ မြန်မာပြန်)တို့ ဖြစ်သည်။ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း ယင်းစာအုပ်များကို ဖတ်ရှုပြီး သိမ်းဆည်းထားရုံမက ပြန့်ပွား ရေးအတွက် လမ်းညွှန်မှုကို ပြုနေခဲ့သူ၊ ဗုဒ္ဓ အဆုံးအမကို လေ့လာမှုအတွက် ဝါသနာထုံသူများ လက်ထဲသို့မြန်မြန်ရောက်ရှိရန် ဖြန့်ဝေပေးနေသူလည်း ဖြစ်သည်။

ယခု ဓမ္မအမေးအဖြေများ ပေါင်းချုပ် (၁) နှင့် (၂) မှာ ယ ခင်ထုတ်ဝေပြီးအမှတ် (၁)မှ (၄)ထိကို (၂)တွဲပေါင်းလိုက်ပြီး အတွဲ (၅) အစား ပေါင်းချုပ် (၃) အဖြစ် ထုတ်ဝေခြင်း ဖြစ်ပါ သည်။ တစ်တွဲလျှင် စာမျက်နှာ ၅၀၀-ကျော် ပါရှိသည်။ ထူထူ ခန့်ခန့် ဖြစ်၍ အိမ်ကျောင်းစာကြည့်တိုက်များတွင် သိမ်းဆည်း ထားရန် အလွန်သင့်လျော်သွားပါသည်။

အဖြေကိုသိလို၍ မေးမြန်းစူးစမ်းကြသူများမှ နိုင်ငံအသီးသီး လူမျိုးအထွေထွေ ဘာသာအယူဝါဒ အစုံစုံတို့မှ ဖြစ်သဖြင့် ရှုမြင်ပုံအမျိုးမျိုးကို ရှုထောင့်စုံမှ ဖြေကြား ရှင်းလင်းထားသော ဓမ္မရေးရာအဖြေများကို အားရပါးရ ဖတ်ရှုကြရမည်ဖြစ်သည်။

ခေတ်မီသော အတွေးအမြင်၊ အရေးအသား၊ ရေးနည်းတို့ ဖြင့် ဓမ္မ၊ လောက နှစ်ဖြာသော သံသယများစွာကို ဖြေရှင်ပေး နိုင်သဖြင့် ဖတ်ရှုလေ့လာခွင့်ရသူအတွက် အချိန်မကုန် လူမပင် ပန်းဘဲ ဓမ္မအမြုတေကို ရရှိပါလိမ့်မည်။ သံသရာ အဆက်ဆက်က ငြိတွယ်ခဲ့သော သံသယ ဆူးခလုတ်များကိုလည်း ဉာဏ် အမြင်ရှင်းစွာ နားလည်ခွင့် ရရှိသွားပါလိမ့်မည်။ တစ်ဖန် ဗုဒ္ဓဝါဒ က ရည်ညွှန်းသည့် ဝိမုတ္တိသုခဟူသည်ကို အနည်းဆုံး ရှင်း လင်းစွာ မှန်းဆသွားနိုင်မည်မှာ မလွဲမသွေဟုဆိုပါရစေ။

စာဖတ်သူသည် ဆရာတော်၏ ဓမ္မအမေးအဖြေစာအုပ်များ ဖြင့် မိမိ သိလိုနေသည်များကို သိနားလည်ခွင့် ရခဲ့သည်သာမ က မိမိအား မေးမြန်းလာသူများ၏ ဓမ္မမေးခွန်းများကိုဖြေကြား နိုင်ရန်အတွက်ပါ များစွာ အထောက်အပံ့ ပြုခဲ့ပါသည်။ သို့ဖြစ် ခြင်းကြောင့် ဤဓမ္မအမေးအဖြေကျမ်းစာမှာ စာဖတ်သူတို့၏ စာ အုပ်စင်တွင် ထာဝစဉ် ရှိထားသင့်ကြောင်း အကြံပြုပါသည်။ သင့်စာအုပ်စင်မှ ဤကျမ်းစာသည်သင်၏ သံသယဒွိဟများကို ကူညီ ဖြေရှင်းပေးနိုင်မည့် ဆရာကောင်းတစ်ဆူသဖွယ် ခံစားရ မည်ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

အရှင်ရေဝတ (သာသနာ့ပျိုးခင်း)

မဟာဓမ္မာစရိယM.A. (Buddhism)

စကားမြွက်

ဗုဒ္ဓဓမ္မရေးရာ မေးခွန်းတွေကို ၂၀၀၇ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှ စပြီး ဆက်တိုက် အချိန်ရတိုင်း ဖြေဆိုခဲ့ရာ ယခု ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလအထိ ၉-နှစ် နီးပါး ဖြေဆိုလာခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ ကာလအတွင်း ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ထူးခြားချက်၃-ခုကိုသတိပြု မိပါတယ်။ ပထမ .. ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ကျမ်းမြတ် တွေကို မွှေနှောက် ရှာဖွေရလေ မိမိမှာ မပြည့်စုံသေးဘူးလို့ ခံစားလာရလေ ဖြစ်ခြင်းပါပဲ။ ဒုတိယ .. ယခင် ယူဆချက် အချို့ကို နောက်မှ တွေ့ရတဲ့ သာဓကနဲ့ ပြန်ညှိရတာမျိုး၊ စိတ်ထဲ မှာ အမှန်လို့ စွဲမိနေတာ အချို့ဟာ ကျမ်းဂန်နဲ့ မကိုက်ညီ ဆို တာမျိုးတွေကို တွေ့ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ တတိယ .. အဲဒီ အကြောင်းကြောင့်ပဲ ယခင် ဖြေပြီးတဲ့ အဖြေတွေမှာ မပြည့်စုံဘူးလို့ ထင်တာတွေ့ရင် အခြားဆင်တူမေးခွန်းတစ်ခုမှာ ရရှိလာတဲ့ ကျမ်းကိုး ကျမ်းညွှန်းအသစ်နဲ့ နားလည်ပုံအသစ်ကို ဖြည့်စွက် ပြီးဖြေဆိုမှုများ ပါဝင်လာရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

သာမဏေဘဝနဲ့ ဆရာဘုန်းကြီးရဲ့ အိပ်ယာဘေးမှာ ပုံနေ တဲ့ ဆရာဘုန်းကြီး ဖတ်လက်စ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာကျမ်း တွေကို ကြည့်ပြီး ကိုယ်လည်း အဲဒီ ကျမ်းစာတွေကို ဖတ်ပြီး နားလည်ချင်စိတ် ပြင်းပြင်းပြပြ ဖြစ်ဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယခုလို ပရိသတ်နည်းနည်းနဲ့ နေရချိန်မှာ အချိန်ရသရွေ့ဝါတွင်း သုံးလတိုင်းမှာ နိကာယ် တစ်ခုစီကို ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာနဲ့ တိုက်ဆိုင်ပြီး ဖတ်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖတ်ဖြစ်ဖို့ အတွက် အခြားတွန်းအားတစ်ရပ်မှာ နိုင်ငံစုံက မေးခွန်းတွေပါပဲ။

ဒါကြောင့် ဘုန်းကြီး ပြောနေကျအတိုင်း ဓမ္မရေးရာ မေး ခွန်းတွေ မပြတ်မလပ် မေးမြန်းကြတဲ့ ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ် လူပုဂ္ဂိုလ် တွေကို အထူးကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဓမ္မမိတ်ဆွေတို့ရဲ့မေးခွန်း တွေကို အမှန်နဲ့ အနီးစပ်ဆုံး ဖြစ်အောင် ဖြေနိုင်ဖို့ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ ကျမ်းဂန်မှာ ရှာဖွေ ဖတ်ရှုနေရတာကို ပျော်ပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်လည်း ဓမ္မကျမ်းစာတော်တွေနဲ့ မျက်ခြေမပြတ် ရှိနေ ရတာကို အလွန် နှစ်သက်ပါတယ်။ ဓမ္မမေးခွန်းနဲ့ ဆိုင်တဲ့ အကြောင်းအရာကို မွှေနှောက် ရှာဖွေရင်းနဲ့ အခြား အကြောင်း အရာသစ် တစ်ခုကိုပါ နားလည်သွားရတာမျိုး ကြုံတိုင်း မေး ခွန်းရှင်တွေကို အမှတ်ရဆဲ ကျေးဇူးတင်မြဲရှိပါတယ်။

မဖြေဘဲ ချန်ထားခဲ့တဲ့ မေးခွန်းအချို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေး ခွန်းရှင်တွေကို ဘုန်းကြီး တောင်းပန်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ အများ ကောင်းကျိုး အတွက် စွမ်းစွမ်းတမံ လုပ်ဆောင်နိုင်ကြတဲ့ ဘုန်းသမ္ဘာနဲ့ ပြည့်စုံကြတဲ့ ထိုထို ဆရာ တော်တွေကို စိတ်ထဲမှာ ကြည်ညိုရင်းစွဲ ရှိပါတယ်။ ထင်ထင် ပေါ်ပေါ် လုပ်လာတဲ့ အခါ၊ လုပ်တာတွေများလာတဲ့ အခါပုထုဇဉ် ဘာဝ မှားတတ်ပါတယ်။ မှားရဲလို့လည်း ထင်ပေါ် ကျော်ကြား လာကြတာပေါ့။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို ဆရာတော် အချို့ရဲ့ လုပ် ဆောင်ချက်၊ ရေးသား ဟောကြားချက်တွေကို ဝေဖန်မှုနဲ့ ပတ် သက်တဲ့ မေးခွန်းအတော် များများကိုဓမ္မနဲ့ များစွာမပတ် ပတ်သက်လို့ သို့မဟုတ် အငြင်းပွားဖွယ်ရှိလို့ ချန်ထားခဲ့တာ အတွက် မေးခွန်းရှင်တွေအနေနဲ့ နားလည်ပေးနိုင်မယ်လို့ ယူ ဆပါတယ်။ ဒါတောင် ဗုဒ္ဓဓမ္မနဲ့ တိုက်ရိုက် ပတ်သက်တယ်လို့ ယူဆတဲ့ မေးခွန်းအချို့ကို ‘ဆိုရေးရှိက ဆိုသင့်လှ’အရ ရှေ့ မျက်နှာ နောက်ထားပြီး ‘ခပ်စပ်စပ်’ ဖြေမိတာမျိုး ရှိပါတယ်။ သက်ဆိုင်ဖွယ် ရှိသူတို့ ဖတ်မိရင်လည်း ဖြေသူရဲ့ အငြိုးမဲ့ စေ တနာမှန်အတွက် ခွင့်လွှတ်ပြုံးလေး ပေးစေချင်ပါတယ်။

မေးခွန်းတွေကို ဖြေဆိုရာမှာ အခြားပုဂ္ဂိုလ်တို့ရဲ့ ပြောဆို ရေးသားတဲ့ တစ်ဆင့်ခံအဆိုကို မဆိုမိအောင်အထူး ရှောင်ပါတယ်။ ဆက်စပ်တဲ့ မူရင်း ကျမ်းဂန်ထဲက အထောက်အထား အတိအကျကိုသာ ကြိုးပမ်းပြီး ရအောင် ရှာဖွေပါတယ်။ မသေ ချာသေးရင် ရှိသမျှ ဗဟုသုတလေးနဲ့ အကြမ်းမျှ ဖြေလိုက်ပေ မယ့် သေချာတဲ့ အခါ ပြန်ဖြေပေးပါတယ်။ အဲဒီလို ကျမ်းညွှန်းကို သေချာဖို့မူထားရင်းက လွဲဖြစ်အောင်လွဲနေတာကို တွေ့ရ တဲ့ အခါတိုင်း ဓမ္မအမေးအဖြေ စာတော်ဖတ် ပရိသတ်ကို အလွန်အားနာပါတယ်။ အဲဒါတွက်လည်း တောင်းပန်ပါတယ်။

နောက်ဆုံး အနေနဲ့ အမှာစာ ရေးပေတဲ့ အရှင်ရေဝတ (သာသနာ့ပျိုးခင်း)၊ အချို့ မေးခွန်းတွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြေနိုင် ဖို့စာအုပ်စာတမ်းတွေကို ခက်ခက်ခဲခဲရှာပေးတာ စာအုပ်ဖြစ် မြောက်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးတာတွေ အတွက် ကိုမိုးကိုကိုနဲ့ မဖြူဖြူအေး မိသားစုနဲ့ ပေမူကျမ်းစာတွေကို စေတနနဲ့ ရှာဖွေ ပေးတဲ့ တက္ကသိုလ်များ ဗဟိုစာကြည့်တိုက်မှ ဒေါ်နီနီနိုင်တို့ကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်းဆိုပါရစေ။

ဇန်နဝါရီ၁၆၊၂၀၁၆-ခုနှစ်။

အရှင်ကေလာသ၊ ဖိနစ်စ်မြို့၊ အရီဇိုးနား

USA

လမ်းဖြောင့်သို့ ...

ပါဏိနော၊ သတ္တဝါအပေါင်းတို့သည်။

ကုမ္မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းဆိုးလမ်းယုတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝင်္ကဉ္စ၊ လမ်းကောက်လမ်းညစ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ရှောင်ကွင်းဖဲကြဉ်၍။

သုမဂ္ဂံ၊ ကောင်းသောလမ်းခရီးသို့။

ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်မတ်မတ်။

ယန္တု၊ လိုက်သွားနိုင်ကြပါစေကုန်သတည်း။

အဟဉ္စ၊ ငါသည်တမူလည်း။

ကုမ္မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းဆိုးလမ်းယုတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝင်္ကဉ္စ၊ လမ်းကောက်လမ်းညစ်ကိုလည်းကောင်း။

ဝိဝဇ္ဇေတွာ၊ ဖဲကြဉ်ရှောင်ကွင်း၍။

ဥဇုံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်။

သုမဂ္ဂဂေါ၊ လမ်းမှန်လမ်းကောင်းသို့လိုက်သွားနိုင်သည်။

ဘဝေ၊ ဖြစ်ရပါလို၏။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်းနိဂုံး)

၃၂၃။ စေတီပိုင် သံဃာပိုင်

စိတ်ထဲမှာ မရှင်းတာလေး တစ်ခုရှိနေလို့ မေးလျှောက်ခွင့် ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

စက်ရေတွင်း တူးမည်ဆိုပြီး မိတ်ဆွေ၊ သူငယ်ချင်း တစ်ချို့ဆီမှ အလှူငွေ အလှူခံထားပါသည် ဘုရား။ အခုတပည့်တော်မှာ ငွေကြေး အကျပ်အတည်း ဖြစ်နေပါတယ် ဘုရား။ အဲဒီ အလှူခံ ထားသောငွေတွေကို ဥပမာ..ဘုရားတည်၊ ကျောင်းဆောက်တဲ့ နေရာမျိုးတွေမှာ ပြန်ပြီး လှူမယ်ဆိုရင် လှူကောင်းပါသလား ဘုရား။ အခု တပည့်တော်ရဲ့ စိတ်ထဲမှာ မရှင်းသည့်အတွက် ကရုဏာထားပြီး ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

အောင်ဇော်

-------------------

အများသုံး စက်ရေတွင်း တူးဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ကိုယ်က ဦး ဆောင်ပြီး နှိုးဆော် အလှူခံတာဟာ ကောင်းမြတ်ပါတယ်။ ကုသိုလ် ပြုတဲ့ အခါ သူများကိုပါ အလှူပါဝင်အောင် စည်းရုံးပြီး လုပ်ရင် ခြွေရံပေါများတဲ့ အကျိုးကို ရတတ်တယ်လို့ ဓမ္မကထိက ဆရာတော်တို့ ဟောတော်မူကြပါတယ်။ အခု ငွေကြေး အကျပ်အတည်းဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုတယ်နော်။ အဲဒီအလှူငွေတွေက စက်ရေ တွင်းတူးဖို့ ကောက်ခံထားတယ် ဆိုတာကို အိမ်မက်ထဲမှာပါ မက်အောင် နှလုံးသွင်းထားပါ။ စက်ရေတွင်းတူးဖို့ အလှူငွေကို ဘုရားတည် ကျောင်းဆောက် လုပ်ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အများဆီက အလှူခံထားတဲ့ ငွေဖြစ်လို့ အဲဒီ လိုလှူမှာကို အများလက်ခံဖို့တော့ လိုလိမ့်မယ်။

ဒါပေမယ့် စေတီပိုင်နဲ့ သံဃာပိုင် (စေတီအတွက် သံဃာ အတွက် အလှူခံထားတာ)ဆိုရင် တော့အခြားမှာ အရမ်းအသုံး မပြုရဘူး။ ကျမ်းဂန်မှာ ပစ္စည်းအလိုက်၊ အနည်းအများ ပမာဏ အလိုက် လမ်းညွှန်ချက်တွေ ထွေပြားလို့ ပရိယတ္တိတတ်ကျွမ်းတဲ့ သံဃာတော်တွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး လုပ်သင့်ကြောင်းပါ။ စေတီ ပိုင် သံဃာပိုင်ဖြစ်ပေမယ့် နာဂစ်မုန်တိုင်းလို လူအများသဘာဝ ကပ်ဘေးနဲ့ ကြုံတဲ့ အခါမျိုးမှာတော့ အဲဒီစေတီပိုင် သံဃာပိုင်ဆို တဲ့ (ဥပမာ..ပိုလျှံအလှူငွေ)နဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ထောက်ပံ့ရင် ဘုရားဆန္ဒနဲ့ မဆန့်ကျင်ရာပါဘူး။

၃၂၄။ ပုံနှိပ်အရည်အသွေး

ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

ပုဗ္ဗဏှသုတ်၏ အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို သိလိုပါသည်။ အိတ်ဆောင် ပရိတ်တော်စာအုပ်နှင့် ဗီစီဒီ၌ ရွတ်ပြမှုတွင် အနည်းငယ် ကွာဟ မှုရှိနေပါသည်။ ဘယ်ဟာ အမှန်ဆိုသည်ကို ဖြေကြားပေးစေလို ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ခင်မောင်

-------------------

ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ စာအုပ် လေးငါးအုပ် ပုံနှိပ်ခဲ့ရာမှာ ငွေကြေး အလုံအလောက် သို့မဟုတ် လိုတာထက်တောင် ပိုပေးခဲ့ရဖွယ် ရှိပေမယ့် တစ်အုပ်မှ စိတ်တိုင်း မကျဖူးပါ။ မြန်မာနိုင်ငံက ပုံ နှိပ်လောကဟာ တော်တော်ဆိုးပါတယ်။ ဆင်ဆာဖြတ်ခံရလို့ အမြီးဖဲ့ ခေါင်းဖဲ့လုပ်ခံထားရတဲ့ သနားစရာ စာမူလေးကို ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေသူတွေက ပစ်စလက်ခတ်လုပ်လိုက်ပြန်တော့ စာတစ် အုပ်ရဲ့ အရည်အသွေးနဲ့ အဆင့်အတန်းဆိုတာ ချိုနဲ့ လားလို့ တောင်မေးရမယ့် အနေမျိုးပါ။ တရားစွဲဖို့ သို့မဟုတ် အလျော် ပြန်တောင်းဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့လည်း စာရေးသူမှာ ဝမ်းနည်းပက် လက်နဲ့ ငြိမ်ခံနေလိုက်ရတာကလွဲလို့ ဘာမှမတတ်နိုင်ဘူး။ အိတ် ဆောင်စာအုပ်နဲ့ ဗွီစီဒီ ရွတ်ဖတ်မှု မတူတာဟာ အဲဒီလို အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ရွတ်ဖတ်သူကိုယ်တိုင် ပါဠိစာ ပေနဲ့ မရင်းနှီးလို့ အသံထွက် မှားနေတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

ပုဗ္ဗဏှသုတ် ကိစ္စမှာတော့ တစ်ချို့ဆရာတော်တွေက ရွတ်ဖတ် မေတ္တာပို့ပြီးမှ ဖိတ်ထားတဲ့ နတ်တွေကို ပြန်ပို့တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ‘ဒါနံ ဒဒန္တု သဒ္ဓါယ၊ သီလံ ရက္ခန္တု သဗ္ဗဒါ’ဂါထာကို နောက်ဆုံးမှာ ထားရွတ်တာကိုလည်း ကြားဖူးပါတယ်။ ဒါလည်း လက်ခံနိုင်ဖွယ် ရှိပေမယ့် ဘုန်းကြီးသာဆိုရင်တော့ ရှိပြီး ပရိတ်ကြီး မူဟောင်း စာအုပ်ကလေးထဲက ရှေးဆရာကြီး များရဲ့စီစဉ်ထားမှုကိုတော့ မပြင်လိုဘူး။

ကမ္ဘာအေး၊ သာသနာရေးဦးစီးဌာနက ထုတ်ဝေတဲ့ ဆဋ္ဌမူ ပရိတ္တပါဠိ စာအုပ်ငယ်ကို အကျအပေါက် အနည်းဆုံး ပရိတ် ကြီးစာမူလို့ ဘုန်းကြီး ယူဆပါတယ်။ စျေးလည်း ပေါပါတယ်။ ဘုန်းကြီးကိုယ်တိုင် နားထောင်ကြည်ညိုတဲ့ ပရိတ်ခွေကတော့ မင်းကွန်း တိပိဋကဆရာတော်ကြီး ပထမ ရွတ်ထားတဲ့ ပရိတ် ကြီး ၁၁-သုတ်တိပ်ခွေ (စီဒီ)ပါပဲ။ အာဋာနာဋိယသုတ်အကျယ်၊ ဗောဇ္ဈင်သုတ်အကျယ် ရွတ်ဆိုထားတာကလွဲလို့ ဆဋ္ဌမူ ပရိတ္တ ပါဠိနဲ့ အားလုံးအတူတူပါ။

၃၂၅။ ဒုက္ခ ဒုက္ခ ..

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည်ဘုရား၊

တပည့်တော်က ထိုင်ဝမ်မှာနေတဲ့ နိုင်လင်းဦးပါ ဘုရား။ နဂိုက ထိုင်ဝမ်အိမ်မှာ ဆင်းတုတော်တစ်ဆူ ကိုးကွယ်ထားပါသည်။ နောက် ရန်ကုန်အိမ်က ကြေးဆင်းတုတော်ကို ထိုင်ဝမ်သို့ပင့်၍ ကိုးကွယ်ရန် အကြောင်းဖန်လာပါသည်။ ဘုရားစင်တွင် ဆင်း တုတော်နှစ်ဆူ မကိုးကွယ်ကောင်းဘူးဟု ဆိုကြပါသည်။ တပည့်တော်က သုံးဆူဖြစ်စေရန် ရွှေတိဂုံဘုရားမှ ဆင်းတုတော် တစ်ဆူထပ်ဝယ်၍ သုံးဆူကိုးကွယ်လိုက်ပါသည်။

ထိုသို့ ထိုင်ဝမ်အိမ်တွင် ဆင်းတုတော်သုံးဆူ ကိုးကွယ်ပြီးမှ တပည့်တော်စိတ်ထဲ တစ်မျိုးဖြစ်သွားပါသည် ဘုရား။ မှားသွားပြီလားစု သံသယ ဝင်လာပါသည် ဘုရား။ တပည့်တော် အရက် ပိုသောက်လာပါတယ်။ ဆေးလိပ် ပိုသောက်လာပါတယ်။ အရင်ကလို မြတ်စွာဘုရားကို ကြည်ညိုတဲ့ စိတ်တွေ နည်းပါးလာတယ်။ သဒ္ဓါတရားတွေ ချွတ်ယွင်းလာတယ်။ တပည့်တော် ပျက်စီးချိန်တန်ပြီဟု ထင်ပါတယ်ဘုရား။ တပည့် တော်ဟာ လမ်းလျှောက်ရင်း လမ်းပျောက်နေတဲ့သူပါ ဘုရား။ နောက်ပင့်တဲ့ ဆင်းတုနှစ်ဆူကို ပြန်စွန့်ဖို့ ဆိုတော့လည်း မစွန့် ချင်ပါဘုရား။ တပည့်တော် ဘာလုပ်ရမှန်းမသိလို့ လမ်းညွှန် သြဝါဒပေး ရန်လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

နိုင်လင်းဦး (တိုင်ပေ၊ ထိုင်ဝမ်)

-------------------ဒီလို မြဲမြဲမှတ်

မိမိအိမ်က ဘုရားကျောင်းမှာဘုရားသုံးဆူ မတင်ကောင်းဘူး၊ မကိုးကွယ်ကောင်းဘူးလို့ ရမ်းသန်း ပြောသူတွေရော၊ ပြောတာကို နားယောင်ပြီး ယုံမိသူတွေပါ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားကို ပြစ်မှားရာ ရောက်တယ်။ ငရဲကြီးတယ်။ မိမိသာ ဆန္ဒရှိခဲ့ရင် ဗုဒ္ဓ ဆင်းတု သုံးဆူမက အဆူတစ်ရာမကလည်း ကိုးကွယ်ခွင့် ရှိ ပါတယ်။ ဘုန်းကြီး ရောက်ဖူးတဲ့ အိမ်တစ်အိမ်မှာ ဘုရားခန်း ကလည်း အကျယ်ကြီးပဲ။ မတ်ရပ်တွေရော ထိုင်တော်မူရော လျောင်းတော်မူတွေပါ ဆင်းတုပုံစံ မျိုးစုံ၊ (အိန္ဒိယ၊ ကက်ရှ်မီး ယားက ရခဲ့တယ်ဆိုတဲ့)ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံနေတဲ့ ဆင်းတုပုံပါ မကျန် တွေ့ရတယ်။ လက်မလောက်ကစပြီး လူတစ်ရပ်လောက် မြင့်တဲ့ ရပ်တော်မူပုံအထိ သပ်ပြန်နံပေါင်း ဘုရား အဆူသုံးရာ ကျော်တယ်။ ဘယ့်နှယ်ရှိစ။

ကိုးကွယ်စရာကို အကြောင်းပြုပြီး ဘေးဖြစ်တဲ့ အထဲမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ မပါဘူးဆိုတာကို ဦးခေါင်းသုံးလုံး ဖြစ်တဲ့ အထိ ဦး နှောက်ထဲမှာ စွဲနေအောင် မြဲနေအောင် စူပါဂလုနဲ့ ကပ်ထား သလိုမှတ်ထားပါလေ။

သင်ကြိုက်လို့ ပါ

‘စိတ်ထဲမှာ တစ်မျိုး ဖြစ်သွားပြီး သံသယဝင်လာတယ်၊ သဒ္ဓါ တရား ချွတ်ယွင်းလာတယ်’ ဆိုတာက ကိုယ့်မှာ ဘာသာရေး ယုံကြည်ချက် မခိုင်လို့ ပါဘဲ။ ဒါကြောင့် မိမိကိုးကွယ်တဲ့ ဘာ သာ အကြောင်းကို လေ့လာပါဦး။ ဒီဘာသာသာကို မကြိုက် တော့ဘူး ဆိုရင်တော့လည်း ဗုဒ္ဓဝါမှာက ကြိုက်ပါ ကိုးကွယ်ပါ လို့ အတင်းအကြပ်တစ်အိမ်ဝင်တစ်အိမ်ထွက် ဆွယ်လည်း မဆွယ် စည်းလည်း မစည်းရုံးပါဘူး။ မကြိုက်ရင် စွန့်လိုက်ရုံပဲ။

‘အရက်ဆေးလိပ်ပိုသောက်လာတယ်ဆိုတာ’သင်ကြိုက် တတ်လို့ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ကိုယ်ဆေးလိပ် အရက် ကြိုက်လို့ သောက်တာကို အရုပ်အတု အဆင်းအတုမျှသာ ဖြစ်တဲ့ ကြည် ညိုဖွယ် သက်မဲ့ နောက်တိုး ဆင်းတုတော်လေးတွေကို လက် ညှိုးထိုးရင် ခုတ်ရာတစ်ခြား ရှရာတစ်ခြား ဖြစ်မှာပေါ့။ ဆိုင်မှ မဆိုင်တာကြီး။ အင်း .. ‘သြဝါဒပေးပါ’လို့ ဆိုတယ်နော်။ စိတ် တော့ မရှိပါနဲ့။ စကားရိုင်းရိုင်းပြောရင် မှတ်မိသတဲ့ .. ရင်းနှီး တဲ့ စိတ်ထားနဲ့ ခပ်ကြမ်းကြမ်းလေး ပြောရရင် ရိုက်တဲ့ လူကို မကိုက်ဘဲ တုတ်ကို လိုက်ကိုက်သလို ဖြစ်နေမှာပေါ့။ ဆေး လိပ်နဲ့ အရက်ကြောင့်ပဲ ပျက်စီးမှာ။ ဘုရားဆင်းတုသုံးဆူ ကိုး ကွယ်လို့ ဘာမှမဖြစ်ဘူး။

ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဆက်ဖြစ်နေဦးမယ် ဆိုရင်တော့ အဲဒီဘုရား သုံး ဆူရှေ့မှာ ဆေးလိပ်အရက်ဖြတ်ပါ့မယ်လို့ သစ္စာအဓိဋ္ဌာန်ပြုပြီး ‘အရဟံ’ဂုဏ်တော်ကို ပုတီးပတ်ရေပေါင်း ‘တစ်သောင်း နှစ် ထောင် နှစ်ဆယ့်ရှစ်ပတ်’ (ချဲဂဏန်း အတိတ် ကောက်မနေနဲ့ အုံး၊ ဘာမှမဟုတ်ဘူး.. ‘သမ္ဗုဒ္ဓေ အဋ္ဌဝီသဉ္စ၊ ဒွါဒသဉ္စ သဟဿကေ’ကို ဘာသာပြန်ထားတာပါ) စိပ်လိုက်ပါ။

၃၂၆။ ဗုဒ္ဓအားလုံး ဂုဏ်ရည်တူ

အရှင်ဘုရား၊

မြတ်စွာဘုရားရဲ့ ဂုဏ်တော်ကိုးပါး (အရဟံ အစ ဘဂဝါအဆုံး) ဟာပွင့်ခဲ့ပြီးသော ဘုရား၏ ဂုဏ်တော်ကိုရည်ညွှန်းတာလား၊ ဒါမှမဟုတ် မပွင့်သေးသော မြတ်စွာဘုရားကို ရည်စူးတာလား သိချင်ပါတယ် ဘုရား။ ဂုဏ်တော်များကို ပွင့်ခဲ့ပြီးသော ဘုရား များဟောကြားခဲ့ကြပါသလား။

စန်းစန်း

-------------------

‘ပွင့်ခဲ့ပြီးသော ဘုရားများ’ဆိုတာကို ဗုဒ္ဓဘုရား သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓ ဖြစ်ပြီးသူများလို့ အဓိပ္ပာယ် ယူလိုက်မယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာက အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်အပြင် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကိုပါ ရပြီးမှ ‘ဗုဒ္ဓ’ သို့မဟုတ် ‘ဗုဒ္ဓဘုရား’ သို့မဟုတ် ‘မြတ်စွာဘုရား’လို့ ဆိုခွင့်ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မှန်ရင် အားလုံး ဂုဏ်ရည်တူဖြစ် ကြောင်း အင်္ဂုတ္တရပါဠိတော် (အံ၊၁၊၃၂၇)နဲ့ အဲဒီရဲ့အဖွင့် အဋ္ဌကထာများရဲ့အာဘော်အရဆိုခွင့်ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ယခင်ယခု ဗုဒ္ဓဘုရား အားလုံးဟာ အဲဒီ (လက်သည်းကွင်းထဲပါ) ဂုဏ် တော်ကိုးပါးနှင့်ပြည့်စုံတယ်လို့ မှတ်ပါ။

ဒီဂုဏ်ရည် ကိုးပါးကိုတော့ ယခုဘုရား ဟောလို့ သိရတာ ပေါ့။ ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးတဲ့ နောက်ဘုရားတစ်ဆူ လောကမှာ ပေါ်လာရင်လည်း ဒီကိုးပါးကိုပဲ ဟောအုံးမှာ။ ‘မပွင့်သေးသော မြတ် စွာဘုရား’ဆိုတာ မြတ်စွာဘုရား သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓမဖြစ်သေးဘူး လို့ ဆိုလိုရင် ..ဗုဒ္ဓမဟုတ်ရင် ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ဂုဏ်တော်ကိုး ပါးရှိမှာလဲ။ ဒါမှမဟုတ်..နောင်တစ်ချိန်လောကမှာ ပွင့်ထွန်း လာဦးမယ့် ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးသား ပုဂ္ဂိုလ်လို့ ဆိုလိုရင်တော့ ပြော ပြီးသား အတိုင်းပဲပေါ့။

၃၂၇။ မြန်မာ့ဘုရားလောင်း

အရှင်ဘုရား၊

၁။ လေးသချေင်္နှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်းအတွင်း ဗုဒ္ဓလောင်းလျာသည် မြန်မာဖြစ်ဖူးပါသလား။

၂။ ဂေါတမနှင့်ဗုဒ္ဓတို့၏ ဗျာဒိတ်ပေါင်းစုံဖတ်ချင်ပါသည်။

၃။ သာသနာတွင်းကာလ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ရှိပါသလား၊ ရှိလျှင် ဘာကြောင့်ပါလဲ။

၄။ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓသာသနာ ပွင့်ထွန်းချိန်၌ စကြဝဠာ အနန္တတွင် အခြားသာသနာများ ရှိပါသလား။

Angel Lay

-------------------

၁)ဂေါတမဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ပြောရရင် .. လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော်အချိန်က ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ပွင့်တော်မူပါတယ်။ ဒါကြောင့် ‘မြန်မာအစ တကောင်းက’အဆိုအရ မြန်မာစချိန်မှာ ဗုဒ္ဓပွင့်နေပြီ။ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာအနေနဲ့ ဆိုရင် အဲဒီထက်များစွာ ရှေးကျပါလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ လေးသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်းဆိုရင် ပိုပြီးအလှမ်း ဝေးသွားနိုင်တာပေါ့။

၂)ဂေါတမဆိုတာဗုဒ္ဓရဲ့အနွယ်နာမည် (Family Name)ပါ။ အရ ဟတ္တမဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရပြီးနောက် ဂေါတမဟာ ဗုဒ္ဓအမည်ကို ရသွားတာပဲ။ ‘ဗျာဒိတ်ပေါင်းစုံ’ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားမလည်ပါ။ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓဖြစ်လာမယ့် သုမေဓာ ရှင်ရသေ့ဟာ ဒီပင်္ကရဗုဒ္ဓထံမှ ‘ဘုရားတစ်ဆူ ဧကန် ဖြစ်မယ်’ဆိုတဲ့ ဗျာဒိတ် (ကြိုတင် မိန့်ကြားချက်)ကို ကြားခဲ့ရတယ်။

၃)ဗုဒ္ဓသာသနာ ထွန်းလင်းနေချိန်မှာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓမရှိကောင်းပါ။

၄) ဂေါတမဗုဒ္ဓ သက်တော်ထင်ရှား ရှိစဉ်ကရော သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာပါ ခေတ်ပြိုင် ဘာသာတရားတွေ အများကြီး ရှိခဲ့ ပါတယ်။ ယခုလည်း ရှိနေဆဲပါပဲ။ နောင်လည်း ရှိနေဦးမှာပဲ။ ဗကဗြဟ္မကြီးဟာ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဝါဒ မတူဘူး ဆိုမဟုတ်လား။ ဒါကြောင့် ဒီကမ္ဘာမှာ သာမကစကြဝဠာ အနန္တမှာလည်း ဘာသာခြားတွေ အများကြီးရှိနိုင်တာပေါ့။

၃၂၈။ သုတဗုဒ္ဓ

ဆရာတော်ဘုရား..

တရားနာ ဖိတ်စာတစ်ခုတွင် ပိဋကတ်သုံးပုံဆောင် ရဟန်း တော်များကို ‘သုတဗုဒ္ဓ ဘုရားတစ်ဆူ’ ဖြစ်သည်ဟု မြတ်စွာ ဘုရား ဟောတော်မူကြောင်း ဖတ်ရပါသည်။ ပိဋကတ်သုံးပုံကို အာဂုံ ရွတ်ပြနိုင်သည်နှင့်ပင် ဗုဒ္ဓဘုရား တစ်ဆူ ဖြစ်သွားနိုင်ပါ သလား။ ထိုရဟန်းသည် ကိလေသာမကုန်သေးသည့် ပုထုဇဉ် ရဟန်းသာ ဖြစ်သည် မဟုတ်ပါလား။ မြတ်စွာဘုရားရှင်က တကယ်ပဲ ထိုသို့အတိအကျ ဟောတော်မူခဲ့ပါသလား။ သုတဗုဒ္ဓရဲ့ အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို ကျမ်းဂန်အတိအကျ ကိုးကား၍ ရှင်းပြပေး တော်မူရန် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။ မှားတာရှိလျှင် ခွင့်လွှတ်ပါဘုရား။

မောင်မြတ်နိုး၊ အင်ဒီယာနာ

-------------------ကျမ်းအဆို

‘သံဃာ့အလယ်၌ တရားဟောသော ရဟန်းသည် အနက်ကို မှန်စွာယူ၊ သဒ္ဒါတို့ကို မှန်စွာတင်ပြခဲ့သော် ထိုရဟန်းအားသာဓု ခေါ်ပြီး ဤသို့သော ရဟန်းကို ဖူးမြင်ရခြင်းမှာ အရတော်ပေစွ ဟု ချီးမွမ်းရမည် (ဒီ၊၃၊၁၀၇)’။ ‘အကြောင်းမူ ထိုရဟန်းသည် သာဝက (တပည့်) မဟုတ်၊ သုတဗုဒ္ဓ မည်သောကြောင့်တည်း။ ဤသို့လျှင် ဗုဒ္ဓသည် ပရိယတ္တိအရာ၌ ဗဟုသုတ များသော ရဟန်းကိုမိမိအရာ (ဗုဒ္ဓအရာ)၌ထားတော်မူ၏ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၆)’။ ‘ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မ (ပိဋကတ်သုံးပုံ)ဆိုင်ရာ၌ ဆရာကိစ္စကို ဆောင်ရွက်ခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်း ထိုပရိယတ္တိ သဒ္ဓမ္မ၌ စွဲမြဲစွာ စိတ်တည်နေခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်း ထိုရဟန်းသည် ဗုဒ္ဓအမည်ကိုရ၏ (ဒီ၊ဋီ၊၃၊၉၂)’။

အရည်အချင်း

အဲဒီ ကျမ်းဆိုတွေကို အသေအချာ ဖတ်ရှုကြည့်ရင် ပိဋကတ် သုံးပုံ အာဂုံရေးဖြေစာမေးပွဲကို အောင်ရုံလောက်၊ ဘွဲ့လက် မှတ်ရရုံလောက်နဲ့ သုတဗုဒ္ဓ အမည်ကိုမရနိုင်။ အတ္ထုပေတ = အနက်ကိုမှန်စွာယူ၊ ဗျဉ္ဇနုပေတ = သဒ္ဒါတို့ကို မှန်စွာတင်ပြနိုင် ပြီး ပရိယတ္တိသဒ္ဓမ္မဆိုတဲ့ ပိဋကတ်သုံးပုံဆိုင်ရာမှာ ဆရာကိစ္စကို ဆောင်ရွက်နိုင် (ဆရာလုပ်နိုင်)သူ၊ ပိဋကတ်ထဲမှာ စိတ်ကို စွဲမြဲ စွာ မြှုပ်နှံထားနေနိုင်သူ ဖြစ်မှသာ သုတဗုဒ္ဓ အမည်ကို ရခွင့်ရှိ ကြောင်း မှတ်သင့်တယ်။ ဒါကြောင့် ဖိတ်စာပါ ပုဂ္ဂိုလ်အနေနဲ့ ဖော်ပြပါ အရည်အချင်း ရှိရဲ့လား သို့မဟုတ် သူ့နှလုံးသားမှာ ဓမ္မက္ခန္ဓာရှစ်သောင်း လေးထောင် ကိန်းဝပ်နေသေးရဲ့လား ဆို တာ ကိုယ့်ဟာကိုယ်သိနေပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့်..ကြည်ညို သူ ဥပါသကာ တစ်ယောက်အနေနဲ့ တော့ ထိုရဟန်းဟာ အဲဒီ အရည်အချင်းရှိလို့ပဲ စာမေးပွဲကို အောင်ခဲ့တာလို့ ယုံကြည်ပြီး ပူဇော်သက္ကာပြုနိုင်ရင် အကျိုးမယုတ်ပါဘူး။

ဗုဒ္ဓလေးမျိုး

၁) သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓ = ပါရမီဆယ်ပါး အပြားသုံးဆယ်ကို လေးအသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်းကြာအောင် ဖြည့်ကျင့်ပြီး သိစရာဉေယျ ဓမ္မကိုအလိုလို သိလျက် သဗ္ဗညုဉာဏ်ကို ရပြီးဗုဒ္ဓဖြစ်သွားသူ။

၂) ပစ္စေကဗုဒ္ဓ = နှစ်အသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်း ပါရမီဖြည့် လျက် သစ္စာဓမ္မကို အလိုလိုသိပြီး (သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓမရှိသည့် ခေတ်တစ် ချိန်မှာ)ဗုဒ္ဓဖြစ်သွားသူ။

၃) စတုသစ္စဗုဒ္ဓ = သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓစတဲ့ အခြားသူတစ်ယောက်ရဲ့ အကူအညီနဲ့ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကိုရပြီး သစ္စာလေးပါးကို သိ လျက် ဗုဒ္ဓဖြစ်သွားသူ။

၄) သုတဗုဒ္ဓ = ပရိယတ္တိအရာမှာ ဗဟုသုတ များတော်မူ ကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄)၊ တစ်နည်း သင်ယူလေ့လာ၍ ရရှိထားတဲ့ အကြားအမြင် (သုတမယဉာဏ်)နဲ့ သိထိုက် နား လည်ထိုက်သော ခန္ဓာ အာယတနစသည်တို့ရဲ့ အကြောင်းကို သိထားပြီးသူ (သံ၊ဋီ၊၁၊၇)။

အဖြေ

စဉ်းစားနိုင်ဖို့ လမ်းစလေးတွေ ဘုန်းကြီးဖော်ပေးထားပါတယ်။ ကိလေသာ မကုန်သေးတဲ့ ပုထုဇဉ် ရဟန်းလည်း ပရိယတ္တိ အရာမှာ ဗဟုဿုတ များသူဖြစ်ရင် (ဖော်ပြပါ အရည်အချင်း နှစ်မျိုးနဲ့ ပြည့်စုံရင်)ဗုဒ္ဓလေးမျိုးထဲက နောက်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ‘သုတ ဗုဒ္ဓ’ထဲမှာ ပါလို့ ‘ဗုဒ္ဓ’အမည်ကို ရခွင့်ရှိတယ်လို့ မှတ်ပါ။ တိုက် ရိုက် ဗုဒ္ဓနှုတ်ထွက် မူရင်းပါဠိတော် အတိအကျကို မတွေ့ဖူး သေးပေမယ့် ဗုဒ္ဓအလိုကို သိတော်မူကြတဲ့ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဆရာမြတ်တွေရဲ့ အဆိုအမိန့်ဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဘုရားဟောကြားတဲ့ တရားကဲ့သို့ မှတ်သားနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့်

မေးခွန်းထဲကလို ‘ပိဋကတ်သုံးပုံကို အာဂုံပြန်ဆိုနိုင်သော ရဟန်းသည် သုတဗုဒ္ဓ ဘုရားတစ်ဆူ ဖြစ်တော်မူ၏’လို့ ရေးတာ ကိုတော့ ဘုန်းကြီးလည်း ဘဝင်မကျပါဘူး။ ဘာကြောင့်ဆို ပိဋကတ်သုံးပုံ အာဂုံရေးဖြေစာမေးပွဲ အောင်ရင်ပဲ အဲဒီ ရဟန်း ဘုရားဖြစ်သွားပြီလို့ သာမန်လူ တစ်ယောက်အနေနဲ့ လွဲမှားစွာ နားလည်သွားနိုင်လို့ ပါ။ မသိ နားမလည်လို့ လူအချို့အဲဒီလိုယူ ဆနေရင်တောင် အမှန်ကို နားလည်အောင် မိမိက ရိုးသားစွာ မရှင်းပြသင့်ဘူးလား။

အောက်တိုဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၅။

-------------------

၃၂၉။ ပန်းတိုင်မတူ

Burmese Classic မှအမေးအဖြေများကို ဖတ်ရသည်မှာ လွန်စွာ ဗဟုသုတ ရပါသည်။ ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ပေးသော အဖွဲ့ သားများနှင့် ဖြေကြားသော ဆရာတော်များကို ကျေးဇူးအထူး တင်ပါသည်။ မေးမြန်းလိုသည်မှာ..

အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်း၌ ကာယဂတာသတိသည် ပဌမ စျာန်ကိုသာ ရစေနိုင်၏ဟု ဆိုပါသည်။ သို့ရာတွင် တစပဉ္စက ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် သောတာပန်မှသည် ရဟန္တာထိဖြစ်သွားကြသည်ကို အဋ္ဌကထာတို့၌ များစွာ တွေ့ရပါသည်။ တစပဉ္စက ကမ္မဋ္ဌာန်းသည်လည်း ကာယဂတာသတိတွင် ပါဝင်သဖြင့် သောတာ ပန်မှသည် ရဟန္တာဖြစ်သည့်တိုင် တရားထူးကို ရသော်လည်း စျာန်ရအောင် အားထုတ်မည် ဆိုပါက ကာယဂတာသတိဖြင့် အားထုတ်လျှင် ပဌမစျာန်ကိုသာ ရနိုင်သည်ကို ဆိုလိုပါသလား ဆိုတာကို ကွဲကွဲပြားပြားသိလိုပါသည်။

အရှင်ဝါသဝ

-------------------

အဆိုနှစ်ရပ်

ရူပစျာန်ကို ရစေနိုင်တဲ့ သမထကမ္မဋ္ဌာန်း ၂၆ မျိုးထဲမှာ ‘ကသိုဏ်း ၁၀ ပါးနဲ့ အာနာပါနကိုပွားရင် ပဉ္စမစျာန်ထိ ရနိုင်တယ်။ အသုဘ ၁၀ ပါးနဲ့ ကာယဂတာသတိကို ပွားရင် ပဌမစျာန်ကိုသာ ရနိုင်တယ်။ မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာတို့က ပ ဒု တ စ စျာန်တွေကို ရစေနိုင်တယ်။ ဥပေက္ခာကတော့ ပဉ္စမစျာန်ကိုပဲ ဖြစ်စေ နိုင်တယ်’လို့ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟကျမ်း (ဘာဝနာဘေဒ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း)မှာ ဆိုတယ်။ သံကိစ္စသာမဏေဟာ တစပဉ္စက ကမ္မဋ္ဌာန်းနဲ့ ခေါင်းရိတ်လို့ မပြီးခင်မှာ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတာလည်း အဋ္ဌကထာ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၂၆) ကျမ်းထွက်ပါပဲ။ အဲဒီ အဆိုနှစ်ရပ်ကို အဖြေရှာကြည့်ရင် ..

လမ်းနှစ်မျိုး

ထေရဝါဒအရ ဘာဝနာ (အကြိမ်ကြိမ်အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်း) သို့မဟုတ် တရားအားထုတ်ပုံ နှစ်မျိုး ရှိတယ်။ သမထနဲ့ ဝိပဿနာလို့။ သမထနည်းနဲ့ အားထုတ်ရင် ပန်းတိုင်က စျာန်နဲ့ အဘိညာဉ်တွေကို ရရှိခြင်း၊ ဝိပဿနာနည်းနဲ့ အားထုတ်ရင် တော့ မဂ်ဖိုလ်ကိုရပြီး နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတော် (စာ-၂၃၈)အရ သမထကို အား ထုတ်ပြီးမှ ဝိပဿနာရှုခြင်း၊ ဝိပဿနာရှုပြီးမှ သမထကို အား ထုတ်ခြင်း၊ နှစ်မျိုးလုံး တစ်ပြိုင်နက် အားထုတ်ခြင်း၊ ဝိပဿနာ သက်သက်ကိုပဲ အားထုတ်ခြင်းလို့ လေးမျိုး ရှိကြောင်းလည်း နားလည်ရပါတယ်။ ယောဂီဟာ ကိုယ်နှစ်သက်ရာကို ရွေးချယ် ပြီးအားထုတ်နိုင်ပါတယ်။

အဖြေ

‘တစပဉ္စက ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့် သောတာပန်မှသည် ရဟန္တာထိ ဖြစ် သွားတယ်’ဆိုရာမှာ တစပဉ္စကလို့ ခေါ်တဲ့ ကာဂတာသတိကို ပွားများအားထုတ်ပြီး ပဌမစျာန်ရ၊ အဲဒီ စျာန်မှထပြီး သင်္ခါရကို ရှုပွားလို့ အရိယာအဖြစ်ကို ရောက်သွားတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့်သမထနည်းနဲ့ စျာန်သက်သက်ကို ရဖို့အားထုတ်သူ (သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်) အတွက်တော့ ကာယဂတာသတိကို ပွားများရင် ပဌမစျာန်လောက်ကိုပဲ ရနိုင်ပြီး အထက်ဖြစ်တဲ့ ဒု တ စစျာန်တွေကို မရနိုင်ဘူးလို့ အဘိဓမ္မမတ္ထသင်္ဂကျမ်းမှာ မိန့်ဆိုလို တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သောတာပန်ဖြစ်ခြင်းနဲ့ ပဌမစျာန်ကို ရခြင်း တစ်ခြားစီဖြစ်ကြောင်းမှတ်ထားလိုက်ရင် ရှင်းပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၅။

-------------------

၃၃၀။ ကလောင်သရမ်းသူ

အရှင်ဘုရား၊

လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မှာ ထုတ်ဝေတဲ့ မြန်မာမဂ္ဂဇင်းတစ်ခုမှာ Role of Women in Burmese Culture ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ‘မြန်မာနိုင်ငံက အမျိုးသမီးတွေဟာ အခြားအာရှယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ မတူဘဲ လူ့ အသိုင်းအဝိုင်း အတွင်းမှာတော့ ယောကျ်ားတွေနဲ့ တန်းတူ အခွင့်အရေး ရှိပေမယ့် ဘာသာရေး နယ်ပယ်မှာတော့ ခွဲခြား ထားတာကို တွေ့ရတယ်။ မြန်မာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ ယောကျ်ားတွေသာ နိဗ္ဗာန်ကို ရနိုင်ပြီး မိန်းမတွေကျတော့ နိဗ္ဗာန်ကိုရဖို့ ယောကျ်ားဘဝဖြစ်ရမယ်လို့ ယုံကြည်ကြတယ် (The Burmese Buddhists believe that only men can obtain an opportunity to reach Nirvana. Women have to be reincarnated as men to have such pribilege of ataining Nirvarna.)’လို့ အမျိုးသမီး တစ်ယောက် အင်္ဂလိပ်လို ရေးထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီ ရေးသားချက်ဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်တဲ့ တပည့်တော် နားလည် ထားသည်နှင့် မတူတဲ့ အတွက် ထိုအမျိုးသမီး၏ ရေးသားချက် မှန်မမှန် ရှင်းလင်းပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

Aung Sann Oo (Phoenix, AZ)

-------------------

သရမ်းတယ်

မြန်မာနိုင်ငံသား မဟုတ်သူ သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်သူတွေဟာ ဘုရားအထက်ပစ္စယာလို နေရာတွေမှာ ‘အမျိုးသမီးများ မတက်ရ’လို့ ရေးထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေကို လက်ညှိုးထိုးပြီး ‘ဒါ.. ‘‘နာ’’တို့နဲ့ မတူဘူး၊ အမျိုးသမီးတွေကို နှိမ်တာပဲ၊ ဗုဒ္ဓ ဘာသာမကောင်းဘူး’လို့ ဝေဖန်လေ့ရှိတယ်။ အဲဒီမဂ္ဂဇင်းမှာ ရေးတယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီ အမျိုးသမီးလည်း မြန်မာပြည်ကို ရောက် ဖူးတဲ့ အထဲမှာ ပါပုံရတယ်၊ သို့မဟုတ် မြန်မာလူမျိုးတောင် ဖြစ်နေမလား။ ဘုရားတွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ‘မ မတက်ရ’ ဆိုင်း ဘုတ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အတော် မျက်စိနောက်နေပုံပဲ။ ဒါပေမယ့်အဲဒီလို ဆိုင်းဘုတ်လောက်ကိုသာ ကြည့်ပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ အမျိုးသမီးတွေကို နှိမ်တယ်လို့ ရေးရင် ‘အတော့်ကို ကလောင် သရမ်းတာပဲ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်းကို ဘာမှ သိပုံမရဘူး၊ ဗုဒ္ဓ ဘာသာ မကောင်းဘူးဆိုတာကို သက်သေပြဖို့ အတော် လက်ယားနေပုံရတယ်’လို့ ပဲဘုန်းကြီးတို့က ဆိုမှာပဲ။

ဘာ့ကြောင့်

အိုဘယ့် ဆောင်းပါးရေးသူ .. ‘မိန်းမတွေဟာ နိဗ္ဗာန်ကိုရဖို့ ယောကျ်ားဘဝ ဖြစ်ရမယ်လို့ ဘယ်ကျမ်းဂန်မှာ ဖတ်ဖူးပါသလဲ။ သို့မဟုတ် ဘယ်ဆရာတော် ဟောကြားတာကို ကြားဖူးပါ သလဲ။ ဗုဒ္ဓဘုရားက အဲဒီလို ဟောပါသလား’လို့ ဘုန်းကြီးတို့က ပြန်မေးပါတယ်။ ဓာတ်ပုံထဲက ဆိုင်းဘုတ်က ဂေါပကတွေ ရေးတာ ဖြစ်မှာပေါ့။ ဂေါပကတွေက ဗုဒ္ဓဝါဒီ (ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ပါလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆိုလေ့ရှိသူ)တွေ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်၊ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ဂေါပကတွေဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒ (ဗုဒ္ဓဟောကြားတဲ့ တရား)မှ မဟုတ်ဘဲ။ ဆောင်းပါးရေးသူဟာ ဂေါပကနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုတာကို ခွဲခြားပြီး နားလည်ပုံမရဘူး။ ဂေါပကတွေ ရေးတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကို လက်ညှိုးထိုးပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒကိုပါ ရောချရင် လွဲမှာပေါ့။ ဗုဒ္ဓ ကျမ်းဂန်မှာပါတဲ့ အဆိုအမိန့်ကို မကိုးကားဘဲ ဗုဒ္ဓဝါဒီအချို့ရဲ့ ဒေါသ ပုံရိပ်ကို ကြည့်ပြီး ဗုဒ္ဓဝါဒတစ်ခုလုံးကို အဆိုးမြင်သဘောထား နဲ့ Time မဂ္ဂဇင်းမှာ ဆောင်းပါးရေးတဲ့ မိန်းမလိုဖြစ်နေမှာပေါ့။ မခွဲခြားဘူး

‘အမျိုးသမီးတွေ တရားအားထုတ်ရင် အရှင်ဘုရားတို့ သိတဲ့ တရားထူး (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်နဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို မျက် မှောက်ပြုခြင်း)ကိုရနိုင်ပါသလား’လို့ အရှင်အာနန္ဒာက ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကိုမေးလျှောက်တဲ့ အခါဗုဒ္ဓက ‘အမျိုးသမီးတွေ တရားအား ထုတ်ရင် (အမျိုးသားတွေ ရတဲ့) အရိယာအဆင့် အားလုံးကို ရတာပေါ့’လို့ ဖြေကြားပါတယ် (ဝိ၊၄၊၄၄၃)။ အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ ၎င်းတို့ဆန္ဒရှိရင် ခေါင်းတုံးတုံး၊ သင်္ကန်းစည်း၊ သိမ်ထဲ ဝင်ပြီး ရဟန်းခံဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့တာ ဗုဒ္ဓဘုရားပါပဲ (ဝိ၊၄၊၄၄၇)။ တရားဟောတဲ့ နေရာ၊ ပညာဉာဏ်၊ တန်ခိုး ဣဒ္ဓိပါဒ်လို နေရာ တွေမှာ ဘိက္ခုနီတွေကို ဘိက္ခုတွေနဲ့ တန်းတူထားပြီး အတော် ဆုံး အသာဆုံး ဧတဒဂ်ဘွဲ့တွေ ပေးအပ်တာလည်း ဗုဒ္ဓဘုရား ပါပဲ (အံ၊၁၊၂၂-၂၃)။ အဲဒီခေတ်အချိန်က မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ လုပ်ရပ်ဟာ ခေတ်ရှေ့ကို ဘယ်လောက် ပြေးနေသလဲဆိုတာ စဉ်းစား ၍သာကြည့်တော့။

ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ မိန်းမ အခွင့်အရေးဆိုပြီး ထအော်ကြ တာက သိပ်မကြာသေးပါဘူး။ ဒါလည်း ‘မိန်းမတို့သည် (ဘုရားကျောင်းထဲ၌) တရားဟောပြောရသော အခွင့် မရှိကြ။ ယောကျ်ားကို မိန်းမဖို့ ဖန်ဆင်းသည် မဟုတ်၊ မိန်းမကို ယောကျ်ား ဖို့ ဖန်ဆင်း၏။ ပညတ်တရားစီရင်သည်အတိုင်း မိန်းမတို့သည် ယောကျ်ား၏ အုပ်စိုးခြင်းကို ဝန်ခံကြရမည် (၁ကော၊၁၄း၃၄)’ ဆိုတဲ့ ဘုရားသခင်ရဲ့ အမိန့်ကို ဖီဆန်ချင်လို့ ဖြစ်လေမလား။

ဖြစ်နိုင်မလား

ဗုဒ္ဓဘုရားတစ်ဆူ ဖြစ်ဖို့မှာတော့ ယောကျ်ားဘဝဖြစ်ရမယ် ဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက် ရှိပါတယ်။ ဒါလည်းပဲ ကြောင်းကျိုး ဆီ လျော်ပါတယ်။ မင်းသိဒ္ဓတ်နေရာမှာ ယသော်ဓရာ ဖြစ်ခဲ့ရင် .. ယသော်ဓရာက မွေးကင်းစ ကလေးနဲ့ ထီးနန်းကိုစွန့်၊ ဆန္န အမတ်ကိုနှိုးပြီး ညသန်းခေါင်အချိန် တောထွက်၊ ဥရုဝေလာမှာ တစ်ကိုယ်တည်း တရားကျင့်ဖို့ဆိုတာ လွယ်နိုင်မလား။ ဒီကိစ္စကို မင်းသမီး ယသော်ဓရာက လုပ်နိုင်တယ်ပဲထား၊ ဘုရားဖြစ် လာတဲ့ အခါ ပဉ္စဝဂ္ဂီနဲ့ ဗိမ္ဗိသာရတို့လို ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ နှလုံးသား မှာ မင်းသိဒ္ဓတ်ကိုလောက် impression ဖြစ်နိုင်ပါ့မလား။

အင်း..ပေါက္ခရသာတိနဲ့ အမ္ဗဋ္ဌတို့ ဆရာတပည့်အပါအဝင် ပုဏ္ဏားအယောက် ၅၀-ကျော်က မြတ်စွာဘုရားရဲ့ အင်္ဂါဇာတ်ကို မြင်ရမှ ဗုဒ္ဓအစစ်အမှန် ဖြစ်တာကို ယုံမယ်လို့ ပြောတဲ့ အခါ မြတ်စွာဘုရားက မငြင်းဘူး၊ ယင်းတို့ အားလုံးကို ပြတော်မူရတယ်ဆို မဟုတ်လား (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂)။ ယသော်ဓရာသာဆို အဲဒီလိုလုပ်ဖို့ ဖြစ်နိုင်မလား။ လုပ်ရင်တောင် သဘာဝဥပဒေ အရလောကက လက်ခံဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။

သဘာဝဥပဒေ

အဲဒီလို မဖြစ်နိုင်တာဟာ ယဉ်ကျေးမှု စတင်ကတည်းက လူ သားတို့ရဲ့ မသိစိတ်မှာ စွဲနေပြီးဖြစ်တဲ့ မတို့က ကျားတို့အပေါ် ကျားတို့က မတို့အပေါ် နားလည်မှုနဲ့ လက်ခံထားမှု ခြားနား လို့ ပဲ။ နားလည်မှု ခြားနားပုံကိုကြည့် ..အလွန်အေးတဲ့ အချိန် ယောကျ်ားတွေက ဘောင်းဘီရှည် ဝတ်ဆဲ အမျိုးသမီးတွေက ဘာလို့ ခေါင်းလောင်းလို တင်းကျပ်နေတဲ့ စကတ်တိုနဲ့ ဒူး ခေါင်းတစ်ဝက် ဖုံးရုံ ဝတ်ရသလဲ။ လေဆိပ်မှာ မိခင်က ဆယ် နှစ်အရွယ်သားကို အမျိုးသမီးအိမ်သာကို အတူခေါ်သွားတော့ ဘေးက အမျိုးသမီးက ‘မင့်သားက မင်းနဲ့ အတူ အမျိုးသမီး အိမ်သာကို ခေါ်သွားသင့်တဲ့ အရွယ် မဟုတ်တော့ဘူး’လို့ သတိ ပေးတာကို တွေ့ဖူးတယ်။ ဒါတွေဟာ သဘာဝတရားက အလို လို ခြားနားပေးထားတဲ့ မြင်သာတဲ့ အတွင်းအပြင် အခြေခံတွေ ပဲ။ နယ်ပယ်နက်ရှိုင်းသလောက် ခြားနားသွားနိုင်တာပဲ။ ပရမတ်မျက်မှန်

ဘုန်းကြီးတို့ တောရွာမှာ ကွယ်လွန်သူ အမျိုးသမီးများ ဝတ်ခဲ့ တဲ့ ထမီတွေကိုတောင် ခန်းစည်းလိုက်ကာ စပ်ချုပ်ပြီး ဘုန်း ကြီးကျောင်းကို လှူလေ့ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓမ္မအမှန်မှာ အရာရာကို အဲဒီကဲ့သို့ ပရမတ်မျက်မှန်နဲ့ ပဲ ကြည့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ရွှေတိဂုံဘုရား အထက်ပစ္စယာပေါ်ကို မိန်းမ မတက်ရ’လို့ ဆိုရာ မှာ ဗုဒ္ဓရှင်တော် ဟောကြားတဲ့ ဓမ္မမှန်နဲ့ မပတ်သက်နိုင်ပါဘူး။ သဘာဝရဲ့ သတ်မှတ်ချက်ကို အခြေခံဖွယ်ရှိတဲ့ ‘ရှေးရိုးစွဲ နားလည်မှု’ကြောင့်လို့ ဆိုရင် ယုတ္တိနဲ့ မဝေးလွန်းပါဘူး။ အီရန်က အမျိုးသမီး တစ်ယောက် လက်တစ်ညှိုးစာ ဆံစုကို တစိမ်း ယောကျ်ားကို ပြမိရင် ကြိမ်ဒဏ် ၇၅-ချက်ဆိုတဲ့ ပြစ်ဒဏ်မျိုးနဲ့ စာရင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုက အများကြီးသာပါတယ်။။ မလွန်နိုင်လို့

ဆောင်းပါးရေးတဲ့ အမျိုးသမီးက ‘အခြားအာရှ ယဉ်ကျေးမှုတွေ’ လို့ ဆိုထားလို့ အာရှယဉ်ကျေးမှုကို အတော် သိကျွမ်း နားလည်ထားပုံပါပဲ။ ဘုန်းကြီးကတော့ အဲဒါလောက် မသိလို့ သီရိ လင်္ကာ၊ မြန်မာ၊ ယိုးဒယား၊ ကမ္ဘောဒီယား၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ် နိုင်ငံတွေလောက်ကို ‘အရှေ့တောင်အာရှ ယဉ်ကျေးမှု’လို့ ရည် ညွှန်းပြီး ဒီယဉ်ကျေးမှုတွေလည်း ဗုဒ္ဓဝါဒသြဇာ သက်ရောက်မှု ရှိတယ်လို့ ဆိုပါရစေ။ ချုပ်ပြောရရင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုမှာ ဗုဒ္ဓ ဝါဒအရ ကျားမ မခွဲခြားပေမယ့် သဘာဝက ပေးအပ်ထားတဲ့ အသိကို မလွန်နိုင်တာတွေ ရှိနိုင်တယ်။ ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်အရ တစ်ကမ္ဘာလုံးနဲ့ ယှဉ်ရင် မြန်မာအမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးဟာ လူ့မှုရေးမှာရော ဘာသာရေးမှာပါ မဆိုးပါဘူး။ ပညာဗဟု သုတ ပိုမိုတိုးတက်လာတဲ့ ခေတ်တစ်ချိန် မြန်မာ့လူထု အမြင်လည်း ဒီ့ထက် ပြောင်းလာနိုင်စရာတော့ ရှိပါတယ်။

ရှာရှာဖွေဖွေ ဖတ်ရှုမေးမြန်းတဲ့ တပည့်ကျော် အောင်ဆန်းဦးကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်းပါ။

နိုဝင်ဘာ ၉၊ ၂၀၁၅။

-------------------

၃၃၁။ ဂျေဝင်တဲ့ သောတာပန်

အရှင်ဘုရားအား ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ မေးလျှောက်ပါ၏ ဘုရား၊ သောတာပန်သည် ကိလေသာ၁၀-ပါးထဲတွင် ဒိဋ္ဌိနှင့်ဝိစိကိစ္ဆာ ကိုသာ ပယ်သတ်နိုင်သေးသည်။ အချို့သော စာပေများတွင် ဣဿာ၊ မိစ္ဆရိယကိုပါ ပယ်သတ်သည်ဟု ဖတ်ရှုဖူးပါသည်။ တပည့်တော် သိချင်သည်မှာ ပုထုဇဉ်တို့တွင် မိမိက ချစ်ခင်နှစ် သက်နေသော အမျိုးသားသည် အခြားသော အမျိုးသမီးနှင့် ပြောဆိုဆက်ဆံသည်ကို ကြားသိချိန်တွင် မနာလို ဝမ်းနည်း ဒေါသစိတ်သည် (jealousy)ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။ သောတာပန် ဟု ယူဆရသော သူတို့တွင် ထိုသို့ မနာလိုစိတ် ဖြစ်ပါဦးမည် လားဟု သိလိုပါသည်ဘုရား။ ထိုသူသည် ရတနာသုံးပါးကို ယုံ ကြည်သက်ဝင်၍ ငါးပါးသီလလည်း မြဲပါသည်ဘုရား။

မိမိကိုယ်ကို တရားဘာဝနာ အတော်အတန် အားထုတ် ဖူး၍ တရားကို အတော်အတန် သိပြီးသူသည် သောတာပန် ဖြစ်မဖြစ် မည်သို့သိနိုင်ပါသနည်း ဘုရား။

ရိုသေစွာဖြင့်

May

-------------------

ဂျေရှိတယ်

‘သောတာပတ္တိမဂ်ကို ပွားများပြီးပါက (ရရှိပြီးပါက) ဒိဋ္ဌိနှင့်ဝိစိကိစ္ဆာကိုအကြွင်းမဲ့ ပယ်သတ်ပြီးဖြစ်သဖြင့် အပါယ်မကျတော့ ဘဲ ကာမသုဂတိဘုံသို့ ခုနစ်ကြိမ်သာ ပြန်လာသည့် သောတာ ပန်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သွား၏ (အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ)’။ ဒီစာဆိုအရ သော တာပန် ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဒိဋ္ဌိနဲ့ ဝိစိကိစ္ဆာကိုပဲ ပယ်တယ်။ ဣဿာနဲ့ မိစ္ဆရိယကို မပယ်နိုင်သေးဘူး။ ‘သောတာပန်ဟာ ဣဿာနဲ့ မိစ္ဆရိယကိုပါပယ်သတ်သည်’လို့ ဘယ်စာပေသို့မဟုတ် ကျမ်း စာမှာ ဖတ်ဖူးပါသလဲ။ ဝိသာခါ ကျောင်းအမကြီး မြေးမတစ် ယောက် ဆုံးလို့ ပူဆွေးသောကဖြစ်ပြီး ငိုတယ် (ဥဒါန၊၁၉၀)ဆို မဟုတ်လား။ ‘ငိုတယ်’ဆိုတာ ဒေါသပဲ။ အဘိဓမ္မာသဘော အရ ဒေါသရှိရင် ဣဿာမစ္ဆရိယလည်း ရှိပြီးသားပဲ။ ဒါကြောင့် သောတာပန် ဖြစ်ပြီးတဲ့ အမျိုးသမီးဟာ မိမိချစ်သူက အခြား အမျိုးသားတစ်ယောက်အပေါ် စိတ်ဝင်စားနေတာကို သိရင် သာမန် အမျိုးသမီးတွေလိုပဲ မနာလိုစိတ် (ဣဿာ သို့မဟုတ် jealousy) ဒေါသစိတ် (ဝမ်းနည်း စိတ်တို) ဖြစ်ခွင့်ရှိတယ်၊ အဲဒီ လိုဖြစ်လို့ အဲဒီသောတာပန် အမျိုးသမီးရဲ့ ဓမ္မကို အထင်မသေး သင့်ပါဘူး။ ရတနာသုံးပါးကို သက်ဝင်ရုံ ငါးပါးသီလမြဲရုံနဲ့လည်း ဒေါသနဲ့ သောက ပရိဒေဝတွေကို အကြွင်းမဲ့ မထိန်းချုပ်နိုင် သေးဘူး။ အမျိုးသားလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ ဒါပေမယ့် သာမန် ပုထုဇဉ်တွေထက်တော့ စိတ်ကို ထိန်းနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဗြိတိသျှ စစ်သားတစ်ယောက်ကို သားလှီးဓားနဲ့ ထိုးသတ်ပြီး သွေးစွန်းတဲ့ လက်နဲ့ ‘Eye for eye, tooth for tooth. = ကိုယ့်မျက်လုံးကို ဖောက်ရင် သူ့မျက်လုံးကို ပြန် ဖောက်မယ်၊ ကိုယ့်သွားကို ချိုးရင် သူ့သွားကို ပြန်ချိုးမယ်’လို့ လန်ဒန်က လမ်းမပေါ်မှာ ကြွေးကြော်သွားသူတွေ ထက်တော့ သရဏဂုံနဲ့ ငါးပါးသီလမြဲသူတွေက ပိုပြီးသာသင့်ပါတယ်။

စမ်းသပ်ပုံ

သီဟိုဠ်၌ ဗုဒ္ဓသာသနာ အထွန်းကားဆုံးအချိန် (အေဒီ ၅၀၀- ရာစု မတိုင်မီ နှစ်များ)က ဖြစ်ရပ်တစ်ခု .. အရှင်မဟာနာဂ မထေရ်ဟာ ပိဋကတ်စာပေ အလွန်တတ်ကျွမ်း၊ တရားဘာဝနာလည်း အားထုတ်သူဖြစ်လို့ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးပြီလို့ ထင်မှတ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် ထိုအရှင်ရဲ့ တပည့်ဖြစ်သူ အရှင်ဓမ္မဒိန္န မထေရ်ကတော့ အမှန်တကယ် ရဟန္တာဖြစ်နေပြီး ဆရာဖြစ် သူမှာ ပုထုဇဉ်အဆင့်မျှသာ ဖြစ်ကြောင်း သိတော်မူသတဲ့။ ဒါနဲ့ တစ်နေ့မှာ တပည့် အရှင်ဓမ္မဒိန္နက ရန်ပြုဖို့လာတဲ့ ဆင်ရိုင်း သဏ္ဌာန် ဖန်ဆင်းပြပါရန် ဆရာကို တောင်းပန်၊ ဆရာက ဖန်ဆင်းပြ၊ ကိုယ်တိုင်ဖန်ဆင်းတဲ့ ဆင်ကိုပဲ ဆရာအရှင်ကြောက် ရွံ့မှု ဖြစ်သွားတဲ့ အခါ ရဟန္တာမည်သည် ကြောက်ရွံ့ပါသလားလို့ တပည့်ကမေးမှ ဆရာဖြစ်သူမှာ အမြင်မှန်ရပြီး ပြန်တရားအား ထုတ်လို့ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ် (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊၂၊၂၇၀)။ ဒီဖြစ်ရပ် အရ ရဟန္တာဖြစ် မဖြစ်ကို ကြောက် မကြောက်နဲ့ စမ်းသပ်တာ (အနာဂါမ်နဲ့ ရဟန္တာတွေက ဒေါသကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ မကြောက်တော့ဘူး)၊ အချို့ ယောဂီတွေအနေနဲ့ တရားထူး မရ သေးပေမယ့် ရတယ်လို့ ထင်မှတ်နေတတ်တာ၊ ယောဂီအချို့ မိမိ ရထားတဲ့ တရားအဆင့်ကို မသိနိုင်တာတွေ ရှိတယ်လို့ နားလည်ရတယ်။

ခန့်မှန်းနိုင်

သောတာပန်လည်း ထိုနည်းအတိုင်းပါပဲ။ ကိုယ်သောတာပန် ဖြစ်နေတာကိုသိတာလည်း ရှိမယ်၊ မသိတာလည်း ရှိနိုင်တယ်။ ဘေးလူ တစ်ယောက်အနေနဲ့ တော့ ‘တရားဘာဝနာ အတော် အတန် အားထုတ်ဖူး၍ တရားကို အတော်အတန် သိပြီးသူ’ဟာ ဒိဋ္ဌိနဲ့ ဝိစိကိစ္ဆာကို အမှန်တကယ် ပယ်ရဲ့လား၊ ဘယ်လို ဘယ်လောက်အထိပယ်သလဲ၊ ငါးပါးသီလကိုအသက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ပင် မချိုးဖောက်သူ ဟုတ်ရဲ့လား’ဆိုတဲ့ ပေ တံတွေနဲ့ စမ်းသပ်ပြီးခန့်မှန်းနားလည်ရမှာပေါ့။

နိုဝင်ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၃။

----------------

ဝိပါကော ကမ္မဇော ကာယေ၊ကမ္မံ ပုန ဝိပါကဇံ။

ကာယေ၊ နာမ်ရုပ်နှစ်ပါး အပေါင်းကိုယ်၌။ ဝိပါကော၊ အကျိုးရုပ်နာမ် သည်။ ကမ္မဇော၊ ကံကြောင့် ဖြစ်၏။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ကမ္မံ၊ အကြောင်း ကံသည်။ဝိပါကဇံ၊အကျိုးရုပ်နာမ်ကြောင့်ဖြစ်ပြန်လေ၏။

၃၃၂။ ပဋ္ဌာန်းမြန်မာပြန်

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

တပည့်တော်အား သနားသောအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသခင် ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး ဟောကြားတော်မူခဲ့သော မဟာပဋ္ဌာန်း တော်ကြီး မြန်မာပြန်ကို ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်မည့် စာအုပ်၊ အင် တာနက်စာမျက်နှာ၊ Download Link များရနိုင်ပါကညွှန်ကြားပေးပါရန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော် ထံတွင် ပိဋကတ်သုံးပုံ မြန်မာပြန် pdf ဖိုင်တော့ ရှိပါသည် ဘုရား။ ပိဋကတ်သုံးပုံတွင် ဘယ်နေရာမှာ ဖော်ပြထားလဲဘုရား။

ရိုသေလေးမြတ်စွာဖြင့်

တပည့်မောင်လှမိုး

-------------------

မတွေ့ဖူး

ပိဋကတ်သုံးပုံ မြန်မာပြန်တွေထဲမှာ ပဋ္ဌာန်းမြန်မာပြန် ဆိုတာ မျိုးတော့ အပြင်မှာ မတွေ့ဖူးဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံ သာသနာ့ဂန္ထဝင် ကျမ်းပြုပုဂ္ဂိုလ်ကျော်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့ တောင်ဖီလာဆရာတော်၊ နန်းကျောင်းဆရာတော်၊ ထန်းတပင်ဆရာတော်တို့က ပဋ္ဌာန်း ပါဠိတော်ကို နိဿယပြန်နည်းနဲ့ မြန်မာပြန်ခဲ့ကြတာတွေတော့ ရှိတယ်။ အဲဒီကျမ်းတွေကို ပဋ္ဌာန်းအရကောက်လို့လည်း ခေါ် ကြောင်း ပိဋကတ်တော်သမိုင်းကျမ်းမှာ ဖော်ပြတယ်။ အဲဒီ နိဿယပြန် ကျမ်းတွေထဲမှာ ထန်းတပင်ဆရာတော် အရှင်နန္ဒမေဓာ ပြုစုတဲ့ ပဋ္ဌာန်းအရကောက် သို့မဟုတ် ပဋ္ဌာန်းနိဿယ ကျမ်းကတော့ ယခုခေတ်မှာ ပထမကြီးတန်းဖြေမယ့် ရဟန်း သာမဏေငယ်များအတွက် ပြဋ္ဌာန်းကျမ်းစာဖြစ်လို့ အလွယ် တကူ ရှာဖွေဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။ Online မှာ pdf ဖိုင်အနေနဲ့လည်း ရနိုင်လောက်ပါတယ်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ရှာကြည့်ပေါ့။ ပဋ္ဌာန်းဆိုတာ အဘိဓမ္မာခုနစ်ကျမ်းရဲ့နောက်ဆုံးကျမ်းပါ။

အခြေခံရှိမှ

ဆိုစရာတစ်ခုရှိတယ်..စာရေးဆရာကြီးဇေယျ ရေးတဲ့ ‘မြန် မာ့မျက်ပွင့် စာဓလေ့’ စာအုပ်ထဲက ဆရာကြီးကို လူငယ်တစ် ယောက်က ဘယ်စာအုပ်ကို ဖတ်သင့်ပါသလဲ၊ ဆရာကြီးကော ဘယ်စာအုပ်မျိုးကို ဖတ်ပါသလဲလို့ မေးတဲ့ အခါ ဆရာကြီးက မည်သည့် စာအုပ်ကိုဖတ်ပါလို့ မညွှန်ကြားဘဲ ကိုယ်စိတ်ဝင် စားတဲ့ စာမျိုးစုံကို ဖတ်သင့်ကြောင်း၊ ယခု မိမိမှာ သဒ္ဒနီတိ နိဿယကျမ်းကို ဖတ်နေကြောင်း ပြောပြပုံအကြောင်းကို ဖတ် မိစဉ် ‘သဒ္ဒနီတိလို ပါဠိသဒ္ဒါကျမ်းကြီးရဲ့ မြန်မာနိဿယကို ဖတ် ရှုလေ့လာတဲ့ ဆရာကြီးရဲ့ပါဠိစာပေဗဟုသုတကို သာမန်ဘုန်း ကြီးတွေ လိုက်မီမှာ မဟုတ်ဘူး’လို့ ဘုန်းကြီး စဉ်းစားမိဖူးတယ်။ အင်း .. ‘မဟာပဋ္ဌာန်း ကျမ်းတော်ကြီး မြန်မာပြန်’ သို့ မဟုတ် နိဿယ သို့မဟုတ် အရကောက်ကို စိတ်ဝင်တစား ဖတ်ရှုလေ့လာဖို့ဆိုရင်လည်း အဘိဓမ္မာအခြေခံ ရှိကိုရှိရမယ်။ အရကောက်

ပဋ္ဌာန်းဆိုတာက မြန်မာပြန်ပေမယ့် အဘိဓမ္မာ အခြေခံမရှိရင် နားလည်ဖို့ခက်တယ်။ ဥပမာ..

‘ဟေတုပစ္စယောတိ ဟေတူ ဟေတု သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံ သမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတု ပစ္စယေန ပစ္စယော’ ဆိုတဲ့ ပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်ကို နမူနာအနေနဲ့ မြန်မာပြန်ကြည့်ရင် ..

‘ရင်းမြစ် အကြောင်းတရားဟူသည် ရင်းမြစ်တရားတို့က ရင်းမြစ်နှင့် အတူဖြစ်ပေါ်ကုန်သော တရားများအားလည်း ကောင်း၊ ယင်း (ရင်းမြစ်တရားများ)ကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်တရား များအားလည်းကောင်း ရင်းမြစ်အကြောင်း တရားဖြင့် ကျေးဇူး ပြုခြင်းတည်း’လို့ ပဲ ပါဠိတော်ရှိတိုင်း တိုက်ရိုက် မြန်မာပြန်လို့ ရတယ်။ ဒီမြန်မာပြန်ကို သာမန်တစ်ယောက် နားမလည်ဖို့ သေချာတယ်။

‘ရင်းမြစ်ဆိုတာ ဘာလဲ၊ ရင်းမြစ် ဘယ်နှစ်မျိုး ရှိသလဲ၊ ယင်းနှင့် အတူဖြစ်တဲ့ တရား ဘယ်လောက်ရှိသလဲ၊ ယင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်တဲ့ ရုပ်တရား ဘယ်လောက်ရှိသလဲ’။ ဖြေနိုင် ဖို့အတွက်တော့ ဆူးလေဘုရားမှာ အဘိဓမ္မာသင်တန်း သွား တက်ဖို့ပဲ အကြံပြုရတော့မှာ။ ဒါကြောင့် အပြည့်အစုံ ရှင်းလင်းဖော်ပြတဲ့ နိဿယပြန် ကျမ်းတွေကို ‘အရကောက်’လို့ ခေါ်ခဲ့ကြတာဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်။

နိုဝင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၁၃။

---------------

၃၃၃။ မေတ္တေယျဗုဒ္ဓ ပွင့်ချိန်

အရှင်ဘုရားအား ရိုသေစွာရှိခိုး၍ မေးလျှောက်ပါ၏၊ ယခုမှစ၍ ရေတွက်သော် နှစ်ပေါင်း မည်မျှကြာလျှင် အရိမေတ္တေယျ မြတ်စွာဘုရား ပွင့်တော်မူပါမည်လဲ ဘုရား။ ယခု ဘဝမှသေလွန်၍ ဒုတိယဘဝတွင် သုဂတိဘုံ၌ ကျင်လည်ရသည်ရှိသော် မည်သည့်ဘုံတွင် ဖြစ်ပါက နောင်ပွင့်မည့် ဘုရားကို ဖူးတွေ့နိုင်ပါမည်လဲ ဘုရား။ အရိမေတ္တေယျ မြတ်စွာဘုရား ရှင်အား ဖူးတွေ့နိုင်အောင် မည်သည့် ကုသိုလ် ကောင်းမှုတို့ကို ပြုလုပ်ရမည်ကိုဖြေကြားပေးတော်မူပါဘုရား။

Princess

-------------------

မေတ္တေယျ

‘ရဟန်းတို့၊ (ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာတွင်) အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည် သော လူတို့ခေတ်၌ (အရဟံအစ ဘဂဝါအဆုံး ဂုဏ်တော်ကိုး ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော)မေတ္တေယျမည်သော ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူ လတ္တံ့ (ဒီ၊၃၊၈၃။ ဗုဒ္ဓဝံသ၊၃၈၂)’။ ‘ဘုရားရှင်တို့ မည်သည် လူ့သက်တမ်း တိုးလာချိန် (တက်ကပ်)၌ ပွင့်လေ့မရှိဘဲ သက် တမ်း လျော့သွားချိန် (ဆုတ်ကပ်)၌သာ ပွင့်ရိုးထုံးစံရှိ၏။ ထို့ ကြောင့် လူ့သက်တမ်းသည် အသချေင်္ယျ (အလွန့်အလွန် ရှည် လျားချိန်)ထိ တိုးတက်သွားပြီးနောက် တစ်ဖန် ပြန်ဆုတ်လာ ချိန် လူ့သက်တမ်း အနှစ်ရှစ်သောင်းမှာ (မေတ္တေယျဗုဒ္ဓ) ပွင့် တော်မူမည်ဟု မှတ်ရမည် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉)’။ ဒါကတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောတော်မူတဲ့ မူရင်းပါဠိတော်နဲ့ ယင်းကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်တဲ့ အဋ္ဌကထာကျမ်းရဲ့အဆို။ ဒါဖြင့်ရင် ဒီလိုမှန်းဆနိုင်တယ်..

နှစ်ပေါင်းမည်မျှ

ဗုဒ္ဓကျမ်းစာတွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ စကြဝဠာဗေဒ (Cosmology) အရ ကမ္ဘာ့သက်တမ်းကိုတက်ကပ်နဲ့ ဆုတ်ကပ်လို့ သုံးတယ်။ ဘုန်းကြီးတို့ရဲ့ ဂေါတမဗုဒ္ဓဟာ လူ့သက်တမ်း နှစ်တစ်ရာမှာ ပွင့်တော်မူတယ်။ ဖော်ပြပြီး အဋ္ဌကထာကျမ်းဆိုအရ ဘုရားပွင့် တာဟာ လူ့သက်တမ်း လျော့သွားတဲ့ ဆုတ်ကပ်ကာလ။ ဒါကြောင့် ယခုဆုတ်ကပ် အချိန်ပေါ့။ ထပ်ဆုတ်အုံးမယ်၊ ယေဘုယျ ဆယ်နှစ်လောက်သာ အသက်ရှည်တဲ့ အထိ ဆုတ်သွားမယ်။ အဲဒီနောက် လူတွေ အနေအထိုင် ဆင်ခြင်၊ ကိုယ်ကျင့် တရားတွေကို ပြုပြင်ကြလို့ သက်တမ်း ပြန်တိုးလာမယ်၊ အသချေင်္ယျ (ဘုရားတစ်ဆူက တစ်နေ့ သေရဦးမယ်လို့ ဟော တာကို မယုံကြည်နိုင်လောက်အောင် သက်တမ်းရှည်တဲ့ ကာ လ)အထိ တိုးသွားမယ်။ အဲဒီနောက် မတည်မြဲမှု သဘာဝအရပဲ ပြန်ဆုတ်ဦးမယ်၊ အဲဒီလို ဆုတ်သွားလိုက်တာ ဟော .. လူ့ သက်တမ်း အနှစ်ရှစ်သောင်းလည်း ရောက်ရော မေတ္တေယျဗုဒ္ဓ ပွင့်တော်မူမယ်။

မသေချာဘူး

အရိမေတ္တေယျဘုရားကို ဖူးခွင့်ရဖို့ အချို့နတ်ပြည်တွေတောင် မသေချာဘူး။ ပဌမစျာန် ဗြဟ္မာ့ဘုံလောက်က စောင့်မှ သေချာ မယ့် သဘောရှိတယ်။ ဘာကြောင့်ဆိုရင် .. အေဒီ ၁၂-ရာစု အချိန်က ဝိနယသင်္ဂဟအဋ္ဌကထာကျမ်းကြီးကို ရေးသားတော် မူတဲ့ သီဟိုဠ်ဆရာတော် အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်က ‘ကျမ်းပြု ကုသိုလ်ကြောင့် ဒုတိယဘဝမှာ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှာ သူတော်ကောင်း နတ်ဖြစ်လျက် နတ်အဖြစ်နှင့်ပင် သောတာပတ္တိ ဖိုလ်ကို ရပြီး အရိမေတ္တေယျဘုရား ပွင့်ချိန်မှာ ထိုဘုရားရှင်၏ တရားကို နာယူပြီး အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရပါလို၏’လို့ ဆုတောင်း ပါတယ်။ ဒီဆုတောင်းကို မြန်မာနိုင်ငံသား ဋီကာကျမ်းပြု အကျော် တောင်ဖီလာဆရာတော်က ‘သောတာပန်တို့ မည်သည် ကာမဘုံမှာ ခုနစ်ဘဝသာ နေရခြင်း၊ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ အသက်နှင့် ဘဝပေါင်း အထောင်မက နေပြီးမှသာ မေတ္တေယျ ဘုရားရှင်ပွင့်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် မသင့်မြတ်ဘူး’တဲ့။

ဆုတောင်းပုံ

တောင်ဖီလာဆရာတော်လည်း အရိမေတ္တေယျ ဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်လိုသူဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာတော်ဆုတောင်းပုံက ‘ဤကျမ်း စာ ရေးရသောကုသိုလ်နှင့် (ပြုဖူးသော) အခြားကုသိုလ်များ ကြောင့် ဤဘဝခန္ဓာ ကုန်ဆုံးပြီးနောက် ဒုတိယဘဝတွင် ဟိမ ဝန္တာတော၊ ဂန္ဓမာဒနတောင်ရှိ နန္ဒမူလိုဏ်ဂူနှင့် မဉ္ဇူသကနတ် ပန်းပင်အနီးမှာ အလွန်အသက်ရှည်သော ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဘုမ္မစိုး နတ် အဖြစ်ဖြင့် ဗုဒ္ဓသာသနာကို စောင့်ရှောင်နိုင်သူ ဖြစ်ရပါလို၏။ သာသနာပကာလ၌မူ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို ပြုစုလုပ်ကျွေးရလျက်၊ ယင်း (ဘုမ္မစိုးနတ်)ဘဝဖြင့်ပင် အရိမေတ္တေယျဘုရား ပွင့်တော် မူခါနီးထိနေရလျက်၊ ဘုရားပွင့်သည်နှင့် လူ့ဘဝမှာ ပြန်မွေးဖွား ရလျက်၊ ထိုဘုရားရှင်ထံမှ (ဘုရားဖြစ်မည်ဟူသော) ဗျာဒိတ် စကားကိုရပြီးနောက် နောင်အခါ ဗုဒ္ဓဘုရား ဖြစ်ရပါလို၏’တဲ့။

ကိုယ်တိုင်ရွေး

ဒီနေရာမှာ လူ့ပြည်ကအချို့သော ဘုမ္မစိုးနတ်တွေဟာ တာဝတိံ သာနတ်တွေထက် တောင်များစွာ အသက်ရှည်ခွင့်ရှိလို့ တောင် ဖီလာဆရာတော်က လူ့ပြည်က ဘုမ္မစိုးနတ်ဖြစ်ဖို့ ဆုတောင်းခဲ့ တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဗြဟ္မာ့ပြည်မှာ ဖြစ်ဖို့တော့ ရူပစျာန်တွေကို လက်တွေ့ အားထုတ်ရလိမ့်မယ်။ ဖော်ပြပါ ဆရာတော်တွေ ဆိုရင် ကျမ်းစာရေးရတဲ့ ကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးအတွက် အရိမေတ္တေယျဘုရားကို ဖူးမြော်ဖို့ ဦးတည်ချက်ပေးခဲ့ကြတာ။ ကိုယ့် အနေနဲ့လည်း မည်သည့် ကုသိုလ်ကိုမဆို ပြုပြီးနောက် အရိ မေတ္တေယျဘုရားကို ဖူးမြော်ဖို့အတွက် ရည်းစူးထားရင် တစ်ခု သော အချိန်တစ်ခုသောဘဝမှာ ဆန္ဒပြည့်ပါလိမ့်မယ်။

(အရိမေတ္တေယျ မြတ်စွာဘုရားအကြောင်းကို မေးခွန်း အမှတ်-၅၁ (ဤကျမ်း၊ စာ-၁၉၉)မှာ အပြည့်အစုံ ဆွေးနွေးထား ပါတယ်။)

ဒီဇင်ဘာ ၃၊ ၂၀၁၃။

----------------

၃၃၄။ အရက်နဲ့ အနုပညာ

အရှင်ဘုရားအား ရိုသေစွာမေးလျှောက်ပါ၏၊

ယနေ့ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေး ခေတ်သစ်မှာ လူငယ် အများစုရဲ့ အကျင့်စာရိတ္တ ပိုပြီးပျက်စီးလာကြသည်ဟု ထင်ပါတယ်။ အရက်သေစာ သောက်စားမူးယစ်မှုမှာ တောရောမြို့ပါ အလွန် ခေတ်စားလာနေပါတယ်။ ကိုရီးယား မင်းသမီးတွေကို အတုယူပြီး မြန်မာမိန်းကလေးတွေလည်း လူမြင်ကွင်းကိုတောင် မရှောင်ဘဲ ဘီယာဆိုင်မှာ ထိုင်နေကြသည်ကို တွေ့မြင်လာရပါတယ်။ မြန်မာရုပ်ရှင် ဗွီဒီယိုအများစုမှာလည်း အရက်သောက် ရင် မည်သည့်အပြစ်မျှ မရှိတော့သကဲ့သို့ ထင်ရလောက်အောင်၊ အရက်သောက်မှ ခေတ်မီသည်ဟု ထင်မှားလောက်အောင်၊ အရက်သောက်မှ သတ္တိရှိလာတယ်ဟု ထင်သွားလောက်အောင် မင်းသားတွေရော မင်းသမီးတွေပါ ဟန်အမျိုးမျိုးနဲ့ အရက်မူး ခန်းတွေကို အလေးပေး ဖော်ပြလာကြပါသည်။ ကြာရင် မြန် မာတစ်နိုင်ငံလုံး အရက်ရောဂါ စွဲသွားမည်ကို စိုးရိမ်ရပါသည်။ လူငယ်တွေရဲ့ စာရိတ္တမြှင့်တင်ရေးအတွက် ဗုဒ္ဓဘာသာအရ မည် သို့ ပါဝင် ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနိုင်သလဲဆိုတာကို ဖြေကြား ပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဦးထွန်းရွှေ (တောင်ဥက္ကလာ)

-------------------

ခေတ်ရေစီး

အရက်သောက်တာကို စာရိတ္တပျက်ပြားမှုဆိုလို့ အရက်ဝိုင်း ဘီ ယာဝိုင်းနဲ့ ညကလပ်ဆိုတဲ့ နေရာတွေမှာ အူမြူးနေကြတဲ့ မြီး ကောင်ပေါက်ကစပြီး သက်ကျားအိုထိ လိင်စုံ အရွယ်စုံ တစ် သိုက်က တောင်ဥက္ကလာက မေးခွန်းရှင်ကို ‘ဦး Antique (ဦး ပိဋကတ်အိုးကွဲ) ကြီးရယ် .. အရက်သောက်မှ ခေတ်မီတာ၊ လူရာဝင်တာ၊ ဂုဏ်သရေရှိ လူကြီးလူကောင်း မိတ်ဆွေရတာ၊ အရက်သောက်တာ အပြစ်လား၊ ကမ္ဘာပေါ်က ခေါင်းဆောင် တွေလည်း အရက်သောက်တာပဲ၊ မြန်မာရုပ်ရှင် ဗွီဒီယိုတွေမှာ ကြည့်ပါလား၊ ဟိုမင်းသားရဲ့ အရက်မူးပုံက ဘယ်လောက်မိုက် လဲ၊ စတိုင်ပျံပဲ’ ဆိုပြီး လှောင်ပြောင်နေကြလေမလား။ ခုတ လော အနုပညာသည်တွေ မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲမှု သတင်းအစအန တွေလည်း အနံ့ရနေတော့ ရွှေမြန်မာတို့ရဲ့ ခေတ်ရေစီးက ရှေ့ ကိုရောက်လွန်းမက ရောက်နေပြီလား။ ခရိုနီခေတ်လွန် မြန်မာ့ ခရိုနီခေတ်လွန် အနုပညာက ဘယ်ဆီကို ဦးတည်နေပြီလဲ။ ကိုင်မကြည့်နဲ့

မေးခွန်းအရဆို နှင်းခဲအောက်က ပြူထွက်စအညှောက်လို မြန် မာ့ဒီမိုကရေစီခေတ်နုမှာ အမြင်သာဆုံး ပြောင်းလဲမှုက ကောင် လေးတွေ ကောင်မလေးတွေ ဘီယာဆိုင် အရက်ဆိုင်တွေမှာ ထိုင်တတ်နေတာများလား .. စိတ်မကောင်းပါဘူး။ လူတစ်စု စီးပွားရေးကြောင့် အများစု မွဲတေ၊ လူငယ်တွေ အလုပ်လက်မဲ့ များပြား၊ လူမှုရေးနဲ့ ပညာရေးနိမ့်ကျ၊ ဆင်ခြင်တုံတရား မဖွံ့ဖြိုး၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အလိုလို သိမ်ငယ်စိတ်ဝင်၊ သူများကို အထင် ကြီး၊ သူများ ဘာလုပ်လုပ် အဟုတ်ထင်၊ လိုက်လုပ် .. ဒီလို များလား။ စာရေးဆရာ ဦးသိန်းဖေမြင့် ငယ်စဉ်က မျက်နှာဖြူ အရာရှိ သူတို့အိမ်ကို လာတော့ သူ့အဖေ သူကြီးအပါအဝင် တစ်ရွာလုံး ပျာပျာသလဲ ဖြစ်နေကြလို့ ဘယ်လိုလူလဲ ဆိုပြီး အဲဒီလူ စွန့်ထားတဲ့ ‘ချီး’ကို သွားကြည့်ဆို မဟုတ်လား။ ဒါက အမျိုးသား ရေးလှုပ်ရှားမှု အနုပိုင်းကာလက ဖြစ်ရပ်။ တော် ပါသေးရဲ့..အဲဒါကြီးကို ကိုင်မကြည့်လို့။

စာရိတ္တမြှင့်ဖို့

ယခင်မေးခွန်း တစ်ချို့မှာလည်း ဒီကိစ္စကို ဆွဲထည့်ပြီး စေတနာ ဗလပွနဲ့ ဘုန်းကြီး နည်းနည်း ပြောဖူးပါတယ်။ ဘာသာရေး တစ်ခုတည်းနဲ့ တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ပြည်နယ်အရီဇိုးနား တက္ကသိုလ် (ASU)က မြန်မာပြည် ပညာရေးကို ပြုပြင်ဖို့ အကြံပေး အဖွဲ့ထဲမှာပါတဲ့ မြန်မာလူမျိုး ပါမောက္ခကြီး Dr.ဦးစိုးဝင်းမြင့်က ‘ဘုန်းဘုန်းရေ .. ပြင်စရာတွေ များလွန်းလို့ ဘယ်ကစပြီး ဘယ်လို အကြံပြုရမှန်းတောင်မသိဘူး ဖြစ်နေတယ်’လို့ မကြာ ခင်က ပြောဖူးပါတယ်။ ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ဒီလိုပဲဖြစ်နေမှာ။ စီးပွား ရေးပျက်ကပ်ရဲ့ ဝဲဂယက်နဲ့ အတူရွေ့နေတဲ့ ခေတ်ရေစီး ဆိုတာလည်း မသန့်ရှင်းပေဘူး။ ဒါကို သုတ်သင် ဖို့ဆိုရင် အရပ်ကူပါ လူလှောက်ပါ လုပ်ရလိမ့်မယ်။ အစိုးရ၊ အရပ်ဖက်လူ့အဖွဲ့ အစည်း၊ ထင်ပေါ်ကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်များနဲ့ မြင်သိ နားလည်သူ မှန်သမျှ ဝိုင်းဝန်းပြီး ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရပါလိမ့်မယ်။

စံမင်းသား

အဲဒီ အထဲမှာ စာပေနဲ့ ရုပ်ရှင်အနုပညာဟာ ထိပ်ဆုံးကပဲလို့ ဘုန်းကြီးလည်း ယုံကြည်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို သဘာဝအရ မရင့်ကျက်သေးတဲ့ လူငယ်တို့ရဲ့ နှလုံးသားဟာ ရုပ်ရှင်ထဲက ဇာတ်ကောင်ကို အတုခိုးဖို့ လွယ်ကူတတ်လို့ ပါ။ တစ်ချိန်က သရုပ်ဆောင်တစ်ဦး လွယ်အိတ်ကြိုးကို ထုံးပြီး ကျောင်းတက်ပြ တာနဲ့ ကျောင်းသား ငါးဆယ်ရာနှုန်းမက အဲဒီလို လိုက်လုပ်တာကို အမှတ်ရကြမှာပေါ့။ တုတ်တံလေးနဲ့ သကြားလုံးကို ငုံပြီး ဟန်သစ်ထွင်ပြရင် အဲဒီလိုမျိုး သကြားလုံး စွံပြီးသား နေမှာ။

ဒီနေရာမှာ အသက် ခုနစ်ဆယ်အရွယ် ဒကာကြီး ဦးဝင်း စိန်ပြောတာကို အမှတ်ရတယ် ‘တပည့်တော်တို့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် တက်တုန်းက ကျောင်းသူတွေ သဘောကျအောင်လို့ ကျောင်းသားတွေက သူ့ထက်ငါ အပြိုင်အဆိုင် ကောင်းကောင်း နေပြကြတယ်။ ခုနဲ့ တော့ တခြားစီပါ’တဲ့။ ဒါဖြင့် ယခုလို နိုင်ငံ့ သားကောင်းတွေ လိုအပ်ချိန်မှာ ယခင်ကတက္ကသိုလ်ပရိဝုဏ်ရဲ့ အဲဒီလို ‘စံမင်းသား’မျိုးကို ‘ရင်ဘတ်နဲ့ ရင်းပြီး’ များများ ပုံ ဖော်ကြည့်ရင် မကောင်းဘူးလား။

ကဲကဲထည့်

အနုပညာဖန်တီးမှုဆိုတာ ကြက်သွန်ဥကို ပါးပါးလှီးရသလိုပဲ။ ပါးလွန်းရင် ပေါက်ပြဲဖို့ လွယ်ကူတဲ့ အတွက် အထူး ဂရုတစိုက် လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အနုပညာပစ္စည်းဟာ ထုတ်လုပ်သူရဲ့ စေတ နာနဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားကို အခြေခံပြီး ချော့ကလက်လည်း ဖြစ် နိုင်တယ်၊ အခန့်မသင့်ရင် အဆိပ်လည်း ဖြစ်သွားနိုင်တာပဲ။ မဆလခေတ်က ရေးတဲ့ အနုပညာသည် ပြည်သူ့အတွက်လား၊ ပြည်သူသည် အနုပညာအတွက်လား ဆိုတဲ့ ဆွေးနွေးမှုကို နည်းနည်းလေ့လာဖူးပေမယ့်စာအများစုက မဆလထောက်ပို့ ပစ္စည်းဖြစ်လို့ မယုံရဲဘူး။

ဘုန်းကြီး နားလည်မိသလောက်တော့ ပြည်သူတွေကြားမှာ ပေါက်ဖွားပြီး ပြည်သူရှိမှ ရှင်သန်နိုင်တဲ့ စာပေ ရုပ်ရှင် ဂီတ စတဲ့ အနုပညာဟာ ပြည်သူကို အမှီသဟဲပြုရလို့ ပြည်သူ့အပေါ် သစ္စာရှိဖို့ အရေးကြီးတယ် ဆိုတာပါပဲ။ ဒါကြောင့် ‘ရင် တွင်း ဖြစ်’ခံစားချက်မှာ စေတနာအမြုတေလေး ခပ်ကဲကဲ ထည့်ပြီး ‘မူးခန်း’တွေကို လျှော့၊ အတုယူဖွယ် စံနမူပြ ‘စံပြ’ခန်းလေး တွေကို တိုးမြှင့်ပေးသင့်ပါတယ်။

စာတမ်းရေး

ဘာသာရေးအရ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ဖို့ ဆိုရင်တော့ ဆရာတော် သံဃာတော်တွေလို ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တွေ ဟောပြော သင်ကြား၊ လူကြီးလူငယ် ပရိသတ်နဲ့ ဆုံခွင့်ရတဲ့ ဓမ္မကထိက မထေရ်ကျော်တွေက လူငယ်တွေ ဘာသာရေး အဆုံးအမနဲ့ မစိမ်းအောင် စည်းရုံး။ ဒါ့အပြင် ဗုဒ္ဓဝါဒ ထွန်းကားတဲ့ သီရိ လင်္ကာ၊ လာအို၊ ယိုးဒယား၊ ကမ္ဘေားဒီးယားစတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်မှု အချို့ကို ပုံစံယူသင့်တယ်လို့ သာမန်ပဲဆိုပါရစေ။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ ဆရာကောင်းတွေ ရဲ့ ကောင်းစွာ လေ့ကျင့် သင်ကြားပေးမှုလည်း အလွန် အရေး ကြီးပါတယ်..ဘုန်းကြီး ဉာဏ်မီသမျှလေးပါ။

ဒီကိစ္စမှာ ကျွမ်းကျင်တဲ့ ပညာရှင်တွေရဲ့ အမြင်ကတော့ နယ်ပယ် ကျယ်ပြန့်လို့ ဒီထက်ပိုပြီး ထိရောက်ပါလိမ့်မယ်။ လူ ငယ် စာရိတ္တမြှင့်တင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပညာရှင်တွေ ဆွေး နွေးငြင်းခုံမှု (Debate)တွေလုပ်၊ ကမ္ဘာပေါ်က နည်းလမ်းကောင်း တွေကို ရှာဖွေပြီး သုတေသနပြုတဲ့ စာတမ်းတွေ များများ ပေါ် ထွက်လာနိုင်ရင် ပိုပြီးပြည့်စုံပါလိမ့်မယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၈၊ ၂၀၁၃။

----------------

၃၃၅။ ဘဲကြက်

ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အိမ်ထောင်ရေးမှာ မိန်းမနှင့် ယောကျ်ား ချစ်ကြိုက်ဖို့သာ အဓိက ဖြစ်တယ်၊ မည်သူ့ကိုမဆို ချစ်ခွင့် လက်ထပ်ခွင့် ရှိတယ်၊ ချစ်ပါလျက်နဲ့ လူမျိုး၊ ဘာသာ မတူလို့ လက်မထပ်ရဘူးဆိုရင် လူ့အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တာပဲ စသည်ဖြင့် လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာတွေမှာ ဆွေးနွေး ရေးသားနေကြတာတွေကို ဖတ်ရှုရပါ သည်။ ဘီဘီစီလို အသံလွှင့်ရုံတွေကလည်း အဲဒီလို အယူအဆ တွေကိုဖြန့်ဖြူးဖို့ ရည်ရွယ်သလိုထင်ရတဲ့ လမ်းဘေးက လူငယ် အချို့နဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း ဆိုသည်တို့ကို ကြားနေရပါသည်။ အိမ်ထောင်ရေး ဒါမှမဟုတ် လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်း ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ မည်သို့ သတ်မှတ်ချက် ရှိပါသနည်း။ အမျိုးကို စောင့်ရှောက်ခြင်းနဲ့ ပတ်သက်၍လည်း မြတ် စွာဘုရားရဲ့ မည်သို့သော ဟောကြားချက်တွေ ရှိပါသလဲ။ သနားကရုဏာ ပြုပြီး ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဆရာတော်ဘုရားအား ရိုသေစွာဦးတင်လျက်

ဘလော့ဂါနေမျိုးထွန်း၊ တံတားဖြူ

-------------------

လွတ်လပ်

‘တစ်ရောင်တည်းသော သွေးမှာ အမျိုးဇာတ်ဆိုတာ မရှိ၊ အသားရောင် အဖြူအမည်းကြောင့် အကောင်းအဆိုး မဖြစ်နိုင် (န ဇစ္စာ ဝသလော ဟောတိ၊ နဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော။ သုတ္တနိ၊၂၉၉)’လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက ဆုံးမပါတယ်။ လူမျိုး အသားရောင် ဆိုတာက လောကရဲ့ သတ်မှတ်ချက်ပါ။ ‘အမျိုးဇာတ် အသီး သီး အရပ်ဒေသ အမျိုးမျိုးမှ လာကြတဲ့ ရဟန်းတော်တွေဟာ အချင်းချင်း ချစ်ခင်ရင်းနှီးကြလို့ တပည့်တော်လည်း ရဟန်း တော်တွေကို ကြည်ညိုရတာပါ (ထေရီ၊၄၁၂)’လို့ ရောဟိနီ ထေရီမက မှတ်ချက် ပေးဖူးပါတယ်။

အဲဒီလို လူကို လူလို့ ပဲ မြင်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ အိမ်ထောင်ပြု တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးဘာမှ တားမြစ်ချက် မရှိပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒီဟာ မည်သူ့ကိုမဆို လက်ထပ်ခွင့် ရှိတယ်။ လက်ထပ်ထားသူကိုလည်း ငါ့ရဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကို မဖြစ်မနေယုံရမယ်လို့ အတင်းအကြပ်မ ဆိုဘူး။ ကျားမနှစ်ဦး ချစ်ကြိုက်ပါလျက် လူမျိုးနဲ့ ကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာမတူလို့ မိဘတွေ သဘောမတူတာက ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ မပတ် သက်ဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒကို ကျင့်သုံးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည်ကို အခြေခံတဲ့ အခြားသော အကြောင်းတွေ တွေးမြင်ပုံတွေကြောင့်ပဲ ဖြစ်ဖို့ရှိတယ်။ သီဒါမည်

မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုမှာ ‘သားတို့ရုပ်ရည် သီဒါမည်’ဆိုတာ အသက်အရွယ် မပိုင်းခြားဘူး။ သားသမီးနဲ့ မိဘဟာ ရာသက်ပန် တစ်သွေးတည်း တစ်သားတည်းပဲ။ ၁၈-နှစ်ပြည့်တာနဲ့ မိဘ အိမ်မှာ မနေတော့ဘူး၊ မိဘတွေ ကိုယ်တိုင်က အိမ်ပေါ်က ဆင်းတော့လို့ သားသမီးတွေကို နှင်ချတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုမျိုးမှ မဟုတ် ဘဲ။ ဒါကြောင့် အထူးသဖြင့် သားသမီးတွေရဲ့ အိမ်ထောင်ရေး လို ကိစ္စမျိုးမှာ မိဘတွေ ပါဝင်ပတ်သက်လေ့ရှိတယ်။ မိဘတွေ အိမ်ထောင်ရေး ဖောက်ပြန်တာ တွေ့ရင်လည်း သားသမီးတွေက လူ့အခွင့်အရေးပါ ဆိုပြီး လက်ပိုက် ကြည့်နေမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကန့်ကွက်တယ်၊ ပေါက်ကွဲတယ်ဆိုတာမျိုး ရှိတယ်။

ဒါကြောင့်လူ့အခွင့်အရေး ဆိုတာကို နေရာတိုင်းမှာ စံနှုန်း တစ်ခုတည်း သတ်မှတ်ပြီး မပြောသင့်ဘူး။ မြန်မာ့လူ့ဘောင်မှာ သားသမီးတို့ရဲ့ အိမ်ထောင်ဖက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မိဘတွေ သဘော မတူခွင့် ရှိတယ်။ အရွယ်ရောက်ပြီးတဲ့ သားသမီးအနေနဲ့ ကိုယ့်သဘောနဲ့ ကိုယ် ဆုံးဖြတ်ခွင့်လည်း ရှိသင့်တာပဲ။ အမှား အမှန်ဆိုတာကိုတော့ တစ်ကန့်စီထားပြီး ဆွေးနွေးရလိမ့်မယ်။

သီအိုရီ

အမြင်အကြား အနံ့အထိအတွေ့နဲ့ ယုယမှုတွေကို ငြိတွယ်စွဲ လမ်းပြီး ဣတ္ထိနဲ့ ပုရိသတို့ အချင်းချင်း နှစ်ကိုယ့် တစ်ကိုယ် ပေါင်းစည်းဖို့ ကြိုးစားတာကို အချစ်လို့ မဆိုနိုင်ဘူးလား။ လောကီ စာရေးဆရာတို့ မည်သို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်စေ ပန်းတိုင်ကသူနဲ့ ကိုယ်နဲ့ ပေါင်းစပ်ဖို့ပဲလေ။ ဒါအတွက် တစ်ဦးဦးက လျှော့ပေး လိုက်တဲ့ အခါ စွန့်လွှတ်မှု၊ အနစ်နာခံမှု၊ ပေးဆပ်မှုလို့ ဆိုပြန်မှာပေါ့။ စွဲငြိအား ပြင်းထန်သလောက် အချစ်ဒီဂရီ မြင့်နိုင်လို့ အချစ်ကို စွမ်းအား သို့မဟုတ် သတ္တိလို့ ဆိုရင် လက်ခံနိုင်ပေမယ့် အမှန်တရားလို့ တော့ မယူဆဘူး။

တပ်မက်မှုကို အခြေခံတဲ့ အချစ်ဟာ မှန်နိုင်မှားနိုင်တယ်။ ဘာကြောင့်ဆို စွဲငြိတပ်မက်မှုတိုင်းမှာ မဆင်ခြင်နိုင်ခြင်း၊ မရှက် မကြောက်ခြင်း၊ စိတ်ကစဉ့်ကလျားဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အခြေခံတွေ ရှိနေလို့ ပဲ။ ဒါကြောင့် အချစ်ဒီဂရီ မြင့်ချိန် တစ်ဦးဦးက မိမိရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို စွန့်လွှတ်ခွဲထွက်ပြီး ‘ချစ်လို့ ’ဆိုတဲ့ အကြောင်း ပြချက် တစ်ခုတည်းနဲ့ ဇနီးမောင်နှံ ဖြစ်သွားခဲ့ရင် အခြေအနေ တိုင်းမှာ မှန်ပြီလို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ လက်တွေ့မှာ အိမ်ထောင်ပြုတာဟာ လူနှစ်ယောက်တည်းပဲ ပေါင်းစည်းတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ အဲဒီ လူနှစ်ယောက်ရဲ့ မိသားစု၊ အဲဒီမိသားစုရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ပါ ပတ်သက်ရတာမျိုးပါ။ ဒါကြောင့် ‘ယောကျ်ားနဲ့ မိန်းမချစ်ကြိုက် ဖို့သာ အဓိက’လို့ ဆိုရင် မပြည့်စုံဘူး။

ဘဲကြက်

ဘဲဥကို ကြက်မနဲ့ ဖောက်တာကို ငယ်ငယ်က တွေ့ဖူးတယ်။ ပေါက်လာတဲ့ ဘဲကြက်လေးတွေဟာ မိခင်ကြက်မနဲ့ အနေ အထိုင် အစားအသောက် စရိုက်မတူ။ ဘဲလေးတွေက ကြက် မကြီး ရှာပေးတာကို ဂရုမစိုက်ဘဲ ရေမြောင်းထဲ ဒိုင်ဗင်ထိုးချ ရင် ကြက်မကြီးက ကလောက်ကတဲလို့ အော်တယ်။ အဲဒီလို သုံးကြိမ်ခန့် ဖောက်ပြီးရော ကြက်မကြီး ခပ်ကြောင်ကြောင် ဖြစ်သွားတာပဲ။ သူ့ကလေးတွေကိုခေါ်ရင် လည်ပင်းပိုရှည်လာ တာ၊ မကြာခဏ အသံကျယ်နဲ့ အော်ပြေးတာ၊ ပြေးသွားပြီးမှ သိုင်းကသလို ပြန်ဆုတ်ပြေးလာတာမျိုး ဖြစ်သွားတယ်။

ဘာသာမတူတဲ့ ဇနီးနဲ့ ဇနီးရဲ့မိသားစု ပတ်ဝန်းကျင်မှာနေ ထိုင်ရတဲ့ မြန်မာပြည်မှာ ထင်ရှားခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဆရာဝန်ကြီး တစ်ဦး (ဘုန်းကြီးနေတဲ့ မြို့မှာ) ရှိတယ်။ ကွယ်လွန်ခါနီး ဘုန်း ကြီးနဲ့ တွေ့တော့ သူ့ဘကြီးတွေ အဒေါ်တွေက ဘုန်းကြီးနဲ့ သီလရှင်တွေတဲ့။ ဒီတစ်ခါ ကျန်းမာလာရင် ဗုဒ္ဓတရားကို ထိထိ ရောက်ရောက်ကျင့်မယ်တဲ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီအချိန်မှာသူ့ရောဂါ အခြေအနေက သေမိန့်ကျပြီးသားလို့ ဆိုရမယ့် အနေမျိုး။ စိတ် တောင် မကောင်းဘူး။ ဘဝနိဂုံးချုပ်ခါနီး ကောင်းမှုတစ်ခု ပြု လိုကြောင်း တစိမ်းတစ်ယောက်ကို ဖွင့်ပြောပေမယ့် မအောင် မြင်ခဲ့ဘူးလို့ တစ်ဆင့်စကား သိရတယ်။

အမျိုးစောင့်

သကျနိုင်ငံဖက်က အရိပ်ကြဲ သစ်ပင်အောက်မှာ သီတင်းသုံး ခိုက် ဒီဖက်ခြမ်းက အရိပ်ကောင်းတဲ့ သစ်ပင်အောက်မှာ ဘာ လို့ မထိုင်တာလဲလို့ ဝိဋဋူဘမင်းက မေးတော့ဗုဒ္ဓက ‘ဆွေမျိုး တို့ရဲ့ အရိပ်ဆိုတာ အေးချမ်းပါတယ် (ဉာတကာနံ ဆာယာ နာမသီတလာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၅၅)’တဲ့။ ဗုဒ္ဓရဲ့အမျိုးစောင့် တရား က ဒီမျှပဲ။ ဒါပေမယ့် အများကြီး အဓိပ္ပာယ် ပိုပါတယ်။ နယ်ချဲ့ကို တော်လှန်တယ်ဆိုတဲ့ တစ်ချိန်က ဝံသာနုရက္ခိတ (အမျိုး စောင့်)ဆိုတာကြီးနဲ့ ပြည်သူကို စည်းရုံးခဲ့ကြတယ် မဟုတ်ပါ လား။ ဘာလို့ တော်လှန်ရသလဲ၊ ဘာလို့ အမျိုးကို စောင့်ရ သလဲ။ အင်း .. ဘယ်လောက်ပဲ လူမျိုးစုံ (Variety) ဆိုဆို၊ ဂလိုဘယ်လိုက် ပြောပြော၊ လူ့အခွင့်အရေး အော်အော်၊ လက် တွေ့မှာ အဖြူတွေကဘည်း ဖြူမှဖြူ၊ တရုတ်ကလည်း ရုတ်မှ ရုတ်၊ ကုလားကလည်း လားမှလားပဲ။ အသ္မိမာန် (Ego) မကင်း သေးသူမှန်ရင် မသိစိတ်မှာ ဒီတိုင်းပဲ ရှိနေကြမှာ။ ကိုယ့်အမျိုးကို စွဲလမ်းမှုဟာ လူမျိုးတိုင်းမှာ ရှိတယ်။ ဒါ သဘာဝပဲ။ ကျီးကန်းအုပ်ထဲ ဆက်ရက်ဝင်ကြည့်ပါလား၊ ဝိုင်း ‘တွတ်’ပစ်မှာပဲ။ အမြွက်မျှ

ကဲ .. သိပ် ဗုံးပေါလအော မပြောချင်တော့ဘူး။ ကြုံမှ ထပ် ပြောကြသေးတာပေါ့။ လိုရင်းက ဗုဒ္ဓဝါဒအရ လွတ်လပ်ပေမယ့် လူမှု၊ နိုင်ငံ၊ ယဉ်ကျေးမှုအရ စောင့်ရမယ်လို့ ပါ။ စည်းကမ်းရှိတဲ့ လွတ်လပ်ခြင်း ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ဒါလောက်ဆိုရင် ချစ်ဖို့သာ အဓိက ဖြစ်သင့်သလား၊ ဘာသာ မတူသူကို လက်ထပ်သင့် သလား၊ အမျိုးစောင့် ဆိုတွေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘုန်းကြီးရဲ့ ရင်တွင်းက ခံစားချက် သို့မဟုတ် ရပ်တည်ချက်ကို နားလည် နိုင်လောက်ပြီ။ ကြာနီကန်ဆရာတော်ရဲ့ လေယူလေသိမ်းနဲ့ ‘သိပါတယ်၊ လူလည်တွေပါ’လို့ ပဲဆိုပါရစေ။

ဒီဇင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၃။

-----------------

ကြမ္မာလည်းသင့်၊ ဘုန်းလည်းပွင့်လျက်၊ အကျင့်လည်းပြည့်၊ ခွင့်ညီ လှည့်က၊ ထွန်းစည့်ဝင်းရှိန်၊ တေဇာထိန်၍..

(အမည်မသိစာဆို)

၃၃၆။ ခုရိုးမှနောင်ဖြောင့်

အရှင်ဘုရား၊

ရိုသေစွာမေးမြန်းလျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ အချို့သော သမီးရည်းစား လင်းမယားစုံတွဲများမှာ ကြုံတွေ့ရတဲ့ အရာတစ်ခုကို မေးမြန်းလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ မိန်းကလေး တစ်ယောက်က သူ့ရည်းစား သို့မဟုတ် သူ့ခင်ပွန်းကို သူ့အပြင် အခြားမိန်းမတွေနဲ့ ရည်းစားဖြစ်ဘူးသလားလို့ မေးပါတယ်။ ယောကျ်ားလေးက သူ့ရည်းစား ငြိုငြင်မှာစိုးလို့ ရည်းစားရှိခဲ့ဖူး ပေမယ့် မရှိဘူးလို့ ငြင်းပါတယ်။ မိန်းကလေးက အဲသည် လောက်နဲ့ မကျေနပ်ဘဲ သူပိုပြီး ယုံကြည်နိုင်အောင် ဘုရားရှေ့ သွားပြီး ဘာဖြစ်ပါစေ၊ ညာဖြစ်ပါစေဆိုပြီး ယောကျ်ားလေးကို သစ္စာဆိုခိုင်းပါတယ်။ ယောကျ်ားလေးဟာ သစ္စာမဆိုချင်ပေမယ့် အမှန်အတိုင်း ဝန်ခံလိုက်ရင် မိန်းကလေး စိတ်ဆင်းရဲပြီး အဆင်မပြေ ဖြစ်မှာစိုးရိမ်တဲ့ အတွက် ဘုရားရှေ့မှာ သစ္စာဆိုရင် သစ္စာစူးနိုင်ပါသလား ဘုရား။ သူတစ်ပါး စိတ်ချမ်းသာအောင် ကိုယ့်စိတ်မပါပဲ လိုက်လျောပေးတဲ့ သဘောပါဘုရား။

Hero Man

-------------------

အသစ်တစ်ယောက်ငြိုငြင်မှာ စိုးလို့ ဇာတ်လမ်းဟောင်းရှိဖူးတာကို မရှိဖူးပါဘူးလို့ စေတီဘုရားရှေ့မှာ မုသားဆိုတဲ့ သဘောလို့ နားလည်လိုက်မယ်။ အဲဒီနားလည်မှုနဲ့ ဆွေးနွေးရရင် .. သစ္စာစူး

သစ္စာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က အမှန်တရား။ သီဟိုဠ်သား စက္ကနခေါ်တဲ့ လူငယ်ဟာ သူ့မိခင် နေမကောင်းတာကို ယုန်သားနဲ့ ကုသရ မယ်ဆိုလို့ ယုန်ဖမ်းထွက်ခဲ့တယ်။ ယုန်ကလေး ပိုက်မှာငြိစဉ် သနားစဖွယ် အော်သံကိုလည်း ကြားရော ‘ငါ့မိခင် အသက်ရှင်ဖို့ သူတစ်ပါး အသက်ကို သတ်တာဟာ မသင့်မြတ်ဘူး’လို့ ဆင်ခြင်ပြီး ပြန်လွှတ်လိုက်သတဲ့။ အိမ်ပြန်ရောက်တော့ အစ်ကိုက ညီကို အပြစ်တင်တယ်။ ဒီတော့ စက္ကနက ‘မွေးကတည်း က ယနေ့အချိန်ထိ သေစေလိုစိတ်နဲ့ သူ့အသက်ကို မသတ်ဖူးပါ၊ ဤမှန်သော စကားကြောင့် ရောဂါ ပျောက်ကင်းပါစေ’လို့ သစ္စာပြုတဲ့ အခါမိခင်ရဲ့ရောဂါပျောက်ကင်းသွားသတဲ့ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၈)။ သစ္စာစူးတယ်ဆိုတာ အဲဒါမျိုး။ ‘ရှစ်ပါးသီလကို သုံးလတိတိ မပျက်မကွက် စောင့်ထိန်းခဲ့ပါတယ်၊ ဤ မှန်သော သစ္စာစကားကြောင့် အခက်အခဲကို ကျော်လွှားနိုင်ပါစေ’ဆိုတာ မျိုးလုပ်နိုင်အောင်ကြိုးစားပါ။

လိမ်တာပဲ

အခုကိစ္စက ဘုရားရှေ့သွားပြီး မမှန်တာကို ဆိုတဲ့ အမှား စကားဖြစ်လို့ ‘သစ္စာဆို’လို့ မခေါ်ဘူး။ လူတစ်ဖက်သားကို သာ မက ဘုရားကိုပါ လိမ်ညာတာပဲ။ အပြောခံမှာ ရိုးသားမှန်ကန် သလောက်လိမ်သူမှာ အပြစ်ကြီးတယ် (မောဟဝိစ္ဆေဒနီ၊၂၅၇) ဆိုတဲ့ စကားအရ ဒီကိစ္စမျိုးကို ဘုရားရှေ့မှာ မလုပ်မိပါစေနဲ့။ အကုသိုလ် အပြစ်ကြီးတယ်။ ဟိုတစ်ယောက်က သူ့ဟာသူ သိသွားခဲ့ရင်လည်း ပြဿနာ ဒီ့ထက် ပိုကြီးနိုင်တာပဲ။ ‘သူတစ်ပါး စိတ်ချမ်းသာအောင် ကိုယ့်စိတ်မပါဘဲ လိုက်လျောပေးတဲ့ သဘော’ဆိုတာ လိမ်ညာဖို့အတွက် လှပတဲ့ အကြောင်းပြ စကား လုံးပါ။ လိုရင်းက ငြိုငြင်မှာ စိုးလို့ သူ့ကို လိမ်တာပဲ။ ရှင်တော် ဘုရားတောင် ကြားညပ်ရတယ်။ ဒီကိစ္စမျိုးမှာ ဘာလို့ အဲဒီလို စိုးရွံ့နေမလဲ။ ခုရိုးမှ နောင်ဖြောင့်မှာ။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပဲ ဖြစ် သင့်တယ်။ နောက်မှ အလိမ်ပေါ်ရင် ပိုဆိုးမှာပေါ့။

မရိုးခဲ့လို့

ခပ်ငယ်ငယ်က ဖတ်ဖူးတဲ့ သခင်ဘသောင်းရဲ့ ‘ပန်းသာမစာအု’ ကိုအမှတ်ရတယ်..မင်္ဂလာဦးညမှာ မောင်ဒေဝက ‘အု’နဲ့ မင်္ဂလာ မဆောင်ခင် အစ်မကြီး တစ်ယောက်နဲ့ နှစ်ည သုံးည ကျူး လွန်ဖူးလို့ မိမိအနေနဲ့ ခြောက်ပြစ်ကင်း မဟုတ်ကြောင်း အမှန်ကို ဖွင့်ပြောတဲ့ အတွက် သူ့အမေ အတန်တန် စာရေးပြီး မှာ ထားလျက်နဲ့ ‘အု’ကလည်း မိမိမှာ အိမ်ထောင်ကျဖူးကြောင်း ဝန်ခံတဲ့ အခါ အုကခွင့်လွှတ်နိုင်ပေမယ့် မောင်ဒေဝကတော့ အဲဒီ ညမှာပဲ အုကိုစွန့်ပစ်ထားခဲ့သတဲ့ ..နှစ်ယောက်လုံး ယခင် မရိုး ခဲ့ကြလို့ ယခု အချစ်ခရီး မဖြောင့်တာပဲ။ ဒါကြောင့် ပွင့်လင်းမှုဟာ အလွန် အရေးကြီးပါတယ်။ ခေတ်သစ်မှာ အချစ်မွှန်ပြီး ချစ်ဖို့သာအဓိက ချစ်ရရင် ပြီးရောဆိုတဲ့ အချစ်ကို ကိုးကွယ် သူတွေမောင်ဒေဝနဲ့ ပန်းသာမစုအုကို နမူနာ ယူကြပေါ့။ ပွင့်လင်းရင်

လာအိုမနဲ့ ညားနေတဲ့ မွန်လေးတစ်ယောက် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ရောက်တယ်။ ကလေးတစ်ယောက် ရပြီ။ ဘယ်မှာ တွေ့ ကြတုန်း မေးတော့ ကြင်ဖော်ရှာပေးတဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်မှာ တွေ့တာတဲ့။ စိတ်ဝင်စားလို့ အဲဒီ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို လေ့ လာကြည့်တဲ့ အခါ .. ရည်းစား သို့မဟုတ် အိမ်ထောင် ရှိဖူး၊ တစ်ကိုယ်တည်း၊ ကလေးရှိ သို့မဟုတ် မရှိ၊ အရက်ဆေးလိပ် သုံးစွဲတာ မကြိုက် သို့မဟုတ် ကြိုက်၊ ဘာသာရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး လူချင်းတွေ့မှ ဆွေးနွေး..စသည်။ ၈၅-ရာနှုန်းလောက်က မိမိ ရဲ့ ကိုယ်ရေးကို အမှန်အတိုင်း ဖော်ပြတယ်လို့ ဘုန်းကြီးယူဆတယ်။ ကိုယ်နဲ့ အကြိုက်တူ စရိုက်တူကို ရွေးပေါ့။ အဲဒီလို ပွင့် လင်းနေတဲ့ ခေတ်မှာ ဘုရားရှေ့ရည်းစားကို ညာပြောတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးမျိုး မရှိသင့်တော့ဘူး။

မုသားအစ

မုသားအစ အကြောက်တရားကလို့ ဘုန်းကြီးထင်တယ်။ ငယ် စဉ်အခါ အရိုက်ခံရမှာ အဆူခံရမှာ ကြောက်လို့ လိမ်ညာတယ်။ အရွယ်ရောက်တော့ နာမည်ပျက်မှာ သိက္ခာကျမှာ ကြောက်လို့၊ ဒဏ်ရိုက်မှာ ထောင်ကျမှာ ကြောက်လို့ စတဲ့ အကြောက်မျိုးစုံ ကြောင့် လိမ်ညာတယ်။ အာဏာရှိတဲ့ လူက အပြစ်မဲ့သူကို အပြင်းအထန် ရိုက်တော့ မဟုတ်ဘဲ ဟုတ်တယ်လို့ လိမ်လိုက်ရ တာပဲ။ ခေတ်သစ်မှာ အမှန်ကို ပြောရဲတဲ့ သတ္တိ၊ အမှန်ပြောတာကို လက်ခံနိုင်တဲ့ နားလည်မှုတွေ ရှိဖို့ ငယ်စဉ်ကပင် လေ့ကျင့် ဖို့အချိန်တန်ပါပြီ။

ဒီဇင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၁၃။

-----------------

၃၃၇။ ရိပ်သာမှတ်စု

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်မအား သနားသောအားဖြင့် ကူညီ ဖြေရှင်းပေးစေ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ လွန်ခဲ့သော၄-နှစ်ခန့်က တပည့်တော်မ သီလရှင် ဝတ်ဖူးပါသည်။ တပည့်တော် တရားစာအုပ်ဖတ် နေချိန်တွင် တပည့်တော်ကို ဆရာတော်တစ်ပါးက အလုပ်ခိုင်း ပါသည်။ တပည့်တော်မရဲ့ မျက်နှာခပ်တည်တည် ဖြစ်နေသော ကြောင့် အခြား ရဟန်း၂-ပါးက ဟာသများပြောပါသည်။ ထို ရဟန်း ၂-ပါးမှာ အလုပ်လုပ်ရာမှာ ပျော်ရွှင်စေလိုသောကြောင့်သာ ထိုသို့ ပြောခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဒါပေမယ့် တပည့်တော်မက တော့ အလုပ်လည်း သိပ်မရှိဘူးဆိုပြီး ထပြန်ခဲ့ပါသည်။ ရဟန်း ၂-ပါးက မပြန်နဲ့ အုံး၊ လုပ်စရာ ရှိသေးတယ်ဆိုတော့ အဲဒါကို ဦးဇင်းတို့ပဲ လုပ်လိုက်ပါတော့လို့ ပြောပြီးပြန်လာခဲ့ပါသည်။

နောက်တစ်ခုမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်း ဆောက်ရန် အုတ်ခဲ သယ်စဉ် မနိုင်မနင်းဖြစ်ပြီး ပြုတ်ကျတော့မည့် အချိန်တွင် အနီး မှာတွေ့ရတဲ့ ရဟန်းတစ်ပါးအား ကူညီပါလို့ ဆိုပေမယ့် မကူ ညီတဲ့ အတွက် ထိုရဟန်းကို အတော်စိတ်တိုခဲ့ဖူးပါသည်။

နောက်တစ်ခုကတော့ ရဟန္တာဓာတ်တော်များဟု ဖတ်ရ သည့်အခါ ဖြစ်နိုင်ပါ့မလားဟု သံသယစိတ် ဝင်ဖူးပါသည်။ ထို စိတ်ထားများအတွက် အလွန် ရတက်မအေး ဖြစ်နေရပါသည်။ ငရဲကြီးရှစ်ထပ်သို့ မသွားချင်ပါဘုရား။ ယခု တပည့်တော် ဝိပဿနာတရား အားထုတ်ပါသည်။ ထိုအကုသိုလ်များသည် မဂ်တား ဖိုလ်တား အန္တရာယ်များ ဖြစ်မည်ကို စိုးရိမ်ပါသည်။ ပြေ ပျောက်စေနိုင်သည့် ကုသိုလ်တရားများကို ဟောကြားပေးစေ လိုပါသည်ဘုရား။

အင်ကြင်းမေ

-------------------

အတွေ့အကြုံ

ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပညာတတ် ဒကာမကြီး တစ်ယောက် ပြောပြဖူးပုံက.. အဲဒီရိပ်သာမှာ တစ်ညအိပ်ပြီးနောက်နေ့မှာ တစ်ကျောင်းလုံး သန့်ရှင်းရေး လုပ်ရတယ်။ ရောက်ခါစဖြစ်လို့ အကြောင်း မသိတဲ့ အတွက် မလုပ်ရဲ မကိုင်ရဲဖြစ်နေတာကိုတာဝန်ရှိ ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါးက သူ့ကိုလက်ညှိုးထိုးပြီး မာမာ ထန်ထန် ဆူပူကြိမ်းမောင်းသတဲ့။ အချို့ရိပ်သာတွေမှာ ဆရာ တော်တွေဖက်က ဖြစ်တတ်တဲ့ အဲဒီလို ချို့ယွင်းချက်ကိုလည်း ကိုယ်တိုင်တွေ့ဖူးလို့ လူတွေရိပ်သာဝင်တုန်း ဒေါသခံစားချက် ဖြစ်သံ ကြားရင် စိတ်မသက်သာဘူး။

မဂ်ဖိုလ်မတား

ရဟန်းတွေက အလုပ်လုပ်ဖို့ ပြောတာကို ခပ်တည်တည် မျက် နှာထားပြမိလို့ ထိုရဟန်းတွေက ဟာသပြောတဲ့အခါ သီလရှင်ရဲ့ စိတ်မှာ ပုံမှန်ပဲဆိုရင် ဘာမှမဖြစ်ဘူး။ စိတ်ဆိုး အငြိုးသိုမိရင် တော့ ဒေါသခြံရံတဲ့ အကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်တယ်။ ဟာသလုပ်တာကို မကျေနပ်လို့ မဟုတ်ဘဲ တကယ်ပဲ လုပ်စရာအလုပ် သိပ် မရှိတော့ဘူး ထင်ပြီး ကျေကျေနပ်နပ်နဲ့ ထပြန်ခဲ့တာ ဖြစ်ရင် အကုသိုလ် မဖြစ်ဘူးလို့ ပြောရလိမ့်မယ်။ စိတ်ထဲ ခုနေရင်တော့ အကုသိုလ်ပဲ။ ဒီအကုသိုလ်ကြောင့် ရရှိထားဆဲ သတိ ပဋ္ဌာန် အမှတ်တွေ အားနည်းသွားနိုင်ပေမယ့် မဂ်ဖိုလ်ကို မရနိုင်လောက်အောင်တော့ မကြီးကျယ်နိုင်ပါဘူး။

ဘာဖြစ်လို့

‘ဦးဇင်းတို့ပဲ လုပ်လိုက်ပါတော့’လို့ ပြောတာဟာ ခုနက ဟာသ လုပ်ခံရတဲ့ အတွက် စိတ်တိုလို့ မဟုတ်ရင် အကုသိုလ် မဖြစ်ပါဘူး။ ရဟန်းကိုပဲ စိတ်တိုတို လူကိုပဲ စိတ်ဆိုးဆိုး အဲဒီလို ဖြစ် ပြီဆိုရင် ဒေါသခြံရံတဲ့ အကုသိုလ်တွေပဲ။ အုတ်ခဲတွေ ခေါင်းပေါ် က သို့မဟုတ် လက်ထဲက လွတ်ကျရင် ခြေကျိုးလက်ကျိုး ဖြစ် နိုင်တာမို့ ကူညီပါ ဆိုတာကိုတောင် မြင်ရက်ကြီးနဲ့ အဲဒီရဟန်း မကူညီနိုင်ရတာ ဘာကြောင့်လဲ။ ရန်ဖြစ်ထားကြလို့ လား။ မိတ် ဟောင်း ဆွေဟောင်းတွေလား။ အတူတူ ဒုလ္လဘဝတ်တဲ့ အထဲ ကလား။ သာမန်ဆို အဲဒီလို မဖြစ်လောက်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ရဟန်းအနေနဲ့ သင့်လျော်တဲ့ နည်းနဲ့ ကူညီပေးသင့်တာပေါ့။ ဉာဏ်ရှိစေ

‘ရဟန္တာဓာတ်တော်များ’ဆိုတာကို သံသယဖြစ်မိရုံနဲ့ ငရဲကြီးရှစ် ထပ်က သင့်ကို အလျင်စလို မဖိတ်ကြားသေးပါဘူး။ မပူပါနဲ့၊ ရတက်အေးပါ။ အတုအလိမ်တွေ များလွန်းတဲ့ ယနေ့ ခေတ် ကြီးမှာ သံသယဖြစ်လည်း ဖြစ်သင့်တာပဲ။ ‘ရဟန္တာ’သို့မဟုတ် ‘ဓာတ်တော်ကြွေတယ်’ဆိုတာမျိုးတွေ ကြားရင် တဆင့်စကားကို အတည်မယူနဲ့။ ရင်းမြစ်ကို လေ့လာပြီး ကိုယ့်ဉာဏ်ထဲမှာ သက်ဝင်နိုင်မှ လက်ခံသင့်တယ်။

လေ့ကျင့်ပါ

ဝိပဿနာတရား အားထုတ်တာဟာ ကောင်းတဲ့ အလုပ် ဖြစ်လို့ သာဓုပါ။ ဒါဟာ စိတ်ဆိုး စိတ်ကောက်တွေကို လျော့အောင် လုပ်ဖို့ ကြိုးတာပဲ။ ဒါကြောင့် ရိပ်သာဘုန်းကြီးကျောင်းမှာဖြစ် စေ၊ အိမ်မှာဖြစ်စေ အဲဒီလို စိတ်ဆိုး စိတ်ညစ်စရာ အာရုံတွေနဲ့ ကြုံလာရင် ဒါဟာငါ့အတွက် ငါ့စိတ်ကို လေ့ကျင့်ဖို့ အခွင့်အရေး ပဲလို့ ခံယူပြီး မေတ္တာပို့နိုင်အောင် အလေ့အကျင့်လုပ်ပါ။

ဒီဇင်ဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၃။

----------------

ပညာရှာသော်အခါ မနှောင်းနှင့်၊ ဥစ္စာရှာသော်အလာ မနှောင်းနှင့်။

၃၃၈။ တရားထိုင်သူ့ စိတ်ထား

တပည့်တော်ရိုသေစွာ မေးမြန်းအပ်ပါတယ် အရှင်ဘုရား..

တပည့်တော် အကြောင်းမကောင်းခဲ့လို့ အကျင့်မကောင်းတဲ့ အဖေမျိုးနဲ့ ကြုံဆုံခဲ့ရပါတယ်။ အဖေ့ကို အရမ်းမုန်း နေပါတယ်။ မိဘကျေးဇူးကို ဆပ်ဖို့ရည်ရွယ်ပြီး အဖေနဲ့ အမေကို Australia ရောက်အောင် ကြိုးစားပြီး ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ‘အဖေဟာ အဖေပါပဲ၊ အစားထိုးလို့ မရဘူး’လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုံးမပြီး အတတ်နိုင် ဆုံး ပြုစုပေမယ့် အဖေဟာ သူ့အကျင့်အတိုင်း ငွေယူပြီး အိမ် က ထွက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ယူသွားတဲ့ ပိုက်ဆံကုန်လို့ အဆင် မပြေရင် အိမ်ကို ပြန်လာပါတယ်။ ဒါမျိုး လုပ်တာဟာ တပည့် တော်သိတတ်စ အရွယ်ကစပြီး ယခုအသက် ၄၅-နှစ်အရွယ် ထိအကြိမ်ကြိမ် အခါခါပါ။

သွေးတိုးရောဂါရှိတဲ့ အမေအိုကို ပြုစုရင်း တပည့်တော် အဖေ့ကို စိတ်နာခဲ့ရပါတယ်။ ယခု အမေဆုံးသွားပါပြီ။ အမေ သည်းခံနိုင်ခဲ့ပေမယ့် တပည့်တော် သည်းမခံနိုင်ပါ ဘုရား။ ယခု တပည့်တော် ဝိပဿနာတရား အားထုတ်ဖို့ တရားစခန်း ဝင်ရန်အတွက် စာရင်း ပေးထားပါတယ် ဘုရား။ အဖေ့ကို ပြစ် မှားခဲ့တဲ့ အကုသိုလ်တွေ၊ အခုလက်ရှိ အဖေ့ကို မုန်းနေတဲ့ စိတ်တွေက ကံကြီးထိုက်နေပါသလား။ တရားအားထုတ်လို့ ရနိုင်ပါ့မလား။ အဖေ့ကို မုန်းတီးတဲ့ စိတ်တွေကိုတော့ ပြင်လို့ မရနိုင်တော့ပါဘူး။ မည်သို့ ပြုကျင့်ရမည်ကို သနားသောအား ဖြင့်ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

လဲ့လဲ့စိမ်း၊ သြစတြေးလျ

-------------------

ဆူးတွင်းပစ်

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၆၀၀-ကျော်က စစ်ကိုင်းမြို့ မြောက်ဖက် သာစည်ရွာသား အသည်ကြီးတစ်ဦးဟာ ကျောင်းသွားဖို့ ပျင်းလွန်းတဲ့ သားငယ်ကို စိတ်ဆိုးပြီး လမ်းဘေး ဆူးခြုံထဲ ပစ်ချ ထားခဲ့သတဲ့။ သားငယ်ဟာ အဖေကို စိတ်နာပြီး အိမ်မပြန် တော့ဘဲ ခြေဦးတည့်ရာ ထွက်သွားပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်း တစ်ခုမှာ သာမဏေဝတ်၊ စာသင်၊ စာတတ်လာတော့ စာနဲ့ ပျော် သွားပြီး စာပေထူးချွန်တဲ့ ပဉ္စင်းငယ်ဖြစ်မှ အဖေနဲ့ ပြန်တွေ့တဲ့ အခါ အဖေက ‘အမောင့် အမိလည်း မျှော်တလှပြီ၊ ရပ်ရွာသို့ ပြန်ပါဦး’လို့ တောင်းပန်တာကို ခွင့်လွှတ်ပြီးအဖေနဲ့ အတူ ရွာကို ပြန်ခဲ့သတဲ့။ အဘိဓာန်ဋီကာကျမ်းပြု ပညာရှင် စတုရင်္ဂဗလအမတ်ကြီး မေးတာကို ဖြေကြားတဲ့ ‘ဆူးတွင်းပစ်ဆရာတော်’ ဆိုတာ အဲဒီပဉ္စင်းငယ်ပဲပေါ့။

ယနေ့ ပဋိပတ္တိနယ်မှာ အလွန်ထင်ရှားတဲ့ ဖားအောက် ဆရာတော်ကြီးလည်း ငယ်စဉ်အခါ ငိုလွန်းလို့ ဖခင်က ညွှန်ထဲ ပစ်ချတာကို ခံခဲ့ရတဲ့ အတွက် ယခုအချိန် တရားထိုင်ရင် ခါး နာကြောင်းနဲ့ အဲဒီလို ပစ်ချခံရပေမယ့် ဖခင်ကို မနာကျည်းဘဲ ‘မိမိပြုဖူးတဲ့ ယခင် ဝဋ်ကြွေးကြောင့် ခံရတာ’လို့ ပဲ ဆင်ခြင်ပြီး နောင်အခါ ဖခင်ကို ကောင်းမွန်စွာ စောင့်ရှောက်ခဲ့ကြောင်း ဆရာတော်ရဲ့ တပည့်မထေရ်တစ်ပါး မိန့်ဖူးပါတယ်။

ထုတ်ပစ်

အရမ်းမုန်းနေတာ၊ စိတ်နာနေတာတွေဟာ မကောင်းတဲ့ စိတ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မမေ့ပါနဲ့။ အဲဒီ စိတ်ဆိုးတွေကို ‘အဖေဟာ အဖေပါပဲ’ဆိုတဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ပဲ ဖြေနိုင်အောင် ဆက်လက် ပြီး တဖြည်းဖြည်း လေ့ကျင့်ပါ။ အကျင့်မကောင်းတဲ့ အဖေဆိုးနဲ့ ကြုံရတာဟာ ‘မိမိပြုဖူးတဲ့ ယခင် ဝဋ်ကြွေးကြောင့်’လို့ ဖားအောက် ဆရာတော်ကြီးလို ဖြေနိုင်ရင် ပိုမကောင်းဘူးလား။ ပိုက်ဆံကုန် အဆင်မပြေလို့ အိမ်ကို အဖေပြန်လာခဲ့ရင် စိတ်ကို ဒုန်းဒုန်းချပြီး ‘အင်း .. ငါ့ဝဋ်ကြွေး မကုန်သေးပေဘူး’လို့ ဖြေ ပါ။ ‘အဖေ့ကိုမုန်းတဲ့ စိတ်ကို ပြင်မရတော့ဘူး’ဆိုတာမျိုး မဖြစ် သင့်ချေဘူး။ ၄၅-နှစ်တောင် သည်းခံခဲ့ပြီးပြီပဲ။ အဖေလည်း အသက် ၇၀-နားနီးရော့ပေါ့။

ဘယ်သူ့ကိုပဲ မုန်းမုန်း နှလုံးသားထဲ ‘အမုန်းတရား’ စူး ဝင်နေရင် တရား မရနိုင်ဘူး။ မာန (အလှ၊ ပညာ၊ စည်းစိမ်၊ အရွယ်၊ ကျန်းမာ ဆိုတာတွေကြောင့် စိတ်ကြီးဝင်နေတာ)တွေ ရှိ နေရင်လည်း တရားမတွေ့နိုင်ဘူး။ သည်းခံခြင်း ခွင့်လွှတ်ခြင်း နှိမ့်ချခြင်းဆိုတာတွေကို ရှေ့တန်းတင်ပြီး တရားထိုင်ရတယ်။

မုန်းစိတ်မဲ့

အဖေကိုသတ်တဲ့ အဇာတသတ်ဟာ ယခုဘဝမှာ မဂ်ဖိုလ်ကို မရတော့ဘူး။ ယခင်ဘဝက မိဘကို ကိုယ်ထိလက် ရောက် ရိုက်နှက်ဖူးတာမျိုးကတော့ ယခုဘဝမှာ မဂ်ဖိုလ်ကို မတားမြစ်ဘူး။ ဥပမာ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်။ ယခုဘဝမှာ မိဘကို နာကျင် အောင် လုပ်ဖူးရုံမျိုးလည်း နောင်မလုပ်တော့ဘူးလို့ စိတ်ထား ပြီး အလေးအနက် ကန်တော့ တောင်းပန်ရင် မဂ်ဖိုလ်ကို မတားမြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ အကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးကိုတော့ ဘဝသံသရာမှာ ရှောင်လွှဲလို့ မရဘူး။ ဒါကြောင့် အဖေ ကိုယ် ကျင့်တရားပျက်တာကို စိတ်ထဲမှာ နာကျည်းရုံနဲ့ မဂ်ဖိုလ်ကိုမ တားမြစ်နိုင်ဘူးလို့ မှတ်ပါ။ ဒါပေမယ့် တရားထိုင်ဆဲမှာ အဲဒီ ‘မုန်းစိတ်’ ဖြစ်မနေအောင်တော့ ထိန်းရမယ်။ ထိန်းနည်းက တရားမထိုင်ခင် အဖေ့မျက်နှာကို စိတ်အာရုံမှာ ပေါ်လာအောင် လုပ်ပြီး လူမမယ်ဘဝမှာ အဖေ့ရဲ့ပြုစု ယုယမှုတစ်ခုခုကို သတိ ရအောင်ကြိုးစားရင်း အလေးအနက် စူးစူးစိုက်စိုက်မေတ္တာပို့။ နှစ်ရက် သုံးရက်လောက်ဆို တင်းနေတဲ့ စိတ်တွေ လျော့ကျ သွားပြီး တရားအမှတ်တွေ တက်လာလိမ့်မယ်။

ကြွေးလျှော်

အနောက်ဖက်က တစ်ချို့လူတွေကို မိဘကျေးဇူး အကြောင်း ပြောရတာ အတော်ခက်တယ်။ ဘုန်းကြီးအသိ James Mcshea ဆိုရင် သူ့အဖေက သူတို့ မောင်နှမကို သူတို့အရွယ် မရောက် ခင်တာဝန်မဲ့ စွန့်ပစ်သွားလို့ လုံးဝကျေးဇူးမတင်နိုင်ပါဘူးတဲ့။ ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်းပြ ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါး ကနေဒါ တရားစခန်း တစ်ခုမှာ မိဘကျေးဇူးကို ရှင်းပြစဉ် အရွယ်မရောက်ခင် သူ့အဖေရဲ့ မုဒိန်းကျင့်တာကို ခံရဖူးတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ထပြီး သူ့ခံစားချက်ကို ပေါက်ကွဲတာမျိုးလည်း ကြုံရ ကြားရပါတယ်။ ကိုယ့်အဖေက အဲဒီ အမျိုးသမီးရဲ့ အဖေလောက်တော့ မဆိုးသေးဘူး မဟုတ်လား။ ဆိုးတယ်ပဲထား၊ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမ အရတော့ ကြွေးဟောင်းကိုသာ ကျေအောင်ဆပ်သင့်ပြီး ကြွေး သစ်ပြန်မယူပါနဲ့ လို့ ပဲ အကြံပြုပါရစေ။

ဇန်နဝါရီ ၁၀၊ ၂၀၁၄။

----------------

နွားသတ်သူသို့

သတ်စားဖြတ်စား၊ ပြုငြားတတ်မူ၊ လူတွင်မိုက်လှ၊ လူ့ဗာလတည့်။ (လယ်တီဂန္ထဝင်ကျော်များသမိုင်း၊၁၅၆)

၃၃၉။ ကုသိုလ်ဓားပြမှု

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

တပည့်တော်ရဲ့စိတ်ထဲမှာ မတင်မကျအားမလို အားမရဖြစ်နေ တဲ့ ဆူးငြောင့်တစ်ခုကို နုတ်ပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ နာဂစ် မုန်တိုင်းကြီး မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းကို ကြမ်းကြုတ်စွာ ဝင်ရောက် တိုက်ခတ်စဉ်က မြန်မာလူမျိုး လူတစ်သိန်းလောက် သေပြီး သိန်းပေါင်းများစွာ အိုးအိမ်မဲ့ အစာရေစာမဲ့ ဖြစ်သွားခဲ့ရ ပါသည်။ အဲဒီအခါမှာ ဘုန်းကြီးရှေ့မှာ ယောဂီတဘက်ကိုလည် ပင်းမှာ ပတ်ပြီး အလှူဒါန ပြုပြကြတဲ့ ယူနီဖောင်းဝတ်တို့ အလွန်ရက်စက်ခဲ့ကြပါသည်။ အဲဒီလူတွေဟာ ကိုယ်တိုင် မကူညီ သည့်အပြင် ကူညီလိုသူကိုလည်း ပိတ်ပင်ခဲ့ကြသည်။ လှူဒါန်း သည်ကိုလည်း ဖြတ်စားခဲ့ကြပါသည်။

ဒါ့ပြင် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က ဘာသာမတူတဲ့ အလှူ့ရှင်တွေ နည်းများ မဆိုပါဝင်လှူဒါန်းနိုင်ပါလျက် သိန်းပေါင်း သောင်းနဲ့ ချီ ပြီး ချမ်းသာတဲ့ ဘုရားဂေါပကအဖွဲ့တွေ (ဥပမာ ရွှေတိဂုံဘုရား ဂေါပကအဖွဲ့)နှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်း ဂေါပကအဖွဲ့တွေ တစ်ပြား တစ်ချပ်မှ ပါဝင်လှူဒါန်းသည်ဆိုတဲ့ သတင်းအစအနကို မတွေ့ ရပါ။ မေတ္တာပို့တာ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ လှူဒါန်းတာ အမျှဝေတာ ဗုဒ္ဓဘာသာလို့ ဂုဏ်ယူစွာ ဆိုကြပါလျက်နဲ့ ဘာကြောင့် အဲသလို ဖြစ်ရသည်ကိုသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အောင်အောင်၊ ကနေဒါ

-------------------

ပိတ်ပင်ရင်

ဝစဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်က ဗုဒ္ဓကို ‘ရဟန်းဂေါတမနှင့် ရဟန်းဂေါတမ ရဲ့ တပည့်တွေကို လှူမှပဲ အကျိုးများတယ်၊ အခြား သူတွေကို မလှူနဲ့၊ လှူရင် အကျိုးမများဘူးလို့ ဟောကြားတာ မှန်ပါသ လား’လို့ မေးလျှောက်တဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓက ‘ဝစ္ဆ .. မမှန်ပါဘူး။ အလှူ့ရှင်ကို မလှူနဲ့ လို့ တားမြစ်သူဟာ..

၁)အလှူရှင်ရဲ့ကုသိုလ်ကို အန္တရာယ်ပြုသူ

၂)အလှူခံတို့ရဲ့ ပစ္စည်းလာဘ်လာဘကို ဓားပြတိုက်သူ

၃)အဲဒီနှစ်မျိုးကို မပြုခင်ကတည်းက မိမိရဲ့ဂုဏ်သတင်းကို မိမိကိုယ်တိုင် ဖျက်ဆီးပစ်သူ ဖြစ်တယ်..

ဝစ္ဆ .. သတ္တဝါလေးတွေ စားသုံးပါစေဆိုပြီး ခွက်ဆေးရေ လက်ဆေးရေကို ရေမြောင်းထဲ ပစ်ချရင် တောင် ကုသိုလ်ရတယ်။ လူကိုပေးကမ်းလှူဒါန်းရင် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိပါ့လဲ (အံ၊၁၊၁၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၃)’လို့ ဖြေပါတယ်။

ရှင်တော် ဗုဒ္ဓက သူများအလှူကို ပိတ်ပင်သူကို ကိုယ့်ဂုဏ် သတင်းကို ကိုယ်ဖျက်သူ၊ သူများရဲ့ကုသိုလ်ကို အဓမ္မလုယူတဲ့ ဖြတ်တိုက်ဓားပြ (ပါရိပန္ထိက)လို့ မိန့်ပါတယ်။

ဖြတ်စားရင်

ဖုဿမြတ်စွာဘုရားလက်ထက်မှာ ဗိမ္ဗိသာရဖြစ်လာမယ့် မင်းမှုထမ်းရဲ့ဆွေမျိုး အလုပ်သမားတွေဟာ ဘုရားအမှူးရှိတဲ့ သံဃာ တွေကို လှူဒါန်းဖို့ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အစားအသောက်တွေကို ဦးဦးဖျားဖျားနှိုက်စား (ဖြတ်စား)ခဲ့ကြလို့ သေတဲ့ အခါပြိတ္တာဖြစ် ရတယ်။ ကိုးဆယ့်တစ်ကမ္ဘာကြာအောင် ပြိတ္တာဖြစ်ပြီး ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်ထိ မကျွတ်နိုင်ဘဲ ဗိမ္ဗိသာရရဲ့ ကုသိုလ်အမျှကို မျှော်လင့်တကြီးနဲ့ စောင့်နေကြစဉ် မင်းကြီးကကုသိုလ်ကို အမျှဝေမှ အဲဒီဘဝက လွတ်သွားကြတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆)။ နာဂစ် ကူညီခံတွေထဲမှာ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် မပါဘူးလို့ ဘယ်သူ ဆိုနိုင်မလဲ။ ပါခဲ့ရင် အရိယာတို့ရဲ့ အလှူကို ဖြတ်စားရာ ရောက်လို့ ဗိမ္ဗိသာရဆွေမျိုးတွေနဲ့ ပိန်မသာ လိမ်မသာပဲနေမှာ။ လောကမှာ ငွေနဲ့ အာဏာရာထူးကို မက်မောလွန်းသူတွေဟာ သမိုင်းကိုလည်း မကြောက်၊ ငရဲဆိုလည်း ချိုနဲ့ လားလို့ မေးတဲ့ အထိ အကုန်လုပ်ရဲတာပါပဲ။

သူတို့အလှူ

နာမည်ကျော် ကလင်တန်ဖောင်ဒေးရှင်း၊ ဘီလ်ဂိတ်ဖောင်ဒေး ရှင်းနဲ့ ရာပေါင်းများစွာသော ခရစ်ယန်ဖောင်ဒေးရှင်းတွေလို ကမ္ဘာ့ အလှူရှင်ကြီးတွေဟာ လူမျိုး၊ ကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာ၊ အသားရောင် မခွဲခြားဘဲလူသားအချင်းချင်း စာနာရမယ်ဆိုတဲ့ လူဆန်တဲ့ အသိတစ်ခုနဲ့ သတ္တဝါတွေရဲ့အကျိုးရှိဖို့ကိုပဲရည်ရွယ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်လွှားက ဆင်းရဲသားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး ပညာရေးနဲ့ စားဝတ်နေရေးတွေကို ကူညီလှူဒါန်းပေးနေကြတယ်။ သူတို့ဟာ ကံကံရဲ့ အကျိုးဆိုတာကို နားမလည်ကြပေမယ့် သူတို့ရဲ့ လုပ်ပုံက ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုတဲ့ အလှူဒါနလုပ်နည်း တွေနဲ့ ညီညွတ်မှု ရှိနေတယ်။ သူတို့ရဲ့နှလုံးသားဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ဆန္ဒ နဲ့လည်း မဆန့်ကျင်လို့ သူတို့ရဲ့ ကုသိုလ်လုပ်ရပ်ကို မလေးစားဘဲ မနေနိုင်ပါဘူး။ အောက်ပါ ဗုဒ္ဓကျမ်းဆိုတွေနဲ့ ညှိကြည့်ပါ..

အလှူပါရမီ

‘အယုတ် အမြတ် အလတ် ဖြစ်ကုန်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မြင်လျှင် အောက်သို့ မျက်နှာပြုထားသော အိုးကဲ့သို့ (အိတ်သွန် ဖာမှောက်) မကြွင်းမရှိ ဒါနဝတ္ထုကို လှူလော့ဟု ငါဘုရားသည် မိမိကိုယ်ကိုဆုံးမခဲ့၏ (ဗုဒ္ဓဝံသ၊၁၁၉-ဂါထာ)’။

‘ဒါနဟူသည် သတ္တဝါတို့အား ဘေးကင်းစေခြင်း၊ သတ္တဝါတို့၏ အသက်စည်းစိမ်အိုးအိမ်ကို သတ်ဖြတ်လုယက်ဖျက် ဆီးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ သတ္တဝါတို့အား ဘေးရန်အမျိုးမျိုးမှ ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ခြင်းပင် ဖြစ်၏ (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၂၉၇)’။

အဲဒီ စာတွေအရ အမှန်တော့ သူတို့ရဲ့ ကူညီလှူဒါန်းမှုဟာ ပါရမီမြောက်သင့်တဲ့ အလှူမျိုးပါပဲ။ ဆက်ပြောရရင် ‘ဂုဏ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသာ ရှာဖွေ၍ မလှူဒါန်းဘဲ ကရုဏာသက်ဖွယ် (သနားစဖွယ်)ကောင်းသော ဒုက္ခိတ သတ္တဝါ အားသော်လည်း အလှူကြီးကိုပေးလှူသင့်၏ (သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၈)’ဆိုတဲ့ ဋီကာဆရာကြီး အရှင်မဟာဓမ္မပါလရဲ့ စကားကို နားထောင်ပြီး ကျယ်ပြန့် တဲ့ လူသားပီသမှုအမြင်နဲ့ လူတိုင်းလည်း ဘုရားလောင်းဖြစ်ခွင့် ရှိလို့ ဘုရားလောင်း စိတ်ဓာတ်နဲ့ ပရဟိတ ဆောင်ရွက်မှုကို အားပေးသင့်ကြောင်းပါ။

မဆန့်ကျင်

မြန်မာဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်က ‘ဝိစေယျ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ = ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရွေးချယ်ပြီး လှူရမယ်’လို့လည်း ဘုရားဟော ရှိတယ် မဟုတ်လားလို့ မေးရင် မင်းကွန်းတိပိဋကဓရ ဆရာတော်ကြီး ဖြေပုံက ‘အလှူခံအယုတ် အလတ် အမြတ်မရွေးဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဝင် ပါဠိတော်စကားက ဗုဒ္ဓလောင်းလျာများအတွက် ဖြစ်ပြီး ဒက္ခိဏာဝိဘင်္ဂသုတ် ပါဠိတော်လာ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တွေကို အဆင့် သတ်မှတ်ပြီး ခွဲခြားတာက သာမန် နတ်လူတို့အတွက် ရည်ရွယ်ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် ဆန့်ကျင်မှု မရှိ (မဟာ ဗုဒ္ဓဝင်အနုဒီပနီ၊ တွဲ ၁၊ စာ-စော်)’တဲ့။

မစိုးရိမ်ဆရာတော်ကြီး ဖြေပုံကတော့ ထူးခြားတယ် ‘အဲဒါက ဉာဏ်နုသူများအတွက် ဟောထားတဲ့ တရားပဲ။ ဉာဏ်ရင့် သူတွေ ဆိုတာက လယ်လုပ်တတ်သူနဲ့ တူတယ်။ လယ်လုပ် တတ်သူဟာ မြေသြဇာကောင်းတဲ့ နေရာစိုက်စိုက် မြေသြဇာ မကောင်းတဲ့ နေရာစိုက်စိုက် နောက်ဆုံး တောင်ထိပ်တက်ပြီး လယ်လုပ်အုံး အသီးနှံ ထွက်လာတာပဲ။ ဒါကြောင့် လယ်လုပ် တတ်သူအဖို့ မြေနေရာရွေးဖို့ မလိုဘူး။ ဉာဏ်နုသူတွေကတော့ လယ်မလုပ်တတ်သူနဲ့ တူတယ်။ လယ်မလုပ်တတ်သူဟာ မြေသြဇာကောင်းတဲ့ နေရာကို ရွေးချယ်ပြီးလုပ်မှ အသီးအနှံ ရတယ်။ ဒါကြောင့်လှူတဲ့ တန်းတဲ့ နေရာမှာ ပုဂ္ဂိုလ်ရွေးချယ်ပြီး လှူ ကြဖို့ ဝိစေယျ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ-ကို ဟောတာဘဲ (ဘဒ္ဒန္တသူရိယာဘိဝံသထေရုပ္ပတ္တိကထာ၊ စာ-၁၁၅)’။

ဘာကြောင့်

ဘာကြောင့် ဆိုတာတော့ ဘုန်းကြီးလည်း မသိဘူး။ သက်ဆိုင် သူတို့ပဲသိမှာ။ အင်း..ဘုန်းကြီးတို့ကိုယ်တိုင်လည်း အဲဒီဘုရားဂေါပက ဘုန်းကြီးကျောင်းဂေါပက ဆိုတာတွေနဲ့ တစ်နည်း မဟုတ်တစ်နည်း ပတ်သက်နေတော့ အပြစ်တင်ရင်လည်း ခံရ မှာပဲ။ ဂေါပကအဖွဲ့တွေ နာဂစ်ဒုက္ခသည်တွေကိုကူညီ ထောက် ပံ့တဲ့ သတင်းအစအနကို ဘုန်းကြီးလည်း မတွေ့မိဘူး။ ဒီကိစ္စ မှာ ရဟန်းသံဃာတစ်ပါး အနေနဲ့ စေတီပိုင် သံဃာပိုင်ပစ္စည်း တွေကို စီမံဆုံးဖြတ်ဖို့ဆိုရင် နည်းလမ်းရှာဖွေရမှာ ဖြစ်ပေမယ့် လူတွေအနေနဲ့ တော့ မခက်ခဲနိုင်ဘူး။ ရွှေတိဂုံဘုရားထဲမှာ ဌာပနာထားတဲ့ လေးဆူသော ဓာတ်တော်တို့ရဲ့ ပိုင်ရှင် ဗုဒ္ဓလေးဆူ သာ နာဂစ်အချိန်ကရှိနေမယ်ဆိုရင် ‘စေတီတော်ကို ပြုပြင်မွမ်းမံဖို့ လှူထားတဲ့ (အဲဒီလောက် များပြားဖွယ်ရှိတဲ့) ငွေတွေထဲက ပိုလျှံတဲ့ ငွေအချို့ကို အလှူရှင်တွေ စိတ်ချမ်းသာစေတဲ့ နည်းနဲ့ နာကျင်ခါးသီးစွာ ခံစားခဲ့ကြရတဲ့ နာဂစ် ဒုက္ခသည်တွေကို လှူဒါန်းဖို့ ငါဘုရားခွင့်ပြုတယ်’လို့ မိန့်တော်မူမှာ သေချာပါတယ်။

အကယ်၍ အဲဒီ ဘုရားပိုင်ငွေတွေကိုလုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူ တစ်ဦး သို့တည်းမဟုတ် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုက ၎င်းတို့ ရဲ့ကိုယ်ကျိုးအတွက် အပိုင်စီးထားလို့ လုပ်ချင်လျက်လုပ်သင့်လျက် မလုပ်ခဲ့ရတာ ဆိုရင်တော့ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓက အဲဒီလူတွေကို ဝစဂေါတ္တကို မိန့်တော်မူသလို ဖြတ်တိုက်ဓားပြ (ပါရိပန္ထိက)တွေလို့ ဆိုလေမလား။

ဇန်နဝါရီ ၂၀၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၀။ ဘုရားဆေး

အရှင်ဘုရား .. တပည့်တော်မရဲ့ အဖေဟာ ရိုးသားပေမယ့် အတိတ်ကံနည်းလို့ ဘဝမှာ အလွဲလွဲအချော်ချော်နဲ့ အမြဲ ကြုံရ ပြီး ယခုအသက်ငါးဆယ်နား ကပ်လာချိန်ထိ နေသားမကျ စီးပွားရေးလုပ်ရင်လည်း အဆင်မပြေ ဖြစ်နေပါသည်။ ရာထူး အာဏာ ရှိသော်လည်း မမြဲ၊ မြဲပြန်လည်း သူများလက်အောက်မှာ သိမ်သိမ်ငယ်ငယ်နဲ့ ပဲရှိနေရပါတယ်။

တပည့်တော်မရဲ့ အဖွားက အမေ့ကို မကြည်ဖြူတဲ့ အပြင် အဖွားက လောဘကြီးသူမို့ သူ့သား (အဖေ့)အပေါ်မှာ ‘ချမ်းသာ ပေမယ့် မိဘကို မသိတတ်ဘူး၊ ကံကြီးထိုက်တယ်’ဆိုပြီး အမြဲ ပြောပါတယ်။ အဖေရဲ့ မောင်နှမသားချင်တွေလည်း အဖေ့ကို အဲဒီလို ပြောကြပါတယ်။ တပည့်တော်မ သိသလောက် အဖေဟာ မိဘကို မထောက်ပံ့နိုင်တာက လွဲလို့ မိဘကို တစ်သက် လုံး ဒုက္ခမပေးခဲ့တဲ့ သူပါ။ အဖေအနေနဲ့ သူ့ရဲ့မိသားစု (တပည့်တော်မတို့ မိသားစု)အတွက် ရုန်းကန်နေရလို့ မထောက်ပံ့နိုင် တာသာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဖေ့မှာ အမြဲတမ်း ဘာလုပ်လုပ် အဆင်မပြေ ဖြစ်ရတာမို့ သမင်းမွေးရင်း ကျားစားရင်း ဖြစ်နေရတဲ့ အတွက် သူ့မိသားစုအတွက်သာ ဦးစားပေးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဖေရှာသမျှ အဖေ့အတွက် အဆင်ပြေအောင် လုပ်ပေးရင်းနဲ့ ကုန်တာများပါတယ်။

တပည့်တော်မက ဘုရားဆေး တရားဆေးကို ဗေဒင် ယတြာထက် ပိုယုံကြည်ပါတယ်။ အဖေကို စီးပွားရေးတစ်ခု အတည်တကျနဲ့ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် ရှိအောင် အဓိဋ္ဌာန်ဝင်ပြီး လုပ်ပေးချင်ပါတယ်။ အဖေ့မှာ ရှိခဲ့ဖူးသမျှ ဝဋ်ကြွေးတွေ ကျေပြီး အဖေ့ရဲ့ ရိုးဂုဏ်လေးနဲ့ သက်သောင့်သက်သာ နေနိုင်အောင် ဘယ်လိုဘုရားဆေးတရားဆေးနဲ့ ကုသရမယ်ဆိုတာကို သင်ကြား မျှဝေပေးပါ အရှင်ဘုရား။

ကျေးဇူးတင်လျက် ဖေ့သမီး

-------------------

မေးခွန်း

‘အဖေဟာ ရိုးသားပေမယ့် ဘဝတစ်လျှောက် အဆင်မပြေဘူး။ အဖေရဲ့အမေ (အဖွား)နဲ့ အဖေ့ညီအစ်ကို မောင်နှမတွေကတော့ အဖေဟာ ချမ်းသာလျက် မိဘကို ပြန်မကြည့်လို့ ကံကြီးထိုက်တယ်လို့ ထင်နေပြီး အမေ (အဖွားရဲ့ချွေးမ)ကိုလည်း ယင်းတို့က အမြင်မကြည်။ အမှန်က အဖေ့မိသားစုမှာ အဖွားထင်သလို မချမ်းသာဘဲ ရရစားစား အဆင့်သာဖြစ်လို့ သူ့မိသားစု (အဖေ့ မိသားစု)ကိုပဲ ထောင်ပံ့နိုင်တာ။ ဒါကြောင့် အဖေ ချမ်းသာဖို့ သမီးက ဘယ်လို ဘုရားဆေးနဲ့ ကုစားရမလဲ’လို့ မေးလိုတာ ဖြစ်ရင် ဒီလိုပြန်တွေးကြည့်ရအောင်..

စွမ်းရည်မြှင့်

ဘုန်းကြီးရဲ့ နားလည်မှုအရ ‘အမိသတ်၊ အဖသတ်၊ ရဟန္တာ သတ်၊ သက်ရှိဗုဒ္ဓကို သွေးခြည်ဥအောင် လုပ်၊ သိမ် အတွင်းရှိ သံဃာကိုကွဲအောင်လုပ်ဆိုတဲ့ ကံငါးမျိုး’ကိုကျူးလွန်မှ ကံကြီး ထိုက်တယ်။ မိဘကို ငွေကြေးမထောက်ပံ့ရုံနဲ့ ကံကြီး မထိုက်ဘူး။ ကိုယ့်မှာ ပြည့်စုံပိုလျှံလျက် မပြည့်စုံတဲ့ မိဘကို မထောက်ပံ့ရင်တော့ ဝတ္တရား မကျေပွန်ရာ ကျတယ်။ ပြည့်စုံရုံလောက် ဆိုရင် တောင်ကိုယ်ဖန်ဆင်းတဲ့ ကိုယ့်မိသားစုအရေးကို ဦးစားပေးသင့်တာလည်း အမှန်ပါပဲ။ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုအရ မိဘတွေ အနေနဲ့ အပြင်ပန်းအရ ပြည့်စုံနေတယ်လို့ ထင်တဲ့ သားသမီး တွေဆီက မျှော်လင့်ခွင့်ရှိတာလည်း မမှားဘူး။ အဲဒီ ဘက်နှစ်ခု အကြား နားလည်နိုင်မှုနဲ့ အနစ်နာခံနိုင်မှု စွမ်းရည်က လွဲပြီးအခြားအရာနဲ့ ကုစားနိုင်ဖို့ ခက်တယ်။ ဘာလို့ဆို ပြည့်စုံလို့ ပေးရင် တောင်နည်းနည်းပဲ ပေးတယ်လို့ ဖြစ်လာနိုင်သေးတယ်။ အလိုမပြည့်

‘ဦနော လောကော အတိတ္တော တဏှာဒါသော = လူအပေါင်းသည် အလိုမပြည့် (ယုတ်လျော့လျက်သာရှိ၏)၊ ရောင့်ရဲမှု မရှိ၊ တဏှာ၏ ကျွန်တည်း (မ၊၂၊၂၅၆)’လို့ အရှင်ရဋ္ဌပါလမိန့်တော် မူဖူးပါတယ်။ ဆိုပါတော့ .. ‘ရာထူး အာဏာလည်းမြဲ၊ ထည်ထည်ဝါဝါ (သိမ်သိမ်ငယ်ငယ် မဟုတ်ဘဲ)လည်းရှိ’ ခဲ့ရင် ကော ကျေနပ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလား။ တစ်သက်လုံး ရာထူး အာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားပြီး မောက်ကြွနိုင်ခဲ့သူတွေကို မေးကြည့် စမ်းပါ ‘ကိုယ့်လူတို့ အလိုဆန္ဒ ပြည့်ဝခဲ့ပါရဲ့လား’လို့။ ‘No’လို့ ဖြေပါလိမ့်မယ်။ ‘ကောင်းတာကို လုပ်ပေးလျက်နဲ့ လူတွေက တို့ကို မကောင်းမြင်ကြတယ်’လို့ တစ်ခုခုကို မကျေနပ်တာ မပြည့်စုံတာ ညည်းတာတွေ သူတို့ဆီက ကြားရပါလိမ့်မယ်။

ဒါကြောင့် မှန်းသလောက် မအောင်မြင်တာမျိုး ကြုံလာရင် ‘လောကမှာကိုယ့်လောက် မဖြစ်သူတွေ အများကြီးပါ’လို့ ဆင်ခြင်ပြီး သန္တုဋ္ဌိ (ရောင့်ရဲခြင်း)နဲ့ ကိုယ့်စိတ်ကို ဖြေနိုင်မှ ‘ရိုးဂုဏ် လေးနဲ့ သက်သောင့်သက်သာ’နေနိုင်မှာ။ ပစ္စည်း မချမ်းသာပေမယ့် စိတ်ချမ်းသာမယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါ။

ဘုရားဆေး

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် .. အလိုမပြည့်နိုင်တဲ့ လောကအတွက် ဘုရား ဆေးလေး တစ်ခွက်တော့ ရှိသင့်တာပဲ။ ‘ကုသိုလ်ထူး တစ်ခု ပြုပြီးနောက် မိမိ ဖြစ်လိုရာမှာ စိတ်ကိုထား .. အဓိဋ္ဌာန်ပြု .. ပွားများရင် မိမိမှာသီလနှင့် ပြည့်စုံပါက တောင့်တတာကိုရနိုင် ကြောင်း’ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုးပါး သီလ (အိမ်ထောင်ရှိရင် အာဇီဝဋ္ဌမကသီလ) နဲ့ ‘ဗုဒ္ဓါနုဿတိ (ဘုရားဂုဏ်တော်ကိုးပါး) ပုတီးစိပ်ပါ’၊ သို့မဟုတ် ဘုရားမှာ ဆွမ်း ပန်း ရေချမ်း နှစ်သက်ရာ ကပ်လှူပါ။ နေ့ရက်၊ အချိန်၊ နေရာတွေကို အဓိဋ္ဌာန်ပြု (မပျက်မကွက်လုပ်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ် ချက်ချ) နိုင်တယ်။ ဥပမာ .. တစ်ပတ်ကို ငါးရက်၊ နံနက် ကိုးနာရီ၊ အိမ်ကဘုရားမှာ ..စသည်။ တစ်ပတ်အောင်မြင်ရင် တစ်လ၊ နှစ်လ၊ သုံးလ .. ဆက်တိုးသွား။ အောင်မြင်ပြီးတဲ့ အခါ ‘မိမိ ဖြစ်လိုရာမှာ စိတ်ကိုထား .. အဓိဋ္ဌာန်ပြု .. ဆုတောင်း ပါ’။ ကောင်းမှုအတွက် ကောင်းကျိုး ရှိမြဲဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ယုံကြည်မှုအရ ကောင်းတဲ့ အလုပ်ဟာ သင့်ဘဝ အောင်မြင်ရေး အတွက် ဘုရားဆေး တရားဆေးပါပဲ။

နောက်တစ်ဆင့် .. အားလပ်တဲ့ အချိန် ပရဟိတဆောင်ရွက်တဲ့ နေရာတွေမှာ လုပ်အားပေး၊ တတ်စွမ်းသမျှ ကူညီ ထောက်ပံ့။ ဒီလိုနဲ့ အများအကျိုးဆောင်ရင်းကိုယ့်အကျိုးလည်း အောင်မြင်ပါလိမ့်မယ်။

ဇန်နဝါရီ ၁၃၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၁။ မေတ္တာကျည်နဲ့ ပစ

ရိုသေလေးမြတ်စွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်မသည် အာစိဏ္ဏကံဖြစ်အောင် နေ့စဉ်နေ့တိုင်း သံဃာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ကို ဆွမ်းမပြတ် လုပ်ကျွေးလှူဒါန်း ပါသည်။ ယခုဆိုလျှင် ဆွမ်းတင်မက ဆွမ်းဟင်းပါအနည်းဆုံး နှစ်မျိုး ထပ်တိုးပြီး လှူလာသည်မှာ တစ်နှစ်ကျော်လာခဲ့ပါပြီ ဘုရား။ တပည့်တော်မက တရုတ်စစ်စစ်ပါဘုရား။ ကံကံ၏အကျိုး တရားကို လေးနက်စွာ ဗုဒ္ဓတရားတော်နှင့်အညီ ကျေးဇူးရှင် သံဃာတော် အရှင်မြတ်တို့၏ လမ်းညွှန်မှုကြောင့် အမည်ခံ ဗုဒ္ဓ ဘာသာအဖြစ်မှ ဗုဒ္ဓဘာသာ စစ်စစ်ဖြစ်လာခဲ့ရပါသည် အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော်တို့ မိသားစုက သိပ်ပြေလည်လှတာ မဟုတ် ပါဘုရား။ တစ်ခါတလေ နောက်နေ့စားဖို့အတွက်တောင် ပူပန်နေရတာမျိုးပါ ဘုရား။ ဘယ်လိုအနေအထားဖြစ်နေနေ နေ့စဉ် ဆွမ်းဆွမ်းဟင်းလှူဒါန်းမှု မပျက်စေရအောင်ကြိုးစား လှူခဲ့ကြပါတယ် အရှင်ဘုရား။ ရက်တော်တော် များများမှာ မနက်ပိုင်း လှူတာ သဒ္ဓါပိုပိုသွားလို့ ညနေစာကို မိသားစု ကြက်ဥကြော် စားခဲ့ပေမယ့် တစ်ချက်ကလေးမှ ယခုအချိန်ထိ သဒ္ဓါ မညှိုးခဲ့တာ မှန်သောသစ္စာပါဘုရား။

ဒီလောက် မရှိလျက်နဲ့ လှူနိုင်တဲ့ တပည့်တော်တို့ရဲ့ အလှူကို အမြဲပီတိဖြစ် ဂုဏ်ယူမိပါတယ်ဘုရား။ လူတစ်ထောင် တစ်ယောက်ပြုနိုင်ခဲတဲ့ ထိုကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုလည်း အရှင်ဘုရား တို့အား အမျှပေးဝေပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်မ ကြည်နူးလွန်းလို့ ဒါနကုသိုလ်ကိုအရင် လျှောက် ထားတာပါဘုရား။

ယခု အဓိက လျှောက်ထားလိုတာကတော့ တပည့်တော်မ ၂၀၁၃-ခုနှစ်၊၁၁-လ၊၁၇-ရက် (၃၇)နှစ်ပြည့် မွေးနေ့မှစ၍ ပဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနဲ့ အကျယ်ကို နေ့စဉ် ညနေ ၆-နာရီတိုင်း ရွတ် ဖတ်ပူဇော်လာသည်မှာ ယနေ့ထိ မပျက်ပါဘုရား။ ထူးခြားသည်မှာ တပည့်မ၏ လည်ပင်းကို ညှစ်ထားသလို ခံစားရခြင်း၊ မေးရိုး အကြောတစ်ဝိုက် ညောင်းပြီး တင်း၍ ကိုက်လာခြင်း၊ ခေါင်းတစ်ခုလုံး ထုံကျဉ်နေခြင်း၊ အိပ်မပျော်တော့ဘဲ သေတော့မည် ဟု ခံစားနေရခြင်း၊ အလိုလို ကြောက်ရွံ့စိတ် ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းများ ခံစားနေရပါသည် ဘုရား။ လွန်ခဲ့သော ဆယ်နှစ်ခန့်ကလည်း ပဋ္ဌာန်းအကျယ်ကို နေ့စဉ်မပျက် တစ်နှစ်ကျော်ခန့်ရွတ်ခဲ့စဉ်ကလည်း ထပ်တူဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးပါသဖြင့် ဆက်မရွတ်ဖြစ်ဘဲ ရပ်နားခဲ့ရာ ပြန်ကောင်းသွားခဲ့ပါသည်။

တပည့်တော်မ အကုသိုလ် အလွန်ကြီးခဲ့သည်ဟု ယူဆပါသည်။ အတိတ်ဘဝများက အလွန်မြင့်မြတ်သည့် ပဋ္ဌာန်းဒေသ နာတော်မြတ်ကြီးအားလည်း ကောင်း၊ ပူဇော်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ အားလည်းကောင်း စော်ကားခဲ့မိသည့် အကုသိုလ်အကြောင်း တရားများရှိမည်လား မသိပါဘုရား။ ကံကောင်းလို့ လူဖြစ်လာ တော့လည်း အမည်ခံ ဗုဒ္ဓဘာသာဘဝသို့ ရောက်ခဲ့ပြီးမှ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ စစ်စစ်ဖြစ်သူ ခင်ပွန်းသည်ကြောင့် တပည့် တော်မရော တပည့်တော်မရဲ့ မိဘဆွေမျိုးများပါ မိမိလုပ်သည့် ကံတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် အကျိုးဖြစ်ရသည်ကို ယုံကြည်သည့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ဖြစ်လာရပါသည်။

အကုသိုလ် ကြီးလှသည့် တပည့်တော်မ၏ ဝေဒနာများကို ကုစားနိုင်မည့် နည်းလမ်းကို သနားသောအားဖြင့် မေတ္တာရှေ့ ထား၍ ညွှန်ကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

စာကြွင်း။။ တပည့်တော်မတို့သည် သံဃာအစရှိသော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်များကို အချိန်မရွေး ငွေပိုရှိလျှင် ဝတ္ထုငွေ၊ ဆွမ်းဆန် စိမ်း၊ ကြက်သွန်ဖြူနီကစ တတ်အားသရွေ့နေ့စဉ်လှူဒါန်းရသော ကုသိုလ်ကြောင့် နေ့စဉ်စားဖို့ ပူပန်နေရသော်လည်း အာစိဏ္ဏကံ ကုသိုလ်ကြောင့် ဆန်ဆီများမှာ အလိုလိုပြည့်စုံခြင်း၊ မမျှော်လင့်ဘဲ လက်ဆောင်ရခြင်း၊ ကုန်ခါနီးလျှင် မမျှော်လင့်ဘဲ နည်းပေါင်း စုံဖြင့် ပိုက်ဆံဝင်ခြင်း၊ ကိုယ်တိုင် ဝယ်မစားနိုင်သော အရာများ၊ မစားဖူးသော အရာများ သူတစ်ပါး ပေးလာ ကျွေးလာ ခြင်းတို့သည် ဒါန၏ လက်တွေ့ အကျိုးတရားများဟု အကြွင်းမဲ့ ယုံကြည်ပါသည် အရှင်ဘုရား။ အကျိုးများမည် ဆိုပါလျှင် တပည့်တော်မတို့၏ ကိုယ်တွေ့များကို ပြန်လည်မျှဝေနိုင်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရိုသေစွာဦးတင်လျက်

မသေခင်တတ်နိုင်သမျှ အမြတ်ယူသွားမည့်

တပည့်တော်မ မစန်းစန်းဝင်း (တရုတ်အမည်ကျန်းကျီမြင့်) အမှတ် ၅၈၊ ၄-လမ်း၊ လမ်းမတော်မြို့နယ်၊ ရန်ကုန်။

-------------------

သာဓုပါ

သူတော်ကောင်းမတို့ ကြည်နူးလွန်းလို့ ရင်ထဲက လှိုက်လှိုက် လှဲလှဲ မျှဝေတဲ့ ပတ္တိဒါန ကုသိုလ်မွန်ကို ဘုန်းကြီးတို့ သာဓုခေါ် ပါတယ်။ သာဓု .. သာဓု.. သာဓု။ သဒ္ဓါတရားလည်းကောင်း၊ စိတ်ထားလည်း ဖြောင့်သူတို့မှာ ဉာဏ်နဲ့ ဝီရိယလေး ကူပေး လိုက်ရင် မပြည့်စုံတဲ့ ရက်တာမရှည်နိုင်ပါဘူး။ ကြိုးစားပြီးလုပ်ပါ။ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမကို သောတာပန်တို့ရဲ့ သဒ္ဓါတရားနဲ့ တူစွာ လိုက်နာ ကျင့်သုံးနိုင်တာကို ဘုန်းကြီးတို့လည်း အတုယူနိုင် အောင် ကြိုးစားပါ့မယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

နာနာပစ်

ဘုရားရေ .. ဖြစ်မှဖြစ်ရလေ၊ ပဋ္ဌာန်းအကျဉ်းနဲ့ ပဋ္ဌာန်းအကျယ် ကိုရွတ်ဖတ်ပူဇော်လို့ သေတော့မလိုခံစားရတယ်လို့။ ဝီရိယ ပြင်းထန်လွန်းလို့ သို့မဟုတ် အရင်ကတည်းက ကြာကြာထိုင်ရ ခက်တဲ့ အခြေအနေရှိနေလို့ ပဋ္ဌာန်း ရွတ်ချိန်ကျမှ တိုက်ဆိုင် သွားတာများလား။ ဆရာတော်ဘုရားတွေဟောတဲ့ တရားတွေ ရေးသားတဲ့ စာတွေမှာတော့ ပဋ္ဌာန်းရွတ်ပြီးမှ စီးပွားရေး အောင်မြင်လာတာတို့၊ မမျှော်လင့်ဘဲ အိမ်ပိုင်ယာပိုင် ဖြစ်သွား တာတို့၊ ရောဂါပျောက်သွားတာတို့ပဲ ကြားဖူးပါတယ်။ ဣရိယာပုတ် ပြောင်းပြီး ရွတ်ကြည့်ပါလား။ ဥပမာ .. ထိုင်ချည်း မရွတ်ဘဲ မတ်တတ်ရပ် ဒါမှမဟုတ်လမ်းလျှောက်ပြီးလည်းရွတ် ကြည့်။ အသံကို နည်းနည်းလျှော့။ ဆက်တိုက် မရွတ်ဘဲ ဝေဒနာပေါ်လာရင် ခဏနားလိုက်၊ ပြီးမှ ဆက်ရွတ်။ သမာဓိရရင် စိတ်ထဲကရွတ်လည်း ဖြစ်တာပဲ။

ကိစ္စမရှိ .. ပဋ္ဌာန်းဒေသနာတော်ကို ရွတ်ဖတ်ပူဇော်လို့ ဘယ်တော့မှ ‘မာလကစျာန်မကြွနိုင်ဘူး’လို့ လုံးဝယုံကြည်ပြီး ဆက်သာ ရွတ်ပါ။ ပဋ္ဌာန်းရွတ်တုန်း ဘေးက ဝင်လာနိုင်တဲ့ အနှောင့်အယှက်တွေ ဖြစ်တဲ့ မေးရိုးတွေ ညောင်းတာတင်းတာ၊ ခေါင်းတစ်ခုလုံး ထုံကျဉ်တာ၊ အိမ်မပျော်ဘဲ ကြောက်စိတ်ဝင် တာတွေ မဖြစ်လာအောင် ကာကွယ်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်တဲ့ ကျည်ဆံတွေ ဘုန်းကြီး အခု ပေးမယ်။ ပဋ္ဌာန်းမရွတ်ခင် အဲဒီ ကျည်ဆံနဲ့ ပစ်မှတ်တွေကို ထိအောင် နာနာပစ်၊ ဘယ်ကောင်မှ မကပ်နိုင်တော့ဘူး..

ကျည်ဆံ

ဟောဒီမှာ ကျည်ဆံ၄-မျိုး..

၁)အဝေရာဟောန္တု=ရန်သူ ကင်းဝေးကြပါစေ

၂)အဗျာပဇ္ဇာဟောန္တု=စိတ်ဆိုးဒေါသ ဗျာပါဒ ကင်းကြပါစေ

၃) အနီဃာ ဟောန္တု = နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်း ခံရခြင်း ကင်းကြပါစေ

၄) သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု = နှလုံးစိတ်ဝမ်း အေးချမ်းကြပါစေ။

အချိန်မရွေး ထည့်ပစ်နိုင်အောင် နှလုံးသား ခါးပိုက်ထဲ ထည့်ဆောင်ထား။ ဒီကျည်ဆံက ဝေးဝေးသွားတယ်၊ ဘယ် လောက် ပစ်ပစ်မကုန်ဘူး။ ဘယ်ကိုပစ်ရမှာလဲ..

ပစ်မှတ်

ဟောဒီမှာ ပစ်မှတ် ၁၂-ခုရှိတယ်။

ပထမအုပ်စု (မရည်ညွှန်း) ၅ မျိုး ..

၁)သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး

၂)သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူအားလုံး

၃)သဗ္ဗေ ဘူတာ = ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါအားလုံး

၄)သဗ္ဗေ ပုဂ္ဂလာ = ပုဂ္ဂိုလ်အားလုံး

၅)သဗ္ဗေ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နာ = ခန္ဓာရှိသူအားလုံး။ ဒုတိယအုပ်စု (ရည်ညွှန်း) ၇ မျိုး ..

၁)သဗ္ဗာ ဣတ္ထိယော =မိန်းမအားလုံး

၂)သဗ္ဗေ ပုရိသာ = ယောကျ်ားအားလုံး

၃)သဗ္ဗေ အရိယာ = =အရိယာပုဂ္ဂိုလ်အားလုံး

၄)သဗ္ဗေ အနရိယာ = အရိယာမဟုတ်သူအားလုံး

၅)သဗ္ဗေဒေဝါ = နတ်ဗြဟ္မာအားလုံး

၆)သဗ္ဗေ မနုဿာ = လူသားအားလုံး

၇)သဗ္ဗေ ဝိနိပါတိကာ =အပါယ်ဘုံသားအားလုံး။

ပစ်ကြည့်

သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး .. အဝေရာ ဟောန္တု = ရန်သူကင်းကြပါစေ၊

သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါ အားလုံး .. အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု =စိတ်ဆိုး ဒေါသ ဗျာပါဒ ကင်းကြပါစေ၊

သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး .. အနီဃာ ဟောန္တု = နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်း ခံရခြင်း ကင်းကြပါစေ၊

သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး .. သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု = နှလုံး စိတ်ဝမ်း အေးချမ်းကြပါစေ။

(ကျည်ဆံ၄-တောင့် ရှိပြီ)။

သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူ အားလုံး .. အဝေရာ ဟောန္တု = ရန်သူကင်းကြပါစေ၊

သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက် ရှူသူအားလုံး .. အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု=စိတ်ဆိုး ဒေါသ ဗျာပါဒ ကင်းကြပါစေ၊

သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူ အားလုံး .. အနီဃာ ဟောန္တု = နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်း ခံရခြင်း ကင်းကြပါစေ၊

သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူအားလုံး .. သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု = နှလုံး စိတ်ဝမ်း အေးချမ်း ကြပါစေ။

(နှစ်ခုပေါင်း ကျည်ဆံ ၈-တောင့်ရှိပြီ)။

အဲဒီအတိုင်းပစ်မှတ် ၁၂-ခုလုံးကိုကျည်ဆံ ၄-တောင့်စီနဲ့ ပစ်ကြည့်။ စုစုပေါင်းကျည်ဆံ ၄၈-တောင့်သုံးရမယ်။

အရပ် ၁၀-ခု

၁)ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ်

၂)ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ = တောင်အရပ်

၃)ပစိမာယ ဒိသာယ = အနောက်အရပ်

၄)ဥတ္တရာယ ဒိသာယ = မြောက်အရပ်

၅)ပုရတ္ထိမာယ အနုဒိသာယ = အရှေ့တောင်

၆)ဒက္ခိဏာယ အနုဒိသာယ = အနောက်တောင်

၇)ပစိမာယ အနုဒိသာယ = အနောက်မြောက်

၈)ဥတ္တရာယ အနုဒိသာယ = အရှေ့မြောက်

၉)ဟေဋ္ဌိမာယ ဒိသာယ = အောက်အရပ်

၁၀)ဥပရိမာယ ဒိသာယ = အထက်အရပ်

အရပ်နှင့် ပစ်မှတ်တွဲ

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး ..အဝေရာ ဟောန္တု = ရန်သူကင်းကြပါစေ၊

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး.. အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု = စိတ်ဆိုး ဒေါသ ဗျာပါဒ ကင်းကြပါစေ၊

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး .. အနီဃာ ဟောန္တု = နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်း ခံရခြင်း ကင်းကြပါစေ၊

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ သတ္တာ = သတ္တဝါအားလုံး .. သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု = နှလုံးစိတ်ဝမ်း အေးချမ်းကြပါစေ။

(ကျည်ဆံ၄-တောင့် ရှိပြီ)။

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက် ရှူသူအားလုံး.. အဝေရာဟောန္တု = ရန်သူကင်းကြပါစေ၊

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူအားလုံး .. အဗျာပဇ္ဇာ ဟောန္တု = စိုးရိမ်သောက ဗျာပါဒ ကင်းဝေးကြပါစေ၊

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူအားလုံး..အနီဃာဟောန္တု=နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခံရခြင်းမှ ကင်းဝေးကြပါစေ၊

ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ = အရှေ့အရပ် .. သဗ္ဗေ ပါဏာ = အသက်ရှူသူ အားလုံး .. သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု = နှလုံး စိတ်ဝမ်း အေးချမ်းကြပါစေ။

(နှစ်ခုပေါင်း ကျည်ဆံ ၈-တောင့်ရှိပြီ)။

စုစုပေါင်း

ပစ်မှတ် ၁၂-ခုကို ပစ်ပြီးရင် အရှေ့အရပ်မှာ ကျည်ဆံ ၄၈- တောင့် ဖြစ်မယ်။ ကျန်တဲ့ အရပ် ၉-ခုမှာလည်း ၄၈-တောင့်စီ ပစ်ရမှာပဲ။ ဒီတော့ ပစ်မှတ် ၁၂-ခုနှင့် အရပ် ၁၀-ကို တွဲပစ် ရာမှာ စုစုပေါင်း ကျည်ဆံ၄၈၀-ရှိမယ်။

အရပ်နဲ့ မတွဲဘဲ ပစ်ခဲ့တဲ့ ကျည်ဆံ၄၈-တောင့်နဲ့ ပေါင်းရင် စုစုပေါင်း ကျည်ဆံ ၅၂၈-တောင့်။ ပဋ္ဌာန်း မရွတ်ခင် အဲဒီ ကျည်ဆံ ၅၂၈-တောင့်ထဲက အနည်းဆုံး ၁၅၀-လောက်စီ ပစ်ပြီးမှ ရွတ်ရင် နာကျင်ထုံကိုက် ဝေဒနာတွေ တဖြည်းဖြည်း သက်သာ ပျောက်ကင်း သွားပါလိမ့်မယ်။ ကြိုးစားကြည့်ပါ ..

အောင်မြင်ပါစေ။

ဇန်နဝါရီ ၂၀၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၂။ သပိတ်ကျန်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား..

မေးစရာလေး တစ်ခုကို မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား။ နာမည်ကြီးသည့် ဆရာတော်အချို့မှာ ၎င်းတို့ သုံးပြီးသား ဆွမ်း ဟင်းကျန်၊ သောက်ပြီးသား ကော်ဖီ လဘက်ရည် စသည်ကို ဘုန်းကြီးကျောင်းသားနှင့် လူဒကာတို့အား ပေးစွန့်ပြီး စားခိုင်း သောက်ခိုင်းသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ကျောင်းသားနဲ့ လူဒကာ တွေကလည်းဆရာတော်ကြီး သုံးဆောင်ပြီးသား ဆွမ်းကျန်ကို စားလျှင် ဘေးရန်ကွာရှင်း ရောဂါကင်းတယ်လို့ အယူရှိပြီး စွန့်သည့် ဆွမ်းစသည်ကို စားသုံးလေ့ရှိကြပါသည်။

တပည့်တော်မ အနေဖြင့် ထိုကိစ္စကို လက်ခံရန် ခက်ခဲ နေပါသည်။ သုံးပြီးသား ဆွမ်းဟင်းကျန်စသည်ကို စားသောက် ပါက အမှန်ပဲ အန္တရာယ် ကင်းနိုင်ပါသလား၊ ဆရာတော်မှာ တီဘီလို ကူးစက်ရောဂါမျိုး ရှိနေမှန်းမသိလို့ ကူးလျှင် မခက်ဘူးလားလို့လည်း ကြံကြံဖန်ဖန် တွေးမိနေပါသည် အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော်မ ဆရာတော် သံဃာတော်တွေရဲ့သီလဂုဏ်ကို လေးစား ရိုသေပါသည် အရှင်ဘုရား။ မှားလျှင်လည်း ခွင့်လွှတ်ပါ အရှင်ဘုရား။

သန်းသန်းနု၊ ပုသိမ်

-------------------

စဉ်းစားနိုင်ဖို့ အတွေးစလေးတွေ ဖော်ပေးထားပါတယ်။ အဖြေနဲ့ မဆိုင်ဘူးလို့ တော့ မဆိုပါနဲ့။ ဖတ်ပြီးမှ မိမိဘာသာပဲ အဖြေကို စဉ်းစားပါ။ လူတစ်ဦးရဲ့ ယုံကြည်မှုဆိုတာကို ဒဲ့ကြီး ပြောရတာခက်သား..

ဆွမ်းမြတ်

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး ပါဝါမြို့က ရွှေပန်းထိမ်သည့်သား စုန္ဒရဲ့ သရက်ဥယျာဉ်မှာ သီတင်းသုံးစဉ် စုန္ဒကပ်လှူတဲ့ ‘သူကရ မဒ္ဒဝ’ဆွမ်းဟာ အထွတ်မြတ်ဆုံးပဲ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဆွမ်းထဲမှာ နတ်တွေက နတ်သြဇာတွေထည့်လို့ ဗုဒ္ဓမှတစ်ပါး မည်သူမျှ အစာမကြေနိုင်တဲ့ အတွက် ဗုဒ္ဓက အဲဒီဆွမ်းကို ရဟန်းတွေကိုရော လူတွေကိုပါ မစားသုံးစေဘဲ တွင်းတူးပြီး မြေမြှုပ်ခိုင်းတယ်။

ဒီတော့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ သုံးဆောင်လို့ ကျန်တဲ့ ဆွမ်းမြတ် တောင် အခါခပ်သိမ်း အန္တရာယ်မကင်းဘူးဆိုတာကို နားလည် နိုင်တယ်။ သိတော်မူမြင်တော်မူပြီး အင်မတန် တာဝန်သိတတ် လွန်းတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဖြစ်ပေလို့သာ အခြားသူတို့ ချမ်းသာရာ ရခဲ့ တာ။ မိမိမှာ တန်ခိုးရှိတယ်ဆိုတာကို ပြချင်လွန်းတဲ့ သာမန် ပုဂ္ဂိုလ်သာဆို .. ရော့၊ နတ်ထမင်း နတ်သုဒ္ဓါ မင်းတို့ မစားဖူးဘူး၊ စားကြည့်ကြဆိုပြီး ကျွေးလို့ အကုန်ကိစ္စချောမှာ။

ကျမ်းထွက်

ဘုရားလက်ထက်က ဝနဝါသီတိဿ သာမဏေ ဖြစ်လာမယ့် သန္ဓေသားကြောင့် မိခင်ဟာ ရဟန်းငါးရာတို့ သုံးဆောင်ပြီး နောက် ကျန်တဲ့ အစားအစာကို ရွှေခွက်ထဲ ထည့်ပြီး ယောဂီ ဝတ်ရုံနဲ့ ပရိသတ်စွန်မှာ ထိုင်စားချင်တဲ့ ဆန္ဒ (ချဉ်ခြင်း) ဖြစ်သတဲ့။ ဧတ္တကာနံ ဘိက္ခူနံ = ထိုငါးရာမျှသော ရဟန်းတော်တို့၏။ ဥစ္ဆိဋ္ဌပါယာသံ = သုံးဆောင်၍ ကျန်သော စားသောက်ဖွယ် ကို။ ပရိဘုေဉ္ဇယျံ=စားချင်ပါ၏ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၄)။

ဒီနေရာမှာ ဓမ္မကထိက ဆရာတော်အချို့ တရားထဲ ထည့်ဟောသလို မိခင်ဟာ အရှင်သာရိပုတ္တရာသုံးဆောင်တဲ့ သပိတ် ထဲက ဆွမ်းကျန်ကို ရွှေခွက်နဲ့ ခံပြီး စားချင်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ် မဟုတ်ဘူးလို့ နားလည်ပါ။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ အမှူးပြုတဲ့ ရဟန်းငါးရာရဲ့ ဘုဉ်းပေးကြွင်း သို့မဟုတ် ‘ဘုန်းကြီးပွဲကျ’ကို စားချင်တာပါ။ ရဟန်းသံဃာ အများစုတာ သာမန် လူအများစု ထက် စားသောက်ပုံစည်းကမ်းရှိလို့ ကျန်တဲ့ ဆွမ်းပွဲကျဆွမ်း ဟင်းသန့် လေးတွေကို စားသုံးတာမျိုးကတော့ ကိစ္စမရှိဘူးလို့ ဘုန်းကြီးယူဆပါတယ်။

ငယ်စဉ်က

ဘုန်းကြီးရဲ့ ငယ်ဆရာက သိပ်သန့်တယ်။ ဆရာ သင်ပေးလို့ ဘုန်းကြီးလည်း တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေး ကောင်းတဲ့ အတွက် ငယ်စဉ်က ပွေးဝဲဒက် ဘာမှ မဖြစ်ဖူးဘူး။ ဒါတောင် သတိ အလစ်မှာ တစ်ခါ ခံလိုက်ရသေးတယ် .. ညောင်တုန်းမြို့ ရွှေ ဟင်္သာတောရတိုက်မှာ နေစဉ် အသက်ရွယ်တူ ကိုရင် တစ်ပါး (မှတ်မိသေးတော့တယ်..ဘွဲ့ရှင်ဝါယာမတဲ့၊ မိုးမိတ်က)ဘုန်း ကြီးရဲ့ရေလဲသင်းပိုင်ကို ဘုန်းကြီးမသိဘဲ ယူသုံးလို့ သူ့ဆီက ယားနာကူးပြီး လေးငါးလလောက် ပေါင်ခြံကို ဗာစကေဘီ လိမ်းလိုက်ရတယ်။

စာသင်တိုက်တွေမှာ ကိုရင်ငယ် ရဟန်းငယ်တွေ နေရာ ကျပ်လို့ ပူးကပ်နေရတဲ့ အတွက် တီဘီ၊ တုပ်ကွေး၊ အသဲရောင်၊ ယားနာလိုဟာတွေ ကူးစက်ဖို့ အင်မတန် ကွယ်ကူတယ်။ ခေါင်းဆောင် မထေရ်တို့ ကျန်းမာရေးဗဟုသုတ ကြွယ်ဝသင့် ရုံမက ကလေးတွေကိုလည်း သင်ကြားပေးသင့်တယ်။ ရံဖန်ရံခါ ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာဝန်တွေကို ပင့်ဖိတ်ပြီး ပညာပေး ဟောပြောမှုတွေလည်း လုပ်သင့်တယ်။ အဲဒီကိုရင် ငယ်လေးတွေဟာ နောင်တစ်ချိန် အဲဒီလို ‘နာမည်ကြီးသည့် ဆရာတော် အချို့’ ဖြစ်လာမယ့် လောင်းလျာတွေပါ။ သူတို့ ကျန်းမာရေးပညာ ချို့တဲ့ ခဲ့ရင် ..

ဘုန်းကြီးကိုရင် ဘဝ စာသင်တိုက်မှာနေစဉ်က ကြားဖူးခဲ့ တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုက..ဆရာတော်ကြီးတစ်ပါးမှာ ကိုယ်ရေ မသန့်တဲ့ ရောဂါ (Leprosy) ရှိနေသတဲ့။ ၉-နှစ်အရွယ်ကပင် သာမဏေပြုခဲ့ပြီး အဲဒီလောက် သီလသိက္ခာကို ထိန်းစောင့်ခဲ့တဲ့ ဆရာတော်ကြီးမှာ ဘာကြောင့်များ ဒီရောဂါ ရှိရသလဲလို့ ဆရာတော်ကြီး နေတဲ့ ကျောင်းက သံဃာတွေကို စုံစမ်းကြည့်ရာမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာနေပြီး ကျောင်းတက်ရင်း ကမြင်းကြောထတဲ့ ကပ္ပိယ ကျောင်းသားတွေဆီက ကူးစက်ခဲ့ကြောင်း သိရလို့ အလွန် စိတ်မကောင်းဖြစ်ရပြီး ကိုယ်တိုင်လည်း အဲဒီလို ကူးစက်မခံရအောင် သတိထားပြီး နေထိုင်ဖို့ အသိတရား ရခဲ့တယ်။

ကြေကွဲဖွယ်

အထက် ဗမာပြည်က နာမည်ကျော် ကျောင်းတိုက်တစ်ခုကို အုပ်ချုပ်တဲ့ ဆရာတော်ကြီး တစ်ပါး ကြုံရပုံလည်း ကြားရသလောက် ကြေကွဲစရာပါ။ ကိုယ့်မှာ လေးလုံးရောဂါ ရှိနေတာကို မသိတဲ့ ပိုက်ဆံရှိတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းက မြာပွေသူတစ်ယောက် ဒုလ္လဘလာဝတ်တော့ ဆရာတော်က မိမိသုံးတဲ့ သင်တုန်းဓားနဲ့ ဆံချပေးသတဲ့။ အဲဒီ ဓားကို ဆရာတော် ပြန်သုံးတော့ ဆရာတော်လည်း လေးလုံးထိပြီး အသက်ပေးလိုက်ရသတဲ့။

ဆရာတော် ရိတ်တဲ့ ဓားဆိုပြီး သူ့တပည့်တွေ အမြတ်တနိုး နဲ့ အဲဒီဓားကို ဆက်သုံးရင်တော့ မတွေးဝံ့စရာပါပဲ။ ပြီးတော့ ဆရာတော် အသက်ရှိစဉ် ဆရာတော်ရဲ့သင်္ကန်းကို လျှော်ဖွတ်တဲ့ တပည့်ရဲ့လက်မှာ ထိခိုက် ပွန်းရှထားတာ ရှိနေရင် တောင် အဲဒီ တပည့် မလွယ်ဘူး။ ဆရာတော် သံဃာတော်တွေ အထူး သတိပြုရမယ့် အချက်ပါပဲ။

ကမ္ဘာအေးမှာ နေတုန်းက ဘုန်းကြီးတို့ အဆောင်မှာ တည်းနေတဲ့ ပရိတ်စွမ်းတယ်ဆိုတဲ့ ဧည့်ဆရာတော်ဆီကို မိသားစုတစ်ခု ပလတ်စတစ်ပုံးမှာ ရေအပြည့်နဲ့ ရောက်လာတယ်။ ပရိတ်ဆရာတော်က ပုံးဖုံးကို ဖွင့်ပြီးသူ့ရဲ့လက်ခလယ် နဲ့ ရေကိုတောက်၍ တောက်၍ ပရိတ်ရွတ်တယ်။ အဲဒီတုန်းက ပရိတ်ဆရာတော်ဟာ တုပ်ကွေး နာလန်ထစဖြစ်လို့ သူလုပ်တာ ကြည့်ရင်း ဘုန်းကြီး အသည်းယားခဲ့ဖူးတယ်။

သင်ကြားမှု

မြန်မာပြည်က USAကို လာလည်တဲ့ ဧည့်ကိုယ်တော်တစ်ပါး ဟိုက်ဝေး လမ်းမကြီးဘေးက Rest Area (အိမ်သာ)မှာ အလေး သွားပြီးနောက် (ကျားမ သီးခြားစီသွားရတဲ့ အိမ်သာတိုင်းမှာ အောက်ခြေက ၁-ပေခွဲလောက် ဖွင့်ထားလို့ ဘိုအိမ်သာမှာထိုင် နေသူရဲ့ ခြေထောက်ကို ကပ်နေတဲ့ တစ်ဖက်ခန်းက မြင်နေရ ပြီး ‘ဗွမ်းကနဲ’ ဗုံးကြဲသံကိုပါ ကြားရလို့ အလေးလား အပေါ့ လား ဆိုတာကို သိတယ်၊ မရယ်ပါနဲ့ ..မှတ်မိစေချင်လို့ ပါ)အိမ် သာကအထွက် လက်ကို ရေမဆေးလို့ သူ့နောက်က လူမည်း တစ်ယောက် အထင်သေးတဲ့ မျက်လုံးနဲ့ ကြည့်နေတာကို ဘုန်း ကြီး ကိုယ်တိုင် တွေ့ဖူးတယ်။ ကာယကံရှင်တော့ သိလိုက်ပုံ မပေါ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ကာလာ တူနေတော့ သူ့အတွက် ဘုန်း ကြီးပါ မျက်နှာပူရတာပေါ့။ တိုးတက်ပြီး နိုင်ငံတွေမှာ ကလေး တွေကို အိမ်သာ တက်ပြီးရင် ‘သေးပေါက်ပေါက် မပေါက် ပေါက်၊ အီးပါပါ မပါပါ’ လက်ကိုဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးကို ဆေးဖို့ အိမ်မှာရော ကျောင်းမှာပါ သင်ပေးတယ်။ အင်း .. လူမည်း ဆိုပြီး အထင်မစမောနဲ့ ဗျို့။ ဒီကိစ္စမှာ သူတို့က ငယ်ငယ်ကပင် လေ့ကျင့်ထားလို့ ကိုယ့်ထက်သန့်တယ်။

စားသောက်ဆိုင် လုပ်သားတွေ လူရှေ့မှာ ဆံပင်ကို ကိုင် ရင်၊ နှာခေါင်း နားရွက်တွေ နှိုက်ရင် အဲဒီလူ အလုပ်ပြုတ်ပြီး သားပဲ။ တိုးတက်လာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ လူတိုင်း ကျန်းမာအောင် ကျန်းမာရေး သတိရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် ဘိုးတော်ဘုရားခေတ်က အယူအဆတွေကို မြောင်းထဲ ပစ်လိုက်ပြီး အတွေးအမြင်သစ်တွေ စသင့်ပါပြီ။

ကိုယ့်သဘော

အဲဒီ ဆရာတော်ကြီးလည်း ဓာတ်လေးပါးနဲ့ ဒီခန္ဓာပါပဲ။ ပိုထူး နိုင်ပါ့မလား။ နှပ် ချွဲ သလိပ် သွားရည်တွေက အတူတူပဲရှိမယ် တွက်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီးက ကျော်ကြားသူ ဆရာတော်ကြီးရဲ့ သီလဂုဏ် သမာဓိဂုဏ် ရှုထောင့်က တင်ပြခြင်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကျန်းမာရေးရှုထောင့် သက်သက်က သုံးသပ်ပြခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီး ကိုယ်တိုင်လည်း ဒီနေရာမှာ ဒီရှုထောင့်ကိုပဲ နှစ်သက်လို့ ပါ။ ဓမ္မအမေးအဖြေ စာတော်ဖတ် ပရိသတ်အနေ နဲ့ တော့ ‘လက်ခံရန် ခက်ခဲနေပါသည်’ဆိုသူတွေကတော့ ရှောင် ရုံပဲ။ အားနာလို့ လေးစားလို့ မျက်စိမှိတ် လုပ်စရာ မလိုပါဘူး။ ဆရာတော်ရဲ့ အစွန့်ကို သောက်သုံးတာ ရောဂါကင်းတယ်လို့ တကယ် ယုံကြည်ရင် အရင်ကလည်း လုပ်ဖူးတယ် အကျိုး သက်ရောက်မှုလည်းရှိတယ်ဆိုရင် ကိုယ့်သဘောပါပဲ။

ဇန်နဝါရီ ၂၄၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၃။ ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါး ဇာစ်မြစ်

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား .. ရိုသေစွာ လျှောက်ထား အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးကို ဘုရားဟော ကျမ်းဂန်မှာ ဟော ကြားပါသလား။ ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါး၏ ဇာစ်မြစ်ကို ကျမ်းကိုး အခိုင်အလုံနှင့် အကျယ်တဝင့် ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင် ဘုရား။ ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးကို ပြစ်မှားထားလျှင် တရားထိုင်၍ တရားထူးမရဟု ဆိုပါသည်။ ရဟန်းတစ်ပါးအနေနဲ့ တရားထူး ရလိုလျှင် ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးလုံးကို ပွဲတင်ပြီး ရှိခိုးကန်တော့ရ မလို ဖြစ်နေပါသည်။ ယခုအခါ လူအတော်များများနှင့် ရဟန်း တော် အချို့ပါ ပွဲကြီးပွဲငယ် တင်ပြီး ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါးကို ပူဇော် ကန်တော့နေကြသည်မှာ အမှန်ထက် အမှားဘက်ကို ဦးတည်နေသည်ဟု ထင်ပါသည်။

ကျမ်းကိုးသာဓက ပြည့်စုံခိုင်လုံစွာ ဖြေကြားပေးသည့် burmeseclassic.com ၏ ဓမ္မအမေးအဖြေကဏ္ဍကို စွဲမြဲစွာ မလွတ် တမ်း လေ့လာဖတ်ရှုလျက်ပါဘုရား။ ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

ထွတ်နုလှိုင်၊ ညောင်ဦး

-------------------

သဲလွန်စ

ငယ်စဉ်က ဘုန်းကြီးမမြင်ဖူးတဲ့ အဖွား (ဖခင်ရဲ့အမေ) ဖတ်ခဲ့တဲ့ ‘ဘုရားရှိခိုးမူမှန်’ စာအုပ်ငယ်ထဲက ယနေ့ထိ အလွတ်ရနေတဲ့ ကဗျာတိုမှာ ‘သဗ္ဗညုတည့်၊ သုံးလူ့မြတ်စွာ၊ ပစ္စေကာနှင့်၊ သင်္ဃာအများ၊ ထွဋ်ဖျားရဟန္တာ၊ ဂုဏ်ဝါကွန့်မြူး၊ ကျေးဇူး ကြီးလှ၊ မိနှင့်ဘတည့်၊ ပြသတတ်သင်၊ ပြုပြင်ဆုံးမ၊ ဟော ထတရား၊ စောင့်ထားသီလ၊ ဤဆယ်ဆဟု၊ မူဂပက္ခ၊ ဇာတ်တော်ပြသည်၊ ကြီးလှကျေးဇူး၊ ခေါင်အထူး’တဲ့။

ကဗျာကို ဆိုပြီးတိုင်း ကျေးဇူးကြီးသူ ဆယ်ယောက်ကို လက်ချိုးပြီး ရေတွက်ပြရတယ်။ ဘယ်သူ ဘယ်တုန်းက ရေးတယ်ဆိုတာ မသိပေမယ့် ဒီကဗျာကရတဲ့ သဲလွန်စက ဒီဆယ် ယောက်ကို မူဂပက္ခဇာတ်တော်မှာ ပြတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။

နိဿယဟောင်း

ဒါနဲ့ မူဂပက္ခ (တေမိယ)ဇာတ် ပါဠိတော် (ဇာ၊၂၊၁၅၀)ကို လေ့ လာတဲ့ အခါ ဖော်ပြပါ ကျေးဇူးကြီးသူ ဆယ်ယောက် ဖော်ပြ ချက်ကို မတွေ့ရဘဲ မိတ်ဆွေကို မပြစ်မှားခြင်းရဲ့ အကျိုးကို ဖော်ပြတဲ့ ဂါထာဆယ်ပုဒ်ကိုပဲ တွေ့ရတယ်။ အဋ္ဌကထာကို ကြည့်တော့ အဲဒီဂါထာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ‘ဒသ မိတ္တပူဇ ဂါထာ နာမ အာရဘိ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၁၆)’လို့ တွေ့ပါတယ်။ အဲဒီ ပါဠိကို အရှင်ဥပါလိရေး တေမိယဇာတ် အဋ္ဌကထာ နိဿယ ဟောင်းမှာ ဒီလိုနိဿယပြန်ပါတယ်..

‘ဒသမိတ္တပူဇဂါထာ နာမ၊ ခင်ပွန်းဆယ်ပါးတို့အား ပူဇော် သော ဂါထာမည်သည်ကို။ အာရဘိ၊ အားထုတ်၏။ ဇာတ်ဝိသော ဓနကျမ်း၌ကား .. ဒသမိတ္တပူဇဂါထာ နာမ၊ ခင်ပွန်းတို့အား ပူ ဇော်အပ်သည်ကို ဆိုရာဖြစ်သော ဆယ်ပါးသော ဂါထာတို့ကိုဟူ ၍အနက်ပေး၏’။ (ပေမူ၊ ခေါ-ကျော)

ဒီနိဿယအရ ‘ဒသမိတ္တပူဇဂါထာ’ဆိုတဲ့ ပါဠိစကားတွဲကို

‘၁)ခင်ပွန်းဆယ်ပါးတို့အား ပူဇော်သော ဂါထာ

၂) ခင်ပွန်းတို့အား ပူဇော်အပ်သည်ကို ဆိုရာဖြစ်သော ဆယ်ဂါထာ’လို့ ယူဆပုံနှစ်မျိုးတွေ့နိုင်တယ်။

‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး ပူဇော်ကျိုးပြဂါထာ၊ ခင်ပွန်းပူဇော်ကျိုးပြ ဆယ်ဂါထာ’လို့ အဓိပ္ပာယ် နှစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။

ဇာတ်ဝိသောဓန

နိဿယဟောင်းမှာ ညွှန်ပြတဲ့ ဇာတ်ဝိသောဓန (နိဂုံးဖော်ပြချက် အရ ဒသဇာတကဝိသောဓန)ကျမ်းကို ဋီကာကျော်ရဲ့ အဖွင့် နာမည်ကျော် မဏိသာရမဉ္ဇူသာဋီကာ (သက္ကရာဇ် ၈၂၈-တွင် ရေးပြီး)ကို ရေးတဲ့ အရှင်မဟာအရိယဝံသ ရေးပါတယ် (သာသနာလင်္ကာရစာတမ်း၊ စာ-၁၄၅။ Pali Literature of Burma, p.42)။ ဒီကျမ်းမှာ အောက်ပါအတိုင်းဆိုတယ် ..

‘ဒသမိတ္တ ပူဇဂါထာ နာမ၊ ခင်ပွန်းတို့အား ပူဇော်အပ်သည်ကို ဆိုရာဖြစ်သော ဆယ်ပါးသော ဂါထာတို့ကိုဟုပေး။ ခင်ပွန်း ဆယ်ပါးမဟုတ်။ ဂါထာဆယ်ပါးဟူလိုသည်။ သူတချို့ကား ခင် ပွန်းဆယ်ပါးဟုပေး၍ ဆယ်ပါးသရုပ်ကို ‘‘ဗုဒ္ဓါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ၊ အရဟာ အဂ္ဂသာဝကာ။ မာတာပိတု ဂုရုသဒ္ဓါ၊ ဓမ္မဒေသက ဒါယကာ’’ဟု ရေးကြကုန်၏။

ကျမ်းကြီးတို့၌ မလာ။ သုံးစွဲပြီးသော သစ်ပင်ကိုမျှ မပြစ် မှားအပ်ဟူသည်နှင့် မတန်။ မှီ၍ အသက်မွေးအပ်သော နင့်သခင် မင်းကြီးသားကား ငါတည်း၊ ထိုသို့နှင့် အရှင့်သား ဖြစ်သော ငါကား မပြစ်မှားအပ်သော သူတည်း၊ မပြစ်မှားအပ်သူကို ပြစ်မှား သောသူကား သူယုတ်တည်းဟု ပြစ်မှားခြင်းအပြစ်ကို တခွန်းတည်းဖြင့် ထိတ်လန့်စေ၍ မပြစ်မှားသော အကျိုးကို ဆယ်ဂါ ထာဖြင့် ဟောမိန့်သောငှာ ဤဆယ်ဂါထာကို ဆိုသည်။ ဤသို့ ဖြစ်တုံမူကား ယခင် ရေသော ဆယ်ပါးကိုသာ ယူချေသော် ဘုရားလောင်းဘို့ လွတ်ရာခဲ့’။

(ပေမူ၊ ကိ-ကျော၊ ကီ-ဝမ်း) ဤကျမ်းအရ ‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး မဟုတ်၊ ဂါထာဆယ်ပုဒ်လို့ ပဲ ယူရမယ်။ အရိပ်ခိုဖူးတဲ့ သစ်ပင်တောင် ခင်ပွန်းဖြစ်ခွင့် ရှိတာပဲ။ ဆယ်မျိုးသာယူရင် ဘုရားလောင်း တေမိမင်းသား တောင် ခင်ပွန်းထဲ မပါဘဲဖြစ်နေမယ်’တဲ့။

နိဿယသစ်

ဒန့်တိုင်ဆရာတော် အရှင်ဂုဏရံသာလင်္ကာရ ရေးတဲ့ တေမိယဇာတ်အဋ္ဌကထာနိဿသစ် (ပုံနှိပ်မူ၊ စာ၊၁၀၃)မှာ ‘ဒသမိတ္တပူဇ (န)ဂါထာ နာမ၊ ဆယ်ပါးသော ခင်ပွန်းတို့အား ပူဇော်ရာသော ဂါထာမည်သည်ကို။ တနည်းကား၊ ဘုရားအစရှိသော တကျိပ်သော အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့အား မပြစ်မှားရာသော ဆယ် ပါးသော ဂါထာမည်သည်ကို။ အာရဘိ၊ အားထုတ်၏’လို့ ပြန်ဆို ပါတယ်။ ဒီအရ ‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး ပူဇော်ကျိုးပြဂါထာ၊ ခင်ပွန်း ဆယ်ပါး ပူဇော်ကျိုးပြ ဆယ်ဂါထာ’လို့ ယူလိုဟန်ရှိပါတယ်။

ဂါထာဆယ်ပုဒ်ထဲက ပထမဂါထာမှာ ပါတဲ့ ‘မိတ္တာနံ’ပုဒ် အဖွင့်အဋ္ဌကထာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၁၇)ကို နိဿယပြန်ရာမှာတော့ ..

‘မိတ္တာနန္တိ၊ မိတ္တာနံဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓါဒီနံ၊ သဗ္ဗညုဘုရားအစ ရှိကုန်သော။ ကလျာဏမိတ္တာနံ၊ အဆွေခင်ပွန်း ကောင်းတို့အား။ နဒုဗ္ဘတိ၊ မပြစ်မှား။

ဗုဒ္ဓါဒီနံ၌ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၊ သာဝက၊ အဂ္ဂသာဝက၊ အမိ၊ အဘ၊ ဆရာ၊ ရတနာသုံးပါး၌ ယုံကြည်သောသူ၊ ပစ္စည်း ဝတ္ထု ပေးကမ်းပေသောသူ၊ တရားဟောပေသောသူ၊ ဤသို့ ကိုးယောက်သော ကလျာဏမိတ္တကိုယူ။ ထို့ကြောင့် အဋ္ဌကထာ ဆရာတို့သည် .. ဗုဒ္ဓေါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သာဝကာ အဂ္ဂသာဝကာ စ မာတာပိတု ဂရုသဒ္ဓါ ပစ္စယဒါယကာ ဓမ္မဒေသနာ-ဟူ၍ ဆိုတော်မူကုန်၏’ (ယင်းနိဿယ၊ စာ-၁၀၆) လို့ ခင်ပွန်းဆယ်ပါးသရုပ်ကို ထုတ်ပြတယ်။

ဒါပေမယ့် နိဿယသစ် ဖော်ပြတဲ့ ခင်ပွန်းကောင်းဆယ်ပါး ပြ ပါဠိစာသားမျိုး အဋ္ဌကထာတွေမှာ ပါဖွယ်မရှိ။ ဘာကြောင့် ဆို စာလုံးရေ မပြည့်လို့ ဂါထာလည်း မဟုတ်၊ အဋ္ဌကထာတို့ ရဲ့ဝါကျအဆင့်ကိုလည်း မမီလို့ ပါပဲ။ နောက်တစ်ခုက ‘သဒ္ဓါစ၊ ရတနာသုံးပါး၌ သဒ္ဓါယုံကြည်သော သူတို့လည်းကောင်း’လို့ ဆို ခြင်းမှာ ယုတ္တိမရှိ။ ရတနာသုံးပါးကို ယုံကြည်သူ (ဗုဒ္ဓဝါဒီ)ကိုသာ မိတ်ဆွေကောင်းလို့ သတ်မှတ်ခြင်းမှာ ဗုဒ္ဓရဲ့ဆန္ဒတော်နဲ့ မကိုက် ညီနိုင်။ ဂန္ထဝံသကို ဂန္ဓဝံသလို့ ရေးဖတ်မိသလို သတ္ထာကို သဒ္ဓါ လို့ အသံထွက်မှားရာကနေ အတည်ဖြစ်သွားတာမျိုးလား။

အံ့ဖွယ်တိုက်ဆိုင်မှုမှာ နိဿယဟောင်းမှာ ‘မိတ္တာနန္တိ ဗုဒ္ဓါဒီနံ ကလျာဏမိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတိ’စာပိုဒ်ရဲ့နိဿယပြန်ဆိုမှုကို မတွေ့ရခြင်းပါဘဲ။ ပေကူးစဉ်က ကျန်ခဲ့ပုံပဲ။ ဒါကြောင့် နိဿယ ဟောင်းမှာ ခင်ပွန်းဆယ်ပါးသရုပ်ကို ပြမပြ မသိရ။

ရှေးစာဆို

နာမည်ကျော် ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ကျမ်း (စာ၊၈၅)မှာ အဆွေ ခင်ပွန်းကောင်းကို မပြစ်မှားသူတို့ ရရှိတဲ့ အကျိုးတွေကို ‘မိတ္တ ပူဇာ ဆယ်ဂါထာ’နဲ့ တေမိမင်းသားက သုနန္ဒာရထားထိန်းကို ဟောကြောင်းနဲ့ မေတ္တာပွားရမယ့်သူ တကျိပ် (ဆယ်ယောက်) သရုပ်ကို ဖော်ပြပြီး ‘ဤတကျိပ်ကုန်သော သူတို့သည် အဖန် တလဲလဲ ချစ်ခြင်း မေတ္တာကိုသာ ပွားစေအပ်သောကြောင့် အဆွေခင်ပွန်း မည်ကုန်၏’လို့ ဆိုတယ်။ ကန်တော်မင်းကျောင်း မေတ္တာစာအဖြေ မှာလည်း ‘မပြစ်မှားရာသော ခင်ပွန်းတို့ကား ဗုဒ္ဓ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓ၊ ရဟန္တာ ..တကျိပ်တည်း (စာပိုဒ်အမှတ်၊၅၃)’ လို့ ဆယ်ပါးသရုပ်နှင့်တကွ ဖော်ပြတယ်။

ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့၊ မေတ္တာစာအဖြေ၊ နိဿယသစ်နဲ့ နိဿ ယဟောင်းတို့က ‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး ပူဇော်ကျိုးပြဂါထာ၊ ခင်ပွန်း ဆယ်ပါး ပူဇော်ကျိုးပြ ဆယ်ဂါထာ’၊ ဇာတ်ဝိသောဓနကျမ်းက ‘ခင်ပွန်းပူဇော်ကျိုးပြ ဆယ်ဂါထာ’လို့ ယူတာတွေ့ရတယ်။

ကာလစဉ်

ဇာတ်ကြီးဆယ်ဘွဲ့ ကျမ်းထဲက တေမိယဇာတ်ကို သက္ကရာဇ် ၁၁၄၈-တွင် ရေးပြီး။ ကန်တော်မင်းကျောင်း မေတ္တာစာအဖြေကို ရေးသူ တောင်တွင်းမင်းကျောင်း ဆရာတော်မှာ ၁၁၂၄-ခုနှစ် သက်တော် ၂၇-ခန့်တွင်ပျံလွန်။ တေမိဇာတ် အဋ္ဌကထာနိဿယသစ်ကို ဆင်ဖြူရှင်မင်း (သက္ကရာဇ် ၁၁၂၅ နန်းတက်)လက် ထက် ပင်းတလဲမြို့ စီရင် စု လှည်းကူးရွာဇာတိ ဒန့်တိုင်ဆရာ တော် ရှင်ဂုဏာလင်္ကာရ (နိဿယနိဂုံးဂါထာအရ ရှင်ဂုဏရံသာ လင်္ကာရ)ရေး။ ယင်း နိဿယဟောင်းကို နိဂုံးဂါထာအရ ရှင်ဥပါလိထေရ် (ပင်းယခေတ်၊) ရေး။ ဇာတ်ဝိသောဓနကျမ်းကို သက္ကရာဇ် ၈၂၈-ပတ်ဝန်းကျင်တွင်ရေး။

အဲဒီ ၅-ကျမ်းထဲမှာ ပါဠိမြန်မာနှစ်ဘာသာနဲ့ ရေးတဲ့ ဇာတ်ဝိသောဓနကျမ်းဟာ ‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး’လို့ သုံးနှုန်းတဲ့ အစော ဆုံးကျမ်း ဖြစ်ဖွယ်ရှိပေမယ့် အဲဒီအယူအဆကိုတော့ လက်မခံ ခဲ့ဘူး။ နိဿယနှစ်စောင်နဲ့ နှောင်းခေတ်ကျမ်းပြုပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဇာတ်ဝိသောဓနရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မလိုက်နာခဲ့ကြဘူး။

ဇာစ်မြစ်

ဘုန်းကြီးမှာ Hefnz Bechert နဲ့ Heinz Braun ဆိုသူတို့ တည်း

ဖြတ်ပြီးP.T.S. က ထုတ်ဝေတဲ့ Pali Niti Texts of Burma စာအုပ်ကလေးရှိတယ်။ ဒီရဲ့နိဒါန်းမှာဓမ္မနီတိ၊ လောကနီတိနဲ့ မဟာရဟနီတိ ကျမ်းတွေကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာမှုအရ ဓမ္မနီတိ ကျမ်းဟာ လောကနီတိနှင့် မဟာရဟနီတိတို့ထက် ရှေးကျ ကြောင်း၊ မဟာရဟနီတိကျမ်းကို အရှင်မဟာသီလဝံသ ရေးတယ်ဆိုတဲ့ အဆိုမှန်ရင် ဓမ္မနီတိကျမ်းဟာ အေဒီ ၁၅-ရာစု နှောင်းပိုင်းထက် နောက်မကျနိုင်ကြောင်း၊ ယင်း နီတိကျမ်းရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံလောက်ဟာ သက္ကတကျမ်းတွေဖြစ်တဲ့ ဗျာသသုဘာ သိတသင်္ဂဟ နဲ့ ဗျာသဟာရ ကျမ်းတွေထဲက ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ကျမ်းရေးသူ အမည်ကို မသိနိုင်ကြောင်းဆိုတယ် (Ibid, p.p. lvi, lxxiii)။ အစောဆုံး နီတိကျမ်းဖြစ်တဲ့ ‘ဓမ္မနီတိ’မှာ ပညာရှိတို့ မပြစ်မှားသူ ဆယ်မျိုးကို ဒီလိုဖော်ပြပါတယ် ..

‘ဗုဒ္ဓေါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ စ၊ အရဟာ အဂ္ဂသာဝကော။

မာတာပိတာ ဂရု သတ္ထာ၊ ဒါယကော ဓမ္မဒေသကော။ ပဏ္ဍိတေဟိ ဣမေ ဒသ၊ နဒုဗ္ဘ န္တီတိ ဇာနိယာ’။

(ဓမ္မနီတိ၊၃၃၄-ဂါထာ၊မူရင်းအတိုင်း)

မဟာရဟနီတိကျမ်းကို ရေးသားတဲ့ ရှင်မဟာသီလဝံသ (သက္ကရာဇ်၈၁၅-၈၈၀)ထက်ရှေးကျတဲ့ ဓမ္မနီတိကျမ်းဟာ ‘မပြစ်မှားထိုက်သူ ဆယ်မျိုး’ကို သချင်္ာနဲ့ အတိအကျ ဖော်ပြတဲ့ အဦးဆုံးကျမ်းလို့ ဆိုနိုင်တယ်။

ရှင်မဟာသီလဝံသထက် သက်တော်အနည်းငယ် ကြီးဖွယ် ရှိတဲ့ အရှင်မဟာအရိယဝံသ အပါအဝင် အဲဒီခေတ် မတိုင်ခင် ကမြန်မာ့ဂန္ထဝင်ကျမ်းပြုပုဂ္ဂိုလ်ကျော်တွေရေးတဲ့ ကျမ်းစာ စာ ရင်းမှာ ဓမ္မနီတိကျမ်းကို မတွေ့ရ။ ဘိုးတော်ဘုရား လက်ထက် ပထမ ဗားကရာဆရာတော် အရှင်ဓမ္မာဘိနန္ဒထေရ်က ဓမ္မနီတိ ပါဠိကို မြန်မာနိဿယပြန်ပြီး (၁၁၄၅-ကဆုန်လတွင် ရေးပြီး) ယင်း နိဿယထဲကအချို့ကို ရွေးထုတ်ပြီးအများသူငါ အလွယ် တကူ ဖတ်ရှုနိုင်အောင် စဉ့်ပါဆရာတော် (အဆိုပါမင်း လက် ထက်)က လေးဆစ်ချိုးကဗျာ ‘ဓမ္မနီတိချိုး’ကို ရေးခဲ့ပေမယ့် ‘ပညာရှိတို့ မပြစ်မှားထိုက်သူ ဆယ်မျိုးပြဂါထာ’မပါခဲ့ဘူး။

ဘယ်လိုရ

ဆဋ္ဌသံဂါယနာမူ ဇာတကအဋ္ဌကထာမှာ ‘ဒသ မိတ္တပူဇ ဂါထာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၁၆)’လို့ ဒသနဲ့ မိတ္တပူဇာဂါထာကို ခွဲပြီး စာစီလို့ အဓိပ္ပာယ် ရှင်းဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ‘ဒသမိတ္တပူဇ ဂါထာ’လို့ ပါဠိစကားတွဲ (သမာသ်ပုဒ်)အနေနဲ့ တစ်လုံးတည်း ကြံပြီး မြန် မာပြန်ကြတဲ့ အဲဒီပိဋကတ်ကျမ်းတတ် ဆရာမြတ်တွေဟာ ပါဠိ တော်နဲ့ နိကာယ်အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ကျမ်းကြီးတွေမှာ မတွေ့ရ တဲ့ ‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး’ အယူအဆကို ဘယ်လိုရသလဲ ဘယ်က ရသလဲ ဆိုတာကို အတိအကျ ဆိုနိုင်ဖို့ ခက်သား။ ဘုန်းကြီး တွေးမိတာလေးကိုတင်ပြရရင် ..

မဏိမဉ္ဇူသာလိုပါဠိဘာသာ ဋီကာကျမ်းကြီးကိုရေးသား တော်မူတဲ့ အရှင်မဟာအရိယဝံသကတော့ ‘ကျမ်းကြီးတို့၌ မလာ’လို့ ရဲရဲကြီး ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်နှောင်းခေတ် ကျမ်းပြု ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ သက္ကတကိုလည်း တတ်ကျွမ်းနိုင်တာ ဖြစ်လို့ သက္ကတကျမ်းမှ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ ယင်းတို့ခေတ်မှာ ရှိနေပြီလို့ ယူဆရတဲ့ ပါဠိဘာသာပြန် ဓမ္မနီတိကျမ်းမှ ဖြစ်စေ ‘မပြစ်မှား အပ်တဲ့ ခင်ပွန်းဆယ်ပါး’ဆိုတဲ့ ‘အမှတ်စွဲလေး’ ရှိနေကြပုံရတယ်။ နိဿယသစ်ကျမ်းပြု အရှင်ဂုဏရံသာလင်္ကာရကျတော့ မှတ်ထားဖူးတာ ကြာနေလို့ ဖြစ်စေ၊ ငယ်စဉ်အခါ ဆရာသမား များဆီက တစ်ဆင့်ကြားကို မှတ်မိနေလို့ ဖြစ်စေ၊ ‘ဓမ္မနီတိ’ စ ကား တစ်ပိုင်းတစ်စကိုပဲ အဋ္ဌကထာစကားလို့ ထင်မှတ်ပြီး မပြည့်စုံတဲ့ ‘ခင်ပွန်းဆယ်ပါး သရုပ်ပြပါဠိ’ကို ၎င်းရဲ့ နိဿယ ထဲမှာ ရေးခဲ့ပုံရတယ်။ နောင်အခါ ပါဠိတတ်သူတွေက အဲဒါ လေးကိုပဲ ‘အဟံ ဝန္ဒာမိ သဗ္ဗဒါ’နဲ့ အနားကွပ်ပေးမှာပေါ့။

ခြားနားပုံ

ခိုင်လုံတဲ့ သံဂါယနာတင်ကျမ်းဂန် မရှိလို့ ခင်ပွန်းဆယ်ပါး ဖော် ပြပုံ အရေအတွက်တူပေမယ့် ဆယ်ပါးသရုပ်ယူဆပုံတစ်ကျမ်း နဲ့ တစ်ကျမ်း ခြားနားနေတာကို တွေ့ရတယ်..

၁)ဗုဒ္ဓ (မူကွဲမရှိ)

၂)ပစ္စကဗုဒ္ဓ (မူကွဲမရှိ)

၃)ရဟန္တာ (မူအများ)၊ သာဝက (နိဿယသစ်)၊ သံဃာများ (ဘုရားရှိခိုးမူမှန်)၊

၄)အဂ္ဂသာဝက (မူအများ)၊ ရဟန္တာ (ဘုရားရှိခိုးမူမှန်)

၅)အမိ (မူကွဲမရှိ)

၆)အဘ (မူကွဲမရှိ)

၇)ဂရု = အလေးအမြတ်ပြုအပ်သူ (မူကွဲမရှိ)

၈)အတတ်ပညာသင်ပေးသူ (မူအများ)၊ အသက်ကြီးသသူ (ကန်ဖြေ)၊ ရတနာသုံးပါး၌ သဒ္ဓါယုံကြည်သောသူ (နိဿယသစ်)

၉) ဒါယကာ (မူအများ)၊ သီလစောင့်သူ (ဘုရားရှိခိုးမူမှန်)

၁၀)ဓမ္မဒေသက (မူကွဲမရှိ)။

စဉ်းစားစရာတွေ .. အမှတ်-၇) အရ ဆရာတော် ဘုရား ကြီးတွေ ပါနိုင်သလို ဒလိုင်းလားမားတို့ မာသာထရီဇာတို့ကော ပါခွင့်မရှိဘူးလား။ အမှတ်-၈) အရ အသက်ကြီးတိုင်း ခင်ပွန်းကြီး ဖြစ်နိုင်သလား။ ဒါကြောင့် ခင်ပွန်းဆယ်မျိုးကို မပြစ်မှား သင့်သူ၊ မေတ္တာပို့ရမယ့်သူ၊ ကျေးဇူးရှိသူလို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် အဲဒီ အထဲက အချို့ကိုတော့ လူဖြစ်စေ ရဟန်းဖြစ်စေ ‘အဟံ ဝန္ဒာမိ သဗ္ဗဒါ (=အမြဲရှိခိုးပါ၏)’လို့ မဆိုထိုက်ဘူး။

ကျမ်းဆိုမရှိ

ပကိဏ္ဏက ဝိသဇ္ဇနာကျမ်း (တွဲ ၁၊ စာ ၃၀၄၊၃၀၆)မှာ လုံးတော် ဆရာတော်က အောက်ပါအတိုင်း ဆုံးဖြတ်ပါတယ်.. ‘ခင်ပွန်းသည် ဆယ်ပါးသာ မဟုတ်ရာ။ အများပင် ရှိရာ၏။ မူဂပက္ခ အမည်ရှိသော တေမိယဇာတ်တော်တွင် သုနန္ဒာ ရထား ထိန်းကို ဘုရားအလောင်းတော် တေမိမင်းသား ဆုံးမရာ၌ မိမိ ကိုယ်ကိုပင် သုနန္ဒာရထားထိန်း မပြစ်မှားသင့်သည်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူသည့် အရာ၌လည်း ခင်ပွန်းဆယ်ပါး ဟူ၍ မလာ။ ခင်ပွန်းကိုမပြစ်မှားသသူတို့၌ အကျိုးရှိရာသည်ကို ဟော တော်မူသည့် ဒေသနာ ဆယ်ဂါထာဟူ၍သာ လာသည်။ ခင်ပွန်းဆယ်ပါးဟူ၍ ဂါထာစီကုံးလျက် ရှိကြသည်မှာ ဗဟုသုတရှိသူတို့ စီကုံးရေးထားဟန်ရှိ၏။ ဂါထာသီကုံး ရေးသားထား သော ပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-ယောက်တို့လည်း ခင်ပွန်းပင်မှတ်ရာ၏။ ယင်းသည့် ၁၀-ယောက်မှတပါးလည်း ခင်ပွန်းရှိသေး၏ဟု မှတ်ရာ၏’။ လုံးတော်အရ ‘ဒသ၊ ဆယ်ပုဒ်ကုန်သော။ မိတ္တ ပူဇဂါထာ နာမ၊ ခင်ပွန်းကိုပူဇော်သူတို့၌ (အကျိုးရှိသည်ကို ဟောတော်မူသည့်) ဂါထာ မည်သည်တို့ကို’လို့ ဒသနဲ့ ဂါထာကို တွဲပြီး ‘မိတ္တ ပူဇာဆယ်ဂါထာ’လို့ပဲအဓိပ္ပာယ် ယူရမယ်။

လုံးတော်ဆရာတော်နဲ့ ဇာတ်ဝိသောဓနကျမ်းတို့က ‘ခိုင်လုံတဲ့ ကျမ်းဆို မရှိ’တဲ့ အတွက် ‘ခင်ပွန်း ပူဇော်ကျိုးပြ ဆယ်ဂါ ထာ’လို့ ပဲ ယူပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခင်ပွန်းကြီးဆယ်ပါး ဆိုတာ ဘုရားဟော မဟုတ်ဘူးလို့ ခပ်ရှင်းရှင်းမှတ်ဖို့ပါ။

တရားထူး

ခိုးသားဘဝတုန်းက ဗုဒ္ဓဘုရားကို လက်ညှိုးဖြတ်ဖို့ လိုက်ခဲ့ဖူးတဲ့ အင်္ဂုလိမာလရဲ့ဖြစ်ရပ်အရ ဗုဒ္ဓ ပစ္စကဗုဒ္ဓ အဂ္ဂသာဝက ရဟန္တာ သာဝက အမိအဘတို့ကို အနန္တရိယကံ ထိုက်သွားတဲ့ အထိ မဟုတ်ဘဲ သာမန်ကိုယ်နှုတ်စိတ်နဲ့ ပြစ်မှားမိတာမျိုးက တောင်း ပန်ရင် တရားထူးကိုမတားမြစ်နိုင်ပါဘူး။

သီလစောင့်သူ၊ သီလရှိတဲ့ အတတ်ပညာ သင်ပေးသူတို့ ကိုလည်း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မဟုတ်ရင် တောင်းပန်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သူ ဓမ္မဒေသက ပစ္စယဒါယကာ အသက်ကြီးသူရတနာသုံးပါး၌ သဒ္ဓါယုံကြည်သူဆိုတာတွေက တော့ သီလမရှိရင် လေးစားစရာ ဟုတ်ပေမယ့် အမြတ်မပြုနိုင် လို့ သာမန် စာရင်းထဲ ဝင်သွားပြီး အင်္ဂုလိမာလ လက်ညှိုးဖြတ် ခံရသူတွေနဲ့ တူနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

မပိုမလို

တရားအားထုတ်ရာမှာ အနှောင့်အယှက် မဖြစ်အောင် ပြစ်မှား ဖူးရင် ကျေပါစေလို့ ခင်ပွန်းများကို တောင်းပန်စကား ဆိုတာ မျိုးက ကိစ္စမရှိပါဘူး။ အဲဒီဆယ်မျိုးကို လူရောရဟန်းပါ ပွဲကြီး ပွဲငယ် တင်တာကျတော့ မမှားဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် ဖော်ပြပါ ဆယ်မျိုးထဲမှာ အဝန္ဒနိယ (ရဟန်းတို့ ရှိမခိုးထိုက်သူ)တွေ ပါ နေလို့ ရဟန်းအဖို့ အားလုံးမှန်လည်း မဟုတ်ဘူး။ ပြီးတော့ ဒါ ကြီးကိုပဲ ခါးတောင်းကျိုက်ပြီး ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ လုပ်ပြနေ ရင်လည်း နည်းနည်း ပိုရာကျမှာပေါ့။ နည်းမှန်လမ်းမှန် တရား ကျင့်စဉ်ဖြစ်ဖို့သာ ပိုအရေးကြီးသင့်ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၉၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၄။ စကားတစ်ခွန်းကြောင့်

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်ဘုရား .. ရိုသေစွာ လျှောက်လိုက်ပါ သည်ဘုရား။

မန္တလေးမြို့ အတုမရှိရွှေကျောင်းမှာ ကျင်းပတဲ့ သံဃာ့အစည်း အဝေးမှာ ပိဋကတ်သုံးပုံ အေကတ်ဒဿ ဘုန်းကြီး ပြောသွား တဲ့ စကားနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ခုတလော ဖေ့ဗွက်မှာ ပွက်လော ရိုက်နေပါတယ်။ အတော် ညစ်ညမ်းစွာ ဆဲဆို တိုင်းထွာနေကြ ပါသည်။ လူတွေ အများကြီး အကုသိုလ် ဖြစ်ကြသည်ဟု ထင် ပါသည်။ ထိုဆရာတော်ကတော့ အဲဒီလို ဖြစ်တာကိုပဲ ငါတော့ နာမည်ကြီးသွားပြီဆိုပြီး ကျိတ်ကြိုက်နေမည်လား မသိပါ။

သို့ရာတွင် အများသူငါ အကုသိုလ် ပွားရတဲ့ အလုပ်ဖြစ် သောကြောင့် မကောင်းပါ။ ထို့ပြင် ဘုန်းကြီးတစ်ပါးဟာ အဲဒီလို မျက်ကန်းမျိုးချစ်စိတ် ထားသင့်ပါသလား။ အဲဒီလို မျက်ကန်း မျိုးချစ်ရှိခဲ့တဲ့ ရဟန်းတော်များ သာသနာ့သမိုင်းမှာ ရှိခဲ့ဘူးပါသလား။ ပြစ်မှားမိသည်ရှိသော် ထိုအပြစ်တို့မှ ပျောက်ပါ စေခြင်းအကျိုးငှာ တောင်းပန်ပါ၏။

ဖေ့ဗွက်ကြည့်သူတစ်ဦး

-------------------

ဖားပုရစ်

ဘုန်းကြီးကို မွေးတဲ့ နေရာက ဆင်းရဲသား လယ်သမားနဲ့ တံငါ သည်တွေနေတဲ့ ရွာ။ ပညာရေး လူမှုရေး စီးပွားရေး အို ..ဘာ အရေးမှ သုညအထက်မှာ မရှိပါဘူး။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ သာသနာ တော်မှာ ကောင်းစွာနေတဲ့ ရဟန်းဘဝရဲ့ အကျိုးအနေနဲ့ ‘ဖား ပုရစ်’အဆင့်ကနေ အမြီးပြုတ်ပြီး မတ်တတ်ရပ်ရုံဖြစ်လာခဲ့တာ ပါ။ တစ်ခါတစ်ရံ ငါဟာ ‘Ego’ (အသ္မိမာန်)များလို့ ပဲ အဲဒီလိုနေ ရာမျိုးမှာ ဖြစ်ရလေသလားလို့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် တွေးမိပါရဲ့။

ဒါပေမယ့် အဲဒီတုန်းက ဘဝလေးကိုပဲ ယနေ့ထိ မြတ်နိုးဆဲ ပါ။ မတတ်နိုင် သို့မဟုတ် မဖြစ်နိုင်လို့ ဘဝတူတွေကို မကူညီ နိုင်ရင် သာနေပေါ့။ ဘဝမှန်ကို အမှတ်ရတိုင်း ‘ဖားပုရစ်တို့မည် သည် ကိုယ့်အသံကြောင့်ပဲ ကိုယ့်အသက်ကို စွန့်ရတယ်’လို့ သံဝေဂယူပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြုပြင်ဖို့ အမြဲဆင်ခြင်ပါတယ်။ သူများတွေ ဖြစ်ရင်လည်း နားလည်ပေးနိုင်အောင် ကြိုးစားဆဲပါ။ ပုထုဇဉ်ဘာဝ အခြေအနေတိုင်းမှာ မပြည့်စုံနိုင်သေးတာ အတွက်တော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အားမရမိဘူး။ ဒါက အဖြူရောင် ရင်တွင်းဖြစ် ခံစားချက်ကြောင့် ပြောပြလိုက်ရတာပါ။

ပွင့်လင်းလို့

ခုခေတ်က မြို့ပြတွေမှာ သတင်းမီဒီယာတွေ အလျင်အမြန် တိုးတက်ပြီး ပွင့်လင်းလာနေပါတယ်။ ရန်ကုန်လောကမှာ ဆိုရင် အဲဒီ ‘ဖေ့ဗွက်’ ဆိုတဲ့ အရာက သတင်းမီဒီယာတစ်ခုလိုလိုဖြစ် နေပြီး ‘ဖေ့ဗွက်’မှာ တစ်ယောက်က ထပွက်လိုက်ပြီ ဆိုရင် မလွတ်လပ်ခဲ့လို့ သတင်းငတ်ဖူးတဲ့ ရန်ကုန် ပရိသတ်အများစုဟာ ဘာကြောင့် ဆိုတာကို မစုံစမ်းတော့ဘဲ အဟုတ်ထင်ပြီး လွယ်လွယ်နဲ့ လက်ခံပစ်လိုက်တာပဲ။ ယုန်သူငယ်က ကမ္ဘာကြီး ပြိုပြီလို့ ထအော်တာကို ယုံသွားကြပြီး တစ်တောလုံး ရုတ်ရုတ် သဲသဲ ဖြစ်သွားသလိုပေါ့။

ဒါကြောင့် ပရိသတ် အသိုင်းအဝိုင်း တစ်ခုကို ကိုယ်စားပြု သူတွေ အပြောအဆို အထူး ဆင်ခြင်ရပါလိမ့်မယ်။ ပြောပြီးရင်လည်း ကိုယ်ပြောတာအတွက် တာဝန်ယူရဲတဲ့ သတ္တိရှိဖို့ ပြင်ဆင် ထားရလိမ့်မယ်။ ပြောမှသာ ပြောရတာပါ၊ အားလုံးက ကိုယ့်ထက် သိပြီးသား တတ်ပြီးသား ဖြစ်နေမှာပါ။ အင်း .. အသ္မိ မာန်များတဲ့ လူ့သဘာဝအရ လူတွေဟာ သိတော့ သိပြီးသား၊ ဒါပေမယ့် လုပ်တော့လည်း တလွဲချည်း ဖြစ်နေတာပါပဲ။

ကိုယ့်သမိုင်း

တစ်ခါတစ်ရံ စကားတစ်ခွန်းဟာ ကိုယ့်သမိုင်း ဖြစ်သွားတတ်တယ်။ ‘အမှားကို ထပ်တလဲလဲပြောရင် အမှန် ဖြစ်သွားတာပဲ’ ‘ဘာသာရေးဆိုတာ ဘိန်းပဲ’ဆိုတဲ့ အာဏာရှင် ဟစ်တလာနဲ့ မော်စီတုန်းတို့ရဲ့ စကားမျိုးတွေလိုပေါ့။ မြန်မာ့ ခေတ်သစ် ရာဇ ဝင်မှာလည်း ‘ဓားကိုဓားချင်း လှံကိုလှံချင်း တုံ့ပြန်မယ်’ ‘စစ် သားဆိုတာ ပစ်ရင် မှန်အောင် ပစ်တယ်၊ မိုးပေါ်ထောင် မပစ်ဘူး’ ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။ သူ့စကားကြောင့် သူ့ဆွေ သူ့မျိုးတွေ ပွင့်လင်းတဲ့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းထဲကို ဝင်ဖို့ မလွယ်နိုင်ဘူး။ တစ်ခွန်းသော သူ့ရဲ့ စကားကြောင့် သူ့သမိုင်းရော သူ့ဆွေစဉ် မျိုး ဆက်ပါ ဆိတ်သုံးသွားရတာပဲ။

စကားတစ်ခွန်းကြောင့်ပဲ အသက်သေတာ၊ ဘဝပျက်ရတာ တွေအများကြီးပါ။ ပညာရှိကြီး ပလေတိုကျတော့ ‘ကျုပ်သိတာက ကျုပ်ဘာမှ မသိသေးဘူး ဆိုတာပါပဲ’တဲ့။ ‘ခုနစ်နှစ်သား လေးကတောင် တရားပြဆုံးမလာရင် ဦးခေါင်းနဲ့ ပန်ဆင်ပြီးနာ ယူပါ့မယ်’ဆိုတဲ့ အရှင်သာရိပုတ်ရဲ့ စကားမျိုးကျတော့ ကြက်သီးမွေးညင်း ထလောက်အောင် နှစ်သက်စရာကောင်းပါတယ်။ ပိဋကတ်ထဲမှာ အဲဒီလို နှစ်လိုဖွယ် အဆိုအမိန့်တွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေမှီငြမ်းပြုပြီး ပညာရှိပီပီ ကင်မရာရှေ့မှာ လှပချောမွတ်အောင် ပြောရမှာပေါ့။

ရဟန္တာ့စကား

စစ်ပွဲမှာ လူ့အသက် ထောင်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးသွားရလို့ စိတ်မချမ်းသာ ဖြစ်နေတဲ့ ဒုဋ္ဌဂါမဏိမင်းကြီးကို အားပေးစကား ဆိုဖို့ကြွလာကြတဲ့ ရဟန္တာရှစ်ပါးက..

‘မင်းကြီး၊ ယင်းအပြုအမူ (စစ်ပွဲမှာလူသတ်မှု)ကြောင့် (မင်း ကြီး၏) နတ်ပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းကို မပိတ်ပင်ပါ။ အရှင် မင်းတရားသည် လူတစ်ယောက်နှင့် တစ်ဝက်ကိုသာ သတ် ဖြတ်ခဲ့ပါ၏။ တစ်ယောက်သည်ရတနာသုံးပါးကိုဆည်းကပ်ပြီး နောက် တစ်ယောက်မှာ ငါးပါးသီလကို ဆောက်တည်ထားပြီး ဖြစ်ပါ၏။ ကျန်ပုဂ္ဂိုလ်များမှာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိများနှင့် ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြပြီး တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်များကဲ့သို့ ဖြစ်ကြပါ၏။ သို့တစေ မင်းကြီးမူကား နည်းလမ်းများစွာဖြင့် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်၏ တရား ဓမ္မကို ထွန်းပြောင်စေပါလိမ့်မည်၊ သို့ဖြစ်၍ မင်းကြီး၏ နှလုံး သားမှ (ထိုအတွေးကို)ထုတ်လွှင့်ပစ်ပါ’တဲ့။

အမှန်လော

အထက်ပါ မဟာဝံသကျမ်း (၂၅း၉၈-၁၁၂)ရဲ့ဖော်ပြချက်နဲ့ ပတ် သက်ပြီး ခေတ်သစ် ဗုဒ္ဓဝါဒီပညာရှင် Dr.ဝါလ်ပိုလာ ရာဟုလာ ရှုမြင်သုံးသပ်ပုံခဲ့ပုံက ဒီလို..

‘ယင်း အကြံပြုချက်သည် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်၏ တရားဓမ္မ အနှစ်သာရနှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်သည်။ မည်သည့်ပုံစံ၊ ရည်ရွယ်ချက်၊ ဗုဒ္ဓသာသနာတည်တံ့ရန် သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓသာသနာကိုကာ ကွယ်ရန် သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓသာသနာကို ပြန့်ပွားစေရန်အတွက်ပင် ဖြစ်စေကာမူ လူ့အသက်ကို သတ်ဖြတ်ခြင်းမှာ ဗုဒ္ဓတရားတော် အရ လုံးဝမျှတမှု မရှိချေ။ စိတ်ဝင်စားဖွယ် အကောင်းဆုံးမှာ စစ်ပွဲအတွင်း လူသားတစ်ယောက်နှင့် တစ်ဝက်သာ အသတ်ခံရ သည်ဟူသော ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ပတ်သက်သည့် ရေတွက် ဖော်ပြမှု ဖြစ်သည်။ ဘီစီ နှစ်ရာစုအချိန်က ရဟန္တာ အရှင်မြတ် များသည် ယင်းသို့ မှားယွင်းသည့် အတွေးအမြင် တစ်ရပ်ကို အမှန်ပင်မြွက်ဆိုခဲ့သလော ဟူသည်ကို မသိရချေ။

သို့ရာတွင် အေဒီ ငါးရာစုတွင် ထင်ရှားလှသည့် မဟာဝံသ ကျမ်းပြုဆရာသည် အမျိုးသားသမိုင်း ကျမ်းကြီးတွင် ယင်း ဂါထာများကို ထည့်သွင်း ရေးသားခဲ့သည် ဟူသောအချက်မှာ သံသယဖြစ်နိုင်စရာ အကြောင်းမရှိချေ။ ထိုအချက်သည် ပညာရှင် မဟာဝံသ ကျမ်းပြုဆရာနှင့် ထိုအချိန်က တာဝန်ရှိသည့် အခြားပုဂ္ဂိုလ်များသည် ယင်းဖော်ပြချက်အား ရဟန္တာအရှင်မြတ် များက ဖော်ပြသည်ဟူသည်ကို မငြင်းဆိုခဲ့ကြဘဲ ယင်းသို့သော သမိုင်းကျမ်းကြီးတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ထိုပညာရှင် ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ရဟန္တာများ အနေဖြင့် ဗုဒ္ဓသာသနာတော် တည်တံ့ခြင်းအတွက် သတ်ဖြတ်ခြင်းမှာ မျှတသည်ဟု ယူဆထားပုံရသည် (History of Buddhism in Ceylon, p. 228’)။

ငုံ့မကြည့်နဲ့

အရှင်ရာဟုလာရဲ့ သုံးသပ်ချက်ကို ဖတ်ထားမိရင် မြန်မာဗုဒ္ဓဝါဒီ တို့ မိမိကိုယ်ကို ဆင်ခြင်ဖို့ သတိရလာပါလိမ့်မယ်။ ဒီပညာရှင်ရဲ့ မျိုးချစ်စိတ်နဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာကို မြတ်နိုးစိတ်ဟာ ဘုန်းကြီးတို့ အောက် မညံ့တန်ရာပါဘူး။ ခုခေတ်က မြန်မာ့မြေမှာ ‘ဖေ့ဗွက်’ ခေတ်စားသလို ကမ္ဘာ့သတင်း မီဒီယာတွေလည်း အထူးတိုး တက်အားကောင်းနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် မှတ်တမ်းတင်ဗွီဒီယို ကင်မရာရှေ့က ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေ သတိထားဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကို ပြုပြင်မှုအတွက် အလေ့အကျင့်လုပ်ဖို့ သတိရနိုင် သူဟာ ပိဋကတ်ဆောင်စာမေးပွဲကို မအောင်ပေမယ့် လူလိမ္မာ ပညာရှိပါပဲ။ ပိဋကတ်သုံးပုံ ဆိုတာသည်ပင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုံးမဖို့ သင်ကြားတဲ့ ကျမ်းစာတွေပဲ မဟုတ်ပါလား။

ဖေဖော်ဝါရီ ၉၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၅။ ဗုဒ္ဓရဲ့မစင်အိုး

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်ပါရစေ အရှင်ဘုရား..

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို လူသားစင်စစ်က ဖြစ်လာသည့် ဘုရားဟု ဆိုသောကြောင့် လူသားစစ်များကဲ့သို့ အညစ်အကြေး ဥပမာ .. ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်စွန့်ခြင်း ကိစ္စရှိပါသလား ဘုရား။ ရှိသည်ဆိုလျှင် ထိုအညစ်အကြေးများမှာ သာမန် လူပုဂ္ဂိုလ်များကဲ့သို့ မကောင်းသော အနံ့များ ထွက်ပါသလား။ ကျမ်းကိုး အတိအကျဖြင့် သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မန်းရွှေနိုင်

-------------------

အိမ်သာဝင်

‘အခါတစ်ပါး မြတ်စွာဘုရားဟာ နံနက် စောစောထပြီး အိမ်သာ (ဝစ္စကုဋိ)ကို သွားတယ် (ဝိ၊၄၊၁၆)’။ အိမ်သာကို သွားတာဟာ ကျင်ကြီးကျင်ငယ်စွန့်ဖို့ပဲ။ ‘ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်သည်နံနက် စောစော အိပ်ယာမှထပြီးအလုပ်အကျွေးပြုသူတပည့်သာဝက တို့အား ချီးမြှောက်ရန်နှင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ကျန်းမာစေရန် လုတ် ကျင်း (ပါးစပ်ဆေး)ခြင်း စသည့် ကိုယ်လက် သန့်စင်မှုကို ပြု တော်မူ၏ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၅)’။ ဗုဒ္ဓဟာဗုဒ္ဓဖြစ်မယ့်နေ့နေရဉ္ဇရာမြစ် ထဲမှာ ရေချိုးပြီးနောက် သိကြားမင်း ဆက်ကပ်တဲ့ ဖန်ခါးသီး ကိုစားပြီး ဝမ်းကိုစင်ကြယ်အောင်လုပ်တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁)။ (ဝမ်းချူတဲ့ သဘောမျိုး စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်)။ မြတ်စွာဘုရားပရိ နိဗ္ဗာန်စံတော်မူခါနီးမှာ ဝမ်းတော်လား (ဝမ်းလျှော)ပါတယ် (ဒီ၊၂၊၂၀၅)။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဟာ လူသာမန်တွေလိုပဲ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် စွန့်ပါတယ်။

ဝက္ကလိ

မြတ်စွာဘုရားရဲ့ သပ္ပာယ်မှုကို ကြည်ညိုလွန်းလို့ အချိန်ရှိတိုင်း မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ဖို့လာနေတဲ့ သာဝတ္ထိမြို့သား ဝက္ကလိ ကိုဗုဒ္ဓက ‘ကိံ တေ ဝက္ကလိ ဣမိနာ ပူတိကာယေန ဒိဋ္ဌေန = ဤအကောင်ပုပ်ကို မြင်ရသဖြင့် သင့်အတွက် အဘယ် အကျိုးရှိ မည်နည်း (သံ၊၂၊၉၈)’လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ဒါကတော့ ဗုဒ္ဓရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာလည်း မစင်ကြယ်ကြောင်း မြတ်ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင်ရဲ့ မြွက် ဆိုချက်ပါပဲ။ ‘မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်မှာ ရွှေအဆင်းရှိ သော်လည်း မစင်ကြယ်သော အရာများ အမြဲယိုစီးနေ သောကြောင့် အကောင်ပုပ်ဟု ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်၏ (သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈)’။ ဒီဖွင့်ဆိုချက်အရ ပိုရှင်းသွားတာပေါ့။

မစင်အိုး

မြတ်စွာဘုရား ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးစဉ် နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းကြီးဟာ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ သတ္ထု. သရီရ.ဝဠဉ္ဇန.ဘာဇန (မြတ်စွာဘုရား ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်စတဲ့ အညစ်အကြေးစွန့်တဲ့ အိုး)ကိုမျက်နှာရှုံ့မဲ့ခြင်းမရှိဘဲ နံ့သာအိုး လို ဦးခေါင်းပေါ် တင်ယူသွားပြီး ဆေးကြော သုတ်သင်ဖူးတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၅)။

ဒီနေရာမှာ လူတွေရဲ့ အနံ့ကို ယူဇနာတစ်ရာ အဝေးကပင် မခံနိုင်ဘူးလို့ ကျမ်းဂန်မှာဖော်ပြတဲ့ နတ်တို့သနင်းသိကြားမင်း အဖို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ စွန့်ပစ်ထားတဲ့ အညစ်ကြေး အိုးကို ‘မျက်နှာ မရှုံ့ဘဲ’ ယူဆောင်သွားတယ် ဆိုတာဟာ အိုးထဲက စွန့်ပစ် ပစ္စည်းတွေမှာ မကောင်းတဲ့ အနံ့ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါပဲ။ ‘နံ့သာအိုး’ရဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်တဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကလည်း ‘အနံ့ မကောင်းတဲ့ အိုး’ အညစ်အကြေး စွန့်တဲ့ အိုး မစင်အိုး သို့မ ဟုတ်ကျင်ငယ်အိုးပါပဲ။

၃၄၆။ အနေကဇာတင်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

အနေကဇာတင်ခြင်း၏ အဓိပ္ပာယ်ကို ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ အိမ်ကဇနီး ဗေဒင်သွားမေးရာမှာ ဗေဒင်ဟော ကြားသည့် ဆရာတော်က သဲကို စေတီပုံ ပြုလုပ်ပြီး ထိုသဲပုံ စေတီကိုပင် အမွှေးနံ့သာ ဆီမီးပန်းပေါက်ပေါက်တို့ဖြင့် သွန်း လောင်း၍ အနေကဇာတင်ရန် ညွှန်ကြားလိုက်ပါသည်။ ဘုရား ဗုဒ္ဓ ဆင်းတုတော်များနှင့် စေတီတော်များအား အနေကဇာတင် သည်ကိုသာ တွေ့ဖူးပါသည်။ အချိန်ပိုင်းခဏမျှ သာယာယီပြု လုပ်ထားသည့် သဲပုံစေတီကို အနေကဇာတင်သင့် မတင်သင့် သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဗိုလ်ကြီးမြင့်အေး..မင်္ဂလာဒုံ

-----------------အာရုံပြု

‘မြေ့ပရမေ၊ ပလင်ဗွေထက်၊ ရွှေညောင်တော်ကြီး၊ ဗိတာန်ထီး နှင့်၊ မငြီးကြည်ဖြူ၊ နေတော်မူလျက်၊ ရန်မြူခပင်း၊ အမိုက်သင်း ကို၊ အရှင်းပယ်ဖျောက်၊ အလင်းပေါက်က၊ ထွန်းတောက်ဘုန်း တော်၊ သောင်းလုံးကျော်သည်၊ သုံးဘော်လူတို့ ငြမ်းပါကို’။

ယခု ၂၀၁၄-ကနေ နောက်ကို ပြန်ပြီးရေတွက်ရင် လွန်ခဲ့ တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၂၆၀၂-နှစ်အချိန်က တစ်ခုသော ကဆုန်လပြည့် ညရဲ့ နောက်ဆုံးအချိန် အရုဏ်မတက်ခင်မှာ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ မင်းသိဒ္ဓတ်ဟာ ဗောဓိညောင်ပင်အောက်မှာ ထိုင်ပြီး တရားဘာ ဝနာရှုမှတ်ရင်း ကိလေသာရန်သူတွေကို အောင်မြင်ပြီး သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓအဖြစ်သို့ ရောက်ပါတယ်။ ဘုရားဖြစ်ပြီးစ အချိန်မှာပဲ စိတ် ထဲက ဒီလိုဆင်ခြင်ပါတယ်..

‘အနေက ဇာတိ သံသာရံ၊

သန္ဓာ ဝိဿံ အနိဗ္ဗိသံ။

ဂဟကာရံ ဂဝေသန္တော၊

ဒုက္ခာ ဇာတိ ပုနပ္ပုနံ။

တသန္ဓေဓေ ခန္ဓာတွေ အိုသေဆင်းရဲကြီးလှသည်။

ခန္ဓာအိမ်တည် ဘယ်သူမည် ငါသည်ကြိုးပမ်းရှာခဲ့ပြီ။

ရှာဖွေနည်းမှန် မြင်နိုင်ဉာဏ် ဧကန်မသိဖြစ်ခဲ့ပြီ။

ဘဝများစွာ သံသရာ လည်ကာ ကျက်စားသွားခဲ့ပြီ။

ဂဟကာရက ဒိဋ္ဌောသိ၊

ပုန ဂေဟံ န ကာဟသိ။

သဗ္ဗာ တေ ဖာသုကာ ဘဂ္ဂါ၊

ဂဟကူဋံ ဝိသင်္ခတံ။

တဏှာ ယောကျ်ားလက်သမား ငါကား နင့်ကိုတွေ့ပေပြီ။

တစ်ဖန်ထပ်ခါ အိမ်ခန္ဓာ နင်သာ မပြုနိုင်တော့ပြီ။

ခပ်သိမ်းကိလေ အခြင်တွေ ငါလေ ဖျက်လိုက်ပြီ။

အဝိဇ္ဇာမှတ် အိမ်အထွတ် ဖြုတ်ဖြတ်ဖြိုချပြီ။

ဝိသင်္ခါရ ဂတံ စိတ္တံ၊

တဏှာနံ ခယ မဇ္ဈဂါ။

ပြုပြင်ကင်းလတ် နိဗ္ဗာန်ဓာတ် မချွတ်ငါရပြီ။

တဏှာကုန်ရာ ရဟတ္တာ ဖိုလ်ပါဆိုက်ခဲ့ပြီ’

စိတ်တော်နဲ့ ဆင်ခြင်တာတွေထဲမှာ အစောဆုံးဖြစ်လို့ အဲဒီ ဂါထာ ၂-ပုဒ်ခွဲကို ‘ပဌမဗုဒ္ဓဝစန’လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် အရုဏ်တက်ပြီးလို့ လပြည့်ကျော် တစ်ရက်နေ့ရောက်တဲ့ အခါမှာ တော့ဒီလို နှုတ်တော်ကနေ ရွတ်ဆိုတယ်..

‘ယဒါ ဟဝေ ပါတု ဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊

အာတာပိနော စျာယတော ဗြာဟ္မဏဿ။

အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊

ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မံ။

ကိလေကင်းရန် ဗြာဟ္မဏံ ဖန်ဖန်အားထုတ်ခါ။

ဗောဓိပက္ခံတိ သတ္တံ ဧကန် ဖြစ်ပေါ်လာ။

ပဋိစ်သမုဒ် ကြောင်းကျိုးထုတ် မရှုပ်ရှင်းပြီးရာ။ ယုံမှားကင်္ခါ အားလုံးမှာ ထိုခါပျောက်ပြီသာ။

ယဒါ ဟဝေ ပါတု ဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊

အာတာပိနော စျာယတော ဗြာဟ္မဏဿ။

အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊

ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒိ။

ကိလေကင်းရန် ဗြာဟ္မဏံ ဖန်ဖန်အားထုတ်ခါ။

ဗောဓိပက္ခံတိသတ္တံ ဧကန် ဖြစ်ပေါ်လာ။

အကြောင်းကုန်မူ အေးနိဗ္ဗူ အပူချုပ်ပြီးရာ။

ယုံမှားကင်္ခါ အားလုံးမှာ ထိုခါပျောက်ပြီသာ။

ယဒါ ဟဝေ ပါတု ဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊

အာတာပိနော စျာယတော ဗြာဟ္မဏဿ။

ဝိဓူပယံ တိဋ္ဌတိ မာရသေနံ၊

သူရိယောဝ သြဘာသ ယမန္တလိက္ခံ’

ကိလေကင်းရန် ဗြာဟ္မဏံ ဖန်ဖန်အားထုတ်ခါ။

ဗောဓိပက္ခံ တိသတ္တံ ဧကန် ဖြစ်ပေါ်လာ။

မာရ်စစ်ခပင်း ပယ်သတ်ရှင်း ကောင်းခြင်းထိုအခါ။

တောက်ပနေမင်း ကောင်းကင်ရှင်း လင်း၏ပုံသို့သာ။

ဘုရားဖြစ်ပြီးနောက် ပဌမဆုံးနှုတ်မြွက်ရွတ်ဆိုတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီဂါထာ ၃-ပုဒ်ကိုလည်း ‘ပဌမ ဗုဒ္ဓဝစန’လို့ ပဲ ခေါ်ပါတယ်။ အရုဏ်မတက်ခင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ စိတ်ဆိုဂါထာ ၂-ပုဒ်ခွဲ၊ အရုဏ် တက်ပြီးနောက် ကြာသပတေးနေ့မှာ နှုတ်မြွက်ဂါထာ ၃-ပုဒ်လို့ ခွဲပြီးမှတ်ထားနိုင်တယ်။

ရွတ်ဖတ်

အဲဒီ အချိန်က ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဆင်ခြင်ပုံ မြွက်ဟပုံတွေကို စိတ် ထဲ ပေါ်လာအောင် အာရုံယူပြီး အသစ်ထုလုပ်စ ဆင်းတု ဒါမှ မဟုတ် မိမိအိမ်မှာ ကိုးကွယ်ဖို့ ပင့်လာတဲ့ ဆင်းတုသစ်ကို အဲဒီ ‘ပဌမ ဗုဒ္ဓဝစန ၅-ဂါထာ’နဲ့ ရွတ်ဖတ် ပူဇော်တာကိုပဲ ‘အနေက ဇာတင်’လို့ ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းဂန်နဲ့လည်း မဆန့်ကျင် အကျိုးလည်း ဖြစ်ထွန်းလို့ ဒီအစဉ်အလာ ဖြစ်သွားခဲ့တာလို့ ယူဆရပါတယ်။ ဘိုးတော်ဘုရားက မောင်းထောင်သာသနာပိုင်ကို ဆင်းတုမဟုတ်တဲ့ အုတ်စေတီကို အနေကဇာတင်သင့် မတင်သင့် မေးလျှောက်ဖူးတဲ့ အတွက် အဲဒီခေတ် မတိုင်ခင်ကပင် အနေကဇာတင် အစဉ်အလာရှိခဲ့ပုံပဲ။

လူအချို့ ပြောသလို အနေကဇာတင်ပြီး ဗုဒ္ဓကို အသက် သွင်းတာ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီလို အနေကဇာတင်ပြီးမှ ကိုးကွယ် ရမယ်လို့လည်း ကျမ်းဂန်မှာ မရှိဘူး။ ဘုရားစျေးတန်းက ပင့် လာ၊ ဖုန်အညစ်အကြေးတွေကို သုတ်သင်၊ ဆွမ်းပန်း ရေချမ်း ကပ်လှူပူဇော်ပြီး ‘သက်ရှိဗုဒ္ဓလို စိတ်ထားနဲ့ ကိုးကွယ်ရင်လည်း အကျိုးရှိ’တာပါပဲ။ စိတ်သာပဓာနပါ။

ဌာပနာ

ဒါပေမယ့် အနေကဇာတင်တာဟာ ဗုဒ္ဓတုတော်ကို သက်တော် ထင်ရှား မြတ်ဘုရားကဲ့သို့ အာရုံယူပြီး ပူဇော်တာ ဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓ ဆင်းတု ဌာပနာမရှိတဲ့ သဲပုံစေတီ သက်သက်ကို အနေကဇာ တင်ဖွယ် မလိုလောက်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒီ သဲပုံစေတီထဲမှာ ခပ်သေးသေး ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ယာယီ ဌာပနာထားရင် ပိုပြီး အဓိပ္ပာယ်ပြည်စုံသွားမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၄၇။ ဖားကိုမြွေကိုက်ရင်

အရှင်ဘုရား၊

အချို့သော ဘာသာတရားအရ ကြက်ဝက် ဘဲအမဲ စသည်ကို ဘုရားသခင်က လူသားတို့၏ အစားအစာ အဖြစ် ဖန်ဆင်းပေး ထားသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ထိုအယူအဆမှာ မှန်သလို ဖြစ်နေပါ သည်။ အကြောင်းမှာ ဖားကို မြွေကိုက်ခြင်း၊ မြွေကို သိန်းငှက် က ကိုက်ချီခြင်းတို့မှာ သဘာဝအရ လိုအပ်ချက်ကြောင့် သူ့ အလုပ်ကို သူလုပ်ခြင်းသာ ဖြစ်ပြီး ထိုဖြစ်ရပ်များအတွက် မည် သူမျှ လွတ်အောင် လုပ်ပေးရန် မလိုအပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ပါ သည်။ ဥပမာ ဖားကို မြွေပါးစပ်မှ လုယူပြီး လွတ်အောင် ကူညီ ပေးပါက ဖားမှာ မြွေရဲ့အစာပင် ဖြစ်၍ မြွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ပိတ်ပင်ရာကျသည်ဟု ထင်ပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းဂန်နှင့် မည်သို့ညှိနှိုင်းပါမည်နည်း။

ဧရာဝတီသား

-------------------

မဆန်းဘူး

အဲဒီ အချို့ဘာသာတရားရဲ့ ကျမ်းမြတ်တွေမှာပဲ တိရစ္ဆာန်တွေကို ယဇ်ပူဇော်ခိုင်းတာ၊ လူကိုတောင် ယဇ်ပူဇော်ဖို့ သင်ကြား တာတွေကို ရှာပြီး ဖတ်ကြည့်အုံးပေါ့။ ဘုန်းကြီး ဖတ်ဖူးတာလေးက ] Leviticus 27:28: Notwithstanding no devoted thing, that a man shall devote unto the Lord of all that he hath, both of man and beast, and of the field of his possession, shall be sold or redeemed: every devoted thing is most holy unto the Lord. 29: None devoted, which shall be devoted of men, shall be redeemed; but shall surely be put to death. ဝတ်ပြု၂ရး၂၈။ သို့ရာတွင်လူဖြစ်စေ၊ တိရစ္ဆာန် ဖြစ်စေ ကိုယ်ပိုင်းရင် လယ် ဖြစ်စေ၊ ထာဝရဘုရားအား ကျိန်ဆို ၍ ပူဇော်သမျှတို့သည် ထာဝရဘုရားအား အလွန် သန့်ရှင်းရ မည်။ 29/ လူကိုပင် ကျိန်ဆို၍ ပူဇော်လျှင် နောက်တစ်ဖန် မရွေးရ၊ သတ်ရမည်’တဲ့။

အဲဒီလို ဆုံးမတဲ့ ဘာသာတရားအဖို့ တိရစ္ဆာန်တွေကို လူ အတွက် ဖန်းဆင်းပေးတယ်လို့ ဆိုတာမဆန်းပါဘူး။

မခိုင်လုံ

‘ကြက် ဝက် ဘဲ အမဲ’ကို လူ့အစာအဖြစ် ဖန်ဆင်းပေးထားတယ်ဆိုရင် လူသားကိုကြိုက်တဲ့ ကျားခြင်္သေ့တွေ အတွက်လူကို ကျားစာအဖြစ် ဖန်ဆင်းပေးတာလည်း ဖြစ်သင့်တာပဲ။ ဒီလို ဆိုရင် သင့်သားငယ် ဧရာဝတီရေစပ်ဆင်းလို့ မိကျောင်းဆွဲတာ မြင်ရင် လက်ပိုက် ကြည့်နေပေါ့။ သင့်သား အသက်ရှင်ဖို့ မိ ကျောင်းကို ဖမ်းလားဆီးလားလုပ်ရင် ‘လိုအပ်ခြင်းကြောင့် လုပ်တယ်’ဆိုတဲ့ သင့်အကြောင်းပြချက် မခိုင်လုံဘူး။ မိကျောင်းဟာ သဘာဝဥပဒေအရ လိုအပ်လို့ လုပ်တာပဲ မဟုတ်လား။ မိကျောင်း ရဲ့အခွင့်အရေးကို မပိတ်ပင်ပါနဲ့ လို့လည်း ဆိုမှာပေါ့။

ကူညီပါ

‘(ရဟန်းသည်) စပါးကြီးမြွေ ရေမြွေ စသည်တို့ ဖမ်းခံနေရတဲ့ ဖားစသည်ကို အသက်ဘေးမှ လွတ်မြောက်ဖို့ လုပ်ပေးကောင်း ၏ (ဝိနယဝိနိစ္ဆယ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉)’တဲ့။ ဒါကတော့ ရဟန်းတို့ ဝိ နည်းမှာပါတာ။ ရဟန်းတစ်ပါးဟာ အဲဒီလိုဒုက္ခသည် သတ္တဝါကို ကူညီပေးတဲ့ အတွက် အာပတ် မသင့်ပါဘူးတဲ့။ ဘုန်းကြီး တောင် လုပ်ကောင်းရင် လူတစ်ယောက်အနေနဲ့လည်း ဖားကို မြွေပါးစပ်က လုပြီးဖားရဲ့ အသက်ကို ကယ်တင်ကောင်းတာ သေချာပါတယ်။ သားရဲရဲ့ ပါးစပ်ထဲမှာသေပြီးရင်တော့ သား ကောင်ကို ကမ္မဿကာပြုနိုင်တယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၇)။

သင်္ခန်းစာယူ

ဂဠုန် တစ်ကောင်ဟာ နဂါးကို ဖမ်းမလို့ လိုက်ရင်း ရေစပ်ကို ရောက်တဲ့ အခါ ဘုရားလောင်းရသေ့ ရေချိုးနေခိုက် ကြုံတယ်။ အဲဒီအခါ နဂါးဟာ လွတ်နိုင်မယ့်လမ်းစ မတွေ့တော့တဲ့ အဆုံး ရသေ့ဝတ်တဲ့ လျှော်တေ သင်္ကန်းခေါက် ကြားထဲမှာ ပတ္တမြား လုံးလို ဟန်ဆောင်ပြီးပုန်းနေလိုက်တယ်။ အဲဒီတော့ဂဠုန်ဟာ သူတော်စင်တို့ဝတ်တဲ့ အဝတ်ကိုလေးစားကြောက်ရွံ့လွန်းလို့ အတင်း ဝင်ရောက် မဖွေရှာဘဲ ရသေ့ထံမှာ ‘သင်္ကန်းကြားထဲ ဝင်ပုန်းနေတဲ့ နဂါးကို ဖမ်းပြီး စားလိုပါတယ်’လို့ ခွင့်တောင်းတယ်။ ရသေ့က ‘သင်ဟာ ဒီလို သူတော်စင်ကို ရိုသေလေး မြတ်တဲ့ ကုသိုလ်ကံကြောင့် နတ်ပြည်ရောက်ပြီး နတ်တို့ရဲ့ အစာကို စားရလိမ့်မယ်’လို့ ဆုံးမတဲ့ အခါ ရန်သူနှစ်ဦး သင့် မြတ်ပြီးအတူတူနေသွားကြသတဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃)။

ဘုန်းကြီးတို့ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ လူတွေရဲ့ နှလုံးသား ပျော့ ပျောင်းလာအောင် အဲဒီလိုဆုံးမပါတယ်။ ကြိုက်ရင် ယူပေါ့။

စကားမစပ် .. သားကောင်ကို ရရင် ပြီးရောလို့ သင်္ကန်းထဲ အတင်း ဝင်မရှာဘဲ သူတော်စင်ရဲ့ အဝတ်မျှကိုပင်အလွန် လေး စားနိုင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်ဂဠုန်ရဲ့စိတ်ဓာတ်ကလည်းဗုဒ္ဓဘာသာပါလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို တံဆိပ်နှိပ်ပြီး ကျောင်းတိုက်ကြီးတွေထဲကို အတင်းစီးနင်းလုယက်ချေမှုန်းသူတွေထက်မသာဘူးလား။

၃၄၈။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဗုဒ္ဓ

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ဘုရားဂုဏ်တော်ကိုးပါးတွင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါနှင့် ဗုဒ္ဓေါဂုဏ်တော် နှစ်ပါး၏ အဓိပ္ပာယ်ခြားနားချက်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ = မဘောက်ပြန် သယမ္ဘူဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိမြင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား။ ဗုဒ္ဓေါ = သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားဟု အဓိပ္ပာယ် နားလည် ထားပါဖြင့် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါမှာ သစ္စာလေးပါးကိုလည်း သိခြင်းပါ ဝင်သည်ဟု ထင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဂုဏ်တော်နှစ်ပါးကို တစ် မျိုးတည်းပေါင်းပြီး ဂုဏ်တော်ရှစ်ပါးဟု ရေတွက်လျှင် မှန်မမှန် သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒကာမကြီးလှနုစိန် ..ဂျမေကာ

-------------------

ရှေးဦးစွာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓပုဒ်တို့ကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာကျမ်း တွေမှာ ဖွင့်ဆိုပုံတွေကို ထုတ်နုတ်ပြီး ပြောမယ်။ နောက်ဆုံး ဂုဏ်တော်နှစ်ခု ဘယ်လိုထူးတယ် ဆိုတာကို ရှင်းသွားမှာပေါ့။ ဒါကြောင့် အောက်ပါဖော်ပြချက်တွေကို သည်းခံပြီး ဆုံးအောင် ဖတ်ကြည့်ရမှာပေါ့ ..

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ (ကျဉ်း)

‘သိရမည့်တရား (သစ္စာလေးပါး ဉေယျတရား)ကို မှန်စွာလည်း သိတော်မူ၏။ ကိုယ်တိုင်လည်း သိတော်မူ၏။ အကြွင်းအကျန် မရှိအောင်လည်းသိတော်မူ၏။ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရမည်ဖြစ် သော သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို ရှေးအဖို့၌ ဝိပဿနာပညာ ဖြင့်၊ ရဆဲခဏ၌မဂ်ပညာဖြင့်၊ နောက်အဖို့၌ သဗ္ဗညုတဉာဏ် စသည်ဖြင့် သိတော်မူ၏။ ဒုက္ခသစ္စာကို ပိုင်းခြားသိရမည့်တရား၊ သမုဒယသစ္စာကို ပယ်ရမည့် တရား၊ နိရောဓသစ္စာကို မျက် မှောက်ပြုမည့် တရား၊ မဂ္ဂသစ္စာကို ပွားများရမည့် တရားဟု သိတော်မူ၏’။ ဖော်ပြပါ သစ္စာတရား အကျဉ်းသိပုံ အဋ္ဌကထာ နဲ့ ဋီကာဖွင့်တွေအရ ..

‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ = အဘိညေယျာ၊ ပရိညာနှင့်၊ ပဟာတဗ္ဗ၊ သစိကဟု၊ မဂ္ဂဘာဝနာ၊ လေးသစ္စာကို၊ ဆရာမဆို၊ အလိုလို လျှင်၊ ဟိတ်ဖိုလ်နှိုင်းထောက်၊ မဖောက်မပြန်၊ မှန်စွာသိငြား၊ ရှင် တော်မြတ်ဘုရား..ရှင်တော်မြတ်ဘုရား’လို့ မှတ်ပါ။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ (ကျယ်)

‘မျက်စိသည် ဒုက္ခသစ္စာ၊ ယင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ရှေးဘဝ တဏှာသည်သမုဒယသစ္စာ၊ ထိုသစ္စာ ၂-ပါးတို့မဖြစ်ခြင်းသည် နိရောဓသစ္စာ၊ ယင်းကို သိနိုင်သောအကျင့် (မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး)သည် မဂ္ဂသစ္စာ’ဟုသိတော်မူ၏။

ထိုအတူ ‘အကြည်ဓာတ်၆၊ အာရုံ၆၊ ဝိညာဏ်၆၊ ဖဿ ၆၊ ဝေဒနာ ၆၊ သညာ ၆၊ သေဉ္စတနာ ၆၊ တဏှာ ၆၊ ဝိတက် ၆၊ ဝိစာရ ၆၊ ခန္ဓာ၅၊ ကသိုဏ်း၁၀၊ အနုဿတိ၁၀၊ အသုဘ သညာ၁၀၊၃၂-ကောဋ္ဌာသ၊ အာယတန၁၂၊ ဓာတ်၁၈၊ ဘဝ ၉၊ စျာန် ၄၊ အပ္ပမညာ ၄၊ အရူပသမာပတ် ၄၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ပဋိလုံ၊ အနုလုံ’ရဲ့ပုဒ်တစ်ခုစီနဲ့ ယှဉ်ပြီးသိ၏။

ဥပမာ .. ဇရာမရဏသည် ဒုက္ခသစ္စာ၊ ဇာတိသည် သမု ဒယသစ္စာ၊ ယင်း၂-ပါးလုံးချုပ်ခြင်းသည်နိရောဓသစ္စာ၊ နိရော ဓကိုသိသော အကျင့် (မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး)သည် မဂ္ဂသစ္စာ စသည်။ ယင်းသို့တရားအားလုံးကို မှန်စွာလည်းသိ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း သိသောကြောင့် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓမည်၏ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၁၉၅)’။ ဖော်ပြပါ သစ္စာတရား အကျယ်သိပုံ အဋ္ဌကထာဖွင့်အရ..

‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ = ဆအဇ္ဈတ္တာ၊ ဆဗာယတနံ၊ ဝိညာဏ် ဖဿာ၊ ဝေဒနာတည်း၊ သညာစေတနာ၊ တဏှာ ဝိတက္က၊ ဝိစာ ရနှင့်၊ ခန္ဓ ကသိ၊ နုဿတိ အသုဘ၊ ကောဋ္ဌာသ အာ၊ ဓာတ် ဘဝါကိုး၊ လေးမျိုးစျာနာ၊ ပမညာအရူပ၊ ပဋိစ္စဟု၊ ဧကေကပုဒ်၊ ထုတ်၍ ဝေဖန်၊ လေးသစ္စံကို၊ မကျန်ကိုယ်တိုင်၊ သိနိုင်ပေတတ် ရှင်တော်မြတ်ဘုရား..ရှင်တော်မြတ်ဘုရား’လို့ မှတ်ပါ။

ဗုဒ္ဓ

‘သိရမည်ဖြစ်သည့် ဉေယျဓံတရား အားလုံးကို ဝိမောက္ခန္တမည် သော အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်၊ ထိုဉာဏ်ကိုရသည်နှင့် တပြိုင်နက် ပြည့်စုံသွားသော သဗ္ဗညုဉာဏ်စသော ဗုဒ္ဓဉာဏ်တော် အားလုံး နှင့် သိသင့်သိထိုက်သော ဉေယျဓံတရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်လည်း သိ၊ အခြားသတ္တဝါတို့ကိုလည်း သိစေတော်မူသောကြောင့် ဗုဒ္ဓ မည်၏’။ ဒါကတော့ အဋ္ဌကထာ ဋီကာဖွင့်ကို ရောသမမွှေထား တဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ အဋ္ဌကထာကျမ်းမြတ်မှာ ဗုဒ္ဓအဓိပ္ပာယ်ကို ပိုမို နားလည်စေရန် အောက်ပါ မဟာနိဒ္ဒေသပါဠိတော် စကားရပ် ကိုလည်း ထုတ်ပြပါတယ်..

‘သစ္စာတရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်လည်းသိ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း သိစေတတ်သောကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ သူတစ်ပါးတို့ ထံမှ (သင်ယူ၍) သိရသည် မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တိုင် သိတော်မူသော ကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရသဖြင့် ပွင့်လင်းသော ကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်သောကြောင့် ဗုဒ္ဓ မည်၏။ ကိလေသာ မလိမ်းကျံသောကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ ရာဂ ဒေါသမောဟ ကင်းသောကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ တစ်ကြောင်း တည်းသော နိဗ္ဗာန်ခရီးသို့ ကြွတော်မူသောကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ သစ္စာလေးပါးကို ကိုယ်တိုင်သာ ထိုးထွင်း၍ သိသောကြောင့် ဗုဒ္ဓမည်၏။ ဗုဒ္ဓဟူသောအမည်ကို အမိ အဖ အစ်မ အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်း သမဏဗြာဟ္မဏ နတ်ဗြဟ္မာတို့က ပေးအပ် သည် မဟုတ်။ ယင်းသည် ဗောဓိပင်ရင်း၌ အရဟတ္တမဂ်ဖိုလ် ဉာဏ်နှင့်ယင်းကို ရပြီးနောက်ပြည့်စုံသွားသည့် သဗ္ဗညုဉာဏ် တို့ကိုအထွတ်တပ်၍ ရရှိသော အမည်ဖြစ်၏ (မဟာနိ၊၁၉၂)’။ အဲဒီအဖွင့်တွေအရ ..

‘ဗုဒ္ဓေါ = ဝိမောက္ခန္တိက၊ ဉာဏ်တေဇဖြင့်၊ ဉေယျငါးဖြာ၊ မဟာသမုဒ္ဒ၊ ကြွင်းရမထင်၊ ထဲလင်းစင်အောင်၊ သိမြင်တတ်ငြား၊ ရှင်တော်မြတ်ဘုရား..ရှင်တော်မြတ်ဘုရား’လို့ နားလည်ပါ။

စကားချပ်။။ ဉေယျဓံတရား ငါးပါးဟူသည်

၁) သင်္ခါရ = ပုညာဘိသင်္ခါရ အပုညာဘိသင်္ခါရ အနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရ

၂) ဝိကာရ = ကာယဝိညတ် ဝစီဝိညတ် ရူပဿ လဟုတာ မုဒုတာ ကမ္မည တာ

၃) လက္ခဏ = ဥပစယ သန္တတိ ဇရတာ အနိစ္စတာ

၄) နိဗ္ဗာန=အသင်္ခတဓာတ်

၅)ပညတ္တိ=ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတော တောင်ရေမြေသမုဒ္ဒရာစသည့်နာမပညတ် (ပဋိသံ၊၄)။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဗုဒ္ဓ

‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပုဒ်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ သစ္စာလေးပါးကို အကျဉ်း အားဖြင့်လည်း ကောင်း၊ အကျယ်အားဖြင့်လည်း ကောင်း ထိုး ထွင်း၍သိခြင်း ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခြင်းကို ပြ၏။ ဗုဒ္ဓ ပုဒ်ဖြင့်မူ ထိုသစ္စာလေးပါးမှ အခြားတစ်ပါးသော ဉေယျဓံတရား တို့အား သိခြင်းကိုလည်းပြ၏။ တစ်နည်းကား သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပုဒ် ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ပဋိဝေဓဉာဏ် အစွမ်းကိုပြ၏။ ဗုဒ္ဓပုဒ်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ဒေသနာဉာဏ် အစွမ်းကိုလည်းပြ၏ (ဝိသုဒ္ဓိဋီ၊၁၊၂၄၉။ သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၂၉၅)’။

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဂုဏ်တော်နဲ့ ပဋိဝေဓဉာဏ်အစွမ်း တစ်ခုကိုပဲ ပြတယ်။ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်နဲ့ တော့ ပဋိဝေဓဉာဏ်စွမ်းကိုရော ဒေသ နာဉာဏ်စွမ်းကိုပါပြတယ်လို့ အဓိပ္ပာယ်ထူးပုံကို မှတ်ဖို့ပါ။

အနှစ်ချုပ်

‘သစ္စာလေးပါးလို့ ဆိုရင် ပရမတ္ထတရားတွေပဲ ပါတယ်။ ဉေယျဓံ တရားငါးပါးလို့ဆိုရင်တော့ ပရမတ္ထတရား အားလုံးနဲ့ ပညတ် တရားအားလုံး ပါတယ် (အနုဒီပနီ၊၃၇)’လို့ လယ်တီဆရာ တော်ကြီးရဲ့ မိန့်တော်မူပုံအရ ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်မှာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ် တော်ထက် ပိုပြီး အရာကျယ်တယ်လို့ ဂုဏ်တော်နှစ်ခုရဲ့ ခြား နားပုံကို အတိုချုပ် မှတ်ပါ။

ပြင်ဆင်ရန်

စပ်မိလို့ ပြောရအုံးမယ် .. ဆဋ္ဌသံဂါယနာ စာမူအရ ‘ပစိမေန ဒေသနာ ဉာဏာနုဘာဝေါ။ ပီတိ ဥပရိ ဝုစ္စမာနော ဝိသေသော ဇောတီယတိ’လို့ မဟာဋီကာမှာရော သာရတ္ထဋီကာမှာပါ ပုံနှိပ် ထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အမှန်က ‘ဣမိနာ ပန ဗုဒ္ဓပဒေန ဒေသနာဉာဏာနုဘာဝေါပိ၊ တေနာဟ အညေပိ သတ္တေ ဗောဓေသီတိ အာဒိ (ဝိမတိ ၁၊၅၈)’ဆိုတဲ့ ဝိမတိဋီကာ ဖွင့်ဆိုပုံကို ထောက်ရင် ‘ပစိမေနဒေသနာဉာဏာနုဘာဝေါပီတိဥပရိဝုစ္စမာနော .. ’လို့ ပါဌ်မှန် ဖြစ်သင့်ကြောင်း တင်ပြပါတယ်။ ပါဠိ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တို့ဆင်ခြင်ပါကုန်။

၃၄၉။ ငရဲထိန်းဘဝ

ရိုသေစွာမေးလျှောက်ပါ၏၊

ငရဲသားတွေကို သတ်ဖြတ်ရတဲ့ ငရဲထိန်းတွေ၊ ငရဲခွေးတွေဟာ ဘယ်လို အကုသိုလ်ကြောင့် ထိုဘဝမျိုးမှာ ဖြစ်ကြရတာပါလဲ။ ထိုငရဲထိန်းများသေရင် ငရဲသားများကို နှိပ်စက်တဲ့ အကုသိုလ် ကြောင့် ငရဲသား ပြန်ဖြစ်ပါသလားဘုရား။

Skyper Aung

-------------------

ဒီလိုပါ

ငရဲထိန်းဆိုတာ ငရဲသားတွေထဲက ငရဲသားပဲဖြစ်မယ်လို့ ယူဆတယ်။ ငရဲဘုံ ငရဲဘဝဆိုတာကို ဤလူ့ဘုံနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပြီး စဉ်း စားကြည့်။ လူ့ဘုံမှာ လူတွေရဲ့စရိုက်နဲ့ အဆင့်အတန်းမတူကြ သလို ငရဲဘုံမှာလည်း ကွဲပြားနိုင်တာပဲ။ ဥပမာ .. ငရဲဆင်းရဲ သား၊ ငရဲလူချမ်းသာ၊ ငရဲသားအရာရှိ၊ အခွင့်ထူးခံ ငရဲသား၊ ခရိုနီငရဲသား .. ဘာညာပေါ့။ အင်း .. နည်းနည်းတော့ ပေါက် လောက်ပြီ။ ဥပမာ .. ထောင်သားတွေကို ရိုက်တဲ့ ထောင်အာ ဏာပါးကွက်သားကို ထောင်ထိန်းလို့ ခေါ်သလို အဲဒီလို ငရဲသား မျိုးကို ငရဲထိန်းလို့ ခေါ်နိုင်တာပဲ။

ငရဲထိန်း

ငရဲဘုံ၌ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများ ရှိသောကြောင့် နှိပ်စက်ညှဉ်း ပန်းသူ ငရဲထိန်းများရှိ၏ (အဘိ၊၄၊၄၃၀)။ ငရဲထိန်းများကို ငရဲသားတို့က ပြန်ပြီးနှိပ်စက်ကလူမပြုနိုင် (သံ၊ဋီ၊၂၊၈၆)။ ငရဲ ထိန်းများလည်း ယမမင်းနှင့် အမျိုးဇာတ်တူ၏ (သင်္ဂြိုဟ်ဘာသာဋီကာ၊၂၈၄)။ ယမမင်းဟူသည် (စတုမဟာရာဇ်နတ်မျိုးဝင်) ဝေမာနိကမျိုး ပြိတ္တာမင်းဖြစ်၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈၃)။ မိဿကကုသိုလ် (ဥပမာ .. ဝက်သတ်ပြီး အလှူပေးခြင်း စသည်)ကြောင့် ယမမင်းဖြစ်ရ၏။ သို့ရာတွင်ယမမင်းသည် တရားအားထုတ်ပါက မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်၏ (အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၄)။

ဘဝတူ

အဲဒီ စာတွေထဲမှာ ငရဲသားနဲ့ ယမမင်းကို အမျိုးဇာတ်တူ ဆို မဟုတ်လား။ လူ့ဘုံမှာ လူတွေဟာ မြင်သာထင်သာတဲ့ အုပ်စု ဖြစ်သလို ငရဲဘုံမှာလည်း ငရဲရုပ်သွင် ငရဲအပြုအမူတွေနဲ့ မြင် သာတဲ့ အုပ်စုဟာ ငရဲဘုံသား ဖြစ်မယ်။ စရိုက် အဆင့်အတန်း ကွဲပြားနိုင်လို့ အလိုတော်ရိ ငရဲထိန်းတွေက ငရဲသားတွေကို ချောင်းမြောင်း ရိုက်တာ၊ နှိပ်စက်တာ၊ ခွေးတွေနဲ့ ရှူးတိုက် ကိုက်ခိုင်းတာမျိုးတွေ မရှိနိုင်ဘူးလား။

မိဿကကုသိုလ်ကြောင့် ငရဲမှာ အကြီးအကဲ (ယမမင်း) ဖြစ်ဆို မဟုတ်လား။ ငရဲထိန်း ငရဲသားဆိုရင်တော့ အကုသိုလ် သက်သက်ကြောင့် ဖြစ်ရမှာပေါ့။ အကုသိုလ် ပြုစဉ် စေတနာ (အားတက်သရော လုပ်မလုပ်) ပယောဂ (လုံ့လစိုက်ရ မစိုက်ရ) ဝတ္ထု (အကြီးအငယ်) အသင်္ခါရိက (ကိုယ့်ဆန္ဒနဲ့ ကိုယ်လုပ်) သသင်္ခါရိက (ဖိအားပေးလို့ လုပ်ရ)အလိုက် ငရဲသား အနိမ့်အမြင့် ကွဲပြားသွားလေသလားလို့ စဉ်းစားမိပါတယ်။

ခက်ပေမယ့်

မှန်ပါတယ်..ငရဲတိရစ္ဆာန် ပြိတ္တာ အသူရကာယ်ဆိုတဲ့ အပါယ် ဘုံသား အများစုဟာ အဲဒီဘုံဘဝကို ရောက်ပြီးရင် ပြန်ပေါ်ဖို့ ခက်တဲ့ သဘောရှိတယ်။ တောနက်ကြီး ဥပဒေနဲ့ ကြီးနိုင် ငယ် ညှင်း လောကထဲက သားရဲ တိရစ္ဆာန်တွေကိုပဲ ကြည့်လေ။ သူတို့ရဲ့အလုပ်က နေ့စဉ်အကုသိုလ်အလုပ်ပဲ။ ဒါပေမယ့် လိမ္မာပြီး ကောင်းကျိုးပြုတတ်တဲ့ တိရစ္ဆာန်လေးတွေလည်း ရှိသေး ပြန်တာပဲ။ ဒါကြောင့် အပါယ်ဘုံသား အမျိုးမျိုးရှိနိုင်လို့ အချို့ ငရဲမှာ ပြန်ဖြစ်၊ အချို့ အဲဒီဘဝက လွတ်မြောက်ခွင့်လည်း ရှိနိုင် တာပါပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒအရမှာ ထာဝရငရဲဆိုတာမရှိပါဘူး။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀၊ ၂၀၁၄။

---------------

၃၅၀။ ကောသလမင်း

ဆရာတော်ဘုရား၊

အိမ်မက်ကြီး ၁၆ ချက်ဖြင့် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုနယ်မှာ နာမည် ကြီးသော ကောသလမင်းရဲ့ ဘဝဇာတ်အကြောင်းကို သိလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။ ထိုမင်း၏ မိသားစုအကြောင်း၊ ဆောင်ရွက်ပုံနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်စွာဘုရားနှင့် မည်သို့ ပတ်သက်မှု ရှိခဲ့ သည်ကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ထိုမင်းရဲ့ သေခါနီး နောက်ဆုံးအချိန်ဟာ အာဏာရှင်တို့ရဲ့ နိဂုံးအချိန်ကို ထင်ဟပ် စေသောကြောင့် အလွန် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းပါသည်။

ဒေါ်မိမိခိုင်..နော်ဝေနိုင်ငံ

-------------------

မွေးရပ်

သာဝတ္ထိဘုရင် မဟာကောသလ မင်းကြီးရဲ့သား။ မင်းသားဆို တော့ သာဝတ္ထိမြို့က ထီးနန်းမှာပဲ မွေးမှာပေါ့။ မိခင် အမည် မထင်ရှား။ ‘သာဝတ္ထိယံ ဟိ မဟာကောသလရညော ပုတ္တော ပသေနဒိကုမာရော နာမ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၅)’ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်း အရ ငယ်မည် ပသေနဒီကုမာရ။ ‘အမ္ဗဋ္ဌသုတ်မှာ ပေါက္ခရသာ တိ ပုဏ္ဏားကို ပသေနဒီကောသလမင်းကဥက္ကဋ္ဌာမြို့ကိုအပိုင် စား ပေးကြောင်း၊ ဒိဗျာဝဒါနကျမ်းမှာ အဂ္ဂိဒတ္တ (Aggidatta) မင်းကအပိုင်စား ပေးကြောင်းဆိုတဲ့ အတွက်ပသေနဒီနဲ့ အဂ္ဂိဒတ္တအတူတူ (See Buddhist India, T.W. Rhys Davids, p.10)’။

ဒီအဆိုကိုလက်ခံနိုင်ရင် ငယ်မည်အဂ္ဂိဒတ္တမင်းသား။ ဝေသာလီ မြို့ကလိစ္ဆဝီမင်းသားမဟာလိနဲ့ ကုသိနာရုံမြို့ကမလ္လမင်းသား ဗန္ဓုလတို့ဟာ တက္ကသိုလ်မှာ ပညာအတူသင်ဖူးတဲ့ သူငယ်ချင်း တွေ (ညွှန်းပြီး)။

ထီးနန်းရ

ပညာစုံလို့ အမိနိုင်ငံကို ပြန်ရောက်တဲ့ အခါ ပသေနဒီကုမာရရဲ့ ပညာပြည့်ဝမှုကိုနှစ်သက်ပြီးဖခင်ကထီးနန်းကိုလွှဲပေးလိုက်တယ်။ လေးသည်တော်ကြီး သူငယ်ချင်း ဗန္ဓုလ အမိနိုင်ငံကို စွန့်ပြီးသာဝတ္ထိမှာ ခိုလှုံလာတဲ့ အခါ USA ကအိုင်စတိုင်းကိုကြို ဆိုသည့်အလား ခမ်းနားစွာ ကြိုဆိုပြီး စစ်သေနာပတိ ခန့်ပစ်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၆)။ ဒါက မြတ်ဗုဒ္ဓ သာဝတ္ထိကို မရောက်ခင်က ဖြစ်ခဲ့တာလိုပဲ။ ပညာရှင် ပေါက္ခသာတိကို ဥက္ကဋ္ဌာမြို့ (ဒီ၊၁၊၈၁)၊ ပုဏ္ဏားပညာရှိ စင်္ကီကို သြပါသာဒမြို့ (မ၊၂၊၃၇၅)ကိုအပိုင်စားပေးတာတွေထောက်ရင် ပညာရှိလူတော် လူကောင်းတွေကို တန်ဖိုးထားတတ်တဲ့ သဘောရှိတယ်။

တရားရုံးမှာ အမတ်တွေ လာဘ်စားပြီး အမှား ဆုံးဖြတ် တာကို တွေ့တော့ ‘ငါ့ရှေ့တောင် ဒါလောက်၊ ကွယ်ရာဆိုဒီလူ တွေ မလွယ်ဘူး၊ ဝိဋဋူဘကို ရှင်းခိုင်းမှ ဖြစ်မယ်လို့ အကြံဖြစ် ဖူး (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈)’ဆိုလို့ လာဘ်စားတာကို နှိပ်ကွပ်လိုစိတ် ရှိပုံရပေမယ့် တိတ္ထိတို့ဆီက ငွေတစ်သိန်း လာဘ်စားပြီး ဇေတ ဝန်ကျောင်း အနောက်ဖက်ကပ်လျက်မှာ တိတ္ထိကျောင်း တည် ဆောက်ခွင့်ပြုတာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၅)ကြည့်ပြန်ရင် ကိုယ်တိုင်က ခေါင်မလုံလို့ မအောင်မြင် လောက်ဘူး။ စားဖွယ် သောက်ဖွယ်ကို အလိုရှိသူတိုင်းအတွက် ပသေနဒီရဲ့ အလှူဇရပ်တွေကို ထာ ဝစဉ်ဖွင့်ထား (ဥဒါန၊၁၄)လို့ သဒ္ဓါတရား ရှိပုံရတယ်။ ယုံကြည် မှုမှာလည်း သဘောထားကြီးပုံပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်ပြီးနောက်လည်း အခြားသမဏဗြဟ္မဏတွေကို မပစ်ပယ်ခဲ့ဘူး (ဥဒါန၊၁၅၆)။

မိသားစု

ပသေနဒီ အလွန်ချစ်တဲ့ သက်တော်ရှည် အဖွားတစ်ယောက် ရှိတယ်။ တူတော်တွေ ရှိတာထောက်ရင် ညီအစ်ကိုတွေလည်း ရှိမယ်လို့ ပဲယူဆတယ်။ ဘုရင်မျိုးဆိုတော့ ဘကြီးဘထွေးတွေလည်း အများကြီး ရှိနိုင်တာပဲ။

နှမ၂-ယောက်ရှိတယ်..၁)ဗိမ္ဗိသာရမင်းရဲ့မိဖုရားကြီး အဇာတသတ်ရဲ့ မိခင် ဝေဒေဟီ။ ကောသလဒေဝီလည်း ခေါ်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၇။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂။ ၂၆၂)။ ဗိမ္ဗိသာရက ကောသလထက်အသက်ကြီးလို့ ဝေဒေဟီဟာကောသလရဲ့အစ်မဖြစ် လေမလား။ ကောသလမင်းလည်း ဗိမ္ဗိသာရရဲ့ နှမကို ယူထား လို့ ဒီမင်းနှစ်ပါးက နှစ်ထပ်ကွမ်း သမီးယောက်ဖတွေ။ နာမည် ကျော်အဇာတသတ်ဟာ ကောသလမင်းရဲ့ တူအရင်း။

၂) နှမ နောက်တစ်ဦးက မင်းသမီး သုမနာ။ ပသေနဒီ ကောသလမင်းသာဝတ္ထိမှာ ဗုဒ္ဓနဲ့ ပထမအကြိမ်တွေ့စဉ်ကပင် ဘိက္ခုနီ ပြုလိုခဲ့ပေမယ့် အသက်ကြီးနေတဲ့ အဖွားအိုကို ငဲ့ပြီး မလုပ်ဖြစ်ခဲ့။ အသက်၁၂၀-မှာ အဖွားကွယ်လွန်တော့ သုမနာလည်း ဘိက္ခုနီပြု၊ ရဟန္တာဖြစ်။ အဖွားဆုံးတော့ ပသေနဒီဟာ အလွန် စိတ်ထိခိုက်သွားလို့ ဗုဒ္ဓဆီ သွားပြီး ဖြေသိမ့်တရား နာယူခဲ့ရတယ်။ အဖွား ပိုင်ဆိုင်ခဲ့တာ အားလုံးကိုလည်း ဗုဒ္ဓအမှူး ပြုတဲ့ သံဃာကိုလှူဒါန်းခဲ့တယ် (ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၂၂။ သံ၊၁၊၉၇)။

အရင်းနှီးဆုံး

ကောသလမင်း ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကို ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့တာ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းမှာ (ဣတော ပုဗ္ဗေ တထာဂတဿ အဒိဋ္ဌတ္တာ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၉)။ အနာထပိဏ်နဲ့ ဇေတမင်း သားတို့ ဇေတဝနဝိဟာရကို ဆောက်လုပ်ပြီးမှ တွေ့တာဆိုပေ မယ့် ရှင်တော် ဗုဒ္ဓရဲ့ သာသနာပြုဘဝ အစောပိုင်း ကာလပါပဲ။ တိဗက်မှတ်တမ်းတွေမှာတော့ ဗုဒ္ဓရဲ့ သာသနာပြု ဒုတိယနှစ်မှာ တွေ့တာလို့ အတိအကျ ဆိုတယ် (The Life of the Buddha Woodville Rockhill, p. 49)။

အဲဒီ အချိန်ကစပြီး ဗုဒ္ဓသာဝကအဖြစ် ခံယူရင်း မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ ဆရာအရှင်လိုရော မိတ်ဆွေလိုပါ ရာသက်ပန်ရင်းနှီးခဲ့တယ်။

ရှင်တော် ဗုဒ္ဓနဲ့ သက်တူ ရွယ်တူဖြစ်လို့ ဆက်ဆံမှုဟာ အလွန် နီးစပ်ပွင့်လင်းပြီး ဗုဒ္ဓကိုအလွန်လည်းသံယောဇဉ်ရှိ ပုံရတယ်။ တစ်နေ့သုံးကြိမ် ဗုဒ္ဓကိုသွား၍ဖူးတယ် (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၃)။ ဗုဒ္ဓ တာဝတိံသာကို ကြွစဉ် ဗုဒ္ဓနဲ့ မခွဲနိုင်လို့ ဆင်းတု တော်ထားခဲ့ရကြောင်း တရုတ်မှတ်တမ်းတွေမှာ ဆိုတယ် (Ro- mantic Legend ofthe Buddha, Kegan Palul, p. xliv)။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ အကြံပေးချက်ကို အသေးအမွှားကအစ အလေးအနက် ခံယူခဲ့တယ်။ ကောသလအစားကြီးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး..

ဝိတ်ချဂါထာ

ဆန်တစ်စိတ်ချက်နဲ့ အဲဒီနဲ့ ညီမျှတဲ့ ဟင်းလျာတွေ ကုန်အောင် စားနိုင်တယ် (သံ၊၁၊၈၂)။ သူစားတဲ့ ထမင်းပန်ကန်ပြား (ပရိဘောဂပါတိ)ဟာ လှည်းဘီးလောက်ရှိသတဲ့ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၉)။ အစားကြီးလို့ ဝိတ်တက်ပြီး ဗုဒ္ဓရှေ့မှာ မအီမသာ ဖြစ်နေတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓက ဘုရင်ကို ရည်ရွယ်ပြီး ဝိတ်လျှော့ဂါထာကို ရွတ်ဆိုတယ်။ ဒါကိုဘုရင်ကြီး ရိပ်မိသွားလို့ တူတော်မောင် သုဒဿန (အခြား တူတစ်ယောက်)ကို ဘုရားထံမှာ အဲဒီဂါထာ သင်ခိုင်း ပြီး မိမိ ပွဲတော်တည်တိုင်း ပြန်ပြန် ရွတ်ပြခိုင်းတဲ့ အတွက် ဘုရင်ကြီး ဝိတ်ကျသွားသတဲ့။ ကြုံလို့ ဝိတ်ချလိုသူတွေ ဘုရား ဟောတဲ့ ဝိတ်ချဂါထာကိုပေးအုံးမယ်..

မနုဇဿ သဒါ သတီမတော၊

မတ္တံ ဇာနတော လဒ္ဓ ဘောဇနေ။

တနုကဿ ဘဝန္တိ ဝေဒနာ၊

သဏိကံ ဇီရတိ အာယုပါလယံ။

ရပ်သွားထိုင်လျှင် လျောင်းစဉ်တွင် မြဲယှဉ်သတိ ရှိနေပါ။

သင့်မြတ်ဘောဇဉ် စားဆဲပင် ဆင်ခြင်နှိုင်းချင့် ကျင့်ပေရာ။

ပါးရှားဝေဒနာ ကင်းရောဂါ မာမာစွမ်းကျန်း လန်းလေသာ။

ဝိတ်ကျပေါ့သွက် နေမခက် အစာကျက်၍ သက်ရှည်မှာ။

သာသနာပြု

ဗုဒ္ဓနဲ့ အင်မတန် ရင်းနှီးတဲ့ အတွက် ဗုဒ္ဓသာသနာ နာမည်ပျက် မယ့် ကိစ္စမျိုး မဖြစ်အောင် ပါဝင် ကာကွယ်ပေးတာကို တွေ့ရတယ်။ လူဝတ်နဲ့ ပါလာတဲ့ ကိုယ်ဝန်ကို ဘိက္ခုနီမက မွေးတဲ့ အခါ အဲဒီဘိက္ခုနီမ အနှောင့်အယှက်မဖြစ်အောင် ထိုကလေးကို မင်းကြီးက မွေးစားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၇)။ ရဟန်းအချို့ အစိရဝတီမြစ်ထဲ ရေကူးပြီး ဆော့နေကြတာ တွေ့တော့ ဒီကိစ္စကို လူတွေ ကဲ့ရဲ့နိုင်လို့ ဗုဒ္ဓ သိသွားစေချင်တာနဲ့ အဲဒီ ရဟန်းတွေ နဲ့ ပဲတင်လဲခဲတစ်တုံး ဗုဒ္ဓကို လှူဖို့ ထည့်ပေးလိုက်သတဲ့။ ဒါနဲ့ ဒီ ကိစ္စကို မြတ်ဗုဒ္ဓ သိသွားပြီး သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တာပေါ့ (ဝိ၊၂၊၁၄၈)။ အကုသိုလ်ကြောင့် အမျိုးသမီးတစ်ယောက် နောက်က လိုက်နေသလို ထင်ခံရတဲ့ ကုဏ္ဍဓာန ရဟန္တာကြီးကိုလည်း လူ တွေ အမြင်ရှင်းအောင် ကူညီပေးဖူးတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃)။ ဒါတွေကို ဗုဒ္ဓသာသနာပြု စာရင်းထဲထည့်ရင် မငြင်းသာပါဘူး။

သူ့ကောင်းမှု

ပြည်သူတွေရဲ့အလှူက မိမိထက်သာတာကို ရှက်ပြီး မင်းကြီး အကြံအိုက်နေစဉ် မလ္လိကာ စီမံပေးပုံက .. ဘုရား အမှူးရှိတဲ့ သံဃာ သီတင်းသုံးဖို့ နံပဲသားပျဉ်နဲ့ မဏ္ဍပ်ငါးရာ၊ မဏ္ဍပ် အလယ်မှာ လှေဆယ်စီး၊ မင်းသမီးအချို့က နံသာကို သွေးပြီး အဲဒီလှေထဲ ထည့်ပေး၊ သံဃာတွေ ကြွလာတဲ့ အခါ မင်းသမီး အချို့က နံသာရေကို မွှေပေးပြီး မဏ္ဍပ်တစ်ခုလုံး နံ့သာနံ့ ထုံ အောင်လုပ်၊ ဆင်ယဉ်ငါးရာက သံဃာတွေကို ထီးဖြူနဲ့ မိုး၊ မင်း သမီးတစ်ဦးက သံဃာနှစ်ပါးစီကိုယပ်ခပ်ပေး။ ဆင်၊ ထီးဖြူ၊ မင်းသမီး ဆိုတာကို ပြည်သူတွေမှာ ဘယ်ရှိပါ့မလဲ။ ဒါနဲ့ ပဲ မင်းကြီးက သာသွားရတာပေါ့။ ဒီအလှူရဲ့ စုစုပေါင်း တန်ဖိုးက ၁၄- ကုဋေတဲ့ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၉)။ အဲဒါကို ‘အသဒိသဒါန (အတု မရှိအလှူ)’လို့ ခေါ်တယ်။ ကောသလရဲ့ထူးခြားတဲ့ အလှူပါပဲ။

ပသေနဒီဟာ ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်ရဲ့ အရှေ့ဖက်မှာ ဗုဒ္ဓ အတွက် ရာဇိကာရာမအမည်နဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခု လှူဒါန်းခဲ့တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄)။ တရုတ်မဟာခရီးသည်ကြီး ဟူယင်ဆန် (Hiouen Thsang)က ဗုဒ္ဓအတွက် ကောသလ လှူဒါန်းတဲ့ ဓမ္မာရုံ နေရာ၊ ယင်းနဲ့ ကပ်လျက်မှာ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီကို မင်း ကြီး လှူဒါန်းတဲ့ ကျောင်းတော်ရာတွေ တွေ့ရကြောင်း ဆိုတယ်

(Beal, Buddhist Records of Western Worldii, p. 2)။

အမတ်တွေ

အသဒိသအလှူနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကာဠနဲ့ ဇုဏှလို့ အမတ်နှစ် ဦးအနက် ကာဠအမတ် စဉ်းစားပုံက ‘ဒီဘုန်းကြီးတွေ အစာ ကောင်းတွေကို စားပြီး သွားအိပ်နေကြမှာ။ ၁၄-ကုဋေကြီးများ တောင်။ မင်းဘဏ္ဍာတွေ အဓိပ္ပာယ်မရှိ ကုန်သွားတာပဲ။ နှမြော စရာကြီး’တဲ့။ ဇုဏှ ကတော့ ‘မင်းဖြစ်လို့ သာလှူနိုင်တာပဲ။ သာ မန်တို့ မလှူနိုင်ဘူး။ သာဓုခေါ်ပါတယ်’တဲ့။ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓကလည်း မင်းကြီးရဲ့ ထမင်းရည်ချောင်းစီး အလှူကို လူတွေ နှစ် သက်ကြရဲ့လားလို့ ဆင်ခြင်တဲ့ အခါ ကာဠကို မြင်မိတာနဲ့ သင့် မြတ်တဲ့ အနုမောဒနာတရားကို ဟောရင် ကာဠအမတ် ဒုက္ခ ဖြစ်နိုင်လို့ လေးပါဒရှိတဲ့ ဂါထာလေး တစ်ပုဒ်ပဲ ဟောတော်မူခဲ့ သတဲ့။ နောက်တော့ ကောသလ သိသွားပြီး ကာဠကို အလုပ် ဖြုတ်၊ ဇုဏှကို ပြည့်စည်းစိမ်ကို ခုနစ်ရက်ပေး။ ကောသလက ဘုရားကိုလျှောက်။ ဘုရားက ‘လူမိုက်တွေဟာ သူများရဲ့အလှူကို ဝမ်းမသာနိုင်ဘူး (ဗာလာ ဟဝေ နပ္ပသံသန္တိ ဒါနံ’လို့ ဟော တော်မူတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၂)။

အဲဒီအချိန်က အနည်းဆုံး ကောသလရဲ့လုပ်ရပ်ကို ကျိတ်ပြီး မကြိုက်ဘူး ဖြစ်နေသူတွေ ရှိတယ်လို့ သုံးသပ်နိုင်တယ်။ မင်းကြီးဟာ ဖခင်ရဲ့အမတ်ကြီးဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဂ္ဂိဒတ္တကိုလည်း သိပ်လေးစားတယ်။ ဒီအမတ်လည်း အသက်အရွယ်အရ သူ့ပိုင် ဆိုင်မှုအားလုံးကို ဆင်းရဲသားတွေကိုစွန့်၊ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီး တောထွက်သွားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၇)။ သူပုန်ကို နိုင်ခဲ့တဲ့ သန္တတိ အမတ်ကတော့ အောင်ပွဲခံ ပထမနေ့မှာပဲ အဲဒီပွဲ အတွက် ကိုယ်ခန္ဓာ လှပအောင်ဆိုပြီး မစားမသောက်ဘဲ နေတဲ့ ကချေသည်မ လဲကျ သေဆုံးတာကို ကြည့်ရင်း သံဝေဂဖြစ်ပြီး ရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၀)။

ကျေးဇူးသိ

ငယ်စဉ်က ဖခင်မဟာကောသလရဲ့ မင်းဆရာဖြစ်ဖူးတဲ့ ပဏ္ဍိတ် ဗာဝရီပုဏ္ဏားကြီးဆီမှာ ပညာသင်ဖူးတယ်။ ကောသလ ထီးနန်း ရတဲ့ အခါ ဗာဝရီကို မင်းဆရာ ပြန်ခန့်ပေမယ့် ဗာဝရီဆရာ ကြီးကတောထွက်မှာ ဖြစ်လို့ လက်မခံ။ ဒါပေမယ့်မင်းကြီးက မင်းဥယျာဉ်မှာပဲ သီတင်းသုံးဖို့ တောင်းပန်လို့ ခေတ္တ သီတင်း သုံး။ ဗာဝရီရသေ့ကြီး မြို့မှာ မပျော်လို့ နေရာရွှေ့တော့လည်း အမတ်နှစ်ဦးကို လိုက်သွားစေပြီး ဆရာ သီတင်းသုံးဖို့ သင်္ခမ်း ကျောင်း ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းတယ် (သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၅)။ ဒါ လေးကတော့ ကျေးဇူးသိတတ်တယ်လို့ ဆိုနိုင်တဲ့ အချက်ပါ။ မိဖုရား ၆-ပါး

၁) ဗိမ္ဗိသာရရဲ့ နှမ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃)။ နာမည် မထင်ရှား။ ဂုဏ်သိက္ခာအရ ယူထားတာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိ။ ဗိမ္ဗိသာရရဲ့ ညီမဖြစ် လို့ ပသေနဒီနဲ့ အသက်အရွယ် မတိမ်းမယိမ်း ဖြစ်နိုင်ပြီး မိဖု ရားတွေအနက် အသက်ကြီးပြီး၊ ရိုးရိုး အေးအေး နေတတ်သူ ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ် (ဒါကထင်မြင်ချက်မျှသာ)။

၂) ပန်းထိမ်သည်ရဲ့ သမီး ဆင်းရဲသူ မလိကာ။ ဆင်းရဲသားဘဝက လာခဲ့ရပေမယ့် သွက်လက်ပါးနပ်ပြီး ဘုန်းကံပါရ မီလည်း ရှိလို့ ပသေနဒီရဲ့ ယုံကြည်လေးစားမှုကို အထူးခံရတဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံး မိဖုရားကြီး (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၉)။ ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့ပြီးမှ ရတဲ့ ဇနီးဖြစ်လို့ အသက်အရွယ် ငယ်ပုံရတယ်။

၃) သာကီမျိုး မဟာနာမမင်းရဲ့ ကိုယ်လုပ်တော် ကျွန်မက မွေးတဲ့ သာကီကပြား ဝါသဘခတ္တိယာ။ ဗုဒ္ဓနဲ့ ရင်းနှီးတာ အတန် ကြာပြီးမှ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဆွေမျိုးစပ်ချင်လို့ လက်ထပ်ခဲ့တာဖြစ်တဲ့ အတွက်မလ္လိကာနဲ့ အသက်အရွယ်အလွန် မကွာနိုင်။ နောင်အခါ ကောသလထီးနန်းကိုရသွားတဲ့ မင်းသားဝိဋဋူဘရဲ့မိခင်။

၄) သာဝတ္ထိမြို့သူ သူဌေးသမီး ဥဗ္ဗီရီ၊ ချောမောလှပလို့ သိမ်းပိုက်ထားတာ။ ‘ဇီဝန္တီ’ အမည်ရှိတဲ့ သမီးတော်တစ်ပါးကို မွေးပြီးမှ တရားဝင်မိဖုရား ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် သမီးတော် ဆုံးသွား ပြီးနောက် ဘိက္ခုနီပြုပြီး ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ် (ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၅၅)။

၅) သောမာနဲ့ ၆) သကုလာ၊ ညီအစ်မ နှစ်ယောက်။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ဥရုညာမြို့မှာ သီတင်းသုံးခိုက် ကောသလမင်း ဗုဒ္ဓထံ သွားစဉ် ဗုဒ္ဓအား သတင်းမေးပါကြောင်း မင်းကြီးနဲ့ စကား ထည့်လိုက်ပုံကို ထောက်ရင် နှစ်ယောက်လုံး ဗုဒ္ဓနဲ့ နီးစပ်တယ် လို့ ယူဆရတယ် (မ၊၂၊၃၂၇)။

သောမာထေရီနဲ့ သကုလာထေရီလို့ အပဒါန်နဲ့ ထေရီဂါထာ တွေမှာ တွေ့ရပေမယ့် မွေးရပ်မြေ မတူလို့ ဖော်ပြပါ ဘုရင့် မိဖုရားနှစ်ပါး မဟုတ်လောက်ဘူး။

သား ၃-ပါး

၁) ဇေတဝန်ဥပယျာဉ်ကို မူလကပိုင်ဆိုင်သူ ဇေတမင်းသား။ ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံးဖို့ ကျောင်းနေရာအဖြစ် မိမိဥယျာဉ်ကို အနာထပိဏ်အား ရောင်းပြီးနောက် ကိုယ်တိုင် သဒ္ဓါတရား ဖြစ်လာ ပြီး ကျောင်းတိုက်မုခ်ဦးကို လှူဒါန်းသူ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၃)။ မင်းကြီး တိုက်ပွဲ အောင်မြင်တုန်း မွေးတာ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၂)လို့ ဆိုတယ်။ ဗုဒ္ဓသာဝတ္ထိ ရောက်ချိန်မှာ အရွယ်ရောက်နေပြီ။

၂) ဗြဟ္မဒတ္တမင်းသား။ ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့ပြီးနောက် ရဟန်းပြု။ ရဟန္တာဖြစ် (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၃)။ ဒီမင်းသားနှစ်ပါးက ဗိမ္ဗိသာရရဲ့ ညီမက မွေးတာဖြစ်နိုင်ပြီး ထီးနန်းကို စိတ်ဝင်စားပုံ မရဘူး။

၃) ဝါသဘခတ္တိယာနဲ့ ရတဲ့ ဝိဋဋူဘ။ ကျွန်မ ကပြားရဲ့သား ဖြစ်လို့ ဘဝအစပိုင်းမှာ မျက်နှာငယ်ခဲ့ပေမယ့် အရွယ်ရောက်တဲ့ အခါ စစ်သူကြီးရာထူးရ။ နောင်အခါ ဘုရင်ကို လုပ်ကြံပြီး ထီးနန်းကို ရသွားသူ။ အသက်အငယ်ဆုံးသား ဖြစ်ဖွယ်ရှိ။ သမီး ၂-ပါး

၁) မလ္လိကာနဲ့ ရတဲ့ သမီးတော်။ မွေးကင်းစမှာ သမီးမွေးရမလားလို့ မင်းကြီး စိတ်မကောင်း ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်း ဗုဒ္ဓ ဘုရားရဲ့ အမျိုးသမီးဂုဏ်ပြု တရားကြောင့် ဒီသမီးကို အချစ်ပို သွားသတဲ့။ တူတော်အဇာတသတ်နဲ့ ကာသိကျေးရွာ ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားတဲ့ စစ်ပွဲမှာ အဇာတသတ်ကို လက်ရဖမ်း၊ ထီးနန်းကို စွန့်ပါတယ်လို့ ကတိပေးမှ ပြန်လွှတ်၊ သမီးတော် ဝဇိရ ကုမာရီနဲ့ ပေးစားပြီး အငြင်းပွားတဲ့ ရွာကိုပဲ မင်္ဂလာလက်ဖွဲ့ ပေးကြောင်း ဆိုတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၃)။ အဇာတသတ်နဲ့ ပေး စားတာကို ထောက်ရင် ဝဇိရကုမာရီဟာ မလ္လိကာနဲ့ ရတဲ့ သမီးတော် ဖြစ်လေမလား။

၂)မိဖုရားဥမ္ဗီရီနဲ့ ရတဲ့ သမီးတော် ဇီဝန္တီမင်းသမီး။ ဒီမင်းသမီး က အသက်မရှည်ခဲ့ဘူး (ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၅၅)။

ပိုင်ဆိုင်မှု

မင်းကြီးရဲ့တန်ဖိုးထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေထဲမှာသေတအမည်ရှိတဲ့ ဆင်ဖြူတော် (အံ၊၂၊၃၀၃)က ထိပ်ဆုံးက။ နောက်စီးတော်ဆင် နှစ်စီးက ပုဏ္ဏရိက ဆင်ဖြူတော် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂)နဲ့ ပါဝေယျကဆင် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၀)။ ပြီး နန်းတော်မှာ မင်းကြီးဆီ သတင်းစကားကို ယူပေးတဲ့ ကြိုးကြာငှက်မလေး တစ်ကောင်လည်း ရှိတယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၃)။ ကောသမင်းကို ဆင်ဖြူနှစ်စီး ရှင်လို့ ခေါ်နိုင်လေမလား။ မင်းကြီး တန်ဖိုးထားတဲ့ အခြား ပစ္စည်းတစ်ခုက သိကြားမင်း ပေးတယ်တဲ့ ပတ္တမြား ဥသျှောင်။ တစ်ခါမှာ ဒီပစ္စည်း ပျောက်သွားဖူးတယ်။ ဒါပေမယ့် အရှင်အာနန္ဒာရဲ့အကူအညီနဲ့ ပြန်ရသတဲ့ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀၃)။

ခံယူစွမ်း

ကောသလဟာ မလ္လိကာကို မိမိထက် ကြံရည်ဖန်ရည် ရှိတယ် လို့ ယူဆပြီး အရေးကြီးရင် မလ္လိကာနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး သူအကြံ ပေးရင် လက်ခံတယ်။ တိရစ္ဆာန်တွေကို ယဇ်ပူဇော်တော့မယ့် ဆဲဆဲ မလိကာ အကြံပေးလို့ ဗုဒ္ဓဆီ အချိန်မီ ရောက်သွားတဲ့ အတွက် သတ္တဝါတွေ ချမ်းသာသွားတယ် (သံ၊၁၊၇၅)။ အသဒိ သဒါနပြုတော့လည်း မလ္လိကာရဲ့အကြံအတိုင်းပဲ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၀)။ ဒါပေမယ့် တစ်ခါမှာ မလ္လိကာ လူပါးဝတာကို ခံလိုက် ရသေးတယ်။ မလ္လိကာ ရေချိုးအိမ်ထဲမှာ ခွေးထီးလေးနဲ့ အဝှါပြု တာကို မင်းကြီး အမှတ်မထင် တွေ့သွားလို့ ယမ်းပုံမီးကျ ဖြစ် တဲ့ အခါ မလ္လိကာက ခပ်တည်တည်နဲ့ ‘ဒီပြတင်းပေါက်က ဝင်ရင် မင်းကြီးကိုလည်း ဒီအတိုင်းပဲ မြင်ရမှာပဲ၊ ဝင်ကြည့်ပါလား’ ဆိုတော့ မင်းကြီးလည်း ဝင်ရောမလ္လိကာက ‘မင်းကြီး ဆိတ်မ နဲ့ ဖြစ်နေပြီ’လို့ လှမ်းအော်လိုက်တယ်။ မင်းကြီး ယုံသွားသတဲ့ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂)။ ချစ်လို့ ခံလိုက်ရတာ များလား။

နှာရှည်မင်း

တစ်နေ့ကောသလ ဆင်စီးပြီး မြို့ကိုလှည့်စဉ် ချောမောလှပတဲ့ အမျိုးသမီးငယ် တစ်ယောက်ကို တွေ့ပြီး စွဲသွားသတဲ့။ မင်း ချင်းတစ်ယောက်ကို စုံစမ်းခိုင်းတော့ အိမ်ထောင်ရှိတယ်။ ဒါနဲ့ သူ့ယောကျ်ားကို အနားခေါ်၊ အလုပ်ခန့်ပြီး မရနိုင်တဲ့ ပစ္စည်းကို ရှာခိုင်းတယ်။ ကံကောင်းစွာ ရခဲ့ပေမယ့် ဘုရင်က ညနေ ဂိတ် တံခါးကို စောပိတ်ခိုင်းထားလို့ မင်းကြီးဆီ အရောက်မသွားနိုင်။ ကောသလကြီး အဲဒီ ‘မချော’အကြောင်း တွေးပြီး အိမ်မပျော် ဖြစ်နေလို့ အိမ်မက် ၁၆-မျိုးကို မက်တာ အဲဒီညကပေါ့။ မိဖုရား တွေ တစ်ပြုံတစ်မ၊ တစ်နိုင်ငံလုံး လွတ်လပ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီး ရှိပါလျက် လင်ရှိမယားကိုမှ ကြိုက်နိုင်ရက်တဲ့ အတော်နှာရှည်တဲ့ ဘုရင်ကောသလပါပဲ။

လက်မနှေး

အာဏာရှင်တွေဟာ ပြိုင်လာသူလို့ ထင်ရင် လက်မနှေးတတ်ဘူး။ သက်ဦး ဆံပိုင်ခေတ်ဆိုတော့ ပိုဆိုးမှာပေါ့။ ဒီခေတ်မျိုး မှာ ကိုယ်လက်နှေးရင်လည်း ကိုယ်ခံရမှာပဲ။ ကောသလဟာ ခြစားအကျင့်ပျက်တဲ့ အမတ်တွေ ကုန်းချောတာကို ယုံစား လိုက်မိလို့ ဗန္ဓုလနဲ့ သားသုံးကျိပ်ကို လုပ်ကြံ သတ်ပစ်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၇)။ ဗန္ဓုလလိုသစ္စာရှိတဲ့ သူငယ်ချင်းလူစွမ်း ကောင်းကို သတ်ပစ်တာဟာ သူ့ဘဝ တစ်သက်တာမှာ အမှား ဆုံးလို့ ထင်တယ်။ ဗန္ဓုလကတော် မလ္လိကာက ထိုလုပ်ရပ် အတွက် ‘သံသာစက်၌၊ ကြိုက်လတ်တွန်မူ၊ တုံ့မယူလို’လို့ ဆိုတဲ့ အခါ မင်းကြီး အလွန် စိတ်ထိခိုက်ခဲ့တယ်။ ဒီလုပ်ရပ်ကြောင့်ပဲ သူ့ဘဝ ကျဆုံးခဲ့ရတာပဲ။

နောက်ဆုံးနေ့

အဇာတသတ်ကို သမီးတော် ဝဇိရကုမာရီနဲ့ ပေးစားပြီး ၃-နှစ် အကြာ တစ်နေ့ .. အဲဒီနေ့က ကောသလဟာ သကျနိုင်ငံဖက် က မေဒါဠုမ္ပရွာကြီးမှာ သီတင်းသုံးနေတဲ့ ဗုဒ္ဓဆီကို အခြွေအရံ နည်းနည်းနဲ့ ဖူးမြော်ဖို့ လာခဲ့တယ်။ အဲဒီမှာ သကျမျိုးကို ရှင်းပစ်ဖို့ ဘုရင်လုပ်ချင်နေတဲ့ ဝိဋဋူဘဟာ ဦးလေးတော်နဲ့ ညီအစ် ကိုဝမ်းကွဲတွေကို သတ်ခဲ့လို့ စိတ်ခုနေတဲ့ အမတ် ဒီဃကာရာယနနဲ့ ပေါင်းပြီး ကောသလ ထီးနန်းကို သိမ်းပိုက်တယ်။

ကောသလ မင်းလည်း နန်းကို မပြန်ရဲတော့ဘဲ တူတော် အဇာတသတ်ဆီမှာ စစ်ကူတောင်းဖို့ မဂဓနိုင်ငံကို ပြေးခိုက် အချိန်အခါမဟုတ်လို့ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ထဲ မဝင်နိုင်ဘဲ မြို့တံခါးအနီးမှာ အိပ်ရစဉ် လေပူမိပြီး ကွယ်လွန်တယ်။ အဇာတသတ် ကြားသိ တဲ့ အခါ သူ့ဦးလေးတော်ရဲ့ အလောင်းကိုကောင်းစွာ သဂြိုဟ်ခဲ့ ပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၅)။ တိဗက်မှတ်တမ်း (W. Rockyil, The Life of the Buddha)လာ ကောသလ ကွယ်လွန်ပုံ အသေး စိတ်ကိုတော့ ဘုန်းကြီးရဲ့ အဲဒီကျမ်းဘာသာပြန်မှာ ဖတ်ပါ။)

ပသေနဒီဟာ တစ်မဂ်တစ်ဖိုလ်ကို ရသွားတယ်ဆိုတဲ့ မှတ် တမ်းစာပေမှာ မထင်ရှားဘူး။ ဒသဗုဒ္ဓဒီပနီကျမ်း အစမှာဖော် ပြတဲ့ ဘုရားလောင်း ၁၀-ပါး စာရင်းအရ ပသေနဒီဟာ နောင် အခါ ဗုဒ္ဓဘုရားတစ်ဆူ ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။

မတ် ၁၅၊ ၂၀၁၄။

---------------

၃၅၁။ မဟာပဋ္ဌာန်း

အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်မ ရိုသေစွာ လျှောက်တင်ပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်မနဲ့ ခင်ပွန်းတို့ဟာ ပဋ္ဌာန်းကျမ်းကြီး ငါးတွဲလုံးကို နေ့စဉ် မပျက်မကွက် ရွတ်ဖတ်ပြီး မြတ်စွာဘုရားကို ပူဇော်နေပါတယ် ဘုရား။ ထိုသို့ ရွတ်ဆိုရာ၌ အဓိပ္ပာယ်ကို နားလည်နိုင်စေရန် ပဋ္ဌာန်းကျမ်းကြီးရဲ့ မြန်မာပြန်ကို ရလိုပါ သည် အရှင်ဘုရား။ ပဋ္ဌာန်းရွတ်ပြီးတဲ့ အခါ ဆုတောင်းလို့ ရပါ သလား အရှင်ဘုရား။ ပဋ္ဌာန်းရွတ်တဲ့ အခါ ရှောင်ရန် ဆောင်ရန် တို့ကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မိုးယုပ

-------------------

မြန်မာပြန်မရှိ

နေ့စဉ်ပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်ကို အတူတူ ရွတ်ဖတ်ပြီး ဗုဒ္ဓမြတ်စွာကို ပူဇော်ကြတဲ့ ဇနီးမောင်နှံရဲ့ကုသိုလ်ကို သာဓုခေါ်ပါတယ်။ အဘိ ဓမ္မာကို မသင်ဖူးလို့ ပါဠိတော်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို နားမလည်ရင် တောင် အနည်းဆုံး သဒ္ဓါတရားကို တိုးပွားစေတဲ့ အတွက်သဒ္ဓါ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ ဉာဏသမ္ပယုတ်ကုသိုလ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဆက်လုပ်ပါ။

ပိဋကတ်သုံးပုံ မြန်မာပြန်ထဲမှာ မဟာပဋ္ဌာန်းကျမ်းရဲ့ မြန်မာပြန် မရှိဘူး။ (အရကောက်ကိုပဲ မြန်မာပြန်လို့ အမည်ပေး တာကို အချို့တော့ ရှိတယ်။) ပစ္စယနိဒ္ဒေသ လောက်ကိုတော့ နိဿယရေး သို့မဟုတ် မြန်မာပြန်ရင် ရနိုင်ပေမယ့် အဘိဓမ္မာ အခြေခံမရှိရင် အဲဒါလေးကိုတောင် နားလည်မယ် မထင်ဘူး။ တည်ပုဒ် တစ်ခုစီရဲ့ အဓိပ္ပာယ် သို့မဟုတ် အရကောက်ကို အရင် သိထားပြီးမှပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်မှာပါတဲ့ နည်းအတိုင်းလိုက်ပြီး ပါဠိစီသွားရတာမျိုးပါ။ အဲဒါတွေကို မြန်မာပြန်ဖို့ဆိုရင် တင်း တောင်းထဲက စပါးစေ့ကိုကောက်ပြီး အပ်ကြိုးနဲ့ သီရသလိုအလွန်အသေးစိတ်ပါ လိမ့်မယ်။ (မေးခွန်းအမှတ် ၃၃၃၊ ဤကျမ်း၊ စာ-၁၀၉၈ရဲ့အဖြေကိုလည်း ပြန်ဖတ်ကြည့်ပါ။)

ရွတ်ဆဲမှာ မဟာပဋ္ဌာန်း ပါဠိတော်ရဲ့ ကြီးမား ကျယ်ပြန့် လေးနက်ပုံကို ဒီလိုနားလည်ကြည့်ပါ ..

သမန္တနဲ့ မဟာ

၁။ သမန္တပဋ္ဌာန်း (ပဋ္ဌာန်းကျမ်းငယ်)မှာ..

၁)ဓမ္မာနုလောမ ၂)ဓမ္မပစ္စနီယ ၃)ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယ ၄)ဓမ္မပစ္စနီယာနုလောမလို့ အပိုင်းကြီး၄-ပိုင်းရှိတယ်။

တစ်ပိုင်းစီမှာ ၁) တိကပဋ္ဌာန်း ၂)ဒုကပဋ္ဌာန်း ၃)ဒုက တိကပဋ္ဌာန်း ၄) တိကဒုကပဋ္ဌာန်း ၅) တိကတိကပဋ္ဌာန်း ၆) ဒုကဒုကပဋ္ဌာန်းလို့ ပဋ္ဌာန်းကျမ်းငယ် ၆-ကျမ်းစီပါတယ်။

ဒါကြောင့် အပိုင်းကြီး လေးပိုင်းမှာ စုစုပေါင်း ၂၄-ကျမ်း (၄ x ၆=၂၄)ရှိတယ်။

၂။ မဟာပဋ္ဌာန်း (ပဋ္ဌာန်းကျမ်းကြီး)ဆိုတာက အဲဒီ ၂၄-ကျမ်း သော သမန္တပဋ္ဌာန်း ကျမ်းတွေကို ပေါင်းထားတဲ့ ကျမ်းကြီးကို ခေါ်တာ။ နည်းလမ်းတွေများလွန်းလို့ ရှေ့မှာ ‘အနန္တနယ (နည်း စုံပြွမ်း)’ပုဒ်နဲ့ အထူးပြုပြီး ရှေးဆရာမြတ်တွေက ‘အနန္တနယ သမန္တမဟာပဋ္ဌာန်းကျမ်းကြီး’လို့လည်း ခေါ်ဆိုကြပါတယ်။ တစ်သိန်းမက

မဟာပဋ္ဌာန်း ကျမ်းကြီးကို ယနေ့ခေတ်မှာ အုပ်ရေ ငါးအုပ်သာ တွေ့ရပေမယ့် ဒါဟာမူရင်းကို အလွန့်အလွန် အကျဉ်းချုပ်ထား လို့ ပါပဲ။ ဘုရား ဟောတော်မူခဲ့တဲ့ အတိုင်းတစ်လုံး မကျန်ကို ကျမ်းစာအုပ်အနေနဲ့ အစအဆုံးပုံနှိပ်မယ်ဆိုရင် လက်ရှိဆဋ္ဌမူ စာအုပ်အရွယ်အစားလောက် အုပ်ရေ (သို့မဟုတ်အတွဲ)ပေါင်း တစ်သိန်းကျော်တောင် ဖြစ်သွားမယ်လို့ ပညာရှင်တို့ ခန့်မှန်း တာကို မှတ်ဖူးတယ်။

ရွတ်နေဆဲမှာ မိမိဟာ အဲဒီလောက် ကြီးမားကျယ်ပြန့်တဲ့ ကျမ်းစာမြတ်ကို ဖတ်ရှုခွင့်ရတဲ့ အသိပညာနဲ့ သဒ္ဓါတရားနဲ့ ပြည့်စုံသူဖြစ်နေပါလားလို့ တွေးပြီး ဂုဏ်ယူဝမ်းမြောက်ပါ။ ဆုတောင်းပါ

ပဋ္ဌာန်းကို ရွတ်ဖတ် ပူဇော်တာဟာ ကြီးမြတ်တဲ့ ကုသိုလ် အလုပ်တစ်ခုကို လုပ်တာဖြစ်လို့ အဲဒီ မိမိပြုတဲ့ ကုသိုလ်ထူးရဲ့ အကျိုးကို ဦးတည်ချက် ပြုသည့်အနေနဲ့ ဆုတောင်းခွင့် ရှိပါတယ်။ ဆုတောင်းပါ။

လိုက်နာရန်

ပါဠိပုဒ်ပါဌ်ကို အသံထွက်နဲ့ အဖြတ်အတောက် မှန်အောင် ရွတ် ဖို့က အရေးအကြီးဆုံးပါ။ ‘ယူပါယဒနံ၊ ယသာယဒနံ၊ အဟာယ ပျစ်စယေးန၊ အိန္ဒိယ ပျစ်စယေးန၊ သမ်းဗရွတ်တ ပျစ်စယေး န’လို့ ဆိုနေရင် ကုသိုလ် ရဖွယ်ရှိပေမယ့် သက်ရောက်မှု နည်းနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မသေချာရင် ပါဠိအသံထွက်ကိုမှန် အောင်သင်ပေးနိုင် သင်ပေးလိုတဲ့ ဆရာတော်တွေကို မေးမြန်း ပြီးမှ ဖတ်ဖို့အကြံပြုပါတယ်။

မတ် ၃၀၊ ၂၀၁၄။

---------------

ဇောစိတ်သန်သန် ကုသိုလ်မှန် နင်ကြံပြုရမည်။ (ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

၃၅၂။ ငါးအလှမွေးခြင်း

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မ အလှမွေးငါး မွေးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကျိုး အပြစ်များကို သိချင်ပါတယ်ဘုရား။ အဲဒီ ၁ ပေပတ်လည်၊ ၂ ပေ ပတ်လည် မှန်ကန်ထဲမှာ ငါးမွေးခြင်းဟာ သူတစ်ပါးကို ချုပ်နှောင်ထားသလို ဖြစ်နေပါသလား ဘုရား။ အကုသိုလ် ဖြစ် ပါသလားဘုရား။ ဝါသနာအရ မွေးတာနဲ့ ပြန်ရောင်းစားဖို့ မွေး တာ အကုသိုလ်အပြစ် ထူးခြားသလား ဆိုတာကို ဖြေကြားပေး တော်မူပါဘုရား။

လင်းအိမ်

-------------------

မည်းမည်းလေး

၁၁၀ ဒီဂရီ ဖာရင် ဟိုက်လောက် ပူပြင်းခြောက်သွေ့လှတဲ့ အရီ ဇိုးနားရဲ့နွေနေ့လယ်ခင်းတစ်ချိန် ..ကျောင်းကိုပြန်လာရင်းနဲ့ US-60 Free Way အထွက်နဲ့ အလွန်မဝေးတဲ့ လမ်းဘေးမှာ ရွက်ဖျင်တဲလေး ထိုးပြီး မျက်နှာဖြူ အဖိုးအို လင်မယား ဗန်း သေးသေး လေးငါးခုချပြီး ပစ္စည်းတစ်မျိုးကို ခင်ကျင်းပြသနေ တာကို တွေ့တယ်။ ကတ်ထူစက္ကူနဲ့ ဘာဆိုတာ ရေးထားပေ မယ့် နားမလည်ဘူး။ လမ်းဘေး ကားထိုးရပ်ပြီး လာကြည့်သူ သုံးလေးဦးလည်း တွေ့တယ်။ ဒါမျိုး တွေ့ရခဲလို့ သိချင်လွန်း တာနဲ့ ရပ်ပြီး သွားကြည့်တော့ ဗန်းထဲမှာ အငယ်ဆုံး မင်း ကွတ်သီးခန့် အကြီးဆုံး ကွန်ပျူတာ မောက်စ်ခန့်ရှိတဲ့ လိပ် ပေါက်စ မည်းမည်းလေးတွေ။

လက်စသပ်တော့ အိမ်မှာ အလှမွေးမယ့် လိပ်ကလေးတွေကို မျိုးဖောက်ပြီး ရောင်းနေတာ။ မျိုးဖောက်ထားဆဲ သဲဗန်း တွေနဲ့ ဖောက်ပြီးသား ဗန်းတွေထဲက ပေါက်စလေးတွေရဲ့ သက်တမ်း၊ အပူချိန်နဲ့ အစိုဓာတ် ဘယ်လောက် လို၊ ဘာကို ကျွေး၊ ဘယ်လို ဂရုစိုက်ဆိုတာကို အဖွားကြီးက ရှင်းပြတယ်။ တစ်ကောင်ချင်း ၅.၉၉ဒေါ်လာ၊ ကြီး ၁ သေး ၁ ဝယ်ရင် ၉.၉၉ ဒေါ်လာတဲ့။ လာကြည့်သူ ၂ နှစ်ယောက်က ဝယ်တယ်။ ဘုန်းကြီးတွေး

အဖိုးအိုအဖွားကို ကြည့်ပြီး အင်း .. သေခါနီးမှ ‘အကုသိုလ် အလုပ်နဲ့၊ နေ့ပုပ်လို့ ရက်ဟုန်’နေကြတာပဲလို့ တွေးမိတယ်။ ဒါ ပေမယ့် ဒါက ဘုန်းကြီးတစ်ပါးရဲ့ အမြင်ကိုး။ အမှန်တော့ .. ဒီလိပ်ပေါက်လေးတွေဟာ ဒူးရင်းသီး အကြီးစားလောက်ရှိတဲ့ လေးထောင့်ပုံ သဲခြင်းထဲ ပါသွားပြီး အိမ်ရောက်တော့ စနစ်တ ကျ စီမံထားတဲ့ အစာကို အချိန်မှန်စား၊ နေမကောင်းရင် ဆေး ခန်းသွားပြ (တိရစ္ဆာန်မွေးရင် တိရစ္ဆာန်အတွက် ဆေးအာမခံပါ ဝယ်ထားလေ့ရှိတယ်)၊ သူတို့ဘဝက အငြိမ့်သားပဲ။ လူအချို့ ထက်တောင် သာနိုင်တယ်။ သဲဗန်းထဲ ပေါက်၊ သဲခြင်းထဲ ကြီး ပြင်းလာရတဲ့ အဲဒီ လိပ်ကလေးတွေကို ရေကန်ထဲ ပစ်ချရင် ရေနစ် မလားတောင် မသိဘူး။

လိပ်ပေါက်စလေးကတော့ သဲဗန်းထဲမှာ မွေးဖွားပြီး ပိုင်ရှင် က သူကို ပြုစုစောင့်ရှောက်တယ်။ ဒါကို အပူရှာတာ အကု သိုလ်အလုပ်လို့ ဆိုရင် ..လူတွေကျတော့ မိခင်ကဝမ်းနဲ့ လွယ် ပြီး မွေးဖွားပြီး မိဘတွေက လူလားမြောက်အောင် ကျွေးမွေး စောင့်ရှောက်တယ်။ ဒါလည်း အပူရှာတာပဲ မဟုတ်လား။ သူ တို့ကြောင့်ပဲ အကုသိုလ်လည်း ဖြစ်ကြတာပဲလေ။ ဒါကြောင့် လိပ်ဖန်တီးသူ အဖိုးအို လင်မယားကိုရော လိပ်ပေါက် ဝယ်သူ တွေကိုပါ အကုသိုလ်ရှာသူလို့ ဝေဖန်ရင် မမျှတဘူးလို့ ဘုန်းကြီး ထင်တယ်။ အင်း .. ရောင်းမစွံလို့ လိပ်ပေါက်စလေးတွေကို သတ်ပစ်ရင်တော့ ကိုယ်ဝန်ဖျက် မိခင်လို အခြားခေါင်းစဉ်တစ် ခုနဲ့ ဆွေးနွေးမှာပေါ့။

ဆင်ဖြူအလှူ

ဆင်မုဆိုးတွေ ဆင်ဖမ်းရင်း ဆင်ဖြူကို မိတော့ ကျုံးသွင်းပြီး ယဉ်အောင် သင်ကြားပြီးနောက် ဘုရင်ကို ဆက်သတယ်။ ဘုရင်က ဆင်ဖြူကို ဂရုတစိုက် မွေးမြူပြီး ထိန်းသိမ်းထားတယ်။ ဒီကိစ္စမှာ ဆင်ဖမ်းသူအနေနဲ့ ဖမ်းစဉ်မှာ လောဘ ဒေါသ မောဟ မာန ဒိဋ္ဌိ အကုသိုလ်တွေ ခြံရံခဲ့ရလို့ အကုသိုလ် ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဘုရင်အနေနဲ့ ကတော့ မွေးမြူခြင်း စောင့်ရှောက်ခြင်း သက်သက်ဖြစ်လို့ အကုသိုလ် မဖြစ်လောက်ဘူး။ ဘုရင်ဖမ်း ခိုင်းလို့ ဖမ်းရတာဆိုရင် တော့ခေါင်းစဉ် ပြောင်းသွားမှာပေါ့။

ဒါကြောင့် ပစ္စယဆင်ဖြူတော်ဟာ ဘုရင့်ဆင်ရုံတော်မှာ မွေးတာ မဟုတ်ခဲ့ရင်တောင် ဝေဿန္တရမင်းကြီးရဲ့ ဆင်ဖြူတော် အလှူဟာ အကုသိုလ် မခြံရံသင့်ပါဘူး။

ငါးကန်မွေးသူ

အလှမွေးကန်ထဲက ငါးဟာ အဲဒီကန်မှာပဲ ဘဝစခဲ့ရလို့ ကန်ထဲ ချောင်းထဲ သွားလွှတ်ရင် အန္တရာယ် မကင်းနိုင်ဘူး။ အစာရှာ စားတတ်ဖို့လည်း ခက်မယ်။ ချုပ်နှောင်ထားတာနဲ့ တူပေမယ့် သူ့အတွက် သပ္ပာယမျှတလို့ပဲ အသက်ရှည်တာ မဟုတ်လား။ အကုသိုလ် ဖြစ်မဖြစ်တော့ စိတ်ထားနဲ့လည်း ဆိုင်ပါလိမ့်မယ်။ စီးပွားဖြစ် မွေးရာမှာ ချောင်းကန်ထဲမှာ ရှိတဲ့ ငါးကို ဖမ်းလာပြီး ကန်ထဲ ထည့်ရင်တော့ ဖမ်းသူ အကုသိုလ် ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ကန်ထဲမှာပဲ ခေတ်နည်းနဲ့ သားပေါက်လေးတွေ လုပ်ရင် တော့ လိပ်မျိုးဖောက်တဲ့ အဖိုးအိုအဖွားအိုနဲ့ တူလေမလား။

ဖော်ပြပြီးပုံစံ (ခေတ်နည်း)နဲ့ လိပ်သို့မဟုတ် ငါးမျိုးပေါက် ရောင်းတာ ဝယ်တာကို ဒုစရိုက် ဒုရာဇီဝထဲ သွင်းရတာ ဘုန်း ကြီး အနေနဲ့ တော့ ခပ်ခက်ခက်ပဲဗျို့။ ပိဋကတ်စာပေ တတ် ကျွမ်းတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတွေရဲ့ အဆုံးအမကိုလည်း ကြားနာ မှတ်ယူသင့်ပါတယ်။

ဧပြီ ၂၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၅၃။ မြန်မာ့ငါးပါးသီလ

အရှင်ဘုရား..

တပည့်တော်မသည် ဘာသာရေးကို ထိရောက်အောင် မလုပ်နိုင် သေးချိန်မှာ ငါးပါးသီလကို လုံအောင် စောင့်ထိန်းလိုစိတ် ပြင်းပြလျက် ရှိပါသည်။ သို့ရာတွင် အစိုးရဝန်ထမ်း ဖြစ်သည့် အတွက် အစိုးရလစာနှင့် မလုံလောက်သောကြောင့် အပိုဝင်ငွေကို ရှာကြံရပါသည်။ ဥပမာ တစ်ခုလိုတာကို နှစ်ခုလို့ အထက်ကို တင်တောင်းရတာမျိုး၊ တစ်ပိဿာထွက်တာကို ၇၀-ကျပ်သားပဲ ထွက်တယ်လို့ စာရင်း တင်ရတာမျိုးဖြစ်ပါသည်။ ဝန်ထမ်းတွေ အဆင်ပြေအောင် ရှာကြံပေးသည့် လူကြီးရဲ့ စေတနာကိုလည်း မထီမဲ့မြင် မပြုလိုပါ။ လူကြီးကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြလိုက် လျှင် တပည့်တော်မမှာ ရုံးမှာ လုပ်စရာမရှိဘဲ ဘေးကို ရောက် သွားနိုင်တဲ့ အတွက် လုပ်ပေးနေရပါသည်။ သို့ရာတွင် တပည့် တော်မ ရရှိသည့် အပိုဝင်ငွေကို သီလပျက်မည် စိုး၍ မသုံးဘဲ သိမ်း၍သာ ထားဖြစ်ပါသည်။ အဲဒီလို ပြဿနာကြားမှာ ငါးပါး သီလလုံအောင် ဘယ်လိုနေထိုင်ရမည်ကို ညွှန်ကြားပေးစေလို ပါသည် အရှင်ဘုရား။

အေးသီတာဝင်း

-------------------

မြန်မာပြည်က လက်ရှိ အစိုးရဝန်ထမ်း အားလုံးနီးပါးရဲ့ ထုံးစံ အတိုင်း စာရင်းလိမ်တင်ပြီး အပိုဝင်ငွေ ရှာရတယ်။ ဒီလို လုပ် တာကို ဝန်ထမ်းလစာနဲ့ မလုံလောက်လို့ လူကြီးကလည်းမသိ ချင်ယောင်ဆောင်နေတယ်။ အဲဒီနည်းနဲ့ ရလာတဲ့ အပိုဝင်ငွေကို အဒိန္နာဒါန သိက္ခာပုဒ် ပျက်မှာစိုးလို့ မသုံးဘဲ သိမ်းထားတယ်။ ဒီအခြေအနေမှာ ငါးပါးသီလကို ဘယ်လို စောင့်ထိန်းရမလဲ။ မေးခွန်းကို အဲဒီလို ကောက်ချက်ချပြီး ဆွေးနွေးရရင် .. မုသားအင်္ဂါ

မုသာဝါဒ (မုသားပြောခြင်း)မှာ အင်္ဂါရပ် နှစ်ခုရှိတယ် .. မပြော ဆိုမီ ပြောဆဲနဲ့ ပြောပြီးခဏမှာ အမှားကို အမှားမှန်း သိနေပါ လျက် ၁) တစ်ဖက်သားအား အလွဲအမှားကို သိသွားစေလို ခြင်း ၂)မိမိပြောဆိုတင်ပြသော အကြောင်းအရာကို တစ်ဖက် သား နားလည်အောင် ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့် အားထုတ်ခြင်း။ မိမိ (မေးခွန်းရှင်)ဟာတစ်ပိဿာကို ၇၀-ကျပ်သားလို့ စာရင်း မတင်မီ တင်ဆဲ တင်ပြီးစမှာ မိမိရဲ့ရေးသားချက်ဟာ မမှန်ဘူး လို့ သိနေလျက် အဲဒီအမှားကိုပဲ တစ်ဖက်သားအား အသိပေး လိုခြင်း၊ ကြည့်ရှု စစ်ဆေးခွင့်ရှိသူ နားလည်အောင် ကိုယ်အမူ အရာ (ရေး၊ ရိုက်၊ ဖိုင်တွဲ)ဖြင့် အားထုတ်ခြင်း ဖြစ်ခဲ့ရလို့ သိက္ခာပုဒ်ကျိုးပေါက်တယ်။ ဒါပေမယ့်..

‘အမှားကို အသိပေးလိုခြင်း’ဆိုတဲ့ အချက်ကို နည်းနည်း စဉ်းစားခွင့်တော့ရှိတယ်။ ခိုင်းလို့ လုပ်ရတာမျိုး အများသဘော ကိုမလွန်နိုင်လို့ လုပ်ရတာမျိုးဖြစ်ရင် ‘သသင်္ခါရိက အကုသိုလ်’ ဖြစ်လို့ အကျိုးပေးအားနည်းမယ်။ အဲဒီလိုမဟုတ်ရင် ‘အသင်္ခါ ရိကအကုသိုလ်’ဖြစ်လို့ အကျိုးပေး အားကောင်းမယ်။

အဒိန္နအင်္ဂါ

ခိုးခြင်းမြောက်ဖို့ အဓိက အင်္ဂါရပ် သုံးခုရှိတယ် .. ၁) မိမိဥစ္စာ မဟုတ်မှန်း သိခြင်း ၂) ခိုးယူလိုသော စိတ်ရှိခြင်း ၃) ခိုးယူ ခြင်း။ ရရှိလာတဲ့ အပိုဝင်ငွေတွေကို စားပွဲပေါ်တင်ပြီး မေးခွန်း တွေကို ဖြေကြည့်ပါ .. ဒီငွေတွေဟာ မိမိဥစ္စာ (မိမိ ရသင့်သ လောက်ရတာ)မဟုတ်မှန်း သိနေပါသလား။ ဒီလိုလုပ်ရင် ဒါရ မယ် ဒီလောက်ရမယ် ဆိုတာကို သိနေခဲ့ပါသလား။ ဘာပဲဖြစ် ဖြစ် (ကွယ်ရာမှာ ငါ့ကို ခင်ကြီးကျယ်လို့ ပြောနေကြပါအုံးမယ် ဆိုပြီး)တစ်ပိဿာကို ၇၀ ကျပ်သား၊ တစ်ခုလိုတာကိ နှစ်ခုဆို တဲ့ စာရင်းကိုတော့ ကိုယ့်လက်နဲ့ သွင်းဖြစ်ခဲ့တယ် မဟုတ် လား။ အဖြေတွေက Yes ဆိုရင် ခိုးခြင်းရဲ့ အင်္ဂါသုံးရပ်နဲ့ မညီဘူးလို့ ငြင်းဖို့ခက်သား။

‘မသုံးဘဲ သိမ်းထားတယ်’ဆိုတာကို နည်းနည်း သုံး သပ်ကြည့်ရင် ..ဆိုပါစို့၊ လူသုံးဦးအနက် နှစ်ဦးက ခိုးချင်လို့ ခိုးတယ်။ တစ်ဦးက မခိုးချင်ဘဲ ပါခဲ့ရတယ်ဆိုရင် ဒီလူဟာ ခိုးခြင်း အင်္ဂါရပ် အမှတ် ၂) မပြည့်စုံတဲ့ အတွက် ခိုးခြင်း မမြောက်ဘူး လို့ ဆိုနိုင်သေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ခိုးရာပါ ဝေစုကိုယူရင် သိမ်း ဆည်းထားရင် (ပုထုဇဉ်ဘာဝ နောက်ပိုင်းမှာ စိတ်ပါသွားနိုင်လို့) အဲဒီအင်္ဂါရပ် ပြည့်စုံသွားမယ်လို့ပဲ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။

ရဟန်း သိက္ခာပုဒ်မှာတော့ ပစ္စည်းတစ်ခုကို ခိုးလိုစိတ်နဲ့ ကိုင်ကြည့်ပြီး နေရာရွှေ့မိတာနဲ့ (စိတ်ပြောင်းပြီး အဲဒီပစ္စည်းကို ပြန်ထားခဲ့ရင်တောင်)ခိုးခြင်း မြောက်သွားပြီ။

သမ္မပ္ပဓာန်

ယနေ့မြန်မာ့စီးပွားရေး ပျက်ကပ်ရဲ့ဝဲဂယက်ကြောင့် မြုပ်ချည် ပေါ်ချည်ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ အူမ မတောင့်လို့ သီလစောင့်နိုင်ဖို့ ခက်တယ်။ မေးခွန်းရှင်ရဲ့ လက်ရှိ အစိုးရဝန် ထမ်း အခြေအနေကိုတော့ အသင်္ခါရိက အကုသိုလ် (စိတ်ပါ လက်ပါ ကျူးလွန်)အဆင့်ကနေ သသင်္ခါရိက အကုသိုလ် (မလွှဲ သာလို့ ကျုးလွန်ရ)အဆင့်ကို လျှော့ချနိုင်တာကိုပဲ (ခိုးတာတော့ ခိုးတာပဲလို့ အပြစ်မတင်သင့်ဘဲ) မဆိုးဘူးလို့ဘဲ ဆိုရမှာပေါ့။ မဖြစ်သေးတဲ့ အကုသိုလ် ဖြစ်မလာအောင် သို့မဟုတ် လျော့ပါး အောင် လုပ်တာကိုပဲ ကောင်းသော အားထုတ်မှု (သမ္မပ္ပဓာန်) လို့ ဆိုနိုင်အံ့ ထင်ပါတယ်။

လမ်းလေးခွဆုံရာမှာ ‘ရိုးသားကြိုးစား လုပ်အားဖြင့် နိုင်ငံ တည်’ဆိုတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကြီးတွေကို တွေ့ရတိုင်း မြို့တည်နန်း တည် ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွေ တည်ဖောက်နိုင် လောက်အောင် ချမ်းသာပြီးဖြစ်တဲ့ အဲဒီလူတစ်စုဟာ ဂယက်ထဲက ပြည်သူတွေ ကို၎င်းတို့ရဲ့ စည်းစိမ်တွေရဲ့လေးပုံ တစ်ပုံလောက်ကလေး တောင် ခွဲဝေမပေးနိုင်သေးသရွေ့ အဲဒီ ဘုတ်ကြီးတွေဟာ လူ ရယ်စရာ လူအများ စိတ်ဆိုးစရာ ဖြစ်နေအုံးမှာပဲလို့ စိတ်ထဲ မချိတင်ကဲ ခံစားခဲ့မိဖူးပါရဲ့။

ဒါကြောင့် ငါးပါးသီလကို လုံအောင်စောင့်ချင်ရင် ဆိုင်းဘုတ် ဟောင်းကြီးတွေကို ဖြုတ်ချပစ်နိုင်စွမ်း ရှိတဲ့ လူစွမ်းကောင်းကို အားပေးဖို့ မမေ့ပါနဲ့။

ဘယ်လိုစောင့်

ရုံးပိတ်ရက်မှာ ငါးပါးသီလကို အထူးခံယူပြီး အဓိဋ္ဌာန်နဲ့ စောင့် ကြည့်ပေါ့။ (ရုံးဖွင့်ရက်မှာတော့ ခုနက ပြောပြတဲ့ သမ္မပ္ပဓာန် ကုသိုလ် လောက်ပေါ့။) တစ်ပတ်ကို ၂-ရက်၊ တစ်လကို ၈- ရက်၊ တစ်နှစ်ကို ၉၆-ရက်။ ဒီတော့ အဓိပ္ပာယ်က တစ်နှစ်မှာ ၃-လနဲ့ ၆-ရက်။ မနည်းပါဘူး။ ကြိုးစားကြည့်ပေါ့။

ဘုရားရေ .. ဒီအတိုင်းဆို မြန်မာ့ ငါးပါးသီလက ရုံးပိတ် ရက်ကျမှ စောင့်ရမယ့် အနေမျိုးဗျို့။

ဧပြီ ၂၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၅၄။ မိစ္ဆာကာမလေးပါး

တပည့်တော် ဖတ်ရတဲ့ မိစ္ဆာကာမ လေးပါးမှာ အနင်္ဂေဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလုံးရဲ့ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို သိချင်လို့ပါ အရှင်ဘုရား။ အခြားစာလုံးတွေကိုတော့ အဓိပ္ပာယ်နှင့်တကွ ရှင်းပြထားလို့ နားလည်ပါတယ် အရှင်ဘုရား။ ဒါပေမယ့် အနင်္ဂေကို အခါ မဟုတ်သည်၌ သွားလာခြင်းလို့ ပဲဖော်ပြထားပြီး ဘယ်လိုဆိုတာ ရှင်းပြမထားတော့ အကာလေ ဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့ အဓိပ္ပာယ်တူနေပါတယ် အရှင်ဘုရား။ အနင်္ဂေ နဲ့ အကာလေဆိုတဲ့ စကားလုံး နှစ်လုံးရဲ့ ခြားနားချက်ကို ဖော်ပြပေးစေ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Shadow Man

-------------------

မေးခွန်း အမှတ်-၂၆၀ (ဤကျမ်း၊ စာ-၈၃၄)နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘုန်းကြီးရဲ့အဖြေ မပြည့်စုံကြောင်း ထောက်ပြတဲ့ မိတ်ဆွေများကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မိစ္ဆာစာရလေးပါး (သို့မဟုတ် မိစ္ဆာကာမလေးပါး)လို့ အဓိပ္ပာယ်ရနိုင်တဲ့ ဖော်ပြချက်ကို ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာတွေမှာတော့ မတွေ့ဖူးသေးပါ။ ကျီးသဲ လေးထပ် ဆရာတော်စတဲ့ ပညာရှင်ဆရာ မြတ်တို့ရဲ့ မိစ္ဆာစာရ လေးပါးကို ဖော်ပြတဲ့ ရည်ညွှန်းကျမ်း မူရင်းကတော့ ‘ဆဂတိဒီပနီ’ကျမ်း ဖြစ်ပါတယ်။ အချို့မှာ ကိုးကားထားတဲ့ ပါဠိစာသား မမှန်တာ၊ အနက်အဓိပ္ပာယ် မှားယွင်းနေတာတွေကို တွေ့ရလို့ အဲဒါလေးတွေကိုညှိပေးလိုက်ပါတယ်။

ဆဂတိဒီပနီ

‘ဆဂတိဒီပနီကို သီဟိုဠ်ကျွန်း အနုရာဓမြို့နေ အသမဃောသ ဆရာ စီရင် သည်’လို့ ပိဋကတ်တော်သမိုင်း စာကိုယ် အမှတ်၃၆၇ မှာ ဆိုတယ်။ ဒါပေမယ့် Pali Literature of Ceylon နှင့် Handbook of Pali Literature ကျမ်းတွေမှာ ဒီကျမ်းကိုရော ကျမ်းပြုပုဂ္ဂိုလ်ကိုပါ ဖော်ပြချက်မတွေ့မိပါ။ သက္ကတကနေ ပါဠိ ဘာသာ ပြန်ထားတာဖြစ်လို့ ပါဠိစာပေသမိုင်းထဲ မထည့်သွင်းခဲ့ တာများလား။ ဒီကျမ်းရဲ့ နိဒါန်းမှာ ‘မူရင်းဆဂတိဒီပနီကျမ်းကို သက္ကတ ဘာသာနဲ့ ရေးထားလို့ သီဟိုဠ်ကျွန်း အပြင်ပမှာ နေ ကြသူတွေ သိနိုင်ခဲတဲ့ အတွက် အသမဃောသထေရ်က မာဂဓီ ဘာသာ ပြန်ဆိုကြောင်း’ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကျမ်းရဲ့ ပါဠိ အသွားအလာမှာ အတော်ထူးခြားနေတာကို သတိပြုမိပါတယ်။ နိဂုံးမှာ ကျမ်းပြုသူအကြောင်းကို မဖော်ပြလို့ ကျမ်းပြုခေတ်ကို မခန့်မှန်းနိုင်ပါ။ သီဟိုဠ်မှာ ရေးပေမယ့် ရတနာပုံခေတ်မှာ ဒီ ကျမ်း မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ပြီးနေတာ သေချာတယ်။

ဒီကျမ်းမှာ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရလေးပါး ရှိကြောင်းကို အောက်ပါအတိုင်း ဆိုပါတယ်..

ရည်ညွှန်းမူရင်း

ဝုတ္တမ္ပိစေတံ - စတ္တာရော ကာမေသု မိစ္ဆာစာရာ၊ ကတမေ စတ္တာရော´ အကာလော အဒေသော အနင်္ဂေါ အဓမ္မော စာတိ။ တတ္ထ အကာလော နာမ မရဏာသန္နာ ဂဗ္ဘိနီ ဗာလာနံ ပါယန္တီ အနိစန္တီ အစန္ဒီ ယောနိ ဒုက္ခဒေါမနဿ သဟဂတာတိ၊ အယံ အကာလော နာမ။ အဒေသော ဓာတု စေတိယံ ပဋိမာ ပေါတ္ထကံ အာစရိယံ ဥပဇ္ဈာယံ မာတု ပိတု သန္နိဝါသဋ္ဌာနံ၊ အယံ အဒေသော နာမ။ အနင်္ဂေါတိ ဌပေတွာ ယောနိမဂ္ဂံ မုခဝစ္စမဂ္ဂါဒိကံ အနဂ နာမ။ အဓမ္မောတိ သဗ္ဗာ ပရပရိဂ္ဂဟိတာ ဣတ္ထိမာတာ ဘဂိနိ အာဒယော စ သဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇိတာ စ၊ ဣမေ အဓမ္မာ နာမ (ဆဂတိဒီပနီကျမ်း၊ ပေမူ၊ ဖံ-ဝမ်း၊ ဖံ-ကျော)။

မြန်မာပြန်။။ ကျမ်းဂန်တို့၌ ဤသို့ဆို၏ - ကာမေသုမိစ္ဆာ စာရ လေးမျိုးရှိ၏။ ယင်းတို့မှာ မမှီဝဲသင့်ချိန်၌ မှီဝဲခြင်း၊ နေရာ ဒေသ မဟုတ်သည်၌ မှီဝဲခြင်း၊ အင်္ဂါမဟုတ်သည်၌ မှီဝဲခြင်း၊ ဓမ္မနှင့် မလျော်သူတို့၌ မှီဝဲခြင်းတို့တည်း။ ထိုတွင် မမှီဝဲသင့် ချိန်၌ မှီဝဲခြင်းဟူသည် သေခါနီးနေသူ၊ ကိုယ်ဝန်ရှိသူ၊ ကလေး ငယ်အားနို့တိုက်သူ၊ (မေထုန်ကို) အလိုမရှိသူ၊ အမစိတ် မရှိသူ (နပုံး)၊ အင်္ဂါဇာတ်တွင် ဆင်းရဲနာကျင် ဖြစ်နေသူတို့၌ မှီဝဲခြင်း တည်း။ နေရာဒေသ မဟုတ်သည်၌ မှီဝဲခြင်းဟူသည် (ဗုဒ္ဓ၊ ရဟန္တာတို့၏) ဓာတ်တော် ကိန်းဝပ်သည့် စေတီ (ရင် ပြင်၊ ပရိ ဝုဏ်အတွင်း)၊ ဆင်းတုတော် (ရင် ပြင်၊ ပရိဝုဏ်အတွင်း)၊ စာပေ သင်ကြားသည့် နေရာ (စာသင်ခန်းမ)၊ စာသင်ဆရာ အနီးကပ် ဆုံးမပဲ့ပြင်သူတို့၏ အနီး (မြင်လောက်သည့်အရပ်)၊ မိဘနှစ်ပါး တို့ နေထိုင်သည့် နေရာတို့၌ မှီဝဲခြင်းတည်း။ အင်္ဂါမဟုတ်သည် ၌ မှီဝဲခြင်းဟူသည် ယောနိမဂ် (အင်္ဂါဇာတ်)မှလွဲ၍ ပါးစပ်စအို စသည်တို့၌ မှီဝဲခြင်းတည်း။ ဓမ္မနှင့်မလျော်သော မိန်းမများ၌ မှီဝဲ ခြင်းဟူသည် ကာမပိုင်ရှိသော မိန်းမများ၊ မိခင်၊ အစ်မနှမ စ သည်နှင့် ရဟန်းပြုသူ အားလုံး (ဘိက္ခုနီ သာမဏေမ သိက္ခမာန် သီလရှင် ယောဂီ)စသည်တို့၌ မှီဝဲခြင်းတည်း။

ဝန်ခံချက်

ဆဂတိဒီပနီနိဿယ (မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ် စီရင်ကြောင်းမသိ)ကို စာကြည့်တိုက်စာရင်းမှာ တွေ့ပေမယ့် ကျမ်းစာကို ရှာမရလို့ ကိုယ်တိုင် ကြိုးစားပြီး ဘာသာပြန်ထားတာပါ။ အစန္ဒိကပုဒ်ကို ဋီကာ (ဒီ၊ဋီ၊၁၊၁၃၁)မှာ ဣတ္ထိယတို့ကို အလိုမရှိသူ (အဖိုစိတ် မရှိသူ)လို့ ဖွင့်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ‘အစန္ဒီ’ကို အမစိတ် မရှိသူ (နပုံး)လို့ ဘာသာပြန်လိုက်တာပါ။ ‘ကျမ်းဂန်တို့၌ ဤသို့ဆို၏’ ဆိုတာ သာသနာဝင်ကျမ်းကို ညွှန်းတာ ဟုတ်မှ ဟုတ်ရဲ့လား။ သက္ကတဘာသာနဲ့ ရှိနေတဲ့ ကျမ်းတွေကိုညွှန်းတာများလား။ ဝေဖန်သူ

ဒီကျမ်းကို သံဂါယနာတင် ကျမ်းကြီး မဟုတ်လို့ ပညာရှိတို့ အလွန်ကြီးလေးစားကြပုံမရဘူး။ ဒါကြောင့်မောင်းထောင် သာ သနာပိုင် ဆရာတော် စီရင်တဲ့ သီလက္ခန်ဋီကာသစ်မှာ ဆဂတိ ဒီပနီကျမ်းမှ စာသားကိုယူပြီး ဧကေဝါဒ (ကျမ်းပြုသူက ကိုယ့် ထက် ညံ့တယ်လို့ ယူဆထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ အယူအဆ)အနေနဲ့ ဖော်ပြပြီး အောက်ပါအတိုင်း ဝေဖန်ထားပါတယ်..

ယေ ပနေကေ ဝဒန္တိ ‘စတ္တာရော ကာမေသု မိစ္ဆာစာရာ အကာလော အဒေသော အနင်္ဂေါ အဓမ္မော စာ’တိ။ တေ ဝိပ္ပဋိ ပတ္တိမတ္တံ ပတိ ပရိကပ္ပေတွာ ဝဒန္တိ။ န ဟိ သာဂမနီယဋ္ဌာနေ ပဝတ္တာ ဝိပ္ပဋိပတ္တိ မိစ္ဆာစာရော နာမ သမ္ဘဝတိ (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၃၃၄)။

မြန်မာပြန်။။ ဆရာအချို့က ကာမေသု မိစ္ဆာစာရတို့သည် အကာလ = သွားလာအပ်သောအခါ မဟုတ်သည်၌ သွားလာ ခြင်း၊ အဒေသ=သွားလာအပ်သောအရပ်မဟုတ်သည်၌သွား လာခြင်း၊ အနင်္ဂ = အင်္ဂါမပြည့်စုံခြင်း၊ အဓမ္မ = အတင်းအဓမ္မ ဗလက္ကာရဖြင့် မှီဝဲခြင်းဟူ၍ လေးမျိုးရှိ၏ဟု ဆိုကြ၏။ ယင်းမှာ ဖောက်ပြန်၍ ကျင့်ကာမျှကို စွဲ၍ ကြံဆ၍ ဆို (ခြင်းဖြစ်)ကုန်၏။ အမှန်သော် သွားလာကျူးလွန်အပ်သည်နှင့်တကွဖြစ်သော အရပ် (ဌာန သို့မဟုတ် ဝတ္ထု သို့မဟုတ် သိက္ခာပုဒ်အရ အပြစ် လွတ်သည့်ယောကျ်ား မိန်းမ)၌ဖြစ်သည့် ဖောက်ပြန် (ထုံးစံမှ သွေဖည်)၍ကျင့်ခြင်းသည် မိစ္ဆာစာရမဖြစ်သင့်။

မှတ်ချက်

ညောင်ရမ်းဆရာတော်ဘုရား ရေးစီရင်တဲ့ သီလက္ခန်ဋီကာသစ် နိဿယ၊ ဒုတိယတွဲ၊ စာ-၃၁၀ အတိုင်း မြန်မာပြန်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အနင်္ဂကို ‘အင်္ဂါမပြည့်စုံခြင်း’၊ အဓမ္မကို ‘အတင်းအဓမ္မ ဗလက္ကာရဖြင့် မှီဝဲခြင်း’လို့ နိဿယပြန်ခြင်းမှာ မူရင်းကျမ်း (ဆဂတိဒီပနီ)ရဲ့ အာဘော်နဲ့ မကိုက်ညီပါ။ ဆရာ တော်က ‘ယေ ပနေကေ။ ပ။ မိစ္ဆာစာရော နာမ သမ္ဘဝတိဟူသောဝါကျသည် ဋီကာဟောင်း၌ မရှိ’လို့ မှတ်ချက် ပြုထား တာ ထောက်ရင် နိဿယရေးစဉ်က ဆရာတော်ကြီးရဲ့ အနားမှာ ဆဂတိဒီပနီကျမ်း ရှိပုံမရ။ ဋီကာဟောင်းဆိုတာ အေဒီ ၇- ရာစု အစောပိုင်း လောက်ကပင် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာကျမ်းပြု အရှင်မဟာဓမ္မပါလရေးခဲ့တဲ့ ကျမ်းပဲ။

နားလည်မှု

မောင်းထောင်ဆရာတော်က မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်း (မိစ္ဆာစာရ) နဲ့ ဖောက်ပြန်စွာကျင့်ခြင်း (ဝိပ္ပဋိပတ္တိ)နှစ်မျိုး မတူဘူးလို့ ယူဆတယ်။ ရှေ့နားမှာ ဝိပ္ပဋိပတ္တိအရ အဗြဟ္မစရိယ (မေထုန်မှီဝဲ ခြင်း)နဲ့ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ (မမှီဝဲ ကောင်းသူတွေနဲ့ မှီဝဲခြင်း) နှစ်မျိုးကိုယူထားတယ် (သာပနေသာ ဒုဝိဓာပိဝိပ္ပဋိပတ္တိ)။ ဒါ ကြောင့်ဆရာတော်အရ မှီဝဲကောင်းသူ (သာဂမနီယဋ္ဌာန)နဲ့ မေ ထုန်ပြုရင် ဖောက်ပြန်စွာကျင့် (ဝိပ္ပဋိပတ္တိဖြစ်)ပေမယ့် မိစ္ဆာစာရ မဖြစ်ဘူးလို့ နားလည်ရတယ်။

ဒီနှစ်မျိုးလုံးပဲ သီလစတဲ့ ဂုဏ်ရှိခြင်း မရှိခြင်း၊ အတင်း အကျပ် ပြုခြင်း မပြုခြင်း၊ အလိုတူခြင်း မတူခြင်း၊ ကိလေသာ စိတ်ဆန္ဒပြင်းပြမပြင်းပြနဲ့ လုံ့လပြုမှုအားကောင်း အားနည်း အလိုက် အပြစ်ကြီး အပြစ်ပေါ့ ကွဲပြားကြောင်းလည်း ဆရာ တော်က ရှင်းပြခဲ့ပါတယ် (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၃၃၄ရှု)။

ဥပမာ .. ရာဂစိတ် (တပ်ခြင်း)တူတဲ့ မှီဝဲကောင်းသူ ကျားမ နှစ်ဦးရဲ့ ပဿာဝ (အင်္ဂါဇာတ်) မဟုတ်တဲ့ မဂ် (ပါးစပ် စအို)နဲ့ သံဝါသပြုမှုဟာ ဆဂတိဒီပနီအရ အနင်္ဂ (အင်္ဂါမဟုတ်သည်၌ မှီဝဲ ခြင်း)ဖြစ်လို့ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဖြစ်တယ်။ မောင်းထောင်ဆရာ တော် အလိုအရမူ ဝိပ္ပဋိပတ္တိ (ထုံးစံက သွေဖည်ပြီး လုပ်တာ) ဖြစ်ပေမယ့် ကာမေသု မိစ္ဆာစာရလို့ မဆိုသင့်။ ထိုအတူ မှီဝဲ ကောင်းသူဖြစ်ပြီး (ဥပမာ ကိုယ့်ဇနီး) အလိုတူတဲ့ ကိုယ်ဝန် ဆောင်၊ ကလေး နို့တိုက်သူတွေလည်း မောင်းထောင်အလိုအရ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရမဖြစ်ဘူးလို့ ယူဆခွင့်ရှိပါတယ်။

ဆဂတိဒီပနီကျမ်းအရ ကလေး နို့မပြတ်ခင် ကိုယ့်ဇနီးနဲ့ သံဝါသပြုမိရင် ပဲ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရဖြစ်သွားနိုင်လို့ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ မောင်းထောင်ဆရာတော်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို နှစ်သက် ပါတယ်။ မီးတွင်းကာလ လွန်ရင် သို့မဟုတ် ဆေးပညာအရ ခွင့်ပြုချိန် ရောက်ရင် ကလေး နို့မပြတ်သေးပေမယ့် အကြင် လင်မယားတို့မှာ ထိုကိစ္စအတွက် ဆန္ဒတူရင် အပြစ်မရှိဘူးလို့ ဘုန်းကြီးတို့ယူဆကြောင်းပါ။

ဧပြီ ၈၊ ၂၀၁၄။

----------------

တွန့်တိုမရှိ၊ တစိမညှာ၊ ရက်ရောစွာသား၊ ဇရာဓမ္မ၊ မရဏဟု၊ ယက္ခ နှစ်ပါး၊ သူ့သက်စားသည်၊ သနားမေတ္တာ မဲ့မျိုးတည်း။

(ကိုးခန်းပျို့)

၃၅၅။ တစ်ပုဒ်တစ်ပါဒ

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေ အများစုသိတဲ့ လောဘနည်း ရောင့်ရဲခြင်း ဆိုတဲ့ သဘောတရားဟာဗုဒ္ဓအလိုကျ ဖြစ်ပါသလား ဆိုတာကို ခပ်ကျယ်ကျယ် မိန့်မြွက် ဖြေကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

တင်ဟန်မြင့်

-------------------

လောဘ

ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီးနောက် ပထမဆုံး ဟောကြားတဲ့ ဓမ္မစကြာသုတ် ဆို တာကို ကြားဖူးမှာပေါ့။ အဲဒီ သုတ်ထဲမှာ ‘လောကမှာ ဒုက္ခဆို တာ ရှိတယ်။ အဲဒီ ဒုက္ခကို ဖြစ်စေ တဲ့ အကြောင်းတရား ရှိတယ်။ အဲဒီ အကြောင်းတရား မရှိတော့ရင် ဒုက္ခ ငြိမ်းသွားတယ်။ ဒုက္ခငြိမ်းအောင်လုပ်တဲ့ နည်းလမ်းလည်း ရှိတယ်’လို့ ဟောပါတယ်။ ဒုက္ခရှိတယ် ဆိုတာကို ငြင်းနိုင်ရဲ့လား၊ မငြင်းနိုင် လို့ သစ္စာလို့ ခေါ်တယ်။ ဒီသစ္စာလေးမျိုးထဲမှာ ဒုတိယသစ္စာဟာ မေးခွန်းထဲက လောဘပါပဲ။ တဏှာလို့လည်း ခေါ်တယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ လောဘ သို့မဟုတ် တဏှာ ကုန်သွားစေမယ့် နည်းလမ်းကို သင်ကြားပါတယ်။

ပိဋကတ်သုံးပုံမှာ အဲဒီ သစ္စာလေးမျိုးကို နည်းပေါင်း များစွာနဲ့ ဟောကြားတယ်။ ဒါကြောင့် သစ္စာလေးပါး တစ်ပါးပါးကို ပယ်ရင် ပိဋကတ်သုံးပုံဆိုတာ အလကားပါလို့ ဆိုလိုက်တာပဲ။

ရောင့်ရဲ

‘သန္တုဋ္ဌိ စ၊ ရောင့်ရဲ လွယ်ခြင်းသည်လည်း။ မင်္ဂလံ၊ မင်္ဂလာပေ တည်း’ဆိုတာ ဗုဒ္ဓဘုရား ဟောကြားတဲ့ မင်္ဂလသုတ်ထဲကပါ။ အဲဒီမင်္ဂလာတရားအရပဲ ရောင့်ရဲလွယ်ရမယ်ဆိုတာဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ အလိုကျဖြစ်ကြောင်း ရှင်းပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီအနေနဲ့ ဒီမင်္ဂလာ တ ရားကို ကလေးဘဝကပင် ကြားဖူးနိုင်တယ်။

လက်မခံ

ရုပ်ဝါဒ ထွန်းကားတဲ့ ယနေ့ခေတ်မှာ ရုပ်ပစ္စည်းကိုပဲ ကိုးကွယ် လိုကြတဲ့ အနောက်တိုင်းသား သိပ္ပံသက်သက်သမား အချို့က လောဘကို ဒုက္ခရဲ့ အကြောင်းတရားလို့ ဗုဒ္ဓဟောကြားတာကို လက်မခံလိုကြဘူး။ ယင်းတို့က လူဟာလောဘ မရှိရင် အောင် မြင်မှုကိုမရနိုင်၊ တစ်ကိုယ်ရေအောင်မြင်မှု မရှိရင် လူ့အဖွဲ့ အစည်းလူမျိုးနှင့်နိုင်ငံလည်း မတိုးတက်နိုင်ဘူးလို့ ဆိုတယ်။

သေချာတာက အားလုံးဖန်ဆင်းရှင်ရဲ့အလိုကျဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု အသိုက်အမြုံထဲမှာ လူလားမြောက်ခဲ့ကြတဲ့ အဲဒီဝေဖန်သူတွေဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့သင်ကြားချက်ကို မပြည့်မစုံဖတ်ရှု လေ့လာပြီး ရှုထောင့်တစ်ခုကနေ ဝေဖန်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဆန္ဒရှိရင်

အမှန်က ‘လောဘနည်းလေ ဒုက္ခနည်းလေ’ဆိုလို့ ‘ဒုက္ခနည်းဖို့ ဘာမှ ပိုင်ဆိုင်အောင် မလုပ်နဲ့ ’လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက မသင်ကြားပါဘူး။ လောကီသစ္စာ အဆင့်မှာ ‘ဆန္ဒဝတော ကိံ နာမ န သဇ္ဈတိ = ဖြစ်လိုတဲ့ ဆန္ဒကို အဓိပတိတပ်ပြီးလုပ်ရင် မိုးစွန်တမွတ်ကြယ် ကိုဆွတ်နိုင်တယ်’လို့ ဗုဒ္ဓဟောကြားပါတယ်။ ကြီးပွားချမ်းသာ ရေးအတွက် ဗုဒ္ဓဟောကြားတဲ့ သုတ္တန်တွေလည်း အများကြီးပါ။ သမုဒ္ဒရာထဲ ရေနစ်နေတာတောင် အရှုံးမပေးဘဲ လိုချင်တာကို ရဖို့ ဘယ်နတ် ဘယ်ဖန်ဆင်းရှင်ကိုမှ အားမကိုးဘဲ ကိုယ့် လုံ့လကိုယ့်စွမ်းအင်နဲ့ ကူးခတ်ဖို့ဗုဒ္ဓဝါဒကအားပေးပါတယ်။

သစ္စာပါ

ဒါပေမယ့် တစ်သက်လုံး လောဘနဲ့ ရှာဖွေ စုဆောင်းထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ကိုယ့်မျက်စိအောက်မှာ တစ်ခဏချင်း ပျက်စီးခြင်း ဆိုတာမျိုးနဲ့ ကြုံရတဲ့ အခါ တစ်ချို့ ရူးသွားတယ်၊ တစ်ချို့ ကိုယ့် ကိုယ်ကို သတ်သေတယ်။ ဒါမျိုးတွေကို ဒုက္ခမဟုတ်ဘူးလို့ ဆို နိုင်သလား။ မဆိုနိုင်ရင် သဘာဝအရပဲ လောကီသုခရဲ့ နောက် ကွယ်မှာ ဒုက္ခရှိနေတယ် ဆိုတာကို လက်ခံပြီးသားပေါ့။ ဒါ ကြောင့် လောကုတ္တရသစ္စာ အဆင့်မှာတော့ ဒုက္ခမှ လွတ်လိုသူ အဖို့လောဘကို ပယ်ကိုပယ်ရမယ်လို့ ဗုဒ္ဓဟောကြားပါတယ်။

အသုံးချမှ

အင်း .. သင့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ အမည်ခံထားကြတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေ လောဘတကြီး အလှူခံနေကြတာ၊ လူတွေလောဘတကြီးနဲ့ ရာထူးအာဏာ စည်းစိမ် ယစ်မူးနေကြတာတွေကို တွေ့ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ အလကားပါလို့ ဆိုရင် သဘောထား သေးသိမ်ရာ ကျတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒက လိုက်နာ ကျင့်သုံးနိုင်သူ အတွက်သက်သက်ပါ။ ‘ငါပြောသလိုလုပ်၊ ငါလုပ်သလိုမလုပ်နဲ့ ’ ဆိုသူတွေအတွက် ဗုဒ္ဓဝါဒ အသုံးမဝင်ပါဘူး။

ဗုဒ္ဓဝါဒ ကျမ်းစာတွေမှာ လိုက်နာ ကျင့်သုံးသူတွေကို အစွန်း ရောက်စေမယ့် သင်ကြားချက်မျိုး လုံးဝမရှိဘူး ဆိုတာကို တော့တစ်ပုဒ် တစ်ပါဒလောက် ကျကျနနလေ့လာဖူးရင် ကျေ ကျေနပ်နပ်သိသွားနိုင်ပါတယ်။

ဧပြီ ၁၁၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၅၆။ တူးအင်ဝမ်း

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ပြီးခဲ့သော အောက်တိုဘာလက တပည့်တော်မသည် ချစ်သူနှင့် နှစ်ဦးသဘောတူ ခိုးရာလိုက်ပြေးခဲ့ပါတယ်။ ခိုးပြေးပြီး နှစ်ပတ် အကြာမှာ သူက တာဝန်ယူလိုစိတ် မရှိ၍ ရှောင်ပြေးသွားပါတယ်။ ဘုန်းကြီး ဝတ်မည်ပြောပြီး နောက်ပိုင်း အဆက် အသွယ် မလုပ်ခဲ့ပါ။ သုံးလလောက်အကြာမှာ ချစ်သူအသစ် တစ် ယောက်နဲ့ တရားဝင် လက်ထပ်သွားပါတယ်။ တပည့်တော်မက သူ့ကို အရှက်တကွဲ မဖြစ်စေ လို၍ ဘယ်သူ့ကိုမှ အသိမပေးဘဲ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တပည့်တော်မက သူ့ကို ယနေ့အချိန်ထိ မေ့မရ ဖြစ်နေပါသည်။ ဒီလိုအဖြစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး လူတစ်ယောက်ကို မေ့နိုင်ဖို့ မလွယ်ပါ။ အချိန်တိုင်းမှာ သူ့အကြောင်း ကိုတွေးနေမိပါတယ်။

တပည့်တော်မ သိလိုသည်မှာ လက်ထပ်ပြီးသား ယောကျ်ား တစ်ယောက်ကို ယခုကဲ့သို့ စိတ်ထဲက ချစ်စိတ် မကုန် နိုင်ဖြစ်နေခြင်းမှာ ငါးပါးသီလထဲက ကာမေသုမိစ္ဆာစာရသိက္ခာပုဒ်ကို ကျူးလွန်ရာ ရောက်ပါသလား။ တပည့်တော်မအပေါ် ယခုလို ပြုမူခဲ့သူ တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဝဋ်လည်ပြီး တူသော အကျိုးကို ပြန်လည်ခံစားရမှာပါလား အရှင်ဘုရား။

င်္မAncis Khim

-------------------

နှစ်ဦး သဘောတူ ခိုးရာ လိုက်ပြေးပြီးမှ နှစ်ပတ် အကြာမှာ ယောကျ်ားဖြစ်သူ ရှောင်ပြေးသွားတယ်။ သုံးလလောက် ကြာတော့ ရှောင်ပြေးသူ ယောကျ်ားဟာ အခြားမိန်းမတစ်ယောက် နဲ့ တရားဝင် လက်ထပ်တယ်။ ကျန်ခဲ့သူ အမျိုးသမီးက စိတ်ထဲမှာ ထိုယောကျ်ားကို ဆက်ချစ်နေရင် ငါးပါးသီလ ကျိုးပါသ လားလို့ ဆိုလိုရင် ..

ဘာ့ကြောင့်

ယောကျ်ား တစ်ယောက်က မိန်းမနှစ်ယောက်နဲ့ ဖြစ်တဲ့ ပြဿနာ။ တူးအင်ဝမ်း။ စိတ်မရှိပါနဲ့၊ စဉ်းစားပြီးမှ ဆက်ပြောနိုင်မှာ ဖြစ်လို့ .. ဒီလို အရင် စဉ်းစားကြည့်မယ် .. ကိုယ့်ကိုချစ်လို့ ကိုယ့်မျက်နှာကို တစ်ကမ္ဘာထင်ပြီး ကိုယ့်နောက်ကို ခိုးရာလိုက် လာတဲ့ ကြင်သစ်စဇနီးကို နှစ်ပတ်အကြာမှာ ဒီယောကျ်ားဘာ လို့ စွန့်ပြေးရသလဲ။ ဖြစ်တောင့်ဖြစ်ခဲ သို့မဟုတ် ရိုးရိုး မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ယူဆတယ်။ တွေးမိတွေးရာ တွေးမိသလောက် ဖြစ်နိုင် ခြေက .. ၁) ထို ယောကျ်ား ရူးနေလို့ သို့မဟုတ် ဗိုင်ပိုလာလို စိတ်ရောဂါ တစ်ခုခုရှိလို့ ၂) ညားပြီးမှ ဇနီးမှာ ကုမရတဲ့ ကူး စက်ရောဂါရှိတာကို သိလိုက်ရတဲ့ အချိန်ဒီမိန်းမနဲ့ ဆက်နေရင် ကိုယ်ပါ သေမယ်ထင်လို့ ၃) အချစ်မပါဘဲ (မချစ်ဘဲ) အခြေ အနေအရ မလွှဲသာလို့ ခိုးပြေးလိုက်ရပေမယ့် ပိုင်ရှင်ဟောင်း ရှိနေလို့ ၄)ချစ်လျက်နဲ့ မိဘဆွေမျိုး အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ဖိအားကို မလွန်ဆန် နိုင်လို့ သို့မဟုတ် အဟောင်းထက် ရုပ်ရည် ရာထူး ဓနသာသူ အသစ်ကို ပိုအထင်ကြီးမိလို့။

ဒီအကြောင်း လေးမျိုးအနက် ပထမ အကြောင်းကြောင့်ဆို ခွင့်လွှတ်နိုင်တယ်။ ကျန်အကြောင်းကြောင့်ဆို ဆက်လက် စဉ်း စားစရာတွေ ရှိတယ်။

နံပါတ်နှစ်

ဒုတိယအကြောင်းရဲ့ဇာစ်မြစ်က မိန်းကလေးဖက်က မရိုးသား ခဲ့လို့။ မညားခင်က ဘဝမှန်ကို ဖွင့်ပြောထားရမှာ။ ဒီလိုကြောင့် စွန့်ပြေးခဲ့ရင် အသက်ဘေးကြောင့် ပြေးတာဖြစ်လို့ ပြေးသူကို ကိုယ်ချင်း စာသင့်တယ်လို့ ဆိုနိုင်ရင်တောင် ကိုယ်တိုင်သိအောင် မစုံစမ်းနိုင်ခဲ့မိတာ ကိုယ်ညံ့လို့ ပဲဆိုပြီး တာဝန်သိတတ်သူ ယောကျ်ား တစ်ယောက်အဖို့ မိန်းကလေးရဲ့ အရှက်နဲ့ သိက္ခာကို ငဲ့ညှာသင့်သေးတာ အမှန်ပဲ။ သိရက်သားနဲ့ ဇွတ်ကြီး ခိုးရာလိုက်ပြေးခဲ့ကြတာ ဆိုရင်တော့ ယောကျ်ားအနေနဲ့ တာဝန်ကျေဖို့ သတ္တိရှိသင့်တယ်။ ကိုယ်က ဖွင့်ပြော မထားခဲ့တာ ဖြစ်လို့ မိန်းကလေးအနေနဲ့တော့ ကံကိုပဲပုံချရမှာပေါ့။

နံပါတ်သုံး

ဒုတိယ အကြောင်းတရားရဲ့ ဇာစ်မြစ်က ယောကျ်ားမရိုးဖြောင့် လို့။ ဒါကရာသက်ပန်ကိစ္စမျိုးဆိုတော့ နောင်မရှုပ်အောင် တစ် ခါတည်း ရှင်းပြထားရမှာ။ ဒါကြောင့်ဖြစ်ရင် ယောကျ်ားဟာ မိမိ ရဲ့ မူလပိုင်ရှင်ကို သစ္စာဖောက်ပြီး ချစ်သူသစ်နဲ့ ခိုးပြေးလို့ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ ဖြစ်တယ်။ ချစ်သူသစ်အနေနဲ့ ကိုယ်ခိုးရာ လိုက်ပြေးသူမှာ ပိုင်ရှင်ရှိမှန်း မသိခဲ့ရင် ကာမေသု မဖြစ်ဘူး။ ပိုင်ရှင် ရှိနေမှန်း သိလျက်နဲ့ ဆိုရင်တော့ မိန်းကလေးရော ယောကျ်ားပါ နှစ်ယောက်လုံး ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဖြစ်တယ်။

ဟို .. လက်ထပ်ခံရတဲ့ မိန်းကလေးက ပိုင်ရှင်ဟောင်း မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်လက်ထပ်သူဟာ အခြားမိန်းမ တစ်ယောက်ရဲ့ လင်ယောကျ်ား ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သိလျက်နဲ့ ဆိုရင် သူလည်း ကာမေသုပဲ။ မသိရင်တော့ ကာမေသု မဖြစ်တန်ရာဘူး။ နံပါတ်လေး

နောက်ဆုံး အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ရင် စွန့်ခဲ့သူကို အတော် သစ္စာမဲ့ တာဝန်မဲ့သူလို့ အစွန့်ခံရသူက အပြစ်တင်ရင် ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ အပြစ်မတင်ပါနဲ့လို့ တားမြစ်ရဲမှာမဟုတ်ဘူး။ ဒီကိစ္စမှာ ဟိုမိန်းကလေးက သိနေရင် နှစ်ယောက်လုံး ကာမေသု မိစ္ဆာ စာရကံ မြောက်တယ်။ မသိရင်တော့ ယောကျ်ားပဲ ကာမေသု ဖြစ်တယ်။ ဒါမျိုးလုပ်တဲ့ လူက ပရိသတ်ထဲ ဝင်ရဲရင် အတော် သတ္တိကောင်းတာပဲ။ သားသမီးတွေကို ဘယ်လို ဆုံးမမလဲ။ ဒီဘဝ ဥစ္စာဓန ချမ်းသာရင်တောင် မိမိကျိုးလွန်ခဲ့တဲ့ သစ္စာမဲ့ အကုသိုလ် လုပ်ရပ်ကို မှန်ကိုကြည့်တိုင်း တစ်သက်လုံး အမှတ်ရနေမှာပါ။ သေခါနီး အဲဒါကြီးကို သတိရနေမှဖြင့်.. ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်အဖို့တော့ တွေးကြောက်စရာကြီး။

ဆက်ချစ်ခွင့်

စွန့်ပစ်ခံရသူ မိန်းကလေးအနေနဲ့ စိတ်ထဲမှာ ဆက်ချစ်ခွင့်ရှိတယ်။ ဘယ်လောက်ပဲ ကြာကြာပေါ့။ ကာမေသု မဖြစ်။ သူက ကိုယ့်ကို စွန့်ပြီးအခြားသူနဲ့ တရားဝင်လက်ထပ်ပြီး ဖြစ်လို့ သူ့ကို ကိုယ်မပိုင်တဲ့ အတွက်ကိုယ်ထိလက်ရောက် ချစ်ခွင့်မရှိဘူး။ ဝဋ်လည်

ကာမေသု မိစ္ဆာစာရ ကျူးလွန်သူအနေနဲ့ တစ်နည်းနည်းနဲ့ ဝဋ် ပြန်လည်တယ်ဆိုတာမျိုးကတော့ တွေ့ရ ကြုံရမှာပါ။ ကိုယ့်မှာ အပြစ်မရှိတာ သေချာရင် ကိုယ်မေတ္တာ မပျက်သရွေ့ ကိုယ့် ဖက်မှာ ကောင်းကျိုးနဲ့ မဝေးရှိဘဲ ရှိနေမှာပါ။ ဆုတောင်းနေ စရာမလိုပါဘူး။

ဧပြီ ၁၁၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၅၇။ ဟိုအစောင့် ဒီအစောင့်

စိတ်ထဲ ဘဝင်မကျ ဖြစ်နေတဲ့ အတွက် သိချင်တာလေးတွေကို မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ အရှင်ဘုရား၊

၁။ တပည့်တော်တို့ ငယ်ငယ်က ရွာတွေမှာ သီတင်းကျွတ်လ ပြည့် မီးထွန်းပွဲ ရောက်ရင် အိမ်၊ အိပ်ခန်း၊ မီးဖိုချောင်၊ လှေ ကား၊ မြေကြီး၊ နွားတင်းကုပ်၊ ရေတွင်း၊ သစ်ပင် အစရှိတဲ့ နေ ရာတွေမှာ မီးထွန်းကြပါတယ်။ နောက်ဆုံး အိမ်သာမှာပါ မီး ထွန်းကြတာကို တွေ့ဖူးပါတယ်။ လူကြီးမိဘတွေ ပြောတာက မီးထွန်းတဲ့ နေရာတွေမှာရှိတဲ့ နတ်တွေ မြတ်စွာဘုရားကို မီးပူ ဇော်လို့ ရအောင်သူတို့ အတွက်ထွန်းပေးတာတဲ့။ အဲဒီလို ဆိုရင် လူတွေထက်မြင့်တဲ့ ဘုံတွေမှာနေတဲ့ နတ်တွေက လူတွေ ဖန် တီးထားတဲ့ နေရာအဆောက်အဦနဲ့ လူတွေအပေါ်မှာ မှီခိုနေရ တဲ့ သဘောနဲ့ ဘယ်နေရာ ဘယ်အဆောက်အအုံမဆို နတ်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ သဘောသက်ရောက်မနေဘူးလား ဘုရား။

၂။ မိုးစောင့်နတ် မြေစောင့်နတ် အစရှိသည့် စောင့်တဲ့ နတ်တွေ အပြင် လူတွေ ဖန်တီးပြုလုပ်ထားတဲ့ နေရာ အဆောက်အအုံ တိုင်းမှာပါဆိုင်ရာ အစောင့်အရှောက်တွေနတ်တွေ ရှိနေတယ် လို့လည်း ဗုဒ္ဓဘာသာအများစု လက်ခံယုံကြည်နေတာတွေ တွေ့ ရပါတယ်။ အဲဒါ ဖြစ်နိုင်ပါသလား ဘုရား။ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုရင် ဘာကြောင့် နတ်ပြည်မှာ မနေဘဲ သူတို့ဘုံဗိမာန်မဟုတ်တဲ့ နေ ရာတွေကို လိုက်စောင့်ရှောက်နေရတာလဲ။ လူတွေ ဖန်တီးထား တဲ့ အရာအားလုံးပေါ်မှာ စောင့်ရှောက်နေနိုင်ပါ့မလား။

၃။ တပည့်တော် သိထားမိသလောက် နတ်တွေဟာ လူတွေရဲ့ အနံ့ကို ကြောက်လို့ နံလွန်းလို့ မြတ်စွာဘုရားဆီတရားလာနာ ရင် တောင်မှ လူတွေအိပ်တဲ့ အချိန်သန်းခေါင်ကျော်မှသာလာနာ ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက နတ်ပြည်ဟာ လူ့ ပြည်ထက် ကိလေသာ ပျော်စရာအာရုံတွေ များလွန်းလို့ နတ် တွေဟာ မေ့အားကြီးကြတယ်လို့လည်း မှတ်သားဖူးပါတယ်။ အဲဒီလိုဆိုရင် မကောင်းခြောက်ပါး ကောင်းခြောက်ပါးလို့ ဆိုတဲ့ လူတစ်ယောက်ချင်းစီကို စောင့်ရှောက်နေတဲ့ ကိုယ်စောင့်နတ် က ဘယ်လို စောင့်ရှောက်ပါသလဲ။ လူတိုင်းကို စောင့်ရှောက် နိုင်ပါ့မလား။ လူတစ်ယောက်အတွက် အချိန်ပြည့် ဘော်ဒီဂတ် တစ်ယောက်လို လိုက်စောင့်နေတဲ့ နတ်ရယ်လို့ ရှိနိုင်ပါသလား။ မကောင်းခြောက်ပါး ကောင်းခြောက်ပါး ဆိုတာဘယ်လိုပါလဲ။ သံသယရှင်းစေရန် ကျေးဇူးပြု၍ ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

Shadow Man

-------------------

ဉာဏ်အလင်း

၁။ စေတီတွေ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေမှာ ဘုရားမီး ထွန်းညှိတာဟာ နတ်တွေ အဲဒီ စေတီဆင်းတုကို မြင်နိုင်အောင် သို့မဟုတ် ပူ ဇော်နိုင်အောင်လို့ လုပ်တာမဟုတ်ဘူး။ အဲဒီလိုပဲ သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့ ဆီးမီးထွန်းတာ ဘုရား တာဝတိံသာ နတ်ပြည်က အဆင်း ဘုရားနောက်ကပါလာတဲ့ နတ်ဗြဟ္မာတွေ လူတို့ထွန်း ညှိတဲ့ ဆီမီးတိုင်တွေနဲ့ ဘုရားကို ပူဇော်နိုင်အောင်လို့ မဟုတ်သ လို သူတို့တွေ လမ်းမမြင်ဘဲ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် တိုက်မိပြီး လဲကျမှာ စိုးလို့ မီးထွန်းပေးတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ဆီမီးပူဇော်ခြင်း မီးညှိထွန်းခြင်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်အမှန်က မြတ် စွာဘုရားရဲ့ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်အလင်းရောင်ကို ကိုယ်စား ပြု အထိမ်းအမှတ်ပြု ပူဇော်ခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။

အိမ်သာထဲထိ လိုက်ပြီး မီးထွန်းတာကတော့ လူတွေ ပို တာပါ။ ကြည်ညိုလွန် ရောဂါလို့ ခေါင်းစဉ် တပ်နိုင်လေမလား။ ဘုရားရှိရင် အဲဒီလို မလုပ်ကြနဲ့ လို့ တားမြစ်မှာ သေချာတယ်။ ဒါနဲ့ ဓနိ၊ သက်ငယ်၊ သစ်ရွက်မိုးတဲ့ အိမ်တွေမှာ အိမ်ထဲမှာ ဘုရားမီးထွန်းရင် အထူးသတိထားပါ။ အိမ်ကို မီးလောင်ရင် ဆင်း တုတော်ကိုပါ မီးပူဇော်ပြီးသား ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ဆင်းတုက သက်ရှိမှ မဟုတ်ဘဲ။

ဒီနတ်မျိုး

၂။ စာတုမဟာရာဇ်၊ တာဝတိံသာစတဲ့ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ် မှာနေတဲ့ နတ်တွေက သူ့ဗိမာန်မှာပဲ နေမှာပေါ့။ ဒီလို နတ်တွေ အနေနဲ့ အိမ်ရှေ့က နတ်စင်လို ဂိုဒေါင်လို နေရာကို ဒေါ်လာတစ် သိန်းနဲ့ ပင့်တောင် လိုက်မယ်မထင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် မြေနဲ့ တစ် စပ်တည်းတည်ရှိတဲ့ ဗိမာန်တွေမှာ နေတဲ့ စာတုမဟာရာဇ်နတ် မျိုးဝင် ဝေမာနိက ပြိတ္တာတွေရှိတယ်။ သူတို့ကို သစ်ပင်မှာနေ ရင် ရုက္ခစိုး၊ မြေမှာနေရင် ဘုမ္မစိုးလို့ ခေါ်တယ်။ ဒီနတ် အများ စုက သက်တမ်းရှည်ပြီး လူတွေထက် ကုသိုလ်ကံသာတယ်။ စုတ်စုတ် ပြတ်ပြတ်တွေ မဟုတ်ဘူး။ အချို့ အဆောက် အအုံ တွေ (ဥပမာ .. ဗုဒ္ဓဓာတ်တော် ကိန်းဝပ်နေတဲ့ စေတီပျက်လို မျိုး)မှာ စောင့်ရှောက်တာဟာ ဒီနတ်မျိုးဖြစ်နိုင်တယ်။

လူတွေ ဖန်တီးတဲ့ အမှိုက်ပုံလိုဟာ ကျတော့ အဲဒီမှာ ရှာ စားတဲ့ အညံ့စား ပြိတ္တာတွေ ရှိချင်ရှိနိုင်တာပဲ။ မကြိုက်သူတွေ အနားကပ်လာရင် ခြောက်လွှတ်မှာပေါ့။

အစောင့်နတ်

၃။ ‘နတ်တွေ မေ့အားကြီးတယ်’လို့ မှတ်မိနေရင် မမှန်ဘူး။ ‘တစ်ခါတစ်ရံ အပျော်လွန်ပြီး စားချိန်မှာ မစားလိုက်မိလို့ သေ တဲ့ နတ်အချို့နဲ့ အချင်းချင်းစိတ်ဆိုးပြီး ဒေါသမျက်လုံးနဲ့ ကြည့် ရုံနဲ့ သေတဲ့ နတ်အချို့ ရှိတယ်’လို့ ပြင်မှတ်ထား။ အပျော်လွန် စိတ်ဆိုးလွန်လို့ မေ့မြောပြီးသေတဲ့ နတ်တွေ။

ကိုယ်စောင့်နတ်ဆိုတာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ မှီကပ်နေတဲ့ နတ် တစ်မျိုးလို့ မယူဆဘူး။ သင့်တော်တဲ့ နေရာမှာ နေပြီး လူတစ် ယောက်ရဲ့သီလသမာဓိကြောင့် အဲဒီလူအရေးကြုံတဲ့ အခါကူညီတဲ့ နတ်ဆိုတာမျိုးတော့ ရှိနိုင်တယ်။ မဟာဇနက မင်းသားကို မဏိမေခလာ ကယ်သလိုမျိုးပေါ့။ ဒါပေမယ့် လူကို ကူညီ နိုင်တဲ့ နတ်ဟာ လူထက် ဘုန်းကံနိမ့်တဲ့ နတ်မျိုးတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်က နတ်တွေ ဖြစ်နိုင်သလို လူ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေထိုင်ကြတဲ့ တန်ခိုးကြီး ဝေမာနိက ပြိတ္တာမျိုးဝင် နတ်တွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

နီးစပ်တဲ့ ဘဝတစ်ခုမှာ ဆက်စပ်ပတ်သက်ခဲ့မှုအရ နတ် တစ်ယောက်က လူတစ်ယောက်ကိုပဲ အထူးစောင့်ရှောက်တာ မျိုး ရှိနိုင်တယ်။ လူအများကို ကူညီစောင့်ရှောက်တဲ့ နတ်တစ် ယောက်က ကြုံကြိုက်လို့ သို့မဟုတ် မိမိရဲ့လုပ်ဆောင်ချက် မှန် ကန်ပြီး ကိုယ်ကျင့်တရားကောင်းလို့ မိမိကိုကူညီတာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တာပဲ။ (မေးခွန်းအမှတ်-၇၅ ရဲ့အဖြေကို ပြန်ဖတ်)။

သချင်္ာမဲ့ကိန်း

‘ထွေရာလေးပါး’ ‘ပြဿနာပေါင်းသောင်းခြောက်ထောင်’ ‘တွေ့ ကရာသုံးဆယ်’လို့ ပြောတဲ့ အခါ လေး၊ သောင်းခြောက်ထောင်၊ သုံးဆယ် ဆိုတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေက အရေအတွက် သချင်္ာကို မညွှန်းသလို ‘မကောင်းခြောက်ပါး ကောင်းခြောက်ပါး’ဆိုတာလည်း မကောင်းတာ ခြောက်မျိုး ကောင်းတာ ခြောက်မျိုးလို့ ဆိုလိုဟန်မတူဘူး။ မြန်မာစာအဖွဲ့ကထုတ်ဝေတဲ့ ဆိုရိုးစကား အဖွင့်စကားပုံ အဖွင့်တွေမှာရှာကြည့်ပေါ့။

ဧပြီ ၁၈၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၅၈။ ဓမ္မအိပ်ဆေး

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်ရဲ့ မိခင်က အသက် ၈၃-နှစ်ပါ။ အိပ်ခါနီး ပဋ္ဌာန်းခွေကို ဖွင့်ပေးမှ အိပ်ပျော်တတ်ပါ သည်။ အိမ်မှာ ဆွမ်းခံ ကြွနေတဲ့ ဘုန်းဘုန်းကြီးက အိပ်ခါနီး ပဋ္ဌာန်းခွေကို ဖွင့်ရင် နားမထောင်ပဲ ဖွင့်တဲ့ အတွက် မရိုသေရာ ကျလို့ ငရဲကြီးတယ်လို့ တပည့်တော်အား ပြောလာပါသည်။ မိခင်ကြီးကို အိပ်ပျော်စေချင်တဲ့ စိတ်နဲ့ ပဋ္ဌာန်းခွေကို ဆက်ပြီး ဖွင့်ပေး နေသင့်ပါသလား။ မရှင်းလင်းပါသဖြင့် ဖြေကြားပေး စေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

အောင်သွေး

-------------------

ကြံကြံဖန်ဖန်

ဘယ့်နှယ်ဘုန်းဘုန်းကြီးက အဲဒီလိုပဲပြောရသလား။ ဒါဖြင့်ရင် ကြီးပြီးမှ ဘုန်းကြီးဝတ်လာလို့ ဘုန်းဘုန်းကြီးလို့ ခေါ်တာလို့ ပဲ ထင်လိုက်တော့မယ်။ ဘုန်းဘုန်းကြီးတွေက မသိသူတွေကို သိပ် ဆရာလုပ်ချင်တတ်တဲ့ သဘောရှိတယ်။ အချို့ ဘုန်းဘုန်း ကြီးတွေကို တွေ့ဖူးတယ်။ လူရှေ့ရောက်ရင် ဒါကို ကျုပ်လည်း သိတယ် ဆိုတာမျိုး၊ ဒါလောက်တော့ ကျုပ်လည်း ရွတ်နိုင် ဖတ်နိုင်တယ် ဆိုတာမျိုး လုပ်ပြလေ့ရှိတာကို အကြိမ် များများ ကြုံဖူးခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါတွေက သိပ်ပြဿနာ မရှိဘူး။ ဓမ္မရေးရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မဟုတ်တာတွေကို ဆရာလုပ်ပြီ ဆို ရင် မှားရာက မှောက်သွားနိုင်ပါတယ်။

သတိထားစရာပဲ။

နောင်အခါလည်း သံသယရှိရင် ဘုန်းဘုန်းကြီး ပြောတိုင်း မလုပ်သေးဘဲ နီးစပ်ရာ စာသင်တိုက် တစ်ခုကို သွားပြီး စာချ စာသင်ဆရာတော်တွေကိုမေးကြည့်ဖို့အကြံပြုပါတယ်။

ဒုဋ္ဌဂါမဏိ

သီဟိုဠ် ဘုရင်ဒုဋ္ဌဂါမဏိမင်းဟာ ဒမိဠသူပုန်ကြီး ၃၂-ယောက်ကို တိုက်ခိုက် အောင်နိုင်ပြီး သီဟိုဠ်ဘုရင်အဖြစ် အဘိသိက် ခံပြီးတဲ့ အခါ ပျော်လွန်းလို့ တစ်လလောက် အိပ်မပျော်နိုင် ဖြစ် နေသတဲ့။ အဲဒီတော့ သံဃာရဲ့ တာဝန်ပေးချက်အရ အဘိဓမ္မာ ဆောင် ရဟန်းတော် ၈-ပါး နန်းတော်ကို ကြွလာပြီး ဦးစွာ မင်းကြီးကို ရှစ်ပါးသီလ ယူခိုင်းတယ်။ အဲဒီနောက် မင်းကြီးကို သလွန်ပေါ်မှာ လဲလျောင်း ခိုင်းပြီး ‘စိတ္တယမိုက်’ကို ရွတ်ဖတ် ကြသတဲ့။ ခဏကြာတော့ မင်းကြီး နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော် သွားတယ်။ ဒီနောက် သံဃာတွေက မင်းကြီးကို မနှိုးဘဲ ပြန် ကြွသွားကြတယ်။ နောက်တစ်နေ့နံနက် နေထွက်ချိန် မင်းကြီး နိုးလာတော့ ‘သံဃာတော်တွေကော’လို့ မေးတဲ့ အခါ အမတ် တွေက ‘မင်းကြီးအိပ်ပျော်သွားလို့ ပြန်ကြွတော်မူကြပြီ’လို့ ဖြေ အတွက် မင်းကြီးက ‘ငါ့ရဲ့ ဘေးတော်မြတ် ဖြစ်တဲ့ ရှင်တော် ဗုဒ္ဓရဲ့ သားတော် ဖြစ်တဲ့ ရဟန်းတော်လေးတွေ မသိတဲ့ ဆေး မရှိဘူး။ အရှင်မြတ်တွေဟာ အိပ်ဆေးကိုတောင် သိတော်မူကြ တာပဲ’လို့ မိန့်သတဲ့ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃)။

ဆက်ဖွင့်

ဒုဋ္ဌဂါမဏိ ဖြစ်ရပ်မှာ .. ရဟန်းတော်တွေ ကိုယ်တိုင် မင်းကြီး ဆီ ကြွလာကြတယ်။ မင်းကြီး အိပ်နေတဲ့ ဘေးမှာ ထိုင်ပြီး ပရိတ်ရွတ်ပေးတယ်။ အဲဒါကို မင်းကြီးက မျက်လုံးကို မှိတ်ပြီး နာယူနေရင်း အိပ်ပျော်သွားတယ် .. ဆိုတော့ သက်ရှိ ရဟန်း တွေကိုယ်တိုင် လာရွတ်နေတာကို တောင်လဲလျောင်းနာယူရင်း အိပ်ပျော်သွားသေးတာပဲ။ အဲဒီတော့ အိပ်ခါနီးမှာ အသံခွေ၊ ရုပ် သံခွေလောက်ကို နာယူသူ အနေနဲ့ အပြစ်မရှိပါဘူး။ ဆက်ပြီး ဖွင့်ပေးပါ။ ကုသိုလ်တိုးပွားပါတယ်။

ဓမ္မအိပ်ဆေး

ဒီနေရာမှာ နောက် မှတ်သားစရာ တစ်ခုက အိပ်မပျော်သူတွေ ‘စိတ္တယမိုက်’ကို နာယူရတယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ၆-ခုမြောက် အဘိဓမ္မာကျမ်းပါ။ ပထမကြီး ဖြေမယ့် သံဃာတွေ အာဂုံနဲ့ ရေးဖြေအတွက် ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ ကျမ်းပါ။ ယမိုက်ပါဠိတော် သုံး အုပ်ရှိတဲ့ အနက် ဒုတိယအုပ်မှာ ပါပြီး စာမျက်နှာ စုစုပေါင်း ၂၇-မျက်နှာ (စာ၊၂၈၉-၃၁၆ရှိတယ်။)ပဋ္ဌာန်းပစ္စယနိဒ္ဒေသကို ရွတ်သလို စာအုပ်ကို ကြည့်ပြီး ရွတ်နိုင်တယ်။ အိမ်မှာ ပထမ ကြီးတန်း ဖြေမယ့် ဆွမ်းကြွ ကိုယ်တော် ရှိရင်လည်း ရွတ်ပေး ဖို့လျှောက်ထားရင် ရနိုင်တယ်။

စက်တင်ဘာ ၇၊ ၂၀၁၅။

----------------

၃၅၉။ ကြော်ညာပါဂျဲရိုး

အရှင်ဘုရား၊

ရဟန်းတော်များ ကားမောင်းလို့ ရပါသလား ဘုရား။ ငယ်ဖြူ ဆရာတော်ဆိုသည်မှာ ဘာကိုဆိုပါသလဲဘုရား။

White Blue

-------------------

လူတွေလိုပဲ

‘ရဟန်းများ ကားမမောင်းရ’လို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓ ပညတ်ထားတဲ့ သိက္ခာပုဒ်မရှိ။ မြတ်စွာဘုရားလက်ထက်က ကားမှ မရှိသေး တာ။ ဒါကြောင့် ‘ဘုန်းကြီးကားမောင်းလို့ ရသလားလို့ မေးရင် ကားမောင်းလို့ အာပတ်သင့်စရာ သိက္ခာပုဒ် မရှိဘူး’လို့ ဘဲ ခပ် တိုတိုပဲ ဖြေရမှာ။ ဒါပေမယ့် ကားကို ဇိမ်ခံပစ္စည်းတစ်ခု အဖြစ် နားလည်ထားကြတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာတော့ လူအများစုက ‘သေယျထာပိ ကာမဘောဂိနော = ကာမအာရုံတွေ ခံစားနေ ကြတဲ့ ငါတို့ လူတွေလိုပဲ ရဟန်းတွေလည်း ကားမောင်းပြီး ဇိမ်ခံနေကြတာပဲလား’လို့ မျက်စိ စပါးမွှေး စူးကြလိမ့်မယ်။ ‘ဒီ ကိုယ်တော်က လူလိုပဲ၊ ဘုန်းကြီးအစစ် ဟုတ်ရဲ့လား’လို့လည်း ကဲ့ရဲ့ကြမှာ သေချာတယ်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာ ထွန်းကား တဲ့ မြန်မာပြည်လို နေရာမျိုးမှာ အဲဒီလို ရှုမြင်တဲ့ ဒကာဒကာမ တွေကို အပြစ်မဆိုသာဘူး။ ဒါပေမယ့် နည်းနည်းတော့ ရှေ့ ဆက် စဉ်းစားကြည့်ရဦးမယ်..

လက်တွေ့

ဘုန်းကြီး အရီဇိုးနားကို ရောက်စတုန်းက မြန်မာပြည်က မှတ် ပုံတင်ပြီး ပို့တဲ့ စာလာလို့ အဲဒီစာကို စာတိုက်မှာ သွားယူရ တိုင်း စာတိုက်က ဝေးလို့ လူကို အကူအညီ ခေါ်ရတယ်။ လူ တိုင်းနီးပါး နေ့ဘက်ဆို အလုပ်သွားနေကြလို့ အဲဒီစာကို ဖတ် ရဖို့ နှစ်ပတ်ကနေ တစ်လထိ စောင့်ခဲ့ရတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ မေ့ပြီး စာကို သွားမရွေးမိတာမျိုးလည်း ကြုံဖူးတယ်။ ကိုယ့် ဟာကိုယ်ကား မမောင်းရင် ကျောင်း၊ သင်တန်းဆိုတာတွေကို မစဉ်းစားနိုင်ဘူး။ အမေရိကမှာ နယူးယောက်မြို့ကလွဲရင် ကျန် တဲ့ နေရာတွေမှာ ရထားနဲ့ ဘတ်စ်တွေကို အားကိုးဖို့ မဖြစ် နိုင်ဘူး။ လူတစ်ချို့ ဘုန်းကြီးကျောင်းနဲ့ မိုင် ၅၀ လောက်ဝေးတဲ့ နေရာမှာနေလို့ သံဃာကို ဆွမ်းစားပင့်ရင် ကြိုပို့ချိန် ၄-နာရီ လောက်ကိုပါ ထည့်စဉ်းစားရတယ်။ ဒါကြောင့် အမေရိကလို နေရာမှာ နေကြတဲ့ ဒကာဒကာမ အများစုက ရဟန်း ကား မောင်းတာကို ‘တို့မှ မလုပ်ပေးနိုင်တာ’လို့ နားလည်ပေးဖို့ အဆင်သင့် ရှိကြတယ်။

ဆိုက်ကား

သာမဏေဘဝ (အသက် ၁၇-နှစ်)နဲ့ ပထမကြီးတန်း ဖြေဖို့ ညောင်တုန်းမြို့၊ ရွှေဟင်္သာတောရကျောင်းတိုက်ကို လာတော့ သင်္ဘောက အဆင်းမှာ ဆရာဘုန်းကြီးက ဆိုက်ကားတစ်စီး ငှားပြီး ကိုရင် နှစ်ပါးရဲ့ စာအုပ်သေတ္တာ နှစ်လုံးနဲ့ ဖိနပ်တွေကို တင်ပြီး ‘လင်္ကာရကျောင်းရှေ့မှာ ချထားခဲ့ပါ’ဆိုပြီး ဆိုက်ကားခကို တစ်ခါတည်း ပေးလိုက်တယ်။ ပြီးမှ ဘုန်းကြီးတို့က သင်္ကန်းရုံပြီး ဖိနပ်မစီးဘဲ ကျောင်းကိုခြေကျင်သွားကြတယ်။

စည်းကမ်းအရ ရွှေဟင်္သာတောရ သံဃာတွေ ဆိုက်ကား မစီး ရ၊ မြို့ရွာတွင်းမှာ ဖိနပ်မစီးရတဲ့ အတွက် အဲဒီလို လုပ်ရတာ။ (ဆိုက်ကား မစီးပေမယ့် ဆိုက်ကားခ ပေးရင်ပဲ အာပတ်သင့်ပြီ။) ‘လူတွေကို ညှဉ်းဆဲရာ မရောက်အောင်’သို့မဟုတ် ‘ကြည် ညိုဖွယ်ဂုဏ်ကို ဆောင်စေဖို့’ ရည်ရွယ်ပြီး ဆရာမြတ်တို့ အဲဒီလို စည်းကမ်း ချမှတ်ထားပုံရပါတယ်။ အမှန်တော့ ‘ရဟန်းတွေ ဆိုက်ကားမစီးရ’ဆိုတဲ့ ဝိနည်းပညတ်ချက် မရှိ။ ခြေဖဝါး မခံ နိုင်ရင် ဖိနပ်လည်း နေရာမရွေးစီးလို့ ရပါတယ်။

ကြော်ညာပါဂျဲရိုး

ရန်ကုန် နွေခေါင်ခေါင်မှာ ကတ္တရာလမ်းပေါ် ဖိနပ်မစီးဘဲ ဆွမ်းခံ နေတဲ့ သာမဏေလေးတွေကို ကရုဏာရှင် မြတ်ဗုဒ္ဓ တွေ့ရင် ‘ကိုရင် တို့၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်လို့ ဖိနပ်စီးကြ’လို့ မိန့် တော်မူဖွယ် ရှိပါတယ်။ ကတ္တရာလမ်းပေါ် ကြက်ဥ ဘဲဥကျကွဲ ရင် မကြာခင်ကျက်သွားတဲ့ ဘုန်းကြီးတို့နေတဲ့ ဖိနစ်စ်မြို့ရဲ့နွေ ရာသီမျိုးဆိုရင် ဖိနပ်စီး ထီးဆောင်းတောင် ဆွမ်းခံဖို့ မလွယ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ပုဂ္ဂိုလ် အချိန်အခါ နေရာဒေသ စသည်အရ မဖြစ်မနေလိုအပ်လို့ လုပ်ရရင် နားလည်ပေးလို့ ရသင့်ပါတယ်။

အင်း..ပါဂျဲရိုးတွေရဲ့ရှေ့မှာ ‘ဘာညာ သာရကာ ပဏ္ဍိတ ကြော်ညာတံဆိပ်’တွေနဲ့ စာရင် အမေရိကလို နေရာမှာ မဖြစ် မနေ လိုအပ်လို့ လုပ်ရတာကို ‘တော်ပါသေးရဲ့’လို့ ဆိုရင် လွန် ဖွယ်မရှိနိုင်ဘူး။

ငယ်ဖြူ

ယေဘုယျအားဖြင့် အသက် ၂၀-မပြည့်ခင် သာမဏေဝတ်၊ ဗုဒ္ဓစာပေစာသင်၊ အသက်၂၀-ပြည့်တဲ့ အခါ ရဟန်းခံပြီး လူ မထွက်ဘဲ ဆက်တိုက် ရဟန်းပြုရင် ငယ်ဖြူဆရာတော်လို့ ခေါ်တယ်။ အသက် ၂၂-၂၅ အတွင်းလောက်က ဆက်တိုက် ရ ဟန်းပြုခဲ့ရင် ကြီးလာတဲ့ အခါ အများစုက ငယ်ဖြူဆရာတော်လို့ နားလည်ဖွယ်ရှိပေမယ့် သူ့အကြောင်းကို သိတဲ့ ရဟန်းတွေရဲ့ မသိစိတ်မှာ သူကအသက်လွန်မှ ရဟန်းပြုခဲ့တာလို့ ရှိနေတတ်တယ်။ အသက် ၂၅-၃၀ အတွင်း ရဟန်းပြုရင်တော့ အိမ် ထောင် မကျဖူးရင်တောင် ငယ်ဖြူလို့ ခေါ်ရခက်သား။ အနည်း ဆုံး လူအကြောင်းကို နောကျေလာတဲ့ သူလို့ အခြားရဟန်း တွေက ပြောလေ့ရှိတယ်။ အဲဒီနောက်မှ ဆိုရင်တော့ ငယ်ဖြူ မဟုတ်တော့ဘူး။ ငယ်ဖြူရဲ့ဆန့်ကျင်ဘက် စကားလုံးကတော ထွက်။ အမှန်တော့ ‘တောထွက်’ဆိုတာ ကောင်းတဲ့ အနက် အဓိပ္ပာယ်ရှိလို့ ဂုဏ်ယူစရာဝေါဟာရပါ။

ဇွန် ၁၇၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၆၀။ စိတ်ငြိမ်ဂါထာ

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်မရဲ့ အသက် ၂၄-နှစ်ပါ။ အလုပ် လုပ်နေပေမယ့် အလုပ်ကို စိတ်မဝင်စားနိုင်ပါ။ အလုပ်လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ Status လေး ရှိချင်တာရယ်၊ ဝင်ငွေလေး ရှာချင်တာရယ်ကြောင့် လုပ်ရတာပါ။ ဝင်ငွေကလည်း မကောင်းပါဘူး။ အလုပ်လည်း မလုပ်တတ်ပါဘူး။ ငယ်ငယ်ကတည်းက ခြေမွေး မီးမလောင်၊ လက်မွေး မီးမလောင်နေလာတာ ဖြစ်လို့ သူများဆီမှာ ဝန် ထမ်းလုပ်နေရတာ ဆက်ဆံရေး မပြေမလည် ရှိပါတယ်။ တပည့်တော်မ လမ်းပျောက်နေပါတယ်။ စိတ်လည်း တအားရှုပ် ထွေးပါတယ်။ သူများတွေနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုနဲ့ ယှဉ်ကြည်တဲ့ အခါ အားမရတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့လည်း ခုအလုပ်က လ စာနည်းတော့ နိုင်ငံခြားထွက်ချင်စိတ်ကလည်း ပေါ်လာပါတယ် ဘုရား။ ဖြစ်ချင်တာတွေ များနေပါတယ်။ အမှန်တော့ တပည့် တော် လမ်းပျောက်နေတာ တပည့်တော်မ သိပါတယ် ဘုရား။ အဲဒီလို စိတ်ရှုပ်ထွေးမှု မရှိအောင် စိတ်တည်ငြိမ်အောင် ဘာလုပ်သင့်ပါသလဲ ဘုရား။ တရားထိုင်သင့်ပါသလား ဘုရား။ အကြံ ဉာဏ်ပေးရန်တောင်းပန်ပါတယ် အရှင်ဘုရား။

လင်းအိမ်

-------------------

လောကမှာ ပညာတတ် (ဘွဲ့ဒီဂရီရှိ)ခြင်းနှင့် ပညာရှိ (ကြောင်း ကျိုးသိမြင်)ခြင်းဟာ တစ်ကိုရည် အစွမ်းအစပါပဲ။ ဒီအစွမ်းအစကို အားကောင်းအောင် ထက်မြက်အောင် တဖြည်းဖြည်း လေ့ကျင့်ယူရင် ရတယ်။ ဓနဥစ္စာနဲ့ အောင်မြင်မှုဆိုတဲ့ တိုးတက်မှု တွေကို အဲဒီနှစ်မျိုးနဲ့ ရှာဖွေနိုင်တယ်။ အဲဒီနှစ်မျိုးရှိမှ တိုင်းပြည် အုပ်ချုပ်သူ ဖြစ်သင့်တယ်။ အဲဒီနှစ်မျိုး မရှိသူတွေရဲ့လက်ထဲကို လက်နက် ရောက်သွားရင် ပိုဆိုးပေါ့။ သူများနဲ့ ယှဉ်လို့ ကိုယ့် ကိုယ်ကို အားမရတဲ့ အခါ ကိုယ့်ဝီရယနဲ့ ကြံဆစွမ်းကို နှစ်ဆ တိုးပစ်ရတယ်။ ပိုးစုန်းကြူးတောင် သူ့အဆင်းနဲ့ သူ့အလင်းနဲ့ သူ့အလှနဲ့ ပဲ။ ကျောင်းအမကို ရှယ်ဂါထာ တစ်ပုဒ်ပေးလိုက်မယ်။ ဒီဂါထာကို အသံထွက် မှန်အောင်ကျက်ပြီး နေ့တိုင်း ရွတ်။ သံ နေသံထားနဲ့ ပီပီသသရွတ်။ အောင်မြင်ပါလိမ့်မယ်။

ဂါထာ

မတိယာ တေ မတေ ယာတိ၊ မတေဒိနာ မနာဒိ တေ။

မနာနေသာ မသာနေနာ၊ မသာဒိသိ မသိ ဒိသာ။

တေ ဘဂဝါ၊ ထိုရှင်ပင်ဘုရားသည်။ မတိယာ၊ ပညာတော်ဖြင့်။ မတေ၊ ပညာရှိဘောင်၌။ ယာတိ၊ ထင်ပေါ်ကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်၏။ မတေဒိနာ၊ ပညာဖြင့်သုံးသပ်နိုင်သော။ တေ၊ အရှင် ဘုရားသည်။ (မေ = မမ၊ အကျွန်ုပ်အား။) မနာဒိ၊ နှစ်သက် ရာရာ တတ်ပညာကို လျင်စွာမနှေး ပေးတော်မူပါစေသတည်း။ မနာနေသာ၊ ပညာအပေါင်းကို ရှာသောငါသည်။ အ-သာနေန၊ အလွယ်တကူ။ မသာဒိသိ၊ ပညာဖြင့် သုံးသပ်နိုင် ဥဒါဟရုဏ် ပုံဆောင်နိုင်သော။ ဒိသာ၊ တတ်သိမြော်မြင် ပညာ့ရှင်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပါစေသတည်း။

ဖတ်နည်း

မတိယာ =မတိယာ (မှန်) မ.တိယာ (မှား)

မတေ =မတေ (မှန်) မ.တေ (မှား)

ယာတိ =ရာတိလို့ရကောက်သံနဲ့ မဖတ်မိစေနဲ့။

မတေဒိနာ =မတေဒိနာ (မှန်) မ.တေဒိနာ (မှား)

မနာဒိ =မနာဒိ (မှန်) မ.နာဒိ (မှား)

မနာနေသာ =မနာနေသာ (မှန်) မ.နာနေသာ (မှား)

မသာနေနာ =မ.သာနေနာ(မှန်) မသာနေနာ (မှား)

မသာဒိသိ =မသာ.ဒိသိ (မှန်) မ.သာဒိသိ (မှား)

မသိ =မသိ (မှန်) မ.သိ (မှား)

ဘုရားရှိခိုပြီးမှ ဒီဂါထာကိုရွတ်။ ပုတီးလည်းစိပ်။

---------------

၃၆၁။ ရိပ်သာဝင်ပါ

ဆရာတော်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ မဂ်ဖိုလ်ရရန်အတွက် လို အပ်သော သမာဓိအခြေအနေတွင် အိမ်မှာနေရင်း တရားမှတ် လျက် တရားထူးရသွားကြသော ဘုရားလက်ထက်က ကုရု တိုင်းသားတို့၏ တရားရခိုက် ဖြစ်ပေါ်သော သမာဓိသည် ယခု ခေတ် ရိပ်သာဝင်ပြီး တရားကို ထိရောက်စွာကျင့်၍ တရားရ ကြသော ယောဂီတို့၏ သမာဓိနှင့် တူပါသလား ဘုရား။ အကြောင်းမှာ ယခုခေတ် ဆရာတော်အချို့က ‘တရားဆိုတာ ရိပ် သာဝင်ပြီးကျင့်မှ တရားကျင့်တာ မဟုတ်’ဟု ဟောပြောကြ သောကြောင့် လူအချို့မှာ ရိပ်သာဝင်စရာ မလိုဟု နားလည်ပြီး ကုရုတိုင်းသားတို့ကဲ့သို့ အိမ်မှာပင် ကျင့်နေကြပါသည်။ ကုရု တိုင်းသားတို့မှာ ဘုရားပွင့်သည်နှင့် ကြုံရသော ကုသိုလ်ပါရမီကြောင့် တရားလွယ်လွယ်နှင့် ရခြင်းဖြစ်ပါသလား။ ယခုခေတ် မှာ ထိုပါရမီမျိုး မရှိဘဲ ကိစ္စများမြောင်လှသည့် အိမ်မှာ နေရင်း တရားအားထုတ်လျှင် တရားမတက်ဘဲ မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်သည့် အခွင့်အလမ်း ဆုံးရှုံးသွားနိုင်ပါသလားဘုရား။

ကျော်မင်း

-------------------

မယှဉ်နိုင်

အိမ်မှာပဲ ကျင့်ကျင့် ရိပ်သာမှာပဲ နေနေ၊ ဘုရားလက်ထက်က ဖြစ်ဖြစ် ယခုပဲ ဖြစ်ဖြစ် တရားရနိုင်တဲ့ သမာဓိ အဆင့်ကတော့ အတူတူပါပဲ။ မြတ်စွာဘုရားဆိုတာ ကျွတ်ထိုက်သူ မကျွတ် ထိုက်သူကို ခွဲခြားသိရုံမက ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကို သိတော်မူတဲ့ ပြင် ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ စရိုက်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်း တရားကိုလည်း ပေးနိုင်စွမ်း ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဘုရားထံမှ တရားနာယူပြီး အိမ်မှာနေရင်း တရားမှတ်လို့ တရားထူးကို ရ ကြတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ မိမိတို့အနေနဲ့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ ယှဉ်လို့ တော့ မရနိုင်ဘူး။

ရိပ်သာ

ရိပ်သာမှာနေရင် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်မှာ အိပ်ရ ထရတယ်။ သတ်မှတ်ချိန်မှာ သွားစားရုံပဲ။ ဒါကြောင့် တရား မှတ်ချိန် များများရှိတယ်။ ဇနီး ခင်ပွန်း သားသမီး မြေး ဧည့်သည်တယ်လီဖုန်း အလုပ်စသည်ရဲ့ အငွေ့အသက်မရှိလို့ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (စိတ်စင်ကြမှု) ဖြစ်လွယ်တယ်။ ဒါကြောင့် ရိပ်သာမှာဆိုရင် တရားထူးရဖို့ အခွင့်အလမ်း ပိုသာတာပေါ့။ ‘ရိပ်သာဝင်ပြီး ကျင့်မှ တရားကျင့်တာ မဟုတ်’လို့ ဟောတဲ့ ဆရာတော်ရဲ့ တရားဆို တာကို ‘အိမ်မှာ နေရင်းလည်း တရားမှတ်နေလို့ ရတယ်’လို့ သာမန်ပဲ နားလည်ရင် သင့်တယ်။ မေးခွန်းထဲကအတိုင်း ‘ရိပ်သာကို ဝင်စရာမလို၊ အိမ်မှာပဲကျင့်’လို့ ယူရင်တော့ အစွန်း ရောက်တဲ့ သဘောပဲ။

တစ်ယူသန်

လောကမှာ ‘ဗုဒ္ဓဟောတဲ့ တရားအတိုင်းနေရင် အိမ်မှာ ဘုရားဆင်းတု ထားစရာမလိုဘူး။ ဆင်းတုရှေ့ မဟုတ်တာ လုပ် တာက ပိုပြီး အပြစ်ကြီးအုံးမှာ။ မကြိုက်တာတွေ့လို့ ပြောမိရင် အကုသိုလ်ဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီးကျောင်းကိုလည်း သွားစရာ မလိုဘူး။ လူသိအောင် ရိပ်သာသွားမှ တရားရမှာတဲ့ လား။ တရား ရှာကိုယ်မှာ တွေ့’လို့ အသံကောင်းဟစ်ပြီး မာန်ထောင်ရင်း ကိုယ်မှ ဗုဒ္ဓဘာသာ အစစ်လို့ ထင်နေသူတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါမျိုး ကြီးကိုတော့ မေးခွန်းရှင် ယူဆသလို ‘မဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်း ဆုံးရှုံးသွား’နိုင်လို့ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ မကြိုက်နိုင်ဘူး။

ဝိသာခါလို

ဘုရားလက်ထက်က ကောသလမင်းတောင် အားရင် အားသလို ဘုရားကို သွားဖူးပြီး တရားနာပါတယ်။ ဝိသာခါ အနာထ ပိဏ်တို့လည်း ဇေတဝန်ကျောင်းကို တစ်နေ့နှစ်ခေါက်ရောက်တယ်ဆို မဟုတ်ဘား။ သူတို့လည်း ဘုရားဆီမှာ တရားနာ၊ တရားမှတ်ကြတာကလွဲလို့ တခြားမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

ဇန်နဝါရီ ၂၇၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၆၂။ တရားရှိခိုးဂါထာ

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်မ သြဇီကို ရောက်တာ တစ်နှစ်ကျော်ပါပြီ။ ရောက်ကတည်းက ဘီလူးတွေကို အိမ်မက် မက်တာ ခုချိန်ထိပဲ ဘုရား။ တပည့်တော်နေတဲ့ အိမ်ခေါင်မိုးမှာ သူတို့ ထိုင်နေတယ်လို့ ခဏခဏ မက်တယ်ဘုရား။ ပြီးခဲ့တဲ့ ညက ထပ်မက်တော့ သူတို့က တပည့်တော်မ အနားကို ကပ်တယ်။ တပည့်တော်မက သရဏဂုံရွတ်လို့ သူတို့ လွင့်ထွက်သွားတယ်။ တပည်တော်မကို စိတ်ဆိုးတယ်တဲ့။ လွန်ခဲ့သော ဘဝတစ်ခုမှာ တပည့်တော်မက ဘီလူးကိုးကွယ်တယ်။ သူတို့ကို သတိရမလားလို့ သူတို့စောင့် နေတာ။ သူတို့ကို မကိုးကွယ်လို့ သူတို့ စိတ်တိုတယ်။ နင်တို့ မိသားစုကို သေကြေပျက်စီးအောင်လုပ်မယ်လို့ ပြောတယ်ဘုရား။ တပည့်တော်မ အိမ်မက်ထဲမှာပဲ သူတို့ကို တောင်းပန်တယ်တဲ့။ ငါက ရတနာသုံးပါးကို ယုံကြည်တယ်။ သာသနာ အကျိုးပြု အလုပ်တွေကို လုပ်ချင်သေးတယ်။ ငါ့မိသားစုကို မနှောင့်ယှက်ပါနဲ့ လို့ ပြောတယ်။ ဒါဆိုရင် ခွင်လွှတ်မယ်လို့ ပြောတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်မ လန့်နိုးလာတယ်။ ကြောက်လည်း ကြောက်တယ်။ အခုတော့ ပရိတ်တရားခွေတွေကိုပဲ မနက်တစ်ကြိမ် ညတစ်ကြိမ် ဖွင့်တယ် ဘုရား။ တခြား ဘာတွေ လုပ်ရမလဲဘုရား။ တပည့်တော်မသားလေးက ၁၁-ပဲ ရှိသေးတယ် ဘုရား။ ဘီလူးတွေကိုလည်း အိမ်မက် မမက်ချင်ဘူး။ တပည့်တော်မ ဘာလုပ်ရမလဲ မသိတော့ဘူး ဘုရား။ တပည့် တော်မအား နည်းလမ်းပြ ဆုံးမပေးတော်မူပါဘုရား။

မေသင်္ကြန်

-------------------

ကတိတည်

သူတို့က ‘ခွင့်လွှတ်မယ်’လို့ ပြောပြီးသားပဲ။ ကြောက်စရာမလို ပါဘူး။ သူ့ကို ကိုယ်ပြောလိုက်တဲ့ အတိုင်း ကိုယ်က ရတနာသုံး ပါးကို ယုံကြည်ခြင်းနဲ့ သာသနာ အကျိုးပြု အလုပ်တွေ လုပ်ခြင်း ဆိုတဲ့ ကိစ္စနှစ်ခုကို တတ်စွမ်းသမျှ လုပ်နေရင် သူတို့လည်း သူတို့ရဲ့ကတိ တည်ပါလိမ့်မယ်။ ပရိတ်ခွေ ဖွင့်တဲ့ အလုပ်ကို မနက် လုပ်ရင် ညနေမှာ ဆရာတော် တစ်ပါးပါးရဲ့ တရားခွေကို နာယူနိုင်ရင် ပိုမကောင်းဘူးလား။ ဘယ်ဆရာတော်ရဲ့တရား ခွေကို နာရမလဲလို့ မေးရင် သံဃာတော်အများစု လေးစားတဲ့ ဆရာတော်၊ ဒါမှမဟုတ် သင်ဆည်းကပ်နေတဲ့ သံဃာတော်က ညွှန်းဆိုတဲ့ ဆရာတော်ဖြစ်သင့်တယ်။

စိတ်အဓိက

‘စိတ္တေန နီယတေ လောကော = လူအပေါင်းသည်စိတ်၏ ဆွဲ ဆောင်ခြင်းကို ခံရ၏ (သံ၊၁၊၃၆)’လို့ ဘုရား ဟောပါတယ်။ အန္တရာယ်မပြုနိုင်မှန်း သိရက်နဲ့ အိမ်မြှောင်မြီးပြတ်ကို ကြောက် တာ၊ ငယ်စဉ်အခါ အိမ်ခြံဝက အပြာရောင် မျက်လုံးနှစ်ခုကို တွေ့တဲ့ အခါ ‘ကြောင်သရဲ’ဆိုတာကို အမှတ်ရပြီး ခြံစည်းရိုးနားကို မသွားရဲတာ၊ ရှေ့မှာ သေနတ်နဲ့ ချိန်ထားတာကို မြင်ရက်နဲ့ ဇွတ်တိုးသွားတာမျိုးတွေကို မြင်ဖူး ကြားဖူးမှာပေါ့။ ဒါတွေဟာ ဖော်ပြပါ ဗုဒ္ဓဒေသနာထဲ အကျုံးဝင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကြုံ လာတဲ့ အာရုံကို အသိဉာဏ်နဲ့ ဆင်ခြင်ပြီး လက်ခံခြင်း ငြင်း ပယ်ခြင်းပြုရင်း စိတ်ကိုစိတ်နဲ့ ပဲပုံစံသွင်းယူရတယ်။

အောက်ပါဂါထာကို အိပ်ရာဝင်ခါနီး ခုနစ်ခေါက်စီရွတ်ပြီး အိပ်ကြည့်။ အိမ်မက်ကောင်းတွေ မက်လိမ့်မယ်..

ပါရံ.ပါရံ ဝရံ ဉေယျံ၊ ဇေယျံ သေဋ္ဌံ သုခါ ဝဟံ။

သဗ္ဗ ဗုဒ္ဓေဟိ ပူဇေယျံ၊ သေဋ္ဌံ ဓမ္မံ နမာ.မဟံ။

အပါရံ၊ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကုန်းတစ်ဖက်သို့ မရောက်သေး သော သတ္တဝါအပေါင်းကို။ ပါရံ၊ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကုန်း တစ်ဖက်သို့ ရောက်စေတတ်သော။ ဝရံ၊ မြတ်သော (နိဗ္ဗာန် မဂ်ဖိုလ်)ကို။ ဉေယျံ၊ သိစေတတ်သော။ ဇေယျံ၊ (ကိလေသာ) ရန်ကို အောင်ကြောင်းလည်းဖြစ်သော။ သေဋ္ဌံ၊ မြင့်မြတ်သော။ သုခါဝဟံ၊ ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော။ သဗ္ဗဗုဒ္ဓေဟိ၊ ခပ်သိမ်းသော ဘုရားရှင်တို့သည်။ ပူဇေယျံ၊ ပူဇော်ထိုက်သော။ သေဋ္ဌံ၊ အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ်သော။ ဓမ္မံ၊ တရားတော်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ နမာမိ၊ ရှိခိုးပါ၏။

(အောင်ကုန်းဆရာတော်၏ ဓမ္မစေတီကျမ်းမှ)

တရားရှိခိုး

ဒုက္ခငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်)သို့ရောက်စေနိုင်ခြင်း၊ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ် ထူးကို ရစေခြင်း၊ စိတ်ရဲ့ အညစ်ကြေးတွေ ကင်းစင်သွားခြင်း၊ ချမ်းသာကို ဆောင်ခြင်း၊ ဗုဒ္ဓဘုရားတို့ ကိုယ်တိုင် ပူဇော်ခြင်း ဆိုတဲ့ ဓမ္မရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကို အာရုံပြုပြီး တရားတော်ကို ရှိခိုးတဲ့ ဂါထာပါ။ တရားကို အမှန်တကယ် ကျင့်သုံးရင် ဖော်ပြ တဲ့ အကျိုးတွေ ရမှာကို ဗုဒ္ဓ ဘုရားကိုယ်တိုင် အာမခံထားတာ ရှိပါတယ်။

ဂုဏ်ယူစေ

အဲဒီလို ဂုဏ်သတ္တိရှိတဲ့ တရားကို ကိုးကွယ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ (ကိုယ့်ကိုယ်ကို) ပြောသူက ရန်လိုမုန်းထားတာ မိုက်မဲတာကို တွေ့တဲ့ အခါ အဲဒီတရားနဲ့ မဆိုင်းဘူးလို့ ဆိုရင် မျှတတယ်။ ဒါပေ မယ့် ‘ကိုယ့်မျက်လုံးကို ဖောက်ရင် သူ့မျက်လုံးကို ပြန်ဖောက် ရမယ်’။ ‘ငါတို့ရဲ့ ဂေါ့ဒ်ကို မယုံသူတွေကို တွေ့တဲ့ နေရာမှာ လည်ကုပ်ကို ဓားနဲ့ နုပ်နုပ်စဉ်းရမယ်’လို့ (ဒါ ကျမ်းစာတွေ ထဲက အတိုင်းပါ) သင်ကြားတဲ့ ကျမ်းစာကိုပဲ ယုံသူတွေက အကြမ်းဖက်တာကို အဲဒီ အဆုံးအမနဲ့ မဆိုင်ဘူးလို့ ငြင်းရင် လက်ခံနိုင်ပါ့မလား။ မည်သည့် ခေတ်အချိန်က မည်သည့် လူ မျိုးကို ရည်ရွယ်သည်ဆိုစေ အဲဒီတရားမျိုးကို ဟောသူဟာ သူ တော်ကောင်း မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ .. အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်ပြီး မိမိ ကိုးကွယ်တဲ့ ဓမ္မကိုဂုဏ်ယူတတ်ပါစေ။

သြဂုတ် ၇၊ ၂၀၁၄။

----------------

၃၆၃။ မယ်တော်နှင်နည်း

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော် ရိုသေစွာ လျှောက်ထား မေးမြန်လိုပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်ရဲ့ သူငယ်ချင်း တစ်ယောက်ဟာ လူဝင်စား လို့ ပြောပါတယ် ဘုရား။ သူဟာ အိန္ဒိယလူမျိုး ဘုရားလူကြီး ဘဝကနေ သူတို့ရဲ့ အိန္ဒိယ ဘုရားကျောင်းကို အစွဲအလမ်း လွန်ပြီး သေတဲ့ အခါမှာ အဲဒီဘုရားကျောင်းမှာ မြွေဖြစ်ပြီး (အဲဒီ မြွေဘဝက) သေလွန်တဲ့ အခါမှာ အခု သူ့အမေဝမ်းထဲ ဝင်စား တာလို့ သူငယ်ငယ်တုန်းက သူ့အဒေါ်ကို တစ်ယောက်ယောက်ကို (အပြင်က)ဝင်ပူပြီး အသိပေးဖူးတယ်လို့ ပြောပါတယ် ဘုရား။ သူ့မှာ သူ့ကို စောင့်ရှောက်နေတဲ့ အိန္ဒိယ မယ်တော်တစ် ပါး ရှိနေပါတယ် ဘုရား။ ဒါကလည်း အကျိုးအကြောင်း ခိုင်လုံ လို့ ယုံကြည်ခြင်းပါ ဘုရား။ သူဒုက္ခရောက်တော့မယ်ဆို အသိ ပေးသလို မကြိုက်တာလုပ်မိရင်လည်း အပြစ်ပေးပါတယ် ဘုရား။ အဲဒီလိုမျိုး အစောင့်အရှောက်တွေက ကိုယ့်ကို ဒုက္ခမပေး နိုင်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်ပြီး သူတို့ကို ဘယ်လိုနည်းနဲ့ အကောင်းဆုံး မေတ္တာပို့ရပါသလဲဘုရား။ တပည့်တော်မကို အကောင်းဆုံး ညွှန်ကြားပေးပါဘုရား။

သဲစု

-------------------

လူဝင်စား အကြောင်းကို မေးခွန်းအမှတ်-၂၇၃ (ဤကျမ်း၊ စာ-၈၅၉)မှာ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

အစောင့်ရှိသူ

ကံထူးသူ အချို့မှာ အထူးစောင့်ရှောက်တဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် သို့မဟုတ် စွမ်းအင်တစ်ခု ရှိတတ်တယ်ဆိုတာမျိုးက ဘဝသံ သရာကို ယုံကြည်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ မထူးဆန်းဘူး။ တပုဿနဲ့ ဘလိကတို့ကို ဆွေမျိုး တော်ဖူးတဲ့ နတ်သားက ပွင့်တော်မူစ ဗုဒ္ဓဆီ ပို့ပေးတယ်၊ သုဝဏ္ဏသာမ မြားဆိပ် ပြယ်အောင် မယ် တော် ဖြစ်ဖူးတဲ့ နတ်သမီးက သစ္စာပြုတယ် ဆိုတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အချို့အစောင့်တွေက အဆင့်မြင့်ပြီး အချို့်က အဆင့်နိမ့် တဲ့ အပြင် ဗုဒ္ဓဓမ္မကို မနှစ်သက်ဘူး။ အနာထပိဏ် ကုသိုလ်ပြု တာကို မကြိုက်နိုင်တဲ့ အိမ်တံခါးစောင့် နတ်ကိုကြည့်ပေါ့။

ပထမဆင့်

‘ဒုက္ခရောက်မှာကို အသိပေးတာ’က ကောင်းတာပဲ။ ‘မကြိုက် တာ လုပ်ရင် အပြစ်ပေးတယ်’ဆိုရာမှာတော့ စဉ်းစားစရာ ရှိတယ်။ ဥပမာ..မယ်တော်မကြိုက်လို့ ဝက်သားကိုရှောင်ရ တာလောက်က ကိုယ့်မှာ ရောဂါတောင် ကင်းလို့ မဆိုးပါဘူး။ နွားသားကို မကြိုက်ရင်လည်း ကြီးမားတဲ့ အမြော်အမြင်နဲ့ နွား မေတ္တာစာကို ရေးတော်မူတဲ့ လယ်တီဆရာတော်ကြီးရဲ့ အလို ကျဖြစ်လို့ Very Good ပါသေးတယ်။ ဘုရားကို ဆွမ်းပန်းကပ်တာ၊ ဘုန်းကြီး ဆွမ်းလောင်တာ၊ ဘုရားရှိခိုးတာ၊ တရားထိုင် တာ၊ ဘုန်းကြီးကျောင်း သွားတာကို မကြိုက်တာမျိုး ဆိုရင်တော့ ကိုယ်က ဗုဒ္ဓဓမ္မကို ယုံကြည်သူဖြစ်လို့ ဘုရားဂုဏ်တော် ကိုးပါးကို ဝတ်ထားပြီး အသံထွက်ရွတ်ပါ။ သူ့နာမည်ကို ဖော် ထုတ်ပြီးတော့လည်း အထူး မေတ္တာပို့၊ ကုသိုလ်ကို အမျှဝေပါ။ တစ်လလောက် လုပ်ကြည့်ပါ။ အဲဒီကာလမှာ ကိုယ်က ငါးပါး သီလလုံစေ။ မထူးခြားသေးရင် တော့..

ဒုတိယဆင့်

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ယုံကြည်မှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးတဲ့ အိန္ဒိယမယ်တော် အနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်ရာ ကျလို့ မိမိတို့နဲ့ အတူ တစ်မိုးတစ်ရံတည်းမှာ မရှိသင့်တော့တဲ့ အတွက် မစောင့်ရှောက်ရင်လည်း နေရော ခပ်ပြတ်ပြတ် လုပ်ရလိမ့်မယ်။ ဘယ်လို လုပ်မလဲ .. အကျင့် သိက္ခာနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ဆရာ တော် လေးပါး၊ လေးပါးထက် မနည်းကို အိမ်ပင့်ပြီး ‘ပဗ္ဗာဇနိယ ကမ္မဝါ’ကို ဖတ်ဖို့ လျှောက်ထားပါ။ အဲဒီကမ္မဝါစာက အနီးမှာရှိတဲ့ ကချိကချောက်ဟာတွေကို နှင်ထုတ်တဲ့ နေရာမှာ သိပ်စွမ်းတယ်။ အိုကေ သွားပါလိမ့်မယ်။

သြဂုတ် ၇၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၆၄။ အဆင့်ရှိခြင်း မရှိခြင်း

ဆရာတော်ဘုရား၊

ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ပြီး ဟိန္ဒူနတ် ကိုးကွယ်သူကို ဗုဒ္ဓဘာသာလို့ ခေါ်လို့ ရပါသေးလား။ နိဗ္ဗာန်လမ်း အရောက်မသွားချင်ဘူး။ သိပ်ဝေးတယ်၊ စျာန်ဗြဟ္မာဖြစ်ရတာဘဲ ကြိုက်တယ်လို့ ပြောသူ တစ်ယောက်ဟာ ဘုရားကို ယုံကြည်ကိုးကွယ်သူ ဖြစ်နိုင်ပါသ လား အရှင်ဘုရား။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်လို့ သတ်မှတ်နိုင်ပါလား သိ ချင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးပြု ဖြေကြားပေးပါ (သို့မဟုတ်) အဖြေပါသော တရားကို ညွှန်ပြပေးပါဘုရား။

ရိုသေစွာဖြင့်သီတာ

------------------

ဒီလိုနားလည်

မိမိကိုယ်ကို အမည်နာမတစ်ခု တံဆိပ်ခတ်နှိပ်ထားရင် အဲဒီအမည်နာမနဲ့ လိုက်ဖက်အောင် လုပ်နိုင်ရတယ်။ ဥပမာ .. ဒေါက် တာလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကင်ပွန်းတပ်လိုက်တာနဲ့ အဲဒီအမည်နဲ့ ထိုက်တန်တဲ့ အရည်အချင်းတစ်ခု ကိုယ့်မှာ ရှိကိုရှိမှ။ မရှိရင် အဲဒီ သတ်မှတ်မှုဟာ တန်ဖိုးမရှိဘူး။ လူဆိုတာသည်ပင် သတ် မှတ်ချက် တစ်ခုပဲ။ လူဟာ မိမိရဲ့ သတ်မှတ်ချက်စံနဲ့ ကိုက်ညီ အောင် အစစ်အမှန်ဘဝနဲ့ နေထိုင်မှ လူ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဂုဏ် သိက္ခာရှိခြင်း၊ တည်ငြိမ်လေးနက်ခြင်းဆိုတဲ့ အရည်အသွေးရှိ နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောကိုအရင် ဆုံးနားလည်ပါ။

ဘယ်အဆင့်လဲ

‘ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်ပြီး ဟိန္ဒူနတ် ကိုးကွယ်သူ’ဆိုတာကို နှစ်မျိုး စဉ်းစားကြည့်မယ်..

၁) လူတစ်ယောက်ဟာ သရဏဂုံလည်း ခံယူတယ်၊ ဒါန သီလ ဘာဝနာကိုလည်း လုပ်တယ်၊ တစ်ချိန်တည်းမှာ ဟိန္ဒူနတ်ကိုလည်း ကိုးကွယ်တယ်လို့ အဓိပ္ပာယ်ဆိုလိုရင် အဲဒီလူကို ‘ဗုဒ္ဓ ဘာသာ’လို့ ခေါ်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မစင်ကြယ်တဲ့ သရဏဂုံရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်လို့ တော့သတ်မှတ်ချက် အဆင့်လျှော့သွားတယ်။ တိရစ္ဆာန်အသက်ကို သတ်ပြီး ဟိန္ဒူနတ်ကို ယဇ်ပူဇော်ရ တာမျိုး လုပ်ရင် အဆင့် ပိုနိမ့်သွားရုံမကငရဲကိုပါ ရောက်မယ်။

၂) ဗုဒ္ဓဝါဒီများတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာမွေးလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ဆိုပေ မယ့် ဗုဒ္ဓဘာသာရဲ့ အဆုံးအမကို ဘာတစ်ခုမှ သိလည်းမသိ၊ လိုက်နာကျင့်သုံးမှုလည်း မရှိဘဲ မိဘရိုးရာ ဟိန္ဒူနတ်ကိုပဲစိတ် ထဲမှာ အလေးသာနေရင် ‘ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်ပြီး’ဆိုတဲ့ စကားဟာ အဓိပ္ပာယ် မရှိဘူး။ မိမိဆိုင်မှာ စျေးမဝယ်မှာ စိုးရိမ်လို့၊ ဗုဒ္ဓဝါဒီ များတဲ့ နေရာမှာ လူတောတိုးချင်လို့၊ ရာထူးရချင်လို့ အပြင်ပန်းက ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ဆိုရင် သူ့ကိုရော ကိုယ့်ကိုပါ သစ္စာဖောက်တာ ပဲ။ ဘုန်းကြီးရဲ့ ကိုယ်တွေ့အရ ဒီလိုလူမျိုးဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာ အမည်ကိုသုံးပြီး ကိုယ်ကျိုးအတွက် လုပ်စားတတ်တယ်။

ကြိုက်ရာယူ

ဝိပဿနာ တရားအားထုတ်ရင် နိဗ္ဗာန်လမ်းကို သွားသူ၊ သမထတရား အားထုတ်ရင် စျာန်စိတ်နဲ့ ဗြဟ္မာ့ဘုံ ကိုသွားသူလို့ လူပြိန်း နားလည်အောင် ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ အဓိကကျင့်စဉ် နည်းနှစ်မျိုးကို ပြောနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ လမ်းနှစ်မျိုးလုံးကို ဗုဒ္ဓဘုရား ဟော ကြားပါတယ်။ ကိုယ်ကြိုက်ရာလမ်းကို ရွေးနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် နိဗ္ဗာန်လမ်းကို မပယ်သရွေ့၊ စျာန်စိတ်နဲ့ ဗြဟ္မာ့ဘုံကို မပယ် သရွေ့ အဲဒီလူဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒီအစစ်ပါပဲ။ မေးခွန်းဖော်ပြပုံအရ ‘ဝိ ပဿနာလမ်းထက် သမထလမ်းကို ပိုနှစ်သက်သူ’လို့ နားလည် ရပြီး ဒါလည်းသူ့ရဲ့ရွေးချယ်မှုပဲဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီအဆင့် လျော့ကျ မသွားပါဘူး။

သြဂုတ် ၇၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၆၅။ တစ်ရာ့ရှစ်ကွက် ဗုဒ္ဓစက်

‘သြောင်း တစ်ရာ့ရှစ်ကွက် ဗုဒ္ဓစက်’ ဘုရားရှိခိုး၌ပါသော တစ် ရာ့ရှစ်ကွက် စက်လက္ခဏာတော်များကို အသေးစိတ် သိလိုပါ သည်ဘုရား။ ထိုစက်လက္ခဏာများသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်၌ မည်ကဲ့သို့ တည်နေပါသနည်း။

ဦးမြသိန်း

-------------------

ဗုဒ္ဓစက်

စက်ဆိုတာပါဠိလို စက္က၊ မြန်မာလိုအဝိုင်းအဝန်းလို့ အဓိပ္ပာယ် ရတယ်။ ဒီတော့ ဗုဒ္ဓရဲ့ခြေဖဝါးတော်မှာပါတဲ့ စက်ဝိုင်းပုံကို ဗုဒ္ဓ စက်လို့ ခေါ်မှာပေါ့။ တစ်ရာ့ရှစ်ကွက် ဆိုတာကတော့ အဲဒီ စက်ဝိုင်းကို စနစ်တကျ ပတ်ဝန်းနေတဲ့ အခြံအရံ မင်္ဂလာအမှတ်အသား ၁၀၈-မျိုးပါပဲ။ မဟာပဒါနသုတ် (ဒီ၊၂၊၂၇)ရဲ့အဖွင့် အဋ္ဌကထာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇) မှာ စက်လက္ခဏာ ၃၉-ခုလောက် တွေ့မိပါတယ်။ အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာ (ပေမူ၊ မ-ဝမ်း၊ မကျော)နဲ့ ဇိနာလင်္ကာရဋီကာ (သုဓမ္မမဝတီ ပုံနှိပ်မူ၊ စာ-၁၈၉) မှာတော့ ၁၀၈-မျိုးဖော်ပြပါတယ်။ အဲဒီစက်ဝိုင်းနဲ့ အကွက်တွေ ဘယ်လို တည်နေသလဲ၊ ၁၀၈-မျိုးက ဘာတွေလဲ ဆိုတာကို ပထမ ကျော်အောင်စံထား ဆရာတော်ရဲ့ ‘စက္ကင်္ဂဝိနိစယဒီပနီ’ ကျမ်းကို အထည်ကိုယ်ပြုပြီး အင်းဝ အရှင်ဥတ္တမသိက္ခာ စီရင် တဲ့ ပါဒစက္ကသာရကျမ်းနဲ့ တောင်ခွင်ဆရာတော်ရဲ့ ‘စက္ကလက္ခ ဏသင်္ခေပ’ကျမ်းတွေနဲ့ တိုက်ဆိုင်ပြီး ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

ပါဒနက်သန်

‘ပါဒနက်သန်’လို့ ခေါ်တဲ့ အောက်ပါ ၁၂-ဂါထာကို ပင်းယခေတ် စာဆို အဘိဓာန်ဋီကာကျမ်းပြု စတုရင်္ဂဗလအမတ် စီရင် ခဲ့ပါတယ်။ ကျက်မှတ်လိုသူ အတိအကျ သိလိုသူတို့ လွယ်ကူစေ ရန်နဲ့ တိမ်မြုပ်နေတဲ့ ပါဒနက်သန် ဂါထာတော်တွေကို ဖော်ထုတ်ရန် ရည်ရွယ်ပြီး ပါဠိကိုရော ကျော်အောင်စံထားဆရာ တော် ရေးသားတဲ့ နိဿယကိုပါ အစအဆုံး ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီပါဠိနဲ့ အနက်ကိုဖတ်ရင် တစ်ရာ့ရှစ်ကွက် စက်လက္ခဏာတွေကို နားလည်သွားပါလိမ့်မယ်။

၁။ ပါဒေသု ယဿ ဇာတာနိ၊ ဒွေစက္ကာနိ သကမ္မတော။

နာနာကာရေ ဟိ ပုဏ္ဏာနိ၊ ဝန္ဒေတံ ပုရိသုတ္တမံ။

ယဿ ပုရိသုတ္တမဿ၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရား၏။ ပါဒေသု၊ ခြေတော်တို့၌။ သကမ္မတော၊ ကောင်းမှုတော်ကြောင့်။ ဇာတာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ နာနာကာရေဟိ၊ အထူးထူးသောအကန့်အကွပ် ပုံတောင်းတို့ဖြင့်။ ပုဏ္ဏာနိ၊ ပြည့်ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန် သော။ စက္ကာနိ၊ စက်တော်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တံ ပုရိ သုတ္တမံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝန္ဒေ = ဝန္ဒာမိ၊ ရှိခိုးပါ၏။

ကျော်အောင်စံထားမူအရ ဒီဂါထာနောက်မှာ ပါတဲ့ ‘ဧကေ က ပါဒ စက္ကမှိ’စတဲ့ သုံးဂါထာမှာ မူရင်းကျမ်းပြုသူ စတုရင်္ဂဗလ ရဲ့စာ မဟုတ်ကြောင်း ဆိုပါတယ်။ ပါဒစက္ကသာရနဲ့ တောင်ခွင်မူ မှာတော့ ဒီ အမှတ်-၁ ဂါထာကိုပါ မဖော်ပြဘဲ ပါဒနက်သန် ၁၁-ဂါထာသာဖော်ပြပါတယ်။

၂။ သတ္တီ စ သိရိဝစော စ၊ နန္ဒိယာဝဋ္ဋမေဝ စ။

သောဝတ္တိကော ဝဋံသော စ၊ ဝဎ္ဍမာနဉ္စ ပီဌကံ။

(သတ္တီ-၌ဆန်းကြောင့် ဒီဃ)။

ယဿ မဟေသိနော၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရား၏။ ပါဒေသု၊ ခြေတော်တို့၌။ သတ္တိ စ၊ လှံမလည်းကောင်း။ သိရိဝစော စ၊ အိမ် မွန် (အသရေရှိသော အိမ်)လည်းကောင်း။ နန္ဒိယာဝဋ္ဋမေဝ စ၊ ဇလပ်ပန်းလည်းကောင်း။ သောဝတ္တိကော၊ လည်ရေး သုံးဆင့်လည်း ကောင်း။ ဝဋံသော စ၊ ဦးဆောက်ပန်းလည်းကောင်း။ ဝဎ္ဍမာနဉ္စ၊ ထမင်းပွဲလည်းကောင်း။ ပီဌကံ၊ ရွှေသလွန် (ရွှေအင်း ပျဉ်)လည်းကောင်း။

သောဝတ္တိကောတိ သောဝတ္တိအင်္ဂေါ (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၇)အဖွင့် အရ လည်ရေးသုံးဆင့်ရှိသောကိုယ်အင်္ဂါလို့ ဆိုတဲ့ အတွက်အရစ်သုံးခုပါလည်ပင်းပုံ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ပါဠိပဒကျမ်းညွှန်းမှာ တော့ သောဝတ္တိကော-ကို ‘စကြာရုပ်ပုံ စက်လက္ခဏာ’လို့ ဆိုတယ်။ ကျော်အောင်စံထားက ဝဎ္ဍမာန-ကို ထမင်းပွဲလို့ ယူတယ်။ တိပိဋက ပါဠိမြန်မာ အဘိဓာန်မှာလည်း ယင်းပုဒ်ကို ‘ထမင်းအုပ်၊ ဘုရားရှေ့၌ထားသော ရွှေအုပ်ယွန်းအုပ်’လို့ ဆိုတယ်။ ပါဒနက်သန်လင်္ကာမှာလည်း ‘ထမင်းပွဲတည်ဟန်’လို့ ဆိုတယ်။ ပါဒစက္ကသာရနဲ့ တောင်ခွင်ကတော့ ဝဎ္ဍမာန-ကို ဦးပေါင်း၊ ပိဋ္ဌကံ-ကို ပါဒစက္ကသာရမှာ အင်းပျဉ်နဲ့ တူသော ထမင်း ပွဲ၊ တောင်ခွင်က စာပွဲတည်ခင်းအင်းပျဉ်ဝန်းလို့ ဆိုပါတယ်။

၃။ အင်္ကုသေဉ္စဝ ပါသာဒေါ၊ တောရဏံ ဆတ္တမေဝစ။

ခဂ္ဂေါ စ တာလဝဏ္ဍဉ္စ၊ မောရဟတ္ထကဗီဇနီ။

အင်္ကုသေဉ္စဝ၊ ချွန်းတောင်းလည်းကောင်း။ ပါသာဒေါ စ၊ ပြာ သာဒ်လည်းကောင်း။ တောရဏံ၊ တံခါးတိုင်လည်းကောင်း။ ဆတ္တမေဝ စ၊ ထီးဖြူလည်းကောင်း။ ခဂ္ဂေါစ၊ သန်လျက်လည်း ကောင်း။ တာလဝဏ္ဍဉ္စ၊ ထန်းရွက်ယပ်လည်းကောင်း။ မောရဟတ္ထကဗီဇနီ၊ ဥဒေါင်းမြီးယပ်လည်းကောင်း။

ဒီစက်လက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျော်အောင်စံထားနဲ့ တောင်ခွင်တို့ ခြားနားချက်မရှိ။

၄။ ဥဏှီသံ မဏိ ပတ္တဉ္စ၊ ဒါမံ နီလုပ္ပလံ တထာ။

ရတ္တံ သေတုပ္ပလေဉ္စဝ၊ ပဒုမံ ပုဏ္ဍရိကံ တထာ။

ဥဏှီသံ၊ သင်းကျပ်တော်လည်းကောင်း။ မဏိ၊ ပတ္တမြားလည်း ကောင်း။ ပတ္တဉ္စ၊ သပိတ် (ခွက်)လည်းကောင်း။ ဒါမံ၊ ပန်းဆိုင်းလည်း ကောင်း။ နီလုပ္ပလံ၊ ကြာညိုလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှ တပါး။ ရတ္တုပ္ပလံ၊ ကြာနီလည်းကောင်း။ သေတုပ္ပလေဉ္စဝ၊ ကြာ ဖြူလည်းကောင်း။ ပဒုမံ၊ ကြာပဒုမ္မာလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ပုဏ္ဍရိကံ၊ ကြာပုဏ္ဍရိုက်လည်းကောင်း။

အနာဂတဝံသ အဋ္ဌကထာမှာ ပဒုမ္မာကြာ မပါဘဲ ပုဏ္ဍရိုက် ကြာကို အဖြူအနီခွဲပြကြောင်း၊ မဏိနှင့်ပတ္တကို တစ်ခုစီခွဲယူ ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သုံးလိင်ဆန်ပတ္တသဒ္ဒါသည် သပိတ်ဟူသော ခွက်အထူးကို ဟောကြာင်း၊ ဘုရားခြေတော် ဖြစ်တဲ့ အတွက် သပိတ်ပုံလည်း ရှိနိုင်ကြောင်း ကျော်အောင်စံထား ဆုံးဖြတ်တယ်။ တောင်ခွင်က ဥဏှီသ = ရွှေသင်းကျပ်ဖျားနှင့်တကွ မကိုဋ်၊ ပတ္တ=စားခွက်အထူးလို့ ဆိုတယ်။ ပါဒစက္ကမှာခွက်လို့ သာမန်ပဲဆိုတယ်။

၅။ ပုဏ္ဏဂ္ဃဋော ပုဏ္ဏပါတိ၊ သမုဒ္ဒေါ စက္ကဝါဠကံ။

ဟိမဝါစ သိနေရူစ၊ သူရိယော စန္ဒိမာ တထာ။

(သိနေရူ-၌ဆန်းကြောင့်ဒီဃ)။

ပုဏ္ဏဂ္ဃတော၊ မုံညင်းစသည်ဖြင့့် ပြည့်သော အိုးလည်းကောင်း။ ပုဏ္ဏပါတိ၊ မုံညင်းစသည်ဖြင့် ပြည့်သော ဖလားလည်းကောင်း။ သမုဒ္ဒေါ၊ သမုဒ္ဒရာလည်းကောင်း။ စက္ကဝါဠကံ၊ စကြဝဠာလည်း ကောင်း။ ဟိမဝါစ၊ ဟိမဝန္တာတောင်လည်းကောင်း။ သိနေရု စ၊ မြင်းမိုရ်တောင်လည်းကောင်း။ သူရိယောစ၊ နေလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ စန္ဒိမာ၊ လလည်းကောင်း။

အချို့ဆရာတွေ ‘ပုဏ္ဏဂ္ဃတော၊ ရေပြည့်အိုး။ ပုဏ္ဏပါတိ၊ ရေ ပြည့်ဖလား’လို့ ယူတာဟာ ‘သိဒ္ဓတ္ထာဒိ ပုဏ္ဏဃဋပုဏ္ဏပါတိယော’ ဆိုတဲ့ ဋီကာ (ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၇)နှင့် မညီကြောင်း ကျော်အောင်စံ ထား ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ပါဒစက္ကတောင်ခွင်တို့အထူးမဆို။

၆။ နက္ခတ္တာ စတုရောဒီပါ၊ ဒွိသဟဿ ပရိတ္တကာ။

စက္ကဝတ္တိ သေတသင်္ခေါ၊ မစာနံ ယုဂဠံ တထာ။

နက္ခတ္တာ၊ နက္ခတ်တို့လည်းကောင်း။ ဒွိသဟဿ ပရိတ္တကာ၊ ကျွန်းငယ်အရံ နှစ်ထောင်နှင့် တကွကုန်သော။ စတုရော ဒီပါ၊ လေးကျွန်းတို့လည်းကောင်း။ စက္ကဝတ္တိ၊ စကြာမင်းလည်း ကောင်း။ သေတသင်္ခေါ၊ ခရုသင်း ဖြူလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ မစာနံ၊ ငါးတို့၏။ ယုဂဠံ၊ အစုံလည်းကောင်း (မစ္ဆာနံ ယုဂဠံ၊ ငါးကြင်းပွတ်လည်းကောင်း)။

မစ္ဆာနံ-ဟု သာမန်ရှိသည်ကို ဆရာစဉ်ဆက်အရ ငါးကြင်း ဟုဆိုကြောင်း၊ အရံကျွန်းငယ်ငါးရာနဲ့ အတူတစ်ကျွန်းကို တစ် ကွက်၊ လေးကျွန်းကို လေးကွက်ရေးပြီး အရံကျွန်းငယ်များ အတွက်သီးခြားရေးရန် မလိုကြောင်း ကျော်အောင်စံထားဆုံး ဖြတ်ပါတယ်။

၇။ စက္ကံ သတ္တ မဟာဂင်္ဂါ၊ မဟာသေလာ မဟာသရာ။ သုပ္ပဏ္ဏကော သံသုမာရော၊ ဓဇော ပဋာကမေဝစ။

စက္ကံ၊ စက် (စကြာ)လည်းကောင်း။ သတ္တ မဟာဂင်္ဂါ၊ သီဒါ ခုနစ် တန်လည်းကောင်း။ မဟာသေလာ၊ တောင်စဉ် ခုနစ်ထပ်လည်း ကောင်း။ မဟာသရာ၊ အိုင်ကြီး ခုနစ်အိုင်လည်းကောင်း။ သုပ္ပဏ္ဏကော၊ ဂဠုန်လည်းကောင်း။ သံသုမာရော၊ မိကျောင်းလည်း ကောင်း။ ဓဇော၊ တံခွန်လည်းကောင်း။ ပဋာကမေဝ စ၊ ကုက္ကားလည်းကောင်း။

စက္က-အရစကြာရတနာမဟုတ်၊ လက်နက်စကြာဖြစ်ပြီး ယင်းကို စက်ဝန်းပုံ ရေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အချို့ ပါဒနက်သန် မူမှာ ဓဇပဋာကံ သို့မဟုတ် ဓဇပ္ပဋာကံ-ရှိခြင်းမှာ မသင့် ကြောင်း၊ ဓဇနှင့် ပဋာကသည် တံခွန် မျိုး ၅-ပါးတွင် သီးခြား ဖြစ်၍ တစ်ပါးစီယူပြီး စက်တော်ပုံကိုလည်း တစ်ခုစီ ရေးသင့် ကြောင်း၊ အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာမှာ တစ်ခုတည်း ယူပေမယ့် ဇိနာလင်္ကာရမှာ တစ်ခုစီယူကြောင်း၊ ယင်းသို့ (တစ်ခုစီ) ယူရင် ၁၀၈-ကွက်ဖြစ်ဖို့ စကြဝဠာနှင့် ဟိမဝန္တာကို တစ်ခုတည်း ယူရ မည်ဖြစ်ကြောင်း ကျော်အောင်စံထား ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ပါဒ စက္ကနဲ့ တောင်ခွင်က ‘ဓဇပဋာက မေဝ စ’ပါဠိကို ယူသော်လည်း စက်လက္ခဏာကိုမူ တစ်ခုစီယူပြီး ကိန္နရီနဲ့ ကိန္နရာကိုပဲ တစ်ခုတည်းယူပါတယ်။

၈။ ပါဋကီ ဟရိဗီဇနီ၊ ကေလာသပဗ္ဗတော တထာ။

သီဟရာဇာ ဗျဂ္ဃရာဇာ၊ ဝလာဟောစ ဥပေါသထော။

ပါဋကီ၊ ရွှေသံလျင်းလည်းကောင်း။ ဟရိဗီဇနီ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော သားမြီးယပ်လည်း ကောင်း။ ကေလာသပ္ပတော၊ ကေလာသ တောင်လည်း ကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ သီဟရာဇာ၊ ခြင်္သေ့မင်းလည်း ကောင်း။ ဗျဂ္ဃရာဇာ၊ ကျားမင်းလည်းကောင်း။ ဝလာဟော စ၊ ဝလာဟကမြင်းလည်း ကောင်း။ ဥပေါသထော၊ ဥပေါသထဆင်မင်းလည်းကောင်း။

ဒီစက်လက္ခတွေမှာ ကျော်အောင်စံထားနဲ့ တောင်ခွင်တို့ အထူးမဆို။ ပါဒစက္က၌ မောရဗီဇနီ-လို့ ပါဌ်ရှိပေမယ့် ကျမ်းဂန်နဲ့ မညီဆိုပြီး ရွှေသားမြီးယပ်လို့ ပဲဆိုတယ်။

၉။ ဗာသုကီ နာဂရာဇာ စ၊ ဟံသောစ ဥသဘော တထာ။

ဧရာဝဏော မကာရော စ၊ ဟရိနာဝါ စတူမုခါ။

(စတူ-၌ဆန်းကြောင့်ဒီဃ)။

ဗာသုကီ နာဂရာဇာ စ၊ ဗာသုကီနဂါးမင်းလည်း ကောင်း။ ဟံသောစ၊ ဟင်္သာမင်းလည်းကောင်း။ ဥသဘော၊ နွားမင်းဥသဘလည်း ကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဧရာဝဏော၊ ဧရာဝဏ်ဆင်လည်း ကောင်း။ မကာရောစ၊ ရွှေမကန်းလည်းကောင်း။ ဟရိ နာဝါ၊ ရွှေလှေလည်း ကောင်း။ စတုမုခါ၊ မျက်နှာလေးခုတို့လည်း ကောင်း။

ဗာသုကီနဲ့ ဝါသုကီမှာ အတူတူ ဖြစ်ကြောင်း၊ အချို့ ပါဒနက်သန်မူမှာ ဆဒ္ဒန္တော နာဂရာဇာ-ဟုရှိပေမယ့်ယင်းသည် ဇိနာလင်္ကာရ၊ အနာဂတဝံသဋ္ဌတို့၌ မဆို၊ စတုရင်္ဂဗလအမတ် ရေးရင်းလည်း မဟုတ်၊ ရှေးဆရာတို့ စပ်ဆိုသည့် လင်္ကာမှာ ‘ဥပေါသထာယဉ်မွန်၊ ဆဒ္ဒန်တခြား’ကို ကြည့်ပြီး နှောင်းခေတ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြင်ထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ဟရိနာဝါနဲ့ စတုမုခါကိုလည်း တစ်ခုစီယူပြီး ရွှေလှေပုံနဲ့ ခေါင်းလေးခုပါတဲ့ ဗြဟ္မာပုံ တစ်ကွက်စီ ရေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်ပေါင်းတည်း ယူပြီး မျက်နှာလေးခုရှိသော ရွှေလှေဟု မယူရကြောင်း ကျော်အောင် စံထား ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ တောင်ခွင်က ကျော်အောင်စံထားနဲပ သဘောတူပါတယ်။ ပါဒစက္ကမှာတော့ မျက်နှာလေးပါး ရှိသော ရွှေလှေလို့ ဆိုပါတယ်။

၁၀။ သဝစကာ တထာဂါဝီ၊ ကိန္နရော ကိန္နရီပိစ။

ကရဝိကော မယူရော စ၊ ကုဉ္ဇရာဇာ တထေဝစ။

တထာ၊ ထိုမှတပါး။ သဝစကာ? သားငယ်ရှိသော။ ဂါဝီ၊ နွားမလည်း ကောင်း။ ကိန္နရော၊ ကိန္နရာဖိုလည်းကောင်း။ ကိန္နရီပိစ၊ ကိန္နရာမလည်းကောင်း။ ကရဝိကော၊ ကရဝိတ်လည်းကောင်း။ မယူရော စ၊ ဥဒေါင်းလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ကုဉ္ဇရာဇာဧဝစ၊ ကြိုးကြာလည်းကောင်း။

ကျော်အောင်စံထားနဲ့ ပါဒစက္က၌ ကိန္နရီနဲ့ ကိန္နရာကို တစ် ခုစီ ယူပေမယ့် တောင်ခွင်က တစ်ခုတည်းယူပါတယ်။

၁၁။ စက္ကဝက္ကဒိဇော စေဝ၊ ဇီဝဇိဝက နာမကာ။

ဆကာမာဝစရာ ဒေဝါ၊ ဗြဟ္မလောကာစ သောဠသ။

စက္ကဝက္ကဒိဇော စေဝ၊ စက္ကဝက်ငှက်လည်း ကောင်း။ ဇီဝဇိဝက နာမကာ၊ ဇီဝဇိုးမည်သောငှက်တို့လည်း ကောင်း။ ဆကာမာဝစရာ ဒေဝါ၊ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်တို့လည်းကောင်း။ သောဠသ ဗြဟ္မလောကာ စ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည် တစ်ဆယ့် ခြောက်ထပ်တို့

လည်းကောင်း။

ဇီဝဇီဝကနာမာကာ-ဟု ဗဟုဝုစ်နှင့် ရှိသောကြောင့် ရှေး ဆရာတို့ ငှက်အစုံကို ယူကြောင်း၊ အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာနဲ့ ဇိနာလင်္ကာရဋီကာမှာ စက္ကဝက္ကနှင့် ဇီဝဇီဝက-ပုဒ်တို့ကို ရာဇ သဒ္ဒါနှင့် တွဲပြသဖြင့် ငှက်မင်းလို့ ယူလိုပုံရကြောင်း ကျော်အောင် စံထားအမှာ ပြုထားပါတယ်။

၁၂။ ဧတာနဋ္ဌုတ္တရသတ-လက္ခဏာနိမဟေသိနော။

ပါဒေသု ယဿ ဒိဿန္တေ၊ ဝန္ဒေတံ ပုရိသာသဘံ။

ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတာနိ အဋ္ဌုတ္တရသတလက္ခဏာနိ၊ ဤတစ်ရာ့ ရှစ်ပါးသော လက္ခဏာတော်တို့သည်။ ယဿ မဟေသိနော၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရား၏။ ပါဒေသု၊ ခြေတော်တို့၌။ ဒိဿန္တေ၊ ထင်ကုန်၏။ ပုရိသာသဘံ၊ ယောကျ်ားမြတ် ဖြစ်တော်မူသော။ တံ မဟေသိံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝန္ဒေ = ဝန္ဒာမိ၊ ရှိခိုးပါ၏။ (ပါဒစက္က၌ တူ၊ တောင်ခွင်မူမှာ ‘ဧတာနိဋ္ဌုတ္တရသတမင်္ဂလာနိ မဟေသိနော’လို့ မူကွဲရှိပါတယ်)။

ရေတွက်ပုံ

တစ်ရာ့ရှစ်ကွက်ကို ကျော်အောင်စံထား ရေတွက်ပုံမှာ ..

၁) လှံမမှ တံလျင်းအထိ ၁၀၊

၂) ထီးဖြူမှ ကြာနီထိ ၁၀၊

၃) ကြာ ဖြူမှ နေထိ ၁၀၊

၄) လမှ စကြာအထိ (အရံကျွန်းငယ် ငါးရာစီ နှင့်တကွကျွန်းကြီးလေးကျွန်းကိုတစ်ကျွန်းစီယူ၍) ၁၀၊

၅) သီတာရ၊ တောင်စဉ်ရ၊ အိုင်ရပေါင်း၂၁၊

၆) ဂဠုန်မှဆင် ထိ (တံခွန်နှင့် ကုက္ကားကိုတစ်ပေါင်းတည်းပြု၍) ၁၀၊

၇)ဗာသု ကီနဂါးမှကိန္နရီမအထိ (မျက်နှာလေးခုရှိဗြဟ္မာနှင့်ရွှေလှေကို တစ်ခုစီယူ၍) ၁၀၊

၈)ကရဝိတ်မှဇီဝဇိုးထိ ၅၊

၁၁)နတ်ပြည် ၆-ကွက်၊

၁၂)ဗြဟ္မာ့ပြည် ၁၆-ကွက်၊ ပေါင်း၁၀၈ကွက်။

ဆရာတော်က တံခွန်နဲ့ ကုက္ကားကို တစ်ခုစီယူဖို့ ဆုံးဖြတ် ပေမယ့် ရေတွက်တဲ့ အခါ အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာနဲ့ အညီ တစ်ခုတည်း ယူပါတယ်။ ကိန္နရီဖိုနဲ့ ကိန္နရီမကိုလည်း (ကိန္နရောကိန္နရီ-လို့ ယင်းအဋ္ဌကထာ၌ ဖော်ပြပုံအရ) တစ်ခုစီယူလို့ ဗုဒ္ဓစက်တော် ၁၀၈-ကွက် ညီပါတယ်။ ဆရာတော့် အလိုဆိုရင် တံခွန်နဲ့ ကုက္ကားကိုတစ်ခုစီယူ၊ စက္ကဝဠာနဲ့ ဟိမဝန္တာကိုတစ်ခု တည်းယူရမယ်။ တံခွန်နဲ့ ကုက္ကားကိုတစ်ခုစီယူတဲ့ တောင်ခွင် အလိုကတော့ စက္ကဝဠာ ဟိမဝန္တာကို တစ်ခုစီယူပြီး ကိန္နရီ ကိန္နရာကိုပဲ တစ်ခု ယူရမယ်။ တံခွန်ကုက္ကားကို တစ်ခု၊ မျက် နှာလေးခုရှိ ရွှေလှေကို တစ်ခုယူတဲ့ ပါဒစက္ကကတော့ ဥပေါသ ထဆင်၊ ဆဒ္ဒန်ဆင်လို့ တစ်ခုစီယူကြောင်းပါ။

တည်နေပုံ

ကျော်အောင်စံထား အလိုအရ ‘စက်တော်ကား ခြေတော်ကို လေးဖို့ပြု၍ သုံးဖို့ ဖမျက်တော်အောက်၌ တည်သည် (စက္ကင်္ဂ ဝိနိစယဒီပနီ၊ ပေမူ၊ ကော-ဝမ်း)’။ ဤဖော်ပြချက်အတွက် ဆရာတော် ကျမ်းကိုး မပြခဲ့ပါ။ ပုံတောင်းကို မြအဆင်း၊ ယင်း အလယ်၌ ငွေအဆင်းနဲ့ အပေါက် (ဝင်ရိုးပေါက်)ပုံ (ယင်းဝင်ရိုး ပေါက် အလယ်မှာလည်း အညိုစက် ပါရမည်)၊ ပုံတောင်းထိပ် တွင် ရွဲလုံးများ စီပြီး ကြိုးသဏ္ဌာန် ပတ်ဝိုင်း၊ ပြီးမှ ပုံတောင်း ပတ်လည်ရှိ အကန့် ၁၀၀၀-ကို အနီရောင် (တစ်ကန့်နဲ့ တစ် ကန့်မရော အောင်ရွဲလုံးများကို စီတန်းထားသလို ရေးရမည်)၊ အကန့်ရဲ့အဆုံးအကွပ်ကိုသန္တာရောင် (ရွဲလုံးပေါက်လျက်ရေး ရေးရမည်)၊ ၁၀-ကန့် ၁၀-ကန့် အကြား ဝဲယာ၌ ပန်းဆိုင်း ဆွဲထားသည့် သန္တာရိုးတပ် ထီးဖြူ (အားလုံးပေါင်း ပန်းဆိုင်း ၂၀၀၊ ထီးဖြူ ၁၀၀ ရှိမည်)၊ အနားကွပ်အတွင်းနှင့် ပုံတောင်း အနား အတွင်းတို့၌ စီလျက် ခံတွင်း၌ ပုလဲလုံး ဆွဲထားသည့် ခြင်္သေ့ပုံရေးဆွဲရမည် (ကျော်အောင်စံထား ဆရာတော်ဟာ ဤ ဖော်ပြချက်တိုင်း အတွက် အဋ္ဌကထာ၊ ဋီကာကျမ်း အဆိုများကို ထုတ်နုတ်ပြီး ကိုးကားခဲ့ပါတယ်)။

လက္ခဏာစဉ်

လှံမ၊ အိမ်မွန်စတဲ့ လက္ခဏတော် ၁၀၈-မျိုးကို စက်တော်ဝန်း ကျင်စက်တော်အနီးမှ စ၍ရေးရန် ညွှန်ကြားတဲ့ အပြင်ရေးပုံကို ကျော်အောင်စံထား ဆရာတော်က အသေးစိတ် ဆိုပါတယ် ‘အစမှ စ၍ မရေးအပ်။ စကြဝဠာ ဟိမဝန်စသည် ကျမ်းဆိုစဉ် ကားဟုတ်၏၊ ရေးစဉ်မဟုတ်။ အရေးကိုကား ကြပတေ့ စကြ ဝဠာကဲ့သို့ စက်ဝန်းသားပြီးလျှင် တောင်စဉ်တတန် သီတာတ တန်ခြားကာ၊ သမုဒ္ဒရာ ဟိမဝန်စသည် သဏ္ဌာန်ပြကာ ရေး အပ်သည်။ စကြာမင်း၏ အခြံအရံ ဆင်မြင်း စသည်ကိုလည်း စကြာမင်းနှင့် အနီးအစပ် ရေးအပ်သည်။ ကြွင်းသည်တို့ကား သင့်ရာသင့်ရာ ရေးအပ်သည်။ ယခုအခါ အရေးတို့ကား သဘောသို့ မလိုက်၊ ကျမ်းဆိုစသည်ကို လိုက်သည် (စက္ကင်္ဂဝိနိစ ယဒီပနီ၊ ကော်-ဝမ်း)’။

စက်တော်ရှိခိုး

အတိုင်းမသိ၊ ကျေးဇူးရှိသည်၊ မုနိသကျ၊ ဂေါတမ၏၊ ပါဒ မြတ်ကျော်၊ ဖဝါးတော်၌၊ ထွန်းပေါ်ကျစ်လစ်၊ တစ်ရာ့ရှစ်ကို၊ စင်စစ်ကောင်းထွေ၊ လျည့်လျည့်ရေအံ့၊ ချီထွေအစ..

လှံမ အိမ်မွန်၊ မကျန်ပွင့်ချပ်၊ ဇလပ်ပျံ့မွှေး၊ လည်ရေးသုံးဆင့်၊ လှတင့်သွန်းသွန်း၊ ဦးဆောက်ပန်းက၊ စသည်မကွဲ၊ ထ မင်းပွဲတည်ဟန်၊ ရွှေသလွန် ချွန်းတောင်း၊ ရောင်မောင်း ပြာသာဒ်၊ အထွတ်မြင့်ခိုင်၊ တံခါးတိုင်နှင့်၊ အပြိုင်ထီးဖြူ၊ အတူ သန်လျက်၊ ထန်းရွက်ယပ်ဝန်း၊ တခန်းတင်ကြောင်း၊ ဥဒေါင်း မြီးယပ်၊ သင်းကျပ်တခြား၊ ပတ္တမြား ရောင်ဖိတ်၊ သပိတ် ပန်းဆိုင်း၊ တုနှိုင်းမရ.. (၁၈)

ပွင့်လှထွားထွား၊ ငါးပါးကြာမျိုး၊ ရေအိုး ဖလား၊ ထူးခြား သမုဒ္ဒရာ၊ စကြဝဠာသဏ္ဌာန်၊ ဟိမဝန် မြင်းမိုရ်၊ ထိုထို နေ လ၊ နက္ခတ်စသား၊ ဒီပလေးခု၊ ဇမ္ဗုဒီပါ၊ ပြုဗ္ဗာဥတ္တရ၊ အပရဂေါယဉ်၊ တလျဉ်အံ့ဖွယ်၊ ကျွန်းငယ်နှစ်ထောင်၊ ဘုန်းခေါင် စကြာမင်း၊ ခရုသင်းဖြူဆွတ်၊ ငါးကြင်းပွတ်စကြာ.. (၂၂)

သီဒါ ခုနစ်တန်၊ သတ္တရဘန်၊ တောင်စဉ် ခုနစ်ထပ်၊ ကြပ် ကြပ်မြင့်ခိုင်၊ ခုနစ်အိုင်တသုန်.. (၂၁)

ဂဠုန်တကြောင်း၊ မိကျောင်းရေသား၊ ကုက္ကားတံခွန်၊ မင်း တန် သံလျင်း၊ မကြွင်းတသီး၊ သားမြီးကေသာ၊ ကေလာသဘ၊ သီဟကျားမြင်း၊ ဆင်မင်းမြတ်စွာ၊ ဥပေါသထာယဉ်မွန်၊ ဆဒ္ဒန် တခြား၊ နဂါး ဝမ်းဘဲ၊ မကွဲတူကွ၊ ဥသဘမကျန်၊ ဧရာဝဏ် မကန်း၊ ထူးဆန်းအံ့ဖွယ်၊ တင့်တယ်လှထွေ၊ ရွှေလှေလျှံဝါ၊ မျက်နှာလေးပါး၊ နွားသားမိစစ်၊ အဖြစ်များစွာ.. (ကုက္ကားတံခွန် ၁၊ ဥပေါသထဆဒ္ဒန် ၁လို့ ယူပြီး ၁၈)

ကိန္နရာကိန္နရီ၊ တူပြီကရဝိတ်၊ ထိတ်ထိတ်သောင်းသောင်း၊ ဥဒေါင်းကြိုးကြာ၊ သံသာစက္ကဝက်၊ ငှက်၏အမျိုး၊ ဇီဝဇိုးအစုံ၊ ခြောက်ဘုံနတ်ရွာ၊ ဆကာမာနှင့်၊ ဗြဟ္မာနတ်ရပ်၊ ဆယ်ခြောက် ထပ်က၊ စေ့စပ်မကြွင်း၊ ခပင်းများစွာ၊ ရံစကားနှင့်၊ စကြာခြေ မွန်.. (ကိန္နရာကိန္နရီ၁လို့ယူပြီး ၂၉)

တင့်တယ်ဟန်ကို၊ ထက်စွန်မိုးဖျား၊ သိကြားဗြဟ္မာ၊ ထုရေး ရှာလည်း၊ ဘယ်မှာတမျှ၊ အတုရချိမ့်၊ အသမသမာ၊ သုံးလူ့ချာ၏၊ ရတနာထွန်းဝင်း၊ နီဆင်းစင်သန့်၊ အကန့်တထောင်၊ ရွှေရောင် ခြယ်ကာ၊ သန္တာအကွပ်၊ ထိန်လျှပ် မြကောင်း၊ ပုံတောင်းပြိုး ပြက်၊ ခြေတော်စက်ကို၊ စုံမက်မြတ်နိုး၊ ရှိလျှင် ခိုးသည်၊ ကောင်း ကျိုးလျင်ဆော၊ ရောက်စေသော်။

ဆရာမြတ်တို့ရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ကို ကြည့်ပြီး ၁၀၈-ကွက် အရေအတွက် မပိုမလျော့အောင် ပေါင်းယူလို့ ဖြစ်နိုင်တာကို ပေါင်းယူလိုက်ပါတယ်။

ဘယ်သူရေး

ဒီလင်္ကာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပထမ ကျော်အောင်စံထား ဆရာ တော်က ‘ဤစက်တော်ရှိခိုးကို ရှင်ရဋ္ဌသာရ ဆိုသောဟူ၏။ ရှေးရှိခိုးသည် စက်တော်ရာ ရှိခိုးသာဖြစ်၍ ခြေတော်စက်ရှိခိုး ဖြစ်အောင်အဆုံးတွင်လောင်းစွက်ပြင်သည်’လို့ မှတ်ချက်ပြု ခဲ့ပါတယ်။ မူရင်းစာကို ဆရာတော်က အဆုံးနားမှာ အနည်း ငယ် ပြင်ဆင်ထားပုံပါပဲ။ တောင်ခွင်ဆရာတော်လည်း မိမိအာ ဘော်နဲ့ ညီအောင် ဒီလင်္ကာကိုပဲ အနည်းငယ် ဖြည့်စွက် ပြင် ဆင်ခဲ့ပါတယ်။ တောင်ခွင်မူစက်တော်ရှိခိုးကဒီလိုပါ..

အတိုင်းမသိ ကျေးဇူးရှိသား၊ မုနိသကျ၊ ဂေါတတမ၏၊ ပါဒ မြတ်ကျော်၊ ဖဝါးတော်၌၊ ထွန်းပေါ်ကျစ်လစ်၊ တစ်ရာ့ရှစ်ကို၊ စိ စစ်လျင်ထွေ၊ လျဉ်းလဉ်းရေပိမ့်၊ ချီလေအစ..

လှန်မ အိမ်မွန်၊ သုံးတန်ဖွင့်ချပ်၊ ဇလပ်ပျံ့မွှေး၊ လည်ရေး သုံးဆင့်၊ လှတင့်ထွန်းတောက်၊ ဦးဆောက်ပန်းက၊ ဖြူဆွရောင် မောင်း၊ ဦးခေင်းမကွဲ၊ စားပွဲတည်ခင်း၊ အင်းပျဉ်ဝန်းနှင့်၊ ချွန်း တောင်းပြာဿာဒ်၊ အထွဋ်မြင့်ခိုင်၊ တံခါးတိုင်က၊ ဖြူဆွပြိုးပြက်၊ ထီးသန်လျက်နှင့်၊ ထန်းရွက်ယပ်ဝန်း၊ ရွှန်းရွှန်းရောင်မောင်း၊ ဥဒေါင်းမြီးယပ်၊ သင်းကျပ်ရွှေပြား၊ ပတ္တမြားကျောကမျက်၊ စား ခွက်ရောင်ပြေး၊ မုလေးပန်းဆိုင်း၊ တုနှိုင်းမရ..

ပွင့်လှအပြား၊ ငါးပါးကြာမျိုး၊ ပြည့်သည့်အိုးနှင့်၊ ပြည့်ဖြိုး ဖလား၊ ရေးငြားသမုဒ္ဒရာ၊ စကြဝဠာ တောင်မွန်၊ ဟိမဝန်တော ချောင်၊ မြင်းမိုရ်တောင်နှင့်၊ ထွန်းပြောင်နေလ၊ နက္ခတ္တက၊ ဒီပ လေးသွယ်၊ ကျွန်းငယ်ရံဆောင်၊ ဘုန်းခေါင်စကြာမင်း၊ ခရုသင်း ဖြူနှစ်၊ ဗွေရစ်လက်ယာ၊ ရွှေဝါအဆင်း၊ ငါးမင်းစုံလျက်၊ လက် နက်စက်နှင့်..

ရေတွက်သချင်္ာ၊ ဂင်္ဂါခုနစ်တန်၊ တောင်မွန်ခုနစ်လုံး၊ အိုင်ထုံး ခုနစ်ကွက်..

ငှက်ဂဠုန်မင်း၊ မြစ်တွင်းကိန်းအောင်း၊ မိကျောင်း ရေသား၊ တံခွန်ကျားနှင့်၊ ကုက္ကားတံခွန်၊ မင်းတန်သံလျင်း၊ အဆင်းရွှေ လား၊ သားမြီးလေဆောင်၊ ငွေတောင်ကေလာသ၊ သီဟဗျဂ္ဃ၊ ဝဠာဟကမြင်း၊ ဆင်မင်းမြတ်စွာ၊ ဥပေါသထာရည်မွန်၊ ဆဒ္ဒန် တူပြီ၊ ဗာသုကီမည်ရင်း၊ နဂါးမင်းနှင့်၊ ဟင်္သာရွှေလား၊ နွားဥသ ဘမွန်၊ ဧရာဝဏ်တစ်ခန်း၊ ရွှေမကန်းတစ်ထွေ၊ ရွှေလှေလျှံဝါ၊ ဗြဟ္မာထွဋ်ဖျား၊ သားနှင့်တကွ၊ နွားမနို့ညှစ်၊ အချစ်မြဲစွာ..

ကိန္နရာဖိုမ၊ သဒ္ဒမဆိတ်၊ ကရဝိတ် တွန်ညောင်း၊ ဥဒေါင်း ကြိုးကြာ၊ သံသာစက္ကဝက်၊ စုံလျက်ဇီဝဇိုး၊ မိုးဝဘုံသာ၊ ဆကာ မာနှင့်၊ ဗြဟ္မာဘုံရပ်၊ ဆယ့်ခြောက်ထပ်လည်း၊ ယှဉ်စပ်မကင်း၊ ခပင်းများစွာ၊ ရံစကာနှင့်၊ စကြာခြေမွန်၊ တင့်တယ်ဟန်ကို၊ ထက်စွန်မိုးဖျား၊ သိကြားဗြဟ္မာ၊ တုရေး လာလည်း၊ ဘယ်မှာတမျှ၊ အတုရချိမ့်၊ အသမသမာ၊ သုံးလူ့ ချာ၏၊ ရတနာလျှံဝင်း၊ နီဆင်းစင်သန့်၊ အကန့်တစ်ထောင်၊ ထွန်း ပြောင်သိင်္ဂါ၊ သန္တအကွပ်၊ ထိန်လျှပ်ပုံတောင်း၊ ညိုမောင်း ကျောက်မျက်၊ ခြေတော်စက်ကို၊ စုံမက်မြတ်နိုး၊ ရှိလျှင် ခိုးသည်၊ အကျိုးကောင်းလွန်၊ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်၊ နိဗ္ဗာန်ထုတ်ချောက် ရောက်စေသော။ (စက္ကလက္ခဏသင်္ခေပကျမ်း)။

ပါဒစက္ကသာရ၌ ဒီစက်တော်ရှိခိုးလင်္ကာကို မတွေ့မိ။

ဇူလိုင် ၄၊ ၂၀၁၄။

--------------

၃၆၆။ အသောကရဲ့ ဆွယ်တရား

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အိန္ဒိယဧကရာဇ် သီရိဓမ္မာ အသောကမင်းကြီးနှင့် သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းတို့သည် အရှင်မဟိန္ဒ သီရိလင်္ကာကို ရောက်ပြီးမှ မိတ်ဆွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသလား၊ မရောက်မီကပင် မိတ် ဆွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသလား ဆိုသည်ကို သိလိုပါသည်။ သီရိဓမ္မာ အသောကမင်းကြီးက ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းအား ပေးသော လက်ဆောင်ပဏ္ဏာ နှစ်မျိုး အကြောင်းကိုလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရှင်စန္ဒ၊ ညောင်တုန်း

-------------------

မရောက်ခင်

ကျမ်းဂန် ဆိုပုံအရ သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းက သီဟိုဠ်ထွက် ရှားပါးပစ္စည်းတွေနဲ့ ရတနာတွေကို အိန္ဒိယဘုရင် အသောကထံ ပို့လိုက်တဲ့ အခါ အသောကမင်းဟာ သီဟိုဠ် ဘု ရင်ကို ရင်းနှီးခင်မင်သွားပြီး အပြန်အလှန်အနေနဲ့ မင်းမြှောက် တန်ဆာ ငါးပါးအပါအဝင် အခြားသော မင်္ဂလာ လက်ဆောင် ပစ္စည်းတွေ အများအပြားကို ပြန်ပေးလိုက်တယ်။ ယင်းတို့နှစ် ဦးက တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် မမြင်ဖူး မတွေ့ဖူးကြဘဲ အဲဒီလို လက်ဆောင် ပဏ္ဏာတွေ အပြန်အလှန်ပေးပြီး မိတ်ဆွေ ဖြစ်နေကြတယ်။ အရှင်မဟိန္ဒသီရိလင်္ကာကိုရောက်ပြီး ဒေဝါနံ ပိယတိဿမင်းနဲ့ တွေ့တဲ့ နေ့က သီဟိုဠ်ဘုရင်ဟာ အသောက မင်းပေးတဲ့ မင်းမြှောက်တန်ဆာနဲ့ အဘိသိက်ခံ (ယခင်ကအဘိ သိက်ခံပြီး ဖြစ်ပေမယ့် အသောကပေးတဲ့ မင်းမြှောက်တန်ဆာ အသစ်နဲ့ ထပ်ခံ)ပြီးလို့ တစ်လပဲ ရှိသေးသတဲ့ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆)။ ဒါကြောင့် မင်းနှစ်ပါးဟာ အရှင်မဟိန္ဒ သီရိလင်္ကာကို မရောက် ခင်ကပင်မိတ်ဆွေတွေ ဖြစ်နေကြပြီးသားပါ။

ပဏ္ဏာနှစ်မျိုး

၁။ အာမိသပဏ္ဏာ=ပစ္စည်းလက်ဆောင်..

(၁)မင်းမြှောက်တန်ဆာ ငါးပါး (ထီးဖြူ၊ စာမရီသားမြီးယပ်၊ သန်လျက်၊ မကိုဋ်၊ ရတနာခြေနင်း)

(၂)အဘိသိက်အခြံအရံမင်္ဂလာလက်ဆောင်များ (လက်ယာရစ် လည်တဲ့ ခရုသင်း၊ ဂင်္ဂါမြစ်ရေ၊ မျက်နှာချေပေါင် ဒါမှုန့်၊ ဦး ဆောက်ပန်း၊ ရွှေရေတကောင်း၊ လက်ယာရစ်လည်တဲ့ ရွှေခွက်၊ ထမ်းစင်၊ မင်းသမီး၊ ယောက်မ၊ လျှော်ဖွတ်ရန် မလိုတဲ့ ဝတ်လဲ သစ်၊ လက်သုတ်ပဝါ၊ စန္ဒကူးရွှေ၊ အရုဏ်ရောင်မြေညက်၊ မျက် စဉ်း၊ ဆေးဖန်ခါးသီး၊ ဆေးသျှိသျှားသီး .. ဒီပဝံသကျမ်းအရ အဲဒါတွေအပြင်နဖူးသင်းကျစ်၊ ဦးရစ်ပေါင်း၊ ရတနာဆောက်လုံး ချည်၊ အနောတတ်ရေစင်၊ အမြိုက်ဆေးလုံး၊ သလေးစပါးတွေလည်း ပါတယ်။)

၂။ ဓမ္မပဏ္ဏာ=တရားလက်ဆောင်..

အဟံ ဗုဒ္ဓဉ္စ ဓမ္မဉ္စ၊ သံဃဉ္စ သရဏံ ဂတော။

ဥပါသကတ္တံ ဒေသေသိံ၊ သကျပုတ္တဿ သာသနေ။ ဣမေသု တီသု ဝတ္ထူသု၊ ဥတ္တမေ ဇိန သာသနေ။

တွမ္ပိ စိတ္တံ ပသာဒေဟိ၊ သဒ္ဓါ သရဏ မုပေဟိ။

ဘုရား တရား သံဃာအား ငါးကား ကိုးကွယ်၏။ သကျရှင်မြတ် ငါဆည်းကပ် လူနတ်သိအောင် ကြေညာ၏။ သုံးဖြာဆိုပြီး ဝတ္ထုသီး သင်လည်း ကြည်ရွှင်ဂွမ်းဆီထိ။ သဒ္ဓါယုံမှတ် ထိုသုံးရပ် စိတ်မှာ ကပ်၍ နေပါဘိ။

သီဟိုဠ်မှ

သီဟိုဠ်ဘုရင် ဒေဝါနံပိယတိဿက အသောကမင်းကို အရင် လက်ဆောင်ပေးတယ်။ ပေးတာတွေက..

(၁) လက်ကိုင်တုတ် လုပ်ရန် သင့်မြတ်တဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ ဝါးပင် သုံးမျိုး (ငွေရောင်အဆင်းရှိတဲ့ နွယ်ဝါး၊ ရောင်စုံပန်းပွင့်ပုံတွေနဲ့ အလှဆင်ထားသလို သဘာဝအတိုင်း ဖြစ်နေတဲ့ ပန်းဝါး၊ ခြေ နှစ်ချောင်း ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါပုံတွေနဲ့ အလှဆင်ထားသ လို သဘာဝအတိုင်း ဖြစ်နေတဲ့ ငှက်ဝါး။ ဒီဝါးတွေကို ဒေဝါနံပိယတိဿမင်းရဲ့ ဘုန်းကံကြောင့် ဆာတဝါဟတောင်က ရတာ လို့ ဆိုတယ်။)

(၂)ထူးဆန်းတဲ့ ပုလဲရှစ်မျိုး (မြင်းသဏ္ဌာန်ပုလဲ၊ ဆင်.. ရထား .. သျှိသျှားသီး .. လက်ကောက် .. လက်စွပ် .. ရေခံတက်သီး သဏ္ဌာန်ပုလဲ၊ ပကတိပုလဲ။ ဒါလည်းပဲ မင်းကြီးရဲ့ ဘုန်းကံ ကြောင့်ပဲ သမုဒ္ဒရာထဲက ရတာလို့ ဆိုတယ်)။

(၃)ဒါတွေအပြင်အခြား အဖိုးတန်ရတနာများ။

သမိုင်းအမြင်

သီဟိုဠ်ဘုရင်ဟာ ထိုအချိန်က အလွန် ဘုန်းမီးနေလ တောက်ပြီး နာမည်ကျော်နေတဲ့ အိန္ဒိယဘုရင် အသောကနဲ့ မိတ်ဆွေဖွဲ့ လိုနေခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် ထူးခြားတဲ့ အဲဒီပစ္စည်းတွေကို လက်ဆောင်ပေးပြီး အသောကနဲ့ မိတ်ဖွဲ့တဲ့ အခါ စစ်မတိုက်ဘဲ ဓမ္မ ဝိဇယနိုင်ငံကို တည်ထောင်လိုနေတဲ့ အသောကလည်း နှစ်သက်သွားပြီး လက်ဆောင်ပစ္စည်းတွေပြန်ပေးတဲ့ အပြင်မိမိရဲ့ အရှိန်နဲ့ မတွေ့မြင်ဖူးတဲ့ သီဟိုဠ်ဘုရင်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်ဖို့ ဆွယ်ရုံ မက နောင်အခါ သားတော်ရင်း အရှင်မဟိန္ဒကိုယ်တိုင် သီရိ လင်္ကာကို ရောက်လာတဲ့ အထိပါပဲ (အရှင်ကေလာသ၊ မြန်မာ ပြန်၊ သီရိလင်္ကာဗုဒ္ဓဘာသာသမိုင်း၊ အခန်း-၄ကိုရှု)။

စက်တင်ဘာ ၁၄၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၆၇။ ဝစီပိတ်နဲ့ ပဝါရဏာ

ဆရာတော် ဦးကေလာသဘုရား၊

ဆရာတော်၏ ဓမ္မအမေးအဖြေစာအုပ် အမှတ် (၄) ထုတ်ဝေ ရန် ပြင်ဆင်နေကြောင်း ကြားသိရသည့်အတွက် အလွန်တရာ ဝမ်းမြောက်မိပါသည်ဘုရား။ Burmeseclassic ဓမ္မအမေးအဖြေ ပရိတ်သတ်ကြီးကလည်း တပည့်တော်နှင့် ထပ်တူဝမ်းမြောက် ပါလိမ့်မည် ဘုရား။ တပည့်တော် ရင်ထဲတွင် ဘာသာရေးနှင့် ပတ်သက်၍ မရှင်းသည့်အချို့ ရှိပါသည်ဘုရား။ မေးသင့် မမေး သင့် ချင့်ချိန်ရင်း နောက်ဆုံးတွင် မမှားနိုင်ဟု ယူဆ၍ မေး လျှောက်ပါသည်ဘုရား။

ရဟန်းတော် အချို့၏ ဝစီပိတ်အကျင့်သည် ရိုးရိုးကျင့်စဉ် ထက် ပိုမိုမြင့်မြတ်ပါသလား ဘုရား။ ဘုရားဟော တရားတော် နှင့်အညီ ရှင်းပြပေးတော်မူပါ ဘုရား။ မီးလွတ်ကိုယ်တော် (မီး နှင့် မချက်ပြုတ်သော ဆွမ်းနှင့် ဆွမ်းဟင်းကိုသာ ဘုဉ်းပေးသူ) ဟုဆိုသော ရဟန်းတော်အချို့ကို တွေ့ဖူးပါသည်။ ရဟန်းတော် များ မီးလွတ် ဘုဉ်းပေးရမည်ဟု ဘုရားဟောဝိနည်း ရှိပါသ လား၊ ပို၍ မြင့်မြတ်ပါသလားဘုရား။

ရေဆွမ်းကိုယ်တော် (ရေကိုသာ ဘုဉ်းပေးသူ) ကိုလည်း တွေ့ဖူးပါသည်။ ရေသက်သက်ကိုသာ အဟာရအဖြစ် မှီဝဲပြီး တရားထူးရရန် ကျင့်ကြံအားထုတ်နိုင်ပါမည်လား ဘုရား။ တပည့်တော် အနေဖြင့် ဘုရားဟောတွင် အလယ်အလတ် လမ်းစဉ် ကိုသာ လိုက်ရမည်ဟု ကြားဖူးပါသည်။ ဆရာတော်ရှင်းပြပေးရန် မေးလျှောက်အပ်ပါသည်ဘုရား။

ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊

ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊

သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ပါဘုရား။

ကိုမျိုး (Burmeseclassic အထွေထွေတာဝန်ခံ)

-------------------

တိတ္ထိအကျင့်

မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က ကောသလတိုင်း ကျေးရွာတစ်ခု မှာ ဝါဆိုကြတဲ့ ရဟန်းတွေ ‘ညီညွတ်ခြင်း၊ ငြင်းခုံခိုက်ရန် မရှိ ခြင်း၊ ကိုယ်စိတ်ချမ်းသာခြင်း ရှိဖို့’ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ စကား မပြောကြစတမ်းလို့ အချင်းချင်း ကတိစကားဆိုပြီး ဝါတွင်းသုံး လ ကုန်တဲ့ ထိ ‘ဝစီပိတ်’ နေကြသတဲ့။ ဝါကျွတ်လို့ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓကို ဖူးမြင်ကြတဲ့ အခါ ဝါတွင်းသုံး လ ‘ဝစီပိတ်’ ကျင့်ခဲ့ကြကြောင်း လျှောက်တယ်။ အဲဒီ ရဟန်း တွေကို မြတ်စွာဘုရားက ‘ရဟန်းတို့၊ ဘာကြောင့် ဆိတ်တွေ နွားတွေလို၊ ရန်သူတွေလို အချင်းချင်း စကားမပြောဘဲ နေထိုင် ကြသလဲ။ ဒါမျိုးက တိတ္ထိတွေပဲ ကျင့်တာ’တဲ့။ ဒီဖြစ်ရပ်ကို အကြောင်းပြုပြီး မြတ်စွာဘုရားက ရဟန်းတွေ မိမိကိုဆုံးမဖို့ အချင်းချင်း ဖိတ်ကြားကြရမယ်လို့ ပညတ်တော်မူတာပဲ (ဝိ၊၃၊၂၂၀)။ ယနေ့ခေတ် သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့မှာ သံဃာတွေ စုပြီး ပဝါဏာပြု (တပည့်တော်ကို ဆုံးမပါလို့ အချင်းချင်း ဖိတ် ကြားခြင်းပြု)ကြရတဲ့ အကြောင်းက ‘ဝစီပိတ်’ကြောင့်ပဲ။

မထေရ်နှစ်ပါး

တစ်ပါးက .. ဘုရားလက်ထက်ကပဲ ဂင်္ဂါတိရိယမထေရ် (ဂင်္ဂါ မြစ်ကမ်းဆရာတော်)တဲ့။ ဒီမထေရ်က ‘အရဟတ္တံ အပ္ပတွာ န ကေနစိ သလပိဿာမိ = ရဟန္တာ မဖြစ်သေးသရွေ့ ဘယ်သူ နဲ့ မှ စကားမပြောဘူး’လို့ အဓိဋ္ဌာန်ပြီး တရားအားထုတ်တယ်။ နှစ်နှစ်လောက် အကြာမှာ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်က ဒီမထေရ် စကားမပြောတတ်ဘူး ထင်ပြီး စုံစမ်းလိုတဲ့ အတွက် နွားနို့ကို လိုတာထက် ပိုလောင်းလှူစဉ် ‘ရပါပြီ ဒကာမ’လို့ ဆိုသတဲ့။ သုံးနှစ်လောက်အကြာမှာ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ်။ နောက်တစ် ပါးက .. မြန်မာနိုင်ငံ ပင်းယခေတ် မဏိသာရမဉ္ဇူသာဋီကာ ကျမ်းပြု အရှင်မဟာအရိယဝံသရဲ့ ဆရာ ‘ရေငုံဆရာတော်’။ ဒီ ဆရာတော်က စကားများများပြောရရင် အကုသိုလ်ဖြစ်တတ် လို့ စကားနည်းအောင် အချိန် အတော်များများ ရေကို ငုံထား လေ့သတဲ့။ ဒါပေမယ့် စာသင်လိုစိတ် ပြင်းပြတဲ့ အရှင်အရိယ ဝံသ ရဟန်းငယ်က ဇွဲမလျှော့ဘဲ လာနေတော့ ရေကို ထွေး ထုတ်ပြီး စကားပြောသတဲ့။

နှိုင်းယှဉ်ချက်

ပထမ ဖြစ်ရပ်မှာ စကားမပြောဘဲ နေကြစို့လို့ ရဟန်းအချင်း ချင်း ကတိပြုတဲ့ အတွက် ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်တယ်။ ဒုတိယဖြစ် ရပ်မှာ ရဟန်းက ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဆုံးဖြတ်ပြီးနေတာ။ အခြား ရဟန်းတွေနဲ့ ကတိပြုခြင်းမရှိ။ ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ရွေးချယ်မှု ဖြစ်ပြီး ကိစ္စရှိရင် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြင်နိုင်လို့ အာပတ် မသင့်လောက်ဘူး။ ယနေ့ခေတ် ရိပ်သာတွေမှာ ‘Noble Silence’လို့ စကား မပြောဖို့ စည်းကမ်း သတ်မှတ်တာလည်း ပရိသတ် ဆိတ်ငြိမ် အောင်၊ ရက်တိုတို အတွင်းမှာ တရားတက်အောင် ကမ္မဋ္ဌာန်း ဆရာတွေက သတ်မှတ်တာဖြစ်လို့ အပြစ်မဆိုသာဘူး။ ဒါပေ မယ့် အဲဒီလိုလုပ်ရမယ်လို့ ဗုဒ္ဓဟောကြားချက်ကို မတွေ့ဖူးပါ။

အဖြေ

‘ရိုးရိုး ကျင့်စဉ်ထက် ပိုမို မြင့်မြတ်ပါသလား’ဆိုတော့ ဗုဒ္ဓ မဟောကြားတဲ့ အတွက် ကျင့်စဉ်လို့ကို မဆိုနိုင်ဘူး။ ဘုန်းကြီးရဲ့ အမြင်အရ အာပတ် မသင့်ရင် တောင် ပထမဖြစ်ရပ်ရဲ့ အနှစ် သာရကို နှိုက်ကြည့်ရင် မြတ်ဗုဒ္ဓ ချီးမွမ်းတဲ့ အကျင့်မျိုး ဟုတ် မယ်လို့ မထင်ဘူး။ အမှန်တကယ် တရား အားထုတ်လိုစိတ်နဲ့ ဆိုရင် အဲဒီလို လုပ်နိုင်တာကို လေးစားဖွယ်လို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် လာဘ်ပေါ ဘုန်းကြီး နာမည်ကျော်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး သူများနဲ့ မတူအောင် လုပ်ပြတာမျိုး ဖြစ်ရင် တော့ ‘တိတ္ထိတွေပဲ ကျင့်တာ’ လို့ ပဲဆိုရမလိုပါဘဲ။

‘မီးလွတ်ကိုယ်တော်’ ‘ရေဆွမ်းအရှင်’ဆိုတာတွေကိုလည်း ..

၁)သူ့ ရွေးချယ်မှုဖြစ်လို့ လုပ်ခွင့်တော့ ရှိနိုင်တယ်

၂) အဲဒီလို လုပ်ရမယ်မလုပ်ရဘူးလို့ ဗုဒ္ဓ ပညတ်ချက်မရှိ

၃)အမဲသားဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးပြီး တရားအားထုတ်တဲ့ ရဟန်းထက် ပိုမသာဘူး .. လို့ မှတ်ပါ။ ဘုန်းကြီးအထင် ဒါမျိုး အများစုက ထူးအောင် လုပ်ပြပြီး ကြွားဖို့မှ မဟုတ်ဘဲ။

အမေရိကကိုလည်း နာမည်မျိုးစုံနဲ့ ရောက်လာတာတွေနဲ့ ကြုံဖူးပါရဲ့။ ထူးတာ ကျော်တာကိုမှ လိုက်စားသူတွေ အလိမ် ခံရတာကိုလည်း ကြားဖူးရဲ့။ ဥပမာ .. ဘုရားအတွက် ဆိုပြီး အလှူခံသွားတယ်၊ သွားကြည့်တော့ ဘုရားမရှိ။

စက်တင်ဘာ ၂၀၊၂၀၁၄။

-----------------

၃၆၈။ ကျမ်းညွှန်းပေးပါ

ဆရာတော်ဘုရား၊

လေးစားစွာ မေးမြန်းအပ်ပါသည်။ ရဟန်းတော် တစ်ပါးသည် မိမိသည် မဂ်အဆင့်တခုခု ရှိပါလျက် နှိမ့်ချသော သဘောဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပုထုဇဉ်ဟု ပြောဆိုနေခြင်းသည် မုသားဖြစ် မဖြစ်နှင့် ထိုရဟန်းသည် မည်သည့် အတွက်ကြောင်း မုသားဖြစ် နေမှန်း သိလျက်နှင့် ထိုသို့ ပြောဆိုနိုင်သည်ကို ဖြေကြားပေး ပါရန် တောင်းပန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။ အကယ်၍ ပြော ဆိုခွင့်ရှိလျှင်လည်း အကြောင်းကို သိလိုပါသည်ဘုရား။

အမှန်သိလိုသူ

-------------------

‘အမှန်သိလိုသူ’အနေနဲ့ ‘အရိယမဂ် တစ်ခုခုကို ရထားတဲ့ ရ ဟန်းသည် နှိမ့်ချလိုစိတ်နဲ့ မုသားစကား ဆိုတယ်’ ဆိုတာမျိုး ဘယ်ကျမ်းဂန်မှာ တွေ့ဖူးပါသလဲ။ တွေ့ဖူးရင် မထေရ်ရဲ့ ဘွဲ့ အမည် သို့မဟုတ် ကျမ်းညွှန်းကို သိပါရစေ။ ဘုန်းကြီး မတွေ့ ဖူးသေးလို့ ပါ။ အဲဒီရဟန်းမျိုးကို ယခုအပြင်မှာ တွေ့တာဆိုရင် တော့ အဲဒီ ရဟန်း အမှန်ကို ပြောတာပဲ ဖြစ်မှာပါ။ အနိမ့်ဆုံး အဆင့် သောတာပတ္တိမဂ်ကို ရပြီးရင်ပဲ လူဖြစ်စေ ရဟန်းဖြစ် စေ အသက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ပင် မုသားစကား မပြောတော့ဘူးဆိုတာ သေချာတယ်။ ဒါကြောင့် မဂ်တစ်ခုကို ရ ထားမှန်းသိလျက်နဲ့ ‘ပုထုဇဉ်ပါ’လို့ တော့ ပြောမယ် မထင်ဘူး။

ဘူတာရောစန (ဝိနည်း)သိက္ခာပုဒ်အရ ရဟန်းဟာ အစစ် အမှန် စျာန်မဂ်ဖိုလ်ကို ရနေပေမယ့်မိမိရရှိထားတဲ့ စျာန်မဂ် ဖိုလ်တရားကိုလူသာမဏေကို မပြောကောင်းဘူး။ ရဟန်းအချင်းချင်းတော့ ပြောကောင်းတယ်။ ဒါပေမယ့် ရဟန္တာတွေဟာ မိမိ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရပြီးဖြစ်ကြောင်း အခြားတစ်ယောက်ကို မပြောကြားလိုကြဘူး (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၉)လို့ ဆိုတယ်။ မိလိန္ဒ မင်းက ‘အရှင်နာဂသေနသည် ပဋိသန္ဓေ နေပါဦးမည်လော’လို့ မေးတဲ့ အခါ အရှင်မြတ်က ဒီမေးခွန်းက မင်းကြီးအတွက် အကျိုးမရှိလို့ မမေးပါနဲ့။ င့ါမှာ ဥပါဒါန်ရှိသေးရင် ပဋိသန္ဓေနေဦး မှာပဲ၊ ငါ့မှာ ဥပါဒါန် မရှိတော့ရင် ပဋိသန္ဓေ မနေတော့ဘူးလို့ မင်းကြီးကို ပြောပြီးသားပဲ (မိလိန္ဒ၊၄၈)’လို့ သွယ်ဝိုက်ပြီး ဖြေကြားတယ်။

အမှန်တော့ ‘ဥတ္တမတ္ထံ အနုပ္ပတ္တော၊ နာဂသေနော ဝိသာရဒေါ = အရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးထူးသို့ ရောက်ပြီး ပိဋကတ်၌ ရဲရင့်သော အရှင်နာဂသေနမထေရ်၊ မိလိန္ဒ၊၂၀)’အရ အရှင်နာဂ သေနဟာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ကျုပ်ကတော့ ပုထုဇဉ်ပဲ ရှိပါသေးတယ်’လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို နှိမ့်ချပြီး ဘယ် တော့မှ ပြောမှာ မဟုတ်ဘူး။ အရှင်နာဂသေနအနေနဲ့ ရဟန္တာ မဖြစ်သေးရင်လည်း ‘ငါ ပဋိသန္ဓေ နေဦးမယ်’လို့ပဲ ဖြေမှာ။ ရဟန္တာတို့ရဲ့ဆန္ဒအတိုင်း ဖွင့်လည်းမပြောချင်တော့ သွယ်ဝိုက် ပြီး သိသွားအောင်တော့ လုပ်လိုက်တာပဲ။ အာပတ်လည်း လွတ်၊ သိလိုသူလည်း သိသွားတာပဲ။ အခြား အရိယာပုဂ္ဂိုလ် တွေလည်း ဒီလိုပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၂။ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၆၉။ ဘုရားလောင်း မိခင်ရဲ့ သက်တမ်း

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

ဘုရာလောင်း မိခင်များဟာ အဘယ်ကြောင့် ဘုရားလောင်းမီး ဖွားသန့်စင်ပြီးလျှင် ၇-ရက်ဆိုလျှင် သက်တော် ကုန်ပါသနည်း ဘုရား။

ဘိုဘို

-------------------

ဘုန်းကြီးဆီကို လာနေတဲ့ James Mcshea အမည်ရှိ မိတ်ဆွေ က ‘ဗုဒ္ဓရဲ့ မိခင်ဟာ အရွယ်လွန်ပြီးမှ ကလေး မွေးဖွားရတာ ဖြစ်လို့ မွေးရခက်တဲ့ အတွက် ဗုဒ္ဓကို မွေးပြီးတာနဲ့ ကွယ်လွန် သွားတာဖြစ်နိုင်တယ်’လို့ ဆိုဖူးတာကို အမှတ်ရတယ်။ ‘ပါရမီ’ ဆိုတာကို နားမလည်သူတွေက အဲဒီလို ထင်ကြမှာပဲ။ အမှန်က ဒီလိုမဟုတ်ပါဘူး..

ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ သေတကေတု နတ်သားဟာ နတ်ဗြဟ္မာ တွေရဲ့ တောင်းပန်မှုအရ လူ့ပြည်မှာ ပဋိသန္ဓေ ယူတော့မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ပြီးနောက် ..

‘၁)ဗုဒ္ဓဖြစ်ထိုက်တဲ့ အချိန်

၂)ရှေးဘုရားတို့ ပွင့်ထွန်းရာ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း

၃)ရှေးဘုရား တို့ပွင့်ထွန်းရာမဇ္ဈိမဒေသ

၄)ခတ္တိယမင်းမျိုး

၅) မိခင်ရဲ့ အသက် အပိုင်းအခြား’ဆိုတဲ့ ကြည့်ခြင်းကြီး ငါးပါးကို ကြည့်တယ်။ ငါးမျိုးထဲက အမှတ်-၅ အရ ဘုရား လောင်းအနေနဲ့ မိမိရဲ့မိခင်ဟာမိမိကို မွေးဖွားပြီးနောက်ခုနစ် ရက်အကြာမှာ သက်တမ်းကုန်ပြီး သူ့အလိုလိုကွယ်လွန်ရမယ့် မိခင်မျိုးကို ရွေးချယ်ရတယ်။ ဘုရားလောင်းကို မမွေးဖွားရင်လည်း ဒီမိခင်က အဲဒီနေ့ အဲဒီအချိန်မှာ ကွယ်လွန်မှာပဲ။

ဒါကြောင့် ဘုရားလောင်းကို ဖွားမြင်ပြီး ခုနစ်ရက်အကြာမှာ သေဆုံးရတာဟာ ဘုရားလောင်း မိခင်တိုင်းရဲ့ ဖြစ်မြဲ ထုံးစံ တစ်ခုပါပဲ။ အကြောင်းက ‘ဘုရားလောင်း၏ ကိန်းအောင်းရာ ဝမ်းတိုက်သည် စေတီထိုက်၍ အခြားပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးဦး ထပ်မံ မကိန်းအောင်သင့်ခြင်း၊ ယောကျ်ားများ မသွားလာသင့်ခြင်း ကြောင့် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၁)’တဲ့။

စက်တင်ဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၄။

-----------------

370.No Kāmesu

*** with him (like husband and wife) without her parents' consent, can she be of Kāmesu or Akusala?

Dear Phom Phom,

Hope you are well and happy.

For you, I have a question that I doubt and mentioned below. I humbly request you to give me an understandable answer. Is a woman who legally divorced her husband and was no longer associated with him at all, but living under financial support of her parents, still considered 'a girl under guardian or protection' though she got already married and had a child before? If she chose a new lover and had close relationships

Best wishes and paying respect,

John Aung

-------------------

well, if she does not brake her promise to the scheduled man until the end of her duty. From this Buddhist point of view, we can say women are free and independent when her guardians (i.e., mother, father, or both, etc.) agree or let her free and her age is legal. Here, 'independent' means that she is not considered that she is under anyone's protection at that situation and she should have her right and freedom to be on her own choice.

Source

Here is a story: Once, Saka, king of the gods, tried to test a courtesan's precepts. He took a shape of a young man and gave her a thousand pieces, saying, "I wil visit you." Then he disappeared for three years. But she kept waiting for his visit without ever accepting new costumers. As a courtesan, she became so poor and dificult to keep her promise that she finaly went to the Chief Justices and tell him how she should do. Then the Justices said "Because he does not come for three years, now you are free. Earn your wage as before." As soon as she left the court, she met a new man who ofered her a thousand for a visit.

As she was about to take it, the former young man (Ska) showed himself. And so she refused the new one, saying "Here is the man who gave me a thousand pieces three years ago. I must go with him." Then Saka taking his form as Deva king praised her goodness in the midst of the crowd assembled. (Jātaka-tha II , p. 341.)

To think

In Buddha's time, Ambapālī of Vesali, as a good and prestige Buddhist courtesan, served Buddha and his disciples until she entered the order as a Theri (female monk).

My Point

According to above mentioned stories, a courtesan (= a prostitute)can observe 'no adultery', the 3 rd precept very

No Kamesu

You said 'she divorced her husband legaly', so she is free to deal with her marriage regardless of financial support of her parents. I don't think that she should need her parents' approval for that to maintain her precept, because she got already married, having a child. So, if she chooses a free man as her new lover and has relationship with him, she gets no Akusala or no Kāmesu.

I think, however, it is better if she could consult her parents while living in same house and under their financial support

Must because of respect, but not because of precept.

ဒီဇင်ဘာ ၃၊၂၀၁၄။

-----------------

၃၇၁။ သူငယ်ချင်းလို့ ပဲ

တပည့်တော်မ လျှောက်ထားသည့် အကြောင်းအရာကို မေတ္တာ တရား ရှေ့ထားပြီး နားထောင်စေချင်ပါတယ် ဘုရား။ သည်းခံ ပြီးတော့လည်း ဖတ်စေချင်ပါတယ်ဘုရား။

တပည့်တော်မ အခု စင်္ကာပူမှာ နေထိုင် အလုပ်လုပ်ပါတယ် ဘုရား။ နားနဲ့ မနာ ဖဝါးနဲ့ နာပါဘုရား။ တပည့်တော်မရဲ့ ချစ်သူနဲ့ Living Together နေထိုင်ခဲ့မိပါတယ်။ ၆-လ အကြာ သူပြန်ပြီး တခြားတစ်ယောက်နဲ့ မင်္ဂလာဆောင်ပါတယ် ဘုရား။ ၂-အကြာ ပြန်လာတော့လည်း တပည့်တော်မကလည်း မပြတ် သူကလည်း ချစ်ပါတယ်ဘုရား။ တပည့်တော်မတို့ ပြန်ပြီးနေ ခဲ့မိပါတယ်ဘုရား။ အကြောင်းတစ်ခုကြောင့် သူပြန်ပြီး ယူတာ ကိုလည်း တပည့်တော်မ သိပါတယ် ဘုရား။ သူကလည်း ပွင့် ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြပါတယ်။ တပည့်တော်မတို့ နှစ်ယောက် အချင်းချင်း နားလည်စွာ လက်တွဲချင်ပါတယ်။ သူ လက်ထပ်ခဲ့တဲ့ မိန်းမကိုလည်း ပေါင်းပါ၊ တပည့်တော်မကိုလည်း ပေါင်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ တပည့်တော်မ သိချင်တာက အဲဒီ လုပ်ရပ်ဟာ အဲဒီ မိန့်မအပေါ် အပြစ်ဖြစ်ပါသလား။ တပည့်တော်မ သူ နဲ့ ရပြီးရင် သူ့မိန်းမကိုလည်း အစ်မတစ်ယောက်လို ပြုစုလုပ် ကျွေးမှာပါဘုရား။ တပည့်တော်မ သိချင်တာ သူ့အပေါ် အပြစ် ဖြစ်ပါသလား။

သိချင်လွန်း၍ မေးမိတာပါဘုရား။ အမှားပါရင် ခွင့်လွှတ်ပါ အရှင်ဘုရား။

နှင်းဝေလှိုင်

-------------------

အတူနေခြင်း

မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုမှာ အလိုဆန္ဒတူ လွတ်လပ်တဲ့ မိန်းမ ယောကျ်ား အဖြစ်နဲ့ တစ်မိုးတစ်ရံတည်းမှာ တစ်ည အတူတူနေ (အတူအိပ်) ပြီးရင် (ရာသက်ပန် နေသည် ဖြစ်စေ၊ မနေသည် ဖြစ်စေ) အိမ်ထောင်ကျပြီးပြီလို့ ယူဆတယ်။ ဒီ ယူဆချက်အရ ခြောက်လကြာ အတူနေပြီးတဲ့ ချစ်သူနှစ်ယောက်ဟာ တရားရုံး မှာ လက်မှတ်မထိုးပေမယ့်၊ ဘုန်းကြီးကို မင်္ဂလာဆွမ်း မကပ် ပေမယ့် လင်မယားအရာ မြောက်တယ်။ ဒီလို အခြေအနေ ဖြစ် ပြီးမှ ယောကျ်ားက နောက်တစ်ယောက်ကို လက်ထပ်ရာမှာ ..

၁)ယောကျ်ားအနေနဲ့ လုံးဝ ကာမေသုကံ မြောက်တယ်။

၂) အဲဒီ ယောကျ်ားကို လက်ထပ်တဲ့ မိန်းမကတော့ ထိုယောကျ်ား သူ့ချစ်သူနဲ့ အဲဒီအခြေအနေ ရှိပြီးတာကို သိလျက် လက်ခံခဲ့ရင် သူလည်း လုံးဝ ကာမေသုပါပဲ၊ မသိရင်တော့ ကာမေသုကံ မမြောက်ဘူး။

အခြေအနေအရ

ထိုယောကျ်ားဟာ (ဇာတ်လမ်းအဟောင်း ရှိပြီးဖြစ်လျက်) အသစ်မနဲ့ တရားဝင်လက်ထပ်ပြီး နှစ်လကြာနေပြီး ဖြစ်လို့ အဲဒါလည်း တစ်ဖန် အိမ်ထောင်ရှိ ယောကျ်ား မိန်းမလို့ ဆိုရပြန်တယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ပြီးမှ အသစ်နဲ့ အပြီးမသတ်ခဲ့ဘဲ အဟောင်း ဆီကို ပြန်လာပြီး အတူတူနေရာမှာ ‘သူက ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြပေမယ့်’ (အဲဒီ ပွင့်လင်းမှုက ဒီနေရာမှာ အသုံးမတည့်ဘူး။ ဟို .. ဇာတ်လမ်းသစ်နဲ့ စာမျက်နှာသစ် မဖွင့်ခင်က ပွင့် လင်းခဲ့ရမှာ)..

၁) ထိုယောကျ်ားဟာ နှစ်ထပ်ကွမ်း (နောက်တစ်ကြိမ်) ကာမေသုကံကို ကျူးလွန်ရာ ရောက်တယ်။

၂) ထိုယောကျ်ားကို ပြန်လက်ခံတဲ့ ချစ်သူဟောင်းလည်း အသစ်နဲ့ မပြတ်ခဲ့ကြောင်း သိနေရင် (အဲဒီယောကျ်ားကို အကြောင်းပြု၍ပင်) ကာမေသုကံ ထိုက်သွားရတယ်။ ပြတ်ခဲ့ပြီလို့ ယုံကြည်လို့ ဖြစ်စေ၊ မသိလို့ ဖြစ်စေ အတူတူ နေရင်တော့ ကံမမြောက်ဘူး။

အပြစ်ဖြစ်သလား

ပါဝင်ပတ်သက်သူ ကာယကံရှင်တွေ အပြစ်ဖြစ် မဖြစ်ကတော့ အပေါ်မှာ ပြောထားတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။ ‘မပြတ်နိုင်လို့ တပည့်တော်မကိုပါ လက်တွဲမယ်’လို့ သူကဆိုရင် ကိုယ်ကလက်ခံနိုင် ပေမယ့်သူနဲ့ ကိုယ်နဲ့ ကိုယ်ထိလက်ရောက်မဖြစ်ခင်မှာ ဟိုကျန် ခဲ့တဲ့ တစ်ယောက်ရဲ့ သဘောတူညီချက် သို့မဟုတ် နားလည် ခွင့်ပြုချက် ရှိရမယ်။ အဲ့တစ်ယောက် သဘောတူရင် ‘အစ်မ လိုဖြစ်စေ အမေလိုဖြစ်စေ ’ ဒါကတော့ ကိုယ့်သဘောပါ။ Love is blind. ဆို မဟုတ်လား။ သဘော မတူရင်တော့ နှစ်ယောက် လုံး ‘သူငယ်ချင်းလို့ ပဲ ဆက်၍ ခေါ်မယ်ခိုင်’လို့ ပြောကို ပြောရ တော့မယ်၊ ကာမေသုကံ မဖြစ်ချင်ရင်ပေါ့။

ရှားပါး ဖြစ်ရပ်

ရန်ကုန်၊ ကမ္ဘာအေးမှာနေတုန်းက ဘုန်းကြီးစန် (ယခုရွှေတိဂုံ ဘီအိုစီ ပိဋကတ်ကျောင်း ဆရာတော်) အခန်းကို လာတဲ့ မြောင်းမြသား အသက် ၅၀-လောက် ဒကာတစ်ယောက်နဲ့ ဆုံ ဖူးတယ်။ ပျော်ပျော် နေတတ်တယ်၊ ပွင့်လင်း ဖော်ရွေပြီး အပြောကောင်းတယ်၊ တကယ့် မင်းသား လူချောပဲ။ သူ့မှာ ဇနီး နှစ်ယောက်။ တစ်ယောက်က မြောင်းမြသူ အိမ်နီးချင်း၊ အရွယ် ရောက်စမှာ အချင်းချင်း ချစ်ခဲ့တာ။ သူ ရန်ကုန်မှာ ကျောင်း လာတက်တော့ သူ့မှာ ‘စာအု’ရှိတာ သိပေမယ့် အတန်းတူ မိန်းကလေး တစ်ဦးက ဆက်ကြိုက်တယ်။ ရွာက ငယ်ချစ်ကလည်း သိပေမယ့် စိတ်မဆိုး။ နောက်ဆုံး နှစ်ယောက်လုံးက သူ့ကို မပြတ်နိုင်၊ သူကလည်း နှစ်ယောက်လုံးကို မပြတ်နိုင်လို့ မင်္ဂလာဆွမ်းနှစ်ခါ ကပ်ရသတဲ့။ (သူ့အပြောနှစ်ဘက်မိဘတွေ သဘောတူဆိုပဲ။) ဘုန်းကြီးနဲ့ တွေ့တဲ့ အချိန်မှာ တစ်ဖက်ကို ကလေး သုံးယောက်စီ ရှိတယ်။ မြောင်းမြသူက မြောက်ဥက္ကလာကို ပြောင်းနေပြီး၊ ရန်ကုန်သူကတော့ ၃၆-လမ်းမှာ နေ သတဲ့။ နှစ်ဘက် ကလေးတွေလည်း အဆက်အသွယ် ရှိသတဲ့။ (သူများတွေ အဆင်ပြေချင်တော့လည်း အဲဒီလိုကြီးဗျို့)။

အဲဒီလို ရှားပါးဖြစ်ရပ်မို့လည်း ဘုန်းကြီး ခုထိ အမှတ်ရဆဲ ဖြစ်နေတာပေါ့။

ဒီဇင်ဘာ ၄၊ ၂၀၁၄။

-----------------

၃၇၂။ လန်ဒန်နစ္စတန်

အရှင်ဘုရား၊

ဘီဘီစီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်း အစီအစဉ်တစ်ခု၏ စကားရည်လုပွဲ တစ် ခုတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာမဟုတ်သူ လူတစ်ယောက်က ဗုဒ္ဓဘာသာမှာလည်း အစွန်းရောက်တွေ ရှိနေပြီလို့ ပြောသွားပါသည် ဘုရား။ ဗုဒ္ဓဘသာယုံကြည်သူကို အစွန်းရောက်ထဲ ထည့်သွင်းလို့ ရနိုင် ပါသလား။ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ထည့်သွင်းနိုင်သည်ကို ရှင်းပြပေး စေလိုပါသည်။

ချစ်ကို

-------------------

အကြမ်းဖက်

အကြမ်းဖက် ဆိုတာကို နိုင်ငံရေး လူမျိုးရေး ဘာသာရေး စ သည်ကို အကြောင်းပြုပြီး မကျေနပ်၊ အမုန်းပွား၊ အငြိုးထား စိတ်များကြောင့် တုံ့ပြန်သို့မဟုတ် လက်စားချေတဲ့ အနေနဲ့ အပြစ်မဲ့ လူ့အသက်တွေကို မခိုင်လုံတဲ့ ကြောင်းပြချက်နဲ့ သတ် ဖြတ်ခြင်းလို့ ဘုန်းကြီးနားလည်ပါတယ်။ ဒီအဓိပ္ပာယ်နဲ့ ဆိုရရင် ‘မိမိ ရရှိထားတဲ့ အာဏာ၊ ဓနနဲ့ ဘဝကို မစွန့်လိုလို့ ဆန့်ကျင်သူ လက်နက်မဲ့ တိုင်းသူပြည်သားတွေကို ပစ်သတ်တာ၊ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကာလက နာဇီတို့က မြို့ပြနေနက်နက်မဲ့ ဂျူးလူမျိုး အမြောက်အမြားကို သတ်ပစ်တာ၊ ယခု ဆီးရီးယားမှာ ယာဇီးဒီလူမျိုး ခရစ်ယန်တွေကို မူဆလင်တွေက လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်တာ၊ အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံရေး အယူအဆကို မကြိုက်လို့ လူတွေရှိနေတဲ့ အဆောက်အအုံကို လေယာဉ်နဲ့ ဝင်တိုက်တာ.. ဒါမျိုးတွေကိုပဲ အကြမ်းဖက်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။ အပြစ် မရှိတဲ့ လက်နက်မဲ့ မြို့ပြလူထုကို လက်နက်ကိုင် တစ်ယောက် သို့မဟုတ် တစ်ဖွဲ့ကသတ်ဖြတ်ရင် အကြမ်းဖက်တာပဲ။

အဓိကရုဏ်း

နိုင်ငံရေးအုပ်စုဝင် အချင်းချင်း၊ မတူတဲ့ လူမျိုးနဲ့ ဘာသာရေး အုပ်စုများ အကြား၊ အပြန်အလှန် (သူလုပ် ကိုယ်လည်း ပြန် လုပ်)တိုက်ခိုက်တာမျိုးကို အဓိကရုဏ်း သို့မဟုတ် အချင်းချင်း သတ်ဖြတ်မှုလို့ ဆိုသင့်တယ်။ ဒါကြောင့် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် လက် နက်ကိုင်ပြီး အပြင်းအထန် တိုက်ခိုက်တာကို အကြမ်းဖက်တယ် သို့မဟုတ် အနည်းစုက အများစုကို အနိုင်ကျင့်တယ်လို့ မဆိုသင့်ဘူး။ မိမိထက် အင်အားများတဲ့ ဟံသာဝတီ စစ်တပ် ကြီး ငြာသံပေးပြီး ချီတက်လာတာကို တွေ့တော့ ဘုရင့်နောင် က ‘လူများတာကို မဖြုံဘူး၊ တိုက်ခိုက်မှုစွမ်းရည် ကောင်းရင် နိုင်တယ်’လို့ သူ့လူတွေကို ပြောတာ ဖတ်ဖူးတယ်။ အနည်းစုမှာ လက်နက်ကောင်းတွေ (တစ်နေရာရာက) ရထားရင် အိမ် မောကျနေတဲ့ အများစုတွေ မျိုးပြုတ်သွားနိုင်တာပဲ။ အောက်ပါ စာလေးကိုဖတ်ကြည့်စေချင်တယ်..

လန်ဒန်နစ္စတန်

လန်ဒန်နစ္စတန် အမည်ရှိ စာအုပ်မှာ ဂျီဟဒ် အကြမ်းဖက် အဖွဲ့ အစည်းတစ်ခုရဲ့အဆိုကို ဒီလိုဖော်ပြတယ် ‘အခြားနိုင်ငံတစ်ခု အတွင်းဝင်ရောက်အခြေချ နေထိုင်ခြင်း၏ ပန်းတိုင်မှာ ဂျီဟဒ် (အစ္စလမ်မစ်နိုင်ငံ အဖွဲ့ဝင်တွေလို ဘာသာရေးစစ်ပွဲ ဆင်နွဲမှု) တာဝန် လှုပ်ရှားလာရန်နှင့် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၎င်းတို့၏ ဝါဒကို မယုံ ကြည်သူ)တို့အားလွှမ်းမိုးမှု ရယူရန်ဖြစ်၏။ အခြားနိုင်ငံတစ်ခု အတွင်း အခြေချ နေထိုင်ခြင်းနှင့် ဂျီဟဒ်မှာ အတူတူ သွား၏။ တစ်ခုသည် အခြားတစ်ခု၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်ပြီး ယင်း (အခြား တစ်ခု)၌ တည်မှီ၏။ ယင်း နှစ်မျိုးအနက် တစ်ခု၏ ဆက်လက် တည်တံ့မှုမှာ အခြားတစ်ခု တည်ရှိနေခြင်းကို အမှီပြု၏’ (Me lanie Phillips, Londonistan, p. 20)တဲ့။

အစွန်းရောက်

အထက်ပါ ဖော်ပြချက်တွေက မေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို အကြမ်းဖက်၊ အဓိကရုဏ်း ဆိုတာ တွေက ‘အစွန်းရောက်’တဲ့ အတွေးအမြင်ကြောင့် ဖြစ်ရလို့ ပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒ (ထေရဝါဒ မဟာယာန နှစ်မျိုးလုံး)ရဲ့ ကျမ်း ဂန်တွေမှာ အစွန်းရောက် ဟောကြားချက်မျိုး မပါတာ လုံးဝ သေချာတယ်။ ‘ဗုဒ္ဓကို မယုံသူ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ် သူကို မုန်းရမယ်၊ မည်သည့် လူမျိုးကို မိတ်ဆွေအပြစ် မပေါင်းသင်းနဲ့၊ ဗုဒ္ဓဝါဒ ပြန့်ပွားရေး အတွက်သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေနှိပ်စက်ခံရလို့ လက်စားချေတဲ့ အနေနဲ့ စစ်ပွဲဆင်နွှဲရမယ်’လို့ မည်သည့်ဗုဒ္ဓဝါဒ ကျမ်းစာတွင်မှ မသင်ကြားသလို ဗုဒ္ဓဘာသာ အမည်နဲ့ စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့တာမျိုးလည်း ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ ရှာတွေ့မှာ မဟုတ်ဘူး။ ‘ပြောတိုင်း မယုံနဲ့၊ ကိုယ့်လုပ်ရပ်ကို ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့ရင် အဲဒီ ယုံကြည်မှုကို စွန့်ပါ’လို့ ပဲ ဗုဒ္ဓ သင်ကြားပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓကို စံနမူ အဖြစ် အတုယူလေ .. ဗုဒ္ဓဝါဒကျမ်းစာ သင်ကြားချက်တွေကို အတိအကျ လိုက်နာလေ၊ အစွန်းမရောက်လေပါပဲ။

ဒါလေးကို ဖတ်ပြီးရင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ယုံကြည်သူကို အစွန်း ရောက်ထဲ ထည့်သွင်းလို့ ရနိုင်ပါသလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် အဖြေရှာနိုင်လောက်ပြီလို့ ယူဆပါတယ်။ သူတို့က ဘာလဲ

ဒါပေမယ့်..ဒီလိုတော့ နားလည်ထားသင့်တယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဝတ်ရုံ အောက်မှာ အခြားမည်သည့် ယုံကြည်ချက် မတူသူ လူမျိုးကွဲ သူကိုမျှ အမုန်းတရား ပွားအောင် စည်းရုံး လှုံ့ဆော်ရင် မမှန်ဘူး။ မိမိတို့ဗုဒ္ဓဝါဒီ မျိုးဆက်သစ်တွေရဲ့နှလုံးသားမှာ ငြိမ်းချမ်း တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ အနှစ်သာရ အစစ်အမှန် ကိန်းဝပ်အောင်၊ ယုံကြည် မှုနဲ့ အမျိုးအနွယ် မတူသူတွေအပေါ် လူသားအနေနဲ့ ရှုမြင် တတ်အောင် သင်ကြားဖို့သာ အဓိက ကျကြောင်းပါ။ အဲဒီလို မဟုတ်ရင် မေးခွန်းပါ ဘီဘီစီက ပုဂ္ဂိုလ်လို လူတွေက ဗုဒ္ဓဝါဒီ တွေကိုလည်း အစွန်းရောက်တွေထဲ ဆွဲသွင်းလိမ့်မယ်။ အစွန်း ရောက်တစ်စုကြောင့်မူလဆင်အားလုံး ထိခိုက်ရသလိုပေါ့။

ကမ္ဘာ့လူဦးရေ သန်း ၆-ထောင်ခန့်မှာ ဗုဒ္ဓဝါဒီ (လို့ ဆိုနိုင် သူ)သန်း၃၀၀-ကျော်လောက်က အရှေ့တိုင်းမှာ ရှိကြတယ်။ ၁၉၇၀-ပြည့်လွန် နှစ်တွေကစပြီး အနောက်တိုင်း ပညာရှင် လောကမှာ ဗုဒ္ဓဝါဒ ရေပန်းစားလာလို့ မယုံကြည်သူတွေက ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ရဲ့ ပြောဆို ပြုမူတာတွေကို စောင့်ကြည့်ပြီး မှားတာနဲ့ ဒင်းတို့လည်း အတူတူပါလို့ လက်ညှိုးထိုးဖို့ အဆင်သင့်ပဲ။ ဒါကြောင့် မိမိတို့ ပြောဆို ပြုမူတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်ပ ကမ္ဘာရဲ့ တုံ့ပြန်မှုကို ဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ လုံးဝ ဂရုစိုက်သင့်တယ်။ ပြည်ပကမ္ဘာမှာ မိမိတို့ ဗုဒ္ဓဝါဒအကြောင်းကို ကောင်းစွာ မသိသူ သို့မဟုတ် မယုံကြည်သူတွေ အများကြီးရှိလို့ ပါ။ တိဗက် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားက ‘အနောက်တိုင်းက လူတွေကျုပ် ကိုလက်ခံတာ ကျုပ်ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်လို့ မဟုတ်ဘူး၊ ကျုပ်က ကိုယ်ချင်းစာတရား (Compassion)နဲ့ လူကို လူလိုပဲ မြင်ခြင်း (Humanism)ကို မြှင့်တင်ဖို့ ဟောကြားလို့ ပါ’တဲ့။ အင်မတန် မှတ် သားစရာကောင်းတဲ့ အယူအဆပါ။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၇၃။ ဖိုးတစ်လုံးကဲ

အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်နှင့် တစ်ခန်းတည်း နေသည့် အသက် ၆၀-ကျော် လူကြီးတစ်ယောက်က နာမည်ကြီးသော ဆရာတော်တစ်ပါး၏ အမည်ကို ရည်ညွှန်းပြီး ၎င်းသည် ထိုဆရာတော်မှ လွဲ၍ အခြား မည်သည့် ဘုန်းကြီးကိုမျှ ရှိမခိုးဟု ဆိုပါသည်။ ၎င်း၏ စကားအရ ဆိုလျှင် ထိုဆရာတော်မှလွဲ၍ အခြားဆရာတော် သံဃာတော်များမှာ ဘုန်းကြီး မဟုတ်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိနေပါသည်။ ထိုသို့ ပြောဆိုသဖြင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မည်သည့် အကုသိုလ် အပြစ်ရှိနေပါသနည်း။

ထူးမောင်

-------------------

မိုးခါးရေ မသောက်

တောထွက်ကိုယ်တော်ကြီး တစ်ပါးက ‘သူများကိုယ့်ကို အာ ရုံစိုက်တာ ခံချင်ရင် သူများနဲ့ မတူအောင်နေမှ’တဲ့။ သူ့နည်းက .. ဆွမ်းစားအိမ်မှာ အလှူရှင်က နဝကမ္မ ကပ်လှူလာရင် မျက် လွှာချပြီး အလွန် အလိုလောဘ နည်းတဲ့ ဟန်နဲ့ ‘ဦးပဉ္စင်းက ဝတ္ထုငွေကို အလှူမခံပါဘူး။ လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းဝတ္ထုကို လှူချင်ရင် လှူပေါ့’ဆိုတော့ အလှူ့ရှင်က အလိုက်သိစွာနဲ့ ‘အလိုရှိတာကို အလှူခံပါဘုရား’ပေါ့။ နောက် နှစ်ရက်ခန့် ကြာတော့ ကျောင်း ကနေ ဖုန်းဆက်တယ် ‘ကျောင်းမှာ ကွန်ပျူတာ လိုတယ်’တဲ့။ ပြီး ‘သာဓုသာဓု’ (ဟိုကလှူပါ့မယ်လို့ ပြန်ပြောပုံရတယ်)၊ ကွန် ပျူတာလှူရင် ပရင် တာလည်း ပါမှနော်’တဲ့။ ကြုံလို့ ဘုန်းကြီးက အခြေအနေ အချိန်အခါ နေရာဒေသနဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ရှိရင် အများနဲ့ မဆန့်ကျင်လို့ သူရောကိုယ်ပါ စိတ်ချမ်းသာကြောင်း အရိပ်အမြွက်ပြောကြည့်တော့ ‘သူများ မိုးခါးရေသောက်တိုင်း ကိုယ် မသောက်နိုင်ဘူး’တဲ့။

ဟန်ဆောင်ခြင်း

‘မိုးခါးရေ မသောက်ချင်ရင် နင့်ဟာနင် ပရိတ်သတ်နဲ့ ဝေးတဲ့ နေရာကို သွားနေပါလား’လို့ ဟိုတစ်ဖက်သားက ဆိုလာမှာပေါ့ (ဟုတ်တယ်လေ..ပရိတ်သတ်ထဲမှာ နေရင် တစ်ဖက်သားဆိုတာကို မဖြစ်မနေ ထည့်စဉ်းစားရမှာပေါ့)။ ကိုယ့်အခြေအနေ အရ ကိုယ့်ကို လူအထင်သေးမှာ ကြောက်လို့ သို့မဟုတ် သူ များနဲ့ မတူဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး မြင်သာအောင် သို့မဟုတ် လူရှေ့ ရောက်မှ လုပ်ပြပြီး အများနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေရင် ဒါမျိုးကို ကြောင်းကျိုး မြင်သိသူတို့ မချီးမွမ်း မလေးစားနိုင်ဘူး။ ဒါမျိုး လုပ်ပြရုံနဲ့ သင့်ရဲ့ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (စိတ်စင်ကြယ်မှု)အဆင့် ဘယ်လောက် ပိုပြီး တိုးတက် သွားပါသလဲလို့လည်း မေးခွန်း ထုတ်ကြလိမ့်မယ်။ ဒါပေါ့ .. နိဗ္ဗာန်ရဖို့ တကယ် ကျင့်တဲ့ အခါ အသက်နဲ့ လဲပြီး စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားစမ်းပါ။ ပထမဆုံး ချီးမွမ်းမှာက အဲဒီ ကြောင်းကျိုး သိသူတွေပဲ ဖြစ်မှာ။ လူ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ နေတဲ့ အခါတော့ ကိုယ့်ကို အကြောင်းပြု၍ အများကို မထိခိုက်အောင် တော်ရုံတန်ရုံအခြေအနေမှာ ပတ်ဝန်း ကျင်အခြေအနေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ရှိသင့်တာပဲ။

ပုံပြင်တစ်ခု

ငယ်စဉ်ကအဖိုး (ဆရာဘုန်းကြီးလူထွက်)ပြောပြဖူးတဲ့ ပုံပြင် တစ်ခုက..ဗာလနဲ့ ပဏ္ဍိတလို့ လူငယ်နှစ်ယောက်ကုန်းသွယ် ကိစ္စနဲ့ ခရီးသွားကြသတဲ့။ သင်္ဘောဆိုက်လို့ မြို့တစ်မြို့ကို ရောက်စဉ် အဲဒီမြို့မှာ ယောကျ်ားတွေ အားလုံး ခြေတစ်ချောင်း ကျိုးနေတာကို တွေ့တော့ ပဏ္ဍိတ စဉ်းစားပုံက ‘ယောကျ်ား အားလုံး ခြေတစ်ချောင်း ကျိုးနေတာဟာ ထူးခြားတဲ့ အကြောင်းတစ်ခု ရှိရမယ်၊ ငါလည်း မကျိုးပေမယ့် ကျိုးဟန် ဆောင်ပြီး အခြေအနေကို လေ့လာရမယ်’တဲ့။ ဒါပေမယ့် ဗာလ ကတော့ ‘ငါလို ခြေထောက် နှစ်ချောင်းလုံး ကောင်းသူဟာ ဒီမြို့မှာ နာမည်ကြီးပြီး ဘုရင်ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ငါတော့ မုတ်ဆိတ်မွှေး ပျားစွဲတာပဲ’လို့ စဉ်းစားပြီး ကြွားကြွား ဝင့်ဝင့်နဲ့ သွားလာသတဲ့။ အမှန်တော့ ဒီမြို့သားတွေက ဘုရင့်အမိန့်နဲ့ ခြေ တစ်ချောင်းကို ချိုးထားရတာ။ ဗာလ အကြောင်းကို ဘုရင်သိ သွားတဲ့ အခါ ဗာလလည်း ခြေတစ်ချောင်း ချိုးခံရတာပေါ့။ ဒီလိုနဲ့ ပဏ္ဍိတဟာ အခြေအနေနဲ့ လိုက်လျောအောင် ပြုမူခဲ့လို့ ကိုယ့်မြို့ ရွာကို ခြေမကျိုးဘဲ ပြန်လာနိုင်ခဲ့သတဲ့။

ဆိုးကျော်ကြီး

အဆိုးဖက်မှာ နာမည်ကျော်တဲ့ ဘုန်းကြီး လူထွက်ကြီး တစ်ယောက်က မင်းကွန်း တိပိဋကဓရ ဆရာတော်ကြီးဆီမှာ သရ ဏဂုံကို ဆောက်တည်ရမှ အားရကျေနပ်တယ် ဆိုပဲ။ ၁၉၈၈ (အရေးအခင်း အတွင်း)မှာ သူ့စကားကို နားနဲ့ ဆတ်ဆတ် ကြားရစဉ် ‘သူလို လာဘ်စား ခြစားနေသူအနေနဲ့ ဘုရားဆီမှာ ဆိုရင်ကော တကယ်သရဏဂုံ တည်နိုင်ပါ့မလား’လို့ ဘုန်းကြီး တွေးနေခဲ့ဖူးတယ်။ မေးခွန်းပါ အသက် ၆၀-ကျော် ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးလည်း အနှီဘုန်းကြီးလူထွက် ဆိုးကျော်ကြီးလိုပဲ နေမှာ။ ဒီလို လူမျိုးက ဘုရား သက်တော်ထင်ရှား ရှိရင်တောင် ‘တို့က ဗုဒ္ဓ ဘုရားကိုပဲ ရှိခိုးတယ်၊ ကျန်တဲ့ ရဟန္တာတွေက အလကားပါ’လို့ ပြောမယ့် လူစားမျိုး။ အမှန်တော့ အဘဗ္ဗ (ဘယ်လောက် တ ရား ထိုင်ထိုင် တရားထူး မရနိုင်သူ) ဆိုတာ သူလို လူမျိုးပေါ့။ ဗမာတွေ အချင်းချင်း အတင်း ပြောလွန်းတဲ့ အတွက် မကောင်း လို့ ဗမာများတဲ့ ပရိသတ်ထဲကို မဝင်ဘူးလို့ ကြေညာလေ့ရှိတဲ့ ပြည်ပရောက် ဗမာအချို့လို နေမှာ။ ကိုယ်ကတော့ မကောင်းတဲ့ ဗမာတွေထဲ မပါဘူး၊ သို့မဟုတ် ကိုယ်ကမှ အင်မတန် ကောင်းတဲ့ တော်တဲ့ ဗမာလို့ ကိုယ်ကိုယ်ကို အထင် ရောက်နေသူတွေ ဒီဖက်မှာ မကြာခဏ ကြုံရတတ်ပါတယ်။

ဒုမင်္ဂလကြီး

အဲဒီ ပုဂ္ဂိုလ်ကြီး အနေနဲ့ သူကြည်ညိုတဲ့ ဘုန်းကြီးက လွဲပြီး အခြား ရဟန်းတွေကို မည်သို့ သတ်မှတ်စေ၊ သံဃာမှာ မနစ် နာပါဘူး။ ပထမဆုံး နစ်နာမှာက အဲဒီ ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးပဲ ဖြစ်လိမ့် မယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒီပါလို့ ဆိုရင်းက ပူဇော် ရိုသေထိုက်သူကို ကျော ခိုင်းနေလို့ (မင်္ဂလသုတ်အရ) သူဟာ အနည်းဆုံး သက်ရှိ ဒုမင်္ဂလကြီး ဖြစ်သွားတယ်။ စိတ်ထဲမှာ မကြည်ညိုစိတ် သို့မ ဟုတ် မြင်ပြင်းကပ်တဲ့ စိတ်သို့မဟုတ် ဒေါသစိတ်၊ ဒီစိတ်နဲ့ အတူ ဖြစ်တဲ့ မနာလိုဝန်တို အမျိုးမျိုး ထင်ကြေးပေးဆိုတာတွေဖြစ်တယ်၊ ဒါတွေ အားလုံး အကုသိုလ် စိတ်တွေချည်းပဲ။ ဒီစိတ် ပြင်းထန်သလောက် သူ့အကုသိုလ် ပြင်းထန်မှာပဲ။

ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီအနေနဲ့ အလိုလိုနေရင်း အကုသိုလ်မဖြစ် သင့်ပါဘူး။ ရဟန်းတစ်ပါးနဲ့ တွေ့လို့ ဦးညွတ်ဖို့ ကြုံလာရင် .. ‘လေးပါးနဲ့ လေးပါးထက် အပိုအလွန်ရှိတဲ့ ရဟန်းအပေါင်းဟာ သံဃာမည်တယ်လို့ (အဲဒီလိုသံဃာရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကိုနားလည် ၍) သံဃာကို ဦးစွာ အာရုံပြု။ ပြီးမှ .. ‘သံဃော နာမ ဒုဿီ လော နတ္ထိ = သံဃာမှာ ဒုဿီလ (အကျင့်ပျက်သူ)လို့ မရှိပါဘူး။ သိက္ခာသုံးရပ်ကို တတ်စွမ်းသမျှ ကျင့်ကြံနေကြတာပဲ’လို့ စိတ်ထဲက ဆိုပြီး အသင့်နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်တတ်အောင်နဲ့ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်ကြီးရဲ့စိတ်မျိုးရှိ မနေမိအောင်ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုံး မဖို့လေ့ကျင့်ရင်း ရှိခိုးဦးညွတ်ဖို့ ဝန်မလေးပါလေနဲ့။

ဇန်နဝါရီ ၂၃၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၇၄။ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ နောက်ဆုံးဆွမ်း

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

သက်သတ်လွတ် စားတဲ့ မိတ်ဆွေ တစ်ယောက်က မြတ်စွာ ဘုရားလည်း သက်သတ်လွတ်ဟု ဆိုပါသည်။ ဒါပေမဲ့ မြတ်စွာ ဘုရားဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး ဝက်သားဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးသည် ဟု တပည့်တော် မှတ်သားဖူးပါသည်။ မြတ်စွာဘုရားဟာ အမှန်ပဲ ဝက်သားဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးမပေး ကရုဏာဖြင့် ဖြေကြား ပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မြင့်မြတ်

-------------------

သက်သတ်မလွတ်

‘တပ်မက်ခြင်း၊ မုန်းတီးခြင်းတို့သည်သာ လူတို့၏ အညှီအဟောက် ဖြစ်၏။ အသားဟူသော စားဖွယ်မှာ အညှီအဟောက် မဟုတ်။ အသားငါး မစားခြင်း၊ အဝတ် မဝတ်ခြင်း စသည်ဖြင့် သတ္တဝါတွေကို စင်ကြယ်အောင် မလုပ်နိုင် (သုတ္တနိ၊၃၁၅)’။ ‘ဖြစ်နှင့်ပြီးအသား (မဝယ်မီ ပေါ်ပြီးအသား)ကို ဝယ်ယူ ချက် ပြုပ်ထားတဲ့ သောတာပန် သီဟစစ်သူကြီး ကပ်လှူတဲ့ ဆွမ်းကို မြတ်ဗုဒ္ဓ ဘုဉ်းပေတယ် (အံ၊၃၊၃၁)’။ ‘ဇီဝက၊ မမြင်ခြင်း မကြားခြင်း ယုံမှား မရှိခြင်းဟူသော အကြောင်းသုံးပါး (နှင့် ပြည့် စုံလျှင် ထို)အသားကိုသုံးဆောင် ကောင်း၏ (ဇီဝကသုတ် (မ၊၂၊၃၂)’။ ဒေဝဒတ်ကရဟန်းများအား ရာသက်ပန်ငါးအမဲကို စားခွင့် မပြုဖို့ဗုဒ္ဓကိုလျှောက်တဲ့ အခါဗုဒ္ဓက ‘ဒေဝဒတ်၊ မသင့်။ မြင်ကြားယုံမှားဆိုတဲ့ အစွန်း သုံးပါးမှလွတ်တဲ့ ငါးအမဲကိုငါ ခွင့်ပြု၏ (ဝိ၊၄၊၃၅၈)’လို့ မိန့် တော်မူပါတယ်။

ဒီဖော်ပြချက်တွေအရ ထေရဝါဒအလို ရဟန်းတော်တွေကို မြတ်ဗုဒ္ဓ အသားကို မတားမြစ်တာ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓ ကိုယ်တိုင် သက် သတ်လွတ်မဟုတ်တာ သေချာတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ နောက်ဆုံးဆွမ်း

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး ကုသိနာရုံမြို့သို့ ကြွစဉ် လမ်းခရီး အကြားပါဝါမြို့မှာခေတ္တနားခိုက်ပါဝါမြို့သား စုန္ဒအမည်ရှိပန်း ထိမ်သည့်ရဲ့သား ကပ်လှူတဲ့ သူကရမဒ္ဒဝကို ဘုဉ်းပေးပြီးတဲ့ အခါ ‘မြတ်စွာဘုရားအား ကြမ်းတမ်းသော အနာရောဂါ ကပ် ရောက်ပြီး သေလောက်အောင် ပြင်းထန်သော ဝမ်းသွေးသွန် ရောဂါဝေဒနာတို့ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏ (ဒီ၊၂၊၁၀၅)’။ ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ ဘီစီ ၄၈၃ (လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း၂၄၉၈) အချိန်က ဖြစ်ပါတယ်။ အယူအဆ ငါးမျိုး

သူကရမဒ္ဒဝ-ကိုအေဒီငါးရာစုအဋ္ဌကထာ (အဖွင့်ကျမ်း)တွေ မှာအောက်ပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ် ငါးမျိုးဖော်ပြတယ်..

‘သူကရမဒ္ဒဝ-ဟူသည်

(၁) မနုပျိုလွန်း မအိုလွန်းသော ပံ့သ ကူရသည့် တောဝက်သားတည်း။ ယင်းသည် နူးညံ့ ညက် ညော၏ (မနုမအိုတောဝက်ပျို၏ အလိုလိုဖြစ် မသတ်ညှစ်သည့် ပြေပြစ်သန့်ပြန့် နူးညံ့သော အသား)။

(၂) အချို့က ယင်းသည် နို့ထွက် ပစ္စည်း ငါးမျိုးနှင့် ရောချက်ထားသည့် နူးညံ့သော ထ မင်းဟု ဆို၏။

(၃) အချို့ကမူ ရသာယနကျမ်းနှင့် အညီ စီမံ ချက်ပြုပ်ထားသော အစားအစာဟုဆို ၏’ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၉)။

‘သူကရမဒ္ဒဝ-ဟူသည်

(၁) ပံ့သကူရသည့် တောဝက်၏ အလွန်နူးညံ့သော အသားတည်းဟု မဟာအဋ္ဌကထာ၌ဆို၏။

(၂) အချို့က ဝက်သား မဟုတ်၊ ဝက်တို့ တူးဆွ နင်းနယ်သော အရပ်၌ ပေါက်သောမျှစ်နုဟုဆို၏။ (၃) အချို့ကဝက်တို့ တူးဆွ နင်းနယ်သောအရပ်၌ ပေါက်သော မှိုငုံတည်းဟု ဆို၏။

(၄) အချို့ကရသာယန (ဆေး)ဟုဆိုကြ၏ (ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၆၁)။

အဲဒီ အဓိပ္ပာယ် ငါးမျိုးအနက် တောဝက်ပျိုသား ဆွမ်းဆို တဲ့ ပထမအဆိုကို ထေရဝါဒီတို့က အတည် ယူပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီးမှာ နံပါတ်တစ် အဓိပ္ပာယ် ရှိတဲ့ သူကရမဒ္ဒဝကို ဘုဉ်းပေးတယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။

ထောက်ခံသူ

ဒီဃနိကာယ်ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်သူ Maurice Washe ကလည်း ထေရ၀ါဒ အဋ္ဌကထာတွေမှာ ဖွင့်တာနဲ့ အညီ ပထမ အဓိပ္ပါယ်ကိုပဲ အတည်ယူပါတယ်။ ပြီးတော့ သူက ‘အသားစား တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးစာရေးဆရာ အချို့က ထေရဝါဒကို ဝေဖန် ပြစ်တင်မှု ရှိတယ်။ ဘယ်လိုပဲဆိုစေ သတ္တဝါတွေကို ကရုဏာ ထားတဲ့ အနေနဲ့ သက်သတ်လွတ် စားပါတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်လောက်နဲ့ တော့ မခိုင်လုံပါဘူး’တဲ့။ ‘ဂျပန်ရှိရှင် ဗုဒ္ဓဝါဒ (မဟာယာနဂိုဏ်းကွဲ)ကို တည်ထောင်သူ ရှင်ရန် ရွှန်နင် (Shinran Shonin)ဟာ သက်သတ်လွတ် စားတာ၊ အိမ်ထောင် မပြုဘဲ နေတာတွေဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ညှဉ်းဆဲခြင်း (အတ္တ ကိလမထ)ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး အဲဒီစည်းကမ်းတွေကို ပယ်ဖျက်ခဲ့တယ်’လို့လည်း သူက ဆိုတယ် (Maurice Washe, The Long Discourseds of the Buddha, Foot Note, p. 572)။

ထေရဝါဒအလို အဖြေကတော့ ဒီမှာတင် ပြီးပါပြီ။ ဒါပေ မယ့် .. ထည့်သွင်း စဉ်းစားစရာက အေဒီ ငါးရာစု အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေမှာ ဝါဒကွဲ ငါးမျိုးတောင် ဖော်ပြတာ ထောက်ရင် သူကရမဒ္ဒဝ ဆွေးနွေးမှုဟာ အတော်နက်ရှိုင်းခဲ့ပုံရတယ်။ တိဗက်မှတ်တမ်းမှာ ဖော်ပြတဲ့ အောက်ပါ ဗုဒ္ဓဝင် ဝါဒကွဲလေး ကိုဖတ်ကြည့်ပါ။

တိဗက်မှတ်တမ်း

ထိုည မကုန်မီ အချိန်တွင် ရွှေပန်းထိမ်သည် ကုန္ဒ (စုန္ဒ) သည် အရသာနှင့် ပြည့်စုံသော အစားအသောက် များစွာကို ပြင် ဆင်၏။ နောက်နေ့ နံနက်၌ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ကြွလာသောအခါ ဗုဒ္ဓအတွက် အထူးပြင်ဆင် စီမံထားသော ဆွမ်းဖြင့် ဗုဒ္ဓ၏ သံ သပိတ်ထဲသို့ လောင်းထည့်ပြီး ယင်း (သပိတ်)ကို ဗုဒ္ဓ၏ ရှေ့၌ မိမိ၏ လက်ဖြင့် ချ၏။ သို့ရာတွင် ကောက်ကျစ်သော ရဟန်း တစ်ပါးသည် ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်အား လှူဒါန်းသည့် သပိတ်နှင့် ဆွမ်းဟင်းလျာကို ယူပြီး ရင် ခွင်ဖြင့် ဖုံးဝှက်ထား၏။ ဗုဒ္ဓရော စုန္ဒပါ နှစ်ဦးလုံး ထိုသို့ပြုသည်ကို မြင်လိုက်ကြသော်လည်း မည်သို့မျှ ပြောဆိုခြင်း မပြုချေ။ သို့ဖြင့် စုန္ဒသည် နောက်ထပ် သံသပိတ် တစ်လုံးတွင် အရာသာနှင့် ပြည့်စုံသော ဆွမ်းကို ဖြည့်ပြီးဗုဒ္ဓအားလှူဒါန်း၏။ စုန္ဒသည် ဗုဒ္ဓနှင့်ရဟန်းတော်များ အား အရသာရှိသော ဆွမ်းခဲဖွယ်တို့ဖြင့် လှူဒါန်းပြီး မိမိလက် ဖြင့်ပြုစုလုပ်ကျွေး၏။

အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်သူ Rock Hill က ‘ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန် စံ ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သည့် ဝမ်းတော် လားခြင်းကို ဖြစ်စေ သည် ဆိုသော ဝက်သားဆွမ်းအား ဤကျမ်းစာ၌ မဖော်ပြ ခြင်းမှာ ထူးခြား၏ (Ibid, p. 133. Foot Note)’လို့ မှတ်ချက် ပေးခဲ့တယ်။ (အမှန်မှာ Rock Hill ဆိုသလို ဝက်သားဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဝမ်းတော် လားသည်လို့ ထေရဝါဒီတို့ မယုံကြည်ပါဘူး။)

သုတေသနအမြင်

Journal of the American Oriental Society, Vol. 102, No. 4 မှာ ပါတဲ့ R. Gordon Wasson ရေးတဲ့ The Last Meal of the Buddha အမည်ရှိ စာတမ်းအရ သုတေသနဆရာဟာ အိန္ဒိယရှိ ထိုထိုအရပ်သို့ သွားရောက်ပြီး ယနေ့ခေတ် လူအချို့ရဲ့ အစား အစာနဲ့ ဗြာဟ္မဏတို့ရဲ့ အစဉ်အလာကိုပါ လေ့လာ၍ ထောင့်စုံ အောင် ဆွေးနွေး သုံးသပ်လျက် ‘ဝက်တို့ တူးဆွ နင်းနယ် သောအရပ်၌ ပေါက်သော မှိုနု’ဆိုတဲ့ ဥဒါနအဋ္ဌကထာမှာ ဖော် ပြတဲ့ အချို့ဆရာတို့ အဆိုအား ထောက်ခံထားပုံကို အကျဉ်း ချုပ်ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်..

ဒေသခံတို့ အဆို

အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ရှိ ဗီဟာပြည်နယ်ရှိ ဆန်တောလ် (Santal) လူမျိုးတွေ နေထိုင်တဲ့ အရပ်မှာ ပူတက သို့မဟုတ် ပူတိကလို့ ခေါ်တဲ့ (မှိုတစ်မျိုး)ရှိတယ်။ ဒေသခံတွေဟာ ယင်းမှိုမျိုးဟောင်း နွမ်းသွားတဲ့ အခါ ယနေ့ထိ မြေကြီးမှာ မြှုပ်နှံလေ့ရှိတယ်။ ဘာ ကြောင့်ဆို ဒီမှိုမျိုးက ဟောင်းနွမ်းသွားရင် လူသေနံ့ ထွက်ပြီး အလွန် အနံ့ပြင်းလို့။ တောမှာ ထိုမှိုမျိုး ပေါက်ရောက်လေ့ရှိတဲ့ သစ်ချုံတွေ အောက်မှာ ဝက်တွေ မြေကြီးကို တူးဖော်ထားတာ ကိုတွေ့ရလေ့ရှိတယ်လို့လည်း ပြောပြကြတယ်။

အဲဒီသဲလွန်စဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့နောက်ဆုံးဆွမ်းကို မှိုမျိုးလို့ ယူဆတဲ့ ဥဒါနအဋ္ဌကထာလာ အညေ (အချို့ဆရာ)တို့ အဆိုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ ဖြစ်လာစေတယ်။

ဇာတ်မြင့်တို့ မှိုမစား

ခရစ်နှစ်အစပိုင်းမှာ ရေးသားခဲ့တဲ့ ဒွိဇခေါ်ဇာတ်မြင့်ပုဏ္ဏား တွေ လိုက်နာကျင့်သုံးတဲ့ မနုဓမ္မသတ် (Laws of Manu) အခန်း ၅၊ အပိုဒ်-၅ နဲ့ အခန်း ၅၊ အပိုဒ်-၁၉ (အဲဒီ စာပိုဒ်တွေရဲ့ အင်္ဂလိပ်မူရင်းကို Sacred Books of the East, Vol. XXV ကျမ်း၊ စာ-၁၇၀၊၂၀၁၊၄၀၂တွေမှာတွေ့နိုင်တယ်) မှာ..

‘နှစ်ကြိမ်မွေး (ဒွိဇ) ဇာတ်မြင့် ပုဏ္ဏားတို့သည် ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်မြိတ်၊ ကြက်သွန်နီ၊ မှိုနှင့် (မသန့်သော)အခြေခံများမှ ပေါက်ရောက်သည့် (အပင်များ အားလုံး)ကို မစားသောက်ရ။ မှိုမျိုး၊ ရွာဝက် (အိမ်မွေးဝက်)၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ရွာကြက် (အိမ် မွေးကြက်)၊ ကြက်သွန်နီ သို့မဟုတ် ကြက်သွန်မြိတ်ကို စား သောက်သော နှစ်ကြိမ်မွေး (ဇာတ်မြင့် ပုဏ္ဏား)သည် အပယ်ခံ (ဇာတ်နိမ့်)တစ်ယောက် ဖြစ်သွားလိမ့်မည်။’

လို့ မှိုမျိုးကို မစားဖို့ တားမြစ်တယ်။ ဟိန္ဒူတွေက မှိုကို စားရင် ခွေးသား စားတာနဲ့ တူကြောင်း ဆိုတယ်။ ဆာ ဝီလျံဂျုန်းစ်ကလည်း ‘မနုဓမ္မသတ် အဖွင့်ကျမ်းမှာ ရှေးခေတ် ဟိန္ဒူများသည် မြေကြီး၌ဖြစ်စေ သစ်ပင်၌ဖြစ်စေ ပေါက်သည့် မှိုမျိုးကို စား သောက်သူအား ပုဏ္ဏားများကို သတ်ဖြတ်သူ၏ အပြစ်နှင့်တူ ကြောင်းနှင့် မှိုသည် စက်ဆုပ်ဖွယ် အကောင်းဆုံး ဖြစ်ကြောင်း ယူဆ၏’လို့ ဆိုတယ် (The Works Sir Williatrr Jones, Vol V, pp 160-161, London, 1807)။

အဲဒီ ဖော်ပြချက်တွေအရ ဟိန္ဒူဇာတ်မြင့် သုံးမျိုးနဲ့ ပုဏ္ဏား တွေမှိုမျိုး အားလုံးကို မစားကြဘူး။

စုန္ဒရဲ့ မှိုဆွမ်း

သုဒ္ဓမျိုးဝင် ဇာတ်နိမ့်ဖြစ်သူ ပါဝါမြို့သား ရွှေပန်းထိမ်သည် စုန္ဒ ကတော့ ဇာတ်မြင့်တို့ စည်းကမ်းကို မသိလို့ သို့မဟုတ် လိုက် နာဖွယ်မလိုလို့ မှိုကိုစားသုံးတဲ့ အတွက်မြတ်ဗုဒ္ဓ ပါဝါမြို့ကို ရောက်ချိန် ထိုဒေသမှာ လှိုင်လှိုင် ရနိုင်တဲ့ လတ်ဆတ်တဲ့ မှိုမျိုး ဆွမ်းနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ နောက်ပါ သံဃာတော် အားလုံးကို ကပ်လှူတယ်လို့ ဆိုရင် မငြင်းသာဘူး။ စုန္ဒကမှိုမျိုးဆွမ်းကို ကပ်လှူတဲ့ အခါ မြတ်ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ချက်ခြင်း သတိထား မိနိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုခွင့်ရှိတာပဲ။

ဗုဒ္ဓ မိန့်ကြားပုံ

စုန္ဒအိမ်မှာ ဆွမ်း မဘုဉ်းပေးမီး မြတ်ဗုဒ္ဓက စုန္ဒကို.. ‘စုန္ဒ၊ သူကရမဒ္ဒဝကို ငါဘုရားအား ဆက်ကပ်လော။ အခြား ဆွမ်း၊ မုန့်များဖြင့် သံဃာတော် များအား ကပ်လှူလော။ ကြွင်းကျန်သော သူကရမဒ္ဒဝကို မြေကြီး၌ တွင်းတူး၍မြှုပ်နှံလော’ လို့ မိန့်တော်မူတယ်။ ‘(စွန့်ပစ်ရုံ မဟုတ်ဘဲ) မြေကြီး၌ တွင်းတူး၍ မြှုပ်နှံလော’ဆိုတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ မိန့်ကြားချက်ဟာ ထူးခြားတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ အနေနဲ့ အစားအသောက်နဲ့ ဇာတ်ခွဲခြားမှုမှ လုံးဝ လွန်မြောက်ပြီး ဖြစ်ပေမယ့် ငယ်စဉ်ဘဝ မိမိ ကြီးပြင်းခဲ့ တဲ့ ဇာတ်မြင့်တို့ရဲ့မှိုမျိုးအားလုံးကိုမစားရဆိုတဲ့ စည်းမျဉ်းကို သိကျွမ်းပြီးသား မဖြစ်နိုင်ဘူးလား။ ရဟန်း ပရိသတ်ထဲမှာ အနိမ့်ဆုံးသောတာပန် အဆင့်ရှိကြပေမယ့် ဇာတ်မြင့်တွေ အများ ဆုံးဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကိုမစဉ်းစားသင့်ဘူးလား။

ဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းများ

တရုတ်ဘာသာ ဗုဒ္ဓဝင် လေးကျမ်းနှင့် သက္ကတဗုဒ္ဓဝင် တစ် ကျမ်း၊ အဲဒီ ဗုဒ္ဓဝင် ငါးကျမ်းလုံးအရ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပါဝါမြို့မှာ ရပ် ခြင်းနှင့် ဆွမ်းလှူဒါန်းသူ စုန္ဒအမည်ကို ဖော်ပြပေမယ့် သူကရ မဒ္ဒဝအကြောင်းကို လုံးဝ ဖော်ပြခြင်း မရှိ။ ဘာကြောင့်ဆို တရုတ် တွေအနေနဲ့ မှိုနှင့်ပတ်သက်ပြီး စဉ်းစားဖွယ်မလို၊ တရုတ်တို့ မှာ စားကောင်းတဲ့ မှိုမျိုး အားလုံးကို စားသုံးလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓက မိမိသာမှိုမျိုး (ပူတိက)ကိုကြေညက်နိုင်တယ်ဆိုပြီးအကျန်ကို မြေမှာကျင်းတူး မြှုပ်နှံဖို့ မိန့်တော်မူတာကို နားလည်ပုံ မရလို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။

ဆွေးနွေးခဲ့ကြ

ပါဝါမြို့မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ရှောင်တခင် ဘုဉ်းပေးတော်မူရတဲ့ ပူတိက (မှိုမျိုး) ဟင်းလျာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထိုအချိန်က မြတ်ဗုဒ္ဓ နာမ ကျန်း ဖြစ်နေခြင်းနဲ့ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော့မည်ဆိုတဲ့ အသိကြောင့် ဖုံးဖုံးဖိဖိ ဖြစ်ခဲ့နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ ရာဇဂြိုဟ် သံဂါယာနာမှာလည်း ဒီအကြောင်း အရေးတကြီး ပြောဆိုခဲ့ကြပုံမရ။

ပါဝါမြို့ ဖြစ်ရပ်ကိုနှောင်းပိုင်းခေတ်တွေမှာ ပိုမိုဆွေးနွေး လာကြပြီး နောက်ဆုံး ‘သူကရမဒ္ဒဝ’ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရသစ်ကို တီထွင်ခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါဟာ မှန်နိုင်ပေမယ့် နားလည်မှုကို အားနည်းစေခဲ့တယ်။ အဋ္ဌကထာနှစ်စောင်မှာပါတဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ နောက်ဆုံးဆွမ်း (သူကရမဒ္ဒဝ)အကြောင်း ဝါဒကွဲတွေက ဒီအချက်ကိုဖော်ပြနေသလိုပဲ။

(သုတေသန စာတမ်းထဲက အဓိက ကျတာလောက်ကို အာဘော်မိရုံ ဖော်ပြလိုက်ခြင်းမျှသာ။ ယုတ္တိကို ဆင်ခြင်၍ မိမိ ဘာသာစဉ်းစားပြီး အဖြေရှာရန်သာ)။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈၊ ၂၀၁၅။

----------------- ဂတိငါးပါး ဆုံလည်နွား သွား၍မဆုံးပြီ။ (ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

၃၇၅။ နှစ်ဆယ့်တစ်ရာစု ဗုဒ္ဓဝါဒီ

တပည့်တော် မေးလျှောက်လိုပါတယ်ဘုရား၊

လွန်ခဲ့တဲ့ အပတ်က တပည့်တော်ရဲ့ အဖိုး ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်ဘုရား။ ရက်မလည်ခင် တစ်ပတ်အတွင်းမှာ ဘုရားပန်း အသစ် မလဲရဘူးဆိုပြီးအချို့က ပြောပါတယ်ဘုရား။ အသုဘ ချချိန်မှာလုပ်ကြတဲ့ ဗာဟီရများစွာကို အဆင်ပြေသလိုလုပ်ခွင့် ပေးနိုင်ပါတယ် ဘုရား။ ဒါပေမယ့် ရက်မလည်ခင် ဘုရားပန်း မလဲရဘူးဆိုတာတော့ ဘာကြောင့်လဲဆိုတာ မသိပါဘုရား။ ဒါကြောင့် ရက်မလည်ခင် ဘုရားပန်း လဲကောင်း မလဲကောင်း ရှင်းပြပေးစေလိုပါတယ်ဘုရား။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ဘုရား။

ရတနာအောင်

------------------

လောကသမ္မုတိကျမ်း

ရန်ကုန်မှာ ဆေးကုလာရင်း ပျံလွန်တော်မူတဲ့ ငယ်ဆရာ ဘုန်းကြီးရဲ့ အလောင်းကို ခေါင်းထဲထည့်ပြီး ကားနဲ့ ရွာကို ပြန်ယူ လာရာမှာ လမ်းမှာ ခေါင်းကို သင်္ကန်းနဲ့ အုပ်ပြီး ဝှက်ယူလို့ လမ်းတစ်လျှောက် ရပ်ချင်တဲ့ နေရာ ရပ်ပေမယ့် ပြဿနာ မရှိခဲ့ဘူး။ ဒါပေမယ့် ရွာကိုလည်း ရောက်ရော ‘အလောင်းကို ဘုန်း ကြီးကျောင်းဝင်းထဲ မယူရ၊ ရွာရဲ့အနောက်ဖက်ကပဲ သင်္ဂြိုဟ် မယ့် နေရာဆီကို သယ်ယူရမယ်၊ အနည်းဆုံး ရွာနဲ့ ဝါးဆယ် ပြန်ကွာ (ပေ ၁၀၀) ဝေးတဲ့ နေရာက ယူရမယ်၊ သယ်ယူ လာတဲ့ အလောင်း တစ်နေရာမှာ ရပ်ပြီးရင် နေရာ ပြန်မရွှေ့ဘဲ အဲဒီ နေရာမှာပဲ မီးရှို့ သင်္ဂြိုဟ်ရမယ်’ဆိုတဲ့ စည်းကမ်းတွေကို ရွာလူကြီးတစ်ယောက်က ပြောလာတယ်။

ဒုက္ခ .. ဒီအလောင်းကြီးကို ရန်ကုန်ကတောင် ယူလာခဲ့ တာ၊ ဘာလို့ ကျောင်းဝင်းမှာ ထားလို့ မရတာတုန်း ဆိုတော့ သူက ‘လောကသမ္မုတိကျမ်းမှာ တားမြစ်ထားလို့ ပါ’တဲ့။

ဆွမ်းမကျွေးရ

လောကသမ္မုတိ ကျမ်းဆိုတာရှိကောရှိရဲ့လားလို့ အဲဒီတုန်းက သံသယ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ နောက်တော့ ရှာဖွေ လေ့လာရင်းနဲ့ ပိဋကတ်တော်သမိုင်းကျမ်းမှာ မဟာသံဃနာထစီရင်တဲ့ လောက သမ္မုတိကျမ်း ဆိုတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါနဲ့ ဖတ်ကြည့်ချင်လို့ ရှာဖွေရင်းမကြာမီကမှ အဲဒီကျမ်းရဲ့ပေမူကိုရတယ်။ စာမျက် နှာ သိပ်မများပါဘူး။ ဖတ်ရသလောက် လူသေအလောင်းကို ပြင်ဆင်ပုံ၊ သင်္ဂြိုဟ်ပုံ၊ ဘယ်လိုသေရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်၊ အလောင်းကို ဘယ်အရပ်ကထုတ်ယူမယ်၊ သင်္ဂြိုဟ်မယ့်တွင်းကို ဘယ်လိုတူးမယ် ဆိုတာမျိုးတွေကို အတော် အသေးစိတ် ညွှန် ကြားထားတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘုရားဟော ကျမ်း ဂန်တော့ မဟုတ်ဘူး။ အစဉ်အလာ ယုံကြည်လာခဲ့တာကို မှတ် တမ်းတင်ထားတဲ့ ကျမ်းဖြစ်ပုံရတယ်။

အဲဒီကျမ်းရဲ့အဆိုတစ်ရပ်ကို ဖတ်ကြည့်ပါ..

‘မွေးပြီးမှ အချင်း မကျွတ်နိုင်၍ (မိခင်) သေသော် ညဉ့်မသိပ် ရာ၊ ဆွမ်းမကျွေးရာ၊ အကူမခံရာ။ ခံချေသော် သိပ်ချေသော် အမိအဘ အဆွေအမျိုးတို့ အသက် စည်းစိမ် ဆုတ်ယုတ်ရာ၏ (ကီ-ကျော)’။

ရှေးထုံးပေမယ့်

ဖော်ပြပါ အစဉ်အလာတွေက တောမှာတော့ ယနေ့တိုင် စွဲ လမ်းနေကြဆဲဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အမှန်တော့ ဒါတွေဟာ လူ့ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အတူ စတင်လာခဲ့တဲ့ အစွဲအလမ်း ဟောင်း ကြီးတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ‘ရှေးထုံးကို မပယ်အပ်’လို့ ဆိုတော့ ဆိုတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကူးစက်ရောဂါကြောင့် ချက်ခြင်း မြေမြှုပ် လိုက်ရတယ် ဆိုရင် လက်ခံနိုင်ပေမယ့် အကြောင်း မညီညွတ် လို့ ကလေးမွေးရင်းသေဆုံးတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်ကို ချက် ခြင်း သင်္ဂြိုဟ်ရမယ် ဆွမ်းမကျွေးရ ဆိုတာမျိုးကတော့ ယုတ္တိ မခိုင်လုံလို့ လက်မခံနိုင်တဲ့ အတွက် အဲဒီလို ရှေးထုံးမျိုးကိုတော့ ပယ်သင့်တာ အမှန်ပဲ။

ဒါကြောင့် ဘုန်းကြီး အမြင်တော့ ရက်မလည်ခင် ဘာ ကြောင့် ဘုရားပန်း မလဲကောင်းတာလဲဆိုတာ အတွက် ယုတ္တိ ရှာမရလို့ အဲဒီအယူအဆကို ဘုန်းကြီးငြင်းပါတယ်။ ဘုရားပန် ညှိုးနေရင် အချိန်မရွေးလဲနိုင်တယ်။ ဘုရားပန်းလဲတာနဲ့ အဖိုး သေတာ တစ်ခြားစီပါ။ ဘုရားပန်းလဲလို့ ရတဲ့ ကုသိုလ်ကို ဆုံး ခါစ အဖိုးကိုအမျှဝေလိုက်ရင် ပိုတောင်မပြည့်စုံဘူးလား။

တိဗက် ဘုန်းတော်ကြီး ဒလိုင်းလားမားက ဗုဒ္ဓဘာသာ ပရိသတ်ကိုဟောပြောရာမှာ ‘နှစ်ဆယ့်ရာစု ဗုဒ္ဓဝါဒီဖြစ်အောင် ကြိုစားကြပါ’လို့ ဟောပြောတာကို အမှတ်ရပါသေးရဲ့။

မတ် ၁၃၊ ၂၀၁၅။

-----------------

တဏှာ၏ နောက်တကောက်ကောက် လိုက်ထောက်မသင့်ပြီ။ တဏှာမြစ်မ ပင်လယ်ဝ နစ်ကြလေကုန်ပြီ။

(ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်)

၃၇၆။ အစွဲသံသရာ

ရိုသေစွာ မေးလျှောက်ပါရစေဘုရား၊

ဘယ်ဘက် အောက်မျက်ခမ်း လှုပ်ခြင်းဟာ ငိုရလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ နိမိတ်ဖြစ်ကြောင်းဖတ်မှတ် သိရှိရပါတယ်ဘုရား။ တပည့်တော် အတွက် တော်တော် တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် ဖြစ်ပါတယ် ဘုရား။ အဲဒီလို တိုက်ဆိုင်ပါများတော့ အောက်မျက်ခမ်း လှုပ်တိုင်း တပည့်တော်မှာ ငိုရတော့်မယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုကြီး ဖြစ်နေရပါတယ်ဘုရား။ အဲဒါကိုပျောက်အောင်၊ ရှောင်လွှဲနိုင်အောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ ဖြေကြားပေးတော်မူပါဘုရား။

နီနီ

-------------------

အသားလှုပ်

ကိုယ်စောင့်နတ် ဆိုတာမျိုးက ထူးခြားပြီး ရှေးဘုဉ်းရှေးကံ ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေမှာ ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆရာတော်တွေ မိန့်တာကို ကြားဖူးပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ မသိစိတ်မှာ အလိုလိုတွန့်ဆုတ် နေလို့ မလုပ်လိုက်မိတာကြောင့် အန္တရာယ်က သီသီကလေး လွတ်မြောက်သွားတဲ့ သဲထိတ်ရင် ဖို ဖြစ်ရပ်မျိုး ကြုံဖူးသူတွေ လောကမှာ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီး ကိုယ်တိုင် အဲဒါမျိုးကြုံဖူး ပါတယ်။ ကြုံတွေ့သူရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား ကျန်းမာရေးနဲ့ စိတ် အခြေ အနေတွေအရ ဒါမျိုးကို ကိုယ်စောင့်နတ်က သတိပေး တာလို့ ကင်ပွန်းတပ်ခွင့်တော့ ရှိပါတယ်။

တူညီတဲ့ ဆိုးကျိုးကောင်းကျိုးနှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်လောက် တိုက်ဆိုင်လာရင် အဲဒီမျက်ခမ်းလှုပ်ရင် အဲဒီလိုဖြစ်တော့မယ် လို့ မသိစိတ်မှာ အလိုလိုစွဲ လမ်းသွားတတ်တယ်။ အဲဒီစွဲလမ်း မှုကို အခြေခံပြီး အသားလှုပ်ကျမ်း၊ အိမ်မက်တိတ္ထုံကျမ်း ဆို တာမျိုးတွေ ပေါ်လာပုံရတယ်။

အစွဲအလမ်း

‘အခါတစ်ပါး ဘုန်းကြီးကျောင်းတစ်ခုမှာ အလှပန်းချီတွေ ရေးဆွဲရာမှာ ဖွတ်တစ်ကောင်မီးမှုတ်နေတဲ့ ပုံပါတယ်။ ထိုအချိန်က စပြီး ကျောင်းတိုက်ထဲမှာ ရဟန်းတွေ အငြင်းပွားကြတယ်။ ဧည့်သည် ရဟန်းတစ်ပါး ကြွရောက်လာတဲ့ အခါအဲဒီ ပန်းချီ ကားကို ဖျက်ခိုင်းလိုက်တယ်။ အဲဒီ အချိန်ကစပြီး အငြင်းပွား မှုလည်း ငြိမ်းသွားတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉)’။ ဒါမျိုးကို မြတ်ဗုဒ္ဓငြင်း ပယ်ပေမယ့် လူတွေမှာ အဲဒီ ယုံကြည်မှုမျိုး ရှိတယ်လို့ တော့ အနည်းဆုံး အဲဒီကျမ်းဂန်အရ ဆိုနိုင်တာပေါ့။

ဒီဖက်က မိတ်ဆွေအချို့လည်း ၁၃-ရက်လည်း ဖြစ်မယ်၊ သောကြောနေ့လည်း ဖြစ်မယ်ဆိုရင် အဲဒါ မဟာပြဿဒါးပဲလို့ ယုံကြည်ကြတယ်။ ဒီက လက်ဝှေ့ကျော်အချို့ အကြောင်းတစ်ခု နဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ Halo Effect (စိတ်ဓာတ်လန်းဆန်းတက်ကြွမှု)ညံ့တယ်လို့ ယူဆရင် စိန်ခေါ်ပွဲကို ချက်ချင်း ဖျက်ပစ်တာမျိုး ရှိ ကြောင်း သိရတယ်။

နားလည်မှု

အင်းစိန်၊ အောင်ဆန်းမြို့မှာနေတုန်း ဆွမ်းခံအိမ်က ဒကာမကြီး ဒေါ်ခင်ရွှေ သူ့သားရဲ့မွေးနေ့အလှူမှာ ရတနသုတ်ကို ရွတ်မယ် ပြောတော့ ပရိသတ်နောက်ကွယ်က စိတ်မသက်မသာဖြစ်နေ တာကို သတိပြုမိလို့ အလှူပွဲပြီးမှ ဘာဖြစ်လဲ မေးတော့ ရတန သုတ်ကို ရွတ်ရင် အိမ်ကနတ်တွေ စိတ်ဆိုးမှာ ကြောက်လို့ တဲ့။ အဲဒါ တကယ်ကြုံခဲ့ဖူးတာ။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး ကိုယ်က ဘာမှ မစွဲလမ်းပေမယ့် ကာယကံရှင်ရဲ့ ယုံကြည်မှုနဲ့ စိတ်အခြေအနေကို ကြည့်ပြီးမှ တဖြည်းဖြည်း လက်ခံအောင် ရှင်းပြသင့်တယ် လို့ နားလည်သွားခဲ့တယ်။ ဘာကြောင့်ဆို သားစဉ် မြေးဆက် အရိုးစွဲအောင် ဆုပ်ကိုင်လာတဲ့ မျက်ကန်း ယုံကြည်မှုတစ်ခုကို ရုတ်တရက် ဆွဲထုတ်ပစ်ဖို့ ဆိုတာ ကာယကံရှင်ဖက်မှာ အသိ ပညာ ဆင်ခြင်တုံတရား အင်မတန် အားကောင်းပြီး ဆုံးဖြတ် ချက် ပြတ်သားဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် သူ့ရဲ့အခွင့် အရေးနဲ့ သူ့ရဲ့ခံစားချက်ကို ထိခိုက်နိုင်လို့ ပါပဲ။

ရှောင်လွှဲရန်

မျက်ခမ်း လှုပ်ခြင်းနဲ့ စိုးရိမ်မှုကို ဖြစ်စေ တဲ့ အကြောင်းတရားရဲ့ ဆက်စပ်မှုကိုလက်တွေ့သိပ္ပံနည်းနဲ့ ဘယ်လိုမှသက်သေမပြ နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့်တိုက်ဆိုင်မှုဟာ တိုက်ဆိုင်မှုပဲလို့ ဘုန်းကြီး တော့ ယုံကြည်တယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမ၊ လိုက်နာကျင့်သုံးမှု၊ ကိုယ်ကျင့် တရားတွေနဲ့လည်း တစ်ခြားစီပါ။ ဒါကြောင့် အကောင်းဆုံးအဆင့်မြင့်မြင့် အကြံပေးရရင် ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ်ဦးအနေ နဲ့ မိမိရဲ့ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးအတွက် မိမိရဲ့ အသိပညာ ဆင်ခြင်တုံတရားသာ ပဓာနဖြစ်လို့ ဒါမျိုးတွေကို ဂရုမစိုက်ပါနဲ့ လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် တစ်ခုခု ဖြစ်တော့မှာပဲလို့ စိတ်ထဲမှာ မသက် မသာဖြစ်နေတဲ့ သာမန်တစ်ယောက်ဆိုရင် တော့ .. ကောင်း မှုထူး တစ်ခု လုပ်လိုက်ပါ။ ဥပမာ တစ်ပတ် အဓိဋ္ဌာန်နဲ့ ဥပုသ် သီလ စောင့်တာမျိုး၊ ဘုရားကျောင်းကန် သွားပြီး ဝေယျဝစ္စ ကုသိုလ်တစ်ခု လုပ်တာမျိုးပေါ့။

ဒါနဲ့ တောင်အစွဲအလမ်းကို မလွန်မြောက်နိုင်သေးဘူးဆို ရင် .. ငယ်ငယ်က ဘုန်းကြီးရဲ့ မိခင်ပြောတဲ့ ရယ်စရာ Blind Faith တစ်ခုက ‘လက်ညှိုးကို တံတွေးဆွတ်၊ ဖနောင့်မှာ အဲဒီ လက်ညှိုးကို တို့ပြီး လှုပ်တဲ့ မျက်ခမ်းကို ပြန်ထိရင်း ဖွ .. လွဲ ပါစေ ဖယ်ပါစေလို့ ဆို’တဲ့။ စမ်းကြည့်ပေါ့။

မတ် ၁၃၊ ၂၀၁၅။

---------------

၃၇၇။ သူရဿတီရဲ့ နေရာ

တပည့်တော်နေအိမ်ရှိ ဘုရားစင်ကိုရှင်းရင်း အရှင်သီဝလိ ရုပ် တု ပြုတ်ကျ ပျက်စီးသွားပါတယ်။ ပြန်တင်ရမလား။ လွှင့်ပစ်ရ မလား မသိပါ။ စူပါကော် ကပ်တာလည်း ခက်ခဲနေပါတယ်။ ငရဲလည်း မကြီးချင်ပါ။ လွှင့်ပစ်ရင် သင့်တော်ပါ့မလား။ နောက် မေးခွန်းက ရဟန်းတော်ကြီး နှစ်ပါးရုပ်တုကို ဘုရားစင် ပထမ ဆင့်ဖြစ်တဲ့ ဘုရားဆင်းတုတော်တွေနဲ့ အဆင့်အတူ ထားလျှင် သင့်တော်မလား။ ဘုရားစင် ဒုတိယဆင့်မှ သူရဿတီ မယ်တော်နဲ့ အတူထားလျှင် သင့်တော်မလား အကြံပြုပါဘုရား။

Dolly Decent

-------------------

ပြန်ဖတ်

စေတီနဲ့ ဘုရားပုံပါတဲ့ ပြက္ခဒိန်ဟောင်း၊ ပျက်စီးသွားတဲ့ ရုပ်တု ဆင်းတုဟောင်းတွေကို ဘယ်လို လုပ်ရမယ် ဆိုတာနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ဓမ္မအမေးအဖြေ အမှတ်-၃၂၀ (ဤကျမ်း၊ စာ ၁၀၀၈-၁၀၁၀)မှာအကြံပြုထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုးကွယ်ခံဂုဏ်ရည်

ဗုဒ္ဓဝါဒအရ ကိုးကွယ်သူတွေရဲ့ရှိခိုးပူဇော်ခြင်းကိုခံယူနိုင်ဖို့အဲဒီ ရဟန်းတော်ကြီး နှစ်ပါးဆိုတာ အပါအဝင်ဖြစ်တဲ့ သံဃာမှာ အရည်အချင်း ၉-မျိုးနဲ့ ပြည့်စုံတယ်..

၁)သုပ္ပဋိပ္ပန္န (ကောင်းစွာ ကျင့်ခြင်း)

၂)ဥဇုပ္ပဋိပန္န (ဖြောင့်စွာကျင့်ခြင်း

၃)ဉာယပ္ပဋိပ္ပန္န (နိဗ္ဗာန်ရရန်ကျင့်ခြင်း)

၄) သာမီစိပ္ပဋိပန္န (အရိုအသေခံ ထိုက်အောင် ကျင့်ခြင်း)

၅)အာဟုနေယျ (အဝေးကယူလာတာကို အလှူခံထိုက်ခြင်း)

၆)ပါဟုနေယျ (ဧည့်သည်အတွက် ပြင်ဆင်ထားတာကို အလှူခံထိုက်ခြင်း)

၇)ဒက္ခိဏေယျ (မြတ်သောအလှူကိုခံထိုက်ခြင်း)

၈)အဉ္ဇလီကရဏီယ (လက်အုပ်ချီခံထိုက်ခြင်း)

၉)အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ (လောက၏ ကောင်းမှုပြုတဲ့ နေရာဖြစ်ခြင်း)။

မရောမယှက်

သူရဿတီ မယ်တော် ဆိုတာကို ဘုန်းကြီး အတိအကျ မရှင်း ပြနိုင်ဘူး (သုတေသနပြု လေ့လာရအုံးမယ်)။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ရှုထောင့် အရ သူရဿတီမယ်တော်မှာ အထက်ပါဂုဏ်ရည် ၉-ရပ်မရှိ နိုင်ဘူးလို့ ဘုန်းကြီး ယုံကြည်တယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ဖော်ပြပါ ဂုဏ်ရည်ကိုးရပ်က မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ကျင့်ကြံမှ ပြည့်စုံနိုင်လို့ ပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒီ တစ်ယောက်အနေနဲ့ ထိုဂုဏ်ရည်ကိုးရပ်နဲ့ မပြည့်စုံ တဲ့ လက်အုပ်ချီစရာလို့ ယုံကြည်ယူဆနေတဲ့ အရာတွေကို ဘုရားကျောင်းမှာ တင်ပြီး ကိုးကွယ်စရာ မလိုဘူး။ အစွဲသံသရာကို မလွန်မြောက်နိုင်သေးရင်တော့ လွတ်ရာ ကျွတ်ရာမှာ ထား ပြီးမရောမယှက် (သီးခြား)ဖြစ်သင့်တယ်။

ဒါကြောင့် အောက်ထပ်မှာ ထားတယ်ဆိုတဲ့ သူရဿတီ မယ်တော်နဲ့ ဟိုရဟန်းတော်ကြီး နှစ်ပါးရဲ့ ဆင်းတုဆိုတာကို မရောယှက်ရင် သင့်မြတ်တယ်။ အဲဒီ ရဟန်းတော်ကြီး နှစ်ပါး ကိုတော့ အရိယာသံဃာကို ရည်မှတ်ပြီး ဘုရားဆင်းတု ရှိတဲ့ဆီ ရွှေ့ထားလိုက်ပါ။

မတ် ၁၃၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၇၈။ ပရိတ်ကြီး ရင်းမြစ်များ

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်မသိတာလေး တစ်ခုလောက် မေးလျှောက်ပါရစေ ဘုရား။ ပရိတ်ကြီး (၁၁)သုတ်ထဲက မင်္ဂလသုတ်၊ မေတ္တသုတ်၊ ရတနသုတ်တို့ကိုသာ ခုဒ္ဒကပါဌပါဠိတော်၌ တွေ့ရပါသည်။ ကျန် သော ပရိတ်ကြီး (၈)သုတ် ဘယ်ပါဠိတော်ထဲ၌ ပါရှိပါသနည်း ဘုရား။ ဖြေကြားပေးပါရန် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည်။

ဦးအောင်သန်းဝင်း

Calrkston, Michigan, USA

-------------------

ရဟန်းတစ်ပါး မြွေကိုက်ခံရလို့ မြွေမင်းလေးမျိုးကို မေတ္တာပို့ဖို့ ဗုဒ္ဓ သင်ကြားပုံကို ဖော်ပြတဲ့ ခန္ဓသုတ် အပြည့်အစုံက ဝိနယ ပိဋကစူဠဝဂ္ဂပါဠိတော် (ဝိ၊၄၊၂၄၅)မှာ လာတယ်။ ‘ပရိတ္တံ တံ ဘဏာမ ဟေ’ထိ ဂါထာ တွေတော့ မပါဘူးပေါ့။ ဒီအမွှမ်း ဂါထာတွေက ပရိတ်တော်တွေကို စီစဉ်ခဲ့ကြတဲ့ ရှေးပညာရှိတို့ရဲ့ လက်ရာဖြစ်ပါတယ်။

‘ဥဒေတယံ ဂါထာပျံကို မအံရွတ်မိ သတိချွတ်ယွင်း ညွတ် မိလျှင်း၏’လို့ တဏှာစိတ်ကြောင့် ဥဒေါင်းငှက်မင်း ညွတ်ကွင်း မိပုံ အကြောင်းဖြစ်တဲ့ မောရဇာတ်ဟာ ပရိတ်ကြီးမှာ မောရ ဇာတ် ဖြစ်လာတယ်။ ဇာတကပါဠိ၊ ပထမတွဲ၊ စာမျက်နှာ ၃၈-၃၉ (ဇာ၊၁၊၃၈-၃၉)။

ဝဋ္ဋ္ဋသုတ်က စရိယာပိဋက ပါဠိတော်၊ ဝဋ္ဋ္ဋပေါတကစရိယ (တောမြိုင်လယ်တွင် ငုံးငယ်မီးရှောင် အကျင့်)ခန်းရဲ့ နောက်ဆုံး ဂါထာ၄-ပုဒ်ပါ (စရိယာ၊၄၁၅)။

သံယုတ်ပါဠိတော် ပဌမအုပ်၊ စာမျက်နှာ -၂၂၀ (သံ၊၁၊၂၂၀)မှာ ဓဇဂ္ဂသုတ် ပါတယ်။ အမွှန်းဂါထာ နှစ်ပုဒ်မှ တစ်ပါး ကျန်တာအားလုံးက ပါဠိတော်တိုက်ရိုက်ပါ။

အာဋာနာဋိယသုတ်မှာ ‘ဝိပဿိဿ စ နမတ္ထု’မှ ‘ဟိတံ ဒေဝမနုဿာနံ’ထိ ဂါထာ ၆-ပုဒ်ကို သုတ်ပါထေယျ ပါဠိတော် စာမျက်နှာ-၁၅၉ (ဒီ၊၃၊၁၅၉)၊ ‘သဗ္ဗီတိယော ဝိဝဇ္ဇန္တု’ဂါထာက ဗုဒ္ဓဝံသပါဠိတော် သုမေဓာ ဆုတောင်းခန်း ဂါထာအမှတ်-၁၇၉ (ဂါထာရဲ့ စတုတ္ထပါဒကို ဆီလျော်အောင် ပြုပြင်ထား)နဲ့ ‘အဘိဝါဒန သီလိဿ’ဂါထာက ဓမ္မပါဒပါဠိ ဂါထာအမှတ်-၁၀၉ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တာတွေကတော့ ရှေးပညာရှိတို့ ဖြည့်စွက်ထားတဲ့ ဘုရားဂုဏ်တော်ဖွင့်တွေပါ။

အင်္ဂုလိမာလသုတ်က အရှင်အင်္ဂုလိမာလရဲ့ အကြောင်း အတ္ထုပ္ပတ်ကို ဖော်ပြတဲ့ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ ပါဠိတော်စာမျက်နှာ ၃၀၆ (မ၊၂၊၃၀၆)မှာ လာတယ်။ ပရိတ်ကြီးမှာက အရှင်အင်္ဂုလိ မာလ သစ္စာပြုပုံ စားသားလေးလောက်ကို ထုတ်ယူထားတာ။

ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ်ကတော့ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ် ပါဠိတော် စာ မျက်နှာ-၇၁၊၇၂၊၇၃ (သံ၊၃၊၇၁၊၇၂၊၇၃)မှာ ပဌမ ဂိလာနသုတ် ဒုတိယဂိလာနသုတ် တတိယဂိလာနသုတ်လို့ ပါဠိ စကားပြေအနေနဲ့ လာပါတယ်။ ပရိတ်ကြီးမှာတော့ရွတ်ဖတ်လို့ ကောင်းအောင် ရှေးပညာရှိတို့ ဂါထာအနေနဲ့ ရေးဖွဲ့ထားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပရိတ်ကြီးရဲ့ ပုဗ္ဗဏှသုတ်မှာ ‘ယံကဉ္စိ ဝိတ္တံ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ’က ရတနသုတ် ဂါထာပါပဲ။ ‘သုနက္ခတ္တံ သုမင်္ဂလံ’ ကနေ ‘သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ’ထိ နောက်ဆုံး ဂါထာသုံးပုဒ်နဲ့ တစ် ဝက်ကအင်္ဂုတ္တရပါဠိပထမအုပ် (အံ၊၁၊၂၉၉)ကယူထားတာ။ ဒီပါဠိတော်မှာ ပုဗ္ဗဏှသုတ် နာမည်နဲ့ ပဲ တွေ့ရတယ်။ ကျန်တာ တွေကတော့ ရှေးပညာရှိတို့ရဲ့စာဖြစ်ပါတယ်။

မတ် ၁၆။ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၇၉။ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ

တပည့်တော် သိချင်တာလေး ဖြေကြားပေးပါ အရှင်ဘုရား။ လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးကို အကျဉ်းမျှ ဖြေကြားပေးတော် မူပါ အရှင်ဘုရား။

ကျော်ဝင်း

-------------------လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါး

သောတာပတ္တိမဂ် သကဒါဂါမိမဂ် အနာဂါမိမဂ် အရဟတ္တမဂ် ဆိုတဲ့ မဂ်လေးပါး၊ သောတာပတ္တိဖိုလ် သကဒါဂါမိဖိုလ် အနာဂါ မိဖိုလ်အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုတဲ့ ဖိုလ်လေးပါး၊ နိဗ္ဗာန်တစ်ပါး။ ပေါင်း ကိုးပါးကို လောကုတ္တရာ (လောကီတရား တွေထက် မြင့်မြတ် သာလွန်တဲ့)တရား ကိုးပါးလို့ ခေါ်တယ်။ တစ်နည်း အဲဒီ ကိုး ပါးထဲမှာပိဋကတ်သုံးပုံဆိုတဲ့ ပရိယတ္တိကို ထပ်ထည့်ရင် လော ကုတ္တရာတရားဆယ်ပါး။

‘ဓမ္မံ၊ မဂ်လေးတန် ဖိုလ်လေးတန် နိဗ္ဗာန် ပရိယတ် ဆယ်တန်သော တရားတော်မြတ်ကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ ၍။ (အဟံ၊ ကျွန်ုပ်သည်။) ဂစ္ဆာမိ၊ သိမှတ်ပါ၏’လို့ နှုတ်တက် နေအောင်လုပ်ထားပါ။

မတ် ၁၆၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၈၀။ လေးဆူဓာတ်ပုံ ပြဿနာ

ဆရာတော် အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊ သိလိုရေးနှင့် မေးလျှောက် အပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရွှေတိဂုံစေတီတော်၌ ဤကမ္ဘာတွင် ပွင့်တော်မူပြီးသော ဘုရား လေးဆူတို့၏ ဓာတ်တော်များ ရှိနေသည်ဟု မှတ်သား ဖူးပါ သည်။ သို့ရာတွင်တရားဟော ဆရာတော်တစ်ပါး ဟောကြား သော တရားတစ်ခု၌ ‘ရွှေတိဂုံဘုရားအတွင်း ကကုသန် ကော ဏာဂုံ ကဿပဟူသော ဘုရားသုံးဆူတို့၏ ဓာတ်တော်များ ရှိနေသည်ဆိုခြင်းမှာ စဉ်းစားစရာရှိတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ ဓာတ်တော်များမှာ တန်ခိုး ကြီးလွန်းသော ကြောင့် ကမ္ဘာမြေကြီးသည် ဘုရားတစ်ဆူ၏ ဓာတ်တော်ထက် ပိုပြီး မထမ်းဆောင် နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်’ဟု ဆိုပါသည်။ ထိုဟောပြောချက်ကို သဘာဝယုတ္တိအရ တပည့်တော် မနှစ် သက်နိုင်ဖြစ်နေပါသည်။

တပည့်တော်ရဲ့စိတ်ထဲမှာ စူးဝင်နေသောသံသယ ဆူးကို နုတ်ပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒေါ်ခင်ခင်မြင့် (ဆွစ်ဇာလန်)

-------------------

စကားခင်း

မြတ်ဘုရား ရွှေတိဂုံဟာ မြန်မာ့မြေမှာ ရာစုနှစ်ပေါင်း များစွာ ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်လို့ သမိုင်းတန်ဖိုး ကြီးပါတယ်။ မြန်မာ လူမျိုးတို့ရဲ့ အမျိုးသားလက္ခဏာ ဂုဏ်ဆောင် ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာတို့ ကျွန်ဘဝမှ လွတ်ရေးအတွက် ရွှေတိဂုံဘုရားကို ဗဟိုပြုပြီး စုရုံး ခဲ့ကြတယ်။ ရွှေတိဂုံဘုရားနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သမိုင်းသင်္ကေတ တွေအများကြီးပါပဲ။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ မွေးဖွားသူတိုင်း ဒီသမိုင်းအမွေကို စောင့်ရှောက်ဖို့ တာဝန် ရှိတယ်။ ညှိုးနွမ်းအောင် သိမ်ငယ်အောင် ပြောဆို ပြုမူတာမျိုးကို သတိထားရ မယ်။ တစ်ချို့ကို သမိုင်းနဲ့ ယုတ္တိကိုချည်း ပုံအောလို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ယနေ့ထိုင်းလူမျိုးအများစုဟာ ဘေးလူအမြင် သာမန်မျှ ဖြစ်တဲ့ ခပ်ကြမ်း ကြမ်းပြောရင် ဘာမဟုတ်တဲ့ ဘုရင်ဆိုတာကို ဘုရားလိုကိုးကွယ်ပြီး ဆတ်ဆတ်ထိမခံ ဆိုမဟုတ်လား။

ဒါက ဒီမေးခွန်းကို မဖြေခင် ဒီပြဿနာအတွက် ဘုန်းကြီး ရဲ့ ခံယူထားပုံကို သိစေချင်လို့ စကား ခင်းတာပါ။ အဲဒီ ခံယူ ချက်ကို အခြေပြုပြီး ကျမ်းဂန်နဲ့ ညှိကြည့်မလို့ ပါ။

ဘုရားနှစ်ဆူ

‘လောကဓာတ်တစ်ခုတည်း၌ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရား နှစ်ဆူတစ် ပြိုင်နက် ပွင့်ရိုးထုံးစံ မရှိ (အံ၊၁၊၂၉)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓဟောတော် မူတာကို မိလိန္ဒမင်းက ဘဝင် မကျဘူး။ ဒါနဲ့ ‘လောကဓာတ် တစ်ခုမှာ ဘုရားနှစ်ဆူ ပွင့်ရင် ဓမ္မအလင်းရောင် ပိုပြီး မထွန်း ပြောင်နိုင်ဘူးလား’လို့ အရှင်နာဂသေနကို မေးတဲ့ အခါ အရှင် မြတ်က ‘တစ်သောင်းသော လောကဓာတ်ဟာ ဘုရား တစ်ဆူ ကိုသာ ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ဘုရားနှစ်ဆူ တစ်ပြိုင်နက် ပွင့်လျှင် လောကသည် တုန်လှုပ်၍ ဖရိုဖရဲ ဖြစ်သွားနိုင်တယ် (မိလိန္ဒ၊၂၃၁)’လို့ ဖြေကြားပါတယ်။ ဒီအဖြေကို ကျမ်းညှိကြည့်ရင် ‘ဗုဒ္ဓ ဆိုတာ အဒုတိယ (အနှိုင်းမဲ့)၊ အစရိယမနုဿ (လူသားလွန် ပုဂ္ဂိုလ်) (အံ၊၁၊၂၂)’ဖြစ်လို့ ဘုရားတွေ အများကြီး ဖြစ်နေရင် ‘အံ့ဖွယ်ပုဂ္ဂိုလ်ထူးလို့ မဆိုနိုင် (အနစရိယတ္တာ)တဲ့ အပြင်ပုထု ဇဉ် ကိုးကွယ်သူ့ ကမ္ဘာမှာ အပြိုင်အဆိုင်အုပ်စုတွေ ကွဲပြားပြီး ဗုဒ္ဓရဲ့ ဂုဏ်ရည်ကို လျော့စေနိုင်တဲ့ အတွက် ဘုရားတစ်ဆူရဲ့ သာသနာ ကွယ်ပြီးမှ အခြားဘုရားတစ်ဆူ ပွင့်တယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄)’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဓာတုပရိနိဗ္ဗာန်

‘သာသနာကွယ်’ ဆိုတာကို ဓာတုပရိနိဗ္ဗာန်နဲ့ ပိုင်းခြားတယ်။ လောကမှာ ပိဋကတ်သုံးပုံ၊ ရဟန်းသံဃာနဲ့ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမကို လိုက်နာကျင့်သုံးသူ လုံးဝ မရှိတော့ရင်၊ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓာတ်တော်တွေကို ကြည်ညို ပူဇော်မယ့်သူကိုလည်း ရှာမရတော့ရင် ကမ္ဘာ တစ်လွှားကစေတီတွေထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓာတ်တော်တွေ အားလုံး ဗောဓိမဏ္ဍိုင် (ဗုဒ္ဓဂယာ)မှာပြန်စုပြီးအလိုလို မီးကျွမ်း မယ်။ ဒီလိုဖြစ်တာကို ဓာတုပရိနိဗ္ဗာန်လို့ ခေါ်တယ်။ အဲဒီနောက် သာသနာ ကွယ်ပြီ။ ကျမ်းစာအဆိုက ‘ဓာတ်တော်များ တည်ရှိ နေလျှင် ဗုဒ္ဓဘုရားတို့ တည်ရှိနေသေးသည်သာ ဖြစ်၏။ ထို့ ကြောင့် ဓာတ်တော်များ တည်ရှိနေသည့် ကာလအတွင်း အခြား ဘုရား တစ်ဆူ မပွင့်နိုင်။ ဓာတုပရိနိဗ္ဗာန် စံပြီးသော်ကား ထို ဘုရား၏ သာသနာ ကွယ်ပြီးဖြစ်၍ အခြား ဘုရား တစ်ဆူ ပွင့်ထွန်းနိုင်၏ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁၂)’တဲ့။

ဘုရားတစ်ဆူရဲ့ သာသနာ ပျောက်ကွယ်ပြီးမှ နောက်ဘု ရားတစ်ဆူ ပွင့်နိုင်လို့ ရွှေတိဂုံစေတီထဲမှာ ပွင့်ပြီး ဘုရားသုံးဆူ နဲ့ ပတ်သက်တာတွေ ရှိတယ် ဆိုတာကို မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ မေး ခွန်းပါ တရားဟောဆရာတော်က ယူဆပုံ ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီကိစ္စ ဆန်းစစ်ဖို့ လိုလိမ့်မယ်။ တေဇောဓာတ် လောင်သွားလို့ ဓာတ်တော်တွေ မရှိနိုင်တော့ပေမယ့် ဗုဒ္ဓတစ်ဆူနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စေတီထိုက်တဲ့ ပရိဘောဂ (အသုံး အဆောင်)လို အခြားအရာ (သို့မဟုတ် စေတီ)အချို့ တည်ရှိခွင့် ရှိကြောင်း ကျမ်းဂန် အထောက်အထားကို တွေ့ရလို့ ဖြစ်ပါတယ်။

စေတီလေးမျိုး

ဓာတုစေတီ သို့မဟုတ် သာရီရိကစေတီ (ဓာတ်တော်များ)၊ ဥဒ္ဒိဿကစေတီ (ဆင်းတုများ)၊ ပရိဘောဂစေတီ (ဗောဓိပင်နှင့် အဆောင် ပစ္စည်းများ)၊ ဓမ္မစေတီ (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် စသည်ကို ရေး ထားတဲ့ ကျမ်းစာ)လို့ စေတီလေးမျိုးရှိတယ် (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၁၇၂)။ ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပွင့်ဆဲမှာ ကဿပဗုဒ္ဓနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပူ ဇော်စရာ (စေတီ)တွေ တည်ရှိတာကို တွေ့ရတယ်။ အာဠဝီမြို့နားက ညောင်ဗိမာန်မှာ နေတဲ့ အာဠဝက ဘီလူးဟာ ကဿပ ဘုရားထံက သူ့မိဘတွေသင်ယူထားတဲ့ မေးခွန်းရှစ်ခုနဲ့ အဖြေကို ငယ်စဉ်အခါကျက်မှတ် ထားခဲ့ပေမယ့်ကာလကြာတဲ့ အခါ အဖြေတွေကို မေ့ကုန်လို့ မေးခွန်းလောက်ကိုပဲ ရွှေပြားပေါ်မှာ ရေးကူးပြီး ဗိမာန်ထဲမှာ သိမ်းထားတယ်။ ဂေါတမဗုဒ္ဓကို မေး လျှောက်တာအဲဒီမေးခွန်းတွေပဲ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၉)။

ကဿပဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ စာသားကို ရေးထားတဲ့ အဲဒီ ရွှေပြားဟာ ဓမ္မစေတီပါပဲ။ ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ ရှိနေတယ်မဟုတ်လား။ အောက်ပါ ဖြစ်ရပ်ကိုဖတ်ကြည့်ပါ.. ကဿပရွှေစေတီ

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ သာဝတ္ထိမှ ဗာရာဏသီကို ကြွခိုက် လမ်းအကြား မှာရှိတဲ့ တောဒေယျရွာအနီး နတ်စင်မှာ သီတင်းသုံးစဉ် အရှင် အာနန္ဒာအား မလှမ်းမကမ်းမှာ တွေ့ရတဲ့ လယ်သမားကို ခေါ် ခိုင်းလိုက်တယ်။ ဘုရားရှေ့ကို ရောက်တော့ လယ်သမားက ဗုဒ္ဓကို ရှိမခိုးဘဲ နတ်စင်ကို ရှိခိုးတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓက ‘ပုဏ္ဏား၊ ဘာလို့ ဒီနေရာကို ရှိခိုးသလဲ’လို့ မေးတဲ့ အခါ ‘အစဉ်အလာ အရ တပည့်တော်တို့ ရှိခိုးလာခဲ့တာပါ’တဲ့။ မြတ်ဗုဒ္ဓက ‘သင်ဟာ ရှိခိုးထိုက်တဲ့ နေရာကို ရှိခိုးတာပဲ’လို့ မိန့်တော်မူတယ်။ ထို့နောက် ရဟန်းတွေရဲ့ သံသယကို ဖျောက်လိုရင်းနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓ က နတ်စင်ရဲ့အောက်မှာ ကဿပဗုဒ္ဓရဲ့ရွှေစေတီ ရှိကြောင်း မိန့်တော်မူတဲ့ အခါ သံဃာတွေ တောင်းပန်လို့ အဲဒီ ရွှေစေ တီကိုဗုဒ္ဓက တန်ခိုးနဲ့ ထုတ်ဖော် ပြတော်မူတဲ့ အတွက် ရဟန်း ရှင်လူတို့ ပူဇော်တာရ-ရက်ကြာတယ်။

ကျမ်းဂန်မှာ ဆိုပုံက ‘ထို ရွှေစေတီဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ တန်ခိုးနဲ့ မူလနေရာ (မြေအောက်)ကို ပြန်ရောက် သွားပြီး ထိုရွှေစေတီ နေရာမှာ ကျောက်စေတီကြီး တစ်ဆူကျန်နေခဲ့တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃)’တဲ့။

‘သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတံ = မူလနေရာ (နတ်စင်အောက် မြေ ကြီး)သို့ ပြန်သွားတယ်’ဆိုတဲ့ စကားအရကဿပဗုဒ္ဓရဲ့အလောင်းတော်ကိုဌာပနာထားတဲ့ ရွှေစေတီကြီးဟာ ဂေါတမဗုဒ္ဓ ရဲ့ ရှေ့မှောက်မှာ ရဟန်းရှင်လူတို့ ခုနစ်ရက်ကြာ ဖူးမြော်ကြရ ကြောင်း နားလည်ရတယ်။ ဒါဖြင့် ကဿပဗုဒ္ဓရဲ့ သရီရ (ကိုယ် ခန္ဓာ) စေတီဟာ ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပွင့်ဆဲမှာ မြေကြီး အောက်မှာ မြုပ်နေတယ်လို့ မဆိုနိုင်ဘူးလား။

မွေတော်လေးဆူ

ရွှေတိဂုံစေတီထဲမှာကကုသန် ဘုရားရဲ့တောင်ဝှေး၊ ကောဏာ ဂုံဘုရားရဲ့ရေစစ်၊ ကဿပဘုရားရဲ့ရေသနုပ် (ရေလဲ သင်း ပိုင်)၊ ဂေါတမ ဘုရားရဲ့ ဆံတော် ဓာတ်တွေ ကိန်းဝပ်တယ်လို့ မောင်ဆုရှင် ရေးပြီး စာပေဗိမာန်က ထုတ်ဝေတဲ့ ‘မြတ်ဘုရား ရွှေတိဂုံ’ ကျမ်းမှာ ဖတ်ရတယ်။ ဂေါတမဗုဒ္ဓရဲ့ ဆံတော်ဓာတ်မှ လွဲပြီး ကျန်တာတွေက အသုံးအဆောင် (ပရိဘောဂ)တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓ ဓာတ်တော်တွေ မဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့် ပရိဘောဂ စေတီအနေနဲ့ ဆိုရင် ကိုးကွယ်သူမရှိတော့ရင် တောင်သို့မဟုတ် မကြည် ညိုသူတို့ရဲ့ဖျက်ဆီးခြင်းကို မခံရသရွေ့ လောကမှာ တည်ရှိ နိုင်တယ်လို့ ချွင်းချက်နဲ့ မှတ်ထားရင် ယောနိသောမန သိကာရ ဖြစ်မလားလို့ ပါ။ ကဿပဗုဒ္ဓရဲ့ သရီရ (ကိုယ်ခန္ဓာ) စေ တီကိုတောင် ဂေါတမဗုဒ္ဓရဲ့ရှေ့မှောက်မှာ ဖူးမြင်ရသေးတာပဲ။ ယုတ္တိတစ်ခု

ဥဒ္ဒိဿက စေတီထိုက်တဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတု သုံးဆူကို ကကုသန်၊ ကောဏာဂုံ၊ ကဿပလို့ ဘွဲ့အမည် တပ်လိုက်တာနဲ့ ဖူးမြင် သူတို့ရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ခြားနားချက်ကို ခံစားရတယ်။ ဆင်းတု ရှေ့က အလှူခံပုံးမှာ ဘယ်ဘုရားကို လှူရင် ဘာဖြစ်တယ်လို့ ပြောလိုက်ရင် ဒီထက်တောင် ပိုပြီး ခြားနားသွားနိုင်တယ်။ လောဘ မောဟ မကင်းတဲ့ ပုထုဇဉ်ရဲ့စိတ်က အဲဒီ သဘော မျိုးပါ။ ဒါကြောင့် ယခုဘုရားနဲ့ ပတ်သက်တာ လုံးဝ မရှိတော့ မှနောင်ဘုရားတစ်ဆူ ပွင့်တယ်လို့ ခြွင်းချက်မဲ့ဆိုရင် ဘုရားရှင် တို့ရဲ့ ဘွဲ့အမည်ကို ပလ္လင်မှာ အမည်ကမ္ပည်း ရေးထိုးပြီး ပူ ဇော် ကိုးကွယ်ဖို့တောင် စဉ်းစားရမလို ဖြစ်မနေဘူးလား။ အဖြူနှလုံးသား

ရခိုင်တွေက ရှေးခေတ် ရခိုင်ဒေသကို မြတ်စွာဘုရား ကြွခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းနှစ်ထောင့်ငါး ရာကျော်က ရန်ကုန်သား ကုန်သည် ညီနောင်တို့ ဗုဒ္ဓဂယာကို ရောက်တယ်လို့ မြန်မာဗုဒ္ဓဝါဒီ အများစုရဲ့ နှလုံးသားမှာ ရှိတယ်။ ရန်ကုန်နဲ့ ဂျပန်လောက် ဝေးတဲ့ ဗုဒ္ဓဂယာကနေ သူတို့ နိုင်ငံကို ဗုဒ္ဓဘုရား သုံးကြိမ် ကြွခဲ့တဲ့ အပြင် ခြေတော်ရာ တစ် ဆူတောင် ထားခဲ့တယ်လို့ သီဟိုဠ် လူမျိုးတို့ ယုံကြည်တယ်။ တိဗက်သမိုင်းကို ဖတ်တော့ တိဗက်ကိုလည်း ဗုဒ္ဓဘုရား ကြွခဲ့ တာပဲ။ ယနေ့ ဥရောပတိုက်သား အချို့က၎င်းတို့ဆီ ယေရှု ခရစ်တော် ကြွခဲ့တယ် ဆိုပဲ။ ဒါက ယုံကြည်သူ လူမျိုး အသီး သီးရဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ရေးကိစ္စပါ။

ဒါကြောင့် ရွှေတိဂုံ စေတီတော်ထဲက လေးဆူသော ဓာတ် မွေတော်ကို မြန်မာတို့ နှလုံးသားမှာ ဆက်လက် သိမ်းဆည်း ထားသင့်ပါတယ်။ မြန်မာတို့ ရှုင်သန်ဖို့အတွက်လိုအပ်တဲ့ အဖြူ နှလုံးသား ဖြစ်လို့ ပါ။ အင်း .. သုတေသီတို့က သုတေသန စကားပြောရင်လည်း ယုံကြည်သူတို့က ပြုံးနေရုံပါပဲ။

ဧပြီ ၁၆၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၈၁။ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ဘယ်လိုစ

ဗုဒ္ဓသည် တပည့်များအား ရုပ်ပွားဆင်းတု ထုလုပ်ကိုးကွယ်ရန် ညွှန်ကြားခဲ့ပါသလား။ ဗုဒ္ဓ သက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်က ရုပ်ပွား ဆင်းတုများ ကိုးကွယ် ပူဇော်ခြင်းများ ရှိခဲ့ပါသလား။ ဗုဒ္ဓ ရုပ် ပွား ဆင်းတုများများကို မည်သည့် တိုင်းပြည်တွင် မည်သည့် အချိန်ကစတင်ခဲ့ကြောင်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

နန်းနွယ် (တောင်ကြီး)

-------------------

အတိအကျ မသိ

ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော် ထုလုပ်ကိုးကွယ်မှုဟာ ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် ခွင့်ပြု တော်မူခဲ့တဲ့ အတွေးအမြင် ဟုတ်မဟုတ်ဆိုတာ အတိအကျဆို ဖို့ခဲယဉ်းပါတယ်။ ထေရဝါဒပိဋကတ်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓကမိမိရဲ့ဆင်း တုကို ထုလုပ် ကိုးကွယ်ရမယ်လို့ တိုက်ရိုက် မြွက်ဟတာ မရှိ ပါဘူး။ ဓာတ်တော် မွေတော်တွေကို စေတီတည်ထား ကိုး ကွယ်ဖို့တော့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ် (ဒီ၊၂၊၁၁၀)။ မြင့်မြတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် တွေကို ပူဇော်ဂုဏ်ပြုတဲ့ နေနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ သင်္ဂြိုဟ်ကြွင်းကို စေတီတည် ကိုးကွယ်တဲ့ အဲဒီ ခေတ်ချိန်က အိန္ဒိယ ဓလေ့ထုံး စံအရ အဲဒီလို မိန့်တော်မူတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

ဒါပေမယ့် မြတ်ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်မှုကို တားလည်း မတားမြစ်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဆင်းတုကို ကိုးကွယ်လိုတဲ့ အတွေးအမြင်ဟာ ဗုဒ္ဓကို ရှိခိုးပူဇော်ဖို့နဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ တည်ငြိမ်အေးချမ်း တဲ့ ရုပ်သွင်ကနေ စိတ်ဓာတ် ခွန်အားကို ရလိုတာကနေ စ တင်ခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်ပြီး ထေရဝါဒ ပိဋကတ်မှာရော သမိုင်းအရပါ ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗာန်စံ ပြီးနောက် နှစ်ငါးရာခန့်ထိ အိန္ဒိယမှာ ဗုဒ္ဓဆင်း တုတည်ရှိခဲ့တယ် ဆိုတာကို ဖော်ပြဖို့ခိုင်လုံတဲ့ အထောက် အထားမရှိဘူးလို့ သုတေသီတွေကဆိုပါတယ်။

အိန္ဒိယ ဂရိ

အိန္ဒိယမှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ထုလုပ် ကိုးကွယ်တာဟာ အသောက ခေတ်မှာ မရှိသေးဘူး၊ ဒါပေမယ့် စုဆောင်းရရှိတဲ့ အထောက် အထားတွေ ဘီစီ ၁-ရာစု ထက်တော့ နောက်မကျနိုင်ဘူးလို့ ပညာရှင် ကာရ်န် (Karn)ကဆိုတယ် (Maunal of Indian Buddhism, p. 95)။ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ကိုးကွယ်မှု မတိုင်မီက ကြည်ညိုသူ တွေဟာ ကြာပန်းပုံကို ဖြစ်စေ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ခြေရာတော်ပုံကို ဖြစ်စေ ပူဇော်ကိုးကွယ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ အစောပိုင်း ကာ လမှာ ရုပ်ပွားဆင်းတု ကိုးကွယ်တာကို ဗုဒ္ဓဝါဒီအချို့ နှစ်သက် ကြဟန် မတူဘူး။ ဘာကြောင့်ဆိုဗုဒ္ဓရဲ့ထူးခြားတင့်တယ်တဲ့ ရုပ်သွင်တော် ပျက်ယွင်းသွားနိုင်လို့ ဖြစ်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဂရိနဲ့ ဆက်သွယ်မိချိန်ကျမှ ဗုဒ္ဓဆင်းတု ထုလုပ်ကိုးကွယ်မှု ပြန့်နှံ့ လာတယ်လို့ သမိုင်းသုတေသီတို့ယုံကြည်ကြပါတယ်။

နှောင်းခေတ်မှာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုထုလုပ်မှု အနုပညာနဲ့ ပတ် သက်ပြီး အိန္ဒိယလူမျိုးတွေကို ဂရိတို့က ကူညီ အားပေးခဲ့ကြတယ်။ ဒီအချိန်ကစပြီး အခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ရုပ်ပွားဆင်း တုကိုးကွယ်မှုခေတ်စားလာတယ်။ မိမိနိုင်ငံလူမျိုးအသီးသီးရဲ့ ရုပ်သွင်ပုံဟန်တွေနဲ့ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတွေထုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာ သာ တစ်နိုင်ငံတည်းမှာပင် သမိုင်းခေတ်အလိုက် ပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုးထုလုပ်ခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

သီဟိုဠ်လား

ဒါပေမယ့် ဒေဝါနံပိယဿမင်း (၃၀၆-၂၂၆ ဘီစီ)ဟာ ထူပါရာမ စေတီတော်ကို တည်စဉ်က အင်မတန် သပ္ပာယ်တဲ့ ကျောက် ဆင်းတုတော် (သိလာပဋိမာ)ကြီး တစ်ဆူ ထုလုပ်ခဲ့ကြောင်း မဟာဝံသကျမ်းမှာဆိုတယ် ..

ဒေဝါနံ ပိယတိေဿန၊

သောပတိဋ္ဌာပိတံ ပုရာ။

ထူပါရာ မေ ဥရုသိလာ၊

ပဋိမံ စာရု ဒဿနံ။ (မဟာဝံသ၊၃၆း၁၂၈)။

ထို အချိန်ကစပြီး သီဟိုဠ်ဘုရင် အဆက်ဆက် ဒီဆင်းတု တော်ကို ပူဇော်လှူဒါန်းမှု ပြုခဲ့ကြတယ်။ မဟာဝံသ အဆိုကို လက်ခံနိုင်ရင် ကာရ်န်ရဲ့အဆိုကိုပြန်သုံးသပ်ရ မလိုပါပဲ။

၃၈၂။ ဆွမ်းစားဆဲ မွန်းလွဲသွားရင်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

အချို့ဆရာတော်များက ဆွမ်းဘုဉ်းပေးနေတုန်း ၁၂ နာရီကျော် (မွန်းလွဲ)သွားလျှင် ဆက်ဘုဉ်းပေးသော်လည်း အာပတ်မသင့် (သီလမကျိုး)ဟု ဆိုပါသည်။ အဲဒါ မှန်ပါသလား။ ကျမ်းကိုး အတိအကျဖြင့် သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကျော်ကျော်မြင့် (လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်)

-------------------

ကျမ်းဂန်အဆို

ရဟန်းတို့ရဲ့ဝိနည်းမှာဆိုပုံက ‘မွန်းမတ်မတ်တည့်ရာ အချိန် အခါလည်း ကာလ (ရဟန်းတို့ စားကောင်းသော အချိန်)၌ ပါ ဝင်၏။ ထိုမွန်းတည့် မတ်မတ် အချိန်မှစပြီး မစားသောက် ကောင်း။ မြန်မြန် စားသောက်လျှင် ဖြစ်နိုင်၏။ သို့ရာတွင် (ငါ စားသောက်သော အချိန်သည် မွန်းလွဲ နေပြီလားဟု) သံသယ ဖြစ်လျှင် မစားသောက်ကောင်း။ မွန်းတည့်မတည့်သိရန်နေ မှတ်တိုင် (နေနာရီ၊ စက်နာရီ) စသည်ကို သုံးစွဲသင့်၏။ ကာလ အတွင်း၌သာ ဆွမ်းကိစ္စကိုပြုသင့်၏ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၈)’တဲ့။ နားလည်ပုံ

အဲဒီ အဋ္ဌကထာ (အဖွင့်ကျမ်း)ရဲ့ အဆိုကို ဘုန်းကြီး နားလည် ပုံက ‘မနက်အာရုံတက်ချိန်က စပြီးမွန်းတည့်ချိန်အတွင်းကို ကာလ (ရဟန်းတို့ စားကောင်းတဲ့ အချိန်)လို့ ခေါ်တယ်။ မွန်းတည့် မတ်မတ်အချိန် (မွန်းလွဲ ၁၂-နာရီတိတိ အချိန်)လည်း ကာလထဲမှာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ၁၂-နာရီကျော်တာနဲ့ မစား ကောင်း တော့ဘူး။ မွန်းတည့်ချိန် တိတိမှာ စားကောင်းတယ်။ ဒါပေမယ့်လွန်တာနဲ့ မအပ်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့်စားရင်းနဲ့ ၁၂- နာရီတိတိထိုးတာနဲ့ ဆက်မစားရတော့ဘူး။ မထိုးခင် အားလုံး ပြီးစီးအောင် လုပ်ရမယ်’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအဖွင့် နာရီကို ကြည့်ပြီး ဘုဉ်းပေးရလိမ့်မယ်။

လုပ်ထုံးအရ

ကျမ်းဂန်ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါးက ‘ဘုဉ္ဇနကာလေ ဝိကာလော ဟောတိ၊ အနာပတ္တိ’ (စားနေဆဲကာလ လွန်သွား လျှင် အာပတ် မသင့်)လို့ မိန့်ဖူးပေမယ့် ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ အဲဒီ စာသားကို ရှာမရနိုင်ပါ။ ဒါကြောင့် ‘ဂရုက လဟုကေသု ဂရုကေ ဌာတဗ္ဗံ (အလေးအပေ့ါ ယှဉ်လာလျှင် အလေးဖက်မှာ ရပ်တည် ရမည်)'ဆိုတဲ့ ဝိနည်းဆုံးဖြတ်ပုံ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ၁၂- နာရီ ကျော်တာနဲ့ ဝိကာလလို့ ယူဆခြင်းဟာ ပိုပြီး ဝိနည်းကို အလေးဂရု ပြုရာရောက်လို့ ၁၂-နာရီ ထိုးတာနဲ့ ရပ်လိုက်တာဟာ အသင့်ဆုံး ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

၃၈၃။ မဇ္ဇနဲ့ ဆေးလိပ်ကွမ်းယာ

ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်ဘုရား၊

သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ သိက္ခာပုဒ်တွင် ပါဝင် သော မဇ္ဇနှင့် ပမာဒဋ္ဌာန နှစ်မျိုး၌ ဆေးလိပ်နှင့် ကွမ်းယာ ပါ မပါသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ပပမျိုးခင် (ဆေး၂)

-------------------မဇ္ဇအားလုံး

သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌနာ-ကို သုရာ၊ မေရယ၊ မဇ္ဇ၊ ပမာဒဋ္ဌာန-လို့ လေးပုဒ် မှတ်ရမယ်။ သုရာဆိုတာ သေရည် ငါးမျိုး။ မေရယဆိုရာ အရက် ငါးမျိုး။ သေရည်နဲ့ အရက် အပါအဝင် သောက်သုံးရင် မူးယစ် မေ့လျော့စေတတ်တဲ့ ကျန်တဲ့ ယစ်မျိုးဝင် ပစ္စည်း အားလုံးကိုလည်း ‘မဇ္ဇ’လို့ ယူရတယ်။ ထိုမူးယစ် ပစ္စည်းတွေကို သောက်သုံးဖို့ လှုံ့ဆော်တဲ့ စေတနာကိုတော့ ပမာဒဋ္ဌာနလို့ ခေါ်တယ် (ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၇)။ သေရည်ဟာ မဇ္ဇ၊ အရက်ဟာ မဇ္ဇ၊ မူးယစ်စေတတ်တဲ့ အခြားသော အရည် အခဲ အတောင့် အပြား အမှုန့် အားလုံးလည်း မဇ္ဇ၊ အဲဒါ တွေကို သောက်သုံးဖို့လှုံ့ဆော်တဲ့ စိတ်ကိုပမာဒဋ္ဌာနလို့ မှတ်ဖို့ပါ။

ဆေးလိပ်

ဆေးလိပ်ဆိုတာကို အထူးသစ်ရွက် အထူးစက္ကူစသည်နဲ့ လိပ် ထားတဲ့ အလိပ်လို့ နားလည်ရတယ်။ ဒီ အထည်းမှာ ပါဝင်နိုင် တဲ့ ပစ္စည်းတွေက မတူနိုင်လို့ ခွဲပြောမှ ဖြစ်မယ်။ အထည်းမှာ ပစ္စည်းက ဆေးရွက်ကြီးဆိုရင် လေ့လာချက်အရ ဂိလာန ရဟန်းများ အဲဒီ ဆေးလိပ်ကို ရှူဖွာခွင့် ရှိတယ်လို့ ဆရာမြတ် တို့ ဆုံးဖြတ်တော်မူကြတယ်။ ဒါပေမယ့်ဂိလာန မဟုတ်ရင် မရှု ရ (ကျမ်းကိုးနဲ့ အသေးစိတ်ကို ဓမ္မအမေးအဖြေများ ၃၊ စာ၁၀၀၃ မှာ ရှုပါ)။ ယနေ့ခေတ် ဆေးခြောက်၊ ဘိန်းဖြူ၊ ဘိန်း မည်း စသည်ကတော့ ခုနကလို သစ်ရွက် စက္ကူစသည်နဲ့ လိပ် သည်ဖြစ်စေ မလိပ်သည်ဖြစ်စေ မဇ္ဇထဲထည့်ရမယ်။ ယင်းတို့နဲ့ ပေါင်းစပ်ထုတ်လုပ်တဲ့ အမှုန့် အခဲအတောင့်အပြားအရည် စတာတွေလည်း မဇ္ဇပါပဲ။ ဒါကြောင့်မေးခွန်းမှာပါတဲ့ ‘ဆေး လိပ်’က ဆေးရွက်ကြီးနဲ့ လိပ်ထားတဲ့ ဆေးလိပ်ကို ဆိုလိုရင် မဇ္ဇထဲမပါဘူးလို့ ဖြေပါတယ်။

ကွမ်းယာ

ကွမ်းရွက်၊ ကွမ်းသီး၊ ထုံးသုံးမျိုးကိုတစ်မျိုးစီဖြစ်စေ သုံးမျိုး လုံး ပေါင်းထားတာကို ဖြစ်စေ ရဟန်းဝိနည်းမှာ တားမြစ်ချက် မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒီ သုံးမျိုးနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ကွမ်းယာဟာ မဇ္ဇထဲမှာ မပါဘူးလို့ ယူဆရတယ်။ ကွမ်းယာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကျမ်းကိုးနဲ့ အသေးစိတ်ရှင်းလင်းချက်ကို ‘ဆေးလိပ်ကွမ်းယာ ရှောင်ကြဉ်ပါ’ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေများ ၃၊ စာ-၁၀၀၅ မှာဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။

မနှစ်သက်

ဆေးလိပ်ရော ကွမ်းယာပါ ‘မဇ္ဇ’ထဲ မပါကြောင်း ဆိုခြင်းမျှသာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူပရိသတ် ရှေ့မှာ တံတွေးတပျစ်ပျစ်ထွေးရတဲ့ ကွမ်းစား၊ ဆေးငုံနဲ့ အခိုးနံ့က အခြားသူကို အခံရခက်စေလို့ ဆေးလိပ်သောက် ဆိုတာတွေကို ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အရ လုံးဝ မကြိုက်ပါဘူး။ ဘိုးတော်ဘုရား ခေတ်ကတော့ ဘုရင် မိဖုရား ဝန်ကြီးတွေကအစ ကွမ်းဆရာ ဆေးလိပ်ဆရာ တွေ ဖြစ်လို့ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း ကွမ်းစားခြင်းကြောင့် ဂုဏ် သိက္ခာ ရှိရင် ရှိမှာပေါ့။ မျက်မှောက်ခေတ် တိုးတက်ပြီး ကမ္ဘာ မှာတော့ ကွမ်းစာတာလို ဓလေ့ စရိုက်တွေကို လူအများစု မနှစ်သက်တော့ဘူး။ လူရှေ့မှာ တံတွေးထွေး ချွဲဟပ်တာဟာ လူ မြင်ကွင်းမှာမျက်စိ၊ နား၊ နှာခေါင်းကိုနှိုက်သလိုပဲ။ အမ္မာဇန်တွေ

လပွတ္တာက အင်မတန်ကွမ်းစားတဲ့ ကွယ်လွန်သူရဟန်းဒကာ မကြီး ပြောစကားတစ်ခု အမှတ်ရမိတယ် ‘တစ်ခါမှ နှုတ်ခမ်းနီ မဆိုး၊ မိတ်ကပ် မလိမ်းဖူးဘူး။ ငယ်ငယ်ကဆို ပွဲလမ်းသဘင် သွားခါနီးကျရင် ကွမ်းကလေး မဆိုစလောက် ဝါးလိုက်တယ်။ ခံတွင်းနံ့လည်း သင်းတယ်၊ နှုတ်ခမ်း အရောင်လည်း ပြောင်း သွားတယ်။ တော်ရော့ပေါ့’တဲ့။ သူ့ခေတ် သူ့အခါကပေကိုး။ အခုက နှစ်ဆယ့်တစ်ရာစုထဲ ရောက်နေပြီ။ အမ္မာဇန် တောနက် က အဝတ်မဝတ်တဲ့ လူရိုင်းတွေအကြောင်း ဗွီဒီယိုမှာ ကွမ်းသီး တောကွမ်းရွက်နဲ့ သစ်စေးတစ်မျိုးကိုရောပြီး ဝါးတဲ့ အခါသွား နဲ့ နှုတ်ခမ်း နီရဲသွားတာကို အဲဒီ လူတွေက အလှတစ်မျိုးလို့ ယူဆတယ်ဆိုပဲ။ ဒကာမကြီးတို့ခေတ်က အမ္မာဇန်ခေတ်ပါ။ ဟာသမဟုတ်

တစ်ခါမှာ ဗမာမနဲ့ ကြိုက်နေတဲ့ ကိုလူုဖြူက သူ ဗမာပြည်မှာ ရိုက်ယူလာတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေထဲက လမ်းဘေး စျေးသည် မရွှေ ချော တစ်ယောက် ဧရာမ ငပိပုံဘေးမှာ မုဆိုးဒူးထောက် ထိုင် ပြီး ယင်ကောင်ကို ယပ်ခတ်ရင်း ကွမ်းဝါးထားလို့ နီရဲနေတဲ့ ပါးစပ်ကြီးပြဲအောင်ရယ်နေတဲ့ ပုံကိုဘုန်းကြီးကိုပြတယ်။ ပြီး ကိုယ့်လူက ဓာတ်ပုံရှင် နတ်မိမယ်ရဲ့ ပါးစပ်ကို လက်ညှိုး ထိုး ပြီး ‘Very instresting.} တဲ့။ (မရယ်ပါနဲ့၊ တကယ် ကြုံရတာပါ။) သူ့စိတ်ထဲ အမ္မာန်ဇန် အလှမယ်လို့ များထင်သွားမလား။ သူ့စိတ်ထဲမှာ

ဘုန်းကြီးတစ်ပါးက ပရိသတ်ရှေ့မှာ ကွမ်းတံတွေး ပျစ်ကနဲ ထွေးရင်း အင်မတန် ရင်းနှီးနီးစပ်တဲ့ လူဖြူ တစ်ယောက်ကို ဘယ်တော့ ရည်းစား ရမလဲလို ကျည်စယ်တဲ့ အခါ လူဖြူက ‘ကိုယ်တော့် ပါးစပ်ထဲမှာဝါးနေတဲ့ ဟာတွေကိုစွန့်တဲ့ အချိန် ကျမှရမယ်’လို့ ဟာသပြန်လုပ်တာကို အမှတ်ရတယ်။ ပုဂ္ဂိုလ် ရေး အခြေအနေမှန်ကို သိထားလို့ ကြည်ညိုရင်းစွဲ ရှိနိုင်ပေ မယ့် ဒီလူရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် လူနေမှု အဆင့်အတန်းနဲ့ အတွေး အမြင်အရ ကွမ်းကိစ္စကိုတော့ ဒီလူဖီလင်မလာလောက်ဘူး။ ဓာတုကွမ်းဘူး

အမေရိက ပြည်နယ်အချို့မှာ တွေ့ရတဲ့ အိန္ဒိယသား ကုလား ဆိုင်တွေမှာ ကွမ်းသီးမှုဆေးရွက်ခြောက်မှု အာမွှေးစတာတွေကို ဓာတုပစ္စည်းနဲ့ ပေါင်းစပ်ပြီး ကြိတ်ထားတဲ့ ကွမ်းဘူးကို (တံဆိပ် မမှတ်မိ) အရွယ်အစား အမျိုးမျိုး ဝယ်လို့ ရတယ်။ အမေရိကန်အမျိုးသား အစားအသောက် ထိန်းချုပ်ရေးဌာနက ခွင့်မပြုလို့ တရားမဝင် ရောင်းတာလို့ ဆိုတယ်။ အမေရိကမှာ နေတဲ့ ဗမာလူမျိုး ကွမ်းဆရာတွေ ကျန်းမာရေးအတွက် စိတ် မချရတဲ့ အဲဒီ ဓာတုကွမ်းဘူးကို ခိုးဝယ်ပြီး စားနေကြတယ်။ ဗမာပြည်က သူဌေးတစ်ယောက်တောင် အဲဒီ ကွမ်းဘူးမျိုး ထုတ်လုပ်ပြီး မြန်မာ ပြည်တွင်းမှာ ဖြန့်ဖို့ အိန္ဒိယကို သွား လေ့လာသတဲ့။

ဥပဒေနဲ့ စည်းကမ်းစိုးမိုးတဲ့ ထိုင်ဝမ်မှာတော့ ကင်ဆာဖြစ် လို့ ကွမ်းရိုးရာ အစဉ်အလာကို တော်လှန်ဖို့ အစိုးရက စီမံ ကိန်းတွေချပြီး ကြိုးစားနေတယ်။

ဧပြီ ၂၇၊ ၂၀၁၅။

----------------ချမ်းသာဆင်းရဲ၊ ပေါရှားမြဲ၊ ဆုံကွဲချစ်စိုး၊ ရှင်သေမျိုး။ ချီးမွမ်းပြစ်တင်၊ ထောင်လဲချင်၊ ပျိုလျှင်အိုရိုး သံဝေမျိုး။ (ပထမမဟာဂန္ဓာရုံဆရာတော်)

၃၈၄။ အမျိုးသမီးနဲ့ နိဗ္ဗာန်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုမှာ အခြားနိုင်ငံသား ခံယူထားပြီးကုလသမဂ္ဂ အစီအစဉ်နဲ့ အမျိုးသမီးရေးရာဌာန ခွဲမှာ လုပ်နေတဲ့ သူ့ကိုယ်သူ ဗုဒ္ဓဘာသာဟုဆိုသော မြန်မာ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက အမျိုးသမီးတွေ ရိပ်သာဝင်ပြီး ကမ္မဋ္ဌာန်း တရား အားထုတ်ပေမယ့် ဒီဘဝမှာ မိန်းမအဖြစ်နဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို မရနိုင်တဲ့ အတွက် ဒီဘဝ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုချင်ရင် Sexကို အရင် ပြောင်းရမယ်လို့ ဆိုလာပါသည်။ ထိုဟောပြောချက် မှန်ပါသလား၊ ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

တင်နွယ်ဝင်း (မင်းကြီးလမ်း၊ စမ်းချောင်း)

-------------------

ကုလသမဂ္ဂ

ဗုဒ္ဓဘာသာ အကြောင်းကို ဘာဆို ဘာမှ မသိဘဲ မလေ့လာဘဲ တစ်ဆင့်စကား ကြား၍ အဲဒီလို ပြောတာလား၊ သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓ ဝါဒအကြောင်းကို မသိတဲ့ နာမည်ကြီးသူ တစ်ယောက် ရေး ထားတာကို ဖတ်မိ၍လား။ အင်း .. ဘယ်လိုကြောင့်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နေရာမှာ အလုပ်လုပ်သူ အနေနဲ့ အတော်တော့ နှုတ်သရမ်းတာပဲ။ အဲဒီအဓိပ္ပာယ်နဲ့ စာတမ်းရေး ပြီး ကုလသမဂ္ဂကို တင်မှဖြင့် ဒုက္ခ။ သူလို ဝန်ထမ်းကြောင့် ဒီ ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ နကိုကပင် လူတွေအားကိုး ယုံကြည်မှုနည်း နေတဲ့ ကုလသမဂ္ဂဟာ ပိုပြီး သိက္ခာကျသွားမှာပဲ။ ကုလသမဂ္ဂ ကိုယ်စားလှယ် ဆိုပြီး ဆီးရီးယားကိုသွားရင် လူနည်းစု ခရစ် ယန်တွေ သတ်ခံရတယ်လို့ ဆိုတယ်၊ ချက်နဲ့ ဆလိုဗက် ပြဿနာ မှာဆို မူဆလင် လူနည်းစု သတ်ခံရတယ်လို့ တွင်တွင် ပြောတယ်။ မီးဒီယာရဲ့ လွှမ်းမိုးခံ သားကောင်အဖြစ် နှလုံးသား အကျဉ်းစံ ဘဝနဲ့ ငိုပြသူကိုပဲ တစ်ဖက်သတ် အမှန်လုပ်ပြီး သ တင်းပို့လို့ ကုလသမဂ္ဂကိုပါ မယုံဘူးဆိုတာဖြစ်လာရတာပဲ။ တောင်းပန်သင့်

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂-နှစ်လောက်က လော့ဆိန်းဂျယ်လိစ်မှာ ရိုက်နှိပ်ဖြန့် ချိတဲ့ စာစောင်မှာ အမျိုးသမီး တစ်ယောက်က ဗုဒ္ဓဘာသာအရ အမျိုးသမီးတွေ နိဗ္ဗာန်ကိုရချင်ရင် ယောကျ်ားဘဝကိုရအောင် အရင် လုပ်ရ မယ်လို့ အင်္ဂလိပ်လို ရေးထားတဲ့ ဆောင်းပါးကို ဘုန်းကြီးနဲ့ နီးစပ်တဲ့ လူငယ်တစ်ယောက် ယူလာပြလို့ ဖတ် လိုက်ရသေးတယ်။ အဲဒီ စာစောင်မှာရေးတဲ့ အမျိုးသမီး အနေ နဲ့ ကုလသမဂ္ဂလို နေရာက ထုတ်ဝေတဲ့ စာတမ်းရင်းမြစ် တစ် ခုခုကို ဖတ်မိ၍လားလို့ ဘုန်းကြီး အခု သံသယ ဖြစ်မိတယ်။ ဒီသံသယ မှန်ခဲ့ရင် ကျယ်ပြန့်စွာ ပြောဆိုရမယ့်ကိစ္စ ဖြစ်သွား နိုင်တယ်။ မသိဘဲ ရမ်းရေးတာမျိုးက အယ်ဒီတာမှာ တာဝန်ရှိတယ်။ စာဖတ်သူကို လေးစားရင် အနည်းဆုံး တောင်းပန်သင့်တယ်။ ဒီအကြောင်းကို ‘ကလောင်သရမ်းသူ’ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေများ ၄၊ စာ-၁၀၈၇ မှာ ငြင်းလိုက်ဖူးပါသေးတယ်။ အများကြီးပါ

မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က မိန်းမဘဝနဲ့ ဒီဘဝမှာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုသွားကြတဲ့ အိမ်ထောင်သည်ရော အိမ်ထောင် သည်မဟုတ်သူပါအမျိုးသမီးတွေအများကြီးပါ။ ကချေသည်၊ ပြည့်တန်ဆာ အမျိုးသမီးတွေကစပြီး မိဖုရားကြီးများ အထိ ရဟန္တာထေရီတွေဖြစ်သွားကြတယ်။ အချို့ဆိုဧတဒဂ် (ယနေ့ ၃၈၄။ အမျိုးသမီးနဲ့ နိဗ္ဗာန် ၁၂၆၅ ခေတ် အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတလို အသာဆုံးလို့ ချီးမွမ်းခံရသူ) ဘွဲ့ တောင်ရတယ်။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းရဲ့ကတော်ခေမာမိဖုရားကြီး ဆို ရင် ရဟန္တာထေရီ ဖြစ်ပြီးနောက်ကောသလမင်းမေးတဲ့ နက်နဲ တဲ့ ဒဿနမေးခွန်းတွေကို ဖြေဆိုပုံ ကောင်းလွန်းလို့ အရှင် သာရိပုတ္တရာကဲ့သို့ ပညာအရာမှာ အထူးချွန်ဆုံး ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ရတယ်။ အလွှာစုံက အမျိုးသမီးတွေ ဒီဘဝမှာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက် မှောက်ပြုသွားကြတယ်လို့ လုံးဝမှတ်ထားဖို့ပါ။

ဖိုးသုည

အဲဒါ မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က။ ယနေ့ခေတ် ရှိသလားဆို တော့ .. ရှိတာပဲ။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ် တည်ရှိနေသရွေ့ လိုက်နာကျင့်သုံးသူ မဆိတ်သုံးသရွေ့ မိန်းမ ယောကျ်ားမဟူ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနေ ကြမှာပဲ။ ဒါပေမယ့် မေးခွန်းထဲက အမျိုးသမီးလို ကျင့်စဉ်အကြောင်းကိုဘာမှမသိတဲ့ ကျင့်လည်း မကျင့်ဖူး တဲ့ Sex ကိုတာင် ပြောင်းရမယ်လို့ ဆိုနေတဲ့ ဖိုးသုည တစ်ယောက်ကို သောတာပန်ဖြစ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ‘ကျမ သောတာပန်ပါ’လို့ လေကုန်ခံပြီးပြောပါ့မလား။ ဖတ်ရှုရန်

မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက်က ရဟန္တာထေရီမကြီးတွေ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး မှာ မိမိတို့ မဂ်ဖိုလ်တရား ရရှိပုံကို မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက် ထားကြလို့ ထိုအကြောင်းတွေကို အပဒါန်ကျမ်းကြီးမှာ မှတ် တမ်းတင်ထားတာကို ဖတ်မိရင် အမျိုးသမီး များစွာတို့ ဒီဘဝ မှာပဲ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုသွားကြောင်း အလွန်ထင်ရှားစွာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဧပြီ ၂၇၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၈၅။ တစ်ဆယ့်လေးချက် ဓမ္မစက်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

စက်ကြီး တစ်ဆယ့်သုံးပါး ဘုရားရှိခိုး၌ ပါသော ‘တစ်ဆယ့် လေးချက် ဓမ္မစက်’၌ တစ်ဆယ်လေး ချက်ဆိုတာ ဘာလဲလို့ သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မိုးသဇင် (အောင်မြေသာဇံ)

-------------------

ဓမ္မစက် ၁၄-ပါး

သတိပဋ္ဌာနာဒိဓမ္မော ဧဝ ပဝတ္တနဋ္ဌေန စက္ကံ (သတိပဋ္ဌာန် စ သော ဓမ္မသည်ပင် ဖြစ်တတ် လည်တတ်သောကြောင့် စက္က မည်၏။ နေတ္တိ၊ဋ္ဌ၊၅၇)။ ဒီအဖွင့်အရ စက္က (စက်)ဆိုတာ ဖြစ် ခြင်း လည်ခြင်း။ ဓမ္မဆိုတာ သတိပဋ္ဌာန်စသော တရား။ စက် အရနဲ့ ဓမ္မအရ အတူတူဖြစ်ပြီး ‘စသော’အရ သမ္မပ္ပဓာန်စတဲ့ ဗောဓိပက္ခိယတရား ၃၇-ပါးကို ယူနိုင်တယ်။ သတိပဋ္ဌာန် ၄၊ သမ္မပ္ပဓာန် ၄၊ ဗိုလ် ၅၊ ဗောဇ္ဈင် ၇ စသည်ဖြင့် ၃၇-ပါးပြားပေ မယ့် တရားကိုယ် အနေနဲ့ ‘ဧကဂ္ဂတာ၊ ဝိတက်၊ ဝီရိယ၊ ပီတိ၊ ဆန္ဒ၊ သဒ္ဓါ၊ သတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ ဥပေက္ခာ၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ၊ သမ္မာအာဇီဝ၊ ပညာ၊ စိတ္တ’လို့ စေတသိက် ၁၃-ပါးနဲ့ ယင်းနဲ့ အတူဖြစ်တဲ့ စိတ် ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါ ဓမ္မစက် ၁၄-ပါး (တစ် ဆယ့်လေးချက် ဓမ္မစက်)ပါပဲ။

မသတ်မှတ်

ဒါပေမယ့် ဒီစေတသိက် ၁၄-ပါးကိုပဲ ‘တစ်ဆယ့်လေးချက်’ အရယူရမယ်လို့ ကျမ်းဂန်သတ်မှတ်ချက် အခိုင်အလုံမရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် မဟာသီဟနာဒသုတ် (မ၊၁၊၉၈)အရ ဒသဗလ ဉာဏ်တော် ၁၀၊ ဝေသာရဇ္ဇ ဉာဏ်တော် ၄၊ ပေါင်း ဓမ္မစက် ၁၄-ပါး။ ဒါကိုတော့ ‘မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ပဋိဝေဓဓမ္မစက်’လို့ အမည်ပေး နိုင်တယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၃အဖွင့်ကို ရှု)။ ထို့ပြင် ပွားများလေ့ကျင့် ရင် ဓမ္မစွမ်းအားကိုဖြစ်စေ တဲ့ အခြား ၁၄-မျိုးသောတရားတွေလည်း ဓမ္မစက်အမည်ကို ရနိုင်တယ်။ ဥပမာ သူတော်ကောင်း ဥစ္စာ ၇-ပါးနဲ့ ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါး၊ ပေါင်း ၁၄-ပါး..စသည်။

စက္က (စက်)ကို အာဏာလို့လည်း ဘာသာပြန်တယ်။ ဒီလို ဆိုရင် ‘ဓမ္မစက်’ဆိုတာကို တရားနဲ့ ညီသော အာဏာလို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ပြီး အဂတိ ၄-ပါး၊ မင်းကျင့်တရား ၁၀-ပါးလို့ ဆိုရင်လည်း မမှားလောက်ပါဘူး။ အခြား ဖြစ်နိုင်စရာရှိတဲ့ ဓမ္မ စက် ၁၄-ပါးနဲ့ စက်ကြီးတစ်ဆယ့်သုံးပါး အကြောင်းကို ဓမ္မ အမေးအဖြေများ ၁၊ စာ-၁၃၉မှာရှင်းထားပါတယ်။

ဧပြီ ၂၇၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၈၆။ အဇာတသတ်ရဲ့သား

ဆရာတော်ထံ ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ ဤကမ္ဘာ၌ နောင်ပွင့်မည့် အရိမေတ္တေယျ ဘုရားအလောင်း သည်ဂေါတမဗုဒ္ဓလက်ထက်၌ အဇိတမည်သော မထေရ်ဖြစ် ပြီး အဇာတသတ်မင်း၏ သားတော် ဖြစ်ကြောင်း ဘာသာရေး စာစောင်တစ်ခု၌ ဖတ်ရပါသည်။ အဇိတရဟန်း၏ အကြောင်း အရာကိုနိုင်ငံတော် မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းတွင် ရှာမတွေ့ပါ။ အဇိတ ရဟန်းတော်အကြောင်းကို ကျမ်းဂန်တွင်ဖော်ပြသည့်အတိုင်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရောဘတ်ဝင်းမောင် (ဆန်ဖရန်စစ္စကို)

-------------------

အဇိတရဟန်း

မဂဓဘုရင် အဇာတသတ္တုမင်းနဲ့ ကဉ္စနဒေဝီ မိဖုရားတို့မှာ အဇိတခေါ်တဲ့ သားတော် (မင်းသား) တစ်ပါးရှိတယ်။ အဇာတသတ္တု မင်းဟာ သာသနာ့အမွေကို ခံယူလိုတဲ့ အတွက် အဇိတမင်းသား ကိုအသက် ၁၆-နှစ်မှာ ရှင်းပြုပေးတယ်။ မင်းသားဟာ ကြည် ညိုဖွယ် ရဟန်းတစ်ပါး ဖြစ်လာတယ်။ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ကပိလဝတ္ထုကို လိုက်ပါပြီး နိဂြောဓာရုံကျောင်းမှာ သီတင်းသုံး စဉ် မဟာပဇာပတိဂေါတမီဟာ မြတ်စွာဘုရားကို သင်္ကန်းလှူ လိုလို့ မိမိကိုယ်တိုင် ယက်လုပ်ပြီး သင်္ကန်းနှစ်စုံ လှူဒါန်းရာမှာ မြတ်စွာဘုရားက တစ်စုံကိုသာ လက်ခံပြီး ကျန်တစ်စုံကို သံ ဃာအား လှူပါလို့ မိန့်တော်မူတယ်။ မဟာသာဝကကြီး ရှစ် ဆယ် အပါအဝင် သံဃာတော်များမှာ မိထွေးတော်ရဲ့ သင်္ကန်းကို အလှူမခံရဲဘဲ ရှိစဉ် အဇိတကိုယ်တော်က လက်ခံလိုက်တယ်။ ဒါကို ရဟန်းပရိသတ် ကဲ့ရဲ့တဲ့ အတွက် မြတ်စွာဘုရား က အဇိတရဟန်းမှာ ဤကမ္ဘာမှာ နောက်ဆုံး ပွင့်မယ့် အရိမေတ္တေယျဘုရားအလောင်း ဖြစ်ကြောင်း မိန့်တော်မူတယ်။

ဖော်ပြပါ အကြောင်းအရာကို အနာဂတဝံသပါဠိနဲ့ အနာဂ တဝံသအဋ္ဌကထာ (ပေမူ၊ ဗဲ-ကျော၊ ဗော့-ဝမ်း)မှာ အကျယ် ပြဆိုထားပါတယ်။

အနာဂတဝံသ

ထိုကျမ်းနှစ်စောင်ရဲ့ကျမ်းပြုသူနဲ့ ကျမ်းပြုခေတ်ကို အကြမ်းမျှ ဆန်းစစ်ကြည့်ရင် ..

အနာဂတဝံသ ပါဠိမှာ ဂါထာဗန္ဓဖြစ်ပြီး ၈-ကြောင်းပေ ၁၁- မျက်နှာ၊ ဂါထာပုဒ်ရေ ၁၄၂-ပုဒ် ရှိတယ်။ အနာဂတဝံသ (မေ တ္တေယျဗုဒ္ဓဝင်)ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ တောင်းပန်လို့ မြတ်စွာ ဘုရား ဟောတော်မူတယ်လို့ ကျမ်းအစမှာ ဆိုတယ် (ဓမ္မသေနာပတိ ဓီရော၊ ဥသေတွာ လောကနာယကံ။ အနာဂတ ဇိနာ ရဗ္ဘ၊ အပုစ္ဆိ ကင်္ခမတ္တနော)။ ကျမ်းနိဂုံးမှာရေးသူအမည်မပါ။ ပိဋကတ်တော်သမိုင်းမှာလည်း ကျမ်းရေးသူအမည်ကို မဖော်ပြ။

ဂန္ထဝံသကျမ်းမှာတော့ ဝိမတိဝိဋီကာကိုရေးတဲ့ စောဠတိုင်းသား အရှင်ကဿပမထေရ် ရေးကြောင်း ဆိုတယ်။ Oskar Von ရဲ့A Handbook of Pali Literature, p. 98 မှာလည်း ဂန္ထ ဝံသအဆိုကို ညွှန်းပြီးမူကွဲတွေ အများကြီး ရှိကြောင်းဆိုတယ်။ သမန္တဘဒ္ဒိကာ

သမန္တဘဒ္ဒိကာ အမည်ရှိတဲ့ အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာ (အနာဂ တဝံသပါဠိရဲ့ အဖွင့်) ကျမ်းက ၁၁-ကြောင်းပေ စာမျက်နှာ ၁၄၀-ရှိတယ်။ ကျမ်းအစမှာ သီလဝန္တ မဟာဗောဓိ မထေရ် တောင်းပန်၍ ရေးကြောင်းနဲ့ နိဂုံးဂါထာအရ ကာလဝါသိ ကျောင်းတိုက်အတွင်း ဓာတုသေနမင်း လှူဒါန်းတဲ့ တောင်ဖက် ပြဿာဒ်ဆောင် (ကာရိတေ ဓာတုသေနေန၊ ရညာလင်္ကာယ သာမိနာ) မှာနေတဲ့ မထေရ် စီရင် ကြောင်း သိရတယ်။ ဘွဲ့ အမည် မတွေ့မိပါ။ ပိဋကတ်တော်သမိုင်း (စာကိုယ်-၃၃၄) မှာ တော့ ဓာတုသေနမင်းလက်ထက် အရှင်မဟာဥပတိဿထေရ် ရေးကြောင်းနဲ့ ဂန္ထဝံသကျမ်းမှာလည်းထိုအရှင်ပင် ရေးကြောင်း ညွှန်းဆိုတယ်။

ဂန္ထဝံသနဲ့ ယုတ္တိ

အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာကို နိဂုံးအရ ဓာတုသေနမင်း လက် ထက် (၄၅၉-၄၇၇ အေဒီ)မှာ ရေးတဲ့ အတွက် အနာဂတဝံသ ပါဠိမှာ ယင်းထက် နောက်မကျနိုင်လို့ စောဠတိုင်းသား အရှင် ကဿပ ရေးတယ်ဆိုတဲ့ ဂန္ထဝံသကျမ်းရဲ့ အဆိုယုတ္တိ မရှိနိုင်။ ဘာကြောင့်ဆို စောဠတိုင်းသား အရှင်ကဿပရဲ့ ဝိမတိဝိနော ဒနီ ဋီကာကျမ်းမှာ ပထမ ပရက္ကမဗာဟုမင်း (အေဒီ ၁၁၅၃- ၁၁၈၆)ရဲ့ဆရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာရဲ့ သာရတ္ထဋီကာကို ဝေဖန် ထားတာကိုတွေ့ရလို့ ပါပဲ။

ခေတ်သစ် သုတေသီအချို့က အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာ ကျမ်း ရေးသူကို ပထမ အဂ္ဂဗောဓိမင်း (အေဒီ ၅၇၈-၆၁၂) လက်ထက် မဟာနိဒ္ဒေသအဋ္ဌကထာကို ရေးတဲ့ အရှင်ဥပသေနနဲ့တောင် ထပ်တူပြုကြတယ် (Somapala, Handbook of Pali Lietrature , p. 132)။ ပိဋကတ်တော်သမိုင်းမှာ ဆိုတဲ့ အရှင် မဟာဥပတိဿ ဆိုတာ ဒီအရှင်ဥပသေန များလား။ သို့မဟုတ် ဓာတုသေနမင်းဟာမောဂ္ဂလာနမင်း (အေဒီ၄၉၅-၅၁၃)ရဲ့ဖခင် ဖြစ်လို့ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာကို ရေးတဲ့ အရှင်မဟာနာမထက် အလွန် နောက်မကျတဲ့ အခြား မထေရ် တစ်ပါးလို့လည်း စဉ်းစားခွင့်ရှိတာပဲ။

ဘယ်ဂိုဏ်းက

အနုရာဓပုရဘုရင် ဓာတုသေနမင်း (ညွှန်းပြီး)ဟာ ‘မင်းမြှောက် တန်ဆာ အပြည့်အစုံနဲ့ မိမိနဲ့ တူတဲ့ မေတ္တေယျဘုရားလောင်း ရုပ်တုတစ်ခု ထုလုပ်စေခဲ့တယ်’ (မဟာဝံသ၊၃၈း၆၈)။ သီဟိုဠ် ဘာသာနဲ့ ရေးတဲ့ အနာဂတဝံသ ဒေသနာကျမ်းကို အင်္ဂလိပ် ဘာ သာပြန်သူ Udaya Meddegama က အေဒီ ၅-ရာစု မှာ သီဟိုဠ် ဘုရင်တိုင်း မေတ္တေယျ ဘုရားလောင်း ဖြစ်ချင်ကြ သတဲ့ (ယင်း၊ စာ-၆)။

ဒါပေမယ့်အချိန်ကာလ အလွန်ရှေးကျနိုင်တဲ့ ဒီအနာဂတ ဝံသပါဠိကို အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ အရှင်မဟာနာမစတဲ့ နှောင်း ခေတ် ပညာရှိတို့ရဲ့ အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေမှာ ရည်ညွှန်းထား တာကို မတွေ့ဖူးဘူး။ အနာဂတဝံသအဋ္ဌကထာကျမ်း အနေနဲ့လည်း ဝိသုဒ္ဓိမဂ်စသည်ထက် အလွန်ကြီး နောက်မကျနိုင်လို့ စာပေသမိုင်းအရ အလွန် တန်ဖိုးကြီးနိုင်ပေမယ့် ဘာကြောင့် နှောင်းခေတ် ထေရဝါဒီ ပညာရှိတို့ အလေးဂရု မပြုခဲ့ကြသလဲ ဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတဲ့ အချက်ပါ။ ထူးခြားတာက ဒီကျမ်းရဲ့ပဏာမနဲ့ နိဂုံးတွေမှာ မဟာဝိဟာရဝါသီ မထေရ်တို့ ရဲ့ ပို့ချစဉ်ကို မှီငြမ်းပြုမယ် ဆိုတဲ့ စကား မပါဘူး။ ဒါဟာ အဲဒီလို အလေးဂရု မပြုခြင်းရဲ့ အဓိက အကြောင်းတရား ဖြစ်လေ မလားလို့ စဉ်းစားမိပါတယ်။

Oskar Von ကတော့ အနာဂတဝံသ ပါဠိဟာ ထေရဝါဒ မဟုတ်တဲ့ အခြား ဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲတွေမှာ ပိုမို ထင်ရှားတယ် လို့ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

စိစစ်ချက်

အဇာတသတ် မင်းဖြစ်ပြီး ၈-နှစ်မြောက်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတယ် (အဇာတသတ္တု ဗာတ္တိံသ၊ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ ခတ္တိယော။ အဋ္ဌဝဿာဘိသိတ္တဿ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေါပရိနိဗ္ဗုတော (ဒီပဝံသ၃း၆၀)။ ထေရဝါဒ အစဉ်အလာအရ အဇာတသတ်ဟာ ဖခင် ဗိမ္ဗိသာရ မင်းကို သတ်ပြီးမှ သားဦးကို ဖွားမြင်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ဒါကြောင့်အဇာတသတ်ရဲ့သားတော်အဇိတမင်းသား အသက် ၁၆-နှစ်မှာ ဗုဒ္ဓထံမှာ ရှင်ပြုတယ်ဆိုတဲ့ စကားဟာ မသင့်မြတ် နိုင်။ မိထွေးတော် ဂေါတမီရဲ့ သင်္ကန်းကို အလှူခံမယ့် ရဟန်း ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် နောက်ထပ်လေးငါးနှစ်ထက်မနည်း လိုနိုင်လို့ ‘အဇာတသတ်ရဲ့သားအဇိတရဟန်းအယူအဆ’ဟာ ယုတ္တိအရ မဖြစ်နိုင်။ ဒါကြောင့်လည်း အနာဂတဝံသ အဆိုကို ထေရဝါဒီတို့ မသိကျိုးကျွံ ပြုခဲ့တာဖြစ်နိုင်တယ်။

ဖြစ်နိုင်ဖွယ်

မြောက်ပိုင်း မှတ်တမ်းတွေအရ အဇာတသတ္တုဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓပရိ နိဗ္ဗာန်မစံမီ ၅-နှစ်အလိုမှာ မာဂဓဘုရင် ဖြစ်တယ် ဆိုတာနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ရုက်ခေးလ် (Rock Hill)က ‘ယင်း အချိန်ကာလဟာ အဇာတသတ္တုနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓတို့ ပတ်သက်မှုတွေ အားလုံးဖြစ်ပျက် နိုင်ရန် တိုတောင်းလွန်းတယ်။ တောင်ပိုင်းမှတ်တမ်းများ (ဒီပဝံသအဆိုကို ရည်ညွှန်းတယ်)အရ ရှစ်နှစ်မြောက် ဆိုတာသည် ပင်တိုတောင်းနေသေးပေမယ့် သင့်မြတ်တယ် (ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်စဉ် တိဗက်မှတ်တမ်းများ၊ စာ-၁၆၇)’လို့ သုံးသပ်ဖူးပါတယ်။

အချိန်ကာလကို နောက်ထပ် ရှစ်နှစ်လောက် ဆွဲဆန့်လို့ ရရင် တော့ အနာဂတဝံသနဲ့ ဓာတုသေနကျောင်း ဆရာတော်ရဲ့ အဆိုကိုလက်ခံနိုင်မှာပေါ့။

ဧပြီ ၂၉၊ ၂၀၁၅။

----------------

၃၈၇။ အာကာပျံဝဲ မြို့သံတွဲ

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ဒွါရာဝတီဟု အမည်ဟောင်းရှိခဲ့ သောယနေ့ခေတ်သံတွဲမြို့သည်ဒွါဒသကနိပါတ် ဃဋပဏ္ဍိတ ဇာတ်တော်လာ မိုးပေါ်သို့ ပျံတက်ပြီး ရန်သူများ တိုက်ခိုက်၍ မအောင်မြင်နိုင်ဟု ဆိုသော ဒွါရာဝတီမြို့နှင့် တူပါသလား၊ ရှင်း ပြပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

တပည့်ဝရသာမိ (မဂဓတက္ကသိုလ်)

-------------------

မြို့သံတွဲ

သံတွဲဆိုတာကို သံ (မယ်န)နဲ့ ရိုက်ပြီး တွဲ (ချိတ်ဆွဲ)ထားတဲ့ မြို့ လို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ကြတယ်။ ငါးရာ့ငါးဆယ် နိပါတ်တော်မှာလာ တဲ့ ရာဇဝင်အရ အဲဒီလို ဖွင့်တာလို့ ဆိုတယ်။ ဘုရားလောင်း ဃဋပဏ္ဍိတ ဦးဆောင်တဲ့ ညီနောင် မင်းသား တစ်ကျိပ်ဟာ ယောနကတိုင်း အယုဇ္ဈမြို့ကို အောင်မြင်ပြီးနောက် ဒွါရဝတီ (မူရင်းမှာ ဒွါရဝတီလို့ သံတိုနဲ့ ရှိပါတယ်)မြို့ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ အခါ မြို့တစ်ခုလုံး ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်ပြီးသမုဒ္ဒရာထဲက ကျွန်း ငယ်သို့ ရောက်သွားလို့ မအောင်မြင်နိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့်မြို့စောင့် ဘီလူးရဲ့ အကြံပေးချက်အရ ‘မြို့တံခါး လေးခုနဲ့ ထောင့်လေး ခုမှာ သံမယ်န (ငုတ်တိုင်) စိုက်နှက်၍ မြို့ကို သံကြိုးနဲ့ ဆိုင်း ပြီး’ တိုက်ခိုက်မှ အောင်မြင်တယ် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၈၃)။ အဲဒီလို သံမယ်နမှာ သံကြိုးနဲ့ ဆိုင်းတွဲပြီး တိုက်ယူရလို့ ‘သံတွဲမြို့’ အမည်တွင်တယ်။ သမုဒ္ဒရာထဲကမြို့ကျရောက်တဲ့ ကျွန်းငယ်ကို တော့ မာန်အောင်ကျွန်း ခေါ်တွင်တယ်လို့ ရှေးဟောင်း ရခိုင် ရာဇဝင်တွေမှာဆိုတယ်။

ထောက်ခံသူ

‘သူ့ရန်သူကြံ၊ မိုးသို့ပျံ၊ နာမံဘယ်မြို့ ဘယ့်ကြောင့်နည်း’ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဖြေရာမှာ စာပေကျမ်းဂန် အလွန် နှံ့စပ်တော်မူတဲ့ ကျီးသဲ ဆရာတော်ဟာ အဲဒီ ရာဇဝင်ကိုပဲ အခြေခံခဲ့ဖွယ် ရှိပြီး ‘ဤအကြောင်းကား ဘုရား ဟောတော်မူသော ဇာတ်၌ လာ သည်။ ဒသကနိပါတ်၌ သံဂါယနာတင်သည် (စွယ်စုံကျော်ထင်၊ စာ-၁၇၀)’လို့ ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။

အာကာပျံဝဲ

‘အာကာပျံဝဲ မြို့သံတွဲ’ ဆိုတဲ့ စကားကို ငယ်စဉ်အခါ သင်္ကြန် တွင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ဥပုသ်စောင့်ကြတဲ့ အဖိုးအို အဖွား အိုတွေ ပြောစကားကိုကြားရစဉ်မြို့တစ်ခုလုံး အာကာဝေဟင် ကိုဘယ်လို ပျံဝဲသလဲဆိုတာကို အတော်ခေါင်းကိုက်ခံပြီး စဉ်း စားခဲ့ဖူးတယ်။ ဧရာမလေယာဉ်ပျံကြီး စီးရသလိုနေမှာပဲ..ကို ရင် ဝတ်နဲ့ တန်းလွဲ ရွာမကျောင်းမှာ နေတော့ ရဟန်းလူထွက် ဆရာကြီး အဖိုးဦးစာရိန္ဒရဲ့အဖြေက..

‘မြို့ကြီးတစ်ခုလုံးတော့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးထပျံမလဲ။ အုပ် ချုပ်တဲ့ ဘုရင်ရဲ့ဘုန်းကံ၊ မြို့သူမြို့သားတွေရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား စသည် အကြောင်းကြောင့် ရန်သူတွေ ဝိုင်းလာတဲ့ အခါ မြို့ကို ရှာမတွေ့ဘဲ ကောင်းကင်က လူသံလိုလို ကြားရလို့ မြို့ကြီး တစ်ခုလုံး ကောင်းကင်ကို ပျံတက်သွားတယ် အထင်နဲ့ ရန်သူ တွေ ပြန်သွားတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလား’တဲ့။ အဖိုးရဲ့ အဖြေက အတော်နီးစပ်ပြီးနှစ်သက်စရာကောင်းပါတယ်။

ဖြစ်နိုင်ခြေ

ယုတ္တိအရတော့ ဃဋပဏ္ဍိတဇာတ် ဖြစ်ရပ်ပါ ယောနကတိုင်းဟာ အိန္ဒိယ တိုက်ငယ်ရဲ့ အနောက် မြောက်ဖျားမှာ ရှိတယ်။ ရခိုင်ဒွါရဝတီ (သံတွဲ)နဲ့ မာန်အောင် (မေဃဝတီ)မြို့တွေက အိန္ဒိယ တိုက်ရဲ့အရှေ့တောင်ဖျားမှာ ရှိတာဖြစ်လို့ နေရာဒေသအတော် ကွာလှမ်းတဲ့ အတွက် ခေတ်အမြင်နဲ့ အတူတူပါလို့ ဆိုဖို့ ခက် သား။ အိန္ဒိယ အနောက်မြောက်ဖျား သမုဒ္ဒရာကမ်းခြေက ဂုဂျ ရတ်ဒေသမှာ ယနေ့တိုင်ဒွါရကာ (Dwarka)မြို့ဆိုတာရှိတယ်။ ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသားတို့ တိုက်ခိုက်တာ အဲဒီမြို့များလား။

ဓညဝတီဆိုတာ ပဒုမနာရဒ ရေဝတ ဝိပဿီဘုရားလေး ဆူ ပွင့်တဲ့ မြို့ရဲ့ နာမည်။ ရမ္မာဝတီ ဆိုတာက ဒီပင်္ကရာနဲ့ ကောဏ္ဍည ဘုရားနှစ်ဆူတို့ ပွင့်တဲ့ မြို့။ ဒွါရဝတီဆိုတာလည်း အပဒါန် (အပဒါန၊၁၊၂၂၃)နဲ့ ပေတဝတ္ထု (ပေတဝတ္ထု၊ဋ္ဌ၊၈၈စသည်)တွေမှာ ထင်ရှားတဲ့ မြို့ပါပဲ။ မိုးကောင်းလို့ စိမ်းလန်း စိုပြေတဲ့ ဒေသကို မေဃဝတီလို့ လှပတဲ့ နာမည် ပေးမှာပေါ့။ ဒါကြောင့် ယုတ္တိအရဆိုရင် နှောင်းခေတ်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရင်တွေဟာ ဗုဒ္ဓဝင်နဲ့ ဇာတ်တော်မှာ ထင်ရှားတဲ့ အဲဒီ နာမည်တွေ ကိုယူပြီး မိမိတို့ရဲ့မြို့တော်တွေကို အမည်ပေးခဲ့ပုံပါပဲ။

ဧပြီ ၂၂၊ ၂၀၁၅။

---------------

ရှင်ချောင်သေကြပ်၊ ရှင်ကြပ်သေချောင်။ ခုချောင်နောင်ကြပ်၊ ခုကြပ်နောင်ချောင်။ (ပထမမဟာဂန္ဓာရုံဆရာတော်)

၃၈၈။ ဘုန်းနိမ့်ကံမြင့်

အရှင်ဘုရား၊

ဘုန်းကံ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ဘုန်းနှင့် ကံမှာ အဓိပ္ပာယ် တူပါသလား။ အိမ်အောက် အိမ်သာအောက် လမ်းအောက် စသည်ကိုဝင်လျှင် ဘုန်းကံနိမ့်သည်ဟု ဆိုခြင်း မှာ မှန်ကန်ပါသလား။ ဘုန်းကံ နိမ့်ခြင်း မြင့်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါသ လား။ သနားသဖြင့်ဖြေကြား ပေးစေချင်ပါသည်ဘုရား။

မောင်ထိန်လင်း (စင်္ကာပူ)

-------------------

အရှိန်ငါးမျိုး

ဘုန်းကံဆိုတာပုဉ်းကံက ပြောင်းလာတာလို့ ယူဆတယ်။ ပုဉ်း ကံဆိုတာလည်း ပုညကမ္မဆိုတဲ့ ပါဠိက ဆင်းသက်တဲ့ ဝေါဟာ ရ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ပုဉ်း - ဘုန်း ဆိုတာ ပုည = ကောင်းမှု၊ ကံဆိုတာ ကမ္မ = အလုပ်။ ဒီယူဆချက်အရ ပုညကမ္မ - ပုဉ်းကံ- ဘုန်းကံဆိုတာအလုပ်ကောင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ပြီးဘုန်း နဲ့ ကံကို အတူတူပါလို့ ဖြေရင် သင့်နိုင်ပါတယ်။ ပုညကမ္မဆိုတာ လောကီလောကုတ္တရာ ကုသိုလ်အရှိန်ဖြစ်တဲ့ ပုညတေဇ (ကု သိုလ်အရှိန်)ပါပဲ။ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်မှာ အရှိန်ငါးမျိုးဖော်ပြတယ်..

၁) စရဏတေဇ (အကျင့်သီလရဲ့ အရှိန်) ၂) ဂုဏတေဇ (သမာဓိရဲအရှိန်) ၃) ပညာတေဇ (ဝိပဿနာ ပညာရဲ့ အရှိန်)၊ ၄) ပုညတေဇ (အရိယ မဂ်ကုသိုလ် အရှိန်)နဲ့ ၅) ဓမ္မတေဇ (ယင်းလေးမျိုးတို့ရဲ့တည်ရာပိဋကတ်သုံးပုံ၊ တစ်နည်းသုတ ပညာအရှိန်) (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၃)။

မဆိုင်ဘူး

အဲဒီ တေဇငါးမျိုးရဲ့ အစွမ်းကြောင့်ပဲ လောကမှာ ကောင်းကျိုး ချမ်းသာဆိုတာဖြစ်ရတယ်။ ဖြစ်နိုင်တာ။ ဒီငါးမျိုးကို ဘယ်သူမှ နိမ့်အောင်မြင့်အောင်လုပ်မပေးနိုင်ဘူး။ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ပဲလုပ် ရတာ။ စရဏ ဂုဏ ပညာ မတောက်ပရင် .. ဆိုပါစို့၊ ဒုစရိုက် မှုကိုပြုလို့ သီလ မလုံရင် သမာဓိပညာအားနည်းတဲ့ အတွက် ပုညအရှိန် မကောင်း နိုင်ဘူး။ ဒီအခါမှာ ကံနိမ့်တယ်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်ခွင့် သာတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ကံနိမ့်ခြင်း ကံမြင့်ခြင်းဟာ အိမ်အောက်ကို ဝင်တာ၊ လမ်းတံတား အောက်ကို သွားတာနဲ့ မပတ်သက်ပါဘူး။ ဒီလိုဖြေလို့ လူငယ်တစ်ယောက်ဘုန်းကြီးကို ပြန်မေးပုံက ‘ဒါဖြင့် ရင် ဘုန်းဘုန်းတွေ လှေကားအောက်ကို ဝင်ရင် ဘုန်းမနိမ့်ဘူး လား’တဲ့။ ဒါကတော့ဒီလိုရှိပါတယ်..

လောကသစ္စာ

‘သင်္ကေတဝစနံ သစ္စံ၊ လောကသမ္မုတိ ကာရဏာ = လောက ဝေါဟာရ၏ အကြောင်းဖြစ်၍ မှတ်သားပြီး ပြောဆိုခြင်းသည် မှန်၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၃)’ဆိုမဟုတ်လား။ ကြာနီကန် ဆရာတော် တရားထဲကလို မိန်းကလေး မန်ကျည်းပင်ပေါ် တက်ပြီး မန် ကျည်းရွက် ခူးနေတုန်း အဲဒီ အပင်အောက်ကို သိသိကြီးနဲ့ မောင်ပဉ္စင်း ကြွတော်မူလို့ သင့်ပါ့မလား။ ဒီလိုပါပဲ လောကရဲ့ သတ်မှတ်ချက်အရ လောကနဲ့ အဆီအငေါ် မတည့်လို့ မသင့် မြတ်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်တာမျိုးတော့ ရှိကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးရဲ့ဘုန်းနိမ့်ဘုန်းမြင့်နဲ့ တော့မဆိုင်ပါဘူး။

မေ ၄၊ ၂၀၁၅။

----------------

၃၈၉။ ရေစက်မချ အမျှမဝေရင်

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

အလှူပေးပြီးနောက် ရေစက်မချ အမျှမဝေလျှင် အလှူမြောက်ပါ သလား။ ရေစက်ချက်တဲ့ အခါရေစက်ခွက်သည်မပါလျှင် မဖြစ် လိုအပ်သောအရာဖြစ်ပါသလား။

ဝေဠု (မဲဆောက်)

-------------------

တစ်ခြားစီ

ရေစက်ချနဲ့ အမျှဝေဆိုတာကို သီးခြားစီ နာလည်ရမယ်။ ရေစက်ချတဲ့ အစဉ်အလာဟာ ဝေဿန္တရာမင်း လက်ထက် က တည်းကရှိခဲ့တဲ့ အစဉ်အလာပါ။ ဂေါတမ မြတ်ဗုဒ္ဓလက်ထက် မှာလည်း ရေစက်ချတာ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီအစဉ်အလာကို ကောင်းစွာ ထိန်းသိမ်းထားရမယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယုံကြည်တယ်။ ဒီယုံကြည်ချက်ကို အခြေပြုပြီး ကျမ်းဂန် အဆိုတွေကို ထုတ် နုတ်၍ ဘုန်းကြီး ညှိပြ ရှင်းလင်းထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ (ဓမ္မအမေးအဖြေများ၊ အမှတ်၂၊ စာ-၆၈၆မှာအကျယ်ရှုပါ။) ရေစက်ချ

‘ရေ သို့မဟုတ် ရေစက်’ဆိုတာ (ဆွမ်းသင်္ကန်း စသည်ကို ကိုယ်စားပြုတဲ့) ကြားခံ အလှူပစ္စည်း။ ‘ချခြင်း’ဆိုတာ လှူဒါန်း ခြင်း။ ဒါကြောင့် ‘ရေစက်ချခြင်းမှာဆုတောင်းခြင်း၊ အမျှဝေခြင်း သာ ဖြစ်သည်’လို့ ဆိုရင် မပြည့်စုံဘူး။ ရေချက်ချပြီးမှ တစ် နည်းဆိုရင် လှူဒါန်းပြီးမှ ဆုတောင်းခြင်း အမျှဝေခြင်း ဆိုတာ တွေကို လုပ်တယ်။ အဲဒီလို အလုပ်မတူလို့ အဓိပ္ပာယ်လည်း တစ်ခြားစီဖြစ်ပါတယ်။

‘ရေစက် မချလည်း အလှူမြောက်တယ်’လို့ အချို့ ဆရာ တော်များ မိန့်တော်မူတာကို ကြားဖူးပါတယ်။ ဘုန်းကြီး အထင် အဲဒီစကားဟာ မှန်လည်းမှန်နိုင်တယ်။ မှားလည်းမှားနိုင်တယ်။ ဥပမာ ဆွမ်းကပ်တယ်ဆိုရင် ကိုယ်ထိ လက်ရောက် ကပ်ပြီးဖြစ်လို့ ရေစက်မချလည်း အလှူမြောက်နိုင်စရာ ရှိတယ်။ ကျောင်းဆောင်လို၊ မီးစက်လို၊ ဆန်အိတ်လို မပြောင်းရွှေ့နိုင်တဲ့ အလှူဝတ္ထုမျိုးကျတော့ အဲဒီ ပစ္စည်းကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ကြားခံ ပစ္စည်း ‘ရေစက်’ကိုချကို ချရမယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။

‘ဘုန်းကြီးရဲ့လက်ထဲကို သွန်မချဘဲ ရေခွက်ထဲကို သွန်ချ တာ ဘာထူးလို့ လဲ’လို့ ဆိုစရာရှိပေမယ့် အနည်းဆုံး ရှေးအစဉ် အလာနဲ့ အလွန်ကြီးဝေးမသွား ပါဘူးလို့ ဘဲ ဆိုပါရစေ။ မမေ့နဲ့

‘ရေစက်ခွက် မလိုတော့ဘူး’ဆိုတာမျိုးကို ဘုန်းကြီးတော့ မကြိုက်ဘူး။ တဖြည်းဖြည်း အလှူ့ရှင်တွေ ရှေ့က ရေစက်ခွက် တွေ ပျောက်ကုန်မှာကို မနှစ်သက်လို့ ပါ။ သက္ကစ္စဒါန (လေးစွာ လှူခြင်း) ပြုသူအဖို့ အစဉ်အလာကောင်းကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ ကိုယ့်အလှူကို လေးစားခြင်း၊ ရေခွက်ထဲက ရေကို မတွန့်တို သလို အလှူပစ္စည်းကို လွတ်လွတ် စွန့်ခြင်း (မုတ္တစာဂီ)ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်တွေနဲ့ အလှူလုပ်တဲ့ အခါ ရေစက်ခွက် ကလေးကို ကိုယ်ရှေ့မှာ အဆင်သင့်ပြင်ဆင်ထားဖို့မမေ့စေချင်ဘူး။ အမျှဝေ

အမျှဝေတာဟာ ပုညကိရိယဝတ္ထု (ကုသိုလ်ပြုကြောင်း) ဆယ် ပါးထဲမှာပါလို့ မိမိမှာ ပတ္တိဒါန (အမျှဝေခြင်း) အမည်နဲ့ ကုသိုလ် တစ်မျိုးထပ်တိုးတယ်။ ကိုယ့်ကုသိုလ်ကိုအမျှဝေလို့ ကြားနိုင် သူတို့ သာဓုခေါ်ရင် ကောင်းကျိုး ရသွားတာလည်း အကျိုး တစ်ခုပဲ။ အဲဒီအကျိုးနှစ်ခုကိုရချင်ရင် အမျှဝေရမယ်။

ဧပြီလ ၂၀၊ ၂၀၁၅။

----------------

၃၉၀။ ဘာသာနှစ်ခု တစ်ပြိုင်နက်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊

တပည့်တော်၏ ညီမသည် အလွန် ဘာသာတရား ကိုင်းရှိုင်းပြီး ရိပ်သာများ၌ အကြိမ်ကြိမ် တရားထိုင်ဖူးပြီး တရားအတွေ့ အကြုံလည်းရှိပါသည်။ ဘာသာခြားအမျိုးသားနှင့် အိမ်ထောင် ကျပြီးနောက် ယခုအခါ အတော် ပြောင်းလဲသွားပြီး ဘာသာ နှစ်ခုကို တပြိုင်နက် ကိုးကွယ်နိုင်သည့် သဘောမျိုး ဆိုလာပါ သည်။ အကယ်၍ ဘာသာ နှစ်မျိုးကို ကိုးကွယ်သည် ဆိုပါက တပည့်တော်၏ ညီမသည် သရဏဂုံ တည်နိုင်ပါဦးမည်လား၊ သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

နေမျိုးဇင် (Phoenix)

------------------

အဖြေရှာကြည့်

တရားထိုင်ဖူးတယ် ဆိုလို့ အပျိုတုန်းက ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ အိမ် ထောင်ကျပြီးမှ ယောကျ်ားဘက်ကိုပါပြီး ဘာသာနှစ်ခုလုပ်ချင် တဲ့ သဘော ဖြစ်မယ်။ ‘ဘာသာခြား’ဆိုတာကို ‘ဂေါ့ဒ်’ကို ယုံ ကြည်တဲ့ ဝါဒကြီး နှစ်ခုထဲက တစ်ခုကို ယုံကြည်သူလို့ ယူဆ မယ်။ အဲဒီလို ယူဆပြီး ‘ဘာသာနှစ်ခုကို တပြိုင်နက် ကိုး ကွယ်နိုင်သည်’ဆိုတဲ့ စကား သင့်မသင့်ကို အဲဒီ ဂေါ့ဒ်တွေရဲ့ နှုတ်တော်မှ ကမ္ဘာမြေပေါ်က လူသားတွေကို ချမှတ်ပေးလိုက် တဲ့ ကျမ်းစာမှာ အတိအကျပါတဲ့ သင်ကြားချက်တွေနဲ့ စဉ်းစား ရင် ပိုပြီး အဖြေရှာရ လွယ်မှာပေါ့။ ဂေါ့ဒ်ဝါဒကြီး နှစ်ခုရဲ့ သင် ကြားချက် လမ်းညွှန်ချက် တစ်စွန်း တစ်စကို မြည်းစမ်းကြည့် ရအောင်။ ဖတ်ကြည့်..

(၁) ပထမဂေါ့ဒ်

အရင် ပေါ် ဂေါ့ဒ်က ‘ငါမှတစ်ပါး အခြားသောဘုရားကို မကိုး ကွယ်နှင့်။ အထက်မိုး ကောင်းကင်၌လည်း ကောင်း၊ မြေကြီး အောက်ရေထဲ၌လည်း ကောင်းရှိသော အရာနှင့် ပုံသဏ္ဌာန်တူ အောင် ရုပ်တု ဆင်းတုကို ကိုယ်အဘို့ မလုပ်နှင့်။ ဦးမချ ဝတ် မပြုနှင့်။ အကြောင်းမူကား သင်၏ ဘုရားသခင် ငါထာဝရ ဘုရား သည် သင်၌ အပြစ်ရှိသည်ဟု ယုံလွယ်သောဘုရား၊ ငါ့ကို မုန်း သော သူတို့၏ အမျိုးအစဉ်အဆက်၊ တတိယအဆက်၊ စတုတ္တ အဆက်တိုင်အောင် အဘတို့၏ အပြစ်ကို သားတို့၌ ဆပ်ပေးစီ ရင် သော ဘုရားဖြစ်သတည်း (ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၊ ၂ဝး၃-၅)'လို့ ဆုံးမတယ်။

(၂) ဒုတိယဂေါ့ဒ်

နောက်ပေါ်ဂေါ့ဒ်က ‘အသင်တို့သည် မယုံမကြည် သွေဖည်ငြင်း ပယ်သော သူတို့၏ လည်ကုပ်များကို ခုတ်ဖြတ်ကြလေကုန်။ ထိုနည်းတူစွာ အသင်တို့သည် ၎င်းတို့၏ လက်ချောင်းများ၏ အဆစ်များကို တခုစီ ဖြတ်တောက်ကြလေကုန် (ကိုရ်အာန် ၈း၁၂)’လို့ သင်ကြားတယ်။

အဲဒီ ကျမ်းမြတ်တွေရဲ့ သင်ကြားချက်ကို မမှိတ်မသုံ ယုံ ကြည်သူတွေဟာ အဲဒီ သြဝါဒအတိုင်း လုပ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ် မှတ် တမ်းတွေ ယင်းတို့ကို ယုံကြည်သူတို့ရဲ့ သမိုင်းမှာ အထင် အရှားရှိတယ်။ ထိုဂေါ့ဒ်တွေချမှတ်တဲ့ ကျမ်းမြတ်တွေမှာအဲဒီ လို စာပိုဒ်မျိုးတွေ အများကြီးပါပဲ။ မည်သည့် ခေတ်က မည့်သည့် အကြောင်းကြောင့် မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရည်ရွယ်ပြီး ချ မှတ်သည် ဆိုစေအဲဒီလို ဟောခဲ့တာတော့ လုံးဝသေချာတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဆုံးမပုံ

‘ပါဏာတိပါတ်သူ့သက်သတ်က ချို့တတ်အင်္ဂါမွဲပြာရုပ်သွင်’လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက သင်ကြားတယ်။ ယုံကြည်မှု မတူသူတွေကို သတ်ရ မယ်လို့ လုံးဝ မသင်ကြားဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒ သင်ကြားမှုကြောင့် စစ် မက် ဖြစ်ပွားတယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်းမှတ်တမ်း လုံးဝ မရှိဘူး။ ဒါ ကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေဟာ အခြားအရပ်က ဝင်ရောက် လာတဲ့ ဘာသာ မတူသူတွေကို ရန်ရှာတယ် ဆိုရင်တောင် ဒါဟာ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မနဲ့ လုံးဝ မပတ်သက်ဘူး။ ဖော်ပြပါအတိုင်း သင်ကြားပုံက မိုးနဲ့ မြေကြီးလို ခြားနားလို့ ဘာသာနှစ်ခုကို တစ်ပြိုင်ခံယူဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ထိုညီမအနေနဲ့ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာကို မစွန့်သေးသရွေ့ သရဏဂုံ မပျက်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် ခွန်အားမရှိတဲ့ သရဏဂုံ တော့ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီလိုတော့ စိတ်ထဲမှာ ရှိနေသင့်တယ်.. မဆိုးသေးဘူး

လက်ရှိမှာသူ (သူ့ခင်ပွန်း)က သူ့ဘာသာတရားရဲ့ဖော်ပြပါ အစွန်းရောက်သင်ကြားချက်မျိုးကို မလိုက်နာရင် ..သူ့ယုံကြည် မှုရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ကိုယ့်ယုံကြည်မှုကို မလွှမ်းမိုး မချုပ်ချယ် ရင် .. မိသားစုကိုလည်း ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်ရင် ကောင်း သော အိမ်ထောင်ဘက်လို့ ဆိုခွင့်တော့ရှိတယ်။ ယုံကြည်မှုဆို တာကို ပြောင်းဖို့ ခက်လို့ သူ့ယုံကြည်မှုနဲ့ ပဲ နေပါစေ။ ယုံကြည် မှုနဲ့ လူမှုဘဝကို ခွဲခြားနိုင်အောင် ရာသက်ပန် ကြိုးစားနေရ လိမ့်မယ်။ ကိုယ်ဟာ ကိုယ့်ယုံကြည်မှုက ဆုံးမတဲ့ အကျင့် ကောင်းကို ကျင့်ပြပြီး ကိုယ့်ယုံကြည်မှုမှာ တည်မြဲနိုင်ရင် တော့ မဆိုးသေးဘူးလို့ ဘဲဆိုပါရစေ။

မေ ၂၉၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၉၁။ အိပ်ရာဝင်ခါနီး ရှစ်ပါးသီလ

အရှင်ဘုရား၊ ဆရာတော် တစ်ပါးက ရှစ်ပါးသီလ သို့မဟုတ် ကိုးပါးသီလယူပြီး သီလနှင့် အိပ်လျှင် အကျိုးရှိကြောင်း သင်ကြားပါသည်။ အခြားတစ်ပါးကမူ အိပ်ရာဝင်ခါနီး ရှစ်ပါးသီလ ကိုးပါးသီလ ဆောက်တည်ခြင်းမှာ လူပျင်းအလုပ်ဖြစ်၍ အကျိုး မများဟု ဆိုပြန်ပါသည်။ တပည့်တော် ခေါင်းရှုပ်သွားပါသဖြင့် ဆရာတော်က ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

ခင်မာလွင် (Long Island)

-------------------

နှစ်နာရီ သီလ

ဝိဇ္ဇာလယကျောင်းဆောင်တော်များ ရေချက်ချပွဲ အခမ်းအနား မှာ မင်းကွန်း တိပိဋကဆရာတော်ကြီးက ဤအချိန်အတွင်း ဆောက်တည်မယ်လို့ စိတ်ထဲက အချိန်ကာလကို ပိုင်းဖြတ်ပြီး ဆောက်တည်ဖို့ ညွှန်ကြားရင်း ပရိသတ်အား ကိုးပါးသီလ ချီး မြှင့်ဖူးတာကို အမှတ်ရတယ်။ ‘အချိန်ကာလ ပိုင်းခြားသတ်မှတ် ပြီး ဆောက်တည်တဲ့ ကာလပရိယန္တ သီလ၊ ရာသက်ပန် ဆောက်တည်တဲ့ အာပါဏကောဋိက သီလလို့ ဥပုသ်သီလ ဆောက်တည်ပုံ နှစ်မျိုးရှိတယ် (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊၁၊၁၂)။ ဒီနေ့ ဒီည ဒီအချိန်အတွင်း ဆောက်တည်မယ်လို့ အချိန်ကို သတ်မှတ်ပြီး ဆောက်တည်ရင် ကာလပရိယန္တသီလ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊ဋီ၊၁၊၃၃)’။

အဲဒီ ကျမ်းဆိုအရ ဆရာတော်ကြီး မိန့်တော်မူတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်နာရီကြာ အခမ်းအနားဆိုရင် အဲဒီသီလကနှစ်နာရီ ဥပုသ်သီလ ဖြစ်မှာပေါ့။ ဒါလည်း စိတ်ပါရင် အကျိုးရှိ နိုင်တာပဲ။ ဘာမှန်း မသိ၊ သူများဆိုလို့ လိုက်ဆိုတာမျိုး ဆိုရင်တော့ သိပ် မထူးခြားပါဘူး။ အလှူပွဲ အခမ်းအနားတွေမှာ ဆရာတော်ကြီး များက စေတနာပိုပြီး ကာလပရိယန္တ ကိုးပါးသီလ ချီးမြှင့်တာကို လက်ခံပေမယ့် အခြေအနေကောင်း ရှိပါလျက် နှစ်နာရီပဲ တစ်နာရီပဲ ဥပုသ်စောင့်ကြည့်မယ် ဆိုတာမျိုးကိုတော့ လူပျင်း အလုပ်လို့ ယူဆတဲ့ အတွက်ဘုန်းကြီး အားမပေးချင်ဘူး။

အိပ်ခါနီးသီလ

သာမန် အိမ်ထောင်သည် တစ်ယောက်အနေနဲ့ ရာသက်ပန် ဥပုသ်သီလ ဆောက်တည်ဖို့ ခက်တယ်။ ဒါ ကြောင့် တစ်ရက်၊ ခုနစ်ရက်၊ တစ်လစသည် ..အဓိဋ္ဌာန်ပြီး ဥပုသ်သီလဆောက် တည်နိုင်တယ်။ အကြောင်း မညီညွတ်သေးလို့ နေ့အချိန် မဖြစ် နိုင်ရင် အမှန် စောင့်လိုစိတ်နဲ့ အနည်းဆုံး ညအိပ်ရာဝင်ခါနီး ဥပုသ်သီလခံယူပြီး အိမ်တာမျိုးကိုတော့ ဘုန်းကြီးအားပေးပါတယ်။ သီလယူပြီးနောက် အိပ်ရာပေါ်မှာ ကိုယ့်သီလကို အဖန် ဖန် ဆင်ခြင်ပြီး အိပ်ရင် သီလာနုဿတိ (ကိုယ့်သီလကို ဆင် ခြင်ခြင်း) ဘာဝနာလည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲ။ အပျင်းပြေ သဘောမျိုး မဟုတ်ဘဲ ဆန္ဒာဓိပတိတပ်လုပ်ရင် အကျိုးလည်း ကြီးပါတယ်။ ရောဂါပျောက်ချင်လို့ စိတ်ဆိုး စိတ်ကောက်လို့ ဟန်ဆောင်ချင်လို့ ဆိုတဲ့ မမှန်စိတ်ထားနဲ့ ဆိုရင် တော့ နေ့ညမဟူ ဥပုသ် စောင့်လို့ အကျိုးမများနိုင်ပါဘူး။

ရှောင်ရန်

ဝကဇာတ်တော် (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၀၇)မှာ ကျောက်ဆောင်တစ်ခုကို အမှီပြုနေထိုင်ပြီး သားကောင်ရှာမရတဲ့ ကျားသစ်တစ်ကောင်ဟာ ‘အလုပ်မရှိတဲ့ အဆုံး ဥပုသ် စောင့်တာပဲ ကောင်းတယ်’ဆိုပြီး ဥပုသ်စောင့်ရင်း အိမ်သတဲ့။ ကျားသစ်ရဲ့ စိတ်ကို သိလိုတာနဲ့ သိကြားမင်းက ဆိတ်ယောင်ဆောင်ပြီး လာပြသ တဲ့။ ကျားသစ် နိုးပြီး တွေ့တော့ ‘ဥပုသ်ကို နောက်မှ စောင့်လည်း ရတာပဲ။ အစာရှိတုန်း ဖမ်းလိုက်ဦးမှ’ဆိုပြီး ဆိတ်ကို ဖမ်းဖို့ ကြိုးစား သတဲ့။ ဖမ်းမရတဲ့ အခါ ‘အင်း၊ ငါ့ဥပုသ် မကျိုး သေးဘူး’ဆိုပြီး ပြန်အိပ်သတဲ့။ သမာဒါန ဒုဗ္ဗလ ဖြစ်လို့ (စောင့် ထိန်းမှုမှာ အားနည်းလို့)အဲဒါမျိုးတော့ မလုပ်သင့်ဘူး။

မေ ၂၈၊ ၂၀၁၅။

----------------

သူမိုက်ဆယ်ပါး၊ မုန့်ဆန်းစားနှင့်၊ မေးမှားမျိုးနွယ်၊ ရေဆယ် ဝံကူ၊ မီးယူသစ်ခုတ်၊ ပုန်းစလုပ်က၊ ပဲပြုတ်ဆေးပေါင်း၊ သမင်ရောင်း.. (ကန်တော်မင်းကျောင်းမေတ္တာစာအဖြေ၊စာ-၁၆၇)

၃၉၂။ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာ မူကွဲများ

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာမှာ သီဟိုဠ်မူနှင့် မြန်မာမူဟု မူကွဲများ ရှိသည်ဟု သိရပါသည်။ ဖြစ်နိုင်လျှင် ထိုသမ္ဗုဒ္ဓေဂါ၏ မူကွဲများကို အဓိပ္ပာယ်နှင့် တကွ သိလိုပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ မူကွဲပြားရာ၌ မည်သို့ ထူးခြားသည်ကိုလည်း ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရဲလွင်အောင်

-------------------မူကွဲဘယ်က

အောက်မှာဖော်ပြထားတဲ့ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာမူကွဲကို ၁၉၈၃ ခုနှစ်၊

ဘန်ကောက်မှာထုတ်ဝေတဲ့ The Greater Royal Parittas (Maharjaparitra) အမည်ရှိ စာအုပ်က ရတာပါ။ မဟာနမက္ကာရနဲ့ အပြင်အောင်ခြင်းရှစ်ပါး ဘုရားရှိခိုးတွေကို သီဟိုဠ်ရေး အဖြစ် လက်ခံနိုင်ပေမယ့် သမ္ဗုဒ္ဓေ မူကွဲကိုတော့ ယိုးဒယားမူ ဖြစ်မယ် လို့ ပဲထင်ပါတယ်။ သီရိလင်္ကာထုတ်ဝေတဲ့ ဝတ်ရွတ်စဉ် (အင်္ဂလိပ်မူ)တွေမှာလည်း သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာကို မတွေ့မိပါ။

ယိုးဒယားမူ

(၁) သမ္ဗုဒ္ဓေအဋ္ဌဝီသဉ္စ၊ ဒွါဒသဉ္စ သဟဿကေ။

ပဉ္စသတ သဟဿာနိ၊ နမာမိ သိရသာ မဟံ။

တေသံ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ၊ အာဒရေန နမာမဟံ။

ငါးသိန်းသောင်းတစ် နှစ်ထောင်စစ် နှစ်ရှစ်သမ္ဗုဒ္ဓေ။

လက်အုပ်စုံညီ ဖူးတင်ချီ ငါသည် ဦးညွတ်ပေ။

ဓမ္မ သံဃာ ရိုသေစွာ ခါခါရှိခိုးနေ။

နမက္ကာရာနုဘာဝေန၊ ဟိတွာ သဗ္ဗေ ဥပဒ္ဒဝေ။

အနေကာ အန္တရာယာပိ၊ ဝိနဿန္တု အသေသတော။

ရှိခိုးဦးချ ငါပြုရ ပုညကောင်းကျိုးဝေ။

အန္တရာယ်ဘေး ကင်းစင်ဝေး ငြိမ်းအေးနိုင်ပါစေ။

(၂)သမ္ဗုဒ္ဓေပဉ္စပဏ္ဏာသဉ္စ၊ စတုဝီသတိသဟဿကေ။

ဒသသတသဟဿာနိ၊ နမာမိ သိရသာ မဟံ။

တေသံ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ၊ အာဒရေန နမာ မဟံ။

သန်းတစ် သောင်းနှစ် လေးထောင်ဖြစ် တွက်စစ် ငါးဆယ့်ငါး။

ဘုန်းရောင်ထောင်နေ သမ္ဗုဒ္ဓေ ငါလေဦးညွတ်တွား။

ဓမ္မသံဃာ ရိုသေစွာ ဆယ်ဖြာချီလက်ထား။

နမက္ကာရာနုဘာဝေန၊ ဟိတွာ သဗ္ဗေ ဥပဒ္ဒဝေ။

အနေကာ အန္တရာယာပိ၊ ဝိနဿန္တု အသေသတော။

ရှိခိုးဦးချ ငါပြုရ ပုညကောင်းကျိုးပွား။

အန္တရာယ်ဘေး ကင်းစင်ဝေး ငြိမ်းအေးနိုင်စေသား။

(၃) သမ္ဗုဒ္ဓေနဝုတ္တရသတေ၊ အဋ္ဌစတ္တလီသသဟဿကေ။

ဝီသတိသတသဟဿာနိ၊ နမာမိ သိရသာမဟံ။

တေသံ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ၊ အာဒရေန နမာမဟံ။

သန်းနှစ်သောင်းလေး ရှစ်ထောင်တွေး မှတ်ရေး တစ်ရာ့ကိုး။

ဘုန်းရောင်ထောင်နေ သမ္ဗုဒ္ဓေ ငါလေဦးညွတ်ကျိုး။

ဓမ္မသံဃာ ရိုသေစွာ ဆယ်ပြာလက်အုပ်မိုး။

နမက္ကာရာနုဘာဝေန၊ ဟိတွာသဗ္ဗေဥပဒ္ဒဝေ။

အနေကာ အန္တရာယာပိ၊ ဝိနဿန္တု အသေသတော။

ရှိခိုးဦးချ ငါပြုရ ပုညကောင်းကျိုးတိုး။

အန္တရာယ်ဘေး ကင်းစင်ဝေး ငြိမ်းအေးစုံပြည့်ဖြိုး။

မြန်မာမူ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာ

(၁) သမ္ဗုဒ္ဓေ အဋ္ဌဝီသဉ္စ၊ ဒွါဒသဉ္စ သဟဿကေ။

ပဉ္စသတ သဟဿာနိ၊ နမာမိ သိရသာ မဟံ။

ငါးသိန်းသောင်း တစ်နှစ်ထောင်စစ် နှစ်ရှစ်သမ္ဗုဒ္ဓေ။

လက်အုပ်စုံညီ ဖူးတင်ချီ ငါသည်ဦးညွတ်ပေ။

(၂) အပ္ပကာ ဝါဠုကာ ဂင်္ဂါ၊ အနန္တာ နိဗ္ဗူတာ ဇိနာ။

တေသံ ဓမ္မဉ္စ သံဃဉ္စ၊ အာဒရေန နမာမဟံ။

ဂင်္ဂါသဲတူ စံနိဗ္ဗူ ဆူဆူသမ္ဗုဒ္ဓေ။

လက်အုပ်စုံညီ ဖူးတင်ချီ ငါသည်ဦးညွတ်ပေ။

ဓမ္မသံဃာရိုသေစွာခါခါရှိခိုးနေ။

(၃) နမက္ကာရာ နုဘာဝေန၊ ဟိတွာ သဗ္ဗေ ဥပဒ္ဒဝေ။

အနေက အန္တရာယာပိ၊ ဝိနဿန္တု အသေသတော။

ရှိခိုးဦးချ ငါပြုရ ပုညကောင်းကျိုးဝေ။

အန္တရာယ်ဘေး ကင်းစင်ဝေး ငြိမ်းအေးနိုင်ပါစေ။

ဘယ်က ဘာကြောင့်

ယိုးဒယားမူ သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာ အမှတ် (၁)ဂါထာအရဘုရားပေါင်း ၅၁၂၀၂၈ ဆူ။ ယိုးဒယားမူ ဂါထာ အမှတ် (၂)အရဘုရားပေါင်း ၁၀၂၄၀၅၅ ဆူ။ ယိုးဒယားမူ ဂါထာအမှတ် (၃)အရဘုရားပေါင်း ၂၀၄၈၁၀၉ ဆူ။ ဒုတိယအုပ်စု ဘုရားရှင်တို့ရဲ့ အရေအတွက်ကို လေ့လာကြည့်ရင် နှစ်ဆတိုး ဖြစ်တာကို တွေ့နိုင်တယ်။ ဥပမာ ပထမအုပ်စု ၅၁၂၀၂၈ရဲ့နှစ်ဆ ၁၀၂၄၀၅၅။ ဒုတိယ အုပ်စုရဲ့ နှစ်ဆ ၂၀၄၈၁၀၉။ (တစ်ဆူနေပိုတာကို ရှေ့မှာ ရှင်းလိမ့်မယ်)။

အဲဒီ ဘုရားအရေအတွက်တွေ ဘယ်က လာသလဲ ဘာ ကြောင့် အဲဒီလို နှစ်ဆတိုးရသလဲ ဆိုတာကို သောတတ္ထကီ ကျမ်းအဆိုနဲ့ စဉ်းစားကြည့်နိုင်တယ်..

ဘုရားဖြစ်ဖို့ စိတ်နဲ့ ကြံစည်တာ ၇-အသချေင်္ ကြာတယ်။ ဒီကာလအတွင်း ဘုရားပေါင်း ၁ သိန်း ၂ သောင်း ၅ ထောင် ပွင့်တယ် (ယင်းကျမ်း၊ ပေမူ၊ နဲ-ကျော)။ ဘုရားဖြစ်ဖို့ နှုတ်နဲ့ ဆုတောင်းတဲ့ ၉-အသချေင်္ကြာကာလအတွင်း ဘုရားပေါင်း ၃ သိန်း ၈ သောင်း ၇-ထောင် ပွင့်တယ် (နား-ဝမ်း)။ ကိုယ်နှုတ် စိတ်သုံးပါးနဲ့ဘုရားဖြစ်ဖို့ ကျင့်တဲ့၄-အသချေ င်္နဲ့ ကမ္ဘာ ၁- သိန်း ကာလအတွင်း ဘုရားပေါင်း ၂၇ ဆူထံမှာ ပါရမီဖြည့်ပြီး ဆုတောင်းတယ် (ဖိ-ကျော)။ အဲဒီ ဘုရားတွေ အားလုံးကို ပေါင်းလိုက်ရင် ၅၁၂၀၂၇။ ဂေါတမဗုဒ္ဓကို ထည့်ရင် ၅၁၂၀၂၈။

ဘုရားသုံးမျိုးနဲ့ နှစ်ဆတိုး

၄-အသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာတစ်သိန်းပါရမီဖြည့်ရတဲ့ ပညာဓိက (ပညာ လွန်ကဲတဲ့) ဘုရား၊၈-အသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာ ၁-သိန်း ပါရမီဖြည့်ရ တဲ့ သဒ္ဓါဓိက(သဒ္ဓါလွန်ကဲတဲ့) ဘုရား၊ ၁၆-အသချေင်္နဲ့ ကမ္ဘာ ၁- သိန်း ပါရမီဖြည့်ရတဲ့ ဝီရိယာဓိက (ဝီရိယလွန်ကဲတဲ့) ဘုရား (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၃၂၀)လို့ ဘုရားသုံးမျိုး ရှိရာမှာ ပညာဓိက ဘုရားဖြစ်တဲ့ ဂေါတမဗုဒ္ဓ လောင်းလျာဟာ ဖော်ပြပြီး ဘုရား ပေါင်း ၅၁၂၀၂ရဆူထံမှာ ပါရမီဖြည့်ခဲ့တယ်။

သဒ္ဓါဓိကဘုရားက ပညာဓိကရဲ့ နှစ်ဆဖြစ်လို့ ဘုရားပေါင်း ၁၀၂၄၀၅၄ ဆူထံမှာ၊ ဝီရိယာဓိကဘုရားက သဒ္ဓါဓိကရဲ့ နှစ်ဆ ဖြစ်လို့ ဘုရားပေါင်း၂၀၄၈၁၀၈ ဆူထံမှာပါရမီဖြည့်ခဲ့ရတယ်။ သမ္ဗုဒ္ဓေ ဂါထာမှာတော့ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓကိုပါ ထည့်ပြီး ဘုရားရှိခိုး တာ ဖြစ်တဲ့ အတွက် ၅၁၂၀၂၈၊ ၁၀၂၄၀၅၅၊ ၂၀၄၈၁၀၉ လို့ သချင်္ာ အရေအတွက် ပြောင်းသွားပါတယ်။

မြန်မာမူ သမ္ဗုဒ္ဓေ

မြန်မာမူ သမ္ဗုဒ္ဓေမှာတော့ ပညာဓိက ဘုရားဖြစ်တဲ့ ဂေါတမဗုဒ္ဓ သက်သက်ကိုပဲ ရည်ရွယ်ပြီး ၅၁၂၀၂၈ သချင်္ာကိုပဲ အသုံးပြု တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ‘အနေကသတ ကောဋိယော’ဆို တဲ့ အာဋာနာဋိယသုတ်နဲ့ အညီ အဆုံးမဲ့ ကာလအတွင်း ပွင့် တော်မူပြီးတဲ့ ဘုရားတွေဟာ ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းရှိ သဲပွင့်တွေထက် တောင် များတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ‘အပ္ပကာ ဝါဠုကာ ဂင်္ဂါ’ ဆိုတဲ့ ဂါထာတစ်ပိုဒ်ထပ်ဖြည့်ပြီးဘုရားရှိခိုးတာဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာမူ သမ္ဗုဒ္ဓေက ပိုပြည့်စုံတယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူ ဆပါတယ်။ ဓမ္မအမေးအဖြေများ (၁)စာ-၄၂၅လည်းရှု။

ဇွန် ၂၊ ၂၀၁၅။

-----------------

ဆင်ခြင်

ကထံ ဘူတဿ မေ ရတ္တဒိဝါ ဝီတိဝတ္တန္တီတိ ပဗ္ဗဇိတေန အဘိဏှံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ (အံ၃၊၃၂၅)။

မေ၊ ငါသည်။ ကထံ ဘူတဿ၊ မည်သို့ ဖြစ်နေစဉ်။ ရတ္တိဒိဝါ၊ ညဉ့်နေ့ တို့သည်။ ဝီတိဝတ္တန္တိ၊ ငါ့ကို လွန်၍ သွားကြသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဗ္ဗဇိတေန၊ ရဟန်းဖြစ်သူသည်။ အဘိဏှံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ မပြတ် ဆင်ခြင်ရမည်။

၃၉၃။ သောတာပန်ပြုတဲ့ မကောင်းမှု

ဘုန်းကြီးဘုရား၊

ရတနသုတ်မှာ ‘ကိဉ္စာပိ သော ကမ္မ ကရောတိ ပါပကံ = ထို (သောတာပန် ဖြစ်ပြီး)သူသည် မကောင်းမှုကို ပြုမိလျှင်ပင်’လို့ ဟောတော်မူထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် သောတာပန် ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မကောင်းမှုအချို့ကို ပြုလုပ်သေးတယ်လို့ နားလည်မိပါတယ်။ ဒါဆိုရင် မိမိကိုသေနတ်နဲ့ ချိန်ထားတဲ့ သူခိုးနဲ့ ရင်ဆိုင် တွေ့တဲ့ အခါ ထိုသေနတ်ကို လုပြီး ပြန်ပစ်နိုင်တယ်လို့ အဓိပ္ပာယ်ယူ နိုင်ပါသလား။ သားသမီးတွေ ငတ်နေစဉ် ကျကျန်ရစ်တဲ့ သူ တစ်ပါးရဲ့ ငွေအိတ်ထဲက ငွေကို ယူနိုင်တယ်လို့ကော ဆိုနိုင်ပါ သလား။ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်ဘုရား။

အရှင်ဝိမလသာရ (မဟာဗောဓိ၊ ရန်ကင်း)

-------------------

အပြစ် ၆-မျိုး

‘ကိဉ္စာပိ သော ကမ္မ’ဂါထာရဲ့ အပေါ်မှာ သောတာပန်တို့ လုံးဝ မကျုးလွန်တဲ့ ရုန့်ရင်းတဲ့ အပြစ် ၆-မျိုး (ဆစ္စာဘိဌာန) ဆိုတာ ပါတယ်။ အဲဒီ ၆-မျိုးက အမိသတ်၊ အဖသတ်၊ ရဟန္တာသတ်၊ ဗုဒ္ဓအား သွေးထွက်အောင် လုပ်၊ သံဃာ သင်းခွဲနဲ့ အညသတ္ထာရုဒ္ဒေသ = ဗုဒ္ဓဘုရားမှ တစ်ပါး အခြားဆရာကို ညွှန်း (ကိုးကွယ်)ခြင်း (ဝိဘင်္ဂ၊၃၄၉)တဲ့။ သောတာပန် ဖြစ်ပြီးတဲ့ လူ ပုဂ္ဂိုလ် ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ်ဟာ အဲဒီ အဘိဌာန ခြောက်မျိုးကို ဘယ် တော့မှ မပြုတော့ဘူး။ အရိယာသောတာပန်ဟာ နောင်ဘဝမှာ မိမိသောတာပန်ဆိုတာကို မသိသို့မဟုတ်မမှတ်မိရင် တောင် အရိယမဂ်ရဲ့မပြောင်းမလွဲတည်မြဲတဲ့ သဘာဝအရ အဲဒီအပြစ် ၆-မျိုးနဲ့ ပါဏာတိပါတစတဲ့ ကံငါးပါးကို မိမိရဲ့အသက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ပင် မကျူးလွန်တော့ဘူး (ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၅၈။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃)။

မတုံ့ပြန်ဘူး

ဒါကြောင့် မည်သည့် အခြေအနေမှာ မဆို မိမိအတွက် သို့မ ဟုတ်သားသမီးအတွက် သူတစ်ပါးပစ္စည်းကို လုံးဝခိုးယူခြင်း မပြု။ သူခိုး ဓားမြတွေက သေနတ်နဲ့ ချိန်ထားရင်လည်း အသက်ဘေး လွတ်အောင်ပြေးရင် သာပြေးမယ်၊ နီးရာမှာလက် နက် ရှိပေမယ့် တုံ့ပြန်ပြီး မသတ်ဖြတ်တော့ဘူးလို့ မှတ်ပါ။ တိဗက်မှတ်တမ်းလာ ဗုဒ္ဓဝင်အဆိုအရ သကျတို့ဟာ ဝိဋဋူဘရဲ့ စစ်တပ်ကို နှိမ်နင်းနိုင်တဲ့ အင်အားရှိပေမယ့် မဟာနာမမင်း အပါအဝင် ထိုအချိန်က အုပ်ချုပ်သူ လူကြီးပိုင်းမှာ သောတာပန် အရိယာတွေ အများစုဖြစ်လို့ ပြန်မခုခံဖို့ အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားတယ်လို့ ဆိုတယ် (ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်စဉ် တိဗက်မှတ်တမ်းများ၊ အရှင်ကေလာသ မြန်မာပြန်၊ စာ-၂၁၁ ရှု)။ ဒီမှတ်တမ်းပါ ဒဿန ရဲ့ အနှစ်သာရဟာ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ အဆင့်အတန်းကို ဖော်ပြလို့ အင်မတန် ချစ်စရာ ကောင်းပါတယ်။

ပါပကမ္မ

သောတာပန်တွေပြုနိုင်တဲ့ ပါပကမ္မ (မကောင်းမှု)အချို့ရှိတယ်။ သောတာပန် ဖြစ်ပြီးတဲ့ ရဟန်း ပုဂ္ဂိုလ်အနေနဲ့ ဝိနည်းကို နား မလည်လို့ ပညတ်ချက်နဲ့ မညီတဲ့ တစ်မိုး တစ်ရံတည်းမှာ လူ သာမဏေ မာတုဂါမများနဲ့ အတူအိပ်မိခြင်း၊ အကျိုးမဲ့ ပိန်ဖျင်း စကားဆိုမိခြင်း၊ ရွှေငွေကိုသာယာခြင်းစတဲ့ အနုစားလောဘ နဲ့ ဒေါသတွေဖြစ်နိုင်တယ်။ ကမ္မပထမြောက်စေတဲ့ ငါးပါးသီလ ကျိုးပေါက်တဲ့ အကုသိုလ်မျိုးကို လုံးဝ မလုပ်ဘူး။ ပညတ်ကို မကျွမ်းကျင်တဲ့ ရဟန္တာတွေတောင် ဝိနည်းပြစ်ကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ အကုသိုလ်ကို ပြုမိတာတွေရှိတယ်။

လူ သောတာပန်တွေလည်း ပဋိသန္ဓေကျိုးကို ပေးစွမ်းတဲ့ အကုသိုလ်မျိုးကို လုံးဝ မကျူးလွန်ဘူးလို့ နည်းမှီပြီး မှတ်နိုင်တယ်။ သောတာပန် ဝိသာခါ ကျောင်းအမ မြေးမဆုံးလို့ ငို ကြွေးတဲ့ မှတ်တမ်း ရှိတယ်။ ငိုတယ်ဆိုတာ ဒေါသပဲ။ ဣဿာ နဲ့ မိစ္ဆရိယကို အကြွင်းမဲ့ မပယ်နိုင်သေးလို့ တစ်ခါတစ်ရံ အနု စား မနာလိုဝန်တိုခြင်းဆိုတာမျိုးတွေတော့ ဖြစ်နိုင်တယ်။

တစ်ခါက

ဖော်ပြပါ ရတနသုတ်ပါ စာသားကို ကိုးကားပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ပေါင်းလေးငါးဆယ်လောက်က စာရေးဆရာကြီး ရွှေဥဒေါင်းက လုပ်သားသတင်းစာမှာ ‘ကျားနဲ့ ရင် ဆိုင်တွေ့တဲ့ အခါ ကိုယ့်မှာ သေနတ်ပါရင် သောတာပန် အရိယာက ပြန်ပစ်တယ်၊ သီလ မလို၊ အရက်သည် ဒုစရိုက် မဟုတ်၊ အရက်သောက်၍ ငရဲ မကြီး’လို့ ဆောင်းပါးတွေမှာ ထည့်ရေးခဲ့ဘူးတယ်။ အဲဒီ ရေး သားချက်တွေ ထေရဝါဒ ကျမ်းဂန်နဲ့ မညီဘူးလို့ အကြွင်းမဲ့ မှတ်ထားလိုက်ပါ။ ‘အရက်နဲ့ နွားနို့ ရောပြီး သောတာပန်ရဲ့ ပါးစပ်ထဲကို ထည့်ရင် ပါးစပ်ထဲကို နွားနို့ပဲ ဝင်ပြီး အရက်က မဝင်ဘူး (သစေပိဿ သုရဉ္စ ခီရဉ္စ မိေဿတွာ မုခေ ပက္ခိပန္တိ၊ ခီရမေဝပဝိသတိ၊ နသုရာ။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃)’။

မေ ၃၁၊ ၂၀၁၅။

----------------

၃၉၄။ စိတ်စွမ်းအား

အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်ဖတ်ဖူးတာက လူဟာ မအိပ်ဘဲ ၁၁ ရက်ထိ နေနိုင်တယ်။ အဲဒီထက် ကျော်ရင် သွေးလေ ချောက် ချားပြီး မကောင်းသော ဆိုးကျိုးများ ပေးနိုင်တယ် ဘုရား။ တပည့်တော် သိချင်တာက မအိပ်တဲ့ ဓုတင်ဆောင် ရဟန်းများ ဘယ်လိုဆောင်လဲဆိုတာ ရှင်းပြပေးပါဘုရား။

အောင်ခန့်

-------------------

နိသဇ္ဇဓုတင်

ဓုတင် ၁၃-မျိုးထဲမှာ မအိပ်ဘဲ ကျင့်တယ်ဆိုတဲ့ ဓုတင်လို့ မပါဘူး။ ကြမ်းခင်းမှာ ကျောချ လဲလျောင်းပြီး မအိပ်ဘဲ ထိုင် ရပ် သွား ဣရိယာပုထ် သုံးပါးနဲ့ နေပြီးကျင့်တဲ့ နေသဇ္ဇိကဓုတင် ဆိုတာတော့ရှိတယ်။ နိသဇ္ဇဓုတင်လို့လည်း ခေါ်တယ်။ ဒီဓုတင် ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က တရားအားထုတ်နေတဲ့ ရဟန်းတော် တစ် ပါးအနေနဲ့ အိပ်ခြင်း ငိုက်မျဉ်းခြင်းဆိုတဲ့ စိတ်ရဲ့အနှောင်အဖွဲ့ကို ပယ်နိုင်ဖို့နဲ့ ကမ္မဋ္ဌာန်း အမျိုးမျိုးကို အားထုတ်နိုင်ဖို့ စသည် .. ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ခန္ဓာကိုယ်ပင်ပန်းလာတဲ့ အခါ ထိုင်ခြင်း ရပ်ခြင်း ဣရိယာပုထ်တွေနဲ့ အိပ်လို့ ရတယ်။ တောင်ပုလုဆရာ တော်တို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ နေသဇ္ဇိကဓုတင် ဆောက်တည်ခဲ့ ပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓလက်လက်က ဓုတင်ဆောင် ဧတဒဂ်ရအရှင် မဟာကဿပဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၆၀-လောက် ကြမ်းခင်းမှာ ကျောချပြီး မကျိန်း စက်ခဲ့ဘူးလို့ မှတ်တမ်းရှိတယ်။

တစ်ခါတစ်ရံ စိတ်ရဲ့ စွမ်းအားဟာ အံ့သြဖွယ် ကောင်းတယ်။ ဓုတင်ဆောင်မထေရ်တွေကိုအသာထားဦး၊ လူသာမန် မျှဖြစ်တဲ့ လက်ဘနွန် အမျိုးသမီး ဘရစ်ဂျီဂယ်ဗြယ် (Brigitte Gabriel)တောင် ဗုံးခိုကျင်းမှာ ၇-နှစ်ကြာ နေနိုင်ခဲ့တယ်ဆို မဟုတ်လား။ သူ့အကြောင်းကို နည်းနည်းဖတ်ကြည့်..

လက်ဘနွန်

၁၉၄၃-ခုနှစ် ပြင်သစ်ထံက လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် လက် ဘနွန် နိုင်ငံဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ အကြွယ်ဝဆုံး အပွင့် လင်းဆုံး အလွတ်လပ်ဆုံးနဲ့ ဥရောပဆန်တဲ့ တစ်ခုတည်းသော ခရစ်ယန်နိုင်ငံ။ အဲဒီ အချိန်က မယ်ရွန်နိုက် (Maronite) ခရစ်ယန်တွေ လူများစု။ ဒါပေမယ့် အိမ်နီးချင်း ဆီရီးယားနဲ့ ပါလက် စတိုင်းမှာ ရှီယာနဲ့ ဆွန်နီမူဆလင်တွေ အချင်းချင်းသတ်ဖြတ် ပြီး ခိုးဝင်လာတဲ့ အခါ မယ်ရွန်နိုက်တို့က နွေးထွေးစွာ လက်ခံခဲ့တယ်။ မယား လေးယောက် တစ်ပြိုင်နက်ယူတဲ့ မူဆလင်တွေ က ပေါက်ပွားနှုန်း မတရား မြန်လွန်းလို့ မကြာခင် လူများစု ဖြစ်လာတဲ့ အခါ ယင်းတို့က ခရစ်ယန်တွေကို ဂျီဟဒ် ကြေညာတဲ့ အတွက် ၁၉၅၈-နှစ်ကစပြီး ယနေ့ထိ ခရစ်ယန်တွေ လူမျိုး တုံး သတ်ဖြတ် ခံရတော့တယ်။ မယ်ရွန်နိုက် ခရစ်ယန် ဘရစ်ဂျီဟာ အရွယ်မရောက်ခင် မိဘမဲ့ ဖြစ်သွားပြီး ခါးသီးတဲ့ ဒုက္ခကို ခံစားခဲ့ရတယ်။ ယနေ့ သူ အမေရိကမှာ နေထိုင်တဲ့ အခါ သူ့ဘဝနဲ့ သူ့နိုင်ငံအကြောင်း စာအုပ်တွေ ရေးတယ်။ သူရေးတဲ့ ‘တို့ကိုမုန်းလို့ ’ (Because they Hate) စာအုပ်မှာ..

သူ့အကြောင်း

ယခင်က အားလပ်ရက်တွေမှာ အတူတူ ပျော်ပါး စားသောက် နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ သဘောထား ကြီးပါတယ် ဆိုတဲ့ မိမိတို့ အိမ် ဘေးက ပညာတတ် မူဆလင်တွေအားလုံး ဂျီဟဒ်တွေနဲ့ ပူး ပေါင်းသွားကြပြီး ရန်သူ ဖြစ်သွားကြောင်း၊ သူတို့ အိမ်ကို မူဆင်တွေ ဖျက်ဆီးပစ်လို့ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဘဝနဲ့ ဗုံးခိုကျင်းမှာ ၇- နှစ်ကြာ ပုန်းနေခဲ့ရကြောင်း၊ ကျင်းထဲမှာ စားစရာမရှိလို့ ဆူးပင် တွေကိုတောင် စားသောက်ခဲ့ရကြောင်း၊ ထိုအချိန်က သူ့မှာ သူ့ ယုံကြည်မှု (ဘာသာတရား)မှလွဲပြီး ဘာမှ အားကိုးစရာမရှိခဲ့ ကြောင်း၊ မိသားစုသုံးယောက် အနက်တစ်ယောက်က သောက် ရေနဲ့ စားစရာအတွက် အပြင်ကိုထွက်ရင် ပြန်လာမှာ မသေချာ လို့ ‘ဂွတ်ဘိုင်’လို့ အပြီး နှုတ်ဆက်သွားရကြောင်း.. ရင် နင့်ခါး သီးဖွယ် တင်ပြထားတယ်။ (အကျယ်သိချင်ရင် ‘တို့ကိုမုန်းလို့ ’ စာအုပ်ကိုရှာဖတ်ကြည့်ပါ။ US ၁၈-ဒေါ်လာ ပေးရတယ်။) ဓုတင်ဆောင်တို့

အဲဒီမှာဘုန်းကြီး စိတ်ဝင်စားတာ အသက်၁၀-နှစ်လောက် အရွယ်က စပြီး ၇-နှစ်ကြာအောင် ဗုံးခိုကျင်းထဲမှာ ငတ်တစ်ချီ ပြတ်တစ်လှည့်နေနိုင်ခဲ့တဲ့ အချက်။ ဒါဟာမလုပ်ချင်ဘဲ လုပ်ရ ပေမယ့် ခိုင်ကျည်တဲ့ သူ့ယုံကြည်မှုနဲ့ အသက်ရှင်လိုတဲ့ သူ့ရဲ့ ပြင်းပြတဲ့ ဆန္ဒကြောင့် မဟုတ်ပါလား။ ဓုတင်ဆောင် မထေရ် များကျတော့ ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ပေမယ့် ကမ္မဋ္ဌာန်းဘာဝနာ ရှု မှတ်မှု တစ်ခုတည်းမှာ မိမိဘဝကို မြှုပ်နှံထားလိုတဲ့ အတွက် မိမိတို့ ဆန္ဒအရ အဲဒီလို ကျင့်ကြံတာဖြစ်လို့ မထေရ်တို့ရဲ့ စိတ် စွမ်းအင် ဘယ်လောက် ထက်မြက်မယ် ဆိုတာကို ခန့်မှန်းနိုင်တယ်။ အဲဒီ စိတ်ရဲ့ စွမ်းအားကြောင့်ပဲ သင့်တင့်စွာ အိပ်စက် အနားယူရုံနဲ့ ခွန်အားတွေပြည့်ပြီးရောဂါကင်းစွာနဲ့ သက်တမ်း စေ့နေနိုင်တယ်လို့ ဆိုရင် ယုတ္တိမရှိဘူးလား။

ဇွန်လ ၁၊၂၀၁၅။

----------------

၃၉၅။ မဟာနာမမင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေသလား

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

မဟာနာမ မင်းဟာ သကဒါဂါမ် တည်ပြီးဖြစ်ပါလျက် ဝိဋဋူဘ မင်းသားနှင့် ပွဲတော် အတူ မတည်ချင်၍ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံသည်မှာ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။ သကဒါဂါမ်သည် အဲဒီလို မိမိကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်း ကြံစည်သင့်ပါသလား။ ဒါ့အပြင် အရိယာပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နေပါလျက် အဘယ်ကြောင့် လူ့ အဆင့်အတန်း ခွဲခြားပါသနည်း။ မဟာနာမမင်းကြီးသည် မြတ် စွာဘုရားနှင့် မည်သို့ ဆွေမျိုးတော်စပ်သည်ကို ခိုင်လုံတဲ့ ကျမ်း ကိုးသာဓကဖြင့်သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒေါ်ခင်စု (Daly City)

-------------------

မမေးသင့်

‘မဟာနာမမင်းဟာ သကဒါဂါမ်တည်ပြီး ဖြစ်ပါလျက် ဝိဋဋူဘ မင်းသားနှင့် ပွဲတော် အတူမတည်ချင်၍ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေ ကြောင်းကြံသည်မှာ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း’ဆိုတဲ့ မေးခွန်း စဉ်း စားဖွယ် ရှိတယ်။ အဲဒီ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ဘယ်မှာ ဖတ်ဖူးတာလဲ။ ဘယ်ဆရာတော် သင်ကြားတာလဲ။ ရေးသား သို့မဟုတ် သင် ကြားတဲ့ ဆရာတော်က ခိုင်လုံတဲ့ ကျမ်းညွှန်း ပေးနိုင်ရဲ့လားလို့ ပြန်မေးပါရစေ။ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့တော့ မဟာနာမင်းဟာ မြေး တော် ဝိဋဋူဘနဲ့ ထမင်းလက်ဆုံ စားရမှာ ကြောက်လို့ ကိုယ့် ဟာကိုယ် သတ်သေတယ် ဆိုတာမျိုး ထေရဝါဒ ကျမ်းဂန်မှာ မတွေ့ဖူးသေးပါ။ ဖြစ်ရပ်အချုပ်က ဒီလိုပါ..

မင်းပရိယာယ်

‘သာဝတ္ထိဘုရင် ကောသလမင်းက ဗုဒ္ဓ ဘုရားနဲ့ ဆွေမျိုးတော် ချင်လို့ သကျမျိုး မင်းသမီးတစ်ယောက် ဆက်သရန် ကပိလ ဝတ္ထုမှ သကျမင်းတွေထံ စာသဝဏ်ပို့လိုက်တဲ့ အခါသကျတွေ စည်းဝေး တိုင်ပင်ပြီး မဟာနာမမင်းနဲ့ နာဂမုဏ္ဍာ အမည်ရှိ ကျွန်မတို့က မွေးဖွားတဲ့ ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးငယ်ကိုသာကီဝင် မင်းသမီးအဖြစ် ဆက်သဖို့ ဆုံးဖြတ်တယ်။ သကျမျိုး အစစ်အမှန် ဖြစ်ကြောင်း ကောသမင်းရဲ့ အမတ်တွေ ယုံကြည် အောင်လို့ ထမင်းလက်ဆုံ စားပြတဲ့ အနေနဲ့ မဟာနာမမင်းဟာ ထိုအမတ်တွေရဲ့ ရှေ့မှာ ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးနဲ့ အတူ တစ်စားပွဲတည်း ထိုင်၊ စားစရာ အနည်းငယ် ပါးစပ်ထဲ ထည့် ခိုက် ကြိုတင် စီစဉ်ထားတဲ့ အတိုင်း လူငယ်တစ်ဦးက ရေးကြီး သုတ်ပျာနဲ့ လာခေါ်လို့ ဆက်မစားဘဲ ထလိုက်သွားတယ်။ ကောသလရဲ့ အမတ်တွေဟာ မဟာနာမ မင်းရဲ့ ပရိယာယ်ကို မရိပ်မိဘဲ ယုံကြည်သွားပြီး မင်းသမီးကို ကောသလထံ ဆက် သကြတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၂)။

မေးသင့်ပုံ

ဒီဖြစ်ရပ်အရဆိုရင် အဲဒီပရိယာယ် (လှည့်ကွက်)မှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ မဟာနာမကို မရိုးသားဘူး သို့မဟုတ် လိမ်ညာသူတွေနဲ့ အပေါင်းပါဖြစ်တယ်လို့ ဆိုခွင့်ရှိတယ်။ သကဒါဂါမ်အရိယာအဖြစ် အဋ္ဌကထာ ကျမ်းတွေမှာ ရည်ညွှန်း ခံရတဲ့ မဟာနာမ သာ ကီဝင် မင်းဟာ ထိုကဲ့သို့ လိမ်ညာ လှည့်ဖြားခြင်းနဲ့ ပတ်သက် သင့်သလား၊ လူ့အဆင့်အတန်း ခွဲခြားသင့့်သလားလို့ မေးရင် သင့်မြတ်တဲ့ မေးခွန်းဖြစ်မှာပါ။ အဖြေက ဒီလိုပါ..

နုစဉ်က

ပထမဆုံး အကြိမ် မြတ်ဗုဒ္ဓ ကပိလဝတ္ထုကို ကြွစဉ်က မြတ် ဗုဒ္ဓထက် လပိုင်းမျှသက်တော်ကြီးတဲ့ မဟာနာမမင်းဟာသက် တော် ၃၆-နှစ်ခန့် ရှိပြီ။ ဝါသဘခတ္တိယာကို ကောသလမင်းက မိဖုရားမြှောက်တဲ့ ဖြစ်ရပ်က မြတ်ဗုဒ္ဓ သာဝတ္ထိမှာ သီတင်းသုံး ပြီးမှ ဖြစ်လို့ အနည်းဆုံး နောက်ထပ် သုံးလေးနှစ်လောက် ကြာနိုင်တဲ့ အတွက် မဟာနာမ မင်းဟာ အသက် ၄၀-လောက် ထိ သောတာပန် မဖြစ်သေးဘူးလို့ ဆိုရင် ယုတ္တိနဲ့ မဝေးလွန်းဘူး။ ဒါကြောင့်ပုထုဇဉ် အဖြစ်နဲ့ ရှိစဉ်က သမီးတော်ကို လှည့် ဖြားပြီး ကောသလထီးနန်းကိုပို့တဲ့ ကိစ္စမှာပါဝင်ပတ် သက် ခဲ့တယ်၊ လူ့အဆင့်အတန်း ခွဲတာလည်း အဲဒီ အချိန်က ဖြစ်တယ်လို့ ယူရင် ကျမ်းဂန်နဲ့ မဆန့်ကျင်နိုင်ဘူး။

သက်တမ်း

ကောသလမင်းနဲ့ ဝါသဘခတ္တိယာတို့ရဲ့ ဝိဋဋူဘမင်းသား ကော သလထီးနန်းကို လုတဲ့ အချိန်မှာ အဇာတသတ် မင်းဖြစ်နေပြီ။ နန်းကျဘုရင် ကောသလမင်းဟာ တူတော် အဇာတသတ်ဆီ စစ်ကူတောင်းဖို့သွားရင်း လမ်းမှာ ကွယ်လွန်တယ်ဆို မဟုတ် လား (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၅)။ ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန် မစံခင် ၈-နှစ်အတွင်း ဖြစ်ပါတယ် (ဒီပဝံသ၊၃း၆၀)။ ဝိဋဋူဘဟာ နန်းတက်လို့ မကြာမီ သကျတို့ကို သတ်ဖြတ်တဲ့ အတွက် မဟာနာမမင်း ကွယ်လွန်ချိန်မှာ သက်တော် ၇၂-နှစ် ကျော် ပြီလို့ ဘုန်းကြီး ခန့်မှန်းတယ်။ ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်စဉ် တိဗက်မှတ် တမ်းများ (မြန်မာပြန်၊ စာ-၁၄၂)အရတော့ ဝိရုဒ္ဓက (ဝိဋဋူဘ)ဟာ ကောသလမင်းရဲ့ အချစ်တော်မလ္လိကာရဲ့သားဖြစ်ပါသတဲ့။ ကွယ်လွန်ပုံ

‘ဝိဋဋူဘမင်းဟာ မဟာနာမ မင်းကလွဲပြီးနို့စို့ကလေးကအစ သကျမျိုး အားလုံးကို သတ်ဖြတ်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၂)’။ ဒီစကားအရ ဝိဋဋူဘဟာ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်နေတဲ့ အဖိုး ရင်း ဖြစ်သူကိုတော့ အသက်ချမ်းသာခွင့် ပေးခဲ့ပုံပဲ။ မဟာနာမ မင်း ဘယ်လိုကွယ်လွန်သလဲဆိုတာကို ပါဠိတော်အဋ္ဌကထာ တွေမှာ ဘုန်းကြီး ရှာဖွေဆဲပါ။ ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်စဉ် တိဗက်မှတ် တမ်းများအရတော့ ‘မိမိ (မဟာနာမ)ရေထဲမှာ ငုပ်လျှိုးနေစဉ် အသက် မသေသေးသရွေ့ သကျတွေကို လွတ်မြောက်ရာသို့ ထွက်ပြေးခွင့် ပေးပြီး မိမိသေတာနဲ့ စတင် သတ်နိုင်ပြီ’လို့ ကမ်းလှမ်းတာကို ဝိဋဋူဘက သဘောတူပြီး ကတိအတိုင်း လုပ်ကြောင်း၊ မဟာနာမမင်းဟာ အသေခံပြီး မိမိရဲ့ ဆွေတော် မျိုးတော်တွေရဲ့ အသက်ကို စွမ်းနိုင်သမျှ ကယ်တင်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြတယ်။ ဒီမှတ်တမ်းအရ မဟာနာမမင်းဟာဘုရားလောင်း ယုန်မင်းကဲ့သို့ သူတစ်ပါးတို့ရဲ့ ချမ်းသာဖို့ မိမိရဲ့ အသက်ကို စတေးခြင်းပေလော။

သုတ္တန်များ

မဟာနာမမင်းဟာ ဗုဒ္ဓဓမ္မကို သိလိုစိတ် ပြင်းပြတာ ထင်ရှားတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓအပြင် အရှင်အာနန္ဒာစတဲ့ ဗုဒ္ဓသာဝက တွေနဲ့လည်း အကြိမ်ကြိမ် ဆွေးနွေးခဲ့တယ်။ ဘုန်းကြီး ရှာတွေ့မိသ လောက် မဟာနာမနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သုတ္တန်ပေါင်း ၉-ခုထက် မနည်း ရှိတယ်။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်မှာ ၄-သုတ် (အံ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊၃၊၅၅။ အံ၊၃၊၅၃၀။ အံ၊၃၊၅၃၄)။ သံယုတ္တနိကာယ်မှာ ၄-သုတ် (သံ၊၃၊၃၂၁။ သံ၊၃၊၃၂၄။ သံ၊၃၊၂၈၄။ သံ၊၃၊၃၄၄။)။ မဇ္ဈိမနိကာယ်မှာ စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ် (မ၊၁၊၁၂၆) ၁- သုတ်။ စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ်ကို နာယူချိန်မှာ မဟာနာမမင်း သကဒါဂါမ်ဖြစ်နေပြီ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၆)။ မွန်မြတ်တဲ့ ဆွမ်းနဲ့ ဆေး ပစ္စည်းကိုလှူဒါန်းရာမှာ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရတယ်။

တော်စပ်ပုံ

သုဒ္ဓေါဒန၊ သုက္ကောဒန၊ သက္ကောဒန၊ ဓောတောဒန၊ အမိတောဒနလို့ ညီအစ်ကိုငါးယောက်နဲ့ ညီမအငယ်ဆုံး အမိတာဒေဝီလို့ မင်းသမီး တစ်ယောက် ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓဖြစ်လာမယ့် မင်းသား သိဒ္ဓတ္ထနဲ့ နန္ဒမင်းသား (နောင်အခါ နန္ဒထေရ်)တို့က သုဒ္ဓေါဒနရဲ့ သားတော်တွေ။ မဟာနာမမင်းနဲ့ အနုရုဒ္ဓမင်းသား (နောင်အခါ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်)တို့က သုက္ကောဒနရဲ့ သားတော်တွေ။ အရှင်အာနန္ဒာက အမိတောဒနရဲ့ သားတော်။ အမိတာဒေဝီမှာ တိဿ (နောင်အခါ တိဿမထေရ်)လို့ သားတော် တစ်ပါး ရှိတယ်။ အားလုံးထဲမှာမဟာနာမမင်းသားကအကြီးဆုံး (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၆)။ မဟာနာမ မင်းဟာ သကဒါဂါမ်အရိယာ ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓ ထက်တစ်လကြီးတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၃)။ မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းမှာ မင်းကွန်းတိပိဋကဆရာတော်ကြီးက ဒီအဆိုကိုယူထားတယ်။ ဝါဒတစ်မျိုး

‘မဟာနာမ မင်းသားက အနုရုဒ္ဓ မင်းသားကို ငါ့ညီ၊ အခြား သော သကျမင်းသားတွေ ရဟန်းပြုနေကြတယ်၊ တို့အိမ်ကလည်း တစ်ယောက်ယောက် ရဟန်းပြုသင့်တယ်။ ငါ့ညီ လုပ် ရင် လုပ်၊ မလုပ်ရင် ငါလုပ်မယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၅)’၊ ‘အနုရုဒ္ဓါ မင်းသားဟာ အမိတောဒနမင်းရဲ့ သားတော်၊ မဟာနာမ မင်း သားရဲ့ညီငယ် ဖြစ်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၄)’။ ဒီဓမ္မပဒအဋ္ဌ ကထာရဲ့ အဆိုကို ‘မဟာနာမော စ သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ စ သက္ကော ဒွေ ဘာတိကာ ဟောန္တိ (= မဟာနာမ သာကီဝင်နှင့် အနုရုဒ္ဓ သာကီဝင်တို့သည် ညီအစ်ကို မင်းသားများ ဖြစ်ကြ၏ (ဝိ၊၄၊၃၃၅)’ဆိုတဲ့ ပါဠိတော်စကားက အားရှိစေတယ်လို့ ဘုန်း ကြီး ယူဆတယ်။ ဒါကြောင့် မဇ္ဈိမနိကာယ် အဋ္ဌကထာအလို မဟာနာမ မင်းဟာသုက္ကောဒနရဲ့သား၊ ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာအလို မဟာနာမဟာ အမိတောဒန မင်းရဲ့သား၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါရဲ့ အစ် ကိုလို့ ဝါဒကွဲ မှတ်ဖို့ပါ။ အရှင်အာနန္ဒာကိုလည်း အမိတောဒနရဲ့ သားလို့ ဆိုတဲ့ အတွက် ဒီအလို ယင်းသုံးဦးလုံး ညီအစ် အရင်း တွေလို့လည်း ဆိုနိုင်သွားပြန်တယ်။ ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်စဉ် တိဗက် မှတ်တမ်းများ အရတော့ မဟာနာမကို ဒေါနောဒနမင်းရဲ့ သား၊ အရှင်အာနန္ဒာကို မဟာနာမရဲ့ သားလို့ ဆိုတဲ့ အတွက် အယူ အဆအတော်ကွဲပြားပါတယ် (Rockhill, p. 19)။

ဇွန် ၇၊ ၂၀၁၅။

----------------

ဗုဒ္ဓဓမ္မနဲ့ မဆိုင်

သူတို့ (မြန်မာတို့)လုပ်တာနဲ့ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဓမ္မ ဆက်နွယ်မှု မရှိပါဘူး။ သူ တို့လုပ်တာက ထိတ်လန့်စရာပါ။ ဒါလည်း လူမျိုးစု အကြမ်းဖက်တဲ့ လုပ် ရပ်ပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ပတ်သက်တယ်ဆိုတာက ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေနဲ့ မူဆလင် တွေ အကြား မတူကွဲပြားတာကို ဘာသာရေး အမည်တပ်ပြီး ပြောဆိုကြ လို့ပါ။ အမှန်တော့ လူမျိုးစု ပြဿနာ၊ ပြင်ပက ဝင်လာသူတွေအပေါ် စိုးရိမ် တာ၊ အခြားတစ်ယောက်ကို မုန်းတီးတာတွေပါ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ (အမုန်း တရား)ကို ဗုဒ္ဓဓမ္မမှာ ရှာတွေ့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

(တူရကီလူမျိုး အမေရိကန်နိုင်ငံသား Chen Kuygur က မြန်မာ ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက မူဆလင်တွေကို လူမျိုးတုံး သတ်တယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး 'ယုံကြည်မှုရဲ့နိဂုံး The End of Faith 'စာအုပ်ကိုရေးသူ Dr.SamHarris ပြောတဲ့စကားပါ။ YouTube မှာကြည့်ရှုနားထောင်နိုင်ပါတယ်။)

၃၉၆။ လက်အုပ်စွမ်း

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်ဟာ အသက် ခပ်ငယ်ငယ်ကပင် ရဟန်းအမ ဖြစ် ချင်စိတ် ပြင်းပြခဲ့ပါသည်။ ယခုအခါ ပထမကြီး အောင်မြင်ထား သည့် ကိုရင် တစ်ပါးကို ရဟန်းခံပေးချင်နေပါသည်။ အသက် ၄၅-နှစ် မပြည့်လျှင် ရဟန်းအမ မပြုကောင်းဘူးလို့ အချို့က ပြောကြပါသည်။ ယခုတပည့်တော်မရဲ့အသက်၂၇-နှစ်ပါ။ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် အနေနဲ့ ရဟန်းဒကာမ အဖြစ်ခံယူရန်အသက်ကန့်သတ်ချက်ရှိပါသလားဘုရား။ တပည့်တော်ရဟန်း ဒကာမ အဖြစ်ခံယူလျှင် အပြစ်ရှိနိုင်ပါသလားဘုရား။

နှင်းကေခိုင် (မလေးရှား)

-------------------

ဆက်လုပ်

အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ မည်သည့် အရွယ်ရောက်မှပဉ္စင်း ခံပေးနိုင် သိက္ခာထပ်ပေး နိုင်တယ်လို့ သတ်မှတ် ချက်မရှိပါ။ မည်သည့် အသက်အရွယ်မှာမဆို ရဟန်းအမ ဘုရားအမဖြစ် နိုင်ပါတယ်။ ဖြစ်ကောင်းပါတယ်။ သာမဏေ တစ်ပါးကို ရဟန်း ပြုပေးတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က အဲဒီသာမဏေ ရဟန်းအဖြစ်နဲ့ သာသနာ့ဘောင်မှာ မျှတအောင် မိမိက သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း ဆေးဆိုတဲ့ ပစ္စည်းလေးပါးနဲ့ ထောက်ပံ့မယ် ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ စာပေ သင်ကြားတော့ လိုအပ်တဲ့ ကျမ်းစာအုပ်၊ လျောက်ပတ် တဲ့ အသုံးအဆောင် .. စတာတွေ လှူဒါန်းတယ်။ စာပေတတ် မြောက်တဲ့ အခါ ဆက်လက် သာသနာပြုဖို့ ကျောင်းတိုက်တွေ ထည်ထောင်နိုင်အောင် ထောက်ပံ့ခြင်း အထိပါပဲ။ ရည်ရွယ်ချက် အင်မတန် မွန်မြတ်ပါတယ်။ အသက်ငယ်ငယ်နဲ့ သာသနာကို ထောက်ပံ့လိုစိတ် ရှိတာဟာ ထူးခြားတဲ့ အထုံပါရမီ ရှိခဲ့ဖူးလို့ ပါပဲ။ ရည်ရွယ်ချက် အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ ဘုန်းကြီး အားပေးပါတယ်။

ရည်ရွယ်ချက်

‘သမီးပျိုတွေရှိတဲ့ အိမ်မှာ ရဟန်းငယ်တွေ ဆွမ်းခံဝင်တာဟာ ကြက်ဥခြင်းကို မြွေဝင်သလိုပဲ’လို့ စာရေးဆရာ တစ်ဦး ရေးဖူးတယ်။ (ကျမ်းညွှန်း မပေးနိုင်ပေမယ့် အသေအချာ မှတ်မိတာ က ငါပြောသလိုလုပ် ငါလုပ်သလို မလုပ်နဲ့ လို့ ဆိုလေ့ရှိတဲ့ ပီမိုး နင်းပါ။) ‘အသက်ငယ်တဲ့ အမျိုးသမီး ရဟန်းအမ မပြုကောင်းဘူး’ဆိုတာ ရဟန်းသံဃာအပေါ် ဒီပုတ်ထဲက ဒီပဲပါလို မြင်လေ့ ရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာနဲ့ အလှမ်းဝေးတဲ့ အဲဒီလို သာမန် လူတစ်ဦး ရဲ့အမြင်ပါ။ အကောင်းထဲမှာ အဆိုးဆိုတာ ပါစမြဲဖြစ်လို့ သူတို့ ထင်သလို ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် ရဟန်းမှာရော ရဟန်းအမမှာပါ သီလသိက္ခာနဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား စောင့်ထိန်းမှု ဆိုတာတွေရှိလို့ သူတို့ ထင်သလိုက ရှားပါတယ်။

မိမိရဲ့ရဟန်းလောင်းဟာ အနေအထိုင်အပြောအဆို ကျစ် လျစ်ပြီး စည်းကမ်းရှိတဲ့ စာသင်တိုက်မှာ စာပေသင်ကြားနေတဲ့ အရည်အချင်း ပြည့်မီသူတော့ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ကိုယ့်ကို ကူညီဖူးလို့ ရင်းနှီးလို့ ရုပ်ချော အပြောကောင်းလို့ ဆိုတာမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူး။ ‘ဗုဒ္ဓသာသနာ ပြန်ပွားဖို့ သူတစ်ပါးတို့ရဲ့သား သာမဏေကို ရဟန်းပြုပေးပြီး သာသနာ့အမွေကို ခံယူမယ်’လို့ ရည်ရွယ်ချက်ထားပါ။

ဆင်ခြင်ပါ

အရင် ဘဝက မောင်နှမ လင်မယား သမီးရည်းစား သားအဖ တော်ခဲ့ဖူးတယ် ဆိုပြီး နာမည်ကြီးတဲ့ ဘုန်းကြီးတိုင်း နီးပါးကို ဆရာတင်၊ ရဟန်းခံ၊ သိက္ခာထပ်ပေးလေ့ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတစ် ယောက်ကို မကြာခင်နှစ်တွေက ဘုန်းကြီး တွေ့ဖူးတယ်။ ပညာလည်း တတ် ရုပ်ရည်ရူပါလည်း သင့်တင့်ပြီး လှူနိုင်တန်းနိုင်တဲ့ အထဲကပါ။ လေးစားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် များသော အားဖြင့် အရှေ့အပေါ်ပိုင်း ရပ်ဝန်းမှာ လေလုံမိုးလုံ မရှိဘဲ မကြာခဏ ရဟန်းသံဃာ ထိုင်တဲ့ ကုလားထိုင်နားကို ချဉ်းကပ်တာ၊ အမူအရာ အမျိုးမျိုးနဲ့ ချွဲပျစ်ပျစ်ပြောဆိုတာ.. အဲဒါမျိုးတွေကို သတိ ပြုမိတယ်။ ဘုန်းကြီးလည်း သူများနောက်က ခဏတစ်ဖြုတ် အဲဒီအိမ်ကို ပါသွားချိန်မှာ အဲဒါမျိုးကို တွေ့တော့ သူ့စိတ်ထဲ မည်သို့ရှိစေ မနှစ်သက်နိုင်ဖြစ်တာတော့ အမှန်ပဲ။ အထူးသဖြင့် ရဟန်းအမတွေ အဲဒါမျိုးကို ဆင်ခြင်ရမယ်။

လက်အုပ်စွမ်း

ကြာနီကန် ဆရာတော်ရဲ့ တရားတစ်ခုမှာ ဆရာတော် ပဉ္စင်း ငယ်ဘဝက ကျောင်းထိုင်ဘုန်းကြီး မသိအောင် ခိုးပြီး အငြိမ့်ပွဲ သွားကြည့်တော့ ပွဲခင်းထဲမှာ ဆွမ်းခံအိမ်က ဒကာမမိသားစုနဲ့ ပက်ပင်းတိုးသတဲ့။ သူတို့အိမ်ကို ဆွမ်းကြွတဲ့ ကိုယ်တော်မှန်း မှတ်မိလို့ သူတို့က ဝိုင်းပြီး လက်အုပ်ချီ အရိုအသေ ပေးကြသ တဲ့။ ဆရာတော်လည်း ရှက်ပြီး ပွဲမကြည့်တော့ဘဲ ကျောင်းကို ပြန်ခဲ့သတဲ့။ နောက်နေ့ ဆွမ်းခံကြွတော့လည်း ဒကာမတွေက အရိုအသေ မပျက်ဘူးတဲ့။ အဲဒီနောက်မှာ ဆရာတော်လည်း ဝါ သနာပါပေမယ့် အငြိမ့်ပွဲ သွားမကြည့်ရဲလောက်အောင် ဖြစ်သွား သတဲ့။ ဆရာတော်ဆက်ပြောပုံက ‘ဒီတော့တရားနာပရိသတ် ရေ၊ ဘောလုံးပွဲမှာ ဆွမ်းကြွကိုယ်တော်ကို တွေ့ရင် ဦးသာ ချ လိုက်ဗျို့၊ အဲဒီ ကိုယ်တော် နောက်တစ်ကြိမ် လာရဲမှာ မဟုတ် တော့ဘူး’တဲ့။ ဒကာကိုရော ဘုန်းကြီးကိုပါ ကြာနီကန် ဆရာ တော် ပညာပေးပုံ မှတ်သားဖွယ် ကောင်းပါတယ်။ လုပ်အုပ်ချီ ခြင်းဟာ တစ်ခါတစ်ရံ အစွမ်းထက်ပါတယ်။ မိမိက မိမိရဲ့ ရဟန်းကို ‘လက်အုပ်’နဲ့ ပြန်ဆုံးမနိုင်အောင်ကြိုးစားပါ။

ဇွန် ၉၊ ၂၀၁၅။

----------------

၃၉၇။ ဗွိုင်ယေဂျာနဲ့ နတ်ဗိမာန်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ လွန်ခဲ့တဲ့ ၈-နှစ်လောက်က အမေရိ ကန် အာကာသစခန်းက ပစ်လွှတ်လိုက်တဲ့ ဗွိုင်ယေဂျာ အာ ကာသယာဉ်ဟာ ယခုအခါ နေစကြဝဠာရဲ့ အပြင်ကိုတောင် ရောက်သွားပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ တပည့်တော် စဉ်းစားမိသည်မှာ ထိုအာကာသ ယာဉ်သည် ဤနေစကြဝဠာ အဝိုင်းအဝန်း အတွင်း၌သွားနေစဉ် (တွေ့ရဖွယ်ရှိတဲ့)နတ်ဘုံနတ်ဗိမာန်များကို ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မြေပြင်စခန်းသို့ ပို့ပေးသည်ဟုကား မကြားစဖူးပါ။ သို့ဖြစ်၍နတ်ဘုံ နတ်ဗိမာန်ဆိုတာ တကယ်ရှိရဲ့ လားလို့ သံသယ ဖြစ်မိပါသည် အရှင်ဘုရား။ လွန်တာရှိရင် ဝန္ဒာမိပါဘုရား။

အောင်ခိုင် (ရန်ကုန်)

-------------------

အဘိဓမ္မာ

ဗုဒ္ဓဝါဒမှာဖော်ပြတဲ့ နတ်ဘဝနတ်ဘုံဆိုတာ ‘ဘာသာယုံကြည်မှု မတူသူတွေကို အသေခံဗုံးခွဲ တိုက်ခိုက်တဲ့ အတွက် ပျားရည်မြစ်၊ ရေကြည် စမ်းချောင်းတွေ စီးနေတဲ့ ကောင်းကင်ဘုံမှာ ယင်ဖိုတောင် မသန်းဖူးသေးတဲ့ အပျိုစင် ၇၂-ယောက်နဲ့ ဆုချတယ်’ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ဘူးလို့ ဦးစွာ မှတ်ထားပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ဖော်ပြတဲ့ စကြဝဠာဗေဒဟာ ယုတ္တိနဲ့ ညှိယူရင် လက်ခံနိုင်တဲ့ အထိအလွန်နီးစပ်တယ်။ ဒီလို စဉ်းစားကြည့်မယ်..

ဗုဒ္ဓ အဘိဓမ္မာမှာ ရုပ်မရှိဘဲ နာမ်တရားပဲရှိတဲ့ အရူပဘုံဆိုတာ ရှိတယ်။ အရူပစျာန် လေးပါးကို ရတဲ့ အထိ သမထ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်ပြီး အဲဒီစျာန်စိတ်နဲ့ သေရင် အဲဒီ အရူပ ဘုံကို ရောက်တယ်။ ဗွိုင်ယေဂျာမှာ တပ်ဆင်ထားတဲ့ ကင်မရာ နဲ့ အဲဒီအရူပ ဗြဟ္မာအရူပဘုံတွေကိုတော့ ဖမ်းမရတာ သေချာတယ်။ နာမ်တရားကို အာထရာဆောင်းနဲ့လည်း ဓာတ်ပုံရိုက် လို့ မှ မရဘဲ။ ဓာတ်ပုံ ရိုက်မရတဲ့ အတွက် အဲဒီ နာမ်လောက တစ်ခုမရှိဘူးလို့ ငြင်းဆိုဖို့သင့်မှာ သက်သေရှိရဲ့လား။

သုခုမရုပ်နု

နတ်ရုပ် နတ်ခန္ဓာဆိုတာ မြေကြီးပေါ်မှာ မတ်တတ်ရပ်ရင် မြေကြီးထဲ စိမ့်ဝင်သွားတဲ့ထိ အင်မတန် သိမ်မွေ့ နူးညံ့တဲ့ သုခုမ ရုပ်နု ဖြစ်တယ်။ သိမ်မွေ့လွန်းလို့ လူတွေရဲ့ ပကတိ မျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်ဘူး။ ဘဝရဲ့ပဋိသန္ဓေကျိုးဖြစ်တဲ့ အဲဒီလိုရုပ်မျိုးရှိတာ ကိုပဲ ကံကြောင့်ဖြစ်တဲ့ တန်ခိုးလို့လည်း ဆိုနိုင်တယ်။ နတ်တို့ရဲ့ ရုပ် မြေကြီးထဲကို စိမ့်ဝင်သွားသလိုသူတို့ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာထဲကို အခြားအရာတွေက ဝင်ရောက်ထိုးဖောက်ရင်လည်း အရာ မထင်ဘူး။ စပါးကြီးမြွေရဲ့ ဗိုက်ကို ဓားထက်ထက်နဲ့ ခွဲစိတ် လိုက်ရင် ပြန်စေ့သွားသလိုနေမှာပေါ့။ ဒါတောင်စပါးကြီးမြွေရဲ့ ရုပ်က ရုပ်ကြမ်းကြီး၊ နတ်တွေလို ရုပ်နုမျိုး မဟုတ်သေးဘူး။

နတ်ဗိမာန် ဆိုတာလည်း နတ်တွေရဲ့ ကုသိုလ်ကံ အထူး ကြောင့် ဖြစ်လာရတဲ့ အတွက် သုခုမ (ရုပ်နု)ပါပဲ။ မြေမှာရှိတဲ့ နတ်ဗိမာန်တွေကိုပင် လူတွေ တိရစ္ဆာန်တွေ မမြင်နိုင်လို့ ထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်မိတဲ့ သဘောရှိတယ်။ အဆင့်တူ နတ်အချင်း ချင်းနဲ့ စျာန်အဘိညာဉ်ရ တန်ခိုးရှင်တွေပဲ မြင်နိုင်တယ်။ ရုပ်သံလှိုင်း

နောက်ပုံစံ တစ်ခုက ..စီအင်နင် (CNN)က ထုတ်လွှင့်လိုက်တဲ့ အရုပ်နဲ့ အသံကို မြန်မာနိုင်ငံ နေရာအနှံ့က ဖမ်းယူပြီး ကြည့်ရှု နားထောင်နိုင်တယ်။ ကမ္ဘာအထက် အမြင့်မိုင် ၂၇၀-လောက် က ကမ္ဘာကြီးကို လှည့်ပတ်နေတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အာကာ သ စခန်းက အသံနဲ့ အရုပ်တွေကိုလည်း ကမ္ဘာမြေပေါ်က မြင်နိုင် ကြားနိုင်တယ်။ ဒီတော့ ရုပ်သံလှိုင်းတွေဟာ လေထဲမှာ ရော လေဟာနယ် (လေမရှိတဲ့ နေရာ)မှာပါ ပျံ့နှံ့နေတာပဲပေ့ါ။ ရုပ်သံလှိုင်းဆိုတာ သြဠာရိက (ရုပ်ကြမ်း)ပဲ။ အဲဒီ ရုပ်သံလှိုင်း တွေကိုပင် ပကတိ မျက်စိနဲ့ မြင်နိုင်ရဲ့လား။ ဒါပေမယ့် လေ ယာဉ်ပျံတွေ ထိုးဖောက် ဖြတ်သွားနေကြတာပဲ။ အဘိဓမ္မာ ဒဿနအရ နတ်ရုပ်နတ်ခန္ဓာဟာ လေထုထဲပျံ့နှံ့နေတဲ့ ရုပ်သံ လှိုင်းတွေထက်များစွာ နူးညံ့သိမ်မွေ့တယ်။

ထိမှန်းမသိ

ဒါကြောင့် ဗွိုင်ယေဂျာဟာ နေစကြဝဠာအတွင်း ခရီးနှင်စဉ် အဲဒီ နတ်တွေ နတ်ဘုံဗိမာန်တွေကို ဓာတ်ပုံရိုက်လို့ မရနိုင်ဘူး။ နတ်တွေ နတ်ဗိမာန်တွေနဲ့ ထိမိရင် တောင် ဗွိုင်ယေဂျာက ထိ မှန်းမသိလိုက်ဘဲ ဖြတ်တောက်ထိုးဖောက်သွားမှာပဲလို့ ယူဆ ရင် ယုတ္တိနဲ့ မဝေးလွန်းပါဘူး။ သံသယကို ထုတ်ပစ်လိုက်။ အဲ ဒါကြီးရှိနေရင် တရားထိုင်ရခက်လိမ့်မယ်။

ဇွန် ၁၀၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၃၉၈။ ဘုန်းကြီးနဲ့ ဝါဒတစ်ပါး

ဆရာတော်ကို မေးခွန်းတစ်ခု မေးချင်ပါတယ်ဘုရား၊ ထေရဝါဒ မြန်မာဘုန်းကြီးတပါးက မဟာယာနနဲ့ ဆိုင်တဲ့ ဘာသာရေး စာများ ရေးနိုင်မနိုင်သိချင်ပါတယ် ဘုရား။ ဘုန်းကြီး က အတတ်ပညာ သင်ကောင်းတယ်လို့တော့ ကြားဘူးပါတယ် ဘုရား (မှန်မမှန်တော့ မသိပါဘုရား)။ တပည့်တော် တွေးကြည့်တာ အတတ်ပညာ သင်ကောင်းတယ်ဆိုရင် အတတ်ပညာ အဖြစ်မဟာယာန အကြောင်း သင်ပြကောင်းပါသလားဘုရား။

ဇော်အုန်းကေခင် (LA)

-------------------

နှလုံးသွင်း

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းရ၀-လောက်က ရဟန်းတွေ အင်္ဂလိပ်စာကို မသင်ကောင်းဘူးလို့ ကျန်းဂန် အထောက် အထားတွေနဲ့ အသေအလဲ ကန့်ကွက်တဲ့ ဆရာတော်တွေ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေရှိခဲ့ဖူးတယ်။ သင်ယူကောင်းတဲ့ ဘက်ကလည်း အထောက်အထား၊ ယုတ္တိတွေနဲ့ ချေပခဲ့ကြတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် လောက်က မှ သင်သင့်တယ်ဘက်မှာ မဲများလာတဲ့ သဘောရှိတယ်။ အချို့ ပြဿနာဟာ ဗုဒ္ဓကျမ်းဂန်နဲ့ ညှိယူလို့ ရပြီး အကျိုးရှိရင် အများ လက်ခံနိုင်တဲ့ အချိန်မှာ အပြစ်လို့ မယူဆတော့ဘူး ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ ဒါက ဒီမေးခွန်းအတွက် စိတ်ထဲ ရှိထားရမယ့် ယောနိသောမနသိကာရ (သင့်တင့်စွာနှလုံးသွင်းမှု)။ ပြီးရင် ဝါဒတစ် ပါးနဲ့ အတတ်ပညာကို တစ်ခြားစီယူရမယ်။

တားမြစ်ချက်

ဝိနည်းအရ ရဟန်းတွေ မသင်ကောင်းတဲ့ ကျမ်းအချို့ ရှိတယ်။ ဥပမာ..လောကာယတကျမ်း။ ဒီကျမ်းအရကံ၊ ကံရဲ့အကျိုး၊ တမလွန်လောကမရှိ။ လက်ရှိဘဝမှာ ပျော်ရွှင်ရန်သာ အဓိက။ မိမိ ပျော်ရွှင်ခြင်းအတွက် မိဘကိုပင် သတ်နိုင်တယ် (မောဂ္ဂလ္လာန်နိဿယ၊ နိဒါန်း-ဖ)။ ဒီကျမ်းကို အလွန်ရှေ့ကျတဲ့ အချိန် က အိန္ဒိယ ရုပ်ဝါဒဂိုဏ်းကို စတင်သူ စာရုဝါက (ကျာရ်ဗာက) ဆရာစီရင်တယ်။ ဒီကျမ်းလာဝါဒကို ပျော်ရွှင်မှု စံပြုဝါဒလို့လည်း ခေါ်တယ် (အရှေ့တိုင်း ဒဿနာပညာ၊ အတွဲ ၁၊ စာ-၆၄)။ အဲဒီ ကျမ်းကို ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတွေ သင်ယူပို့ချကြတဲ့ အခါမြတ်ဗုဒ္ဓက ‘လောကာယတကျမ်းကို အနှစ်သာရ အနေနဲ့ ယူဆရင် သာသနာတော်မှာကြီးပွားနိုင် (တရားထူးကိုရနိုင်)မည်လော’လို့ မေး ပါတယ်။ ရဟန်းတွေက ဓမ္မကြီးပွားနိုင်ပါ မြတ်စွာဘုရား"တဲ့။ ဒါဖြင့် မသင်ကြနဲ့ လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓမိန့်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ ဆဗ္ဗဂ္ဂီတို့ဟာ လောကာယတကျမ်းဝါဒကိုနှစ် သက်ပြီး လိုက်နာကျင့်သုံးဖွယ်အနေနဲ့ သင်ယူပို့ချလို့ ဗုဒ္ဓဓမ္မ ကျင့်ကြံမှုကို ထိခိုက်နိုင်တဲ့ အတွက် မြတ်ဗုဒ္ဓ တားမြစ်တာလို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။ သဘောက ဘုန်းကြီး ဖြစ်လျက်နဲ့ အချိန်ရှိတိုင်း ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ‘အရင်းရှင်ကျမ်း’ နဲ့ ချည်း အချိန်ကုန် နေလို့ သင့်တော်ပါ့မလား။

ဝါဒတစ်ပါး

ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာ အပါအဝင်နိကာယ်ငါးရပ် အဖွင့်ကျမ်းများကို ရေးသားတော်မူတဲ့ ထေရဝါဒအဋ္ဌကထာ ကျမ်းပြု ပုဂ္ဂိုလ် ကျော်ကြီး အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသကို ‘သကသမယ သမယန္တရ ဂဟဏဇ္ဈောဂါဟဏ သမတ္ထေန = မိမိအယူနှင့် ဂိုဏ်းတစ်ပါး အယူ ဟူသော တောရှုပ်၌ သက်ဝင်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံသော’လို့ ချီးမွမ်းပါတယ်။ ဒီအရှင်မြတ် အနေနဲ့ ဂိုဏ်း တစ်ပါးအယူသို့မဟုတ် ဝါဒတစ်ပါးကိုတတ်ကျွမ်းတာ သေချာတယ်။ မသင်ယူဘဲ တတ်ပါ့မလား။ ဒီတော့ ဝါဒတစ်ပါးဆိုတာကို မှန်ကန်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့၊ ဥပမာ .. ဗုဒ္ဓဓမ္မ ပြန့်ပွားဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး သင်ယူနိုင်တယ်လို့ မှတ်ဖို့ပါ။ မဟာယာနဆိုတာ ဗုဒ္ဓဝါဒ ဂိုဏ်းကွဲမျှ ဖြစ်လို့ မလေ့လာကောင်းစရာ အကြောင်း မရှိနိုင်ပါဘူး။ ကိုယ်သိပြီးတာကို ဟောပြော၊ ရေးသားပြီး အများကိုလည်း ဖြန့်ဖြူးနိုင်တာပေ့ါ။

အဲဒီလိုပဲ ဘာသာဝါဒ တစ်ပါးရဲ့ အကြောင်းကိုသိမှ ကိုယ့် ဘာသာရဲ့တန်ဖိုး ဆိုတာကိုလည်း နားလည်နိုင်မှာဖြစ်လို့၊ သူ တို့က ကိုယ့်ဘာသာအကြောင်း ပြောလာရင်လည်း ကိုယ်က သူတို့ ဘာသာအကြောင်း ပြန်ပြောနိုင်မှာ ဖြစ်လို့ ဘိုင်ဘယ်လ်၊ ကုရ်အာန် စတာတွေကိုလည်း ရဟန်းတစ်ပါးဟာ ဖတ်မှတ် လေ့လာပြီး ပြန်ပြောခွင့် နှို်င်းယှဉ်ချပြခွင့်ရှိပါတယ်။ အတတ်ပညာ

ရဟန်းတစ်ပါး မသင်ကောင်းတဲ့ အတတ်ပညာတွေ ရှိတယ်။ အကြမ်းမျှပြရရင် .. ဆင်စီးမြင်းစီးအတတ်၊ လေးပစ် အတတ်၊ အသက် သေကြောင်းဖြစ်တဲ့ လူသတ်လက်နက် လုပ်နည်း၊ လူ တွေကို ပြုစားတဲ့ ပညာ စသည် (ဝိနယဝိနိစ္ဆယ၊ဋီ၊၂၊၂၉၀)။ သင်ယူကောင်းတဲ့ အတတ်ကတော့ တောမှာနေရင် အချိန်ကို သိဖို့နက္ခတ်ပညာ၊ ဂိလာနရဟန်းကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ဖို့ ဆေး ပညာ .. စသည်။ သာသနာနဲ့ လျောက်ပတ်ပြီး အသုံးတည့်တဲ့ အခြားခေတ်ပေါ် အတတ်ပညာတွေကိုလည်း တတ်ကောင်းပါတယ်။ ဥပမာ..ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံရေးပညာ၊ ခေါင်းဆောင်မှု ပညာ၊ လူထုရှေ့ဟောပြောနည်းစသည်။

ဇွန် ၁၆၊ ၂၀၁၅

----------------

၃၉၉။ စာသူခိုးနဲ့ အဒိန္နာဒါန

ဘုန်းကြီးဘုရား၊

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။ Face Book စာမျက်နှာများတွင် အချို့သော ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ် လူပုဂ္ဂိုလ်များသည် စာကြောင်း အတိုအထွာများကို ထုတ်နုတ်ပြီး အောက်ခြေမှာ မိမိ၏ နာမည်ကို ရေးလျက် share လုပ်နေကြပါသည်။ မသိသူ များ အနေဖြင့် ထိုစာကြောင်းများကို ထို FB အကောင့် ပိုင်ရှင် ရေးသော စာဟုပင် ထင်မှတ်မှားဖွယ် ရှိပါသည်။ ကိုယ်တော် တစ်ပါးလည်း ၎င်းစုဆောင်းသည် ဆိုသော စာအုပ်၌ဘုန်းကြီး ၏ ဓမ္မအမေးအဖြေ ဆောင်းပါး တစ်ခုလုံးကို အပြည့်အစုံဖော် ပြထားပါလျက် မူရင်းရေးသူ ဘုန်းကြီးဦးကေလာ၏ ဘွဲ့အမည် ကိုဖျောက်ထားပါသည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များသည် အဒိန္ဒာဒါနသိက္ခာ ပုဒ်အရအပြစ်ရှိမရှိ သိလိုပါသည်ဘုရား။

တပည့်ဇနိန္ဒ (ဗာရာဏသီ)

-------------------

အလိမ်ပေါ်ရင်

သူများရေးတဲ့ စာကို ယူသုံးပါလျက် မူရင်းစာရေး ဆရာရဲ့ အမည်ကို မဖော်ပြရင် သူများရဲ့ စာကို ခိုးတဲ့ စာသူခိုးပဲပေါ့။ ဗုဒ္ဓ သာသနာမှာ ရဟန်းပြု၊ ဗုဒ္ဓဝါဒကိုသင်၊ တတ်ပြီးရင် ငါ့အယူပါလို့ ဟောပြောဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ရဟန်းပြုခဲ့သူ သုသီမလို ဝါဒသူခိုးလို့လည်း ဆိုနိုင်တာပေါ့။ ဘဝပေး အကျိုးကြောင့် ပုကွနေတဲ့ ဘုရားလောင်းလေးသည်တော် တိုက်ခိုက်ပေးလို့ နိုင်နေတာကို တဖြည်းဖြည်း မိမိရဲ့ အစွမ်းကြောင့်လို့ အထင်ရောက် ဘဝင် မြင့်ပြီး ဘုရားလောင်းကို ဘေးချိတ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့ ဘီမသေနလို အလိမ်ပေါ်ရင် လူပုံအလယ်မှာ အရှက်တကွဲနဲ့ ကြုံရတတ်တယ်။ အင်မတန်ဂုဏ်သိက္ခာနိမ့်ကျတဲ့ အလုပ်မျိုးပါ။

သူလို မလုပ်မိဖို့

ဘုန်းကြီး ရေးထားတဲ့ အတိုင်း စာဆယ်ကြောင်းထက် မနည်းကို ‘၏’ ‘သည်’ မလွဲ လုံးဝ ကူးယူထားပါလျက် ဘုန်းကြီးရဲ့ စာကို ရည်ညွှန်းချက် မပြုဘဲ အခြားပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ အမည် နှစ်ခုသုံး ခုကိုပဲ ဖော်ပြတာကို ဘလော့ဂ်တစ်ခုမှာ ဘုန်းကြီးကိုယ်တိုင် ဖတ်လိုက်ရစဉ် ဘုန်းကြီးစိတ်ထဲဖြစ်မိပုံက ‘ငါလိုတစ်ယောက် က သူလို မလုပ်မိဖို့ အရေးကြီးတယ်’ လို့ ပါပဲ။ ကျမ်းညွှန်း အမှန် ဝိ၊၃၊၁၁၇ လို့ ဖြစ်ရမှာကို သူလည်း ဘုန်းကြီးရဲ့ ရိုက်မှား ကျမ်းညွှန်း အတိုင်း ဝိ၊၁၊၁၁၇ လို့ လိုက်ပြီး လုပ် တော့ ပိုဆိုးတာပေါ့။ (အဲဒီ ကျမ်းညွှန်းနဲ့ ဂူးဂိုလ်မှာ ရှာရင် တောင်အခုအဲဒီသူခိုးကို ဖမ်းမိလောက်သေးတယ်။)ရင်းမြစ် ကျမ်းတူလို့ ယူဆပုံနဲ့ ဝေါဟာရအချို့ တူသွားတာမျိုးကို တော့ ခွင့်လွှတ်သင့်ပါတယ်။

စာသူခိုးတွေကို Criss Jami (အမည်ရှိသူ) ဆုံးမတဲ့ ဆောင်ပုဒ်က ‘When you have wit of your own, it's a pleasure to credit other people for theirs. ’တဲ့။ ‘သင့်မှာ ကိုယ်ပိုင် ဝိညာဉ်လေး တစ်ခု ရှိတော့မှ သူ့အတွေးအမြင် အတွက် သူတစ်ပါးကို တန် ဖိုး ထားချင်စိတ်ဖြစ်မယ်’လို့ မြန်မာပြန်နိုင်လေမလား။ လုံးဝ မဖြစ်စေ ရ

ဘုန်းကြီး ရေးတာတွေ အားလုံးကိုတော့ ကိုယ့်ဝီရိယနဲ့ ကြိုး စား ကြံဆပြီး ကိုယ့်ဦးနှောက်ထဲက ထုတ်ဖော်တာတွေချည်း ဖြစ်ကြောင်းလုံးဝ အာမခံပါတယ်။ စာတိုင်းနီးပါးမှာ ထူးခြားတဲ့ ယူဆချက် တစ်ခုပါတိုင်း မူရင်းကျမ်းရဲ့ စာမျက်နှာကို လက် သည်းကွင်းထဲ ထည့်ပေးထားတာကို ကြည့်ရင် စာဖတ်နာသူ တို့ရိပ်မိနိုင်ပါတယ်။

အဒိန္နာဒါန

ရဟန်းတစ်ပါး စာမေးပွဲကို ခိုးချပြီး ဖြေရင် အဒိန္နာဒါန ဖြစ်သ လားလို့ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို စာချဆရာတော်တို့ ဖြေပုံက ‘စာကို ခိုးဖြေရုံနဲ့တော့ သူတစ်ပါး ပစ္စည်းဖြစ်ခြင်း ဆိုတဲ့ ခိုးမှုမြောက် စေတဲ့ အင်္ဂါရပ်တစ်ခုချို့တဲ့ လို့ အဒိန္နာဒါနမဖြစ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် စာမေးပွဲ အောင်တဲ့ အတွက် ဂုဏ်ပြု ပူဇော်လို့ ရရှိတဲ့ အလှူ ပစ္စည်းက ဝိနည်း သတ်မှတ်ချက် တန်ဖိုးထက် ပိုရင် ရဟန်းဟာ အပြစ်ရှိနိုင်တယ်’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ (ကျမ်းညွှန်း အတိအကျ မရှိလို့ ယတိပြတ် မဆိုဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။) ဒီလိုပဲ စာသူခိုး ဟာလည်း အဲဒီ ဆောင်းပါး၊ အဲဒီ စာအုပ်ကို အကြောင်းပြုပြီ စီး ပွားဖြစ်ရင် စာသူခိုးအဖြစ်မှ ပစ္စည်းသူခိုး အဖြစ်သို့ ပြောင်း သွားမှာပေါ့။

စာမေးပွဲမှာ ခိုးဖြေတာတို့ သူများစာကို ကိုယ့်စာလုပ်ပြီး ခိုးသုံးတာတို့ ဆိုတာတွေဟာ ရာသက်ပန် လိပ်ပြာ မလုံနိုင်တဲ့ ကိစ္စမျိုးဖြစ်လို့ လုံးဝရှောင်ပါလေ။

ဇွန် ၂၂၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၀၀။ မှတ်မိသမျှ သံဃာ့နာယကအဖွဲ့

ဆရာတော် ဘုရား၊ တပည့်တော် သိချင်တာက နိုင်ငံတော် သံဃနာယကအဖွဲ့ သမိုင်းကြောင်းနဲ့ ဘယ်လို ရွေးချယ်ဖွဲ့စည်း တာလဲ တာဝန်က ဘာတွေလဲ စသည်ဖြင့် သိချင်ပါတယ် ဘုရား။ မြန်မာပြည်မှာ အမျိုးဘာသာ ကာကွယ်ရေး ဘုန်းကြီး အဖွဲ့ပေါ်ကတည်းက သိချင်တာပါဘုရား။ Politically incorrect မဖြစ်ချင်ပါဘုရား။

ဇော်အုန်းကေခင် (LA)

-------------------

ခက်ခဲသော အလုပ်

သံဃာတွေ ‘ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ’ဖို့ ဆိုတာ အတော် မလွယ်တဲ့ ကိစ္စ။ သက်သတ်လွတ်ဆာဒူး၊ ဝက်သားကြိုက်တဲ့ ဆရာတော်၊ အမဲသားကြိုက်တဲ့ ပါစတာနဲ့ မော်လဝီတို့ကို အိမ်ကို ‘ပင့်’ ‘ဖိတ်’ပြီး ‘ထမင်း’ ‘ဆွမ်း’ တစ်ဝိုင်းတည်း ကျွေးရသလို နေ မှာ။ သီရိလင်္ကာမှာ အဘယဂိရိ၊ ဇေတဝန၊ မဟာဝိဟာရဆိုတဲ့ သံဃာဂိုဏ်းကြီး သုံးဂိုဏ်းဟာ ရာစုနှစ်ပေါင်း များစွာ မပေါင်း စည်းနိုင်ခဲ့ဘူး။ ပထမ ပရက္ကမဗာဟုမင်း (အေဒီ၁၁၅၃-၁၁၈၆) လက်ထက်ရောက်မှ သုံးဂိုဏ်း ညီညွတ်သွားတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေးအစိုးရ ခေတ်ဦးလောက်မှာ မှော်ဘီသံဃာ့ အစည်းအဝေးဆိုတာ ရှိခဲ့ပေမယ့်မအောင်မြင်ဘူး။

စည်းရုံးရေး ကာလ

ဒါပေမယ့် မဆလခေတ် အားကောင်းချိန် ၁၉၈၀-ပြည့်နှစ် နှစ် ဦးပိုင်းလောက်က စပြီး ထိုအချိန်က ပြည်ထဲရေးနှင့် သာသနာ ရေး ဝန်ကြီး ဦးစိန်လွင်၊ သာသနာရေးဦးစီးဌာန ညွှန်ချုပ် ဦးကြည်ညွန့်နဲ့ လူပြန်တော်အချို့ ဦးဆောင်ပြီးနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးရှိ စာသင်တိုက်တွေ၊ သုဓမ္မာရွှေကျင်စတဲ့ ဂိုဏ်းအသီးသီးရဲ့ဆရာ တော်ကြီးတွေဆီကို ဦးစွာ သွားရောက်ချဉ်းကပ်ပြီး ‘သာသနာတော် သန့်ရှင်းတည်တံ့ပြန့်ပွားရေး’ ခေါင်းစဉ်နဲ့ နိုင်ငံတော် အဆင့်ထိ သံဃာ့အဖွဲ့ အစည်းအဆင့်ဆင့် ဖွဲ့စည်းနိုင်ရန် ‘သံဃာ့အဖွဲ့အစည်းအခြေခံစည်းမျဉ်း (မူကြမ်း)’ကိုရှင်းပြပြီး စည်းရုံး ကြလို့ သံဃာအများစုရဲ့သဘောတူညီမှုကို ရသွားခဲ့တယ်။

ပြဋ္ဌာန်း ဖွဲ့စည်း

အဲဒီနောက် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ဂိုဏ်းအလိုက် မြို့နယ်အလိုက်သံဃာ့ ဆန္ဒနဲ့ ရွေးချယ် တင်မြှောက်ထားတဲ့ သံဃာ့ကိုယ်စား လှယ် ၁၂၁၈-ပါးကို နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ ပံ့ပိုးမှုနဲ့ ကမ္ဘာအေး ကုန်းမြေသို့ ပင့်ဖိတ်ပြီး ၁၉၈၀-ပြည့်နှစ်၊ မေ ၂၅ မှာ ပထမ အကြိမ်ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ သံဃာ့အစည်းအဝေးကြီးကို အောင်မြင် စွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့တယ်။ ရွှေတိဂုံဘုရားနားက မဟာဝိဇယစေတီဟာ သံဃာ့ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ညီညွတ်ခြင်းကို အထိမ်းအမှတ်ပြုပြီး တည်တဲ့ ဘုရား။ ဒီအစည်းအဝေးကြီးမှာ ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တာ တွေက..

(၁) ‘သံဃာ့အဖွဲ့အစည်း အခြေခံစည်းမျဉ်း’ကို တရားဝင် ပြဋ္ဌာန်းတယ်။

(၂)ပြဋ္ဌာန်းပြီးစ စည်းမျဉ်းနဲ့ အညီကြွရောက်တဲ့ ကိုယ်စား လှယ် ၁၂၁၈-ပါးထဲက နိုင်ငံတော်ဗဟိုသံဃာ့ဝန်ဆောင်အပါး ၃၀၀-ကိုရွေးချယ်ဖွဲ့စည်းတယ်။

အဲဒီ ၃၀၀ ကပဲ ‘သံဃာ့ အဖွဲ့အစည်း အခြေခံစည်းမျဉ်း’ကို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ရန် ‘သံဃာ့အဖွဲ့အစည်း လုပ် ထုံးလုပ်နည်းများ’ကို အတည်ပြုတယ်။

(၃) အဲဒီ စည်းမျဉ်း၊ အဲဒီ လုပ်ထုံးနဲ့ အညီ ဝန်ဆောင် သံဃာ ၃၀၀ ထဲက နိုင်ငံတော် သံဃာ့မဟာ နာယက ၃၃-ပါး ကိုပါ တစ်ခါတည်း ရွေးချယ်ဖွဲ့စည်းတယ်။ (နောက်ပိုင်းမှာအဖွဲ့ဝင်အရေအတွက် တိုးသွားပြီး ယခုနိုင်ငံတော် သံဃာ့မဟာ နာ ယကအဖွဲ့ဝင် ၄၇-ပါးရှိတယ်)။

ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် တာဝန်

ဖော်ပြပါ ‘သံဃာ့အဖွဲ့အစည်းအခြေခံစည်းမျဉ်း’အရ..

၁)နိုင်ငံတော်ဗဟိုသံဃာ့ဝန်ဆောင်အဖွဲ့ (နဗဝ)

၂)နိုင်ငံတော်သံဃာ့မဟာနာယကအဖွဲ့ (မဟန)

၃)နိုင်ငံတော်သြဝါဒါစရိယ (နိုင်သြ)အဖွဲ့လို့ နိုင်ငံတော်အဆင့် အဖွဲ့ကြီး သုံးဖွဲ့ ရှိတယ်။ ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာ အုပ်စု၊ မြို့နယ်၊ ပြည်နယ်၊ တိုင်း အဆင့်မှာလည်း ထိုနည်း အတိုင်း အဖွဲ့သုံးမျိုး။ တစ်မျိုးမှာ တစ်ဖွဲ့စီပဲ ရှိရတယ်။ အပေါ် ဆင့် တစ်ခုခုမှာ ပါဝင်ပြီး ဖြစ်ရင် အောက်ဆင့်တွေမှာ ထပ်မံ ပါဝင်ခွင့် မရှိ။

နိုင်ငံတော် သြဝါဒါစရိယ အဖွဲ့ကို နိုင်ငံတော် သံဃာ့မဟာ နာယက အဖွဲ့က စာရင်းပြုစုပေးတဲ့ အတိုင်း နိုင်ငံတော် ဗဟို သံဃာ့ဝန်ဆောင် အဖွဲ့က အစည်းအဝေးခေါ်ပြီး အတည်ပြုပေးတယ်။ တိုင်း၊ မြို့နယ်စသည်မှာထိုနည်းအတိုင်း။

(၁) နဗဝ အဖွဲ့ဟာ မဟနရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပြင်ဆင် ဖြည့်စွက် ပယ်ဖျက် အတည်ပြုခြင်းစသည်၊

(၂)မဟနအဖွဲ့ဟာ ပရိယတ္တိစာမေးပွဲများ ကျင်းပပေးခြင်း၊ ညွှန်ကြားလွှာ ထုတ်ပြန်ပြီး နဗဝထံ တင်ပြအတည်ပြုခြင်း၊ သံဃာ့ အဆုံးအဖြတ်များကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်းစသည်၊

(၃) မဟနကို တစ်ပါးချင်းဖြစ်စေ အဖွဲ့လိုက်ဖြစ်စေ နှုတ် ဖြင့်ဖြစ်စေ စာရေး၍ ဖြစ်စေ အခါအားလျော်စွာ သြဝါဒ ပေး ခြင်း စသည် (ဤဆရာတော်များမှာ နဗဝ မဟန သံဃာ့အဖွဲ့ အစည်းတွင် ပါဝင်ခွင့်မရှိ)။

ဆောင်ရွက်ချက် အချို့

သံဃာ့ အငြင်းပွားမှုကိုသံဃာချင်းဆုံးဖြတ်ခြင်း (သံဃာ့ အမိန့်ကို မနာခံလို့ သံဃာ့နာယက၊ ဝိနည်းဓိုရ် စသည်က အာ ဏာပိုင်တွေကို တိုင်ကြားရင် အရေးယူကို ယူပေးရတယ်။ အဲဒါ အတွက် နိုင်ငံတော်ဥပဒေရှိတယ်။) ဥပမာ..ထိုအချိန်က ဗုဒ္ဓ ဝါဒ အမည်ခံပြီး မှားယွင်းတဲ့ ဓမ္မများကို ဖြန့်ဖြူးနေကြတဲ့ ဝါဒ အုပ်စုရ-စုကိ နှိမ်နင်းရန် ရည်ရွယ်ပြီး ၁၉၈၀၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀- ရက်နေ့၊ နိုင်ငံတော် သံဃာ့မဟာနာယက ၃၃-ပါး စုံညီ အစည်းအဝေးမှာ လောကီ လောကုတ္တရာ စွယ်စုံရ ဆရာတော် တွေ ပါဝင်တဲ့ ‘နိုင်ငံတော်သီးခြား ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့’ ၇-ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ ကျောက်သင်္ဘော၊ လူသေလူဖြစ်၊ ကြောင်ပန်း တောရစတဲ့ ဝါဒတွေကို ဗုဒ္ဓဝါဒနဲ့ ဆန့်ကျင်ကြောင်းဆုံးဖြတ်တဲ့ အခါ ၎င်းတို့ရဲ့ ဟောပြော ရေးသားမှုတွေကို နိုင်ငံတော်က အမိန့်နဲ့ ပိတ်ပင် တားဆီး ပေးခဲ့တယ်။ ထို့ပြင် သံဃာ့ဝိနည်းနဲ့ မညီညွတ်သူများအား လူဝတ်လဲစေခြင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်း ပိုင် ဆိုင်မှုကို ဆုံးဖြတ်ပေးခြင်းစသည်။

အမှတ်တရများ

သံဃာနာယကအဖွဲ့တွေ ဖွဲ့ပြီးခါစတုန်းက အခြေခံစည်းမျဉ်း၊ လုပ်ထုံးတွေနဲ့ အညီ ဆောင်ရွက်တတ်အောင်လို့ ရပ်ကွက် မြို့ နယ်အလိုက် သံဃာ့နာယက သင်တန်းတွေ ပို့ချတဲ့ ဆီ ကျောင်းထိုင် ဆရာတော် ဦးသုဇာတ နောက်က လိုက်ဖူးတာကို အမှတ်ရတယ်။ ၁၉၈၆-ခုနှစ်၊ ကမ္ဘအေး နိုင်ငံတော် ပရိယတ္တိ သာသနာ့ တက္ကသိုလ် စဖွင့်တဲ့ အချိန်၊ ဘုန်းကြီးတို့ တက်ခွင့် ရလို့ ၂-နှစ်အကြာ၁၉၈၈-ခုနှစ် အရေးအခင်း ကာလအတွင်း ကမ္ဘာအေး ဘုရားဝင်းထဲ လာရောက် ဟောပြောကြတဲ့ စာရေး ဆရာတွေအနက် နန်းညွန့်ဆွေက ဇမ္ဗုဒီပကျောင်းဆောင် ဘက် လက်ညှိုး ထိုးပြီး ပြည်သူ့ဘက် မပါတဲ့ ဆရာတော်တွေကို အတော် နိမ့်တဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တာကိုလည်း သူ့ရဲ့ လေယူလေသိမ်း မျက်နှာထားနဲ့ တကွ ဘုန်းကြီး မှတ်မိနေပါသေးရဲ့။

အငြင်းပွားမှုအချို့

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဒီစည်းမျဉ်းနဲ့ အညီ ဖွဲ့စည်းတဲ့ ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ပါဝင်တဲ့ သံဃာအဖွဲ့အစည်း အဆင့်ဆင့်မှ လွဲပြီး အခြား စင်ပြိုင် သံဃာ့အဖွဲ့အစည်း မရှိစေရ (စည်းမျဉ်း၊ အပိုဒ်-၄)။ ဒီစည်းမျဉ်းကို ပြဋ္ဌာန်းချိန်ထိ တည်ရှိပြီး ဂိုဏ်း ၉-ဂိုဏ်းမှ လွဲ၍ ဂိုဏ်းသစ် ဖွဲ့စည်းခွင့်လည်း မရှိ။ ယခုအခါ အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံရေး ပေါ်လစီပြောင်းလာတဲ့ အတွက်ဆရာတော်အချို့က ဂိုဏ်းသစ် ဖွဲ့စည်းမှုကို မနှစ်မြို့ပုံရပေမယ့် စင်ပြိုင်သံဃာ့အဖွဲ့တွေ ရှိသင့်တယ်လို့ ယူဆပြီးစည်းမျဉ်း၊ အပိုဒ်-၄ကိုတော့ မနှစ်သက်နိုင် ဖြစ်နေကြတယ်။

ဇွန် ၂၃၊ ၂၀၁၅။

-----------------

အတင်းအကြပ် မလုပ်

(အသောကမင်း စိုက်ထူခဲ့သော) ကျောက်စာများ၌ အကြိမ်ကြိမ် ရည် ညွှန်းခဲ့သည့် ဓမ္မဟူသည် ဗုဒ္ဓ၏ဓမ္မဖြစ်၏။အသောကမင်းသည် ဗုဒ္ဓဝါဒကို ကောင်းစွာ လိုက်နာသူ ဖြစ်သွားပြီး ဗုဒ္ဓဓမ္မပြန့်ပွားရန် အစွမ်းကုန် ကြိုးစား၏။ သို့ရာတွင် အတင်းအကြပ် ဆောင်ရွက်သည် မဟုတ်ချေ။ လူအများ၏ နှလုံးသားကိုအောင်နိုင်ခြင်းဖြင့်သာ ဘာသာ ကူးပြောင်းမှုကို ဆောင်ရွက်၏။ အသောကမင်းကဲ့သို့ သည်းခံနိုင်သူ ဘာသာရေး ပုဂ္ဂိုလ်ကား ရှားမှရှားတည်း။

(J. Nehru, Glimpses of World History , p. 63)

၄၀၁။ သာသနာပိုင် ဆိုတာ ဘာလဲ

ဆရာတော်ဘုရား၊ သာသနာပိုင်ဆိုတာ ဘာလဲဘုရား။ ဘုန်းကြီး သတင်းတွေထဲမှာ သာသနာပိုင်ရာထူးအမည်ကို ကြားရ တတ်လို့ ပါ။ သာသနာပိုင် ဘယ်အချိန်က စတင်ခဲ့ပါသလဲ၊ သာ သနာပိုင်ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အဆောင်အယောင်များကို သိလိုပါ သည်ဘုရား။

ဇော်အုန်းကေခင် (LA)

-------------------

သာသနာနဲ့ မင်းများ

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ဗိမ္ဗိသာရမင်း၊ ကောသလမင်း၊ အဇာတသတ်မင်း တို့ရဲ့ အထောက်အပံ့ကို ရတော်မူတယ်။ တတိယ သံဂါယနာ (ဘီစီ ၃-ရာစု)မှာ အရှင်မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿနဲ့ အသောကမင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ သာသနာ့သမိုင်းမှာ ရှင်အရဟံနဲ့ အနော်ရထာ၊ အရှင်ဥတ္တရာဇီဝနဲ့ နရပတိစည်သူ၊ ဒိသာပါမောက္ခနဲ့ ကျစွာမင်း၊ ရခိုင် မဟာသံဃရာဇာနဲ့ မင်းကြီးစွာစော်ကဲ .. စသည်ဖြင့် ကျမ်းဂန်တတ်ကျွမ်းပြီး အများကြည်ညိုတဲ့ ဆရာတော်တွေကို ဘုရင်နဲ့ တွဲပြီး တွေ့ရတယ်။ ဘုရင်ဟာ တိုင်းပြည်ကို အုပ်စိုး သလို ဘုရင် ကိုးကွယ်ခံရတဲ့ ဆရာတော်လည်း အရှန်အဝါ ကြီးပြီး သာသနာ့ရေးရာမှာ အဆုံးအဖြတ်ပေးသူ သံဃာ့ အကြီးအကဲ ဖြစ်သွားလေ့ရှိပါတယ်။

သာသနာပိုင် အစ

ပုဂံအလောင်းစည်သူမင်း လက်ထက်ရှင်အရဟံ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု သော် ‘ရှင်အရဟံ၏ အဆက်အနွယ်မဟာထေရ် (တစ်ပါး)ကို သာသနာပိုင် တင်မြှောက်၍ ကြွတော်မူသောအခါ ရွှေထမ်းစင် ဖြင့် ကြွတော်မူ၏’ဆိုတဲ့ ကျောက်စာ အရေးအသား၊ အင်းဝ ခေတ် နရပတိမင်းက သားတော် မင်းကြီးစွာအား ပြည်မြို့ကို အသုံးကံကျွေး ပေးရာ၌ ‘လူဖွေးဖွေးကို ငါ့သား စီရင် စေ၊ ရှင်ချင်းချင်းကို ငါ့ဆရာ စီရင် စေဟူသော အမိန့်တော်နှင့် ရှင်သဒ္ဓမ္မ ဌိတိ ဆရာတော်အား သာသနာပိုင် အပ်သည်’ ဆိုတဲ့ စာတွေကို ကိုးကားပြီး ပုဂံခေတ်လယ် လောက်ကပင် ‘သာသနာပိုင်’ ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရ ရှိခဲ့ကြောင်း လယ်တီ ဦးလှပိုင်ရဲ့ ပုခန်းသာ သနာဝင်ကျမ်း (စာ၊၂၅၀)မှာဆိုပါတယ်။

‘သာသနာပိုင်’ကို ‘သာသနာပြု’လို့ အဓိပ္ပာယ် ယူတာထက် သာသနာကို ပိုင်သ စိုးမိုးသူ အကြီးအကဲလို့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ရင် ပိုကောင်းမယ်။ ဘာလို့ ဆို သာသနာအတွင်း အယူဝါဒ အငြင်းပွားမှု၊ သံဃာချင်း အငြင်းပွားမှု စတာတွေကို ဆုံးဖြတ် ခြင်း၊ အခါ အားလျော်စွာ ဓမ္မဝိနယ ပြန်တမ်း ထုတ်ပြန်ခြင်း .. စသည်ကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိလို့။ အရည်အချင်းက ပိဋကတ် တတ်ကျွမ်းခြင်း အပြင် အုပ်ချုပ်ရေး စွမ်းရည် ရှိခြင်း၊ ဆက်ဆံရေး ပြေပြစ်ခြင်း၊ အချုပ်က လောကဓမ္မ နှစ်ဌာန ကျွမ်းကျင် လိမ္မာ ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

အဆောင်အယောင်

သာသနာပိုင် ဆရာတော်ဟာ မင်းခမ်း မင်းနားနဲ့ ကြွချီရတယ်။ လူထမ်းတဲ့ ဝေါယာဉ်ကိုစီးတယ်။ မကြွချီခင်ပူဇော်တဲ့ အနေနဲ့ အမြောက်ကိုးချက် ပစ်ဖောက်တယ်။ အဲဒီ ဝေါယာဉ်ကို မှန်စီ ရွှေချ သိုင်းနှစ်ချက်၊ ကျိုင်းနှစ်ချက်၊ ယပ်မားနှစ်လက်၊ ရွှေထီး ရှစ်လက်၊ ထီးဖြူလေးလက်၊ ရှေ့ဝင်းလက်နက်ကိုင် အမှုထမ်း တစ်ရာနဲ့ အတူ မဟာဒါန်ဝန်နဲ့ စာရေးလုလင်တို့ ဝန်းရံပြီး လိုက်ပါရတယ်။ စျာပနကိုလည်း ဘုရင် ဦးဆောင်ပြီး မင်းညီ မင်းသားများကဲ့သို့ ခမ်းနားစွာပြုလုပ်ရတယ်။

အမှားနဲ့ အမှန်

ကောဇာ ၁၁၁၅-မှာ ကုန်းဘောင် မင်းဆက်ကို စတင်သူ အလောင်းမင်း ဦးအောင်ဇေယျဟာ သူကိုးကွယ်တဲ့ အတင်ဂိုဏ်းဝင် အတုလယသ မထေရ်ကို သာသနာပိုင် ခန့်ပြီး တစ်နိုင်ငံ လုံးရှိ သံဃာတွေကို သူ့ဆရာရဲ့ အတင်အယူအဆ နောက်ကို လိုက်ဖို့ အမိန့်ထုတ်တယ်။ ထိုအတင်ဝါဒမှာ ကျမ်းဂန်နဲ့ မညီတဲ့ အတွက် မလိုက်နာဘဲနေတဲ့ ကျမ်းဂန်တတ် ဗဟင်းဆရာတော်ကို ထောင်သွင်း အကျဉ်းချတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က သံဃာ့ အကြီးအကဲသို့မဟုတ် သာသနာပိုင်ဖြစ်သွားရင် ဘုရင်ရဲ့အာဏာ အကူအညီ ရလို့ တစ်ခါတစ်ရံ အမှားဘက်က အားသာ နေတာရှိတယ်ဆိုတာပါပဲ။

အဖွဲ့လိုက်၊ တစ်ပါးတည်း

သက္ကရာဇ်၁၁၄၄၊ ဘိုးတော်ဘုရား လက်ထက်မှာတော့ ကျမ်းဂန် တတ်ကျွမ်းကြတဲ့ မင်းအိုဆရာတော်၊ မန်လည်ဆရာတော်၊ ဆုံထားဆရာတော်၊ မင်းရွာဆရာတော် လေးပါးကို ဘွဲ့တော် အသီးသီး လှူဒါန်းပြီး အဲဒီ လေးပါးကို သံဃာ့အရေး ကိစ္စတွေကို ဆောင်ရွက်ဖို့ သာသနာပိုင် ခန့်အပ်ကြောင်း ဆိုတယ်။ အဲဒီတော့ အဓိပ္ပာယ်က တစ်ခါတစ်ရံမှာ သာသနာပိုင်ဟာ တစ်ပါးတည်း မကဘဲ အဖွဲ့လိုက် ခန့်အပ်ခံရတဲ့ သာသနာပိုင်တွေလည်း ရှိတယ်လို့ နားလည်ရတယ်။ ဆရာတော်လေးပါးထဲမှာ ပိဋကတ်စာပေတတ်ကျွမ်းပြီး ပြောရေးဆိုရာ ကျွမ်းကျင်တဲ့ တစ်ပါးဟာဘုရင်က တိုက်ရိုက်မခန့်သော်လည်း ဦးဆောင်နေ ရာမှာ ရှိနေမယ်လို့ ယူဆရတယ်။

ယင်းနောက် ထိုဆရာတော်လေးပါးမှာ အသက် အရွယ် ကြီးသွားကြလို့ ‘ဉာဏာဘိ သာသနဓဇ မဟာဓမ္မရာဇဂုရု’ဘွဲ့ခံ မောင်းထောင် ဆရာတော် တစ်ပါးတည်းကို သာသနာပိုင် အဖြစ်ခန့်အပ်တယ်။ မောင်းထောင်သာသနာပိုင်လက်ထက်မှာ ယခင် သာသနာပိုင်ဟောင်း အတုလယသ မထေရ်ကို လူ ထုတ်လိုက်တယ်။ သစ်ငုတ်မြင့်တုံ မြက်မြင့်တုံပါပဲ။

သုဓမ္မဇရပ်

သာသနာပိုင် ဆရာတော်တွေ သာသနာ့မှုခင်းတွေကို ဆုံးဖြတ်တဲ့ နေရာကို သုဓမ္မာဇရပ် ခေါ်တယ်လို့ ယေဘုယျအနေနဲ့ နား လည်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘုရင်ခေတ်ကပထမပြန်စာတော် ပြန် အခမ်းအနားကို နန်းတော်တွင်း ဇေတဝန်ဆောင်မှာ မင်းခမ်းမင်းနားနဲ့ ကျင်းပပြီး ဖြေဆိုသူတွေဟာ စမြင်ဆောင် (နန်း တော်နဲ့ တွဲလျက်အမိုးအကာမဲ့အဆောင်)ပတ်လည်ရှိယာယီ ဆောက်ထားတဲ့ သုဓမ္မာဇရပ်တွေမှာ စာစစ်ခံရကြောင်း ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် အထူး ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုနဲ့ လူစည်းဝေး တဲ့ နေရာသို့မဟုတ် မဏ္ဍပ်ကိုပင် သုဓမ္မာဇရပ်လို့ ခေါ်ပုံရတယ်။

ဘုန်းကြီးကျောင်းထဲ၊ နန်းတော်ဝင်းထဲ စသည်မှာ ရှိနိုင် ပါတယ်။ သုဓမ္မာဇရပ်အနေနဲ့ အဆောင်သီးခြားဟုတ်ပုံတော့ မရဘူး။ သာသနာင်ပိုင် ဆရာတော်ရဲ့ ကျောင်းထဲမှာပဲ အများ စည်းဝေးဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ခန်းမဆောင်တစ်ခု ရှိနိုင်တယ်။ အင်္ဂလိပ်ခေတ် သာသနာပိုင်မှာ တောင်တော် ဆရာတော် ဖြစ် ပြီး သာသနာ့ မှုခင်းတွေကို ကင်းဝန်မင်းကြီးရဲ့ အိမ်မှာဆုံး ဖြတ်ရကြောင်း ဆိုတယ်။ ဒါဆို သာသနာပိုင်တို့ စည်းဝေး သီး တင်းသုံးစဉ် အချိန်အတွင်း ကင်းဝန်မင်းကြီးရဲ့ အိမ်ကို သုဓမ္မာ ဇရပ်လို့ ခေါ်မှာပေါ့။

မှတ်ချက်၊၊ ကုန်းဘောင်ဆက် မဟာရာဇဝင်၊ မှန်နန်း ရာဇဝင်၊ တွင်း သင်း မဟာရာဇဝင်၊ ပုခန်းသာသနာဝင်ကျမ်း၊ လယ်တီဂန္ထဝင်ကျော် များသမိုင်း၊ သာသနဝံပ္ပဒီပိကာ (ပါဠိ)ကျမ်းတို့မှရတဲ့ဗဟုသုတများ ဖြစ်ကြောင်းပါ။

ဇွန် ၂၈၊၂၀၁၅။

-----------------

၄၀၂။ သောတာပန်ရဲ့ ဝမ်းထဲ အရက်မဝင်နိုင်

သောတာပန် အရိယာကို ကြိုးကြာငှက်နဲ့ ခိုင်းနှိုင်းတာ ဟုတ်ပါ သလားဘုရား။ အရက်နဲ့နွားနို့ရောတိုက်ရင် အရည်မို့လို့ နှစ် မျိုးလုံး ရောပြီး ဝမ်းတွင်း ဝင်သွားသော်လည်း အရိယဓမ္မ ကြောင့် အရက်တန်ခိုး အဆိုးအာနိ သင်တို့သည် ပျက်ပြယ် လျက် နွားနို့အစွမ်းအာနိသင်သာ သက်ရောက်ရတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလားဘုရား။

ဒကာအိုး (Phoenix)

-------------------

မူရင်းကျမ်း အဆို

သဒ္ဓံ စရမေကတော ဝသံ၊ မိေဿာ အညဇနေန ဝေဒဂူ။ ဝိဒွါပ ဇဟာတိ ပါပကံ၊ ကောေဉ္စာ ခီရ ပကော ဝနိန္နဂံ။ ရေရောသော နို့ရည်ကို သောက်သောကြိုးကြာသည် ရေကို စွန့်သကဲ့သို့ (သစ္စာတရားကို)သိပြီးသော ပညာရှိသည်အကျိုး ရှိသည် မရှိသည်ကို မသိသူနှင့် အတူသွား အတူနေခြင်းဖြင့် ရောနှောသော်လည်း မကောင်းမှုကိုမူ စွန့်၏ (ဥဒါန၊၁၈၉)။ ကြိုးကြာငှက်ထံသို့ ရေရောထားသော နို့ရည်ကို ယူခဲ့မူ (ဥဒက မိဿိတေ ခီရေ ဥပနီတေ)ရေကို မသောက်မူဘဲ နို့ရည်ကိုသာ သောက်သုံးသကဲ့သို့ ‘သစ္စာမြင်သိ ပညာရှိ’သည် လူမိုက်များ နှင့် အတူနေသော်လည်း အကျင့်အားဖြင့် မရောနှောဘဲ ထို လူမိုက်များကို စွန့်၏ (ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၈၄)။

သစေပိဿ သုရဉ္စ ခီရဉ္စ မိေဿတွာ မုခေ ပက္ခိပန္တိ၊ ခီရ မေဝ ပဝိသတိ၊ န သုရာ။ ယထာကိံ၊ ကောဉ္စသကုဏာနံခီရ မိဿကေ ဥဒကေ ခီရမေဝ ပဝိသတိ၊ န ဥဒကံ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၃)။ အကယ်၍ အရက်နှင့် နွားနို့ကို ရောနှောပြီး သောတာ ပန် ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပါးစပ်ထဲသို့ ထည့်လျှင်လည်း နို့ရည်သည်သာ ဝင်ပြီးအရက်မှာ ပါးစပ်ထဲသို့ မဝင်။ ဥပမာဆိုမူ ကြိုးကြာငှက် တို့သည် နို့ရည်နှင့် ရောသော ရေ၌ ရေကိုသာ သောက်သကဲ့ သို့တည်း။

အဓိပ္ပာယ် ယူပုံ

အဲဒီ ပါဠိတော်မှာ သစ္စာတရားကို သိပြီးသူဆိုတာ အနိမ့်ဆုံး သောတာပန် အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ယူခွင့်ရှိတယ်။ ပေးထားတဲ့ ဥပမာကို ဒီလို ယူရမယ် .. ခွက်တစ်ခုမှာ နို့ရည်ကို ရေနဲ့ ရောထည့်ယူလာပြီး ကြိုးကြာငှက်ကိုတိုက်ကျွေးရင် ကြိုးကြာ ငှက်ဟာ မွေးရပါ စွမ်းရည်အရ နို့ရည်ကိုပဲ သောက်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်။ အဲဒါကို ‘ယောနိသိဒ္ဓ=မွေးရာပါ တတ်ကျွမ်းမှု’ (ဥပ မာ..ကုန်းမှာပေါက်တဲ့ ဘဲပေါက်ကလေးတွေကို ရေထဲ ပစ် ချရင် ရေမနစ်သလို)လို့ ဆိုပါတယ်။ ရေတစ်ခွက်နဲ့ နို့ရည်တစ် ခွက်ကို သီခြား ယူလာပြီး ကျွေးတဲ့ အခါ နို့ရည်ခွက်ကို ရွေးပြီး နို့ရည်ကို သောက်တာမျိုး မဟုတ်ဘူး။

အဖြေ

ထုတ်ပြထားတဲ့ မူရင်းကျမ်းတွေကို စူးစိုက်ပြီး ဖတ်၊ ခပ် ဖြန်းဖြန် မဖတ်နဲ့။ ဖတ်ပြီးရင် အဖြေက ဒီလို ထွက်လာမယ် .. သောတာပန်အရိယာကို ကြိုးကြာငှက်နဲ့ ခိုင်းနှိုင်းတယ်ဆိုတာ ဟုတ်တယ်။

ဒုတိယ မေးခွန်းအရ အရက် ဝမ်းဗိုက်ထဲ ရောက်သွား သော်လည်း သောတာပန်ဖြစ်လို့ အရက် မမူးဘူးလို့ အဓိပ္ပာယ် ယူရင် ဖော်ပြထားတဲ့ အဖွင့်ကျမ်းတွေရဲ့ အာဘော်မကျနိုင်ဘူး။ အဖွင့် (အဋ္ဌကထာ)အရဆိုရင် နို့ရည်နဲ့ အရက်ကို ရောထားတဲ့ ‘ရောရည် (မိဿက)’ ဖြစ်ပေမယ့် သောတာပန်ရဲ့ ဗိုက်ထဲကို ရေပဲ ဝင်သွားတယ်၊ အရက်က ဗိုက်ထဲကို ဝင်ကို မသွားဘူး (သောတာပတ္တိဖိုလ်ရဲ့ သတ္တိနဲ့ လည်ချောင်းဝမှာပဲ အငွေ့ပျံပြီး ပျောက်သွားတာများလား)။ ကြိုးကြာကျတော့ မွေးရာပါ စွမ်း ရည်နဲ့ ရေမပါစေဘဲ နို့ရည်ကိုပဲ သူ့နှုတ်သီးနဲ့ စုပ်ယူသွား နိုင်တယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဇွန် ၃၀၊ ၂၀၁၅။

----------------

အကြွယ်ဝဆုံးက မာန

လူတွေမှာ အကြွယ်ဆုံးက မာနပဲ။ မာနဟာ ချေးရတာလည်း သိပ် လွယ်တယ်။ တစ်ကျပ်သားချေးရင် တစ်ဆယ်သား ပြန်ဆပ်တယ်။

(စာဆိုအမည်မသိ)။

၄၀၃။ သမထ ဝိဿနာ ခဏိကသမာဓိ

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

သမထတရားထိုင်နည်းမှာ မဟာယာနဖြစ်ပြီး ဝိပဿနာ နည်း နှင့် တရားထိုင်မှ ထေရဝါဒ ဖြစ်သည်ဟု မိတ်ဆွေ တစ်ဦးက ပြောလာပါသည်။ ယခုခေတ် ဆရာတော်များ ဟောကြား သင် ကြားနေသည့် ခဏိကသမာဓိနည်းဖြင့် မဂ်ဖိုလ်ကို မရနိုင်ဟုလည်း ထိုမိတ်ဆွေက ဆိုပါသည်။ ထိုမိတ်ဆွေ၏ အယူအဆ များမှာ မှန်ပါသလား ဘုရား။ ဖြစ်နိုင်လျှင် ဆရာတော့်ထံမှ ခိုင် လုံသော အဖြေကို ရလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ သနားသော အားဖြင့် ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

ယောဂီဒေါ်ခင်လေးနွယ် (ဆစ်ဒနီ)

-------------------

သမထ အဦးပြုသောနည်း

ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ယောဂီသည် ဥပစာရသမာဓိကို ဖြစ်စေ၊ အပ္ပနာသမာဓိကို ဖြစ်စေ ဦးစွာ ပွားများ၏၊ ဤ (သမာဓိနှစ်မျိုး)သည် သမထတည်း။ ယောဂီသည် ထိုသမထ ကိုရော ယင်းနှင့် ယှဉ်သော သင်္ခါရတရားတို့ကိုပါ အနိစ္စ စသည်ဖြင့်ရှု၏။ ယင်းသို့ရှုခြင်းသည် ဝိပဿနာတည်း။ (ဣဓေကစ္စော ပဌမံ ဥပစာရသမာဓိံ ဝါ အပ္ပနာသမာဓိံ ဝါ ဘာဝေတိ၊ အယံ သမထော။ သော တဉ္စ တံ သမ္ပယုတ္တဉ္စ ဓမ္မေ အနစ္စာဒီဟိ ဝိပဿတိ၊ အယံ ဝိပဿနာ။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၂)။

ဒီနည်းအရ ဥပစာရ သမာဓိနဲ့ အပ္ပနာသမာဓိ တိုင်အောင် သမထကိုအားထုတ်ပြီးမှ ဝိပဿနာကို ကူးတယ်။

ဝိပဿနာ အဦးပြုသောနည်း

အချို့သောယောဂီသည်သမထ (ဆိုပြီးသမာဓိနှစ်မျိုး)ကိုမဖြစ် စေမူ၍သာလျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးကို အနိစ္စ စသည်ဖြင့် ရှု၏။ ယင်းသို့ ရှုခြင်းမှာ ဝိပဿနာတည်း။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိဿနာ၏ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် ထို (လောကုတ္တရာ အရိယမဂ်)၌ ဖြစ်ကုန် သော တရားတို့တွင် နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် သမာဓိဖြစ်၏။ ယင်းလောကုတ္တရာမဂ်ခဏ၌ဖြစ်သော သမာဓိ သည် သမထမည်၏။ (ဣဓေကစ္စော သမထံ အနုပ္ပာဒေတွာဝ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စာဒီဟိ ဝိပဿတိ၊ အယံ ဝိပဿနာ။ တဿ ဝိပဿနာ ပါရိပူရိယာ တတ္ထ ဇာတာနံဓမ္မာနံ ဝေါဿဂ္ဂါရမ္မဏတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတာ၊ အယံ သမထော (ယင်း၊ ညွှန်းပြီး)။

ဒီနည်းအရ ဝိပဿနာကို အထူးပြုအားထုတ်ပြီးမှသမထ သို့ကူးတယ်။

ဤအဖွင့်တွေအရ သမထရော ဝိပဿနာပါ နှစ်မျိုးလုံး ထေရဝါဒမှာရှိတယ်လို့ မှတ်ပါ။ ဒီလမ်းစဉ် နှစ်ခုလုံးကိုဘုရား ဟောတယ်။ ဘုရား ကိုယ်တိုင်လည်း ကျင့်ခဲ့တယ်။ သမထ သက်သက်၊ ဝိပဿနာ သက်သက်လည်း အားထုတ်နိုင်တာပဲ။ (ယုဂနဒ္ဓပဋိပဒါ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေ အမှတ် ၂၈၂-ကိုလည်း www.kelasa.org မှာသွားပြီး ဖတ်ကြည့်ပါ)။ သမထရဲ့ ပန်းတိုင်

ကာမဂုဏ်အလိုဆန္ဒစတဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် (နီဝရဏ)တွေကို ငြိမ် ဝပ်သွားစေလို့ သမထလို့ ခေါ်တယ်။ သမထဆိုတာ သမာဓိပါပဲ (ကာမစန္ဒာဒယော ပစ္စနီက ဓမ္မေ သမေတိဝိနာ သေတီတိ သမထော။ သမာဓိေဿတံ နာမံ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၆)။ သမထနည်း အရ မြေကသိုဏ်းစတဲ့ ပညတ်အာရုံ တစ်ခုပေါ်မှာပဲ စိတ်ကို တည်တံ့နေအောင် အားထုတ်ရတယ်။ စိတ်တည်ကြည်လာရင် တပ်မက် အတွေး၊ မုန်းတီး စိတ်ထားတွေ မလာနိုင်ဘူး။ တွန့် ဆုတ် ပူပန်မရှိဘဲ ကျင့်နေဆဲ ကျင့်စဉ် အပေါ်မှာ သံသယတွေ ရှင်းသွားတယ်။ သမာဓိစွမ်းအားနဲ့ အဲဒီ ငါးမျိုးနဲ့ အခြားသော အညစ်အကြေးတွေကို အနယ်ထိုင်အောင် လုပ်ပေးနိုင်လို့ မျက်မှောက်ဘဝမှာ ချမ်းသာစွာနေထိုင်ရတယ်။

သမထချည်း သက်သက် အားထုတ်ရင် နောက်ဆုံး ပန်းတိုင်က သာမန်လူ မမြင်နိုင် မကြားနိုင်တာကိုမြင်ကြား၊ မလုပ် နိုင်တဲ့ ပုံပန်းသဏ္ဌာန်တွေ လုပ်နိုင်ခြင်း၊ ဘဝဟောင်းတွေကို မြင်နိုင်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးရဲ့ စိတ်ကို သိနိုင်ခြင်းဆိုတဲ့ အဘိညာဉ် ငါးမျိုးကိုရရှိခြင်းပါပဲ (ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၆၉)။

ဝိပဿနာရဲ့ ပန်းတိုင်

ဝိ-ဆိုတာ မတူ သို့မဟုတ် ထူးခြား။ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တဆိုတဲ့ ရှုမှတ်ပုံအခြင်းအရာ သုံးမျိုးကို မတူထူးခြားသောလို့ ဆိုတာ။ ပဿနာ-ဆိုတာ ရုပ်နာမ် တရားတွေကို ရှုမြင် သုံးသပ်ခြင်း။ ဒါကြောင့် ဝိပဿနာ-ဆိုတာ မတူ ထူးခြားတဲ့ ရှုမြင်သုံးသပ် ခြင်း။ တရားကိုယ် အနေနဲ့ ဝိပဿနာဆိုတာ ပညာပါပဲ (အနိစ္စတာဒိ ဝသေန ဝိဝိဓေဟိ အာကာရေဟိ ဓမ္မေ ပဿတီတိ ဝိပဿနာ။ ပညာယေတံ နာမံ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၆)။ ဒါကြောင့် ပညာဟူသော သမ္မာဒိဋ္ဌိမဂ္ဂင် ဦးဆောင်တဲ့ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ကျင့်စဉ်ကို ဝိပဿနာခေါ်တယ်လို့ နားလည်ပါ။

နောက်ဆုံး ပန်းတိုင်က သဘာဝတရား အစစ်အမှန်ဖြစ် ဖြစ်တဲ့ ခန္ဓာငါးပါး၊ အာယတန ၁၂ ပါး၊ ဓာတ် ၁၈ ပါးဆိုတဲ့ ရုပ်နာမ် နှစ်ပါးတို့ရဲ့ သဘာဝကို အမှန်အတိုင်း ဆင်ခြင်နိုင်ရာ ကနေ စိတ်အညစ်အကြေးအားလုံးကို ဖယ်ရှားပြီး နောက်ဆုံး မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကို ရရှိပြီး အနှောင်အတွယ်မဲ့သွားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

ကျင့်ပုံ အဆင့်ဆင့်

ဘယ်ကျင့်စဉ်ကိုပဲကျင့်ကျင့် နံပါတ်တစ်အခြေခံက သီလရှိရ မယ်။ သီလဆိုတာမျိုးက အကြာကြီး လုပ်စရာ မလိုဘူး။ အခု ဆောက်တည်ရင် အခုရပြီး မချိုးမဖောက်မချင်း သီလပြည့်စုံတယ်။ တရား မထိုင်ခင် သီလ မလုံခဲ့ပေမယ့် တရားထိုင်နေ တုန်းမှာ သီလရှိနေရင် ဖြစ်တယ်။ မိမိရဲ့ စောင့်ထိန်းသီလ စင် ကြယ်တာကို သီလဝိသုဒ္ဓိလို့ ခေါ်တယ်။ လူဆိုရင် အနည်းဆုံး ငါးပါးသီလ၊ စွမ်းနိုင်ရင် ရှစ်ပါး ကိုးပါးသီလ။ ရဟန်းဆိုရင် ဝိနည်း သိက္ခာပုဒ်တွေ။ သီလလုံဖို့ သဒ္ဓါတရား အားကောင်းရတယ်။ သီလစင်ကြယ်မှ သမာဓိမြန်မြန်ရတယ်။

စင်ကြယ်နေတဲ့ မိမိရဲ့သီလကို အကြောင်းပြု၍ စိတ်ထဲမှာ ကြည်နူးခြင်း၊ နှစ်သက်ခြင်းတွေဖြစ်ပြီး စိတ်ရော ကိုယ်ပါငြိမ်း ချမ်းတဲ့ အတွက် သမာဓိ အားကောင်းလာတယ်။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ (စိတ်စင်ကြယ်မှု) ဆိုတာ အဲဒီသမာဓိကို ပြောတာ။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်ဖို့ သီလဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်ရတယ်။ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟ ကျမ်းမှာ ဥပစာရသမာဓိနဲ့ အပ္ပနာသမာဓိကို စိတ္တဝိသုဒ္ဓိလို့ ခေါ်ကြောင်း ဆိုထားတယ်။

သမာဓိ (စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ)သုံးမျိုး

ဒါပေမယ့်အဘိ်ဓမ္မာ အဋ္ဌကထာကြီးမှာ ‘သုခကို အထည်ကိုယ် ယူ၍ ရင့်ကျက်သော် ခဏိကသမာဓိ၊ ဥပစာရသမာဓိ၊ အပ္ပနာ သမာဓိဟူသော သမာဓိသုံးမျိုး ပြည့်စုံလာ၏’လို့ သမာဓိသုံးမျိုး ပြဆိုတယ် (သုခံ ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တံ ပရိပါကံ ဂစန္တံ တိဝိဓံ သမာဓိံ ပရိပူရေတိ ခဏိဏသမာဓိံ ဥပစာရသမာဓိံ အပ္ပနာသမာဓိန္တိ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၀)။ ဒါဖြင့်ရင် တစ်နည်း စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ သုံးမျိုးလို့ ဆိုနိုင်တာပေါ့။

သမထကျင့်စဉ်ကို ကျင့်လို့ ပ၊ ဒု၊ တ၊ စစျာန်အဆင့် တစ် ခုခုကို ရောက်သွားတဲ့ သမာဓိကို အပ္ပနာသမာဓိ။ စျာန်မရခင် စျာန်ရဲ့ ရှေ့နားက သမာဓိကို ဥပစာရသမာဓိ လို့ ခေါ်တယ်။ သမထကို ကျင့်တဲ့ အခါ ဥပစာရသမာဓိ ဖြစ်ပြီးနောက် အပ္ပနာ သမာဓိ ဖြစ်တယ်။ ဒီနှစ်ခု တစ်ခုခုဖြစ်ရင် စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဖြစ်ပြီ။ ထိုသမထနည်းအတိုင်း ဆက်လက် အားထုတ်သွားရင် နောက် ဆုံးအဆင့်က အဘိညာဉ်စွမ်းရည်ငါးမျိုးကို ရခြင်းပါပဲ။ ဝိပဿနာ သက်သက်

ဝိပဿနာသက်သက်ကျင့်ရာမှာ ဥပမာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိကို ရအောင် လုပ်စရာ မလိုဘူးလို့ အဋ္ဌကထာမှာ ဖွင့်ဆိုပေ မယ့် လုံးဝ သမာဓိ မပါဘူးလို့ တော့ အဓိပ္ပာယ် မယူရဘူး။ ခဏိသမာဓိ ပါကိုပါရတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို ခဏိကသမာဓိမပါ ရင် ဝိပဿနာဉာဏ် ဖြစ်ကို မဖြစ်နိုင်လိုပဲ (သမထံ အနုပ္ပါဒေတွာ ဝါတိ အဝဓာရဏေန ဥပစာရသမာဓိံ နိဝတ္တေတိ၊ န ခဏိကသမာဓိံ။ န ဟိ ခဏိကသမာဓိံ ဝိနာ ဝိပဿနာ သမ္ဘဝတိ။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၀၄။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊ဋီ၊၁၊၁၁)။

ခဏိကသမာဓိ

ဝိပဿနာဉာဏ်နဲ့ ရှုဆဲမှာလက္ခဏာသုံးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့် ဖြစ်လာတဲ့ သမာဓိကို ခဏိက သာမာဓိလို့ ခေါ်တယ် (ဝိပဿနက္ခဏေ လက္ခဏပဋိဝေဓေန ဥပ္ပဇတိ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊၁၊၂၈၁။) သဘာဝလက္ခဏာကို အမှန် အတိုင်း ဆင်ခြင်ဖို့အတွက် စိတ်ကို စုပေးတဲ့ ခဏိကသမာဓိဟာ ပရမတ်ကို အာရုံပြုတယ်။ ဥပစာရသမာဓိနဲ့ အပ္ပနာသမာ ဓိက ကသိုဏ်း စတဲ့ ပညတ်ကို အာရုံပြုတယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံချင်း မတူကြဘူး။

ခဏိကသမာဓိ-ဟူသည် ခဏမျှ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ တည် နေသော သမာဓိတည်း။ ထိုသာမာဓိသည် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ မပြတ်မလပ် တစ်ခုတည်းသော အခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်လျက် (ကာမစန္ဒ ဗျာပါဒ စသော)ဆန့်ကျင်ဘက် နီဝရဏတရားများ၏ လွှမ်းမိုးခြင်း မခံရဘဲ အပ္ပနာစျာန်သို့ ရောက်သကဲ့သို့ (တုပ်ဖွဲ့ ထားသကဲ့သို့) စိတ်ကို မတုန်မလှုပ် တည်နေစေ၏ (ခဏိက စိတ္တေကဂ္ဂတာတိ ခဏမတ္တဋ္ဌိတိကော သမာဓိ။ သောပိ ဟိ အာရမ္မဏေ နိရန္တရံ ဧကာကာရေန ပဝတ္တမာနော ပဋိပက္ခေန အနဘိဘူတော အပ္ပိတော ဝိယ စိတ္တံ နိစ္စလံ ဌပေတိ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ၊ဋီ၊၁၊၃၄၂)။

အဲဒီ အဖွင့်တွေအရ ခဏိကသမာဓိ-ဆိုတာ ခဏ (တွေ)ရှိ သော သမာဓိလို့ အဓိပ္ပာယ် မှတ်နိုင်တယ်။ စျာနသမာဓိလို အကြာကြီး ဖြစ်မနေလို့ အားမကောင်းဘူး။ ခဏပဲ ဖြစ်လို့ အား နည်းတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ခဏတွေ များလာတဲ့ အခါ အားရှိ သွားပြီး ဝိပဿနာဉာဏ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။ သမာဓိရဲ့ အဓိပ္ပာယ် တစ်မျိုးက သမ္ပိဏ္ဍန ပေါင်းစုခြင်း (fixes the mind immovably)။ ဝိပဿနာဉာဏ် အသိတွေကို တစ်စုတည်းဖြစ် အောင် စုပေးလိုက်တာဟာ ခဏိကသမာဓိ။ မှန်ဘီလူးနဲ့ နေရဲ့ အလင်းတွေကို စုယူလိုက်တဲ့ အခါ အဲဒီ အလင်းစု စွမ်းအားဟာ မီးတောက်စေသလို အဲဒီ စုစည်းပေးမှု (သမာဓိ)ဟာ ပွားများ ဖန် များလို့ စွမ်းအား မြင့်လာတဲ့ အခါ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ဟူ သော အသိဉာဏ်ထူးကို ပွင့်လင်းစေတယ်လို့ နားလည်ကြည့် နိုင်ပါတယ်။

မမှန်ဘူးလို့ မှတ်

ခဏိကသမာဓိဆိုတာကို ခဏလေးဖြစ်တဲ့ သမာဓိလို့ အဓိပ္ပာယ် ယူပြီး အားမကောင်းတဲ့ ခဏလေးဖြစ်တဲ့ သမာဓိနဲ့ ဝိပဿနာ ဉာဏ်ကို မရနိုင်ဘူးလို့ ဆိုရင် ဖော်ပြပြီး ကျမ်းဂန် အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုချက်တွေနဲ့ ဆန့်ကျင်တဲ့ အတွက် မမှန်ဘူးလို့ စွဲမြဲစွာ မှတ်ထားရလိမ့်မယ်။

ကြိုက်ရာကို ရွေး

သမထကျင့်စဉ်က စိတ်ငြိမ်အောင် သမာဓိ ရင့်ကျက်အောင် အကြာကြီးလုပ်ရတယ်။ ကျန်းမာရေး ကောင်းဖို့လည်းလိုတယ်။ မီးပွတ်သမားဟာ မီးကျည်ကို ပွတ်နေတုန်း မောပေမယ့် မီး မပွင့်မချင်း နားထားလို့ မရသလို သမထ ကျင့်စဉ်မှာလည်း ယောဂီဟာ ပွားများဆဲ ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံကို ရပ်ထားလို့ မရဘူး။ သမာဓိ အင်အား လျှောကျ မသွားအောင် ဆက်တိုက် အားထုတ်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ကျန်းမာပြီး ခန္ဓာကိုယ် ခံနိုင်ရည် ရှိမှ သမထကျင့်စဉ် အောင်မြင်နိုင်တယ်။

သမထနည်းဟာ လူအများ တရား လမ်းကြောင်းပေါ်ကို မြန်မြန် ရောက်ဖို့ အထောက်အပံ့တော့ ဖြစ်စေတယ်။ ဒါမေယ့် နိဗ္ဗာန်ထိ ရောက်ဖို့ကျတော့သမထလောက်နဲ့ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ ဝိပဿနာ လမ်းစဉ်ကို လှမ်းမိဖို့ လိုတယ်။ ဝိပဿနာ ကျင့်စဉ်ကို မကျင့်ဘဲ မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကိုမရနိုင်။

ဇွန် ၂၇၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၀၄။ တရားမှတ် တက်လာအောင်

သေက္ခယောဂီပါဘုရား၊

ကြိုးစားနေစဉ်အချိန်တွေမှာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓအနှောင့် အယှက် တွေကိုဘယ်လို ကျော်လွှားရမယ်ဆိုတာ နည်းလမ်းရှာနေရပါတယ်ဘုရား။ ကျန်းမာရေးအရ ငါးပါးသီလနဲ့ ပဲဥပဇ္ဈာယ် ဆရာ ရဲ့ခွင့်ပြုချက်နဲ့ အိမ်မှာပဲ မိဘ၂ ပါးနဲ့ နေထိုင် ဝေယျာဝစ္စ ပြု ရင်း ကြိုးစားရပါတယ်။ မရှိမဖြစ် မသိမဖြစ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကြောင့် ပါ။ ကာယရော ဉာဏမှာပါ ထင်တိုင်း မပေါက်လို့ အားမရှိ ဖြစ်နေပါတယ်။ သိလိုတာလေး မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ။ အရှိတ ရားကို သိရှိဖို့ကြိုးစားနေစဉ်အချိန် ရွှင်လန်းအားရဖြစ်အောင် နည်းပေးတော်မူပါ။

ရိုသေလျက်မြ

-------------------

နားလည်ခြင်း

သေက္ခ = ကျင့်ဆဲ၊ ယောဂီ = တရားအားထုတ်သူ။ သေက္ခ ဆိုတာ သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်လို့လည်း အဓိပ္ပာယ် ရတယ်။ အသေက္ခဆိုရင် ရဟန္တာ။ ဒီနေရာမှာတော့ ပုထုဇဉ် သေက္ခလို့ နားလည်ရမှာပေါ့။ ကြိုးစားနေစဉ် ဆိုတာကို ကြိုး စားပြီး ကမ္မဋ္ဌာန်း ထိုင်နေတုန်းလို့ နားလည်မယ်။ အဇ္ဈတ္တ ဆို တာ အတွင်း၊ ကိုယ်တွင်း။ ဒါကြောင့် တရားအမှတ် မတက် နိုင်အောင် ဖြစ်စေတဲ့ စိတ်အနှောင့်အယှက်လို့ နားလည်မယ်။ ဗဟိဒ္ဓဆိုတာ အပြင်။ ဒါကြောင့် တရားမှတ် မတက်နိုင်အောင် နှောင့်ယှက်တဲ့ အနီးပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အသံဗလံ၊ မကြိုက်တဲ့ အနံ့၊ လုပ်စရာ အလုပ်လို့ နားလည်မယ်။ လုပ်ကို လုပ်ရမယ် ဆိုတဲ့ အသိနဲ့ မိဘကို လုပ်ကျွေးရင်း လုပ်တယ်လို့ ဆိုတာကို နှစ်သက်ပါတယ်။ သင့်တင့်တဲ့ ဆိတ်ငြိမ်မှုရှိရင် စနစ်တကျ တရားထိုင်နည်းကိုလည်း သင်ကြားထားပြီး ဖြစ်ရင် အိမ်မှာ ထိုင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အတွင်းနှောင့်အယှက်

ဒါကိုတော့ နီဝရဏလို့ ထပ်ဆင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ရင် မဆိုးပါဘူး။ အဲဒီ တရားတွေကို တဒင်္ဂ (အခိုက်အတံ့) ငြိမ်းစေနိုင် ဖျက်ဆီး ပစ်နိုင်တာကတော့ သမထအကျင့်ပါ။ ကသိုဏ်း အသုဘ အာ နာပါနစတဲ့ ပညတ်အာရုံတွေထဲက ကိုယ်ရွေးချယ်ထားတဲ့ တစ် ခုခု ပေါ်မှာပဲ စိတ်ကို တည်တံ့နေအောင် အားထုတ်ရတဲ့ အကျင့်။ အားထုတ်ပါများလို့ စိတ်တည်ကြည်လာရင် တပ်မက် အတွေး၊ မုန်းတီး စိတ်ထားတွေ မလာနိုင်ဆိုတဲ့ အကျိုးကို ရတယ်။ ပျံ့လွင့်တွန့်ဆုတ်ငိုက်မျဉ်း ပျင်းရိမသိမိုက်မဲ မရှိဘဲ ကျင့်နေဆဲ ကျင့်စဉ်အပေါ်မှာ သံသယတွေ ရှင်းသွားတယ်။ သမာဓိ စွမ်းအားနဲ့ အဲဒီ အညစ်အကြေး ငါးမျိုးကို အနယ် ထိုင်အောင် လုပ်ပေးနိုင်လို့ မျက်မှောက်ဘဝမှာ ချမ်းသာစွာ နေထိုင်ရခြင်း အကျိုးကို ရကြောင်း ကျမ်းဂန်မှာ ညွှန်းဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် သမထကို ခပ်ကဲကဲ လုပ်နိုင်ရင် အဇ္ဈတ္တ အနှောင့်အယှက်ကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ အခွင့်သာကြောင်းအကြံ ပေးပါတယ်။

အပြင်အနှောင့်အယှက်

ပလိဗောဓ (ဗာဟီရကိစ္စတွေ များလွန်းခြင်း)။ မိဘရဲ့ ဝေယျာ ဝစ္စကို စိတ်ပါလက်ပါ ပြုစုရင်လည်း ကုသိုလ် စိတ်ဓာတ် ခွန် အား တစ်မျိုးဖြစ်လို့ အားလျော့စရာ အကြောင်း မရှိပါဘူး။ ဒါ ပေမယ့် ‘မရှိမဖြစ် မသိမဖြစ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကြောင့်’ လုပ်တာပဲ။ လုပ်တဲ့ အခါ တင်းကျပ်ကျပ် ဖြစ်ကို ဖြစ်ရမယ်လို့ စိတ်ခွန် အားကို မြှင့်ထားရမယ်။ ဥပမာ .. သေချာတဲ့ နေ့ရက်၊ မပျက် နိုင်တဲ့ အချိန်ကို ရွေးပြီး အဓိဋ္ဌာန်နဲ့ လုပ်တာမျိုး။ လုပ်ဆဲမှာ လုံးဝ စိတ်အား ထက်သန်စွာ လုပ်ခြင်းမျိုး။ အခြား အပျော် အပါးနဲ့ မလိုအပ်ဘဲ အချိန်ဖြုန်းတီးမှုကို ဖြစ်နိုင်သမျှလျှော့ခြင်း။ ဓမ္မ ဘက်မှာ သဒ္ဓါယုံကြည်မှုကို တိုးမြှင့်ထားခြင်း။ ဒါတွေက အနှောက် အယှက်တွေကို နည်းစေမယ့် ကြိုးပမ်းမှုတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တရားထိုင်မယ့် လူတစ်ယောက် ရှောင်ရန် ဆောင်ရန် တွေကို သုတ္တန်တွေမှာ ဟောထားတာတွေ အများကြီး ရှိပေ မယ့်နေ့စဉ်ဘဝနဲ့ နေတဲ့ သာမန်တစ်ယောက် လက်လှမ်းမီနိုင် တာလောက်ပဲ ချုပ်ပြီးပြောပြရတာပါ။

ဇူလိုင် ၁၁၊ ၂၀၁၅။

---------------

ရမ္မက်ဖုံးလွှမ်း၊ လူတို့တမ်းကား၊ ချီးမွမ်းသောထွေ၊ ဆိုစပေက၊ ကြိုက်လေသည်ချည်း (အမည်မသိစာဆို)။

၄၀၅။ ရှေ့နောက် မညီညွတ်ခြင်း

ဆရာတော်ဘုရား၊

အချို့သော ဘာသာတရားများ၏ ကျမ်းစာများ၌ ဥပမာ ဘိုင် ဘယ်လ် ကိုရအန် စသော ကျမ်းများ၌ ရှေ့စကားနှင့် နောက် စကားဆန့်ကျင်သည့် ရေးသားချက်များ ပါရှိနေသည်ဟုကြား ဖူးပါသည်။ အဲဒါ ဟုတ်ပါသလားဘုရား။ တပည့်တော်ကတော့ ဘုရားသခင်ရဲ့အလွန် အင်မတန်ကြီးကျယ်သော အသိဉာဏ်နဲ့ ဟောတော်မူထားတာ ဖြစ်သောကြောင့် ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်မှု မဖြစ်နိုင်ဟုယုံကြည်ပြီး အဲဒီလိုရေးသားနေကြခြင်းမှာ သူတစ် ပါး၏ ဘာသာတရားကို ကဲ့ရဲ့လိုသောကြောင့် ဖြစ်သည်ဟုသာ ထင်နေပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ပိဋကတ် သုံးပုံ၌လည်း အဲဒီလို ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်တဲ့ ရေးသား ဟောပြောချက်တွေ ရှိနေပါ သလော။ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။ အလွန် သိလိုသော မေးခွန်း ဖြစ်၍ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်နေဇာ (ကျွန်းချောင်း)

-------------------

သမ္မာကျမ်း

(က) ‘ဘုရားသခင်သည် နံဝိညာဉ် ဖြစ်တော်မူ၏။ ဘုရားသခင်ကို ကိုးကွယ်သော သူတို့သည် နံဝိညာဉ်နှင့်လည်း ကောင်း၊ သစ္စာနှင့်လည်းကောင်းကိုးကွယ်ရမည်ဟုမိန့်တော်မူ၏ (ယော ၄း၂၄)။ မိုးကောင်းကင်ကို ညွတ်သဖြင့် ဆင်းသက်တော်မူ၍ ခြေဖဝါးတော်အောက်၌ မှောင်မိုက်ဖြစ်လေ၏ (ဆာလံ ၁၈း၉)’။ (ခ) ‘အရိုးကိုချိုးသည့်အတွက် အရိုးချိုးခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ မျက်စိကို ဖျက်သည့်အတွက် မျက်စိ ဖျက်ခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ သွားကို ချိုးသည့်အတွက် သွားချိုးခြင်းကို်လည်း ကောင်း သူ့ကို နာကျင်စွာပြုသည့်အတိုင်း ကိုယ်တိုင်နာကျင် စွာ ခံရမည် (ဝတ်ပြုရာကျမ်း ၂၄း၂၀)။ သူ့မျက်စိကို ဖျက်လျှင် ကိုယ့်မျက်စိကို ဖျက်ခြင်း၊ သူ့သွားကို ချိုးလျှင် ကိုယ့်သွားကို ချိုးခြင်းကို် ခံစေဟူသော ပညတ်စကားကို သင်တို့ ကြားရပြီ။ ငါပညတ်သည်ကား နှောင့်ယှက်သောသူကို မဆီးမတားနှင့်။ သင်၏ ပါးတဘက်ကို သူတပါးပုတ်လျှင် ပါးတဘက်ကို လှည့် ၍ပေးဦးလော့ (ရှင်မဿဲ၅း၃၈)’။

ဆန့်ကျင်ပုံ

(က)စာပိုဒ်၊ ပထမ အဆိုအရ ထာဝရဘုရားကိုဝိညာဉ်ကောင် လို့ ဆိုပြီးဖြစ်လျက် ဒုတိယအဆိုမှာ ခြေထောက်ရှိတယ် ဆိုတဲ့ အတွက် ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်တယ်။ (ခ) စာပိုဒ်၊ ပထမအဆို (သမ္မာကျမ်းဟောင်း အဆို)နဲ့ ဒုတိယအဆို (သမ္မာကျမ်းသစ်ရဲ့ အဆို) ဆန့်ကျင်တာကို တွေ့နိုင်တယ်။ ဘိုင်ဘယ်လ် ကျမ်းမှာ အဲဒါမျိုး ရှေ့နေက် ဆန့်ကျင်တဲ့ အချက်ပေါင်း ၁၅၀-ခန့် ရှိတယ်လို့ အထူး လေ့လာသူတို့ ထောက်ပြထားတာတွေ ရှိတယ်။ (အဲဒီ လေ့လာချက်တွေကို contradictions in bible လို့ ရိုက်၍ ဂူးဂိုလ်မှာ ရှာဖွေပြီး မိမိဘာသာ ဆက်လက် ဖတ်ရှု လေ့လာနိုင်ပါတယ်။)

ကုရ်အာန်ကျမ်း

(က) ထိုအလ္လာ အရှင်မြတ်သည် မိုးကောင်းကင်ကိုလည်း ကောင်း၊ ပထဝီမြေကိုလည်း ကောင်းခြောက်ရက်တွင် ပြီစီး အောင် ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့လေ၏ (အခန်း၁၀၊ အပိုဒ်၃)။ အသင် တို့သည် ကမ္ဘာမြေကို နှစ်ရက်နှင့် ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့သော အရှင် မြတ်အား သွေဖည်ငြင်းပယ်ခဲ့ကြလေသလော (အခန်း၄၁း၉)။ ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ အားလုံးကို လေးရက်နှင့်အပြီး စီရင်ခဲ့၏ (၄၁း ၁၀)။ ထိုအရှင်မြတ်သည် မိုးကောင်းကင်ကိုနှစ်ရက်နှင့် မိုးခုနစ် ထပ်ပြလုပ်တော်မူခဲ့၏။

(ခ) အလ္လာရှင်သည် သင်တို့အလို့ ငှာ မြေပေါ်တွင် ရှိသမျှ အရာ အားလုံးကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ ထို့နောက် ထိုအရှင်သည် မိုး ခုနစ်ထပ်ကို ကျနစွာ ဖန်ဆင်းတော်မူ၏ (ကုရ်အာန် ၇၉း၃၀)။ အလ္လာအရှင်မြတ်သည် မိုးကောင်းကင်ကို စနစ်တကျ ဖန်ဆင်း တော်မူပြီးသည့် နောက်တွင် ပထဝီမြေကို ဖြန့်ခင်းတော်မူ၏ (ကုရ်အာန်၂း၂၉)။

(ဂ)အလ္လာအရှင်သည် ဦးစွာပထမ အာဒမ်အား မြေကြီးဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူ၏ (၃း၅၉)။ ငါအရှင်သည် ရေဖြင့် သက်ရှိ သတ္တဝါ ခပ်သိမ်းကို ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့၏ (၂၁း၃၀)။ ထိုအလ္လာ အရှင် သည် လူသားကို သွေးခဲဖြင့် ဖန်ဆင်းတော်မူခဲ့၏ (၉၆း၂)။ ဆန့်ကျင်ပုံ

(က) စာပိုဒ် ဖော်ပြချက်များအရ မိုးကောင်းကင်နဲ့ ကမ္ဘာမြေကို ခြောက်ရက်နှင့် ပြီးအောင် ဖန်ဆင်းတယ်ဆိုရင် ရှစ်ရက်နဲ့ အပြီး ဖန်ဆင်း၏ (ကမ္ဘာမြေ ၂-ရက်၊ သက်ရှိသက်မဲ့ ၄-ရက်၊ ကောင်းကင် ၂-ရက်) ဟူသော အဆို မှားရမည်။ (ခ) စာပိုဒ် ဖော်ပြချက်အရ ကမ္ဘာမြေကို အရင် ဖန်ဆင်းတယ် ဆိုရင် ကောင်းကင်ကို အရင် ဖန်ဆင်းတယ်ဆိုတာ မှားရမယ်။ (ဂ) စာပိုဒ်အရ လူသားကိုမြေကြီးနဲ့ ဖန်ဆင်းသလော၊ ရေနဲ့ လော၊ သွေးခဲနဲ့ လော။ ကုရ်အာန်မှာ ရှေ့အဆိုနဲ့ နောက်အဆို ဆန့် ကျင်တဲ့ အချက်ပေါင်း ၁၂၁၊ သိပ္ပံနှင့် ဆန့်ကျင်တာ ၁၈-ချက်၊ ကမ္ဘာ့သမိုင်းနဲ့ ဆန့်ကျင်တာ ၁၄-ချက်ရှိနေတယ်လို့ မှတ်သား ရတယ်။ (contradictions in Quran လို့ ရိုက်ထည့်ပြီး ဂူးဂိုလ်မှာ ရှာပြီးလေ့လာကြည့်ပါ)။

သက်ရှိ သက်မဲ့ အရာအားလုံးကို ဖန်ဆင်းနိုင်တဲ့ တန်ခိုး ရှင် စွမ်းအင် အကြီးမားဆုံးသူ ဖြစ်လျက် ဒီသေးငယ်တဲ့ စာ အုပ်ကလေးမှာ ရှေ့နောက်ဆန့်ကျင်နေလို့ အဲဒီ ကျမ်းတွေဟာ သာမန် လူသားတစ်ယောက်က လူအများကို စည်းရုံးဖို့ ကြံစည်ပြီး ရေးခဲ့တာလို့ ဂေါ့ဒ် (ဖန်ဆင်းရှင်)ကို မယုံကြည်သူတွေ က ဝေဖန်ထားကြပါတယ်။ ဘုန်းကြီး နားလည်ပုံအရ သစ္စာ တရားဆိုတာ မည်သည့် အချိန်၊ မည်သည့်နေရာ၊ မည်သည့် လူမျိုးအတွက် မဆို မှန်ကန်ရမယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟိုလူ့ကို မျက်နှာသာပေး၊ ဒီလူ့ကိုနှိမ် ဆိုတာမျိုး သာမန် လူကြီး လူ ကောင်းတွေတောင် မလုပ်ပါဘူး။

မိလိန္ဒပဥှကျမ်း

ပိဋကတ်ထဲမှာ ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်တာတွေကို ထုတ်ပြပြီး စာရင်း လုပ်ထားတာမျိုး တွေ့မလားလို့ contradictions in Tripitaka လို့ ရိုက်ထည့်ပြီး ဂူးဂိုလ်မှာ ရှာကြည့်ပါတယ်။ ရှာ မတွေ့မိသေးပါ။ ပဋ္ဌာန်းကျမ်းထက် ကျယ်ပြော နက်ရှိုင်းနိုင်ပါ့ မလား။ ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်တာမျိုးမှ မရှိဘဲ။ ဒါပေမယ့် လူ သာမန်တို့ ယူဆပုံနဲ့ မတူလို့ ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်တယ်လို့ ထင်ရတာ မျိုးတွေကို မိလိန္ဒပဥှကျမ်းမှာ စိစစ်ထားပါတယ်။ နမူနာတစ်ခုပြရရင် ..

အင်္ဂါဇာတ်ကို ပြရခြင်း

(မိလိန္ဒမင်း)။။ ‘ကိုယ်နှုတ်စိတ် တို့၌ စောင့်စည်းခြင်းသည် ကောင်း၏’လို့ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြတ်စွာဘုရားပဲ ပရိသတ် လေးပါးရဲ့ ရှေ့မှောက်မှာ သေလ ပုဏ္ဏားကို အင်္ဂါဇာတ်ကို ထုတ်ပြတယ်။ ပိဋကမှာ ပါတဲ့ ဒီအကြောင်းအရာဟာ ရှေ့နောက် မဆန့်ကျင်ဘူးလား။ ရှေ့စကား မှန်ရင် နောက်စကားမှားရမယ်။

(အရှင်နာဂသေနမထေရ်)။။ ရှေ့စကားလည်းမှန်တယ်။ နောက် စကားလည်း မမှားပါဘူး။ သေလပုဏ္ဏား အနေနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ အင်္ဂါဇာတ်ကို မြင်ရပြီးတဲ့ နောက် သံသယ ရှင်းသွားရင် တရား ထူးကိုရမှာမို့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓက ပြရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ပရိသတ် လေးပါးရှေ့မှာ ပြပေမယ့် သေလပုဏ္ဏားကိုပဲပြတာပါ။ (မိလိန္ဒ)။။ ဘယ်သူ့ကိုမျှ မပြသင့်တာကို ပြခြင်းဟာ မသင့်မြတ်ဘူးလေ။

(အရှင်နာဂသေနမထေရ်)။။ ကျွတ်ထိုက်သူ တစ်ဦးရဲ့ သစ္စာ တရားအတွက် နှလုံးသားကို ပြပါဆိုတောင် ကရုဏာရှင် မြတ် ဗုဒ္ဓအနေနဲ့ ထုတ်ပြမှာပါမင်းကြီး။

ဇူလိုင် ၉၊ ၂၀၁၅။

---------------သင့်အတွက်ချည်း

It is better to do nothing than to do what is wrong. For whatever you do, you do to yourself.

မှားသည်ကိုလုပ်ခြင်းထက် ဘာကိုမျှ မလုပ်ခြင်းက ပိုကောင်း၏။ အကြောင်းမူသင်လုပ်သမျှ သင့်အတွက်သာ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။

၄၀၆။ သရဏဂုံနဲ့ သန္ဓေသား

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

တပည့်တော်မရဲ့ သမီးငယ်မှာ ယခုအခါ ကိုယ်ဝန် သုံးလရှိနေ ပါသည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး များအနေဖြင့် မိမိရဲ့ သန္ဓေသားကို သရဂုံ ဆောက်တည် ပေးရသည်ဟု ကြားဖူးပါတယ်။ အဲဒါမှန်ပါသလား အရှင်ဘုရား။ မည်သို့ဆောက်တည် ရမည်ကိုလည်း သိလိုပါတယ် အရှင်ဘုရား။ စာရေးတာ မကျွမ်းကျင်၍ ဝေါဟာရ ရိုင်းစိုင်းသွားခဲ့လျှင် ခွင့်လွှတ်စေချင်ပါ အရှင်ဘုရား။

ဒကာမကြီးဒေါ်အေးကြင်၊ နော်ဝေနိုင်ငံ။

-------------------

အတင်း မတိုက်တွန်း

ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်သူ တစ်ယောက် အနေနဲ့ မိမိရဲ့ သန္ဓေ သားကို အဲဒီ သန္ဓေသား ကိုယ်စား မိမိခင်က သရဏဂုံ ဆောက်တည် ပေးနိုင်ပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ဗောဓိ မင်းသားရဲ့ မိခင်က ဗောဓိမင်းသားကို သန္ဓေရှိစဉ်မှာ သရဏဂုံ ဆောက်တည်ပေးတယ်ဆိုတဲ့ ဖြစ်ရပ် မှတ်တမ်းရှိပါတယ် (မ၊၂၊၃၀၀)။ ဒါပေမယ့်အတင်းအကြပ် လုပ်ကိုလုပ်ရမယ် ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ အထူးဖြင့် ဗုဒ္ဓသာသနာကို မြတ် နိုးပြီး မိမိတို့ရဲ့နှလုံးသားအမွေကို ဆက်ခံစေလိုတဲ့ ဆန္ဒရှိတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မိမိဘတွေ အဲဒီလို လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။

အင်း .. ဗိုက်ထဲက ကလေးကို သရဏဂုံ ဆောက်တည် ပေးရုံနဲ့လည်း မလုံလောက်ပါဘူး။ ငယ်စဉ်အခါ ကောင်းစွာ မစောင့်ရှောက်နိုင်ရင် ကြီးလာတဲ့ အခါစူဠလိပ်ကိုရေထဲလွှတ် ချသလို လျှောခနဲဖြစ်သွားတာမျိုးလည်း ရှိတတ် ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ဆောင်ရွက်ပေးရမှာက မိဘတို့ရဲ့တာဝန်ဖြစ်ပါတယ်။ ဆောက်တည်ပုံက..

ကျားမ မသိရသေးမီ

ယော မေ အယံ ဘန္တေ ကုစိဂတော ကုမာရကော ဝါ ကုမာရိကာဝါ၊ သော ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။

ဥပါသကံ တံ ဘန္တေ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။

ဘန္တေ၊ မြတ်စွာဘုရား။ ယော အယံ ကုမာရကော ဝါ၊ အကြင်သားငယ်သည်လည်းကောင်း။ ယာ အယံ ကုမာရိကာ ဝါ၊ အကြင်သမီးငယ်သည်လည်းကောင်း။ မေ၊ တပည့်တော်မ ၏။ ကုစ္ဆိဂတော၊ ဝမ်း၌ တည်နေပါ၏။ သော၊ ထိုသန္ဓေသား သားငယ်သမီးငယ်သည်။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ သရဏံ၊ ကိုး ကွယ်ရာဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဆည်းကပ်ပါ၏ အရှင်ဘုရား။

ဓမ္မဉ္စ၊ မဂ်လေးတန်ဖိုလ်လေးတန်နိဗ္ဗာန် ပရိယတ်ဆယ် တန်သောတရားမြတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဘိက္ခုသံဃဉ္စ၊ မဂ္ဂဋ္ဌာန် ဖလဋ္ဌာန် ရှစ်တန်ထင်စွာ ထေရ် သံဃာကိုလည်းကောင်း။ သရဏံ၊ ကိုး ကွယ်ရာဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဆည်းကပ်ပါ၏ အရှင်ဘုရား။

ဘန္တေ၊ မြတ်စွာဘုရား။ ဘဂဝါ၊ ရှင်တော်မြတ်ဘုရားသည်။ တံ၊ ထိုတပည့်တော်၏ ဝမ်းတွင်း၌ ကိန်းအောင်းနေသည့် သားလောင်း သမီးလျာကို။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ၊ ယနေ့ကိုအစပြု၍။ ပါဏုပေတံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ သရဏံဂတံ၊ ကိုးကွယ်ဆည်းကပ် သော။ ဥပါသကံ၊ ဥပါသကာ သားငယ် သမီးငယ်ဟူ၍။ ဓာရေတု၊ မှတ်တော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

မိန်းကလေး ဖြစ်ရင်

ယာ မေ အယံ ဘန္တေ ကုစိဂတာ ကုမာရိကာ၊ သာ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။

ဥပါသိကံ တံ ဘန္တေ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ (မ၊၂၊၃၀၀)။

ဘန္တေ၊ မြတ်စွာဘုရား။ ယာ အယံ ကုမာရိကာ၊ အကြင် သမီးငယ်သည်။ မေ၊ တပည့်တော်မ၏။ ကုစိဂတာ၊ ဝမ်း၌ တည်နေပါ၏။ သာ၊ ထိုသန္ဓေသား သမီးငယ်သည်။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဆည်း ကပ်ပါ၏ အရှင်ဘုရား။

ဓမ္မဉ္စ၊ မဂ်လေးတန် ဖိုလ်လေးတန် နိဗ္ဗာန်ပရိယတ် ဆယ် တန်သော တရားမြတ်ကိုလည်း ကောင်း။ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ၊ မဂ္ဂဋ္ဌာန် ဖလဋ္ဌာန် ရှစ်တန်ထင်စွာ ထေရ်သံဃာကိုလည်း ကောင်း။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဆည်းကပ်ပါ၏ အရှင်ဘုရား။

ဘန္တေ၊ မြတ်စွာဘုရား။ ဘဂဝါ၊ ရှင်တော်မြတ်ဘုရားသည်။ တံ၊ ထိုဝမ်းတွင်း၌ ကိန်းအောင်းနေသည့် သမီးငယ်ကို။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ၊ ယနေ့ကို အစပြု၍။ ပါဏုပေတံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ သရဏံ ဂတံ၊ ကိုးကွယ် ဆည်းကပ်သော။ ဥပါသိကံ၊ ဥပါသိကာ သမီးငယ်ဟူ၍။ ဓာရေတု၊ မှတ်တော်မူပါဘုရား။

သမီးငယ်ကို မွေးဖွားပြီး နောက်လည်း ဒီနည်းအတိုင်း ဆက်လက်၍ သရဏဂုံကို ဆောက်တည်ပေးနိုင်ပါတယ်။

ယောကျ်ားလေး ဖြစ်ရင်

ယော မေ အယံ ဘန္တေ ကုစ္ဆိဂတော ကုမာရကော၊ သော ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။

ဥပါသကံ တံ ဘန္တေ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံသရဏံ ဂတံ။

ဘန္တေ၊ မြတ်စွာဘုရား။ ယောအယံကုမာရကော၊ အကြင် သားငယ်သည်။ မေ၊ တပည့်တော်မ၏။ ကုစ္ဆိဂတော၊ ဝမ်း၌ တည်နေပါ၏။ သော၊ ထိုသန္ဓေသား သားငယ်သည်။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဆည်း ကပ်ပါ၏ အရှင်ဘုရား။

ဓမ္မဉ္စ၊ မဂ်လေးတန် ဖိုလ်လေးတန် နိဗ္ဗာန်ပရိယတ် ဆယ် တန်သောတရားမြတ်ကိုလည်းကောင်း။

ဘိက္ခုသံဃဉ္စ၊ မဂ္ဂဋ္ဌာန် ဖလဋ္ဌာန် ရှစ်တန်ထင်စွာ ထေရ်သံဃာကိုလည်း ကောင်း။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဆည်းကပ်ပါ၏ အရှင်ဘုရား။

ဘန္တေ၊ မြတ်စွာဘုရား။ ဘဂဝါ၊ ရှင်တော်မြတ်ဘုရားသည်။ တံ၊ ထို တပည့်တော်၏ ဝမ်းတွင်း၌ ကိန်းအောင်းနေသည့် သားငယ်ကို။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ၊ ယနေ့ကို အစပြု၍။ ပါဏုပေတံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ သရဏံ ဂတံ၊ ကိုးကွယ် ဆည်းကပ်သော။ ဥပါသကံ၊ ဥပါသကာသားငယ်ဟူ၍။ ဓာရေတု၊ မှတ်တော် မူပါ အရှင်ဘုရား။

သားငယ်ကို မွေးဖွားပြီး နောက်လည်း ဒီနည်းအတိုင် နားလည်နိုင်သည်ထိ ဆက်လက်၍ သရဏဂုံကို ဆောက်တည် ပေးနိုင်ပါတယ်။

အဖွင့်ကျမ်း၌ ရှင်းပြပုံ

ဤနည်းဖြင့် သရဏဂုံဆောက်တည်နိုင်သလားဟူမူ မဆောက် တည်နိုင်။ စိတ်မပါဘဲ သရဏဂုံ ဆောက်တည်ခြင်းဟူ၍ မရှိ (မဖြစ်)နိုင်။ သို့ရာတွင် ထိုသန္ဓေသား၏ အစောင့်အရှောက် (အရံအတား)ကား ဖြစ်သည်သာတည်း။ သန္ဓေသား ကြီးပြင်းချိန်၌ မိဘတို့က ‘ချစ်သား (ချစ်သမီး)၊ မိခင်ဝမ်းမှာ ရှိစဉ်ကပင် ငါတို့ သည်ချစ်သား (ချစ်သမီး)အား သရဏဂုံဆောက်တည်ပေးခဲ့ ပါ၏’ဟု သတိပေးသဖြင့် သားသမီးများက မိမိတို့မှာ သရဏဂုံ တည်ပြီးသူဟု သတိရချိန်၌ သရဏဂုံကို ခံယူပြီး ဖြစ်တော့၏။ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၆)။

အဓိပ္ပာယ်က စိတ်ထဲမှာ နားလည် ခံယူမှပဲ သရဏဂုံကို ဆောက်တည်လို့ ဖြစ်တယ်။ စိတ်မပါဘဲ သရဏဂုံကို ဆောက် တည်ဖို့ မဖြစ်နိုင်။ အတင်းအကြပ် ယုံခိုင်းတာမျိုး ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ မရှိဘူးလေ။ ဒါပေမယ့် မိမိခင်က သန္ဓေသားကို ရည်မှန်းပြီး ဆောက်တည်ပေးရင် သန္ဓေသားမှာ အကာအကွယ် ဖြစ်ပြီး အန္တရာယ် ကင်းတဲ့ အကျိုးကို ရတယ်။ ဒါ့အပြင် မွေးဖွားပြီး နောက် ကြီးပြင်းချိန်မှာ ထိုကိစ္စကို ပြောပြလို့ ကလေး နား လည်ရင် အဲဒီ ကလေးကို ပဋိသန္ဓေ ကတည်းက သရဏဂုံ ဆောက်တည်လာသူလို့ ဆိုနိုင်တယ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဇူလိုင် ၅၊ ၂၀၁၅။

---------------

၄၀၇။ ထေရဝါဒနဲ့ မဟာယာန ခြားနားချက်များ

အရှင်ဘုရား၊ ထေရဝါဒနှင့် မဟာယာန ခြားချက်တွေကို သိချင်လို့ ဖြေကြား ပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Sulai Aung

-------------------

နားထောင်ခြင်း

လူတစ်ဦးစီရဲ့ ယူဆပုံ ယုံကြည်ပုံ မတူကြလို့ ကွဲပြားခြင်း ခြား နားခြင်း ဆိုတာ ဖြစ်ရတယ်။ ကိုယ်စီရဲ့ အတ္တမာန် ပြင်းထန် သလောက် ခြားနားမှု ဒီကရီ မြင့်မှာပဲ။ အဲဒီ မာန်ကို စိုးမိုးလိုခြင်း၊ အကြီးအကဲ ဖြစ်ခြင်း၊ အာဏာ၊ အခွင့်အရေး၊ အသိုင်း အဝိုင်းစတဲ့ အဆင်တန်ဆာနဲ့ လွှမ်းခြုံလိုက်တဲ့ အခါအစွဲသန်အစွန်းရောက်ဆိုတာ ဖြစ်လာတာပဲ။ ရဟန်းခံ ကမ္မဝါစာ ဖတ်တဲ့ အခါ ခမတိ ခမ္မတိ ငြင်းရင်း သကျသီဟ အောင်တဲ့ မန္တလေး ဆရာတော်နှစ်ပါး သိမ်ထဲမှာ စကားများကြောင်း ငယ်ငယ်က ဆရာဘုန်းကြီး လူထွက်ပြောပြတာကို မှတ်သားဖူးတယ်။

အထူးသဖြင့် ယုံကြည်မှု အကြောင်းကို ပြောတဲ့အခါ တစ် ဖက်သားရဲ့ယူဆပုံကို အသေအချာ နားထောင်တတ်ဖို့ အရေး ကြီးပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ရော သူများကိုပါ အကျိုးရှိခြင်း မရှိခြင်း ဆိုတာကို ကြည့်ပြီး အလျှော့ပေးနိုင် သလောက် ပေးကြည့်ဖို့ လို အပ်ကြောင်းပါ။ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ ဒီမေးခွန်းကိုဖြေရာမှာ စိတ် ထဲမှာ အဲဒီလိုထားနိုင်အောင် ကြိုးစားပါတယ်။

ရည်ညွှန်းကျမ်း

မေးခွန်းက တိုပေမယ့်ပြည့်စုံအောင် ဖြေဖို့ အတော်ဗဟုသုတ ရှိမှဖြစ်မယ်။ ထေရဝါဒနဲ့ မဟာယာနတူညီမှုကိုတော့ ဝါလ်ပို လာ ရာဟုလာရဲ့ ဆောင်းပါး နှစ်ပုဒ်ကို အခြေခံပြီး ဖြေခဲ့ဖူးပါတယ် (www.kelasa.org ဓမ္မအမေးအဖြေ၊ မေးခွန်းအမှတ် ၂၄- မှာ ရှုပါ)။ အခု ခြားနားမှုကို ဖြေရာမှာတော့ ဘုန်းကြီး အဓိက ဖတ်ထားမိတဲ့ T.W. Rhys Davids ရဲ့Buddhism နဲ့ Christmas Humphreys ရဲ့ Buddhism: The History, Development and Present Day Teaching of the Various Schools ကျမ်းစာနှစ်ခုပါ အကြောင်းအရာ အချို့ကို ထုတ်နုတ်ပြီး ဖြေလိုက်ပါတယ်။ ကျယ်ပြန့်စွာ လေ့လာရမယ့် ခေါင်းစဉ်ဖြစ်လို့ ဘုန်းကြီးမှာ ရှိ သမျှ ဗဟုသုတလေးကို မျှဝေခြင်းပါ။

ထေရဝါဒ

ပထမ သံဂါယနာမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ရဟန္တာ ငါးရာရဲ့ အစဉ်အလာဟာ ထေရဝါဒပါပဲ။ ထေရဝါဒီတို့ ထိမ်းသိမ်းထားတဲ့ ပိဋကတ် သုံးပုံဟာ ရှေးအကျဆုံး ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓ ဟောကြားချက် အစစ် အမှန်ကို ပါဠိဘာသာနဲ့ အပြည့်စုံဆုံး မှတ်တမ်းတင်ထားတယ် လို့ သုတေသီတို့ ယူဆကြတယ်။ မူရင်း ဗုဒ္ဓဓမ္မအတိုင်း ကျင့် သုံးရလို့ အခြားယဉ်ကျေးမှုနဲ့ မကိုက်ညီတာရှိနိုင်ပေမယ့်မိမိ နောက်ကို လိုက်ဖို့ အတင်းအကျပ် မတိုက်တွန်းဘူး။ ဗုဒ္ဓ ရှင် တော်မြတ်မှ ဆင်းသက်တဲ့ အစဉ်အလာ ဖြစ်လို့ စိတ်ဝင်စား ဖွယ်ကောင်းတယ်။ အေဒီ ၁၁ရာစုခန့်မှာ ဘိက္ခုနီသာသာနာ အဆက် ပြတ်သွားလို့ ယခုအခါ ဘိက္ခုတွေပဲ ရှိတယ်။ သီရိ လင်္ကာ၊ မြန်မာ၊ ယိုးဒယား၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွေမှာ ထေရဝါဒ အစဉ်အလာ ပြန့်ပွားဆဲဖြစ်ပါတယ်။

မဟာယာန

ဒီဗုဒ္ဓဝါဒဂိုဏ်းက ပိုပြီးကျယ်ပြန့်များပြားတယ်။ အေဒီတစ် ရာစု လောက်မှာ ထွန်းကားခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။ အခြားသော ဒဿန အယူအဆတွေနဲ့ ရောထွေးမှုရှိပြီး ပန်းတိုင်လည်း ထေ ရဝါဒနဲ့ ခြားနားချက်တွေရှိတယ်။ လူအားလုံးဗုဒ္ဓဖြစ်လာရန်နဲ့ သတ္တဝါ အားလုံးအား ကူညီရန် ရည်ရွယ်တယ်။ ဘာသာရေး မျှသာမက လူမှုရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်တယ်။ အချိန်နဲ့ အမျှ အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲခဲ့ကြောင်း ဆိုတယ်။ သာသနာ့ ဝန် ထမ်းအဖြစ် ဘိက္ခုတွေကိုရော ဘိက္ခုနီတွေကိုပါ တွေ့ရတယ်။ တိဗက်၊ မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ထိုင်ဝမ် စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ပြန့် ပွားဆဲဖြစ်တယ်။

ကျင့်ကြံမှု (၁)

ထေရဝါဒအရ သီလ သမာဓိ ပညာ ကျင့်စဉ်ကို လိုက်နာပြီး သီလဆောက်တည်မှုဟာ ဒါနနဲ့ ပညာထက် အရေးကြီးတယ်။ သီလကို အခြေခံ အုတ်မြစ်လို့ ယူဆတယ်။ သံသရာမှ လွတ် မြောက်ဖို့ မိမိကိုယ်တိုင် အားထုတ်ဖို့ လိုကြောင်း အလေးပေး သင်ကြားတယ်။ ထေရဝါဒီတို့ရဲ့ နောက်ဆုံး ပန်းတိုင်က မဂ် ဖိုလ် ဉာဏ်ထူးကို ရပြီး ဘဝသံသရာမှ လွတ်မြောက်ဖို့။ မဟာ ယာနမှာ လူတိုင်း ဘုရားဖြစ်ဖို့ ရည်မှန်းပြီး မိမိ လွတ်မြောက်မှုအပြင် အခြားသတ္တဝါအားလုံး လွတ်မြောက်မှုအတွက်လည်း ကူညီဖို့ အားပေးတယ်။ ဒေသိယ ယဉ်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးမှု ရှိတဲ့ အတွက် ပူဇော်ပသမှုကို များစွာ အသားပေးတာ တွေ့ရတယ်။ ဘုန်းကြီး ကျောင်းကို ပုံမှန် သွားပြီး အလှူဒါန လုပ်ခြင်း၊ မန္တရများ ရွတ်ပွားပူဇော်ခြင်း၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်ခြင်းတွေ လုပ်တယ်။ ကျင့်ကြံမှု (၂)

ထေရဝါဒမှာ ရဟန်းတွေ နေလွဲညစာမစား။ မဟာယာနမှာ အဲဒီ အကျင့်ကို လေးစားပေမယ့် အများစု မလိုက်နာဘဲ မိမိ ရွေးချယ်မှု အရသာ မွန်းလွဲ မစားတာတွေ ရှိတယ်။ သက်သတ်လွတ် စားခြင်းကို ထေရ ဝါဒက အထူးလိုအပ်တဲ့ ကျင့်စဉ်လို့ မယူဆဘူး။ ဒါပေမယ့်အချို့မှာ မိမိရွေးချယ်မှုအရ သက်သတ်လွတ်စားတာလည်း ရှိတယ်။ မဟာယာနမှာတော့ တိဗက် ဗုဒ္ဓဝါဒီတွေက လွဲပြီး အများစု သက်သတ်လွတ်ကို ကျင့်စဉ်တစ်ခု အဖြစ် လိုက်နာ ကျင့်သုံးကြတယ်။ သို့တစေ အတင်းအကြပ် မလုပ်မနေရတော့ မဟုတ်။

ယုံကြည်မှု (၁)

မဟာယာနအရ သက်ရှိတိုင်းကို လောဘ မာန အဝိဇ္ဇာတွေ စတဲ့ စိတ်ဆိုးတွေ မောင်းနှင်တယ်။ သို့တစေ သက်ရှိတိုင်းမှာ ဗုဒ္ဓ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ ငုပ်လျှိုး နေတယ်။ ဒါဟာ သက် ရှိတိုင်းရဲ့ သဘာဝလည်း ဖြစ်တယ်။ နတ်ဒေဝါတွေ ရှိပြီး ယင်း တို့က လူကောင်းတွေကို စောင့်ရှောက်တယ်လို့ ယုံကြည်ပေ မယ့် ထာဝရ ဘုရားရှိ ဘာသာတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုမျိုး မဟုတ်။ ထေရဝါဒ အလိုမူ လူ့ဘဝဆိုတာ ရခဲတဲ့ အတွက် ဒီဘဝမှာပင် ဓမ္မကို လိုက်နာ ကျင့်သုံးဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ပုထုဇဉ် ကမ္ဘာဟာ လောဘ ဒေါသ မောဟစတဲ့ ကိလေသာတွေနဲ့ တည် ဆောက်ထားတာ။ နတ်တွေ ဗြဟ္မာတွေ အဆင့်ဆင့် ရှိပေမယ့် ထာဝရ တည်မြဲသူ မရှိ။ ဘဝသံသရာမှာ ပြန်ပြီး လည်ရဦး မယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

ယုံကြည်မှု (၂)

ထေရဝါဒမှာ သေပြီးနောက် ဘဝသစ် တစ်ခုကိုမရမီ စပ်ကြား မှာ ကြားခံဘဝတစ်ခု (Bardo)မရှိ။ သေပြီးတာနဲ့ ဘဝသစ်ဆီ ရောက်သွားတယ်။ မဟာယာန ဂိုဏ်းကွဲ အားလုံးမှာ အဲဒီလို ဘဝတစ်ခု ရှိကြောင်း ယုံကြည်တယ်။ ဗုဒ္ဓသဘာဝ (Buddha nature)ကို ထေရဝါဒမှာ သင်ကြားခြင်း မရှိ။ မဟာယာနမှာ တော့ ယင်းကို အလေးပြု သင်ကြားတယ်။ မဟာယာနမှာ ဗုဒ္ဓ ရဲ့ ကာယသုံးမျိုးကို ယုံကြည်တယ်။ ဓမ္မကာယ = အစစ်အမှန် ကိုယ်၊ ပုံသဏ္ဌာန်မဲ့၊ မပြောင်းလဲ၊ မမြင်နိုင်။ သမ္ဘောဂကာယ = သုံးဆောင်သည့် ခန္ဓာကိုယ်၊ ဗုဒ္ဓရဲ့နတ်ဗြဟ္မာပုံသဏ္ဌာန်၊ တည် မြဲတဲ့ ပြီးပြည့်စုံခြင်း။ နိရမ္မဏကာယ = သတ္တဝါ အားလုံးကို ကယ်တင်ရန် ပြန်လည် မွေးဖွားတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် (ဒီကာယ သုံးမျိုး အကြောင်းကို ဘုန်းကြီး အသေးစိတ် နားမလည်ပါ)။ ထေရဝါဒါမှာ ဒီယုံကြည်ချက်မရှိ။

ယုံကြည်မှု (၃)

ဗုဒ္ဓဝါဒ နှစ်ဂိုဏ်းလုံးမှာ လိုက်နာ ကျင့်သုံးသူများ အတွက် ဓမ္မ သင်ကြားချက်တွေ များစွာ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အစ္စလာမ် ဘာ သာမှာလို ရှာရီယာလို့ ခေါ်တဲ့ ဘာသာရေး ဥပဒေမျိုး မဟုတ်။ အဲဒါတွေ အားလုံးက ဘဝလွတ်မြောက်မှုအတွက်ဓမ္မ ပညာနဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား သင်ကြားချက်တွေ ချည်းပါပဲ။ ထေရဝါဒရော မဟာယာနပါ ဣဿရ (စကြဝဠာ ကမ္ဘာမိုးမြေကို စိုးပိုင်သူ)၊ နိမ္မာန (ဖန်ဆင်းရှင်)ကို လုံးဝ မယုံကြည်။ သို့ပေမယ့် ဘာသာ တရားအားလုံးကို လေးစားပြီး ဂိုဏ်းကွဲနှစ်ခုလုံး အခြားဘာ သာတရားတွေနဲ့ အတူတူ ငြိမ်းချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲနေနိုင်တယ်။ ယုံကြည်မှု (၄)

ထေရ ဝါဒီတို့က သကျမုနိ ဂေါတမဗုဒ္ဓနဲ့ ပွင့်တော်မူပြီး ဗုဒ္ဓ တွေကို ယုံကြည်တယ်။ ထေရဝါဒမှာ တပည့်ရဟန္တာတွေ သိ မြင်တဲ့ နိဗ္ဗာန်နဲ့ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓတို့ သိမြင်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ခြားနားခြင်း မရှိ။ ဗုဒ္ဓရရှိတော်မူတဲ့ နိဗ္ဗာန်နဲ့ ဗုဒ္ဓဓမ္မကိုလိုက်နာ ကျင့်သုံးသူ တစ်ယောက်ရရှိတဲ့ နိဗ္ဗာန်ဟာခြားနားချက် မရှိ။ ဘာသာရေး သက်သက် ဖြစ်ပေမယ့် ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်မှု ပူဇော် ပသမှု နည်းတယ်။ မဟာယာနကတော့ သကျမုနိ ဂေါတမဗုဒ္ဓကို သာ မက အခြားသော အမိတာဘာ ဗုဒ္ဓ၊ ဘေသဇ္ဇဗုဒ္ဓ၊ အဝလောကိ တေသွာရနဲ့ အခြားသော ဘုရားလောင်းတွေကိုလည်း ကိုး ကွယ်တယ်။ ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်မှုနဲ့ ပူဇော်ပသမှုတွေများစွာ ရှိတယ်။ မဟာယာနအရ အခြေအနေ သုံးခုကြောင့် သံသရာမှ လွတ်မြောက်ပုံ အဆင့်တွင် နက်ရှိုင်းတဲ့ ခြားနားမှုတွေရှိတယ်။ လွှမ်းမိုးခံရမှု

ဥပနိသျှဒ် ကျမ်းတွေမှာပါတဲ့ ကမ္မ၊ သံဃစတဲ့ ဝေါဟာရတွေကို တွေ့ရလို့ ထေရဝါဒမှာ ဗုဒ္ဓမပွင့်မီရှေးဟောင်းအိန္ဒိယရဲ့ ဗြာဟ္မဏဝါဒ လွှမ်းမိုးမှု ရှိတယ်လို့ T.W. Rhys Davids စတဲ့ အနောက်တိုင်းသား ပညာရှင်တို့က ယူဆတယ်။ ဒါပေမယ့် ထို ကျမ်းတွေမှာ ပါတဲ့ ကမ္မဝါဒက အတ္တကို အခြေခံပြီး ထေရဝါဒ မှာက အနတ္တကိုအခြေခံတဲ့ ကမ္မဖြစ်ကြောင်း ထေရဝါဒီတို့က ငြင်းဆိုတယ်။ ဥပမာ..သာသနာ၊ ဓမ္မ၊ သီလ စတဲ့ ပါဠိဝေါဟာ ရတွေကို အစ္စလာမ်ဝါဒီတို့ ယူသုံးနေကြပေမယ့် အဓိပ္ပာယ်ချင်း လုံးဝမတူဘူး။ ထိုအတူ တရုတ်ဂျပန်ရှိ မဟာယာနကိုလည်း ကွန်ဖျူးရှပ်၊ တာအိုစတဲ့ ဝါဒတွေနဲ့ ဒေသိယ ယဉ်ကျေးမှုတွေ သက်ရောက်မှု ရှိကြောင်းဆိုတယ်။

ကျမ်းဂန်များ

ကျမ်းစာတွေ အနေနဲ့ ထေရဝါဒမှာ ပိဋကတ် အနေနဲ့ သုံးခု။ နိကာယ်အနေနဲ့ ငါးရပ် (အုပ်ရေ ၄၁) ရှိတယ်။ မဟာယာနမှာ အဲဒီ ထေရဝါဒ ပိဋကတ် သုံးပုံ နိကာယ်ငါးရပ် အပြည့်အစုံ ရှိ တဲ့ အပြင် ထေရဝါဒမှာ မရှိတဲ့ ပညာပါရမိတာ ဟဒယသုတ် စတဲ့ နောက်တိုးသုတ္တန်များစွာလည်းရှိတယ်။

ဇူလိုင် ၁၄၊ ၂၀၁၅။

---------------

၄၀၈။ မသန်စွမ်းသူနဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊

အသံလွှင့် ဌာနတစ်ခုရဲ့ ဆွေးနွေးခန်းမှာ မြန်မာပြည်မှာ မသန် စွမ်းသူတွေကို နှိမ့်ချ ခွဲခြား ဆက်ဆံကြောင်း၊ ကျောင်းတွေမှာ ဆရာမတွေက မသန်စွမ်းတဲ့ ကျောင်းသားတွေကို လက်မခံလို ကြောင်း၊ အဲဒီလို ဖြစ်ခြင်းမှာ နိုင်ငံတကာမှာ ရှိတဲ့ စိတ်ဓာတ်ရဲ့ အဆင့်အတန်းကို မမီကြောင်း ဆွေးနွေးသံကို ကြားရပါတယ်။ ဆွံ့အနားမကြားသူကို ရှင် ရဟန်း မပြုပေး ကောင်းဟုလည်း ဖတ်ရှု မှတ်သားရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆွံ့အနားမကြားသူ များကို ခွဲခြား ဆက်ဆံခြင်းမှာ ဖော်ပြပါ ဗုဒ္ဓဘာသာ သင်ကြား ချက်နှင့် ပတ်သက်မှုရှိပါသလား။ ရှင်းပြပေးစေချင်ပါသည်။

တင်ထွန်းဝေ (မိုင်ယာမီ)

-------------------

တားမြစ်ချက်

ပါဠိတော်မှာရှင်ရဟန်း မပြုကောင်းသူ ၃၂-ယောက်စာရင်း ထုတ်ပြတယ်။ အဲဒါတွေက လက်ပြတ်၊ ခြေပြတ်၊ မျက်မမြင်၊ နားမကြား၊ ဆွံ့ဆ စသည်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပါဠိတော်အရ နား မကြား စကားမပြောတတ်သူကို ရှင်မပြုပေးကောင်း၊ ရဟန်းခံ မပေးကောင်း။ ပြုပေးတဲ့ ရဟန်းများမှာ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်တယ် (ဝိ၊၃၊၁၂၈)။ ‘အကယ်၍ သံဃာတော်တွေက ရှင် ရဟန်း ပြုပေးရင် အဲဒီ လက်ပြတ် စတဲ့ ၃၂-ယောက်မှာ ရှင် ရဟန်းတော့ ဖြစ်တယ်။ အနုသာသက (ဆုံးမတဲ့ ရဟန်း)၊ ဥပဇ္ဈာယ် ဆရာတော်နဲ့ အခြား ရဟန်းပြုပေးတဲ့ သံဃာတော် များမှာမူဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်တယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃)’။

အဓိပ္ပာယ်က ‘ဆွံ့အနားမကြားသူကို ကိုရင် ဝတ်မပေး ကောင်း၊ ရဟန်းပြုမပေးကောင်း။ ပြုပေးရင် ထိုလက်ပြတ်ဆွံ့ အစသူတွေ ရှင်ရဟန်းတော့ ဖြစ်သွားတယ်၊ ဒါပေမယ့် ပြုပေး တဲ့ သံဃာတွေမှာ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်တယ်’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘာကြောင့်

ရှင်ရဟန်းဆိုတာ စောင့်ထိန်းသီလနဲ့ ကာယိန္ဒြေ သိမ်းဆည်း မှုတွေကြောင့် အများ ကြည်ညိုခံ စံနမူပုဂ္ဂိုလ် အဖြစ် ပရိသတ် ရှေ့မှာ မြင်လွယ် ထင်လွယ်ရှိလို့ မဟာကရုဏာရှင် မြတ်ဗုဒ္ဓ အနေနဲ့ ရှင်ရဟန်း တစ်ပါးရဲ့ ဥပဓိသမ္ပတ္တိ (ကိုယ်လက်အင်္ဂါ ပြည့်စုံမှု)ကို ရွေးချယ်ဖို့ စည်းကမ်း ချမှတ်ရာမှာ ကြည်ညိုသူ လောကသား အများစုတို့ ကုသိုလ်တရား တိုးပွားရန်နဲ့ အကု သိုလ် ဖြစ်ခွင့်ကို တားဆီးရန်သာ ရည်ရွယ်ပါတယ်။ တားမြစ်ခံ မသန်စွမ်းသူများမှာ သာသနာ့ဝန်ထမ်း မဟုတ်ဘဲ သာမန် ဥပါ သကာ အဖြစ် နေထိုင်ပြီး တရားကို ကြိုးစား အားထုတ်ရင် မြတ်ဗုဒ္ဓ သိမြင်တဲ့ မဂ်ဖိုလ်ဉာဏ်ထူးကို ကျိန်းသေသိမြင်နိုင် ပါတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ရည်ရွယ်ချက်အမှန်ကို နားလည်ရင် မဟာ ကရုဏာတော်ကို မထိခိုက်ပါဘူး။

အဲဒီလို စည်းကမ်း မချမှတ်ခင်က ရဟန်းတရားကို မြတ် နိုးလို့ မဟုတ်ဘဲ ရဟန်းသံဃာကို အလွန် ကြည်ညိုတဲ့ ဆေး ဆရာကြီး ဇီဝကဆီမှာ ဆေးကုသ ခံချင်လို့ နူးနာ ချောင်းဆိုး သွေးပါနာ စတဲ့ ရောဂါသည်တို့ ရဟန်းဘောင်ထဲကို အလျှို အလျှို ဝင်လာကြလို့ ဗုဒ္ဓသာသနာဟာ လူအများရဲ့ ကဲ့ရဲ့တာကို ခံရဖူးတယ်။ ဗုံးပေါလအော ခွင့်ပြုထားရင် သာသနာ့ ဝန်ထမ်း တွေ မသန့်စင်နိုင်လို့ အဲဒီလို စည်းကမ်းမျိုး ရှိလာရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ပါကျမ်းမြတ်ရဲ့အဆိုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါ..

ဘုရားနား မကပ်ရ

တဖန် မောရှေအား ထာဝရဘုရားက သင်သည် အာရုန်အား ဆင့်ဆိုရမည်မှာ .. ‘သင်၏ အမျိုးအစဉ် အဆက်တွင် ကိုယ်၌ အပြစ်ရှိသောသူသည် ငါ (ထာဝရဘုရားသခင်)၏ ပွဲတော်ကို ဆက်ကပ် အံ့သောငှာ မချဉ်းကပ်ရ။ မျက်စိ ကန်းသောသူ၊ ခြေဆွံ့သောသူ၊ နှာခေါင်းပိသောသူ၊ အင်္ဂါ ပိုလွန်သောသူ၊ လက် ကျိုးသောသူ၊ ကျောကုန်းသောသူ၊ ပုသောသူ၊ မျက်စိနာသော သူ၊ ယားနာ စွဲသောသူ၊ ဝှေးစေ့ ပျက်သူသည် မချဉ်းကပ်ရ (ဝတ်ပြုရာကျမ်း၊၂၁း၁၈-၂၀)’။

အဲဒီ ကျမ်းမြတ်တွေမှာ အဲဒါမျိုး စာပိုဒ်တွေကို လွယ်လွယ် နဲ့ ရှာတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဘယ်အချိန်က ဘယ်လူမျိုး ဘယ်သူ့ အတွက် ဘယ်အကြောင်းကြောင့်ပဲ ဖြစ်စေ၊ ထာဝရ ဘုရားရဲ့ နှုတ်ထွက်ပါပဲ။ အဲဒီတားမြစ်ချက်မျိုးနဲ့ နှိုင်းစာရင် ဗုဒ္ဓရဲ့ဝိနည်း သတ်မှတ်ချက်ဟာ များစွာမျှတပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိပါတယ်။ ပညတ်ချက်

သာသနာ့ဝန်ထမ်း အဖြစ်နေထိုင်တဲ့ အခါ ‘အမျိုးဇာတ်၊ အမည်၊ လူမျိုး၊ အလုပ်အကိုင်၊ အတတ်ပညာ၊ ရောဂါ၊ ချို့တဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ သွင်ပြင်၊ လောဘကြီးသူစသည်၊ အင်္ဂါဇတ်မေထုန် သို့မဟုတ် ခွေး စသည်ဖြင့် ပြောဆိုခြင်း .. ဆိုတဲ့ ဆဲဆိုပုံ ဆယ်မျိုးနဲ့ အချင်းချင်း နှိမ့်ချပြီး မဆဲဆိုရဘူး’လို့ ဝိနည်း သိက္ခာပုဒ်နဲ့ တား မြစ်ထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသိက္ခာပုဒ်အရ ရဟန်း မဖြစ်ခင်က လုပ်ခဲ့တဲ့ အလုပ် (ဥပမာ တံငါ မုဆိုး စသည်)၊ လူမျိုး (ဥပမာ ရခိုင်စုတ် မွန်စုတ် စသည်)၊ ချို့တဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ သွင်ပြင် (ဥပမာ ငပု၊ ငမှေး စသည်)လှောင်ပြောင်ကဲ့ရဲ့သရော်မလုပ်ရဘူး။ ရဟန်းတစ်ပါးဟာ အဲဒီ ဝိနည်းဥပဒေကို ကိုယ့်ကျင့်သီလ အနေ နဲ့ လိုက်နာ ကျင့်သုံးရတဲ့ အတွက် နိုင်ငံတကာ စိတ်ဓာတ် အဆင့်အတန်း ဆိုတာကို မီရုံမက အဲဒါရဲ့ ရှေးဦး လမ်းပြလို့ တောင်ဆိုနိုင်တယ်။

ခွဲခြားပြီး မြင်လို

ပရမတ္ထနှလုံးသားနဲ့ ဘဝကိုနေထိုင်ကြတဲ့ ဗုဒ္ဓရဲ့အဆုံးအမကို ကျင့်သုံးပြီးသူ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့မှာ လူကို လူလိုပဲမြင်လို့ ဘု ရင့်သား၊ သူဌေးသား၊ အိမ်သာဆေးကုလား၊ အကန်း၊ အပင်း ဆိုတာမျိုးကို စိတ်ထဲတောင် မကူးမိနိုင်ဘူး။ လောကရဲ့ ကိုး ကွယ်ခံ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဆိုရင် ကျွန်မရဲ့ သင်္ကန်း၊ နူနာသည်ရဲ့ ဆွမ်း တွေကို မွန်မြတ်စွာခံယူပြီး သုံးဆောင်တော်မူတာပဲ။ ဒါကြောင့် ‘ဆွံ့အနားမကြားသူကို ရှင် ရဟန်း မပြုပေးကောင်း’ ဆိုတာ ရဟန်းဝိနည်း သတ်မှတ်ချက်ဖြစ်ပြီး ‘မသန်စွမ်းသူတွေကိုနှိမ့်ချ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း’ဆိုတာကတော့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ပြဿနာ တစ်ခုလို့ ဘုန်းကြီးအနေနဲ့ ခွဲခြားပြီး မြင်လိုပါတယ်။

‘မြန်မာပြည် စာသင်ကျောင်း အချို့မှာ ဆရာမတွေက မသန်စွမ်းတဲ့ ကျောင်းသားတွေကို လက်မခံလိုကြောင်း၊ အဲဒီလို ဖြစ်ခြင်းမှာ နိုင်ငံတကာမှာ ရှိတဲ့ စိတ်ဓာတ် အဆင့်အတန်းကို မမီကြောင်း’ ဆိုတာက ဗုဒ္ဓဝါဒ သင်ကြားချက်နဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ အုပ်ချုပ်သူ အစိုးရတွေရဲ့ လူမှုဖူလုံရေး အစီအမံ ညံ့ဖျင်းတာ၊ ပညာပေးဟောပြော ရေးသားမှုတွေ မပြည့်စုံတာ၊ ငယ်စဉ်အခါ ကျောင်းမှာ အိမ်မှာ လေ့ကျင့် သင်ကြားပေးမှု အားနည်းတာ တွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်။

အချစ်ဆုံး စရိုက်

အမေရိကမှာ မသန်စွမ်းသူ ထောက်ပံ့ရေး စီမံချက်တွေကို အစိုးရကရော အင်ဂျီအိုတွေကပါ ပြည့်စုံ ဖူလုံအောင် ဖန်တီးပေး ထားတယ်။ အခြား တိုးတက်ပြီး နိုင်ငံတွေလည်း ဒီလိုပဲ ဖြစ် မယ်။ ပုံစံတစ်ခု .. ဘုရားကျောင်း၊ ဆေးရုံ၊ စူပါမာ့ကက်၊ ပြ တိုက်၊ စာသင်ကျောင်းနဲ့ အခြား လူစည်ကားတဲ့ နေရာတွေမှာ ဝင်ပေါက်နဲ့ အနီးဆုံးနေရာမှာ မသန်စွမ်းသူကား ရပ်ဖို့သီးသန့် နေရာ၊ ကားရပ်တဲ့ နေရာကနေ အဆောက် အအုံထဲကို ဝှီးချဲ (ရွေ့လျားကုလားထိုင်)နဲ့ ဝင်ဖို့ လမ်းတွေပါရမယ်လို့ မြို့ပြဥပ ဒေနဲ့ အတိအကျ သတ်မှတ်ပေးတယ်။ အဲဒီ ဥပဒေအရ ကား လမ်းဘေးက ပလက်ဖောင်းတွေမှာ ဝှီးချဲ တက်နိုင်အောင် နိမ့် လျှော နေရာတွေ ပါကိုပါရတယ်။

ဘုန်းကြီး သတိထားမိ သလောက် အမေရိကမှာ မသန် စွမ်းသူကိုတွေ့ရင် ကလေးရော လူကြီးပါ လူတိုင်းနီးပါး ကရု ဏာရှေ့သွားပြုတဲ့ အကြည့်အပြုအမူတွေနဲ့ ဦးစားပေး ကူညီ ပေးဖို့ လက်မတွန့်ကြဘူး။ အဲဒီ ဓလေ့စရိုက်ဟာ ဒီအနောက် တိုင်းမှာ ချစ်စရာ အကောင်း ဆုံးထဲက တစ်ခုလို့ ဘုန်းကြီး ထင်တယ်။

ရာဇဝင်လော

အေဒီ ၆၃-ခန့်မှာ နန်းတက်တဲ့ သီဟိုဠ်ဘုရင် ဝသဘမင်းရဲ့အမည်က လမ္ဗကဏ္ဏ (နားရွက်ရှည်မင်း)တဲ့။ မြန်မာ ရာဇဝင်မှာလည်း မင်းခွေးချေး (နရသီဟပတေ့မင်း၊ မြန်မာ ၆၁၇)နဲ့ ကု လားကျမင်း (နရသူ၊ မြန်မာ၊၅၂၉)စတဲ့ အမည်မျိုးတွေကို အများကြီး တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေက လူတစ်ယောက်ရဲ့ သွင်ပြင်၊ အဆင့်အတန်း၊ လုပ်ရပ် ဖြစ်ရပ်တွေကို အခြေခံပြီး လူတွေ အမည်ပေးထားခဲ့တာ ဖြစ်ပုံရတယ်။ ဘုရင်ရဲ့ရှေ့မှာအဲဒီလိုခေါ် ရင်တော့ ဇက်ပြုတ်မှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် နှောင်းခေတ် သမိုင်းရေး သူတွေက အရပ်ထဲ ခိုးခေါ်ကြတဲ့ နာမည်နဲ့ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့လို့ နာမည်တွင်သွားတာဖြစ်နိုင်တယ်။

မြန်မာပြည်မှာတောမှာရော မြို့မှာပါ ‘ဟေ့ထော့ကျိုး (ခြေ မသန်ရင်)၊ ဟေ့ ခြောက်စောင်း (မျက်လုံး စွေရင်)၊ ဟေ့ င လက်ကောက် (လက်မသန်ရင်)’လို့ ခေါ်ဆို သုံးနှုန်းတာမျိုးတွေ မပျောက် လောက်သေးဘူး။ ဘာလို့ ဆို မြို့ကြီးသား လူယဉ် ကျေးတို့ စီစဉ်တယ်ဆိုတဲ့ ရုပ်ရှင်တွေမှာတောင် အဲဒီလို အသုံး အနှုန်းတွေကို ကြားနေရဆဲဖြစ်လို့ ပါ။

အမှန်တော့ လူ့အခွင့်အရေး၊ ဂလိုဘယ်လိုက်၊ အိုင်တီ၊ ဒစ် ဂျစ်တယ်၊ ဝါးလ်ဝိုက် မီဒီယာ ခေတ်ကြီးမှာ နိုင်ငံတကာ စိတ် ဓာတ်အဆင့်အတန်းကို မီဖို့ဆိုရင် အဲဒီလိုနှိမ့်ချ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲ မှုမျိုးကို လူငယ်တို့ အတုမယူမိအောင် အောက်ခြေက စပြီး အသိပညာ ပေးသင့်တယ်လို့ ဘုန်းကြီးတော့ ယူဆတယ်။ ဘာ လို့ ဆို နှိမ့်ချတယ် ခွဲခြား ဆက်ဆံတယ် ဆိုတာ အဲဒီ အပြုအမူ မျိုးက အစပြုလို့ ပါပဲ။ ‘လူသမုတ်သစ်ငုတ်တောင်ကျားဖြစ်’ဆို မဟုတ်လား။

ခြွင်းချက်မွန်

မှတ်မိသေးတော့တယ် .. ဖြစ်ရပ်တစ်ခု၊ ကွယ်လွန်ခါနီး ဖြစ်တဲ့ အဖွားအိုက နားမကြားတဲ့ မြေးကလေးကို သင်္ကန်းဝတ်နဲ့ မြင် ချင်ပါတယ် ဆိုလို့ ရွာက ဆရာတော် ကိုယ်တိုင် ကလေးငယ် ကိုကတုံးတုံး သင်္ကန်းဝတ်ပေးပြီး ခြေဟန်လက်ဟန်နဲ့ သရ ဏဂုံကို သင်ပေးတယ်။ အဲဒါကို ရဟန်းလူထွက် လိပ်မြီှး (သူ့ နာမည်)က မတောက်တခေါက် ဗဟုသုတနဲ့ ဆရာတော်ကိုဝေ ဖန်လို့ ဆရာတော်က ဒီလူကိုခေါ်ပြီး ‘မင်းမှာဖိုးလပြည့် (မျက်စိနှစ်ဖက် ကန်းသူ)လေး မွေးရင်လည်း ငါက အာပတ် သင့်ခံ ပြီးကိုရင် စည်းပေးအုံးမှာပါကွ’လို့ မိန့်ပါတယ်။

အနည်းဆုံး ကလေး အနေနဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ အထုံပါရမီ ဖြစ်၊ မြင်ရသူ အားလုံးလည်း ကရုဏာ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ သဒ္ဓါတရား ဖြစ်ကြရလို့ နတ်လူ သာဓုခေါ်တဲ့ ကိစ္စဖြစ်တဲ့ အတွက် ဆရာ တော် အနေနဲ့ ဒုက္ကဋ် အာပတ် သင့်ရကျိုး နပ်တယ်လို့ ဘုန်း ကြီးတော့ ထင်တယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ ကရုဏာ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အဲဒီလို ဆောင်ရွက်ရတာမျိုးကို ခွင့်မလွှတ်နိုင်သူဟာ နတ်ပြည် မှာရောက်နေရင်လည်း ငရဲသားစိတ်ဓာတ်ပဲရှိနေမှာပေါ့။

ဇူလိုင် ၁၉၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၀၉။ စာရေးတံမဲအလှူ

ဆရာတော်ဘုရား၊

တပည့်တော်ကအဆိုကျော် ဖြစ်အောင် ကြိုးစားနေပါသည်အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင်ကို ရောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး မွေးနေ့လည်း ကြုံလို့ ယခုလို ဝါတွင်းကာလမှာ သူများနှင့်မတူနိုင်တဲ့ ထူးခြားတဲ့ အလှူတစ်ခုပြုလုပ်လိုပါသည်။ လှူနေကျ ပုံစံနဲ့ မတူဘဲ ထူးထူး ခြားခြားနဲ့ မှတ်မှတ်သားသား ဖြစ်အောင်လုပ်ချင်လို့ ပါဘုရား။ ဆရာတော်ဘုရား အကြံပေး တိုင်း ဆောင်ရွက်ပါမည် ဘုရား။ အဲဒီ အလှူကို မည်သည့် နေ ရာမှာ မည်သို့ ပြုလုပ်ရမည်ကိုလည်း ဆရာတော်မှ ညွှန်ကြား ပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဆရာတော်ဘုရားကျန်းမာပါစေ။ ငြိမ့်ရွှန်းကို (ရန်ကုန်)

-------------------

အသဒိသ

သူများနဲ့ မတူတဲ့ အလှူကို အသဒိသအလှူလို့ ခေါ်တယ်။ ဒီအလှူ မျိုးကို မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ကောသလမင်းလည်း စီစဉ်ဖူးတယ်။ ကိုယ့်စိတ်မှာ မွန်မွန်မြတ်မြတ်၊ လေးလေးစား၊ လိုလိုချင် ချင်၊ စင်စင်ကြယ်ကြယ် လုပ်ရင် ထူးခြားတဲ့ အလှူ ဖြစ်တာပါပဲ။ ဆီမီးခွက်ကို ခေါင်းပေါ်တင်ပြီး စေတီကို ပူဇော်ဖူးလို့ နောက် ဆုံး ဘဝမှာ ကိုယ်ခန္ဓာက အရောင် ထွက်တာမျိုး၊ အနီရောင် ပိတ်စလေး လှူဖူးလို့ သူမတူအောင် ရုပ်ဆင်း လှပတာမျိုးတွေ ကျမ်းဂန်မှာ မှတ်တမ်းရှိတယ်။

ဘယ်နေရာ

’ဂုဏဝန္တေ ပဿန္တိ ဇနာ = လူတွေဟာ ဂုဏ်သတင်း ကျော် ကြားသူတွေကို မြင်ကြတယ်’ ဆိုတဲ့ အတိုင်း အများစုဟာ နာ မည်ကြီးတဲ့ ဆီကိုပဲ အာရုံကျကြတယ်။ ကောင်းပါတယ်၊ သ ဘာဝပဲ။ ဒါပေမယ့်အလှူဒါန ပြုရာမှာ အမျှော်အစွဲတွေ များရင် မစစ်မှန်ဘူး ဆိုတာကိုတော့ သတိထားပါ။ ဗုဒ္ဓသာသနာ အတွင်းမှာ လှူဒါန်းဖို့ ရည်ရွယ်ရင် ဗုဒ္ဓစာပေကို ဆင်းရဲစွာ သင်ယူ ပို့ချနေကြတဲ့ သံဃာတွေဟာ သာနာ့အုတ်မြစ် ဖြစ်လို့ မပြည် စုံတဲ့ ပရိယတ္တိ စာသင်တိုက်တွေဟာ လှူဒါန်းသင့်တဲ့ နေရာလို့ ဘုန်းကြီး ညွှန်းလိုတယ်။ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ စာရေးတံမဲ အလှူ ကိုနှစ်သက်လို့ စိတ်ကူးယဉ်ပြမယ်။ ကြိုက်ရင် လုပ်ပေါ့။ စာရေးတံမဲ

ကိုယ်လှူမယ့် အလှူဝတ္ထုကို မဲဖောက်ပြီး လှူဒါန်းတာကို စာရေး တံမဲ အလှူလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဆိုပါစို့ .. သံဃာအပါး ၁၀၀-ခန့် ရှိတဲ့ ကိုယ့်ရပ်ကွက်ထဲက ပရိယတ္တိ စာသင်တိုက်တစ်ခု၊ ဒါမှ မဟုတ် သိပ်မဝေးတဲ့ အခြားရပ်ကွက်က စာသင်တိုက် တစ်ခု။ အဲဒီမှာရှိတဲ့ ရှင်ငယ်ရဟန်းငယ်တွေဟာ နောင်တစ်ချိန်ကျော် ကြားတဲ့ ရဟန်းတွေ ဖြစ်လာကြမှာပဲလို့ နှလုံးသွင်းပြီး သူတို့ လေးတွေ အားရှိဖို့ ချမ်းသာဖို့ ကိုယ်တတ်စွမ်းသမျှ ကုသိုလ်ဒါန တစ်ခု လုပ်မယ်ပေါ့။ ထူးလည်း ထူးခြား၊ အမှတ်တရလည်း ဖြစ်၊ စာသင်သားတွေရဲ့ လက်ထဲကိုလည်း တိုက်ရိုက် ရောက် သွားစေမယ့် စာရေးတံမဲ အလှူလုပ်ကြည့်မယ်..

မိမိရဲ့ တတ်နိုင်စွမ်းအား အလိုက်လုပ်မှာပေါ့။ သံဃာ တစ် ပါးကို ဘော့လ်ပင်ခဲတံ ဗလာစာအုပ်တစ်ဒါဇင်စီ သို့မဟုတ် ဒါဇင်ဝက်စီကို အပါးစေ့ လှူနိုင်အောင် မိမိနဲ့ နီးစပ်သူမိသားစုနဲ့ အိမ်နီးချင်းတွေကိုပါ ဆော်သြမယ်။ ဒါ့အပြင်..

ထူးရှယ်မဲ

အထူးမဲ (နာမည်တပ်နိုင်တယ်၊ ဥပမာ..ငြိမ့်ရွှန်းကိုမဲ)အနေနဲ့

၁)သပိတ်၊ သင်္ကန်း၊ ဖိနပ်

၂)ယပ်တောင်၊ ထီး၊ ဓာတ်ဘူး။

အင်း .. အဲဒီ ၂-မျိုးကတော့ အခြေခံပေါ့။ ၂-မျိုးလုံးပါတဲ့ တစ်မဲ၊ တတ်နိုင်ရင် မဲသုံးလေးခုစသည်၊ သို့မဟုတ် တစ်မျိုးကို တစ်မဲစီ။ သင့်သလို စီမံနိုင်တယ်။ အဲဒီ အထဲမှာ စာသင်သား သုံး ကျမ်းစာအုပ်၊ စောင်၊ ခေါင်းအုံး၊ ကိုယ်တိုက် ဆပ်ပြာ၊ သွားတိုက်ဆေး၊ သွားပွတ်တံ၊ အဝတ်လျှော်ဆပ်ပြာထုပ်စတဲ့ နေ့စဉ်သုံးလေးတွေ ရောသမမွှေထည့်လို့ ရသေးတယ်။ ရှင်းလင်းချက်

အချို့ စာသင်တိုက်တွေမှာ သံဃာတွေ သပိတ်နဲ့ ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးကြလို့ အရည်အသွေးမီတဲ့ သပိတ် ဖြစ်သင့်တယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံက သံသပိတ် တော်တော် များများဟာ အရည်အသွေး မမီ။ ဘုန်းကြီးကိုယ်တိုင်ချိပ်ကွာနေတဲ့ သံသပိတ်အပေါက်နဲ့ ဆွမ်းစားခဲ့ရဖူးတယ်။ ဒါကြောင့် ယိုးဒယားကလုပ်တဲ့ စတီးလ် သပိတ်၊ သပိတ်အိတ် ပါပြီးသားကို ညွှန်းချင်တယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် စတီးလ်အစစ် ဆွမ်းခွက်ကလေး အနည်းဆုံး ငါးခု လောက်ပါ ထည့်လိုက်အုံး။ ဒါမှ မဲပေါက်တဲ့ သံဃာအနေနဲ့ ကြာကြာ အသုံးပြုနိုင်မှာ။

မဲပေါက်သံဃာ ဝတ်ဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်းမျိုးကိုသေသေချာချာ စိစစ်ပြီးဝယ်ပါ။ ရန်ကုန်မှာ သင်္ကန်းကို လိမ်ရောင်းတဲ့ သင်္ကန်း ဆိုင်တွေ ရှိတယ်။ ဝယ်လာပြီးမှ ဆေးကွက်၊ ပေါက်ပြဲနေလို့ ဝတ်မရတာတွေ ကြုံဖူးခဲ့တယ်။ ပလတ်စတစ် အိတ်နဲ့ ကျကျ နန ထည့်ထားရင် ပိုသတိထား။ စျေးပေါလို့ စျေးဆစ်တာ အဆင်ပြေလို့ ဆိုပြီး အရမ်းမဝယ်မိပါစေနဲ့။ ဆွမ်းကြွ ကိုယ်တော်ကို ပင့်သွားပြီး သေချာ ရွေးဝယ်ပါ။ ဖိနပ်၊ ယပ်တောင် စသည်လည်း ဒီအတိုင်း။

စာသင်တိုက်တွေမှာ ညနေပိုင်းဆို ဆွမ်းချက်ဆောင်မှာ မီး မရှိတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် သံဃာတွေ နာမကျန်းလို့ ရေနွေးလေး ရချင်ရင် လွယ်အောင်လျှပ်စစ်နဲ့ ရေနွေးကြိုလို့ ရတဲ့ ဓာတ်ဘူး မျိုးဆို ပိုကောင်းတယ်။ စာသင်သားတွေရဲ့ ထုံးစံအတိုင်း တစ် ပါးမှာရှိရင် တစ်ဆောင်လုံးအသုံးပြုနိုင်တယ်။

နောက်တစ်မျိုး

ဒါကတော့ နည်းနည်း အဆင့် မြင့်တယ်။ ပညာရေး ရန်ပုံငွေ မတည် လှူဒါန်းတာ။ ဥပမာ .. တစ်နှစ်ကို ၅-သိန်း၊ သို့မဟုတ် ၃-သိန်းလောက်တိုးမယ့် ငွေပင်ငွေရင်း။ အတိုးကိုပဲ လှူမယ်။ စာသင်တိုက်တွေမှာ အပတ်စဉ် စာမေးပွဲ ဖြေရတယ်။ တစ် ပတ်မှ မကျဘဲ နောက်ဆုံးပတ် ဖြေပြီးချိန်မှာ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ရရှိတဲ့ သံဃာ။ မူလတန်း၊ ငယ်၊ လတ်၊ ကြီး၊ ဓမ္မာ စရိယ၊ ပေါင်း ၁၅-ပါးကို အချိုးကျ လှူမယ်။ (မူလတန်းနဲ့ အငယ်တန်းလောက်၊ သို့မဟုတ် ပထမနဲ့ ဒုတိယ လောက်လို့လည်း ဆုငွေပမာဏ အလိုက်သတ်မှတ်နိုင်တယ်။)ဒီငွေရင်းနဲ့ ဒီအတိုးကို ဒီရည်ရွယ်ချက် (ဆိုပါစို့..ငြိမ့်ရွှန်းကို ပိဋကတ်ထူး ချွန်ဆု)မှလွဲ၍ မည်သည့်အတွက်မှမသုံး (ယူသုံးရင် ပြန်ဆပ်) ဆိုတာကို အုပ်ချုပ်တဲ့ ဆရာတော်ကိုလျှောက်ထားရမယ်။

ကိုယ့်မွေးနေ့တိုင်း တစ်နှစ် တစ်ကြိမ်စီ ပညာရေး အလှူ လုပ်မယ်။ ပညာမဲ့တို့ လွှမ်းမိုးတဲ့ မိသားစု၊ ရပ်ကွက်၊ ခရိုင်၊ တိုင်းနိုင်ငံဟာ တိုးတက်ပြီး အဆင့်နဲ့ မနီးစပ်နိုင်သလို ဗုဒ္ဓသာ သနာမှာလည်း ပိဋကတ်ပညာထွန်းကားမှ အကျင့်နဲ့ ထိုးထွင်း သိမြင်မှု စည်ပင် ဖွံ့ဖြိုးမယ်၊ ငါဖြင့် သာသနာ့ အုတ်မြစ်အတွက် သဲလေးတစ်ပွင့်ပမာ အထောက်အပံ့ပြုရပြီလို့ အိပ်ရာဝင်တိုင်း ဆင်ခြင်ပါ။ အဲဒီ ကုသိုလ်စိတ် စွမ်းအားကြောင့် မိမိရည်ရွယ် ချက် အောင်မြင်ဖို့ အကြံဉာဏ်နဲ့ အထောက်အပံ့ ကောင်းတွေ ပွင့်လန်းလာပါလိမ့်မယ်။

ဇူလိုင် ၂၂၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၀။ စိတ်ဖြစ်ကြိမ် ကုဋေကုဋာ

အရှင်ဘုရား၊ စိတ်အကျဉ်း ၈၉-ပါး၊ စိတ်အကျယ် ၁၂၁-ပါးဟု မှတ်သားဖူးပါသည်။ မျက်တောင် တစ်ခတ် လျှပ်တစ်ပြက် အတွင်း စိတ်ပေါင်း ကုဋေကုဋာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပြန်ပါ သည်။ ထိုစကား နှစ်ရပ်မှာ ဆန့်ကျင်မှု ရှိမရှိ သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

တင်မေအေး (ကနေဒါ)

-------------------

အမျိုးအစား

စိတ်အကျဉ်း ၈၉-ပါး၊ စိတ်အကျယ် ၁၂၁-ပါး ဆိုတာ စိတ်ကို အမျိုးအစားအနေနဲ့ ခွဲပြီးရေတွက်တာ။ ဥပမာ..ကာမစိတ် ၅၄-ပါး (ယေဘုယျ အားဖြင့် ကာမဘုံမှာ အဖြစ် များတဲ့ စိတ် ၅၄-ပါး)၊ ရူပစိတ်၁၅-ပါး (ယေဘုယျအားဖြင့်ရူပဘုံမှာ အဖြစ် များတဲ့ စိတ်၁၅-ပါး)၊ အရူပစိတ်၁၂-ပါး (ယေဘုယျ အားဖြင့် အရူပဘုံမှာ အဖြစ်များတဲ့စိတ် ၁၂-ပါး)၊ လောကုတ္တရာ ၈- ပါး (စျန်မရဘဲ မဂ်ဖိုလ်တရားထူး သက်သက်ကို ရပြီး သူတို့မှာ ဖြစ်တဲ့ စိတ် ၈-ပါး)၊ ပေါင်း စိတ်အကျဉ်း ၈၉-ပါး၊ တစ်နည်း လောကုတ္တရာစိတ် ၄၀-ပါး (စျာန်နှင့်တကွ မဂ်ဖိုလ်တရား ထူး ကိုရသူတို့မှာ ဖြစ်တဲ့ စိတ်၄၀-ပါး)၊ ပေါင်းစိတ် ၁၂၁-ပါး။ စိတ်ဖြစ်ကြိမ်

စိတ်ပေါင်း ကုဋေကုဋာဆိုတာက စိတ်ဖြစ်ကြိမ်ကို ရည်ရွယ်ပြီး ပြောတာ။ ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာအရ ခုနက စိတ်ဟာ အခုစိတ် မဟုတ်ဘူး။ အခုစိတ်ဟာ နောက်ခဏမှာ ဖြစ်မယ့် စိတ်မဟုတ်ဘူး။ ဒီ လိုနဲ့ စိတ်အကျဉ်း ၈၉၊ အကျယ် ၁၂၁ ထဲက တစ်ခုခုဟာ လျှပ်တစ်ပြက် အတွင်း အကြိမ်ပေါင်း ကုဋေကုဋာ ချီပြီး ဖြစ် လိုက် ပျက်လိုက် ရှိနေတယ်လို့ ဆိုလိုတာ။ ဒါပေမယ့် တရား အသိ မရှိတဲ့ ပုထုဇဉ်တို့အနေနဲ့ မနက်က စိတ်နဲ့ ခုစိတ်အတူ တူလို့ ထင်နေကြတယ်။

ကျည်ဆံ ရထားကို အဝေးက ကြည့်ရင် တစ်တွဲတည်းလို့ ထင်ရပြီး အနီးကပ်ကြည့် အတွင်း ဝင်ကြည့်မှ တစ်တွဲစီ ဆို တာကို ကောင်းစွာ သိရသလို၊ ဖယောင်းတိုင် မီးလျှံကို ကြည့် ရင် တစ်ခုတည်း ထင်ရပေမယ့် မီးစာအဟောင်း ဆီအဟောင်း နဲ့ မီးစာသစ် ဆီသစ်တို့ အကြားတစ်ခုစီဖြစ်သလို ဝိပဿနာ ဉာဏ်နဲ့ မြင်နိုင်မှစိတ်တွေရဲ့ လျင်မြန်ပုံ လျှပ်တစ်ပြက်အတွင်း စိတ်ဖြစ်ကြိမ် ကုဋေကုဋာရှိတယ်ဆိုတာကိုနားလည်နိုင်တယ်။

ဒါကြောင့် စိတ် ၈၉ (အကျယ် ၁၂၁) ဆိုတာနဲ့ လျှပ်တစ် ပြက် အတွင်း စိတ်ပေါင်း ကုဋေကုဋာ ဆိုတဲ့ စကား မဆန့် ကျင်ဘူးလို့ မှတ်ပါ။

ဇူလိုင် ၂၈၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၁။ ဆူရှီအလုပ်နဲ့ အကုသိုလ်

မေးခွန်းတခု မေးပါရစေ .. ဖြေတော်မူပါ ဘုရား၊ ဘာသာခြား အချို့သတ္တဝါကို ကိုယ်တိုင် သတ်ပြီးယဇ်ပူဇော်တဲ့ အသားကို အကုသိုလ် အလုပ်မို့ အားမပေးဖို့ တပည့်တော်က ပြောတော့ ဘာသာခြား မဟုတ်တဲ့ မိတ်ဆွေတဦးက ဆူရှီလုပ်သူတွေ လှီး နေတဲ့ ငါးအသားတွေကရော အကုသိုလ် မဖြစ်ဘူးလားလို့ ဆင်ခြေ ပေးပါတယ်။ ကိုယ်တိုင် မသတ်ပေမယ့် သတ်ပြီး ငါး တွေကို လှီးပြီး ရောင်းနေတာ သတ်သူလို အကုသိုလ် ထပ်တူ ဖြစ်မဖြစ် သံသယဖြစ်နေတာကို ဖြေရှင်းပေးတော်မူပါဘုရား။

ဒကာအိုး (အရီဇိုးနား)

-------------------

အလိုလိုဖြစ်

ပါဠိမှာ ပဝတ္တမံသဆိုတာ ရှိတယ်။ မြန်မာလို ‘အလိုလိုဖြစ်အသား ‘လို့ အဓိပ္ပာယ် ရတယ်။ ဗုဒ္ဓလက်ထက်က သီဟအမည်ရှိ စစ်သူကြီး ဘုရားကို ဆွမ်းကပ်မလို့ အလုပ်သမားကိုအသား ဝယ်ခိုင်းပုံက ‘အချင်း.. သွားချေ၊ အလိုလိုဖြစ်သော အသား (ပဝတ္တမံသ)ကို သိလော့’တဲ့။ ‘ပဝတ္တမံသကို သိလော’ဆိုတာကို ‘စျေးထဲမှာ အသားတွေ့ရင် ဝယ်ခဲ့ပါလို့ ဆိုလိုတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၅)’လို့ ဖွင့်တယ်။ အဲဒီ အသားဆွမ်းကို ဗုဒ္ဓ ဘုဉ်းပေးပါတယ်။ မဟာဇနကမင်းဟာ ဖန်ရည်ဆိုး အဝတ်ကို ဝတ်ပြီးမြို့က အထွက် တောင်တံခါး အရောက် ခွေးတစ်ကောင် စွန့်ပစ် သွားတဲ့ အမဲကင်ကို ‘ဤအမဲကား ပံသကူဆွမ်း၊ စင်ကြယ်လှ ၏ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၇၇)’လို့ ကြံပြီး ကောက်ယူစားသုံးတယ်။ ဒါက ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဝါဒီတို့ အသားငါးစားသုံးတဲ့ အတွေးအမြင်ပါ။

‘ဒီ အသားငါးဟာ ငါ့ကို ရည်ရွယ်ပြီး သတ်ထားတာ၊ ငါ စားဖို့သတ်ထားတာ ‘လို့ မြင်ရင်၊ ကြားရင်၊ စိတ်ထဲသံသယ ရှိ ရင် အဲဒီ အသားငါးကို ကိုယ့်ကြောင့် သက်ရှိတစ်ခု သေရတာ မျိုး မဖြစ်သင့်လို့ ရဟန်းတို့ မစားကောင်းဘူး။

ဘာသာတူ

‘ဘာသာခြား မဟုတ်တဲ့ မိတ်ဆွေ’ ဆိုတော့ ဘာသာတူ သို့မ ဟုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာမိတ်ဆွေပေါ့။ အဲဒီဗုဒ္ဓဘာသာ မိတ်ဆွေအနေနဲ့ ဖော်ပြပါ အတွေးအမြင်ကို အရင် နားလည်အောင် ကြိုး စားကြည့်သင့်တယ်။ ပြီးမှ .. ‘ဒီဆူရှီ ငါးက ငါ့မိတ်ဆွေ မလှီး ရင်လည်း အခြား တစ်ယောက်က လှီးမှာပဲ၊ ငါ့မိတ်ဆွေ မမှာ ရင်လည်း ဆူရှီငါးရောင်းတဲ့ ကုမ္ပဏီက အခြား ဖောက်သည် တွေကို ရောင်းနေမှာပဲ၊ ဒီတော့ အဲဒါလောက် များပြားတဲ့ ဆူရှီငါးတွေ သေနေရတာဟာ ငါ့မိတ်ဆွေကြောင့်မှ မဟုတ်ဘဲ’ လို့ အလယ်အလတ် သဘောထားနဲ့ ဆင်ခြင်နိုင်ရင် ပဋိပက္ခ စကားနည်းသွားစရာရှိတယ်။

ကောင်းစိတ်မွေး

‘တစ်နေ့ တစ်နေ့ ငါးတွေ လှီးနေတာသတ္တဝါတွေကို သတ်တဲ့ အားပေးမှု တခုဖြစ်မနေဘူးလား’လို့ ဆိုခဲ့ရင် ‘ငါးတွေကိုသတ် တာ ငါးတွေ သေတာဟာ (ကိုယ် မသတ်ပေမယ့် အဲဒီ သတ္တ ဝါတွေ သေမှာ သတ်ခံရမှာပဲ ဖြစ်လို့) ကိုယ်နဲ့ မဆိုင်ဘူး’လို့ အရင် ဖြတ်လိုက်။ ပြီးမှ .. လှီးနေတဲ့ ငါးတွေက သက်မဲ့ ဖြစ် နေလို့ မလွှဲသာလို့ လုပ်စားရတဲ့ ဘဝခမျာမှာ လူ့ခန္ဓာကိုယ် တောင် သေပြီးရင် လက်ပံသား ထင်းတုံးလို အသုံးမကျ ဖြစ် သွားတာပဲလို့ ငါးတုံးကို ကြည့်ရှု ဆင်ခြင်ရင်း ကောင်းစိတ်က လေး ထားနိုင်ရင် ကုသိုလ် မတိုးပွားဘူး ဆိုဦးတော့ အကု သိုလ်ကမ္မပထတော့ မမြောက်တန်ရာပါဘူး။

ယဇ်သား

သတ္တဝါတွေရဲ့လည်ပင်းကို လှီးပြီး ရက်ရက်စက်စက် သတ်နေ တာကို အနောက်တိုင်းသား လူယဉ်ကျေးတွေလည်း အားမပေး ကြပါဘူး။ ဆိုပါစို့ .. သူတို့ ဘာသာရေးအရ ယဇ်ပူဇော်တဲ့ နေ့ မှာ နွားလည်ပင်းကို လှီးတဲ့ ဘာသာခြား မိတ်ဆွေဆီက နွား သားမျိုး ဖြစ်ရင် ‘ငါ့ကို ရည်ရွယ်ပြီး သတ်တာ မဟုတ်ပေ မယ့်’ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ တော့ အဲဒီ အသားမျိုးကို မျိုကျနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီလိုတော့ ရှိတယ် .. အဲဒီနေ့ စျေးမှာ ရောင်းတာ က ယဇ်သားတွေ ဖြစ်နေရင်တော့ ဝယ်ယူလို့ အပြစ် မရှိတန် ရာဘူး။ ကိုယ် မဝယ်ရင်လည်း သူတို့ ဘုရားကို ပူဇော်ဖို့ နွား တွေကိုသတ်မှာပဲ။ ကိုယ့်ကြောင့်သေတာမှ မဟုတ်ဘဲ။

အခြား အကြောင်းကြောင့် အားမပေးဘူး ဆိုရင် တော့ နောက်ခေါင်းစဉ်တစ်ခုနဲ့ ဆွေးနွေးရမှာပေါ့။

ဇူလိုင် ၂၉၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၂။ ပုတီး ဘယ်လို စခဲ့သလဲ

အရှင်ဘုရားရိုသေစွာမေးမြန်းလျောက်ထားခွင့်ပြုပါဘုရား။

ဗုဒ္ဓဘာသာ အစကနဦး မှာတုံးက ရဟန်းသံဃာများနှင့် ဗုဒ္ဓ ဘာသာဝင်များဟာ ပုတီးစိပ်ခြင်း အလေ့အထ မရှိခဲ့ပါဟု မှတ် သားခဲ့ဖူးပါတယ် အရှင်ဘုရား။ အကယ်၍ ယင်းအဆို မှန်ခဲ့ပါ က မည်သည့် အချိန်ကစလို့ ပုတီးစိပ်ခြင်း အလေ့အထ စတင် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး ထိုအချိန်ကလည်း တပည့်တော်တို့ လက်ရှိ ပုံမှန် စိပ်နေကျဖြစ်တဲ့ ၁၀၈-လုံး ပုတီးများပါလား ဘုရား။ ကရုဏာရှေ့ထား မေတ္တာအားဖြင့် အခါအခွင့်သင့်ပါက ဖြေဆို တော်မူ ပေးပါရန် ရိုသေစွာ တောင်းပန် လျှောက်ထားအပ်ပါ သည် အရှင်ဘုရား။

သန်းထွန်း

------------------- ကျမ်းညွှန်း

ဘုန်းကြီးမှာJohn Desmond Miller အမည်ရှိသူ ရေးသားတဲ့ Beads and Prayers: The Rosary in History and Devotion အမည်ရှိ ပုတီးအကြောင်း ရေးထားတဲ့ သုတေသန ဆန်ဆန် စာအုပ်ကလေး တစ်အုပ်ရှိပါတယ်။ အဲဒီစာအုပ်မှာ ဖတ်ရတာ လေးကို အခြေခံပြီး ဖောက်သည် ချလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီ စာ အုပ် အမ်မာဇန်မှာ ရှိတယ်။ လက်လှမ်းမီရင် ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဝယ်ယူပြီးလည်း အဲဒီ စာအုပ်ကို ဖတ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ပြည်ပရောက် သူများ အနေနဲ့ အချို့သော ရပ်ကွက် စာကြည့် တိုက်တွေမှာလည်း ရနိုင်လောက်ပါတယ်။ စာမျက်နှာ ၇၇- လောက်ကစပြီး ဖတ်ကြည့်ပါ..

ပုတီးသဲလွန်စ

ပီရူးနဲ့ တောင်အမေရိက နိုင်ငံတွေမှာဌာနေ (အဲဒီဒေသနေ)လူ မျိုးတွေဟာ ယဉ်ကျေးမှု အစပိုင်းမှာ တစ်ခုခုကို ရေတွက်မှတ် သားဖို့ ကြိုးထုံးကို အသုံးပြုတယ်။ ယဉ်ကျေးမှုရှေးကျတဲ့ ရှေး ဦး တရုတ်တွေကတော့ အဲဒီ ကြိုးထုံးကို ကွင်းလုပ်ပြီး မှတ် ဉာဏ် အထောက် အကူပြု ပစ္စည်းအဖြစ် အသုံးပြုတယ်။ ဒါဟာ ပုတီးရဲ့ ရှေ့ပြေးအစ ဖြစ်နိုင်တယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ပုတီးကို အဆင်တန်ဆာ အဖြစ် အသုံးပြုလာကြတယ်။ ဥပမာ .. ပုလဲ ပုတီးကုံး စသည်။ ဘုန်းကြီးရဲ့ မိတ်ဆွေ ဌာနေအမေရိ ကန် (Native American)သွေးပါသူDustin ကိုမေးကြည့်တော့ Hill Tribe (တောင်ပေါ် လူမျိုးစု)တွေဟာ ယနေ့ထိ အလှပြင် အဆင်တန်ဆာ ပစ္စည်း အနေနနဲ့ ပုတီးကို အမြတ်တနိုး အသုံး ပြုကြောင်းသိရတယ်။

ဘာသာရေးတွင်

ဟိန္ဒူတွေက ပုတီးကို ဘာသာရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အစောဆုံး အသုံးပြုခဲ့ဖွယ်ရှိတယ်။ ဟိန္ဒူ ဝေဒကျမ်းတွေမှာသက္ကတ ဘာ သာနဲ့ ဇပ္ပမာလာ (ရွတ်ဆိုရတဲ့ ပန်းကုံးလိုအရာဝတ္ထု) လို့ တွေ့ ရတယ်။ ပုတီးကို ဂနေတ္တိယာ (ရေတွက်ဖို့အသုံးပြုတဲ့ ပစ္စည်း)၊ ကဉ္စနိယာ (ရွှေရောင် အလုံးကလေးတွေ) ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရတွေ နဲ့ ဂျိန်းစာပေမှာလည်း တွေ့ရတယ်။ ဒါ့အပြင် တရုတ်ပြည်ကို ဗုဒ္ဓဝါဒ ရောက်တဲ့ အခါတရုတ်တွေဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ဂုဏ်တော်တွေကို မှတ်မိစေဖို့ အထုံးပါတဲ့ ကြိုးကွင်းကို အသုံးပြုကြတယ်။ ဒါက နောက်ပိုင်းမှာ ဘာသာရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပုတီးကို အသုံးပြု လာပုံသဲလွန်စပါ။

ပါဠိကျမ်းဂန်

သီတင်း မကျွတ်ခင် မဇ္ဈိမနိကာယ်ကို အပြီးဖတ်ရှုနေတဲ့ မိမိရဲ့ အစီအစဉ်အရ မကြာခင်က မဟာသီဟနာဒ သုတ်ကို ဖတ်ပြီး သွားပါတယ်။ ဒီသုတ်တော်မှာ ‘သေယျထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ၊ ဧဝမဿု မေပိဋ္ဌိ ကဏ္ဋကော ဥန္နတာဝနတော ဟောတိ (မ၊၁၊၁၁၅)’ဝါကျကို ဆဋ္ဌသံဂါယနာ ပိဋကတ် မြန်မာပြန်မှာ ‘ငါ၏ ကျောက်ကုန်းရိုးသည် ပုတီးကုံးကဲ့သို့ အနိမ့်အမြင့် ဖြစ်ပေါ်နေ ၏ (မ-မြန် ၁၊၁၂၁)’လို့ ဆိုတယ်။ ‘ယောက်ရိုးတံ၌ စွပ်လျှို (သီကုံး)၍ ထားသော ဘီးလုံးအစဉ်သည် ဝဋ္ဋနာဝဠိ မည်၏ (ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၁၊၃၀၆)’ဆိုတဲ့ အဖွင့်လည်းရှိတယ်။

ဘုန်းကြီး စိတ်ဝင်စားသွားတာက ‘ဝဋ္ဋနာဝဠီ’ကို ပုတီး ကုံးလို့ ဘာသာပြန်တဲ့ ကိစ္စပါ။ ဆဋ္ဌသံဂါယနာ ဝန်ဆောင် မထေရ်မြတ်တွေဟာ ဘုရားလက်ထက်မှာ ပုတီးရှိတယ်လို့ ယူ ဆကြပုံရတယ်။

ဗုဒ္ဓနဲ့ ပုတီး

‘သုံးလူများထိပ်၊ ငါးမာရ်နှိပ်၊ စိပ်ရန်ပုတီး ရှိလိမ့်နည်း’။ ဗုဒ္ဓ ဘုရားမှာ စိပ်ဖို့ ပုတီးရှိပါသလားလို့ ကျည်းကန်ရှင် ကြီးက မေးတာကို ကျီးသဲလေးထပ် ဆရာတော်က ‘ပုတီး ရှိကြောင်း ကျမ်းဂန်၌ မတွေ့ဖူး။ မြတ်စွာဘုရား ပုတီးမကိုင်။ ကိုင်ရင် အဲဒီ ပုတီးကို ဘယ်သူ လှူသည်၊ ဘယ်လို အသုံးပြုသည်၊ ဘယ် လောက်အကျိုးရှိသည်၊ ဘယ်ရဟန်းက အဲဒီပုတီးကို အမွေ ခံရသည်ကို ကျမ်းဂန်မှာ ပြရမယ်။ အဲဒီလို ကျမ်းဂန်မှာ မပြလို့ ဘုရားဟာ ပုတီး အသုံးမပြုလို့ မှတ်ရမယ်’လို့ ဆုံးဖြတ် ခဲ့ပါတယ် (စွယ်စုံကျော်ထင်၊ စာ-၃၅၉)။ ဒါကြောင့်ဘာသာရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပုတီးကို အသုံးပြုကြောင်း ထေရဝါဒ ပါဠိကျမ်း ဂန်မှာမရှိဘူးလို့ မှတ်သင့်ပါတယ်။

ပုတီးလုံးရေ

ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားချိန် (အေဒီ ၁၀၆၉-၁၂၉၁) အတွင်း လောက်က စပြီး ခရစ်ယန်နဲ့ အစ္စလမ် ဘာသာဝင် တွေလည်း ပုတီးကိုအသုံးပြုလာဖွယ်ရှိတယ်လို့ John D. Miller ကယူဆတယ်။ ယင်းနှစ်ခုအနက် မည်သူက စတင်အသုံးပြုတယ်ဆို တာတော့ ဆုံးဖြတ်ရခက်သား။ အိန္ဒိယတရုတ်နဲ့ ပတ်သက်မှု များများရှိသူ အရင် စသုံးတာ ဖြစ်နိုင်တာပဲ။ ပုတီးလုံးရေကို တော့ ကိုယ့်အဓိပ္ပာယ်နဲ့ ကိုယ်ကြိုက်သလောက် ထားတယ်လို့ ယင်း ပုဂ္ဂိုလ်က ယူဆပုံရတယ်။ အရေအတွက် သတ်မှတ်ရန် သာ ပဓာနဖြစ်လို့ ဒီလိုပဲ ဖြစ်ဖို့ များပါတယ်။ ရိုမန်ကက်သလစ်တွေက လုံးရေ ၁၅၀၊ ဂရိအော်သောဒတ်ခ်စ်က လုံးရေ ၁၀၀၊ အစ္စလမ်မှာ အချို့ ၉၉-လုံး၊ အချို့ ၁၀၁-လုံး ရှိကြောင်း သိရတယ်။ ဘာသာရေးဆရာ သို့မဟုတ် ဘုန်းကြီးတွေ ပုတီးကို အသုံးပြုတာ များပါတယ်။

မြန်မာ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာတော့ ယေဘုယျအနေနဲ့ လူ့ခန္ဓာ ကိုယ်အစိတ်အပိုင်း ၃၂-ခု (သုံးဆယ့်နှစ်ကောဋ္ဌာသ)ကို ရည် ရွယ်ပြီး ၃၂-လုံး အသုံးပြုတယ်။ ၁၀၈-လုံး ပုတီးကုံးကတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့တစ်ရာ့ရှက်ကွက် စက်လက္ခဏာအထိမ်းအမှတ်ပြု ဖြစ်လေမလား။

မြန်မာပုတီးအစ

‘သုံးမည်ရတနာ၊ မကွာဆည်းကပ်၊ စွဲကြပ်ပုတီး၊ သုံးသီး သီ တင်း၊ မြဲစင်း လျင်းလျှင်၊ နာခြင်း တရား၊ မှတ်သား နားဝင်၊ အပြည့်ထင်၏’ (ရွှေဟင်္သာမင်းပျို့၊ အပိုဒ် ၆၃)။ ရွှေဟင်္သာမင်း ပျို့ကို အင်းဝခေတ် ရွှေနန်းကြော့ရှင် မင်း (မြန်မာနှစ် ၈၇၁၊ ခရစ်နှစ် ၁၅၀၉)လက်ထက်မှာအရှင်တေဇောသာရမထေရ် ရေးသားခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် ပုတီးစိပ် အလေ့အကျင့်ဟာ မြန် မာ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ အစဉ်အလာမှာ အနည်းဆုံး နှစ်ပေါင်း တစ် ခုယုတ် ငါးရာ (၄၉၉-နှစ်၊ အမေရိကန် လွတ်လပ်ရေး သက် တမ်းရဲ့နှစ်ဆကျော်)ကြာခဲ့ပြီပေါ့။

ဇူလိုင် ၂၊ ၂၀၁၅။

---------------

၄၁၃။ ရဟန်းနဲ့ ဆဲဆိုခြင်း

အရှင်ဘုရား၊ ရဟန်းတစ်ပါးသည်လူတစ်ယောက်ကို ‘ဖာသယ် မ’စသည်ဖြင့် မဆဲဆို ကောင်းဟု နားလည်ထားပါသည်။ အဲဒါ မှန်ပါသလား။ ဆဲဆိုလျှင် အဘယ်အာပတ်သင့်ပါသနည်း။ ထို အာပတ်ကို အာပတ် ဖြေလျှင် ပျောက်သွားပါသလား။ ကျေးဇူး ပြု၍ ဖြေကြားပေးစေချင်ပါသည်။

စုသက်မွန် (လမ်းမတော်)

-------------------

ဆဲတယ်ဆိုတာ

လှံကို ကိုင်ပြီး သူတစ်ပါးကို ထိုးရာမှာ လှံဟာ သူတစ်ပါး နာ ကျင်အောင်ထိုးစိုက်မယ့် အရာဝတ္ထုပဲ။ ဒီလိုပဲ ..လူမျိုး၊ ဇာတ် နိမ့် ဇာတ်မြင့်၊ သူ့အမည်၊ အလုပ်အကိုင်၊ သွင်ပြင်ပုံဟန်၊ အတတ်ပညာ၊ သူ့မှာရှိတဲ့ ရောဂါ၊ သူ့မှာအဖြစ်များတဲ့ လောဘ ဒေါသ မာန ဣဿာ မစ္ဆရိယ၊ သူသင့်တဲ့ အာပတ် (ရဟန်းဆို ရင်)၊ မေထုန် အင်္ဂါဇာတ်ခွေးစသည်..ဒီဆယ်မျိုးနဲ့ တစ်ဖက် သားကို ပြောဆိုတဲ့ အခါ စိတ်နှလုံး မခံသာ ဖြစ်ရလို့ ဒီဆယ် မျိုးကို လှံနဲ့ တူတဲ့ ဆဲရေးကြောင်း ဝတ္ထုလို့ ခေါ်တယ်။ ဒီဆယ် မျိုးကို ကိုင်ပြီး သူတစ်ပါး ထိခိုက်အောင် ပြောတာကို နှုတ်လှံ ထိုးသို့မဟုတ် ဆဲတယ်လို့ ခေါ်တာပေါ့။

မပြည့်စုံဘူး

ဒီဝိနည်း ပညတ်ချက်အရ ရဟန်းတွေဟာ ကြမ်းတမ်းစွာ မဆဲ ဆိုတာကို ကိုယ့်ကျင့်တရား အနေနဲ့ (တနည်းပြောရင် မိမိရဲ့ ရဟန်းဘဝထဲကို ထည့်သွင်းပြီး) လိုက်နာကျင့်သုံးရလို့ ရဟန်း အများစုရဲ့ နှုတ်ဟာ ယဉ်ကျေး သိမ်မွေ့ပါတယ်။ ပြောရဲတာက လူအများစုရဲ့ နှုတ်ထွက်ထက် သာလွန်တာတော့ သေချာပါတယ်လို့ ပါပဲ။ ဒါပေမယ့်..အဲဒီ ဝိနည်းပညတ်ချက်ရှိလို့ ရဟန်း အားလုံး very good လို့ တော့ ဘုန်းကြီး မဆိုလိုပါဘူး။ တစ်ဦး ချင်းစီရဲ့ မွေးရာပါ ဓလေ့စရိုက်၊ ကြီးပြင်းခဲ့ရတဲ့ ဘဝ၊ လက်ရှိ အခြေအနေရဲ့ အနိမ့်အမြင့်တွေကြောင့် သိလျက်နဲ့ မထိန်းနိုင်သူ တွေရှိတယ်။ ဒီအထဲဖြေဆိုတဲ့ ဘုန်းကြီးလည်းမကင်းပါဘူး။ Good လာအောင်တော့ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြုပြင်ဆဲရှိပါတယ်။

အင်္ဂါ ၄-ချက်

အဲဒီ ဆယ်မျိုးနဲ့ ငြိပြီး အင်္ဂါ ၄-ချက်နဲ့ ညီရင် ဆဲတဲ့ ဘုန်းကြီး မှာ ရဟန်းအချင်းချင်းကို ဆဲရင် ဒီအက္ကောသ (သို့မဟုတ် သြ မသဝါဒ) သိက္ခာပုဒ်အရ ပါစိတ်အာပတ် သင့်တယ်။ ဘိက္ခုနီ၊ သာမဏေနဲ့ လူတွေကိုဆဲရင် ဒုက္ကဋ် အာပတ်သင့်တယ်။ အဲဒီ ဆယ်မျိုးနဲ့ ရဟန်းကိုစောင်းချိတ်ပြီး ပြောရင် (ဥပမာ..သူ တောင်းစားကြီး လာနေပြီ.. စသည်) ဒုက္ကဋ်၊ ရဟန်းလူ သာမ ဏေ ဘိက္ခုနီကို ပြောင်လှောင်ပြောရင် (ဥပမာ .. ဒါမှတို့ သူ ဌေးသားကွ .. စသည်) ဒုဗ္ဘိသီ။ ဒီအာပတ် နှစ်မျိုးလုံးကို ဒေသ နာကြားပြီး ကုသလို့ရတယ်။

အင်္ဂါ၄-ချက်ရှိတယ်..၁) ရဟန်းကိုဆဲ ၂)တိုက်ရိုက် ဆဲ ၃) ဆဲခံရသူက ဆဲတဲ့ စကားလုံးတွေကို နားလည် ၄) စာပေသင်ကြားပို့ချစဉ်မှာ စာထဲမှာပါလို့ သို့မဟုတ် အကျိုးရှိဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပြောဆိုခြင်းမျိုး မဟုတ်ခြင်း။

အာပတ်မသင့်

ဘုန်းကြီးဆီ လာနေတဲ့ Chris (ဒီကောင် လာနေတာ ၁၀-နှစ် ကျော်ပြီ)ကိုဒီကောင်ဂချိဂချောက် လုပ်ပြီဆိုရင် ‘ခွေး...မ.. တား’လို့ ဘုန်းကြီးက ခပ်တည်တည်နဲ့ ဗမာလိုဆဲတော့ကိုယ့် လူက ဘုန်းကြီးရဲ့ ပါးစပ်ကို သေချာကြည့်ပြီး ပြုံးစိစိနဲ့ yah ..တဲ့၊ ရောချတယ်။ ဘုန်းကြီး အာပတ် မသင့်လောက်ပါဘူး။ ဘေးက တစ်ယောက်ပြောလို့ သူနားလည်ရင်တော့ ဘုန်းကြီး ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်မှာပေါ့။

သြဂုတ် ၂၊ ၂၀၁၅။

----------------

တောင်းပန်လျှင်

ဒေါသေန ဟိ ဒုဋ္ဌော မာတာပိတူသုပိ စေတိယေပိ ဗောဓိမှိပိ ပဗ္ဗဇိတေသုပိ အပရဇ္ဈိတွာ မယှံ ခမထာတိ အစ္စယံ ဒေသေတိ၊ တဿ သဟ ခမနေန တံ ကမ္မံ ပါကတိကမေဝ ဟောတိ (အံ၊ဋ္ဌ၂၊၁၉၁)။ မိဘနှစ်ပါးကိုဖြစ်စေ၊ စေတီဗောဓိပင်ရဟန်းသံဃာကိုဖြစ်စေ ဒေါသ ဖြင့် ပြစ်မှားမိသူသည် အပြစ်ကို သည်းခံတော်မူပါဟု ဆို၍ တောင်းပန် သော်တောင်းပန်ပြီးသည့် ခဏမှာပင် ထိုအကုသိုလ်ပျောက်သွား၏။

၄၁၄။ ငရဲထိန်းရဲ့ အကုသိုလ်

အရှင်ဘုရား၊ ရိုသေစွာ မေးမြန်း လျှောက်ထားခွင့် ပြုပါဘုရား။ ငရဲဘုံမှာ ငရဲထိန်းတွေက ငရဲသားတွေကို အမျိုးမျိုး နှိပ်စက် ကလူ ပြုမူကြတယ်ဆိုတော့ ငရဲထိန်းတွေ ပြုလုပ်တဲ့ ကံအကျိုး ပေး ဆိုတာရော ရှိပါသလား။ ဒါမှမဟုတ် အကုသိုလ် ကံတွေကို ပြုထားကြတဲ့ ငရဲသားတွေကို အပြစ်ပေးတာ ဖြစ်လို့ အဟောသိကံ အနေနဲ့ ဖြစ်သွားသလား ဘုရား။ ကရုဏာ ရှေ့ ထားမေတ္တာ အားဖြင့်အခွင့်အခါ သင့်ပါက ဖြေကြားပေးတော်မူ ပါရန်ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

သန်းထွန်း

-------------------

ဘဝသံသရာ

ဒီလို စပြီး စဉ်းစားကြည့်မယ် .. ငရဲဘုံဆိုတာ အပါယ်လေးဘုံ ထဲက တစ်ခု။ အပါယ်လေးဘုံဆိုတာ ၃၁-ဘုံထဲမှာ ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ‘ငရဲဘုံမှာ ငရဲထိန်းတွေဓ’ဆိုတာ သုံးဆယ့်တစ်ဘုံ သားပဲ။ သုံးဆယ့်တစ်ဘုံသားမှန်ရင် ငရဲထိန်းပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ငရဲ သားပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကံအကျိုးပေးတဲ့ အခွင့်အရေးက အတူတူပါပဲ။ ‘ကမ္မ ဝိပါကော နာမ န သက္ကာ ကေနစိ ပဋိဗာဟိတုံ = ကံ အကျိုးပေး ဘယ်သူမှ ပြေးမလွတ်ဘူး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄)’တဲ့။ ကံ အကျိုးပေးဆိုတဲ့ နိယာမအရမှာ အခြားဘာသာတရား တွေလို Special choice people (ဘုရားသခင်ရဲ့အခွင့်ထူးခံလူမျိုး)ရယ် လို့ မရှိကောင်းဘူး။ ၃၁-ဘုံအတွင်းမှာ ရှိသူတိုင်း ကရွတ်ခွေ ပေါ်မှာ လျှောက်နေတဲ့ ကင်းကောင်လို ဝိုင်းကြီးပတ်ပတ်လည် ပြီး သူဟာ ကိုယ့်အစာ ဖြစ်လိုက်၊ ကိုယ်ဟာ သူ့အစာ ဖြစ် လိုက်နဲ့ ကာမရူပ အရူပဆိုတဲ့ ဘုံသုံးမျိုးမှာ မဆုံးနိုင်တော့ဘူး။ ‘သုံးဆယ့်တစ်ဘုံဝဋ် အတွင်း..ရောက်တော့ကရွတ် ကင်း.. လျှောက်တဲ့ တေးဘုမ္မာ .. အဲဒါ အဲဒါ အဲဒါ .. ဘဝသံသရာ’ဆို မဟုတ်လား။

မရွေ့စတမ်း

မောဟလွှမ်းတဲ့ ကမ္ဘာမှာ ကြီးနိုင်ငယ်ညှင်း အလုပ်ကို အားရ ပါးရ လုပ်တယ်။ အစွယ်နဲ့ ခွန်အားဗလ ကြီးသူက ဘဝတူ နုငယ်တဲ့ သားကောင်တွေကို သတ်ဖြတ် စားသောက်တယ်။ ယုံကြည်မှု မတူလို့ လူအချင်းချင်း ရက်ရက်စက်စက် ခေါင်း ဖြတ်တယ်။ ကျားတွေ ခြင်္သေ့တွေဟာ အစာအနေနဲ့ သမင်စတဲ့ သားကောင်ကို ကိုက်သတ်တာပဲ။ ဘုရားသခင် ချမှတ်တဲ့ ကျမ်းစာအရ တမန်တော်ကို စံနမူပြုပြီး သူတစ်ပါးရဲ့ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်လိုက်တာပဲ။ မောဟနည်းပြီး အသိဉာဏ် ပွင့်လင်းတဲ့ လူသားအမြင်နဲ့ ကြည့်ရင် .. မျှတပါရဲ့လား။ ဗုဒ္ဓရဲ့ ကမ္မနိယာမ အရ ကောင်းတာ ဖြစ်စေ၊ ဆိုးတာ ဖြစ်စေ တစ်ခုခုကို လုပ် မိရင် စေတနာ ပြင်းထန်သလောက် တူညီတဲ့ အကျိုးတစ်ခုကို ရတာချည်းပဲ။ ကျားတွေ ခြင်္သေ့တွေ သွေးစွန်းလက်ပိုင်ရှင်တွေ ‘တစ်ကွေ့မှာတော့ မရွေ့စတမ်းပဲ’ပေ့ါ။

အဟောသိကံ

ဒီဘဝမှာပင် အကျိုးပေးတဲ့ ကံ၊ ဒုတိယ ဘဝမှာ အကျိုးပေးတဲ့ ကံ၊ နိဗ္ဗာန်မရမချင်း အကျိုးပေးတဲ့ ကံ၊ ပြုရုံမျှဖြစ်ပြီး အကျိုးမ ပေးတဲ့ ကံ (အဟောသိကံ)လို့ အကျိုးပေးချိန်အရ ကံလေးမျိုး ရှိတယ်။ ပထမမျိုးကံကို အများကြီးလုပ်ထားရင် ကံတစ်ခု ကသာ ဒိဋ္ဌဓမ္မအကျိုး (ဤဘဝမှာ ရတဲ့ အကျိုး)ကို ပေးခွင့်ရှိလို့ ကျန်တဲ့ ကံတွေ အဟောသိကံ ဖြစ်သွားတယ်။ ဒုတိယမျိုးကံလည်း ဒီအတိုင်းပဲ..ဥပမာ အမိသတ် အဘသတ် သံဃာသင်း ခွဲ စတဲ့ အနန္တရိယကံ ငါးမျိုးလုံးကို ကျူးလွန်ထားရင် သတ္တိ အထက်ဆုံး ဖြစ်တဲ့ သံဃာသင်ခွဲကံက ဒုတိယဘဝမှာ အကျိုး ပေးပြီးကျန်တဲ့ ကံတွေက အကျိုးမပေးဘဲ အဟောသိကံဖြစ် သွားတယ်။ သာမပတ် ရှစ်ပါးလုံးကိုရရင် တစ်ပါးပဲ ပဋိသန္ဓေ ကျိုးကို ပေးလို့ ကျန်တဲ့ သမာပတ်တွေက အဟောသိကံ ဖြစ် သွားတယ်။ တတိယမျိုး ကံကတော့ အခွင့်ကြုံတိုင်း အကျိုး ပေးမှာ ဖြစ်လို့ အဟောသိကံ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ နိဗ္ဗာန်ကို ရမှပဲ ရပ်တယ်။ ဒါက အဟောသိကံ အကြောင်း ကျမ်းဂန်တွေရဲ့ အဆိုပါ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၃၄။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၂၃၆)။

သာမညစေတနာ

မဟာဂန္ဓာရုံ ဆရာတော်ဘုရားကြီးက ‘အဟောသိကံ ဖြစ်ရ သော ကံတွေအတော်များစွာ ရှိ၏။ ကမ္မပထမမြောက်သော သာမည ဇောစေတနာ (စားရင်းသောက်ရင်း သွားရင်း လာရင်း ဖြစ်ကြသော ကုသိုလ် အကုသိုလ် စေတနာတွေ) အတော် များစွာ ရှိ၏။ ထိုစေတနာတွေသည် ပဝတ္တိကျိုးကိုမျှ ပေးနိုင် ထောက်ပံ့နိုင်သည် ဆိုသော်လည်း သန္တာန်အစဉ်မှာ သတ္တိ မထင်ရှားရစ်ဘဲ ပြီးပြီးပျောက်ပျောက် အဟောသိကံလောက် ဖြစ်သောဇောတွေကသာ များဖွယ်ရှိလေသည် (သင်္ဂြိုဟ်ဘာ သာဋီကာ၊ စာ-၃၅၅)လို့ မိန့်တော်မူပါတယ်။ ပဝတ္တိကျိုး ဆို တာ အသက်ရှင်စဉ် ပေးတဲ့ အကျိုး။ စေတနာ မပြင်းထန်ဘဲ သာမန်မျှ လုပ်မိတဲ့ အသေးစားကုသိုလ်အကုသိုလ်ကံတွေဟာ သန္တာန်အစဉ်မှာ သတ္တိ မထင်ရှားလို့ အဟောသိကံ ဖြစ် သွားဖွယ် ရှိတယ်လို့ ဆရာတော်ကြီးက ယူဆခဲ့ပါတယ်။ ဒီယူ ဆချက်အရ ပြုလုပ်မိပေမယ့် အကျိုးမပေးတဲ့ ကံဆို တာမျိုးလည်း ရှိနိုင်ကြောင်း နားလည်ရတယ်။

မလွတ်ဘူး

အဲဒီလို လုပ်မိပေမယ့် အကျိုးမပေးတဲ့ အဟောသိကံမျိုးဟာ ငရဲဘုံနဲ့ တိရစ္ဆာန် ဘဝတွေမှာလည်း ရှိတော့ ရှိနိုင်တာပါပဲ။ ဒါ ပေမယ့် ငါရဲထိန်းတွေဟာ ငရဲသားတွေကို တာဝန်အရ လုပ်ရ တာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ လုပ်ချင်လို့ လုပ်တာပဲ ဖြစ်ဖြစ် ပန်ချီကားတွေ မှာ သရုပ်ဖော်ထားသလို လုံ့လစိုက်ပြီး လုပ်ရတာမျိုး ဖြစ်ရင် သန္တာန်အစဉ်မှာ မကိန်းဝပ်နိုင်တဲ့ စေတနာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ငရဲသားတွေကို အပြစ်ပေးတဲ့ ငရဲထိန်းတွေဟာ အဲဒီ အကုသိုလ်ရဲ့ တူသော အကျိုးကို ရဖို့ သေချာပါတယ်။ လူ့ လောကမှာ ထောင်သားကို နှိပ်စက်တဲ့ အာဏာ ပါးကွက်သား တွေ၊ သေဒဏ်ကျသူအတွက် စက်ခလုတ်ကို နှိပ်သူတွေ၊ သား သတ် စက်ရုံမှာ တိရစ္ဆာန်ကို သတ်သူတွေ၊ ဘုရားသခင် ချ မှတ်တဲ့ ကျမ်းစာအရ ယုံကြည်မှု မတူသူကို ခေါင်းဖြတ်သူတွေ အဟောသိကံ ဖြစ်ရိုးရှိပါ့မလား။

လက်သည်းခွံပေါ်မှသဲ

ငရဲဘဝ တိရစ္ဆာန်ဘဝတွေကို ရောက်ပြီးရင် ဖြစ်စေ၊ အယူမှား တစ်ခုကို မျက်စိမှိတ် စွဲမိပြီးရင် ဖြစ်စေ သုဂတိကို ပြန်ရဖို့ ခက်တယ်။ ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကိုဝဋ္ဋခါဏု (ဝဋ်ရဲ့သစ်ငုတ်)၊ ပထဝိဂေါပက (မြေကြီးစောင့်)လို့ ခေါ်တယ်။ အမှောင်ကနေ အလင်းကို ပြန်ရောက်ဖို့မလွယ်တော့ဘူး။ ‘အပါယ်လေးဘုံမှ သေ၍ လူ့ဘုံ၌ ဖြစ်သူတို့ကား ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်မှ သဲပွင့်တ မျှ နည်းပါး၏။ အပါယ်လေးဘုံမှ သေ၍ အပါယ်လေးဘုံ၌ ဖြစ် ပြန်သူတို့ကား ဤမြေကြီးရှိ သဲလုံးတို့အလား များပြား၏ (သံ၊၃၊၄၁၃)’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောတော်မူပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘဝကူး ကောင်းချင်ရင် လူမိုက်ကို အဆိပ်ရှိတဲ့ သတ္တဝါလို အဝေးက ရှောင်ပါလို့ ကျမ်းဂန်မှာဆုံးပါတယ် (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀)။

သြဂုတ် ၁၉၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၅။ ယောဂအကျင့်နဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကမ္မဋ္ဌာန်း

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ လေးစားစွာ မေးလျှောက်ခွင့်ပြုပါ ဘုရား။ ယနေ့ခေတ် လူတွေကျင့်သုံးနေကြတဲ့ ယောဂနှင့်ဗုဒ္ဓဓမ္မပတ် သက်မှု ရှိပါသလား ဘုရား။ ဘယ်လို ပတ်သက် ဆက်စပ်နေ သလဲ။ သို့မဟုတ် ဘာကြောင့် မပတ်သက်သလဲ ရှင်းပြပေးစေ လိုပါသည်ဘုရား။

ကိုချစ်ချစ် (ခေတ္တUSA)။

-------------------

ယောဂအစ

ယောဂဆိုတာ သက္ကတ စကားလုံး။ ပါဠိလည်း ဒီစကားလုံး ပါပဲ။ အဓိပ္ပာယ်က လေ့ကျင့်အားထုတ်ခြင်း။ လေ့ကျင့်အား ထုတ်နေသူကိုတော့ ယောဂီလို့ ခေါ်တယ်။ ဒီစကားလုံးနဲ့ ကျင့် စဉ်ကို ဝေဒကျမ်းဂန်တွေမှာ ပထမဆုံးတွေ့ရပေမယ့် သူတော် စင်တွေ ကျင့်ကြံမှု တစ်ခေတ်ဆန်းတဲ့ ဘီစီ ခြောက်ရာစုနဲ့ ငါး ရာစုလောက် (မြတ်ဗုဒ္ဓပွင့်ချိန်)မှာ ပိုပြီးတိုးတက်လာတယ်။ ယောဂအကျင့်ကို ပထမဆုံး ဘယ်ကျမ်းဂန်မှာ ဖော်ပြတယ် ဆို တာ မသေချာပေမယ့် ဘီစီသုံးရာစုနဲ့ ယင်းထက်နောက်ကျ တဲ့ ခေတ်မှာ ပေါ်လာတဲ့ ဥပနိသျှဒ်နဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ပါဠိတော်တွေ နဲ့ ရှေးကျတဲ့ ဂျိန်းကျမ်းစာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ သုတေသီတို့ ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့်ယောဂအစ အိန္ဒိယပါပဲ။

အနောက်သို့

အေဒီ ၁-ရာစု၊ ပထမ နှစ်ဝက်မှာ ဟိန္ဒူဝါဒီ ပတဉ္ဇလိ ရေးတဲ့ ယောဂသျှတ္တကို အခြေခံပြီး အေဒီ ၉-ရာစုမှာ အသက်ရှုခြင်းနဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာလှုပ်ရှားမှုကို တွဲပြီး လေ့ကျင့်တဲ့ ကျင့်စဉ်အကြောင်း ကျမ်းစာတွေကို ဟိန္ဒူရသေ့တွေက ရေးကြတယ်။ အဲဒီနောက် အေဒီ ၁၅-စုမှာ ဆွာတမာရမ ရေးတဲ့ ဟထယောဂပဒီပိကာ ကျမ်းအရ ‘ခန္ဓာကိုယ် စင်ကြယ်ခြင်းမှ စိတ်စင်ကြယ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတယ်’လို့ ယူဆပြီး ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားမှုနဲ့ စိတ်ကို တွဲပြီး လေ့ကျင့်တဲ့ ကျင့်စဉ် ပေါ်လာတယ်။ အခု အနောက် တိုင်းမှာ ခေတ်စားနေတဲ့ ယောဂအကျင့် အများစုဟာ ဒီကျမ်းကို အခြေခံတဲ့ လေ့ကျင့်နည်း ပုံစံတွေ ဖြစ်ပါသတဲ့။ ဒီကျင့်စဉ် တွေကို ဆွာမိဝိဝေကနန္ဒ အမည်ရှိ အိန္ဒိယ လူမျိုးက ၂၀-ရာစု အစောပိုင်းမှာ အနောက်တိုင်းကို ယူဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၈၀-ပြည့် လွန်နှစ်တွေမှာအထူးထင်ရှားလာတယ်။ အခုအမေရိက မြို့ ကြီးတိုင်း နီးပါးလောက်မှာ အခကြေးငွေနဲ့ သင်ပေးတဲ့ ယောဂ စင်တာတွေ ရှိတယ်။

ပန်းတိုင်

ဘာသာရေးယုံကြည်မှုကို အခြေခံပြီး ကျင့်ပုံကျင့်နည်းတွေ အမျိုးမျိုးနဲ့ ပန်းတိုင်ကလည်း အထွေထွေ အပြားပြားပါပဲ။ ရှေးဦး ဟိန္ဒူနဲ့ ဂျိန်းဝါဒအခြေခံတဲ့ ယောဂအကျင့်ရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ် ချက်ကစိတ်ကို မြင့်မားအောင် လုပ်ပြီးမောက္ခကို ရဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ပန်းတိုင်ကို ရောက်ရေးအတွက် ယောဂနည်း အမျိုးမျိုးကို သင်ကြားကြပါတယ်။ ဗုဒ္ဓသာသနာ မရှိသေးတဲ့ သာ သနာပ အချိန်မှာလည်း စျာန်ရ ယောဂီရသေ့တွေ ရှိကြောင်း ပါဠိတော်အဋ္ဌကထာတွေမှာ ဖော်ပြချက်ရှိတယ်။ မဇ္ဈိမကဗုဒ္ဓ ဝါဒဂိုဏ်း ကျင့်စဉ်လည်း ရှေးဦး ဟိန္ဒူ ယောဂကျင့်စဉ်နဲ့ တူ ကြောင်း ဆိုတယ်။ အိန္ဒိယ ရှေးဦး ယုံကြည်မှုအရ စိတ်ပိုင်း ဘဝရင့်ကျက်မှုဟာ ယောဂရဲ့အဓိကပန်းတိုင်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ယောဂအကျင့် စီးပွားရေး လောကထဲ ရောက်လာပြီး အခ ကြေးငွေနဲ့ သင်ကြားပို့မှုကို ယနေ့ဟိန္ဒူဝါဒစွဲရှိသူတွေက မနှစ် သက်ကြဘူးလို့ ဆိုတယ်။

ကျန်းမာရေး

အနောက်တိုင်းမှာတော့ ယောဂအကျင့် (ကိုယ်လက် လှုပ်ရှား မှုနဲ့ စိတ်ကို တွဲပြီး လေ့ကျင့်မှု)ကို စိတ်ပိုင်းဘဝ တိုးတက်ရေး နဲ့ မောက္ခအတွက် မဟုတ်ဘဲ လောလောဆယ် ကိုယ်စိတ် ကျန်းမာရေးကိုပဲ အဓိက ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ဒီအကျင့်ကို ကျင့် ရင် ကိုယ်နဲ့ စိတ်ကိုကျန်းမာစေပြီး ကင်ဆာနဲ့ နှလုံးရောဂါလို ရောဂါကိုပင် သက်သာ ပျောက်ကင်းစေနိုင်ကြောင်း သုတေသီ တို့ ယုံကြည်ကြတယ်။ အဲဒီ ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားမှုပါတဲ့ ယော ဂအကျင့်ကို ကိုယ်ခန္ဓာ ကျန်းမာ သန်စွမ်းရေး အထောက် အကူပြု လေ့ကျင့်ခန်းပုံစံ၊ စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ပါးစေတဲ့ နည်း စနစ်အဖြစ် အသုံးပြုကြတယ်။

ထေရဝါဒ

ကမ္မဋ္ဌာန်းထိုင်နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ အကျိုးအထွေထွေကို အသေး စိတ် မှတ်တမ်းတင်ထားတာက ဘီစီသုံးရာစုမှာ ပေါ်ထွန်းတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကျမ်းဂန် (ထေရဝါဒ ပါဠိတော်)တွေဖြစ်ကြောင်း သုတေ သီတို့ အသိအမှတ် ပြုပါတယ်။ ဘုန်းကြီးတို့ ထေရဝါဒမှာ ကမ္မဋ္ဌာန်း ရှုမှတ်ပုံ သို့မဟုတ် (၎င်းတို့ သုံးနှုန်းပုံအရ) ယောဂ ကျင့်ပုံက သမထနဲ့ ဝိပဿနာလို့ နှစ်မျိုးပါပဲ။ အဓိက ပန်း တိုင်က ဒီဘဝ ရောဂါပျောက်ဖို့ မဟုတ်ဘဲ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ် ဉာဏ်ကို ရပြီး သံသရာမှ ထွက်မြောက်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျင့် စဉ်ကို ကျင့်သူဟာ သီလခေါ်တဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရား အခြေခံမှာ ရပ်တည်ရတယ်။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ အရက်သောက်သူ ကြာခိုသူယော ဂကျင့်လို့ မအောင်မြင်ဘူး။

အဖြေ

ယောဂအကြောင်းကို အဲဒါလောက် ဗဟုသုတ ရလိုက်ပြီးရင် ‘ယနေ့ခေတ် လူတွေ (အထူးသဖြင့် အနောက်တိုင်း သားတွေ) လုပ်နေတဲ့ ယောဂနဲ့ ဗုဒ္ဓဓမ္မ ပတ်သက်မှု ရှိသလား’ဆိုရင် ‘ရှိတယ်’လို့ တော့ ဖြေနိုင်တယ်။ ‘ဘယ်လို ဆက်စပ်သလဲ’ဆိုရင် သမိုင်းအရ ရှေးကျတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ ပါဠိတော်မှာပါတဲ့ ကျင့်စဉ် အချို့ကို အခြေခံပြီး နောင်အခါ ခွဲထွက် တီထွင်တာ ဖြစ်ဖွယ်ရှိလို့ ‘အခြေခံအရ ဆက်စပ်မှု ရှိတယ်’လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ တစ်ချိန် တည်းမှာမပတ်သက်ဘူးလို့လည်း ဆိုနိုင်တယ်။ ‘ဘာကြောင့် မပတ်သက်သလဲ’ဆိုရင် ကျင့်ပုံလည်း မတူတော့သလို ရည် ရွယ်ချက်ပန်းတိုင်လည်းခြားနားနေလို့ ပါပဲ။

Ref : Yoga Body: The Origins of Modern Posture Practice by Mark Singleton, Oxford University Press

စက်တင်ဘာ ၃၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၆။ ဖားသားဆွမ်း

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ တပည့်တော်မ၏ ခင်ပွန်းက ဖားသားကို နှစ်သက်သဖြင့် စျေးတွင် ဝယ်ယူ၍ ရပါက မကြာခဏ ဖား သားကို မန်ကျည်းရွက်နှင့် ကြော်ချက်လေ့ ရှိပါသည်။ နေ့စဉ် ဘုရားဆွမ်းတော် ကပ်နိုင်အောင်လည်း ကြိုးစားနေပါ သဖြင့် ဖားသားကြော်သည့် နေ့မှာ ဖားသားဟင်းကိုလည်း ဆွမ်းတော် ကပ်မိပါသည်။ မိတ်ဆွေ တစ်ယောက်က ဖားသားဟင်းကို ဆွမ်းတော် မကပ်ကောင်းဟု ဆိုပါသည်။ ငရဲကြီးတော့မယ်ဆို ပြီး တပည့်တော်မ စိတ်မချမ်းသာ ဖြစ်မိပါသည် ဘုန်းဘုန်း။ တပည့်တော်မ ဘယ်လိုလုပ်မည်ကို မိန့်ကြားစေလိုပါသည်။

နော်ထွေး၊ စမွန်းရွာ၊ ထိုင်းနိုင်ငံ။

-------------------

မစားကောင်း

ဝိနည်းမှာ အကပ္ပိယမံသ (ရဟန်းသံဃာတွေ မစားကောင်းတဲ့ အသား)ကို ဆယ်မျိုးပြတယ်။ ‘လူခွေးမြင်းဆင် သစ်ကျား ခြင်္သေ့ ဝံအောင်းမြွေ’တဲ့။ လူသားက ဇာတ်တူသားဆိုတော့ စားရင် လူရိုင်းနဲ့ တူသွားမှာပေါ့။ ဗုဒ္ဓခေတ်က ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံး တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် အရပ်မှာ ခွေးနဲ့ မြွေကို လူတွေ မစားဘူး။ စားတဲ့ လူကိုလည်း အဆင့်နိမ့်တယ် စရိုက်ကြမ်းတယ်လို့ ကဲ့ရဲ့ တဲ့ သဘောရှိတယ်။ မြင်း ဆင်ကဘုရင့် အသုံးအဆောင်ဖြစ် လို့။ ကျန်ငါးမျိုးက တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်တွေ ဖြစ်တော့ သူ့တို့ရဲ့ အနံ့ကိုရရင် တောနေ ရဟန်းတွေကို အသက်အန္တရာယ် ပြုနိုင် လို့ တားမြစ်တာ။ အဲဒီ ဆယ်မျိုးကလွဲရင် ကျန်တဲ့ အသားတွေ ကိုကပ္ပိယမံသ (စားကောင်းတဲ့ အသား)လို့ မှတ်နိုင်တယ်။ အပ် မအပ်

မကျန်းမာချိန်၊ အစားအစာငတ်မွတ် ရှားပါးချိန်မှာ ပရိယာယ်နဲ့ အပြစ်လွတ်အောင်လုပ်နိုင်တဲ့ ခြွင်းချက်တွေ ရှိတယ်။ ပုံစံ တစ် ခု .. ဆရာတော်တစ်ပါး အသည်းအသန် နာမကျန်း ဖြစ်နေတယ်။ ဗိန္ဓောဆရာက ခွေးသား စွပ်ပြုတ်ကလေး ကျွေးရမယ် လို့ အကြံပေးတယ်။ ကြည်ညိုတတ်တဲ့ ဒကာဟာ ရဟန်း ခွေး သား မစားကောင်းမှန်း သိလျက်နဲ့ စွပ်ပြုတ်ဟင်းချို ချက်ပြီး ဆရာတော့်ဆီ ယူလာတယ်။ ဆရာတော်က ‘ဘာသားနဲ့ ချက် တာလဲ’လို့ မေးတယ်။ ဒကာကသိသိကြီးနဲ့ ‘တောသားဟင်း ချိုလေးပါ ဘုရား’လို့ လျှောက်တယ်။ ဆရာတော် ဘုဉ်းပေးတယ်။ ဒကာအပြစ်ရှိသလားဆိုတော့ ‘တေသံ ဗဟုပုညမေဝ ဟောတိ (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆) = ကျန်းမာစေလိုတဲ့ ဆန္ဒနဲ့ ကျွေးတာ ဖြစ်လို့ ကုသိုလ်တောင်ရသေးတယ်’တဲ့။

ယခု မြန်မာပြည် တစ်ဝန်း ရေကြီးတဲ့ နေရာတွေမှာ အစားအစာရှားပါးမယ်။ ဘုန်းကြီး မစားကောင်းတဲ့ ဆင်သား မြင်းသားခြောက်တွေကို ‘တောသားခြောက်ပါ’ဆိုပြီး ကပ်လှူ မယ်။ ဘုန်းကြီးကလည်း ဒကာ လျှောက်တဲ့ အတိုင်း မစပ်စု တော့ဘဲ စားတယ်။ အလှူရှင် အပြစ်ရှိမရှိ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဆုံး ဖြတ်နိုင်ပါပြီ။ ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ အဲဒီ ခြွင်းချက် အယူအဆလေးတွေက ချစ်စရာပါ။ အစွန်းရောက် မရောက်ဆိုတာကို ဒီယူဆပုံတွေနဲ့ မှတ်ကျောက်တင်နိုင်တယ်။ ဥပုသ်လအတွင်း အစာအိမ်ရောဂါ ရှိမှန်း ကြိုမသိဘဲ ရေတောင် မသောက်ဘဲ ဥပုသ် စောင့်နေ တုန်း အစာအိမ်ဖောက်လာတော့ ဘုရားငြိုးမှာစိုးလို့ ရေငတ် လျက် မသောက်ဘဲ စွန့်စားလိုက်တာ ဥပုသ်ချိန် မပြည့်ခင် ‘လျှောသွား’တဲ့ သတင်းတွေ ကြားဖူးမှာပေါ့။

အပြစ်မရှိ

ရဟန်းတွေ မစားကောင်းတဲ့ အသားကို စားရင် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်တယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီအသားနဲ့ ဘုရားကိုလည်း ဆွမ်း တော် မကပ်သင့်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒီယူဆချက်ကို အခြေ ခံပြီး ဒီလို စဉ်းစားကြည့်မယ် .. အညာမှာ အချို့ လယ်ကြွက် သားကို စားသတဲ့။ ဘုန်းကြီးတို့ တောရွာမှာ အချို့ လင်းမြွေ သားကို စားတယ်။ အများစု ဖားကြော်၊ ဂဏန်းကြော် စားတယ်။ ဘယ်သူက ဘုရား ဆွမ်းတော် ကပ်နိုင်မလဲ။ အမဲသား ဝက်သားကို မစားတဲ့ သူက အဲဒီ အသားနဲ့ ဆွမ်းတော် မကပ် ကောင်းဘူးလို့ ယူဆနေတတ်တယ်၊ အဲဒါ မှန်သလား။ ကိုယ့် ဟာကိုယ် ဆုံးဖြတ်ကြည့်။ ဒုက္ကဋ် အာပတ်ဆိုတာ အာပတ် ခုနစ်မျိုးထဲမှာ အပြစ်ကြီးရာမှ နိမ့်ရာကိုနံပါတ်စဉ်ရင် ခြောက် ခုမြောက်ပဲ။

ဒါကြောင့် စိတ်မချမ်းမသာမဖြစ်ပါနဲ့။ သိလျက်နဲ့ မအပ်တဲ့ အသားကို ကပ်မိရင်တောင် စေတနာကောင်း ရှိနေရင် ကု သိုလ် ဖြစ်နိုင်လို့ မသိလို့ ကပ်မိရာမှာ ကပ်သူမှာ အပြစ် မဖြစ်ဘူးလို့ လုံးဝမှတ်ထားပါ။

စက်တင်ဘာ ၅၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၇။ ကဲ့ရဲ့ခံရသူရဲ့ နှလုံးသွင်း

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်က အများအကျိုးရှိမယ် လို့ ယူဆသည့်အမှန်တကယ်လည်း အကျိုးရှိနေသည့်လုပ်ရပ် တစ်ခုကို အနစ်နာခံပြီး အိတ်စိုက် လုပ်ထားပါလျက် မလိုသူ အချို့က သွားပုပ်လေလွင့် ပြောနေသည်နှင့် ကြုံနေရ၍ ထိုအလုပ်ကို ငြီးငွေ့နေပါသည်။ ကောင်းအောင် လုပ်ပေးပါလျက် ဘာကြောင့် အပြစ်တင် မလွတ် ဖြစ်ရသည်ကိုလည်း စဉ်းစား မရဖြစ်နေပါသည်။ ထိုအတွက် စိတ်ဓာတ်ကျပြီး ဘာမှမလုပ် ပေးတော့ဘူးလို့ စိတ်ထဲမှာ တနုံ့နုံ့ခံစားနေရပါသည်။ ထိုပြဿ နာကို ဓမ္မနှင့်အညီ တပည့်တော် မည်သို့ ဆောင်ရွက်ရမည်ကို ဆရားတော်ထံမှအကြံဉာဏ်ရလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Dr. မင်းသိုက်မွန် (သင်္ကန်းကျွန်း)

-------------------

ဘုရား ကဲ့ရဲ့ခံရပုံ

ဘုရား ဖြစ်ခါစ ဥရုဝေလာ ဝန်းကျင်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံး ခိုက်ထင်ရှားတဲ့ မဂဓတိုင်းသားတွေ ရှင်ရဟန်း ပြုနေကြလို့ လူတွေက ‘ငါတို့ရဲ့ဆွေစဉ်မျိုး ဆက်တုံးအောင်လုပ်နေတဲ့ ရဟန်းကြီး’လို့ ကဲ့ရဲ့နေကြကြောင်း ရဟန်းတွေက လျှောက်တဲ့ အခါ မြတ်စွာဘုရားက ‘ကဲ့ရဲ့သံဆိုတာ ကြားရမှ ခုနစ် ရက် ပေါ့’လို့ မိန့်ပါတယ် (ဝိ၊၃၊၅၅)။ ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦး အရှင်ယသစတဲ့ သိက္ခာ ကြီးသူတွေကိုဘေးချိတ်ပြီးနောက်မှ ရဟန်းပြုလာတဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာနဲ့ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့ကို အဂ္ဂသာဝက အဖြစ်ခန့်အပ်တဲ့ အခါရဟန်းအချို့ကမြတ်စွာဘုရားကို ‘မျက်နှာ ကြီးရာဟင်ဖတ်ပါတယ်’လို့ ကဲ့ရဲ့ကြတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၁)။ နောက်တော့ ပါရမီတောင်းဆု အထူးရှိထားလို့ သာ ထိုသို့ အပ် နှင်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတွေ နားလည်သွားကြပါတယ်။

ရှင်တော် ဘုရားတောင် ကဲ့ရဲ့ခံရရင် သူလို ကိုယ်လိုတွေ မှာအဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိပါ့မလဲ။

အတုလ

အတုလ ဆိုလို့ မန္တလေးက အတုမရှိ ရွှေကျောင်းတော်ကြီးနဲ့ မရောနဲ့ ဦး (စိတ်မကြည်လင်ရင် ဤကိုပင်ကျွဲလို့ ဖတ်မှားတတ်တယ် ဆိုမဟုတ်လား)။ အတုလ ဆိုတာ မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက် တော်က ဘာသာရေး လိုက်စားတဲ့ သာဝတ္ထိ မြို့သားပါ။ သူ့မှာ နောက်လိုက် လူငါးရာလောက်တောင် ရှိသတဲ့။ တစ်နေ့ သူ့လူ တွေကိုဦးဆောင် စည်းရုံးပြီး တရားနာမလို့ ဇေတဝန်ကျောင်းကို ရောက်လာတော့ ပရိသတ်နဲ့ ဝေးဝေးနေတတ်တဲ့ အရှင် ရေဝတဆီ ချဉ်းကပ်တယ်။ အရှင်မြတ်က သမာဓိ အပျက်မခံ လိုတဲ့ အတွက် စကားတစ်ခွန်းမျှ မပြောဘူး။ ခပ်တည်တည်ပဲ။ ဒါနဲ့ စိတ်ဆိုးပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာဆီထွက်သွားတယ်။ အရှင် မြတ်က ဒဿန ဆရာကြီးဆိုတော့ အဘိဓမ္မာ တရားတွေကိုပဲ ပစ်ဟောတာပေါ့။ အတုလတို့ လူစု နားမလည်၊ မကျေနပ်ဘူး။ ဒါနဲ့ အရှင်အာနန္ဒာဆီဆက်ပြီး သွားတယ်။ ဤအရှင်ကတော့ ပါးနပ်တယ်။ ဒီလူတွေ ပြောဆိုပုံ ကြည့်ပြီး နားလည်လွယ်တဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ လိုရင်း တိုးရှင်းပဲ ဟောတယ်။ ဒါလည်း တို လွန်းလို့ ဆို မကြိုက်ပြန်ဘူး။ ဒါနဲ့ ဘုရားဆီ ရောက်သွားပြီး မကျေနပ်တာတွေကို တိုင်တယ်။ မြတ်စွာဘုရားက..

‘အတုလ .. လုံးဝ ကဲ့ရဲ့ချည်း ခံရသူ၊ လုံးဝ ချီးမွမ်းချည်း ခံရသူရယ်လို့ လောကမှာ မရှိဘူး (ဧကန္တံ ဂရဟိတဗ္ဗောယေဝ ဝါ ပသံသိတဗ္ဗောယေဝ ဝါ နတ္ထိ)။ မြေ နေ လ ကောင်းကင်နဲ့ ငါဘုရားရှင်တို့ကိုပင် ချီးမွမ်းသူရှိသလို ကဲ့ရဲ့သူလည်း ရှိတယ်။ ပညာမဲ့ လူမိုက်တွေ အများကြီး ကဲ့ရဲ့ ချီးမွမ်းတာထက် ဆင် ခြင်နိုင်တဲ့ ပညာရှိ တစ်ယောက် ကဲ့ရဲ့ ချီးမွမ်းတာက ပိုလေး နက်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၀)’လို့ မိန့်တော်မူတယ်။ ဥပသေနလို

ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ဝင်္ဂန္တ ပုဏ္ဏားနဲ့ သာရီ ပုဏ္ဏေးမတို့ ဇနီး မောင်နှံဟာ သာသနာ့ အာဇာနည်ကြီးတွေရဲ့ မိဘများ ဖြစ်ကြ ပေမယ့် လူသိနည်းတယ်။ အရှင်သာရိပုတ္တ (အဂ္ဂသာဝက = ဘုရားပြီးရင် ဒုတိယ အကြီးမြတ်ဆုံး)၊ အရှင်စုန္ဒ၊ အရှင်ဥသေန၊ အရှင်ရေဝတ၊ အရှင်မတွေ ဖြစ်တဲ့ စာလာ၊ ဥပစာလာ၊ သီသူပစာလာ .. အားလုံး ရဟန္တာတွေချည်း။ အဲဒီ ရဟန္တာ မောင်နှမ ၇-ယောက်တို့ရဲ့ ခမည်းတော်နဲ့ မယ်တော်ပေါ့။ အဲဒီ အထဲမှာ အရှင်သာရိပုတ္တက အမေ့ နာမည်နဲ့ သာရိပုတ္တ (= သာရီရဲ့ သား)လို့ ထင်ရှားပြီး အရှင်ပသေနကျတော့ အဖေ့ နာမည်နဲ့ ဝင်္ဂန္တပုတ္တ (ဝင်္ဂန္တရဲ့သား)လို့ လူသိများတယ်။

အရှင်ဥပသေနဟာ ကိုယ်တိုင်က ရဟန်းတစ်ဝါရပဲ ရှိသေး ချိန် အခြားလူငယ် တစ်ယောက်ကို ဥပဇ္ဈာယ်ပြုပြီး ရဟန်းခံ မိလို့ (ဒါလည်း ဘုရားသာသနာ စည်ပင်စေလိုတဲ့ စေတနာ ကောင်းနဲ့ လုပ်တာ) မြတ်စွာဘုရားက ကိုယ်တောင် ဘာမှ မဟုတ်ဘဲ သူများကို ဆရာကြီး လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ အရှင်မြတ်ကို များစွာ ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တော်မူတယ်။ အဲဒီတော့ အရှင်မြတ်ရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ‘ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တော်မူတဲ့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ ရွှေနှုတ်တော်နဲ့ ပဲ ပြန်ပြီး ချီးမွမ်းခံရအောင် ငါကြိုးစားမယ်’လို့ ဆုံးဖြတ်၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်ကို ချဉ်းကပ်ပြီး တရားအားထုတ် တာ ရက်မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။

အရှင်မြတ်ဟာ ကိုယ်တိုင် ဓုတင်ကျင့်ရုံမက တပည့် ပရိ သတ်ကိုလည်း ဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်အောင် စည်းရုံးနိုင် ခဲ့တယ်။ နောက်တော့ ထက်ဝန်းကျင်ပရိသတ်နှင့်တကွ ကြည် ညိုဖွယ် ဂုဏ်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်များတွင် အထူးချွန်ဆုံး (သမန္တပါ သာဒိကဧတဒဂ်) ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ရှင်တော် ဗုဒ္ဓရဲ့ ရွှေနှုတ်တော်နဲ့ ပြန်ပြီး ချီးမွမ်းတာကိုခံရတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၂)။

ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်တာ ခံရတဲ့ အခါ အရှင်ဥပသေနရဲ့ စံနမူကို ယူပြီး ‘ကဲ့ရဲ့သော ပါးစပ်က ချီးမွမ်းစေရမည်’ဆိုတဲ့ နှလုံး သွင်းနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို တဖြည်းဖြည်းပြုပြင်သင့်တာကို ပြုပြင်ဖို့ အလေ့အကျင့် မလုပ်သင့်ဘူးလား။

ရှောင်ဆောင်

ငါလုပ်လိုက်လို့ ဖြစ်လာတယ် ဆိုတာမျိုး လူရှေ့မှာ သိပ်ပြီး ထုတ်မပြောမိအောင် ဆင်ခြင်။ စကားကို တတ်နိုင်သမျှ လျှော့ ပြော၊ ချိုချိုသာသာ ပြောတတ်ဖို့ လေ့ကျင့်။ ဒဲ့ကြီး သိပ် မပြော မိအောင်လည်း သတိထား။ ကိုယ်နားလည်ထားတာ မှန်နေရင် တောင် လူဘယ်လောက်များများ ကိုယ့်အကြံကိုလက်ခံနိုင် မလဲလို့ အရင် သုံးသပ်။ ကိုယ်ချည်း ရှေ့ကို သိပ်မထွက်နဲ့။ ဘဝတူ လုပ်ဖော် ကိုင်ဖက်တွေကို ရှေ့တိုးပေး။ မြင့်လာရင် ပိုပြီး လေတိုက်ခံရတယ်ဆိုတာကို အမြဲနှလုံးသွင်း။ ဒါလောက် ဆိုကိုယ်လုပ်နေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ပိုပြီးသဟဇာတ ဖြစ်လာ စရာရှိပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၇၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၈။ အမျိုးသမီး ဘုရားဆုပန်ခွင့်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ အမျိုးသမီးများသည် ဘုရားဆုကို မတောင်းကောင်းဟု တပည့်တော်မ၏ ခင်ပွန်းက ပြောပါသည်။ အဲဒါ မှန်ကန်ပါသလား။ သူပြောသည့်အတိုင်း မှန်လျှင် အမျိုး သားများသာ ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကို ရနိုင်သည်ဟူသော သဘောပါလား။ ရှင်းလင်းဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ရင်ရင် မော်-သံတွဲ

-------------------

ဗျာဒိတ်ခံခွင့်

ဗျာဒိတ်ဆိုတာ ဒီနေရာမှာ နိယတဗျာဒိတ်ကို ဆိုလိုတယ်။ မြေ ကြီး လက်ခတ်မလွဲ သေချာတဲ့ ဗုဒ္ဓတစ်ဆူရဲ့ ကြိုတင် ဟော ကိန်းလို့ အဓိပ္ပာယ် နားလည်နိုင်တယ်။ အဲဒီ နိယတဗျာဒိတ်ကို ရပြီးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို နိယတဗောဓိသတ္တ=ဘုရားဖြစ်ဖို့သေချာ နေတဲ့ ဘုရားလောင်းလို့ ခေါ်တယ်။ ဥပမာ .. သုမေဓာ ရှင်ရ သေ့ဟာ ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာဘုရားထံမှ ‘ဤရသေ့ကား ကမ္ဘာ ပေါင်း မည်မျှကြာလျှင် ငါကဲ့သို့ ဗုဒ္ဓဘုရား တစ်ဆူ ဧကန်ဖြစ် လိမ့်မည်’လို့ မြွက်ခြင်းခံရချိန်ကစပြီးဘုရားဖြစ်ဖို့သေချာသွားတယ်။ အဲဒီလို နိယတဗျာဒိတ်မျိုးကို မြွက်ဟခံရမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြည့်စုံရမယ့်အင်္ဂါရှစ်ရပ်ရှိတယ်။ အဲဒါတွေက..

အင်္ဂါရှစ်ရပ်

‘၁။ လူဇာတ် ဖြစ်ခြင်း ၂။ ယောကျ်ား စင်စစ်ဖြစ်ခြင်း ၃။ ထို ဘဝမှာပင် အလိုရှိရင် အရဟတ္တမဂ်ဖိုလ်ကို ရနိုင်တဲ့ ကုသိုလ် ထူး ရှိခြင်း ၄။ ဗုဒ္ဓဘုရား တစ်ဆူကိုမျက်မြင်ဒိဋ္ဌ ဖူးတွေ့ရခြင်း ၅။ ကမ္မဝါဒီ (ကံကံရဲ့ အကျိုးကို ယုံကြည်သူ) ရှင်ရသေ့ ဖြစ် ခြင်း ၆။ စျာန်သမာတ်ရှစ်ပါး အဘိညာဉ်ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ၇။ သက်တော်ထင်ရှားဗုဒ္ဓဘုရားရှင်အားကိုယ်အသက်ကိုစွန့် လှူရဲတဲ့ ကုသိုလ်ထူး ရှိခြင်း ၈။ စကြဝဠာတိုက်လုံး ပြည့်နေတဲ့ မီးကျီး လှံသွားကို ပမာမထား ကူးခတ်သွား၍ပင် သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓ အဖြစ်ကိုရယူလိုတဲ့ အထိဆန္ဒပြင်းပြခြင်း’တို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်

အမှတ် ၁ နဲ့ ၂ အတွက် အကြောင်းပြချက်က လူဇာတ် မဟုတ်တဲ့ အခြား သတ္တဝါတွေက ဘုရားဖြစ်ရန် မလျောက်ပတ် လို့၊ မိန်းမ နပုံး ပဏ္ဍုက် စသည်တို့မှာ ဣန္ဒြေ ရုပ်လက္ခဏာ အရ မသင့်တင့်လို့ (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၂၇၄) ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာ ကြောင့် မသင့်တင့်ရသလဲ ဆိုတာကို အမြွက်လောက် စဉ်းစား ကြည့်ရင် ..နိက္ခမ္မပါရမီ (စည်းစိမ်ကိုစွန့်တဲ့ ပါရမီ)ကိုဖြည့်စဉ် မှာအမျိုးသမီးအဖြစ်အနေနဲ့ အကိတ္တိ၊ ကဏှဒီပါယနစတဲ့ ရသေ့သူမြတ်တို့လို တောတောင်ကို အမှီပြုပြီး တစ်ကိုယ်တည်း နေဖို့ လွယ်ပါ့မလား။ သမ္မုတိသစ္စာနယ်က လောကသားတို့ရဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေ ကိုလည်း ထည့်သွင်း စဉ်းစားရဦးမယ်။ နားလည်မှု

နိယတဗျာဒိတ် ခံရဖို့မှာကို မိန်းမတွေသာမက ယောကျ်ား စစ် စစ် ဖြစ်နေတဲ့ သူသူငါငါတို့လည်း အခြား အင်္ဂါရပ်တွေနဲ့ ကိုက် ညီဖွယ် ရှိပေမယ့် ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဘုရား တစ် ဆူကို မျက်မြင်ဒိဋ္ဌ ဖူးရဖို့မှ မဖြစ်နိုင်ဘဲ။ ဒါကြောင့် ‘ဘဝသံသ ရာမှာ ကိုယ်ဖြစ်ချင်တာကို ဆုတောင်းခွင့် ရှိတယ်’ဆိုတဲ့ နား လည်မှုအရ ယနေ့ခေတ်လူသား တစ်ယောက်အနေနဲ့ ကုသိုလ် တစ်ခု ပြုပြီးတဲ့ အခါ မည်သူမဆို မည်သည့်ဆုကိုမဆို တောင်း ခွင့်ရှိတယ်လို့ ဘုန်းကြီးတော့ ယုံကြည်နေတယ်။

ဆိုပါတော့ .. တစ်နေကုန် မူးနေတဲ့ အမူးသမား ယောကျ်ားတောင် မနက်အိပ်ယာကနိုးလို့ အမူးပြေချိန်မှာ ခြံစည်းရိုး ပေါ်က ခဝဲပန်းနဲ့ ဘုရားပန်း တင်ပြီး ‘ဘုရား ဖြစ်ရပါလို၏’လို့ ဆုတောင်းဆဲ သီလဝန္တ သူတော်ကောင်း အစစ်အမှန် ဖြစ်တဲ့ သူ့ဇနီးက မိန်းမဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကြောင်းတစ်ခုနဲ့ အဲဒီလို ဆု ကလေးတောင် တောင်းခွင့်မရှိဘူးဆိုရင် မျှတပါ့မလား။ ပြောင်းလဲနိုင်

သံယောဂသုတ် (အံ၊၂၊၄၄၀)မှာ မိန်းမဟာ မိန်းမ စစ်လျက်နဲ့ မိန်းမ အဖြစ်ကိုမတပ်မက်ရင် မစွဲလန်းရင် မိန်းမဘဝမှလွတ် မြောက်နိုင်ကြောင်း၊ ယောကျ်ားလည်း ယောကျ်ားစစ်လျက် ယောကျ်ားအဖြစ်ကို မစွဲလန်းရင် ယောကျ်ားဘဝမှ လွန်မြောက် နိုင်ကြောင်း မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောတော်မူပါတယ်။ အရှင်အာန္ဒာဟာ ကမ္ဘာတစ်သိန်း သာဝကပါရမီ ဖြည့်ပြီးတာတောင် သူတစ်ပါး မယားကိုကျူးလွန်မိလို့ ၁၄-ဘဝ ကျွန်မိန်းမဖြစ်ရပြီး ၇-ဘဝ ဝှေးစေ့ ထုတ်ခံရသတဲ့ (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၈)။ အမျိုးသမီး တွေဟာ ဒါနစတဲ့ ကုသိုလ် ကောင်းမှုတစ်ခုကို ပြုပြီးတဲ့ အခါ ‘ဣဒံ မေ ပုညံ ပုရိသတ္တဘာဝ ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတု = တပည့် တော်မ၏ ဤကောင်းမှုသည် ယောကျ်ားအဖြစ် ရရန်အလို့ ငှာ ဖြစ်ပါစေသတည်း’လို့ တကယ် ဖြစ်ချင်စိတ်နဲ့ ဆုတောင်းရင် ယောကျ်ားအဖြစ်ကိုရနိုင်တယ် (ညွှန်းပြီး)။

အဖြေ

ဗုဒ္ဓဝါဒ ကမ္မဖြစ်စဉ်အရ အခု ဒီဘဝ ယောကျ်ားဟာ နောင်ဘဝ တွေမှာ မိန်းမဖြစ်နိုင်တာ သေချာတယ်။ ဒီဘဝ ယောကျ်ားဟာ နောင်ဘဝတွေမှာ မိန်းမဖြစ်ခွင့် ရှိတာလည်း မလွဲပါဘူး။ ငါ ယောကျ်ား ဆိုပြီး သိပ် ဘဝင်မမြင့်ပါနဲ့။ အရှင်အာနန္ဒာကို ကြည့်ပေ့ါ။ အိမ်ဖော်ဖြစ်ရတာနဲ့၊ ‘ဥအထုတ်ခံရ’တာနဲ့ ..သွက် သွက်ခါ သွားနိုင်တယ်။ ဒီတော့ ယခု မိန်းမဖြစ်နေလို့ ဆိုပြီး တော့လည်း အားမငယ်ပါနဲ့။ အထက်ပါ ဆုတောင်းနဲ့ အတူ တစ်ဆက်တည်း ‘ဣဒံ မေ ပုညံ သဗ္ဗညုတဉာဏ ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတု = တပည့်တော်မ၏ ဤကောင်းမှုသည် သဗ္ဗညု တဉာဏ်ကို ရရန်အလို့ ငှာ ဖြစ်ပါစေသတည်း’လို့ ဆုတောင်းနိုင် ပါတယ်။ တကယ် ဖြစ်ချင်ရင် ဖြစ်မှာပဲ။ ဘုရားဆုပန် ခင်ကြီး တွေထက်တောင် စောချင်စောနေအုံးမှာ။

စက်တင်ဘာ ၉၊ ၂၀၁၅။

----------------

၄၁၉။ မြန်မာ့ဧတဒဂ်

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော် သည် မိမိကိုးကွယ်သည့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ တန်ဖိုးကို ကောင်းစွာ နားလည်လိုပါသဖြင့် အချိန်ရတိုင်း ပိဋကတ် မြန်မာပြန်များ အပါအဝင် ဘာသာရေး စာအုပ်များကို ဖတ်ပါသည်။ ယခု ဖတ်ဆဲစာအုပ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံမှ ဧတဒဂ် ဘွဲ့ရသည့် ဆရာတော် တစ်ပါးရဲ့ စာအုပ်ပါ။ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကို သိလိုပါသည်။ ဗုဒ္ဓသာသနာတွင် ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ရရှိသည့် ပုဂ္ဂိုလ်ပေါင်း မည်မျှ ရှိပါသနည်း။ အမျိုးသမီးမည်မျှ အမျိုးသား မည်မျှဟု ခွဲခြား၍ သိလိုပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ပေးသည့် အစဉ်အလာ ရှိပါသလား။ ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ကိုသန်းဌေး

-------------------

ဗုဒ္ဓတရားတော်ကို နားလည်ချင်စိတ်နဲ့ စာဖတ်တာဟာ အင် မတန် မှန်ကန်ပြီး အခြေခံကျပါတယ်။ အမျိုး ဘာသာ သာသ နာ ဆိုတာအတွက် စာဖတ်ရမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ထားမျိုး လူငယ် တိုင်းမှာ ရှိသင့်ပါတယ်။ ကိုယ့်ဘာသာ အကြောင်း သိလာလေ တန်ဖိုးကို နားလည်လာလေဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ဧတဒဂ်

‘ဧတံ ဧသာ (ဧသော) ဤအမျိုးသမီးသည် (ဤအမျိုးသား သည်)။ အဂ္ဂါ (အဂ္ဂေါ) အသာဆုံး ဖြစ်၏’လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ နှုတ် တော်က ဖွင့်ဟပြီး ချီးကျူးတာကို ဧတဒဂ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ကဏ္ဍအလိုက် အထူးချွန်းဆုံးပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရွေးပြီး ပရိသတ် ထဲမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် အဲဒီလိုချီးကျူးတာ။ ‘ဧတဒဂ္ဂ’ဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့ ပြောဆိုပြီး ချီးမွမ်းခံရတဲ့ ဘွဲ့ဟာ မြန်မာလို ‘ဧတ ဒဂ်ဘွဲ့’ပါပဲ။ အဲဒီလို ချီးမွမ်းခံရတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပြီးရင် အမျိုးသမီးတွေထဲမှာ သို့မဟုတ် အမျိုးသားတွေထဲမှာ နံပါတ်တစ်ပဲ။ သူနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နယ်ပယ် မှာဘုရားက လွဲရင် ဘယ်သူမှ သူ့လောက် မစွမ်းနိုင်ဘူး။ အရေအတွက်

ဧတဒဂ်ရ ရဟန္တာထေရီ (ရဟန်းအမျိုးသမီး) ၁၃ပါး၊ ဧတဒဂ်ရ အမျိုးသမီး လူဝတ်ကြောင် ဥပါသိကာ ၁၀ ဦး။ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရ ရဟန္တာမထေရ် ၄၁ပါး၊ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရလူဝတ်ကြောင် ဥပါသကာ ၁၀ ဦး။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီး ဧတဒဂ်ရ ၂၃၊ အမျိုးသား ဧတဒဂ် ၅၁၊ နှစ်ရပ်ပေါင်း ၇၄-ဦးလို့ မှတ်နိုင်တယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ၄၅-ဝါ (၄၅-နှစ်)အတွင်း ၇၅-ဦးပဲ ဆိုတော့ တကယ့် ရှားရှား ပါးပါးပဲ။ အဲဒီ ၇၅-ဦးရဲ့အကြောင်းအရာ အပြည့်အစုံ ကိုတော့ မင်းကွန်း တိပိဋကဆရာတော် ဘုရားကြီး ရေးသားတော်မူတဲ့ နိုင်ငံတော် ဗုဒ္ဓသာသနာ့ မဟာဗုဒ္ဓဝင်ကျမ်းဆဋ္ဌမတွဲမှာ ဖတ်လို့ ရပါတယ်။

ထပ်ဖြည့်နိုင်

မဟာဗုဒ္ဓင် ကျမ်းမှာ အင်္ဂုတ္တရပါဠိတော်၊ ဧတဒဂ္ဂဝဂ်မှာ ပါတာ လောက်ကိုပဲ ဖော်ပြတဲ့ သဘောရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အရှင် ဥပါလိရဲ့ တူတော် နာမည်တူ အရှင်ဥပါလိ ရဟန္တာလည်း ဧတ ဒဂ်ဘွဲ့ ရကြောင်း အပဒါန ပါဠိတော်မှာ လာတဲ့ အတွက် ထည့် သင့်လို့ ထပ်ဖြည့်လိုက်ပါတယ်။ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ရကြောင်းကိုလည်း အောက်ပါပါဠိတော်စကားအရ သိနိုင်ပါတယ်..

‘မမဉ္စ ဂုဏ မညာယ၊ သတ္ထာ လောကေ အနုတ္တရော။ ဘိက္ခုသံဃေ နိသီဒိတွာ၊ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိမံ။

(အပဒါန၁၊၁၀၃) လောကထွတ်တင် ဆရာသခင် ဘုရားရှင်သည် ငါ၏ အရည်အချင်းကို သိတော်မူပြီး ရဟန်းသံဃာ (အလယ်၌) ထိုင် တော်မူလျက်ငါ့အား ဧတဒဂ်အရာ၌ ထားတော်မူ၏’။ တူဥပါလိ

ဘဝများစွာ ကုသိုလ်ပါရမီ ဖြည့်ပြီးနောက် ပဒုမုတ္တရဘုရား လက်ထက်မှာ ရသေ့အဖြစ်နဲ့ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ ဂုဏ်ရည်ကို ဥပမာ များစွာနဲ့ တန်ဆာဆင်ပြီး ချီးမွမ်းထောမနာ ပြုတဲ့ အခါ မြတ်စွာဘုရားက ‘ဤရသေ့ကား နောင်တစ်ချိန် ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ လက်ထက် ဝိနယပဥှ (ဝိနည်း အမေးအဖြေ) ထက်မြက်မှုတွင် အကျွမ်းကျင်ဆုံး ဧတဒဂ်ရာထူး ထားခံရလိမ့်မည်’လို့ ဗျာဒိတ် မြွက်ဟတော်မူတယ်။ ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာတော့ ကပိလ ဝတ္ထုမြို့မှာ ဇာတ်နိမ့်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ဝိနည်းကျွမ်းကျင်သူ ဧတဒဂ်ရ အရှင်မဟာဥပါလိရဲ့ တူတော် ဖြစ်ပြီး အရွယ် ရောက်တဲ့ အခါ ဦးလေးတော်ဆီမှာ ရဟန်းပြု၊ အချိန်တန် ရဟန္တာဖြစ်၊ ဦးလေး တော် ဆရာကောင်းနဲ့ နီးကပ်စွာ နေရလို့ ဝိနည်းအမေးအဖြေမှာ အလွန် ထက်မြက်ပြီး ဗုဒ္ဓကဧတဒဂ်ဘွဲ့နဲ့ ချီးမြှင့်တော်မူတယ် (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၇)။

မြန်မာ့ဧတဒဂ်

ဧတဒဂ်ဘွဲ့ကို မြတ်စွာဘုရားပဲ ပေးနိုင်တယ်။ မြတ်စွာဘုရားက အိန္ဒိယပြည်မှာ ပွင့်တာဖြစ်လို့ မြန်မာပြည်သား ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရ ပုဂ္ဂိုလ် ရှိတယ်လို့ အတိအကျဆိုရန် ခက်ပါတယ်။ တပုဿနဲ့ ဘလ္လိကတို့ကို မြန်မာပြည်သားလို့ လက်ခံနိုင်ရင်တော့ သရဏဂုံ ၂-ပါးနဲ့ ပထမဆုံး သရဏဂုံတည်ရာမှာ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားအဖြစ် ထည့်သွင်းရုံပါပဲ။ မြန်မာဘုရင်တွေ ဧတ ဒဂ်ဘွဲ့ (အမည်တူ)ကို ပေးတယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်းမှတ်တမ်း မတွေ့ ဖူးပါ။ ရဟန်းဖြစ်စ (လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၃၄-နှစ်)ခန့်က ဗုဒ္ဓ ဓမ္မလောက စာစောင်မှာ ဧတဒဂ်အရှင်ပညာဇောတ ဘွဲ့အမည် နဲ့ ဆရာတော်တစ်ပါး စာရေးသည်ကို မှတ်မိပါတယ်။ မိမိဘွဲ့ အမည်ရဲ့ ရှေ့မှာ ဘာကြောင့် ဧတဒဂ် ထည့်တယ်ဆိုတာကို ဘုန်းကြီး မသိပါ။ ဆရာတော့် အကြောင်းကို သိတဲ့ အနီးနေ တပည့်ရင်းတွေရှိရင် သိနိုင်လောက်ပါတယ်။

ဘုန်းကြီး စဉ်းစားမိတာ ဆရာတော်ဟာ ‘ဧတဒဂ်ဘွဲ့’ အတွက် ဆုပန်ထားလို့၊ ဆုမပန်ရင်တောင် မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက် က ထိုဘွဲ့ရ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ကြည်ညိုလို့၊ သို့မဟုတ် ဧတဒဂ် အမည်နဲ့ ဆရာတော် တည်ထောင်ထားတဲ့ ကျောင်းတိုက် စ သည် (ရှိခဲ့ရင်)ကိုဂုဏ်ပြုချင်လို့၊ သို့မဟုတ် ဧတဒဂ်အည်ရှိ မဂ္ဂ ဇင်းစာစောင်မှာစာရေးလို့ (ဥပမာ ဒဂုန်ဦးစန်းငွေ.. စသည် လို) စသည်ကြောင့် ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အပေါ်မှာ ရှင်းပြထားတဲ့ အတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဧတဒဂ်ဘွဲ့မျိုး မဟုတ်တာတော့ သေ ချာပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၅။

-----------------

ခန္တီဝါရွှေခါမင်းဆုံး၊

ကပိစူမဟာနန်နှင့်

စူဠဓမ် သည်ဇာတ်ပေါင်းမှာ

လောင်းတော်ကရှုံး။

၄၂၀။ ဓမ္မကို ရောင်းစားခြင်း

အရှင်ဘုရား၊ ရုပ်ရှင်မင်းသား မင်းသမီးများကို သရုပ်ဆောင် အတွက် ငှားရမ်းရာ၌ အကယ်ဒမီ ရမရနှင့် နာမည်ကြီးသည့် အဆင့်အတန်းအလိုက် အခကြေးငွေကို နှုန်းထား သတ်မှတ် သလို ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားကို ဟောကြားသော ဓမ္မကထိက ဆရာ တော်များကိုလည်း နာမည်ကြီးမှု အဆင့်အလိုက် နှုန်းထား သတ်မှတ်ခြင်းမှာ မှန်ကန်နိုင်ပါမည်လား။ ဗုဒ္ဓ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ တရားတော်များကို ဟောကြားပြီး စီပွားရှာလျှင် အဘယ်သို့ သော အပြစ်များဖြစ်ပါသနည်း အရှင်ဘုရား။

ဦးလှဆွေ (ကျောက်ကုန်း)

-------------------

ဓမ္မရေးရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံချေးတက် ခြစားလာရင် အဲဒါလည်း ဓမ္မပျောက်ကွယ်ခြင်း အတွက် အန္တရာယ် ပါပဲ။ အပြင် အန္တရာယ်ကို မြင်လွယ်သလောက် အတွင်း အန္တရာယ်ကို မြင် နိုင်ဖို့ခက်ပါတယ်။ စစ်မှန်တဲ့ ပစ္စည်းဆိုတာမျိုးကအလွန်ကြီး ကြော်ငြာစရာမလိုပါဘူး။ ပညာရှိတွေသိပါတယ်။

မစင်ကြယ်

ကျမ်းမြတ်တွေမှာ မြတ်စွာဘုရား တရားဟောတော်မူတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ‘လုံးဝ အပိုအလို မရှိ၊ စင်ကြယ်သော အကျင့် မြတ်ကို ပြတော်မူ၏’လို့ ဖော်ပြတယ်။ အဲဒီမှာ ‘စင်ကြယ်တယ်’ဆိုတာ မညစ်ပတ်တာပါပဲ။ ဘုန်းကြီး လာဘ်ရွှင်ဖို့ မျှော် လင့်ပြီး တရားဟောရင် အဲဒီ ဘုန်းကြီး ဟောတဲ့ တရားဟာ ညစ်ပတ်တာပဲ။ လုံးဝ လောကီပစ္စည်းဝတ္ထုကို မငဲ့ကွက်ဘဲ လောကသားတို့ကို အကျိုးဖြစ်စေ လိုတဲ့ မေတ္တာစေတနာ အဦး ပြုပြီး သတ္တဝါတွေ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓမ္မအစစ်အမှန်ကို သိပါစေဆိုတဲ့ စိတ်ထားနဲ့ ဟောမှသာ အဲဒီ တရားဟာ စင်ကြယ်တဲ့ တရား ဖြစ်တယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၈)။

အဲဒီတော့ ဗုဒ္ဓသာသနာကို အမှီပြု၊ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားကို ကျင့်သုံးနေတဲ့ ရဟန်းကောင်း တစ်ပါးအနေနဲ့ အထက်ပါ စိတ်ထားမျိုးနဲ့ တရားမဟောသင့်ဘူးလား။

အစစ်နဲ့ အတု

ကေလာသမင်း မြတ်ဗုဒ္ဓရှေ့ကို ရောက်နေခိုက် ရသေ့အသွင်နဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ၇-ယောက် မြတ်စွာ ဘုရားရှေ့မှ ဖြတ်သွားကြစဉ် မင်း ကြီးဟာ အဲဒီ ရသေ့တွေဖက် လှည့်ပြီး မတ်တတ်ရပ် လက် အုပ်ချီလျက် ရိုသေတဲ့ ဟန်နဲ့ ‘တပည့်တော် ကောသလမင်းပါ ဘုရား’လို့ သုံးကြိမ် လှမ်းပြောတယ်။ ပြီးမှ မြတ်စွာဘုရားဖက် လှည့်ပြီး ‘သူတို့တွေက ရဟန္တာတွေပါ ဘုရား’လို့ လျှောက်တယ်။ အဲဒီတော့ မြတ်စွာဘုရားက..

‘မင်းကြီး .. မင်းကြီးလို လူဝတ်ကြောင် တစ်ယောက် အနေနဲ့ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ကဖြင့် ရဟန္တာပါလို့ သူတော်စင်လို့ ခွဲခြားသိဖို့ ခက်ပါတယ်။ အတူတူ ကြာကြာ နေကြည့်မှ၊ ကြာကြာ စကား ပြောဆိုဖူးမှ၊ ကြာကြာတရား စကားဆွေးနွေးဖူးမှ သီလရှိမရှိ သိနိုင်တယ်။ တွေ့ရုံမြင်ရုံနဲ့ မသိနိုင်ဘူး’လို့ မိန့်တော်မူတယ်။ အလိမ်ပေါ်ခြင်း

အဲဒီတော့မှ ကောသလမင်းဟာ မျက်လုံးပြူးသွားပြီး ‘အံဖွယ် ရှိစွ .. မြတ်စွာ ဘုရားသည် အလွန် ပညာ ကြီးမြတ်ပေစွ။ အမှန်တော့ အဲဒီရသေ့တွေဟာ ပြည်သူတွေကို ထောက်လှမ်း ဖို့ တပည့်တော်လွှတ်ထားတဲ့ သူလျှိုတွေပါ။ သူ့ကိစ္စကို ဆောင် ရွက်ပြီးရင် ဇနီးမယားတွေနဲ့ စည်းစိမ်ခံစားနေကြပါ လိမ့်မယ်’ လို့ မြတ်ဗုဒ္ဓကိုလျှောက်တယ်။ အဲဒီအခါမြတ်စွာ ဘုရားဟာ..

‘ရဟန်းသည် မကောင်းမှု အားလုံးကို မပြုရာ။ ရဟန်း၏ အသွင်ဖြင့် သူတစ်ပါး၏ အခစား မဖြစ်ရာ။ သူတစ်ပါးကို မှီ၍ အသက် မမွေးရာ။ တရား ဟောခြင်းဖြင့် စီးပွား မရှာရာ’လို့ မြွက်ကျူးတော်မူတယ် (ဥဒါန၊၄၅၇)။

စီးပွားရှာခြင်း

‘တရားဟောခြင်းဖြင့် စီးပွား မရှာရာ’ဆိုတာ ငွေကြေး စသည်ကို အကြောင်းပြုပြီး တရား မဟောရ။ အဲဒီလို ဟောရင် တရားဟောပြီး စီးပွားရှာတာပဲ။ လူအများရဲ့ ယုံကြည်မှုကိုရတဲ့ အတွက် ဖန်ရည်စွန်း အဝတ်ကိုဝတ်ပြီး ကောသလမင်းရဲ့ သူလျှိုတွေလို လုပ်ရင် ဓမ္မကို အသုံးချပြီး စီးပွားရှာတာပဲ။ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်နေတာတောင် နတ်ပြည်လောကကို တောင့် တပြီးကျင့်ရင် ဓမ္မနဲ့ ကုန်သွယ်ခြင်းပါပဲ (ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၀၃)’။

အမှန်ကတော့ သာသနာကို အမှီပြုပြီး ဘုရား မကြိုက်တဲ့ နည်းနဲ့ စီးပွားရေး နိုင်ငံရေး လူမှုရေး ဘာမဆိုကို လုပ်စားရင် ကုသိုလ်ရကြောင်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

အသိရှေ့သွား

မေးခွန်းမှာ ပါတဲ့ အတိုင်း ငွေကြေးသတ်မှတ်ပြီး ဓမ္မကထိကကို ပင့်ရတာ မှန်ရင် တော့ အနာဂတ် အမျိုးဘာသာ သာသနာ အတွက် အလားအလာ မကောင်းနိုင်ဘူး။ အင်မတန် မြင့်မြတ် တဲ့ ဓမ္မကထိက အလုပ်ကို သဘင်သည်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခံရ တာကိုက ရှက်စရာကြီး။ ငွေအတွက် အာပတ်သင့်ရတာ၊ တ ရားဟောပြီး စီးပွားမရှာနဲ့ ဆိုတဲ့ အထက်ပါ ဘုရားရှင်ရဲ့ တား မြစ်ချက်ကို ချိုးဖောက်ရတာတွေဟာ စျာန် မဂ်ဖိုလ်နဲ့ မနီးစပ် နိုင်တဲ့ အပြင်ရဟန်းဘဝရဲ့အန္တရာယ်လည်းဖြစ်နိုင်တယ်။ အဲဒါ တွေကို အခြေခံတဲ့ အကုသိုလ်တွေ တောက်လျှောက် ဖြစ်ရပြီး ဂတိမကောင်းနိုင်လောက်ပါဘူး။

ဒါကြောင့် ကိုယ့်ဒကာတွေက လုပ်ပေးတယ် ဆိုရင် တောင် အထိန်းအကွပ်နဲ့ လူသူ ပြောစရာလည်း မဖြစ်၊ ကိုယ့်အတွက်လည်း အန္တရာယ် ကင်းတဲ့ နည်းတွေကို ရှာပြီး ကိုင်တွယ် သင့်ကြောင်းပါ။

စက်တင်ဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၂၁။ အထူးသတိ လူ့ကတိ

အရှင်ဘုရား၊ အချို့သောလူ့ဘောင်မှ လူသားများမှာ သူတစ်ပါး ထံမှ ချေးယူထားသော ပစ္စည်း (အထူးဖြင့် ငွေကြး)ကို ပြန်မ ပေးဘဲ နေတတ်ကြပါသည်။ အဲဒီလို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး တစ်ယောက်နဲ့ လောလောဆယ် ကြုံနေရလို့ စိတ်မချမ်းမသာ ဖြစ်နေရပါသည် ဘုရား။ အချင်းချင်း အကြွေးယူပြီး ပြန်မဆပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်များ သည် ယခုဘဝ နောင်ဘဝတွင် မည်သို့သော အပြစ် ဖြစ်နိုင် သည်ကို ဟောကြားပေးတော်မူပါဘုရား။

လဲ့လဲ့ရီ (နယူးယောက်)

-------------------ကတိဟာ လူ့အရည်အချင်း လူ့တန်ဖိုးရဲ့ သော့ချက်ပဲ။ ကတိ ကြောင့် လူလေးစားခံရသလို ကတိပျက်ရင် အရည်အချင်း ရှိ လျက်အသိအမှတ်ပြုမခံရဘဲ ရှိတတ်တယ်။

စပ်တူ မလုပ်ဘူး

အရီဇိုးနားကို ရောက်ခါစမှာ ဗမာတရုတ် တစ်ယောက်က သူ တွဲနေတဲ့ မိတ်ဆွေရင်းကို ‘ဒီကောင်နဲ့ စီးပွားရေး စပ်တူ လုပ် လို့ မရဘူး’လို့ အတော် ခပ်နှိမ်နှိမ် ပြောတာနဲ့ ‘သူ့ကို မယုံ ကြည်ဘဲ ဘာကြောင့်အပေါင်းအသင်း လုပ်နေတာလဲ’လို့ ဘုန်း ကြီးကလည်း မနေနိုင် ဝင်မေးမိတယ်။ ဒီတော့ သူက ‘စီးပွား ရေး အတူလုပ်ရင် ကတိတည်မှ’တဲ့။ သူ့အပြောအရ သူ့မိတ် ဆွေမှာ ကောင်းတာ အချို့ရှိပေမယ့် အချိန်ကိုမလေးစားဘူး။ တစ်နာရီ ချိန်းရင် သုံးနာရီမှ ရောက်လာတာမျိုး အကြိမ်ကြိမ် ကြုံရသတဲ့။ ပြောလည်း မဖြုံဘူးတဲ့။ လိုရင်းကတော့ ကတိ မတည် (သူ့ရည်းစားနဲ့ သာ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် ပြတ်ပြီးသား ဖြစ်နေ မှာ)။ မင်းမှာသစ္စာ လူမှာ ကတိဆို မဟုတ်လား။ အထူးသဖြင့် ဒီဘက်က လူတွေကို အဲဒီလိုလုပ်လို့ မရဘူး။

ကိုယ်ချင်းစာ

ရင်းနှီးလို့ ဆိုပြီး ဘာစာရွက် စာတမ်းမျှ မရှိဘဲ ချေးယူသွားသူ အများစုဟာ ချေးလို့ ရပြီးတာနဲ့ မေ့မေ့ ပျောက်ပျောက် နေ သွားလေ့ရှိတာကို တွေ့ရတယ်။ (ဒီလိုမဟုတ်တဲ့ လူအနည်းစုလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်)။ ပြောတုန်းက နှစ်လအတွင်း။ ကူညီလို စိတ်နဲ့ ချေးပေးလိုက်သူကတော့ ယူသွားသူ ပြောတဲ့ နှစ်လကို သတိတရနဲ့ မျှော်နေတာပဲ။ ကိုယ့်ပစ္စည်းပဲလေ။ လူတိုင်း ဒီလိုပဲ နေမှာ။ ဒါပေမယ့် တစ်ချို့ နှစ်နှစ်မကလည်း ဖြစ်သွားနိုင်ပြီး အချို့ဆို ရာသက်ပန် မပေါ်လာ ဖြစ်သွားတတ်တယ်။ သူတို့ အနည်းငယ် အဆင်ပြေသွားတဲ့ အချိန် ‘အဆင် မပြေတုန်းက ငါတို့ကို ဘယ်သူမှ အရေးမလုပ်ဘူး’ ဆိုတာမျိုးတောင် ပြော တတ်သေးတယ်။ ဒါကြောင့် ပိုက်ဆံ ချေးပေးမယ်ကြံရင် လူ အချို့ဟာ အသွင်သဏ္ဌာန် သားနားတိုင်း အတွင်းစိတ် မသား နားဘူးဆိုတာကို အခုရရှိတဲ့ အတွေ့အကြုံနဲ့ ဘဝတစ်လျှောက် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သင်္ခန်းစာယူပေါ့။ အဲဒါ ကိုယ့်အတွက် အမြတ်ပဲ လို့ နှလုံးသွင်းပါ။

သနားတတ်တာ၊ အားနာတာ၊ ယုံလွယ်တာ အရင်းခံနဲ့ ဘုန်းကြီးတောင် အမေရိကကို ရောက်ပြီးမှ ဇာတ်တူသား စား မိလို့ ‘နိဗ္ဗာနဿ ပစ္စယော ဟောတု’လုပ် လိုက်ရတာ လေး ကြိမ် ကြုံဖူးလို့ အဲဒီ အတွေ့အကြုံနဲ့ ကြွေးပြန်မရသူတွေကို ကိုယ်ချင်း စာပါတယ်။ ဘုန်းကြီးသာ မကပါဘူး။ ဘုန်းကြီး အတော်များများ ဟို .. ဗမာပြည်မှာ မုဒိမ်းကျင့်ခံရတဲ့ မိန်းက လေး အချို့ ရှက်လို့ မိဘဆွေမျိုးတွေကို ဖွင့်မပြောရဲသလို ကျိတ်ခံနေလိုက်ရတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေကြားဖူးပါတယ်။ ဘုရားဟော

ဣဏသုတ် (အံ၊၂၊၃၀၉)မှာ ကြွေးယူရသူရဲ့ ဆင်းရဲ ၆-မျိုး ဟောကြားပါတယ်။ ဆင်းရဲတာ၊ ဆင်းရဲလို့ အကြွေးယူရတာ၊ အရင်းကို မပေးနိုင်သေးလျှင် အတိုးပေးပါမယ်လို့ ကတိပေး ထားရတာ၊ ကြွေးရှင်က အတိုးကိုတောင်းတာ၊ ပြန်မပေးနိုင်လို့ သူ့နောက်ကို ကြွေးရှင် လိုက်ခံရတာ၊ ဖမ်းခံရတာ။ ဒါတွေက အကြွေးယူသူတို့ရဲ့ ပစ္စုပ္ပန်မှာ ကြုံရမယ့် ဆင်းရဲ ဒုက္ခအကြောင်းအမြွက်မျှပေါ့။ တမလွန်မှာလည်း..

သောပါကမ္မော ဒုမ္မေဓော၊ ဇာနံ ဒုက္ကဋ မတ္တနော။

ယောနိ မညတရံ ဂန႖ာ၊ နိရယေဝါပိ ဗဇ္ဈတိ။

မကောင်းသဖြင့် ပြုထားသည့် မိမိ၏ အကုသိုလ်ကို တရေးရေး တွေး၍ သိနေသော သဒ္ဓါ ဓနစသည် မဲ့မွဲ ထိုလူဆင်း ရဲသည် တိရစ္ဆာန် ဘဝသို့ ရောက်၍ဖြစ်စေ ငရဲဘဝ၌ ဖြစ်စေ ချုပ်နှောင်ခံရ၏။

ကြုံဖူးမှ သိ

ခပ်ငယ်ငယ်က ပါရာဇိကဏ် ပါဠိတော်မှာ ရဟန်းတစ်ပါးဟာ ယောကျ်ား ဘဝကနေ မိန်းမဘဝ ပြောင်းသွားလို့ ဘိက္ခုနီ (ရဟန်းအမျိုးသမီး) ကျောင်းကို ပို့ရတယ်ဆိုတဲ့ ဖော်ပြချက်ကို တွေ့ရတော့ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာရဟန်းအမျိုးသမီးတွေထဲမှာ ဟန်ကျပါ့မလားလို့ တွေးခဲ့ဖူးတယ်။ အခုတော့ ကမ္ဘာ့သတင်း မီဒီယာ တွေမှာဆေးပညာနဲ့ အသိအမှတ်ပြုနိုင်တဲ့ အလားတူ ဖြစ်ရပ် မျိုးတွေကိုမြင်တွေ့ရတဲ့ အခါ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုအတော်ကြောင်ခဲ့ တာပဲလို့ တွေးပြီး ပြုံးမိတယ်။ ကြွေးယူသူနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရားကြီးဟောတော်မူတဲ့ အဲဒီလိုထူး ဆန်း ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကိုမျှဝေလိုက်ပါတယ်..

ငညို့အကြွေး

မြန်မာနှစ် ၁၂၇၀-၁၂၈၀ ကာလအတွင်းက တောင်တွင်းကြီး အနောက်မြောက် ၁၀-မိုင်လောက် အဝေးမှာ ရှိတဲ့ ချောင်းရိုး ရွာမှာ ကွမ်းထမ်းပြီး ရောင်းတဲ့ အသက် ၂၀ အရွယ် ငညိုနဲ့ ဘဆိုင်လို့ သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက် ရှိတယ်။ တစ်နေ့ ဘဆိုင် ဟာဆန်ကုန်နေလို့ ငညို့ဆီကဆန်တစ်စလယ်ချေးပြီးချက် စားရတယ်။ အဲဒီနောက်အကြွေးပြန်မဆပ်ရသေးခင်ဘဆိုင် ပိုးထိ (မြွေကိုက်ခံရ)လို့ သေဆုံးတယ်။ ဘဆိုင်ဟာ ငညို့အိမ်မှာ တိုက်ကြက် လာဖြစ်ပြီး ငညို့ကို သုံးကြိမ်ထိ နိုင်အောင် လုပ် ပေးနိုင်ပေမယ့် ၄-ကြိုမြောက် မနိုင်တဲ့ အခါ ငညို သတ်စားတာကို ခံရတယ်။ အဲဒီ အချိန်မှာ ငညိုရဲ့ နွားမကြီးက ကြက်က လေးကို နမ်းသွားသတဲ့။

ကြက်ကလေး သေတော့ အဲဒီ နွားမကြီးဆီမှာ သန္ဓေနေ ပြီး နွားမလေးအဖြစ် လာမွေးတယ်။ နွားမလေး အတန်ငယ် ကြီးတဲ့ အခါ ငညိုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေ အဲဒီ နွားမလေးကို သတ်စား ကြတယ်။ အမဲကို လှီးဖျက်နေတုန်း တောင်တွင်းကြီးမြို့က စာ ရေးကြီးနဲ့ စာရေးကတော် ရောက်လာပြီး စာရေး ကတော်က အလွန် သနားကရုဏာ ဖြစ်သွားပြီး ‘ငါ့နွားသာဆို သတ်မစား ရက်ပါဘူး၊ သေရင် တောင် မြေမြှုပ်ပြီး သင်္ဂြိုဟ်မှာ’လို့ ပြောသ တဲ့။ နောက်တော့ စာရေးကတော်မှာ သားလေး တစ်ယောက် မွေးတယ်။ ၇-နှစ်လောက်ထိစကားမပြောဘူး။

စကားပြောတော့ ‘ငညိုဆန်တစ်စလယ်’လို့ စပြောသတဲ့။ နောက် ဖခင်ကအကြွေးကို ဆပ်ပေးပါ့မယ်ဆိုတော့မှသားဖြစ် သူကချောင်းရိုးရွာငညို့ဆီအရောက်ခေါ်သွားပြီးအားလုံးကို ပြောပြသတဲ့။ ငညို (ထိုအချိန်ဦးညို)လည်း သူ့လုပ်ရပ်တွေအတွက် အလွန် နောင်တ ရသွားသတဲ့။ (ဓမ္မစကြာတရားတော် ကြီး၊ စာ-၃၀၉မှာ အသေးစိတ်ရှုပါ)။

စက်တင်ဘာ ၁၄၊ ၂၀၁၅။

----------------စိတ်ထင်တိုင်းသာ လိုက်ကြရှာ ယထာဘူတ ဝေးလေမြဲ။ ယထာဘူတေ ဝေးလေလေ မဂ္ဂေချော်၍ သြဃထဲ။

(ပထမမဟာဂန္ဓာရုံဆရာတော်)

၄၂၂။ လာလော့ ကျင့်လော့

အရှင်ဘုရား၊ ဧဟိဘိက္ခု ဆိုတာ ဘယ်လို ရဟန်းမျိုးကို ခေါ်ပါ သလဲ။ အဘယ်ကုသိုလ်ကို ပြုလျှင် ဧဟိဘိက္ခုရဟန်း ဖြစ်နိုင် ပါသလဲ။ ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းပေါင်း အဘယ်မျှ ရှိပါသလဲ။ ဖြေ ကြားပေးတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

မင်းနိုင်-တောင်တွင်းကြီး

-------------------

ဧဟိဘိက္ခု

‘ဧဟိဘိက္ခု၊ စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယ။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်း။ ဧဟိ၊ လာလော့။ ဒုက္ခဿ၊ ဒုက္ခ၏။ အန္တ ကိရိယာယ၊ အဆုံးကို ပြုရန်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ အကျင့်မြတ်ကို။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ စရ၊ ကျင့်လော့’။ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့နှုတ်က အဲဒီလို မြွက်ဆိုပြီး ခေါ်ဝေါ်လိုက်တာနှင့် အခေါ်ခံရသူဟာ ဖြည့်ကျင့် ဆည်းပူးထားတဲ့ ကုသိုလ် ပါရမီထူး ရှိခဲ့ရင် ခေါ်ဆဲ ခဏမှာပဲ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပရိက္ခရာရှစ်ပါး ပေါ်လာပြီး သိက္ခာဝါရင့်ကျက်တဲ့ ရဟန်းအသွင်သို့ ကူးပြောင်းသွားပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ ရဟန်းဖြစ် လာသူကို ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။

မြန်မာလို အဓိပ္ပာယ် အဖြောင့်ပြောရင် မြတ်စွာဘုရားက ‘လာပါလော့၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ပါလော့’လို့ ခေါ်ခံ ရရုံနဲ့ ရဟန်းဖြစ်သွားသူ။ ဒီနေရာမှာ ‘မိတ်ဆွေ..လာခဲ့ပါ၊ ယုံလိုက် စမ်းပါ’ ဆိုတာမျိုးနဲ့ လေးနက်ပုံ ဘယ်လောက် ခြားနားသလဲ ဆိုတာကို တွေ့နိုင်တယ်။ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ ပဌမ ဝါနှစ်ဆယ် အတွင်း အဲဒီလို ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းဖြစ်လာသူတွေ များတယ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၅)လို့ သိရပါတယ်။

ကုသိုလ်ပါရမီ

ဗာဟိယ ဒါရုစီရိယဟာ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ တရားကို နာရပြီး နောက် ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းပန်တဲ့ အခါ မြတ်စွာဘုရားက ၎င်းမှာ တန်ခိုးကြောင့် ဖြစ်တဲ့ သင်္ကန်းကို မရနိုင်ကြောင်း သိ မြင်တဲ့ အတွက် ဧဟိဘိက္ခု မခေါ်ဘဲ သပိတ်သင်္ကန်း ရှာခိုင်း လိုက်ရတယ်။ ဗာဟိယဟာ အတိတ်ဘဝတစ်ခုမှာ ရဟန်းဘဝ နဲ့ နှစ်ပေါင်းနှစ်သောင်းတရားအားထုတ်ပြီးနေထိုင်ဖူးပေမယ့် ပစ္စည်းလေးပါးရလာရင် ကိုယ်ပဲသုံးဆောင်ပြီး အခြားရဟန်း တွေကို သပိတ် သင်္ကန်းစတဲ့ ပရိက္ခရာနဲ့ မချီးမြှောက်ဖူးခဲ့ဘူး (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၇)။ ပုက္ကုသာတိ မင်းကတော့ သင်္ကန်း သ ပိတ် လှူထားဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ပါရမီထူး ရှိပေမယ့် ပစ္ဆိမဘဝိက (ဒီဘဝမှာ ရဟန္တာ ဖြစ်ကို ဖြစ်ရမယ့်သူ) မဟုတ်တဲ့ အတွက် ဧဟိဘိက္ခုအဖြစ်နဲ့ လွဲရတယ် (မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၅)။

ပြလိုရင်းက ဧဟိဘိက္ခု ဖြစ်ချင်ရင် ဒီဘဝဟာ နောက်ဆုံး ဘဝ (ပစိမဘဝိက)လည်း ဖြစ်ရမယ်၊ ပရိက္ခရာ ရှစ်ပါး လှူဒါန်း ပြီး ဧဟိဘိက္ခု ဖြစ်ဖို့ ဆုတောင်းအထူးလည်း ရှိဖူးရမယ် ဆို တာပါပဲ။ ပရိက္ခရာရှစ်ပါးက.. ‘အပေါ်ရုံသင်္ကန်းကြီး (ဒုကုဋ်)၊ ကိုယ်ရုံဧကသီ၊ ခါးဝတ်သင်းပိုင်၊ သပိတ်၊ သင်တုန်းဓား၊ ချုပ် အပ်၊ ခါးပန်းကြိုး၊ ရေစစ်’။

စုစုပေါင်း

ဝိနည်းပိဋကမှာ ဖော်ပြထားတာ .. ပဉ္စဝဂ္ဂီ ၅၊ အရှင်ယသနဲ့ မိတ်ဆွေများ ၅၄၊ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂီ ညီနောင် ရဟန်း ၃၀၊ ကဿပ ရသေ့ညီနောင်နဲ့ တပည့်များ ၁၀၀၀၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ အရှင် မောဂ္ဂလမောဂ္ဂလ ပါး။ သုတ္တန်ပိဋကမှာဖော်ပြထားတာ..သေလပုဏ္ဏားတို့အဖွဲ့ ၃၀၀၊ မဟာကပ္ပနမင်းတို့ အဖွဲ့ ၁၀၀၀၊ ကပိလဝတ္ထု လူငယ် ၁၀၀၀၀၊ ပါရာယနိက ပုဏ္ဏားတို့အဖွဲ့ ၁၆၀၀၀၊ စုစုပေါင်း ၂၇၃၀၀။ နှစ်ရပ်ပေါင်း၂၈၆၄၁-ပါး (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၅)။ အမှတ်ရဖွယ်

အရေအတွက်မများလွန်းဘူးလားလို့ မတွက်လိုက်ပါနဲ့။ အိန္ဒိယ မှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ပေါင်း နှစ်ပေါင်း ၇၀-ကျော် လောက်က တရား ရေး ဝန်ကြီး အမ်ဘေကာနဲ့ အတူ ဇာတ်နိမ့်မျိုး လူတစ်သိန်း ကျော် ဗုဒ္ဓဘာသာအဖြစ်ခံယူကြတဲ့ အကြောင်းဖတ်ရတဲ့ အခါ၊ ယနေ့ ကမ္ဘာ့ သတင်းတွေမှာ ထောင်နဲ့ သောင်းနဲ့ ချီတဲ့ ဇာတ်နိမ့်တွေ ဗုဒ္ဓဝါဒီအဖြစ် ခံယူကြတာတွေ မကြာခဏ ဖတ်ရတဲ့ အခါ ဘုရား လက်ထက်က ဖော်ပြပါ ဖြစ်ရပ်တွေကို အမှတ်ရ စရာလွမ်းစရာအနေနဲ့ ခံစားနိုင်မှာပေါ့။

စက်တင်ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၅။

---------------

တစ်ကိုယ်တည်းတော့နေတာပဲ

-------------------

ကာယဝိဝေကေကတေပိ တတ္ထ စိတ္တံ အဘိရမာပေတုံ ဒုက္ကရံ။ ဒွယံ ဒွယာရာမောဟိ အယံ လောကော (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၆)။

တစ်ကိုယ်တည်း နေသော်လည်း စိတ်ထဲမှာ ပျော်မွေ့ရန် ခဲယဉ်း၏။ လူအပေါင်းသည် နှစ်ယောက်စီ အဖော်နှင့် နေခြင်းကို နှစ်သက်သောကြောင့်တည်း။

၄၂၃။ ပါရမီမြောက်တဲ့ ဒါန

သာဝကပါရမီ ပြည့်စုံရေးအတွက် ဒါနပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်ရာတွင် ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရွေးချယ်၍ လှူသင့်မလှူသင့် သိလိုပါသည်အရှင်ဘုရား။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် အဋ္ဌကထာ၏ အဖွင့်ဋီကာကျမ်း ရှိမရှိလည်း သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

Life May Ye

-------------------

ဒါနနဲ့ ပါရမီ

ဒါနနဲ့ ပါရမီကိုခွဲပြီးနားလည်သင့်တယ်.. ‘ဒါနဟူသည် သတ္တ ဝါတို့အား ဘေးအန္တရာယ် ကင်းစေခြင်း၊ သတ္တဝါတို့၏ အသက် စည်းစိမ်အိုးအိမ်ကို သတ်ဖြတ်လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်ခြင်း၊ သတ္တဝါတို့အား ဘေးရန်အမျိုးမျိုးမှ ကာကွယ် စောင့် ရှောက်ခြင်းပင်ဖြစ်၏ (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၂၉၇)’။ ဒါကြောင့်ဒါန ဆိုတာပေးကမ်းရုံ လှူဒါန်းရုံသက်သက်မျှ မဟုတ်ဘူး။ ဖော်ပြ ပါ စရိယာပိဋကကျမ်းရဲ့အဖွင့်အရဒါနလို့ ဆိုရင် အဲဒီအဓိပ္ပာယ် တွေလည်းပါတယ်လို့ အရင် နားလည်ပါ။

‘တဏှာမာနဒိဋ္ဌိ မဖြစ်စေဘဲ သတ္တဝါတို့အပေါ် သနားခြင်း၊ နည်းလမ်းကျွမ်းကျင်ခြင်း ရှေ့သွားပြုပြီး ဆောင်ရွက်သည့် ပေး ကမ်းခြင်းစသော ဂုဏ်ကျေးဇူးများသည် ပါရမီမည်၏ (စရိယာပိဋက၊ဋ္ဌ၊၂၆၉)’။ ‘ကရုဏာ (သနားခြင်း)နှင့် ဥပါယကော သလ္လဉာဏ် (နည်းလမ်း ကျွမ်းကျင်မှု) ခြံရံမှ ဒါနသည် ပါရမီ မြောက်ပြီး မခြံလျှင် ပါရမီ မမြောက် (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၂၅၂)’။ အဲဒီ စာတွေအရ မိမိပြုလုပ်တဲ့ ဒါနမှာ တဏှာ (အလှူဝတ္ထု၊ အလှူခံကို)တပ်မက်ခြင်း၊ မာန (အဲဒါတွေကိုအကြောင်း ပြုပြီး) ထောင်လွှား ဝင့်ကြွားခြင်း၊ ဒိဋ္ဌိ (အဲဒါတွေကိုပဲ အကြောင်းပြုပြီး အမြင်မှားခြင်း)တွေမပါမှ ပါရမီမြောက်တယ်။

တစ်နည်း ‘ဂုဏ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသာ ရှာဖွေ၍ မလှူဒါန်း ဘဲ ကရုဏာသက်ဖွယ် (သနားစဖွယ်) ကောင်းသော ဒုက္ခိတ သတ္တဝါအားသော်လည်း အလှူကြီးကို ပေးလှူသင့်၏ (သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၈)’ဆိုတဲ့ ဋီကာဆရာကြီး အရှင်မဟာဓမ္မပါလရဲ့ စကားကို နား ထောင်ပြီး ကျယ်ပြန့်တဲ့ လူသား ပီသတဲ့ အမြင်နဲ့ ပဂ္ဂိုလ် လူမျိုးမရွေးအလှူဒါနပြုရင် ပါရမီမြောက်တယ်။

သုမေဓာ့ အကြံ

ဒါနပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်မယ်လို့ ကြံစည်ပြီး ဘုရားလောင်း သုမေဓာဟာ ‘အယုတ်အလတ် အမြတ်ဖြစ်ကုန်သော အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မြင်လျှင် အောက်သို့ မျက်နှာပြုထားသော အိုးကဲ့ သို့ (အိတ်သွန်ဖာမှောက်)အကြွင်းမဲ့ဒါနဝတ္ထုကိုလှူလော့ (ဗုဒ္ဓဝံသ၊၁၁၉-ဂါထာ)’လို့ မိမိကိုယ်ကို ဆုံးမတော်မူပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် ဘုရားလောင်းတို့ ကျင့်ကြံတဲ့ ပါရမီမြောက် ဒါနပြုပုံမှာ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုမရွေးချယ်ပါဘူး။

ပါရမီဆိုတဲ့ စကားလုံးအတွက် အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုပြီးသား ဖြစ်လို့ သာဝကဖြစ်ဖို့ ဖြည့်ဆည်းတဲ့ ပါရမီဖြစ်စေ ဗုဒ္ဓဖြစ်လာဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ ပါရမီ ဖြစ်စေ၊ ပါရမီ မြောက်ဖို့ဆိုရင် ပုဂ္ဂိုလ် ရွေး ချယ်ခြင်းမရှိရဘူးလို့ ယူသင့်ပါတယ်။

မဆန့်ကျင်

‘ဝိစေယျ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ = ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရွေးချယ်ပြီး လှူရမယ်’လို့လည်း ဘုရားဟော ရှိတယ် မဟုတ်လားလို့ မေးရင် မင်းကွန်း တိပိဋကဓရဆရာတော်ကြီး ဖြေဆိုပုံက ‘အလှူခံ အယုတ် အလတ် အမြတ် မရွေးဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဝင် ပါဠိတော်စကားက ဗုဒ္ဓ လောင်းလျာများအတွက်ဖြစ်ပြီး ဒက္ခိဏာဝိဘင်္ဂသုတ်ပါဠိတော် လာ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တွေကို အဆင့် သတ်မှတ်ပြီး ခွဲခြားတာက သာမန် နတ်လူတို့အတွက် ရည်ရွယ် ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ် သောကြောင့် ဆန့်ကျင်မှု မရှိ (မဟာဗုဒ္ဓဝင် အနုဒီပနီ၊ တွဲ ၁၊ စာ-စော်)’တဲ့။

မစိုးရိမ်ဆရာတော်ကြီး ဖြေပုံက .. ‘အဲဒါက ဉာဏ်နုသူ များအတွက် ဟောထားတဲ့ တရားပဲ။ ဉာဏ်ရင့်သူတွေ ဆိုတာ က လယ်လုပ် တတ်သူနဲ့ တူတယ်။ လယ်လုပ်တတ်သူဟာ မြေသြဇာကောင်းတဲ့ နေရာစိုက်စိုက် မြေသြဇာ မကောင်းတဲ့ နေရာစိုက်စိုက် နောက်ဆုံး တောင်ထိပ်တက်ပြီး လယ်လုပ်အုံး အသီးနှံ ထွက်လာတာပဲ။ ဒါကြောင့် လယ်လုပ် တတ်သူအဖို့ မြေနေရာရွေးဖို့ မလိုဘူး။ ဉာဏ်နုသူတွေကတော့ လယ်မလုပ် တတ်သူနဲ့ တူတယ်။ လယ်မလုပ်တတ်သူဟာမြေသြဇာ ကောင်း တဲ့ နေရာကိုရွေးချယ်ပြီး လုပ်မှ အသီးအနှံရတယ်။ ဒါကြောင့် လှူတဲ့ တန်းတဲ့ နေရာမှာ ပုဂ္ဂိုလ်ရွေးချယ်ပြီး လှူကြဖို့ ဝိစေယျ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ-ကို ဟောတာဘဲ (ဘဒ္ဒန္တသူရိယာဘိ ဝံသထေရုပ္ပတ္တိ ကထာ၊ စာ-၁၁၅)’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ဂဏ္ဌိ

ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် အဋ္ဌကထာကို ဖွင့်တဲ့ ဋီကာကျမ်း မရှိပါ။ ဒါ ကြောင့် ရဟန်းတစ်ပါး အနေနဲ့ အစိုးရ ပါဠိပါရဂူစာမေးပွဲ ဖြေ လိုရင် ဒီအဋ္ဌကထာကျမ်းကို ရွေးရင် သက်သာ လွယ်ကူဖွယ် ရှိပတယ်။ ဋီကာလိုပါဠိဘာသာအဖွင့်ကျမ်း ဖြစ်တဲ့ ‘ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂဂဏ္ဌိ’ဆိုတာတော့ ရှိတယ်။ ပိဋကတ်တော် သမိုင်းအရ ပရက္ကမဗာဟုမင်းလက်ထက် အရှင်ဝါစိဿထေရ်ရေးကြောင်း ဆိုပေမယ့် စိစစ်ဖို့ လိုသေးတယ်။ တက္ကသိုလ်များ ဗဟိုစာ ကြည့်တိုက်မှာ ပေထုပ်အမှတ် ၉၃၆၀ နဲ့ ၉၂၅၁ကို ကျမ်းပြု ပုဂ္ဂိုလ် ခွဲခြားထားပေမယ့် အမှန်မှာ တစ်ကျမ်းတည်း အတူတူ သာဖြစ်ပါတယ်။ နိဂုံးမှာရေးသူအမည်မဖော်ပြ။ တိပိဋကပါဠိ မြန်မာအဘိဓာန်၊ အတွဲ-၁၄ (စာ၁၆၀)မှာ ကိုးကားပုံအရပုံနှိပ် မူရှိပုံရတယ်။ မတွေ့ဖူးပါ။ ပေမူကတော့ဘုန်းကြီးမှာရှိတယ်။ မကြာခင်ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာကြည့်နိုင်မယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၅။

---------------

၄၂၄။ အဘိဝံသ

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။ တပည့်တော် သည် မကြာခင်က မြန်မာပြည်မှာ နာမည်ကြီးသော ‘ဘိဝံသ’ ဘွဲ့ရ ဆရာတော် တစ်ပါးအား လေဆိပ်ကို လိုက်ပို့စဉ် ထို ဆရာတော်သည်လမ်းဘေး လူသွားပလက်ဖောင်းပေါ်၌ တံတွေး နှစ်ကြိမ်ထွေးချပါသည်။ အမေရိကားမှာ အဲဒီလိုပြုလုပ်တာကို လူအများစု ကဲ့ရဲ့ပါသည်။ တပည့်တော် ထိုဆရာတော်အား မလေးစားတဲ့ စိတ်ဖြစ်မိပါသည်။ ထိုကြောင့် ကုသိုလ်ပြုလုပ်ရင်း ငရဲရခဲ့သည်ကို တွေးပြီး တပည့်တော် စိတ်မကောင်း ဖြစ်နေ ပါသည် ဘုရား။ ထိုအကုသိုလ်ကို ဘယ်လို ဖြေဖျောက်ရ မည် ကိုသိလိုပါသည်ဘုရား။

ဝင်းထွန်းစိန် (ဖလော်ရီဒါး)

-------------------ဝိနည်း ရှိပြီးသား

အမှန်တော့ မြတ်ဗုဒ္ဓက အဲဒါမျိုးတွေ အတွက် သိက္ခာပုဒ်နဲ့ အသေးစိတ် ညွှန်ကြားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသိက္ခာပုဒ်တွေဟာ နှစ် ပေါင်းနှစ်ထောင်ကျော်နေပေမယ့် အံ့သြစရာကောင်းလောက် အောင် ခေတ်ရှေ့ကို ရောက်ပြီး စေ့စပ်သေချာတာကို တွေ့ရပါတယ်.. ‘နာမကျန်းမဖြစ်ဘဲ မတ်တတ်ရပ်ပြီး ကျင်ကြီးကျင် ငယ် မသွားရ၊ နာမကျန်း မဖြစ်ဘဲ စိမ်းစိုနေတဲ့ မြက်သစ်ပင် ရှိတဲ့ နေရာနဲ့ ရေထဲမှာ ကျင်ကြီး ကျယ်ငယ် မစွန့်ရ၊ တံတွေး မထွေးရ’ ဆိုတာတွေက ရှင်ကျင့်ဝတ် သေခိယ သိက္ခာပုဒ်မှာ ပါလို့ ကိုရင် ဝတ်ကတည်းက အဲဒါတွေကို သင်ပြီးသားပါ။

ဒါပေမယ့်ရဟန်း အချို့မှာ အဆုံးအမကောင်းတဲ့ နေရာမှာ မနေဖူးလို့၊ စာမသင်ဖူးလို့၊ အဆိုပါ အဘိဝံသလို စာသင်ဖူးရင် တောင် ခပ်ပေါ့ပေ့ါ ဖြစ်ကတတ်ဆန်း နေတတ်လို့၊ ပတ်ဝန်း ကျင်ကို ဂရုမစိုက်တတ်လို့ ဒီလိုကြုံရတာပါ။ ‘ရဟန်းသည် သမံ တလင်းပေါ်မှာ တံတွေးထွေးရင် ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏ (ဝိ၊၄၊၃၂၉)’ဆိုတဲ့ ဝိနည်း ပညတ်ချက်ရှိပြီးသားပဲ။

ကိုယ့်ကြောင့်

ကိုယ် အမှတ်တမဲ့ လုပ်လိုက်မိလို့ ကိုယ်ရော ဗုဒ္ဓသာသနာပါ အကြည်ညိုပျက်ခံရတာမျိုး ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ အတွက်မိမိနိုင်ငံရဲ့ ပြင်ပကို ထွက်မယ့် ရဟန်းသံဃာ တစ်ပါးအနေနဲ့ ကိုယ်သွား မယ့် နေရာဒေသမှာ ကြုံတွေ့ရနိုင်တဲ့ အခက်အခဲ၊ ဆင်ခြင်သင့် တဲ့ အပြုအမူတွေကို ကြိုတင် လေ့လာထားသင့်တယ်။ အနည်း ဆုံး ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေဲ့ အချိန်အခါကို နားလည်နိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်လာသင့်တယ်။ ဒါမျိုးက ပိဋကတ်ဘယ်နှစ်ပုံဆောင်၊ အဘိဝံသ၊ အဂ္ဂမဟာ..၊ ဘာချုပ်ညာချုပ်စတဲ့ နောက်တွဲဘွဲ့ တွေနဲ့ အလွန်ကြီး မပတ်သက်ပါဘူး။ အကြားအမြင်ဗဟုသုတ၊ လိုက်လျောညီထွေ နေထိုင်တတ်မှု၊ လူတော တိုးနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တွေနဲ့ ပဲ ပတ်သက်နိုင်တယ်။ အဘိဝံသတစ်ပါးနဲ့ ဟောလီး ဝုဒ်ကို အတူသွားစဉ် လက်ထဲက တစ်ရှူးဟောင်းကို ‘လှစ်’ခနဲ့ လူသွား လမ်းပေါ်ပစ်ချတာကို ဘုန်းကြီးလည်း တွေ့ဖူးတယ်။ မထိုက်တန်ဘူး

၁၉၉၆ ခုနှစ်၊ အိန္ဒိယ ဗုဒ္ဓဂယာ ဘုရားဖူးက အပြန် ယိုးဒယားကို ဝင်လည်မလို့ ယိုးဒယား လေယာဉ်ပေါ်မှာ ဦးပဏ္ဍဝံ (ယခု လပွတ္တာ သင်္ကန်းကုန်း ဆရာတော်)က အခြားလူတွေ လုပ်သ လို ယိုးဒယား လေယာဉ်မယ်ဆီက သတင်းစာကို ဆွဲယူမိလို့ အဲဒီ ဒကာမရဲ့ မျက်နှာ တီကောင်ကို ဆားတို့ လိုက်သလို ရှစ် ခေါက်ချိုး ဖြစ်သွားရုံမက သူ့တွန်းလှည်း ဘုန်းကြီးတွေ အနားကို သိသိသာသာကြီး ကပ်မလာတော့ဘူး (အမျိုးသမီး ကိုင် ထားတဲ့ ဘာမဆိုကို ယိုဒယားဘုန်းကြီးတွေက လက်နဲ့ မထိရဘူး၊ ဒါ သူ့တို့ဆီက ယဉ်ကျေးမှု၊ ဝိနည်းနဲ့တော့ ဘာမှ မဆိုင်ဘူး)။ ဒါမျိုးကိုတော့ မသိလို့ လုပ်မိတာချင်း တူရင်တောင် ခွင့် လွှတ်နိုင်ပါသေးတယ်။

၁၉၉၈ ခုနှစ်၊ စင်္ကာပူကို ရောက်တုန်းက အတူလာတဲ့ ဆေးငုံ ကိုယ်တော်က (မြန်မာပြည်မှာ လုပ်နေကျ အတိုင်း) ပ လက်ဖောင်းပေါ်ကို ပျစ်ကနဲ တံတွေး ထွေးချတော့ ရှေ့တူရူက လာနေတဲ့ တရုတ်မလေး ပခုံး တွန့်သွားတယ်။ ဒါကို ဘေးလူ ဖြစ်တဲ့ ဘုန်းကြီက သတိပြုမိပေမယ့် ဇောနဲ့ စကားပြောရင်း လျှောက်နေတဲ့ ကျူးလွန်သူ ကိုယ်တော်ကသိလိုက်ပုံတောင် မရပါဘူး။ (အဲဒီတုန်းက တံတွေးစဉ်လို့ သူ့ဘေးက ကပ်လိုက် နေတဲ့ ဘုန်းကြီးတောင် သူလုပ်ပုံကို စိတ်ထဲက မကြိုက်နိုင်ဘူး ဖြစ်နေတာ။ ဒါကြောင့် ခုထိ မှတ်မိနေတာပေါ့)။ ဒါမျိုး ကျတော့ ခွင့်မလွှတ်နိုင်ဘူး။

ကိုယ်နဲ့ နှုတ် စည်းကမ်းရှိမှ ‘ဒီမိုကရေစီ’ဆိုတာနဲ့ ထိုက် တန်မှာပေါ့။ ဒီလိုမဟုတ်ရင် ‘ဒီမိုးကရေစီး’ပဲဖြစ်နေအုံးမှာ။

ဒါပေမယ့်

လူနေမှုပုံစံမတူတဲ့ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ ကိုယ်အပါအဝင် လူအတော် များများ အဆီအငေါ် မတည့်တာတွေ မကြာခဏ ကြုံရနိုင်ပါတယ်။ ဘုန်းကြီးကျောင်း တစ်ခုမှာ မြန်မာပြည်က ရောက်ခါစ ရဟန်းတစ်ပါး ကျောင်းဝင်းထဲပတ်ပြီး လမ်းလျှောက်ရင်း ဝင်း ကျယ်တာနဲ့ ကုဋီကို မရောက်နိုင်တော့လို့ ထင်ပါတယ်။ ခါး တောင်းကျိုက်တဲ့ အရွယ် ငယ်ငယ်ကလို မတ်တတ်ရပ် လက် ကြားညှပ်ပြီး ချုံကွယ်မှာ ရှူရှူပေါက်တော့ (ဟော .. နည်းနည်း ကြမ်းတယ်နော် .. မရယ်ပါနဲ့ မှတ်မိအောင်လို့ ပါ) ကံဆိုးရှာလို့ အဲဒါကို ဒကာတစ်ယောက်မြင်သွားသတဲ့။ ကိုယ်တော်ခမျာ အတော် အပြင်းအထန် ဝေဖန်ခံလိုက်ရတယ်။ ပြန်တောင် သွားရ သလား မသိဘူး။ လူအချို့ဟာ နားလည်ပေးနိုင်တဲ့ အရည်အချင်း ခေါင်းပါးပုံပဲ။ ဒီလိုတော့ ဆင်ခြင်သင့်တယ်..

ဆင်ခြင်ပါ

နိုင်ငံခြားမှာ အတော်လေး အနေကြာလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို very အထင် မ‘big’သင့်ပါဘူး။ သူနဲ့ ကိုယ်နဲ့ က ဘဝတူ ဇာတ်တူ ထဲက ဖြစ်တယ် ဆိုတာကို အမြဲ သတိရပါ။ မြတ်စွာဘုရားက လွဲပြီး ရဟန္တာတွေတောင် မွေးရာပါ စရိုက်နဲ့ ဝါသနာကိုမပယ် နိုင်ကြဘူး။ ရဟန္တာကြီးအချို့ ခပ်ကြမ်းကြမ်း ပြောဆိုနေထိုင် တတ်တာမျိုး ကျမ်းဂန် ဖော်ပြချက်တွေ ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ယခုလို ဖြစ်ရပ်မျိုးနဲ့ ကြုံလာရင် ‘အင်း .. သူ့ခမျာ မသိရှာလို့၊ အထာ မကျသေးလို့ လုပ်မိတာပဲ’လို့ ဆင်ခြင်ပြီး ခွင့်လွှတ်နိုင် အောင် လေ့ကျင့်သင့်တယ်။ နောက်တစ်ကြိမ် ဒါမျိုးကြုံခဲ့ရင် ..

မသိမသာလေး တံတွေးခွက်ကို သူ့အနားထိုးပေး၊ မရှိရင် ရှာပေးတာမျိုး လုပ်နိုင်တယ်။ လမ်းပေါ် အမှိုက်ပစ်ချတာ တွေ့ ရင် သူမြင်သာအောင် လိုက်ကောက်ပြီး ဘောင်းဘီ အိတ်ထဲမှာ ပြန်ထည့်ပြ။ အဲဒီလို လုပ်လို့ သူက စပြောလာခဲ့ရင် အဲဒီအခါ သူ့ကို ဒီကစရိုက်နဲ့ အဲဒီလို ထွေးချ ပစ်ချတာကို လူတွေ အထင်သေးတတ်ကြောင်းကို ပွင့်လင်းစွာ လျှောက်နိုင်တယ်။ ‘အဘိဝံသ’ပဲ၊ ဆင်ခြင်သွားပါလိမ့်မယ်။

အကုသိုလ်

ကဲ့ရဲ့မိတာကို စိတ်ထဲမှာ ခဏခဏ ပြန်မစဉ်းစားပါနဲ့။ စဉ်းစား မိရင်လည်း ‘သာသနာအတွက် စေတနာ ကောင်းနဲ့ ငါ့စိတ်ထဲ အဲဒီလို ဖြစ်မိတာပါ’လို့ စိတ်ကို ပြန်ပြင်ပါ။ ‘ငါ မှန်တယ်၊ ဒီ ကိုယ်တော် အသုံးမကျလို့ ဖြစ်ရတာ’လို့ တော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို မကာကွယ်နဲ့။ ကိုယ်တော်နဲ့ ပြန်ဆုံဖြစ်ရင် ကန်တော့ ဝတ်ပြု စဉ်စိတ်ထဲက တောင်းပန်ရင်လည်း (ကိုယ်လည်းစိတ်နဲ့ ပဲပြစ် မှားခဲ့တာပဲလေ) မဆိုးပါဘူး။ ရဟန်းမှာက စောင့်ထိန်းထားတဲ့ သီလ ကိုယ့်ထက် သာတယ် မဟုတ်လား။ ဒီလိုနည်းနဲ့ အကု သိုလ် မဖြစ်အောင် တားနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ စိတ်ထားနဲ့ စေတနာသာအဓိကပါ။

စက်တင်ဘာ ၂၁။ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၂၅။ ဘုံဆိုင် သြကာသ

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ တရားရိပ်သာ အပါအဝင် ဘုန်းကြီး ကျောင်း အတော် များများကို တပည့်တော် ရောက်ပါသည်။ လူတွေ စုပြီး ငါးပါသီလ ခံယူတဲ့ အခါတိုင်း သြကာသကို ညီ အောင် မဆိုနိုင်ကြပါ။ နည်းနည်းလေးစီ မူကွဲနေသည်ကို တွေ့ ရပါသည်။ တပည့်တော် ငယ်ငယ်က ဆိုလာတဲ့ သြကာသကိုလည်း မှားနေသည် ထင်ပြီး နှစ်ကြိမ် ပြန်ပြင်ဆိုထားပါသည်။ သို့ရာတွင် မှန်မမှန်မသေချာပါဘုရား။ ဒါကြောင့်အခုတပည့် တော်ရဲ့ မြေးမလေးတွေကို သြကာသ သင်ပေးလိုပါသဖြင့် သြကာသမူမှန်ကို အဓိပ္ပာယ်နှင့်တကွသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မြမြဝင်း- ဘန်ကောက်

-------------------

အမြီးဖဲ့ ခေါင်းဖဲ့

ဘုန်းကြီးကြုံရပုံ.. အဲ့ဒီအဖွားကြီးနဲ့ နှစ်ယောက်သုံးယောက် ကပဲ သူတို့ သွားခဲ့တဲ့ ကျောင်းရဲ့ သြကာသမူနဲ့ ပရိသတ် ရှေ့ ကနေ အသံ အကျယ်ကြီးနဲ့ (လူအများစု ဆိုတဲ့ နောက်ကို မလိုက်ဘဲ)အော်တယ်။ အခမ်းအနားတစ်ခုမှာပဲ ဆိုပါတော့။ ဒီ တော့ .. အဲဒီ အော်တဲ့ နောက်ကွယ်မှာ ‘၁) ဒါက ငါတို့ သွား တဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်း သို့မဟုတ် ငါ့တို့ ရိပ်သာက သင်ပေးတဲ့ သြကာသ ၂) ဒါကိုပဲကြည့် ..ငါတို့ကရိပ်သာဝင်ဖူးတဲ့ ယောဂီတွေ၊ ငါတို့ တရားထိုင်ဖူးတယ်၊ ငါတို့က နင်တို့ထက် သာတယ်’ဆိုတဲ့ မသိမသာလေးတွေ ပါနေတယ် (မပါဘူး ဆိုရင် တောင် အဲဒီလို ထင်ခံရဖို့ များတယ်)။

ရရှိတဲ့ အကျိုးက .. ၁) အတ္တကို ခွာတဲ့ ယောဂီကျ ဖြစ်ရက်နဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ မာနသံ ကြွားသံတွေကို ပညာရှိတို့ အကဲခတ် သွားနိုင်ခြင်း ၂)ပရိသတ်ကသောက်ကရက်ဖြစ်သွားခြင်း ၃) သြကာသ မဆုံးဘဲ ဘုန်းကြီးကဆုပေးရခြင်း။ ဒီလိုနဲ့ မဆိုရပါ များလာရင် ဒီသြကာသပျောက်မသွားနိုင်ဘူးလား။

ဒါကြောင့် ဘယ်လောက် စာတတ်တတ်၊ ပရိသတ် များ များ၊ ဟောဒီ ဘိုးဘွားပိုင် ဘုံဆိုင် သြကာသ ဆိုရိုးလေးကို တော့ ချမ်းသာ ပေးသင့်ပါတယ်။ အမြီးဖဲ့ ခေါင်းဖဲ့ ဟိုဖြည့် ဒီ သွတ်မလုပ်သင့်ပါဘူး။

သြကာသ မူမှန်

သြကာသ.သြကာသ.သြကာသ.

ကာယကံ.ဝစီကံ.မနောကံ.

သဗ္ဗဒေါသ.ခပ်သိမ်းသော.အပြစ်တို့ကို.

ပျောက်ပါစေခြင်း.အကျိုးငှာ.

ပထမ.ဒုတိယ.တတိယ.

တစ်ကြိမ်.နှစ်ကြိမ်.သုံးကြိမ်မြောက်အောင်.

ဘုရားရတနာ. တရားရတနာ.သံဃာရတနာ.

ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့ကို.အရိုအသေ.အလေးအမြတ်.

လက်အုပ်မိုး၍.ရှိခိုးပူဇော်.ဖူးမြော်မာန်လျှော့.

ကန်တော့ပါ၏ အရှင်ဘုရား.

ကန်တော့ရသော.အကျိုးအားကြောင့်.

အပါယ်လေးပါး.ကပ်သုံးပါး.ရပ်ပြစ်ရှစ်ပါး.

ရန်သူမျိုးငါးပါး.ဝိပတ္တိတရားလေးပါး.ဗျသနတရား

ငါးပါးတို့မှ.အခါခပ်သိမ်း.ကင်းလွတ်ငြိမ်းသည်ဖြစ်၍.

မဂ်တရား.ဖိုလ်တရား.နိဗ္ဗာန်တရားတော်မြတ်ကို.

ရပါလို၏ အရှင်ဘုရား။

ဒါက နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့က သတ်မှတ်ပေး တဲ့ အဖွဲ့ဝင် (၉)ဦး ရေးသားပြုစုပြီး သာသနာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ သာသနာတော် ထွန်းကားပြန့်ပွားရေး ဦးစီးဌာနက ၂၀၀၆-ခု နှစ်ထုတ်ဝေတဲ့ ‘ဗုဒ္ဓဘာသာယဉ်ကျေးမှု သင်ခန်းစာ’ပြဋ္ဌာန်း စာအုပ်ထဲက သြကာသမူ ဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးမူဟောင်းလည်း ဖြစ်တယ်၊ အပိုအလိုလည်း မရှိ။ အဓိပ္ပာယ်လည်း ပြင်ရလောက် အောင် မမှားပါဘူး။ နိုင်ငံတော် အခမ်းအနားတွေမှာလည်း ဒီမူ ကိုပဲ အသုံးပြုပါတယ်။ (ဒီနေရာမှာ အစိုးရသို့မဟုတ် မဟနကို မကြိုက်လို့ သြကာသကိုပါ မုန်းတယ် ဆိုရင် တော့ ခေါင်းစဉ် ပြောင်းသွားမှာပေါ့။)

အဓိပ္ပာယ်ကျဉ်း

ခွင့်ပြုပါ (အရှင်ဘုရား)၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံး (သုံးမျိုးနှင့် ပြစ်မှားမိ လျှင်) အပြစ်အားလုံး ပပျောက်စေရန် ရတနာ သုံးပါးတို့ကို သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ရိုသေစွာ လက်အုပ် ချီမိုး၍ ကန်တော့ပါ သည်။ ကန်တော့ခြင်း၏ အကျိုးအနေဖြင့် အပါယ်လေးပါး (စ သည် ..)မှကင်းလွတ်ပြီးမဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရပါလို၏။

ခက်ဆစ်

သြကာသ = မင်းကွန်းတိပိဋက ဆရာတော်ကြီးက သြကာသကို ‘ရှိခိုး အရိုအသေ ပြုခြင်းရဲ့ တည်ရာ’လို့ အဓိပ္ပာယ်ယူပြီး ပထမ သြကာသသည် ဗုဒ္ဓ၊ ဒုတိယ သြကာသသည်ဓမ္မ၊ တတိယ သြကာသသည် သံဃလို့ ယူပါတယ်။ ‘အကြောင်း၊ ဘုံဌာန၊ ဖြစ်တည်ရာ၊ အခွင့်အလမ်း၊ အချိန်၊ စျာန်၊ အပြစ်’လို့ ‘သြကာ သ’ပုဒ်ရဲ့အဓိပ္ပာယ် ၇-မျိုးရှိတဲ့ အနက်ဒီနေရာမှာ ‘အခွင့် ပေး ပါ၊ ခွင့်ပြုပါ’လို့ ဆိုရင်လည်း အဓိပ္ပာယ် ပိုဖြောင့်ဖွယ်ရှိလို့ သင့်တယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆခွင့်ရှိပါတယ်။

ကာယကံ = ကိုယ်နဲ့ (မဖွယ်မရာ) ပြုမိတာ၊ ဝစီကံ = နှုတ်နဲ့ (မဟုတ်တာ) ပြောမိတာ၊ မနောကံ = စိတ်နဲ့ (မကောင်းတာ) ကြံမိတာ။ သဗ္ဗဒေါသ = (အဲဒီ ပြု ပြော ကြံ ကြောင့်ဖြစ်တဲ့)အပြစ်အားလုံး (ကင်းပျောက်စေရန်)။ ပထမ = တစ်ကြိမ်မြောက်၊ ဒုတိယ = နှစ်ကြိမ်မြောက်၊ တတိယ = သုံးကြိမ်မြောက်။ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင်.. (ဘုရားရတနာ . တရား တနာ . သံဃာရတနာ . ရတနာမြတ် သုံးပါးတို့ကို . အရို အသေ . အလေးအမြတ် . လက်အုပ်မိုး၍ . ရှိခိုးပူဇော် . ဖူး မြော်မာန်လျှော့.ကန်တော့ပါ၏ အရှင်ဘုရား.။)

ကန့်တော့ရသော အကျိုးအားကြောင့် = ကန်တော့ခြင်းရဲ့ အကျိုးတရား အနေနဲ့ (ကန်တော့ခြင်းဆိုတဲ့ အလုပ် ကြောင့် ရရှိမယ့် အကျိုးအနေနဲ့)။ တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကေန = ထိုကံ၏ အကျိုးကြောင့် (သံ၊၁၊၉၃ .. စသည်) ဆိုတဲ့ ပါဠိ တော်အသုံး ရှိနေလို့ စာသုံးပေသုံး ဖြစ်တဲ့ အတွက် ‘ကန်တော့ ရသောအကျိုးအားကြောင့်’လို့ ရှေးဆရာများ စီစဉ်ခဲ့တဲ့ အတိုင်း ဆိုရင် မှန်တယ်လို့ မင်းကွန်းဆရာတော်ကြီးဆုံးဖြတ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် အခြား တစ်မျိုး မပြင်ပါနဲ့။ ဒီအတိုင်းပဲ ဆိုပါ။ ‘ကန်တော့ရသော ကုသိုလ်ကံ စေတနာတို့ကြောင့်’ ဆိုလည်း ဖြစ်တော့ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရှိပြီးသားဟာ မှန်လျက်နဲ့ ဘာ လို့ အသစ်ပြောင်းမလဲ။

အပါယ်လေးပါး

ဆိုရွားပြီး ချမ်းသာမှု မရှိတဲ့ ဘုံဌာန လေးမျိုး .. ၁) ငရဲ ၂) တိရစ္ဆာန် ၃)ပြိတ္တာ ၄)အသူရကာယ်။ (အကျယ်ကိုဆိုင်ရာ ဘာသာရေးကျမ်းစာတွေမှာ ရှာပြီးဖတ်ပါ။)

ကပ်သုံးပါး

၁) သတ္ထန္တရကပ် = နျူကလီယာလက်နက် ဓာတုပိုးမွှားလက် နက်စတဲ့ လက်နက်ဘေး ၂)ရောဂန္တရကပ်=အီဗိုလာ ဆားစ် ဗှီုှ စတဲ့ ကပ်ရောဂါဘေး ၃) ဒုဗ္ဘက္ခန္တရကပ် = အီသီယိုပီး ယားမှာလိုအစားအစာ ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးတဲ့ ဘေး။

ရပ်ပြစ်ရှစ်ပါး

တရားကျင့်ခွင့် မရတဲ့ အရပ်နဲ့ အခြေအနေ ရှစ်မျိုး .. ၁) ဗုဒ္ဓ သာသနာ ပွင့်ထွန်းချိန် ငရဲမှာ ဖြစ်နေခြင်း ၂) တိရစ္ဆာန်ဘုံမှာ ဖြစ်ခြင်း ၃) ပြိတ္တာဘုံမှာ ဖြစ်ခြင်း ၄) ဝိညာဉ်မဲ့ အသည သတ်ဘုံ၊ ရုပ်သဏ္ဌာန်မဲ့ အရူပဘုံမှာ ဖြစ်ခြင်း ၅) သာသနာ မရှိတဲ့ အရပ် (ပစ္စန္တ)မှာဖြစ်ခြင်း၆)အယူဝါဒ မှားတဲ့ ဆီမှာဖြစ် နေခြင်း ၇)သင်ယူနာကြားမယ့်အမြင်အကြားအာရုံ စသည် ချွတ်ယွင်းနေခြင်း၈)လူစဉ် မီပေမယ့်ဘုရားမပွင့်တဲ့ ကမ္ဘာမှာ ဖြစ်ခြင်း (အသုရကာယ်ကို ပြိတ္တာထဲ မထည့်ဘဲ သီခြားယူပြီး ရပ်ပြစ် ၉-ပါးလည်း ယူတယ်။)

ရန်သူ ၅-ပါး

၁) ရေ (မြန်မာပြည် ရေကြီးတာနဲ့ ယှဉ်ကြည့်) ၂) မီး ၃) မင်း ဆိုး (နှစ်ပေါင်း ၄၀-ကျော် အတ္တသမားတွေ အုပ်စိုးလိုက်တဲ့ အခါ တိုင်းပြည် ဘာဖြစ်သွားသလဲ၊ တွေးကြည့်) ၄) ခိုးသူ ၅) အမွေခံဆိုး (လောကမှာ သားဆိုး သမီးမိုက်တွေကြောင့် စီးပွား ပျက် သိက္ခာကျတာတွေများသား)။

ဝိပတ္တိ ၄-ပါး

ဝိပတ္တိဆိုတာ (ကုသိုလ်ကံရဲ့) ဖောက်ပြန်ပျက်စီးကြောင်း။ ဒီ လေးမျိုးနဲ့ ကြုံနေရင် ကုသိုလ်ကံ အကျိုးပေးခွင့် မသာ။ ၁) ဂတိဝိပတ္တိ=အပါယ်လေးဘုံမှာ ဖြစ်နေခြင်း ၂)ဥပဓိဝိပတ္တိ = ရုပ်ဆင်းအင်္ဂါ ချို့ယွင်းခြင်း ၃) ကာလဝိပတ္တိ = ယုတ်မာသော အစိုးရတို့အုပ်စိုးစဉ်ကာလ ၄)ပယောဂဝိပတ္တိ = ဆိုးကျိုးရဖို့ အားထုတ်မိခြင်း (အဘိ၊၂၊၃၅၂)။

ဗျသန ၅-ပါး

ပျက်စီးခြင်း ငါးမျိုး။ ၁) ဉာတိဗျသန = ဆွေမျိုးတွေ ပျက်စီး ခြင်း ၂) ဘောဂဗျသန = ရှိပြီး စည်းစိမ်ဥစ္စာ ပျက်စီးခြင်း ၃) ရောဂဗျသန =ရောဂါကြောင့်ပျက်စီးခြင်း ၄)သီလ= ကိုယ် ကျင့်တရား ပျက်စီးခြင်း ၅) ဒိဋ္ဌိ = အယူမှားကြောင့် ပျက်စီး ခြင်း (မဟာနိဒ္ဒေသ၊၁၄)။

မထည့်လို

အချို့ကို မလိုအပ်ဘဲ မဖြည့်စွက်လိုပါ။ အများဆိုနေကျအတိုင်း ပဲ ကောင်းပါတယ်။ ထည့်လိုက်ရင် မထည့်တဲ့ လူနဲ့ အတူတူ ဆိုဖို့ခက်သွားနိုင်တယ်။ အဓိပ္ပာယ်အရ အတော်အတန် ပြည့်စုံ သွားဖွယ် ရှိပေမယ့် အများနဲ့ အတူ ဆိုရလေ့ရှိတဲ့ ဟောဒီ အများဆိုင် သြကာသ ဆုတောင်း ဆိုရိုးကလေးထဲမှာ လိုချင်တာ ဖြစ်ချင်တာ အားလုံးကို မထည့်လို့ အကျိုး မယုတ်နိုင်ပါဘူး။ ဥပမာ .. ဒိဋ္ဌိဗျသန = အယူရဲ့ ဖောက်ပြန် ပျက်စီးမှုမှ ကင်း ရလို၏ ဆိုရင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-ပါးမက ဘယ်လောက်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် အကုန် ပါသွားတာပဲ။ ရပ်ပြစ် ရှစ်ပါးထဲက အမှတ် ၆)လည်း အယူမှားတဲ့ ဆီမဖြစ်ဖို့ဆိုတာပဲ။ ရောဂဗျသန=ရောဂါမျိုးစုံ ကင်းရလို၏ ဆိုရင် အနာမျိုး ၉၆-ပါး လိုအုံးမလား (စကား မစပ်၊ အဲဒီ ၉၆-ပါးထဲမှာ အီဗိုလာဗှီုှ တွေမပါဘူး)။

မဂ်တရား

သောတာပတ္တိမဂ် သကဒါဂါမိမဂ် အနာဂါမိမဂ် အရဟတ္တမဂ် ဆို တဲ့ မဂ်လေးပါးတရား။ ဖိုလ်တရား ဆိုရင် သောတာပတ္တိဖိုလ် ..စသည်လေးပါး။

မှတ်ချက်

သြကာသဟာ တစ်မူတည်းပဲ ဖြစ်သင့်တယ်။ သြကာသကို မူ သစ် မထွင်သင့်ပါဘူး။ ဖော်ပြထားတဲ့ မူက အဓိပ္ပာယ်ပြည့်စုံပြီး အများသုံး မူဟောင်း ဖြစ်လို့ ရှေးဆရာ မြတ်များကို လေးစား တဲ့ အနေနဲ့ ဒီမူကိုပဲ နှုတ်တက် ဆောင်ပါ။ ပြီးတော့ ဘုန်းကြီး ရှေ့မှာ ဆိုဆို၊ ဘုရားရှေ့မှာ ရွတ်ရွတ် အစအဆုံး ပြီးအောင် ပြည့်စုံအောင်ပဲ ဆိုပါ ရွတ်ပါ။ ပြီးမှ ရှိခိုး ဦးချပြီး ငါးပါးသီလ ယူပါ။ ဟိုချန်ဒီဖြတ်မလုပ်ပါနဲ့။ လုပ်ရင် နောက်ဆုံးသြကာသ တစ်ဝက်ပျောက်သွားမှာစိုးရိမ်ပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၅။

------------------

ဗုဒ္ဓရဲ့သာသနာပြုသြဝါဒ

-----------------

ဥဘတော ဒဏ္ဍကေန စေပိ ဘိက္ခဝေ ကကစေန စောရာ သြစရကာ အင်္ဂမင်္ဂါနိ သြကန္တေယျုံ၊ တတြာပိ ယော မနော ပဒူသေယျ၊ န မေသောတေန သာသနကရော (မ၊၁၊၁၈၁)။

ရဟန်းတို့၊ ယုတ်မာသူ ခိုးသားတို့က အရိုးနှစ်ဖက် ရှိသော လွှဖြင့် ကိုယ်အင်္ဂါ ကြီးငယ်ကို တိုက်ဖြတ်ခြင်းကြောင့်ပင် စိတ်ဆိုးဒေါသ ဖြစ် သူသည် ငါဘုရား၏ အဆုံးအမကို ကျင့်သုံးရာ မရောက်ချေ။

၄၂၆။ ဗုဒ္ဓခေတ် သာသနာ့အမွေ

ဘုန်းကြီးဘုရား၊ ရှင်တော်ဘုရား လက်ထက်တုန်းက ဝိသာခါ အနာထပိဏ် ကောသလမင်းတို့ဟာ ဗုဒ္ဓသာသနာကို အလွန် တရာ ကြည်ညိုပြီး မြတ်စွာဘုရားနှင့် တပည့်သာဝက ဖြစ်ကြ တဲ့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ စတဲ့ ရဟန္တာကြီးတွေနှင့်လည်း အလွန် ရင်းနှီးကြပါသည်။ တပည့်တော် သိလိုသည်မှာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တွေ သည် မိမိတို့ရဲ့ သားသမီးများကို သာသနာ့ဘောင်သို့ သွတ် သွင်းပြီး သာသနာ့အမွေကို ခံယူခဲ့ကြပါသလားဘုရား။

ဦးပဉ္စင်းကြီးအရှင်ဝိလာသ- တောင်စွန်း

-------------------

သာသနာ့အမွေ

မိဘတွေက သားသမီးတွေကို သာသနာ့ဘောင်ထဲ ဝင်ရောက် (ရဟန်းပြု) စေခြင်းဖြင့် ‘သာသနာ့အမွေ’ကို ပေးတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓက သားတော်ရာဟုလာကို ရွှေအိုးကြီး လေးလုံးကို ပေးမယ့်အစား ရှင်သာမဏေ ပြုပေးလိုက်တာက စတင်ခဲ့ပုံပါပဲ။ ဒါကြောင့် တတိယ သံဂါယနာခေတ်မှာ အရှင် မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿမထေရ်ရဲ့ အကြံပြုချက်အတိုင်း သာသနာ့ အမွေကို ပေးတဲ့ အနေနဲ့ အသောကမင်းကြီးဟာ သားတော် မဟိန္ဒနဲ့ သမီးတော် သံဃမေတ္တာကို သာသနာ့ဘောင်ထဲ ဝင်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့တယ်။

ဝိသာခါရဲ့သား

သာဝတ္ထိမြို့ အရှေ့ဘက်က ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းအလှူရှင်၊ သားသမီး ၂၀-တောင်မွေးနိုင်တဲ့ နာမည်ကျော် ကျောင်းအမကြီး ဝိသာခါ မှာ သားတော်ရဟန္တာ တစ်ပါးရှိတယ်။ ဘွဲ့အမည်က မိဂဇာလ မထေရ်။ မိခင်နဲ့ အတူ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ခဏခဏရောက်၊ ဗုဒ္ဓနဲ့ ဗုဒ္ဓသာဝကတွေရဲ့တရားကို မကြာမကြာနာယူရင်း သဒ္ဓါ တရားတွေ တိုးပွားပြီး ရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားကြောင်း လောက်ပဲ သိရတယ်။ အရှင်မြတ်က ‘မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ တရားတော် သည် အရသာကောင်းနှင့် တူ၏။ အလွန် နက်နဲ၏။ အိုခြင်း သေခြင်းကို တားမြစ်ပြီး ဝဋ်ဆင်းရဲကို ငြိမ်းစေနိုင်၏။ ကြောင်း ကျိုးဖြစ်စဉ် ဓမ္မအစု၌ အကြောင်းနှင့် အကျိုးကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်ပြီး ကိလေသာကို ငြိမ်းစေနိုင်၏’လို့ ဟောတော်မူခဲ့ပါတယ် (ထေရ၊၂၈၆။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၃)။

ဒါကြောင့် ဝိသာခါဟာ ကျောင်းအမကြီး ဖြစ်ရုံမက သား အရင်းကိုလည်းသာသနာ့အမွေပေးနိုင်ခဲ့တာပေါ့။

ဗိမ္ဗိသာရရဲ့သား

မင်းသားရဲ့ နာမည်က သီလဝတဲ့။ ဗိမ္ဗိသာရရဲ့ သားအရင်း။ မိ ခင်နာမည် မထင်ရှား။ အဇာတသတ် မင်းဖြစ်လာတော့ နန်းလု မှာစိုးလို့ သီလဝကိုသတ်ဖို့ အမျိုးမျိုး ကြိုးစားပေမယ့် မအောင် မြင်ဘူး။ ပစ္ဆိမဘဝိက (ရဟန္တာ ဖြစ်မယ့်သူ)ရဲ့ အသက်ကိုလုပ် ကြံလို့ မရဘူး။ ဒီပုဂ္ဂိုလ်မျိုးက ဒီဘဝမှာ ရဟန္တာ မဖြစ်ဘဲ သေကို မသေဘူး။ ဒါနဲ့ သီလဝမင်းသား ဖြစ်ရပုံကို မြတ်ဗုဒ္ဓက ကြားတော်မူတော့ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်နဲ့ မင်းသားကို ခေါ်ခိုင်း လိုက်တယ်။ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ကလည်း တန်ခိုးနဲ့ ဖန်ဆင်းတဲ့ ဆင်နဲ့ သီလဝကို ဘုရားဆီ အရောက် ပို့ပေးတယ်။ ဘုရားရဲ့ တရား ကိုနာ၊ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးနောက် သီလဝမထေရ်ဟာ ကောသလ တိုင်းမှာ ရှောင်နေတယ်။ ဒါတောင် အဇာတသတ်က လူလွှတ် ပြီးသတ်ခိုင်းတယ်။ လူသတ်သမားတွေဟာ သီလဝရဟန္တာ ဟောတဲ့ တရားကိုနာရလို့ ကြည်ညိုပြီးအရှင့်ထံမှာ ရဟန်းပြု သွားကြတယ်။ အရှင်မြတ်ရဲ့ဟောကြားတဲ့ တရားက..

‘သီလသည် စားမြိန်စာ အစာထုပ်၊ ခရီးရိက္ခာထုပ်နှင့် တူ ၏။ သီလသည် လမ်းပြသူနှင့်လည်း တူပြီး ယင်း၏ လမ်းပြမှု ကြောင့် ထိုထို ဂတိဟူသော လမ်းခရီး၌ ချမ်းသာစွာ သွားရ ၏’တဲ့ (ထေရ၊၃၀၉၊ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၈)။

သီလဝ ရဟန်းပြုချိန်မှာ ဗိမ္ဗိသာရမင်း ကွယ်လွန် မကွယ် လွန်မသေချာပေမယ့် အနည်းဆုံး ဗိမ္ဗိသာရရဲ့မိဖုရား တစ်ပါးလည်း သားအရင်းကို သာသနာ့အမွေကို ပေးခဲ့ကြောင်း မှတ် သားနိုင်တာပေါ့။

(အတွေးစ .. ဒီနေရာမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်၊ ဗုဒ္ဓသာ ဝက တစ်ပါးရဲ့ လုပ်ရဲတဲ့ သတ္တိဟာ လက်ဖျစ်တီး၍ အံ့ချီးစရာ ပါ။ အပြစ်မဲ့သတ္တဝါအပေါ် ဘယ်လောက်အကြင်နာတရားကြီး မားသလဲဆိုတာ ပေါ်လွင်လွန်းလှပါတယ်။ အဇာတသတ်ဟာ အဲဒီ အချိန်မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ တပည့်သာဝက ဖြစ်နေပြီ ဆိုရင် တောင် သူ့ရဲ့ ရန်သူကို အားပေးလို့ အမြင်မှားသွားပြီး ဗုဒ္ဓ သာသနာကို အန္တရာယ် ပြုနိုင်တာပဲ။ အဇာတသတ်ရဲ့ အာဏာ ယဇ်မူးမှုဟာ ဘုန်းကြီးတွေကို မီးလောင်ဗုံးနဲ့ ပစ်ခွင်းသူတွေနဲ့ ပိန်မသာ လိမ်မသာပါပဲ။)

ကောသလရဲ့သား

သူ့နာမည် ဗြဟ္မဒတ္တ။ ကောသလမင်းရဲ့ သားအရင်း။ မိခင် အမည် မထင်ရှား။ ရှေးက ပြုထားဖူးတဲ့ ကုသိုလ်ထူး ရှိသူပါပဲ။ ဇေတဝန်ကျောင်း ပူဇော်ပွဲမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ တန်ခိုး အာနုဘော်ကို မြင်တွေ့ရလို့ သဒ္ဓါတရားဖြစ်ပွားပြီး ရဟန်းပြုခဲ့တယ်။ ဝိပဿနာ ပွားများလို့ မကြာခင် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါး အဘိညာဉ် ၆-ပါးရ ရဟန္တာကြီးဖြစ်သွားတယ်။ တစ်နေ့ဆွမ်းခံကြွစဉ် ဘာသာခြား ပုဏ္ဏား တစ်ယောက် လိုက်ဆဲတာ ခံရတယ်။ ကြားလျက်နဲ့ မထေရ်က ဘာမှမတုံ့ပြန်ဘဲ ကြွမြဲတိုင်းကြွတယ်။ ပုဏ္ဏားက ပို စိတ်ဆိုးပြီး နောက်က လိုက်ဆဲတယ်။ လူတွေက ဒါလောက် အဆဲ ခံနေရတာတောင် ဘာမှ မတုံ့ပြန်ဘူးလို့ အရှင်မြတ်ကို လျှောက်ကြတဲ့ အခါအရှင်မြတ်က..

‘စိတ်ဆိုးသူအပေါ် တုံ့ပြန်၍ စိတ်မဆိုးသူသည် အောင်နိုင် ရန် ခက်ခဲသော ကိလေသာဟူသော စစ်သည် ဗိုလ်ပါကို အောင်နိုင်သူ မည်၏။ စိတ်ဆိုးသူအား သတိဖြင့် သည်းခံနိုင်သူ သည် မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသား၏ ကောင်းကျိုးကို ဆောင် ရွက်သူဖြစ်၏။ မိမိ သူတစ်ပါးနှစ်ဦးသား၏ စိတ်ဆိုး ဒေါသကို ကုစားနိုင်သူအား အရိယကျင့်စဉ်ကို မသိသူများက လူမိုက်ဟု ထင်မှတ်ကြ၏’လို့ ပြန်ပြီး မိန့်ကြားပါတယ်။

အရှင်မြတ်ရဲ့ တရားစကားကို ကြားရတဲ့ အခါ ဆဲသူလည်း သံဝေဂရပြီး အရှင်မြတ်ကို တောင်းပန်၊ အရှင်မြတ်ထံမှာပဲ ရ ဟန်းပြုသွားခဲ့တယ် (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၃)။

(အတွေးစ .. ဆဲခံရသူဟာ ဘုရင်ဧကရာဇ်ရဲ့ သားဆိုတာကို မမေ့ပါနဲ့။ သာမန်အခြေအနေမှာဆို အမှုကြိတ်ပစ်မှာပေါ့။ မြတ် ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားကို ကျင့်ကြံပြီးတဲ့ အခါ စိတ်ဓာတ်ရေးရာ ဘယ် လောက်ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲသွားသလဲဆိုတာ အထင်းသား မြင်နိုင်တယ်။ ကက်သိုလစ်ဝါဒီ Ann Barnhardt အမည်ရှိ အမေ ရိကန် အမျိုးသမီးက အိမ်ဖြူတော်မှာ ရှာရီရာ (အစ္စလမ်)အလံ လွှင့်ချင်နေသူတွေကို ရည်ညွှန်းပြီးပြောပုံက ‘တို့က Jesus Christ ကလွဲပြီး ဘယ်သူ့ကိုမှ Bow down မလုပ်နိုင်ဘူး။ တို့နိုင် ငံမှာ လာနေပြီး အပြစ်မဲ့ တို့နိုင်ငံသားတွေကို အကြမ်းဖက်နေ တွေကို လုံးဝ သည်းမခံနိုင်ဘူး။ ကိုယ့်ကို စော်ကားနေလျက်နဲ့ သည်းခံတယ်ဆိုတာ Stupid Idea ပဲ’တဲ့။ သူတို့ယူဆပုံနဲ့ တော့ မိုးနဲ့ မြေတမျှပါပဲ။ You Tube မှာကြည့်။)

ဘုရင့်နှမတော်

ကောသလ မင်းကြီးရဲ့ နှမအရင်း။ နာမည် သုမနာဒေဝီ။ မြတ် ဗုဒ္ဓနဲ့ ပထမ ဆုံးအကြိမ်တွေ့စဉ်မြတ်ဗုဒ္ဓက မင်းကြီးကို ‘ငယ် လို့ ဆိုပြီး အထင်မသေးအပ်သူလေးယောက် အကြောင်းတရား (သံ၊၁၊၆၈)’ကို ဟောကြားတဲ့ အခါ ဒီမင်းသမီးလည်း ဗုဒ္ဓကို ကြည်ညိုပြီး သရဏဂုံ တည်သွားခဲ့တယ်။ ဒီတုန်းကပင် ရဟန်း ပြု လိုပေမယ့် သက်တော်ရှည် အဖွားအိုကို ပြုစုရမှာမို့ မဖြစ် နိုင်ခဲ့။ အဖွား ကွယ်လွန်မှ ကောသလမင်းနဲ့ အတူ အဖိုးတန် အခင်းစတဲ့ အသုံးအဆောင်တွေကို ယူပြီး ကျောင်းကိုလာ၊ သံ ဃာတွေကို လှူဒါန်း၊ ဘုရားရဲ့ တရားကို နာပြီး အနာဂါမ်ဖြစ်။ တရား ဆက်နာလို့ ထို့နေမှာပပဲ ပဋိသမ္ဘိဒါ ၄-ပါးနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ ရဟန္တာထေရီမကြီးဖြစ်သွားပါတယ် (ထေရီဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၂၃)။

ဒီ ရဟန္တာ အရှင်မ ဟောတဲ့ တရားက ‘ငါသည် အိမ်ကို၊ သားသမီးကို၊ ကျွဲနွား စသည်ကို စွန့်၍ ကိလေသာကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ဖြတ်တောက်ပြီး အေးငြိမ်းခြင်းသို့ ရောက်ခဲ့ပါပြီ’ လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အသိဉာဏ် ခပ်ထုံထုံလို့ ယူဆရတဲ့ ကောသလမင်းကိုလည်း (ကိုယ်တိုင်က သာသနာ့အလုပ်ကို ထိရောက်အောင် မလုပ်နိုင်ခဲ့ပေမယ့်) သားအရင်းနဲ့ နှမအရင်းကို သာသနာ့ဘောင် သို့ ဝင်ခွင့်ပြုပြီးသာသနာ့ အမွေကိုပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း ဆိုနိုင်အံ့ ထင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ကောသလကို နောင်အခါ ဘုရားဖြစ်မယ့်သူလို့ ယူဆပုံပေါ်ပါတယ်။

အနာထပိဏ်

အနာထပိဏ် သူဌေးမှာ မဟာသုဘဒ္ဒါ စူဠသုဘဒ္ဒါ သုမနာလို့ သမီးသုံးယောက်နဲ့ ကာလ (လငယ်နဲ့)လို့ သားတစ်ယောက်ရှိတယ်။ သုဘဒ္ဒါ နှစ်ယောက်က သောတာပန် အဖြစ်နဲ့ အိမ် ထောင်ကျကုန်ပေမယ့် အငယ်ဆုံးသုမနာက သကဒါဂါမ်ဖြစ် ပြီး အသက်ငယ်ငယ်နဲ့ ကွယ်လွန်တယ်။

ကာလကိုကြည့်ရတာ အစ်မသုံးယောက်ကြားမှာ ခပ်ပေ ပေ ခပ်ချွဲချွဲ ဖြစ်မယ်။ ဗုဒ္ဓဘုရားနဲ့ ကြုံနေလျက်နဲ့၊ အဖေကိုယ် တိုင် ကျောင်းဒကာ ဖြစ်နေလျက်နဲ့ ဘုရားနား မကပ်။ အလုပ်လည်း မယ်မယ်ရရမရှိ။ ဒီတော့အဖေက မြင်တယ် ‘ဒီကောင် ဒီတိုင်းနေရင် အဝီစိ ဂျွမ်းပစ် ဆင်းတော့မယ်’လို့။ ဒါနဲ့ ‘ငါ့သား .. မင်း ဥပုသ် သီလနဲ့ တရားနာရင် ငါ ငွေတစ်ရာ ပေးမယ်၊ လုပ်မလား’တဲ့။ ‘စိန်လိုက်’တဲ့။ ဒါနဲ့ ဇေတဝန်ကို သွား၊ သီလ ယူ၊ တရားနာရင်း ချောင်ကွယ်မှာ တစ်ရေးမှိန်း၊ ခပ်စောစောပဲ အိမ်ပြန်လာပြီး ‘ပေး..ပိုက်ဆံ’တဲ့။ ‘အိုကေ’ပေးပါတယ်။

နောက်နေ့အဖေက ‘ငါ့သား၊ ဒီနေ့မင်းရှင်တော်ဘုရား ဆီကဂါထာ တစ်ပုဒ်ရအောင်သင်ခဲ့၊ ငွေတစ်ထောင် ပေးမယ်’ တဲ့။ ကာလလည်း ပွပြီ ဆိုပြီး ကျောင်းကိုလာ။ ဘုရားနဲ့ တွေ့၊ သင်၊ သင်ရင်းနဲ့ တရားကို စိတ်ဝင်စား၊ နောက်ဆုံး သောတာ ပန် ဖြစ်ပြီး အဖေ့ဆီက ငွေတစ်ထောင် ယူရမှာတောင် ရှက် သွားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၃)။

အနာထပိဏ်မှာ ခေမကခေါ်တဲ့ တူချော တစ်ယောက်လည်း ရှိတယ်။ ကဿပဗုဒ္ဓရဲ့ ရွှေစေတီကို ရွှေကျည်ထိုး အဝတ်လှူပြီး ‘ဆွေမျိုးဝင်မိန်းမတွေမှတစ်ပါး မြင်မြင်သမျှမိန်းမ အားလုံး ငါ့ကို ကြိုက်ပါစေ’လို့ ဆုတောင်းတာ ဒီဘဝမှာ လာ ပြည့်လို့ တွေ့သမျှ မိန်းမတွေ သူ့ကို မြင်တာနဲ့ ‘သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ နာသက္ခိံသု = တောင်ကြီး ပဲလှော်မတွေ ဖြစ်ကုန်တယ်’။ အဲဒါကို သာယာမိတော့ ဒုက္ခ ရောက်တာပဲ။ ကြာခိုနေ တုန်း ဘုရင့်သူလျှိုတွေ ဖမ်းမိလို့ ကောသလမင်းဆီ နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်ရောက်၊ ဘုရင်ကလည်း အနာထပိဏ်မျက်နှာနဲ့ သက် ညှာ၊ နောက်ဆုံးအနာထပိဏ်သိသွားပြီး ဘုရားဆီဆွဲခေါ်လာတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့တရားအမြိုက်ဆေးကို သောက်သုံးရတဲ့ အခါ အချိန်မီ သောတာပန်ဖြစ်သွားပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၀)။

အနာထပိဏ်ဟာ သားနဲ့ တူကို အဲဒီလို အရိယာဖြစ် အောင် လုပ်ပေးနိုင်ပေမယ့် သားရဟန္တာ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ မှတ် တမ်းတော့ မတွေ့ဖူးသေးပါ။ ဘာပဲဖြစ်လေ .. ကိုယ့်သွေးသား တွေကို အရိယာဇာတ်ထဲ ပါးနပ်စွာ သွင်းပေးနိုင်တာလည်း သာသနာ့အမွေပေးခြင်း တစ်မျိုးပဲ မဟုတ်ပါလား။

ဗိုလ်ချုပ်တူမ

စစ်သူကြီးလို့ ဆိုရင် ရိုးနေလို့ ဗိုလ်ချုပ်လို့ ခေတ်စကားနဲ့ ခေါ် ကြည့်တာပါ။ သီဟစစ်သူကြီးရဲ့တူမ။ နာမည်ကသီဟာ (ရေး ချနဲ့)တဲ့။ ဒီဒကာမဖြစ်ပုံက နည်းနည်းဆန်းတယ်။

မြတ်ဗုဒ္ဓက သီဟစစ်သူကြီးကို တရားဟောစဉ် သဒ္ဓါတရား ဖြစ်ပြီး ရဟန်းပြုခဲ့ပေမယ့် တရားထိုင်တော့ ကာမအာရုံ ဖိစီး လွန်းလို့ တရားမှတ်မတက်ဘဲ ခုနစ်နှစ်ကြာတယ်။ နောက် ဆုံး လူထွက်တာထက် သေတာပဲ ကောင်းတယ် ဆိုပြီး ဆွဲ ကြိုးချဖို့ သစ်ကိုင်းမှာ ချည်ထားတဲ့ ကြိုးကွင်းကို လည်ပင်းမှာ စွပ်ဆဲ လေ့ကျင့်ထားတဲ့ ဝိပဿနာကို အာရုံပြုစဉ် ဉာဏ်ရင့်ပြီး ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးရတဲ့ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ် (ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၈၁)။

ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးနောက် ဝန်ခံပုံက ‘မသင့်သော နှလုံးသွင်း ဖြင့် ကာမအာရုံကို တပ်မက်သောကြောင့် ငါ၏ စိတ်သည် ငါ့ အလိုသို့မလိုက်ဘဲ ပျံ့လွင့်နေခဲ့၏’တဲ့။

ဗိုလ်ချုပ် သီဟတို့ မိသားစုကိုလည်း သာသနာ့အမွေကို ပေးနိုင်သူလို့ ယူရင် မလွန်ပါဘူး။

မေးခွန်းထဲကပုဂ္ဂိုလ်တွေကို လေ့လာရင်းနည်းနည်းထူး ခြားလို့ ဗိမ္ဗိသာရမင်းနဲ့ သီဟ စစ်သူကြီးတို့နဲ့ ပတ်သက်တာ ကိုပါထည့်လိုက်ပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၂၇။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်

ဆရာတော် ဘုရား၊ တပည့်တော်တို့ကို သနားငဲ့ညှာသော အားဖြင့် ခန္ဓာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို ရှင်းလင်းသင်ပြပေးပါဘုရား။

ဇော်အုန်းကေခင် LA

-------------------အသံထွက်

‘ပရိစသမုတ်ပတ်’မဟုတ်ဘူး။ ပတိတ်စသမုပ်ပတ်လို့ အသံ ထွက် မှန်စေ။ ခန္ဓာဆိုတဲ့ စကားလုံး (မမှားပေမယ့်) ရှေ့မှာ ထပ်ဖြည့်စရာ မလိုပါဘူး။ မူရင်း ပါဠိတော်အတိုင်း ‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ)’လို့ ပဲ ထားပါ။ ပဋိစ္စ = အကြောင်းပြု၍၊ သမုပ္ပါဒ် (သမုပ္ပါဒ)=ဖြစ်ခြင်း။ ‘ကြောင်းကျိုးဖြစ်စဉ် နိယာမ’လို့ မြန်မာမှု ပြုနိုင်တယ်။

ဖြစ်စဉ် ၁၂-ခု

ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို နားလည်ဖို့ ဖြစ်စဉ် ၁၂-ခုကို သိရမယ်။ အဲဒီ ၁၂-ခုကို ဒီလိုမှတ်မိအောင်လုပ်..

‘အဝိဇ်.သင်္ခါ၊ ဝိညာ.နာ၊ သဠာ.သံဖဿ။

ဝေ.ဏှာ.ဥပါ၊ ဘဝ.ဇာ၊ ဇရာမရဏ’။

အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရ၊ ဝိညာဏ၊ နာမရူပ၊ သဠာယတန၊ ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ တဏှာ၊ ဥပါဒါန၊ ဘဝ၊ ဇာတိ၊ ဇရာမရဏ။ ဒါတွေ အားလုံးဟာ ဒီခန္ဓာကိုယ်မှာ ရှိနေတာ။ အဓိပ္ပာယ်ကျဉ်းကို လေ့ လာကြည့်မယ်..

အဝိဇ် (အဝိဇ္ဇာ) = မသိခြင်း

ဘာကို မသိတာလဲ.. ၁)ဒုက္ခ ၂)ဒုက္ခရဲ့အကြောင်း ၃)ဒုက္ခ ချုပ်ရာ ၄) ဒုက္ခ ချုပ်ရာသို့ ရောက်နိုင်တဲ့ လမ်းစဉ် ၅) ထာဝရ ဘုရား ဖန်ဆင်းလို့ ဖြစ်လာရတဲ့ ယခုဘဝသည် အစဖြစ်ပြီး နောက်ဘဝမှာ ရှင်ပြန် ထမြောက်မယ်လို့ ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် အတိတ်ဘဝကို မသိ ၆) အချို့ အတိတ်ဘဝကို လက်ခံပေမယ့် သေရင် ပြတ်ပြီ ဆိုပြီး အနာဂတ်ဘဝကို မသိ ၇) အချို့က အတိတ်အနာဂတ် ဘဝနှစ်ခုလုံးကိုမသိ ၈)ဤကြောင်းကျိုးဖြစ် စဉ်နိယာမကို မသိ။

သင်္ခါ (သင်္ခါရ) = ပြုပြင် ဖန်တီးခြင်း

မသိခြင်းဖုံးလွှမ်းခံနေရတဲ့ လောကသားတွေဟာလုပ်မိလုပ်ရာ လုပ်ဖြစ်ဖို့ တွန်းအားကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ အဲဒီ တွန်းအားဟာ သင်္ခါရပဲ။ အတိအကျ ဆိုရင် ပြုပြင် ဖန်တီးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ တွန်းအားသို့မဟုတ် ‘စေတနာ’ပါပဲ။ ဒီစေတနာကိုအုပ်စုသုံး မျိုးခွဲပြတယ်..

၁) အကုသိုလ် ဖြစ်အောင်လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ စေတနာ(၁၂- မျိုးရှိတယ်)။

၂) ကာမ ကုသိုလ် ရူပကုသိုလ် ဖြစ်အောင်လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ စေတနာ (၁၃-မျိုးရှိတယ်)။

၃) အရူပကုသိုလ် ဖြစ်အောင်လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ စေတနာ (၄- မျိုးရှိတယ်)။

အကုသိုလ်ရဲ့ဆိုကျိုးကိုမကြောက်တာ အဝိဇ္ဇာဖုံးနေလို့။ ကာမ ရူပ အရူပ ကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးဖြစ်တဲ့ ရုပ် နာမ်ခန္ဓာကို တပ်မက်တာ အဝိဇ္ဇာ ဖုံးလို့။ အဝိဇ္ဇာသည် အကြောင်း၊ သင်္ခါရ သည် အကျိုး။ သင်္ခါရဟာ သူ့ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ အကျိုးရဲ့ အကြောင်းလည်း ဖြစ်တယ်။ ဝိညာဏ်စသည်လည်း ဒီအတိုင်း။ ဝိညာ (ဝိညာဏ်) = ပဋိသန္ဓေစိတ်

ဘဝတစ်ခုမှာ အစဆုံး ဖြစ်တာ ပဋိသန္ဓေစိတ်။ ၁) အကုသိုလ် သင်္ခါရကြောင့် အပါယ်ပဋိသန္ဓေစိတ်ဖြစ်တယ် ၂)ကာမရူပ ကုသိုလ် သင်္ခါရကြောင့် ကာမသုဂတိနဲ့ ရူပ ပဋိသန္ဓေစိတ် ဖြစ်တယ် ၃) အရူပကုသိုလ် သင်္ခါရကြောင့် အရူပပဋိ သန္ဓေစိတ် ဖြစ်တယ်။

နာ (နာမရူပ) = နာမ်နဲ့ ရုပ်

ပဋိသန္ဓေစိတ်နဲ့ အတူ အခြား နာမ်ခန္ဓာသုံးပါး (ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၊ သညာက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ)နဲ့ ရုပ်ခန္ဓာ တစ်ပြိုင်နက် ဖြစ်တယ်။ ပဋိသန္ဓေ ဝိညာဏ်စိတ်က ဦးဆောင်တဲ့ အတွက် (သူ့ကြောင့် အခြား ခန္ဓာ ၄-ပါး ဖြစ်ရတာ) ဝိညာဏ်ကို နာမ်ရုပ်တို့ရဲ့ အကြောင်းလို့ ဆိုခဲ့တာ။

သဠာ (သဠာယတန) = အာယတန ၆-ပါး

မျက်စိအကြည်၊ နားအကြည်၊ နှာခေါင်းအကြည်၊ လျှာအကြည်၊ ကိုယ်အကြည်၊ စိတ်အကြည်ဆိုတဲ့ အကြည် ၆-မျိုးကို အာယ တနလို့ ခေါ်တယ်။ အကြည်ဆိုတာ အာရုံတွေကို ဖမ်းယူတဲ့ မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ်မှာ ရှိတဲ့ ပသာဒရုပ်။ နာမ်ရုပ် ဖြစ် တည်လာရင် ဒီအာယတန ၆-ပါး ပါပြီပေါ့။

သံဖဿ (ဖဿ) = ဖဿ ၆-ပါး

ဖဿဆိုတာ အကြည်နဲ့ အာရုံ ထိတွေ့မှု။ အာရုံဟာ အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ အတွေ့အထိ အတွေး အကြံလို့ ၆-မျိုးရှိတယ်။ ဆိုခဲ့ပါ အကြည် ၆-မျိုးနဲ့ အာရုံ ၆-မျိုးကို ဖမ်းယူတဲ့ အခါ ထိတွေ့မှု ၆-မျိုး (ဖဿ ၆-ပါး) ဖြစ်ပေါ်လာတယ်။ မျက် စိအကြည်နဲ့ အဆင်းကို ဖမ်းယူရင် မျက်စိအတွေ့ (စက္ခု သမ္ဖဿ)ဖြစ်တယ်။ နားအတွေ့ (သောတသမ္ဖဿ)စသည်။ ဝေ (ဝေဒနာ) = ဝေဒနာ ၆-ပါး

ဝေဒနာဆိုတာ ခံစားခြင်း။ အကြည်နဲ့ အာရုံထိတွေ့တာနဲ့ တစ် ပြိုင်နက် ခံစားခြင်း ဖြစ်လာတယ်။ ခံစားခြင်းလည်း ၆-မျိုးပဲ။ ကြိုက်တဲ့ အာရုံနဲ့ ထိတွေ့ရင် ချမ်းသာတဲ့ ခံစားမှု၊ မကြိုက် တာနဲ့ ထိတွေ့ရင် ဆင်းရဲတဲ့ ခံစားမှု။ အလယ်အလတ် ခံစားမှု။ အကြည်နဲ့ အာရုံထိတွေ့မှု မရှိရင် ခံစားမှု မဖြစ်နိုင်။ ဏှာ (တဏှာ) = တပ်မက်ခြင်း

ဘာကိုတပ်မက်သလဲ..အကြည်နဲ့ အာရုံထိတွေ့မှုကြောင့် ရရှိတဲ့ ချမ်းသာ ဆင်းရဲ ခံစားမှုတွေကို တပ်မက်တယ်။ ဆင်းရဲ ကြုံခိုက်မှာပင် ချမ်းသာတဲ့ ခံစားမှုကို တောင့်တတယ်။ ခံစားမှု ၆-မျိုးကို တပ်မက်လို့ တဏှာလည်း ၆-မျိုးပါပဲ။

(အဲဒီ ၆-မျိုးကို ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာ ၃-မျိုးနဲ့ မြှောက်၊ သူ့ သန္တာန် ကိုယ်သန္တာန် ၂-ပါးနဲ့ ထပ် မြှောက်၊ ကာလ ၃-ပါးနဲ့ ဆက်မြှောက်ပြီး တဏှာအစစ် ၁၀၈- မျိုးကိုလည်း မှတ်နိုင်တယ်။)

ဥပါ (ဥပါဒါန) = စွဲလမ်းခြင်း

တပ်မက်မှုလွန်ကဲလာရင် ဥပါဒါန် (စွဲလမ်းခြင်း)ဖြစ်သွားတယ်။ သာယာမှု ၆-မျိုးကို တွေ့စမှာ တပ်မက်တယ်၊ တစ်စတစ်စနဲ့ ပြင်းထန်လာရင် ဥပါဒါန် ဖြစ်သွားတာပဲ။ ကာမအာရုံကို စွဲလမ်း (ကာမုပါဒါန်)၊ အယူမှားကို စွဲလမ်း (ဒိဋ္ဌုပါဒန်)၊ ဤခန္ဓာကိုယ်ကို စွဲလမ်း (အတ္တဝါဒုပါဒါန်)၊ အကျင့်မှားကို စွဲလမ်း (သီလဗ္ဗတုပါဒါန်)လို့ အစွဲ ၄-မျိုးရှိတယ်။

ဘဝ = ဘဝ ၂-မျိုး

ဘဝရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရင်းက ဖြစ်တည်ခြင်း။ ကမ္မဘဝနဲ့ ဥပပတ္တိ ဘဝလို့ ဖြစ်တည်ပုံ ၂-မျိုး။ ကံရဲ့ ဖြစ်တည်ခြင်းနဲ့ ခန္ဓာရဲ့ဖြစ် တည်ခြင်းလို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ကံရဲ့ဖြစ်တည်ခြင်း ဆိုတာသင်္ခါရမှာ ဖော်ပြထားတဲ့ သင်္ခါရသုံးမျိုး ဖြစ်ခြင်းပါပဲ။ ဒါပေမယ့် သင်္ခါရမှာ ပြခဲ့တဲ့ သုံးမျိုးက ဒီဘဝအကျိုးပေးဖို့အတွက် ယခင်ဘဝကပြု ထားတာ။ အခုသုံးမျိုးက နောက်ဘဝမှာ အကျိုးပေးဖို့ ဒီဘဝ မှာလုပ်တာ။ ဒီဘဝသင်္ခါရ သုံးမျိုးကိုတော့ ကမ္မဘဝလို့ အမည် တစ်မျိုးနဲ့ ခေါ်ထားခြင်းပါပဲ။ ဥပပတ္တိဘဝဆိုတာ ကာမ ရူပ အရူပဆိုတဲ့ ဘဝခန္ဓာသုံးမျိုး။

ဒီလို တွေးကြည့် .. ‘မယုံကြည်သူတို့ရဲ့ ဦးခေါင်းကို ဖြတ် ရင် ထာဝရသုခဘုံမှာ အပျိုစင်ရ၂-ယောက်ရတယ်’လို့ အယူ မှားပြီး ထိုအယူမှားကို တပ်မက်စွဲလမ်းခြင်း (ဒိဋ္ဌုပါဒါန်)ကြောင့် ၁)ဘာသာခြားတွေကိုခေါင်းဖြတ်ခြင်းဆိုတဲ့ အကုသိုလ်ကမ္မ ဘဝနဲ့ ၂)အပါယ်ဘုံဆိုတဲ့ ဥပပတ္တိဘဝတွေဖြစ်ပေါ်ရတယ်။ ဇာ (ဇာတိ) = ဘဝသစ် စဖြစ်ခြင်း

ဇာတိဆိုတာ ဘဝတစ်ခုမှာ ပထမဆုံး ဖြစ်တဲ့ စိတ်နဲ့ ထိုစိတ်နဲ့ အတူ ဖြစ်တဲ့ ကမ္မဇ ရုပ်ကလာပ် ၃-စည်းကို ခေါ်တယ်။ တစ် ဖန် ပဋိသန္ဓေ စဖြစ်ခြင်းပါပဲ။ ဒီဘဝပြုလုပ်တဲ့ ကုသိုလ် အကု သိုလ် ကမ္မဘဝကြောင့် အနာဂတ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဥပပတ္တိ ဘဝပဲပေါ့။ ဇာတိဆိုတာ ဥပပတ္တိဘဝရဲ့စဖြစ်ခြင်းပါပဲ။ ဇရာမရဏ = အိုသေ

ပဋိသန္ဓေ စဖြစ်ပြီးသည်နှင့် အိုခြင်း သေခြင်း ဖြစ်တယ်။ ဇရာ မရဏနဲ့ အတူ သောက (ဝမ်းနည်း)၊ ပရိဒေဝ (ငိုကြွေး)၊ ဒုက္ခ (ကိုယ်ဆင်းရဲ)၊ ဒေါမနဿ (စိတ်ဆင်းရဲ)၊ ဥပါယာသ (ပူဆွေး ခြင်း)တွေ ဖြစ်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဤခန္ဓာကို ‘ဒုက္ခအစုမျှသာ’ လို့ ပါဠိတော်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ရုပ်နာမ်တို့ရဲ့ ‘ဖြစ်တည်ပျက်’လို့ ခဏ (အခိုက်အတံ့)သုံးခု ရှိရာမှာ ဖြစ်ခိုက်ကို ဇာတိ၊ တည်ခိုက်ကို ဇရာ၊ ပျက်ခိုက်ကို မရဏလို့ ခေါ်တယ်။ ဒီရုပ်နာမ်ခန္ဓာဟာ စဖြစ်တာနဲ့ အဲဒီခဏ သုံးခုပေါ်မှာ ဒီရေကဲ့သို့ရွေ့နေတာပဲ။ မျက်တောင်တစ်ခတ်အတွင်း ‘ဖြစ်တည်ပျက်’ အကြိမ်ပေါင်း သန်းပေါင်း များစွာ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ စက္ကန့်ကသင်ဟာ ယခုသင်မဟုတ်ဘူး။ ဒါကို ပကတိမျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်ဘူး။

ကာလစဉ်

အဲဒီ ဖြစ်စဉ် ၁၂-ခုကို ဖြစ်ရာ ကာလနဲ့ စဉ်ကြည့်ရင် .. အစ ၂-ခု (အဝိဇ်.သင်္ခါ)သည် အတိတ်၊ အလယ် ၈-ခု (ဝိညာ.နာ၊ သဠာ.သံဖဿ၊ ဝေ.ဏှာ.ဥပါ၊ ဘဝ)သည် ပစ္စုပ္ပန်၊ အဆုံး ၂-ခု (ဇာ၊ ဇရာမရဏ)သည်အနာဂတ်။

‘အတိတ် စနှစ်၊ လယ်ရှစ် ပစ်၊ ဆုံးနှစ် အနာဂတ်’။ ယခင်ဘဝမှာ သံသရာရဲ့အပြစ်ကို မသိအောင်ဖုံးလွှမ်းနေ တဲ့ အဝိဇ္ဇာကြောင့် ကုသိုလ် အကုသိုလ် သင်္ခါရတွေကို ပြုခဲ့ကြ လို့ ယခု ပစ္စုပ္ပန်မှာ ‘ဝိညာဏ၊ နာမရူပ၊ သဠာယတန၊ ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ တဏှာ၊ ဥပါဒါန၊ ဘဝ’တွေဖြစ်ရတယ်။ တစ်ဖန် ယခု ဘဝမှာ ကမ္မဘဝဆိုတဲ့ ကုသိုလ် အကုသိုလ် ပစ္စုပ္ပန်ကံကို ပြု စီမံပြန်လို့ အနာဂတ်မှာ ‘ဇာတိ၊ ဇရာမရဏ’ဖြစ်ရတယ်။

ဝဋ်မြစ် ၂-ပါး

‘အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရ..ဝိညာဏ၊ နာမရူပ၊ သဠာယတန၊ ဖဿ၊ ဝေ ဒနာ’ ၇-မျိုးပါတဲ့ ပထမပိုင်းကို အဝိဇ္ဇာက ဦးစီးတယ်။ ‘တ ဏှာ၊ ဥပါဒါန၊ ဘဝ .. ဇာတိ၊ ဇရာမရဏ’ ၅-မျိုးပါတဲ့ ဒုတိယ ပိုင်းကို တဏှာက ဦးစီးတယ်။ ဒါကြောင့် အဝိဇ္ဇာနဲ့ တဏှာကို ဝဋ်မြစ်၂-ပါးလို့ ခေါ်တယ်။

အဝိဇ္ဇာရဲ့ အကြောင်း

ပါဠိတော်မှာ ‘ဇရာမရဏသောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါ ယာသာ’လို့ တစ်ဆက်တည်း ပြတယ်။ ဇရာမရဏ ဖြစ်ရင် သောက ပရိဒေဝစတဲ့ ငါးမျိုးလည်း ပါလာတယ်။ ဒီငါးမျိုးနဲ့ အတူယှဉ်ဘက် အနေနဲ့ အဝိဇ္ဇာလည်းပါပြီ။ ဒီတော့ဇရာမရဏ ဖြစ်လာရင် အဝိဇ္ဇာလည်း ဖြစ်ပြီးသားပဲ။ အဲဒီ အဝိဇ္ဇာသည် ဘာကြောင့် ဖြစ်ရသလဲ .. ‘အာသဝါနံ သမုပ္ပါဒါ၊ အဝိဇ္ဇာ စ ပဝတ္တတိ’ အရ အာသဝကြောင့် ဖြစ်ရတယ်။

အာသဝဆိုတာ ‘အရက်လိုစိမ်ရည်နဲ့ တူတဲ့ တရား’။ နှစ် သက်ဖွယ် အာရုံကို တပ်မက်ခြင်း (ကာမ)၊ ဘဝကို တပ်မက် ခြင်း (ဘဝ)၊ အယူမှားခြင်း (ဒိဋ္ဌိ)၊ မသိမိုက်မဲခြင်း (အဝိဇ္ဇာ)လို့ အာသဝေါတရား လေးပါး (တရားကိုယ် အနေနဲ့ လောဘ ဒိဋ္ဌိ မောဟ ၃-ပါး)ကြောင့် အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်တယ်။ ချစ်မြတ်နိုးသူ တစ် ဦးပျက်စီးတဲ့ အခါသောက ပရိဒေဝစတဲ့ ငါးမျိုးဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ဖြစ်စဉ်မှာ ယှဉ်ဘက်အနေနဲ့ အဝိဇ္ဇာလည်း ဖြစ်ပြီးသား။

အာသဝတွေ ဘာကြောင့် ဖြစ်သလဲ .. (ပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှာ) တဏှာဥပါဒါန်အကုသိုလ် ကမ္မဘဝတွေမှာ အဲဒီ အာသဝတွေလည်း ယှဉ်ဘက်အနေနဲ့ ပါပြီးသား ဖြစ်နေလို့ ယင်း (တဏှာ ဥပါဒါန် အကုသိုလ် ကမ္မဘဝ)တို့ရဲ့ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်တဲ့ (ဝေဒနာ ..စသည်)သည်ပင် အာသဝေါတို့ရဲ့ ဖြစ်ကြောင်းပါပဲ။

ဒီလိုနဲ့ အကြောင်းကြောင့် အကျိုးဖြစ်၊ ထိုအကျိုးသည် နောက် အကျိုးရဲ့ အကြောင်း ပြန်ဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး မူလအကြောင်းလည်း နောက်ဆုံး အကျိုးဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်တဲ့ အကျိုးတစ်ခုဖြစ်နေလို့ စက်ဝိုင်းလို တစ်ပတ်လည်နေ တာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကိုရည်ပြီး ‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်စက်ရဟတ်’ လို့ ဥပမာတင်ပြီး ဆိုခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

သံသရာရဲ့ အစ

မြတ်ဗုဒ္ဓဟာ ‘ဘဝသံသရာရဲ့ အစကို မသိနိုင် (ပုဗ္ဗကောဋိ န ပညာယတိ၊ သံ၊၁၊၃၈၇)’လို့ ဟောတော်မူပြီး အစမထင်ဘဲ ဘဝသံသရာ ဘယ်လို လည်တယ် ဆိုတာကို ဟောဒီ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ်နည်းနဲ့ ရှင်းပြတော်မူပါတယ်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် နည်းဟာ ယုတ္တိနဲ့ ယုံကြည်မှုကို ပေါင်းစပ်ပြီး သက်သေပြထားတာ ဖြစ် လို့ ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒကို စိတ်ဝင်စားသူ ပညာရှင်အချို့ ဒီဖြစ်စဉ် နိယာမရဲ့ ပစ္စုပ္ပန်ပိုင်းကို လက်ခံနိုင်ပေမယ့် အတိတ်နဲ့ အနာဂတ်ပိုင်းကိုတော့ လက်ခံဖို့ခက်တာကို တွေ့ရတယ်။

ငယ်စဉ်က စွဲနေခဲ့တဲ့ ယုံကြည်မှု အမာရွတ်ကြီးနဲ့ လူတစ် ဦးကို ‘ဒီမှာ .. ဒါ နောက်ဘဝပဲ’လို့ ခေါ်ပြရင် တောင် ‘ဟုတ် မှာပဲလေ’လို့ လုပ်ချင်လုပ်မှာ။ အနည်းဆုံး ပစ္စုပ္ပန်ပိုင်းကို အဲဒီ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်သူတို့ လက်ခံနိုင်တာကိုက ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့လက်တွေ့ ကျတဲ့ သာဓကပဲလေ။ အဘယ်မည်သော ကမ္ဘာ့ယုံကြည်မှုကြီး တစ်ခုသည် မိမိဝါဒရဲ့ ယုတ္တိကို ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်လောက် စနစ် တကျ ရှင်းပြနိုင်ပါသလဲ။

ဘုန်းကြီး ဖြေထားပြီးဖြစ်တဲ့ ‘၃၂။ အနတ္တသံသရာ ၃၇။ သံသရာ ဘယ်ကစ ၂၄၃။ စက်ဝန်းသံသရာ ၂၇၈။ အဖြေမဲ့ မွေးခွန်း’ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ရေးထားတဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေတွေကိုပါ ဖတ်ရင် အစမထင်ဘဲ ဘဝသံသရာ လည်ပုံနဲ့ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အကြောင်းကိုပိုပြီး နားလည်ရှင်းလင်းနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။

စက်တင်ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၂၈။ သြကာသသမိုင်း

အရှင်ဘုရား၊ သြကာသကန်တော့ချိုးကို မည်သည့်အချိန်အခါမှ စတင်၍ မည်သည့် ဆရာတော်ကြီးများက ရေးစပ်ခဲ့သည်ကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ သြကာသကန့်တော့ချိုး မတိုင်ခင် လူအများ မည့်သည့် ကန်တော့ချိုးဖြင့် ရွတ်ဆို ကန်တော့ကြ ပါသလဲဘုရား။ ကရုဏာရှေ့ထား မေတ္တာအားဖြင့် အခါအခွင့် သင့်ပါက ဖြေကြားပေးတော်မူပါရန် ရိုသေစွာ တောင်းပန် လျောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

သန်းထွန်း

-------------------

အစောဆုံးပုံစံ

‘သရဏဂုံနှင့် အကွ ပဉ္စသီကို ရှေးဦးစွာ ဆိုပေအံ့။ သြကာသ သြကာသ သြကာသ၊ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ သီလံ ဒေထ မေ ဘန္တေ၊ အဟံ ဘန္တေ တိသရဏေန သဟ ပဉ္စသီလံ ယာစာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ သီလံ ဒေထ မေ ဘန္တေ၊ အဟံ ဘန္တေ တိသရဏေန သဟ ပဉ္စသီလံ ယာစာမိ။ တတိယမ္ပိ .. ဤကား သီတင်းတောင်းတည်း..ထိုသီတင်းတောင်း၌ သြကာသ သုံးကြိမ် ဆိုသည်ကား အခွင့် တောင်းသဖြင့် အရိအသေ သာဆိုသတည်း (ယသဝဎ္ဍနဝတ္ထုကျမ်း။ စာ၊၃၉၈-၄၀၀)’။

တောင်ဖီလာဆရာတော်ဟာ ဒီကျမ်းကိုမြန်မာ၉၈၁-ခုနှစ် ရေးပြီးလို့ ကျမ်းရဲ့သက်တမ်း၃၉၆-နှစ် (ယခု ၁၃၇၇)။ ဘုန်း ကြီးလေ့လာမိသမျှ သရဏဂုံနဲ့ ငါးပါးသီလဆောက်တည်ပုံကို ဖော်ပြတဲ့ အစောဆုံးကျမ်းပဲ။

အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ-မှာ ဆိုသူရဲ့ ဆန္ဒအရ အလေးဂရု ပြု စေရန်သာဖြစ်ပြီး ကျမ်းဂန်လာမဟုတ်လို့ ထည့်မထည့်နှစ် မျိုးလုံး သင့်ကြောင်း၊ အချို့ ပညာရှိများမှာ ‘ဝိသုံ ဝိသုံ ရက္ခဏတ္ထာယ’ထည့်၍ တောင်းစေကြောင်းစသည် ဖော်ပြထားတာကို ထောက်ရင် အဲဒီ ခေတ်တုန်းက သရဏဂုံနဲ့ ငါးပါးသီလ တောင်းပုံပါဠိဟာ တစ်ဆရာ တစ်မျိုးစီ ဖြစ်ပုံရတယ်။ ဆရာ တော်ဟာ ငါးပါးသီလ ခံယူပုံကို အသေးစိတ် ရှင်းပြပါလျက် သြကာသ သုံးလုံးရဲ့ နောက်မှာ ကန်တော့ချိုး စာပိုဒ်ကို မဖော် ပြတာဟာ အဲဒီ ခေတ်တုန်းက အတော်အတန် ပုံစံကျ သြ ကာသဆိုရိုးတစ်ခု မရှိသေး၍လားလို့ စဉ်းစားဖွယ်ပါ။ သုဇနာရဟ

စန္ဒာဗလသူမြတ်ရေးတဲ့ သုဇနာရဟကျမ်းမှာ ‘ပဉ္စသီနှင့် တကွ တောင်းသော်ကား .. အဟံ ဘန္တေ တိသရဏေန သဟ ပဉ္စသီလံ ယာစာမိ။ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ သီလံ ဒေထ မေ ဘန္တေ။ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ ထည့်၍ သုံးကြိမ် တောင်းအပ်၏ (ပေမူ၊ ကူ-ကျော)’လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ကျမ်းပြီးနှစ်မသိရပေမယ့်မြန် မာနှစ် ၁၁၄၄-ခုနှစ်မှာ ပေမူကို ရေးကူးပြီးလို့ပေသက် ၂၃၃- နှစ်ရှိပြီ။ သရဏဂုံနဲ့ ငါးပါးသီလ အကြောင်း အကျယ် ဖွင့်ဆို ရေးသားတဲ့ ကျမ်းစာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပေစာ စာမျက်နှာ ၁၇၇ ရှိတယ်။ ပိဋကတ်တော်သမိုင်းရဲ့ ကျမ်းစာ စာရင်းမှာတော့ ဒီ ကျမ်းကို မတွေ့မိ။ အတော်အတန် ရှေးကျဖွယ် ရှိတဲ့ ဒီကျမ်း မှာ သရဏဂုံသက်သက် တောင်း၊ သရဏဂုံနဲ့ ငါးပါးသီလတွဲပြီး တောင်းပုံတွေကို အသေးစိတ် ဖော်ပြပေမယ့် သြကာသ စ ကားလုံးမပါဘူး။

သြကာသအဖွင့်များ

မြောင်းမြခရိုင် မြေနီကုန်းရွာမှာ သီတင်းသုံးတဲ့ အရှင်အာဒိစ္စ ရံသီဘွဲ့အမည်ရှိ ဆရာတော်က သြကာသာဒိဝိနိစယဒီပနီကျမ်းကို မြန်မာ ၁၂၅၁-ခုနှစ် ရေးပြီးပါတယ်။ ဆရာတော်ဟာ မိမိ ဖွင့်ဆိုမယ့် သြကာသကန်တော့ချိုးကို အပြည့်အစုံ ဖော်ပြပြီး နောက်အောက်ပါအတိုင်း မှတ်ချက်ပြုပါတယ်..

‘ပုဗ္ဗာစရိယ ဆရာတော် ဘုရားကြီးတို့သည် ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ် ဝတ်ပြုသောကာလ ဤအတိုင်း သင်ကြား ပြသ တော်မူကြကုန်၏။ မြန်မာတိုင်းပြည် အထက်နိုင်ငံ၌လည်း ဤ သဒ္ဒါ အစဉ်အတိုင်း များစွာသော ရှင်လူ အပေါင်းတို့သည် ဤ ဆိုခဲ့သည့် အတိုင်းပင် ရကြကုန်၏။ အောက်နိုင်ငံ၌လည်း အသက်ကြီးသော ဥပါသကာ ဥပါသိကာတို့သည်လည်း ကောင်း၊ အသက် ငယ်သော်လည်း ဆရာကောင်းကို ကျနမှန်ကန်စွာ ရ ကြသော သူတို့သည်လည်း ကောင်း၊ ဤအတိုင်းပင် ရကြ၏။ ထို့ကြောင့် ဤသဒ္ဒါ အစဉ်ကိုသာလျှင် သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ ပြုလျက် မြတ်နိုးစွာဖွင့်ဆိုပါအံ့ (ပေမူ၊ ကျမ်းအစမှာကြည့်)’။ ဆရာတော်ရဲ့ အမှာစကားကို ကြည့်ရင် သြကာသနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မူကွဲခြင်း၊ သို့မဟုတ် သဘောထား ကွဲပြားခြင်း တစ် ရပ်ရှိနေရိပ် ထင်တယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အဆုံးအဖြတ် ဆိုတာကို ရေးတာပေါ့။ ဆရာတော် ဖော်ပြတဲ့ သြကာသမူမှာ ‘.. သံ ဃာရတနာ တည်းဟူသော’ ‘ဤသို့ ရှိခိုးပူဇော် ဖူးမြော်မာန် လျှော့’ ဆိုတဲ့ စာသားများပိုတာ၊ ဗျသနတရားငါးပါး မပါတာ၊ ကန်တော့ပါ၏ .. ရပါလို၏ .. ရဲ့နောက်မှာ အရှင်ဘုရားတွေ မပါတာတွေဟာ ယနေ့ နိုင်ငံတော် သံဃနာကအဖွဲ့က ပြဋ္ဌာန်း ထားတဲ့ မူနဲ့ ခြားနားချက်ပါပဲ။

ဒါ့အပြင် ဆရာတော် ဦးနန္ဒဝံသ ရေးတဲ့ ‘သြကာသာဒိ ဝိဘာဝနီကျမ်း’ (၁၂၆၂-ခုနှစ် ရေးပြီး) မှာလည်း သြကာသကန် တော့ချိုးကို သူမူ သူ့ဟန်နဲ့ ဖော်ပြပြီး ရေးသား ဖွင့်ဆိုတာကို တွေ့နိုင်တယ်။

ဒါပေမယ့် ဒီကျမ်းတွေမှာ ၎င်းတို့ ဖွင့်ဆိုမယ့် သြကာသ ကန်တော့ချိုးကို ဘယ်သူရေးတယ် ဘယ်တုန်းက ရေးတယ် ဆိုတာကို မဖွင့်ပြကြဘူး။

ရှင်အရဟံလော

အချို့က သြကာသကို ပုဂံသာသနာပြု ရှင်အရဟံ ရေးပြီး အနော်ရထာမင်းကြီး အသုံးပြုခဲ့တယ်လို့ ရေးသားကြတာကို (အင် တာနက် စာမျက်မှာ) ဖတ်ရတယ်။ ပုဂံခေတ်ဦးမှာ မြန်မာစာ အရေးအသားက ‘မြနန္ဒာ တောင်ကျ ချောင်းတေး၊ ဝတိံသာ လော နန္ဒာလော၊ တူစွ ဟုတ္ထာ’မျှ ဖြစ်လို့ ယုံရခက်သား။ သြ ကာသနဲ့ ရှင်အရဟံ ပတ်သက်မှုကို ပါဠိဆရာကြီး ဆရာဉာဏ်က ‘ထိုရေးသားချက်သည် (သြကာသ) ဘုရားရှိခိုးအတွက် လေး နက်စေလိုသဖြင့် ဂုဏ်တင်ကာ သရုပ်ဆောင် ရေးသားချက်လည်း ဖြစ်နိုင်၏ (မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ-၁၅)’တဲ့။ ပုဂံခေတ် ကျောက်စာတွေက သြကာသသဲလွန်စ ရတဲ့ အချိန်ကျမှ လက် ခံရမှာပေါ့။ မွန်ထုံးစံ မွန်ဘာသာ ကျမ်းစာတွေကလည်း သဲ လွန်စ ရနိုင်လောက်တယ်။

ဘုန်းကြီး ဖော်ပြနိုင်တဲ့ အထက်ပါ သဲလွန်စတွေ လောက် နဲ့ တော့ သြကာသကို ဘယ်တုန်းက ဘယ်သူ ရေးခဲ့တယ် ဆို တာကို အတိအကျ မပြောနိုင်။ သြကာသ မရှိခင်က မည်သို့ ဆိုရိုးပြုပြီး ကန်တော့တယ်ဆိုတာကိုလည်း မသိနိုင်။ တွေးမိတာလေး

ဘုန်းကြီး တွေးမိတာလေး တင်ပြရရင် .. အလွန် ရှေးကျတဲ့ အချိန်ကပင် ရတနာသုံးပါးကို ကန်တော့ရှိခိုးရင် ဖြစ်စေ၊ သရ ဏဂုံနဲ့ သီလတောင်းရင် ဖြစ်စေ သြကာသ စကားလုံးကို သုံး ကြိမ် ရှေးကခံပြီး ကန်တော့ ရှိခိုးသူရဲ့ ဆန္ဒအရ (စာလို .. ဝတ္တစာ အရ) နှုတ်မြွက် ရွတ်ဆိုခဲ့ကြတာ ဖြစ်လို့ အဦးပိုင်းမှာ ဆိုပုံ အမျိုးမျိုး ရှိနိုင်တယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ကန်တော့ တောင်း ပန်ဖို့ အဓိကထားပြီး ပညာရှိ တစ်ဦးဦးက ကနဦး သြကာသ ကန်တော့ချိုး (ဖြစ်ဖွယ်ရှိတဲ့) ဆိုရိုးတစ်ခုကို စီစဉ်ခဲ့ဖွယ် ရှိပြီး တဖြည်းဖြည်း အသုံးများလာခြင်း ဖြစ်ဖွယ် ရှိတယ်။ ကျမ်းဂန် ထွက်မဟုတ်လို့ မူတွေတော့ ကွဲပြားတာပေါ့။

ဒီလိုနဲ့ ကုန်းဘောင်ခေတ်နှောင်းပိုင်းနဲ့ ကိုလိုနီခေတ်ဦး အကြားကာလမှာ ယပ်လှဲ တရားစာနဲ့ ယပ်လှဲ နယ်လှည့် ဓမ္မ ကထိကတွေ (ဥပမာ .. လယ်လီဆရာတော်၊ ဆရာတော် ဦး ဉေယျ စသည် ..)ကြောင့် လူစုလူဝေး တရားပွဲတွေ များ လာတာနဲ့ အမျှသြကာသ ဆိုရိုးလည်း ပိုပြီးတိုးတက်လာဖွယ် ရှိတယ်။ တစ်ချိန်တည်း လောက်မှာ ရှိခိုးကန်တော့တဲ့ အခါ ကာယကံဝစီကံလို့ ဆိုရမယ်သို့မဟုတ် ကာယဒွါရဝစီဒါွရလို့ ဆိုရမယ် ဆိုတဲ့ ကံ ဒွါရ စကား စစ်ထိုးပွဲလည်း ဖြစ်ပြန်တော့ ပိုပြီး ခိုင်မာသွားတာပေါ့။ သြကာသ အဖွင့်ကျမ်းတွေ၊ အဆုံး အဖြတ် ကျမ်းတွေ ပေါ်လာတာဟာ အဲဒီ စစ်ထိုးပွဲတွေရဲ့ ရ လာဒ် ဖြစ်နိုင်တယ်။ ကံဒွါရ ငြင်းခုံမှုကို နှဲကြိုးဆရာတော် စီရင် တဲ့ ‘သမ္မောဟဆေဒနီ’ကျမ်းမှာ ဖတ်ရူနိုင်တယ်။

ပြန်ချုပ်ရရင် ..သြကာသကန်တော့ချိုး မရှိခင်က ဆရာ သင်ပေးသို့မဟုတ် တိုင်ပေးတဲ့ အတိုင်းကိုယ့်ဆန္ဒနဲ့ ကိုယ်ရှိခိုး ကန်တော့ခဲ့ကြဖွယ်ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် သြကာသအစဟာ တစ် ကျောင်း တစ်ဂါထာကပဲ။ ရှေးကျဖွယ် ရှိပြီး ရေးသူ အတိ အကျမရှိ။ ခေတ်တစ်လျှောက်နည်းနည်းစီ ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက် ကြလို့ လက်သည်မဲ့ ဘုံဆိုင် သြကာသကန်တော့ချိုး ဖြစ်လာတယ်လို့ ဘုန်းကြီးယူဆကြောင်းပါ။

စက်တင်ဘာ ၂၆၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၂၉။ ခုနစ်နှစ်သမီး ရဟန္တာများ

ဆရာတော် ဘုရား၊ ကပ်သီးကပ်သပ် မေးသည်ဟု မထင် မှတ်စေလိုပါ ဘုရား။ အမျိုးသမီးထဲတွင် အဦးဆုံး သရဏဂုံ တည်သူ၊ အဦးဆုံးသောတာပန်ဖြစ်သူနှင့် အသက်အငယ်ဆုံး ရဟန္တာ ဖြစ်သူများ (ရှိလျှင်) သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ ထို ပုဂ္ဂိုလ်များသည် မည်သို့သော ကုသိုလ်ထူးများကို ပြုခဲ့ကြသည် ကိုလည်းသိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဒေါ်ဓမ္မဝတီ (စမ်းချောင်း)

------------------

တိသရဏဦး

ဗုဒ္ဓမပွင့်ခင်က ဥရုဝေလာခင်တန်းအနီးက သေနာရွာ သူဌေး သေနိယရဲ့သမီးသုဇာတာဟာ အရွယ်ရောက်လို့ အိမ်ထောင် ကျတဲ့ အခါသားဦးမွေးရင် နှစ်တိုင်းပူဇော်ပါ့မယ်လို့ သူတို့ကိုး ကွယ်တဲ့ ညောင်ပင်ကို ကတိပေးဖူးတယ်။ အဲဒီနောက် ဗာရာဏသီမှာ အိမ်ထောင်ကျပြီး တိုက်ဆိုင်စွာ သားဦး မွေးတဲ့ အတွက် ကတိအတိုင်း နှစ်စဉ် သေနာရွာကို ပြန်လာပြီး ညောင်ပင်ကို ပူဇော်ခဲ့တယ်။ ဒီနှစ် .. ဗုဒ္ဓလောင်းလျာ မင်းသိဒ္ဓတ် ဘုရား မဖြစ်ခင်တစ်ရက်အလို ကဆုန်လပြည့်နေ့မနက်အရုဏ် ဆွမ်းခံထွက်ဖို့ ဒီညောင်ပင်အောက်မှာ အလင်းရောင်ကို စောင့် နေတဲ့ ဗုဒ္ဓလောင်းလျာနဲ့ တွေ့တော့ ညောင်စောင့်နတ် အထင်နဲ့ နွားနို့ဆွမ်းကပ်လှူပြီး ‘တပည့်တော် ဆန္ဒပြည့်သလို အရှင့်ဆန္ဒလည်း ပြည့်ပါစေ’တဲ့။

နောက်ထပ်လပိုင်းလောက် အကြာ မင်းသိဒ္ဓတ် ဗုဒ္ဓအဖြစ်ကို ရောက်ပြီး ဗာရာဏသီမြို့အနီး မိဂဒါဝုန်မှာ သီတင်းသုံးစဉ် အိမ်က ထွက်ပြေးတဲ့ သားမောင်ယသကို အကြောင်းပြုပြီး ဗုဒ္ဓ နဲ့ ထပ်တွေ့၊ တရားနာပြီး သရဏဂုံတည် သောတာပန် ဖြစ်၊ နောင်အခါ ပထမဆုံး သရဏဂုံသုံးပါးတည်တဲ့ အမျိုးသမီး အဖြစ် မြတ်ဗုဒ္ဓက သုဇာတာကို ဧတဒဂ်ဘွဲ့နဲ့ ချီးကျူးတော်မူတယ်။ ဒီလို ဖြစ်ရတာက ပဒုမုတ္တရ ဘုရားလက်ထက် အမျိုးသား တစ်ယောက် အဦးဆုံး သရဏဂုံ တည်ရာမှာ ဧတဒဂ် ပေးခံရတာကို အားကျပြီး ကုသိုလ်ပြု ဆုတောင်းခဲ့လို့။ ဗုဒ္ဓဂေါတမ လက်ထက်မှာ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ရမယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီ ဘုရားရှင်ရဲ့ ဗျာဒိတ်ပါပြီးသား။

ကျမ်းဂန်အရ သူ့ချွေးမ (ယသရဲ့ဇနီးဟောင်း)ပါအတူတူ သရဏဂုံတည် သောတာပန် ဖြစ်ခဲ့ကြပေမယ့် သုဇာတာပဲ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရတာဟာ ဒီဗျာဒိတ်ကြောင့်လို့ ဆိုနိုင်လေမလား။ သောတာပန်ဦး

ကာဠီအမည်ရှိ ရာဇဂြိုဟ်မြို့သူ အမျိုးသမီးဟာ အိန္ဒိယတောင် ပိုင်း ကုရရဃရမြို့က သူဌေးသားနဲ့ အိမ်ထောင် ကျပြီး ရောင် နောက် ဆံထုံး ပါခဲ့ရတယ်။ သန္ဓေခလို့ ရင့်မာတဲ့ အချိန် က လေး မွေးဖွားဖို့ မိဘရပ်ထံကို ပြန်လာခိုက် (အဲဒီကိုယ်ဝန်ဟာ နောင်အခါ ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်)မြတ်ဗုဒ္ဓဓမ္မ စကြာတရား ဟောကြားတဲ့ ည သန်းခေါင်းယံအချိန် အိမ်အပေါ် ထပ်မှာ လေညင်းခံရင်း ကောင်းကင်ယံမှ လေပြေနဲ့ အတူလွင့် လာတဲ့ သာယာထူးခြားတဲ့ အသံတွေကိုနားစွင့်မိတယ်..

‘ဗုဒ္ဓဘုရား မည်သည် (မည်သည့် လူမျိုး ဘာသာကိုမှ) ဘက်လိုက်၍ ချစ်ခြင်း မုန်းခြင်း မရှိ။ မည်သည့် အကြောင်း ကြောင့်နဲ့ မျှ သတ္တဝါတို့ကို သေအောင် ပြုခြင်း (တိုက်ခိုက်ဖို့ လှုံ့ ဆော်ခြင်း) မရှိ။ (လေ့ကျင့် အားထုတ်လို့ အောင်မြင်ထားပြီး ဖြစ်တဲ့)အသိဉာဏ် ဝိဇ္ဇာအကျင့်စရဏနှင့် ပြည်စုံ၏ ..’ (ကျမ်း ဂန်မှာ မဖော်ပြပေမယ့် အဲဒီအသံမှာ တရားရှုမှတ်ပုံနည်းတွေလည်း ပါမှာ သေချာပါတယ်။)

ကာဠီဟာ အသံနှစ်ခုရဲ့ ပြောဆိုပုံ အစအဆုံးကို ကြည်ညို တည်ကြည်စိတ်နဲ့ ကြားနာဆဲ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပီတိကို အခြေခံ ပြီး ဝိပဿနာ စီးဖြန်းလို့ သောတာပန် တည်သွားလို့ နောင် အခါ မြတ်ဗုဒ္ဓက ကာဠီကို တစ်ဆင့် စကားနဲ့ ပင် အရိယာ အဆင့်ကို လှမ်းနိုင်သူ ဧတဒဂ်မယ်အဖြစ် ချီးကျူးတော်မူပါတယ်။ သူလည်း ပဒုမုတ္တရဘုရား လက်ထက်မှာ တစ်ဆင့်ကြားနဲ့ တရာထူးရတဲ့ ဧတဒဂ်မယ်ကို အားကျလို့ ကုသိုလ်ပြုတိုင်း အဲဒီ လိုဖြစ်ဖို့ ဆုတောင်းခဲ့ပြီး ဒီဘုရားရဲ့ဗျာဒိတ်ကိုရခဲ့သူပါ။

ကာဠီဟာ လူ့လောကမှာ ပထမဆုံး သောတာပန် ဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးပါ။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားကို တစ်ဆင့်ကြားလေးနဲ့ လိုက်နာ ကျင့်သုံးပြီး ပထမဆုံး ဓမ္မစက္ခု (တရားမျက်စိ)ကို ရ သွားသူဟာ သာမန်အမျိုးသမီးတစ်ဦးသာဖြစ်ကြောင်းမှတ် သားရပါတယ်။ ဒကာမတွေ ဂုဏ်ယူစရာပေါ့။

ဒီအမျိုးသမီး နှစ်ဦးဟာ ပါရမီထူးပေမယ့် ဝိသာခါတို့လို လူ့ဘဝနဲ့ ပဲ ဗုဒ္ဓသာသနာကို ထောက်ပံ့သွားကြပုံပဲ။ သာသနာ့ ဘောင်မှာ ဘိက္ခုနီပြုတယ်ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်း မတွေ့မိပါ။ ဆီမီးငါးတိုင်

ကမ္ဘာတစ်သိန်းအလွန်က အမျိုးသမီးတစ်ဦးဟာ ဘုရားတစ် ဆူ လက်ထက်မှာ ကြည်ညိုလွန်းတဲ့ စိတ်နဲ့ ဘုရားပွင့်တဲ့ သစ် ပင် (ဗောဓိပင်)ကို ဆီမီးငါးတိုင် ညှိထွန်းပြီး စေတနာ ထက် သန်စွာ လုပ်ဖူးတယ်။ ဒီဂေါတမ ဗုဒ္ဓလက်ထက်မှာ လူအဖြစ်နဲ့ (အမျိုးအမည် မထင်ရှား) ပြန်လည် မွေးဖွားပြီး အဲဒီ ဆီမီး ငါး တိုင် အလှူကြောင့် မွေးဖွားချိန်မှာ တစ်အိမ်လုံး ဆီမီးရောင် တွေနဲ့ ထူးဆန်းစွာ လင်းထိန်သွားတယ်။ ဒီပါရမီရှင်မလေးဟာ အလွန် ငယ်ရွယ်စဉ်အသက် ၇-မှာပဲ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့တရားကိုနာ ရလို့ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ်။ သူ့နာမည်က ပဉ္စဒီပိကာ (အပဒါန၊၂၊၁၉၅) သို့မဟုတ် ပဉ္စဒီပဒါယိကာ (အပဒါန၊၂၊၂၀၄) တဲ့။ ‘ဆီမီးငါးတိုင် အလှူရှင်’လို့ မြန်မာလို ခင်ပွန်းတပ်နိုင်တယ်။

ဒီထေရီမက ‘ငါ့ရဲ့ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်ဟာ အလွန် စင် ကြယ်တယ်။ ငါဟာ စျာနသမာဓိကို အထူး ကျွမ်းကျင်တယ်။ ဒီ လိုအဘိညာဉ်ရဲ့ အထွတ်အထိပ်ကို ရောက်ရတာဟာ ဆီမီးငါး တိုင်အလှူရဲ့ အကျိုးပါပဲ’တဲ့။

ဥပုသ်စောင့်သူ

ဗန္ဓုမာဘုရင်ဟာ လပြည့်နေတိုင်း ဥပုသ် စောင့်လေ့ရှိတယ်။ ကျွန်မပင်ဖြစ်ပေမယ့် ဆင်ခြင်တတ်တဲ့ အမျိုးသမီးငယ် တစ်ဦးဟာ ‘ဘုရင်ဖြစ်လျက် စည်းစိမ်ကို စွန့်ပြီး ဥပုသ်စောင့်တာဟာ အကျိုးရှိလို့ ပဲ’လို့ သိမြင်တဲ့ အတွက် မင်းကြီးကို အတုယူပြီး ဥပုသ်စောင့်တယ်။ အဲဒါ လွန်ခဲ့တဲ့ ကိုးဆယ့်တစ်ကမ္ဘာ အလွန် က ဖြစ်ရပ်။ အဲဒီ အကျိုးကြောင့် ဘဝသံသရာမှာ ကောင်းကျိုး တွေ ဝေခဲ့ရပြီး နောက်ဆုံးဘဝ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓလက်ထက်မှာ အသက် ခုနစ်နှစ် အရွယ်နဲ့ ရှင်ပြုပြီး လဝက်လောက် အကြာမှာ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။ သူ့ဘွဲ့ကဧကူပေါသထိကာထေရီ (အပဒါန၊၂၊၁၉၉)။

သူဟောတဲ့ တရားက ‘ငါစောင့်တဲ့ ဥပုသ်သီလ ကုသိုလ်ရဲ့ အကျိုးကြောင့် ဖြစ်ရာ ဘဝတွေမှာ ငါ့ရဲ့ အသားအရေ ရွှေအဆင်းလို ဝင်းပခဲ့တယ်။ အခြွေအရံ အသုံးအဆောင်တွေနဲ့ ပြည့် စုံခဲ့ရပါတယ်။ ခုတော့ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓရဲ့ သာသနာမှာ ကိလေသာ မီးပုံကြီး အပြီးတိုင် ငြိမ်းခဲ့ပါပြီ’လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြန်ချုပ်ရင် ..အဦးဆုံးအမျိုးသမီး သောတာပန်က ကာဠီ အမျိုးသမီး။ ပထမဆုံး သရဏဂုံ တည်တဲ့ အမျိုးသမီးက အရှင်ယသရဲ့ မယ်တော် သုဇာတာ။ ဒီနှစ်ယောက်က ကောင်းမှု ပြုတိုင်း ဆုတောင်း အထူးပြုလို့ ဗုဒ္ဓ ဗျာဒိတ် ရသူတွေ။ ထေရီ အပဒါန်မှာ ဖော်ပြပါခုနစ်နှစ်အရွယ် ရဟန္တာထေရီနှစ်ပါး တွေ့ မိကြောင်းပါ။ နောက်ထပ်တွေ့ရင်လည်း ထပ်ဖြည့်တာပေါ့။

စက်တင်ဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၃၀။ သေခါနီး နှုတ်ဆက်ခြင်း

တပည့်တော် ရိုသေစွာ လျှောက်ထားပါသည်။ တပည့်တော်ရဲ့ ဇနီး သေဆုံးသွားသည်မှာ ဆယ်ရက်မြောက်ပါပြီ ဘုရား။ သူ့ အသက် ၃၂-နှစ်ပါ။ မင်္ဂလာဆောင်ပြီး တစ်နှစ်ကျော်ပဲ ရှိပါ သေးသည်။ သူ နေကောင်းစဉ်က တရားစခန်း ၆-ကြိမ် ဝင်ဖူး ပါသည်။ သူ ရောဂါ အပြင်းအထန် ခံစားနေရချိန် နောက်ဆုံး ထွက်သက်ထိ ဖြစ်ပျက်တရား မှတ်နိုင်ဖို့ ဘေးကနေ မပြတ် ပြောကြားနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဘေးက အမြင်အရ သေဆုံးချိန်မှာ ရောဂါ အပြင်အထန် မခံစားရဘဲ တရားမှတ်ရင်း ညင်ညင် သာသာနဲ့ အသက်ရှူ ရပ်သွားပါတယ်လို့ ယူဆရပါသည်တယ် ဘုရား။ ထူးခြားတာက သေပြီးနောက် သုံးရက်မြောက်နေ့ ခေါင်းသွင်းချိန်ထိ လူကောင်းလို လက်နှင့် ခြေထောက်တွေကို ကွေးညွတ်နိုင်သည်ထိ ပျော့ပျောင်းနေခဲ့ပါသည်ဘုရား။

သူမသေခင်မှာ သူ့ယောင်းမကို အမေလို့ ခေါ်ပြီး သူပြန် လာချင်တယ်လို့ ပြောပါတယ် ဘုရား။ အစ်ကို အစ်မတွေက လူဖြစ်ရတဲ့ ဒုက္ခကို ပြောပြကြလို့ လူဖြစ်ချင်တဲ့ ဆန္ဒကို အနိုင် ယူသွားတယ်လို့ ထင်ရပါတယ်။ နောက်တော့ သူ လူပြန်ဝင် စားဖို့ မပြောတော့ပါဘူး။ သေဆုံးပြီး ၄-ရက်မြောက်နေ့မှာ တ ပည့်တော်အပါအဝင် တစ်အိမ်လုံး သိသိသာသာအမွှေးနံ့ ရပါတယ် ဘုရား။ တပည့်တော်လည်း စူးစူးရှရှကို ရပါတယ် ဘု ရား။ ရက်လည် နေ့မှာတော့ တပည့်တော်ပဲ အမွှေးနံ့ ရပါတယ်။ ၄-ရက်မြောက် ညတုန်းက ရန်ကုန်က အမျိုးတွေဆီလည်း သူ အသံပေးခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ် ဘုရား။ တပည့် တော်တို့က သူ့ကိုလူထက်မြင့်တဲ့ ဘုံတစ်ခုကိုရောက်သွားတယ်လို့ ထင်ထားတာပါ ဘုရား။ တပည့်တော် သိချင်တဲ့ မေးခွန်းက..

၁)သူပေးတဲ့ အမွှေးနံ့က ဘယ်ဘုံက လာပေးတာဖြစ် နိုင်ပါသလဲ။

၂)နတ်တွေက အမွှေးနံ့သာ ခဏခဏပေးလို့ ရပါသလား (၃၇-မင်းနတ်တွေကိုမဆိုလိုပါ)။

၃)လူမဝင်စားခင် ကြားကာလကို ဘယ်ဘုံလို့ ခေါ်ပါသလဲ။

၄)သူသေဆုံးပုံအရ အပါယ်လေးဘုံမှာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အရှင်ဘုရား ယူဆပါသလား။

၅)သိုက်ကို အပါယ်လေးဘုံသား အဖြစ်ယူဆလျှင် သူသေဆုံးပုံအရ သိုက်က ဖြစ်နိုင်ပါသလား။

၆)ပရလောကသားတွေ မကောင်းတဲ့ ဘုံကအမွှေးနံ့ ပေးနိုင်ပါသလား။

၇)သေဆုံးသွားသူနဲ့ ဆက်သွယ်တယ်ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်ပါ သလား။

ရှိခိုးဦးတင်ပါသည် အရှင်ဘုရား.. အောင်ကျော်မိုး (KLT)

-------------------

အရင် ဆုံး မေးခွန်းတွေကိုပဲ အာရုံစိုက်ပြီး အကျဉ်းမျှ ဖြေပေး မယ်။ ပြီးမှ ကိုယ့်ဟာကိုယ် စဉ်စားနိုင်ဖို့ အတွေးစ လေးတွေ ဖော်ပေးလိုက်ပါတယ်..

၁။ ဘုရားလက်ထက်က လူငယ် မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဟာ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ အာရုံနဲ့ ကွယ်လွန်လို့ တာဝတိံသာမှာ ဖြစ်ရတယ်။ သားသော ကနဲ့ နေ့စဉ် သုသာန်ကိုသွားပြီး ငိုနေတဲ့ သူ့အဖေကိုမြင်သိရ တဲ့ အခါ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီနဲ့ ချွတ်စွပ်တူတဲ့ ရုပ်သွင်နဲ့ (လူ့ပြည်ကို) ပြန်လာပြီး သူ့အဖေနားမှာ အသံပြဲကြီးနဲ့ အော်ငိုပြတယ် (ဘာကြောင့် ငိုတာ သိချင်ရင် ဆက်ဖတ်..ဓမ္မပဒမြန်မာပြန် ၁၊ စာ၃၁)။ ဒါကြောင့် မေးခွန်းပါ အနံ့ဟာ အဆင့်မြင့် နတ်ဘဝ တစ် ခုက ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် စုတိစိတ် ကျခါနီးမှာ တစ်ခုခုကို စွဲ လမ်းမိလို့ (ဇနီး၊ လင်၊ မိသားစု၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ .. စသည်ကို စွဲ လမ်းမိလို့) အဲဒီလို အနံ့ပေးနိုင်စွမ်းရှိတဲ့ အဆင့်နိမ့် ဘဝတစ်ခု ကဖြစ်စေ ..လာပြီးအသိပေးတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

၂။ အမှတ် (၁)မှာဆိုလိုတဲ့ ဘဝနှစ်မျိုးလုံးဟာ အနံ့ပေးတာမျိုး သို့မဟုတ် အသံပြုတာမျိုးတွေကို ခဏခဏလည်း လုပ်နိုင်တယ်။ နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် နှစ်မျိုးလုံးလည်း လုပ် နိုင်တယ်။

၃။ ကြားခံဘုံဌာနရယ်လို့ မရှိဘူး။ ဒီလိုတော့ ယူဆနိုင်တယ်.. လူမဝင်စားခင် (ဆိုလိုတာက လူ့ဘဝ မဖြစ်ခင်) ကာမသုဂတိ ၇-ဘုံ (လူ့ဘုံနဲ့ နတ် ၆-ဘုံ) နဲ့ အပါယ် ၄-ဘုံ (ငရဲ တိရစ္ဆာန် ပြိတ္တာ အသူရကာယ်)မှာ သက်တမ်းတို ဘဝတစ်ခု (ခေတ္တ ဖြစ်တဲ့ ဘဝတစ်ခု)ဖြစ်တယ်ဆိုရင် ယုတ္တိရှိတယ်။

ဒါပေမယ့် ယခုအနံ့ပေးတဲ့ ကိစ္စမှာ (ကွယ်လွန်သူကပေး တာ မှန်ခဲ့ရင်) ပေးသူဟာ နတ် ၆-ဘုံအနက် တစ်ခုခုက ဖြစ် နိုင်သလို၊ ပြိတ္တာအမျိုးမျိုး (သံယုတ်မြန်မာပြန် ၁၊၄၃၆-၄၄၂) အနက် တစ်ခုကလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ (အမှတ်-၁ နဲ့ ၂-မှာ ရည်ညွှန်းတဲ့ ဘဝနှစ်မျိုးဆိုတာ ဒါကို ဆိုလိုတာ)။ သက်တမ်း ရှည်တိုနှစ်မျိုးလုံး ဖြစ်နိုင်တယ်။ သူတို့ကို လူ့မျက်စိနဲ့ မမြင်နိုင်ဘူးလို့ အဲဒီ ကျမ်းစာမှာပဲ ဆိုတယ်။ မမြင်နိုင်တာက သူတို့နဲ့ ကိုယ်တို့ အကြား ခြားနားချက် ရှိလို့ ပဲ။ သူတို့က ပြရင် တောင် ကိုယ်တို့မှာ မြင်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည် မရှိလို့၊ ကိုယ်တို့က မြင်နိုင်ရင် တောင် သူတို့က မပြနိုင်လို့ စသည်ကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဓမ္မ တာ ထုံးစံအရ မမြင်နိုင်တာလည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲ။ လေတိုက်လို့ သစ်ရွက် လှုပ်ပေမယ့် လေကို ဘယ်တုန်းက ဖြစ်ဖူးသလဲ။ အဲ ဒါကို ဓမ္မတာထုံးစံလို့ ဆိုလိုတာ။

၄။ မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က ကောသလမင်းရဲ့ မိဖုရား မလ္လိကာဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓကို ကြည်ညိုပြီး နာကြား ပွားများထားတဲ့ တရားဓမ္မ အသင့်အတင့် ရှိပေမယ့် တစ်မဂ် တစ်ဖိုလ်ကို မရခဲ့တဲ့ အတွက် မကွယ်လွန်မီ စိတ်မကြည်လင်မှု တစ်ခုကြောင့် အပါယ်ဘုံကို ခေတ္တခဏရောက်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်လောက် တရား ကြာကြာ ထိုင်ထား အလှူဒါန လုပ်ထားစေကာမူ ပုထုဇဉ်မှန်ရင် အာမခံချက်မရှိသေးဘူးလို့ သုံးသပ်နိုင်တယ်။

၅။ သိုက်ဆိုတာ အမှတ် (၃) အဖြေပါ ပြိတ္တာ အမျိုးမျိုးထဲက တစ်ခုမှာ ပါတယ်။ အများစု လူတွေထက် ကုသိုလ် ကမ္မပထ နိမ့်တဲ့ အမျိုးပဲ။ ဒါကြောင့် အဲဒီ ဘုံသားတွေက ဒီလူ့ဘုံက လူ တွေကို လာခေါ်ရင် သွားကို သွားရတယ် ဆိုတာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး။ သူလုပ်ထားတဲ့ သူ့ရဲ့ ကမ္မစွမ်းအားကို ဘယ် ဗြဟ္မာ ဘု ရား နတ်သိကြားမှ ကြားဝင် မနှောင့်ယှက်နိုင်ဘူး။ တစ်ခုတော့ ရှိတယ်..အဲဒီလိုဘဝတစ်ခုနဲ့ အမှန်တကယ် ဘဝချင်းနီးစပ် ပတ်သက် နေရင်၊ လူ့ဘဝအတွက် ကုသိုလ်ကံ အရှိန်လည်း ကုန်ရင်၊ ကိုယ်လည်း နီးစပ်တဲ့ ထိုဘဝဟောင်းကို စိတ်ညွတ် ရင် တိုက်ဆိုင်မှုရှိနိုင်မယ်လို့ တော့ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။

၆။ နံပါတ် (၂) မေးခွန်းနဲ့ အလားတူလို့ အဖြေလည်း အဲဒီက အတိုင်းပါပဲ။

၇။ စျာန် အဘိညာဏ် ရသူတွေဟာ သေဆုံးသွားသူတွေကို သိနိုင် မြင်နိုင် ဆက်သွယ်နိုင်တယ်။ စျာန်အဆင့် ပေါက်အောင် တရား ထိုင်ဖူးတဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံသား ရဟန်းတစ်ပါးဆို မကြာ ခဏ အဲဒီလို လူတွေကို တွေ့နေရကြောင်း၊ အချို့သူ့ကိုစကား လိုက်ပြောကြောင်း အလေးဂရု ပြုနိုင်တဲ့ ဓမ္မမိတ်ဆွေ ဆရာ တော် တစ်ပါးမိန့်ဖူးတယ်။ စျာန်အဘိညာဏ်မရတဲ့ သာမန်လူ အချို့လည်း အဲဒီလို စွမ်ရည်မျိုး တစ်ခါတစ်ရံ ရှိတတ်တယ်။ ဒါ ပေမယ့် လူသာမန် ဆိုတဲ့ အတိုင်း လုပ်စားသူ ရှိနိုင်လို့ အလိမ် မမိဖို့ သတိပြုရလိမ့်မယ်။ အထူးသဖြင့် သောကကြောင့် ဆုံး ဖြတ်နိုင်မှု အားနည်းတဲ့ အချိန်မှာ ပိုသတိထားရလိမ့်မယ်။ နောက်ဆုံးအချိန်

သေခါနီး လူတစ်ယောက်ကို ‘တရားမှတ်နေ .. တရားမှတ်နေ၊ ကိုယ်လုပ်ထားတဲ့ ကုသိုလ်လေးကို အာရုံပြုနော်’ လို့ ပြောပြီး ဆရာ သွားလုပ်တာမျိုးကို ဘုန်းကြီးတော့ မကြိုက်ဘူး။ ‘ခင် ဗျားက သေတော့မှာ ..’လို့ သွယ်ဝိုက်ပြီး အဓိပ္ပာယ် သက် ရောက်စေလို့ ပါ။ စဉ်းစားကြည့်လေ..ကိုယ်ကျတော့ ‘သေ’ဆို တဲ့ စကားလုံးလေးသုံးမိရင် ပဲ ‘ဖပ်ဖပ်..လွဲစေ ဖယ်စေ’ဆို တာမျိုးတွေ လုပ်နေပြီး .. သူလည်း ကြားချင်ပါ့မလားလို့။ ဘယ်လောက်ပဲသူ့ဟာသူသေမယ်လို့ သိနေစေကာမူ အဲဒါမျိုးကို မကြားချင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒီလို အချိန်မျိုးမှာ သူ့စိတ်ကို ခွန်အားဖြစ်စေ မယ့်စကားလုံးနဲ့ အပြုအမူမျိုးပဲဖြစ်သင့်တယ်။ ဥပမာ..သူပါဝင်တဲ့ အလှူပွဲဗွီဒီယိုလေးကိုသူနဲ့ အတူကြည့် တာမျိုး (ဒါတောင်သူ့ကို သေလူအနေနဲ့ နားလည်သွားစေမယ့် အပြုအမူ အပြောအဆိုမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူး)။

‘အဲဒါ .. မေမေလေ .. ဆရာတော်ကြီးကို သင်္ကန်းကပ် နေတာ .. အဲဒီတုန်းက မေမေက ဘယ်လို ..’စတဲ့ ကိုယ် ချစ် မြတ်နိုးသူနဲ့ အတူ ပျော်စရာ ကြည်နူးစရာ ကုသိုလ် အတွေ့ အကြုံလေးတွေကို ခင်းပြတာပြီး မသိမသာ သူအမှတ်ရအောင် လုပ်တာမျိုး၊ သူနားလည်နိုင်တဲ့ (ယခင်ကသူ နာယူခဲ့ဖွယ်ရှိတဲ့) ကမ္မဋ္ဌာန်း အလုပ်ပေး တရားခွေ လိုဟာမျိုးကို (သူနှစ်သက် ရင်) မကြာမကြာ တိုးညှင်းစွာ ဖွင့်ထားခြင်းမျိုးတွေက ပို ကောင်းတယ်။ ဒီအခြေ အနေမှာ တရားထိုင်နည်း ခွေက ပရိတ်ခွေထက် ပိုထိရောက်ဖွယ်ရှိတယ်။

ဆင်ခြင်ပြော

လူနာကို သတင်းမေးတဲ့ အခါ ဖြစ်နိုင်ရင် ..ကိုယ်လည်းသူ့လိုပဲ .. ဘာရောဂါ ဖြစ်မယ် မသိ .. သေတော့ သေမှာပဲ .. သေရ မှာက သူတစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ဘူး။ ငါတို့လည်း တန်းစီ ပြီး စောင့်နေသလိုပဲ ဆိုတဲ့ ဖီလင်မျိုးတွေ ပြရမယ်။ လူ့လော ကကို နှုတ်ဆက်တော့မယ့် လူတစ်ယောက်နားမှာ သူ ဂတိ ဖြောင့်ဖို့ (သေခါနီးမှာ ကြည်နူး ကုသိုလ်စိတ် ဖြစ်မှ ဂတိက ဖြောင့်မှာ) စကားကို ဆင်ခြင်ပြီး ပြောသင့်တယ်။ ဘုန်းကြီး ကြုံဖူးတယ်..ဆေးရုံမှာ နောက်ဆုံးအချိန် ရောက်နေတဲ့ လူနာကို သတင်း သွားမေးနေခိုက် အကျအန ဝတ်စားလာတဲ့ ပင် စင်စား တစ်ယောက် သတင်းလာမေးတယ်။ လူနာကို ငါးခူပြုံး တစ်ချက်ပေး၊ လက်ကိုဝှေ့ရမ်းပြ၊ ဘေးကကုလားထိုင်ပေါ်မှာ ထိုင်ပြီး ဟိုလူ့နှုတ်ဆက်၊ ဒီလူ့နှုတ်ဆက်။ ဘေးတစ်ယောက် က မေးလို့ ဖြေပုံရတယ် ‘ဟုတ်ကဲ့ ကျော် .. ကျော် .. ကား အသစ် ဝယ်လိုက်တယ်’တဲ့။ ဘုန်းကြီးအထင် လူနာလည်းသူ့ အသံကို ကြားမှာပဲ။ အဲဒါမျိုးကို ဘုန်းကြီးတော့ မကြိုက်ဘူး။

လူနာကို သတင်း သွားမေးရင် လူနာဟာ နံပါတ်တစ် ဦး စားပေး ဖြစ်ရမှာ။ မသကာ အဲဒီ ပင်စင်စားက လူနာ့ အခြေ အနေ ကြည့်ပြီး ‘ကျုပ် ဂိုအင်ကာ တရားစခန်း ဝင်ဖို့ ရှိတယ်၊ ခင်ဗျားအတွက်ပါ ကျုပ် စာရင်းပေးထားမယ်’ ဆိုတာမျိုး မပြောသင့်ဘူးလား။ (အင်းပါ .. လူနာ အမောဖောက်နေ ချိန်မှာ တော့ ဘယ်ပြောလို့ ကောင်းတော့မလဲ။)တရားကို စိတ်မဝင် စားတဲ့ လူဆိုရင်တောင် အနည်းဆုံး အတူ ဘုရားဖူး သွားကြ မယ်ဆိုတာမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူးလား။

ဝါးလုံးကွဲငိုခြင်း

နောက်မှ ရောက်လာတဲ့ မိသားစုဝင်ဟာ သူမခေါ်ဘဲ မမေးဘဲ ‘သား ရောက်ပြီလေ .. သမီးလေ’လို့ ဟိုကိုင်လှုပ် ဒီဆောင့်ဆွဲ မလုပ်သင့်ဘူး။ တစ်ကြိမ် နှစ်ကြိမ်လောက် မသိမသာ အသံ ပေးရုံ၊ သူ ကြားအောင် နောက်ရောက်သူရဲ့ နာမည်ကို အခြား တစ်ယောက်က ခေါ်ရုံဆိုရင် ပိုကောင်းတယ်။ သူ့အနီးမှာ ‘ဝေါ’ ကနဲ နှစ်ယောက် သုံးယောက် ဝါးလုံးကွဲသလို သံပြိုင်ငိုတာမျိုး တော့ မကောင်းဘူး။ ‘မကျိတ်’နိုင်ရင် တစ်နေရာမှာ သွားငိုပေါ့။

နောက်တစ်ခု .. မသေခင် သရဏဂုံ တင်တာ ကောင်းတယ်..အဲဒါမှ မှန်တယ်ဆိုပြီး သေခါနီးနာရီပိုင်းလောက်ကျမှ ဘုန်းကြီးပင့်၊ သင်္ကန်းကပ်၊ ပရိတ်ရွတ်တာမျိုးလည်း အကောင်းကြီးတော့ မဟုတ်ဘူး။ (အဲဒီလို လုပ်တာနဲ့ ပဲ ဟိုလူမှာ ဒါငါ့ကို သေဖို့အတွက် လုပ်နေကြတာပဲ ဆိုပြီး စိတ်ပျက်လက် လျှော့နဲ့ ဒေါမနဿ = စိတ်မသက်မသာ ဖြစ်မိရင် ကုသိုလ်ရဖို့ ဖက်ကို အလေးမသာနိုင်ဘူး ဖြစ်သွားတတ်တယ်)။ အတော် အတန် သတိကောင်းတုန်းမှာ အမေ မြန်မြန် ကျန်းမာလာဖို့ ကုသိုလ်ဆက်တဲ့ အနေနဲ့ ဘုန်းကြီး ဆွမ်းကပ်တယ်၊ သင်္ကန်း လှူတယ်၊ မြေးရှင်ပြု၊ မြေးမ သီလရှင်ဝတ်၊ ကျောင်းအလှူ ရေ စက်ချဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်မျိုး ဖြစ်သင့်တယ်။

(မှတ်ချက်။။ နောက်လမ်းညွှန်ချက်အချို့ကို ‘အကြင်နာ သူ့ဆီသို့ ’ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေအမှတ်-၃၀၃မှာလည်း ဖတ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်)။

ကိုယ့်ဟာ ကိုယ်သိ

ဒါတွေက အမှတ် (၄) မေးခွန်းအတွက် ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဆင် ခြင်နိုင်ဖို့ အတွေးစလေးတွေ ဖော်ပေးလိုက်တာပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒီတစ် ယောက်ဟာကိုယ့်ကို ဒီလူ့လောကမှ လမ်းခွဲခါနီးဖြစ်တဲ့ ကိုယ် မြတ်နိုးသူ တစ်ယောက်အပေါ်နောက် ဆုံးအနေနဲ့ ဘယ်လို ပြုမူ ဆက်ဆံရမယ် ဆိုတဲ့ အကြံပေးချက်မျိုး ဓမ္မကထိကတွေ ဟောတာ၊ စာရေးဆရာ ဘုန်းကြီးတွေ ရေးတာကို သိပ်ပြီး မတွေ့မိသေးလို့ ဒီက Hospice (တစ်ပတ်၊ နှစ်ပတ် စသည် .. သေမယ့်ရက် သေချာပြီးသား လူနာတွေကို ထားတဲ့ စေတနာ ဆေးရုံ)တွေက ပို့တဲ့ လက်ကမ်း ကြော်ငြာစာရွက်ကလေးတွေ မှာ ရေးထားတာလေးကို အခြေခံပြီး ဘုန်းကြီးရဲ့ ယူဆချက် အချို့ကိုပြောပြလိုက်တာပါ။

စက်တင်ဘာ ၂၉၊ ၂၀၁၅။

------------------

၄၃၁။ အငိုက်ဖြေနည်း

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ တပည့်တော်သည် ဘယ်လောက် အလုပ် များစေကာမူ တစ်နေ့ကို တစ်နာရီ ပြည့်အောင် မဖြစ်မနေ တ ရားထိုင်ပါသည်။ တပည့်တော် ထိုင်တဲ့ နည်းကတော့ ဆရာ ကြီးဦးဂိုအင်ကာရဲ့ နည်းဖြစ်ပါသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ တရားမှတ် လို့ ချောမွေ့သလောက် အချိန်တော်တော်များများမှာ အိပ်ချင် ပါသည်ဘုရား။ ဘယ်အဆင့်ကို ရောက်မှ တရားထိုင်ရင်း အိပ် ချင်တာကို ကျော်လွန်နိုင်ပါသလဲ။ အိပ်ချင်တာကို ဖြေရှင်းတဲ့ နည်းရှိလျှင် ဟောတော်မူပါ အရှင်ဘုရား။

ခင်သပြေစိုး (ပြည်)

-------------------

ပါရမီရှင်သော်မှ

အခါတစ်ပါး မြတ်ဗုဒ္ဓသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရိမြို့၊ ဘေသ ကဠအမည်ရှိ တောအုပ်၌သီတင်းသုံး၏။ ထိုအခါအရှင်မောဂ္ဂလာန်ကား မဂဓတိုင်း၊ ကလဝါဠပုတ္တရွာ၌ သီတင်းသုံး၏။ မြတ်ဗုဒ္ဓသည် အရှင်မောဂ္ဂလာန် တရားထိုင်ရင်း ငိုက်မျဉ်းနေ သည်ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ် (နတ်မျက်စိကဲ့သို့ အဝေးမှ အဆင်းကို မြင်နိုင်သောဉာဏ်)ဖြင့် သိတော်မူ၍ မိမိသီတင်းသုံးရာအရပ် မှ အရှင်မောဂ္ဂလန် ရှိရာသို့ တစ်ခဏချင်းဖြင့် ကြွပြီး အရှင် မြတ်၏ ရှေ့၌ အဆင်သင့် ခင်းထားသောနေရာတွင်ထိုင်လျက် ‘မောဂ္ဂလာန်၊ ငိုက်မျဉ်းသလော’ဟု မေးမြန်း၏။ အရှင်မောဂ်က ငိုက်မျဉ်းပါကြောင်း ဖြေကြား၏ (အံ၊၂၊၄၆၂)။

ပင်ပန်းနေလို့

အရှင်မောဂ္ဂလာန်ဟာ ခုရက်တိုင်တိုင်စင်္ကြန်လျှောက်ပြီး တရား ရှုမှတ်တဲ့ အတွက် ကိုယ်ခန္ဓာ ပင်ပန်း နွမ်းနယ်လို့ စင်္ကြန် လမ်းရဲ့ ထောင့်တစ်နေရာမှာ ငိုက်မျဉ်းသွားတာ ဖြစ်တယ်။ ဒီ အချိန်က အရှင်မြတ်ဟာ ရဟန်းပြုပြီး တစ်ပတ်လောက် အကြာ သောတာပန် အဆင့်သာ ရှိသေးတယ်။ ရဟန္တာ မဖြစ် သေးဘူး (အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄)။ ဒီအခါ မြတ်ဗုဒ္ဓသည် အရှင်မောဂ် အား အငိုက်ဖြေနည်း ၇-မျိုးကို သင်ကြားတော်မူပါတယ်..

အငိုက်ဖြေနည်း

၁။ ငိုက်မျဉ်းစဉ် ဖြစ်နေသည့် အာရုံနောက်သို့ မလိုက်ဘဲ နေရ မည် (ထိုအာရုံတိုးပွားအောင် မလုပ်ဘဲပယ်ဖျောက်ရမည်)။ မပျောက်သေးလျှင် ..

၂။ သင်ယူပြီး ကျမ်းစာရဲ့ အနက်သဘောကို အလေးအနက် ဆင်ခြင်ရမည်။ မပျောက်သေးလျှင် ..

၃။ ယင်းကျမ်းစာ အသံထုတ်၍ ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်ရမည်။ မပျောက်သေးလျှင် ..

၄။ နားရွက် နှစ်ခုကို လက်နဲ့ ဆွဲဆန့်၊ အခြား ကိုယ်အင်္ဂါကို ဆုပ်နယ်ပေးရမည်။ မပျောက်သေးလျှင် ..

၅။ နေရာမှ ထ၍ မျက်နှာသစ်၊ မျက်လုံးများကို ပွတ်သပ်၍ အရှေ့အနောက် တောင်မြောက်လေးပါး ကြည့်၊ ကြယ်တွေ လ တွေကို မော့ကြည့်ရမည်။ မပျောက်သေးလျှင် ..

၆။ အလင်းကသိုဏ်း စီးဖြန်းခြင်းနဲ့ နေရောင် လရောင်စသော အလင်းရောင်၌ စိတ်ကိုစေလွှတ်ရမည်။ မပျောက်သေးလျှင် .. ၇။ ရှေ့နှင့်နောက်မှာ ရှိသော အရာများကို မှတ်သားလျက် ကိုယ်ခန္ဓာ၌ အာရုံစိုက်ပြီး စုစည်းထားသော စိတ်ဖြင့် ခေါက် တုံ့ခေါက်ပြန် စင်္ကြန်လျှောက်ရမည်။

အဓိပ္ပာယ်

အမှတ် (၁)ကိုပိဋကတ် မြန်မာပြန်နောက်သို့ မလိုက်ဘဲ ဘိက္ခု ဗောဓိရဲ့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်နဲ့ ညှိယူထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပို နားလည်နိုင်မယ်လို့ ယူဆလို့ ပါ။ အမှတ် (၂)မှာ ဘုန်းကြီးက တော့ ၅၂၈ မေတ္တာကို ပြောင်းပြီး ဆင်ခြင်တာ ပိုအဆင်ပြေပါတယ်။ အမှတ် (၃) မေတ္တသုတ်၊ ဓမ္မစကြာ၊ ပဋ္ဌာန်းလို ဟာမျိုးကို (အများနဲ့ တရားထိုင်နေတာ ဆိုရင်) စိတ်ထဲက စူးစိုက်ပြီး ရွတ်၊ တစ်ယောက်တည်း ဆိုရင် အိပ်ချင် ပျောက်တဲ့ အထိ ခပ်တိုးတိုး အသံထွက် ရွတ်ဆိုနိုင်ပါတယ်။ အမှတ် (၆) မှာ .. ယခင်ရရှိထားဖူးတဲ့ နေ့အခါ နေရောင်ညအခါလရောင်တို့ကို စိတ်ထဲမှာ ပြန်နှလုံးသွင်းရမယ် (အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၇)။ ရရှိထားတဲ့ ကသိုဏ်း နိမိတ်အလင်း ဉာဏ်အလင်းကိုလည်း ပြန်ယူနိုင်တယ်။ လူသာမန်အဖို့ မျက်လုံးကိုဖွင့်ပြီး မီးရောင်နေ့အလင်း ရောင်ကိုကြည့်ရင်လည်း သင့်နိုင်ပါတယ်။ အမှတ် (၇)ကထိုင် မမှတ်ဘဲ စင်္ကြန်လျှောက်ပြီး ဣရိယာပုထ် ပြောင်းလိုက်ရင် ပဲ သက်သာသွားဖွယ်ရှိပါတယ်။

မဖျောက်နိုင်လျှင်

အထက်ပါ နည်း ၇-မျိုးနဲ့ ဖျောက်မရတဲ့ အဆုံး ထမယ့် အချိန်ကို မှတ်ပြီး အိပ်စက် အနားယူရမယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ် ပြောင်း ညာပြန် အိပ်စက်ခြင်းရဲ့ အရသာကို ခံပြီး မနေရ။ နိုး တာနဲ့ ပြန်ထပြီး ရှုမှတ်ဆဲ တရားနဲ့ နေရမယ်။ မာနဟူသော နှာမောင်းကို ချီပင့်၍ ဒါယကာ အိမ်သို့ မသွားရ။ သွားခဲ့မူ ယင်းတို့က ဂရုမစိုက်ပါက စိတ်မချမ်းသာ ဖြစ်ပြီး သမာဓိပျက် နိုင်တယ်။ တစ်ဖက်သားနဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်စကား မဆိုရ။ ဆိုခဲ့ သော် စကား များများ ပြောရမည်။ သို့ဖြစ်လျှင် သမာဓိ မဖြစ် နိုင် .. စသည်ဖြင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ အရှင်မောဂ်ကို ဆက်ပြီး ဟောပါတယ်။ အရှင်မြတ်အဖို့ ဒီသုတ္တန်ဟာ သြဝါဒလည်း ဟုတ်တယ်၊

ဝိပဿနာလည်း ဖြစ်တဲ့ အတွက် သုတ္တန် အဆုံးမှာ အရဟတ္တ ဖိုလ်ကို ရသွားပါတယ် (အံ၊၂၊၄၆၂)။

အရှင်ဘဂုနဲ့ အရှင်မဟလ္လကတိဿမထေရ်တို့လည်း ထိန မိဒ္ဓလွှမ်းမိုးခံရလို့ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမထင်ဘဲရှိဖူးကြောင်းမှတ် သားရပါတယ် (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၄)။

ဒါကြောင့် အိပ်ငိုက်လို့ ဆိုပြီး စိတ်ဓာတ် မကျပါနဲ့။ ဝီရိယကို နှစ်ဆတိုးပြီး အထက်ပါ ဘုရားပေးတဲ့ နည်းတွေထဲက သင့်နိုးရာရာကို အသုံးချပြီး တဖြည်းဖြည်း လေ့ကျင့်သွားရင် တစ်နေ့တစ်လံ ပုဂံဘယ်ပြေးမလဲ။ တစ်စုံတစ်ခုသော အတိုင်း အတာထိတော့ ပေါက်ရောက်မှာပေါ့။

ထိနမိဒ္ဓမဲ့

ထိန = စိတ်အားနည်းခြင်း၊ အာရုံကို သိရန် အားမထုတ်ခြင်း။ မိဒ္ဓ = စေတသိက် (စိတ်ကို ခြယ်သပေးတဲ့ စိတ်ရဲ့ အခြေ အနေ) အားနည်းခြင်း၊ ငိုက်မျဉ်းမှုကို ဖြစ်စေ ခြင်း။ ထိနနဲ့ မိဒ္ဓဟာ တွဲပြီးဖြစ်လို့ ထိနမိဒ္ဓလို့ တွဲပြီး သုံးတယ်။ ကုသိုလ်ကို မဖြစ်အောင် တားဆီးတတ်လို့ နီဝရဏလို့လည်း ခေါ်တယ်။ ထိနနဲ့ မိဒ္ဓဟာ ပုထုဇဉ်၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ် များအဖို့အိပ်ပျော်ခါနီးနဲ့ အိပ်ရာမှနိုးခါစအချိန်တွေမှာဖြစ်တယ်။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကတော့ထိနမိဒ္ဓအပါအဝင်ကိလေသာ အားလုံးကို အမြစ်ပြတ် ပယ်ပြီးဖြစ်လို့ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ရဲ့ အိပ် ခြင်းဟာ ထိနမိဒ္ဓနဲ့ မပတ်သက်။ ခရီးသွားခြင်း စသည်ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပင်ပန်းပြီး အားအင် နည်းပါးချိန်မှာ ‘ဝီထိစိတ်နဲ့ မရောဘဲ ဘဝင်စိတ် သန့်သန့် တစ်ဆက်တည်း ဖြစ်နေခြင်း’ဟာ ရဟန္တာတို့ရဲ့အိပ်စက်ခြင်းပါပဲ (အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀၉)’။ ဒါကြောင့် အနာဂါမ် အဆင့်ထိ ထိနမိဒ္ဓကို အကြွင်းမဲ့ မပယ်သေး၊ ရဟန္တာဖြစ်မှ ကိလေသာ အားလုံး ငြိမ်းတယ်လို့ မှတ်သားနိုင်ပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၁၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၃၂။ အရှင်အာနန္ဒာ ဖွားဖက်တော်လား

ရိုသေစွာ လျှောက်ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား၊ မဟာဗုဒ္ဓဝင် ကျမ်း၊ ဒုတိယတွဲ၊ စာမျက်နှာ-၅၂ တွင် ဖွားဖက်တော် ခုနစ် မျိုးကို ‘အာနန္ဒမင်းသား၊ မဟာဗောဓိညောင်ပင်၊ ကာဠုဒါယီ အမတ်၊ ယသော်ဓရာမင်းသမီး၊ ဆန္နအမတ်၊ ရွှေအိုးကြီး လေး လုံး၊ ကဏ္ဋကမြင်းတော် (အာ.ဗော.ကာ.ယ.င.ရွှေ.ကဏ်)လို့ ဖော်ပြပါသည်။ ဖွားဖက်တော် ဟူသည်မှာ မြတ်စွာဘုရား မွေး ဖွားသောနေ့၌မွေးဖွားပေါ်ပေါက်သူလို့ နားလည်ပါသည်။ သို့ ဖြစ်လျှင် အရှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားနှင့် အသက်အရွယ် တူသောကြောင့် မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး ရေကြည်တော် ခပ်ပေးသည်ဟု ဆိုခြင်းမှာ ဖြစ်နိုင်ပါမည်လား .. ရှင်းပြပေးစေ လိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

မြင့်မြင့်စိန်-ရန်ကုန်

-------------------

အဆိုနှစ်မျိုး

ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈)၊ ဗုဒ္ဓဝံသအဋ္ဌကထာ (ဗုဒ္ဓဝံသ၊ဋ္ဌ၊၃၂၂)၊ ဇာတ်အဋ္ဌကထာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၃) သုံးစောင်မှာ ဖော်ပြပါမဟာဗုဒ္ဓဝင်မှာစာတော်အတိုင်းဖွားဖက်တော် ၇-မျိုး စာရင်းကိုတွေ့ရတယ်။ အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၄)နဲ့ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာ (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၅) တွေမှာတော့ အရှင် အာနန္ဒာအစား အာရောဟဏီယဟတ္ထီ (စီးတော်ဆင်)လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံ နိကာယ်အဋ္ဌကထာ ကြီးတွေမှာ အဲဒီလို ဖော်ပြပုံ ခြားနားတာ အနည်းအကျဉ်းကို တွေ့ရလေ့ ရှိပါတယ်။ ယခု ဖြစ်ရပ်မှာ ဒီဃနိကာယ် အဋ္ဌကထာနဲ့ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ် အဋ္ဌကထာ နှစ်ကျမ်းလုံးကို အရှင်မဟာဃောသ တစ်ပါးတည်း ရေးပေမယ့် ယင်းတို့မှာ ထိုထို ဘာဏက (ဒီဃနိကာယ်ဆောင်၊ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်ဆောင် .. စသည်) တို့ရဲ့ အယူအဆဖြစ်ကြောင်းဋီကာကျမ်းတွေမှာဖွင့်ပြပါတယ်။ တစ်ကျမ်းတည်း

ထူးခြားတာက အပဒါနအဋ္ဌကထာ တစ်ကျမ်းတည်းမှာ အဆို ၃-မျိုး ပါနေတာကို တွေ့ရခြင်းပါပဲ။ ယင်း၊ ဒုတိယအုပ်၊ စာ မျက်နှာ-၅၅ မှာ ‘မဟာဗောဓိညောင်ပင်၊ ယသော်ဓရာ မင်း သမီး၊ ရွှေအိုးကြီးလေးလုံး၊ စီးတော်ဆင်၊ ကဏ္ဋကမြင်း၊ အာနန္ဒ မင်းသား၊ ဆန္နအမတ်၊ ကာဠုဒါယီအမတ်’လို့ သချင်္ာ ၈-မျိုး ဖော်ပြပေမယ့် ‘ဣမေ သတ္တ = ဤ ၇-မျိုး’လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ ပေမယ့် ယင်း၊ ပထမအုပ်၊ စာမျက်နှာ-၆၅ မှာ စီးတော်ဆင် အစား အရှင်အာနန္ဒာနဲ့ ၇-မျိုး ဖော်ပြတယ်။ တစ်ဖန် ယင်း၊ ဒုတိယအုပ်၊ စာမျက်နှာ-၂၅၇ မှာ အရှင်အာနန္ဒာ မပါဘဲ စီး တော်ဆင်နဲ့ ၇-မျိုးလို့ ဆိုပြန်တယ်။ ဒါကတော့ ပေကူးသူ သို့ မဟုတ် တည်းဖြတ်သူတို့ရဲ့ မှားယွင်းမှု ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဇာတ် အဋ္ဌကထာ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၃) အောက်ခြေ မှတ်ချက်အရ ယင်း ကျမ်း သီဟိုဠ်မူမှာ အရှင်အာနန္ဒာအစား ‘အာဇာနီယော ဟတ္ထိ ရာဇာ=စီးတော်ဆင်’လို့ မူကွဲဖော်ပြပါတယ်။

ကျမ်းဆိုနဲ့ ယုတ္တိ

ဝိနယပါဠိတော် (ဝိ၊၄၊၃၃၈)မှာ ရဟန်း အတူပြုကြတဲ့ သကျ မင်းသား ၆-ယောက် စာရင်းကို ‘ဘဒ္ဒိယ၊ အနုရုဒ္ဓ၊ အာနန္ဒ၊ ဘဂု၊ ကိမိလ၊ ဒေဝဒတ္တ’လို့ ဆိုတယ်။ ဒါဆိုရင် ယင်းတို့ ၆-ဦး အသက်အရွယ် အလွန် မကွားဘူးလို့ ဆိုခွင့်ရှိတယ်။ အရှင် အာနန္ဒာရဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဟာ အဦးဆုံး ဗုဒ္ဓသာဝကတွေထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ဥရုဝေလာ ကဿပညီနောင် အုပ်စုဝင် အရှင်ဗေလဋ္ဌ သီသ ဖြစ်ခြင်း (ဝိ၊၂၊၁၁၈)ဟာ မင်းသား ၆-ယောက်မှာ ပါဝင်တယ်ဆိုတာကို ထောက်ခံသလို ထင်ရတယ်။ ဒီအဆို နှစ် ရပ်လုံးက အရှင်အာနန္ဒာ ဖွားဖက်တော် ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို အားသာစေတယ်။

ဒါပေမယ့် .. အရှင်ဗေလဋ္ဌသီသဟာ ဘယ်အချိန် မဆို အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ရှုထောင့်က ကြည့်ရင် ပါဠိတော်ပါမင်းသား ၆-ဦးစာရင်းမှာအရှင်အာနန္ဒ အစား အခြား တစ်ယောက်နဲ့ အမှတ်မှားတာ သို့မဟုတ် ပေ ကူးမှားတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလားလို့ မေးနိုင်ပါသေးတယ်။

အဲဒီ မေးခွန်းကို မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ တော့ ဖြေနိုင်တယ်။ ဘာ ကြောင့်ဆို အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၄) မှာ ဖွားဖက် တော် ၇-ဦးစာရင်းမှာ အရှင်အာနန္ဒာ အစား စီးတော်ဆင်ကို ထည့်ပြပေမယ့် အဲဒီ အဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၈)မှာပဲ အတူ ရဟန်းပြုတဲ့ သာကီဝင် မင်းသား ၆-ဦးထဲမှာ အရှင်မြတ်ကို ထည့်ထားလို့ ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် .. ဝိနယပါဠိတော် စကားအတိုင်း မင်းသား ၆-ဦး စာရင်းကို ပြတော်မူတဲ့ အဋ္ဌကထာဆရာ အနေနဲ့ ဖွားဖက်တော် ဖြစ်ခြင်းနဲ့ မင်းသား ၆-ဦး ပတ်သက်နိုင် မှုကိုမသုံးသပ်ဘူးလို့ တော့ဆိုနိုင်ပြန်တယ်။

တိဗက်မှတ်တမ်း

ဒီနေရာမှာ ‘ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်စဉ် တိဗက်မှတ်တမ်းများ’ စာအုပ် အသုံးတည့်ပြီ။ ဒီမှတ်တမ်းအရ ‘မြတ်ဗုဒ္ဓ ပြည်တော် ပြန်ချိန်မှာ ဆွေတော် မျိုးတော်ဖြစ်တဲ့ သကျတွေက တစ်အိမ်ကို ယောကျ်ား တစ်ယောက်စီ ရဟန်းပြုရမယ်’လို့ ကြေညာချက် ထုတ် ပြန်ကြောင်း၊ သို့အတွက်ဘဒ္ဒိက၊ ရေဝတ၊ အနိရုဒ္ဓ (အနုရုဒ္ဓါ)တို့ မိမိဆန္ဒအရ ရဟန်းပြုရန် ဆုံးဖြတ်ပေမယ့် ဒေဝဒတ္တမှာ ဆန္ဒ မပါဘဲ အမိန့်အရ ဝတ်ခဲ့ရကြောင်း (မင်းသား၄-ဦး)’ဖော်ပြ ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ် ဘာသာပြန်သူ (Rock Hill) က ဒါကြောင့် သံဃာကွဲပြားတဲ့ အခါ ဒေဝဒတ္တကို ထောက်ခံသူ အချို့ ရှိခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်းသုံးသပ်ခဲ့တယ် (ယင်း၊ စာ-၁ဝဝရှု)။

အမှန်တော့ နန္ဒမင်းသားလည်း အစပိုင်းမှာ ရဟန်း မပြု လိုတဲ့ အထဲမှာပါခဲ့တာပဲ။

ဒီနေရာမှာ ‘သကျမင်းသားတွေကိုအမိန့်နဲ့ ဘုန်းကြီးဝတ် ခိုင်းတယ်’ဆိုတဲ့ စကား မှန်နိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆတယ်။ ဘာကြောင့်ဆို နောက်ပါ သံဃာ များစွာနဲ့ အတူ မြတ်ဗုဒ္ဓ မလ္လ တိုင်း ကုသိနာရုံမြို့ကို ရောက်တဲ့ အခါ မလ္လာတိုင်းသား သကျ မင်းတွေက ‘မြို့သူမြို့သား အားလုံး ဗုဒ္ဓကို ထွက်ကြိုရမယ်၊ ထွက်မကြိုသူကို ဒဏ်ငွေ ၅၀၀ ရိုက်မယ်’လို့ အမိန့် ထုတ်ပြန် ကြောင်းထေရဝါဒမှတ်တမ်း (သံ၊၃၊၃၄၅)ရှိလို့ ပါပဲ။ တူခြင်း မတူခြင်း

ထေရဝါဒအရ ‘အရှင်အာနန္ဒဟာ ဒီဘဝ မတိုင်ခင် ဗုဒ္ဓလောင်း လျာနဲ့ အတူ တာဝတိံသာမှာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီက စုတေတဲ့ အခါ အမိတောဒန (သုဒ္ဓေါဒနမင်းရဲ့ ညီတော်)ရဲ့ သား ဖြစ်လာပြီး ဘဒ္ဒိယစတဲ့ မင်းသားခြောက်ဦးနဲ့ အတူရဟန်းပြုကြောင်း (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၂)’ဆိုတယ်။ တိဗက်မှတ်တမ်း အရ အရှင်အာနန္ဒာဟာ အမိတောဒန (သုဒ္ဓေါဒန ညီတော်)ရဲ့သားဖြစ်တယ် ဆိုပေမယ့် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ သားတော် အရှင်ရာဟုလာနဲ့ သက်တူ ရွယ်တူ သာ သာပဲ ရှိတယ်။ ဗုဒ္ဓရဲ့ အလုပ်အကျွေး ဖြစ်လာမယ်လို့ ဗေဒင် ဆရာတွေ ဟောထားလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓက ပိလဝတ္ထုသို့ ကြွချိန်မှာ ဝေသာလီကို ပို့ထားတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝေသာလီမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ တွေ့တော့ အာနန္ဒမင်းသားရဲ့ ဆန္ဒအရ နောက်ဆုံး ခွင့်ပြုလိုက် ရပြီးအရှင်မဟာကဿပ မထေရ်က အရှင်အာနန္ဒာကို ရဟန်း ပြုပေးလိုက်တယ် (ယင်း၊ စာ-၁၀၈)။ ပညာရှင် မာလာလာ ဆေကေရ ပုဂ္ဂိုလ်က ‘Rock Hill ရဲ့ တိဗက်မှတ်တမ်းအရ အရှင်အာနန္ဒာ ရဟန်းပြုပုံဟာ ကွဲပြားပြီး စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းတယ်လို့ ’ဆိုခဲ့ပါတယ် (Pali Proper Names I, 251)။

ဒီမှတ်တမ်းအရ အရှင်မဟာကဿပဟာ အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ ဖြစ်လို့ ‘အရှင်မဟာကဿပဟာအရှင်အာနန္ဒာ နဲ့ အလွန် ရင်းနှီးပြီး အရှင်အာနန္ဒာ ဆံပင် ဖြူနေချိန်မှာပင် အရှင်မြတ်က အရှင်အာနန္ဒာကို ကုမာရက = သူငယ်လေး (ကောင်လေး)လို့ ခေါ်ဝေါ် သုံးနှုန်းတယ် (သံ၊၁၊၄၁၈)’ဆိုတဲ့ ထေရဝါဒကျမ်းစာ အဆိုကိုလည်း ဒီဖွားဖက်တော် ကိစ္စမှာ ထည့်သွင်း စဉ်းစားဖွယ် ရှိလာတာပေါ့။ ဖွားဖက်တော် ဖြစ်ရင် အရှင်အာနန္ဒာဟာ အရှင်မဟာကဿနဲ့ အသက်အရွယ် မတိမ်း မယိမ်း နေမှာ။ ဒီလိုဖြစ်ရင် ဘယ်လောက် ရင်းနှီးစေကာမူ သံ ဃာ အချင်းချင်း သက်တူ ရွယ်တူကို အဲဒီလို (ကောင်လေးလို့) သုံးနှုန်းဖို့ ခက်နိုင်တယ်။ အရှင်မဟာကဿပဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဒုတိယ မြောက်ဝါ (ကပိလဝတ္ထုသို့ မကြွခင်)မှာ ရဟန်းပြုလာ တာဖြစ်လို့ အရှင်ဗေလဋ္ဌသီသနဲ့ မရှေးမနှောင်းဖြစ်တဲ့ အတွက် အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်မယ်ဆို ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဖြစ်နိုင်မည်လား

တိဗက်မှတ်တမ်း အရတော့ အရှင်အာနန္ဒာဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ သက်တော် ၂၅-ကျော် ကွာလို့ မြတ်ဗုဒ္ဓကို အလုပ် အကျွေး ပြုနိုင်ဖို့ စဉ်းစားစရာ မရှိဘူး။ ထေရဝါဒအရ အရှင်အာနန္ဒာဟာ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ သက်တော် တူတယ် ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စဉ်း စားဖွယ် ရှိတာကို ဖော်ပြပါအတိုင်း အဖွင့်ကျမ်းတွေရဲ့ အဆို ကွဲပြားချက်တွေက ထောက်ခံနေသလိုပါပဲ။ ဒါကြောင့် သက် တော် ၈၀ အရွယ် အရှင်အာနန္ဒာက မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီး ရေကြည်တော် ခပ်ပေးတဲ့ ကိစ္စလည်း ယုတ္တိအရ စဉ်းစားဖို့ နည်းနည်းခက်တယ်ဆိုတာကိုအသိအမှတ်ပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒါ ပေမယ့် .. အသက် ၈၀ နဲ့ ၈၂-နှစ် အရွယ် ကျန်းမာတဲ့ ညီ အစ်ကို အရင်း နှစ်ယောက် အတူတူ လမ်းလျှောက်နေတာကို ဘုန်းကြီး တွေ့ဖူးတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓနဲ့ ညီတော် အရှင်အာနန္ဒာကို အမှတ်ရစရာပါပဲ။

ဘုန်းကြီး စဉ်းစားမိတာလေးတွေကို အစဖော်ပေးရုံမျှပါ။ အများကြီး နှိုင်းယှဉ်လေ့လာပြီး သုတေသန ပြုရင် တော့ အဖြေ တစ်ခုထွက်နိုင်လာလေမလားဘဲ။

အောက်တိုဘာ ၂၊ ၂၀၁၅။

------------------

၄၃၃။ လူမိုက်ဆယ်ပါး

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ တပည့်တော်တို့ ညီအစ်မတွေ ငယ်စဉ်က အဖွားဆူခံထိတဲ့ အခါ ‘ညည်းတို့တော့ လူမိုက်ဆယ်ပါးထဲ ပါ တော့မယ်’လို့ ပြောတဲ့ အတွက် လူမိုက်ဖြစ်မှာနဲ့ ငရဲကြီးမှာကို ကြောက်ခဲ့ပါသည်။ ယခု တပည့်တော်ရဲ့ သားသမီးတွေကို အဖွား ပြောသလို ပြောမိတော့ သူတို့က လူမိုက်ဆယ်ပါးဆိုတာ ဘာလဲလို့ ပြန်မေးတာကို မဖြေနိုင် ဖြစ်နေပါသည်။ လူမိုက် ဆယ်ပါးကို သိလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။

ဆောင်းနေခြည်

-------------------

ကျမ်းကြီး၌ မလာ

ပါဠိတော်အဋ္ဌကထာစတဲ့ ကျမ်းဂန်ကြီးတွေမှာ လူမိုက်ဆယ် မျိုး သရုပ်ခွဲပြတာမျိုး မတွေ့ဖူးပါ။ ဓမ္မသတ်ကျမ်း သို့မဟုတ် နီတိကျမ်းတွေမှာ ဖော်ပြတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒီနေရာမှာ အခြေ အနေနဲ့ အခါအခွင့် သင့်မသင့်ကို မစဉ်းစားနိုင်တာကို လူမိုက် လို့ ဆိုလိုတယ်။ သတ်ဖြတ် လိမ်ခိုး ကြာရိုး ယစ်ထုပ် မဟုတ် သေးလို့ ငရဲရောက်တဲ့ ထိတော့ မဆိုနိုင်ဘူး။ ဒုတိယတန်းစား လူမိုက်လို့ အမည်ပေးရင် သင့်မလားဘဲ။ အဲဒီလို လူမိုက်မျိုး ဆယ်ယောက် ရှိကြောင်း မဃဒေဝလင်္ကာကြီးမှာ အောက်ပါ အတိုင်းဖော်ပြပါတယ်...

‘မေးမှားမျိုးနွယ်၊ ရေဆယ်မီးယူ၊ ဝံ (ဝန်)ကူပဲပြုတ်၊ ပုန်းစလုတ် က၊ သစ်ခုတ် ဆေးပေါင်း၊ သမင်ရောင်းငြား၊ မုံ့ဆန်းစားဟု၊ ဆယ်ပါးလူမိုက်၊ ကျင့်စရိုက်နှင့် (မဃဒေဝ၊ ပိုဒ် ၃၇၁)’။

၁) မေးမှားမျိုးနွယ်

အနီရောင် ဝမ်းဆက်နဲ့ အမျိုးသမီးနှစ်ဦး နှုတ်ခမ်းနီ မိတ်ကပ် အစွမ်းကုန် ခြယ်သပြီး အတူလာစဉ် လူငယ် တစ်ယောက်က အစ်မတို့ ဘယ်လို တော်စပ်လဲလို့ မေးတယ်။ မိန်းမကြီးက ‘ကျွန်မရဲ့ ဦးလေးကို ဒီကလေးမရဲ့ ဦးလေးက ဦးလေး တော်တယ်’လို့ ဖြေတယ်။ မေးတဲ့ လူငယ်မှာ အခြေအနေကို မဆင် ခြင်တတ်လို့ ‘ဒီညီအစ်မတွေ ဟိုရှေ့က ဘုရားကို ယကြာသွား ချေကြပုံပဲ’လို့ တွေးပြီး ကျန်ခဲ့သတဲ့။ ကဲ .. မမိုက်ချင်ရင် ဒီ မိန်းမ နှစ်ယောက် ဘယ်လို တော်စပ်ပြီး ဘယ်ကို သွားတာ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဖြေကြည့်။

၂) ရေဆယ်

ရေနစ်နေတဲ့ လူကို လက်နဲ့ ကိုင်ဖမ်းပြီး ဆယ်ရင် ရေနစ်သူရဲ့ သဘာဝအတိုင်း အကြောက်လွန်ပြီး ခွန်အားကုန်လုံးထွေး ဖျစ်ညှစ်တတ်လို့ ဆယ်သူပါ အသက်ဆုံးရနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ရေနစ်နေသူကို ဆယ်ရင် သတိထားရတယ်။ အရင် ဆုံး သစ် ချောင်း ဝါးလုံး ကြိုး စသည်ကို အရင် ပေး၊ ပြီးမှ သူ့ကို နား လည်အောင်ရှင်းပြပြီး ဖမ်းကိုင်ရင် အန္တရာယ်ကင်းတယ်။

၃) မီးယူ

ဆင်ခြင် စဉ်းစားဉာဏ် နည်းသူမှာ ဝတ်ထားတဲ့ ပုဆိုးနဲ့ မီးကို ညှိပြီး ကူးယူလို့ မီးလောင် သေဆုံးရတယ်။ ဒီလိုပဲ ကိုယ်ဝတ် ထားတဲ့ အကျႌပုဆိုး စသည်မှာ ရေနံ ဓာတ်ဆီ ရေနံချေး စ သည်ပေကျံနေရင် ဆေးလိပ်မီးညှိတာ၊ မှောင်လို့ အမှတ်တမဲ့ ဖယောင်းတိုင် မှန်အိမ်မီးထွန်းတာမျိုးကို ရှောင်ရမယ်။

၄) ဝံကူ (ဝန်ကူ)

လူကို ဝံ (သတ္တဝါ) ကိုက်နေစဉ် နောက်က မကူဘဲ မဆင်မခြင် ရှေ့က တုတ်ရမ်းပြီး သွားကူရင် ကိုက်ခံရတဲ့ လူကို လွှတ်ပြီး တုတ်ကိုင်ထားတဲ့ ကူညီသူကို ရန်ရှာတတ်တယ်။ ဝန်ကူလို့ န သတ်နဲ့ ရေးရင် ..ဝန်လေး ထမ်းပြီးအမြင့်က ဆင်းလာသူက ကူညီပါလို့ ဆိုတဲ့ အခါ ကူညီတဲ့ လူမိုက်က အနိမ့်ကနေပြီး ဝန် ထုပ်ကိုပေးပါ ဆိုပြီးလှမ်းယူရင် အမြင့်လူကဝန်လေးနဲ့ ပခုံး ပေါ်ကို တင်မိပါက ဝန်ထုပ်ပိပြီး ကူညီသူ ခါးကျိုး မှောက်လဲ ဖြစ်တတ်တယ်။

၅) ပဲပြုတ်

ဟိုဖက်ရွာကို ရောက်မှ ပြုတ်ပြီး စားမယ့် ပဲခြောက် အိတ်ကို ဒီဖက်ရွာ ကတည်းက ပြုတ်ပြီး ယူသွားတော့ ပေါ့ပေါ့ ထမ်း ရမယ့်အစား ဝန်လေးကို ထမ်းသွားရတာပေါ့။ ဒါက နမူနာပါ။ အဲဒီလိုကြိုပြီး မစဉ်းစားလိုက်မိလို့ မှားသွားတဲ့ ဘဝအတွေ့ အကြုံ လူတိုင်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါ ဖြစ်ပြီးရင် နောက်ထပ် မဖြစ်အောင် သတိထားနိုင်ဖို့ဒီနမူနာလေးနဲ့ ဆုံးမတာ။

၆) ပုန်းစလုတ်

အမှိုက်သရိုက် မရှိဘဲ ရှင်းလင်းတဲ့ နေရာမှာ မပုန်းဘဲ သစ် ရွက်ထူတဲ့ ချုံစပ်မှာ ပုန်းမိရင် မြွေကင်း စသည်ရဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံရတတ်တယ်။ ဘုန်းကြီး ငယ်စဉ်က (အဲဒီတုန်းက အသက် ၁၀-နှစ်) တောရွာမှာ ကြုံခဲ့ရပုံ .. မနက် လင်းကြက် တွန် အချိန်လောက်ကင်းစောင့်သမားက ‘ဓားမြဟေ့..ဓားမြ၊ ပြေး ကြ’လို့ အော်သံကို ကြားလို့ ဘာတစ်ခုမှ မယူနိုင်ဘဲ အူယား ဖားယားနဲ့ ပြေးပြီး ရွာထိပ်က ညောင်ပင်အောက်မှာ ပုန်းကြတယ်။ မိုးလင်းတော့ ဘုန်းကြီးထိုင်တဲ့ နေရာနဲ့ သုံးပေလောက် အကွာမှာ ခြောက်ပေလောက် ရှည်တဲ့ လင်းမြွေကြီး တစ် ကောင် တဖြည်းဖြည်း ရွေ့နေတာကို တွေ့တယ်။ လန့်လိုက်တဲ့ ဖြစ်ခြင်း။ ခုတိအသည်းယားတုန်း။ မြွေဟောက်သာဖြစ်ရင် ခု လောက်ဆို အရိုးတောင်ဆွေးပြီ။

၇) သစ်ခုတ်

သစ်ပင်ကို လဲကျလာနိုင်တဲ့ ဖက်က လူနေပြီး ခုတ်ရင် သစ်ပင်လည်း လဲရော လူလည်း ‘ကြွ’ တော့မှာပေါ့။ သစ်ကိုင်းကို တစ်ဝက်လောက်က ဖြတ်ချလို့ သစ်ကိုင်း ရမ်းပြီး လူပြုတ်ကျ တာကိုတွေ့ဖူးမှာပေါ့။

၈) ဆေးပေါင်း

ပျားရည် တစ်ဇွန်းနဲ့ ရှားစောင်းစေး တစ်စက် ရောရမှာကို များရည်တစ်စက်နဲ့ ရှားစောင်းစေးတစ်ဇွန်းရောပြီးပေးမိတဲ့ ဆေးသမားမိုက်ကြောင့်လူနာသေရတယ်။ ငယ်စဉ်ကရွာမှာ တောမှာ လူနာတွေကို အခကြေးငွေနဲ့ ဆေးလိုက်ထိုးပေးတဲ့ ဒေါက်တာ ရမ်းကု တစ်ယောက် ပင်နီဆီလင် ဆေးရည်ကို တည့်မတည့် မစမ်းဘဲ ထိုးမိလို့ ဆေးမှားပြီး ရွာက ဘုန်းကြီး မသေရုံ ခံလိုက်ရဖူးတာကို အမှတ်ရတယ်။

၉) သမင်ရောင်း

မုဆိုးတစ်ယောက် သမင်နှစ်ကောင် ရောင်းဖို့ ထမ်းလာတော့ လမ်းမှာ လူတစ်ယောက်က ‘တစ်ကောင် ဘယ်လောက်လဲ’လို့ မေးတယ်။ ‘အကြီးကောင် တစ်ဆယ်ကျပ်၊ အငယ်ကောင် ငါး ကျပ်’။ မေးသူက အငယ်ကောင်ကို ငါးကျပ်နဲ့ ဝယ်လိုက်တယ်။ အတန်ငယ် သွားပြီးမှ ပြန်လှည့်လာပြီး ‘အကြီးကောင်ကို ရောင်းပါ’လို့ ပြောတယ်။ မုဆိုးက ‘တစ်ဆယ်ပေးပါ’တဲ့။ ဝယ် သူက ‘ယခင်ငါးကျပ်ပေးဖြစ်လို့ သမင်ငယ်ရဲ့တန်ဖိုးငါးကျပ် နဲ့ ပေါင်းရင် တစ်ဆယ်ကျပ်’ဆိုတော့ မတွေးတတ်တဲ့ မုဆိုးက အဟုတ်မှတ်ပြီး သမင်ကြီးကို ပေးလိုက်သတဲ့။

၁၀) မုံ့ဆန်းစား

လယ်သမား လုလင်တစ်ယောက် ဇနီးသည် လုပ်ပေးလိုက်တဲ့ မုံ့ဆန်းကို စားနေခိုက် ယောက္ခမရောက်လာပြီး ဘာစားနေလဲ လို့ မေးတယ်။ မုံ့ဆန်းစားတယ်လို့ ပြောရမှာကို ရှက်တဲ့ အတွက် မုံ့ဆန်းကို ပါးစပ်မှာ အပြည့်ငုံပြီး ပါးရောင်နေပါတယ် လို့ ဖြေသတဲ့။ ပါးရောင်ရင် စူးနဲ့ ထိုးမှ ပျောက်မယ်ဆိုတော့ လုလင်က အထိုးခံသတဲ့။ ပါးစပ်ပေါက်က မုံ့ဆန်းထွက်ကျမှပဲ ယောက္ခမမှာ အမှန်အတိုင်း သိရတော့သတဲ့။

အဲဒီတော့ ခုလို ခေတ်ကာလကြီးမှာ အပြောအဆို အနေ အထိုင်အပြု အမူအယူအဆ အရေးအသား အသွားအလာ မမိုက်နိုင်မှ လင်းနိုင်မှ တော်ကာ ကျမယ်လို့ ဟောဒီ လူမိုက် ဆယ်မျိုးက သင်ပြကြောင်းလည်း ဖြည့်ပြီးဖြေလိုက်ပါရစေ။

အောက်တိုဘာ ၆၊ ၂၀၁၅။

-------------------

၄၃၄။ ကာမပိုင်မှားပြီး ပြုမိရင်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော် သူငယ်ချင်းရဲ့ ညီမ သည်ခင်ပွန်းနဲ့ စကားများပြီး အစ်မဖြစ်သူ (တပည့်တော်ရဲ့သူ ငယ်ချင်း)အိမ်မှာ လာအိပ်ပါသည်။ ထိုနေ့က သူငယ်ချင်းမှာ အနီးက အလှူအိမ်ကို သွားကူရသဖြင့် ညီမဖြစ်သူမှာ သူ့ခဲအို တစ် ညလုံး အလုပ်မှာရှိမည်ထင်ပြီး အစ်မအိပ်ရာမှာ အိပ်ပါသည်။ ထိုညက သူငယ်ချင်းမရဲ့ ခင်ပွန်းမှာ မထင်မှဘဲ ညသန်းခေါင် လောက်အလုပ်မှ အိမ်ကိုပြန်လာပြီး ခယ်မရောက်နေမှန်း မသိဘဲ ခြင်ထောင်ထဲ ဝင်အိပ်မိသဖြင့် (နားနဲ့ မနာဖဝါးနဲ့ နာပါဘု ရား)သူတို့ အကြင်လင်မယားကဲ့သို့ ပြုမူဖြစ်သွားပါသည်။ ထို ကဲ့သို့ မမျှော်လင့်ဘဲ ပြုမူမိခြင်းအတွက် သူတို့နှစ်ဦးမှာ ကာမေ သုမိစ္ဆာစာရကံ မြောက်ပါသလားဘုရား။

မြသန်းကြည် (အကြီးစားစက်မှု အိမ်ရာဝင်း)

-------------------

အင်္ဂါ ၄-ရပ်

ကာမေသုမိစ္ဆာစာရမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကံမြောက်မမြောက် မိမိ ဘာသာ ဆင်ခြင်နိုင်အောင်အင်္ဂါလေးချက်ကို အကျဉ်းမျှ ပြန်ပြီး ဖော်ပြပါမယ်.. ‘၁)မသွားလာကောင်းသည့် အမျိုးသမီးသို့မ ဟုတ် အမျိုးသား ဖြစ်ခြင်း (အဓိပ္ပာယ်က ကာမပိုင်ရှိသူ ဖြစ် ခြင်း)၊၂) ယင်းတို့၌ မှီဝဲလိုစိတ်ရှိခြင်း၊၃) မှီဝဲရန် လုံ့လပြုခြင်း၊ ၄) မဂ်ချင်း ထိတွေ့မှုကို သာယာခြင်းဟု ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ ကံ မြောက်ရန် အကြောင်း လေးချက်ရှိ၏ (မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၅။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၄)’။

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်

‘များသောအားဖြင့် အမျိုးသမီးမှာ မှီဝဲမှုလုံ့လ မရှိသောကြောင့် (ပြုခံရသူ အမျိုးသမီး) မှီဝဲလိုစိတ်ရှိမူ လုံ့လ မပြုခြင်းမှာ ပမာဏ မဟုတ် (လုံ့လ မပြုသော်လည်း မိစ္ဆာစာရ မြောက်၏)။ ထို့ ကြောင့် အလိုတူကျူးလွန်ရာမှာ အမှတ် ၃ မပါဘဲ အင်္ဂါသုံးရပ်၊ အလို မတူရာမှာ အမှတ် ၂ မပါဘဲ အင်္ဂါ ၃ ရပ်၊ တူရာပေါင်း အင်္ဂါ ၄ ရပ်ဟုမှတ်ရမည် (မ၊ဋီ၊၁၊၃၀၂..စသည်)’။

အဘိဓမ္မာ အနုဋီကာ (၁၊၈၉)က ဖော်ပြပါ နိကာယ်ဋီကာ တွေရဲ့ အဆိုကို မနှစ်သက်တာ တွေ့ရတယ် ‘အမျိုးသားများကို ရည် ညွှန်းပြီး အများဆုံး အင်္ဂါလေးရပ်ဟု ဆိုခြင်း ဖြစ်၏။ သို့မဟုတ်ပါက မိန်းမက ယောကျ်ား ကိစ္စကို ပြုသောအခါ ယောကျ်ားက လုံ့လ မပြုသောကြောင့် မိစ္ဆာစာရ မဖြစ်ဟု အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်သွားမည်’။

အပြစ်ပေါ့လေး

အလိုမတူဘဲ နိုင်ထက်စီးနင်း ကျူးလွန်ရင် မိစ္ဆာစာရမှု ပိုအပြစ် ကြီးတယ်။ သို့မဟုတ်ရင် နှစ်ဦးဆန္ဒတူနေလို့ အပြစ်မကြီး။ နိုင် ထက် စီးနင်းပြုရာမှာ အပြုခံရသူဟာ နောက်ဆုံးအဆင့် မဂ် အချင်းချင်း ထိတွေ့မှုကို သာယာပေမယ့် မတိုင်ခင်က လုံ့လ မပြုခဲ့လို့ မိစ္ဆာစာရကံ မမြောက်ဘူးလို့ ဆိုကြကြောင်းလည်း အဲ ဒီနိကာယ် ဋီကာကျမ်းတွေမှာ မှတ်သားစရာ ဖော်ပြတာကို တွေ့ရတယ်။ လူမှုရေးကိုယ်ကျင့်တရားဖြစ်လို့ ကျမ်းမြတ်တွေ မှာ ဆုံးဖြတ်ချက်အချို့ မတူကြဘူးလို့ ယူဆရတယ်။ ဝါဒနှစ်မျိုး

ဒီနေရာမှာ မေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်နိုင်တဲ့ ဒုတိယ ဝိသုဒ္ဓါရုံဆရာတော်ဒီပဲရင်းဆရာတော် ဘုရားကြီးရဲ့အဆုံးအဖြတ်ကို ဦးစွာ လေ့လာသင့်တယ်..

‘ညဉ့်မိုက်သည့်အတွက် သူ့မယားကို မိမိမယား ထင်မှတ် ၍ မှီဝဲသောယောကျ်ား၊ မိမိလင်ထင်မှတ်၍ သည်းခံသာယာသော မိန်းမတို့မှာ ကာမေသု မိစ္ဆာစာရကံ ထိုက်သည်ဟူ၍ ဆရာမြတ်တို့ ဆုံးဖြတ်တော်မူကြကုန်၏။

ငါတို့ကား သွားလာရိုး မဟုတ်သည်ကို လွန်းကျူး၍ ကျင့် လိုသော စိတ်ယုတ်စိတ်ညစ်မရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ထိုသို့သော အရာ၌ သောတာပန် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သော်လည်း လွတ် နိုင်ဖွယ် မရှိသောကြောင့်လည်း ကောင်း၊ ကမ္မပထ အရာ၌ ဧကန္တပဋိသန္ဓေကျိုးကို ပေးနိုင်လောက်သော အားသန်သော ကံအထူးကိုသာ ရွေးချယ်၍ ဟောတော်မူသောကြောင့်လည်း ကောင်း၊ အဋ္ဌကထာ၌ ‘‘သေဝနစိတ္တံ (မှီဝဲလိုသော စိတ်ရှိ ခြင်း)’’ဟုသာမည မဆိုဘဲ ‘‘တသ္မိံ သေဝနစိတ္တံ (ထိုကာမပိုင် ရှိသူ၌ မှီဝဲလိုစိတ် ရှိခြင်း’’ဟု အထူးဆိုသောကြောင့်လည်း ကောင်း ကမ္မပထမမြောက်ဟု အယူရှိသည်’။

(ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း၊ စာ-၂၁၁)

သုံးသပ်ချက်

ဆရာမြတ်တို့ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာ အမှတ် (၁) အင်္ဂါရပ်နဲ့ ပတ် သက်ပြီးကာယကံရှင်ရဲ့သိခြင်းမသိခြင်းဆိုတဲ့ အချက်ကို သုံးသပ်မှု မရှိဘူးလို့ ဘုန်းကြီးထင်တယ်။ ကိုယ်ပိုင်တဲ့ ကာမ မဟုတ်မှန်း သိမှ မသိခဲ့ဘဲ။ ပိုးကောင်လေးတွေ သေတဲ့ အထိ နင်းမိတဲ့ မျက်စိမမြင် ရဟန္တာကြီး စက္ခုပါလကို အာပတ် မသင့် ကြောင်း မြတ်ဗုဒ္ဓ မိန့်တော်မူလို့ ဘုန်းကြီး အနေနဲ့ ဒီပဲရင်း ဆရာတော်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ယုတ္တိပိုရှိတယ်လို့ ယူဆတယ်။ အဖြေ

အထက်ပါ ယူဆပုံကို မှီပြီး မေးခွန်းကိုဖြေရရင် ..ယောကျ်ား အနေနဲ့ သူ့ဇနီးလို့ ပဲ စိတ်ချလက်ချ ယုံကြည်နေခဲ့မှာ ဖြစ်လို့ ဒီပဲရင်း အလိုအရ ကံမမြောက်ဘူး။ အမျိုးသမီးအနေနဲ့ အိပ် မောကျနေခဲ့ရင် နိကာယ် ဋီကာတွေမှာ ဆိုသလို နောက်ဆုံး အဆင့် မဂ်ချင်း ထိတွေ့မှုကို သာယာရင် တောင် ယင်းမတိုင်ခင် ကလုံ့လ မပြုခဲ့လို့ ကံမမြောက်ဘူးလို့ ဆိုနိုင်တယ်။

အမျိုးသမီးမှာ နိုးနေသေးလို့ အစ်မရဲ့ ယောကျ်ား ခြင် ထောင်ထဲ ဝင်လာချိန် သိလျက် ငြိမ်နေခဲ့ရင် ကံမြောက်တယ်။ မတိုင်ခင် အဆင့်မှာ အမျိုးသမီးဟာ မိမိပိုင်ဆိုင်သူ မဟုတ်မှန်း သိသွားပြီး အမှတ်တကယ် ငြင်းဆန် သို့မဟုတ် သတိပေးပါ လျက် ယောကျ်ားက မထိန်းနိုင်လို့ အတင်းအကြပ် ပြုတာကို မိန်းမက မကျော်လွှားလိုက်နိုင်ရင် ယောကျ်ား ကံမြောက်ပြီး မိန်းမ ကံမမြောက်ဘူး။ ရှောင်နိုင်သေးတဲ့ အခြေအနေမှာ စိတ် အလိုလို်က်ပြီး နှစ်ဦးလုံး အလိုတူ အလိုပါ ဖြစ်သွားခဲ့ရင် နှစ် ယောက်လုံး ကံမြောက်တယ်။

သင်ခန်းစာ

သူတို့လင်မယားအိပ်တဲ့ အိပ်ရာမှာ ‘ညီအစ်ကို၊ မောင်နှမ၊ ညီ အစ်မ၊ သားအဖ၊ သားအမိ’တွေပင်ဖြစ်ပေမယ့် အခြေအနေ အရွယ်ရောက်သူ တစ်ယောက်အနေနဲ့ မသေချာဘဲ အဖော်မရှိ ဘဲ စောင်ခြုံပြီး ဝင်မခွေသင့်ကြောင်း သင်းခန်းစာ ယူစရာပါ။

(မှတ်ချက်။။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရအဖွင့် ခေါင်းနဲ့ ဓမ္မအမေးအဖြေ အမှတ်-၁၁၈ ကိုဖတ်ရင် ပိုပြီးနားလည်နိုင်ပါတယ်။)

အောက်တိုဘာ ၇၊ ၂၀၁၅။

------------------

၄၃၅။ ဒူးရင်းသီးနဲ့ ရုပ်ဆိုးမ

ဘုန်းဘုန်း၊ သမီးရဲ့ သူငယ်ချင်း တစ်ယောက်ကလေ ဒူးရင်း သီးကို ဘုရားဆွမ်းတော် မကပ်ရဘူးတဲ့၊ ရုပ်ဆိုးမ ဖြစ်လိမ့် မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သမီးက ဒူရင်းသီးကို အရမ်းကြိုက်လို့ မကြာမကြာဝယ်စားသမျှ ဘုရားဆွမ်းတော်လည်း ကပ်ပါတယ်။ သမီး ငရဲကြီးနေပြီးလားလို့ သံသယဖြစ်ပြီး ရုပ်ဆိုးမ ဖြစ်မှာ ကိုလည်း ကြောက်ပါတယ်။ သမီးဘယ်လိုလုပ်ရမှာလဲဟင်..

ခင်သဲ (ဘူတာရုံလမ်း)

-------------------

ဒူးရင်းသီးက ဆူးဗလပွနဲ့ မလှလို့ ဒူးရင် သီးလို ရုပ်ဆိုးလိမ့်မယ်၊ အနံ့ဆိုးလို့ ကိုယ်က အနံ့မကောင်း ထွက်လိမ့်မယ်လို့ ဆိုတာ နားလည်မှု လွဲတာ။ နောက်ပြောင်တာကနေ အတည် ဖြစ်သွား တာများလား။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေ ငှက်ပျောသီး နှစ်လုံးပူးကို စားတာနဲ့ အမြွာပူးမွေးတာ ဘာဆိုင်နိုင်သလဲ။ မြန်မာတို့မှာ ဘာသာရေး၊ ဆေး..စတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဲဒီလို အမှား နားလည်နေတာတွေ အတော်များများ ရှိတယ်။ ရဟန်းမတွေ (ရဟန်း ကျားတွေလည်း ပါတယ်) ကြက်သွန်ကို မစားရတာ က လွဲရင် သာမန်တွေ စားကောင်းတဲ့ သစ်သီးသစ်ရွက် အများစုကို မတားမြစ်ပါဘူး။ ဒညင်းသီး အုန်းနို့နှပ်ကိုတောင် မွန် မွန်မြတ်မြတ် ဘုရားဆွမ်း ကပ်ကြသေးတာပဲ။ ဒူးရင်းသီးတော့ အေးဆေးပဲပေ့ါ။ ဒီဝတ္ထုကိုဖတ်ကြည့်..

ဣသိဒတ္တမထေရ်

မြတ်ဗုဒ္ဓ လက်ထက်က အဝန္တိတိုင်း ဝဎ္ဍရွာနေ လှည်းကုန် သည်တစ်ဦးရဲ့ သား။ သူ့နာမည် ဣသိဒတ္တတဲ့။ အရွယ်ရောက် တော့ မဂဓတိုင်း မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့သား ဗုဒ္ဓတပည့် ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရ စိတ္တသူကြွယ်နဲ့ မမြင်ဖူးဘဲ မိတ်ဆွေတွေဖြစ်နေကြတယ်။ စိတ္တသူကြွယ်က မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဂုဏ်သတင်းတွေကို စာရေးပြီး ဣသိဒတ္တဆီ ပို့တဲ့ အတွက် ဗုဒ္ဓသာသနာကို ကြည်ညိုသွားပြီး အဝန္တိ တိုင်းမှာ သီတင်းသုံးတဲ့ အရှင်မဟာကစ္စာယနထံမှာရဟန်းပြု၊ ဝိပဿနာပွား၊ အဘိညာဏ် ၆-ပါးရတဲ့ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။

အခါတစ်ပါး စိတ္တသူကြွယ်ဟာ မိမိလှူဒါန်းတဲ့ အမ္ဗာဋကာရာမ ကျောင်းတိုက်မှာ သီတင်းသုံးကြတဲ့ ရဟန်းများစွာကို အိမ်ပင့် ဆွမ်းကပ်ပြီး ‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-ပါး’ကို မေးလျှောက်တဲ့ အခါ အကြီးဆုံး မထေရ်မှာ ကိုယ်တိုင် သိပေမယ့် မရှင်းပြ တတ်လို့ သိက္ခာဝါအငယ်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ဣသိဒတ္တရဟန်းတော်က မထေရ်ကြီးထံ ခွင့်ပန်ပြီး စိတ္တသူကြွယ် ကျေနပ်အောင် ဖြေကြားပေးလိုက်တယ် (သံ၊၂၊၄၇၅)။ ကျမ်းဂန်မှာ ဘယ်က ဣသိဒတ္တလို့ မဆိုပေမယ့် စိတ္တသူကြွယ်ရဲ့ မိတ်ဆွေဟောင်းက လွဲပြီး အခြားတစ်ပါး မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

အဲဒီလို စွမ်းရည် သတ္တိနဲ့ ပြည့်စုံပြီး အဘိညာဏ် ၆-ပါးရ ဣသိဒတ္တ ရဟန္တာ ဖြစ်လာမယ့်သူဟာ ဝိပဿီ မြတ်စွာဘုရားကို ‘အာမောဒ’ခေါ်တဲ့ အသီးတစ်မျိုး လှူဒါန်းပြီး ကုသိုလ်အထူး နဲ့ ဆုတောင်းခဲ့ဖူးတယ် (ထေရဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၂)။ ဒါကြောင့် အာမောဒသီး အလှူရှင်ဟာ သူများ မရှင်းပြ မပြောပြနိုင်တာကို နာခံသူ နားလည်အောင် ရှင်းပြနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ရှိတယ်။

အာမောဒဖလ

ထေရဂါထာ အဋ္ဌကထာ နိဿယမှာ ‘အာမောဒဖလံ၊ အာမော ဒ-မည်သော အသီးကို’လို့ ဆိုတယ်။ တိပိဋက ပါဠိမြန်မာ အဘိဓာန် (တွဲ ၄၊ အပိုင်း ၁၊ စာ-၂၇၆) မှာ ‘အာမောဒ = အဝေး သို့ သွားသော အနံ့။ အာမောဒဖလ = အာမောဒ-မည်သော အသီး’လို့ ဆိုတယ်။ ဒီတော့ အာမောဒဖလကို ‘အနံ့အဝေးသို့ သွားသော အသီး’လို့ ဘာသာပြန်နိုင်တာပဲ။ ဒီလောက်နဲ့ ‘အာ မောဒဖလ = ဒူးရင်းသီး (မော်လမြိုင် ဒူးရင်းသီး)’လို့ ဆိုရင် ပိန္နဲသီးလည်း နံတာပဲလို့ ဆိုစရာရှိပေမယ့် ‘ပိန္နဲသီး’အတွက်က ‘ပနသ’လို့ အခေါ် သီးခြား ရှိပြီးသားဖြစ်လို့ အာမောဒဖလကို ဒူးရင်းသီးလို့ ဆိုရင် မငြင်းသာပါဘူး။

တစ်နည်း

သီရိလင်္ကာမှာ အာနောဒ (Anoda တစ်နည်း Annona) ခေါ်တဲ့ အသီးတစ်မျိုးရှိတယ်။ အမှန်တော့ ဒီအသီးက အိန္ဒိယတောင် ပိုင်းကနေ အမေရိကတိုက် အလယ်ပိုင်းထိ ဒေသတွေမှာ ရှိတယ်။ ဓာတ်ပုံတွေအရ ဘုန်းကြီးတို့ အရပ်က ဒူရင်းသီး (ရန် ကုန်အခေါ် ဒူးရင်းသြဇာသီး) ဖြစ်ပါတယ်။ အပြင်မှာ ဆူးရှည်ပါတယ် (ဒါပေမယ့်မော်ဒူးလိုမစူးဘူး)၊ အရည်ရွှန်းအသားဖြူ အစေ့မည်း အနံ့က ပြေးလည်းပြေး မွှေးလည်း မွှေးတယ်။ ခု တလော အင်တာနက်မှာ ကင်ဆာ ကောင်းတယ်လို့ နာမည် ကြီးနေတဲ့ အသီးပေါ့။ ကုလား ဆရာဝန် တစ်ယောက်က The Cancer Curing Fruit လို့ ဆောင်းပါး ရေးပါတယ်။ အေဒီ ငါး ရာစု အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းသားရေးတဲ့ ထေရဂါထာအဋ္ဌကထာ ကျမ်းမှာ ပါတဲ့ ‘အာမောဒဖလ’ဟာ ဒီအသီး ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒီ နည်းအရ သဒိသူပစာ နည်းနဲ့ (အာနောဒသီးနဲ့ တူလို့) မော်လမြိုင်ဒူးရင်းသီးကိုလည်း အာမောဒဖလလို့ ဆိုနိုင်မှာပေါ့။ အဖြေ

ကဲ..ဒါဖြင့်ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မော်မြိုင်ဒူးရင်းသီးလှူ၊ ဆုတောင်း အထူးပြုပြီး ဆုတောင်းပြည့်ခဲ့တဲ့ အဘိညာဏ် ၆-ပါးရ ရဟန္တာ တစ်ပါးကျမ်းဂန်မှာ ရှိကြောင်းမှတ်သားပြီး ဒူးရင်းသီးကိုစားလည်း စား ဆွမ်းတော်လည်း ကပ်ပါ။ ဒူးရင်းသီးလို ကမ္ဘာကျော်ပြီး ဒူးရင်းသီးပေါ်က ဆူးချွန်တွေလို မိမိကိုယ်ကိုကာကွယ်နိုင်၊ သူများကို အားကိုးစရာမလိုတဲ့ ကိုယ့်ဒူးကိုယ်ချွန် အာဂသတ္တိခဲ အမျိုးသမီး ဖြစ်ဖို့ ဆိုရင် ဒူးရင်းသီးဆွမ်း ကပ်လှူရမှာပဲ။ မြတ် စွာဘုရားလည်း ဒူးရင်းသီးကို နှစ်သက်တော်မူမှာပါ။ ဝမ်းအချင့်

‘ဝမ်းအချင့်’ဆိုတာ ချင့်ချိန်ပြီး စားရမယ်လို့ ဆိုလိုတယ်။ ဒါ ကြောင့် ဒူရင်းသီးကို ဘာဓာတ်တွေပါလို့ ကောင်းတယ် ဆိုပေ မယ့် အလွန်အကျွံ မစားသင့်ဘူး။ ဘယ်လောက် ကောင်းတယ် ဆိုစေ တန်ဆေး လွန်ဘေးပါပဲ။ ဒူးရင်းသီးကို မမှည့်ခင်အလုံး လိုက်ဘုရားရှေ့မှာ ထောင်ထားပြီး မှည့်လောက်ပြီဆိုမှ ဘုရား ကျောင်းကနေစွန့်၊ ကိုယ်စား ဆိုတာမျိုးတော့မလုပ်နဲ့။ အလုံး လိုက် စားလို့ မရတဲ့ အသီးတွေကို အလုံးလိုက် မကပ်သင့်ဘူး။ ဥပမာ..ပိန္နဲဖရဲကျွဲကော မာလကာ နာနတ်..စသည်။

ဒါကြောင့် ဒူးရင်းသီး ဆွမ်းတော်ကပ်ရင် အနေတော်လေး စားဖို့ အဆင်သင့် ပြင်ဆင်ပြီးကပ်။ ဒူးရင်းစေ့ကို ဖယ်ပြီးကပ် နိုင်ရင် ပိုကောင်းသေးတယ်။ ဇီးချိုသီး၊ စတိုဘယ်ရီသီးတွေကို တော့အလုံးလိုက် (သေးရင်) ရတယ်။ စပျစ်သီးလည်း အပြွတ် လိုက် မကပ်ဘဲ ခြွေပြီးမှ ကပ်သင့်တယ်။ ဒါကတော့ သစ်သီး ဆွမ်းကပ်ဗဟုသုတပေါ့။ အောင်မြင်ပါစေ..

အောက်တိုဘာ ၉၊ ၂၀၁၅။

------------------

၄၃၆။ ပျော်ပါးခံစား နတ်ပြည်သွား

တပည့်တော်မှာ အလွန် ရင်းနှီးသော ဘာသာခြား မိတ်ဆွေ တစ်ယောက်ရှိသဖြင့် သူနဲ့ အတူ ဘုရားကျောင်းများသို့ မကြာ ခဏ ရောက်ပါသည်။ ဘုရားကျောင်း လာသူများမှာ တရား ဟောဆရာရဲ့ သားသမီး မိသားစုနှင့်အတူ ဘုရားသီချင်းကို သီဆို တီးမှုတ်ကြပါသည်။ ငြိမ်းချမ်းပြီး ပျော်စရာ ကောင်းပါ သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီး ကျောင်းများ၌မူ စကားကျယ် ကျယ် မပြောရပါ။ ကလေးများမှာ ကြာကြာ မနေချင်ကြပါ။ တပည့်တော် မေးလိုသည်မှာ ကာမအာရုံကို ခံစားပြီး သုဂတိ ဘုံသို့ ရောက်ကြောင်း တရားနှင့် ပတ်သက်၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားချက်ရှိပါသလားဘုရား။

Dr.မိုးရွှေရည်စိုး

-------------------အဆန်တရား

လောကကြီး တစ်ခုလုံး စိတ်နောက်သို့ အလိုရှိတိုင်း လိုက်နေ ကြစဉ် မြတ်ဗုဒ္ဓက စိတ်အလို နောက်မလိုက်ဖို့ သင်ကြားတယ်။ စိတ်ရိုင်းကို စိတ်ယဉ်ဖြစ်အောင် လေ့ကျင့်နည်းကို ညွှန်ပြတယ်။ ‘ဆုံးမထားတဲ့ စိတ်ဟာ ချမ်းသာကို ဆောင်တယ်’လို့လည်း အာမခံချက် ပေးတယ်။ ယခင်က တုတ်ဆွဲ ဓားကိုင်တဲ့ လူဆိုး လူကြမ်းဟာ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဓမ္မကို ကျင့်ပြီးတဲ့ နောက်မှာ တုတ်ဓားကို စွန့်ကုန်တာတွေ အများကြီး။ ဒီရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပဲ ဗုဒ္ဓ ဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို လာကြတာ လာရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ ‘ကျင့်’ဆိုတာ ပိဋကတ်သုံးပုံ အာဂုံဆောင်တာ၊ အဘိဝံသ ဒေါက်တာ မဟာ အဂ္ဂ .. စတဲ့ ဘွဲ့မြီှးတွေ ရှည်တာကို မဆိုလိုဘူး။ ဗုဒ္ဓရဲ့ အဆုံးအမ ကိုယ်မှာ တည်နေတာကိုပဲ ‘ကျင့်’လို့ ဆိုလိုတာပါ။

ဟုတ်တယ် .. ကလေး မကပါဘူး၊ စိတ်ကို မထိန်းချုပ် မဆုံးမလိုတဲ့ လူကြီးပါ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ ကြာကြာမနေချင် ကြပါဘူး။ ဒါကြောင့်မြတ်ဗုဒ္ဓက ကိုယ်တိုင်ခဲယဉ်းစွာ ကျင့်ပြီးမှ ရထားတဲ့ မိမိရဲ့ လမ်းစဉ်ဟာ ရာဂ ဒေါသ အဝိဇ္ဇာ ဖုံးလွှမ်းခံ လောကသားများအဖို့ ‘ပဋိသောတဂါမီ = ရေဆန်တရား’လို့ ကမ္ပည်း တပ်ခဲ့တာပေါ့။ လောကမှာ သီချင်းဆိုသံလို ဆူညံသံ ကြားမှ ပျော်တဲ့ လူက ပိုများမှာပါ။ အဲဒါမျိုးနဲ့ ပျော်ချင်ရင် အဲဒီ လို နေရာမျိုးကို သွားရုံပါပဲ။ နိုက်ကလပ်ဆို ပိုပြီးတော့တောင် မကောင်းနိုင်ဘူးလား။

ပျော်ရွှင်မှု

မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ်နဲ့ အာရုံခံစားမှုက တစ်ဆင့်ရတဲ့ ပျော်ရွှင်မှု အားလုံးကို မစစ်မှန်ဘူးလို့ ဗုဒ္ဓဝါဒက သင်ကြားတယ်။ အနည်းဆုံးဆို သံတီးမှုတ်သံ မကြားတဲ့ အချိန်မပျော်ဘူးပျင်းတယ်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်တယ် မဟုတ်လား။ အဲဒါအစပဲပေါ့။ အာ ရုံလိုက်စားမှု များတာနဲ့ အမျှမဆုံးနိုင်တော့ဘူး။ ဆာငန်ရေကို သောက်သလို သောက်လေ ငတ်မပြေလေဘဲ။ အဲဒီ အာရုံ ခံ စားမှုတွေဟာ စွဲလမ်း စိတ်ဆိုး မနာလို စိတ်ကြီးဝင်စတဲ့ စိတ် ညစ်နွမ်းမှုရဲ့ အကြောင်း ဖြစ်တဲ့ပြင် ယင်းသည် ဒုက္ခရဲ့ လက် သည်လည်း ဖြစ်ရတယ်။

ဒါပေမယ့်..ပျော်ရွှင်မှု မရှိရဘူး မခံစားရဘူးလို့ မဆိုလိုပါဘူး။ သူ့နေရာ သူ့အကန့်နဲ့ သူ စိတ်ကို စည်းကမ်း သတ်မှတ် ဖို့ပဲ သင်ကြားတာပါ။ လောကသား တစ်ယောက်အနေနဲ့ လော ကီပျော်ရွှင်မှုနဲ့ ဘယ်ကင်းနိုင်မလဲ။ သောတာပန်အရိယာဖြစ် ပြီးတဲ့ ဝိသာခါကျောင်းအမကြီးတောင်သူ့ရဲ့ကျောင်းရေစက်ချ အလှူပွဲမှာ မြူးတူး ကခုန်တယ်ဆို မဟုတ်လား။ ဒီနေရာမှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ ဝေဠုဒွါရေယျ သုတ္တန်ဟာ ဒီမေးခွန်းနဲ့ သင့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်..

ကျင့်စဉ် ၉-ပါး

ကောသလတိုင်း ဝေဠုဒွါရေယျ ရွာသားတွေက မြတ်ဗုဒ္ဓအား ‘မြတ်စွာဘုရား၊ တပည့်တော်တို့အား အိမ်ထောင်သည် ဘဝနဲ့ ကာမဂုဏ် ငါးပါးကို ခံစားပြီး သုဂတိဘဝကို ရောက်ကြောင်း တရားကို ဟောကြားပါ’လို့ လျှောက်ကြတယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟော တဲ့ တရားရဲ့အနှစ်ချုပ်က..

ငါသည် မသေလိုသကဲ့သို့ သူတစ်ပါးလည်း သေခြင်းကို အလိုမရှိ၊ ငါ့ဥစ္စာကို ခိုးယူသူအား မနှစ်မြို့သကဲ့သို့ သူတစ်ပါးလည်း သူခိုးကိုလက်မခံ၊ ငါ့သားမယားအပေါ်ကျူးလွန်သူကို ငါရွံမုန်းသကဲ့သို့ သူတစ်ပါးလည်း ကာမဂုဏ် ကျင့်မှားသူကို မကြိုက်ဟု ဆင်ခြင်ပြီးထိုကိုယ်ကျင့်အမှားများမှ ရှောင်ကြဉ်၏။

မမှန်စွပ်စွဲပြီး ငါ့အကျိုးကို ဖျက်ဆီးသူအား ငါမရှုစိမ့်နိုင် သကဲ့သို့ သူတစ်ပါးလည်းအမှားဆို သူကိုမမြင်လို၊ ငါ့မိတ်ဆွေ များနှင့် ကွဲအောင် ကုန်းချောစကား ပြောသူကို ငါ စက်ဆုပ် သကဲ့သို့ သူတစ်ပါးလည်း ကတုံးကတိုက်လုပ်သူ ကိုကွယ်ရာ မှာ တံတွေး ထွေးလိမ့်မည်၊ ခက်ထန်စွာ ပြောဆိုသူကို ငါ မတွေ့လိုသကဲ့သို့ သူတစ်ပါးလည်း ရိုင်းစိုင်းသူကို ရှောင်မည်၊ ငါ့ အကြောင်း ကွယ်ရာမှာ အတင်းပြောသူကို ငါ သည်းမခံနိုင်သ လို သူတစ်ပါးလည်း ထိုအပြောကို စိတ်ဆိုး ဒေါသဖြင့် တုံ့ပြန် မည်ဟု နှလုံးသွင်းပြီး ထိုနှုတ်ကျင့်မှား များမှရှောင်ကြဉ်၏။

ဤသူတော်ကောင်း တရား ခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသည့်ပြင် အငြိုးသို စိတ်ဆိုး ဒေါသကင်းသောဗုဒ္ဓ၊ တကယ်ကျင့်လျှင် တ ကယ် အကျိုးရှိ၏ဟု အာမခံသော ဓမ္မ၊ ဖြောင့်စွာ (အစွန်းမ ရောက် ဘက်မလိုက်) ကျင့်သောသံဃာတို့ကို ယုံကြည်ကျင့် သုံး အတုယူလျက် အရိယာ (အထက်တန်း ရောက်ပြီးသူ)တို့ နှစ်သက်သော သီလ (ငါးပါးသီလ)နှင့် ပြည့်စုံသူကို အပါယ်ပဋိ သန္ဓေကင်းပြီဟု ဆိုနိုင်၏။ (သံ၊၃၊၃၀၇)။

အနှစ်ချုပ်

ဖော်ပြပါ သူတော်ကောင်း တရား ၇-ပါး မြဲ၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃာကို ယုံကြည် ကျင့်သုံး အတုယူ၊ ငါးပါးသီလလုံ၊ ဒီ ၉-ပါးနဲ့ ပြည့်စုံ ရင် ပျော်ရွင်စရာ ကာမဂုဏ်အာရုံကို ခံစားရင်း သုဂတိဘုံသို့ ရောက်ဖို့ အထက်ပါ သုတ္တန်က အာမခံထားပါတယ်။

အောက်တိုဘာ ၉၊ ၂၀၁၅။

-----------------

၄၃၇။ အသိနဲ့ အလိမ္မာ

ဘုန်းဘုန်း ဘုရား၊ အသိနှင့် အလိမ္မာတူပါသလား။ မေးခွန်းက အသုံးမတည့် အဓိပ္ပာယ်မဲ့ ဖြစ်သွားခဲ့ရင် တောင်းပန်ပါတယ် ဘုရား။

ကေသွယ်ဝင်း (မှော်ဘီ)

-------------------

အသိအလိမ္မာ

စာပေ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် အရတော့ ‘အသိ အလိမ္မာ ဉာဏ် ပညာ ဝိဇ္ဇာ အမောဟ’ဆိုတဲ့ စကားခြောက်လုံးကိုတွဲပြီးပြလို့ အသိနဲ့ အလိမ္မာ အတူတူလို့ ဆိုနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နယ်ပယ် အလိုက် အရည်အချင်းတော့ ခြားနားနိုင်ပါတယ်။ သိ တော့ သိတယ်၊ အဲဒီအသိကို ကောင်းစွာ အသုံးမချ တတ်ရင် အဲဒီအသိ အသုံးမတည့်ဘူး။ အလိမ္မာဆိုတာ သိတာကိုလက် တွေ့ ကျွမ်းကျင်စွာ အသုံးချနိုင်တဲ့ အရည်အချင်း သဘောပါတယ်။ စာတွေ့နဲ့ ဆေးကုသနည်းကို သိနေပေမယ့် လေ့ကျင့် မထားရင် လူနာကို ရောဂါပျောက်အောင် မလုပ်ပေးနိုင်ဘူး။

ထိုနှစ်မျိုးမဲ့ရင်

ဒီယူဆပုံအရ အသိမရှိရင် အလိမ္မာဆိုတာ ပိုဝေးသွားတယ်။ သိလည်း မသိ၊ လိမ်လည်းမလိမ္မာရင် သူရော သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ပါ အကောင်း မဖြစ်နိုင်ဘူး။ မျောက်ကို ဥယျာဉ်စောင့် ခန့်ကြည့်ပါ လား။ အသိရှိရင် မလိမ္မာဘူးဆိုတောင် အသိခံကြောင့် စဉ်း စားခြင်းချင့်ချိန်ခြင်း ကိုယ်ချင်းစာညှာတာခြင်းဆိုတဲ့ လူ့အရည် အချင်းတွေနဲ့ နီးစပ်နိုင်သေးတယ်။ နှစ်မျိုးလုံး မရှိသူကတော့ ပြောလည်းမိုက်၊ လုပ်လည်းမလင်းတော့ဘူး။ ဓားဓားချင်းလှံ လှံချင်းဆိုတာဒီလိုလူမျိုးပေါ့။ ‘ရှင်တစ်ဆူ လူတစ်ယောက်’ကို ‘အမှိုက်သရိုက် ပုရွက်ဆိတ်’လို့ ဆိုရဲတာ ဒီလိုလူမျိုးပေါ့။

အရည်အချင်း

‘ကြိုက်လတ်တုံမူ တုံ့မယူလို’လို့ ဆိုဆဲ ‘ရေပုံးပေါက်တာ ငါမ လို၊ ရေပါတာပဲ ငါလိုချင်တယ်’ ဆိုလိုက်တော့ အလင်းနဲ့ အမှောင် ဘယ်လောက် ကွာသွားသလဲ။ ဆင်ပြောင်ကြီးကို တစ် တောင်လောက် ရှည်တဲ့ ချွန်းလေးနဲ့ ခိုင်းစားနိုင်တာ လူ့ အသိ အလိမ္မာရဲ့ စွမ်းပကားပဲ။

ဓီ.ရတ္ထုဝတ ရေ အညာဏံ = ထွီ..လောကသားတို့၊ မသိခြင်းဟာ ရွံစရာအစစ်ကြီးပဲ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၇)။ အလိမ္မာဆိုတာ အကောင်းသဘော ဆောင်တယ်။ ကိုယ်နိုင်အောင်လို့ ပညာ ရာထူး အာဏာ အရှိန်နဲ့ ညစ်တာမျိုးကျ တော့ကောက်ကျစ်ခြင်းလို့ ဆိုပြန်မှာပေါ့။ မသိပေမယ့် ရိုးသား ခြင်း၊ လိမ္မာပေမယ့် ညစ်ပတ်ခြင်း မရှိရင် လူတွေ လေးစားတဲ့ လူ့အဆင့်မီပါသေးတယ်။

ခြားနားချက်

‘သိမှ သိမသိကို သိသည်၊ မသိက သိမသိကို မသိ။ ဘာမှန်းမှ မသိ။ သို့ဖြစ်ဘိ၍ သိချင်သော အာသာဖြင့် သုတကိုရှာရသည်။ သုတရှိမှ အသိကို ရသည် (ပရမတ္ထစက္ခုကျမ်း)’ဆိုတဲ့ ဒီပဲရင်း ဆရာတော်ရဲ့ အလိုအရအသိကို သင်ယူလေ့လာသိဗဟုသုတ လို့ ယူပြီး အလိမ္မာကိုတော့ ဆင်ခြင်တုံတရားလို့ ယူရင် မဆိုးပါဘူး။ ကြယ်လိုလင်းလက်တဲ့ အသိပညာကို ရယူနိုင်ပါစေ။

အောက်တိုဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၅။

-------------------

၄၃၈။ ခုနစ်သား ရဟန္တာများ

ဆရာတော် ဘုရား၊ ဘုရားရှင် လက်ထက်တော် အခါက ခုနစ် နှစ်သားအရွယ် ရဟန္တာငယ်များ ရှိပါသည်။ ခုနစ်နှစ်သား အရွယ်ရဟန္တာအဘယ်နှစ်ပါး ရှိပါသနည်း။ ထိုရဟန္တာငယ်များ၏ အကြောင်း အတ္ထုပ္ပတ္တိကို ကြားနာ ကြည်ညိုလိုပါသည် အရှင် ဘုရား။ ဆရာတော်ဘုရားကျန်းမာပါစေ။ ကျေးဇူးတင်ပါသည်။

သူဇာနွယ်-မန္တလေး

-------------------

ပါရမီပြည့်တွေ

ခုနစ်နှစ် အရွယ် ရဟန္တာ ငယ်တွေရဲ့ အတ္ထုပ္ပတ္တိကို လေ့လာတဲ့ အခါ ‘ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော = ရှေး ဘုရားတွေဆီမှာ ပါရမီ ဖြည့်ထားသူ’လို့ အထူးပြုပြီး ပြဆိုတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် ခေါင်းရိတ်ပြီးတာနဲ့ ရဟန္တာ ဖြစ်တာကို လွယ်လွန်းတယ်လို့ တော့ မဆိုပါနဲ့။ သူတို့မှာ အဲဒီလို ဖြစ်ဖို့ ယခင်ဘဝ တွေမှာ ဗုဒ္ဓဘုရား သိုမဟုတ် ဗုဒ္ဓဘုရားတွေရဲ့ သာသနာနဲ့ ကြုံ တဲ့ အခါအချိန်ကို မဆုံးရှုံးစေဘဲ နှစ်သက်ရာ ကုသိုလ်ဒါနတစ် ခုကို လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲလုပ်တာ၊ နောက်ဆုံးဘဝမှာ ဗုဒ္ဓဘုရား နဲ့ တွေ့တာ၊ တွေ့တဲ့ အခါ ၎င်းတို့ရဲ့ စိတ်ဟာ ကောသလ မင်း လိုမဟုတ်ဘဲ ဓမ္မကိုကောင်းစွာ ကျင့်သုံးလိုတာတွေဟာ သူ တို့ရဲ့ထူးခြားချက်တွေပါပဲ။

အများ သူငါတို့မှာ ဗုဒ္ဓဘုရားနဲ့ တွေ့ပါလျက် မသိယောင် ဆောင်နေခဲ့ကြလို့ ယခုလို တဝဲလည်လည် ဖြစ်နေရကြောင်းသံ ဝေဂယူပြီး ဒီပုဂ္ဂိုလ်ထူးတွေကို အတုယူနိုင်ပါတယ်။

ဘုရားရှိခိုးသူ

၁။ ဉာဏတ္ထဝိကသာမဏေ

နောက်ဆုံး ဘဝမှာ မိဘနဲ့ အမျိုးအမည် မထင်ရှား။ ပဒုမုတ္တရ ဘုရားနဲ့ သုမေဓဘုရားနှစ်ဆူ လက်ထက်မှာထိုဘုရားရှင်တို့ရဲ့ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ချီးမွမ်းခဲ့လို့ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ ၇- နှစ် အရွယ် ရဟန္တာ ဖြစ်တယ် .. ‘သမုဒ္ဒရာရေကို သမန်းမြက် ဖျားဖြင့် တို့ယူ၍ ရေတွက်လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာပါ၏။ ရှင်တော် ဘု ရား၏ သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်ကိုမူကား နှိုင်းယှဉ် တိုင်းတာရန် မဖြစ်နိုင်ပါ (အပဒါန၊၂၊၁၉။ ၅၉)’။

၂။ သတရံသီသာမဏေ

ပဒုမုတ္တရ ဘုရားလက်ထက် ရသေ့အဖြစ် တောမှာ နေစဉ် ပဒုမုတ္တရဘုရား တောင်ပေါ်မှာ သီတင်းသုံးတာကို ဖူးတွေ့ရလို့ ဝမ်းမြောက်ပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓအား ချီးမွမ်း ထောမနာ ပြုတယ်။ အဲဒီ ဘုရားရှင်က ‘ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပွင့်ချိန် ရဟန္တာဖြစ်မယ်’လို့ ဗျာဒိတ် ပေးတဲ့ အတိုင်း ဒီဘုရား သာသနာတွင်း ရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးနောက် ‘ငါသည် အသက် ၇-နှစ်မှာ ရဟန်း ပြုခဲ့ပြီး သတရံသီ အမည်ရှိပါ၏။ ငါ၏ ကိုယ်မှ အရောင်အလင်း ထွက် ပါ၏။ ကျောင်းမှာဖြစ်စေ သစ်ပင်ရင်းမှာ ဖြစ်စေ စျာန်ဝင်စား ခြင်းကို နှစ်သက်ပါ၏ (အပဒါန၊၁၊၁၁၅)’ လို့ မိန့်ပါတယ်။ နေ ရပ်မိဘ အမျိုးအမည် မထင်ရှား။

၃။ ရဟောသညကသာမဏေ

ဘုရားမပွင့်တဲ့ ကာလတစ်ခုမှာ ရသေ့ဆရာကြီး အဖြစ် တ ပည့်ပေါင်းများစွာရဲ့ လေးစားတာကို ခံရပေမယ့် ကိုယ်တိုင်မှာ ရှိခိုးဦးတင်ရမယ့်သူမရှိလို့ နှလုံးမသာဖြစ်မိရာက ဗုဒ္ဓဘုရား မရှိရင် နိဗ္ဗာန်ကို မရနိုင်ကြောင်းတပည့်တွေကို မိန့်ကြားလျက် မိမိဘာသာ ဆိတ်ငြိမ်ရာမှာ နေပြီး ဗုဒ္ဓဘုရားရှေ့မှောက်မှာ နေ သလို ဘုရားဂုဏ်ကို အာရုံပြုလို့ ရရှိတဲ့ ပီတိနဲ့ စျာန်ပွား၊ သေ လွန်တဲ့ အခါ ဗြဟ္မာ့ဘုံမှာ ဖြစ်တယ်။ ထိုစျာန် အရှိန်ကြောင့် ဒီ ဘုရား လက်ထက်မှာ လူ့ပြန်ဖြစ်ပေမယ့် ကာမအာရုံကို စိတ် မဝင်စားဘဲ အသက် ၇-နှစ်အရွယ် ရှင်ပြုတယ်။ ခေါင်းရိတ်စဉ် အဘိညာဏ် ၆-ပါးရ ရဟန္တာဖြစ်တယ် (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၉)။ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ မိဘနေရပ်မျိုး အမည်မထင်ရှား။

သရဏဂုံတည်သူ

၄။ တိသရဏဂမနိယ သာမဏေ

ဝိပဿီ မြတ်စွာဘုရားရဲ့ လကျ်ာရံ အဂ္ဂသာဝက ဖြစ်တဲ့ အရှင် နိသဘ မထေရ်ထံမှာသရဏဂုံသီလဆောက်တည်တဲ့ အကျိုး ကြောင့် ဤဗုဒ္ဓလက်ထက် သာဝတ္ထိမြို့ သူဌေးမျိုးမှာ လာဖြစ်ပြီး အသက် ၇-နှစ်မှာ အခြား ကလေးတွေနဲ့ အတူ ဘုန်းကြီး ကျောင်း တစ်ခုကို ရောက်သွားချိန် ရဟန္တာကြီး တစ်ပါးက တရားထိုင်ပုံကိုသင်ပြတဲ့ အခါ ဆောက်တည်ဖူးတဲ့ သရဏဂုံကို ဆင်ခြင်ပြီး ဝိပဿနာ ပွားတဲ့ အတွက် ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ်။ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတော့ မြတ်စွာဘုရားက သူ့ကို ရဟန်းပြုပေးတယ် (= တံ အရဟတ္တပ္ပတ္တံ ဘဂဝါ ဥပသမ္ပာဒေတိ) (အပဒါန၊၁၊၈၂။ အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉)။

ငါးပါးသီလလုံသူ

၅။ ပဉ္စသီလသမာဒါနိယ သာမဏေ

အနောမဒဿီ ဘုရားရဲ့ သာဝက အရှင်နိသဘ မထေရ် (ဝိပဿီဘုရားရဲ့သာဝကနဲ့ ဘွဲ့တူတယ်)ထံမှာ ငါးပါးသီလကိုခံ ယူပြီး ရာသက်ပန် (အနှစ်တစ်သိန်း လူ့သက်တမ်း ကာလ) ဆောက်တည်တယ်။ ဒီပါရမီရှင်က ‘သေခါနီးသော် ငါ၏ သီလ ကိုအောက်မေ့ခဲ့၏’တဲ့။

ဤကုသိုလ်ကြောင့် ဗုဒ္ဓဂေါတမ ပွင့်ချိန် ဗုဒ္ဓဝါဒီ ဝေသာလီ သူဌေးအိမ်မှာ ဖြစ်တယ်။ ‘ဝါဆိုခါနီးအချိန် ငါ့မိဘတို့သည် ငါး ပါးသီလကို ဆောက်တည်ကြစဉ် မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားသော သီလကထာ ဒေသနာကို ကြားမိသည်နှင့် မိမိ ဆောက်တည်ဖူး သော သီလကို ဆင်ခြင်နိုင်ပြီး တစ်ထိုင်တည်းဖြင့် အရဟတ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက် ပြုနိုင်ခဲ့ပါ၏။ ထိုအချိန်က အသက် ၅- နှစ်သာ ရှိသေးပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓသည် ငါ့အား ရဟန်းပြု ပေးခဲ့ပါ၏ (အပဒါန၁၊၈၄)’လို့ အရှင်က မြွက်ဟခဲ့ပါတယ်။

သဲပုံစေတီလှူသူ

၆။ ပုလိနထူပိယ သာမဏေ

ဘုရား မပွင့်တဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုမှာ ရသေ့ရဟန်း အဖြစ်နဲ့ ရှေးဘုရားရှင်တွေကို ရည်မှန်းပြီး တည်တဲ့ သဲပုံစေတီကို သက်တော် ထင်ရှား ဘုရားအမှတ်နဲ့ ပန်းစသည် ပူဇော်တယ်။ ဒီကောင်းမှုကြောင့် ဂေါတမဗုဒ္ဓ ပွင့်ချိန် သာဝတ္ထိမြို့ရှိ ဗုဒ္ဓဝါဒီ သူကြွယ်အိမ်မှာ မွေးဖွားတယ်။ ဥပုသ်တစ်နေ့မှာ မိဘတွေက ဗောဓိပင် အပွေးနဲ့ ရွှေ စေတီ တည်ပြီး ဘုရားရှိခိုးစဉ် မိမိရဲ့ ကုသိုလ်ဟောင်းကို အာရုံမိပြီး တရားရှုမှတ်ရင်း ရဟန္တာ ဖြစ်တယ်။ ‘မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးရန်အိမ်မှ ထွက်လာစဉ်အရှင် သာရိပုတ္တာနှင့် တွေ့ပြီး အရှင်မြတ်ထံ သာမဏေ ပြုခဲ့၏။ ထိုစဉ် က အသက် ၇-နှစ်သာရှိပါသေး၏။ ရှင်တော်ဗုဒ္ဓက ရဟန်းပြု ပေးပါ၏ (အပဒါန၊၂၊၈၁)’။

ပန်းအလှူရှင်

၇။ တိကဏိကာပုပ္ဖ သာမဏေ

ဝိဇ္ဇာဓိုရ်ဘဝနဲ့ သုမေဓဘုရားကို မဟာလှေကားပန်း သုံးပွင့် လှူပြီး ဆုတောင်းအထူး ပြုခဲ့တဲ့ အတွက် သုဂတိ ဘဝတွေမှာ သုခအမျိုးမျိုး ခံစားပြီး ဤဘုရား လက်ထက်မှာ သာဝတ္ထိမြို့ အလွန် မဟာသာလလူချမ်းသာမျိုးမှာဖြစ်ပြီးရ-နှစ်အရွယ်မှာ ရဟန္တာဖြစ်တယ် (အပဒါန၊၂၊၈၇)။

၈။ နိဂုဏ္ဌိပုပ္ဖိယ သာမဏေ

ပဒုမုတ္တရ ဘုရားရှင်ကို ကြောင်းပန်းပွင့် လှူတဲ့ ကုသိုလ်ကြောင့် ဤဗုဒ္ဓ လက်ထက် သာဝတ္ထိမြို့မှာ လူပြန် ဖြစ်တယ်။ မိဘ အမျိုးအမည် မထင်ရှား။ အသက် ၇-မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ သီတင်းသုံး ရာ ကျောင်းသို့ ဝင်မိရာက သာသနာ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး မကြာမီ အရှင်အာနန္ဒာရဲ့ တရားကို နာကြားရလို့ ရဟန္တာ ဖြစ် သွားတယ် (အပဒါန၊၁၊၂၂၉)။

၉။ ပဒုမသာမဏေ

အလွန်ရွှင်လန်းတက်ကြွတဲ့ စိတ်စေတနာနဲ့ ပဒုမုတ္တရဘုရားကို ကြာပန်းနဲ့ တံခွန် လှူခဲ့တယ်။ ဒီမြတ်စွာ ဘုရားက ‘ဂေါတ မဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ ရဟန္တာ ဖြစ်မည်’လို့ ဗျာဒိတ် ပေးတော်မူတယ်။ 'ငါသည်ပညာ သတိအားကောင်းသဖြင့် အသက် ၅- နှစ်တွင် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါး၊ အဘိညာဏ် ၆-ပါးနှင့် တကွ ရဟန္တာ အဖြစ်သို့ ရောက်ခဲ့ပါ၏ (အပဒါန၊၁၊၁၂၁)’။ စည်းစိမ် ချမ်းသာတဲ့ သဒ္ဓါတရားနဲ့ ပြည့်စုံတဲ့ မိသားစု ဆိုတာက လွဲ၍ မွေးရပ်မိဘအမျိုးအမည်မထင်ရှား။

၁၀။ စန္ဒနမာလိယ သာမဏေ

မိမိကို ချီးမြှောက်ရန် ကြွလာတဲ့ သုမေဓဘုရားကို အင်ကြင်း ပန်း၊ စန္ဒကူး၊ သားရေနယ် အခင်း လှူဒါန်းပြီး သရက်သီးကို ကပ်လှူတယ်။ ဘုရားရှင်က ဂေါတမ ဗုဒ္ဓရဲ့ သာဝက ရဟန္တာ ဖြစ်မယ်လို ဗျာဒိတ် မိန့်မြွက်တယ်။ ‘ငါ ပဋိသန္ဓေ နေစဉ် ငါ့ ဆန္ဒကြောင့် မိခင်သည် စားသောက်ဖွယ်ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏။ အသက် ၅-နှစ်တွင် ရဟန်းပြုပြီး ခေါင်းရိတ်အပြီးတွင် ငါသည် ရဟန္တာအဖြစ်ကို ရခဲ့ပါ၏ (အပဒါန၊၂၊၆၁)’။ နေရပ် မိဘ အမျိုးအမည်မထင်ရှား။

တရားနာ

၁၁။ ဓမ္မဿဝနိယ သာမဏေ

ပဒုမုတ္တရ ဘုရားလက်ထက်မှာ ရသေ့အဖြစ်နဲ့ တရားနာယူပြီး အသက်ထက်ဆုံး ထိုတရားနဲ့ နေတယ်။ ‘သေခါနီးသော် ထို တရား နာယူခြင်းကို အမှတ်ရ၏။ ကောင်းစွာပြုလုပ်တဲ့ ထိုကု သိုလ်ကြောင့် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ခဲ့၏’။ ထို့ပြင် ထိုကုသိုလ်ကြောင့်ပဲ လူမင်းနတ်မင်း အကြိမ်ကြိမ် ဖြစ်ရတယ်။ ဤဘုရား လက်ထက်မှာ ‘ဂါထာတစ်ပုဒ်ကို ကြားနာမိသည်နဲ့ ရှေးကုသိုလ်ကံကို အမှတ်ရပြီး တစ်ထိုင်တည်းနဲ့ ရဟန္တာ ဖြစ်တယ်။ ထိုအချိန်က အသက် ၇-နှစ် (အပဒါန၊၁၊၃၁၆)’။ နေရပ်မိဘ အမျိုးအမည် မထင်ရှား။

မီးအလှူရှင်

၁၂။ ဧကဒီပိယ သာမဏေ

ဆီမီးတစ်တိုင် အလှူရှင်။ သိဒ္ဓတ္ထအမည်ရှိ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံလို့ ထင်းမီးနဲ့ ပူဇော်ကြတဲ့ အခါမနီးမဝေး အရပ်မှာ ဆီမီးညှိ ထွန်းပြီး တစ်ညလုံးပူဇော်ခဲ့တဲ့ ကောင်းမှုကြောင့် သုဂတိဘဝ တွေမှာ ကျင်လည်ပြီး ဤဘုရား လက်ထက်မှာ လူပြန်ဖြစ်တယ်။ ‘နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ အမိဝမ်း၌ ဖြစ်ရသော်လည်း ငါ၏ မျက်စိသည် မှိတ်ခြင်း မရှိခဲ့ချေ။ ငါသည် မွေးဖွားပြီးနောက် အသက် ၄-နှစ်မျှ ရှိသော်သာသနာ့ဘောင်၌ ရဟန်းပြု ခဲ့ပြီး လခွဲ သို့ မရောက်မီ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ခဲ့ပါ၏ (အပဒါန၊၁၊၄၃၉။ ၄၄၀)’။ သာဝတ္ထိမြို့သား မိဘအမျိုး အမည်မထင်ရှား။

ပစ္စည်းလေးပါး

၁၃။ ဘဒ္ဒသာမဏေ

ပဒုမုတ္တရဘုရားလက်ထက် ရဟန်းသံဃများအား ပစ္စည်းလေး ပါး လှူဒါန်းခဲ့ပြီး ဤဘုရား လက်ထက် သာဝတ္ထိမြို့မှာ တစ်ဦး တည်းသော သူဌေးသားအဖြစ် မွေးဖွားတယ်။ ဗုဒ္ဓသာသနာကို ကြည်ညိုတဲ့ မိဘများက အသက် ၇-နှစ်အရွယ် သားငယ်ကို မြတ်စွာဘုရားအား လှူဒါန်းတယ်။ မြတ်စွာဘုရားက အရှင်အာ နန္ဒာကို သာမဏေ ပြုစေပြီး အရှင်မြတ်ထံမှ ဝိပဿနာကိုသင် ယူတယ်။ ပါရမီကုသိုလ်ပါလို့ နေမဝင်မီ အဘိညာဏ် ၆-ပါးရ ရဟန္တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် မြတ်စွာဘုရားက ‘ဧဟိ ဘဒ္ဒ = ဘဒ္ဒ .. လာခဲ့’လို့ ဆိုဆဲ လက်အုပ်ချီပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓ ရှေ့ကို ရောက်လာတယ်။ အဲဒါသည်ပင်ဘဒ္ဒရဲ့ရဟန်းအဖြစ်ပါပဲ။ ဗုဒ္ဓူပသမ္ပဒါ= ဘုရား ကိုယ်တိုင်ရဟန်းပြုပေးလို့ ရဟန်းဖြစ်လာသူ (ထေရဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂)လို့ ဆိုပါတယ်။

သစ်သီး

၁၄။ ဖလဒါယကသာမဏေ

ပဒုမုတ္တရဘုရား လက်ထက်စည်းစိမ်ကို စွန့်ရသေ့ပြုပြီး ဘုရားကို ပျားရည်နဲ့ သစ်သီး မျိုးစုံ ဆွမ်းကပ်လှူခဲ့လို့ ဤဘုရား လက်ထက် သာသနာ့ဘောင် ဝင်ပြီး အသက် ၇-နှစ်နဲ့ ရဟန္တာ ဖြစ်တယ် (အပဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂၀)။ နေရပ် မိဘ အမျိုးအမည် မထင်ရှား။

သာမဏေကျော် ၄-ပါး

၁၅။ သံကိစ္စ သာမဏေ

သာဝတ္ထိမြို့ သူကြွယ်ရဲ့သား။ ကိုယ်ဝန်ကို မမွေးဖွားမီ မိခင် ကွယ်လွန်ပေမယ့် ပစ္ဆိမဘဝိက (ရဟန္တာ ဖြစ်ကို ဖြစ်ရမယ့်သူ) ဖြစ်လို့ သန္ဓေသားက မသေဘူး။ အရပ်စကားနဲ့ သေရွာပြန် ဖိုးသက်ပြင်းလေးပါပဲ။ ဒါတောင် မိခင် အလောင်းကို မီးရှို့စဉ် တံစိုးဝါးနဲ့ ထိုးတဲ့ အခါ ဝမ်းထဲရှိနေတဲ့ သန္ဓေသား (သံကိစ္စ)ရဲ့ မျက်စိထောင့်ကို ထိုးမိတယ်။ ဒါကြောင့် သံကိစ္စ (တံစိုးဝါးနဲ့ မျက်စီထောင့်ကို ထိုးခံရသူ)လို့ခေါ်တွင်လာတာ။ အသက် ၇- နှစ် အရွယ်မှာ ဆွေမျိုးများက အရှင်သာရိပုတ္တရာထံ အပ်နှံပြီး ရှင်ပြုပေးကြတယ်။ ခေါင်းရိတ်ပြီးတာနဲ့ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၂၅)။

၁၆။ ပဏ္ဍိတသာမဏေ

ကဿပ မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က အလွန် ဆင်းရဲသူ (မဟာဒုက်)အဖြစ်နဲ့ မြတ်စွာ ဘုရားနဲ့ သံဃာကို ဆွမ်းကပ်လှူတဲ့ အကျိုးကြောင့် ဂေါတမ ဗုဒ္ဓလက်ထက် သာဝတ္ထိမြို့က အရှင် သာရိပုတ္တရာရဲ့ တပည့် လူချမ်းသာအိမ်မှာ မွေးဖွားပြီး ပဏ္ဍိတ လို့ ခေါ်တွင်တယ်။ အသက် ၇-နှစ်မှာ သားရဲ့ ဆန္ဒအတိုင်း မိဘတို့က အရှင်သာရိပုတ်ထံမှာ သာမဏေပြုခွင့် ပေးကြတယ်။ တစ်နေ့အရှင်မြတ်နဲ့ အတူဆွမ်းခံကြွရင်းလမ်းတစ်ဝက်မှပြန် ခဲ့ပြီး တရားမှတ်တယ်။ ပဏ္ဍိတ တရားမှတ်နေတုန်း သိကြား မင်းက ပတ်ဝန်းကျင် ငြိမ်းချမ်းအောင် စောင့်ပေးတယ်။ သာမဏေပြုပြီး ရှစ်ရက်မြောက်မှာရဟန္တာဖြစ်သွားတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၅၉)။

၁၇။ သောပါကသာမဏေ

ရာဇဂြိုဟ်မြို့သား။ သောပါကဆိုတာ အနွယ်ရဲ့နာမည်။ မွေးပြီး လေးလအကြာ ဘခင်ရင်း သေဆုံးသွားလို့ ဦးလေးက မွေးစားတယ်။ အသက် ၇-နှစ်မှာ ဦးလေးရဲ့ သားနဲ့ အငြင်းပွားတဲ့ အတွက် ဦးလေးက သုသာန်မှာ ကြိုးနဲ့ ချည်ပြီး ပစ်ထားခဲ့တယ်။ ပစိမဘဝိက (ရဟန္တာ ဖြစ်မယ့်သူ)ရဲ့ ထုံးစံအရ အန္တရာယ် မဖြစ်ဘူး။ မြတ်ဗုဒ္ဓ သိမြင်တော်မူပြီး တန်ခိုးနဲ့ ‘သောပါက .. မကြောက်နဲ့။ လာခဲ့ပါ’လို့ မိန့်တော်မူတဲ့ အခါ ချည်ထားတာလွတ် သွားတဲ့ အပြင် ဂါထာအဆုံးမှာ လူငယ် သောတာပန် တည်တယ်။ နောက်ဆုံး ဂန္ဓကုဋိတိုက်ကို ရောက်လာ။ ဘုရားရဲ့ တ ရားကို ဆက်ပြီးနာရလို့ ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ်။ မြတ်စွာရားရဲ့ မေးခွန်း ၁၀-ခု (ကုမာရပဥှာ)ကို ဖြေနိုင်တဲ့ အတွက် ရဟန်း ဖြစ်ခွင့် (ပဥှာဗျာကရဏူပသမ္ပဒါ) ပေးတော်မူပါတယ် (ထေရဂါထာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၅)။

၁၈။ ရေဝတသာမဏေ

အရှင်သာရိပုတ္တရာမှာ ညီအစ်ကို မောင်နှမ ၇-ယောက်အနက် ၆-ယောက်တို့ ရဟန်း ပြုသွားတဲ့ အခါ ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟုတ်သေးတဲ့ မိဘများမှာ အငယ်ဆုံးသား ရေဝတကို ရဟန်း မပြုစေလိုတဲ့ အတွက် အစဉ်အလာအရ အသက် ၇-မှာ ရွယ်တူ မိန်းမငယ် တစ်ယောက်နဲ့ လက်ထပ်ထားဖို့စီစဉ်တယ်။ ဒါပေမယ့်ပွဲဆင် ယင်တဲ့ နေ့မှာပဲ ရေဝတ အိမ်က ထွက်ပြေးပြီး ရဟန်းတွေဆီ ရောက်လာတယ်။ အရှင်သာရိပုတ် ကြိုတင် မှာထားတဲ့ အတိုင်း ရဟန်းတွေက ရေဝတကို သာမဏေပြုပေးတယ်။ ကမ္မဋ္ဌာန်း သင်ပြီး မိဘနဲ့ ယူဇနာသုံးဆယ် ဝေးတဲ့ ရှားတောမှာ တရား ထိုင်၊ ဝါတွင်း သုံးလအတွင်း ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ ရဟန္တာ ဖြစ်တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၉၈)။ ‘အန္တောဝေဿယေဝ = ဝါတွင်း သုံးလ မှာပင်’လို့ ဆိုတဲ့ အတွက် အဲဒီ သာမဏေပြုတဲ့ ဝါတွင်းလို့ ပဲ ယူ သင့်ပါတယ်။ ပညာရှင် မာလာလာဆေကေရလည်း သာမဏေ ကျော် ၄-ပါး (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂၆)ထဲက ရေဝတ သာမဏေကို အရှင်သာရိပုတ္တရာရဲ့ ညီတော် အရှင်ရေဝတ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆိုတယ် (Pali Proper Names, III, p.)။

ဒါပေမယ့် အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာ (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၅) အရမူ အသက် ၂၀-ပြည့်၊ ရဟန်းဖြစ်ပြီးမှ ရဟန္တာ ဖြစ်ကြောင်း ဆိုတဲ့ အတွက် သာမဏေကျော် ၄-ပါးပါ အရှင်ရေဝတနဲ့ မတူဘူးလို့ ဆိုရလိမ့် မယ်။ မဟာဗုဒ္ဓဝင် ကျမ်းမှာလည်း အင်္ဂုတ္တရ အဋ္ဌကထာ အဆို အတိုင်း ဖော်ပြပြီး ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာကို ညွှန်းဆိုပေမယ့် ဤ ခြားပုံကို မှတ်ချက်မရေးထားဘူး။

၁၉။ သုမနသာမဏေ

ဒီသာမဏေဟာ ဘဝတစ်ခုမှာ သုမန အမည်ရှိတဲ့ သူဌေးဖြစ် စဉ် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ညီဝမ်းကွဲ တော်တဲ့ အရှင်အနုရုဒ္ဓါက အန္နဘာရ အမည်ရှိတဲ့ မြက်ထမ်းသမားဖြစ်တယ်။ ထိုစဉ်အခါသုမန သူ ဌေးက အန္နဘာရရဲ့ ခဲယဉ်းစွာ လုပ်ရတဲ့ ကုသိုလ် အထူးကို ဝယ်ယူဖူးတယ်။ ဂေါတမဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ အန္နဘာရက အနု ရုဒ္ဓါဖြစ်လာပြီး သကျမင်းသား ၆-ယောက်နဲ့ အတူရဟန်းပြု၊ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးနောက် မိမိရဲ့ ကုသိုလ်ကို အဘိညာဏ်နဲ့ ဆင် ခြင်ရင်း မိတ်ဆွေ သုမနသုဌေးကို ကြည့်တဲ့ အခါ ဝိဇ္ဈာဋဝီ တောအုပ်အနီး မုဏ္ဍရွာသား ဗုဒ္ဓဝါဒီ မဟာမုဏ္ဍပုဏ္ဏားရဲ့ သား အငယ် စူဠသုမန ဖြစ်နေတာကို သိသွားတယ်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ပုဏ္ဏားဆီ ရောက်၊ ကုသိုလ် ပြုဘက် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အတိုင်း ၇-နှစ် အရွယ်စူဠသုမနကလေး အရှင်မြတ်ထံသာမဏေ ပြုစဉ်ခေါင်း ရိတ်ပြီးတာနဲ့ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။

ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၂)အဆိုအရ သောပါကသာမဏေ နဲ့ သုမနသာမဏေ နှစ်ပါးသာ ရဟန္တာဖြစ်ပြီး ၇-နှစ်အရွယ်မှာ ပဲမြတ်ဗုဒ္ဓကဒါယဇ္ဇဥပသမ္ပဒါ (အမွေခံရဟန်း)အနေနဲ့ ရဟန်း ပဉ္စင်းအဖြစ် ခွင့်ပြုတော်မူပါသတဲ့။ ထေရဂါထာ အဋ္ဌကထာ အလိုအရ ဗုဒ္ဓူပသမ္ပဒါ ဖြစ်တဲ့ အရှင်ဘဒ္ဒ (ဖော်ပြပြီး အမှတ်၃)ကိုလည်း အထူးခွင့်ပြုချက်ရတဲ့ သာမဏေထူးလို့ ဆိုနိုင်တာပဲ။

၂၀။ ရှင်သီဝလိ

ပဒုမုတ္တရ ဘုရားလက်ထက်မှာ ဘုရားအမှူးရှိတဲ့ သံဃာကို အလှူကြီးပေးပြီးဆုတောင်းရာမှာဘုရားရှင်ကဂေါတမဗုဒ္ဓ လက် ထက် ပြည့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ဗျာဒိတ်ပေး ခံရတယ်။ ဝိပဿီ ဘုရားကိုလည်း ပျားရည်နဲ့ ဒိန်ချဉ်လှူပြီး ဆုတောင်းဖူးတယ်။ ဤဗုဒ္ဓ လက်ထက်မှာ ကောလိယ သာကီဝင် သုပ္ပဝါသာ မင်း သမီးရဲ့သား ဖြစ်လာတယ်။ ကျမ်းဂန်မှာ အမိဝမ်းထဲမှာပဲ ၇- နှစ် ကြာကြောင်းမှတ်တမ်း ရှိတယ်။ မွေးဖွားပြီး မကြာခင်အရှင်သာရိပုတ္တရာထံမှာ ရှင်ပြု၊ တရားအားထုတ်၊ ရဟန္တာ ဖြစ် တာပါပဲ။ လာဘ်လာဘ အပေါများဆုံး ဧတဒဂ်ဘွဲ့နဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ချီးမွမ်းခြင်းခံရတယ် (အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၈)။

၂၁။ တိဿသာမဏေ

သာဝတ္ထိမြို့နေ အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ကိုးကွယ် ဒကာဒကာမ မိသားစုရဲ့ သား။ အသက် ၇-နှစ်မှာ မိမိဆန္ဒနဲ့ အရှင်သာရိ ပုတ္တရာထံမှာ သာမဏေပြုတယ်။ ရှင်ပြုပြီး ၈-ရက်မြောက်နေ့ ဆွမ်းခံဝင်တဲ့ အခါ သင်္ကန်းနဲ့ ဆွမ်းတွေ အလျှံပယ်ရလို့ ရှားပါး သံဃာတွေကို အလှူဒါနပြုတယ်။ ကောင်းစွာ တရား ရှုမှတ်နိုင် ရန် မိဘနဲ့ ဝေးရာသို့ သွားပြီး တရားအားထုတ်တဲ့ အတွက် သီတင်းကျွတ်တာနဲ့ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တ ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။

ကိုရင် တိဿဟာ မိဘတို့ပေးတဲ့ တိဿဆိုတဲ့ နာမည် အပြင် ဆွမ်းအလှူရှင် တိဿ၊ ကမ္ဗလာအလှူရှင် တိဿ၊ တော ကျောင်းနေ တိဿလို့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး အသက် ၇-နှစ် အရွယ်မှာပင် နာမည် ၄-မျိုးနဲ့ ကျော်ကြားခဲ့တယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၃)။

၂၁။ သုခသာမဏေ

ဘဝတစ်ခုမှာ သုံးနှစ် ကျွန်ခံပြီးမှ ရရှိတဲ့ အမွှေးနံ့သာ ကြိုင် လှိုင်တဲ့ အစားအစာကို ကိုယ့်အတွက် မချန်ဘဲ နိရောဓ သမာ ပတ်မှ ထတော်မူတဲ့ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား စေတနာ ထက်သန်စွာ လှူဒါန်းပြီး ဘဝသံသရာမှာ ချမ်းသာပြီး အရှင်ဘုရားတို့ သိတဲ့ တရားကို သိရလိုကြောင်း ဆောင်းဆု ဆိုတယ်။ ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ လက်ထက် သာဝတ္ထိမြို့ အရှင်သာရိပုတ်ရဲ့ တပည့်ဒကာ အိမ် မှာ လူပြန်ဖြစ်တယ်။ အသက် ၇-နှစ်မှာ ရဟန်းပြုလိုကြောင်း ပြောသဖြင့် မိဘများက အရှင်မြတ်ထံမှာပဲ သာမဏေ ပြုပေး ကြတယ်။ နောက်ဆုံး ပဏ္ဍိတသာမဏေနဲ့ ဖြစ်ပုံနဲပ ခပ်ဆင် ဆင်ရဟန္တာဖြစ်သွားတယ်။ ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၅)။

၂၂။ သာနုသာမဏေ

မြတ်ဗုဒ္ဓ ဇေတဝန်ကျောင်းမှာ ဟောတာဖြစ်လို့ ဒီသာမဏေက သာဝတ္ထိမြို့သား ဖြစ်နိုင်တယ်။ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်ပေ မယ့် ငယ်စဉ်ကပင် သာမဏေ ပြုခဲ့တယ်။ ကျင့်ဝတ်နဲ့ ပြည့်စုံတယ်။ သံနေသံထားနဲ့ တရား ဟောပြီးတိုင်း မိဘဟောင်း တွေကို အမျှဝေတဲ့ အတွက် မိခင်ဟောင်း ဘီလူးမပင် နတ်တွေ လေးစားတာကိုခံရတယ်။

သာမဏေ အရွယ်ရောက်တဲ့ အခါ လူထွက်လိုတဲ့အတွက် လူ့မိခင်ဆီ တစ်ပါးတည်း ကြွလာတယ်။ မိခင်ဟောင်းမှာ သားကို ချစ်ခြင်း၊ မိမိရဲ့ နတ်တွေအကြား ရရှိထားတဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ မလျော့စေလိုခြင်းတို့ကြောင့်လူမထွက်စေလိုတဲ့ အတွက်သာ မဏေကိုဝင်ပူးပြီး ‘ဥပုသ်နေ့၌ ဖြူစင်နှလုံးဖြင့် ဥပုသ်စောင့်သုံးကို ဘီလူးတို့ မပူးဝင်နိုင်’ကြောင်း သာမဏေ သတိပြန်ရရင် ပြောကြားပါလို့ လူ့ဘဝမိခင်ကိုဆိုတယ်။

အဲဒီလို မိခင်တွေရဲ့ ဖြောင်းဖြမှုကြောင့် သာမဏေမှာ လူ မထွက်ဖြစ်ဘဲ အသက် ၂၀-မှာ ရဟန်းပြု၊ အဲဒီနောက် မြတ် ဗုဒ္ဓရဲ့တရားကိုနာ၊ တရားထူး ရသွားပြီး နောင်အခါ ပိဋကတ် တတ်ကျွမ်းတဲ့ ဓမ္မကထိကကြီးဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီ (= ပရိနိဗ္ဗယိ)လို့ ဆိုတဲ့ အတွက် ရဟန္တာ ဖြစ်သွားတယ်လို့ ယူ ဆရပါတယ် (ဓမ္မပဒ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆)။

အချုပ်

ဘုန်းကြီး ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးသမျှ အသက် ၄-နှစ်နဲ့ ရဟန္တာဖြစ် တာ၂-ပါး။ ၅-နှစ်နဲ့ ဖြစ်တာ ၃-ပါး။ ၇-နှစ်နဲ့ ဖြစ်တာ ၁၆- ပါး။ အသက်၂၀-နှစ်သာမဏေထူး ၁-ပါးတို့ရဲ့မှတ်တမ်းကို ပါဠိတော်အဋ္ဌကထာတွေမှာ တွေ့မိပါကြောင်း။ ရှာထားပြီးသား မရှိလို့ အဖြေ နောက်ကျတာ သွားတာပါ။ ကြည်ညို ပူဇော်နိုင်ပါစေ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်..

အောက်တိုဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၅။

-------------------

၄၃၉။ နိုင်ငံခြားကသိမ်

ဘုန်းကြီး တပည့်တော် စန္ဒနပါ၊ မေးခွန်းလေး တစ်ခုမေးချင် လို့ ပါ ဘုရား။ မိမိကျောင်းအတွင်း ဝိသုံဂါမသိမ် သမုတ်ရာ၌ မင်းဖြစ်သူက အပိုင်စား ပေးထားသောနေရာမှာသာ သမုတ်နိင်တယ်လို့ သိထားပါတယ်ဘုရား။ သို့ဖြစ်၍ နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည် များတွင် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတော် သမ္မတ သို့မဟုတ် ဝန်ကြီး ချုပ်တို့က ထိုမြေနေရာကို တရားဝင် ပေးအပ်ပြီးမှ သိမ်သမုတ် ကြပါသလားဆိုတာ သိချင်တာပါဘုရား။

ဘုန်းကြီး ကိုယ်စိတ်နှစ်ဖြာ ကျန်းမာ ချမ်းသာပြီး သာသနာ တော်ကိုစိတ်တိုင်းကျပြုနိုင်ပါစေဘုရား။

တပည့်စန္ဒန

-------------------

သိမ်ဆိုတာ

သာမန် စာဖတ်သူ ရိပ်မိအောင် သိမ်အကြောင်းကို နည်းနည်း ပြောပြရမယ် .. ရဟန်းသံဃာ အချင်းချင်းပဲ စည်းဝေး စုရုံးပြီး လုပ်ရတဲ့ ‘ရဟန်းခံခြင်း၊ ဥပုသ်ပြုခြင်း၊ ပဝါရဏာပြုခြင်း’ စတာ တွေကို ဘုန်းကြီးသုံး ဝေါဟာရနဲ့ ‘ကံကြီးကံငယ် ပြုခြင်း’လို့ ခေါ်ပြီး ဒီလိုကံကြီး ကံငယ်ပြုဖို့ သီးခြား သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေ ရာကိုတော့ ‘သိမ်’လို့ ခေါ်ပါတယ်။ သံဃာတွေ သိမ်တစ်ခု အတွင်းစုဝေးကြတဲ့ အခါ တစ်ပါးနဲ့ တစ်ပါး ၂-တောင့်ထွာအတွင်းကို ရောက်နေမှ ‘သာမဂ္ဂီ = ညီညွတ်ခြင်း’ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်တယ်။ အဲဒီလို ‘သံဃာတွေ သာမဂ္ဂီဖြစ်ဖို့ သိမ်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓခွင့်ပြုတော်မူတာပဲ (ဝိ၊၃၊၁၄၄)’။

သိမ်ရှိမှ ရဟန်းသံဃာ အဆက်မပြတ် ရှိပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာ အရှည်တည်နိုင်မှာ ဖြစ်လို့ သိမ်ဟာ အရေးကြီးပါတယ်။

သိမ် ၂-မျိုး

(၁) အဗဒ္ဓသိမ် (အလိုလို ဖြစ်နေပြီးသား သိမ်)။ သံဃာတွေ ကမ္မဝါစာ ဖတ်ပြီး သိမ်သမုတ်စရာ မလိုတဲ့ သိမ်မျိုး။ ဥပမာ .. ကျေးရွာ (ရပ်ကွက်)သည်ပင် သိမ်။ မင်း သို့မဟုတ် အစိုးရတို့ က ရွာအနေနဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နယ်နိမိတ် အဝိုင်းအဝန်း တစ်ခုလုံးဟာ အဗဒ္ဓသိမ် သို့မဟုတ် အလိုလိုသိမ် ဖြစ်လို့ ရ ဟန်းတွေ တစ်နေရာမှာ စုရုံးပြီး ကံကြီးကံငယ် ပြုနိုင်တယ်။ သဘာဝရေအိုင် (လူလုပ် ရေအိုင်၊ ရေကန်တွေ မဟုတ်)၊ မြစ် ချောင်းစသည်ဟာလည်း အဗဒ္ဓသိမ်ပါပဲ။

(၂) ဗဒ္ဓသိမ် (အနည်းဆုံး ၄-ပါး အရေအတွက် ရှိတဲ့ သံဃာနဲ့ ကမ္မဝါစာ ဖတ်ပြီး သမုတ်ရတဲ့ သိမ်)။ အကျယ်ဆုံး သုံးယူ ဇနာထိ နယ်နိမိတ် ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ပြီး သမုတ်ရင် မဟာ သိမ်လို့ ခေါ်ပြီး အဲဒီ မဟာသိမ်ရဲ့ အထဲမှာပဲ သွားလာရေး လွယ်ကူအောင် နယ်နိမ်ိတ် ကျဉ်းကျဉ်း ထပ်မံ သတ်မှတ်ပြီး သမုတ်ရင် ခဏ္ဍသိမ်လို့ ခေါ်တယ်။

ဝိသုံဂါမသိမ်

သိမ်နယ်နိမ်ိတ်တစ်ခုအတွင်း သံဃာ့ကံပြုတဲ့ အခါရဟန်းတွေ အချင်းချင်း နှစ်တောင်နဲ့ တစ်ထွာ အတွင်းမှာ ရှိနေရတယ်။ ဒါကြောင့် ကျယ်ပြန့်တဲ့ ရွာ သို့မဟုတ် ရပ်ကွက် နယ်နိမိတ် တစ်ခုလုံး သိမ် ဖြစ်နေရင် အဲဒီ အတွင်းမှာ သံဃာ့ကံ ပြုတိုင်း သံဃာကုန် နှစ်တောင်နဲ့ တစ်ထွာအတွင်းသွားရောက်ရလို့ ကံ ပြုရာမှာ ခက်ခဲတဲ့ အတွက် အဲဒီ ‘ရွာတည်းဟူသော သိမ်ကြီး’ ထဲမှာပဲ မြေအကျယ် အဝန်းတစ်ခုကို နယ်နိမိတ် ပိုင်းခြား သတ်မှတ်ပြီး မင်း သို့မဟုတ် အစိုးရတာဝန်ရှိသူက ရွာအဖြစ် သီခြားသတ်မှတ်ပေးတဲ့ နေရာကို ‘ဝိသုံဂါမ (ဝိသုံ= သီးခြား၊ ဂါမ=ရွာ)’လို့ ခေါ်တယ်။

ဥပမာ .. ရွာဦးကျောင်းဝင်းထဲမှာ ပေ ၅၀ ပတ်လည်ရှိတဲ့ နေရာကို သတ်မှတ်ပြီး အစိုးရထံမှာ အဲဒီ မြေကို ဝိသုံဂါမ (သီးခြားရွာ)အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးပါလို့ ခွင့်တောင်းလို့ အစိုးရက ခွင့်ပြုရင် အဲဒီ မြေကွက်ကို ‘ဝိသုံဂါမ’လို့ ခေါ်တာပဲ။ ‘ဝိသုံဂါမ’ အဖြစ် အစိုးရဆီက အမိန့် ကျပြီးသား မြေကိုထပ်ပြီး သံဃာ နဲ့ သိမ်သမုတ်ဖွယ် မလိုဘူးလို့ ဆရာအချို့က ဆိုပြီး အချို့က လိုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မလိုရင် အဗဒ္ဓသိမ်လို့ ဆိုပြီး လိုရင် ဗဒ္ဓသိမ်လို့ ဆိုမှာပေါ့။

နယ်သိမ်းသိမ်

ဝိသုံဂါမအဖြစ် အစိုးရဆီက ခွင့်တောင်းရတာဟာ ခက်လွန်း ကြာလွန်းတယ်။ သို့မဟုတ် မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဘုန်းကြီး ကျောင်းဝင်း အတွင်း မြေကို ပေ ၅၀ ပတ်လည် စသည် .. ကိုယ့်ဟာကိုယ် သတ်မှတ်ပြီး သိမ်သမုတ်နိုင်တယ်။ အဲဒီလို သမုတ်တဲ့ အခါ ရွာ သို့မဟုတ် ရပ်ကွက် အတွင်းရှိ သံဃာတွေ အားလုံး သိမ်သမုတ်မယ့် နေရာအတွင်းကို မဖြစ်မနေ ရောက် အောင် လာရတယ်။ မလာနိုင်ရင် သဘောတူကြောင်း ယင်း တို့က ဆန္ဒပေးရတယ်။ လူလည်း မလာ၊ ဆန္ဒလည်း မပေးရင် ထိုသိမ်သမုတ် ခြင်းကိစ္စ မအောင်မြင်ဘူး။ ဒါ့အပြင် သိမ်သမုတ် နေစဉ် အခြား ရပ်ကွက် ကျေးရွာက သံဃာတွေ သိမ်သမုတ် နေတဲ့ ရပ်ကွက် သို့မဟုတ် ရွာ နိမိတ်အတွင်း မဝင်နိုင်အောင်လည်း လူသို့မဟုတ် သာမဏေတွေကို အစောင့်ထားရတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ သမုတ်တဲ့ သိမ်ကို ‘နယ်သိမ်းသိမ်’လို့ ခေါ်တယ်။ ကမ္မ ဝါစာဖတ်ပြီး သမုတ်ရလို့ ‘ဗဒ္ဓသိမ်’လို့လည်း ခေါ်မှာပေ့ါ။

နိုင်ငံခြားမှာ

နိုင်ငံခြားမှာက ‘မင်းဖြစ်သူက အပိုင်စား ပေးခြင်း’ သို့မဟုတ် အစိုးရဆီက ‘ဝိသုံဂါမအဖြစ် ခွင့်ပြုမိန့် ပေးခြင်း’ ဆိုတာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အထက်မှာ ဖော်ပြတဲ့ နယ်သိမ်းသိမ်ပဲ သမုတ်ရပါတယ်။ ဘုန်းကြီး မှတ်မိသလောက် အမေရိကမှာ တော့ သိမ်သမုတ်တဲ့ အခါ city နယ်နိမိတ်တွေမှာ အစောင့် ထားတာကို မတွေ့မိဘူး။ ရဟန်းတစ်ပါး အနေနဲ့ အမေရိကကို ရောက်လာဖို့ ဆိုတာခက်တဲ့ အတွက်လိုမယ်တော့ မထင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ‘ဂရုက လဟုကေသု ဂရုကေ ဌာတဗ္ဗံ (အလေး အပေါ့ ယှဉ်ရင် အလေးနောက်ကို လိုက်)’အရ အစောင့် ထားရ မယ်လို့ ဆိုရင်လည်း မငြင်းလိုပါဘူး။

မိန့်ပါကုန်

ဘုန်းကြီး စဉ်းစားမိတာက .. အမေရိကမှာ zoning (နယ်မြေ သတ်မှတ်ချက်)ဆိုတာ ရှိတယ်။ ဥပမာ ..religious zone အဖြစ်အစိုးရက သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ နယ်မြေ။ အဲဒီနယ်မြေ မှာ မည်သည့် ဘာသာမဆို သူ့ဘာသာရေးကို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ခွင့် ရှိတယ် (ဥပမာ .. တရားဟော၊ လူစုလူဝေး၊ စီတန်း လှည့်လည်၊ အဆောက်အအုံ ဆောက် .. စသည်)။ အဲဒီလို religious zone နယ်မြေမျိုးမှာ ‘ဘုန်းကြီးကျောင်း (ယင်းတို့ အသုံးအရ Church)’အဖြစ် အစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ရရင် ဒီဘုန်း ကြီး ကျောင်းဝင်းကို ‘ဝိသုံဂါမ’လို့ ယူရင် ရနိုင်မလားလို့ ပါ .. ပညာရှိတို့မိန့်တော်မူပါကုန်။

ဒီဇင်ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၅)။

---------------

၄၄၀။ ပြောင်းလဲချိန် တန်ပြီ

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊ ရိုသေစွာမေးလျှောက်အပ်ပါသည်.. သာသနာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ သာသနာရေးဦးစီးဌာနက ကျင်းပ သော အကြိမ် (၆၀)မြောက် အဘိဓမ္မာ (ဂုဏ်ထူးဆောင်) စာ မေးပွဲ ပထမဆင့် မေးခွန်းတွင် ပါသည့် ‘ပြောင်းလဲချိန် တန်ပြီ ဟူသော စကားနှင့်အညီ အမှန် တကယ် ပြောင်းလဲခွင့်ရမည့် အချိန်ကို မျှော်လင့်လျက် ဘဝင်မြင့်စိတ်ကြီးဝင်နေသူ သန္တာန်၌ ဖြစ်သောစိတ်ကို အတိအကျ ဖော်ပြ၍’ဟူသော မေးခွန်းစာပိုဒ် မှာ နိုင်ငံရေး ဘက်လိုက်မှု သဘောပါနေ၍ ထိုစာမေးပွဲကို အများပြည်သူ လေးစားမှု လျော့နည်းသွားနိုင်ကြောင်း ဝေဖန်ပြစ် တင်မှုများကို ဆရာတော် တွေ့မိမည်ဟု ထင်ပါသည်။ ဖော်ပြပါ မေးခွန်း၏ အဖြေမှန်ကိုသိလိုပါသည်။ နိုင်ငံရေးနှင့် ပတ်သက်ပုံ ကိုလည်း ရှင်းပြပေးစေလိုပါသည် အရှင်ဘုရား။ လွန်တာရှိလျှင် ဝန္ဒာမိပါဘုရား။ အဖြေကိုမျှော်လင့်နေပါမည် အရှင်ဘုရား။

လှမြင့်အေး (ခေတ္တဘန်ကောက်)

-------------------

ဉာဏ်မီသမျှ

၂၀၀၈-ခုနှစ် ဥပဒေ (မြန်မာ)ကို ဖတ်ပြီးနောက် ဒီဥပဒေအရ လက်ရှိမှာ တိုင်းပြည်ရဲ့ အာဏာ အများဆုံးကို ဆုပ်ကိုင်ပြီး ဘယ်သူ အုပ်ချုပ်နေတယ် ဆိုတာလောက် အကြမ်းမျှ နား လည်ထားရုံက လွဲ၍ နိုင်ငံရေးကို ဘုန်းကြီး အလွန်ကြီး နား မလည်ပါ။ အမေးရှိလို့ အဖြေကိုတော့ နည်းနည်း စဉ်းစားပေး ပါမယ်။ ဘုန်းကြီး ဉာဏ်မီသမျှနဲ့ မေးခွန်းရဲ့ အပေါ်ယံမျှကို စဉ်း စားကြည့်ရင် ..

(၁) ပထမအဓိပ္ပာယ်

‘ပြောင်းလဲချိန် တန်ပြီ’ဆိုတဲ့ စကားက (က) အဆိုးက အကောင်းသို့ ပြောင်းလဲချိန် တန်ပြီ (ခ) အကောင်းက အဆိုးသို့ ပြောင်းလဲချိန်တန်ပြီလို့ အဓိပ္ပာယ်နှစ်မျိုး ယူရင် အမှန်နဲ့ မဝေးဘူးလို့ ယူဆတယ်။ အမှန်တကယ် အကောင်းသို့ ပြောင်းလဲဖို့ မျှော်လင့်နေသူဟာ ‘ဘဝင်မြင့် စိတ်ကြီးဝင်နေသူ’ မဖြစ်နိုင်။ ‘ဝမ်းသာ ပျော်ရွှင်နေသူ’သာ ဖြစ်သင့်လို့ အဖြေက ‘သောမနဿ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ ကုသိုလ် သို့မဟုတ် အကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပါဒ်’ ဖြစ်နိုင်တယ်။ အမှန် တကယ် အဆိုးသို့ ပြောင်းလဲဖို့ မျှော်လင့် နေသူလည်း ‘ဘဝင်မြင့် စိတ်ကြီး ဝင်နေသူ’ မဖြစ်သင့်။ ‘စိတ် ညစ်စိတ်ဆိုး မနာလိုဝန်တိုသူ’သာ ဖြစ်နိုင်လို့ အဖြေက ‘ဒေါမနဿ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ အကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပါဒ်’ ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆတယ်။ ဒီအဓိပ္ပာယ်အရ ဆိုရင် ဒီမေးခွန်းဟာ အပေါ်ယံ အရ မှားနေတဲ့ မေးခွန်းလို့ ဆိုနိုင်တယ်။

(၂) ဒုတိယအဓိပ္ပာယ်

အဘိဓမ္မာ မေးခွန်းပါ ‘ဘဝင်မြင့် စိတ်ကြီးဝင်နေသူ’ဆိုတဲ့ နောက်ဆုံး စာသားကို အတည်ယူပြီး ဆိုရရင် ‘အမှန် တကယ် ပြောင်းလဲခွင့် ရသွား’ပြီးနောက် ဖြစ်လာမယ့် အခြေ အနေထိထည့်သွင်း စဉ်းစားမှ ဖြေဆိုလို့ ဖြစ်နိုင်မယ်။ အင်း.. အဲဒီ အခြေအနေက ‘အရပ်သားဘဝမှ နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ အာဏာ အရှိဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်း’လို့ ဆိုပါစို့။ ဒီလို ဆိုရင် (က)မိမိရဲ့ဘဝနဲ့ ဓနကိုတွယ်ကပ်လွန်းတဲ့ ပညာမဲ့သူ အဖို့ ‘ဘဝင်မြင့်စိတ်ကြီးဝင်ခြင်း’ဖြစ်နိုင်သလို (ခ) မိမိရဲ့ဘဝ နဲ့ ဓနကို စွန့်ရဲတဲ့ ပြည်သူ့ဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းလိုသူ ပညာရှိ အဖို့မူ ‘ကိုယ့်ကိုနှိမ့်ချ အမြဲနေခြင်း’လည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲ။

(က)ရဲ့ အဖြေက မာနပြဋ္ဌာန်းတဲ့ လောဘမူ သောမနဿ အကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပဒ် (ခ)ရဲ့ အဖြေက အလောဘ ပြဋ္ဌာန်းတဲ့ မဟာကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ ဒီလိုအဓိပ္ပာယ်ယူရင် တောင် ဒီမေးခွန်းက တစ်ဝက်ပဲ မှန်ဖွယ်ရှိတယ်။

တာဝန်ရှိသူ

၂၁-ရာစုမှာ ‘ဂဏ္ဌိကျမ်းဆို အတိုင်း မဟုတ်လို့ အဖြေ မှားတယ်’ဆိုတာမျိုးက ခေတ်မမီတော့ဘူး။ စာမေးပွဲ ဆိုတာ ဖြေ သူတွေ အရည်အချင်းရှိလာဖို့ပဲ ရည်ရွယ်သင့်တယ်။ မင်းမသိ တာကို ငါမေးနိုင်တယ်လို့ ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားဖို့ မေးခွန်းမေးတာ မျိုး မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာ ပြန့်ပွားရေးဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ကျင်းပပြီး နိုင်ငံနဲ့ အဝန်း ဖြေဆိုကြတဲ့ အဆင့် မြင့် (တယ်လို့လည်း ယူဆရ)တဲ့ ဒီလို ဘာသာရေး စာမေးပွဲ မျိုးမှာ စာဖြေသူ ဒွိဟဖြစ်စေမယ့် မေးခွန်းမျိုးကို မမေးသင့်ပါဘူး။ မေးခွန်းတွေကို စစ်ဆေးတဲ့ ဘုတ်အဖွဲ့ တစ်ခုရှိတယ် ဆိုရင် မေးခွန်းတွေကို မတည်းဖြတ်ခဲ့တာအတွက် အဲဒီအဖွဲ့က တာဝန် ယူရမှာပေါ့။ ဒီလို မဟုတ်ရင် ကိုယ့်လုပ်ရပ် သမိုင်းမှာ ကျန်နေခဲ့မှာပဲ။

နိုင်ငံရေးလော

နိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက် မပတ်သက်ကို ဘုန်းကြီး အတိအကျ မရှင်းပြနိုင်ပါ။ ဘာကြောင့်ဆို .. မေးသူရဲ့ စိတ်ကို ဘုန်းကြီးမှ မသိနိုင်ဘဲ။ စာဆိုတာ စကားလုံးထဲက လာတာဖြစ်လို့ ‘စကား ထဲက ဇာတိပြ’ဆိုတဲ့ အတိုင်း မေးခွန်း မေးသူရဲ့ ဘက်လိုက် တဲ့ သဘောထားကို အထင်းသား မြင်နိုင်ပါတယ်လို့ ဆိုရင် တော့ သင်လည်း အဲဒီလို ဆိုခွင့်ရှိလို့ ‘ကိုယ့်သဘောပါ’လို့ ပဲ ဆိုပါရစေ။ ဖော်ပြပါ အဘိဓမ္မာမေးခွန်း မေးသူ (သို့မဟုတ် တာဝန်ရှိသူတွေ)ဟာ ဗန်းမော် တင်အောင် ရေးတဲ့ ‘သူ့ဇာတ် ကောင်နဲ့ သူ့စရိုက်’ ဝတ္ထုထဲမှာ စာရေးဆရာဟာ မိမိရဲ့ ခံစား ချက်နဲ့ သရုပ်ဖော်တဲ့ မိမိရဲ့ဇာတ်ကောင်ကို ထိန်းမရဖြစ်သွား သလို ခံစားချက် ပြင်းထန်သွားခြင်းမျိုး ပေလော။

ဘက်မလိုက်

‘နိုင်ငံရေး ဘက်လိုက်မှုသဘော ပါနေ၍’လို့ ဆိုတယ် နော်။ ဆိုတိုင်း ပါနေတယ် ဆိုရင် အဘိဓမ္မာ စာမေးပွဲ မေးခွန်း မေး သူတို့ ဆင်ခြင်သင့်တာပဲ။ ဟုတ်ပါတယ် ..ဘာသာရေးဆိုတာ ဘက်မလိုက်ကောင်းပါဘူး။ သံဃာ အုပ်စုကြီးနှစ်ခု အငြင်းပွား မှု ပြင်းထန်နေတဲ့ အချိန် ဗုဒ္ဓဘုရားတောင် နှုတ်ဆိတ်တော်မူတယ် မဟုတ်လား။ ၈၈-အရေးအခင်းတုန်းက ရဟန်းရှင်လူ အများစု ကြည်ညိုခံရတဲ့ မင်းကွန်း တိပိဋက ဆရာတော်ကြီး တောင် ကြားညပ်ခဲ့ဖူးတာကို နှလုံးမူသင့်တာပဲ။

အိုကေ..အဆိုပါ အဘိဓမ္မာမေးခွန်းမှာ ‘ကိုယ်ကကျိန်း သေ နိုင်မယ်လို့ တွက်ဆပြီး တစ်ဖက်သားကို နှစ်ကြိမ်မြောက် အထင်သေးချိန် တစ်ဖက်သားက မိုးကြိုးနဲ့ အီးသံလို ဆိုတဲ့ ဦးပုညရဲ့ စကားလို ကိုယ့်ထက် အရည်အချင်း သာလွန်းလို့ ခေါင်းမဖော်နိုင်အောင် ထုနှက်ခံရတဲ့ အတွက် အသူရာ အံကြိတ် ဖြစ်နေသူတွေရဲ့ သန္တာန်၌ ဖြစ်သော စိတ်ကို အတိအကျ ဖော် ပြ၍’ဆိုတဲ့ မေးခွန်း စာပိုဒ်လေး တစ်ခုလောက် ထပ်ဖြည့်ပေး ရင် မေးခွန်းကို ဝေဖန်သူတို့ ကျေနပ်မလား .. ဘုန်းကြီးတော့ မကျေနပ်ဘူး။ အဲဒီလို ‘အထေ့ အငေါ့ အချိတ်’တွေ ပါကို မပါ သင့်ဘူး။ ရည်ရွယ်ချက်က ‘ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာပြန့်ပွားရေး’ပဲ။

ဇန်နဝါရီ ၁၊ ၂၀၁၆။

-------------

မင်းမှာ သစ္စာ

အမှန်အကန် ပြောဆိုခြင်း သစ္စာတရား၏ အကျိုးကြီးခြင်း၊ မမှန်မကန်ပြောဆိုခြင်း၏ အပြစ်ကြီးခြင်းကိုသိကြကုန်သော အနောက်တိုင်း ပြည်ကြီးသားတို့သည် သစ္စာကို အလေးပြု သည်ဖြစ်၍ မည်ကဲ့သို့ စီရင် မည် စုံညီညှိနှိုင်း ဥပဒေထားမိ လျှင် မတောင်းပန်နိုင်၊ အခွင့်မပေးနိုင်ဧကန်စီရင် ရသည်။

(ရာဇဓမ္မသင်္ဂဟကျမ်း၊ စာ-၂၀၅)

၄၄၁။ မီးပွတ်သမားလို ကျင့်ပါ

အရှင်ဘုရား၊

နေ့စဉ် ဘုရားရှိခိုးရာတွင် နမော တဿ သုံးကြိမ်၊ သြကာသ ကန်တော့ချိုး၊ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိနှင့် ဘုရားဂုဏ်တော် ကိုးပါး တို့ကိုရွတ်ဆိုပြီး ပူဇော် ကန်တော့ပါသည်။ ထို့နောက်ပဋ္ဌာန်း အကျယ် ပါဠိတော်ကို ရွတ်ဆိုပြီး မေတ္တာပို့ အမျှဝေဖြင့် အဆုံး သတ်ပါသည်။ တပည့်တော်၏ မိတ်ဆွေက ငါးပါးသီလ ခံယူ ဆောက်တည်ခြင်း မရှိ၍ မပြည့်စုံဟု ဆိုပါသည်။ တပည့်တော် က သီလသည် ကိုယ်ကျင့်တရား ဖြစ်သဖြင့် ဘုရား ရှိခိုးသည် ဖြစ်စေ၊ မရှိခိုးသည် ဖြစ်စေ ဆောက်တည်ရမည့် အရာဟုမှတ် ယူကြောင်း ပြန်ပြောပါသည်။ သီလခံယူ ဆောက်တည်မှုပါမှ ဘုရားရှိခိုးခြင်း ပြည့်စုံပါသလား။ အရှင်ဘုရား။

ဖြေကြားပေးစေလိုပါသည်

မျိုးကိုကို (စင်္ကာပူ)

-------------------

ဘုရားရှိခိုးခြင်း

ဒီနေရာမှာ ဘုရားရှိခိုးခြင်းဆိုတာ ဆင်းတုသို့မဟုတ် စေတီကို (သက်ရှိဘုရားသို့မဟုတ် ဓာတ်တော်မွေတော်အမှတ်နဲ့)ရှိခိုး ဦးညွတ်ရုံမျှ အဓိပ္ပာယ်မျိုးလို့ မယူဆဘူး။ ဘာဝနာ တစ်မျိုးကို၊ သို့မဟုတ် တစ်မျိုးမကကို တစ်ပြိုင်နက် ရွတ်ပွားတာလို့ ဆိုရင် ပိုကောင်းမယ်။ ဥပမာ..ဂုဏ်တော်ကိုးပါးကို ရွတ်ဆိုခြင်းအရ ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို ပွားများခြင်း (ဗုဒ္ဓါနုဿတိ)၊ မေတ္တာပို့ခြင်း အရ (မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း)၊ ပဋ္ဌာန်းရွတ်ခြင်း အရ တရားဂုဏ်ကို ပွား များခြင်း (ဓမ္မာနုဿတိ)၊ ဖြစ်နိုင်ရင် အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း..စသည် ထည့်အုံးပေါ့။ အဲဒီလို ရွတ်ပွားတာတွေ အားလုံးကို သမထ ကမ္မဋ္ဌာန်း ပွားများခြင်းမှာ ထည့်သွင်းနိုင်တယ်။

သီလအခြေခံ

သီလေ ပတိဋ္ဌာယ နရော သပ္ပညော = ပညာရှိ လူသားသည် သီလ (အခြေခံ)မှာ ရပ်တည်ပြီး (သမာဓိနှင့် ပညာကို ပွားများ ရင် လောက၏ အရှုပ်ကို ဖြေရှင်းနိုင်၏)ဆိုတဲ့ ဘုရားဟောအရ သီလဟာ သမာဓိနဲ့ ပညာတို့ရဲ့ အခြေခံ အုတ်မြစ်ပါပဲ။ သီလ မရှိဘဲ သမထကိုရော ဝိပဿနာကိုပါ အားထုတ်လို့ အကျိုး မဖြစ်ထွန်းနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ထေရဝါဒ အဆုံးအမမှာ သီလဟာ အခြေခံဖြစ်ပြီး သီလ အရေးကြီးတဲ့ အတွက် ဘုရားရှိခိုးခြင်းနဲ့ ငါးပါးသီလ ခံယူ ဆောက်တည်ခြင်းကို ခွဲခြားလို့ မရနိုင်ဘူးလို့ ဘုန်းကြီးယူဆတယ်။

ဒါပေမယ့် ဘုရားရှိခိုးခြင်း မဟုတ်တဲ့ နေ့စဉ်ဘဝမှာတော့ မေးခွန်းရှင် ဆိုတိုင်း ငါးပါးသီလ ယူယူ မယူယူ လုံအောင် မြဲ အောင် စောင့်ထိန်းရမယ်လို့ ခံယူထားရင် အမှန်နဲ့ ပိုပြီး မနီး စပ်နိုင်ဘူးလား။

ချန်မထားသင့်

သီလ ဆောက်တည်ခြင်းဟာ ရှေ့မှာ ဆက်ပြီး မိမိ ပွားများမယ့် သမထသို့မဟုတ် ဝိပဿနာဘာဝနာ အတွက်အရေးကြီးတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လို့ ဘာဝနာ တစ်ခုခုကို လုပ်ခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဘုရားရှိခိုးခြင်း မစတင်ခင် ငါးပါးသီလကို နှုတ် မှ အလေးအနက် ပြုပြီး ရွတ်ဆိုသင့်တယ်။ အဓိပ္ပာယ်က .. သီလအုတ်မြစ်ကို ပိုပြီး လေးနက်စေခြင်း။ မစင်ကြယ်ခဲ့ရင် စင် ကြယ်သွားမယ်၊ စင်ကြယ်သလား မစင်ကြယ်ဘူးလားလို့ သံသ ယရှိရင် ရှင်းသွားမယ်၊ စင်ကြယ်ပြီးသားဖြစ်ရင် ပိုပြီးတောက် ပြောင်သွားမယ်။ ငါ့သီလ စင်ကြယ်တယ် ဆိုတဲ့ ကြည်လင်တဲ့ အသိလေးဟာ ရှေးမှာ ပွားများမယ့် ဘာဝနာတွေရဲ့ တွန်းအား ပါပဲ။ စိတ်ပိုင်းဘဝကို လေ့ကျင့်တဲ့ အခါမီးပွတ်သမားလို ထပ်ခါ ထပ်ခါ ကြိမ်ဖန်များစွာ လုပ်ရတယ်။

ဒီလိုစဉ်ပါ

ဒါကြောင့် ဘုရားရှိခိုးခြင်းကို သြကာသ၊ အဟံ ဘန္တေ၊ နမော တဿ၊ သရဏဂုံ၊ ငါးပါးသီလ၊ ဘုရားဂုဏ် စသည် .. ပဋ္ဌာန်း အကျယ်စသည်..မေတ္တာပို့၊ အမျှဝေလို့ စဉ်ရင် အမှန်နဲ့ ပိုပြီး နီးစပ်နိုင်ကြောင်းပါ။ အချိန် မရရင် ငါးပါး သီလထိ၊ ပြီးမှ မေတ္တာပို့အမျှဝေပေါ့။

ဇန်နဝါရီ ၅၊ ၂၀၁၆။

--------------

၄၄၂။ နှုတ်သံချိုပျား မေတ္တာစကား

ဘုန်းဘုန်းဘုရား၊ ရိုသေစွာ ဦးတင်လျှောက်ထားပါ၏ ဘုရား။ ခရီးဝေးထွက်ခါနီး သားသမီတို့က မိဘကို ကန်တော့ရင် သော်လည်း ကောင်း၊ ဝါထွက်ဝါကျွတ် တပည့်သားသမီးများက လာ ရောက် ကန်တော့ရင် သော်လည်းကောင်း နှုတ်ဖြင့် ကြည်ညို လေးစားဖွယ် ဆုပေးနည်းလေးကို ချီးမြှင့်ပေးတော်မူပါဘုရား။ ရိုသေကြည်ညိုကန်တော့လျက်..

ရဲမင်းချို

-------------------

ဆုပေးခြင်း

ဆုပေးခြင်း ဆိုတာ ဒီနေရာမှာ မိမိအား ကန်တော့လာသူတွေ အပေါ် မေတ္တာရှေ့ရှုတဲ့ နှုတ်မြွက်ခြင်းလို့ အဓိပ္ပာယ် ယူမယ်။ မေတ္တာ ရှေ့ရှုခြင်း ဆိုတဲ့ အတိုင်း နားဝင်ပီယံ (နားဝင်ချိုသာ ခြင်း) ဖြစ်ဖို့ရယ်၊ ခံယူသူ (နာခံသူ) နားလည်ဖို့ရယ် အဓိကကျတယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ‘ကြည်ညိုလေးစားဖွယ်’လို့ ဆိုထားပြန်တဲ့ အတွက် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတွေရဲ့ အောက်ပါ ဆုပေး ပါဠိဂါထာလေးကိုပဲ ပေးပါရစေ။ ရအောင် ကျက်ထားပြီး အဲဒီရဲ့ မြန်မာပြန် သံပေါက်ကလေးနဲ့ ဆို မိမိရဲ့ သံနေသံထား မှန်နိုင် သမျှ မိမိရဲ့ မေတ္တာ စကားလုံးတွေ ရွှေဆည်းလည်းသံကဲ့သို့ သာယာငြိမ့်ညောင်းနေပါလိမ့်မယ်။ ကဲစမ်းကြည့်ပါ.. ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဆုပေး

ဣစိတံ ပတ္ထိတံ တုယှံ၊ ခိပ္ပမေဝ သမိဇ္ဈတု။

သဗ္ဗေ ပူရေန္တု သင်္ကပ္ပါ၊ စန္ဒော ပန္နရသော ယထာ။

မြန်မာပြန်

ဆန္ဒဆုမွန် အတန်တန် အမြန်ပြည့်ပါစေ။

ရည်မှန်းဓိဋ္ဌာန် စိတ်အကြံ မကျန်အောင်ပါစေ။

လပြည့်ဝန်းလို ရွှန်းရွှန်းစို လိုရာခရီးပေါက်ပါစေ။

ခဏနေအုံး

အသံထွက် မမှန်နိုင်သေးဘူး။ အသံထွက် မမှန်ရင် ဆည်းလည်း သံနဲ့ မတူဘဲ မေင်းကွဲသံလို ဖြစ်နေမယ်။ အသံ ထွက်ပုံ ကိုအရင် ဖတ်ကြည့် .. သံရှည် (အသံကိုဆွဲပြီး ရွတ်နိုင်တာ) ၅-လုံး ရှိတယ်။ သဝေထိုး (ဧ၊ ကေ စသည်)၊ ရေးချ (အာ၊ ကာ၊ ပါစသည်)၊ သဝေထိုးရေးချ (သြ၊ သော၊ ပေါ စသည်)၊ နှစ်ချောင်းငင် (ဦ၊ ကူစသည်)၊ လုံးကြီးတင်ဆံခတ် (ဤ၊ ကီစ သည်)။ ဒါကိုမှတ်မိအောင်လုပ်ထား။ အထက်ပါပါဠိဂါထာမှာ အသံကိုဆွဲနိုင်တာဘယ်နှစ်လုံးပါသလဲ။ စစ်ကြည့်ရင် ..မေ၊ ဗ္ဗေ၊ ပ္ပါ၊ န္ဒော၊ သော လို့ တွေ့မယ်။ သံရှည် ဆွဲပြီး ဆိုတဲ့ အခါ မိမိရဲ့ လေနဲ့ ညီမျှရုံ လုပ်နိုင်ရင် အသံမကောင်းပေမယ့် နား ထောင်သူတို့ နားဝင်ချိုပါတယ်။

အထူးသတိက.. ကိုယ့်ပါးစပ်က ထွက်လာတဲ့ စကားလုံး တစ်လုံးချင်းစီကို အာရုံ မလွတ်စေဘဲ ဖြည်းဖြည်းချင်း ဆိုပါ။ ငယ်ငယ်က စာကျက်သလို ‘ဝါးလုံး ချီးသုတ်’ (ခပ်ရိုင်းရိုင်း ပြောမှ မှတ်မိတယ်) မဖြစ်ပါစေနဲ့။ အမေရော အဖေပါ မေတ္တာ သံ ပေါ်အောင် ဆုပေးနိုင်ရင် အဲဒီ မေတ္တာ စကားလုံးတွေဟာ သားသမီးတွေအဖို့ တစ်သက်လုံး ခွန်အားတွေဖြစ်နေမှာ။ အသံထွက်ပုံ

လုံးဆင့်မှာ အပေါ်စာလုံးတွေက အသတ်တာဝန်ယူတာကိုနား လည်ပြီးသားလို့ ယူဆမယ်။ ဣစ္ဆိတံ (ဣစ်ဆိတံ = အိတ်ဆိ တံ)၊ ပတ္ထိတံ (ပတ်ထိတံ)၊ ခိပ္ပမေဝ (ခိပ်ပ-မေဝ)၊ သမိဇ္ဈတု (သမိဇ်စျတု = သမိတ်စျတု)၊ သဗ္ဗေ (သဗ်ဗေ = သပ်ဗေ)၊ သင်္ကပ္ပါ (သင်ကပ်ပါ)၊ စန္ဒော (စန်ဒေါ)၊ ပန္နရသော (ပန်န-ရသော)။ ပါဠိမှာ ရ-အက္ခရာကို အင်္ဂလိပ် R သံ ရွတ်ပြီး ယအက္ခရာကို Y သံ ရွတ်ရတာကိုတော့ အသေ မှတ်ထားရမယ်။ ဒါကြောင့် ပန်-န-ရ- (pan.na.ra.)၊ ယထာ (ya-tha)လို့ ပီပီသသ ရွတ်နိုင်အောင်လေ့ကျင့်ပါ။

‘နောက်မှာနှစ်လုံးတွဲရှိရင် ရှေ့စာလုံးကိုလေးလေး ရွတ် ရမည်’ဆိုတဲ့ သဒ္ဒါစည်းကမ်း အရတုယှံ-ကိုတုံယှံ (တုံရှန်)လို့ အသံထွက်ရတယ်လို့ မြန်မာ ပါဠိကျွမ်းသူတို့ မိန့်ကြပါတယ်။ ဂိမှေ (ဂိမ်မှေ)၊ ဟိတွာ (ဟိတ်တွာ)စသည်။ ပတွာ (ကိုယ့်ဟာ ကိုယ်အသံထွက်ကြည့်)။

ပူရေန္တု (ပူရင် တု)။ သဝေထိုး နသတ်ကို တွေ့ရင် ငသတ် သံလို ရွတ်ရတယ်။ ‘သဝေထိုး နသတ် တွေ့တုံလတ် ဖတ် လော့ ငသတ်သံ’။ သတိထားရမှာက ပူယင်တု သို့မဟုတ် ပုယန်တုလို့ မလုပ်မိစေနဲ့။ လျှာကိုလိပ်ပြီးပူ R င် တုလို့ ပီ အောင်ဆို။ သေးသေးတင်သံနဲ့ သဝေထိုး နသတ်တွေကို သံ ရှည်ဆွဲပြီး (ပူ .. ရင် .. တု)လို့ ရွတ်နိုင်တယ်။ ဒါဆို အဲဒီ ဆု ပေးဂါထာအတွက်အသံထွက်လုံလောက်ပါပြီ။

ဇန်နဝါရီ ၆၊ ၂၀၁၆။

--------------

၄၄၃။ ဘုန်းကြီးနှင့်အတူ ပရိတ်ရွတ်ခြင်း

ဆရာတော်ဘုရား..

ဘုန်းကြီး ပရိတ်ရွတ်နေတုန်း လူတွေ အတူ လိုက်ရွတ်တာကို ဆရာတော် တစ်ပါးက တားမြစ်ကြောင်း အသံလွှင့် အစီအစဉ် တစ်ခုမှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောဆိုသွားပါသည်။ ၎င်း၏ အကြောင်းပြပုံမှာ ပရိတ်ဆိုတာသူများ အကျိုးရချင်ရင် ကိုယ် ကရွတ်ပေးရပြီး ကိုယ်က အကျိုးရချင်ရင် သူများရွတ်တာကို ကိုယ်က နာယူရသည့်ပြင် လူက ဘုန်းကြီးနဲ့ အတူ လိုက်ရွတ် ရင် ဘုန်းကြီးမှာ ဝိနည်းအရ အာပတ် သင့်သည်ဟုဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင် ကိုယ်တိုင် အရှင်စုန္ဒမထေရ်က ဗောဇ္ဈင်သုတ်ကို ရွတ်နေစဉ် လိုက်မရွတ်ဘဲ လေးလေးနက်နက် နာယူခဲ့ကြောင်းလည်း သိရပါသည်။

ဘုန်းကြီး ပရိတ်ရွတ်တုန်း လူတွေ လိုက်မရွတ်ရဟူသော ဝိနည်း သိက္ခာပုဒ်ရှိပါသလား။ ပရိတ်ဆိုတာ သူများက ရွတ်ဆို သည်ကို နာယူရန် အတွက်သာ ဖြစ်ပါသလား။ မြတ်စွာဘုရား သည် အရှင်စုန္ဒရွတ်ဆိုသော ဗောဇ္ဈင်သုတ်ကို အမှန်တကယ် နာယူခဲ့ပါသလား။ ဗောဇ္ဈင်သုတ်ကို မည်သည့် မြို့တွင် ဟော ကြားခဲ့ပါသနည်း။

အာပတ်မသင့်

ဝိနည်းမှာ ‘လူနဲ့ သာမဏေကို သံပြိုင်ရွတ်ဆိုပြီး ဗုဒ္ဓဝစန (ပိဋ ကတ်စာပေ)ကို မပို့ချရ’ဆိုတဲ့ သိက္ခာပုဒ်ရှိတယ်။ အဲဒီ သိက္ခာ ပုဒ်မှာ ‘ဝါစေယျ = သင်ကြား ပို့ချပေးအံ့’လို့ ဆိုတဲ့ အတွက် အတူ သံပြိုင်ရွတ်ပြီး လူသာမဏေကို စာသင်ပေးမှ အာပတ် သင့်တယ်။ စာသင်ပေးတာ မဟုတ်ရင် အာပတ် မသင့်ဘူး။ ကင်္ခါအဋ္ဌကထာ (ပါတိမောက်အဖွင့်)မှာ ‘အနုပသမ္ပန္နေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဥဒ္ဒေသဂ္ဂဟဏေ အနာပတ္တိ = လူသာမဏေနှင့် အတူ ပြိုင်တူ ရွတ်ဆိုပြီး စာပေ သင်ယူလျှင် အာပတ်မသင့် (ကင်္ခါ၊ဋ္ဌ၊၁၉၂)’လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်က သင်ပေး တာ မဟုတ်ဘဲ လူသာမဏေနဲ့ အတူ ရောပြီး စာသင်ယူတဲ့ အခါ သံပြိုင် ရွတ်ဆိုပေမယ့် အာပတ် မသင့်တာကို ထောက် ရင် လူနဲ့ ရဟန်းအတူတူပရိတ်ရွတ်လို့ အာပတ်မသင့်ဘူးလို့ ဘဲဘုန်းကြီးယူဆတယ်။

ဆွေဆွေမြင့် (Fort Wayne)

-------------------

ပဋ္ဌာန်းဖွင့်ပွဲ ပိတ်ပွဲတွေမှာ ပစ္စယနိဒ္ဒေသကို ရဟန်းပရိ သတ်နဲ့ လူပရိတ်သတ် စာရွက်ကြည့်ပြီး အတူတူ ရွတ်ကြ တာကို မှတ်မိမှာပေါ့။ အဲဒီသံဃာတွေ အာပတ်မသင့်လောက် ပါဘူး။ ပဋ္ဌာန်းရွတ်တာဟာ စာသင်ပေးတာမှ မဟုတ်ဘဲ။

မသင့်မြတ်

ပရိတ်ဆိုတာ သူများက ရွတ်ဆိုသည်ကို နာယူရန်လည်း ဖြစ်တယ်။ ကိုယ်တိုင်လည်း ရွတ်ဆိုရတယ်။ အမှန်တော့ ပရိတ် ဆိုတာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဟောကြားတဲ့ သုတ္တန် အတိုအထွာတွေပါပဲ။ အချို့ဆို ရွတ်ရုံသက်သက် မဟုတ်ပါဘူး။ ဥပမာ .. မင်္ဂလ သုတ်ဆိုရင် ရွတ်ဖတ်ရုံထက် လိုက်နာကျင့်သုံးဖို့က အဓိကပို ကျတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ် ပရိတ်မဆို ရွတ်ဆဲ နာယူဆဲမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ မေတ္တာအရှိန်နဲ့ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃဂုဏ်ရည်ကို တိုင် တည်တဲ့ သစ္စာစကားတွေကြောင့် အန္တရာယ်ကင်းခြင်း၊ အောင် မြင် ပြီးစီးခြင်း ဆိုတာတွေ ဖြစ်ရတာလို့ မှတ်ယူသင့်တယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်တိုင်လည်း ရွတ်ဆိုရမယ်၊ သူများ အတွက်လည်း ရွတ်ဆိုပေးနိုင်တယ်လို့ ယူရင် မမှားတန်ရာဘူး။ ဗောဇ္ဈင်သုတ်

မြတ်ဗုဒ္ဓ ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး ဝေဠုဝန်ကျောင်းမှာ သီတင်းသုံးစဉ် နာမကျန်း ဖြစ်တော်မူတယ်။ အဲဒီအခါ အရှင်စုန္ဒထေရ် မြတ်ဗုဒ္ဓ ထံ ကြွလာတဲ့ အတွက် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ ဆန္ဒတော်အရ အရှင်မြတ်က ဗောဇ္ဈင်သုတ်ကို ရွတ်ပြတော်မူတယ်။ မြတ်စွာဘုရားလည်း အရှင်စုန္ဒ ရွတ်တာကို ကောင်းစွာ နာယူတော်မူပါတယ်။ မူရင်း ဗောဇ္ဈင်သုတ်တွေကို ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ် (သံ၊၃၊၇၂-၇၃) မှာလေ့လာနိုင်ပါတယ်။

ဘုရားရှင်က အရှင်စုန္ဒ ရွတ်ဆိုတဲ့ ဗောဇ္ဈင်သုတ်ကို လေး စားစွာ နာယူတယ်ဆိုတဲ့ သက်သေလောက်နဲ့ ဘုန်းကြီး ရွတ် တာကိုပဲ လူတွေက လုံးဝငြိမ်သက်စွာ နာယူရမယ်ဆိုတာကို ဘုန်းကြီး အပြည့်အဝ လက်မခံနိုင်ဘူး။ ဘုန်းကြီး ရွတ်တဲ့ ပရိတ်ကို မလေးစားလို့ လူတွေလိုက်ရွတ်တာမှ မဟုတ်ဘဲ။ နေ့ စဉ် ပရိတ်ရွတ်နေကျ လူတစ်ယောက်အနေနဲ့ ကြည်ညို ပူဇော် ချင်လို့ လိုက်ရွတ်တာလည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲ။ ဒါကြောင့် လူတွေလည်း ပရိတ်ကို ဘုန်းကြီးနဲ့ အတူ လိုက်ရွတ်ခွင့် ရှိသင့်တယ် လို့ တော့ဘုန်းကြီး ယူဆပါတယ်။ ဒါပေမယ့်..

ဒီလိုတော့ ရှိတယ်

သံဃာတွေ စုပေါင်း ပရိတ်ရွတ်တုန်း မိမိအသံကို လူကြား အောင်လို့ သံကုန်ဟစ်တဲ့ တောထွက် ကိုယ်တော်ကြီး တစ်ချို့ လိုတော့ မဖြစ်သင့်ချေဘူး။ ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းတော့ ရှိသင့်တယ်။ လူအများစုက သံဃာတွေရွတ်ဆိုတဲ့ ပရိတ်ကိုပဲ နာယူ ချင်ကြတာ။ လူရွတ်တာကို နာယူဖို့ လာကြတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီ အခြေအနေအရ မိမိက လိုက်ရွတ်နိုင်တယ်ဆိုရင် တောင်ကိုယ့် ဘေးက ပရိတ်နာယူနေတဲ့ ပရိသတ်ကို အနှောင့်အယှက်မဖြစ် စေသင့်ဘူး။ မိမိ ကြားရရုံ ခပ်တိုးတိုး လိုက်ရွတ်တာက ပိုပြီး သင့်မြတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို လုပ်ရင် မိမိရဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ ရွတ်ပွားထားတဲ့ စရဏအား ထက်မြက်သလောက် မိမိကိုရော ပတ်ဝန်းကျင်ကိုပါ ကောင်းကျိုး ဖြစ်စေ နိုင်တယ်လို့ ဘုန်းကြီး ယူဆကြောင်းပါ။

ဇန်နဝါရီ ၇၊၂၀၁၅။

---------------

၄၄၄။ ကထိန်ကို ခွင့်ပြုချိန်

ဘုန်းကြီး ဘုရား .. မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ကထိန်ခင်းခြင်းနှင့် ကထိနသင်္ကန်းကို သက်တော် ဘယ်မျှ သို့မဟုတ် ဘယ်နှစ်ဝါ မြောက်တွင် ဘယ် အရပ်ဒေသမှာ သီတင်းသုံးစဉ် ခွင့်ပြုတော် မူခဲ့ပါသနည်း။ အချိန်ရလျှင် ဖြေကြား ပေးစေချင်ပါသည်ဘုရား။

အရှင်ဝရသာမိ (မဟာချိုင်)

-------------------

ကထိန်ခင်းခွင့်

ကောသလ ဘုရင်နဲ့ ဝမ်းကွဲ ညီအစ်ကို တော်စပ်ပြီး အတူတူ နေကြတဲ့ ရဟန်းသုံးကျိပ် (= အပါး ၃၀)ရှိတယ်။ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂီ ညီ နောင်များလို့ ခေါ်တယ်။ အားလုံးဓုတင်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်တွေဖြစ် ရုံမက အရိယာအဆင့် တစ်ခုခုကို ရပြီးသူတွေလည်း ဖြစ်တယ်။ မြတ်ဗုဒ္ဓသာဝတ္ထိမြို့မှာဝါဆိုစဉ် အဲဒီညီနောင်တွေပါဝါ မြို့ကနေ ဝါဆိုအမီ မြတ်ဗုဒ္ဓထံ အဖူးမြော် လာခဲ့ကြပေမယ့် ဝါဆိုချိန်မမီလိုက်လို့ ၆-ယူဇနာလောက်ဝေးတဲ့ သာကေတမြို့ မှာဝါဆိုကြရတယ်။ သီတင်းကျွတ်တာနဲ့ ဘုရားဖူးအလာလမ်း မှာမိုးမိတဲ့ အတွက် စိုရွှဲကုန်လို့ ရွှံ့ညွန်လိမ်းကျံနေတဲ့ သင်္ကန်း တွေနဲ့ မြတ်ဗုဒ္ဓကို ဖူးမြော်ကြတဲ့ အခါ မြတ်ဗုဒ္ဓက ရဟန်းတွေ သင်္ကန်းနဲ့ ဆိုင်တဲ့ သိက္ခာပုဒ်အချို့ ကင်းလွတ်ခွင့် အပါအဝင် အကျိုးငါးမျိုး ရရှိဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ကထိန်ခင်းခြင်းနဲ့ ကထိန် သင်္ကန်းကိုခွင့်ပြုတော် မူပါတယ်။

အဲဒီအကျိုးငါးမျိုးထဲမှာ ဂဏဘောဇန သိက္ခာပုဒ်ပညတ် ချက်မှ ကင်းလွတ်ခွင့်ကို မြတ်ဗုဒ္ဓကိုယ်တိုင် အမည်နာမ ထုတ် ဖော်ပြီးတိုက်ရိုက်ဖော်ပြတော်မူတယ် (ဝိ၊၃၊၃၅၂)။

ငါးဟင်းလေး

ဒေဝဒတ်ရဲ့ မမှန်မကန် လုပ်ရပ်တွေကို ပြည်သူတို့ သိသွားတဲ့ အခါ ပြည်သူတွေက ဒေဝဒတ်နဲ့ ပေါင်းတဲ့ အဇာတသတ်ကိုပါ ကဲ့ရဲ့ ပြစ်တင်ကြလို့ အဇာတသတ်က ဒေဝဒတ်ကို အဆက် အသွယ် ဖြတ်လိုက်တာကြေင့် ဒေဝဒတ်မှာ လာဘ်လာဘ နည်းပါးသွားတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေဝဒတ်ဟာ တစ်အိမ်ဝင်တစ် အိမ်ထွက်နဲ့ ခင်ဗျားက ထမင်း တစ်ထပ်ကျွေး၊ ငါးဟင်းလေး လုပ်ပါအုံးစသည်ဖြင့် လူတွေဆီမှာ ခပ်ကြမ်းကြမ်း အလှူခံတယ်။ ဒါကို အကြောင်းပြုပြီးမြတ်ဗုဒ္ဓက ရဟန်းသည် အဲဒီလို ဘောဇဉ်ငါးပါးရဲ့ အမည်ကို ထုတ်ဖော်ပြီး အလှူမခံရ (ပင့်ဖိတ် တာကိုလည်း လက်မခံရ)ဆိုတဲ့ ဂဏဘောဇန သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူတယ် (ဝိ၊၂၊၉၇)။

ဒီဖြစ်ရပ်အရ ဂဏဘောဇန သိက္ခာပုဒ်ကို အဇာတသတ် မင်းသား မင်းဖြစ်ပြီးမှ ပညတ်တော်မူတာ။ တစ်ဖန် ကထိန်ရဲ့ အကျိုးငါး မျိုးထဲမှာဒီသိက္ခာပုဒ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့် (ကျူးလွန်ပေ မယ့် အာပတ် မသင့်ခြင်း) ပါနေလို့ ကထိန်ခင်းခြင်းကို ခွင့်မပြု ခင် ဒီသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ပြီး ဖြစ်နေပြီလို့ ဆိုနိုင်သလို ကထိန်ကို ခွင့်ပြုတာဟာ အဇာတသတ်မင်း လက်ထက်မှာ ဖြစ်တယ် လို့လည်း ဆိုနိုင်တယ်။

ဘယ်အချိန်လဲ

ဒီပဝံသကျမ်းဆို အရ အဇာတသတ္တု မင်းဖြစ်ပြီး ၈-နှစ်မြောက် မှာ မြတ်ဗုဒ္ဓ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတယ် (အဇာတသတ္တု ဗာတ္တိံသ၊ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ ခတ္တိယော။ အဋ္ဌဝဿာဘိသိတ္တဿ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေါ ပရိနိဗ္ဗုတော။ ဒီပဝံသ၃း၆၀)။ ဒီလိုဖြစ်ရင် မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့သက်တော် ၇၂-နှစ် (၃၇-ဝါ) ကျော်မှ ဂဏဘောဇန သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ် ခြင်းနဲ့ ကထိန်ကိုခွင့်ပြုခြင်း ဆိုတာတွေဖြစ်နိုင်တယ်။

ဒါကြောင့် ပစ္ဆိမဗောဓိ အချိန်အတွင်း အဇာတသတ္တုမင်း လက်ထက်မှာ ကထိန်ကို ခွင့်ပြုတော်မူ၏ (ပစ္ဆိမဗောဓိယံ အဇာတသတ္တုကာလေ ကထိနံ အနုညာတံ)လို့ ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ (စာ-၂၁၄) မှာ မိန့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပစ္ဆိမဗောဓိ အချိန်ဆိုတာ ဘုရားရှင်ရဲ့ နောက်ဆုံး ၁၃-ဝါ (တစ်နည်း ၁၅-ဝါ)ကို ခေါ်တာ (သာရတ္ထ၊ဋီ၊၁၊၄၄၄)။

အဖြေ

ဖော်ပြပါ ရှင်းလင်းချက်ကို ပြန်ချုပ်ရင် မြတ်ဗုဒ္ဓ သက်တော် ၇၂-နှစ် (၃၇-ဝါ)နောက်ပိုင်းမှာ ကထိန်ကို ခွင့်ပြုခဲ့ဖွယ် ရှိပြီး ခွင့်ပြုတဲ့ နေရာက သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်း ဖြစ်ကြောင်း မှတ်နိုင်ပါတယ်။ တိစီဝရိက် (သင်းပိုင်၊ ဧကသီ၊ နှစ်ထပ်သင်္ကန်း ဟူသော သင်္ကန်း သုံးထည်)ကို ဝိနည်းအရ သွားလေရာ ယူ ဆောင်ရလို့ သင်္ကန်းတွေ မိုးရေ စိုရွှဲသွားခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲ ကြုံတဲ့ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂီ ရဟန်းသုံးကျိပ်ကို အကြောင်းပြုပြီး ပညတ်ရ ကြောင်းကိုလည်း မမေးပေမယ့် အပိုမှတ်ထားပေါ့။

ဇန်နဝါရီ ၄၊၂၀၁၆။

-------------

အဝိရောဓန (ပြည်သူကို မဆန့်ကျင်ခြင်း) တရားကို မကျင့်ဆောင်၊ ပြည်သူတို့နှင့် ဆန့်ဘက်ပြုလျှင် ပြည်သူတို့ မုန်း၍ အလိုရှိရာ သခင် ရှာပြီးလျှင် မင်းကို ဖျက်ဆီးသည်။ မင်းအားကြီး၍ ပြည်သူတို့က မဖျက်ဆီးနိုင်လျှင်လည်း အခြားနိုင်ငံသို့ သွား၍ ပြည်ပျက်သည်။

(ရာဇဓမ္မသင်္ဂဟကျမ်း၊ စာ-၂၂၁)

၄၄၅။ နယ်သိမ်းစဉ် ရက်ကွက်ထဲ သံဃာ မရှိရ

အရှင်ဘုရား၊

ရိုသေစွာ တောင်းပန် လျှောက်ထားအပ်ပါသည် ဘုရား။ သိမ် သမုတ်နေစဉ်သိမ်သမုတ်နေသည့်ကျေးရွာ ရပ်ကွက်အတွင်း သို့ အခြားကျေးရွာ ရပ်ကွက်အတွင်းမှ သံဃာများ အဘယ် အတွက်ကြောင့် ဖြတ်သန်း ဝင်ရောက်လို့ မရတာပါလဲ ဘုရား။ ထိုစည်းကမ်း သတ်မှတ်ချက်သည် ဘုရားရှင်က ချမှတ်ပေး ထားခဲ့သော စည်းကမ်းဖြစ်ပါသလား ဘုရား။ အခါအခွင့်သင့်၍ အချိန်ရပါက မိန့်ကြားပေးပါရန်ရိုသေစွာ တောင်းပန်လျှောက် ထားအပ်ပါသည် အရှင်ဘုရား။

သန်းထွန်း

-------------------

စည်းကမ်း

သံဃာ့ကံ ဆောင်တဲ့ အခါ (သိမ်သမုတ်ခြင်း၊ ရဟန်းခံခြင်း စ သည်လုပ်တဲ့ အခါ) သိမ်နယ်နိမိတ် အတွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ သံဃာ အားလုံး သိမ်သမုတ်တဲ့ နေရာကို သွားပြီး တစ်ပါးနဲ့ တစ်ပါး နှစ်တောင်နဲ့ တစ်ထွာအတွင်းမှာ ရှိနေရတယ်။ ဒါမှ အဲဒီသံဃာ့ကံ အောင်မြင်တယ်။ နှစ်တောင့်ထွာ အတွင်းမစပ်မိရင် ဝိနည်း သုံးစကားနဲ့ ဝဂ်ဖြစ်လို့ (တစ်နည်းပြောရင် တစ်စုစီကွဲနေလို့) ညီညွတ်မှု ပျက်ပြားသလို ဖြစ်တဲ့ အတွက် မအောင်မြင်ဘူး။ အဲဒါက ဘုရားရှင်ချမှတ်တဲ့ စည်းကမ်းပဲ။

ဝဂ်မဖြစ်အောင်

‘ကျေးရွာ ရပ်ကွက်’ဆိုတာ အဗဒ္ဓသိမ် (အလိုလို ဖြစ်ပြီးသား သိမ်) ဖြစ်နေတဲ့ အတွက် အဲဒီသိမ်ထဲမှာနေရာ သတ်မှတ်ပြီး ‘ဝိသုံဂါမသိမ်’ သမုတ်တဲ့ အခါ သိမ်ဖြစ်နေတဲ့ အဲဒီ ကျေးရွာ သို့မဟုတ် ရပ်ကွက် ပိုင်နက်အတွင်း ရှိပြီးသား သံဃာအားလုံး သိမ်သမုတ်တဲ့ နေရာရှိ သံဃာတွေရဲ့ နှစ်တောင့်ထွာ အတွင်းကို လာရတယ်။ မလာနိုင်ရင် သိမ်သမုတ်ခြင်း ကိစ္စကို သဘောတူကြောင်း ဆန္ဒပေးရတယ်။ လူလည်း မလာ၊ ဆန္ဒလည်း မပေးရင် ‘ဝဂ်ဖြစ်’လို့ သိမ်သမုတ်ခြင်း ကိစ္စပျက်တယ်။

ဒါကြောင့် သိမ်သမုတ်တဲ့ ကမ္မဝါစာ (ပုံစံကျပြန်တမ်း)ကို ဖတ်နေဆဲမှာ အဲဒီ နယ်နိမိတ် အတွင်းကို မသိလို့ ဖြစ်စေ သိ လျက်နဲ့ နားမလည်လို့ ဖြစ်စေ နားလည်ပေမယ့် အဲဒီကံကို ပျက်စေချင်လို့ ဖြစ်စေ ရောက်လာတဲ့ သံဃာကိုတော့ ကမ္မ ဝါစာ ဖတ်ပြီးတဲ့ အထိ အဲဒီ ရပ်ကွက် ကျေးရွာ နယ်နိမိတ် အတွင်းသို့ မဝင်မိစေရန် စောင့်ဆိုင်းခိုင်းထားရတယ်။ အဖြေ

‘ဖြတ်သန်း ဝင်ရောက်လို့ မရ’တဲ့ အကြောင်းက ‘ဝဂ်မဖြစ်’ အောင်လို့ (နားလည်အောင် ပြောရင် တစ်စုစီ မကွဲအောင်လို့။) ‘ဝဂ်’ဖြစ်တာဟာ နှစ်တောင်ထွာ အတွင်းကို မရောက်လို့။ နှစ် တောင်ထွာ အတွင်းကို ရောက်ရမယ် ဆိုတာက ဘုရားရှင်ရဲ့ ချမှတ်ချက်လို့ နားလည်လိုက်ရင် ရှင်းပါလိမ့်မယ်။

ဇန်နဝါရီ ၁၁၊၂၀၁၆။

--------------

သာသနဿ စ လောကဿ၊ ဝုဎ္ဍီ ဘဝတု သဗ္ဗဒါ။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်၏လည်းကောင်း ကြည်ညိုသူ လူအပေါင်း၏လည်း ကောင်း အခါခပ်သိမ်း ကြီးပွားခြင်းဖြစ်ပါစေ။

၄၄၆။ လှောင်အိမ်သိစိတ်

ဆရာတော် အရှင်ဘုရား၊

ခုတလော နိုင်ငံခြား ဘာသာစကားနှင့် ထုတ်လွှင့်တဲ့ သတင်း ဌာန အချို့မှာ ရခိုင်နှင့် မိတ္ထိလာ အရေးအခင်းတွေမှာ ဗုဒ္ဓဘာ သာဝင်တွေရဲ့ လုပ်ရပ်နှင့် ရဟန်းအချို့၏ အစွန်းရောက်သော ဟောပြောမှုတွေအရ ဗုဒ္ဓဘာသာလည်း အကြမ်းဖက်မှုကို အားပေးကြောင်း ပြောဆို ဝေဖန်နေကြသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် တစ်ယောက် အနေဖြင့် စိတ်မကောင်း ဖြစ်မိပါ သည်။ ဆရာတော်အနေဖြင့် မည်သို့ တုံ့ပြန်မည်ကို ကြားနာလို ပါသည် အရှင်ဘုရား။

မောင်အောင်ဝင့် (နယူးဇီလန်)

-------------------

အရိုင်းသဘာဝ

မတူတာကို သည်းမခံနိုင်တာဟာ လူတွေရဲ့ နှလုံးသားထဲ ငုပ်လျှိုးနေတဲ့ အရိုင်းသဘာဝပါပဲ။ ယဉ်ကျေးမှု မထွန်းကားမီကပင် ပါလာခဲ့တာ။ လေးငါးကောင် ရှိနေတဲ့ မျောက်အုပ်ထဲကို အခြား နေရာက မျောက်တစ်ကောင် ဝင်လာရင် ဝိုင်းကိုက်ကြတယ်။ ကမ္ဘာဦးခေတ် လူရိုင်းတွေ တစ်အုပ်စုနဲ့ တစ်အုပ်စု တိုက်ခိုက် တာလည်း ဒီသဘောပါပဲ။ သင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နယ်မြေထဲကို အရောင်အသွေးခြားနားတဲ့ လူစိမ်းတစ်ယောက် ဝင်လာတာကို ကြိုက်နိုင်ရဲ့လား။ လူတိုင်းမှာ ဒီလို အရိုင်းဆန်တဲ့ ‘လှောင်အိမ် သိစိတ်’မျိုး ရှိနေတတ်ပါတယ်။

မဆိုင်ပါဘူး

ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ လူတွေရဲ့ဆိုခဲ့ပါ အရိုင်းသဘာဝကို ပယ်ရှားဖို့သင် ကြားတဲ့ ဝါဒပါ။ ဗုဒ္ဓဝါဒကို မယုံကြည်သူတွေကို သတ်ရမယ်လို့ ညွှန်ကြားတဲ့ ဝါကျကလေး တစ်ကြောင်း တလေမျှကိုပင် ဗုဒ္ဓ ဝါဒ ကျမ်းစာတွေမှာ ရှာမတွေ့နိုင်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဝါဒကို အတိအကျ လိုက်နာ ကျင့်သုံးလေ အရိုင်းသဘာဝ လျော့နည်းလေပါပဲ။ ရဟန်း အချို့ရဲ့ အစွန်းရောက် ဟောပြောချက် ဆိုတာမျိုး ရှိတယ်ဆိုရင်တောင် အဆိုပါ အရိုင်းသဘာဝကြောင့်ပါပဲ။ ဗုဒ္ဓဝါဒ ကျမ်းစာထဲက သင်ကြားချက်ကြောင့် မဟုတ်ပါဘူး။

မသန့်ရှင်းဘူး

ပိုက်ဆံ ထည့်ဝင် သို့မဟုတ် အလကား ပေးကမ်းထားသူတွေ ရဲ့သက်ရောက်မှုရှိနိုင်တဲ့ ခေတ်သစ်သတင်းလောကနဲ့ အင်ဂျီအို ဆိုတာတွေဟာ မသန့်ရှင်းဘူး။ အများစုဟာ ပက်ထရို ဒေါ် လာ (ရေနံရောင်းရငွေ)တွေ ဖြစ်လို့ အင်ဂျီအိုတိုင်း သတင်းဌာန တိုင်း မလွတ်လပ်ဘူးဆိုတာကို အပြောခံရသူတွေက ပြန်ပြော ခွင့် ရှိပါတယ်။ အဲဒီ နိုင်ငံခြားဘာသာနဲ့ သတင်းဆိုတာကို ရေး သူတွေရော အင်ဂျီအို ဆိုသူတွေပါ ဘာသားနဲ့ ထုထားတာမို့ လဲ။ အနှီအရိုင်း သဘာဝ ဗုံးပေါလအော ရှိကိုရှိနေမှာ။

ဆင်ခြင်စရာ

ကိုယ့်ဖက်မှာလည်း ဆင်ခြင်စရာတွေတော့ ရှိပါတယ်.. ဗုဒ္ဓဘာ သာဆိုတာ လိုက်နာကျင့်သုံးမှု အဓိက မဟုတ်လား။ ကျင့်သုံး လေ အကျိုးရှိလေပဲဆိုတဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒ သင်ကြားချက်ရဲ့ အနှစ်သာရကို နားမလည်ဘဲ မွေးရာပါ စွဲလမ်းမှုအရ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ယာယီ တွယ်ဖက်နေသူတွေ (အဲဒီလို တွယ်ဖက်သူတွေပဲ အခြေ အနေသာတဲ့ ဖက်ဆီကူးပြောင်းသွားတာကို မကြာခဏ တွေ့ရ မြင်ရလို့ ယာယီလို့ ဆိုတာပါ)အပေါ်လူပြိန်းကြိုက် စကားလုံး တွေနဲ့ စည်ရုံးပြီး ဘာသာရေးကို နိုင်ငံရေးထဲ ထည့်သွင်း အသုံးချတာဟာ အဆင့်မြင့်တဲ့ ဗုဒ္ဓဝါဒရဲ့ မျက်နှာစာကို အင်မတန် အရုပ်ဆိုး အကျည်းတန်စေကြောင်း ဆင်ခြင်သင့်ပါတယ်။ ကာကွယ်လိုရင်

ခြိမ်းခြောက်ပြီး ဖြစ်စေ ငွေကြေးနဲ့ ဖြစ်စေ တတ်သိ နားလည် သူကို စည်းရုံး ဆွဲဆောင်ဖို့ ခက်တယ်။ ဒါကြောင့် အသိဉာဏ် ရှိဖို့ အဓိကကျပါတယ်။ အသိပညာ ခေါင်းပါးပြီး စားဝတ်နေ ရေး မပြေလည်သူတွေကို ငွေကြေးတတ်နိုင်တဲ့ အခြား ဘာသာ တွေက စည်းရုံးသွားတာကို တွေ့နိုင်တယ်။ ငြိမ့်ညောင်းတဲ့ သီချင်း ဆိုသံတွေ၊ ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှုတွေနဲ့ ဆွဲဆောင်ခံရ တဲ့ အခါ တော်ရုံနဲ့ မခံနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် ဆင်းရဲ မွဲတေခြင်းနဲ့ အသိပညာမဲ့မှုကို ပပျောက်အောင် အရင် ဆုံးလုပ်ရလိမ့်မယ်။

(‘လန်ဒန်နစ္စတန်’ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဤကျမ်းပါမေးခွန်း အမှတ် ၃၇၂ ကိုပါ ဖတ်ရှုဖို့ အကြံပြုပါတယ်/)

ဇန်နဝါရီ ၁၈၊၂၀၁၆။

--------------

ဗုဒ္ဓဝါဒ အဆုံးအမ

လက်နှစ်ဖက်ကို ပွတ်လိုက်ရင် .. ခြေနှစ်ဖက်ကို ပွတ်လိုက်ရင် စင်ကြယ်သွားသလို..

အကျင့်ကောင်းပေမယ့်ပညာမတတ်ရင် .. အကျင့်ကောင်းတာနဲ့ ပဲ အဲဒီ ကိုယ်ကျင့် တရားပေါ်မှာ ပညာကို တည်ဆောက်သွားလို့ ရတယ်။ ပညာတတ်ပေမယ့် အကျင့်မကောင်းရင် .. ပညာတတ်တာ နဲ့ ပဲအဲဒီပညာနဲ့ အကျင့်မကောင်းတာကိုပြင်ဆင်သွားလို့ ရတယ်။ သီလက ပညာကို .. ပညာက သီလကို .. အပြန်အလှန် တောက် ပြောင်အောင်လုပ်လို့ ရတယ်။

ပါဠိ၊ မြန်မာပိဋက